% Mahabharata: Udyogaparvan % Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute, % Pune, India, 1999 % On the basis of the text entered by Muneo Tokunaga et al., % revised by John Smith, Cambridge, et al. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ 05,001.000*0001_01 nÃrÃyaïaæ namask­tya naraæ caiva narottamam 05,001.000*0001_02 devÅæ sarasvatÅæ caiva tato jayam udÅrayet 05,001.000*0002_00 janamejaya uvÃca 05,001.000*0002_01 evaæ nirvartya codvÃhaæ saægata÷ saha bandhubhi÷ 05,001.000*0002_02 kÃ÷ kathÃÓ ca cakÃrÃsau vaiÓaæpÃyana kÅrtaya 05,001.000*0003_01 mahÃbhÃrataya«Âir va÷ suparvavyÃsavaæÓajà 05,001.000*0003_02 skhalatÃm avalambÃya jÃyatÃæ bhavavartmani 05,001.000*0004_01 v­tte vivÃhe h­«ÂÃtmà yad uvÃca yudhi«Âhira÷ 05,001.000*0004_02 tat sarvaæ kathayasveha k­tavanto yad uttaram 05,001.000*0005_01 abhraÓyÃma÷ piÇgajaÂÃbaddhakalÃpa÷ 05,001.000*0005_02 prÃæÓur daï¬Å k­«ïam­gatvakparidhÃna÷ 05,001.000*0005_03 sÃk«Ãl lokÃn pÃvayamÃna÷ kavimukhya÷ 05,001.000*0005_04 pÃrÃÓarya÷ parvasu rÆpaæ viv­ïotu 05,001.000*0006_01 oæ vyÃsaæ vasi«ÂhanaptÃraæ Óakte÷ pautram akalma«am 05,001.000*0006_02 parÃÓarÃtmajaæ vande ÓukatÃtaæ taponidhim 05,001.000*0006_03 vyÃsÃya vi«ïurÆpÃya vyÃsarÆpÃya vi«ïave 05,001.000*0006_04 namo vai brahmanidhaye vÃsi«ÂhÃya namo nama÷ 05,001.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,001.001a k­tvà vivÃhaæ tu kurupravÅrÃs; tadÃbhimanyor muditasvapak«Ã÷ 05,001.001c viÓramya catvÃry u«asa÷ pratÅtÃ÷; sabhÃæ virÃÂasya tato 'bhijagmu÷ 05,001.002a sabhà tu sà matsyapate÷ sam­ddhÃ; maïipravekottamaratnacitrà 05,001.002c nyastÃsanà mÃlyavatÅ sugandhÃ; tÃm abhyayus te nararÃjavaryÃ÷ 05,001.003a athÃsanÃny ÃviÓatÃæ purastÃd; ubhau virÃÂadrupadau narendrau 05,001.003c v­ddhaÓ ca mÃnya÷ p­thivÅpatÅnÃæ; pitÃmaho rÃmajanÃrdanÃbhyÃm 05,001.004a päcÃlarÃjasya samÅpatas tu; ÓinipravÅra÷ saharauhiïeya÷ 05,001.004c matsyasya rÃj¤as tu susaænik­«Âau; janÃrdanaÓ caiva yudhi«ÂhiraÓ ca 05,001.005a sutÃÓ ca sarve drupadasya rÃj¤o; bhÅmÃrjunau mÃdravatÅsutau ca 05,001.005c pradyumnasÃmbau ca yudhi pravÅrau; virÃÂaputraÓ ca sahÃbhimanyu÷ 05,001.006a sarve ca ÓÆrÃ÷ pit­bhi÷ samÃnÃ; vÅryeïa rÆpeïa balena caiva 05,001.006c upÃviÓan draupadeyÃ÷ kumÃrÃ÷; suvarïacitre«u varÃsane«u 05,001.007a tathopavi«Âe«u mahÃrathe«u; vibhrÃjamÃnÃmbarabhÆ«aïe«u 05,001.007c rarÃja sà rÃjavatÅ sam­ddhÃ; grahair iva dyaur vimalair upetà 05,001.008a tata÷ kathÃs te samavÃyayuktÃ÷; k­tvà vicitrÃ÷ puru«apravÅrÃ÷ 05,001.008c tasthur muhÆrtaæ paricintayanta÷; k­«ïaæ n­pÃs te samudÅk«amÃïÃ÷ 05,001.009a kathÃntam ÃsÃdya ca mÃdhavena; saæghaÂÂitÃ÷ pÃï¬avakÃryaheto÷ 05,001.009b*0007_01 k­«ïena v­«ïipravareïa tatra 05,001.009c te rÃjasiæhÃ÷ sahità hy aÓ­ïvan; vÃkyaæ mahÃrthaæ ca mahodayaæ ca 05,001.010 k­«ïa uvÃca 05,001.010a sarvair bhavadbhir viditaæ yathÃyaæ; yudhi«Âhira÷ saubalenÃk«avatyÃm 05,001.010c jito nik­tyÃpah­taæ ca rÃjyaæ; puna÷ pravÃse samaya÷ k­taÓ ca 05,001.011a Óaktair vijetuæ tarasà mahÅæ ca; satye sthitais tac caritaæ yathÃvat 05,001.011c pÃï¬o÷ sutais tad vratam ugrarÆpaæ; var«Ãïi «a sapta ca bhÃratÃgryai÷ 05,001.012a trayodaÓaÓ caiva sudustaro 'yam; aj¤ÃyamÃnair bhavatÃæ samÅpe 05,001.012c kleÓÃn asahyÃæÓ ca titik«amÃïair; yatho«itaæ tad viditaæ ca sarvam 05,001.012*0008_01 etai÷ parapre«yaniyogayuktair 05,001.012*0008_02 icchadbhir Ãptaæ svakulena rÃjyam 05,001.013a evaæ gate dharmasutasya rÃj¤o; duryodhanasyÃpi ca yad dhitaæ syÃt 05,001.013c tac cintayadhvaæ kurupÃï¬avÃnÃæ; dharmyaæ ca yuktaæ ca yaÓaskaraæ ca 05,001.014a adharmayuktaæ ca na kÃmayeta; rÃjyaæ surÃïÃm api dharmarÃja÷ 05,001.014c dharmÃrthayuktaæ ca mahÅpatitvaæ; grÃme 'pi kasmiæÓ cid ayaæ bubhÆ«et 05,001.015a pitryaæ hi rÃjyaæ viditaæ n­pÃïÃæ; yathÃpak­«Âaæ dh­tarëÂraputrai÷ 05,001.015c mithyopacÃreïa tathÃpy anena; k­cchraæ mahat prÃptam asahyarÆpam 05,001.016a na cÃpi pÃrtho vijito raïe tai÷; svatejasà dh­tarëÂrasya putrai÷ 05,001.016c tathÃpi rÃjà sahita÷ suh­dbhir; abhÅpsate 'nÃmayam eva te«Ãm 05,001.017a yat tat svayaæ pÃï¬usutair vijitya; samÃh­taæ bhÆmipatÅn nipŬya 05,001.017c tat prÃrthayante puru«apravÅrÃ÷; kuntÅsutà mÃdravatÅsutau ca 05,001.018a bÃlÃs tv ime tair vividhair upÃyai÷; saæprÃrthità hantum amitrasÃhÃ÷ 05,001.018c rÃjyaæ jihÅr«adbhir asadbhir ugrai÷; sarvaæ ca tad vo viditaæ yathÃvat 05,001.019a te«Ãæ ca lobhaæ prasamÅk«ya v­ddhaæ; dharmÃtmatÃæ cÃpi yudhi«Âhirasya 05,001.019c saæbandhitÃæ cÃpi samÅk«ya te«Ãæ; matiæ kurudhvaæ sahitÃ÷ p­thak ca 05,001.020a ime ca satye 'bhiratÃ÷ sadaiva; taæ pÃrayitvà samayaæ yathÃvat 05,001.020c ato 'nyathà tair upacaryamÃïÃ; hanyu÷ sametÃn dh­tarëÂraputrÃn 05,001.021a tair viprakÃraæ ca niÓamya rÃj¤a÷; suh­jjanÃs tÃn parivÃrayeyu÷ 05,001.021c yuddhena bÃdheyur imÃæs tathaiva; tair vadhyamÃnà yudhi tÃæÓ ca hanyu÷ 05,001.021d*0009_01 tyaktÃs tathà bandhujanena cÃmÅ 05,001.021d*0009_02 dharmeïa vairÅn nihatÃÓ ca hanyu÷ 05,001.022a tathÃpi neme 'lpatayà samarthÃs; te«Ãæ jayÃyeti bhaven mataæ va÷ 05,001.022c sametya sarve sahitÃ÷ suh­dbhis; te«Ãæ vinÃÓÃya yateyur eva 05,001.023a duryodhanasyÃpi mataæ yathÃvan; na j¤Ãyate kiæ nu kari«yatÅti 05,001.023c aj¤ÃyamÃne ca mate parasya; kiæ syÃt samÃrabhyatamaæ mataæ va÷ 05,001.024a tasmÃd ito gacchatu dharmaÓÅla÷; Óuci÷ kulÅna÷ puru«o 'pramatta÷ 05,001.024c dÆta÷ samartha÷ praÓamÃya te«Ãæ; rÃjyÃrdhadÃnÃya yudhi«Âhirasya 05,001.025a niÓamya vÃkyaæ tu janÃrdanasya; dharmÃrthayuktaæ madhuraæ samaæ ca 05,001.025c samÃdade vÃkyam athÃgrajo 'sya; saæpÆjya vÃkyaæ tad atÅva rÃjan 05,002.001 baladeva uvÃca 05,002.001a Órutaæ bhavadbhir gadapÆrvajasya; vÃkyaæ yathà dharmavad arthavac ca 05,002.001c ajÃtaÓatroÓ ca hitaæ hitaæ ca; duryodhanasyÃpi tathaiva rÃj¤a÷ 05,002.002a ardhaæ hi rÃjyasya vis­jya vÅrÃ÷; kuntÅsutÃs tasya k­te yatante 05,002.002a*0010_01 jità gatÃraïyam ita÷ purà te 05,002.002b*0011_01 mÃdrÅsutau caiva kurupravÅrau 05,002.002c pradÃya cÃrdhaæ dh­tarëÂraputra÷; sukhÅ sahÃsmÃbhir atÅva modet 05,002.003a labdhvà hi rÃjyaæ puru«apravÅrÃ÷; samyak prav­tte«u pare«u caiva 05,002.003c dhruvaæ praÓÃntÃ÷ sukham ÃviÓeyus; te«Ãæ praÓÃntiÓ ca hitaæ prajÃnÃm 05,002.003d*0012_01 tato vinÃÓa÷ kurupÃï¬avÃnÃæ 05,002.003d*0012_02 sabÃndhavÃnÃæ bhavitÃcireïa 05,002.003d*0012_03 tasmÃd yad uktaæ madhusÆdanena 05,002.003d*0012_04 tat sarvalokasya hitaæ yatadhvam 05,002.004a duryodhanasyÃpi mataæ ca vettuæ; vaktuæ ca vÃkyÃni yudhi«Âhirasya 05,002.004b*0013_01 prayÃtu dÆta÷ puru«a÷ pradhÃno 05,002.004b*0013_02 hitÃya te«Ãæ ca tathaiva cai«Ãm 05,002.004c priyaæ mama syÃd yadi tatra kaÓ cid; vrajec chamÃrthaæ kurupÃï¬avÃnÃm 05,002.005a sa bhÅ«mam Ãmantrya kurupravÅraæ; vaicitravÅryaæ ca mahÃnubhÃvam 05,002.005c droïaæ saputraæ viduraæ k­paæ ca; gÃndhÃrarÃjaæ ca sasÆtaputram 05,002.006a sarve ca ye 'nye dh­tarëÂraputrÃ; balapradhÃnà nigamapradhÃnÃ÷ 05,002.006c sthitÃÓ ca dharme«u yathà svake«u; lokapravÅrÃ÷ ÓrutakÃlav­ddhÃ÷ 05,002.007a ete«u sarve«u samÃgate«u; paure«u v­ddhe«u ca saægate«u 05,002.007c bravÅtu vÃkyaæ praïipÃtayuktaæ; kuntÅsutasyÃrthakaraæ yathà syÃt 05,002.008a sarvÃsv avasthÃsu ca te na kauÂyÃd; grasto hi so 'rtho balam ÃÓritais tai÷ 05,002.008c priyÃbhyupetasya yudhi«Âhirasya; dyÆte pramattasya h­taæ ca rÃjyam 05,002.009a nivÃryamÃïaÓ ca kurupravÅrai÷; sarvai÷ suh­dbhir hy ayam apy atajj¤a÷ 05,002.009b*0014_01 sa dÅvyamÃna÷ pratidÅvya cainaæ 05,002.009c gÃndhÃrarÃjasya sutaæ matÃk«aæ; samÃhvayed devitum ÃjamŬha÷ 05,002.009c*0015_01 hitvà hi karïaæ ca suyodhanaæ ca 05,002.010a durodarÃs tatra sahasraÓo 'nye; yudhi«Âhiro yÃn vi«aheta jetum 05,002.010c uts­jya tÃn saubalam eva cÃyaæ; samÃhvayat tena jito 'k«avatyÃm 05,002.011a sa dÅvyamÃna÷ pratidevanena; ak«e«u nityaæ suparÃÇmukhe«u 05,002.011c saærambhamÃïo vijita÷ prasahya; tatrÃparÃdha÷ Óakuner na kaÓ cit 05,002.012a tasmÃt praïamyaiva vaco bravÅtu; vaicitravÅryaæ bahusÃmayuktam 05,002.012c tathà hi Óakyo dh­tarëÂraputra÷; svÃrthe niyoktuæ puru«eïa tena 05,002.012d*0016_01 ayuddham ÃkÃÇk«ata kauravÃïÃæ 05,002.012d*0016_02 sÃmnaiva duryodhanam Ãhvayadhvam 05,002.012d*0016_03 sÃmnà jito 'rtho 'rthakaro bhaveta 05,002.012d*0016_04 yuddhe 'nayo bhavità neha so 'rtha÷ 05,002.013 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,002.013a evaæ bruvaty eva madhupravÅre; ÓinipravÅra÷ sahasotpapÃta 05,002.013c tac cÃpi vÃkyaæ parinindya tasya; samÃdade vÃkyam idaæ samanyu÷ 05,003.001 sÃtyakir uvÃca 05,003.001a yÃd­Óa÷ puru«asyÃtmà tÃd­Óaæ saæprabhëate 05,003.001c yathÃrÆpo 'ntarÃtmà te tathÃrÆpaæ prabhëase 05,003.002a santi vai puru«Ã÷ ÓÆrÃ÷ santi kÃpuru«Ãs tathà 05,003.002c ubhÃv etau d­¬hau pak«au d­Óyete puru«Ãn prati 05,003.003a ekasminn eva jÃyete kule klÅbamahÃrathau 05,003.003c phalÃphalavatÅ ÓÃkhe yathaikasmin vanaspatau 05,003.004a nÃbhyasÆyÃmi te vÃkyaæ bruvato lÃÇgaladhvaja 05,003.004c ye tu Ó­ïvanti te vÃkyaæ tÃn asÆyÃmi mÃdhava 05,003.005a kathaæ hi dharmarÃjasya do«am alpam api bruvan 05,003.005c labhate pari«anmadhye vyÃhartum akutobhaya÷ 05,003.006a samÃhÆya mahÃtmÃnaæ jitavanto 'k«akovidÃ÷ 05,003.006c anak«aj¤aæ yathÃÓraddhaæ te«u dharmajaya÷ kuta÷ 05,003.007a yadi kuntÅsutaæ gehe krŬantaæ bhrÃt­bhi÷ saha 05,003.007c abhigamya jayeyus te tat te«Ãæ dharmato bhavet 05,003.008a samÃhÆya tu rÃjÃnaæ k«atradharmarataæ sadà 05,003.008c nik­tyà jitavantas te kiæ nu te«Ãæ paraæ Óubham 05,003.009a kathaæ praïipatec cÃyam iha k­tvà païaæ param 05,003.009c vanavÃsÃd vimuktas tu prÃpta÷ paitÃmahaæ padam 05,003.010a yady ayaæ paravittÃni kÃmayeta yudhi«Âhira÷ 05,003.010c evam apy ayam atyantaæ parÃn nÃrhati yÃcitum 05,003.011a kathaæ ca dharmayuktÃs te na ca rÃjyaæ jihÅr«ava÷ 05,003.011c niv­ttavÃsÃn kaunteyÃn ya Ãhur vidità iti 05,003.012a anunÅtà hi bhÅ«meïa droïena ca mahÃtmanà 05,003.012c na vyavasyanti pÃï¬ÆnÃæ pradÃtuæ pait­kaæ vasu 05,003.013a ahaæ tu tä Óitair bÃïair anunÅya raïe balÃt 05,003.013c pÃdayo÷ pÃtayi«yÃmi kaunteyasya mahÃtmana÷ 05,003.014a atha te na vyavasyanti praïipÃtÃya dhÅmata÷ 05,003.014c gami«yanti sahÃmÃtyà yamasya sadanaæ prati 05,003.014d*0017_01 daÓÃÓà chÃdayantaæ mÃm ekavÅraæ madotkaÂam 05,003.014d*0017_02 viji«ïuæ manyate loko yudhyantaæ ca mahÅtale 05,003.014d*0017_03 satyaæ mamÃntevÃsitvaæ jayasya jayaÓÃlina÷ 05,003.014d*0017_04 chinadmi yadi kha¬gena bhÅ«mÃdÅnÃæ ÓirÃæsy aham 05,003.015a na hi te yuyudhÃnasya saærabdhasya yuyutsata÷ 05,003.015c vegaæ samarthÃ÷ saæso¬huæ vajrasyeva mahÅdharÃ÷ 05,003.016a ko hi gÃï¬ÅvadhanvÃnaæ kaÓ ca cakrÃyudhaæ yudhi 05,003.016c mÃæ cÃpi vi«ahet ko nu kaÓ ca bhÅmaæ durÃsadam 05,003.017a yamau ca d­¬hadhanvÃnau yamakalpau mahÃdyutÅ 05,003.017b*0018_01 virÃÂadrupadau vÅrau yamakÃlopamadyutÅ 05,003.017c ko jijÅvi«ur ÃsÅded dh­«Âadyumnaæ ca pÃr«atam 05,003.018a pa¤cemÃn pÃï¬aveyÃæÓ ca draupadyÃ÷ kÅrtivardhanÃn 05,003.018c samapramÃïÃn pÃï¬ÆnÃæ samavÅryÃn madotkaÂÃn 05,003.019a saubhadraæ ca mahe«vÃsam amarair api du÷saham 05,003.019c gadapradyumnasÃmbÃæÓ ca kÃlavajrÃnalopamÃn 05,003.020a te vayaæ dh­tarëÂrasya putraæ Óakuninà saha 05,003.020c karïena ca nihatyÃjÃv abhi«ek«yÃma pÃï¬avam 05,003.021a nÃdharmo vidyate kaÓ cic chatrÆn hatvÃtatÃyina÷ 05,003.021c adharmyam ayaÓasyaæ ca ÓÃtravÃïÃæ prayÃcanam 05,003.021d*0019_01 agnido garadaÓ caiva ÓastrapÃïir dhanÃpaha÷ 05,003.021d*0019_02 k«etradÃraharaÓ caiva «a¬ ete hy ÃtatÃyina÷ 05,003.021d*0019_03 ÃtatÃyinam ÃyÃntam api vedÃntavÃdinam 05,003.021d*0019_04 jighÃæsantaæ jighÃæsÅyÃn na tena brahmahà bhavet 05,003.022a h­dgatas tasya ya÷ kÃmas taæ kurudhvam atandritÃ÷ 05,003.022c nis­«Âaæ dh­tarëÂreïa rÃjyaæ prÃpnotu pÃï¬ava÷ 05,003.023a adya pÃï¬usuto rÃjyaæ labhatÃæ và yudhi«Âhira÷ 05,003.023c nihatà và raïe sarve svapsyanti vasudhÃtale 05,004.001 drupada uvÃca 05,004.001a evam etan mahÃbÃho bhavi«yati na saæÓaya÷ 05,004.001c na hi duryodhano rÃjyaæ madhureïa pradÃsyati 05,004.002a anuvartsyati taæ cÃpi dh­tarëÂra÷ sutapriya÷ 05,004.002c bhÅ«madroïau ca kÃrpaïyÃn maurkhyÃd rÃdheyasaubalau 05,004.003a baladevasya vÃkyaæ tu mama j¤Ãne na yujyate 05,004.003c etad dhi puru«eïÃgre kÃryaæ sunayam icchatà 05,004.004a na tu vÃcyo m­du vaco dhÃrtarëÂra÷ kathaæ cana 05,004.004c na hi mÃrdavasÃdhyo 'sau pÃpabuddhir mato mama 05,004.005a gardabhe mÃrdavaæ kuryÃd go«u tÅk«ïaæ samÃcaret 05,004.005c m­du duryodhane vÃkyaæ yo brÆyÃt pÃpacetasi 05,004.005d*0020_01 aham eko 'pi je«yÃmi prÃk caiva prahiïomi tam 05,004.005d*0020_02 nÃhaæ kuryÃæ yad etad vai viÓvÃsÃd eva ÓÃÓvatam 05,004.005d*0021_01 aham eko vije«yÃmi prÃhatÃn saævidhÃya ca 05,004.005d*0021_02 nÃhaæ karomi tadvÃkyaæ praïipÃtanapÆrvakam 05,004.006a m­du vai manyate pÃpo bhëyamÃïam aÓaktijam 05,004.006c jitam arthaæ vijÃnÅyÃd abudho mÃrdave sati 05,004.007a etac caiva kari«yÃmo yatnaÓ ca kriyatÃm iha 05,004.007c prasthÃpayÃma mitrebhyo balÃny udyojayantu na÷ 05,004.008a Óalyasya dh­«ÂaketoÓ ca jayatsenasya cÃbhibho÷ 05,004.008c kekayÃnÃæ ca sarve«Ãæ dÆtà gacchantu ÓÅghragÃ÷ 05,004.009a sa tu duryodhano nÆnaæ pre«ayi«yati sarvaÓa÷ 05,004.009b*0022_01 tÃvad dÆtÃn vayaæ tÆrïaæ pre«ayi«yÃma mÃciram 05,004.009b*0022_02 sa tu duryodhano nÆnaæ pre«ayi«yati tÃn n­pÃn 05,004.009c pÆrvÃbhipannÃ÷ santaÓ ca bhajante pÆrvacodakam 05,004.010a tat tvaradhvaæ narendrÃïÃæ pÆrvam eva pracodane 05,004.010c mahad dhi kÃryaæ vo¬havyam iti me vartate mati÷ 05,004.011a Óalyasya pre«yatÃæ ÓÅghraæ ye ca tasyÃnugà n­pÃ÷ 05,004.011c bhagadattÃya rÃj¤e ca pÆrvasÃgaravÃsine 05,004.012a amitaujase tathogrÃya hÃrdikyÃyÃhukÃya ca 05,004.012c dÅrghapraj¤Ãya mallÃya rocamÃnÃya cÃbhibho 05,004.013a ÃnÅyatÃæ b­hantaÓ ca senÃbinduÓ ca pÃrthiva÷ 05,004.013c pÃpajit prativindhyaÓ ca citravarmà suvÃstuka÷ 05,004.014a bÃhlÅko mu¤jakeÓaÓ ca caidyÃdhipatir eva ca 05,004.014c supÃrÓvaÓ ca subÃhuÓ ca pauravaÓ ca mahÃratha÷ 05,004.015a ÓakÃnÃæ pahlavÃnÃæ ca daradÃnÃæ ca ye n­pÃ÷ 05,004.015c kÃmbojà ­«ikà ye ca paÓcimÃnÆpakÃÓ ca ye 05,004.016a jayatsenaÓ ca kÃÓyaÓ ca tathà pa¤canadà n­pÃ÷ 05,004.016c krÃthaputraÓ ca durdhar«a÷ pÃrvatÅyÃÓ ca ye n­pÃ÷ 05,004.017a jÃnakiÓ ca suÓarmà ca maïimÃn pautimatsyaka÷ 05,004.017c pÃæsurëÂrÃdhipaÓ caiva dh­«ÂaketuÓ ca vÅryavÃn 05,004.018a au¬raÓ ca daï¬adhÃraÓ ca b­hatsenaÓ ca vÅryavÃn 05,004.018c aparÃjito ni«ÃdaÓ ca ÓreïimÃn vasumÃn api 05,004.019a b­hadbalo mahaujÃÓ ca bÃhu÷ parapuraæjaya÷ 05,004.019c samudraseno rÃjà ca saha putreïa vÅryavÃn 05,004.020a adÃriÓ ca nadÅjaÓ ca karïave«ÂaÓ ca pÃrthiva÷ 05,004.020c samarthaÓ ca suvÅraÓ ca mÃrjÃra÷ kanyakas tathà 05,004.020c*0023_01 **** **** eko vÅryabalotkaÂa÷ 05,004.020c*0023_02 vÅrabÃhu÷ subÃhuÓ ca 05,004.020d*0024_01 vÅrabÃhuÓ ca durdhar«o bhÆmipo jÃlakÅÂaka÷ 05,004.021a mahÃvÅraÓ ca kadruÓ ca nikaras tumula÷ kratha÷ 05,004.021c nÅlaÓ ca vÅradharmà ca bhÆmipÃlaÓ ca vÅryavÃn 05,004.022a durjayo dantavaktraÓ ca rukmÅ ca janamejaya÷ 05,004.022c ëìho vÃyuvegaÓ ca pÆrvapÃlÅ ca pÃrthiva÷ 05,004.022d*0025_01 Ãr«o devà budha÷ sÆtas tathà harihayopama÷ 05,004.023a bhÆritejà devakaÓ ca ekalavyasya cÃtmaja÷ 05,004.023c kÃrÆ«akÃÓ ca rÃjÃna÷ k«emadhÆrtiÓ ca vÅryavÃn 05,004.024a udbhava÷ k«emakaÓ caiva vÃÂadhÃnaÓ ca pÃrthiva÷ 05,004.024c ÓrutÃyuÓ ca d­¬hÃyuÓ ca ÓÃlvaputraÓ ca vÅryavÃn 05,004.025a kumÃraÓ ca kaliÇgÃnÃm ÅÓvaro yuddhadurmada÷ 05,004.025c ete«Ãæ pre«yatÃæ ÓÅghram etad dhi mama rocate 05,004.026a ayaæ ca brÃhmaïa÷ ÓÅghraæ mama rÃjan purohita÷ 05,004.026c pre«yatÃæ dh­tarëÂrÃya vÃkyam asmin samarpyatÃm 05,004.027a yathà duryodhano vÃcyo yathà ÓÃætanavo n­pa÷ 05,004.027c dh­tarëÂro yathà vÃcyo droïaÓ ca vidu«Ãæ vara÷ 05,005.000*0026_00 vaiÓaæpÃyana÷ 05,005.000*0026_01 drupadenaivam ukte tu vÃkye vÃkyaviÓÃrada÷ 05,005.000*0026_02 vasudevasutas tatra v­«ïisiæho 'bravÅd idam 05,005.001 vÃsudeva uvÃca 05,005.001a upapannam idaæ vÃkyaæ somakÃnÃæ dhuraædhare 05,005.001c arthasiddhikaraæ rÃj¤a÷ pÃï¬avasya mahaujasa÷ 05,005.002a etac ca pÆrvakÃryaæ na÷ sunÅtam abhikÃÇk«atÃm 05,005.002c anyathà hy Ãcaran karma puru«a÷ syÃt subÃliÓa÷ 05,005.003a kiæ tu saæbandhakaæ tulyam asmÃkaæ kurupÃï¬u«u 05,005.003c yathe«Âaæ vartamÃne«u pÃï¬ave«u ca te«u ca 05,005.004a te vivÃhÃrtham ÃnÅtà vayaæ sarve yathà bhavÃn 05,005.004c k­te vivÃhe mudità gami«yÃmo g­hÃn prati 05,005.005a bhavÃn v­ddhatamo rÃj¤Ãæ vayasà ca Órutena ca 05,005.005c Ói«yavat te vayaæ sarve bhavÃmeha na saæÓaya÷ 05,005.006a bhavantaæ dh­tarëÂraÓ ca satataæ bahu manyate 05,005.006c ÃcÃryayo÷ sakhà cÃsi droïasya ca k­pasya ca 05,005.006d*0027_01 tasmÃd yad anurÆpaæ hi sÃæprataæ tv iha manyase 05,005.006d*0027_02 taæ pre«aya yathÃnyÃyaæ kurubhyo n­pasattama 05,005.007a sa bhavÃn pre«ayatv adya pÃï¬avÃrthakaraæ vaca÷ 05,005.007c sarve«Ãæ niÓcitaæ tan na÷ pre«ayi«yati yad bhavÃn 05,005.008a yadi tÃvac chamaæ kuryÃn nyÃyena kurupuægava÷ 05,005.008b*0028_01 k­tam ity eva saubhrÃtram Ãcari«yanti pÃï¬avÃ÷ 05,005.008c na bhavet kurupÃï¬ÆnÃæ saubhrÃtreïa mahÃn k«aya÷ 05,005.009a atha darpÃnvito mohÃn na kuryÃd dh­tarëÂraja÷ 05,005.009c anye«Ãæ pre«ayitvà ca paÓcÃd asmÃn samÃhvaye÷ 05,005.010a tato duryodhano manda÷ sahÃmÃtya÷ sabÃndhava÷ 05,005.010c ni«ÂhÃm Ãpatsyate mƬha÷ kruddhe gÃï¬Åvadhanvani 05,005.011 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,005.011a tata÷ satk­tya vÃr«ïeyaæ virÃÂa÷ p­thivÅpati÷ 05,005.011c g­hÃn prasthÃpayÃm Ãsa sagaïaæ sahabÃndhavam 05,005.012a dvÃrakÃæ tu gate k­«ïe yudhi«ÂhirapurogamÃ÷ 05,005.012c cakru÷ sÃægrÃmikaæ sarvaæ virÃÂaÓ ca mahÅpati÷ 05,005.013a tata÷ saæpre«ayÃm Ãsa virÃÂa÷ saha bÃndhavai÷ 05,005.013c sarve«Ãæ bhÆmipÃlÃnÃæ drupadaÓ ca mahÅpati÷ 05,005.014a vacanÃt kurusiæhÃnÃæ matsyapäcÃlayoÓ ca te 05,005.014c samÃjagmur mahÅpÃlÃ÷ saæprah­«Âà mahÃbalÃ÷ 05,005.015a tac chrutvà pÃï¬uputrÃïÃæ samÃgacchan mahad balam 05,005.015c dh­tarëÂrasutaÓ cÃpi samÃninye mahÅpatÅn 05,005.016a samÃkulà mahÅ rÃjan kurupÃï¬avakÃraïÃt 05,005.016c tadà samabhavat k­tsnà saæprayÃïe mahÅk«itÃm 05,005.016d*0029_01 saækulà ca tadà bhÆmiÓ caturaÇgabalÃnvità 05,005.017a balÃni te«Ãæ vÅrÃïÃm Ãgacchanti tatas tata÷ 05,005.017c cÃlayantÅva gÃæ devÅæ saparvatavanÃm imÃm 05,005.018a tata÷ praj¤Ãvayov­ddhaæ päcÃlya÷ svapurohitam 05,005.018c kurubhya÷ pre«ayÃm Ãsa yudhi«Âhiramate tadà 05,006.001 drupada uvÃca 05,006.001a bhÆtÃnÃæ prÃïina÷ Óre«ÂhÃ÷ prÃïinÃæ buddhijÅvina÷ 05,006.001c buddhimatsu narÃ÷ Óre«Âhà narÃïÃæ tu dvijÃtaya÷ 05,006.002a dvije«u vaidyÃ÷ ÓreyÃæso vaidye«u k­tabuddhaya÷ 05,006.002b*0030_01 k­tabuddhi«u kartÃra÷ kart­«u brahmavÃdina÷ 05,006.002c sa bhavÃn k­tabuddhÅnÃæ pradhÃna iti me mati÷ 05,006.003a kulena ca viÓi«Âo 'si vayasà ca Órutena ca 05,006.003c praj¤ayÃnavamaÓ cÃsi ÓukreïÃÇgirasena ca 05,006.004a viditaæ cÃpi te sarvaæ yathÃv­tta÷ sa kaurava÷ 05,006.004c pÃï¬avaÓ ca yathÃv­tta÷ kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,006.005a dh­tarëÂrasya vidite va¤citÃ÷ pÃï¬avÃ÷ parai÷ 05,006.005c vidureïÃnunÅto 'pi putram evÃnuvartate 05,006.006a Óakunir buddhipÆrvaæ hi kuntÅputraæ samÃhvayat 05,006.006c anak«aj¤aæ matÃk«a÷ san k«atrav­tte sthitaæ Óucim 05,006.007a te tathà va¤cayitvà tu dharmaputraæ yudhi«Âhiram 05,006.007c na kasyÃæ cid avasthÃyÃæ rÃjyaæ dÃsyanti vai svayam 05,006.008a bhavÃæs tu dharmasaæyuktaæ dh­tarëÂraæ bruvan vaca÷ 05,006.008c manÃæsi tasya yodhÃnÃæ dhruvam Ãvartayi«yati 05,006.009a viduraÓ cÃpi tad vÃkyaæ sÃdhayi«yati tÃvakam 05,006.009c bhÅ«madroïak­pÃïÃæ ca bhedaæ saæjanayi«yati 05,006.010a amÃtye«u ca bhinne«u yodhe«u vimukhe«u ca 05,006.010c punar ekÃgrakaraïaæ te«Ãæ karma bhavi«yati 05,006.011a etasminn antare pÃrthÃ÷ sukham ekÃgrabuddhaya÷ 05,006.011c senÃkarma kari«yanti dravyÃïÃæ caiva saæcayam 05,006.012a bhidyamÃne«u ca sve«u lambamÃne ca vai tvayi 05,006.012c na tathà te kari«yanti senÃkarma na saæÓaya÷ 05,006.013a etat prayojanaæ cÃtra prÃdhÃnyenopalabhyate 05,006.013c saægatyà dh­tarëÂraÓ ca kuryÃd dharmyaæ vacas tava 05,006.014a sa bhavÃn dharmayuktaÓ ca dharmyaæ te«u samÃcaran 05,006.014c k­pÃlu«u parikleÓÃn pÃï¬avÃnÃæ prakÅrtayan 05,006.015a v­ddhe«u kuladharmaæ ca bruvan pÆrvair anu«Âhitam 05,006.015c vibhetsyati manÃæsy e«Ãm iti me nÃtra saæÓaya÷ 05,006.016a na ca tebhyo bhayaæ te 'sti brÃhmaïo hy asi vedavit 05,006.016c dÆtakarmaïi yuktaÓ ca sthaviraÓ ca viÓe«ata÷ 05,006.017a sa bhavÃn pu«yayogena muhÆrtena jayena ca 05,006.017c kauraveyÃn prayÃtv ÃÓu kaunteyasyÃrthasiddhaye 05,006.018 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,006.018a tathÃnuÓi«Âa÷ prayayau drupadena mahÃtmanà 05,006.018c purodhà v­ttasaæpanno nagaraæ nÃgasÃhvayam 05,006.018d*0031_01 Ói«yai÷ pariv­to vidvÃn nÅtiÓÃstrÃrthakovida÷ 05,006.018d*0031_02 pÃï¬avÃnÃæ hitÃrthÃya kauravÃn prati jagmivÃn 05,007.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,007.001*0032_01 purohitaæ te prasthÃpya nagaraæ nÃgasÃhvayam 05,007.001*0032_02 dÆtÃn prasthÃpayÃm Ãsu÷ pÃrthivebhyas tatas tata÷ 05,007.001*0032_03 prasthÃpya dÆtÃn anyatra dvÃrakÃæ puru«ar«abha÷ 05,007.001*0032_04 svayaæ jagÃma kauravya÷ kuntÅputro dhanaæjaya÷ 05,007.001a gate dvÃravatÅæ k­«ïe baladeve ca mÃdhave 05,007.001c saha v­«ïyandhakai÷ sarvair bhojaiÓ ca ÓataÓas tathà 05,007.002a sarvam ÃgamayÃm Ãsa pÃï¬avÃnÃæ vice«Âitam 05,007.002c dh­tarëÂrÃtmajo rÃjà dÆtai÷ praïihitaiÓ carai÷ 05,007.003a sa Órutvà mÃdhavaæ yÃtaæ sadaÓvair anilopamai÷ 05,007.003c balena nÃtimahatà dvÃrakÃm abhyayÃt purÅm 05,007.004a tam eva divasaæ cÃpi kaunteya÷ pÃï¬unandana÷ 05,007.004c ÃnartanagarÅæ ramyÃæ jagÃmÃÓu dhanaæjaya÷ 05,007.005a tau yÃtvà puru«avyÃghrau dvÃrakÃæ kurunandanau 05,007.005c suptaæ dad­Óatu÷ k­«ïaæ ÓayÃnaæ copajagmatu÷ 05,007.006a tata÷ ÓayÃne govinde praviveÓa suyodhana÷ 05,007.006c ucchÅr«ataÓ ca k­«ïasya ni«asÃda varÃsane 05,007.006d*0033_01 siæhÃsanagataæ paÓcÃt pariv­tya ca d­«ÂavÃn 05,007.007a tata÷ kirÅÂÅ tasyÃnu praviveÓa mahÃmanÃ÷ 05,007.007c paÓcÃrdhe ca sa k­«ïasya prahvo 'ti«Âhat k­täjali÷ 05,007.008a pratibuddha÷ sa vÃr«ïeyo dadarÓÃgre kirÅÂinam 05,007.008b*0034_01 ucchÅr«ataÓ cÃsanasthaæ dadarÓÃtha suyodhanam 05,007.008b*0035_01 paÓcÃd duryodhanaæ bhÆpam ucchÅr«e saæsthitaæ tadà 05,007.008b*0036_01 vaicitravÅryajaæ paÓcÃd yÃdavÃnÃæ dhuraædhara÷ 05,007.008b*0037_01 paÓcÃd duryodhanaæ Óaurir apaÓyad amitadyuti÷ 05,007.008c sa tayo÷ svÃgataæ k­tvà yathÃrhaæ pratipÆjya ca 05,007.008e tadÃgamanajaæ hetuæ papraccha madhusÆdana÷ 05,007.009a tato duryodhana÷ k­«ïam uvÃca prahasann iva 05,007.009c vigrahe 'smin bhavÃn sÃhyaæ mama dÃtum ihÃrhati 05,007.010a samaæ hi bhavata÷ sakhyaæ mayi caivÃrjune 'pi ca 05,007.010c tathà saæbandhakaæ tulyam asmÃkaæ tvayi mÃdhava 05,007.011a ahaæ cÃbhigata÷ pÆrvaæ tvÃm adya madhusÆdana 05,007.011c pÆrvaæ cÃbhigataæ santo bhajante pÆrvasÃriïa÷ 05,007.012a tvaæ ca Óre«Âhatamo loke satÃm adya janÃrdana 05,007.012c satataæ saæmataÓ caiva sadv­ttam anupÃlaya 05,007.012d*0038_00 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 05,007.012d*0038_01 svÃgataæ tava gÃndhÃre na mayà vidito bhavÃn 05,007.012d*0038_02 duryodhana÷ 05,007.012d*0038_02 kiæ cÃgamanak­tyaæ te kasmin kÃle tvam Ãgata÷ 05,007.012d*0038_03 tvaddarÓanÃrthÅ govinda ahaæ pÆrvam ihÃgata÷ 05,007.012d*0038_04 prÅtyarthÅ sa bhavÃn sÃhyaæ mama dÃtum ihÃrhati 05,007.012d*0039_01 dhÃrtarëÂrasya tad vÃkyaæ ÓrutvÃmaravarottama÷ 05,007.012d*0039_02 puru«ottamas tv idaæ vÃkyaæ duryodhanam abhëata 05,007.013 k­«ïa uvÃca 05,007.013a bhavÃn abhigata÷ pÆrvam atra me nÃsti saæÓaya÷ 05,007.013c d­«Âas tu prathamaæ rÃjan mayà pÃrtho dhanaæjaya÷ 05,007.014a tava pÆrvÃbhigamanÃt pÆrvaæ cÃpy asya darÓanÃt 05,007.014c sÃhÃyyam ubhayor eva kari«yÃmi suyodhana 05,007.015a pravÃraïaæ tu bÃlÃnÃæ pÆrvaæ kÃryam iti Óruti÷ 05,007.015c tasmÃt pravÃraïaæ pÆrvam arha÷ pÃrtho dhanaæjaya÷ 05,007.016a matsaæhananatulyÃnÃæ gopÃnÃm arbudaæ mahat 05,007.016c nÃrÃyaïà iti khyÃtÃ÷ sarve saægrÃmayodhina÷ 05,007.017a te và yudhi durÃdhar«Ã bhavantv ekasya sainikÃ÷ 05,007.017c ayudhyamÃna÷ saægrÃme nyastaÓastro 'ham ekata÷ 05,007.017d*0040_01 etad viditvà kaunteya vicÃrya ca puna÷ puna÷ 05,007.017d*0040_02 tÃn và varaya sÃhÃyye mÃæ sÃcivyena và puna÷ 05,007.018a ÃbhyÃm anyataraæ pÃrtha yat te h­dyataraæ matam 05,007.018c tad v­ïÅtÃæ bhavÃn agre pravÃryas tvaæ hi dharmata÷ 05,007.019 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,007.019a evam uktas tu k­«ïena kuntÅputro dhanaæjaya÷ 05,007.019c ayudhyamÃnaæ saægrÃme varayÃm Ãsa keÓavam 05,007.019d*0041_01 nÃrÃyaïam amitraghnaæ kÃmÃj jÃtam ajaæ n­«u 05,007.019d*0041_02 sarvak«atrasya purato devadÃnavayor api 05,007.019d*0042_01 duryodhanas tu tat sainyaæ sarvam Ãvarayat tadà 05,007.020a sahasrÃïÃæ sahasraæ tu yodhÃnÃæ prÃpya bhÃrata 05,007.020c k­«ïaæ cÃpah­taæ j¤Ãtvà saæprÃpa paramÃæ mudam 05,007.021a duryodhanas tu tat sainyaæ sarvam ÃdÃya pÃrthiva÷ 05,007.021c tato 'bhyayÃd bhÅmabalo rauhiïeyaæ mahÃbalam 05,007.022a sarvaæ cÃgamane hetuæ sa tasmai saænyavedayat 05,007.022c pratyuvÃca tata÷ Óaurir dhÃrtarëÂram idaæ vaca÷ 05,007.023a viditaæ te naravyÃghra sarvaæ bhavitum arhati 05,007.023c yan mayoktaæ virÃÂasya purà vaivÃhike tadà 05,007.024a nig­hyokto h­«ÅkeÓas tvadarthaæ kurunandana 05,007.024c mayà saæbandhakaæ tulyam iti rÃjan puna÷ puna÷ 05,007.025a na ca tad vÃkyam uktaæ vai keÓava÷ pratyapadyata 05,007.025c na cÃham utsahe k­«ïaæ vinà sthÃtum api k«aïam 05,007.026a nÃhaæ sahÃya÷ pÃrthÃnÃæ nÃpi duryodhanasya vai 05,007.026c iti me niÓcità buddir vÃsudevam avek«ya ha 05,007.027a jÃto 'si bhÃrate vaæÓe sarvapÃrthivapÆjite 05,007.027c gaccha yudhyasva dharmeïa k«Ãtreïa bharatar«abha 05,007.028a ity evam ukta÷ sa tadà pari«vajya halÃyudham 05,007.028c k­«ïaæ cÃpah­taæ j¤Ãtvà yuddhÃn mene jitaæ jayam 05,007.029a so 'bhyayÃt k­tavarmÃïaæ dh­tarëÂrasuto n­pa÷ 05,007.029c k­tavarmà dadau tasya senÃm ak«auhiïÅæ tadà 05,007.030a sa tena sarvasainyena bhÅmena kurunandana÷ 05,007.030c v­ta÷ pratiyayau h­«Âa÷ suh­da÷ saæprahar«ayan 05,007.030d*0043_01 tata÷ pÅtÃmbaradharo jagatsra«Âà janÃrdana÷ 05,007.031a gate duryodhane k­«ïa÷ kirÅÂinam athÃbravÅt 05,007.031c ayudhyamÃna÷ kÃæ buddhim ÃsthÃyÃhaæ tvayà v­ta÷ 05,007.032 arjuna uvÃca 05,007.032a bhavÃn samarthas tÃn sarvÃn nihantuæ nÃtra saæÓaya÷ 05,007.032c nihantum aham apy eka÷ samartha÷ puru«ottama 05,007.033a bhavÃæs tu kÅrtimÃæl loke tad yaÓas tvÃæ gami«yati 05,007.033c yaÓasà cÃham apy arthÅ tasmÃd asi mayà v­ta÷ 05,007.034a sÃrathyaæ tu tvayà kÃryam iti me mÃnasaæ sadà 05,007.034c cirarÃtrepsitaæ kÃmaæ tad bhavÃn kartum arhati 05,007.035 vÃsudeva uvÃca 05,007.035a upapannam idaæ pÃrtha yat spardhethà mayà saha 05,007.035c sÃrathyaæ te kari«yÃmi kÃma÷ saæpadyatÃæ tava 05,007.036 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,007.036a evaæ pramudita÷ pÃrtha÷ k­«ïena sahitas tadà 05,007.036c v­to dÃÓÃrhapravarai÷ punar ÃyÃd yudhi«Âhiram 05,008.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,008.001a Óalya÷ Órutvà tu dÆtÃnÃæ sainyena mahatà v­ta÷ 05,008.001c abhyayÃt pÃï¬avÃn rÃjan saha putrair mahÃrathai÷ 05,008.002a tasya senÃniveÓo 'bhÆd adhyardham iva yojanam 05,008.002c tathà hi bahulÃæ senÃæ sa bibharti narar«abha÷ 05,008.002d*0044_01 ak«auhiïÅpatÅ rÃjan mahÃvÅryaparÃkrama÷ 05,008.003a vicitrakavacÃ÷ ÓÆrà vicitradhvajakÃrmukÃ÷ 05,008.003c vicitrÃbharaïÃ÷ sarve vicitrarathavÃhanÃ÷ 05,008.003d*0045_01 vicitrasragdharÃ÷ sarve vicitrÃmbarabhÆ«aïÃ÷ 05,008.004a svadeÓave«Ãbharaïà vÅrÃ÷ ÓatasahasraÓa÷ 05,008.004c tasya senÃpraïetÃro babhÆvu÷ k«atriyar«abhÃ÷ 05,008.005a vyathayann iva bhÆtÃni kampayann iva medinÅm 05,008.005c Óanair viÓrÃmayan senÃæ sa yayau yena pÃï¬ava÷ 05,008.006a tato duryodhana÷ Órutvà mahÃsenaæ mahÃratham 05,008.006c upÃyÃntam abhidrutya svayam Ãnarca bhÃrata 05,008.006d*0046_01 Óalyasya mantribhi÷ sarvair duryodhanavaÓÃnugai÷ 05,008.006d*0046_02 avij¤Ãtaæ ca Óalyasya h­dayasya priyaæ k­tam 05,008.007a kÃrayÃm Ãsa pÆjÃrthaæ tasya duryodhana÷ sabhÃ÷ 05,008.007c ramaïÅye«u deÓe«u ratnacitrÃ÷ svalaæk­tÃ÷ 05,008.007d*0047_01 Óilpibhir vividhaiÓ caiva krŬÃs tatra prayojitÃ÷ 05,008.007d*0047_02 tatra mÃlyÃni mÃæsÃni bhak«yaæ peyaæ ca satk­tam 05,008.007d*0047_03 kÆpÃÓ ca vividhÃkÃrà manohar«avivardhanÃ÷ 05,008.007d*0047_04 vÃpyaÓ ca vividhÃkÃrà audakÃni g­hÃïi ca 05,008.008a sa tÃ÷ sabhÃ÷ samÃsÃdya pÆjyamÃno yathÃmara÷ 05,008.008c duryodhanasya sacivair deÓe deÓe yathÃrhata÷ 05,008.008e ÃjagÃma sabhÃm anyÃæ devÃvasathavarcasam 05,008.008f*0048_01 tatra vÃsÃæsi mÃlyÃni bhak«yaæ peyaæ ca pu«kalam 05,008.008f*0048_02 gandhà ghrÃïasya sukhadà divyÃÓ cittamanoharÃ÷ 05,008.008f*0048_03 sarÃæsi sÃdaro rÃjà savihaægam­gÃni ca 05,008.009a sa tatra vi«ayair yukta÷ kalyÃïair atimÃnu«ai÷ 05,008.009c mene 'bhyadhikam ÃtmÃnam avamene puraædaram 05,008.010a papraccha sa tata÷ pre«yÃn prah­«Âa÷ k«atriyar«abha÷ 05,008.010c yudhi«Âhirasya puru«Ã÷ ke nu cakru÷ sabhà imÃ÷ 05,008.010e ÃnÅyantÃæ sabhÃkÃrÃ÷ pradeyÃrhà hi me matÃ÷ 05,008.010f*0049_01 prasÃdam e«Ãæ dÃsyÃmi kuntÅputro 'numanyatÃm 05,008.010f*0049_02 duryodhanÃya tat sarvaæ kathayanti sma vismitÃ÷ 05,008.010f*0049_03 saæprah­«Âo yadà Óalyo diditsur api jÅvitam 05,008.010f*0050_01 tata÷ prah­«Âaæ rÃjÃnaæ j¤Ãtvà te sacivÃs tadà 05,008.011a gƬho duryodhanas tatra darÓayÃm Ãsa mÃtulam 05,008.011c taæ d­«Âvà madrarÃjas tu j¤Ãtvà yatnaæ ca tasya tam 05,008.011d*0051_01 d­«Âvà duryodhanaæ rÃjà vismita÷ sa narottama÷ 05,008.011d*0051_02 mantriïaÓ cÃpi Óaæsanti madrarÃjaæ suvismitam 05,008.011d*0051_03 duryodhanena te rÃja¤ ÓuÓrÆ«itam idaæ prabho 05,008.011d*0051_04 priyaæ priyÃrhasya sata÷ kartum arhasi bhÆmipa 05,008.011d*0051_05 tam aÇkam upaveÓyÃÓu mÆrdhni cÃghrÃya madrarà05,008.011e pari«vajyÃbravÅt prÅta i«Âo 'rtho g­hyatÃm iti 05,008.012 duryodhana uvÃca 05,008.012a satyavÃg bhava kalyÃïa varo vai mama dÅyatÃm 05,008.012c sarvasenÃpraïetà me bhavÃn bhavitum arhati 05,008.012d*0052_01 yathaiva pÃï¬avÃs tubhyaæ tathaiva bhavato hy aham 05,008.012d*0052_02 Óalya÷ 05,008.012d*0052_02 anumÃnyaæ ca pÃlyaæ ca bhaktaæ ca bhaja mÃæ vibho 05,008.012d*0052_03 evam etan mahÃrÃja yathà vadasi bhÃrata 05,008.012d*0052_04 varaæ dadÃmi te prÅta evam etad bhavi«yati 05,008.013 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,008.013a k­tam ity abravÅc chalya÷ kim anyat kriyatÃm iti 05,008.013c k­tam ity eva gÃndhÃri÷ pratyuvÃca puna÷ puna÷ 05,008.013d*0053_00 Óalya uvÃca 05,008.013d*0053_01 gaccha duryodhana puraæ svakam eva narar«abha 05,008.013d*0053_02 ahaæ gami«ye dra«Âuæ vai yudhi«Âhiram ariædamam 05,008.013d*0053_03 d­«Âvà yudhi«Âhiraæ rÃjan k«ipram e«ye narÃdhipa 05,008.013d*0053_04 duryodhana uvÃca 05,008.013d*0053_04 avaÓyaæ cÃpi dra«Âavya÷ pÃï¬ava÷ puru«ar«abha÷ 05,008.013d*0053_05 k«ipram ÃgamyatÃæ rÃjan pÃï¬avaæ vÅk«ya pÃrthiva 05,008.013d*0053_06 Óalya uvÃca 05,008.013d*0053_06 tvayy adhÅnÃ÷ sma rÃjendra varadÃnaæ smarasva na÷ 05,008.013d*0053_07 k«ipram e«yÃmi bhadraæ te gacchasva svapuraæ n­pa 05,008.013d*0053_08 pari«vajya tathÃnyonyaæ ÓalyaduryodhanÃv ubhau 05,008.013d*0054_01 d­«Âvà tu pÃï¬avÃn rÃjan na mithyà kartum utsahe 05,008.014a sa tathà Óalyam Ãmantrya punar ÃyÃt svakaæ puram 05,008.014c Óalyo jagÃma kaunteyÃn ÃkhyÃtuæ karma tasya tat 05,008.015a upaplavyaæ sa gatvà tu skandhÃvÃraæ praviÓya ca 05,008.015c pÃï¬avÃn atha tÃn sarvä Óalyas tatra dadarÓa ha 05,008.015d*0055_01 cirÃt tu d­«Âvà rÃjÃnaæ mÃtulaæ samitiæjayam 05,008.015d*0055_02 Ãsanebhya÷ samutpetu÷ sarve sahayudhi«ÂhirÃ÷ 05,008.016a sametya tu mahÃbÃhu÷ Óalya÷ pÃï¬usutais tadà 05,008.016c pÃdyam arghyaæ ca gÃæ caiva pratyag­hïÃd yathÃvidhi 05,008.016d*0056_01 k­täjalir adÅnÃtmà dharmÃtmà Óalyam abravÅt 05,008.016d*0056_02 svÃgataæ te 'stu vai rÃjann etad Ãsanam ÃsyatÃm 05,008.016d*0056_03 tato nya«Ådac chalyaÓ ca käcane paramÃsane 05,008.016d*0056_04 tatra pÃdyam athÃrghyaæ ca nyavedayata pÃï¬ava÷ 05,008.016d*0057_01 nivedya cÃrghyaæ vidhivan madrarÃjÃya bhÃrata 05,008.016d*0057_02 kuÓalaæ pÃï¬avo 'p­cchac chalyaæ sarvasukhÃvaham 05,008.016d*0057_03 sa tai÷ pariv­ta÷ sarvai÷ pÃï¬avair dharmacÃribhi÷ 05,008.017a tata÷ kuÓalapÆrvaæ sa madrarÃjo 'risÆdana÷ 05,008.017c prÅtyà paramayà yukta÷ samÃÓli«ya yudhi«Âhiram 05,008.018a tathà bhÅmÃrjunau h­«Âau svasrÅyau ca yamÃv ubhau 05,008.018b*0058_01 draupadÅ ca subhadrà ca abhimanyuÓ ca bhÃrata 05,008.018c Ãsane copavi«Âas tu Óalya÷ pÃrtham uvÃca ha 05,008.019a kuÓalaæ rÃjaÓÃrdÆla kaccit te kurunandana 05,008.019c araïyavÃsÃd di«ÂyÃsi vimukto jayatÃæ vara 05,008.020a sudu«karaæ k­taæ rÃjan nirjane vasatà vane 05,008.020c bhrÃt­bhi÷ saha rÃjendra k­«ïayà cÃnayà saha 05,008.021a aj¤ÃtavÃsaæ ghoraæ ca vasatà du«karaæ k­tam 05,008.021c du÷kham eva kuta÷ saukhyaæ rÃjyabhra«Âasya bhÃrata 05,008.022a du÷khasyaitasya mahato dhÃrtarëÂrak­tasya vai 05,008.022c avÃpsyasi sukhaæ rÃjan hatvà ÓatrÆn paraætapa 05,008.023a viditaæ te mahÃrÃja lokatattvaæ narÃdhipa 05,008.023c tasmÃl lobhak­taæ kiæ cit tava tÃta na vidyate 05,008.023d*0059_01 rÃjar«ÅïÃæ purÃïÃnÃæ mÃrgam anviccha bhÃrata 05,008.023d*0059_02 dÃne tapasi satye ca bhava tÃta yudhi«Âhira 05,008.023d*0059_03 k«amà damaÓ ca satyaæ ca ahiæsà ca yudhi«Âhira 05,008.023d*0059_04 adbhutaÓ ca punar lokas tvayi rÃjan prati«Âhita÷ 05,008.023d*0059_05 m­dur vadÃnyo brahmaïyo dÃtà dharmaparÃyaïa÷ 05,008.023d*0059_06 dharmÃs te vidità rÃjan bahavo lokasÃk«ikÃ÷ 05,008.023d*0059_07 sarvaæ jagad idaæ tÃta viditaæ te paraætapa 05,008.023d*0059_08 di«Âyà k­cchram idaæ rÃjan pÃritaæ bharatar«abha 05,008.023d*0059_09 di«Âyà paÓyÃmi rÃjendra dharmÃtmÃnaæ sahÃnugam 05,008.023d*0059_10 nistÅrïaæ du«karaæ rÃjaæs tvÃæ dharmanicayaæ prabho 05,008.023d*0060_01 utthÃnaæ saæyamo dÃk«yam apramÃdo dh­ti÷ sm­ti÷ 05,008.024a tato 'syÃkathayad rÃjà duryodhanasamÃgamam 05,008.024c tac ca ÓuÓrÆ«itaæ sarvaæ varadÃnaæ ca bhÃrata 05,008.025 yudhi«Âhira uvÃca 05,008.025a suk­taæ te k­taæ rÃjan prah­«ÂenÃntarÃtmanà 05,008.025c duryodhanasya yad vÅra tvayà vÃcà pratiÓrutam 05,008.025d*0061_01 duryodhanasya cÃsmÃkaæ viÓe«o 'tra na vidyate 05,008.025e ekaæ tv icchÃmi bhadraæ te kriyamÃïaæ mahÅpate 05,008.025f*0062_01 rÃjann akartavyam api kartum arhasi sattama 05,008.025f*0062_02 mama tv avek«ayà vÅra Ó­ïu vij¤ÃpayÃmi te 05,008.025f*0063_01 spardhate hi sadà karïa÷ pÃrthena raïamÆrdhani 05,008.026a bhavÃn iha mahÃrÃja vÃsudevasamo yudhi 05,008.026c karïÃrjunÃbhyÃæ saæprÃpte dvairathe rÃjasattama 05,008.026d*0064_01 vÃsudevena sÃrathyaæ kÃryaæ pÃrthasya mÃtula 05,008.026e karïasya bhavatà kÃryaæ sÃrathyaæ nÃtra saæÓaya÷ 05,008.027a tatra pÃlyo 'rjuno rÃjan yadi matpriyam icchasi 05,008.027c tejovadhaÓ ca te kÃrya÷ sauter asmajjayÃvaha÷ 05,008.027e akartavyam api hy etat kartum arhasi mÃtula 05,008.028 Óalya uvÃca 05,008.028a Ó­ïu pÃï¬ava bhadraæ te yad bravÅ«i durÃtmana÷ 05,008.028c tejovadhanimittaæ mÃæ sÆtaputrasya saæyuge 05,008.028d*0065_01 tejovadhanimittaæ mÃæ tat kari«yÃmi te priyam 05,008.029a ahaæ tasya bhavi«yÃmi saægrÃme sÃrathir dhruvam 05,008.029c vÃsudevena hi samaæ nityaæ mÃæ sa hi manyate 05,008.030a tasyÃhaæ kuruÓÃrdÆla pratÅpam ahitaæ vaca÷ 05,008.030c dhruvaæ saækathayi«yÃmi yoddhukÃmasya saæyuge 05,008.030d*0066_01 ahaæ tasya bhavi«yÃmi sÃrathÅ raïamÆrdhani 05,008.031a yathà sa h­tadarpaÓ ca h­tatejÃÓ ca pÃï¬ava 05,008.031c bhavi«yati sukhaæ hantuæ satyam etad bravÅmi te 05,008.032a evam etat kari«yÃmi yathà tÃta tvam Ãttha mÃm 05,008.032c yac cÃnyad api Óak«yÃmi tat kari«yÃmi te priyam 05,008.033a yac ca du÷khaæ tvayà prÃptaæ dyÆte vai k­«ïayà saha 05,008.033c paru«Ãïi ca vÃkyÃni sÆtaputrak­tÃni vai 05,008.034a jaÂÃsurÃt parikleÓa÷ kÅcakÃc ca mahÃdyute 05,008.034c draupadyÃdhigataæ sarvaæ damayantyà yathÃÓubham 05,008.035a sarvaæ du÷kham idaæ vÅra sukhodarkaæ bhavi«yati 05,008.035c nÃtra manyus tvayà kÃryo vidhir hi balavattara÷ 05,008.036a du÷khÃni hi mahÃtmÃna÷ prÃpnuvanti yudhi«Âhira 05,008.036c devair api hi du÷khÃni prÃptÃni jagatÅpate 05,008.036d*0067_01 devadÃnavagandharvÃ÷ kiænaroragarÃk«asÃ÷ 05,008.036d*0067_02 du÷khaæ prÃptà yathà rÃjaæs tac ch­ïu«va narÃdhipa 05,008.037a indreïa ÓrÆyate rÃjan sabhÃryeïa mahÃtmanà 05,008.037c anubhÆtaæ mahad du÷khaæ devarÃjena bhÃrata 05,009.001 yudhi«Âhira uvÃca 05,009.001a katham indreïa rÃjendra sabhÃryeïa mahÃtmanà 05,009.001c du÷khaæ prÃptaæ paraæ ghoram etad icchÃmi veditum 05,009.002 Óalya uvÃca 05,009.002a Ó­ïu rÃjan purà v­ttam itihÃsaæ purÃtanam 05,009.002c sabhÃryeïa yathà prÃptaæ du÷kham indreïa bhÃrata 05,009.003a tva«Âà prajÃpatir hy ÃsÅd devaÓre«Âho mahÃtapÃ÷ 05,009.003c sa putraæ vai triÓirasam indradrohÃt kilÃs­jat 05,009.004a aindraæ sa prÃrthayat sthÃnaæ viÓvarÆpo mahÃdyuti÷ 05,009.004c tais tribhir vadanair ghorai÷ sÆryendujvalanopamai÷ 05,009.005a vedÃn ekena so 'dhÅte surÃm ekena cÃpibat 05,009.005c ekena ca diÓa÷ sarvÃ÷ pibann iva nirÅk«ate 05,009.006a sa tapasvÅ m­dur dÃnto dharme tapasi codyata÷ 05,009.006c tapo 'tapyan mahat tÅvraæ suduÓcaram ariædama 05,009.007a tasya d­«Âvà tapovÅryaæ sattvaæ cÃmitatejasa÷ 05,009.007c vi«Ãdam agamac chakra indro 'yaæ mà bhaved iti 05,009.008a kathaæ sajjeta bhoge«u na ca tapyen mahat tapa÷ 05,009.008c vivardhamÃnas triÓirÃ÷ sarvaæ tribhuvanaæ graset 05,009.009a iti saæcintya bahudhà buddhimÃn bharatar«abha 05,009.009c Ãj¤Ãpayat so 'psarasas tva«Â­putrapralobhane 05,009.010a yathà sa sajjet triÓirÃ÷ kÃmabhoge«u vai bh­Óam 05,009.010c k«ipraæ kuruta gacchadhvaæ pralobhayata mÃciram 05,009.011a Ó­ÇgÃrave«Ã÷ suÓroïyo bhÃvair yuktà manoharai÷ 05,009.011b*0068_01 hÃvabhÃvasamÃyuktÃ÷ sarvÃ÷ saundaryaÓobhitÃ÷ 05,009.011c pralobhayata bhadraæ va÷ Óamayadhvaæ bhayaæ mama 05,009.011d*0069_01 prajÃpatir bhaved e«a candro vaiÓravaïo yama÷ 05,009.011d*0069_02 varuïa÷ pÃÓahasto và dharma eva bhavet svayam 05,009.012a asvasthaæ hy ÃtmanÃtmÃnaæ lak«ayÃmi varÃÇganÃ÷ 05,009.012c bhayam etan mahÃghoraæ k«ipraæ nÃÓayatÃbalÃ÷ 05,009.013 apsarasa Æcu÷ 05,009.013a tathà yatnaæ kari«yÃma÷ Óakra tasya pralobhane 05,009.013c yathà nÃvÃpsyasi bhayaæ tasmÃd balani«Ædana 05,009.014a nirdahann iva cak«urbhyÃæ yo 'sÃv Ãste taponidhi÷ 05,009.014c taæ pralobhayituæ deva gacchÃma÷ sahità vayam 05,009.014e yati«yÃmo vaÓe kartuæ vyapanetuæ ca te bhayam 05,009.015 Óalya uvÃca 05,009.015a indreïa tÃs tv anuj¤Ãtà jagmus triÓiraso 'ntikam 05,009.015c tatra tà vividhair bhÃvair lobhayantyo varÃÇganÃ÷ 05,009.015e n­tyaæ saædarÓayantyaÓ ca tathaivÃÇge«u sau«Âhavam 05,009.016a viceru÷ saæprahar«aæ ca nÃbhyagacchan mahÃtapÃ÷ 05,009.016c indriyÃïi vaÓe k­tvà pÆrïasÃgarasaænibha÷ 05,009.017a tÃs tu yatnaæ paraæ k­tvà puna÷ Óakram upasthitÃ÷ 05,009.017c k­täjalipuÂÃ÷ sarvà devarÃjam athÃbruvan 05,009.018a na sa Óakya÷ sudurdhar«o dhairyÃc cÃlayituæ prabho 05,009.018c yat te kÃryaæ mahÃbhÃga kriyatÃæ tadanantaram 05,009.019a saæpÆjyÃpsarasa÷ Óakro vis­jya ca mahÃmati÷ 05,009.019c cintayÃm Ãsa tasyaiva vadhopÃyaæ mahÃtmana÷ 05,009.020a sa tÆ«ïÅæ cintayan vÅro devarÃja÷ pratÃpavÃn 05,009.020c viniÓcitamatir dhÅmÃn vadhe triÓiraso 'bhavat 05,009.021a vajram asya k«ipÃmy adya sa k«ipraæ na bhavi«yati 05,009.021c Óatru÷ prav­ddho nopek«yo durbalo 'pi balÅyasà 05,009.022a ÓÃstrabuddhyà viniÓcitya k­tvà buddhiæ vadhe d­¬hÃm 05,009.022c atha vaiÓvÃnaranibhaæ ghorarÆpaæ bhayÃvaham 05,009.022e mumoca vajraæ saækruddha÷ Óakras triÓirasaæ prati 05,009.023a sa papÃta hatas tena vajreïa d­¬ham Ãhata÷ 05,009.023c parvatasyeva Óikharaæ praïunnaæ medinÅtale 05,009.024a taæ tu vajrahataæ d­«Âvà ÓayÃnam acalopamam 05,009.024c na Óarma lebhe devendro dÅpitas tasya tejasà 05,009.024d*0070_01 ghorarÆpo mahÃraudras tÅvras tÅvraparÃkrama÷ 05,009.024e hato 'pi dÅptatejÃ÷ sa jÅvann iva ca d­Óyate 05,009.024f*0071_01 ghÃtitasya ÓirÃæsyÃjau jÅvantÅvÃdbhutÃni vai 05,009.024f*0071_02 tato 'tibhÅtagÃtras tu Óakra Ãste vicÃrayan 05,009.024f*0071_03 athÃjagÃma paraÓuæ skandhenÃdÃya vardhaki÷ 05,009.024f*0071_04 tad araïyaæ mahÃrÃja yatrÃste 'sau nipÃtita÷ 05,009.024f*0072_01 ÓirÃæsi tasya jÃyante trÅïy eva ÓakunÃs traya÷ 05,009.024f*0072_02 tittiri÷ kalaviÇkaÓ ca tathaiva ca kapi¤jala÷ 05,009.024f*0072_03 viÓvarÆpaÓirÃæsy eva jÃyante tasya bhÃrata 05,009.025a abhitas tatra tak«Ãïaæ ghaÂamÃnaæ ÓacÅpati÷ 05,009.025c apaÓyad abravÅc cainaæ satvaraæ pÃkaÓÃsana÷ 05,009.025e k«ipraæ chindhi ÓirÃæsy asya kuru«va vacanaæ mama 05,009.026 tak«ovÃca 05,009.026a mahÃskandho bh­Óaæ hy e«a paraÓur na tari«yati 05,009.026c kartuæ cÃhaæ na Óak«yÃmi karma sadbhir vigarhitam 05,009.027 indra uvÃca 05,009.027a mà bhais tvaæ k«ipram etad vai kuru«va vacanaæ mama 05,009.027c matprasÃdÃd dhi te Óastraæ vajrakalpaæ bhavi«yati 05,009.028 tak«ovÃca 05,009.028a kaæ bhavantam ahaæ vidyÃæ ghorakarmÃïam adya vai 05,009.028c etad icchÃmy ahaæ Órotuæ tattvena kathayasva me 05,009.029 indra uvÃca 05,009.029a aham indro devarÃjas tak«an viditam astu te 05,009.029c kuru«vaitad yathoktaæ me tak«an mà tvaæ vicÃraya 05,009.029d*0073_01 mayà hi nihata÷ Óete triÓirÃs tvaæ ca viddhi vai 05,009.029d*0073_02 sa prahva÷ präjalir bhÆtvà idaæ vacanam abravÅt 05,009.030 tak«ovÃca 05,009.030a krÆreïa nÃpatrapase kathaæ Óakreha karmaïà 05,009.030c ­«iputram imaæ hatvà brahmahatyÃbhayaæ na te 05,009.031 indra uvÃca 05,009.031a paÓcÃd dharmaæ cari«yÃmi pÃvanÃrthaæ suduÓcaram 05,009.031c Óatrur e«a mahÃvÅryo vajreïa nihato mayà 05,009.032a adyÃpi cÃham udvignas tak«ann asmÃd bibhemi vai 05,009.032c k«ipraæ chindhi ÓirÃæsi tvaæ kari«ye 'nugrahaæ tava 05,009.033a Óira÷ paÓos te dÃsyanti bhÃgaæ yaj¤e«u mÃnavÃ÷ 05,009.033c e«a te 'nugrahas tak«an k«ipraæ kuru mama priyam 05,009.034 Óalya uvÃca 05,009.034a etac chrutvà tu tak«Ã sa mahendravacanaæ tadà 05,009.034c ÓirÃæsy atha triÓirasa÷ kuÂhÃreïÃcchinat tadà 05,009.035a nik­tte«u tatas te«u ni«krÃmaæs triÓirÃs tv atha 05,009.035c kapi¤jalÃs tittirÃÓ ca kalaviÇkÃÓ ca sarvaÓa÷ 05,009.036a yena vedÃn adhÅte sma pibate somam eva ca 05,009.036c tasmÃd vaktrÃn vini«petu÷ k«ipraæ tasya kapi¤jalÃ÷ 05,009.037a yena sarvà diÓo rÃjan pibann iva nirÅk«ate 05,009.037c tasmÃd vaktrÃd vini«petus tittirÃs tasya pÃï¬ava 05,009.038a yat surÃpaæ tu tasyÃsÅd vaktraæ triÓirasas tadà 05,009.038c kalaviÇkà vini«petus tenÃsya bharatar«abha 05,009.039a tatas te«u nik­tte«u vijvaro maghavÃn abhÆt 05,009.039b*0074_01 tak«ïe caiva varaæ dattvà prah­«Âas tridaÓeÓvara÷ 05,009.039c jagÃma tridivaæ h­«Âas tak«Ãpi svag­hÃn yayau 05,009.039d*0075_01 tak«Ãpi svag­haæ gatvà naiva Óaæsati kasya cit 05,009.039d*0075_02 athainaæ nÃbhijÃnanti var«am ekaæ tathÃgatam 05,009.039d*0075_03 atha saævatsare pÆrïe bhÆtÃ÷ paÓupate÷ prabho 05,009.039d*0075_04 te cÃkroÓanta maghavÃn na÷ prabhur brahmahà iti 05,009.039d*0075_05 tata indro vrataæ ghoram acarat pÃkaÓÃsana÷ 05,009.039d*0075_06 tapasà ca susaæyukta÷ saha devair marudgaïai÷ 05,009.039d*0075_07 samudre ca p­thivyÃæ ca vanaspati«u strÅ«u ca 05,009.039d*0075_08 vibhajya brahmahatyÃæ ca tÃæÓ ca saæyojayad varai÷ 05,009.039d*0075_09 varadas tu varaæ dattvà p­thivyai sÃgarÃya ca 05,009.039d*0075_10 vanaspatibhya÷ strÅbhyaÓ ca brahmahatyÃæ nunoda tÃm 05,009.039d*0075_11 tatas tu Óuddho bhagavÃn devair lokaiÓ ca pÆjita÷ 05,009.039d*0075_12 indrasthÃnam upÃti«Âhat pÆjyamÃno mahar«ibhi÷ 05,009.039d*0076_01 mene k­tÃrtham ÃtmÃnaæ hatvà Óatruæ surÃrihà 05,009.040a tva«Âà prajÃpati÷ Órutvà ÓakreïÃtha hataæ sutam 05,009.040c krodhasaæraktanayana idaæ vacanam abravÅt 05,009.041a tapyamÃnaæ tapo nityaæ k«Ãntaæ dÃntaæ jitendriyam 05,009.041c anÃparÃdhinaæ yasmÃt putraæ hiæsitavÃn mama 05,009.042a tasmÃc chakravadhÃrthÃya v­tram utpÃdayÃmy aham 05,009.042c lokÃ÷ paÓyantu me vÅryaæ tapasaÓ ca balaæ mahat 05,009.042e sa ca paÓyatu devendro durÃtmà pÃpacetana÷ 05,009.043a upasp­Óya tata÷ kruddhas tapasvÅ sumahÃyaÓÃ÷ 05,009.043c agniæ hutvà samutpÃdya ghoraæ v­tram uvÃca ha 05,009.043e indraÓatro vivardhasva prabhÃvÃt tapaso mama 05,009.044a so 'vardhata divaæ stabdhvà sÆryavaiÓvÃnaropama÷ 05,009.044c kiæ karomÅti covÃca kÃlasÆrya ivodita÷ 05,009.044e Óakraæ jahÅti cÃpy ukto jagÃma tridivaæ tata÷ 05,009.045a tato yuddhaæ samabhavad v­travÃsavayos tadà 05,009.045c saækruddhayor mahÃghoraæ prasaktaæ kurusattama 05,009.045d*0077_01 grastà lokÃÓ ca v­treïa sarve bharatasattama 05,009.045d*0077_02 tva«Â­tejoviv­ddhena v­treïa sumahÃtmanà 05,009.045d*0077_03 sarve gandhendriyarasà h­tà bhÃrata tena vai 05,009.045d*0077_04 p­thivÅ vÃyur ÃkÃÓa Ãpo jyotiÓ ca pa¤cama÷ 05,009.045d*0077_05 h­tam etan mahÃrÃja v­treïa sumahÃtmanà 05,009.046a tato jagrÃha devendraæ v­tro vÅra÷ Óatakratum 05,009.046c apÃv­tya sa jagrÃsa v­tra÷ krodhasamanvita÷ 05,009.047a graste v­treïa Óakre tu saæbhrÃntÃs tridaÓÃs tadà 05,009.047c as­jaæs te mahÃsattvà j­mbhikÃæ v­tranÃÓinÅm 05,009.048a vij­mbhamÃïasya tato v­trasyÃsyÃd apÃv­tÃt 05,009.048c svÃny aÇgÃny abhisaæk«ipya ni«krÃnto balasÆdana÷ 05,009.048e tata÷ prabh­ti loke«u j­mbhikà prÃïisaæÓrità 05,009.049a jah­«uÓ ca surÃ÷ sarve d­«Âvà Óakraæ vini÷s­tam 05,009.049c tata÷ pravav­te yuddhaæ v­travÃsavayo÷ puna÷ 05,009.049e saærabdhayos tadà ghoraæ suciraæ bharatar«abha 05,009.050a yadà vyavardhata raïe v­tro balasamanvita÷ 05,009.050c tva«Âus tapobalÃd vidvÃæs tadà Óakro nyavartata 05,009.051a niv­tte tu tadà devà vi«Ãdam agaman param 05,009.051c sametya Óakreïa ca te tva«Âus tejovimohitÃ÷ 05,009.051e amantrayanta te sarve munibhi÷ saha bhÃrata 05,009.052a kiæ kÃryam iti te rÃjan vicintya bhayamohitÃ÷ 05,009.052c jagmu÷ sarve mahÃtmÃnaæ manobhir vi«ïum avyayam 05,009.052e upavi«Âà mandarÃgre sarve v­travadhepsava÷ 05,010.001 indra uvÃca 05,010.001*0078_00 Óalya÷ 05,010.001*0078_01 ÃkhyÃnam uttamam idam itihÃsaæ purÃtanam 05,010.001*0078_02 Ó­ïu me bhrÃt­bhi÷ sÃrdhaæ draupadyà ca jayÃvaham 05,010.001*0079_01 evaæ vicintya vibudhai÷ Óakras tribhuvaneÓvara÷ 05,010.001*0079_02 v­trasya maraïopÃyaæ punar vacanam abravÅt 05,010.001*0080_01 sarvaæ vyÃptaæ jagat tena v­treïetÅha na÷ Órutam 05,010.001*0080_02 v­trabhÆte«u loke«u bhayam indram upÃgamat 05,010.001*0080_03 athendro hi mahÃtejÃ÷ sametya saha devatai÷ 05,010.001*0080_04 amantrayata tejasvÅ v­trasya vadhakÃraïÃt 05,010.001a sarvaæ vyÃptam idaæ devà v­treïa jagad avyayam 05,010.001c na hy asya sad­Óaæ kiæ cit pratighÃtÃya yad bhavet 05,010.002a samartho hy abhavaæ pÆrvam asamartho 'smi sÃæpratam 05,010.002c kathaæ kuryÃæ nu bhadraæ vo du«pradhar«a÷ sa me mata÷ 05,010.003a tejasvÅ ca mahÃtmà ca yuddhe cÃmitavikrama÷ 05,010.003c graset tribhuvanaæ sarvaæ sadevÃsuramÃnu«am 05,010.004a tasmÃd viniÓcayam imaæ Ó­ïudhvaæ me divaukasa÷ 05,010.004c vi«ïo÷ k«ayam upÃgamya sametya ca mahÃtmanà 05,010.004e tena saæmantrya vetsyÃmo vadhopÃyaæ durÃtmana÷ 05,010.005 Óalya uvÃca 05,010.005a evam ukte maghavatà devÃ÷ sar«igaïÃs tadà 05,010.005b*0081_01 praïipatya mahÃtmÃnaæ sarvabhÆtanamask­tam 05,010.005c Óaraïyaæ Óaraïaæ devaæ jagmur vi«ïuæ mahÃbalam 05,010.006a ÆcuÓ ca sarve deveÓaæ vi«ïuæ v­trabhayÃrditÃ÷ 05,010.006c tvayà lokÃs traya÷ krÃntÃs tribhir vikramaïai÷ prabho 05,010.007a am­taæ cÃh­taæ vi«ïo daityÃÓ ca nihatà raïe 05,010.007c baliæ baddhvà mahÃdaityaæ Óakro devÃdhipa÷ k­ta÷ 05,010.008a tvaæ prabhu÷ sarvalokÃnÃæ tvayà sarvam idaæ tatam 05,010.008c tvaæ hi deva mahÃdeva÷ sarvalokanamask­ta÷ 05,010.008d*0082_01 gandharvoragarak«ÃïÃæ sarve«Ãm amarottama 05,010.009a gatir bhava tvaæ devÃnÃæ sendrÃïÃm amarottama 05,010.009c jagad vyÃptam idaæ sarvaæ v­treïÃsurasÆdana 05,010.010 vi«ïur uvÃca 05,010.010a avaÓyaæ karaïÅyaæ me bhavatÃæ hitam uttamam 05,010.010c tasmÃd upÃyaæ vak«yÃmi yathÃsau na bhavi«yati 05,010.011a gacchadhvaæ sar«igandharvà yatrÃsau viÓvarÆpadh­k 05,010.011c sÃma tasya prayu¤jadhvaæ tata enaæ vije«yatha 05,010.012a bhavi«yati gatir devÃ÷ Óakrasya mama tejasà 05,010.012c ad­ÓyaÓ ca pravek«yÃmi vajram asyÃyudhottamam 05,010.013a gacchadhvam ­«ibhi÷ sÃrdhaæ gandharvaiÓ ca surottamÃ÷ 05,010.013c v­trasya saha Óakreïa saædhiæ kuruta mÃciram 05,010.014 Óalya uvÃca 05,010.014a evam uktÃs tu devena ­«ayas tridaÓÃs tathà 05,010.014c yayu÷ sametya sahitÃ÷ Óakraæ k­tvà pura÷saram 05,010.014c*0083_01 **** **** cakruÓ caiva vibhor vaca÷ 05,010.014c*0083_02 tata÷ sametya v­treïa 05,010.015a samÅpam etya ca tadà sarva eva mahaujasa÷ 05,010.015c taæ tejasà prajvalitaæ pratapantaæ diÓo daÓa 05,010.016a grasantam iva lokÃæs trÅn sÆryÃcandramasau yathà 05,010.016c dad­Óus tatra te v­traæ Óakreïa saha devatÃ÷ 05,010.017a ­«ayo 'tha tato 'bhyetya v­tram Æcu÷ priyaæ vaca÷ 05,010.017c vyÃptaæ jagad idaæ sarvaæ tejasà tava durjaya 05,010.018a na ca Óakno«i nirjetuæ vÃsavaæ bhÆrivikramam 05,010.018c yudhyatoÓ cÃpi vÃæ kÃlo vyatÅta÷ sumahÃn iha 05,010.019a pŬyante ca prajÃ÷ sarvÃ÷ sadevÃsuramÃnavÃ÷ 05,010.019c sakhyaæ bhavatu te v­tra Óakreïa saha nityadà 05,010.019e avÃpsyasi sukhaæ tvaæ ca ÓakralokÃæÓ ca ÓÃÓvatÃn 05,010.020a ­«ivÃkyaæ niÓamyÃtha sa v­tra÷ sumahÃbala÷ 05,010.020c uvÃca tÃæs tadà sarvÃn praïamya ÓirasÃsura÷ 05,010.021a sarve yÆyaæ mahÃbhÃgà gandharvÃÓ caiva sarvaÓa÷ 05,010.021c yad brÆta tac chrutaæ sarvaæ mamÃpi Ó­ïutÃnaghÃ÷ 05,010.022a saædhi÷ kathaæ vai bhavità mama Óakrasya cobhayo÷ 05,010.022c tejasor hi dvayor devÃ÷ sakhyaæ vai bhavità katham 05,010.022d*0084_01 etad veditum icchÃmi bruvantu ­«isattamÃ÷ 05,010.023 ­«aya Æcu÷ 05,010.023a sak­t satÃæ saægataæ lipsitavyaæ; tata÷ paraæ bhavità bhavyam eva 05,010.023c nÃtikramet satpuru«eïa saægataæ; tasmÃt satÃæ saægataæ lipsitavyam 05,010.024a d­¬haæ satÃæ saægataæ cÃpi nityaæ; brÆyÃc cÃrthaæ hy arthak­cchre«u dhÅra÷ 05,010.024c mahÃrthavat satpuru«eïa saægataæ; tasmÃt santaæ na jighÃæseta dhÅra÷ 05,010.025a indra÷ satÃæ saæmataÓ ca nivÃsaÓ ca mahÃtmanÃm 05,010.025c satyavÃdÅ hy adÅnaÓ ca dharmavit suviniÓcita÷ 05,010.026a tena te saha Óakreïa saædhir bhavatu ÓÃÓvata÷ 05,010.026c evaæ viÓvÃsam Ãgaccha mà te bhÆd buddhir anyathà 05,010.027 Óalya uvÃca 05,010.027a mahar«ivacanaæ Órutvà tÃn uvÃca mahÃdyuti÷ 05,010.027c avaÓyaæ bhagavanto me mÃnanÅyÃs tapasvina÷ 05,010.028a bravÅmi yad ahaæ devÃs tat sarvaæ kriyatÃm iha 05,010.028c tata÷ sarvaæ kari«yÃmi yad Æcur mÃæ dvijar«abhÃ÷ 05,010.029a na Óu«keïa na cÃrdreïa nÃÓmanà na ca dÃruïà 05,010.029c na Óastreïa na vajreïa na divà na tathà niÓi 05,010.030a vadhyo bhaveyaæ viprendrÃ÷ Óakrasya saha daivatai÷ 05,010.030c evaæ me rocate saædhi÷ Óakreïa saha nityadà 05,010.031a bìham ity eva ­«ayas tam Æcur bharatar«abha 05,010.031c evaæ k­te tu saædhÃne v­tra÷ pramudito 'bhavat 05,010.031d*0085_01 tata÷ saædhiæ mitha÷ k­tvà ­«ayo dÅptatejasa÷ 05,010.031d*0085_02 Óakrasya saha v­treïa punar jagmur yathÃgatam 05,010.031d*0086_01 atha dÅrghasya kÃlasya Óakra÷ saæcintya bhÃrata 05,010.032a yatta÷ sadÃbhavac cÃpi Óakro 'mar«asamanvita÷ 05,010.032c v­trasya vadhasaæyuktÃn upÃyÃn anucintayan 05,010.032e randhrÃnve«Å samudvigna÷ sadÃbhÆd balav­trahà 05,010.032f*0087_01 abhisaædhir mahendrasya saædhikarmaïi ya÷ k­ta÷ 05,010.032f*0087_02 ­«ibhis tv Åritaæ yac ca mahendras tad anusmaran 05,010.033a sa kadà cit samudrÃnte tam apaÓyan mahÃsuram 05,010.033c saædhyÃkÃla upÃv­tte muhÆrte ramyadÃruïe 05,010.034a tata÷ saæcintya bhagavÃn varadÃnaæ mahÃtmana÷ 05,010.034c saædhyeyaæ vartate raudrà na rÃtrir divasaæ na ca 05,010.034d*0088_01 varaÓ cÃnena saæprÃpto hy avadhyo daivatair api 05,010.034d*0088_02 tat kathaæ tv iha kartavyam upÃyaæ cintaye sadà 05,010.034e v­traÓ cÃvaÓyavadhyo 'yaæ mama sarvaharo ripu÷ 05,010.035a yadi v­traæ na hanmy adya va¤cayitvà mahÃsuram 05,010.035c mahÃbalaæ mahÃkÃyaæ na me Óreyo bhavi«yati 05,010.036a evaæ saæcintayann eva Óakro vi«ïum anusmaran 05,010.036c atha phenaæ tadÃpaÓyat samudre parvatopamam 05,010.037a nÃyaæ Óu«ko na cÃrdro 'yaæ na ca Óastram idaæ tathà 05,010.037c enaæ k«epsyÃmi v­trasya k«aïÃd eva naÓi«yati 05,010.038a savajram atha phenaæ taæ k«ipraæ v­tre nis­«ÂavÃn 05,010.038b*0089_01 jagrÃha ca sa taæ phenam indro v­tranibarhaïam 05,010.038b*0089_02 nig­hya Óakro bÃhubhyÃæ prÃhiïod v­tramastake 05,010.038c praviÓya phenaæ taæ vi«ïur atha v­traæ vyanÃÓayat 05,010.039a nihate tu tato v­tre diÓo vitimirÃbhavan 05,010.039c pravavau ca Óivo vÃyu÷ prajÃÓ ca jah­«us tadà 05,010.040a tato devÃ÷ sagandharvà yak«arÃk«asapannagÃ÷ 05,010.040c ­«ayaÓ ca mahendraæ tam astuvan vividhai÷ stavai÷ 05,010.041a namask­ta÷ sarvabhÆtai÷ sarvabhÆtÃni sÃntvayan 05,010.041c hataÓatru÷ prah­«ÂÃtmà vÃsava÷ saha daivatai÷ 05,010.041e vi«ïuæ tribhuvanaÓre«Âhaæ pÆjayÃm Ãsa dharmavit 05,010.042a tato hate mahÃvÅrye v­tre devabhayaækare 05,010.042c an­tenÃbhibhÆto 'bhÆc chakra÷ paramadurmanÃ÷ 05,010.042e traiÓÅr«ayÃbhibhÆtaÓ ca sa pÆrvaæ brahmahatyayà 05,010.042f*0090_01 mahÃdevasya bhÆtaiÓ ca sa punar brahmahann iti 05,010.042f*0090_02 Ãkru«Âo nirbhayair bhÆyo vrŬito balav­trahà 05,010.043a so 'ntam ÃÓritya lokÃnÃæ na«Âasaæj¤o vicetana÷ 05,010.043c na prÃj¤Ãyata devendras tv abhibhÆta÷ svakalma«ai÷ 05,010.043e praticchanno vasaty apsu ce«ÂamÃna ivoraga÷ 05,010.044a tata÷ prana«Âe devendre brahmahatyÃbhayÃrdite 05,010.044c bhÆmi÷ pradhvastasaækÃÓà nirv­k«Ã Óu«kakÃnanà 05,010.044e vicchinnasrotaso nadya÷ sarÃæsy anudakÃni ca 05,010.045a saæk«obhaÓ cÃpi sattvÃnÃm anÃv­«Âik­to 'bhavat 05,010.045c devÃÓ cÃpi bh­Óaæ trastÃs tathà sarve mahar«aya÷ 05,010.046a arÃjakaæ jagat sarvam abhibhÆtam upadravai÷ 05,010.046b*0091_01 rÃjà và kriyatÃm adya mahendro vÃtha m­gyatÃm 05,010.046c tato bhÅtÃbhavan devÃ÷ ko no rÃjà bhaved iti 05,010.047a divi devar«ayaÓ cÃpi devarÃjavinÃk­tÃ÷ 05,010.047c na ca sma kaÓ cid devÃnÃæ rÃjyÃya kurute mana÷ 05,011.001 Óalya uvÃca 05,011.001a ­«ayo 'thÃbruvan sarve devÃÓ ca tridaÓeÓvarÃ÷ 05,011.001c ayaæ vai nahu«a÷ ÓrÅmÃn devarÃjye 'bhi«icyatÃm 05,011.001d*0092_01 tejasvÅ ca yaÓasvÅ ca dhÃrmikaÓ caiva nityadà 05,011.001e te gatvÃthÃbruvan sarve rÃjà no bhava pÃrthiva 05,011.001e*0093_01 **** **** devÃÓ ca tridiveÓvarÃ÷ 05,011.001e*0093_02 nahu«aæ tvaæ mahÃbÃho 05,011.002a sa tÃn uvÃca nahu«o devÃn ­«igaïÃæs tathà 05,011.002c pit­bhi÷ sahitÃn rÃjan parÅpsan hitam Ãtmana÷ 05,011.003a durbalo 'haæ na me Óaktir bhavatÃæ paripÃlane 05,011.003c balavä jÃyate rÃjà balaæ Óakre hi nityadà 05,011.004a tam abruvan puna÷ sarve devÃ÷ sar«ipurogamÃ÷ 05,011.004c asmÃkaæ tapasà yukta÷ pÃhi rÃjyaæ trivi«Âape 05,011.005a parasparabhayaæ ghoram asmÃkaæ hi na saæÓaya÷ 05,011.005c abhi«icyasva rÃjendra bhava rÃjà trivi«Âape 05,011.006a devadÃnavayak«ÃïÃm ­«ÅïÃæ rak«asÃæ tathà 05,011.006c pit­gandharvabhÆtÃnÃæ cak«urvi«ayavartinÃm 05,011.006e teja ÃdÃsyase paÓyan balavÃæÓ ca bhavi«yasi 05,011.007a dharmaæ purask­tya sadà sarvalokÃdhipo bhava 05,011.007c brahmar«ÅæÓ cÃpi devÃæÓ ca gopÃyasva trivi«Âape 05,011.007d*0094_01 abhi«ikta÷ sa rÃjendra tato rÃjà trivi«Âape 05,011.007d*0094_02 dharmaæ purask­tya tadà sarvalokÃdhipo 'bhavat 05,011.007d*0095_01 om ity ukte 'tha nahu«o devarÃjye 'bhi«ecita÷ 05,011.008a sudurlabhaæ varaæ labdhvà prÃpya rÃjyaæ trivi«Âape 05,011.008c dharmÃtmà satataæ bhÆtvà kÃmÃtmà samapadyata 05,011.009a devodyÃne«u sarve«u nandanopavane«u ca 05,011.009c kailÃse himavatp­«Âhe mandare Óvetaparvate 05,011.009e sahye mahendre malaye samudre«u saritsu ca 05,011.010a apsarobhi÷ pariv­to devakanyÃsamÃv­ta÷ 05,011.010c nahu«o devarÃja÷ san krŬan bahuvidhaæ tadà 05,011.011a Ó­ïvan divyà bahuvidhÃ÷ kathÃ÷ ÓrutimanoharÃ÷ 05,011.011c vÃditrÃïi ca sarvÃïi gÅtaæ ca madhurasvaram 05,011.012a viÓvÃvasur nÃradaÓ ca gandharvÃpsarasÃæ gaïÃ÷ 05,011.012c ­tava÷ «a ca devendraæ mÆrtimanta upasthitÃ÷ 05,011.012e mÃruta÷ surabhir vÃti manoj¤a÷ sukhaÓÅtala÷ 05,011.013a evaæ hi krŬatas tasya nahu«asya mahÃtmana÷ 05,011.013c saæprÃptà darÓanaæ devÅ Óakrasya mahi«Å priyà 05,011.014a sa tÃæ saæd­Óya du«ÂÃtmà prÃha sarvÃn sabhÃsada÷ 05,011.014c indrasya mahi«Å devÅ kasmÃn mÃæ nopati«Âhati 05,011.015a aham indro 'smi devÃnÃæ lokÃnÃæ ca tatheÓvara÷ 05,011.015c Ãgacchatu ÓacÅ mahyaæ k«ipram adya niveÓanam 05,011.016a tac chrutvà durmanà devÅ b­haspatim uvÃca ha 05,011.016c rak«a mÃæ nahu«Ãd brahmaæs tavÃsmi Óaraïaæ gatà 05,011.017a sarvalak«aïasaæpannÃæ brahmas tvaæ mÃæ prabhëase 05,011.017c devarÃjasya dayitÃm atyantasukhabhÃginÅm 05,011.018a avaidhavyena saæyuktÃm ekapatnÅæ pativratÃm 05,011.018c uktavÃn asi mÃæ pÆrvam ­tÃæ tÃæ kuru vai giram 05,011.019a noktapÆrvaæ ca bhagavan m­«Ã te kiæ cid ÅÓvara 05,011.019c tasmÃd etad bhavet satyaæ tvayoktaæ dvijasattama 05,011.020a b­haspatir athovÃca indrÃïÅæ bhayamohitÃm 05,011.020c yad uktÃsi mayà devi satyaæ tad bhavità dhruvam 05,011.021a drak«yase devarÃjÃnam indraæ ÓÅghram ihÃgatam 05,011.021c na bhetavyaæ ca nahu«Ãt satyam etad bravÅmi te 05,011.021e samÃnayi«ye Óakreïa nacirÃd bhavatÅm aham 05,011.022a atha ÓuÓrÃva nahu«a indrÃïÅæ Óaraïaæ gatÃm 05,011.022c b­haspater aÇgirasaÓ cukrodha sa n­pas tadà 05,012.001 Óalya uvÃca 05,012.001a kruddhaæ tu nahu«aæ j¤Ãtvà devÃ÷ sar«ipurogamÃ÷ 05,012.001c abruvan devarÃjÃnaæ nahu«aæ ghoradarÓanam 05,012.002a devarÃja jahi krodhaæ tvayi kruddhe jagadvibho 05,012.002c trastaæ sÃsuragandharvaæ sakiænaramahoragam 05,012.003a jahi krodham imaæ sÃdho na krudhyanti bhavadvidhÃ÷ 05,012.003c parasya patnÅ sà devÅ prasÅdasva sureÓvara 05,012.004a nivartaya mana÷ pÃpÃt paradÃrÃbhimarÓanÃt 05,012.004c devarÃjo 'si bhadraæ te prajà dharmeïa pÃlaya 05,012.005a evam ukto na jagrÃha tad vaca÷ kÃmamohita÷ 05,012.005c atha devÃn uvÃcedam indraæ prati surÃdhipa÷ 05,012.006a ahalyà dhar«ità pÆrvam ­«ipatnÅ yaÓasvinÅ 05,012.006c jÅvato bhartur indreïa sa va÷ kiæ na nivÃrita÷ 05,012.007a bahÆni ca n­ÓaæsÃni k­tÃnÅndreïa vai purà 05,012.007c vaidharmyÃïy upadhÃÓ caiva sa va÷ kiæ na nivÃrita÷ 05,012.008a upati«Âhatu mÃæ devÅ etad asyà hitaæ param 05,012.008c yu«mÃkaæ ca sadà devÃ÷ Óivam evaæ bhavi«yati 05,012.009 devà Æcu÷ 05,012.009a indrÃïÅm Ãnayi«yÃmo yathecchasi divaspate 05,012.009c jahi krodham imaæ vÅra prÅto bhava sureÓvara 05,012.010 Óalya uvÃca 05,012.010a ity uktvà te tadà devà ­«ibhi÷ saha bhÃrata 05,012.010c jagmur b­haspatiæ vaktum indrÃïÅæ cÃÓubhaæ vaca÷ 05,012.011a jÃnÅma÷ Óaraïaæ prÃptam indrÃïÅæ tava veÓmani 05,012.011c dattÃbhayÃæ ca viprendra tvayà devar«isattama 05,012.012a te tvÃæ devÃ÷ sagandharvà ­«ayaÓ ca mahÃdyute 05,012.012c prasÃdayanti cendrÃïÅ nahu«Ãya pradÅyatÃm 05,012.013a indrÃd viÓi«Âo nahu«o devarÃjo mahÃdyuti÷ 05,012.013c v­ïotv iyaæ varÃrohà bhart­tve varavarïinÅ 05,012.014a evam ukte tu sà devÅ bëpam uts­jya sasvaram 05,012.014c uvÃca rudatÅ dÅnà b­haspatim idaæ vaca÷ 05,012.015a nÃham icchÃmi nahu«aæ patim anvÃsya taæ prabhum 05,012.015c ÓaraïÃgatÃsmi te brahmaæs trÃhi mÃæ mahato bhayÃt 05,012.015d*0096_01 evam uktas tayà devyà vÃkyam Ãha b­haspati÷ 05,012.016 b­haspatir uvÃca 05,012.016a ÓaraïÃgatÃæ na tyajeyam indrÃïi mama niÓcitam 05,012.016c dharmaj¤Ãæ dharmaÓÅlÃæ ca na tyaje tvÃm anindite 05,012.017a nÃkÃryaæ kartum icchÃmi brÃhmaïa÷ san viÓe«ata÷ 05,012.017c Órutadharmà satyaÓÅlo jÃnan dharmÃnuÓÃsanam 05,012.018a nÃham etat kari«yÃmi gacchadhvaæ vai surottamÃ÷ 05,012.018c asmiæÓ cÃrthe purà gÅtaæ brahmaïà ÓrÆyatÃm idam 05,012.019a na tasya bÅjaæ rohati bÅjakÃle; na cÃsya var«aæ var«ati var«akÃle 05,012.019c bhÅtaæ prapannaæ pradadÃti Óatrave; na so 'ntaraæ labhate trÃïam icchan 05,012.020a mogham annaæ vindati cÃpy acetÃ÷; svargÃl lokÃd bhraÓyati na«Âace«Âa÷ 05,012.020c bhÅtaæ prapannaæ pradadÃti yo vai; na tasya havyaæ pratig­hïanti devÃ÷ 05,012.021a pramÅyate cÃsya prajà hy akÃle; sadà vivÃsaæ pitaro 'sya kurvate 05,012.021c bhÅtaæ prapannaæ pradadÃti Óatrave; sendrà devÃ÷ praharanty asya vajram 05,012.022a etad evaæ vijÃnan vai na dÃsyÃmi ÓacÅm imÃm 05,012.022c indrÃïÅæ viÓrutÃæ loke Óakrasya mahi«Åæ priyÃm 05,012.023a asyà hitaæ bhaved yac ca mama cÃpi hitaæ bhavet 05,012.023c kriyatÃæ tat suraÓre«Âhà na hi dÃsyÃmy ahaæ ÓacÅm 05,012.024 Óalya uvÃca 05,012.024a atha devÃs tam evÃhur gurum aÇgirasÃæ varam 05,012.024c kathaæ sunÅtaæ tu bhaven mantrayasva b­haspate 05,012.025 b­haspatir uvÃca 05,012.025a nahu«aæ yÃcatÃæ devÅ kiæ cit kÃlÃntaraæ Óubhà 05,012.025c indrÃïÅhitam etad dhi tathÃsmÃkaæ bhavi«yati 05,012.026a bahuvighnakara÷ kÃla÷ kÃla÷ kÃlaæ nayi«yati 05,012.026c darpito balavÃæÓ cÃpi nahu«o varasaæÓrayÃt 05,012.027 Óalya uvÃca 05,012.027a tatas tena tathokte tu prÅtà devÃs tam abruvan 05,012.027c brahman sÃdhv idam uktaæ te hitaæ sarvadivaukasÃm 05,012.027e evam etad dvijaÓre«Âha devÅ ceyaæ prasÃdyatÃm 05,012.028a tata÷ samastà indrÃïÅæ devÃ÷ sÃgnipurogamÃ÷ 05,012.028c Æcur vacanam avyagrà lokÃnÃæ hitakÃmyayà 05,012.029a tvayà jagad idaæ sarvaæ dh­taæ sthÃvarajaÇgamam 05,012.029c ekapatny asi satyà ca gacchasva nahu«aæ prati 05,012.030a k«ipraæ tvÃm abhikÃmaÓ ca vinaÓi«yati pÃrthiva÷ 05,012.030c nahu«o devi ÓakraÓ ca suraiÓvaryam avÃpsyati 05,012.031a evaæ viniÓcayaæ k­tvà indrÃïÅ kÃryasiddhaye 05,012.031c abhyagacchata savrŬà nahu«aæ ghoradarÓanam 05,012.032a d­«Âvà tÃæ nahu«aÓ cÃpi vayorÆpasamanvitÃm 05,012.032c samah­«yata du«ÂÃtmà kÃmopahatacetana÷ 05,013.001 Óalya uvÃca 05,013.001a atha tÃm abravÅd d­«Âvà nahu«o devaràtadà 05,013.001c trayÃïÃm api lokÃnÃm aham indra÷ Óucismite 05,013.001e bhajasva mÃæ varÃrohe patitve varavarïini 05,013.002a evam uktà tu sà devÅ nahu«eïa pativratà 05,013.002c prÃvepata bhayodvignà pravÃte kadalÅ yathà 05,013.003a namasya sà tu brahmÃïaæ k­tvà Óirasi cäjalim 05,013.003c devarÃjam athovÃca nahu«aæ ghoradarÓanam 05,013.004a kÃlam icchÃmy ahaæ labdhuæ kiæ cit tvatta÷ sureÓvara 05,013.004c na hi vij¤Ãyate Óakra÷ prÃpta÷ kiæ và kva và gata÷ 05,013.005a tattvam etat tu vij¤Ãya yadi na j¤Ãyate prabho 05,013.005c tato 'haæ tvÃm upasthÃsye satyam etad bravÅmi te 05,013.005e evam ukta÷ sa indrÃïyà nahu«a÷ prÅtimÃn abhÆt 05,013.006 nahu«a uvÃca 05,013.006a evaæ bhavatu suÓroïi yathà mÃm abhibhëase 05,013.006c j¤Ãtvà cÃgamanaæ kÃryaæ satyam etad anusmare÷ 05,013.007 Óalya uvÃca 05,013.007a nahu«eïa vis­«Âà ca niÓcakrÃma tata÷ Óubhà 05,013.007c b­haspatiniketaæ sà jagÃma ca tapasvinÅ 05,013.008a tasyÃ÷ saæÓrutya ca vaco devÃ÷ sÃgnipurogamÃ÷ 05,013.008c mantrayÃm Ãsur ekÃgrÃ÷ ÓakrÃrthaæ rÃjasattama 05,013.009a devadevena saægamya vi«ïunà prabhavi«ïunà 05,013.009c ÆcuÓ cainaæ samudvignà vÃkyaæ vÃkyaviÓÃradÃ÷ 05,013.010a brahmahatyÃbhibhÆto vai Óakra÷ suragaïeÓvara÷ 05,013.010b*0097_01 kva gato neti jÃnÅmo devadeva jagatpate 05,013.010b*0098_01 avij¤Ãta÷ suragaïair gato na j¤Ãyate prabho 05,013.010c gatiÓ ca nas tvaæ deveÓa pÆrvajo jagata÷ prabhu÷ 05,013.010e rak«Ãrthaæ sarvabhÆtÃnÃæ vi«ïutvam upajagmivÃn 05,013.011a tvadvÅryÃn nihate v­tre vÃsavo brahmahatyayà 05,013.011c v­ta÷ suragaïaÓre«Âha mok«aæ tasya vinirdiÓa 05,013.012a te«Ãæ tad vacanaæ Órutvà devÃnÃæ vi«ïur abravÅt 05,013.012c mÃm eva yajatÃæ Óakra÷ pÃvayi«yÃmi vajriïam 05,013.013a puïyena hayamedhena mÃm i«Âvà pÃkaÓÃsana÷ 05,013.013c punar e«yati devÃnÃm indratvam akutobhaya÷ 05,013.014a svakarmabhiÓ ca nahu«o nÃÓaæ yÃsyati durmati÷ 05,013.014c kaæ cit kÃlam imaæ devà mar«ayadhvam atandritÃ÷ 05,013.014d*0099_00 Óalya uvÃca 05,013.014d*0099_01 vi«ïur visarjayÃm Ãsa devÃn sar«ipurogamÃn 05,013.015a Órutvà vi«ïo÷ ÓubhÃæ satyÃæ tÃæ vÃïÅm am­topamÃm 05,013.015c tata÷ sarve suragaïÃ÷ sopÃdhyÃyÃ÷ sahar«ibhi÷ 05,013.015e yatra Óakro bhayodvignas taæ deÓam upacakramu÷ 05,013.016a tatrÃÓvamedha÷ sumahÃn mahendrasya mahÃtmana÷ 05,013.016c vav­te pÃvanÃrthaæ vai brahmahatyÃpaho n­pa 05,013.017a vibhajya brahmahatyÃæ tu v­k«e«u ca nadÅ«u ca 05,013.017c parvate«u p­thivyÃæ ca strÅ«u caiva yudhi«Âhira 05,013.018a saævibhajya ca bhÆte«u vis­jya ca sureÓvara÷ 05,013.018c vijvara÷ pÆtapÃpmà ca vÃsavo 'bhavad ÃtmavÃn 05,013.019a akampyaæ nahu«aæ sthÃnÃd d­«Âvà ca balasÆdana÷ 05,013.019c tejoghnaæ sarvabhÆtÃnÃæ varadÃnÃc ca du÷saham 05,013.020a tata÷ ÓacÅpatir vÅra÷ punar eva vyanaÓyata 05,013.020c ad­Óya÷ sarvabhÆtÃnÃæ kÃlÃkÃÇk«Å cacÃra ha 05,013.021a prana«Âe tu tata÷ Óakre ÓacÅ Óokasamanvità 05,013.021c hà Óakreti tadà devÅ vilalÃpa sudu÷khità 05,013.022a yadi dattaæ yadi hutaæ guravas to«ità yadi 05,013.022c ekabhart­tvam evÃstu satyaæ yady asti và mayi 05,013.023a puïyÃæ cemÃm ahaæ divyÃæ prav­ttÃm uttarÃyaïe 05,013.023c devÅæ rÃtriæ namasyÃmi sidhyatÃæ me manoratha÷ 05,013.024a prayatà ca niÓÃæ devÅm upÃti«Âhata tatra sà 05,013.024c pativratÃtvÃt satyena sopaÓrutim athÃkarot 05,013.024d*0100_01 sà d­«Âvà tÃæ tato devÅæ pratyuvÃca yaÓasvinÅ 05,013.025a yatrÃste devarÃjo 'sau taæ deÓaæ darÓayasva me 05,013.025c ity ÃhopaÓrutiæ devÅ satyaæ satyena d­ÓyatÃm 05,014.001 Óalya uvÃca 05,014.001a athainÃæ rupiïÅæ sÃdhvÅm upÃti«Âhad upaÓruti÷ 05,014.001c tÃæ vayorÆpasaæpannÃæ d­«Âvà devÅm upasthitÃm 05,014.002a indrÃïÅ saæprah­«Âà sà saæpÆjyainÃm ap­cchata 05,014.002c icchÃmi tvÃm ahaæ j¤Ãtuæ kà tvaæ brÆhi varÃnane 05,014.002d*0101_01 evam uktà tathendrÃïyà devÅ vÃkyam athÃbravÅt 05,014.003 upaÓrutir uvÃca 05,014.003a upaÓrutir ahaæ devi tavÃntikam upÃgatà 05,014.003c darÓanaæ caiva saæprÃptà tava satyena to«ità 05,014.004a pativratÃsi yuktà ca yamena niyamena ca 05,014.004c darÓayi«yÃmi te Óakraæ devaæ v­trani«Ædanam 05,014.004e k«ipram anvehi bhadraæ te drak«yase surasattamam 05,014.005 Óalya uvÃca 05,014.005a tatas tÃæ prasthitÃæ devÅm indrÃïÅ sà samanvagÃt 05,014.005c devÃraïyÃny atikramya parvatÃæÓ ca bahÆæs tata÷ 05,014.005e himavantam atikramya uttaraæ pÃrÓvam Ãgamat 05,014.006a samudraæ ca samÃsÃdya bahuyojanavist­tam 05,014.006c ÃsasÃda mahÃdvÅpaæ nÃnÃdrumalatÃv­tam 05,014.007a tatrÃpaÓyat saro divyaæ nÃnÃÓakunibhir v­tam 05,014.007c ÓatayojanavistÅrïaæ tÃvad evÃyataæ Óubham 05,014.008a tatra divyÃni padmÃni pa¤cavarïÃni bhÃrata 05,014.008c «aÂpadair upagÅtÃni praphullÃni sahasraÓa÷ 05,014.008d*0102_01 sarasas tasya madhye tu padminÅ mahatÅ Óubhà 05,014.008d*0102_02 gaureïonnatanÃlena padmena mahatà v­tà 05,014.009a padmasya bhittvà nÃlaæ ca viveÓa sahità tayà 05,014.009c bisatantupravi«Âaæ ca tatrÃpaÓyac chatakratum 05,014.010a taæ d­«Âvà ca susÆk«meïa rÆpeïÃvasthitaæ prabhum 05,014.010c sÆk«marÆpadharà devÅ babhÆvopaÓrutiÓ ca sà 05,014.011a indraæ tu«ÂÃva cendrÃïÅ viÓrutai÷ pÆrvakarmabhi÷ 05,014.011c stÆyamÃnas tato deva÷ ÓacÅm Ãha puraædara÷ 05,014.012a kimartham asi saæprÃptà vij¤ÃtaÓ ca kathaæ tv aham 05,014.012b*0103_01 kena cÃsmi tavÃkhyÃta ihastho varavarïini 05,014.012c tata÷ sà kathayÃm Ãsa nahu«asya vice«Âitam 05,014.013a indratvaæ tri«u loke«u prÃpya vÅryamadÃnvita÷ 05,014.013c darpÃvi«ÂaÓ ca du«ÂÃtmà mÃm uvÃca Óatakrato 05,014.013e upati«Âha mÃm iti krÆra÷ kÃlaæ ca k­tavÃn mama 05,014.014a yadi na trÃsyasi vibho kari«yati sa mÃæ vaÓe 05,014.014c etena cÃhaæ saætaptà prÃptà Óakra tavÃntikam 05,014.014e jahi raudraæ mahÃbÃho nahu«aæ pÃpaniÓcayam 05,014.015a prakÃÓayasva cÃtmÃnaæ daityadÃnavasÆdana 05,014.015c teja÷ samÃpnuhi vibho devarÃjyaæ praÓÃdhi ca 05,014.015d*0104_01 yathaiva ca mahÃrÃja tvayà v­tro ni«Ædita÷ 05,015.001 Óalya uvÃca 05,015.001a evam ukta÷ sa bhagavä Óacyà punar athÃbravÅt 05,015.001c vikramasya na kÃlo 'yaæ nahu«o balavattara÷ 05,015.002a vivardhitaÓ ca ­«ibhir havyai÷ kavyaiÓ ca bhÃmini 05,015.002c nÅtim atra vidhÃsyÃmi devi tÃæ kartum arhasi 05,015.003a guhyaæ caitat tvayà kÃryaæ nÃkhyÃtavyaæ Óubhe kva cit 05,015.003c gatvà nahu«am ekÃnte bravÅhi tanumadhyame 05,015.004a ­«iyÃnena divyena mÃm upaihi jagatpate 05,015.004c evaæ tava vaÓe prÅtà bhavi«yÃmÅti taæ vada 05,015.005a ity uktà devarÃjena patnÅ sà kamalek«aïà 05,015.005c evam astv ity athoktvà tu jagÃma nahu«aæ prati 05,015.006a nahu«as tÃæ tato d­«Âvà vismito vÃkyam abravÅt 05,015.006c svÃgataæ te varÃrohe kiæ karomi Óucismite 05,015.007a bhaktaæ mÃæ bhaja kalyÃïi kim icchasi manasvini 05,015.007c tava kalyÃïi yat kÃryaæ tat kari«ye sumadhyame 05,015.008a na ca vrŬà tvayà kÃryà suÓroïi mayi viÓvasa 05,015.008c satyena vai Óape devi kartÃsmi vacanaæ tava 05,015.009 indrÃïy uvÃca 05,015.009a yo me tvayà k­ta÷ kÃlas tam ÃkÃÇk«e jagatpate 05,015.009c tatas tvam eva bhartà me bhavi«yasi surÃdhipa 05,015.010a kÃryaæ ca h­di me yat tad devarÃjÃvadhÃraya 05,015.010c vak«yÃmi yadi me rÃjan priyam etat kari«yasi 05,015.010e vÃkyaæ praïayasaæyuktaæ tata÷ syÃæ vaÓagà tava 05,015.011a indrasya vÃjino vÃhà hastino 'tha rathÃs tathà 05,015.011c icchÃmy aham ihÃpÆrvaæ vÃhanaæ te surÃdhipa 05,015.011e yan na vi«ïor na rudrasya nÃsurÃïÃæ na rak«asÃm 05,015.012a vahantu tvÃæ mahÃrÃja ­«aya÷ saægatà vibho 05,015.012c sarve Óibikayà rÃjann etad dhi mama rocate 05,015.013a nÃsure«u na deve«u tulyo bhavitum arhasi 05,015.013c sarve«Ãæ teja Ãdatsva svena vÅryeïa darÓanÃt 05,015.013e na te pramukhata÷ sthÃtuæ kaÓ cid icchati vÅryavÃn 05,015.014 Óalya uvÃca 05,015.014a evam uktas tu nahu«a÷ prÃh­«yata tadà kila 05,015.014c uvÃca vacanaæ cÃpi surendras tÃm aninditÃm 05,015.015a apÆrvaæ vÃhanam idaæ tvayoktaæ varavarïini 05,015.015c d­¬haæ me rucitaæ devi tvadvaÓo 'smi varÃnane 05,015.016a na hy alpavÅryo bhavati yo vÃhÃn kurute munÅn 05,015.016c ahaæ tapasvÅ balavÃn bhÆtabhavyabhavatprabhu÷ 05,015.017a mayi kruddhe jagan na syÃn mayi sarvaæ prati«Âhitam 05,015.017c devadÃnavagandharvÃ÷ kiænaroragarÃk«asÃ÷ 05,015.018a na me kruddhasya paryÃptÃ÷ sarve lokÃ÷ Óucismite 05,015.018c cak«u«Ã yaæ prapaÓyÃmi tasya tejo harÃmy aham 05,015.018d*0105_01 aham indro 'smi devÃnÃæ lokÃnÃæ ca maheÓvara÷ 05,015.018d*0105_02 mayi havyaæ ca kavyaæ ca lokÃÓ caiva sanÃtanÃ÷ 05,015.019a tasmÃt te vacanaæ devi kari«yÃmi na saæÓaya÷ 05,015.019c saptar«ayo mÃæ vak«yanti sarve brahmar«ayas tathà 05,015.019e paÓya mÃhÃtmyam asmÃkam ­ddhiæ ca varavarïini 05,015.019f*0106_01 hataujaso mayà sarve devagandharvadÃnavÃ÷ 05,015.019f*0106_02 yad yasya teja÷ paÓyÃmi tasya tejo harÃmy aham 05,015.020a evam uktvà tu tÃæ devÅæ vis­jya ca varÃnanÃm 05,015.020b*0107_01 atha saæcintya nahu«o balavÅryeïa bhÃrata 05,015.020b*0107_02 vis­jya supratÅkaæ ca nÃgam airÃvataæ tathà 05,015.020b*0107_03 haæsayuktaæ vimÃnaæ ca hariyuktaæ tathà ratham 05,015.020b*0107_04 sa tu darpeïa mahatà paribhÆya mahÃmunÅn 05,015.020c vimÃne yojayitvà sa ­«Ån niyamam ÃsthitÃn 05,015.021a abrahmaïyo balopeto matto varamadena ca 05,015.021c kÃmav­tta÷ sa du«ÂÃtmà vÃhayÃm Ãsa tÃn ­«Ån 05,015.022a nahu«eïa vis­«Âà ca b­haspatim uvÃca sà 05,015.022c samayo 'lpÃvaÓe«o me nahu«eïeha ya÷ k­ta÷ 05,015.022e Óakraæ m­gaya ÓÅghraæ tvaæ bhaktÃyÃ÷ kuru me dayÃm 05,015.023a bìham ity eva bhagavÃn b­haspatir uvÃca tÃm 05,015.023c na bhetavyaæ tvayà devi nahu«Ãd du«Âacetasa÷ 05,015.024a na hy e«a sthÃsyati ciraæ gata e«a narÃdhama÷ 05,015.024c adharmaj¤o mahar«ÅïÃæ vÃhanÃc ca hata÷ Óubhe 05,015.025a i«Âiæ cÃhaæ kari«yÃmi vinÃÓÃyÃsya durmate÷ 05,015.025c Óakraæ cÃdhigami«yÃmi mà bhais tvaæ bhadram astu te 05,015.026a tata÷ prajvÃlya vidhivaj juhÃva paramaæ havi÷ 05,015.026c b­haspatir mahÃtejà devarÃjopalabdhaye 05,015.026d*0108_01 hutvÃgniæ so 'bravÅd rÃja¤ chakram anvi«yatÃm iti 05,015.027a tasmÃc ca bhagavÃn deva÷ svayam eva hutÃÓana÷ 05,015.027c strÅve«am adbhutaæ k­tvà sahasÃntaradhÅyata 05,015.028a sa diÓa÷ pradiÓaÓ caiva parvatÃæÓ ca vanÃni ca 05,015.028c p­thivÅæ cÃntarik«aæ ca vicÅyÃtimanogati÷ 05,015.028e nime«ÃntaramÃtreïa b­haspatim upÃgamat 05,015.029 agnir uvÃca 05,015.029a b­haspate na paÓyÃmi devarÃjam ahaæ kva cit 05,015.029c Ãpa÷ Óe«Ã÷ sadà cÃpa÷ prave«Âuæ notsahÃmy aham 05,015.029e na me tatra gatir brahman kim anyat karavÃïi te 05,015.030 Óalya uvÃca 05,015.030a tam abravÅd devagurur apo viÓa mahÃdyute 05,015.031 agnir uvÃca 05,015.031a nÃpa÷ prave«Âuæ Óak«yÃmi k«ayo me 'tra bhavi«yati 05,015.031c Óaraïaæ tvÃæ prapanno 'smi svasti te 'stu mahÃdyute 05,015.032a adbhyo 'gnir brahmata÷ k«atram aÓmano loham utthitam 05,015.032c te«Ãæ sarvatragaæ teja÷ svÃsu yoni«u ÓÃmyati 05,016.001 b­haspatir uvÃca 05,016.001a tvam agne sarvadevÃnÃæ mukhaæ tvam asi havyavà05,016.001c tvam anta÷ sarvabhÆtÃnÃæ gƬhaÓ carasi sÃk«ivat 05,016.002a tvÃm Ãhur ekaæ kavayas tvÃm Ãhus trividhaæ puna÷ 05,016.002c tvayà tyaktaæ jagac cedaæ sadyo naÓyed dhutÃÓana 05,016.003a k­tvà tubhyaæ namo viprÃ÷ svakarmavijitÃæ gatim 05,016.003c gacchanti saha patnÅbhi÷ sutair api ca ÓÃÓvatÅm 05,016.004a tvam evÃgne havyavÃhas tvam eva paramaæ havi÷ 05,016.004c yajanti satrais tvÃm eva yaj¤aiÓ ca paramÃdhvare 05,016.005a s­«Âvà lokÃæs trÅn imÃn havyavÃha; prÃpte kÃle pacasi puna÷ samiddha÷ 05,016.005c sarvasyÃsya bhuvanasya prasÆtis; tvam evÃgne bhavasi puna÷ prati«Âhà 05,016.006a tvÃm agne jaladÃn Ãhur vidyutaÓ ca tvam eva hi 05,016.006c dahanti sarvabhÆtÃni tvatto ni«kramya hÃyanÃ÷ 05,016.007a tvayy Ãpo nihitÃ÷ sarvÃs tvayi sarvam idaæ jagat 05,016.007c na te 'sty aviditaæ kiæ cit tri«u loke«u pÃvaka 05,016.008a svayoniæ bhajate sarvo viÓasvÃpo 'viÓaÇkita÷ 05,016.008c ahaæ tvÃæ vardhayi«yÃmi brÃhmair mantrai÷ sanÃtanai÷ 05,016.009 Óalya uvÃca 05,016.009a evaæ stuto havyavÃho bhagavÃn kavir uttama÷ 05,016.009c b­haspatim athovÃca prÅtimÃn vÃkyam uttamam 05,016.009e darÓayi«yÃmi te Óakraæ satyam etad bravÅmi te 05,016.010a praviÓyÃpas tato vahni÷ sasamudrÃ÷ sapalvalÃ÷ 05,016.010c ÃjagÃma saras tac ca gƬho yatra Óatakratu÷ 05,016.011a atha tatrÃpi padmÃni vicinvan bharatar«abha 05,016.011c anvapaÓyat sa devendraæ bisamadhyagataæ sthitam 05,016.012a Ãgatya ca tatas tÆrïaæ tam Ãca«Âa b­haspate÷ 05,016.012c aïumÃtreïa vapu«Ã padmatantvÃÓritaæ prabhum 05,016.013a gatvà devar«igandharvai÷ sahito 'tha b­haspati÷ 05,016.013c purÃïai÷ karmabhir devaæ tu«ÂÃva balasÆdanam 05,016.014a mahÃsuro hata÷ Óakra namucir dÃruïas tvayà 05,016.014c ÓambaraÓ ca balaÓ caiva tathobhau ghoravikramau 05,016.015a Óatakrato vivardhasva sarvä ÓatrÆn ni«Ædaya 05,016.015c utti«Âha vajrin saæpaÓya devar«ÅæÓ ca samÃgatÃn 05,016.016a mahendra dÃnavÃn hatvà lokÃs trÃtÃs tvayà vibho 05,016.016c apÃæ phenaæ samÃsÃdya vi«ïutejopab­æhitam 05,016.016e tvayà v­tro hata÷ pÆrvaæ devarÃja jagatpate 05,016.017a tvaæ sarvabhÆte«u vareïya Ŭyas; tvayà samaæ vidyate neha bhÆtam 05,016.017c tvayà dhÃryante sarvabhÆtÃni Óakra; tvaæ devÃnÃæ mahimÃnaæ cakartha 05,016.018a pÃhi devÃn salokÃæÓ ca mahendra balam Ãpnuhi 05,016.018c evaæ saæstÆyamÃnaÓ ca so 'vardhata Óanai÷ Óanai÷ 05,016.019a svaæ caiva vapur ÃsthÃya babhÆva sa balÃnvita÷ 05,016.019c abravÅc ca guruæ devo b­haspatim upasthitam 05,016.020a kiæ kÃryam avaÓi«Âaæ vo hatas tvëÂro mahÃsura÷ 05,016.020c v­traÓ ca sumahÃkÃyo grastuæ lokÃn iye«a ya÷ 05,016.021 b­haspatir uvÃca 05,016.021a mÃnu«o nahu«o rÃjà devar«igaïatejasà 05,016.021c devarÃjyam anuprÃpta÷ sarvÃn no bÃdhate bh­Óam 05,016.022 indra uvÃca 05,016.022a kathaæ nu nahu«o rÃjyaæ devÃnÃæ prÃpa durlabham 05,016.022c tapasà kena và yukta÷ kiævÅryo và b­haspate 05,016.022d*0109_01 tat sarvaæ kathayadhvaæ me yathendratvam upeyivÃn 05,016.023 b­haspatir uvÃca 05,016.023*0110_01 tvayi praïa«Âe deveÓa viÓvaæ pravyathitaæ jagat 05,016.023*0110_02 parasparabhayodvignaæ babhÆvÃrtam arÃjakam 05,016.023*0110_03 tato devai÷ sagandharvai÷ sar«isaæghai÷ sapÃvakai÷ 05,016.023*0110_04 mÃnu«o nahu«o rÃjà devarÃjye 'bhi«ecita÷ 05,016.023a devà bhÅtÃ÷ Óakram akÃmayanta; tvayà tyaktaæ mahad aindraæ padaæ tat 05,016.023c tadà devÃ÷ pitaro 'thar«ayaÓ ca; gandharvasaæghÃÓ ca sametya sarve 05,016.024a gatvÃbruvan nahu«aæ Óakra tatra; tvaæ no rÃjà bhava bhuvanasya goptà 05,016.024c tÃn abravÅn nahu«o nÃsmi Óakta; ÃpyÃyadhvaæ tapasà tejasà ca 05,016.025a evam uktair vardhitaÓ cÃpi devai; rÃjÃbhavan nahu«o ghoravÅrya÷ 05,016.025c trailokye ca prÃpya rÃjyaæ tapasvina÷; k­tvà vÃhÃn yÃti lokÃn durÃtmà 05,016.026a tejoharaæ d­«Âivi«aæ sughoraæ; mà tvaæ paÓyer nahu«aæ vai kadà cit 05,016.026c devÃÓ ca sarve nahu«aæ bhayÃrtÃ; na paÓyanto gƬharÆpÃÓ caranti 05,016.027 Óalya uvÃca 05,016.027a evaæ vadaty aÇgirasÃæ vari«Âhe; b­haspatau lokapÃla÷ kubera÷ 05,016.027c vaivasvataÓ caiva yama÷ purÃïo; devaÓ ca somo varuïaÓ cÃjagÃma 05,016.028a te vai samÃgamya mahendram Æcur; di«Âyà tvëÂro nihataÓ caiva v­tra÷ 05,016.028c di«Âyà ca tvÃæ kuÓalinam ak«ataæ ca; paÓyÃmo vai nihatÃriæ ca Óakra 05,016.029a sa tÃn yathÃvat pratibhëya Óakra÷; saæcodayan nahu«asyÃntareïa 05,016.029c rÃjà devÃnÃæ nahu«o ghorarÆpas; tatra sÃhyaæ dÅyatÃæ me bhavadbhi÷ 05,016.029d*0111_01 **** **** ca hi lokapÃlÃn 05,016.029d*0111_02 sametya vai prÅtamanà mahendra÷ 05,016.029d*0111_03 uvÃca cainÃn 05,016.030a te cÃbruvan nahu«o ghorarÆpo; d­«ÂÅvi«as tasya bibhÅma deva 05,016.030c tvaæ ced rÃjan nahu«aæ parÃjayes; tad vai vayaæ bhÃgam arhÃma Óakra 05,016.031a indro 'bravÅd bhavatu bhavÃn apÃæ patir; yama÷ kuberaÓ ca mahÃbhi«ekam 05,016.031c saæprÃpnuvantv adya sahaiva tena; ripuæ jayÃmo nahu«aæ ghorad­«Âim 05,016.032a tata÷ Óakraæ jvalano 'py Ãha bhÃgaæ; prayaccha mahyaæ tava sÃhyaæ kari«ye 05,016.032c tam Ãha Óakro bhavitÃgne tavÃpi; aindrÃgno vai bhÃga eko mahÃkratau 05,016.033a evaæ saæcintya bhagavÃn mahendra÷ pÃkaÓÃsana÷ 05,016.033c kuberaæ sarvayak«ÃïÃæ dhanÃnÃæ ca prabhuæ tathà 05,016.034a vaivasvataæ pitÌïÃæ ca varuïaæ cÃpy apÃæ tathà 05,016.034c Ãdhipatyaæ dadau Óakra÷ satk­tya varadas tadà 05,017.001 Óalya uvÃca 05,017.001a atha saæcintayÃnasya devarÃjasya dhÅmata÷ 05,017.001c nahu«asya vadhopÃyaæ lokapÃlai÷ sahaiva tai÷ 05,017.001e tapasvÅ tatra bhagavÃn agastya÷ pratyad­Óyata 05,017.002a so 'bravÅd arcya devendraæ di«Âyà vai vardhate bhavÃn 05,017.002c viÓvarÆpavinÃÓena v­trÃsuravadhena ca 05,017.002d*0112_01 di«Âyà hatÃriæ paÓyÃmo devarÃjaæ Óatakratum 05,017.002d*0112_02 di«Âyà dharma÷ sthito loke di«Âyà lokÃ÷ prati«ÂhitÃ÷ 05,017.002d*0113_01 di«Âyà paÓyÃma devendra di«Âyà lokÃn punarnavÃn 05,017.003a di«Âyà ca nahu«o bhra«Âo devarÃjyÃt puraædara 05,017.003c di«Âyà hatÃriæ paÓyÃmi bhavantaæ balasÆdana 05,017.004 indra uvÃca 05,017.004a svÃgataæ te mahar«e 'stu prÅto 'haæ darÓanÃt tava 05,017.004c pÃdyam ÃcamanÅyaæ ca gÃm arghyaæ ca pratÅccha me 05,017.005 Óalya uvÃca 05,017.005a pÆjitaæ copavi«Âaæ tam Ãsane munisattamam 05,017.005c paryap­cchata deveÓa÷ prah­«Âo brÃhmaïar«abham 05,017.006a etad icchÃmi bhagavan kathyamÃnaæ dvijottama 05,017.006c paribhra«Âa÷ kathaæ svargÃn nahu«a÷ pÃpaniÓcaya÷ 05,017.007 agastya uvÃca 05,017.007a Ó­ïu Óakra priyaæ vÃkyaæ yathà rÃjà durÃtmavÃn 05,017.007c svargÃd bhra«Âo durÃcÃro nahu«o baladarpita÷ 05,017.008a ÓramÃrtÃs tu vahantas taæ nahu«aæ pÃpakÃriïam 05,017.008c devar«ayo mahÃbhÃgÃs tathà brahmar«ayo 'malÃ÷ 05,017.008e papracchu÷ saæÓayaæ deva nahu«aæ jayatÃæ vara 05,017.009a ya ime brahmaïà proktà mantrà vai prok«aïe gavÃm 05,017.009c ete pramÃïaæ bhavata utÃho neti vÃsava 05,017.009e nahu«o neti tÃn Ãha tamasà mƬhacetana÷ 05,017.010 ­«aya Æcu÷ 05,017.010a adharme saæprav­ttas tvaæ dharmaæ na pratipadyase 05,017.010c pramÃïam etad asmÃkaæ pÆrvaæ proktaæ mahar«ibhi÷ 05,017.011 agastya uvÃca 05,017.011a tato vivadamÃna÷ sa munibhi÷ saha vÃsava 05,017.011c atha mÃm asp­Óan mÆrdhni pÃdenÃdharmapŬita÷ 05,017.012a tenÃbhÆd dhatatejÃ÷ sa ni÷ÓrÅkaÓ ca ÓacÅpate 05,017.012c tatas tam aham Ãvignam avocaæ bhayapŬitam 05,017.013a yasmÃt pÆrvai÷ k­taæ brahma brahmar«ibhir anu«Âhitam 05,017.013c adu«Âaæ dÆ«ayasi vai yac ca mÆrdhny asp­Óa÷ padà 05,017.014a yac cÃpi tvam ­«Ån mƬha brahmakalpÃn durÃsadÃn 05,017.014c vÃhÃn k­tvà vÃhayasi tena svargÃd dhataprabha÷ 05,017.015a dhvaæsa pÃpa paribhra«Âa÷ k«Åïapuïyo mahÅtalam 05,017.015c daÓa var«asahasrÃïi sarparÆpadharo mahÃn 05,017.015e vicari«yasi pÆrïe«u puna÷ svargam avÃpsyasi 05,017.015f*0114_01 d­«Âvà yudhi«Âhiraæ nÃma tava vaæÓasamudbhavam 05,017.015f*0115_01 nihato brahmaÓÃpena prapadyasva trivi«Âapam 05,017.016a evaæ bhra«Âo durÃtmà sa devarÃjyÃd ariædama 05,017.016b*0116_01 nahu«as tu sudurbuddhir durÃtmà pÃpacetana÷ 05,017.016c di«Âyà vardhÃmahe Óakra hato brÃhmaïakaïÂaka÷ 05,017.017a trivi«Âapaæ prapadyasva pÃhi lokä ÓacÅpate 05,017.017c jitendriyo jitÃmitra÷ stÆyamÃno mahar«ibhi÷ 05,017.018 Óalya uvÃca 05,017.018a tato devà bh­Óaæ tu«Âà mahar«igaïasaæv­tÃ÷ 05,017.018c pitaraÓ caiva yak«ÃÓ ca bhujagà rÃk«asÃs tathà 05,017.019a gandharvà devakanyÃÓ ca sarve cÃpsarasÃæ gaïÃ÷ 05,017.019c sarÃæsi sarita÷ ÓailÃ÷ sÃgarÃÓ ca viÓÃæ pate 05,017.020a upagamyÃbruvan sarve di«Âyà vardhasi Óatruhan 05,017.020c hataÓ ca nahu«a÷ pÃpo di«ÂyÃgastyena dhÅmatà 05,017.020e di«Âyà pÃpasamÃcÃra÷ k­ta÷ sarpo mahÅtale 05,018.001 Óalya uvÃca 05,018.001a tata÷ Óakra÷ stÆyamÃno gandharvÃpsarasÃæ gaïai÷ 05,018.001c airÃvataæ samÃruhya dvipendraæ lak«aïair yutam 05,018.002a pÃvakaÓ ca mahÃtejà mahar«iÓ ca b­haspati÷ 05,018.002c yamaÓ ca varuïaÓ caiva kuberaÓ ca dhaneÓvara÷ 05,018.003a sarvair devai÷ pariv­ta÷ Óakro v­trani«Ædana÷ 05,018.003c gandharvair apsarobhiÓ ca yÃtas tribhuvanaæ prabhu÷ 05,018.004a sa sametya mahendrÃïyà devarÃja÷ Óatakratu÷ 05,018.004c mudà paramayà yukta÷ pÃlayÃm Ãsa devarà05,018.005a tata÷ sa bhagavÃæs tatra aÇgirÃ÷ samad­Óyata 05,018.005c atharvavedamantraiÓ ca devendraæ samapÆjayat 05,018.006a tatas tu bhagavÃn indra÷ prah­«Âa÷ samapadyata 05,018.006c varaæ ca pradadau tasmai atharvÃÇgirase tadà 05,018.007a atharvÃÇgirasaæ nÃma asmin vede bhavi«yati 05,018.007c udÃharaïam etad dhi yaj¤abhÃgaæ ca lapsyase 05,018.008a evaæ saæpÆjya bhagavÃn atharvÃÇgirasaæ tadà 05,018.008c vyasarjayan mahÃrÃja devarÃja÷ Óatakratu÷ 05,018.009a saæpÆjya sarvÃæs tridaÓÃn ­«ÅæÓ cÃpi tapodhanÃn 05,018.009c indra÷ pramudito rÃjan dharmeïÃpÃlayat prajÃ÷ 05,018.010a evaæ du÷kham anuprÃptam indreïa saha bhÃryayà 05,018.010c aj¤ÃtavÃsaÓ ca k­ta÷ ÓatrÆïÃæ vadhakÃÇk«ayà 05,018.011a nÃtra manyus tvayà kÃryo yat kli«Âo 'si mahÃvane 05,018.011c draupadyà saha rÃjendra bhrÃt­bhiÓ ca mahÃtmabhi÷ 05,018.012a evaæ tvam api rÃjendra rÃjyaæ prÃpsyasi bhÃrata 05,018.012c v­traæ hatvà yathà prÃpta÷ Óakra÷ kauravanandana 05,018.013a durÃcÃraÓ ca nahu«o brahmadvi pÃpacetana÷ 05,018.013c agastyaÓÃpÃbhihato vina«Âa÷ ÓÃÓvatÅ÷ samÃ÷ 05,018.014a evaæ tava durÃtmÃna÷ Óatrava÷ ÓatrusÆdana 05,018.014c k«ipraæ nÃÓaæ gami«yanti karïaduryodhanÃdaya÷ 05,018.015a tata÷ sÃgaraparyantÃæ bhok«yase medinÅm imÃm 05,018.015c bhrÃt­bhi÷ sahito vÅra draupadyà ca sahÃbhibho 05,018.016a upÃkhyÃnam idaæ Óakravijayaæ vedasaæmitam 05,018.016c rÃj¤Ã vyƬhe«v anÅke«u Órotavyaæ jayam icchatà 05,018.017a tasmÃt saæÓrÃvayÃmi tvÃæ vijayaæ jayatÃæ vara 05,018.017c saæstÆyamÃnà vardhante mahÃtmÃno yudhi«Âhira 05,018.018a k«atriyÃïÃm abhÃvo 'yaæ yudhi«Âhira mahÃtmanÃm 05,018.018c duryodhanÃparÃdhena bhÅmÃrjunabalena ca 05,018.018d*0117_01 saægrÃme saæk«ayo ghoro bhavi«yaty acirÃd iva 05,018.019a ÃkhyÃnam indravijayaæ ya idaæ niyata÷ paÂhet 05,018.019c dhÆtapÃpmà jitasvarga÷ sa pretyeha ca modate 05,018.020a na cÃrijaæ bhayaæ tasya na cÃputro bhaven nara÷ 05,018.020c nÃpadaæ prÃpnuyÃt kÃæ cid dÅrgham ÃyuÓ ca vindati 05,018.020e sarvatra jayam Ãpnoti na kadà cit parÃjayam 05,018.021 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,018.021a evam ÃÓvÃsito rÃjà Óalyena bharatar«abha 05,018.021c pÆjayÃm Ãsa vidhivac chalyaæ dharmabh­tÃæ vara÷ 05,018.022a Órutvà Óalyasya vacanaæ kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,018.022c pratyuvÃca mahÃbÃhur madrarÃjam idaæ vaca÷ 05,018.023a bhavÃn karïasya sÃrathyaæ kari«yati na saæÓaya÷ 05,018.023c tatra tejovadha÷ kÃrya÷ karïasya mama saæstavai÷ 05,018.024 Óalya uvÃca 05,018.024a evam etat kari«yÃmi yathà mÃæ saæprabhëase 05,018.024c yac cÃnyad api Óak«yÃmi tat kari«yÃmy ahaæ tava 05,018.025 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,018.025a tata Ãmantrya kaunteyä Óalyo madrÃdhipas tadà 05,018.025c jagÃma sabala÷ ÓrÅmÃn duryodhanam ariædama÷ 05,019.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,019.001*0118_01 tata÷ Óalya÷ sahÃnÅka÷ kampayann iva medinÅm 05,019.001*0118_02 jagÃma dhÃrtarëÂrasya nagaraæ nÃgasÃhvayam 05,019.001a yuyudhÃnas tato vÅra÷ sÃtvatÃnÃæ mahÃratha÷ 05,019.001c mahatà caturaÇgeïa balenÃgÃd yudhi«Âhiram 05,019.002a tasya yodhà mahÃvÅryà nÃnÃdeÓasamÃgatÃ÷ 05,019.002c nÃnÃpraharaïà vÅrÃ÷ ÓobhayÃæ cakrire balam 05,019.003a paraÓvadhair bhiï¬ipÃlai÷ Óaktitomaramudgarai÷ 05,019.003c Óakty­«ÂiparaÓuprÃsai÷ karavÃlaiÓ ca nirmalai÷ 05,019.004a kha¬gakÃrmukaniryÆhai÷ ÓaraiÓ ca vividhair api 05,019.004c tailadhautai÷ prakÃÓadbhis tad aÓobhata vai balam 05,019.005a tasya meghaprakÃÓasya Óastrais tai÷ Óobhitasya ca 05,019.005c babhÆva rÆpaæ sainyasya meghasyeva savidyuta÷ 05,019.006a ak«auhiïÅ hi senà sà tadà yaudhi«Âhiraæ balam 05,019.006c praviÓyÃntardadhe rÃjan sÃgaraæ kunadÅ yathà 05,019.007a tathaivÃk«auhiïÅæ g­hya cedÅnÃm ­«abho balÅ 05,019.007c dh­«Âaketur upÃgacchat pÃï¬avÃn amitaujasa÷ 05,019.008a mÃgadhaÓ ca jayatseno jÃrÃsaædhir mahÃbala÷ 05,019.008c ak«auhiïyaiva sainyasya dharmarÃjam upÃgamat 05,019.009a tathaiva pÃï¬yo rÃjendra sÃgarÃnÆpavÃsibhi÷ 05,019.009c v­to bahuvidhair yodhair yudhi«Âhiram upÃgamat 05,019.010a tasya sainyam atÅvÃsÅt tasmin balasamÃgame 05,019.010c prek«aïÅyataraæ rÃjan suve«aæ balavat tadà 05,019.011a drupadasyÃpy abhÆt senà nÃnÃdeÓasamÃgatai÷ 05,019.011c Óobhità puru«ai÷ ÓÆrai÷ putraiÓ cÃsya mahÃrathai÷ 05,019.012a tathaiva rÃjà matsyÃnÃæ virÃÂo vÃhinÅpati÷ 05,019.012c pÃrvatÅyair mahÅpÃlai÷ sahita÷ pÃï¬avÃn iyÃt 05,019.013a itaÓ cetaÓ ca pÃï¬ÆnÃæ samÃjagmur mahÃtmanÃm 05,019.013c ak«auhiïyas tu saptaiva vividhadhvajasaækulÃ÷ 05,019.013e yuyutsamÃnÃ÷ kurubhi÷ pÃï¬avÃn samahar«ayan 05,019.014a tathaiva dhÃrtarëÂrasya har«aæ samabhivardhayan 05,019.014c bhagadatto mahÅpÃla÷ senÃm ak«auhiïÅæ dadau 05,019.015a tasya cÅnai÷ kirÃtaiÓ ca käcanair iva saæv­tam 05,019.015c babhau balam anÃdh­«yaæ karïikÃravanaæ yathà 05,019.016a tathà bhÆriÓravÃ÷ ÓÆra÷ ÓalyaÓ ca kurunandana 05,019.016c duryodhanam upÃyÃtÃv ak«auhiïyà p­thak p­thak 05,019.017a k­tavarmà ca hÃrdikyo bhojÃndhakabalai÷ saha 05,019.017c ak«auhiïyaiva senÃyà duryodhanam upÃgamat 05,019.018a tasya tai÷ puru«avyÃghrair vanamÃlÃdharair balam 05,019.018c aÓobhata yathà mattair vanaæ prakrŬitair gajai÷ 05,019.019a jayadrathamukhÃÓ cÃnye sindhusauvÅravÃsina÷ 05,019.019c Ãjagmu÷ p­thivÅpÃlÃ÷ kampayanta ivÃcalÃn 05,019.020a te«Ãm ak«auhiïÅ senà bahulà vibabhau tadà 05,019.020c vidhÆyamÃnà vÃtena bahurÆpà ivÃmbudÃ÷ 05,019.021a sudak«iïaÓ ca kÃmbojo yavanaiÓ ca Óakais tathà 05,019.021b*0119_01 ÃjagÃma mahÃbÃhur yavaneÓaÓ ca pÃrthiva÷ 05,019.021c upÃjagÃma kauravyam ak«auhiïyà viÓÃæ pate 05,019.022a tasya senÃsamÃvÃya÷ ÓalabhÃnÃm ivÃbabhau 05,019.022c sa ca saæprÃpya kauravyaæ tatraivÃntardadhe tadà 05,019.023a tathà mÃhi«matÅvÃsÅ nÅlo nÅlÃyudhai÷ saha 05,019.023c mahÅpÃlo mahÃvÅryair dak«iïÃpathavÃsibhi÷ 05,019.024a Ãvantyau ca mahÅpÃlau mahÃbalasusaæv­tau 05,019.024c p­thag ak«auhiïÅbhyÃæ tÃv abhiyÃtau suyodhanam 05,019.025a kekayÃÓ ca naravyÃghrÃ÷ sodaryÃ÷ pa¤ca pÃrthivÃ÷ 05,019.025c saæhar«ayanta÷ kauravyam ak«auhiïyà samÃdravan 05,019.026a itaÓ cetaÓ ca sarve«Ãæ bhÆmipÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,019.026c tisro 'nyÃ÷ samavartanta vÃhinyo bharatar«abha 05,019.027a evam ekÃdaÓÃv­ttÃ÷ senà duryodhanasya tÃ÷ 05,019.027c yuyutsamÃnÃ÷ kaunteyÃn nÃnÃdhvajasamÃkulÃ÷ 05,019.028a na hÃstinapure rÃjann avakÃÓo 'bhavat tadà 05,019.028c rÃj¤Ãæ sabalamukhyÃnÃæ prÃdhÃnyenÃpi bhÃrata 05,019.029a tata÷ pa¤canadaæ caiva k­tsnaæ ca kurujÃÇgalam 05,019.029c tathà rohitakÃraïyaæ marubhÆmiÓ ca kevalà 05,019.030a ahicchatraæ kÃlakÆÂaæ gaÇgÃkÆlaæ ca bhÃrata 05,019.030c vÃraïà vÃÂadhÃnaæ ca yÃmunaÓ caiva parvata÷ 05,019.031a e«a deÓa÷ suvistÅrïa÷ prabhÆtadhanadhÃnyavÃn 05,019.031c babhÆva kauraveyÃïÃæ balena susamÃkula÷ 05,019.032a tatra sainyaæ tathÃyuktaæ dadarÓa sa purohita÷ 05,019.032c ya÷ sa päcÃlarÃjena pre«ita÷ kauravÃn prati 05,020.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,020.001a sa tu kauravyam ÃsÃdya drupadasya purohita÷ 05,020.001c satk­to dh­tarëÂreïa bhÅ«meïa vidureïa ca 05,020.002a sarvaæ kauÓalyam uktvÃdau p­«Âvà caivam anÃmayam 05,020.002c sarvasenÃpraïetÌïÃæ madhye vÃkyam uvÃca ha 05,020.003a sarvair bhavadbhir vidito rÃjadharma÷ sanÃtana÷ 05,020.003c vÃkyopÃdÃnahetos tu vak«yÃmi vidite sati 05,020.004a dh­tarëÂraÓ ca pÃï¬uÓ ca sutÃv ekasya viÓrutau 05,020.004c tayo÷ samÃnaæ draviïaæ pait­kaæ nÃtra saæÓaya÷ 05,020.005a dh­tarëÂrasya ye putrÃs te prÃptÃ÷ pait­kaæ vasu 05,020.005c pÃï¬uputrÃ÷ kathaæ nÃma na prÃptÃ÷ pait­kaæ vasu 05,020.006a evaæ gate pÃï¬aveyair viditaæ va÷ purà yathà 05,020.006c na prÃptaæ pait­kaæ dravyaæ dhÃrtarëÂreïa saæv­tam 05,020.007a prÃïÃntikair apy upÃyai÷ prayatadbhir anekaÓa÷ 05,020.007c Óe«avanto na Óakità nayituæ yamasÃdanam 05,020.008a punaÓ ca vardhitaæ rÃjyaæ svabalena mahÃtmabhi÷ 05,020.008c chadmanÃpah­taæ k«udrair dhÃrtarëÂrai÷ sasaubalai÷ 05,020.009a tad apy anumataæ karma tathÃyuktam anena vai 05,020.009c vÃsitÃÓ ca mahÃraïye var«ÃïÅha trayodaÓa 05,020.010a sabhÃyÃæ kleÓitair vÅrai÷ sahabhÃryais tathà bh­Óam 05,020.010c araïye vividhÃ÷ kleÓÃ÷ saæprÃptÃs tai÷ sudÃruïÃ÷ 05,020.011a tathà virÃÂanagare yonyantaragatair iva 05,020.011c prÃpta÷ paramasaækleÓo yathà pÃpair mahÃtmabhi÷ 05,020.012a te sarve p­«Âhata÷ k­tvà tat sarvaæ pÆrvakilbi«am 05,020.012c sÃmaiva kurubhi÷ sÃrdham icchanti kurupuægavÃ÷ 05,020.013a te«Ãæ ca v­ttam Ãj¤Ãya v­ttaæ duryodhanasya ca 05,020.013c anunetum ihÃrhanti dh­tarëÂraæ suh­jjanÃ÷ 05,020.014a na hi te vigrahaæ vÅrÃ÷ kurvanti kurubhi÷ saha 05,020.014c avinÃÓena lokasya kÃÇk«ante pÃï¬avÃ÷ svakam 05,020.015a yaÓ cÃpi dhÃrtarëÂrasya hetu÷ syÃd vigrahaæ prati 05,020.015c sa ca hetur na mantavyo balÅyÃæsas tathà hi te 05,020.016a ak«auhiïyo hi saptaiva dharmaputrasya saægatÃ÷ 05,020.016c yuyutsamÃnÃ÷ kurubhi÷ pratÅk«ante 'sya ÓÃsanam 05,020.017a apare puru«avyÃghrÃ÷ sahasrÃk«auhiïÅsamÃ÷ 05,020.017c sÃtyakir bhÅmasenaÓ ca yamau ca sumahÃbalau 05,020.018a ekÃdaÓaitÃ÷ p­tanà ekataÓ ca samÃgatÃ÷ 05,020.018c ekataÓ ca mahÃbÃhur bahurÆpo dhanaæjaya÷ 05,020.019a yathà kirÅÂÅ senÃbhya÷ sarvÃbhyo vyatiricyate 05,020.019c evam eva mahÃbÃhur vÃsudevo mahÃdyuti÷ 05,020.020a bahulatvaæ ca senÃnÃæ vikramaæ ca kirÅÂina÷ 05,020.020c buddhimattÃæ ca k­«ïasya buddhvà yudhyeta ko nara÷ 05,020.021a te bhavanto yathÃdharmaæ yathÃsamayam eva ca 05,020.021c prayacchantu pradÃtavyaæ mà va÷ kÃlo 'tyagÃd ayam 05,021.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,021.001a tasya tad vacanaæ Órutvà praj¤Ãv­ddho mahÃdyuti÷ 05,021.001c saæpÆjyainaæ yathÃkÃlaæ bhÅ«mo vacanam abravÅt 05,021.002a di«Âyà kuÓalina÷ sarve pÃï¬avÃ÷ saha bÃndhavai÷ 05,021.002c di«Âyà sahÃyavantaÓ ca di«Âyà dharme ca te ratÃ÷ 05,021.003a di«Âyà ca saædhikÃmÃs te bhrÃtara÷ kurunandanÃ÷ 05,021.003c di«Âyà na yuddhamanasa÷ saha dÃmodareïa te 05,021.004a bhavatà satyam uktaæ ca sarvam etan na saæÓaya÷ 05,021.004c atitÅk«ïaæ tu te vÃkyaæ brÃhmaïyÃd iti me mati÷ 05,021.005a asaæÓayaæ kleÓitÃs te vane ceha ca pÃï¬avÃ÷ 05,021.005c prÃptÃÓ ca dharmata÷ sarvaæ pitur dhanam asaæÓayam 05,021.006a kirÅÂÅ balavÃn pÃrtha÷ k­tÃstraÓ ca mahÃbala÷ 05,021.006c ko hi pÃï¬usutaæ yuddhe vi«aheta dhanaæjayam 05,021.007a api vajradhara÷ sÃk«Ãt kim utÃnye dhanurbh­ta÷ 05,021.007c trayÃïÃm api lokÃnÃæ samartha iti me mati÷ 05,021.008a bhÅ«me bruvati tad vÃkyaæ dh­«Âam Ãk«ipya manyumÃn 05,021.008c duryodhanaæ samÃlokya karïo vacanam abravÅt 05,021.009a na tan na viditaæ brahmaæl loke bhÆtena kena cit 05,021.009c punaruktena kiæ tena bhëitena puna÷ puna÷ 05,021.010a duryodhanÃrthe Óakunir dyÆte nirjitavÃn purà 05,021.010c samayena gato 'raïyaæ pÃï¬uputro yudhi«Âhira÷ 05,021.011a na taæ samayam Ãd­tya rÃjyam icchati pait­kam 05,021.011c balam ÃÓritya matsyÃnÃæ päcÃlÃnÃæ ca pÃrthiva÷ 05,021.012a duryodhano bhayÃd vidvan na dadyÃt padam antata÷ 05,021.012c dharmatas tu mahÅæ k­tsnÃæ pradadyÃc chatrave 'pi ca 05,021.013a yadi kÃÇk«anti te rÃjyaæ pit­paitÃmahaæ puna÷ 05,021.013c yathÃpratij¤aæ kÃlaæ taæ carantu vanam ÃÓritÃ÷ 05,021.014a tato duryodhanasyÃÇke vartantÃm akutobhayÃ÷ 05,021.014c adhÃrmikÃm imÃæ buddhiæ kuryur maurkhyÃd dhi kevalam 05,021.015a atha te dharmam uts­jya yuddham icchanti pÃï¬avÃ÷ 05,021.015c ÃsÃdyemÃn kuruÓre«ÂhÃn smari«yanti vaco mama 05,021.016 bhÅ«ma uvÃca 05,021.016a kiæ nu rÃdheya vÃcà te karma tat smartum arhasi 05,021.016c eka eva yadà pÃrtha÷ «a¬ rathä jitavÃn yudhi 05,021.016d*0120_01 bahuÓo jÅyamÃnasya karma d­«Âaæ tadaiva te 05,021.016d*0121_01 virÃÂanagare dhÅra÷ kiæ tvaæ tatraiva nÃgata÷ 05,021.017a na ced evaæ kari«yÃmo yad ayaæ brÃhmaïo 'bravÅt 05,021.017c dhruvaæ yudhi hatÃs tena bhak«ayi«yÃma pÃæsukÃn 05,021.017d*0122_01 duryodhana÷ sahÃmÃtyo vinaÇk«ayati na saæÓaya÷ 05,021.018 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,021.018a dh­tarëÂras tato bhÅ«mam anumÃnya prasÃdya ca 05,021.018c avabhartsya ca rÃdheyam idaæ vacanam abravÅt 05,021.019a asmaddhitam idaæ vÃkyaæ bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo 'bravÅt 05,021.019b*0123_01 duryodhanasamak«aæ ca pÃrthivÃnÃæ ca saænidhau 05,021.019b*0123_02 e«a vak«yati dharmÃtmà vÃkyaæ vÃkyaviÓÃrada÷ 05,021.019b*0124_01 asmad dhitam idaæ vÃkyaæ bhÅ«meïoktaæ mahÃtmanà 05,021.019c pÃï¬avÃnÃæ hitaæ caiva sarvasya jagatas tathà 05,021.020a cintayitvà tu pÃrthebhya÷ pre«ayi«yÃmi saæjayam 05,021.020c sa bhavÃn pratiyÃtv adya pÃï¬avÃn eva mÃciram 05,021.021a sa taæ satk­tya kauravya÷ pre«ayÃm Ãsa pÃï¬avÃn 05,021.021c sabhÃmadhye samÃhÆya saæjayaæ vÃkyam abravÅt 05,022.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,022.001a prÃptÃn Ãhu÷ saæjaya pÃï¬uputrÃn; upaplavye tÃn vijÃnÅhi gatvà 05,022.001c ajÃtaÓatruæ ca sabhÃjayethÃ; di«ÂyÃnagha grÃmam upasthitas tvam 05,022.001d*0125_01 putro mahyaæ m­tyuvaÓaæ jagÃma 05,022.001d*0125_02 duryodhana÷ saæjaya rÃgabuddhi÷ 05,022.002a sarvÃn vade÷ saæjaya svastimanta÷; k­cchraæ vÃsam atadarhà niru«ya 05,022.002c te«Ãæ ÓÃntir vidyate 'smÃsu ÓÅghraæ; mithyopetÃnÃm upakÃriïÃæ satÃm 05,022.003a nÃhaæ kva cit saæjaya pÃï¬avÃnÃæ; mithyÃv­ttiæ kÃæ cana jÃtv apaÓyam 05,022.003c sarvÃæ Óriyaæ hy ÃtmavÅryeïa labdhvÃ; paryÃkÃr«u÷ pÃï¬avà mahyam eva 05,022.004a do«aæ hy e«Ãæ nÃdhigacche parik«an; nityaæ kaæ cid yena garheya pÃrthÃn 05,022.004c dharmÃrthÃbhyÃæ karma kurvanti nityaæ; sukhapriyà nÃnurudhyanti kÃmÃn 05,022.005a gharmaæ ÓÅtaæ k«utpipÃse tathaiva; nidrÃæ tandrÅæ krodhahar«au pramÃdam 05,022.005c dh­tyà caiva praj¤ayà cÃbhibhÆya; dharmÃrthayogÃn prayatanti pÃrthÃ÷ 05,022.006a tyajanti mitre«u dhanÃni kÃle; na saævÃsÃj jÅryati maitram e«Ãm 05,022.006c yathÃrhamÃnÃrthakarà hi pÃrthÃs; te«Ãæ dve«Âà nÃsty ÃjamŬhasya pak«e 05,022.007a anyatra pÃpÃd vi«amÃn mandabuddher; duryodhanÃt k«udratarÃc ca karïÃt 05,022.007c te«Ãæ hÅme hÅnasukhapriyÃïÃæ; mahÃtmanÃæ saæjanayanti teja÷ 05,022.007d*0126_01 bhÃgaæ gantuæ ghaÂate mandabuddhir 05,022.007d*0126_02 mahÃtmanÃæ saæjaya dÅptatejasÃm 05,022.008a utthÃnavÅrya÷ sukham edhamÃno; duryodhana÷ suk­taæ manyate tat 05,022.008c te«Ãæ bhÃgaæ yac ca manyeta bÃla÷; Óakyaæ hartuæ jÅvatÃæ pÃï¬avÃnÃm 05,022.009a yasyÃrjuna÷ padavÅæ keÓavaÓ ca; v­kodara÷ sÃtyako 'jÃtaÓatro÷ 05,022.009c mÃdrÅputrau s­¤jayÃÓ cÃpi sarve; purà yuddhÃt sÃdhu tasya pradÃnam 05,022.010a sa hy evaika÷ p­thivÅæ savyasÃcÅ; gÃï¬Åvadhanvà praïuded rathastha÷ 05,022.010c tathà vi«ïu÷ keÓavo 'py apradh­«yo; lokatrayasyÃdhipatir mahÃtmà 05,022.011a ti«Âheta kas tasya martya÷ purastÃd; ya÷ sarvadeve«u vareïya Ŭya÷ 05,022.011c parjanyagho«Ãn pravapa¤ ÓaraughÃn; pataægasaæghÃn iva ÓÅghravegÃn 05,022.012a diÓaæ hy udÅcÅm api cottarÃn kurÆn; gÃï¬Åvadhanvaikaratho jigÃya 05,022.012c dhanaæ cai«Ãm Ãharat savyasÃcÅ; senÃnugÃn balidÃæÓ caiva cakre 05,022.013a yaÓ caiva devÃn khÃï¬ave savyasÃcÅ; gÃï¬Åvadhanvà prajigÃya sendrÃn 05,022.013c upÃharat phalguno jÃtavedase; yaÓo mÃnaæ vardhayan pÃï¬avÃnÃm 05,022.014a gadÃbh­tÃæ nÃdya samo 'sti bhÅmÃd; dhastyÃroho nÃsti samaÓ ca tasya 05,022.014c rathe 'rjunÃd Ãhur ahÅnam enaæ; bÃhvor bale cÃyutanÃgavÅryam 05,022.015a suÓik«ita÷ k­tavairas tarasvÅ; dahet kruddhas tarasà dhÃrtarëÂrÃn 05,022.015c sadÃtyamar«Å balavÃn na Óakyo; yuddhe jetuæ vÃsavenÃpi sÃk«Ãt 05,022.016a sucetasau balinau ÓÅghrahastau; suÓik«itau bhrÃtarau phalgunena 05,022.016c Óyenau yathà pak«ipÆgÃn rujantau; mÃdrÅputrau neha kurÆn viÓetÃm 05,022.016d*0127_01 etad balaæ pÆrïam asmÃkam evaæ 05,022.016d*0127_02 yat sÃtvatÃæ nÃsti t­tÅyam anyat 05,022.017a te«Ãæ madhye vartamÃnas tarasvÅ; dh­«Âadyumna÷ pÃï¬avÃnÃm ihaika÷ 05,022.017c sahÃmÃtya÷ somakÃnÃæ prabarha÷; saætyaktÃtmà pÃï¬avÃnÃæ jayÃya 05,022.017d*0128_01 ajÃtaÓatruæ prasaheta ko 'nyo 05,022.017d*0128_02 ye«Ãæ sa syÃd agraïÅr v­«ïisiæha÷ 05,022.018a saho«itaÓ caritÃrtho vaya÷stha÷; ÓÃlveyÃnÃm adhipo vai virÃÂa÷ 05,022.018c saha putrai÷ pÃï¬avÃrthe ca ÓaÓvad; yudhi«Âhiraæ bhakta iti Órutaæ me 05,022.019a avaruddhà balina÷ kekayebhyo; mahe«vÃsà bhrÃtara÷ pa¤ca santi 05,022.019c kekayebhyo rÃjyam ÃkÃÇk«amÃïÃ; yuddhÃrthinaÓ cÃnuvasanti pÃrthÃn 05,022.020a sarve ca vÅrÃ÷ p­thivÅpatÅnÃæ; samÃnÅtÃ÷ pÃï¬avÃrthe nivi«ÂÃ÷ 05,022.020c ÓÆrÃn ahaæ bhaktimata÷ Ó­ïomi; prÅtyà yuktÃn saæÓritÃn dharmarÃjam 05,022.021a giryÃÓrayà durganivÃsinaÓ ca; yodhÃ÷ p­thivyÃæ kulajà viÓuddhÃ÷ 05,022.021c mlecchÃÓ ca nÃnÃyudhavÅryavanta÷; samÃgatÃ÷ pÃï¬avÃrthe nivi«ÂÃ÷ 05,022.022a pÃï¬yaÓ ca rÃjÃmita indrakalpo; yudhi pravÅrair bahubhi÷ sameta÷ 05,022.022c samÃgata÷ pÃï¬avÃrthe mahÃtmÃ; lokapravÅro 'prativÅryatejÃ÷ 05,022.023a astraæ droïÃd arjunÃd vÃsudevÃt; k­pÃd bhÅ«mÃd yena k­taæ Ó­ïomi 05,022.023c yaæ taæ kÃr«ïipratimaæ prÃhur ekaæ; sa sÃtyaki÷ pÃï¬avÃrthe nivi«Âa÷ 05,022.024a apÃÓritÃÓ cedikarÆ«akÃÓ ca; sarvotsÃhair bhÆmipÃlai÷ sametÃ÷ 05,022.024c te«Ãæ madhye sÆryam ivÃtapantaæ; Óriyà v­taæ cedipatiæ jvalantam 05,022.025a astambhanÅyaæ yudhi manyamÃnaæ; jyÃkar«atÃæ Óre«Âhatamaæ p­thivyÃm 05,022.025c sarvotsÃhaæ k«atriyÃïÃæ nihatya; prasahya k­«ïas tarasà mamarda 05,022.026a yaÓomÃnau vardhayan yÃdavÃnÃæ; purÃbhinac chiÓupÃlaæ samÅke 05,022.026c yasya sarve vardhayanti sma mÃnaæ; karÆ«arÃjapramukhà narendrÃ÷ 05,022.027a tam asahyaæ keÓavaæ tatra matvÃ; sugrÅvayuktena rathena k­«ïam 05,022.027c saæprÃdravaæÓ cedipatiæ vihÃya; siæhaæ d­«Âvà k«udram­gà ivÃnye 05,022.028a yas taæ pratÅpas tarasà pratyudÅyÃd; ÃÓaæsamÃno dvairathe vÃsudevam 05,022.028c so 'Óeta k­«ïena hata÷ parÃsur; vÃtenevonmathita÷ karïikÃra÷ 05,022.029a parÃkramaæ me yad avedayanta; te«Ãm arthe saæjaya keÓavasya 05,022.029c anusmaraæs tasya karmÃïi vi«ïor; gÃvalgaïe nÃdhigacchÃmi ÓÃntim 05,022.030a na jÃtu tä Óatrur anya÷ saheta; ye«Ãæ sa syÃd agraïÅr v­«ïisiæha÷ 05,022.030c pravepate me h­dayaæ bhayena; Órutvà k­«ïÃv ekarathe sametau 05,022.031a no ced gacchet saægaraæ mandabuddhis; tÃbhyÃæ suto me viparÅtacetÃ÷ 05,022.031c no cet kurÆn saæjaya nirdahetÃm; indrÃvi«ïÆ daityasenÃæ yathaiva 05,022.031e mato hi me Óakrasamo dhanaæjaya÷; sanÃtano v­«ïivÅraÓ ca vi«ïu÷ 05,022.032a dharmÃrÃmo hrÅni«edhas tarasvÅ; kuntÅputra÷ pÃï¬avo 'jÃtaÓatru÷ 05,022.032c duryodhanena nik­to manasvÅ; no cet kruddha÷ pradahed dhÃrtarëÂrÃn 05,022.033a nÃhaæ tathà hy arjunÃd vÃsudevÃd; bhÅmÃd vÃpi yamayor và bibhemi 05,022.033c yathà rÃj¤a÷ krodhadÅptasya sÆta; manyor ahaæ bhÅtatara÷ sadaiva 05,022.034a alaæ tapobrahmacaryeïa yukta÷; saækalpo 'yaæ mÃnasas tasya sidhyet 05,022.034c tasya krodhaæ saæjayÃhaæ samÅke; sthÃne jÃnan bh­Óam asmy adya bhÅta÷ 05,022.035a sa gaccha ÓÅghraæ prahito rathena; päcÃlarÃjasya camÆæ paretya 05,022.035c ajÃtaÓatruæ kuÓalaæ sma p­cche÷; puna÷ puna÷ prÅtiyuktaæ vades tvam 05,022.036a janÃrdanaæ cÃpi sametya tÃta; mahÃmÃtraæ vÅryavatÃm udÃram 05,022.036c anÃmayaæ madvacanena p­ccher; dh­tarëÂra÷ pÃï¬avai÷ ÓÃntim Åpsu÷ 05,022.037a na tasya kiæ cid vacanaæ na kuryÃt; kuntÅputro vÃsudevasya sÆta 05,022.037c priyaÓ cai«Ãm ÃtmasamaÓ ca k­«ïo; vidvÃæÓ cai«Ãæ karmaïi nityayukta÷ 05,022.038a samÃnÅya pÃï¬avÃn s­¤jayÃæÓ ca; janÃrdanaæ yuyudhÃnaæ virÃÂam 05,022.038c anÃmayaæ madvacanena p­cche÷; sarvÃæs tathà draupadeyÃæÓ ca pa¤ca 05,022.039a yad yat tatra prÃptakÃlaæ parebhyas; tvaæ manyethà bhÃratÃnÃæ hitaæ ca 05,022.039c tat tad bhëethÃ÷ saæjaya rÃjamadhye; na mÆrchayed yan na bhavec ca yuddham 05,023.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,023.001a rÃj¤as tu vacanaæ Órutvà dh­tarëÂrasya saæjaya÷ 05,023.001c upaplavyaæ yayau dra«Âuæ pÃï¬avÃn amitaujasa÷ 05,023.002a sa tu rÃjÃnam ÃsÃdya dharmÃtmÃnaæ yudhi«Âhiram 05,023.002c praïipatya tata÷ pÆrvaæ sÆtaputro 'bhyabhëata 05,023.003a gÃvalgaïi÷ saæjaya÷ sÆtasÆnur; ajÃtaÓatrum avadat pratÅta÷ 05,023.003c di«Âyà rÃjaæs tvÃm arogaæ prapaÓye; sahÃyavantaæ ca mahendrakalpam 05,023.004a anÃmayaæ p­cchati tvÃmbikeyo; v­ddho rÃjà dh­tarëÂro manÅ«Å 05,023.004c kaccid bhÅma÷ kuÓalÅ pÃï¬avÃgryo; dhanaæjayas tau ca mÃdrÅtanÆjau 05,023.005a kaccit k­«ïà draupadÅ rÃjaputrÅ; satyavratà vÅrapatnÅ saputrà 05,023.005c manasvinÅ yatra ca vächasi tvam; i«ÂÃn kÃmÃn bhÃrata svastikÃma÷ 05,023.006 yudhi«Âhira uvÃca 05,023.006a gÃvalgaïe saæjaya svÃgataæ te; prÅtÃtmÃhaæ tvÃbhivadÃmi sÆta 05,023.006c anÃmayaæ pratijÃne tavÃhaæ; sahÃnujai÷ kuÓalÅ cÃsmi vidvan 05,023.007a cirÃd idaæ kuÓalaæ bhÃratasya; Órutvà rÃj¤a÷ kuruv­ddhasya sÆta 05,023.007c manye sÃk«Ãd d­«Âam ahaæ narendraæ; d­«Âvaiva tvÃæ saæjaya prÅtiyogÃt 05,023.008a pitÃmaho na÷ sthaviro manasvÅ; mahÃprÃj¤a÷ sarvadharmopapanna÷ 05,023.008c sa kauravya÷ kuÓalÅ tÃta bhÅ«mo; yathÃpÆrvaæ v­ttir apy asya kaccit 05,023.009a kaccid rÃjà dh­tarëÂra÷ saputro; vaicitravÅrya÷ kuÓalÅ mahÃtmà 05,023.009c mahÃrÃjo bÃhlika÷ prÃtipeya÷; kaccid vidvÃn kuÓalÅ sÆtaputra 05,023.010a sa somadatta÷ kuÓalÅ tÃta kaccid; bhÆriÓravÃ÷ satyasaædha÷ ÓalaÓ ca 05,023.010c droïa÷ saputraÓ ca k­paÓ ca vipro; mahe«vÃsÃ÷ kaccid ete 'py arogÃ÷ 05,023.010c*0129_01 ÓÃradvata÷ kuÓalÅ tÃta vipra÷ 05,023.011a mahÃprÃj¤Ã÷ sarvaÓÃstrÃvadÃtÃ; dhanurbh­tÃæ mukhyatamÃ÷ p­thivyÃm 05,023.011c kaccin mÃnaæ tÃta labhanta ete; dhanurbh­ta÷ kaccid ete 'py arogÃ÷ 05,023.012a sarve kurubhya÷ sp­hayanti saæjaya; dhanurdharà ye p­thivyÃæ yuvÃna÷ 05,023.012c ye«Ãæ rëÂre nivasati darÓanÅyo; mahe«vÃsa÷ ÓÅlavÃn droïaputra÷ 05,023.013a vaiÓyÃputra÷ kuÓalÅ tÃta kaccin; mahÃprÃj¤o rÃjaputro yuyutsu÷ 05,023.013c karïo 'mÃtya÷ kuÓalÅ tÃta kaccit; suyodhano yasya mando vidheya÷ 05,023.014a striyo v­ddhà bhÃratÃnÃæ jananyo; mahÃnasyo dÃsabhÃryÃÓ ca sÆta 05,023.014c vadhva÷ putrà bhÃgineyà bhaginyo; dauhitrà và kaccid apy avyalÅkÃ÷ 05,023.015a kaccid rÃjà brÃhmaïÃnÃæ yathÃvat; pravartate pÆrvavat tÃta v­ttim 05,023.015c kaccid dÃyÃn mÃmakÃn dhÃrtarëÂro; dvijÃtÅnÃæ saæjaya nopahanti 05,023.016a kaccid rÃjà dh­tarëÂra÷ saputra; upek«ate brÃhmaïÃtikramÃn vai 05,023.016c kaccin na hetor iva vartmabhÆta; upek«ate te«u sa nyÆnav­ttim 05,023.017a etaj jyotir uttamaæ jÅvaloke; Óuklaæ prajÃnÃæ vihitaæ vidhÃtrà 05,023.017c te cel lobhaæ na niyacchanti mandÃ÷; k­tsno nÃÓo bhavità kauravÃïÃm 05,023.018a kaccid rÃjà dh­tarëÂra÷ saputro; bubhÆ«ate v­ttim amÃtyavarge 05,023.018c kaccin na bhedena jijÅvi«anti; suh­drÆpà durh­daÓ caikamitrÃ÷ 05,023.019a kaccin na pÃpaæ kathayanti tÃta; te pÃï¬avÃnÃæ kurava÷ sarva eva 05,023.019b*0130_01 droïa÷ saputraÓ ca k­paÓ ca vÅro 05,023.019b*0130_02 nÃsmÃsu pÃpÃni vadanti kaccit 05,023.019b*0130_03 kaccid rÃjyaæ dh­tarëÂraæ saputraæ 05,023.019b*0130_04 sametyÃhu÷ kurava÷ sarva eva 05,023.019c kaccid d­«Âvà dasyusaæghÃn sametÃn; smaranti pÃrthasya yudhÃæ praïetu÷ 05,023.020a maurvÅbhujÃgraprahitÃn sma tÃta; dodhÆyamÃnena dhanurdhareïa 05,023.020c gÃï¬ÅvamuktÃn stanayitnugho«Ãn; ajihmagÃn kaccid anusmaranti 05,023.020d*0131_01 na taæ d­«Âvà kaccid atra pratÅpaæ 05,023.020d*0131_02 gantà g­hä jÃtu jagÃma raÇgÃt 05,023.021a na hy apaÓyaæ kaæ cid ahaæ p­thivyÃæ; Órutaæ samaæ vÃdhikam arjunena 05,023.021c yasyaika«a«Âir niÓitÃs tÅk«ïadhÃrÃ÷; suvÃsasa÷ saæmato hastavÃpa÷ 05,023.022a gadÃpÃïir bhÅmasenas tarasvÅ; pravepaya¤ ÓatrusaæghÃn anÅke 05,023.022c nÃga÷ prabhinna iva na¬valÃsu; caÇkramyate kaccid enaæ smaranti 05,023.023a mÃdrÅputra÷ sahadeva÷ kaliÇgÃn; samÃgatÃn ajayad dantakÆre 05,023.023c vÃmenÃsyan dak«iïenaiva yo vai; mahÃbalaæ kaccid enaæ smaranti 05,023.024a udyann ayaæ nakula÷ pre«ito vai; gÃvalgaïe saæjaya paÓyatas te 05,023.024c diÓaæ pratÅcÅæ vaÓam Ãnayan me; mÃdrÅsutaæ kaccid enaæ smaranti 05,023.025a abhyÃbhavo dvaitavane ya ÃsÅd; durmantrite gho«ayÃtrÃgatÃnÃm 05,023.025c yatra mandä ÓatruvaÓaæ prayÃtÃn; amocayad bhÅmaseno jayaÓ ca 05,023.026a ahaæ paÓcÃd arjunam abhyarak«aæ; mÃdrÅputrau bhÅmasenaÓ ca cakre 05,023.026c gÃï¬Åvabh­c chatrusaæghÃn udasya; svasty Ãgamat kaccid enaæ smaranti 05,023.027a na karmaïà sÃdhunaikena nÆnaæ; kartuæ Óakyaæ bhavatÅha saæjaya 05,023.027c sarvÃtmanà parijetuæ vayaæ cen; na Óaknumo dh­tarëÂrasya putram 05,024.001 saæjaya uvÃca 05,024.001a yathÃrhase pÃï¬ava tat tathaiva; kurÆn kuruÓre«Âha janaæ ca p­cchasi 05,024.001c anÃmayÃs tÃta manasvinas te; kuruÓre«ÂhÃn p­cchasi pÃrtha yÃæs tvam 05,024.002a santy eva v­ddhÃ÷ sÃdhavo dhÃrtarëÂre; santy eva pÃpÃ÷ pÃï¬ava tasya viddhi 05,024.002c dadyÃd ripoÓ cÃpi hi dhÃrtarëÂra÷; kuto dÃyÃæl lopayed brÃhmaïÃnÃm 05,024.003a yad yu«mÃkaæ vartate 'sau na dharmyam; adrugdhe«u drugdhavat tan na sÃdhu 05,024.003c mitradhruk syÃd dh­tarëÂra÷ saputro; yu«mÃn dvi«an sÃdhuv­ttÃn asÃdhu÷ 05,024.004a na cÃnujÃnÃti bh­Óaæ ca tapyate; Óocaty anta÷ sthaviro 'jÃtaÓatro 05,024.004c Ó­ïoti hi brÃhmaïÃnÃæ sametya; mitradroha÷ pÃtakebhyo garÅyÃn 05,024.005a smaranti tubhyaæ naradeva saægame; yuddhe ca ji«ïoÓ ca yudhÃæ praïetu÷ 05,024.005c samutk­«Âe dundubhiÓaÇkhaÓabde; gadÃpÃïiæ bhÅmasenaæ smaranti 05,024.006a mÃdrÅsutau cÃpi raïÃjimadhye; sarvà diÓa÷ saæpatantau smaranti 05,024.006c senÃæ var«antau Óaravar«air ajasraæ; mahÃrathau samare du«prakampyau 05,024.007a na tv eva manye puru«asya rÃjann; anÃgataæ j¤Ãyate yad bhavi«yam 05,024.007c tvaæ ced imaæ sarvadharmopapanna÷; prÃpta÷ kleÓaæ pÃï¬ava k­cchrarÆpam 05,024.008a tvam evaitat sarvam ataÓ ca bhÆya÷; samÅkuryÃ÷ praj¤ayÃjÃtaÓatro 05,024.008c na kÃmÃrthaæ saætyajeyur hi dharmaæ; pÃï¬o÷ sutÃ÷ sarva evendrakalpÃ÷ 05,024.009a tvam evaitat praj¤ayÃjÃtaÓatro; Óamaæ kuryà yena ÓarmÃpnuyus te 05,024.009c dhÃrtarëÂrÃ÷ pÃï¬avÃ÷ s­¤jayÃÓ ca; ye cÃpy anye pÃrthivÃ÷ saænivi«ÂÃ÷ 05,024.009d*0132_01 te«Ãæ sarve«Ãæ Óamam evaæ vidadhyÃ÷ 05,024.010a yan mÃbravÅd dh­tarëÂro niÓÃyÃm; ajÃtaÓatro vacanaæ pità te 05,024.010c sahÃmÃtya÷ sahaputraÓ ca rÃjan; sametya tÃæ vÃcam imÃæ nibodha 05,025.001 yudhi«Âhira uvÃca 05,025.001a samÃgatÃ÷ pÃï¬avÃ÷ s­¤jayÃÓ ca; janÃrdano yuyudhÃno virÃÂa÷ 05,025.001c yat te vÃkyaæ dh­tarëÂrÃnuÓi«Âaæ; gÃvalgaïe brÆhi tat sÆtaputra 05,025.002 saæjaya uvÃca 05,025.002a ajÃtaÓatruæ ca v­kodaraæ ca; dhanaæjayaæ mÃdravatÅsutau ca 05,025.002c Ãmantraye vÃsudevaæ ca Óauriæ; yuyudhÃnaæ cekitÃnaæ virÃÂam 05,025.003a päcÃlÃnÃm adhipaæ caiva v­ddhaæ; dh­«Âadyumnaæ pÃr«ataæ yÃj¤asenim 05,025.003c sarve vÃcaæ Ó­ïutemÃæ madÅyÃæ; vak«yÃmi yÃæ bhÆtim icchan kurÆïÃm 05,025.004a Óamaæ rÃjà dh­tarëÂro 'bhinandann; ayojayat tvaramÃïo rathaæ me 05,025.004c sabhrÃt­putrasvajanasya rÃj¤as; tad rocatÃæ pÃï¬avÃnÃæ Óamo 'stu 05,025.005a sarvair dharmai÷ samupetÃ÷ stha pÃrthÃ÷; prasthÃnena mÃrdavenÃrjavena 05,025.005c jÃtÃ÷ kule an­Óaæsà vadÃnyÃ; hrÅni«edhÃ÷ karmaïÃæ niÓcayaj¤Ã÷ 05,025.006a na yujyate karma yu«mÃsu hÅnaæ; sattvaæ hi vas tÃd­Óaæ bhÅmasenÃ÷ 05,025.006c udbhÃsate hy a¤janabinduvat tac; chukle vastre yad bhavet kilbi«aæ va÷ 05,025.007a sarvak«ayo d­Óyate yatra k­tsna÷; pÃpodayo nirayo 'bhÃvasaæstha÷ 05,025.007c kas tat kuryÃj jÃtu karma prajÃnan; parÃjayo yatra samo jayaÓ ca 05,025.008a te vai dhanyà yai÷ k­taæ j¤ÃtikÃryaæ; ye va÷ putrÃ÷ suh­do bÃndhavÃÓ ca 05,025.008c upakru«Âaæ jÅvitaæ saætyajeyus; tata÷ kurÆïÃæ niyato vai bhava÷ syÃt 05,025.009a te cet kurÆn anuÓÃsya stha pÃrthÃ; ninÅya sarvÃn dvi«ato nig­hya 05,025.009c samaæ vas taj jÅvitaæ m­tyunà syÃd; yaj jÅvadhvaæ j¤Ãtivadhe na sÃdhu 05,025.010a ko hy eva yu«mÃn saha keÓavena; sacekitÃnÃn pÃr«atabÃhuguptÃn 05,025.010c sasÃtyakÅn vi«aheta prajetuæ; labdhvÃpi devÃn sacivÃn sahendrÃn 05,025.011a ko và kurÆn droïabhÅ«mÃbhiguptÃn; aÓvatthÃmnà Óalyak­pÃdibhiÓ ca 05,025.011c raïe praso¬huæ vi«aheta rÃjan; rÃdheyaguptÃn saha bhÆmipÃlai÷ 05,025.012a mahad balaæ dhÃrtarëÂrasya rÃj¤a÷; ko vai Óakto hantum ak«ÅyamÃïa÷ 05,025.012c so 'haæ jaye caiva parÃjaye ca; ni÷Óreyasaæ nÃdhigacchÃmi kiæ cit 05,025.013a kathaæ hi nÅcà iva dau«kuleyÃ; nirdharmÃrthaæ karma kuryuÓ ca pÃrthÃ÷ 05,025.013c so 'haæ prasÃdya praïato vÃsudevaæ; päcÃlÃnÃm adhipaæ caiva v­ddham 05,025.014a k­täjali÷ Óaraïaæ va÷ prapadye; kathaæ svasti syÃt kurus­¤jayÃnÃm 05,025.014c na hy eva te vacanaæ vÃsudevo; dhanaæjayo và jÃtu kiæ cin na kuryÃt 05,025.015a prÃïÃn Ãdau yÃcyamÃna÷ kuto 'nyad; etad vidvan sÃdhanÃrthaæ bravÅmi 05,025.015b*0133_01 dhanÃni ratnÃni bahÆni rÃjyaæ 05,025.015b*0133_02 kalyÃïarÆpÃïi ca vÃhanÃni 05,025.015b*0133_03 na durlabhÃnÅha narapradhÃnà 05,025.015b*0133_04 v­ddhasya rÃj¤a÷ ÓÃsane ti«ÂhatÃæ va÷ 05,025.015c etad rÃj¤o bhÅ«mapurogamasya; mataæ yad va÷ ÓÃntir ihottamà syÃt 05,026.001 yudhi«Âhira uvÃca 05,026.001a kÃæ nu vÃcaæ saæjaya me Ó­ïo«i; yuddhai«iïÅæ yena yuddhÃd bibhe«i 05,026.001c ayuddhaæ vai tÃta yuddhÃd garÅya÷; kas tal labdhvà jÃtu yudhyeta sÆta 05,026.002a akurvataÓ cet puru«asya saæjaya; sidhyet saækalpo manasà yaæ yam icchet 05,026.002c na karma kuryÃd viditaæ mamaitad; anyatra yuddhÃd bahu yal laghÅya÷ 05,026.003a kuto yuddhaæ jÃtu nara÷ prajÃnan; ko daivaÓapto 'bhiv­ïÅta yuddham 05,026.003c sukhai«iïa÷ karma kurvanti pÃrthÃ; dharmÃd ahÅnaæ yac ca lokasya pathyam 05,026.004a karmodayaæ sukham ÃÓaæsamÃna÷; k­cchropÃyaæ tattvata÷ karma du÷kham 05,026.004c sukhaprepsur vijighÃæsuÓ ca du÷khaæ; ya indriyÃïÃæ prÅtivaÓÃnugÃmÅ 05,026.004c*0134_01 kulÃntakaæ saæjaya ko 'bhivächet 05,026.004c*0135_01 karmÃr abhedyac ca dharmÃn apetam 05,026.004e kÃmÃbhidhyà svaÓarÅraæ dunoti; yayà prayukto 'nukaroti du÷kham 05,026.004f*0136_01 t­«ïÃæ tyajet sarvadharmÃd apetÃæ 05,026.005a yathedhyamÃnasya samiddhatejaso; bhÆyo balaæ vardhate pÃvakasya 05,026.005c kÃmÃrthalÃbhena tathaiva bhÆyo; na t­pyate sarpi«evÃgnir iddha÷ 05,026.005e saæpaÓyemaæ bhogacayaæ mahÃntaæ; sahÃsmÃbhir dh­tarëÂrasya rÃj¤a÷ 05,026.005f*0137_01 saæmohanaæ tasya mahat tathaitad 05,026.005f*0137_02 yad asmÃbhir viprayogo n­pasya 05,026.006a nÃÓreyasÃm ÅÓvaro vigrahÃïÃæ; nÃÓreyasÃæ gÅtaÓabdaæ Ó­ïoti 05,026.006c nÃÓreyasa÷ sevate mÃlyagandhÃn; na cÃpy aÓreyÃæsy anulepanÃni 05,026.007a nÃÓreyasa÷ prÃvarÃn adhyavaste; kathaæ tv asmÃn saæpraïudet kurubhya÷ 05,026.007c atraiva ca syÃd avadhÆya e«a; kÃma÷ ÓarÅre h­dayaæ dunoti 05,026.008a svayaæ rÃjà vi«amastha÷ pare«u; sÃmasthyam anvicchati tan na sÃdhu 05,026.008c yathÃtmana÷ paÓyati v­ttam eva; tathà pare«Ãm api so 'bhyupaiti 05,026.009a Ãsannam agniæ tu nidÃghakÃle; gambhÅrakak«e gahane vis­jya 05,026.009c yathà v­ddhaæ vÃyuvaÓena Óocet; k«emaæ mumuk«u÷ ÓiÓiravyapÃye 05,026.010a prÃptaiÓvaryo dh­tarëÂro 'dya rÃjÃ; lÃlapyate saæjaya kasya heto÷ 05,026.010c prag­hya durbuddhim anÃrjave rataæ; putraæ mandaæ mƬham amantriïaæ tu 05,026.011a anÃpta÷ sann Ãptatamasya vÃcaæ; suyodhano vidurasyÃvamanya 05,026.011c sutasya rÃjà dh­tarëÂra÷ priyai«Å; saæbudhyamÃno viÓate 'dharmam eva 05,026.012a medhÃvinaæ hy arthakÃmaæ kurÆïÃæ; bahuÓrutaæ vÃgminaæ ÓÅlavantam 05,026.012c sÆta rÃjà dh­tarëÂra÷ kurubhyo; na so 'smarad viduraæ putrakÃmyÃt 05,026.013a mÃnaghnasya ÃtmakÃmasya cer«yo÷; saærambhiïaÓ cÃrthadharmÃtigasya 05,026.013c durbhëiïo manyuvaÓÃnugasya; kÃmÃtmano durh­do bhÃvanasya 05,026.014a aneyasyÃÓreyaso dÅrghamanyor; mitradruha÷ saæjaya pÃpabuddhe÷ 05,026.014c sutasya rÃjà dh­tarëÂra÷ priyai«Å; prapaÓyamÃna÷ prajahÃd dharmakÃmau 05,026.015a tadaiva me saæjaya dÅvyato 'bhÆn; no cet kurÆn Ãgata÷ syÃd abhÃva÷ 05,026.015c kÃvyÃæ vÃcaæ viduro bhëamÃïo; na vindate dh­tarëÂrÃt praÓaæsÃm 05,026.016a k«attur yadà anvavartanta buddhiæ; k­cchraæ kurÆn na tadÃbhyÃjagÃma 05,026.016c yÃvat praj¤Ãm anvavartanta tasya; tÃvat te«Ãæ rëÂrav­ddhir babhÆva 05,026.017a tadarthalubdhasya nibodha me 'dya; ye mantriïo dhÃrtarëÂrasya sÆta 05,026.017c du÷ÓÃsana÷ Óakuni÷ sÆtaputro; gÃvalgaïe paÓya saæmoham asya 05,026.018a so 'haæ na paÓyÃmi parÅk«amÃïa÷; kathaæ svasti syÃt kurus­¤jayÃnÃm 05,026.018c ÃttaiÓvaryo dh­tarëÂra÷ parebhya÷; pravrÃjite vidure dÅrghad­«Âau 05,026.019a ÃÓaæsate vai dh­tarëÂra÷ saputro; mahÃrÃjyam asapatnaæ p­thivyÃm 05,026.019c tasmi¤ Óama÷ kevalaæ nopalabhyo; atyÃsannaæ madgataæ manyate 'rtham 05,026.020a yat tat karïo manyate pÃraïÅyaæ; yuddhe g­hÅtÃyudham arjunena 05,026.020c ÃsaæÓ ca yuddhÃni purà mahÃnti; kathaæ karïo nÃbhavad dvÅpa e«Ãm 05,026.021a karïaÓ ca jÃnÃti suyodhanaÓ ca; droïaÓ ca jÃnÃti pitÃmahaÓ ca 05,026.021c anye ca ye kuravas tatra santi; yathÃrjunÃn nÃsty aparo dhanurdhara÷ 05,026.022a jÃnanty ete kurava÷ sarva eva; ye cÃpy anye bhÆmipÃlÃ÷ sametÃ÷ 05,026.022c duryodhanaæ cÃparÃdhe carantam; ariædame phalgune 'vidyamÃne 05,026.023a tenÃrthabaddhaæ manyate dhÃrtarëÂra÷; Óakyaæ hartuæ pÃï¬avÃnÃæ mamatvam 05,026.023c kirÅÂinà tÃlamÃtrÃyudhena; tadvedinà saæyugaæ tatra gatvà 05,026.024a gÃï¬ÅvavisphÃritaÓabdam ÃjÃv; aÓ­ïvÃnà dhÃrtarëÂrà dhriyante 05,026.024c kruddhasya ced bhÅmasenasya vegÃt; suyodhano manyate siddham artham 05,026.025a indro 'py etan notsahet tÃta hartum; aiÓvaryaæ no jÅvati bhÅmasene 05,026.025c dhanaæjaye nakule caiva sÆta; tathà vÅre sahadeve madÅye 05,026.026a sa ced etÃæ pratipadyeta buddhiæ; v­ddho rÃjà saha putreïa sÆta 05,026.026c evaæ raïe pÃï¬avakopadagdhÃ; na naÓyeyu÷ saæjaya dhÃrtarëÂrÃ÷ 05,026.027a jÃnÃsi tvaæ kleÓam asmÃsu v­ttaæ; tvÃæ pÆjayan saæjayÃhaæ k«ameyam 05,026.027c yac cÃsmÃkaæ kauravair bhÆtapÆrvaæ; yà no v­ttir dhÃrtarëÂre tadÃsÅt 05,026.028a adyÃpi tat tatra tathaiva vartatÃæ; ÓÃntiæ gami«yÃmi yathà tvam Ãttha 05,026.028c indraprasthe bhavatu mamaiva rÃjyaæ; suyodhano yacchatu bhÃratÃgrya÷ 05,027.001 saæjaya uvÃca 05,027.001a dharme nityà pÃï¬ava te vice«ÂÃ; loke Órutà d­Óyate cÃpi pÃrtha 05,027.001c mahÃsrÃvaæ jÅvitaæ cÃpy anityaæ; saæpaÓya tvaæ pÃï¬ava mà vinÅnaÓa÷ 05,027.002a na ced bhÃgaæ kuravo 'nyatra yuddhÃt; prayacchante tubhyam ajÃtaÓatro 05,027.002c bhaik«acaryÃm andhakav­«ïirÃjye; Óreyo manye na tu yuddhena rÃjyam 05,027.003a alpakÃlaæ jÅvitaæ yan manu«ye; mahÃsrÃvaæ nityadu÷khaæ calaæ ca 05,027.003c bhÆyaÓ ca tad vayaso nÃnurÆpaæ; tasmÃt pÃpaæ pÃï¬ava mà prasÃr«Å÷ 05,027.004a kÃmà manu«yaæ prasajanta eva; dharmasya ye vighnamÆlaæ narendra 05,027.004c pÆrvaæ naras tÃn dh­timÃn vinighnaæl; loke praÓaæsÃæ labhate 'navadyÃm 05,027.005a nibandhanÅ hy arthat­«ïeha pÃrtha; tÃm e«ato bÃdhyate dharma eva 05,027.005c dharmaæ tu ya÷ prav­ïÅte sa buddha÷; kÃme g­ddho hÅyate 'rthÃnurodhÃt 05,027.006a dharmaæ k­tvà karmaïÃæ tÃta mukhyaæ; mahÃpratÃpa÷ saviteva bhÃti 05,027.006c hÃnena dharmasya mahÅm apÅmÃæ; labdhvà nara÷ sÅdati pÃpabuddhi÷ 05,027.007a vedo 'dhÅtaÓ caritaæ brahmacaryaæ; yaj¤air i«Âaæ brÃhmaïebhyaÓ ca dattam 05,027.007c paraæ sthÃnaæ manyamÃnena bhÆya; Ãtmà datto var«apÆgaæ sukhebhya÷ 05,027.008a sukhapriye sevamÃno 'tivelaæ; yogÃbhyÃse yo na karoti karma 05,027.008c vittak«aye hÅnasukho 'tivelaæ; du÷khaæ Óete kÃmavegapraïunna÷ 05,027.009a evaæ punar arthacaryÃprasakto; hitvà dharmaæ ya÷ prakaroty adharmam 05,027.009c aÓraddadhat paralokÃya mƬho; hitvà dehaæ tapyate pretya manda÷ 05,027.010a na karmaïÃæ vipraïÃÓo 'sty amutra; puïyÃnÃæ vÃpy atha và pÃpakÃnÃm 05,027.010c pÆrvaæ kartur gacchati puïyapÃpaæ; paÓcÃt tv etad anuyÃty eva kartà 05,027.011a nyÃyopetaæ brÃhmaïebhyo yadannaæ; ÓraddhÃpÆtaæ gandharasopapannam 05,027.011c anvÃhÃrye«Ættamadak«iïe«u; tathÃrÆpaæ karma vikhyÃyate te 05,027.012a iha k«etre kriyate pÃrtha kÃryaæ; na vai kiæ cid vidyate pretya kÃryam 05,027.012c k­taæ tvayà pÃralokyaæ ca kÃryaæ; puïyaæ mahat sadbhir anupraÓastam 05,027.013a jahÃti m­tyuæ ca jarÃæ bhayaæ ca; na k«utpipÃse manasaÓ cÃpriyÃïi 05,027.013c na kartavyaæ vidyate tatra kiæ cid; anyatra vai indriyaprÅïanÃrthÃt 05,027.014a evaærÆpaæ karmaphalaæ narendra; mÃtrÃvatà h­dayasya priyeïa 05,027.014c sa krodhajaæ pÃï¬ava har«ajaæ ca; lokÃv ubhau mà prahÃsÅÓ cirÃya 05,027.015a antaæ gatvà karmaïÃæ yà praÓaæsÃ; satyaæ damaÓ cÃrjavam Ãn­Óaæsyam 05,027.015c aÓvamedho rÃjasÆyas tathe«Âa÷; pÃpasyÃntaæ karmaïo mà punar gÃ÷ 05,027.016a tac ced evaæ deÓarÆpeïa pÃrthÃ÷; kari«yadhvaæ karma pÃpaæ cirÃya 05,027.016c nivasadhvaæ var«apÆgÃn vane«u; du÷khaæ vÃsaæ pÃï¬avà dharmaheto÷ 05,027.017a apravrajye yojayitvà purastÃd; ÃtmÃdhÅnaæ yad balaæ te tadÃsÅt 05,027.017c nityaæ päcÃlÃ÷ sacivÃs taveme; janÃrdano yuyudhÃnaÓ ca vÅra÷ 05,027.018a matsyo rÃjà rukmaratha÷ saputra÷; prahÃribhi÷ saha putrair virÃÂa÷ 05,027.018c rÃjÃnaÓ ca ye vijitÃ÷ purastÃt; tvÃm eva te saæÓrayeyu÷ samastÃ÷ 05,027.019a mahÃsahÃya÷ pratapan balastha÷; purask­to vÃsudevÃrjunÃbhyÃm 05,027.019c varÃn hani«yan dvi«ato raÇgamadhye; vyane«yathà dhÃrtarëÂrasya darpam 05,027.020a balaæ kasmÃd vardhayitvà parasya; nijÃn kasmÃt karÓayitvà sahÃyÃn 05,027.020c niru«ya kasmÃd var«apÆgÃn vane«u; yuyutsase pÃï¬ava hÅnakÃlam 05,027.021a apraj¤o và pÃï¬ava yudhyamÃno; adharmaj¤o và bhÆtipathÃd vyapaiti 05,027.021c praj¤ÃvÃn và budhyamÃno 'pi dharmaæ; saærambhÃd và so 'pi bhÆter apaiti 05,027.022a nÃdharme te dhÅyate pÃrtha buddhir; na saærambhÃt karma cakartha pÃpam 05,027.022c addhà kiæ tat kÃraïaæ yasya heto÷; praj¤Ãviruddhaæ karma cikÅr«asÅdam 05,027.023a avyÃdhijaæ kaÂukaæ ÓÅr«arogaæ; yaÓomu«aæ pÃpaphalodayaæ ca 05,027.023c satÃæ peyaæ yan na pibanty asanto; manyuæ mahÃrÃja piba praÓÃmya 05,027.024a pÃpÃnubandhaæ ko nu taæ kÃmayeta; k«amaiva te jyÃyasÅ nota bhogÃ÷ 05,027.024c yatra bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo hata÷ syÃd; yatra droïa÷ sahaputro hata÷ syÃt 05,027.025a k­pa÷ Óalya÷ saumadattir vikarïo; viviæÓati÷ karïaduryodhanau ca 05,027.025c etÃn hatvà kÅd­Óaæ tat sukhaæ syÃd; yad vindethÃs tad anubrÆhi pÃrtha 05,027.026a labdhvÃpÅmÃæ p­thivÅæ sÃgarÃntÃæ; jarÃm­tyÆ naiva hi tvaæ prajahyÃ÷ 05,027.026c priyÃpriye sukhadu÷khe ca rÃjann; evaæ vidvÃn naiva yuddhaæ kuru«va 05,027.027a amÃtyÃnÃæ yadi kÃmasya hetor; evaæyuktaæ karma cikÅr«asi tvam 05,027.027c apÃkrame÷ saæpradÃya svam ebhyo; mà gÃs tvaæ vai devayÃnÃt patho 'dya 05,028.001 yudhi«Âhira uvÃca 05,028.001a asaæÓayaæ saæjaya satyam etad; dharmo vara÷ karmaïÃæ yat tvam Ãttha 05,028.001c j¤Ãtvà tu mÃæ saæjaya garhayes tvaæ; yadi dharmaæ yady adharmaæ carÃmi 05,028.002a yatrÃdharmo dharmarÆpÃïi bibhrad; dharma÷ k­tsno d­Óyate 'dharmarÆpa÷ 05,028.002c tathà dharmo dhÃrayan dharmarÆpaæ; vidvÃæsas taæ saæprapaÓyanti buddhyà 05,028.003a evam etÃv Ãpadi liÇgam etad; dharmÃdharmau v­ttinityau bhajetÃm 05,028.003c Ãdyaæ liÇgaæ yasya tasya pramÃïam; Ãpaddharmaæ saæjaya taæ nibodha 05,028.004a luptÃyÃæ tu prak­tau yena karma; ni«pÃdayet tat parÅpsed vihÅna÷ 05,028.004c prak­tisthaÓ cÃpadi vartamÃna; ubhau garhyau bhavata÷ saæjayaitau 05,028.005a avilopam icchatÃæ brÃhmaïÃnÃæ; prÃyaÓcittaæ vihitaæ yad vidhÃtrà 05,028.005c Ãpady athÃkarmasu vartamÃnÃn; vikarmasthÃn saæjaya garhayeta 05,028.006a manÅ«iïÃæ tattvavicchedanÃya; vidhÅyate satsu v­tti÷ sadaiva 05,028.006c abrÃhmaïÃ÷ santi tu ye na vaidyÃ÷; sarvocchedaæ sÃdhu manyeta tebhya÷ 05,028.007a tadarthà na÷ pitaro ye ca pÆrve; pitÃmahà ye ca tebhya÷ pare 'nye 05,028.007c praj¤ai«iïo ye ca hi karma cakrur; nÃsty antato nÃsti nÃstÅti manye 05,028.008a yat kiæ cid etad vittam asyÃæ p­thivyÃæ; yad devÃnÃæ tridaÓÃnÃæ paratra 05,028.008c prÃjÃpatyaæ tridivaæ brahmalokaæ; nÃdharmata÷ saæjaya kÃmaye tat 05,028.009a dharmeÓvara÷ kuÓalo nÅtimÃæÓ cÃpy; upÃsità brÃhmaïÃnÃæ manÅ«Å 05,028.009c nÃnÃvidhÃæÓ caiva mahÃbalÃæÓ ca; rÃjanyabhojÃn anuÓÃsti k­«ïa÷ 05,028.010a yadi hy ahaæ vis­jan syÃm agarhyo; yudhyamÃno yadi jahyÃæ svadharmam 05,028.010c mahÃyaÓÃ÷ keÓavas tad bravÅtu; vÃsudevas tÆbhayor arthakÃma÷ 05,028.011a Óaineyà hi caitrakÃÓ cÃndhakÃÓ ca; vÃr«ïeyabhojÃ÷ kaukurÃ÷ s­¤jayÃÓ ca 05,028.011c upÃsÅnà vÃsudevasya buddhiæ; nig­hya ÓatrÆn suh­do nandayanti 05,028.012a v­«ïyandhakà hy ugrasenÃdayo vai; k­«ïapraïÅtÃ÷ sarva evendrakalpÃ÷ 05,028.012c manasvina÷ satyaparÃkramÃÓ ca; mahÃbalà yÃdavà bhogavanta÷ 05,028.013a kÃÓyo babhru÷ Óriyam uttamÃæ gato; labdhvà k­«ïaæ bhrÃtaram ÅÓitÃram 05,028.013c yasmai kÃmÃn var«ati vÃsudevo; grÅ«mÃtyaye megha iva prajÃbhya÷ 05,028.014a Åd­Óo 'yaæ keÓavas tÃta bhÆyo; vidmo hy enaæ karmaïÃæ niÓcayaj¤am 05,028.014c priyaÓ ca na÷ sÃdhutamaÓ ca k­«ïo; nÃtikrame vacanaæ keÓavasya 05,029.001 vÃsudeva uvÃca 05,029.001a avinÃÓaæ saæjaya pÃï¬avÃnÃm; icchÃmy ahaæ bhÆtim e«Ãæ priyaæ ca 05,029.001c tathà rÃj¤o dh­tarëÂrasya sÆta; sadÃÓaæse bahuputrasya v­ddhim 05,029.002a kÃmo hi me saæjaya nityam eva; nÃnyad brÆyÃæ tÃn prati ÓÃmyateti 05,029.002c rÃj¤aÓ ca hi priyam etac ch­ïomi; manye caitat pÃï¬avÃnÃæ samartham 05,029.003a sudu«karaÓ cÃtra Óamo hi nÆnaæ; pradarÓita÷ saæjaya pÃï¬avena 05,029.003c yasmin g­ddho dh­tarëÂra÷ saputra÷; kasmÃd e«Ãæ kalaho nÃtra mÆrcchet 05,029.004a tattvaæ dharmaæ vicaran saæjayeha; mattaÓ ca jÃnÃsi yudhi«ÂhirÃc ca 05,029.004c atho kasmÃt saæjaya pÃï¬avasya; utsÃhina÷ pÆrayata÷ svakarma 05,029.004e yathÃkhyÃtam Ãvasata÷ kuÂumbaæ; purÃkalpÃt sÃdhu vilopam Ãttha 05,029.005a asmin vidhau vartamÃne yathÃvad; uccÃvacà matayo brÃhmaïÃnÃm 05,029.005c karmaïÃhu÷ siddhim eke paratra; hitvà karma vidyayà siddhim eke 05,029.005d*0138_01 no vindanti k«atriyÃ÷ saæjayÃpi 05,029.005e nÃbhu¤jÃno bhak«yabhojyasya t­pyed; vidvÃn apÅha viditaæ brÃhmaïÃnÃm 05,029.006a yà vai vidyÃ÷ sÃdhayantÅha karma; tÃsÃæ phalaæ vidyate netarÃsÃm 05,029.006c tatreha vai d­«Âaphalaæ tu karma; pÅtvodakaæ ÓÃmyati t­«ïayÃrta÷ 05,029.007a so 'yaæ vidhir vihita÷ karmaïaiva; tad vartate saæjaya tatra karma 05,029.007c tatra yo 'nyat karmaïa÷ sÃdhu manyen; moghaæ tasya lapitaæ durbalasya 05,029.008a karmaïÃmÅ bhÃnti devÃ÷ paratra; karmaïaiveha plavate mÃtariÓvà 05,029.008c ahorÃtre vidadhat karmaïaiva; atandrito nityam udeti sÆrya÷ 05,029.009a mÃsÃrdhamÃsÃn atha nak«atrayogÃn; atandritaÓ candramà abhyupaiti 05,029.009c atandrito dahate jÃtavedÃ÷; samidhyamÃna÷ karma kurvan prajÃbhya÷ 05,029.010a atandrità bhÃram imaæ mahÃntaæ; bibharti devÅ p­thivÅ balena 05,029.010c atandritÃ÷ ÓÅghram apo vahanti; saætarpayantya÷ sarvabhÆtÃni nadya÷ 05,029.011a atandrito var«ati bhÆritejÃ÷; saænÃdayann antarik«aæ divaæ ca 05,029.011c atandrito brahmacaryaæ cacÃra; Óre«Âhatvam icchan balabhid devatÃnÃm 05,029.012a hitvà sukhaæ manasaÓ ca priyÃïi; tena Óakra÷ karmaïà Órai«Âhyam Ãpa 05,029.012c satyaæ dharmaæ pÃlayann apramatto; damaæ titik«Ãæ samatÃæ priyaæ ca 05,029.012e etÃni sarvÃïy upasevamÃno; devarÃjyaæ maghavÃn prÃpa mukhyam 05,029.013a b­haspatir brahmacaryaæ cacÃra; samÃhita÷ saæÓitÃtmà yathÃvat 05,029.013c hitvà sukhaæ pratirudhyendriyÃïi; tena devÃnÃm agamad gauravaæ sa÷ 05,029.014a nak«atrÃïi karmaïÃmutra bhÃnti; rudrÃdityà vasavo 'thÃpi viÓve 05,029.014c yamo rÃjà vaiÓravaïa÷ kubero; gandharvayak«ÃpsarasaÓ ca ÓubhrÃ÷ 05,029.014e brahmacaryaæ vedavidyÃ÷ kriyÃÓ ca; ni«evamÃïà munayo 'mutra bhÃnti 05,029.015a jÃnann imaæ sarvalokasya dharmaæ; brÃhmaïÃnÃæ k«atriyÃïÃæ viÓÃæ ca 05,029.015c sa kasmÃt tvaæ jÃnatÃæ j¤ÃnavÃn san; vyÃyacchase saæjaya kauravÃrthe 05,029.016a ÃmnÃye«u nityasaæyogam asya; tathÃÓvamedhe rÃjasÆye ca viddhi 05,029.016c saæyujyate dhanu«Ã varmaïà ca; hastatrÃïai rathaÓastraiÓ ca bhÆya÷ 05,029.017a te ced ime kauravÃïÃm upÃyam; adhigaccheyur avadhenaiva pÃrthÃ÷ 05,029.017c dharmatrÃïaæ puïyam e«Ãæ k­taæ syÃd; Ãrye v­tte bhÅmasenaæ nig­hya 05,029.018a te cet pitrye karmaïi vartamÃnÃ; Ãpadyeran di«ÂavaÓena m­tyum 05,029.018c yathÃÓaktyà pÆrayanta÷ svakarma; tad apy e«Ãæ nidhanaæ syÃt praÓastam 05,029.019a utÃho tvaæ manyase sarvam eva; rÃj¤Ãæ yuddhe vartate dharmatantram 05,029.019c ayuddhe và vartate dharmatantraæ; tathaiva te vÃcam imÃæ Ó­ïomi 05,029.020a cÃturvarïyasya prathamaæ vibhÃgam; avek«ya tvaæ saæjaya svaæ ca karma 05,029.020c niÓamyÃtho pÃï¬avÃnÃæ svakarma; praÓaæsa và ninda và yà matis te 05,029.021a adhÅyÅta brÃhmaïo 'tho yajeta; dadyÃd iyÃt tÅrthamukhyÃni caiva 05,029.021c adhyÃpayed yÃjayec cÃpi yÃjyÃn; pratigrahÃn và viditÃn pratÅcchet 05,029.021d*0139_01 adhÅyÅta k«atriyo 'tho yajeta 05,029.021d*0139_02 dadyÃd dhanaæ na tu yÃceta kiæ cit 05,029.021d*0139_03 na yÃjayen na tu cÃdhyÃpayÅta 05,029.021d*0139_04 evaæ sm­ta÷ k«atradharma÷ purÃïa÷ 05,029.022a tathà rÃjanyo rak«aïaæ vai prajÃnÃæ; k­tvà dharmeïÃpramatto 'tha dattvà 05,029.022c yaj¤air i«Âvà sarvavedÃn adhÅtya; dÃrÃn k­tvà puïyak­d Ãvased g­hÃn 05,029.022d*0140_01 sa dharmÃtmà dharmam adhÅtya puïyaæ 05,029.022d*0140_02 yad icchayà vrajati brahmalokam 05,029.023a vaiÓyo 'dhÅtya k­«igorak«apaïyair; vittaæ cinvan pÃlayann apramatta÷ 05,029.023c priyaæ kurvan brÃhmaïak«atriyÃïÃæ; dharmaÓÅla÷ puïyak­d Ãvased g­hÃn 05,029.024a paricaryà vandanaæ brÃhmaïÃnÃæ; nÃdhÅyÅta prati«iddho 'sya yaj¤a÷ 05,029.024c nityotthito bhÆtaye 'tandrita÷ syÃd; e«a sm­ta÷ ÓÆdradharma÷ purÃïa÷ 05,029.025a etÃn rÃjà pÃlayann apramatto; niyojayan sarvavarïÃn svadharme 05,029.025c akÃmÃtmà samav­tti÷ prajÃsu; nÃdhÃrmikÃn anurudhyeta kÃmÃn 05,029.026a ÓreyÃæs tasmÃd yadi vidyeta kaÓ cid; abhij¤Ãta÷ sarvadharmopapanna÷ 05,029.026b*0141_01 yatrÃpramatto rak«ati bhÆmipÃlo 05,029.026b*0141_02 niyojayan sve«u dharme«u varïÃn 05,029.026c sa taæ du«Âam anuÓi«yÃt prajÃnan; na ced g­dhyed iti tasmin na sÃdhu 05,029.027a yadà g­dhyet parabhÆmiæ n­Óaæso; vidhiprakopÃd balam ÃdadÃna÷ 05,029.027c tato rÃj¤Ãæ bhavità yuddham etat; tatra jÃtaæ varma Óastraæ dhanuÓ ca 05,029.027e indreïedaæ dasyuvadhÃya karma; utpÃditaæ varma Óastraæ dhanuÓ ca 05,029.027f*0142_01 tatra puïyaæ dasyuvadhena labhyate 05,029.027f*0142_02 so 'yaæ do«a÷ kurubhis tÅvrarÆpa÷ 05,029.027f*0142_03 adharmaj¤air dharmam abudhyamÃnai÷ 05,029.027f*0142_04 prÃdurbhÆta÷ saæjaya tan na sÃdhu 05,029.027f*0142_05 tatra rÃjà dh­tarëÂra÷ saputro 05,029.027f*0142_06 dhanaæ haret pÃï¬avÃnÃm akasmÃt 05,029.027f*0142_07 nÃvek«ante rÃjadharmaæ purÃïaæ 05,029.027f*0142_08 tadanvayÃ÷ kurava÷ sarva eva 05,029.028a steno hared yatra dhanaæ hy ad­«Âa÷; prasahya và yatra hareta d­«Âa÷ 05,029.028c ubhau garhyau bhavata÷ saæjayaitau; kiæ vai p­thak tvaæ dh­tarëÂrasya putre 05,029.028e yo 'yaæ lobhÃn manyate dharmam etaæ; yam icchate manyuvaÓÃnugÃmÅ 05,029.028e*0143_01 svadharmaæ vai paravittÃpahÃrÃn 05,029.028e*0143_02 nÃsau dharma÷ steyam Ãhur vidhij¤Ã÷ 05,029.029a bhÃga÷ puna÷ pÃï¬avÃnÃæ nivi«Âas; taæ no 'kasmÃd ÃdadÅran pare vai 05,029.029c asmin pade yudhyatÃæ no vadho 'pi; ÓlÃghya÷ pitrya÷ pararÃjyÃd viÓi«Âa÷ 05,029.029e etÃn dharmÃn kauravÃïÃæ purÃïÃn; Ãcak«ÅthÃ÷ saæjaya rÃjyamadhye 05,029.030a ye te mandà m­tyuvaÓÃbhipannÃ÷; samÃnÅtà dhÃrtarëÂreïa mƬhÃ÷ 05,029.030c idaæ puna÷ karma pÃpÅya eva; sabhÃmadhye paÓya v­ttaæ kurÆïÃm 05,029.031a priyÃæ bhÃryÃæ draupadÅæ pÃï¬avÃnÃæ; yaÓasvinÅæ ÓÅlav­ttopapannÃm 05,029.031c yad upek«anta kuravo bhÅ«mamukhyÃ÷; kÃmÃnugenoparuddhÃæ rudantÅm 05,029.031d*0144_01 kÃmÃtmÃno mandabuddher vice«ÂÃæ 05,029.032a taæ cet tadà te sakumÃrav­ddhÃ; avÃrayi«yan kurava÷ sametÃ÷ 05,029.032c mama priyaæ dh­tarëÂro 'kari«yat; putrÃïÃæ ca k­tam asyÃbhavi«yat 05,029.033a du÷ÓÃsana÷ prÃtilomyÃn ninÃya; sabhÃmadhye ÓvaÓurÃïÃæ ca k­«ïÃm 05,029.033c sà tatra nÅtà karuïÃny avocan; nÃnyaæ k«attur nÃtham ad­«Âa kaæ cit 05,029.034a kÃrpaïyÃd eva sahitÃs tatra rÃj¤o; nÃÓaknuvan prativaktuæ sabhÃyÃm 05,029.034c eka÷ k«attà dharmyam arthaæ bruvÃïo; dharmaæ buddhvà pratyuvÃcÃlpabuddhim 05,029.035a anuktvà tvaæ dharmam evaæ sabhÃyÃm; athecchase pÃï¬avasyopade«Âum 05,029.035c k­«ïà tv etat karma cakÃra Óuddhaæ; sudu«karaæ tad dhi sabhÃæ sametya 05,029.035e yena k­cchrÃt pÃï¬avÃn ujjahÃra; tathÃtmÃnaæ naur iva sÃgaraughÃt 05,029.036a yatrÃbravÅt sÆtaputra÷ sabhÃyÃæ; k­«ïÃæ sthitÃæ ÓvaÓurÃïÃæ samÅpe 05,029.036c na te gatir vidyate yÃj¤aseni; prapadyedÃnÅæ dhÃrtarëÂrasya veÓma 05,029.036e parÃjitÃs te patayo na santi; patiæ cÃnyaæ bhÃmini tvaæ v­ïÅ«va 05,029.037a yo bÅbhatsor h­daye prau¬ha ÃsÅd; asthipracchinmarmaghÃtÅ sughora÷ 05,029.037c karïÃc charo vÃÇmayas tigmatejÃ÷; prati«Âhito h­daye phalgunasya 05,029.038a k­«ïÃjinÃni paridhit samÃnÃn; du÷ÓÃsana÷ kaÂukÃny abhyabhëat 05,029.038c ete sarve «aï¬hatilà vina«ÂÃ÷; k«ayaæ gatà narakaæ dÅrghakÃlam 05,029.039a gÃndhÃrarÃja÷ Óakunir nik­tyÃ; yad abravÅd dyÆtakÃle sa pÃrthÃn 05,029.039c parÃjito nakula÷ kiæ tavÃsti; k­«ïayà tvaæ dÅvya vai yÃj¤asenyà 05,029.040a jÃnÃsi tvaæ saæjaya sarvam etad; dyÆte 'vÃcyaæ vÃkyam evaæ yathoktam 05,029.040c svayaæ tv ahaæ prÃrthaye tatra gantuæ; samÃdhÃtuæ kÃryam etad vipannam 05,029.040d*0145_01 jÃnÃsi tvaæ dhÃrtarëÂrasya mohaæ 05,029.040d*0145_02 durÃtmana÷ pÃpavaÓÃnugasya 05,029.041a ahÃpayitvà yadi pÃï¬avÃrthaæ; Óamaæ kurÆïÃm atha cec careyam 05,029.041c puïyaæ ca me syÃc caritaæ mahodayaæ; mucyeraæÓ ca kuravo m­tyupÃÓÃt 05,029.042a api vÃcaæ bhëamÃïasya kÃvyÃæ; dharmÃrÃmÃm arthavatÅm ahiæsrÃm 05,029.042c avek«eran dhÃrtarëÂrÃ÷ samak«aæ; mÃæ ca prÃptaæ kurava÷ pÆjayeyu÷ 05,029.043a ato 'nyathà rathinà phalgunena; bhÅmena caivÃhavadaæÓitena 05,029.043c parÃsiktÃn dhÃrtarëÂrÃæs tu viddhi; pradahyamÃnÃn karmaïà svena mandÃn 05,029.044a parÃjitÃn pÃï¬aveyÃæs tu vÃco; raudrarÆpà bhëate dhÃrtarëÂra÷ 05,029.044c gadÃhasto bhÅmaseno 'pramatto; duryodhanaæ smÃrayitvà hi kÃle 05,029.045a suyodhano manyumayo mahÃdruma÷; skandha÷ karïa÷ Óakunis tasya ÓÃkhÃ÷ 05,029.045c du÷ÓÃsana÷ pu«paphale sam­ddhe; mÆlaæ rÃjà dh­tarëÂro 'manÅ«Å 05,029.046a yudhi«Âhiro dharmamayo mahÃdruma÷; skandho 'rjuno bhÅmaseno 'sya ÓÃkhÃ÷ 05,029.046c mÃdrÅputrau pu«paphale sam­ddhe; mÆlaæ tv ahaæ brahma ca brÃhmaïÃÓ ca 05,029.047a vanaæ rÃjà dh­tarëÂra÷ saputro; vyÃghrà vane saæjaya pÃï¬aveyÃ÷ 05,029.047b*0146_01 dhÃrtarëÂro vanaæ rÃjà vyÃghrÃ÷ pÃï¬usutà matÃ÷ 05,029.047b*0147_01 latÃdharmà dh­tarëÂrasya putrà 05,029.047b*0147_02 naravyÃghrÃ÷ saæjaya pÃï¬aveyÃ÷ 05,029.047b*0148_01 siæhÃbhiguptaæ na vanaæ vinaÓyet 05,029.047b*0148_02 siæho na naÓyeta vanÃbhigupta÷ 05,029.047b*0149_01 vanaæ rÃjà dh­tarëÂro vane vyÃghrÃÓ ca pÃï¬avÃ÷ 05,029.047c mà vanaæ chindhi savyÃghraæ mà vyÃghrÃn nÅnaÓo vanÃt 05,029.048a nirvano vadhyate vyÃghro nirvyÃghraæ chidyate vanam 05,029.048c tasmÃd vyÃghro vanaæ rak«ed vanaæ vyÃghraæ ca pÃlayet 05,029.049a latÃdharmà dhÃrtarëÂrÃ÷ ÓÃlÃ÷ saæjaya pÃï¬avÃ÷ 05,029.049c na latà vardhate jÃtu anÃÓritya mahÃdrumam 05,029.050a sthitÃ÷ ÓuÓrÆ«ituæ pÃrthÃ÷ sthità yoddhum ariædamÃ÷ 05,029.050c yatk­tyaæ dh­tarëÂrasya tat karotu narÃdhipa÷ 05,029.051a sthitÃ÷ Óame mahÃtmÃna÷ pÃï¬avà dharmacÃriïa÷ 05,029.051c yodhÃ÷ sam­ddhÃs tad vidvan nÃcak«Åthà yathÃtatham 05,030.001 saæjaya uvÃca 05,030.001a Ãmantraye tvà naradevadeva; gacchÃmy ahaæ pÃï¬ava svasti te 'stu 05,030.001c kaccin na vÃcà v­jinaæ hi kiæ cid; uccÃritaæ me manaso 'bhi«aÇgÃt 05,030.002a janÃrdanaæ bhÅmasenÃrjunau ca; mÃdrÅsutau sÃtyakiæ cekitÃnam 05,030.002c Ãmantrya gacchÃmi Óivaæ sukhaæ va÷; saumyena mÃæ paÓyata cak«u«Ã n­pÃ÷ 05,030.003 yudhi«Âhira uvÃca 05,030.003a anuj¤Ãta÷ saæjaya svasti gaccha; na no 'kÃr«År apriyaæ jÃtu kiæ cit 05,030.003c vidmaÓ ca tvà te ca vayaæ ca sarve; ÓuddhÃtmÃnaæ madhyagataæ sabhÃstham 05,030.004a Ãpto dÆta÷ saæjaya supriyo 'si; kalyÃïavÃk ÓÅlavÃn d­«ÂimÃæÓ ca 05,030.004c na muhyes tvaæ saæjaya jÃtu matyÃ; na ca krudhyer ucyamÃno 'pi tathyam 05,030.005a na marmagÃæ jÃtu vaktÃsi rÆk«Ãæ; nopastutiæ kaÂukÃæ nota ÓuktÃm 05,030.005c dharmÃrÃmÃm arthavatÅm ahiæsrÃm; etÃæ vÃcaæ tava jÃnÃmi sÆta 05,030.006a tvam eva na÷ priyatamo 'si dÆta; ihÃgacched viduro và dvitÅya÷ 05,030.006c abhÅk«ïad­«Âo 'si purà hi nas tvaæ; dhanaæjayasyÃtmasama÷ sakhÃsi 05,030.007a ito gatvà saæjaya k«ipram eva; upÃti«Âhethà brÃhmaïÃn ye tadarhÃ÷ 05,030.007c viÓuddhavÅryÃæÓ caraïopapannÃn; kule jÃtÃn sarvadharmopapannÃn 05,030.008a svÃdhyÃyino brÃhmaïà bhik«avaÓ ca; tapasvino ye ca nityà vane«u 05,030.008c abhivÃdyà vai madvacanena v­ddhÃs; tathetare«Ãæ kuÓalaæ vadethÃ÷ 05,030.009a purohitaæ dh­tarëÂrasya rÃj¤a; ÃcÃryÃÓ ca ­tvijo ye ca tasya 05,030.009c taiÓ ca tvaæ tÃta sahitair yathÃrhaæ; saægacchethÃ÷ kuÓalenaiva sÆta 05,030.009d*0150_01 aÓrotriyà ye ca vasanti v­ddhà 05,030.009d*0150_02 manasvina÷ ÓÅlabalopapannÃ÷ 05,030.009d*0150_03 ÃÓaæsanto 'smÃkam anusmaranto 05,030.009d*0150_04 yathÃÓakti dharmamÃtrÃæ caranta÷ 05,030.009d*0150_05 ÓlÃghasva mÃæ kuÓalinaæ sma tebhyo 05,030.009d*0150_06 hy anÃmayaæ tÃta p­ccher jaghanyam 05,030.009d*0151_01 tato 'vyagras tanmanÃ÷ präjaliÓ ca 05,030.009d*0151_02 kuryà namo madvacanena tebhya÷ 05,030.009d*0152_01 ye jÅvanti vyavahÃreïa rëÂre 05,030.009d*0152_02 ye pÃlayanto nivasanti rëÂre 05,030.009d*0153_01 k­«Åvalà bibhrati ye ca lokaæ 05,030.009d*0153_02 te«Ãæ sarve«Ãæ kuÓalaæ sma p­cche÷ 05,030.010a ÃcÃrya i«Âo 'napago vidheyo; vedÃn Åpsan brahmacaryaæ cacÃra 05,030.010c yo 'straæ catu«pÃt punar eva cakre; droïa÷ prasanno 'bhivÃdyo yathÃrham 05,030.011a adhÅtavidyaÓ caraïopapanno; yo 'straæ catu«pÃt punar eva cakre 05,030.011c gandharvaputrapratimaæ tarasvinaæ; tam aÓvatthÃmÃnaæ kuÓalaæ sma p­cche÷ 05,030.012a ÓÃradvatasyÃvasathaæ sma gatvÃ; mahÃrathasyÃstravidÃæ varasya 05,030.012c tvaæ mÃm abhÅk«ïaæ parikÅrtayan vai; k­pasya pÃdau saæjaya pÃïinà sp­Óe÷ 05,030.013a yasmi¤ Óauryam Ãn­Óaæsyaæ tapaÓ ca; praj¤Ã ÓÅlaæ Órutisattve dh­tiÓ ca 05,030.013b*0154_01 nivedayÃsmÃsu yathÃnuv­ttam 05,030.013c pÃdau g­hÅtvà kurusattamasya; bhÅ«masya mÃæ tatra nivedayethÃ÷ 05,030.014a praj¤Ãcak«ur ya÷ praïetà kurÆïÃæ; bahuÓruto v­ddhasevÅ manÅ«Å 05,030.014c tasmai rÃj¤e sthavirÃyÃbhivÃdya; Ãcak«ÅthÃ÷ saæjaya mÃm arogam 05,030.015a jye«Âha÷ putro dh­tarëÂrasya mando; mÆrkha÷ ÓaÂha÷ saæjaya pÃpaÓÅla÷ 05,030.015c praÓÃstà vai p­thivÅ yena sarvÃ; suyodhanaæ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.016a bhrÃtà kanÅyÃn api tasya mandas; tathÃÓÅla÷ saæjaya so 'pi ÓaÓvat 05,030.016c mahe«vÃsa÷ ÓÆratama÷ kurÆïÃæ; du÷ÓÃsanaæ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.016d*0155_01 tathaiva ye tasya vaÓÃnugÃÓ ca 05,030.016d*0155_02 ye cÃpy anye pÃrthivÃÓ ca pradhÃnÃ÷ 05,030.016d*0155_03 tebhyo yathÃrhaæ kuÓalaæ sma sarvaæ 05,030.016d*0155_04 tathà vÃcyaæ madvacanÃd dhi sÆta 05,030.017a v­ndÃrakaæ kavim arthe«v amƬhaæ; mahÃpraj¤aæ sarvadharmopapannam 05,030.017c na tasya yuddhaæ rocate vai kadà cid; vaiÓyÃputraæ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.018a nikartane devane yo 'dvitÅyaÓ; channopadha÷ sÃdhudevÅ matÃk«a÷ 05,030.018c yo durjayo devitavyena saækhye; sa citrasena÷ kuÓalaæ tÃta vÃcya÷ 05,030.019a yasya kÃmo vartate nityam eva; nÃnya÷ ÓamÃd bhÃratÃnÃm iti sma 05,030.019c sa bÃhlikÃnÃm ­«abho manasvÅ; purà yathà mÃbhivadet prasanna÷ 05,030.020a guïair anekai÷ pravaraiÓ ca yukto; vij¤ÃnavÃn naiva ca ni«Âhuro ya÷ 05,030.020c snehÃd amar«aæ sahate sadaiva; sa somadatta÷ pÆjanÅyo mato me 05,030.021a arhattama÷ kuru«u saumadatti÷; sa no bhrÃtà saæjaya matsakhà ca 05,030.021c mahe«vÃso rathinÃm uttamo ya÷; sahÃmÃtya÷ kuÓalaæ tasya p­cche÷ 05,030.021d*0156_01 bhÆriÓravÃs tÃta nipÃtayodhÅ 05,030.021d*0156_02 mahe«vÃso rathinÃm uttamo 'grya÷ 05,030.021d*0156_03 gatvà sma taæ madvacanena brÆyÃ÷ 05,030.021d*0156_04 Óalyaæ tathà madvacanÃt pratÅta÷ 05,030.021d*0156_05 mahe«vÃso rathinÃm uttamo 'grya÷ 05,030.021d*0156_06 sama÷ Óalo rak«ità p­«Âham asya 05,030.021d*0156_07 hrÅni«edho devità vai matÃk«a÷ 05,030.021d*0156_08 satyavrata÷ purumitro jayaÓ ca 05,030.021d*0156_09 ye prasthÃnaæ tatra me nÃbhyanandaæs 05,030.021d*0156_10 te«Ãæ sarve«Ãæ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.022a ye caivÃnye kurumukhyà yuvÃna÷; putrÃ÷ pautrà bhrÃtaraÓ caiva ye na÷ 05,030.022c yaæ yam e«Ãæ yena yenÃbhigaccher; anÃmayaæ madvacanena vÃcya÷ 05,030.023a ye rÃjÃna÷ pÃï¬avÃyodhanÃya; samÃnÅtà dhÃrtarëÂreïa ke cit 05,030.023c vasÃtaya÷ ÓÃlvakÃ÷ kekayÃÓ ca; tathÃmba«Âhà ye trigartÃÓ ca mukhyÃ÷ 05,030.024a prÃcyodÅcyà dÃk«iïÃtyÃÓ ca ÓÆrÃs; tathà pratÅcyÃ÷ pÃrvatÅyÃÓ ca sarve 05,030.024c an­ÓaæsÃ÷ ÓÅlav­ttopapannÃs; te«Ãæ sarve«Ãæ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.025a hastyÃrohà rathina÷ sÃdinaÓ ca; padÃtayaÓ cÃryasaæghà mahÃnta÷ 05,030.025c ÃkhyÃya mÃæ kuÓalinaæ sma te«Ãm; anÃmayaæ parip­cche÷ samagrÃn 05,030.026a tathà rÃj¤o hy arthayuktÃn amÃtyÃn; dauvÃrikÃn ye ca senÃæ nayanti 05,030.026c Ãyavyayaæ ye gaïayanti yuktÃ; arthÃæÓ ca ye mahataÓ cintayanti 05,030.027a gÃndhÃrarÃja÷ Óakuni÷ pÃrvatÅyo; nikartane yo 'dvitÅyo 'k«adevÅ 05,030.027c mÃnaæ kurvan dhÃrtarëÂrasya sÆta; mithyÃbuddhe÷ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.028a ya÷ pÃï¬avÃn ekarathena vÅra÷; samutsahaty apradh­«yÃn vijetum 05,030.028c yo muhyatÃæ mohayitÃdvitÅyo; vaikartanaæ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.029a sa eva bhakta÷ sa guru÷ sa bh­tya÷; sa vai pità sa ca mÃtà suh­c ca 05,030.029c agÃdhabuddhir viduro dÅrghadarÓÅ; sa no mantrÅ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.029d*0157_01 v­ddhÃæ gÃndhÃrÅæ samupetya saæjaya 05,030.029d*0157_02 kuntyà dvitÅyÃm abhivÃdya p­cche÷ 05,030.030a v­ddhÃ÷ striyo yÃÓ ca guïopapannÃ; yà j¤Ãyante saæjaya mÃtaras tÃ÷ 05,030.030c tÃbhi÷ sarvÃbhi÷ sahitÃbhi÷ sametya; strÅbhir v­ddhÃbhir abhivÃdaæ vadethÃ÷ 05,030.031a kaccit putrà jÅvaputrÃ÷ susamyag; vartante vo v­ttim an­ÓaæsarÆpÃm 05,030.031c iti smoktvà saæjaya brÆhi paÓcÃd; ajÃtaÓatru÷ kuÓalÅ saputra÷ 05,030.032a yà no bhÃryÃ÷ saæjaya vettha tatra; tÃsÃæ sarvÃsÃæ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.032c susaæguptÃ÷ surabhayo 'navadyÃ÷; kaccid g­hÃn ÃvasathÃpramattÃ÷ 05,030.032d*0158_01 ÃkhyÃya mÃæ kuÓalinaæ sma tebhyo 05,030.032d*0158_02 hy anÃmayaæ saæjaya tÃta p­cche÷ 05,030.033a kaccid v­ttiæ ÓvaÓure«u bhadrÃ÷; kalyÃïÅæ vartadhvam an­ÓaæsarÆpÃm 05,030.033c yathà ca va÷ syu÷ patayo 'nukÆlÃs; tathà v­ttim Ãtmana÷ sthÃpayadhvam 05,030.034a yà na÷ snu«Ã÷ saæjaya vettha tatra; prÃptÃ÷ kulebhyaÓ ca guïopapannÃ÷ 05,030.034c prajÃvatyo brÆhi sametya tÃÓ ca; yudhi«Âhiro vo 'bhyavadat prasanna÷ 05,030.035a kanyÃ÷ svajethÃ÷ sadane«u saæjaya; anÃmayaæ madvacanena p­«Âvà 05,030.035c kalyÃïà va÷ santu patayo 'nukÆlÃ; yÆyaæ patÅnÃæ bhavatÃnukÆlÃ÷ 05,030.036a alaæk­tà vastravatya÷ sugandhÃ; abÅbhatsÃ÷ sukhità bhogavatya÷ 05,030.036c laghu yÃsÃæ darÓanaæ vÃk ca laghvÅ; veÓastriya÷ kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.037a dÃsÅputrà ye ca dÃsÃ÷ kurÆïÃæ; tadÃÓrayà bahava÷ kubjakha¤jÃ÷ 05,030.037c ÃkhyÃya mÃæ kuÓalinaæ sma tebhyo; anÃmayaæ parip­ccher jaghanyam 05,030.038a kaccid v­ttir vartate vai purÃïÅ; kaccid bhogÃn dhÃrtarëÂro dadÃti 05,030.038c aÇgahÅnÃn k­païÃn vÃmanÃæÓ ca; Ãn­ÓaæsyÃd dh­tarëÂro bibharti 05,030.039a andhÃÓ ca sarve sthavirÃs tathaiva; hastÃjÅvà bahavo ye 'tra santi 05,030.039c ÃkhyÃya mÃæ kuÓalinaæ sma te«Ãm; anÃmayaæ parip­ccher jaghanyam 05,030.040a mà bhai«Âa du÷khena kujÅvitena; nÆnaæ k­taæ paraloke«u pÃpam 05,030.040c nig­hya ÓatrÆn suh­do 'nug­hya; vÃsobhir annena ca vo bhari«ye 05,030.040d*0159_01 na cÃpy etac chakyam ekena vaktuæ 05,030.040d*0159_02 nÃnÃdeÓyà bahavo jÃtisaæghÃ÷ 05,030.040d*0159_03 vipro«ito bÃlavad dra«Âum icchan 05,030.040d*0159_04 namasye 'haæ saæjaya bhaimasenÃn 05,030.040d*0159_05 te me yathà vÃcam imÃæ yathoktÃæ 05,030.040d*0159_06 tvayocyamÃnÃæ Ó­ïuyus tathà kuru 05,030.041a santy eva me brÃhmaïebhya÷ k­tÃni; bhÃvÅny atho no bata vartayanti 05,030.041c paÓyÃmy ahaæ yuktarÆpÃæs tathaiva; tÃm eva siddhiæ ÓrÃvayethà n­paæ tam 05,030.042a ye cÃnÃthà durbalÃ÷ sarvakÃlam; Ãtmany eva prayatante 'tha mƬhÃ÷ 05,030.042c tÃæÓ cÃpi tvaæ k­païÃn sarvathaiva; asmadvÃkyÃt kuÓalaæ tÃta p­cche÷ 05,030.043a ye cÃpy anye saæÓrità dhÃrtarëÂrÃn; nÃnÃdigbhyo 'bhyÃgatÃ÷ sÆtaputra 05,030.043c d­«Âvà tÃæÓ caivÃrhataÓ cÃpi sarvÃn; saæp­cchethÃ÷ kuÓalaæ cÃvyayaæ ca 05,030.044a evaæ sarvÃnÃgatÃbhyÃgatÃæÓ ca; rÃj¤o dÆtÃn sarvadigbhyo 'bhyupetÃn 05,030.044c p­«Âvà sarvÃn kuÓalaæ tÃæÓ ca sÆta; paÓcÃd ahaæ kuÓalÅ te«u vÃcya÷ 05,030.045a na hÅd­ÓÃ÷ santy apare p­thivyÃæ; ye yodhakà dhÃrtarëÂreïa labdhÃ÷ 05,030.045c dharmas tu nityo mama dharma eva; mahÃbala÷ ÓatrunibarhaïÃya 05,030.046a idaæ punar vacanaæ dhÃrtarëÂraæ; suyodhanaæ saæjaya ÓrÃvayethÃ÷ 05,030.046c yas te ÓarÅre h­dayaæ dunoti; kÃma÷ kurÆn asapatno 'nuÓi«yÃm 05,030.047a na vidyate yuktir etasya kà cin; naivaævidhÃ÷ syÃma yathà priyaæ te 05,030.047c dadasva và Óakrapuraæ mamaiva; yudhyasva và bhÃratamukhya vÅra 05,031.001 yudhi«Âhira uvÃca 05,031.001a uta santam asantaæ ca bÃlaæ v­ddhaæ ca saæjaya 05,031.001c utÃbalaæ balÅyÃæsaæ dhÃtà prakurute vaÓe 05,031.002a uta bÃlÃya pÃï¬ityaæ paï¬itÃyota bÃlatÃm 05,031.002c dadÃti sarvam ÅÓÃna÷ purastÃc chukram uccaran 05,031.003a alaæ vij¤ÃpanÃya syÃd Ãcak«Åthà yathÃtatham 05,031.003c atho mantraæ mantrayitvà anyonyenÃtih­«Âavat 05,031.004a gÃvalgaïe kurÆn gatvà dh­tarëÂraæ mahÃbalam 05,031.004c abhivÃdyopasaæg­hya tata÷ p­ccher anÃmayam 05,031.005a brÆyÃÓ cainaæ tvam ÃsÅnaæ kurubhi÷ parivÃritam 05,031.005c tavaiva rÃjan vÅryeïa sukhaæ jÅvanti pÃï¬avÃ÷ 05,031.006a tava prasÃdÃd bÃlÃs te prÃptà rÃjyam ariædama 05,031.006c rÃjye tÃn sthÃpayitvÃgre nopek«År vinaÓi«yata÷ 05,031.007a sarvam apy etad ekasya nÃlaæ saæjaya kasya cit 05,031.007c tÃta saæhatya jÅvÃmo mà dvi«adbhyo vaÓaæ gama÷ 05,031.008a tathà bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ bhÃratÃnÃæ pitÃmaham 05,031.008c ÓirasÃbhivadethÃs tvaæ mama nÃma prakÅrtayan 05,031.009a abhivÃdya ca vaktavyas tato 'smÃkaæ pitÃmaha÷ 05,031.009c bhavatà Óaætanor vaæÓo nimagna÷ punar uddh­ta÷ 05,031.010a sa tvaæ kuru tathà tÃta svamatena pitÃmaha 05,031.010c yathà jÅvanti te pautrÃ÷ prÅtimanta÷ parasparam 05,031.011a tathaiva viduraæ brÆyÃ÷ kurÆïÃæ mantradhÃriïam 05,031.011c ayuddhaæ saumya bhëasva hitakÃmo yudhi«Âhira÷ 05,031.012a atho suyodhanaæ brÆyà rÃjaputram amar«aïam 05,031.012c madhye kurÆïÃm ÃsÅnam anunÅya puna÷ puna÷ 05,031.013a apaÓyan mÃm upek«antaæ k­«ïÃm ekÃæ sabhÃgatÃm 05,031.013c taddu÷kham atitik«Ãma mà vadhÅ«ma kurÆn iti 05,031.014a evaæ pÆrvÃparÃn kleÓÃn atitik«anta pÃï¬avÃ÷ 05,031.014c yathà balÅyasa÷ santas tat sarvaæ kuravo vidu÷ 05,031.015a yan na÷ prÃvrÃjaya÷ saumya ajinai÷ prativÃsitÃn 05,031.015c taddu÷kham atitik«Ãma mà vadhÅ«ma kurÆn iti 05,031.016a yat tat sabhÃyÃm Ãkramya k­«ïÃæ keÓe«v adhar«ayat 05,031.016c du÷ÓÃsanas te 'numate tac cÃsmÃbhir upek«itam 05,031.017a yathocitaæ svakaæ bhÃgaæ labhemahi paraætapa 05,031.017c nivartaya paradravye buddhiæ g­ddhÃæ narar«abha 05,031.018a ÓÃntir evaæ bhaved rÃjan prÅtiÓ caiva parasparam 05,031.018c rÃjyaikadeÓam api na÷ prayaccha Óamam icchatÃm 05,031.019a kuÓasthalaæ v­kasthalam ÃsandÅ vÃraïÃvatam 05,031.019c avasÃnaæ bhaved atra kiæ cid eva tu pa¤camam 05,031.020a bhrÃtÌïÃæ dehi pa¤cÃnÃæ grÃmÃn pa¤ca suyodhana 05,031.020c ÓÃntir no 'stu mahÃprÃj¤a j¤Ãtibhi÷ saha saæjaya 05,031.021a bhrÃtà bhrÃtaram anvetu pità putreïa yujyatÃm 05,031.021c smayamÃnÃ÷ samÃyÃntu päcÃlÃ÷ kurubhi÷ saha 05,031.022a ak«atÃn kurupäcÃlÃn paÓyema iti kÃmaye 05,031.022c sarve sumanasas tÃta ÓÃmyÃma bharatar«abha 05,031.023a alam eva ÓamÃyÃsmi tathà yuddhÃya saæjaya 05,031.023c dharmÃrthayor alaæ cÃhaæ m­dave dÃruïÃya ca 05,032.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,032.001a anuj¤Ãta÷ pÃï¬avena prayayau saæjayas tadà 05,032.001c ÓÃsanaæ dh­tarëÂrasya sarvaæ k­tvà mahÃtmana÷ 05,032.001d*0160_01 tatas tu saæjaya÷ k«ipram ekÃhnaiva paraætapa 05,032.001d*0160_02 yÃti sma hÃstinapuraæ niÓÃkÃle samÃviÓat 05,032.002a saæprÃpya hÃstinapuraæ ÓÅghraæ ca praviveÓa ha 05,032.002c anta÷puram upasthÃya dvÃ÷sthaæ vacanam abravÅt 05,032.003a Ãcak«va mÃæ dh­tarëÂrÃya dvÃ÷stha; upÃgataæ pÃï¬avÃnÃæ sakÃÓÃt 05,032.003b*0161_01 Ãcak«va dh­tarëÂrÃya dvÃ÷stha mÃæ samupÃgatam 05,032.003b*0161_02 sakÃÓÃt pÃï¬uputrÃïÃæ saæjayaæ mà ciraæ k­thÃ÷ 05,032.003c jÃgarti ced abhivades tvaæ hi k«atta÷; praviÓeyaæ vidito bhÆmipasya 05,032.003d*0162_01 nivedyam atrÃtyayikaæ hi me 'sti 05,032.003d*0162_02 dvÃ÷stho 'tha Órutvà n­patiæ jagÃda 05,032.003d*0163_01 jÃgarti ced abhivÃdyasya pÃdau 05,032.003d*0163_02 nivedyÃhaæ pÃï¬avoktiæ sayuktim 05,032.004 dvÃ÷stha uvÃca 05,032.004a saæjayo 'yaæ bhÆmipate namas te; did­k«ayà dvÃram upÃgatas te 05,032.004c prÃpto dÆta÷ pÃï¬avÃnÃæ sakÃÓÃt; praÓÃdhi rÃjan kim ayaæ karotu 05,032.005 dh­tarëÂra uvÃca 05,032.005a Ãcak«va mÃæ sukhinaæ kÃlyam asmai; praveÓyatÃæ svÃgataæ saæjayÃya 05,032.005c na cÃham etasya bhavÃmy akÃlya÷; sa me kasmÃd dvÃri ti«Âheta k«atta÷ 05,032.006 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,032.006a tata÷ praviÓyÃnumate n­pasya; mahad veÓma prÃj¤aÓÆrÃryaguptam 05,032.006c siæhÃsanasthaæ pÃrthivam ÃsasÃda; vaicitravÅryaæ präjali÷ sÆtaputra÷ 05,032.007 saæjaya uvÃca 05,032.007a saæjayo 'haæ bhÆmipate namas te; prÃpto 'smi gatvà naradeva pÃï¬avÃn 05,032.007c abhivÃdya tvÃæ pÃï¬uputro manasvÅ; yudhi«Âhira÷ kuÓalaæ cÃnvap­cchat 05,032.008a sa te putrÃn p­cchati prÅyamÃïa÷; kaccit putrai÷ prÅyase napt­bhiÓ ca 05,032.008c tathà suh­dbhi÷ sacivaiÓ ca rÃjan; ye cÃpi tvÃm upajÅvanti taiÓ ca 05,032.009 dh­tarëÂra uvÃca 05,032.009a abhyetya tvÃæ tÃta vadÃmi saæjaya; ajÃtaÓatruæ ca sukhena pÃrtham 05,032.009c kaccit sa rÃjà kuÓalÅ saputra÷; sahÃmÃtya÷ sÃnuja÷ kauravÃïÃm 05,032.010 saæjaya uvÃca 05,032.010a sahÃmÃtya÷ kuÓalÅ pÃï¬uputro; bhÆyaÓ cÃto yac ca te 'gre mano 'bhÆt 05,032.010c nirïiktadharmÃrthakaro manasvÅ; bahuÓruto d­«Âimä ÓÅlavÃæÓ ca 05,032.011a paraæ dharmÃt pÃï¬avasyÃn­Óaæsyaæ; dharma÷ paro vittacayÃn mato 'sya 05,032.011c sukhapriye dharmahÅne na pÃrtho; 'nurudhyate bhÃrata tasya viddhi 05,032.011d*0164_01 akurvata÷ sidhyati cÃpi sarvaæ 05,032.011d*0164_02 tasmÃd Ãhu÷ puru«aæ karmaïo 'nyat 05,032.012a paraprayukta÷ puru«o vice«Âate; sÆtraprotà dÃrumayÅva yo«Ã 05,032.012c imaæ d­«Âvà niyamaæ pÃï¬avasya; manye paraæ karma daivaæ manu«yÃt 05,032.013a imaæ ca d­«Âvà tava karmado«aæ; pÃdodarkaæ ghoram avarïarÆpam 05,032.013c yÃvan nara÷ kÃmayate 'tikÃlyaæ; tÃvan naro 'yaæ labhate praÓaæsÃm 05,032.014a ajÃtaÓatrus tu vihÃya pÃpaæ; jÅrïÃæ tvacaæ sarpa ivÃsamarthÃm 05,032.014c virocate 'hÃryav­ttena dhÅro; yudhi«Âhiras tvayi pÃpaæ vis­jya 05,032.015a aÇgÃtmana÷ karma nibodha rÃjan; dharmÃrthayuktÃd Ãryav­ttÃd apetam 05,032.015c upakroÓaæ ceha gato 'si rÃjan; noheÓ ca pÃpaæ prasajed amutra 05,032.016a sa tvam arthaæ saæÓayitaæ vinà tair; ÃÓaæsase putravaÓÃnugo 'dya 05,032.016c adharmaÓabdaÓ ca mahÃn p­thivyÃæ; nedaæ karma tvatsamaæ bhÃratÃgrya 05,032.017a hÅnapraj¤o dau«kuleyo n­Óaæso; dÅrghavairÅ k«atravidyÃsv adhÅra÷ 05,032.017c evaædharmà nÃpada÷ saætitÅr«ed; dhÅnavÅryo yaÓ ca bhaved aÓi«Âa÷ 05,032.018a kule jÃto dharmavÃn yo yaÓasvÅ; bahuÓruta÷ sukhajÅvÅ yatÃtmà 05,032.018c dharmÃrthayor grathitayor bibharti; nÃnyatra di«Âasya vaÓÃd upaiti 05,032.019a kathaæ hi mantrÃgryadharo manÅ«Å; dharmÃrthayor Ãpadi saæpraïetà 05,032.019c evaæyukta÷ sarvamantrair ahÅno; anÃn­Óaæsyaæ karma kuryÃd amƬha÷ 05,032.020a tavÃpÅme mantravida÷ sametya; samÃsate karmasu nityayuktÃ÷ 05,032.020c te«Ãm ayaæ balavÃn niÓcayaÓ ca; kuruk«ayÃrthe nirayo vyapÃdi 05,032.021a akÃlikaæ kuravo nÃbhavi«yan; pÃpena cet pÃpam ajÃtaÓatru÷ 05,032.021c icchej jÃtu tvayi pÃpaæ vis­jya; nindà ceyaæ tava loke 'bhavi«yat 05,032.022a kim anyatra vi«ayÃd ÅÓvarÃïÃæ; yatra pÃrtha÷ paralokaæ dadarÓa 05,032.022c atyakrÃmat sa tathà saæmata÷ syÃn; na saæÓayo nÃsti manu«yakÃra÷ 05,032.023a etÃn guïÃn karmak­tÃn avek«ya; bhÃvÃbhÃvau vartamÃnÃv anityau 05,032.023c balir hi rÃjà pÃram avindamÃno; nÃnyat kÃlÃt kÃraïaæ tatra mene 05,032.024a cak«u÷ Órotre nÃsikà tvak ca jihvÃ; j¤ÃnasyaitÃny ÃyatanÃni janto÷ 05,032.024c tÃni prÅtÃny eva t­«ïÃk«ayÃnte; tÃny avyatho du÷khahÅna÷ praïudyÃt 05,032.025a na tv eva manye puru«asya karma; saævartate suprayuktaæ yathÃvat 05,032.025c mÃtu÷ pitu÷ karmaïÃbhiprasÆta÷; saævardhate vidhivad bhojanena 05,032.026a priyÃpriye sukhadu÷khe ca rÃjan; nindÃpraÓaæse ca bhajeta enam 05,032.026c paras tv enaæ garhayate 'parÃdhe; praÓaæsate sÃdhuv­ttaæ tam eva 05,032.027a sa tvà garhe bhÃratÃnÃæ virodhÃd; anto nÆnaæ bhavitÃyaæ prajÃnÃm 05,032.027c no ced idaæ tava karmÃparÃdhÃt; kurÆn dahet k­«ïavartmeva kak«am 05,032.028a tvam evaiko jÃtaputre«u rÃjan; vaÓaæ gantà sarvaloke narendra 05,032.028c kÃmÃtmanÃæ ÓlÃghase dyÆtakÃle; nÃnyac chamÃt paÓya vipÃkam asya 05,032.029a anÃptÃnÃæ pragrahÃt tvaæ narendra; tathÃptÃnÃæ nigrahÃc caiva rÃjan 05,032.029c bhÆmiæ sphÅtÃæ durbalatvÃd anantÃæ; na Óaktas tvaæ rak«ituæ kauraveya 05,032.030a anuj¤Ãto rathavegÃvadhÆta÷; ÓrÃnto nipadye Óayanaæ n­siæha 05,032.030c prÃta÷ ÓrotÃra÷ kurava÷ sabhÃyÃm; ajÃtaÓatror vacanaæ sametÃ÷ 05,032.030d*0165_00 dh­tarëÂra uvÃca 05,032.030d*0165_01 anuj¤Ãto 'syÃvasathaæ paraihi 05,032.030d*0165_02 prapadyasva Óayanaæ sÆtaputra 05,032.030d*0165_03 prÃta÷ ÓrotÃra÷ kurava÷ sabhÃyÃm 05,032.030d*0165_04 ajÃtaÓatror vacanaæ tvayoktam 05,033.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,033.001a dvÃ÷sthaæ prÃha mahÃprÃj¤o dh­tarëÂro mahÅpati÷ 05,033.001c viduraæ dra«Âum icchÃmi tam ihÃnaya mÃciram 05,033.002a prahito dh­tarëÂreïa dÆta÷ k«attÃram abravÅt 05,033.002c ÅÓvaras tvÃæ mahÃrÃjo mahÃprÃj¤a did­k«ati 05,033.003a evam uktas tu vidura÷ prÃpya rÃjaniveÓanam 05,033.003c abravÅd dh­tarëÂrÃya dvÃ÷stha mÃæ prativedaya 05,033.004 dvÃ÷stha uvÃca 05,033.004a viduro 'yam anuprÃpto rÃjendra tava ÓÃsanÃt 05,033.004c dra«Âum icchati te pÃdau kiæ karotu praÓÃdhi mÃm 05,033.005 dh­tarëÂra uvÃca 05,033.005a praveÓaya mahÃprÃj¤aæ viduraæ dÅrghadarÓinam 05,033.005c ahaæ hi vidurasyÃsya nÃkÃlyo jÃtu darÓane 05,033.006 dvÃ÷stha uvÃca 05,033.006a praviÓÃnta÷puraæ k«attar mahÃrÃjasya dhÅmata÷ 05,033.006c na hi te darÓane 'kÃlyo jÃtu rÃjà bravÅti mÃm 05,033.007 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,033.007a tata÷ praviÓya viduro dh­tarëÂraniveÓanam 05,033.007c abravÅt präjalir vÃkyaæ cintayÃnaæ narÃdhipam 05,033.007d*0166_01 evam ukta÷ praviÓyÃtha k«attà rÃjÃnam abravÅt 05,033.008a viduro 'haæ mahÃprÃj¤a saæprÃptas tava ÓÃsanÃt 05,033.008c yadi kiæ cana kartavyam ayam asmi praÓÃdhi mÃm 05,033.009 dh­tarëÂra uvÃca 05,033.009a saæjayo vidura prÃpto garhayitvà ca mÃæ gata÷ 05,033.009c ajÃtaÓatro÷ Óvo vÃkyaæ sabhÃmadhye sa vak«yati 05,033.010a tasyÃdya kuruvÅrasya na vij¤Ãtaæ vaco mayà 05,033.010c tan me dahati gÃtrÃïi tad akÃr«Åt prajÃgaram 05,033.011a jÃgrato dahyamÃnasya Óreyo yad iha paÓyasi 05,033.011c tad brÆhi tvaæ hi nas tÃta dharmÃrthakuÓalo hy asi 05,033.012a yata÷ prÃpta÷ saæjaya÷ pÃï¬avebhyo; na me yathÃvan manasa÷ praÓÃnti÷ 05,033.012c sarvendriyÃïy aprak­tiæ gatÃni; kiæ vak«yatÅty eva hi me 'dya cintà 05,033.012d*0167_01 tan me brÆhi vidura sarvaæ yathÃvat 05,033.012d*0167_02 sÃntvaæ tasmai sarvam ajÃtaÓatro÷ 05,033.012d*0167_03 yathà ca nas tÃta hitaæ bhaveta 05,033.012d*0167_04 prÃj¤ÃÓ ca sarve sukhino bhaveyu÷ 05,033.013 vidura uvÃca 05,033.013a abhiyuktaæ balavatà durbalaæ hÅnasÃdhanam 05,033.013c h­tasvaæ kÃminaæ coram ÃviÓanti prajÃgarÃ÷ 05,033.014a kaccid etair mahÃdo«air na sp­«Âo 'si narÃdhipa 05,033.014c kaccin na paravitte«u g­dhyan viparitapyase 05,033.015 dh­tarëÂra uvÃca 05,033.015a Órotum icchÃmi te dharmyaæ paraæ nai÷Óreyasaæ vaca÷ 05,033.015c asmin rÃjar«ivaæÓe hi tvam eka÷ prÃj¤asaæmata÷ 05,033.016 vidura uvÃca 05,033.016*0168_01 rÃjà lak«aïasaæpannas trailokyasyÃpi yo bhavet 05,033.016*0168_02 pre«yas te pre«itaÓ caiva dh­tarëÂra yudhi«Âhira÷ 05,033.016*0168_03 viparÅtataraÓ ca tvaæ bhÃgadheyena saæmata÷ 05,033.016*0168_04 arci«Ã praj¤ayà caiva dharmÃtmà dharmakovida÷ 05,033.016*0168_05 Ãn­ÓaæsyÃd anukroÓÃd dharmÃt satyaparÃkramÃt 05,033.016*0168_06 gurutvaæ tvayi saæprek«ya bahÆn kleÓÃæs titik«ate 05,033.016*0168_07 duryodhane saubaleye karïe du÷ÓÃsane tathà 05,033.016*0168_08 ete«v aiÓvaryam ÃdhÃya kathaæ tvaæ bhÆtim icchasi 05,033.016*0168_09 Ãtmaj¤Ãnaæ samÃrambhas titik«Ã dharmanityatà 05,033.016*0169_01 vÃksaæyamaÓ ca dÃnaæ ca naite«v etÃni k­tsnaÓa÷ 05,033.016*0169_02 ekasmÃd v­k«Ãd yaj¤apÃtrÃïi rÃjan 05,033.016*0169_03 sruk ca droïÅ vo¬hanÅ pŬanÅ ca 05,033.016*0169_04 etad rÃjan bruvato me nibodha 05,033.016*0169_05 ekasmÃt puru«Ãj jÃyate 'sac ca sac ca 05,033.016a ni«evate praÓastÃni ninditÃni na sevate 05,033.016c anÃstika÷ ÓraddadhÃna etat paï¬italak«aïam 05,033.017a krodho har«aÓ ca darpaÓ ca hrÅstambho mÃnyamÃnità 05,033.017c yam arthÃn nÃpakar«anti sa vai paï¬ita ucyate 05,033.017d*0170_01 yo 'nyathà santam ÃtmÃnam anyathà pratipadyate 05,033.017d*0170_02 kitavena k­taæ pÃpaæ caureïÃtmÃpahÃriïà 05,033.018a yasya k­tyaæ na jÃnanti mantraæ và mantritaæ pare 05,033.018c k­tam evÃsya jÃnanti sa vai paï¬ita ucyate 05,033.019a yasya k­tyaæ na vighnanti ÓÅtam u«ïaæ bhayaæ rati÷ 05,033.019c sam­ddhir asam­ddhir và sa vai paï¬ita ucyate 05,033.020a yasya saæsÃriïÅ praj¤Ã dharmÃrthÃv anuvartate 05,033.020c kÃmÃd arthaæ v­ïÅte ya÷ sa vai paï¬ita ucyate 05,033.020d*0171_01 kÃmÃd arthaæ v­ïÅte yo mok«Ãd arthaæ sa vindati 05,033.020d*0171_02 rÃjanÅtiæ samÅk«yÃtha sa vai paï¬ita ucyate 05,033.021a yathÃÓakti cikÅr«anti yathÃÓakti ca kurvate 05,033.021c na kiæ cid avamanyante paï¬ità bharatar«abha 05,033.022a k«ipraæ vijÃnÃti ciraæ Ó­ïoti; vij¤Ãya cÃrthaæ bhajate na kÃmÃt 05,033.022c nÃsaæp­«Âo vyupayuÇkte parÃrthe; tat praj¤Ãnaæ prathamaæ paï¬itasya 05,033.023a nÃprÃpyam abhivächanti na«Âaæ necchanti Óocitum 05,033.023c Ãpatsu ca na muhyanti narÃ÷ paï¬itabuddhaya÷ 05,033.024a niÓcitya ya÷ prakramate nÃntar vasati karmaïa÷ 05,033.024c avandhyakÃlo vaÓyÃtmà sa vai paï¬ita ucyate 05,033.025a Ãryakarmaïi rajyante bhÆtikarmÃïi kurvate 05,033.025c hitaæ ca nÃbhyasÆyanti paï¬ità bharatar«abha 05,033.026a na h­«yaty ÃtmasaæmÃne nÃvamÃnena tapyate 05,033.026c gÃÇgo hrada ivÃk«obhyo ya÷ sa paï¬ita ucyate 05,033.027a tattvaj¤a÷ sarvabhÆtÃnÃæ yogaj¤a÷ sarvakarmaïÃm 05,033.027c upÃyaj¤o manu«yÃïÃæ nara÷ paï¬ita ucyate 05,033.028a prav­ttavÃk citrakatha ÆhavÃn pratibhÃnavÃn 05,033.028c ÃÓu granthasya vaktà ca sa vai paï¬ita ucyate 05,033.029a Órutaæ praj¤Ãnugaæ yasya praj¤Ã caiva ÓrutÃnugà 05,033.029c asaæbhinnÃryamaryÃda÷ paï¬itÃkhyÃæ labheta sa÷ 05,033.030a aÓrutaÓ ca samunnaddho daridraÓ ca mahÃmanÃ÷ 05,033.030c arthÃæÓ cÃkarmaïà prepsur mƬha ity ucyate budhai÷ 05,033.031a svam arthaæ ya÷ parityajya parÃrtham anuti«Âhati 05,033.031c mithyà carati mitrÃrthe yaÓ ca mƬha÷ sa ucyate 05,033.031d*0172_01 ya÷ prÃpya mÃnu«aæ janma mok«advÃram apÃv­tam 05,033.031d*0172_02 g­he«u sajjate mƬhas tam ÃrƬhacyutaæ vidu÷ 05,033.032a akÃmÃn kÃmayati ya÷ kÃmayÃnÃn paridvi«an 05,033.032c balavantaæ ca yo dve«Âi tam Ãhur mƬhacetasam 05,033.033a amitraæ kurute mitraæ mitraæ dve«Âi hinasti ca 05,033.033c karma cÃrabhate du«Âaæ tam Ãhur mƬhacetasam 05,033.034a saæsÃrayati k­tyÃni sarvatra vicikitsate 05,033.034c ciraæ karoti k«iprÃrthe sa mƬho bharatar«abha 05,033.034d*0173_01 ÓrÃddhaæ pit­bhyo na dadÃti daivatÃni na cÃrcati 05,033.034d*0173_02 suh­n mitraæ na labhate tam Ãhur mƬhalak«aïam 05,033.035a anÃhÆta÷ praviÓati ap­«Âo bahu bhëate 05,033.035c viÓvasaty apramatte«u mƬhacetà narÃdhama÷ 05,033.036a paraæ k«ipati do«eïa vartamÃna÷ svayaæ tathà 05,033.036c yaÓ ca krudhyaty anÅÓa÷ san sa ca mƬhatamo nara÷ 05,033.037a Ãtmano balam aj¤Ãya dharmÃrthaparivarjitam 05,033.037c alabhyam icchan nai«karmyÃn mƬhabuddhir ihocyate 05,033.038a aÓi«yaæ ÓÃsti yo rÃjan yaÓ ca ÓÆnyam upÃsate 05,033.038c kadaryaæ bhajate yaÓ ca tam Ãhur mƬhacetasam 05,033.039a arthaæ mahÃntam ÃsÃdya vidyÃm aiÓvaryam eva và 05,033.039c vicaraty asamunnaddho ya÷ sa paï¬ita ucyate 05,033.040a eka÷ saæpannam aÓnÃti vas te vÃsaÓ ca Óobhanam 05,033.040c yo 'saævibhajya bh­tyebhya÷ ko n­Óaæsataras tata÷ 05,033.041a eka÷ pÃpÃni kurute phalaæ bhuÇkte mahÃjana÷ 05,033.041c bhoktÃro vipramucyante kartà do«eïa lipyate 05,033.042a ekaæ hanyÃn na và hanyÃd i«ur mukto dhanu«matà 05,033.042c buddhir buddhimatots­«Âà hanyÃd rëÂraæ sarÃjakam 05,033.043a ekayà dve viniÓcitya trÅæÓ caturbhir vaÓe kuru 05,033.043c pa¤ca jitvà viditvà «a sapta hitvà sukhÅ bhava 05,033.044a ekaæ vi«araso hanti ÓastreïaikaÓ ca vadhyate 05,033.044c sarëÂraæ saprajaæ hanti rÃjÃnaæ mantravisrava÷ 05,033.045a eka÷ svÃdu na bhu¤jÅta ekaÓ cÃrthÃn na cintayet 05,033.045c eko na gacched adhvÃnaæ naika÷ supte«u jÃg­yÃt 05,033.046a ekam evÃdvitÅyaæ tad yad rÃjan nÃvabudhyase 05,033.046c satyaæ svargasya sopÃnaæ pÃrÃvÃrasya naur iva 05,033.047a eka÷ k«amÃvatÃæ do«o dvitÅyo nopalabhyate 05,033.047c yad enaæ k«amayà yuktam aÓaktaæ manyate jana÷ 05,033.047d*0174_01 so 'sya do«o na mantavya÷ k«amà hi paramaæ balam 05,033.047d*0175_01 k«amà guïo hy aÓaktÃnÃæ ÓaktÃnÃæ bhÆ«aïaæ k«amà 05,033.047d*0175_02 k«amà vaÓÅk­tir loke k«amayà kiæ na sÃdhyate 05,033.047d*0175_03 ÓÃntikha¬ga÷ kare yasya kiæ kari«yati durjana÷ 05,033.047d*0175_04 at­ïe patito vahni÷ svayam evopaÓÃmyati 05,033.047d*0176_01 ak«amÃvÃn paraæ do«air ÃtmÃnaæ caiva yojayet 05,033.048a eko dharma÷ paraæ Óreya÷ k«amaikà ÓÃntir uttamà 05,033.048c vidyaikà paramà d­«Âir ahiæsaikà sukhÃvahà 05,033.049a dvÃv imau grasate bhÆmi÷ sarpo bilaÓayÃn iva 05,033.049c rÃjÃnaæ cÃviroddhÃraæ brÃhmaïaæ cÃpravÃsinam 05,033.049d*0177_01 p­thivyÃæ sÃgarÃntÃyÃæ dvÃv imau puru«Ãdhamau 05,033.050a dve karmaïÅ nara÷ kurvann asmiæl loke virocate 05,033.050c abruvan paru«aæ kiæ cid asato nÃrthayaæs tathà 05,033.051a dvÃv imau puru«avyÃghra parapratyayakÃriïau 05,033.051c striya÷ kÃmitakÃminyo loka÷ pÆjitapÆjaka÷ 05,033.052a dvÃv imau kaïÂakau tÅk«ïau ÓarÅrapariÓo«aïau 05,033.052c yaÓ cÃdhana÷ kÃmayate yaÓ ca kupyaty anÅÓvara÷ 05,033.052d*0178_01 dvÃv imau puru«au loke sÆryamaï¬alabhedinau 05,033.052d*0178_02 parivrìyogayuktaÓ ca raïe cÃbhimukho hata÷ 05,033.052d*0179_01 dvÃv imau na virÃjete viparÅtena karmaïà 05,033.052d*0179_02 g­hasthaÓ ca nirÃrambha÷ kÃryavÃæÓ caiva bhik«uka÷ 05,033.053a dvÃv imau puru«au rÃjan svargasyopari ti«Âhata÷ 05,033.053c prabhuÓ ca k«amayà yukto daridraÓ ca pradÃnavÃn 05,033.054a nyÃyÃgatasya dravyasya boddhavyau dvÃv atikramau 05,033.054c apÃtre pratipattiÓ ca pÃtre cÃpratipÃdanam 05,033.054d*0180_01 dvÃv ambhasi nive«Âavyau gale baddhvà d­¬hÃæ ÓilÃm 05,033.054d*0180_02 dhanavantam adÃtÃraæ daridraæ cÃtapasvinam 05,033.055a trayo nyÃyà manu«yÃïÃæ ÓrÆyante bharatar«abha 05,033.055c kanÅyÃn madhyama÷ Óre«Âha iti vedavido vidu÷ 05,033.056a trividhÃ÷ puru«Ã rÃjann uttamÃdhamamadhyamÃ÷ 05,033.056c niyojayed yathÃvat tÃæs trividhe«v eva karmasu 05,033.057a traya evÃdhanà rÃjan bhÃryà dÃsas tathà suta÷ 05,033.057c yat te samadhigacchanti yasya te tasya tad dhanam 05,033.057d*0181_01 haraïaæ ca parasvÃnÃæ paradÃrÃbhimarÓanam 05,033.057d*0181_02 suh­daÓ ca parityÃgas trayo do«Ã÷ k«ayÃvahÃ÷ 05,033.057d*0181_03 trividhaæ narakasyedaæ dvÃraæ nÃÓanam Ãtmana÷ 05,033.057d*0181_04 kÃma÷ krodhas tathà lobhas tasmÃd etat trayaæ tyajet 05,033.057d*0181_05 bhaktaæ ca bhajamÃnaæ ca tavÃsmÅti ca vÃdinam 05,033.057d*0181_06 trÅn etä Óaraïaæ prÃptÃn vi«ame 'pi na saætyajet 05,033.057d*0181_07 varapradÃnaæ rÃjyaæ ca putrajanma ca bhÃrata 05,033.057d*0181_08 ÓatroÓ ca mok«aïaæ k­cchrÃt trÅïi caikaæ ca tatsamam 05,033.058a catvÃri rÃj¤Ã tu mahÃbalena; varjyÃny Ãhu÷ paï¬itas tÃni vidyÃt 05,033.058c alpapraj¤ai÷ saha mantraæ na kuryÃn; na dÅrghasÆtrair alasaiÓ cÃraïaiÓ ca 05,033.059a catvÃri te tÃta g­he vasantu; ÓriyÃbhiju«Âasya g­hasthadharme 05,033.059c v­ddho j¤Ãtir avasanna÷ kulÅna÷; sakhà daridro bhaginÅ cÃnapatyà 05,033.060a catvÃry Ãha mahÃrÃja sadyaskÃni b­haspati÷ 05,033.060c p­cchate tridaÓendrÃya tÃnÅmÃni nibodha me 05,033.061a devatÃnÃæ ca saækalpam anubhÃvaæ ca dhÅmatÃm 05,033.061c vinayaæ k­tavidyÃnÃæ vinÃÓaæ pÃpakarmaïÃm 05,033.061d*0182_01 catvÃri karmÃïy abhayaækarÃïi 05,033.061d*0182_02 bhayaæ prayacchanty ayathÃk­tÃni 05,033.061d*0182_03 mÃnÃgnihotram uta mÃnamaunaæ 05,033.061d*0182_04 mÃnenÃdhÅtam uta mÃnayaj¤a÷ 05,033.062a pa¤cÃgnayo manu«yeïa paricaryÃ÷ prayatnata÷ 05,033.062c pità mÃtÃgnir Ãtmà ca guruÓ ca bharatar«abha 05,033.063a pa¤caiva pÆjayaæl loke yaÓa÷ prÃpnoti kevalam 05,033.063c devÃn pitÌn manu«yÃæÓ ca bhik«Æn atithipa¤camÃn 05,033.064a pa¤ca tvÃnugami«yanti yatra yatra gami«yasi 05,033.064c mitrÃïy amitrà madhyasthà upajÅvyopajÅvina÷ 05,033.065a pa¤cendriyasya martyasya chidraæ ced ekam indriyam 05,033.065c tato 'sya sravati praj¤Ã d­te÷ pÃdÃd ivodakam 05,033.066a «a¬ do«Ã÷ puru«eïeha hÃtavyà bhÆtim icchatà 05,033.066c nidrà tandrÅ bhayaæ krodha Ãlasyaæ dÅrghasÆtratà 05,033.067a «a¬ imÃn puru«o jahyÃd bhinnÃæ nÃvam ivÃrïave 05,033.067c apravaktÃram ÃcÃryam anadhÅyÃnam ­tvijam 05,033.068a arak«itÃraæ rÃjÃnaæ bhÃryÃæ cÃpriyavÃdinÅm 05,033.068c grÃmakÃmaæ ca gopÃlaæ vanakÃmaæ ca nÃpitam 05,033.069a «a¬ eva tu guïÃ÷ puæsà na hÃtavyÃ÷ kadà cana 05,033.069c satyaæ dÃnam anÃlasyam anasÆyà k«amà dh­ti÷ 05,033.069d*0183_01 «a¬ imÃni vinaÓyanti muhÆrtam anavek«aïÃt 05,033.069d*0183_02 gÃva÷ sevà k­«ir bhÃryà vidyà v­«alasaægati÷ 05,033.069d*0183_03 «a¬ ete hy avamanyante nityaæ pÆrvopakÃriïam 05,033.069d*0183_04 ÃcÃryaæ Óik«itÃ÷ Ói«yÃ÷ k­tadÃrÃÓ ca mÃtaram 05,033.069d*0183_05 nÃrÅæ vigatakÃmÃs tu k­tÃrthÃÓ ca prayojanam 05,033.069d*0183_06 nÃvaæ nistÅrïakÃntÃrà ÃturÃÓ ca cikitsakam 05,033.069d*0183_07 Ãrogyam Ãn­ïyam avipravÃsa÷ 05,033.069d*0183_08 sadbhir manu«yai÷ saha saæprayoga÷ 05,033.069d*0183_09 svapratyayà v­ttir abhÅtavÃsa÷ 05,033.069d*0183_10 «a¬ jÅvalokasya sukhÃni rÃjan 05,033.069d*0183_11 År«ur gh­ïÅ na saætu«Âa÷ krodhano nityaÓaÇkita÷ 05,033.069d*0183_12 parabhÃgyopajÅvÅ ca «a¬ ete nityadu÷khitÃ÷ 05,033.069d*0184_01 arthÃgamo nityam arogità ca 05,033.069d*0184_02 priyà ca bhÃryà priyavÃdinÅ ca 05,033.069d*0184_03 vaÓyaÓ ca putro 'rthakarÅ ca vidyà 05,033.069d*0184_04 «a¬ jÅvalokasya sukhÃni rÃjan 05,033.070a «aïïÃm Ãtmani nityÃnÃm aiÓvaryaæ yo 'dhigacchati 05,033.070c na sa pÃpai÷ kuto 'narthair yujyate vijitendriya÷ 05,033.071a «a¬ ime «aÂsu jÅvanti saptamo nopalabhyate 05,033.071c corÃ÷ pramatte jÅvanti vyÃdhite«u cikitsakÃ÷ 05,033.072a pramadÃ÷ kÃmayÃne«u yajamÃne«u yÃjakÃ÷ 05,033.072c rÃjà vivadamÃne«u nityaæ mÆrkhe«u paï¬itÃ÷ 05,033.073a sapta do«Ã÷ sadà rÃj¤Ã hÃtavyà vyasanodayÃ÷ 05,033.073c prÃyaÓo yair vinaÓyanti k­tamÆlÃÓ ca pÃrthivÃ÷ 05,033.074a striyo 'k«Ã m­gayà pÃnaæ vÃkpÃru«yaæ ca pa¤camam 05,033.074c mahac ca daï¬apÃru«yam arthadÆ«aïam eva ca 05,033.075a a«Âau pÆrvanimittÃni narasya vinaÓi«yata÷ 05,033.075c brÃhmaïÃn prathamaæ dve«Âi brÃhmaïaiÓ ca virudhyate 05,033.076a brÃhmaïasvÃni cÃdatte brÃhmaïÃæÓ ca jighÃæsati 05,033.076c ramate nindayà cai«Ãæ praÓaæsÃæ nÃbhinandati 05,033.077a naitÃn smarati k­tye«u yÃcitaÓ cÃbhyasÆyati 05,033.077b*0185_01 yasyaitÃni nimittÃni tasyÃsan na÷ parÃbhava÷ 05,033.077c etÃn do«Ãn nara÷ prÃj¤o buddhyà buddhvà vivarjayet 05,033.078a a«ÂÃv imÃni har«asya navanÅtÃni bhÃrata 05,033.078c vartamÃnÃni d­Óyante tÃny eva susukhÃny api 05,033.079a samÃgamaÓ ca sakhibhir mahÃæÓ caiva dhanÃgama÷ 05,033.079c putreïa ca pari«vaÇga÷ saænipÃtaÓ ca maithune 05,033.080a samaye ca priyÃlÃpa÷ svayÆthe«u ca saænati÷ 05,033.080c abhipretasya lÃbhaÓ ca pÆjà ca janasaæsadi 05,033.081a navadvÃram idaæ veÓma tristhÆïaæ pa¤casÃk«ikam 05,033.081c k«etraj¤Ãdhi«Âhitaæ vidvÃn yo veda sa para÷ kavi÷ 05,033.082a daÓa dharmaæ na jÃnanti dh­tarëÂra nibodha tÃn 05,033.082c matta÷ pramatta unmatta÷ ÓrÃnta÷ kruddho bubhuk«ita÷ 05,033.083a tvaramÃïaÓ ca bhÅruÓ ca lubdha÷ kÃmÅ ca te daÓa 05,033.083c tasmÃd ete«u bhÃve«u na prasajjeta paï¬ita÷ 05,033.084a atraivodÃharantÅmam itihÃsaæ purÃtanam 05,033.084c putrÃrtham asurendreïa gÅtaæ caiva sudhanvanà 05,033.085a ya÷ kÃmamanyÆ prajahÃti rÃjÃ; pÃtre prati«ÂhÃpayate dhanaæ ca 05,033.085c viÓe«avic chrutavÃn k«iprakÃrÅ; taæ sarvaloka÷ kurute pramÃïam 05,033.086a jÃnÃti viÓvÃsayituæ manu«yÃn; vij¤Ãtado«e«u dadhÃti daï¬am 05,033.086c jÃnÃti mÃtrÃæ ca tathà k«amÃæ ca; taæ tÃd­Óaæ ÓrÅr ju«ate samagrà 05,033.087a sudurbalaæ nÃvajÃnÃti kaæ cid; yukto ripuæ sevate buddhipÆrvam 05,033.087c na vigrahaæ rocayate balasthai÷; kÃle ca yo vikramate sa dhÅra÷ 05,033.088a prÃpyÃpadaæ na vyathate kadà cid; udyogam anvicchati cÃpramatta÷ 05,033.088c du÷khaæ ca kÃle sahate jitÃtmÃ; dhuraædharas tasya jitÃ÷ sapatnÃ÷ 05,033.089a anarthakaæ vipravÃsaæ g­hebhya÷; pÃpai÷ saædhiæ paradÃrÃbhimarÓam 05,033.089c dambhaæ stainyaæ paiÓunaæ madyapÃnaæ; na sevate ya÷ sa sukhÅ sadaiva 05,033.090a na saærambheïÃrabhate 'rthavargam; ÃkÃrita÷ Óaæsati tathyam eva 05,033.090c na mÃtrÃrthe rocayate vivÃdaæ; nÃpÆjita÷ kupyati cÃpy amƬha÷ 05,033.091a na yo 'bhyasÆyaty anukampate ca; na durbala÷ prÃtibhÃvyaæ karoti 05,033.091c nÃtyÃha kiæ cit k«amate vivÃdaæ; sarvatra tÃd­g labhate praÓaæsÃm 05,033.092a yo noddhataæ kurute jÃtu ve«aæ; na pauru«eïÃpi vikatthate 'nyÃn 05,033.092c na mÆrcchita÷ kaÂukÃny Ãha kiæ cit; priyaæ sadà taæ kurute jano 'pi 05,033.093a na vairam uddÅpayati praÓÃntaæ; na darpam Ãrohati nÃstam eti 05,033.093c na durgato 'smÅti karoti manyuæ; tam ÃryaÓÅlaæ param Ãhur agryam 05,033.094a na sve sukhe vai kurute prahar«aæ; nÃnyasya du÷khe bhavati pratÅta÷ 05,033.094c dattvà na paÓcÃt kurute 'nutÃpaæ; na katthate satpuru«ÃryaÓÅla÷ 05,033.095a deÓÃcÃrÃn samayä jÃtidharmÃn; bubhÆ«ate yas tu parÃvaraj¤a÷ 05,033.095c sa tatra tatrÃdhigata÷ sadaiva; mahÃjanasyÃdhipatyaæ karoti 05,033.096a dambhaæ mohaæ matsaraæ pÃpak­tyaæ; rÃjadvi«Âaæ paiÓunaæ pÆgavairam 05,033.096c mattonmattair durjanaiÓ cÃpi vÃdaæ; ya÷ praj¤ÃvÃn varjayet sa pradhÃna÷ 05,033.097a damaæ Óaucaæ daivataæ maÇgalÃni; prÃyaÓcittaæ vividhÃæl lokavÃdÃn 05,033.097c etÃni ya÷ kurute naityakÃni; tasyotthÃnaæ devatà rÃdhayanti 05,033.098a samair vivÃhaæ kurute na hÅnai÷; samai÷ sakhyaæ vyavahÃraæ kathÃÓ ca 05,033.098c guïair viÓi«ÂÃæÓ ca purodadhÃti; vipaÓcitas tasya nayÃ÷ sunÅtÃ÷ 05,033.099a mitaæ bhuÇkte saævibhajyÃÓritebhyo; mitaæ svapity amitaæ karma k­tvà 05,033.099c dadÃty amitre«v api yÃcita÷ saæs; tam Ãtmavantaæ prajahaty anarthÃ÷ 05,033.100a cikÅr«itaæ viprak­taæ ca yasya; nÃnye janÃ÷ karma jÃnanti kiæ cit 05,033.100c mantre gupte samyag anu«Âhite ca; svalpo nÃsya vyathate kaÓ cid artha÷ 05,033.101a ya÷ sarvabhÆtapraÓame nivi«Âa÷; satyo m­dur dÃnak­c chuddhabhÃva÷ 05,033.101c atÅva saæj¤Ãyate j¤Ãtimadhye; mahÃmaïir jÃtya iva prasanna÷ 05,033.102a ya ÃtmanÃpatrapate bh­Óaæ nara÷; sa sarvalokasya gurur bhavaty uta 05,033.102c anantatejÃ÷ sumanÃ÷ samÃhita÷; svatejasà sÆrya ivÃvabhÃsate 05,033.103a vane jÃtÃ÷ ÓÃpadagdhasya rÃj¤a÷; pÃï¬o÷ putrÃ÷ pa¤ca pa¤cendrakalpÃ÷ 05,033.103c tvayaiva bÃlà vardhitÃ÷ Óik«itÃÓ ca; tavÃdeÓaæ pÃlayanty Ãmbikeya 05,033.104a pradÃyai«Ãm ucitaæ tÃta rÃjyaæ; sukhÅ putrai÷ sahito modamÃna÷ 05,033.104c na devÃnÃæ nÃpi ca mÃnu«ÃïÃæ; bhavi«yasi tvaæ tarkaïÅyo narendra 05,034.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,034.001a jÃgrato dahyamÃnasya yat kÃryam anupaÓyasi 05,034.001c tad brÆhi tvaæ hi nas tÃta dharmÃrthakuÓala÷ Óuci÷ 05,034.002a tvaæ mÃæ yathÃvad vidura praÓÃdhi; praj¤ÃpÆrvaæ sarvam ajÃtaÓatro÷ 05,034.002c yan manyase pathyam adÅnasattva; Óreyaskaraæ brÆhi tad vai kurÆïÃm 05,034.003a pÃpÃÓaÇkÅ pÃpam evÃnupaÓyan; p­cchÃmi tvÃæ vyÃkulenÃtmanÃham 05,034.003c kave tan me brÆhi sarvaæ yathÃvan; manÅ«itaæ sarvam ajÃtaÓatro÷ 05,034.004 vidura uvÃca 05,034.004*0186_01 sulabhÃ÷ puru«Ã rÃjan satataæ priyavÃdina÷ 05,034.004*0186_02 apriyasya ca pathyasya vaktà Órotà ca durlabha÷ 05,034.004a Óubhaæ và yadi và pÃpaæ dve«yaæ và yadi và priyam 05,034.004c ap­«Âas tasya tad brÆyÃd yasya necchet parÃbhavam 05,034.005a tasmÃd vak«yÃmi te rÃjan bhavam icchan kurÆn prati 05,034.005c vaca÷ Óreyaskaraæ dharmyaæ bruvatas tan nibodha me 05,034.006a mithyopetÃni karmÃïi sidhyeyur yÃni bhÃrata 05,034.006c anupÃyaprayuktÃni mà sma te«u mana÷ k­thÃ÷ 05,034.007a tathaiva yogavihitaæ na sidhyet karma yan n­pa 05,034.007c upÃyayuktaæ medhÃvÅ na tatra glapayen mana÷ 05,034.008a anubandhÃn avek«eta sÃnubandhe«u karmasu 05,034.008c saæpradhÃrya ca kurvÅta na vegena samÃcaret 05,034.009a anubandhaæ ca saæprek«ya vipÃkÃæÓ caiva karmaïÃm 05,034.009c utthÃnam ÃtmanaÓ caiva dhÅra÷ kurvÅta và na và 05,034.010a ya÷ pramÃïaæ na jÃnÃti sthÃne v­ddhau tathà k«aye 05,034.010c koÓe janapade daï¬e na sa rÃjye 'vati«Âhate 05,034.011a yas tv etÃni pramÃïÃni yathoktÃny anupaÓyati 05,034.011c yukto dharmÃrthayor j¤Ãne sa rÃjyam adhigacchati 05,034.012a na rÃjyaæ prÃptam ity eva vartitavyam asÃæpratam 05,034.012c Óriyaæ hy avinayo hanti jarà rÆpam ivottamam 05,034.013a bhak«yottamapraticchannaæ matsyo ba¬iÓam Ãyasam 05,034.013c rÆpÃbhipÃtÅ grasate nÃnubandham avek«ate 05,034.014a yac chakyaæ grasituæ grasyaæ grastaæ pariïamec ca yat 05,034.014c hitaæ ca pariïÃme yat tad adyaæ bhÆtim icchatà 05,034.015a vanaspater apakvÃni phalÃni pracinoti ya÷ 05,034.015c sa nÃpnoti rasaæ tebhyo bÅjaæ cÃsya vinaÓyati 05,034.016a yas tu pakvam upÃdatte kÃle pariïataæ phalam 05,034.016c phalÃd rasaæ sa labhate bÅjÃc caiva phalaæ puna÷ 05,034.017a yathà madhu samÃdatte rak«an pu«pÃïi «aÂpada÷ 05,034.017c tadvad arthÃn manu«yebhya ÃdadyÃd avihiæsayà 05,034.018a pu«paæ pu«paæ vicinvÅta mÆlacchedaæ na kÃrayet 05,034.018c mÃlÃkÃra ivÃrÃme na yathÃÇgÃrakÃraka÷ 05,034.019a kiæ nu me syÃd idaæ k­tvà kiæ nu me syÃd akurvata÷ 05,034.019c iti karmÃïi saæcintya kuryÃd và puru«o na và 05,034.020a anÃrabhyà bhavanty arthÃ÷ ke cin nityaæ tathÃgatÃ÷ 05,034.020c k­ta÷ puru«akÃro 'pi bhaved ye«u nirarthaka÷ 05,034.020d*0187_01 anarthe caiva niratam arthe caiva parÃÇmukham 05,034.021a kÃæÓ cid arthÃn nara÷ prÃj¤o laghumÆlÃn mahÃphalÃn 05,034.021c k«ipram Ãrabhate kartuæ na vighnayati tÃd­ÓÃn 05,034.022a ­ju paÓyati ya÷ sarvaæ cak«u«Ãnupibann iva 05,034.022c ÃsÅnam api tÆ«ïÅkam anurajyanti taæ prajÃ÷ 05,034.022d*0188_01 supu«pita÷ syÃd aphala÷ phalita÷ syÃd durÃruha÷ 05,034.022d*0188_02 apakva÷ pakvasaækÃÓo na tu ÓÅryeta karhi cit 05,034.023a cak«u«Ã manasà vÃcà karmaïà ca caturvidham 05,034.023c prasÃdayati lokaæ ya÷ taæ loko 'nuprasÅdati 05,034.024a yasmÃt trasyanti bhÆtÃni m­gavyÃdhÃn m­gà iva 05,034.024c sÃgarÃntÃm api mahÅæ labdhvà sa parihÅyate 05,034.025a pit­paitÃmahaæ rÃjyaæ prÃptavÃn svena tejasà 05,034.025c vÃyur abhram ivÃsÃdya bhraæÓayaty anaye sthita÷ 05,034.026a dharmam Ãcarato rÃj¤a÷ sadbhiÓ caritam Ãdita÷ 05,034.026c vasudhà vasusaæpÆrïà vardhate bhÆtivardhanÅ 05,034.027a atha saætyajato dharmam adharmaæ cÃnuti«Âhata÷ 05,034.027c pratisaæve«Âate bhÆmir agnau carmÃhitaæ yathà 05,034.028a ya eva yatna÷ kriyate pararëÂrÃvamardane 05,034.028c sa eva yatna÷ kartavya÷ svarëÂraparipÃlane 05,034.029a dharmeïa rÃjyaæ vindeta dharmeïa paripÃlayet 05,034.029c dharmamÆlÃæ Óriyaæ prÃpya na jahÃti na hÅyate 05,034.030a apy unmattÃt pralapato bÃlÃc ca parisarpata÷ 05,034.030c sarvata÷ sÃram ÃdadyÃd aÓmabhya iva käcanam 05,034.031a suvyÃh­tÃni sudhiyÃæ suk­tÃni tatas tata÷ 05,034.031c saæcinvan dhÅra ÃsÅta ÓilÃhÃrÅ Óilaæ yathà 05,034.032a gandhena gÃva÷ paÓyanti vedai÷ paÓyanti brÃhmaïÃ÷ 05,034.032c cÃrai÷ paÓyanti rÃjÃnaÓ cak«urbhyÃm itare janÃ÷ 05,034.033a bhÆyÃæsaæ labhate kleÓaæ yà gaur bhavati durduhà 05,034.033c atha yà suduhà rÃjan naiva tÃæ vinayanty api 05,034.034a yad ataptaæ praïamati na tat saætÃpayanty api 05,034.034c yac ca svayaæ nataæ dÃru na tat saænÃmayanty api 05,034.035a etayopamayà dhÅra÷ saænameta balÅyase 05,034.035c indrÃya sa praïamate namate yo balÅyase 05,034.036a parjanyanÃthÃ÷ paÓavo rÃjÃno mitrabÃndhavÃ÷ 05,034.036c patayo bÃndhavÃ÷ strÅïÃæ brÃhmaïà vedabÃndhavÃ÷ 05,034.037a satyena rak«yate dharmo vidyà yogena rak«yate 05,034.037c m­jayà rak«yate rÆpaæ kulaæ v­ttena rak«yate 05,034.038a mÃnena rak«yate dhÃnyam aÓvÃn rak«aty anukrama÷ 05,034.038c abhÅk«ïadarÓanÃd gÃva÷ striyo rak«yÃ÷ kucelata÷ 05,034.039a na kulaæ v­ttahÅnasya pramÃïam iti me mati÷ 05,034.039c antye«v api hi jÃtÃnÃæ v­ttam eva viÓi«yate 05,034.040a ya År«yu÷ paravitte«u rÆpe vÅrye kulÃnvaye 05,034.040c sukhe saubhÃgyasatkÃre tasya vyÃdhir anantaka÷ 05,034.041a akÃryakaraïÃd bhÅta÷ kÃryÃïÃæ ca vivarjanÃt 05,034.041c akÃle mantrabhedÃc ca yena mÃdyen na tat pibet 05,034.042a vidyÃmado dhanamadas t­tÅyo 'bhijano mada÷ 05,034.042c ete madÃvaliptÃnÃm eta eva satÃæ damÃ÷ 05,034.043a asanto 'bhyarthitÃ÷ sadbhi÷ kiæ cit kÃryaæ kadà cana 05,034.043b*0189_01 tÃvan na tasya suk­taæ kiæ cit kÃryaæ kadà cana 05,034.043c manyante santam ÃtmÃnam asantam api viÓrutam 05,034.044a gatir ÃtmavatÃæ santa÷ santa eva satÃæ gati÷ 05,034.044c asatÃæ ca gati÷ santo na tv asanta÷ satÃæ gati÷ 05,034.045a jità sabhà vastravatà samÃÓà gomatà jità 05,034.045c adhvà jito yÃnavatà sarvaæ ÓÅlavatà jitam 05,034.046a ÓÅlaæ pradhÃnaæ puru«e tad yasyeha praïaÓyati 05,034.046c na tasya jÅvitenÃrtho na dhanena na bandhubhi÷ 05,034.047a ìhyÃnÃæ mÃæsaparamaæ madhyÃnÃæ gorasottaram 05,034.047c lavaïottaraæ daridrÃïÃæ bhojanaæ bharatar«abha 05,034.048a saæpannataram evÃnnaæ daridrà bhu¤jate sadà 05,034.048c k«ut svÃdutÃæ janayati sà cìhye«u sudurlabhà 05,034.049a prÃyeïa ÓrÅmatÃæ loke bhoktuæ Óaktir na vidyate 05,034.049c daridrÃïÃæ tu rÃjendra api këÂhaæ hi jÅryate 05,034.049d*0190_01 yathà yathà mahat tantraæ vistaraÓ ca yathà yathà 05,034.049d*0190_02 tathà tathà mahad du÷khaæ sukhaæ tu na tathà tathà 05,034.050a av­ttir bhayam antyÃnÃæ madhyÃnÃæ maraïÃd bhayam 05,034.050c uttamÃnÃæ tu martyÃnÃm avamÃnÃt paraæ bhayam 05,034.051a aiÓvaryamadapÃpi«Âhà madÃ÷ pÃnamadÃdaya÷ 05,034.051c aiÓvaryamadamatto hi nÃpatitvà vibudhyate 05,034.052a indriyair indriyÃrthe«u vartamÃnair anigrahai÷ 05,034.052c tair ayaæ tÃpyate loko nak«atrÃïi grahair iva 05,034.053a yo jita÷ pa¤cavargeïa sahajenÃtmakarÓinà 05,034.053c Ãpadas tasya vardhante Óuklapak«a ivo¬urà05,034.054a avijitya ya ÃtmÃnam amÃtyÃn vijigÅ«ate 05,034.054c amitrÃn vÃjitÃmÃtya÷ so 'vaÓa÷ parihÅyate 05,034.055a ÃtmÃnam eva prathamaæ deÓarÆpeïa yo jayet 05,034.055c tato 'mÃtyÃn amitrÃæÓ ca na moghaæ vijigÅ«ate 05,034.056a vaÓyendriyaæ jitÃmÃtyaæ dh­tadaï¬aæ vikÃri«u 05,034.056c parÅk«yakÃriïaæ dhÅram atyantaæ ÓrÅr ni«evate 05,034.057a ratha÷ ÓarÅraæ puru«asya rÃjan; nÃtmà niyantendriyÃïy asya cÃÓvÃ÷ 05,034.057c tair apramatta÷ kuÓala÷ sadaÓvair; dÃntai÷ sukhaæ yÃti rathÅva dhÅra÷ 05,034.058a etÃny anig­hÅtÃni vyÃpÃdayitum apy alam 05,034.058c avidheyà ivÃdÃntà hayÃ÷ pathi kusÃrathim 05,034.059a anartham arthata÷ paÓyann arthaæ caivÃpy anarthata÷ 05,034.059c indriyai÷ pras­to bÃla÷ sudu÷khaæ manyate sukham 05,034.060a dharmÃrthau ya÷ parityajya syÃd indriyavaÓÃnuga÷ 05,034.060c ÓrÅprÃïadhanadÃrebhya k«ipraæ sa parihÅyate 05,034.061a arthÃnÃm ÅÓvaro ya÷ syÃd indriyÃïÃm anÅÓvara÷ 05,034.061c indriyÃïÃm anaiÓvaryÃd aiÓvaryÃd bhraÓyate hi sa÷ 05,034.062a ÃtmanÃtmÃnam anvicchen manobuddhÅndriyair yatai÷ 05,034.062c Ãtmaiva hy Ãtmano bandhur Ãtmaiva ripur Ãtmana÷ 05,034.062d*0191_01 bandhur ÃtmÃtmanas tasya yenaivÃtmÃtmanà jita÷ 05,034.062d*0191_02 sa eva niyato bandhu÷ sa eva niyato ripu÷ 05,034.063a k«udrÃk«eïeva jÃlena jha«Ãv apihitÃv ubhau 05,034.063c kÃmaÓ ca rÃjan krodhaÓ ca tau praj¤Ãnaæ vilumpata÷ 05,034.064a samavek«yeha dharmÃrthau saæbhÃrÃn yo 'dhigacchati 05,034.064c sa vai saæbh­tasaæbhÃra÷ satataæ sukham edhate 05,034.065a ya÷ pa¤cÃbhyantarä ÓatrÆn avijitya matik«ayÃn 05,034.065c jigÅ«ati ripÆn anyÃn ripavo 'bhibhavanti tam 05,034.066a d­Óyante hi durÃtmÃno vadhyamÃnÃ÷ svakarmabhi÷ 05,034.066c indriyÃïÃm anÅÓatvÃd rÃjÃno rÃjyavibhramai÷ 05,034.067a asaætyÃgÃt pÃpak­tÃm apÃpÃæs; tulyo daï¬a÷ sp­Óate miÓrabhÃvÃt 05,034.067c Óu«keïÃrdraæ dahyate miÓrabhÃvÃt; tasmÃt pÃpai÷ saha saædhiæ na kuryÃt 05,034.068a nijÃn utpatata÷ ÓatrÆn pa¤ca pa¤caprayojanÃn 05,034.068c yo mohÃn na nig­hïÃti tam Ãpad grasate naram 05,034.069a anasÆyÃrjavaæ Óaucaæ saæto«a÷ priyavÃdità 05,034.069c dama÷ satyam anÃyÃso na bhavanti durÃtmanÃm 05,034.070a Ãtmaj¤Ãnam anÃyÃsas titik«Ã dharmanityatà 05,034.070c vÃk caiva guptà dÃnaæ ca naitÃny antye«u bhÃrata 05,034.071a ÃkroÓaparivÃdÃbhyÃæ vihiæsanty abudhà budhÃn 05,034.071c vaktà pÃpam upÃdatte k«amamÃïo vimucyate 05,034.072a hiæsà balam asÃdhÆnÃæ rÃj¤Ãæ daï¬avidhir balam 05,034.072c ÓuÓrÆ«Ã tu balaæ strÅïÃæ k«amà guïavatÃæ balam 05,034.073a vÃksaæyamo hi n­pate sudu«karatamo mata÷ 05,034.073c arthavac ca vicitraæ ca na Óakyaæ bahu bhëitum 05,034.074a abhyÃvahati kalyÃïaæ vividhà vÃk subhëità 05,034.074c saiva durbhëità rÃjann anarthÃyopapadyate 05,034.075a saærohati Óarair viddhaæ vanaæ paraÓunà hatam 05,034.075c vÃcà duruktaæ bÅbhatsaæ na saærohati vÃkk«atam 05,034.076a karïinÃlÅkanÃrÃcà nirharanti ÓarÅrata÷ 05,034.076c vÃkÓalyas tu na nirhartuæ Óakyo h­diÓayo hi sa÷ 05,034.077a vÃksÃyakà vadanÃn ni«patanti; yair Ãhata÷ Óocati rÃtryahÃni 05,034.077c parasya nÃmarmasu te patanti; tÃn paï¬ito nÃvas­jet pare«u 05,034.078a yasmai devÃ÷ prayacchanti puru«Ãya parÃbhavam 05,034.078c buddhiæ tasyÃpakar«anti so 'pÃcÅnÃni paÓyati 05,034.079a buddhau kalu«abhÆtÃyÃæ vinÃÓe pratyupasthite 05,034.079c anayo nayasaækÃÓo h­dayÃn nÃpasarpati 05,034.079d*0192_01 na devà ya«Âim ÃdÃya rak«anti paÓupÃlavat 05,034.079d*0192_02 yaæ hi rak«itum icchanti buddhyà saæyojayanti tam 05,034.080a seyaæ buddhi÷ parÅtà te putrÃïÃæ tava bhÃrata 05,034.080c pÃï¬avÃnÃæ virodhena na cainÃm avabudhyase 05,034.081a rÃjà lak«aïasaæpannas trailokyasyÃpi yo bhavet 05,034.081c Ói«yas te ÓÃsità so 'stu dh­tarëÂra yudhi«Âhira÷ 05,034.082a atÅva sarvÃn putrÃæs te bhÃgadheyapurask­ta÷ 05,034.082c tejasà praj¤ayà caiva yukto dharmÃrthatattvavit 05,034.083a Ãn­ÓaæsyÃd anukroÓÃd yo 'sau dharmabh­tÃæ vara÷ 05,034.083c gauravÃt tava rÃjendra bahÆn kleÓÃæs titik«ati 05,035.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,035.001a brÆhi bhÆyo mahÃbuddhe dharmÃrthasahitaæ vaca÷ 05,035.001c Ó­ïvato nÃsti me t­ptir vicitrÃïÅha bhëase 05,035.002 vidura uvÃca 05,035.002a sarvatÅrthe«u và snÃnaæ sarvabhÆte«u cÃrjavam 05,035.002c ubhe ete same syÃtÃm Ãrjavaæ và viÓi«yate 05,035.003a Ãrjavaæ pratipadyasva putre«u satataæ vibho 05,035.003c iha kÅrtiæ parÃæ prÃpya pretya svargam avÃpsyasi 05,035.004a yÃvat kÅrtir manu«yasya puïyà loke«u gÅyate 05,035.004c tÃvat sa puru«avyÃghra svargaloke mahÅyate 05,035.005a atrÃpy udÃharantÅmam itihÃsaæ purÃtanam 05,035.005c virocanasya saævÃdaæ keÓinyarthe sudhanvanà 05,035.005d*0193_01 svayaævare sthità kanyà keÓinÅ nÃma nÃmata÷ 05,035.005d*0193_02 rÆpeïÃpratimà rÃjan viÓi«ÂapatikÃmyayà 05,035.005d*0193_03 virocano 'tha daiteyas tadà tatrÃjagÃma ha 05,035.005d*0193_04 prÃptum icchaæs tatas tatra daityendraæ prÃha keÓinÅ 05,035.006 keÓiny uvÃca 05,035.006a kiæ brÃhmaïÃ÷ svic chreyÃæso ditijÃ÷ svid virocana 05,035.006c atha kena sma paryaÇkaæ sudhanvà nÃdhirohati 05,035.007 virocana uvÃca 05,035.007a prÃjÃpatyà hi vai Óre«Âhà vayaæ keÓini sattamÃ÷ 05,035.007c asmÃkaæ khalv ime lokÃ÷ ke devÃ÷ ke dvijÃtaya÷ 05,035.008 keÓiny uvÃca 05,035.008a ihaivÃssva pratÅk«Ãva upasthÃne virocana 05,035.008c sudhanvà prÃtar Ãgantà paÓyeyaæ vÃæ samÃgatau 05,035.009 virocana uvÃca 05,035.009a tathà bhadre kari«yÃmi yathà tvaæ bhÅru bhëase 05,035.009c sudhanvÃnaæ ca mÃæ caiva prÃtar dra«ÂÃsi saægatau 05,035.009d*0194_01 atÅtÃyÃæ ca ÓarvaryÃm udite sÆryamaï¬ale 05,035.009d*0195_01 athÃjagÃma taæ deÓaæ sudhanvà rÃjasattama 05,035.009d*0196_01 virocano yatra vibho keÓinyà sahita÷ sthita÷ 05,035.009d*0197_01 sudhanvà ca samÃgacchat prÃhlÃdiæ keÓinÅæ tathà 05,035.009d*0197_02 samÃgataæ dvijaæ d­«Âvà keÓinÅ bharatar«abha 05,035.009d*0197_03 pratyutthÃyÃsanaæ tasmai pÃdyam arghyaæ dadau puna÷ 05,035.009d*0198_01 etasminn antare tatra sudhanvà pratyad­Óyata 05,035.009d*0198_02 iti hovÃca vacanaæ virocanam anuttamam 05,035.010 sudhanvovÃca 05,035.010a anvÃlabhe hiraïmayaæ prÃhrÃde 'haæ tavÃsanam 05,035.010c ekatvam upasaæpanno na tv Ãseyaæ tvayà saha 05,035.011 virocana uvÃca 05,035.011a anvÃharantu phalakaæ kÆrcaæ vÃpy atha và b­sÅm 05,035.011b*0199_01 na matto hy adhiko 'si tvaæ guïato janmato 'pi và 05,035.011c sudhanvan na tvam arho 'si mayà saha samÃsanam 05,035.012 sudhanvovÃca 05,035.012*0200_01 pitÃputrau sahÃsÅtÃæ dvau viprau dvau ca pÃrthivau 05,035.012*0200_02 dvau caiva vaiÓyau ÓÆdrau ca na tv anyÃv itaretaraæ 05,035.012a pitÃpi te samÃsÅnam upÃsÅtaiva mÃm adha÷ 05,035.012c bÃla÷ sukhaidhito gehe na tvaæ kiæ cana budhyase 05,035.013 virocana uvÃca 05,035.013a hiraïyaæ ca gavÃÓvaæ ca yad vittam asure«u na÷ 05,035.013c sudhanvan vipaïe tena praÓnaæ p­cchÃva ye vidu÷ 05,035.014 sudhanvovÃca 05,035.014a hiraïyaæ ca gavÃÓvaæ ca tavaivÃstu virocana 05,035.014c prÃïayos tu païaæ k­tvà praÓnaæ p­cchÃva ye vidu÷ 05,035.015 virocana uvÃca 05,035.015a ÃvÃæ kutra gami«yÃva÷ prÃïayor vipaïe k­te 05,035.015c na hi deve«v ahaæ sthÃtà na manu«ye«u karhi cit 05,035.016 sudhanvovÃca 05,035.016a pitaraæ te gami«yÃva÷ prÃïayor vipaïe k­te 05,035.016c putrasyÃpi sa hetor hi prahrÃdo nÃn­taæ vadet 05,035.016d*0201_00 vidura uvÃca 05,035.016d*0201_01 evaæ k­tapaïau kruddhau tatrÃbhijagmatus tadà 05,035.016d*0201_02 virocanasudhanvÃnau prahrÃdo yatra ti«Âhati 05,035.016d*0202_01 ity uktvà jagmatus tau tu prahrÃdasya g­haæ prati 05,035.016d*0202_02 gatvà taæ dad­Óus tatra daityÃnÃm ÅÓvaraæ tadà 05,035.016d*0202_03 tÃv ÃgatÃv abhiprek«ya prahrÃdo vismitas tadà 05,035.016d*0202_04 papracchÃgamane hetuæ ubhayor ditijas tata÷ 05,035.017 prahrÃda uvÃca 05,035.017a imau tau saæprad­Óyete yÃbhyÃæ na caritaæ saha 05,035.017c ÃÓÅvi«Ãv iva kruddhÃv ekamÃrgam ihÃgatau 05,035.018a kiæ vai sahaiva carato na purà carata÷ saha 05,035.018b*0203_01 tat tvÃæ sudhanvan p­cchÃmi mà p­«Âam an­taæ vadÅ÷ 05,035.018c virocanaitat p­cchÃmi kiæ te sakhyaæ sudhanvanà 05,035.019 virocana uvÃca 05,035.019a na me sudhanvanà sakhyaæ prÃïayor vipaïÃvahe 05,035.019c prahrÃda tat tvÃæ p­cchÃmi mà praÓnam an­taæ vadÅ÷ 05,035.019d*0204_00 prahlÃda÷ 05,035.019d*0204_01 na kalmëo na kapilo na k­«ïo na ca lohita÷ 05,035.019d*0204_02 sudhanvà 05,035.019d*0204_02 aïÅyÃn k«uradhÃrÃyÃ÷ ko dharmaæ vaktum arhati 05,035.019d*0204_03 yad yat tattvaæ vak«yasi tvaæ yadi và nÃpi vak«yasi 05,035.019d*0204_04 prahlÃda praÓnam anaghaæ mÆrdhnà te viphali«yati 05,035.020 prahrÃda uvÃca 05,035.020a udakaæ madhuparkaæ cÃpy Ãnayantu sudhanvane 05,035.020c brahmann abhyarcanÅyo 'si Óvetà gau÷ pÅvarÅk­tà 05,035.021 sudhanvovÃca 05,035.021a udakaæ madhuparkaæ ca patha evÃrpitaæ mama 05,035.021c prahrÃda tvaæ tu nau praÓnaæ tathyaæ prabrÆhi p­cchato÷ 05,035.021d*0205_01 kiæ brÃhmaïÃ÷ svic chreyÃæsa utÃho svid virocana÷ 05,035.021d*0206_01 satyaæ prabrÆhi daityendra satyaæ hi paramaæ tapa÷ 05,035.022 prahrÃda uvÃca 05,035.022a putro vÃnyo bhavÃn brahman sÃk«ye caiva bhavet sthita÷ 05,035.022c tayor vivadato÷ praÓnaæ katham asmadvidho vadet 05,035.022d*0207_00 vidura÷ 05,035.022d*0207_01 Ãdityena sahÃyÃntaæ prahlÃdo haæsam abravÅt 05,035.022d*0207_02 prahlÃda÷ 05,035.022d*0207_02 dh­tarëÂraæ mahÃprÃj¤aæ sarvaj¤aæ priyadarÓanam 05,035.022d*0207_03 putravÃn yo bhaved brahman sÃk«ye cÃpi bhavet sthita÷ 05,035.022d*0207_04 tayor vivadator haæsa kathaæ dharma÷ pravartate 05,035.022d*0208_00 sudhanvovÃca 05,035.022d*0208_01 gÃæ pradadyÃs tv aurasÃya yad vÃnyat syÃt priyaæ dhanam 05,035.022d*0208_02 dvayor vivadatos tathyaæ vÃcyaæ ca matimaæs tvayà 05,035.023a atha yo naiva prabrÆyÃt satyaæ và yadi vÃn­tam 05,035.023c etat sudhanvan p­cchÃmi durvivaktà sma kiæ vaset 05,035.023d*0209_00 haæsa÷ 05,035.023d*0209_01 p­«Âo dharmaæ na vibrÆyÃd gokarïaÓithilaæ caran 05,035.023d*0209_02 dharmÃd bhraÓyati rÃjaæs tu nÃsya loko 'sti na prajÃ÷ 05,035.023d*0209_03 dharma etÃn saærujati yathà nady anukÆlajÃn 05,035.023d*0209_04 ye dharmam anupaÓyantas tÆ«ïÅæ dhyÃyanta Ãsate 05,035.023d*0209_05 Óre«Âho 'rdhaæ tu haret tatra bhavet pÃdaÓ ca kartari 05,035.023d*0209_06 pÃdas te«u sabhÃsatsu yatra nindyo na nindyate 05,035.023d*0209_07 anenà bhavati Óre«Âho mucyante ca sabhÃsada÷ 05,035.023d*0209_08 kartÃram eno gacchec ca nindyo yatra hi nindyate 05,035.023d*0209_08 prahlÃda÷ 05,035.023d*0209_09 mohÃd và caiva kÃmÃd và mithyÃvÃdaæ yadi bruvan 05,035.023d*0209_10 dh­tarëÂra tvÃæ p­cchÃmi durvivaktà tu kÃæ vaset 05,035.024 sudhanvovÃca 05,035.024a yÃæ rÃtrim adhivinnà strÅ yÃæ caivÃk«aparÃjita÷ 05,035.024c yÃæ ca bhÃrÃbhitaptÃÇgo durvivaktà sma tÃæ vaset 05,035.025a nagare pratiruddha÷ san bahirdvÃre bubhuk«ita÷ 05,035.025c amitrÃn bhÆyasa÷ paÓyan durvivaktà sma tÃæ vaset 05,035.025d*0210_01 yÃæ ca rÃtrim abhidrugdho yÃæ ca mitre priye m­te 05,035.025d*0210_02 sarvasvena ca yo hÅno durvivaktà tu tÃæ vaset 05,035.026a pa¤ca paÓvan­te hanti daÓa hanti gavÃn­te 05,035.026c Óatam aÓvÃn­te hanti sahasraæ puru«Ãn­te 05,035.027a hanti jÃtÃn ajÃtÃæÓ ca hiraïyÃrthe 'n­taæ vadan 05,035.027c sarvaæ bhÆmyan­te hanti mà sma bhÆmyan­taæ vadÅ÷ 05,035.028 prahrÃda uvÃca 05,035.028a matta÷ ÓreyÃn aÇgirà vai sudhanvà tvad virocana 05,035.028c mÃtÃsya ÓreyasÅ mÃtus tasmÃt tvaæ tena vai jita÷ 05,035.029a virocana sudhanvÃyaæ prÃïÃnÃm ÅÓvaras tava 05,035.029c sudhanvan punar icchÃmi tvayà dattaæ virocanam 05,035.030 sudhanvovÃca 05,035.030a yad dharmam av­ïÅthÃs tvaæ na kÃmÃd an­taæ vadÅ÷ 05,035.030c punar dadÃmi te tasmÃt putraæ prahrÃda durlabham 05,035.031a e«a prahrÃda putras te mayà datto virocana÷ 05,035.031c pÃdaprak«Ãlanaæ kuryÃt kumÃryÃ÷ saænidhau mama 05,035.032 vidura uvÃca 05,035.032a tasmÃd rÃjendra bhÆmyarthe nÃn­taæ vaktum arhasi 05,035.032c mà gama÷ sasutÃmÃtyo 'tyayaæ putrÃn anubhraman 05,035.033a na devà ya«Âim ÃdÃya rak«anti paÓupÃlavat 05,035.033c yaæ tu rak«itum icchanti buddhyà saævibhajanti tam 05,035.034a yathà yathà hi puru«a÷ kalyÃïe kurute mana÷ 05,035.034c tathà tathÃsya sarvÃrthÃ÷ sidhyante nÃtra saæÓaya÷ 05,035.035a na chandÃæsi v­jinÃt tÃrayanti; mÃyÃvinaæ mÃyayà vartamÃnam 05,035.035c nŬaæ Óakuntà iva jÃtapak«ÃÓ; chandÃæsy enaæ prajahaty antakÃle 05,035.036a mattÃpÃnaæ kalahaæ pÆgavairaæ; bhÃryÃpatyor antaraæ j¤Ãtibhedam 05,035.036c rÃjadvi«Âaæ strÅpumÃæsor vivÃdaæ; varjyÃny Ãhur yaÓ ca panthÃ÷ pradu«Âa÷ 05,035.037a sÃmudrikaæ vaïijaæ corapÆrvaæ; ÓalÃkadhÆrtaæ ca cikitsakaæ ca 05,035.037c ariæ ca mitraæ ca kuÓÅlavaæ ca; naitÃn sÃk«ye«v adhikurvÅta sapta 05,035.038a mÃnÃgnihotram uta mÃnamaunaæ; mÃnenÃdhÅtam uta mÃnayaj¤a÷ 05,035.038c etÃni catvÃry abhayaækarÃïi; bhayaæ prayacchanty ayathÃk­tÃni 05,035.039a agÃradÃhÅ garada÷ kuï¬ÃÓÅ somavikrayÅ 05,035.039c parvakÃraÓ ca sÆcÅ ca mitradhruk pÃradÃrika÷ 05,035.040a bhrÆïahà gurutalpÅ ca yaÓ ca syÃt pÃnapo dvija÷ 05,035.040c atitÅk«ïaÓ ca kÃkaÓ ca nÃstiko vedanindaka÷ 05,035.041a sruvapragrahaïo vrÃtya÷ kÅnÃÓaÓ cÃrthavÃn api 05,035.041c rak«ety uktaÓ ca yo hiæsyÃt sarve brahmahaïai÷ samÃ÷ 05,035.042a t­ïolkayà j¤Ãyate jÃtarÆpaæ; yuge bhadro vyavahÃreïa sÃdhu÷ 05,035.042c ÓÆro bhaye«v arthak­cchre«u dhÅra÷; k­cchrÃsv Ãpatsu suh­daÓ cÃrayaÓ ca 05,035.043a jarà rÆpaæ harati hi dhairyam ÃÓÃ; m­tyu÷ prÃïÃn dharmacaryÃm asÆyà 05,035.043c krodha÷ Óriyaæ ÓÅlam anÃryasevÃ; hriyaæ kÃma÷ sarvam evÃbhimÃna÷ 05,035.043d*0211_01 na krodhino 'rtho na n­Óaæsasya mitraæ 05,035.043d*0211_02 krÆrasya na strÅ sukhino na vidyà 05,035.043d*0211_03 na kÃmino hrÅr alasasya koÓa÷ 05,035.043d*0211_04 sarvaæ tu na syÃd anavasthitasya 05,035.044a ÓrÅr maÇgalÃt prabhavati prÃgalbhyÃt saæpravardhate 05,035.044c dÃk«yÃt tu kurute mÆlaæ saæyamÃt pratiti«Âhati 05,035.045a a«Âau guïÃ÷ puru«aæ dÅpayanti; praj¤Ã ca kaulyaæ ca dama÷ Órutaæ ca 05,035.045c parÃkramaÓ cÃbahubhëità ca; dÃnaæ yathÃÓakti k­taj¤atà ca 05,035.046a etÃn guïÃæs tÃta mahÃnubhÃvÃn; eko guïa÷ saæÓrayate prasahya 05,035.046c rÃjà yadà satkurute manu«yaæ; sarvÃn guïÃn e«a guïo 'tibhÃti 05,035.047a a«Âau n­pemÃni manu«yaloke; svargasya lokasya nidarÓanÃni 05,035.047c catvÃry e«Ãm anvavetÃni sadbhiÓ; catvÃry e«Ãm anvavayanti santa÷ 05,035.048a yaj¤o dÃnam adhyayanaæ tapaÓ ca; catvÃry etÃny anvavetÃni sadbhi÷ 05,035.048c dama÷ satyam Ãrjavam Ãn­Óaæsyaæ; catvÃry etÃny anvavayanti santa÷ 05,035.048d*0212_01 ijyÃdhyayanadÃnÃni tapa÷ satyaæ k«amà gh­ïà 05,035.048d*0212_02 alobha iti mÃrgo 'yaæ dharmasyëÂavidha÷ sm­ta÷ 05,035.048d*0213_01 tatra pÆrvacaturvargo dambhÃrtham api sevyate 05,035.048d*0213_02 uttaras tu caturvargo nÃmahÃtmasu ti«Âhati 05,035.049a na sà sabhà yatra na santi v­ddhÃ; na te v­ddhà ye na vadanti dharmam 05,035.049c nÃsau dharmo yatra na satyam asti; na tat satyaæ yac chalenÃnuviddham 05,035.050a satyaæ rÆpaæ Órutaæ vidyà kaulyaæ ÓÅlaæ balaæ dhanam 05,035.050c Óauryaæ ca citrabhëyaæ ca daÓa saæsargayonaya÷ 05,035.050d*0214_01 atha yo naiva vibrÆyÃn na satyaæ nÃn­taæ vadet 05,035.050d*0214_02 ye dharmam abhyasÆyantas tÆ«ïÅæ dhyÃyanta Ãsate 05,035.050d*0214_03 Óre«Âha÷ pÃdaæ haret tatra bhavet pÃdaÓ ca kartari 05,035.050d*0214_04 pÃdas te«u sabhÃsatsu yatra nindyo na nindyate 05,035.050d*0214_05 anenÃ÷ Óre«Âho bhavati pramucyante sabhÃsada÷ 05,035.050d*0214_06 eno gacchati kartÃraæ nindÃrho yatra nindyate 05,035.051a pÃpaæ kurvan pÃpakÅrti÷ pÃpam evÃÓnute phalam 05,035.051c puïyaæ kurvan puïyakÅrti÷ puïyam evÃÓnute phalam 05,035.051d*0215_01 tasmÃt pÃpaæ na kurvÅta puru«a÷ Óaæsitavrata÷ 05,035.052a pÃpaæ praj¤Ãæ nÃÓayati kriyamÃïaæ puna÷ puna÷ 05,035.052c na«Âapraj¤a÷ pÃpam eva nityam Ãrabhate nara÷ 05,035.053a puïyaæ praj¤Ãæ vardhayati kriyamÃïaæ puna÷ puna÷ 05,035.053c v­ddhapraj¤a÷ puïyam eva nityam Ãrabhate nara÷ 05,035.053d*0216_01 puïyaæ kurvan puïyakÅrti÷ puïyaæ sthÃnaæ sma gacchati 05,035.053d*0217_01 tasmÃt puïyaæ ni«eveta puru«a÷ susamÃhita÷ 05,035.054a asÆyako dandaÓÆko ni«Âhuro vairak­n nara÷ 05,035.054c sa k­cchraæ mahad Ãpnoti nacirÃt pÃpam Ãcaran 05,035.055a anasÆya÷ k­tapraj¤a÷ ÓobhanÃny Ãcaran sadà 05,035.055b*0218_01 pÆjÃæ ca mahatÅæ prÃpya sa sarvatra virocate 05,035.055c ak­cchrÃt sukham Ãpnoti sarvatra ca virÃjate 05,035.056a praj¤Ãm evÃgamayati ya÷ prÃj¤ebhya÷ sa paï¬ita÷ 05,035.056c prÃj¤o hy avÃpya dharmÃrthau Óaknoti sukham edhitum 05,035.057a divasenaiva tat kuryÃd yena rÃtrau sukhaæ vaset 05,035.057c a«ÂamÃsena tat kuryÃd yena var«Ã÷ sukhaæ vaset 05,035.058a pÆrve vayasi tat kuryÃd yena v­ddha÷ sukhaæ vaset 05,035.058c yÃvajjÅvena tat kuryÃd yena pretya sukhaæ vaset 05,035.059a jÅrïam annaæ praÓaæsanti bhÃryÃæ ca gatayauvanÃm 05,035.059c ÓÆraæ vigatasaægrÃmaæ gatapÃraæ tapasvinam 05,035.060a dhanenÃdharmalabdhena yac chidram apidhÅyate 05,035.060c asaæv­taæ tad bhavati tato 'nyad avadÅryate 05,035.061a gurur ÃtmavatÃæ ÓÃstà ÓÃstà rÃjà durÃtmanÃm 05,035.061c atha pracchannapÃpÃnÃæ ÓÃstà vaivasvato yama÷ 05,035.062a ­«ÅïÃæ ca nadÅnÃæ ca kulÃnÃæ ca mahÃtmanÃm 05,035.062c prabhavo nÃdhigantavya÷ strÅïÃæ duÓcaritasya ca 05,035.063a dvijÃtipÆjÃbhirato dÃtà j¤Ãti«u cÃrjavÅ 05,035.063c k«atriya÷ svargabhÃg rÃjaæÓ ciraæ pÃlayate mahÅm 05,035.064a suvarïapu«pÃæ p­thivÅæ cinvanti puru«Ãs traya÷ 05,035.064c ÓÆraÓ ca k­tavidyaÓ ca yaÓ ca jÃnÃti sevitum 05,035.065a buddhiÓre«ÂhÃni karmÃïi bÃhumadhyÃni bhÃrata 05,035.065c tÃni jaÇghÃjaghanyÃni bhÃrapratyavarÃïi ca 05,035.066a duryodhane ca Óakunau mƬhe du÷ÓÃsane tathà 05,035.066c karïe caiÓvaryam ÃdhÃya kathaæ tvaæ bhÆtim icchasi 05,035.067a sarvair guïair upetÃÓ ca pÃï¬avà bharatar«abha 05,035.067c pit­vat tvayi vartante te«u vartasva putravat 05,036.001 vidura uvÃca 05,036.001a atraivodÃharantÅmam itihÃsaæ purÃtanam 05,036.001c Ãtreyasya ca saævÃdaæ sÃdhyÃnÃæ ceti na÷ Órutam 05,036.002a carantaæ haæsarÆpeïa mahar«iæ saæÓitavratam 05,036.002c sÃdhyà devà mahÃprÃj¤aæ paryap­cchanta vai purà 05,036.003a sÃdhyà devà vayam asmo mahar«e; d­«Âvà bhavantaæ na Óaknumo 'numÃtum 05,036.003c Órutena dhÅro buddhimÃæs tvaæ mato na÷; kÃvyÃæ vÃcaæ vaktum arhasy udÃrÃm 05,036.004 haæsa uvÃca 05,036.004a etat kÃryam amarÃ÷ saæÓrutaæ me; dh­ti÷ Óama÷ satyadharmÃnuv­tti÷ 05,036.004c granthiæ vinÅya h­dayasya sarvaæ; priyÃpriye cÃtmavaÓaæ nayÅta 05,036.005a ÃkruÓyamÃno nÃkroÓen manyur eva titik«ita÷ 05,036.005b*0219_01 punÃti hy ÃtmanÃtmÃnaæ suk­taæ cÃsya vindati 05,036.005c Ãkro«ÂÃraæ nirdahati suk­taæ cÃsya vindati 05,036.006a nÃkroÓÅ syÃn nÃvamÃnÅ parasya; mitradrohÅ nota nÅcopasevÅ 05,036.006c na cÃtimÃnÅ na ca hÅnav­tto; rÆk«Ãæ vÃcaæ ruÓatÅæ varjayÅta 05,036.007a marmÃïy asthÅni h­dayaæ tathÃsÆn; ghorà vÃco nirdahantÅha puæsÃm 05,036.007c tasmÃd vÃcaæ ruÓatÅæ rÆk«arÆpÃæ; dharmÃrÃmo nityaÓo varjayÅta 05,036.008a aruætudaæ paru«aæ rÆk«avÃcaæ; vÃkkaïÂakair vitudantaæ manu«yÃn 05,036.008c vidyÃd alak«mÅkatamaæ janÃnÃæ; mukhe nibaddhÃæ nir­tiæ vahantam 05,036.009a paraÓ ced enam adhividhyeta bÃïair; bh­Óaæ sutÅk«ïair analÃrkadÅptai÷ 05,036.009c viricyamÃno 'py atiricyamÃno; vidyÃt kavi÷ suk­taæ me dadhÃti 05,036.010a yadi santaæ sevate yady asantaæ; tapasvinaæ yadi và stenam eva 05,036.010c vÃso yathà raÇgavaÓaæ prayÃti; tathà sa te«Ãæ vaÓam abhyupaiti 05,036.011a vÃdaæ tu yo na pravaden na vÃdayed; yo nÃhata÷ pratihanyÃn na ghÃtayet 05,036.011c yo hantukÃmasya na pÃpam icchet; tasmai devÃ÷ sp­hayanty ÃgatÃya 05,036.012a avyÃh­taæ vyÃh­tÃc chreya Ãhu÷; satyaæ vaded vyÃh­taæ tad dvitÅyam 05,036.012c priyaæ vaded vyÃh­taæ tat t­tÅyaæ; dharmyaæ vaded vyÃh­taæ tac caturtham 05,036.013a yÃd­Óai÷ saævivadate yÃd­ÓÃæÓ copasevate 05,036.013c yÃd­g icchec ca bhavituæ tÃd­g bhavati pÆru«a÷ 05,036.014a yato yato nivartate tatas tato vimucyate 05,036.014c nivartanÃd dhi sarvato na vetti du÷kham aïv api 05,036.015a na jÅyate nota jigÅ«ate 'nyÃn; na vairak­c cÃpratighÃtakaÓ ca 05,036.015c nindÃpraÓaæsÃsu samasvabhÃvo; na Óocate h­«yati naiva cÃyam 05,036.016a bhÃvam icchati sarvasya nÃbhÃve kurute matim 05,036.016c satyavÃdÅ m­dur dÃnto ya÷ sa uttamapÆru«a÷ 05,036.017a nÃnarthakaæ sÃntvayati pratij¤Ãya dadÃti ca 05,036.017c rÃddhÃparÃddhe jÃnÃti ya÷ sa madhyamapÆru«a÷ 05,036.018a du÷ÓÃsanas tÆpahantà na ÓÃstÃ; nÃvartate manyuvaÓÃt k­taghna÷ 05,036.018c na kasya cin mitram atho durÃtmÃ; kalÃÓ caità adhamasyeha puæsa÷ 05,036.019a na ÓraddadhÃti kalyÃïaæ parebhyo 'py ÃtmaÓaÇkita÷ 05,036.019c nirÃkaroti mitrÃïi yo vai so 'dhamapÆru«a÷ 05,036.020a uttamÃn eva seveta prÃpte kÃle tu madhyamÃn 05,036.020c adhamÃæs tu na seveta ya icchec chreya Ãtmana÷ 05,036.021a prÃpnoti vai vittam asadbalena; nityotthÃnÃt praj¤ayà pauru«eïa 05,036.021c na tv eva samyag labhate praÓaæsÃæ; na v­ttam Ãpnoti mahÃkulÃnÃm 05,036.022 dh­tarëÂra uvÃca 05,036.022a mahÃkulÃnÃæ sp­hayanti devÃ; dharmÃrthav­ddhÃÓ ca bahuÓrutÃÓ ca 05,036.022c p­cchÃmi tvÃæ vidura praÓnam etaæ; bhavanti vai kÃni mahÃkulÃni 05,036.023 vidura uvÃca 05,036.023a tapo damo brahmavit tvaæ vitÃnÃ÷; puïyà vivÃhÃ÷ satatÃnnadÃnam 05,036.023c ye«v evaite sapta guïà bhavanti; samyag v­ttÃs tÃni mahÃkulÃni 05,036.024a ye«Ãæ na v­ttaæ vyathate na yonir; v­ttaprasÃdena caranti dharmam 05,036.024c ye kÅrtim icchanti kule viÓi«ÂÃæ; tyaktÃn­tÃs tÃni mahÃkulÃni 05,036.025a anijyayÃvivÃhaiÓ ca vedasyotsÃdanena ca 05,036.025c kulÃny akulatÃæ yÃnti dharmasyÃtikrameïa ca 05,036.026a devadravyavinÃÓena brahmasvaharaïena ca 05,036.026c kulÃny akulatÃæ yÃnti brÃhmaïÃtikrameïa ca 05,036.027a brÃhmaïÃnÃæ paribhavÃt parivÃdÃc ca bhÃrata 05,036.027c kulÃny akulatÃæ yÃnti nyÃsÃpaharaïena ca 05,036.028a kulÃni samupetÃni gobhi÷ puru«ato 'Óvata÷ 05,036.028c kulasaækhyÃæ na gacchanti yÃni hÅnÃni v­ttata÷ 05,036.029a v­ttatas tv avihÅnÃni kulÃny alpadhanÃny api 05,036.029c kulasaækhyÃæ tu gacchanti kar«anti ca mahad yaÓa÷ 05,036.029d*0220_01 v­ttaæ yatnena saærak«ed vittam eti ca yÃti ca 05,036.029d*0220_02 ak«Åïo vittata÷ k«Åïo v­ttatas tu hato hata÷ 05,036.029d*0220_03 gobhi÷ paÓubhir aÓvaiÓ ca k­«yà ca susam­ddhayà 05,036.029d*0220_04 kulÃni na prarohanti yÃni hÅnÃni v­ttata÷ 05,036.030a mà na÷ kule vairak­t kaÓ cid astu; rÃjÃmÃtyo mà parasvÃpahÃrÅ 05,036.030c mitradrohÅ naik­tiko 'n­tÅ vÃ; pÆrvÃÓÅ và pit­devÃtithibhya÷ 05,036.031a yaÓ ca no brÃhmaïaæ hanyÃd yaÓ ca no brÃhmaïÃn dvi«et 05,036.031c na na÷ sa samitiæ gacched yaÓ ca no nirvapet k­«im 05,036.032a t­ïÃni bhÆmir udakaæ vÃk caturthÅ ca sÆn­tà 05,036.032c satÃm etÃni gehe«u nocchidyante kadà cana 05,036.033a Óraddhayà parayà rÃjann upanÅtÃni satk­tim 05,036.033c prav­ttÃni mahÃprÃj¤a dharmiïÃæ puïyakarmaïÃm 05,036.034a sÆk«mo 'pi bhÃraæ n­pate syandano vai; Óakto vo¬huæ na tathÃnye mahÅjÃ÷ 05,036.034c evaæ yuktà bhÃrasahà bhavanti; mahÃkulÅnà na tathÃnye manu«yÃ÷ 05,036.035a na tan mitraæ yasya kopÃd bibheti; yad và mitraæ ÓaÇkitenopacaryam 05,036.035c yasmin mitre pitarÅvÃÓvasÅta; tad vai mitraæ saægatÃnÅtarÃïi 05,036.036a yadi ced apy asaæbandho mitrabhÃvena vartate 05,036.036c sa eva bandhus tan mitraæ sà gatis tatparÃyaïam 05,036.037a calacittasya vai puæso v­ddhÃn anupasevata÷ 05,036.037c pÃriplavamater nityam adhruvo mitrasaægraha÷ 05,036.038a calacittam anÃtmÃnam indriyÃïÃæ vaÓÃnugam 05,036.038c arthÃ÷ samativartante haæsÃ÷ Óu«kaæ saro yathà 05,036.039a akasmÃd eva kupyanti prasÅdanty animittata÷ 05,036.039c ÓÅlam etad asÃdhÆnÃm abhraæ pÃriplavaæ yathà 05,036.040a satk­tÃÓ ca k­tÃrthÃÓ ca mitrÃïÃæ na bhavanti ye 05,036.040c tÃn m­tÃn api kravyÃdÃ÷ k­taghnÃn nopabhu¤jate 05,036.041a arthayed eva mitrÃïi sati vÃsati và dhane 05,036.041c nÃnarthayan vijÃnÃti mitrÃïÃæ sÃraphalgutÃm 05,036.042a saætÃpÃd bhraÓyate rÆpaæ saætÃpÃd bhraÓyate balam 05,036.042c saætÃpÃd bhraÓyate j¤Ãnaæ saætÃpÃd vyÃdhim ­cchati 05,036.043a anavÃpyaæ ca Óokena ÓarÅraæ copatapyate 05,036.043c amitrÃÓ ca prah­«yanti mà sma Óoke mana÷ k­thÃ÷ 05,036.044a punar naro mriyate jÃyate ca; punar naro hÅyate vardhate puna÷ 05,036.044c punar naro yÃcati yÃcyate ca; punar nara÷ Óocati Óocyate puna÷ 05,036.045a sukhaæ ca du÷khaæ ca bhavÃbhavau ca; lÃbhÃlÃbhau maraïaæ jÅvitaæ ca 05,036.045c paryÃyaÓa÷ sarvam iha sp­Óanti; tasmÃd dhÅro naiva h­«yen na Óocet 05,036.046a calÃni hÅmÃni «a¬indriyÃïi; te«Ãæ yad yad vartate yatra yatra 05,036.046c tatas tata÷ sravate buddhir asya; chidrodakumbhÃd iva nityam ambha÷ 05,036.047 dh­tarëÂra uvÃca 05,036.047a tanur uccha÷ ÓikhÅ rÃjà mithyopacarito mayà 05,036.047c mandÃnÃæ mama putrÃïÃæ yuddhenÃntaæ kari«yati 05,036.048a nityodvignam idaæ sarvaæ nityodvignam idaæ mana÷ 05,036.048c yat tat padam anudvignaæ tan me vada mahÃmate 05,036.049 vidura uvÃca 05,036.049a nÃnyatra vidyÃtapasor nÃnyatrendriyanigrahÃt 05,036.049c nÃnyatra lobhasaætyÃgÃc chÃntiæ paÓyÃmi te 'nagha 05,036.050a buddhyà bhayaæ praïudati tapasà vindate mahat 05,036.050c guruÓuÓrÆ«ayà j¤Ãnaæ ÓÃntiæ tyÃgena vindati 05,036.051a anÃÓrità dÃnapuïyaæ vedapuïyam anÃÓritÃ÷ 05,036.051c rÃgadve«avinirmuktà vicarantÅha mok«iïa÷ 05,036.052a svadhÅtasya suyuddhasya suk­tasya ca karmaïa÷ 05,036.052c tapasaÓ ca sutaptasya tasyÃnte sukham edhate 05,036.053a svÃstÅrïÃni ÓayanÃni prapannÃ; na vai bhinnà jÃtu nidrÃæ labhante 05,036.053c na strÅ«u rÃjan ratim Ãpnuvanti; na mÃgadhai÷ stÆyamÃnà na sÆtai÷ 05,036.054a na vai bhinnà jÃtu caranti dharmaæ; na vai sukhaæ prÃpnuvantÅha bhinnÃ÷ 05,036.054c na vai bhinnà gauravaæ mÃnayanti; na vai bhinnÃ÷ praÓamaæ rocayanti 05,036.055a na vai te«Ãæ svadate pathyam uktaæ; yogak«emaæ kalpate nota te«Ãm 05,036.055c bhinnÃnÃæ vai manujendra parÃyaïaæ; na vidyate kiæ cid anyad vinÃÓÃt 05,036.056a saæbhÃvyaæ go«u saæpannaæ saæbhÃvyaæ brÃhmaïe tapa÷ 05,036.056c saæbhÃvyaæ strÅ«u cÃpalyaæ saæbhÃvyaæ j¤Ãtito bhayam 05,036.057a tantavo 'py Ãyatà nityaæ tantavo bahulÃ÷ samÃ÷ 05,036.057c bahÆn bahutvÃd ÃyÃsÃn sahantÅty upamà satÃm 05,036.058a dhÆmÃyante vyapetÃni jvalanti sahitÃni ca 05,036.058c dh­tarëÂrolmukÃnÅva j¤Ãtayo bharatar«abha 05,036.059a brÃhmaïe«u ca ye ÓÆrÃ÷ strÅ«u j¤Ãti«u go«u ca 05,036.059c v­ntÃd iva phalaæ pakvaæ dh­tarëÂra patanti te 05,036.060a mahÃn apy ekajo v­k«o balavÃn suprati«Âhita÷ 05,036.060c prasahya eva vÃtena ÓÃkhÃskandhaæ vimarditum 05,036.061a atha ye sahità v­k«Ã÷ saæghaÓa÷ suprati«ÂhitÃ÷ 05,036.061c te hi ÓÅghratamÃn vÃtÃn sahante 'nyonyasaæÓrayÃt 05,036.062a evaæ manu«yam apy ekaæ guïair api samanvitam 05,036.062c Óakyaæ dvi«anto manyante vÃyur drumam ivaikajam 05,036.063a anyonyasamupa«ÂambhÃd anyonyÃpÃÓrayeïa ca 05,036.063c j¤Ãtaya÷ saæpravardhante sarasÅvotpalÃny uta 05,036.064a avadhyà brÃhmaïà gÃva÷ striyo bÃlÃÓ ca j¤Ãtaya÷ 05,036.064c ye«Ãæ cÃnnÃni bhu¤jÅta ye ca syu÷ ÓaraïÃgatÃ÷ 05,036.064d*0221_01 mahaty apy aparÃdhe 'pi te«Ãæ daï¬o visarjanam 05,036.065a na manu«ye guïa÷ kaÓ cid anyo dhanavatÃm api 05,036.065c anÃturatvÃd bhadraæ te m­takalpà hi rogiïa÷ 05,036.066a avyÃdhijaæ kaÂukaæ ÓÅr«arogaæ; pÃpÃnubandhaæ paru«aæ tÅk«ïam ugram 05,036.066c satÃæ peyaæ yan na pibanty asanto; manyuæ mahÃrÃja piba praÓÃmya 05,036.067a rogÃrdità na phalÃny Ãdriyante; na vai labhante vi«aye«u tattvam 05,036.067c du÷khopetà rogiïo nityam eva; na budhyante dhanabhogÃn na saukhyam 05,036.068a purà hy ukto nÃkaros tvaæ vaco me; dyÆte jitÃæ draupadÅæ prek«ya rÃjan 05,036.068c duryodhanaæ vÃrayety ak«avatyÃæ; kitavatvaæ paï¬ità varjayanti 05,036.069a na tad balaæ yan m­dunà virudhyate; miÓro dharmas tarasà sevitavya÷ 05,036.069c pradhvaæsinÅ krÆrasamÃhità ÓrÅr; m­duprau¬hà gacchati putrapautrÃn 05,036.070a dhÃrtarëÂrÃ÷ pÃï¬avÃn pÃlayantu; pÃï¬o÷ sutÃs tava putrÃæÓ ca pÃntu 05,036.070c ekÃrimitrÃ÷ kuravo hy ekamantrÃ; jÅvantu rÃjan sukhina÷ sam­ddhÃ÷ 05,036.071a me¬hÅbhÆta÷ kauravÃïÃæ tvam adya; tvayy ÃdhÅnaæ kurukulam ÃjamŬha 05,036.071c pÃrthÃn bÃlÃn vanavÃsaprataptÃn; gopÃyasva svaæ yaÓas tÃta rak«an 05,036.072a saædhatsva tvaæ kauravÃn pÃï¬uputrair; mà te 'ntaraæ ripava÷ prÃrthayantu 05,036.072c satye sthitÃs te naradeva sarve; duryodhanaæ sthÃpaya tvaæ narendra 05,037.001 vidura uvÃca 05,037.001a saptadaÓemÃn rÃjendra manu÷ svÃyaæbhuvo 'bravÅt 05,037.001c vaicitravÅrya puru«Ãn ÃkÃÓaæ mu«Âibhir ghnata÷ 05,037.002a tÃn evendrasya hi dhanur anÃmyaæ namato 'bravÅt 05,037.002c atho marÅcina÷ pÃdÃn anÃmyÃn namatas tathà 05,037.003a yaÓ cÃÓi«yaæ ÓÃsati yaÓ ca kupyate; yaÓ cÃtivelaæ bhajate dvi«antam 05,037.003c striyaÓ ca yo 'rak«ati bhadram astu te; yaÓ cÃyÃcyaæ yÃcati yaÓ ca katthate 05,037.004a yaÓ cÃbhijÃta÷ prakaroty akÃryaæ; yaÓ cÃbalo balinà nityavairÅ 05,037.004c aÓraddadhÃnÃya ca yo bravÅti; yaÓ cÃkÃmyaæ kÃmayate narendra 05,037.005a vadhvà hÃsaæ ÓvaÓuro yaÓ ca manyate; vadhvà vasann uta yo mÃnakÃma÷ 05,037.005c parak«etre nirvapati yaÓ ca bÅjaæ; striyaæ ca ya÷ parivadate 'tivelam 05,037.006a yaÓ caiva labdhvà na smarÃmÅty uvÃca; dattvà ca ya÷ katthati yÃcyamÃna÷ 05,037.006c yaÓ cÃsata÷ sÃntvam upÃsatÅha; ete 'nuyÃnty anilaæ pÃÓahastÃ÷ 05,037.007a yasmin yathà vartate yo manu«yas; tasmiæs tathà vartitavyaæ sa dharma÷ 05,037.007c mÃyÃcÃro mÃyayà vartitavya÷; sÃdhv ÃcÃra÷ sÃdhunà pratyudeya÷ 05,037.007d*0222_01 jarà rÆpaæ harati hi dhairyam ÃÓà 05,037.007d*0222_02 m­tyu÷ prÃïÃn dharmacaryÃm asÆyà 05,037.007d*0222_03 kÃmo hriyaæ v­ttam anÃryasevà 05,037.007d*0222_04 krodha÷ Óriyaæ sarvam evÃbhimÃna÷ 05,037.008 dh­tarëÂra uvÃca 05,037.008a ÓatÃyur ukta÷ puru«a÷ sarvavede«u vai yadà 05,037.008c nÃpnoty atha ca tat sarvam Ãyu÷ keneha hetunà 05,037.009 vidura uvÃca 05,037.009a ativÃdo 'timÃnaÓ ca tathÃtyÃgo narÃdhipa 05,037.009c krodhaÓ cÃtivivitsà ca mitradrohaÓ ca tÃni «a 05,037.010a eta evÃsayas tÅk«ïÃ÷ k­ntanty ÃyÆæ«i dehinÃm 05,037.010c etÃni mÃnavÃn ghnanti na m­tyur bhadram astu te 05,037.011a viÓvastasyaiti yo dÃrÃn yaÓ cÃpi gurutalpaga÷ 05,037.011c v­«alÅpatir dvijo yaÓ ca pÃnapaÓ caiva bhÃrata 05,037.011d*0223_01 ÃdeÓak­d v­ttihantà dvijÃnÃæ pre«akaÓ ca ya÷ 05,037.012a ÓaraïÃgatahà caiva sarve brahmahaïai÷ samÃ÷ 05,037.012c etai÷ sametya kartavyaæ prÃyaÓcittam iti Óruti÷ 05,037.013a g­hÅ vadÃnyo 'napaviddhavÃkya÷; Óe«ÃnnabhoktÃpy avihiæsakaÓ ca 05,037.013c nÃnarthak­t tyaktakali÷ k­taj¤a÷; satyo m­du÷ svargam upaiti vidvÃn 05,037.014a sulabhÃ÷ puru«Ã rÃjan satataæ priyavÃdina÷ 05,037.014c apriyasya tu pathyasya vaktà Órotà ca durlabha÷ 05,037.015a yo hi dharmaæ vyapÃÓritya hitvà bhartu÷ priyÃpriye 05,037.015c apriyÃïy Ãha pathyÃni tena rÃjà sahÃyavÃn 05,037.016a tyajet kulÃrthe puru«aæ grÃmasyÃrthe kulaæ tyajet 05,037.016c grÃmaæ janapadasyÃrthe ÃtmÃrthe p­thivÅæ tyajet 05,037.017a Ãpadarthaæ dhanaæ rak«ed dÃrÃn rak«ed dhanair api 05,037.017c ÃtmÃnaæ satataæ rak«ed dÃrair api dhanair api 05,037.017d*0224_01 dyÆtam etat purÃkalpe d­«Âaæ vairakaraæ n­ïÃm 05,037.017d*0224_02 tasmÃd dyÆtaæ na seveta hÃsyÃrtham api buddhimÃn 05,037.018a uktaæ mayà dyÆtakÃle 'pi rÃjan; naivaæ yuktaæ vacanaæ prÃtipÅya 05,037.018c tadau«adhaæ pathyam ivÃturasya; na rocate tava vaicitravÅrya 05,037.019a kÃkair imÃæÓ citrabarhÃn mayÆrÃn; parÃjai«ÂhÃ÷ pÃï¬avÃn dhÃrtarëÂrai÷ 05,037.019c hitvà siæhÃn kro«ÂukÃn gÆhamÃna÷; prÃpte kÃle Óocità tvaæ narendra 05,037.020a yas tÃta na krudhyati sarvakÃlaæ; bh­tyasya bhaktasya hite ratasya 05,037.020c tasmin bh­tyà bhartari viÓvasanti; na cainam Ãpatsu parityajanti 05,037.021a na bh­tyÃnÃæ v­ttisaærodhanena; bÃhyaæ janaæ saæjigh­k«ed apÆrvam 05,037.021c tyajanti hy enam ucitÃvaruddhÃ÷; snigdhà hy amÃtyÃ÷ parihÅnabhogÃ÷ 05,037.022a k­tyÃni pÆrvaæ parisaækhyÃya sarvÃïy; ÃyavyayÃv anurÆpÃæ ca v­ttim 05,037.022c saæg­hïÅyÃd anurÆpÃn sahÃyÃn; sahÃyasÃdhyÃni hi du«karÃïi 05,037.023a abhiprÃyaæ yo viditvà tu bhartu÷; sarvÃïi kÃryÃïi karoty atandrÅ÷ 05,037.023c vaktà hitÃnÃm anurakta Ãrya÷; Óaktij¤a Ãtmeva hi so 'nukampya÷ 05,037.023d*0225_01 bÃïa÷ ÓÃkuniko mantrÅ ekÃkÅ stambhasevaka÷ 05,037.023d*0225_02 sadyorogÅ vivÃdÅ ca saptaitÃn sevakÃæs tyajet 05,037.024a vÃkyaæ tu yo nÃdriyate 'nuÓi«Âa÷; pratyÃha yaÓ cÃpi niyujyamÃna÷ 05,037.024c praj¤ÃbhimÃnÅ pratikÆlavÃdÅ; tyÃjya÷ sa tÃd­k tvarayaiva bh­tya÷ 05,037.025a astabdham aklÅbam adÅrghasÆtraæ; sÃnukroÓaæ Ólak«ïam ahÃryam anyai÷ 05,037.025c arogajÃtÅyam udÃravÃkyaæ; dÆtaæ vadanty a«Âaguïopapannam 05,037.026a na viÓvÃsÃj jÃtu parasya gehaæ; gacchen naraÓ cetayÃno vikÃle 05,037.026c na catvare niÓi ti«Âhen nigƬho; na rÃjanyÃæ yo«itaæ prÃrthayÅta 05,037.027a na nihnavaæ satragatasya gacchet; saæs­«Âamantrasya kusaægatasya 05,037.027c na ca brÆyÃn nÃÓvasÃmi tvayÅti; sakÃraïaæ vyapadeÓaæ tu kuryÃt 05,037.028a gh­ïÅ rÃjà puæÓcalÅ rÃjabh­tya÷; putro bhrÃtà vidhavà bÃlaputrà 05,037.028c senÃjÅvÅ coddh­tabhakta eva; vyavahÃre vai varjanÅyÃ÷ syur ete 05,037.029a guïà daÓa snÃnaÓÅlaæ bhajante; balaæ rÆpaæ svaravarïapraÓuddhi÷ 05,037.029c sparÓaÓ ca gandhaÓ ca viÓuddhatà ca; ÓrÅ÷ saukumÃryaæ pravarÃÓ ca nÃrya÷ 05,037.030a guïÃÓ ca «aïmitabhuktaæ bhajante; Ãrogyam ÃyuÓ ca sukhaæ balaæ ca 05,037.030c anÃvilaæ cÃsya bhaved apatyaæ; na cainam ÃdyÆna iti k«ipanti 05,037.031a akarmaÓÅlaæ ca mahÃÓanaæ ca; lokadvi«Âaæ bahumÃyaæ n­Óaæsam 05,037.031c adeÓakÃlaj¤am ani«Âave«am; etÃn g­he na prativÃsayÅta 05,037.032a kadaryam ÃkroÓakam aÓrutaæ ca; varÃkasaæbhÆtam amÃnyamÃninam 05,037.032c ni«ÂhÆriïaæ k­tavairaæ k­taghnam; etÃn bh­ÓÃrto 'pi na jÃtu yÃcet 05,037.033a saækli«ÂakarmÃïam atipravÃdaæ; nityÃn­taæ cÃd­¬habhaktikaæ ca 05,037.033c vik­«ÂarÃgaæ bahumÃninaæ cÃpy; etÃn na seveta narÃdhamÃn «a 05,037.034a sahÃyabandhanà hy arthÃ÷ sahÃyÃÓ cÃrthabandhanÃ÷ 05,037.034c anyonyabandhanÃv etau vinÃnyonyaæ na sidhyata÷ 05,037.035a utpÃdya putrÃn an­ïÃæÓ ca k­tvÃ; v­ttiæ ca tebhyo 'nuvidhÃya kÃæ cit 05,037.035c sthÃne kumÃrÅ÷ pratipÃdya sarvÃ; araïyasaæstho munivad bubhÆ«et 05,037.036a hitaæ yat sarvabhÆtÃnÃm ÃtmanaÓ ca sukhÃvaham 05,037.036c tat kuryÃd ÅÓvaro hy etan mÆlaæ dharmÃrthasiddhaye 05,037.037a buddhi÷ prabhÃvas tejaÓ ca sattvam utthÃnam eva ca 05,037.037c vyavasÃyaÓ ca yasya syÃt tasyÃv­ttibhayaæ kuta÷ 05,037.038a paÓya do«Ãn pÃï¬avair vigrahe tvaæ; yatra vyatherann api devÃ÷ saÓakrÃ÷ 05,037.038c putrair vairaæ nityam udvignavÃso; yaÓa÷praïÃÓo dvi«atÃæ ca har«a÷ 05,037.039a bhÅ«masya kopas tava cendrakalpa; droïasya rÃj¤aÓ ca yudhi«Âhirasya 05,037.039c utsÃdayel lokam imaæ prav­ddha÷; Óveto grahas tiryag ivÃpatan khe 05,037.040a tava putraÓataæ caiva karïa÷ pa¤ca ca pÃï¬avÃ÷ 05,037.040c p­thivÅm anuÓÃseyur akhilÃæ sÃgarÃmbarÃm 05,037.041a dhÃrtarëÂrà vanaæ rÃjan vyÃghrÃ÷ pÃï¬usutà matÃ÷ 05,037.041c mà vanaæ chindhi savyÃghraæ mà vyÃghrÃn nÅnaÓo vanÃt 05,037.042a na syÃd vanam ­te vyÃghrÃn vyÃghrà na syur ­te vanam 05,037.042c vanaæ hi rak«yate vyÃghrair vyÃghrÃn rak«ati kÃnanam 05,037.043a na tathecchanty akalyÃïÃ÷ pare«Ãæ vedituæ guïÃn 05,037.043c yathai«Ãæ j¤Ãtum icchanti nairguïyaæ pÃpacetasa÷ 05,037.044a arthasiddhiæ parÃm icchan dharmam evÃditaÓ caret 05,037.044c na hi dharmÃd apaity artha÷ svargalokÃd ivÃm­tam 05,037.045a yasyÃtmà virata÷ pÃpÃt kalyÃïe ca niveÓita÷ 05,037.045c tena sarvam idaæ buddhaæ prak­tir vik­tiÓ ca yà 05,037.046a yo dharmam arthaæ kÃmaæ ca yathÃkÃlaæ ni«evate 05,037.046c dharmÃrthakÃmasaæyogaæ so 'mutreha ca vindati 05,037.047a saæniyacchati yo vegam utthitaæ krodhahar«ayo÷ 05,037.047c sa Óriyo bhÃjanaæ rÃjan yaÓ cÃpatsu na muhyati 05,037.048a balaæ pa¤cavidhaæ nityaæ puru«ÃïÃæ nibodha me 05,037.048c yat tu bÃhubalaæ nÃma kani«Âhaæ balam ucyate 05,037.049a amÃtyalÃbho bhadraæ te dvitÅyaæ balam ucyate 05,037.049c dhanalÃbhas t­tÅyaæ tu balam Ãhur jigÅ«ava÷ 05,037.050a yat tv asya sahajaæ rÃjan pit­paitÃmahaæ balam 05,037.050c abhijÃtabalaæ nÃma tac caturthaæ balaæ sm­tam 05,037.051a yena tv etÃni sarvÃïi saæg­hÅtÃni bhÃrata 05,037.051c yad balÃnÃæ balaæ Óre«Âhaæ tat praj¤Ãbalam ucyate 05,037.052a mahate yo 'pakÃrÃya narasya prabhaven nara÷ 05,037.052c tena vairaæ samÃsajya dÆrastho 'smÅti nÃÓvaset 05,037.053a strÅ«u rÃjasu sarpe«u svÃdhyÃye Óatrusevi«u 05,037.053c bhoge cÃyu«i viÓvÃsaæ ka÷ prÃj¤a÷ kartum arhati 05,037.054a praj¤ÃÓareïÃbhihatasya jantoÓ; cikitsakÃ÷ santi na cau«adhÃni 05,037.054c na homamantrà na ca maÇgalÃni; nÃtharvaïà nÃpy agadÃ÷ susiddhÃ÷ 05,037.055a sarpaÓ cÃgniÓ ca siæhaÓ ca kulaputraÓ ca bhÃrata 05,037.055c nÃvaj¤eyà manu«yeïa sarve te hy atitejasa÷ 05,037.056a agnis tejo mahal loke gƬhas ti«Âhati dÃru«u 05,037.056c na copayuÇkte tad dÃru yÃvan no dÅpyate parai÷ 05,037.057a sa eva khalu dÃrubhyo yadà nirmathya dÅpyate 05,037.057c tadà tac ca vanaæ cÃnyan nirdahaty ÃÓu tejasà 05,037.058a evam eva kule jÃtÃ÷ pÃvakopamatejasa÷ 05,037.058c k«amÃvanto nirÃkÃrÃ÷ këÂhe 'gnir iva Óerate 05,037.059a latÃdharmà tvaæ saputra÷ ÓÃlÃ÷ pÃï¬usutà matÃ÷ 05,037.059c na latà vardhate jÃtu mahÃdrumam anÃÓrità 05,037.060a vanaæ rÃjaæs tvaæ saputro 'mbikeya; siæhÃn vane pÃï¬avÃæs tÃta viddhi 05,037.060c siæhair vihÅnaæ hi vanaæ vinaÓyet; siæhà vinaÓyeyur ­te vanena 05,038.001 vidura uvÃca 05,038.001a Ærdhvaæ prÃïà hy utkrÃmanti yÆna÷ sthavira Ãyati 05,038.001c pratyutthÃnÃbhivÃdÃbhyÃæ punas tÃn pratipadyate 05,038.002a pÅÂhaæ dattvà sÃdhave 'bhyÃgatÃya; ÃnÅyÃpa÷ parinirïijya pÃdau 05,038.002c sukhaæ p­«Âvà prativedyÃtmasaæsthaæ; tato dadyÃd annam avek«ya dhÅra÷ 05,038.003a yasyodakaæ madhuparkaæ ca gÃæ ca; namantravit pratig­hïÃti gehe 05,038.003c lobhÃd bhayÃd arthakÃrpaïyato vÃ; tasyÃnarthaæ jÅvitam Ãhur ÃryÃ÷ 05,038.004a cikitsaka÷ ÓalyakartÃvakÅrïÅ; stena÷ krÆro madyapo bhrÆïahà ca 05,038.004c senÃjÅvÅ ÓrutivikrÃyakaÓ ca; bh­Óaæ priyo 'py atithir nodakÃrha÷ 05,038.005a avikreyaæ lavaïaæ pakvam annaæ; dadhi k«Åraæ madhu tailaæ gh­taæ ca 05,038.005c tilà mÃæsaæ mÆlaphalÃni ÓÃkaæ; raktaæ vÃsa÷ sarvagandhà gu¬aÓ ca 05,038.006a aro«aïo ya÷ samalo«Âakäcana÷; prahÅïaÓoko gatasaædhivigraha÷ 05,038.006c nindÃpraÓaæsoparata÷ priyÃpriye; carann udÃsÅnavad e«a bhik«uka÷ 05,038.007a nÅvÃramÆleÇgudaÓÃkav­tti÷; susaæyatÃtmÃgnikÃrye«v acodya÷ 05,038.007c vane vasann atithi«v apramatto; dhuraædhara÷ puïyak­d e«a tÃpasa÷ 05,038.008a apak­tvà buddhimato dÆrastho 'smÅti nÃÓvaset 05,038.008c dÅrghau buddhimato bÃhÆ yÃbhyÃæ hiæsati hiæsita÷ 05,038.009a na viÓvased aviÓvaste viÓvaste nÃtiviÓvaset 05,038.009c viÓvÃsÃd bhayam utpannaæ mÆlÃny api nik­ntati 05,038.010a anÅr«yur guptadÃra÷ syÃt saævibhÃgÅ priyaævada÷ 05,038.010c Ólak«ïo madhuravÃk strÅïÃæ na cÃsÃæ vaÓago bhavet 05,038.011a pÆjanÅyà mahÃbhÃgÃ÷ puïyÃÓ ca g­hadÅptaya÷ 05,038.011c striya÷ Óriyo g­hasyoktÃs tasmÃd rak«yà viÓe«ata÷ 05,038.012a pitur anta÷puraæ dadyÃn mÃtur dadyÃn mahÃnasam 05,038.012c go«u cÃtmasamaæ dadyÃt svayam eva k­«iæ vrajet 05,038.012e bh­tyair vaïijyÃcÃraæ ca putrai÷ seveta brÃhmaïÃn 05,038.013a adbhyo 'gnir brahmata÷ k«atram aÓmano loham utthitam 05,038.013c te«Ãæ sarvatragaæ teja÷ svÃsu yoni«u ÓÃmyati 05,038.014a nityaæ santa÷ kule jÃtÃ÷ pÃvakopamatejasa÷ 05,038.014c k«amÃvanto nirÃkÃrÃ÷ këÂhe 'gnir iva Óerate 05,038.015a yasya mantraæ na jÃnanti bÃhyÃÓ cÃbhyantarÃÓ ca ye 05,038.015c sa rÃjà sarvataÓcak«uÓ ciram aiÓvaryam aÓnute 05,038.016a kari«yan na prabhëeta k­tÃny eva ca darÓayet 05,038.016c dharmakÃmÃrthakÃryÃïi tathà mantro na bhidyate 05,038.017a girip­«Âham upÃruhya prÃsÃdaæ và rahogata÷ 05,038.017c araïye ni÷ÓalÃke và tatra mantro vidhÅyate 05,038.018a nÃsuh­t paramaæ mantraæ bhÃratÃrhati veditum 05,038.018c apaï¬ito vÃpi suh­t paï¬ito vÃpy anÃtmavÃn 05,038.018d*0226_01 nÃparÅk«ya mahÅpÃla÷ kuryÃt sacivam Ãtmana÷ 05,038.018e amÃtye hy arthalipsà ca mantrarak«aïam eva ca 05,038.019a k­tÃni sarvakÃryÃïi yasya và pÃr«adà vidu÷ 05,038.019b*0227_01 dharme cÃrthe ca kÃme ca sa rÃjà rÃjasattama÷ 05,038.019c gƬhamantrasya n­pates tasya siddhir asaæÓayam 05,038.020a apraÓastÃni karmÃïi yo mohÃd anuti«Âhati 05,038.020c sa te«Ãæ viparibhraæÓe bhraÓyate jÅvitÃd api 05,038.021a karmaïÃæ tu praÓastÃnÃm anu«ÂhÃnaæ sukhÃvaham 05,038.021c te«Ãm evÃnanu«ÂhÃnaæ paÓcÃttÃpakaraæ mahat 05,038.021d*0228_01 anadhÅtya yathà vedÃn na vipra÷ ÓrÃddham arhati 05,038.021d*0228_02 evam aÓruta«Ã¬guïyo na mantraæ Órotum arhati 05,038.022a sthÃnav­ddhik«ayaj¤asya «Ã¬guïyaviditÃtmana÷ 05,038.022c anavaj¤ÃtaÓÅlasya svÃdhÅnà p­thivÅ n­pa 05,038.023a amoghakrodhahar«asya svayaæ k­tyÃnvavek«iïa÷ 05,038.023c ÃtmapratyayakoÓasya vasudheyaæ vasuædharà 05,038.024a nÃmamÃtreïa tu«yeta chatreïa ca mahÅpati÷ 05,038.024c bh­tyebhyo vis­jed arthÃn naika÷ sarvaharo bhavet 05,038.025a brÃhmaïo brÃhmaïaæ veda bhartà veda striyaæ tathà 05,038.025c amÃtyaæ n­patir veda rÃjà rÃjÃnam eva ca 05,038.026a na Óatrur aÇkam Ãpanno moktavyo vadhyatÃæ gata÷ 05,038.026b*0229_01 nyag bhÆtvà paryupÃsÅta vadhyaæ hanyÃd bale sati 05,038.026b*0230_01 ahanyamÃno bhayak­n na hatÃj jÃyate bhayam 05,038.026c ahatÃd dhi bhayaæ tasmÃj jÃyate nacirÃd iva 05,038.027a daivate«u ca yatnena rÃjasu brÃhmaïe«u ca 05,038.027c niyantavya÷ sadà krodho v­ddhabÃlÃture«u ca 05,038.028a nirarthaæ kalahaæ prÃj¤o varjayen mƬhasevitam 05,038.028c kÅrtiæ ca labhate loke na cÃnarthena yujyate 05,038.029a prasÃdo ni«phalo yasya krodhaÓ cÃpi nirarthaka÷ 05,038.029c na taæ bhartÃram icchanti «aï¬haæ patim iva striya÷ 05,038.030a na buddhir dhanalÃbhÃya na jìyam asam­ddhaye 05,038.030c lokaparyÃyav­ttÃntaæ prÃj¤o jÃnÃti netara÷ 05,038.031a vidyÃÓÅlavayov­ddhÃn buddhiv­ddhÃæÓ ca bhÃrata 05,038.031c dhanÃbhijanav­ddhÃæÓ ca nityaæ mƬho 'vamanyate 05,038.032a anÃryav­ttam aprÃj¤am asÆyakam adhÃrmikam 05,038.032c anarthÃ÷ k«ipram ÃyÃnti vÃgdu«Âaæ krodhanaæ tathà 05,038.033a avisaævÃdanaæ dÃnaæ samayasyÃvyatikrama÷ 05,038.033c Ãvartayanti bhÆtÃni samyak praïihità ca vÃk 05,038.034a avisaævÃdako dak«a÷ k­taj¤o matimÃn ­ju÷ 05,038.034c api saæk«ÅïakoÓo 'pi labhate parivÃraïam 05,038.035a dh­ti÷ Óamo dama÷ Óaucaæ kÃruïyaæ vÃg ani«Âhurà 05,038.035c mitrÃïÃæ cÃnabhidroha÷ saptaitÃ÷ samidha÷ Óriya÷ 05,038.036a asaævibhÃgÅ du«ÂÃtmà k­taghno nirapatrapa÷ 05,038.036c tÃd­Ç narÃdhamo loke varjanÅyo narÃdhipa 05,038.037a na sa rÃtrau sukhaæ Óete sasarpa iva veÓmani 05,038.037c ya÷ kopayati nirdo«aæ sado«o 'bhyantaraæ janam 05,038.038a ye«u du«Âe«u do«a÷ syÃd yogak«emasya bhÃrata 05,038.038c sadà prasÃdanaæ te«Ãæ devatÃnÃm ivÃcaret 05,038.039a ye 'rthÃ÷ strÅ«u samÃsaktÃ÷ prathamotpatite«u ca 05,038.039c ye cÃnÃryasamÃsaktÃ÷ sarve te saæÓayaæ gatÃ÷ 05,038.040a yatra strÅ yatra kitavo yatra bÃlo 'nuÓÃsti ca 05,038.040c majjanti te 'vaÓà deÓà nadyÃm aÓmaplavà iva 05,038.041a prayojane«u ye saktà na viÓe«e«u bhÃrata 05,038.041c tÃn ahaæ paï¬itÃn manye viÓe«Ã hi prasaÇgina÷ 05,038.042a yaæ praÓaæsanti kitavà yaæ praÓaæsanti cÃraïÃ÷ 05,038.042c yaæ praÓaæsanti bandhakyo na sa jÅvati mÃnava÷ 05,038.043a hitvà tÃn parame«vÃsÃn pÃï¬avÃn amitaujasa÷ 05,038.043c Ãhitaæ bhÃrataiÓvaryaæ tvayà duryodhane mahat 05,038.044a taæ drak«yasi paribhra«Âaæ tasmÃt tvaæ nacirÃd iva 05,038.044c aiÓvaryamadasaæmƬhaæ baliæ lokatrayÃd iva 05,039.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,039.001a anÅÓvaro 'yaæ puru«o bhavÃbhave; sÆtraprotà dÃrumayÅva yo«Ã 05,039.001c dhÃtrà tu di«Âasya vaÓe kilÃyaæ; tasmÃd vada tvaæ Óravaïe dh­to 'ham 05,039.002 vidura uvÃca 05,039.002a aprÃptakÃlaæ vacanaæ b­haspatir api bruvan 05,039.002c labhate buddhyavaj¤Ãnam avamÃnaæ ca bhÃrata 05,039.003a priyo bhavati dÃnena priyavÃdena cÃpara÷ 05,039.003c mantraæ mÆlabalenÃnyo ya÷ priya÷ priya eva sa÷ 05,039.004a dve«yo na sÃdhur bhavati na medhÃvÅ na paï¬ita÷ 05,039.004c priye ÓubhÃni karmÃïi dve«ye pÃpÃni bhÃrata 05,039.004d*0231_01 uktaæ mayà jÃtamÃtre 'pi rÃjan 05,039.004d*0231_02 duryodhanaæ tyaja putraæ tvam ekam 05,039.004d*0231_03 tasya tyÃgÃt putraÓatasya v­ddhir 05,039.004d*0231_04 asyÃtyÃgÃt putraÓatasya nÃÓa÷ 05,039.004d*0231_05 na v­ddhir bahumantavyà yà v­ddhi÷ k«ayam Ãvahet 05,039.004d*0231_06 k«ayo 'pi bahumantavyo ya÷ k«ayo v­ddhim Ãvahet 05,039.005a na sa k«ayo mahÃrÃja ya÷ k«ayo v­ddhim Ãvahet 05,039.005c k«aya÷ sa tv iha mantavyo yaæ labdhvà bahu nÃÓayet 05,039.006a sam­ddhà guïata÷ ke cid bhavanti dhanato 'pare 05,039.006c dhanav­ddhÃn guïair hÅnÃn dh­tarëÂra vivarjayet 05,039.007 dh­tarëÂra uvÃca 05,039.007a sarvaæ tvam ÃyatÅyuktaæ bhëase prÃj¤asaæmatam 05,039.007c na cotsahe sutaæ tyaktuæ yato dharmas tato jaya÷ 05,039.008 vidura uvÃca 05,039.008a svabhÃvaguïasaæpanno na jÃtu vinayÃnvita÷ 05,039.008c susÆk«mam api bhÆtÃnÃm upamardaæ prayok«yate 05,039.009a parÃpavÃdaniratÃ÷ paradu÷khodaye«u ca 05,039.009c parasparavirodhe ca yatante satatotthitÃ÷ 05,039.010a sado«aæ darÓanaæ ye«Ãæ saævÃse sumahad bhayam 05,039.010c arthÃdÃne mahÃn do«a÷ pradÃne ca mahad bhayam 05,039.010d*0232_01 ye vai bhedanaÓÅlÃs tu sakÃmà nistrapÃ÷ ÓaÂhÃ÷ 05,039.011a ye pÃpà iti vikhyÃtÃ÷ saævÃse parigarhitÃ÷ 05,039.011c yuktÃÓ cÃnyair mahÃdo«air ye narÃs tÃn vivarjayet 05,039.012a nivartamÃne sauhÃrde prÅtir nÅce praïaÓyati 05,039.012c yà caiva phalanirv­tti÷ sauh­de caiva yat sukham 05,039.013a yatate cÃpavÃdÃya yatnam Ãrabhate k«aye 05,039.013c alpe 'py apak­te mohÃn na ÓÃntim upagacchati 05,039.014a tÃd­Óai÷ saægataæ nÅcair n­Óaæsair ak­tÃtmabhi÷ 05,039.014c niÓÃmya nipuïaæ buddhyà vidvÃn dÆrÃd vivarjayet 05,039.015a yo j¤Ãtim anug­hïÃti daridraæ dÅnam Ãturam 05,039.015c sa putrapaÓubhir v­ddhiæ yaÓaÓ cÃvyayam aÓnute 05,039.016a j¤Ãtayo vardhanÅyÃs tair ya icchanty Ãtmana÷ Óubham 05,039.016c kulav­ddhiæ ca rÃjendra tasmÃt sÃdhu samÃcara 05,039.017a Óreyasà yok«yase rÃjan kurvÃïo j¤ÃtisatkriyÃm 05,039.017c viguïà hy api saærak«yà j¤Ãtayo bharatar«abha 05,039.018a kiæ punar guïavantas te tvatprasÃdÃbhikÃÇk«iïa÷ 05,039.018c prasÃdaæ kuru dÅnÃnÃæ pÃï¬avÃnÃæ viÓÃæ pate 05,039.019a dÅyantÃæ grÃmakÃ÷ ke cit te«Ãæ v­ttyartham ÅÓvara 05,039.019c evaæ loke yaÓa÷prÃpto bhavi«yasi narÃdhipa 05,039.020a v­ddhena hi tvayà kÃryaæ putrÃïÃæ tÃta rak«aïam 05,039.020c mayà cÃpi hitaæ vÃcyaæ viddhi mÃæ tvaddhitai«iïam 05,039.021a j¤Ãtibhir vigrahas tÃta na kartavyo bhavÃrthinà 05,039.021c sukhÃni saha bhojyÃni j¤Ãtibhir bharatar«abha 05,039.022a saæbhojanaæ saækathanaæ saæprÅtiÓ ca parasparam 05,039.022c j¤Ãtibhi÷ saha kÃryÃïi na virodha÷ kathaæ cana 05,039.023a j¤Ãtayas tÃrayantÅha j¤Ãtayo majjayanti ca 05,039.023c suv­ttÃs tÃrayantÅha durv­ttà majjayanti ca 05,039.024a suv­tto bhava rÃjendra pÃï¬avÃn prati mÃnada 05,039.024c adhar«aïÅya÷ ÓatrÆïÃæ tair v­tas tvaæ bhavi«yasi 05,039.025a ÓrÅmantaæ j¤Ãtim ÃsÃdya yo j¤Ãtir avasÅdati 05,039.025b*0233_01 sÅdatà yat k­taæ tena tat pÃpaæ samam aÓnute 05,039.025c digdhahastaæ m­ga iva sa enas tasya vindati 05,039.026a paÓcÃd api naraÓre«Âha tava tÃpo bhavi«yati 05,039.026c tÃn và hatÃn sutÃn vÃpi Órutvà tad anucintaya 05,039.027a yena khaÂvÃæ samÃrƬha÷ paritapyeta karmaïà 05,039.027c ÃdÃv eva na tat kuryÃd adhruve jÅvite sati 05,039.028a na kaÓ cin nÃpanayate pumÃn anyatra bhÃrgavÃt 05,039.028c Óe«asaæpratipattis tu buddhimatsv eva ti«Âhati 05,039.029a duryodhanena yady etat pÃpaæ te«u purà k­tam 05,039.029c tvayà tat kulav­ddhena pratyÃneyaæ nareÓvara 05,039.030a tÃæs tvaæ pade prati«ÂhÃpya loke vigatakalma«a÷ 05,039.030c bhavi«yasi naraÓre«Âha pÆjanÅyo manÅ«iïÃm 05,039.031a suvyÃh­tÃni dhÅrÃïÃæ phalata÷ pravicintya ya÷ 05,039.031c adhyavasyati kÃrye«u ciraæ yaÓasi ti«Âhati 05,039.031d@001_0001 asamyag upayuktaæ hi j¤Ãnaæ sukuÓalair api 05,039.031d@001_0002 upalabhyÃpy aviditaæ viditaæ cÃpy anu«Âhitam 05,039.031d@001_0003 pÃpodayaphalaæ vidvÃn yo nÃrabhati vardhate 05,039.031d@001_0004 yas tu pÆrvak­taæ pÃpam avim­ÓyÃnuvartate 05,039.031d@001_0005 so 'nyÃparÃdhe durmedhà vi«ame vinipÃtyate 05,039.031d@001_0006 mantrabhedasya «a prÃj¤o dvÃrÃïÅmÃni lak«ayet 05,039.031d@001_0007 arthasaætatikÃmaÓ ca rak«ed etÃni nityaÓa÷ 05,039.031d@001_0008 madaæ svapnam avij¤Ãnam ÃkÃraæ cÃtmasaæbhavam 05,039.031d@001_0009 du«ÂÃmÃtye«u viÓrambhaæ dÆtÃc cÃkuÓalÃd api 05,039.031d@001_0010 dvÃrÃïy etÃni yo j¤Ãtvà saæv­ïoti sadà n­pa÷ 05,039.031d@001_0011 trivargacaraïe yukta÷ sa ÓatrÆn adhiti«Âhati 05,039.031d@001_0012 na vai Órutam avij¤Ãya v­ddhÃn anupasevya ca 05,039.031d@001_0013 dharmÃrthau vedituæ Óakyau b­haspatisamair api 05,039.031d@001_0014 na«Âaæ samudre patitaæ na«Âaæ vÃkyam aÓ­ïvati 05,039.031d@001_0015 anÃtmani Órutaæ na«Âaæ na«Âaæ Órutam anagnikam 05,039.031d@001_0016 matyà parÅk«ya medhÃvÅ buddhyà saæpÃdya cÃsak­t 05,039.031d@001_0017 Órutvà d­«ÂvÃtha vij¤Ãya prÃj¤o mantraæ samÃcaret 05,039.032a av­ttiæ vinayo hanti hanty anarthaæ parÃkrama÷ 05,039.032c hanti nityaæ k«amà krodham ÃcÃro hanty alak«aïam 05,039.033a paricchadena k«etreïa veÓmanà paricaryayà 05,039.033c parÅk«eta kulaæ rÃjan bhojanÃcchÃdanena ca 05,039.033d*0234_01 upasthitasya kÃmasya prativÃdo na vidyate 05,039.033d*0234_02 api nirmuktadehasya kÃmaraktasya kiæ puna÷ 05,039.033d*0235_01 prÃj¤opasevinaæ vaidyaæ dhÃrmikaæ priyadarÓanam 05,039.033d*0235_02 mitravantaæ suvÃkyaæ ca suh­daæ paripÃlayet 05,039.033d*0235_03 du«kulÅna÷ kulÅno và maryÃdÃæ yo na laÇghayet 05,039.033d*0235_04 dharmÃpek«Å m­dur hrÅmÃn sa kulÅnaÓatÃd vara÷ 05,039.033d*0236_01 arthasaætatikÃmaÓ ca rak«ed etÃni nityaÓa÷ 05,039.034a yayoÓ cittena và cittaæ naibh­taæ naibh­tena và 05,039.034c sameti praj¤ayà praj¤Ã tayor maitrÅ na jÅryate 05,039.035a durbuddhim ak­tapraj¤aæ channaæ kÆpaæ t­ïair iva 05,039.035c vivarjayÅta medhÃvÅ tasmin maitrÅ praïaÓyati 05,039.036a avalipte«u mÆrkhe«u raudrasÃhasike«u ca 05,039.036c tathaivÃpetadharme«u na maitrÅm Ãcared budha÷ 05,039.037a k­taj¤aæ dhÃrmikaæ satyam ak«udraæ d­¬habhaktikam 05,039.037c jitendriyaæ sthitaæ sthityÃæ mitram atyÃgi ce«yate 05,039.038a indriyÃïÃm anutsargo m­tyunà na viÓi«yate 05,039.038c atyarthaæ punar utsarga÷ sÃdayed daivatÃny api 05,039.039a mÃrdavaæ sarvabhÆtÃnÃm anasÆyà k«amà dh­ti÷ 05,039.039c Ãyu«yÃïi budhÃ÷ prÃhur mitrÃïÃæ cÃvimÃnanà 05,039.040a apanÅtaæ sunÅtena yo 'rthaæ pratyÃninÅ«ate 05,039.040c matim ÃsthÃya sud­¬hÃæ tad akÃpuru«avratam 05,039.041a ÃyatyÃæ pratikÃraj¤as tadÃtve d­¬haniÓcaya÷ 05,039.041c atÅte kÃryaÓe«aj¤o naro 'rthair na prahÅyate 05,039.042a karmaïà manasà vÃcà yad abhÅk«ïaæ ni«evate 05,039.042c tad evÃpaharaty enaæ tasmÃt kalyÃïam Ãcaret 05,039.043a maÇgalÃlambhanaæ yoga÷ Órutam utthÃnam Ãrjavam 05,039.043c bhÆtim etÃni kurvanti satÃæ cÃbhÅk«ïadarÓanam 05,039.044a anirveda÷ Óriyo mÆlaæ du÷khanÃÓe sukhasya ca 05,039.044c mahÃn bhavaty anirviïïa÷ sukhaæ cÃtyantam aÓnute 05,039.045a nÃta÷ ÓrÅmattaraæ kiæ cid anyat pathyatamaæ tathà 05,039.045c prabhavi«ïor yathà tÃta k«amà sarvatra sarvadà 05,039.046a k«amed aÓakta÷ sarvasya ÓaktimÃn dharmakÃraïÃt 05,039.046c arthÃnarthau samau yasya tasya nityaæ k«amà hità 05,039.047a yat sukhaæ sevamÃno 'pi dharmÃrthÃbhyÃæ na hÅyate 05,039.047c kÃmaæ tad upaseveta na mƬhavratam Ãcaret 05,039.048a du÷khÃrte«u pramatte«u nÃstike«v alase«u ca 05,039.048c na ÓrÅr vasaty adÃnte«u ye cotsÃhavivarjitÃ÷ 05,039.049a Ãrjavena naraæ yuktam ÃrjavÃt savyapatrapam 05,039.049c aÓaktimantaæ manyanto dhar«ayanti kubuddhaya÷ 05,039.050a atyÃryam atidÃtÃram atiÓÆram ativratam 05,039.050c praj¤ÃbhimÃninaæ caiva ÓrÅr bhayÃn nopasarpati 05,039.050d*0237_01 na cÃtiguïavatsv e«Ã nÃtyantaæ nirguïe«u ca 05,039.050d*0237_02 nai«Ã guïÃn kÃmayate nairguïyÃn nÃnurajyate 05,039.050d*0237_03 unmattà gaur ivÃndhà ÓrÅ÷ kva cid evÃvati«Âhate 05,039.051a agnihotraphalà vedÃ÷ ÓÅlav­ttaphalaæ Órutam 05,039.051c ratiputraphalà dÃrà dattabhuktaphalaæ dhanam 05,039.052a adharmopÃrjitair arthair ya÷ karoty aurdhvadehikam 05,039.052c na sa tasya phalaæ pretya bhuÇkte 'rthasya durÃgamÃt 05,039.053a kÃntÃravanadurge«u k­cchrÃsv Ãpatsu saæbhrame 05,039.053c udyate«u ca Óastre«u nÃsti Óe«avatÃæ bhayam 05,039.054a utthÃnaæ saæyamo dÃk«yam apramÃdo dh­ti÷ sm­ti÷ 05,039.054c samÅk«ya ca samÃrambho viddhi mÆlaæ bhavasya tat 05,039.055a tapo balaæ tÃpasÃnÃæ brahma brahmavidÃæ balam 05,039.055c hiæsà balam asÃdhÆnÃæ k«amà guïavatÃæ balam 05,039.056a a«Âau tÃny avrataghnÃni Ãpo mÆlaæ phalaæ paya÷ 05,039.056c havir brÃhmaïakÃmyà ca guror vacanam au«adham 05,039.057a na tatparasya saædadhyÃt pratikÆlaæ yadÃtmana÷ 05,039.057b*0238_01 Ãtmana÷ pratikÆlÃni vijÃnan na samÃcaret 05,039.057c saægraheïai«a dharma÷ syÃt kÃmÃd anya÷ pravartate 05,039.058a akrodhena jayet krodham asÃdhuæ sÃdhunà jayet 05,039.058c jayet kadaryaæ dÃnena jayet satyena cÃn­tam 05,039.059a strÅdhÆrtake 'lase bhÅrau caï¬e puru«amÃnini 05,039.059c caure k­taghne viÓvÃso na kÃryo na ca nÃstike 05,039.060a abhivÃdanaÓÅlasya nityaæ v­ddhopasevina÷ 05,039.060c catvÃri saæpravardhante kÅrtir Ãyur yaÓobalam 05,039.061a atikleÓena ye 'rthÃ÷ syur dharmasyÃtikrameïa ca 05,039.061c arer và praïipÃtena mà sma te«u mana÷ k­thÃ÷ 05,039.062a avidya÷ puru«a÷ Óocya÷ Óocyaæ mithunam aprajam 05,039.062c nirÃhÃrÃ÷ prajÃ÷ ÓocyÃ÷ Óocyaæ rëÂram arÃjakam 05,039.063a adhvà jarà dehavatÃæ parvatÃnÃæ jalaæ jarà 05,039.063c asaæbhogo jarà strÅïÃæ vÃkÓalyaæ manaso jarà 05,039.064a anÃmnÃyamalà vedà brÃhmaïasyÃvrataæ malam 05,039.064b*0239_01 malaæ p­thivyà vÃhÅkÃ÷ puru«asyÃn­taæ malam 05,039.064c kautÆhalamalà sÃdhvÅ vipravÃsamalÃ÷ striya÷ 05,039.065a suvarïasya malaæ rÆpyaæ rÆpyasyÃpi malaæ trapu 05,039.065c j¤eyaæ trapumalaæ sÅsaæ sÅsasyÃpi malaæ malam 05,039.066a na svapnena jayen nidrÃæ na kÃmena striyaæ jayet 05,039.066c nendhanena jayed agniæ na pÃnena surÃæ jayet 05,039.067a yasya dÃnajitaæ mitram amitrà yudhi nirjitÃ÷ 05,039.067c annapÃnajità dÃrÃ÷ saphalaæ tasya jÅvitam 05,039.068a sahasriïo 'pi jÅvanti jÅvanti Óatinas tathà 05,039.068c dh­tarëÂraæ vimu¤cecchÃæ na kathaæ cin na jÅvyate 05,039.069a yat p­thivyÃæ vrÅhiyavaæ hiraïyaæ paÓava÷ striya÷ 05,039.069c nÃlam ekasya tat sarvam iti paÓyan na muhyati 05,039.070a rÃjan bhÆyo bravÅmi tvÃæ putre«u samam Ãcara 05,039.070c samatà yadi te rÃjan sve«u pÃï¬usute«u ca 05,040.001 vidura uvÃca 05,040.001a yo 'bhyarthita÷ sadbhir asajjamÃna÷; karoty arthaæ Óaktim ahÃpayitvà 05,040.001c k«ipraæ yaÓas taæ samupaiti santam alaæ; prasannà hi sukhÃya santa÷ 05,040.002a mahÃntam apy artham adharmayuktaæ; ya÷ saætyajaty anupÃkru«Âa eva 05,040.002c sukhaæ sa du÷khÃny avamucya Óete; jÅrïÃæ tvacaæ sarpa ivÃvamucya 05,040.003a an­taæ ca samutkar«e rÃjagÃmi ca paiÓunam 05,040.003c guroÓ cÃlÅkanirbandha÷ samÃni brahmahatyayà 05,040.004a asÆyaikapadaæ m­tyur ativÃda÷ Óriyo vadha÷ 05,040.004c aÓuÓrÆ«Ã tvarà ÓlÃghà vidyÃyÃ÷ Óatravas traya÷ 05,040.004d*0240_01 Ãlasyaæ madamohau ca cÃpalaæ go«Âhir eva ca 05,040.004d*0240_02 stabdhatà cÃbhimÃnitvaæ tathÃtyÃgitvam eva ca 05,040.004d*0240_03 ete vai sapta do«Ãs tu sadà vidyÃrthinÃæ matÃ÷ 05,040.005a sukhÃrthina÷ kuto vidyà nÃsti vidyÃrthina÷ sukham 05,040.005c sukhÃrthÅ và tyajed vidyÃæ vidyÃrthÅ và sukhaæ tyajet 05,040.006a nÃgnis t­pyati këÂhÃnÃæ nÃpagÃnÃæ mahodadhi÷ 05,040.006c nÃntaka÷ sarvabhÆtÃnÃæ na puæsÃæ vÃmalocanà 05,040.007a ÃÓà dh­tiæ hanti sam­ddhim antaka÷; krodha÷ Óriyaæ hanti yaÓa÷ kadaryatà 05,040.007c apÃlanaæ hanti paÓÆæÓ ca rÃjann; eka÷ kruddho brÃhmaïo hanti rëÂram 05,040.008a ajaÓ ca kÃæsyaæ ca rathaÓ ca nityaæ; madhv Ãkar«a÷ Óakuni÷ ÓrotriyaÓ ca 05,040.008c v­ddho j¤Ãtir avasanno vayasya; etÃni te santu g­he sadaiva 05,040.009a ajok«Ã candanaæ vÅïà ÃdarÓo madhusarpi«Å 05,040.009c vi«am audumbaraæ ÓaÇkha÷ svarïaæ nÃbhiÓ ca rocanà 05,040.010a g­he sthÃpayitavyÃni dhanyÃni manur abravÅt 05,040.010c devabrÃhmaïapÆjÃrtham atithÅnÃæ ca bhÃrata 05,040.011a idaæ ca tvÃæ sarvaparaæ bravÅmi; puïyaæ padaæ tÃta mahÃviÓi«Âam 05,040.011c na jÃtu kÃmÃn na bhayÃn na lobhÃd; dharmaæ tyajej jÅvitasyÃpi heto÷ 05,040.012a nityo dharma÷ sukhadu÷khe tv anitye; nityo jÅvo dhÃtur asya tv anitya÷ 05,040.012c tyaktvÃnityaæ pratiti«Âhasva nitye; saætu«ya tvaæ to«aparo hi lÃbha÷ 05,040.013a mahÃbalÃn paÓya mahÃnubhÃvÃn; praÓÃsya bhÆmiæ dhanadhÃnyapÆrïÃm 05,040.013c rÃjyÃni hitvà vipulÃæÓ ca bhogÃn; gatÃn narendrÃn vaÓam antakasya 05,040.014a m­taæ putraæ du÷khapu«Âaæ manu«yÃ; utk«ipya rÃjan svag­hÃn nirharanti 05,040.014c taæ muktakeÓÃ÷ karuïaæ rudantaÓ; citÃmadhye këÂham iva k«ipanti 05,040.015a anyo dhanaæ pretagatasya bhuÇkte; vayÃæsi cÃgniÓ ca ÓarÅradhÃtÆn 05,040.015c dvÃbhyÃm ayaæ saha gacchaty amutra; puïyena pÃpena ca ve«ÂyamÃna÷ 05,040.016a uts­jya vinivartante j¤Ãtaya÷ suh­da÷ sutÃ÷ 05,040.016b*0241_01 apu«pÃn aphalÃn v­k«Ãn yathà tÃta patatriïa÷ 05,040.016c agnau prÃstaæ tu puru«aæ karmÃnveti svayaæk­tam 05,040.016d*0242_01 tasmÃt tu puru«o yatnÃd dharmaæ saæcinuyÃc chanai÷ 05,040.017a asmÃl lokÃd Ærdhvam amu«ya cÃdho; mahat tamas ti«Âhati hy andhakÃram 05,040.017c tad vai mahÃmohanam indriyÃïÃæ; budhyasva mà tvÃæ pralabheta rÃjan 05,040.018a idaæ vaca÷ Óak«yasi ced yathÃvan; niÓamya sarvaæ pratipattum evam 05,040.018c yaÓa÷ paraæ prÃpsyasi jÅvaloke; bhayaæ na cÃmutra na ceha te 'sti 05,040.019a Ãtmà nadÅ bhÃrata puïyatÅrthÃ; satyodakà dh­tikÆlà damormi÷ 05,040.019c tasyÃæ snÃta÷ pÆyate puïyakarmÃ; puïyo hy Ãtmà nityam ambho 'mbha eva 05,040.020a kÃmakrodhagrÃhavatÅæ pa¤cendriyajalÃæ nadÅm 05,040.020c k­tvà dh­timayÅæ nÃvaæ janmadurgÃïi saætara 05,040.021a praj¤Ãv­ddhaæ dharmav­ddhaæ svabandhuæ; vidyÃv­ddhaæ vayasà cÃpi v­ddham 05,040.021c kÃryÃkÃrye pÆjayitvà prasÃdya; ya÷ saæp­cchen na sa muhyet kadà cit 05,040.022a dh­tyà ÓiÓnodaraæ rak«et pÃïipÃdaæ ca cak«u«Ã 05,040.022c cak«u÷Órotre ca manasà mano vÃcaæ ca karmaïà 05,040.023a nityodakÅ nityayaj¤opavÅtÅ; nityasvÃdhyÃyÅ patitÃnnavarjÅ 05,040.023c ­taæ bruvan gurave karma kurvan; na brÃhmaïaÓ cyavate brahmalokÃt 05,040.024a adhÅtya vedÃn parisaæstÅrya cÃgnÅn; i«Âvà yaj¤ai÷ pÃlayitvà prajÃÓ ca 05,040.024c gobrÃhmaïÃrthe ÓastrapÆtÃntarÃtmÃ; hata÷ saægrÃme k«atriya÷ svargam eti 05,040.025a vaiÓyo 'dhÅtya brÃhmaïÃn k«atriyÃæÓ ca; dhanai÷ kÃle saævibhajyÃÓritÃæÓ ca 05,040.025c tretÃpÆtaæ dhÆmam ÃghrÃya puïyaæ; pretya svarge devasukhÃni bhuÇkte 05,040.026a brahmak«atraæ vaiÓyavarïaæ ca ÓÆdra÷; krameïaitÃn nyÃyata÷ pÆjayÃna÷ 05,040.026c tu«Âe«v ete«v avyatho dagdhapÃpas; tyaktvà dehaæ svargasukhÃni bhuÇkte 05,040.027a cÃturvarïyasyai«a dharmas tavokto; hetuæ cÃtra bruvato me nibodha 05,040.027c k«ÃtrÃd dharmÃd dhÅyate pÃï¬uputras; taæ tvaæ rÃjan rÃjadharme niyuÇk«va 05,040.028 dh­tarëÂra uvÃca 05,040.028a evam etad yathà mÃæ tvam anuÓÃsasi nityadà 05,040.028c mamÃpi ca mati÷ saumya bhavaty evaæ yathÃttha mÃm 05,040.029a sà tu buddhi÷ k­tÃpy evaæ pÃï¬avÃn prati me sadà 05,040.029c duryodhanaæ samÃsÃdya punar viparivartate 05,040.030a na di«Âam abhyatikrÃntuæ Óakyaæ martyena kena cit 05,040.030c di«Âam eva k­taæ manye pauru«aæ tu nirarthakam 05,041.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,041.001a anuktaæ yadi te kiæ cid vÃcà vidura vidyate 05,041.001c tan me ÓuÓrÆ«ave brÆhi vicitrÃïi hi bhëase 05,041.002 vidura uvÃca 05,041.002a dh­tarëÂra kumÃro vai ya÷ purÃïa÷ sanÃtana÷ 05,041.002c sanatsujÃta÷ provÃca m­tyur nÃstÅti bhÃrata 05,041.003a sa te guhyÃn prakÃÓÃæÓ ca sarvÃn h­dayasaæÓrayÃn 05,041.003c pravak«yati mahÃrÃja sarvabuddhimatÃæ vara÷ 05,041.004 dh­tarëÂra uvÃca 05,041.004a kiæ tvaæ na veda tad bhÆyo yan me brÆyÃt sanÃtana÷ 05,041.004c tvam eva vidura brÆhi praj¤ÃÓe«o 'sti cet tava 05,041.005 vidura uvÃca 05,041.005a ÓÆdrayonÃv ahaæ jÃto nÃto 'nyad vaktum utsahe 05,041.005c kumÃrasya tu yà buddhir veda tÃæ ÓÃÓvatÅm aham 05,041.006a brÃhmÅæ hi yonim Ãpanna÷ suguhyam api yo vadet 05,041.006c na tena garhyo devÃnÃæ tasmÃd etad bravÅmi te 05,041.007 dh­tarëÂra uvÃca 05,041.007a bravÅhi vidura tvaæ me purÃïaæ taæ sanÃtanam 05,041.007c katham etena dehena syÃd ihaiva samÃgama÷ 05,041.008 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,041.008a cintayÃm Ãsa viduras tam ­«iæ saæÓitavratam 05,041.008c sa ca tac cintitaæ j¤Ãtvà darÓayÃm Ãsa bhÃrata 05,041.009a sa cainaæ pratijagrÃha vidhid­«Âena karmaïà 05,041.009c sukhopavi«Âaæ viÓrÃntam athainaæ viduro 'bravÅt 05,041.010a bhagavan saæÓaya÷ kaÓ cid dh­tarëÂrasya mÃnase 05,041.010c yo na Óakyo mayà vaktuæ tam asmai vaktum arhasi 05,041.010e yaæ ÓrutvÃyaæ manu«yendra÷ sukhadu÷khÃtigo bhavet 05,041.011a lÃbhÃlÃbhau priyadve«yau yathainaæ na jarÃntakau 05,041.011c vi«aheran bhayÃmar«au k«utpipÃse madodbhavau 05,041.011e aratiÓ caiva tandrÅ ca kÃmakrodhau k«ayodayau 05,042.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,042.001a tato rÃjà dh­tarëÂro manÅ«Å; saæpÆjya vÃkyaæ vidureritaæ tat 05,042.001c sanatsujÃtaæ rahite mahÃtmÃ; papraccha buddhiæ paramÃæ bubhÆ«an 05,042.002 dh­tarëÂra uvÃca 05,042.002a sanatsujÃta yadÅdaæ Ó­ïomi; m­tyur hi nÃstÅti tavopadeÓam 05,042.002c devÃsurà hy Ãcaran brahmacaryam; am­tyave tat kataran nu satyam 05,042.003 sanatsujÃta uvÃca 05,042.003a am­tyu÷ karmaïà ke cin m­tyur nÃstÅti cÃpare 05,042.003c Ó­ïu me bruvato rÃjan yathaitan mà viÓaÇkithÃ÷ 05,042.004a ubhe satye k«atriyÃdyaprav­tte; moho m­tyu÷ saæmato ya÷ kavÅnÃm 05,042.004c pramÃdaæ vai m­tyum ahaæ bravÅmi; sadÃpramÃdam am­tatvaæ bravÅmi 05,042.005a pramÃdÃd vai asurÃ÷ parÃbhavann; apramÃdÃd brahmabhÆtà bhavanti 05,042.005c na vai m­tyur vyÃghra ivÃtti jantÆn; na hy asya rÆpam upalabhyate ha 05,042.006a yamaæ tv eke m­tyum ato 'nyam Ãhur; ÃtmÃvasannam am­taæ brahmacaryam 05,042.006c pit­loke rÃjyam anuÓÃsti deva÷; Óiva÷ ÓivÃnÃm aÓivo 'ÓivÃnÃm 05,042.007a ÃsyÃd e«a ni÷sarate narÃïÃæ; krodha÷ pramÃdo moharÆpaÓ ca m­tyu÷ 05,042.007b*0243_01 ahaægatenaiva caran vimÃrgÃn 05,042.007b*0243_02 na cÃtmano yogam upaiti kaÓ cit 05,042.007c te mohitÃs tadvaÓe vartamÃnÃ; ita÷ pretÃs tatra puna÷ patanti 05,042.008a tatas taæ devà anu viplavante; ato m­tyur maraïÃkhyÃm upaiti 05,042.008c karmodaye karmaphalÃnurÃgÃs; tatrÃnu yÃnti na taranti m­tyum 05,042.008d*0244_01 sadarthayogÃn avagamÃt samantÃt 05,042.008d*0244_02 pravartate bhogayogena dehÅ 05,042.008d*0244_03 tad vai mahÃmohanam indriyÃïÃæ 05,042.008d*0244_04 mithyÃrthayogasya gatir hi nityà 05,042.008d*0244_05 mithyÃrthayogÃbhihatÃntarÃtmà 05,042.008d*0244_06 smarann upÃste vi«ayÃn samantÃt 05,042.009a yo 'bhidhyÃyann utpati«ïÆn nihanyÃd; anÃdareïÃpratibudhyamÃna÷ 05,042.009c sa vai m­tyur m­tyur ivÃtti bhÆtvÃ; evaæ vidvÃn yo vinihanti kÃmÃn 05,042.010a kÃmÃnusÃrÅ puru«a÷ kÃmÃn anu vinaÓyati 05,042.010c kÃmÃn vyudasya dhunute yat kiæ cit puru«o raja÷ 05,042.011a tamo 'prakÃÓo bhÆtÃnÃæ narako 'yaæ prad­Óyate 05,042.011c g­hyanta iva dhÃvanti gacchanta÷ Óvabhram unmukhÃ÷ 05,042.012a abhidhyà vai prathamaæ hanti cainaæ; kÃmakrodhau g­hya cainaæ tu paÓcÃt 05,042.012c ete bÃlÃn m­tyave prÃpayanti; dhÅrÃs tu dhairyeïa taranti m­tyum 05,042.012d*0245_01 amƬhav­tte÷ puru«asyeha kuryÃt 05,042.012d*0245_02 kiæ vai m­tyus tÃrïa ivÃsya vyÃghra÷ 05,042.013a amanyamÃna÷ k«atriya kiæ cid anyan; nÃdhÅyate tÃrïa ivÃsya vyÃghra÷ 05,042.013c krodhÃl lobhÃn mohamayÃntarÃtmÃ; sa vai m­tyus tvac charÅre ya e«a÷ 05,042.014a evaæ m­tyuæ jÃyamÃnaæ viditvÃ; j¤Ãne ti«Âhan na bibhetÅha m­tyo÷ 05,042.014c vinaÓyate vi«aye tasya m­tyur; m­tyor yathà vi«ayaæ prÃpya martya÷ 05,042.014d*0246_00 dh­tarëÂra uvÃca 05,042.014d*0246_01 yÃn evÃhur ijyayà sÃdhulokÃn 05,042.014d*0246_02 dvijÃtÅnÃæ puïyatamÃn sanÃtanÃn 05,042.014d*0246_03 te«Ãæ parÃrthaæ kathayantÅha vedà 05,042.014d*0246_04 sanatsujÃta uvÃca 05,042.014d*0246_04 etad vidvÃn naiti kathaæ nu karma 05,042.014d*0246_05 evaæ hy avidvÃn upayÃti tatra 05,042.014d*0246_06 tathÃrthajÃtaæ ca vadanti vedÃ÷ 05,042.014d*0246_07 sa neha ÃyÃti paraæ parÃtmà 05,042.014d*0246_08 dh­tarëÂra uvÃca 05,042.014d*0246_08 prayÃti mÃrgeïa nihatya mÃrgÃn 05,042.014d*0246_09 ko 'sau niyuÇkte tam ajaæ purÃïaæ 05,042.014d*0246_10 sa ced idaæ sarvam anukrameïa 05,042.014d*0246_11 kiæ vÃsya kÃryam atha và sukhaæ ca 05,042.014d*0246_12 sanatsujÃta uvÃca 05,042.014d*0246_12 tan me vidvan brÆhi sarvaæ yathÃvat 05,042.014d*0246_13 do«o mahÃn atra vibhedayoge 05,042.014d*0246_14 hy anÃdiyogena bhavanti nityÃ÷ 05,042.014d*0246_15 tathÃsya nÃdhikyam apaiti kiæ cid 05,042.014d*0246_16 anÃdiyogena bhavanti puæsa÷ 05,042.014d*0246_17 ya etad và bhagavÃn sa nityo 05,042.014d*0246_18 vikÃrayogena karoti viÓvam 05,042.014d*0246_19 tathà ca tacchaktir iti sma manyate 05,042.014d*0246_20 tathÃrthayoge ca bhavanti vedÃ÷ 05,042.015 dh­tarëÂra uvÃca 05,042.015a ye 'smin dharmÃn nÃcarantÅha ke cit; tathà dharmÃn ke cid ihÃcaranti 05,042.015c dharma÷ pÃpena pratihanyate sma; utÃho dharma÷ pratihanti pÃpam 05,042.016 sanatsujÃta uvÃca 05,042.016a ubhayam eva tatropabhujyate phalaæ; dharmasyaivetarasya ca 05,042.016b*0247_01 tasmin sthito vÃpy ubhayaæ hi nityaæ 05,042.016b*0247_02 j¤Ãnena vidvÃn pratihanti siddham 05,042.016b*0247_03 tathÃnyathà puïyam upaiti dehÅ 05,042.016b*0247_04 tathÃgataæ pÃpam upaiti siddham 05,042.016b*0247_05 gatvobhayaæ karmaïà bhujyate 'sthiraæ 05,042.016b*0247_06 Óubhasya pÃpasya sa cÃpi karmaïà 05,042.016c dharmeïÃdharmaæ praïudatÅha vidvÃn; dharmo balÅyÃn iti tasya viddhi 05,042.017 dh­tarëÂra uvÃca 05,042.017a yÃn imÃn Ãhu÷ svasya dharmasya lokÃn; dvijÃtÅnÃæ puïyak­tÃæ sanÃtanÃn 05,042.017c te«Ãæ parikramÃn kathayantas tato 'nyÃn; naitad vidvan naiva k­taæ ca karma 05,042.018 sanatsujÃta uvÃca 05,042.018a ye«Ãæ bale na vispardhà bale balavatÃm iva 05,042.018c te brÃhmaïà ita÷ pretya svargaloke prakÃÓate 05,042.018d*0248_01 ye«Ãæ dharme na ca spardhà te«Ãæ tajj¤ÃnasÃdhanam 05,042.018d*0248_02 te brÃhmaïà ito muktÃ÷ svargaæ yÃnti trivi«Âapam 05,042.018d*0248_03 tasya samyak samÃcÃram Ãhur vedavido janÃ÷ 05,042.018d*0248_04 nainaæ manyeta bhÆyi«Âhaæ bÃhyam Ãbhyantaraæ janam 05,042.019a yatra manyeta bhÆyi«Âhaæ prÃv­«Åva t­ïolapam 05,042.019c annaæ pÃnaæ ca brÃhmaïas taj jÅvan nÃnusaæjvaret 05,042.020a yatrÃkathayamÃnasya prayacchaty aÓivaæ bhayam 05,042.020c atiriktam ivÃkurvan sa ÓreyÃn netaro jana÷ 05,042.021a yo vÃkathayamÃnasya ÃtmÃnaæ nÃnusaæjvaret 05,042.021b*0249_01 eko vai hy antarÃtmÃnaæ brÃhmaïo hantum arhati 05,042.021c brahmasvaæ nopabhu¤jed và tadannaæ saæmataæ satÃm 05,042.021d*0250_01 kuÓavalkalacelÃdyaæ brahmasvaæ yogino vidu÷ 05,042.022a yathà svaæ vÃntam aÓnÃti Óvà vai nityam abhÆtaye 05,042.022c evaæ te vÃntam aÓnanti svavÅryasyopajÅvanÃt 05,042.023a nityam aj¤Ãtacaryà me iti manyeta brÃhmaïa÷ 05,042.023c j¤ÃtÅnÃæ tu vasan madhye naiva vidyeta kiæ cana 05,042.024a ko hy evam antarÃtmÃnaæ brÃhmaïo hantum arhati 05,042.024b*0251_01 nirliÇgam acalaæ Óuddhaæ sarvadvandvavivarjitam 05,042.024c tasmÃd dhi kiæ cit k«atriya brahmÃvasati paÓyati 05,042.024d*0252_01 yo 'nyathà santam ÃtmÃnam anyathà pratipadyate 05,042.024d*0252_02 kiæ tena na k­taæ pÃpaæ coreïÃtmÃpahÃriïà 05,042.025a aÓrÃnta÷ syÃd anÃdÃnÃt saæmato nirupadrava÷ 05,042.025c Ói«Âo na Ói«Âavat sa syÃd brÃhmaïo brahmavit kavi÷ 05,042.026a anìhyà mÃnu«e vitte ìhyà vede«u ye dvijÃ÷ 05,042.026c te durdhar«Ã du«prakampyà vidyÃt tÃn brahmaïas tanum 05,042.027a sarvÃn svi«Âak­to devÃn vidyÃd ya iha kaÓ cana 05,042.027c na samÃno brÃhmaïasya yasmin prayatate svayam 05,042.028a yam aprayatamÃnaæ tu mÃnayanti sa mÃnita÷ 05,042.028c na mÃnyamÃno manyeta nÃmÃnÃd abhisaæjvaret 05,042.028d*0253_01 loka÷ svabhÃvav­ttir hi nime«onme«avat sadà 05,042.029a vidvÃæso mÃnayantÅha iti manyeta mÃnita÷ 05,042.029c adharmavidu«o mƬhà lokaÓÃstraviÓÃradÃ÷ 05,042.029e na mÃnyaæ mÃnayi«yanti iti manyed amÃnita÷ 05,042.030a na vai mÃnaæ ca maunaæ ca sahitau carata÷ sadà 05,042.030c ayaæ hi loko mÃnasya asau mÃnasya tad vidu÷ 05,042.031a ÓrÅ÷ sukhasyeha saævÃsa÷ sà cÃpi paripanthinÅ 05,042.031c brÃhmÅ sudurlabhà ÓrÅr hi praj¤ÃhÅnena k«atriya 05,042.032a dvÃrÃïi tasyà hi vadanti santo; bahuprakÃrÃïi durÃvarÃïi 05,042.032c satyÃrjave hrÅr damaÓaucavidyÃ÷; «aïmÃnamohapratibÃdhanÃni 05,043.000*0254_00 dh­tarëÂra uvÃca 05,043.000*0254_01 kasyai«a mauna÷ kataran nu maunaæ 05,043.000*0254_02 prabrÆhi vidvann iha maunabhÃvam 05,043.000*0254_03 maunena vidvÃn uta yÃti maunaæ 05,043.000*0254_04 sanatsujÃta uvÃca 05,043.000*0254_04 kathaæ mune maunam ihÃcaranti 05,043.000*0254_05 yato na vedà manasà sahainam 05,043.000*0254_06 anupraviÓanti tato 'tha maunam 05,043.000*0254_07 yatrotthito vedaÓabdas tathÃyaæ 05,043.000*0254_08 sa tanmayatvena vibhÃti rÃjan 05,043.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,043.001a ­co yajÆæ«y adhÅte ya÷ sÃmavedaæ ca yo dvija÷ 05,043.001c pÃpÃni kurvan pÃpena lipyate na sa lipyate 05,043.002 sanatsujÃta uvÃca 05,043.002a nainaæ sÃmÃny ­co vÃpi na yajÆæ«i vicak«aïa 05,043.002c trÃyante karmaïa÷ pÃpÃn na te mithyà bravÅmy aham 05,043.003a na chandÃæsi v­jinÃt tÃrayanti; mÃyÃvinaæ mÃyayà vartamÃnam 05,043.003c nŬaæ Óakuntà iva jÃtapak«ÃÓ; chandÃæsy enaæ prajahaty antakÃle 05,043.004 dh­tarëÂra uvÃca 05,043.004a na ced vedà vedavidaæ ÓaktÃs trÃtuæ vicak«aïa 05,043.004c atha kasmÃt pralÃpo 'yaæ brÃhmaïÃnÃæ sanÃtana÷ 05,043.005 sanatsujÃta uvÃca 05,043.005*0255_01 tasyaiva nÃmÃdiviÓe«arÆpair 05,043.005*0255_02 idaæ jagad bhÃti mahÃnubhÃva 05,043.005*0255_03 nirdiÓya samyak pravadanti vedÃs 05,043.005*0255_04 tad viÓvavairÆpyam udÃharanti 05,043.005*0255_05 tadartham uktaæ tapa etad ijyà 05,043.005*0255_06 tÃbhyÃm asau puïyam upaiti vidvÃn 05,043.005*0255_07 puïyena pÃpaæ vinihatya paÓcÃt 05,043.005*0255_08 saæjÃyate j¤ÃnavidÅpitÃtmà 05,043.005*0255_09 j¤Ãnena cÃtmÃnam upaiti vidvÃn 05,043.005*0255_10 athÃnyathà vargaphalÃnukÃÇk«Å 05,043.005*0255_11 asmin k­taæ tat parig­hya sarvam 05,043.005*0255_12 amutra bhuÇkte punar eti mÃrgam 05,043.005*0256_01 tapas tapyati yo 'raïye munir mÆlaphalÃÓana÷ 05,043.005*0257_01 brÃhmaïÃnÃæ tapa÷ sv­ddham anye«Ãæ tÃvad eva tat 05,043.005*0258_01 etat sam­ddham aty­ddhaæ tapo bhavati kevalam 05,043.005a asmiæl loke tapas taptaæ phalam anyatra d­Óyate 05,043.005c brÃhmaïÃnÃm ime lokà ­ddhe tapasi saæyatÃ÷ 05,043.006 dh­tarëÂra uvÃca 05,043.006a kathaæ sam­ddham apy ­ddhaæ tapo bhavati kevalam 05,043.006c sanatsujÃta tad brÆhi yathà vidyÃma tad vayam 05,043.006d*0259_00 sanatsujÃta uvÃca 05,043.006d*0259_01 ni«kalma«aæ tapas tv etat kevalaæ paricak«ate 05,043.006d*0259_02 etat sam­ddham apy ­ddhaæ tapo bhavati nÃnyathà 05,043.006d*0259_03 tapomÆlam idaæ sarvaæ yan mÃæ p­cchasi k«atriya 05,043.006d*0259_04 dh­tarëÂra uvÃca 05,043.006d*0259_04 tapasà vedavidvÃæsa÷ paraæ tv am­tam Ãpnuyu÷ 05,043.006d*0259_05 kalma«aæ tapaso brÆhi Órutaæ ni«kalma«aæ tapa÷ 05,043.006d*0259_06 sanatsujÃta yenedaæ vidyÃæ guhyaæ sanÃtanam 05,043.006d*0260_01 ÓrÅr evam ekà yo 'dhÅte tac ca tÃvac ca tatsamam 05,043.007 sanatsujÃta uvÃca 05,043.007a krodhÃdayo dvÃdaÓa yasya do«Ãs; tathà n­ÓaæsÃdi «a¬ atra rÃjan 05,043.007c dharmÃdayo dvÃdaÓa cÃtatÃnÃ÷; ÓÃstre guïà ye vidità dvijÃnÃm 05,043.008a krodha÷ kÃmo lobhamohau vivitsÃ;k­pÃsÆyà mÃnaÓokau sp­hà ca 05,043.008c År«yà jugupsà ca manu«yado«Ã; varjyÃ÷ sadà dvÃdaÓaite nareïa 05,043.009a ekaikam ete rÃjendra manu«yÃn paryupÃsate 05,043.009c lipsamÃno 'ntaraæ te«Ãæ m­gÃïÃm iva lubdhaka÷ 05,043.010a vikatthana÷ sp­hayÃlur manasvÅ; bibhrat kopaæ capalo 'rak«aïaÓ ca 05,043.010c ete prÃptÃ÷ «aï narÃn pÃpadharmÃn; prakurvate nota santa÷ sudurge 05,043.011a saæbhogasaævid dvi«am edhamÃno; dattÃnutÃpÅ k­païo 'balÅyÃn 05,043.011c vargapraÓaæsÅ vanitÃsu dve«ÂÃ; ete 'pare sapta n­ÓaæsadharmÃ÷ 05,043.012a dharmaÓ ca satyaæ ca damas tapaÓ ca; amÃtsaryaæ hrÅs titik«ÃnasÆyà 05,043.012c yaj¤aÓ ca dÃnaæ ca dh­ti÷ Órutaæ ca; mahÃvratà dvÃdaÓa brÃhmaïasya 05,043.013a yas tv etebhya÷ pravased dvÃdaÓebhya÷; sarvÃm apÅmÃæ p­thivÅæ praÓi«yÃt 05,043.013c tribhir dvÃbhyÃm ekato và viÓi«Âo; nÃsya svam astÅti sa veditavya÷ 05,043.014a damas tyÃgo 'pramÃdaÓ ca ete«v am­tam Ãhitam 05,043.014c tÃni satyamukhÃny Ãhur brÃhmaïà ye manÅ«iïa÷ 05,043.014d*0261_01 do«atyÃgo 'pramÃda÷ syÃt sa cÃpy a«Âaguïo mata÷ 05,043.015a damo '«ÂÃdaÓado«a÷ syÃt pratikÆlaæ k­tÃk­te 05,043.015c an­taæ cÃbhyasÆyà ca kÃmÃrthau ca tathà sp­hà 05,043.016a krodha÷ Óokas tathà t­«ïà lobha÷ paiÓunyam eva ca 05,043.016c matsaraÓ ca vivitsà ca paritÃpas tathà rati÷ 05,043.017a apasmÃra÷ sÃtivÃdas tathà saæbhÃvanÃtmani 05,043.017b*0262_01 lokadve«o 'bhimÃnaÓ ca vivÃda÷ prÃïipŬanam 05,043.017b*0262_02 parivÃdo 'tivÃdaÓ ca paritÃpo 'k«amà dh­ti÷ 05,043.017b*0262_03 asiddhi÷ pÃpak­tyaæ ca hiæsà ceti prakÅrtitÃ÷ 05,043.017c etair vimukto do«air ya÷ sa dama÷ sadbhir ucyate 05,043.017d*0263_01 mado '«ÂÃdaÓado«a÷ syÃt tyÃgo bhavati «a¬guïa÷ 05,043.017d*0264_01 viparyayÃ÷ sm­tà ete madado«Ã udÃh­tÃ÷ 05,043.017d*0264_02 ÓreyÃæs tu «a¬vidhas tyÃgas t­tÅyas tatra du«kara÷ 05,043.017d*0264_03 tena du÷khaæ taranty eva tasmiæs tyakte jitaæ bhavet 05,043.017d*0265_01 do«Ã damasya ye proktÃs tÃn do«Ãn parivarjayet 05,043.018a ÓreyÃæs tu «a¬vidhas tyÃga÷ priyaæ prÃpya na h­«yati 05,043.018c apriye tu samutpanne vyathÃæ jÃtu na cÃrcchati 05,043.019a i«ÂÃn dÃrÃæÓ ca putrÃæÓ ca na cÃnyaæ yad vaco bhavet 05,043.019c arhate yÃcamÃnÃya pradeyaæ tad vaco bhavet 05,043.019d*0266_01 i«ÂÃpÆrtaæ dvitÅyaæ syÃn nityaæ vairÃgyayogata÷ 05,043.019d*0266_02 kÃmatyÃgaÓ ca rÃjendra sa t­tÅya iti sm­ta÷ 05,043.019d*0266_03 apramÃdÅ bhaved etai÷ sa cÃpy a«Âaguïo mahÃn 05,043.019d*0266_04 satyaæ dhyÃnaæ samÃdhÃnaæ codyaæ vairÃgyam eva ca 05,043.019d*0266_05 asteyo brahmacaryaæ ca tathÃsaægraha eva ca 05,043.019d*0266_06 evaæ do«Ã madasyoktÃs tÃn do«Ãn parivarjayet 05,043.019d*0266_07 do«atyÃgo 'pramÃda÷ syÃt sa cÃpy a«Âaguïo mata÷ 05,043.019d*0266_08 tÃæs tu satyamukhÃn Ãhu÷ satye hy am­tam Ãhitam 05,043.019d*0266_09 satyÃtmà bhava rÃjendra satye lokÃ÷ prati«ÂhitÃ÷ 05,043.019d*0266_10 niv­ttenaiva do«eïa tapovratam ihÃcaret 05,043.019d*0266_11 etad dhÃt­k­taæ v­ttaæ satyam eva satÃæ vratam 05,043.019e apy avÃcyaæ vadaty eva sa t­tÅyo guïa÷ sm­ta÷ 05,043.020a tyaktair dravyair yo bhavati nopayuÇkte ca kÃmata÷ 05,043.020b*0267_01 na ca dravyais tad bhavati nopayuktaiÓ ca kÃmata÷ 05,043.020c na ca karmasu tad dhÅna÷ Ói«yabuddhir naro yathà 05,043.020e sarvair eva guïair yukto dravyavÃn api yo bhavet 05,043.020f*0268_01 «aÂprakÃram imaæ tyÃgaæ buddhvÃnyan nÃvaÓi«yate 05,043.021a apramÃdo '«Âado«a÷ syÃt tÃn do«Ãn parivarjayet 05,043.021c indriyebhyaÓ ca pa¤cabhyo manasaÓ caiva bhÃrata 05,043.021e atÅtÃnÃgatebhyaÓ ca mukto hy etai÷ sukhÅ bhavet 05,043.022a do«air etair vimuktaæ tu guïair etai÷ samanvitam 05,043.022c etat sam­ddham apy ­ddhaæ tapo bhavati kevalam 05,043.022e yan mÃæ p­cchasi rÃjendra kiæ bhÆya÷ Órotum icchasi 05,043.022f*0269_01 etat pÃpaharaæ Óuddhaæ janmam­tyujarÃpaham 05,043.023 dh­tarëÂra uvÃca 05,043.023a ÃkhyÃnapa¤camair vedair bhÆyi«Âhaæ kathyate jana÷ 05,043.023c tathaivÃnye caturvedÃs trivedÃÓ ca tathÃpare 05,043.024a dvivedÃÓ caikavedÃÓ ca an­caÓ ca tathÃpare 05,043.024c te«Ãæ tu katama÷ sa syÃd yam ahaæ veda brÃhmaïam 05,043.025 sanatsujÃta uvÃca 05,043.025a ekasya vedasyÃj¤ÃnÃd vedÃs te bahavo 'bhavan 05,043.025c satyasyaikasya rÃjendra satye kaÓ cid avasthita÷ 05,043.025e evaæ vedam anutsÃdya praj¤Ãæ mahati kurvate 05,043.026a dÃnam adhyayanaæ yaj¤o lobhÃd etat pravartate 05,043.026c satyÃt pracyavamÃnÃnÃæ saækalpo vitatho bhavet 05,043.027a tato yaj¤a÷ pratÃyeta satyasyaivÃvadhÃraïÃt 05,043.027c manasÃnyasya bhavati vÃcÃnyasyota karmaïà 05,043.027e saækalpasiddha÷ puru«a÷ saækalpÃn adhiti«Âhati 05,043.028a anaibh­tyena vai tasya dÅk«itavratam Ãcaret 05,043.028c nÃmaitad dhÃtunirv­ttaæ satyam eva satÃæ param 05,043.028e j¤Ãnaæ vai nÃma pratyak«aæ parok«aæ jÃyate tapa÷ 05,043.029a vidyÃd bahu paÂhantaæ tu bahupÃÂhÅti brÃhmaïam 05,043.029c tasmÃt k«atriya mà maæsthà jalpitenaiva brÃhmaïam 05,043.029e ya eva satyÃn nÃpaiti sa j¤eyo brÃhmaïas tvayà 05,043.029f*0270_01 chandÃæsi nÃma dvipadÃæ vari«Âha 05,043.029f*0270_02 svacchandayogena bhavanti tatra 05,043.029f*0270_03 chandovidas tena ca tÃn adhÅtya 05,043.029f*0270_04 gatà hi vedasya na vedyam ÃryÃ÷ 05,043.029f*0271_01 na vedÃnÃæ vedità kaÓ cid asti 05,043.029f*0271_02 vedyena vedaæ na vidur na vedyam 05,043.029f*0271_03 yo veda vedaæ sa ca veda vedyaæ 05,043.029f*0271_04 yo veda vedyaæ na sa veda satyam 05,043.029f*0271_05 yo veda vedÃn sa ca veda vedyaæ 05,043.029f*0271_06 na taæ vidur vedavido na vedÃ÷ 05,043.029f*0271_07 tathÃpi vedena vidanti vedaæ 05,043.029f*0271_08 ye brÃhmaïà vedavido bhavanti 05,043.029f*0271_09 dhÃmÃæÓabhÃgasya tathà hi vedà 05,043.029f*0271_10 yathà hi ÓÃkhà ca mahÅruhasya 05,043.029f*0271_11 saævedane caiva yathÃmananti 05,043.029f*0271_12 tasmin hi satye paramÃtmano 'rthe 05,043.030a chandÃæsi nÃma k«atriya tÃny atharvÃ; jagau purastÃd ­«isarga e«a÷ 05,043.030c chandovidas te ya u tÃn adhÅtya; na vedyavedasya vidur na vedyam 05,043.031a na vedÃnÃæ vedità kaÓ cid asti; kaÓ cid vedÃn budhyate vÃpi rÃjan 05,043.031c yo veda vedÃn na sa veda vedyaæ; satye sthito yas tu sa veda vedyam 05,043.032a abhijÃnÃmi brÃhmaïam ÃkhyÃtÃraæ vicak«aïam 05,043.032b*0272_01 evaæ yo hi vijÃnÃti sa jÃnÃti paraæ hi tat 05,043.032b*0273_01 paraæ hi tat paraæ brahma jÃnÃty eva ca brÃhmaïa÷ 05,043.032b*0274_01 yo vai vijÃnÃti paraæ mayoktaæ 05,043.032b*0274_02 sa vai vijÃnÃti paraæ krameïa 05,043.032b*0275_01 nÃsya parye«aïaæ gacchet pratyarthi«u kathaæ cana 05,043.032b*0275_02 avicinvann imaæ vede tata÷ paÓyati taæ prabhum 05,043.032c yaÓ chinnavicikitsa÷ sann Ãca«Âe sarvasaæÓayÃn 05,043.033a tasya parye«aïaæ gacchet prÃcÅnaæ nota dak«iïam 05,043.033c nÃrvÃcÅnaæ kutas tiryaÇ nÃdiÓaæ tu kathaæ cana 05,043.034a tÆ«ïÅæbhÆta upÃsÅta na ce«Âen manasà api 05,043.034c abhyÃvarteta brahmÃsya antarÃtmani vai Óritam 05,043.035a maunÃd dhi sa munir bhavati nÃraïyavasanÃn muni÷ 05,043.035c ak«araæ tat tu yo veda sa muni÷ Óre«Âha ucyate 05,043.036a sarvÃrthÃnÃæ vyÃkaraïÃd vaiyÃkaraïa ucyate 05,043.036b*0276_01 tan mÆlato vyÃkaraïaæ vyÃkarotÅti tat tathà 05,043.036c pratyak«adarÓÅ lokÃnÃæ sarvadarÓÅ bhaven nara÷ 05,043.037a satye vai brÃhmaïas ti«Âhan brahma paÓyati k«atriya 05,043.037b*0277_01 j¤ÃnÃdi«u sthito 'py evaæ k«atriya brahma paÓyati 05,043.037c vedÃnÃæ cÃnupÆrvyeïa etad vidvan bravÅmi te 05,044.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,044.001a sanatsujÃta yad imÃæ parÃrthÃæ; brÃhmÅæ vÃcaæ pravadasi viÓvarÆpÃm 05,044.001c parÃæ hi kÃme«u sudurlabhÃæ kathÃæ; tad brÆhi me vÃkyam etat kumÃra 05,044.002 sanatsujÃta uvÃca 05,044.002a naitad brahma tvaramÃïena labhyaæ; yan mÃæ p­cchasy abhih­«yasy atÅva 05,044.002b*0278_01 buddhau pralÅne manasi pracintyà 05,044.002b*0278_02 vidyà hi sà brahmacaryeïa labhyà 05,044.002c avyaktavidyÃm abhidhÃsye purÃïÅæ; buddhyà ca te«Ãæ brahmacaryeïa siddhÃm 05,044.003 dh­tarëÂra uvÃca 05,044.003a avyaktavidyÃm iti yat sanÃtanÅæ; bravÅ«i tvaæ brahmacaryeïa siddhÃm 05,044.003b*0279_01 ÃdyÃæ vidyÃæ vadasi hi satyarÆpÃæ 05,044.003b*0279_02 yà prÃpyate brahmacaryeïa sadbhi÷ 05,044.003b*0280_01 yÃæ prÃpyaitÃæ martyalokaæ tyajanti 05,044.003b*0280_02 yà vai vidyà guruv­ddhe«u nityà 05,044.003b*0281_00 dh­tarëÂra uvÃca 05,044.003b*0281_01 brahmacaryeïa yà vidyà Óakyà veditum a¤jasà 05,044.003b*0281_02 tat kathaæ brahmacaryaæ syÃd etad vidvan bravÅhi me 05,044.003c anÃrabhyà vasatÅhÃrya kÃle; kathaæ brÃhmaïyam am­tatvaæ labheta 05,044.004 sanatsujÃta uvÃca 05,044.004a ye 'smiæl loke vijayantÅha kÃmÃn; brÃhmÅæ sthitim anutitik«amÃïÃ÷ 05,044.004c ta ÃtmÃnaæ nirharantÅha dehÃn; mu¤jÃd i«ÅkÃm iva sattvasaæsthÃ÷ 05,044.004d*0282_01 yadi sarve pramucyante kÃmà ye h­di saæsthitÃ÷ 05,044.004d*0282_02 atha m­tyor m­ta iti tatra brahma samaÓnute 05,044.005a ÓarÅram etau kuruta÷ pità mÃtà ca bhÃrata 05,044.005c ÃcÃryaÓÃstà yà jÃti÷ sà satyà sÃjarÃmarà 05,044.005d*0283_01 ÃcÃryatas tu yaj janma tat satyaæ vai tathÃm­tam 05,044.005d*0284_01 tasmÃt tÃm eva yatnena buddhimÃn pratipadyate 05,044.006a ÃcÃryayonim iha ye praviÓya; bhÆtvà garbhaæ brahmacaryaæ caranti 05,044.006c ihaiva te ÓÃstrakÃrà bhavanti; prahÃya dehaæ paramaæ yÃnti yogam 05,044.007a ya Ãv­ïoty avitathena karïÃ;v­taæ kurvann am­taæ saæprayacchan 05,044.007c taæ manyeta pitaraæ mÃtaraæ ca; tasmai na druhyet k­tam asya jÃnan 05,044.008a guruæ Ói«yo nityam abhimanyamÃna÷; svÃdhyÃyam icchec chucir apramatta÷ 05,044.008c mÃnaæ na kuryÃn na dadhÅta ro«am; e«a prathamo brahmacaryasya pÃda÷ 05,044.008d*0285_01 Ói«yav­ttikrameïaiva vidyÃm Ãpnoti ya÷ Óuci÷ 05,044.008d*0285_02 brahmacaryavratasyÃsya prathama÷ pÃda ucyate 05,044.009a ÃcÃryasya priyaæ kuryÃt prÃïair api dhanair api 05,044.009c karmaïà manasà vÃcà dvitÅya÷ pÃda ucyate 05,044.010a samà gurau yathà v­ttir gurupatnyÃæ tathà bhavet 05,044.010c yathoktakÃrÅ priyak­t t­tÅya÷ pÃda ucyate 05,044.010d*0286_01 ÃcÃryeïa k­taæ j¤Ãtvà bhÃvito 'smÅti manyate 05,044.010d*0286_02 taæ guruæ prati h­«Âa÷ saæst­tÅya÷ pÃda ucyate 05,044.010d*0287_01 ÃcÃryeïÃtmak­taæ vijÃna¤ 05,044.010d*0287_02 j¤Ãtvà cÃrthaæ bhÃvito 'smÅty anena 05,044.010d*0287_03 yan manyate taæ prati h­«Âabuddhi÷ 05,044.010d*0287_04 sa vai t­tÅyo brahmacaryasya pÃda÷ 05,044.011a nÃcÃryÃyehopak­tvà pravÃdaæ; prÃj¤a÷ kurvÅta naitad ahaæ karomi 05,044.011c itÅva manyeta na bhëayeta; sa vai caturtho brahmacaryasya pÃda÷ 05,044.011d*0288_01 evaæ vasantaæ yad upaplaved dhi 05,044.011d*0288_02 nÃcÃryÃya k­tam iti cÃbhimÃnÃt 05,044.011d*0288_03 prÃj¤o manye naitad ahaæ karomi 05,044.011d*0288_04 sa vai caturtho brahmacaryasya pÃda÷ 05,044.011d*0289_01 kÃlena pÃdaæ labhate tathÃrthaæ 05,044.011d*0289_02 tataÓ ca pÃdaæ guruyogataÓ ca 05,044.011d*0289_03 utsÃhayogena ca pÃdam ­cchec 05,044.011d*0289_04 chÃstreïa pÃdaæ ca tato 'bhiyÃti 05,044.011d*0290_01 j¤ÃnÃdayo dvÃdaÓa yasya rÆpam 05,044.011d*0290_02 anyÃni cÃÇgÃni tathà balaæ ca 05,044.011d*0290_03 ÃcÃryayoge phalatÅti cÃhur 05,044.011d*0290_04 brahmÃrthayogena ca brahmacaryam 05,044.012a evaæ vasantaæ yad upaplaved dhanam; ÃcÃryÃya tad anuprayacchet 05,044.012c satÃæ v­ttiæ bahuguïÃm evam eti; guro÷ putre bhavati ca v­ttir e«Ã 05,044.013a evaæ vasan sarvato vardhatÅha; bahÆn putrÃæl labhate ca prati«ÂhÃm 05,044.013c var«anti cÃsmai pradiÓo diÓaÓ ca; vasanty asmin brahmacarye janÃÓ ca 05,044.014a etena brahmacaryeïa devà devatvam Ãpnuvan 05,044.014c ­«ayaÓ ca mahÃbhÃgà brahmalokaæ manÅ«iïa÷ 05,044.015a gandharvÃïÃm anenaiva rÆpam apsarasÃm abhÆt 05,044.015c etena brahmacaryeïa sÆryo ahnÃya jÃyate 05,044.015d*0291_01 ÃkÃÇk«Ãrthasya saæyogÃd rasabhedÃrthinÃm iva 05,044.015d*0291_02 evaæ hy etat samÃj¤Ãya tÃd­g bhÃvaæ gatà ime 05,044.016a ya ÃÓayet pÃÂayec cÃpi rÃjan; sarvaæ ÓarÅraæ tapasà tapyamÃna÷ 05,044.016c etenÃsau bÃlyam atyeti vidvÃn; m­tyuæ tathà rodhayaty antakÃle 05,044.017a antavanta÷ k«atriya te jayanti; lokä janÃ÷ karmaïà nirmitena 05,044.017c brahmaiva vidvÃæs tena abhyeti sarvaæ; nÃnya÷ panthà ayanÃya vidyate 05,044.018 dh­tarëÂra uvÃca 05,044.018a ÃbhÃti Óuklam iva lohitam iva; atho k­«ïam athäjanaæ kÃdravaæ và 05,044.018c tad brÃhmaïa÷ paÓyati yo 'tra vidvÃn; kathaærÆpaæ tad am­tam ak«araæ padam 05,044.019 sanatsujÃta uvÃca 05,044.019a nÃbhÃti Óuklam iva lohitam iva; atho k­«ïam Ãyasam arkavarïam 05,044.019c na p­thivyÃæ ti«Âhati nÃntarik«e; naitat samudre salilaæ bibharti 05,044.020a na tÃrakÃsu na ca vidyud ÃÓritaæ; na cÃbhre«u d­Óyate rÆpam asya 05,044.020c na cÃpi vÃyau na ca devatÃsu; na tac candre d­Óyate nota sÆrye 05,044.021a naivark«u tan na yaju÷«u nÃpy atharvasu; na caiva d­Óyaty amale«u sÃmasu 05,044.021c rathaætare bÃrhate cÃpi rÃjan; mahÃvrate naiva d­Óyed dhruvaæ tat 05,044.022a apÃraïÅyaæ tamasa÷ parastÃt; tad antako 'py eti vinÃÓakÃle 05,044.022c aïÅyarÆpaæ k«uradhÃrayà tan; mahac ca rÆpaæ tv api parvatebhya÷ 05,044.023a sà prati«Âhà tad am­taæ lokÃs tad brahma tad yaÓa÷ 05,044.023c bhÆtÃni jaj¤ire tasmÃt pralayaæ yÃnti tatra ca 05,044.024a anÃmayaæ tan mahad udyataæ yaÓo; vÃco vikÃrÃn kavayo vadanti 05,044.024c tasmi¤ jagat sarvam idaæ prati«Âhitaæ; ye tad vidur am­tÃs te bhavanti 05,044.024d@002_0000 sanatsujÃta uvÃca 05,044.024d@002_0001 Óoka÷ krodhaÓ ca lobhaÓ ca kÃmo mÃna÷ parÃsutà 05,044.024d@002_0002 År«yà moho vivitsà ca k­pÃsÆyà jugupsutà 05,044.024d@002_0003 dvÃdaÓaite mahÃdo«Ã manu«yaprÃïanÃÓanÃ÷ 05,044.024d@002_0004 ekaikam ete rÃjendra manu«yÃn paryupÃsate 05,044.024d@002_0005 yair Ãvi«Âo nara÷ pÃpaæ mƬhasaæj¤o vyavasyati 05,044.024d@002_0006 sp­hayÃlur ugra÷ paru«o vÃvadÃnya÷ 05,044.024d@002_0007 krodhaæ bibhran manasà vai vikatthÅ 05,044.024d@002_0008 n­ÓaæsadharmÃ÷ «a¬ ime janà vai 05,044.024d@002_0009 prÃpyÃpy arthaæ nota sabhÃjayante 05,044.024d@002_0010 saæbhogasaævid vi«amo 'timÃnÅ 05,044.024d@002_0011 dattvà vikatthÅ k­païo durbalaÓ ca 05,044.024d@002_0012 bahupraÓaæsÅ vanitÃdvi sadaiva 05,044.024d@002_0013 saptaivoktÃ÷ pÃpaÓÅlà n­ÓaæsÃ÷ 05,044.024d@002_0014 dharmaÓ ca satyaæ ca tapo damaÓ ca 05,044.024d@002_0015 amÃtsaryaæ hrÅs titik«ÃnasÆyà 05,044.024d@002_0016 dÃnaæ Órutaæ caiva dh­ti÷ k«amà ca 05,044.024d@002_0017 mahÃvratà dvÃdaÓa brÃhmaïasya 05,044.024d@002_0018 yo naitebhya÷ pracyaved dvÃdaÓabhya÷ 05,044.024d@002_0019 sarvÃm apÅmÃæ p­thivÅæ sa Ói«yÃt 05,044.024d@002_0020 tribhir dvÃbhyÃm ekato vÃrthito yo 05,044.024d@002_0021 nÃsya svam astÅti ca veditavyam 05,044.024d@002_0022 damas tyÃgo 'thÃpramÃda ity ete«v am­taæ sthitam 05,044.024d@002_0023 etÃni brahmamukhyÃnÃæ brÃhmaïÃnÃæ manÅ«iïÃm 05,044.024d@002_0024 sad vÃsad và parÅvÃdo brÃhmaïasya na Óasyate 05,044.024d@002_0025 narakaprati«ÂhÃs te vai syur ya evaæ kurvate narÃ÷ 05,044.024d@002_0026 mado '«ÂÃdaÓado«a÷ sa syÃt purà yo 'prakÅrtita÷ 05,044.024d@002_0027 lokadve«yaæ prÃtikÆlyam abhyasÆyà m­«Ãvaca÷ 05,044.024d@002_0028 kÃmakrodhau pÃratantryaæ parivÃdo 'tha paiÓunam 05,044.024d@002_0029 arthahÃnir vivitsà ca mÃtsaryaæ prÃïipŬanam 05,044.024d@002_0030 År«yà moho 'tivÃdaÓ ca saæj¤ÃnÃÓo 'bhyasÆyità 05,044.024d@002_0031 tasmÃt prÃj¤o na mÃdyeta sadà hy etad vigarhitam 05,044.024d@002_0032 sauh­de vai «a¬ guïà veditavyÃ÷ 05,044.024d@002_0033 priye h­«yanty apriye ca vyathante 05,044.024d@002_0034 syÃd Ãtmana÷ suciraæ yÃcate yo 05,044.024d@002_0035 dadÃty ayÃcyam api deyaæ khalu syÃt 05,044.024d@002_0036 i«ÂÃn putrÃn vibhavÃn svÃæÓ ca dÃrÃn 05,044.024d@002_0037 abhyarthitaÓ cÃrhati ÓuddhabhÃva÷ 05,044.024d@002_0038 tyaktadravya÷ saævasen neha kÃmÃd 05,044.024d@002_0039 bhuÇkte karma svÃÓi«aæ bÃdhate ca 05,044.024d@002_0040 dravyavÃn guïavÃn evaæ tyÃgÅ bhavati sÃttvika÷ 05,044.024d@002_0041 pa¤ca bhÆtÃni pa¤cabhyo nivartayati tÃd­Óa÷ 05,044.024d@002_0042 etat sam­ddham apy Ærdhvaæ tapo bhavati kevalam 05,044.024d@002_0043 sattvÃt pracyavamÃnÃnÃæ saækalpena samÃhitam 05,044.024d@002_0044 yato yaj¤Ã÷ pravardhante satyasyaivÃvarodhanÃt 05,044.024d@002_0045 manasÃnyasya bhavati vÃcÃnyasyÃtha karmaïà 05,044.024d@002_0046 saækalpasiddhaæ puru«am asaækalpo 'dhiti«Âhati 05,044.024d@002_0047 brÃhmaïasya viÓe«eïa kiæ cÃnyad api me Óruïu 05,044.024d@002_0048 adhyÃpayen mahad etad yaÓasyaæ 05,044.024d@002_0049 vÃco vikÃraæ kavayo vadanti 05,044.024d@002_0050 asmin yoge sarvam idaæ prati«Âhitaæ 05,044.024d@002_0051 ye tad vidur am­tÃs te bhavanti 05,044.024d@002_0052 na karmaïà suk­tenaiva rÃjan 05,044.024d@002_0053 satyaæ vadej juhuyÃd và yajed và 05,044.024d@002_0054 naitena bÃlo 'm­tyum abhyeti rÃjan 05,044.024d@002_0055 ratiæ cÃsau na labhaty antakÃle 05,044.024d@002_0056 tÆ«ïÅm eka upÃsÅta ce«Âeta manasÃpi na 05,044.024d@002_0057 tathà saæstutinindÃbhyÃæ prÅtiro«au vivarjayet 05,044.024d@002_0058 atraiva ti«Âhan k«atriya brahmÃviÓati paÓyati 05,044.024d@002_0059 vede«u cÃnupÆrvyeïa etad vidvan bravÅmi te 05,044.024d*0292_01 tad etad ahnà saæsthitaæ bhÃti sarvaæ 05,044.024d*0292_02 tad Ãtmavit paÓyati j¤ÃnayogÃt 05,044.024d*0293_01 tasmi¤ jagat sarvam idaæ prati«Âhitaæ 05,044.024d*0293_02 ya etad vidur am­tÃs te bhavanti 05,045.001 sanatsujÃta uvÃca 05,045.001a yat tac chukraæ mahaj jyotir dÅpyamÃnaæ mahad yaÓa÷ 05,045.001c tad vai devà upÃsante yasmÃd arko virÃjate 05,045.001e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.002a ÓukrÃd brahma prabhavati brahma Óukreïa vardhate 05,045.002c tac chukraæ jyoti«Ãæ madhye 'taptaæ tapati tÃpanam 05,045.002e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.003a Ãpo 'tha adbhya÷ salilasya madhye; ubhau devau ÓiÓriyÃte 'ntarik«e 05,045.003c sa sadhrÅcÅ÷ sa vi«ÆcÅr vasÃnÃ; ubhe bibharti p­thivÅæ divaæ ca 05,045.003e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.003f*0294_01 apa eva sasarjÃdau tÃsu vÅryam athÃs­jat 05,045.003f*0294_02 tad aï¬am abhavad dhaimaæ sahasrÃæÓusamaprabham 05,045.003f*0294_03 tasmi¤ jaj¤e svayaæ brahmà sarvalokapitÃmaha÷ 05,045.003f*0294_04 yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.004a ubhau ca devau p­thivÅæ divaæ ca; diÓaÓ ca Óukraæ bhuvanaæ bibharti 05,045.004c tasmÃd diÓa÷ saritaÓ ca sravanti; tasmÃt samudrà vihità mahÃnta÷ 05,045.004e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.005a cakre rathasya ti«Âhantaæ dhruvasyÃvyayakarmaïa÷ 05,045.005c ketumantaæ vahanty aÓvÃs taæ divyam ajaraæ divi 05,045.005e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.006a na sÃd­Óye ti«Âhati rÆpam asya; na cak«u«Ã paÓyati kaÓ cid enam 05,045.006c manÅ«ayÃtho manasà h­dà ca; ya evaæ vidur am­tÃs te bhavanti 05,045.006d*0295_01 yasya deve parà bhaktir yathà deve tathà gurau 05,045.006d*0295_02 tasya te kathità hy arthÃ÷ prakÃÓante mahÃtmana÷ 05,045.006e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.007a dvÃdaÓapÆgÃæ saritaæ devarak«itam 05,045.007c madhu ÅÓantas tadà saæcaranti ghoram 05,045.007e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.008a tad ardhamÃsaæ pibati saæcitya bhramaro madhu 05,045.008c ÅÓÃna÷ sarvabhÆte«u havirbhÆtam akalpayat 05,045.008e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.009a hiraïyaparïam aÓvattham abhipatya apak«akÃ÷ 05,045.009c te tatra pak«iïo bhÆtvà prapatanti yathÃdiÓam 05,045.009e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.010a pÆrïÃt pÆrïÃny uddharanti pÆrïÃt pÆrïÃni cakrire 05,045.010c haranti pÆrïÃt pÆrïÃni pÆrïam evÃvaÓi«yate 05,045.010e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.011a tasmÃd vai vÃyur ÃyÃtas tasmiæÓ ca prayata÷ sadà 05,045.011c tasmÃd agniÓ ca somaÓ ca tasmiæÓ ca prÃïa Ãtata÷ 05,045.011c*0296_01 **** **** yasmiæÓ ca pralayaæ gatau 05,045.011c*0296_02 tasmÃd vai vÃyur Ãtata÷ 05,045.011d*0297_01 yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.011d*0298_01 yasmÃd vai vÃyur ÃyÃto yasmÃc ca prÃïa Ãgata÷ 05,045.011d*0299_01 tat prati«ÂhÃs tad am­taæ lokÃs tad brahma tad yaÓa÷ 05,045.011d*0299_02 bhÆtÃni jaj¤ire tasmÃt pralayaæ yÃnti tatra ca 05,045.011d*0299_03 yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.012a sarvam eva tato vidyÃt tat tad vaktuæ na Óaknuma÷ 05,045.012c yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.013a apÃnaæ girati prÃïa÷ prÃïaæ girati candramÃ÷ 05,045.013c Ãdityo girate candram Ãdityaæ girate para÷ 05,045.013e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.014a ekaæ pÃdaæ notk«ipati salilÃd dhaæsa uccaran 05,045.014c taæ cet satatam ­tvijaæ na m­tyur nÃm­taæ bhavet 05,045.014e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.014f*0300_01 aÇgu«ÂhamÃtra÷ puru«o 'ntarÃtmà 05,045.014f*0300_02 liÇgasya yogena sa yÃti nityam 05,045.014f*0300_03 tam ÅÓam Ŭyam anukalpam Ãdyaæ 05,045.014f*0300_04 paÓyanti mƬhà na virÃjamÃnam 05,045.014f*0300_05 yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.014f*0301_01 nÃtmÃnam Ãtmastham avaiti mƬha÷ 05,045.014f*0301_02 saæsÃrakÆpe parivartate ya÷ 05,045.014f*0301_03 tyaktvÃtmarÆpaæ vi«ayÃæÓ ca bhuÇkte 05,045.014f*0301_04 sa vai jano gardabha eva sÃk«Ãt 05,045.014f*0301_05 yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.015a evaæ devo mahÃtmà sa pÃvakaæ puru«o giran 05,045.015c yo vai taæ puru«aæ veda tasyehÃtmà na ri«yate 05,045.015e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.016a ya÷ sahasraæ sahasrÃïÃæ pak«Ãn saætatya saæpatet 05,045.016c madhyame madhya Ãgacched api cet syÃn manojava÷ 05,045.016e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.017a na darÓane ti«Âhati rÆpam asya; paÓyanti cainaæ suviÓuddhasattvÃ÷ 05,045.017c hito manÅ«Å manasÃbhipaÓyed; ye taæ Órayeyur am­tÃs te bhavanti 05,045.017e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.018a gÆhanti sarpà iva gahvarÃïi; svaÓik«ayà svena v­ttena martyÃ÷ 05,045.018c te«u pramuhyanti janà vimƬhÃ; yathÃdhvÃnaæ mohayante bhayÃya 05,045.018e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.019a sadà sadÃsatk­ta÷ syÃn na m­tyur am­taæ kuta÷ 05,045.019c satyÃn­te satyasamÃnabandhane; sataÓ ca yonir asataÓ caika eva 05,045.019e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.020a na sÃdhunà nota asÃdhunà vÃ; samÃnam etad d­Óyate mÃnu«e«u 05,045.020c samÃnam etad am­tasya vidyÃd; evaæyukto madhu tad vai parÅpset 05,045.020e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.021a nÃsyÃtivÃdà h­dayaæ tÃpayanti; nÃnadhÅtaæ nÃhutam agnihotram 05,045.021c mano brÃhmÅæ laghutÃm ÃdadhÅta; praj¤Ãnam asya nÃma dhÅrà labhante 05,045.021e yoginas taæ prapaÓyanti bhagavantaæ sanÃtanam 05,045.022a evaæ ya÷ sarvabhÆte«u ÃtmÃnam anupaÓyati 05,045.022c anyatrÃnyatra yukte«u kiæ sa Óocet tata÷ param 05,045.023a yathodapÃne mahati sarvata÷ saæplutodake 05,045.023c evaæ sarve«u vede«u brÃhmaïasya vijÃnata÷ 05,045.024a aÇgu«ÂhamÃtra÷ puru«o mahÃtmÃ; na d­Óyate 'sau h­daye nivi«Âa÷ 05,045.024c ajaÓ caro divÃrÃtram atandritaÓ ca; sa taæ matvà kavir Ãste prasanna÷ 05,045.025a aham evÃsmi vo mÃtà pità putro 'smy ahaæ puna÷ 05,045.025c ÃtmÃham api sarvasya yac ca nÃsti yad asti ca 05,045.026a pitÃmaho 'smi sthavira÷ pità putraÓ ca bhÃrata 05,045.026c mamaiva yÆyam Ãtmasthà na me yÆyaæ na vo 'py aham 05,045.027a Ãtmaiva sthÃnaæ mama janma cÃtmÃ; vedaprokto 'ham ajaraprati«Âha÷ 05,045.028a aïor aïÅyÃn sumanÃ÷ sarvabhÆte«u jÃg­mi 05,045.028c pitaraæ sarvabhÆtÃnÃæ pu«kare nihitaæ vidu÷ 05,045.028d*0302_01 vi«aæ bhuÇk«va sahÃmÃtyair vinÃÓaæ prÃpnuhi dhruvam 05,045.028d*0302_02 rÃjan kena vinà nÃbhyÃæ sphÅtaæ k­«ïÃjinaæ varam 05,046.000*0303_01 nama÷ puæse purÃïÃya pÆrïÃnandÃya vi«ïave 05,046.000*0303_02 nirastanikhiladhvÃntatejase viÓvahetave 05,046.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,046.001a evaæ sanatsujÃtena vidureïa ca dhÅmatà 05,046.001c sÃrdhaæ kathayato rÃj¤a÷ sà vyatÅyÃya ÓarvarÅ 05,046.002a tasyÃæ rajanyÃæ vyu«ÂÃyÃæ rÃjÃna÷ sarva eva te 05,046.002c sabhÃm ÃviviÓur h­«ÂÃ÷ sÆtasyopadid­k«ayà 05,046.003a ÓuÓrÆ«amÃïÃ÷ pÃrthÃnÃæ vaco dharmÃrthasaæhitam 05,046.003c dh­tarëÂramukhÃ÷ sarve yayÆ rÃjasabhÃæ ÓubhÃm 05,046.004a sudhÃvadÃtÃæ vistÅrïÃæ kanakÃjirabhÆ«itÃm 05,046.004c candraprabhÃæ surucirÃæ siktÃæ paramavÃriïà 05,046.005a rucirair Ãsanai÷ stÅrïÃæ käcanair dÃravair api 05,046.005c aÓmasÃramayair dÃntai÷ svÃstÅrïai÷ sottaracchadai÷ 05,046.006a bhÅ«mo droïa÷ k­pa÷ Óalya÷ k­tavarmà jayadratha÷ 05,046.006c aÓvatthÃmà vikarïaÓ ca somadattaÓ ca bÃhlika÷ 05,046.007a viduraÓ ca mahÃprÃj¤o yuyutsuÓ ca mahÃratha÷ 05,046.007c sarve ca sahitÃ÷ ÓÆrÃ÷ pÃrthivà bharatar«abha 05,046.007e dh­tarëÂraæ purask­tya viviÓus tÃæ sabhÃæ ÓubhÃm 05,046.008a du÷ÓÃsanaÓ citrasena÷ ÓakuniÓ cÃpi saubala÷ 05,046.008c durmukho du÷saha÷ karïa ulÆko 'tha viviæÓati÷ 05,046.008d*0304_01 du÷ÓÃsana÷ saubalaÓ ca Óakuni÷ ÓalatoÓalau 05,046.008d*0305_01 ete cÃnye ca bahava÷ pÃrthivà bharatar«abha 05,046.009a kururÃjaæ purask­tya duryodhanam amar«aïam 05,046.009c viviÓus tÃæ sabhÃæ rÃjan surÃ÷ Óakrasado yathà 05,046.010a ÃviÓadbhis tadà rÃja¤ ÓÆrai÷ parighabÃhubhi÷ 05,046.010c ÓuÓubhe sà sabhà rÃjan siæhair iva girer guhà 05,046.011a te praviÓya mahe«vÃsÃ÷ sabhÃæ samitiÓobhanÃ÷ 05,046.011c ÃsanÃni mahÃrhÃïi bhejire sÆryavarcasa÷ 05,046.012a Ãsanasthe«u sarve«u te«u rÃjasu bhÃrata 05,046.012c dvÃ÷stho nivedayÃm Ãsa sÆtaputram upasthitam 05,046.013a ayaæ sa ratha ÃyÃti yo 'yÃsÅt pÃï¬avÃn prati 05,046.013c dÆto nas tÆrïam ÃyÃta÷ saindhavai÷ sÃdhuvÃhibhi÷ 05,046.014a upayÃya tu sa k«ipraæ rathÃt praskandya kuï¬alÅ 05,046.014c praviveÓa sabhÃæ pÆrïÃæ mahÅpÃlair mahÃtmabhi÷ 05,046.015 saæjaya uvÃca 05,046.015a prÃpto 'smi pÃï¬avÃn gatvà tad vijÃnÅta kauravÃ÷ 05,046.015c yathÃvaya÷ kurÆn sarvÃn pratinandanti pÃï¬avÃ÷ 05,046.016a abhivÃdayanti v­ddhÃæÓ ca vayasyÃæÓ ca vayasyavat 05,046.016c yÆnaÓ cÃbhyavadan pÃrthÃ÷ pratipÆjya yathÃvaya÷ 05,046.017a yathÃhaæ dh­tarëÂreïa Ói«Âa÷ pÆrvam ito gata÷ 05,046.017c abruvaæ pÃï¬avÃn gatvà tan nibodhata pÃrthivÃ÷ 05,046.017d*0306_01 abrÆtÃæ tÃta dharmeïa vÃsudevadhanaæjayau 05,047.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,047.001a p­cchÃmi tvÃæ saæjaya rÃjamadhye; kim abravÅd vÃkyam adÅnasattva÷ 05,047.001c dhanaæjayas tÃta yudhÃæ praïetÃ; durÃtmanÃæ jÅvitacchin mahÃtmà 05,047.002 saæjaya uvÃca 05,047.002a duryodhano vÃcam imÃæ Ó­ïotu; yad abravÅd arjuno yotsyamÃna÷ 05,047.002c yudhi«ÂhirasyÃnumate mahÃtmÃ; dhanaæjaya÷ Ó­ïvata÷ keÓavasya 05,047.003a anvatrasto bÃhuvÅryaæ vidÃna; upahvare vÃsudevasya dhÅra÷ 05,047.003c avocan mÃæ yotsyamÃna÷ kirÅÂÅ; madhye brÆyà dhÃrtarëÂraæ kurÆïÃm 05,047.003d*0307_01 saæÓ­ïvatas tasya durbhëiïo vai 05,047.003d*0307_02 durÃtmana÷ sÆtaputrasya sÆta 05,047.003d*0307_03 yo yoddhum ÃÓaæsati mÃæ sadaiva 05,047.003d*0307_04 mandapraj¤a÷ kÃlapakvo 'timƬha÷ 05,047.004a ye vai rÃjÃna÷ pÃï¬avÃyodhanÃya; samÃnÅtÃ÷ Ó­ïvatÃæ cÃpi te«Ãm 05,047.004c yathà samagraæ vacanaæ mayoktaæ; sahÃmÃtyaæ ÓrÃvayethà n­paæ tam 05,047.005a yathà nÆnaæ devarÃjasya devÃ÷; ÓuÓrÆ«ante vajrahastasya sarve 05,047.005c tathÃÓ­ïvan pÃï¬avÃ÷ s­¤jayÃÓ ca; kirÅÂinà vÃcam uktÃæ samarthÃm 05,047.006a ity abravÅd arjuno yotsyamÃno; gÃï¬Åvadhanvà lohitapadmanetra÷ 05,047.006c na ced rÃjyaæ mu¤cati dhÃrtarëÂro; yudhi«ÂhirasyÃjamŬhasya rÃj¤a÷ 05,047.006e asti nÆnaæ karma k­taæ purastÃd; anirvi«Âaæ pÃpakaæ dhÃrtarëÂrai÷ 05,047.007a ye«Ãæ yuddhaæ bhÅmasenÃrjunÃbhyÃæ; tathÃÓvibhyÃæ vÃsudevena caiva 05,047.007b*0308_01 tathà päcÃlai÷ s­¤jayaiÓ cÃpi rÃjan 05,047.007c Óaineyena dhruvam ÃttÃyudhena; dh­«ÂadyumnenÃtha Óikhaï¬inà ca 05,047.007e yudhi«Âhireïendrakalpena caiva; yo 'padhyÃnÃn nirdahed gÃæ divaæ ca 05,047.008a taiÓ ced yuddhaæ manyate dhÃrtarëÂro; nirv­tto 'rtha÷ sakala÷ pÃï¬avÃnÃm 05,047.008b*0309_01 nÆnaæ hy etÃn nirdahed gÃï¬ivaæ ca 05,047.008c mà tat kÃr«Å÷ pÃï¬avÃrthÃya hetor; upaihi yuddhaæ yadi manyase tvam 05,047.009a yÃæ tÃæ vane du÷khaÓayyÃm uvÃsa; pravrÃjita÷ pÃï¬avo dharmacÃrÅ 05,047.009b*0310_01 tapodamÃbhyÃæ dharmaguptyà dhanena 05,047.009c ÃÓi«yate du÷khatarÃm anarthÃm; antyÃæ ÓayyÃæ dhÃrtarëÂra÷ parÃsu÷ 05,047.010a hriyà j¤Ãnena tapasà damena; krodhenÃtho dharmaguptyà dhanena 05,047.010c anyÃyav­tta÷ kurupÃï¬aveyÃn; adhyÃti«Âhad dhÃrtarëÂro durÃtmà 05,047.011a mÃyopadha÷ praïidhÃnÃrjavÃbhyÃæ; tapodamÃbhyÃæ dharmaguptyà balena 05,047.011c satyaæ bruvan prÅtiyuktyÃn­tena; titik«amÃïa÷ kliÓyamÃno 'tivelam 05,047.012a yadà jye«Âha÷ pÃï¬ava÷ saæÓitÃtmÃ; krodhaæ yat taæ var«apÆgÃn sughoram 05,047.012c avasra«Âà kuru«Ædv­ttacetÃs; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.013a k­«ïavartmeva jvalita÷ samiddho; yathà dahet kak«am agnir nidÃghe 05,047.013c evaæ dagdhà dhÃrtarëÂrasya senÃæ; yudhi«Âhira÷ krodhadÅpto 'nuvÅk«ya 05,047.014a yadà dra«Âà bhÅmasenaæ raïasthaæ; gadÃhastaæ krodhavi«aæ vamantam 05,047.014c durmar«aïaæ pÃï¬avaæ bhÅmavegaæ; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.014c*0311_01 api guptam indrakalpair n­pÃlai÷ 05,047.014d*0312_01 senÃgragaæ daæÓitaæ bhÅmasenaæ 05,047.014d*0312_02 svÃlak«aïaæ vÅrahaïaæ pare«Ãm 05,047.014d*0312_03 ghnantaæ camÆm antakasaænikÃÓaæ 05,047.014d*0312_04 tadà smartà vacanasyÃtimÃnÅ 05,047.014d*0312_05 yadà dra«Âà bhÅmasenena nÃgÃn 05,047.014d*0312_06 nipÃtitÃn girikÆÂaprakÃÓÃn 05,047.014d*0312_07 kumbhair ivÃs­g vamato bhinnakumbhÃæs 05,047.014d*0312_08 tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.015a mahÃsiæho gÃva iva praviÓya; gadÃpÃïir dhÃrtarëÂrÃn upetya 05,047.015c yadà bhÅmo bhÅmarÆpo nihantÃ; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.016a mahÃbhaye vÅtabhaya÷ k­tÃstra÷; samÃgame ÓatrubalÃvamardÅ 05,047.016c sak­d rathena pratiyÃd rathaughÃn; padÃtisaæghÃn gadayÃbhinighnan 05,047.017a sainyÃn anekÃæs tarasà vim­dnan; yadà k«eptà dhÃrtarëÂrasya sainyam 05,047.017c chindan vanaæ paraÓuneva ÓÆras; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.018a t­ïaprÃyaæ jvalaneneva dagdhaæ; grÃmaæ yathà dhÃrtarëÂra÷ samÅk«ya 05,047.018c pakvaæ sasyaæ vaidyuteneva dagdhaæ; parÃsiktaæ vipulaæ svaæ balaugham 05,047.019a hatapravÅraæ vimukhaæ bhayÃrtaæ; parÃÇmukhaæ prÃyaÓo 'dh­«Âayodham 05,047.019c ÓastrÃrci«Ã bhÅmasenena dagdhaæ; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.020a upÃsaÇgÃd uddharan dak«iïena; para÷ÓatÃn nakulaÓ citrayodhÅ 05,047.020c yadà rathÃgryo rathina÷ pracetÃ; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.021a sukhocito du÷khaÓayyÃæ vane«u; dÅrghaæ kÃlaæ nakulo yÃm aÓeta 05,047.021c ÃÓÅvi«a÷ kruddha iva Óvasan bh­Óaæ; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.022a tyaktÃtmÃna÷ pÃrthivÃyodhanÃya; samÃdi«Âà dharmarÃjena vÅrÃ÷ 05,047.022c rathai÷ Óubhrai÷ sainyam abhidravanto; d­«Âvà paÓcÃt tapsyate dhÃrtarëÂra÷ 05,047.023a ÓiÓÆn k­tÃstrÃn aÓiÓuprakÃÓÃn; yadà dra«Âà kaurava÷ pa¤ca ÓÆrÃn 05,047.023c tyaktvà prÃïÃn kekayÃn Ãdravantas; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.024a yadà gatodvÃham akÆjanÃk«aæ; suvarïatÃraæ ratham ÃtatÃyÅ 05,047.024c dÃntair yuktaæ sahadevo 'dhirƬha÷; ÓirÃæsi rÃj¤Ãæ k«epsyate mÃrgaïaughai÷ 05,047.025a mahÃbhaye saæprav­tte rathasthaæ; vivartamÃnaæ samare k­tÃstram 05,047.025c sarvÃæ diÓaæ saæpatantaæ samÅk«ya; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.026a hrÅni«edho nipuïa÷ satyavÃdÅ; mahÃbala÷ sarvadharmopapanna÷ 05,047.026c gÃndhÃrim Ãrcchaæs tumule k«iprakÃrÅ; k«eptà janÃn sahadevas tarasvÅ 05,047.027a yadà dra«Âà draupadeyÃn mahe«Æ¤; ÓÆrÃn k­tÃstrÃn rathayuddhakovidÃn 05,047.027c ÃÓÅvi«Ãn ghoravi«Ãn ivÃyatas; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.028a yadÃbhimanyu÷ paravÅraghÃtÅ; Óarai÷ parÃn megha ivÃbhivar«an 05,047.028c vigÃhità k­«ïasama÷ k­tÃstras; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.029a yadà dra«Âà bÃlam abÃlavÅryaæ; dvi«accamÆæ m­tyum ivÃpatantam 05,047.029c saubhadram indrapratimaæ k­tÃstraæ; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.030a prabhadrakÃ÷ ÓÅghratarà yuvÃno; viÓÃradÃ÷ siæhasamÃnavÅryÃ÷ 05,047.030c yadà k«eptÃro dhÃrtarëÂrÃn sasainyÃæs; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.031a v­ddhau virÃÂadrupadau mahÃrathau; p­thak camÆbhyÃm abhivartamÃnau 05,047.031c yadà dra«ÂÃrau dhÃrtarëÂrÃn sasainyÃæs; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.032a yadà k­tÃstro drupada÷ pracinva¤; ÓirÃæsi yÆnÃæ samare rathastha÷ 05,047.032c kruddha÷ ÓaraiÓ chetsyati cÃpamuktais; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.033a yadà virÃÂa÷ paravÅraghÃtÅ; marmÃntare ÓatrucamÆæ prave«Âà 05,047.033c matsyai÷ sÃrdham an­ÓaæsarÆpais; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.034a jye«Âhaæ mÃtsyÃnÃm an­ÓaæsarÆpaæ; virÃÂaputraæ rathinaæ purastÃt 05,047.034c yadà dra«Âà daæÓitaæ pÃï¬avÃrthe; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.035a raïe hate kauravÃïÃæ pravÅre; Óikhaï¬inà sattame ÓaætanÆje 05,047.035c na jÃtu na÷ Óatravo dhÃrayeyur; asaæÓayaæ satyam etad bravÅmi 05,047.036a yadà Óikhaï¬Å rathina÷ pracinvan; bhÅ«maæ rathenÃbhiyÃtà varÆthÅ 05,047.036c divyair hayair avam­dnan rathaughÃæs; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.037a yadà dra«Âà s­¤jayÃnÃm anÅke; dh­«Âadyumnaæ pramukhe rocamÃnam 05,047.037c astraæ yasmai guhyam uvÃca dhÅmÃn; droïas tadà tapsyati dhÃrtarëÂra÷ 05,047.038a yadà sa senÃpatir aprameya÷; parÃbhavann i«ubhir dhÃrtarëÂrÃn 05,047.038c droïaæ raïe Óatrusaho 'bhiyÃtÃ; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.039a hrÅmÃn manÅ«Å balavÃn manasvÅ; sa lak«mÅvÃn somakÃnÃæ prabarha÷ 05,047.039c na jÃtu taæ Óatravo 'nye saheran; ye«Ãæ sa syÃd agraïÅr v­«ïisiæha÷ 05,047.040a brÆyÃc ca mà prav­ïÅ«veti loke; yuddhe 'dvitÅyaæ sacivaæ rathastham 05,047.040c Óiner naptÃraæ prav­ïÅma sÃtyakiæ; mahÃbalaæ vÅtabhayaæ k­tÃstram 05,047.040d*0313_01 mahorasko dÅrghabÃhu÷ pramÃthÅ 05,047.040d*0313_02 yuddhe 'dvitÅya÷ paramÃstravedÅ 05,047.040d*0313_03 Óiner naptà tÃlamÃtrÃyudho 'yaæ 05,047.040d*0313_04 mahÃratho vÅtabhaya÷ k­tÃstra÷ 05,047.041a yadà ÓinÅnÃm adhipo mayokta÷; Óarai÷ parÃn megha iva pravar«an 05,047.041c pracchÃdayi«ya¤ ÓarajÃlena yodhÃæs; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.042a yadà dh­tiæ kurute yotsyamÃna÷; sa dÅrghabÃhur d­¬hadhanvà mahÃtmà 05,047.042c siæhasyeva gandham ÃghrÃya gÃva÷; saæve«Âante Óatravo 'smÃd yathÃgne÷ 05,047.043a sa dÅrghabÃhur d­¬hadhanvà mahÃtmÃ; bhindyÃd girÅn saæharet sarvalokÃn 05,047.043c astre k­tÅ nipuïa÷ k«iprahasto; divi sthita÷ sÆrya ivÃbhibhÃti 05,047.044a citra÷ sÆk«ma÷ suk­to yÃdavasya; astre yogo v­«ïisiæhasya bhÆyÃn 05,047.044c yathÃvidhaæ yogam Ãhu÷ praÓastaæ; sarvair guïai÷ sÃtyakis tair upeta÷ 05,047.045a hiraïmayaæ ÓvetahayaiÓ caturbhir; yadà yuktaæ syandanaæ mÃdhavasya 05,047.045c dra«Âà yuddhe sÃtyaker vai suyodhanas; tadà tapsyaty ak­tÃtmà sa manda÷ 05,047.046a yadà rathaæ hemamaïiprakÃÓaæ; ÓvetÃÓvayuktaæ vÃnaraketum ugram 05,047.046c dra«Âà raïe saæyataæ keÓavena; tadà tapsyaty ak­tÃtmà sa manda÷ 05,047.047a yadà maurvyÃs talani«pe«am ugraæ; mahÃÓabdaæ vajrani«pe«atulyam 05,047.047c vidhÆyamÃnasya mahÃraïe mayÃ; gÃï¬Åvasya Óro«yati mandabuddhi÷ 05,047.048a tadà mƬho dh­tarëÂrasya putras; taptà yuddhe durmatir du÷sahÃya÷ 05,047.048c d­«Âvà sainyaæ bÃïavar«ÃndhakÃraæ; prabhajyantaæ gokulavad raïÃgre 05,047.049a balÃhakÃd uccarantÅva vidyut; sahasraghnÅ dvi«atÃæ saægame«u 05,047.049a*0314_01 vidyut sphuliÇgÃn iva ghorarÆpÃn 05,047.049c asthicchido marmabhido vamec charÃæs; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.050a yadà dra«Âà jyÃmukhÃd bÃïasaæghÃn; gÃï¬ÅvamuktÃn patata÷ ÓitÃgrÃn 05,047.050c nÃgÃn hayÃn varmiïaÓ cÃdadÃnÃæs; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.051a yadà manda÷ parabÃïÃn vimuktÃn; mame«ubhir hriyamÃïÃn pratÅpam 05,047.051c tiryag vidvÃæÓ chidyamÃnÃn k«uraprais; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.052a yadà vipÃÂhà madbhujavipramuktÃ; dvijÃ÷ phalÃnÅva mahÅruhÃgrÃt 05,047.052c pracchettÃra uttamÃÇgÃni yÆnÃæ; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.053a yadà dra«Âà patata÷ syandanebhyo; mahÃgajebhyo 'ÓvagatÃæÓ ca yodhÃn 05,047.053c Óarair hatÃn pÃtitÃæÓ caiva raÇge; tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.053d*0315_01 asaæprÃptÃn astrapathaæ parasya 05,047.053d*0315_02 yadà dra«Âà naÓyato dhÃrtarëÂrÃn 05,047.053d*0315_03 akurvata÷ karma yuddhe samantÃt 05,047.053d*0315_04 tadà yuddhaæ dhÃrtarëÂro 'nvatapsyat 05,047.054a padÃtisaæghÃn rathasaæghÃn samantÃd; vyÃttÃnana÷ kÃla ivÃtate«u÷ 05,047.054c praïotsyÃmi jvalitair bÃïavar«ai÷; ÓatrÆæs tadà tapsyati mandabuddhi÷ 05,047.055a sarvà diÓa÷ saæpatatà rathena; rajodhvastaæ gÃï¬ivenÃpak­ttam 05,047.055c yadà dra«Âà svabalaæ saæpramƬhaæ; tadà paÓcÃt tapsyati mandabuddhi÷ 05,047.056a kÃædigbhÆtaæ chinnagÃtraæ visaæj¤aæ; duryodhano drak«yati sarvasainyam 05,047.056c hatÃÓvavÅrÃgryanarendranÃgaæ; pipÃsitaæ ÓrÃntapatraæ bhayÃrtam 05,047.057a Ãrtasvaraæ hanyamÃnaæ hataæ ca; vikÅrïakeÓÃsthikapÃlasaægham 05,047.057c prajÃpate÷ karma yathÃrdhani«Âhitaæ; tadà d­«Âvà tapsyate mandabuddhi÷ 05,047.058a yadà rathe gÃï¬ivaæ vÃsudevaæ; divyaæ ÓaÇkhaæ päcajanyaæ hayÃæÓ ca 05,047.058b*0316_01 yadà mÆrvyÃæ mÆlani÷Óe«am ugraæ 05,047.058b*0316_02 mahÃÓabdaæ vajrani«pe«atulyam 05,047.058b*0316_03 dodhÆyamÃnasya mahÃraïe mayà 05,047.058b*0316_04 gäjÅvanÃdaæ Óro«yate mandabuddhi÷ 05,047.058c tÆïÃv ak«ayyau devadattaæ ca mÃæ ca; dra«Âà yuddhe dhÃrtarëÂra÷ sametÃn 05,047.059a udvartayan dasyusaæghÃn sametÃn; pravartayan yugam anyad yugÃnte 05,047.059c yadà dhak«yÃmy agnivat kauraveyÃæs; tadà taptà dh­tarëÂra÷ saputra÷ 05,047.060a sahabhrÃtà sahaputra÷ sasainyo; bhra«ÂaiÓvarya÷ krodhavaÓo 'lpacetÃ÷ 05,047.060c darpasyÃnte vihite vepamÃna÷; paÓcÃn mandas tapsyati dhÃrtarëÂra÷ 05,047.061a pÆrvÃhïe mÃæ k­tajapyaæ kadà cid; vipra÷ provÃcodakÃnte manoj¤am 05,047.061c kartavyaæ te du«karaæ karma pÃrtha; yoddhavyaæ te Óatrubhi÷ savyasÃcin 05,047.062a indro và te harivÃn vajrahasta÷; purastÃd yÃtu samare 'rÅn vinighnan 05,047.062c sugrÅvayuktena rathena và te; paÓcÃt k­«ïo rak«atu vÃsudeva÷ 05,047.063a vavre cÃhaæ vajrahastÃn mahendrÃd; asmin yuddhe vÃsudevaæ sahÃyam 05,047.063c sa me labdho dasyuvadhÃya k­«ïo; manye caitad vihitaæ daivatair me 05,047.064a ayudhyamÃno manasÃpi yasya; jayaæ k­«ïa÷ puru«asyÃbhinandet 05,047.064c dhruvaæ sarvÃn so 'bhyatÅyÃd amitrÃn; sendrÃn devÃn mÃnu«e nÃsti cintà 05,047.065a sa bÃhubhyÃæ sÃgaram uttitÅr«en; mahodadhiæ salilasyÃprameyam 05,047.065c tejasvinaæ k­«ïam atyantaÓÆraæ; yuddhena yo vÃsudevaæ jigÅ«et 05,047.066a giriæ ya iccheta talena bhettuæ; Óiloccayaæ Óvetam atipramÃïam 05,047.066c tasyaiva pÃïi÷ sanakho viÓÅryen; na cÃpi kiæ cit sa gires tu kuryÃt 05,047.067a agniæ samiddhaæ Óamayed bhujÃbhyÃæ; candraæ ca sÆryaæ ca nivÃrayeta 05,047.067c hared devÃnÃm am­taæ prasahya; yuddhena yo vÃsudevaæ jigÅ«et 05,047.068a yo rukmiïÅm ekarathena bhojyÃm; utsÃdya rÃj¤Ãæ vi«ayaæ prasahya 05,047.068c uvÃha bhÃryÃæ yaÓasà jvalantÅæ; yasyÃæ jaj¤e raukmiïeyo mahÃtmà 05,047.069a ayaæ gÃndhÃrÃæs tarasà saæpramathya; jitvà putrÃn nagnajita÷ samagrÃn 05,047.069c baddhaæ mumoca vinadantaæ prasahya; sudarÓanÅyaæ devatÃnÃæ lalÃmam 05,047.070a ayaæ kavÃÂe nijaghÃna pÃï¬yaæ; tathà kaliÇgÃn dantakÆre mamarda 05,047.070c anena dagdhà var«apÆgÃn vinÃthÃ; vÃrÃïasÅ nagarÅ saæbabhÆva 05,047.071a yaæ sma yuddhe manyate 'nyair ajeyam; ekalavyaæ nÃma ni«ÃdarÃjam 05,047.071c vegeneva Óailam abhihatya jambha÷; Óete sa k­«ïena hata÷ parÃsu÷ 05,047.072a tathograsenasya sutaæ pradu«Âaæ; v­«ïyandhakÃnÃæ madhyagÃæ tapantam 05,047.072c apÃtayad baladevadvitÅyo; hatvà dadau cograsenÃya rÃjyam 05,047.073a ayaæ saubhaæ yodhayÃm Ãsa khasthaæ; vibhÅ«aïaæ mÃyayà ÓÃlvarÃjam 05,047.073c saubhadvÃri pratyag­hïÃc chataghnÅæ; dorbhyÃæ ka enaæ vi«aheta martya÷ 05,047.074a prÃgjyoti«aæ nÃma babhÆva durgaæ; puraæ ghoram asurÃïÃm asahyam 05,047.074c mahÃbalo narakas tatra bhaumo; jahÃrÃdityà maïikuï¬ale Óubhe 05,047.075a na taæ devÃ÷ saha Óakreïa sehire; samÃgatà ÃharaïÃya bhÅtÃ÷ 05,047.075c d­«Âvà ca te vikramaæ keÓavasya; balaæ tathaivÃstram avÃraïÅyam 05,047.076a jÃnanto 'sya prak­tiæ keÓavasya; nyayojayan dasyuvadhÃya k­«ïam 05,047.076c sa tat karma pratiÓuÓrÃva du«karam; aiÓvaryavÃn siddhi«u vÃsudeva÷ 05,047.077a nirmocane «a sahasrÃïi hatvÃ; saæchidya pÃÓÃn sahasà k«urÃntÃn 05,047.077c muraæ hatvà vinihatyaugharÃk«asaæ; nirmocanaæ cÃpi jagÃma vÅra÷ 05,047.078a tatraiva tenÃsya babhÆva yuddhaæ; mahÃbalenÃtibalasya vi«ïo÷ 05,047.078c Óete sa k­«ïena hata÷ parÃsur; vÃteneva mathita÷ karïikÃra÷ 05,047.079a Ãh­tya k­«ïo maïikuï¬ale te; hatvà ca bhaumaæ narakaæ muraæ ca 05,047.079c Óriyà v­to yaÓasà caiva dhÅmÃn; pratyÃjagÃmÃpratimaprabhÃva÷ 05,047.080a tasmai varÃn adadaæs tatra devÃ; d­«Âvà bhÅmaæ karma raïe k­taæ tat 05,047.080c ÓramaÓ ca te yudhyamÃnasya na syÃd; ÃkÃÓe và apsu caiva krama÷ syÃt 05,047.081a ÓastrÃïi gÃtre ca na te kramerann; ity eva k­«ïaÓ ca tata÷ k­tÃrtha÷ 05,047.081c evaærÆpe vÃsudeve 'prameye; mahÃbale guïasaæpat sadaiva 05,047.082a tam asahyaæ vi«ïum anantavÅryam; ÃÓaæsate dhÃrtarëÂro balena 05,047.082c yadà hy enaæ tarkayate durÃtmÃ; tac cÃpy ayaæ sahate 'smÃn samÅk«ya 05,047.083a paryÃgataæ mama k­«ïasya caiva; yo manyate kalahaæ saæprayujya 05,047.083c Óakyaæ hartuæ pÃï¬avÃnÃæ mamatvaæ; tad vedità saæyugaæ tatra gatvà 05,047.084a namask­tvà ÓÃætanavÃya rÃj¤e; droïÃyÃtho sahaputrÃya caiva 05,047.084c ÓÃradvatÃyÃpratidvandvine ca; yotsyÃmy ahaæ rÃjyam abhÅpsamÃna÷ 05,047.085a dharmeïÃstraæ niyataæ tasya manye; yo yotsyate pÃï¬avair dharmacÃrÅ 05,047.085c mithyÃglahe nirjità vai n­Óaæsai÷; saævatsarÃn dvÃdaÓa pÃï¬uputrÃ÷ 05,047.086a avÃpya k­cchraæ vihitaæ hy araïye; dÅrghaæ kÃlaæ caikam aj¤ÃtacaryÃm 05,047.086c te hy akasmÃj jÅvitaæ pÃï¬avÃnÃæ; na m­«yante dhÃrtarëÂrÃ÷ padasthÃ÷ 05,047.087a te ced asmÃn yudhyamÃnä jayeyur; devair apÅndrapramukhai÷ sahÃyai÷ 05,047.087c dharmÃd adharmaÓ carito garÅyÃn; iti dhruvaæ nÃsti k­taæ na sÃdhu 05,047.088a na ced imaæ puru«aæ karmabaddhaæ; na ced asmÃn manyate 'sau viÓi«ÂÃn 05,047.088c ÃÓaæse 'haæ vÃsudevadvitÅyo; duryodhanaæ sÃnubandhaæ nihantum 05,047.089a na ced idaæ karma nare«u baddhaæ; na vidyate puru«asya svakarma 05,047.089c idaæ ca tac cÃpi samÅk«ya nÆnaæ; parÃjayo dhÃrtarëÂrasya sÃdhu÷ 05,047.090a pratyak«aæ va÷ kuravo yad bravÅmi; yudhyamÃnà dhÃrtarëÂrà na santi 05,047.090c anyatra yuddhÃt kurava÷ parÅpsan; na yudhyatÃæ Óe«a ihÃsti kaÓ cit 05,047.091a hatvà tv ahaæ dhÃrtarëÂrÃn sakarïÃn; rÃjyaæ kurÆïÃm avajetà samagram 05,047.091c yad va÷ kÃryaæ tat kurudhvaæ yathÃsvam; i«ÂÃn dÃrÃn ÃtmajÃæÓ copabhuÇkta 05,047.092a apy evaæ no brÃhmaïÃ÷ santi v­ddhÃ; bahuÓrutÃ÷ ÓÅlavanta÷ kulÅnÃ÷ 05,047.092c sÃævatsarà jyoti«i cÃpi yuktÃ; nak«atrayoge«u ca niÓcayaj¤Ã÷ 05,047.093a uccÃvacaæ daivayuktaæ rahasyaæ; divyÃ÷ praÓnà m­gacakrà muhÆrtÃ÷ 05,047.093c k«ayaæ mahÃntaæ kurus­¤jayÃnÃæ; nivedayante pÃï¬avÃnÃæ jayaæ ca 05,047.094a tathà hi no manyate 'jÃtaÓatru÷; saæsiddhÃrtho dvi«atÃæ nigrahÃya 05,047.094c janÃrdanaÓ cÃpy aparok«avidyo; na saæÓayaæ paÓyati v­«ïisiæha÷ 05,047.095a ahaæ ca jÃnÃmi bhavi«yarÆpaæ; paÓyÃmi buddhyà svayam apramatta÷ 05,047.095c d­«ÂiÓ ca me na vyathate purÃïÅ; yudhyamÃnà dhÃrtarëÂrà na santi 05,047.096a anÃlabdhaæ j­mbhati gÃï¬ivaæ dhanur; anÃlabdhà kampati me dhanurjyà 05,047.096c bÃïÃÓ ca me tÆïamukhÃd vis­jya; muhur muhur gantum uÓanti caiva 05,047.097a saikya÷ koÓÃn ni÷sarati prasanno; hitveva jÅrïÃm uragas tvacaæ svÃm 05,047.097c dhvaje vÃco raudrarÆpà vadanti; kadà ratho yok«yate te kirÅÂin 05,047.098a gomÃyusaæghÃÓ ca vadanti rÃtrau; rak«Ãæsy atho ni«patanty antarik«Ãt 05,047.098c m­gÃ÷ Ó­gÃlÃ÷ ÓitikaïÂhÃÓ ca kÃkÃ; g­dhrà ba¬ÃÓ caiva tarak«avaÓ ca 05,047.099a suparïapÃtÃÓ ca patanti paÓcÃd; d­«Âvà rathaæ Óvetahayaprayuktam 05,047.099c ahaæ hy eka÷ pÃrthivÃn sarvayodhä; ÓarÃn var«an m­tyulokaæ nayeyam 05,047.100a samÃdadÃna÷ p­thag astramÃrgÃn; yathÃgnir iddho gahanaæ nidÃghe 05,047.100c sthÆïÃkarïaæ pÃÓupataæ ca ghoraæ; tathà brahmÃstraæ yac ca Óakro viveda 05,047.101a vadhe dh­to vegavata÷ pramu¤can; nÃhaæ prajÃ÷ kiæ cid ivÃvaÓi«ye 05,047.101c ÓÃntiæ lapsye paramo hy e«a bhÃva÷; sthiro mama brÆhi gÃvalgaïe tÃn 05,047.102a nityaæ puna÷ sacivair yair avocad; devÃn apÅndrapramukhÃn sahÃyÃn 05,047.102c tair manyate kalahaæ saæprayujya; sa dhÃrtarëÂra÷ paÓyata moham asya 05,047.103a v­ddho bhÅ«ma÷ ÓÃætanava÷ k­paÓ ca; droïa÷ saputro viduraÓ ca dhÅmÃn 05,047.103c ete sarve yad vadante tad astu; Ãyu«manta÷ kurava÷ santu sarve 05,048.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,048.001a samavete«u sarve«u te«u rÃjasu bhÃrata 05,048.001c duryodhanam idaæ vÃkyaæ bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo 'bravÅt 05,048.002a b­haspatiÓ coÓanà ca brahmÃïaæ paryupasthitau 05,048.002c marutaÓ ca sahendreïa vasavaÓ ca sahÃÓvinau 05,048.003a ÃdityÃÓ caiva sÃdhyÃÓ ca ye ca saptar«ayo divi 05,048.003c viÓvÃvasuÓ ca gandharva÷ ÓubhÃÓ cÃpsarasÃæ gaïÃ÷ 05,048.004a namask­tvopajagmus te lokav­ddhaæ pitÃmaham 05,048.004c parivÃrya ca viÓveÓaæ paryÃsata divaukasa÷ 05,048.005a te«Ãæ manaÓ ca tejaÓ cÃpy ÃdadÃnau divaukasÃm 05,048.005c pÆrvadevau vyatikrÃntau naranÃrÃyaïÃv ­«Å 05,048.006a b­haspatiÓ ca papraccha brÃhmaïaæ kÃv imÃv iti 05,048.006c bhavantaæ nopati«Âhete tau na÷ Óaæsa pitÃmaha 05,048.007 brahmovÃca 05,048.007a yÃv etau p­thivÅæ dyÃæ ca bhÃsayantau tapasvinau 05,048.007c jvalantau rocamÃnau ca vyÃpyÃtÅtau mahÃbalau 05,048.008a naranÃrÃyaïÃv etau lokÃl lokaæ samÃsthitau 05,048.008c Ærjitau svena tapasà mahÃsattvaparÃkramau 05,048.009a etau hi karmaïà lokÃn nandayÃm Ãsatur dhruvau 05,048.009b*0317_01 dvidhÃbhÆtau mahÃprÃj¤au viddhi brahman paraætapau 05,048.009c asurÃïÃm abhÃvÃya devagandharvapÆjitau 05,048.010 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,048.010a jagÃma Óakras tac chrutvà yatra tau tepatus tapa÷ 05,048.010c sÃrdhaæ devagaïai÷ sarvair b­haspatipurogamai÷ 05,048.011a tadà devÃsure ghore bhaye jÃte divaukasÃm 05,048.011c ayÃcata mahÃtmÃnau naranÃrÃyaïau varam 05,048.012a tÃv abrÆtÃæ v­ïÅ«veti tadà bharatasattama 05,048.012c athaitÃv abravÅc chakra÷ sÃhyaæ na÷ kriyatÃm iti 05,048.013a tatas tau Óakram abrÆtÃæ kari«yÃvo yad icchasi 05,048.013c tÃbhyÃæ ca sahita÷ Óakro vijigye daityadÃnavÃn 05,048.014a nara indrasya saægrÃme hatvà ÓatrÆn paraætapa÷ 05,048.014c paulomÃn kÃlakha¤jÃæÓ ca sahasrÃïi ÓatÃni ca 05,048.015a e«a bhrÃnte rathe ti«Âhan bhallenÃpaharac chira÷ 05,048.015c jambhasya grasamÃnasya yaj¤am arjuna Ãhave 05,048.016a e«a pÃre samudrasya hiraïyapuram Ãrujat 05,048.016c hatvà «a«ÂisahasrÃïi nivÃtakavacÃn raïe 05,048.017a e«a devÃn sahendreïa jitvà parapuraæjaya÷ 05,048.017c atarpayan mahÃbÃhur arjuno jÃtavedasam 05,048.017e nÃrÃyaïas tathaivÃtra bhÆyaso 'nyä jaghÃna ha 05,048.018a evam etau mahÃvÅryau tau paÓyata samÃgatau 05,048.018c vÃsudevÃrjunau vÅrau samavetau mahÃrathau 05,048.019a naranÃrÃyaïau devau pÆrvadevÃv iti Óruti÷ 05,048.019c ajeyau mÃnu«e loke sendrair api surÃsurai÷ 05,048.020a e«a nÃrÃyaïa÷ k­«ïa÷ phalgunas tu nara÷ sm­ta÷ 05,048.020c nÃrÃyaïo naraÓ caiva sattvam ekaæ dvidhÃk­tam 05,048.021a etau hi karmaïà lokÃn aÓnuvÃte 'k«ayÃn dhruvÃn 05,048.021c tatra tatraiva jÃyete yuddhakÃle puna÷ puna÷ 05,048.021d*0318_01 tasmÃd etau mahÃbhÃgau prapadya Óaraïaæ vibho 05,048.021d*0318_02 Óriyaæ bhuÇk«va mahÃbÃho saputraj¤ÃtibÃndhava÷ 05,048.022a tasmÃt karmaiva kartavyam iti hovÃca nÃrada÷ 05,048.022c etad dhi sarvam Ãca«Âa v­«ïicakrasya vedavit 05,048.023a ÓaÇkhacakragadÃhastaæ yadà drak«yasi keÓavam 05,048.023c paryÃdadÃnaæ cÃstrÃïi bhÅmadhanvÃnam arjunam 05,048.024a sanÃtanau mahÃtmÃnau k­«ïÃv ekarathe sthitau 05,048.024c duryodhana tadà tÃta smartÃsi vacanaæ mama 05,048.025a no ced ayam abhÃva÷ syÃt kurÆïÃæ pratyupasthita÷ 05,048.025c arthÃc ca tÃta dharmÃc ca tava buddhir upaplutà 05,048.026a na ced grahÅ«yase vÃkyaæ ÓrotÃsi subahÆn hatÃn 05,048.026c tavaiva hi mataæ sarve kurava÷ paryupÃsate 05,048.027a trayÃïÃm eva ca mataæ tattvam eko 'numanyase 05,048.027c rÃmeïa caiva Óaptasya karïasya bharatar«abha 05,048.028a durjÃte÷ sÆtaputrasya Óakune÷ saubalasya ca 05,048.028c tathà k«udrasya pÃpasya bhrÃtur du÷ÓÃsanasya ca 05,048.029 karïa uvÃca 05,048.029a naivam Ãyu«matà vÃcyaæ yan mÃm Ãttha pitÃmaha 05,048.029c k«atradharme sthito hy asmi svadharmÃd anapeyivÃn 05,048.030a kiæ cÃnyan mayi durv­ttaæ yena mÃæ parigarhase 05,048.030c na hi me v­jinaæ kiæ cid dhÃrtarëÂrà vidu÷ kva cit 05,048.030d*0319_01 kÃmÃl lobhÃc ca kÃruïyÃt snehÃc ca bharatar«abha 05,048.030d*0320_01 nÃcaraæ v­jinaæ kiæ cid dhÃrtarëÂrasya nityaÓa÷ 05,048.030d*0320_02 ahaæ hi pÃï¬avÃn sarvÃn hani«yÃmi raïe sthitÃn 05,048.030d*0320_03 prÃg viruddhai÷ Óamaæ sadbhi÷ kathaæ và kriyate puna÷ 05,048.031a rÃj¤o hi dh­tarëÂrasya sarvaæ kÃryaæ priyaæ mayà 05,048.031c tathà duryodhanasyÃpi sa hi rÃjye samÃhita÷ 05,048.032 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,048.032a karïasya tu vaca÷ Órutvà bhÅ«ma÷ ÓÃætanava÷ puna÷ 05,048.032c dh­tarëÂraæ mahÃrÃjam Ãbhëyedaæ vaco 'bravÅt 05,048.033a yad ayaæ katthate nityaæ hantÃhaæ pÃï¬avÃn iti 05,048.033c nÃyaæ kalÃpi saæpÆrïà pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,048.033d*0321_01 te«Ãm ekakalÃæ pÆrïÃæ pÃï¬avÃnÃæ na cÃrhati 05,048.034a anayo yo 'yam Ãgantà putrÃïÃæ te durÃtmanÃm 05,048.034c tad asya karma jÃnÅhi sÆtaputrasya durmate÷ 05,048.035a enam ÃÓritya putras te mandabuddhi÷ suyodhana÷ 05,048.035c avamanyata tÃn vÅrÃn devaputrÃn ariædamÃn 05,048.036a kiæ cÃpy anena tat karma k­taæ pÆrvaæ sudu«karam 05,048.036c tair yathà pÃï¬avai÷ sarvair ekaikena k­taæ purà 05,048.037a d­«Âvà virÃÂanagare bhrÃtaraæ nihataæ priyam 05,048.037c dhanaæjayena vikramya kim anena tadà k­tam 05,048.037d*0322_01 sarve hy astravida÷ ÓÆrÃ÷ sarve prÃptà mahad yaÓa÷ 05,048.037d*0322_02 api sarvÃmaraiÓvaryaæ tyajeyur na punar jayam 05,048.038a sahitÃn hi kurÆn sarvÃn abhiyÃto dhanaæjaya÷ 05,048.038c pramathya cÃcchinad gÃva÷ kim ayaæ pro«itas tadà 05,048.039a gandharvair gho«ayÃtrÃyÃæ hriyate yat sutas tava 05,048.039c kva tadà sÆtaputro 'bhÆd ya idÃnÅæ v­«Ãyate 05,048.040a nanu tatrÃpi pÃrthena bhÅmena ca mahÃtmanà 05,048.040c yamÃbhyÃm eva cÃgamya gandharvÃs te parÃjitÃ÷ 05,048.041a etÃny asya m­«oktÃni bahÆni bharatar«abha 05,048.041c vikatthanasya bhadraæ te sadà dharmÃrthalopina÷ 05,048.042a bhÅ«masya tu vaca÷ Órutvà bhÃradvÃjo mahÃmanÃ÷ 05,048.042c dh­tarëÂram uvÃcedaæ rÃjamadhye 'bhipÆjayan 05,048.043a yad Ãha bharataÓre«Âho bhÅ«mas tat kriyatÃæ n­pa 05,048.043c na kÃmam arthalipsÆnÃæ vacanaæ kartum arhasi 05,048.044a purà yuddhÃt sÃdhu manye pÃï¬avai÷ saha saægamam 05,048.044b*0323_01 ajeyÃ÷ pÃï¬avà rÃjan sendrair api surÃsurai÷ 05,048.044c yad vÃkyam arjunenoktaæ saæjayena niveditam 05,048.045a sarvaæ tad abhijÃnÃmi kari«yati ca pÃï¬ava÷ 05,048.045c na hy asya tri«u loke«u sad­Óo 'sti dhanurdhara÷ 05,048.046a anÃd­tya tu tad vÃkyam arthavad droïabhÅ«mayo÷ 05,048.046c tata÷ sa saæjayaæ rÃjà paryap­cchata pÃï¬avam 05,048.047a tadaiva kurava÷ sarve nirÃÓà jÅvite 'bhavan 05,048.047c bhÅ«madroïau yadà rÃjà na samyag anubhëate 05,049.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,049.001a kim asau pÃï¬avo rÃjà dharmaputro 'bhyabhëata 05,049.001c Órutvemà bahulÃ÷ senÃ÷ pratyarthena samÃgatÃ÷ 05,049.002a kim icchaty abhisaærambhÃd yotsyamÃno yudhi«Âhira÷ 05,049.002c kasya svid bhrÃt­putrÃïÃæ cintÃsu mukham Åk«ate 05,049.003a ke svid enaæ vÃrayanti ÓÃmya yudhyeti và puna÷ 05,049.003c nik­tyà kopitaæ mandair dharmaj¤aæ dharmacÃriïam 05,049.004 saæjaya uvÃca 05,049.004a rÃj¤o mukham udÅk«ante päcÃlÃ÷ pÃï¬avai÷ saha 05,049.004c yudhi«Âhirasya bhadraæ te sa sarvÃn anuÓÃsti ca 05,049.005a p­thagbhÆtÃ÷ pÃï¬avÃnÃæ päcÃlÃnÃæ rathavrajÃ÷ 05,049.005c ÃyÃntam abhinandanti kuntÅputraæ yudhi«Âhiram 05,049.006a tama÷ sÆryam ivodyantaæ kaunteyaæ dÅptatejasam 05,049.006c päcÃlÃ÷ pratinandanti tejorÃÓim ivodyatam 05,049.007a à gopÃlÃvipÃlebhyo nandamÃnaæ yudhi«Âhiram 05,049.007c päcÃlÃ÷ kekayà matsyÃ÷ pratinandanti pÃï¬avam 05,049.008a brÃhmaïyo rÃjaputryaÓ ca viÓÃæ duhitaraÓ ca yÃ÷ 05,049.008c krŬantyo 'bhisamÃyÃnti pÃrthaæ saænaddham Åk«itum 05,049.009 dh­tarëÂra uvÃca 05,049.009a saæjayÃcak«va kenÃsmÃn pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.009c dh­«Âadyumnena senÃnyà somakÃ÷ kiæbalà iva 05,049.010 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,049.010a gÃvalgaïis tu tat p­«Âa÷ sabhÃyÃæ kurusaæsadi 05,049.010c ni÷Óvasya subh­Óaæ dÅrghaæ muhu÷ saæcintayann iva 05,049.010e tatrÃnimittato daivÃt sÆtaæ kaÓmalam ÃviÓat 05,049.011a tadÃcacak«e puru«a÷ sabhÃyÃæ rÃjasaæsadi 05,049.011c saæjayo 'yaæ mahÃrÃja mÆrcchita÷ patito bhuvi 05,049.011e vÃcaæ na s­jate kÃæ cid dhÅnapraj¤o 'lpacetana÷ 05,049.012 dh­tarëÂra uvÃca 05,049.012a apaÓyat saæjayo nÆnaæ kuntÅputrÃn mahÃrathÃn 05,049.012c tair asya puru«avyÃghrair bh­Óam udvejitaæ mana÷ 05,049.013 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,049.013a saæjayaÓ cetanÃæ labdhvà pratyÃÓvasyedam abravÅt 05,049.013c dh­tarëÂraæ mahÃrÃja sabhÃyÃæ kurusaæsadi 05,049.014a d­«ÂavÃn asmi rÃjendra kuntÅputrÃn mahÃrathÃn 05,049.014c matsyarÃjag­hÃvÃsÃd avarodhena karÓitÃn 05,049.014e Ó­ïu yair hi mahÃrÃja pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.014f*0324_01 dh­«Âadyumnena vÅreïa yuddhe vaste 'bhyayu¤jata 05,049.015a yo naiva ro«Ãn na bhayÃn na kÃmÃn nÃrthakÃraïÃt 05,049.015c na hetuvÃdÃd dharmÃtmà satyaæ jahyÃt kathaæ cana 05,049.016a ya÷ pramÃïaæ mahÃrÃja dharme dharmabh­tÃæ vara÷ 05,049.016c ajÃtaÓatruïà tena pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.017a yasya bÃhubale tulya÷ p­thivyÃæ nÃsti kaÓ cana 05,049.017c yo vai sarvÃn mahÅpÃlÃn vaÓe cakre dhanurdhara÷ 05,049.017e tena vo bhÅmasenena pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.018a ni÷s­tÃnÃæ jatug­hÃd dhi¬imbÃt puru«ÃdakÃt 05,049.018c ya e«Ãm abhavad dvÅpa÷ kuntÅputro v­kodara÷ 05,049.019a yÃj¤asenÅm atho yatra sindhurÃjo 'pak­«ÂavÃn 05,049.019c tatrai«Ãm abhavad dvÅpa÷ kuntÅputro v­kodara÷ 05,049.020a yaÓ ca tÃn saægatÃn sarvÃn pÃï¬avÃn vÃraïÃvate 05,049.020c dahyato mocayÃm Ãsa tena vas te 'bhyayu¤jata 05,049.021a k­«ïÃyÃÓ caratà prÅtiæ yena krodhavaÓà hatÃ÷ 05,049.021c praviÓya vi«amaæ ghoraæ parvataæ gandhamÃdanam 05,049.022a yasya nÃgÃyutaæ vÅryaæ bhujayo÷ sÃram arpitam 05,049.022c tena vo bhÅmasenena pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.023a k­«ïadvitÅyo vikramya tu«Âyarthaæ jÃtavedasa÷ 05,049.023c ajayad ya÷ purà vÅro yudhyamÃnaæ puraædaram 05,049.024a ya÷ sa sÃk«Ãn mahÃdevaæ giriÓaæ ÓÆlapÃïinam 05,049.024c to«ayÃm Ãsa yuddhena devadevam umÃpatim 05,049.025a yaÓ ca sarvÃn vaÓe cakre lokapÃlÃn dhanurdhara÷ 05,049.025c tena vo vijayenÃjau pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.026a ya÷ pratÅcÅæ diÓaæ cakre vaÓe mlecchagaïÃyutÃm 05,049.026c sa tatra nakulo yoddhà citrayodhÅ vyavasthita÷ 05,049.027a tena vo darÓanÅyena vÅreïÃtidhanurbh­tà 05,049.027c mÃdrÅputreïa kauravya pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.028a ya÷ kÃÓÅn aÇgamagadhÃn kaliÇgÃæÓ ca yudhÃjayat 05,049.028c tena va÷ sahadevena pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.029a yasya vÅryeïa sad­ÓÃÓ catvÃro bhuvi mÃnavÃ÷ 05,049.029c aÓvatthÃmà dh­«Âaketu÷ pradyumno rukmir eva ca 05,049.030a tena va÷ sahadevena pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.030c yavÅyasà n­vÅreïa mÃdrÅnandikareïa ca 05,049.031a tapaÓ cacÃra yà ghoraæ kÃÓikanyà purà satÅ 05,049.031c bhÅ«masya vadham icchantÅ pretyÃpi bharatar«abha 05,049.032a päcÃlasya sutà jaj¤e daivÃc ca sa puna÷ pumÃn 05,049.032c strÅpuæso÷ puru«avyÃghra ya÷ sa veda guïÃguïÃn 05,049.033a ya÷ kaliÇgÃn samÃpede päcÃlo yuddhadurmada÷ 05,049.033c Óikhaï¬inà va÷ kurava÷ k­tÃstreïÃbhyayu¤jata 05,049.034a yÃæ yak«a÷ puru«aæ cakre bhÅ«masya nidhane kila 05,049.034c mahe«vÃsena raudreïa pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.035a mahe«vÃsà rÃjaputrà bhrÃtara÷ pa¤ca kekayÃ÷ 05,049.035c sum­«ÂakavacÃ÷ ÓÆrÃs taiÓ ca vas te 'bhyayu¤jata 05,049.036a yo dÅrghabÃhu÷ k«iprÃstro dh­timÃn satyavikrama÷ 05,049.036c tena vo v­«ïivÅreïa yuyudhÃnena saægara÷ 05,049.037a ya ÃsÅc charaïaæ kÃle pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,049.037c raïe tena virÃÂena pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.037d*0325_01 yaÓ ca droïavinÃÓÃya samutpanno mahÃmanÃ÷ 05,049.037d*0325_02 dh­«Âadyumnena senÃnyà pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.038a ya÷ sa kÃÓipatÅ rÃjà vÃrÃïasyÃæ mahÃratha÷ 05,049.038c sa te«Ãm abhavad yoddhà tena vas te 'bhyayu¤jata 05,049.039a ÓiÓubhir durjayai÷ saækhye draupadeyair mahÃtmabhi÷ 05,049.039c ÃÓÅvi«asamasparÓai÷ pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.040a ya÷ k­«ïasad­Óo vÅrye yudhi«Âhirasamo dame 05,049.040c tenÃbhimanyunà saækhye pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.041a yaÓ caivÃpratimo vÅrye dh­«Âaketur mahÃyaÓÃ÷ 05,049.041c du÷saha÷ samare kruddha÷ ÓaiÓupÃlir mahÃratha÷ 05,049.041e tena vaÓ cedirÃjena pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.041f*0326_01 ak«auhiïyà pariv­ta÷ pÃï¬avÃn yo 'bhisaæÓrita÷ 05,049.041f*0327_01 pÃï¬avÃn yo 'bhisaæs­tya Ãste yadukulodbhava÷ 05,049.042a ya÷ saæÓraya÷ pÃï¬avÃnÃæ devÃnÃm iva vÃsava÷ 05,049.042c tena vo vÃsudevena pÃï¬avà abhyayu¤jata 05,049.043a tathà cedipater bhrÃtà Óarabho bharatar«abha 05,049.043c karakar«eïa sahitas tÃbhyÃæ vas te 'bhyayu¤jata 05,049.044a jÃrÃsaædhi÷ sahadevo jayatsenaÓ ca tÃv ubhau 05,049.044b*0328_01 yuddhe 'pratirathau vÅrau pÃï¬avÃrthe vyavasthitau 05,049.044c drupadaÓ ca mahÃtejà balena mahatà v­ta÷ 05,049.044e tyaktÃtmà pÃï¬avÃrthÃya yotsyamÃno vyavasthita÷ 05,049.045a ete cÃnye ca bahava÷ prÃcyodÅcyà mahÅk«ita÷ 05,049.045c ÓataÓo yÃn apÃÓritya dharmarÃjo vyavasthita÷ 05,050.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,050.001a sarva ete mahotsÃhà ye tvayà parikÅrtitÃ÷ 05,050.001c ekatas tv eva te sarve sametà bhÅma ekata÷ 05,050.002a bhÅmasenÃd dhi me bhÆyo bhayaæ saæjÃyate mahat 05,050.002c kruddhÃd amar«aïÃt tÃta vyÃghrÃd iva mahÃruro÷ 05,050.003a jÃgarmi rÃtraya÷ sarvà dÅrgham u«ïaæ ca ni÷Óvasan 05,050.003c bhÅto v­kodarÃt tÃta siæhÃt paÓur ivÃbala÷ 05,050.004a na hi tasya mahÃbÃho÷ Óakrapratimatejasa÷ 05,050.004c sainye 'smin pratipaÓyÃmi ya enaæ vi«ahed yudhi 05,050.005a amar«aïaÓ ca kaunteyo d­¬havairaÓ ca pÃï¬ava÷ 05,050.005c anarmahÃsÅ sonmÃdas tiryakprek«Å mahÃsvana÷ 05,050.006a mahÃvego mahotsÃho mahÃbÃhur mahÃbala÷ 05,050.006c mandÃnÃæ mama putrÃïÃæ yuddhenÃntaæ kari«yati 05,050.007a ÆrugrÃhag­hÅtÃnÃæ gadÃæ bibhrad v­kodara÷ 05,050.007c kurÆïÃm ­«abho yuddhe daï¬apÃïir ivÃntaka÷ 05,050.008a ÓaikyÃyasamayÅæ ghorÃæ gadÃæ käcanabhÆ«itÃm 05,050.008c manasÃhaæ prapaÓyÃmi brahmadaï¬am ivodyatam 05,050.009a yathà rurÆïÃæ yÆthe«u siæho jÃtabalaÓ caret 05,050.009c mÃmake«u tathà bhÅmo bale«u vicari«yati 05,050.010a sarve«Ãæ mama putrÃïÃæ sa eka÷ krÆravikrama÷ 05,050.010c bahvÃÓÅ vipratÅpaÓ ca bÃlye 'pi rabhasa÷ sadà 05,050.011a udvepate me h­dayaæ yadà duryodhanÃdaya÷ 05,050.011c bÃlye 'pi tena yudhyanto vÃraïeneva marditÃ÷ 05,050.012a tasya vÅryeïa saækli«Âà nityam eva sutà mama 05,050.012b*0329_01 sa vai bhÅmo mahÃvÅrya÷ kruddha÷ parapuraæjaya÷ 05,050.012c sa eva hetur bhedasya bhÅmo bhÅmaparÃkrama÷ 05,050.013a grasamÃnam anÅkÃni naravÃraïavÃjinÃm 05,050.013c paÓyÃmÅvÃgrato bhÅmaæ krodhamÆrchitam Ãhave 05,050.014a astre droïÃrjunasamaæ vÃyuvegasamaæ jave 05,050.014b*0330_01 maheÓvarasamaæ krodhe ko hanyÃd bhÅmam Ãhave 05,050.014c saæjayÃcak«va me ÓÆraæ bhÅmasenam amar«aïam 05,050.015a atilÃbhaæ tu manye 'haæ yat tena ripughÃtinà 05,050.015c tadaiva na hatÃ÷ sarve mama putrà manasvinà 05,050.016a yena bhÅmabalà yak«Ã rÃk«asÃÓ ca samÃhatÃ÷ 05,050.016b*0331_01 hi¬imbabakakirmÅrapramukhÃÓ ca mahÃbalÃ÷ 05,050.016c kathaæ tasya raïe vegaæ mÃnu«a÷ prasahi«yati 05,050.017a na sa jÃtu vaÓe tasthau mama bÃlo 'pi saæjaya 05,050.017c kiæ punar mama du«putrai÷ kli«Âa÷ saæprati pÃï¬ava÷ 05,050.018a ni«Âhura÷ sa ca nai«ÂhuryÃd bhajyed api na saænamet 05,050.018c tiryakprek«Å saæhatabhrÆ÷ kathaæ ÓÃmyed v­kodara÷ 05,050.019a b­hadaæso 'pratibalo gauras tÃla ivodgata÷ 05,050.019c pramÃïato bhÅmasena÷ prÃdeÓenÃdhiko 'rjunÃt 05,050.020a javena vÃjino 'tyeti balenÃtyeti ku¤jarÃn 05,050.020c avyaktajalpÅ madhvak«o madhyama÷ pÃï¬avo balÅ 05,050.021a iti bÃlye Óruta÷ pÆrvaæ mayà vyÃsamukhÃt purà 05,050.021c rÆpato vÅryataÓ caiva yÃthÃtathyena pÃï¬ava÷ 05,050.022a Ãyasena sa daï¬ena rathÃn nÃgÃn hayÃn narÃn 05,050.022c hani«yati raïe kruddho bhÅma÷ praharatÃæ vara÷ 05,050.023a amar«Å nityasaærabdho raudra÷ krÆraparÃkrama÷ 05,050.023c mama tÃta pratÅpÃni kurvan pÆrvaæ vimÃnita÷ 05,050.024a ni«kÅrïÃm ÃyasÅæ sthÆlÃæ suparvÃæ käcanÅæ gadÃm 05,050.024c ÓataghnÅæ ÓatanirhrÃdÃæ kathaæ Óak«yanti me sutÃ÷ 05,050.025a apÃram aplavÃgÃdhaæ samudraæ Óaraveginam 05,050.025c bhÅmasenamayaæ durgaæ tÃta mandÃs titÅr«ava÷ 05,050.026a kroÓato me na Ó­ïvanti bÃlÃ÷ paï¬itamÃnina÷ 05,050.026c vi«amaæ nÃvabudhyante prapÃtaæ madhudarÓina÷ 05,050.027a saæyugaæ ye kari«yanti nararÆpeïa vÃyunà 05,050.027c niyataæ codità dhÃtrà siæheneva mahÃm­gÃ÷ 05,050.028a ÓaikyÃæ tÃta catu«ki«kuæ «a¬asrim amitaujasam 05,050.028c prahitÃæ du÷khasaæsparÓÃæ kathaæ Óak«yanti me sutÃ÷ 05,050.029a gadÃæ bhrÃmayatas tasya bhindato hastimastakÃn 05,050.029c s­kkiïÅ lelihÃnasya bëpam uts­jato muhu÷ 05,050.030a uddiÓya pÃtÃn patata÷ kurvato bhairavÃn ravÃn 05,050.030c pratÅpÃn patato mattÃn ku¤jarÃn pratigarjata÷ 05,050.031a vigÃhya rathamÃrge«u varÃn uddiÓya nighnata÷ 05,050.031c agne÷ prajvalitasyeva api mucyeta me prajà 05,050.032a vÅthÅæ kurvan mahÃbÃhur drÃvayan mama vÃhinÅm 05,050.032c n­tyann iva gadÃpÃïir yugÃntaæ darÓayi«yati 05,050.033a prabhinna iva mÃtaÇga÷ prabha¤jan pu«pitÃn drumÃn 05,050.033c pravek«yati raïe senÃæ putrÃïÃæ me v­kodara÷ 05,050.034a kurvan rathÃn vipuru«Ãn vidhvajÃn bhagnapu«karÃn 05,050.034c Ãrujan puru«avyÃghro rathina÷ sÃdinas tathà 05,050.035a gaÇgÃvega ivÃnÆpÃæs tÅrajÃn vividhÃn drumÃn 05,050.035c pravek«yati mahÃsenÃæ putrÃïÃæ mama saæjaya 05,050.036a vaÓaæ nÆnaæ gami«yanti bhÅmasenabalÃrditÃ÷ 05,050.036c mama putrÃÓ ca bh­tyÃÓ ca rÃjÃnaÓ caiva saæjaya 05,050.037a yena rÃjà mahÃvÅrya÷ praviÓyÃnta÷puraæ purà 05,050.037c vÃsudevasahÃyena jarÃsaædho nipÃtita÷ 05,050.038a k­tsneyaæ p­thivÅ devÅ jarÃsaædhena dhÅmatà 05,050.038c mÃgadhendreïa balinà vaÓe k­tvà pratÃpità 05,050.039a bhÅ«mapratÃpÃt kuravo nayenÃndhakav­«ïaya÷ 05,050.039c te na tasya vaÓaæ jagmu÷ kevalaæ daivam eva và 05,050.040a sa gatvà pÃï¬uputreïa tarasà bÃhuÓÃlinà 05,050.040c anÃyudhena vÅreïa nihata÷ kiæ tato 'dhikam 05,050.041a dÅrghakÃlena saæsiktaæ vi«am ÃÓÅvi«o yathà 05,050.041c sa mok«yati raïe teja÷ putre«u mama saæjaya 05,050.042a mahendra iva vajreïa dÃnavÃn devasattama÷ 05,050.042c bhÅmaseno gadÃpÃïi÷ sÆdayi«yati me sutÃn 05,050.043a avi«ahyam anÃvÃryaæ tÅvravegaparÃkramam 05,050.043c paÓyÃmÅvÃtitÃmrÃk«am Ãpatantaæ v­kodaram 05,050.044a agadasyÃpy adhanu«o virathasya vivarmaïa÷ 05,050.044c bÃhubhyÃæ yudhyamÃnasya kas ti«Âhed agrata÷ pumÃn 05,050.045a bhÅ«mo droïaÓ ca vipro 'yaæ k­pa÷ ÓÃradvatas tathà 05,050.045c jÃnanty ete yathaivÃhaæ vÅryaj¤as tasya dhÅmata÷ 05,050.046a Ãryavrataæ tu jÃnanta÷ saægarÃn na bibhitsava÷ 05,050.046c senÃmukhe«u sthÃsyanti mÃmakÃnÃæ narar«abhÃ÷ 05,050.047a balÅya÷ sarvato di«Âaæ puru«asya viÓe«ata÷ 05,050.047c paÓyann api jayaæ te«Ãæ na niyacchÃmi yat sutÃn 05,050.048a te purÃïaæ mahe«vÃsà mÃrgam aindraæ samÃsthitÃ÷ 05,050.048c tyak«yanti tumule prÃïÃn rak«anta÷ pÃrthivaæ yaÓa÷ 05,050.049a yathai«Ãæ mÃmakÃs tÃta tathai«Ãæ pÃï¬avà api 05,050.049c pautrà bhÅ«masya Ói«yÃÓ ca droïasya ca k­pasya ca 05,050.050a yat tv asmad ÃÓrayaæ kiæ cid dattam i«Âaæ ca saæjaya 05,050.050c tasyÃpacitim ÃryatvÃt kartÃra÷ sthavirÃs traya÷ 05,050.051a ÃdadÃnasya Óastraæ hi k«atradharmaæ parÅpsata÷ 05,050.051c nidhanaæ brÃhmaïasyÃjau varam evÃhur uttamam 05,050.052a sa vai ÓocÃmi sarvÃn vai ye yuyutsanti pÃï¬avÃn 05,050.052c vikru«Âaæ vidureïÃdau tad etad bhayam Ãgatam 05,050.053a na tu manye vighÃtÃya j¤Ãnaæ du÷khasya saæjaya 05,050.053c bhavaty atibale hy etaj j¤Ãnam apy upaghÃtakam 05,050.054a ­«ayo hy api nirmuktÃ÷ paÓyanto lokasaægrahÃn 05,050.054c sukhe bhavanti sukhinas tathà du÷khena du÷khitÃ÷ 05,050.055a kiæ punar yo 'ham Ãsaktas tatra tatra sahasradhà 05,050.055c putre«u rÃjyadÃre«u pautre«v api ca bandhu«u 05,050.056a saæÓaye tu mahaty asmin kiæ nu me k«amam uttamam 05,050.056c vinÃÓaæ hy eva paÓyÃmi kurÆïÃm anucintayan 05,050.057a dyÆtapramukham ÃbhÃti kurÆïÃæ vyasanaæ mahat 05,050.057c mandenaiÓvaryakÃmena lobhÃt pÃpam idaæ k­tam 05,050.058a manye paryÃyadharmo 'yaæ kÃlasyÃtyantagÃmina÷ 05,050.058c cakre pradhir ivÃsakto nÃsya Óakyaæ palÃyitum 05,050.059a kiæ nu kÃryaæ kathaæ kuryÃæ kva nu gacchÃmi saæjaya 05,050.059c ete naÓyanti kuravo mandÃ÷ kÃlavaÓaæ gatÃ÷ 05,050.060a avaÓo 'haæ purà tÃta putrÃïÃæ nihate Óate 05,050.060c Óro«yÃmi ninadaæ strÅïÃæ kathaæ mÃæ maraïaæ sp­Óet 05,050.061a yathà nidÃghe jvalana÷ samiddho; dahet kak«aæ vÃyunà codyamÃna÷ 05,050.061c gadÃhasta÷ pÃï¬avas tadvad eva; hantà madÅyÃn sahito 'rjunena 05,051.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,051.001a yasya vai nÃn­tà vÃca÷ prav­ttà anuÓuÓruma÷ 05,051.001c trailokyam api tasya syÃd yoddhà yasya dhanaæjaya÷ 05,051.002a tasyaiva ca na paÓyÃmi yudhi gÃï¬Åvadhanvana÷ 05,051.002c aniÓaæ cintayÃno 'pi ya÷ pratÅyÃd rathena tam 05,051.003a asyata÷ karïinÃlÅkÃn mÃrgaïÃn h­dayacchida÷ 05,051.003c pratyetà na sama÷ kaÓ cid yudhi gÃï¬Åvadhanvana÷ 05,051.004a droïakarïau pratÅyÃtÃæ yadi vÅrau narar«abhau 05,051.004b*0332_01 k­tÃstrau balinÃæ Óre«Âhau samare«v aparÃjitau 05,051.004c mÃhÃtmyÃt saæÓayo loke na tv asti vijayo mama 05,051.005a gh­ïÅ karïa÷ pramÃdÅ ca ÃcÃrya÷ sthaviro guru÷ 05,051.005c samartho balavÃn pÃrtho d­¬hadhanvà jitaklama÷ 05,051.005e bhavet sutumulaæ yuddhaæ sarvaÓo 'py aparÃjaya÷ 05,051.006a sarve hy astravida÷ ÓÆrÃ÷ sarve prÃptà mahad yaÓa÷ 05,051.006c api sarvÃmaraiÓvaryaæ tyajeyur na punar jayam 05,051.006e vadhe nÆnaæ bhavec chÃntis tayor và phalgunasya và 05,051.007a na tu jetÃrjunasyÃsti hantà cÃsya na vidyate 05,051.007c manyus tasya kathaæ ÓÃmyen mandÃn prati ya utthita÷ 05,051.008a anye 'py astrÃïi jÃnanti jÅyante ca jayanti ca 05,051.008c ekÃntavijayas tv eva ÓrÆyate phalgunasya ha 05,051.009a trayastriæÓat samÃhÆya khÃï¬ave 'gnim atarpayat 05,051.009c jigÃya ca surÃn sarvÃn nÃsya vedmi parÃjayam 05,051.010a yasya yantà h­«ÅkeÓa÷ ÓÅlav­ttasamo yudhi 05,051.010c dhruvas tasya jayas tÃta yathendrasya jayas tathà 05,051.011a k­«ïÃv ekarathe yattÃv adhijyaæ gÃï¬ivaæ dhanu÷ 05,051.011c yugapat trÅïi tejÃæsi sametÃny anuÓuÓruma÷ 05,051.012a naiva no 'sti dhanus tÃd­Ç na yoddhà na ca sÃrathi÷ 05,051.012c tac ca mandà na jÃnanti duryodhanavaÓÃnugÃ÷ 05,051.013a Óe«ayed aÓanir dÅpto nipatan mÆrdhni saæjaya 05,051.013c na tu Óe«aæ ÓarÃ÷ kuryur astÃs tÃta kirÅÂinà 05,051.014a api cÃsyann ivÃbhÃti nighnann iva ca phalguna÷ 05,051.014c uddharann iva kÃyebhya÷ ÓirÃæsi Óarav­«Âibhi÷ 05,051.015a api bÃïamayaæ teja÷ pradÅptam iva sarvata÷ 05,051.015c gÃï¬Åveddhaæ dahetÃjau putrÃïÃæ mama vÃhinÅm 05,051.016a api sà rathagho«eïa bhayÃrtà savyasÃcina÷ 05,051.016c vitrastà bahulà senà bhÃratÅ pratibhÃti me 05,051.017a yathà kak«aæ dahaty agni÷ prav­ddha÷ sarvataÓ caran 05,051.017c mahÃrcir aniloddhÆtas tadvad dhak«yati mÃmakÃn 05,051.018a yadodvaman niÓitÃn bÃïasaæghÃn; sthÃtÃtatÃyÅ samare kirÅÂÅ 05,051.018c s­«Âo 'ntaka÷ sarvaharo vidhÃtrÃ; yathà bhavet tadvad avÃraïÅya÷ 05,051.019a yadà hy abhÅk«ïaæ subahÆn prakÃrä; ÓrotÃsmi tÃn Ãvasathe kurÆïÃm 05,051.019c te«Ãæ samantÃc ca tathà raïÃgre; k«aya÷ kilÃyaæ bharatÃn upaiti 05,052.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,052.001a yathaiva pÃï¬avÃ÷ sarve parÃkrÃntà jigÅ«ava÷ 05,052.001c tathaivÃbhisarÃs te«Ãæ tyaktÃtmÃno jaye dh­tÃ÷ 05,052.002a tvam eva hi parÃkrÃntÃn Ãcak«ÅthÃ÷ parÃn mama 05,052.002c päcÃlÃn kekayÃn matsyÃn mÃgadhÃn vatsabhÆmipÃn 05,052.003a yaÓ ca sendrÃn imÃæl lokÃn icchan kuryÃd vaÓe balÅ 05,052.003c sa Óre«Âho jagata÷ k­«ïa÷ pÃï¬avÃnÃæ jaye dh­ta÷ 05,052.004a samastÃm arjunÃd vidyÃæ sÃtyaki÷ k«ipram ÃptavÃn 05,052.004c Óaineya÷ samare sthÃtà bÅjavat pravapa¤ ÓarÃn 05,052.005a dh­«ÂadyumnaÓ ca päcÃlya÷ krÆrakarmà mahÃratha÷ 05,052.005c mÃmake«u raïaæ kartà bale«u paramÃstravit 05,052.006a yudhi«Âhirasya ca krodhÃd arjunasya ca vikramÃt 05,052.006c yamÃbhyÃæ bhÅmasenÃc ca bhayaæ me tÃta jÃyate 05,052.007a amÃnu«aæ manu«yendrair jÃlaæ vitatam antarà 05,052.007c mama senÃæ hani«yanti tata÷ kroÓÃmi saæjaya 05,052.008a darÓanÅyo manasvÅ ca lak«mÅvÃn brahmavarcasÅ 05,052.008c medhÃvÅ suk­tapraj¤o dharmÃtmà pÃï¬unandana÷ 05,052.009a mitrÃmÃtyai÷ susaæpanna÷ saæpanno yojyayojakai÷ 05,052.009c bhrÃt­bhi÷ ÓvaÓurai÷ putrair upapanno mahÃrathai÷ 05,052.010a dh­tyà ca puru«avyÃghro naibh­tyena ca pÃï¬ava÷ 05,052.010c an­Óaæso vadÃnyaÓ ca hrÅmÃn satyaparÃkrama÷ 05,052.011a bahuÓruta÷ k­tÃtmà ca v­ddhasevÅ jitendriya÷ 05,052.011c taæ sarvaguïasaæpannaæ samiddham iva pÃvakam 05,052.012a tapantam iva ko manda÷ pati«yati pataægavat 05,052.012c pÃï¬avÃgnim anÃvÃryaæ mumÆr«ur mƬhacetana÷ 05,052.013a tanur ucca÷ ÓikhÅ rÃjà ÓuddhajÃmbÆnadaprabha÷ 05,052.013c mandÃnÃæ mama putrÃïÃæ yuddhenÃntaæ kari«yati 05,052.014a tair ayuddhaæ sÃdhu manye kuravas tan nibodhata 05,052.014c yuddhe vinÃÓa÷ k­tsnasya kulasya bhavità dhruvam 05,052.015a e«Ã me paramà ÓÃntir yayà ÓÃmyati me mana÷ 05,052.015c yadi tv ayuddham i«Âaæ vo vayaæ ÓÃntyai yatÃmahe 05,052.016a na tu na÷ Óik«amÃïÃnÃm upek«eta yudhi«Âhira÷ 05,052.016c jugupsati hy adharmeïa mÃm evoddiÓya kÃraïam 05,053.001 saæjaya uvÃca 05,053.001a evam etan mahÃrÃja yathà vadasi bhÃrata 05,053.001c yuddhe vinÃÓa÷ k«atrasya gÃï¬Åvena prad­Óyate 05,053.002a idaæ tu nÃbhijÃnÃmi tava dhÅrasya nityaÓa÷ 05,053.002c yat putravaÓam Ãgacche÷ sattvaj¤a÷ savyasÃcina÷ 05,053.003a nai«a kÃlo mahÃrÃja tava ÓaÓvat k­tÃgasa÷ 05,053.003c tvayà hy evÃdita÷ pÃrthà nik­tà bharatar«abha 05,053.003d*0333_01 svÅk­tÃs tair janapadÃ÷ kuravas te sajÃÇgalÃ÷ 05,053.003d*0333_02 kathaæ vÅraur jitÃæ bhÆmim akhilÃæ pratipadyathÃ÷ 05,053.004a pità Óre«Âha÷ suh­d yaÓ ca samyak praïihitÃtmavÃn 05,053.004c Ãstheyaæ hi hitaæ tena na drogdhà gurur ucyate 05,053.005a idaæ jitam idaæ labdham iti Órutvà parÃjitÃn 05,053.005c dyÆtakÃle mahÃrÃja smayase sma kumÃravat 05,053.006a paru«Ãïy ucyamÃnÃn sma purà pÃrthÃn upek«ase 05,053.006c k­tsnaæ rÃjyaæ jayantÅti prapÃtaæ nÃnupaÓyasi 05,053.007a pitryaæ rÃjyaæ mahÃrÃja kuravas te sajÃÇgalÃ÷ 05,053.007b*0334_01 prÃrthayanti mahÃyuddhe nÃnubandham avek«ase 05,053.007c atha vÅrair jitÃæ bhÆmim akhilÃæ pratyapadyathÃ÷ 05,053.008a bÃhuvÅryÃrjità bhÆmis tava pÃrthair nivedità 05,053.008c mayedaæ k­tam ity eva manyase rÃjasattama 05,053.009a grastÃn gandharvarÃjena majjato hy aplave 'mbhasi 05,053.009c ÃninÃya puna÷ pÃrtha÷ putrÃæs te rÃjasattama 05,053.010a kumÃravac ca smayase dyÆte vinik­te«u yat 05,053.010c pÃï¬ave«u vanaæ rÃjan pravrajatsu puna÷ puna÷ 05,053.011a pravar«ata÷ ÓaravrÃtÃn arjunasya ÓitÃn bahÆn 05,053.011c apy arïavà viÓu«yeyu÷ kiæ punar mÃæsayonaya÷ 05,053.012a asyatÃæ phalguna÷ Óre«Âho gÃï¬Åvaæ dhanu«Ãæ varam 05,053.012c keÓava÷ sarvabhÆtÃnÃæ cakrÃïÃæ ca sudarÓanam 05,053.013a vÃnaro rocamÃnaÓ ca ketu÷ ketumatÃæ vara÷ 05,053.013c evam etÃni saratho vaha¤ Óvetahayo raïe 05,053.013e k«apayi«yati no rÃjan kÃlacakram ivodyatam 05,053.014a tasyÃdya vasudhà rÃjan nikhilà bharatar«abha 05,053.014c yasya bhÅmÃrjunau yodhau sa rÃjà rÃjasattama 05,053.015a tathà bhÅmahataprÃyÃæ majjantÅæ tava vÃhinÅm 05,053.015c duryodhanamukhà d­«Âvà k«ayaæ yÃsyanti kauravÃ÷ 05,053.016a na hi bhÅmabhayÃd bhÅtà lapsyante vijayaæ vibho 05,053.016c tava putrà mahÃrÃja rÃjÃnaÓ cÃnusÃriïa÷ 05,053.017a matsyÃs tvÃm adya nÃrcanti päcÃlÃÓ ca sakekayÃ÷ 05,053.017c ÓÃlveyÃ÷ ÓÆrasenÃÓ ca sarve tvÃm avajÃnate 05,053.017e pÃrthaæ hy ete gatÃ÷ sarve vÅryaj¤Ãs tasya dhÅmata÷ 05,053.017f*0335_01 bhaktyà hy asya virudhyante tava putrai÷ sadaiva te 05,053.018a anarhÃn eva tu vadhe dharmayuktÃn vikarmaïà 05,053.018b*0336_01 yo 'kleÓayat pÃï¬uputrÃn yo vidve«Ây adhunÃpi vai 05,053.018c sarvopÃyair niyantavya÷ sÃnuga÷ pÃpapÆru«a÷ 05,053.018d*0337_01 aparok«aæ mahÃrÃja sÃk«Ãc cainaæ bravÅmy aham 05,053.018e tava putro mahÃrÃja nÃtra Óocitum arhasi 05,053.019a dyÆtakÃle mayà coktaæ vidureïa ca dhÅmatà 05,053.019c yad idaæ te vilapitaæ pÃï¬avÃn prati bhÃrata 05,053.019e anÅÓeneva rÃjendra sarvam etan nirarthakam 05,054.001 duryodhana uvÃca 05,054.001a na bhetavyaæ mahÃrÃja na Óocyà bhavatà vayam 05,054.001c samarthÃ÷ sma parÃn rÃjan vijetuæ samare vibho 05,054.002a vanaæ pravrÃjitÃn pÃrthÃn yad ÃyÃn madhusÆdana÷ 05,054.002c mahatà balacakreïa pararëÂrÃvamardinà 05,054.003a kekayà dh­«ÂaketuÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 05,054.003c rÃjÃnaÓ cÃnvayu÷ pÃrthÃn bahavo 'nye 'nuyÃyina÷ 05,054.004a indraprasthasya cÃdÆrÃt samÃjagmur mahÃrathÃ÷ 05,054.004c vyagarhayaæÓ ca saægamya bhavantaæ kurubhi÷ saha 05,054.005a te yudhi«Âhiram ÃsÅnam ajinai÷ prativÃsitam 05,054.005c k­«ïapradhÃnÃ÷ saæhatya paryupÃsanta bhÃrata 05,054.006a pratyÃdÃnaæ ca rÃjyasya kÃryam Æcur narÃdhipÃ÷ 05,054.006c bhavata÷ sÃnubandhasya samucchedaæ cikÅr«ava÷ 05,054.007a Órutvà caitan mayoktÃs tu bhÅ«madroïak­pÃs tadà 05,054.007c j¤Ãtik«ayabhayÃd rÃjan bhÅtena bharatar«abha 05,054.008a na te sthÃsyanti samaye pÃï¬avà iti me mati÷ 05,054.008c samucchedaæ hi na÷ k­tsnaæ vÃsudevaÓ cikÅr«ati 05,054.009a ­te ca viduraæ sarve yÆyaæ vadhyà mahÃtmana÷ 05,054.009c dh­tarëÂraÓ ca dharmaj¤o na vadhya÷ kurusattama÷ 05,054.010a samucchedaæ ca k­tsnaæ na÷ k­tvà tÃta janÃrdana÷ 05,054.010c ekarÃjyaæ kurÆïÃæ sma cikÅr«ati yudhi«Âhire 05,054.011a tatra kiæ prÃptakÃlaæ na÷ praïipÃta÷ palÃyanam 05,054.011c prÃïÃn và saæparityajya pratiyudhyÃmahe parÃn 05,054.012a pratiyuddhe tu niyata÷ syÃd asmÃkaæ parÃjaya÷ 05,054.012c yudhi«Âhirasya sarve hi pÃrthivà vaÓavartina÷ 05,054.013a viraktarëÂrÃÓ ca vayaæ mitrÃïi kupitÃni na÷ 05,054.013c dhikk­tÃ÷ pÃrthivai÷ sarvai÷ svajanena ca sarvaÓa÷ 05,054.014a praïipÃte tu do«o 'sti bandhÆnÃæ ÓÃÓvatÅ÷ samÃ÷ 05,054.014c pitaraæ tv eva ÓocÃmi praj¤Ãnetraæ janeÓvaram 05,054.014e matk­te du÷kham Ãpannaæ kleÓaæ prÃptam anantakam 05,054.015a k­taæ hi tava putraiÓ ca pare«Ãm avarodhanam 05,054.015c matpriyÃrthaæ puraivaitad viditaæ te narottama 05,054.016a te rÃj¤o dh­tarëÂrasya sÃmÃtyasya mahÃrathÃ÷ 05,054.016c vairaæ pratikari«yanti kulocchedena pÃï¬avÃ÷ 05,054.017a tato droïo 'bravÅd bhÅ«ma÷ k­po drauïiÓ ca bhÃrata 05,054.017c matvà mÃæ mahatÅæ cintÃm Ãsthitaæ vyathitendriyam 05,054.018a abhidrugdhÃ÷ pare cen no na bhetavyaæ paraætapa 05,054.018c asamarthÃ÷ pare jetum asmÃn yudhi janeÓvara 05,054.019a ekaikaÓa÷ samarthÃ÷ smo vijetuæ sarvapÃrthivÃn 05,054.019c Ãgacchantu vine«yÃmo darpam e«Ãæ Óitai÷ Óarai÷ 05,054.020a puraikena hi bhÅ«meïa vijitÃ÷ sarvapÃrthivÃ÷ 05,054.020c m­te pitary abhikruddho rathenaikena bhÃrata 05,054.021a jaghÃna subahÆæs te«Ãæ saærabdha÷ kurusattama÷ 05,054.021c tatas te Óaraïaæ jagmur devavratam imaæ bhayÃt 05,054.022a sa bhÅ«ma÷ susamartho 'yam asmÃbhi÷ sahito raïe 05,054.022c parÃn vijetuæ tasmÃt te vyetu bhÅr bharatar«abha 05,054.022e ity e«Ãæ niÓcayo hy ÃsÅt tatkÃlam amitaujasÃm 05,054.023a purà pare«Ãæ p­thivÅ k­tsnÃsÅd vaÓavartinÅ 05,054.023c asmÃn punar amÅ nÃdya samarthà jetum Ãhave 05,054.023e chinnapak«Ã÷ pare hy adya vÅryahÅnÃÓ ca pÃï¬avÃ÷ 05,054.024a asmatsaæsthà ca p­thivÅ vartate bharatar«abha 05,054.024c ekÃrthÃ÷ sukhadu÷khe«u mayÃnÅtÃÓ ca pÃrthivÃ÷ 05,054.025a apy agniæ praviÓeyus te samudraæ và paraætapa 05,054.025c madarthe pÃrthivÃ÷ sarve tad viddhi kurusattama 05,054.026a unmattam iva cÃpi tvÃæ prahasantÅha du÷khitam 05,054.026c vilapantaæ bahuvidhaæ bhÅtaæ paravikatthane 05,054.027a e«Ãæ hy ekaikaÓo rÃj¤Ãæ samartha÷ pÃï¬avÃn prati 05,054.027c ÃtmÃnaæ manyate sarvo vyetu te bhayam Ãgatam 05,054.028a sarvÃæ samagrÃæ senÃæ me vÃsavo 'pi na ÓaknuyÃt 05,054.028c hantum ak«ayyarÆpeyaæ brahmaïÃpi svayambhuvà 05,054.029a yudhi«Âhira÷ puraæ hitvà pa¤ca grÃmÃn sa yÃcati 05,054.029c bhÅto hi mÃmakÃt sainyÃt prabhÃvÃc caiva me prabho 05,054.030a samarthaæ manyase yac ca kuntÅputraæ v­kodaram 05,054.030c tan mithyà na hi me k­tsnaæ prabhÃvaæ vettha bhÃrata 05,054.031a matsamo hi gadÃyuddhe p­thivyÃæ nÃsti kaÓ cana 05,054.031c nÃsÅt kaÓ cid atikrÃnto bhavità na ca kaÓ cana 05,054.032a yukto du÷khocitaÓ cÃhaæ vidyÃpÃragatas tathà 05,054.032c tasmÃn na bhÅmÃn nÃnyebhyo bhayaæ me vidyate kva cit 05,054.033a duryodhanasamo nÃsti gadÃyÃm iti niÓcaya÷ 05,054.033c saækar«aïasya bhadraæ te yat tadainam upÃvasam 05,054.034a yuddhe saækar«aïasamo balenÃbhyadhiko bhuvi 05,054.034c gadÃprahÃraæ bhÅmo me na jÃtu vi«ahed yudhi 05,054.035a ekaæ prahÃraæ yaæ dadyÃæ bhÅmÃya ru«ito n­pa 05,054.035c sa evainaæ nayed ghoraæ k«ipraæ vaivasvatak«ayam 05,054.036a iccheyaæ ca gadÃhastaæ rÃjan dra«Âuæ v­kodaram 05,054.036c suciraæ prÃrthito hy e«a mama nityaæ manoratha÷ 05,054.037a gadayà nihato hy Ãjau mama pÃrtho v­kodara÷ 05,054.037c viÓÅrïagÃtra÷ p­thivÅæ parÃsu÷ prapati«yati 05,054.038a gadÃprahÃrÃbhihato himavÃn api parvata÷ 05,054.038c sak­n mayà viÓÅryeta giri÷ Óatasahasradhà 05,054.039a sa cÃpy etad vijÃnÃti vÃsudevÃrjunau tathà 05,054.039c duryodhanasamo nÃsti gadÃyÃm iti niÓcaya÷ 05,054.040a tat te v­kodaramayaæ bhayaæ vyetu mahÃhave 05,054.040c vyapane«yÃmy ahaæ hy enaæ mà rÃjan vimanà bhava 05,054.041a tasmin mayà hate k«ipram arjunaæ bahavo rathÃ÷ 05,054.041c tulyarÆpà viÓi«ÂÃÓ ca k«epsyanti bharatar«abha 05,054.042a bhÅ«mo droïa÷ k­po drauïi÷ karïo bhÆriÓravÃs tathà 05,054.042c prÃgjyoti«Ãdhipa÷ Óalya÷ sindhurÃjo jayadratha÷ 05,054.043a ekaika e«Ãæ Óaktas tu hantuæ bhÃrata pÃï¬avÃn 05,054.043c samastÃs tu k«aïenaitÃn ne«yanti yamasÃdanam 05,054.044a samagrà pÃrthivÅ senà pÃrtham ekaæ dhanaæjayam 05,054.044c kasmÃd aÓaktà nirjetum iti hetur na vidyate 05,054.045a ÓaravrÃtais tu bhÅ«meïa ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 05,054.045c droïadrauïik­paiÓ caiva gantà pÃrtho yamak«ayam 05,054.046a pitÃmaho hi gÃÇgeya÷ Óaætanor adhi bhÃrata 05,054.046c brahmar«isad­Óo jaj¤e devair api durutsaha÷ 05,054.046d*0338_01 na hantà vidyate cÃpi rÃjan bhÅ«masya kaÓ cana 05,054.046e pitrà hy ukta÷ prasannena nÃkÃmas tvaæ mari«yasi 05,054.047a brahmar«eÓ ca bharadvÃjÃd droïyÃæ droïo vyajÃyata 05,054.047c droïÃj jaj¤e mahÃrÃja drauïiÓ ca paramÃstravit 05,054.048a k­paÓ cÃcÃryamukhyo 'yaæ mahar«er gautamÃd api 05,054.048c Óarastambodbhava÷ ÓrÅmÃn avadhya iti me mati÷ 05,054.049a ayonijaæ trayaæ hy etat pità mÃtà ca mÃtula÷ 05,054.049c aÓvatthÃmno mahÃrÃja sa ca ÓÆra÷ sthito mama 05,054.050a sarva ete mahÃrÃja devakalpà mahÃrathÃ÷ 05,054.050c ÓakrasyÃpi vyathÃæ kuryu÷ saæyuge bharatar«abha 05,054.050d*0339_01 naite«Ãm arjuna÷ Óakta ekaikaæ prati vÅk«itum 05,054.050d*0339_02 sahitÃs tu naravyÃghrà hani«yanti dhanaæjayam 05,054.051a bhÅ«madroïak­pÃïÃæ ca tulya÷ karïo mato mama 05,054.051c anuj¤ÃtaÓ ca rÃmeïa matsamo 'sÅti bhÃrata 05,054.052a kuï¬ale rucire cÃstÃæ karïasya sahaje Óubhe 05,054.052c te Óacyarthe mahendreïa yÃcita÷ sa paraætapa÷ 05,054.052e amoghayà mahÃrÃja Óaktyà paramabhÅmayà 05,054.053a tasya ÓaktyopagƬhasya kasmÃj jÅved dhanaæjaya÷ 05,054.053c vijayo me dhruvaæ rÃjan phalaæ pÃïÃv ivÃhitam 05,054.053e abhivyakta÷ pare«Ãæ ca k­tsno bhuvi parÃjaya÷ 05,054.054a ahnà hy ekena bhÅ«mo 'yam ayutaæ hanti bhÃrata 05,054.054c tat samÃÓ ca mahe«vÃsà droïadrauïik­pà api 05,054.055a saæÓaptÃni ca v­ndÃni k«atriyÃïÃæ paraætapa 05,054.055c arjunaæ vayam asmÃn và dhanaæjaya iti sma ha 05,054.056a tÃæÓ cÃlam iti manyante savyasÃcivadhe vibho 05,054.056c pÃrthivÃ÷ sa bhavÃn rÃjann akasmÃd vyathate katham 05,054.057a bhÅmasene ca nihate ko 'nyo yudhyeta bhÃrata 05,054.057c pare«Ãæ tan mamÃcak«va yadi vettha paraætapa 05,054.057d*0340_01 päcÃle«u ca bhagne«u ko 'nya÷ sthÃtum ihÃrhati 05,054.058a pa¤ca te bhrÃtara÷ sarve dh­«Âadyumno 'tha sÃtyaki÷ 05,054.058c pare«Ãæ sapta ye rÃjan yodhÃ÷ paramakaæ balam 05,054.059a asmÃkaæ tu viÓi«Âà ye bhÅ«madroïak­pÃdaya÷ 05,054.059c drauïir vaikartana÷ karïa÷ somadatto 'tha bÃhlika÷ 05,054.060a prÃgjyoti«Ãdhipa÷ Óalya Ãvantyo 'tha jayadratha÷ 05,054.060c du÷ÓÃsano durmukhaÓ ca du÷sahaÓ ca viÓÃæ pate 05,054.061a ÓrutÃyuÓ citrasenaÓ ca purumitro viviæÓati÷ 05,054.061c Óalo bhÆriÓravÃÓ cobhau vikarïaÓ ca tavÃtmaja÷ 05,054.062a ak«auhiïyo hi me rÃjan daÓaikà ca samÃh­tÃ÷ 05,054.062c nyÆnÃ÷ pare«Ãæ saptaiva kasmÃn me syÃt parÃjaya÷ 05,054.063a balaæ triguïato hÅnaæ yodhyaæ prÃha b­haspati÷ 05,054.063c parebhyas triguïà ceyaæ mama rÃjann anÅkinÅ 05,054.064a guïahÅnaæ pare«Ãæ ca bahu paÓyÃmi bhÃrata 05,054.064c guïodayaæ bahuguïam ÃtmanaÓ ca viÓÃæ pate 05,054.065a etat sarvaæ samÃj¤Ãya balÃgryaæ mama bhÃrata 05,054.065c nyÆnatÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca na mohaæ gantum arhasi 05,054.066 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,054.066a ity uktvà saæjayaæ bhÆya÷ paryap­cchata bhÃrata 05,054.066c vidhitsu÷ prÃptakÃlÃni j¤Ãtvà parapuraæjaya÷ 05,055.001 duryodhana uvÃca 05,055.001a ak«auhiïÅ÷ sapta labdhvà rÃjabhi÷ saha saæjaya 05,055.001c kiæ svid icchati kaunteyo yuddhaprepsur yudhi«Âhira÷ 05,055.002 saæjaya uvÃca 05,055.002a atÅva mudito rÃjan yuddhaprepsur yudhi«Âhira÷ 05,055.002c bhÅmasenÃrjunau cobhau yamÃv api na bibhyata÷ 05,055.003a rathaæ tu divyaæ kaunteya÷ sarvà vibhrÃjayan diÓa÷ 05,055.003c mantraæ jij¤ÃsamÃna÷ san bÅbhatsu÷ samayojayat 05,055.004a tam apaÓyÃma saænaddhaæ meghaæ vidyutprabhaæ yathà 05,055.004c sa mantrÃn samabhidhyÃya h­«yamÃïo 'bhyabhëata 05,055.005a pÆrvarÆpam idaæ paÓya vayaæ je«yÃma saæjaya 05,055.005c bÅbhatsur mÃæ yathovÃca tathÃvaimy aham apy uta 05,055.006 duryodhana uvÃca 05,055.006a praÓaæsasy abhinandaæs tÃn pÃrthÃn ak«aparÃjitÃn 05,055.006c arjunasya rathe brÆhi katham aÓvÃ÷ kathaæ dhvaja÷ 05,055.007 saæjaya uvÃca 05,055.007a bhauvana÷ saha Óakreïa bahucitraæ viÓÃæ pate 05,055.007c rÆpÃïi kalpayÃm Ãsa tva«Âà dhÃtrà sahÃbhibho 05,055.008a dhvaje hi tasmin rÆpÃïi cakrus te devamÃyayà 05,055.008c mahÃdhanÃni divyÃni mahÃnti ca laghÆni ca 05,055.008d*0341_01 bhÅmasenÃnurodhÃya hanÆmÃn mÃrutÃtmaja÷ 05,055.008d*0341_02 Ãtmapratik­tiæ tasmin dhvaja Ãropayi«yati 05,055.009a sarvà diÓo yojanamÃtram antaraæ; sa tiryag Ærdhvaæ ca rurodha vai dhvaja÷ 05,055.009c na saæsajjet tarubhi÷ saæv­to 'pi; tathà hi mÃyà vihità bhauvanena 05,055.010a yathÃkÃÓe Óakradhanu÷ prakÃÓate; na caikavarïaæ na ca vidma kiæ nu tat 05,055.010c tathà dhvajo vihito bhauvanena; bahvÃkÃraæ d­Óyate rÆpam asya 05,055.011a yathÃgnidhÆmo divam eti ruddhvÃ; varïÃn bibhrat taijasaæ tac charÅram 05,055.011c tathà dhvajo vihito bhauvanena; na ced bhÃro bhavità nota rodha÷ 05,055.012a ÓvetÃs tasmin vÃtavegÃ÷ sadaÓvÃ; divyà yuktÃÓ citrarathena dattÃ÷ 05,055.012b*0342_01 bhuvy antarik«e divi và narendra 05,055.012b*0342_02 e«Ãæ gatir hÅyate nÃtra sarvà 05,055.012c Óataæ yat tat pÆryate nityakÃlaæ; hataæ hataæ dattavaraæ purastÃt 05,055.013a tathà rÃj¤o dantavarïà b­hanto; rathe yuktà bhÃnti tadvÅryatulyÃ÷ 05,055.013c ­Óyaprakhyà bhÅmasenasya vÃhÃ; raïe vÃyos tulyavegà babhÆvu÷ 05,055.014a kalmëÃÇgÃs tittiricitrap­«ÂhÃ; bhrÃtrà dattÃ÷ prÅyatà phalgunena 05,055.014c bhrÃtur vÅrasya svais turaægair viÓi«ÂÃ; mudà yuktÃ÷ sahadevaæ vahanti 05,055.015a mÃdrÅputraæ nakulaæ tv ÃjamŬhaæ; mahendradattà harayo vÃjimukhyÃ÷ 05,055.015c samà vÃyor balavantas tarasvino; vahanti vÅraæ v­traÓatruæ yathendram 05,055.016a tulyÃÓ caibhir vayasà vikrameïa; javena caivÃpratirÆpÃ÷ sadaÓvÃ÷ 05,055.016c saubhadrÃdÅn draupadeyÃn kumÃrÃn; vahanty aÓvà devadattà b­hanta÷ 05,056.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,056.001a kÃæs tatra saæjayÃpaÓya÷ pratyarthena samÃgatÃn 05,056.001c ye yotsyante pÃï¬avÃrthe putrasya mama vÃhinÅm 05,056.002 saæjaya uvÃca 05,056.002a mukhyam andhakav­«ïÅnÃm apaÓyaæ k­«ïam Ãgatam 05,056.002c cekitÃnaæ ca tatraiva yuyudhÃnaæ ca sÃtyakim 05,056.003a p­thag ak«auhiïÅbhyÃæ tau pÃï¬avÃn abhisaæÓritau 05,056.003c mahÃrathau samÃkhyÃtÃv ubhau puru«amÃninau 05,056.004a ak«auhiïyÃtha päcÃlyo daÓabhis tanayair v­ta÷ 05,056.004c satyajitpramukhair vÅrair dh­«Âadyumnapurogamai÷ 05,056.005a drupado vardhayan mÃnaæ Óikhaï¬iparipÃlita÷ 05,056.005c upÃyÃt sarvasainyÃnÃæ praticchÃdya tadà vapu÷ 05,056.006a virÃÂa÷ saha putrÃbhyÃæ ÓaÇkhenaivottareïa ca 05,056.006c sÆryadattÃdibhir vÅrair madirÃÓvapurogamai÷ 05,056.007a sahita÷ p­thivÅpÃlo bhrÃt­bhis tanayais tathà 05,056.007c ak«auhiïyaiva sainyasya v­ta÷ pÃrthaæ samÃÓrita÷ 05,056.008a jÃrÃsaædhir mÃgadhaÓ ca dh­«ÂaketuÓ ca cedirà05,056.008c p­thak p­thag anuprÃptau p­thag ak«auhiïÅv­tau 05,056.009a kekayà bhrÃtara÷ pa¤ca sarve lohitakadhvajÃ÷ 05,056.009c ak«auhiïÅpariv­tÃ÷ pÃï¬avÃn abhisaæÓritÃ÷ 05,056.010a etÃn etÃvatas tatra yÃn apaÓyaæ samÃgatÃn 05,056.010c ye pÃï¬avÃrthe yotsyanti dhÃrtarëÂrasya vÃhinÅm 05,056.011a yo veda mÃnu«aæ vyÆhaæ daivaæ gÃndharvam Ãsuram 05,056.011c sa tasya senÃpramukhe dh­«Âadyumno mahÃmanÃ÷ 05,056.012a bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo rÃjan bhÃga÷ kÊpta÷ Óikhaï¬ina÷ 05,056.012c taæ virÃÂo 'nu saæyÃtà saha matsyai÷ prahÃribhi÷ 05,056.013a jye«Âhasya pÃï¬uputrasya bhÃgo madrÃdhipo balÅ 05,056.013c tau tu tatrÃbruvan ke cid vi«amau no matÃv iti 05,056.014a duryodhana÷ sahasuta÷ sÃrdhaæ bhrÃt­Óatena ca 05,056.014c prÃcyÃÓ ca dÃk«iïÃtyÃÓ ca bhÅmasenasya bhÃgata÷ 05,056.015a arjunasya tu bhÃgena karïo vaikartano mata÷ 05,056.015c aÓvatthÃmà vikarïaÓ ca saindhavaÓ ca jayadratha÷ 05,056.016a aÓakyÃÓ caiva ye ke cit p­thivyÃæ ÓÆramÃnina÷ 05,056.016c sarvÃæs tÃn arjuna÷ pÃrtha÷ kalpayÃm Ãsa bhÃgata÷ 05,056.017a mahe«vÃsà rÃjaputrà bhrÃtara÷ pa¤ca kekayÃ÷ 05,056.017c kekayÃn eva bhÃgena k­tvà yotsyanti saæyuge 05,056.018a te«Ãm eva k­to bhÃgo mÃlavÃ÷ ÓÃlvakekayÃ÷ 05,056.018c trigartÃnÃæ ca dvau mukhyau yau tau saæÓaptakÃv iti 05,056.019a duryodhanasutÃ÷ sarve tathà du÷ÓÃsanasya ca 05,056.019c saubhadreïa k­to bhÃgo rÃjà caiva b­hadbala÷ 05,056.020a draupadeyà mahe«vÃsÃ÷ suvarïavik­tadhvajÃ÷ 05,056.020c dh­«Âadyumnamukhà droïam abhiyÃsyanti bhÃrata 05,056.021a cekitÃna÷ somadattaæ dvairathe yoddhum icchati 05,056.021c bhojaæ tu k­tavarmÃïaæ yuyudhÃno yuyutsati 05,056.022a sahadevas tu mÃdreya÷ ÓÆra÷ saækrandano yudhi 05,056.022c svam aæÓaæ kalpayÃm Ãsa ÓyÃlaæ te subalÃtmajam 05,056.023a ulÆkaæ cÃpi kaitavyaæ ye ca sÃrasvatà gaïÃ÷ 05,056.023c nakula÷ kalpayÃm Ãsa bhÃgaæ mÃdravatÅsuta÷ 05,056.024a ye cÃnye pÃrthivà rÃjan pratyudyÃsyanti saæyuge 05,056.024c samÃhvÃnena tÃæÓ cÃpi pÃï¬uputrà akalpayan 05,056.025a evam e«Ãm anÅkÃni pravibhaktÃni bhÃgaÓa÷ 05,056.025c yat te kÃryaæ saputrasya kriyatÃæ tad akÃlikam 05,056.026 dh­tarëÂra uvÃca 05,056.026a na santi sarve putrà me mƬhà durdyÆtadevina÷ 05,056.026c ye«Ãæ yuddhaæ balavatà bhÅmena raïamÆrdhani 05,056.027a rÃjÃna÷ pÃrthivÃ÷ sarve prok«itÃ÷ kÃladharmaïà 05,056.027c gÃï¬ÅvÃgniæ pravek«yanti pataÇgà iva pÃvakam 05,056.028a vidrutÃæ vÃhinÅæ manye k­tavairair mahÃtmabhi÷ 05,056.028c tÃæ raïe ke 'nuyÃsyanti prabhagnÃæ pÃï¬avair yudhi 05,056.029a sarve hy atirathÃ÷ ÓÆrÃ÷ kÅrtimanta÷ pratÃpina÷ 05,056.029c sÆryapÃvakayos tulyÃs tejasà samitiæjayÃ÷ 05,056.030a ye«Ãæ yudhi«Âhiro netà goptà ca madhusÆdana÷ 05,056.030c yodhau ca pÃï¬avau vÅrau savyasÃciv­kodarau 05,056.031a nakula÷ sahadevaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 05,056.031c sÃtyakir drupadaÓ caiva dh­«Âadyumnasya cÃtmaja÷ 05,056.032a uttamaujÃÓ ca päcÃlyo yudhÃmanyuÓ ca durjaya÷ 05,056.032c Óikhaï¬Å k«atradevaÓ ca tathà vairÃÂir uttara÷ 05,056.032d*0343_01 tata÷ Óvetas tu vairÃÂi÷ ketumÃn vÃhinÅpati÷ 05,056.033a kÃÓayaÓ cedayaÓ caiva matsyÃ÷ sarve ca s­¤jayÃ÷ 05,056.033c virÃÂaputro babhrÆÓ ca päcÃlÃÓ ca prabhadrakÃ÷ 05,056.034a ye«Ãm indro 'py akÃmÃnÃæ na haret p­thivÅm imÃm 05,056.034c vÅrÃïÃæ raïadhÅrÃïÃæ ye bhindyu÷ parvatÃn api 05,056.035a tÃn sarvÃn guïasaæpannÃn amanu«yapratÃpina÷ 05,056.035c kroÓato mama du«putro yoddhum icchati saæjaya 05,056.036 duryodhana uvÃca 05,056.036a ubhau sva ekajÃtÅyau tathobhau bhÆmigocarau 05,056.036c atha kasmÃt pÃï¬avÃnÃm ekato manyase jayam 05,056.037a pitÃmahaæ ca droïaæ ca k­paæ karïaæ ca durjayam 05,056.037c jayadrathaæ somadattam aÓvatthÃmÃnam eva ca 05,056.038a sucetaso mahe«vÃsÃn indro 'pi sahito 'marai÷ 05,056.038c aÓakta÷ samare jetuæ kiæ punas tÃta pÃï¬avÃ÷ 05,056.039a sarvà ca p­thivÅ s­«Âà madarthe tÃta pÃï¬avÃn 05,056.039c ÃryÃn dh­timata÷ ÓÆrÃn agnikalpÃn prabÃdhitum 05,056.040a na mÃmakÃn pÃï¬avÃs te samarthÃ÷ prativÅk«itum 05,056.040c parÃkrÃnto hy ahaæ pÃï¬Æn saputrÃn yoddhum Ãhave 05,056.041a matpriyaæ pÃrthivÃ÷ sarve ye cikÅr«anti bhÃrata 05,056.041c te tÃn ÃvÃrayi«yanti aiïeyÃn iva tantunà 05,056.042a mahatà rathavaæÓena ÓarajÃlaiÓ ca mÃmakai÷ 05,056.042c abhidrutà bhavi«yanti päcÃlÃ÷ pÃï¬avai÷ saha 05,056.043 dh­tarëÂra uvÃca 05,056.043a unmatta iva me putro vilapaty e«a saæjaya 05,056.043c na hi Óakto yudhà jetuæ dharmarÃjaæ yudhi«Âhiram 05,056.044a jÃnÃti hi sadà bhÅ«ma÷ pÃï¬avÃnÃæ yaÓasvinÃm 05,056.044c balavattÃæ saputrÃïÃæ dharmaj¤ÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,056.045a yato nÃrocayam ahaæ vigrahaæ tair mahÃtmabhi÷ 05,056.045c kiæ tu saæjaya me brÆhi punas te«Ãæ vice«Âitam 05,056.046a kas tÃæs tarasvino bhÆya÷ saædÅpayati pÃï¬avÃn 05,056.046c arci«mato mahe«vÃsÃn havi«Ã pÃvakÃn iva 05,056.047 saæjaya uvÃca 05,056.047a dh­«Âadyumna÷ sadaivaitÃn saædÅpayati bhÃrata 05,056.047c yudhyadhvam iti mà bhai«Âa yuddhÃd bharatasattamÃ÷ 05,056.048a ye ke cit pÃrthivÃs tatra dhÃrtarëÂreïa saæv­tÃ÷ 05,056.048c yuddhe samÃgami«yanti tumule kavacahrade 05,056.049a tÃn sarvÃn Ãhave kruddhÃn sÃnubandhÃn samÃgatÃn 05,056.049c aham eka÷ samÃdÃsye timir matsyÃn ivaudakÃn 05,056.050a bhÅ«maæ droïaæ k­paæ karïaæ drauïiæ Óalyaæ suyodhanam 05,056.050c etÃæÓ cÃpi nirotsyÃmi veleva makarÃlayam 05,056.051a tathà bruvÃïaæ dharmÃtmà prÃha rÃjà yudhi«Âhira÷ 05,056.051c tava dhairyaæ ca vÅryaæ ca päcÃlÃ÷ pÃï¬avai÷ saha 05,056.051e sarve samadhirƬhÃ÷ sma saægrÃmÃn na÷ samuddhara 05,056.052a jÃnÃmi tvÃæ mahÃbÃho k«atradharme vyavasthitam 05,056.052c samartham ekaæ paryÃptaæ kauravÃïÃæ yuyutsatÃm 05,056.052e bhavatà yad vidhÃtavyaæ tan na÷ Óreya÷ paraætapa 05,056.052e*0344_01 **** **** kauravÃïÃæ vinigrahe 05,056.052e*0344_02 purastÃd upayÃtÃnÃæ 05,056.053a saægrÃmÃd apayÃtÃnÃæ bhagnÃnÃæ Óaraïai«iïÃm 05,056.053c pauru«aæ darÓaya¤ ÓÆro yas ti«Âhed agrata÷ pumÃn 05,056.053e krÅïÅyÃt taæ sahasreïa nÅtiman nÃma tat padam 05,056.054a sa tvaæ ÓÆraÓ ca vÅraÓ ca vikrÃntaÓ ca narar«abha 05,056.054c bhayÃrtÃnÃæ paritrÃtà saæyuge«u na saæÓaya÷ 05,056.055a evaæ bruvati kaunteye dharmÃtmani yudhi«Âhire 05,056.055c dh­«Âadyumna uvÃcedaæ mÃæ vaco gatasÃdhvasa÷ 05,056.056a sarvä janapadÃn sÆta yodhà duryodhanasya ye 05,056.056c sabÃhlÅkÃn kurÆn brÆyÃ÷ prÃtipeyä Óaradvata÷ 05,056.057a sÆtaputraæ tathà droïaæ sahaputraæ jayadratham 05,056.057c du÷ÓÃsanaæ vikarïaæ ca tathà duryodhanaæ n­pam 05,056.058a bhÅ«maæ caiva brÆhi gatvà tvam ÃÓu; yudhi«Âhiraæ sÃdhunaivÃbhyupeta 05,056.058c mà vo vadhÅd arjuno devagupta÷; k«ipraæ yÃcadhvaæ pÃï¬avaæ lokavÅram 05,056.058c*0345_01 rÃjyaæ daddhvaæ dharmarÃjasya tÆrïaæ 05,056.059a naitÃd­Óo hi yodho 'sti p­thivyÃm iha kaÓ cana 05,056.059c yathÃvidha÷ savyasÃcÅ pÃï¬ava÷ Óastravittama÷ 05,056.060a devair hi saæbh­to divyo ratho gÃï¬Åvadhanvana÷ 05,056.060c na sa jeyo manu«yeïa mà sma k­dhvaæ mano yudhi 05,057.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,057.001a k«atratejà brahmacÃrÅ kaumÃrÃd api pÃï¬ava÷ 05,057.001c tena saæyugam e«yanti mandà vilapato mama 05,057.002a duryodhana nivartasva yuddhÃd bharatasattama 05,057.002c na hi yuddhaæ praÓaæsanti sarvÃvastham ariædama 05,057.003a alam ardhaæ p­thivyÃs te sahÃmÃtyasya jÅvitum 05,057.003c prayaccha pÃï¬uputrÃïÃæ yathocitam ariædama 05,057.004a etad dhi kurava÷ sarve manyante dharmasaæhitam 05,057.004c yat tvaæ praÓÃntim icchethÃ÷ pÃï¬uputrair mahÃtmabhi÷ 05,057.005a aÇgemÃæ samavek«asva putra svÃm eva vÃhinÅm 05,057.005c jÃta eva tava srÃvas tvaæ tu mohÃn na budhyase 05,057.006a na hy ahaæ yuddham icchÃmi naitad icchati bÃhlika÷ 05,057.006c na ca bhÅ«mo na ca droïo nÃÓvatthÃmà na saæjaya÷ 05,057.007a na somadatto na Óalyo na k­po yuddham icchati 05,057.007c satyavrata÷ purumitro jayo bhÆriÓravÃs tathà 05,057.008a ye«u saæpratiti«Âheyu÷ kurava÷ pŬitÃ÷ parai÷ 05,057.008c te yuddhaæ nÃbhinandanti tat tubhyaæ tÃta rocatÃm 05,057.009a na tvaæ karo«i kÃmena karïa÷ kÃrayità tava 05,057.009c du÷ÓÃsanaÓ ca pÃpÃtmà ÓakuniÓ cÃpi saubala÷ 05,057.010 duryodhana uvÃca 05,057.010a nÃhaæ bhavati na droïe nÃÓvatthÃmni na saæjaye 05,057.010c na vikarïe na kÃmboje na k­pe na ca bÃhlike 05,057.011a satyavrate purumitre bhÆriÓravasi và puna÷ 05,057.011c anye«u và tÃvake«u bhÃraæ k­tvà samÃhvaye 05,057.012a ahaæ ca tÃta karïaÓ ca raïayaj¤aæ vitatya vai 05,057.012c yudhi«Âhiraæ paÓuæ k­tvà dÅk«itau bharatar«abha 05,057.013a ratho vedÅ sruva÷ kha¬go gadà sruk kavacaæ sada÷ 05,057.013c cÃturhotraæ ca dhuryà me Óarà darbhà havir yaÓa÷ 05,057.014a Ãtmayaj¤ena n­pate i«Âvà vaivasvataæ raïe 05,057.014c vijitya svayam e«yÃvo hatÃmitrau Óriyà v­tau 05,057.015a ahaæ ca tÃta karïaÓ ca bhrÃtà du÷ÓÃsanaÓ ca me 05,057.015c ete vayaæ hani«yÃma÷ pÃï¬avÃn samare traya÷ 05,057.016a ahaæ hi pÃï¬avÃn hatvà praÓÃstà p­thivÅm imÃm 05,057.016c mÃæ và hatvà pÃï¬uputrà bhoktÃra÷ p­thivÅm imÃm 05,057.017a tyaktaæ me jÅvitaæ rÃjan dhanaæ rÃjyaæ ca pÃrthiva 05,057.017c na jÃtu pÃï¬avai÷ sÃrdhaæ vaseyam aham acyuta 05,057.018a yÃvad dhi sÆcyÃs tÅk«ïÃyà vidhyed agreïa mÃri«a 05,057.018c tÃvad apy aparityÃjyaæ bhÆmer na÷ pÃï¬avÃn prati 05,057.019 dh­tarëÂra uvÃca 05,057.019a sarvÃn vas tÃta ÓocÃmi tyakto duryodhano mayà 05,057.019c ye mandam anuyÃsyadhvaæ yÃntaæ vaivasvatak«ayam 05,057.020a rurÆïÃm iva yÆthe«u vyÃghrÃ÷ praharatÃæ varÃ÷ 05,057.020c varÃn varÃn hani«yanti sametà yudhi pÃï¬avÃ÷ 05,057.021a pratÅpam iva me bhÃti yuyudhÃnena bhÃratÅ 05,057.021c vyastà sÅmantinÅ trastà pram­«Âà dÅrghabÃhunà 05,057.022a saæpÆrïaæ pÆrayan bhÆyo balaæ pÃrthasya mÃdhava÷ 05,057.022c Óaineya÷ samare sthÃtà bÅjavat pravapa¤ ÓarÃn 05,057.023a senÃmukhe prayuddhÃnÃæ bhÅmaseno bhavi«yati 05,057.023c taæ sarve saæÓrayi«yanti prÃkÃram akutobhayam 05,057.024a yadà drak«yasi bhÅmena ku¤jarÃn vinipÃtitÃn 05,057.024c viÓÅrïadantÃn giryÃbhÃn bhinnakumbhÃn saÓoïitÃn 05,057.025a tÃn abhiprek«ya saægrÃme viÓÅrïÃn iva parvatÃn 05,057.025c bhÅto bhÅmasya saæsparÓÃt smartÃsi vacanasya me 05,057.026a nirdagdhaæ bhÅmasenena sainyaæ hatarathadvipam 05,057.026c gatim agner iva prek«ya smartÃsi vacanasya me 05,057.027a mahad vo bhayam ÃgÃmi na cec chÃmyatha pÃï¬avai÷ 05,057.027c gadayà bhÅmasenena hatÃ÷ Óamam upai«yatha 05,057.028a mahÃvanam iva chinnaæ yadà drak«yasi pÃtitam 05,057.028c balaæ kurÆïÃæ saægrÃme tadà smartÃsi me vaca÷ 05,057.029 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,057.029a etÃvad uktvà rÃjà tu sa sarvÃn p­thivÅpatÅn 05,057.029c anubhëya mahÃrÃja puna÷ papraccha saæjayam 05,058.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,058.001a yad abrÆtÃæ mahÃtmÃnau vÃsudevadhanaæjayau 05,058.001c tan me brÆhi mahÃprÃj¤a ÓuÓrÆ«e vacanaæ tava 05,058.002 saæjaya uvÃca 05,058.002a Ó­ïu rÃjan yathà d­«Âau mayà k­«ïadhanaæjayau 05,058.002c ÆcatuÓ cÃpi yad vÅrau tat te vak«yÃmi bhÃrata 05,058.003a pÃdÃÇgulÅr abhiprek«an prayato 'haæ k­täjali÷ 05,058.003c ÓuddhÃntaæ prÃviÓaæ rÃjann ÃkhyÃtuæ naradevayo÷ 05,058.004a naivÃbhimanyur na yamau taæ deÓam abhiyÃnti vai 05,058.004c yatra k­«ïau ca k­«ïà ca satyabhÃmà ca bhÃminÅ 05,058.005a ubhau madhvÃsavak«ÅbÃv ubhau candanarÆ«itau 05,058.005b*0346_01 ekaparyaÇkaÓayanau d­«Âau me keÓavÃrjunau 05,058.005c sragviïau varavastrau tau divyÃbharaïabhÆ«itau 05,058.006a naikaratnavicitraæ tu käcanaæ mahad Ãsanam 05,058.006c vividhÃstaraïÃstÅrïaæ yatrÃsÃtÃm ariædamau 05,058.006d*0347_01 satyÃÇkam upadhÃnaæ tu k­tvà Óete janÃrdana÷ 05,058.007a arjunotsaÇgagau pÃdau keÓavasyopalak«aye 05,058.007c arjunasya ca k­«ïÃyÃæ satyÃyÃæ ca mahÃtmana÷ 05,058.008a käcanaæ pÃdapÅÂhaæ tu pÃrtho me prÃdiÓat tadà 05,058.008c tad ahaæ pÃïinà sp­«Âvà tato bhÆmÃv upÃviÓam 05,058.009a Ærdhvarekhatalau pÃdau pÃrthasya Óubhalak«aïau 05,058.009c pÃdapÅÂhÃd apah­tau tatrÃpaÓyam ahaæ Óubhau 05,058.009d*0348_01 na nÆnaæ kalma«aæ kiæ cin mama karmasu vidyate 05,058.009d*0348_02 strÅratnÃbhyÃæ sametau yan mitho mÃm abhyabhëatÃm 05,058.009d*0348_03 vismayo me mahÃn ÃsÅd Ãstraæ me bahu saægatam 05,058.009d*0348_04 h­«ÂÃni caiva romÃïi d­«Âvà tau sahitÃv ubhau 05,058.010a ÓyÃmau b­hantau taruïau ÓÃlaskandhÃv ivodgatau 05,058.010c ekÃsanagatau d­«Âvà bhayaæ mÃæ mahad ÃviÓat 05,058.010d*0349_01 tato 'bhyacintayaæ tatra d­«Âvà tau puru«ar«abhau 05,058.011a indravi«ïusamÃv etau mandÃtmà nÃvabudhyate 05,058.011c saæÓrayÃd droïabhÅ«mÃbhyÃæ karïasya ca vikatthanÃt 05,058.012a nideÓasthÃv imau yasya mÃnasas tasya setsyate 05,058.012c saækalpo dharmarÃjasya niÓcayo me tadÃbhavat 05,058.013a satk­taÓ cÃnnapÃnÃbhyÃm Ãcchanno labdhasatkriya÷ 05,058.013c a¤jaliæ mÆrdhni saædhÃya tau saædeÓam acodayam 05,058.014a dhanurbÃïocitenaikapÃïinà Óubhalak«aïam 05,058.014c pÃdam Ãnamayan pÃrtha÷ keÓavaæ samacodayat 05,058.015a indraketur ivotthÃya sarvÃbharaïabhÆ«ita÷ 05,058.015c indravÅryopama÷ k­«ïa÷ saævi«Âo mÃbhyabhëata 05,058.016a vÃcaæ sa vadatÃæ Óre«Âho hlÃdinÅæ vacanak«amÃm 05,058.016c trÃsanÅæ dhÃrtarëÂrÃïÃæ m­dupÆrvÃæ sudÃruïÃm 05,058.016d*0350_01 bahiÓcarasya prÃïasya priyasya priyakÃriïa÷ 05,058.016d*0350_02 matimÃn matim ÃsthÃya keÓava÷ saædadhe vaca÷ 05,058.017a vÃcaæ tÃæ vacanÃrhasya Óik«Ãk«arasamanvitÃm 05,058.017c aÓrau«am aham i«ÂÃrthÃæ paÓcÃd dh­dayaÓo«iïÅm 05,058.018 vÃsudeva uvÃca 05,058.018a saæjayedaæ vaco brÆyà dh­tarëÂraæ manÅ«iïam 05,058.018c Ó­ïvata÷ kurumukhyasya droïasyÃpi ca Ó­ïvata÷ 05,058.018d*0351_01 Ãvayor vacanÃt sÆta jye«ÂhÃn apy abhivÃdayan 05,058.018d*0351_02 yavÅyasaÓ ca kuÓalaæ paÓcÃt p­«Âvaivam uttaram 05,058.019a yajadhvaæ vipulair yaj¤air viprebhyo datta dak«iïÃ÷ 05,058.019c putrair dÃraiÓ ca modadhvaæ mahad vo bhayam Ãgatam 05,058.020a arthÃæs tyajata pÃtrebhya÷ sutÃn prÃpnuta kÃmajÃn 05,058.020c priyaæ priyebhyaÓ carata rÃjà hi tvarate jaye 05,058.021a ­ïam etat prav­ddhaæ me h­dayÃn nÃpasarpati 05,058.021c yad govindeti cukroÓa k­«ïà mÃæ dÆravÃsinam 05,058.022a tejomayaæ durÃdhar«aæ gÃï¬Åvaæ yasya kÃrmukam 05,058.022c maddvitÅyena teneha vairaæ va÷ savyasÃcinà 05,058.022d*0352_01 k­«ïasya tad vaca÷ Órutvà bhayaæ mÃæ mahad ÃviÓat 05,058.022d*0352_02 tava putrasya lobhaæ tu vartamÃnaæ pram­Óyata÷ 05,058.023a maddvitÅyaæ puna÷ pÃrthaæ ka÷ prÃrthayitum icchati 05,058.023c yo na kÃlaparÅto vÃpy api sÃk«Ãt puraædara÷ 05,058.024a bÃhubhyÃm udvahed bhÆmiæ dahet kruddha imÃ÷ prajÃ÷ 05,058.024c pÃtayet tridivÃd devÃn yo 'rjunaæ samare jayet 05,058.025a devÃsuramanu«ye«u yak«agandharvabhogi«u 05,058.025c na taæ paÓyÃmy ahaæ yuddhe pÃï¬avaæ yo 'bhyayÃd raïe 05,058.026a yat tad virÃÂanagare ÓrÆyate mahad adbhutam 05,058.026c ekasya ca bahÆnÃæ ca paryÃptaæ tan nidarÓanam 05,058.027a ekena pÃï¬uputreïa virÃÂanagare yadà 05,058.027c bhagnÃ÷ palÃyanta diÓa÷ paryÃptaæ tan nidarÓanam 05,058.028a balaæ vÅryaæ ca tejaÓ ca ÓÅghratà laghuhastatà 05,058.028c avi«ÃdaÓ ca dhairyaæ ca pÃrthÃn nÃnyatra vidyate 05,058.029 saæjaya uvÃca 05,058.029a ity abravÅd dh­«ÅkeÓa÷ pÃrtham uddhar«ayan girà 05,058.029c garjan samayavar«Åva gagane pÃkaÓÃsana÷ 05,058.030a keÓavasya vaca÷ Órutvà kirÅÂÅ ÓvetavÃhana÷ 05,058.030c arjunas tan mahad vÃkyam abravÅl lomahar«aïam 05,059.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,059.001a saæjayasya vaca÷ Órutvà praj¤Ãcak«ur nareÓvara÷ 05,059.001c tata÷ saækhyÃtum Ãrebhe tad vaco guïado«ata÷ 05,059.002a prasaækhyÃya ca sauk«myeïa guïado«Ãn vicak«aïa÷ 05,059.002c yathÃvan matitattvena jayakÃma÷ sutÃn prati 05,059.003a balÃbale viniÓcitya yÃthÃtathyena buddhimÃn 05,059.003b*0353_01 yadà tu mene bhÆyi«Âhaæ tad vaco guïado«ata÷ 05,059.003b*0353_02 punar eva kurÆïÃæ ca pÃï¬avÃnÃæ ca buddhimÃn 05,059.003c Óaktiæ saækhyÃtum Ãrebhe tadà vai manujÃdhipa÷ 05,059.004a devamÃnu«ayo÷ Óaktyà tejasà caiva pÃï¬avÃn 05,059.004c kurƤ ÓaktyÃlpatarayà duryodhanam athÃbravÅt 05,059.005a duryodhaneyaæ cintà me ÓaÓvan nÃpy upaÓÃmyati 05,059.005b*0354_01 Åd­Óe 'bhinivi«Âasya p­thivÅk«ayakÃrake 05,059.005b*0354_02 adharme cÃyaÓasye ca kÃrye mahati dÃruïe 05,059.005b*0354_03 pÃï¬avair vigrahas tÃta sarvathà taæ na rocaye 05,059.005c satyaæ hy etad ahaæ manye pratyak«aæ nÃnumÃnata÷ 05,059.006a Ãtmaje«u paraæ snehaæ sarvabhÆtÃni kurvate 05,059.006c priyÃïi cai«Ãæ kurvanti yathÃÓakti hitÃni ca 05,059.007a evam evopakartÌïÃæ prÃyaÓo lak«ayÃmahe 05,059.007c icchanti bahulaæ santa÷ pratikartuæ mahat priyam 05,059.008a agni÷ sÃcivyakartà syÃt khÃï¬ave tat k­taæ smaran 05,059.008c arjunasyÃtibhÅme 'smin kurupÃï¬usamÃgame 05,059.009a jÃtag­dhyÃbhipannÃÓ ca pÃï¬avÃnÃm anekaÓa÷ 05,059.009c dharmÃdayo bhavi«yanti samÃhÆtà divaukasa÷ 05,059.010a bhÅ«madroïak­pÃdÅnÃæ bhayÃd aÓanisaæmitam 05,059.010c rirak«i«anta÷ saærambhaæ gami«yantÅti me mati÷ 05,059.011a te devasahitÃ÷ pÃrthà na ÓakyÃ÷ prativÅk«itum 05,059.011c mÃnu«eïa naravyÃghrà vÅryavanto 'strapÃragÃ÷ 05,059.012a durÃsadaæ yasya divyaæ gÃï¬Åvaæ dhanur uttamam 05,059.012c vÃruïau cÃk«ayau divyau ÓarapÆrïau mahe«udhÅ 05,059.013a vÃnaraÓ ca dhvajo divyo ni÷saÇgo dhÆmavad gati÷ 05,059.013c rathaÓ ca caturantÃyÃæ yasya nÃsti samas tvi«Ã 05,059.014a mahÃmeghanibhaÓ cÃpi nirgho«a÷ ÓrÆyate janai÷ 05,059.014c mahÃÓanisama÷ Óabda÷ ÓÃtravÃïÃæ bhayaækara÷ 05,059.015a yaæ cÃtimÃnu«aæ vÅrye k­tsno loko vyavasyati 05,059.015c devÃnÃm api jetÃraæ yaæ vidu÷ pÃrthivà raïe 05,059.016a ÓatÃni pa¤ca caive«Æn udvapann iva d­Óyate 05,059.016c nime«ÃntaramÃtreïa mu¤can dÆraæ ca pÃtayan 05,059.017a yam Ãha bhÅ«mo droïaÓ ca k­po drauïis tathaiva ca 05,059.017c madrarÃjas tathà Óalyo madhyasthà ye ca mÃnavÃ÷ 05,059.018a yuddhÃyÃvasthitaæ pÃrthaæ pÃrthivair atimÃnu«ai÷ 05,059.018c aÓakyaæ rathaÓÃrdÆlaæ parÃjetum ariædamam 05,059.019a k«ipaty ekena vegena pa¤ca bÃïaÓatÃni ya÷ 05,059.019c sad­Óaæ bÃhuvÅryeïa kÃrtavÅryasya pÃï¬avam 05,059.020a tam arjunaæ mahe«vÃsaæ mahendropendrarak«itam 05,059.020c nighnantam iva paÓyÃmi vimarde 'smin mahÃm­dhe 05,059.021a ity evaæ cintayan k­tsnam ahorÃtrÃïi bhÃrata 05,059.021c anidro ni÷sukhaÓ cÃsmi kurÆïÃæ Óamacintayà 05,059.022a k«ayodayo 'yaæ sumahÃn kurÆïÃæ pratyupasthita÷ 05,059.022c asya cet kalahasyÃnta÷ ÓamÃd anyo na vidyate 05,059.023a Óamo me rocate nityaæ pÃrthais tÃta na vigraha÷ 05,059.023c kurubhyo hi sadà manye pÃï¬avä ÓaktimattarÃn 05,060.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,060.001a pitur etad vaca÷ Órutvà dhÃrtarëÂro 'tyamar«aïa÷ 05,060.001c ÃdhÃya vipulaæ krodhaæ punar evedam abravÅt 05,060.002a aÓakyà devasacivÃ÷ pÃrthÃ÷ syur iti yad bhavÃn 05,060.002c manyate tadbhayaæ vyetu bhavato rÃjasattama 05,060.003a akÃmadve«asaæyogÃd drohÃl lobhÃc ca bhÃrata 05,060.003c upek«ayà ca bhÃvÃnÃæ devà devatvam Ãpnuvan 05,060.004a iti dvaipÃyano vyÃso nÃradaÓ ca mahÃtapÃ÷ 05,060.004c jÃmadagnyaÓ ca rÃmo na÷ kathÃm akathayat purà 05,060.005a naiva mÃnu«avad devÃ÷ pravartante kadà cana 05,060.005c kÃmÃl lobhÃd anukroÓÃd dve«Ãc ca bharatar«abha 05,060.006a yadi hy agniÓ ca vÃyuÓ ca dharma indro 'ÓvinÃv api 05,060.006c kÃmayogÃt pravarteran na pÃrthà du÷kham Ãpnuyu÷ 05,060.007a tasmÃn na bhavatà cintà kÃryai«Ã syÃt kadà cana 05,060.007c daive«v apek«akà hy ete ÓaÓvad bhÃve«u bhÃrata 05,060.008a atha cet kÃmasaæyogÃd dve«Ãl lobhÃc ca lak«yate 05,060.008c deve«u devaprÃmÃïyaæ naiva tad vikrami«yati 05,060.009a mayÃbhimantrita÷ ÓaÓvaj jÃtavedÃ÷ praÓaæsati 05,060.009c didhak«u÷ sakalÃæl lokÃn parik«ipya samantata÷ 05,060.010a yad và paramakaæ tejo yena yuktà divaukasa÷ 05,060.010c mamÃpy anupamaæ bhÆyo devebhyo viddhi bhÃrata 05,060.011a pradÅryamÃïÃæ vasudhÃæ girÅïÃæ ÓikharÃïi ca 05,060.011c lokasya paÓyato rÃjan sthÃpayÃmy abhimantraïÃt 05,060.012a cetanÃcetanasyÃsya jaÇgamasthÃvarasya ca 05,060.012c vinÃÓÃya samutpannaæ mahÃghoraæ mahÃsvanam 05,060.013a aÓmavar«aæ ca vÃyuæ ca ÓamayÃmÅha nityaÓa÷ 05,060.013c jagata÷ paÓyato 'bhÅk«ïaæ bhÆtÃnÃm anukampayà 05,060.014a stambhitÃsv apsu gacchanti mayà rathapadÃtaya÷ 05,060.014c devÃsurÃïÃæ bhÃvÃnÃm aham eka÷ pravartità 05,060.015a ak«auhiïÅbhir yÃn deÓÃn yÃmi kÃryeïa kena cit 05,060.015c tatrÃpo me pravartante yatra yatrÃbhikÃmaye 05,060.016a bhayÃni vi«aye rÃjan vyÃlÃdÅni na santi me 05,060.016c matta÷ suptÃni bhÆtÃni na hiæsanti bhayaækarÃ÷ 05,060.017a nikÃmavar«Å parjanyo rÃjan vi«ayavÃsinÃm 05,060.017c dharmi«ÂhÃÓ ca prajÃ÷ sarvà ÅtayaÓ ca na santi me 05,060.018a aÓvinÃv atha vÃyvagnÅ marudbhi÷ saha v­trahà 05,060.018c dharmaÓ caiva mayà dvi«ÂÃn notsahante 'bhirak«itum 05,060.019a yadi hy ete samarthÃ÷ syur maddvi«as trÃtum ojasà 05,060.019c na sma trayodaÓa samÃ÷ pÃrthà du÷kham avÃpnuyu÷ 05,060.020a naiva devà na gandharvà nÃsurà na ca rÃk«asÃ÷ 05,060.020c ÓaktÃs trÃtuæ mayà dvi«Âaæ satyam etad bravÅmi te 05,060.021a yad abhidhyÃmy ahaæ ÓaÓvac chubhaæ và yadi vÃÓubham 05,060.021c naitad vipannapÆrvaæ me mitre«v ari«u cobhayo÷ 05,060.022a bhavi«yatÅdam iti và yad bravÅmi paraætapa 05,060.022c nÃnyathà bhÆtapÆrvaæ tat satyavÃg iti mÃæ vidu÷ 05,060.023a lokasÃk«ikam etan me mÃhÃtmyaæ dik«u viÓrutam 05,060.023c ÃÓvÃsanÃrthaæ bhavata÷ proktaæ na ÓlÃghayà n­pa 05,060.024a na hy ahaæ ÓlÃghano rÃjan bhÆtapÆrva÷ kadà cana 05,060.024c asad Ãcaritaæ hy etad yad ÃtmÃnaæ praÓaæsati 05,060.025a pÃï¬avÃæÓ caiva matsyÃæÓ ca päcÃlÃn kekayai÷ saha 05,060.025c sÃtyakiæ vÃsudevaæ ca ÓrotÃsi vijitÃn mayà 05,060.026a sarita÷ sÃgaraæ prÃpya yathà naÓyanti sarvaÓa÷ 05,060.026c tathaiva te vinaÇk«yanti mÃm ÃsÃdya sahÃnvayÃ÷ 05,060.027a parà buddhi÷ paraæ tejo vÅryaæ ca paramaæ mayi 05,060.027c parà vidyà paro yogo mama tebhyo viÓi«yate 05,060.028a pitÃmahaÓ ca droïaÓ ca k­pa÷ Óalya÷ Óalas tathà 05,060.028c astre«u yat prajÃnanti sarvaæ tan mayi vidyate 05,060.029a ity uktvà saæjayaæ bhÆya÷ paryap­cchata bhÃrata 05,060.029c j¤Ãtvà yuyutsu÷ kÃryÃïi prÃptakÃlam ariædama 05,061.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,061.001a tathà tu p­cchantam atÅva pÃrthÃn; vaicitravÅryaæ tam acintayitvà 05,061.001c uvÃca karïo dh­tarëÂraputraæ; prahar«ayan saæsadi kauravÃïÃm 05,061.002a mithyà pratij¤Ãya mayà yad astraæ; rÃmÃd dh­taæ brahmapuraæ purastÃt 05,061.002c vij¤Ãya tenÃsmi tadaivam uktas; tavÃntakÃle 'pratibhÃsyatÅti 05,061.003a mahÃparÃdhe hy api saænatena; mahar«iïÃhaæ guruïà ca Óapta÷ 05,061.003c Óakta÷ pradagdhuæ hy api tigmatejÃ÷; sasÃgarÃm apy avaniæ mahar«i÷ 05,061.004a prasÃditaæ hy asya mayà mano 'bhÆc; chuÓrÆ«ayà svena ca pauru«eïa 05,061.004c tatas tad astraæ mama sÃvaÓe«aæ; tasmÃt samartho 'smi mamai«a bhÃra÷ 05,061.005a nime«amÃtraæ tam ­«iprasÃdam; avÃpya päcÃlakarÆ«amatsyÃn 05,061.005c nihatya pÃrthÃæÓ ca saputrapautrÃæl; lokÃn ahaæ ÓastrajitÃn prapatsye 05,061.006a pitÃmahas ti«Âhatu te samÅpe; droïaÓ ca sarve ca narendramukhyÃ÷ 05,061.006c yathÃpradhÃnena balena yÃtvÃ; pÃrthÃn hani«yÃmi mamai«a bhÃra÷ 05,061.007a evaæ bruvÃïaæ tam uvÃca bhÅ«ma÷; kiæ katthase kÃlaparÅtabuddhe 05,061.007c na karïa jÃnÃsi yathà pradhÃne; hate hatÃ÷ syur dh­tarëÂraputrÃ÷ 05,061.008a yat khÃï¬avaæ dÃhayatà k­taæ hi; k­«ïadvitÅyena dhanaæjayena 05,061.008c Órutvaiva tat karma niyantum ÃtmÃ; Óakyas tvayà vai saha bÃndhavena 05,061.009a yÃæ cÃpi Óaktiæ tridaÓÃdhipas te; dadau mahÃtmà bhagavÃn mahendra÷ 05,061.009c bhasmÅk­tÃæ tÃæ patitÃæ viÓÅrïÃæ; cakrÃhatÃæ drak«yasi keÓavena 05,061.010a yas te Óara÷ sarpamukho vibhÃti; sadÃgryamÃlyair mahita÷ prayatnÃt 05,061.010c sa pÃï¬uputrÃbhihata÷ Óaraughai÷; saha tvayà yÃsyati karïa nÃÓam 05,061.011a bÃïasya bhaumasya ca karïa hantÃ; kirÅÂinaæ rak«ati vÃsudeva÷ 05,061.011c yas tvÃd­ÓÃnÃæ ca garÅyasÃæ ca; hantà ripÆïÃæ tumule pragìhe 05,061.012 karïa uvÃca 05,061.012a asaæÓayaæ v­«ïipatir yathoktas; tathà ca bhÆyaÓ ca tato mahÃtmà 05,061.012c ahaæ yad ukta÷ paru«aæ tu kiæ cit; pitÃmahas tasya phalaæ Ó­ïotu 05,061.013a nyasyÃmi ÓastrÃïi na jÃtu saækhye; pitÃmaho drak«yati mÃæ sabhÃyÃm 05,061.013c tvayi praÓÃnte tu mama prabhÃvaæ; drak«yanti sarve bhuvi bhÆmipÃlÃ÷ 05,061.014 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,061.014a ity evam uktvà sa mahÃdhanu«mÃn; hitvà sabhÃæ svaæ bhavanaæ jagÃma 05,061.014c bhÅ«mas tu duryodhanam eva rÃjan; madhye kurÆïÃæ prahasann uvÃca 05,061.015a satyapratij¤a÷ kila sÆtaputras; tathà sa bhÃraæ vi«aheta kasmÃt 05,061.015c vyÆhaæ prativyÆhya ÓirÃæsi bhittvÃ; lokak«ayaæ paÓyata bhÅmasenÃt 05,061.016a ÃvantyakÃliÇgajayadrathe«u; vedidhvaje ti«Âhati bÃhlike ca 05,061.016c ahaæ hani«yÃmi sadà pare«Ãæ; sahasraÓaÓ cÃyutaÓaÓ ca yodhÃn 05,061.017a yadaiva rÃme bhagavaty anindye; brahma bruvÃïa÷ k­tavÃæs tad astram 05,061.017c tadaiva dharmaÓ ca tapaÓ ca na«Âaæ; vaikartanasyÃdhamapÆru«asya 05,061.018a athoktavÃkye n­patau tu bhÅ«me; nik«ipya ÓastrÃïi gate ca karïe 05,061.018c vaicitravÅryasya suto 'lpabuddhir; duryodhana÷ ÓÃætanavaæ babhëe 05,062.001 duryodhana uvÃca 05,062.001a sad­ÓÃnÃæ manu«ye«u sarve«Ãæ tulyajanmanÃm 05,062.001c katham ekÃntatas te«Ãæ pÃrthÃnÃæ manyase jayam 05,062.001d*0355_01 vayaæ ca te 'pi tulyà vai vÅryeïa ca parÃkramai÷ 05,062.001d*0355_02 samena vayasà caiva prÃtibhena Órutena ca 05,062.001d*0355_03 astreïa yodhayugyÃsu ÓÅghratve kauÓale tathà 05,062.002a sarve sma samajÃtÅyÃ÷ sarve mÃnu«ayonaya÷ 05,062.002c pitÃmaha vijÃnÅ«e pÃrthe«u vijayaæ katham 05,062.003a nÃhaæ bhavati na droïe na k­pe na ca bÃhlike 05,062.003c anye«u ca narendre«u parÃkramya samÃrabhe 05,062.004a ahaæ vaikartana÷ karïo bhrÃtà du÷ÓÃsanaÓ ca me 05,062.004c pÃï¬avÃn samare pa¤ca hani«yÃma÷ Óitai÷ Óarai÷ 05,062.005a tato rÃjan mahÃyaj¤air vividhair bhÆridak«iïai÷ 05,062.005c brÃhmaïÃæs tarpayi«yÃmi gobhir aÓvair dhanena ca 05,062.005d*0356_01 sukhÃny avÃpya sahitÃ÷ k­tvà karma sudu«karam 05,062.005d*0356_02 visrabdhÃ÷ svargam e«yÃma÷ kÃle prÃpte gatajvarÃ÷ 05,062.005d*0356_03 athÃbravÅn mahÃrÃjo dh­tarëÂra÷ sudurmanÃ÷ 05,062.005d*0356_04 viduraæ vidu«Ãæ Óre«Âhaæ sarvapÃrthivasaænidhau 05,062.005d*0356_05 mohito m­tyupÃÓena kÃlasya vaÓam Ãgata÷ 05,062.005d*0356_06 tÃta karïena sahita÷ putro duryodhano mama 05,062.005d@003_0001 yadà parikari«yanti aiïeyÃn iva tantunà 05,062.005d@003_0002 ataritrÃn iva jale bÃhubhir mÃmakà raïe 05,062.005d@003_0003 paÓyantas te parÃæs tatra rathanÃgasamÃkulÃn 05,062.005d@003_0004 vidura uvÃca 05,062.005d@003_0004 tadà darpaæ vimok«yanti pÃï¬avÃ÷ sa ca keÓava÷ 05,062.005d@003_0005 iha ni÷Óreyasaæ prÃhur v­ddhà niÓcitadarÓina÷ 05,062.005d@003_0006 brÃhmaïasya viÓe«eïa damo dharma÷ sanÃtana÷ 05,062.005d@003_0007 tasya dÃnaæ k«amà siddhir yathÃvad upapadyate 05,062.005d@003_0008 damo dÃnaæ tapo j¤Ãnam adhÅtaæ cÃnuvartate 05,062.005d@003_0009 damas tejo vardhayati pavitraæ dama uttamam 05,062.005d@003_0010 vipÃpmà v­ddhatejÃs tu puru«o vindate mahat 05,062.005d@003_0011 kravyÃdbhya iva bhÆtÃnÃm adÃntebhya÷ sadà bhayam 05,062.005d@003_0012 te«Ãæ ca prati«edhÃrthaæ k«atraæ s­«Âaæ svayaæbhuvà 05,062.005d@003_0013 ÃÓrame«u catur«v Ãhur damam evottamaæ vratam 05,062.005d@003_0014 tasya liÇgaæ pravak«yÃmi ye«Ãæ samudayo dama÷ 05,062.005d@003_0015 k«amà dh­tir ahiæsà ca samatà satyam Ãrjavam 05,062.005d@003_0016 indriyÃbhijayo dhairyaæ mÃrdavaæ hrÅr acÃpalam 05,062.005d@003_0017 akÃrpaïyam asaærambha÷ saæto«a÷ ÓraddadhÃnatà 05,062.005d@003_0018 etÃni yasya rÃjendra sa dÃnta÷ puru«a÷ sm­ta÷ 05,062.005d@003_0019 kÃmo lobhaÓ ca darpaÓ ca manyur nidrà vikatthanam 05,062.005d@003_0020 mÃna År«yà ca ÓokaÓ ca naitad dÃnto ni«evate 05,062.005d@003_0021 ajihmam aÓaÂhaæ Óuddham etad dÃntasya lak«aïam 05,062.005d@003_0022 alolupas tathÃlpepsu÷ kÃmÃnÃm avicintità 05,062.005d@003_0023 samudrakalpa÷ puru«a÷ sa dÃnta÷ parikÅrtita÷ 05,062.005d@003_0024 suv­tta÷ ÓÅlasaæpanna÷ prasannÃtmÃtmavid budha÷ 05,062.005d@003_0025 prÃpyeha loke saæmÃnaæ sugatiæ pretya gacchati 05,062.005d@003_0026 abhayaæ yasya bhÆtebhya÷ sarve«Ãm abhayaæ yata÷ 05,062.005d@003_0027 sa vai pariïatapraj¤a÷ prakhyÃto manujottama÷ 05,062.005d@003_0028 sarvabhÆtahito maitras tasmÃn nodvijate jana÷ 05,062.005d@003_0029 samudra iva gambhÅra÷ praj¤Ãt­pta÷ praÓÃmyati 05,062.005d@003_0030 karmaïÃcaritaæ pÆrvaæ sadbhir Ãcaritaæ ca yat 05,062.005d@003_0031 tad evÃsthÃya modante dÃntÃ÷ ÓamaparÃyaïÃ÷ 05,062.005d@003_0032 nai«karmyaæ và samÃsthÃya j¤Ãnat­pto jitendriya÷ 05,062.005d@003_0033 kÃlÃkÃÇk«Å caraæl loke brahmabhÆyÃya kalpate 05,062.005d@003_0034 ÓakunÅnÃm ivÃkÃÓe padaæ naivopalabhyate 05,062.005d@003_0035 evaæ praj¤Ãnat­ptasya muner vartma na d­Óyate 05,062.005d@003_0036 uts­jya và g­hÃn yas tu mok«am evÃbhimanyate 05,062.005d@003_0037 lokÃs tejomayÃs tasya kalpante ÓÃÓvatà divi 05,062.006 vidura uvÃca 05,062.006a ÓakunÅnÃm ihÃrthÃya pÃÓaæ bhÆmÃv ayojayat 05,062.006c kaÓ cic chÃkunikas tÃta pÆrve«Ãm iti ÓuÓruma 05,062.007a tasmin dvau Óakunau baddhau yugapat samapauru«au 05,062.007c tÃv upÃdÃya taæ pÃÓaæ jagmatu÷ khacarÃv ubhau 05,062.008a tau vihÃyasam ÃkrÃntau d­«Âvà ÓÃkunikas tadà 05,062.008c anvadhÃvad anirviïïo yena yena sma gacchata÷ 05,062.009a tathà tam anudhÃvantaæ m­gayuæ ÓakunÃrthinam 05,062.009c ÃÓramastho muni÷ kaÓ cid dadarÓÃtha k­tÃhnika÷ 05,062.010a tÃv antarik«agau ÓÅghram anuyÃntaæ mahÅcaram 05,062.010c ÓlokenÃnena kauravya papraccha sa munis tadà 05,062.011a vicitram idam ÃÓcaryaæ m­gahan pratibhÃti me 05,062.011c plavamÃnau hi khacarau padÃtir anudhÃvasi 05,062.012 ÓÃkunika uvÃca 05,062.012a pÃÓam ekam ubhÃv etau sahitau harato mama 05,062.012c yatra vai vivadi«yete tatra me vaÓam e«yata÷ 05,062.013 vidura uvÃca 05,062.013a tau vivÃdam anuprÃptau Óakunau m­tyusaædhitau 05,062.013c vig­hya ca sudurbuddhÅ p­thivyÃæ saænipetatu÷ 05,062.014a tau yudhyamÃnau saærabdhau m­tyupÃÓavaÓÃnugau 05,062.014c upas­tyÃparij¤Ãto jagrÃha m­gayus tadà 05,062.015a evaæ ye j¤Ãtayo 'rthe«u mitho gacchanti vigraham 05,062.015c te 'mitravaÓam ÃyÃnti ÓakunÃv iva vigrahÃt 05,062.016a saæbhojanaæ saækathanaæ saæpraÓno 'tha samÃgama÷ 05,062.016c etÃni j¤ÃtikÃryÃïi na virodha÷ kadà cana 05,062.017a yasmin kÃle sumanasa÷ sarve v­ddhÃn upÃsate 05,062.017c siæhaguptam ivÃraïyam apradh­«yà bhavanti te 05,062.018a ye 'rthaæ saætatam ÃsÃdya dÅnà iva samÃsate 05,062.018c Óriyaæ te saæprayacchanti dvi«adbhyo bharatar«abha 05,062.019a dhÆmÃyante vyapetÃni jvalanti sahitÃni ca 05,062.019c dh­tarëÂrolmukÃnÅva j¤Ãtayo bharatar«abha 05,062.020a idam anyat pravak«yÃmi yathà d­«Âaæ girau mayà 05,062.020c Órutvà tad api kauravya yathà Óreyas tathà kuru 05,062.021a vayaæ kirÃtai÷ sahità gacchÃmo girim uttaram 05,062.021c brÃhmaïair devakalpaiÓ ca vidyÃjambhakavÃtikai÷ 05,062.022a ku¤jabhÆtaæ giriæ sarvam abhito gandhamÃdanam 05,062.022c dÅpyamÃnau«adhigaïaæ siddhagandharvasevitam 05,062.023a tatra paÓyÃmahe sarve madhu pÅtam amÃk«ikam 05,062.023c maruprapÃte vi«ame nivi«Âaæ kumbhasaæmitam 05,062.024a ÃÓÅvi«ai rak«yamÃïaæ kuberadayitaæ bh­Óam 05,062.024c yat prÃÓya puru«o martyo amaratvaæ nigacchati 05,062.025a acak«ur labhate cak«ur v­ddho bhavati vai yuvà 05,062.025c iti te kathayanti sma brÃhmaïà jambhasÃdhakÃ÷ 05,062.026a tata÷ kirÃtÃs tad d­«Âvà prÃrthayanto mahÅpate 05,062.026c vineÓur vi«ame tasmin sasarpe girigahvare 05,062.026d*0357_01 ÃÓÃbaddhÃ÷ patanti sma sarva eva gatÃsava÷ 05,062.027a tathaiva tava putro 'yaæ p­thivÅm eka icchati 05,062.027c madhu paÓyati saæmohÃt prapÃtaæ nÃnupaÓyati 05,062.028a duryodhano yoddhumanÃ÷ samare savyasÃcinà 05,062.028c na ca paÓyÃmi tejo 'sya vikramaæ và tathÃvidham 05,062.029a ekena ratham ÃsthÃya p­thivÅ yena nirjità 05,062.029b*0358_01 bhÅ«madroïaprabh­taya÷ saætrastÃ÷ sÃdhuyÃyina÷ 05,062.029b*0358_02 virÃÂanagare bhagnÃ÷ kiæ tatra tava d­ÓyatÃm 05,062.029c pratÅk«amÃïo yo vÅra÷ k«amate vÅk«itaæ tava 05,062.030a drupado matsyarÃjaÓ ca saækruddhaÓ ca dhanaæjaya÷ 05,062.030c na Óe«ayeyu÷ samare vÃyuyuktà ivÃgnaya÷ 05,062.031a aÇke kuru«va rÃjÃnaæ dh­tarëÂra yudhi«Âhiram 05,062.031c yudhyator hi dvayor yuddhe naikÃntena bhavej jaya÷ 05,063.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,063.001a duryodhana vijÃnÅhi yat tvÃæ vak«yÃmi putraka 05,063.001c utpathaæ manyase mÃrgam anabhij¤a ivÃdhvaga÷ 05,063.002a pa¤cÃnÃæ pÃï¬uputrÃïÃæ yat teja÷ pramimÅ«asi 05,063.002c pa¤cÃnÃm iva bhÆtÃnÃæ mahatÃæ sumahÃtmanÃm 05,063.003a yudhi«Âhiraæ hi kaunteyaæ paraæ dharmam ihÃsthitam 05,063.003c parÃæ gatim asaæprek«ya na tvaæ vettum ihÃrhasi 05,063.004a bhÅmasenaæ ca kaunteyaæ yasya nÃsti samo bale 05,063.004c raïÃntakaæ tarkayase mahÃvÃtam iva druma÷ 05,063.005a sarvaÓastrabh­tÃæ Óre«Âhaæ meruæ ÓikhariïÃm iva 05,063.005c yudhi gÃï¬ÅvadhanvÃnaæ ko nu yudhyeta buddhimÃn 05,063.006a dh­«ÂadyumnaÓ ca päcÃlya÷ kam ivÃdya na ÓÃtayet 05,063.006c Óatrumadhye ÓarÃn mu¤can devarì aÓanÅm iva 05,063.007a sÃtyakiÓ cÃpi durdhar«a÷ saæmato 'ndhakav­«ïi«u 05,063.007c dhvaæsayi«yati te senÃæ pÃï¬aveyahite rata÷ 05,063.008a ya÷ puna÷ pratimÃnena trÅæl lokÃn atiricyate 05,063.008c taæ k­«ïaæ puï¬arÅkÃk«aæ ko nu yudhyeta buddhimÃn 05,063.009a ekato hy asya dÃrÃÓ ca j¤ÃtayaÓ ca sabÃndhavÃ÷ 05,063.009c Ãtmà ca p­thivÅ ceyam ekataÓ ca dhanaæjaya÷ 05,063.010a vÃsudevo 'pi durdhar«o yatÃtmà yatra pÃï¬ava÷ 05,063.010c avi«ahyaæ p­thivyÃpi tad balaæ yatra keÓava÷ 05,063.011a ti«Âha tÃta satÃæ vÃkye suh­dÃm arthavÃdinÃm 05,063.011c v­ddhaæ ÓÃætanavaæ bhÅ«maæ titik«asva pitÃmaham 05,063.012a mÃæ ca bruvÃïaæ ÓuÓrÆ«a kurÆïÃm arthavÃdinam 05,063.012c droïaæ k­paæ vikarïaæ ca mahÃrÃjaæ ca bÃhlikam 05,063.013a ete hy api yathaivÃhaæ mantum arhasi tÃæs tathà 05,063.013c sarve dharmavido hy ete tulyasnehÃÓ ca bhÃrata 05,063.014a yat tad virÃÂanagare saha bhrÃt­bhir agrata÷ 05,063.014c uts­jya gÃ÷ susaætrastaæ balaæ te samaÓÅryata 05,063.015a yac caiva tasmin nagare ÓrÆyate mahad adbhutam 05,063.015c ekasya ca bahÆnÃæ ca paryÃptaæ tan nidarÓanam 05,063.016a arjunas tat tathÃkÃr«Åt kiæ puna÷ sarva eva te 05,063.016c sabhrÃtÌn abhijÃnÅhi v­ttyà ca pratipÃdaya 05,064.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,064.001a evam uktvà mahÃprÃj¤o dh­tarëÂra÷ suyodhanam 05,064.001c punar eva mahÃbhÃga÷ saæjayaæ paryap­cchata 05,064.002a brÆhi saæjaya yac che«aæ vÃsudevÃd anantaram 05,064.002c yad arjuna uvÃca tvÃæ paraæ kautÆhalaæ hi me 05,064.003 saæjaya uvÃca 05,064.003a vÃsudevavaca÷ Órutvà kuntÅputro dhanaæjaya÷ 05,064.003c uvÃca kÃle durdhar«o vÃsudevasya Ó­ïvata÷ 05,064.004a pitÃmahaæ ÓÃætanavaæ dh­tarëÂraæ ca saæjaya 05,064.004c droïaæ k­paæ ca karïaæ ca mahÃrÃjaæ ca bÃhlikam 05,064.005a drauïiæ ca somadattaæ ca Óakuniæ cÃpi saubalam 05,064.005c du÷ÓÃsanaæ Óalaæ caiva purumitraæ viviæÓatim 05,064.006a vikarïaæ citrasenaæ ca jayatsenaæ ca pÃrthivam 05,064.006c vindÃnuvindÃv Ãvantyau durmukhaæ cÃpi kauravam 05,064.007a saindhavaæ du÷sahaæ caiva bhÆriÓravasam eva ca 05,064.007c bhagadattaæ ca rÃjÃnaæ jalasaædhaæ ca pÃrthivam 05,064.008a ye cÃpy anye pÃrthivÃs tatra yoddhuæ; samÃgatÃ÷ kauravÃïÃæ priyÃrtham 05,064.008c mumÆr«ava÷ pÃï¬avÃgnau pradÅpte; samÃnÅtà dhÃrtarëÂreïa sÆta 05,064.009a yathÃnyÃyaæ kauÓalaæ vandanaæ ca; samÃgatà madvacanena vÃcyÃ÷ 05,064.009c idaæ brÆyÃ÷ saæjaya rÃjamadhye; suyodhanaæ pÃpak­tÃæ pradhÃnam 05,064.010a amar«aïaæ durmatiæ rÃjaputraæ; pÃpÃtmÃnaæ dhÃrtarëÂraæ sulubdham 05,064.010c sarvaæ mamaitad vacanaæ samagraæ; sahÃmÃtyaæ saæjaya ÓrÃvayethÃ÷ 05,064.011a evaæ prati«ÂhÃpya dhanaæjayo mÃæ; tato 'rthavad dharmavac cÃpi vÃkyam 05,064.011c provÃcedaæ vÃsudevaæ samÅk«ya; pÃrtho dhÅmÃæl lohitÃntÃyatÃk«a÷ 05,064.012a yathà Órutaæ te vadato mahÃtmano; madhupravÅrasya vaca÷ samÃhitam 05,064.012c tathaiva vÃcyaæ bhavatà hi madvaca÷; samÃgate«u k«itipe«u sarvaÓa÷ 05,064.013a ÓarÃgnidhÆme rathaneminÃdite; dhanu÷sruveïÃstrabalÃpahÃriïà 05,064.013c yathà na homa÷ kriyate mahÃm­dhe; tathà sametya prayatadhvam Ãd­tÃ÷ 05,064.014a na cet prayacchadhvam amitraghÃtino; yudhi«ÂhirasyÃæÓam abhÅpsitaæ svakam 05,064.014c nayÃmi va÷ svÃÓvapadÃtiku¤jarÃn; diÓaæ pitÌïÃm aÓivÃæ Óitai÷ Óarai÷ 05,064.015a tato 'ham Ãmantrya caturbhujaæ hariæ; dhanaæjayaæ caiva namasya satvara÷ 05,064.015c javena saæprÃpta ihÃmaradyute; tavÃntikaæ prÃpayituæ vaco mahat 05,065.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,065.001a duryodhane dhÃrtarëÂre tad vaco 'pratinandati 05,065.001c tÆ«ïÅæbhÆte«u sarve«u samuttasthur nareÓvarÃ÷ 05,065.002a utthite«u mahÃrÃja p­thivyÃæ sarvarÃjasu 05,065.002c rahite saæjayaæ rÃjà paripra«Âuæ pracakrame 05,065.003a ÃÓaæsamÃno vijayaæ te«Ãæ putravaÓÃnuga÷ 05,065.003c ÃtmanaÓ ca pare«Ãæ ca pÃï¬avÃnÃæ ca niÓcayam 05,065.004 dh­tarëÂra uvÃca 05,065.004a gÃvalgaïe brÆhi na÷ sÃraphalgu; svasenÃyÃæ yÃvad ihÃsti kiæ cit 05,065.004c tvaæ pÃï¬avÃnÃæ nipuïaæ vettha sarvaæ; kim e«Ãæ jyÃya÷ kim u te«Ãæ kanÅya÷ 05,065.005a tvam etayo÷ sÃravit sarvadarÓÅ; dharmÃrthayor nipuïo niÓcayaj¤a÷ 05,065.005c sa me p­«Âa÷ saæjaya brÆhi sarvaæ; yudhyamÃnÃ÷ katare 'smin na santi 05,065.006 saæjaya uvÃca 05,065.006a na tvÃæ brÆyÃæ rahite jÃtu kiæ cid; asÆyà hi tvÃæ prasaheta rÃjan 05,065.006c Ãnayasva pitaraæ saæÓitavrataæ; gÃædhÃrÅæ ca mahi«Åm ÃjamŬha 05,065.007a tau te 'sÆyÃæ vinayetÃæ narendra; dharmaj¤au tau nipuïau niÓcayaj¤au 05,065.007c tayos tu tvÃæ saænidhau tad vadeyaæ; k­tsnaæ mataæ vÃsudevÃrjunÃbhyÃm 05,065.008 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,065.008*0359_01 ity uktena ca gÃndhÃrÅ vyÃsaÓ cÃtrÃjagÃma ha 05,065.008*0359_02 ÃnÅtau vidureïeha sabhÃæ ÓÅghraæ praveÓitau 05,065.008a tatas tan matam Ãj¤Ãya saæjayasyÃtmajasya ca 05,065.008b*0360_01 trikÃladarÓÅ bhagavÃn dh­tarëÂraæ mahÃmuni÷ 05,065.008c abhyupetya mahÃprÃj¤a÷ k­«ïadvaipÃyano 'bravÅt 05,065.009a saæp­cchate dh­tarëÂrÃya saæjaya; Ãcak«va sarvaæ yÃvad e«o 'nuyuÇkte 05,065.009c sarvaæ yÃvad vettha tasmin yathÃvad; yÃthÃtathyaæ vÃsudeve 'rjune ca 05,066.001 saæjaya uvÃca 05,066.001a arjuno vÃsudevaÓ ca dhanvinau paramÃrcitau 05,066.001c kÃmÃd anyatra saæbhÆtau sarvÃbhÃvÃya saæmitau 05,066.002a dyÃm antaraæ samÃsthÃya yathÃyuktaæ manasvina÷ 05,066.002c cakraæ tad vÃsudevasya mÃyayà vartate vibho 05,066.003a sÃpahnavaæ pÃï¬ave«u pÃï¬avÃnÃæ susaæmatam 05,066.003c sÃrÃsÃrabalaæ j¤Ãtvà tat samÃsena me Ó­ïu 05,066.004a narakaæ Óambaraæ caiva kaæsaæ caidyaæ ca mÃdhava÷ 05,066.004c jitavÃn ghorasaækÃÓÃn krŬann iva janÃrdana÷ 05,066.005a p­thivÅæ cÃntarik«aæ ca dyÃæ caiva puru«ottama÷ 05,066.005c manasaiva viÓi«ÂÃtmà nayaty ÃtmavaÓaæ vaÓÅ 05,066.006a bhÆyo bhÆyo hi yad rÃjan p­cchase pÃï¬avÃn prati 05,066.006c sÃrÃsÃrabalaæ j¤Ãtuæ tan me nigadata÷ Ó­ïu 05,066.007a ekato và jagat k­tsnam ekato và janÃrdana÷ 05,066.007c sÃrato jagata÷ k­tsnÃd atirikto janÃrdana÷ 05,066.008a bhasma kuryÃj jagad idaæ manasaiva janÃrdana÷ 05,066.008c na tu k­tsnaæ jagac chaktaæ bhasma kartuæ janÃrdanam 05,066.009a yata÷ satyaæ yato dharmo yato hrÅr Ãrjavaæ yata÷ 05,066.009c tato bhavati govindo yata÷ k­«ïas tato jaya÷ 05,066.010a p­thivÅæ cÃntarik«aæ ca divaæ ca puru«ottama÷ 05,066.010c vice«Âayati bhÆtÃtmà krŬann iva janÃrdana÷ 05,066.010d*0361_01 bhasmÅkuryÃj jagat sarvaæ nime«eïeti me mati÷ 05,066.010d*0362_01 yatra bhÃve 'pi yad rÃjan p­cchase pÃï¬avÃn prati 05,066.011a sa k­tvà pÃï¬avÃn satraæ lokaæ saæmohayann iva 05,066.011c adharmaniratÃn mƬhÃn dagdhum icchati te sutÃn 05,066.012a kÃlacakraæ jagaccakraæ yugacakraæ ca keÓava÷ 05,066.012c Ãtmayogena bhagavÃn parivartayate 'niÓam 05,066.013a kÃlasya ca hi m­tyoÓ ca jaÇgamasthÃvarasya ca 05,066.013c ÅÓate bhagavÃn eka÷ satyam etad bravÅmi te 05,066.014a ÅÓann api mahÃyogÅ sarvasya jagato hari÷ 05,066.014c karmÃïy Ãrabhate kartuæ kÅnÃÓa iva durbala÷ 05,066.015a tena va¤cayate lokÃn mÃyÃyogena keÓava÷ 05,066.015c ye tam eva prapadyante na te muhyanti mÃnavÃ÷ 05,067.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,067.001a kathaæ tvaæ mÃdhavaæ vettha sarvalokamaheÓvaram 05,067.001c katham enaæ na vedÃhaæ tan mamÃcak«va saæjaya 05,067.002 saæjaya uvÃca 05,067.002a vidyà rÃjan na te vidyà mama vidyà na hÅyate 05,067.002c vidyÃhÅnas tamodhvasto nÃbhijÃnÃti keÓavam 05,067.003a vidyayà tÃta jÃnÃmi triyugaæ madhusÆdanam 05,067.003c kartÃram ak­taæ devaæ bhÆtÃnÃæ prabhavÃpyayam 05,067.004 dh­tarëÂra uvÃca 05,067.004a gÃvalgaïe 'tra kà bhaktir yà te nityà janÃrdane 05,067.004c yayà tvam abhijÃnÃsi triyugaæ madhusÆdanam 05,067.005 saæjaya uvÃca 05,067.005a mÃyÃæ na seve bhadraæ te na v­thÃdharmam Ãcare 05,067.005c ÓuddhabhÃvaæ gato bhaktyà ÓÃstrÃd vedmi janÃrdanam 05,067.006 dh­tarëÂra uvÃca 05,067.006a duryodhana h­«ÅkeÓaæ prapadyasva janÃrdanam 05,067.006c Ãpto na÷ saæjayas tÃta Óaraïaæ gaccha keÓavam 05,067.007 duryodhana uvÃca 05,067.007a bhagavÃn devakÅputro lokaæ cen nihani«yati 05,067.007c pravadann arjune sakhyaæ nÃhaæ gacche 'dya keÓavam 05,067.008 dh­tarëÂra uvÃca 05,067.008a avÃg gÃndhÃri putrÃs te gacchaty e«a sudurmati÷ 05,067.008c År«yur durÃtmà mÃnÅ ca ÓreyasÃæ vacanÃtiga÷ 05,067.009 gÃndhÃry uvÃca 05,067.009a aiÓvaryakÃma du«ÂÃtman v­ddhÃnÃæ ÓÃsanÃtiga 05,067.009c aiÓvaryajÅvite hitvà pitaraæ mÃæ ca bÃliÓa 05,067.010a vardhayan durh­dÃæ prÅtiæ mÃæ ca Óokena vardhayan 05,067.010c nihato bhÅmasenena smartÃsi vacanaæ pitu÷ 05,067.011 vyÃsa uvÃca 05,067.011a dayito 'si rÃjan k­«ïasya dh­tarëÂra nibodha me 05,067.011c yasya te saæjayo dÆto yas tvÃæ Óreyasi yok«yate 05,067.012a jÃnÃty e«a h­«ÅkeÓaæ purÃïaæ yac ca vai navam 05,067.012c ÓuÓrÆ«amÃïam ekÃgraæ mok«yate mahato bhayÃt 05,067.013a vaicitravÅrya puru«Ã÷ krodhahar«atamov­tÃ÷ 05,067.013c sità bahuvidhai÷ pÃÓair ye na tu«ÂÃ÷ svakair dhanai÷ 05,067.014a yamasya vaÓam ÃyÃnti kÃmamƬhÃ÷ puna÷ puna÷ 05,067.014c andhanetrà yathaivÃndhà nÅyamÃnÃ÷ svakarmabhi÷ 05,067.015a e«a ekÃyana÷ panthà yena yÃnti manÅ«iïa÷ 05,067.015c taæ d­«Âvà m­tyum atyeti mahÃæs tatra na sajjate 05,067.016 dh­tarëÂra uvÃca 05,067.016a aÇga saæjaya me Óaæsa panthÃnam akutobhayam 05,067.016c yena gatvà h­«ÅkeÓaæ prÃpnuyÃæ ÓÃntim uttamÃm 05,067.017 saæjaya uvÃca 05,067.017a nÃk­tÃtmà k­tÃtmÃnaæ jÃtu vidyÃj janÃrdanam 05,067.017c Ãtmanas tu kriyopÃyo nÃnyatrendriyanigrahÃt 05,067.018a indriyÃïÃm udÅrïÃnÃæ kÃmatyÃgo 'pramÃdata÷ 05,067.018c apramÃdo 'vihiæsà ca j¤Ãnayonir asaæÓayam 05,067.019a indriyÃïÃæ yame yatto bhava rÃjann atandrita÷ 05,067.019c buddhiÓ ca mà te cyavatu niyacchaitÃæ yatas tata÷ 05,067.020a etaj j¤Ãnaæ vidur viprà dhruvam indriyadhÃraïam 05,067.020c etaj j¤Ãnaæ ca panthÃÓ ca yena yÃnti manÅ«iïa÷ 05,067.021a aprÃpya÷ keÓavo rÃjann indriyair ajitair n­bhi÷ 05,067.021c ÃgamÃdhigato yogÃd vaÓÅ tattve prasÅdati 05,068.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,068.001a bhÆyo me puï¬arÅkÃk«aæ saæjayÃcak«va p­cchate 05,068.001c nÃmakarmÃrthavit tÃta prÃpnuyÃæ puru«ottamam 05,068.002 saæjaya uvÃca 05,068.002a Órutaæ me tasya devasya nÃmanirvacanaæ Óubham 05,068.002c yÃvat tatrÃbhijÃne 'ham aprameyo hi keÓava÷ 05,068.003a vasanÃt sarvabhÆtÃnÃæ vasutvÃd devayonita÷ 05,068.003c vÃsudevas tato vedyo v­«atvÃd v­«ïir ucyate 05,068.004a maunÃd dhyÃnÃc ca yogÃc ca viddhi bhÃrata mÃdhavam 05,068.004c sarvatattvalayÃc caiva madhuhà madhusÆdana÷ 05,068.005a k­«ir bhÆvÃcaka÷ Óabdo ïaÓ ca nirv­tivÃcaka÷ 05,068.005c k­«ïas tadbhÃvayogÃc ca k­«ïo bhavati ÓÃÓvata÷ 05,068.006a puï¬arÅkaæ paraæ dhÃma nityam ak«ayam ak«aram 05,068.006c tadbhÃvÃt puï¬arÅkÃk«o dasyutrÃsÃj janÃrdana÷ 05,068.007a yata÷ sattvaæ na cyavate yac ca sattvÃn na hÅyate 05,068.007c sattvata÷ sÃtvatas tasmÃd Ãr«abhÃd v­«abhek«aïa÷ 05,068.008a na jÃyate janitryÃæ yad ajas tasmÃd anÅkajit 05,068.008c devÃnÃæ svaprakÃÓatvÃd damÃd dÃmodaraæ vidu÷ 05,068.009a har«Ãt saukhyÃt sukhaiÓvaryÃd dh­«ÅkeÓatvam aÓnute 05,068.009c bÃhubhyÃæ rodasÅ bibhran mahÃbÃhur iti sm­ta÷ 05,068.010a adho na k«Åyate jÃtu yasmÃt tasmÃd adhok«aja÷ 05,068.010c narÃïÃm ayanÃc cÃpi tena nÃrÃyaïa÷ sm­ta÷ 05,068.010d*0363_01 purÃïasadanÃc caiva purÃtana iti sm­ta÷ 05,068.010e pÆraïÃt sadanÃc caiva tato 'sau puru«ottama÷ 05,068.011a asataÓ ca sataÓ caiva sarvasya prabhavÃpyayÃt 05,068.011b*0364_01 uddho«ayed dharer nÃma kÃkavat tattvacintane 05,068.011b*0364_02 caraïÃyudhavad dhyÃne bakavat sarvata÷ sthiti÷ 05,068.011c sarvasya ca sadà j¤ÃnÃt sarvam enaæ pracak«ate 05,068.012a satye prati«Âhita÷ k­«ïa÷ satyam atra prati«Âhitam 05,068.012c satyÃt satyaæ ca govindas tasmÃt satyo 'pi nÃmata÷ 05,068.013a vi«ïur vikramaïÃd eva jayanÃj ji«ïur ucyate 05,068.013c ÓÃÓvatatvÃd anantaÓ ca govindo vedanÃd gavÃm 05,068.014a atattvaæ kurute tattvaæ tena mohayate prajÃ÷ 05,068.014c evaævidho dharmanityo bhagavÃn munibhi÷ saha 05,068.014e Ãgantà hi mahÃbÃhur Ãn­ÓaæsyÃrtham acyuta÷ 05,069.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,069.001a cak«u«matÃæ vai sp­hayÃmi saæjaya; drak«yanti ye vÃsudevaæ samÅpe 05,069.001c vibhrÃjamÃnaæ vapu«Ã pareïa; prakÃÓayantaæ pradiÓo diÓaÓ ca 05,069.001d*0365_00 saæjaya÷ 05,069.001d*0365_01 vaktà vÃcaæ rÃjamadhye sabhÃyÃæ 05,069.001d*0365_02 v­«ïiÓre«Âho munibhir bhrÃjamÃna÷ 05,069.002a Årayantaæ bhÃratÅæ bhÃratÃnÃm; abhyarcanÅyÃæ ÓaækarÅæ s­¤jayÃnÃm 05,069.002c bubhÆ«adbhir grahaïÅyÃm anindyÃæ; parÃsÆnÃm agrahaïÅyarÆpÃm 05,069.003a samudyantaæ sÃtvatam ekavÅraæ; praïetÃram ­«abhaæ yÃdavÃnÃm 05,069.003c nihantÃraæ k«obhaïaæ ÓÃtravÃïÃæ; mu«ïantaæ ca dvi«atÃæ vai yaÓÃæsi 05,069.004a dra«ÂÃro hi kuravas taæ sametÃ; mahÃtmÃnaæ Óatruhaïaæ vareïyam 05,069.004c bruvantaæ vÃcam an­ÓaæsarÆpÃæ; v­«ïiÓre«Âhaæ mohayantaæ madÅyÃn 05,069.005a ­«iæ sanÃtanatamaæ vipaÓcitaæ; vÃca÷ samudraæ kalaÓaæ yatÅnÃm 05,069.005c ari«Âanemiæ garu¬aæ suparïaæ; patiæ prajÃnÃæ bhuvanasya dhÃma 05,069.006a sahasraÓÅr«aæ puru«aæ purÃïam; anÃdimadhyÃntam anantakÅrtim 05,069.006c Óukrasya dhÃtÃram ajaæ janitraæ; paraæ parebhya÷ Óaraïaæ prapadye 05,069.007a trailokyanirmÃïakaraæ janitraæ; devÃsurÃïÃm atha nÃgarak«asÃm 05,069.007c narÃdhipÃnÃæ vidu«Ãæ pradhÃnam; indrÃnujaæ taæ Óaraïaæ prapadye 05,070.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,070.001*0366_00 janamejaya uvÃca 05,070.001*0366_01 prayÃte saæjaye sÃdhau pÃï¬avÃn prati vai tadà 05,070.001*0366_02 kiæ cakru÷ pÃï¬avÃs tatra mama pÆrvapitÃmahÃ÷ 05,070.001*0366_03 etat sarvaæ dvijaÓre«Âha Órotum icchÃmi Óaæsa me 05,070.001a saæjaye pratiyÃte tu dharmarÃjo yudhi«Âhira÷ 05,070.001b*0367_01 arjunaæ bhÅmasenaæ ca mÃdrÅputrau ca bhrÃtarau 05,070.001b*0367_02 virÃÂadrupadau caiva kekayÃnÃæ mahÃratham 05,070.001b*0367_03 abravÅd upasaægamya ÓaÇkhacakragadÃdharam 05,070.001b*0367_04 abhiyÃcÃmahe gatvà prayÃtuæ kurusaæsadam 05,070.001b*0367_05 yathà bhÅ«meïa droïena bÃhlÅkena ca dhÅmatà 05,070.001b*0367_06 anyaiÓ ca kurubhi÷ sÃrdhaæ na yudhyemahi saæyuge 05,070.001b*0367_07 e«a na÷ prathama÷ kalpa etan na÷ Óreya uttamam 05,070.001b*0367_08 evam uktvà sumanasas te 'bhijagmur janÃrdanam 05,070.001b*0367_09 pÃï¬avai÷ saha rÃjÃno marutvantam ivÃmarÃ÷ 05,070.001b*0367_10 tathà ca du÷sahÃ÷ sarve sadasyaiÓ ca narar«abhÃ÷ 05,070.001b*0368_01 janÃrdanaæ samÃsÃdya kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,070.001b*0369_01 tato yudhi«Âhiro rÃjann upagamya narar«abham 05,070.001c abhyabhëata dÃÓÃrham ­«abhaæ sarvasÃtvatÃm 05,070.002a ayaæ sa kÃla÷ saæprÃpto mitrÃïÃæ me janÃrdana 05,070.002c na ca tvad anyaæ paÓyÃmi yo na Ãpatsu tÃrayet 05,070.003a tvÃæ hi mÃdhava saæÓritya nirbhayà mohadarpitam 05,070.003c dhÃrtarëÂraæ sahÃmÃtyaæ svam aæÓam anuyu¤jmahe 05,070.004a yathà hi sarvÃsv Ãpatsu pÃsi v­«ïÅn ariædama 05,070.004c tathà te pÃï¬avà rak«yÃ÷ pÃhy asmÃn mahato bhayÃt 05,070.005 bhagavÃn uvÃca 05,070.005a ayam asmi mahÃbÃho brÆhi yat te vivak«itam 05,070.005c kari«yÃmi hi tat sarvaæ yat tvaæ vak«yasi bhÃrata 05,070.006 yudhi«Âhira uvÃca 05,070.006*0370_01 m­dupÆrvaæ sÃmamiÓraæ sÃntvam ugraæ ca mÃdhava 05,070.006*0370_02 na tu tan nyÃyam ÃsthÃya garhitÃÓ ca tato vayam 05,070.006a Órutaæ te dh­tarëÂrasya saputrasya cikÅr«itam 05,070.006c etad dhi sakalaæ k­«ïa saæjayo mÃæ yad abravÅt 05,070.007a tan mataæ dh­tarëÂrasya so 'syÃtmà viv­tÃntara÷ 05,070.007c yathoktaæ dÆta Ãca«Âe vadhya÷ syÃd anyathà bruvan 05,070.008a apradÃnena rÃjyasya ÓÃntim asmÃsu mÃrgati 05,070.008c lubdha÷ pÃpena manasà carann asamam Ãtmana÷ 05,070.009a yat tad dvÃdaÓa var«Ãïi vane nirvyu«ità vayam 05,070.009c chadmanà Óaradaæ caikÃæ dh­tarëÂrasya ÓÃsanÃt 05,070.010a sthÃtà na÷ samaye tasmin dh­tarëÂra iti prabho 05,070.010c nÃhÃsma samayaæ k­«ïa tad dhi no brÃhmaïà vidu÷ 05,070.011a v­ddho rÃjà dh­tarëÂra÷ svadharmaæ nÃnupaÓyati 05,070.011c paÓyan và putrag­ddhitvÃn mandasyÃnveti ÓÃsanam 05,070.012a suyodhanamate ti«Âhan rÃjÃsmÃsu janÃrdana 05,070.012c mithyà carati lubdha÷ saæÓ caran priyam ivÃtmana÷ 05,070.013a ito du÷khataraæ kiæ nu yatrÃhaæ mÃtaraæ tata÷ 05,070.013c saævidhÃtuæ na Óaknomi mitrÃïÃæ và janÃrdana 05,070.014a kÃÓibhiÓ cedipäcÃlair matsyaiÓ ca madhusÆdana 05,070.014c bhavatà caiva nÃthena pa¤ca grÃmà v­tà mayà 05,070.015a kuÓasthalaæ v­kasthalam ÃsandÅ vÃraïÃvatam 05,070.015c avasÃnaæ ca govinda kiæ cid evÃtra pa¤camam 05,070.016a pa¤ca nas tÃta dÅyantÃæ grÃmà và nagarÃïi và 05,070.016c vasema sahità ye«u mà ca no bharatà naÓan 05,070.017a na ca tÃn api du«ÂÃtmà dhÃrtarëÂro 'numanyate 05,070.017c svÃmyam Ãtmani matvÃsÃv ato du÷khataraæ nu kim 05,070.018a kule jÃtasya v­ddhasya paravitte«u g­dhyata÷ 05,070.018c lobha÷ praj¤Ãnam Ãhanti praj¤Ã hanti hatà hriyam 05,070.019a hrÅr hatà bÃdhate dharmaæ dharmo hanti hata÷ Óriyam 05,070.019c ÓrÅr hatà puru«aæ hanti puru«asyÃsvatà vadha÷ 05,070.020a asvato hi nivartante j¤Ãtaya÷ suh­dartvija÷ 05,070.020c apu«pÃd aphalÃd v­k«Ãd yathà tÃta patatriïa÷ 05,070.021a etac ca maraïaæ tÃta yad asmÃt patitÃd iva 05,070.021c j¤Ãtayo vinivartante pretasattvÃd ivÃsava÷ 05,070.022a nÃta÷ pÃpÅyasÅæ kÃæ cid avasthÃæ Óambaro 'bravÅt 05,070.022c yatra naivÃdya na prÃtar bhojanaæ pratid­Óyate 05,070.023a dhanam Ãhu÷ paraæ dharmaæ dhane sarvaæ prati«Âhitam 05,070.023c jÅvanti dhanino loke m­tà ye tv adhanà narÃ÷ 05,070.024a ye dhanÃd apakar«anti naraæ svabalam ÃÓritÃ÷ 05,070.024c te dharmam arthaæ kÃmaæ ca pramathnanti naraæ ca tam 05,070.025a etÃm avasthÃæ prÃpyaike maraïaæ vavrire janÃ÷ 05,070.025c grÃmÃyaike vanÃyaike nÃÓÃyaike pravavraju÷ 05,070.026a unmÃdam eke pu«yanti yÃnty anye dvi«atÃæ vaÓam 05,070.026c dÃsyam eke nigacchanti pare«Ãm arthahetunà 05,070.027a Ãpad evÃsya maraïÃt puru«asya garÅyasÅ 05,070.027c Óriyo vinÃÓas tad dhy asya nimittaæ dharmakÃmayo÷ 05,070.028a yad asya dharmyaæ maraïaæ ÓÃÓvataæ lokavartma tat 05,070.028c samantÃt sarvabhÆtÃnÃæ na tad atyeti kaÓ cana 05,070.029a na tathà bÃdhyate k­«ïa prak­tyà nirdhano jana÷ 05,070.029c yathà bhadrÃæ Óriyaæ prÃpya tayà hÅna÷ sukhaidhita÷ 05,070.030a sa tadÃtmÃparÃdhena saæprÃpto vyasanaæ mahat 05,070.030c sendrÃn garhayate devÃn nÃtmÃnaæ ca kathaæ cana 05,070.031a na cÃsmin sarvaÓÃstrÃïi prataranti nigarhaïÃm 05,070.031c so 'bhikrudhyati bh­tyÃnÃæ suh­daÓ cÃbhyasÆyati 05,070.032a taæ tadà manyur evaiti sa bhÆya÷ saæpramuhyati 05,070.032c sa mohavaÓam Ãpanna÷ krÆraæ karma ni«evate 05,070.033a pÃpakarmÃtyayÃyaiva saækaraæ tena pu«yati 05,070.033c saækaro narakÃyaiva sà këÂhà pÃpakarmaïÃm 05,070.034a na cet prabudhyate k­«ïa narakÃyaiva gacchati 05,070.034c tasya prabodha÷ praj¤aiva praj¤Ãcak«ur na ri«yati 05,070.035a praj¤ÃlÃbhe hi puru«a÷ ÓÃstrÃïy evÃnvavek«ate 05,070.035c ÓÃstranitya÷ punar dharmaæ tasya hrÅr aÇgam uttamam 05,070.036a hrÅmÃn hi pÃpaæ pradve«Âi tasya ÓrÅr abhivardhate 05,070.036c ÓrÅmÃn sa yÃvad bhavati tÃvad bhavati pÆru«a÷ 05,070.037a dharmanitya÷ praÓÃntÃtmà kÃryayogavaha÷ sadà 05,070.037c nÃdharme kurute buddhiæ na ca pÃpe«u vartate 05,070.038a ahrÅko và vimƬho và naiva strÅ na puna÷ pumÃn 05,070.038c nÃsyÃdhikÃro dharme 'sti yathà ÓÆdras tathaiva sa÷ 05,070.039a hrÅmÃn avati devÃæÓ ca pitÌn ÃtmÃnam eva ca 05,070.039c tenÃm­tatvaæ vrajati sà këÂhà puïyakarmaïÃm 05,070.040a tad idaæ mayi te d­«Âaæ pratyak«aæ madhusÆdana 05,070.040c yathà rÃjyÃt paribhra«Âo vasÃmi vasatÅr imÃ÷ 05,070.041a te vayaæ na Óriyaæ hÃtum alaæ nyÃyena kena cit 05,070.041c atra no yatamÃnÃnÃæ vadhaÓ ced api sÃdhu tat 05,070.042a tatra na÷ prathama÷ kalpo yad vayaæ te ca mÃdhava 05,070.042c praÓÃntÃ÷ samabhÆtÃÓ ca Óriyaæ tÃn aÓnuvÅmahi 05,070.043a tatrai«Ã paramà këÂhà raudrakarmak«ayodayà 05,070.043c yad vayaæ kauravÃn hatvà tÃni rëÂrÃïy aÓÅmahi 05,070.044a ye puna÷ syur asaæbaddhà anÃryÃ÷ k­«ïa Óatrava÷ 05,070.044c te«Ãm apy avadha÷ kÃrya÷ kiæ punar ye syur Åd­ÓÃ÷ 05,070.045a j¤ÃtayaÓ ca hi bhÆyi«ÂhÃ÷ sahÃyà guravaÓ ca na÷ 05,070.045c te«Ãæ vadho 'tipÃpÅyÃn kiæ nu yuddhe 'sti Óobhanam 05,070.046a pÃpa÷ k«atriyadharmo 'yaæ vayaæ ca k«atrabÃndhavÃ÷ 05,070.046c sa na÷ svadharmo 'dharmo và v­ttir anyà vigarhità 05,070.047a ÓÆdra÷ karoti ÓuÓrÆ«Ãæ vaiÓyà vipaïijÅvina÷ 05,070.047c vayaæ vadhena jÅvÃma÷ kapÃlaæ brÃhmaïair v­tam 05,070.048a k«atriya÷ k«atriyaæ hanti matsyo matsyena jÅvati 05,070.048c Óvà ÓvÃnaæ hanti dÃÓÃrha paÓya dharmo yathÃgata÷ 05,070.049a yuddhe k­«ïa kalir nityaæ prÃïÃ÷ sÅdanti saæyuge 05,070.049c balaæ tu nÅtimÃtrÃya haÂhe jayaparÃjayau 05,070.050a nÃtmacchandena bhÆtÃnÃæ jÅvitaæ maraïaæ tathà 05,070.050c nÃpy akÃle sukhaæ prÃpyaæ du÷khaæ vÃpi yadÆttama 05,070.051a eko hy api bahÆn hanti ghnanty ekaæ bahavo 'py uta 05,070.051c ÓÆraæ kÃpuru«o hanti ayaÓasvÅ yaÓasvinam 05,070.052a jayaÓ caivobhayor d­«Âa ubhayoÓ ca parÃjaya÷ 05,070.052c tathaivÃpacayo d­«Âo vyapayÃne k«ayavyayau 05,070.053a sarvathà v­jinaæ yuddhaæ ko ghnan na pratihanyate 05,070.053c hatasya ca h­«ÅkeÓa samau jayaparÃjayau 05,070.054a parÃjayaÓ ca maraïÃn manye naiva viÓi«yate 05,070.054c yasya syÃd vijaya÷ k­«ïa tasyÃpy apacayo dhruvam 05,070.055a antato dayitaæ ghnanti ke cid apy apare janÃ÷ 05,070.055c tasyÃÇga balahÅnasya putrÃn bhrÃtÌn apaÓyata÷ 05,070.055e nirvedo jÅvite k­«ïa sarvataÓ copajÃyate 05,070.056a ye hy eva vÅrà hrÅmanta ÃryÃ÷ karuïavedina÷ 05,070.056c ta eva yuddhe hanyante yavÅyÃn mucyate jana÷ 05,070.057a hatvÃpy anuÓayo nityaæ parÃn api janÃrdana 05,070.057c anubandhaÓ ca pÃpo 'tra Óe«aÓ cÃpy avaÓi«yate 05,070.058a Óe«o hi balam ÃsÃdya na Óe«am avaÓe«ayet 05,070.058c sarvocchede ca yatate vairasyÃntavidhitsayà 05,070.059a jayo vairaæ pras­jati du÷kham Ãste parÃjita÷ 05,070.059c sukhaæ praÓÃnta÷ svapiti hitvà jayaparÃjayau 05,070.060a jÃtavairaÓ ca puru«o du÷khaæ svapiti nityadà 05,070.060c anirv­tena manasà sasarpa iva veÓmani 05,070.061a utsÃdayati ya÷ sarvaæ yaÓasà sa viyujyate 05,070.061c akÅrtiæ sarvabhÆte«u ÓÃÓvatÅæ sa niyacchati 05,070.062a na hi vairÃïi ÓÃmyanti dÅrghakÃlak­tÃny api 05,070.062c ÃkhyÃtÃraÓ ca vidyante pumÃæÓ cotpadyate kule 05,070.063a na cÃpi vairaæ vaireïa keÓava vyupaÓÃmyati 05,070.063c havi«Ãgnir yathà k­«ïa bhÆya evÃbhivardhate 05,070.064a ato 'nyathà nÃsti ÓÃntir nityam antaram antata÷ 05,070.064c antaraæ lipsamÃnÃnÃm ayaæ do«o nirantara÷ 05,070.065a pauru«eyo hi balavÃn Ãdhir h­dayabÃdhana÷ 05,070.065c tasya tyÃgena và ÓÃntir niv­ttyà manaso 'pi và 05,070.066a atha và mÆlaghÃtena dvi«atÃæ madhusÆdana 05,070.066c phalanirv­ttir iddhà syÃt tan n­Óaæsataraæ bhavet 05,070.067a yà tu tyÃgena ÓÃnti÷ syÃt tad ­te vadha eva sa÷ 05,070.067c saæÓayÃc ca samucchedÃd dvi«atÃm Ãtmanas tathà 05,070.068a na ca tyaktuæ tad icchÃmo na cecchÃma÷ kulak«ayam 05,070.068c atra yà praïipÃtena ÓÃnti÷ saiva garÅyasÅ 05,070.069a sarvathà yatamÃnÃnÃm ayuddham abhikÃÇk«atÃm 05,070.069c sÃntve pratihate yuddhaæ prasiddham aparÃkramam 05,070.070a pratighÃtena sÃntvasya dÃruïaæ saæpravartate 05,070.070c tac chunÃm iva gopÃde paï¬itair upalak«itam 05,070.071a lÃÇgÆlacÃlanaæ k«ve¬a÷ pratirÃvo vivartanam 05,070.071c dantadarÓanam ÃrÃvas tato yuddhaæ pravartate 05,070.072a tatra yo balavÃn k­«ïa jitvà so 'tti tad Ãmi«am 05,070.072c evam eva manu«ye«u viÓe«o nÃsti kaÓ cana 05,070.073a sarvathà tv etad ucitaæ durbale«u balÅyasÃm 05,070.073c anÃdaro virodhaÓ ca praïipÃtÅ hi durbala÷ 05,070.074a pità rÃjà ca v­ddhaÓ ca sarvathà mÃnam arhati 05,070.074c tasmÃn mÃnyaÓ ca pÆjyaÓ ca dh­tarëÂro janÃrdana 05,070.075a putrasnehas tu balavÃn dh­tarëÂrasya mÃdhava 05,070.075c sa putravaÓam Ãpanna÷ praïipÃtaæ prahÃsyati 05,070.076a tatra kiæ manyase k­«ïa prÃptakÃlam anantaram 05,070.076c katham arthÃc ca dharmÃc ca na hÅyemahi mÃdhava 05,070.077a Åd­Óe hy arthak­cchre 'smin kam anyaæ madhusÆdana 05,070.077c upasaæpra«Âum arhÃmi tvÃm ­te puru«ottama 05,070.078a priyaÓ ca priyakÃmaÓ ca gatij¤a÷ sarvakarmaïÃm 05,070.078c ko hi k­«ïÃsti nas tvÃd­k sarvaniÓcayavit suh­t 05,070.079 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,070.079a evam ukta÷ pratyuvÃca dharmarÃjaæ janÃrdana÷ 05,070.079c ubhayor eva vÃm arthe yÃsyÃmi kurusaæsadam 05,070.080a Óamaæ tatra labheyaæ ced yu«madartham ahÃpayan 05,070.080c puïyaæ me sumahad rÃjaæÓ caritaæ syÃn mahÃphalam 05,070.081a mocayeyaæ m­tyupÃÓÃt saærabdhÃn kurus­¤jayÃn 05,070.081c pÃï¬avÃn dhÃrtarëÂrÃæÓ ca sarvÃæ ca p­thivÅm imÃm 05,070.081d*0371_01 evam ukta÷ pratyuvÃca dharmarÃjo janÃrdanam 05,070.081d*0371_02 bhrÃtÌïÃæ samavetÃnÃæ sa kÃle puru«ottamam 05,070.082 yudhi«Âhira uvÃca 05,070.082a na mamaitan mataæ k­«ïa yat tvaæ yÃyÃ÷ kurÆn prati 05,070.082c suyodhana÷ sÆktam api na kari«yati te vaca÷ 05,070.082d*0372_01 suyodhanaÓ ca du«ÂÃtmà karïaÓ ca sahasaubala÷ 05,070.083a sametaæ pÃrthivaæ k«atraæ suyodhanavaÓÃnugam 05,070.083c te«Ãæ madhyÃvataraïaæ tava k­«ïa na rocaye 05,070.084a na hi na÷ prÅïayed dravyaæ na devatvaæ kuta÷ sukham 05,070.084c na ca sarvÃmaraiÓvaryaæ tava rodhena mÃdhava 05,070.085 bhagavÃn uvÃca 05,070.085a jÃnÃmy etÃæ mahÃrÃja dhÃrtarëÂrasya pÃpatÃm 05,070.085c avÃcyÃs tu bhavi«yÃma÷ sarvaloke mahÅk«itÃm 05,070.086a na cÃpi mama paryÃptÃ÷ sahitÃ÷ sarvapÃrthivÃ÷ 05,070.086c kruddhasya pramukhe sthÃtuæ siæhasyevetare m­gÃ÷ 05,070.087a atha cet te pravarteran mayi kiæ cid asÃæpratam 05,070.087c nirdaheyaæ kurÆn sarvÃn iti me dhÅyate mati÷ 05,070.088a na jÃtu gamanaæ tatra bhavet pÃrtha nirarthakam 05,070.088c arthaprÃpti÷ kadà cit syÃd antato vÃpy avÃcyatà 05,070.089 yudhi«Âhira uvÃca 05,070.089a yat tubhyaæ rocate k­«ïa svasti prÃpnuhi kauravÃn 05,070.089c k­tÃrthaæ svastimantaæ tvÃæ drak«yÃmi punarÃgatam 05,070.090a vi«vaksena kurÆn gatvà bhÃratä Óamaye÷ prabho 05,070.090c yathà sarve sumanasa÷ saha syÃma÷ sucetasa÷ 05,070.091a bhrÃtà cÃsi sakhà cÃsi bÅbhatsor mama ca priya÷ 05,070.091c sauh­denÃviÓaÇkyo 'si svasti prÃpnuhi bhÆtaye 05,070.092a asmÃn vettha parÃn vettha vetthÃrthaæ vettha bhëitam 05,070.092c yad yad asmaddhitaæ k­«ïa tat tad vÃcya÷ suyodhana÷ 05,070.093a yad yad dharmeïa saæyuktam upapadyed dhitaæ vaca÷ 05,070.093c tat tat keÓava bhëethÃ÷ sÃntvaæ và yadi vetarat 05,071.001 bhagavÃn uvÃca 05,071.001a saæjayasya Órutaæ vÃkyaæ bhavataÓ ca Órutaæ mayà 05,071.001c sarvaæ jÃnÃmy abhiprÃyaæ te«Ãæ ca bhavataÓ ca ya÷ 05,071.002a tava dharmÃÓrità buddhis te«Ãæ vairÃÓrità mati÷ 05,071.002c yad ayuddhena labhyeta tat te bahumataæ bhavet 05,071.003a na ca tan nai«Âhikaæ karma k«atriyasya viÓÃæ pate 05,071.003c Ãhur ÃÓramiïa÷ sarve yad bhaik«aæ k«atriyaÓ caret 05,071.004a jayo vadho và saægrÃme dhÃtrà di«Âa÷ sanÃtana÷ 05,071.004c svadharma÷ k«atriyasyai«a kÃrpaïyaæ na praÓasyate 05,071.005a na hi kÃrpaïyam ÃsthÃya Óakyà v­ttir yudhi«Âhira 05,071.005c vikramasva mahÃbÃho jahi ÓatrÆn ariædama 05,071.006a atig­ddhÃ÷ k­tasnehà dÅrghakÃlaæ saho«itÃ÷ 05,071.006c k­tamitrÃ÷ k­tabalà dhÃrtarëÂrÃ÷ paraætapa 05,071.007a na paryÃyo 'sti yat sÃmyaæ tvayi kuryur viÓÃæ pate 05,071.007c balavattÃæ hi manyante bhÅ«madroïak­pÃdibhi÷ 05,071.008a yÃvac ca mÃrdavenaitÃn rÃjann upacari«yasi 05,071.008c tÃvad ete hari«yanti tava rÃjyam ariædama 05,071.009a nÃnukroÓÃn na kÃrpaïyÃn na ca dharmÃrthakÃraïÃt 05,071.009c alaæ kartuæ dhÃrtarëÂrÃs tava kÃmam ariædama 05,071.010a etad eva nimittaæ te pÃï¬avÃs tu yathà tvayi 05,071.010c nÃnvatapyanta kaupÅnaæ tÃvat k­tvÃpi du«karam 05,071.011a pitÃmahasya droïasya vidurasya ca dhÅmata÷ 05,071.011b*0373_01 brÃhmaïÃnÃæ ca sÃdhÆnÃæ rÃj¤aÓ ca nagarasya ca 05,071.011c paÓyatÃæ kurumukhyÃnÃæ sarve«Ãm eva tattvata÷ 05,071.012a dÃnaÓÅlaæ m­duæ dÃntaæ dharmakÃmam anuvratam 05,071.012c yat tvÃm upadhinà rÃjan dyÆtenÃva¤cayat tadà 05,071.012e na cÃpatrapate pÃpo n­Óaæsas tena karmaïà 05,071.013a tathÃÓÅlasamÃcÃre rÃjan mà praïayaæ k­thÃ÷ 05,071.013c vadhyÃs te sarvalokasya kiæ punas tava bhÃrata 05,071.014a vÃgbhis tv apratirÆpÃbhir atudat sakanÅyasam 05,071.014c ÓlÃghamÃna÷ prah­«Âa÷ san bhëate bhrÃt­bhi÷ saha 05,071.015a etÃvat pÃï¬avÃnÃæ hi nÃsti kiæ cid iha svakam 05,071.015c nÃmadheyaæ ca gotraæ ca tad apy e«Ãæ na Ói«yate 05,071.016a kÃlena mahatà cai«Ãæ bhavi«yati parÃbhava÷ 05,071.016c prak­tiæ te bhaji«yanti na«Âaprak­tayo janÃ÷ 05,071.016d*0374_01 du÷ÓÃsanena pÃpena tadà dyÆte pravartite 05,071.016d*0374_02 anÃthavat tadà devÅ draupadÅ sudurÃtmanà 05,071.016d*0374_03 Ãk­«ya keÓe rudatÅ sabhÃyÃæ rÃjasaæsadi 05,071.016d*0374_04 bhÅ«madroïapramukhato gaur iti vyÃh­tà muhu÷ 05,071.016d*0374_05 bhavatà vÃritÃ÷ sarve bhrÃtaro bhÅmavikramÃ÷ 05,071.016d*0374_06 dharmapÃÓanibaddhÃÓ ca na kiæ cit pratipedire 05,071.017a etÃÓ cÃnyÃÓ ca paru«Ã vÃca÷ sa samudÅrayan 05,071.017c ÓlÃghate j¤Ãtimadhye sma tvayi pravrajite vanam 05,071.018a ye tatrÃsan samÃnÅtÃs te d­«Âvà tvÃm anÃgasam 05,071.018c aÓrukaïÂhà rudantaÓ ca sabhÃyÃm Ãsate tadà 05,071.019a na cainam abhyanandaæs te rÃjÃno brÃhmaïai÷ saha 05,071.019c sarve duryodhanaæ tatra nindanti sma sabhÃsada÷ 05,071.020a kulÅnasya ca yà nindà vadhaÓ cÃmitrakarÓana 05,071.020c mahÃguïo vadho rÃjan na tu nindà kujÅvikà 05,071.021a tadaiva nihato rÃjan yadaiva nirapatrapa÷ 05,071.021c ninditaÓ ca mahÃrÃja p­thivyÃæ sarvarÃjasu 05,071.022a Å«atkÃryo vadhas tasya yasya cÃritram Åd­Óam 05,071.022c praskambhanapratistabdhaÓ chinnamÆla iva druma÷ 05,071.023a vadhya÷ sarpa ivÃnÃrya÷ sarvalokasya durmati÷ 05,071.023c jahy enaæ tvam amitraghna mà rÃjan vicikitsithÃ÷ 05,071.024a sarvathà tvatk«amaæ caitad rocate ca mamÃnagha 05,071.024c yat tvaæ pitari bhÅ«me ca praïipÃtaæ samÃcare÷ 05,071.025a ahaæ tu sarvalokasya gatvà chetsyÃmi saæÓayam 05,071.025c ye«Ãm asti dvidhÃbhÃvo rÃjan duryodhanaæ prati 05,071.026a madhye rÃj¤Ãm ahaæ tatra prÃtipauru«ikÃn guïÃn 05,071.026c tava saækÅrtayi«yÃmi ye ca tasya vyatikramÃ÷ 05,071.027a bruvatas tatra me vÃkyaæ dharmÃrthasahitaæ hitam 05,071.027c niÓamya pÃrthivÃ÷ sarve nÃnÃjanapadeÓvarÃ÷ 05,071.028a tvayi saæpratipatsyante dharmÃtmà satyavÃg iti 05,071.028c tasmiæÓ cÃdhigami«yanti yathà lobhÃd avartata 05,071.029a garhayi«yÃmi caivainaæ paurajÃnapade«v api 05,071.029c v­ddhabÃlÃn upÃdÃya cÃturvarïyasamÃgame 05,071.030a Óamaæ ced yÃcamÃnas tvaæ na dharmaæ tatra lapsyase 05,071.030c kurÆn vigarhayi«yanti dh­tarëÂraæ ca pÃrthivÃ÷ 05,071.031a tasmiæl lokaparityakte kiæ kÃryam avaÓi«yate 05,071.031c hate duryodhane rÃjan yad anyat kriyatÃm iti 05,071.032a yÃtvà cÃhaæ kurÆn sarvÃn yu«madartham ahÃpayan 05,071.032c yati«ye praÓamaæ kartuæ lak«ayi«ye ca ce«Âitam 05,071.033a kauravÃïÃæ prav­ttiæ ca gatvà yuddhÃdhikÃrikÃm 05,071.033c niÓÃmya vinivarti«ye jayÃya tava bhÃrata 05,071.034a sarvathà yuddham evÃham ÃÓaæsÃmi parai÷ saha 05,071.034c nimittÃni hi sarvÃïi tathà prÃdurbhavanti me 05,071.035a m­gÃ÷ ÓakuntÃÓ ca vadanti ghoraæ; hastyaÓvamukhye«u niÓÃmukhe«u 05,071.035c ghorÃïi rÆpÃïi tathaiva cÃgnir; varïÃn bahÆn pu«yati ghorarÆpÃn 05,071.035e manu«yalokak«apaïo 'tha ghoro; no ced anuprÃpta ihÃntaka÷ syÃt 05,071.036a ÓastrÃïi patraæ kavacÃn rathÃæÓ ca; nÃgÃn dhvajÃæÓ ca pratipÃdayitvà 05,071.036c yodhÃÓ ca sarve k­taniÓramÃs te; bhavantu hastyaÓvarathe«u yattÃ÷ 05,071.036e sÃægrÃmikaæ te yad upÃrjanÅyaæ; sarvaæ samagraæ kuru tan narendra 05,071.037a duryodhano na hy alam adya dÃtuæ; jÅvaæs tavaitan n­pate kathaæ cit 05,071.037c yat te purastÃd abhavat sam­ddhaæ; dyÆte h­taæ pÃï¬avamukhya rÃjyam 05,072.001 bhÅmasena uvÃca 05,072.001a yathà yathaiva ÓÃnti÷ syÃt kurÆïÃæ madhusÆdana 05,072.001c tathà tathaiva bhëethà mà sma yuddhena bhÅ«aye÷ 05,072.002a amar«Å nityasaærabdha÷ Óreyodve«Å mahÃmanÃ÷ 05,072.002c nograæ duryodhano vÃcya÷ sÃmnaivainaæ samÃcare÷ 05,072.003a prak­tyà pÃpasattvaÓ ca tulyacetÃÓ ca dasyubhi÷ 05,072.003c aiÓvaryamadamattaÓ ca k­tavairaÓ ca pÃï¬avai÷ 05,072.004a adÅrghadarÓÅ ni«ÂhÆrÅ k«eptà krÆraparÃkrama÷ 05,072.004c dÅrghamanyur aneyaÓ ca pÃpÃtmà nik­tipriya÷ 05,072.005a mriyetÃpi na bhajyeta naiva jahyÃt svakaæ matam 05,072.005c tÃd­Óena Óamaæ k­«ïa manye paramadu«karam 05,072.006a suh­dÃm apy avÃcÅnas tyaktadharma÷ priyÃn­ta÷ 05,072.006c pratihanty eva suh­dÃæ vÃcaÓ caiva manÃæsi ca 05,072.007a sa manyuvaÓam Ãpanna÷ svabhÃvaæ du«Âam Ãsthita÷ 05,072.007c svabhÃvÃt pÃpam anveti t­ïais tunna ivoraga÷ 05,072.008a duryodhano hi yat sena÷ sarvathà viditas tava 05,072.008c yacchÅlo yatsvabhÃvaÓ ca yadbalo yatparÃkrama÷ 05,072.009a purà prasannÃ÷ kurava÷ sahaputrÃs tathà vayam 05,072.009c indrajye«Âhà ivÃbhÆma modamÃnÃ÷ sabÃndhavÃ÷ 05,072.010a duryodhanasya krodhena bhÃratà madhusÆdana 05,072.010c dhak«yante ÓiÓirÃpÃye vanÃnÅva hutÃÓanai÷ 05,072.011a a«ÂÃdaÓeme rÃjÃna÷ prakhyÃtà madhusÆdana 05,072.011c ye samuccicchidur j¤ÃtÅn suh­daÓ ca sabÃndhavÃn 05,072.012a asurÃïÃæ sam­ddhÃnÃæ jvalatÃm iva tejasà 05,072.012c paryÃyakÃle dharmasya prÃpte balir ajÃyata 05,072.013a haihayÃnÃm udÃvarto nÅpÃnÃæ janamejaya÷ 05,072.013c bahulas tÃlajaÇghÃnÃæ k­mÅïÃm uddhato vasu÷ 05,072.014a ajabindu÷ suvÅrÃïÃæ surëÂrÃïÃæ kuÓarddhika÷ 05,072.014c arkajaÓ ca balÅhÃnÃæ cÅnÃnÃæ dhautamÆlaka÷ 05,072.015a hayagrÅvo videhÃnÃæ varapraÓ ca mahaujasÃm 05,072.015c bÃhu÷ sundaravegÃnÃæ dÅptÃk«ÃïÃæ purÆravÃ÷ 05,072.016a sahajaÓ cedimatsyÃnÃæ pracetÃnÃæ b­hadbala÷ 05,072.016c dhÃraïaÓ cendravatsÃnÃæ mukuÂÃnÃæ vigÃhana÷ 05,072.017a ÓamaÓ ca nandivegÃnÃm ity ete kulapÃæsanÃ÷ 05,072.017c yugÃnte k­«ïa saæbhÆtÃ÷ kule«u puru«ÃdhamÃ÷ 05,072.018a apy ayaæ na÷ kurÆïÃæ syÃd yugÃnte kÃlasaæbh­ta÷ 05,072.018c duryodhana÷ kulÃÇgÃro jaghanya÷ pÃpapÆru«a÷ 05,072.019a tasmÃn m­du Óanair enaæ brÆyà dharmÃrthasaæhitam 05,072.019c kÃmÃnubandhabahulaæ nogram ugraparÃkramam 05,072.020a api duryodhanaæ k­«ïa sarve vayam adhaÓcarÃ÷ 05,072.020c nÅcair bhÆtvÃnuyÃsyÃmo mà sma no bharatà naÓan 05,072.021a apy udÃsÅnav­tti÷ syÃd yathà na÷ kurubhi÷ saha 05,072.021c vÃsudeva tathà kÃryaæ na kurÆn anaya÷ sp­Óet 05,072.022a vÃcya÷ pitÃmaho v­ddho ye ca k­«ïa sabhÃsada÷ 05,072.022c bhrÃtÌïÃm astu saubhrÃtraæ dhÃrtarëÂra÷ praÓÃmyatÃm 05,072.023a aham etad bravÅmy evaæ rÃjà caiva praÓaæsati 05,072.023c arjuno naiva yuddhÃrthÅ bhÆyasÅ hi dayÃrjune 05,073.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,073.001a etac chrutvà mahÃbÃhu÷ keÓava÷ prahasann iva 05,073.001c abhÆtapÆrvaæ bhÅmasya mÃrdavopagataæ vaca÷ 05,073.002a girer iva laghutvaæ tac chÅtatvam iva pÃvake 05,073.002c matvà rÃmÃnuja÷ Óauri÷ ÓÃrÇgadhanvà v­kodaram 05,073.003a saætejayaæs tadà vÃgbhir mÃtariÓveva pÃvakam 05,073.003c uvÃca bhÅmam ÃsÅnaæ k­payÃbhipariplutam 05,073.004a tvam anyadà bhÅmasena yuddham eva praÓaæsasi 05,073.004c vadhÃbhinandina÷ krÆrÃn dhÃrtarëÂrÃn mimardi«u÷ 05,073.005a na ca svapi«i jÃgar«i nyubja÷ Óe«e paraætapa 05,073.005c ghorÃm aÓÃntÃæ ruÓatÅæ sadà vÃcaæ prabhëase 05,073.006a ni÷Óvasann agnivarïena saætapta÷ svena manyunà 05,073.006c apraÓÃntamanà bhÅma sadhÆma iva pÃvaka÷ 05,073.007a ekÃnte ni«Âana¤ Óe«e bhÃrÃrta iva durbala÷ 05,073.007c api tvÃæ ke cid unmattaæ manyante 'tadvido janÃ÷ 05,073.008a Ãrujya v­k«Ãn nirmÆlÃn gaja÷ paribhujann iva 05,073.008c nighnan padbhi÷ k«itiæ bhÅma ni«Âanan paridhÃvasi 05,073.009a nÃsmi¤ jane 'bhiramase raha÷ k«iyasi pÃï¬ava 05,073.009c nÃnyaæ niÓi divà vÃpi kadà cid abhinandasi 05,073.010a akasmÃt smayamÃnaÓ ca rahasy Ãsse rudann iva 05,073.010c jÃnvor mÆrdhÃnam ÃdhÃya ciram Ãsse pramÅlita÷ 05,073.011a bhrukuÂiæ ca puna÷ kurvann o«Âhau ca vilihann iva 05,073.011c abhÅk«ïaæ d­Óyase bhÅma sarvaæ tan manyukÃritam 05,073.012a yathà purastÃt savità d­Óyate Óukram uccaran 05,073.012c yathà ca paÓcÃn nirmukto dhruvaæ paryeti raÓmivÃn 05,073.013a tathà satyaæ bravÅmy etan nÃsti tasya vyatikrama÷ 05,073.013c hantÃhaæ gadayÃbhyetya duryodhanam amar«aïam 05,073.014a iti sma madhye bhrÃtÌïÃæ satyenÃlabhase gadÃm 05,073.014c tasya te praÓame buddhir dhÅyate 'dya paraætapa 05,073.015a aho yuddhapratÅpÃni yuddhakÃla upasthite 05,073.015c paÓyasÅvÃpratÅpÃni kiæ tvÃæ bhÅr bhÅma vindati 05,073.016a aho pÃrtha nimittÃni viparÅtÃni paÓyasi 05,073.016c svapnÃnte jÃgarÃnte ca tasmÃt praÓamam icchasi 05,073.017a aho nÃÓaæsase kiæ cit puæstvaæ klÅba ivÃtmani 05,073.017c kaÓmalenÃbhipanno 'si tena te vik­taæ mana÷ 05,073.018a udvepate te h­dayaæ manas te pravi«Ådati 05,073.018c Ærustambhag­hÅto 'si tasmÃt praÓamam icchasi 05,073.019a anityaæ kila martyasya cittaæ pÃrtha calÃcalam 05,073.019c vÃtavegapracalità a«ÂhÅlà ÓÃlmaler iva 05,073.020a tavai«Ã vik­tà buddhir gavÃæ vÃg iva mÃnu«Å 05,073.020c manÃæsi pÃï¬uputrÃïÃæ majjayaty aplavÃn iva 05,073.021a idaæ me mahad ÃÓcaryaæ parvatasyeva sarpaïam 05,073.021c yadÅd­Óaæ prabhëethà bhÅmasenÃsamaæ vaca÷ 05,073.022a sa d­«Âvà svÃni karmÃïi kule janma ca bhÃrata 05,073.022c utti«Âhasva vi«Ãdaæ mà k­thà vÅra sthiro bhava 05,073.023a na caitad anurÆpaæ te yat te glÃnir ariædama 05,073.023c yad ojasà na labhate k«atriyo na tad aÓnute 05,074.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,074.001a tathokto vÃsudevena nityamanyur amar«aïa÷ 05,074.001c sadaÓvavat samÃdhÃvad babhëe tadanantaram 05,074.002a anyathà mÃæ cikÅr«antam anyathà manyase 'cyuta 05,074.002c praïÅtabhÃvam atyantaæ yudhi satyaparÃkramam 05,074.003a vettha dÃÓÃrha sattvaæ me dÅrghakÃlaæ saho«ita÷ 05,074.003c uta và mÃæ na jÃnÃsi plavan hrada ivÃlpava÷ 05,074.003e tasmÃd apratirÆpÃbhir vÃgbhir mÃæ tvaæ samarchasi 05,074.004a kathaæ hi bhÅmasenaæ mÃæ jÃnan kaÓ cana mÃdhava 05,074.004c brÆyÃd apratirÆpÃïi yathà mÃæ vaktum arhasi 05,074.005a tasmÃd idaæ pravak«yÃmi vacanaæ v­«ïinandana 05,074.005c Ãtmana÷ pauru«aæ caiva balaæ ca na samaæ parai÷ 05,074.006a sarvathà nÃryakarmaitat praÓaæsà svayam Ãtmana÷ 05,074.006c ativÃdÃpaviddhas tu vak«yÃmi balam Ãtmana÷ 05,074.007a paÓyeme rodasÅ k­«ïa yayor Ãsann imÃ÷ prajÃ÷ 05,074.007c acale cÃpy anante ca prati«Âhe sarvamÃtarau 05,074.008a yadÅme sahasà kruddhe sameyÃtÃæ Óile iva 05,074.008c aham ete nig­hïÅyÃæ bÃhubhyÃæ sacarÃcare 05,074.009a paÓyaitad antaraæ bÃhvor mahÃparighayor iva 05,074.009c ya etat prÃpya mucyeta na taæ paÓyÃmi pÆru«am 05,074.010a himavÃæÓ ca samudraÓ ca vajrÅ ca balabhit svayam 05,074.010c mayÃbhipannaæ trÃyeran balam ÃsthÃya na traya÷ 05,074.011a yudhyeyaæ k«atriyÃn sarvÃn pÃï¬ave«v ÃtatÃyina÷ 05,074.011c adha÷ pÃdatalenaitÃn adhi«ÂhÃsyÃmi bhÆtale 05,074.012a na hi tvaæ nÃbhijÃnÃsi mama vikramam acyuta 05,074.012c yathà mayà vinirjitya rÃjÃno vaÓagÃ÷ k­tÃ÷ 05,074.013a atha cen mÃæ na jÃnÃsi sÆryasyevodyata÷ prabhÃm 05,074.013c vigìhe yudhi saæbÃdhe vetsyase mÃæ janÃrdana 05,074.014a kiæ mÃtyavÃk«Å÷ paru«air vraïaæ sÆcyà ivÃnagha 05,074.014c yathÃmati bravÅmy etad viddhi mÃm adhikaæ tata÷ 05,074.015a dra«ÂÃsi yudhi saæbÃdhe prav­tte vaiÓase 'hani 05,074.015c mayà praïunnÃn mÃtaÇgÃn rathina÷ sÃdinas tathà 05,074.016a tathà narÃn abhikruddhaæ nighnantaæ k«atriyar«abhÃn 05,074.016c dra«Âà mÃæ tvaæ ca lokaÓ ca vikar«antaæ varÃn varÃn 05,074.017a na me sÅdanti majjÃno na mamodvepate mana÷ 05,074.017c sarvalokÃd abhikruddhÃn na bhayaæ vidyate mama 05,074.018a kiæ tu sauh­dam evaitat k­payà madhusÆdana 05,074.018c sarvÃæs titik«e saækleÓÃn mà sma no bharatà naÓan 05,075.001 bhagavÃn uvÃca 05,075.001a bhÃvaæ jij¤ÃsamÃno 'haæ praïayÃd idam abruvam 05,075.001c na cÃk«epÃn na pÃï¬ityÃn na krodhÃn na vivak«ayà 05,075.002a vedÃhaæ tava mÃhÃtmyam uta te veda yad balam 05,075.002c uta te veda karmÃïi na tvÃæ paribhavÃmy aham 05,075.003a yathà cÃtmani kalyÃïaæ saæbhÃvayasi pÃï¬ava 05,075.003c sahasraguïam apy etat tvayi saæbhÃvayÃmy aham 05,075.004a yÃd­Óe ca kule janma sarvarÃjÃbhipÆjite 05,075.004c bandhubhiÓ ca suh­dbhiÓ ca bhÅma tvam asi tÃd­Óa÷ 05,075.005a jij¤Ãsanto hi dharmasya saædigdhasya v­kodara 05,075.005c paryÃyaæ na vyavasyanti daivamÃnu«ayor janÃ÷ 05,075.006a sa eva hetur bhÆtvà hi puru«asyÃrthasiddhi«u 05,075.006c vinÃÓe 'pi sa evÃsya saædigdhaæ karma pauru«am 05,075.007a anyathà parid­«ÂÃni kavibhir do«adarÓibhi÷ 05,075.007c anyathà parivartante vegà iva nabhasvata÷ 05,075.008a sumantritaæ sunÅtaæ ca nyÃyataÓ copapÃditam 05,075.008c k­taæ mÃnu«yakaæ karma daivenÃpi virudhyate 05,075.009a daivam apy ak­taæ karma pauru«eïa vihanyate 05,075.009c ÓÅtam u«ïaæ tathà var«aæ k«utpipÃse ca bhÃrata 05,075.010a yad anyad di«ÂabhÃvasya puru«asya svayaæk­tam 05,075.010c tasmÃd anavarodhaÓ ca vidyate tatra lak«aïam 05,075.011a lokasya nÃnyato v­tti÷ pÃï¬avÃnyatra karmaïa÷ 05,075.011b*0375_01 bÃhuÓÃlin mahÃvÅrya bhÅmasena vicak«aïa 05,075.011b*0376_01 **** **** mÃtrà syÃd avadhÃraïe 05,075.011c evaæbuddhi÷ pravarteta phalaæ syÃd ubhayÃnvayÃt 05,075.012a ya evaæ k­tabuddhi÷ san karmasv eva pravartate 05,075.012c nÃsiddhau vyathate tasya na siddhau har«am aÓnute 05,075.013a tatreyam arthamÃtrà me bhÅmasena vivak«ità 05,075.013c naikÃntasiddhir mantavyà kurubhi÷ saha saæyuge 05,075.014a nÃtipraïÅtaraÓmi÷ syÃt tathà bhavati paryaye 05,075.014c vi«Ãdam arched glÃniæ và etadarthaæ bravÅmi te 05,075.015a ÓvobhÆte dh­tarëÂrasya samÅpaæ prÃpya pÃï¬ava 05,075.015c yati«ye praÓamaæ kartuæ yu«madartham ahÃpayan 05,075.016a Óamaæ cet te kari«yanti tato 'nantaæ yaÓo mama 05,075.016c bhavatÃæ ca k­ta÷ kÃmas te«Ãæ ca Óreya uttamam 05,075.017a te ced abhinivek«yanti nÃbhyupai«yanti me vaca÷ 05,075.017c kuravo yuddham evÃtra raudraæ karma bhavi«yati 05,075.018a asmin yuddhe bhÅmasena tvayi bhÃra÷ samÃhita÷ 05,075.018c dhÆr arjunena dhÃryà syÃd vo¬havya itaro jana÷ 05,075.019a ahaæ hi yantà bÅbhatsor bhavità saæyuge sati 05,075.019c dhanaæjayasyai«a kÃmo na hi yuddhaæ na kÃmaye 05,075.020a tasmÃd ÃÓaÇkamÃno 'haæ v­kodara matiæ tava 05,075.020c tudann aklÅbayà vÃcà tejas te samadÅpayam 05,076.001 arjuna uvÃca 05,076.001a uktaæ yudhi«Âhireïaiva yÃvad vÃcyaæ janÃrdana 05,076.001c tava vÃkyaæ tu me Órutvà pratibhÃti paraætapa 05,076.002a naiva praÓamam atra tvaæ manyase sukaraæ prabho 05,076.002c lobhÃd và dh­tarëÂrasya dainyÃd và samupasthitÃt 05,076.003a aphalaæ manyase cÃpi puru«asya parÃkramam 05,076.003c na cÃntareïa karmÃïi pauru«eïa phalodaya÷ 05,076.004a tad idaæ bhëitaæ vÃkyaæ tathà ca na tathaiva ca 05,076.004c na caitad evaæ dra«Âavyam asÃdhyam iti kiæ cana 05,076.005a kiæ caitan manyase k­cchram asmÃkaæ pÃpam Ãdita÷ 05,076.005c kurvanti te«Ãæ karmÃïi ye«Ãæ nÃsti phalodaya÷ 05,076.006a saæpÃdyamÃnaæ samyak ca syÃt karma saphalaæ prabho 05,076.006c sa tathà k­«ïa vartasva yathà Óarma bhavet parai÷ 05,076.007a pÃï¬avÃnÃæ kurÆïÃæ ca bhavÃn paramaka÷ suh­t 05,076.007c surÃïÃm asurÃïÃæ ca yathà vÅra prajÃpati÷ 05,076.008a kurÆïÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca pratipatsva nirÃmayam 05,076.008c asmaddhitam anu«ÂhÃtuæ na manye tava du«karam 05,076.009a evaæ cet kÃryatÃm eti kÃryaæ tava janÃrdana 05,076.009c gamanÃd evam eva tvaæ kari«yasi na saæÓaya÷ 05,076.010a cikÅr«itam athÃnyat te tasmin vÅra durÃtmani 05,076.010c bhavi«yati tathà sarvaæ yathà tava cikÅr«itam 05,076.011a Óarma tai÷ saha và no 'stu tava và yac cikÅr«itam 05,076.011c vicÃryamÃïo ya÷ kÃmas tava k­«ïa sa no guru÷ 05,076.012a na sa nÃrhati du«ÂÃtmà vadhaæ sasutabÃndhava÷ 05,076.012c yena dharmasute d­«Âvà na sà ÓrÅr upamar«ità 05,076.013a yac cÃpy apaÓyatopÃyaæ dharmi«Âhaæ madhusÆdana 05,076.013c upÃyena n­Óaæsena h­tà durdyÆtadevinà 05,076.014a kathaæ hi puru«o jÃta÷ k«atriye«u dhanurdhara÷ 05,076.014c samÃhÆto nivarteta prÃïatyÃge 'py upasthite 05,076.015a adharmeïa jitÃn d­«Âvà vane pravrajitÃæs tathà 05,076.015c vadhyatÃæ mama vÃr«ïeya nirgato 'sau suyodhana÷ 05,076.016a na caitad adbhutaæ k­«ïa mitrÃrthe yac cikÅr«asi 05,076.016c kriyà kathaæ nu mukhyà syÃn m­dunà vetareïa và 05,076.017a atha và manyase jyÃyÃn vadhas te«Ãm anantaram 05,076.017c tad eva kriyatÃm ÃÓu na vicÃryam atas tvayà 05,076.018a jÃnÃsi hi yathà tena draupadÅ pÃpabuddhinà 05,076.018c parikli«Âà sabhÃmadhye tac ca tasyÃpi mar«itam 05,076.019a sa nÃma samyag varteta pÃï¬ave«v iti mÃdhava 05,076.019c na me saæjÃyate buddhir bÅjam uptam ivo«are 05,076.020a tasmÃd yan manyase yuktaæ pÃï¬avÃnÃæ ca yad dhitam 05,076.020c tad ÃÓu kuru vÃr«ïeya yan na÷ kÃryam anantaram 05,077.001 bhagavÃn uvÃca 05,077.001a evam etan mahÃbÃho yathà vadasi pÃï¬ava 05,077.001b*0377_01 pÃï¬avÃnÃæ kurÆïÃæ ca pratipatsye nirÃmayam 05,077.001c sarvaæ tv idaæ samÃyattaæ bÅbhatso karmaïor dvayo÷ 05,077.002a k«etraæ hi rasavac chuddhaæ kar«akeïopapÃditam 05,077.002c ­te var«aæ na kaunteya jÃtu nirvartayet phalam 05,077.003a tatra vai pauru«aæ brÆyur Ãsekaæ yatnakÃritam 05,077.003c tatra cÃpi dhruvaæ paÓyec cho«aïaæ daivakÃritam 05,077.004a tad idaæ niÓcitaæ buddhyà pÆrvair api mahÃtmabhi÷ 05,077.004c daive ca mÃnu«e caiva saæyuktaæ lokakÃraïam 05,077.005a ahaæ hi tat kari«yÃmi paraæ puru«akÃrata÷ 05,077.005c daivaæ tu na mayà Óakyaæ karma kartuæ kathaæ cana 05,077.006a sa hi dharmaæ ca satyaæ ca tyaktvà carati durmati÷ 05,077.006c na hi saætapyate tena tathÃrÆpeïa karmaïà 05,077.007a tÃæ cÃpi buddhiæ pÃpi«ÂhÃæ vardhayanty asya mantriïa÷ 05,077.007c Óakuni÷ sÆtaputraÓ ca bhrÃtà du÷ÓÃsanas tathà 05,077.008a sa hi tyÃgena rÃjyasya na Óamaæ samupe«yati 05,077.008c antareïa vadhÃt pÃrtha sÃnubandha÷ suyodhana÷ 05,077.009a na cÃpi praïipÃtena tyaktum icchati dharmarà05,077.009c yÃcyamÃnas tu rÃjyaæ sa na pradÃsyati durmati÷ 05,077.010a na tu manye sa tad vÃcyo yad yudhi«ÂhiraÓÃsanam 05,077.010c uktaæ prayojanaæ tatra dharmarÃjena bhÃrata 05,077.011a tathà pÃpas tu tat sarvaæ na kari«yati kaurava÷ 05,077.011c tasmiæÓ cÃkriyamÃïe 'sau lokavadhyo bhavi«yati 05,077.012a mama cÃpi sa vadhyo vai jagataÓ cÃpi bhÃrata 05,077.012c yena kaumÃrake yÆyaæ sarve viprak­tÃs tathà 05,077.013a vipraluptaæ ca vo rÃjyaæ n­Óaæsena durÃtmanà 05,077.013c na copaÓÃmyate pÃpa÷ Óriyaæ d­«Âvà yudhi«Âhire 05,077.014a asak­c cÃpy ahaæ tena tvatk­te pÃrtha bhedita÷ 05,077.014c na mayà tad g­hÅtaæ ca pÃpaæ tasya cikÅr«itam 05,077.015a jÃnÃsi hi mahÃbÃho tvam apy asya paraæ matam 05,077.015c priyaæ cikÅr«amÃïaæ ca dharmarÃjasya mÃm api 05,077.016a sa jÃnaæs tasya cÃtmÃnaæ mama caiva paraæ matam 05,077.016c ajÃnann iva cÃkasmÃd arjunÃdyÃbhiÓaÇkase 05,077.017a yac cÃpi paramaæ divyaæ tac cÃpy avagataæ tvayà 05,077.017c vidhÃnavihitaæ pÃrtha kathaæ Óarma bhavet parai÷ 05,077.018a yat tu vÃcà mayà Óakyaæ karmaïà cÃpi pÃï¬ava 05,077.018c kari«ye tad ahaæ pÃrtha na tv ÃÓaæse Óamaæ parai÷ 05,077.019a kathaæ goharaïe brÆyÃd iccha¤ Óarma tathÃvidham 05,077.019c yÃcyamÃno 'pi bhÅ«meïa saævatsaragate 'dhvani 05,077.020a tadaiva te parÃbhÆtà yadà saækalpitÃs tvayà 05,077.020c lavaÓa÷ k«aïaÓaÓ cÃpi na ca tu«Âa÷ suyodhana÷ 05,077.021a sarvathà tu mayà kÃryaæ dharmarÃjasya ÓÃsanam 05,077.021c vibhÃvyaæ tasya bhÆyaÓ ca karma pÃpaæ durÃtmana÷ 05,078.001 nakula uvÃca 05,078.001a uktaæ bahuvidhaæ vÃkyaæ dharmarÃjena mÃdhava 05,078.001c dharmaj¤ena vadÃnyena dharmayuktaæ ca tattvata÷ 05,078.002a matam Ãj¤Ãya rÃj¤aÓ ca bhÅmasenena mÃdhava 05,078.002c saæÓamo bÃhuvÅryaæ ca khyÃpitaæ mÃdhavÃtmana÷ 05,078.003a tathaiva phalgunenÃpi yad uktaæ tat tvayà Órutam 05,078.003c ÃtmanaÓ ca mataæ vÅra kathitaæ bhavatÃsak­t 05,078.004a sarvam etad atikramya Órutvà paramataæ bhavÃn 05,078.004c yat prÃptakÃlaæ manyethÃs tat kuryÃ÷ puru«ottama 05,078.005a tasmiæs tasmin nimitte hi mataæ bhavati keÓava 05,078.005c prÃptakÃlaæ manu«yeïa svayaæ kÃryam ariædama 05,078.006a anyathà cintito hy artha÷ punar bhavati so 'nyathà 05,078.006c anityamatayo loke narÃ÷ puru«asattama 05,078.007a anyathà buddhayo hy Ãsann asmÃsu vanavÃsi«u 05,078.007c ad­Óye«v anyathà k­«ïa d­Óye«u punar anyathà 05,078.008a asmÃkam api vÃr«ïeya vane vicaratÃæ tadà 05,078.008c na tathà praïayo rÃjye yathà saæprati vartate 05,078.009a niv­ttavanavÃsÃn na÷ Órutvà vÅra samÃgatÃ÷ 05,078.009c ak«auhiïyo hi saptemÃs tvatprasÃdÃj janÃrdana 05,078.010a imÃn hi puru«avyÃghrÃn acintyabalapauru«Ãn 05,078.010c ÃttaÓastrÃn raïe d­«Âvà na vyathed iha ka÷ pumÃn 05,078.011a sa bhavÃn kurumadhye taæ sÃntvapÆrvaæ bhayÃnvitam 05,078.011c brÆyÃd vÃkyaæ yathà mando na vyatheta suyodhana÷ 05,078.012a yudhi«Âhiraæ bhÅmasenaæ bÅbhatsuæ cÃparÃjitam 05,078.012c sahadevaæ ca mÃæ caiva tvÃæ ca rÃmaæ ca keÓava 05,078.013a sÃtyakiæ ca mahÃvÅryaæ virÃÂaæ ca sahÃtmajam 05,078.013c drupadaæ ca sahÃmÃtyaæ dh­«Âadyumnaæ ca pÃr«atam 05,078.014a kÃÓirÃjaæ ca vikrÃntaæ dh­«Âaketuæ ca cedipam 05,078.014c mÃæsaÓoïitabh­n martya÷ pratiyudhyeta ko yudhi 05,078.015a sa bhavÃn gamanÃd eva sÃdhayi«yaty asaæÓayam 05,078.015c i«Âam arthaæ mahÃbÃho dharmarÃjasya kevalam 05,078.016a viduraÓ caiva bhÅ«maÓ ca droïaÓ ca sahabÃhlika÷ 05,078.016c Óreya÷ samarthà vij¤Ãtum ucyamÃnaæ tvayÃnagha 05,078.017a te cainam anune«yanti dh­tarëÂraæ janÃdhipam 05,078.017c taæ ca pÃpasamÃcÃraæ sahÃmÃtyaæ suyodhanam 05,078.018a Órotà cÃrthasya viduras tvaæ ca vaktà janÃrdana 05,078.018c kam ivÃrthaæ vivartantaæ sthÃpayetÃæ na vartmani 05,079.001 sahadeva uvÃca 05,079.001a yad etat kathitaæ rÃj¤Ã dharma e«a sanÃtana÷ 05,079.001c yathà tu yuddham eva syÃt tathà kÃryam ariædama 05,079.002a yadi praÓamam iccheyu÷ kurava÷ pÃï¬avai÷ saha 05,079.002c tathÃpi yuddhaæ dÃÓÃrha yojayethÃ÷ sahaiva tai÷ 05,079.003a kathaæ nu d­«Âvà päcÃlÅæ tathà kli«ÂÃæ sabhÃgatÃm 05,079.003c avadhena praÓÃmyeta mama manyu÷ suyodhane 05,079.004a yadi bhÅmÃrjunau k­«ïa dharmarÃjaÓ ca dhÃrmika÷ 05,079.004c dharmam uts­jya tenÃhaæ yoddhum icchÃmi saæyuge 05,079.004d*0378_01 brÆhi madvacanaæ k­«ïa suyodhanam apaï¬itam 05,079.004d*0378_02 k­cchre vane và vastavyaæ pure và nÃgasÃhvaye 05,079.005 sÃtyakir uvÃca 05,079.005a satyam Ãha mahÃbÃho sahadevo mahÃmati÷ 05,079.005c duryodhanavadhe ÓÃntis tasya kopasya me bhavet 05,079.006a jÃnÃsi hi yathà d­«Âvà cÅrÃjinadharÃn vane 05,079.006c tavÃpi manyur udbhÆto du÷khitÃn prek«ya pÃï¬avÃn 05,079.007a tasmÃn mÃdrÅsuta÷ ÓÆro yad Ãha puru«ar«abha÷ 05,079.007c vacanaæ sarvayodhÃnÃæ tan mataæ puru«ottama 05,079.008 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,079.008a evaæ vadati vÃkyaæ tu yuyudhÃne mahÃmatau 05,079.008c subhÅma÷ siæhanÃdo 'bhÆd yodhÃnÃæ tatra sarvaÓa÷ 05,079.009a sarve hi sarvato vÅrÃs tad vaca÷ pratyapÆjayan 05,079.009c sÃdhu sÃdhv iti Óaineyaæ har«ayanto yuyutsava÷ 05,080.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,080.001a rÃj¤as tu vacanaæ Órutvà dharmÃrthasahitaæ hitam 05,080.001c k­«ïà dÃÓÃrham ÃsÅnam abravÅc chokakar«ità 05,080.002a sutà drupadarÃjasya svasitÃyatamÆrdhajà 05,080.002c saæpÆjya sahadevaæ ca sÃtyakiæ ca mahÃratham 05,080.003a bhÅmasenaæ ca saæÓÃntaæ d­«Âvà paramadurmanÃ÷ 05,080.003c aÓrupÆrïek«aïà vÃkyam uvÃcedaæ manasvinÅ 05,080.004a viditaæ te mahÃbÃho dharmaj¤a madhusÆdana 05,080.004c yathà nik­tim ÃsthÃya bhraæÓitÃ÷ pÃï¬avÃ÷ sukhÃt 05,080.005a dh­tarëÂrasya putreïa sÃmÃtyena janÃrdana 05,080.005c yathà ca saæjayo rÃj¤Ã mantraæ rahasi ÓrÃvita÷ 05,080.006a yudhi«Âhireïa dÃÓÃrha tac cÃpi viditaæ tava 05,080.006c yathokta÷ saæjayaÓ caiva tac ca sarvaæ Órutaæ tvayà 05,080.007a pa¤ca nas tÃta dÅyantÃæ grÃmà iti mahÃdyute 05,080.007c kuÓasthalaæ v­kasthalam ÃsandÅ vÃraïÃvatam 05,080.008a avasÃnaæ mahÃbÃho kiæ cid eva tu pa¤camam 05,080.008c iti duryodhano vÃcya÷ suh­daÓ cÃsya keÓava 05,080.009a tac cÃpi nÃkarod vÃkyaæ Órutvà k­«ïa suyodhana÷ 05,080.009c yudhi«Âhirasya dÃÓÃrha hrÅmata÷ saædhim icchata÷ 05,080.010a apradÃnena rÃjyasya yadi k­«ïa suyodhana÷ 05,080.010c saædhim icchen na kartavyas tatra gatvà kathaæ cana 05,080.011a Óak«yanti hi mahÃbÃho pÃï¬avÃ÷ s­¤jayai÷ saha 05,080.011c dhÃrtarëÂrabalaæ ghoraæ kruddhaæ pratisamÃsitum 05,080.012a na hi sÃmnà na dÃnena Óakyo 'rthas te«u kaÓ cana 05,080.012c tasmÃt te«u na kartavyà k­pà te madhusÆdana 05,080.013a sÃmnà dÃnena và k­«ïa ye na ÓÃmyanti Óatrava÷ 05,080.013c moktavyas te«u daï¬a÷ syÃj jÅvitaæ parirak«atà 05,080.014a tasmÃt te«u mahÃdaï¬a÷ k«eptavya÷ k«ipram acyuta 05,080.014c tvayà caiva mahÃbÃho pÃï¬avai÷ saha s­¤jayai÷ 05,080.015a etat samarthaæ pÃrthÃnÃæ tava caiva yaÓaskaram 05,080.015c kriyamÃïaæ bhavet k­«ïa k«atrasya ca sukhÃvaham 05,080.016a k«atriyeïa hi hantavya÷ k«atriyo lobham Ãsthita÷ 05,080.016c ak«atriyo và dÃÓÃrha svadharmam anuti«Âhatà 05,080.017a anyatra brÃhmaïÃt tÃta sarvapÃpe«v avasthitÃt 05,080.017c gurur hi sarvavarïÃnÃæ brÃhmaïa÷ pras­tÃgrabhuk 05,080.018a yathÃvadhye bhaved do«o vadhyamÃne janÃrdana 05,080.018c sa vadhyasyÃvadhe d­«Âa iti dharmavido vidu÷ 05,080.019a yathà tvÃæ na sp­Óed e«a do«a÷ k­«ïa tathà kuru 05,080.019c pÃï¬avai÷ saha dÃÓÃrha s­¤jayaiÓ ca sasainikai÷ 05,080.020a punar uktaæ ca vak«yÃmi viÓrambheïa janÃrdana 05,080.020c kà nu sÅmantinÅ mÃd­k p­thivyÃm asti keÓava 05,080.021a sutà drupadarÃjasya vedimadhyÃt samutthità 05,080.021c dh­«Âadyumnasya bhaginÅ tava k­«ïa priyà sakhÅ 05,080.022a ÃjamŬhakulaæ prÃptà snu«Ã pÃï¬or mahÃtmana÷ 05,080.022c mahi«Å pÃï¬uputrÃïÃæ pa¤cendrasamavarcasÃm 05,080.023a sutà me pa¤cabhir vÅrai÷ pa¤ca jÃtà mahÃrathÃ÷ 05,080.023c abhimanyur yathà k­«ïa tathà te tava dharmata÷ 05,080.024a sÃhaæ keÓagrahaæ prÃptà parikli«Âà sabhÃæ gatà 05,080.024c paÓyatÃæ pÃï¬uputrÃïÃæ tvayi jÅvati keÓava 05,080.025a jÅvatsu kauraveye«u päcÃle«v atha v­«ïi«u 05,080.025c dÃsÅbhÆtÃsmi pÃpÃnÃæ sabhÃmadhye vyavasthità 05,080.026a nirÃmar«e«v ace«Âe«u prek«amÃïe«u pÃï¬u«u 05,080.026c trÃhi mÃm iti govinda manasà kÃÇk«ito 'si me 05,080.027a yatra mÃæ bhagavÃn rÃjà ÓvaÓuro vÃkyam abravÅt 05,080.027c varaæ v­ïÅ«va päcÃli varÃrhÃsi matÃsi me 05,080.028a adÃsÃ÷ pÃï¬avÃ÷ santu sarathÃ÷ sÃyudhà iti 05,080.028c mayokte yatra nirmuktà vanavÃsÃya keÓava 05,080.029a evaævidhÃnÃæ du÷khÃnÃm abhij¤o 'si janÃrdana 05,080.029c trÃhi mÃæ puï¬arÅkÃk«a sabhart­j¤ÃtibÃndhavÃm 05,080.030a nanv ahaæ k­«ïa bhÅ«masya dh­tarëÂrasya cobhayo÷ 05,080.030c snu«Ã bhavÃmi dharmeïa sÃhaæ dÃsÅk­tÃbhavam 05,080.031a dhig balaæ bhÅmasenasya dhik pÃrthasya dhanu«matÃm 05,080.031c yatra duryodhana÷ k­«ïa muhÆrtam api jÅvati 05,080.032a yadi te 'ham anugrÃhyà yadi te 'sti k­pà mayi 05,080.032c dhÃrtarëÂre«u vai kopa÷ sarva÷ k­«ïa vidhÅyatÃm 05,080.033a ity uktvà m­dusaæhÃraæ v­jinÃgraæ sudarÓanam 05,080.033c sunÅlam asitÃpÃÇgÅ puïyagandhÃdhivÃsitam 05,080.034a sarvalak«aïasaæpannaæ mahÃbhujagavarcasam 05,080.034c keÓapak«aæ varÃrohà g­hya savyena pÃïinà 05,080.035a padmÃk«Å puï¬arÅkÃk«am upetya gajagÃminÅ 05,080.035c aÓrupÆrïek«aïà k­«ïà k­«ïaæ vacanam abravÅt 05,080.036a ayaæ te puï¬arÅkÃk«a du÷ÓÃsanakaroddh­ta÷ 05,080.036c smartavya÷ sarvakÃle«u pare«Ãæ saædhim icchatà 05,080.037a yadi bhÅmÃrjunau k­«ïa k­païau saædhikÃmukau 05,080.037c pità me yotsyate v­ddha÷ saha putrair mahÃrathai÷ 05,080.038a pa¤ca caiva mahÃvÅryÃ÷ putrà me madhusÆdana 05,080.038c abhimanyuæ purask­tya yotsyanti kurubhi÷ saha 05,080.039a du÷ÓÃsanabhujaæ ÓyÃmaæ saæchinnaæ pÃæsuguïÂhitam 05,080.039c yady ahaæ taæ na paÓyÃmi kà ÓÃntir h­dayasya me 05,080.040a trayodaÓa hi var«Ãïi pratÅk«antyà gatÃni me 05,080.040c nidhÃya h­daye manyuæ pradÅptam iva pÃvakam 05,080.041a vidÅryate me h­dayaæ bhÅmavÃkÓalyapŬitam 05,080.041c yo 'yam adya mahÃbÃhur dharmaæ samanupaÓyati 05,080.042a ity uktvà bëpasannena kaïÂhenÃyatalocanà 05,080.042c ruroda k­«ïà sotkampaæ sasvaraæ bëpagadgadam 05,080.043a stanau pÅnÃyataÓroïÅ sahitÃv abhivar«atÅ 05,080.043c dravÅbhÆtam ivÃtyu«ïam uts­jad vÃri netrajam 05,080.044a tÃm uvÃca mahÃbÃhu÷ keÓava÷ parisÃntvayan 05,080.044c acirÃd drak«yase k­«ïe rudatÅr bharatastriya÷ 05,080.045a evaæ tà bhÅru rotsyanti nihataj¤ÃtibÃndhavÃ÷ 05,080.045c hatamitrà hatabalà ye«Ãæ kruddhÃsi bhÃmini 05,080.046a ahaæ ca tat kari«yÃmi bhÅmÃrjunayamai÷ saha 05,080.046c yudhi«Âhiraniyogena daivÃc ca vidhinirmitÃt 05,080.047a dhÃrtarëÂrÃ÷ kÃlapakvà na cec ch­ïvanti me vaca÷ 05,080.047c Óe«yante nihatà bhÆmau ÓvaÓ­gÃlÃdanÅk­tÃ÷ 05,080.048a caled dhi himavä Óailo medinÅ Óatadhà bhavet 05,080.048c dyau÷ patec ca sanak«atrà na me moghaæ vaco bhavet 05,080.048d*0379_01 dyau÷ patet p­thivÅ ÓÅryed dhimavä chithilÅbhavet 05,080.048d*0380_01 Óu«yet toyanidhi÷ k­«ïe na me moghaæ vaco bhavet 05,080.049a satyaæ te pratijÃnÃmi k­«ïe bëpo nig­hyatÃm 05,080.049c hatÃmiträ Óriyà yuktÃn acirÃd drak«yase patÅn 05,081.001 arjuna uvÃca 05,081.001a kurÆïÃm adya sarve«Ãæ bhavÃn suh­d anuttama÷ 05,081.001c saæbandhÅ dayito nityam ubhayo÷ pak«ayor api 05,081.002a pÃï¬avair dhÃrtarëÂrÃïÃæ pratipÃdyam anÃmayam 05,081.002c samartha÷ praÓamaæ cai«Ãæ kartuæ tvam asi keÓava 05,081.003a tvam ita÷ puï¬arÅkÃk«a suyodhanam amar«aïam 05,081.003c ÓÃntyarthaæ bhÃrataæ brÆyà yat tad vÃcyam amitrahan 05,081.004a tvayà dharmÃrthayuktaæ ced uktaæ Óivam anÃmayam 05,081.004c hitaæ nÃdÃsyate bÃlo di«Âasya vaÓam e«yati 05,081.005 bhagavÃn uvÃca 05,081.005a dharmyam asmaddhitaæ caiva kurÆïÃæ yad anÃmayam 05,081.005c e«a yÃsyÃmi rÃjÃnaæ dh­tarëÂram abhÅpsayà 05,081.006 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,081.006a tato vyapete tamasi sÆrye vimala udgate 05,081.006c maitre muhÆrte saæprÃpte m­dvarci«i divÃkare 05,081.007a kaumude mÃsi revatyÃæ Óaradante himÃgame 05,081.007c sphÅtasasyasukhe kÃle kalya÷ sattvavatÃæ vara÷ 05,081.008a maÇgalyÃ÷ puïyanirgho«Ã vÃca÷ Ó­ïvaæÓ ca sÆn­tÃ÷ 05,081.008c brÃhmaïÃnÃæ pratÅtÃnÃm ­«ÅïÃm iva vÃsava÷ 05,081.009a k­tvà paurvÃhïikaæ k­tyaæ snÃta÷ Óucir alaæk­ta÷ 05,081.009c upatasthe vivasvantaæ pÃvakaæ ca janÃrdana÷ 05,081.010a ­«abhaæ p­«Âha Ãlabhya brÃhmaïÃn abhivÃdya ca 05,081.010c agniæ pradak«iïaæ k­tvà paÓyan kalyÃïam agrata÷ 05,081.011a tat pratij¤Ãya vacanaæ pÃï¬avasya janÃrdana÷ 05,081.011c Óiner naptÃram ÃsÅnam abhyabhëata sÃtyakim 05,081.012a ratha ÃropyatÃæ ÓaÇkhaÓ cakraæ ca gadayà saha 05,081.012c upÃsaÇgÃÓ ca ÓaktyaÓ ca sarvapraharaïÃni ca 05,081.013a duryodhano hi du«ÂÃtmà karïaÓ ca sahasaubala÷ 05,081.013c na ca Óatrur avaj¤eya÷ prÃk­to 'pi balÅyasà 05,081.014a tatas tan matam Ãj¤Ãya keÓavasya pura÷sarÃ÷ 05,081.014c prasasrur yojayi«yanto rathaæ cakragadÃbh­ta÷ 05,081.015a taæ dÅptam iva kÃlÃgnim ÃkÃÓagam ivÃdhvagam 05,081.015c candrasÆryaprakÃÓÃbhyÃæ cakrÃbhyÃæ samalaæk­tam 05,081.016a ardhacandraiÓ ca candraiÓ ca matsyai÷ sam­gapak«ibhi÷ 05,081.016c pu«paiÓ ca vividhaiÓ citraæ maïiratnaiÓ ca sarvaÓa÷ 05,081.016c*0381_01 **** **** bhÆ«aïair vividhair api 05,081.016c*0381_02 vipraiÓ ca vividhaiÓ citrair 05,081.017a taruïÃdityasaækÃÓaæ b­hantaæ cÃrudarÓanam 05,081.017c maïihemavicitrÃÇgaæ sudhvajaæ supatÃkinam 05,081.018a sÆpaskaram anÃdh­«yaæ vaiyÃghraparivÃraïam 05,081.018c yaÓoghnaæ pratyamitrÃïÃæ yadÆnÃæ nandivardhanam 05,081.019a vÃjibhi÷ sainyasugrÅvameghapu«pabalÃhakai÷ 05,081.019c snÃtai÷ saæpÃdayÃæ cakru÷ saæpannai÷ sarvasaæpadà 05,081.020a mahimÃnaæ tu k­«ïasya bhÆya evÃbhivardhayan 05,081.020c sugho«a÷ patagendreïa dhvajena yuyuje ratha÷ 05,081.021a taæ meruÓikharaprakhyaæ meghadundubhinisvanam 05,081.021b*0382_01 sÃrathyakarmadak«eïa rak«itaæ dÃrukeïa ca 05,081.021b*0382_02 k­tvà pradak«iïaæ Óauri÷ prasthÃnocitabhÆ«aïa÷ 05,081.021c Ãruroha rathaæ Óaurir vimÃnam iva puïyak­t 05,081.022a tata÷ sÃtyakim Ãropya prayayau puru«ottama÷ 05,081.022c p­thivÅæ cÃntarik«aæ ca rathagho«eïa nÃdayan 05,081.023a vyapo¬hÃbhraghana÷ kÃla÷ k«aïena samapadyata 05,081.023c ÓivaÓ cÃnuvavau vÃyu÷ praÓÃntam abhavad raja÷ 05,081.024a pradak«iïÃnulomÃÓ ca maÇgalyà m­gapak«iïa÷ 05,081.024c prayÃïe vÃsudevasya babhÆvur anuyÃyina÷ 05,081.025a maÇgalyÃrthapadai÷ Óabdair anvavartanta sarvaÓa÷ 05,081.025c sÃrasÃ÷ ÓatapatrÃÓ ca haæsÃÓ ca madhusÆdanam 05,081.026a mantrÃhutimahÃhomair hÆyamÃnaÓ ca pÃvaka÷ 05,081.026c pradak«iïaÓikho bhÆtvà vidhÆma÷ samapadyata 05,081.027a vasi«Âho vÃmadevaÓ ca bhÆridyumno gaya÷ kratha÷ 05,081.027c ÓukranÃradavÃlmÅkà maruta÷ kuÓiko bh­gu÷ 05,081.028a brahmadevar«ayaÓ caiva k­«ïaæ yadusukhÃvaham 05,081.028c pradak«iïam avartanta sahità vÃsavÃnujam 05,081.029a evam etair mahÃbhÃgair mahar«igaïasÃdhubhi÷ 05,081.029c pÆjita÷ prayayau k­«ïa÷ kurÆïÃæ sadanaæ prati 05,081.029d*0383_01 devatÃbhyo namask­tya brÃhmaïÃn svasti vÃcya ca 05,081.029d*0383_02 prayayau puï¬arÅkÃk«a÷ sÃtyakena sahÃcyuta÷ 05,081.030a taæ prayÃntam anuprÃyÃt kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,081.030c bhÅmasenÃrjunau cobhau mÃdrÅputrau ca pÃï¬avau 05,081.031a cekitÃnaÓ ca vikrÃnto dh­«ÂaketuÓ ca cedipa÷ 05,081.031c drupada÷ kÃÓirÃjaÓ ca Óikhaï¬Å ca mahÃratha÷ 05,081.032a dh­«Âadyumna÷ saputraÓ ca virÃÂa÷ kekayai÷ saha 05,081.032c saæsÃdhanÃrthaæ prayayu÷ k«atriyÃ÷ k«atriyar«abham 05,081.033a tato 'nuvrajya govindaæ dharmarÃjo yudhi«Âhira÷ 05,081.033c rÃj¤Ãæ sakÃÓe dyutimÃn uvÃcedaæ vacas tadà 05,081.034a yo naiva kÃmÃn na bhayÃn na lobhÃn nÃrthakÃraïÃt 05,081.034c anyÃyam anuvarteta sthirabuddhir alolupa÷ 05,081.035a dharmaj¤o dh­timÃn prÃj¤a÷ sarvabhÆte«u keÓava÷ 05,081.035c ÅÓvara÷ sarvabhÆtÃnÃæ devadeva÷ pratÃpavÃn 05,081.036a taæ sarvaguïasaæpannaæ ÓrÅvatsak­talak«aïam 05,081.036c saæpari«vajya kaunteya÷ saæde«Âum upacakrame 05,081.037a yà sà bÃlyÃt prabh­ty asmÃn paryavardhayatÃbalà 05,081.037c upavÃsatapa÷ÓÅlà sadà svastyayane ratà 05,081.038a devatÃtithipÆjÃsu guruÓuÓrÆ«aïe ratà 05,081.038c vatsalà priyaputrà ca priyÃsmÃkaæ janÃrdana 05,081.039a suyodhanabhayÃd yà no 'trÃyatÃmitrakarÓana 05,081.039c mahato m­tyusaæbÃdhÃd uttaran naur ivÃrïavÃt 05,081.040a asmatk­te ca satataæ yayà du÷khÃni mÃdhava 05,081.040c anubhÆtÃny adu÷khÃrhà tÃæ sma p­ccher anÃmayam 05,081.041a bh­Óam ÃÓvÃsayeÓ cainÃæ putraÓokapariplutÃm 05,081.041c abhivÃdya svajethÃÓ ca pÃï¬avÃn parikÅrtayan 05,081.042a ƬhÃt prabh­ti du÷khÃni ÓvaÓurÃïÃm ariædama 05,081.042c nikÃrÃn atadarhà ca paÓyantÅ du÷kham aÓnute 05,081.043a api jÃtu sa kÃla÷ syÃt k­«ïa du÷khaviparyaya÷ 05,081.043c yad ahaæ mÃtaraæ kli«ÂÃæ sukhe dadhyÃm ariædama 05,081.044a pravrajanto 'nvadhÃvat sà k­païà putrag­ddhinÅ 05,081.044c rudatÅm apahÃyainÃm upagacchÃma yad vanam 05,081.045a na nÆnaæ mriyate du÷khai÷ sà cej jÅvati keÓava 05,081.045c tathà putrÃdhibhir gìham Ãrtà hy Ãnartasatk­tà 05,081.046a abhivÃdyà tu sà k­«ïa tvayà madvacanÃd vibho 05,081.046b*0384_01 saæk«ÃmyÃtha namaskÃryà sarve«Ãæ vacanÃd api 05,081.046c dh­tarëÂraÓ ca kauravyo rÃjÃnaÓ ca vayo 'dhikÃ÷ 05,081.047a bhÅ«maæ droïaæ k­paæ caiva mahÃrÃjaæ ca bÃhlikam 05,081.047c drauïiæ ca somadattaæ ca sarvÃæÓ ca bharatÃn p­thak 05,081.047d*0385_01 yathÃvayo yathÃsthÃnaæ pÆjayasva janÃrdana 05,081.048a viduraæ ca mahÃprÃj¤aæ kurÆïÃæ mantradhÃriïam 05,081.048c agÃdhabuddhiæ dharmaj¤aæ svajethà madhusÆdana 05,081.049a ity uktvà keÓavaæ tatra rÃjamadhye yudhi«Âhira÷ 05,081.049c anuj¤Ãto nivav­te k­«ïaæ k­tvà pradak«iïam 05,081.050a vrajann eva tu bÅbhatsu÷ sakhÃyaæ puru«ar«abham 05,081.050c abravÅt paravÅraghnaæ dÃÓÃrham aparÃjitam 05,081.051a yad asmÃkaæ vibho v­ttaæ purà vai mantraniÓcaye 05,081.051c ardharÃjyasya govinda viditaæ sarvarÃjasu 05,081.052a tac ced dadyÃd asaÇgena satk­tyÃnavamanya ca 05,081.052b*0386_01 dadÃti govinda paraæ dharmarÃj¤e suyodhana÷ 05,081.052c priyaæ me syÃn mahÃbÃho mucyeran mahato bhayÃt 05,081.053a ataÓ ced anyathà kartà dhÃrtarëÂro 'nupÃyavit 05,081.053c antaæ nÆnaæ kari«yÃmi k«atriyÃïÃæ janÃrdana 05,081.054a evam ukte pÃï¬avena paryah­«yad v­kodara÷ 05,081.054c muhur muhu÷ krodhavaÓÃt prÃvepata ca pÃï¬ava÷ 05,081.055a vepamÃnaÓ ca kaunteya÷ prÃkroÓan mahato ravÃn 05,081.055c dhanaæjayavaca÷ Órutvà har«otsiktamanà bh­Óam 05,081.056a tasya taæ ninadaæ Órutvà saæprÃvepanta dhanvina÷ 05,081.056c vÃhanÃni ca sarvÃïi Óak­nmÆtraæ prasusruvu÷ 05,081.057a ity uktvà keÓavaæ tatra tathà coktvà viniÓcayam 05,081.057c anuj¤Ãto nivav­te pari«vajya janÃrdanam 05,081.058a te«u rÃjasu sarve«u niv­tte«u janÃrdana÷ 05,081.058c tÆrïam abhyapatad dh­«Âa÷ sainyasugrÅvavÃhana÷ 05,081.059a te hayà vÃsudevasya dÃrukeïa pracoditÃ÷ 05,081.059c panthÃnam Ãcemur iva grasamÃnà ivÃmbaram 05,081.060a athÃpaÓyan mahÃbÃhur ­«Ån adhvani keÓava÷ 05,081.060c brÃhmyà Óriyà dÅpyamÃnÃn sthitÃn ubhayata÷ pathi 05,081.061a so 'vatÅrya rathÃt tÆrïam abhivÃdya janÃrdana÷ 05,081.061c yathÃvat tÃn ­«Ån sarvÃn abhyabhëata pÆjayan 05,081.062a kaccil loke«u kuÓalaæ kaccid dharma÷ svanu«Âhita÷ 05,081.062c brÃhmaïÃnÃæ trayo varïÃ÷ kaccit ti«Âhanti ÓÃsane 05,081.062d*0387_01 pit­devÃtithibhyaÓ ca kaccit pÆjà svanu«Âhità 05,081.063a tebhya÷ prayujya tÃæ pÆjÃæ provÃca madhusÆdana÷ 05,081.063c bhagavanta÷ kva saæsiddhÃ÷ kà vÅthÅ bhavatÃm iha 05,081.064a kiæ và bhagavatÃæ kÃryam ahaæ kiæ karavÃïi va÷ 05,081.064c kenÃrthenopasaæprÃptà bhagavanto mahÅtalam 05,081.064d*0388_01 evam uktÃ÷ keÓavena munaya÷ saæÓitavratÃ÷ 05,081.064d*0388_02 nÃradapramukhÃ÷ sarve pratyanandanta keÓavam 05,081.064d*0388_03 adha÷ÓirÃ÷ sarpamÃlÅ mahar«i÷ satyadevala÷ 05,081.064d*0388_04 arvÃvasuÓ ca jÃnuÓ ca maitreya÷ Óunako balÅ 05,081.064d*0388_05 bako dÃlbhya÷ sthÆlaÓirÃ÷ k­«ïadvaipÃyanas tathà 05,081.064d*0388_06 Ãyodadhaumyo dhaumyaÓ ca ÃïimÃï¬avyakauÓikau 05,081.064d*0388_07 dÃmo«ïÅ«as tri«avaïa÷ parïÃdo ghaÂajÃnuka÷ 05,081.064d*0388_08 mau¤jÃyano vÃyubhak«a÷ pÃrÃÓaryo 'tha ÓÃrika÷ 05,081.064d*0388_09 ÓÅlavÃn aÓanirdhÃtà ÓÆnyapÃlo 'k­taÓrama÷ 05,081.064d*0388_10 ÓvetaketuÓ ca katthÃmà vaidaÓ cÃpi hiraïyada÷ 05,081.065a tam abravÅj jÃmadagnya upetya madhusÆdanam 05,081.065c pari«vajya ca govindaæ purà sucarite sakhà 05,081.066a devar«aya÷ puïyak­to brÃhmaïÃÓ ca bahuÓrutÃ÷ 05,081.066c rÃjar«ayaÓ ca dÃÓÃrha mÃnayantas tapasvina÷ 05,081.067a devÃsurasya dra«ÂÃra÷ purÃïasya mahÃdyute 05,081.067c sametaæ pÃrthivaæ k«atraæ did­k«antaÓ ca sarvata÷ 05,081.068a sabhÃsadaÓ ca rÃjÃnas tvÃæ ca satyaæ janÃrdana 05,081.068c etan mahat prek«aïÅyaæ dra«Âuæ gacchÃma keÓava 05,081.069a dharmÃrthasahità vÃca÷ Órotum icchÃma mÃdhava 05,081.069c tvayocyamÃnÃ÷ kuru«u rÃjamadhye paraætapa 05,081.069d*0389_01 sabhÃyÃæ madhurà vÃca÷ ÓuÓrÆ«antas tvayeritÃ÷ 05,081.069d*0389_02 kurÆïÃæ pratipattiæ ca Órotum icchÃma keÓava 05,081.070a bhÅ«madroïÃdayaÓ caiva viduraÓ ca mahÃmati÷ 05,081.070c tvaæ ca yÃdavaÓÃrdÆla sabhÃyÃæ vai same«yatha 05,081.071a tava vÃkyÃni divyÃni tatra te«Ãæ ca mÃdhava 05,081.071c Órotum icchÃma govinda satyÃni ca ÓubhÃni ca 05,081.071d*0390_01 tvatpÃdasparÓasaæÓuddhà bhÆmir du«Âavivarjità 05,081.071d*0390_02 dharmav­ddhyà ÓobhamÃnà prÅtiæ cÃdhÃsyatÅha na÷ 05,081.072a Ãp­«Âo 'si mahÃbÃho punar drak«yÃmahe vayam 05,081.072c yÃhy avighnena vai vÅra drak«yÃmas tvÃæ sabhÃgatam 05,081.072d*0391_01 ÃsÅnam Ãsane divye balateja÷samÃhitam 05,082.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,082.001a prayÃntaæ devakÅputraæ paravÅrarujo daÓa 05,082.001c mahÃrathà mahÃbÃhum anvayu÷ ÓastrapÃïaya÷ 05,082.002a padÃtÅnÃæ sahasraæ ca sÃdinÃæ ca paraætapa 05,082.002c bhojyaæ ca vipulaæ rÃjan pre«yÃÓ ca ÓataÓo 'pare 05,082.003 janamejaya uvÃca 05,082.003a kathaæ prayÃto dÃÓÃrho mahÃtmà madhusÆdana÷ 05,082.003c kÃni và vrajatas tasya nimittÃni mahaujasa÷ 05,082.004 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,082.004a tasya prayÃïe yÃny Ãsann adbhutÃni mahÃtmana÷ 05,082.004c tÃni me Ó­ïu divyÃni daivÃny autpÃtikÃni ca 05,082.005a anabhre 'Óaninirgho«a÷ savidyutsamajÃyata 05,082.005c anvag eva ca parjanya÷ prÃvar«ad vighane bh­Óam 05,082.006a pratyag Æhur mahÃnadya÷ prÃÇmukhÃ÷ sindhusattamÃ÷ 05,082.006c viparÅtà diÓa÷ sarvà na prÃj¤Ãyata kiæ cana 05,082.007a prÃjvalann agnayo rÃjan p­thivÅ samakampata 05,082.007c udapÃnÃÓ ca kumbhÃÓ ca prÃsi¤ca¤ ÓataÓo jalam 05,082.008a tama÷saæv­tam apy ÃsÅt sarvaæ jagad idaæ tadà 05,082.008c na diÓo nÃdiÓo rÃjan praj¤Ãyante sma reïunà 05,082.009a prÃdurÃsÅn mahä Óabda÷ khe ÓarÅraæ na d­Óyate 05,082.009c sarve«u rÃjan deÓe«u tad adbhutam ivÃbhavat 05,082.010a prÃmathnÃd dhÃstinapuraæ vÃto dak«iïapaÓcima÷ 05,082.010c Ãrujan gaïaÓo v­k«Ãn paru«o bhÅmanisvana÷ 05,082.011a yatra yatra tu vÃr«ïeyo vartate pathi bhÃrata 05,082.011c tatra tatra sukho vÃyu÷ sarvaæ cÃsÅt pradak«iïam 05,082.012a vavar«a pu«pavar«aæ ca kamalÃni ca bhÆriÓa÷ 05,082.012c samaÓ ca panthà nirdu÷kho vyapetakuÓakaïÂaka÷ 05,082.013a sa gacchan brÃhmaïai rÃjaæs tatra tatra mahÃbhuja÷ 05,082.013c arcyate madhuparkaiÓ ca sumanobhir vasuprada÷ 05,082.014a taæ kiranti mahÃtmÃnaæ vanyai÷ pu«pai÷ sugandhibhi÷ 05,082.014c striya÷ pathi samÃgamya sarvabhÆtahite ratam 05,082.015a sa ÓÃlibhavanaæ ramyaæ sarvasasyasamÃcitam 05,082.015c sukhaæ paramadharmi«Âham atyagÃd bharatar«abha 05,082.016a paÓyan bahupaÓÆn grÃmÃn ramyÃn h­dayato«aïÃn 05,082.016c purÃïi ca vyatikrÃman rëÂrÃïi vividhÃni ca 05,082.017a nityah­«ÂÃ÷ sumanaso bhÃratair abhirak«itÃ÷ 05,082.017c nodvignÃ÷ paracakrÃïÃm anayÃnÃm akovidÃ÷ 05,082.018a upaplavyÃd athÃyÃntaæ janÃ÷ puranivÃsina÷ 05,082.018c pathy ati«Âhanta sahità vi«vaksenadid­k«ayà 05,082.019a te tu sarve sunÃmÃnam agnim iddham iva prabhum 05,082.019c arcayÃm Ãsur arcyaæ taæ deÓÃtithim upasthitam 05,082.020a v­kasthalaæ samÃsÃdya keÓava÷ paravÅrahà 05,082.020c prakÅrïaraÓmÃv Ãditye vimale lohitÃyati 05,082.021a avatÅrya rathÃt tÆrïaæ k­tvà Óaucaæ yathÃvidhi 05,082.021c rathamocanam ÃdiÓya saædhyÃm upaviveÓa ha 05,082.022a dÃruko 'pi hayÃn muktvà paricarya ca ÓÃstrata÷ 05,082.022c mumoca sarvaæ varmÃïi muktvà cainÃn avÃs­jat 05,082.023a abhyatÅtya tu tat sarvam uvÃca madhusÆdana÷ 05,082.023c yudhi«Âhirasya kÃryÃrtham iha vatsyÃmahe k«apÃm 05,082.024a tasya tan matam Ãj¤Ãya cakrur Ãvasathaæ narÃ÷ 05,082.024c k«aïena cÃnnapÃnÃni guïavanti samÃrjayan 05,082.025a tasmin grÃme pradhÃnÃs tu ya Ãsan brÃhmaïà n­pa 05,082.025c ÃryÃ÷ kulÅnà hrÅmanto brÃhmÅæ v­ttim anu«ÂhitÃ÷ 05,082.026a te 'bhigamya mahÃtmÃnaæ h­«ÅkeÓam ariædamam 05,082.026c pÆjÃæ cakrur yathÃnyÃyam ÃÓÅrmaÇgalasaæyutÃm 05,082.027a te pÆjayitvà dÃÓÃrhaæ sarvaloke«u pÆjitam 05,082.027c nyavedayanta veÓmÃni ratnavanti mahÃtmane 05,082.028a tÃn prabhu÷ k­tam ity uktvà satk­tya ca yathÃrhata÷ 05,082.028c abhyetya te«Ãæ veÓmÃni punar ÃyÃt sahaiva tai÷ 05,082.029a sum­«Âaæ bhojayitvà ca brÃhmaïÃæs tatra keÓava÷ 05,082.029c bhuktvà ca saha tai÷ sarvair avasat tÃæ k«apÃæ sukham 05,083.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,083.001a tathà dÆtai÷ samÃj¤Ãya ÃyÃntaæ madhusÆdanam 05,083.001c dh­tarëÂro 'bravÅd bhÅ«mam arcayitvà mahÃbhujam 05,083.002a droïaæ ca saæjayaæ caiva viduraæ ca mahÃmatim 05,083.002c duryodhanaæ ca sÃmÃtyaæ h­«ÂaromÃbravÅd idam 05,083.003a adbhutaæ mahad ÃÓcaryaæ ÓrÆyate kurunandana 05,083.003c striyo bÃlÃÓ ca v­ddhÃÓ ca kathayanti g­he g­he 05,083.004a satk­tyÃcak«ate cÃnye tathaivÃnye samÃgatÃ÷ 05,083.004c p­thagvÃdÃÓ ca vartante catvare«u sabhÃsu ca 05,083.005a upayÃsyati dÃÓÃrha÷ pÃï¬avÃrthe parÃkramÅ 05,083.005c sa no mÃnyaÓ ca pÆjyaÓ ca sarvathà madhusÆdana÷ 05,083.006a tasmin hi yÃtrà lokasya bhÆtÃnÃm ÅÓvaro hi sa÷ 05,083.006c tasmin dh­tiÓ ca vÅryaæ ca praj¤Ã caujaÓ ca mÃdhave 05,083.007a sa mÃnyatÃæ naraÓre«Âha÷ sa hi dharma÷ sanÃtana÷ 05,083.007c pÆjito hi sukhÃya syÃd asukha÷ syÃd apÆjita÷ 05,083.008a sa cet tu«yati dÃÓÃrha upacÃrair ariædama÷ 05,083.008c k­tsnÃn sarvÃn abhiprÃyÃn prÃpsyÃma÷ sarvarÃjasu 05,083.009a tasya pÆjÃrtham adyaiva saævidhatsva paraætapa 05,083.009c sabhÃ÷ pathi vidhÅyantÃæ sarvakÃmasamÃhitÃ÷ 05,083.010a yathà prÅtir mahÃbÃho tvayi jÃyeta tasya vai 05,083.010c tathà kuru«va gÃndhÃre kathaæ và bhÅ«ma manyase 05,083.011a tato bhÅ«mÃdaya÷ sarve dh­tarëÂraæ janÃdhipam 05,083.011c Æcu÷ paramam ity evaæ pÆjayanto 'sya tad vaca÷ 05,083.012a te«Ãm anumataæ j¤Ãtvà rÃjà duryodhanas tadà 05,083.012c sabhÃvÃstÆni ramyÃïi prade«Âum upacakrame 05,083.013a tato deÓe«u deÓe«u ramaïÅye«u bhÃgaÓa÷ 05,083.013c sarvaratnasamÃkÅrïÃ÷ sabhÃÓ cakrur anekaÓa÷ 05,083.014a ÃsanÃni vicitrÃïi yuktÃni vividhair guïai÷ 05,083.014c striyo gandhÃn alaækÃrÃn sÆk«mÃïi vasanÃni ca 05,083.015a guïavanty annapÃnÃni bhojyÃni vividhÃni ca 05,083.015c mÃlyÃni ca sugandhÅni tÃni rÃjà dadau tata÷ 05,083.016a viÓe«ataÓ ca vÃsÃrthaæ sabhÃæ grÃme v­kasthale 05,083.016c vidadhe kauravo rÃjà bahuratnÃæ manoramÃm 05,083.017a etad vidhÃya vai sarvaæ devÃrham atimÃnu«am 05,083.017c Ãcakhyau dh­tarëÂrÃya rÃjà duryodhanas tadà 05,083.018a tÃ÷ sabhÃ÷ keÓava÷ sarvà ratnÃni vividhÃni ca 05,083.018c asamÅk«yaiva dÃÓÃrha upÃyÃt kurusadma tat 05,084.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,084.001a upaplavyÃd iha k«attar upayÃto janÃrdana÷ 05,084.001c v­kasthale nivasati sa ca prÃtar ihe«yati 05,084.002a ÃhukÃnÃm adhipati÷ puroga÷ sarvasÃtvatÃm 05,084.002c mahÃmanà mahÃvÅryo mahÃmÃtro janÃrdana÷ 05,084.003a sphÅtasya v­«ïivaæÓasya bhartà goptà ca mÃdhava÷ 05,084.003c trayÃïÃm api lokÃnÃæ bhagavÃn prapitÃmaha÷ 05,084.004a v­«ïyandhakÃ÷ sumanaso yasya praj¤Ãm upÃsate 05,084.004c Ãdityà vasavo rudrà yathà buddhiæ b­haspate÷ 05,084.005a tasmai pÆjÃæ prayok«yÃmi dÃÓÃrhÃya mahÃtmane 05,084.005c pratyak«aæ tava dharmaj¤a tan me kathayata÷ Ó­ïu 05,084.006a ekavarïai÷ suk­«ïÃÇgair bÃhlijÃtair hayottamai÷ 05,084.006c caturyuktÃn rathÃæs tasmai raukmÃn dÃsyÃmi «o¬aÓa 05,084.007a nityaprabhinnÃn mÃtaÇgÃn Å«ÃdantÃn prahÃriïa÷ 05,084.007c a«ÂÃnucaram ekaikam a«Âau dÃsyÃmi keÓave 05,084.008a dÃsÅnÃm aprajÃtÃnÃæ ÓubhÃnÃæ rukmavarcasÃm 05,084.008c Óatam asmai pradÃsyÃmi dÃsÃnÃm api tÃvata÷ 05,084.009a Ãvikaæ bahu susparÓaæ pÃrvatÅyair upÃh­tam 05,084.009c tad apy asmai pradÃsyÃmi sahasrÃïi daÓëÂa ca 05,084.010a ajinÃnÃæ sahasrÃïi cÅnadeÓodbhavÃni ca 05,084.010c tÃny apy asmai pradÃsyÃmi yÃvad arhati keÓava÷ 05,084.011a divà rÃtrau ca bhÃty e«a sutejà vimalo maïi÷ 05,084.011c tam apy asmai pradÃsyÃmi tam apy arhati keÓava÷ 05,084.012a ekenÃpi pataty ahnà yojanÃni caturdaÓa 05,084.012c yÃnam aÓvatarÅyuktaæ dÃsye tasmai tad apy aham 05,084.013a yÃvanti vÃhanÃny asya yÃvanta÷ puru«ÃÓ ca te 05,084.013c tato '«Âaguïam apy asmai bhojyaæ dÃsyÃmy ahaæ sadà 05,084.014a mama putrÃÓ ca pautrÃÓ ca sarve duryodhanÃd ­te 05,084.014c pratyudyÃsyanti dÃÓÃrhaæ rathair m­«Âair alaæk­tÃ÷ 05,084.015a svalaæk­tÃÓ ca kalyÃïya÷ pÃdair eva sahasraÓa÷ 05,084.015c vÃramukhyà mahÃbhÃgaæ pratyudyÃsyanti keÓavam 05,084.016a nagarÃd api yÃ÷ kÃÓ cid gami«yanti janÃrdanam 05,084.016c dra«Âuæ kanyÃÓ ca kalyÃïyas tÃÓ ca yÃsyanty anÃv­tÃ÷ 05,084.017a sastrÅpuru«abÃlaæ hi nagaraæ madhusÆdanam 05,084.017c udÅk«ate mahÃtmÃnaæ bhÃnumantam iva prajÃ÷ 05,084.018a mahÃdhvajapatÃkÃÓ ca kriyantÃæ sarvatodiÓam 05,084.018c jalÃvasikto virajÃ÷ panthÃs tasyeti cÃnvaÓÃt 05,084.019a du÷ÓÃsanasya ca g­haæ duryodhanag­hÃd varam 05,084.019c tad asya kriyatÃæ k«ipraæ susaæm­«Âam alaæk­tam 05,084.020a etad dhi rucirÃkÃrai÷ prÃsÃdair upaÓobhitam 05,084.020c Óivaæ ca ramaïÅyaæ ca sarvartu sumahÃdhanam 05,084.021a sarvam asmin g­he ratnaæ mama duryodhanasya ca 05,084.021c yad yad arhet sa vÃr«ïeyas tat tad deyam asaæÓayam 05,085.001 vidura uvÃca 05,085.001a rÃjan bahumataÓ cÃsi trailokyasyÃpi sattama÷ 05,085.001c saæbhÃvitaÓ ca lokasya saæmataÓ cÃsi bhÃrata 05,085.002a yat tvam evaægate brÆyÃ÷ paÓcime vayasi sthita÷ 05,085.002c ÓÃstrÃd và supratarkÃd và susthira÷ sthaviro hy asi 05,085.003a lekhÃÓmanÅva bhÃ÷ sÆrye mahormir iva sÃgare 05,085.003c dharmas tvayi mahÃn rÃjann iti vyavasitÃ÷ prajÃ÷ 05,085.004a sadaiva bhÃvito loko guïaughais tava pÃrthiva 05,085.004c guïÃnÃæ rak«aïe nityaæ prayatasva sabÃndhava÷ 05,085.005a Ãrjavaæ pratipadyasva mà bÃlyÃd bahudhà naÓÅ÷ 05,085.005c rÃjyaæ putrÃæÓ ca pautrÃæÓ ca suh­daÓ cÃpi supriyÃn 05,085.006a yat tvaæ ditsasi k­«ïÃya rÃjann atithaye bahu 05,085.006c etad anyac ca dÃÓÃrha÷ p­thivÅm api cÃrhati 05,085.007a na tu tvaæ dharmam uddiÓya tasya và priyakÃraïÃt 05,085.007c etad icchasi k­«ïÃya satyenÃtmÃnam Ãlabhe 05,085.008a mÃyai«Ãtattvam evaitac chadmaitad bhÆridak«iïa 05,085.008c jÃnÃmi te mataæ rÃjan gƬhaæ bÃhyena karmaïà 05,085.009a pa¤ca pa¤caiva lipsanti grÃmakÃn pÃï¬avà n­pa 05,085.009c na ca ditsasi tebhyas tÃæs tac chamaæ ka÷ kari«yati 05,085.010a arthena tu mahÃbÃhuæ vÃr«ïeyaæ tvaæ jihÅr«asi 05,085.010c anenaivÃbhyupÃyena pÃï¬avebhyo bibhitsasi 05,085.011a na ca vittena Óakyo 'sau nodyamena na garhayà 05,085.011c anyo dhanaæjayÃt kartum etat tattvaæ bravÅmi te 05,085.012a veda k­«ïasya mÃhÃtmyaæ vedÃsya d­¬habhaktitÃm 05,085.012c atyÃjyam asya jÃnÃmi prÃïais tulyaæ dhanaæjayam 05,085.013a anyat kumbhÃd apÃæ pÆrïÃd anyat pÃdÃvasecanÃt 05,085.013c anyat kuÓalasaæpraÓnÃn nai«i«yati janÃrdana÷ 05,085.014a yat tv asya priyam Ãtithyaæ mÃnÃrhasya mahÃtmana÷ 05,085.014c tad asmai kriyatÃæ rÃjan mÃnÃrho hi janÃrdana÷ 05,085.015a ÃÓaæsamÃna÷ kalyÃïaæ kurÆn abhyeti keÓava÷ 05,085.015c yenaiva rÃjann arthena tad evÃsmà upÃkuru 05,085.016a Óamam icchati dÃÓÃrhas tava duryodhanasya ca 05,085.016c pÃï¬avÃnÃæ ca rÃjendra tad asya vacanaæ kuru 05,085.017a pitÃsi rÃjan putrÃs te v­ddhas tvaæ ÓiÓava÷ pare 05,085.017c vartasva pit­vat te«u vartante te hi putravat 05,085.017d*0392_01 nirvairÃn matsyapäcÃlÃn pÃï¬avÃn kurubhi÷ saha 05,085.017d*0392_02 k­tvà sukhaæ yathÃdharmaæ kÅrtiæ ca samavÃpnuhi 05,086.001 duryodhana uvÃca 05,086.001a yad Ãha vidura÷ k­«ïe sarvaæ tat satyam ucyate 05,086.001c anurakto hy asaæhÃrya÷ pÃrthÃn prati janÃrdana÷ 05,086.002a yat tu satkÃrasaæyuktaæ deyaæ vasu janÃrdane 05,086.002c anekarÆpaæ rÃjendra na tad deyaæ kadà cana 05,086.003a deÓa÷ kÃlas tathÃyukto na hi nÃrhati keÓava÷ 05,086.003c maæsyaty adhok«ajo rÃjan bhayÃd arcati mÃm iti 05,086.004a avamÃnaÓ ca yatra syÃt k«atriyasya viÓÃæ pate 05,086.004c na tat kuryÃd budha÷ kÃryam iti me niÓcità mati÷ 05,086.005a sa hi pÆjyatamo deva÷ k­«ïa÷ kamalalocana÷ 05,086.005c trayÃïÃm api lokÃnÃæ viditaæ mama sarvathà 05,086.006a na tu tasmin pradeyaæ syÃt tathà kÃryagati÷ prabho 05,086.006c vigraha÷ samupÃrabdho na hi ÓÃmyaty avigrahÃt 05,086.007 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,086.007a tasya tad vacanaæ Órutvà bhÅ«ma÷ kurupitÃmaha÷ 05,086.007c vaicitravÅryaæ rÃjÃnam idaæ vacanam abravÅt 05,086.008a satk­to 'satk­to vÃpi na krudhyeta janÃrdana÷ 05,086.008c nÃlam anyam avaj¤Ãtum avaj¤Ãto 'pi keÓava÷ 05,086.009a yat tu kÃryaæ mahÃbÃho manasà kÃryatÃæ gatam 05,086.009c sarvopÃyair na tac chakyaæ kena cit kartum anyathà 05,086.010a sa yad brÆyÃn mahÃbÃhus tat kÃryam aviÓaÇkayà 05,086.010c vÃsudevena tÅrthena k«ipraæ saæÓÃmya pÃï¬avai÷ 05,086.011a dharmyam arthyaæ sa dharmÃtmà dhruvaæ vaktà janÃrdana÷ 05,086.011c tasmin vÃcyÃ÷ priyà vÃco bhavatà bÃndhavai÷ saha 05,086.012 duryodhana uvÃca 05,086.012a na paryÃyo 'sti yad rÃja¤ Óriyaæ ni«kevalÃm aham 05,086.012c tai÷ sahemÃm upÃÓnÅyÃæ jÅva¤ jÅvai÷ pitÃmaha 05,086.013a idaæ tu sumahat kÃryaæ Ó­ïu me yat samarthitam 05,086.013b*0393_01 na bhedasyÃntaraæ dÃtuæ prayÃïÃyÃsya và puna÷ 05,086.013c parÃyaïaæ pÃï¬avÃnÃæ niyaæsyÃmi janÃrdanam 05,086.014a tasmin baddhe bhavi«yanti v­«ïaya÷ p­thivÅ tathà 05,086.014c pÃï¬avÃÓ ca vidheyà me sa ca prÃtar ihe«yati 05,086.015a atropÃyaæ yathà samyaÇ na budhyeta janÃrdana÷ 05,086.015c na cÃpÃyo bhavet kaÓ cit tad bhavÃn prabravÅtu me 05,086.016 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,086.016a tasya tad vacanaæ Órutvà ghoraæ k­«ïÃbhisaæhitam 05,086.016c dh­tarëÂra÷ sahÃmÃtyo vyathito vimanÃbhavat 05,086.017a tato duryodhanam idaæ dh­tarëÂro 'bravÅd vaca÷ 05,086.017c maivaæ voca÷ prajÃpÃla nai«a dharma÷ sanÃtana÷ 05,086.018a dÆtaÓ ca hi h­«ÅkeÓa÷ saæbandhÅ ca priyaÓ ca na÷ 05,086.018c apÃpa÷ kauraveye«u kathaæ bandhanam arhati 05,086.019 bhÅ«ma uvÃca 05,086.019a parÅto dh­tarëÂrÃyaæ tava putra÷ sumandadhÅ÷ 05,086.019c v­ïoty anarthaæ na tv arthaæ yÃcyamÃna÷ suh­dgaïai÷ 05,086.020a imam utpathi vartantaæ pÃpaæ pÃpÃnubandhinam 05,086.020c vÃkyÃni suh­dÃæ hitvà tvam apy asyÃnuvartase 05,086.021a k­«ïam akli«ÂakarmÃïam ÃsÃdyÃyaæ sudurmati÷ 05,086.021c tava putra÷ sahÃmÃtya÷ k«aïena na bhavi«yati 05,086.022a pÃpasyÃsya n­Óaæsasya tyaktadharmasya durmate÷ 05,086.022c notsahe 'narthasaæyuktÃæ vÃcaæ Órotuæ kathaæ cana 05,086.023 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,086.023a ity uktvà bharataÓre«Âho v­ddha÷ paramamanyumÃn 05,086.023c utthÃya tasmÃt prÃti«Âhad bhÅ«ma÷ satyaparÃkrama÷ 05,087.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,087.001a prÃtar utthÃya k­«ïas tu k­tavÃn sarvam Ãhnikam 05,087.001c brÃhmaïair abhyanuj¤Ãta÷ prayayau nagaraæ prati 05,087.002a taæ prayÃntaæ mahÃbÃhum anuj¤Ãpya tato n­pa 05,087.002c paryavartanta te sarve v­kasthalanivÃsina÷ 05,087.002d*0394_01 prayayau puï¬arÅkÃk«a÷ kurÆïÃæ sadanaæ prati 05,087.002d*0394_02 ÃcakramuÓ ca panthÃnaæ grasamÃnà ivÃmbaram 05,087.002d*0394_03 dÃrukeïa pracodità hayÃs tasya mahÃtmana÷ 05,087.002d*0394_04 annÃni Óayyà vÃsÃæsi tathà ratnÃni sarvaÓa÷ 05,087.002d*0394_05 duryodhanena k­«ïÃrthaæ pathi saævihitaæ bahu 05,087.002d*0394_06 tÃ÷ sabhÃ÷ puï¬arÅkÃk«o ratnÃni ca mahÃyaÓÃ÷ 05,087.002d*0394_07 nÃbhyanandan mahÃbÃhur upÃyÃt kurusaæsadam 05,087.003a dhÃrtarëÂrÃs tam ÃyÃntaæ pratyujjagmu÷ svalaæk­tÃ÷ 05,087.003c duryodhanam ­te sarve bhÅ«madroïak­pÃdaya÷ 05,087.004a paurÃÓ ca bahulà rÃjan h­«ÅkeÓaæ did­k«ava÷ 05,087.004c yÃnair bahuvidhair anye padbhir eva tathÃpare 05,087.005a sa vai pathi samÃgamya bhÅ«meïÃkli«Âakarmaïà 05,087.005c droïena dhÃrtarëÂraiÓ ca tair v­to nagaraæ yayau 05,087.006a k­«ïasaæmÃnanÃrthaæ ca nagaraæ samalaæk­tam 05,087.006c babhÆvÆ rÃjamÃrgÃÓ ca bahuratnasamÃcitÃ÷ 05,087.007a na sma kaÓ cid g­he rÃjaæs tad ÃsÅd bharatar«abha 05,087.007c na strÅ na v­ddho na ÓiÓur vÃsudevadid­k«ayà 05,087.008a rÃjamÃrge narà na sma saæbhavanty avaniæ gatÃ÷ 05,087.008c tathà hi sumahad rÃjan h­«ÅkeÓapraveÓane 05,087.009a Ãv­tÃni varastrÅbhir g­hÃïi sumahÃnty api 05,087.009c pracalantÅva bhÃreïa d­Óyante sma mahÅtale 05,087.010a tathà ca gatimantas te vÃsudevasya vÃjina÷ 05,087.010c prana«Âagatayo 'bhÆvan rÃjamÃrge narair v­te 05,087.011a sa g­haæ dh­tarëÂrasya prÃviÓac chatrukarÓana÷ 05,087.011c pÃï¬uraæ puï¬arÅkÃk«a÷ prÃsÃdair upaÓobhitam 05,087.012a tisra÷ kak«yà vyatikramya keÓavo rÃjaveÓmana÷ 05,087.012c vaicitravÅryaæ rÃjÃnam abhyagacchad ariædama÷ 05,087.013a abhyÃgacchati dÃÓÃrhe praj¤Ãcak«ur nareÓvara÷ 05,087.013c sahaiva droïabhÅ«mÃbhyÃm udati«Âhan mahÃyaÓÃ÷ 05,087.014a k­paÓ ca somadattaÓ ca mahÃrÃjaÓ ca bÃhlika÷ 05,087.014c Ãsanebhyo 'calan sarve pÆjayanto janÃrdanam 05,087.015a tato rÃjÃnam ÃsÃdya dh­tarëÂraæ yaÓasvinam 05,087.015c sa bhÅ«maæ pÆjayÃm Ãsa vÃr«ïeyo vÃgbhir a¤jasà 05,087.015d*0395_01 te svadharmÃn akurvanta saæpÆjya madhusÆdanam 05,087.016a te«u dharmÃnupÆrvÅæ tÃæ prayujya madhusÆdana÷ 05,087.016c yathÃvaya÷ samÅyÃya rÃjabhis tatra mÃdhava÷ 05,087.017a atha droïaæ saputraæ sa bÃhlÅkaæ ca yaÓasvinam 05,087.017c k­paæ ca somadattaæ ca samÅyÃya janÃrdana÷ 05,087.018a tatrÃsÅd Ærjitaæ m­«Âaæ käcanaæ mahad Ãsanam 05,087.018c ÓÃsanÃd dh­tarëÂrasya tatropÃviÓad acyuta÷ 05,087.019a atha gÃæ madhuparkaæ cÃpy udakaæ ca janÃrdane 05,087.019c upajahrur yathÃnyÃyaæ dh­tarëÂrapurohitÃ÷ 05,087.020a k­tÃtithyas tu govinda÷ sarvÃn parihasan kurÆn 05,087.020c Ãste saæbandhakaæ kurvan kurubhi÷ parivÃrita÷ 05,087.021a so 'rcito dh­tarëÂreïa pÆjitaÓ ca mahÃyaÓÃ÷ 05,087.021c rÃjÃnaæ samanuj¤Ãpya nirÃkrÃmad ariædama÷ 05,087.022a tai÷ sametya yathÃnyÃyaæ kurubhi÷ kurusaæsadi 05,087.022c vidurÃvasathaæ ramyam upÃti«Âhata mÃdhava÷ 05,087.023a vidura÷ sarvakalyÃïair abhigamya janÃrdanam 05,087.023c arcayÃm Ãsa dÃÓÃrhaæ sarvakÃmair upasthitam 05,087.023d*0396_01 yà prÅti÷ puï¬arÅkÃk«a tavÃgamanakÃraïÃt 05,087.024a k­tÃtithyaæ tu govindaæ vidura÷ sarvadharmavit 05,087.024c kuÓalaæ pÃï¬uputrÃïÃm ap­cchan madhusÆdanam 05,087.025a prÅyamÃïasya suh­do vidu«o buddhisattama÷ 05,087.025c dharmanityasya ca tadà gatado«asya dhÅmata÷ 05,087.026a tasya sarvaæ savistÃraæ pÃï¬avÃnÃæ vice«Âitam 05,087.026c k«attur Ãca«Âa dÃÓÃrha÷ sarvapratyak«adarÓivÃn 05,088.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,088.001a athopagamya viduram aparÃhïe janÃrdana÷ 05,088.001c pit­«vasÃraæ govinda÷ so 'bhyagacchad ariædama÷ 05,088.002a sà d­«Âvà k­«ïam ÃyÃntaæ prasannÃdityavarcasam 05,088.002c kaïÂhe g­hÅtvà prÃkroÓat p­thà pÃrthÃn anusmaran 05,088.003a te«Ãæ sattvavatÃæ madhye govindaæ sahacÃriïam 05,088.003c cirasya d­«Âvà vÃr«ïeyaæ bëpam ÃhÃrayat p­thà 05,088.004a sÃbravÅt k­«ïam ÃsÅnaæ k­tÃtithyaæ yudhÃæ patim 05,088.004c bëpagadgadapÆrïena mukhena pariÓu«yatà 05,088.005a ye te bÃlyÃt prabh­tyeva guruÓuÓrÆ«aïe ratÃ÷ 05,088.005c parasparasya suh­da÷ saæmatÃ÷ samacetasa÷ 05,088.006a nik­tyà bhraæÓità rÃjyÃj janÃrhà nirjanaæ gatÃ÷ 05,088.006c vinÅtakrodhahar«ÃÓ ca brahmaïyÃ÷ satyavÃdina÷ 05,088.007a tyaktvà priyasukhe pÃrthà rudantÅm apahÃya mÃm 05,088.007c ahÃr«uÓ ca vanaæ yÃnta÷ samÆlaæ h­dayaæ mama 05,088.008a atadarhà mahÃtmÃna÷ kathaæ keÓava pÃï¬avÃ÷ 05,088.008c Æ«ur mahÃvane tÃta siæhavyÃghragajÃkule 05,088.009a bÃlà vihÅnÃ÷ pitrà te mayà satatalÃlitÃ÷ 05,088.009c apaÓyanta÷ svapitarau katham Æ«ur mahÃvane 05,088.010a ÓaÇkhadundubhinirgho«air m­daÇgair vaiïavair api 05,088.010c pÃï¬avÃ÷ samabodhyanta bÃlyÃt prabh­ti keÓava 05,088.011a ye sma vÃraïaÓabdena hayÃnÃæ he«itena ca 05,088.011c rathanemininÃdaiÓ ca vyabodhyanta sadà g­he 05,088.012a ÓaÇkhabherÅninÃdena veïuvÅïÃnunÃdinà 05,088.012c puïyÃhagho«amiÓreïa pÆjyamÃnà dvijÃtibhi÷ 05,088.013a vastrai ratnair alaækÃrai÷ pÆjayanto dvijanmana÷ 05,088.013c gÅrbhir maÇgalayuktÃbhir brÃhmaïÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,088.014a arcitair arcanÃrhaiÓ ca stuvadbhir abhinanditÃ÷ 05,088.014c prÃsÃdÃgre«v abodhyanta rÃÇkavÃjinaÓÃyina÷ 05,088.015a te nÆnaæ ninadaæ Órutvà ÓvÃpadÃnÃæ mahÃvane 05,088.015c na smopayÃnti nidrÃæ vai atadarhà janÃrdana 05,088.016a bherÅm­daÇganinadai÷ ÓaÇkhavaiïavanisvanai÷ 05,088.016c strÅïÃæ gÅtaninÃdaiÓ ca madhurair madhusÆdana 05,088.017a bandimÃgadhasÆtaiÓ ca stuvadbhir bodhitÃ÷ katham 05,088.017c mahÃvane vyabodhyanta ÓvÃpadÃnÃæ rutena te 05,088.018a hrÅmÃn satyadh­tir dÃnto bhÆtÃnÃm anukampità 05,088.018c kÃmadve«au vaÓe k­tvà satÃæ vartmÃnuvartate 05,088.019a ambarÅ«asya mÃndhÃtur yayÃter nahu«asya ca 05,088.019c bharatasya dilÅpasya Óiber auÓÅnarasya ca 05,088.020a rÃjar«ÅïÃæ purÃïÃnÃæ dhuraæ dhatte durudvahÃm 05,088.020c ÓÅlav­ttopasaæpanno dharmaj¤a÷ satyasaægara÷ 05,088.021a rÃjà sarvaguïopetas trailokyasyÃpi yo bhavet 05,088.021c ajÃtaÓatrur dharmÃtmà ÓuddhajÃmbÆnadaprabha÷ 05,088.022a Óre«Âha÷ kuru«u sarve«u dharmata÷ Órutav­ttata÷ 05,088.022c priyadarÓano dÅrghabhuja÷ kathaæ k­«ïa yudhi«Âhira÷ 05,088.023a ya÷ sa nÃgÃyutaprÃïo vÃtaraæhà v­kodara÷ 05,088.023c amar«Å pÃï¬avo nityaæ priyo bhrÃtu÷ priyaækara÷ 05,088.024a kÅcakasya ca saj¤Ãter yo hantà madhusÆdana 05,088.024c ÓÆra÷ krodhavaÓÃnÃæ ca hi¬imbasya bakasya ca 05,088.025a parÃkrame Óakrasamo vÃyuvegasamo jave 05,088.025c maheÓvarasama÷ krodhe bhÅma÷ praharatÃæ vara÷ 05,088.026a krodhaæ balam amar«aæ ca yo nidhÃya paraætapa÷ 05,088.026c jitÃtmà pÃï¬avo 'mar«Å bhrÃtus ti«Âhati ÓÃsane 05,088.027a tejorÃÓiæ mahÃtmÃnaæ balaugham amitaujasam 05,088.027c bhÅmaæ pradarÓanenÃpi bhÅmasenaæ janÃrdana 05,088.027e taæ mamÃcak«va vÃr«ïeya katham adya v­kodara÷ 05,088.028a Ãste parighabÃhu÷ sa madhyama÷ pÃï¬avo 'cyuta 05,088.028c arjunenÃrjuno ya÷ sa k­«ïa bÃhusahasriïà 05,088.028e dvibÃhu÷ spardhate nityam atÅtenÃpi keÓava 05,088.029a k«ipaty ekena vegena pa¤ca bÃïaÓatÃni ya÷ 05,088.029c i«vastre sad­Óo rÃj¤a÷ kÃrtavÅryasya pÃï¬ava÷ 05,088.030a tejasÃdityasad­Óo mahar«ipratimo dame 05,088.030c k«amayà p­thivÅtulyo mahendrasamavikrama÷ 05,088.031a ÃdhirÃjyaæ mahad dÅptaæ prathitaæ madhusÆdana 05,088.031c Ãh­taæ yena vÅryeïa kurÆïÃæ sarvarÃjasu 05,088.032a yasya bÃhubalaæ ghoraæ kauravÃ÷ paryupÃsate 05,088.032c sa sarvarathinÃæ Óre«Âha÷ pÃï¬ava÷ satyavikrama÷ 05,088.032d*0397_01 yaæ gatvÃbhimukha÷ saækhye na jÅvan kaÓ cid Ãvrajet 05,088.032d*0397_02 yo jetà sarvabhÆtÃnÃm ajeyo ji«ïur acyuta 05,088.033a yo 'pÃÓraya÷ pÃï¬avÃnÃæ devÃnÃm iva vÃsava÷ 05,088.033c sa te bhrÃtà sakhà caiva katham adya dhanaæjaya÷ 05,088.034a dayÃvÃn sarvabhÆte«u hrÅni«edho mahÃstravit 05,088.034c m­duÓ ca sukumÃraÓ ca dhÃrmikaÓ ca priyaÓ ca me 05,088.035a sahadevo mahe«vÃsa÷ ÓÆra÷ samitiÓobhana÷ 05,088.035c bhrÃtÌïÃæ k­«ïa ÓuÓrÆ«ur dharmÃrthakuÓalo yuvà 05,088.036a sadaiva sahadevasya bhrÃtaro madhusÆdana 05,088.036c v­ttaæ kalyÃïav­ttasya pÆjayanti mahÃtmana÷ 05,088.037a jye«ÂhÃpacÃyinaæ vÅraæ sahadevaæ yudhÃæ patim 05,088.037c ÓuÓrÆ«uæ mama vÃr«ïeya mÃdrÅputraæ pracak«va me 05,088.038a sukumÃro yuvà ÓÆro darÓanÅyaÓ ca pÃï¬ava÷ 05,088.038c bhrÃtÌïÃæ k­«ïa sarve«Ãæ priya÷ prÃïo bahiÓcara÷ 05,088.039a citrayodhÅ ca nakulo mahe«vÃso mahÃbala÷ 05,088.039c kaccit sa kuÓalÅ k­«ïa vatso mama sukhaidhita÷ 05,088.040a sukhocitam adu÷khÃrhaæ sukumÃraæ mahÃratham 05,088.040c api jÃtu mahÃbÃho paÓyeyaæ nakulaæ puna÷ 05,088.041a pak«masaæpÃtaje kÃle nakulena vinÃk­tà 05,088.041c na labhÃmi sukhaæ vÅra sÃdya jÅvÃmi paÓya mÃm 05,088.042a sarvai÷ putrai÷ priyatamà draupadÅ me janÃrdana 05,088.042c kulÅnà ÓÅlasaæpannà sarvai÷ samudità guïai÷ 05,088.042d*0398_01 putrÅ drupadarÃjasya vikhyÃtà satyavÃdinÅ 05,088.043a putralokÃt patilokÃn v­ïvÃnà satyavÃdinÅ 05,088.043c priyÃn putrÃn parityajya pÃï¬avÃn anvapadyata 05,088.044a mahÃbhijanasaæpannà sarvakÃmai÷ supÆjità 05,088.044c ÅÓvarÅ sarvakalyÃïÅ draupadÅ katham acyuta 05,088.045a patibhi÷ pa¤cabhi÷ ÓÆrair agnikalpai÷ prahÃribhi÷ 05,088.045c upapannà mahe«vÃsair draupadÅ du÷khabhÃginÅ 05,088.046a caturdaÓam imaæ var«aæ yan nÃpaÓyam ariædama 05,088.046c putrÃdhibhi÷ paridyÆnÃæ draupadÅæ satyavÃdinÅm 05,088.047a na nÆnaæ karmabhi÷ puïyair aÓnute puru«a÷ sukham 05,088.047c draupadÅ cet tathÃv­ttà nÃÓnute sukham avyayam 05,088.048a na priyo mama k­«ïÃya bÅbhatsur na yudhi«Âhira÷ 05,088.048c bhÅmaseno yamau vÃpi yad apaÓyaæ sabhÃgatÃm 05,088.049a na me du÷khataraæ kiæ cid bhÆtapÆrvaæ tato 'dhikam 05,088.049c yad draupadÅæ nivÃtasthÃæ ÓvaÓurÃïÃæ samÅpagÃm 05,088.050a ÃnÃyitÃm anÃryeïa krodhalobhÃnuvartinà 05,088.050c sarve praik«anta kurava ekavastrÃæ sabhÃgatÃm 05,088.051a tatraiva dh­tarëÂraÓ ca mahÃrÃjaÓ ca bÃhlika÷ 05,088.051c k­paÓ ca somadattaÓ ca nirviïïÃ÷ kuravas tathà 05,088.052a tasyÃæ saæsadi sarvasyÃæ k«attÃraæ pÆjayÃmy aham 05,088.052c v­ttena hi bhavaty Ãryo na dhanena na vidyayà 05,088.053a tasya k­«ïa mahÃbuddher gambhÅrasya mahÃtmana÷ 05,088.053c k«attu÷ ÓÅlam alaækÃro lokÃn vi«Âabhya ti«Âhati 05,088.054a sà ÓokÃrtà ca h­«Âà ca d­«Âvà govindam Ãgatam 05,088.054c nÃnÃvidhÃni du÷khÃni sarvÃïy evÃnvakÅrtayat 05,088.054d*0399_01 janmaprabh­ti saæprÃptaæ du÷khaæ nÃnÃvidhaæ bahu 05,088.054d*0399_02 aÓrupÆrïamukhÅ khinnà sarvaæ caivÃnvacintayat 05,088.055a pÆrvair Ãcaritaæ yat tat kurÃjabhir ariædama 05,088.055c ak«adyÆtaæ m­gavadha÷ kaccid e«Ãæ sukhÃvaham 05,088.055d*0400_01 tan na÷ kleÓatamaæ me syÃt putrai÷ saha paraætapa 05,088.056a tan mÃæ dahati yat k­«ïà sabhÃyÃæ kurusaænidhau 05,088.056c dhÃrtarëÂrai÷ parikli«Âà yathà nakuÓalaæ tathà 05,088.057a nirvÃsanaæ ca nagarÃt pravrajyà ca paraætapa 05,088.057c nÃnÃvidhÃnÃæ du÷khÃnÃm ÃvÃso 'smi janÃrdana 05,088.057e aj¤Ãtacaryà bÃlÃnÃm avarodhaÓ ca keÓava 05,088.058a na sma kleÓatamaæ me syÃt putrai÷ saha paraætapa 05,088.058c duryodhanena nik­tà var«am adya caturdaÓam 05,088.059a du÷khÃd api sukhaæ na syÃd yadi puïyaphalak«aya÷ 05,088.059c na me viÓe«o jÃtv ÃsÅd dhÃrtarëÂre«u pÃï¬avai÷ 05,088.060a tena satyena k­«ïa tvÃæ hatÃmitraæ Óriyà v­tam 05,088.060c asmÃd vimuktaæ saægrÃmÃt paÓyeyaæ pÃï¬avai÷ saha 05,088.060e naiva ÓakyÃ÷ parÃjetuæ sattvaæ hy e«Ãæ tathÃgatam 05,088.061a pitaraæ tv eva garheyaæ nÃtmÃnaæ na suyodhanam 05,088.061c yenÃhaæ kuntibhojÃya dhanaæ dhÆrtair ivÃrpità 05,088.062a bÃlÃæ mÃm Ãryakas tubhyaæ krŬantÅæ kanduhastakÃm 05,088.062c adadÃt kuntibhojÃya sakhà sakhye mahÃtmane 05,088.063a sÃhaæ pitrà ca nik­tà ÓvaÓuraiÓ ca paraætapa 05,088.063c atyantadu÷khità k­«ïa kiæ jÅvitaphalaæ mama 05,088.064a yan mà vÃg abravÅn naktaæ sÆtake savyasÃcina÷ 05,088.064c putras te p­thivÅæ jetà yaÓaÓ cÃsya divaæ sp­Óet 05,088.065a hatvà kurÆn grÃmajanye rÃjyaæ prÃpya dhanaæjaya÷ 05,088.065c bhrÃt­bhi÷ saha kaunteyas trÅn medhÃn Ãhari«yati 05,088.066a nÃhaæ tÃm abhyasÆyÃmi namo dharmÃya vedhase 05,088.066c k­«ïÃya mahate nityaæ dharmo dhÃrayati prajÃ÷ 05,088.067a dharmaÓ ced asti vÃr«ïeya tathà satyaæ bhavi«yati 05,088.067c tvaæ cÃpi tat tathà k­«ïa sarvaæ saæpÃdayi«yasi 05,088.068a na mÃæ mÃdhava vaidhavyaæ nÃrthanÃÓo na vairità 05,088.068c tathà ÓokÃya bhavati yathà putrair vinÃbhava÷ 05,088.069a yÃhaæ gÃï¬ÅvadhanvÃnaæ sarvaÓastrabh­tÃæ varam 05,088.069c dhanaæjayaæ na paÓyÃmi kà ÓÃntir h­dayasya me 05,088.070a idaæ caturdaÓaæ var«aæ yan nÃpaÓyaæ yudhi«Âhiram 05,088.070c dhanaæjayaæ ca govinda yamau taæ ca v­kodaram 05,088.071a jÅvanÃÓaæ prana«ÂÃnÃæ ÓrÃddhaæ kurvanti mÃnavÃ÷ 05,088.071c arthatas te mama m­tÃs te«Ãæ cÃhaæ janÃrdana 05,088.072a brÆyà mÃdhava rÃjÃnaæ dharmÃtmÃnaæ yudhi«Âhiram 05,088.072c bhÆyÃæs te hÅyate dharmo mà putraka v­thà k­thÃ÷ 05,088.073a parÃÓrayà vÃsudeva yà jÅvÃmi dhig astu mÃm 05,088.073c v­tte÷ k­païalabdhÃyà aprati«Âhaiva jyÃyasÅ 05,088.074a atho dhanaæjayaæ brÆyà nityodyuktaæ v­kodaram 05,088.074c yadarthaæ k«atriyà sÆte tasya kÃlo 'yam Ãgata÷ 05,088.075a asmiæÓ ced Ãgate kÃle kÃlo vo 'tikrami«yati 05,088.075c lokasaæbhÃvitÃ÷ santa÷ sun­Óaæsaæ kari«yatha 05,088.076a n­Óaæsena ca vo yuktÃæs tyajeyaæ ÓÃÓvatÅ÷ samÃ÷ 05,088.076c kÃle hi samanuprÃpte tyaktavyam api jÅvitam 05,088.077a mÃdrÅputrau ca vaktavyau k«atradharmaratau sadà 05,088.077c vikrameïÃrjitÃn bhogÃn v­ïÅtaæ jÅvitÃd api 05,088.078a vikramÃdhigatà hy arthÃ÷ k«atradharmeïa jÅvata÷ 05,088.078c mano manu«yasya sadà prÅïanti puru«ottama 05,088.079a gatvà brÆhi mahÃbÃho sarvaÓastrabh­tÃæ varam 05,088.079c arjunaæ pÃï¬avaæ vÅraæ draupadyÃ÷ padavÅæ cara 05,088.080a viditau hi tavÃtyantaæ kruddhÃv iva yathÃntakau 05,088.080c bhÅmÃrjunau nayetÃæ hi devÃn api parÃæ gatim 05,088.081a tayoÓ caitad avaj¤Ãnaæ yat sà k­«ïà sabhÃæ gatà 05,088.081c du÷ÓÃsanaÓ ca karïaÓ ca paru«Ãïy abhyabhëatÃm 05,088.082a duryodhano bhÅmasenam abhyagacchan manasvinam 05,088.082c paÓyatÃæ kurumukhyÃnÃæ tasya drak«yati yat phalam 05,088.083a na hi vairaæ samÃsÃdya praÓÃmyati v­kodara÷ 05,088.083c sucirÃd api bhÅmasya na hi vairaæ praÓÃmyati 05,088.083e yÃvadantaæ na nayati ÓÃtravä ÓatrukarÓana÷ 05,088.083f*0401_01 tÃvad eva mahÃbÃhur niÓÃsu na sukhaæ labhet 05,088.084a na du÷khaæ rÃjyaharaïaæ na ca dyÆte parÃjaya÷ 05,088.084c pravrÃjanaæ ca putrÃïÃæ na me tad du÷khakÃraïam 05,088.084d*0402_01 paÓyatÃæ kuruputrÃïÃæ na me tad du÷khakÃraïam 05,088.085a yat tu sà b­hatÅ ÓyÃmà ekavastrà sabhÃæ gatà 05,088.085c aÓ­ïot paru«Ã vÃcas tato du÷khataraæ nu kim 05,088.086a strÅdharmiïÅ varÃrohà k«atradharmaratà sadà 05,088.086c nÃdhyagacchat tathà nÃthaæ k­«ïà nÃthavatÅ satÅ 05,088.086d*0403_01 sa tv asyà devaputrÃyÃs tvaæ nÃtho madhusÆdana 05,088.087a yasyà mama saputrÃyÃs tvaæ nÃtho madhusÆdana 05,088.087c rÃmaÓ ca balinÃæ Óre«Âha÷ pradyumnaÓ ca mahÃratha÷ 05,088.088a sÃham evaævidhaæ du÷khaæ sahe 'dya puru«ottama 05,088.088c bhÅme jÅvati durdhar«e vijaye cÃpalÃyini 05,088.089a tata ÃÓvÃsayÃm Ãsa putrÃdhibhir abhiplutÃm 05,088.089c pit­«vasÃraæ ÓocantÅæ Óauri÷ pÃrthasakha÷ p­thÃm 05,088.090a kà nu sÅmantinÅ tvÃd­g loke«v asti pit­«vasa÷ 05,088.090c ÓÆrasya rÃj¤o duhità ÃjamŬhakulaæ gatà 05,088.091a mahÃkulÅnà bhavatÅ hradÃd dhradam ivÃgatà 05,088.091c ÅÓvarÅ sarvakalyÃïÅ bhartrà paramapÆjità 05,088.092a vÅrasÆr vÅrapatnÅ ca sarvai÷ samudità guïai÷ 05,088.092c sukhadu÷khe mahÃprÃj¤e tvÃd­ÓÅ so¬hum arhati 05,088.093a nidrÃtandrÅ krodhahar«au k«utpipÃse himÃtapau 05,088.093c etÃni pÃrthà nirjitya nityaæ vÅrÃ÷ sukhe ratÃ÷ 05,088.094a tyaktagrÃmyasukhÃ÷ pÃrthà nityaæ vÅrasukhapriyÃ÷ 05,088.094c na te svalpena tu«yeyur mahotsÃhà mahÃbalÃ÷ 05,088.095a antaæ dhÅrà ni«evante madhyaæ grÃmyasukhapriyÃ÷ 05,088.095c uttamÃæÓ ca parikleÓÃn bhogÃæÓ cÃtÅva mÃnu«Ãn 05,088.096a ante«u remire dhÅrà na te madhye«u remire 05,088.096c antaprÃptiæ sukhÃm Ãhur du÷kham antaram antayo÷ 05,088.097a abhivÃdayanti bhavatÅæ pÃï¬avÃ÷ saha k­«ïayà 05,088.097c ÃtmÃnaæ ca kuÓalinaæ nivedyÃhur anÃmayam 05,088.098a arogÃn sarvasiddhÃrthÃn k«ipraæ drak«yasi pÃï¬avÃn 05,088.098c ÅÓvarÃn sarvalokasya hatÃmiträ Óriyà v­tÃn 05,088.099a evam ÃÓvÃsità kuntÅ pratyuvÃca janÃrdanam 05,088.099c putrÃdhibhir abhidhvastà nig­hyÃbuddhijaæ tama÷ 05,088.100a yad yat te«Ãæ mahÃbÃho pathyaæ syÃn madhusÆdana 05,088.100c yathà yathà tvaæ manyethÃ÷ kuryÃ÷ k­«ïa tathà tathà 05,088.101a avilopena dharmasya anik­tyà paraætapa 05,088.101c prabhÃvaj¤Ãsmi te k­«ïa satyasyÃbhijanasya ca 05,088.102a vyavasthÃyÃæ ca mitre«u buddhivikramayos tathà 05,088.102c tvam eva na÷ kule dharmas tvaæ satyaæ tvaæ tapo mahat 05,088.103a tvaæ trÃtà tvaæ mahad brahma tvayi sarvaæ prati«Âhitam 05,088.103c yathaivÃttha tathaivaitat tvayi satyaæ bhavi«yati 05,088.103d*0404_01 kurÆïÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca lokÃnÃæ cÃparÃjita 05,088.103d*0404_02 sarvasyaitasya vÃr«ïeya gatis tvam asi mÃdhava 05,088.103d*0404_03 prabhÃvaæ buddhivÅryaæ ca tÃd­Óaæ tava keÓava 05,088.104a tÃm Ãmantrya ca govinda÷ k­tvà cÃbhipradak«iïam 05,088.104c prÃti«Âhata mahÃbÃhur duryodhanag­hÃn prati 05,089.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,089.001a p­thÃm Ãmantrya govinda÷ k­tvà cÃpi pradak«iïam 05,089.001c duryodhanag­haæ Óaurir abhyagacchad ariædama÷ 05,089.002a lak«myà paramayà yuktaæ puraædarag­hopamam 05,089.002b*0405_01 vicitrair Ãsanair yuktaæ praviveÓa janÃrdana÷ 05,089.002c tasya kak«yà vyatikramya tisro dvÃ÷sthair avÃrita÷ 05,089.003a tato 'bhraghanasaækÃÓaæ girikÆÂam ivocchritam 05,089.003c Óriyà jvalantaæ prÃsÃdam Ãruroha mahÃyaÓÃ÷ 05,089.004a tatra rÃjasahasraiÓ ca kurubhiÓ cÃbhisaæv­tam 05,089.004c dhÃrtarëÂraæ mahÃbÃhuæ dadarÓÃsÅnam Ãsane 05,089.005a du÷ÓÃsanaæ ca karïaæ ca Óakuniæ cÃpi saubalam 05,089.005c duryodhanasamÅpe tÃn ÃsanasthÃn dadarÓa sa÷ 05,089.006a abhyÃgacchati dÃÓÃrhe dhÃrtarëÂro mahÃyaÓÃ÷ 05,089.006c udati«Âhat sahÃmÃtya÷ pÆjayan madhusÆdanam 05,089.007a sametya dhÃrtarëÂreïa sahÃmÃtyena keÓava÷ 05,089.007c rÃjabhis tatra vÃr«ïeya÷ samÃgacchad yathÃvaya÷ 05,089.008a tatra jÃmbÆnadamayaæ paryaÇkaæ supari«k­tam 05,089.008c vividhÃstaraïÃstÅrïam abhyupÃviÓad acyuta÷ 05,089.009a tasmin gÃæ madhuparkaæ ca upah­tya janÃrdane 05,089.009c nivedayÃm Ãsa tadà g­hÃn rÃjyaæ ca kaurava÷ 05,089.009d*0406_01 Ãsanaæ sarvatobhadraæ sarvaratnavibhÆ«itam 05,089.009d*0406_02 k­«ïÃrtham eva saæsiddhaæ dhÃrtarëÂrasya ÓÃsanÃt 05,089.010a tatra govindam ÃsÅnaæ prasannÃdityavarcasam 05,089.010c upÃsÃæ cakrire sarve kuravo rÃjabhi÷ saha 05,089.011a tato duryodhano rÃjà vÃr«ïeyaæ jayatÃæ varam 05,089.011c nyamantrayad bhojanena nÃbhyanandac ca keÓava÷ 05,089.011c*0407_01 **** **** nÃbhyanandaj janÃrdana÷ 05,089.011c*0407_02 puna÷ puna÷ kauraveyo bhojanena nyamantrayat 05,089.011c*0407_03 asak­t prÃrthyamÃno 'pi 05,089.012a tato duryodhana÷ k­«ïam abravÅd rÃjasaæsadi 05,089.012c m­dupÆrvaæ ÓaÂhodarkaæ karïam Ãbhëya kaurava÷ 05,089.013a kasmÃd annÃni pÃnÃni vÃsÃæsi ÓayanÃni ca 05,089.013c tvadartham upanÅtÃni nÃgrahÅs tvaæ janÃrdana 05,089.014a ubhayoÓ cÃdada÷ sÃhyam ubhayoÓ ca hite rata÷ 05,089.014c saæbandhÅ dayitaÓ cÃsi dh­tarëÂrasya mÃdhava 05,089.015a tvaæ hi govinda dharmÃrthau vettha tattvena sarvaÓa÷ 05,089.015c tatra kÃraïam icchÃmi Órotuæ cakragadÃdhara 05,089.016a sa evam ukto govinda÷ pratyuvÃca mahÃmanÃ÷ 05,089.016c oghameghasvana÷ kÃle prag­hya vipulaæ bhujam 05,089.017a anambÆk­tam agrastam anirastam asaækulam 05,089.017c rÃjÅvanetro rÃjÃnaæ hetumadvÃkyam uttamam 05,089.018a k­tÃrthà bhu¤jate dÆtÃ÷ pÆjÃæ g­hïanti caiva hi 05,089.018c k­tÃrthaæ mÃæ sahÃmÃtyas tvam arci«yasi bhÃrata 05,089.019a evam ukta÷ pratyuvÃca dhÃrtarëÂro janÃrdanam 05,089.019c na yuktaæ bhavatÃsmÃsu pratipattum asÃæpratam 05,089.020a k­tÃrthaæ cÃk­tÃrthaæ ca tvÃæ vayaæ madhusÆdana 05,089.020c yatÃmahe pÆjayituæ govinda na ca Óaknuma÷ 05,089.021a na ca tat kÃraïaæ vidmo yasmin no madhusÆdana 05,089.021c pÆjÃæ k­tÃæ prÅyamÃïair nÃmaæsthÃ÷ puru«ottama 05,089.022a vairaæ no nÃsti bhavatà govinda na ca vigraha÷ 05,089.022c sa bhavÃn prasamÅk«yaitan ned­Óaæ vaktum arhati 05,089.023a evam ukta÷ pratyuvÃca dhÃrtarëÂraæ janÃrdana÷ 05,089.023c abhivÅk«ya sahÃmÃtyaæ dÃÓÃrha÷ prahasann iva 05,089.024a nÃhaæ kÃmÃn na saærambhÃn na dve«Ãn nÃrthakÃraïÃt 05,089.024c na hetuvÃdÃl lobhÃd và dharmaæ jahyÃæ kathaæ cana 05,089.024d*0408_01 pÆjÃæ k­tÃæ prÅyamÃïo ko vidvÃæs tyaktum arhati 05,089.025a saæprÅtibhojyÃny annÃni ÃpadbhojyÃni và puna÷ 05,089.025c na ca saæprÅyase rÃjan na cÃpy Ãpadgatà vayam 05,089.026a akasmÃd dvi«ase rÃja¤ janmaprabh­ti pÃï¬avÃn 05,089.026c priyÃnuvartino bhrÃtÌn sarvai÷ samuditÃn guïai÷ 05,089.027a akasmÃc caiva pÃrthÃnÃæ dve«aïaæ nopapadyate 05,089.027c dharme sthitÃ÷ pÃï¬aveyÃ÷ kas tÃn kiæ vaktum arhati 05,089.028a yas tÃn dve«Âi sa mÃæ dve«Âi yas tÃn anu sa mÃm anu 05,089.028c aikÃtmyaæ mÃæ gataæ viddhi pÃï¬avair dharmacÃribhi÷ 05,089.029a kÃmakrodhÃnuvartÅ hi yo mohÃd virurutsate 05,089.029c guïavantaæ ca yo dve«Âi tam Ãhu÷ puru«Ãdhamam 05,089.030a ya÷ kalyÃïaguïä j¤ÃtÅn mohÃl lobhÃd did­k«ate 05,089.030c so 'jitÃtmÃjitakrodho na ciraæ ti«Âhati Óriyam 05,089.031a atha yo guïasaæpannÃn h­dayasyÃpriyÃn api 05,089.031c priyeïa kurute vaÓyÃæÓ ciraæ yaÓasi ti«Âhati 05,089.031d*0409_01 dvi«adannaæ na bhoktavyaæ dvi«antaæ naiva bhojayet 05,089.031d*0409_02 pÃï¬avÃn dvi«ase rÃjan mama prÃïà hi pÃï¬avÃ÷ 05,089.032a sarvam etad abhoktavyam annaæ du«ÂÃbhisaæhitam 05,089.032c k«attur ekasya bhoktavyam iti me dhÅyate mati÷ 05,089.033a evam uktvà mahÃbÃhur duryodhanam amar«aïam 05,089.033c niÓcakrÃma tata÷ ÓubhrÃd dhÃrtarëÂraniveÓanÃt 05,089.034a niryÃya ca mahÃbÃhur vÃsudevo mahÃmanÃ÷ 05,089.034c niveÓÃya yayau veÓma vidurasya mahÃtmana÷ 05,089.035a tam abhyagacchad droïaÓ ca k­po bhÅ«mo 'tha bÃhlika÷ 05,089.035c kuravaÓ ca mahÃbÃhuæ vidurasya g­he sthitam 05,089.036a te 'bhigamyÃbruvaæs tatra kuravo madhusÆdanam 05,089.036c nivedayÃmo vÃr«ïeya saratnÃæs te g­hÃnvayam 05,089.037a tÃn uvÃca mahÃtejÃ÷ kauravÃn madhusÆdana÷ 05,089.037c sarve bhavanto gacchantu sarvà me 'paciti÷ k­tà 05,089.037d*0410_01 na nÅtir asmat pÆjà vo bhavatÃæ kurusattamÃ÷ 05,089.037d*0410_02 duryodhanaÓ ca yu«mÃsu na ca prÅtiæ kari«yati 05,089.037d*0410_03 ta evam uktÃ÷ k­«ïena evam astv iti niryayu÷ 05,089.038a yÃte«u kuru«u k«attà dÃÓÃrham aparÃjitam 05,089.038c abhyarcayÃm Ãsa tadà sarvakÃmai÷ prayatnavÃn 05,089.039a tata÷ k«attÃnnapÃnÃni ÓucÅni guïavanti ca 05,089.039c upÃharad anekÃni keÓavÃya mahÃtmane 05,089.040a tair tarpayitvà prathamaæ brÃhmaïÃn madhusÆdana÷ 05,089.040c vedavidbhyo dadau k­«ïa÷ paramadraviïÃny api 05,089.040d*0411_01 bhuktavatsu dvijendre«u ni«aïïasya varÃsane 05,089.040d*0411_02 Óuci÷ suprayato bhÆtvà viduro 'nnam upÃharat 05,089.040d*0411_03 Óraddhayà parayà yukta idaæ vacanam abravÅt 05,089.040d*0411_04 saæbhramais tu«ya govinda etan na÷ paramaæ dhanam 05,089.040d*0411_05 anyathà và viÓe«eïa kas tvÃm arcitum arhati 05,089.040d*0412_01 udÃrasya t­ïaæ vittaæ ÓÆrasya maraïaæ t­ïam 05,089.040d*0412_02 viraktasya t­ïaæ nÃrÅ ni÷sp­hasya t­ïaæ jagat 05,089.040d*0413_01 taæ bhuktavantaæ vividhÃ÷ suÓabdÃ÷ sÆtamÃgadhÃ÷ 05,089.040d*0413_02 abhitu«Âuvur ÃsÅnaæ dÃÓÃrham aparÃjitam 05,089.041a tato 'nuyÃyibhi÷ sÃrdhaæ marudbhir iva vÃsava÷ 05,089.041c vidurÃnnÃni bubhuje ÓucÅni guïavanti ca 05,090.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,090.001a taæ bhuktavantam ÃÓvastaæ niÓÃyÃæ viduro 'bravÅt 05,090.001b@004_0001 mahÃtmÃno yam icchanti tapa÷ k­tvà tv anekadhà 05,090.001b@004_0002 sa devo 'sya samÃyÃto mama locanagocare 05,090.001b@004_0003 tavÃtithyaæ jagannÃtha kiæ karomy adya keÓava 05,090.001b@004_0004 k­«ïa uvÃca 05,090.001b@004_0004 aham asmi mahÅpÅÂhe nirdhanÃnÃæ Óiromaïi÷ 05,090.001b@004_0005 sÃdhu sÃdhu mahÃprÃj¤a sarvaÓÃstraviÓÃrada 05,090.001b@004_0006 yas tvaæ vinayasaæpanno vayas tvayy eva d­Óyate 05,090.001b@004_0007 tavÃdya vacasà tu«ye dadÃmi kurunandana 05,090.001b@004_0008 vidura uvÃca 05,090.001b@004_0008 varaæ v­ïÅ«va dÃsye 'haæ yat te manasi rocate 05,090.001b@004_0009 acalà keÓave bhaktir mÃnasaæ tvadgataæ sadà 05,090.001b@004_0010 dharme cintà kule janma dehi me madhusÆdana 05,090.001b@004_0011 mà mati÷ paradravye«u paradÃre«u mà mati÷ 05,090.001b@004_0012 parÃpavÃdinÅ jihvà mà bhÆd deva kadà cana 05,090.001b@004_0013 Ãsanaæ sutasaækÅrïaæ viprasaækÅrïamandiram 05,090.001b@004_0014 h­dayaæ ÓÃstrasaækÅrïaæ dehi me madhusÆdana 05,090.001b@004_0015 durbhik«e cÃnnadÃtÃhaæ subhik«e ca hiraïyada÷ 05,090.001b@004_0016 Ãture 'haæ bhayatrÃtà trÅïi k­«ïa bhavantu me 05,090.001b@004_0017 satyaæ Óaucaæ dayà dÃnaæ bhaktiÓ caiva janÃrdane 05,090.001b@004_0018 etÃn varÃn ahaæ yÃce yadi tu«Âo 'si mÃdhava 05,090.001c nedaæ samyag vyavasitaæ keÓavÃgamanaæ tava 05,090.002a arthadharmÃtigo mƬha÷ saærambhÅ ca janÃrdana 05,090.002c mÃnaghno mÃnakÃmaÓ ca v­ddhÃnÃæ ÓÃsanÃtiga÷ 05,090.003a dharmaÓÃstrÃtigo mando durÃtmà pragrahaæ gata÷ 05,090.003c aneya÷ ÓreyasÃæ pÃpo dhÃrtarëÂro janÃrdana 05,090.004a kÃmÃtmà prÃj¤amÃnÅ ca mitradhruk sarvaÓaÇkita÷ 05,090.004c akartà cÃk­taj¤aÓ ca tyaktadharma÷ priyÃn­ta÷ 05,090.004d*0414_01 mƬhaÓ cÃk­tabuddhiÓ ca indriyÃïÃm anÅÓvara÷ 05,090.004d*0414_02 kÃmÃnusÃrÅ k­tye«u sarve«v ak­taniÓcaya÷ 05,090.005a etaiÓ cÃnyaiÓ ca bahubhir do«air e«a samanvita÷ 05,090.005c tvayocyamÃna÷ Óreyo 'pi saærambhÃn na grahÅ«yati 05,090.006a senÃsamudayaæ d­«Âvà pÃrthivaæ madhusÆdana 05,090.006c k­tÃrthaæ manyate bÃla ÃtmÃnam avicak«aïa÷ 05,090.007a eka÷ karïa÷ parä jetuæ samartha iti niÓcitam 05,090.007c dhÃrtarëÂrasya durbuddhe÷ sa Óamaæ nopayÃsyati 05,090.008a bhÅ«me droïe k­pe karïe droïaputre jayadrathe 05,090.008c bhÆyasÅæ vartate v­ttiæ na Óame kurute mana÷ 05,090.009a niÓcitaæ dhÃrtarëÂrÃïÃæ sakarïÃnÃæ janÃrdana 05,090.009c bhÅ«madroïak­pÃn pÃrthà na ÓaktÃ÷ prativÅk«itum 05,090.010a saævic ca dhÃrtarëÂrÃïÃæ sarve«Ãm eva keÓava 05,090.010c Óame prayatamÃnasya tava saubhrÃtrakÃÇk«iïa÷ 05,090.011a na pÃï¬avÃnÃm asmÃbhi÷ pratideyaæ yathocitam 05,090.011c iti vyavasitÃs te«u vacanaæ syÃn nirarthakam 05,090.012a yatra sÆktaæ duruktaæ ca samaæ syÃn madhusÆdana 05,090.012c na tatra pralapet prÃj¤o badhire«v iva gÃyana÷ 05,090.013a avijÃnatsu mƬhe«u nirmaryÃde«u mÃdhava 05,090.013c na tvaæ vÃkyaæ bruvan yuktaÓ cÃï¬Ãle«u dvijo yathà 05,090.014a so 'yaæ balastho mƬhaÓ ca na kari«yati te vaca÷ 05,090.014c tasmin nirarthakaæ vÃkyam uktaæ saæpatsyate tava 05,090.015a te«Ãæ samupavi«ÂÃnÃæ sarve«Ãæ pÃpacetasÃm 05,090.015c tava madhyÃvataraïaæ mama k­«ïa na rocate 05,090.016a durbuddhÅnÃm aÓi«ÂÃnÃæ bahÆnÃæ pÃpacetasÃm 05,090.016c pratÅpaæ vacanaæ madhye tava k­«ïa na rocate 05,090.017a anupÃsitav­ddhatvÃc chriyà mohÃc ca darpita÷ 05,090.017c vayodarpÃd amar«Ãc ca na te Óreyo grahÅ«yati 05,090.018a balaæ balavad apy asya yadi vak«yasi mÃdhava 05,090.018c tvayy asya mahatÅ ÓaÇkà na kari«yati te vaca÷ 05,090.018d*0415_01 mÃnÅ maurkhyeïa pÃrthÃnÃæ na paÓyaty adhikaæ balam 05,090.019a nedam adya yudhà Óakyam indreïÃpi sahÃmarai÷ 05,090.019c iti vyavasitÃ÷ sarve dhÃrtarëÂrà janÃrdana 05,090.020a te«v evam upapanne«u kÃmakrodhÃnuvarti«u 05,090.020c samartham api te vÃkyam asamarthaæ bhavi«yati 05,090.021a madhye ti«Âhan hastyanÅkasya mando; rathÃÓvayuktasya balasya mƬha÷ 05,090.021c duryodhano manyate vÅtamanyu÷; k­tsnà mayeyaæ p­thivÅ jiteti 05,090.022a ÃÓaæsate dh­tarëÂrasya putro; mahÃrÃjyam asapatnaæ p­thivyÃm 05,090.022c tasmi¤ Óama÷ kevalo nopalabhyo; baddhaæ santam Ãgataæ manyate 'rtham 05,090.023a paryasteyaæ p­thivÅ kÃlapakvÃ; duryodhanÃrthe pÃï¬avÃn yoddhukÃmÃ÷ 05,090.023c samÃgatÃ÷ sarvayodhÃ÷ p­thivyÃæ; rÃjÃnaÓ ca k«itipÃlai÷ sametÃ÷ 05,090.024a sarve caite k­tavairÃ÷ purastÃt; tvayà rÃjÃno h­tasÃrÃÓ ca k­«ïa 05,090.024c tavodvegÃt saæÓrità dhÃrtarëÂrÃn; susaæhatÃ÷ saha karïena vÅrÃ÷ 05,090.025a tyaktÃtmÃna÷ saha duryodhanena; s­«Âà yoddhuæ pÃï¬avÃn sarvayodhÃ÷ 05,090.025b*0416_01 m­tyur jayo veti k­taikabhÃvÃ÷ 05,090.025b*0416_02 kÃmÃtmÃno manyuvaÓÃvinÅtÃ÷ 05,090.025c te«Ãæ madhye praviÓethà yadi tvaæ; na tan mataæ mama dÃÓÃrha vÅra 05,090.026a te«Ãæ samupavi«ÂÃnÃæ bahÆnÃæ du«ÂacetasÃm 05,090.026c kathaæ madhyaæ prapadyethÃ÷ ÓatrÆïÃæ ÓatrukarÓana 05,090.027a sarvathà tvaæ mahÃbÃho devair api durutsaha÷ 05,090.027c prabhÃvaæ pauru«aæ buddhiæ jÃnÃmi tava Óatruhan 05,090.028a yà me prÅti÷ pÃï¬ave«u bhÆya÷ sà tvayi mÃdhava 05,090.028c premïà ca bahumÃnÃc ca sauh­dÃc ca bravÅmy aham 05,090.028d*0417_01 yà me prÅti÷ pu«karÃk«a tvaddarÓanasamudbhavà 05,090.028d*0417_02 sà kim ÃkhyÃyate tubhyam antarÃtmÃsi dehinÃm 05,091.000*0418_00 vaiÓaæpÃyana÷ 05,091.000*0418_01 vidurasya vaca÷ Órutvà praÓritaæ puru«ottama÷ 05,091.000*0418_02 idaæ hovÃca vacanaæ bhagavÃn madhusÆdana÷ 05,091.001 bhagavÃn uvÃca 05,091.001a yathà brÆyÃn mahÃprÃj¤o yathà brÆyÃd vicak«aïa÷ 05,091.001c yathà vÃcyas tvadvidhena suh­dà madvidha÷ suh­t 05,091.002a dharmÃrthayuktaæ tathyaæ ca yathà tvayy upapadyate 05,091.002c tathà vacanam ukto 'smi tvayaitat pit­mÃt­vat 05,091.003a satyaæ prÃptaæ ca yuktaæ cÃpy evam eva yathÃttha mÃm 05,091.003c Ó­ïu«vÃgamane hetuæ vidurÃvahito bhava 05,091.004a daurÃtmyaæ dhÃrtarëÂrasya k«atriyÃïÃæ ca vairitÃm 05,091.004c sarvam etad ahaæ jÃnan k«atta÷ prÃpto 'dya kauravÃn 05,091.005a paryastÃæ p­thivÅæ sarvÃæ sÃÓvÃæ sarathaku¤jarÃm 05,091.005c yo mocayen m­tyupÃÓÃt prÃpnuyÃd dharmam uttamam 05,091.006a dharmakÃryaæ yata¤ Óaktyà na cec chaknoti mÃnava÷ 05,091.006c prÃpto bhavati tat puïyam atra me nÃsti saæÓaya÷ 05,091.007a manasà cintayan pÃpaæ karmaïà nÃbhirocayan 05,091.007c na prÃpnoti phalaæ tasya evaæ dharmavido vidu÷ 05,091.008a so 'haæ yati«ye praÓamaæ k«atta÷ kartum amÃyayà 05,091.008c kurÆïÃæ s­¤jayÃnÃæ ca saægrÃme vinaÓi«yatÃm 05,091.009a seyam Ãpan mahÃghorà kuru«v eva samutthità 05,091.009c karïaduryodhanak­tà sarve hy ete tadanvayÃ÷ 05,091.010a vyasanai÷ kliÓyamÃnaæ hi yo mitraæ nÃbhipadyate 05,091.010c anunÅya yathÃÓakti taæ n­Óaæsaæ vidur budhÃ÷ 05,091.011a à keÓagrahaïÃn mitram akÃryÃt saænivartayan 05,091.011c avÃcya÷ kasya cid bhavati k­tayatno yathÃbalam 05,091.012a tat samarthaæ Óubhaæ vÃkyaæ dharmÃrthasahitaæ hitam 05,091.012c dhÃrtarëÂra÷ sahÃmÃtyo grahÅtuæ vidurÃrhati 05,091.013a hitaæ hi dhÃrtarëÂrÃïÃæ pÃï¬avÃnÃæ tathaiva ca 05,091.013c p­thivyÃæ k«atriyÃïÃæ ca yati«ye 'ham amÃyayà 05,091.014a hite prayatamÃnaæ mÃæ ÓaÇked duryodhano yadi 05,091.014c h­dayasya ca me prÅtir Ãn­ïyaæ ca bhavi«yati 05,091.015a j¤ÃtÅnÃæ hi mitho bhede yan mitraæ nÃbhipadyate 05,091.015c sarvayatnena madhyasthaæ na tan mitraæ vidur budhÃ÷ 05,091.016a na mÃæ brÆyur adharmaj¤Ã mƬhà asuh­das tathà 05,091.016c Óakto nÃvÃrayat k­«ïa÷ saærabdhÃn kurupÃï¬avÃn 05,091.017a ubhayo÷ sÃdhayann artham aham Ãgata ity uta 05,091.017c tatra yatnam ahaæ k­tvà gaccheyaæ n­«v avÃcyatÃm 05,091.018a mama dharmÃrthayuktaæ hi Órutvà vÃkyam anÃmayam 05,091.018c na ced ÃdÃsyate bÃlo di«Âasya vaÓam e«yati 05,091.019a ahÃpayan pÃï¬avÃrthaæ yathÃvac; chamaæ kurÆïÃæ yadi cÃcareyam 05,091.019c puïyaæ ca me syÃc caritaæ mahÃrthaæ; mucyeraæÓ ca kuravo m­tyupÃÓÃt 05,091.020a api vÃcaæ bhëamÃïasya kÃvyÃæ; dharmÃrÃmÃm arthavatÅm ahiæsrÃm 05,091.020c avek«eran dhÃrtarëÂrÃ÷ samarthÃæ; mÃæ ca prÃptaæ kurava÷ pÆjayeyu÷ 05,091.021a na cÃpi mama paryÃptÃ÷ sahitÃ÷ sarvapÃrthivÃ÷ 05,091.021c kruddhasya pramukhe sthÃtuæ siæhasyevetare m­gÃ÷ 05,091.022 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,091.022a ity evam uktvà vacanaæ v­«ïÅnÃm ­«abhas tadà 05,091.022c Óayane sukhasaæsparÓe ÓiÓye yadusukhÃvaha÷ 05,092.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,092.001a tathà kathayator eva tayor buddhimatos tadà 05,092.001c Óivà nak«atrasaæpannà sà vyatÅyÃya ÓarvarÅ 05,092.002a dharmÃrthakÃmayuktÃÓ ca vicitrÃrthapadÃk«arÃ÷ 05,092.002c Ó­ïvato vividhà vÃco vidurasya mahÃtmana÷ 05,092.003a kathÃbhir anurÆpÃbhi÷ k­«ïasyÃmitatejasa÷ 05,092.003c akÃmasyeva k­«ïasya sà vyatÅyÃya ÓarvarÅ 05,092.004a tatas tu svarasaæpannà bahava÷ sÆtamÃgadhÃ÷ 05,092.004c ÓaÇkhadundubhinirgho«ai÷ keÓavaæ pratyabodhayan 05,092.004d*0419_01 brahmÃdivasudevÃntaæ vaæÓaæ samanukÅrtayan 05,092.004d*0419_02 tu«Âuvu÷ keÓavaæ tatra bahava÷ sÆtamÃgadhÃ÷ 05,092.005a tata utthÃya dÃÓÃrha ­«abha÷ sarvasÃtvatÃm 05,092.005c sarvam ÃvaÓyakaæ cakre prÃta÷kÃryaæ janÃrdana÷ 05,092.006a k­todakÃryajapya÷ sa hutÃgni÷ samalaæk­ta÷ 05,092.006c tata Ãdityam udyantam upÃti«Âhata mÃdhava÷ 05,092.007a atha duryodhana÷ k­«ïaæ ÓakuniÓ cÃpi saubala÷ 05,092.007c saædhyÃæ ti«Âhantam abhyetya dÃÓÃrham aparÃjitam 05,092.008a Ãcak«etÃæ tu k­«ïasya dh­tarëÂraæ sabhÃgatam 05,092.008c kurÆæÓ ca bhÅ«mapramukhÃn rÃj¤a÷ sarvÃæÓ ca pÃrthivÃn 05,092.009a tvÃm arthayante govinda divi Óakram ivÃmarÃ÷ 05,092.009c tÃv abhyanandad govinda÷ sÃmnà paramavalgunà 05,092.009d*0420_01 tÃn abhyanandad govinda÷ sÃmnà paramavalgunà 05,092.009d*0420_02 te 'bhyarcya devakÅputraæ divi Óakram ivÃmarÃ÷ 05,092.010a tato vimala Ãditye brÃhmaïebhyo janÃrdana÷ 05,092.010c dadau hiraïyaæ vÃsÃæsi gÃÓ cÃÓvÃæÓ ca paraætapa÷ 05,092.011a vis­«Âavantaæ ratnÃni dÃÓÃrham aparÃjitam 05,092.011c ti«Âhantam upasaægamya vavande sÃrathis tadà 05,092.011d*0421_01 tato rathena Óubhreïa mahatà kiÇkiïÅkinà 05,092.011d*0421_02 hayottamayujà ÓÅghram upÃti«Âhata dÃruka÷ 05,092.011d@005_0001 tasmai rathavaro yukta÷ ÓuÓubhe lokaviÓruta÷ 05,092.011d@005_0002 vÃjibhi÷ sainyasugrÅvameghapu«pabalÃhakai÷ 05,092.011d@005_0003 sainyas tu ÓukapatrÃbha÷ sugrÅva÷ kiæÓukaprabha÷ 05,092.011d@005_0004 meghapu«po meghavarïa÷ pÃï¬aras tu balÃhaka÷ 05,092.011d@005_0005 dak«iïaæ cÃvahat sainya÷ sugrÅva÷ savyato 'vahat 05,092.011d@005_0006 p­«ÂhavÃhau tayor ÃstÃæ meghapu«pabalÃhakau 05,092.011d@005_0007 viÓvakarmak­tÃpŬà ratnajÃlavibhÆ«ità 05,092.011d@005_0008 ÃÓrità vai rathe tasmin dhvajaya«Âir aÓobhata 05,092.011d@005_0009 vainateya÷ sthitas tasyÃæ prabhÃkaram iva sp­Óan 05,092.011d@005_0010 tasya sattvavata÷ ketau bhujagÃrir aÓobhata 05,092.011d@005_0011 tasya kÅrtimatas tena bhÃsvareïa virÃjatà 05,092.011d@005_0012 ÓuÓubhe syandanaÓre«Âha÷ patagendreïa ketunà 05,092.011d@005_0013 rukmajÃlai÷ patÃkÃbhi÷ sauvarïena ca ketunà 05,092.011d@005_0014 babhÆva sa rathaÓre«Âha÷ kÃlasÆrya ivodita÷ 05,092.011d@005_0015 pak«idhvajavitÃnaiÓ ca rukmajÃlak­tÃntarai÷ 05,092.011d@005_0016 daï¬amÃrgavibhÃgaiÓ ca suk­tair viÓvakarmaïà 05,092.011d@005_0017 pravÃlamaïihemaiÓ ca muktÃvai¬ÆryabhÆ«aïai÷ 05,092.011d@005_0018 kiÇkiïÅÓatasaæghaiÓ ca vÃlajÃlak­tÃntarai÷ 05,092.011d@005_0019 kÃrtasvaramayÅbhiÓ ca padminÅbhir alaæk­ta÷ 05,092.011d@005_0020 ÓuÓubhe syandanaÓre«Âhas tÃpanÅyaiÓ ca pÃdapai÷ 05,092.011d@005_0021 vyÃghrasiæhavarÃhaiÓ ca gov­«air m­gapak«ibhi÷ 05,092.011d@005_0022 tÃrÃbhir bhÃskaraiÓ cÃpi vÃraïaiÓ ca hiraïmayai÷ 05,092.011d@005_0023 vajrÃÇkuÓavimÃnaiÓ ca kÆbarÃvartasaædhi«u 05,092.011d@005_0024 samucchritamahÃnÃbhi÷ stanayitnumahÃsvana÷ 05,092.012a tam upasthitam Ãj¤Ãya rathaæ divyaæ mahÃmanÃ÷ 05,092.012c mahÃbhraghananirgho«aæ sarvaratnavibhÆ«itam 05,092.013a agniæ pradak«iïaæ k­tvà brÃhmaïÃæÓ ca janÃrdana÷ 05,092.013c kaustubhaæ maïim Ãmucya Óriyà paramayà jvalan 05,092.014a kurubhi÷ saæv­ta÷ k­«ïo v­«ïibhiÓ cÃbhirak«ita÷ 05,092.014c Ãti«Âhata rathaæ Óauri÷ sarvayÃdavanandana÷ 05,092.015a anvÃruroha dÃÓÃrhaæ vidura÷ sarvadharmavit 05,092.015c sarvaprÃïabh­tÃæ Óre«Âhaæ sarvadharmabh­tÃæ varam 05,092.016a tato duryodhana÷ k­«ïaæ ÓakuniÓ cÃpi saubala÷ 05,092.016c dvitÅyena rathenainam anvayÃtÃæ paraætapam 05,092.017a sÃtyaki÷ k­tavarmà ca v­«ïÅnÃæ ca mahÃrathÃ÷ 05,092.017c p­«Âhato 'nuyayu÷ k­«ïaæ rathair aÓvair gajair api 05,092.018a te«Ãæ hemapari«kÃrà yuktÃ÷ paramavÃjibhi÷ 05,092.018c gacchatÃæ gho«iïaÓ citrÃÓ cÃru babhrÃjire rathÃ÷ 05,092.019a saæm­«Âasaæsiktaraja÷ pratipede mahÃpatham 05,092.019c rÃjar«icaritaæ kÃle k­«ïo dhÅmä Óriyà jvalan 05,092.020a tata÷ prayÃte dÃÓÃrhe prÃvÃdyantaikapu«karÃ÷ 05,092.020c ÓaÇkhÃÓ ca dadhmire tatra vÃdyÃny anyÃni yÃni ca 05,092.021a pravÅrÃ÷ sarvalokasya yuvÃna÷ siæhavikramÃ÷ 05,092.021c parivÃrya rathaæ Óaurer agacchanta paraætapÃ÷ 05,092.022a tato 'nye bahusÃhasrà vicitrÃdbhutavÃsasa÷ 05,092.022c asiprÃsÃyudhadharÃ÷ k­«ïasyÃsan pura÷sarÃ÷ 05,092.022d*0422_01 yodhÃ÷ paraÓuhastÃÓ ca ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 05,092.023a gajÃ÷ para÷ÓatÃs tatra varÃÓ cÃÓvÃ÷ sahasraÓa÷ 05,092.023c prayÃntam anvayur vÅraæ dÃÓÃrham aparÃjitam 05,092.024a puraæ kurÆïÃæ saæv­ttaæ dra«ÂukÃmaæ janÃrdanam 05,092.024c sav­ddhabÃlaæ sastrÅkaæ rathyÃgatam ariædamam 05,092.025a vedikÃpÃÓritÃbhiÓ ca samÃkrÃntÃny anekaÓa÷ 05,092.025c pracalantÅva bhÃreïa yo«idbhir bhavanÃny uta 05,092.026a saæpÆjyamÃna÷ kurubhi÷ saæÓ­ïvan vividhÃ÷ kathÃ÷ 05,092.026c yathÃrhaæ pratisatkurvan prek«amÃïa÷ Óanair yayau 05,092.027a tata÷ sabhÃæ samÃsÃdya keÓavasyÃnuyÃyina÷ 05,092.027c saÓaÇkhair veïunirgho«air diÓa÷ sarvà vyanÃdayan 05,092.028a tata÷ sà samiti÷ sarvà rÃj¤Ãm amitatejasÃm 05,092.028c saæprÃkampata har«eïa k­«ïÃgamanakÃÇk«ayà 05,092.029a tato 'bhyÃÓagate k­«ïe samah­«yan narÃdhipÃ÷ 05,092.029c Órutvà taæ rathanirgho«aæ parjanyaninadopamam 05,092.030a ÃsÃdya tu sabhÃdvÃram ­«abha÷ sarvasÃtvatÃm 05,092.030c avatÅrya rathÃc chauri÷ kailÃsaÓikharopamÃt 05,092.031a nagameghapratÅkÃÓÃæ jvalantÅm iva tejasà 05,092.031c mahendrasadanaprakhyÃæ praviveÓa sabhÃæ tata÷ 05,092.032a pÃïau g­hÅtvà viduraæ sÃtyakiæ ca mahÃyaÓÃ÷ 05,092.032c jyotÅæ«y Ãdityavad rÃjan kurÆn pracchÃdaya¤ Óriyà 05,092.033a agrato vÃsudevasya karïaduryodhanÃv ubhau 05,092.033c v­«ïaya÷ k­tavarmà ca Ãsan k­«ïasya p­«Âhata÷ 05,092.034a dh­tarëÂraæ purask­tya bhÅ«madroïÃdayas tata÷ 05,092.034c Ãsanebhyo 'calan sarve pÆjayanto janÃrdanam 05,092.035a abhyÃgacchati dÃÓÃrhe praj¤Ãcak«ur mahÃmanÃ÷ 05,092.035c sahaiva bhÅ«madroïÃbhyÃm udati«Âhan mahÃyaÓÃ÷ 05,092.036a utti«Âhati mahÃrÃje dh­tarëÂre janeÓvare 05,092.036c tÃni rÃjasahasrÃïi samuttasthu÷ samantata÷ 05,092.037a Ãsanaæ sarvatobhadraæ jÃmbÆnadapari«k­tam 05,092.037c k­«ïÃrthe kalpitaæ tatra dh­tarëÂrasya ÓÃsanÃt 05,092.037d*0423_00 duryodhana uvÃca 05,092.037d*0423_01 bhÅ«madroïau parityajya tvayà mÃæ madhusÆdana 05,092.037d*0423_02 bhagavÃn uvÃca 05,092.037d*0423_02 kimarthaæ puï¬arÅkÃk«a k­taæ v­«alabhojanam 05,092.037d*0423_03 bhaktaæ p­cchasi rÃjendra Ãdaraæ kiæ na p­cchasi 05,092.037d*0423_04 bhojanaæ gatajÅrïaæ tu Ãdaram ajarÃmaram 05,092.037d*0423_05 ÃdareïopanÅtÃni ÓÃkÃny api phalÃni ca 05,092.037d*0423_06 prÅïanti mama gÃtrÃïi nÃm­taæ mÃnavarjitam 05,092.037d*0423_07 varaæ hÃlÃhalaæ prÅtaæ sadya÷ prÃïaharaæ ca yat 05,092.037d*0423_08 na tu bhuktaæ dhanìhyasya bhruvà kuÂiliteyu«e (sic) 05,092.037d*0423_09 na jÃti÷ kÃraïaæ tÃta guïÃ÷ kalyÃïakÃraïam 05,092.037d*0423_10 cÃï¬Ãlam api sadv­ttaæ taæ devà brÃhmaïaæ vidu÷ 05,092.037d*0423_11 kaivartÅgarbhasaæbhÆto vyÃso nÃma mahÃmuni÷ 05,092.037d*0423_12 tapasà brÃhmaïo jÃtas tasmÃj jÃtir na kÃraïam 05,092.038a smayamÃnas tu rÃjÃnaæ bhÅ«madroïau ca mÃdhava÷ 05,092.038c abhyabhëata dharmÃtmà rÃj¤aÓ cÃnyÃn yathÃvaya÷ 05,092.039a tatra keÓavam Ãnarcu÷ samyag abhyÃgataæ sabhÃm 05,092.039c rÃjÃna÷ pÃrthivÃ÷ sarve kuravaÓ ca janÃrdanam 05,092.040a tatra ti«Âhan sa dÃÓÃrho rÃjamadhye paraætapa÷ 05,092.040c apaÓyad antarik«asthÃn ­«Ån parapuraæjaya÷ 05,092.041a tatas tÃn abhisaæprek«ya nÃradapramukhÃn ­«Ån 05,092.041c abhyabhëata dÃÓÃrho bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ Óanai÷ 05,092.042a pÃrthivÅæ samitiæ dra«Âum ­«ayo 'bhyÃgatà n­pa 05,092.042c nimantryantÃm ÃsanaiÓ ca satkÃreïa ca bhÆyasà 05,092.043a naite«v anupavi«Âe«u Óakyaæ kena cid Ãsitum 05,092.043c pÆjà prayujyatÃm ÃÓu munÅnÃæ bhÃvitÃtmanÃm 05,092.044a ­«Å¤ ÓÃætanavo d­«Âvà sabhÃdvÃram upasthitÃn 05,092.044c tvaramÃïas tato bh­tyÃn ÃsanÃnÅty acodayat 05,092.045a ÃsanÃny atha m­«ÂÃni mahÃnti vipulÃni ca 05,092.045c maïikäcanacitrÃïi samÃjahrus tatas tata÷ 05,092.046a te«u tatropavi«Âe«u g­hÅtÃrghe«u bhÃrata 05,092.046c ni«asÃdÃsane k­«ïo rÃjÃnaÓ ca yathÃsanam 05,092.047a du÷ÓÃsana÷ sÃtyakaye dadÃv Ãsanam uttamam 05,092.047c viviæÓatir dadau pÅÂhaæ käcanaæ k­tavarmaïe 05,092.048a avidÆre 'tha k­«ïasya karïaduryodhanÃv ubhau 05,092.048c ekÃsane mahÃtmÃnau ni«Ådatur amar«aïau 05,092.049a gÃndhÃrarÃja÷ Óakunir gÃndhÃrair abhirak«ita÷ 05,092.049c ni«asÃdÃsane rÃjà sahaputro viÓÃæ pate 05,092.050a viduro maïipÅÂhe tu ÓuklaspardhyÃjinottare 05,092.050c saæsp­Óann Ãsanaæ Óaurer mahÃmatir upÃviÓat 05,092.051a cirasya d­«Âvà dÃÓÃrhaæ rÃjÃna÷ sarvapÃrthivÃ÷ 05,092.051c am­tasyeva nÃt­pyan prek«amÃïà janÃrdanam 05,092.052a atasÅpu«pasaækÃÓa÷ pÅtavÃsà janÃrdana÷ 05,092.052c vyabhrÃjata sabhÃmadhye hemnÅvopahito maïi÷ 05,092.053a tatas tÆ«ïÅæ sarvam ÃsÅd govindagatamÃnasam 05,092.053c na tatra kaÓ cit kiæ cid dhi vyÃjahÃra pumÃn kva cit 05,093.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,093.001a te«v ÃsÅne«u sarve«u tÆ«ïÅæbhÆte«u rÃjasu 05,093.001c vÃkyam abhyÃdade k­«ïa÷ sudaæ«Âro dundubhisvana÷ 05,093.002a jÅmÆta iva gharmÃnte sarvÃæ saæÓrÃvayan sabhÃm 05,093.002c dh­tarëÂram abhiprek«ya samabhëata mÃdhava÷ 05,093.003a kurÆïÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca Óama÷ syÃd iti bhÃrata 05,093.003c aprayatnena vÅrÃïÃm etad yatitum Ãgata÷ 05,093.004a rÃjan nÃnyat pravaktavyaæ tava ni÷Óreyasaæ vaca÷ 05,093.004c viditaæ hy eva te sarvaæ veditavyam ariædama 05,093.005a idam adya kulaæ Óre«Âhaæ sarvarÃjasu pÃrthiva 05,093.005b*0424_01 tvan nimittaæ viÓe«eïa neha yuktaæ viÓi«yate 05,093.005c Órutav­ttopasaæpannaæ sarvai÷ samuditaæ guïai÷ 05,093.006a k­pÃnukampà kÃruïyam Ãn­Óaæsyaæ ca bhÃrata 05,093.006c tathÃrjavaæ k«amà satyaæ kuru«v etad viÓi«yate 05,093.007a tasminn evaævidhe rÃjan kule mahati ti«Âhati 05,093.007c tvannimittaæ viÓe«eïa neha yuktam asÃæpratam 05,093.008a tvaæ hi vÃrayità Óre«Âha÷ kurÆïÃæ kurusattama 05,093.008c mithyà pracaratÃæ tÃta bÃhye«v Ãbhyantare«u ca 05,093.009a te putrÃs tava kauravya duryodhanapurogamÃ÷ 05,093.009c dharmÃrthau p­«Âhata÷ k­tvà pracaranti n­Óaæsavat 05,093.010a aÓi«Âà gatamaryÃdà lobhena h­tacetasa÷ 05,093.010c sve«u bandhu«u mukhye«u tad vettha bharatar«abha 05,093.011a seyam Ãpan mahÃghorà kuru«v eva samutthità 05,093.011c upek«yamÃïà kauravya p­thivÅæ ghÃtayi«yati 05,093.012a Óakyà ceyaæ Óamayituæ tvaæ ced icchasi bhÃrata 05,093.012c na du«karo hy atra Óamo mato me bharatar«abha 05,093.013a tvayy adhÅna÷ Óamo rÃjan mayi caiva viÓÃæ pate 05,093.013b*0425_01 sahabhÆtÃs tathaivaite sarvanÃÓÃya bhÃrata 05,093.013c putrÃn sthÃpaya kauravya sthÃpayi«yÃmy ahaæ parÃn 05,093.013d*0426_01 hitaæ hi dhÃrtarëÂrÃïÃæ pÃï¬avÃnÃæ tathà hitam 05,093.013d*0426_02 Óame prayatamÃnÃnÃæ tava ÓÃsanakÃÇk«iïÃm 05,093.014a Ãj¤Ã tava hi rÃjendra kÃryà putrai÷ sahÃnvayai÷ 05,093.014c hitaæ balavad apy e«Ãæ ti«ÂhatÃæ tava ÓÃsane 05,093.015a tava caiva hitaæ rÃjan pÃï¬avÃnÃm atho hitam 05,093.015c Óame prayatamÃnasya mama ÓÃsanakÃÇk«iïÃm 05,093.016a svayaæ ni«kalam Ãlak«ya saævidhatsva viÓÃæ pate 05,093.016c sahabhÆtÃs tu bharatÃs tavaiva syur janeÓvara 05,093.017a dharmÃrthayos ti«Âha rÃjan pÃï¬avair abhirak«ita÷ 05,093.017c na hi ÓakyÃs tathÃbhÆtà yatnÃd api narÃdhipa 05,093.018a na hi tvÃæ pÃï¬avair jetuæ rak«yamÃïaæ mahÃtmabhi÷ 05,093.018c indro 'pi devai÷ sahita÷ prasaheta kuto n­pÃ÷ 05,093.019a yatra bhÅ«maÓ ca droïaÓ ca k­pa÷ karïo viviæÓati÷ 05,093.019c aÓvatthÃmà vikarïaÓ ca somadatto 'tha bÃhlika÷ 05,093.020a saindhavaÓ ca kaliÇgaÓ ca kÃmbojaÓ ca sudak«iïa÷ 05,093.020c yudhi«Âhiro bhÅmasena÷ savyasÃcÅ yamau tathà 05,093.021a sÃtyakiÓ ca mahÃtejà yuyutsuÓ ca mahÃratha÷ 05,093.021b*0427_01 ko nu tÃn yudhi Óatrughna sahitÃn kurupÃï¬avai÷ 05,093.021c ko nu tÃn viparÅtÃtmà yudhyeta bharatar«abha 05,093.022a lokasyeÓvaratÃæ bhÆya÷ ÓatrubhiÓ cÃpradh­«yatÃm 05,093.022c prÃpsyasi tvam amitraghna sahita÷ kurupÃï¬avai÷ 05,093.023a tasya te p­thivÅpÃlÃs tvatsamÃ÷ p­thivÅpate 05,093.023c ÓreyÃæsaÓ caiva rÃjÃna÷ saædhÃsyante paraætapa 05,093.024a sa tvaæ putraiÓ ca pautraiÓ ca bhrÃt­bhi÷ pit­bhis tathà 05,093.024c suh­dbhi÷ sarvato gupta÷ sukhaæ Óak«yasi jÅvitum 05,093.025a etÃn eva purodhÃya satk­tya ca yathà purà 05,093.025c akhilÃæ bhok«yase sarvÃæ p­thivÅæ p­thivÅpate 05,093.026a etair hi sahita÷ sarvai÷ pÃï¬avai÷ svaiÓ ca bhÃrata 05,093.026c anyÃn vije«yase ÓatrÆn e«a svÃrthas tavÃkhila÷ 05,093.027a tair evopÃrjitÃæ bhÆmiæ bhok«yase ca paraætapa 05,093.027c yadi saæpatsyase putrai÷ sahÃmÃtyair narÃdhipa 05,093.028a saæyuge vai mahÃrÃja d­Óyate sumahÃn k«aya÷ 05,093.028c k«aye cobhayato rÃjan kaæ dharmam anupaÓyasi 05,093.029a pÃï¬avair nihatai÷ saækhye putrair vÃpi mahÃbalai÷ 05,093.029c yad vindethÃ÷ sukhaæ rÃjaæs tad brÆhi bharatar«abha 05,093.030a ÓÆrÃÓ ca hi k­tÃstrÃÓ ca sarve yuddhÃbhikÃÇk«iïa÷ 05,093.030c pÃï¬avÃs tÃvakÃÓ caiva tÃn rak«a mahato bhayÃt 05,093.031a na paÓyema kurÆn sarvÃn pÃï¬avÃæÓ caiva saæyuge 05,093.031c k«ÅïÃn ubhayata÷ ÓÆrÃn rathebhyo rathibhir hatÃn 05,093.032a samavetÃ÷ p­thivyÃæ hi rÃjÃno rÃjasattama 05,093.032c amar«avaÓam Ãpannà nÃÓayeyur imÃ÷ prajÃ÷ 05,093.033a trÃhi rÃjann imaæ lokaæ na naÓyeyur imÃ÷ prajÃ÷ 05,093.033c tvayi prak­tim Ãpanne Óe«aæ syÃt kurunandana 05,093.034a Óuklà vadÃnyà hrÅmanta ÃryÃ÷ puïyÃbhijÃtaya÷ 05,093.034c anyonyasacivà rÃjaæs tÃn pÃhi mahato bhayÃt 05,093.035a Óiveneme bhÆmipÃlÃ÷ samÃgamya parasparam 05,093.035c saha bhuktvà ca pÅtvà ca pratiyÃntu yathÃg­ham 05,093.036a suvÃsasa÷ sragviïaÓ ca satk­tya bharatar«abha 05,093.036c amar«ÃæÓ ca nirÃk­tya vairÃïi ca paraætapa 05,093.037a hÃrdaæ yat pÃï¬ave«v ÃsÅt prÃpte 'sminn Ãyu«a÷ k«aye 05,093.037c tad eva te bhavatv adya ÓaÓvac ca bharatar«abha 05,093.038a bÃlà vihÅnÃ÷ pitrà te tvayaiva parivardhitÃ÷ 05,093.038c tÃn pÃlaya yathÃnyÃyaæ putrÃæÓ ca bharatar«abha 05,093.039a bhavataiva hi rak«yÃs te vyasane«u viÓe«ata÷ 05,093.039c mà te dharmas tathaivÃrtho naÓyeta bharatar«abha 05,093.040a Ãhus tvÃæ pÃï¬avà rÃjann abhivÃdya prasÃdya ca 05,093.040c bhavata÷ ÓÃsanÃd du÷kham anubhÆtaæ sahÃnugai÷ 05,093.041a dvÃdaÓemÃni var«Ãïi vane nirvyu«itÃni na÷ 05,093.041c trayodaÓaæ tathÃj¤Ãtai÷ sajane parivatsaram 05,093.042a sthÃtà na÷ samaye tasmin piteti k­taniÓcayÃ÷ 05,093.042c nÃhÃsma samayaæ tÃta tac ca no brÃhmaïà vidu÷ 05,093.043a tasmin na÷ samaye ti«Âha sthitÃnÃæ bharatar«abha 05,093.043c nityaæ saækleÓità rÃjan svarÃjyÃæÓaæ labhemahi 05,093.044a tvaæ dharmam arthaæ yu¤jÃna÷ samyaÇ nas trÃtum arhasi 05,093.044c gurutvaæ bhavati prek«ya bahÆn kleÓÃæs titik«mahe 05,093.045a sa bhavÃn mÃt­pit­vad asmÃsu pratipadyatÃm 05,093.045c guror garÅyasÅ v­ttir yà ca Ói«yasya bhÃrata 05,093.045d*0428_01 vartÃmahe tvayi ca tÃæ tvaæ ca vartasva nas tathà 05,093.046a pitrà sthÃpayitavyà hi vayam utpatham ÃsthitÃ÷ 05,093.046c saæsthÃpaya pathi«v asmÃæs ti«Âha rÃjan svavartmani 05,093.047a ÃhuÓ cemÃæ pari«adaæ putrÃs te bharatar«abha 05,093.047c dharmaj¤e«u sabhÃsatsu neha yuktam asÃæpratam 05,093.048a yatra dharmo hy adharmeïa satyaæ yatrÃn­tena ca 05,093.048c hanyate prek«amÃïÃnÃæ hatÃs tatra sabhÃsada÷ 05,093.049a viddho dharmo hy adharmeïa sabhÃæ yatra prapadyate 05,093.049c na cÃsya Óalyaæ k­ntanti viddhÃs tatra sabhÃsada÷ 05,093.049e dharma etÃn Ãrujati yathà nady anukÆlajÃn 05,093.050a ye dharmam anupaÓyantas tÆ«ïÅæ dhyÃyanta Ãsate 05,093.050c te satyam Ãhur dharmaæ ca nyÃyyaæ ca bharatar«abha 05,093.051a Óakyaæ kim anyad vaktuæ te dÃnÃd anyaj janeÓvara 05,093.051c bruvantu và mahÅpÃlÃ÷ sabhÃyÃæ ye samÃsate 05,093.051e dharmÃrthau saæpradhÃryaiva yadi satyaæ bravÅmy aham 05,093.052a pramu¤cemÃn m­tyupÃÓÃt k«atriyÃn k«atriyar«abha 05,093.052c praÓÃmya bharataÓre«Âha mà manyuvaÓam anvagÃ÷ 05,093.053a pitryaæ tebhya÷ pradÃyÃæÓaæ pÃï¬avebhyo yathocitam 05,093.053c tata÷ saputra÷ siddhÃrtho bhuÇk«va bhogÃn paraætapa 05,093.054a ajÃtaÓatruæ jÃnÅ«e sthitaæ dharme satÃæ sadà 05,093.054c saputre tvayi v­ttiæ ca vartate yÃæ narÃdhipa 05,093.055a dÃhitaÓ ca nirastaÓ ca tvÃm evopÃÓrita÷ puna÷ 05,093.055c indraprasthaæ tvayaivÃsau saputreïa vivÃsita÷ 05,093.056a sa tatra nivasan sarvÃn vaÓam ÃnÅya pÃrthivÃn 05,093.056c tvanmukhÃn akarod rÃjan na ca tvÃm atyavartata 05,093.057a tasyaivaæ vartamÃnasya saubalena jihÅr«atà 05,093.057c rëÂrÃïi dhanadhÃnyaæ ca prayukta÷ paramopadhi÷ 05,093.058a sa tÃm avasthÃæ saæprÃpya k­«ïÃæ prek«ya sabhÃgatÃm 05,093.058c k«atradharmÃd ameyÃtmà nÃkampata yudhi«Âhira÷ 05,093.059a ahaæ tu tava te«Ãæ ca Óreya icchÃmi bhÃrata 05,093.059c dharmÃd arthÃt sukhÃc caiva mà rÃjan nÅnaÓa÷ prajÃ÷ 05,093.060a anartham arthaæ manvÃnà arthaæ vÃnartham Ãtmana÷ 05,093.060c lobhe 'tipras­tÃn putrÃn nig­hïÅ«va viÓÃæ pate 05,093.061a sthitÃ÷ ÓuÓrÆ«ituæ pÃrthÃ÷ sthità yoddhum ariædamÃ÷ 05,093.061c yat te pathyatamaæ rÃjaæs tasmiæs ti«Âha paraætapa 05,093.062a tad vÃkyaæ pÃrthivÃ÷ sarve h­dayai÷ samapÆjayan 05,093.062c na tatra kaÓ cid vaktuæ hi vÃcaæ prÃkrÃmad agrata÷ 05,094.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,094.001a tasminn abhihite vÃkye keÓavena mahÃtmanà 05,094.001c stimità h­«ÂaromÃïa Ãsan sarve sabhÃsada÷ 05,094.002a ka÷ svid uttaram etasmÃd vaktum utsahate pumÃn 05,094.002c iti sarve manobhis te cintayanti sma pÃrthivÃ÷ 05,094.003a tathà te«u ca sarve«u tÆ«ïÅæbhÆte«u rÃjasu 05,094.003c jÃmadagnya idaæ vÃkyam abravÅt kurusaæsadi 05,094.004a imÃm ekopamÃæ rÃja¤ Ó­ïu satyÃm aÓaÇkita÷ 05,094.004c tÃæ Órutvà Óreya Ãdatsva yadi sÃdhv iti manyase 05,094.005a rÃjà dambhodbhavo nÃma sÃrvabhauma÷ purÃbhavat 05,094.005c akhilÃæ bubhuje sarvÃæ p­thivÅm iti na÷ Órutam 05,094.006a sa sma nityaæ niÓÃpÃye prÃtar utthÃya vÅryavÃn 05,094.006c brÃhmaïÃn k«atriyÃæÓ caiva p­cchann Ãste mahÃratha÷ 05,094.007a asti kaÓ cid viÓi«Âo và madvidho và bhaved yudhi 05,094.007c ÓÆdro vaiÓya÷ k«atriyo và brÃhmaïo vÃpi Óastrabh­t 05,094.008a iti bruvann anvacarat sa rÃjà p­thivÅm imÃm 05,094.008c darpeïa mahatà matta÷ kaæ cid anyam acintayan 05,094.009a taæ sma vaidyà ak­païà brÃhmaïÃ÷ sarvato 'bhayÃ÷ 05,094.009c pratya«edhanta rÃjÃnaæ ÓlÃghamÃnaæ puna÷ puna÷ 05,094.010a prati«idhyamÃno 'py asak­t p­cchaty eva sa vai dvijÃn 05,094.010c abhimÃnÅ Óriyà mattas tam Æcur brÃhmaïÃs tadà 05,094.011a tapasvino mahÃtmÃno vedavratasamanvitÃ÷ 05,094.011c udÅryamÃïaæ rÃjÃnaæ krodhadÅptà dvijÃtaya÷ 05,094.011d*0429_01 tapasvinau mahÃtmÃnau vedapratyayadarÓakau 05,094.012a anekajananaæ sakhyaæ yayo÷ puru«asiæhayo÷ 05,094.012c tayos tvaæ na samo rÃjan bhavitÃsi kadà cana 05,094.013a evam ukta÷ sa rÃjà tu puna÷ papraccha tÃn dvijÃn 05,094.013c kva tau vÅrau kvajanmÃnau kiækarmÃïau ca kau ca tau 05,094.014 brÃhmaïà Æcu÷ 05,094.014a naro nÃrÃyaïaÓ caiva tÃpasÃv iti na÷ Órutam 05,094.014c ÃyÃtau mÃnu«e loke tÃbhyÃæ yudhyasva pÃrthiva 05,094.015a ÓrÆyate tau mahÃtmÃnau naranÃrÃyaïÃv ubhau 05,094.015c tapo ghoram anirdeÓyaæ tapyete gandhamÃdane 05,094.016 rÃma uvÃca 05,094.016a sa rÃjà mahatÅæ senÃæ yojayitvà «a¬aÇginÅm 05,094.016c am­«yamÃïa÷ saæprÃyÃd yatra tÃv aparÃjitau 05,094.017a sa gatvà vi«amaæ ghoraæ parvataæ gandhamÃdanam 05,094.017c m­gayÃïo 'nvagacchat tau tÃpasÃv aparÃjitau 05,094.018a tau d­«Âvà k«utpipÃsÃbhyÃæ k­Óau dhamanisaætatau 05,094.018c ÓÅtavÃtÃtapaiÓ caiva karÓitau puru«ottamau 05,094.018e abhigamyopasaæg­hya paryap­cchad anÃmayam 05,094.019a tam arcitvà mÆlaphalair Ãsanenodakena ca 05,094.019c nyamantrayetÃæ rÃjÃnaæ kiæ kÃryaæ kriyatÃm iti 05,094.019d*0430_01 tatas tÃm ÃnupÆrvÅæ sa punar evÃnvakÅrtayat 05,094.020 dambhodbhava uvÃca 05,094.020a bÃhubhyÃæ me jità bhÆmir nihatÃ÷ sarvaÓatrava÷ 05,094.020c bhavadbhyÃæ yuddham ÃkÃÇk«ann upayÃto 'smi parvatam 05,094.020e Ãtithyaæ dÅyatÃm etat kÃÇk«itaæ me ciraæ prati 05,094.021 naranÃrÃyaïÃv Æcatu÷ 05,094.021a apetakrodhalobho 'yam ÃÓramo rÃjasattama 05,094.021c na hy asminn ÃÓrame yuddhaæ kuta÷ Óastraæ kuto 'n­ju÷ 05,094.021e anyatra yuddham ÃkÃÇk«va bahava÷ k«atriyÃ÷ k«itau 05,094.022 rÃma uvÃca 05,094.022a ucyamÃnas tathÃpi sma bhÆya evÃbhyabhëata 05,094.022c puna÷ puna÷ k«amyamÃïa÷ sÃntvyamÃnaÓ ca bhÃrata 05,094.022e dambhodbhavo yuddham icchann Ãhvayaty eva tÃpasau 05,094.023a tato naras tv i«ÅkÃïÃæ mu«Âim ÃdÃya kaurava 05,094.023c abravÅd ehi yudhyasva yuddhakÃmuka k«atriya 05,094.024a sarvaÓastrÃïi cÃdatsva yojayasva ca vÃhinÅm 05,094.024c ahaæ hi te vine«yÃmi yuddhaÓraddhÃm ita÷ param 05,094.024d*0431_01 saænahyasva ca varmÃïi yÃni cÃnyÃni santi te 05,094.024d*0431_02 yad Ãhvayasi darpeïa brÃhmaïapramukhä janÃn 05,094.025 dambhodbhava uvÃca 05,094.025a yady etad astram asmÃsu yuktaæ tÃpasa manyase 05,094.025c etenÃpi tvayà yotsye yuddhÃrthÅ hy aham Ãgata÷ 05,094.026 rÃma uvÃca 05,094.026a ity uktvà Óaravar«eïa sarvata÷ samavÃkirat 05,094.026c dambhodbhavas tÃpasaæ taæ jighÃæsu÷ sahasainika÷ 05,094.027a tasya tÃn asyato ghorÃn i«Æn paratanucchida÷ 05,094.027c kadarthÅk­tya sa munir i«ÅkÃbhir apÃnudat 05,094.028a tato 'smai prÃs­jad ghoram ai«Åkam aparÃjita÷ 05,094.028c astram apratisaædheyaæ tad adbhutam ivÃbhavat 05,094.029a te«Ãm ak«Åïi karïÃæÓ ca nastakÃæÓ caiva mÃyayà 05,094.029c nimittavedhÅ sa munir i«ÅkÃbhi÷ samarpayat 05,094.030a sa d­«Âvà Óvetam ÃkÃÓam i«ÅkÃbhi÷ samÃcitam 05,094.030c pÃdayor nyapatad rÃjà svasti me 'stv iti cÃbravÅt 05,094.031a tam abravÅn naro rÃja¤ Óaraïya÷ Óaraïai«iïÃm 05,094.031c brahmaïyo bhava dharmÃtmà mà ca smaivaæ puna÷ k­thÃ÷ 05,094.031d*0432_01 naitÃd­k puru«o rÃjan k«atradharmam anusmaran 05,094.031d*0432_02 manasà n­paÓÃrdÆla bhavet purapuraæjaya÷ 05,094.032a mà ca darpasamÃvi«Âa÷ k«epsÅ÷ kÃæÓ cit kadà cana 05,094.032c alpÅyÃæsaæ viÓi«Âaæ và tat te rÃjan paraæ hitam 05,094.033a k­tapraj¤o vÅtalobho nirahaækÃra ÃtmavÃn 05,094.033c dÃnta÷ k«Ãnto m­du÷ k«ema÷ prajÃ÷ pÃlaya pÃrthiva 05,094.033d*0433_01 mà sma bhÆya÷ k«ipe÷ kaæ cid aviditvà balÃbalam 05,094.034a anuj¤Ãta÷ svasti gaccha maivaæ bhÆya÷ samÃcare÷ 05,094.034c kuÓalaæ brÃhmaïÃn p­ccher Ãvayor vacanÃd bh­Óam 05,094.035a tato rÃjà tayo÷ pÃdÃv abhivÃdya mahÃtmano÷ 05,094.035c pratyÃjagÃma svapuraæ dharmaæ caivÃcinod bh­Óam 05,094.036a sumahac cÃpi tat karma yan nareïa k­taæ purà 05,094.036c tato guïai÷ subahubhi÷ Óre«Âho nÃrÃyaïo 'bhavat 05,094.037a tasmÃd yÃvad dhanu÷Óre«Âhe gÃï¬Åve 'straæ na yujyate 05,094.037c tÃvat tvaæ mÃnam uts­jya gaccha rÃjan dhanaæjayam 05,094.038a kÃkudÅkaæ Óukaæ nÃkam ak«isaætarjanaæ tathà 05,094.038c saætÃnaæ nartanaæ ghoram Ãsyamodakam a«Âamam 05,094.039a etair viddhÃ÷ sarva eva maraïaæ yÃnti mÃnavÃ÷ 05,094.039b*0434_01 kÃmakrodhau lobhamohau madamÃnau tathaiva ca 05,094.039b*0434_02 mÃtsaryÃhaæk­tÅ caiva kramÃd eta udÃh­tÃ÷ 05,094.039c unmattÃÓ ca vice«Âante na«Âasaæj¤Ã vicetasa÷ 05,094.040a svapante ca plavante ca chardayanti ca mÃnavÃ÷ 05,094.040c mÆtrayante ca satataæ rudanti ca hasanti ca 05,094.041a asaækhyeyà guïÃ÷ pÃrthe tadviÓi«Âo janÃrdana÷ 05,094.041c tvam eva bhÆyo jÃnÃsi kuntÅputraæ dhanaæjayam 05,094.042a naranÃrÃyaïau yau tau tÃv evÃrjunakeÓavau 05,094.042c vijÃnÅhi mahÃrÃja pravÅrau puru«ar«abhau 05,094.042d*0435_01 nirmÃtà sarvalokÃnÃm ÅÓvara÷ sarvakarmak­t 05,094.042d*0435_02 yasya nÃrÃyaïo bandhur arjuno du÷saho yudhi 05,094.042d*0435_03 kas tam utsahate jetuæ tri«u loke«u bhÃrata 05,094.042d*0435_04 vÅraæ kapidhvajaæ ji«ïuæ yasya nÃsti samo yudhi 05,094.043a yady etad evaæ jÃnÃsi na ca mÃm atiÓaÇkase 05,094.043c ÃryÃæ matiæ samÃsthÃya ÓÃmya bhÃrata pÃï¬avai÷ 05,094.044a atha cen manyase Óreyo na me bhedo bhaved iti 05,094.044c praÓÃmya bharataÓre«Âha mà ca yuddhe mana÷ k­thÃ÷ 05,094.045a bhavatÃæ ca kuruÓre«Âha kulaæ bahumataæ bhuvi 05,094.045c tat tathaivÃstu bhadraæ te svÃrtham evÃnucintaya 05,095.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,095.001a jÃmadagnyavaca÷ Órutvà kaïvo 'pi bhagavÃn ­«i÷ 05,095.001c duryodhanam idaæ vÃkyam abravÅt kurusaæsadi 05,095.002a ak«ayaÓ cÃvyayaÓ caiva brahmà lokapitÃmaha÷ 05,095.002c tathaiva bhagavantau tau naranÃrÃyaïÃv ­«Å 05,095.003a ÃdityÃnÃæ hi sarve«Ãæ vi«ïur eka÷ sanÃtana÷ 05,095.003c ajayyaÓ cÃvyayaÓ caiva ÓÃÓvata÷ prabhur ÅÓvara÷ 05,095.004a nimittamaraïÃs tv anye candrasÆryau mahÅ jalam 05,095.004c vÃyur agnis tathÃkÃÓaæ grahÃs tÃrÃgaïÃs tathà 05,095.005a te ca k«ayÃnte jagato hitvà lokatrayaæ sadà 05,095.005c k«ayaæ gacchanti vai sarve s­jyante ca puna÷ puna÷ 05,095.006a muhÆrtamaraïÃs tv anye mÃnu«Ã m­gapak«iïa÷ 05,095.006c tiryagyonyaÓ ca ye cÃnye jÅvalokacarÃ÷ sm­tÃ÷ 05,095.007a bhÆyi«Âhena tu rÃjÃna÷ Óriyaæ bhuktvÃyu«a÷ k«aye 05,095.007c maraïaæ pratigacchanti bhoktuæ suk­tadu«k­tam 05,095.008a sa bhavÃn dharmaputreïa Óamaæ kartum ihÃrhati 05,095.008c pÃï¬avÃ÷ kuravaÓ caiva pÃlayantu vasuædharÃm 05,095.009a balavÃn aham ity eva na mantavyaæ suyodhana 05,095.009c balavanto hi balibhir d­Óyante puru«ar«abha 05,095.010a na balaæ balinÃæ madhye balaæ bhavati kaurava 05,095.010c balavanto hi te sarve pÃï¬avà devavikramÃ÷ 05,095.011a atrÃpy udÃharantÅmam itihÃsaæ purÃtanam 05,095.011c mÃtaler dÃtukÃmasya kanyÃæ m­gayato varam 05,095.012a matas trailokyarÃjasya mÃtalir nÃma sÃrathi÷ 05,095.012c tasyaikaiva kule kanyà rÆpato lokaviÓrutà 05,095.013a guïakeÓÅti vikhyÃtà nÃmnà sà devarÆpiïÅ 05,095.013c Óriyà ca vapu«Ã caiva striyo 'nyÃ÷ sÃtiricyate 05,095.014a tasyÃ÷ pradÃnasamayaæ mÃtali÷ saha bhÃryayà 05,095.014c j¤Ãtvà vimam­Óe rÃjaæs tatpara÷ paricintayan 05,095.015a dhik khalv alaghuÓÅlÃnÃm ucchritÃnÃæ yaÓasvinÃm 05,095.015c narÃïÃm ­ddhasattvÃnÃæ kule kanyÃprarohaïam 05,095.016a mÃtu÷ kulaæ pit­kulaæ yatra caiva pradÅyate 05,095.016c kulatrayaæ saæÓayitaæ kurute kanyakà satÃm 05,095.017a devamÃnu«alokau dvau mÃnasenaiva cak«u«Ã 05,095.017c avagÃhyaiva vicitau na ca me rocate vara÷ 05,095.018a na devÃn naiva ditijÃn na gandharvÃn na mÃnu«Ãn 05,095.018c arocayaæ varak­te tathaiva bahulÃn ­«Ån 05,095.019a bhÃryayà tu sa saæmantrya saha rÃtrau sudharmayà 05,095.019c mÃtalir nÃgalokÃya cakÃra gamane matim 05,095.020a na me devamanu«ye«u guïakeÓyÃ÷ samo vara÷ 05,095.020c rÆpato d­Óyate kaÓ cin nÃge«u bhavità dhruvam 05,095.021a ity Ãmantrya sudharmÃæ sa k­tvà cÃbhipradak«iïam 05,095.021c kanyÃæ Óirasy upÃghrÃya praviveÓa mahÅtalam 05,096.001 kaïva uvÃca 05,096.001a mÃtalis tu vrajan mÃrge nÃradena mahar«iïà 05,096.001c varuïaæ gacchatà dra«Âuæ samÃgacchad yad­cchayà 05,096.002a nÃrado 'thÃbravÅd enaæ kva bhavÃn gantum udyata÷ 05,096.002c svena và sÆta kÃryeïa ÓÃsanÃd và Óatakrato÷ 05,096.003a mÃtalir nÃradenaivaæ saæp­«Âa÷ pathi gacchatà 05,096.003c yathÃvat sarvam Ãca«Âa svakÃryaæ varuïaæ prati 05,096.004a tam uvÃcÃtha sa munir gacchÃva÷ sahitÃv iti 05,096.004c salileÓadid­k«Ãrtham aham apy udyato diva÷ 05,096.005a ahaæ te sarvam ÃkhyÃsye darÓayan vasudhÃtalam 05,096.005c d­«Âvà tatra varaæ kaæ cid rocayi«yÃva mÃtale 05,096.006a avagÃhya tato bhÆmim ubhau mÃtalinÃradau 05,096.006c dad­ÓÃte mahÃtmÃnau lokapÃlam apÃæ patim 05,096.007a tatra devar«isad­ÓÅæ pÆjÃæ prÃpa sa nÃrada÷ 05,096.007c mahendrasad­ÓÅæ caiva mÃtali÷ pratyapadyata 05,096.008a tÃv ubhau prÅtamanasau kÃryavattÃæ nivedya ha 05,096.008c varuïenÃbhyanuj¤Ãtau nÃgalokaæ viceratu÷ 05,096.009a nÃrada÷ sarvabhÆtÃnÃm antarbhÆminivÃsinÃm 05,096.009c jÃnaæÓ cakÃra vyÃkhyÃnaæ yantu÷ sarvam aÓe«ata÷ 05,096.010 nÃrada uvÃca 05,096.010a d­«Âas te varuïas tÃta putrapautrasamÃv­ta÷ 05,096.010c paÓyodakapate÷ sthÃnaæ sarvatobhadram ­ddhimat 05,096.011a e«a putro mahÃprÃj¤o varuïasyeha gopate÷ 05,096.011c e«a taæ ÓÅlav­ttena Óaucena ca viÓi«yate 05,096.012a e«o 'sya putro 'bhimata÷ pu«kara÷ pu«karek«aïa÷ 05,096.012c rÆpavÃn darÓanÅyaÓ ca somaputryà v­ta÷ pati÷ 05,096.013a jyotsnÃkÃlÅti yÃm Ãhur dvitÅyÃæ rÆpata÷ Óriyam 05,096.013c Ãdityasyaiva go÷ putro jye«Âha÷ putra÷ k­ta÷ sm­ta÷ 05,096.014a bhavanaæ paÓya vÃruïyà yad etat sarvakäcanam 05,096.014b*0436_01 e«Ã vai vÃruïÅ kanyà surà loke«u viÓrutà 05,096.014c yÃæ prÃpya suratÃæ prÃptÃ÷ surÃ÷ surapate÷ sakhe 05,096.015a etÃni h­tarÃjyÃnÃæ daiteyÃnÃæ sma mÃtale 05,096.015c dÅpyamÃnÃni d­Óyante sarvapraharaïÃny uta 05,096.016a ak«ayÃïi kilaitÃni vivartante sma mÃtale 05,096.016c anubhÃvaprayuktÃni surair avajitÃni ha 05,096.017a atra rÃk«asajÃtyaÓ ca bhÆtajÃtyaÓ ca mÃtale 05,096.017c divyapraharaïÃÓ cÃsan pÆrvadaivatanirmitÃ÷ 05,096.018a agnir e«a mahÃrci«mä jÃgarti varuïahrade 05,096.018c vai«ïavaæ cakram Ãviddhaæ vidhÆmena havi«matà 05,096.019a e«a gÃï¬ÅmayaÓ cÃpo lokasaæhÃrasaæbh­ta÷ 05,096.019c rak«yate daivatair nityaæ yatas tad gÃï¬ivaæ dhanu÷ 05,096.020a e«a k­tye samutpanne tat tad dhÃrayate balam 05,096.020c sahasraÓatasaækhyena prÃïena satataæ dhruvam 05,096.021a aÓÃsyÃn api ÓÃsty e«a rak«obandhu«u rÃjasu 05,096.021c s­«Âa÷ prathamajo daï¬o brahmaïà brahmavÃdinà 05,096.022a etac chatraæ narendrÃïÃæ mahac chakreïa bhëitam 05,096.022c putrÃ÷ salilarÃjasya dhÃrayanti mahodayam 05,096.023a etat salilarÃjasya chatraæ chatrag­he sthitam 05,096.023c sarvata÷ salilaæ ÓÅtaæ jÅmÆta iva var«ati 05,096.024a etac chatrÃt paribhra«Âaæ salilaæ somanirmalam 05,096.024c tamasà mÆrchitaæ yÃti yena nÃrchati darÓanam 05,096.025a bahÆny adbhutarÆpÃïi dra«ÂavyÃnÅha mÃtale 05,096.025c tava kÃryoparodhas tu tasmÃd gacchÃva mÃciram 05,097.001 nÃrada uvÃca 05,097.001a etat tu nÃgalokasya nÃbhisthÃne sthitaæ puram 05,097.001c pÃtÃlam iti vikhyÃtaæ daityadÃnavasevitam 05,097.002a idam adbhi÷ samaæ prÃptà ye ke cid dhruvajaÇgamÃ÷ 05,097.002c praviÓanto mahÃnÃdaæ nadanti bhayapŬitÃ÷ 05,097.003a atrÃsuro 'gni÷ satataæ dÅpyate vÃribhojana÷ 05,097.003c vyÃpÃreïa dh­tÃtmÃnaæ nibaddhaæ samabudhyata 05,097.004a atrÃm­taæ surai÷ pÅtvà nihitaæ nihatÃribhi÷ 05,097.004c ata÷ somasya hÃniÓ ca v­ddhiÓ caiva prad­Óyate 05,097.005a atra divyaæ hayaÓira÷ kÃle parvaïi parvaïi 05,097.005c utti«Âhati suvarïÃbhaæ vÃrbhir ÃpÆraya¤ jagat 05,097.006a yasmÃd atra samagrÃs tÃ÷ patanti jalamÆrtaya÷ 05,097.006c tasmÃt pÃtÃlam ity etat khyÃyate puram uttamam 05,097.007a airÃvato 'smÃt salilaæ g­hÅtvà jagato hita÷ 05,097.007c meghe«v Ãmu¤cate ÓÅtaæ yan mahendra÷ pravar«ati 05,097.008a atra nÃnÃvidhÃkÃrÃs timayo naikarÆpiïa÷ 05,097.008c apsu somaprabhÃæ pÅtvà vasanti jalacÃriïa÷ 05,097.009a atra sÆryÃæÓubhir bhinnÃ÷ pÃtÃlatalam ÃÓritÃ÷ 05,097.009c m­tà divasata÷ sÆta punar jÅvanti te niÓi 05,097.010a udaye nityaÓaÓ cÃtra candramà raÓmibhir v­ta÷ 05,097.010c am­taæ sp­Óya saæsparÓÃt saæjÅvayati dehina÷ 05,097.011a atra te 'dharmaniratà baddhÃ÷ kÃlena pŬitÃ÷ 05,097.011c daiteyà nivasanti sma vÃsavena h­taÓriya÷ 05,097.012a atra bhÆtapatir nÃma sarvabhÆtamaheÓvara÷ 05,097.012c bhÆtaye sarvabhÆtÃnÃm acarat tapa uttamam 05,097.013a atra govratino viprÃ÷ svÃdhyÃyÃmnÃyakarÓitÃ÷ 05,097.013c tyaktaprÃïà jitasvargà nivasanti mahar«aya÷ 05,097.014a yatratatraÓayo nityaæ yenakenacidÃÓita÷ 05,097.014c yenakenacidÃcchanna÷ sa govrata ihocyate 05,097.015a airÃvato nÃgarÃjo vÃmana÷ kumudo '¤jana÷ 05,097.015c prasÆtÃ÷ supratÅkasya vaæÓe vÃraïasattamÃ÷ 05,097.016a paÓya yady atra te kaÓ cid rocate guïato vara÷ 05,097.016c varayi«yÃva taæ gatvà yatnam ÃsthÃya mÃtale 05,097.017a aï¬am etaj jale nyastaæ dÅpyamÃnam iva Óriyà 05,097.017c à prajÃnÃæ nisargÃd vai nodbhidyati na sarpati 05,097.018a nÃsya jÃtiæ nisargaæ và kathyamÃnaæ Ó­ïomi vai 05,097.018c pitaraæ mÃtaraæ vÃpi nÃsya jÃnÃti kaÓ cana 05,097.019a ata÷ kila mahÃn agnir antakÃle samutthita÷ 05,097.019c dhak«yate mÃtale sarvaæ trailokyaæ sacarÃcaram 05,097.020 kaïva uvÃca 05,097.020a mÃtalis tv abravÅc chrutvà nÃradasyÃtha bhëitam 05,097.020c na me 'tra rocate kaÓ cid anyato vraja mÃciram 05,098.001 nÃrada uvÃca 05,098.001a hiraïyapuram ity etat khyÃtaæ puravaraæ mahat 05,098.001c daityÃnÃæ dÃnavÃnÃæ ca mÃyÃÓatavicÃriïÃm 05,098.002a analpena prayatnena nirmitaæ viÓvakarmaïà 05,098.002c mayena manasà s­«Âaæ pÃtÃlatalam ÃÓritam 05,098.003a atra mÃyÃsahasrÃïi vikurvÃïà mahaujasa÷ 05,098.003c dÃnavà nivasanti sma ÓÆrà dattavarÃ÷ purà 05,098.004a naite Óakreïa nÃnyena varuïena yamena và 05,098.004c Óakyante vaÓam Ãnetuæ tathaiva dhanadena ca 05,098.005a asurÃ÷ kÃlakha¤jÃÓ ca tathà vi«ïupadodbhavÃ÷ 05,098.005c nair­tà yÃtudhÃnÃÓ ca brahmavedodbhavÃÓ ca ye 05,098.006a daæ«Âriïo bhÅmarÆpÃÓ ca nivasanty Ãtmarak«iïa÷ 05,098.006c mÃyÃvÅryopasaæpannà nivasanty Ãtmarak«iïa÷ 05,098.007a nivÃtakavacà nÃma dÃnavà yuddhadurmadÃ÷ 05,098.007c jÃnÃsi ca yathà Óakro naitä Óaknoti bÃdhitum 05,098.008a bahuÓo mÃtale tvaæ ca tava putraÓ ca gomukha÷ 05,098.008c nirbhagno devarÃjaÓ ca sahaputra÷ ÓacÅpati÷ 05,098.009a paÓya veÓmÃni raukmÃïi mÃtale rÃjatÃni ca 05,098.009c karmaïà vidhiyuktena yuktÃny upagatÃni ca 05,098.010a vai¬ÆryaharitÃnÅva pravÃlarucirÃïi ca 05,098.010c arkasphaÂikaÓubhrÃïi vajrasÃrojjvalÃni ca 05,098.011a pÃrthivÃnÅva cÃbhÃnti punar nagamayÃni ca 05,098.011c ÓailÃnÅva ca d­Óyante tÃrakÃïÅva cÃpy uta 05,098.012a sÆryarÆpÃïi cÃbhÃnti dÅptÃgnisad­ÓÃni ca 05,098.012c maïijÃlavicitrÃïi prÃæÓÆni nibi¬Ãni ca 05,098.013a naitÃni Óakyaæ nirde«Âuæ rÆpato dravyatas tathà 05,098.013c guïataÓ caiva siddhÃni pramÃïaguïavanti ca 05,098.014a ÃkrŬÃn paÓya daityÃnÃæ tathaiva ÓayanÃny uta 05,098.014c ratnavanti mahÃrhÃïi bhÃjanÃny ÃsanÃni ca 05,098.015a jaladÃbhÃæs tathà ÓailÃæs toyaprasravaïÃnvitÃn 05,098.015c kÃmapu«paphalÃæÓ caiva pÃdapÃn kÃmacÃriïa÷ 05,098.016a mÃtale kaÓ cid atrÃpi rucitas te varo bhavet 05,098.016c atha vÃnyÃæ diÓaæ bhÆmer gacchÃva yadi manyase 05,098.017 kaïva uvÃca 05,098.017a mÃtalis tv abravÅd enaæ bhëamÃïaæ tathÃvidham 05,098.017c devar«e naiva me kÃryaæ vipriyaæ tridivaukasÃm 05,098.018a nityÃnu«aktavairà hi bhrÃtaro devadÃnavÃ÷ 05,098.018c aripak«eïa saæbandhaæ rocayi«yÃmy ahaæ katham 05,098.019a anyatra sÃdhu gacchÃvo dra«Âuæ nÃrhÃmi dÃnavÃn 05,098.019c jÃnÃmi tu tathÃtmÃnaæ ditsÃtmakamalaæ yathà 05,099.001 nÃrada uvÃca 05,099.001a ayaæ loka÷ suparïÃnÃæ pak«iïÃæ pannagÃÓinÃm 05,099.001c vikrame gamane bhÃre nai«Ãm asti pariÓrama÷ 05,099.002a vainateyasutai÷ sÆta «a¬bhis tatam idaæ kulam 05,099.002c sumukhena sunÃmnà ca sunetreïa suvarcasà 05,099.003a surÆpapak«irÃjena subalena ca mÃtale 05,099.003c vardhitÃni prasÆtyà vai vinatÃkulakart­bhi÷ 05,099.004a pak«irÃjÃbhijÃtyÃnÃæ sahasrÃïi ÓatÃni ca 05,099.004c kaÓyapasya tato vaæÓe jÃtair bhÆtivivardhanai÷ 05,099.005a sarve hy ete Óriyà yuktÃ÷ sarve ÓrÅvatsalak«aïÃ÷ 05,099.005c sarve Óriyam abhÅpsanto dhÃrayanti balÃny uta 05,099.006a karmaïà k«atriyÃÓ caite nirgh­ïà bhogibhojina÷ 05,099.006c j¤Ãtisaæk«ayakart­tvÃd brÃhmaïyaæ na labhanti vai 05,099.007a nÃmÃni cai«Ãæ vak«yÃmi yathà prÃdhÃnyata÷ Ó­ïu 05,099.007c mÃtale ÓlÃghyam etad dhi kulaæ vi«ïuparigraham 05,099.008a daivataæ vi«ïur ete«Ãæ vi«ïur eva parÃyaïam 05,099.008c h­di cai«Ãæ sadà vi«ïur vi«ïur eva gati÷ sadà 05,099.009a suvarïacƬo nÃgÃÓÅ dÃruïaÓ caï¬atuï¬aka÷ 05,099.009c analaÓ cÃnilaÓ caiva viÓÃlÃk«o 'tha kuï¬alÅ 05,099.010a kÃÓyapir dhvajavi«kambho vainateyo 'tha vÃmana÷ 05,099.010c vÃtavego diÓÃcak«ur nime«o nimi«as tathà 05,099.011a trivÃra÷ saptavÃraÓ ca vÃlmÅkir dvÅpakas tathà 05,099.011c daityadvÅpa÷ sariddvÅpa÷ sÃrasa÷ padmakesara÷ 05,099.012a sumukha÷ sukhaketuÓ ca citrabarhas tathÃnagha÷ 05,099.012c meghak­t kumudo dak«a÷ sarpÃnta÷ somabhojana÷ 05,099.013a gurubhÃra÷ kapotaÓ ca sÆryanetraÓ cirÃntaka÷ 05,099.013c vi«ïudhanvà kumÃraÓ ca paribarho haris tathà 05,099.014a susvaro madhuparkaÓ ca hemavarïas tathaiva ca 05,099.014c malayo mÃtariÓvà ca niÓÃkaradivÃkarau 05,099.015a ete pradeÓamÃtreïa mayoktà garu¬ÃtmajÃ÷ 05,099.015c prÃdhÃnyato 'tha yaÓasà kÅrtitÃ÷ prÃïataÓ ca te 05,099.016a yady atra na ruci÷ kà cid ehi gacchÃva mÃtale 05,099.016c taæ nayi«yÃmi deÓaæ tvÃæ ruciæ yatropalapsyase 05,100.001 nÃrada uvÃca 05,100.001a idaæ rasÃtalaæ nÃma saptamaæ p­thivÅtalam 05,100.001c yatrÃste surabhir mÃtà gavÃm am­tasaæbhavà 05,100.002a k«arantÅ satataæ k«Åraæ p­thivÅsÃrasaæbhavam 05,100.002c «aïïÃæ rasÃnÃæ sÃreïa rasam ekam anuttamam 05,100.003a am­tenÃbhit­ptasya sÃram udgirata÷ purà 05,100.003c pitÃmahasya vadanÃd udati«Âhad anindità 05,100.004a yasyÃ÷ k«Årasya dhÃrÃyà nipatantyà mahÅtale 05,100.004c hrada÷ k­ta÷ k«Åranidhi÷ pavitraæ param uttamam 05,100.005a pu«pitasyeva phenasya paryantam anuve«Âitam 05,100.005c pibanto nivasanty atra phenapà munisattamÃ÷ 05,100.006a phenapà nÃma nÃmnà te phenÃhÃrÃÓ ca mÃtale 05,100.006c ugre tapasi vartante ye«Ãæ bibhyati devatÃ÷ 05,100.007a asyÃÓ catasro dhenvo 'nyà dik«u sarvÃsu mÃtale 05,100.007c nivasanti diÓÃpÃlyo dhÃrayantyo diÓa÷ sm­tÃ÷ 05,100.008a pÆrvÃæ diÓaæ dhÃrayate surÆpà nÃma saurabhÅ 05,100.008c dak«iïÃæ haæsakà nÃma dhÃrayaty aparÃæ diÓam 05,100.009a paÓcimà vÃruïÅ dik ca dhÃryate vai subhadrayà 05,100.009c mahÃnubhÃvayà nityaæ mÃtale viÓvarÆpayà 05,100.010a sarvakÃmadughà nÃma dhenur dhÃrayate diÓam 05,100.010c uttarÃæ mÃtale dharmyÃæ tathailavilasaæj¤itÃm 05,100.011a ÃsÃæ tu payasà miÓraæ payo nirmathya sÃgare 05,100.011c manthÃnaæ mandaraæ k­tvà devair asurasaæhitai÷ 05,100.012a uddh­tà vÃruïÅ lak«mÅr am­taæ cÃpi mÃtale 05,100.012c uccai÷ÓravÃÓ cÃÓvarÃjo maïiratnaæ ca kaustubham 05,100.013a sudhÃhÃre«u ca sudhÃæ svadhÃbhoji«u ca svadhÃm 05,100.013c am­taæ cÃm­tÃÓe«u surabhi÷ k«arate paya÷ 05,100.014a atra gÃthà purà gÅtà rasÃtalanivÃsibhi÷ 05,100.014c paurÃïÅ ÓrÆyate loke gÅyate yà manÅ«ibhi÷ 05,100.015a na nÃgaloke na svarge na vimÃne trivi«Âape 05,100.015c parivÃsa÷ sukhas tÃd­g rasÃtalatale yathà 05,101.001 nÃrada uvÃca 05,101.001a iyaæ bhogavatÅ nÃma purÅ vÃsukipÃlità 05,101.001c yÃd­ÓÅ devarÃjasya purÅvaryÃmarÃvatÅ 05,101.002a e«a Óe«a÷ sthito nÃgo yeneyaæ dhÃryate sadà 05,101.002c tapasà lokamukhyena prabhÃvamahatà mahÅ 05,101.003a ÓvetoccayanibhÃkÃro nÃnÃvidhavibhÆ«aïa÷ 05,101.003c sahasraæ dhÃrayan mÆrdhnÃæ jvÃlÃjihvo mahÃbala÷ 05,101.004a iha nÃnÃvidhÃkÃrà nÃnÃvidhavibhÆ«aïÃ÷ 05,101.004c surasÃyÃ÷ sutà nÃgà nivasanti gatavyathÃ÷ 05,101.005a maïisvastikacakrÃÇkÃ÷ kamaï¬alukalak«aïÃ÷ 05,101.005c sahasrasaækhyà balina÷ sarve raudrÃ÷ svabhÃvata÷ 05,101.006a sahasraÓirasa÷ ke cit ke cit pa¤caÓatÃnanÃ÷ 05,101.006c ÓataÓÅr«Ãs tathà ke cit ke cit triÓiraso 'pi ca 05,101.007a dvipa¤caÓirasa÷ ke cit ke cit saptamukhÃs tathà 05,101.007c mahÃbhogà mahÃkÃyÃ÷ parvatÃbhogabhogina÷ 05,101.008a bahÆnÅha sahasrÃïi prayutÃny arbudÃni ca 05,101.008c nÃgÃnÃm ekavaæÓÃnÃæ yathÃÓre«ÂhÃæs tu me Ó­ïu 05,101.009a vÃsukis tak«akaÓ caiva karkoÂakadhanaæjayau 05,101.009c kÃlÅyo nahu«aÓ caiva kambalÃÓvatarÃv ubhau 05,101.010a bÃhyakuï¬o maïir nÃgas tathaivÃpÆraïa÷ khaga÷ 05,101.010c vÃmanaÓ cailapatraÓ ca kukura÷ kukuïas tathà 05,101.011a Ãryako nandakaÓ caiva tathà kalaÓapotakau 05,101.011c kailÃsaka÷ pi¤jarako nÃgaÓ cairÃvatas tathà 05,101.012a sumanomukho dadhimukha÷ ÓaÇkho nandopanandakau 05,101.012c Ãpta÷ koÂanakaÓ caiva ÓikhÅ ni«ÂhÆrikas tathà 05,101.013a tittirir hastibhadraÓ ca kumudo mÃlyapiï¬aka÷ 05,101.013c dvau padmau puï¬arÅkaÓ ca pu«po mudgaraparïaka÷ 05,101.014a karavÅra÷ pÅÂharaka÷ saæv­tto v­tta eva ca 05,101.014c piï¬Ãro bilvapatraÓ ca mÆ«ikÃda÷ ÓirÅ«aka÷ 05,101.015a dilÅpa÷ ÓaÇkhaÓÅr«aÓ ca jyoti«ko 'thÃparÃjita÷ 05,101.015c kauravyo dh­tarëÂraÓ ca kumÃra÷ kuÓakas tathà 05,101.016a virajà dhÃraïaÓ caiva subÃhur mukharo jaya÷ 05,101.016c badhirÃndhau vikuï¬aÓ ca virasa÷ surasas tathà 05,101.017a ete cÃnye ca bahava÷ kaÓyapasyÃtmajÃ÷ sm­tÃ÷ 05,101.017c mÃtale paÓya yady atra kaÓ cit te rocate vara÷ 05,101.018 kaïva uvÃca 05,101.018a mÃtalis tv ekam avyagra÷ satataæ saænirÅk«ya vai 05,101.018c papraccha nÃradaæ tatra prÅtimÃn iva cÃbhavat 05,101.018d*0437_01 mahar«e Óaæsa me sarvaæ p­cchato j¤Ãtum icchata÷ 05,101.018d*0437_02 karÃmalakavat sarvaæ tava j¤Ãnaæ mahÃmune 05,101.019a sthito ya e«a purata÷ kauravyasyÃryakasya ca 05,101.019c dyutimÃn darÓanÅyaÓ ca kasyai«a kulanandana÷ 05,101.020a ka÷ pità jananÅ cÃsya katamasyai«a bhogina÷ 05,101.020c vaæÓasya kasyai«a mahÃn ketubhÆta iva sthita÷ 05,101.021a praïidhÃnena dhairyeïa rÆpeïa vayasà ca me 05,101.021c mana÷ pravi«Âo devar«e guïakeÓyÃ÷ patir vara÷ 05,101.022a mÃtaliæ prÅtimanasaæ d­«Âvà sumukhadarÓanÃt 05,101.022c nivedayÃm Ãsa tadà mÃhÃtmyaæ janma karma ca 05,101.023a airÃvatakule jÃta÷ sumukho nÃma nÃgarà05,101.023c Ãryakasya mata÷ pautro dauhitro vÃmanasya ca 05,101.024a etasya hi pità nÃgaÓ cikuro nÃma mÃtale 05,101.024c nacirÃd vainateyena pa¤catvam upapÃdita÷ 05,101.025a tato 'bravÅt prÅtamanà mÃtalir nÃradaæ vaca÷ 05,101.025c e«a me rucitas tÃta jÃmÃtà bhujagottama÷ 05,101.026a kriyatÃm atra yatno hi prÅtimÃn asmy anena vai 05,101.026c asya nÃgapater dÃtuæ priyÃæ duhitaraæ mune 05,102.000*0438_00 kaïva÷ 05,102.000*0438_01 mÃtaler vacanaæ Órutvà nÃrado munisattama÷ 05,102.000*0438_02 abravÅn nÃgarÃjÃnam Ãryakaæ kurunandana 05,102.001 nÃrada uvÃca 05,102.001a sÆto 'yaæ mÃtalir nÃma Óakrasya dayita÷ suh­t 05,102.001c Óuci÷ ÓÅlaguïopetas tejasvÅ vÅryavÃn balÅ 05,102.002a ÓakrasyÃyaæ sakhà caiva mantrÅ sÃrathir eva ca 05,102.002c alpÃntaraprabhÃvaÓ ca vÃsavena raïe raïe 05,102.003a ayaæ harisahasreïa yuktaæ jaitraæ rathottamam 05,102.003c devÃsure«u yuddhe«u manasaiva niyacchati 05,102.004a anena vijitÃn aÓvair dorbhyÃæ jayati vÃsava÷ 05,102.004c anena prah­te pÆrvaæ balabhit praharaty uta 05,102.005a asya kanyà varÃrohà rÆpeïÃsad­ÓÅ bhuvi 05,102.005c sattvaÓÅlaguïopetà guïakeÓÅti viÓrutà 05,102.006a tasyÃsya yatnÃc caratas trailokyam amaradyute 05,102.006c sumukho bhavata÷ pautro rocate duhitu÷ pati÷ 05,102.007a yadi te rocate saumya bhujagottama mÃciram 05,102.007c kriyatÃm Ãryaka k«ipraæ buddhi÷ kanyÃpratigrahe 05,102.008a yathà vi«ïukule lak«mÅr yathà svÃhà vibhÃvaso÷ 05,102.008c kule tava tathaivÃstu guïakeÓÅ sumadhyamà 05,102.009a pautrasyÃrthe bhavÃæs tasmÃd guïakeÓÅæ pratÅcchatu 05,102.009c sad­ÓÅæ pratirÆpasya vÃsavasya ÓacÅm iva 05,102.010a pit­hÅnam api hy enaæ guïato varayÃmahe 05,102.010c bahumÃnÃc ca bhavatas tathaivairÃvatasya ca 05,102.010e sumukhasya guïaiÓ caiva ÓÅlaÓaucadamÃdibhi÷ 05,102.011a abhigamya svayaæ kanyÃm ayaæ dÃtuæ samudyata÷ 05,102.011c mÃtales tasya saæmÃnaæ kartum arho bhavÃn api 05,102.012 kaïva uvÃca 05,102.012a sa tu dÅna÷ prah­«ÂaÓ ca prÃha nÃradam Ãryaka÷ 05,102.012c vriyamÃïe tathà pautre putre ca nidhanaæ gate 05,102.012d*0439_01 katham icchÃmi devar«e guïakeÓÅæ snu«Ãæ prati 05,102.013a na me naitad bahumataæ devar«e vacanaæ tava 05,102.013c sakhà Óakrasya saæyukta÷ kasyÃyaæ nepsito bhavet 05,102.014a kÃraïasya tu daurbalyÃc cintayÃmi mahÃmune 05,102.014c asya dehakaras tÃta mama putro mahÃdyute 05,102.014e bhak«ito vainateyena du÷khÃrtÃs tena vai vayam 05,102.015a punar eva ca tenoktaæ vainateyena gacchatà 05,102.015c mÃsenÃnyena sumukhaæ bhak«ayi«ya iti prabho 05,102.016a dhruvaæ tathà tad bhavità jÃnÅmas tasya niÓcayam 05,102.016c tena har«a÷ prana«Âo me suparïavacanena vai 05,102.016d*0440_00 kaïva÷ 05,102.016d*0440_01 Ãryakasya vaca÷ Órutvà garu¬aæ prati bhëitam 05,102.017a mÃtalis tv abravÅd enaæ buddhir atra k­tà mayà 05,102.017c jÃmÃt­bhÃvena v­ta÷ sumukhas tava putraja÷ 05,102.018a so 'yaæ mayà ca sahito nÃradena ca pannaga÷ 05,102.018c trilokeÓaæ surapatiæ gatvà paÓyatu vÃsavam 05,102.019a Óe«eïaivÃsya kÃryeïa praj¤ÃsyÃmy aham Ãyu«a÷ 05,102.019c suparïasya vighÃte ca prayati«yÃmi sattama 05,102.020a sumukhaÓ ca mayà sÃrdhaæ deveÓam abhigacchatu 05,102.020c kÃryasaæsÃdhanÃrthÃya svasti te 'stu bhujaægama 05,102.020d*0441_01 ÃryakeïÃbhyanuj¤Ãto gamyatÃm iti bhÃrata 05,102.021a tatas te sumukhaæ g­hya sarva eva mahaujasa÷ 05,102.021c dad­Óu÷ Óakram ÃsÅnaæ devarÃjaæ mahÃdyutim 05,102.022a saægatyà tatra bhagavÃn vi«ïur ÃsÅc caturbhuja÷ 05,102.022c tatas tat sarvam Ãcakhyau nÃrado mÃtaliæ prati 05,102.023a tata÷ puraædaraæ vi«ïur uvÃca bhuvaneÓvaram 05,102.023c am­taæ dÅyatÃm asmai kriyatÃm amarai÷ sama÷ 05,102.024a mÃtalir nÃradaÓ caiva sumukhaÓ caiva vÃsava 05,102.024c labhantÃæ bhavata÷ kÃmÃt kÃmam etaæ yathepsitam 05,102.025a puraædaro 'tha saæcintya vainateyaparÃkramam 05,102.025c vi«ïum evÃbravÅd enaæ bhavÃn eva dadÃtv iti 05,102.026 vi«ïur uvÃca 05,102.026a ÅÓas tvam asi lokÃnÃæ carÃïÃm acarÃÓ ca ye 05,102.026c tvayà dattam adattaæ ka÷ kartum utsahate vibho 05,102.027 kaïva uvÃca 05,102.027a prÃdÃc chakras tatas tasmai pannagÃyÃyur uttamam 05,102.027c na tv enam am­taprÃÓaæ cakÃra balav­trahà 05,102.028a labdhvà varaæ tu sumukha÷ sumukha÷ saæbabhÆva ha 05,102.028c k­tadÃro yathÃkÃmaæ jagÃma ca g­hÃn prati 05,102.029a nÃradas tv ÃryakaÓ caiva k­takÃryau mudà yutau 05,102.029c pratijagmatur abhyarcya devarÃjaæ mahÃdyutim 05,103.001 kaïva uvÃca 05,103.001a garu¬as tat tu ÓuÓrÃva yathÃv­ttaæ mahÃbala÷ 05,103.001c Ãyu÷pradÃnaæ Óakreïa k­taæ nÃgasya bhÃrata 05,103.002a pak«avÃtena mahatà ruddhvà tribhuvanaæ khaga÷ 05,103.002c suparïa÷ paramakruddho vÃsavaæ samupÃdravat 05,103.003 garu¬a uvÃca 05,103.003a bhagavan kim avaj¤ÃnÃt k«udhÃæ prati bhaye mama 05,103.003c kÃmakÃravaraæ dattvà punaÓ calitavÃn asi 05,103.004a nisargÃt sarvabhÆtÃnÃæ sarvabhÆteÓvareïa me 05,103.004c ÃhÃro vihito dhÃtrà kimarthaæ vÃryate tvayà 05,103.005a v­taÓ cai«a mahÃnÃga÷ sthÃpita÷ samayaÓ ca me 05,103.005c anena ca mayà deva bhartavya÷ prasavo mahÃn 05,103.006a etasmiæs tv anyathÃbhÆte nÃnyaæ hiæsitum utsahe 05,103.006c krŬase kÃmakÃreïa devarÃja yathecchakam 05,103.007a so 'haæ prÃïÃn vimok«yÃmi tathà parijano mama 05,103.007c ye ca bh­tyà mama g­he prÅtimÃn bhava vÃsava 05,103.007d*0442_00 kaïva uvÃca 05,103.007d*0442_01 Órutvà suparïavacanaæ sumukho durmukhas tadà 05,103.007d*0442_02 tyaktvà rÆpaæ vivarïas tu sarparÆpadharo 'bhavat 05,103.007d*0442_03 indra uvÃca 05,103.007d*0442_03 gatvà vi«ïusamÅpaæ tu pÃdapÅÂhaæ samÃÓli«at 05,103.007d*0442_04 na mayà k­taæ vainateya na mÃæ kroddhuæ tvam arhasi 05,103.007d*0442_05 dattÃbhaya÷ sa sumukho vi«ïunà prabhavi«ïunà 05,103.007d*0442_06 Órutvà puraædareïoktam uvÃca vinatÃsuta÷ 05,103.007d*0443_01 tata÷ puraædaro vÃkyam uvÃca garu¬aæ prati 05,103.008a etac caivÃham arhÃmi bhÆyaÓ ca balav­trahan 05,103.008c trailokyasyeÓvaro yo 'haæ parabh­tyatvam Ãgata÷ 05,103.009a tvayi ti«Âhati deveÓa na vi«ïu÷ kÃraïaæ mama 05,103.009c trailokyarÃja rÃjyaæ hi tvayi vÃsava ÓÃÓvatam 05,103.010a mamÃpi dak«asya sutà jananÅ kaÓyapa÷ pità 05,103.010c aham apy utsahe lokÃn samastÃn vo¬hum a¤jasà 05,103.011a asahyaæ sarvabhÆtÃnÃæ mamÃpi vipulaæ balam 05,103.011c mayÃpi sumahat karma k­taæ daiteyavigrahe 05,103.012a ÓrutaÓrÅ÷ ÓrutasenaÓ ca vivasvÃn rocanÃmukha÷ 05,103.012c prasabha÷ kÃlakÃk«aÓ ca mayÃpi ditijà hatÃ÷ 05,103.013a yat tu dhvajasthÃnagato yatnÃt paricarÃmy aham 05,103.013c vahÃmi caivÃnujaæ te tena mÃm avamanyase 05,103.014a ko 'nyo bhÃrasaho hy asti ko 'nyo 'sti balavattara÷ 05,103.014b*0444_01 so 'haæ pak«aikadeÓena k«obhaye sÃgarÃn api 05,103.014c mayà yo 'haæ viÓi«Âa÷ san vahÃmÅmaæ sabÃndhavam 05,103.015a avaj¤Ãya tu yat te 'haæ bhojanÃd vyaparopita÷ 05,103.015c tena me gauravaæ na«Âaæ tvattaÓ cÃsmÃc ca vÃsava 05,103.016a adityÃæ ya ime jÃtà balavikramaÓÃlina÷ 05,103.016c tvam e«Ãæ kila sarve«Ãæ viÓe«Ãd balavattara÷ 05,103.017a so 'haæ pak«aikadeÓena vahÃmi tvÃæ gataklama÷ 05,103.017c vim­Óa tvaæ Óanais tÃta ko nv atra balavÃn iti 05,103.018 kaïva uvÃca 05,103.018a tasya tad vacanaæ Órutvà khagasyodarkadÃruïam 05,103.018c ak«obhyaæ k«obhayaæs tÃrk«yam uvÃca rathacakrabh­t 05,103.019a garutman manyase ''tmÃnaæ balavantaæ sudurbalam 05,103.019c alam asmatsamak«aæ te stotum ÃtmÃnam aï¬aja 05,103.020a trailokyam api me k­tsnam aÓaktaæ dehadhÃraïe 05,103.020c aham evÃtmanÃtmÃnaæ vahÃmi tvÃæ ca dhÃraye 05,103.020d*0445_01 na tvaæ vahasi mÃæ dorbhyÃæ moghaæ tava vikatthanam 05,103.021a imaæ tÃvan mamaikaæ tvaæ bÃhuæ savyetaraæ vaha 05,103.021c yady enaæ dhÃrayasy ekaæ saphalaæ te vikatthitam 05,103.022a tata÷ sa bhagavÃæs tasya skandhe bÃhuæ samÃsajat 05,103.022b*0446_01 sp­«ÂamÃtro nakhÃgreïa garutmÃn kaÓyapÃtmaja÷ 05,103.022b*0447_01 svahastanyastabhÃro 'bhÆd dvayasya snehakÃraïÃt 05,103.022b*0448_01 Ãropitaæ samudvo¬huæ bhÃraæ taæ nÃÓakad balÃt 05,103.022c nipapÃta sa bhÃrÃrto vihvalo na«Âacetana÷ 05,103.023a yÃvÃn hi bhÃra÷ k­tsnÃyÃ÷ p­thivyÃ÷ parvatai÷ saha 05,103.023c ekasyà dehaÓÃkhÃyÃs tÃvad bhÃram amanyata 05,103.024a na tv enaæ pŬayÃm Ãsa balena balavattara÷ 05,103.024c tato hi jÅvitaæ tasya na vyanÅnaÓad acyuta÷ 05,103.025a vipak«a÷ srastakÃyaÓ ca vicetà vihvala÷ khaga÷ 05,103.025c mumoca patrÃïi tadà gurubhÃraprapŬita÷ 05,103.026a sa vi«ïuæ Óirasà pak«Å praïamya vinatÃsuta÷ 05,103.026c vicetà vihvalo dÅna÷ kiæ cid vacanam abravÅt 05,103.027a bhagavaæl lokasÃrasya sad­Óena vapu«matà 05,103.027c bhujena svairamuktena ni«pi«Âo 'smi mahÅtale 05,103.028a k«antum arhasi me deva vihvalasyÃlpacetasa÷ 05,103.028c baladÃhavidagdhasya pak«iïo dhvajavÃsina÷ 05,103.029a na vij¤Ãtaæ balaæ deva mayà te paramaæ vibho 05,103.029c tena manyÃmy ahaæ vÅryam Ãtmano 'sad­Óaæ parai÷ 05,103.030a tataÓ cakre sa bhagavÃn prasÃdaæ vai garutmata÷ 05,103.030c maivaæ bhÆya iti snehÃt tadà cainam uvÃca ha 05,103.030d*0449_01 pÃdÃÇgu«Âhena cik«epa sumukhaæ garu¬orasi 05,103.030d*0449_02 tata÷ prabh­ti rÃjendra saha sarpeïa vartate 05,103.030d*0449_03 evaæ vi«ïubalÃkrÃnto garvanÃÓam upÃgamat 05,103.030d*0449_04 garu¬o balavÃn rÃjan vainateyo mahÃyaÓÃ÷ 05,103.031a tathà tvam api gÃndhÃre yÃvat pÃï¬usutÃn raïe 05,103.031c nÃsÃdayasi tÃn vÅrÃæs tÃvaj jÅvasi putraka 05,103.032a bhÅma÷ praharatÃæ Óre«Âho vÃyuputro mahÃbala÷ 05,103.032c dhanaæjayaÓ cendrasuto na hanyÃtÃæ tu kaæ raïe 05,103.033a vi«ïur vÃyuÓ ca ÓakraÓ ca dharmas tau cÃÓvinÃv ubhau 05,103.033c ete devÃs tvayà kena hetunà Óakyam Åk«itum 05,103.034a tad alaæ te virodhena Óamaæ gaccha n­pÃtmaja 05,103.034c vÃsudevena tÅrthena kulaæ rak«itum arhasi 05,103.035a pratyak«o hy asya sarvasya nÃrado 'yaæ mahÃtapÃ÷ 05,103.035c mÃhÃtmyaæ yat tadà vi«ïor yo 'yaæ cakragadÃdhara÷ 05,103.036 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,103.036a duryodhanas tu tac chrutvà ni÷Óvasan bh­kuÂÅmukha÷ 05,103.036c rÃdheyam abhisaæprek«ya jahÃsa svanavat tadà 05,103.037a kadarthÅk­tya tad vÃkyam ­«e÷ kaïvasya durmati÷ 05,103.037c Æruæ gajakarÃkÃraæ tìayann idam abravÅt 05,103.038a yathaiveÓvaras­«Âo 'smi yad bhÃvi yà ca me gati÷ 05,103.038c tathà mahar«e vartÃmi kiæ pralÃpa÷ kari«yati 05,104.001 janamejaya uvÃca 05,104.001a anarthe jÃtanirbandhaæ parÃrthe lobhamohitam 05,104.001c anÃryake«v abhirataæ maraïe k­taniÓcayam 05,104.002a j¤ÃtÅnÃæ du÷khakartÃraæ bandhÆnÃæ Óokavardhanam 05,104.002c suh­dÃæ kleÓadÃtÃraæ dvi«atÃæ har«avardhanam 05,104.003a kathaæ nainaæ vimÃrgasthaæ vÃrayantÅha bÃndhavÃ÷ 05,104.003c sauh­dÃd và suh­tsnigdho bhagavÃn và pitÃmaha÷ 05,104.004 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,104.004a uktaæ bhagavatà vÃkyam uktaæ bhÅ«meïa yat k«amam 05,104.004c uktaæ bahuvidhaæ caiva nÃradenÃpi tac ch­ïu 05,104.005 nÃrada uvÃca 05,104.005a durlabho vai suh­c chrotà durlabhaÓ ca hita÷ suh­t 05,104.005c ti«Âhate hi suh­d yatra na bandhus tatra ti«Âhati 05,104.006a Órotavyam api paÓyÃmi suh­dÃæ kurunandana 05,104.006c na kartavyaÓ ca nirbandho nirbandho hi sudÃruïa÷ 05,104.007a atrÃpy udÃharantÅmam itihÃsaæ purÃtanam 05,104.007c yathà nirbandhata÷ prÃpto gÃlavena parÃjaya÷ 05,104.008a viÓvÃmitraæ tapasyantaæ dharmo jij¤Ãsayà purà 05,104.008c abhyagacchat svayaæ bhÆtvà vasi«Âho bhagavÃn ­«i÷ 05,104.009a saptar«ÅïÃm anyatamaæ ve«am ÃsthÃya bhÃrata 05,104.009c bubhuk«u÷ k«udhito rÃjann ÃÓramaæ kauÓikasya ha 05,104.010a viÓvÃmitro 'tha saæbhrÃnta÷ ÓrapayÃm Ãsa vai carum 05,104.010c paramÃnnasya yatnena na ca sa pratyapÃlayat 05,104.011a annaæ tena yadà bhuktam anyair dattaæ tapasvibhi÷ 05,104.011c atha g­hyÃnnam atyu«ïaæ viÓvÃmitro 'bhyupÃgamat 05,104.012a bhuktaæ me ti«Âha tÃvat tvam ity uktvà bhagavÃn yayau 05,104.012c viÓvÃmitras tato rÃjan sthita eva mahÃdyuti÷ 05,104.013a bhaktaæ prag­hya mÆrdhnà tad bÃhubhyÃæ pÃrÓvato 'gamat 05,104.013c sthita÷ sthÃïur ivÃbhyÃÓe niÓce«Âo mÃrutÃÓana÷ 05,104.014a tasya ÓuÓrÆ«aïe yatnam akarod gÃlavo muni÷ 05,104.014c gauravÃd bahumÃnÃc ca hÃrdena priyakÃmyayà 05,104.015a atha var«aÓate pÆrïe dharma÷ punar upÃgamat 05,104.015c vÃsi«Âhaæ ve«am ÃsthÃya kauÓikaæ bhojanepsayà 05,104.016a sa d­«Âvà Óirasà bhaktaæ dhriyamÃïaæ mahar«iïà 05,104.016c ti«Âhatà vÃyubhak«eïa viÓvÃmitreïa dhÅmatà 05,104.017a pratig­hya tato dharmas tathaivo«ïaæ tathà navam 05,104.017c bhuktvà prÅto 'smi viprar«e tam uktvà sa munir gata÷ 05,104.018a k«atrabhÃvÃd apagato brÃhmaïatvam upÃgata÷ 05,104.018c dharmasya vacanÃt prÅto viÓvÃmitras tadÃbhavat 05,104.019a viÓvÃmitras tu Ói«yasya gÃlavasya tapasvina÷ 05,104.019c ÓuÓrÆ«ayà ca bhaktyà ca prÅtimÃn ity uvÃca tam 05,104.019e anuj¤Ãto mayà vatsa yathe«Âaæ gaccha gÃlava 05,104.020a ity ukta÷ pratyuvÃcedaæ gÃlavo munisattamam 05,104.020c prÅto madhurayà vÃcà viÓvÃmitraæ mahÃdyutim 05,104.021a dak«iïÃæ kÃæ prayacchÃmi bhavate gurukarmaïi 05,104.021c dak«iïÃbhir upetaæ hi karma sidhyati mÃnavam 05,104.022a dak«iïÃnÃæ hi s­«ÂÃnÃm apavargeïa bhujyate 05,104.022c svarge kratuphalaæ sadbhir dak«iïà ÓÃntir ucyate 05,104.022e kim ÃharÃmi gurvarthaæ bravÅtu bhagavÃn iti 05,104.023a jÃnamÃnas tu bhagavä jita÷ ÓuÓrÆ«aïena ca 05,104.023c viÓvÃmitras tam asak­d gaccha gacchety acodayat 05,104.024a asak­d gaccha gaccheti viÓvÃmitreïa bhëita÷ 05,104.024c kiæ dadÃnÅti bahuÓo gÃlava÷ pratyabhëata 05,104.025a nirbandhatas tu bahuÓo gÃlavasya tapasvina÷ 05,104.025c kiæ cid Ãgatasaærambho viÓvÃmitro 'bravÅd idam 05,104.026a ekata÷ÓyÃmakarïÃnÃæ ÓatÃny a«Âau dadasva me 05,104.026c hayÃnÃæ candraÓubhrÃïÃæ gaccha gÃlava mÃciram 05,105.001 nÃrada uvÃca 05,105.001a evam uktas tadà tena viÓvÃmitreïa dhÅmatà 05,105.001c nÃste na Óete nÃhÃraæ kurute gÃlavas tadà 05,105.002a tvagasthibhÆto hariïaÓ cintÃÓokaparÃyaïa÷ 05,105.002c ÓocamÃno 'timÃtraæ sa dahyamÃnaÓ ca manyunà 05,105.002d*0450_01 gÃlavo du÷khito du÷khÃd vilalÃpa suyodhana 05,105.003a kuta÷ pu«ÂÃni mitrÃïi kuto 'rthÃ÷ saæcaya÷ kuta÷ 05,105.003c hayÃnÃæ candraÓubhrÃïÃæ ÓatÃny a«Âau kuto mama 05,105.004a kuto me bhojanaÓraddhà sukhaÓraddhà kutaÓ ca me 05,105.004c Óraddhà me jÅvitasyÃpi chinnà kiæ jÅvitena me 05,105.005a ahaæ pÃraæ samudrasya p­thivyà và paraæ parÃt 05,105.005c gatvÃtmÃnaæ vimu¤cÃmi kiæ phalaæ jÅvitena me 05,105.006a adhanasyÃk­tÃrthasya tyaktasya vividhai÷ phalai÷ 05,105.006c ­ïaæ dhÃrayamÃïasya kuta÷ sukham anÅhayà 05,105.007a suh­dÃæ hi dhanaæ bhuktvà k­tvà praïayam Åpsitam 05,105.007c pratikartum aÓaktasya jÅvitÃn maraïaæ varam 05,105.008a pratiÓrutya kari«yeti kartavyaæ tad akurvata÷ 05,105.008c mithyÃvacanadagdhasya i«ÂÃpÆrtaæ praïaÓyati 05,105.009a na rÆpam an­tasyÃsti nÃn­tasyÃsti saætati÷ 05,105.009c nÃn­tasyÃdhipatyaæ ca kuta eva gati÷ Óubhà 05,105.010a kuta÷ k­taghnasya yaÓa÷ kuta÷ sthÃnaæ kuta÷ sukham 05,105.010c aÓraddheya÷ k­taghno hi k­taghne nÃsti ni«k­ti÷ 05,105.011a na jÅvaty adhana÷ pÃpa÷ kuta÷ pÃpasya tantraïam 05,105.011c pÃpo dhruvam avÃpnoti vinÃÓaæ nÃÓayan k­tam 05,105.012a so 'haæ pÃpa÷ k­taghnaÓ ca k­païaÓ cÃn­to 'pi ca 05,105.012c guror ya÷ k­takÃrya÷ saæs tat karomi na bhëitam 05,105.012e so 'haæ prÃïÃn vimok«yÃmi k­tvà yatnam anuttamam 05,105.013a arthanà na mayà kà cit k­tapÆrvà divaukasÃm 05,105.013c mÃnayanti ca mÃæ sarve tridaÓà yaj¤asaæstare 05,105.014a ahaæ tu vibudhaÓre«Âhaæ devaæ tribhuvaneÓvaram 05,105.014c vi«ïuæ gacchÃmy ahaæ k­«ïaæ gatiæ gatimatÃæ varam 05,105.015a bhogà yasmÃt prati«Âhante vyÃpya sarvÃn surÃsurÃn 05,105.015c prayato dra«Âum icchÃmi mahÃyoginam avyayam 05,105.016a evam ukte sakhà tasya garu¬o vinatÃtmaja÷ 05,105.016c darÓayÃm Ãsa taæ prÃha saæh­«Âa÷ priyakÃmyayà 05,105.017a suh­d bhavÃn mama mata÷ suh­dÃæ ca mata÷ suh­t 05,105.017c ÅpsitenÃbhilëeïa yoktavyo vibhave sati 05,105.018a vibhavaÓ cÃsti me vipra vÃsavÃvarajo dvija 05,105.018c pÆrvam uktas tvadarthaæ ca k­ta÷ kÃmaÓ ca tena me 05,105.019a sa bhavÃn etu gacchÃva nayi«ye tvÃæ yathÃsukham 05,105.019c deÓaæ pÃraæ p­thivyà và gaccha gÃlava mÃciram 05,106.001 suparïa uvÃca 05,106.001a anuÓi«Âo 'smi devena gÃlavÃj¤Ãtayoninà 05,106.001c brÆhi kÃm anusaæyÃmi dra«Âuæ prathamato diÓam 05,106.002a pÆrvÃæ và dak«iïÃæ vÃham atha và paÓcimÃæ diÓam 05,106.002c uttarÃæ và dvijaÓre«Âha kuto gacchÃmi gÃlava 05,106.003a yasyÃm udayate pÆrvaæ sarvalokaprabhÃvana÷ 05,106.003c savità yatra saædhyÃyÃæ sÃdhyÃnÃæ vartate tapa÷ 05,106.004a yasyÃæ pÆrvaæ matir jÃtà yayà vyÃptam idaæ jagat 05,106.004c cak«u«Å yatra dharmasya yatra cai«a prati«Âhita÷ 05,106.005a hutaæ yatomukhair havyaæ sarpate sarvatodiÓam 05,106.005c etad dvÃraæ dvijaÓre«Âha divasasya tathÃdhvana÷ 05,106.006a yatra pÆrvaæ prasÆtà vai dÃk«Ãyaïya÷ prajÃ÷ striya÷ 05,106.006c yasyÃæ diÓi prav­ddhÃÓ ca kaÓyapasyÃtmasaæbhavÃ÷ 05,106.007a yatomÆlà surÃïÃæ ÓrÅr yatra Óakro 'bhya«icyata 05,106.007c surarÃjyena viprar«e devaiÓ cÃtra tapaÓ citam 05,106.008a etasmÃt kÃraïÃd brahman pÆrvety e«Ã dig ucyate 05,106.008c yasmÃt pÆrvatare kÃle pÆrvam e«Ãv­tà surai÷ 05,106.009a ata eva ca pÆrve«Ãæ pÆrvÃm ÃÓÃm avek«atÃm 05,106.009c pÆrvakÃryÃïi kÃryÃïi daivÃni sukham Åpsatà 05,106.010a atra vedä jagau pÆrvaæ bhagavÃæl lokabhÃvana÷ 05,106.010c atraivoktà savitrÃsÅt sÃvitrÅ brahmavÃdi«u 05,106.011a atra dattÃni sÆryeïa yajÆæ«i dvijasattama 05,106.011c atra labdhavarai÷ soma÷ surai÷ kratu«u pÅyate 05,106.012a atra t­ptà hutavahÃ÷ svÃæ yonim upabhu¤jate 05,106.012c atra pÃtÃlam ÃÓritya varuïa÷ Óriyam Ãpa ca 05,106.013a atra pÆrvaæ vasi«Âhasya paurÃïasya dvijar«abha 05,106.013c sÆtiÓ caiva prati«Âhà ca nidhanaæ ca prakÃÓate 05,106.014a oækÃrasyÃtra jÃyante sÆtayo daÓatÅr daÓa 05,106.014c pibanti munayo yatra havirdhÃne sma somapÃ÷ 05,106.015a prok«ità yatra bahavo varÃhÃdyà m­gà vane 05,106.015c Óakreïa yatra bhÃgÃrthe daivate«u prakalpitÃ÷ 05,106.016a atrÃhitÃ÷ k­taghnÃÓ ca mÃnu«ÃÓ cÃsurÃÓ ca ye 05,106.016c udayaæs tÃn hi sarvÃn vai krodhÃd dhanti vibhÃvasu÷ 05,106.017a etad dvÃraæ trilokasya svargasya ca sukhasya ca 05,106.017c e«a pÆrvo diÓÃbhÃgo viÓÃvainaæ yadÅcchasi 05,106.018a priyaæ kÃryaæ hi me tasya yasyÃsmi vacane sthita÷ 05,106.018c brÆhi gÃlava yÃsyÃmi Ó­ïu cÃpy aparÃæ diÓam 05,107.001 suparïa uvÃca 05,107.001a iyaæ vivasvatà pÆrvaæ Órautena vidhinà kila 05,107.001c gurave dak«iïà dattà dak«iïety ucyate 'tha dik 05,107.002a atra lokatrayasyÃsya pit­pak«a÷ prati«Âhita÷ 05,107.002c atro«mapÃnÃæ devÃnÃæ nivÃsa÷ ÓrÆyate dvija 05,107.003a atra viÓve sadà devÃ÷ pit­bhi÷ sÃrdham Ãsate 05,107.003c ijyamÃnÃ÷ sma loke«u saæprÃptÃs tulyabhÃgatÃm 05,107.004a etad dvitÅyaæ dharmasya dvÃram Ãcak«ate dvija 05,107.004c truÂiÓo lavaÓaÓ cÃtra gaïyate kÃlaniÓcaya÷ 05,107.005a atra devar«ayo nityaæ pit­lokar«ayas tathà 05,107.005c tathà rÃjar«aya÷ sarve nivasanti gatavyathÃ÷ 05,107.006a atra dharmaÓ ca satyaæ ca karma cÃtra niÓÃmyate 05,107.006c gatir e«Ã dvijaÓre«Âha karmaïÃtmÃvasÃdina÷ 05,107.007a e«Ã dik sà dvijaÓre«Âha yÃæ sarva÷ pratipadyate 05,107.007c v­tà tv anavabodhena sukhaæ tena na gamyate 05,107.008a nair­tÃnÃæ sahasrÃïi bahÆny atra dvijar«abha 05,107.008c s­«ÂÃni pratikÆlÃni dra«ÂavyÃny ak­tÃtmabhi÷ 05,107.009a atra mandaraku¤je«u viprar«isadane«u ca 05,107.009c gandharvà gÃnti gÃthà vai cittabuddhiharà dvija 05,107.010a atra sÃmÃni gÃthÃbhi÷ Órutvà gÅtÃni raivata÷ 05,107.010c gatadÃro gatÃmÃtyo gatarÃjyo vanaæ gata÷ 05,107.011a atra sÃvarïinà caiva yavakrÅtÃtmajena ca 05,107.011c maryÃdà sthÃpità brahman yÃæ sÆryo nÃtivartate 05,107.012a atra rÃk«asarÃjena paulastyena mahÃtmanà 05,107.012c rÃvaïena tapaÓ cÅrtvà surebhyo 'maratà v­tà 05,107.013a atra v­ttena v­tro 'pi ÓakraÓatrutvam ÅyivÃn 05,107.013c atra sarvÃsava÷ prÃptÃ÷ punar gacchanti pa¤cadhà 05,107.014a atra du«k­takarmÃïo narÃ÷ pacyanti gÃlava 05,107.014c atra vaitaraïÅ nÃma nadÅ vitaraïair v­tà 05,107.014e atra gatvà sukhasyÃntaæ du÷khasyÃntaæ prapadyate 05,107.015a atrÃv­tto dinakara÷ k«arate surasaæ paya÷ 05,107.015c këÂhÃæ cÃsÃdya dhÃni«ÂhÃæ himam uts­jate puna÷ 05,107.016a atrÃhaæ gÃlava purà k«udhÃrta÷ paricintayan 05,107.016c labdhavÃn yudhyamÃnau dvau b­hantau gajakacchapau 05,107.017a atra Óakradhanur nÃma sÆryÃj jÃto mahÃn ­«i÷ 05,107.017c vidur yaæ kapilaæ devaæ yenÃttÃ÷ sagarÃtmajÃ÷ 05,107.018a atra siddhÃ÷ Óivà nÃma brÃhmaïà vedapÃragÃ÷ 05,107.018c adhÅtya sakhilÃn vedÃn Ãlabhante yamak«ayam 05,107.019a atra bhogavatÅ nÃma purÅ vÃsukipÃlità 05,107.019c tak«akeïa ca nÃgena tathaivairÃvatena ca 05,107.020a atra niryÃïakÃle«u tama÷ saæprÃpyate mahat 05,107.020c abhedyaæ bhÃskareïÃpi svayaæ và k­«ïavartmanà 05,107.021a e«a tasyÃpi te mÃrga÷ paritÃpasya gÃlava 05,107.021c brÆhi me yadi gantavyaæ pratÅcÅæ Ó­ïu và mama 05,108.001 suparïa uvÃca 05,108.001a iyaæ dig dayità rÃj¤o varuïasya tu gopate÷ 05,108.001c sadà salilarÃjasya prati«Âhà cÃdir eva ca 05,108.002a atra paÓcÃd aha÷ sÆryo visarjayati bhÃ÷ svayam 05,108.002c paÓcimety abhivikhyÃtà dig iyaæ dvijasattama 05,108.003a yÃdasÃm atra rÃjyena salilasya ca guptaye 05,108.003c kaÓyapo bhagavÃn devo varuïaæ smÃbhya«ecayat 05,108.004a atra pÅtvà samastÃn vai varuïasya rasÃæs tu «a 05,108.004c jÃyate taruïa÷ soma÷ ÓuklasyÃdau tamisrahà 05,108.005a atra paÓcÃt k­tà daityà vÃyunà saæyatÃs tadà 05,108.005c ni÷Óvasanto mahÃnÃgair arditÃ÷ su«upur dvija 05,108.006a atra sÆryaæ praïayinaæ pratig­hïÃti parvata÷ 05,108.006c asto nÃma yata÷ saædhyà paÓcimà pratisarpati 05,108.007a ato rÃtriÓ ca nidrà ca nirgatà divasak«aye 05,108.007c jÃyate jÅvalokasya hartum ardham ivÃyu«a÷ 05,108.008a atra devÅæ ditiæ suptÃm ÃtmaprasavadhÃriïÅm 05,108.008c vigarbhÃm akaroc chakro yatra jÃto marudgaïa÷ 05,108.009a atra mÆlaæ himavato mandaraæ yÃti ÓÃÓvatam 05,108.009c api var«asahasreïa na cÃsyÃnto 'dhigamyate 05,108.010a atra käcanaÓailasya käcanÃmbuvahasya ca 05,108.010c udadhes tÅram ÃsÃdya surabhi÷ k«arate paya÷ 05,108.011a atra madhye samudrasya kabandha÷ pratid­Óyate 05,108.011c svarbhÃno÷ sÆryakalpasya somasÆryau jighÃæsata÷ 05,108.012a suvarïaÓiraso 'py atra hariromïa÷ pragÃyata÷ 05,108.012c ad­ÓyasyÃprameyasya ÓrÆyate vipulo dhvani÷ 05,108.013a atra dhvajavatÅ nÃma kumÃrÅ harimedhasa÷ 05,108.013c ÃkÃÓe ti«Âha ti«Âheti tasthau sÆryasya ÓÃsanÃt 05,108.014a atra vÃyus tathà vahnir Ãpa÷ khaæ caiva gÃlava 05,108.014c Ãhnikaæ caiva naiÓaæ ca du÷khasparÓaæ vimu¤cati 05,108.014e ata÷ prabh­ti sÆryasya tiryag Ãvartate gati÷ 05,108.015a atra jyotÅæ«i sarvÃïi viÓanty Ãdityamaï¬alam 05,108.015c a«ÂÃviæÓatirÃtraæ ca caÇkramya saha bhÃnunà 05,108.015e ni«patanti puna÷ sÆryÃt somasaæyogayogata÷ 05,108.016a atra nityaæ sravantÅnÃæ prabhava÷ sÃgarodaya÷ 05,108.016c atra lokatrayasyÃpas ti«Âhanti varuïÃÓrayÃ÷ 05,108.017a atra pannagarÃjasyÃpy anantasya niveÓanam 05,108.017c anÃdinidhanasyÃtra vi«ïo÷ sthÃnam anuttamam 05,108.018a atrÃnalasakhasyÃpi pavanasya niveÓanam 05,108.018c mahar«e÷ kaÓyapasyÃtra mÃrÅcasya niveÓanam 05,108.019a e«a te paÓcimo mÃrgo digdvÃreïa prakÅrtita÷ 05,108.019c brÆhi gÃlava gacchÃvo buddhi÷ kà dvijasattama 05,108.019d*0451_01 diktrayaæ te Órutaæ brahma¤ Ó­ïu cÃpy uttarÃæ diÓam 05,109.001 suparïa uvÃca 05,109.001a yasmÃd uttÃryate pÃpÃd yasmÃn ni÷Óreyaso 'Ónute 05,109.001c tasmÃd uttÃraïaphalÃd uttarety ucyate budhai÷ 05,109.002a uttarasya hiraïyasya parivÃpasya gÃlava 05,109.002c mÃrga÷ paÓcimapÆrvÃbhyÃæ digbhyÃæ vai madhyama÷ sm­ta÷ 05,109.003a asyÃæ diÓi vari«ÂhÃyÃm uttarÃyÃæ dvijar«abha 05,109.003c nÃsaumyo nÃvidheyÃtmà nÃdharmyo vasate jana÷ 05,109.004a atra nÃrÃyaïa÷ k­«ïo ji«ïuÓ caiva narottama÷ 05,109.004c badaryÃm ÃÓramapade tathà brahmà ca ÓÃÓvata÷ 05,109.005a atra vai himavatp­«Âhe nityam Ãste maheÓvara÷ 05,109.005b*0452_01 prak­tyà puru«a÷ sÃrdhaæ yugÃntÃgnisamaprabha÷ 05,109.005b*0452_02 na sa d­Óyo munigaïais tathà devai÷ savÃsavai÷ 05,109.005b*0452_03 gandharvayak«asiddhair và naranÃrÃyaïÃd ­te 05,109.005b*0452_04 atra vi«ïu÷ sahasrÃk«a÷ sahasracaraïo 'vyaya÷ 05,109.005b*0452_05 sahasraÓirasa÷ ÓrÅmÃn eka÷ paÓyati mÃyayà 05,109.005c atra rÃjyena viprÃïÃæ candramÃÓ cÃbhya«icyata 05,109.006a atra gaÇgÃæ mahÃdeva÷ patantÅæ gaganÃc cyutÃm 05,109.006c pratig­hya dadau loke mÃnu«e brahmavittama 05,109.007a atra devyà tapas taptaæ maheÓvaraparÅpsayà 05,109.007c atra kÃmaÓ ca ro«aÓ ca ÓailaÓ comà ca saæbabhu÷ 05,109.008a atra rÃk«asayak«ÃïÃæ gandharvÃïÃæ ca gÃlava 05,109.008c Ãdhipatyena kailÃse dhanado 'py abhi«ecita÷ 05,109.009a atra caitrarathaæ ramyam atra vaikhÃnasÃÓrama÷ 05,109.009c atra mandÃkinÅ caiva mandaraÓ ca dvijar«abha 05,109.010a atra saugandhikavanaæ nair­tair abhirak«yate 05,109.010c Óìvalaæ kadalÅskandham atra saætÃnakà nagÃ÷ 05,109.011a atra saæyamanityÃnÃæ siddhÃnÃæ svairacÃriïÃm 05,109.011c vimÃnÃny anurÆpÃïi kÃmabhogyÃni gÃlava 05,109.012a atra te ­«aya÷ sapta devÅ cÃrundhatÅ tathà 05,109.012c atra ti«Âhati vai svÃtir atrÃsyà udaya÷ sm­ta÷ 05,109.013a atra yaj¤aæ samÃruhya dhruvaæ sthÃtà pitÃmaha÷ 05,109.013c jyotÅæ«i candrasÆryau ca parivartanti nityaÓa÷ 05,109.014a atra gÃyantikÃdvÃraæ rak«anti dvijasattamÃ÷ 05,109.014c dhÃmà nÃma mahÃtmÃno munaya÷ satyavÃdina÷ 05,109.015a na te«Ãæ j¤Ãyate sÆtir nÃk­tir na tapaÓ citam 05,109.015c parivartasahasrÃïi kÃmabhogyÃni gÃlava 05,109.016a yathà yathà praviÓati tasmÃt parataraæ nara÷ 05,109.016c tathà tathà dvijaÓre«Âha pravilÅyati gÃlava 05,109.017a na tat kena cid anyena gatapÆrvaæ dvijar«abha 05,109.017c ­te nÃrÃyaïaæ devaæ naraæ và ji«ïum avyayam 05,109.018a atra kailÃsam ity uktaæ sthÃnam ailavilasya tat 05,109.018c atra vidyutprabhà nÃma jaj¤ire 'psaraso daÓa 05,109.019a atra vi«ïupadaæ nÃma kramatà vi«ïunà k­tam 05,109.019c trilokavikrame brahmann uttarÃæ diÓam ÃÓritam 05,109.020a atra rÃj¤Ã maruttena yaj¤ene«Âaæ dvijottama 05,109.020c uÓÅrabÅje viprar«e yatra jÃmbÆnadaæ sara÷ 05,109.021a jÅmÆtasyÃtra viprar«er upatasthe mahÃtmana÷ 05,109.021c sÃk«Ãd dhaimavata÷ puïyo vimala÷ kamalÃkara÷ 05,109.022a brÃhmaïe«u ca yat k­tsnaæ svantaæ k­tvà dhanaæ mahat 05,109.022c vavre vanaæ mahar«i÷ sa jaimÆtaæ tad vanaæ tata÷ 05,109.023a atra nityaæ diÓÃpÃlÃ÷ sÃyaæ prÃtar dvijar«abha 05,109.023c kasya kÃryaæ kim iti vai parikroÓanti gÃlava 05,109.024a evam e«Ã dvijaÓre«Âha guïair anyair dig uttarà 05,109.024c uttareti parikhyÃtà sarvakarmasu cottarà 05,109.025a età vistaraÓas tÃta tava saækÅrtità diÓa÷ 05,109.025c catasra÷ kramayogena kÃmÃÓÃæ gantum icchasi 05,109.026a udyato 'haæ dvijaÓre«Âha tava darÓayituæ diÓa÷ 05,109.026c p­thivÅæ cÃkhilÃæ brahmaæs tasmÃd Ãroha mÃæ dvija 05,110.001 gÃlava uvÃca 05,110.001a garutman bhujagendrÃre suparïa vinatÃtmaja 05,110.001c naya mÃæ tÃrk«ya pÆrveïa yatra dharmasya cak«u«Å 05,110.002a pÆrvam etÃæ diÓaæ gaccha yà pÆrvaæ parikÅrtità 05,110.002c daivatÃnÃæ hi sÃænidhyam atra kÅrtitavÃn asi 05,110.003a atra satyaæ ca dharmaÓ ca tvayà samyak prakÅrtita÷ 05,110.003c iccheyaæ tu samÃgantuæ samastair daivatair aham 05,110.003e bhÆyaÓ ca tÃn surÃn dra«Âum iccheyam aruïÃnuja 05,110.004 nÃrada uvÃca 05,110.004a tam Ãha vinatÃsÆnur Ãrohasveti vai dvijam 05,110.004c ÃrurohÃtha sa munir garu¬aæ gÃlavas tadà 05,110.005 gÃlava uvÃca 05,110.005a kramamÃïasya te rÆpaæ d­Óyate pannagÃÓana 05,110.005c bhÃskarasyeva pÆrvÃhïe sahasrÃæÓor vivasvata÷ 05,110.006a pak«avÃtapraïunnÃnÃæ v­k«ÃïÃm anugÃminÃm 05,110.006c prasthitÃnÃm iva samaæ paÓyÃmÅha gatiæ khaga 05,110.007a sasÃgaravanÃm urvÅæ saÓailavanakÃnanÃm 05,110.007c Ãkar«ann iva cÃbhÃsi pak«avÃtena khecara 05,110.008a samÅnanÃganakraæ ca kham ivÃropyate jalam 05,110.008c vÃyunà caiva mahatà pak«avÃtena cÃniÓam 05,110.009a tulyarÆpÃnanÃn matsyÃæs timimatsyÃæs timiægilÃn 05,110.009c nÃgÃæÓ ca naravaktrÃæÓ ca paÓyÃmy unmathitÃn iva 05,110.010a mahÃrïavasya ca ravai÷ Órotre me badhirÅk­te 05,110.010c na Ó­ïomi na paÓyÃmi nÃtmano vedmi kÃraïam 05,110.011a Óanai÷ sÃdhu bhavÃn yÃtu brahmahatyÃm anusmaran 05,110.011c na d­Óyate ravis tÃta na diÓo na ca khaæ khaga 05,110.012a tama eva tu paÓyÃmi ÓarÅraæ te na lak«aye 05,110.012c maïÅva jÃtyau paÓyÃmi cak«u«Å te 'ham aï¬aja 05,110.013a ÓarÅre tu na paÓyÃmi tava caivÃtmanaÓ ca ha 05,110.013c pade pade tu paÓyÃmi salilÃd agnim utthitam 05,110.014a sa me nirvÃpya sahasà cak«u«Å ÓÃmyate puna÷ 05,110.014c tan nivarta mahÃn kÃlo gacchato vinatÃtmaja 05,110.015a na me prayojanaæ kiæ cid gamane pannagÃÓana 05,110.015c saænivarta mahÃvega na vegaæ vi«ahÃmi te 05,110.016a gurave saæÓrutÃnÅha ÓatÃny a«Âau hi vÃjinÃm 05,110.016c ekata÷ÓyÃmakarïÃnÃæ ÓubhrÃïÃæ candravarcasÃm 05,110.017a te«Ãæ caivÃpavargÃya mÃrgaæ paÓyÃmi nÃï¬aja 05,110.017c tato 'yaæ jÅvitatyÃge d­«Âo mÃrgo mayÃtmana÷ 05,110.018a naiva me 'sti dhanaæ kiæ cin na dhanenÃnvita÷ suh­t 05,110.018c na cÃrthenÃpi mahatà Óakyam etad vyapohitum 05,110.019 nÃrada uvÃca 05,110.019a evaæ bahu ca dÅnaæ ca bruvÃïaæ gÃlavaæ tadà 05,110.019c pratyuvÃca vrajann eva prahasan vinatÃtmaja÷ 05,110.020a nÃtipraj¤o 'si viprar«e yo ''tmÃnaæ tyaktum icchasi 05,110.020c na cÃpi k­trima÷ kÃla÷ kÃlo hi parameÓvara÷ 05,110.021a kim ahaæ pÆrvam eveha bhavatà nÃbhicodita÷ 05,110.021c upÃyo 'tra mahÃn asti yenaitad upapadyate 05,110.022a tad e«a ­«abho nÃma parvata÷ sÃgarorasi 05,110.022c atra viÓramya bhuktvà ca nivarti«yÃva gÃlava 05,111.001 nÃrada uvÃca 05,111.001a ­«abhasya tata÷ Ó­Çge nipatya dvijapak«iïau 05,111.001c ÓÃï¬ilÅæ brÃhmaïÅæ tatra dad­ÓÃte taponvitÃm 05,111.002a abhivÃdya suparïas tu gÃlavaÓ cÃbhipÆjya tÃm 05,111.002c tayà ca svÃgatenoktau vi«Âare saæni«Ådatu÷ 05,111.003a siddham annaæ tayà k«ipraæ balimantropab­æhitam 05,111.003c bhuktvà t­ptÃv ubhau bhÆmau suptau tÃv annamohitau 05,111.004a muhÆrtÃt pratibuddhas tu suparïo gamanepsayà 05,111.004b*0453_01 tÃæ d­«Âvà cÃrusarvÃÇgÅæ tÃpasÅæ brahmacÃriïÅm 05,111.004b*0453_02 grahÅtuæ hi manaÓ cakre rÆpÃt sÃk«Ãd iva Óriyam 05,111.004c atha bhra«ÂatanÆjÃÇgam ÃtmÃnaæ dad­Óe khaga÷ 05,111.005a mÃæsapiï¬opamo 'bhÆt sa mukhapÃdÃnvita÷ khaga÷ 05,111.005c gÃlavas taæ tathà d­«Âvà vi«aïïa÷ paryap­cchata 05,111.006a kim idaæ bhavatà prÃptam ihÃgamanajaæ phalam 05,111.006c vÃso 'yam iha kÃlaæ tu kiyantaæ nau bhavi«yati 05,111.007a kiæ nu te manasà dhyÃtam aÓubhaæ dharmadÆ«aïam 05,111.007c na hy ayaæ bhavata÷ svalpo vyabhicÃro bhavi«yati 05,111.008a suparïo 'thÃbravÅd vipraæ pradhyÃtaæ vai mayà dvija 05,111.008c imÃæ siddhÃm ito netuæ tatra yatra prajÃpati÷ 05,111.009a yatra devo mahÃdevo yatra vi«ïu÷ sanÃtana÷ 05,111.009c yatra dharmaÓ ca yaj¤aÓ ca tatreyaæ nivased iti 05,111.010a so 'haæ bhagavatÅæ yÃce praïata÷ priyakÃmyayà 05,111.010c mayaitan nÃma pradhyÃtaæ manasà Óocatà kila 05,111.011a tad evaæ bahumÃnÃt te mayehÃnÅpsitaæ k­tam 05,111.011c suk­taæ du«k­taæ và tvaæ mÃhÃtmyÃt k«antum arhasi 05,111.012a sà tau tadÃbravÅt tu«Âà patagendradvijar«abhau 05,111.012c na bhetavyaæ suparïo 'si suparïa tyaja saæbhramam 05,111.013a ninditÃsmi tvayà vatsa na ca nindÃæ k«amÃmy aham 05,111.013c lokebhya÷ sa paribhraÓyed yo mÃæ nindeta pÃpak­t 05,111.014a hÅnayÃlak«aïai÷ sarvais tathÃninditayà mayà 05,111.014c ÃcÃraæ pratig­hïantyà siddhi÷ prÃpteyam uttamà 05,111.015a ÃcÃrÃl labhate dharmam ÃcÃrÃl labhate dhanam 05,111.015c ÃcÃrÃc chriyam Ãpnoti ÃcÃro hanty alak«aïam 05,111.016a tadÃyu«man khagapate yathe«Âaæ gamyatÃm ita÷ 05,111.016c na ca te garhaïÅyÃpi garhitavyÃ÷ striya÷ kva cit 05,111.016d*0454_01 yadi tvam Ãtmano hy arthair mÃæ caivÃdÃtum icchasi 05,111.016d*0454_02 tadaiva na«Âadehas tu yad vai tvaæ pannagÃÓana 05,111.016d*0454_03 tasyaiva hi prasÃdena devadevasya cintanÃt 05,111.016d*0454_04 tvaæ tu sÃÇgas tu saæjÃta÷ punar eva bhavi«yasi 05,111.017a bhavitÃsi yathÃpÆrvaæ balavÅryasamanvita÷ 05,111.017c babhÆvatus tatas tasya pak«au draviïavattarau 05,111.018a anuj¤ÃtaÓ ca ÓÃï¬ilyà yathÃgatam upÃgamat 05,111.018c naiva cÃsÃdayÃm Ãsa tathÃrÆpÃæs turaægamÃn 05,111.019a viÓvÃmitro 'tha taæ d­«Âvà gÃlavaæ cÃdhvani sthitam 05,111.019c uvÃca vadatÃæ Óre«Âho vainateyasya saænidhau 05,111.020a yas tvayà svayam evÃrtha÷ pratij¤Ãto mama dvija 05,111.020c tasya kÃlo 'pavargasya yathà và manyate bhavÃn 05,111.021a pratÅk«i«yÃmy ahaæ kÃlam etÃvantaæ tathà param 05,111.021c yathà saæsidhyate vipra sa mÃrgas tu niÓamyatÃm 05,111.022a suparïo 'thÃbravÅd dÅnaæ gÃlavaæ bh­Óadu÷khitam 05,111.022c pratyak«aæ khalv idÃnÅæ me viÓvÃmitro yad uktavÃn 05,111.023a tad Ãgaccha dvijaÓre«Âha mantrayi«yÃva gÃlava 05,111.023c nÃdattvà gurave Óakyaæ k­tsnam arthaæ tvayÃsitum 05,112.001 nÃrada uvÃca 05,112.001a athÃha gÃlavaæ dÅnaæ suparïa÷ patatÃæ vara÷ 05,112.001c nirmitaæ vahninà bhÆmau vÃyunà vaidhitaæ tathà 05,112.001e yasmÃd dhiraïmayaæ sarvaæ hiraïyaæ tena cocyate 05,112.002a dhatte dhÃrayate cedam etasmÃt kÃraïÃd dhanam 05,112.002c tad etat tri«u loke«u dhanaæ ti«Âhati ÓÃÓvatam 05,112.003a nityaæ pro«ÂhapadÃbhyÃæ ca Óukre dhanapatau tathà 05,112.003c manu«yebhya÷ samÃdatte ÓukraÓ cittÃrjitaæ dhanam 05,112.004a ajaikapÃdahirbudhnyai rak«yate dhanadena ca 05,112.004c evaæ na Óakyate labdhum alabdhavyaæ dvijar«abha 05,112.005a ­te ca dhanam aÓvÃnÃæ nÃvÃptir vidyate tava 05,112.005c arthaæ yÃcÃtra rÃjÃnaæ kaæ cid rÃjar«ivaæÓajam 05,112.005e apŬya rÃjà paurÃn hi yo nau kuryÃt k­tÃrthinau 05,112.006a asti somÃnvavÃye me jÃta÷ kaÓ cin n­pa÷ sakhà 05,112.006c abhigacchÃvahe taæ vai tasyÃsti vibhavo bhuvi 05,112.007a yayÃtir nÃma rÃjar«ir nÃhu«a÷ satyavikrama÷ 05,112.007c sa dÃsyati mayà cokto bhavatà cÃrthita÷ svayam 05,112.008a vibhavaÓ cÃsya sumahÃn ÃsÅd dhanapater iva 05,112.008c evaæ sa tu dhanaæ vidvÃn dÃnenaiva vyaÓodhayat 05,112.009a tathà tau kathayantau ca cintayantau ca yat k«amam 05,112.009c prati«ÂhÃne narapatiæ yayÃtiæ pratyupasthitau 05,112.010a pratig­hya ca satkÃram arghÃdiæ bhojanaæ varam 05,112.010c p­«ÂaÓ cÃgamane hetum uvÃca vinatÃsuta÷ 05,112.011a ayaæ me nÃhu«a sakhà gÃlavas tapaso nidhi÷ 05,112.011c viÓvÃmitrasya Ói«yo 'bhÆd var«Ãïy ayutaÓo n­pa 05,112.012a so 'yaæ tenÃbhyanuj¤Ãta upakÃrepsayà dvija÷ 05,112.012c tam Ãha bhagavÃn kÃæ te dadÃni gurudak«iïÃm 05,112.013a asak­t tena coktena kiæ cid Ãgatamanyunà 05,112.013c ayam ukta÷ prayaccheti jÃnatà vibhavaæ laghu 05,112.014a ekata÷ÓyÃmakarïÃnÃæ ÓubhrÃïÃæ ÓuddhajanmanÃm 05,112.014c a«Âau ÓatÃni me dehi hayÃnÃæ candravarcasÃm 05,112.015a gurvartho dÅyatÃm e«a yadi gÃlava manyase 05,112.015c ity evam Ãha sakrodho viÓvÃmitras tapodhana÷ 05,112.016a so 'yaæ Óokena mahatà tapyamÃno dvijar«abha÷ 05,112.016c aÓakta÷ pratikartuæ tad bhavantaæ Óaraïaæ gata÷ 05,112.017a pratig­hya naravyÃghra tvatto bhik«Ãæ gatavyatha÷ 05,112.017c k­tvÃpavargaæ gurave cari«yati mahat tapa÷ 05,112.018a tapasa÷ saævibhÃgena bhavantam api yok«yate 05,112.018c svena rÃjar«itapasà pÆrïaæ tvÃæ pÆrayi«yati 05,112.019a yÃvanti romÃïi haye bhavanti hi nareÓvara 05,112.019c tÃvato vÃjidà lokÃn prÃpnuvanti mahÅpate 05,112.020a pÃtraæ pratigrahasyÃyaæ dÃtuæ pÃtraæ tathà bhavÃn 05,112.020c ÓaÇkhe k«Åram ivÃsaktaæ bhavatv etat tathopamam 05,113.001 nÃrada uvÃca 05,113.001a evam ukta÷ suparïena tathyaæ vacanam uttamam 05,113.001c vim­ÓyÃvahito rÃjà niÓcitya ca puna÷ puna÷ 05,113.002a ya«Âà kratusahasrÃïÃæ dÃtà dÃnapati÷ prabhu÷ 05,113.002c yayÃtir vatsakÃÓÅÓa idaæ vacanam abravÅt 05,113.003a d­«Âvà priyasakhaæ tÃrk«yaæ gÃlavaæ ca dvijar«abham 05,113.003c nidarÓanaæ ca tapaso bhik«Ãæ ÓlÃghyÃæ ca kÅrtitÃm 05,113.004a atÅtya ca n­pÃn anyÃn ÃdityakulasaæbhavÃn 05,113.004c matsakÃÓam anuprÃptÃv etau buddhim avek«ya ca 05,113.005a adya me saphalaæ janma tÃritaæ cÃdya me kulam 05,113.005c adyÃyaæ tÃrito deÓo mama tÃrk«ya tvayÃnagha 05,113.006a vaktum icchÃmi tu sakhe yathà jÃnÃsi mÃæ purà 05,113.006c na tathà vittavÃn asmi k«Åïaæ vittaæ hi me sakhe 05,113.007a na ca Óakto 'smi te kartuæ mogham Ãgamanaæ khaga 05,113.007c na cÃÓÃm asya viprar«er vitathÃæ kartum utsahe 05,113.008a tat tu dÃsyÃmi yat kÃryam idaæ saæpÃdayi«yati 05,113.008c abhigamya hatÃÓo hi niv­tto dahate kulam 05,113.009a nÃta÷ paraæ vainateya kiæ cit pÃpi«Âham ucyate 05,113.009c yathÃÓÃnÃÓanaæ loke dehi nÃstÅti và vaca÷ 05,113.010a hatÃÓo hy ak­tÃrtha÷ san hata÷ saæbhÃvito nara÷ 05,113.010c hinasti tasya putrÃæÓ ca pautrÃæÓ cÃkurvato 'rthinÃm 05,113.011a tasmÃc caturïÃæ vaæÓÃnÃæ sthÃpayitrÅ sutà mama 05,113.011b*0455_01 mÃdhavÅ nÃma tÃrk«yeyaæ sarvadharmapravÃdinÅ 05,113.011c iyaæ surasutaprakhyà sarvadharmopacÃyinÅ 05,113.012a sadà devamanu«yÃïÃm asurÃïÃæ ca gÃlava 05,113.012c kÃÇk«ità rÆpato bÃlà sutà me pratig­hyatÃm 05,113.013a asyÃ÷ Óulkaæ pradÃsyanti n­pà rÃjyam api dhruvam 05,113.013c kiæ puna÷ ÓyÃmakarïÃnÃæ hayÃnÃæ dve catu÷Óate 05,113.014a sa bhavÃn pratig­hïÃtu mamemÃæ mÃdhavÅæ sutÃm 05,113.014c ahaæ dauhitravÃn syÃæ vai vara e«a mama prabho 05,113.014d*0456_01 tasya tad vacanaæ Órutvà brÃhmaïa÷ saæÓitavrata÷ 05,113.015a pratig­hya ca tÃæ kanyÃæ gÃlava÷ saha pak«iïà 05,113.015c punar drak«yÃva ity uktvà pratasthe saha kanyayà 05,113.016a upalabdham idaæ dvÃram aÓvÃnÃm iti cÃï¬aja÷ 05,113.016c uktvà gÃlavam Ãp­cchya jagÃma bhavanaæ svakam 05,113.017a gate patagarÃje tu gÃlava÷ saha kanyayà 05,113.017c cintayÃna÷ k«amaæ dÃne rÃj¤Ãæ vai Óulkato 'gamat 05,113.018a so 'gacchan manasek«vÃkuæ haryaÓvaæ rÃjasattamam 05,113.018c ayodhyÃyÃæ mahÃvÅryaæ caturaÇgabalÃnvitam 05,113.019a koÓadhÃnyabalopetaæ priyapauraæ dvijapriyam 05,113.019c prajÃbhikÃmaæ ÓÃmyantaæ kurvÃïaæ tapa uttamam 05,113.020a tam upÃgamya vipra÷ sa haryaÓvaæ gÃlavo 'bravÅt 05,113.020c kanyeyaæ mama rÃjendra prasavai÷ kulavardhinÅ 05,113.021a iyaæ Óulkena bhÃryÃrthe haryaÓva pratig­hyatÃm 05,113.021c Óulkaæ te kÅrtayi«yÃmi tac chrutvà saæpradhÃryatÃm 05,114.001 nÃrada uvÃca 05,114.001a haryaÓvas tv abravÅd rÃjà vicintya bahudhà tata÷ 05,114.001c dÅrgham u«ïaæ ca ni÷Óvasya prajÃhetor n­pottama÷ 05,114.002a unnate«Ænnatà «aÂsu sÆk«mà sÆk«me«u saptasu 05,114.002c gambhÅrà tri«u gambhÅre«v iyaæ raktà ca pa¤casu 05,114.002d*0457_01 Óroïyau lalÃÂakak«au ca ghrÃïaæ ceti «a¬unnatam 05,114.002d*0457_02 sÆk«mÃïy aÇguliparvÃïi keÓalomanakhatvaca÷ 05,114.002d*0457_03 svara÷ sattvaæ ca nÃbhiÓ ca trigambhÅraæ pracak«ate 05,114.002d*0457_04 pÃïipÃdatale rakte netrÃntÃsyanakhÃni ca 05,114.002d@006_0001 pa¤cadÅrghaæ caturhrasvaæ pa¤casÆk«maæ «a¬unnatam 05,114.002d@006_0002 saptaraktaæ trivistÅrïaæ trigambhÅraæ praÓasyate 05,114.002d@006_0003 pa¤caiva dÅrghà hanulocanÃni 05,114.002d@006_0004 bÃhÆrunÃsÃÓ ca sukhapradÃni 05,114.002d@006_0005 hrasvÃni catvÃri ca liÇgap­«Âhe 05,114.002d@006_0006 grÅvà ca jaÇghe ca hitapradÃni 05,114.002d@006_0007 sÆk«mÃïi pa¤ca daÓanÃÇguliparvakeÓÃs 05,114.002d@006_0008 tvak caiva vai kararuhÃÓ ca nadu÷khitÃnÃm 05,114.002d@006_0009 vak«o 'tha kaÇk«ÃnakhanÃsikÃsyam 05,114.002d@006_0010 aæsÃntikaæ ceti «a¬unnatÃni 05,114.002d@006_0011 netrÃntapÃdakaratÃlvadharo«Âhajihvà 05,114.002d@006_0012 raktà nakhÃÓ ca khalu sarvasukhÃvahÃni 05,114.003a bahudevÃsurÃlokà bahugandharvadarÓanà 05,114.003c bahulak«aïasaæpannà bahuprasavadhÃriïÅ 05,114.004a samartheyaæ janayituæ cakravartinam Ãtmajam 05,114.004c brÆhi Óulkaæ dvijaÓre«Âha samÅk«ya vibhavaæ mama 05,114.005 gÃlava uvÃca 05,114.005a ekata÷ÓyÃmakarïÃnÃæ ÓatÃny a«Âau dadasva me 05,114.005c hayÃnÃæ candraÓubhrÃïÃæ deÓajÃnÃæ vapu«matÃm 05,114.006a tatas tava bhavitrÅyaæ putrÃïÃæ jananÅ Óubhà 05,114.006c araïÅva hutÃÓÃnÃæ yonir Ãyatalocanà 05,114.007 nÃrada uvÃca 05,114.007a etac chrutvà vaco rÃjà haryaÓva÷ kÃmamohita÷ 05,114.007c uvÃca gÃlavaæ dÅno rÃjar«ir ­«isattamam 05,114.008a dve me Óate saænihite hayÃnÃæ yad vidhÃs tava 05,114.008c e«ÂavyÃ÷ ÓataÓas tv anye caranti mama vÃjina÷ 05,114.009a so 'ham ekam apatyaæ vai janayi«yÃmi gÃlava 05,114.009c asyÃm etaæ bhavÃn kÃmaæ saæpÃdayatu me varam 05,114.010a etac chrutvà tu sà kanyà gÃlavaæ vÃkyam abravÅt 05,114.010c mama datto vara÷ kaÓ cit kena cid brahmavÃdinà 05,114.011a prasÆtyante prasÆtyante kanyaiva tvaæ bhavi«yasi 05,114.011c sa tvaæ dadasva mÃæ rÃj¤e pratig­hya hayottamÃn 05,114.012a n­pebhyo hi caturbhyas te pÆrïÃny a«Âau ÓatÃni vai 05,114.012c bhavi«yanti tathà putrà mama catvÃra eva ca 05,114.013a kriyatÃæ mama saæhÃro gurvarthaæ dvijasattama 05,114.013c e«Ã tÃvan mama praj¤Ã yathà và manyase dvija 05,114.014a evam uktas tu sa muni÷ kanyayà gÃlavas tadà 05,114.014c haryaÓvaæ p­thivÅpÃlam idaæ vacanam abravÅt 05,114.015a iyaæ kanyà naraÓre«Âha haryaÓva pratig­hyatÃm 05,114.015c caturbhÃgena Óulkasya janayasvaikam Ãtmajam 05,114.016a pratig­hya sa tÃæ kanyÃæ gÃlavaæ pratinandya ca 05,114.016c samaye deÓakÃle ca labdhavÃn sutam Åpsitam 05,114.017a tato vasumanà nÃma vasubhyo vasumattara÷ 05,114.017c vasuprakhyo narapati÷ sa babhÆva vasuprada÷ 05,114.018a atha kÃle punar dhÅmÃn gÃlava÷ pratyupasthita÷ 05,114.018c upasaægamya covÃca haryaÓvaæ prÅtimÃnasam 05,114.019a jÃto n­pa sutas te 'yaæ bÃlabhÃskarasaænibha÷ 05,114.019c kÃlo gantuæ naraÓre«Âha bhik«Ãrtham aparaæ n­pam 05,114.020a haryaÓva÷ satyavacane sthita÷ sthitvà ca pauru«e 05,114.020c durlabhatvÃd dhayÃnÃæ ca pradadau mÃdhavÅæ puna÷ 05,114.021a mÃdhavÅ ca punar dÅptÃæ parityajya n­paÓriyam 05,114.021c kumÃrÅ kÃmato bhÆtvà gÃlavaæ p­«Âhato 'nvagÃt 05,114.022a tvayy eva tÃvat ti«Âhantu hayà ity uktavÃn dvija÷ 05,114.022c prayayau kanyayà sÃrdhaæ divodÃsaæ prajeÓvaram 05,115.001 gÃlava uvÃca 05,115.001a mahÃvÅryo mahÅpÃla÷ kÃÓÅnÃm ÅÓvara÷ prabhu÷ 05,115.001c divodÃsa iti khyÃto bhaimasenir narÃdhipa÷ 05,115.002a tatra gacchÃvahe bhadre Óanair Ãgaccha mà Óuca÷ 05,115.002c dhÃrmika÷ saæyame yukta÷ satyaÓ caiva janeÓvara÷ 05,115.003 nÃrada uvÃca 05,115.003a tam upÃgamya sa munir nyÃyatas tena satk­ta÷ 05,115.003c gÃlava÷ prasavasyÃrthe taæ n­paæ pratyacodayat 05,115.004 divodÃsa uvÃca 05,115.004a Órutam etan mayà pÆrvaæ kim uktvà vistaraæ dvija 05,115.004c kÃÇk«ito hi mayai«o 'rtha÷ Órutvaitad dvijasattama 05,115.005a etac ca me bahumataæ yad uts­jya narÃdhipÃn 05,115.005c mÃm evam upayÃto 'si bhÃvi caitad asaæÓayam 05,115.006a sa eva vibhavo 'smÃkam aÓvÃnÃm api gÃlava 05,115.006c aham apy ekam evÃsyÃæ janayi«yÃmi pÃrthivam 05,115.007 nÃrada uvÃca 05,115.007a tathety uktvà dvijaÓre«Âha÷ prÃdÃt kanyÃæ mahÅpate÷ 05,115.007c vidhipÆrvaæ ca tÃæ rÃjà kanyÃæ pratig­hÅtavÃn 05,115.008a reme sa tasyÃæ rÃjar«i÷ prabhÃvatyÃæ yathà ravi÷ 05,115.008c svÃhÃyÃæ ca yathà vahnir yathà ÓacyÃæ sa vÃsava÷ 05,115.009a yathà candraÓ ca rohiïyÃæ yathà dhÆmorïayà yama÷ 05,115.009c varuïaÓ ca yathà gauryÃæ yathà carddhyÃæ dhaneÓvara÷ 05,115.010a yathà nÃrÃyaïo lak«myÃæ jÃhnavyÃæ ca yathodadhi÷ 05,115.010c yathà rudraÓ ca rudrÃïyÃæ yathà vedyÃæ pitÃmaha÷ 05,115.011a ad­ÓyantyÃæ ca vÃsi«Âho vasi«ÂhaÓ cÃk«amÃlayà 05,115.011c cyavanaÓ ca sukanyÃyÃæ pulastya÷ saædhyayà yathà 05,115.012a agastyaÓ cÃpi vaidarbhyÃæ sÃvitryÃæ satyavÃn yathà 05,115.012c yathà bh­gu÷ pulomÃyÃm adityÃæ kaÓyapo yathà 05,115.012d*0458_01 himavÃæÓ caiva menÃyÃæ gandhavatyÃæ parÃÓara÷ 05,115.013a reïukÃyÃæ yathÃrcÅko haimavatyÃæ ca kauÓika÷ 05,115.013b*0459_01 maudgalyaÓ candrasenÃyÃm adityÃæ kÃÓyapo yathà 05,115.013c b­haspatiÓ ca tÃrÃyÃæ ÓukraÓ ca Óataparvayà 05,115.014a yathà bhÆmyÃæ bhÆmipatir urvaÓyÃæ ca purÆravÃ÷ 05,115.014c ­cÅka÷ satyavatyÃæ ca sarasvatyÃæ yathà manu÷ 05,115.014d*0460_01 ÓakuntalÃyÃæ du÷«anto dh­tyÃæ dharmaÓ ca ÓÃÓvata÷ 05,115.014d*0460_02 damayantyÃæ nalaÓ caiva satyavatyÃæ ca nÃrada÷ 05,115.014d*0460_03 jaratkÃrur jaratkÃrvÃæ pulastyaÓ ca pratÅcyayà 05,115.014d*0460_04 menakÃyÃæ yathorïÃyus tumburuÓ caiva rambhayà 05,115.014d*0460_05 vÃsuki÷ ÓataÓÅr«ÃyÃæ kumÃryÃæ ca dhanaæjaya÷ 05,115.014d*0460_06 vaidehyÃæ ca yathà rÃmo rukmiïyÃæ ca janÃrdana÷ 05,115.014d*0461_01 pulastyaÓ ca bharadvÃjyÃæ v­ttyÃæ dharmaÓ ca ÓÃÓvata÷ 05,115.015a tathà tu ramamÃïasya divodÃsasya bhÆpate÷ 05,115.015c mÃdhavÅ janayÃm Ãsa putram ekaæ pratardanam 05,115.016a athÃjagÃma bhagavÃn divodÃsaæ sa gÃlava÷ 05,115.016c samaye samanuprÃpte vacanaæ cedam abravÅt 05,115.017a niryÃtayatu me kanyÃæ bhavÃæs ti«Âhantu vÃjina÷ 05,115.017c yÃvad anyatra gacchÃmi ÓulkÃrthaæ p­thivÅpate 05,115.018a divodÃso 'tha dharmÃtmà samaye gÃlavasya tÃm 05,115.018c kanyÃæ niryÃtayÃm Ãsa sthita÷ satye mahÅpati÷ 05,116.001 nÃrada uvÃca 05,116.001a tathaiva sà Óriyaæ tyaktvà kanyà bhÆtvà yaÓasvinÅ 05,116.001c mÃdhavÅ gÃlavaæ vipram anvayÃt satyasaægarà 05,116.002a gÃlavo vim­Óann eva svakÃryagatamÃnasa÷ 05,116.002c jagÃma bhojanagaraæ dra«Âum auÓÅnaraæ n­pam 05,116.003a tam uvÃcÃtha gatvà sa n­patiæ satyavikramam 05,116.003c iyaæ kanyà sutau dvau te janayi«yati pÃrthivau 05,116.004a asyÃæ bhavÃn avÃptÃrtho bhavità pretya ceha ca 05,116.004c somÃrkapratisaækÃÓau janayitvà sutau n­pa 05,116.005a Óulkaæ tu sarvadharmaj¤a hayÃnÃæ candravarcasÃm 05,116.005c ekata÷ÓyÃmakarïÃnÃæ deyaæ mahyaæ catu÷Óatam 05,116.006a gurvartho 'yaæ samÃrambho na hayai÷ k­tyam asti me 05,116.006c yadi Óakyaæ mahÃrÃja kriyatÃæ mà vicÃryatÃm 05,116.007a anapatyo 'si rÃjar«e putrau janaya pÃrthiva 05,116.007c pitÌn putraplavena tvam ÃtmÃnaæ caiva tÃraya 05,116.008a na putraphalabhoktà hi rÃjar«e pÃtyate diva÷ 05,116.008c na yÃti narakaæ ghoraæ yatra gacchanty anÃtmajÃ÷ 05,116.009a etac cÃnyac ca vividhaæ Órutvà gÃlavabhëitam 05,116.009c uÓÅnara÷ prativaco dadau tasya narÃdhipa÷ 05,116.010a ÓrutavÃn asmi te vÃkyaæ yathà vadasi gÃlava 05,116.010c vidhis tu balavÃn brahman pravaïaæ hi mano mama 05,116.011a Óate dve tu mamÃÓvÃnÃm Åd­ÓÃnÃæ dvijottama 05,116.011c itare«Ãæ sahasrÃïi subahÆni caranti me 05,116.012a aham apy ekam evÃsyÃæ janayi«yÃmi gÃlava 05,116.012c putraæ dvija gataæ mÃrgaæ gami«yÃmi parair aham 05,116.013a mÆlyenÃpi samaæ kuryÃæ tavÃhaæ dvijasattama 05,116.013c paurajÃnapadÃrthaæ tu mamÃrtho nÃtmabhogata÷ 05,116.014a kÃmato hi dhanaæ rÃjà pÃrakyaæ ya÷ prayacchati 05,116.014c na sa dharmeïa dharmÃtman yujyate yaÓasà na ca 05,116.015a so 'haæ pratigrahÅ«yÃmi dadÃtv etÃæ bhavÃn mama 05,116.015c kumÃrÅæ devagarbhÃbhÃm ekaputrabhavÃya me 05,116.016a tathà tu bahukalyÃïam uktavantaæ narÃdhipam 05,116.016c uÓÅnaraæ dvijaÓre«Âho gÃlava÷ pratyapÆjayat 05,116.017a uÓÅnaraæ pratigrÃhya gÃlava÷ prayayau vanam 05,116.017c reme sa tÃæ samÃsÃdya k­tapuïya iva Óriyam 05,116.018a kandare«u ca ÓailÃnÃæ nadÅnÃæ nirjhare«u ca 05,116.018c udyÃne«u vicitre«u vane«Æpavane«u ca 05,116.019a harmye«u ramaïÅye«u prÃsÃdaÓikhare«u ca 05,116.019c vÃtÃyanavimÃne«u tathà garbhag­he«u ca 05,116.020a tato 'sya samaye jaj¤e putro bÃlaraviprabha÷ 05,116.020c Óibir nÃmnÃbhivikhyÃto ya÷ sa pÃrthivasattama÷ 05,116.021a upasthÃya sa taæ vipro gÃlava÷ pratig­hya ca 05,116.021c kanyÃæ prayÃtas tÃæ rÃjan d­«ÂavÃn vinatÃtmajam 05,117.001 nÃrada uvÃca 05,117.001a gÃlavaæ vainateyo 'tha prahasann idam abravÅt 05,117.001c di«Âyà k­tÃrthaæ paÓyÃmi bhavantam iha vai dvija 05,117.002a gÃlavas tu vaca÷ Órutvà vainateyena bhëitam 05,117.002c caturbhÃgÃvaÓi«Âaæ tad Ãcakhyau kÃryam asya hi 05,117.003a suparïas tv abravÅd enaæ gÃlavaæ patatÃæ vara÷ 05,117.003c prayatnas te na kartavyo nai«a saæpatsyate tava 05,117.004a purà hi kanyakubje vai gÃdhe÷ satyavatÅæ sutÃm 05,117.004c bhÃryÃrthe 'varayat kanyÃm ­cÅkas tena bhëita÷ 05,117.005a ekata÷ÓyÃmakarïÃnÃæ hayÃnÃæ candravarcasÃm 05,117.005c bhagavan dÅyatÃæ mahyaæ sahasram iti gÃlava 05,117.006a ­cÅkas tu tathety uktvà varuïasyÃlayaæ gata÷ 05,117.006c aÓvatÅrthe hayÃæl labdhvà dattavÃn pÃrthivÃya vai 05,117.007a i«Âvà te puï¬arÅkeïa dattà rÃj¤Ã dvijÃti«u 05,117.007c tebhyo dve dve Óate krÅtvà prÃptÃs te pÃrthivais tadà 05,117.008a aparÃïy api catvÃri ÓatÃni dvijasattama 05,117.008c nÅyamÃnÃni saætÃre h­tÃny Ãsan vitastayà 05,117.008e evaæ na Óakyam aprÃpyaæ prÃptuæ gÃlava karhi cit 05,117.009a imÃm aÓvaÓatÃbhyÃæ vai dvÃbhyÃæ tasmai nivedaya 05,117.009c viÓvÃmitrÃya dharmÃtman «a¬bhir aÓvaÓatai÷ saha 05,117.009e tato 'si gatasaæmoha÷ k­tak­tyo dvijar«abha 05,117.010a gÃlavas taæ tathety uktvà suparïasahitas tata÷ 05,117.010c ÃdÃyÃÓvÃæÓ ca kanyÃæ ca viÓvÃmitram upÃgamat 05,117.011 gÃlava uvÃca 05,117.011a aÓvÃnÃæ kÃÇk«itÃrthÃnÃæ «a¬ imÃni ÓatÃni vai 05,117.011c Óatadvayena kanyeyaæ bhavatà pratig­hyatÃm 05,117.012a asyÃæ rÃjar«ibhi÷ putrà jÃtà vai dhÃrmikÃs traya÷ 05,117.012c caturthaæ janayatv ekaæ bhavÃn api narottama 05,117.013a pÆrïÃny evaæ ÓatÃny a«Âau turagÃïÃæ bhavantu te 05,117.013c bhavato hy an­ïo bhÆtvà tapa÷ kuryÃæ yathÃsukham 05,117.014 nÃrada uvÃca 05,117.014a viÓvÃmitras tu taæ d­«Âvà gÃlavaæ saha pak«iïà 05,117.014c kanyÃæ ca tÃæ varÃrohÃm idam ity abravÅd vaca÷ 05,117.015a kim iyaæ pÆrvam eveha na dattà mama gÃlava 05,117.015c putrà mamaiva catvÃro bhaveyu÷ kulabhÃvanÃ÷ 05,117.016a pratig­hïÃmi te kanyÃm ekaputraphalÃya vai 05,117.016c aÓvÃÓ cÃÓramam ÃsÃdya ti«Âhantu mama sarvaÓa÷ 05,117.017a sa tayà ramamÃïo 'tha viÓvÃmitro mahÃdyuti÷ 05,117.017c Ãtmajaæ janayÃm Ãsa mÃdhavÅputram a«Âakam 05,117.018a jÃtamÃtraæ sutaæ taæ ca viÓvÃmitro mahÃdyuti÷ 05,117.018c saæyojyÃrthais tathà dharmair aÓvais tai÷ samayojayat 05,117.019a athëÂaka÷ puraæ prÃyÃt tadà somapuraprabham 05,117.019c niryÃtya kanyÃæ Ói«yÃya kauÓiko 'pi vanaæ yayau 05,117.020a gÃlavo 'pi suparïena saha niryÃtya dak«iïÃm 05,117.020c manasÃbhipratÅtena kanyÃm idam uvÃca ha 05,117.021a jÃto dÃnapati÷ putras tvayà ÓÆras tathÃpara÷ 05,117.021c satyadharmarataÓ cÃnyo yajvà cÃpi tathÃpara÷ 05,117.022a tad Ãgaccha varÃrohe tÃritas te pità sutai÷ 05,117.022c catvÃraÓ caiva rÃjÃnas tathÃhaæ ca sumadhyame 05,117.023a gÃlavas tv abhyanuj¤Ãya suparïaæ pannagÃÓanam 05,117.023b*0462_01 gÃlava÷ prayayau ÓÅghraæ yayÃtiæ nahu«Ãtmajam 05,117.023c pitur niryÃtya tÃæ kanyÃæ prayayau vanam eva ha 05,118.001 nÃrada uvÃca 05,118.001a sa tu rÃjà punas tasyÃ÷ kartukÃma÷ svayaævaram 05,118.001c upagamyÃÓramapadaæ gaÇgÃyamunasaægame 05,118.002a g­hÅtamÃlyadÃmÃæ tÃæ ratham Ãropya mÃdhavÅm 05,118.002c pÆrur yaduÓ ca bhaginÅm ÃÓrame paryadhÃvatÃm 05,118.003a nÃgayak«amanu«yÃïÃæ patatrim­gapak«iïÃm 05,118.003c ÓailadrumavanaukÃnÃm ÃsÅt tatra samÃgama÷ 05,118.004a nÃnÃpuru«adeÓÃnÃm ÅÓvaraiÓ ca samÃkulam 05,118.004c ­«ibhir brahmakalpaiÓ ca samantÃd Ãv­taæ vanam 05,118.005a nirdiÓyamÃne«u tu sà vare«u varavarïinÅ 05,118.005c varÃn utkramya sarvÃæs tÃn vanaæ v­tavatÅ varam 05,118.006a avatÅrya rathÃt kanyà namask­tvà ca bandhu«u 05,118.006c upagamya vanaæ puïyaæ tapas tepe yayÃtijà 05,118.007a upavÃsaiÓ ca vividhair dÅk«Ãbhir niyamais tathà 05,118.007c Ãtmano laghutÃæ k­tvà babhÆva m­gacÃriïÅ 05,118.008a vai¬ÆryÃÇkurakalpÃni m­dÆni haritÃni ca 05,118.008c carantÅ Óa«pamukhyÃni tiktÃni madhurÃïi ca 05,118.009a sravantÅnÃæ ca puïyÃnÃæ surasÃni ÓucÅni ca 05,118.009c pibantÅ vÃrimukhyÃni ÓÅtÃni vimalÃni ca 05,118.010a vane«u m­garÃje«u siæhavipro«ite«u ca 05,118.010c dÃvÃgnivipramukte«u ÓÆnye«u gahane«u ca 05,118.011a carantÅ hariïai÷ sÃrdhaæ m­gÅva vanacÃriïÅ 05,118.011c cacÃra vipulaæ dharmaæ brahmacaryeïa saæv­tà 05,118.012a yayÃtir api pÆrve«Ãæ rÃj¤Ãæ v­ttam anu«Âhita÷ 05,118.012c bahuvar«asahasrÃyur ayujat kÃladharmaïà 05,118.013a pÆrur yaduÓ ca dvau vaæÓau vardhamÃnau narottamau 05,118.013c tÃbhyÃæ prati«Âhito loke paraloke ca nÃhu«a÷ 05,118.014a mahÅyate narapatir yayÃti÷ svargam Ãsthita÷ 05,118.014c mahar«ikalpo n­pati÷ svargÃgryaphalabhug vibhu÷ 05,118.015a bahuvar«asahasrÃkhye kÃle bahuguïe gate 05,118.015c rÃjar«i«u ni«aïïe«u mahÅya÷su mahar«i«u 05,118.016a avamene narÃn sarvÃn devÃn ­«igaïÃæs tathà 05,118.016c yayÃtir mƬhavij¤Ãno vismayÃvi«Âacetana÷ 05,118.017a tatas taæ bubudhe deva÷ Óakro balani«Ædana÷ 05,118.017c te ca rÃjar«aya÷ sarve dhig dhig ity evam abruvan 05,118.018a vicÃraÓ ca samutpanno nirÅk«ya nahu«Ãtmajam 05,118.018c ko nv ayaæ kasya và rÃj¤a÷ kathaæ và svargam Ãgata÷ 05,118.019a karmaïà kena siddho 'yaæ kva vÃnena tapaÓ citam 05,118.019c kathaæ và j¤Ãyate svarge kena và j¤Ãyate 'py uta 05,118.020a evaæ vicÃrayantas te rÃjÃna÷ svargavÃsina÷ 05,118.020c d­«Âvà papracchur anyonyaæ yayÃtiæ n­patiæ prati 05,118.021a vimÃnapÃlÃ÷ ÓataÓa÷ svargadvÃrÃbhirak«iïa÷ 05,118.021c p­«Âà ÃsanapÃlÃÓ ca na jÃnÅmety athÃbruvan 05,118.022a sarve te hy Ãv­taj¤Ãnà nÃbhyajÃnanta taæ n­pam 05,118.022c sa muhÆrtÃd atha n­po hataujà abhavat tadà 05,119.001 nÃrada uvÃca 05,119.001a atha pracalita÷ sthÃnÃd ÃsanÃc ca paricyuta÷ 05,119.001c kampitenaiva manasà dhar«ita÷ Óokavahninà 05,119.002a mlÃnasragbhra«Âavij¤Ãna÷ prabhra«ÂamukuÂÃÇgada÷ 05,119.002c vighÆrïan srastasarvÃÇga÷ prabhra«ÂÃbharaïÃmbara÷ 05,119.003a ad­ÓyamÃnas tÃn paÓyann apaÓyaæÓ ca puna÷ puna÷ 05,119.003c ÓÆnya÷ ÓÆnyena manasà prapati«yan mahÅtalam 05,119.004a kiæ mayà manasà dhyÃtam aÓubhaæ dharmadÆ«aïam 05,119.004c yenÃhaæ calita÷ sthÃnÃd iti rÃjà vyacintayat 05,119.005a te tu tatraiva rÃjÃna÷ siddhÃÓ cÃpsarasas tathà 05,119.005c apaÓyanta nirÃlambaæ yayÃtiæ taæ paricyutam 05,119.006a athaitya puru«a÷ kaÓ cit k«ÅïapuïyanipÃtaka÷ 05,119.006c yayÃtim abravÅd rÃjan devarÃjasya ÓÃsanÃt 05,119.007a atÅva madamattas tvaæ na kaæ cin nÃvamanyase 05,119.007c mÃnena bhra«Âa÷ svargas te nÃrhas tvaæ pÃrthivÃtmaja 05,119.007e na ca praj¤Ãyase gaccha patasveti tam abravÅt 05,119.008a pateyaæ satsv iti vacas trir uktvà nahu«Ãtmaja÷ 05,119.008c pati«yaæÓ cintayÃm Ãsa gatiæ gatimatÃæ vara÷ 05,119.009a etasminn eva kÃle tu naimi«e pÃrthivar«abhÃn 05,119.009c caturo 'paÓyata n­pas te«Ãæ madhye papÃta sa÷ 05,119.010a pratardano vasumanÃ÷ ÓibirauÓÅnaro '«Âaka÷ 05,119.010c vÃjapeyena yaj¤ena tarpayanti sureÓvaram 05,119.011a te«Ãm adhvarajaæ dhÆmaæ svargadvÃram upasthitam 05,119.011c yayÃtir upajighran vai nipapÃta mahÅæ prati 05,119.012a bhÆmau svarge ca saæbaddhÃæ nadÅæ dhÆmamayÅæ n­pa÷ 05,119.012c sa gaÇgÃm iva gacchantÅm Ãlambya jagatÅpati÷ 05,119.013a ÓrÅmatsv avabh­thÃgrye«u catur«u pratibandhu«u 05,119.013c madhye nipatito rÃjà lokapÃlopame«u ca 05,119.014a catur«u hutakalpe«u rÃjasiæhamahÃgni«u 05,119.014c papÃta madhye rÃjar«ir yayÃti÷ puïyasaæk«aye 05,119.015a tam Ãhu÷ pÃrthivÃ÷ sarve pratimÃnam iva Óriya÷ 05,119.015c ko bhavÃn kasya và bandhur deÓasya nagarasya và 05,119.016a yak«o vÃpy atha và devo gandharvo rÃk«aso 'pi và 05,119.016c na hi mÃnu«arÆpo 'si ko vÃrtha÷ kÃÇk«itas tvayà 05,119.017 yayÃtir uvÃca 05,119.017a yayÃtir asmi rÃjar«i÷ k«ÅïapuïyaÓ cyuto diva÷ 05,119.017c pateyaæ satsv iti dhyÃyan bhavatsu patitas tata÷ 05,119.018 rÃjÃna Æcu÷ 05,119.018a satyam etad bhavatu te kÃÇk«itaæ puru«ar«abha 05,119.018c sarve«Ãæ na÷ kratuphalaæ dharmaÓ ca pratig­hyatÃm 05,119.019 yayÃtir uvÃca 05,119.019a nÃhaæ pratigrahadhano brÃhmaïa÷ k«atriyo hy aham 05,119.019c na ca me pravaïà buddhi÷ parapuïyavinÃÓane 05,119.020 nÃrada uvÃca 05,119.020a etasminn eva kÃle tu m­gacaryÃkramÃgatÃm 05,119.020c mÃdhavÅæ prek«ya rÃjÃnas te 'bhivÃdyedam abruvan 05,119.021a kim Ãgamanak­tyaæ te kiæ kurva÷ ÓÃsanaæ tava 05,119.021c Ãj¤Ãpyà hi vayaæ sarve tava putrÃs tapodhane 05,119.022a te«Ãæ tad bhëitaæ Órutvà mÃdhavÅ parayà mudà 05,119.022c pitaraæ samupÃgacchad yayÃtiæ sà vavanda ca 05,119.023a d­«Âvà mÆrdhnà natÃn putrÃæs tÃpasÅ vÃkyam abravÅt 05,119.023c dauhitrÃs tava rÃjendra mama putrà na te parÃ÷ 05,119.023e ime tvÃæ tÃrayi«yanti di«Âam etat purÃtanam 05,119.024a ahaæ te duhità rÃjan mÃdhavÅ m­gacÃriïÅ 05,119.024c mayÃpy upacito dharmas tato 'rdhaæ pratig­hyatÃm 05,119.025a yasmÃd rÃjan narÃ÷ sarve apatyaphalabhÃgina÷ 05,119.025c tasmÃd icchanti dauhitrÃn yathà tvaæ vasudhÃdhipa 05,119.026a tatas te pÃrthivÃ÷ sarve Óirasà jananÅæ tadà 05,119.026c abhivÃdya namask­tya mÃtÃmaham athÃbruvan 05,119.027a uccair anupamai÷ snigdhai÷ svarair ÃpÆrya medinÅm 05,119.027c mÃtÃmahaæ n­patayas tÃrayanto divaÓ cyutam 05,119.028a atha tasmÃd upagato gÃlavo 'py Ãha pÃrthivam 05,119.028c tapaso me '«ÂabhÃgena svargam ÃrohatÃæ bhavÃn 05,120.001 nÃrada uvÃca 05,120.001a pratyabhij¤ÃtamÃtro 'tha sadbhis tair narapuægava÷ 05,120.001b*0463_01 samÃruroha n­patir asp­Óan vasudhÃtalam 05,120.001c yayÃtir divyasaæsthÃno babhÆva vigatajvara÷ 05,120.001d*0464_00 nÃrada uvÃca 05,120.001d*0464_01 pratyujjagÃma taæ sthÃnaæ devalokaæ narÃdhipa÷ 05,120.001d*0464_02 avyÃpya divyasaæsthÃnaæ babhÆva vigatajvara÷ 05,120.002a divyamÃlyÃmbaradharo divyÃbharaïabhÆ«ita÷ 05,120.002c divyagandhaguïopeto na p­thvÅm asp­Óat padà 05,120.003a tato vasumanÃ÷ pÆrvam uccair uccÃrayan vaca÷ 05,120.003c khyÃto dÃnapatir loke vyÃjahÃra n­paæ tadà 05,120.004a prÃptavÃn asmi yal loke sarvavarïe«v agarhayà 05,120.004c tad apy atha ca dÃsyÃmi tena saæyujyatÃæ bhavÃn 05,120.005a yat phalaæ dÃnaÓÅlasya k«amÃÓÅlasya yat phalam 05,120.005c yac ca me phalam ÃdhÃne tena saæyujyatÃæ bhavÃn 05,120.006a tata÷ pratardano 'py Ãha vÃkyaæ k«atriyapuægava÷ 05,120.006c yathà dharmaratir nityaæ nityaæ yuddhaparÃyaïa÷ 05,120.007a prÃptavÃn asmi yal loke k«atradharmodbhavaæ yaÓa÷ 05,120.007c vÅraÓabdaphalaæ caiva tena saæyujyatÃæ bhavÃn 05,120.007d*0465_01 yathà dharmaratir nityaæ tena satyena khaæ vraja 05,120.008a ÓibirauÓÅnaro dhÅmÃn uvÃca madhurÃæ giram 05,120.008c yathà bÃle«u nÃrÅ«u vaihÃrye«u tathaiva ca 05,120.009a saægare«u nipÃte«u tathÃpad vyasane«u ca 05,120.009c an­taæ noktapÆrvaæ me tena satyena khaæ vraja 05,120.010a yathà prÃïÃæÓ ca rÃjyaæ ca rÃjan karma sukhÃni ca 05,120.010c tyajeyaæ na puna÷ satyaæ tena satyena khaæ vraja 05,120.011a yathà satyena me dharmo yathà satyena pÃvaka÷ 05,120.011c prÅta÷ ÓakraÓ ca satyena tena satyena khaæ vraja 05,120.012a a«Âakas tv atha rÃjar«i÷ kauÓiko mÃdhavÅsuta÷ 05,120.012c anekaÓatayajvÃnaæ vacanaæ prÃha dharmavit 05,120.013a ÓataÓa÷ puï¬arÅkà me gosavÃÓ ca citÃ÷ prabho 05,120.013c kratavo vÃjapeyÃÓ ca te«Ãæ phalam avÃpnuhi 05,120.014a na me ratnÃni na dhanaæ na tathÃnye paricchadÃ÷ 05,120.014c kratu«v anupayuktÃni tena satyena khaæ vraja 05,120.014d*0466_01 yadi satyaæ bravÅmy etat tena satyena vai vraja 05,120.015a yathà yathà hi jalpanti dauhitrÃs taæ narÃdhipam 05,120.015c tathà tathà vasumatÅæ tyaktvà rÃjà divaæ yayau 05,120.016a evaæ sarve samastÃs te rÃjÃna÷ suk­tais tadà 05,120.016c yayÃtiæ svargato bhra«Âaæ tÃrayÃm Ãsur a¤jasà 05,120.017a dauhitrÃ÷ svena dharmeïa yaj¤adÃnak­tena vai 05,120.017c catur«u rÃjavaæÓe«u saæbhÆtÃ÷ kulavardhanÃ÷ 05,120.017e mÃtÃmahaæ mahÃprÃj¤aæ divam Ãropayanti te 05,120.018 rÃjÃna Æcu÷ 05,120.018a rÃjadharmaguïopetÃ÷ sarvadharmaguïÃnvitÃ÷ 05,120.018c dauhitrÃs te vayaæ rÃjan divam Ãroha pÃrthiva÷ 05,121.001 nÃrada uvÃca 05,121.001a sadbhir Ãropita÷ svargaæ pÃrthivair bhÆridak«iïai÷ 05,121.001c abhyanuj¤Ãya dauhitrÃn yayÃtir divam Ãsthita÷ 05,121.002a abhiv­«ÂaÓ ca var«eïa nÃnÃpu«pasugandhinà 05,121.002c pari«vaktaÓ ca puïyena vÃyunà puïyagandhinà 05,121.003a acalaæ sthÃnam Ãruhya dauhitraphalanirjitam 05,121.003c karmabhi÷ svair upacito jajvÃla parayà Óriyà 05,121.004a upagÅtopan­ttaÓ ca gandharvÃpsarasÃæ gaïai÷ 05,121.004c prÅtyà pratig­hÅtaÓ ca svarge dundubhinisvanai÷ 05,121.005a abhi«ÂutaÓ ca vividhair devarÃjar«icÃraïai÷ 05,121.005c arcitaÓ cottamÃrgheïa daivatair abhinandita÷ 05,121.006a prÃpta÷ svargaphalaæ caiva tam uvÃca pitÃmaha÷ 05,121.006c nirv­taæ ÓÃntamanasaæ vacobhis tarpayann iva 05,121.007a catu«pÃdas tvayà dharmaÓ cito lokyena karmaïà 05,121.007c ak«ayas tava loko 'yaæ kÅrtiÓ caivÃk«ayà divi 05,121.007e punas tavÃdya rÃjar«e suk­teneha karmaïà 05,121.008a Ãv­taæ tamasà ceta÷ sarve«Ãæ svargavÃsinÃm 05,121.008c yena tvÃæ nÃbhijÃnanti tato 'j¤ÃtvÃsi pÃtita÷ 05,121.009a prÅtyaiva cÃsi dauhitrais tÃritas tvam ihÃgata÷ 05,121.009c sthÃnaæ ca pratipanno 'si karmaïà svena nirjitam 05,121.009e acalaæ ÓÃÓvataæ puïyam uttamaæ dhruvam avyayam 05,121.010 yayÃtir uvÃca 05,121.010a bhagavan saæÓayo me 'sti kaÓ cit taæ chettum arhasi 05,121.010c na hy anyam aham arhÃmi pra«Âuæ lokapitÃmaha 05,121.011a bahuvar«asahasrÃntaæ prajÃpÃlanavardhitam 05,121.011c anekakratudÃnaughair arjitaæ me mahat phalam 05,121.012a kathaæ tad alpakÃlena k«Åïaæ yenÃsmi pÃtita÷ 05,121.012c bhagavan vettha lokÃæÓ ca ÓÃÓvatÃn mama nirjitÃn 05,121.012d*0467_01 kathaæ nu mama tatsarvaæ viprana«Âaæ mahÃdyute 05,121.013 pitÃmaha uvÃca 05,121.013a bahuvar«asahasrÃntaæ prajÃpÃlanavardhitam 05,121.013c anekakratudÃnaughair yat tvayopÃrjitaæ phalam 05,121.014a tad anenaiva do«eïa k«Åïaæ yenÃsi pÃtita÷ 05,121.014c abhimÃnena rÃjendra dhikk­ta÷ svargavÃsibhi÷ 05,121.015a nÃyaæ mÃnena rÃjar«e na balena na hiæsayà 05,121.015c na ÓÃÂhyena na mÃyÃbhir loko bhavati ÓÃÓvata÷ 05,121.016a nÃvamÃnyÃs tvayà rÃjann avarotk­«ÂamadhyamÃ÷ 05,121.016b*0468_01 yayÃteÓ caiva rÃjar«e÷ suh­dÃæ bhÆtim icchatÃm 05,121.016c na hi mÃnapradagdhÃnÃæ kaÓ cid asti sama÷ kva cit 05,121.017a patanÃrohaïam idaæ kathayi«yanti ye narÃ÷ 05,121.017c vi«amÃïy api te prÃptÃs tari«yanti na saæÓaya÷ 05,121.018 nÃrada uvÃca 05,121.018a e«a do«o 'bhimÃnena purà prÃpto yayÃtinà 05,121.018c nirbandhataÓ cÃtimÃtraæ gÃlavena mahÅpate 05,121.019a Órotavyaæ hitakÃmÃnÃæ suh­dÃæ bhÆtim icchatÃm 05,121.019c na kartavyo hi nirbandho nirbandho hi k«ayodaya÷ 05,121.020a tasmÃt tvam api gÃndhÃre mÃnaæ krodhaæ ca varjaya 05,121.020c saædhatsva pÃï¬avair vÅra saærambhaæ tyaja pÃrthiva 05,121.020d*0469_01 sa bhavÃn suh­do vaÓyaæ vaco g­hïÃtu mÃn­tam 05,121.020d*0469_02 samarthair vigrahaæ k­tvà vi«amastho bhavi«yasi 05,121.020d*0470_00 vaiÓaæpÃyana÷ 05,121.020d*0470_01 evam ukto n­paÓre«Âha nÃradena suyodhana÷ 05,121.020d*0470_02 nÃti«Âhad vacane tasmiæs tatontas tasya tÃd­Óa÷ 05,121.021a dadÃti yat pÃrthiva yat karoti; yad và tapas tapyati yaj juhoti 05,121.021c na tasya nÃÓo 'sti na cÃpakar«o; nÃnyas tad aÓnÃti sa eva kartà 05,121.022a idaæ mahÃkhyÃnam anuttamaæ mataæ; bahuÓrutÃnÃæ gataro«arÃgiïÃm 05,121.022c samÅk«ya loke bahudhà pradhÃvitÃ; trivargad­«Âi÷ p­thivÅm upÃÓnute 05,121.022d*0471_01 etat puïyatamaæ rÃjan yayÃteÓ caritaæ mahat 05,121.022d*0471_02 yac chrutvà ÓrÃvayitvà ca svargaæ yÃnti ha mÃnavÃ÷ 05,122.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,122.001a bhagavann evam evaitad yathà vadasi nÃrada 05,122.001c icchÃmi cÃham apy evaæ na tv ÅÓo bhagavann aham 05,122.002 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,122.002a evam uktvà tata÷ k­«ïam abhyabhëata bhÃrata 05,122.002c svargyaæ lokyaæ ca mÃm Ãttha dharmyaæ nyÃyyaæ ca keÓava 05,122.003a na tv ahaæ svavaÓas tÃta kriyamÃïaæ na me priyam 05,122.003b*0472_01 na maæsyante durÃtmÃna÷ putrà mama janÃrdana 05,122.003c aÇga duryodhanaæ k­«ïa mandaæ ÓÃstrÃtigaæ mama 05,122.004a anunetuæ mahÃbÃho yatasva puru«ottama 05,122.004b*0473_01 na Ó­ïoti mahÃbÃho vacanaæ sÃdhu bhëitam 05,122.004b*0473_02 gÃndhÃryÃÓ ca h­«ÅkeÓa vidurasya ca dhÅmata÷ 05,122.004b*0473_03 anye«Ãæ caiva suh­dÃæ bhÅ«mÃdÅnÃæ hitai«iïÃm 05,122.004b*0473_04 sa tvaæ pÃpamatiæ krÆraæ pÃpacittam acetanam 05,122.004b*0473_05 anuÓÃdhi durÃtmÃnaæ svayaæ duryodhanaæ n­pam 05,122.004c suh­tkÃryaæ tu sumahat k­taæ te syÃj janÃrdana 05,122.005a tato 'bhyÃv­tya vÃr«ïeyo duryodhanam amar«aïam 05,122.005c abravÅn madhurÃæ vÃcaæ sarvadharmÃrthatattvavit 05,122.006a duryodhana nibodhedaæ madvÃkyaæ kurusattama 05,122.006c samarthaæ te viÓe«eïa sÃnubandhasya bhÃrata 05,122.007a mahÃprÃj¤a kule jÃta÷ sÃdhv etat kartum arhasi 05,122.007c Órutav­ttopasaæpanna÷ sarvai÷ samudito guïai÷ 05,122.008a dau«kuleyà durÃtmÃno n­Óaæsà nirapatrapÃ÷ 05,122.008c ta etad Åd­Óaæ kuryur yathà tvaæ tÃta manyase 05,122.009a dharmÃrthayuktà loke 'smin prav­ttir lak«yate satÃm 05,122.009c asatÃæ viparÅtà tu lak«yate bharatar«abha 05,122.010a viparÅtà tv iyaæ v­ttir asak­l lak«yate tvayi 05,122.010c adharmaÓ cÃnubandho 'tra ghora÷ prÃïaharo mahÃn 05,122.011a anekaÓas tvannimittam ayaÓasyaæ ca bhÃrata 05,122.011c tam anarthaæ pariharann ÃtmaÓreya÷ kari«yasi 05,122.012a bhrÃtÌïÃm atha bh­tyÃnÃæ mitrÃïÃæ ca paraætapa 05,122.012c adharmyÃd ayaÓasyÃc ca karmaïas tvaæ pramok«yase 05,122.013a prÃj¤ai÷ ÓÆrair mahotsÃhair Ãtmavadbhir bahuÓrutai÷ 05,122.013c saædhatsva puru«avyÃghra pÃï¬avair bharatar«abha 05,122.014a tad dhitaæ ca priyaæ caiva dh­tarëÂrasya dhÅmata÷ 05,122.014c pitÃmahasya droïasya vidurasya mahÃmate÷ 05,122.015a k­pasya somadattasya bÃhlÅkasya ca dhÅmata÷ 05,122.015c aÓvatthÃmno vikarïasya saæjayasya viÓÃæ pate 05,122.016a j¤ÃtÅnÃæ caiva bhÆyi«Âhaæ mitrÃïÃæ ca paraætapa 05,122.016c Óame Óarma bhavet tÃta sarvasya jagatas tathà 05,122.017a hrÅmÃn asi kule jÃta÷ ÓrutavÃn an­ÓaæsavÃn 05,122.017c ti«Âha tÃta pitu÷ ÓÃstre mÃtuÓ ca bharatar«abha 05,122.018a etac chreyo hi manyante pità yac chÃsti bhÃrata 05,122.018c uttamÃpadgata÷ sarva÷ pitu÷ smarati ÓÃsanam 05,122.019a rocate te pitus tÃta pÃï¬avai÷ saha saægama÷ 05,122.019c sÃmÃtyasya kuruÓre«Âha tat tubhyaæ tÃta rocatÃm 05,122.020a Órutvà ya÷ suh­dÃæ ÓÃstraæ martyo na pratipadyate 05,122.020c vipÃkÃnte dahaty enaæ kiæpÃkam iva bhak«itam 05,122.021a yas tu ni÷Óreyasaæ vÃkyaæ mohÃn na pratipadyate 05,122.021c sa dÅrghasÆtro hÅnÃrtha÷ paÓcÃttÃpena yujyate 05,122.022a yas tu ni÷Óreyasaæ Órutvà prÃptam evÃbhipadyate 05,122.022c Ãtmano matam uts­jya sa loke sukham edhate 05,122.023a yo 'rthakÃmasya vacanaæ prÃtikÆlyÃn na m­«yate 05,122.023c Ó­ïoti pratikÆlÃni dvi«atÃæ vaÓam eti sa÷ 05,122.024a satÃæ matam atikramya yo 'satÃæ vartate mate 05,122.024c Óocante vyasane tasya suh­do nacirÃd iva 05,122.025a mukhyÃn amÃtyÃn uts­jya yo nihÅnÃn ni«evate 05,122.025c sa ghorÃm Ãpadaæ prÃpya nottÃram adhigacchati 05,122.026a yo 'satsevÅ v­thÃcÃro na Órotà suh­dÃæ sadà 05,122.026c parÃn v­ïÅte svÃn dve«Âi taæ gau÷ Óapati bhÃrata 05,122.027a sa tvaæ virudhya tair vÅrair anyebhyas trÃïam icchasi 05,122.027c aÓi«Âebhyo 'samarthebhyo mƬhebhyo bharatar«abha 05,122.028a ko hi Óakrasamä j¤ÃtÅn atikramya mahÃrathÃn 05,122.028c anyebhyas trÃïam ÃÓaæset tvad anyo bhuvi mÃnava÷ 05,122.029a janmaprabh­ti kaunteyà nityaæ vinik­tÃs tvayà 05,122.029c na ca te jÃtu kupyanti dharmÃtmÃno hi pÃï¬avÃ÷ 05,122.030a mithyÃpracaritÃs tÃta janmaprabh­ti pÃï¬avÃ÷ 05,122.030c tvayi samyaÇ mahÃbÃho pratipannà yaÓasvina÷ 05,122.031a tvayÃpi pratipattavyaæ tathaiva bharatar«abha 05,122.031c sve«u bandhu«u mukhye«u mà manyuvaÓam anvagÃ÷ 05,122.032a trivargayuktà prÃj¤ÃnÃm Ãrambhà bharatar«abha 05,122.032c dharmÃrthÃv anurudhyante trivargÃsaæbhave narÃ÷ 05,122.033a p­thak tu vinivi«ÂÃnÃæ dharmaæ dhÅro 'nurudhyate 05,122.033c madhyamo 'rthaæ kaliæ bÃla÷ kÃmam evÃnurudhyate 05,122.034a indriyai÷ pras­to lobhÃd dharmaæ viprajahÃti ya÷ 05,122.034c kÃmÃrthÃv anupÃyena lipsamÃno vinaÓyati 05,122.035a kÃmÃrthau lipsamÃnas tu dharmam evÃditaÓ caret 05,122.035c na hi dharmÃd apaity artha÷ kÃmo vÃpi kadà cana 05,122.036a upÃyaæ dharmam evÃhus trivargasya viÓÃæ pate 05,122.036c lipsamÃno hi tenÃÓu kak«e 'gnir iva vardhate 05,122.037a sa tvaæ tÃtÃnupÃyena lipsase bharatar«abha 05,122.037c ÃdhirÃjyaæ mahad dÅptaæ prathitaæ sarvarÃjasu 05,122.038a ÃtmÃnaæ tak«ati hy e«a vanaæ paraÓunà yathà 05,122.038c ya÷ samyag vartamÃne«u mithyà rÃjan pravartate 05,122.038d*0474_01 amitro nÃtikartavyo nÃtideya÷ kadà cana 05,122.038d*0474_02 jÅvitaæ hy api du÷khÃrtà na tyajanti kadà cana 05,122.039a na tasya hi matiæ chindyÃd yasya necchet parÃbhavam 05,122.039c avicchinnasya dhÅrasya kalyÃïe dhÅyate mati÷ 05,122.040a tyaktÃtmÃnaæ na bÃdheta tri«u loke«u bhÃrata 05,122.040c apy anyaæ prÃk­taæ kiæ cit kim u tÃn pÃï¬avar«abhÃn 05,122.041a amar«avaÓam Ãpanno na kiæ cid budhyate nara÷ 05,122.041c chidyate hy Ãtataæ sarvaæ pramÃïaæ paÓya bhÃrata 05,122.042a Óreyas te durjanÃt tÃta pÃï¬avai÷ saha saægama÷ 05,122.042c tair hi saæprÅyamÃïas tvaæ sarvÃn kÃmÃn avÃpsyasi 05,122.043a pÃï¬avair nirjitÃæ bhÆmiæ bhu¤jÃno rÃjasattama 05,122.043c pÃï¬avÃn p­«Âhata÷ k­tvà trÃïam ÃÓaæsase 'nyata÷ 05,122.044a du÷ÓÃsane durvi«ahe karïe cÃpi sasaubale 05,122.044c ete«v aiÓvaryam ÃdhÃya bhÆtim icchasi bhÃrata 05,122.045a na caite tava paryÃptà j¤Ãne dharmÃrthayos tathà 05,122.045c vikrame cÃpy aparyÃptÃ÷ pÃï¬avÃn prati bhÃrata 05,122.046a na hÅme sarvarÃjÃna÷ paryÃptÃ÷ sahitÃs tvayà 05,122.046c kruddhasya bhÅmasenasya prek«ituæ mukham Ãhave 05,122.047a idaæ saænihitaæ tÃta samagraæ pÃrthivaæ balam 05,122.047c ayaæ bhÅ«mas tathà droïa÷ karïaÓ cÃyaæ tathà k­pa÷ 05,122.048a bhÆriÓravÃ÷ saumadattir aÓvatthÃmà jayadratha÷ 05,122.048c aÓaktÃ÷ sarva evaite pratiyoddhuæ dhanaæjayam 05,122.049a ajeyo hy arjuna÷ kruddha÷ sarvair api surÃsurai÷ 05,122.049c mÃnu«air api gandharvair mà yuddhe ceta ÃdhithÃ÷ 05,122.050a d­ÓyatÃæ và pumÃn kaÓ cit samagre pÃrthive bale 05,122.050c yo 'rjunaæ samare prÃpya svastimÃn Ãvrajed g­hÃn 05,122.051a kiæ te janak«ayeïeha k­tena bharatar«abha 05,122.051c yasmi¤ jite jitaæ te syÃt pumÃn eka÷ sa d­ÓyatÃm 05,122.052a ya÷ sa devÃn sagandharvÃn sayak«ÃsurapannagÃn 05,122.052c ajayat khÃï¬avaprasthe kas taæ yudhyeta mÃnava÷ 05,122.053a tathà virÃÂanagare ÓrÆyate mahad adbhutam 05,122.053c ekasya ca bahÆnÃæ ca paryÃptaæ tan nidarÓanam 05,122.053d*0475_01 yuddhe yena mahÃdeva÷ sÃk«Ãt saæto«ita÷ Óiva÷ 05,122.054a tam ajeyam anÃdh­«yaæ vijetuæ ji«ïum acyutam 05,122.054c ÃÓaæsasÅha samare vÅram arjunam Ærjitam 05,122.055a maddvitÅyaæ puna÷ pÃrthaæ ka÷ prÃrthayitum arhati 05,122.055c yuddhe pratÅpam ÃyÃntam api sÃk«Ãt puraædara÷ 05,122.056a bÃhubhyÃm uddhared bhÆmiæ dahet kruddha imÃ÷ prajÃ÷ 05,122.056c pÃtayet tridivÃd devÃn yo 'rjunaæ samare jayet 05,122.057a paÓya putrÃæs tathà bhrÃt̤ j¤ÃtÅn saæbandhinas tathà 05,122.057c tvatk­te na vinaÓyeyur ete bharatasattama 05,122.058a astu Óe«aæ kauravÃïÃæ mà parÃbhÆd idaæ kulam 05,122.058c kulaghna iti nocyethà na«ÂakÅrtir narÃdhipa 05,122.059a tvÃm eva sthÃpayi«yanti yauvarÃjye mahÃrathÃ÷ 05,122.059c mahÃrÃjye ca pitaraæ dh­tarëÂraæ janeÓvaram 05,122.060a mà tÃta Óriyam ÃyÃntÅm avamaæsthÃ÷ samudyatÃm 05,122.060c ardhaæ pradÃya pÃrthebhyo mahatÅæ Óriyam Ãpsyasi 05,122.061a pÃï¬avai÷ saæÓamaæ k­tvà k­tvà ca suh­dÃæ vaca÷ 05,122.061c saæprÅyamÃïo mitraiÓ ca ciraæ bhadrÃïy avÃpsyasi 05,123.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,123.001a tata÷ ÓÃætanavo bhÅ«mo duryodhanam amar«aïam 05,123.001c keÓavasya vaca÷ Órutvà provÃca bharatar«abha 05,123.002a k­«ïena vÃkyam ukto 'si suh­dÃæ Óamam icchatà 05,123.002c anupaÓyasva tat tÃta mà manyuvaÓam anvagÃ÷ 05,123.003a ak­tvà vacanaæ tÃta keÓavasya mahÃtmana÷ 05,123.003c Óreyo na jÃtu na sukhaæ na kalyÃïam avÃpsyasi 05,123.004a dharmyam arthaæ mahÃbÃhur Ãha tvÃæ tÃta keÓava÷ 05,123.004c tam artham abhipadyasva mà rÃjan nÅnaÓa÷ prajÃ÷ 05,123.005a imÃæ Óriyaæ prajvalitÃæ bhÃratÅæ sarvarÃjasu 05,123.005c jÅvato dh­tarëÂrasya daurÃtmyÃd bhraæÓayi«yasi 05,123.006a ÃtmÃnaæ ca sahÃmÃtyaæ saputrapaÓubÃndhavam 05,123.006c sahamitram asadbuddhyà jÅvitÃd bhraæÓayi«yasi 05,123.007a atikrÃman keÓavasya tathyaæ vacanam arthavat 05,123.007c pituÓ ca bharataÓre«Âha vidurasya ca dhÅmata÷ 05,123.008a mà kulaghno 'ntapuru«o durmati÷ kÃpathaæ gama÷ 05,123.008c pitaraæ mÃtaraæ caiva v­ddhau ÓokÃya mà dada÷ 05,123.009a atha droïo 'bravÅt tatra duryodhanam idaæ vaca÷ 05,123.009c amar«avaÓam Ãpannaæ ni÷Óvasantaæ puna÷ puna÷ 05,123.010a dharmÃrthayuktaæ vacanam Ãha tvÃæ tÃta keÓava÷ 05,123.010c tathà bhÅ«ma÷ ÓÃætanavas taj ju«asva narÃdhipa 05,123.011a prÃj¤au medhÃvinau dÃntÃv arthakÃmau bahuÓrutau 05,123.011c Ãhatus tvÃæ hitaæ vÃkyaæ tad Ãdatsva paraætapa 05,123.012a anuti«Âha mahÃprÃj¤a k­«ïabhÅ«mau yad Æcatu÷ 05,123.012c mà vaco laghubuddhÅnÃæ samÃsthÃs tvaæ paraætapa 05,123.013a ye tvÃæ protsÃhayanty ete naite k­tyÃya karhi cit 05,123.013c vairaæ pare«Ãæ grÅvÃyÃæ pratimok«yanti saæyuge 05,123.014a mà kurƤ jÅghana÷ sarvÃn putrÃn bhrÃtÌæs tathaiva ca 05,123.014c vÃsudevÃrjunau yatra viddhy ajeyaæ balaæ hi tat 05,123.015a etac caiva mataæ satyaæ suh­do÷ k­«ïabhÅ«mayo÷ 05,123.015c yadi nÃdÃsyase tÃta paÓcÃt tapsyasi bhÃrata 05,123.016a yathoktaæ jÃmadagnyena bhÆyÃn eva tato 'rjuna÷ 05,123.016c k­«ïo hi devakÅputro devair api durutsaha÷ 05,123.017a kiæ te sukhapriyeïeha proktena bharatar«abha 05,123.017c etat te sarvam ÃkhyÃtaæ yathecchasi tathà kuru 05,123.017e na hi tvÃm utsahe vaktuæ bhÆyo bharatasattama 05,123.018a tasmin vÃkyÃntare vÃkyaæ k«attÃpi viduro 'bravÅt 05,123.018c duryodhanam abhiprek«ya dhÃrtarëÂram amar«aïam 05,123.019a duryodhana na ÓocÃmi tvÃm ahaæ bharatar«abha 05,123.019c imau tu v­ddhau ÓocÃmi gÃndhÃrÅæ pitaraæ ca te 05,123.020a yÃv anÃthau cari«yete tvayà nÃthena durh­dà 05,123.020c hatamitrau hatÃmÃtyau lÆnapak«Ãv iva dvijau 05,123.021a bhik«ukau vicari«yete Óocantau p­thivÅm imÃm 05,123.021c kulaghnam Åd­Óaæ pÃpaæ janayitvà kupÆru«am 05,123.022a atha duryodhanaæ rÃjà dh­tarëÂro 'bhyabhëata 05,123.022c ÃsÅnaæ bhrÃt­bhi÷ sÃrdhaæ rÃjabhi÷ parivÃritam 05,123.023a duryodhana nibodhedaæ Óauriïoktaæ mahÃtmanà 05,123.023c Ãdatsva Óivam atyantaæ yogak«emavad avyayam 05,123.024a anena hi sahÃyena k­«ïenÃkli«Âakarmaïà 05,123.024c i«ÂÃn sarvÃn abhiprÃyÃn prÃpsyÃma÷ sarvarÃjasu 05,123.025a susaæhita÷ keÓavena gaccha tÃta yudhi«Âhiram 05,123.025c cara svastyayanaæ k­tsnaæ bhÃratÃnÃm anÃmayam 05,123.026a vÃsudevena tÅrthena tÃta gacchasva saægamam 05,123.026c kÃlaprÃptam idaæ manye mà tvaæ duryodhanÃtigÃ÷ 05,123.027a Óamaæ ced yÃcamÃnaæ tvaæ pratyÃkhyÃsyasi keÓavam 05,123.027c tvadartham abhijalpantaæ na tavÃsty aparÃbhava÷ 05,124.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,124.001a dh­tarëÂravaca÷ Órutvà bhÅ«madroïau samarthya tau 05,124.001c duryodhanam idaæ vÃkyam Æcatu÷ ÓÃsanÃtigam 05,124.002a yÃvat k­«ïÃv asaænaddhau yÃvat ti«Âhati gÃï¬ivam 05,124.002c yÃvad dhaumyo na senÃgnau juhotÅha dvi«adbalam 05,124.003a yÃvan na prek«ate kruddha÷ senÃæ tava yudhi«Âhira÷ 05,124.003c hrÅni«edho mahe«vÃsas tÃvac chÃmyatu vaiÓasam 05,124.004a yÃvan na d­«yate pÃrtha÷ sve«v anÅke«v avasthita÷ 05,124.004c bhÅmaseno mahe«vÃsas tÃvac chÃmyatu vaiÓasam 05,124.005a yÃvan na carate mÃrgÃn p­tanÃm abhihar«ayan 05,124.005b*0476_01 bhÅmaseno gadÃpÃïis tÃvat saæÓÃmya pÃï¬avai÷ 05,124.005c yÃvan na ÓÃtayaty Ãjau ÓirÃæsi gajayodhinÃm 05,124.006a gadayà vÅraghÃtinyà phalÃnÅva vanaspate÷ 05,124.006c kÃlena paripakvÃni tÃvac chÃmyatu vaiÓasam 05,124.007a nakula÷ sahadevaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 05,124.007c virÃÂaÓ ca Óikhaï¬Å ca ÓaiÓupÃliÓ ca daæÓitÃ÷ 05,124.008a yÃvan na praviÓanty ete nakrà iva mahÃrïavam 05,124.008c k­tÃstrÃ÷ k«ipram asyantas tÃvac chÃmyatu vaiÓasam 05,124.008d*0477_01 yÃvan na niÓità bÃïÃ÷ ÓarÅre«u mahÅk«itÃm 05,124.008d*0477_02 yÃvan na praviÓanty ete tÃvac chÃmyatu vaiÓasam 05,124.009a yÃvan na sukumÃre«u ÓarÅre«u mahÅk«itÃm 05,124.009c gÃrdhrapatrÃ÷ patanty ugrÃs tÃvac chÃmyatu vaiÓasam 05,124.010a candanÃgarudigdhe«u hÃrani«kadhare«u ca 05,124.010c nora÷su yÃvad yodhÃnÃæ mahe«vÃsair mahe«ava÷ 05,124.011a k­tÃstrai÷ k«ipram asyadbhir dÆrapÃtibhir ÃyasÃ÷ 05,124.011c abhilak«yair nipÃtyante tÃvac chÃmyatu vaiÓasam 05,124.012a abhivÃdayamÃnaæ tvÃæ Óirasà rÃjaku¤jara÷ 05,124.012c pÃïibhyÃæ pratig­hïÃtu dharmarÃjo yudhi«Âhira÷ 05,124.013a dhvajÃÇkuÓapatÃkÃÇkaæ dak«iïaæ te sudak«iïa÷ 05,124.013c skandhe nik«ipatÃæ bÃhuæ ÓÃntaye bharatar«abha 05,124.014a ratnau«adhisametena ratnÃÇgulitalena ca 05,124.014c upavi«Âasya p­«Âhaæ te pÃïinà parimÃrjatu 05,124.015a ÓÃlaskandho mahÃbÃhus tvÃæ svajÃno v­kodara÷ 05,124.015c sÃmnÃbhivadatÃæ cÃpi ÓÃntaye bharatar«abha 05,124.016a arjunena yamÃbhyÃæ ca tribhis tair abhivÃdita÷ 05,124.016c mÆrdhni tÃn samupÃghrÃya premïÃbhivada pÃrthiva 05,124.017a d­«Âvà tvÃæ pÃï¬avair vÅrair bhrÃt­bhi÷ saha saægatam 05,124.017c yÃvad ÃnandajÃÓrÆïi pramu¤cantu narÃdhipÃ÷ 05,124.018a ghu«yatÃæ rÃjadhÃnÅ«u sarvasaæpan mahÅk«itÃm 05,124.018c p­thivÅ bhrÃt­bhÃvena bhujyatÃæ vijvaro bhava 05,125.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,125.001a Órutvà duryodhano vÃkyam apriyaæ kurusaæsadi 05,125.001c pratyuvÃca mahÃbÃhuæ vÃsudevaæ yaÓasvinam 05,125.002a prasamÅk«ya bhavÃn etad vaktum arhati keÓava 05,125.002c mÃm eva hi viÓe«eïa vibhëya parigarhase 05,125.003a bhaktivÃdena pÃrthÃnÃm akasmÃn madhusÆdana 05,125.003c bhavÃn garhayate nityaæ kiæ samÅk«ya balÃbalam 05,125.004a bhavÃn k«attà ca rÃjà ca ÃcÃryo và pitÃmaha÷ 05,125.004c mÃm eva parigarhante nÃnyaæ kaæ cana pÃrthivam 05,125.005a na cÃhaæ lak«aye kaæ cid vyabhicÃram ihÃtmana÷ 05,125.005c atha sarve bhavanto mÃæ vidvi«anti sarÃjakÃ÷ 05,125.006a na cÃhaæ kaæ cid atyartham aparÃdham ariædama 05,125.006c vicintayan prapaÓyÃmi susÆk«mam api keÓava 05,125.007a priyÃbhyupagate dyÆte pÃï¬avà madhusÆdana 05,125.007c jitÃ÷ Óakuninà rÃjyaæ tatra kiæ mama du«k­tam 05,125.008a yat punar draviïaæ kiæ cit tatrÃjÅyanta pÃï¬avÃ÷ 05,125.008c tebhya evÃbhyanuj¤Ãtaæ tat tadà madhusÆdana 05,125.009a aparÃdho na cÃsmÃkaæ yat te hy ak«aparÃjitÃ÷ 05,125.009c ajeyà jayatÃæ Óre«Âha pÃrthÃ÷ pravrÃjità vanam 05,125.010a kena cÃpy apavÃdena virudhyante 'ribhi÷ saha 05,125.010c aÓaktÃ÷ pÃï¬avÃ÷ k­«ïa prah­«ÂÃ÷ pratyamitravat 05,125.011a kim asmÃbhi÷ k­taæ te«Ãæ kasmin và punar Ãgasi 05,125.011c dhÃrtarëÂrä jighÃæsanti pÃï¬avÃ÷ s­¤jayai÷ saha 05,125.012a na cÃpi vayam ugreïa karmaïà vacanena và 05,125.012c vitrastÃ÷ praïamÃmeha bhayÃd api Óatakrato÷ 05,125.013a na ca taæ k­«ïa paÓyÃmi k«atradharmam anu«Âhitam 05,125.013c utsaheta yudhà jetuæ yo na÷ Óatrunibarhaïa 05,125.014a na hi bhÅ«mak­padroïÃ÷ sagaïà madhusÆdana 05,125.014c devair api yudhà jetuæ ÓakyÃ÷ kim uta pÃï¬avai÷ 05,125.015a svadharmam anuti«Âhanto yadi mÃdhava saæyuge 05,125.015c Óastreïa nidhanaæ kÃle prÃpsyÃma÷ svargam eva tat 05,125.016a mukhyaÓ caivai«a no dharma÷ k«atriyÃïÃæ janÃrdana 05,125.016c yac chayÅmahi saægrÃme Óaratalpagatà vayam 05,125.017a te vayaæ vÅraÓayanaæ prÃpsyÃmo yadi saæyuge 05,125.017c apraïamyaiva ÓatrÆïÃæ na nas tapsyati mÃdhava 05,125.018a kaÓ ca jÃtu kule jÃta÷ k«atradharmeïa vartayan 05,125.018c bhayÃd v­ttiæ samÅk«yaivaæ praïamed iha kasya cit 05,125.019a udyacched eva na named udyamo hy eva pauru«am 05,125.019c apy aparvaïi bhajyeta na named iha kasya cit 05,125.020a iti mÃtaÇgavacanaæ parÅpsanti hitepsava÷ 05,125.020c dharmÃya caiva praïamed brÃhmaïebhyaÓ ca madvidha÷ 05,125.021a acintayan kaæ cid anyaæ yÃvajjÅvaæ tathÃcaret 05,125.021c e«a dharma÷ k«atriyÃïÃæ matam etac ca me sadà 05,125.022a rÃjyÃæÓaÓ cÃbhyanuj¤Ãto yo me pitrà purÃbhavat 05,125.022c na sa labhya÷ punar jÃtu mayi jÅvati keÓava 05,125.023a yÃvac ca rÃjà dhriyate dh­tarëÂro janÃrdana 05,125.023c nyastaÓastrà vayaæ te vÃpy upajÅvÃma mÃdhava 05,125.024a yady adeyaæ purà dattaæ rÃjyaæ paravato mama 05,125.024c aj¤ÃnÃd và bhayÃd vÃpi mayi bÃle janÃrdana 05,125.025a na tad adya punar labhyaæ pÃï¬avair v­«ïinandana 05,125.025c dhriyamÃïe mahÃbÃho mayi saæprati keÓava 05,125.026a yÃvad dhi sÆcyÃs tÅk«ïÃyà vidhyed agreïa mÃdhava 05,125.026c tÃvad apy aparityÃjyaæ bhÆmer na÷ pÃï¬avÃn prati 05,126.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,126.001a tata÷ prahasya dÃÓÃrha÷ krodhaparyÃkulek«aïa÷ 05,126.001c duryodhanam idaæ vÃkyam abravÅt kurusaæsadi 05,126.002a lapsyase vÅraÓayanaæ kÃmam etad avÃpsyasi 05,126.002c sthiro bhava sahÃmÃtyo vimardo bhavità mahÃn 05,126.003a yac caivaæ manyase mƬha na me kaÓ cid vyatikrama÷ 05,126.003c pÃï¬ave«v iti tat sarvaæ nibodhata narÃdhipÃ÷ 05,126.004a Óriyà saætapyamÃnena pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,126.004c tvayà durmantritaæ dyÆtaæ saubalena ca bhÃrata 05,126.005a kathaæ ca j¤Ãtayas tÃta ÓreyÃæsa÷ sÃdhusaæmatÃ÷ 05,126.005c tathÃnyÃyyam upasthÃtuæ jihmenÃjihmacÃriïa÷ 05,126.006a ak«adyÆtaæ mahÃprÃj¤a satÃm aratinÃÓanam 05,126.006c asatÃæ tatra jÃyante bhedÃÓ ca vyasanÃni ca 05,126.007a tad idaæ vyasanaæ ghoraæ tvayà dyÆtamukhaæ k­tam 05,126.007c asamÅk«ya sadÃcÃrai÷ sÃrdhaæ pÃpÃnubandhanai÷ 05,126.008a kaÓ cÃnyo j¤ÃtibhÃryÃæ vai viprakartuæ tathÃrhati 05,126.008c ÃnÅya ca sabhÃæ vaktuæ yathoktà draupadÅ tvayà 05,126.009a kulÅnà ÓÅlasaæpannà prÃïebhyo 'pi garÅyasÅ 05,126.009c mahi«Å pÃï¬uputrÃïÃæ tathà vinik­tà tvayà 05,126.010a jÃnanti kurava÷ sarve yathoktÃ÷ kurusaæsadi 05,126.010c du÷ÓÃsanena kaunteyÃ÷ pravrajanta÷ paraætapÃ÷ 05,126.011a samyagv­tte«v alubdhe«u satataæ dharmacÃri«u 05,126.011c sve«u bandhu«u ka÷ sÃdhuÓ cared evam asÃæpratam 05,126.012a n­ÓaæsÃnÃm anÃryÃïÃæ paru«ÃïÃæ ca bhëaïam 05,126.012c karïadu÷ÓÃsanÃbhyÃæ ca tvayà ca bahuÓa÷ k­tam 05,126.013a saha mÃtrà pradagdhuæ tÃn bÃlakÃn vÃraïÃvate 05,126.013c Ãsthita÷ paramaæ yatnaæ na sam­ddhaæ ca tat tava 05,126.014a Æ«uÓ ca suciraæ kÃlaæ pracchannÃ÷ pÃï¬avÃs tadà 05,126.014c mÃtrà sahaikacakrÃyÃæ brÃhmaïasya niveÓane 05,126.015a vi«eïa sarpabandhaiÓ ca yatitÃ÷ pÃï¬avÃs tvayà 05,126.015c sarvopÃyair vinÃÓÃya na sam­ddhaæ ca tat tava 05,126.015d*0478_01 evaæv­tta÷ kathaæ rÃjye sthÃtum arhasi pÃpak­t 05,126.015d*0478_02 sa rÃjyÃc ca sukhÃc caiva hÃsyase kulapÃæsana 05,126.016a evaæbuddhi÷ pÃï¬ave«u mithyÃv­tti÷ sadà bhavÃn 05,126.016c kathaæ te nÃparÃdho 'sti pÃï¬ave«u mahÃtmasu 05,126.016d*0479_01 yac caibhyo yÃcamÃnebhya÷ pitryam aæÓaæ na ditsasi 05,126.016d*0479_02 tac ca pÃpa pradÃtÃsi bhra«ÂaiÓvaryo nipÃtita÷ 05,126.017a k­tvà bahÆny akÃryÃïi pÃï¬ave«u n­Óaæsavat 05,126.017c mithyÃv­ttir anÃrya÷ sann adya vipratipadyase 05,126.018a mÃtÃpit­bhyÃæ bhÅ«meïa droïena vidureïa ca 05,126.018c ÓÃmyeti muhur ukto 'si na ca ÓÃmyasi pÃrthiva 05,126.019a Óame hi sumahÃn arthas tava pÃrthasya cobhayo÷ 05,126.019c na ca rocayase rÃjan kim anyad buddhilÃghavÃt 05,126.020a na Óarma prÃpsyase rÃjann utkramya suh­dÃæ vaca÷ 05,126.020c adharmyam ayaÓasyaæ ca kriyate pÃrthiva tvayà 05,126.021a evaæ bruvati dÃÓÃrhe duryodhanam amar«aïam 05,126.021c du÷ÓÃsana idaæ vÃkyam abravÅt kurusaæsadi 05,126.022a na cet saædhÃsyase rÃjan svena kÃmena pÃï¬avai÷ 05,126.022c baddhvà kila tvÃæ dÃsyanti kuntÅputrÃya kauravÃ÷ 05,126.023a vaikartanaæ tvÃæ ca mÃæ ca trÅn etÃn manujar«abha 05,126.023c pÃï¬avebhya÷ pradÃsyanti bhÅ«mo droïa÷ pità ca te 05,126.024a bhrÃtur etad vaca÷ Órutvà dhÃrtarëÂra÷ suyodhana÷ 05,126.024c kruddha÷ prÃti«ÂhatotthÃya mahÃnÃga iva Óvasan 05,126.025a viduraæ dh­tarëÂraæ ca mahÃrÃjaæ ca bÃhlikam 05,126.025c k­paæ ca somadattaæ ca bhÅ«maæ droïaæ janÃrdanam 05,126.026a sarvÃn etÃn anÃd­tya durmatir nirapatrapa÷ 05,126.026c aÓi«Âavad amaryÃdo mÃnÅ mÃnyÃvamÃnità 05,126.027a taæ prasthitam abhiprek«ya bhrÃtaro manujar«abham 05,126.027c anujagmu÷ sahÃmÃtyà rÃjÃnaÓ cÃpi sarvaÓa÷ 05,126.028a sabhÃyÃm utthitaæ kruddhaæ prasthitaæ bhrÃt­bhi÷ saha 05,126.028c duryodhanam abhiprek«ya bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo 'bravÅt 05,126.029a dharmÃrthÃv abhisaætyajya saærambhaæ yo 'numanyate 05,126.029c hasanti vyasane tasya durh­do nacirÃd iva 05,126.030a durÃtmà rÃjaputro 'yaæ dhÃrtarëÂro 'nupÃyavit 05,126.030c mithyÃbhimÃnÅ rÃjyasya krodhalobhavaÓÃnuga÷ 05,126.031a kÃlapakvam idaæ manye sarvak«atraæ janÃrdana 05,126.031c sarve hy anus­tà mohÃt pÃrthivÃ÷ saha mantribhi÷ 05,126.032a bhÅ«masyÃtha vaca÷ Órutvà dÃÓÃrha÷ pu«karek«aïa÷ 05,126.032c bhÅ«madroïamukhÃn sarvÃn abhyabhëata vÅryavÃn 05,126.033a sarve«Ãæ kuruv­ddhÃnÃæ mahÃn ayam atikrama÷ 05,126.033c prasahya mandam aiÓvarye na niyacchata yan n­pam 05,126.034a tatra kÃryam ahaæ manye prÃptakÃlam ariædamÃ÷ 05,126.034c kriyamÃïe bhavec chreyas tat sarvaæ Ó­ïutÃnaghÃ÷ 05,126.035a pratyak«am etad bhavatÃæ yad vak«yÃmi hitaæ vaca÷ 05,126.035c bhavatÃm ÃnukÆlyena yadi roceta bhÃratÃ÷ 05,126.036a bhojarÃjasya v­ddhasya durÃcÃro hy anÃtmavÃn 05,126.036c jÅvata÷ pitur aiÓvaryaæ h­tvà manyuvaÓaæ gata÷ 05,126.037a ugrasenasuta÷ kaæsa÷ parityakta÷ sa bÃndhavai÷ 05,126.037c j¤ÃtÅnÃæ hitakÃmena mayà Óasto mahÃm­dhe 05,126.038a Ãhuka÷ punar asmÃbhir j¤ÃtibhiÓ cÃpi satk­ta÷ 05,126.038c ugrasena÷ k­to rÃjà bhojarÃjanyavardhana÷ 05,126.039a kaæsam ekaæ parityajya kulÃrthe sarvayÃdavÃ÷ 05,126.039c saæbhÆya sukham edhante bhÃratÃndhakav­«ïaya÷ 05,126.040a api cÃpy avadad rÃjan parame«ÂhÅ prajÃpati÷ 05,126.040c vyƬhe devÃsure yuddhe 'bhyudyate«v Ãyudhe«u ca 05,126.041a dvaidhÅbhÆte«u loke«u vinaÓyatsu ca bhÃrata 05,126.041c abravÅt s­«ÂimÃn devo bhagavÃæl lokabhÃvana÷ 05,126.042a parÃbhavi«yanty asurà daiteyà dÃnavai÷ saha 05,126.042c Ãdityà vasavo rudrà bhavi«yanti divaukasa÷ 05,126.043a devÃsuramanu«yÃÓ ca gandharvoragarÃk«asÃ÷ 05,126.043c asmin yuddhe susaæyattà hani«yanti parasparam 05,126.043d*0480_01 vartamÃnaæ jagat sarvaæ muhÆrtÃn na bhavi«yati 05,126.043d*0480_02 anyanÃÓena jagato lokasya ca paraætapa 05,126.044a iti matvÃbravÅd dharmaæ parame«ÂhÅ prajÃpati÷ 05,126.044c varuïÃya prayacchaitÃn baddhvà daiteyadÃnavÃn 05,126.045a evam uktas tato dharmo niyogÃt parame«Âhina÷ 05,126.045c varuïÃya dadau sarvÃn baddhvà daiteyadÃnavÃn 05,126.046a tÃn baddhvà dharmapÃÓaiÓ ca svaiÓ ca pÃÓair jaleÓvara÷ 05,126.046c varuïa÷ sÃgare yatto nityaæ rak«ati dÃnavÃn 05,126.047a tathà duryodhanaæ karïaæ Óakuniæ cÃpi saubalam 05,126.047c baddhvà du÷ÓÃsanaæ cÃpi pÃï¬avebhya÷ prayacchata 05,126.048a tyajet kulÃrthe puru«aæ grÃmasyÃrthe kulaæ tyajet 05,126.048c grÃmaæ janapadasyÃrthe ÃtmÃrthe p­thivÅæ tyajet 05,126.049a rÃjan duryodhanaæ baddhvà tata÷ saæÓÃmya pÃï¬avai÷ 05,126.049c tvatk­te na vinaÓyeyu÷ k«atriyÃ÷ k«atriyar«abha 05,127.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,127.001a k­«ïasya vacanaæ Órutvà dh­tarëÂro janeÓvara÷ 05,127.001c viduraæ sarvadharmaj¤aæ tvaramÃïo 'bhyabhëata 05,127.002a gaccha tÃta mahÃprÃj¤Ãæ gÃndhÃrÅæ dÅrghadarÓinÅm 05,127.002c Ãnayeha tayà sÃrdham anune«yÃmi durmatim 05,127.003a yadi sÃpi durÃtmÃnaæ Óamayed du«Âacetasam 05,127.003c api k­«ïÃya suh­das ti«Âhema vacane vayam 05,127.004a api lobhÃbhibhÆtasya panthÃnam anudarÓayet 05,127.004c durbuddher du÷sahÃyasya samarthaæ bruvatÅ vaca÷ 05,127.005a api no vyasanaæ ghoraæ duryodhanak­taæ mahat 05,127.005c Óamayec cirarÃtrÃya yogak«emavad avyayam 05,127.006a rÃj¤as tu vacanaæ Órutvà viduro dÅrghadarÓinÅm 05,127.006c ÃnayÃm Ãsa gÃndhÃrÅæ dh­tarëÂrasya ÓÃsanÃt 05,127.007 dh­tarëÂra uvÃca 05,127.007a e«a gÃndhÃri putras te durÃtmà ÓÃsanÃtiga÷ 05,127.007c aiÓvaryalobhÃd aiÓvaryaæ jÅvitaæ ca prahÃsyati 05,127.008a aÓi«Âavad amaryÃda÷ pÃpai÷ saha durÃtmabhi÷ 05,127.008c sabhÃyà nirgato mƬho vyatikramya suh­dvaca÷ 05,127.009 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,127.009a sà bhartur vacanaæ Órutvà rÃjaputrÅ yaÓasvinÅ 05,127.009c anvicchantÅ mahac chreyo gÃndhÃrÅ vÃkyam abravÅt 05,127.010a Ãnayeha sutaæ k«ipraæ rÃjyakÃmukam Ãturam 05,127.010c na hi rÃjyam aÓi«Âena Óakyaæ dharmÃrthalopinà 05,127.010d*0481_01 Ãptum Ãptaæ tathÃpÅdam avinÅtena sarvathà 05,127.011a tvaæ hy evÃtra bh­Óaæ garhyo dh­tarëÂra sutapriya÷ 05,127.011c yo jÃnan pÃpatÃm asya tatpraj¤Ãm anuvartase 05,127.012a sa e«a kÃmamanyubhyÃæ pralabdho moham Ãsthita÷ 05,127.012c aÓakyo 'dya tvayà rÃjan vinivartayituæ balÃt 05,127.013a rÃjyapradÃne mƬhasya bÃliÓasya durÃtmana÷ 05,127.013c du÷sahÃyasya lubdhasya dh­tarëÂro 'Ónute phalam 05,127.014a kathaæ hi svajane bhedam upek«eta mahÃmati÷ 05,127.014c bhinnaæ hi svajanena tvÃæ prasahi«yanti Óatrava÷ 05,127.015a yà hi Óakyà mahÃrÃja sÃmnà dÃnena và puna÷ 05,127.015c nistartum Ãpada÷ sve«u daï¬aæ kas tatra pÃtayet 05,127.016a ÓÃsanÃd dh­tarëÂrasya duryodhanam amar«aïam 05,127.016c mÃtuÓ ca vacanÃt k«attà sabhÃæ prÃveÓayat puna÷ 05,127.017a sa mÃtur vacanÃkÃÇk«Å praviveÓa sabhÃæ puna÷ 05,127.017c abhitÃmrek«aïa÷ krodhÃn ni÷Óvasann iva pannaga÷ 05,127.018a taæ pravi«Âam abhiprek«ya putram utpatham Ãsthitam 05,127.018c vigarhamÃïà gÃndhÃrÅ samarthaæ vÃkyam abravÅt 05,127.019a duryodhana nibodhedaæ vacanaæ mama putraka 05,127.019c hitaæ te sÃnubandhasya tathÃyatyÃæ sukhodayam 05,127.019d*0482_01 duryodhana yad Ãha tvÃæ pità bharatasattama 05,127.019d*0482_02 bhÅ«mo droïa÷ k­pa÷ k«attà suh­dÃæ kuru tad vaca÷ 05,127.020a bhÅ«masya tu pituÓ caiva mama cÃpaciti÷ k­tà 05,127.020c bhaved droïamukhÃnÃæ ca suh­dÃæ ÓÃmyatà tvayà 05,127.021a na hi rÃjyaæ mahÃprÃj¤a svena kÃmena Óakyate 05,127.021c avÃptuæ rak«ituæ vÃpi bhoktuæ và bharatar«abha 05,127.022a na hy avaÓyendriyo rÃjyam aÓnÅyÃd dÅrgham antaram 05,127.022c vijitÃtmà tu medhÃvÅ sa rÃjyam abhipÃlayet 05,127.023a kÃmakrodhau hi puru«am arthebhyo vyapakar«ata÷ 05,127.023c tau tu ÓatrÆ vinirjitya rÃjà vijayate mahÅm 05,127.024a lokeÓvaraprabhutvaæ hi mahad etad durÃtmabhi÷ 05,127.024c rÃjyaæ nÃmepsitaæ sthÃnaæ na Óakyam abhirak«itum 05,127.025a indriyÃïi mahat prepsur niyacched arthadharmayo÷ 05,127.025c indriyair niyatair buddhir vardhate 'gnir ivendhanai÷ 05,127.026a avidhyeyÃni hÅmÃni vyÃpÃdayitum apy alam 05,127.026c avidheyà ivÃdÃntà hayÃ÷ pathi kusÃrathim 05,127.027a avijitya ya ÃtmÃnam amÃtyÃn vijigÅ«ate 05,127.027c ajitÃtmÃjitÃmÃtya÷ so 'vaÓa÷ parihÅyate 05,127.028a ÃtmÃnam eva prathamaæ deÓarÆpeïa yo jayet 05,127.028c tato 'mÃtyÃn amitrÃæÓ ca na moghaæ vijigÅ«ate 05,127.029a vaÓyendriyaæ jitÃmÃtyaæ dh­tadaï¬aæ vikÃri«u 05,127.029c parÅk«yakÃriïaæ dhÅram atyantaæ ÓrÅr ni«evate 05,127.030a k«udrÃk«eïeva jÃlena jha«Ãv apihitÃv ubhau 05,127.030c kÃmakrodhau ÓarÅrasthau praj¤Ãnaæ tau vilumpata÷ 05,127.031a yÃbhyÃæ hi devÃ÷ svaryÃtu÷ svargasyÃpidadhur mukham 05,127.031c bibhyato 'nuparÃgasya kÃmakrodhau sma vardhitau 05,127.032a kÃmaæ krodhaæ ca lobhaæ ca dambhaæ darpaæ ca bhÆmipa÷ 05,127.032c samyag vijetuæ yo veda sa mahÅm abhijÃyate 05,127.033a satataæ nigrahe yukta indriyÃïÃæ bhaven n­pa÷ 05,127.033c Åpsann arthaæ ca dharmaæ ca dvi«atÃæ ca parÃbhavam 05,127.034a kÃmÃbhibhÆta÷ krodhÃd và yo mithyà pratipadyate 05,127.034c sve«u cÃnye«u và tasya na sahÃyà bhavanty uta 05,127.035a ekÅbhÆtair mahÃprÃj¤ai÷ ÓÆrair arinibarhaïai÷ 05,127.035c pÃï¬avai÷ p­thivÅæ tÃta bhok«yase sahita÷ sukhÅ 05,127.036a yathà bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo droïaÓ cÃpi mahÃratha÷ 05,127.036c Ãhatus tÃta tat satyam ajeyau k­«ïapÃï¬avau 05,127.037a prapadyasva mahÃbÃhuæ k­«ïam akli«ÂakÃriïam 05,127.037c prasanno hi sukhÃya syÃd ubhayor eva keÓava÷ 05,127.038a suh­dÃm arthakÃmÃnÃæ yo na ti«Âhati ÓÃsane 05,127.038c prÃj¤ÃnÃæ k­tavidyÃnÃæ sa nara÷ Óatrunandana÷ 05,127.039a na yuddhe tÃta kalyÃïaæ na dharmÃrthau kuta÷ sukham 05,127.039c na cÃpi vijayo nityaæ mà yuddhe ceta ÃdhithÃ÷ 05,127.040a bhÅ«meïa hi mahÃprÃj¤a pitrà te bÃhlikena ca 05,127.040c datto 'æÓa÷ pÃï¬uputrÃïÃæ bhedÃd bhÅtair ariædama 05,127.041a tasya caitat pradÃnasya phalam adyÃnupaÓyasi 05,127.041c yadbhuÇk«e p­thivÅæ sarvÃæ ÓÆrair nihatakaïÂakÃm 05,127.042a prayaccha pÃï¬uputrÃïÃæ yathocitam ariædama 05,127.042c yadÅcchasi sahÃmÃtyo bhoktum ardhaæ mahÅk«itÃm 05,127.043a alam ardhaæ p­thivyÃs te sahÃmÃtyasya jÅvanam 05,127.043c suh­dÃæ vacane ti«Âhan yaÓa÷ prÃpsyasi bhÃrata 05,127.044a ÓrÅmadbhir Ãtmavadbhir hi buddhimadbhir jitendriyai÷ 05,127.044c pÃï¬avair vigrahas tÃta bhraæÓayen mahata÷ sukhÃt 05,127.045a nig­hya suh­dÃæ manyuæ ÓÃdhi rÃjyaæ yathocitam 05,127.045c svam aæÓaæ pÃï¬uputrebhya÷ pradÃya bharatar«abha 05,127.046a alam ahnà nikÃro 'yaæ trayodaÓa samÃ÷ k­ta÷ 05,127.046c Óamayainaæ mahÃprÃj¤a kÃmakrodhasamedhitam 05,127.047a na cai«a Óakta÷ pÃrthÃnÃæ yas tvadartham abhÅpsati 05,127.047c sÆtaputro d­¬hakrodho bhrÃtà du÷ÓÃsanaÓ ca te 05,127.048a bhÅ«me droïe k­pe karïe bhÅmasene dhanaæjaye 05,127.048c dh­«Âadyumne ca saækruddhe na syu÷ sarvÃ÷ prajà dhruvam 05,127.049a amar«avaÓam Ãpanno mà kurÆæs tÃta jÅghana÷ 05,127.049c sarvà hi p­thivÅ sp­«Âà tvat pÃï¬avak­te vadham 05,127.050a yac ca tvaæ manyase mƬha bhÅ«madroïak­pÃdaya÷ 05,127.050c yotsyante sarvaÓaktyeti naitad adyopapadyate 05,127.051a samaæ hi rÃjyaæ prÅtiÓ ca sthÃnaæ ca vijitÃtmanÃm 05,127.051c pÃï¬ave«v atha yu«mÃsu dharmas tv abhyadhikas tata÷ 05,127.052a rÃjapiï¬abhayÃd ete yadi hÃsyanti jÅvitam 05,127.052c na hi Óak«yanti rÃjÃnaæ yudhi«Âhiram udÅk«itum 05,127.053a na lobhÃd arthasaæpattir narÃïÃm iha d­Óyate 05,127.053c tad alaæ tÃta lobhena praÓÃmya bharatar«abha 05,128.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,128.001a tat tu vÃkyam anÃd­tya so 'rthavan mÃt­bhëitam 05,128.001c puna÷ pratasthe saærambhÃt sakÃÓam ak­tÃtmanÃm 05,128.002a tata÷ sabhÃyà nirgamya mantrayÃm Ãsa kaurava÷ 05,128.002c saubalena matÃk«eïa rÃj¤Ã Óakuninà saha 05,128.002d*0483_01 duryodhanaæ dhÃrtarëÂraæ karïaæ du÷ÓÃsano 'bravÅt 05,128.002d*0483_02 no cet saædhÃsyase rÃjan svena kÃmena pÃï¬avai÷ 05,128.002d*0483_03 baddhvaiva tvÃæ pradÃsyanti pÃï¬uputrÃya bhÃrata 05,128.002d*0483_04 vaikartanaæ tvÃæ ca mÃæ ca trÅn etÃn bharatar«abha 05,128.002d*0483_05 pÃï¬avebhya÷ pradÃsyanti bhÅ«madroïau pità ca te 05,128.002d*0483_06 du÷ÓÃsanasya tad vÃkyaæ niÓamya bharatar«abha 05,128.002d*0483_07 duryodhano dhÃrtarëÂro ni÷Óvasya prahasann iva 05,128.002d*0483_08 ekÃntam upasaægamya mantraæ punar amantrayat 05,128.003a duryodhanasya karïasya Óakune÷ saubalasya ca 05,128.003c du÷ÓÃsanacaturthÃnÃm idam ÃsÅd vice«Âitam 05,128.004a purÃyam asmÃn g­hïÃti k«iprakÃrÅ janÃrdana÷ 05,128.004c sahito dh­tarëÂreïa rÃj¤Ã ÓÃætanavena ca 05,128.005a vayam eva h­«ÅkeÓaæ nig­hïÅma balÃd iva 05,128.005c prasahya puru«avyÃghram indro vairocaniæ yathà 05,128.006a Órutvà g­hÅtaæ vÃr«ïeyaæ pÃï¬avà hatacetasa÷ 05,128.006c nirutsÃhà bhavi«yanti bhagnadaæ«Ârà ivoragÃ÷ 05,128.007a ayaæ hy e«Ãæ mahÃbÃhu÷ sarve«Ãæ Óarma varma ca 05,128.007c asmin g­hÅte varade ­«abhe sarvasÃtvatÃm 05,128.007e nirudyamà bhavi«yanti pÃï¬avÃ÷ somakai÷ saha 05,128.008a tasmÃd vayam ihaivainaæ keÓavaæ k«iprakÃriïam 05,128.008c kroÓato dh­tarëÂrasya baddhvà yotsyÃmahe ripÆn 05,128.009a te«Ãæ pÃpam abhiprÃyaæ pÃpÃnÃæ du«ÂacetasÃm 05,128.009c iÇgitaj¤a÷ kavi÷ k«ipram anvabudhyata sÃtyaki÷ 05,128.010a tadartham abhini«kramya hÃrdikyena sahÃsthita÷ 05,128.010c abravÅt k­tavarmÃïaæ k«ipraæ yojaya vÃhinÅm 05,128.011a vyƬhÃnÅka÷ sabhÃdvÃram upati«Âhasva daæÓita÷ 05,128.011c yÃvad ÃkhyÃmy ahaæ caitat k­«ïÃyÃkli«Âakarmaïe 05,128.012a sa praviÓya sabhÃæ vÅra÷ siæho giriguhÃm iva 05,128.012c Ãca«Âa tam abhiprÃyaæ keÓavÃya mahÃtmane 05,128.013a dh­tarëÂraæ tataÓ caiva viduraæ cÃnvabhëata 05,128.013c te«Ãm etam abhiprÃyam Ãcacak«e smayann iva 05,128.014a dharmÃd apetam arthÃc ca karma sÃdhuvigarhitam 05,128.014c mandÃ÷ kartum ihecchanti na cÃvÃpyaæ kathaæ cana 05,128.015a purà vikurvate mƬhÃ÷ pÃpÃtmÃna÷ samÃgatÃ÷ 05,128.015c dhar«itÃ÷ kÃmamanyubhyÃæ krodhalobhavaÓÃnugÃ÷ 05,128.016a imaæ hi puï¬arÅkÃk«aæ jigh­k«anty alpacetasa÷ 05,128.016c paÂenÃgniæ prajvalitaæ yathà bÃlà yathà ja¬Ã÷ 05,128.017a sÃtyakes tad vaca÷ Órutvà viduro dÅrghadarÓivÃn 05,128.017c dh­tarëÂraæ mahÃbÃhum abravÅt kurusaæsadi 05,128.017d@007_0001 yathà vÃrÃïasÅ dagdhà sÃÓvà sarathaku¤jarà 05,128.017d@007_0002 sÃnubandhas tu k­«ïena kÃÓÅnÃm ­«abho hata÷ 05,128.017d@007_0003 tathà nÃgapuraæ dagdhvà ÓaÇkhacakragadÃdhara÷ 05,128.017d@007_0004 svayaæ kÃleÓvaro bhÆtvà nÃÓayi«yati kauravÃn 05,128.017d@007_0005 pÃrijÃtaharaæ hy enam ekaæ yadusukhÃvaham 05,128.017d@007_0006 nÃbhyavartata saærabdho v­trahà vasubhi÷ saha 05,128.017d@007_0007 prÃpya nirmocane pÃÓÃn «aÂsahasrÃæs tarasvina÷ 05,128.017d@007_0008 h­tÃs te vÃsudevena hy upasaækramya kauravÃn 05,128.017d@007_0009 dvÃram ÃsÃdya saubhasya vidhÆya gadayà girim 05,128.017d@007_0010 dyumatsena÷ sahÃmÃtya÷ k­«ïena vinipÃtita÷ 05,128.017d@007_0011 Óe«avattvÃt kurÆïÃæ tu dharmÃpek«Å tathÃcyuta÷ 05,128.017d@007_0012 k«amate puï¬arÅkÃk«a÷ Óakta÷ san pÃpakarmaïÃm 05,128.017d@007_0013 ete hi yadi govindam icchanti saha rÃjabhi÷ 05,128.017d@007_0014 adyaivÃtithaya÷ sarve bhavi«yanti yamasya te 05,128.017d@007_0015 yathà vÃyos t­ïÃgrÃïi vaÓaæ yÃnti balÅyasa÷ 05,128.017d@007_0016 tathà cakrabh­ta÷ sarve vaÓam e«yanti kauravÃ÷ 05,128.018a rÃjan parÅtakÃlÃs te putrÃ÷ sarve paraætapa 05,128.018c ayaÓasyam aÓakyaæ ca karma kartuæ samudyatÃ÷ 05,128.019a imaæ hi puï¬arÅkÃk«am abhibhÆya prasahya ca 05,128.019c nigrahÅtuæ kilecchanti sahità vÃsavÃnujam 05,128.020a imaæ puru«aÓÃrdÆlam apradh­«yaæ durÃsadam 05,128.020c ÃsÃdya na bhavi«yanti pataægà iva pÃvakam 05,128.020d*0484_01 ete na ÓaktÃ÷ sarve hi sÃhasÃt kartum udyatÃ÷ 05,128.021a ayam icchan hi tÃn sarvÃn yatamÃnä janÃrdana÷ 05,128.021c siæho m­gÃn iva kruddho gamayed yamasÃdanam 05,128.022a na tv ayaæ ninditaæ karma kuryÃt k­«ïa÷ kathaæ cana 05,128.022c na ca dharmÃd apakrÃmed acyuta÷ puru«ottama÷ 05,128.023a vidureïaivam ukte tu keÓavo vÃkyam abravÅt 05,128.023c dh­tarëÂram abhiprek«ya suh­dÃæ Ó­ïvatÃæ mitha÷ 05,128.024a rÃjann ete yadi kruddhà mÃæ nig­hïÅyur ojasà 05,128.024c ete và mÃm ahaæ vainÃn anujÃnÅhi pÃrthiva 05,128.025a etÃn hi sarvÃn saærabdhÃn niyantum aham utsahe 05,128.025c na tv ahaæ ninditaæ karma kuryÃæ pÃpaæ kathaæ cana 05,128.026a pÃï¬avÃrthe hi lubhyanta÷ svÃrthÃd dhÃsyanti te sutÃ÷ 05,128.026c ete ced evam icchanti k­takÃryo yudhi«Âhira÷ 05,128.026c*0485_01 **** **** sÃmÃtyÃ÷ saha bandhubhi÷ 05,128.026c*0485_02 adyaiva k­tak­tyas tu 05,128.027a adyaiva hy aham etÃæÓ ca ye caitÃn anu bhÃrata 05,128.027b*0486_01 nig­hya rÃjye rÃjÃnaæ sthÃpayi«yÃmi pÃï¬avam 05,128.027b*0486_02 e«a me niÓcayo rÃjan yady e«o 'sya viniÓcaya÷ 05,128.027b*0486_03 nardantu sahitÃ÷ ÓaÇkhÃ÷ païavÃnakanisvanai÷ 05,128.027b*0486_04 anÃyÃsena pÃrthÃnÃæ vartatÃæ ca Óivaæ mahat 05,128.027c nig­hya rÃjan pÃrthebhyo dadyÃæ kiæ du«k­taæ bhavet 05,128.028a idaæ tu na pravarteyaæ ninditaæ karma bhÃrata 05,128.028c saænidhau te mahÃrÃja krodhajaæ pÃpabuddhijam 05,128.029a e«a duryodhano rÃjan yathecchati tathÃstu tat 05,128.029c ahaæ tu sarvÃn samayÃn anujÃnÃmi bhÃrata 05,128.030a etac chrutvà tu viduraæ dh­tarëÂro 'bhyabhëata 05,128.030c k«ipram Ãnaya taæ pÃpaæ rÃjyalubdhaæ suyodhanam 05,128.031a sahamitraæ sahÃmÃtyaæ sasodaryaæ sahÃnugam 05,128.031c ÓaknuyÃæ yadi panthÃnam avatÃrayituæ puna÷ 05,128.032a tato duryodhanaæ k«attà puna÷ prÃveÓayat sabhÃm 05,128.032c akÃmaæ bhrÃt­bhi÷ sÃrdhaæ rÃjabhi÷ parivÃritam 05,128.033a atha duryodhanaæ rÃjà dh­tarëÂro 'bhyabhëata 05,128.033c karïadu÷ÓÃsanÃbhyÃæ ca rÃjabhiÓ cÃbhisaæv­tam 05,128.034a n­Óaæsa pÃpabhÆyi«Âha k«udrakarmasahÃyavÃn 05,128.034c pÃpai÷ sahÃyai÷ saæhatya pÃpaæ karma cikÅr«asi 05,128.035a aÓakyam ayaÓasyaæ ca sadbhiÓ cÃpi vigarhitam 05,128.035c yathà tvÃd­Óako mƬho vyavasyet kulapÃæsana÷ 05,128.036a tvam imaæ puï¬arÅkÃk«am apradh­«yaæ durÃsadam 05,128.036c pÃpai÷ sahÃyai÷ saæhatya nigrahÅtuæ kilecchasi 05,128.037a yo na Óakyo balÃtkartuæ devair api savÃsavai÷ 05,128.037c taæ tvaæ prÃrthayase manda bÃlaÓ candramasaæ yathà 05,128.038a devair manu«yair gandharvair asurair uragaiÓ ca ya÷ 05,128.038c na so¬huæ samare Óakyas taæ na budhyasi keÓavam 05,128.039a durgraha÷ pÃïinà vÃyur du÷sparÓa÷ pÃïinà ÓaÓÅ 05,128.039c durdharà p­thivÅ mÆrdhnà durgraha÷ keÓavo balÃt 05,128.040a ity ukte dh­tarëÂreïa k«attÃpi viduro 'bravÅt 05,128.040c duryodhanam abhiprek«ya dhÃrtarëÂram amar«aïam 05,128.041a saubhadvÃre vÃnarendro dvivido nÃma nÃmata÷ 05,128.041c ÓilÃvar«eïa mahatà chÃdayÃm Ãsa keÓavam 05,128.041d*0487_01 duryodhana nibodhedaæ vacanaæ mama sÃæpratam 05,128.042a grahÅtukÃmo vikramya sarvayatnena mÃdhavam 05,128.042c grahÅtuæ nÃÓakat tatra taæ tvaæ prÃrthayase balÃt 05,128.043a nirmocane «a sahasrÃ÷ pÃÓair baddhvà mahÃsurÃ÷ 05,128.043c grahÅtuæ nÃÓakaæÓ cainaæ taæ tvaæ prÃrthayase balÃt 05,128.044a prÃgjyoti«agataæ Óauriæ naraka÷ saha dÃnavai÷ 05,128.044c grahÅtuæ nÃÓakat tatra taæ tvaæ prÃrthayase balÃt 05,128.044d*0488_01 anekayugavar«Ãyur nihatya narakaæ m­dhe 05,128.044d*0488_02 nÅtvà kanyÃsahasrÃïi upayeme yathÃvidhi 05,128.045a anena hi hatà bÃlye pÆtanà ÓiÓunà tathà 05,128.045c govardhano dhÃritaÓ ca gavÃrthe bharatar«abha 05,128.046a ari«Âo dhenukaÓ caiva cÃïÆraÓ ca mahÃbala÷ 05,128.046c aÓvarÃjaÓ ca nihata÷ kaæsaÓ cÃri«Âam Ãcaran 05,128.047a jarÃsaædhaÓ ca vakraÓ ca ÓiÓupÃlaÓ ca vÅryavÃn 05,128.047c bÃïaÓ ca nihata÷ saækhye rÃjÃnaÓ ca ni«ÆditÃ÷ 05,128.048a varuïo nirjito rÃjà pÃvakaÓ cÃmitaujasà 05,128.048c pÃrijÃtaæ ca haratà jita÷ sÃk«Ãc chacÅpati÷ 05,128.049a ekÃrïave ÓayÃnena hatau tau madhukaiÂabhau 05,128.049b*0489_01 janmÃntaram upÃgamya hatavÃn vÃlinaæ tathà 05,128.049b*0489_02 anye ca bhrÃtaras tasya kumbhakarïÃdayo m­dhe 05,128.049b*0489_03 bibhÅ«aïaæ tu saæsthÃpya sÅtÃæ cÃdÃya maithilÅm 05,128.049b*0489_04 pÃlayÃm Ãsa vidhivad rÃjyaæ nihatakaïÂakam 05,128.049c janmÃntaram upÃgamya hayagrÅvas tathà hata÷ 05,128.050a ayaæ kartà na kriyate kÃraïaæ cÃpi pauru«e 05,128.050c yad yad icched ayaæ Óauris tat tat kuryÃd ayatnata÷ 05,128.051a taæ na budhyasi govindaæ ghoravikramam acyutam 05,128.051c ÃÓÅvi«am iva kruddhaæ tejorÃÓim anirjitam 05,128.052a pradhar«ayan mahÃbÃhuæ k­«ïam akli«ÂakÃriïam 05,128.052c pataægo 'gnim ivÃsÃdya sÃmÃtyo na bhavi«yasi 05,128.052d*0490_01 tato 'nÃd­tya vÃkyÃni du÷ÓÃsanapurogamÃ÷ 05,128.052d*0490_02 niyantumanaso du«ÂÃ÷ k­«ïaæ matvà suyodhanam 05,128.052d*0490_03 babandhu÷ pÃÓajÃlena devamÃyÃvimohitÃ÷ 05,128.052d*0490_04 prÃkroÓantaæ ca rÃjÃnaæ pratimucya savismayÃ÷ 05,128.052d*0490_05 ity adhikaæ kva cit pustake d­«Âaæ tad asaæbaddhaæ pratÅyate 05,128.052d*0490_05 katham ÃsÅd idam iti tad adbhutam ivÃbhavat 05,129.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,129.001a vidureïaivam ukte tu keÓava÷ ÓatrupÆgahà 05,129.001c duryodhanaæ dhÃrtarëÂram abhyabhëata vÅryavÃn 05,129.001d*0491_01 yadà yadà paÓyasi vÃnaradhvajaæ 05,129.001d*0491_02 dhanurdharaæ pÃï¬avamadhyamaæ raïe 05,129.001d*0491_03 gadÃgrahastaæ bhramataæ v­kodaraæ 05,129.001d*0491_04 tadà tadà dÃsyasi sarvamedinÅm 05,129.002a eko 'ham iti yan mohÃn manyase mÃæ suyodhana 05,129.002c paribhÆya ca durbuddhe grahÅtuæ mÃæ cikÅr«asi 05,129.003a ihaiva pÃï¬avÃ÷ sarve tathaivÃndhakav­«ïaya÷ 05,129.003c ihÃdityÃÓ ca rudrÃÓ ca vasavaÓ ca mahar«ibhi÷ 05,129.004a evam uktvà jahÃsoccai÷ keÓava÷ paravÅrahà 05,129.004c tasya saæsmayata÷ Óaurer vidyudrÆpà mahÃtmana÷ 05,129.004d*0492_01 yugapac ca vini«petu÷ sahitÃ÷ sarvadevatÃ÷ 05,129.004e aÇgu«ÂhamÃtrÃs tridaÓà mumucu÷ pÃvakÃrci«a÷ 05,129.005a tasya brahmà lalÃÂastho rudro vak«asi cÃbhavat 05,129.005c lokapÃlà bhuje«v Ãsann agnir ÃsyÃd ajÃyata 05,129.005d*0493_01 ugrÃyudhadharÃ÷ sarve divyena vapu«ÃnvitÃ÷ 05,129.006a ÃdityÃÓ caiva sÃdhyÃÓ ca vasavo 'thÃÓvinÃv api 05,129.006c marutaÓ ca sahendreïa viÓvedevÃs tathaiva ca 05,129.006e babhÆvuÓ caiva rÆpÃïi yak«agandharvarak«asÃm 05,129.007a prÃdurÃstÃæ tathà dorbhyÃæ saækar«aïadhanaæjayau 05,129.007c dak«iïe 'thÃrjuno dhanvÅ halÅ rÃmaÓ ca savyata÷ 05,129.008a bhÅmo yudhi«ÂhiraÓ caiva mÃdrÅputrau ca p­«Âhata÷ 05,129.008c andhakà v­«ïayaÓ caiva pradyumnapramukhÃs tata÷ 05,129.009a agre babhÆvu÷ k­«ïasya samudyatamahÃyudhÃ÷ 05,129.009c ÓaÇkhacakragadÃÓaktiÓÃrÇgalÃÇgalanandakÃ÷ 05,129.010a ad­ÓyantodyatÃny eva sarvapraharaïÃni ca 05,129.010c nÃnÃbÃhu«u k­«ïasya dÅpyamÃnÃni sarvaÓa÷ 05,129.011a netrÃbhyÃæ nas tataÓ caiva ÓrotrÃbhyÃæ ca samantata÷ 05,129.011c prÃdurÃsan mahÃraudrÃ÷ sadhÆmÃ÷ pÃvakÃrci«a÷ 05,129.011e romakÆpe«u ca tathà sÆryasyeva marÅcaya÷ 05,129.011f*0494_01 sahasracaraïa÷ ÓrÅmä ÓatabÃhu÷ sahasrad­k 05,129.011f*0494_02 talÃni nÃgalokaÓ ca gulphÃdho dad­Óe tadà 05,129.011f*0494_03 candrasÆryau tathà netre grahà vai sarvata÷ sthitÃ÷ 05,129.011f*0494_04 ÆrdhvalokÃÓ ca sarve 'pi kuk«au tasya vyavasthitÃ÷ 05,129.011f*0494_05 sarita÷ sÃgarÃÓ caiva svedas tasya mahÃtmana÷ 05,129.011f*0494_06 asthÅni parvatÃ÷ sarve v­k«Ã romÃïi tasya hi 05,129.011f*0494_07 nime«aïaæ rÃtryahani jihvÃyÃæ ÓÃradà tathà 05,129.012a taæ d­«Âvà ghoram ÃtmÃnaæ keÓavasya mahÃtmana÷ 05,129.012c nyamÅlayanta netrÃïi rÃjÃnas trastacetasa÷ 05,129.013a ­te droïaæ ca bhÅ«maæ ca viduraæ ca mahÃmatim 05,129.013c saæjayaæ ca mahÃbhÃgam ­«ÅæÓ caiva tapodhanÃn 05,129.013e prÃdÃt te«Ãæ sa bhagavÃn divyaæ cak«ur janÃrdana÷ 05,129.013f*0495_01 tatrÃdbhutam abhÆd rÃjan dh­tarëÂra÷ svacak«u«Å 05,129.013f*0495_02 labdhavÃn vÃsudevasya viÓvarÆpadid­k«ayà 05,129.013f*0495_03 labdhacak«u«am ÃsÅnaæ dh­tarëÂraæ narÃdhipÃ÷ 05,129.013f*0495_04 vismità ­«ibhi÷ sÃrdhaæ tu«Âuvur madhusÆdanam 05,129.013f@008_0001 dh­tarëÂrÃya pradadau bhagavÃn divyacak«u«Å 05,129.013f@008_0002 dadarÓa paramaæ rÆpaæ dh­tarëÂro 'mbikÃsuta÷ 05,129.013f@008_0003 tato devÃ÷ sagandharvÃ÷ kiænarÃÓ ca mahoragÃ÷ 05,129.013f@008_0004 ­«ayaÓ ca mahÃbhÃgà lokapÃlai÷ samanvitÃ÷ 05,129.013f@008_0005 praïamya Óirasà devaæ tu«Âuvu÷ präjali sthitÃ÷ 05,129.013f@008_0006 krodhaæ prabho saæhara saæhara svaæ 05,129.013f@008_0007 rÆpaæ ca yad darÓitam Ãtmasaæstham 05,129.013f@008_0008 yÃvat tv ime devagaïai÷ sametà 05,129.013f@008_0009 lokÃ÷ samastà bhuvi nÃÓam Åyu÷ 05,129.013f@008_0010 tvaæ ca kartà vikartà ca tvam eva parirak«ase 05,129.013f@008_0011 tvayà vyÃptam idaæ sarvaæ jagat sthÃvarajaÇgamam 05,129.013f@008_0012 kiyanmÃtrà mahÅpÃlÃ÷ kiævÅryÃ÷ kiæparÃkramÃ÷ 05,129.013f@008_0013 ye«Ãm arthe mahÃbÃho divyaæ rÆpaæ pradarÓivÃn 05,129.013f@008_0014 evam uccÃrità vÃca÷ saha devair vibhus tathà 05,129.014a tad d­«Âvà mahad ÃÓcaryaæ mÃdhavasya sabhÃtale 05,129.014c devadundubhayo nedu÷ pu«pavar«aæ papÃta ca 05,129.014d*0496_01 tvam eva puï¬arÅkÃk«a sarvasya jagata÷ prabhu÷ 05,129.014d*0496_02 tasmÃn me yÃdavaÓre«Âha prasÃdaæ kartum arhasi 05,129.014d*0496_03 bhagavan mama netrÃïÃm antardhÃnaæ v­ïe puna÷ 05,129.014d*0496_04 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,129.014d*0496_04 bhavantaæ d­«ÂavÃn asmi nÃnyaæ dra«Âum ihotsahe 05,129.014d*0496_05 tato 'bravÅn mahÃbÃhur dh­tarëÂraæ janÃrdana÷ 05,129.014d*0496_06 ad­ÓyamÃne netre dve bhavetÃæ kurunandana 05,129.015a cacÃla ca mahÅ k­tsnà sÃgaraÓ cÃpi cuk«ubhe 05,129.015c vismayaæ paramaæ jagmu÷ pÃrthivà bharatar«abha 05,129.015d*0497_01 duryodhano 'tha durbuddhi÷ karïÃdyair durjanai÷ saha 05,129.015d*0497_02 mÃdhavasya vapur d­«Âvà babhÆva trastacetana÷ 05,129.016a tata÷ sa puru«avyÃghra÷ saæjahÃra vapu÷ svakam 05,129.016c tÃæ divyÃm adbhutÃæ citrÃm ­ddhimattÃm ariædama÷ 05,129.016d*0498_01 sarvalokeÓvara÷ Óauri÷ sarvadevÃbhivandita÷ 05,129.017a tata÷ sÃtyakim ÃdÃya pÃïau hÃrdikyam eva ca 05,129.017c ­«ibhis tair anuj¤Ãto niryayau madhusÆdana÷ 05,129.018a ­«ayo 'ntarhità jagmus tatas te nÃradÃdaya÷ 05,129.018c tasmin kolÃhale v­tte tad adbhutam abhÆt tadà 05,129.019a taæ prasthitam abhiprek«ya kauravÃ÷ saha rÃjabhi÷ 05,129.019c anujagmur naravyÃghraæ devà iva Óatakratum 05,129.020a acintayann ameyÃtmà sarvaæ tad rÃjamaï¬alam 05,129.020c niÓcakrÃma tata÷ Óauri÷ sadhÆma iva pÃvaka÷ 05,129.021a tato rathena Óubhreïa mahatà kiÇkiïÅkinà 05,129.021c hemajÃlavicitreïa laghunà meghanÃdinà 05,129.022a sÆpaskareïa Óubhreïa vaiyÃghreïa varÆthinà 05,129.022c sainyasugrÅvayuktena pratyad­Óyata dÃruka÷ 05,129.023a tathaiva ratham ÃsthÃya k­tavarmà mahÃratha÷ 05,129.023c v­«ïÅnÃæ saæmato vÅro hÃrdikya÷ pratyad­Óyata 05,129.024a upasthitarathaæ Óauriæ prayÃsyantam ariædamam 05,129.024c dh­tarëÂro mahÃrÃja÷ punar evÃbhyabhëata 05,129.025a yÃvad balaæ me putre«u paÓyasy etaj janÃrdana 05,129.025c pratyak«aæ te na te kiæ cit parok«aæ ÓatrukarÓana 05,129.026a kurÆïÃæ Óamam icchantaæ yatamÃnaæ ca keÓava 05,129.026c viditvaitÃm avasthÃæ me nÃtiÓaÇkitum arhasi 05,129.026d*0499_01 nirguïair api govinda putrair upak­taæ mama 05,129.026d*0499_02 trailokyanÃtha pÃdau te yadayatnÃn namask­tau 05,129.027a na me pÃpo 'sty abhiprÃya÷ pÃï¬avÃn prati keÓava 05,129.027c j¤Ãtam eva hi te vÃkyaæ yan mayokta÷ suyodhana÷ 05,129.028a jÃnanti kurava÷ sarve rÃjÃnaÓ caiva pÃrthivÃ÷ 05,129.028c Óame prayatamÃnaæ mÃæ sarvayatnena mÃdhava 05,129.029a tato 'bravÅn mahÃbÃhur dh­tarëÂraæ janeÓvaram 05,129.029c droïaæ pitÃmahaæ bhÅ«maæ k«attÃraæ bÃhlikaæ k­pam 05,129.030a pratyak«am etad bhavatÃæ yad v­ttaæ kurusaæsadi 05,129.030c yathà cÃÓi«Âavan mando ro«Ãd asak­d utthita÷ 05,129.031a vadaty anÅÓam ÃtmÃnaæ dh­tarëÂro mahÅpati÷ 05,129.031c Ãp­cche bhavata÷ sarvÃn gami«yÃmi yudhi«Âhiram 05,129.032a Ãmantrya prasthitaæ Óauriæ rathasthaæ puru«ar«abham 05,129.032c anujagmur mahe«vÃsÃ÷ pravÅrà bharatar«abhÃ÷ 05,129.033a bhÅ«mo droïa÷ k­pa÷ k«attà dh­tarëÂro 'tha bÃhlika÷ 05,129.033c aÓvatthÃmà vikarïaÓ ca yuyutsuÓ ca mahÃratha÷ 05,129.034a tato rathena Óubhreïa mahatà kiÇkiïÅkinà 05,129.034c kurÆïÃæ paÓyatÃæ prÃyÃt p­thÃæ dra«Âuæ pit­«vasÃm 05,130.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,130.001a praviÓyÃtha g­haæ tasyÃÓ caraïÃv abhivÃdya ca 05,130.001c Ãcakhyau tat samÃsena yad v­ttaæ kurusaæsadi 05,130.002 vÃsudeva uvÃca 05,130.002a uktaæ bahuvidhaæ vÃkyaæ grahaïÅyaæ sahetukam 05,130.002c ­«ibhiÓ ca mayà caiva na cÃsau tad g­hÅtavÃn 05,130.003a kÃlapakvam idaæ sarvaæ duryodhanavaÓÃnugam 05,130.003b*0500_01 sarvaæ k«atraæ k«aïenaiva dahyate pÃrthavahninà 05,130.003c Ãp­cche bhavatÅæ ÓÅghraæ prayÃsye pÃï¬avÃn prati 05,130.004a kiæ vÃcyÃ÷ pÃï¬aveyÃs te bhavatyà vacanÃn mayà 05,130.004c tad brÆhi tvaæ mahÃprÃj¤e ÓuÓrÆ«e vacanaæ tava 05,130.005 kunty uvÃca 05,130.005a brÆyÃ÷ keÓava rÃjÃnaæ dharmÃtmÃnaæ yudhi«Âhiram 05,130.005c bhÆyÃæs te hÅyate dharmo mà putraka v­thà k­thÃ÷ 05,130.006a Órotriyasyeva te rÃjan mandakasyÃvipaÓcita÷ 05,130.006c anuvÃkahatà buddhir dharmam evaikam Åk«ate 05,130.007a aÇgÃvek«asva dharmaæ tvaæ yathà s­«Âa÷ svayaæbhuvà 05,130.007c urasta÷ k«atriya÷ s­«Âo bÃhuvÅryopajÅvità 05,130.007e krÆrÃya karmaïe nityaæ prajÃnÃæ paripÃlane 05,130.008a Ó­ïu cÃtropamÃm ekÃæ yà v­ddhebhya÷ Órutà mayà 05,130.008c mucukundasya rÃjar«er adadÃt p­thivÅm imÃm 05,130.008e purà vaiÓravaïa÷ prÅto na cÃsau tÃæ g­hÅtavÃn 05,130.009a bÃhuvÅryÃrjitaæ rÃjyam aÓnÅyÃm iti kÃmaye 05,130.009c tato vaiÓravaïa÷ prÅto vismita÷ samapadyata 05,130.010a mucukundas tato rÃjà so 'nvaÓÃsad vasuædharÃm 05,130.010c bÃhuvÅryÃrjitÃæ samyak k«atradharmam anuvrata÷ 05,130.011a yaæ hi dharmaæ carantÅha prajà rÃj¤Ã surak«itÃ÷ 05,130.011c caturthaæ tasya dharmasya rÃjà bhÃrata vindati 05,130.012a rÃjà carati ced dharmaæ devatvÃyaiva kalpate 05,130.012c sa ced adharmaæ carati narakÃyaiva gacchati 05,130.013a daï¬anÅti÷ svadharmeïa cÃturvarïyaæ niyacchati 05,130.013c prayuktà svÃminà samyag adharmebhyaÓ ca yacchati 05,130.014a daï¬anÅtyÃæ yadà rÃjà samyak kÃrtsnyena vartate 05,130.014c tadà k­tayugaæ nÃma kÃla÷ Óre«Âha÷ pravartate 05,130.015a kÃlo và kÃraïaæ rÃj¤o rÃjà và kÃlakÃraïam 05,130.015c iti te saæÓayo mà bhÆd rÃjà kÃlasya kÃraïam 05,130.016a rÃjà k­tayugasra«Âà tretÃyà dvÃparasya ca 05,130.016c yugasya ca caturthasya rÃjà bhavati kÃraïam 05,130.017a k­tasya kÃraïÃd rÃjà svargam atyantam aÓnute 05,130.017c tretÃyÃ÷ kÃraïÃd rÃjà svargaæ nÃtyantam aÓnute 05,130.017e pravartanÃd dvÃparasya yathÃbhÃgam upÃÓnute 05,130.017f*0501_01 kale÷ pravartanÃd rÃjà pÃpam atyantam aÓnute 05,130.018a tato vasati du«karmà narake ÓÃÓvatÅ÷ samÃ÷ 05,130.018a*0502_01 **** **** kÃlaæ bhavati kÃraïam 05,130.018a*0502_02 anityarÃjà vasati 05,130.018c rÃjado«eïa hi jagat sp­Óyate jagata÷ sa ca 05,130.019a rÃjadharmÃn avek«asva pit­paitÃmahocitÃn 05,130.019c naitad rÃjar«iv­ttaæ hi yatra tvaæ sthÃtum icchasi 05,130.020a na hi vaiklavyasaæs­«Âa Ãn­Óaæsye vyavasthita÷ 05,130.020c prajÃpÃlanasaæbhÆtaæ kiæ cit prÃpa phalaæ n­pa÷ 05,130.021a na hy etÃm ÃÓi«aæ pÃï¬ur na cÃhaæ na pitÃmaha÷ 05,130.021c prayuktavanta÷ pÆrvaæ te yayà carasi medhayà 05,130.022a yaj¤o dÃnaæ tapa÷ Óauryaæ prajÃsaætÃnam eva ca 05,130.022c mÃhÃtmyaæ balam ojaÓ ca nityam ÃÓaæsitaæ mayà 05,130.023a nityaæ svÃhà svadhà nityaæ dadur mÃnu«adevatÃ÷ 05,130.023c dÅrgham Ãyur dhanaæ putrÃn samyag ÃrÃdhitÃ÷ ÓubhÃ÷ 05,130.024a putre«v ÃÓÃsate nityaæ pitaro daivatÃni ca 05,130.024c dÃnam adhyayanaæ yaj¤aæ prajÃnÃæ paripÃlanam 05,130.025a etad dharmam adharmaæ và janmanaivÃbhyajÃyathÃ÷ 05,130.025c te stha vaidyÃ÷ kule jÃtà av­ttyà tÃta pŬitÃ÷ 05,130.026a yat tu dÃnapatiæ ÓÆraæ k«udhitÃ÷ p­thivÅcarÃ÷ 05,130.026c prÃpya t­ptÃ÷ prati«Âhante dharma÷ ko 'bhyadhikas tata÷ 05,130.027a dÃnenÃnyaæ balenÃnyaæ tathà sÆn­tayÃparam 05,130.027c sarvata÷ pratig­hïÅyÃd rÃjyaæ prÃpyeha dhÃrmika÷ 05,130.028a brÃhmaïa÷ pracared bhaik«aæ k«atriya÷ paripÃlayet 05,130.028c vaiÓyo dhanÃrjanaæ kuryÃc chÆdra÷ paricarec ca tÃn 05,130.029a bhaik«aæ viprati«iddhaæ te k­«ir naivopapadyate 05,130.029c k«atriyo 'si k«atÃt trÃtà bÃhuvÅryopajÅvità 05,130.030a pitryam aæÓaæ mahÃbÃho nimagnaæ punar uddhara 05,130.030c sÃmnà dÃnena bhedena daï¬enÃtha nayena ca 05,130.031a ito du÷khataraæ kiæ nu yad ahaæ hÅnabÃndhavà 05,130.031c parapiï¬am udÅk«Ãmi tvÃæ sÆtvÃmitranandana 05,130.032a yudhyasva rÃjadharmeïa mà nimajjÅ÷ pitÃmahÃn 05,130.032c mà gama÷ k«Åïapuïyas tvaæ sÃnuja÷ pÃpikÃæ gatim 05,130.037*0503_01 parair vihanyamÃnasya jÅvitenÃpi kiæ phalam 05,131.001 kunty uvÃca 05,131.001a atrÃpy udÃharantÅmam itihÃsaæ purÃtanam 05,131.001c vidurÃyÃÓ ca saævÃdaæ putrasya ca paraætapa 05,131.002a atra ÓreyaÓ ca bhÆyaÓ ca yathà sà vaktum arhati 05,131.002c yaÓasvinÅ manyumatÅ kule jÃtà vibhÃvarÅ 05,131.003a k«atradharmaratà dhanyà vidurà dÅrghadarÓinÅ 05,131.003c viÓrutà rÃjasaæsatsu ÓrutavÃkyà bahuÓrutà 05,131.004a vidurà nÃma vai satyà jagarhe putram aurasam 05,131.004c nirjitaæ sindhurÃjena ÓayÃnaæ dÅnacetasam 05,131.004e anandanam adharmaj¤aæ dvi«atÃæ har«avardhanam 05,131.005a na mayà tvaæ na pitrÃsi jÃta÷ kvÃbhyÃgato hy asi 05,131.005c nirmanyur upaÓÃkhÅya÷ puru«a÷ klÅbasÃdhana÷ 05,131.006a yÃvajjÅvaæ nirÃÓo 'si kalyÃïÃya dhuraæ vaha 05,131.006c mÃtmÃnam avamanyasva mainam alpena bÅbhara÷ 05,131.006e mana÷ k­tvà sukalyÃïaæ mà bhais tvaæ pratisaæstabha 05,131.007a utti«Âha he kÃpuru«a mà Óe«vaivaæ parÃjita÷ 05,131.007c amitrÃn nandayan sarvÃn nirmÃno bandhuÓokada÷ 05,131.008a supÆrà vai kunadikà supÆro mÆ«ikäjali÷ 05,131.008c susaæto«a÷ kÃpuru«a÷ svalpakenÃpi tu«yati 05,131.009a apy arer Ãrujan daæ«ÂrÃm ÃÓveva nidhanaæ vraja 05,131.009c api và saæÓayaæ prÃpya jÅvite 'pi parÃkrama 05,131.010a apy are÷ Óyenavac chidraæ paÓyes tvaæ viparikraman 05,131.010c vinadan vÃtha và tÆ«ïÅæ vyomni vÃpariÓaÇkita÷ 05,131.011a tvam evaæ pretavac che«e kasmÃd vajrahato yathà 05,131.011c utti«Âha he kÃpuru«a mà Óe«vaivaæ parÃjita÷ 05,131.012a mÃstaæ gamas tvaæ k­païo viÓrÆyasva svakarmaïà 05,131.012c mà madhye mà jaghanye tvaæ mÃdho bhÆs ti«Âha corjita÷ 05,131.013a alÃtaæ tindukasyeva muhÆrtam api vijvala 05,131.013c mà tu«Ãgnir ivÃnarci÷ kÃkaraÇkhà jijÅvi«u÷ 05,131.013e muhÆrtaæ jvalitaæ Óreyo na tu dhÆmÃyitaæ ciram 05,131.014a mà ha sma kasya cid gehe janÅ rÃj¤a÷ kharÅm­du÷ 05,131.014c k­tvà mÃnu«yakaæ karma s­tvÃjiæ yÃvad uttamam 05,131.014e dharmasyÃn­ïyam Ãpnoti na cÃtmÃnaæ vigarhate 05,131.015a alabdhvà yadi và labdhvà nÃnuÓocanti paï¬itÃ÷ 05,131.015c Ãnantaryaæ cÃrabhate na prÃïÃnÃæ dhanÃyate 05,131.016a udbhÃvayasva vÅryaæ và tÃæ và gaccha dhruvÃæ gatim 05,131.016c dharmaæ putrÃgrata÷ k­tvà kiænimittaæ hi jÅvasi 05,131.017a i«ÂÃpÆrtaæ hi te klÅba kÅrtiÓ ca sakalà hatà 05,131.017c vicchinnaæ bhogamÆlaæ te kiænimittaæ hi jÅvasi 05,131.018a Óatrur nimajjatà grÃhyo jaÇghÃyÃæ prapati«yatà 05,131.018c viparicchinnamÆlo 'pi na vi«Ådet kathaæ cana 05,131.018e udyamya dhuram utkar«ed ÃjÃneyak­taæ smaran 05,131.019a kuru sattvaæ ca mÃnaæ ca viddhi pauru«am Ãtmana÷ 05,131.019c udbhÃvaya kulaæ magnaæ tvatk­te svayam eva hi 05,131.020a yasya v­ttaæ na jalpanti mÃnavà mahad adbhutam 05,131.020c rÃÓivardhanamÃtraæ sa naiva strÅ na puna÷ pumÃn 05,131.021a dÃne tapasi Óaurye ca yasya na prathitaæ yaÓa÷ 05,131.021c vidyÃyÃm arthalÃbhe và mÃtur uccÃra eva sa÷ 05,131.022a Órutena tapasà vÃpi Óriyà và vikrameïa và 05,131.022c janÃn yo 'bhibhavaty anyÃn karmaïà hi sa vai pumÃn 05,131.023a na tv eva jÃlmÅæ kÃpÃlÅæ v­ttim e«itum arhasi 05,131.023c n­ÓaæsyÃm ayaÓasyÃæ ca du÷khÃæ kÃpuru«ocitÃm 05,131.024a yam enam abhinandeyur amitrÃ÷ puru«aæ k­Óam 05,131.024c lokasya samavaj¤Ãtaæ nihÅnÃÓanavÃsasam 05,131.025a aholÃbhakaraæ dÅnam alpajÅvanam alpakam 05,131.025c ned­Óaæ bandhum ÃsÃdya bÃndhava÷ sukham edhate 05,131.026a av­ttyaiva vipatsyÃmo vayaæ rëÂrÃt pravÃsitÃ÷ 05,131.026c sarvakÃmarasair hÅnÃ÷ sthÃnabhra«Âà akiæcanÃ÷ 05,131.027a avarïakÃriïaæ satsu kulavaæÓasya nÃÓanam 05,131.027c kaliæ putrapravÃdena saæjaya tvÃm ajÅjanam 05,131.028a niramar«aæ nirutsÃhaæ nirvÅryam arinandanam 05,131.028c mà sma sÅmantinÅ kà cij janayet putram Åd­Óam 05,131.029a mà dhÆmÃya jvalÃtyantam Ãkramya jahi ÓÃtravÃn 05,131.029c jvala mÆrdhany amitrÃïÃæ muhÆrtam api và k«aïam 05,131.030a etÃvÃn eva puru«o yad amar«Å yad ak«amÅ 05,131.030c k«amÃvÃn niramar«aÓ ca naiva strÅ na puna÷ pumÃn 05,131.031a saæto«o vai Óriyaæ hanti tathÃnukroÓa eva ca 05,131.031c anutthÃnabhaye cobhe nirÅho nÃÓnute mahat 05,131.032a ebhyo nik­tipÃpebhya÷ pramu¤cÃtmÃnam Ãtmanà 05,131.032c Ãyasaæ h­dayaæ k­tvà m­gayasva puna÷ svakam 05,131.033a puraæ vi«ahate yasmÃt tasmÃt puru«a ucyate 05,131.033c tam Ãhur vyarthanÃmÃnaæ strÅvad ya iha jÅvati 05,131.034a ÓÆrasyorjitasattvasya siæhavikrÃntagÃmina÷ 05,131.034c di«ÂabhÃvaæ gatasyÃpi vighase modate prajà 05,131.035a ya Ãtmana÷ priyasukhe hitvà m­gayate Óriyam 05,131.035c amÃtyÃnÃm atho har«am ÃdadhÃty acireïa sa÷ 05,131.036 putra uvÃca 05,131.036a kiæ nu te mÃm apaÓyantyÃ÷ p­thivyà api sarvayà 05,131.036c kim Ãbharaïak­tyaæ te kiæ bhogair jÅvitena và 05,131.037 mÃtovÃca 05,131.037a kim adyakÃnÃæ ye lokà dvi«antas tÃn avÃpnuyu÷ 05,131.037c ye tv Ãd­tÃtmanÃæ lokÃ÷ suh­das tÃn vrajantu na÷ 05,131.038a bh­tyair vihÅyamÃnÃnÃæ parapiï¬opajÅvinÃm 05,131.038c k­païÃnÃm asattvÃnÃæ mà v­ttim anuvartithÃ÷ 05,131.039a anu tvÃæ tÃta jÅvantu brÃhmaïÃ÷ suh­das tathà 05,131.039c parjanyam iva bhÆtÃni devà iva Óatakratum 05,131.040a yam ÃjÅvanti puru«aæ sarvabhÆtÃni saæjaya 05,131.040c pakvaæ drumam ivÃsÃdya tasya jÅvitam arthavat 05,131.041a yasya ÓÆrasya vikrÃntair edhante bÃndhavÃ÷ sukham 05,131.041c tridaÓà iva Óakrasya sÃdhu tasyeha jÅvitam 05,131.042a svabÃhubalam ÃÓritya yo 'bhyujjÅvati mÃnava÷ 05,131.042c sa loke labhate kÅrtiæ paratra ca ÓubhÃæ gatim 05,132.001 vidurovÃca 05,132.001a athaitasyÃm avasthÃyÃæ pauru«aæ hÃtum icchasi 05,132.001c nihÅnasevitaæ mÃrgaæ gami«yasy acirÃd iva 05,132.002a yo hi tejo yathÃÓakti na darÓayati vikramÃt 05,132.002c k«atriyo jÅvitÃkÃÇk«Å stena ity eva taæ vidu÷ 05,132.003a arthavanty upapannÃni vÃkyÃni guïavanti ca 05,132.003c naiva saæprÃpnuvanti tvÃæ mumÆr«um iva bhe«ajam 05,132.004a santi vai sindhurÃjasya saætu«Âà bahavo janÃ÷ 05,132.004c daurbalyÃd Ãsate mƬhà vyasanaughapratÅk«iïa÷ 05,132.005a sahÃyopacayaæ k­tvà vyavasÃyya tatas tata÷ 05,132.005c anudu«yeyur apare paÓyantas tava pauru«am 05,132.006a tai÷ k­tvà saha saæghÃtaæ giridurgÃlayÃæÓ cara 05,132.006c kÃle vyasanam ÃkÃÇk«an naivÃyam ajarÃmara÷ 05,132.007a saæjayo nÃmataÓ ca tvaæ na ca paÓyÃmi tat tvayi 05,132.007c anvarthanÃmà bhava me putra mà vyarthanÃmaka÷ 05,132.008a samyagd­«Âir mahÃprÃj¤o bÃlaæ tvÃæ brÃhmaïo 'bravÅt 05,132.008c ayaæ prÃpya mahat k­cchraæ punar v­ddhiæ gami«yati 05,132.009a tasya smarantÅ vacanam ÃÓaæse vijayaæ tava 05,132.009c tasmÃt tÃta bravÅmi tvÃæ vak«yÃmi ca puna÷ puna÷ 05,132.010a yasya hy arthÃbhinirv­ttau bhavanty ÃpyÃyitÃ÷ pare 05,132.010c tasyÃrthasiddhir niyatà naye«v arthÃnusÃriïa÷ 05,132.011a sam­ddhir asam­ddhir và pÆrve«Ãæ mama saæjaya 05,132.011c evaæ vidvÃn yuddhamanà bhava mà pratyupÃhara 05,132.012a nÃta÷ pÃpÅyasÅæ kÃæ cid avasthÃæ Óambaro 'bravÅt 05,132.012c yatra naivÃdya na prÃtar bhojanaæ pratid­Óyate 05,132.013a patiputravadhÃd etat paramaæ du÷kham abravÅt 05,132.013c dÃridryam iti yat proktaæ paryÃyamaraïaæ hi tat 05,132.014a ahaæ mahÃkule jÃtà hradÃd dhradam ivÃgatà 05,132.014c ÅÓvarÅ sarvakalyÃïair bhartrà paramapÆjità 05,132.015a mahÃrhamÃlyÃbharaïÃæ sum­«ÂÃmbaravÃsasam 05,132.015c purà d­«Âvà suh­dvargo mÃm apaÓyat sudurgatÃm 05,132.016a yadà mÃæ caiva bhÃryÃæ ca dra«ÂÃsi bh­Óadurbale 05,132.016c na tadà jÅvitenÃrtho bhavità tava saæjaya 05,132.017a dÃsakarmakarÃn bh­tyÃn ÃcÃryartvik purohitÃn 05,132.017c av­ttyÃsmÃn prajahato d­«Âvà kiæ jÅvitena te 05,132.018a yadi k­tyaæ na paÓyÃmi tavÃdyeha yathà purà 05,132.018c ÓlÃghanÅyaæ yaÓasyaæ ca kà ÓÃntir h­dayasya me 05,132.019a neti ced brÃhmaïÃn brÆyÃæ dÅryate h­dayaæ mama 05,132.019c na hy ahaæ na ca me bhartà neti brÃhmaïam uktavÃn 05,132.020a vayam ÃÓrayaïÅyÃ÷ sma nÃÓritÃra÷ parasya ca 05,132.020c sÃnyÃn ÃÓritya jÅvantÅ parityak«yÃmi jÅvitam 05,132.021a apÃre bhava na÷ pÃram aplave bhava na÷ plava÷ 05,132.021c kuru«va sthÃnam asthÃne m­tÃn saæjÅvayasva na÷ 05,132.022a sarve te Óatrava÷ sahyà na cej jÅvitum icchasi 05,132.022c atha ced Åd­ÓÅæ v­ttiæ klÅbÃm abhyupapadyase 05,132.023a nirviïïÃtmà hatamanà mu¤caitÃæ pÃpajÅvikÃm 05,132.023c ekaÓatruvadhenaiva ÓÆro gacchati viÓrutim 05,132.024a indro v­travadhenaiva mahendra÷ samapadyata 05,132.024c mÃhendraæ ca grahaæ lebhe lokÃnÃæ ceÓvaro 'bhavat 05,132.025a nÃma viÓrÃvya và saækhye ÓatrÆn ÃhÆya daæÓitÃn 05,132.025c senÃgraæ vÃpi vidrÃvya hatvà và puru«aæ varam 05,132.026a yadaiva labhate vÅra÷ suyuddhena mahad yaÓa÷ 05,132.026c tadaiva pravyathante 'sya Óatravo vinamanti ca 05,132.027a tyaktvÃtmÃnaæ raïe dak«aæ ÓÆraæ kÃpuru«Ã janÃ÷ 05,132.027c avaÓÃ÷ pÆrayanti sma sarvakÃmasam­ddhibhi÷ 05,132.028a rÃjyaæ vÃpy ugravibhraæÓaæ saæÓayo jÅvitasya và 05,132.028c pralabdhasya hi Óatror vai Óe«aæ kurvanti sÃdhava÷ 05,132.029a svargadvÃropamaæ rÃjyam atha vÃpy am­topamam 05,132.029c ruddham ekÃyane matvà patolmuka ivÃri«u 05,132.029d*0504_01 bhuÇk«va yuddhena me ÓatrƤ jitvà tu raïamÆrdhani 05,132.029d*0505_01 niyacchann itarÃn varïÃn vinayan sarvadu«k­tÃn 05,132.030a jahi ÓatrÆn raïe rÃjan svadharmam anupÃlaya 05,132.030c mà tvà paÓyet suk­païaæ Óatru÷ ÓrÅmÃn kadà cana 05,132.031a asmadÅyaiÓ ca Óocadbhir nadadbhiÓ ca parair v­tam 05,132.031c api tvÃæ nÃnupaÓyeyaæ dÅnà dÅnam avasthitam 05,132.032a u«ya sauvÅrakanyÃbhi÷ ÓlÃghasvÃrthair yathà purà 05,132.032c mà ca saindhavakanyÃnÃm avasan no vaÓaæ gama÷ 05,132.033a yuvà rÆpeïa saæpanno vidyayÃbhijanena ca 05,132.033c yas tvÃd­Óo vikurvÅta yaÓasvÅ lokaviÓruta÷ 05,132.033e vo¬havye dhury ana¬uvan manye maraïam eva tat 05,132.034a yadi tvÃm anupaÓyÃmi parasya priyavÃdinam 05,132.034c p­«Âhato 'nuvrajantaæ và kà ÓÃntir h­dayasya me 05,132.035a nÃsmi¤ jÃtu kule jÃto gacched yo 'nyasya p­«Âhata÷ 05,132.035c na tvaæ parasyÃnudhuraæ tÃta jÅvitum arhasi 05,132.036a ahaæ hi k«atrah­dayaæ veda yat pariÓÃÓvatam 05,132.036c pÆrvai÷ pÆrvatarai÷ proktaæ parai÷ paratarair api 05,132.036d*0506_01 ÓÃÓvataæ cÃvyayaæ caiva prajÃpativinirmitam 05,132.037a yo vai kaÓ cid ihÃjÃta÷ k«atriya÷ k«atradharmavit 05,132.037c bhayÃd v­ttisamÅk«o và na named iha kasya cit 05,132.038a udyacched eva na named udyamo hy eva pauru«am 05,132.038c apy aparvaïi bhajyeta na named iha kasya cit 05,132.039a mÃtaÇgo matta iva ca parÅyÃt sumahÃmanÃ÷ 05,132.039c brÃhmaïebhyo namen nityaæ dharmÃyaiva ca saæjaya 05,132.040a niyacchann itarÃn varïÃn vinighnan sarvadu«k­ta÷ 05,132.040c sasahÃyo 'sahÃyo và yÃvajjÅvaæ tathà bhavet 05,133.001 putra uvÃca 05,133.001a k­«ïÃyasasyeva ca te saæhatya h­dayaæ k­tam 05,133.001c mama mÃtas tv akaruïe vairapraj¤e hy amar«aïe 05,133.002a aho k«atrasamÃcÃro yatra mÃm aparaæ yathà 05,133.002b*0507_01 niyojayasi yuddhÃya paramÃteva mÃæ tathà 05,133.002c Åd­Óaæ vacanaæ brÆyÃd bhavatÅ putram ekajam 05,133.003a kiæ nu te mÃm apaÓyantyÃ÷ p­thivyà api sarvayà 05,133.003c kim Ãbharaïak­tyaæ te kiæ bhogair jÅvitena và 05,133.003d*0508_01 mayi và saægarahate priyaputre viÓe«ata÷ 05,133.003d*0509_01 mohÃt saægarhase mÃta÷ priyaæ putraæ viÓe«ata÷ 05,133.004 mÃtovÃca 05,133.004a sarvÃrambhà hi vidu«Ãæ tÃta dharmÃrthakÃraïÃt 05,133.004c tÃn evÃbhisamÅk«yÃhaæ saæjaya tvÃm acÆcudam 05,133.005a sa samÅk«yakramopeto mukhya÷ kÃlo 'yam Ãgata÷ 05,133.005c asmiæÓ ced Ãgate kÃle kÃryaæ na pratipadyase 05,133.005e asaæbhÃvitarÆpas tvaæ sun­Óaæsaæ kari«yasi 05,133.006a taæ tvÃm ayaÓasà sp­«Âaæ na brÆyÃæ yadi saæjaya 05,133.006b*0510_01 aham eva bhaveyaæ te ripur atyantaro mahÃn 05,133.006c kharÅvÃtsalyam Ãhus tan ni÷sÃmarthyam ahetukam 05,133.007a sadbhir vigarhitaæ mÃrgaæ tyaja mÆrkhani«evitam 05,133.007c avidyà vai mahaty asti yÃm imÃæ saæÓritÃ÷ prajÃ÷ 05,133.008a tava syÃd yadi sadv­ttaæ tena me tvaæ priyo bhave÷ 05,133.008c dharmÃrthaguïayuktena netareïa kathaæ cana 05,133.008e daivamÃnu«ayuktena sadbhir Ãcaritena ca 05,133.009a yo hy evam avinÅtena ramate putranapt­ïà 05,133.009c anutthÃnavatà cÃpi moghaæ tasya prajÃphalam 05,133.009c*0511_01 **** **** durvinÅtena durdhiyà 05,133.009c*0511_02 ramate yas tu putreïa 05,133.010a akurvanto hi karmÃïi kurvanto ninditÃni ca 05,133.010c sukhaæ naiveha nÃmutra labhante puru«ÃdhamÃ÷ 05,133.011a yuddhÃya k«atriya÷ s­«Âa÷ saæjayeha jayÃya ca 05,133.011c krÆrÃya karmaïe nityaæ prajÃnÃæ paripÃlane 05,133.011e jayan và vadhyamÃno và prÃpnotÅndrasalokatÃm 05,133.012a na Óakrabhavane puïye divi tad vidyate sukham 05,133.012c yad amitrÃn vaÓe k­tvà k«atriya÷ sukham aÓnute 05,133.013a manyunà dahyamÃnena puru«eïa manasvinà 05,133.013c nik­teneha bahuÓa÷ ÓatrÆn pratijigÅ«ayà 05,133.014a ÃtmÃnaæ và parityajya ÓatrÆn và vinipÃtya vai 05,133.014b*0512_01 yat sukhaæ prÃpyate tena na tad anyatra vidyate 05,133.014b*0513_01 prÃpyate neha ÓÃntir hi nityam eva tu saæjaya 05,133.014c ato 'nyena prakÃreïa ÓÃntir asya kuto bhavet 05,133.015a iha prÃj¤o hi puru«a÷ svalpam apriyam icchati 05,133.015c yasya svalpaæ priyaæ loke dhruvaæ tasyÃlpam apriyam 05,133.016a priyÃbhÃvÃc ca puru«o naiva prÃpnoti Óobhanam 05,133.016c dhruvaæ cÃbhÃvam abhyeti gatvà gaÇgeva sÃgaram 05,133.017 putra uvÃca 05,133.017a neyaæ matis tvayà vÃcyà mÃta÷ putre viÓe«ata÷ 05,133.017c kÃruïyam evÃtra paÓya bhÆtveha ja¬amÆkavat 05,133.018 mÃtovÃca 05,133.018a ato me bhÆyasÅ nandir yad evam anupaÓyasi 05,133.018c codyaæ mÃæ codayasy etad bh­Óaæ vai codayÃmi te 05,133.019a atha tvÃæ pÆjayi«yÃmi hatvà vai sarvasaindhavÃn 05,133.019c ahaæ paÓyÃmi vijayaæ k­tsnaæ bhÃvinam eva te 05,133.020 putra uvÃca 05,133.020a akoÓasyÃsahÃyasya kuta÷ svid vijayo mama 05,133.020c ity avasthÃæ viditvemÃm ÃtmanÃtmani dÃruïÃm 05,133.020e rÃjyÃd bhÃvo niv­tto me tridivÃd iva du«k­te÷ 05,133.021a Åd­Óaæ bhavatÅ kaæ cid upÃyam anupaÓyati 05,133.021c tan me pariïatapraj¤e samyak prabrÆhi p­cchate 05,133.021e kari«yÃmi hi tat sarvaæ yathÃvad anuÓÃsanam 05,133.022 mÃtovÃca 05,133.022a putrÃtmà nÃvamantavya÷ pÆrvÃbhir asam­ddhibhi÷ 05,133.022c abhÆtvà hi bhavanty arthà bhÆtvà naÓyanti cÃpare 05,133.023a amar«eïaiva cÃpy arthà nÃrabdhavyÃ÷ subÃliÓai÷ 05,133.023c sarve«Ãæ karmaïÃæ tÃta phale nityam anityatà 05,133.024a anityam iti jÃnanto na bhavanti bhavanti ca 05,133.024c atha ye naiva kurvanti naiva jÃtu bhavanti te 05,133.025a aikaguïyam anÅhÃyÃm abhÃva÷ karmaïÃæ phalam 05,133.025c atha dvaiguïyam ÅhÃyÃæ phalaæ bhavati và na và 05,133.026a yasya prÃg eva vidità sarvÃrthÃnÃm anityatà 05,133.026c nuded v­ddhisam­ddhÅ sa pratikÆle n­pÃtmaja 05,133.027a utthÃtavyaæ jÃg­tavyaæ yoktavyaæ bhÆtikarmasu 05,133.027c bhavi«yatÅty eva mana÷ k­tvà satatam avyathai÷ 05,133.027e maÇgalÃni purask­tya brÃhmaïaiÓ ceÓvarai÷ saha 05,133.028a prÃj¤asya n­pater ÃÓu v­ddhir bhavati putraka 05,133.028c abhivartati lak«mÅs taæ prÃcÅm iva divÃkara÷ 05,133.029a nidarÓanÃny upÃyÃæÓ ca bahÆny uddhar«aïÃni ca 05,133.029c anudarÓitarÆpo 'si paÓyÃmi kuru pauru«am 05,133.029e puru«Ãrtham abhipretaæ samÃhartum ihÃrhasi 05,133.030a kruddhÃæl lubdhÃn parik«ÅïÃn avak«iptÃn vimÃnitÃn 05,133.030c spardhinaÓ caiva ye ke cit tÃn yukta upadhÃraya 05,133.031a etena tvaæ prakÃreïa mahato bhetsyase gaïÃn 05,133.031c mahÃvega ivoddhÆto mÃtariÓvà balÃhakÃn 05,133.032a te«Ãm agrapradÃyÅ syÃ÷ kalyotthÃyÅ priyaævada÷ 05,133.032c te tvÃæ priyaæ kari«yanti puro dhÃsyanti ca dhruvam 05,133.033a yadaiva Óatrur jÃnÅyÃt sapatnaæ tyaktajÅvitam 05,133.033c tadaivÃsmÃd udvijate sarpÃd veÓmagatÃd iva 05,133.034a taæ viditvà parÃkrÃntaæ vaÓe na kurute yadi 05,133.034c nirvÃdair nirvaded enam antatas tad bhavi«yati 05,133.035a nirvÃdÃd Ãspadaæ labdhvà dhanav­ddhir bhavi«yati 05,133.035c dhanavantaæ hi mitrÃïi bhajante cÃÓrayanti ca 05,133.036a skhalitÃrthaæ punas tÃta saætyajanty api bÃndhavÃ÷ 05,133.036c apy asminn ÃÓrayante ca jugupsanti ca tÃd­Óam 05,133.037a Óatruæ k­tvà ya÷ sahÃyaæ viÓvÃsam upagacchati 05,133.037c ata÷ saæbhÃvyam evaitad yad rÃjyaæ prÃpnuyÃd iti 05,134.001 mÃtovÃca 05,134.001a naiva rÃj¤Ã dara÷ kÃryo jÃtu kasyÃæ cid Ãpadi 05,134.001c atha ced api dÅrïa÷ syÃn naiva varteta dÅrïavat 05,134.002a dÅrïaæ hi d­«Âvà rÃjÃnaæ sarvam evÃnudÅryate 05,134.002c rëÂraæ balam amÃtyÃÓ ca p­thak kurvanti te matim 05,134.003a ÓatrÆn eke prapadyante prajahaty apare puna÷ 05,134.003c anv eke prajihÅr«anti ye purastÃd vimÃnitÃ÷ 05,134.004a ya evÃtyantasuh­das ta enaæ paryupÃsate 05,134.004c aÓaktaya÷ svastikÃmà baddhavatsà i¬Ã iva 05,134.004e Óocantam anuÓocanti pratÅtÃn iva bÃndhavÃn 05,134.005a api te pÆjitÃ÷ pÆrvam api te suh­do matÃ÷ 05,134.005c ye rëÂram abhimanyante rÃj¤o vyasanam Åyu«a÷ 05,134.005e mà dÅdaras tvaæ suh­do mà tvÃæ dÅrïaæ prahÃsi«u÷ 05,134.006a prabhÃvaæ pauru«aæ buddhiæ jij¤Ãsantyà mayà tava 05,134.006c ullapantyà samÃÓvÃsaæ balavÃn iva durbalam 05,134.007a yady etat saævijÃnÃsi yadi samyag bravÅmy aham 05,134.007c k­tvÃsaumyam ivÃtmÃnaæ jayÃyotti«Âha saæjaya 05,134.008a asti na÷ koÓanicayo mahÃn aviditas tava 05,134.008c tam ahaæ veda nÃnyas tam upasaæpÃdayÃmi te 05,134.009a santi naikaÓatà bhÆya÷ suh­das tava saæjaya 05,134.009c sukhadu÷khasahà vÅra ÓatÃrhà anivartina÷ 05,134.010a tÃd­Óà hi sahÃyà vai puru«asya bubhÆ«ata÷ 05,134.010c Å«ad ujjihata÷ kiæ cit sacivÃ÷ ÓatrukarÓanÃ÷ 05,134.011 putra uvÃca 05,134.011a kasya tv Åd­Óakaæ vÃkyaæ ÓrutvÃpi svalpacetasa÷ 05,134.011c tamo na vyapahanyeta sucitrÃrthapadÃk«aram 05,134.012a udake dhÆr iyaæ dhÃryà sartavyaæ pravaïe mayà 05,134.012c yasya me bhavatÅ netrÅ bhavi«yad bhÆtadarÓinÅ 05,134.013a ahaæ hi vacanaæ tvatta÷ ÓuÓrÆ«ur aparÃparam 05,134.013c kiæ cit kiæ cit prativadaæs tÆ«ïÅm Ãsaæ muhur muhu÷ 05,134.014a at­pyann am­tasyeva k­cchrÃl labdhasya bÃndhavÃt 05,134.014c udyacchÃmy e«a ÓatrÆïÃæ niyamÃya jayÃya ca 05,134.015 kunty uvÃca 05,134.015a sadaÓva iva sa k«ipta÷ praïunno vÃkyasÃyakai÷ 05,134.015c tac cakÃra tathà sarvaæ yathÃvad anuÓÃsanam 05,134.016a idam uddhar«aïaæ bhÅmaæ tejovardhanam uttamam 05,134.016c rÃjÃnaæ ÓrÃvayen mantrÅ sÅdantaæ ÓatrupŬitam 05,134.017a jayo nÃmetihÃso 'yaæ Órotavyo vijigÅ«uïà 05,134.017c mahÅæ vijayate k«ipraæ Órutvà ÓatrÆæÓ ca mardati 05,134.018a idaæ puæsavanaæ caiva vÅrÃjananam eva ca 05,134.018c abhÅk«ïaæ garbhiïÅ Órutvà dhruvaæ vÅraæ prajÃyate 05,134.019a vidyÃÓÆraæ tapa÷ÓÆraæ damaÓÆraæ tapasvinam 05,134.019c brÃhmyà Óriyà dÅpyamÃnaæ sÃdhuvÃdena saæmatam 05,134.020a arci«mantaæ balopetaæ mahÃbhÃgaæ mahÃratham 05,134.020c dh­«Âavantam anÃdh­«yaæ jetÃram aparÃjitam 05,134.021a niyantÃram asÃdhÆnÃæ goptÃraæ dharmacÃriïÃm 05,134.021c tadarthaæ k«atriyà sÆte vÅraæ satyaparÃkramam 05,134.021d*0514_01 iti Órutvà vaco mÃtu÷ saæjaya÷ Óatrubhi÷ saha 05,134.021d*0514_02 k­tavÃn saæyugaæ k­«ïa jayaæ ca prÃptavÃn dhruvam 05,135.001 kunty uvÃca 05,135.001a arjunaæ keÓava brÆyÃs tvayi jÃte sma sÆtake 05,135.001c upopavi«Âà nÃrÅbhir ÃÓrame parivÃrità 05,135.002a athÃntarik«e vÃg ÃsÅd divyarÆpà manoramà 05,135.002c sahasrÃk«asama÷ kunti bhavi«yaty e«a te suta÷ 05,135.003a e«a je«yati saægrÃme kurÆn sarvÃn samÃgatÃn 05,135.003c bhÅmasenadvitÅyaÓ ca lokam udvartayi«yati 05,135.004a putras te p­thivÅæ jetà yaÓaÓ cÃsya divasp­Óam 05,135.004c hatvà kurÆn grÃmajanye vÃsudevasahÃyavÃn 05,135.005a pitryam aæÓaæ prana«Âaæ ca punar apy uddhari«yati 05,135.005c bhrÃt­bhi÷ sahita÷ ÓrÅmÃæs trÅn medhÃn Ãhari«yati 05,135.005d*0515_01 tathà cares tvaæ ÓvetÃÓva yathà vÃg abhyabhëata 05,135.006a taæ satyasaædhaæ bÅbhatsuæ savyasÃcinam acyuta 05,135.006c yathÃham evaæ jÃnÃmi balavantaæ durÃsadam 05,135.006e tathà tad astu dÃÓÃrha yathà vÃg abhyabhëata 05,135.007a dharmaÓ ced asti vÃr«ïeya tathà satyaæ bhavi«yati 05,135.007c tvaæ cÃpi tat tathà k­«ïa sarvaæ saæpÃdayi«yasi 05,135.008a nÃhaæ tad abhyasÆyÃmi yathà vÃg abhyabhëata 05,135.008c namo dharmÃya mahate dharmo dhÃrayati prajÃ÷ 05,135.009a etad dhanaæjayo vÃcyo nityodyukto v­kodara÷ 05,135.009c yadarthaæ k«atriyà sÆte tasya kÃlo 'yam Ãgata÷ 05,135.009e na hi vairaæ samÃsÃdya sÅdanti puru«ar«abhÃ÷ 05,135.010a vidità te sadà buddhir bhÅmasya na sa ÓÃmyati 05,135.010c yÃvadantaæ na kurute ÓatrÆïÃæ ÓatrukarÓana÷ 05,135.010d*0516_01 tÃvad eva mahÃbÃhur niÓÃsu na sukhaæ labhet 05,135.011a sarvadharmaviÓe«aj¤Ãæ snu«Ãæ pÃï¬or mahÃtmana÷ 05,135.011c brÆyà mÃdhava kalyÃïÅæ k­«ïÃæ k­«ïa yaÓasvinÅm 05,135.012a yuktam etan mahÃbhÃge kule jÃte yaÓasvini 05,135.012c yan me putre«u sarve«u yathÃvat tvam avartithÃ÷ 05,135.013a mÃdrÅputrau ca vaktavyau k«atradharmaratÃv ubhau 05,135.013b*0517_01 vikramÃdhigatà hy arthÃ÷ k«atradharmaratÃv ubhau 05,135.013c vikrameïÃrjitÃn bhogÃn v­ïÅtaæ jÅvitÃd api 05,135.014a vikramÃdhigatà hy arthÃ÷ k«atradharmeïa jÅvata÷ 05,135.014c mano manu«yasya sadà prÅïanti puru«ottama 05,135.015a yac ca va÷ prek«amÃïÃnÃæ sarvadharmopacÃyinÅ 05,135.015c päcÃlÅ paru«Ãïy uktà ko nu tat k«antum arhati 05,135.016a na rÃjyaharaïaæ du÷khaæ dyÆte cÃpi parÃjaya÷ 05,135.016c pravrÃjanaæ sutÃnÃæ và na me tad du÷khakÃraïam 05,135.016d*0518_01 sarvadharmaviÓe«aj¤Ãæ kule jÃtÃæ yaÓasvinÅm 05,135.017a yat tu sà b­hatÅ ÓyÃmà sabhÃyÃæ rudatÅ tadà 05,135.017c aÓrau«Åt paru«Ã vÃcas tan me du÷khataraæ matam 05,135.018a strÅdharmiïÅ varÃrohà k«atradharmaratà sadà 05,135.018c nÃdhyagacchat tadà nÃthaæ k­«ïà nÃthavatÅ satÅ 05,135.019a taæ vai brÆhi mahÃbÃho sarvaÓastrabh­tÃæ varam 05,135.019c arjunaæ puru«avyÃghraæ draupadyÃ÷ padavÅæ cara 05,135.020a viditau hi tavÃtyantaæ kruddhÃv iva yamÃntakau 05,135.020c bhÅmÃrjunau nayetÃæ hi devÃn api parÃæ gatim 05,135.021a tayoÓ caitad avaj¤Ãnaæ yat sà k­«ïà sabhÃgatà 05,135.021c du÷ÓÃsanaÓ ca yad bhÅmaæ kaÂukÃny abhyabhëata 05,135.021e paÓyatÃæ kuruvÅrÃïÃæ tac ca saæsmÃraye÷ puna÷ 05,135.022a pÃï¬avÃn kuÓalaæ p­cche÷ saputrÃn k­«ïayà saha 05,135.022c mÃæ ca kuÓalinÅæ brÆyÃs te«u bhÆyo janÃrdana 05,135.022e ari«Âaæ gaccha panthÃnaæ putrÃn me paripÃlaya 05,135.023 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,135.023a abhivÃdyÃtha tÃæ k­«ïa÷ k­tvà cÃbhipradak«iïam 05,135.023c niÓcakrÃma mahÃbÃhu÷ siæhakhelagatis tata÷ 05,135.024a tato visarjayÃm Ãsa bhÅ«mÃdÅn kurupuægavÃn 05,135.024c Ãropya ca rathe karïaæ prÃyÃt sÃtyakinà saha 05,135.025a tata÷ prayÃte dÃÓÃrhe kurava÷ saægatà mitha÷ 05,135.025c jajalpur mahad ÃÓcaryaæ keÓave paramÃdbhutam 05,135.026a pramƬhà p­thivÅ sarvà m­tyupÃÓasità k­tà 05,135.026c duryodhanasya bÃliÓyÃn naitad astÅti cÃbruvan 05,135.027a tato niryÃya nagarÃt prayayau puru«ottama÷ 05,135.027c mantrayÃm Ãsa ca tadà karïena suciraæ saha 05,135.028a visarjayitvà rÃdheyaæ sarvayÃdavanandana÷ 05,135.028b*0519_01 aÓvatthÃmÃnam ÃhÆya mantrayitvà puna÷ puna÷ 05,135.028c tato javena mahatà tÆrïam aÓvÃn acodayat 05,135.029a te pibanta ivÃkÃÓaæ dÃrukeïa pracoditÃ÷ 05,135.029c hayà jagmur mahÃvegà manomÃrutaraæhasa÷ 05,135.030a te vyatÅtya tam adhvÃnaæ k«ipraæ Óyenà ivÃÓugÃ÷ 05,135.030c uccai÷ sÆryam upaplavyaæ ÓÃrÇgadhanvÃnam Ãvahan 05,136.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,136.001a kuntyÃs tu vacanaæ Órutvà bhÅ«madroïau mahÃrathau 05,136.001c duryodhanam idaæ vÃkyam Æcatu÷ ÓÃsanÃtigam 05,136.002a Órutaæ te puru«avyÃghra kuntyÃ÷ k­«ïasya saænidhau 05,136.002c vÃkyam arthavad avyagram uktaæ dharmyam anuttamam 05,136.003a tat kari«yanti kaunteyà vÃsudevasya saæmatam 05,136.003c na hi te jÃtu ÓÃmyerann ­te rÃjyena kaurava 05,136.004a kleÓità hi tvayà pÃrthà dharmapÃÓasitÃs tadà 05,136.004c sabhÃyÃæ draupadÅ caiva taiÓ ca tan mar«itaæ tava 05,136.005a k­tÃstraæ hy arjunaæ prÃpya bhÅmaæ ca k­taniÓramam 05,136.005c gÃï¬Åvaæ ce«udhÅ caiva rathaæ ca dhvajam eva ca 05,136.005d*0520_01 nakulaæ sahadevaæ ca balavÅryasamanvitau 05,136.005e sahÃyaæ vÃsudevaæ ca na k«aæsyati yudhi«Âhira÷ 05,136.006a pratyak«aæ te mahÃbÃho yathà pÃrthena dhÅmatà 05,136.006c virÃÂanagare pÆrvaæ sarve sma yudhi nirjitÃ÷ 05,136.007a dÃnavÃn ghorakarmÃïo nivÃtakavacÃn yudhi 05,136.007c raudram astraæ samÃdhÃya dagdhavÃn astravahninà 05,136.008a karïaprabh­tayaÓ ceme tvaæ cÃpi kavacÅ rathÅ 05,136.008c mok«ità gho«ayÃtrÃyÃæ paryÃptaæ tan nidarÓanam 05,136.009a praÓÃmya bharataÓre«Âha bhrÃt­bhi÷ saha pÃï¬avai÷ 05,136.009c rak«emÃæ p­thivÅæ sarvÃæ m­tyor daæ«ÂrÃntaraæ gatÃm 05,136.010a jye«Âho bhrÃtà dharmaÓÅlo vatsala÷ Ólak«ïavÃk Óuci÷ 05,136.010c taæ gaccha puru«avyÃghraæ vyapanÅyeha kilbi«am 05,136.011a d­«ÂaÓ cet tvaæ pÃï¬avena vyapanÅtaÓarÃsana÷ 05,136.011c prasannabhrukuÂi÷ ÓrÅmÃn k­tà ÓÃnti÷ kulasya na÷ 05,136.012a tam abhyetya sahÃmÃtya÷ pari«vajya n­pÃtmajam 05,136.012c abhivÃdaya rÃjÃnaæ yathÃpÆrvam ariædama 05,136.013a abhivÃdayamÃnaæ tvÃæ pÃïibhyÃæ bhÅmapÆrvaja÷ 05,136.013c pratig­hïÃtu sauhÃrdÃt kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,136.014a siæhaskandhorubÃhus tvÃæ v­ttÃyatamahÃbhuja÷ 05,136.014c pari«vajatu bÃhubhyÃæ bhÅma÷ praharatÃæ vara÷ 05,136.015a siæhagrÅvo gu¬ÃkeÓas tatas tvÃæ pu«karek«aïa÷ 05,136.015c abhivÃdayatÃæ pÃrtha÷ kuntÅputro dhanaæjaya÷ 05,136.016a ÃÓvineyau naravyÃghrau rÆpeïÃpratimau bhuvi 05,136.016c tau ca tvÃæ guruvat premïà pÆjayà pratyudÅyatÃm 05,136.017a mu¤cantv ÃnandajÃÓrÆïi dÃÓÃrhapramukhà n­pÃ÷ 05,136.017c saægaccha bhrÃt­bhi÷ sÃrdhaæ mÃnaæ saætyajya pÃrthiva 05,136.018a praÓÃdhi p­thivÅæ k­tsnÃæ tatas taæ bhrÃt­bhi÷ saha 05,136.018c samÃliÇgya ca har«eïa n­pà yÃntu parasparam 05,136.019a alaæ yuddhena rÃjendra suh­dÃæ Ó­ïu kÃraïam 05,136.019c dhruvaæ vinÃÓo yuddhe hi k«atriyÃïÃæ prad­Óyate 05,136.020a jyotÅæ«i pratikÆlÃni dÃruïà m­gapak«iïa÷ 05,136.020c utpÃtà vividhà vÅra d­Óyante k«atranÃÓanÃ÷ 05,136.021a viÓe«ata ihÃsmÃkaæ nimittÃni vinÃÓane 05,136.021c ulkÃbhir hi pradÅptÃbhir vadhyate p­tanà tava 05,136.022a vÃhanÃny aprah­«ÂÃni rudantÅva viÓÃæ pate 05,136.022c g­dhrÃs te paryupÃsante sainyÃni ca samantata÷ 05,136.023a nagaraæ na yathÃpÆrvaæ tathà rÃjaniveÓanam 05,136.023c ÓivÃÓ cÃÓivanirgho«Ã dÅptÃæ sevanti vai diÓam 05,136.024a kuru vÃkyaæ pitur mÃtur asmÃkaæ ca hitai«iïÃm 05,136.024c tvayy Ãyatto mahÃbÃho Óamo vyÃyÃma eva ca 05,136.025a na cet kari«yasi vaca÷ suh­dÃm arikarÓana 05,136.025c tapsyase vÃhinÅæ d­«Âvà pÃrthabÃïaprapŬitÃm 05,136.026a bhÅmasya ca mahÃnÃdaæ nadata÷ Óu«miïo raïe 05,136.026c Órutvà smartÃsi me vÃkyaæ gÃï¬Åvasya ca nisvanam 05,136.026e yady etad apasavyaæ te bhavi«yati vaco mama 05,137.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,137.001a evam uktas tu vimanÃs tiryagd­«Âir adhomukha÷ 05,137.001c saæhatya ca bhruvor madhyaæ na kiæ cid vyÃjahÃra ha 05,137.002a taæ vai vimanasaæ d­«Âvà saæprek«yÃnyonyam antikÃt 05,137.002c punar evottaraæ vÃkyam uktavantau narar«abhau 05,137.003 bhÅ«ma uvÃca 05,137.003a ÓuÓrÆ«um anasÆyaæ ca brahmaïyaæ satyasaægaram 05,137.003c pratiyotsyÃmahe pÃrtham ato du÷khataraæ nu kim 05,137.004 droïa uvÃca 05,137.004a aÓvatthÃmni yathà putre bhÆyo mama dhanaæjaye 05,137.004c bahumÃna÷ paro rÃjan saænatiÓ ca kapidhvaje 05,137.005a taæ cet putrÃt priyataraæ pratiyotsye dhanaæjayam 05,137.005c k«atradharmam anu«ÂhÃya dhig astu k«atrajÅvikÃm 05,137.006a yasya loke samo nÃsti kaÓ cid anyo dhanurdhara÷ 05,137.006c matprasÃdÃt sa bÅbhatsu÷ ÓreyÃn anyair dhanurdharai÷ 05,137.007a mitradhrug du«ÂabhÃvaÓ ca nÃstiko 'thÃn­ju÷ ÓaÂha÷ 05,137.007c na satsu labhate pÆjÃæ yaj¤e mÆrkha ivÃgata÷ 05,137.008a vÃryamÃïo 'pi pÃpebhya÷ pÃpÃtmà pÃpam icchati 05,137.008c codyamÃno 'pi pÃpena ÓubhÃtmà Óubham icchati 05,137.009a mithyopacarità hy ete vartamÃnà hy anu priye 05,137.009c ahitatvÃya kalpante do«Ã bharatasattama 05,137.010a tvam ukta÷ kuruv­ddhena mayà ca vidureïa ca 05,137.010c vÃsudevena ca tathà Óreyo naivÃbhipadyase 05,137.011a asti me balam ity eva sahasà tvaæ titÅr«asi 05,137.011c sagrÃhanakramakaraæ gaÇgÃvegam ivo«ïage 05,137.012a vÃsa eva yathà hi tvaæ prÃv­ïvÃno 'dya manyase 05,137.012c srajaæ tyaktÃm iva prÃpya lobhÃd yaudhi«ÂhirÅæ Óriyam 05,137.013a draupadÅsahitaæ pÃrthaæ sÃyudhair bhrÃt­bhir v­tam 05,137.013c vanastham api rÃjyastha÷ pÃï¬avaæ ko 'tijÅvati 05,137.014a nideÓe yasya rÃjÃna÷ sarve ti«Âhanti kiækarÃ÷ 05,137.014c tam ailavilam ÃsÃdya dharmarÃjo vyarÃjata 05,137.015a kuberasadanaæ prÃpya tato ratnÃny avÃpya ca 05,137.015c sphÅtam Ãkramya te rëÂraæ rÃjyam icchanti pÃï¬avÃ÷ 05,137.016a dattaæ hutam adhÅtaæ ca brÃhmaïÃs tarpità dhanai÷ 05,137.016c Ãvayor gatam ÃyuÓ ca k­tak­tyau ca viddhi nau 05,137.017a tvaæ tu hitvà sukhaæ rÃjyaæ mitrÃïi ca dhanÃni ca 05,137.017c vigrahaæ pÃï¬avai÷ k­tvà mahad vyasanam Ãpsyasi 05,137.018a draupadÅ yasya cÃÓÃste vijayaæ satyavÃdinÅ 05,137.018c tapoghoravratà devÅ na tvaæ je«yasi pÃï¬avam 05,137.019a mantrÅ janÃrdano yasya bhrÃtà yasya dhanaæjaya÷ 05,137.019c sarvaÓastrabh­tÃæ Óre«Âhaæ kathaæ je«yasi pÃï¬avam 05,137.020a sahÃyà brÃhmaïà yasya dh­timanto jitendriyÃ÷ 05,137.020c tam ugratapasaæ vÅraæ kathaæ je«yasi pÃï¬avam 05,137.021a punar uktaæ ca vak«yÃmi yat kÃryaæ bhÆtim icchatà 05,137.021c suh­dà majjamÃne«u suh­tsu vyasanÃrïave 05,137.022a alaæ yuddhena tair vÅrai÷ ÓÃmya tvaæ kuruv­ddhaye 05,137.022c mà gama÷ sasutÃmÃtya÷ sabalaÓ ca parÃbhavam 05,138.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,138.001a rÃjaputrai÷ pariv­tas tathÃmÃtyaiÓ ca saæjaya 05,138.001c upÃropya rathe karïaæ niryÃto madhusÆdana÷ 05,138.002a kim abravÅd rathopasthe rÃdheyaæ paravÅrahà 05,138.002c kÃni sÃntvÃni govinda÷ sÆtaputre prayuktavÃn 05,138.003a oghameghasvana÷ kÃle yat k­«ïa÷ karïam abravÅt 05,138.003c m­du và yadi và tÅk«ïaæ tan mamÃcak«va saæjaya 05,138.004 saæjaya uvÃca 05,138.004a ÃnupÆrvyeïa vÃkyÃni Ólak«ïÃni ca m­dÆni ca 05,138.004c priyÃïi dharmayuktÃni satyÃni ca hitÃni ca 05,138.005a h­dayagrahaïÅyÃni rÃdheyaæ madhusÆdana÷ 05,138.005c yÃny abravÅd ameyÃtmà tÃni me Ó­ïu bhÃrata 05,138.006 vÃsudeva uvÃca 05,138.006a upÃsitÃs te rÃdheya brÃhmaïà vedapÃragÃ÷ 05,138.006c tattvÃrthaæ parip­«ÂÃÓ ca niyatenÃnasÆyayà 05,138.007a tvam eva karïa jÃnÃsi vedavÃdÃn sanÃtanÃn 05,138.007c tvaæ hy eva dharmaÓÃstre«u sÆk«me«u parini«Âhita÷ 05,138.008a kÃnÅnaÓ ca saho¬haÓ ca kanyÃyÃæ yaÓ ca jÃyate 05,138.008c vo¬hÃraæ pitaraæ tasya prÃhu÷ ÓÃstravido janÃ÷ 05,138.009a so 'si karïa tathà jÃta÷ pÃï¬o÷ putro 'si dharmata÷ 05,138.009c nigrahÃd dharmaÓÃstrÃïÃm ehi rÃjà bhavi«yasi 05,138.010a pit­pak«e hi te pÃrthà mÃt­pak«e ca v­«ïaya÷ 05,138.010c dvau pak«Ãv abhijÃnÅhi tvam etau puru«ar«abha 05,138.011a mayà sÃrdham ito yÃtam adya tvÃæ tÃta pÃï¬avÃ÷ 05,138.011c abhijÃnantu kaunteyaæ pÆrvajÃtaæ yudhi«ÂhirÃt 05,138.012a pÃdau tava grahÅ«yanti bhrÃtara÷ pa¤ca pÃï¬avÃ÷ 05,138.012c draupadeyÃs tathà pa¤ca saubhadraÓ cÃparÃjita÷ 05,138.013a rÃjÃno rÃjaputrÃÓ ca pÃï¬avÃrthe samÃgatÃ÷ 05,138.013c pÃdau tava grahÅ«yanti sarve cÃndhakav­«ïaya÷ 05,138.014a hiraïmayÃæÓ ca te kumbhÃn rÃjatÃn pÃrthivÃæs tathà 05,138.014c o«adhya÷ sarvabÅjÃni sarvaratnÃni vÅrudha÷ 05,138.015a rÃjanyà rÃjakanyÃÓ cÃpy Ãnayantv abhi«ecanam 05,138.015c «a«Âhe ca tvÃæ tathà kÃle draupady upagami«yati 05,138.015d*0521_01 agniæ juhotu vai dhaumya÷ saæÓitÃtmà dvijottama÷ 05,138.016a adya tvÃm abhi«i¤cantu cÃturvaidyà dvijÃtaya÷ 05,138.016c purohita÷ pÃï¬avÃnÃæ vyÃghracarmaïy avasthitam 05,138.017a tathaiva bhrÃtara÷ pa¤ca pÃï¬avÃ÷ puru«ar«abhÃ÷ 05,138.017c draupadeyÃs tathà pa¤ca päcÃlÃÓ cedayas tathà 05,138.018a ahaæ ca tvÃbhi«ek«yÃmi rÃjÃnaæ p­thivÅpatim 05,138.018c yuvarÃjo 'stu te rÃjà kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,138.019a g­hÅtvà vyajanaæ Óvetaæ dharmÃtmà saæÓitavrata÷ 05,138.019c upÃnvÃrohatu rathaæ kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,138.020a chatraæ ca te mahac chvetaæ bhÅmaseno mahÃbala÷ 05,138.020c abhi«iktasya kaunteya kaunteyo dhÃrayi«yati 05,138.021a kiÇkiïÅÓatanirgho«aæ vaiyÃghraparivÃraïam 05,138.021c rathaæ Óvetahayair yuktam arjuno vÃhayi«yati 05,138.022a abhimanyuÓ ca te nityaæ pratyÃsanno bhavi«yati 05,138.022c nakula÷ sahadevaÓ ca draupadeyÃÓ ca pa¤ca ye 05,138.023a päcÃlÃs tvÃnuyÃsyanti Óikhaï¬Å ca mahÃratha÷ 05,138.023c ahaæ ca tvÃnuyÃsyÃmi sarve cÃndhakav­«ïaya÷ 05,138.023e dÃÓÃrhÃ÷ parivÃrÃs te dÃÓÃrïÃÓ ca viÓÃæ pate 05,138.024a bhuÇk«va rÃjyaæ mahÃbÃho bhrÃt­bhi÷ saha pÃï¬avai÷ 05,138.024b*0522_01 Ãroha tu rathaæ pÃrthair bhrÃt­bhi÷ saha pÃï¬avai÷ 05,138.024c japair homaiÓ ca saæyukto maÇgalaiÓ ca p­thagvidhai÷ 05,138.025a purogamÃÓ ca te santu dravi¬Ã÷ saha kuntalai÷ 05,138.025c ÃndhrÃs tÃlacarÃÓ caiva cÆcupà veïupÃs tathà 05,138.026a stuvantu tvÃdya bahuÓa÷ stutibhi÷ sÆtamÃgadhÃ÷ 05,138.026c vijayaæ vasu«eïasya gho«ayantu ca pÃï¬avÃ÷ 05,138.027a sa tvaæ pariv­ta÷ pÃrthair nak«atrair iva candramÃ÷ 05,138.027c praÓÃdhi rÃjyaæ kaunteya kuntÅæ ca pratinandaya 05,138.028a mitrÃïi te prah­«yantu vyathantu ripavas tathà 05,138.028c saubhrÃtraæ caiva te 'dyÃstu bhrÃt­bhi÷ saha pÃï¬avai÷ 05,139.001 karïa uvÃca 05,139.001a asaæÓayaæ sauh­dÃn me praïayÃc cÃttha keÓava 05,139.001c sakhyena caiva vÃr«ïeya ÓreyaskÃmatayaiva ca 05,139.002a sarvaæ caivÃbhijÃnÃmi pÃï¬o÷ putro 'smi dharmata÷ 05,139.002c nigrahÃd dharmaÓÃstrÃïÃæ yathà tvaæ k­«ïa manyase 05,139.003a kanyà garbhaæ samÃdhatta bhÃskarÃn mÃæ janÃrdana 05,139.003c ÃdityavacanÃc caiva jÃtaæ mÃæ sà vyasarjayat 05,139.004a so 'smi k­«ïa tathà jÃta÷ pÃï¬o÷ putro 'smi dharmata÷ 05,139.004c kuntyà tv aham apÃkÅrïo yathà na kuÓalaæ tathà 05,139.005a sÆto hi mÃm adhiratho d­«Âvaiva anayad g­hÃn 05,139.005c rÃdhÃyÃÓ caiva mÃæ prÃdÃt sauhÃrdÃn madhusÆdana 05,139.006a matsnehÃc caiva rÃdhÃyÃ÷ sadya÷ k«Åram avÃtarat 05,139.006c sà me mÆtraæ purÅ«aæ ca pratijagrÃha mÃdhava 05,139.007a tasyÃ÷ piï¬avyapanayaæ kuryÃd asmadvidha÷ katham 05,139.007c dharmavid dharmaÓÃstrÃïÃæ Óravaïe satataæ rata÷ 05,139.008a tathà mÃm abhijÃnÃti sÆtaÓ cÃdhiratha÷ sutam 05,139.008c pitaraæ cÃbhijÃnÃmi tam ahaæ sauh­dÃt sadà 05,139.009a sa hi me jÃtakarmÃdi kÃrayÃm Ãsa mÃdhava 05,139.009c ÓÃstrad­«Âena vidhinà putraprÅtyà janÃrdana 05,139.010a nÃma me vasu«eïeti kÃrayÃm Ãsa vai dvijai÷ 05,139.010c bhÃryÃÓ co¬hà mama prÃpte yauvane tena keÓava 05,139.011a tÃsu putrÃÓ ca pautrÃÓ ca mama jÃtà janÃrdana 05,139.011c tÃsu me h­dayaæ k­«ïa saæjÃtaæ kÃmabandhanam 05,139.012a na p­thivyà sakalayà na suvarïasya rÃÓibhi÷ 05,139.012c har«Ãd bhayÃd và govinda an­taæ vaktum utsahe 05,139.013a dh­tarëÂrakule k­«ïa duryodhanasamÃÓrayÃt 05,139.013c mayà trayodaÓa samà bhuktaæ rÃjyam akaïÂakam 05,139.014a i«Âaæ ca bahubhir yaj¤ai÷ saha sÆtair mayÃsak­t 05,139.014c ÃvÃhÃÓ ca vivÃhÃÓ ca saha sÆtai÷ k­tà mayà 05,139.015a mÃæ ca k­«ïa samÃÓritya k­ta÷ Óastrasamudyama÷ 05,139.015c duryodhanena vÃr«ïeya vigrahaÓ cÃpi pÃï¬avai÷ 05,139.016a tasmÃd raïe dvairathe mÃæ pratyudyÃtÃram acyuta 05,139.016c v­tavÃn paramaæ h­«Âa÷ pratÅpaæ savyasÃcina÷ 05,139.017a vadhÃd bandhÃd bhayÃd vÃpi lobhÃd vÃpi janÃrdana 05,139.017c an­taæ notsahe kartuæ dhÃrtarëÂrasya dhÅmata÷ 05,139.018a yadi hy adya na gaccheyaæ dvairathaæ savyasÃcinà 05,139.018c akÅrti÷ syÃd dh­«ÅkeÓa mama pÃrthasya cobhayo÷ 05,139.019a asaæÓayaæ hitÃrthÃya brÆyÃs tvaæ madhusÆdana 05,139.019c sarvaæ ca pÃï¬avÃ÷ kuryus tvadvaÓitvÃn na saæÓaya÷ 05,139.020a mantrasya niyamaæ kuryÃs tvam atra puru«ottama 05,139.020c etad atra hitaæ manye sarvayÃdavanandana 05,139.021a yadi jÃnÃti mÃæ rÃjà dharmÃtmà saæÓitavrata÷ 05,139.021c kuntyÃ÷ prathamajaæ putraæ na sa rÃjyaæ grahÅ«yati 05,139.022a prÃpya cÃpi mahad rÃjyaæ tad ahaæ madhusÆdana 05,139.022c sphÅtaæ duryodhanÃyaiva saæpradadyÃm ariædama 05,139.023a sa eva rÃjà dharmÃtmà ÓÃÓvato 'stu yudhi«Âhira÷ 05,139.023c netà yasya h­«ÅkeÓo yoddhà yasya dhanaæjaya÷ 05,139.024a p­thivÅ tasya rëÂraæ ca yasya bhÅmo mahÃratha÷ 05,139.024c nakula÷ sahadevaÓ ca draupadeyÃÓ ca mÃdhava 05,139.024d*0523_01 dh­«ÂadyumnaÓ ca päcÃlya÷ sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 05,139.025a uttamaujà yudhÃmanyu÷ satyadharmà ca somaki÷ 05,139.025c caidyaÓ ca cekitÃnaÓ ca Óikhaï¬Å cÃparÃjita÷ 05,139.026a indragopakavarïÃÓ ca kekayà bhrÃtaras tathà 05,139.026c indrÃyudhasavarïaÓ ca kuntibhojo mahÃratha÷ 05,139.027a mÃtulo bhÅmasenasya senajic ca mahÃratha÷ 05,139.027c ÓaÇkha÷ putro virÃÂasya nidhis tvaæ ca janÃrdana 05,139.028a mahÃn ayaæ k­«ïa k­ta÷ k«atrasya samudÃnaya÷ 05,139.028c rÃjyaæ prÃptam idaæ dÅptaæ prathitaæ sarvarÃjasu 05,139.029a dhÃrtarëÂrasya vÃr«ïeya Óastrayaj¤o bhavi«yati 05,139.029c asya yaj¤asya vettà tvaæ bhavi«yasi janÃrdana 05,139.029e Ãdhvaryavaæ ca te k­«ïa kratÃv asmin bhavi«yati 05,139.030a hotà caivÃtra bÅbhatsu÷ saænaddha÷ sa kapidhvaja÷ 05,139.030c gÃï¬Åvaæ sruk tathÃjyaæ ca vÅryaæ puæsÃæ bhavi«yati 05,139.031a aindraæ pÃÓupataæ brÃhmaæ sthÆïÃkarïaæ ca mÃdhava 05,139.031c mantrÃs tatra bhavi«yanti prayuktÃ÷ savyasÃcinà 05,139.032a anuyÃtaÓ ca pitaram adhiko và parÃkrame 05,139.032c grÃvastotraæ sa saubhadra÷ samyak tatra kari«yati 05,139.033a udgÃtÃtra punar bhÅma÷ prastotà sumahÃbala÷ 05,139.033c vinadan sa naravyÃghro nÃgÃnÅkÃntak­d raïe 05,139.034a sa caiva tatra dharmÃtmà ÓaÓvad rÃjà yudhi«Âhira÷ 05,139.034c japair homaiÓ ca saæyukto brahmatvaæ kÃrayi«yati 05,139.035a ÓaÇkhaÓabdÃ÷ samurajà bheryaÓ ca madhusÆdana 05,139.035c utk­«ÂasiæhanÃdÃÓ ca subrahmaïyo bhavi«yati 05,139.036a nakula÷ sahadevaÓ ca mÃdrÅputrau yaÓasvinau 05,139.036c ÓÃmitraæ tau mahÃvÅryau samyak tatra kari«yata÷ 05,139.036d*0524_01 rathadhvajÃÓ ca kalpante yÆpÃÓ ca vitate kratau 05,139.036d*0525_01 maitrÃvaruïa ÃgnÅdhrau mahÃvÅryau bhavi«yata÷ 05,139.037a kalmëadaï¬Ã govinda vimalà rathaÓaktaya÷ 05,139.037c yÆpÃ÷ samupakalpantÃm asmin yaj¤e janÃrdana 05,139.038a karïinÃlÅkanÃrÃcà vatsadantopab­æhaïÃ÷ 05,139.038c tomarÃ÷ somakalaÓÃ÷ pavitrÃïi dhanÆæ«i ca 05,139.039a asayo 'tra kapÃlÃni puro¬ÃÓÃ÷ ÓirÃæsi ca 05,139.039c havis tu rudhiraæ k­«ïa asmin yaj¤e bhavi«yati 05,139.040a idhmÃ÷ paridhayaÓ caiva Óaktyo 'tha vimalà gadÃ÷ 05,139.040c sadasyà droïaÓi«yÃÓ ca k­pasya ca Óaradvata÷ 05,139.041a i«avo 'tra paristomà muktà gÃï¬Åvadhanvanà 05,139.041c mahÃrathaprayuktÃÓ ca droïadrauïipracoditÃ÷ 05,139.042a prÃtiprasthÃnikaæ karma sÃtyaki÷ sa kari«yati 05,139.042c dÅk«ito dhÃrtarëÂro 'tra patnÅ cÃsya mahÃcamÆ÷ 05,139.043a ghaÂotkaco 'tra ÓÃmitraæ kari«yati mahÃbala÷ 05,139.043c atirÃtre mahÃbÃho vitate yaj¤akarmaïi 05,139.044a dak«iïà tv asya yaj¤asya dh­«Âadyumna÷ pratÃpavÃn 05,139.044c vaitÃne karmaïi tate jÃto ya÷ k­«ïa pÃvakÃt 05,139.045a yad abruvam ahaæ k­«ïa kaÂukÃni sma pÃï¬avÃn 05,139.045c priyÃrthaæ dhÃrtarëÂrasya tena tapye 'dya karmaïà 05,139.046a yadà drak«yasi mÃæ k­«ïa nihataæ savyasÃcinà 05,139.046c punaÓ citis tadà cÃsya yaj¤asyÃtha bhavi«yati 05,139.047a du÷ÓÃsanasya rudhiraæ yadà pÃsyati pÃï¬ava÷ 05,139.047c Ãnardaæ nardata÷ samyak tadà sutyaæ bhavi«yati 05,139.048a yadà droïaæ ca bhÅ«maæ ca päcÃlyau pÃtayi«yata÷ 05,139.048c tadà yaj¤ÃvasÃnaæ tad bhavi«yati janÃrdana 05,139.049a duryodhanaæ yadà hantà bhÅmaseno mahÃbala÷ 05,139.049c tadà samÃpsyate yaj¤o dhÃrtarëÂrasya mÃdhava 05,139.050a snu«ÃÓ ca prasnu«ÃÓ caiva dh­tarëÂrasya saægatÃ÷ 05,139.050c hateÓvarà hatasutà hatanÃthÃÓ ca keÓava 05,139.051a gÃndhÃryà saha rodantya÷ Óvag­dhrakurarÃkule 05,139.051c sa yaj¤e 'sminn avabh­tho bhavi«yati janÃrdana 05,139.052a vidyÃv­ddhà vayov­ddhÃ÷ k«atriyÃ÷ k«atriyar«abha 05,139.052c v­thÃm­tyuæ na kurvÅraæs tvatk­te madhusÆdana 05,139.053a Óastreïa nidhanaæ gacchet sam­ddhaæ k«atramaï¬alam 05,139.053c kuruk«etre puïyatame trailokyasyÃpi keÓava 05,139.054a tad atra puï¬arÅkÃk«a vidhatsva yad abhÅpsitam 05,139.054c yathà kÃrtsnyena vÃr«ïeya k«atraæ svargam avÃpnuyÃt 05,139.055a yÃvat sthÃsyanti giraya÷ saritaÓ ca janÃrdana 05,139.055c tÃvat kÅrtibhava÷ Óabda÷ ÓÃÓvato 'yaæ bhavi«yati 05,139.056a brÃhmaïÃ÷ kathayi«yanti mahÃbhÃratam Ãhavam 05,139.056c samÃgame«u vÃr«ïeya k«atriyÃïÃæ yaÓodharam 05,139.056d*0526_01 te«Ãm ÃyuÓ ca putrÃÓ ca dhanaæ caiva bhavi«yati 05,139.056d*0526_02 Ó­ïvatÃæ cÃpi martyÃnÃæ svargasthÃnaæ bhavi«yati 05,139.057a samupÃnaya kaunteyaæ yuddhÃya mama keÓava 05,139.057c mantrasaævaraïaæ kurvan nityam eva paraætapa 05,140.001 saæjaya uvÃca 05,140.001a karïasya vacanaæ Órutvà keÓava÷ paravÅrahà 05,140.001c uvÃca prahasan vÃkyaæ smitapÆrvam idaæ tadà 05,140.002a api tvÃæ na tapet karïa rÃjyalÃbhopapÃdanà 05,140.002c mayà dattÃæ hi p­thivÅæ na praÓÃsitum icchasi 05,140.003a dhruvo jaya÷ pÃï¬avÃnÃm itÅdaæ; na saæÓaya÷ kaÓ cana vidyate 'tra 05,140.003c jayadhvajo d­Óyate pÃï¬avasya; samucchrito vÃnararÃja ugra÷ 05,140.004a divyà mÃyà vihità bhauvanena; samucchrità indraketuprakÃÓà 05,140.004c divyÃni bhÆtÃni bhayÃvahÃni; d­Óyanti caivÃtra bhayÃnakÃni 05,140.005a na sajjate Óailavanaspatibhya; Ærdhvaæ tiryag yojanamÃtrarÆpa÷ 05,140.005c ÓrÅmÃn dhvaja÷ karïa dhanaæjayasya; samucchrita÷ pÃvakatulyarÆpa÷ 05,140.006a yadà drak«yasi saægrÃme ÓvetÃÓvaæ k­«ïasÃrathim 05,140.006c aindram astraæ vikurvÃïam ubhe caivÃgnimÃrute 05,140.007a gÃï¬Åvasya ca nirgho«aæ visphÆrjitam ivÃÓane÷ 05,140.007c na tadà bhavità tretà na k­taæ dvÃparaæ na ca 05,140.008a yadà drak«yasi saægrÃme kuntÅputraæ yudhi«Âhiram 05,140.008c japahomasamÃyuktaæ svÃæ rak«antaæ mahÃcamÆm 05,140.009a Ãdityam iva durdhar«aæ tapantaæ ÓatruvÃhinÅm 05,140.009c na tadà bhavità tretà na k­taæ dvÃparaæ na ca 05,140.010a yadà drak«yasi saægrÃme bhÅmasenaæ mahÃbalam 05,140.010c du÷ÓÃsanasya rudhiraæ pÅtvà n­tyantam Ãhave 05,140.011a prabhinnam iva mÃtaÇgaæ pratidviradaghÃtinam 05,140.011c na tadà bhavità tretà na k­taæ dvÃparaæ na ca 05,140.011d*0527_01 na yÃty aÓÆnya eko 'pi na ca ÓÆnyaæ prati«Âhitam 05,140.011d*0527_02 na lokapÃlÃs ti«Âhanti na ca te dviguïÃ÷ sm­tÃ÷ 05,140.011d*0527_03 naiva sapta tathÃnye vai nava saækhyà na vidyate 05,140.011d*0527_04 etadvÃdvapadaæ tatra bhavi«yati kathaæ cana 05,140.012a yadà drak«yasi saægrÃme mÃdrÅputrau mahÃrathau 05,140.012c vÃhinÅæ dhÃrtarëÂrÃïÃæ k«obhayantau gajÃv iva 05,140.013a vigìhe ÓastrasaæpÃte paravÅrarathÃrujau 05,140.013c na tadà bhavità tretà na k­taæ dvÃparaæ na ca 05,140.014a yadà drak«yasi saægrÃme droïaæ ÓÃætanavaæ k­pam 05,140.014c suyodhanaæ ca rÃjÃnaæ saindhavaæ ca jayadratham 05,140.015a yuddhÃyÃpatatas tÆrïaæ vÃritÃn savyasÃcinà 05,140.015c na tadà bhavità tretà na k­taæ dvÃparaæ na ca 05,140.016a brÆyÃ÷ karïa ito gatvà droïaæ ÓÃætanavaæ k­pam 05,140.016c saumyo 'yaæ vartate mÃsa÷ suprÃpayavasendhana÷ 05,140.017a pakvau«adhivanasphÅta÷ phalavÃn alpamak«ika÷ 05,140.017c ni«paÇko rasavat toyo nÃtyu«ïaÓiÓira÷ sukha÷ 05,140.018a saptamÃc cÃpi divasÃd amÃvÃsyà bhavi«yati 05,140.018c saægrÃmaæ yojayet tatra tÃæ hy Ãhu÷ ÓakradevatÃm 05,140.019a tathà rÃj¤o vade÷ sarvÃn ye yuddhÃyÃbhyupÃgatÃ÷ 05,140.019c yad vo manÅ«itaæ tad vai sarvaæ saæpÃdayÃmi va÷ 05,140.020a rÃjÃno rÃjaputrÃÓ ca duryodhanavaÓÃnugÃ÷ 05,140.020c prÃpya Óastreïa nidhanaæ prÃpsyanti gatim uttamÃm 05,141.001 saæjaya uvÃca 05,141.001a keÓavasya tu tad vÃkyaæ karïa÷ Órutvà hitaæ Óubham 05,141.001c abravÅd abhisaæpÆjya k­«ïaæ madhuni«Ædanam 05,141.001e jÃnan mÃæ kiæ mahÃbÃho saæmohayitum icchasi 05,141.002a yo 'yaæ p­thivyÃ÷ kÃrtsnyena vinÃÓa÷ samupasthita÷ 05,141.002c nimittaæ tatra Óakunir ahaæ du÷ÓÃsanas tathà 05,141.002e duryodhanaÓ ca n­patir dh­tarëÂrasuto 'bhavat 05,141.003a asaæÓayam idaæ k­«ïa mahad yuddham upasthitam 05,141.003c pÃï¬avÃnÃæ kurÆïÃæ ca ghoraæ rudhirakardamam 05,141.004a rÃjÃno rÃjaputrÃÓ ca duryodhanavaÓÃnugÃ÷ 05,141.004c raïe ÓastrÃgninà dagdhÃ÷ prÃpsyanti yamasÃdanam 05,141.005a svapnà hi bahavo ghorà d­Óyante madhusÆdana 05,141.005c nimittÃni ca ghorÃïi tathotpÃtÃ÷ sudÃruïÃ÷ 05,141.006a parÃjayaæ dhÃrtarëÂre vijayaæ ca yudhi«Âhire 05,141.006c Óaæsanta iva vÃr«ïeya vividhà lomahar«aïÃ÷ 05,141.007a prÃjÃpatyaæ hi nak«atraæ grahas tÅk«ïo mahÃdyuti÷ 05,141.007c ÓanaiÓcara÷ pŬayati pŬayan prÃïino 'dhikam 05,141.008a k­tvà cÃÇgÃrako vakraæ jye«ÂhÃyÃæ madhusÆdana 05,141.008c anurÃdhÃæ prÃrthayate maitraæ saæÓamayann iva 05,141.009a nÆnaæ mahad bhayaæ k­«ïa kurÆïÃæ samupasthitam 05,141.009c viÓe«eïa hi vÃr«ïeya citrÃæ pŬayate graha÷ 05,141.010a somasya lak«ma vyÃv­ttaæ rÃhur arkam upe«yati 05,141.010c divaÓ colkÃ÷ patanty etÃ÷ sanirghÃtÃ÷ sakampanÃ÷ 05,141.011a ni«Âananti ca mÃtaÇgà mu¤canty aÓrÆïi vÃjina÷ 05,141.011c pÃnÅyaæ yavasaæ cÃpi nÃbhinandanti mÃdhava 05,141.012a prÃdurbhÆte«u caite«u bhayam Ãhur upasthitam 05,141.012c nimitte«u mahÃbÃho dÃruïaæ prÃïinÃÓanam 05,141.013a alpe bhukte purÅ«aæ ca prabhÆtam iha d­Óyate 05,141.013c vÃjinÃæ vÃraïÃnÃæ ca manu«yÃïÃæ ca keÓava 05,141.014a dhÃrtarëÂrasya sainye«u sarve«u madhusÆdana 05,141.014c parÃbhavasya tal liÇgam iti prÃhur manÅ«iïa÷ 05,141.015a prah­«Âaæ vÃhanaæ k­«ïa pÃï¬avÃnÃæ pracak«ate 05,141.015c pradak«iïà m­gÃÓ caiva tat te«Ãæ jayalak«aïam 05,141.016a apasavyà m­gÃ÷ sarve dhÃrtarëÂrasya keÓava 05,141.016c vÃcaÓ cÃpy aÓarÅriïyas tat parÃbhavalak«aïam 05,141.016d*0528_01 janasyÃsvasthakÃriïyas tat parÃbhavalak«aïam 05,141.017a mayÆrÃ÷ pu«paÓakunà haæsÃ÷ sÃrasacÃtakÃ÷ 05,141.017c jÅvaæ jÅvakasaæghÃÓ cÃpy anugacchanti pÃï¬avÃn 05,141.018a g­dhrÃ÷ kÃkà ba¬Ã÷ Óyenà yÃtudhÃnÃ÷ ÓalÃv­kÃ÷ 05,141.018c mak«ikÃïÃæ ca saæghÃtà anugacchanti kauravÃn 05,141.019a dhÃrtarëÂrasya sainye«u bherÅïÃæ nÃsti nisvana÷ 05,141.019c anÃhatÃ÷ pÃï¬avÃnÃæ nadanti paÂahÃ÷ kila 05,141.020a udapÃnÃÓ ca nardanti yathà gov­«abhÃs tathà 05,141.020c dhÃrtarëÂrasya sainye«u tat parÃbhavalak«aïam 05,141.021a mÃæsaÓoïitavar«aæ ca v­«Âaæ devena mÃdhava 05,141.021c tathà gandharvanagaraæ bhÃnumantam upasthitam 05,141.021e saprÃkÃraæ saparikhaæ savapraæ cÃrutoraïam 05,141.022a k­«ïaÓ ca parighas tatra bhÃnum Ãv­tya ti«Âhati 05,141.022c udayÃstamaye saædhye vedayÃno mahad bhayam 05,141.022d*0529_01 ekapak«Ãk«icaraïà nartakà ghoradarÓanÃ÷ 05,141.022d*0529_02 pak«iïo vyas­jan ghoraæ tat parÃbhavalak«aïam 05,141.022e ekà s­g vÃÓate ghoraæ tat parÃbhavalak«aïam 05,141.023a k­«ïagrÅvÃÓ ca Óakunà lambamÃnà bhayÃnakÃ÷ 05,141.023c saædhyÃm abhimukhà yÃnti tat parÃbhavalak«aïam 05,141.024a brÃhmaïÃn prathamaæ dve«Âi gurÆæÓ ca madhusÆdana 05,141.024c bh­tyÃn bhaktimataÓ cÃpi tat parÃbhavalak«aïam 05,141.025a pÆrvà dig lohitÃkÃrà Óastravarïà ca dak«iïà 05,141.025c ÃmapÃtrapratÅkÃÓà paÓcimà madhusÆdana 05,141.025d*0530_01 uttarà ÓaÇkhavarïÃbhà diÓÃæ varïà udÃh­tÃ÷ 05,141.026a pradÅptÃÓ ca diÓa÷ sarvà dhÃrtarëÂrasya mÃdhava 05,141.026c mahad bhayaæ vedayanti tasminn utpÃtalak«aïe 05,141.027a sahasrapÃdaæ prÃsÃdaæ svapnÃnte sma yudhi«Âhira÷ 05,141.027c adhirohan mayà d­«Âa÷ saha bhrÃt­bhir acyuta 05,141.028a Óveto«ïÅ«ÃÓ ca d­Óyante sarve te ÓuklavÃsasa÷ 05,141.028c ÃsanÃni ca ÓubhrÃïi sarve«Ãm upalak«aye 05,141.029a tava cÃpi mayà k­«ïa svapnÃnte rudhirÃvilà 05,141.029c Ãntreïa p­thivÅ d­«Âà parik«iptà janÃrdana 05,141.030a asthisaæcayam ÃrƬhaÓ cÃmitaujà yudhi«Âhira÷ 05,141.030c suvarïapÃtryÃæ saæh­«Âo bhuktavÃn gh­tapÃyasam 05,141.031a yudhi«Âhiro mayà d­«Âo grasamÃno vasuædharÃm 05,141.031c tvayà dattÃm imÃæ vyaktaæ bhok«yate sa vasuædharÃm 05,141.032a uccaæ parvatam ÃrƬho bhÅmakarmà v­kodara÷ 05,141.032c gadÃpÃïir naravyÃghro vÅk«ann iva mahÅm imÃm 05,141.033a k«apayi«yati na÷ sarvÃn sa suvyaktaæ mahÃraïe 05,141.033c viditaæ me h­«ÅkeÓa yato dharmas tato jaya÷ 05,141.034a pÃï¬uraæ gajam ÃrƬho gÃï¬ÅvÅ sa dhanaæjaya÷ 05,141.034c tvayà sÃrdhaæ h­«ÅkeÓa Óriyà paramayà jvalan 05,141.035a yÆyaæ sarvÃn vadhi«yadhvaæ tatra me nÃsti saæÓaya÷ 05,141.035c pÃrthivÃn samare k­«ïa duryodhanapurogamÃn 05,141.036a nakula÷ sahadevaÓ ca sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 05,141.036c ÓuddhakeyÆrakaïÂhatrÃ÷ ÓuklamÃlyÃmbarÃv­tÃ÷ 05,141.037a adhirƬhà naravyÃghrà naravÃhanam uttamam 05,141.037c traya ete mahÃmÃtrÃ÷ pÃï¬uracchatravÃsasa÷ 05,141.038a Óveto«ïÅ«ÃÓ ca d­Óyante traya eva janÃrdana 05,141.038c dhÃrtarëÂrasya sainye«u tÃn vijÃnÅhi keÓava 05,141.039a aÓvatthÃmà k­paÓ caiva k­tavarmà ca sÃtvata÷ 05,141.039c rakto«ïÅ«ÃÓ ca d­Óyante sarve mÃdhava pÃrthivÃ÷ 05,141.040a u«Ârayuktaæ samÃrƬhau bhÅ«madroïau janÃrdana 05,141.040c mayà sÃrdhaæ mahÃbÃho dhÃrtarëÂreïa cÃbhibho 05,141.041a agastyaÓÃstÃæ ca diÓaæ prayÃtÃ÷ sma janÃrdana 05,141.041c acireïaiva kÃlena prÃpsyÃmo yamasÃdanam 05,141.042a ahaæ cÃnye ca rÃjÃno yac ca tat k«atramaï¬alam 05,141.042c gÃï¬ÅvÃgniæ pravek«yÃma iti me nÃsti saæÓaya÷ 05,141.043 k­«ïa uvÃca 05,141.043a upasthitavinÃÓeyaæ nÆnam adya vasuædharà 05,141.043c tathà hi me vaca÷ karïa nopaiti h­dayaæ tava 05,141.044a sarve«Ãæ tÃta bhÆtÃnÃæ vinÃÓe samupasthite 05,141.044c anayo nayasaækÃÓo h­dayÃn nÃpasarpati 05,141.045 karïa uvÃca 05,141.045a api tvà k­«ïa paÓyÃma jÅvanto 'smÃn mahÃraïÃt 05,141.045c samuttÅrïà mahÃbÃho vÅrak«ayavinÃÓanÃt 05,141.046a atha và saægama÷ k­«ïa svarge no bhavità dhruvam 05,141.046c tatredÃnÅæ same«yÃma÷ puna÷ sÃrdhaæ tvayÃnagha 05,141.047 saæjaya uvÃca 05,141.047a ity uktvà mÃdhavaæ karïa÷ pari«vajya ca pŬitam 05,141.047c visarjita÷ keÓavena rathopasthÃd avÃtarat 05,141.048a tata÷ svaratham ÃsthÃya jÃmbÆnadavibhÆ«itam 05,141.048c sahÃsmÃbhir nivav­te rÃdheyo dÅnamÃnasa÷ 05,141.049a tata÷ ÓÅghrataraæ prÃyÃt keÓava÷ sahasÃtyaki÷ 05,141.049c punar uccÃrayan vÃïÅæ yÃhi yÃhÅti sÃrathim 05,142.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,142.001a asiddhÃnunaye k­«ïe kurubhya÷ pÃï¬avÃn gate 05,142.001c abhigamya p­thÃæ k«attà Óanai÷ Óocann ivÃbravÅt 05,142.002a jÃnÃsi me jÅvaputre bhÃvaæ nityam anugrahe 05,142.002c kroÓato na ca g­hïÅte vacanaæ me suyodhana÷ 05,142.003a upapanno hy asau rÃjà cedipäcÃlakekayai÷ 05,142.003c bhÅmÃrjunÃbhyÃæ k­«ïena yuyudhÃnayamair api 05,142.004a upaplavye nivi«Âo 'pi dharmam eva yudhi«Âhira÷ 05,142.004c kÃÇk«ate j¤ÃtisauhÃrdÃd balavÃn durbalo yathà 05,142.005a rÃjà tu dh­tarëÂro 'yaæ vayov­ddho na ÓÃmyati 05,142.005c matta÷ putramadenaiva vidharme pathi vartate 05,142.006a jayadrathasya karïasya tathà du÷ÓÃsanasya ca 05,142.006c saubalasya ca durbuddhyà mithobheda÷ pravartate 05,142.007a adharmeïa hi dharmi«Âhaæ h­taæ vai rÃjyam Åd­Óam 05,142.007c ye«Ãæ te«Ãm ayaæ dharma÷ sÃnubandho bhavi«yati 05,142.008a hriyamÃïe balÃd dharme kurubhi÷ ko na saæjvaret 05,142.008c asÃmnà keÓave yÃte samudyok«yanti pÃï¬avÃ÷ 05,142.009a tata÷ kurÆïÃm anayo bhavità vÅranÃÓana÷ 05,142.009c cintayan na labhe nidrÃm aha÷su ca niÓÃsu ca 05,142.010a Órutvà tu kuntÅ tad vÃkyam arthakÃmena bhëitam 05,142.010c ani«ÂanantÅ du÷khÃrtà manasà vimamarÓa ha 05,142.011a dhig astv arthaæ yatk­te 'yaæ mahä j¤Ãtivadhe k«aya÷ 05,142.011c vartsyate suh­dÃæ hy e«Ãæ yuddhe 'smin vai parÃbhava÷ 05,142.012a pÃï¬avÃÓ cedipäcÃlà yÃdavÃÓ ca samÃgatÃ÷ 05,142.012c bhÃratair yadi yotsyanti kiæ nu du÷kham ata÷ param 05,142.013a paÓye do«aæ dhruvaæ yuddhe tathà yuddhe parÃbhavam 05,142.013c adhanasya m­taæ Óreyo na hi j¤Ãtik«aye jaya÷ 05,142.013d*0531_01 iti me cintayantyà vai h­di du÷khaæ pravartate 05,142.014a pitÃmaha÷ ÓÃætanava ÃcÃryaÓ ca yudhÃæ pati÷ 05,142.014c karïaÓ ca dhÃrtarëÂrÃrthaæ vardhayanti bhayaæ mama 05,142.015a nÃcÃrya÷ kÃmavä Ói«yair droïo yudhyeta jÃtu cit 05,142.015c pÃï¬ave«u kathaæ hÃrdaæ kuryÃn na ca pitÃmaha÷ 05,142.016a ayaæ tv eko v­thÃd­«Âir dhÃrtarëÂrasya durmate÷ 05,142.016c mohÃnuvartÅ satataæ pÃpo dve«Âi ca pÃï¬avÃn 05,142.017a mahaty anarthe nirbandhÅ balavÃæÓ ca viÓe«ata÷ 05,142.017c karïa÷ sadà pÃï¬avÃnÃæ tan me dahati sÃæpratam 05,142.018a ÃÓaæse tv adya karïasya mano 'haæ pÃï¬avÃn prati 05,142.018c prasÃdayitum ÃsÃdya darÓayantÅ yathÃtatham 05,142.019a to«ito bhagavÃn yatra durvÃsà me varaæ dadau 05,142.019c ÃhvÃnaæ devasaæyuktaæ vasantyÃ÷ pit­veÓmani 05,142.020a sÃham anta÷pure rÃj¤a÷ kuntibhojapurask­tà 05,142.020c cintayantÅ bahuvidhaæ h­dayena vidÆyatà 05,142.021a balÃbalaæ ca mantrÃïÃæ brÃhmaïasya ca vÃgbalam 05,142.021c strÅbhÃvÃd bÃlabhÃvÃc ca cintayantÅ puna÷ puna÷ 05,142.022a dhÃtryà viÓrabdhayà guptà sakhÅjanav­tà tadà 05,142.022c do«aæ pariharantÅ ca pituÓ cÃritrarak«iïÅ 05,142.023a kathaæ nu suk­taæ me syÃn nÃparÃdhavatÅ katham 05,142.023c bhaveyam iti saæcintya brÃhmaïaæ taæ namasya ca 05,142.024a kautÆhalÃt tu taæ labdhvà bÃliÓyÃd Ãcaraæ tadà 05,142.024c kanyà satÅ devam arkam ÃsÃdayam ahaæ tata÷ 05,142.025a yo 'sau kÃnÅnagarbho me putravat parivartita÷ 05,142.025c kasmÃn na kuryÃd vacanaæ pathyaæ bhrÃt­hitaæ tathà 05,142.026a iti kuntÅ viniÓcitya kÃryaæ niÓcitam uttamam 05,142.026c kÃryÃrtham abhiniryÃya yayau bhÃgÅrathÅæ prati 05,142.027a Ãtmajasya tatas tasya gh­ïina÷ satyasaÇgina÷ 05,142.027b*0532_01 gaÇgÃtÅre p­thÃpaÓyad upasthÃnagataæ v­«am 05,142.027c gaÇgÃtÅre p­thÃÓ­ïvad upÃdhyayananisvanam 05,142.028a prÃÇmukhasyordhvabÃho÷ sà paryati«Âhata p­«Âhata÷ 05,142.028c japyÃvasÃnaæ kÃryÃrthaæ pratÅk«antÅ tapasvinÅ 05,142.029a ati«Âhat sÆryatÃpÃrtà karïasyottaravÃsasi 05,142.029c kauravyapatnÅ vÃr«ïeyÅ padmamÃleva Óu«yatÅ 05,142.030a à p­«ÂhatÃpÃj japtvà sa pariv­tya yatavrata÷ 05,142.030c d­«Âvà kuntÅm upÃti«Âhad abhivÃdya k­täjali÷ 05,142.030e yathÃnyÃyaæ mahÃtejà mÃnÅ dharmabh­tÃæ vara÷ 05,142.030f*0533_01 utsmayan praïata÷ prÃha kuntÅæ vaikartano v­«a÷ 05,143.001 karïa uvÃca 05,143.001a rÃdheyo 'ham Ãdhirathi÷ karïas tvÃm abhivÃdaye 05,143.001c prÃptà kimarthaæ bhavatÅ brÆhi kiæ karavÃïi te 05,143.002 kunty uvÃca 05,143.002a kaunteyas tvaæ na rÃdheyo na tavÃdhiratha÷ pità 05,143.002c nÃsi sÆtakule jÃta÷ karïa tad viddhi me vaca÷ 05,143.003a kÃnÅnas tvaæ mayà jÃta÷ pÆrvaja÷ kuk«iïà dh­ta÷ 05,143.003c kuntibhojasya bhavane pÃrthas tvam asi putraka 05,143.004a prakÃÓakarmà tapano yo 'yaæ devo virocana÷ 05,143.004c ajÅjanat tvÃæ mayy e«a karïa Óastrabh­tÃæ varam 05,143.005a kuï¬alÅ baddhakavaco devagarbha÷ Óriyà v­ta÷ 05,143.005c jÃtas tvam asi durdhar«a mayà putra pitur g­he 05,143.006a sa tvaæ bhrÃtÌn asaæbuddhvà mohÃd yad upasevase 05,143.006c dhÃrtarëÂrÃn na tad yuktaæ tvayi putra viÓe«ata÷ 05,143.007a etad dharmaphalaæ putra narÃïÃæ dharmaniÓcaye 05,143.007c yat tu«yanty asya pitaro mÃtà cÃpy ekadarÓinÅ 05,143.008a arjunenÃrjitÃæ pÆrvaæ h­tÃæ lobhÃd asÃdhubhi÷ 05,143.008c Ãcchidya dhÃrtarëÂrebhyo bhuÇk«va yaudhi«ÂhirÅæ Óriyam 05,143.009a adya paÓyantu kurava÷ karïÃrjunasamÃgamam 05,143.009c saubhrÃtreïa tad Ãlak«ya saænamantÃm asÃdhava÷ 05,143.010a karïÃrjunau vai bhavatÃæ yathà rÃmajanÃrdanau 05,143.010c asÃdhyaæ kiæ nu loke syÃd yuvayo÷ sahitÃtmano÷ 05,143.011a karïa Óobhi«yase nÆnaæ pa¤cabhir bhrÃt­bhir v­ta÷ 05,143.011c vedai÷ pariv­to brahmà yathà vedÃÇgapa¤camai÷ 05,143.012a upapanno guïai÷ Óre«Âho jye«Âha÷ Óre«Âhe«u bandhu«u 05,143.012c sÆtaputreti mà Óabda÷ pÃrthas tvam asi vÅryavÃn 05,144.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,144.001a tata÷ sÆryÃn niÓcaritÃæ karïa÷ ÓuÓrÃva bhÃratÅm 05,144.001c duratyayÃæ praïayinÅæ pit­vad bhÃskareritÃm 05,144.002a satyam Ãha p­thà vÃkyaæ karïa mÃt­vaca÷ kuru 05,144.002c Óreyas te syÃn naravyÃghra sarvam Ãcaratas tathà 05,144.003a evam uktasya mÃtrà ca svayaæ pitrà ca bhÃnunà 05,144.003c cacÃla naiva karïasya mati÷ satyadh­tes tadà 05,144.004 karïa uvÃca 05,144.004a na te na Óraddadhe vÃkyaæ k«atriye bhëitaæ tvayà 05,144.004c dharmadvÃraæ mamaitat syÃn niyogakaraïaæ tava 05,144.005a akaron mayi yat pÃpaæ bhavatÅ sumahÃtyayam 05,144.005c avakÅrïo 'smi te tena tad yaÓa÷kÅrtinÃÓanam 05,144.006a ahaæ ca k«atriyo jÃto na prÃpta÷ k«atrasatkriyÃm 05,144.006c tvatk­te kiæ nu pÃpÅya÷ Óatru÷ kuryÃn mamÃhitam 05,144.007a kriyÃkÃle tv anukroÓam ak­tvà tvam imaæ mama 05,144.007c hÅnasaæskÃrasamayam adya mÃæ samacÆcuda÷ 05,144.008a na vai mama hitaæ pÆrvaæ mÃt­vac ce«Âitaæ tvayà 05,144.008c sà mÃæ saæbodhayasy adya kevalÃtmahitai«iïÅ 05,144.009a k­«ïena sahitÃt ko vai na vyatheta dhanaæjayÃt 05,144.009c ko 'dya bhÅtaæ na mÃæ vidyÃt pÃrthÃnÃæ samitiæ gatam 05,144.010a abhrÃtà vidita÷ pÆrvaæ yuddhakÃle prakÃÓita÷ 05,144.010c pÃï¬avÃn yadi gacchÃmi kiæ mÃæ k«atraæ vadi«yati 05,144.011a sarvakÃmai÷ saævibhakta÷ pÆjitaÓ ca sadà bh­Óam 05,144.011c ahaæ vai dhÃrtarëÂrÃïÃæ kuryÃæ tad aphalaæ katham 05,144.012a upanahya parair vairaæ ye mÃæ nityam upÃsate 05,144.012c namaskurvanti ca sadà vasavo vÃsavaæ yathà 05,144.013a mama prÃïena ye ÓatrƤ ÓaktÃ÷ pratisamÃsitum 05,144.013c manyante 'dya kathaæ te«Ãm ahaæ bhindyÃæ manoratham 05,144.014a mayà plavena saægrÃmaæ titÅr«anti duratyayam 05,144.014c apÃre pÃrakÃmà ye tyajeyaæ tÃn ahaæ katham 05,144.015a ayaæ hi kÃla÷ saæprÃpto dhÃrtarëÂropajÅvinÃm 05,144.015c nirve«Âavyaæ mayà tatra prÃïÃn aparirak«atà 05,144.016a k­tÃrthÃ÷ subh­tà ye hi k­tyakÃla upasthite 05,144.016c anavek«ya k­taæ pÃpà vikurvanty anavasthitÃ÷ 05,144.017a rÃjakilbi«iïÃæ te«Ãæ bhart­piï¬ÃpahÃriïÃm 05,144.017c naivÃyaæ na paro loko vidyate pÃpakarmaïÃm 05,144.018a dh­tarëÂrasya putrÃïÃm arthe yotsyÃmi te sutai÷ 05,144.018c balaæ ca Óaktiæ cÃsthÃya na vai tvayy an­taæ vade 05,144.019a Ãn­Óaæsyam atho v­ttaæ rak«an satpuru«ocitam 05,144.019c ato 'rthakaram apy etan na karomy adya te vaca÷ 05,144.020a na tu te 'yaæ samÃrambho mayi mogho bhavi«yati 05,144.020c vadhyÃn vi«ahyÃn saægrÃme na hani«yÃmi te sutÃn 05,144.020e yudhi«Âhiraæ ca bhÅmaæ ca yamau caivÃrjunÃd ­te 05,144.021a arjunena samaæ yuddhaæ mama yaudhi«Âhire bale 05,144.021c arjunaæ hi nihatyÃjau saæprÃptaæ syÃt phalaæ mayà 05,144.021e yaÓasà cÃpi yujyeyaæ nihata÷ savyasÃcinà 05,144.022a na te jÃtu naÓi«yanti putrÃ÷ pa¤ca yaÓasvini 05,144.022c nirarjunÃ÷ sakarïà và sÃrjunà và hate mayi 05,144.023 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,144.023a iti karïavaca÷ Órutvà kuntÅ du÷khÃt pravepatÅ 05,144.023c uvÃca putram ÃÓli«ya karïaæ dhairyÃd akampitam 05,144.024a evaæ vai bhÃvyam etena k«ayaæ yÃsyanti kauravÃ÷ 05,144.024c yathà tvaæ bhëase karïa daivaæ tu balavattaram 05,144.025a tvayà caturïÃæ bhrÃtÌïÃm abhayaæ ÓatrukarÓana 05,144.025c dattaæ tat pratijÃnÅhi saægarapratimocanam 05,144.026a anÃmayaæ svasti ceti p­thÃtho karïam abravÅt 05,144.026c tÃæ karïo 'bhyavadat prÅtas tatas tau jagmatu÷ p­thak 05,145.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,145.001a Ãgamya hÃstinapurÃd upaplavyam ariædama÷ 05,145.001c pÃï¬avÃnÃæ yathÃv­ttaæ keÓava÷ sarvam uktavÃn 05,145.002a saæbhëya suciraæ kÃlaæ mantrayitvà puna÷ puna÷ 05,145.002c svam evÃvasathaæ Óaurir viÓrÃmÃrthaæ jagÃma ha 05,145.003a vis­jya sarvÃn n­patÅn virÃÂapramukhÃæs tadà 05,145.003c pÃï¬avà bhrÃtara÷ pa¤ca bhÃnÃv astaægate sati 05,145.004a saædhyÃm upÃsya dhyÃyantas tam eva gatamÃnasÃ÷ 05,145.004c ÃnÃyya k­«ïaæ dÃÓÃrhaæ punar mantram amantrayan 05,145.005 yudhi«Âhira uvÃca 05,145.005a tvayà nÃgapuraæ gatvà sabhÃyÃæ dh­tarëÂraja÷ 05,145.005c kim ukta÷ puï¬arÅkÃk«a tan na÷ Óaæsitum arhasi 05,145.006 vÃsudeva uvÃca 05,145.006a mayà nÃgapuraæ gatvà sabhÃyÃæ dh­tarëÂraja÷ 05,145.006c tathyaæ pathyaæ hitaæ cokto na ca g­hïÃti durmati÷ 05,145.007 yudhi«Âhira uvÃca 05,145.007a tasminn utpatham Ãpanne kuruv­ddha÷ pitÃmaha÷ 05,145.007c kim uktavÃn h­«ÅkeÓa duryodhanam amar«aïam 05,145.007e ÃcÃryo và mahÃbÃho bhÃradvÃja÷ kim abravÅt 05,145.007f*0534_01 pità và dh­tarëÂras taæ gÃndhÃrÅ và kim abravÅt 05,145.008a pità yavÅyÃn asmÃkaæ k«attà dharmabh­tÃæ vara÷ 05,145.008c putraÓokÃbhisaætapta÷ kim Ãha dh­tarëÂrajam 05,145.009a kiæ ca sarve n­pataya÷ sabhÃyÃæ ye samÃsate 05,145.009c uktavanto yathÃtattvaæ tad brÆhi tvaæ janÃrdana 05,145.010a uktavÃn hi bhavÃn sarvaæ vacanaæ kurumukhyayo÷ 05,145.010b*0535_01 dhÃrtarëÂrasya te«Ãæ hi vacanaæ kurusaæsadi 05,145.010b*0536_01 pratikÆlam ayuktaæ ca h­dayaæ nopasarpati 05,145.010c kÃmalobhÃbhibhÆtasya mandasya prÃj¤amÃnina÷ 05,145.011a apriyaæ h­daye mahyaæ tan na ti«Âhati keÓava 05,145.011c te«Ãæ vÃkyÃni govinda Órotum icchÃmy ahaæ vibho 05,145.012a yathà ca nÃbhipadyeta kÃlas tÃta tathà kuru 05,145.012c bhavÃn hi no gati÷ k­«ïa bhavÃn nÃtho bhavÃn guru÷ 05,145.013 vÃsudeva uvÃca 05,145.013a Ó­ïu rÃjan yathà vÃkyam ukto rÃjà suyodhana÷ 05,145.013c madhye kurÆïÃæ rÃjendra sabhÃyÃæ tan nibodha me 05,145.014a mayà vai ÓrÃvite vÃkye jahÃsa dh­tarëÂraja÷ 05,145.014c atha bhÅ«ma÷ susaækruddha idaæ vacanam abravÅt 05,145.015a duryodhana nibodhedaæ kulÃrthe yad bravÅmi te 05,145.015c tac chrutvà rÃjaÓÃrdÆla svakulasya hitaæ kuru 05,145.016a mama tÃta pità rÃja¤ Óaætanur lokaviÓruta÷ 05,145.016c tasyÃham eka evÃsaæ putra÷ putravatÃæ vara÷ 05,145.017a tasya buddhi÷ samutpannà dvitÅya÷ syÃt kathaæ suta÷ 05,145.017c ekaputram aputraæ vai pravadanti manÅ«iïa÷ 05,145.018a na cocchedaæ kulaæ yÃyÃd vistÅryeta kathaæ yaÓa÷ 05,145.018c tasyÃham Åpsitaæ buddhvà kÃlÅæ mÃtaram Ãvaham 05,145.019a pratij¤Ãæ du«karÃæ k­tvà pitur arthe kulasya ca 05,145.019c arÃjà cordhvaretÃÓ ca yathà suviditaæ tava 05,145.019e pratÅto nivasÃmy e«a pratij¤Ãm anupÃlayan 05,145.020a tasyÃæ jaj¤e mahÃbÃhu÷ ÓrÅmÃn kurukulodvaha÷ 05,145.020c vicitravÅryo dharmÃtmà kanÅyÃn mama pÃrthiva÷ 05,145.021a svaryÃte 'haæ pitari taæ svarÃjye saænyaveÓayam 05,145.021c vicitravÅryaæ rÃjÃnaæ bh­tyo bhÆtvà hy adhaÓcara÷ 05,145.022a tasyÃhaæ sad­ÓÃn dÃrÃn rÃjendra samudÃvaham 05,145.022c jitvà pÃrthivasaæghÃtam api te bahuÓa÷ Órutam 05,145.023a tato rÃmeïa samare dvandvayuddham upÃgamam 05,145.023c sa hi rÃmabhayÃd ebhir nÃgarair vipravÃsita÷ 05,145.023e dÃre«v atiprasaktaÓ ca yak«mÃïaæ samapadyata 05,145.024a yadà tv arÃjake rëÂre na vavar«a sureÓvara÷ 05,145.024c tadÃbhyadhÃvan mÃm eva prajÃ÷ k«udbhayapŬitÃ÷ 05,145.025 prajà Æcu÷ 05,145.025a upak«ÅïÃ÷ prajÃ÷ sarvà rÃjà bhava bhavÃya na÷ 05,145.025c Åtayo nuda bhadraæ te Óaætano÷ kulavardhana 05,145.026a pŬyante te prajÃ÷ sarvà vyÃdhibhir bh­ÓadÃruïai÷ 05,145.026c alpÃvaÓi«Âà gÃÇgeya tÃ÷ paritrÃtum arhasi 05,145.027a vyÃdhÅn praïudya vÅra tvaæ prajà dharmeïa pÃlaya 05,145.027c tvayi jÅvati mà rëÂraæ vinÃÓam upagacchatu 05,145.028 bhÅ«ma uvÃca 05,145.028a prajÃnÃæ kroÓatÅnÃæ vai naivÃk«ubhyata me mana÷ 05,145.028c pratij¤Ãæ rak«amÃïasya sadv­ttaæ smaratas tathà 05,145.029a tata÷ paurà mahÃrÃja mÃtà kÃlÅ ca me Óubhà 05,145.029c bh­tyÃ÷ purohitÃcÃryà brÃhmaïÃÓ ca bahuÓrutÃ÷ 05,145.029e mÃm Æcur bh­Óasaætaptà bhava rÃjeti saætatam 05,145.030a pratÅparak«itaæ rëÂraæ tvÃæ prÃpya vinaÓi«yati 05,145.030c sa tvam asmaddhitÃrthaæ vai rÃjà bhava mahÃmate 05,145.031a ity ukta÷ präjalir bhÆtvà du÷khito bh­Óam Ãtura÷ 05,145.031c tebhyo nyavedayaæ putra pratij¤Ãæ pit­gauravÃt 05,145.031e Ærdhvaretà hy arÃjà ca kulasyÃrthe puna÷ puna÷ 05,145.032a tato 'haæ präjalir bhÆtvà mÃtaraæ saæprasÃdayam 05,145.032c nÃmba Óaætanunà jÃta÷ kauravaæ vaæÓam udvahan 05,145.032e pratij¤Ãæ vitathÃæ kuryÃm iti rÃjan puna÷ puna÷ 05,145.033a viÓe«atas tvadarthaæ ca dhuri mà mÃæ niyojaya 05,145.033c ahaæ pre«yaÓ ca dÃsaÓ ca tavÃmba sutavatsale 05,145.034a evaæ tÃm anunÅyÃhaæ mÃtaraæ janam eva ca 05,145.034c ayÃcaæ bhrÃt­dÃre«u tadà vyÃsaæ mahÃmunim 05,145.035a saha mÃtrà mahÃrÃja prasÃdya tam ­«iæ tadà 05,145.035c apatyÃrtham ayÃcaæ vai prasÃdaæ k­tavÃæÓ ca sa÷ 05,145.035e trÅn sa putrÃn ajanayat tadà bharatasattama 05,145.036a andha÷ karaïahÅneti na vai rÃjà pità tava 05,145.036c rÃjà tu pÃï¬ur abhavan mahÃtmà lokaviÓruta÷ 05,145.037a sa rÃjà tasya te putrÃ÷ pitur dÃyÃdyahÃriïa÷ 05,145.037c mà tÃta kalahaæ kÃr«Å rÃjyasyÃrdhaæ pradÅyatÃm 05,145.038a mayi jÅvati rÃjyaæ ka÷ saæpraÓÃset pumÃn iha 05,145.038c mÃvamaæsthà vaco mahyaæ Óamam icchÃmi va÷ sadà 05,145.039a na viÓe«o 'sti me putra tvayi te«u ca pÃrthiva 05,145.039c matam etat pitus tubhyaæ gÃndhÃryà vidurasya ca 05,145.040a Órotavyaæ yadi v­ddhÃnÃæ mÃtiÓaÇkÅr vaco mama 05,145.040c nÃÓayi«yasi mà sarvam ÃtmÃnaæ p­thivÅæ tathà 05,146.001 vÃsudeva uvÃca 05,146.001a bhÅ«meïokte tato droïo duryodhanam abhëata 05,146.001c madhye n­pÃïÃæ bhadraæ te vacanaæ vacanak«ama÷ 05,146.002a prÃtÅpa÷ Óaætanus tÃta kulasyÃrthe yathotthita÷ 05,146.002c tathà devavrato bhÅ«ma÷ kulasyÃrthe sthito 'bhavat 05,146.003a tata÷ pÃï¬ur narapati÷ satyasaædho jitendriya÷ 05,146.003c rÃjà kurÆïÃæ dharmÃtmà suvrata÷ susamÃhita÷ 05,146.004a jye«ÂhÃya rÃjyam adadÃd dh­tarëÂrÃya dhÅmate 05,146.004c yavÅyasas tathà k«attu÷ kuruvaæÓavivardhana÷ 05,146.005a tata÷ siæhÃsane rÃjan sthÃpayitvainam acyutam 05,146.005c vanaæ jagÃma kauravyo bhÃryÃbhyÃæ sahito 'nagha 05,146.006a nÅcai÷ sthitvà tu vidura upÃste sma vinÅtavat 05,146.006c pre«yavat puru«avyÃghro vÃlavyajanam utk«ipan 05,146.007a tata÷ sarvÃ÷ prajÃs tÃta dh­tarëÂraæ janeÓvaram 05,146.007c anvapadyanta vidhivad yathà pÃï¬uæ narÃdhipam 05,146.008a vis­jya dh­tarëÂrÃya rÃjyaæ sa vidurÃya ca 05,146.008c cacÃra p­thivÅæ pÃï¬u÷ sarvÃæ parapuraæjaya÷ 05,146.009a koÓasaæjanane dÃne bh­tyÃnÃæ cÃnvavek«aïe 05,146.009c bharaïe caiva sarvasya vidura÷ satyasaægara÷ 05,146.010a saædhivigrahasaæyukto rÃj¤a÷ saævÃhanakriyÃ÷ 05,146.010c avaik«ata mahÃtejà bhÅ«ma÷ parapuraæjaya÷ 05,146.011a siæhÃsanastho n­patir dh­tarëÂro mahÃbala÷ 05,146.011c anvÃsyamÃna÷ satataæ vidureïa mahÃtmanà 05,146.012a kathaæ tasya kule jÃta÷ kulabhedaæ vyavasyasi 05,146.012c saæbhÆya bhrÃt­bhi÷ sÃrdhaæ bhuÇk«va bhogä janÃdhipa 05,146.013a bravÅmy ahaæ na kÃrpaïyÃn nÃrthaheto÷ kathaæ cana 05,146.013c bhÅ«meïa dattam aÓnÃmi na tvayà rÃjasattama 05,146.014a nÃhaæ tvatto 'bhikÃÇk«i«ye v­ttyupÃyaæ janÃdhipa 05,146.014c yato bhÅ«mas tato droïo yad bhÅ«mas tv Ãha tat kuru 05,146.015a dÅyatÃæ pÃï¬uputrebhyo rÃjyÃrdham arikarÓana 05,146.015c samam ÃcÃryakaæ tÃta tava te«Ãæ ca me sadà 05,146.016a aÓvatthÃmà yathà mahyaæ tathà Óvetahayo mama 05,146.016c bahunà kiæ pralÃpena yato dharmas tato jaya÷ 05,146.017a evam ukte mahÃrÃja droïenÃmitatejasà 05,146.017c vyÃjahÃra tato vÃkyaæ vidura÷ satyasaægara÷ 05,146.017e pitur vadanam anvÅk«ya pariv­tya ca dharmavit 05,146.018a devavrata nibodhedaæ vacanaæ mama bhëata÷ 05,146.018c prana«Âa÷ kauravo vaæÓas tvayÃyaæ punar uddh­ta÷ 05,146.019a tan me vilapamÃnasya vacanaæ samupek«ase 05,146.019c ko 'yaæ duryodhano nÃma kule 'smin kulapÃæsana÷ 05,146.020a yasya lobhÃbhibhÆtasya matiæ samanuvartase 05,146.020c anÃryasyÃk­taj¤asya lobhopahatacetasa÷ 05,146.020e atikrÃmati ya÷ ÓÃstraæ pitur dharmÃrthadarÓina÷ 05,146.021a ete naÓyanti kuravo duryodhanak­tena vai 05,146.021c yathà te na praïaÓyeyur mahÃrÃja tathà kuru 05,146.022a mÃæ caiva dh­tarëÂraæ ca pÆrvam eva mahÃdyute 05,146.022c citrakÃra ivÃlekhyaæ k­tvà mà sma vinÃÓaya 05,146.022e prajÃpati÷ prajÃ÷ s­«Âvà yathà saæharate tathà 05,146.023a nopek«asva mahÃbÃho paÓyamÃna÷ kulak«ayam 05,146.023c atha te 'dya matir na«Âà vinÃÓe pratyupasthite 05,146.023e vanaæ gaccha mayà sÃrdhaæ dh­tarëÂreïa caiva ha 05,146.024a baddhvà và nik­tipraj¤aæ dhÃrtarëÂraæ sudurmatim 05,146.024c sÃdhv idaæ rÃjyam adyÃstu pÃï¬avair abhirak«itam 05,146.025a prasÅda rÃjaÓÃrdÆla vinÃÓo d­Óyate mahÃn 05,146.025c pÃï¬avÃnÃæ kurÆïÃæ ca rÃj¤Ãæ cÃmitatejasÃm 05,146.026a virarÃmaivam uktvà tu viduro dÅnamÃnasa÷ 05,146.026c pradhyÃyamÃna÷ sa tadà ni÷ÓvasaæÓ ca puna÷ puna÷ 05,146.027a tato 'tha rÃj¤a÷ subalasya putrÅ; dharmÃrthayuktaæ kulanÃÓabhÅtà 05,146.027c duryodhanaæ pÃpamatiæ n­Óaæsaæ; rÃj¤Ãæ samak«aæ sutam Ãha kopÃt 05,146.028a ye pÃrthivà rÃjasabhÃæ pravi«ÂÃ; brahmar«ayo ye ca sabhÃsado 'nye 05,146.028c Ó­ïvantu vak«yÃmi tavÃparÃdhaæ; pÃpasya sÃmÃtyaparicchadasya 05,146.029a rÃjyaæ kurÆïÃm anupÆrvabhogyaæ; kramÃgato na÷ kuladharma e«a÷ 05,146.029c tvaæ pÃpabuddhe 'tin­Óaæsakarman; rÃjyaæ kurÆïÃm anayÃd vihaæsi 05,146.030a rÃjye sthito dh­tarëÂro manÅ«Å; tasyÃnujo viduro dÅrghadarÓÅ 05,146.030c etÃv atikramya kathaæ n­patvaæ; duryodhana prÃrthayase 'dya mohÃt 05,146.031a rÃjà ca k«attà ca mahÃnubhÃvau; bhÅ«me sthite paravantau bhavetÃm 05,146.031c ayaæ tu dharmaj¤atayà mahÃtmÃ; na rÃjyakÃmo n­varo nadÅja÷ 05,146.032a rÃjyaæ tu pÃï¬or idam apradh­«yaæ; tasyÃdya putrÃ÷ prabhavanti nÃnye 05,146.032c rÃjyaæ tad etan nikhilaæ pÃï¬avÃnÃæ; paitÃmahaæ putrapautrÃnugÃmi 05,146.033a yad vai brÆte kurumukhyo mahÃtmÃ; devavrata÷ satyasaædho manÅ«Å 05,146.033c sarvaæ tad asmÃbhir ahatya dharmaæ; grÃhyaæ svadharmaæ paripÃlayadbhi÷ 05,146.034a anuj¤ayà cÃtha mahÃvratasya; brÆyÃn n­po yad viduras tathaiva 05,146.034c kÃryaæ bhavet tat suh­dbhir niyujya; dharmaæ purask­tya sudÅrghakÃlam 05,146.035a nyÃyÃgataæ rÃjyam idaæ kurÆïÃæ; yudhi«Âhira÷ ÓÃstu vai dharmaputra÷ 05,146.035c pracodito dh­tarëÂreïa rÃj¤Ã; purask­ta÷ ÓÃætanavena caiva 05,147.001 vÃsudeva uvÃca 05,147.001a evam ukte tu gÃndhÃryà dh­tarëÂro janeÓvara÷ 05,147.001c duryodhanam uvÃcedaæ n­pamadhye janÃdhipa 05,147.002a duryodhana nibodhedaæ yat tvÃæ vak«yÃmi putraka 05,147.002c tathà tat kuru bhadraæ te yady asti pit­gauravam 05,147.003a soma÷ prajÃpati÷ pÆrvaæ kurÆïÃæ vaæÓavardhana÷ 05,147.003c somÃd babhÆva «a«Âho vai yayÃtir nahu«Ãtmaja÷ 05,147.004a tasya putrà babhÆvuÓ ca pa¤ca rÃjar«isattamÃ÷ 05,147.004c te«Ãæ yadur mahÃtejà jye«Âha÷ samabhavat prabhu÷ 05,147.004d*0537_01 tasyÃbhavaæs traya÷ putrà druhyo 'nu÷ pÆrur eva ca 05,147.005a pÆrur yavÅyÃæÓ ca tato yo 'smÃkaæ vaæÓavardhana÷ 05,147.005c Óarmi«ÂhÃyÃ÷ saæprasÆto duhitur v­«aparvaïa÷ 05,147.006a yaduÓ ca bharataÓre«Âha devayÃnyÃ÷ suto 'bhavat 05,147.006c dauhitras tÃta Óukrasya kÃvyasyÃmitatejasa÷ 05,147.007a yÃdavÃnÃæ kulakaro balavÃn vÅryasaæmata÷ 05,147.007c avamene sa tu k«atraæ darpapÆrïa÷ sumandadhÅ÷ 05,147.008a na cÃti«Âhat pitu÷ ÓÃstre baladarpavimohita÷ 05,147.008b*0538_01 kulak«ayaæ cakÃrÃsau rÃjyalobhÃd akÃraïÃt 05,147.008c avamene ca pitaraæ bhrÃtÌæÓ cÃpy aparÃjita÷ 05,147.009a p­thivyÃæ caturantÃyÃæ yadur evÃbhavad balÅ 05,147.009c vaÓe k­tvà sa n­patÅn avasan nÃgasÃhvaye 05,147.010a taæ pità paramakruddho yayÃtir nahu«Ãtmaja÷ 05,147.010c ÓaÓÃpa putraæ gÃndhÃre rÃjyÃc ca vyaparopayat 05,147.011a ya cainam anvavartanta bhrÃtaro baladarpitam 05,147.011c ÓaÓÃpa tÃn api kruddho yayÃtis tanayÃn atha 05,147.012a yavÅyÃæsaæ tata÷ pÆruæ putraæ svavaÓavartinam 05,147.012c rÃjye niveÓayÃm Ãsa vidheyaæ n­pasattama÷ 05,147.013a evaæ jye«Âho 'py athotsikto na rÃjyam abhijÃyate 05,147.013c yavÅyÃæso 'bhijÃyante rÃjyaæ v­ddhopasevayà 05,147.014a tathaiva sarvadharmaj¤a÷ pitur mama pitÃmaha÷ 05,147.014c pratÅpa÷ p­thivÅpÃlas tri«u loke«u viÓruta÷ 05,147.015a tasya pÃrthivasiæhasya rÃjyaæ dharmeïa ÓÃsata÷ 05,147.015c traya÷ prajaj¤ire putrà devakalpà yaÓasvina÷ 05,147.016a devÃpir abhavaj jye«Âho bÃhlÅkas tadanantaram 05,147.016c t­tÅya÷ Óaætanus tÃta dh­timÃn me pitÃmaha÷ 05,147.017a devÃpis tu mahÃtejÃs tvagdo«Å rÃjasattama÷ 05,147.017c dhÃrmika÷ satyavÃdÅ ca pitu÷ ÓuÓrÆ«aïe rata÷ 05,147.018a paurajÃnapadÃnÃæ ca saæmata÷ sÃdhusatk­ta÷ 05,147.018c sarve«Ãæ bÃlav­ddhÃnÃæ devÃpir h­dayaægama÷ 05,147.019a prÃj¤aÓ ca satyasaædhaÓ ca sarvabhÆtahite rata÷ 05,147.019c vartamÃna÷ pitu÷ ÓÃstre brÃhmaïÃnÃæ tathaiva ca 05,147.020a bÃhlÅkasya priyo bhrÃtà ÓaætanoÓ ca mahÃtmana÷ 05,147.020c saubhrÃtraæ ca paraæ te«Ãæ sahitÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,147.021a atha kÃlasya paryÃye v­ddho n­patisattama÷ 05,147.021c saæbhÃrÃn abhi«ekÃrthaæ kÃrayÃm Ãsa ÓÃstrata÷ 05,147.021e maÇgalÃni ca sarvÃïi kÃrayÃm Ãsa cÃbhibhÆ÷ 05,147.022a taæ brÃhmaïÃÓ ca v­ddhÃÓ ca paurajÃnapadai÷ saha 05,147.022c sarve nivÃrayÃm Ãsur devÃper abhi«ecanam 05,147.023a sa tac chrutvà tu n­patir abhi«ekanivÃraïam 05,147.023c aÓrukaïÂho 'bhavad rÃjà paryaÓocata cÃtmajam 05,147.024a evaæ vadÃnyo dharmaj¤a÷ satyasaædhaÓ ca so 'bhavat 05,147.024c priya÷ prajÃnÃm api saæs tvagdo«eïa pradÆ«ita÷ 05,147.025a hÅnÃÇgaæ p­thivÅpÃlaæ nÃbhinandanti devatÃ÷ 05,147.025c iti k­tvà n­paÓre«Âhaæ pratya«edhan dvijar«abhÃ÷ 05,147.026a tata÷ pravyathitÃtmÃsau putraÓokasamanvita÷ 05,147.026c mamÃra taæ m­taæ d­«Âvà devÃpi÷ saæÓrito vanam 05,147.027a bÃhlÅko mÃtulakule tyaktvà rÃjyaæ vyavasthita÷ 05,147.027c pit­bhrÃtÌn parityajya prÃptavÃn puram ­ddhimat 05,147.028a bÃhlÅkena tv anuj¤Ãta÷ Óaætanur lokaviÓruta÷ 05,147.028c pitary uparate rÃjan rÃjà rÃjyam akÃrayat 05,147.029a tathaivÃhaæ matimatà paricintyeha pÃï¬unà 05,147.029c jye«Âha÷ prabhraæÓito rÃjyÃd dhÅnÃÇga iti bhÃrata 05,147.030a pÃï¬us tu rÃjyaæ saæprÃpta÷ kanÅyÃn api san n­pa÷ 05,147.030c vinÃÓe tasya putrÃïÃm idaæ rÃjyam ariædama 05,147.030e mayy abhÃgini rÃjyÃya kathaæ tvaæ rÃjyam icchasi 05,147.030f*0539_01 arÃjaputro hy asvÃmÅ pÃrakyaæ hartum icchasi 05,147.031a yudhi«Âhiro rÃjaputro mahÃtmÃ; nyÃyÃgataæ rÃjyam idaæ ca tasya 05,147.031c sa kauravasyÃsya janasya bhartÃ; praÓÃsità caiva mahÃnubhÃva÷ 05,147.032a sa satyasaædha÷ satatÃpramatta÷; ÓÃstre sthito bandhujanasya sÃdhu÷ 05,147.032c priya÷ prajÃnÃæ suh­dÃnukampÅ; jitendriya÷ sÃdhujanasya bhartà 05,147.033a k«amà titik«Ã dama Ãrjavaæ ca; satyavratatvaæ Órutam apramÃda÷ 05,147.033c bhÆtÃnukampà hy anuÓÃsanaæ ca; yudhi«Âhire rÃjaguïÃ÷ samastÃ÷ 05,147.034a arÃjaputras tvam anÃryav­tto; lubdhas tathà bandhu«u pÃpabuddhi÷ 05,147.034c kramÃgataæ rÃjyam idaæ pare«Ãæ; hartuæ kathaæ Óak«yasi durvinÅta÷ 05,147.035a prayaccha rÃjyÃrdham apetamoha÷; savÃhanaæ tvaæ saparicchadaæ ca 05,147.035c tato 'vaÓe«aæ tava jÅvitasya; sahÃnujasyaiva bhaven narendra 05,148.001 vÃsudeva uvÃca 05,148.001a evam ukte tu bhÅ«meïa droïena vidureïa ca 05,148.001c gÃndhÃryà dh­tarëÂreïa na ca mando 'nvabudhyata 05,148.002a avadhÆyotthita÷ kruddho ro«Ãt saæraktalocana÷ 05,148.002c anvadravanta taæ paÓcÃd rÃjÃnas tyaktajÅvitÃ÷ 05,148.003a aj¤Ãpayac ca rÃj¤as tÃn pÃrthivÃn du«Âacetasa÷ 05,148.003c prayÃdhvaæ vai kuruk«etraæ pu«yo 'dyeti puna÷ puna÷ 05,148.004a tatas te p­thivÅpÃlÃ÷ prayayu÷ sahasainikÃ÷ 05,148.004c bhÅ«maæ senÃpatiæ k­tvà saæh­«ÂÃ÷ kÃlacoditÃ÷ 05,148.005a ak«auhiïyo daÓaikà ca pÃrthivÃnÃæ samÃgatÃ÷ 05,148.005c tÃsÃæ pramukhato bhÅ«mas tÃlaketur vyarocata 05,148.005e yad atra yuktaæ prÃptaæ ca tad vidhatsva viÓÃæ pate 05,148.006a uktaæ bhÅ«meïa yad vÃkyaæ droïena vidureïa ca 05,148.006c gÃndhÃryà dh­tarëÂreïa samak«aæ mama bhÃrata 05,148.006e etat te kathitaæ rÃjan yadv­ttaæ kurusaæsadi 05,148.007a sÃma Ãdau prayuktaæ me rÃjan saubhrÃtram icchatà 05,148.007c abhedÃt kuruvaæÓasya prajÃnÃæ ca viv­ddhaye 05,148.008a punar bhedaÓ ca me yukto yadà sÃma na g­hyate 05,148.008c karmÃnukÅrtanaæ caiva devamÃnu«asaæhitam 05,148.009a yadà nÃdriyate vÃkyaæ sÃmapÆrvaæ suyodhana÷ 05,148.009c tadà mayà samÃnÅya bheditÃ÷ sarvapÃrthivÃ÷ 05,148.010a adbhutÃni ca ghorÃïi dÃruïÃni ca bhÃrata 05,148.010c amÃnu«Ãïi karmÃïi darÓitÃni ca me vibho 05,148.011a bhartsayitvà tu rÃj¤as tÃæs t­ïÅk­tya suyodhanam 05,148.011c rÃdheyaæ bhÅ«ayitvà ca saubalaæ ca puna÷ puna÷ 05,148.012a nyÆnatÃæ dhÃrtarëÂrÃïÃæ nindÃæ caiva puna÷ puna÷ 05,148.012c bhedayitvà n­pÃn sarvÃn vÃgbhir mantreïa cÃsak­t 05,148.013a puna÷ sÃmÃbhisaæyuktaæ saæpradÃnam athÃbruvam 05,148.013c abhedÃt kuruvaæÓasya kÃryayogÃt tathaiva ca 05,148.014a te bÃlà dh­tarëÂrasya bhÅ«masya vidurasya ca 05,148.014c ti«Âheyu÷ pÃï¬avÃ÷ sarve hitvà mÃnam adhaÓcarÃ÷ 05,148.015a prayacchantu ca te rÃjyam anÅÓÃs te bhavantu ca 05,148.015c yathÃha rÃjà gÃÇgeyo viduraÓ ca tathÃstu tat 05,148.016a sarvaæ bhavatu te rÃjyaæ pa¤ca grÃmÃn visarjaya 05,148.016c avaÓyaæ bharaïÅyà hi pitus te rÃjasattama 05,148.017a evam uktas tu du«ÂÃtmà naiva bhÃvaæ vyamu¤cata 05,148.017c daï¬aæ caturthaæ paÓyÃmi te«u pÃpe«u nÃnyathà 05,148.018a niryÃtÃÓ ca vinÃÓÃya kuruk«etraæ narÃdhipÃ÷ 05,148.018c etat te kathitaæ sarvaæ yadv­ttaæ kurusaæsadi 05,148.019a na te rÃjyaæ prayacchanti vinà yuddhena pÃï¬ava 05,148.019c vinÃÓahetava÷ sarve pratyupasthitam­tyava÷ 05,149.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,149.001a janÃrdanavaca÷ Órutvà dharmarÃjo yudhi«Âhira÷ 05,149.001c bhrÃtÌn uvÃca dharmÃtmà samak«aæ keÓavasya ha 05,149.002a Órutaæ bhavadbhir yadv­ttaæ sabhÃyÃæ kurusaæsadi 05,149.002c keÓavasyÃpi yad vÃkyaæ tat sarvam avadhÃritam 05,149.003a tasmÃt senÃvibhÃgaæ me kurudhvaæ narasattamÃ÷ 05,149.003c ak«auhiïyas tu saptaitÃ÷ sametà vijayÃya vai 05,149.004a tÃsÃæ me pataya÷ sapta vikhyÃtÃs tÃn nibodhata 05,149.004c drupadaÓ ca virÃÂaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓikhaï¬inau 05,149.005a sÃtyakiÓ cekitÃnaÓ ca bhÅmasenaÓ ca vÅryavÃn 05,149.005c ete senÃpraïetÃro vÅrÃ÷ sarve tanutyaja÷ 05,149.006a sarve vedavida÷ ÓÆrÃ÷ sarve sucaritavratÃ÷ 05,149.006c hrÅmanto nÅtimantaÓ ca sarve yuddhaviÓÃradÃ÷ 05,149.006e i«vastrakuÓalÃÓ caiva tathà sarvÃstrayodhina÷ 05,149.007a saptÃnÃm api yo netà senÃnÃæ pravibhÃgavit 05,149.007c ya÷ saheta raïe bhÅ«maæ ÓarÃrci÷pÃvakopamam 05,149.008a tvaæ tÃvat sahadevÃtra prabrÆhi kurunandana 05,149.008c svamataæ puru«avyÃghra ko na÷ senÃpati÷ k«ama÷ 05,149.009 sahadeva uvÃca 05,149.009a saæyukta ekadu÷khaÓ ca vÅryavÃæÓ ca mahÅpati÷ 05,149.009c yaæ samÃÓritya dharmaj¤aæ svam aæÓam anuyu¤jmahe 05,149.010a matsyo virÃÂo balavÃn k­tÃstro yuddhadurmada÷ 05,149.010c prasahi«yati saægrÃme bhÅ«maæ tÃæÓ ca mahÃrathÃn 05,149.011 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,149.011a tathokte sahadevena vÃkye vÃkyaviÓÃrada÷ 05,149.011c nakulo 'nantaraæ tasmÃd idaæ vacanam Ãdade 05,149.012a vayasà ÓÃstrato dhairyÃt kulenÃbhijanena ca 05,149.012c hrÅmÃn kulÃnvita÷ ÓrÅmÃn sarvaÓÃstraviÓÃrada÷ 05,149.013a veda cÃstraæ bharadvÃjÃd durdhar«a÷ satyasaægara÷ 05,149.013c yo nityaæ spardhate droïaæ bhÅ«maæ caiva mahÃbalam 05,149.014a ÓlÃghya÷ pÃrthivasaæghasya pramukhe vÃhinÅpati÷ 05,149.014c putrapautrai÷ pariv­ta÷ ÓataÓÃkha iva druma÷ 05,149.015a yas tatÃpa tapo ghoraæ sadÃra÷ p­thivÅpati÷ 05,149.015c ro«Ãd droïavinÃÓÃya vÅra÷ samitiÓobhana÷ 05,149.016a pitevÃsmÃn samÃdhatte ya÷ sadà pÃrthivar«abha÷ 05,149.016c ÓvaÓuro drupado 'smÃkaæ senÃm agre prakar«atu 05,149.017a sa droïabhÅ«mÃv ÃyÃntau sahed iti matir mama 05,149.017c sa hi divyÃstravid rÃjà sakhà cÃÇgiraso n­pa÷ 05,149.018a mÃdrÅsutÃbhyÃm ukte tu svamate kurunandana÷ 05,149.018c vÃsavir vÃsavasama÷ savyasÃcy abravÅd vaca÷ 05,149.019a yo 'yaæ tapa÷prabhÃvena ­«isaæto«aïena ca 05,149.019c divya÷ puru«a utpanno jvÃlÃvarïo mahÃbala÷ 05,149.020a dhanu«mÃn kavacÅ kha¬gÅ ratham Ãruhya daæÓita÷ 05,149.020c divyair hayavarair yuktam agnikuï¬Ãt samutthita÷ 05,149.021a garjann iva mahÃmegho rathagho«eïa vÅryavÃn 05,149.021c siæhasaæhanano vÅra÷ siæhavikrÃntavikrama÷ 05,149.022a siæhorasko mahÃbÃhu÷ siæhavak«Ã mahÃbala÷ 05,149.022c siæhapragarjano vÅra÷ siæhaskandho mahÃdyuti÷ 05,149.023a subhrÆ÷ sudaæ«Âra÷ suhanu÷ subÃhu÷ sumukho 'k­Óa÷ 05,149.023c sujatru÷ suviÓÃlÃk«a÷ supÃda÷ suprati«Âhita÷ 05,149.024a abhedya÷ sarvaÓastrÃïÃæ prabhinna iva vÃraïa÷ 05,149.024c jaj¤e droïavinÃÓÃya satyavÃdÅ jitendriya÷ 05,149.025a dh­«Âadyumnam ahaæ manye sahed bhÅ«masya sÃyakÃn 05,149.025c vajrÃÓanisamasparÓÃn dÅptÃsyÃn uragÃn iva 05,149.026a yamadÆtasamÃn vege nipÃte pÃvakopamÃn 05,149.026c rÃmeïÃjau vi«ahitÃn vajrani«pe«adÃruïÃn 05,149.027a puru«aæ taæ na paÓyÃmi ya÷ saheta mahÃvratam 05,149.027c dh­«Âadyumnam ­te rÃjann iti me dhÅyate mati÷ 05,149.028a k«iprahastaÓ citrayodhÅ mata÷ senÃpatir mama 05,149.028c abhedyakavaca÷ ÓrÅmÃn mÃtaÇga iva yÆthapa÷ 05,149.028d*0540_01 arjunenaivam ukte tu bhÅmo vÃkyaæ samÃdade 05,149.029 bhÅma uvÃca 05,149.029a vadhÃrthaæ ya÷ samutpanna÷ Óikhaï¬Å drupadÃtmaja÷ 05,149.029c vadanti siddhà rÃjendra ­«ayaÓ ca samÃgatÃ÷ 05,149.030a yasya saægrÃmamadhye«u divyam astraæ vikurvata÷ 05,149.030c rÆpaæ drak«yanti puru«Ã rÃmasyeva mahÃtmana÷ 05,149.031a na taæ yuddhe«u paÓyÃmi yo vibhindyÃc chikhaï¬inam 05,149.031c Óastreïa samare rÃjan saænaddhaæ syandane sthitam 05,149.032a dvairathe vi«ahen nÃnyo bhÅ«maæ rÃjan mahÃvratam 05,149.032c Óikhaï¬inam ­te vÅraæ sa me senÃpatir mata÷ 05,149.033 yudhi«Âhira uvÃca 05,149.033a sarvasya jagatas tÃta sÃrÃsÃraæ balÃbalam 05,149.033c sarvaæ jÃnÃti dharmÃtmà gatam e«yac ca keÓava÷ 05,149.034a yam Ãha k­«ïo dÃÓÃrha÷ so 'stu no vÃhinÅpati÷ 05,149.034c k­tÃstro hy ak­tÃstro và v­ddho và yadi và yuvà 05,149.035a e«a no vijaye mÆlam e«a tÃta viparyaye 05,149.035c atra prÃïÃÓ ca rÃjyaæ ca bhÃvÃbhÃvau sukhÃsukhe 05,149.036a e«a dhÃtà vidhÃtà ca siddhir atra prati«Âhità 05,149.036c yam Ãha k­«ïo dÃÓÃrha÷ sa na÷ senÃpati÷ k«ama÷ 05,149.036e bravÅtu vadatÃæ Óre«Âho niÓà samativartate 05,149.037a tata÷ senÃpatiæ k­tvà k­«ïasya vaÓavartinam 05,149.037c rÃtriÓe«e vyatikrÃnte prayÃsyÃmo raïÃjiram 05,149.037e adhivÃsitaÓastrÃÓ ca k­takautukamaÇgalÃ÷ 05,149.038 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,149.038a tasya tad vacanaæ Órutvà dharmarÃjasya dhÅmata÷ 05,149.038c abravÅt puï¬arÅkÃk«o dhanaæjayam avek«ya ha 05,149.039a mamÃpy ete mahÃrÃja bhavadbhir ya udÃh­tÃ÷ 05,149.039c netÃras tava senÃyÃ÷ ÓÆrà vikrÃntayodhina÷ 05,149.039e sarva ete samarthà hi tava ÓatrÆn pramarditum 05,149.040a indrasyÃpi bhayaæ hy ete janayeyur mahÃhave 05,149.040c kiæ punar dhÃrtarëÂrÃïÃæ lubdhÃnÃæ pÃpacetasÃm 05,149.041a mayÃpi hi mahÃbÃho tvatpriyÃrtham ariædama 05,149.041c k­to yatno mahÃæs tatra Óama÷ syÃd iti bhÃrata 05,149.041e dharmasya gatam Ãn­ïyaæ na sma vÃcyà vivak«atÃm 05,149.042a k­tÃrthaæ manyate bÃla÷ so ''tmÃnam avicak«aïa÷ 05,149.042c dhÃrtarëÂro balasthaæ ca manyate ''tmÃnam Ãtura÷ 05,149.043a yujyatÃæ vÃhinÅ sÃdhu vadhasÃdhyà hi te matÃ÷ 05,149.043c na dhÃrtarëÂrÃ÷ Óak«yanti sthÃtuæ d­«Âvà dhanaæjayam 05,149.044a bhÅmasenaæ ca saækruddhaæ yamau cÃpi yamopamau 05,149.044c yuyudhÃnadvitÅyaæ ca dh­«Âadyumnam amar«aïam 05,149.045a abhimanyuæ draupadeyÃn virÃÂadrupadÃv api 05,149.045c ak«auhiïÅpatÅæÓ cÃnyÃn narendrÃn d­¬havikramÃn 05,149.046a sÃravad balam asmÃkaæ du«pradhar«aæ durÃsadam 05,149.046c dhÃrtarëÂrabalaæ saækhye vadhi«yati na saæÓaya÷ 05,149.046d*0541_01 dh­«Âadyumnam ahaæ manye senÃpatim ariædama 05,149.047a evam ukte tu k­«ïena saæprah­«yan narottamÃ÷ 05,149.047c te«Ãæ prah­«ÂamanasÃæ nÃda÷ samabhavan mahÃn 05,149.048a yoga ity atha sainyÃnÃæ tvaratÃæ saæpradhÃvatÃm 05,149.048c hayavÃraïaÓabdaÓ ca nemigho«aÓ ca sarvaÓa÷ 05,149.048e ÓaÇkhadundubhinirgho«as tumula÷ sarvato 'bhavat 05,149.048f*0542_01 tad ugraæ sÃgaranibhaæ k«ubdhaæ balasamÃgamam 05,149.048f*0542_02 rathapattigajodagraæ mahormibhir ivÃkulam 05,149.048f*0542_03 dhÃvatÃm ÃhvayÃnÃnÃæ tanutrÃïi ca badhnatÃm 05,149.049a prayÃsyatÃæ pÃï¬avÃnÃæ sasainyÃnÃæ samantata÷ 05,149.049c gaÇgeva pÆrïà durdhar«Ã samad­Óyata vÃhinÅ 05,149.050a agrÃnÅke bhÅmaseno mÃdrÅputrau ca daæÓitau 05,149.050c saubhadro draupadeyÃÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 05,149.050e prabhadrakÃÓ ca päcÃlà bhÅmasenamukhà yayu÷ 05,149.051a tata÷ Óabda÷ samabhavat samudrasyeva parvaïi 05,149.051c h­«ÂÃnÃæ saæprayÃtÃnÃæ gho«o divam ivÃsp­Óat 05,149.052a prah­«Âà daæÓità yodhÃ÷ parÃnÅkavidÃraïÃ÷ 05,149.052c te«Ãæ madhye yayau rÃjà kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,149.053a ÓakaÂÃpaïaveÓÃÓ ca yÃnayugyaæ ca sarvaÓa÷ 05,149.053c koÓayantrÃyudhaæ caiva ye ca vaidyÃÓ cikitsakÃ÷ 05,149.054a phalgu yac ca balaæ kiæ cit tathaiva k­Óadurbalam 05,149.054c tat saæg­hya yayau rÃjà ye cÃpi paricÃrakÃ÷ 05,149.055a upaplavye tu päcÃlÅ draupadÅ satyavÃdinÅ 05,149.055c saha strÅbhir nivav­te dÃsÅdÃsasamÃv­tà 05,149.056a k­tvà mÆlapratÅkÃrÃn gulmai÷ sthÃvarajaÇgamai÷ 05,149.056c skandhÃvÃreïa mahatà prayayu÷ pÃï¬unandanÃ÷ 05,149.057a dadato gÃæ hiraïyaæ ca brÃhmaïair abhisaæv­tÃ÷ 05,149.057c stÆyamÃnà yayÆ rÃjan rathair maïivibhÆ«itai÷ 05,149.058a kekayà dh­«ÂaketuÓ ca putra÷ kÃÓyasya cÃbhibhÆ÷ 05,149.058c ÓreïimÃn vasudÃnaÓ ca Óikhaï¬Å cÃparÃjita÷ 05,149.059a h­«ÂÃs tu«ÂÃ÷ kavacina÷ saÓastrÃ÷ samalaæk­tÃ÷ 05,149.059c rÃjÃnam anvayu÷ sarve parivÃrya yudhi«Âhiram 05,149.060a jaghanÃrdhe virÃÂaÓ ca yaj¤asenaÓ ca somaki÷ 05,149.060c sudharmà kuntibhojaÓ ca dh­«Âadyumnasya cÃtmajÃ÷ 05,149.061a rathÃyutÃni catvÃri hayÃ÷ pa¤caguïÃs tata÷ 05,149.061c pattisainyaæ daÓaguïaæ sÃdinÃm ayutÃni «a 05,149.062a anÃdh­«ÂiÓ cekitÃnaÓ cedirÃjo 'tha sÃtyaki÷ 05,149.062c parivÃrya yayu÷ sarve vÃsudevadhanaæjayau 05,149.063a ÃsÃdya tu kuruk«etraæ vyƬhÃnÅkÃ÷ prahÃriïa÷ 05,149.063c pÃï¬avÃ÷ samad­Óyanta nardanto v­«abhà iva 05,149.064a te 'vagÃhya kuruk«etraæ ÓaÇkhÃn dadhmur ariædamÃ÷ 05,149.064c tathaiva dadhmatu÷ ÓaÇkhau vÃsudevadhanaæjayau 05,149.065a päcajanyasya nirgho«aæ visphÆrjitam ivÃÓane÷ 05,149.065c niÓamya sarvasainyÃni samah­«yanta sarvaÓa÷ 05,149.066a ÓaÇkhadundubhisaæs­«Âa÷ siæhanÃdas tarasvinÃm 05,149.066c p­thivÅæ cÃntarik«aæ ca sÃgarÃæÓ cÃnvanÃdayat 05,149.067a tato deÓe same snigdhe prabhÆtayavasendhane 05,149.067c niveÓayÃm Ãsa tadà senÃæ rÃjà yudhi«Âhira÷ 05,149.068a parih­tya ÓmaÓÃnÃni devatÃyatanÃni ca 05,149.068c ÃÓramÃæÓ ca mahar«ÅïÃæ tÅrthÃny ÃyatanÃni ca 05,149.069a madhurÃnÆ«are deÓe Óive puïye mahÅpati÷ 05,149.069c niveÓaæ kÃrayÃm Ãsa kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,149.070a tataÓ ca punar utthÃya sukhÅ viÓrÃntavÃhana÷ 05,149.070c prayayau p­thivÅpÃlair v­ta÷ ÓatasahasraÓa÷ 05,149.071a vidrÃvya ÓataÓo gulmÃn dhÃrtarëÂrasya sainikÃn 05,149.071c paryakrÃmat samantÃc ca pÃrthena saha keÓava÷ 05,149.072a Óibiraæ mÃpayÃm Ãsa dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 05,149.072c sÃtyakiÓ ca rathodÃro yuyudhÃna÷ pratÃpavÃn 05,149.073a ÃsÃdya saritaæ puïyÃæ kuruk«etre hiraïvatÅm 05,149.073c sÆpatÅrthÃæ ÓucijalÃæ ÓarkarÃpaÇkavarjitÃm 05,149.074a khÃnayÃm Ãsa parikhÃæ keÓavas tatra bhÃrata 05,149.074c guptyartham api cÃdiÓya balaæ tatra nyaveÓayat 05,149.075a vidhir ya÷ ÓibirasyÃsÅt pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,149.075c tadvidhÃni narendrÃïÃæ kÃrayÃm Ãsa keÓava÷ 05,149.076a prabhÆtajalakëÂhÃni durÃdhar«atarÃïi ca 05,149.076c bhak«yabhojyopapannÃni ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 05,149.077a ÓibirÃïi mahÃrhÃïi rÃj¤Ãæ tatra p­thak p­thak 05,149.077c vimÃnÃnÅva rÃjendra nivi«ÂÃni mahÅtale 05,149.078a tatrÃsa¤ Óilpina÷ prÃj¤Ã÷ ÓataÓo dattavetanÃ÷ 05,149.078c sarvopakaraïair yuktà vaidyÃÓ ca suviÓÃradÃ÷ 05,149.079a jyÃdhanurvarmaÓastrÃïÃæ tathaiva madhusarpi«o÷ 05,149.079c sasarja rasapÃæsÆnÃæ rÃÓaya÷ parvatopamÃ÷ 05,149.080a bahÆdakaæ suyavasaæ tu«ÃÇgÃrasamanvitam 05,149.080c Óibire Óibire rÃjà saæcakÃra yudhi«Âhira÷ 05,149.081a mahÃyantrÃïi nÃrÃcÃs tomarar«ÂiparaÓvadhÃ÷ 05,149.081c dhanÆæ«i kavacÃdÅni h­dy abhÆvan n­ïÃæ tadà 05,149.082a gajÃ÷ kaÇkaÂasaænÃhà lohavarmottaracchadÃ÷ 05,149.082c ad­Óyaæs tatra giryÃbhÃ÷ sahasraÓatayodhina÷ 05,149.083a nivi«ÂÃn pÃï¬avÃæs tatra j¤Ãtvà mitrÃïi bhÃrata 05,149.083c abhisasrur yathoddeÓaæ sabalÃ÷ sahavÃhanÃ÷ 05,149.084a caritabrahmacaryÃs te somapà bhÆridak«iïÃ÷ 05,149.084c jayÃya pÃï¬uputrÃïÃæ samÃjagmur mahÅk«ita÷ 05,150.001 janamejaya uvÃca 05,150.001a yudhi«Âhiraæ sahÃnÅkam upayÃntaæ yuyutsayà 05,150.001c saænivi«Âaæ kuruk«etre vÃsudevena pÃlitam 05,150.002a virÃÂadrupadÃbhyÃæ ca saputrÃbhyÃæ samanvitam 05,150.002c kekayair v­«ïibhiÓ caiva pÃrthivai÷ ÓataÓo v­tam 05,150.003a mahendram iva cÃdityair abhiguptaæ mahÃrathai÷ 05,150.003c Órutvà duryodhano rÃjà kiæ kÃryaæ pratyapadyata 05,150.004a etad icchÃmy ahaæ Órotuæ vistareïa tapodhana 05,150.004c saæbhrame tumule tasmin yadÃsÅt kurujÃÇgale 05,150.005a vyathayeyur hi devÃnÃæ senÃm api samÃgame 05,150.005c pÃï¬avà vÃsudevaÓ ca virÃÂadrupadau tathà 05,150.006a dh­«ÂadyumnaÓ ca päcÃlya÷ Óikhaï¬Å ca mahÃratha÷ 05,150.006c yuyudhÃnaÓ ca vikrÃnto devair api durÃsada÷ 05,150.007a etad icchÃmy ahaæ Órotuæ vistareïa tapodhana 05,150.007c kurÆïÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca yad yad ÃsÅd vice«Âitam 05,150.008 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,150.008a pratiyÃte tu dÃÓÃrhe rÃjà duryodhanas tadà 05,150.008c karïaæ du÷ÓÃsanaæ caiva Óakuniæ cÃbravÅd idam 05,150.009a ak­tenaiva kÃryeïa gata÷ pÃrthÃn adhok«aja÷ 05,150.009c sa enÃn manyunÃvi«Âo dhruvaæ vak«yaty asaæÓayam 05,150.010a i«Âo hi vÃsudevasya pÃï¬avair mama vigraha÷ 05,150.010c bhÅmasenÃrjunau caiva dÃÓÃrhasya mate sthitau 05,150.011a ajÃtaÓatrur apy adya bhÅmÃrjunavaÓÃnuga÷ 05,150.011c nik­taÓ ca mayà pÆrvaæ saha sarvai÷ sahodarai÷ 05,150.012a virÃÂadrupadau caiva k­tavairau mayà saha 05,150.012c tau ca senÃpraïetÃrau vÃsudevavaÓÃnugau 05,150.013a bhavità vigraha÷ so 'yaæ tumulo lomahar«aïa÷ 05,150.013c tasmÃt sÃægrÃmikaæ sarvaæ kÃrayadhvam atandritÃ÷ 05,150.014a ÓibirÃïi kuruk«etre kriyantÃæ vasudhÃdhipÃ÷ 05,150.014c suparyÃptÃvakÃÓÃni durÃdeyÃni Óatrubhi÷ 05,150.015a ÃsannajalakëÂhÃni ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 05,150.015c acchedyÃhÃramÃrgÃïi ratnoccayacitÃni ca 05,150.015e vividhÃyudhapÆrïÃni patÃkÃdhvajavanti ca 05,150.016a samÃÓ ca te«Ãæ panthÃna÷ kriyantÃæ nagarÃd bahi÷ 05,150.016c prayÃïaæ ghu«yatÃm adya ÓvobhÆta iti mÃciram 05,150.017a te tatheti pratij¤Ãya ÓvobhÆte cakrire tathà 05,150.017c h­«ÂarÆpà mahÃtmÃno vinÃÓÃya mahÅk«itÃm 05,150.018a tatas te pÃrthivÃ÷ sarve tac chrutvà rÃjaÓÃsanam 05,150.018c Ãsanebhyo mahÃrhebhya udati«Âhann amar«itÃ÷ 05,150.019a bÃhÆn parighasaækÃÓÃn saæsp­Óanta÷ Óanai÷ Óanai÷ 05,150.019c käcanÃÇgadadÅptÃæÓ ca candanÃgarubhÆ«itÃn 05,150.020a u«ïÅ«Ãïi niyacchanta÷ puï¬arÅkanibhai÷ karai÷ 05,150.020c antarÅyottarÅyÃïi bhÆ«aïÃni ca sarvaÓa÷ 05,150.021a te rathÃn rathina÷ Óre«Âhà hayÃæÓ ca hayakovidÃ÷ 05,150.021c sajjayanti sma nÃgÃæÓ ca nÃgaÓik«Ãsu ni«ÂhitÃ÷ 05,150.022a atha varmÃïi citrÃïi käcanÃni bahÆni ca 05,150.022c vividhÃni ca ÓastrÃïi cakru÷ sajjÃni sarvaÓa÷ 05,150.023a padÃtayaÓ ca puru«Ã÷ ÓastrÃïi vividhÃni ca 05,150.023c upajahru÷ ÓarÅre«u hemacitrÃïy anekaÓa÷ 05,150.024a tad utsava ivodagraæ saæprah­«ÂanarÃv­tam 05,150.024c nagaraæ dhÃrtarëÂrasya bhÃratÃsÅt samÃkulam 05,150.025a janaughasalilÃvarto rathanÃgÃÓvamÅnavÃn 05,150.025c ÓaÇkhadundubhinirgho«a÷ koÓasaæcayaratnavÃn 05,150.026a citrÃbharaïavarmormi÷ ÓastranirmalaphenavÃn 05,150.026c prÃsÃdamÃlÃdriv­to rathyÃpaïamahÃhrada÷ 05,150.027a yodhacandrodayodbhÆta÷ kururÃjamahÃrïava÷ 05,150.027c ad­Óyata tadà rÃjaæÓ candrodaya ivÃrïava÷ 05,151.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,151.001a vÃsudevasya tad vÃkyam anusm­tya yudhi«Âhira÷ 05,151.001c puna÷ papraccha vÃr«ïeyaæ kathaæ mando 'bravÅd idam 05,151.002a asminn abhyÃgate kÃle kiæ ca na÷ k«amam acyuta 05,151.002c kathaæ ca vartamÃnà vai svadharmÃn na cyavemahi 05,151.003a duryodhanasya karïasya Óakune÷ saubalasya ca 05,151.003c vÃsudeva mataj¤o 'si mama sabhrÃt­kasya ca 05,151.004a vidurasyÃpi te vÃkyaæ Órutaæ bhÅ«masya cobhayo÷ 05,151.004c kuntyÃÓ ca vipulapraj¤a praj¤Ã kÃrtsnyena te Órutà 05,151.005a sarvam etad atikramya vicÃrya ca puna÷ puna÷ 05,151.005c yan na÷ k«amaæ mahÃbÃho tad bravÅhy avicÃrayan 05,151.006a Órutvaitad dharmarÃjasya dharmÃrthasahitaæ vaca÷ 05,151.006c meghadundubhinirgho«a÷ k­«ïo vacanam abravÅt 05,151.007a uktavÃn asmi yad vÃkyaæ dharmÃrthasahitaæ hitam 05,151.007c na tu tan nik­tipraj¤e kauravye pratiti«Âhati 05,151.008a na ca bhÅ«masya durmedhÃ÷ Ó­ïoti vidurasya và 05,151.008c mama và bhëitaæ kiæ cit sarvam evÃtivartate 05,151.009a na sa kÃmayate dharmaæ na sa kÃmayate yaÓa÷ 05,151.009c jitaæ sa manyate sarvaæ durÃtmà karïam ÃÓrita÷ 05,151.010a bandham Ãj¤ÃpayÃm Ãsa mama cÃpi suyodhana÷ 05,151.010c na ca taæ labdhavÃn kÃmaæ durÃtmà ÓÃsanÃtiga÷ 05,151.011a na ca bhÅ«mo na ca droïo yuktaæ tatrÃhatur vaca÷ 05,151.011c sarve tam anuvartante ­te viduram acyuta 05,151.012a Óakuni÷ saubalaÓ caiva karïadu÷ÓÃsanÃv api 05,151.012c tvayy ayuktÃny abhëanta mƬhà mƬham amar«aïam 05,151.013a kiæ ca tena mayoktena yÃny abhëanta kauravÃ÷ 05,151.013c saæk«epeïa durÃtmÃsau na yuktaæ tvayi vartate 05,151.014a na pÃrthive«u sarve«u ya ime tava sainikÃ÷ 05,151.014c yat pÃpaæ yan na kalyÃïaæ sarvaæ tasmin prati«Âhitam 05,151.015a na cÃpi vayam atyarthaæ parityÃgena karhi cit 05,151.015c kauravai÷ Óamam icchÃmas tatra yuddham anantaram 05,151.016a tac chrutvà pÃrthivÃ÷ sarve vÃsudevasya bhëitam 05,151.016c abruvanto mukhaæ rÃj¤a÷ samudaik«anta bhÃrata 05,151.017a yudhi«Âhiras tv abhiprÃyam upalabhya mahÅk«itÃm 05,151.017c yogam Ãj¤ÃpayÃm Ãsa bhÅmÃrjunayamai÷ saha 05,151.018a tata÷ kilakilÃbhÆtam anÅkaæ pÃï¬avasya ha 05,151.018c Ãj¤Ãpite tadà yoge samah­«yanta sainikÃ÷ 05,151.019a avadhyÃnÃæ vadhaæ paÓyan dharmarÃjo yudhi«Âhira÷ 05,151.019c ni«Âanan bhÅmasenaæ ca vijayaæ cedam abravÅt 05,151.020a yadarthaæ vanavÃsaÓ ca prÃptaæ du÷khaæ ca yan mayà 05,151.020c so 'yam asmÃn upaity eva paro 'nartha÷ prayatnata÷ 05,151.021a yasmin yatna÷ k­to 'smÃbhi÷ sa no hÅna÷ prayatnata÷ 05,151.021c ak­te tu prayatne 'smÃn upÃv­tta÷ kalir mahÃn 05,151.022a kathaæ hy avadhyai÷ saægrÃma÷ kÃrya÷ saha bhavi«yati 05,151.022c kathaæ hatvà gurÆn v­ddhÃn vijayo no bhavi«yati 05,151.023a tac chrutvà dharmarÃjasya savyasÃcÅ paraætapa÷ 05,151.023c yad uktaæ vÃsudevena ÓrÃvayÃm Ãsa tad vaca÷ 05,151.024a uktavÃn devakÅputra÷ kuntyÃÓ ca vidurasya ca 05,151.024c vacanaæ tat tvayà rÃjan nikhilenÃvadhÃritam 05,151.025a na ca tau vak«yato 'dharmam iti me nai«ÂhikÅ mati÷ 05,151.025c na cÃpi yuktaæ kaunteya nivartitum ayudhyata÷ 05,151.026a tac chrutvà vÃsudevo 'pi savyasÃcivacas tadà 05,151.026c smayamÃno 'bravÅt pÃrtham evam etad iti bruvan 05,151.027a tatas te dh­tasaækalpà yuddhÃya sahasainikÃ÷ 05,151.027c pÃï¬aveyà mahÃrÃja tÃæ rÃtriæ sukham Ãvasan 05,152.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,152.001a vyu«itÃyÃæ rajanyÃæ tu rÃjà duryodhanas tata÷ 05,152.001c vyabhajat tÃny anÅkÃni daÓa caikaæ ca bhÃrata 05,152.002a narahastirathÃÓvÃnÃæ sÃraæ madhyaæ ca phalgu ca 05,152.002c sarve«v ete«v anÅke«u saædideÓa mahÅpati÷ 05,152.003a sÃnukar«Ã÷ satÆïÅrÃ÷ savarÆthÃ÷ satomarÃ÷ 05,152.003c sopÃsaÇgÃ÷ saÓaktÅkÃ÷ sani«aÇgÃ÷ sapothikÃ÷ 05,152.004a sadhvajÃ÷ sapatÃkÃÓ ca saÓarÃsanatomarÃ÷ 05,152.004c rajjubhiÓ ca vicitrÃbhi÷ sapÃÓÃ÷ saparistarÃ÷ 05,152.005a sakacagrahavik«epÃ÷ satailagu¬avÃlukÃ÷ 05,152.005c sÃÓÅvi«aghaÂÃ÷ sarve sasarjarasapÃæsava÷ 05,152.006a saghaïÂÃphalakÃ÷ sarve vÃsÅv­k«ÃdanÃnvitÃ÷ 05,152.006a*0543_01 **** **** sÃyogu¬ajalopalÃ÷ 05,152.006a*0543_02 saÓÃlabhindipÃlÃÓ ca samadhÆc chi«ÂamudgarÃ÷ 05,152.006a*0543_03 sakÃï¬adaï¬akÃ÷ sarve sasÅravi«atomarÃ÷ 05,152.006a*0543_04 saÓÆrpapiÂakÃ÷ sarve sadÃtrÃÇkuÓatomarÃ÷ 05,152.006a*0543_05 sakÅlakrakacÃ÷ sarve 05,152.006c vyÃghracarmaparÅvÃrà v­tÃÓ ca dvÅpicarmabhi÷ 05,152.007a savastaya÷ saÓ­ÇgÃÓ ca saprÃsavividhÃyudhÃ÷ 05,152.007c sakuÂhÃrÃ÷ sakuddÃlÃ÷ satailak«aumasarpi«a÷ 05,152.007d*0544_01 rukmajÃlapraticchannà nÃnÃmaïivibhÆ«itÃ÷ 05,152.007d*0545_01 vyÃghracarmaparÅdhÃnÃ÷ suve«Ã÷ samalaæk­tÃ÷ 05,152.008a citrÃnÅkÃ÷ suvapu«o jvalità iva pÃvakÃ÷ 05,152.008c tathà kavacina÷ ÓÆrÃ÷ Óastre«u k­taniÓramÃ÷ 05,152.009a kulÅnà hayayonij¤Ã÷ sÃrathye viniveÓitÃ÷ 05,152.009c baddhÃri«Âà baddhakak«yà baddhadhvajapatÃkina÷ 05,152.009d*0546_01 baddhÃbharaïanirvyÆhà baddhacarmÃsipaÂÂiÓÃ÷ 05,152.010a caturyujo rathÃ÷ sarve sarve ÓastrasamÃyutÃ÷ 05,152.010c saæh­«ÂavÃhanÃ÷ sarve sarve ÓataÓarÃsanÃ÷ 05,152.011a dhuryayor hayayor ekas tathÃnyau pÃr«ïisÃrathÅ 05,152.011c tau cÃpi rathinÃæ Óre«Âhau rathÅ ca hayavit tathà 05,152.012a nagarÃïÅva guptÃni durÃdeyÃni Óatrubhi÷ 05,152.012c Ãsan rathasahasrÃïi hemamÃlÅni sarvaÓa÷ 05,152.013a yathà rathÃs tathà nÃgà baddhakak«yÃ÷ svalaæk­tÃ÷ 05,152.013c babhÆvu÷ sapta puru«Ã ratnavanta ivÃdraya÷ 05,152.014a dvÃv aÇkuÓadharau te«u dvÃv uttamadhanurdharau 05,152.014c dvau varÃsidharau rÃjann eka÷ ÓaktipatÃkadh­k 05,152.015a gajair mattai÷ samÃkÅrïaæ savarmÃyudhakoÓakai÷ 05,152.015c tad babhÆva balaæ rÃjan kauravyasya sahasraÓa÷ 05,152.016a vicitrakavacÃmuktai÷ sapatÃkai÷ svalaæk­tai÷ 05,152.016c sÃdibhiÓ copasaæpannà Ãsann ayutaÓo hayÃ÷ 05,152.017a susaægrÃhÃ÷ susaæto«Ã hemabhÃï¬aparicchadÃ÷ 05,152.017c anekaÓatasÃhasrÃs te ca sÃdivaÓe sthitÃ÷ 05,152.018a nÃnÃrÆpavikÃrÃÓ ca nÃnÃkavacaÓastriïa÷ 05,152.018c padÃtino narÃs tatra babhÆvur hemamÃlina÷ 05,152.019a rathasyÃsan daÓa gajà gajasya daÓa vÃjina÷ 05,152.019c narà daÓa hayasyÃsan pÃdarak«Ã÷ samantata÷ 05,152.020a rathasya nÃgÃ÷ pa¤cÃÓan nÃgasyÃsa¤ Óataæ hayÃ÷ 05,152.020c hayasya puru«Ã÷ sapta bhinnasaædhÃnakÃriïa÷ 05,152.021a senà pa¤caÓataæ nÃgà rathÃs tÃvanta eva ca 05,152.021b*0547_01 pa¤cÃÓac ca Óataæ cÃÓvà narÃ÷ pa¤caguïÃs tata÷ 05,152.021c daÓasenà ca p­tanà p­tanà daÓavÃhinÅ 05,152.022a vÃhinÅ p­tanà senà dhvajinÅ sÃdinÅ camÆ÷ 05,152.022c ak«auhiïÅti paryÃyair niruktÃtha varÆthinÅ 05,152.022e evaæ vyƬhÃny anÅkÃni kauraveyeïa dhÅmatà 05,152.023a ak«auhiïyo daÓaikà ca saækhyÃtÃ÷ sapta caiva ha 05,152.023c ak«auhiïyas tu saptaiva pÃï¬avÃnÃm abhÆd balam 05,152.023e ak«auhiïyo daÓaikà ca kauravÃïÃm abhÆd balam 05,152.024a narÃïÃæ pa¤capa¤cÃÓad e«Ã pattir vidhÅyate 05,152.024c senÃmukhaæ ca tisras tà gulma ity abhisaæj¤ita÷ 05,152.025a daÓa gulmà gaïas tv ÃsÅd gaïÃs tv ayutaÓo 'bhavan 05,152.025c duryodhanasya senÃsu yotsyamÃnÃ÷ prahÃriïa÷ 05,152.026a tatra duryodhano rÃjà ÓÆrÃn buddhimato narÃn 05,152.026c prasamÅk«ya mahÃbÃhuÓ cakre senÃpatÅæs tadà 05,152.027a p­thag ak«auhiïÅnÃæ ca praïetÌn narasattamÃn 05,152.027c vidhipÆrvaæ samÃnÅya pÃrthivÃn abhya«ecayat 05,152.028a k­paæ droïaæ ca Óalyaæ ca saindhavaæ ca mahÃratham 05,152.028c sudak«iïaæ ca kÃmbojaæ k­tavarmÃïam eva ca 05,152.029a droïaputraæ ca karïaæ ca bhÆriÓravasam eva ca 05,152.029c Óakuniæ saubalaæ caiva bÃhlÅkaæ ca mahÃratham 05,152.030a divase divase te«Ãæ prativelaæ ca bhÃrata 05,152.030c cakre sa vividhÃ÷ saæj¤Ã÷ pratyak«aæ ca puna÷ puna÷ 05,152.031a tathà viniyatÃ÷ sarve ye ca te«Ãæ padÃnugÃ÷ 05,152.031b*0548_01 h­«ÂÃ÷ pu«ÂÃ÷ susaænaddhà vikrame d­¬haniÓcayÃ÷ 05,152.031c babhÆvu÷ sainikà rÃjan rÃj¤a÷ priyacikÅr«ava÷ 05,153.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,153.001a tata÷ ÓÃætanavaæ bhÅ«maæ präjalir dh­tarëÂraja÷ 05,153.001c saha sarvair mahÅpÃlair idaæ vacanam abravÅt 05,153.002a ­te senÃpraïetÃraæ p­tanà sumahaty api 05,153.002c dÅryate yuddham ÃsÃdya pipÅlikapuÂaæ yathà 05,153.003a na hi jÃtu dvayor buddhi÷ samà bhavati karhi cit 05,153.003c Óauryaæ ca nÃma netÌïÃæ spardhate ca parasparam 05,153.004a ÓrÆyate ca mahÃprÃj¤a haihayÃn amitaujasa÷ 05,153.004c abhyayur brÃhmaïÃ÷ sarve samucchritakuÓadhvajÃ÷ 05,153.005a tÃn anvayus tadà vaiÓyÃ÷ ÓÆdrÃÓ caiva pitÃmaha 05,153.005c ekatas tu trayo varïà ekata÷ k«atriyar«abhÃ÷ 05,153.006a te sma yuddhe«v abhajyanta trayo varïÃ÷ puna÷ puna÷ 05,153.006b*0549_01 tathÃpi niyatÃ÷ sarve k«atriyÃs tu jaghanyajÃ÷ 05,153.006c k«atriyÃs tu jayanty eva bahulaæ caikato balam 05,153.007a tatas te k«atriyÃn eva papracchur dvijasattamÃ÷ 05,153.007c tebhya÷ ÓaÓaæsur dharmaj¤Ã yÃthÃtathyaæ pitÃmaha 05,153.008a vayam ekasya Ó­ïumo mahÃbuddhimato raïe 05,153.008c bhavantas tu p­thak sarve svabuddhivaÓavartina÷ 05,153.009a tatas te brÃhmaïÃÓ cakrur ekaæ senÃpatiæ dvijam 05,153.009c naye«u kuÓalaæ ÓÆram ajayan k«atriyÃæs tata÷ 05,153.010a evaæ ye kuÓalaæ ÓÆraæ hite sthitam akalma«am 05,153.010c senÃpatiæ prakurvanti te jayanti raïe ripÆn 05,153.011a bhavÃn uÓanasà tulyo hitai«Å ca sadà mama 05,153.011c asaæhÃrya÷ sthito dharme sa na÷ senÃpatir bhava 05,153.012a raÓmÅvatÃm ivÃdityo vÅrudhÃm iva candramÃ÷ 05,153.012c kubera iva yak«ÃïÃæ marutÃm iva vÃsava÷ 05,153.013a parvatÃnÃæ yathà meru÷ suparïa÷ patatÃm iva 05,153.013c kumÃra iva bhÆtÃnÃæ vasÆnÃm iva havyavà05,153.014a bhavatà hi vayaæ guptÃ÷ Óakreïeva divaukasa÷ 05,153.014c anÃdh­«yà bhavi«yÃmas tridaÓÃnÃm api dhruvam 05,153.015a prayÃtu no bhavÃn agre devÃnÃm iva pÃvaki÷ 05,153.015c vayaæ tvÃm anuyÃsyÃma÷ saurabheyà ivar«abham 05,153.015d*0550_01 ity uktvà pÃdayos tasya nipapÃta narÃdhipa÷ 05,153.015d*0550_02 rak«ÃsmÃn rÃjaÓÃrdÆla tvÃm ahaæ Óaraïaæ gata÷ 05,153.016 bhÅ«ma uvÃca 05,153.016a evam etan mahÃbÃho yathà vadasi bhÃrata 05,153.016c yathaiva hi bhavanto me tathaiva mama pÃï¬avÃ÷ 05,153.017a api caiva maya Óreyo vÃcyaæ te«Ãæ narÃdhipa 05,153.017c yoddhavyaæ tu tavÃrthÃya yathà sa samaya÷ k­ta÷ 05,153.018a na tu paÓyÃmi yoddhÃram Ãtmana÷ sad­Óaæ bhuvi 05,153.018c ­te tasmÃn naravyÃghrÃt kuntÅputrÃd dhanaæjayÃt 05,153.019a sa hi veda mahÃbÃhur divyÃny astrÃïi sarvaÓa÷ 05,153.019c na tu mÃæ viv­to yuddhe jÃtu yudhyeta pÃï¬ava÷ 05,153.020a ahaæ sa ca k«aïenaiva nirmanu«yam idaæ jagat 05,153.020c kuryÃæ Óastrabalenaiva sasurÃsurarÃk«asam 05,153.021a na tv evotsÃdanÅyà me pÃï¬o÷ putrà narÃdhipa 05,153.021c tasmÃd yodhÃn hani«yÃmi prayogeïÃyutaæ sadà 05,153.022a evam e«Ãæ kari«yÃmi nidhanaæ kurunandana 05,153.022c na cet te mÃæ hani«yanti pÆrvam eva samÃgame 05,153.023a senÃpatis tv ahaæ rÃjan samayenÃpareïa te 05,153.023c bhavi«yÃmi yathÃkÃmaæ tan me Órotum ihÃrhasi 05,153.024a karïo và yudhyatÃæ pÆrvam ahaæ và p­thivÅpate 05,153.024c spardhate hi sadÃtyarthaæ sÆtaputro mayà raïe 05,153.025 karïa uvÃca 05,153.025a nÃhaæ jÅvati gÃÇgeye yotsye rÃjan kathaæ cana 05,153.025c hate bhÅ«me tu yotsyÃmi saha gÃï¬Åvadhanvanà 05,153.026 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,153.026a tata÷ senÃpatiæ cakre vidhivad bhÆridak«iïam 05,153.026c dh­tarëÂrÃtmajo bhÅ«maæ so 'bhi«ikto vyarocata 05,153.027a tato bherÅÓ ca ÓaÇkhÃæÓ ca ÓataÓaÓ caiva pu«karÃn 05,153.027c vÃdayÃm Ãsur avyagrÃ÷ puru«Ã rÃjaÓÃsanÃt 05,153.028a siæhanÃdÃÓ ca vividhà vÃhanÃnÃæ ca nisvanÃ÷ 05,153.028c prÃdurÃsann anabhre ca var«aæ rudhirakardamam 05,153.029a nirghÃtÃ÷ p­thivÅkampà gajab­æhitanisvanÃ÷ 05,153.029c ÃsaæÓ ca sarvayodhÃnÃæ pÃtayanto manÃæsy uta 05,153.030a vÃcaÓ cÃpy aÓarÅriïyo divaÓ colkÃ÷ prapedire 05,153.030c ÓivÃÓ ca bhayavedinyo nedur dÅptasvarà bh­Óam 05,153.031a senÃpatye yadà rÃjà gÃÇgeyam abhi«iktavÃn 05,153.031c tadaitÃny ugrarÆpÃïi abhava¤ ÓataÓo n­pa 05,153.032a tata÷ senÃpatiæ k­tvà bhÅ«maæ parabalÃrdanam 05,153.032c vÃcayitvà dvijaÓre«ÂhÃn ni«kair gobhiÓ ca bhÆriÓa÷ 05,153.033a vardhamÃno jayÃÓÅrbhir niryayau sainikair v­ta÷ 05,153.033c Ãpageyaæ purask­tya bhrÃt­bhi÷ sahitas tadà 05,153.033e skandhÃvÃreïa mahatà kuruk«etraæ jagÃma ha 05,153.034a parikramya kuruk«etraæ karïena saha kaurava÷ 05,153.034c Óibiraæ mÃpayÃm Ãsa same deÓe narÃdhipa÷ 05,153.035a madhurÃnÆ«are deÓe prabhÆtayavasendhane 05,153.035c yathaiva hÃstinapuraæ tadvac chibiram Ãbabhau 05,154.001 janamejaya uvÃca 05,154.001a Ãpageyaæ mahÃtmÃnaæ bhÅ«maæ Óastrabh­tÃæ varam 05,154.001c pitÃmahaæ bhÃratÃnÃæ dhvajaæ sarvamahÅk«itÃm 05,154.002a b­haspatisamaæ buddhyà k«amayà p­thivÅsamam 05,154.002c samudram iva gÃmbhÅrye himavantam iva sthiram 05,154.003a prajÃpatim ivaudÃrye tejasà bhÃskaropamam 05,154.003c mahendram iva ÓatrÆïÃæ dhvaæsanaæ Óarav­«Âibhi÷ 05,154.004a raïayaj¤e pratibhaye svÃbhÅle lomahar«aïe 05,154.004c dÅk«itaæ cirarÃtrÃya Órutvà rÃjà yudhi«Âhira÷ 05,154.005a kim abravÅn mahÃbÃhu÷ sarvadharmaviÓÃrada÷ 05,154.005c bhÅmasenÃrjunau vÃpi k­«ïo và pratyapadyata 05,154.006 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,154.006a ÃpaddharmÃrthakuÓalo mahÃbuddhir yudhi«Âhira÷ 05,154.006c sarvÃn bhrÃtÌn samÃnÅya vÃsudevaæ ca sÃtvatam 05,154.006e uvÃca vadatÃæ Óre«Âha÷ sÃntvapÆrvam idaæ vaca÷ 05,154.007a paryÃkrÃmata sainyÃni yattÃs ti«Âhata daæÓitÃ÷ 05,154.007c pitÃmahena vo yuddhaæ pÆrvam eva bhavi«yati 05,154.007e tasmÃt saptasu senÃsu praïetÌn mama paÓyata 05,154.008 vÃsudeva uvÃca 05,154.008a yathÃrhati bhavÃn vaktum asmin kÃla upasthite 05,154.008c tathedam arthavad vÃkyam uktaæ te bharatar«abha 05,154.009a rocate me mahÃbÃho kriyatÃæ yad anantaram 05,154.009c nÃyakÃs tava senÃyÃm abhi«icyantu sapta vai 05,154.010 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,154.010a tato drupadam ÃnÃyya virÃÂaæ Óinipuægavam 05,154.010c dh­«Âadyumnaæ ca päcÃlyaæ dh­«Âaketuæ ca pÃrthivam 05,154.010e Óikhaï¬inaæ ca päcÃlyaæ sahadevaæ ca mÃgadham 05,154.011a etÃn sapta mahe«vÃsÃn vÅrÃn yuddhÃbhinandina÷ 05,154.011c senÃpraïetÌn vidhivad abhya«i¤cad yudhi«Âhira÷ 05,154.012a sarvasenÃpatiæ cÃtra dh­«Âadyumnam upÃdiÓat 05,154.012c droïÃntahetor utpanno ya iddhä jÃtavedasa÷ 05,154.013a sarve«Ãm eva te«Ãæ tu samastÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,154.013c senÃpatipatiæ cakre gu¬ÃkeÓaæ dhanaæjayam 05,154.014a arjunasyÃpi netà ca saæyantà caiva vÃjinÃm 05,154.014c saækar«aïÃnuja÷ ÓrÅmÃn mahÃbuddhir janÃrdana÷ 05,154.015a tad d­«Âvopasthitaæ yuddhaæ samÃsannaæ mahÃtyayam 05,154.015c prÃviÓad bhavanaæ rÃj¤a÷ pÃï¬avasya halÃyudha÷ 05,154.016a sahÃkrÆraprabh­tibhir gadasÃmbolmukÃdibhi÷ 05,154.016c raukmiïeyÃhukasutaiÓ cÃrude«ïapurogamai÷ 05,154.017a v­«ïimukhyair abhigatair vyÃghrair iva balotkaÂai÷ 05,154.017c abhigupto mahÃbÃhur marudbhir iva vÃsava÷ 05,154.018a nÅlakauÓeyavasana÷ kailÃsaÓikharopama÷ 05,154.018c siæhakhelagati÷ ÓrÅmÃn madaraktÃntalocana÷ 05,154.019a taæ d­«Âvà dharmarÃjaÓ ca keÓavaÓ ca mahÃdyuti÷ 05,154.019c udati«Âhat tadà pÃrtho bhÅmakarmà v­kodara÷ 05,154.020a gÃï¬Åvadhanvà ye cÃnye rÃjÃnas tatra ke cana 05,154.020c pÆjayÃæ cakrur abhyetya te sma sarve halÃyudham 05,154.021a tatas taæ pÃï¬avo rÃjà kare pasparÓa pÃïinà 05,154.021c vÃsudevapurogÃs tu sarva evÃbhyavÃdayan 05,154.022a virÃÂadrupadau v­ddhÃv abhivÃdya halÃyudha÷ 05,154.022c yudhi«Âhireïa sahita upÃviÓad ariædama÷ 05,154.023a tatas te«Æpavi«Âe«u pÃrthive«u samantata÷ 05,154.023c vÃsudevam abhiprek«ya rauhiïeyo 'bhyabhëata 05,154.024a bhavitÃyaæ mahÃraudro dÃruïa÷ puru«ak«aya÷ 05,154.024c di«Âam etad dhruvaæ manye na Óakyam ativartitum 05,154.025a asmÃd yuddhÃt samuttÅrïÃn api va÷ sasuh­jjanÃn 05,154.025c arogÃn ak«atair dehai÷ paÓyeyam iti me mati÷ 05,154.026a sametaæ pÃrthivaæ k«atraæ kÃlapakvam asaæÓayam 05,154.026c vimarda÷ sumahÃn bhÃvÅ mÃæsaÓoïitakardama÷ 05,154.027a ukto mayà vÃsudeva÷ puna÷ punar upahvare 05,154.027c saæbandhi«u samÃæ v­ttiæ vartasva madhusÆdana 05,154.028a pÃï¬avà hi yathÃsmÃkaæ tathà duryodhano n­pa÷ 05,154.028c tasyÃpi kriyatÃæ yuktyà saparyeti puna÷ puna÷ 05,154.029a tac ca me nÃkarod vÃkyaæ tvadarthe madhusÆdana÷ 05,154.029c nivi«Âa÷ sarvabhÃvena dhanaæjayam avek«ya ca 05,154.030a dhruvo jaya÷ pÃï¬avÃnÃm iti me niÓcità mati÷ 05,154.030c tathà hy abhiniveÓo 'yaæ vÃsudevasya bhÃrata 05,154.031a na cÃham utsahe k­«ïam ­te lokam udÅk«itum 05,154.031c tato 'ham anuvartÃmi keÓavasya cikÅr«itam 05,154.032a ubhau Ói«yau hi me vÅrau gadÃyuddhaviÓÃradau 05,154.032c tulyasneho 'smy ato bhÅme tathà duryodhane n­pe 05,154.033a tasmÃd yÃsyÃmi tÅrthÃni sarasvatyà ni«evitum 05,154.033c na hi Óak«yÃmi kauravyÃn naÓyamÃnÃn upek«itum 05,154.034a evam uktvà mahÃbÃhur anuj¤ÃtaÓ ca pÃï¬avai÷ 05,154.034c tÅrthayÃtrÃæ yayau rÃmo nivartya madhusÆdanam 05,155.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,155.001a etasminn eva kÃle tu bhÅ«makasya mahÃtmana÷ 05,155.001c hiraïyalomno n­pate÷ sÃk«Ãd indrasakhasya vai 05,155.002a Ãh­tÅnÃm adhipater bhojasyÃtiyaÓasvina÷ 05,155.002c dÃk«iïÃtyapate÷ putro dik«u rukmÅti viÓruta÷ 05,155.003a ya÷ kiæpuru«asiæhasya gandhamÃdanavÃsina÷ 05,155.003c Ói«ya÷ k­tsnaæ dhanurvedaæ catu«pÃdam avÃptavÃn 05,155.004a yo mÃhendraæ dhanur lebhe tulyaæ gÃï¬Åvatejasà 05,155.004c ÓÃrÇgeïa ca mahÃbÃhu÷ saæmitaæ divyam ak«ayam 05,155.005a trÅïy evaitÃni divyÃni dhanÆæ«i divicÃriïÃm 05,155.005c vÃruïaæ gÃï¬ivaæ tatra mÃhendraæ vijayaæ dhanu÷ 05,155.006a ÓÃrÇgaæ tu vai«ïavaæ prÃhur divyaæ tejomayaæ dhanu÷ 05,155.006c dhÃrayÃm Ãsa yat k­«ïa÷ parasenÃbhayÃvaham 05,155.007a gÃï¬Åvaæ pÃvakÃl lebhe khÃï¬ave pÃkaÓÃsani÷ 05,155.007c drumÃd rukmÅ mahÃtejà vijayaæ pratyapadyata 05,155.008a saæchidya mauravÃn pÃÓÃn nihatya muram ojasà 05,155.008c nirjitya narakaæ bhaumam Ãh­tya maïikuï¬ale 05,155.009a «o¬aÓa strÅsahasrÃïi ratnÃni vividhÃni ca 05,155.009c pratipede h­«ÅkeÓa÷ ÓÃrÇgaæ ca dhanur uttamam 05,155.010a rukmÅ tu vijayaæ labdhvà dhanur meghasamasvanam 05,155.010c vibhÅ«ayann iva jagat pÃï¬avÃn abhyavartata 05,155.011a nÃm­«yata purà yo 'sau svabÃhubaladarpita÷ 05,155.011c rukmiïyà haraïaæ vÅro vÃsudevena dhÅmatà 05,155.012a k­tvà pratij¤Ãæ nÃhatvà nivarti«yÃmi keÓavam 05,155.012c tato 'nvadhÃvad vÃr«ïeyaæ sarvaÓastrabh­tÃæ varam 05,155.013a senayà caturaÇgiïyà mahatyà dÆrapÃtayà 05,155.013c vicitrÃyudhavarmiïyà gaÇgayeva prav­ddhayà 05,155.014a sa samÃsÃdya vÃr«ïeyaæ yogÃnÃm ÅÓvaraæ prabhum 05,155.014b*0551_01 k­tapratij¤o rÃjÃsau vÃsudevena nirjita÷ 05,155.014c vyaæsito vrŬito rÃjann ÃjagÃma sa kuï¬inam 05,155.015a yatraiva k­«ïena raïe nirjita÷ paravÅrahà 05,155.015c tatra bhojakaÂaæ nÃma cakre nagaram uttamam 05,155.016a sainyena mahatà tena prabhÆtagajavÃjinà 05,155.016c puraæ tad bhuvi vikhyÃtaæ nÃmnà bhojakaÂaæ n­pa 05,155.017a sa bhojarÃja÷ sainyena mahatà parivÃrita÷ 05,155.017c ak«auhiïyà mahÃvÅrya÷ pÃï¬avÃn samupÃgamat 05,155.018a tata÷ sa kavacÅ kha¬gÅ ÓarÅ dhanvÅ talÅ rathÅ 05,155.018c dhvajenÃdityavarïena praviveÓa mahÃcamÆm 05,155.019a vidita÷ pÃï¬aveyÃnÃæ vÃsudevapriyepsayà 05,155.019c yudhi«Âhiras tu taæ rÃjà pratyudgamyÃbhyapÆjayat 05,155.020a sa pÆjita÷ pÃï¬usutair yathÃnyÃyaæ susatk­ta÷ 05,155.020c pratipÆjya ca tÃn sarvÃn viÓrÃnta÷ sahasainika÷ 05,155.020e uvÃca madhye vÅrÃïÃæ kuntÅputraæ dhanaæjayam 05,155.021a sahÃyo 'smi sthito yuddhe yadi bhÅto 'si pÃï¬ava 05,155.021c kari«yÃmi raïe sÃhyam asahyaæ tava Óatrubhi÷ 05,155.022a na hi me vikrame tulya÷ pumÃn astÅha kaÓ cana 05,155.022b*0552_01 hani«yÃmi raïe bhÃgaæ yan me dÃsyasi pÃï¬ava 05,155.022b*0552_02 api droïak­pau vÅrau bhÅ«makarïÃv atho puna÷ 05,155.022b*0552_03 atha và sarva evaite ti«Âhantu vasudhÃdhipÃ÷ 05,155.022c nihatya samare ÓatrÆæs tava dÃsyÃmi phalguna 05,155.023a ity ukto dharmarÃjasya keÓavasya ca saænidhau 05,155.023c Ó­ïvatÃæ pÃrthivendrÃïÃm anye«Ãæ caiva sarvaÓa÷ 05,155.024a vÃsudevam abhiprek«ya dharmarÃjaæ ca pÃï¬avam 05,155.024c uvÃca dhÅmÃn kaunteya÷ prahasya sakhipÆrvakam 05,155.025a yudhyamÃnasya me vÅra gandharvai÷ sumahÃbalai÷ 05,155.025c sahÃyo gho«ayÃtrÃyÃæ kas tadÃsÅt sakhà mama 05,155.026a tathà pratibhaye tasmin devadÃnavasaækule 05,155.026c khÃï¬ave yudhyamÃnasya ka÷ sahÃyas tadÃbhavat 05,155.027a nivÃtakavacair yuddhe kÃlakeyaiÓ ca dÃnavai÷ 05,155.027c tatra me yudhyamÃnasya ka÷ sahÃyas tadÃbhavat 05,155.028a tathà virÃÂanagare kurubhi÷ saha saægare 05,155.028c yudhyato bahubhis tÃta ka÷ sahÃyo 'bhavan mama 05,155.029a upajÅvya raïe rudraæ Óakraæ vaiÓravaïaæ yamam 05,155.029c varuïaæ pÃvakaæ caiva k­paæ droïaæ ca mÃdhavam 05,155.030a dhÃrayan gÃï¬ivaæ divyaæ dhanus tejomayaæ d­¬ham 05,155.030c ak«ayyaÓarasaæyukto divyÃstraparib­æhita÷ 05,155.031a kauravÃïÃæ kule jÃta÷ pÃï¬o÷ putro viÓe«ata÷ 05,155.031c droïaæ vyapadiÓa¤ Ói«yo vÃsudevasahÃyavÃn 05,155.031d*0553_01 bhÅto 'smÅti kathaæ brÆyÃæ dadhÃno gÃï¬ivaæ dhanu÷ 05,155.032a katham asmadvidho brÆyÃd bhÅto 'smÅty ayaÓaskaram 05,155.032c vacanaæ naraÓÃrdÆla vajrÃyudham api svayam 05,155.033a nÃsmi bhÅto mahÃbÃho sahÃyÃrthaÓ ca nÃsti me 05,155.033c yathÃkÃmaæ yathÃyogaæ gaccha vÃnyatra ti«Âha và 05,155.033d*0554_01 tac chrutvà vacanaæ tasya vijayasya ca dhÅmata÷ 05,155.034a vinivartya tato rukmÅ senÃæ sÃgarasaænibhÃm 05,155.034c duryodhanam upÃgacchat tathaiva bharatar«abha 05,155.035a tathaiva cÃbhigamyainam uvÃca sa narÃdhipa÷ 05,155.035c pratyÃkhyÃtaÓ ca tenÃpi sa tadà ÓÆramÃninà 05,155.036a dvÃv eva tu mahÃrÃja tasmÃd yuddhÃd vyapeyatu÷ 05,155.036c rauhiïeyaÓ ca vÃr«ïeyo rukmÅ ca vasudhÃdhipa÷ 05,155.037a gate rÃme tÅrthayÃtrÃæ bhÅ«makasya sute tathà 05,155.037c upÃviÓan pÃï¬aveyà mantrÃya punar eva hi 05,155.038a samitir dharmarÃjasya sà pÃrthivasamÃkulà 05,155.038c ÓuÓubhe tÃrakÃcitrà dyauÓ candreïeva bhÃrata 05,156.001 janamejaya uvÃca 05,156.001a tathà vyƬhe«v anÅke«u kuruk«etre dvijar«abha 05,156.001c kim akurvanta kurava÷ kÃlenÃbhipracoditÃ÷ 05,156.002 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,156.002a tathà vyƬhe«v anÅke«u yat te«u bharatar«abha 05,156.002c dh­tarëÂro mahÃrÃja saæjayaæ vÃkyam abravÅt 05,156.003a ehi saæjaya me sarvam Ãcak«vÃnavaÓe«ata÷ 05,156.003c senÃniveÓe yadv­ttaæ kurupÃï¬avasenayo÷ 05,156.004a di«Âam eva paraæ manye pauru«aæ cÃpy anarthakam 05,156.004c yad ahaæ jÃnamÃno 'pi yuddhado«Ãn k«ayodayÃn 05,156.005a tathÃpi nik­tipraj¤aæ putraæ durdyÆtadevinam 05,156.005c na Óaknomi niyantuæ và kartuæ và hitam Ãtmana÷ 05,156.006a bhavaty eva hi me sÆta buddhir do«ÃnudarÓinÅ 05,156.006c duryodhanaæ samÃsÃdya puna÷ sà parivartate 05,156.007a evaæ gate vai yad bhÃvi tad bhavi«yati saæjaya 05,156.007c k«atradharma÷ kila raïe tanutyÃgo 'bhipÆjita÷ 05,156.008 saæjaya uvÃca 05,156.008a tvadyukto 'yam anupraÓno mahÃrÃja yathÃrhasi 05,156.008c na tu duryodhane do«am imam Ãsaktum arhasi 05,156.008e Ó­ïu«vÃnavaÓe«eïa vadato mama pÃrthiva 05,156.009a ya Ãtmano duÓcaritÃd aÓubhaæ prÃpnuyÃn nara÷ 05,156.009c enasà na sa daivaæ và kÃlaæ và gantum arhati 05,156.010a mahÃrÃja manu«ye«u nindyaæ ya÷ sarvam Ãcaret 05,156.010c sa vadhya÷ sarvalokasya ninditÃni samÃcaran 05,156.011a nikÃrà manujaÓre«Âha pÃï¬avais tvatpratÅk«ayà 05,156.011c anubhÆtÃ÷ sahÃmÃtyair nik­tair adhidevane 05,156.012a hayÃnÃæ ca gajÃnÃæ ca rÃj¤Ãæ cÃmitatejasÃm 05,156.012c vaiÓasaæ samare v­ttaæ yat tan me Ó­ïu sarvaÓa÷ 05,156.013a sthiro bhÆtvà mahÃrÃja sarvalokak«ayodayam 05,156.013c yathÃbhÆtaæ mahÃyuddhe Órutvà mà vimanà bhava 05,156.014a na hy eva kartà puru«a÷ karmaïo÷ ÓubhapÃpayo÷ 05,156.014c asvatantro hi puru«a÷ kÃryate dÃruyantravat 05,156.015a ke cid ÅÓvaranirdi«ÂÃ÷ ke cid eva yad­cchayà 05,156.015c pÆrvakarmabhir apy anye traidham etad vik­«yate 05,156.015d*0555_01 tasmÃd anartham Ãpanna÷ sthiro bhÆtvà niÓÃmaya 05,157.001 saæjaya uvÃca 05,157.001a hiraïvatyÃæ nivi«Âe«u pÃï¬ave«u mahÃtmasu 05,157.001b*0556_01 nyaviÓanta mahÃrÃja kauraveyà yathÃvidhi 05,157.001b*0556_02 tatra duryodhano rÃjà niveÓya balam ojasà 05,157.001b*0556_03 saæmÃnayitvà n­patÅn nyasya gulmÃæs tathaiva ca 05,157.001b*0556_04 Ãrak«asya vidhiæ k­tvà yodhÃnÃæ tatra bhÃrata 05,157.001b*0556_05 karïaæ du÷ÓÃsanaæ caiva Óakuniæ cÃpi saubalam 05,157.001b*0556_06 ÃnÃyya n­patis tatra mantrayÃm Ãsa bhÃrata 05,157.001c duryodhano mahÃrÃja karïena saha bhÃrata 05,157.001d*0557_01 saæbhëitvà ca karïena bhrÃtrà du÷ÓÃsanena ca 05,157.002a saubalena ca rÃjendra tathà du÷ÓÃsanena ca 05,157.002c ÃhÆyopahvare rÃjann ulÆkam idam abravÅt 05,157.003a ulÆka gaccha kaitavya pÃï¬avÃn sahasomakÃn 05,157.003c gatvà mama vaco brÆhi vÃsudevasya Ó­ïvata÷ 05,157.004a idaæ tat samanuprÃptaæ var«apÆgÃbhicintitam 05,157.004c pÃï¬avÃnÃæ kurÆïÃæ ca yuddhaæ lokabhayaækaram 05,157.005a yad etat katthanÃvÃkyaæ saæjayo mahad abravÅt 05,157.005b*0558_01 vÃsudevasahÃyasya garjata÷ sÃnujasya te 05,157.005c madhye kurÆïÃæ kaunteya tasya kÃlo 'yam Ãgata÷ 05,157.005e yathà va÷ saæpratij¤Ãtaæ tat sarvaæ kriyatÃm iti 05,157.005f@009_0001 jye«Âhaæ tathaiva kaunteyaæ brÆyÃs tvaæ vacanÃn mama 05,157.005f@009_0002 bhrÃt­bhi÷ sahita÷ sarvai÷ somakaiÓ ca sakekayai÷ 05,157.005f@009_0003 kathaæ và dhÃrmiko bhÆtvà tvam adharme mana÷ k­thÃ÷ 05,157.005f@009_0004 ya icchasi jagat sarvaæ naÓyamÃnaæ n­Óaæsavat 05,157.005f@009_0005 abhayaæ sarvabhÆtebhyo dÃtà tvam iti me mati÷ 05,157.005f@009_0006 ÓrÆyate hi purà gÅta÷ Óloko 'yaæ bharatar«abha 05,157.005f@009_0007 prahlÃdenÃtha bhadraæ te h­te rÃjye tu daivatai÷ 05,157.005f@009_0008 yasya dharmadhvajo nityaæ surÃdhvaja ivocchrita÷ 05,157.005f@009_0009 pracchannÃni ca pÃpÃni bai¬Ãlaæ nÃma tad vratam 05,157.005f@009_0010 atra te vartayi«yÃmi ÃkhyÃnam idam uttamam 05,157.005f@009_0011 kathitaæ nÃradeneha pitur mama narÃdhipa 05,157.005f@009_0012 mÃrjÃra÷ kila du«ÂÃtmà niÓce«Âa÷ sarvakarmasu 05,157.005f@009_0013 ÆrdhvabÃhu÷ sthito rÃjan gaÇgÃtÅre kadà cana 05,157.005f@009_0014 sa vai k­tvà mana÷Óuddhiæ pratyayÃrthaæ ÓarÅriïÃm 05,157.005f@009_0015 karomi dharmam ity Ãha sarvÃn eva ÓarÅriïa÷ 05,157.005f@009_0016 tasya kÃlena mahatà viÓrambhaæ jagmur aï¬ajÃ÷ 05,157.005f@009_0017 sametya ca praÓaæsanti mÃrjÃraæ taæ viÓÃæ pate 05,157.005f@009_0018 pÆjyamÃnas tu tai÷ sarvai÷ pak«ibhi÷ pak«ibhojana÷ 05,157.005f@009_0019 ÃtmakÃryaæ k­taæ mene caryÃyÃÓ ca k­taæ phalam 05,157.005f@009_0020 atha dÅrghasya kÃlasya taæ deÓaæ mÆ«ikà yayu÷ 05,157.005f@009_0021 dad­Óus taæ ca te tatra dhÃrmikaæ vratacÃriïam 05,157.005f@009_0022 kÃryeïa mahatà yuktaæ dambhayuktena bhÃrata 05,157.005f@009_0023 te«Ãæ matir iyaæ rÃjann ÃsÅt tatra viniÓcaye 05,157.005f@009_0024 bahumitrà vayaæ sarve te«Ãæ no mÃtulo hy ayam 05,157.005f@009_0025 rak«Ãæ karotu satataæ v­ddhabÃlasya sarvaÓa÷ 05,157.005f@009_0026 upagamya tu te sarve bi¬Ãlam idam abruvan 05,157.005f@009_0027 bhavatprasÃdÃd icchÃmaÓ cartuæ caiva yathÃsukham 05,157.005f@009_0028 bhavÃn no gatir avyagrà bhavÃn na÷ parama÷ suh­t 05,157.005f@009_0029 te vayaæ sahitÃ÷ sarve bhavantaæ Óaraïaæ gatÃ÷ 05,157.005f@009_0030 bhavÃn dharmaparo nityaæ bhavÃn dharme vyavasthita÷ 05,157.005f@009_0031 sa no rak«a mahÃpraj¤a tridaÓÃn iva vajrabh­t 05,157.005f@009_0032 evam uktas tu tai÷ sarvair mÆ«ikai÷ sa viÓÃæ pate 05,157.005f@009_0033 pratyuvÃca tata÷ sarvÃn mÆ«ikÃn mÆ«ikÃntak­t 05,157.005f@009_0034 dvayor yogaæ na paÓyÃmi tapaso rak«aïasya ca 05,157.005f@009_0035 avaÓyaæ tu mayà kÃryaæ vacanaæ bhavatÃæ hitam 05,157.005f@009_0036 yu«mÃbhir api kartavyaæ vacanaæ mama nityaÓa÷ 05,157.005f@009_0037 tapasÃsmi pariÓrÃnto d­¬haæ niyamam Ãsthita÷ 05,157.005f@009_0038 na cÃpi gamane Óaktiæ kÃæ cit paÓyÃmi cintayan 05,157.005f@009_0039 so 'smi neya÷ sadà tÃtà nadÅkÆlam ita÷ sukham 05,157.005f@009_0040 tatheti taæ pratij¤Ãya mÆ«ikà bharatar«abha 05,157.005f@009_0041 v­ddhabÃlam atho sarve mÃrjÃrÃya nyavedayan 05,157.005f@009_0042 tata÷ sa pÃpo du«ÂÃtmà mÆ«ikÃn atha bhak«ayan 05,157.005f@009_0043 pÅvaraÓ ca suvarïaÓ ca d­¬habandhaÓ ca jÃyate 05,157.005f@009_0044 mÆ«ikÃïÃæ gaïaÓ cÃtra bh­Óaæ saæk«Åyate 'tha sa÷ 05,157.005f@009_0045 mÃrjÃro vardhate cÃpi tejobalasamanvita÷ 05,157.005f@009_0046 tatas te mÆ«ikÃ÷ sarve sametyÃnyonyam abruvan 05,157.005f@009_0047 mÃtulo vardhate nityaæ vayaæ k«ÅyÃmahe bh­Óam 05,157.005f@009_0048 tata÷ prÃj¤atama÷ kaÓ ci¬ ¬iï¬iko nÃma mÆ«ika÷ 05,157.005f@009_0049 abravÅd vacanaæ rÃjan mÆ«ikÃïÃæ mahÃgaïam 05,157.005f@009_0050 gacchatÃæ vo nadÅtÅraæ sahitÃnÃæ viÓe«ata÷ 05,157.005f@009_0051 p­«Âhato 'haæ gami«yÃmi sahaiva mÃtulena tu 05,157.005f@009_0052 sÃdhu sÃdhv iti te sarve pÆjayÃæ cakrire tadà 05,157.005f@009_0053 cakruÓ caiva yathÃnyÃyaæ ¬iï¬ikasya vaco 'rthavat 05,157.005f@009_0054 avij¤ÃnÃt tata÷ so 'tha ¬iï¬ikaæ hy upabhuktavÃn 05,157.005f@009_0055 tatas te sahitÃ÷ sarve mantrayÃm Ãsur a¤jasà 05,157.005f@009_0056 tatra v­ddhatama÷ kaÓ cit koliko nÃma mÆ«ika÷ 05,157.005f@009_0057 abravÅd vacanaæ rÃja¤ j¤Ãtimadhye yathÃtatham 05,157.005f@009_0058 na mÃtulo dharmakÃmaÓ chadmamÃtraæ k­tà Óikhà 05,157.005f@009_0059 na mÆlaphalabhak«asya vi«Âhà bhavati lomaÓà 05,157.005f@009_0060 asya gÃtrÃïi vardhante gaïaÓ ca parihÅyate 05,157.005f@009_0061 adya saptëÂadivasÃn ¬iï¬iko 'pi na d­Óyate 05,157.005f@009_0062 etac chrutvà vaca÷ sarve mÆ«ikà vipradudruvu÷ 05,157.005f@009_0063 bi¬Ãlo 'pi sa du«ÂÃtmà jagÃmaiva yathÃgatam 05,157.005f@009_0064 tathà tvam api du«ÂÃtman bai¬Ãlaæ vratam Ãsthita÷ 05,157.005f@009_0065 carasi j¤Ãti«u sadà bi¬Ãlo mÆ«ike«v iva 05,157.005f@009_0066 anyathà kila te vÃkyam anyathà karma d­Óyate 05,157.005f@009_0067 dambhanÃrthÃya lokasya vedÃÓ copaÓamaÓ ca te 05,157.005f@009_0068 tyaktvà chadma tv idaæ rÃjan k«atradharmaæ samÃÓrita÷ 05,157.005f@009_0069 kuru kÃryÃïi sarvÃïi dharmi«Âho 'si narar«abha 05,157.005f@009_0070 bÃhuvÅryeïa p­thivÅæ labdhvà bharatasattama 05,157.005f@009_0071 dehi dÃnaæ dvijÃtibhya÷ pit­bhyaÓ ca yathocitam 05,157.005f@009_0072 kli«ÂÃyà var«apÆgÃæÓ ca mÃtur mÃt­hite sthita÷ 05,157.005f@009_0073 pramÃrjÃÓru raïe jitvà saæmÃnaæ param Ãvaha 05,157.005f@009_0074 pa¤ca grÃmà v­tà yatnÃn nÃsmÃbhir apavarjitÃ÷ 05,157.005f@009_0075 yudhyÃmahe kathaæ saækhye kopayema ca pÃï¬avÃn 05,157.005f@009_0076 tvatk­te du«ÂabhÃvasya saætyÃgo vidurasya ca 05,157.005f@009_0077 jÃtu«e ca g­he dÃhaæ smara taæ puru«o bhava 05,157.005f@009_0078 yac ca k­«ïam avocas tvam ÃyÃntaæ kurusaæsadi 05,157.005f@009_0079 ayam asmi sthito rÃja¤ ÓamÃya samarÃya ca 05,157.005f@009_0080 tasyÃyam Ãgata÷ kÃla÷ samarasya narÃdhipa 05,157.005f@009_0081 etad arthaæ mayà sarvaæ k­tam etad yudhi«Âhira 05,157.005f@009_0082 kiæ nu yuddhÃt paraæ lÃbhaæ k«atriyo bahu manyate 05,157.005f@009_0083 kiæ ca tvaæ k«atriyakule jÃta÷ saæprathito bhuvi 05,157.005f@009_0084 droïÃd astrÃïi saæprÃpya k­pÃc ca bharatar«abha 05,157.005f@009_0085 tulyayonau samabale vÃsudevaæ samÃÓrita÷ 05,157.005f@009_0086 brÆyÃs tvaæ vÃsudevaæ ca pÃï¬avÃnÃæ samÅpata÷ 05,157.005f@009_0087 ÃtmÃrthaæ pÃï¬avÃrthaæ ca yatto mÃæ pratiyodhaya 05,157.005f@009_0088 sabhÃmadhye ca yad rÆpaæ mÃyayà k­tavÃn asi 05,157.005f@009_0089 tat tathaiva puna÷ k­tvà sÃrjuno mÃm abhidrava 05,157.005f@009_0090 indrajÃlaæ ca mÃyÃæ vai kuhakà vÃpi bhÅ«aïà 05,157.005f@009_0091 ÃttaÓastrasya saægrÃme vahanti pratigarjanÃ÷ 05,157.005f@009_0092 vayam apy utsahema dyÃæ khaæ ca gacchema mÃyayà 05,157.005f@009_0093 rasÃtalaæ viÓà 'mopi aindraæ và puram eva tu 05,157.005f@009_0094 darÓayema ca rÆpÃïi svaÓarÅre bahÆny api 05,157.005f@009_0095 na tu paryÃyata÷ siddhir buddhim Ãpnoti mÃnu«Åm 05,157.005f@009_0096 manasaiva hi bhÆtÃni dhÃtaiva kurute vaÓe 05,157.005f@009_0097 yad bravÅ«i ca vÃr«ïeya dhÃrtarëÂrÃn ahaæ raïe 05,157.005f@009_0098 ghÃtayitvà pradÃsyÃmi pÃrthebhyo rÃjyam uttamam 05,157.005f@009_0099 Ãcacak«e ca me sarvaæ saæjayas tava bhëitam 05,157.005f@009_0100 maddvitÅyena pÃrthena vairaæ va÷ savyasÃcinà 05,157.005f@009_0101 sa satyasaægaro bhÆtvà pÃï¬avÃrthe parÃkramÅ 05,157.005f@009_0102 yudhyasvÃdya raïe yatta÷ paÓyÃma÷ puru«o bhava 05,157.005f@009_0103 yas tu Óatrum abhij¤Ãya Óuddhaæ pauru«am Ãsthita÷ 05,157.005f@009_0104 karoti dvi«atÃæ Óokaæ sa jÅvati sujÅvitam 05,157.005f@009_0105 akasmÃc caiva te k­«ïa khyÃtaæ loke mahad yaÓa÷ 05,157.005f@009_0106 adyedÃnÅæ vijÃnÅma÷ santi «aï¬hÃ÷ saÓ­ÇgakÃ÷ 05,157.005f@009_0107 madvidho nÃpi n­patis tvayi yukta÷ kathaæ cana 05,157.005f@009_0108 sannÃhaæ saæyuge kartuæ kaæsabh­tye viÓe«ata÷ 05,157.006a amar«aæ rÃjyaharaïaæ vanavÃsaæ ca pÃï¬ava 05,157.006c draupadyÃÓ ca parikleÓaæ saæsmaran puru«o bhava 05,157.007a yadarthaæ k«atriyà sÆte garbhaæ tad idam Ãgatam 05,157.007c balaæ vÅryaæ ca Óauryaæ ca paraæ cÃpy astralÃghavam 05,157.007e pauru«aæ darÓayan yuddhe kopasya kuru ni«k­tim 05,157.008a parikli«Âasya dÅnasya dÅrghakÃlo«itasya ca 05,157.008c na sphuÂed dh­dayaæ kasya aiÓvaryÃd bhraæÓitasya ca 05,157.009a kule jÃtasya ÓÆrasya paravitte«u g­dhyata÷ 05,157.009c Ãcchinnaæ rÃjyam Ãkramya kopaæ kasya na dÅpayet 05,157.010a yat tad uktaæ mahad vÃkyaæ karmaïà tad vibhÃvyatÃm 05,157.010c akarmaïà katthitena santa÷ kupuru«aæ vidu÷ 05,157.011a amitrÃïÃæ vaÓe sthÃnaæ rÃjyasya ca punarbhava÷ 05,157.011c dvÃv arthau yudhyamÃnasya tasmÃt kuruta pauru«am 05,157.012a asmÃn và tvaæ parÃjitya praÓÃdhi p­thivÅm imÃm 05,157.012c atha và nihato 'smÃbhir vÅralokaæ gami«yasi 05,157.013a rëÂrÃt pravrÃjanaæ kleÓaæ vanavÃsaæ ca pÃï¬ava 05,157.013c k­«ïÃyÃÓ ca parikleÓaæ saæsmaran puru«o bhava 05,157.014a apriyÃïÃæ ca vacane pravrajatsu puna÷ puna÷ 05,157.014c amar«aæ darÓayÃdya tvam amar«o hy eva pauru«am 05,157.015a krodho balaæ tathà vÅryaæ j¤Ãnayogo 'stralÃghavam 05,157.015c iha te pÃrtha d­ÓyantÃæ saægrÃme puru«o bhava 05,157.016a taæ ca tÆbarakaæ mƬhaæ bahvÃÓinam avidyakam 05,157.016c ulÆka madvaco brÆyà asak­d bhÅmasenakam 05,157.016d*0559_01 virÃÂanagare pÃrtha yas tvaæ sÆdo hy abhÆ÷ purà 05,157.016d*0559_02 ballavo nÃma vikhyÃtas tan mamaiva hi pauru«am 05,157.017a aÓaktenaiva yac chaptaæ sabhÃmadhye v­kodara 05,157.017c du÷ÓÃsanasya rudhiraæ pÅyatÃæ yadi Óakyate 05,157.017d@010_0001 yad bravÅ«i ca kaunteya dhÃrtarëÂrÃn ahaæ raïe 05,157.017d@010_0002 nihani«yÃmi tarasà tasya kÃlo 'yam Ãgata÷ 05,157.017d@010_0003 tvaæ hi bhojye puraskÃryo bhak«ye peye ca bhÃrata 05,157.017d@010_0004 kva yuddhaæ kva ca bhoktavyaæ yudhyasva puru«o bhava 05,157.017d@010_0005 Óayi«yase hato bhÆmau gadÃm ÃliÇgya bhÃrata 05,157.017d@010_0006 tad v­thà ca sabhÃmadhye valgitaæ te v­kodara 05,157.017d@010_0007 ulÆka nakulaæ brÆhi vacanÃn mama bhÃrata 05,157.017d@010_0008 yudhyasvÃdya sthiro bhÆtva paÓyÃmas tava pauru«am 05,157.017d@010_0009 yudhi«ÂhirÃnurÃgaæ ca dve«aæ ca mayi bhÃrata 05,157.017d@010_0010 k­«ïÃyÃÓ ca parikleÓaæ smaredÃnÅæ yathÃtatham 05,157.017d@010_0011 brÆyÃs tvaæ sahadevaæ ca rÃjamadhye vaco mama 05,157.017d@010_0012 yudhyedÃnÅæ raïe yatta÷ kleÓÃn smara ca pÃï¬ava 05,157.017d@010_0013 virÃÂadrupadau cobhau brÆyÃs tvaæ vacanÃn mama 05,157.017d@010_0014 na d­«ÂapÆrvà bhartÃro bh­tyair api mahÃguïai÷ 05,157.017d@010_0015 tathÃrthapatibhir bh­tyà yata÷ s­«ÂÃ÷ prajÃs tata÷ 05,157.017d@010_0016 aÓlÃghyo 'yaæ narapatir yuvayor iti cÃgatam 05,157.017d@010_0017 te yÆyaæ saæhatà bhÆtvà tadvadhÃrthaæ mamÃpi ca 05,157.017d@010_0018 ÃtmÃrthaæ pÃï¬avÃrthaæ ca prayudhyadhvaæ mayà saha 05,157.017d@010_0019 dh­«Âadyumnaæ ca päcÃlyaæ brÆyÃs tvaæ vacanÃn mama 05,157.017d@010_0020 e«a te samaya÷ prÃpto labdhavyaÓ ca tvayÃpi sa÷ 05,157.017d@010_0021 droïam ÃsÃdya samare j¤Ãsyase hitam uttamam 05,157.017d@010_0022 yudhyasva sasuh­t pÃpaæ kuru karma sudu«karam 05,157.017d@010_0023 Óikhaï¬inam atho brÆhi ulÆka vacanÃn mama 05,157.017d@010_0024 strÅti matvà mahÃbÃhur na hani«yati kaurava÷ 05,157.017d@010_0025 gÃÇgeyo dhanvinÃæ Óre«Âho yudhyedÃnÅæ sunirbhayam 05,157.017d@010_0026 kuru karma raïe yatta÷ paÓyÃma÷ pauru«aæ tava 05,157.017d@010_0027 evam uktvà tato rÃjà prahasyolÆkam abravÅt 05,157.017d@010_0028 dhanaæjayaæ punar brÆhi vÃsudevasya Ó­ïvata÷ 05,157.018a lohÃbhihÃro nirv­tta÷ kuruk«etram akardamam 05,157.018c pu«ÂÃs te 'Óvà bh­tà yodhÃ÷ Óvo yudhyasva sakeÓava÷ 05,157.018d@011_0001 asamÃgamya bhÅ«meïa saæyuge kiæ vikatthase 05,157.018d@011_0002 Ãruruk«ur yathà manda÷ parvataæ gandhamÃdanam 05,157.018d@011_0003 evaæ katthasi kaunteya akatthan puru«o bhava 05,157.018d@011_0004 sÆtaputraæ sudurdhar«aæ Óalyaæ ca balinÃæ varam 05,157.018d@011_0005 droïaæ ca balinÃæ Óre«Âhaæ ÓacÅpatisamaæ yudhi 05,157.018d@011_0006 ajitvà saæyuge pÃrtha rÃjyaæ katham ihecchasi 05,157.018d@011_0007 brÃhme dhanu«i cÃcÃryaæ vedayor antagaæ dvayo÷ 05,157.018d@011_0008 yudhi dhuryam avik«obhyam anÅkacaram acyutam 05,157.018d@011_0009 droïaæ mahÃdyutiæ pÃrtha jetum icchasi tan m­«Ã 05,157.018d@011_0010 na hi ÓuÓruma vÃtena merum unmathitaæ girim 05,157.018d@011_0011 anilo và vahen meruæ dyaur vÃpi nipaten mahÅm 05,157.018d@011_0012 yugaæ và parivarteta yady evaæ syÃd yathÃttha mÃm 05,157.018d@011_0013 ko hy asti jÅvitÃkÃÇk«Å prÃpyemam arimardanam 05,157.018d@011_0014 pÃrtho và itaro vÃpi ko 'nya÷ svasti g­hÃn vrajet 05,157.018d@011_0015 katham ÃbhyÃm abhidhyÃta÷ saæsp­«Âo dÃruïena và 05,157.018d@011_0016 raïe jÅvan pramucyeta padà bhÆmim upasp­Óan 05,157.018d@011_0017 kiæ dardura÷ kÆpaÓayo yathemÃæ 05,157.018d@011_0018 na budhyase rÃjacamÆæ sametÃm 05,157.018d@011_0019 durÃdhar«Ãæ devacamÆprakÃÓÃæ 05,157.018d@011_0020 guptÃæ narendrais tridaÓair iva dyÃm 05,157.018d@011_0021 prÃcyai÷ pratÅcyair atha dÃk«iïÃtyair 05,157.018d@011_0022 udÅcyakÃmbojaÓakai÷ khaÓaiÓ ca 05,157.018d@011_0023 ÓÃlvai÷ samatsyai÷ kurumadhyadeÓyair 05,157.018d@011_0024 mlecchai÷ pulindair dravi¬Ãndhrakäcyai÷ 05,157.018d@011_0025 nÃnÃjanaughaæ yudhi saæprav­ddhaæ 05,157.018d@011_0026 gÃÇgaæ yathà vegam apÃraïÅyam 05,157.018d@011_0027 mÃæ ca sthitaæ nÃgabalasya madhye 05,157.018d@011_0028 yuyutsase manda kim alpabuddhe 05,157.018d@011_0029 ak«ayyÃv i«udhÅ caiva agnidattaæ ca te ratham 05,157.018d@011_0030 jÃnÅmo hi raïe pÃrtha ketuæ divyaæ ca bhÃrata 05,157.018d@011_0031 akatthamÃno yudhyasva katthase 'rjuna kiæ bahu 05,157.018d@011_0032 paryÃyÃt siddhir etasya naitat sidhyati katthanÃt 05,157.018d@011_0033 yadÅdaæ katthanÃl loke sidhyet karma dhanaæjaya 05,157.018d@011_0034 sarve bhaveyu÷ siddhÃrthÃ÷ katthane ko hi durgata÷ 05,157.018d@011_0035 jÃnÃmi te vÃsudevaæ sahÃyaæ 05,157.018d@011_0036 jÃnÃmi te gÃï¬ivaæ tÃlamÃtram 05,157.018d@011_0037 jÃnÃmy ahaæ tvÃd­Óo nÃsti yoddhà 05,157.018d@011_0038 jÃnÃnas te rÃjyam etad dharÃmi 05,157.018d@011_0039 na tu paryÃyadharmeïa siddhiæ prÃpnoti mÃnava÷ 05,157.018d@011_0040 manasaivÃnukÆlÃni dhÃtaiva kurute vaÓe 05,157.018d@011_0041 trayodaÓa samà bhuktaæ rÃjyaæ vilapatas tava 05,157.018d@011_0042 bhÆyaÓ caiva praÓÃsi«ye tvÃæ nihatya sabÃndhavam 05,157.018d@011_0043 kva tadà gÃï¬ivaæ te 'bhÆd yat tvaæ dÃsapaïair jita÷ 05,157.018d@011_0044 kva tadà bhÅmasenasya balam ÃsÅc ca phalguna 05,157.018d@011_0045 sagadÃd bhÅmasenÃd và phÃlgunÃd và sagÃï¬ivÃt 05,157.018d@011_0046 na vai mok«as tadà yo 'bhÆd vinà k­«ïÃm aninditÃm 05,157.018d@011_0047 sà vo dÃsye samÃpannÃn mocayÃm Ãsa pÃr«atÅ 05,157.018d@011_0048 amÃnu«yaæ samÃpannÃn dÃsakarmaïy avasthitÃn 05,157.018d@011_0049 avocaæ yat «aï¬hatilÃn ahaæ vas tathyam eva tat 05,157.018d@011_0050 dh­tà hi veïÅ pÃrthena virÃÂanagare tadà 05,157.018d@011_0051 sÆdakarmaïi viÓrÃntaæ virÃÂasya mahÃnase 05,157.018d@011_0052 bhÅmasenena kaunteya yat tu tan mama pauru«am 05,157.018d@011_0053 evam eva sadà daï¬aæ k«atriyÃ÷ k«atriye dadhu÷ 05,157.018d@011_0054 veïÅæ k­tvà «aï¬have«a÷ kanyÃæ nartitavÃn asi 05,157.018d@011_0055 na bhayÃd vÃsudevasya na cÃpi tava phÃlguna 05,157.018d@011_0056 rÃjyaæ pratipradÃsyÃmi yudhyasva sahakeÓava÷ 05,157.018d@011_0057 na mÃyà hÅndrajÃlaæ và kuhakà vÃpi bhÅ«aïÃ÷ 05,157.018d@011_0058 vyÃttaÓastrasya saægrÃme vahanti pratigarjanÃ÷ 05,157.018d@011_0059 vÃsudevasahasraæ và phÃlgunÃnÃæ ÓatÃni và 05,157.018d@011_0060 ÃsÃdya mÃm amoghe«uæ dravi«yanti diÓo daÓa 05,157.018d@011_0061 saæyugaæ gaccha bhÅ«meïa bhindhi và Óirasà girim 05,157.018d@011_0062 tarasva và mahÃgÃdhaæ bÃhubhyÃæ puru«odadhim 05,157.018d@011_0063 ÓÃradvatamahÃmÅnaæ saumadattitimiægilam 05,157.018d@011_0064 bhÅ«mavegam aparyantaæ droïagrÃhadurÃsadam 05,157.018d@011_0065 karïaÓalyajha«Ãvartaæ kÃmbojava¬avÃmukham 05,157.018d@011_0066 du÷ÓÃsanaughaæ ÓalaÓalyamatsyaæ 05,157.018d@011_0067 su«eïacitrÃyudhanÃganakram 05,157.018d@011_0068 jayadrathÃdriæ purumitragÃdhaæ 05,157.018d@011_0069 durmar«aïodaæ ÓakuniprapÃtam 05,157.018d@011_0070 Óastraugham ak«ayyam abhiprav­ddhaæ 05,157.018d@011_0071 yadÃvagÃhya Óramana«ÂacetÃ÷ 05,157.018d@011_0072 bhavi«yasi tvaæ hatasarvabÃndhavas 05,157.018d@011_0073 tadà manas te paritÃpam e«yati 05,157.018d@011_0074 tadà manas te tridivÃdivÃÓucer 05,157.018d@011_0075 nivartità pÃrtha mahÅpraÓÃsanÃt 05,157.018d@011_0076 praÓÃmya rÃjyaæ hi sudurlabhaæ tvayà 05,157.018d@011_0077 bubhÆ«ita÷ svarga ivÃtapasvinà 05,158.001 saæjaya uvÃca 05,158.001a senÃniveÓaæ saæprÃpya kaitavya÷ pÃï¬avasya ha 05,158.001c samÃgata÷ pÃï¬aveyair yudhi«Âhiram abhëata 05,158.002a abhij¤o dÆtavÃkyÃnÃæ yathoktaæ bruvato mama 05,158.002c duryodhanasamÃdeÓaæ Órutvà na kroddhum arhasi 05,158.003 yudhi«Âhira uvÃca 05,158.003a ulÆka na bhayaæ te 'sti brÆhi tvaæ vigatajvara÷ 05,158.003c yan mataæ dhÃrtarëÂrasya lubdhasyÃdÅrghadarÓina÷ 05,158.004 saæjaya uvÃca 05,158.004a tato dyutimatÃæ madhye pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,158.004c s­¤jayÃnÃæ ca sarve«Ãæ k­«ïasya ca yaÓasvina÷ 05,158.005a drupadasya saputrasya virÃÂasya ca saænidhau 05,158.005c bhÆmipÃnÃæ ca sarve«Ãæ madhye vÃkyaæ jagÃda ha 05,158.006a idaæ tvÃm abravÅd rÃjà dhÃrtarëÂro mahÃmanÃ÷ 05,158.006c Ó­ïvatÃæ kuruvÅrÃïÃæ tan nibodha narÃdhipa 05,158.007a parÃjito 'si dyÆtena k­«ïà cÃnÃyità sabhÃm 05,158.007c Óakyo 'mar«o manu«yeïa kartuæ puru«amÃninà 05,158.008a dvÃdaÓaiva tu var«Ãïi vane dhi«ïyÃd vivÃsitÃ÷ 05,158.008c saævatsaraæ virÃÂasya dÃsyam ÃsthÃya co«itÃ÷ 05,158.009a amar«aæ rÃjyaharaïaæ vanavÃsaæ ca pÃï¬ava 05,158.009c draupadyÃÓ ca parikleÓaæ saæsmaran puru«o bhava 05,158.010a aÓaktena ca yac chaptaæ bhÅmasenena pÃï¬ava 05,158.010c du÷ÓÃsanasya rudhiraæ pÅyatÃæ yadi Óakyate 05,158.011a lohÃbhihÃro nirv­tta÷ kuruk«etram akardamam 05,158.011c sama÷ panthà bh­tà yodhÃ÷ Óvo yudhyasva sakeÓava÷ 05,158.012a asamÃgamya bhÅ«meïa saæyuge kiæ vikatthase 05,158.012c Ãruruk«ur yathà manda÷ parvataæ gandhamÃdanam 05,158.012d*0560_01 evaæ katthasi kaunteya akatthan kuru pauru«am 05,158.012d*0560_02 sÆtaputraæ sudurdhar«aæ Óalyaæ ca balinÃæ varam 05,158.013a droïaæ ca yudhyatÃæ Óre«Âhaæ ÓacÅpatisamaæ yudhi 05,158.013c ajitvà saæyuge pÃrtha rÃjyaæ katham ihecchasi 05,158.014a brÃhme dhanu«i cÃcÃryaæ vedayor antaraæ dvayo÷ 05,158.014c yudhi dhuryam avik«obhyam anÅkadharam acyutam 05,158.015a droïaæ mohÃd yudhà pÃrtha yaj jigÅ«asi tan m­«Ã 05,158.015c na hi ÓuÓruma vÃtena merum unmathitaæ girim 05,158.016a anilo và vahen meruæ dyaur vÃpi nipaten mahÅm 05,158.016c yugaæ và parivarteta yady evaæ syÃd yathÃttha mÃm 05,158.017a ko hy ÃbhyÃæ jÅvitÃkÃÇk«Å prÃpyÃstram arimardanam 05,158.017c gajo vÃjÅ naro vÃpi puna÷ svasti g­hÃn vrajet 05,158.018a katham ÃbhyÃm abhidhyÃta÷ saæs­«Âo dÃruïena và 05,158.018c raïe jÅvan vimucyeta padà bhÆmim upasp­Óan 05,158.019a kiæ dardura÷ kÆpaÓayo yathemÃæ; na budhyase rÃjacamÆæ sametÃm 05,158.019c durÃdhar«Ãæ devacamÆprakÃÓÃæ; guptÃæ narendrais tridaÓair iva dyÃm 05,158.020a prÃcyai÷ pratÅcyair atha dÃk«iïÃtyair; udÅcyakÃmbojaÓakai÷ khaÓaiÓ ca 05,158.020c ÓÃlvai÷ samatsyai÷ kurumadhyadeÓair; mlecchai÷ pulindair dravi¬Ãndhrakäcyai÷ 05,158.021a nÃnÃjanaughaæ yudhi saæprav­ddhaæ; gÃÇgaæ yathà vegam avÃraïÅyam 05,158.021c mÃæ ca sthitaæ nÃgabalasya madhye; yuyutsase manda kim alpabuddhe 05,158.022a ity evam uktvà rÃjÃnaæ dharmaputraæ yudhi«Âhiram 05,158.022c abhyÃv­tya punar ji«ïum ulÆka÷ pratyabhëata 05,158.023a akatthamÃno yudhyasva katthase 'rjuna kiæ bahu 05,158.023c paryÃyÃt siddhir etasya naitat sidhyati katthanÃt 05,158.024a yadÅdaæ katthanÃt sidhyet karma loke dhanaæjaya 05,158.024c sarve bhaveyu÷ siddhÃrthà bahu kattheta durgata÷ 05,158.025a jÃnÃmi te vÃsudevaæ sahÃyaæ; jÃnÃmi te gÃï¬ivaæ tÃlamÃtram 05,158.025c jÃnÃmy etat tvÃd­Óo nÃsti yoddhÃ; rÃjyaæ ca te jÃnamÃno harÃmi 05,158.026a na tu paryÃyadharmeïa siddhiæ prÃpnoti bhÆyasÅm 05,158.026c manasaiva hi bhÆtÃni dhÃtà prakurute vaÓe 05,158.027a trayodaÓa samà bhuktaæ rÃjyaæ vilapatas tava 05,158.027c bhÆyaÓ caiva praÓÃsi«ye nihatya tvÃæ sabÃndhavam 05,158.028a kva tadà gÃï¬ivaæ te 'bhÆd yat tvaæ dÃsapaïe jita÷ 05,158.028c kva tadà bhÅmasenasya balam ÃsÅc ca phalguna 05,158.029a sagadÃd bhÅmasenÃc ca pÃrthÃc caiva sagÃï¬ivÃt 05,158.029c na vai mok«as tadà vo 'bhÆd vinà k­«ïÃm aninditÃm 05,158.030a sà vo dÃsyaæ samÃpannÃn mok«ayÃm Ãsa bhÃminÅ 05,158.030c amÃnu«yasamÃyuktÃn dÃsyakarmaïy avasthitÃn 05,158.031a avocaæ yat «aï¬hatilÃn ahaæ vas tathyam eva tat 05,158.031c dh­tà hi veïÅ pÃrthena virÃÂanagare tadà 05,158.032a sÆdakarmaïi ca ÓrÃntaæ virÃÂasya mahÃnase 05,158.032c bhÅmasenena kaunteya yac ca tan mama pauru«am 05,158.033a evam eva sadà daï¬aæ k«atriyÃ÷ k«atriye dadhu÷ 05,158.033c ÓreïyÃæ kak«yÃæ ca veïyÃæ ca saæyuge ya÷ palÃyate 05,158.034a na bhayÃd vÃsudevasya na cÃpi tava phalguna 05,158.034c rÃjyaæ pratipradÃsyÃmi yudhyasva sahakeÓava÷ 05,158.035a na mÃyà hÅndrajÃlaæ và kuhakà và vibhÅ«aïÅ 05,158.035c ÃttaÓastrasya me yuddhe vahanti pratigarjanÃ÷ 05,158.036a vÃsudevasahasraæ và phalgunÃnÃæ ÓatÃni và 05,158.036c ÃsÃdya mÃm amoghe«uæ dravi«yanti diÓo daÓa 05,158.037a saæyugaæ gaccha bhÅ«meïa bhindhi tvaæ Óirasà girim 05,158.037c prataremaæ mahÃgÃdhaæ bÃhubhyÃæ puru«odadhim 05,158.038a ÓÃradvatamahÅmÃnaæ viviæÓatijha«Ãkulam 05,158.038c b­hadbalasamuccÃlaæ saumadattitimiægilam 05,158.038d*0561_01 yuyutsutoyaæ bhagadattamÃrutaæ 05,158.038d*0561_02 ÓuÓugu(sic)hÃrdikyamahÃsamudram 05,158.039a du÷ÓÃsanaughaæ ÓalaÓalyamatsyaæ; su«eïacitrÃyudhanÃganakram 05,158.039b*0562_01 bhÅ«mavegam aparyantaæ droïagrÃhadurÃsadam 05,158.039b*0562_02 karïaÓalyajha«Ãvartaæ kÃmbojava¬avÃmukham 05,158.039c jayadrathÃdriæ purumitragÃdhaæ; durmar«aïodaæ ÓakuniprapÃtam 05,158.040a Óastraugham ak«ayyam atiprav­ddhaæ; yadÃvagÃhya Óramana«ÂacetÃ÷ 05,158.040c bhavi«yasi tvaæ hatasarvabÃndhavas; tadà manas te paritÃpam e«yati 05,158.041a tadà manas te tridivÃd ivÃÓucer; nivartatÃæ pÃrtha mahÅpraÓÃsanÃt 05,158.041c rÃjyaæ praÓÃstuæ hi sudurlabhaæ tvayÃ; bubhÆ«atà svarga ivÃtapasvinà 05,159.001 saæjaya uvÃca 05,159.001a ulÆkas tv arjunaæ bhÆyo yathoktaæ vÃkyam abravÅt 05,159.001c ÃÓÅvi«am iva kruddhaæ tudan vÃkyaÓalÃkayà 05,159.002a tasya tad vacanaæ Órutvà ru«itÃ÷ pÃï¬avà bh­Óam 05,159.002c prÃg eva bh­ÓasaækruddhÃ÷ kaitavyena pradhar«itÃ÷ 05,159.003a nÃsane«v avati«Âhanta bÃhÆæÓ caiva vicik«ipu÷ 05,159.003c ÃÓÅvi«Ã iva kruddhà vÅk«Ãæ cakru÷ parasparam 05,159.004a avÃkÓirà bhÅmasena÷ samudaik«ata keÓavam 05,159.004c netrÃbhyÃæ lohitÃntÃbhyÃm ÃÓÅvi«a iva Óvasan 05,159.005a Ãrtaæ vÃtÃtmajaæ d­«Âvà krodhenÃbhihataæ bh­Óam 05,159.005c utsmayann iva dÃÓÃrha÷ kaitavyaæ pratyabhëata 05,159.006a prayÃhi ÓÅghraæ kaitavya brÆyÃÓ caiva suyodhanam 05,159.006c Órutaæ vÃkyaæ g­hÅto 'rtho mataæ yat te tathÃstu tat 05,159.006d@012_0001 evam uktvà mahÃbÃhu÷ keÓavo rÃjasattama 05,159.006d@012_0002 punar eva mahÃprÃj¤aæ yudhi«Âhiram udaik«ata 05,159.006d@012_0003 s­¤jayÃnÃæ ca sarve«Ãæ k­«ïasya ca yaÓasvina÷ 05,159.006d@012_0004 drupadasya saputrasya virÃÂasya ca saænidhau 05,159.006d@012_0005 bhÆmipÃnÃæ ca sarve«Ãæ madhye vÃkyaæ jagÃda ha 05,159.006d@012_0006 ulÆko 'py arjunaæ bhÆyo yathoktaæ vÃkyam abravÅt 05,159.006d@012_0007 ÃÓÅvi«am iva kruddhaæ tudan vÃkyaÓalÃkayà 05,159.006d@012_0008 k­«ïÃdÅæÓ caiva tÃn sarvÃn yathoktaæ vÃkyam abravÅt 05,159.006d@012_0009 ulÆkasya tu tad vÃkyaæ pÃpaæ dÃruïam Åritam 05,159.006d@012_0010 Órutvà vicuk«ubhe pÃrtho lalÃÂaæ cÃpy amÃrjayat 05,159.006d@012_0011 tad avasthaæ tadà d­«Âvà pÃrthaæ sà samitir n­pa 05,159.006d@012_0012 nÃm­«yanta mahÃrÃja pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 05,159.006d@012_0013 adhik«epeïa k­«ïasya pÃrthasya ca mahÃtmana÷ 05,159.006d@012_0014 Órutvà te puru«avyÃghrÃ÷ krodhÃj jajvalur acyutÃ÷ 05,159.006d@012_0015 dh­«Âadyumna÷ Óikhaï¬Å ca sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 05,159.006d@012_0016 kekayà bhrÃtara÷ pa¤ca rÃk«asaÓ ca ghaÂotkaca÷ 05,159.006d@012_0017 draupadeyÃbhimanyuÓ ca dh­«ÂaketuÓ ca pÃrthiva÷ 05,159.006d@012_0018 bhÅmasenaÓ ca vikrÃnto yamajau ca mahÃrathau 05,159.006d@012_0019 utpetur ÃsanÃt sarve krodhasaæraktalocanÃ÷ 05,159.006d@012_0020 bÃhÆn prag­hya rucirÃn raktacandanarÆ«itÃn 05,159.006d@012_0021 aÇgadai÷ pÃrihÃryaiÓ ca keyÆraiÓ ca vibhÆ«itÃn 05,159.006d@012_0022 dantÃn dante«u ni«pi«ya s­kkiïÅ parilelihan 05,159.006d@012_0023 te«Ãm ÃkÃrabhÃvaj¤a÷ kuntÅputro v­kodara÷ 05,159.006d@012_0024 udati«Âhat sa vegena krodhena prajvalann iva 05,159.006d@012_0025 udv­tya sahasà netre dantÃn kaÂakaÂÃyya ca 05,159.006d@012_0026 hastaæ hastena ni«pi«ya ulÆkaæ vÃkyam abravÅt 05,159.006d@012_0027 aÓaktÃnÃm ivÃsmÃkaæ protsÃhananimittakam 05,159.006d@012_0028 Órutaæ te vacanaæ mÆrkha yat tvÃæ duryodhano 'bravÅt 05,159.006d@012_0029 tan me kathayato manda Óruïu vÃkyaæ durÃsadam 05,159.006d@012_0030 sarvak«atrasya madhye tvaæ yad vak«yasi suyodhanam 05,159.006d@012_0031 Ó­ïvata÷ sÆtaputrasya pituÓ ca tvaæ durÃtmana÷ 05,159.006d@012_0032 asmÃbhi÷ prÅtikÃmais tu bhrÃtur jye«Âhasya nityaÓa÷ 05,159.006d@012_0033 mar«itaæ te durÃcÃra tat tvaæ na bahu manyase 05,159.006d@012_0034 pre«itaÓ ca h­«ÅkeÓa÷ ÓamÃkÃÇk«Å kurÆn prati 05,159.006d@012_0035 kulasya hitakÃmena dharmarÃjena dhÅmatà 05,159.006d@012_0036 tvaæ kÃlacodito nÆnaæ gantukÃmo yamak«ayam 05,159.006d@012_0037 gacchasvÃhavam asmÃbhis tac ca Óvo bhavità dhruvam 05,159.006d@012_0038 mayÃpi ca pratij¤Ãto vadha÷ sabhrÃt­kasya te 05,159.006d@012_0039 sa tathà bhavità pÃpa nÃtra kÃryà vicÃraïà 05,159.006d@012_0040 velÃm atikramet sadya÷ sÃgaro varuïÃlaya÷ 05,159.006d@012_0041 parvatÃÓ ca viÓÅryeyur mayoktaæ na m­«Ã bhavet 05,159.006d@012_0042 sahÃyas te yadi yama÷ kubero rudra eva và 05,159.006d@012_0043 yathÃpratij¤aæ durbuddhe prakari«yanti pÃï¬avÃ÷ 05,159.006d@012_0044 du÷ÓÃsanasya rudhiraæ pÃtà cÃsmi yathepsitam 05,159.006d@012_0045 yaÓ ceha pratisaærabdha÷ k«atriyo mÃbhiyÃsyati 05,159.006d@012_0046 api bhÅ«maæ purask­tya taæ ne«yÃmi yamak«ayam 05,159.006d@012_0047 yac caitad uktaæ vacanaæ mayà k«atrasya saæsadi 05,159.006d@012_0048 yathaitad bhavità satyaæ tathaivÃtmÃnam Ãlabhe 05,159.006d@012_0049 bhÅmasenavaca÷ Órutvà sahadevo 'py amar«aïa÷ 05,159.006d@012_0050 krodhasaæraktanayanas tato vÃkyam uvÃca ha 05,159.006d@012_0051 ÓauÂÅraÓÆrasad­Óam anÅkajanasaæsadi 05,159.006d@012_0052 Ó­ïu pÃpa vaco mahyaæ yad vÃcyo hi pità tvayà 05,159.006d@012_0053 nÃsmÃkaæ bhavità bheda÷ kadà cit kurubhi÷ saha 05,159.006d@012_0054 dh­tarëÂrasya saæbandho yadi na syÃt tvayà saha 05,159.006d@012_0055 tvaæ tu lokavinÃÓÃya dh­tarëÂrakulasya ca 05,159.006d@012_0056 utpanno vairapuru«a÷ svakulaghnaÓ ca pÃpak­t 05,159.006d@012_0057 janmaprabh­ti cÃsmÃkaæ pità te pÃpapÆru«a÷ 05,159.006d@012_0058 ahitÃni n­ÓaæsÃni nityaÓa÷ kartum icchati 05,159.006d@012_0059 tasya vairÃnu«aÇgasya gantÃsmy antaæ sudurgamam 05,159.006d@012_0060 aham Ãdau nihatya tvÃæ Óakune÷ saæprapaÓyata÷ 05,159.006d@012_0061 tato 'smi Óakuniæ hantà mi«atÃæ sarvadhanvinÃm 05,159.006d@012_0062 bhÅmasya vacanaæ Órutvà sahadevasya cobhayo÷ 05,159.006d@012_0063 uvÃca phÃlguno vÃkyaæ bhÅmasenaæ smayann iva 05,159.006d@012_0064 bhÅmasena na te santi ye«Ãæ vairaæ tvayà saha 05,159.006d@012_0065 mandà g­he«u sukhino m­tyupÃÓavaÓaæ gatÃ÷ 05,159.006d@012_0066 ulÆkaÓ ca na te vÃcya÷ paru«aæ puru«ottama 05,159.006d@012_0067 dÆtÃ÷ kim aparÃdhyante yathoktasyÃnubhëiïa÷ 05,159.006d@012_0068 evam uktvà mahÃbÃhuæ bhÅmaæ bhÅmaparÃkramam 05,159.006d@012_0069 dh­«ÂadyumnamukhÃn vÅrÃn suh­da÷ samabhëata 05,159.006d@012_0070 Órutaæ vas tasya pÃpasya dhÃrtarëÂrasya bhëitam 05,159.006d@012_0071 kutsanà vÃsudevasya mama caiva viÓe«ata÷ 05,159.006d@012_0072 Órutvà bhavanta÷ saærabdhà asmÃkaæ hitakÃmyayà 05,159.006d@012_0073 prabhÃvÃd vÃsudevasya bhavatÃæ ca prayatnata÷ 05,159.006d@012_0074 samagraæ pÃrthivaæ k«atraæ sarvaæ na gaïayÃmy aham 05,159.006d@012_0075 bhavadbhi÷ samanuj¤Ãto vÃkyam asya yad uttaram 05,159.006d@012_0076 ulÆke prÃpayi«yÃmi yad vak«yÃmi suyodhanam 05,159.006d@012_0077 ÓvobhÆte katthitasyÃsya prativÃkyaæ camÆmukhe 05,159.006d@012_0078 gÃï¬ÅvenÃbhidhÃsyÃmi klÅbà hi vacanottarÃ÷ 05,159.006d@012_0079 tatas te pÃrthivÃ÷ sarve praÓaÓaæsur dhanaæjayam 05,159.006d@012_0080 tena vÃkyopacÃreïa vismità rÃjasattamÃ÷ 05,159.006d@012_0081 anunÅya ca tÃn sarvÃn yathÃmÃnyaæ yathÃvaya÷ 05,159.006d@012_0082 dharmarÃjas tadà vÃkyaæ tat prÃpyaæ pratyabhëata 05,159.006d@012_0083 ÃtmÃnam avamanvÃno na hi syÃt pÃrthivottama÷ 05,159.006d@012_0084 tatrottaraæ pravak«yÃmi tava ÓuÓrÆ«aïe rata÷ 05,159.006d@012_0085 ulÆkaæ bharataÓre«Âha sÃmapÆrvam athorjitam 05,159.006d@012_0086 duryodhanasya tad vÃkyaæ niÓamya bharatar«abha 05,159.006d@012_0087 atilohitanetrÃbhyÃm ÃÓÅvi«a iva Óvasan 05,159.006d@012_0088 smayamÃna iva krodhÃt s­kkiïÅ parisaælihan 05,159.006d@012_0089 janÃrdanam abhiprek«ya bhrÃtÌæÓ caivedam abravÅt 05,159.006d@012_0090 abhyabhëata kaitavyaæ prag­hya vipulaæ bhujam 05,159.006d@012_0091 ulÆka gaccha kaitavya brÆhi tÃta suyodhanam 05,159.006d@012_0092 k­taghnaæ vairapuru«aæ durmatiæ kulapÃæsanam 05,159.006d@012_0093 pÃï¬ave«u sadà pÃpa nityaæ jihmaæ pravartase 05,159.006d@012_0094 svavÅryÃd ya÷ parÃkramya pÃpa Ãhvayate parÃn 05,159.006d@012_0095 abhÅta÷ pÆrayan vÃkyam e«a vai k«atriya÷ pumÃn 05,159.006d@012_0096 sa pÃpa k«atriyo bhÆtvà asmÃn ÃhÆya saæyuge 05,159.006d@012_0097 mÃnyÃmÃnyÃn purask­tya yuddhaæ mà gÃ÷ kulÃdhama 05,159.006d@012_0098 ÃtmavÅryaæ samÃÓritya bh­tyavÅryaæ ca kaurava 05,159.006d@012_0099 Ãhvayasva raïe pÃrthÃn sarvathà k«atriyo bhava 05,159.006d@012_0100 paravÅryaæ samÃÓritya ya÷ samÃhvayate parÃn 05,159.006d@012_0101 aÓakta÷ svayam ÃdÃtum etad eva napuæsakam 05,159.006d@012_0102 yas tvaæ pare«Ãæ vÅryeïa ÃtmÃnaæ bahu manyase 05,159.006d@012_0103 katham evam aÓaktas tvam asmÃn samabhigarjasi 05,159.007a madvacaÓ cÃpi bhÆyas te vaktavya÷ sa suyodhana÷ 05,159.007c Óva idÃnÅæ prad­ÓyethÃ÷ puru«o bhava durmate 05,159.008a manyase yac ca mƬha tvaæ na yotsyati janÃrdana÷ 05,159.008c sÃrathyena v­ta÷ pÃrthair iti tvaæ na bibhe«i ca 05,159.009a jaghanyakÃlam apy etad bhaved yat sarvapÃrthivÃn 05,159.009c nirdaheyam ahaæ krodhÃt t­ïÃnÅva hutÃÓana÷ 05,159.010a yudhi«ÂhiraniyogÃt tu phalgunasya mahÃtmana÷ 05,159.010c kari«ye yudhyamÃnasya sÃrathyaæ viditÃtmana÷ 05,159.011a yady utpatasi lokÃæs trÅn yady ÃviÓasi bhÆtalam 05,159.011c tatra tatrÃrjunarathaæ prabhÃte drak«yase 'grata÷ 05,159.012a yac cÃpi bhÅmasenasya manyase moghagarjitam 05,159.012c du÷ÓÃsanasya rudhiraæ pÅtam ity avadhÃryatÃm 05,159.013a na tvÃæ samÅk«ate pÃrtho nÃpi rÃjà yudhi«Âhira÷ 05,159.013c na bhÅmaseno na yamau pratikÆlaprabhëiïam 05,160.001 saæjaya uvÃca 05,160.001a duryodhanasya tad vÃkyaæ niÓamya bharatar«abha÷ 05,160.001c netrÃbhyÃm atitÃmrÃbhyÃæ kaitavyaæ samudaik«ata 05,160.002a sa keÓavam abhiprek«ya gu¬ÃkeÓo mahÃyaÓÃ÷ 05,160.002c abhyabhëata kaitavyaæ prag­hya vipulaæ bhujam 05,160.003a svavÅryaæ ya÷ samÃÓritya samÃhvayati vai parÃn 05,160.003c abhÅta÷ pÆraya¤ Óaktiæ sa vai puru«a ucyate 05,160.004a paravÅryaæ samÃÓritya ya÷ samÃhvayate parÃn 05,160.004c k«atrabandhur aÓaktatvÃl loke sa puru«Ãdhama÷ 05,160.005a sa tvaæ pare«Ãæ vÅryeïa manyase vÅryam Ãtmana÷ 05,160.005c svayaæ kÃpuru«o mƬha÷ parÃæÓ ca k«eptum icchasi 05,160.006a yas tvaæ v­ddhaæ sarvarÃj¤Ãæ hitabuddhiæ jitendriyam 05,160.006c maraïÃya mahÃbuddhiæ dÅk«ayitvà vikatthase 05,160.007a bhÃvas te vidito 'smÃbhir durbuddhe kulapÃæsana 05,160.007c na hani«yanti gaÇgeyaæ pÃï¬avà gh­ïayeti ca 05,160.008a yasya vÅryaæ samÃÓritya dhÃrtarëÂra vikatthase 05,160.008c hantÃsmi prathamaæ bhÅ«maæ mi«atÃæ sarvadhanvinÃm 05,160.009a kaitavya gatvà bharatÃn sametya; suyodhanaæ dhÃrtarëÂraæ bravÅhi 05,160.009c tathety Ãha arjuna÷ savyasÃcÅ; niÓÃvyapÃye bhavità vimarda÷ 05,160.010a yad vo 'bravÅd vÃkyam adÅnasattvo; madhye kurÆïÃæ har«ayan satyasaædha÷ 05,160.010c ahaæ hantà pÃï¬avÃnÃm anÅkaæ; ÓÃlveyakÃæÓ ceti mamai«a bhÃra÷ 05,160.011a hanyÃm ahaæ droïam ­te hi lokaæ; na te bhayaæ vidyate pÃï¬avebhya÷ 05,160.011c tato hi te labdhatamaæ ca rÃjyaæ; k«ayaæ gatÃ÷ pÃï¬avÃÓ ceti bhÃva÷ 05,160.012a sa darpapÆrïo na samÅk«ase tvam; anartham Ãtmany api vartamÃnam 05,160.012c tasmÃd ahaæ te prathamaæ samÆhe; hantà samak«aæ kuruv­ddham eva 05,160.013a sÆryodaye yuktasena÷ pratÅk«ya; dhvajÅ rathÅ rak«a ca satyasaædham 05,160.013c ahaæ hi va÷ paÓyatÃæ dvÅpam enaæ; rathÃd bhÅ«maæ pÃtayitÃsmi bÃïai÷ 05,160.014a ÓvobhÆte katthanÃvÃkyaæ vij¤Ãsyati suyodhana÷ 05,160.014c arditaæ ÓarajÃlena mayà d­«Âvà pitÃmaham 05,160.015a yad uktaÓ ca sabhÃmadhye puru«o hrasvadarÓana÷ 05,160.015c kruddhena bhÅmasenena bhrÃtà du÷ÓÃsanas tava 05,160.016a adharmaj¤o nityavairÅ pÃpabuddhir n­Óaæsak­t 05,160.016c satyÃæ pratij¤Ãæ nacirÃd rak«yase tÃæ suyodhana 05,160.017a abhimÃnasya darpasya krodhapÃru«yayos tathà 05,160.017c nai«ÂhuryasyÃvalepasya ÃtmasaæbhÃvanasya ca 05,160.018a n­ÓaæsatÃyÃs taik«ïyasya dharmavidve«aïasya ca 05,160.018c adharmasyÃtivÃdasya v­ddhÃtikramaïasya ca 05,160.019a darÓanasya ca vakrasya k­tsnasyÃpanayasya ca 05,160.019c drak«yasi tvaæ phalaæ tÅvram acireïa suyodhana 05,160.020a vÃsudevadvitÅye hi mayi kruddhe narÃdhipa 05,160.020c ÃÓà te jÅvite mƬha rÃjye và kena hetunà 05,160.021a ÓÃnte bhÅ«me tathà droïe sÆtaputre ca pÃtite 05,160.021c nirÃÓo jÅvite rÃjye putre«u ca bhavi«yasi 05,160.022a bhrÃtÌïÃæ nidhanaæ d­«Âvà putrÃïÃæ ca suyodhana 05,160.022c bhÅmasenena nihato du«k­tÃni smari«yasi 05,160.023a na dvitÅyÃæ pratij¤Ãæ hi pratij¤Ãsyati keÓava÷ 05,160.023c satyaæ bravÅmy ahaæ hy etat sarvaæ satyaæ bhavi«yati 05,160.023d@013_0001 yudhi«Âhiro 'pi kaitavyam ulÆkam idam abravÅt 05,160.023d@013_0002 ulÆka madvaco brÆhi gatvà tÃta suyodhanam 05,160.023d@013_0003 svena v­ttena me v­ttaæ nÃdhigantuæ tvam arhasi 05,160.023d@013_0004 ubhayor antaraæ veda sÆn­tÃn­tayor api 05,160.023d@013_0005 na cÃhaæ kÃmaye pÃpam api kÅÂapipÅlayo÷ 05,160.023d@013_0006 kiæ punar j¤Ãti«u vadhaæ kÃmayeyaæ kathaæ cana 05,160.023d@013_0007 etadarthaæ mayà tÃta pa¤ca grÃmà v­tÃ÷ purà 05,160.023d@013_0008 kathaæ tava sudurbuddhe na prek«e vyasanaæ mahat 05,160.023d@013_0009 sa tvaæ kÃmaparÅtÃtmà mƬhabhÃvÃc ca katthase 05,160.023d@013_0010 tathaiva vÃsudevasya na g­hïÃsi hitaæ vaca÷ 05,160.023d@013_0011 kiæ cedÃnÅæ bahÆktena yudhyasva saha bÃndhavai÷ 05,160.023d@013_0012 mama vipriyakartÃraæ kaitavya brÆhi kauravam 05,160.023d@013_0013 Órutaæ vÃkyaæ g­hÅto 'rtho mataæ yat te tathÃstu tat 05,160.023d@013_0014 bhÅmasenas tato vÃkyaæ bhÆya Ãha n­pÃtmajam 05,160.023d@013_0015 ulÆka madvaco brÆhi durmatiæ pÃpapÆru«am 05,160.023d@013_0016 ÓaÂhaæ naik­tikaæ pÃpaæ durÃcÃraæ suyodhanam 05,160.023d@013_0017 g­dhrodare và vastavyaæ pure và nÃgasÃhvaye 05,160.023d@013_0018 pratij¤Ãtaæ mayà yac ca sabhÃmadhye narÃdhama 05,160.023d@013_0019 kartÃhaæ tad vaca÷ satyaæ satyenaiva ÓapÃmi te 05,160.023d@013_0020 du÷ÓÃsanasya rudhiraæ hatvà pÃsyÃmy ahaæ m­dhe 05,160.023d@013_0021 sakthinÅ tava bhaÇktvaiva hatvà hi tava sodarÃn 05,160.023d@013_0022 sarve«Ãæ dhÃrtarëÂrÃïÃm ahaæ m­tyu÷ suyodhana 05,160.023d@013_0023 sarve«Ãæ rÃjaputrÃïÃm abhimanyur asaæÓayam 05,160.023d@013_0024 karmaïà to«ayi«yÃmi bhÆyaÓ caiva vaca÷ Ó­ïu 05,160.023d@013_0025 hatvà suyodhana tvÃæ vai sahitaæ sarvasodarai÷ 05,160.023d@013_0026 Ãkrami«ye padà mÆrdhni dharmarÃjasya paÓyata÷ 05,160.023d@013_0027 nakulas tu tato vÃkyam idam Ãha mahÅpate 05,160.023d@013_0028 ulÆka brÆhi kauravyaæ dhÃrtarëÂraæ suyodhanam 05,160.023d@013_0029 Órutaæ te gadato vÃkyaæ sarvam eva yathÃtatham 05,160.023d@013_0030 tathà kartÃsmi kauravya yathà tvam anuÓÃsi mÃm 05,160.023d@013_0031 sahadevo 'pi n­pate idam Ãha vaco 'rthavat 05,160.023d@013_0032 suyodhana matir yà te v­thai«Ã te bhavi«yati 05,160.023d@013_0033 Óoci«yase mahÃrÃja saputraj¤ÃtibÃndhava÷ 05,160.023d@013_0034 imaæ ca kleÓam asmÃkaæ h­«Âo yat tvaæ nikatthase 05,160.023d@013_0035 virÃÂadrupadau v­ddhÃv ulÆkam idam Æcatu÷ 05,160.023d@013_0036 dÃsabhÃvaæ niyaccheva sÃdhor iti mati÷ sadà 05,160.023d@013_0037 tau ca dÃsÃv adÃsau và pauru«aæ yasya yÃd­Óam 05,160.023d@013_0038 Óikhaï¬Å tu tato vÃkyam ulÆkam idam abravÅt 05,160.023d@013_0039 vaktavyo bhavatà rÃjà pÃpe«v abhirata÷ sadà 05,160.023d@013_0040 paÓya tvaæ mÃæ raïe rÃjan kurvÃïaæ karma dÃruïam 05,160.023d@013_0041 yasya vÅryaæ samÃsÃdya manyase vijayaæ yudhi 05,160.023d@013_0042 tam ahaæ pÃtayi«yÃmi rathÃt tava pitÃmaham 05,160.023d@013_0043 ahaæ bhÅ«mavadhÃt s­«Âo nÆnaæ dhÃtrà mahÃtmanà 05,160.023d@013_0044 so 'haæ bhÅ«maæ hani«yÃmi mi«atÃæ sarvadhanvinÃm 05,160.023d@013_0045 dh­«Âadyumno 'pi kaitavyam ulÆkam idam abravÅt 05,160.023d@013_0046 suyodhano mama vaco vaktavyo n­pate÷ suta÷ 05,160.023d@013_0047 ahaæ droïaæ hani«yÃmi sagaïaæ sahabÃndhavam 05,160.023d@013_0048 kartà cÃhaæ tathà karma yathà nÃnya÷ kari«yati 05,160.023d@013_0049 tam abravÅd dharmarÃja÷ kÃruïyÃrthaæ vaco mahat 05,160.023d@013_0050 nÃhaæ j¤Ãtivadhaæ rÃjan kÃmayeyaæ kathaæ cana 05,160.023d@013_0051 tavaiva do«Ãd durbuddhe sarvam etat tv anÃv­tam 05,160.023d@013_0052 avaÓyaæ ca mayà kÃryaæ sarve«Ãæ caritaæ mahat 05,160.023d@013_0053 sa gaccha mÃciraæ tÃta ulÆka yadi manyase 05,160.023d@013_0054 iha và ti«Âha bhadraæ te vayaæ hi tava bÃndhavÃ÷ 05,160.023d@013_0055 ulÆkas tu tato rÃjan dharmaputraæ yudhi«Âhiram 05,160.023d@013_0056 Ãmantrya prayayau tatra yatra rÃjà suyodhana÷ 05,160.023d@013_0057 ulÆkas tata Ãgamya duryodhanam amar«aïam 05,160.023d@013_0058 arjunasya samÃdeÓaæ yathoktaæ sarvam abravÅt 05,160.023d@013_0059 vÃsudevasya bhÅmasya dharmarÃjasya pauru«am 05,160.023d@013_0060 nakulasya virÃÂasya drupadasya ca bhÃrata 05,160.023d@013_0061 sahadevasya ca vaco dh­«ÂadyumnaÓikhaï¬ino÷ 05,160.024a ity ukta÷ kaitavo rÃjaæs tad vÃkyam upadhÃrya ca 05,160.024c anuj¤Ãto nivav­te punar eva yathÃgatam 05,160.025a upÃv­tya tu pÃï¬ubhya÷ kaitavyo dh­tarëÂrajam 05,160.025c gatvà yathoktaæ tat sarvam uvÃca kurusaæsadi 05,160.026a keÓavÃrjunayor vÃkyaæ niÓamya bharatar«abha÷ 05,160.026a*0563_01 **** **** yathoktaæ sarvam abravÅt 05,160.026a*0563_02 kaitavyasya tu tad vÃkyaæ 05,160.026c du÷ÓÃsanaæ ca karïaæ ca Óakuniæ cÃbhyabhëata 05,160.027a Ãj¤Ãpayata rÃj¤aÓ ca balaæ mitrabalaæ tathà 05,160.027c yathà prÃg udayÃt sarvà yuktà ti«Âhaty anÅkinÅ 05,160.028a tata÷ karïasamÃdi«Âà dÆtÃ÷ pratvarità rathai÷ 05,160.028c u«ÂravÃmÅbhir apy anye sadaÓvaiÓ ca mahÃjavai÷ 05,160.029a tÆrïaæ pariyayu÷ senÃæ k­tsnÃæ karïasya ÓÃsanÃt 05,160.029c Ãj¤Ãpayanto rÃj¤as tÃn yoga÷ prÃg udayÃd iti 05,161.001 saæjaya uvÃca 05,161.001a ulÆkasya vaca÷ Órutvà kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 05,161.001c senÃæ niryÃpayÃm Ãsa dh­«ÂadyumnapurogamÃm 05,161.002a padÃtinÅæ nÃgavatÅæ rathinÅm aÓvav­ndinÅm 05,161.002c caturvidhabalÃæ bhÅmÃm akampyÃæ p­thivÅm iva 05,161.003a bhÅmasenÃdibhir guptÃæ sÃrjunaiÓ ca mahÃrathai÷ 05,161.003c dh­«ÂadyumnavaÓÃæ durgÃæ sÃgarastimitopamÃm 05,161.004a tasyÃs tv agre mahe«vÃsa÷ päcÃlyo yuddhadurmada÷ 05,161.004c droïaprepsur anÅkÃni dh­«Âadyumna÷ prakar«ati 05,161.005a yathÃbalaæ yathotsÃhaæ rathina÷ samupÃdiÓat 05,161.005c arjunaæ sÆtaputrÃya bhÅmaæ duryodhanÃya ca 05,161.006a aÓvatthÃmne ca nakulaæ Óaibyaæ ca k­tavarmaïe 05,161.006c saindhavÃya ca vÃr«ïeyaæ yuyudhÃnam upÃdiÓat 05,161.007a Óikhaï¬inaæ ca bhÅ«mÃya pramukhe samakalpayat 05,161.007c sahadevaæ Óakunaye cekitÃnaæ ÓalÃya ca 05,161.008a dh­«Âaketuæ ca ÓalyÃya gautamÃyottamaujasam 05,161.008c draupadeyÃæÓ ca pa¤cabhyas trigartebhya÷ samÃdiÓat 05,161.009a v­«asenÃya saubhadraæ Óe«ÃïÃæ ca mahÅk«itÃm 05,161.009c samarthaæ taæ hi mene vai pÃrthÃd abhyadhikaæ raïe 05,161.010a evaæ vibhajya yodhÃæs tÃn p­thak ca saha caiva ha 05,161.010c jvÃlÃvarïo mahe«vÃso droïam aæÓam akalpayat 05,161.011a dh­«Âadyumno mahe«vÃsa÷ senÃpatipatis tata÷ 05,161.011c vidhivad vyÆhya medhÃvÅ yuddhÃya dh­tamÃnasa÷ 05,161.012a yathÃdi«ÂÃny anÅkÃni pÃï¬avÃnÃm ayojayat 05,161.012c jayÃya pÃï¬uputrÃïÃæ yattas tasthau raïÃjire 05,162.001 dh­tarëÂra uvÃca 05,162.001a pratij¤Ãte phalgunena vadhe bhÅ«masya saæjaya 05,162.001c kim akurvanta me mandÃ÷ putrà duryodhanÃdaya÷ 05,162.002a hatam eva hi paÓyÃmi gÃÇgeyaæ pitaraæ raïe 05,162.002c vÃsudevasahÃyena pÃrthena d­¬hadhanvanà 05,162.003a sa cÃparimitapraj¤as tac chrutvà pÃrthabhëitam 05,162.003c kim uktavÃn mahe«vÃso bhÅ«ma÷ praharatÃæ vara÷ 05,162.004a senÃpatyaæ ca saæprÃpya kauravÃïÃæ dhuraædhara÷ 05,162.004c kim ace«Âata gÃÇgeyo mahÃbuddhiparÃkrama÷ 05,162.005 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,162.005a tatas tat saæjayas tasmai sarvam eva nyavedayat 05,162.005c yathoktaæ kuruv­ddhena bhÅ«meïÃmitatejasà 05,162.006 saæjaya uvÃca 05,162.006a senÃpatyam anuprÃpya bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo n­pa 05,162.006c duryodhanam uvÃcedaæ vacanaæ har«ayann iva 05,162.007a namask­tvà kumÃrÃya senÃnye ÓaktipÃïaye 05,162.007c ahaæ senÃpatis te 'dya bhavi«yÃmi na saæÓaya÷ 05,162.008a senÃkarmaïy abhij¤o 'smi vyÆhe«u vividhe«u ca 05,162.008c karma kÃrayituæ caiva bh­tÃn apy abh­tÃæs tathà 05,162.009a yÃtrÃyÃne«u yuddhe«u labdhapraÓamane«u ca 05,162.009c bh­Óaæ veda mahÃrÃja yathà veda b­haspati÷ 05,162.010a vyÆhÃn api mahÃrambhÃn daivagÃndharvamÃnu«Ãn 05,162.010c tair ahaæ mohayi«yÃmi pÃï¬avÃn vyetu te jvara÷ 05,162.011a so 'haæ yotsyÃmi tattvena pÃlayaæs tava vÃhinÅm 05,162.011c yathÃvac chÃstrato rÃjan vyetu te mÃnaso jvara÷ 05,162.012 duryodhana uvÃca 05,162.012a na vidyate me gÃÇgeya bhayaæ devÃsure«v api 05,162.012c samaste«u mahÃbÃho satyam etad bravÅmi te 05,162.013a kiæ punas tvayi durdhar«e senÃpatye vyavasthite 05,162.013c droïe ca puru«avyÃghre sthite yuddhÃbhinandini 05,162.014a bhavadbhyÃæ puru«ÃgryÃbhyÃæ sthitÃbhyÃæ vijayo mama 05,162.014c na durlabhaæ kuruÓre«Âha devarÃjyam api dhruvam 05,162.015a rathasaækhyÃæ tu kÃrtsnyena pare«Ãm Ãtmanas tathà 05,162.015c tathaivÃtirathÃnÃæ ca vettum icchÃmi kaurava 05,162.016a pitÃmaho hi kuÓala÷ pare«Ãm Ãtmanas tathà 05,162.016c Órotum icchÃmy ahaæ sarvai÷ sahaibhir vasudhÃdhipai÷ 05,162.017 bhÅ«ma uvÃca 05,162.017a gÃndhÃre Ó­ïu rÃjendra rathasaækhyÃæ svake bale 05,162.017c ye rathÃ÷ p­thivÅpÃla tathaivÃtirathÃÓ ca ye 05,162.018a bahÆnÅha sahasrÃïi prayutÃny arbudÃni ca 05,162.018c rathÃnÃæ tava senÃyÃæ yathÃmukhyaæ tu me Ó­ïu 05,162.019a bhavÃn agre rathodÃra÷ saha sarvai÷ sahodarai÷ 05,162.019c du÷ÓÃsanaprabh­tibhir bhrÃt­bhi÷ Óatasaæmitai÷ 05,162.020a sarve k­tapraharaïÃÓ chedyabhedyaviÓÃradÃ÷ 05,162.020c rathopasthe gajaskandhe gadÃyuddhe 'sicarmaïi 05,162.021a saæyantÃra÷ prahartÃra÷ k­tÃstrà bhÃrasÃdhanÃ÷ 05,162.021c i«vastre droïaÓi«yÃÓ ca k­pasya ca Óaradvata÷ 05,162.022a ete hani«yanti raïe päcÃlÃn yuddhadurmadÃn 05,162.022c k­takilbi«Ã÷ pÃï¬aveyair dhÃrtarëÂrà manasvina÷ 05,162.023a tato 'haæ bharataÓre«Âha sarvasenÃpatis tava 05,162.023c ÓatrÆn vidhvaæsayi«yÃmi kadarthÅk­tya pÃï¬avÃn 05,162.023e na tv Ãtmano guïÃn vaktum arhÃmi vidito 'smi te 05,162.024a k­tavarmà tv atiratho bhoja÷ praharatÃæ vara÷ 05,162.024c arthasiddhiæ tava raïe kari«yati na saæÓaya÷ 05,162.025a astravidbhir anÃdh­«yo dÆrapÃtÅ d­¬hÃyudha÷ 05,162.025c hani«yati ripÆæs tubhyaæ mahendro dÃnavÃn iva 05,162.026a madrarÃjo mahe«vÃsa÷ Óalyo me 'tiratho mata÷ 05,162.026c spardhate vÃsudevena yo vai nityaæ raïe raïe 05,162.027a bhÃgineyÃn nijÃæs tyaktvà Óalyas te rathasattama÷ 05,162.027c e«a yotsyati saægrÃme k­«ïaæ cakragadÃdharam 05,162.028a sÃgarormisamair vegai÷ plÃvayann iva ÓÃtravÃn 05,162.028c bhÆriÓravÃ÷ k­tÃstraÓ ca tava cÃpi hita÷ suh­t 05,162.029a saumadattir mahe«vÃso rathayÆthapayÆthapa÷ 05,162.029c balak«ayam amitrÃïÃæ sumahÃntaæ kari«yati 05,162.030a sindhurÃjo mahÃrÃja mato me dviguïo ratha÷ 05,162.030c yotsyate samare rÃjan vikrÃnto rathasattama÷ 05,162.031a draupadÅharaïe pÆrvaæ parikli«Âa÷ sa pÃï¬avai÷ 05,162.031c saæsmaraæs taæ parikleÓaæ yotsyate paravÅrahà 05,162.032a etena hi tadà rÃjaæs tapa ÃsthÃya dÃruïam 05,162.032c sudurlabho varo labdha÷ pÃï¬avÃn yoddhum Ãhave 05,162.033a sa e«a rathaÓÃrdÆlas tad vairaæ saæsmaran raïe 05,162.033c yotsyate pÃï¬avÃæs tÃta prÃïÃæs tyaktvà sudustyajÃn 05,163.001 bhÅ«ma uvÃca 05,163.001a sudak«iïas tu kÃmbojo ratha ekaguïo mata÷ 05,163.001c tavÃrthasiddhim ÃkÃÇk«an yotsyate samare parai÷ 05,163.002a etasya rathasiæhasya tavÃrthe rÃjasattama 05,163.002c parÃkramaæ yathendrasya drak«yanti kuravo yudhi 05,163.003a etasya rathavaæÓo hi tigmavegaprahÃriïÃm 05,163.003c kÃmbojÃnÃæ mahÃrÃja ÓalabhÃnÃm ivÃyati÷ 05,163.004a nÅlo mÃhi«matÅvÃsÅ nÅlavarmadharas tava 05,163.004c rathavaæÓena ÓatrÆïÃæ kadanaæ vai kari«yati 05,163.005a k­tavaira÷ purà caiva sahadevena pÃrthiva÷ 05,163.005c yotsyate satataæ rÃjaæs tavÃrthe kurusattama 05,163.006a vindÃnuvindÃv Ãvantyau sametau rathasattamau 05,163.006c k­tinau samare tÃta d­¬havÅryaparÃkramau 05,163.007a etau tau puru«avyÃghrau ripusainyaæ pradhak«yata÷ 05,163.007c gadÃprÃsÃsinÃrÃcais tomaraiÓ ca bhujacyutai÷ 05,163.008a yuddhÃbhikÃmau samare krŬantÃv iva yÆthapau 05,163.008c yÆthamadhye mahÃrÃja vicarantau k­tÃntavat 05,163.009a trigartà bhrÃtara÷ pa¤ca rathodÃrà matà mama 05,163.009c k­tavairÃÓ ca pÃrthena virÃÂanagare tadà 05,163.010a makarà iva rÃjendra samuddhatataraÇgiïÅm 05,163.010c gaÇgÃæ vik«obhayi«yanti pÃrthÃnÃæ yudhi vÃhinÅm 05,163.011a te rathÃ÷ pa¤ca rÃjendra ye«Ãæ satyaratho mukham 05,163.011c ete yotsyanti samare saæsmaranta÷ purà k­tam 05,163.012a vyalÅkaæ pÃï¬aveyena bhÅmasenÃnujena ha 05,163.012c diÓo vijayatà rÃja¤ ÓvetavÃhena bhÃrata 05,163.012d*0564_01 kadarthÅk­tya saægrÃme dÃpitÃ÷ karam uttamam 05,163.013a te hani«yanti pÃrthÃnÃæ samÃsÃdya mahÃrathÃn 05,163.013c varÃn varÃn mahe«vÃsÃn k«atriyÃïÃæ dhuraædharÃ÷ 05,163.014a lak«maïas tava putras tu tathà du÷ÓÃsanasya ca 05,163.014c ubhau tau puru«avyÃghrau saægrÃme«v anivartinau 05,163.015a taruïau sukumÃrau ca rÃjaputrau tarasvinau 05,163.015c yuddhÃnÃæ ca viÓe«aj¤au praïetÃrau ca sarvaÓa÷ 05,163.016a rathau tau rathaÓÃrdÆla matau me rathasattamau 05,163.016c k«atradharmaratau vÅrau mahat karma kari«yata÷ 05,163.017a daï¬adhÃro mahÃrÃja ratha eko narar«abha÷ 05,163.017c yotsyate samaraæ prÃpya svena sainyena pÃlita÷ 05,163.018a b­hadbalas tathà rÃjà kausalyo rathasattama÷ 05,163.018c ratho mama matas tÃta d­¬havegaparÃkrama÷ 05,163.019a e«a yotsyati saægrÃme svÃæ camÆæ saæprahar«ayan 05,163.019c ugrÃyudho mahe«vÃso dhÃrtarëÂrahite rata÷ 05,163.019d*0565_01 e«a yotsyati saægrÃme ratha ekaguïo mata÷ 05,163.020a k­pa÷ ÓÃradvato rÃjan rathayÆthapayÆthapa÷ 05,163.020c priyÃn prÃïÃn parityajya pradhak«yati ripÆæs tava 05,163.021a gautamasya mahar«er ya ÃcÃryasya Óaradvata÷ 05,163.021c kÃrttikeya ivÃjeya÷ ÓarastambÃt suto 'bhavat 05,163.022a e«a senÃæ bahuvidhÃæ vividhÃyudhakÃrmukÃm 05,163.022c agnivat samare tÃta cari«yati vimardayan 05,164.001 bhÅ«ma uvÃca 05,164.001a Óakunir mÃtulas te 'sau ratha eko narÃdhipa 05,164.001c prasajya pÃï¬avair vairaæ yotsyate nÃtra saæÓaya÷ 05,164.002a etasya sainyà durdhar«Ã÷ samare 'pratiyÃyina÷ 05,164.002c vik­tÃyudhabhÆyi«Âhà vÃyuvegasamà jave 05,164.003a droïaputro mahe«vÃsa÷ sarve«Ãm ati dhanvinÃm 05,164.003c samare citrayodhÅ ca d­¬hÃstraÓ ca mahÃratha÷ 05,164.004a etasya hi mahÃrÃja yathà gÃï¬Åvadhanvana÷ 05,164.004c ÓarÃsanÃd vinirmuktÃ÷ saæsaktà yÃnti sÃyakÃ÷ 05,164.005a nai«a Óakyo mayà vÅra÷ saækhyÃtuæ rathasattama÷ 05,164.005c nirdahed api lokÃæs trÅn icchann e«a mahÃyaÓÃ÷ 05,164.006a krodhas tejaÓ ca tapasà saæbh­to ''ÓramavÃsinà 05,164.006c droïenÃnug­hÅtaÓ ca divyair astrair udÃradhÅ÷ 05,164.007a do«as tv asya mahÃn eko yenai«a bharatar«abha 05,164.007c na me ratho nÃtiratho mata÷ pÃrthivasattama 05,164.008a jÅvitaæ priyam atyartham Ãyu«kÃma÷ sadà dvija÷ 05,164.008c na hy asya sad­Óa÷ kaÓ cid ubhayo÷ senayor api 05,164.009a hanyÃd ekarathenaiva devÃnÃm api vÃhinÅm 05,164.009c vapu«mÃæs talagho«eïa sphoÂayed api parvatÃn 05,164.010a asaækhyeyaguïo vÅra÷ prahartà dÃruïadyuti÷ 05,164.010c daï¬apÃïir ivÃsahya÷ kÃlavat pracari«yati 05,164.011a yugÃntÃgnisama÷ krodhe siæhagrÅvo mahÃmati÷ 05,164.011c e«a bhÃrata yuddhasya p­«Âhaæ saæÓamayi«yati 05,164.012a pità tv asya mahÃtejà v­ddho 'pi yuvabhir vara÷ 05,164.012c raïe karma mahat kartà tatra me nÃsti saæÓaya÷ 05,164.012d*0566_01 pitÃsya tu raïe karma mahat kartà na saæÓaya÷ 05,164.013a astravegÃniloddhÆta÷ senÃkak«endhanotthita÷ 05,164.013c pÃï¬uputrasya sainyÃni pradhak«yati jaye dh­ta÷ 05,164.014a rathayÆthapayÆthÃnÃæ yÆthapa÷ sa narar«abha÷ 05,164.014c bhÃradvÃjÃtmaja÷ kartà karma tÅvraæ hitÃya va÷ 05,164.015a sarvamÆrdhÃbhi«iktÃnÃm ÃcÃrya÷ sthaviro guru÷ 05,164.015c gacched antaæ s­¤jayÃnÃæ priyas tv asya dhanaæjaya÷ 05,164.016a nai«a jÃtu mahe«vÃsa÷ pÃrtham akli«ÂakÃriïam 05,164.016c hanyÃd ÃcÃryakaæ dÅptaæ saæsm­tya guïanirjitam 05,164.017a ÓlÃghaty e«a sadà vÅra÷ pÃrthasya guïavistarai÷ 05,164.017c putrÃd abhyadhikaæ caiva bhÃradvÃjo 'nupaÓyati 05,164.018a hanyÃd ekarathenaiva devagandharvadÃnavÃn 05,164.018c ekÅbhÆtÃn api raïe divyair astrai÷ pratÃpavÃn 05,164.019a pauravo rÃjaÓÃrdÆlas tava rÃjan mahÃratha÷ 05,164.019c mato mama ratho vÅra paravÅrarathÃruja÷ 05,164.020a svena sainyena sahita÷ pratapa¤ ÓatruvÃhinÅm 05,164.020c pradhak«yati sa päcÃlÃn kak«aæ k­«ïagatir yathà 05,164.021a satyavrato rathavaro rÃjaputro mahÃratha÷ 05,164.021c tava rÃjan ripubale kÃlavat pracari«yati 05,164.022a etasya yodhà rÃjendra vicitrakavacÃyudhÃ÷ 05,164.022c vicari«yanti saægrÃme nighnanta÷ ÓÃtravÃæs tava 05,164.023a v­«aseno rathÃgryas te karïaputro mahÃratha÷ 05,164.023c pradhak«yati ripÆïÃæ te balÃni balinÃæ vara÷ 05,164.024a jalasaædho mahÃtejà rÃjan rathavaras tava 05,164.024c tyak«yate samare prÃïÃn mÃgadha÷ paravÅrahà 05,164.025a e«a yotsyati saægrÃme gajaskandhaviÓÃrada÷ 05,164.025c rathena và mahÃbÃhu÷ k«apaya¤ ÓatruvÃhinÅm 05,164.026a ratha e«a mahÃrÃja mato mama narar«abha÷ 05,164.026c tvadarthe tyak«yati prÃïÃn saha sainyo mahÃraïe 05,164.027a e«a vikrÃntayodhÅ ca citrayodhÅ ca saægare 05,164.027c vÅtabhÅÓ cÃpi te rÃja¤ ÓÃtravai÷ saha yotsyate 05,164.028a bÃhlÅko 'tirathaÓ caiva samare cÃnivartità 05,164.028c mama rÃjan mato yuddhe ÓÆro vaivasvatopama÷ 05,164.029a na hy e«a samaraæ prÃpya nivarteta kathaæ cana 05,164.029c yathà satatago rÃjan nÃbhihatya parÃn raïe 05,164.030a senÃpatir mahÃrÃja satyavÃæs te mahÃratha÷ 05,164.030c raïe«v adbhutakarmà ca ratha÷ pararathÃruja÷ 05,164.031a etasya samaraæ d­«Âvà na vyathÃsti kathaæ cana 05,164.031c utsmayann abhyupaity e«a parÃn rathapathe sthitÃn 05,164.032a e«a cÃri«u vikrÃnta÷ karma satpuru«ocitam 05,164.032c kartà vimarde sumahat tvadarthe puru«ottama÷ 05,164.033a alÃyudho rÃk«asendra÷ krÆrakarmà mahÃbala÷ 05,164.033c hani«yati parÃn rÃjan pÆrvavairam anusmaran 05,164.034a e«a rÃk«asasainyÃnÃæ sarve«Ãæ rathasattama÷ 05,164.034c mÃyÃvÅ d­¬havairaÓ ca samare vicari«yati 05,164.035a prÃgjyoti«Ãdhipo vÅro bhagadatta÷ pratÃpavÃn 05,164.035c gajÃÇkuÓadharaÓre«Âho rathe caiva viÓÃrada÷ 05,164.036a etena yuddham abhavat purà gÃï¬Åvadhanvana÷ 05,164.036c divasÃn subahÆn rÃjann ubhayor jayag­ddhino÷ 05,164.037a tata÷ sakhÃyaæ gÃndhÃre mÃnayan pÃkaÓÃsanam 05,164.037c akarot saævidaæ tena pÃï¬avena mahÃtmanà 05,164.038a e«a yotsyati saægrÃme gajaskandhaviÓÃrada÷ 05,164.038c airÃvatagato rÃjà devÃnÃm iva vÃsava÷ 05,165.001 bhÅ«ma uvÃca 05,165.001a acalo v­«akaÓ caiva bhrÃtarau sahitÃv ubhau 05,165.001c rathau tava durÃdhar«au ÓatrÆn vidhvaæsayi«yata÷ 05,165.002a balavantau naravyÃghrau d­¬hakrodhau prahÃriïau 05,165.002c gÃndhÃramukhyau taruïau darÓanÅyau mahÃbalau 05,165.003a sakhà te dayito nityaæ ya e«a raïakarkaÓa÷ 05,165.003c protsÃhayati rÃjaæs tvÃæ vigrahe pÃï¬avai÷ saha 05,165.004a paru«a÷ katthano nÅca÷ karïo vaikartanas tava 05,165.004c mantrÅ netà ca bandhuÓ ca mÃnÅ cÃtyantam ucchrita÷ 05,165.005a e«a naiva ratha÷ pÆrïo nÃpy evÃtiratho n­pa 05,165.005c viyukta÷ kavacenai«a sahajena vicetana÷ 05,165.005e kuï¬alÃbhyÃæ ca divyÃbhyÃæ viyukta÷ satataæ gh­ïÅ 05,165.006a abhiÓÃpÃc ca rÃmasya brÃhmaïasya ca bhëaïÃt 05,165.006c karaïÃnÃæ viyogÃc ca tena me 'rdharatho mata÷ 05,165.006e nai«a phalgunam ÃsÃdya punar jÅvan vimok«yate 05,165.007 saæjaya uvÃca 05,165.007a tato 'bravÅn mahÃbÃhur droïa÷ Óastrabh­tÃæ vara÷ 05,165.007c evam etad yathÃttha tvaæ na mithyÃstÅti kiæ cana 05,165.008a raïe raïe 'timÃnÅ ca vimukhaÓ caiva d­Óyate 05,165.008c gh­ïÅ karïa÷ pramÃdÅ ca tena me 'rdharatho mata÷ 05,165.009a etac chrutvà tu rÃdheya÷ krodhÃd utphullalocana÷ 05,165.009c uvÃca bhÅ«maæ rÃjendra tudan vÃgbhi÷ pratodavat 05,165.010a pitÃmaha yathe«Âaæ mÃæ vÃkÓarair upak­ntasi 05,165.010c anÃgasaæ sadà dve«Ãd evam eva pade pade 05,165.010e mar«ayÃmi ca tat sarvaæ duryodhanak­tena vai 05,165.011a tvaæ tu mÃæ manyase 'Óaktaæ yathà kÃpuru«aæ tathà 05,165.011c bhavÃn ardharatho mahyaæ mato nÃsty atra saæÓaya÷ 05,165.012a sarvasya jagataÓ caiva gÃÇgeya na m­«Ã vade 05,165.012c kurÆïÃm ahito nityaæ na ca rÃjÃvabudhyate 05,165.013a ko hi nÃma samÃne«u rÃjasÆdÃttakarmasu 05,165.013c tejovadham imaæ kuryÃd vibhedayi«ur Ãhave 05,165.013e yathà tvaæ guïanirdeÓÃd aparÃdhaæ cikÅr«asi 05,165.014a na hÃyanair na palitair na vittair na ca bandhubhi÷ 05,165.014c mahÃrathatvaæ saækhyÃtuæ Óakyaæ k«atrasya kaurava 05,165.015a balajye«Âhaæ sm­taæ k«atraæ mantrajye«Âhà dvijÃtaya÷ 05,165.015c dhanajye«ÂhÃ÷ sm­tà vaiÓyÃ÷ ÓÆdrÃs tu vayasÃdhikÃ÷ 05,165.016a yathecchakaæ svayaægrÃhÃd rathÃn atirathÃæs tathà 05,165.016c kÃmadve«asamÃyukto mohÃt prakurute bhavÃn 05,165.017a duryodhana mahÃbÃho sÃdhu samyag avek«yatÃm 05,165.017c tyajyatÃæ du«ÂabhÃvo 'yaæ bhÅ«ma÷ kilbi«ak­t tava 05,165.018a bhinnà hi senà n­pate du÷saædheyà bhavaty uta 05,165.018c maulÃpi puru«avyÃghra kim u nÃnà samutthità 05,165.019a e«Ãæ dvaidhaæ samutpannaæ yodhÃnÃæ yudhi bhÃrata 05,165.019c tejovadho na÷ kriyate pratyak«eïa viÓe«ata÷ 05,165.020a rathÃnÃæ kva ca vij¤Ãnaæ kva ca bhÅ«mo 'lpacetana÷ 05,165.020c aham ÃvÃrayi«yÃmi pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 05,165.021a ÃsÃdya mÃm amoghe«uæ gami«yanti diÓo daÓa 05,165.021c pÃï¬avÃ÷ sahapa¤cÃlÃ÷ ÓÃrdÆlaæ v­«abhà iva 05,165.022a kva ca yuddhavimardo và mantrÃ÷ suvyÃh­tÃni và 05,165.022c kva ca bhÅ«mo gatavayà mandÃtmà kÃlamohita÷ 05,165.023a spardhate hi sadà nityaæ sarveïa jagatà saha 05,165.023c na cÃnyaæ puru«aæ kaæ cin manyate moghadarÓana÷ 05,165.024a Órotavyaæ khalu v­ddhÃnÃm iti ÓÃstranidarÓanam 05,165.024c na tv evÃpy ativ­ddhÃnÃæ punar bÃlà hi te matÃ÷ 05,165.025a aham eko hani«yÃmi pÃï¬avÃn nÃtra saæÓaya÷ 05,165.025c suyuddhe rÃjaÓÃrdÆla yaÓo bhÅ«maæ gami«yati 05,165.026a k­ta÷ senÃpatis tv e«a tvayà bhÅ«mo narÃdhipa 05,165.026c senÃpatiæ guïo gantà na tu yodhÃn kathaæ cana 05,165.027a nÃhaæ jÅvati gÃÇgeye yotsye rÃjan kathaæ cana 05,165.027c hate tu bhÅ«me yodhÃsmi sarvair eva mahÃrathai÷ 05,166.001 bhÅ«ma uvÃca 05,166.001a samudyato 'yaæ bhÃro me sumahÃn sÃgaropama÷ 05,166.001c dhÃrtarëÂrasya saægrÃme var«apÆgÃbhicintita÷ 05,166.002a tasminn abhyÃgate kÃle pratapte lomahar«aïe 05,166.002c mithobhedo na me kÃryas tena jÅvasi sÆtaja 05,166.003a na hy ahaæ nÃdya vikramya sthaviro 'pi ÓiÓos tava 05,166.003c yuddhaÓraddhÃæ raïe chindyÃæ jÅvitasya ca sÆtaja 05,166.004a jÃmadagnyena rÃmeïa mahÃstrÃïi pramu¤catà 05,166.004c na me vyathÃbhavat kà cit tvaæ tu me kiæ kari«yasi 05,166.005a kÃmaæ naitat praÓaæsanti santo ''tmabalasaæstavam 05,166.005c vak«yÃmi tu tvÃæ saætapto nihÅna kulapÃæsana 05,166.006a sametaæ pÃrthivaæ k«atraæ kÃÓirÃj¤a÷ svayaævare 05,166.006c nirjityaikarathenaiva yat kanyÃs tarasà h­tÃ÷ 05,166.007a Åd­ÓÃnÃæ sahasrÃïi viÓi«ÂÃnÃm atho puna÷ 05,166.007c mayaikena nirastÃni sasainyÃni raïÃjire 05,166.008a tvÃæ prÃpya vairapuru«aæ kurÆïÃm anayo mahÃn 05,166.008c upasthito vinÃÓÃya yatasva puru«o bhava 05,166.009a yudhyasva pÃrthaæ samare yena vispardhase saha 05,166.009c drak«yÃmi tvÃæ vinirmuktam asmÃd yuddhÃt sudurmate 05,166.010 saæjaya uvÃca 05,166.010a tam uvÃca tato rÃjà dhÃrtarëÂro mahÃmanÃ÷ 05,166.010c mÃm avek«asva gÃÇgeya kÃryaæ hi mahad udyatam 05,166.011a cintyatÃm idam evÃgre mama ni÷Óreyasaæ param 05,166.011c ubhÃv api bhavantau me mahat karma kari«yata÷ 05,166.012a bhÆyaÓ ca Órotum icchÃmi pare«Ãæ rathasattamÃn 05,166.012c ye caivÃtirathÃs tatra tathaiva rathayÆthapÃ÷ 05,166.013a balÃbalam amitrÃïÃæ Órotum icchÃmi kaurava 05,166.013c prabhÃtÃyÃæ rajanyÃæ vai idaæ yuddhaæ bhavi«yati 05,166.014 bhÅ«ma uvÃca 05,166.014a ete rathÃs te saækhyÃtÃs tathaivÃtirathà n­pa 05,166.014c ya cÃpy ardharathà rÃjan pÃï¬avÃnÃm ata÷ Ó­ïu 05,166.015a yadi kautÆhalaæ te 'dya pÃï¬avÃnÃæ bale n­pa 05,166.015c rathasaækhyÃæ mahÃbÃho sahaibhir vasudhÃdhipai÷ 05,166.016a svayaæ rÃjà rathodÃra÷ pÃï¬ava÷ kuntinandana÷ 05,166.016c agnivat samare tÃta cari«yati na saæÓaya÷ 05,166.017a bhÅmasenas tu rÃjendra ratho '«Âaguïasaæmita÷ 05,166.017b*0567_01 na tasyÃsti samo yuddhe gadayà sÃyakair api 05,166.017c nÃgÃyutabalo mÃnÅ tejasà na sa mÃnu«a÷ 05,166.018a mÃdrÅputrau tu rathinau dvÃv eva puru«ar«abhau 05,166.018c aÓvinÃv iva rÆpeïa tejasà ca samanvitau 05,166.019a ete camÆmukhagatÃ÷ smaranta÷ kleÓam Ãtmana÷ 05,166.019c rudravat pracari«yanti tatra me nÃsti saæÓaya÷ 05,166.020a sarva eva mahÃtmÃna÷ ÓÃlaskandhà ivodgatÃ÷ 05,166.020c prÃdeÓenÃdhikÃ÷ pumbhir anyais te ca pramÃïata÷ 05,166.021a siæhasaæhananÃ÷ sarve pÃï¬uputrà mahÃbalÃ÷ 05,166.021c caritabrahmacaryÃÓ ca sarve cÃtitapasvina÷ 05,166.022a hrÅmanta÷ puru«avyÃghrà vyÃghrà iva balotkaÂÃ÷ 05,166.022c jave prahÃre saæmarde sarva evÃtimÃnu«Ã÷ 05,166.022e sarve jitamahÅpÃlà digjaye bharatar«abha 05,166.023a na cai«Ãæ puru«Ã÷ ke cid ÃyudhÃni gadÃ÷ ÓarÃn 05,166.023c vi«ahanti sadà kartum adhijyÃny api kaurava 05,166.023e udyantuæ và gadÃæ gurvÅæ ÓarÃn vÃpi prakar«itum 05,166.024a jave lak«yasya haraïe bhojye pÃæsuvikar«aïe 05,166.024c bÃlair api bhavantas tai÷ sarva eva viÓe«itÃ÷ 05,166.025a te te sainyaæ samÃsÃdya vyÃghrà iva balotkaÂÃ÷ 05,166.025c vidhvaæsayi«yanti raïe mà sma tai÷ saha saægama÷ 05,166.026a ekaikaÓas te saægrÃme hanyu÷ sarvÃn mahÅk«ita÷ 05,166.026c pratyak«aæ tava rÃjendra rÃjasÆye yathÃbhavat 05,166.027a draupadyÃÓ ca parikleÓaæ dyÆte ca paru«Ã gira÷ 05,166.027c te saæsmaranta÷ saægrÃme vicari«yanti kÃlavat 05,166.028a lohitÃk«o gu¬ÃkeÓo nÃrÃyaïasahÃyavÃn 05,166.028c ubhayo÷ senayor vÅra ratho nÃstÅha tÃd­Óa÷ 05,166.029a na hi deve«u và pÆrvaæ dÃnave«Ærage«u và 05,166.029c rÃk«ase«v atha yak«e«u nare«u kuta eva tu 05,166.030a bhÆto 'tha và bhavi«yo và ratha÷ kaÓ cin mayà Óruta÷ 05,166.030c samÃyukto mahÃrÃja yathà pÃrthasya dhÅmata÷ 05,166.031a vÃsudevaÓ ca saæyantà yoddhà caiva dhanaæjaya÷ 05,166.031c gÃï¬Åvaæ ca dhanur divyaæ te cÃÓvà vÃtaraæhasa÷ 05,166.032a abhedyaæ kavacaæ divyam ak«ayyau ca mahe«udhÅ 05,166.032c astragrÃmaÓ ca mÃhendro raudra÷ kaubera eva ca 05,166.033a yÃmyaÓ ca vÃruïaÓ caiva gadÃÓ cograpradarÓanÃ÷ 05,166.033c vajrÃdÅni ca mukhyÃni nÃnÃpraharaïÃni vai 05,166.034a dÃnavÃnÃæ sahasrÃïi hiraïyapuravÃsinÃm 05,166.034c hatÃny ekarathenÃjau kas tasya sad­Óo ratha÷ 05,166.035a e«a hanyÃd dhi saærambhÅ balavÃn satyavikrama÷ 05,166.035c tava senÃæ mahÃbÃhu÷ svÃæ caiva paripÃlayan 05,166.036a ahaæ cainaæ pratyudiyÃm ÃcÃryo và dhanaæjayam 05,166.036c na t­tÅyo 'sti rÃjendra senayor ubhayor api 05,166.036e ya enaæ Óaravar«Ãïi var«antam udiyÃd rathÅ 05,166.037a jÅmÆta iva gharmÃnte mahÃvÃtasamÅrita÷ 05,166.037c samÃyuktas tu kaunteyo vÃsudevasahÃyavÃn 05,166.037e taruïaÓ ca k­tÅ caiva jÅrïÃv ÃvÃm ubhÃv api 05,166.038 saæjaya uvÃca 05,166.038a etac chrutvà tu bhÅ«masya rÃj¤Ãæ dadhvaæsire tadà 05,166.038c käcanÃÇgadina÷ pÅnà bhujÃÓ candanarÆ«itÃ÷ 05,166.039a manobhi÷ saha sÃvegai÷ saæsm­tya ca purÃtanam 05,166.039c sÃmarthyaæ pÃï¬aveyÃnÃæ yathÃpratyak«adarÓanÃt 05,167.001 bhÅ«ma uvÃca 05,167.001a draupadeyà mahÃrÃja sarve pa¤ca mahÃrathÃ÷ 05,167.001c vairÃÂir uttaraÓ caiva ratho mama mahÃn mata÷ 05,167.002a abhimanyur mahÃrÃja rathayÆthapayÆthapa÷ 05,167.002c sama÷ pÃrthena samare vÃsudevena và bhavet 05,167.003a laghv astraÓ citrayodhÅ ca manasvÅ d­¬havikrama÷ 05,167.003c saæsmaran vai parikleÓaæ svapitur vikrami«yati 05,167.004a sÃtyakir mÃdhava÷ ÓÆro rathayÆthapayÆthapa÷ 05,167.004c e«a v­«ïipravÅrÃïÃm amar«Å jitasÃdhvasa÷ 05,167.005a uttamaujÃs tathà rÃjan ratho mama mahÃn mata÷ 05,167.005c yudhÃmanyuÓ ca vikrÃnto rathodÃro narar«abha÷ 05,167.006a ete«Ãæ bahusÃhasrà rathà nÃgà hayÃs tathà 05,167.006c yotsyante te tanuæ tyaktvà kuntÅputrapriyepsayà 05,167.007a pÃï¬avai÷ saha rÃjendra tava senÃsu bhÃrata 05,167.007c agnimÃrutavad rÃjann Ãhvayanta÷ parasparam 05,167.008a ajeyau samare v­ddhau virÃÂadrupadÃv ubhau 05,167.008c mahÃrathau mahÃvÅryau matau me puru«ar«abhau 05,167.009a vayov­ddhÃv api tu tau k«atradharmaparÃyaïau 05,167.009c yati«yete paraæ Óaktyà sthitau vÅragate pathi 05,167.010a saæbandhakena rÃjendra tau tu vÅryabalÃnvayÃt 05,167.010c Ãryav­ttau mahe«vÃsau snehapÃÓasitÃv ubhau 05,167.011a kÃraïaæ prÃpya tu narÃ÷ sarva eva mahÃbhujÃ÷ 05,167.011c ÓÆrà và kÃtarà vÃpi bhavanti narapuægava 05,167.012a ekÃyanagatÃv etau pÃrthena d­¬habhaktikau 05,167.012c tyaktvà prÃïÃn paraæ Óaktyà ghaÂitÃrau narÃdhipa 05,167.013a p­thag ak«auhiïÅbhyÃæ tÃv ubhau saæyati dÃruïau 05,167.013c saæbandhibhÃvaæ rak«antau mahat karma kari«yata÷ 05,167.014a lokavÅrau mahe«vÃsau tyaktÃtmÃnau ca bhÃrata 05,167.014c pratyayaæ parirak«antau mahat karma kari«yata÷ 05,168.001 bhÅ«ma uvÃca 05,168.001a päcÃlarÃjasya suto rÃjan parapuraæjaya÷ 05,168.001c Óikhaï¬Å rathamukhyo me mata÷ pÃrthasya bhÃrata 05,168.002a e«a yotsyati saægrÃme nÃÓayan pÆrvasaæsthitim 05,168.002c paraæ yaÓo viprathayaæs tava senÃsu bhÃrata 05,168.003a etasya bahulÃ÷ senÃ÷ päcÃlÃÓ ca prabhadrakÃ÷ 05,168.003c tenÃsau rathavaæÓena mahat karma kari«yati 05,168.004a dh­«ÂadyumnaÓ ca senÃnÅ÷ sarvasenÃsu bhÃrata 05,168.004c mato me 'tiratho rÃjan droïaÓi«yo mahÃratha÷ 05,168.005a e«a yotsyati saægrÃme sÆdayan vai parÃn raïe 05,168.005c bhagavÃn iva saækruddha÷ pinÃkÅ yugasaæk«aye 05,168.006a etasya tadrathÃnÅkaæ kathayanti raïapriyÃ÷ 05,168.006c bahutvÃt sÃgaraprakhyaæ devÃnÃm iva saæyuge 05,168.007a k«atradharmà tu rÃjendra mato me 'rdharatho n­pa 05,168.007c dh­«Âadyumnasya tanayo bÃlyÃn nÃtik­taÓrama÷ 05,168.008a ÓiÓupÃlasuto vÅraÓ cedirÃjo mahÃratha÷ 05,168.008c dh­«Âaketur mahe«vÃsa÷ saæbandhÅ pÃï¬avasya ha 05,168.009a e«a cedipati÷ ÓÆra÷ saha putreïa bhÃrata 05,168.009c mahÃrathenÃsukaraæ mahat karma kari«yati 05,168.010a k«atradharmarato mahyaæ mata÷ parapuraæjaya÷ 05,168.010c k«atradevas tu rÃjendra pÃï¬ave«u rathottama÷ 05,168.010e jayantaÓ cÃmitaujÃÓ ca satyajic ca mahÃratha÷ 05,168.011a mahÃrathà mahÃtmÃna÷ sarve päcÃlasattamÃ÷ 05,168.011c yotsyante samare tÃta saærabdhà iva ku¤jarÃ÷ 05,168.012a ajo bhojaÓ ca vikrÃntau pÃï¬ave«u mahÃrathau 05,168.012b*0568_01 lokavÅrau mahe«vÃsau tyaktÃtmÃnau mahÃrathau 05,168.012c pÃï¬avÃnÃæ sahÃyÃrthe paraæ Óaktyà yati«yata÷ 05,168.012e ÓÅghrÃstrau citrayoddhÃrau k­tinau d­¬havikramau 05,168.013a kekayÃ÷ pa¤ca rÃjendra bhrÃtaro yuddhadurmadÃ÷ 05,168.013c sarva ete rathodÃrÃ÷ sarve lohitakadhvajÃ÷ 05,168.014a kÃÓika÷ sukumÃraÓ ca nÅlo yaÓ cÃparo n­pa÷ 05,168.014c sÆryadattaÓ ca ÓaÇkhaÓ ca madirÃÓvaÓ ca nÃmata÷ 05,168.015a sarva ete rathodÃrÃ÷ sarve cÃhavalak«aïÃ÷ 05,168.015c sarvÃstravidu«a÷ sarve mahÃtmÃno matà mama 05,168.016a vÃrdhak«emir mahÃrÃja ratho mama mahÃn mata÷ 05,168.016c citrÃyudhaÓ ca n­patir mato me rathasattama÷ 05,168.016e sa hi saægrÃmaÓobhÅ ca bhaktaÓ cÃpi kirÅÂina÷ 05,168.017a cekitÃna÷ satyadh­ti÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathau 05,168.017c dvÃv imau puru«avyÃghrau rathodÃrau matau mama 05,168.018a vyÃghradattaÓ ca rÃjendra candrasenaÓ ca bhÃrata 05,168.018c matau mama rathodÃrau pÃï¬avÃnÃæ na saæÓaya÷ 05,168.019a senÃbinduÓ ca rÃjendra krodhahantà ca nÃmata÷ 05,168.019c ya÷ samo vÃsudevena bhÅmasenena cÃbhibhÆ÷ 05,168.019e sa yotsyatÅha vikramya samare tava sainikai÷ 05,168.020a mÃæ droïaæ ca k­paæ caiva yathà saæmanyate bhavÃn 05,168.020c tathà sa samaraÓlÃghÅ mantavyo rathasattama÷ 05,168.021a kÃÓya÷ paramaÓÅghrÃstra÷ ÓlÃghanÅyo rathottama÷ 05,168.021c ratha ekaguïo mahyaæ mata÷ parapuraæjaya÷ 05,168.022a ayaæ ca yudhi vikrÃnto mantavyo '«Âaguïo ratha÷ 05,168.022c satyajit samaraÓlÃghÅ drupadasyÃtmajo yuvà 05,168.023a gata÷ so 'tirathatvaæ hi dh­«Âadyumnena saæmita÷ 05,168.023c pÃï¬avÃnÃæ yaÓaskÃma÷ paraæ karma kari«yati 05,168.024a anuraktaÓ ca ÓÆraÓ ca ratho 'yam aparo mahÃn 05,168.024c pÃï¬yarÃjo mahÃvÅrya÷ pÃï¬avÃnÃæ dhuraædhara÷ 05,168.025a d­¬hadhanvà mahe«vÃsa÷ pÃï¬avÃnÃæ rathottama÷ 05,168.025c ÓreïimÃn kauravaÓre«Âha vasudÃnaÓ ca pÃrthiva÷ 05,168.025e ubhÃv etÃv atirathau matau mama paraætapa 05,168.025f*0569_01 anyau virÃÂasya sutau ÓaÇkhaÓvetau mahÃrathau 05,168.025f*0569_02 pÃï¬avÃnÃæ sahÃyÃrthe mahat karma kari«yata÷ 05,169.001 bhÅ«ma uvÃca 05,169.001a rocamÃno mahÃrÃja pÃï¬avÃnÃæ mahÃratha÷ 05,169.001c yotsyate 'maravat saækhye parasainye«u bhÃrata 05,169.002a purujit kuntibhojaÓ ca mahe«vÃso mahÃbala÷ 05,169.002c mÃtulo bhÅmasenasya sa ca me 'tiratho mata÷ 05,169.003a e«a vÅro mahe«vÃsa÷ k­tÅ ca nipuïaÓ ca ha 05,169.003c citrayodhÅ ca ÓaktaÓ ca mato me rathapuægava÷ 05,169.004a sa yotsyati hi vikramya maghavÃn iva dÃnavai÷ 05,169.004c yodhÃÓ cÃsya parikhyÃtÃ÷ sarve yuddhaviÓÃradÃ÷ 05,169.005a bhÃgineyak­te vÅra÷ sa kari«yati saægare 05,169.005c sumahat karma pÃï¬ÆnÃæ sthita÷ priyahite n­pa÷ 05,169.006a bhaimasenir mahÃrÃja hai¬imbo rÃk«aseÓvara÷ 05,169.006c mato me bahumÃyÃvÅ rathayÆthapayÆthapa÷ 05,169.007a yotsyate samare tÃta mÃyÃbhi÷ samarapriya÷ 05,169.007c ye cÃsya rÃk«asÃ÷ ÓÆrÃ÷ sacivà vaÓavartina÷ 05,169.008a ete cÃnye ca bahavo nÃnÃjanapadeÓvarÃ÷ 05,169.008c sametÃ÷ pÃï¬avasyÃrthe vÃsudevapurogamÃ÷ 05,169.009a ete prÃdhÃnyato rÃjan pÃï¬avasya mahÃtmana÷ 05,169.009c rathÃÓ cÃtirathÃÓ caiva ye cÃpy ardharathà matÃ÷ 05,169.010a ne«yanti samare senÃæ bhÅmÃæ yaudhi«ÂhirÅæ n­pa 05,169.010c mahendreïeva vÅreïa pÃlyamÃnÃæ kirÅÂinà 05,169.011a tair ahaæ samare vÅra tvÃm Ãyadbhir jayai«ibhi÷ 05,169.011c yotsyÃmi jayam ÃkÃÇk«ann atha và nidhanaæ raïe 05,169.012a pÃrthaæ ca vÃsudevaæ ca cakragÃï¬ÅvadhÃriïau 05,169.012c saædhyÃgatÃv ivÃrkendÆ same«ye puru«ottamau 05,169.013a ye caiva te rathodÃrÃ÷ pÃï¬uputrasya sainikÃ÷ 05,169.013c sahasainyÃn ahaæ tÃæÓ ca pratÅyÃæ raïamÆrdhani 05,169.014a ete rathÃÓ cÃtirathÃÓ ca tubhyaæ; yathÃpradhÃnaæ n­pa kÅrtità mayà 05,169.014c tathà rÃjann ardharathÃÓ ca ke cit; tathaiva te«Ãm api kauravendra 05,169.015a arjunaæ vÃsudevaæ ca ye cÃnye tatra pÃrthivÃ÷ 05,169.015c sarvÃn ÃvÃrayi«yÃmi yÃvad drak«yÃmi bhÃrata 05,169.016a päcÃlyaæ tu mahÃbÃho nÃhaæ hanyÃæ Óikhaï¬inam 05,169.016c udyate«um abhiprek«ya pratiyudhyantam Ãhave 05,169.017a lokas tad veda yad ahaæ pitu÷ priyacikÅr«ayà 05,169.017c prÃptaæ rÃjyaæ parityajya brahmacarye dh­tavrata÷ 05,169.018a citrÃÇgadaæ kauravÃïÃm ahaæ rÃjye 'bhya«ecayam 05,169.018c vicitravÅryaæ ca ÓiÓuæ yauvarÃjye 'bhya«ecayam 05,169.019a devavratatvaæ vikhyÃpya p­thivyÃæ sarvarÃjasu 05,169.019c naiva hanyÃæ striyaæ jÃtu na strÅpÆrvaæ kathaæ cana 05,169.020a sa hi strÅpÆrvako rÃja¤ Óikhaï¬Å yadi te Óruta÷ 05,169.020c kanyà bhÆtvà pumä jÃto na yotsye tena bhÃrata 05,169.021a sarvÃæs tv anyÃn hani«yÃmi pÃrthivÃn bharatar«abha 05,169.021c yÃn same«yÃmi samare na tu kuntÅsutÃn n­pa 05,170.001 duryodhana uvÃca 05,170.001a kimarthaæ bharataÓre«Âha na hanyÃs tvaæ Óikhaï¬inam 05,170.001c udyate«um atho d­«Âvà samare«v ÃtatÃyinam 05,170.002a pÆrvam uktvà mahÃbÃho pÃï¬avÃn saha somakai÷ 05,170.002c vadhi«yÃmÅti gÃÇgeya tan me brÆhi pitÃmaha 05,170.003 bhÅ«ma uvÃca 05,170.003a Ó­ïu duryodhana kathÃæ sahaibhir vasudhÃdhipai÷ 05,170.003c yadarthaæ yudhi saæprek«ya nÃhaæ hanyÃæ Óikhaï¬inam 05,170.004a mahÃrÃjo mama pità Óaætanur bharatar«abha÷ 05,170.004c di«ÂÃntaæ prÃpa dharmÃtmà samaye puru«ar«abha 05,170.005a tato 'haæ bharataÓre«Âha pratij¤Ãæ paripÃlayan 05,170.005c citrÃÇgadaæ bhrÃtaraæ vai mahÃrÃjye 'bhya«ecayam 05,170.006a tasmiæÓ ca nidhanaæ prÃpte satyavatyà mate sthita÷ 05,170.006c vicitravÅryaæ rÃjÃnam abhya«i¤caæ yathÃvidhi 05,170.007a mayÃbhi«ikto rÃjendra yavÅyÃn api dharmata÷ 05,170.007c vicitravÅryo dharmÃtmà mÃm eva samudaik«ata 05,170.008a tasya dÃrakriyÃæ tÃta cikÅr«ur aham apy uta 05,170.008c anurÆpÃd iva kulÃd iti cintya mano dadhe 05,170.009a tathÃÓrau«aæ mahÃbÃho tisra÷ kanyÃ÷ svayaævare 05,170.009c rÆpeïÃpratimÃ÷ sarvÃ÷ kÃÓirÃjasutÃs tadà 05,170.009e ambà caivÃmbikà caiva tathaivÃmbÃlikÃparà 05,170.010a rÃjÃnaÓ ca samÃhÆtÃ÷ p­thivyÃæ bharatar«abha 05,170.010c ambà jye«ÂhÃbhavat tÃsÃm ambikà tv atha madhyamà 05,170.010e ambÃlikà ca rÃjendra rÃjakanyà yavÅyasÅ 05,170.011a so 'ham ekarathenaiva gata÷ kÃÓipate÷ purÅm 05,170.011c apaÓyaæ tà mahÃbÃho tisra÷ kanyÃ÷ svalaæk­tÃ÷ 05,170.011e rÃj¤aÓ caiva samÃv­ttÃn pÃrthivÃn p­thivÅpate 05,170.012a tato 'haæ tÃn n­pÃn sarvÃn ÃhÆya samare sthitÃn 05,170.012c ratham ÃropayÃæ cakre kanyÃs tà bharatar«abha 05,170.013a vÅryaÓulkÃÓ ca tà j¤Ãtvà samÃropya rathaæ tadà 05,170.013c avocaæ pÃrthivÃn sarvÃn ahaæ tatra samÃgatÃn 05,170.013e bhÅ«ma÷ ÓÃætanava÷ kanyà haratÅti puna÷ puna÷ 05,170.014a te yatadhvaæ paraæ Óaktyà sarve mok«Ãya pÃrthivÃ÷ 05,170.014c prasahya hi nayÃmy e«a mi«atÃæ vo narÃdhipÃ÷ 05,170.015a tatas te p­thivÅpÃlÃ÷ samutpetur udÃyudhÃ÷ 05,170.015c yogo yoga iti kruddhÃ÷ sÃrathÅæÓ cÃpy acodayan 05,170.016a te rathair meghasaækÃÓair gajaiÓ ca gajayodhina÷ 05,170.016c p­«ÂhyaiÓ cÃÓvair mahÅpÃlÃ÷ samutpetur udÃyudhÃ÷ 05,170.017a tatas te mÃæ mahÅpÃlÃ÷ sarva eva viÓÃæ pate 05,170.017c rathavrÃtena mahatà sarvata÷ paryavÃrayan 05,170.018a tÃn ahaæ Óaravar«eïa mahatà pratyavÃrayam 05,170.018c sarvÃn n­pÃæÓ cÃpy ajayaæ devarì iva dÃnavÃn 05,170.019a te«Ãm ÃpatatÃæ citrÃn dhvajÃn hemapari«k­tÃn 05,170.019c ekaikena hi bÃïena bhÆmau pÃtitavÃn aham 05,170.020a hayÃæÓ cai«Ãæ gajÃæÓ caiva sÃrathÅæÓ cÃpy ahaæ raïe 05,170.020c apÃtayaæ Óarair dÅptai÷ prahasan puru«ar«abha 05,170.021a te niv­ttÃÓ ca bhagnÃÓ ca d­«Âvà tal lÃghavaæ mama 05,170.021b*0570_01 praïipetuÓ ca sarve vai praÓaÓaæsuÓ ca pÃrthivÃ÷ 05,170.021b*0570_02 tata ÃdÃya tÃ÷ kanyà n­patÅæÓ ca vis­jya tÃn 05,170.021c athÃhaæ hÃstinapuram ÃyÃæ jitvà mahÅk«ita÷ 05,170.022a ato 'haæ tÃÓ ca kanyà vai bhrÃtur arthÃya bhÃrata 05,170.022c tac ca karma mahÃbÃho satyavatyai nyavedayam 05,171.001 bhÅ«ma uvÃca 05,171.001a tato 'haæ bharataÓre«Âha mÃtaraæ vÅramÃtaram 05,171.001c abhigamyopasaæg­hya dÃÓeyÅm idam abruvam 05,171.002a imÃ÷ kÃÓipate÷ kanyà mayà nirjitya pÃrthivÃn 05,171.002c vicitravÅryasya k­te vÅryaÓulkà upÃrjitÃ÷ 05,171.003a tato mÆrdhany upÃghrÃya paryaÓrunayanà n­pa 05,171.003c Ãha satyavatÅ h­«Âà di«Âyà putra jitaæ tvayà 05,171.004a satyavatyÃs tv anumate vivÃhe samupasthite 05,171.004c uvÃca vÃkyaæ savrŬà jye«Âhà kÃÓipate÷ sutà 05,171.005a bhÅ«ma tvam asi dharmaj¤a÷ sarvaÓÃstraviÓÃrada÷ 05,171.005c Órutvà ca dharmyaæ vacanaæ mahyaæ kartum ihÃrhasi 05,171.006a mayà ÓÃlvapati÷ pÆrvaæ manasÃbhiv­to vara÷ 05,171.006c tena cÃsmi v­tà pÆrvaæ rahasy avidite pitu÷ 05,171.007a kathaæ mÃm anyakÃmÃæ tvaæ rÃja¤ ÓÃstram adhÅtya vai 05,171.007c vÃsayethà g­he bhÅ«ma kaurava÷ san viÓe«ata÷ 05,171.008a etad buddhyà viniÓcitya manasà bharatar«abha 05,171.008c yat k«amaæ te mahÃbÃho tad ihÃrabdhum arhasi 05,171.009a sa mÃæ pratÅk«ate vyaktaæ ÓÃlvarÃjo viÓÃæ pate 05,171.009b*0571_01 tasmÃn mÃæ tvaæ kuruÓre«Âha samanuj¤Ãtum arhasi 05,171.009c k­pÃæ kuru mahÃbÃho mayi dharmabh­tÃæ vara 05,171.009e tvaæ hi satyavrato vÅra p­thivyÃm iti na÷ Órutam 05,172.001 bhÅ«ma uvÃca 05,172.001a tato 'haæ samanuj¤Ãpya kÃlÅæ satyavatÅæ tadà 05,172.001c mantriïaÓ ca dvijÃæÓ caiva tathaiva ca purohitÃn 05,172.001e samanuj¤Ãsi«aæ kanyÃæ jye«ÂhÃm ambÃæ narÃdhipa 05,172.002a anuj¤Ãtà yayau sà tu kanyà ÓÃlvapate÷ puram 05,172.002c v­ddhair dvijÃtibhir guptà dhÃtryà cÃnugatà tadà 05,172.002e atÅtya ca tam adhvÃnam ÃsasÃda narÃdhipam 05,172.003a sà tam ÃsÃdya rÃjÃnaæ ÓÃlvaæ vacanam abravÅt 05,172.003c ÃgatÃhaæ mahÃbÃho tvÃm uddiÓya mahÃdyute 05,172.003d*0572_01 abhinandasva mÃæ rÃjan sadà priyahite ratÃm 05,172.003d*0572_02 pratipÃlaya mÃæ rÃjan dharmÃdÅæÓ cara dharmata÷ 05,172.003d*0572_03 tvaæ hi me manasà dhyÃtas tvayà cÃpy upamantrità 05,172.004a tÃm abravÅc chÃlvapati÷ smayann iva viÓÃæ pate 05,172.004c tvayÃnyapÆrvayà nÃhaæ bhÃryÃrthÅ varavarïini 05,172.005a gaccha bhadre punas tatra sakÃÓaæ bhÃratasya vai 05,172.005c nÃham icchÃmi bhÅ«meïa g­hÅtÃæ tvÃæ prasahya vai 05,172.006a tvaæ hi nirjitya bhÅ«meïa nÅtà prÅtimatÅ tadà 05,172.006c parÃm­Óya mahÃyuddhe nirjitya p­thivÅpatÅn 05,172.006e nÃhaæ tvayy anyapÆrvÃyÃæ bhÃryÃrthÅ varavarïini 05,172.007a katham asmadvidho rÃjà parapÆrvÃæ praveÓayet 05,172.007c nÃrÅæ viditavij¤Ãna÷ pare«Ãæ dharmam ÃdiÓan 05,172.007e yathe«Âaæ gamyatÃæ bhadre mà te kÃlo 'tyagÃd ayam 05,172.008a ambà tam abravÅd rÃjann anaÇgaÓarapŬità 05,172.008c maivaæ vada mahÅpÃla naitad evaæ kathaæ cana 05,172.009a nÃsmi prÅtimatÅ nÅtà bhÅ«meïÃmitrakarÓana 05,172.009c balÃn nÅtÃsmi rudatÅ vidrÃvya p­thivÅpatÅn 05,172.010a bhajasva mÃæ ÓÃlvapate bhaktÃæ bÃlÃm anÃgasam 05,172.010c bhaktÃnÃæ hi parityÃgo na dharme«u praÓasyate 05,172.011a sÃham Ãmantrya gÃÇgeyaæ samare«v anivartinam 05,172.011c anuj¤Ãtà ca tenaiva tavaiva g­ham Ãgatà 05,172.012a na sa bhÅ«mo mahÃbÃhur mÃm icchati viÓÃæ pate 05,172.012c bhrÃt­heto÷ samÃrambho bhÅ«masyeti Órutaæ mayà 05,172.013a bhaginyau mama ye nÅte ambikÃmbÃlike n­pa 05,172.013c prÃdÃd vicitravÅryÃya gÃÇgeyo hi yavÅyase 05,172.014a yathà ÓÃlvapate nÃnyaæ naraæ dhyÃmi kathaæ cana 05,172.014c tvÃm ­te puru«avyÃghra tathà mÆrdhÃnam Ãlabhe 05,172.015a na cÃnyapÆrvà rÃjendra tvÃm ahaæ samupasthità 05,172.015c satyaæ bravÅmi ÓÃlvaitat satyenÃtmÃnam Ãlabhe 05,172.016a bhajasva mÃæ viÓÃlÃk«a svayaæ kanyÃm upasthitÃm 05,172.016c ananyapÆrvÃæ rÃjendra tvatprasÃdÃbhikÃÇk«iïÅm 05,172.017a tÃm evaæ bhëamÃïÃæ tu ÓÃlva÷ kÃÓipate÷ sutÃm 05,172.017c atyajad bharataÓre«Âha tvacaæ jÅrïÃm ivoraga÷ 05,172.018a evaæ bahuvidhair vÃkyair yÃcyamÃnas tayÃnagha 05,172.018c nÃÓraddadhac chÃlvapati÷ kanyÃyà bharatar«abha 05,172.019a tata÷ sà manyunÃvi«Âà jye«Âhà kÃÓipate÷ sutà 05,172.019c abravÅt sÃÓrunayanà bëpavihvalayà girà 05,172.020a tvayà tyaktà gami«yÃmi yatra yatra viÓÃæ pate 05,172.020c tatra me santu gataya÷ santa÷ satyaæ yathÃbruvam 05,172.021a evaæ saæbhëamÃïÃæ tu n­Óaæsa÷ ÓÃlvaràtadà 05,172.021c paryatyajata kauravya karuïaæ paridevatÅm 05,172.022a gaccha gaccheti tÃæ ÓÃlva÷ puna÷ punar abhëata 05,172.022c bibhemi bhÅ«mÃt suÓroïi tvaæ ca bhÅ«maparigraha÷ 05,172.023a evam uktà tu sà tena ÓÃlvenÃdÅrghadarÓinà 05,172.023c niÓcakrÃma purÃd dÅnà rudatÅ kurarÅ yathà 05,173.001 bhÅ«ma uvÃca 05,173.001a sà ni«kramantÅ nagarÃc cintayÃm Ãsa bhÃrata 05,173.001c p­thivyÃæ nÃsti yuvatir vi«amasthatarà mayà 05,173.001e bÃndhavair viprahÅnÃsmi ÓÃlvena ca nirÃk­tà 05,173.002a na ca Óakyaæ punar gantuæ mayà vÃraïasÃhvayam 05,173.002c anuj¤ÃtÃsmi bhÅ«meïa ÓÃlvam uddiÓya kÃraïam 05,173.003a kiæ nu garhÃmy athÃtmÃnam atha bhÅ«maæ durÃsadam 05,173.003c Ãho svit pitaraæ mƬhaæ yo me 'kÃr«Åt svayaævaram 05,173.004a mamÃyaæ svak­to do«o yÃhaæ bhÅ«marathÃt tadà 05,173.004c prav­tte vaiÓase yuddhe ÓÃlvÃrthaæ nÃpataæ purà 05,173.004e tasyeyaæ phalanirv­ttir yad ÃpannÃsmi mƬhavat 05,173.005a dhig bhÅ«maæ dhik ca me mandaæ pitaraæ mƬhacetasam 05,173.005c yenÃhaæ vÅryaÓulkena païyastrÅvat praverità 05,173.006a dhiÇ mÃæ dhik ÓÃlvarÃjÃnaæ dhig dhÃtÃram athÃpi ca 05,173.006c ye«Ãæ durnÅtabhÃvena prÃptÃsmy Ãpadam uttamÃm 05,173.007a sarvathà bhÃgadheyÃni svÃni prÃpnoti mÃnava÷ 05,173.007c anayasyÃsya tu mukhaæ bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo mama 05,173.008a sà bhÅ«me pratikartavyam ahaæ paÓyÃmi sÃæpratam 05,173.008c tapasà và yudhà vÃpi du÷khahetu÷ sa me mata÷ 05,173.008e ko nu bhÅ«maæ yudhà jetum utsaheta mahÅpati÷ 05,173.009a evaæ sà pariniÓcitya jagÃma nagarÃd bahi÷ 05,173.009c ÃÓramaæ puïyaÓÅlÃnÃæ tÃpasÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,173.009e tatas tÃm avasad rÃtriæ tÃpasai÷ parivÃrità 05,173.010a Ãcakhyau ca yathà v­ttaæ sarvam Ãtmani bhÃrata 05,173.010c vistareïa mahÃbÃho nikhilena Óucismità 05,173.010e haraïaæ ca visargaæ ca ÓÃlvena ca visarjanam 05,173.011a tatas tatra mahÃn ÃsÅd brÃhmaïa÷ saæÓitavrata÷ 05,173.011c ÓaikhÃvatyas tapov­ddha÷ ÓÃstre cÃraïyake guru÷ 05,173.012a ÃrtÃæ tÃm Ãha sa muni÷ ÓaikhÃvatyo mahÃtapÃ÷ 05,173.012c ni÷ÓvasantÅæ satÅæ bÃlÃæ du÷khaÓokaparÃyaïÃm 05,173.013a evaæ gate kiæ nu bhadre Óakyaæ kartuæ tapasvibhi÷ 05,173.013c ÃÓramasthair mahÃbhÃgais taponityair mahÃtmabhi÷ 05,173.014a sà tv enam abravÅd rÃjan kriyatÃæ madanugraha÷ 05,173.014c pravrÃjitum ihecchÃmi tapas tapsyÃmi duÓcaram 05,173.015a mayaivaitÃni karmÃïi pÆrvadehe«u mƬhayà 05,173.015c k­tÃni nÆnaæ pÃpÃni te«Ãm etat phalaæ dhruvam 05,173.016a notsaheyaæ punar gantuæ svajanaæ prati tÃpasÃ÷ 05,173.016c pratyÃkhyÃtà nirÃnandà ÓÃlvena ca nirÃk­tà 05,173.017a upadi«Âam ihecchÃmi tÃpasyaæ vÅtakalma«Ã÷ 05,173.017c yu«mÃbhir devasaækÃÓÃ÷ k­pà bhavatu vo mayi 05,173.018a sa tÃm ÃÓvÃsayat kanyÃæ d­«ÂÃntÃgamahetubhi÷ 05,173.018c sÃntvayÃm Ãsa kÃryaæ ca pratijaj¤e dvijai÷ saha 05,174.001 bhÅ«ma uvÃca 05,174.001a tatas te tÃpasÃ÷ sarve kÃryavanto 'bhavaæs tadà 05,174.001c tÃæ kanyÃæ cintayanto vai kiæ kÃryam iti dharmiïa÷ 05,174.002a ke cid Ãhu÷ pitur veÓma nÅyatÃm iti tÃpasÃ÷ 05,174.002c ke cid asmadupÃlambhe matiæ cakrur dvijottamÃ÷ 05,174.003a ke cic chÃlvapatiæ gatvà niyojyam iti menire 05,174.003c neti ke cid vyavasyanti pratyÃkhyÃtà hi tena sà 05,174.004a evaæ gate kiæ nu Óakyaæ bhadre kartuæ manÅ«ibhi÷ 05,174.004c punar ÆcuÓ ca te sarve tÃpasÃ÷ saæÓitavratÃ÷ 05,174.005a alaæ pravrajiteneha bhadre Ó­ïu hitaæ vaca÷ 05,174.005c ito gacchasva bhadraæ te pitur eva niveÓanam 05,174.006a pratipatsyati rÃjà sa pità te yad anantaram 05,174.006c tatra vatsyasi kalyÃïi sukhaæ sarvaguïÃnvità 05,174.006e na ca te 'nyà gatir nyÃyyà bhaved bhadre yathà pità 05,174.007a patir vÃpi gatir nÃryÃ÷ pità và varavarïini 05,174.007c gati÷ pati÷ samasthÃyà vi«ame tu pità gati÷ 05,174.008a pravrajyà hi sudu÷kheyaæ sukumÃryà viÓe«ata÷ 05,174.008c rÃjaputryÃ÷ prak­tyà ca kumÃryÃs tava bhÃmini 05,174.009a bhadre do«Ã hi vidyante bahavo varavarïini 05,174.009c ÃÓrame vai vasantyÃs te na bhaveyu÷ pitur g­he 05,174.010a tatas tu te 'bruvan vÃkyaæ brÃhmaïÃs tÃæ tapasvinÅm 05,174.010c tvÃm ihaikÃkinÅæ d­«Âvà nirjane gahane vane 05,174.010e prÃrthayi«yanti rÃjendrÃs tasmÃn maivaæ mana÷ k­thÃ÷ 05,174.011 ambovÃca 05,174.011a na Óakyaæ kÃÓinagarÅæ punar gantuæ pitur g­hÃn 05,174.011c avaj¤Ãtà bhavi«yÃmi bÃndhavÃnÃæ na saæÓaya÷ 05,174.012a u«ità hy anyathà bÃlye pitur veÓmani tÃpasÃ÷ 05,174.012c nÃhaæ gami«ye bhadraæ vas tatra yatra pità mama 05,174.012e tapas taptum abhÅpsÃmi tÃpasai÷ paripÃlità 05,174.013a yathà pare 'pi me loke na syÃd evaæ mahÃtyaya÷ 05,174.013c daurbhÃgyaæ brÃhmaïaÓre«ÂhÃs tasmÃt tapsyÃmy ahaæ tapa÷ 05,174.014 bhÅ«ma uvÃca 05,174.014a ity evaæ te«u vipre«u cintayatsu tathà tathà 05,174.014c rÃjar«is tad vanaæ prÃptas tapasvÅ hotravÃhana÷ 05,174.014d*0573_01 tÃæ tathà bhÃminÅæ d­«Âvà Órutvà codvignamÃnasa÷ 05,174.015a tatas te tÃpasÃ÷ sarve pÆjayanti sma taæ n­pam 05,174.015c pÆjÃbhi÷ svÃgatÃdyÃbhir Ãsanenodakena ca 05,174.016a tasyopavi«Âasya tato viÓrÃntasyopaÓ­ïvata÷ 05,174.016c punar eva kathÃæ cakru÷ kanyÃæ prati vanaukasa÷ 05,174.017a ambÃyÃs tÃæ kathÃæ Órutvà kÃÓirÃj¤aÓ ca bhÃrata 05,174.017b*0574_01 rÃjar«i÷ sa mahÃtejà babhÆvodvignamÃnasa÷ 05,174.017b*0574_02 tÃæ tathÃvÃdinÅæ Órutvà d­«Âvà ca sa mahÃtapÃ÷ 05,174.017b*0574_03 rÃjar«i÷ k­payÃvi«Âo mahÃtmà hotravÃhana÷ 05,174.017c sa vepamÃna utthÃya mÃtur asyÃ÷ pità tadà 05,174.017e tÃæ kanyÃm aÇkam Ãropya paryÃÓvÃsayata prabho 05,174.018a sa tÃm ap­cchat kÃrtsnyena vyasanotpattim Ãdita÷ 05,174.018c sà ca tasmai yathÃv­ttaæ vistareïa nyavedayat 05,174.019a tata÷ sa rÃjar«ir abhÆd du÷khaÓokasamanvita÷ 05,174.019c kÃryaæ ca pratipede tan manasà sumahÃtapÃ÷ 05,174.020a abravÅd vepamÃnaÓ ca kanyÃm ÃrtÃæ sudu÷khita÷ 05,174.020c mà gÃ÷ pit­g­haæ bhadre mÃtus te janako hy aham 05,174.021a du÷khaæ chetsyÃmi te 'haæ vai mayi vartasva putrike 05,174.021c paryÃptaæ te mana÷ putri yad evaæ pariÓu«yasi 05,174.022a gaccha madvacanÃd rÃmaæ jÃmadagnyaæ tapasvinam 05,174.022c rÃmas tava mahad du÷khaæ Óokaæ cÃpanayi«yati 05,174.022e hani«yati raïe bhÅ«maæ na kari«yati ced vaca÷ 05,174.023a taæ gaccha bhÃrgavaÓre«Âhaæ kÃlÃgnisamatejasam 05,174.023c prati«ÂhÃpayità sa tvÃæ same pathi mahÃtapÃ÷ 05,174.024a tatas tu sasvaraæ bëpam uts­jantÅ puna÷ puna÷ 05,174.024c abravÅt pitaraæ mÃtu÷ sà tadà hotravÃhanam 05,174.025a abhivÃdayitvà Óirasà gami«ye tava ÓÃsanÃt 05,174.025c api nÃmÃdya paÓyeyam Ãryaæ taæ lokaviÓrutam 05,174.026a kathaæ ca tÅvraæ du÷khaæ me hani«yati sa bhÃrgava÷ 05,174.026c etad icchÃmy ahaæ Órotum atha yÃsyÃmi tatra vai 05,175.001 hotravÃhana uvÃca 05,175.001a rÃmaæ drak«yasi vatse tvaæ jÃmadagnyaæ mahÃvane 05,175.001c ugre tapasi vartantaæ satyasaædhaæ mahÃbalam 05,175.002a mahendre vai giriÓre«Âhe rÃmaæ nityam upÃsate 05,175.002c ­«ayo vedavidu«o gandharvÃpsarasas tathà 05,175.003a tatra gacchasva bhadraæ te brÆyÃÓ cainaæ vaco mama 05,175.003c abhivÃdya pÆrvaæ Óirasà tapov­ddhaæ d­¬havratam 05,175.004a brÆyÃÓ cainaæ punar bhadre yat te kÃryaæ manÅ«itam 05,175.004c mayi saækÅrtite rÃma÷ sarvaæ tat te kari«yati 05,175.005a mama rÃma÷ sakhà vatse prÅtiyukta÷ suh­c ca me 05,175.005c jamadagnisuto vÅra÷ sarvaÓastrabh­tÃæ vara÷ 05,175.006a evaæ bruvati kanyÃæ tu pÃrthive hotravÃhane 05,175.006c ak­tavraïa÷ prÃdurÃsÅd rÃmasyÃnucara÷ priya÷ 05,175.007a tatas te munaya÷ sarve samuttasthu÷ sahasraÓa÷ 05,175.007c sa ca rÃjà vayov­ddha÷ s­¤jayo hotravÃhana÷ 05,175.008a tata÷ p­«Âvà yathÃnyÃyam anyonyaæ te vanaukasa÷ 05,175.008c sahità bharataÓre«Âha ni«edu÷ parivÃrya tam 05,175.009a tatas te kathayÃm Ãsu÷ kathÃs tÃs tà manoramÃ÷ 05,175.009c kÃntà divyÃÓ ca rÃjendra prÅtihar«amudà yutÃ÷ 05,175.010a tata÷ kathÃnte rÃjar«ir mahÃtmà hotravÃhana÷ 05,175.010c rÃmaæ Óre«Âhaæ mahar«ÅïÃm ap­cchad ak­tavraïam 05,175.011a kva saæprati mahÃbÃho jÃmadagnya÷ pratÃpavÃn 05,175.011c ak­tavraïa Óakyo vai dra«Âuæ vedavidÃæ vara÷ 05,175.012 ak­tavraïa uvÃca 05,175.012a bhavantam eva satataæ rÃma÷ kÅrtayati prabho 05,175.012c s­¤jayo me priyasakho rÃjar«ir iti pÃrthiva 05,175.013a iha rÃma÷ prabhÃte Óvo bhaviteti matir mama 05,175.013c dra«ÂÃsy enam ihÃyÃntaæ tava darÓanakÃÇk«ayà 05,175.014a iyaæ ca kanyà rÃjar«e kimarthaæ vanam Ãgatà 05,175.014c kasya ceyaæ tava ca kà bhavatÅcchÃmi veditum 05,175.015 hotravÃhana uvÃca 05,175.015a dauhitrÅyaæ mama vibho kÃÓirÃjasutà Óubhà 05,175.015c jye«Âhà svayaævare tasthau bhaginÅbhyÃæ sahÃnagha 05,175.016a iyam ambeti vikhyÃtà jye«Âhà kÃÓipate÷ sutà 05,175.016c ambikÃmbÃlike tv anye yavÅyasyau tapodhana 05,175.017a sametaæ pÃrthivaæ k«atraæ kÃÓipuryÃæ tato 'bhavat 05,175.017c kanyÃnimittaæ brahmar«e tatrÃsÅd utsavo mahÃn 05,175.018a tata÷ kila mahÃvÅryo bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo n­pÃn 05,175.018c avÃk«ipya mahÃtejÃs tisra÷ kanyà jahÃra tÃ÷ 05,175.019a nirjitya p­thivÅpÃlÃn atha bhÅ«mo gajÃhvayam 05,175.019c ÃjagÃma viÓuddhÃtmà kanyÃbhi÷ saha bhÃrata 05,175.020a satyavatyai nivedyÃtha vivÃhÃrtham anantaram 05,175.020c bhrÃtur vicitravÅryasya samÃj¤Ãpayata prabhu÷ 05,175.021a tato vaivÃhikaæ d­«Âvà kanyeyaæ samupÃrjitam 05,175.021c abravÅt tatra gÃÇgeyaæ mantrimadhye dvijar«abha 05,175.022a mayà ÓÃlvapatir vÅra manasÃbhiv­ta÷ pati÷ 05,175.022c na mÃm arhasi dharmaj¤a paracittÃæ pradÃpitum 05,175.023a tac chrutvà vacanaæ bhÅ«ma÷ saæmantrya saha mantribhi÷ 05,175.023c niÓcitya visasarjemÃæ satyavatyà mate sthita÷ 05,175.024a anuj¤Ãtà tu bhÅ«meïa ÓÃlvaæ saubhapatiæ tata÷ 05,175.024c kanyeyaæ mudità vipra kÃle vacanam abravÅt 05,175.025a visarjitÃsmi bhÅ«meïa dharmaæ mÃæ pratipÃdaya 05,175.025c manasÃbhiv­ta÷ pÆrvaæ mayà tvaæ pÃrthivar«abha 05,175.026a pratyÃcakhyau ca ÓÃlvo 'pi cÃritrasyÃbhiÓaÇkita÷ 05,175.026c seyaæ tapovanaæ prÃptà tÃpasye 'bhiratà bh­Óam 05,175.027a mayà ca pratyabhij¤Ãtà vaæÓasya parikÅrtanÃt 05,175.027c asya du÷khasya cotpattiæ bhÅ«mam eveha manyate 05,175.027d*0575_01 evaæ bruvati vai rÃj¤i kanyà vacanam abravÅt 05,175.028 ambovÃca 05,175.028a bhagavann evam evaitad yathÃha p­thivÅpati÷ 05,175.028c ÓarÅrakartà mÃtur me s­¤jayo hotravÃhana÷ 05,175.029a na hy utsahe svanagaraæ pratiyÃtuæ tapodhana 05,175.029c avamÃnabhayÃc caiva vrŬayà ca mahÃmune 05,175.030a yat tu mÃæ bhagavÃn rÃmo vak«yati dvijasattama 05,175.030c tan me kÃryatamaæ kÃryam iti me bhagavan mati÷ 05,176.001 ak­tavraïa uvÃca 05,176.001a du÷khadvayam idaæ bhadre katarasya cikÅr«asi 05,176.001c pratikartavyam abale tat tvaæ vatse bravÅhi me 05,176.002a yadi saubhapatir bhadre niyoktavyo mate tava 05,176.002c niyok«yati mahÃtmà taæ rÃmas tvaddhitakÃmyayà 05,176.003a athÃpageyaæ bhÅ«maæ taæ rÃmeïecchasi dhÅmatà 05,176.003c raïe vinirjitaæ dra«Âuæ kuryÃt tad api bhÃrgava÷ 05,176.004a s­¤jayasya vaca÷ Órutvà tava caiva Óucismite 05,176.004c yad atrÃnantaraæ kÃryaæ tad adyaiva vicintyatÃm 05,176.005 ambovÃca 05,176.005a apanÅtÃsmi bhÅ«meïa bhagavann avijÃnatà 05,176.005c na hi jÃnÃti me bhÅ«mo brahma¤ ÓÃlvagataæ mana÷ 05,176.006a etad vicÃrya manasà bhavÃn eva viniÓcayam 05,176.006c vicinotu yathÃnyÃyaæ vidhÃnaæ kriyatÃæ tathà 05,176.007a bhÅ«me và kuruÓÃrdÆle ÓÃlvarÃje 'tha và puna÷ 05,176.007c ubhayor eva và brahman yad yuktaæ tat samÃcara 05,176.008a niveditaæ mayà hy etad du÷khamÆlaæ yathÃtatham 05,176.008c vidhÃnaæ tatra bhagavan kartum arhasi yuktita÷ 05,176.009 ak­tavraïa uvÃca 05,176.009a upapannam idaæ bhadre yad evaæ varavarïini 05,176.009c dharmaæ prati vaco brÆyÃ÷ Ó­ïu cedaæ vaco mama 05,176.010a yadi tvÃm Ãpageyo vai na nayed gajasÃhvayam 05,176.010c ÓÃlvas tvÃæ Óirasà bhÅru g­hïÅyÃd rÃmacodita÷ 05,176.011a tena tvaæ nirjità bhadre yasmÃn nÅtÃsi bhÃmini 05,176.011c saæÓaya÷ ÓÃlvarÃjasya tena tvayi sumadhyame 05,176.012a bhÅ«ma÷ puru«amÃnÅ ca jitakÃÓÅ tathaiva ca 05,176.012c tasmÃt pratikriyà yuktà bhÅ«me kÃrayituæ tvayà 05,176.013 ambovÃca 05,176.013a mamÃpy e«a mahÃn brahman h­di kÃmo 'bhivartate 05,176.013c ghÃtayeyaæ yadi raïe bhÅ«mam ity eva nityadà 05,176.014a bhÅ«maæ và ÓÃlvarÃjaæ và yaæ và do«eïa gacchasi 05,176.014c praÓÃdhi taæ mahÃbÃho yatk­te 'haæ sudu÷khità 05,176.015 bhÅ«ma uvÃca 05,176.015a evaæ kathayatÃm eva te«Ãæ sa divaso gata÷ 05,176.015c rÃtriÓ ca bharataÓre«Âha sukhaÓÅto«ïamÃrutà 05,176.016a tato rÃma÷ prÃdurÃsÅt prajvalann iva tejasà 05,176.016c Ói«yai÷ pariv­to rÃja¤ jaÂÃcÅradharo muni÷ 05,176.017a dhanu«pÃïir adÅnÃtmà kha¬gaæ bibhrat paraÓvadhÅ 05,176.017c virajà rÃjaÓÃrdÆla so 'bhyayÃt s­¤jayaæ n­pam 05,176.018a tatas taæ tÃpasà d­«Âvà sa ca rÃjà mahÃtapÃ÷ 05,176.018c tasthu÷ präjalaya÷ sarve sà ca kanyà tapasvinÅ 05,176.019a pÆjayÃm Ãsur avyagrà madhuparkeïa bhÃrgavam 05,176.019c arcitaÓ ca yathÃyogaæ ni«asÃda sahaiva tai÷ 05,176.020a tata÷ pÆrvavyatÅtÃni kathayete sma tÃv ubhau 05,176.020c s­¤jayaÓ ca sa rÃjar«ir jÃmadagnyaÓ ca bhÃrata 05,176.021a tata÷ kathÃnte rÃjar«ir bh­guÓre«Âhaæ mahÃbalam 05,176.021c uvÃca madhuraæ kÃle rÃmaæ vacanam arthavat 05,176.022a rÃmeyaæ mama dauhitrÅ kÃÓirÃjasutà prabho 05,176.022c asyÃ÷ Ó­ïu yathÃtattvaæ kÃryaæ kÃryaviÓÃrada 05,176.023a paramaæ kathyatÃæ ceti tÃæ rÃma÷ pratyabhëata 05,176.023c tata÷ sÃbhyagamad rÃmaæ jvalantam iva pÃvakam 05,176.024a sà cÃbhivÃdya caraïau rÃmasya Óirasà Óubhà 05,176.024c sp­«Âvà padmadalÃbhÃbhyÃæ pÃïibhyÃm agrata÷ sthità 05,176.025a ruroda sà ÓokavatÅ bëpavyÃkulalocanà 05,176.025c prapede Óaraïaæ caiva Óaraïyaæ bh­gunandanam 05,176.026 rÃma uvÃca 05,176.026a yathÃsi s­¤jayasyÃsya tathà mama n­pÃtmaje 05,176.026c brÆhi yat te manodu÷khaæ kari«ye vacanaæ tava 05,176.027 ambovÃca 05,176.027a bhagava¤ Óaraïaæ tvÃdya prapannÃsmi mahÃvrata 05,176.027c ÓokapaÇkÃrïavÃd ghorÃd uddharasva ca mÃæ vibho 05,176.028 bhÅ«ma uvÃca 05,176.028a tasyÃÓ ca d­«Âvà rÆpaæ ca vayaÓ cÃbhinavaæ puna÷ 05,176.028c saukumÃryaæ paraæ caiva rÃmaÓ cintÃparo 'bhavat 05,176.029a kim iyaæ vak«yatÅty evaæ vim­Óan bh­gusattama÷ 05,176.029c iti dadhyau ciraæ rÃma÷ k­payÃbhiparipluta÷ 05,176.030a kathyatÃm iti sà bhÆyo rÃmeïoktà Óucismità 05,176.030c sarvam eva yathÃtattvaæ kathayÃm Ãsa bhÃrgave 05,176.031a tac chrutvà jÃmadagnyas tu rÃjaputryà vacas tadà 05,176.031c uvÃca tÃæ varÃrohÃæ niÓcityÃrthaviniÓcayam 05,176.032a pre«ayi«yÃmi bhÅ«mÃya kuruÓre«ÂhÃya bhÃmini 05,176.032c kari«yati vaco dharmyaæ Órutvà me sa narÃdhipa÷ 05,176.033a na cet kari«yati vaco mayoktaæ jÃhnavÅsuta÷ 05,176.033c dhak«yÃmy enaæ raïe bhadre sÃmÃtyaæ Óastratejasà 05,176.034a atha và te matis tatra rÃjaputri nivartate 05,176.034c tÃvac chÃlvapatiæ vÅraæ yojayÃmy atra karmaïi 05,176.035 ambovÃca 05,176.035a visarjitÃsmi bhÅ«meïa Órutvaiva bh­gunandana 05,176.035c ÓÃlvarÃjagataæ ceto mama pÆrvaæ manÅ«itam 05,176.036a saubharÃjam upetyÃham abruvaæ durvacaæ vaca÷ 05,176.036c na ca mÃæ pratyag­hïÃt sa cÃritrapariÓaÇkita÷ 05,176.037a etat sarvaæ viniÓcitya svabuddhyà bh­gunandana 05,176.037c yad atraupayikaæ kÃryaæ tac cintayitum arhasi 05,176.038a mamÃtra vyasanasyÃsya bhÅ«mo mÆlaæ mahÃvrata÷ 05,176.038c yenÃhaæ vaÓam ÃnÅtà samutk«ipya balÃt tadà 05,176.039a bhÅ«maæ jahi mahÃbÃho yatk­te du÷kham Åd­Óam 05,176.039c prÃptÃhaæ bh­guÓÃrdÆla carÃmy apriyam uttamam 05,176.040a sa hi lubdhaÓ ca mÃnÅ ca jitakÃÓÅ ca bhÃrgava 05,176.040c tasmÃt pratikriyà kartuæ yuktà tasmai tvayÃnagha 05,176.041a e«a me hriyamÃïÃyà bhÃratena tadà vibho 05,176.041c abhavad dh­di saækalpo ghÃtayeyaæ mahÃvratam 05,176.042a tasmÃt kÃmaæ mamÃdyemaæ rÃma saævartayÃnagha 05,176.042c jahi bhÅ«maæ mahÃbÃho yathà v­traæ puraædara÷ 05,177.001 bhÅ«ma uvÃca 05,177.001a evam uktas tadà rÃmo jahi bhÅ«mam iti prabho 05,177.001c uvÃca rudatÅæ kanyÃæ codayantÅæ puna÷ puna÷ 05,177.002a kÃÓye kÃmaæ na g­hïÃmi Óastraæ vai varavarïini 05,177.002c ­te brahmavidÃæ heto÷ kim anyat karavÃïi te 05,177.003a vÃcà bhÅ«maÓ ca ÓÃlvaÓ ca mama rÃj¤i vaÓÃnugau 05,177.003c bhavi«yato 'navadyÃÇgi tat kari«yÃmi mà Óuca÷ 05,177.004a na tu Óastraæ grahÅ«yÃmi kathaæ cid api bhÃmini 05,177.004c ­te niyogÃd viprÃïÃm e«a me samaya÷ k­ta÷ 05,177.005 ambovÃca 05,177.005a mama du÷khaæ bhagavatà vyapaneyaæ yatas tata÷ 05,177.005c tat tu bhÅ«maprasÆtaæ me taæ jahÅÓvara mÃciram 05,177.006 rÃma uvÃca 05,177.006a kÃÓikanye punar brÆhi bhÅ«mas te caraïÃv ubhau 05,177.006c Óirasà vandanÃrho 'pi grahÅ«yati girà mama 05,177.007 ambovÃca 05,177.007a jahi bhÅ«maæ raïe rÃma mama ced icchasi priyam 05,177.007a*0576_01 **** **** garjantam asuraæ yathà 05,177.007a*0576_02 samÃhÆto raïe rÃma 05,177.007c pratiÓrutaæ ca yadi tat satyaæ kartum ihÃrhasi 05,177.008 bhÅ«ma uvÃca 05,177.008a tayo÷ saævadator evaæ rÃjan rÃmÃmbayos tadà 05,177.008c ak­tavraïo jÃmadagnyam idaæ vacanam abravÅt 05,177.009a ÓaraïÃgatÃæ mahÃbÃho kanyÃæ na tyaktum arhasi 05,177.009c jahi bhÅ«maæ raïe rÃma garjantam asuraæ yathà 05,177.010a yadi bhÅ«mas tvayÃhÆto raïe rÃma mahÃmune 05,177.010c nirjito 'smÅti và brÆyÃt kuryÃd và vacanaæ tava 05,177.011a k­tam asyà bhavet kÃryaæ kanyÃyà bh­gunandana 05,177.011c vÃkyaæ satyaæ ca te vÅra bhavi«yati k­taæ vibho 05,177.012a iyaæ cÃpi pratij¤Ã te tadà rÃma mahÃmune 05,177.012c jitvà vai k«atriyÃn sarvÃn brÃhmaïe«u pratiÓrutam 05,177.013a brÃhmaïa÷ k«atriyo vaiÓya÷ ÓÆdraÓ caiva raïe yadi 05,177.013c brahmadvi¬ bhavità taæ vai hani«yÃmÅti bhÃrgava 05,177.014a Óaraïaæ hi prapannÃnÃæ bhÅtÃnÃæ jÅvitÃrthinÃm 05,177.014c na Óak«yÃmi parityÃgaæ kartuæ jÅvan kathaæ cana 05,177.015a yaÓ ca k«atraæ raïe k­tsnaæ vije«yati samÃgatam 05,177.015c d­ptÃtmÃnam ahaæ taæ ca hani«yÃmÅti bhÃrgava 05,177.016a sa evaæ vijayÅ rÃma bhÅ«ma÷ kurukulodvaha÷ 05,177.016c tena yudhyasva saægrÃme sametya bh­gunandana 05,177.017 rÃma uvÃca 05,177.017a smarÃmy ahaæ pÆrvak­tÃæ pratij¤Ãm ­«isattama 05,177.017c tathaiva ca kari«yÃmi yathà sÃmnaiva lapsyate 05,177.018a kÃryam etan mahad brahman kÃÓikanyÃmanogatam 05,177.018c gami«yÃmi svayaæ tatra kanyÃm ÃdÃya yatra sa÷ 05,177.019a yadi bhÅ«mo raïaÓlÃghÅ na kari«yati me vaca÷ 05,177.019c hani«yÃmy enam udriktam iti me niÓcità mati÷ 05,177.020a na hi bÃïà mayots­«ÂÃ÷ sajjantÅha ÓarÅriïÃm 05,177.020c kÃye«u viditaæ tubhyaæ purà k«atriyasaægare 05,177.021 bhÅ«ma uvÃca 05,177.021a evam uktvà tato rÃma÷ saha tair brahmavÃdibhi÷ 05,177.021c prayÃïÃya matiæ k­tvà samuttasthau mahÃmanÃ÷ 05,177.022a tatas te tÃm u«itvà tu rajanÅæ tatra tÃpasÃ÷ 05,177.022c hutÃgnayo japtajapyÃ÷ pratasthur majjighÃæsayà 05,177.023a abhyagacchat tato rÃma÷ saha tair brÃhmaïar«abhai÷ 05,177.023c kuruk«etraæ mahÃrÃja kanyayà saha bhÃrata 05,177.024a nyaviÓanta tata÷ sarve parig­hya sarasvatÅm 05,177.024c tÃpasÃs te mahÃtmÃno bh­guÓre«Âhapurask­tÃ÷ 05,178.001 bhÅ«ma uvÃca 05,178.001a tatas t­tÅye divase same deÓe vyavasthita÷ 05,178.001c pre«ayÃm Ãsa me rÃjan prÃpto 'smÅti mahÃvrata÷ 05,178.002a tam Ãgatam ahaæ Órutvà vi«ayÃntaæ mahÃbalam 05,178.002c abhyagacchaæ javenÃÓu prÅtyà tejonidhiæ prabhum 05,178.003a gÃæ purask­tya rÃjendra brÃhmaïai÷ parivÃrita÷ 05,178.003c ­tvigbhir devakalpaiÓ ca tathaiva ca purohitai÷ 05,178.004a sa mÃm abhigataæ d­«Âvà jÃmadagnya÷ pratÃpavÃn 05,178.004c pratijagrÃha tÃæ pÆjÃæ vacanaæ cedam abravÅt 05,178.005a bhÅ«ma kÃæ buddhim ÃsthÃya kÃÓirÃjasutà tvayà 05,178.005c akÃmeyam ihÃnÅtà punaÓ caiva visarjità 05,178.006a vibhraæÓità tvayà hÅyaæ dharmÃvÃpte÷ parÃvarÃt 05,178.006c parÃm­«ÂÃæ tvayà hÅmÃæ ko hi gantum ihÃrhati 05,178.007a pratyÃkhyÃtà hi ÓÃlvena tvayà nÅteti bhÃrata 05,178.007c tasmÃd imÃæ manniyogÃt pratig­hïÅ«va bhÃrata 05,178.008a svadharmaæ puru«avyÃghra rÃjaputrÅ labhatv iyam 05,178.008c na yuktam avamÃno 'yaæ kartuæ rÃj¤Ã tvayÃnagha 05,178.009a tatas taæ nÃtimanasaæ samudÅk«yÃham abruvam 05,178.009c nÃham enÃæ punar dadyÃæ bhrÃtre brahman kathaæ cana 05,178.010a ÓÃlvasyÃham iti prÃha purà mÃm iha bhÃrgava 05,178.010c mayà caivÃbhyanuj¤Ãtà gatà saubhapuraæ prati 05,178.011a na bhayÃn nÃpy anukroÓÃn na lobhÃn nÃrthakÃmyayà 05,178.011c k«atradharmam ahaæ jahyÃm iti me vratam Ãhitam 05,178.012a atha mÃm abravÅd rÃma÷ krodhaparyÃkulek«aïa÷ 05,178.012c na kari«yasi ced etad vÃkyaæ me kurupuægava 05,178.013a hani«yÃmi sahÃmÃtyaæ tvÃm adyeti puna÷ puna÷ 05,178.013c saærambhÃd abravÅd rÃma÷ krodhaparyÃkulek«aïa÷ 05,178.014a tam ahaæ gÅrbhir i«ÂÃbhi÷ puna÷ punar ariædamam 05,178.014c ayÃcaæ bh­guÓÃrdÆlaæ na caiva praÓaÓÃma sa÷ 05,178.014d*0577_01 yadà prayÃcyamÃno 'pi prasÃdaæ na karoti me 05,178.015a tam ahaæ praïamya Óirasà bhÆyo brÃhmaïasattamam 05,178.015c abruvaæ kÃraïaæ kiæ tad yat tvaæ yoddhum ihecchasi 05,178.016a i«vastraæ mama bÃlasya bhavataiva caturvidham 05,178.016c upadi«Âaæ mahÃbÃho Ói«yo 'smi tava bhÃrgava 05,178.017a tato mÃm abravÅd rÃma÷ krodhasaæraktalocana÷ 05,178.017c jÃnÅ«e mÃæ guruæ bhÅ«ma na cemÃæ pratig­hïase 05,178.017e sutÃæ kÃÓyasya kauravya matpriyÃrthaæ mahÅpate 05,178.018a na hi te vidyate ÓÃntir anyathà kurunandana 05,178.018c g­hÃïemÃæ mahÃbÃho rak«asva kulam Ãtmana÷ 05,178.018e tvayà vibhraæÓità hÅyaæ bhartÃraæ nÃbhigacchati 05,178.019a tathà bruvantaæ tam ahaæ rÃmaæ parapuraæjayam 05,178.019c naitad evaæ punar bhÃvi brahmar«e kiæ Órameïa te 05,178.020a gurutvaæ tvayi saæprek«ya jÃmadagnya purÃtanam 05,178.020c prasÃdaye tvÃæ bhagavaæs tyaktai«Ã hi purà mayà 05,178.021a ko jÃtu parabhÃvÃæ hi nÃrÅæ vyÃlÅm iva sthitÃm 05,178.021c vÃsayeta g­he jÃnan strÅïÃæ do«Ãn mahÃtyayÃn 05,178.022a na bhayÃd vÃsavasyÃpi dharmaæ jahyÃæ mahÃdyute 05,178.022c prasÅda mà và yad và te kÃryaæ tat kuru mÃciram 05,178.023a ayaæ cÃpi viÓuddhÃtman purÃïe ÓrÆyate vibho 05,178.023c maruttena mahÃbuddhe gÅta÷ Óloko mahÃtmanà 05,178.024a guror apy avaliptasya kÃryÃkÃryam ajÃnata÷ 05,178.024c utpathapratipannasya kÃryaæ bhavati ÓÃsanam 05,178.025a sa tvaæ gurur iti premïà mayà saæmÃnito bh­Óam 05,178.025c guruv­ttaæ na jÃnÅ«e tasmÃd yotsyÃmy ahaæ tvayà 05,178.026a guruæ na hanyÃæ samare brÃhmaïaæ ca viÓe«ata÷ 05,178.026c viÓe«atas tapov­ddham evaæ k«Ãntaæ mayà tava 05,178.027a udyate«um atho d­«Âvà brÃhmaïaæ k«atrabandhuvat 05,178.027c yo hanyÃt samare kruddho yudhyantam apalÃyinam 05,178.027e brahmahatyà na tasya syÃd iti dharme«u niÓcaya÷ 05,178.028a k«atriyÃïÃæ sthito dharme k«atriyo 'smi tapodhana 05,178.028c yo yathà vartate yasmiæs tathà tasmin pravartayan 05,178.028e nÃdharmaæ samavÃpnoti nara÷ ÓreyaÓ ca vindati 05,178.029a arthe và yadi và dharme samartho deÓakÃlavit 05,178.029c anarthasaæÓayÃpanna÷ ÓreyÃn ni÷saæÓayena ca 05,178.030a yasmÃt saæÓayite 'rthe 'smin yathÃnyÃyaæ pravartase 05,178.030c tasmÃd yotsyÃmi sahitas tvayà rÃma mahÃhave 05,178.030e paÓya me bÃhuvÅryaæ ca vikramaæ cÃtimÃnu«am 05,178.031a evaæ gate 'pi tu mayà yac chakyaæ bh­gunandana 05,178.031c tat kari«ye kuruk«etre yotsye vipra tvayà saha 05,178.031e dvaædve rÃma yathe«Âaæ te sajjo bhava mahÃmune 05,178.032a tatra tvaæ nihato rÃma mayà ÓaraÓatÃcita÷ 05,178.032c lapsyase nirjitÃæl lokä ÓastrapÆto mahÃraïe 05,178.033a sa gaccha vinivartasva kuruk«etraæ raïapriya 05,178.033b*0578_01 samÃhvaya mahÃbÃho yuddhÃya tvaæ tapodhana 05,178.033c tatrai«yÃmi mahÃbÃho yuddhÃya tvÃæ tapodhana 05,178.034a api yatra tvayà rÃma k­taæ Óaucaæ purà pitu÷ 05,178.034c tatrÃham api hatvà tvÃæ Óaucaæ kartÃsmi bhÃrgava 05,178.035a tatra gacchasva rÃma tvaæ tvaritaæ yuddhadurmada 05,178.035c vyapane«yÃmi te darpaæ paurÃïaæ brÃhmaïabruva 05,178.036a yac cÃpi katthase rÃma bahuÓa÷ pari«atsu vai 05,178.036c nirjitÃ÷ k«atriyà loke mayaikeneti tac ch­ïu 05,178.036d*0579_01 adharma÷ sumahÃn e«a yac chayyÃmaraïaæ g­he 05,178.036d*0579_02 yadÃjau nidhanaæ yÃti so 'sya dharma÷ sanÃtana÷ 05,178.037a na tadà jÃyate bhÅ«mo madvidha÷ k«atriyo 'pi và 05,178.037b*0580_01 paÓcÃj jÃtÃni tejÃæsi t­ïe«u jvalitaæ tvayà 05,178.037c yas te yuddhamayaæ darpaæ kÃmaæ ca vyapanÃÓayet 05,178.038a so 'haæ jÃto mahÃbÃho bhÅ«ma÷ parapuraæjaya÷ 05,178.038c vyapane«yÃmi te darpaæ yuddhe rÃma na saæÓaya÷ 05,179.001 bhÅ«ma uvÃca 05,179.001a tato mÃm abravÅd rÃma÷ prahasann iva bhÃrata 05,179.001c di«Âyà bhÅ«ma mayà sÃrdhaæ yoddhum icchasi saægare 05,179.002a ayaæ gacchÃmi kauravya kuruk«etraæ tvayà saha 05,179.002c bhëitaæ tat kari«yÃmi tatrÃgacche÷ paraætapa 05,179.003a tatra tvÃæ nihataæ mÃtà mayà ÓaraÓatÃcitam 05,179.003c jÃhnavÅ paÓyatÃæ bhÅ«ma g­dhrakaÇkaba¬ÃÓanam 05,179.004a k­païaæ tvÃm abhiprek«ya siddhacÃraïasevità 05,179.004c mayà vinihataæ devÅ rodatÃm adya pÃrthiva 05,179.005a atadarhà mahÃbhÃgà bhagÅrathasutà nadÅ 05,179.005c yà tvÃm ajÅjanan mandaæ yuddhakÃmukam Ãturam 05,179.006a ehi gaccha mayà bhÅ«ma yuddham adyaiva vartatÃm 05,179.006c g­hÃïa sarvaæ kauravya rathÃdi bharatar«abha 05,179.007a iti bruvÃïaæ tam ahaæ rÃmaæ parapuraæjayam 05,179.007c praïamya Óirasà rÃjann evam astv ity athÃbruvam 05,179.008a evam uktvà yayau rÃma÷ kuruk«etraæ yuyutsayà 05,179.008c praviÓya nagaraæ cÃhaæ satyavatyai nyavedayam 05,179.009a tata÷ k­tasvastyayano mÃtrà pratyabhinandita÷ 05,179.009c dvijÃtÅn vÃcya puïyÃhaæ svasti caiva mahÃdyute 05,179.010a ratham ÃsthÃya ruciraæ rÃjataæ pÃï¬urair hayai÷ 05,179.010c sÆpaskaraæ svadhi«ÂhÃnaæ vaiyÃghraparivÃraïam 05,179.011a upapannaæ mahÃÓastrai÷ sarvopakaraïÃnvitam 05,179.011c tat kulÅnena vÅreïa hayaÓÃstravidà n­pa 05,179.012a yuktaæ sÆtena Ói«Âena bahuÓo d­«Âakarmaïà 05,179.012c daæÓita÷ pÃï¬ureïÃhaæ kavacena vapu«matà 05,179.013a pÃï¬uraæ kÃrmukaæ g­hya prÃyÃæ bharatasattama 05,179.013c pÃï¬ureïÃtapatreïa dhriyamÃïena mÆrdhani 05,179.014a pÃï¬uraiÓ cÃmaraiÓ cÃpi vÅjyamÃno narÃdhipa 05,179.014c ÓuklavÃsÃ÷ sito«ïÅ«a÷ sarvaÓuklavibhÆ«aïa÷ 05,179.015a stÆyamÃno jayÃÓÅrbhir ni«kramya gajasÃhvayÃt 05,179.015c kuruk«etraæ raïak«etram upÃyÃæ bharatar«abha 05,179.016a te hayÃÓ coditÃs tena sÆtena paramÃhave 05,179.016c avahan mÃæ bh­Óaæ rÃjan manomÃrutaraæhasa÷ 05,179.017a gatvÃhaæ tat kuruk«etraæ sa ca rÃma÷ pratÃpavÃn 05,179.017c yuddhÃya sahasà rÃjan parÃkrÃntau parasparam 05,179.018a tata÷ saædarÓane 'ti«Âhaæ rÃmasyÃtitapasvina÷ 05,179.018c prag­hya ÓaÇkhapravaraæ tata÷ prÃdhamam uttamam 05,179.019a tatas tatra dvijà rÃjaæs tÃpasÃÓ ca vanaukasa÷ 05,179.019c apaÓyanta raïaæ divyaæ devÃ÷ sar«igaïÃs tadà 05,179.020a tato divyÃni mÃlyÃni prÃdurÃsan muhur muhu÷ 05,179.020c vÃditrÃïi ca divyÃni meghav­ndÃni caiva ha 05,179.021a tatas te tÃpasÃ÷ sarve bhÃrgavasyÃnuyÃyina÷ 05,179.021c prek«akÃ÷ samapadyanta parivÃrya raïÃjiram 05,179.022a tato mÃm abravÅd devÅ sarvabhÆtahitai«iïÅ 05,179.022c mÃtà svarÆpiïÅ rÃjan kim idaæ te cikÅr«itam 05,179.023a gatvÃhaæ jÃmadagnyaæ taæ prayÃci«ye kurÆdvaha 05,179.023c bhÅ«meïa saha mà yotsÅ÷ Ói«yeïeti puna÷ puna÷ 05,179.024a mà maivaæ putra nirbandhaæ kuru vipreïa pÃrthiva 05,179.024c jÃmadagnyena samare yoddhum ity avabhartsayat 05,179.025a kiæ na vai k«atriyaharo haratulyaparÃkrama÷ 05,179.025c vidita÷ putra rÃmas te yatas tvaæ yoddhum icchasi 05,179.026a tato 'ham abruvaæ devÅm abhivÃdya k­täjali÷ 05,179.026c sarvaæ tad bharataÓre«Âha yathÃv­ttaæ svayaævare 05,179.027a yathà ca rÃmo rÃjendra mayà pÆrvaæ prasÃdita÷ 05,179.027c kÃÓirÃjasutÃyÃÓ ca yathà kÃma÷ purÃtana÷ 05,179.028a tata÷ sà rÃmam abhyetya jananÅ me mahÃnadÅ 05,179.028c madarthaæ tam ­«iæ devÅ k«amayÃm Ãsa bhÃrgavam 05,179.028e bhÅ«meïa saha mà yotsÅ÷ Ói«yeïeti vaco 'bravÅt 05,179.029a sa ca tÃm Ãha yÃcantÅæ bhÅ«mam eva nivartaya 05,179.029c na hi me kurute kÃmam ity ahaæ tam upÃgamam 05,179.030 saæjaya uvÃca 05,179.030a tato gaÇgà sutasnehÃd bhÅ«maæ punar upÃgamat 05,179.030c na cÃsyÃ÷ so 'karod vÃkyaæ krodhaparyÃkulek«aïa÷ 05,179.031a athÃd­Óyata dharmÃtmà bh­guÓre«Âho mahÃtapÃ÷ 05,179.031c ÃhvayÃm Ãsa ca punar yuddhÃya dvijasattama÷ 05,180.001 bhÅ«ma uvÃca 05,180.001a tam ahaæ smayann iva raïe pratyabhëaæ vyavasthitam 05,180.001c bhÆmi«Âhaæ notsahe yoddhuæ bhavantaæ ratham Ãsthita÷ 05,180.002a Ãroha syandanaæ vÅra kavacaæ ca mahÃbhuja 05,180.002c badhÃna samare rÃma yadi yoddhuæ mayecchasi 05,180.003a tato mÃm abravÅd rÃma÷ smayamÃno raïÃjire 05,180.003c ratho me medinÅ bhÅ«ma vÃhà vedÃ÷ sadaÓvavat 05,180.004a sÆto me mÃtariÓvà vai kavacaæ vedamÃtara÷ 05,180.004c susaævÅto raïe tÃbhir yotsye 'haæ kurunandana 05,180.005a evaæ bruvÃïo gÃndhÃre rÃmo mÃæ satyavikrama÷ 05,180.005c ÓaravrÃtena mahatà sarvata÷ paryavÃrayat 05,180.006a tato 'paÓyaæ jÃmadagnyaæ rathe divye vyavasthitam 05,180.006c sarvÃyudhadhare ÓrÅmaty adbhutopamadarÓane 05,180.007a manasà vihite puïye vistÅrïe nagaropame 05,180.007c divyÃÓvayuji saænaddhe käcanena vibhÆ«ite 05,180.008a dhvajena ca mahÃbÃho somÃlaæk­talak«maïà 05,180.008c dhanurdharo baddhatÆïo baddhagodhÃÇgulitravÃn 05,180.009a sÃrathyaæ k­tavÃæs tatra yuyutsor ak­tavraïa÷ 05,180.009c sakhà vedavid atyantaæ dayito bhÃrgavasya ha 05,180.010a ÃhvayÃna÷ sa mÃæ yuddhe mano har«ayatÅva me 05,180.010c puna÷ punar abhikroÓann abhiyÃhÅti bhÃrgava÷ 05,180.011a tam Ãdityam ivodyantam anÃdh­«yaæ mahÃbalam 05,180.011c k«atriyÃntakaraæ rÃmam ekam eka÷ samÃsadam 05,180.012a tato 'haæ bÃïapÃte«u tri«u vÃhÃn nig­hya vai 05,180.012c avatÅrya dhanur nyasya padÃtir ­«isattamam 05,180.013a abhyagacchaæ tadà rÃmam arci«yan dvijasattamam 05,180.013c abhivÃdya cainaæ vidhivad abruvaæ vÃkyam uttamam 05,180.014a yotsye tvayà raïe rÃma viÓi«ÂenÃdhikena ca 05,180.014c guruïà dharmaÓÅlena jayam ÃÓÃssva me vibho 05,180.015 rÃma uvÃca 05,180.015a evam etat kuruÓre«Âha kartavyaæ bhÆtim icchatà 05,180.015c dharmo hy e«a mahÃbÃho viÓi«Âai÷ saha yudhyatÃm 05,180.016a Óapeyaæ tvÃæ na ced evam Ãgacchethà viÓÃæ pate 05,180.016c yudhyasva tvaæ raïe yatto dhairyam Ãlambya kaurava 05,180.017a na tu te jayam ÃÓÃse tvÃæ hi jetum ahaæ sthita÷ 05,180.017c gaccha yudhyasva dharmeïa prÅto 'smi caritena te 05,180.018 bhÅ«ma uvÃca 05,180.018a tato 'haæ taæ namask­tya ratham Ãruhya satvara÷ 05,180.018c prÃdhmÃpayaæ raïe ÓaÇkhaæ punar hemavibhÆ«itam 05,180.019a tato yuddhaæ samabhavan mama tasya ca bhÃrata 05,180.019c divasÃn subahÆn rÃjan parasparajigÅ«ayà 05,180.020a sa me tasmin raïe pÆrvaæ prÃharat kaÇkapatribhi÷ 05,180.020c «a«Âyà ÓataiÓ ca navabhi÷ ÓarÃïÃm agnivarcasÃm 05,180.021a catvÃras tena me vÃhÃ÷ sÆtaÓ caiva viÓÃæ pate 05,180.021c pratiruddhÃs tathaivÃhaæ samare daæÓita÷ sthita÷ 05,180.022a namask­tya ca devebhyo brÃhmaïebhyaÓ ca bhÃrata 05,180.022c tam ahaæ smayann iva raïe pratyabhëaæ vyavasthitam 05,180.023a ÃcÃryatà mÃnità me nirmaryÃde hy api tvayi 05,180.023c bhÆyas tu Ó­ïu me brahman saæpadaæ dharmasaægrahe 05,180.024a ye te vedÃ÷ ÓarÅrasthà brÃhmaïyaæ yac ca te mahat 05,180.024c tapaÓ ca sumahat taptaæ na tebhya÷ praharÃmy aham 05,180.025a prahare k«atradharmasya yaæ tvaæ rÃma samÃsthita÷ 05,180.025c brÃhmaïa÷ k«atriyatvaæ hi yÃti ÓastrasamudyamÃt 05,180.026a paÓya me dhanu«o vÅryaæ paÓya bÃhvor balaæ ca me 05,180.026c e«a te kÃrmukaæ vÅra dvidhà kurmi sasÃyakam 05,180.027a tasyÃhaæ niÓitaæ bhallaæ prÃhiïvaæ bharatar«abha 05,180.027c tenÃsya dhanu«a÷ koÂiÓ chinnà bhÆmim athÃgamat 05,180.028a nava cÃpi p­«atkÃnÃæ ÓatÃni nataparvaïÃm 05,180.028c prÃhiïvaæ kaÇkapatrÃïÃæ jÃmadagnyarathaæ prati 05,180.029a kÃye vi«aktÃs tu tadà vÃyunÃbhisamÅritÃ÷ 05,180.029c celu÷ k«aranto rudhiraæ nÃgà iva ca te ÓarÃ÷ 05,180.030a k«atajok«itasarvÃÇga÷ k«aran sa rudhiraæ vraïai÷ 05,180.030c babhau rÃmas tadà rÃjan merur dhÃtÆn ivots­jan 05,180.031a hemantÃnte 'Óoka iva raktastabakamaï¬ita÷ 05,180.031c babhau rÃmas tadà rÃjan kva cit kiæÓukasaænibha÷ 05,180.032a tato 'nyad dhanur ÃdÃya rÃma÷ krodhasamanvita÷ 05,180.032c hemapuÇkhÃn suniÓitä ÓarÃæs tÃn hi vavar«a sa÷ 05,180.033a te samÃsÃdya mÃæ raudrà bahudhà marmabhedina÷ 05,180.033c akampayan mahÃvegÃ÷ sarpÃnalavi«opamÃ÷ 05,180.034a tato 'haæ samava«Âabhya punar ÃtmÃnam Ãhave 05,180.034c Óatasaækhyai÷ Óarai÷ kruddhas tadà rÃmam avÃkiram 05,180.035a sa tair agnyarkasaækÃÓai÷ Óarair ÃÓÅvi«opamai÷ 05,180.035c Óitair abhyardito rÃmo mandacetà ivÃbhavat 05,180.036a tato 'haæ k­payÃvi«Âo vinindyÃtmÃnam Ãtmanà 05,180.036c dhig dhig ity abruvaæ yuddhaæ k«atraæ ca bharatar«abha 05,180.037a asak­c cÃbruvaæ rÃja¤ Óokavegaparipluta÷ 05,180.037c aho bata k­taæ pÃpaæ mayedaæ k«atrakarmaïà 05,180.038a gurur dvijÃtir dharmÃtmà yad evaæ pŬita÷ Óarai÷ 05,180.038c tato na prÃharaæ bhÆyo jÃmadagnyÃya bhÃrata 05,180.039a athÃvatÃpya p­thivÅæ pÆ«Ã divasasaæk«aye 05,180.039c jagÃmÃstaæ sahasrÃæÓus tato yuddham upÃramat 05,181.001 bhÅ«ma uvÃca 05,181.001a Ãtmanas tu tata÷ sÆto hayÃnÃæ ca viÓÃæ pate 05,181.001c mama cÃpanayÃm Ãsa ÓalyÃn kuÓalasaæmata÷ 05,181.002a snÃtopav­ttais turagair labdhatoyair avihvalai÷ 05,181.002c prabhÃta udite sÆrye tato yuddham avartata 05,181.003a d­«Âvà mÃæ tÆrïam ÃyÃntaæ daæÓitaæ syandane sthitam 05,181.003c akarod ratham atyarthaæ rÃma÷ sajjaæ pratÃpavÃn 05,181.004a tato 'haæ rÃmam ÃyÃntaæ d­«Âvà samarakÃÇk«iïam 05,181.004c dhanu÷Óre«Âhaæ samuts­jya sahasÃvataraæ rathÃt 05,181.005a abhivÃdya tathaivÃhaæ ratham Ãruhya bhÃrata 05,181.005c yuyutsur jÃmadagnyasya pramukhe vÅtabhÅ÷ sthita÷ 05,181.006a tato mÃæ Óaravar«eïa mahatà samavÃkirat 05,181.006c ahaæ ca Óaravar«eïa var«antaæ samavÃkiram 05,181.007a saækruddho jÃmadagnyas tu punar eva patatriïa÷ 05,181.007c pre«ayÃm Ãsa me rÃjan dÅptÃsyÃn uragÃn iva 05,181.008a tÃn ahaæ niÓitair bhallai÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 05,181.008c acchidaæ sahasà rÃjann antarik«e puna÷ puna÷ 05,181.009a tatas tv astrÃïi divyÃni jÃmadagnya÷ pratÃpavÃn 05,181.009c mayi pracodayÃm Ãsa tÃny ahaæ pratya«edhayam 05,181.010a astrair eva mahÃbÃho cikÅr«ann adhikÃæ kriyÃm 05,181.010c tato divi mahÃn nÃda÷ prÃdurÃsÅt samantata÷ 05,181.011a tato 'ham astraæ vÃyavyaæ jÃmadagnye prayuktavÃn 05,181.011c pratyÃjaghne ca tad rÃmo guhyakÃstreïa bhÃrata 05,181.012a tato 'stram aham Ãgneyam anumantrya prayuktavÃn 05,181.012c vÃruïenaiva rÃmas tad vÃrayÃm Ãsa me vibhu÷ 05,181.013a evam astrÃïi divyÃni rÃmasyÃham avÃrayam 05,181.013c rÃmaÓ ca mama tejasvÅ divyÃstravid ariædama÷ 05,181.014a tato mÃæ savyato rÃjan rÃma÷ kurvan dvijottama÷ 05,181.014c urasy avidhyat saækruddho jÃmadagnyo mahÃbala÷ 05,181.015a tato 'haæ bharataÓre«Âha saænya«Ådaæ rathottame 05,181.015c atha mÃæ kaÓmalÃvi«Âaæ sÆtas tÆrïam apÃvahat 05,181.015e gorutaæ bharataÓre«Âha rÃmabÃïaprapŬitam 05,181.016a tato mÃm apayÃtaæ vai bh­Óaæ viddham acetasam 05,181.016c rÃmasyÃnucarà h­«ÂÃ÷ sarve d­«Âvà pracukruÓu÷ 05,181.016e ak­tavraïaprabh­taya÷ kÃÓikanyà ca bhÃrata 05,181.017a tatas tu labdhasaæj¤o 'haæ j¤Ãtvà sÆtam athÃbruvam 05,181.017c yÃhi sÆta yato rÃma÷ sajjo 'haæ gatavedana÷ 05,181.018a tato mÃm avahat sÆto hayai÷ paramaÓobhitai÷ 05,181.018c n­tyadbhir iva kauravya mÃrutapratimair gatau 05,181.019a tato 'haæ rÃmam ÃsÃdya bÃïajÃlena kaurava 05,181.019c avÃkiraæ susaærabdha÷ saærabdhaæ vijigÅ«ayà 05,181.020a tÃn Ãpatata evÃsau rÃmo bÃïÃn ajihmagÃn 05,181.020c bÃïair evÃcchinat tÆrïam ekaikaæ tribhir Ãhave 05,181.021a tatas te m­ditÃ÷ sarve mama bÃïÃ÷ susaæÓitÃ÷ 05,181.021c rÃmabÃïair dvidhà chinnÃ÷ ÓataÓo 'tha mahÃhave 05,181.022a tata÷ puna÷ Óaraæ dÅptaæ suprabhaæ kÃlasaæmitam 05,181.022c as­jaæ jÃmadagnyÃya rÃmÃyÃhaæ jighÃæsayà 05,181.023a tena tv abhihato gìhaæ bÃïacchedavaÓaæ gata÷ 05,181.023c mumoha sahasà rÃmo bhÆmau ca nipapÃta ha 05,181.024a tato hÃhÃk­taæ sarvaæ rÃme bhÆtalam ÃÓrite 05,181.024c jagad bhÃrata saævignaæ yathÃrkapatane 'bhavat 05,181.025a tata enaæ susaævignÃ÷ sarva evÃbhidudruvu÷ 05,181.025c tapodhanÃs te sahasà kÃÓyà ca bh­gunandanam 05,181.026a ta enaæ saæpari«vajya Óanair ÃÓvÃsayaæs tadà 05,181.026c pÃïibhir jalaÓÅtaiÓ ca jayÃÓÅrbhiÓ ca kaurava 05,181.027a tata÷ sa vihvalo vÃkyaæ rÃma utthÃya mÃbravÅt 05,181.027c ti«Âha bhÅ«ma hato 'sÅti bÃïaæ saædhÃya kÃrmuke 05,181.028a sa mukto nyapatat tÆrïaæ pÃrÓve savye mahÃhave 05,181.028c yenÃhaæ bh­Óasaævigno vyÃghÆrïita iva druma÷ 05,181.029a hatvà hayÃæs tato rÃja¤ ÓÅghrÃstreïa mahÃhave 05,181.029c avÃkiran mÃæ viÓrabdho bÃïais tair lomavÃhibhi÷ 05,181.030a tato 'ham api ÓÅghrÃstraæ samare 'prativÃraïam 05,181.030c avÃs­jaæ mahÃbÃho te 'ntarÃdhi«ÂhitÃ÷ ÓarÃ÷ 05,181.030e rÃmasya mama caivÃÓu vyomÃv­tya samantata÷ 05,181.031a na sma sÆrya÷ pratapati ÓarajÃlasamÃv­ta÷ 05,181.031c mÃtariÓvÃntare tasmin megharuddha ivÃnadat 05,181.032a tato vÃyo÷ prakampÃc ca sÆryasya ca marÅcibhi÷ 05,181.032c abhitÃpÃt svabhÃvÃc ca pÃvaka÷ samajÃyata 05,181.033a te ÓarÃ÷ svasamutthena pradÅptÃÓ citrabhÃnunà 05,181.033c bhÆmau sarve tadà rÃjan bhasmabhÆtÃ÷ prapedire 05,181.034a tadà ÓatasahasrÃïi prayutÃny arbudÃni ca 05,181.034c ayutÃny atha kharvÃïi nikharvÃïi ca kaurava 05,181.034e rÃma÷ ÓarÃïÃæ saækruddho mayi tÆrïam apÃtayat 05,181.035a tato 'haæ tÃn api raïe Óarair ÃÓÅvi«opamai÷ 05,181.035c saæchidya bhÆmau n­pate 'pÃtayaæ pannagÃn iva 05,181.036a evaæ tad abhavad yuddhaæ tadà bharatasattama 05,181.036c saædhyÃkÃle vyatÅte tu vyapÃyÃt sa ca me guru÷ 05,182.001 bhÅ«ma uvÃca 05,182.001a samÃgatasya rÃmeïa punar evÃtidÃruïam 05,182.001c anyedyus tumulaæ yuddhaæ tadà bharatasattama 05,182.002a tato divyÃstravic chÆro divyÃny astrÃïy anekaÓa÷ 05,182.002c ayojayata dharmÃtmà divase divase vibhu÷ 05,182.003a tÃny ahaæ tatpratÅghÃtair astrair astrÃïi bhÃrata 05,182.003c vyadhamaæ tumule yuddhe prÃïÃæs tyaktvà sudustyajÃn 05,182.004a astrair astre«u bahudhà hate«v atha ca bhÃrgava÷ 05,182.004c akrudhyata mahÃtejÃs tyaktaprÃïa÷ sa saæyuge 05,182.005a tata÷ Óaktiæ prÃhiïod ghorarÆpÃm; astrai ruddho jÃmadagnyo mahÃtmà 05,182.005c kÃlots­«ÂÃæ prajvalitÃm ivolkÃæ; saædÅptÃgrÃæ tejasÃv­tya lokÃn 05,182.006a tato 'haæ tÃm i«ubhir dÅpyamÃnai÷; samÃyÃntÅm antakÃlÃrkadÅptÃm 05,182.006c chittvà tridhà pÃtayÃm Ãsa bhÆmau; tato vavau pavana÷ puïyagandhi÷ 05,182.007a tasyÃæ chinnÃyÃæ krodhadÅpto 'tha rÃma÷; ÓaktÅr ghorÃ÷ prÃhiïod dvÃdaÓÃnyÃ÷ 05,182.007c tÃsÃæ rÆpaæ bhÃrata nota Óakyaæ; tejasvitvÃl lÃghavÃc caiva vaktum 05,182.008a kiæ tv evÃhaæ vihvala÷ saæprad­Óya; digbhya÷ sarvÃs tà maholkà ivÃgne÷ 05,182.008c nÃnÃrÆpÃs tejasogreïa dÅptÃ; yathÃdityà dvÃdaÓa lokasaæk«aye 05,182.009a tato jÃlaæ bÃïamayaæ viv­tya; saæd­Óya bhittvà ÓarajÃlena rÃjan 05,182.009c dvÃdaÓe«Æn prÃhiïavaæ raïe 'haæ; tata÷ ÓaktÅr vyadhamaæ ghorarÆpÃ÷ 05,182.010a tato 'parà jÃmadagnyo mahÃtmÃ; ÓaktÅr ghorÃ÷ prÃk«ipad dhemadaï¬Ã÷ 05,182.010b*0581_01 rÆpaæ tÃsÃæ paÓyati tatra loka÷ 05,182.010b*0581_02 sarvÃs tà vai tÅk«ïarÆpà vikoÓÃ÷ 05,182.010c vicitritÃ÷ käcanapaÂÂanaddhÃ; yathà maholkà jvalitÃs tathà tÃ÷ 05,182.011a tÃÓ cÃpy ugrÃÓ carmaïà vÃrayitvÃ; kha¬genÃjau pÃtità me narendra 05,182.011c bÃïair divyair jÃmadagnyasya saækhye; divyÃæÓ cÃÓvÃn abhyavar«aæ sasÆtÃn 05,182.012a nirmuktÃnÃæ pannagÃnÃæ sarÆpÃ; d­«Âvà ÓaktÅr hemacitrà nik­ttÃ÷ 05,182.012c prÃduÓcakre divyam astraæ mahÃtmÃ; krodhÃvi«Âo haihayeÓapramÃthÅ 05,182.013a tata÷ Óreïya÷ ÓalabhÃnÃm ivogrÃ÷; samÃpetur viÓikhÃnÃæ pradÅptÃ÷ 05,182.013c samÃcinoc cÃpi bh­Óaæ ÓarÅraæ; hayÃn sÆtaæ sarathaæ caiva mahyam 05,182.014a ratha÷ Óarair me nicita÷ sarvato 'bhÆt; tathà hayÃ÷ sÃrathiÓ caiva rÃjan 05,182.014c yugaæ rathe«Ã ca tathaiva cakre; tathaivÃk«a÷ Óarak­tto 'tha bhagna÷ 05,182.015a tatas tasmin bÃïavar«e vyatÅte; Óaraugheïa pratyavar«aæ guruæ tam 05,182.015c sa vik«ato mÃrgaïair brahmarÃÓir; dehÃd ajasraæ mumuce bhÆri raktam 05,182.016a yathà rÃmo bÃïajÃlÃbhitaptas; tathaivÃhaæ subh­Óaæ gìhaviddha÷ 05,182.016c tato yuddhaæ vyaramac cÃparÃhïe; bhÃnÃv astaæ prÃrthayÃne mahÅdhram 05,183.001 bhÅ«ma uvÃca 05,183.001a tata÷ prabhÃte rÃjendra sÆrye vimala udgate 05,183.001c bhÃrgavasya mayà sÃrdhaæ punar yuddham avartata 05,183.002a tato bhrÃnte rathe ti«Âhan rÃma÷ praharatÃæ vara÷ 05,183.002c vavar«a Óaravar«Ãïi mayi Óakra ivÃcale 05,183.003a tena sÆto mama suh­c charavar«eïa tìita÷ 05,183.003c nipapÃta rathopasthe mano mama vi«Ãdayan 05,183.004a tata÷ sÆta÷ sa me 'tyarthaæ kaÓmalaæ prÃviÓan mahat 05,183.004c p­thivyÃæ ca ÓarÃghÃtÃn nipapÃta mumoha ca 05,183.005a tata÷ sÆto 'jahÃt prÃïÃn rÃmabÃïaprapŬita÷ 05,183.005c muhÆrtÃd iva rÃjendra mÃæ ca bhÅr ÃviÓat tadà 05,183.006a tata÷ sÆte hate rÃjan k«ipatas tasya me ÓarÃn 05,183.006c pramattamanaso rÃma÷ prÃhiïon m­tyusaæmitÃn 05,183.007a tata÷ sÆtavyasaninaæ viplutaæ mÃæ sa bhÃrgava÷ 05,183.007c ÓareïÃbhyahanad gìhaæ vik­«ya balavad dhanu÷ 05,183.008a sa me jatrvantare rÃjan nipatya rudhirÃÓana÷ 05,183.008c mayaiva saha rÃjendra jagÃma vasudhÃtalam 05,183.009a matvà tu nihataæ rÃmas tato mÃæ bharatar«abha 05,183.009c meghavad vyanadac coccair jah­«e ca puna÷ puna÷ 05,183.010a tathà tu patite rÃjan mayi rÃmo mudà yuta÷ 05,183.010c udakroÓan mahÃnÃdaæ saha tair anuyÃyibhi÷ 05,183.011a mama tatrÃbhavan ye tu kauravÃ÷ pÃrÓvata÷ sthitÃ÷ 05,183.011c Ãgatà ye ca yuddhaæ taj janÃs tatra did­k«ava÷ 05,183.011e Ãrtiæ paramikÃæ jagmus te tadà mayi pÃtite 05,183.012a tato 'paÓyaæ pÃtito rÃjasiæha; dvijÃn a«Âau sÆryahutÃÓanÃbhÃn 05,183.012c te mÃæ samantÃt parivÃrya tasthu÷; svabÃhubhi÷ parig­hyÃjimadhye 05,183.013a rak«yamÃïaÓ ca tair viprair nÃhaæ bhÆmim upÃsp­Óam 05,183.013c antarik«e sthito hy asmi tair viprair bÃndhavair iva 05,183.013e svapann ivÃntarik«e ca jalabindubhir uk«ita÷ 05,183.014a tatas te brÃhmaïà rÃjann abruvan parig­hya mÃm 05,183.014c mà bhair iti samaæ sarve svasti te 'stv iti cÃsak­t 05,183.015a tatas te«Ãm ahaæ vÃgbhis tarpita÷ sahasotthita÷ 05,183.015c mÃtaraæ saritÃæ Óre«ÂhÃm apaÓyaæ ratham ÃsthitÃm 05,183.016a hayÃÓ ca me saæg­hÅtÃs tayà vai; mahÃnadyà saæyati kauravendra 05,183.016c pÃdau jananyÃ÷ pratipÆjya cÃhaæ; tathÃr«Âi«eïaæ ratham abhyaroham 05,183.017a rarak«a sà mama rathaæ hayÃæÓ copaskarÃïi ca 05,183.017c tÃm ahaæ präjalir bhÆtvà punar eva vyasarjayam 05,183.018a tato 'haæ svayam udyamya hayÃæs tÃn vÃtaraæhasa÷ 05,183.018c ayudhyaæ jÃmadagnyena niv­tte 'hani bhÃrata 05,183.019a tato 'haæ bharataÓre«Âha vegavantaæ mahÃbalam 05,183.019c amu¤caæ samare bÃïaæ rÃmÃya h­dayacchidam 05,183.020a tato jagÃma vasudhÃæ bÃïavegaprapŬita÷ 05,183.020c jÃnubhyÃæ dhanur uts­jya rÃmo mohavaÓaæ gata÷ 05,183.021a tatas tasmin nipatite rÃme bhÆrisahasrade 05,183.021c Ãvavrur jaladà vyoma k«aranto rudhiraæ bahu 05,183.022a ulkÃÓ ca ÓataÓa÷ petu÷ sanirghÃtÃ÷ sakampanÃ÷ 05,183.022c arkaæ ca sahasà dÅptaæ svarbhÃnur abhisaæv­ïot 05,183.023a vavuÓ ca vÃtÃ÷ paru«ÃÓ calità ca vasuædharà 05,183.023c g­dhrà ba¬ÃÓ ca kaÇkÃÓ ca paripetur mudà yutÃ÷ 05,183.024a dÅptÃyÃæ diÓi gomÃyur dÃruïaæ muhur unnadat 05,183.024c anÃhatà dundubhayo vinedur bh­ÓanisvanÃ÷ 05,183.025a etad autpÃtikaæ ghoram ÃsÅd bharatasattama 05,183.025c visaæj¤akalpe dharaïÅæ gate rÃme mahÃtmani 05,183.025d*0582_01 tato vai sahasotthÃya rÃmo mÃm abhyavartata 05,183.025d*0582_02 punar yuddhÃya kauravya vihvala÷ krodhamÆrcchita÷ 05,183.025d*0582_03 ÃdadÃno mahÃbÃhu÷ kÃrmukaæ tÃlasaæmitam 05,183.025d*0582_04 Óaraæ cÃpy ­«ayo 'thainaæ mà rÃmety abruvan vaca÷ 05,183.025d*0582_05 mahar«imatam ÃsthÃya krodhÃvi«Âo 'pi bhÃrgava÷ 05,183.025d*0582_06 samÃharad ameyÃtmà Óaraæ kÃlÃntakopamam 05,183.026a tato ravir mandamarÅcimaï¬alo; jagÃmÃstaæ pÃæsupu¤jÃvagìha÷ 05,183.026c niÓà vyagÃhat sukhaÓÅtamÃrutÃ; tato yuddhaæ pratyavahÃrayÃva÷ 05,183.027a evaæ rÃjann avahÃro babhÆva; tata÷ punar vimale 'bhÆt sughoram 05,183.027c kÃlyaæ kÃlyaæ viæÓatiæ vai dinÃni; tathaiva cÃnyÃni dinÃni trÅïi 05,184.001 bhÅ«ma uvÃca 05,184.001a tato 'haæ niÓi rÃjendra praïamya Óirasà tadà 05,184.001c brÃhmaïÃnÃæ pitÌïÃæ ca devatÃnÃæ ca sarvaÓa÷ 05,184.002a naktaæcarÃïÃæ bhÆtÃnÃæ rajanyÃÓ ca viÓÃæ pate 05,184.002c Óayanaæ prÃpya rahite manasà samacintayam 05,184.003a jÃmadagnyena me yuddham idaæ paramadÃruïam 05,184.003c ahÃni subahÆny adya vartate sumahÃtyayam 05,184.004a na ca rÃmaæ mahÃvÅryaæ Óaknomi raïamÆrdhani 05,184.004c vijetuæ samare vipraæ jÃmadagnyaæ mahÃbalam 05,184.005a yadi Óakyo mayà jetuæ jÃmadagnya÷ pratÃpavÃn 05,184.005c daivatÃni prasannÃni darÓayantu niÓÃæ mama 05,184.006a tato 'haæ niÓi rÃjendra prasupta÷ Óaravik«ata÷ 05,184.006c dak«iïenaiva pÃrÓvena prabhÃtasamaye iva 05,184.007a tato 'haæ vipramukhyais tair yair asmi patito rathÃt 05,184.007c utthÃpito dh­taÓ caiva mà bhair iti ca sÃntvita÷ 05,184.008a ta eva mÃæ mahÃrÃja svapnadarÓanam etya vai 05,184.008c parivÃryÃbruvan vÃkyaæ tan nibodha kurÆdvaha 05,184.009a utti«Âha mà bhair gÃÇgeya bhayaæ te nÃsti kiæ cana 05,184.009c rak«Ãmahe naravyÃghra svaÓarÅraæ hi no bhavÃn 05,184.010a na tvÃæ rÃmo raïe jetà jÃmadagnya÷ kathaæ cana 05,184.010c tvam eva samare rÃmaæ vijetà bharatar«abha 05,184.011a idam astraæ sudayitaæ pratyabhij¤Ãsyate bhavÃn 05,184.011b*0583_01 upasthÃsyati rÃjendra svayam eva tavÃnagha 05,184.011b*0583_02 yena ÓatrÆn mahÃvÅryÃn praÓÃsi«yasi kaurava 05,184.011c viditaæ hi tavÃpy etat pÆrvasmin dehadhÃraïe 05,184.012a prÃjÃpatyaæ viÓvak­taæ prasvÃpaæ nÃma bhÃrata 05,184.012c na hÅdaæ veda rÃmo 'pi p­thivyÃæ và pumÃn kva cit 05,184.013a tat smarasva mahÃbÃho bh­Óaæ saæyojayasva ca 05,184.013c na ca rÃma÷ k«ayaæ gantà tenÃstreïa narÃdhipa 05,184.014a enasà ca na yogaæ tvaæ prÃpsyase jÃtu mÃnada 05,184.014c svapsyate jÃmadagnyo 'sau tvadbÃïabalapŬita÷ 05,184.015a tato jitvà tvam evainaæ punar utthÃpayi«yasi 05,184.015c astreïa dayitenÃjau bhÅ«ma saæbodhanena vai 05,184.016a evaæ kuru«va kauravya prabhÃte ratham Ãsthita÷ 05,184.016c prasuptaæ và m­taæ vÃpi tulyaæ manyÃmahe vayam 05,184.017a na ca rÃmeïa martavyaæ kadà cid api pÃrthiva 05,184.017c tata÷ samutpannam idaæ prasvÃpaæ yujyatÃm iti 05,184.018a ity uktvÃntarhità rÃjan sarva eva dvijottamÃ÷ 05,184.018c a«Âau sad­ÓarÆpÃs te sarve bhÃsvaramÆrtaya÷ 05,185.001 bhÅ«ma uvÃca 05,185.001a tato rÃtryÃæ vyatÅtÃyÃæ pratibuddho 'smi bhÃrata 05,185.001c taæ ca saæcintya vai svapnam avÃpaæ har«am uttamam 05,185.002a tata÷ samabhavad yuddhaæ mama tasya ca bhÃrata 05,185.002c tumulaæ sarvabhÆtÃnÃæ lomahar«aïam adbhutam 05,185.003a tato bÃïamayaæ var«aæ vavar«a mayi bhÃrgava÷ 05,185.003c nyavÃrayam ahaæ taæ ca ÓarajÃlena bhÃrata 05,185.004a tata÷ paramasaækruddha÷ punar eva mahÃtapÃ÷ 05,185.004c hyastanenaiva kopena Óaktiæ vai prÃhiïon mayi 05,185.005a indrÃÓanisamasparÓÃæ yamadaï¬opamaprabhÃm 05,185.005c jvalantÅm agnivat saækhye lelihÃnÃæ samantata÷ 05,185.006a tato bharataÓÃrdÆla dhi«ïyam ÃkÃÓagaæ yathà 05,185.006c sà mÃm abhyahanat tÆrïam aæsadeÓe ca bhÃrata 05,185.007a athÃs­Ç me 'sravad ghoraæ girer gairikadhÃtuvat 05,185.007c rÃmeïa sumahÃbÃho k«atasya k«atajek«aïa 05,185.008a tato 'haæ jÃmadagnyÃya bh­Óaæ krodhasamanvita÷ 05,185.008c pre«ayaæ m­tyusaækÃÓaæ bÃïaæ sarpavi«opamam 05,185.009a sa tenÃbhihato vÅro lalÃÂe dvijasattama÷ 05,185.009c aÓobhata mahÃrÃja saÓ­Çga iva parvata÷ 05,185.010a sa saærabdha÷ samÃv­tya bÃïaæ kÃlÃntakopamam 05,185.010c saædadhe balavat k­«ya ghoraæ Óatrunibarhaïam 05,185.011a sa vak«asi papÃtogra÷ Óaro vyÃla iva Óvasan 05,185.011c mahÅæ rÃjaæs tataÓ cÃham agacchaæ rudhirÃvila÷ 05,185.012a avÃpya tu puna÷ saæj¤Ãæ jÃmadagnyÃya dhÅmate 05,185.012c prÃhiïvaæ vimalÃæ Óaktiæ jvalantÅm aÓanÅm iva 05,185.013a sà tasya dvijamukhyasya nipapÃta bhujÃntare 05,185.013c vihvalaÓ cÃbhavad rÃjan vepathuÓ cainam ÃviÓat 05,185.014a tata enaæ pari«vajya sakhà vipro mahÃtapÃ÷ 05,185.014c ak­tavraïa÷ Óubhair vÃkyair ÃÓvÃsayad anekadhà 05,185.015a samÃÓvastas tadà rÃma÷ krodhÃmar«asamanvita÷ 05,185.015c prÃduÓcakre tadà brÃhmaæ paramÃstraæ mahÃvrata÷ 05,185.016a tatas tatpratighÃtÃrthaæ brÃhmam evÃstram uttamam 05,185.016c mayà prayuktaæ jajvÃla yugÃntam iva darÓayat 05,185.017a tayor brahmÃstrayor ÃsÅd antarà vai samÃgama÷ 05,185.017c asaæprÃpyaiva rÃmaæ ca mÃæ ca bhÃratasattama 05,185.018a tato vyomni prÃdurabhÆt teja eva hi kevalam 05,185.018c bhÆtÃni caiva sarvÃïi jagmur Ãrtiæ viÓÃæ pate 05,185.019a ­«ayaÓ ca sagandharvà devatÃÓ caiva bhÃrata 05,185.019c saætÃpaæ paramaæ jagmur astratejobhipŬitÃ÷ 05,185.020a tataÓ cacÃla p­thivÅ saparvatavanadrumà 05,185.020c saætaptÃni ca bhÆtÃni vi«Ãdaæ jagmur uttamam 05,185.021a prajajvÃla nabho rÃjan dhÆmÃyante diÓo daÓa 05,185.021c na sthÃtum antarik«e ca Óekur ÃkÃÓagÃs tadà 05,185.022a tato hÃhÃk­te loke sadevÃsurarÃk«ase 05,185.022c idam antaram ity eva yoktukÃmo 'smi bhÃrata 05,185.023a prasvÃpam astraæ dayitaæ vacanÃd brahmavÃdinÃm 05,185.023c cintitaæ ca tad astraæ me manasi pratyabhÃt tadà 05,186.001 bhÅ«ma uvÃca 05,186.001a tato halahalÃÓabdo divi rÃjan mahÃn abhÆt 05,186.001c prasvÃpaæ bhÅ«ma mà srÃk«År iti kauravanandana 05,186.002a ayu¤jam eva caivÃhaæ tad astraæ bh­gunandane 05,186.002c prasvÃpaæ mÃæ prayu¤jÃnaæ nÃrado vÃkyam abravÅt 05,186.003a ete viyati kauravya divi devagaïÃ÷ sthitÃ÷ 05,186.003c te tvÃæ nivÃrayanty adya prasvÃpaæ mà prayojaya 05,186.004a rÃmas tapasvÅ brahmaïyo brÃhmaïaÓ ca guruÓ ca te 05,186.004c tasyÃvamÃnaæ kauravya mà sma kÃr«Å÷ kathaæ cana 05,186.005a tato 'paÓyaæ divi«ÂhÃn vai tÃn a«Âau brahmavÃdina÷ 05,186.005c te mÃæ smayanto rÃjendra Óanakair idam abruvan 05,186.006a yathÃha bharataÓre«Âha nÃradas tat tathà kuru 05,186.006c etad dhi paramaæ Óreyo lokÃnÃæ bharatar«abha 05,186.007a tataÓ ca pratisaæh­tya tad astraæ svÃpanaæ m­dhe 05,186.007c brahmÃstraæ dÅpayÃæ cakre tasmin yudhi yathÃvidhi 05,186.008a tato rÃmo ru«ito rÃjaputra; d­«Âvà tad astraæ vinivartitaæ vai 05,186.008c jito 'smi bhÅ«meïa sumandabuddhir; ity eva vÃkyaæ sahasà vyamu¤cat 05,186.009a tato 'paÓyat pitaraæ jÃmadagnya÷; pitus tathà pitaraæ tasya cÃnyam 05,186.009c ta evainaæ saæparivÃrya tasthur; ÆcuÓ cainaæ sÃntvapÆrvaæ tadÃnÅm 05,186.010a mà smaivaæ sÃhasaæ vatsa puna÷ kÃr«Å÷ kathaæ cana 05,186.010c bhÅ«meïa saæyugaæ gantuæ k«atriyeïa viÓe«ata÷ 05,186.011a k«atriyasya tu dharmo 'yaæ yad yuddhaæ bh­gunandana 05,186.011c svÃdhyÃyo vratacaryà ca brÃhmaïÃnÃæ paraæ dhanam 05,186.012a idaæ nimitte kasmiæÓ cid asmÃbhir upamantritam 05,186.012c ÓastradhÃraïam atyugraæ tac ca kÃryaæ k­taæ tvayà 05,186.013a vatsa paryÃptam etÃvad bhÅ«meïa saha saæyuge 05,186.013c vimardas te mahÃbÃho vyapayÃhi raïÃd ita÷ 05,186.014a paryÃptam etad bhadraæ te tava kÃrmukadhÃraïam 05,186.014c visarjayaitad durdhar«a tapas tapyasva bhÃrgava 05,186.015a e«a bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo devai÷ sarvair nivÃrita÷ 05,186.015c nivartasva raïÃd asmÃd iti caiva pracodita÷ 05,186.016a rÃmeïa saha mà yotsÅr guruïeti puna÷ puna÷ 05,186.016c na hi rÃmo raïe jetuæ tvayà nyÃyya÷ kurÆdvaha 05,186.016e mÃnaæ kuru«va gÃÇgeya brÃhmaïasya raïÃjire 05,186.017a vayaæ tu guravas tubhyaæ tatas tvÃæ vÃrayÃmahe 05,186.017c bhÅ«mo vasÆnÃm anyatamo di«Âyà jÅvasi putraka 05,186.018a gÃÇgeya÷ Óaætano÷ putro vasur e«a mahÃyaÓÃ÷ 05,186.018c kathaæ tvayà raïe jetuæ rÃma Óakyo nivarta vai 05,186.019a arjuna÷ pÃï¬avaÓre«Âha÷ puraædarasuto balÅ 05,186.019c nara÷ prajÃpatir vÅra÷ pÆrvadeva÷ sanÃtana÷ 05,186.020a savyasÃcÅti vikhyÃtas tri«u loke«u vÅryavÃn 05,186.020c bhÅ«mam­tyur yathÃkÃlaæ vihito vai svayaæbhuvà 05,186.021a evam ukta÷ sa pit­bhi÷ pitÌn rÃmo 'bravÅd idam 05,186.021c nÃhaæ yudhi nivarteyam iti me vratam Ãhitam 05,186.022a na nivartitapÆrvaæ ca kadà cid raïamÆrdhani 05,186.022c nivartyatÃm Ãpageya÷ kÃmaæ yuddhÃt pitÃmahÃ÷ 05,186.022e na tv ahaæ vinivarti«ye yuddhÃd asmÃt kathaæ cana 05,186.023a tatas te munayo rÃjann ­cÅkapramukhÃs tadà 05,186.023c nÃradenaiva sahitÃ÷ samÃgamyedam abruvan 05,186.024a nivartasva raïÃt tÃta mÃnayasva dvijottamÃn 05,186.024c nety avocam ahaæ tÃæÓ ca k«atradharmavyapek«ayà 05,186.025a mama vratam idaæ loke nÃhaæ yuddhÃt kathaæ cana 05,186.025c vimukho vinivarteyaæ p­«Âhato 'bhyÃhata÷ Óarai÷ 05,186.026a nÃhaæ lobhÃn na kÃrpaïyÃn na bhayÃn nÃrthakÃraïÃt 05,186.026c tyajeyaæ ÓÃÓvataæ dharmam iti me niÓcità mati÷ 05,186.027a tatas te munaya÷ sarve nÃradapramukhà n­pa 05,186.027c bhÃgÅrathÅ ca me mÃtà raïamadhyaæ prapedire 05,186.028a tathaivÃttaÓaro dhanvÅ tathaiva d­¬haniÓcaya÷ 05,186.028c sthito 'ham Ãhave yoddhuæ tatas te rÃmam abruvan 05,186.028e sametya sahità bhÆya÷ samare bh­gunandanam 05,186.029a nÃvanÅtaæ hi h­dayaæ viprÃïÃæ ÓÃmya bhÃrgava 05,186.029c rÃma rÃma nivartasva yuddhÃd asmÃd dvijottama 05,186.029e avadhyo hi tvayà bhÅ«mas tvaæ ca bhÅ«masya bhÃrgava 05,186.030a evaæ bruvantas te sarve pratirudhya raïÃjiram 05,186.030c nyÃsayÃæ cakrire Óastraæ pitaro bh­gunandanam 05,186.031a tato 'haæ punar evÃtha tÃn a«Âau brahmavÃdina÷ 05,186.031c adrÃk«aæ dÅpyamÃnÃn vai grahÃn a«ÂÃv ivoditÃn 05,186.032a te mÃæ sapraïayaæ vÃkyam abruvan samare sthitam 05,186.032c praihi rÃmaæ mahÃbÃho guruæ lokahitaæ kuru 05,186.033a d­«Âvà nivartitaæ rÃmaæ suh­dvÃkyena tena vai 05,186.033c lokÃnÃæ ca hitaæ kurvann aham apy Ãdade vaca÷ 05,186.034a tato 'haæ rÃmam ÃsÃdya vavande bh­Óavik«ata÷ 05,186.034c rÃmaÓ cÃbhyutsmayan premïà mÃm uvÃca mahÃtapÃ÷ 05,186.035a tvatsamo nÃsti loke 'smin k«atriya÷ p­thivÅcara÷ 05,186.035c gamyatÃæ bhÅ«ma yuddhe 'smiæs to«ito 'haæ bh­Óaæ tvayà 05,186.036a mama caiva samak«aæ tÃæ kanyÃm ÃhÆya bhÃrgava÷ 05,186.036c uvÃca dÅnayà vÃcà madhye te«Ãæ tapasvinÃm 05,187.001 rÃma uvÃca 05,187.001a pratyak«am etal lokÃnÃæ sarve«Ãm eva bhÃmini 05,187.001c yathà mayà paraæ Óaktyà k­taæ vai pauru«aæ mahat 05,187.002a na caiva yudhi Óaknomi bhÅ«maæ Óastrabh­tÃæ varam 05,187.002c viÓe«ayitum atyartham uttamÃstrÃïi darÓayan 05,187.003a e«Ã me paramà Óaktir etan me paramaæ balam 05,187.003c yathe«Âaæ gamyatÃæ bhadre kim anyad và karomi te 05,187.004a bhÅ«mam eva prapadyasva na te 'nyà vidyate gati÷ 05,187.004c nirjito hy asmi bhÅ«meïa mahÃstrÃïi pramu¤catà 05,187.005 bhÅ«ma uvÃca 05,187.005a evam uktvà tato rÃmo vini÷Óvasya mahÃmanÃ÷ 05,187.005c tÆ«ïÅm ÃsÅt tadà kanyà provÃca bh­gunandanam 05,187.006a bhagavann evam evaitad yathÃha bhagavÃæs tathà 05,187.006c ajeyo yudhi bhÅ«mo 'yam api devair udÃradhÅ÷ 05,187.007a yathÃÓakti yathotsÃhaæ mama kÃryaæ k­taæ tvayà 05,187.007c anidhÃya raïe vÅryam astrÃïi vividhÃni ca 05,187.008a na cai«a Óakyate yuddhe viÓe«ayitum antata÷ 05,187.008c na cÃham enaæ yÃsyÃmi punar bhÅ«maæ kathaæ cana 05,187.009a gami«yÃmi tu tatrÃhaæ yatra bhÅ«maæ tapodhana 05,187.009c samare pÃtayi«yÃmi svayam eva bh­gÆdvaha 05,187.010a evam uktvà yayau kanyà ro«avyÃkulalocanà 05,187.010c tapase dh­tasaækalpà mama cintayatÅ vadham 05,187.011a tato mahendraæ saha tair munibhir bh­gusattama÷ 05,187.011c yathÃgataæ yayau rÃmo mÃm upÃmantrya bhÃrata 05,187.012a tato 'haæ ratham Ãruhya stÆyamÃno dvijÃtibhi÷ 05,187.012c praviÓya nagaraæ mÃtre satyavatyai nyavedayam 05,187.012e yathÃv­ttaæ mahÃrÃja sà ca mÃæ pratyanandata 05,187.013a puru«ÃæÓ cÃdiÓaæ prÃj¤Ãn kanyÃv­ttÃntakarmaïi 05,187.013c divase divase hy asyà gatajalpitace«Âitam 05,187.013e pratyÃharaæÓ ca me yuktÃ÷ sthitÃ÷ priyahite mama 05,187.014a yadaiva hi vanaæ prÃyÃt kanyà sà tapase dh­tà 05,187.014c tadaiva vyathito dÅno gatacetà ivÃbhavam 05,187.015a na hi mÃæ k«atriya÷ kaÓ cid vÅryeïa vijayed yudhi 05,187.015c ­te brahmavidas tÃta tapasà saæÓitavratÃt 05,187.016a api caitan mayà rÃjan nÃrade 'pi niveditam 05,187.016c vyÃse caiva bhayÃt kÃryaæ tau cobhau mÃm avocatÃm 05,187.017a na vi«Ãdas tvayà kÃryo bhÅ«ma kÃÓisutÃæ prati 05,187.017c daivaæ puru«akÃreïa ko nivartitum utsahet 05,187.018a sà tu kanyà mahÃrÃja praviÓyÃÓramamaï¬alam 05,187.018c yamunÃtÅram ÃÓritya tapas tepe 'timÃnu«am 05,187.019a nirÃhÃrà k­Óà rÆk«Ã jaÂilà malapaÇkinÅ 05,187.019c «aï mÃsÃn vÃyubhak«Ã ca sthÃïubhÆtà tapodhanà 05,187.020a yamunÃtÅram ÃsÃdya saævatsaram athÃparam 05,187.020c udavÃsaæ nirÃhÃrà pÃrayÃm Ãsa bhÃminÅ 05,187.021a ÓÅrïaparïena caikena pÃrayÃm Ãsa cÃparam 05,187.021c saævatsaraæ tÅvrakopà pÃdÃÇgu«ÂhÃgradhi«Âhità 05,187.022a evaæ dvÃdaÓa var«Ãïi tÃpayÃm Ãsa rodasÅ 05,187.022c nivartyamÃnÃpi tu sà j¤Ãtibhir naiva Óakyate 05,187.023a tato 'gamad vatsabhÆmiæ siddhacÃraïasevitÃm 05,187.023c ÃÓramaæ puïyaÓÅlÃnÃæ tÃpasÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,187.024a tatra puïye«u deÓe«u sÃplutÃÇgÅ divÃniÓam 05,187.024c vyacarat kÃÓikanyà sà yathÃkÃmavicÃriïÅ 05,187.025a nandÃÓrame mahÃrÃja tatolÆkÃÓrame Óubhe 05,187.025c cyavanasyÃÓrame caiva brahmaïa÷ sthÃna eva ca 05,187.026a prayÃge devayajane devÃraïye«u caiva ha 05,187.026c bhogavatyÃæ tathà rÃjan kauÓikasyÃÓrame tathà 05,187.027a mÃï¬avyasyÃÓrame rÃjan dilÅpasyÃÓrame tathà 05,187.027c rÃmahrade ca kauravya pailagÃrgyasya cÃÓrame 05,187.028a ete«u tÅrthe«u tadà kÃÓikanyà viÓÃæ pate 05,187.028c ÃplÃvayata gÃtrÃïi tÅvram ÃsthÃya vai tapa÷ 05,187.029a tÃm abravÅt kauraveya mama mÃtà jalotthità 05,187.029c kimarthaæ kliÓyase bhadre tathyam etad bravÅhi me 05,187.030a sainÃm athÃbravÅd rÃjan k­täjalir anindità 05,187.030c bhÅ«mo rÃmeïa samare na jitaÓ cÃrulocane 05,187.031a ko 'nyas tam utsahej jetum udyate«uæ mahÅpatim 05,187.031c sÃhaæ bhÅ«mavinÃÓÃya tapas tapsye sudÃruïam 05,187.032a carÃmi p­thivÅæ devi yathà hanyÃm ahaæ n­pam 05,187.032c etad vrataphalaæ dehe parasmin syÃd yathà hi me 05,187.033a tato 'bravÅt sÃgaragà jihmaæ carasi bhÃmini 05,187.033c nai«a kÃmo 'navadyÃÇgi Óakya÷ prÃptuæ tvayÃbale 05,187.034a yadi bhÅ«mavinÃÓÃya kÃÓye carasi vai vratam 05,187.034c vratasthà ca ÓarÅraæ tvaæ yadi nÃma vimok«yasi 05,187.034e nadÅ bhavi«yasi Óubhe kuÂilà vÃr«ikodakà 05,187.035a dustÅrthà cÃnabhij¤eyà vÃr«ikÅ nëÂamÃsikÅ 05,187.035c bhÅmagrÃhavatÅ ghorà sarvabhÆtabhayaækarÅ 05,187.036a evam uktvà tato rÃjan kÃÓikanyÃæ nyavartata 05,187.036c mÃtà mama mahÃbhÃgà smayamÃneva bhÃminÅ 05,187.037a kadà cid a«Âame mÃsi kadà cid daÓame tathà 05,187.037c na prÃÓnÅtodakam api puna÷ sà varavarïinÅ 05,187.038a sà vatsabhÆmiæ kauravya tÅrthalobhÃt tatas tata÷ 05,187.038c patità paridhÃvantÅ puna÷ kÃÓipate÷ sutà 05,187.039a sà nadÅ vatsabhÆmyÃæ tu prathitÃmbeti bhÃrata 05,187.039c vÃr«ikÅ grÃhabahulà dustÅrthà kuÂilà tathà 05,187.040a sà kanyà tapasà tena bhÃgÃrdhena vyajÃyata 05,187.040c nadÅ ca rÃjan vatse«u kanyà caivÃbhavat tadà 05,188.001 bhÅ«ma uvÃca 05,188.001a tatas te tÃpasÃ÷ sarve tapase dh­taniÓcayÃm 05,188.001c d­«Âvà nyavartayaæs tÃta kiæ kÃryam iti cÃbruvan 05,188.002a tÃn uvÃca tata÷ kanyà tapov­ddhÃn ­«Åæs tadà 05,188.002c nirÃk­tÃsmi bhÅ«meïa bhraæÓità patidharmata÷ 05,188.003a vadhÃrthaæ tasya dÅk«Ã me na lokÃrthaæ tapodhanÃ÷ 05,188.003c nihatya bhÅ«maæ gaccheyaæ ÓÃntim ity eva niÓcaya÷ 05,188.004a yatk­te du÷khavasatim imÃæ prÃptÃsmi ÓÃÓvatÅm 05,188.004c patilokÃd vihÅnà ca naiva strÅ na pumÃn iha 05,188.005a nÃhatvà yudhi gÃÇgeyaæ nivarteyaæ tapodhanÃ÷ 05,188.005c e«a me h­di saækalpo yadartham idam udyatam 05,188.006a strÅbhÃve parinirviïïà puæstvÃrthe k­taniÓcayà 05,188.006c bhÅ«me praticikÅr«Ãmi nÃsmi vÃryeti vai puna÷ 05,188.007a tÃæ devo darÓayÃm Ãsa ÓÆlapÃïir umÃpati÷ 05,188.007c madhye te«Ãæ mahar«ÅïÃæ svena rÆpeïa bhÃminÅm 05,188.008a chandyamÃnà vareïÃtha sà vavre matparÃjayam 05,188.008c vadhi«yasÅti tÃæ deva÷ pratyuvÃca manasvinÅm 05,188.009a tata÷ sà punar evÃtha kanyà rudram uvÃca ha 05,188.009c upapadyet kathaæ deva striyo mama jayo yudhi 05,188.009e strÅbhÃvena ca me gìhaæ mana÷ ÓÃntam umÃpate 05,188.010a pratiÓrutaÓ ca bhÆteÓa tvayà bhÅ«maparÃjaya÷ 05,188.010c yathà sa satyo bhavati tathà kuru v­«adhvaja 05,188.010e yathà hanyÃæ samÃgamya bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ yudhi 05,188.011a tÃm uvÃca mahÃdeva÷ kanyÃæ kila v­«adhvaja÷ 05,188.011c na me vÃg an­taæ bhadre prÃha satyaæ bhavi«yati 05,188.012a vadhi«yasi raïe bhÅ«maæ puru«atvaæ ca lapsyase 05,188.012c smari«yasi ca tat sarvaæ deham anyaæ gatà satÅ 05,188.013a drupadasya kule jÃtà bhavi«yasi mahÃratha÷ 05,188.013c ÓÅghrÃstraÓ citrayodhÅ ca bhavi«yasi susaæmata÷ 05,188.014a yathoktam eva kalyÃïi sarvam etad bhavi«yati 05,188.014c bhavi«yasi pumÃn paÓcÃt kasmÃc cit kÃlaparyayÃt 05,188.015a evam uktvà mahÃtejÃ÷ kapardÅ v­«abhadhvaja÷ 05,188.015c paÓyatÃm eva viprÃïÃæ tatraivÃntaradhÅyata 05,188.016a tata÷ sà paÓyatÃæ te«Ãæ mahar«ÅïÃm anindità 05,188.016c samÃh­tya vanÃt tasmÃt këÂhÃni varavarïinÅ 05,188.017a citÃæ k­tvà sumahatÅæ pradÃya ca hutÃÓanam 05,188.017c pradÅpte 'gnau mahÃrÃja ro«adÅptena cetasà 05,188.018a uktvà bhÅ«mavadhÃyeti praviveÓa hutÃÓanam 05,188.018c jye«Âhà kÃÓisutà rÃjan yamunÃm abhito nadÅm 05,189.001 duryodhana uvÃca 05,189.001a kathaæ Óikhaï¬Å gÃÇgeya kanyà bhÆtvà satÅ tadà 05,189.001c puru«o 'bhavad yudhi Óre«Âha tan me brÆhi pitÃmaha 05,189.002 bhÅ«ma uvÃca 05,189.002a bhÃryà tu tasya rÃjendra drupadasya mahÅpate÷ 05,189.002c mahi«Å dayità hy ÃsÅd aputrà ca viÓÃæ pate 05,189.003a etasminn eva kÃle tu drupado vai mahÅpati÷ 05,189.003c apatyÃrthaæ mahÃrÃja to«ayÃm Ãsa Óaækaram 05,189.004a asmadvadhÃrthaæ niÓcitya tapo ghoraæ samÃsthita÷ 05,189.004c lebhe kanyÃæ mahÃdevÃt putro me syÃd iti bruvan 05,189.005a bhagavan putram icchÃmi bhÅ«maæ praticikÅr«ayà 05,189.005c ity ukto devadevena strÅpumÃæs te bhavi«yati 05,189.006a nivartasva mahÅpÃla naitaj jÃtv anyathà bhavet 05,189.006c sa tu gatvà ca nagaraæ bhÃryÃm idam uvÃca ha 05,189.007a k­to yatno mayà devi putrÃrthe tapasà mahÃn 05,189.007c kanyà bhÆtvà pumÃn bhÃvÅ iti cokto 'smi Óaæbhunà 05,189.008a puna÷ punar yÃcyamÃno di«Âam ity abravÅc chiva÷ 05,189.008c na tad anyad dhi bhavità bhavitavyaæ hi tat tathà 05,189.009a tata÷ sà niyatà bhÆtvà ­tukÃle manasvinÅ 05,189.009c patnÅ drupadarÃjasya drupadaæ saæviveÓa ha 05,189.010a lebhe garbhaæ yathÃkÃlaæ vidhid­«Âena hetunà 05,189.010c pÃr«atÃt sà mahÅpÃla yathà mÃæ nÃrado 'bravÅt 05,189.011a tato dadhÃra taæ garbhaæ devÅ rÃjÅvalocanà 05,189.011c tÃæ sa rÃjà priyÃæ bhÃryÃæ drupada÷ kurunandana 05,189.011e putrasnehÃn mahÃbÃhu÷ sukhaæ paryacarat tadà 05,189.011f*0584_01 sarvÃn abhiprÃyak­tÃn kÃmÃæl lebhe ca kaurava 05,189.012a aputrasya tato rÃj¤o drupadasya mahÅpate÷ 05,189.012b*0585_01 yathÃkÃlaæ tu sà devÅ mahi«Å drupadasya ha 05,189.012c kanyÃæ pravararÆpÃæ tÃæ prÃjÃyata narÃdhipa 05,189.013a aputrasya tu rÃj¤a÷ sà drupadasya yaÓasvinÅ 05,189.013c khyÃpayÃm Ãsa rÃjendra putro jÃto mameti vai 05,189.014a tata÷ sa rÃjà drupada÷ pracchannÃyà narÃdhipa 05,189.014c putravat putrakÃryÃïi sarvÃïi samakÃrayat 05,189.015a rak«aïaæ caiva mantrasya mahi«Å drupadasya sà 05,189.015c cakÃra sarvayatnena bruvÃïà putra ity uta 05,189.015e na hi tÃæ veda nagare kaÓ cid anyatra pÃr«atÃt 05,189.016a ÓraddadhÃno hi tad vÃkyaæ devasyÃdbhutatejasa÷ 05,189.016c chÃdayÃm Ãsa tÃæ kanyÃæ pumÃn iti ca so 'bravÅt 05,189.017a jÃtakarmÃïi sarvÃïi kÃrayÃm Ãsa pÃrthiva÷ 05,189.017c puævad vidhÃnayuktÃni Óikhaï¬Åti ca tÃæ vidu÷ 05,189.018a aham ekas tu cÃreïa vacanÃn nÃradasya ca 05,189.018c j¤ÃtavÃn devavÃkyena ambÃyÃs tapasà tathà 05,190.001 bhÅ«ma uvÃca 05,190.001a cakÃra yatnaæ drupada÷ sarvasmin svajane mahat 05,190.001c tato lekhyÃdi«u tathà Óilpe«u ca paraæ gatà 05,190.001e i«vastre caiva rÃjendra droïaÓi«yo babhÆva ha 05,190.002a tasya mÃtà mahÃrÃja rÃjÃnaæ varavarïinÅ 05,190.002c codayÃm Ãsa bhÃryÃrthaæ kanyÃyÃ÷ putravat tadà 05,190.003a tatas tÃæ pÃr«ato d­«Âvà kanyÃæ saæprÃptayauvanÃm 05,190.003c striyaæ matvà tadà cintÃæ prapede saha bhÃryayà 05,190.004 drupada uvÃca 05,190.004a kanyà mameyaæ saæprÃptà yauvanaæ ÓokavardhinÅ 05,190.004c mayà pracchÃdità ceyaæ vacanÃc chÆlapÃïina÷ 05,190.005a na tan mithyà mahÃrÃj¤i bhavi«yati kathaæ cana 05,190.005c trailokyakartà kasmÃd dhi tan m­«Ã kartum arhati 05,190.006 bhÃryovÃca 05,190.006a yadi te rocate rÃjan vak«yÃmi Ó­ïu me vaca÷ 05,190.006c ÓrutvedÃnÅæ prapadyethÃ÷ svakÃryaæ p­«atÃtmaja 05,190.007a kriyatÃm asya n­pate vidhivad dÃrasaægraha÷ 05,190.007c satyaæ bhavati tad vÃkyam iti me niÓcità mati÷ 05,190.008 bhÅ«ma uvÃca 05,190.008a tatas tau niÓcayaæ k­tvà tasmin kÃrye 'tha dampatÅ 05,190.008c varayÃæ cakratu÷ kanyÃæ daÓÃrïÃdhipate÷ sutÃm 05,190.009a tato rÃjà drupado rÃjasiæha÷; sarvÃn rÃj¤a÷ kulata÷ saæniÓÃmya 05,190.009c dÃÓÃrïakasya n­pates tanÆjÃæ; Óikhaï¬ine varayÃm Ãsa dÃrÃn 05,190.010a hiraïyavarmeti n­po yo 'sau dÃÓÃrïaka÷ sm­ta÷ 05,190.010c sa ca prÃdÃn mahÅpÃla÷ kanyÃæ tasmai Óikhaï¬ine 05,190.011a sa ca rÃjà daÓÃrïe«u mahÃn ÃsÅn mahÅpati÷ 05,190.011c hiraïyavarmà durdhar«o mahÃseno mahÃmanÃ÷ 05,190.012a k­te vivÃhe tu tadà sà kanyà rÃjasattama 05,190.012c yauvanaæ samanuprÃptà sà ca kanyà Óikhaï¬inÅ 05,190.013a k­tadÃra÷ Óikhaï¬Å tu kÃmpilyaæ punar Ãgamat 05,190.013c na ca sà veda tÃæ kanyÃæ kaæ cit kÃlaæ striyaæ kila 05,190.014a hiraïyavarmaïa÷ kanyà j¤Ãtvà tÃæ tu Óikhaï¬inÅm 05,190.014c dhÃtrÅïÃæ ca sakhÅnÃæ ca vrŬamÃnà nyavedayat 05,190.014e kanyÃæ pa¤cÃlarÃjasya sutÃæ tÃæ vai Óikhaï¬inÅm 05,190.015a tatas tà rÃjaÓÃrdÆla dhÃtryo dÃÓÃrïikÃs tadà 05,190.015c jagmur Ãrtiæ parÃæ du÷khÃt pre«ayÃm Ãsur eva ca 05,190.016a tato daÓÃrïÃdhipate÷ pre«yÃ÷ sarvaæ nyavedayan 05,190.016c vipralambhaæ yathÃv­ttaæ sa ca cukrodha pÃrthiva÷ 05,190.017a Óikhaï¬y api mahÃrÃja puævad rÃjakule tadà 05,190.017c vijahÃra mudà yukta÷ strÅtvaæ naivÃtirocayan 05,190.018a tata÷ katipayÃhasya tac chrutvà bharatar«abha 05,190.018c hiraïyavarmà rÃjendra ro«Ãd Ãrtiæ jagÃma ha 05,190.019a tato dÃÓÃrïako rÃjà tÅvrakopasamanvita÷ 05,190.019c dÆtaæ prasthÃpayÃm Ãsa drupadasya niveÓane 05,190.020a tato drupadam ÃsÃdya dÆta÷ käcanavarmaïa÷ 05,190.020c eka ekÃntam utsÃrya raho vacanam abravÅt 05,190.021a daÓÃrïarÃjo rÃjaæs tvÃm idaæ vacanam abravÅt 05,190.021c abhi«aÇgÃt prakupito vipralabdhas tvayÃnagha 05,190.022a avamanyase mÃæ n­pate nÆnaæ durmantritaæ tava 05,190.022c yan me kanyÃæ svakanyÃrthe mohÃd yÃcitavÃn asi 05,190.023a tasyÃdya vipralambhasya phalaæ prÃpnuhi durmate 05,190.023c e«a tvÃæ sajanÃmÃtyam uddharÃmi sthiro bhava 05,190.023d*0586_01 avamatya ca vÅryaæ me kulaæ cÃritram eva ca 05,190.023d*0586_02 vipralambhas tvayÃpÆrvo manu«ye«u pravartita÷ 05,190.023d*0586_03 kuru sarvÃïi kÃryÃïi bhuÇk«va bhogÃn anuttamÃn 05,190.023d*0586_04 abhiyÃsyÃmi ÓÅghraæ tvÃæ samuddhartuæ sabÃndhavam 05,191.001 bhÅ«ma uvÃca 05,191.001a evam uktasya dÆtena drupadasya tadà n­pa 05,191.001c corasyeva g­hÅtasya na prÃvartata bhÃratÅ 05,191.002a sa yatnam akarot tÅvraæ saæbandhair anusÃntvanai÷ 05,191.002c dÆtair madhurasaæbhëair naitad astÅti saædiÓan 05,191.003a sa rÃjà bhÆya evÃtha k­tvà tattvata Ãgamam 05,191.003c kanyeti päcÃlasutÃæ tvaramÃïo 'bhiniryayau 05,191.004a tata÷ saæpre«ayÃm Ãsa mitrÃïÃm amitaujasÃm 05,191.004c duhitur vipralambhaæ taæ dhÃtrÅïÃæ vacanÃt tadà 05,191.005a tata÷ samudayaæ k­tvà balÃnÃæ rÃjasattama÷ 05,191.005c abhiyÃne matiæ cakre drupadaæ prati bhÃrata 05,191.006a tata÷ saæmantrayÃm Ãsa mitrai÷ saha mahÅpati÷ 05,191.006c hiraïyavarmà rÃjendra päcÃlyaæ pÃrthivaæ prati 05,191.007a tatra vai niÓcitaæ te«Ãm abhÆd rÃj¤Ãæ mahÃtmanÃm 05,191.007c tathyaæ ced bhavati hy etat kanyà rÃja¤ Óikhaï¬inÅ 05,191.007e baddhvà päcÃlarÃjÃnam Ãnayi«yÃmahe g­hÃn 05,191.008a anyaæ rÃjÃnam ÃdhÃya päcÃle«u nareÓvaram 05,191.008c ghÃtayi«yÃma n­patiæ drupadaæ saÓikhaï¬inam 05,191.009a sa tadà dÆtam Ãj¤Ãya puna÷ k«attÃram ÅÓvara÷ 05,191.009c prÃsthÃpayat pÃr«atÃya hanmÅti tvÃæ sthiro bhava 05,191.010a sa prak­tyà ca vai bhÅru÷ kilbi«Å ca narÃdhipa÷ 05,191.010c bhayaæ tÅvram anuprÃpto drupada÷ p­thivÅpati÷ 05,191.011a vis­jya dÆtaæ dÃÓÃrïaæ drupada÷ ÓokakarÓita÷ 05,191.011c sametya bhÃryÃæ rahite vÃkyam Ãha narÃdhipa÷ 05,191.012a bhayena mahatÃvi«Âo h­di Óokena cÃhata÷ 05,191.012c päcÃlarÃjo dayitÃæ mÃtaraæ vai Óikhaï¬ina÷ 05,191.013a abhiyÃsyati mÃæ kopÃt saæbandhÅ sumahÃbala÷ 05,191.013c hiraïyavarmà n­pati÷ kar«amÃïo varÆthinÅm 05,191.014a kim idÃnÅæ kari«yÃmi mƬha÷ kanyÃm imÃæ prati 05,191.014b*0587_01 upayÃsyati hi k«ipraæ sahÃmÃtyair narÃdhipa÷ 05,191.014c Óikhaï¬Å kila putras te kanyeti pariÓaÇkita÷ 05,191.015a iti niÓcitya tattvena samitra÷ sabalÃnuga÷ 05,191.015c va¤cito 'smÅti manvÃno mÃæ kiloddhartum icchati 05,191.016a kim atra tathyaæ suÓroïi kiæ mithyà brÆhi Óobhane 05,191.016c Órutvà tvatta÷ Óubhe vÃkyaæ saævidhÃsyÃmy ahaæ tathà 05,191.017a ahaæ hi saæÓayaæ prÃpto bÃlà ceyaæ Óikhaï¬inÅ 05,191.017c tvaæ ca rÃj¤i mahat k­cchraæ saæprÃptà varavarïini 05,191.018a sà tvaæ sarvavimok«Ãya tattvam ÃkhyÃhi p­cchata÷ 05,191.018c tathà vidadhyÃæ suÓroïi k­tyasyÃsya Óucismite 05,191.018e Óikhaï¬ini ca mà bhais tvaæ vidhÃsye tatra tattvata÷ 05,191.019a kriyayÃhaæ varÃrohe va¤cita÷ putradharmata÷ 05,191.019c mayà dÃÓÃrïako rÃjà va¤citaÓ ca mahÅpati÷ 05,191.019e tad Ãcak«va mahÃbhÃge vidhÃsye tatra yad dhitam 05,191.020a jÃnatÃpi narendreïa khyÃpanÃrthaæ parasya vai 05,191.020c prakÃÓaæ codità devÅ pratyuvÃca mahÅpatim 05,192.001 bhÅ«ma uvÃca 05,192.001a tata÷ Óikhaï¬ino mÃtà yathÃtattvaæ narÃdhipa 05,192.001c Ãcacak«e mahÃbÃho bhartre kanyÃæ Óikhaï¬inÅm 05,192.002a aputrayà mayà rÃjan sapatnÅnÃæ bhayÃd idam 05,192.002c kanyà Óikhaï¬inÅ jÃtà puru«o vai nivedita÷ 05,192.003a tvayà caiva naraÓre«Âha tan me prÅtyÃnumoditam 05,192.003c putrakarma k­taæ caiva kanyÃyÃ÷ pÃrthivar«abha 05,192.003e bhÃryà co¬hà tvayà rÃjan daÓÃrïÃdhipate÷ sutà 05,192.004a tvayà ca prÃg abhihitaæ devavÃkyÃrthadarÓanÃt 05,192.004c kanyà bhÆtvà pumÃn bhÃvÅty evaæ caitad upek«itam 05,192.005a etac chrutvà drupado yaj¤asena÷; sarvaæ tattvaæ mantravidbhyo nivedya 05,192.005c mantraæ rÃjà mantrayÃm Ãsa rÃjan; yad yad yuktaæ rak«aïe vai prajÃnÃm 05,192.006a saæbandhakaæ caiva samarthya tasmin; dÃÓÃrïake vai n­patau narendra 05,192.006c svayaæ k­tvà vipralambhaæ yathÃvan; mantraikÃgro niÓcayaæ vai jagÃma 05,192.007a svabhÃvaguptaæ nagaram ÃpatkÃle tu bhÃrata 05,192.007c gopayÃm Ãsa rÃjendra sarvata÷ samalaæk­tam 05,192.008a Ãrtiæ ca paramÃæ rÃjà jagÃma saha bhÃryayà 05,192.008c daÓÃrïapatinà sÃrdhaæ virodhe bharatar«abha 05,192.009a kathaæ saæbandhinà sÃrdhaæ na me syÃd vigraho mahÃn 05,192.009c iti saæcintya manasà daivatÃny arcayat tadà 05,192.010a taæ tu d­«Âvà tadà rÃjan devÅ devaparaæ tathà 05,192.010c arcÃæ prayu¤jÃnam atho bhÃryà vacanam abravÅt 05,192.011a devÃnÃæ pratipattiÓ ca satyà sÃdhumatà sadà 05,192.011c sà tu du÷khÃrïavaæ prÃpya na÷ syÃd arcayatÃæ bh­Óam 05,192.012a daivatÃni ca sarvÃïi pÆjyantÃæ bhÆridak«iïai÷ 05,192.012c agnayaÓ cÃpi hÆyantÃæ dÃÓÃrïaprati«edhane 05,192.013a ayuddhena niv­ttiæ ca manasà cintayÃbhibho 05,192.013c devatÃnÃæ prasÃdena sarvam etad bhavi«yati 05,192.014a mantribhir mantritaæ sÃrdhaæ tvayà yat p­thulocana 05,192.014c purasyÃsyÃvinÃÓÃya tac ca rÃjaæs tathà kuru 05,192.015a daivaæ hi mÃnu«opetaæ bh­Óaæ sidhyati pÃrthiva 05,192.015c parasparavirodhÃt tu nÃnayo÷ siddhir asti vai 05,192.016a tasmÃd vidhÃya nagare vidhÃnaæ sacivai÷ saha 05,192.016c arcayasva yathÃkÃmaæ daivatÃni viÓÃæ pate 05,192.017a evaæ saæbhëamÃïau tau d­«Âvà ÓokaparÃyaïau 05,192.017c Óikhaï¬inÅ tadà kanyà vrŬiteva manasvinÅ 05,192.018a tata÷ sà cintayÃm Ãsa matk­te du÷khitÃv ubhau 05,192.018c imÃv iti tataÓ cakre matiæ prÃïavinÃÓane 05,192.019a evaæ sà niÓcayaæ k­tvà bh­Óaæ ÓokaparÃyaïà 05,192.019c jagÃma bhavanaæ tyaktvà gahanaæ nirjanaæ vanam 05,192.020a yak«eïarddhimatà rÃjan sthÆïÃkarïena pÃlitam 05,192.020c tadbhayÃd eva ca jano visarjayati tad vanam 05,192.021a tatra sthÆïasya bhavanaæ sudhÃm­ttikalepanam 05,192.021c lÃjollÃpikadhÆmìhyam uccaprÃkÃratoraïam 05,192.022a tat praviÓya Óikhaï¬Å sà drupadasyÃtmajà n­pa 05,192.022c anaÓnatÅ bahutithaæ ÓarÅram upaÓo«ayat 05,192.023a darÓayÃm Ãsa tÃæ yak«a÷ sthÆïo madhvak«asaæyuta÷ 05,192.023c kimartho 'yaæ tavÃrambha÷ kari«ye brÆhi mÃciram 05,192.024a aÓakyam iti sà yak«aæ puna÷ punar uvÃca ha 05,192.024c kari«yÃmÅti cainÃæ sa pratyuvÃcÃtha guhyaka÷ 05,192.025a dhaneÓvarasyÃnucaro varado 'smi n­pÃtmaje 05,192.025c adeyam api dÃsyÃmi brÆhi yat te vivak«itam 05,192.026a tata÷ Óikhaï¬Å tat sarvam akhilena nyavedayat 05,192.026c tasmai yak«apradhÃnÃya sthÆïÃkarïÃya bhÃrata 05,192.027a Ãpanno me pità yak«a nacirÃd vinaÓi«yati 05,192.027c abhiyÃsyati saækruddho daÓÃrïÃdhipatir hi tam 05,192.028a mahÃbalo mahotsÃha÷ sa hemakavaco n­pa÷ 05,192.028c tasmÃd rak«asva mÃæ yak«a pitaraæ mÃtaraæ ca me 05,192.029a pratij¤Ãto hi bhavatà du÷khapratinayo mama 05,192.029c bhaveyaæ puru«o yak«a tvatprasÃdÃd anindita÷ 05,192.030a yÃvad eva sa rÃjà vai nopayÃti puraæ mama 05,192.030c tÃvad eva mahÃyak«a prasÃdaæ kuru guhyaka 05,193.001 bhÅ«ma uvÃca 05,193.001a Óikhaï¬ivÃkyaæ ÓrutvÃtha sa yak«o bharatar«abha 05,193.001c provÃca manasà cintya daivenopanipŬita÷ 05,193.001e bhavitavyaæ tathà tad dhi mama du÷khÃya kaurava 05,193.002a bhadre kÃmaæ kari«yÃmi samayaæ tu nibodha me 05,193.002b*0588_01 svaæ te puæstvaæ pradÃsyÃmi strÅtvaæ dhÃrayitÃsmi te 05,193.002c kiæ cit kÃlÃntaraæ dÃsye puæliÇgaæ svam idaæ tava 05,193.002e Ãgantavyaæ tvayà kÃle satyam etad bravÅmi te 05,193.003a prabhu÷ saækalpasiddho 'smi kÃmarÆpÅ vihaægama÷ 05,193.003c matprasÃdÃt puraæ caiva trÃhi bandhÆæÓ ca kevalÃn 05,193.004a strÅliÇgaæ dhÃrayi«yÃmi tvadÅyaæ pÃrthivÃtmaje 05,193.004c satyaæ me pratijÃnÅhi kari«yÃmi priyaæ tava 05,193.005 Óikhaï¬y uvÃca 05,193.005a pratidÃsyÃmi bhagavaæl liÇgaæ punar idaæ tava 05,193.005c kiæ cit kÃlÃntaraæ strÅtvaæ dhÃrayasva niÓÃcara 05,193.006a pratiprayÃte dÃÓÃrïe pÃrthive hemavarmaïi 05,193.006c kanyaivÃhaæ bhavi«yÃmi puru«as tvaæ bhavi«yasi 05,193.007 bhÅ«ma uvÃca 05,193.007a ity uktvà samayaæ tatra cakrÃte tÃv ubhau n­pa 05,193.007c anyonyasyÃnabhidrohe tau saækrÃmayatÃæ tata÷ 05,193.008a strÅliÇgaæ dhÃrayÃm Ãsa sthÆïo yak«o narÃdhipa 05,193.008c yak«arÆpaæ ca tad dÅptaæ Óikhaï¬Å pratyapadyata 05,193.009a tata÷ Óikhaï¬Å päcÃlya÷ puæstvam ÃsÃdya pÃrthiva 05,193.009c viveÓa nagaraæ h­«Âa÷ pitaraæ ca samÃsadat 05,193.009e yathÃv­ttaæ tu tat sarvam Ãcakhyau drupadasya ca 05,193.009f*0589_01 mÃtuÓ ca rahite rÃjan prasÃdaæ yak«ajaæ tathà 05,193.010a drupadas tasya tac chrutvà har«am ÃhÃrayat param 05,193.010c sabhÃryas tac ca sasmÃra maheÓvaravacas tadà 05,193.011a tata÷ saæpre«ayÃm Ãsa daÓÃrïÃdhipater n­pa 05,193.011c puru«o 'yaæ mama suta÷ ÓraddhattÃæ me bhavÃn iti 05,193.012a atha dÃÓÃrïako rÃjà sahasÃbhyÃgamat tadà 05,193.012c päcÃlarÃjaæ drupadaæ du÷khÃmar«asamanvita÷ 05,193.013a tata÷ kÃmpilyam ÃsÃdya daÓÃrïÃdhipatis tadà 05,193.013c pre«ayÃm Ãsa satk­tya dÆtaæ brahmavidÃæ varam 05,193.014a brÆhi madvacanÃd dÆta päcÃlyaæ taæ n­pÃdhamam 05,193.014c yad vai kanyÃæ svakanyÃrthe v­tavÃn asi durmate 05,193.014e phalaæ tasyÃvalepasya drak«yasy adya na saæÓaya÷ 05,193.015a evam uktas tu tenÃsau brÃhmaïo rÃjasattama 05,193.015c dÆta÷ prayÃto nagaraæ dÃÓÃrïan­pacodita÷ 05,193.016a tata ÃsÃdayÃm Ãsa purodhà drupadaæ pure 05,193.016c tasmai päcÃlako rÃjà gÃm arghyaæ ca susatk­tam 05,193.016e prÃpayÃm Ãsa rÃjendra saha tena Óikhaï¬inà 05,193.017a tÃæ pÆjÃæ nÃbhyanandat sa vÃkyaæ cedam uvÃca ha 05,193.017c yad uktaæ tena vÅreïa rÃj¤Ã käcanavarmaïà 05,193.018a yat te 'ham adhamÃcÃra duhitrarthe 'smi va¤cita÷ 05,193.018c tasya pÃpasya karaïÃt phalaæ prÃpnuhi durmate 05,193.019a dehi yuddhaæ narapate mamÃdya raïamÆrdhani 05,193.019c uddhari«yÃmi te sadya÷ sÃmÃtyasutabÃndhavam 05,193.020a tad upÃlambhasaæyuktaæ ÓrÃvita÷ kila pÃrthiva÷ 05,193.020c daÓÃrïapatidÆtena mantrimadhye purodhasà 05,193.021a abravÅd bharataÓre«Âha drupada÷ praïayÃnata÷ 05,193.021c yad Ãha mÃæ bhavÃn brahman saæbandhivacanÃd vaca÷ 05,193.021e tasyottaraæ prativaco dÆta eva vadi«yati 05,193.022a tata÷ saæpre«ayÃm Ãsa drupado 'pi mahÃtmane 05,193.022c hiraïyavarmaïe dÆtaæ brÃhmaïaæ vedapÃragam 05,193.023a samÃgamya tu rÃj¤Ã sa daÓÃrïapatinà tadà 05,193.023c tad vÃkyam Ãdade rÃjan yad uktaæ drupadena ha 05,193.024a Ãgama÷ kriyatÃæ vyaktaæ kumÃro vai suto mama 05,193.024c mithyaitad uktaæ kenÃpi tan na Óraddheyam ity uta 05,193.025a tata÷ sa rÃjà drupadasya ÓrutvÃ; vimarÓayukto yuvatÅr vari«ÂhÃ÷ 05,193.025c saæpre«ayÃm Ãsa sucÃrurÆpÃ÷; Óikhaï¬inaæ strÅ pumÃn veti vettum 05,193.026a tÃ÷ pre«itÃs tattvabhÃvaæ viditvÃ; prÅtyà rÃj¤e tac chaÓaæsur hi sarvam 05,193.026c Óikhaï¬inaæ puru«aæ kauravendra; daÓÃrïarÃjÃya mahÃnubhÃvam 05,193.027a tata÷ k­tvà tu rÃjà sa Ãgamaæ prÅtimÃn atha 05,193.027c saæbandhinà samÃgamya h­«Âo vÃsam uvÃsa ha 05,193.028a Óikhaï¬ine ca mudita÷ prÃdÃd vittaæ janeÓvara÷ 05,193.028c hastino 'ÓvÃæÓ ca gÃÓ caiva dÃsyo bahuÓatÃs tathà 05,193.028e pÆjitaÓ ca pratiyayau nivartya tanayÃæ kila 05,193.029a vinÅtakilbi«e prÅte hemavarmaïi pÃrthive 05,193.029c pratiyÃte tu dÃÓÃrïe h­«ÂarÆpà Óikhaï¬inÅ 05,193.030a kasya cit tv atha kÃlasya kubero naravÃhana÷ 05,193.030c lokÃnuyÃtrÃæ kurvÃïa÷ sthÆïasyÃgÃn niveÓanam 05,193.031a sa tadg­hasyopari vartamÃna; ÃlokayÃm Ãsa dhanÃdhigoptà 05,193.031c sthÆïasya yak«asya niÓÃmya veÓma; svalaæk­taæ mÃlyaguïair vicitram 05,193.032a lÃjaiÓ ca gandhaiÓ ca tathà vitÃnair; abhyarcitaæ dhÆpanadhÆpitaæ ca 05,193.032c dhvajai÷ patÃkÃbhir alaæk­taæ ca; bhak«yÃnnapeyÃmi«adattahomam 05,193.033a tat sthÃnaæ tasya d­«Âvà tu sarvata÷ samalaæk­tam 05,193.033b*0590_01 maïiratnasuvarïÃnÃæ mÃlÃbhi÷ paripÆritam 05,193.033b*0590_02 nÃnÃkusumagandhìhyaæ siktasaæm­«ÂaÓobhitam 05,193.033c athÃbravÅd yak«apatis tÃn yak«Ãn anugÃæs tadà 05,193.034a svalaæk­tam idaæ veÓma sthÆïasyÃmitavikramÃ÷ 05,193.034c nopasarpati mÃæ cÃpi kasmÃd adya sumandadhÅ÷ 05,193.035a yasmÃj jÃnan sumandÃtmà mÃm asau nopasarpati 05,193.035c tasmÃt tasmai mahÃdaï¬o dhÃrya÷ syÃd iti me mati÷ 05,193.036 yak«Ã Æcu÷ 05,193.036a drupadasya sutà rÃjan rÃj¤o jÃtà Óikhaï¬inÅ 05,193.036c tasyai nimitte kasmiæÓ cit prÃdÃt puru«alak«aïam 05,193.037a agrahÅl lak«aïaæ strÅïÃæ strÅbhÆtas ti«Âhate g­he 05,193.037c nopasarpati tenÃsau savrŬa÷ strÅsvarÆpavÃn 05,193.038a etasmÃt kÃraïÃd rÃjan sthÆïo na tvÃdya paÓyati 05,193.038c Órutvà kuru yathÃnyÃyaæ vimÃnam iha ti«ÂhatÃm 05,193.039 bhÅ«ma uvÃca 05,193.039a ÃnÅyatÃæ sthÆïa iti tato yak«Ãdhipo 'bravÅt 05,193.039c kartÃsmi nigrahaæ tasyety uvÃca sa puna÷ puna÷ 05,193.040a so 'bhyagacchata yak«endram ÃhÆta÷ p­thivÅpate 05,193.040c strÅsvarÆpo mahÃrÃja tasthau vrŬÃsamanvita÷ 05,193.041a taæ ÓaÓÃpa susaækruddho dhanada÷ kurunandana 05,193.041c evam eva bhavatv asya strÅtvaæ pÃpasya guhyakÃ÷ 05,193.042a tato 'bravÅd yak«apatir mahÃtmÃ; yasmÃd adÃs tv avamanyeha yak«Ãn 05,193.042c Óikhaï¬ine lak«aïaæ pÃpabuddhe; strÅlak«aïaæ cÃgrahÅ÷ pÃpakarman 05,193.043a aprav­ttaæ sudurbuddhe yasmÃd etat k­taæ tvayà 05,193.043c tasmÃd adya prabh­ty eva tvaæ strÅ sa puru«as tathà 05,193.044a tata÷ prasÃdayÃm Ãsur yak«Ã vaiÓravaïaæ kila 05,193.044c sthÆïasyÃrthe kuru«vÃntaæ ÓÃpasyeti puna÷ puna÷ 05,193.045a tato mahÃtmà yak«endra÷ pratyuvÃcÃnugÃmina÷ 05,193.045c sarvÃn yak«agaïÃæs tÃta ÓÃpasyÃntacikÅr«ayà 05,193.046a hate Óikhaï¬ini raïe svarÆpaæ pratipatsyate 05,193.046c sthÆïo yak«o nirudvego bhavatv iti mahÃmanÃ÷ 05,193.047a ity uktvà bhagavÃn devo yak«arÃk«asapÆjita÷ 05,193.047c prayayau saha tai÷ sarvair nime«ÃntaracÃribhi÷ 05,193.048a sthÆïas tu ÓÃpaæ saæprÃpya tatraiva nyavasat tadà 05,193.048c samaye cÃgamat taæ vai Óikhaï¬Å sa k«apÃcaram 05,193.049a so 'bhigamyÃbravÅd vÃkyaæ prÃpto 'smi bhagavann iti 05,193.049c tam abravÅt tata÷ sthÆïa÷ prÅto 'smÅti puna÷ puna÷ 05,193.050a ÃrjavenÃgataæ d­«Âvà rÃjaputraæ Óikhaï¬inam 05,193.050c sarvam eva yathÃv­ttam Ãcacak«e Óikhaï¬ine 05,193.051 yak«a uvÃca 05,193.051a Óapto vaiÓravaïenÃsmi tvatk­te pÃrthivÃtmaja 05,193.051c gacchedÃnÅæ yathÃkÃmaæ cara lokÃn yathÃsukham 05,193.052a di«Âam etat purà manye na Óakyam ativartitum 05,193.052c gamanaæ tava ceto hi paulastyasya ca darÓanam 05,193.053 bhÅ«ma uvÃca 05,193.053a evam ukta÷ Óikhaï¬Å tu sthÆïayak«eïa bhÃrata 05,193.053c pratyÃjagÃma nagaraæ har«eïa mahatÃnvita÷ 05,193.054a pÆjayÃm Ãsa vividhair gandhamÃlyair mahÃdhanai÷ 05,193.054c dvijÃtÅn devatÃÓ cÃpi caityÃn atha catu«pathÃn 05,193.055a drupada÷ saha putreïa siddhÃrthena Óikhaï¬inà 05,193.055c mudaæ ca paramÃæ lebhe päcÃlya÷ saha bÃndhavai÷ 05,193.056a Ói«yÃrthaæ pradadau cÃpi droïÃya kurupuægava 05,193.056c Óikhaï¬inaæ mahÃrÃja putraæ strÅpÆrviïaæ tathà 05,193.057a pratipede catu«pÃdaæ dhanurvedaæ n­pÃtmaja÷ 05,193.057c Óikhaï¬Å saha yu«mÃbhir dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 05,193.058a mama tv etac carÃs tÃta yathÃvat pratyavedayan 05,193.058c ja¬ÃndhabadhirÃkÃrà ye yuktà drupade mayà 05,193.059a evam e«a mahÃrÃja strÅpumÃn drupadÃtmaja÷ 05,193.059c saæbhÆta÷ kauravaÓre«Âha Óikhaï¬Å rathasattama÷ 05,193.060a jye«Âhà kÃÓipate÷ kanyà ambà nÃmeti viÓrutà 05,193.060c drupadasya kule jÃtà Óikhaï¬Å bharatar«abha 05,193.061a nÃham enaæ dhanu«pÃïiæ yuyutsuæ samupasthitam 05,193.061c muhÆrtam api paÓyeyaæ prahareyaæ na cÃpy uta 05,193.062a vratam etan mama sadà p­thivyÃm api viÓrutam 05,193.062c striyÃæ strÅpÆrvake cÃpi strÅnÃmni strÅsvarÆpiïi 05,193.063a na mu¤ceyam ahaæ bÃïÃn iti kauravanandana 05,193.063c na hanyÃm aham etena kÃraïena Óikhaï¬inam 05,193.064a etat tattvam ahaæ veda janma tÃta Óikhaï¬ina÷ 05,193.064c tato nainaæ hani«yÃmi samare«v ÃtatÃyinam 05,193.065a yadi bhÅ«ma÷ striyaæ hanyÃd dhanyÃd ÃtmÃnam apy uta 05,193.065c nainaæ tasmÃd dhani«yÃmi d­«ÂvÃpi samare sthitam 05,193.066 saæjaya uvÃca 05,193.066a etac chrutvà tu kauravyo rÃjà duryodhanas tadà 05,193.066c muhÆrtam iva sa dhyÃtvà bhÅ«me yuktam amanyata 05,194.001 saæjaya uvÃca 05,194.001a prabhÃtÃyÃæ tu ÓarvaryÃæ punar eva sutas tava 05,194.001c madhye sarvasya sainyasya pitÃmaham ap­cchata 05,194.002a pÃï¬aveyasya gÃÇgeya yad etat sainyam uttamam 05,194.002c prabhÆtanaranÃgÃÓvaæ mahÃrathasamÃkulam 05,194.003a bhÅmÃrjunaprabh­tibhir mahe«vÃsair mahÃbalai÷ 05,194.003c lokapÃlopamair guptaæ dh­«Âadyumnapurogamai÷ 05,194.004a apradh­«yam anÃvÃryam udv­ttam iva sÃgaram 05,194.004c senÃsÃgaram ak«obhyam api devair mahÃhave 05,194.005a kena kÃlena gÃÇgeya k«apayethà mahÃdyute 05,194.005c ÃcÃryo và mahe«vÃsa÷ k­po và sumahÃbala÷ 05,194.006a karïo và samaraÓlÃghÅ drauïir và dvijasattama÷ 05,194.006c divyÃstravidu«a÷ sarve bhavanto hi bale mama 05,194.007a etad icchÃmy ahaæ j¤Ãtuæ paraæ kautÆhalaæ hi me 05,194.007c h­di nityaæ mahÃbÃho vaktum arhasi tan mama 05,194.008 bhÅ«ma uvÃca 05,194.008a anurÆpaæ kuruÓre«Âha tvayy etat p­thivÅpate 05,194.008c balÃbalam amitrÃïÃæ sve«Ãæ ca yadi p­cchasi 05,194.009a Ó­ïu rÃjan mama raïe yà Óakti÷ paramà bhavet 05,194.009c astravÅryaæ raïe yac ca bhujayoÓ ca mahÃbhuja 05,194.010a Ãrjavenaiva yuddhena yoddhavya itaro jana÷ 05,194.010c mÃyÃyuddhena mÃyÃvÅ ity etad dharmaniÓcaya÷ 05,194.011a hanyÃm ahaæ mahÃbÃho pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 05,194.011c divase divase k­tvà bhÃgaæ prÃgÃhnikaæ mama 05,194.012a yodhÃnÃæ daÓasÃhasraæ k­tvà bhÃgaæ mahÃdyute 05,194.012c sahasraæ rathinÃm ekam e«a bhÃgo mato mama 05,194.013a anenÃhaæ vidhÃnena saænaddha÷ satatotthita÷ 05,194.013c k«apayeyaæ mahat sainyaæ kÃlenÃnena bhÃrata 05,194.014a yadi tv astrÃïi mu¤ceyaæ mahÃnti samare sthita÷ 05,194.014c ÓatasÃhasraghÃtÅni hanyÃæ mÃsena bhÃrata 05,194.015 saæjaya uvÃca 05,194.015a Órutvà bhÅ«masya tad vÃkyaæ rÃjà duryodhanas tadà 05,194.015c paryap­cchata rÃjendra droïam aÇgirasÃæ varam 05,194.016a ÃcÃrya kena kÃlena pÃï¬uputrasya sainikÃn 05,194.016c nihanyà iti taæ droïa÷ pratyuvÃca hasann iva 05,194.017a sthaviro 'smi kuruÓre«Âha mandaprÃïavice«Âita÷ 05,194.017c astrÃgninà nirdaheyaæ pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 05,194.018a yathà bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo mÃseneti matir mama 05,194.018c e«Ã me paramà Óaktir etan me paramaæ balam 05,194.019a dvÃbhyÃm eva tu mÃsÃbhyÃæ k­pa÷ ÓÃradvato 'bravÅt 05,194.019c drauïis tu daÓarÃtreïa pratijaj¤e balak«ayam 05,194.019e karïas tu pa¤carÃtreïa pratijaj¤e mahÃstravit 05,194.020a tac chrutvà sÆtaputrasya vÃkyaæ sÃgaragÃsuta÷ 05,194.020c jahÃsa sasvanaæ hÃsaæ vÃkyaæ cedam uvÃca ha 05,194.021a na hi tÃvad raïe pÃrthaæ bÃïakha¬gadhanurdharam 05,194.021c vÃsudevasamÃyuktaæ rathenodyantam acyutam 05,194.022a samÃgacchasi rÃdheya tenaivam abhimanyase 05,194.022c Óakyam evaæ ca bhÆyaÓ ca tvayà vaktuæ yathe«Âata÷ 05,195.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,195.001a etac chrutvà tu kaunteya÷ sarvÃn bhrÃtÌn upahvare 05,195.001c ÃhÆya bharataÓre«Âha idaæ vacanam abravÅt 05,195.002a dhÃrtarëÂrasya sainye«u ye cÃrapuru«Ã mama 05,195.002c te prav­ttiæ prayacchanti mamemÃæ vyu«itÃæ niÓÃm 05,195.003a duryodhana÷ kilÃp­cchad Ãpageyaæ mahÃvratam 05,195.003c kena kÃlena pÃï¬ÆnÃæ hanyÃ÷ sainyam iti prabho 05,195.004a mÃseneti ca tenokto dhÃrtarëÂra÷ sudurmati÷ 05,195.004c tÃvatà cÃpi kÃlena droïo 'pi pratyajÃnata 05,195.005a gautamo dviguïaæ kÃlam uktavÃn iti na÷ Órutam 05,195.005c drauïis tu daÓarÃtreïa pratijaj¤e mahÃstravit 05,195.006a tathà divyÃstravit karïa÷ saæp­«Âa÷ kurusaæsadi 05,195.006c pa¤cabhir divasair hantuæ sa sainyaæ pratijaj¤ivÃn 05,195.007a tasmÃd aham apÅcchÃmi Órotum arjuna te vaca÷ 05,195.007c kÃlena kiyatà ÓatrÆn k«apayer iti saæyuge 05,195.008a evam ukto gu¬ÃkeÓa÷ pÃrthivena dhanaæjaya÷ 05,195.008c vÃsudevam avek«yedaæ vacanaæ pratyabhëata 05,195.009a sarva ete mahÃtmÃna÷ k­tÃstrÃÓ citrayodhina÷ 05,195.009c asaæÓayaæ mahÃrÃja hanyur eva balaæ tava 05,195.010a apaitu te manastÃpo yathÃsatyaæ bravÅmy aham 05,195.010c hanyÃm ekarathenÃhaæ vÃsudevasahÃyavÃn 05,195.011a sÃmarÃn api lokÃæs trÅn sahasthÃvarajaÇgamÃn 05,195.011c bhÆtaæ bhavyaæ bhavi«yac ca nime«Ãd iti me mati÷ 05,195.011d*0591_01 yÃvad icched dharir ayaæ tÃvad asti na cÃnyathà 05,195.012a yat tad ghoraæ paÓupati÷ prÃdÃd astraæ mahan mama 05,195.012c kairÃte dvandvayuddhe vai tad idaæ mayi vartate 05,195.013a yad yugÃnte paÓupati÷ sarvabhÆtÃni saæharan 05,195.013c prayuÇkte puru«avyÃghra tad idaæ mayi vartate 05,195.014a tan na jÃnÃti gÃÇgeyo na droïo na ca gautama÷ 05,195.014c na ca droïasuto rÃjan kuta eva tu sÆtaja÷ 05,195.015a na tu yuktaæ raïe hantuæ divyair astrai÷ p­thagjanam 05,195.015c Ãrjavenaiva yuddhena vije«yÃmo vayaæ parÃn 05,195.016a tatheme puru«avyÃghrÃ÷ sahÃyÃs tava pÃrthiva 05,195.016c sarve divyÃstravidu«a÷ sarve yuddhÃbhinandina÷ 05,195.016d*0592_01 vÅravratadharÃ÷ sarve sarve sucaritavratÃ÷ 05,195.017a vedÃntÃvabh­thasnÃtÃ÷ sarva ete 'parÃjitÃ÷ 05,195.017c nihanyu÷ samare senÃæ devÃnÃm api pÃï¬ava 05,195.018a Óikhaï¬Å yuyudhÃnaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 05,195.018c bhÅmaseno yamau cobhau yudhÃmanyÆttamaujasau 05,195.019a virÃÂadrupadau cobhau bhÅ«madroïasamau yudhi 05,195.019b*0593_01 ÓaÇkhaÓ caiva mahÃbÃhur hai¬imbaÓ ca mahÃbala÷ 05,195.019b*0593_02 putro 'syäjanaparvà tu mahÃbalaparÃkrama÷ 05,195.019b*0593_03 ÓaineyaÓ ca mahÃbÃhu÷ sahÃyo raïakovida÷ 05,195.019b*0593_04 abhimanyuÓ ca balavÃn draupadyÃ÷ pa¤ca cÃtmajÃ÷ 05,195.019c svayaæ cÃpi samartho 'si trailokyotsÃdane api 05,195.020a krodhÃd yaæ puru«aæ paÓyes tvaæ vÃsavasamadyute 05,195.020c k«ipraæ na sa bhaved vyaktam iti tvÃæ vedmi kaurava 05,196.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,196.001a tata÷ prabhÃte vimale dhÃrtarëÂreïa coditÃ÷ 05,196.001c duryodhanena rÃjÃna÷ prayayu÷ pÃï¬avÃn prati 05,196.002a ÃplÃvya Óucaya÷ sarve sragviïa÷ ÓuklavÃsasa÷ 05,196.002c g­hÅtaÓastrà dhvajina÷ svasti vÃcya hutÃgnaya÷ 05,196.003a sarve vedavida÷ ÓÆrÃ÷ sarve sucaritavratÃ÷ 05,196.003c sarve karmak­taÓ caiva sarve cÃhavalak«aïÃ÷ 05,196.004a Ãhave«u parÃæl lokä jigÅ«anto mahÃbalÃ÷ 05,196.004c ekÃgramanasa÷ sarve ÓraddadhÃnÃ÷ parasya ca 05,196.005a vindÃnuvindÃv Ãvantyau kekayà bÃhlikai÷ saha 05,196.005c prayayu÷ sarva evaite bhÃradvÃjapurogamÃ÷ 05,196.006a aÓvatthÃmà ÓÃætanava÷ saindhavo 'tha jayadratha÷ 05,196.006c dÃk«iïÃtyÃ÷ pratÅcyÃÓ ca pÃrvatÅyÃÓ ca ye rathÃ÷ 05,196.007a gÃndhÃrarÃja÷ Óakuni÷ prÃcyodÅcyÃÓ ca sarvaÓa÷ 05,196.007c ÓakÃ÷ kirÃtà yavanÃ÷ Óibayo 'tha vasÃtaya÷ 05,196.008a svai÷ svair anÅkai÷ sahitÃ÷ parivÃrya mahÃratham 05,196.008c ete mahÃrathÃ÷ sarve dvitÅye niryayur bale 05,196.009a k­tavarmà sahÃnÅkas trigartÃÓ ca mahÃbalÃ÷ 05,196.009c duryodhanaÓ ca n­patir bhrÃt­bhi÷ parivÃrita÷ 05,196.010a Óalo bhÆriÓravÃ÷ Óalya÷ kausalyo 'tha b­hadbala÷ 05,196.010c ete paÓcÃd avartanta dhÃrtarëÂrapurogamÃ÷ 05,196.011a te samena pathà yÃtvà yotsyamÃnà mahÃrathÃ÷ 05,196.011c kuruk«etrasya paÓcÃrdhe vyavati«Âhanta daæÓitÃ÷ 05,196.012a duryodhanas tu Óibiraæ kÃrayÃm Ãsa bhÃrata 05,196.012c yathaiva hÃstinapuraæ dvitÅyaæ samalaæk­tam 05,196.013a na viÓe«aæ vijÃnanti purasya Óibirasya và 05,196.013c kuÓalà api rÃjendra narà nagaravÃsina÷ 05,196.014a tÃd­ÓÃny eva durgÃïi rÃj¤Ãm api mahÅpati÷ 05,196.014c kÃrayÃm Ãsa kauravya÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 05,196.015a pa¤cayojanam uts­jya maï¬alaæ tad raïÃjiram 05,196.015c senÃniveÓÃs te rÃjann ÃviÓa¤ ÓatasaæghaÓa÷ 05,196.016a tatra te p­thivÅpÃlà yathotsÃhaæ yathÃbalam 05,196.016c viviÓu÷ ÓibirÃïy ÃÓu dravyavanti sahasraÓa÷ 05,196.017a te«Ãæ duryodhano rÃjà sasainyÃnÃæ mahÃtmanÃm 05,196.017c vyÃdideÓa sabÃhyÃnÃæ bhak«yabhojyam anuttamam 05,196.018a sagajÃÓvamanu«yÃïÃæ ye ca ÓilpopajÅvina÷ 05,196.018c ye cÃnye 'nugatÃs tatra sÆtamÃgadhabandina÷ 05,196.019a vaïijo gaïikà vÃrà ye caiva prek«akà janÃ÷ 05,196.019c sarvÃæs tÃn kauravo rÃjà vidhivat pratyavaik«ata 05,197.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 05,197.001*0594_01 saæjayenaivam uktas tu dh­tarëÂra÷ sudurmanÃ÷ 05,197.001*0594_02 vipulaæ cintayaæs tathau gÃndhÃryà vidureïa ca 05,197.001a tathaiva rÃjà kaunteyo dharmaputro yudhi«Âhira÷ 05,197.001c dh­«ÂadyumnamukhÃn vÅrÃæÓ codayÃm Ãsa bhÃrata 05,197.002a cedikÃÓikarÆ«ÃïÃæ netÃraæ d­¬havikramam 05,197.002c senÃpatim amitraghnaæ dh­«Âaketum athÃdiÓat 05,197.003a virÃÂaæ drupadaæ caiva yuyudhÃnaæ Óikhaï¬inam 05,197.003c päcÃlyau ca mahe«vÃsau yudhÃmanyÆttamaujasau 05,197.004a te ÓÆrÃÓ citravarmÃïas taptakuï¬aladhÃriïa÷ 05,197.004c ÃjyÃvasiktà jvalità dhi«ïye«v iva hutÃÓanÃ÷ 05,197.004e aÓobhanta mahe«vÃsà grahÃ÷ prajvalità iva 05,197.005a so 'tha sainyaæ yathÃyogaæ pÆjayitvà narar«abha÷ 05,197.005c dideÓa tÃny anÅkÃni prayÃïÃya mahÅpati÷ 05,197.006a abhimanyuæ b­hantaæ ca draupadeyÃæÓ ca sarvaÓa÷ 05,197.006c dh­«ÂadyumnamukhÃn etÃn prÃhiïot pÃï¬unandana÷ 05,197.007a bhÅmaæ ca yuyudhÃnaæ ca pÃï¬avaæ ca dhanaæjayam 05,197.007c dvitÅyaæ pre«ayÃm Ãsa balaskandhaæ yudhi«Âhira÷ 05,197.008a bhÃï¬aæ samÃropayatÃæ caratÃæ saæpradhÃvatÃm 05,197.008c h­«ÂÃnÃæ tatra yodhÃnÃæ Óabdo divam ivÃsp­Óat 05,197.009a svayam eva tata÷ paÓcÃd virÃÂadrupadÃnvita÷ 05,197.009c tathÃnyai÷ p­thivÅpÃlai÷ saha prÃyÃn mahÅpati÷ 05,197.010a bhÅmadhanvÃyanÅ senà dh­«Âadyumnapurask­tà 05,197.010c gaÇgeva pÆrïà stimità syandamÃnà vyad­Óyata 05,197.011a tata÷ punar anÅkÃni vyayojayata buddhimÃn 05,197.011c mohayan dh­tarëÂrasya putrÃïÃæ buddhinisravam 05,197.012a draupadeyÃn mahe«vÃsÃn abhimanyuæ ca pÃï¬ava÷ 05,197.012c nakulaæ sahadevaæ ca sarvÃæÓ caiva prabhadrakÃn 05,197.013a daÓa cÃÓvasahasrÃïi dvisÃhasraæ ca dantina÷ 05,197.013c ayutaæ ca padÃtÅnÃæ rathÃ÷ pa¤caÓatÃs tathà 05,197.014a bhÅmasenaæ ca durdhar«aæ prathamaæ prÃdiÓad balam 05,197.014c madhyame tu virÃÂaæ ca jayatsenaæ ca mÃgadham 05,197.015a mahÃrathau ca päcÃlyau yudhÃmanyÆttamaujasau 05,197.015c vÅryavantau mahÃtmÃnau gadÃkÃrmukadhÃriïau 05,197.015e anvayÃtÃæ tato madhye vÃsudevadhanaæjayau 05,197.015f*0595_01 tau d­«Âvà p­thivÅpÃlÃn na«Âam ity eva menire 05,197.015f*0595_02 antarik«agatÃ÷ sarve devÃ÷ sendrapurogamÃ÷ 05,197.016a babhÆvur atisaærabdhÃ÷ k­tapraharaïà narÃ÷ 05,197.016c te«Ãæ viæÓatisÃhasrà dhvajÃ÷ ÓÆrair adhi«ÂhitÃ÷ 05,197.017a pa¤ca nÃgasahasrÃïi rathavaæÓÃÓ ca sarvaÓa÷ 05,197.017c padÃtayaÓ ca ye ÓÆrÃ÷ kÃrmukÃsigadÃdharÃ÷ 05,197.017e sahasraÓo 'nvayu÷ paÓcÃd agrataÓ ca sahasraÓa÷ 05,197.018a yudhi«Âhiro yatra sainye svayam eva balÃrïave 05,197.018c tatra te p­thivÅpÃlà bhÆyi«Âhaæ paryavasthitÃ÷ 05,197.019a tatra nÃgasahasrÃïi hayÃnÃm ayutÃni ca 05,197.019c tathà rathasahasrÃïi padÃtÅnÃæ ca bhÃrata 05,197.019d@014_0001 cekitÃna÷ svasainyena mahatà pÃrthivar«abha 05,197.019d@014_0002 dh­«ÂaketuÓ ca cedÅnÃæ praïetà pÃrthivo yayau 05,197.019d@014_0003 sÃtyakiÓ ca mahe«vÃso v­«ïÅnÃæ pravaro ratha÷ 05,197.019d@014_0004 v­ta÷ Óatasahasreïa rathÃnÃæ praïudan balÅ 05,197.019d@014_0005 k«atradevabrahmadevau rathasthau puru«ar«abhau 05,197.019d@014_0006 jaghanaæ pÃlayantau ca p­«Âhato 'nuprajagmatu÷ 05,197.019d@014_0007 ÓakaÂÃpaïaveÓÃÓ ca yÃnaæ yugyaæ ca sarvaÓa÷ 05,197.019d@014_0008 tatra nÃgasahasrÃïi hayÃnÃm ayutÃni ca 05,197.019d@014_0009 phalgu sarvaæ kalatraæ ca yat kiæ cit k­Óadurbalam 05,197.019d@014_0010 koÓasaæcayavÃhÃæÓ ca ko«ÂhÃgÃraæ tathaiva ca 05,197.019d@014_0011 gajÃnÅkena saæg­hya Óanai÷ prÃyÃd yudhi«Âhira÷ 05,197.019d@014_0012 tam anvayÃt satyadh­ti÷ saucittir yuddhadurmada÷ 05,197.019d@014_0013 ÓreïimÃn vasudÃnaÓ ca putra÷ kÃÓyasya và vibhu÷ 05,197.019d@014_0014 rathà viæÓatisÃhasrà ye te«Ãm anuyÃyina÷ 05,197.019d@014_0015 hayÃnÃæ caiva koÂyaÓ ca mahatÃæ kiÇkiïÅkinÃm 05,197.019d@014_0016 gajà viæÓatisÃhasrà ūÃdantÃ÷ prahÃriïa÷ 05,197.019d@014_0017 kulÅnà bhinnakaraÂà meghà iva visarpiïa÷ 05,197.019d@014_0018 «a«Âir nÃgasahasrÃïi daÓÃnyÃni ca bhÃrata 05,197.019d@014_0019 yudhi«Âhirasya yÃny Ãsan yudhi senà mahÃtmana÷ 05,197.019d@014_0020 k«aranta iva jÅmÆtÃ÷ prabhinnakaraÂÃmukhÃ÷ 05,197.019d@014_0021 rÃjÃnam anvayu÷ paÓcÃc calanta iva parvatÃ÷ 05,197.019d@014_0022 evaæ tasya balaæ bhÅmaæ kuntÅputrasya dhÅmata÷ 05,197.019e yad ÃÓrityÃbhiyuyudhe dhÃrtarëÂraæ suyodhanam 05,197.020a tato 'nye ÓataÓa÷ paÓcÃt sahasrÃyutaÓo narÃ÷ 05,197.020c nadanta÷ prayayus te«Ãm anÅkÃni sahasraÓa÷ 05,197.021a tatra bherÅsahasrÃïi ÓaÇkhÃnÃm ayutÃni ca 05,197.021c vÃdayanti sma saæh­«ÂÃ÷ sahasrÃyutaÓo narÃ÷