% Mahabharata: Udyogaparvan
% Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute,
% Pune, India, 1999

% On the basis of the text entered by Muneo Tokunaga et al., 
% revised by John Smith, Cambridge, et al.

___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________



05,001.000*0001_01	nàràyaõaü namaskçtya naraü caiva narottamam
05,001.000*0001_02	devãü sarasvatãü caiva tato jayam udãrayet
05,001.000*0002_00	janamejaya uvàca
05,001.000*0002_01	evaü nirvartya codvàhaü saügataþ saha bandhubhiþ
05,001.000*0002_02	kàþ kathà÷ ca cakàràsau vai÷aüpàyana kãrtaya
05,001.000*0003_01	mahàbhàratayaùñir vaþ suparvavyàsavaü÷ajà
05,001.000*0003_02	skhalatàm avalambàya jàyatàü bhavavartmani
05,001.000*0004_01	vçtte vivàhe hçùñàtmà yad uvàca yudhiùñhiraþ
05,001.000*0004_02	tat sarvaü kathayasveha kçtavanto yad uttaram
05,001.000*0005_01	abhra÷yàmaþ piïgajañàbaddhakalàpaþ
05,001.000*0005_02	pràü÷ur daõóã kçùõamçgatvakparidhànaþ
05,001.000*0005_03	sàkùàl lokàn pàvayamànaþ kavimukhyaþ
05,001.000*0005_04	pàrà÷aryaþ parvasu råpaü vivçõotu
05,001.000*0006_01	oü vyàsaü vasiùñhanaptàraü ÷akteþ pautram akalmaùam
05,001.000*0006_02	parà÷aràtmajaü vande ÷ukatàtaü taponidhim
05,001.000*0006_03	vyàsàya viùõuråpàya vyàsaråpàya viùõave
05,001.000*0006_04	namo vai brahmanidhaye vàsiùñhàya namo namaþ
05,001.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,001.001a	kçtvà vivàhaü tu kurupravãràs; tadàbhimanyor muditasvapakùàþ
05,001.001c	vi÷ramya catvàry uùasaþ pratãtàþ; sabhàü viràñasya tato 'bhijagmuþ
05,001.002a	sabhà tu sà matsyapateþ samçddhà; maõipravekottamaratnacitrà
05,001.002c	nyastàsanà màlyavatã sugandhà; tàm abhyayus te nararàjavaryàþ
05,001.003a	athàsanàny àvi÷atàü purastàd; ubhau viràñadrupadau narendrau
05,001.003c	vçddha÷ ca mànyaþ pçthivãpatãnàü; pitàmaho ràmajanàrdanàbhyàm
05,001.004a	pà¤càlaràjasya samãpatas tu; ÷inipravãraþ saharauhiõeyaþ
05,001.004c	matsyasya ràj¤as tu susaünikçùñau; janàrdana÷ caiva yudhiùñhira÷ ca
05,001.005a	sutà÷ ca sarve drupadasya ràj¤o; bhãmàrjunau màdravatãsutau ca
05,001.005c	pradyumnasàmbau ca yudhi pravãrau; viràñaputra÷ ca sahàbhimanyuþ
05,001.006a	sarve ca ÷åràþ pitçbhiþ samànà; vãryeõa råpeõa balena caiva
05,001.006c	upàvi÷an draupadeyàþ kumàràþ; suvarõacitreùu varàsaneùu
05,001.007a	tathopaviùñeùu mahàratheùu; vibhràjamànàmbarabhåùaõeùu
05,001.007c	raràja sà ràjavatã samçddhà; grahair iva dyaur vimalair upetà
05,001.008a	tataþ kathàs te samavàyayuktàþ; kçtvà vicitràþ puruùapravãràþ
05,001.008c	tasthur muhårtaü paricintayantaþ; kçùõaü nçpàs te samudãkùamàõàþ
05,001.009a	kathàntam àsàdya ca màdhavena; saüghaññitàþ pàõóavakàryahetoþ
05,001.009b*0007_01	kçùõena vçùõipravareõa tatra
05,001.009c	te ràjasiühàþ sahità hy a÷çõvan; vàkyaü mahàrthaü ca mahodayaü ca
05,001.010	kçùõa uvàca
05,001.010a	sarvair bhavadbhir viditaü yathàyaü; yudhiùñhiraþ saubalenàkùavatyàm
05,001.010c	jito nikçtyàpahçtaü ca ràjyaü; punaþ pravàse samayaþ kçta÷ ca
05,001.011a	÷aktair vijetuü tarasà mahãü ca; satye sthitais tac caritaü yathàvat
05,001.011c	pàõóoþ sutais tad vratam ugraråpaü; varùàõi ùañ sapta ca bhàratàgryaiþ
05,001.012a	trayoda÷a÷ caiva sudustaro 'yam; aj¤àyamànair bhavatàü samãpe
05,001.012c	kle÷àn asahyàü÷ ca titikùamàõair; yathoùitaü tad viditaü ca sarvam
05,001.012*0008_01	etaiþ parapreùyaniyogayuktair
05,001.012*0008_02	icchadbhir àptaü svakulena ràjyam
05,001.013a	evaü gate dharmasutasya ràj¤o; duryodhanasyàpi ca yad dhitaü syàt
05,001.013c	tac cintayadhvaü kurupàõóavànàü; dharmyaü ca yuktaü ca ya÷askaraü ca
05,001.014a	adharmayuktaü ca na kàmayeta; ràjyaü suràõàm api dharmaràjaþ
05,001.014c	dharmàrthayuktaü ca mahãpatitvaü; gràme 'pi kasmiü÷ cid ayaü bubhåùet
05,001.015a	pitryaü hi ràjyaü viditaü nçpàõàü; yathàpakçùñaü dhçtaràùñraputraiþ
05,001.015c	mithyopacàreõa tathàpy anena; kçcchraü mahat pràptam asahyaråpam
05,001.016a	na càpi pàrtho vijito raõe taiþ; svatejasà dhçtaràùñrasya putraiþ
05,001.016c	tathàpi ràjà sahitaþ suhçdbhir; abhãpsate 'nàmayam eva teùàm
05,001.017a	yat tat svayaü pàõóusutair vijitya; samàhçtaü bhåmipatãn nipãóya
05,001.017c	tat pràrthayante puruùapravãràþ; kuntãsutà màdravatãsutau ca
05,001.018a	bàlàs tv ime tair vividhair upàyaiþ; saüpràrthità hantum amitrasàhàþ
05,001.018c	ràjyaü jihãrùadbhir asadbhir ugraiþ; sarvaü ca tad vo viditaü yathàvat
05,001.019a	teùàü ca lobhaü prasamãkùya vçddhaü; dharmàtmatàü càpi yudhiùñhirasya
05,001.019c	saübandhitàü càpi samãkùya teùàü; matiü kurudhvaü sahitàþ pçthak ca
05,001.020a	ime ca satye 'bhiratàþ sadaiva; taü pàrayitvà samayaü yathàvat
05,001.020c	ato 'nyathà tair upacaryamàõà; hanyuþ sametàn dhçtaràùñraputràn
05,001.021a	tair viprakàraü ca ni÷amya ràj¤aþ; suhçjjanàs tàn parivàrayeyuþ
05,001.021c	yuddhena bàdheyur imàüs tathaiva; tair vadhyamànà yudhi tàü÷ ca hanyuþ
05,001.021d*0009_01	tyaktàs tathà bandhujanena càmã
05,001.021d*0009_02	dharmeõa vairãn nihatà÷ ca hanyuþ
05,001.022a	tathàpi neme 'lpatayà samarthàs; teùàü jayàyeti bhaven mataü vaþ
05,001.022c	sametya sarve sahitàþ suhçdbhis; teùàü vinà÷àya yateyur eva
05,001.023a	duryodhanasyàpi mataü yathàvan; na j¤àyate kiü nu kariùyatãti
05,001.023c	aj¤àyamàne ca mate parasya; kiü syàt samàrabhyatamaü mataü vaþ
05,001.024a	tasmàd ito gacchatu dharma÷ãlaþ; ÷uciþ kulãnaþ puruùo 'pramattaþ
05,001.024c	dåtaþ samarthaþ pra÷amàya teùàü; ràjyàrdhadànàya yudhiùñhirasya
05,001.025a	ni÷amya vàkyaü tu janàrdanasya; dharmàrthayuktaü madhuraü samaü ca
05,001.025c	samàdade vàkyam athàgrajo 'sya; saüpåjya vàkyaü tad atãva ràjan
05,002.001	baladeva uvàca
05,002.001a	÷rutaü bhavadbhir gadapårvajasya; vàkyaü yathà dharmavad arthavac ca
05,002.001c	ajàta÷atro÷ ca hitaü hitaü ca; duryodhanasyàpi tathaiva ràj¤aþ
05,002.002a	ardhaü hi ràjyasya visçjya vãràþ; kuntãsutàs tasya kçte yatante
05,002.002a*0010_01	jità gatàraõyam itaþ purà te
05,002.002b*0011_01	màdrãsutau caiva kurupravãrau
05,002.002c	pradàya càrdhaü dhçtaràùñraputraþ; sukhã sahàsmàbhir atãva modet
05,002.003a	labdhvà hi ràjyaü puruùapravãràþ; samyak pravçtteùu pareùu caiva
05,002.003c	dhruvaü pra÷àntàþ sukham àvi÷eyus; teùàü pra÷ànti÷ ca hitaü prajànàm
05,002.003d*0012_01	tato vinà÷aþ kurupàõóavànàü
05,002.003d*0012_02	sabàndhavànàü bhavitàcireõa
05,002.003d*0012_03	tasmàd yad uktaü madhusådanena
05,002.003d*0012_04	tat sarvalokasya hitaü yatadhvam
05,002.004a	duryodhanasyàpi mataü ca vettuü; vaktuü ca vàkyàni yudhiùñhirasya
05,002.004b*0013_01	prayàtu dåtaþ puruùaþ pradhàno
05,002.004b*0013_02	hitàya teùàü ca tathaiva caiùàm
05,002.004c	priyaü mama syàd yadi tatra ka÷ cid; vrajec chamàrthaü kurupàõóavànàm
05,002.005a	sa bhãùmam àmantrya kurupravãraü; vaicitravãryaü ca mahànubhàvam
05,002.005c	droõaü saputraü viduraü kçpaü ca; gàndhàraràjaü ca sasåtaputram
05,002.006a	sarve ca ye 'nye dhçtaràùñraputrà; balapradhànà nigamapradhànàþ
05,002.006c	sthità÷ ca dharmeùu yathà svakeùu; lokapravãràþ ÷rutakàlavçddhàþ
05,002.007a	eteùu sarveùu samàgateùu; paureùu vçddheùu ca saügateùu
05,002.007c	bravãtu vàkyaü praõipàtayuktaü; kuntãsutasyàrthakaraü yathà syàt
05,002.008a	sarvàsv avasthàsu ca te na kauñyàd; grasto hi so 'rtho balam à÷ritais taiþ
05,002.008c	priyàbhyupetasya yudhiùñhirasya; dyåte pramattasya hçtaü ca ràjyam
05,002.009a	nivàryamàõa÷ ca kurupravãraiþ; sarvaiþ suhçdbhir hy ayam apy atajj¤aþ
05,002.009b*0014_01	sa dãvyamànaþ pratidãvya cainaü
05,002.009c	gàndhàraràjasya sutaü matàkùaü; samàhvayed devitum àjamãóhaþ
05,002.009c*0015_01	hitvà hi karõaü ca suyodhanaü ca
05,002.010a	durodaràs tatra sahasra÷o 'nye; yudhiùñhiro yàn viùaheta jetum
05,002.010c	utsçjya tàn saubalam eva càyaü; samàhvayat tena jito 'kùavatyàm
05,002.011a	sa dãvyamànaþ pratidevanena; akùeùu nityaü suparàïmukheùu
05,002.011c	saürambhamàõo vijitaþ prasahya; tatràparàdhaþ ÷akuner na ka÷ cit
05,002.012a	tasmàt praõamyaiva vaco bravãtu; vaicitravãryaü bahusàmayuktam
05,002.012c	tathà hi ÷akyo dhçtaràùñraputraþ; svàrthe niyoktuü puruùeõa tena
05,002.012d*0016_01	ayuddham àkàïkùata kauravàõàü
05,002.012d*0016_02	sàmnaiva duryodhanam àhvayadhvam
05,002.012d*0016_03	sàmnà jito 'rtho 'rthakaro bhaveta
05,002.012d*0016_04	yuddhe 'nayo bhavità neha so 'rthaþ
05,002.013	vai÷aüpàyana uvàca
05,002.013a	evaü bruvaty eva madhupravãre; ÷inipravãraþ sahasotpapàta
05,002.013c	tac càpi vàkyaü parinindya tasya; samàdade vàkyam idaü samanyuþ
05,003.001	sàtyakir uvàca
05,003.001a	yàdç÷aþ puruùasyàtmà tàdç÷aü saüprabhàùate
05,003.001c	yathàråpo 'ntaràtmà te tathàråpaü prabhàùase
05,003.002a	santi vai puruùàþ ÷åràþ santi kàpuruùàs tathà
05,003.002c	ubhàv etau dçóhau pakùau dç÷yete puruùàn prati
05,003.003a	ekasminn eva jàyete kule klãbamahàrathau
05,003.003c	phalàphalavatã ÷àkhe yathaikasmin vanaspatau
05,003.004a	nàbhyasåyàmi te vàkyaü bruvato làïgaladhvaja
05,003.004c	ye tu ÷çõvanti te vàkyaü tàn asåyàmi màdhava
05,003.005a	kathaü hi dharmaràjasya doùam alpam api bruvan
05,003.005c	labhate pariùanmadhye vyàhartum akutobhayaþ
05,003.006a	samàhåya mahàtmànaü jitavanto 'kùakovidàþ
05,003.006c	anakùaj¤aü yathà÷raddhaü teùu dharmajayaþ kutaþ
05,003.007a	yadi kuntãsutaü gehe krãóantaü bhràtçbhiþ saha
05,003.007c	abhigamya jayeyus te tat teùàü dharmato bhavet
05,003.008a	samàhåya tu ràjànaü kùatradharmarataü sadà
05,003.008c	nikçtyà jitavantas te kiü nu teùàü paraü ÷ubham
05,003.009a	kathaü praõipatec càyam iha kçtvà paõaü param
05,003.009c	vanavàsàd vimuktas tu pràptaþ paitàmahaü padam
05,003.010a	yady ayaü paravittàni kàmayeta yudhiùñhiraþ
05,003.010c	evam apy ayam atyantaü paràn nàrhati yàcitum
05,003.011a	kathaü ca dharmayuktàs te na ca ràjyaü jihãrùavaþ
05,003.011c	nivçttavàsàn kaunteyàn ya àhur vidità iti
05,003.012a	anunãtà hi bhãùmeõa droõena ca mahàtmanà
05,003.012c	na vyavasyanti pàõóånàü pradàtuü paitçkaü vasu
05,003.013a	ahaü tu tà¤ ÷itair bàõair anunãya raõe balàt
05,003.013c	pàdayoþ pàtayiùyàmi kaunteyasya mahàtmanaþ
05,003.014a	atha te na vyavasyanti praõipàtàya dhãmataþ
05,003.014c	gamiùyanti sahàmàtyà yamasya sadanaü prati
05,003.014d*0017_01	da÷à÷à chàdayantaü màm ekavãraü madotkañam
05,003.014d*0017_02	vijiùõuü manyate loko yudhyantaü ca mahãtale
05,003.014d*0017_03	satyaü mamàntevàsitvaü jayasya jaya÷àlinaþ
05,003.014d*0017_04	chinadmi yadi khaógena bhãùmàdãnàü ÷iràüsy aham
05,003.015a	na hi te yuyudhànasya saürabdhasya yuyutsataþ
05,003.015c	vegaü samarthàþ saüsoóhuü vajrasyeva mahãdharàþ
05,003.016a	ko hi gàõóãvadhanvànaü ka÷ ca cakràyudhaü yudhi
05,003.016c	màü càpi viùahet ko nu ka÷ ca bhãmaü duràsadam
05,003.017a	yamau ca dçóhadhanvànau yamakalpau mahàdyutã
05,003.017b*0018_01	viràñadrupadau vãrau yamakàlopamadyutã
05,003.017c	ko jijãviùur àsãded dhçùñadyumnaü ca pàrùatam
05,003.018a	pa¤cemàn pàõóaveyàü÷ ca draupadyàþ kãrtivardhanàn
05,003.018c	samapramàõàn pàõóånàü samavãryàn madotkañàn
05,003.019a	saubhadraü ca maheùvàsam amarair api duþsaham
05,003.019c	gadapradyumnasàmbàü÷ ca kàlavajrànalopamàn
05,003.020a	te vayaü dhçtaràùñrasya putraü ÷akuninà saha
05,003.020c	karõena ca nihatyàjàv abhiùekùyàma pàõóavam
05,003.021a	nàdharmo vidyate ka÷ cic chatrån hatvàtatàyinaþ
05,003.021c	adharmyam aya÷asyaü ca ÷àtravàõàü prayàcanam
05,003.021d*0019_01	agnido garada÷ caiva ÷astrapàõir dhanàpahaþ
05,003.021d*0019_02	kùetradàrahara÷ caiva ùaó ete hy àtatàyinaþ
05,003.021d*0019_03	àtatàyinam àyàntam api vedàntavàdinam
05,003.021d*0019_04	jighàüsantaü jighàüsãyàn na tena brahmahà bhavet
05,003.022a	hçdgatas tasya yaþ kàmas taü kurudhvam atandritàþ
05,003.022c	nisçùñaü dhçtaràùñreõa ràjyaü pràpnotu pàõóavaþ
05,003.023a	adya pàõóusuto ràjyaü labhatàü và yudhiùñhiraþ
05,003.023c	nihatà và raõe sarve svapsyanti vasudhàtale
05,004.001	drupada uvàca
05,004.001a	evam etan mahàbàho bhaviùyati na saü÷ayaþ
05,004.001c	na hi duryodhano ràjyaü madhureõa pradàsyati
05,004.002a	anuvartsyati taü càpi dhçtaràùñraþ sutapriyaþ
05,004.002c	bhãùmadroõau ca kàrpaõyàn maurkhyàd ràdheyasaubalau
05,004.003a	baladevasya vàkyaü tu mama j¤àne na yujyate
05,004.003c	etad dhi puruùeõàgre kàryaü sunayam icchatà
05,004.004a	na tu vàcyo mçdu vaco dhàrtaràùñraþ kathaü cana
05,004.004c	na hi màrdavasàdhyo 'sau pàpabuddhir mato mama
05,004.005a	gardabhe màrdavaü kuryàd goùu tãkùõaü samàcaret
05,004.005c	mçdu duryodhane vàkyaü yo bråyàt pàpacetasi
05,004.005d*0020_01	aham eko 'pi jeùyàmi pràk caiva prahiõomi tam
05,004.005d*0020_02	nàhaü kuryàü yad etad vai vi÷vàsàd eva ÷à÷vatam
05,004.005d*0021_01	aham eko vijeùyàmi pràhatàn saüvidhàya ca
05,004.005d*0021_02	nàhaü karomi tadvàkyaü praõipàtanapårvakam
05,004.006a	mçdu vai manyate pàpo bhàùyamàõam a÷aktijam
05,004.006c	jitam arthaü vijànãyàd abudho màrdave sati
05,004.007a	etac caiva kariùyàmo yatna÷ ca kriyatàm iha
05,004.007c	prasthàpayàma mitrebhyo balàny udyojayantu naþ
05,004.008a	÷alyasya dhçùñaketo÷ ca jayatsenasya càbhibhoþ
05,004.008c	kekayànàü ca sarveùàü dåtà gacchantu ÷ãghragàþ
05,004.009a	sa tu duryodhano nånaü preùayiùyati sarva÷aþ
05,004.009b*0022_01	tàvad dåtàn vayaü tårõaü preùayiùyàma màciram
05,004.009b*0022_02	sa tu duryodhano nånaü preùayiùyati tàn nçpàn
05,004.009c	pårvàbhipannàþ santa÷ ca bhajante pårvacodakam
05,004.010a	tat tvaradhvaü narendràõàü pårvam eva pracodane
05,004.010c	mahad dhi kàryaü voóhavyam iti me vartate matiþ
05,004.011a	÷alyasya preùyatàü ÷ãghraü ye ca tasyànugà nçpàþ
05,004.011c	bhagadattàya ràj¤e ca pårvasàgaravàsine
05,004.012a	amitaujase tathogràya hàrdikyàyàhukàya ca
05,004.012c	dãrghapraj¤àya mallàya rocamànàya càbhibho
05,004.013a	ànãyatàü bçhanta÷ ca senàbindu÷ ca pàrthivaþ
05,004.013c	pàpajit prativindhya÷ ca citravarmà suvàstukaþ
05,004.014a	bàhlãko mu¤jake÷a÷ ca caidyàdhipatir eva ca
05,004.014c	supàr÷va÷ ca subàhu÷ ca paurava÷ ca mahàrathaþ
05,004.015a	÷akànàü pahlavànàü ca daradànàü ca ye nçpàþ
05,004.015c	kàmbojà çùikà ye ca pa÷cimànåpakà÷ ca ye
05,004.016a	jayatsena÷ ca kà÷ya÷ ca tathà pa¤canadà nçpàþ
05,004.016c	kràthaputra÷ ca durdharùaþ pàrvatãyà÷ ca ye nçpàþ
05,004.017a	jànaki÷ ca su÷armà ca maõimàn pautimatsyakaþ
05,004.017c	pàüsuràùñràdhipa÷ caiva dhçùñaketu÷ ca vãryavàn
05,004.018a	auóra÷ ca daõóadhàra÷ ca bçhatsena÷ ca vãryavàn
05,004.018c	aparàjito niùàda÷ ca ÷reõimàn vasumàn api
05,004.019a	bçhadbalo mahaujà÷ ca bàhuþ parapuraüjayaþ
05,004.019c	samudraseno ràjà ca saha putreõa vãryavàn
05,004.020a	adàri÷ ca nadãja÷ ca karõaveùña÷ ca pàrthivaþ
05,004.020c	samartha÷ ca suvãra÷ ca màrjàraþ kanyakas tathà
05,004.020c*0023_01	**** **** eko vãryabalotkañaþ
05,004.020c*0023_02	vãrabàhuþ subàhu÷ ca
05,004.020d*0024_01	vãrabàhu÷ ca durdharùo bhåmipo jàlakãñakaþ
05,004.021a	mahàvãra÷ ca kadru÷ ca nikaras tumulaþ krathaþ
05,004.021c	nãla÷ ca vãradharmà ca bhåmipàla÷ ca vãryavàn
05,004.022a	durjayo dantavaktra÷ ca rukmã ca janamejayaþ
05,004.022c	àùàóho vàyuvega÷ ca pårvapàlã ca pàrthivaþ
05,004.022d*0025_01	àrùo devà budhaþ såtas tathà harihayopamaþ
05,004.023a	bhåritejà devaka÷ ca ekalavyasya càtmajaþ
05,004.023c	kàråùakà÷ ca ràjànaþ kùemadhårti÷ ca vãryavàn
05,004.024a	udbhavaþ kùemaka÷ caiva vàñadhàna÷ ca pàrthivaþ
05,004.024c	÷rutàyu÷ ca dçóhàyu÷ ca ÷àlvaputra÷ ca vãryavàn
05,004.025a	kumàra÷ ca kaliïgànàm ã÷varo yuddhadurmadaþ
05,004.025c	eteùàü preùyatàü ÷ãghram etad dhi mama rocate
05,004.026a	ayaü ca bràhmaõaþ ÷ãghraü mama ràjan purohitaþ
05,004.026c	preùyatàü dhçtaràùñràya vàkyam asmin samarpyatàm
05,004.027a	yathà duryodhano vàcyo yathà ÷àütanavo nçpaþ
05,004.027c	dhçtaràùñro yathà vàcyo droõa÷ ca viduùàü varaþ
05,005.000*0026_00	vai÷aüpàyanaþ
05,005.000*0026_01	drupadenaivam ukte tu vàkye vàkyavi÷àradaþ
05,005.000*0026_02	vasudevasutas tatra vçùõisiüho 'bravãd idam
05,005.001	vàsudeva uvàca
05,005.001a	upapannam idaü vàkyaü somakànàü dhuraüdhare
05,005.001c	arthasiddhikaraü ràj¤aþ pàõóavasya mahaujasaþ
05,005.002a	etac ca pårvakàryaü naþ sunãtam abhikàïkùatàm
05,005.002c	anyathà hy àcaran karma puruùaþ syàt subàli÷aþ
05,005.003a	kiü tu saübandhakaü tulyam asmàkaü kurupàõóuùu
05,005.003c	yatheùñaü vartamàneùu pàõóaveùu ca teùu ca
05,005.004a	te vivàhàrtham ànãtà vayaü sarve yathà bhavàn
05,005.004c	kçte vivàhe mudità gamiùyàmo gçhàn prati
05,005.005a	bhavàn vçddhatamo ràj¤àü vayasà ca ÷rutena ca
05,005.005c	÷iùyavat te vayaü sarve bhavàmeha na saü÷ayaþ
05,005.006a	bhavantaü dhçtaràùñra÷ ca satataü bahu manyate
05,005.006c	àcàryayoþ sakhà càsi droõasya ca kçpasya ca
05,005.006d*0027_01	tasmàd yad anuråpaü hi sàüprataü tv iha manyase
05,005.006d*0027_02	taü preùaya yathànyàyaü kurubhyo nçpasattama
05,005.007a	sa bhavàn preùayatv adya pàõóavàrthakaraü vacaþ
05,005.007c	sarveùàü ni÷citaü tan naþ preùayiùyati yad bhavàn
05,005.008a	yadi tàvac chamaü kuryàn nyàyena kurupuügavaþ
05,005.008b*0028_01	kçtam ity eva saubhràtram àcariùyanti pàõóavàþ
05,005.008c	na bhavet kurupàõóånàü saubhràtreõa mahàn kùayaþ
05,005.009a	atha darpànvito mohàn na kuryàd dhçtaràùñrajaþ
05,005.009c	anyeùàü preùayitvà ca pa÷càd asmàn samàhvayeþ
05,005.010a	tato duryodhano mandaþ sahàmàtyaþ sabàndhavaþ
05,005.010c	niùñhàm àpatsyate måóhaþ kruddhe gàõóãvadhanvani
05,005.011	vai÷aüpàyana uvàca
05,005.011a	tataþ satkçtya vàrùõeyaü viràñaþ pçthivãpatiþ
05,005.011c	gçhàn prasthàpayàm àsa sagaõaü sahabàndhavam
05,005.012a	dvàrakàü tu gate kçùõe yudhiùñhirapurogamàþ
05,005.012c	cakruþ sàügràmikaü sarvaü viràña÷ ca mahãpatiþ
05,005.013a	tataþ saüpreùayàm àsa viràñaþ saha bàndhavaiþ
05,005.013c	sarveùàü bhåmipàlànàü drupada÷ ca mahãpatiþ
05,005.014a	vacanàt kurusiühànàü matsyapà¤càlayo÷ ca te
05,005.014c	samàjagmur mahãpàlàþ saüprahçùñà mahàbalàþ
05,005.015a	tac chrutvà pàõóuputràõàü samàgacchan mahad balam
05,005.015c	dhçtaràùñrasuta÷ càpi samàninye mahãpatãn
05,005.016a	samàkulà mahã ràjan kurupàõóavakàraõàt
05,005.016c	tadà samabhavat kçtsnà saüprayàõe mahãkùitàm
05,005.016d*0029_01	saükulà ca tadà bhåmi÷ caturaïgabalànvità
05,005.017a	balàni teùàü vãràõàm àgacchanti tatas tataþ
05,005.017c	càlayantãva gàü devãü saparvatavanàm imàm
05,005.018a	tataþ praj¤àvayovçddhaü pà¤càlyaþ svapurohitam
05,005.018c	kurubhyaþ preùayàm àsa yudhiùñhiramate tadà
05,006.001	drupada uvàca
05,006.001a	bhåtànàü pràõinaþ ÷reùñhàþ pràõinàü buddhijãvinaþ
05,006.001c	buddhimatsu naràþ ÷reùñhà naràõàü tu dvijàtayaþ
05,006.002a	dvijeùu vaidyàþ ÷reyàüso vaidyeùu kçtabuddhayaþ
05,006.002b*0030_01	kçtabuddhiùu kartàraþ kartçùu brahmavàdinaþ
05,006.002c	sa bhavàn kçtabuddhãnàü pradhàna iti me matiþ
05,006.003a	kulena ca vi÷iùño 'si vayasà ca ÷rutena ca
05,006.003c	praj¤ayànavama÷ càsi ÷ukreõàïgirasena ca
05,006.004a	viditaü càpi te sarvaü yathàvçttaþ sa kauravaþ
05,006.004c	pàõóava÷ ca yathàvçttaþ kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,006.005a	dhçtaràùñrasya vidite va¤citàþ pàõóavàþ paraiþ
05,006.005c	vidureõànunãto 'pi putram evànuvartate
05,006.006a	÷akunir buddhipårvaü hi kuntãputraü samàhvayat
05,006.006c	anakùaj¤aü matàkùaþ san kùatravçtte sthitaü ÷ucim
05,006.007a	te tathà va¤cayitvà tu dharmaputraü yudhiùñhiram
05,006.007c	na kasyàü cid avasthàyàü ràjyaü dàsyanti vai svayam
05,006.008a	bhavàüs tu dharmasaüyuktaü dhçtaràùñraü bruvan vacaþ
05,006.008c	manàüsi tasya yodhànàü dhruvam àvartayiùyati
05,006.009a	vidura÷ càpi tad vàkyaü sàdhayiùyati tàvakam
05,006.009c	bhãùmadroõakçpàõàü ca bhedaü saüjanayiùyati
05,006.010a	amàtyeùu ca bhinneùu yodheùu vimukheùu ca
05,006.010c	punar ekàgrakaraõaü teùàü karma bhaviùyati
05,006.011a	etasminn antare pàrthàþ sukham ekàgrabuddhayaþ
05,006.011c	senàkarma kariùyanti dravyàõàü caiva saücayam
05,006.012a	bhidyamàneùu ca sveùu lambamàne ca vai tvayi
05,006.012c	na tathà te kariùyanti senàkarma na saü÷ayaþ
05,006.013a	etat prayojanaü càtra pràdhànyenopalabhyate
05,006.013c	saügatyà dhçtaràùñra÷ ca kuryàd dharmyaü vacas tava
05,006.014a	sa bhavàn dharmayukta÷ ca dharmyaü teùu samàcaran
05,006.014c	kçpàluùu parikle÷àn pàõóavànàü prakãrtayan
05,006.015a	vçddheùu kuladharmaü ca bruvan pårvair anuùñhitam
05,006.015c	vibhetsyati manàüsy eùàm iti me nàtra saü÷ayaþ
05,006.016a	na ca tebhyo bhayaü te 'sti bràhmaõo hy asi vedavit
05,006.016c	dåtakarmaõi yukta÷ ca sthavira÷ ca vi÷eùataþ
05,006.017a	sa bhavàn puùyayogena muhårtena jayena ca
05,006.017c	kauraveyàn prayàtv à÷u kaunteyasyàrthasiddhaye
05,006.018	vai÷aüpàyana uvàca
05,006.018a	tathànu÷iùñaþ prayayau drupadena mahàtmanà
05,006.018c	purodhà vçttasaüpanno nagaraü nàgasàhvayam
05,006.018d*0031_01	÷iùyaiþ parivçto vidvàn nãti÷àstràrthakovidaþ
05,006.018d*0031_02	pàõóavànàü hitàrthàya kauravàn prati jagmivàn
05,007.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,007.001*0032_01	purohitaü te prasthàpya nagaraü nàgasàhvayam
05,007.001*0032_02	dåtàn prasthàpayàm àsuþ pàrthivebhyas tatas tataþ
05,007.001*0032_03	prasthàpya dåtàn anyatra dvàrakàü puruùarùabhaþ
05,007.001*0032_04	svayaü jagàma kauravyaþ kuntãputro dhanaüjayaþ
05,007.001a	gate dvàravatãü kçùõe baladeve ca màdhave
05,007.001c	saha vçùõyandhakaiþ sarvair bhojai÷ ca ÷ata÷as tathà
05,007.002a	sarvam àgamayàm àsa pàõóavànàü viceùñitam
05,007.002c	dhçtaràùñràtmajo ràjà dåtaiþ praõihitai÷ caraiþ
05,007.003a	sa ÷rutvà màdhavaü yàtaü sada÷vair anilopamaiþ
05,007.003c	balena nàtimahatà dvàrakàm abhyayàt purãm
05,007.004a	tam eva divasaü càpi kaunteyaþ pàõóunandanaþ
05,007.004c	ànartanagarãü ramyàü jagàmà÷u dhanaüjayaþ
05,007.005a	tau yàtvà puruùavyàghrau dvàrakàü kurunandanau
05,007.005c	suptaü dadç÷atuþ kçùõaü ÷ayànaü copajagmatuþ
05,007.006a	tataþ ÷ayàne govinde pravive÷a suyodhanaþ
05,007.006c	ucchãrùata÷ ca kçùõasya niùasàda varàsane
05,007.006d*0033_01	siühàsanagataü pa÷càt parivçtya ca dçùñavàn
05,007.007a	tataþ kirãñã tasyànu pravive÷a mahàmanàþ
05,007.007c	pa÷càrdhe ca sa kçùõasya prahvo 'tiùñhat kçtà¤jaliþ
05,007.008a	pratibuddhaþ sa vàrùõeyo dadar÷àgre kirãñinam
05,007.008b*0034_01	ucchãrùata÷ càsanasthaü dadar÷àtha suyodhanam
05,007.008b*0035_01	pa÷càd duryodhanaü bhåpam ucchãrùe saüsthitaü tadà
05,007.008b*0036_01	vaicitravãryajaü pa÷càd yàdavànàü dhuraüdharaþ
05,007.008b*0037_01	pa÷càd duryodhanaü ÷aurir apa÷yad amitadyutiþ
05,007.008c	sa tayoþ svàgataü kçtvà yathàrhaü pratipåjya ca
05,007.008e	tadàgamanajaü hetuü papraccha madhusådanaþ
05,007.009a	tato duryodhanaþ kçùõam uvàca prahasann iva
05,007.009c	vigrahe 'smin bhavàn sàhyaü mama dàtum ihàrhati
05,007.010a	samaü hi bhavataþ sakhyaü mayi caivàrjune 'pi ca
05,007.010c	tathà saübandhakaü tulyam asmàkaü tvayi màdhava
05,007.011a	ahaü càbhigataþ pårvaü tvàm adya madhusådana
05,007.011c	pårvaü càbhigataü santo bhajante pårvasàriõaþ
05,007.012a	tvaü ca ÷reùñhatamo loke satàm adya janàrdana
05,007.012c	satataü saümata÷ caiva sadvçttam anupàlaya
05,007.012d*0038_00	÷rãbhagavàn uvàca
05,007.012d*0038_01	svàgataü tava gàndhàre na mayà vidito bhavàn
05,007.012d*0038_02	duryodhanaþ
05,007.012d*0038_02	kiü càgamanakçtyaü te kasmin kàle tvam àgataþ
05,007.012d*0038_03	tvaddar÷anàrthã govinda ahaü pårvam ihàgataþ
05,007.012d*0038_04	prãtyarthã sa bhavàn sàhyaü mama dàtum ihàrhati
05,007.012d*0039_01	dhàrtaràùñrasya tad vàkyaü ÷rutvàmaravarottamaþ
05,007.012d*0039_02	puruùottamas tv idaü vàkyaü duryodhanam abhàùata
05,007.013	kçùõa uvàca
05,007.013a	bhavàn abhigataþ pårvam atra me nàsti saü÷ayaþ
05,007.013c	dçùñas tu prathamaü ràjan mayà pàrtho dhanaüjayaþ
05,007.014a	tava pårvàbhigamanàt pårvaü càpy asya dar÷anàt
05,007.014c	sàhàyyam ubhayor eva kariùyàmi suyodhana
05,007.015a	pravàraõaü tu bàlànàü pårvaü kàryam iti ÷rutiþ
05,007.015c	tasmàt pravàraõaü pårvam arhaþ pàrtho dhanaüjayaþ
05,007.016a	matsaühananatulyànàü gopànàm arbudaü mahat
05,007.016c	nàràyaõà iti khyàtàþ sarve saügràmayodhinaþ
05,007.017a	te và yudhi duràdharùà bhavantv ekasya sainikàþ
05,007.017c	ayudhyamànaþ saügràme nyasta÷astro 'ham ekataþ
05,007.017d*0040_01	etad viditvà kaunteya vicàrya ca punaþ punaþ
05,007.017d*0040_02	tàn và varaya sàhàyye màü sàcivyena và punaþ
05,007.018a	àbhyàm anyataraü pàrtha yat te hçdyataraü matam
05,007.018c	tad vçõãtàü bhavàn agre pravàryas tvaü hi dharmataþ
05,007.019	vai÷aüpàyana uvàca
05,007.019a	evam uktas tu kçùõena kuntãputro dhanaüjayaþ
05,007.019c	ayudhyamànaü saügràme varayàm àsa ke÷avam
05,007.019d*0041_01	nàràyaõam amitraghnaü kàmàj jàtam ajaü nçùu
05,007.019d*0041_02	sarvakùatrasya purato devadànavayor api
05,007.019d*0042_01	duryodhanas tu tat sainyaü sarvam àvarayat tadà
05,007.020a	sahasràõàü sahasraü tu yodhànàü pràpya bhàrata
05,007.020c	kçùõaü càpahçtaü j¤àtvà saüpràpa paramàü mudam
05,007.021a	duryodhanas tu tat sainyaü sarvam àdàya pàrthivaþ
05,007.021c	tato 'bhyayàd bhãmabalo rauhiõeyaü mahàbalam
05,007.022a	sarvaü càgamane hetuü sa tasmai saünyavedayat
05,007.022c	pratyuvàca tataþ ÷aurir dhàrtaràùñram idaü vacaþ
05,007.023a	viditaü te naravyàghra sarvaü bhavitum arhati
05,007.023c	yan mayoktaü viràñasya purà vaivàhike tadà
05,007.024a	nigçhyokto hçùãke÷as tvadarthaü kurunandana
05,007.024c	mayà saübandhakaü tulyam iti ràjan punaþ punaþ
05,007.025a	na ca tad vàkyam uktaü vai ke÷avaþ pratyapadyata
05,007.025c	na càham utsahe kçùõaü vinà sthàtum api kùaõam
05,007.026a	nàhaü sahàyaþ pàrthànàü nàpi duryodhanasya vai
05,007.026c	iti me ni÷cità buddir vàsudevam avekùya ha
05,007.027a	jàto 'si bhàrate vaü÷e sarvapàrthivapåjite
05,007.027c	gaccha yudhyasva dharmeõa kùàtreõa bharatarùabha
05,007.028a	ity evam uktaþ sa tadà pariùvajya halàyudham
05,007.028c	kçùõaü càpahçtaü j¤àtvà yuddhàn mene jitaü jayam
05,007.029a	so 'bhyayàt kçtavarmàõaü dhçtaràùñrasuto nçpaþ
05,007.029c	kçtavarmà dadau tasya senàm akùauhiõãü tadà
05,007.030a	sa tena sarvasainyena bhãmena kurunandanaþ
05,007.030c	vçtaþ pratiyayau hçùñaþ suhçdaþ saüpraharùayan
05,007.030d*0043_01	tataþ pãtàmbaradharo jagatsraùñà janàrdanaþ
05,007.031a	gate duryodhane kçùõaþ kirãñinam athàbravãt
05,007.031c	ayudhyamànaþ kàü buddhim àsthàyàhaü tvayà vçtaþ
05,007.032	arjuna uvàca
05,007.032a	bhavàn samarthas tàn sarvàn nihantuü nàtra saü÷ayaþ
05,007.032c	nihantum aham apy ekaþ samarthaþ puruùottama
05,007.033a	bhavàüs tu kãrtimàül loke tad ya÷as tvàü gamiùyati
05,007.033c	ya÷asà càham apy arthã tasmàd asi mayà vçtaþ
05,007.034a	sàrathyaü tu tvayà kàryam iti me mànasaü sadà
05,007.034c	ciraràtrepsitaü kàmaü tad bhavàn kartum arhati
05,007.035	vàsudeva uvàca
05,007.035a	upapannam idaü pàrtha yat spardhethà mayà saha
05,007.035c	sàrathyaü te kariùyàmi kàmaþ saüpadyatàü tava
05,007.036	vai÷aüpàyana uvàca
05,007.036a	evaü pramuditaþ pàrthaþ kçùõena sahitas tadà
05,007.036c	vçto dà÷àrhapravaraiþ punar àyàd yudhiùñhiram
05,008.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,008.001a	÷alyaþ ÷rutvà tu dåtànàü sainyena mahatà vçtaþ
05,008.001c	abhyayàt pàõóavàn ràjan saha putrair mahàrathaiþ
05,008.002a	tasya senànive÷o 'bhåd adhyardham iva yojanam
05,008.002c	tathà hi bahulàü senàü sa bibharti nararùabhaþ
05,008.002d*0044_01	akùauhiõãpatã ràjan mahàvãryaparàkramaþ
05,008.003a	vicitrakavacàþ ÷årà vicitradhvajakàrmukàþ
05,008.003c	vicitràbharaõàþ sarve vicitrarathavàhanàþ
05,008.003d*0045_01	vicitrasragdharàþ sarve vicitràmbarabhåùaõàþ
05,008.004a	svade÷aveùàbharaõà vãràþ ÷atasahasra÷aþ
05,008.004c	tasya senàpraõetàro babhåvuþ kùatriyarùabhàþ
05,008.005a	vyathayann iva bhåtàni kampayann iva medinãm
05,008.005c	÷anair vi÷ràmayan senàü sa yayau yena pàõóavaþ
05,008.006a	tato duryodhanaþ ÷rutvà mahàsenaü mahàratham
05,008.006c	upàyàntam abhidrutya svayam ànarca bhàrata
05,008.006d*0046_01	÷alyasya mantribhiþ sarvair duryodhanava÷ànugaiþ
05,008.006d*0046_02	avij¤àtaü ca ÷alyasya hçdayasya priyaü kçtam
05,008.007a	kàrayàm àsa påjàrthaü tasya duryodhanaþ sabhàþ
05,008.007c	ramaõãyeùu de÷eùu ratnacitràþ svalaükçtàþ
05,008.007d*0047_01	÷ilpibhir vividhai÷ caiva krãóàs tatra prayojitàþ
05,008.007d*0047_02	tatra màlyàni màüsàni bhakùyaü peyaü ca satkçtam
05,008.007d*0047_03	kåpà÷ ca vividhàkàrà manoharùavivardhanàþ
05,008.007d*0047_04	vàpya÷ ca vividhàkàrà audakàni gçhàõi ca
05,008.008a	sa tàþ sabhàþ samàsàdya påjyamàno yathàmaraþ
05,008.008c	duryodhanasya sacivair de÷e de÷e yathàrhataþ
05,008.008e	àjagàma sabhàm anyàü devàvasathavarcasam
05,008.008f*0048_01	tatra vàsàüsi màlyàni bhakùyaü peyaü ca puùkalam
05,008.008f*0048_02	gandhà ghràõasya sukhadà divyà÷ cittamanoharàþ
05,008.008f*0048_03	saràüsi sàdaro ràjà savihaügamçgàni ca
05,008.009a	sa tatra viùayair yuktaþ kalyàõair atimànuùaiþ
05,008.009c	mene 'bhyadhikam àtmànam avamene puraüdaram
05,008.010a	papraccha sa tataþ preùyàn prahçùñaþ kùatriyarùabhaþ
05,008.010c	yudhiùñhirasya puruùàþ ke nu cakruþ sabhà imàþ
05,008.010e	ànãyantàü sabhàkàràþ pradeyàrhà hi me matàþ
05,008.010f*0049_01	prasàdam eùàü dàsyàmi kuntãputro 'numanyatàm
05,008.010f*0049_02	duryodhanàya tat sarvaü kathayanti sma vismitàþ
05,008.010f*0049_03	saüprahçùño yadà ÷alyo diditsur api jãvitam
05,008.010f*0050_01	tataþ prahçùñaü ràjànaü j¤àtvà te sacivàs tadà
05,008.011a	gåóho duryodhanas tatra dar÷ayàm àsa màtulam
05,008.011c	taü dçùñvà madraràjas tu j¤àtvà yatnaü ca tasya tam
05,008.011d*0051_01	dçùñvà duryodhanaü ràjà vismitaþ sa narottamaþ
05,008.011d*0051_02	mantriõa÷ càpi ÷aüsanti madraràjaü suvismitam
05,008.011d*0051_03	duryodhanena te ràja¤ ÷u÷råùitam idaü prabho
05,008.011d*0051_04	priyaü priyàrhasya sataþ kartum arhasi bhåmipa
05,008.011d*0051_05	tam aïkam upave÷yà÷u mårdhni càghràya madraràñ
05,008.011e	pariùvajyàbravãt prãta iùño 'rtho gçhyatàm iti
05,008.012	duryodhana uvàca
05,008.012a	satyavàg bhava kalyàõa varo vai mama dãyatàm
05,008.012c	sarvasenàpraõetà me bhavàn bhavitum arhati
05,008.012d*0052_01	yathaiva pàõóavàs tubhyaü tathaiva bhavato hy aham
05,008.012d*0052_02	÷alyaþ
05,008.012d*0052_02	anumànyaü ca pàlyaü ca bhaktaü ca bhaja màü vibho
05,008.012d*0052_03	evam etan mahàràja yathà vadasi bhàrata
05,008.012d*0052_04	varaü dadàmi te prãta evam etad bhaviùyati
05,008.013	vai÷aüpàyana uvàca
05,008.013a	kçtam ity abravãc chalyaþ kim anyat kriyatàm iti
05,008.013c	kçtam ity eva gàndhàriþ pratyuvàca punaþ punaþ
05,008.013d*0053_00	÷alya uvàca
05,008.013d*0053_01	gaccha duryodhana puraü svakam eva nararùabha
05,008.013d*0053_02	ahaü gamiùye draùñuü vai yudhiùñhiram ariüdamam
05,008.013d*0053_03	dçùñvà yudhiùñhiraü ràjan kùipram eùye naràdhipa
05,008.013d*0053_04	duryodhana uvàca
05,008.013d*0053_04	ava÷yaü càpi draùñavyaþ pàõóavaþ puruùarùabhaþ
05,008.013d*0053_05	kùipram àgamyatàü ràjan pàõóavaü vãkùya pàrthiva
05,008.013d*0053_06	÷alya uvàca
05,008.013d*0053_06	tvayy adhãnàþ sma ràjendra varadànaü smarasva naþ
05,008.013d*0053_07	kùipram eùyàmi bhadraü te gacchasva svapuraü nçpa
05,008.013d*0053_08	pariùvajya tathànyonyaü ÷alyaduryodhanàv ubhau
05,008.013d*0054_01	dçùñvà tu pàõóavàn ràjan na mithyà kartum utsahe
05,008.014a	sa tathà ÷alyam àmantrya punar àyàt svakaü puram
05,008.014c	÷alyo jagàma kaunteyàn àkhyàtuü karma tasya tat
05,008.015a	upaplavyaü sa gatvà tu skandhàvàraü pravi÷ya ca
05,008.015c	pàõóavàn atha tàn sarvà¤ ÷alyas tatra dadar÷a ha
05,008.015d*0055_01	ciràt tu dçùñvà ràjànaü màtulaü samitiüjayam
05,008.015d*0055_02	àsanebhyaþ samutpetuþ sarve sahayudhiùñhiràþ
05,008.016a	sametya tu mahàbàhuþ ÷alyaþ pàõóusutais tadà
05,008.016c	pàdyam arghyaü ca gàü caiva pratyagçhõàd yathàvidhi
05,008.016d*0056_01	kçtà¤jalir adãnàtmà dharmàtmà ÷alyam abravãt
05,008.016d*0056_02	svàgataü te 'stu vai ràjann etad àsanam àsyatàm
05,008.016d*0056_03	tato nyaùãdac chalya÷ ca kà¤cane paramàsane
05,008.016d*0056_04	tatra pàdyam athàrghyaü ca nyavedayata pàõóavaþ
05,008.016d*0057_01	nivedya càrghyaü vidhivan madraràjàya bhàrata
05,008.016d*0057_02	ku÷alaü pàõóavo 'pçcchac chalyaü sarvasukhàvaham
05,008.016d*0057_03	sa taiþ parivçtaþ sarvaiþ pàõóavair dharmacàribhiþ
05,008.017a	tataþ ku÷alapårvaü sa madraràjo 'risådanaþ
05,008.017c	prãtyà paramayà yuktaþ samà÷liùya yudhiùñhiram
05,008.018a	tathà bhãmàrjunau hçùñau svasrãyau ca yamàv ubhau
05,008.018b*0058_01	draupadã ca subhadrà ca abhimanyu÷ ca bhàrata
05,008.018c	àsane copaviùñas tu ÷alyaþ pàrtham uvàca ha
05,008.019a	ku÷alaü ràja÷àrdåla kaccit te kurunandana
05,008.019c	araõyavàsàd diùñyàsi vimukto jayatàü vara
05,008.020a	suduùkaraü kçtaü ràjan nirjane vasatà vane
05,008.020c	bhràtçbhiþ saha ràjendra kçùõayà cànayà saha
05,008.021a	aj¤àtavàsaü ghoraü ca vasatà duùkaraü kçtam
05,008.021c	duþkham eva kutaþ saukhyaü ràjyabhraùñasya bhàrata
05,008.022a	duþkhasyaitasya mahato dhàrtaràùñrakçtasya vai
05,008.022c	avàpsyasi sukhaü ràjan hatvà ÷atrån paraütapa
05,008.023a	viditaü te mahàràja lokatattvaü naràdhipa
05,008.023c	tasmàl lobhakçtaü kiü cit tava tàta na vidyate
05,008.023d*0059_01	ràjarùãõàü puràõànàü màrgam anviccha bhàrata
05,008.023d*0059_02	dàne tapasi satye ca bhava tàta yudhiùñhira
05,008.023d*0059_03	kùamà dama÷ ca satyaü ca ahiüsà ca yudhiùñhira
05,008.023d*0059_04	adbhuta÷ ca punar lokas tvayi ràjan pratiùñhitaþ
05,008.023d*0059_05	mçdur vadànyo brahmaõyo dàtà dharmaparàyaõaþ
05,008.023d*0059_06	dharmàs te vidità ràjan bahavo lokasàkùikàþ
05,008.023d*0059_07	sarvaü jagad idaü tàta viditaü te paraütapa
05,008.023d*0059_08	diùñyà kçcchram idaü ràjan pàritaü bharatarùabha
05,008.023d*0059_09	diùñyà pa÷yàmi ràjendra dharmàtmànaü sahànugam
05,008.023d*0059_10	nistãrõaü duùkaraü ràjaüs tvàü dharmanicayaü prabho
05,008.023d*0060_01	utthànaü saüyamo dàkùyam apramàdo dhçtiþ smçtiþ
05,008.024a	tato 'syàkathayad ràjà duryodhanasamàgamam
05,008.024c	tac ca ÷u÷råùitaü sarvaü varadànaü ca bhàrata
05,008.025	yudhiùñhira uvàca
05,008.025a	sukçtaü te kçtaü ràjan prahçùñenàntaràtmanà
05,008.025c	duryodhanasya yad vãra tvayà vàcà prati÷rutam
05,008.025d*0061_01	duryodhanasya càsmàkaü vi÷eùo 'tra na vidyate
05,008.025e	ekaü tv icchàmi bhadraü te kriyamàõaü mahãpate
05,008.025f*0062_01	ràjann akartavyam api kartum arhasi sattama
05,008.025f*0062_02	mama tv avekùayà vãra ÷çõu vij¤àpayàmi te
05,008.025f*0063_01	spardhate hi sadà karõaþ pàrthena raõamårdhani
05,008.026a	bhavàn iha mahàràja vàsudevasamo yudhi
05,008.026c	karõàrjunàbhyàü saüpràpte dvairathe ràjasattama
05,008.026d*0064_01	vàsudevena sàrathyaü kàryaü pàrthasya màtula
05,008.026e	karõasya bhavatà kàryaü sàrathyaü nàtra saü÷ayaþ
05,008.027a	tatra pàlyo 'rjuno ràjan yadi matpriyam icchasi
05,008.027c	tejovadha÷ ca te kàryaþ sauter asmajjayàvahaþ
05,008.027e	akartavyam api hy etat kartum arhasi màtula
05,008.028	÷alya uvàca
05,008.028a	÷çõu pàõóava bhadraü te yad bravãùi duràtmanaþ
05,008.028c	tejovadhanimittaü màü såtaputrasya saüyuge
05,008.028d*0065_01	tejovadhanimittaü màü tat kariùyàmi te priyam
05,008.029a	ahaü tasya bhaviùyàmi saügràme sàrathir dhruvam
05,008.029c	vàsudevena hi samaü nityaü màü sa hi manyate
05,008.030a	tasyàhaü kuru÷àrdåla pratãpam ahitaü vacaþ
05,008.030c	dhruvaü saükathayiùyàmi yoddhukàmasya saüyuge
05,008.030d*0066_01	ahaü tasya bhaviùyàmi sàrathã raõamårdhani
05,008.031a	yathà sa hçtadarpa÷ ca hçtatejà÷ ca pàõóava
05,008.031c	bhaviùyati sukhaü hantuü satyam etad bravãmi te
05,008.032a	evam etat kariùyàmi yathà tàta tvam àttha màm
05,008.032c	yac cànyad api ÷akùyàmi tat kariùyàmi te priyam
05,008.033a	yac ca duþkhaü tvayà pràptaü dyåte vai kçùõayà saha
05,008.033c	paruùàõi ca vàkyàni såtaputrakçtàni vai
05,008.034a	jañàsuràt parikle÷aþ kãcakàc ca mahàdyute
05,008.034c	draupadyàdhigataü sarvaü damayantyà yathà÷ubham
05,008.035a	sarvaü duþkham idaü vãra sukhodarkaü bhaviùyati
05,008.035c	nàtra manyus tvayà kàryo vidhir hi balavattaraþ
05,008.036a	duþkhàni hi mahàtmànaþ pràpnuvanti yudhiùñhira
05,008.036c	devair api hi duþkhàni pràptàni jagatãpate
05,008.036d*0067_01	devadànavagandharvàþ kiünaroragaràkùasàþ
05,008.036d*0067_02	duþkhaü pràptà yathà ràjaüs tac chçõuùva naràdhipa
05,008.037a	indreõa ÷råyate ràjan sabhàryeõa mahàtmanà
05,008.037c	anubhåtaü mahad duþkhaü devaràjena bhàrata
05,009.001	yudhiùñhira uvàca
05,009.001a	katham indreõa ràjendra sabhàryeõa mahàtmanà
05,009.001c	duþkhaü pràptaü paraü ghoram etad icchàmi veditum
05,009.002	÷alya uvàca
05,009.002a	÷çõu ràjan purà vçttam itihàsaü puràtanam
05,009.002c	sabhàryeõa yathà pràptaü duþkham indreõa bhàrata
05,009.003a	tvaùñà prajàpatir hy àsãd deva÷reùñho mahàtapàþ
05,009.003c	sa putraü vai tri÷irasam indradrohàt kilàsçjat
05,009.004a	aindraü sa pràrthayat sthànaü vi÷varåpo mahàdyutiþ
05,009.004c	tais tribhir vadanair ghoraiþ såryendujvalanopamaiþ
05,009.005a	vedàn ekena so 'dhãte suràm ekena càpibat
05,009.005c	ekena ca di÷aþ sarvàþ pibann iva nirãkùate
05,009.006a	sa tapasvã mçdur dànto dharme tapasi codyataþ
05,009.006c	tapo 'tapyan mahat tãvraü sudu÷caram ariüdama
05,009.007a	tasya dçùñvà tapovãryaü sattvaü càmitatejasaþ
05,009.007c	viùàdam agamac chakra indro 'yaü mà bhaved iti
05,009.008a	kathaü sajjeta bhogeùu na ca tapyen mahat tapaþ
05,009.008c	vivardhamànas tri÷iràþ sarvaü tribhuvanaü graset
05,009.009a	iti saücintya bahudhà buddhimàn bharatarùabha
05,009.009c	àj¤àpayat so 'psarasas tvaùñçputrapralobhane
05,009.010a	yathà sa sajjet tri÷iràþ kàmabhogeùu vai bhç÷am
05,009.010c	kùipraü kuruta gacchadhvaü pralobhayata màciram
05,009.011a	÷çïgàraveùàþ su÷roõyo bhàvair yuktà manoharaiþ
05,009.011b*0068_01	hàvabhàvasamàyuktàþ sarvàþ saundarya÷obhitàþ
05,009.011c	pralobhayata bhadraü vaþ ÷amayadhvaü bhayaü mama
05,009.011d*0069_01	prajàpatir bhaved eùa candro vai÷ravaõo yamaþ
05,009.011d*0069_02	varuõaþ pà÷ahasto và dharma eva bhavet svayam
05,009.012a	asvasthaü hy àtmanàtmànaü lakùayàmi varàïganàþ
05,009.012c	bhayam etan mahàghoraü kùipraü nà÷ayatàbalàþ
05,009.013	apsarasa åcuþ
05,009.013a	tathà yatnaü kariùyàmaþ ÷akra tasya pralobhane
05,009.013c	yathà nàvàpsyasi bhayaü tasmàd balaniùådana
05,009.014a	nirdahann iva cakùurbhyàü yo 'sàv àste taponidhiþ
05,009.014c	taü pralobhayituü deva gacchàmaþ sahità vayam
05,009.014e	yatiùyàmo va÷e kartuü vyapanetuü ca te bhayam
05,009.015	÷alya uvàca
05,009.015a	indreõa tàs tv anuj¤àtà jagmus tri÷iraso 'ntikam
05,009.015c	tatra tà vividhair bhàvair lobhayantyo varàïganàþ
05,009.015e	nçtyaü saüdar÷ayantya÷ ca tathaivàïgeùu sauùñhavam
05,009.016a	viceruþ saüpraharùaü ca nàbhyagacchan mahàtapàþ
05,009.016c	indriyàõi va÷e kçtvà pårõasàgarasaünibhaþ
05,009.017a	tàs tu yatnaü paraü kçtvà punaþ ÷akram upasthitàþ
05,009.017c	kçtà¤jalipuñàþ sarvà devaràjam athàbruvan
05,009.018a	na sa ÷akyaþ sudurdharùo dhairyàc càlayituü prabho
05,009.018c	yat te kàryaü mahàbhàga kriyatàü tadanantaram
05,009.019a	saüpåjyàpsarasaþ ÷akro visçjya ca mahàmatiþ
05,009.019c	cintayàm àsa tasyaiva vadhopàyaü mahàtmanaþ
05,009.020a	sa tåùõãü cintayan vãro devaràjaþ pratàpavàn
05,009.020c	vini÷citamatir dhãmàn vadhe tri÷iraso 'bhavat
05,009.021a	vajram asya kùipàmy adya sa kùipraü na bhaviùyati
05,009.021c	÷atruþ pravçddho nopekùyo durbalo 'pi balãyasà
05,009.022a	÷àstrabuddhyà vini÷citya kçtvà buddhiü vadhe dçóhàm
05,009.022c	atha vai÷vànaranibhaü ghoraråpaü bhayàvaham
05,009.022e	mumoca vajraü saükruddhaþ ÷akras tri÷irasaü prati
05,009.023a	sa papàta hatas tena vajreõa dçóham àhataþ
05,009.023c	parvatasyeva ÷ikharaü praõunnaü medinãtale
05,009.024a	taü tu vajrahataü dçùñvà ÷ayànam acalopamam
05,009.024c	na ÷arma lebhe devendro dãpitas tasya tejasà
05,009.024d*0070_01	ghoraråpo mahàraudras tãvras tãvraparàkramaþ
05,009.024e	hato 'pi dãptatejàþ sa jãvann iva ca dç÷yate
05,009.024f*0071_01	ghàtitasya ÷iràüsyàjau jãvantãvàdbhutàni vai
05,009.024f*0071_02	tato 'tibhãtagàtras tu ÷akra àste vicàrayan
05,009.024f*0071_03	athàjagàma para÷uü skandhenàdàya vardhakiþ
05,009.024f*0071_04	tad araõyaü mahàràja yatràste 'sau nipàtitaþ
05,009.024f*0072_01	÷iràüsi tasya jàyante trãõy eva ÷akunàs trayaþ
05,009.024f*0072_02	tittiriþ kalaviïka÷ ca tathaiva ca kapi¤jalaþ
05,009.024f*0072_03	vi÷varåpa÷iràüsy eva jàyante tasya bhàrata
05,009.025a	abhitas tatra takùàõaü ghañamànaü ÷acãpatiþ
05,009.025c	apa÷yad abravãc cainaü satvaraü pàka÷àsanaþ
05,009.025e	kùipraü chindhi ÷iràüsy asya kuruùva vacanaü mama
05,009.026	takùovàca
05,009.026a	mahàskandho bhç÷aü hy eùa para÷ur na tariùyati
05,009.026c	kartuü càhaü na ÷akùyàmi karma sadbhir vigarhitam
05,009.027	indra uvàca
05,009.027a	mà bhais tvaü kùipram etad vai kuruùva vacanaü mama
05,009.027c	matprasàdàd dhi te ÷astraü vajrakalpaü bhaviùyati
05,009.028	takùovàca
05,009.028a	kaü bhavantam ahaü vidyàü ghorakarmàõam adya vai
05,009.028c	etad icchàmy ahaü ÷rotuü tattvena kathayasva me
05,009.029	indra uvàca
05,009.029a	aham indro devaràjas takùan viditam astu te
05,009.029c	kuruùvaitad yathoktaü me takùan mà tvaü vicàraya
05,009.029d*0073_01	mayà hi nihataþ ÷ete tri÷iràs tvaü ca viddhi vai
05,009.029d*0073_02	sa prahvaþ prà¤jalir bhåtvà idaü vacanam abravãt
05,009.030	takùovàca
05,009.030a	kråreõa nàpatrapase kathaü ÷akreha karmaõà
05,009.030c	çùiputram imaü hatvà brahmahatyàbhayaü na te
05,009.031	indra uvàca
05,009.031a	pa÷càd dharmaü cariùyàmi pàvanàrthaü sudu÷caram
05,009.031c	÷atrur eùa mahàvãryo vajreõa nihato mayà
05,009.032a	adyàpi càham udvignas takùann asmàd bibhemi vai
05,009.032c	kùipraü chindhi ÷iràüsi tvaü kariùye 'nugrahaü tava
05,009.033a	÷iraþ pa÷os te dàsyanti bhàgaü yaj¤eùu mànavàþ
05,009.033c	eùa te 'nugrahas takùan kùipraü kuru mama priyam
05,009.034	÷alya uvàca
05,009.034a	etac chrutvà tu takùà sa mahendravacanaü tadà
05,009.034c	÷iràüsy atha tri÷irasaþ kuñhàreõàcchinat tadà
05,009.035a	nikçtteùu tatas teùu niùkràmaüs tri÷iràs tv atha
05,009.035c	kapi¤jalàs tittirà÷ ca kalaviïkà÷ ca sarva÷aþ
05,009.036a	yena vedàn adhãte sma pibate somam eva ca
05,009.036c	tasmàd vaktràn viniùpetuþ kùipraü tasya kapi¤jalàþ
05,009.037a	yena sarvà di÷o ràjan pibann iva nirãkùate
05,009.037c	tasmàd vaktràd viniùpetus tittiràs tasya pàõóava
05,009.038a	yat suràpaü tu tasyàsãd vaktraü tri÷irasas tadà
05,009.038c	kalaviïkà viniùpetus tenàsya bharatarùabha
05,009.039a	tatas teùu nikçtteùu vijvaro maghavàn abhåt
05,009.039b*0074_01	takùõe caiva varaü dattvà prahçùñas trida÷e÷varaþ
05,009.039c	jagàma tridivaü hçùñas takùàpi svagçhàn yayau
05,009.039d*0075_01	takùàpi svagçhaü gatvà naiva ÷aüsati kasya cit
05,009.039d*0075_02	athainaü nàbhijànanti varùam ekaü tathàgatam
05,009.039d*0075_03	atha saüvatsare pårõe bhåtàþ pa÷upateþ prabho
05,009.039d*0075_04	te càkro÷anta maghavàn naþ prabhur brahmahà iti
05,009.039d*0075_05	tata indro vrataü ghoram acarat pàka÷àsanaþ
05,009.039d*0075_06	tapasà ca susaüyuktaþ saha devair marudgaõaiþ
05,009.039d*0075_07	samudre ca pçthivyàü ca vanaspatiùu strãùu ca
05,009.039d*0075_08	vibhajya brahmahatyàü ca tàü÷ ca saüyojayad varaiþ
05,009.039d*0075_09	varadas tu varaü dattvà pçthivyai sàgaràya ca
05,009.039d*0075_10	vanaspatibhyaþ strãbhya÷ ca brahmahatyàü nunoda tàm
05,009.039d*0075_11	tatas tu ÷uddho bhagavàn devair lokai÷ ca påjitaþ
05,009.039d*0075_12	indrasthànam upàtiùñhat påjyamàno maharùibhiþ
05,009.039d*0076_01	mene kçtàrtham àtmànaü hatvà ÷atruü suràrihà
05,009.040a	tvaùñà prajàpatiþ ÷rutvà ÷akreõàtha hataü sutam
05,009.040c	krodhasaüraktanayana idaü vacanam abravãt
05,009.041a	tapyamànaü tapo nityaü kùàntaü dàntaü jitendriyam
05,009.041c	anàparàdhinaü yasmàt putraü hiüsitavàn mama
05,009.042a	tasmàc chakravadhàrthàya vçtram utpàdayàmy aham
05,009.042c	lokàþ pa÷yantu me vãryaü tapasa÷ ca balaü mahat
05,009.042e	sa ca pa÷yatu devendro duràtmà pàpacetanaþ
05,009.043a	upaspç÷ya tataþ kruddhas tapasvã sumahàya÷àþ
05,009.043c	agniü hutvà samutpàdya ghoraü vçtram uvàca ha
05,009.043e	indra÷atro vivardhasva prabhàvàt tapaso mama
05,009.044a	so 'vardhata divaü stabdhvà såryavai÷vànaropamaþ
05,009.044c	kiü karomãti covàca kàlasårya ivoditaþ
05,009.044e	÷akraü jahãti càpy ukto jagàma tridivaü tataþ
05,009.045a	tato yuddhaü samabhavad vçtravàsavayos tadà
05,009.045c	saükruddhayor mahàghoraü prasaktaü kurusattama
05,009.045d*0077_01	grastà lokà÷ ca vçtreõa sarve bharatasattama
05,009.045d*0077_02	tvaùñçtejovivçddhena vçtreõa sumahàtmanà
05,009.045d*0077_03	sarve gandhendriyarasà hçtà bhàrata tena vai
05,009.045d*0077_04	pçthivã vàyur àkà÷a àpo jyoti÷ ca pa¤camaþ
05,009.045d*0077_05	hçtam etan mahàràja vçtreõa sumahàtmanà
05,009.046a	tato jagràha devendraü vçtro vãraþ ÷atakratum
05,009.046c	apàvçtya sa jagràsa vçtraþ krodhasamanvitaþ
05,009.047a	graste vçtreõa ÷akre tu saübhràntàs trida÷às tadà
05,009.047c	asçjaüs te mahàsattvà jçmbhikàü vçtranà÷inãm
05,009.048a	vijçmbhamàõasya tato vçtrasyàsyàd apàvçtàt
05,009.048c	svàny aïgàny abhisaükùipya niùkrànto balasådanaþ
05,009.048e	tataþ prabhçti lokeùu jçmbhikà pràõisaü÷rità
05,009.049a	jahçùu÷ ca suràþ sarve dçùñvà ÷akraü viniþsçtam
05,009.049c	tataþ pravavçte yuddhaü vçtravàsavayoþ punaþ
05,009.049e	saürabdhayos tadà ghoraü suciraü bharatarùabha
05,009.050a	yadà vyavardhata raõe vçtro balasamanvitaþ
05,009.050c	tvaùñus tapobalàd vidvàüs tadà ÷akro nyavartata
05,009.051a	nivçtte tu tadà devà viùàdam agaman param
05,009.051c	sametya ÷akreõa ca te tvaùñus tejovimohitàþ
05,009.051e	amantrayanta te sarve munibhiþ saha bhàrata
05,009.052a	kiü kàryam iti te ràjan vicintya bhayamohitàþ
05,009.052c	jagmuþ sarve mahàtmànaü manobhir viùõum avyayam
05,009.052e	upaviùñà mandaràgre sarve vçtravadhepsavaþ
05,010.001	indra uvàca
05,010.001*0078_00	÷alyaþ
05,010.001*0078_01	àkhyànam uttamam idam itihàsaü puràtanam
05,010.001*0078_02	÷çõu me bhràtçbhiþ sàrdhaü draupadyà ca jayàvaham
05,010.001*0079_01	evaü vicintya vibudhaiþ ÷akras tribhuvane÷varaþ
05,010.001*0079_02	vçtrasya maraõopàyaü punar vacanam abravãt
05,010.001*0080_01	sarvaü vyàptaü jagat tena vçtreõetãha naþ ÷rutam
05,010.001*0080_02	vçtrabhåteùu lokeùu bhayam indram upàgamat
05,010.001*0080_03	athendro hi mahàtejàþ sametya saha devataiþ
05,010.001*0080_04	amantrayata tejasvã vçtrasya vadhakàraõàt
05,010.001a	sarvaü vyàptam idaü devà vçtreõa jagad avyayam
05,010.001c	na hy asya sadç÷aü kiü cit pratighàtàya yad bhavet
05,010.002a	samartho hy abhavaü pårvam asamartho 'smi sàüpratam
05,010.002c	kathaü kuryàü nu bhadraü vo duùpradharùaþ sa me mataþ
05,010.003a	tejasvã ca mahàtmà ca yuddhe càmitavikramaþ
05,010.003c	graset tribhuvanaü sarvaü sadevàsuramànuùam
05,010.004a	tasmàd vini÷cayam imaü ÷çõudhvaü me divaukasaþ
05,010.004c	viùõoþ kùayam upàgamya sametya ca mahàtmanà
05,010.004e	tena saümantrya vetsyàmo vadhopàyaü duràtmanaþ
05,010.005	÷alya uvàca
05,010.005a	evam ukte maghavatà devàþ sarùigaõàs tadà
05,010.005b*0081_01	praõipatya mahàtmànaü sarvabhåtanamaskçtam
05,010.005c	÷araõyaü ÷araõaü devaü jagmur viùõuü mahàbalam
05,010.006a	åcu÷ ca sarve deve÷aü viùõuü vçtrabhayàrditàþ
05,010.006c	tvayà lokàs trayaþ kràntàs tribhir vikramaõaiþ prabho
05,010.007a	amçtaü càhçtaü viùõo daityà÷ ca nihatà raõe
05,010.007c	baliü baddhvà mahàdaityaü ÷akro devàdhipaþ kçtaþ
05,010.008a	tvaü prabhuþ sarvalokànàü tvayà sarvam idaü tatam
05,010.008c	tvaü hi deva mahàdevaþ sarvalokanamaskçtaþ
05,010.008d*0082_01	gandharvoragarakùàõàü sarveùàm amarottama
05,010.009a	gatir bhava tvaü devànàü sendràõàm amarottama
05,010.009c	jagad vyàptam idaü sarvaü vçtreõàsurasådana
05,010.010	viùõur uvàca
05,010.010a	ava÷yaü karaõãyaü me bhavatàü hitam uttamam
05,010.010c	tasmàd upàyaü vakùyàmi yathàsau na bhaviùyati
05,010.011a	gacchadhvaü sarùigandharvà yatràsau vi÷varåpadhçk
05,010.011c	sàma tasya prayu¤jadhvaü tata enaü vijeùyatha
05,010.012a	bhaviùyati gatir devàþ ÷akrasya mama tejasà
05,010.012c	adç÷ya÷ ca pravekùyàmi vajram asyàyudhottamam
05,010.013a	gacchadhvam çùibhiþ sàrdhaü gandharvai÷ ca surottamàþ
05,010.013c	vçtrasya saha ÷akreõa saüdhiü kuruta màciram
05,010.014	÷alya uvàca
05,010.014a	evam uktàs tu devena çùayas trida÷às tathà
05,010.014c	yayuþ sametya sahitàþ ÷akraü kçtvà puraþsaram
05,010.014c*0083_01	**** **** cakru÷ caiva vibhor vacaþ
05,010.014c*0083_02	tataþ sametya vçtreõa
05,010.015a	samãpam etya ca tadà sarva eva mahaujasaþ
05,010.015c	taü tejasà prajvalitaü pratapantaü di÷o da÷a
05,010.016a	grasantam iva lokàüs trãn såryàcandramasau yathà
05,010.016c	dadç÷us tatra te vçtraü ÷akreõa saha devatàþ
05,010.017a	çùayo 'tha tato 'bhyetya vçtram åcuþ priyaü vacaþ
05,010.017c	vyàptaü jagad idaü sarvaü tejasà tava durjaya
05,010.018a	na ca ÷aknoùi nirjetuü vàsavaü bhårivikramam
05,010.018c	yudhyato÷ càpi vàü kàlo vyatãtaþ sumahàn iha
05,010.019a	pãóyante ca prajàþ sarvàþ sadevàsuramànavàþ
05,010.019c	sakhyaü bhavatu te vçtra ÷akreõa saha nityadà
05,010.019e	avàpsyasi sukhaü tvaü ca ÷akralokàü÷ ca ÷à÷vatàn
05,010.020a	çùivàkyaü ni÷amyàtha sa vçtraþ sumahàbalaþ
05,010.020c	uvàca tàüs tadà sarvàn praõamya ÷irasàsuraþ
05,010.021a	sarve yåyaü mahàbhàgà gandharvà÷ caiva sarva÷aþ
05,010.021c	yad bråta tac chrutaü sarvaü mamàpi ÷çõutànaghàþ
05,010.022a	saüdhiþ kathaü vai bhavità mama ÷akrasya cobhayoþ
05,010.022c	tejasor hi dvayor devàþ sakhyaü vai bhavità katham
05,010.022d*0084_01	etad veditum icchàmi bruvantu çùisattamàþ
05,010.023	çùaya åcuþ
05,010.023a	sakçt satàü saügataü lipsitavyaü; tataþ paraü bhavità bhavyam eva
05,010.023c	nàtikramet satpuruùeõa saügataü; tasmàt satàü saügataü lipsitavyam
05,010.024a	dçóhaü satàü saügataü càpi nityaü; bråyàc càrthaü hy arthakçcchreùu dhãraþ
05,010.024c	mahàrthavat satpuruùeõa saügataü; tasmàt santaü na jighàüseta dhãraþ
05,010.025a	indraþ satàü saümata÷ ca nivàsa÷ ca mahàtmanàm
05,010.025c	satyavàdã hy adãna÷ ca dharmavit suvini÷citaþ
05,010.026a	tena te saha ÷akreõa saüdhir bhavatu ÷à÷vataþ
05,010.026c	evaü vi÷vàsam àgaccha mà te bhåd buddhir anyathà
05,010.027	÷alya uvàca
05,010.027a	maharùivacanaü ÷rutvà tàn uvàca mahàdyutiþ
05,010.027c	ava÷yaü bhagavanto me mànanãyàs tapasvinaþ
05,010.028a	bravãmi yad ahaü devàs tat sarvaü kriyatàm iha
05,010.028c	tataþ sarvaü kariùyàmi yad åcur màü dvijarùabhàþ
05,010.029a	na ÷uùkeõa na càrdreõa nà÷manà na ca dàruõà
05,010.029c	na ÷astreõa na vajreõa na divà na tathà ni÷i
05,010.030a	vadhyo bhaveyaü viprendràþ ÷akrasya saha daivataiþ
05,010.030c	evaü me rocate saüdhiþ ÷akreõa saha nityadà
05,010.031a	bàóham ity eva çùayas tam åcur bharatarùabha
05,010.031c	evaü kçte tu saüdhàne vçtraþ pramudito 'bhavat
05,010.031d*0085_01	tataþ saüdhiü mithaþ kçtvà çùayo dãptatejasaþ
05,010.031d*0085_02	÷akrasya saha vçtreõa punar jagmur yathàgatam
05,010.031d*0086_01	atha dãrghasya kàlasya ÷akraþ saücintya bhàrata
05,010.032a	yattaþ sadàbhavac càpi ÷akro 'marùasamanvitaþ
05,010.032c	vçtrasya vadhasaüyuktàn upàyàn anucintayan
05,010.032e	randhrànveùã samudvignaþ sadàbhåd balavçtrahà
05,010.032f*0087_01	abhisaüdhir mahendrasya saüdhikarmaõi yaþ kçtaþ
05,010.032f*0087_02	çùibhis tv ãritaü yac ca mahendras tad anusmaran
05,010.033a	sa kadà cit samudrànte tam apa÷yan mahàsuram
05,010.033c	saüdhyàkàla upàvçtte muhårte ramyadàruõe
05,010.034a	tataþ saücintya bhagavàn varadànaü mahàtmanaþ
05,010.034c	saüdhyeyaü vartate raudrà na ràtrir divasaü na ca
05,010.034d*0088_01	vara÷ cànena saüpràpto hy avadhyo daivatair api
05,010.034d*0088_02	tat kathaü tv iha kartavyam upàyaü cintaye sadà
05,010.034e	vçtra÷ càva÷yavadhyo 'yaü mama sarvaharo ripuþ
05,010.035a	yadi vçtraü na hanmy adya va¤cayitvà mahàsuram
05,010.035c	mahàbalaü mahàkàyaü na me ÷reyo bhaviùyati
05,010.036a	evaü saücintayann eva ÷akro viùõum anusmaran
05,010.036c	atha phenaü tadàpa÷yat samudre parvatopamam
05,010.037a	nàyaü ÷uùko na càrdro 'yaü na ca ÷astram idaü tathà
05,010.037c	enaü kùepsyàmi vçtrasya kùaõàd eva na÷iùyati
05,010.038a	savajram atha phenaü taü kùipraü vçtre nisçùñavàn
05,010.038b*0089_01	jagràha ca sa taü phenam indro vçtranibarhaõam
05,010.038b*0089_02	nigçhya ÷akro bàhubhyàü pràhiõod vçtramastake
05,010.038c	pravi÷ya phenaü taü viùõur atha vçtraü vyanà÷ayat
05,010.039a	nihate tu tato vçtre di÷o vitimiràbhavan
05,010.039c	pravavau ca ÷ivo vàyuþ prajà÷ ca jahçùus tadà
05,010.040a	tato devàþ sagandharvà yakùaràkùasapannagàþ
05,010.040c	çùaya÷ ca mahendraü tam astuvan vividhaiþ stavaiþ
05,010.041a	namaskçtaþ sarvabhåtaiþ sarvabhåtàni sàntvayan
05,010.041c	hata÷atruþ prahçùñàtmà vàsavaþ saha daivataiþ
05,010.041e	viùõuü tribhuvana÷reùñhaü påjayàm àsa dharmavit
05,010.042a	tato hate mahàvãrye vçtre devabhayaükare
05,010.042c	ançtenàbhibhåto 'bhåc chakraþ paramadurmanàþ
05,010.042e	trai÷ãrùayàbhibhåta÷ ca sa pårvaü brahmahatyayà
05,010.042f*0090_01	mahàdevasya bhåtai÷ ca sa punar brahmahann iti
05,010.042f*0090_02	àkruùño nirbhayair bhåyo vrãóito balavçtrahà
05,010.043a	so 'ntam à÷ritya lokànàü naùñasaüj¤o vicetanaþ
05,010.043c	na pràj¤àyata devendras tv abhibhåtaþ svakalmaùaiþ
05,010.043e	praticchanno vasaty apsu ceùñamàna ivoragaþ
05,010.044a	tataþ pranaùñe devendre brahmahatyàbhayàrdite
05,010.044c	bhåmiþ pradhvastasaükà÷à nirvçkùà ÷uùkakànanà
05,010.044e	vicchinnasrotaso nadyaþ saràüsy anudakàni ca
05,010.045a	saükùobha÷ càpi sattvànàm anàvçùñikçto 'bhavat
05,010.045c	devà÷ càpi bhç÷aü trastàs tathà sarve maharùayaþ
05,010.046a	aràjakaü jagat sarvam abhibhåtam upadravaiþ
05,010.046b*0091_01	ràjà và kriyatàm adya mahendro vàtha mçgyatàm
05,010.046c	tato bhãtàbhavan devàþ ko no ràjà bhaved iti
05,010.047a	divi devarùaya÷ càpi devaràjavinàkçtàþ
05,010.047c	na ca sma ka÷ cid devànàü ràjyàya kurute manaþ
05,011.001	÷alya uvàca
05,011.001a	çùayo 'thàbruvan sarve devà÷ ca trida÷e÷varàþ
05,011.001c	ayaü vai nahuùaþ ÷rãmàn devaràjye 'bhiùicyatàm
05,011.001d*0092_01	tejasvã ca ya÷asvã ca dhàrmika÷ caiva nityadà
05,011.001e	te gatvàthàbruvan sarve ràjà no bhava pàrthiva
05,011.001e*0093_01	**** **** devà÷ ca tridive÷varàþ
05,011.001e*0093_02	nahuùaü tvaü mahàbàho
05,011.002a	sa tàn uvàca nahuùo devàn çùigaõàüs tathà
05,011.002c	pitçbhiþ sahitàn ràjan parãpsan hitam àtmanaþ
05,011.003a	durbalo 'haü na me ÷aktir bhavatàü paripàlane
05,011.003c	balavà¤ jàyate ràjà balaü ÷akre hi nityadà
05,011.004a	tam abruvan punaþ sarve devàþ sarùipurogamàþ
05,011.004c	asmàkaü tapasà yuktaþ pàhi ràjyaü triviùñape
05,011.005a	parasparabhayaü ghoram asmàkaü hi na saü÷ayaþ
05,011.005c	abhiùicyasva ràjendra bhava ràjà triviùñape
05,011.006a	devadànavayakùàõàm çùãõàü rakùasàü tathà
05,011.006c	pitçgandharvabhåtànàü cakùurviùayavartinàm
05,011.006e	teja àdàsyase pa÷yan balavàü÷ ca bhaviùyasi
05,011.007a	dharmaü puraskçtya sadà sarvalokàdhipo bhava
05,011.007c	brahmarùãü÷ càpi devàü÷ ca gopàyasva triviùñape
05,011.007d*0094_01	abhiùiktaþ sa ràjendra tato ràjà triviùñape
05,011.007d*0094_02	dharmaü puraskçtya tadà sarvalokàdhipo 'bhavat
05,011.007d*0095_01	om ity ukte 'tha nahuùo devaràjye 'bhiùecitaþ
05,011.008a	sudurlabhaü varaü labdhvà pràpya ràjyaü triviùñape
05,011.008c	dharmàtmà satataü bhåtvà kàmàtmà samapadyata
05,011.009a	devodyàneùu sarveùu nandanopavaneùu ca
05,011.009c	kailàse himavatpçùñhe mandare ÷vetaparvate
05,011.009e	sahye mahendre malaye samudreùu saritsu ca
05,011.010a	apsarobhiþ parivçto devakanyàsamàvçtaþ
05,011.010c	nahuùo devaràjaþ san krãóan bahuvidhaü tadà
05,011.011a	÷çõvan divyà bahuvidhàþ kathàþ ÷rutimanoharàþ
05,011.011c	vàditràõi ca sarvàõi gãtaü ca madhurasvaram
05,011.012a	vi÷vàvasur nàrada÷ ca gandharvàpsarasàü gaõàþ
05,011.012c	çtavaþ ùañ ca devendraü mårtimanta upasthitàþ
05,011.012e	màrutaþ surabhir vàti manoj¤aþ sukha÷ãtalaþ
05,011.013a	evaü hi krãóatas tasya nahuùasya mahàtmanaþ
05,011.013c	saüpràptà dar÷anaü devã ÷akrasya mahiùã priyà
05,011.014a	sa tàü saüdç÷ya duùñàtmà pràha sarvàn sabhàsadaþ
05,011.014c	indrasya mahiùã devã kasmàn màü nopatiùñhati
05,011.015a	aham indro 'smi devànàü lokànàü ca tathe÷varaþ
05,011.015c	àgacchatu ÷acã mahyaü kùipram adya nive÷anam
05,011.016a	tac chrutvà durmanà devã bçhaspatim uvàca ha
05,011.016c	rakùa màü nahuùàd brahmaüs tavàsmi ÷araõaü gatà
05,011.017a	sarvalakùaõasaüpannàü brahmas tvaü màü prabhàùase
05,011.017c	devaràjasya dayitàm atyantasukhabhàginãm
05,011.018a	avaidhavyena saüyuktàm ekapatnãü pativratàm
05,011.018c	uktavàn asi màü pårvam çtàü tàü kuru vai giram
05,011.019a	noktapårvaü ca bhagavan mçùà te kiü cid ã÷vara
05,011.019c	tasmàd etad bhavet satyaü tvayoktaü dvijasattama
05,011.020a	bçhaspatir athovàca indràõãü bhayamohitàm
05,011.020c	yad uktàsi mayà devi satyaü tad bhavità dhruvam
05,011.021a	drakùyase devaràjànam indraü ÷ãghram ihàgatam
05,011.021c	na bhetavyaü ca nahuùàt satyam etad bravãmi te
05,011.021e	samànayiùye ÷akreõa naciràd bhavatãm aham
05,011.022a	atha ÷u÷ràva nahuùa indràõãü ÷araõaü gatàm
05,011.022c	bçhaspater aïgirasa÷ cukrodha sa nçpas tadà
05,012.001	÷alya uvàca
05,012.001a	kruddhaü tu nahuùaü j¤àtvà devàþ sarùipurogamàþ
05,012.001c	abruvan devaràjànaü nahuùaü ghoradar÷anam
05,012.002a	devaràja jahi krodhaü tvayi kruddhe jagadvibho
05,012.002c	trastaü sàsuragandharvaü sakiünaramahoragam
05,012.003a	jahi krodham imaü sàdho na krudhyanti bhavadvidhàþ
05,012.003c	parasya patnã sà devã prasãdasva sure÷vara
05,012.004a	nivartaya manaþ pàpàt paradàràbhimar÷anàt
05,012.004c	devaràjo 'si bhadraü te prajà dharmeõa pàlaya
05,012.005a	evam ukto na jagràha tad vacaþ kàmamohitaþ
05,012.005c	atha devàn uvàcedam indraü prati suràdhipaþ
05,012.006a	ahalyà dharùità pårvam çùipatnã ya÷asvinã
05,012.006c	jãvato bhartur indreõa sa vaþ kiü na nivàritaþ
05,012.007a	bahåni ca nç÷aüsàni kçtànãndreõa vai purà
05,012.007c	vaidharmyàõy upadhà÷ caiva sa vaþ kiü na nivàritaþ
05,012.008a	upatiùñhatu màü devã etad asyà hitaü param
05,012.008c	yuùmàkaü ca sadà devàþ ÷ivam evaü bhaviùyati
05,012.009	devà åcuþ
05,012.009a	indràõãm ànayiùyàmo yathecchasi divaspate
05,012.009c	jahi krodham imaü vãra prãto bhava sure÷vara
05,012.010	÷alya uvàca
05,012.010a	ity uktvà te tadà devà çùibhiþ saha bhàrata
05,012.010c	jagmur bçhaspatiü vaktum indràõãü cà÷ubhaü vacaþ
05,012.011a	jànãmaþ ÷araõaü pràptam indràõãü tava ve÷mani
05,012.011c	dattàbhayàü ca viprendra tvayà devarùisattama
05,012.012a	te tvàü devàþ sagandharvà çùaya÷ ca mahàdyute
05,012.012c	prasàdayanti cendràõã nahuùàya pradãyatàm
05,012.013a	indràd vi÷iùño nahuùo devaràjo mahàdyutiþ
05,012.013c	vçõotv iyaü varàrohà bhartçtve varavarõinã
05,012.014a	evam ukte tu sà devã bàùpam utsçjya sasvaram
05,012.014c	uvàca rudatã dãnà bçhaspatim idaü vacaþ
05,012.015a	nàham icchàmi nahuùaü patim anvàsya taü prabhum
05,012.015c	÷araõàgatàsmi te brahmaüs tràhi màü mahato bhayàt
05,012.015d*0096_01	evam uktas tayà devyà vàkyam àha bçhaspatiþ
05,012.016	bçhaspatir uvàca
05,012.016a	÷araõàgatàü na tyajeyam indràõi mama ni÷citam
05,012.016c	dharmaj¤àü dharma÷ãlàü ca na tyaje tvàm anindite
05,012.017a	nàkàryaü kartum icchàmi bràhmaõaþ san vi÷eùataþ
05,012.017c	÷rutadharmà satya÷ãlo jànan dharmànu÷àsanam
05,012.018a	nàham etat kariùyàmi gacchadhvaü vai surottamàþ
05,012.018c	asmiü÷ càrthe purà gãtaü brahmaõà ÷råyatàm idam
05,012.019a	na tasya bãjaü rohati bãjakàle; na càsya varùaü varùati varùakàle
05,012.019c	bhãtaü prapannaü pradadàti ÷atrave; na so 'ntaraü labhate tràõam icchan
05,012.020a	mogham annaü vindati càpy acetàþ; svargàl lokàd bhra÷yati naùñaceùñaþ
05,012.020c	bhãtaü prapannaü pradadàti yo vai; na tasya havyaü pratigçhõanti devàþ
05,012.021a	pramãyate càsya prajà hy akàle; sadà vivàsaü pitaro 'sya kurvate
05,012.021c	bhãtaü prapannaü pradadàti ÷atrave; sendrà devàþ praharanty asya vajram
05,012.022a	etad evaü vijànan vai na dàsyàmi ÷acãm imàm
05,012.022c	indràõãü vi÷rutàü loke ÷akrasya mahiùãü priyàm
05,012.023a	asyà hitaü bhaved yac ca mama càpi hitaü bhavet
05,012.023c	kriyatàü tat sura÷reùñhà na hi dàsyàmy ahaü ÷acãm
05,012.024	÷alya uvàca
05,012.024a	atha devàs tam evàhur gurum aïgirasàü varam
05,012.024c	kathaü sunãtaü tu bhaven mantrayasva bçhaspate
05,012.025	bçhaspatir uvàca
05,012.025a	nahuùaü yàcatàü devã kiü cit kàlàntaraü ÷ubhà
05,012.025c	indràõãhitam etad dhi tathàsmàkaü bhaviùyati
05,012.026a	bahuvighnakaraþ kàlaþ kàlaþ kàlaü nayiùyati
05,012.026c	darpito balavàü÷ càpi nahuùo varasaü÷rayàt
05,012.027	÷alya uvàca
05,012.027a	tatas tena tathokte tu prãtà devàs tam abruvan
05,012.027c	brahman sàdhv idam uktaü te hitaü sarvadivaukasàm
05,012.027e	evam etad dvija÷reùñha devã ceyaü prasàdyatàm
05,012.028a	tataþ samastà indràõãü devàþ sàgnipurogamàþ
05,012.028c	åcur vacanam avyagrà lokànàü hitakàmyayà
05,012.029a	tvayà jagad idaü sarvaü dhçtaü sthàvarajaïgamam
05,012.029c	ekapatny asi satyà ca gacchasva nahuùaü prati
05,012.030a	kùipraü tvàm abhikàma÷ ca vina÷iùyati pàrthivaþ
05,012.030c	nahuùo devi ÷akra÷ ca surai÷varyam avàpsyati
05,012.031a	evaü vini÷cayaü kçtvà indràõã kàryasiddhaye
05,012.031c	abhyagacchata savrãóà nahuùaü ghoradar÷anam
05,012.032a	dçùñvà tàü nahuùa÷ càpi vayoråpasamanvitàm
05,012.032c	samahçùyata duùñàtmà kàmopahatacetanaþ
05,013.001	÷alya uvàca
05,013.001a	atha tàm abravãd dçùñvà nahuùo devaràñ tadà
05,013.001c	trayàõàm api lokànàm aham indraþ ÷ucismite
05,013.001e	bhajasva màü varàrohe patitve varavarõini
05,013.002a	evam uktà tu sà devã nahuùeõa pativratà
05,013.002c	pràvepata bhayodvignà pravàte kadalã yathà
05,013.003a	namasya sà tu brahmàõaü kçtvà ÷irasi cà¤jalim
05,013.003c	devaràjam athovàca nahuùaü ghoradar÷anam
05,013.004a	kàlam icchàmy ahaü labdhuü kiü cit tvattaþ sure÷vara
05,013.004c	na hi vij¤àyate ÷akraþ pràptaþ kiü và kva và gataþ
05,013.005a	tattvam etat tu vij¤àya yadi na j¤àyate prabho
05,013.005c	tato 'haü tvàm upasthàsye satyam etad bravãmi te
05,013.005e	evam uktaþ sa indràõyà nahuùaþ prãtimàn abhåt
05,013.006	nahuùa uvàca
05,013.006a	evaü bhavatu su÷roõi yathà màm abhibhàùase
05,013.006c	j¤àtvà càgamanaü kàryaü satyam etad anusmareþ
05,013.007	÷alya uvàca
05,013.007a	nahuùeõa visçùñà ca ni÷cakràma tataþ ÷ubhà
05,013.007c	bçhaspatiniketaü sà jagàma ca tapasvinã
05,013.008a	tasyàþ saü÷rutya ca vaco devàþ sàgnipurogamàþ
05,013.008c	mantrayàm àsur ekàgràþ ÷akràrthaü ràjasattama
05,013.009a	devadevena saügamya viùõunà prabhaviùõunà
05,013.009c	åcu÷ cainaü samudvignà vàkyaü vàkyavi÷àradàþ
05,013.010a	brahmahatyàbhibhåto vai ÷akraþ suragaõe÷varaþ
05,013.010b*0097_01	kva gato neti jànãmo devadeva jagatpate
05,013.010b*0098_01	avij¤àtaþ suragaõair gato na j¤àyate prabho
05,013.010c	gati÷ ca nas tvaü deve÷a pårvajo jagataþ prabhuþ
05,013.010e	rakùàrthaü sarvabhåtànàü viùõutvam upajagmivàn
05,013.011a	tvadvãryàn nihate vçtre vàsavo brahmahatyayà
05,013.011c	vçtaþ suragaõa÷reùñha mokùaü tasya vinirdi÷a
05,013.012a	teùàü tad vacanaü ÷rutvà devànàü viùõur abravãt
05,013.012c	màm eva yajatàü ÷akraþ pàvayiùyàmi vajriõam
05,013.013a	puõyena hayamedhena màm iùñvà pàka÷àsanaþ
05,013.013c	punar eùyati devànàm indratvam akutobhayaþ
05,013.014a	svakarmabhi÷ ca nahuùo nà÷aü yàsyati durmatiþ
05,013.014c	kaü cit kàlam imaü devà marùayadhvam atandritàþ
05,013.014d*0099_00	÷alya uvàca
05,013.014d*0099_01	viùõur visarjayàm àsa devàn sarùipurogamàn
05,013.015a	÷rutvà viùõoþ ÷ubhàü satyàü tàü vàõãm amçtopamàm
05,013.015c	tataþ sarve suragaõàþ sopàdhyàyàþ saharùibhiþ
05,013.015e	yatra ÷akro bhayodvignas taü de÷am upacakramuþ
05,013.016a	tatrà÷vamedhaþ sumahàn mahendrasya mahàtmanaþ
05,013.016c	vavçte pàvanàrthaü vai brahmahatyàpaho nçpa
05,013.017a	vibhajya brahmahatyàü tu vçkùeùu ca nadãùu ca
05,013.017c	parvateùu pçthivyàü ca strãùu caiva yudhiùñhira
05,013.018a	saüvibhajya ca bhåteùu visçjya ca sure÷varaþ
05,013.018c	vijvaraþ påtapàpmà ca vàsavo 'bhavad àtmavàn
05,013.019a	akampyaü nahuùaü sthànàd dçùñvà ca balasådanaþ
05,013.019c	tejoghnaü sarvabhåtànàü varadànàc ca duþsaham
05,013.020a	tataþ ÷acãpatir vãraþ punar eva vyana÷yata
05,013.020c	adç÷yaþ sarvabhåtànàü kàlàkàïkùã cacàra ha
05,013.021a	pranaùñe tu tataþ ÷akre ÷acã ÷okasamanvità
05,013.021c	hà ÷akreti tadà devã vilalàpa suduþkhità
05,013.022a	yadi dattaü yadi hutaü guravas toùità yadi
05,013.022c	ekabhartçtvam evàstu satyaü yady asti và mayi
05,013.023a	puõyàü cemàm ahaü divyàü pravçttàm uttaràyaõe
05,013.023c	devãü ràtriü namasyàmi sidhyatàü me manorathaþ
05,013.024a	prayatà ca ni÷àü devãm upàtiùñhata tatra sà
05,013.024c	pativratàtvàt satyena sopa÷rutim athàkarot
05,013.024d*0100_01	sà dçùñvà tàü tato devãü pratyuvàca ya÷asvinã
05,013.025a	yatràste devaràjo 'sau taü de÷aü dar÷ayasva me
05,013.025c	ity àhopa÷rutiü devã satyaü satyena dç÷yatàm
05,014.001	÷alya uvàca
05,014.001a	athainàü rupiõãü sàdhvãm upàtiùñhad upa÷rutiþ
05,014.001c	tàü vayoråpasaüpannàü dçùñvà devãm upasthitàm
05,014.002a	indràõã saüprahçùñà sà saüpåjyainàm apçcchata
05,014.002c	icchàmi tvàm ahaü j¤àtuü kà tvaü bråhi varànane
05,014.002d*0101_01	evam uktà tathendràõyà devã vàkyam athàbravãt
05,014.003	upa÷rutir uvàca
05,014.003a	upa÷rutir ahaü devi tavàntikam upàgatà
05,014.003c	dar÷anaü caiva saüpràptà tava satyena toùità
05,014.004a	pativratàsi yuktà ca yamena niyamena ca
05,014.004c	dar÷ayiùyàmi te ÷akraü devaü vçtraniùådanam
05,014.004e	kùipram anvehi bhadraü te drakùyase surasattamam
05,014.005	÷alya uvàca
05,014.005a	tatas tàü prasthitàü devãm indràõã sà samanvagàt
05,014.005c	devàraõyàny atikramya parvatàü÷ ca bahåüs tataþ
05,014.005e	himavantam atikramya uttaraü pàr÷vam àgamat
05,014.006a	samudraü ca samàsàdya bahuyojanavistçtam
05,014.006c	àsasàda mahàdvãpaü nànàdrumalatàvçtam
05,014.007a	tatràpa÷yat saro divyaü nànà÷akunibhir vçtam
05,014.007c	÷atayojanavistãrõaü tàvad evàyataü ÷ubham
05,014.008a	tatra divyàni padmàni pa¤cavarõàni bhàrata
05,014.008c	ùañpadair upagãtàni praphullàni sahasra÷aþ
05,014.008d*0102_01	sarasas tasya madhye tu padminã mahatã ÷ubhà
05,014.008d*0102_02	gaureõonnatanàlena padmena mahatà vçtà
05,014.009a	padmasya bhittvà nàlaü ca vive÷a sahità tayà
05,014.009c	bisatantupraviùñaü ca tatràpa÷yac chatakratum
05,014.010a	taü dçùñvà ca susåkùmeõa råpeõàvasthitaü prabhum
05,014.010c	såkùmaråpadharà devã babhåvopa÷ruti÷ ca sà
05,014.011a	indraü tuùñàva cendràõã vi÷rutaiþ pårvakarmabhiþ
05,014.011c	ståyamànas tato devaþ ÷acãm àha puraüdaraþ
05,014.012a	kimartham asi saüpràptà vij¤àta÷ ca kathaü tv aham
05,014.012b*0103_01	kena càsmi tavàkhyàta ihastho varavarõini
05,014.012c	tataþ sà kathayàm àsa nahuùasya viceùñitam
05,014.013a	indratvaü triùu lokeùu pràpya vãryamadànvitaþ
05,014.013c	darpàviùña÷ ca duùñàtmà màm uvàca ÷atakrato
05,014.013e	upatiùñha màm iti kråraþ kàlaü ca kçtavàn mama
05,014.014a	yadi na tràsyasi vibho kariùyati sa màü va÷e
05,014.014c	etena càhaü saütaptà pràptà ÷akra tavàntikam
05,014.014e	jahi raudraü mahàbàho nahuùaü pàpani÷cayam
05,014.015a	prakà÷ayasva càtmànaü daityadànavasådana
05,014.015c	tejaþ samàpnuhi vibho devaràjyaü pra÷àdhi ca
05,014.015d*0104_01	yathaiva ca mahàràja tvayà vçtro niùåditaþ
05,015.001	÷alya uvàca
05,015.001a	evam uktaþ sa bhagavà¤ ÷acyà punar athàbravãt
05,015.001c	vikramasya na kàlo 'yaü nahuùo balavattaraþ
05,015.002a	vivardhita÷ ca çùibhir havyaiþ kavyai÷ ca bhàmini
05,015.002c	nãtim atra vidhàsyàmi devi tàü kartum arhasi
05,015.003a	guhyaü caitat tvayà kàryaü nàkhyàtavyaü ÷ubhe kva cit
05,015.003c	gatvà nahuùam ekànte bravãhi tanumadhyame
05,015.004a	çùiyànena divyena màm upaihi jagatpate
05,015.004c	evaü tava va÷e prãtà bhaviùyàmãti taü vada
05,015.005a	ity uktà devaràjena patnã sà kamalekùaõà
05,015.005c	evam astv ity athoktvà tu jagàma nahuùaü prati
05,015.006a	nahuùas tàü tato dçùñvà vismito vàkyam abravãt
05,015.006c	svàgataü te varàrohe kiü karomi ÷ucismite
05,015.007a	bhaktaü màü bhaja kalyàõi kim icchasi manasvini
05,015.007c	tava kalyàõi yat kàryaü tat kariùye sumadhyame
05,015.008a	na ca vrãóà tvayà kàryà su÷roõi mayi vi÷vasa
05,015.008c	satyena vai ÷ape devi kartàsmi vacanaü tava
05,015.009	indràõy uvàca
05,015.009a	yo me tvayà kçtaþ kàlas tam àkàïkùe jagatpate
05,015.009c	tatas tvam eva bhartà me bhaviùyasi suràdhipa
05,015.010a	kàryaü ca hçdi me yat tad devaràjàvadhàraya
05,015.010c	vakùyàmi yadi me ràjan priyam etat kariùyasi
05,015.010e	vàkyaü praõayasaüyuktaü tataþ syàü va÷agà tava
05,015.011a	indrasya vàjino vàhà hastino 'tha rathàs tathà
05,015.011c	icchàmy aham ihàpårvaü vàhanaü te suràdhipa
05,015.011e	yan na viùõor na rudrasya nàsuràõàü na rakùasàm
05,015.012a	vahantu tvàü mahàràja çùayaþ saügatà vibho
05,015.012c	sarve ÷ibikayà ràjann etad dhi mama rocate
05,015.013a	nàsureùu na deveùu tulyo bhavitum arhasi
05,015.013c	sarveùàü teja àdatsva svena vãryeõa dar÷anàt
05,015.013e	na te pramukhataþ sthàtuü ka÷ cid icchati vãryavàn
05,015.014	÷alya uvàca
05,015.014a	evam uktas tu nahuùaþ pràhçùyata tadà kila
05,015.014c	uvàca vacanaü càpi surendras tàm aninditàm
05,015.015a	apårvaü vàhanam idaü tvayoktaü varavarõini
05,015.015c	dçóhaü me rucitaü devi tvadva÷o 'smi varànane
05,015.016a	na hy alpavãryo bhavati yo vàhàn kurute munãn
05,015.016c	ahaü tapasvã balavàn bhåtabhavyabhavatprabhuþ
05,015.017a	mayi kruddhe jagan na syàn mayi sarvaü pratiùñhitam
05,015.017c	devadànavagandharvàþ kiünaroragaràkùasàþ
05,015.018a	na me kruddhasya paryàptàþ sarve lokàþ ÷ucismite
05,015.018c	cakùuùà yaü prapa÷yàmi tasya tejo haràmy aham
05,015.018d*0105_01	aham indro 'smi devànàü lokànàü ca mahe÷varaþ
05,015.018d*0105_02	mayi havyaü ca kavyaü ca lokà÷ caiva sanàtanàþ
05,015.019a	tasmàt te vacanaü devi kariùyàmi na saü÷ayaþ
05,015.019c	saptarùayo màü vakùyanti sarve brahmarùayas tathà
05,015.019e	pa÷ya màhàtmyam asmàkam çddhiü ca varavarõini
05,015.019f*0106_01	hataujaso mayà sarve devagandharvadànavàþ
05,015.019f*0106_02	yad yasya tejaþ pa÷yàmi tasya tejo haràmy aham
05,015.020a	evam uktvà tu tàü devãü visçjya ca varànanàm
05,015.020b*0107_01	atha saücintya nahuùo balavãryeõa bhàrata
05,015.020b*0107_02	visçjya supratãkaü ca nàgam airàvataü tathà
05,015.020b*0107_03	haüsayuktaü vimànaü ca hariyuktaü tathà ratham
05,015.020b*0107_04	sa tu darpeõa mahatà paribhåya mahàmunãn
05,015.020c	vimàne yojayitvà sa çùãn niyamam àsthitàn
05,015.021a	abrahmaõyo balopeto matto varamadena ca
05,015.021c	kàmavçttaþ sa duùñàtmà vàhayàm àsa tàn çùãn
05,015.022a	nahuùeõa visçùñà ca bçhaspatim uvàca sà
05,015.022c	samayo 'lpàva÷eùo me nahuùeõeha yaþ kçtaþ
05,015.022e	÷akraü mçgaya ÷ãghraü tvaü bhaktàyàþ kuru me dayàm
05,015.023a	bàóham ity eva bhagavàn bçhaspatir uvàca tàm
05,015.023c	na bhetavyaü tvayà devi nahuùàd duùñacetasaþ
05,015.024a	na hy eùa sthàsyati ciraü gata eùa naràdhamaþ
05,015.024c	adharmaj¤o maharùãõàü vàhanàc ca hataþ ÷ubhe
05,015.025a	iùñiü càhaü kariùyàmi vinà÷àyàsya durmateþ
05,015.025c	÷akraü càdhigamiùyàmi mà bhais tvaü bhadram astu te
05,015.026a	tataþ prajvàlya vidhivaj juhàva paramaü haviþ
05,015.026c	bçhaspatir mahàtejà devaràjopalabdhaye
05,015.026d*0108_01	hutvàgniü so 'bravãd ràja¤ chakram anviùyatàm iti
05,015.027a	tasmàc ca bhagavàn devaþ svayam eva hutà÷anaþ
05,015.027c	strãveùam adbhutaü kçtvà sahasàntaradhãyata
05,015.028a	sa di÷aþ pradi÷a÷ caiva parvatàü÷ ca vanàni ca
05,015.028c	pçthivãü càntarikùaü ca vicãyàtimanogatiþ
05,015.028e	nimeùàntaramàtreõa bçhaspatim upàgamat
05,015.029	agnir uvàca
05,015.029a	bçhaspate na pa÷yàmi devaràjam ahaü kva cit
05,015.029c	àpaþ ÷eùàþ sadà càpaþ praveùñuü notsahàmy aham
05,015.029e	na me tatra gatir brahman kim anyat karavàõi te
05,015.030	÷alya uvàca
05,015.030a	tam abravãd devagurur apo vi÷a mahàdyute
05,015.031	agnir uvàca
05,015.031a	nàpaþ praveùñuü ÷akùyàmi kùayo me 'tra bhaviùyati
05,015.031c	÷araõaü tvàü prapanno 'smi svasti te 'stu mahàdyute
05,015.032a	adbhyo 'gnir brahmataþ kùatram a÷mano loham utthitam
05,015.032c	teùàü sarvatragaü tejaþ svàsu yoniùu ÷àmyati
05,016.001	bçhaspatir uvàca
05,016.001a	tvam agne sarvadevànàü mukhaü tvam asi havyavàñ
05,016.001c	tvam antaþ sarvabhåtànàü gåóha÷ carasi sàkùivat
05,016.002a	tvàm àhur ekaü kavayas tvàm àhus trividhaü punaþ
05,016.002c	tvayà tyaktaü jagac cedaü sadyo na÷yed dhutà÷ana
05,016.003a	kçtvà tubhyaü namo vipràþ svakarmavijitàü gatim
05,016.003c	gacchanti saha patnãbhiþ sutair api ca ÷à÷vatãm
05,016.004a	tvam evàgne havyavàhas tvam eva paramaü haviþ
05,016.004c	yajanti satrais tvàm eva yaj¤ai÷ ca paramàdhvare
05,016.005a	sçùñvà lokàüs trãn imàn havyavàha; pràpte kàle pacasi punaþ samiddhaþ
05,016.005c	sarvasyàsya bhuvanasya prasåtis; tvam evàgne bhavasi punaþ pratiùñhà
05,016.006a	tvàm agne jaladàn àhur vidyuta÷ ca tvam eva hi
05,016.006c	dahanti sarvabhåtàni tvatto niùkramya hàyanàþ
05,016.007a	tvayy àpo nihitàþ sarvàs tvayi sarvam idaü jagat
05,016.007c	na te 'sty aviditaü kiü cit triùu lokeùu pàvaka
05,016.008a	svayoniü bhajate sarvo vi÷asvàpo 'vi÷aïkitaþ
05,016.008c	ahaü tvàü vardhayiùyàmi bràhmair mantraiþ sanàtanaiþ
05,016.009	÷alya uvàca
05,016.009a	evaü stuto havyavàho bhagavàn kavir uttamaþ
05,016.009c	bçhaspatim athovàca prãtimàn vàkyam uttamam
05,016.009e	dar÷ayiùyàmi te ÷akraü satyam etad bravãmi te
05,016.010a	pravi÷yàpas tato vahniþ sasamudràþ sapalvalàþ
05,016.010c	àjagàma saras tac ca gåóho yatra ÷atakratuþ
05,016.011a	atha tatràpi padmàni vicinvan bharatarùabha
05,016.011c	anvapa÷yat sa devendraü bisamadhyagataü sthitam
05,016.012a	àgatya ca tatas tårõaü tam àcaùña bçhaspateþ
05,016.012c	aõumàtreõa vapuùà padmatantvà÷ritaü prabhum
05,016.013a	gatvà devarùigandharvaiþ sahito 'tha bçhaspatiþ
05,016.013c	puràõaiþ karmabhir devaü tuùñàva balasådanam
05,016.014a	mahàsuro hataþ ÷akra namucir dàruõas tvayà
05,016.014c	÷ambara÷ ca bala÷ caiva tathobhau ghoravikramau
05,016.015a	÷atakrato vivardhasva sarvà¤ ÷atrån niùådaya
05,016.015c	uttiùñha vajrin saüpa÷ya devarùãü÷ ca samàgatàn
05,016.016a	mahendra dànavàn hatvà lokàs tràtàs tvayà vibho
05,016.016c	apàü phenaü samàsàdya viùõutejopabçühitam
05,016.016e	tvayà vçtro hataþ pårvaü devaràja jagatpate
05,016.017a	tvaü sarvabhåteùu vareõya ãóyas; tvayà samaü vidyate neha bhåtam
05,016.017c	tvayà dhàryante sarvabhåtàni ÷akra; tvaü devànàü mahimànaü cakartha
05,016.018a	pàhi devàn salokàü÷ ca mahendra balam àpnuhi
05,016.018c	evaü saüståyamàna÷ ca so 'vardhata ÷anaiþ ÷anaiþ
05,016.019a	svaü caiva vapur àsthàya babhåva sa balànvitaþ
05,016.019c	abravãc ca guruü devo bçhaspatim upasthitam
05,016.020a	kiü kàryam ava÷iùñaü vo hatas tvàùñro mahàsuraþ
05,016.020c	vçtra÷ ca sumahàkàyo grastuü lokàn iyeùa yaþ
05,016.021	bçhaspatir uvàca
05,016.021a	mànuùo nahuùo ràjà devarùigaõatejasà
05,016.021c	devaràjyam anupràptaþ sarvàn no bàdhate bhç÷am
05,016.022	indra uvàca
05,016.022a	kathaü nu nahuùo ràjyaü devànàü pràpa durlabham
05,016.022c	tapasà kena và yuktaþ kiüvãryo và bçhaspate
05,016.022d*0109_01	tat sarvaü kathayadhvaü me yathendratvam upeyivàn
05,016.023	bçhaspatir uvàca
05,016.023*0110_01	tvayi praõaùñe deve÷a vi÷vaü pravyathitaü jagat
05,016.023*0110_02	parasparabhayodvignaü babhåvàrtam aràjakam
05,016.023*0110_03	tato devaiþ sagandharvaiþ sarùisaüghaiþ sapàvakaiþ
05,016.023*0110_04	mànuùo nahuùo ràjà devaràjye 'bhiùecitaþ
05,016.023a	devà bhãtàþ ÷akram akàmayanta; tvayà tyaktaü mahad aindraü padaü tat
05,016.023c	tadà devàþ pitaro 'tharùaya÷ ca; gandharvasaüghà÷ ca sametya sarve
05,016.024a	gatvàbruvan nahuùaü ÷akra tatra; tvaü no ràjà bhava bhuvanasya goptà
05,016.024c	tàn abravãn nahuùo nàsmi ÷akta; àpyàyadhvaü tapasà tejasà ca
05,016.025a	evam uktair vardhita÷ càpi devai; ràjàbhavan nahuùo ghoravãryaþ
05,016.025c	trailokye ca pràpya ràjyaü tapasvinaþ; kçtvà vàhàn yàti lokàn duràtmà
05,016.026a	tejoharaü dçùñiviùaü sughoraü; mà tvaü pa÷yer nahuùaü vai kadà cit
05,016.026c	devà÷ ca sarve nahuùaü bhayàrtà; na pa÷yanto gåóharåpà÷ caranti
05,016.027	÷alya uvàca
05,016.027a	evaü vadaty aïgirasàü variùñhe; bçhaspatau lokapàlaþ kuberaþ
05,016.027c	vaivasvata÷ caiva yamaþ puràõo; deva÷ ca somo varuõa÷ càjagàma
05,016.028a	te vai samàgamya mahendram åcur; diùñyà tvàùñro nihata÷ caiva vçtraþ
05,016.028c	diùñyà ca tvàü ku÷alinam akùataü ca; pa÷yàmo vai nihatàriü ca ÷akra
05,016.029a	sa tàn yathàvat pratibhàùya ÷akraþ; saücodayan nahuùasyàntareõa
05,016.029c	ràjà devànàü nahuùo ghoraråpas; tatra sàhyaü dãyatàü me bhavadbhiþ
05,016.029d*0111_01	**** **** ca hi lokapàlàn
05,016.029d*0111_02	sametya vai prãtamanà mahendraþ
05,016.029d*0111_03	uvàca cainàn
05,016.030a	te càbruvan nahuùo ghoraråpo; dçùñãviùas tasya bibhãma deva
05,016.030c	tvaü ced ràjan nahuùaü paràjayes; tad vai vayaü bhàgam arhàma ÷akra
05,016.031a	indro 'bravãd bhavatu bhavàn apàü patir; yamaþ kubera÷ ca mahàbhiùekam
05,016.031c	saüpràpnuvantv adya sahaiva tena; ripuü jayàmo nahuùaü ghoradçùñim
05,016.032a	tataþ ÷akraü jvalano 'py àha bhàgaü; prayaccha mahyaü tava sàhyaü kariùye
05,016.032c	tam àha ÷akro bhavitàgne tavàpi; aindràgno vai bhàga eko mahàkratau
05,016.033a	evaü saücintya bhagavàn mahendraþ pàka÷àsanaþ
05,016.033c	kuberaü sarvayakùàõàü dhanànàü ca prabhuü tathà
05,016.034a	vaivasvataü pitéõàü ca varuõaü càpy apàü tathà
05,016.034c	àdhipatyaü dadau ÷akraþ satkçtya varadas tadà
05,017.001	÷alya uvàca
05,017.001a	atha saücintayànasya devaràjasya dhãmataþ
05,017.001c	nahuùasya vadhopàyaü lokapàlaiþ sahaiva taiþ
05,017.001e	tapasvã tatra bhagavàn agastyaþ pratyadç÷yata
05,017.002a	so 'bravãd arcya devendraü diùñyà vai vardhate bhavàn
05,017.002c	vi÷varåpavinà÷ena vçtràsuravadhena ca
05,017.002d*0112_01	diùñyà hatàriü pa÷yàmo devaràjaü ÷atakratum
05,017.002d*0112_02	diùñyà dharmaþ sthito loke diùñyà lokàþ pratiùñhitàþ
05,017.002d*0113_01	diùñyà pa÷yàma devendra diùñyà lokàn punarnavàn
05,017.003a	diùñyà ca nahuùo bhraùño devaràjyàt puraüdara
05,017.003c	diùñyà hatàriü pa÷yàmi bhavantaü balasådana
05,017.004	indra uvàca
05,017.004a	svàgataü te maharùe 'stu prãto 'haü dar÷anàt tava
05,017.004c	pàdyam àcamanãyaü ca gàm arghyaü ca pratãccha me
05,017.005	÷alya uvàca
05,017.005a	påjitaü copaviùñaü tam àsane munisattamam
05,017.005c	paryapçcchata deve÷aþ prahçùño bràhmaõarùabham
05,017.006a	etad icchàmi bhagavan kathyamànaü dvijottama
05,017.006c	paribhraùñaþ kathaü svargàn nahuùaþ pàpani÷cayaþ
05,017.007	agastya uvàca
05,017.007a	÷çõu ÷akra priyaü vàkyaü yathà ràjà duràtmavàn
05,017.007c	svargàd bhraùño duràcàro nahuùo baladarpitaþ
05,017.008a	÷ramàrtàs tu vahantas taü nahuùaü pàpakàriõam
05,017.008c	devarùayo mahàbhàgàs tathà brahmarùayo 'malàþ
05,017.008e	papracchuþ saü÷ayaü deva nahuùaü jayatàü vara
05,017.009a	ya ime brahmaõà proktà mantrà vai prokùaõe gavàm
05,017.009c	ete pramàõaü bhavata utàho neti vàsava
05,017.009e	nahuùo neti tàn àha tamasà måóhacetanaþ
05,017.010	çùaya åcuþ
05,017.010a	adharme saüpravçttas tvaü dharmaü na pratipadyase
05,017.010c	pramàõam etad asmàkaü pårvaü proktaü maharùibhiþ
05,017.011	agastya uvàca
05,017.011a	tato vivadamànaþ sa munibhiþ saha vàsava
05,017.011c	atha màm aspç÷an mårdhni pàdenàdharmapãóitaþ
05,017.012a	tenàbhåd dhatatejàþ sa niþ÷rãka÷ ca ÷acãpate
05,017.012c	tatas tam aham àvignam avocaü bhayapãóitam
05,017.013a	yasmàt pårvaiþ kçtaü brahma brahmarùibhir anuùñhitam
05,017.013c	aduùñaü dåùayasi vai yac ca mårdhny aspç÷aþ padà
05,017.014a	yac càpi tvam çùãn måóha brahmakalpàn duràsadàn
05,017.014c	vàhàn kçtvà vàhayasi tena svargàd dhataprabhaþ
05,017.015a	dhvaüsa pàpa paribhraùñaþ kùãõapuõyo mahãtalam
05,017.015c	da÷a varùasahasràõi sarparåpadharo mahàn
05,017.015e	vicariùyasi pårõeùu punaþ svargam avàpsyasi
05,017.015f*0114_01	dçùñvà yudhiùñhiraü nàma tava vaü÷asamudbhavam
05,017.015f*0115_01	nihato brahma÷àpena prapadyasva triviùñapam
05,017.016a	evaü bhraùño duràtmà sa devaràjyàd ariüdama
05,017.016b*0116_01	nahuùas tu sudurbuddhir duràtmà pàpacetanaþ
05,017.016c	diùñyà vardhàmahe ÷akra hato bràhmaõakaõñakaþ
05,017.017a	triviùñapaü prapadyasva pàhi lokà¤ ÷acãpate
05,017.017c	jitendriyo jitàmitraþ ståyamàno maharùibhiþ
05,017.018	÷alya uvàca
05,017.018a	tato devà bhç÷aü tuùñà maharùigaõasaüvçtàþ
05,017.018c	pitara÷ caiva yakùà÷ ca bhujagà ràkùasàs tathà
05,017.019a	gandharvà devakanyà÷ ca sarve càpsarasàü gaõàþ
05,017.019c	saràüsi saritaþ ÷ailàþ sàgarà÷ ca vi÷àü pate
05,017.020a	upagamyàbruvan sarve diùñyà vardhasi ÷atruhan
05,017.020c	hata÷ ca nahuùaþ pàpo diùñyàgastyena dhãmatà
05,017.020e	diùñyà pàpasamàcàraþ kçtaþ sarpo mahãtale
05,018.001	÷alya uvàca
05,018.001a	tataþ ÷akraþ ståyamàno gandharvàpsarasàü gaõaiþ
05,018.001c	airàvataü samàruhya dvipendraü lakùaõair yutam
05,018.002a	pàvaka÷ ca mahàtejà maharùi÷ ca bçhaspatiþ
05,018.002c	yama÷ ca varuõa÷ caiva kubera÷ ca dhane÷varaþ
05,018.003a	sarvair devaiþ parivçtaþ ÷akro vçtraniùådanaþ
05,018.003c	gandharvair apsarobhi÷ ca yàtas tribhuvanaü prabhuþ
05,018.004a	sa sametya mahendràõyà devaràjaþ ÷atakratuþ
05,018.004c	mudà paramayà yuktaþ pàlayàm àsa devaràñ
05,018.005a	tataþ sa bhagavàüs tatra aïgiràþ samadç÷yata
05,018.005c	atharvavedamantrai÷ ca devendraü samapåjayat
05,018.006a	tatas tu bhagavàn indraþ prahçùñaþ samapadyata
05,018.006c	varaü ca pradadau tasmai atharvàïgirase tadà
05,018.007a	atharvàïgirasaü nàma asmin vede bhaviùyati
05,018.007c	udàharaõam etad dhi yaj¤abhàgaü ca lapsyase
05,018.008a	evaü saüpåjya bhagavàn atharvàïgirasaü tadà
05,018.008c	vyasarjayan mahàràja devaràjaþ ÷atakratuþ
05,018.009a	saüpåjya sarvàüs trida÷àn çùãü÷ càpi tapodhanàn
05,018.009c	indraþ pramudito ràjan dharmeõàpàlayat prajàþ
05,018.010a	evaü duþkham anupràptam indreõa saha bhàryayà
05,018.010c	aj¤àtavàsa÷ ca kçtaþ ÷atråõàü vadhakàïkùayà
05,018.011a	nàtra manyus tvayà kàryo yat kliùño 'si mahàvane
05,018.011c	draupadyà saha ràjendra bhràtçbhi÷ ca mahàtmabhiþ
05,018.012a	evaü tvam api ràjendra ràjyaü pràpsyasi bhàrata
05,018.012c	vçtraü hatvà yathà pràptaþ ÷akraþ kauravanandana
05,018.013a	duràcàra÷ ca nahuùo brahmadviñ pàpacetanaþ
05,018.013c	agastya÷àpàbhihato vinaùñaþ ÷à÷vatãþ samàþ
05,018.014a	evaü tava duràtmànaþ ÷atravaþ ÷atrusådana
05,018.014c	kùipraü nà÷aü gamiùyanti karõaduryodhanàdayaþ
05,018.015a	tataþ sàgaraparyantàü bhokùyase medinãm imàm
05,018.015c	bhràtçbhiþ sahito vãra draupadyà ca sahàbhibho
05,018.016a	upàkhyànam idaü ÷akravijayaü vedasaümitam
05,018.016c	ràj¤à vyåóheùv anãkeùu ÷rotavyaü jayam icchatà
05,018.017a	tasmàt saü÷ràvayàmi tvàü vijayaü jayatàü vara
05,018.017c	saüståyamànà vardhante mahàtmàno yudhiùñhira
05,018.018a	kùatriyàõàm abhàvo 'yaü yudhiùñhira mahàtmanàm
05,018.018c	duryodhanàparàdhena bhãmàrjunabalena ca
05,018.018d*0117_01	saügràme saükùayo ghoro bhaviùyaty aciràd iva
05,018.019a	àkhyànam indravijayaü ya idaü niyataþ pañhet
05,018.019c	dhåtapàpmà jitasvargaþ sa pretyeha ca modate
05,018.020a	na càrijaü bhayaü tasya na càputro bhaven naraþ
05,018.020c	nàpadaü pràpnuyàt kàü cid dãrgham àyu÷ ca vindati
05,018.020e	sarvatra jayam àpnoti na kadà cit paràjayam
05,018.021	vai÷aüpàyana uvàca
05,018.021a	evam à÷vàsito ràjà ÷alyena bharatarùabha
05,018.021c	påjayàm àsa vidhivac chalyaü dharmabhçtàü varaþ
05,018.022a	÷rutvà ÷alyasya vacanaü kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,018.022c	pratyuvàca mahàbàhur madraràjam idaü vacaþ
05,018.023a	bhavàn karõasya sàrathyaü kariùyati na saü÷ayaþ
05,018.023c	tatra tejovadhaþ kàryaþ karõasya mama saüstavaiþ
05,018.024	÷alya uvàca
05,018.024a	evam etat kariùyàmi yathà màü saüprabhàùase
05,018.024c	yac cànyad api ÷akùyàmi tat kariùyàmy ahaü tava
05,018.025	vai÷aüpàyana uvàca
05,018.025a	tata àmantrya kaunteyà¤ ÷alyo madràdhipas tadà
05,018.025c	jagàma sabalaþ ÷rãmàn duryodhanam ariüdamaþ
05,019.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,019.001*0118_01	tataþ ÷alyaþ sahànãkaþ kampayann iva medinãm
05,019.001*0118_02	jagàma dhàrtaràùñrasya nagaraü nàgasàhvayam
05,019.001a	yuyudhànas tato vãraþ sàtvatànàü mahàrathaþ
05,019.001c	mahatà caturaïgeõa balenàgàd yudhiùñhiram
05,019.002a	tasya yodhà mahàvãryà nànàde÷asamàgatàþ
05,019.002c	nànàpraharaõà vãràþ ÷obhayàü cakrire balam
05,019.003a	para÷vadhair bhiõóipàlaiþ ÷aktitomaramudgaraiþ
05,019.003c	÷aktyçùñipara÷upràsaiþ karavàlai÷ ca nirmalaiþ
05,019.004a	khaógakàrmukaniryåhaiþ ÷arai÷ ca vividhair api
05,019.004c	tailadhautaiþ prakà÷adbhis tad a÷obhata vai balam
05,019.005a	tasya meghaprakà÷asya ÷astrais taiþ ÷obhitasya ca
05,019.005c	babhåva råpaü sainyasya meghasyeva savidyutaþ
05,019.006a	akùauhiõã hi senà sà tadà yaudhiùñhiraü balam
05,019.006c	pravi÷yàntardadhe ràjan sàgaraü kunadã yathà
05,019.007a	tathaivàkùauhiõãü gçhya cedãnàm çùabho balã
05,019.007c	dhçùñaketur upàgacchat pàõóavàn amitaujasaþ
05,019.008a	màgadha÷ ca jayatseno jàràsaüdhir mahàbalaþ
05,019.008c	akùauhiõyaiva sainyasya dharmaràjam upàgamat
05,019.009a	tathaiva pàõóyo ràjendra sàgarànåpavàsibhiþ
05,019.009c	vçto bahuvidhair yodhair yudhiùñhiram upàgamat
05,019.010a	tasya sainyam atãvàsãt tasmin balasamàgame
05,019.010c	prekùaõãyataraü ràjan suveùaü balavat tadà
05,019.011a	drupadasyàpy abhåt senà nànàde÷asamàgataiþ
05,019.011c	÷obhità puruùaiþ ÷åraiþ putrai÷ càsya mahàrathaiþ
05,019.012a	tathaiva ràjà matsyànàü viràño vàhinãpatiþ
05,019.012c	pàrvatãyair mahãpàlaiþ sahitaþ pàõóavàn iyàt
05,019.013a	ita÷ ceta÷ ca pàõóånàü samàjagmur mahàtmanàm
05,019.013c	akùauhiõyas tu saptaiva vividhadhvajasaükulàþ
05,019.013e	yuyutsamànàþ kurubhiþ pàõóavàn samaharùayan
05,019.014a	tathaiva dhàrtaràùñrasya harùaü samabhivardhayan
05,019.014c	bhagadatto mahãpàlaþ senàm akùauhiõãü dadau
05,019.015a	tasya cãnaiþ kiràtai÷ ca kà¤canair iva saüvçtam
05,019.015c	babhau balam anàdhçùyaü karõikàravanaü yathà
05,019.016a	tathà bhåri÷ravàþ ÷åraþ ÷alya÷ ca kurunandana
05,019.016c	duryodhanam upàyàtàv akùauhiõyà pçthak pçthak
05,019.017a	kçtavarmà ca hàrdikyo bhojàndhakabalaiþ saha
05,019.017c	akùauhiõyaiva senàyà duryodhanam upàgamat
05,019.018a	tasya taiþ puruùavyàghrair vanamàlàdharair balam
05,019.018c	a÷obhata yathà mattair vanaü prakrãóitair gajaiþ
05,019.019a	jayadrathamukhà÷ cànye sindhusauvãravàsinaþ
05,019.019c	àjagmuþ pçthivãpàlàþ kampayanta ivàcalàn
05,019.020a	teùàm akùauhiõã senà bahulà vibabhau tadà
05,019.020c	vidhåyamànà vàtena bahuråpà ivàmbudàþ
05,019.021a	sudakùiõa÷ ca kàmbojo yavanai÷ ca ÷akais tathà
05,019.021b*0119_01	àjagàma mahàbàhur yavane÷a÷ ca pàrthivaþ
05,019.021c	upàjagàma kauravyam akùauhiõyà vi÷àü pate
05,019.022a	tasya senàsamàvàyaþ ÷alabhànàm ivàbabhau
05,019.022c	sa ca saüpràpya kauravyaü tatraivàntardadhe tadà
05,019.023a	tathà màhiùmatãvàsã nãlo nãlàyudhaiþ saha
05,019.023c	mahãpàlo mahàvãryair dakùiõàpathavàsibhiþ
05,019.024a	àvantyau ca mahãpàlau mahàbalasusaüvçtau
05,019.024c	pçthag akùauhiõãbhyàü tàv abhiyàtau suyodhanam
05,019.025a	kekayà÷ ca naravyàghràþ sodaryàþ pa¤ca pàrthivàþ
05,019.025c	saüharùayantaþ kauravyam akùauhiõyà samàdravan
05,019.026a	ita÷ ceta÷ ca sarveùàü bhåmipànàü mahàtmanàm
05,019.026c	tisro 'nyàþ samavartanta vàhinyo bharatarùabha
05,019.027a	evam ekàda÷àvçttàþ senà duryodhanasya tàþ
05,019.027c	yuyutsamànàþ kaunteyàn nànàdhvajasamàkulàþ
05,019.028a	na hàstinapure ràjann avakà÷o 'bhavat tadà
05,019.028c	ràj¤àü sabalamukhyànàü pràdhànyenàpi bhàrata
05,019.029a	tataþ pa¤canadaü caiva kçtsnaü ca kurujàïgalam
05,019.029c	tathà rohitakàraõyaü marubhåmi÷ ca kevalà
05,019.030a	ahicchatraü kàlakåñaü gaïgàkålaü ca bhàrata
05,019.030c	vàraõà vàñadhànaü ca yàmuna÷ caiva parvataþ
05,019.031a	eùa de÷aþ suvistãrõaþ prabhåtadhanadhànyavàn
05,019.031c	babhåva kauraveyàõàü balena susamàkulaþ
05,019.032a	tatra sainyaü tathàyuktaü dadar÷a sa purohitaþ
05,019.032c	yaþ sa pà¤càlaràjena preùitaþ kauravàn prati
05,020.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,020.001a	sa tu kauravyam àsàdya drupadasya purohitaþ
05,020.001c	satkçto dhçtaràùñreõa bhãùmeõa vidureõa ca
05,020.002a	sarvaü kau÷alyam uktvàdau pçùñvà caivam anàmayam
05,020.002c	sarvasenàpraõetéõàü madhye vàkyam uvàca ha
05,020.003a	sarvair bhavadbhir vidito ràjadharmaþ sanàtanaþ
05,020.003c	vàkyopàdànahetos tu vakùyàmi vidite sati
05,020.004a	dhçtaràùñra÷ ca pàõóu÷ ca sutàv ekasya vi÷rutau
05,020.004c	tayoþ samànaü draviõaü paitçkaü nàtra saü÷ayaþ
05,020.005a	dhçtaràùñrasya ye putràs te pràptàþ paitçkaü vasu
05,020.005c	pàõóuputràþ kathaü nàma na pràptàþ paitçkaü vasu
05,020.006a	evaü gate pàõóaveyair viditaü vaþ purà yathà
05,020.006c	na pràptaü paitçkaü dravyaü dhàrtaràùñreõa saüvçtam
05,020.007a	pràõàntikair apy upàyaiþ prayatadbhir aneka÷aþ
05,020.007c	÷eùavanto na ÷akità nayituü yamasàdanam
05,020.008a	puna÷ ca vardhitaü ràjyaü svabalena mahàtmabhiþ
05,020.008c	chadmanàpahçtaü kùudrair dhàrtaràùñraiþ sasaubalaiþ
05,020.009a	tad apy anumataü karma tathàyuktam anena vai
05,020.009c	vàsità÷ ca mahàraõye varùàõãha trayoda÷a
05,020.010a	sabhàyàü kle÷itair vãraiþ sahabhàryais tathà bhç÷am
05,020.010c	araõye vividhàþ kle÷àþ saüpràptàs taiþ sudàruõàþ
05,020.011a	tathà viràñanagare yonyantaragatair iva
05,020.011c	pràptaþ paramasaükle÷o yathà pàpair mahàtmabhiþ
05,020.012a	te sarve pçùñhataþ kçtvà tat sarvaü pårvakilbiùam
05,020.012c	sàmaiva kurubhiþ sàrdham icchanti kurupuügavàþ
05,020.013a	teùàü ca vçttam àj¤àya vçttaü duryodhanasya ca
05,020.013c	anunetum ihàrhanti dhçtaràùñraü suhçjjanàþ
05,020.014a	na hi te vigrahaü vãràþ kurvanti kurubhiþ saha
05,020.014c	avinà÷ena lokasya kàïkùante pàõóavàþ svakam
05,020.015a	ya÷ càpi dhàrtaràùñrasya hetuþ syàd vigrahaü prati
05,020.015c	sa ca hetur na mantavyo balãyàüsas tathà hi te
05,020.016a	akùauhiõyo hi saptaiva dharmaputrasya saügatàþ
05,020.016c	yuyutsamànàþ kurubhiþ pratãkùante 'sya ÷àsanam
05,020.017a	apare puruùavyàghràþ sahasràkùauhiõãsamàþ
05,020.017c	sàtyakir bhãmasena÷ ca yamau ca sumahàbalau
05,020.018a	ekàda÷aitàþ pçtanà ekata÷ ca samàgatàþ
05,020.018c	ekata÷ ca mahàbàhur bahuråpo dhanaüjayaþ
05,020.019a	yathà kirãñã senàbhyaþ sarvàbhyo vyatiricyate
05,020.019c	evam eva mahàbàhur vàsudevo mahàdyutiþ
05,020.020a	bahulatvaü ca senànàü vikramaü ca kirãñinaþ
05,020.020c	buddhimattàü ca kçùõasya buddhvà yudhyeta ko naraþ
05,020.021a	te bhavanto yathàdharmaü yathàsamayam eva ca
05,020.021c	prayacchantu pradàtavyaü mà vaþ kàlo 'tyagàd ayam
05,021.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,021.001a	tasya tad vacanaü ÷rutvà praj¤àvçddho mahàdyutiþ
05,021.001c	saüpåjyainaü yathàkàlaü bhãùmo vacanam abravãt
05,021.002a	diùñyà ku÷alinaþ sarve pàõóavàþ saha bàndhavaiþ
05,021.002c	diùñyà sahàyavanta÷ ca diùñyà dharme ca te ratàþ
05,021.003a	diùñyà ca saüdhikàmàs te bhràtaraþ kurunandanàþ
05,021.003c	diùñyà na yuddhamanasaþ saha dàmodareõa te
05,021.004a	bhavatà satyam uktaü ca sarvam etan na saü÷ayaþ
05,021.004c	atitãkùõaü tu te vàkyaü bràhmaõyàd iti me matiþ
05,021.005a	asaü÷ayaü kle÷itàs te vane ceha ca pàõóavàþ
05,021.005c	pràptà÷ ca dharmataþ sarvaü pitur dhanam asaü÷ayam
05,021.006a	kirãñã balavàn pàrthaþ kçtàstra÷ ca mahàbalaþ
05,021.006c	ko hi pàõóusutaü yuddhe viùaheta dhanaüjayam
05,021.007a	api vajradharaþ sàkùàt kim utànye dhanurbhçtaþ
05,021.007c	trayàõàm api lokànàü samartha iti me matiþ
05,021.008a	bhãùme bruvati tad vàkyaü dhçùñam àkùipya manyumàn
05,021.008c	duryodhanaü samàlokya karõo vacanam abravãt
05,021.009a	na tan na viditaü brahmaül loke bhåtena kena cit
05,021.009c	punaruktena kiü tena bhàùitena punaþ punaþ
05,021.010a	duryodhanàrthe ÷akunir dyåte nirjitavàn purà
05,021.010c	samayena gato 'raõyaü pàõóuputro yudhiùñhiraþ
05,021.011a	na taü samayam àdçtya ràjyam icchati paitçkam
05,021.011c	balam à÷ritya matsyànàü pà¤càlànàü ca pàrthivaþ
05,021.012a	duryodhano bhayàd vidvan na dadyàt padam antataþ
05,021.012c	dharmatas tu mahãü kçtsnàü pradadyàc chatrave 'pi ca
05,021.013a	yadi kàïkùanti te ràjyaü pitçpaitàmahaü punaþ
05,021.013c	yathàpratij¤aü kàlaü taü carantu vanam à÷ritàþ
05,021.014a	tato duryodhanasyàïke vartantàm akutobhayàþ
05,021.014c	adhàrmikàm imàü buddhiü kuryur maurkhyàd dhi kevalam
05,021.015a	atha te dharmam utsçjya yuddham icchanti pàõóavàþ
05,021.015c	àsàdyemàn kuru÷reùñhàn smariùyanti vaco mama
05,021.016	bhãùma uvàca
05,021.016a	kiü nu ràdheya vàcà te karma tat smartum arhasi
05,021.016c	eka eva yadà pàrthaþ ùaó rathà¤ jitavàn yudhi
05,021.016d*0120_01	bahu÷o jãyamànasya karma dçùñaü tadaiva te
05,021.016d*0121_01	viràñanagare dhãraþ kiü tvaü tatraiva nàgataþ
05,021.017a	na ced evaü kariùyàmo yad ayaü bràhmaõo 'bravãt
05,021.017c	dhruvaü yudhi hatàs tena bhakùayiùyàma pàüsukàn
05,021.017d*0122_01	duryodhanaþ sahàmàtyo vinaïkùayati na saü÷ayaþ
05,021.018	vai÷aüpàyana uvàca
05,021.018a	dhçtaràùñras tato bhãùmam anumànya prasàdya ca
05,021.018c	avabhartsya ca ràdheyam idaü vacanam abravãt
05,021.019a	asmaddhitam idaü vàkyaü bhãùmaþ ÷àütanavo 'bravãt
05,021.019b*0123_01	duryodhanasamakùaü ca pàrthivànàü ca saünidhau
05,021.019b*0123_02	eùa vakùyati dharmàtmà vàkyaü vàkyavi÷àradaþ
05,021.019b*0124_01	asmad dhitam idaü vàkyaü bhãùmeõoktaü mahàtmanà
05,021.019c	pàõóavànàü hitaü caiva sarvasya jagatas tathà
05,021.020a	cintayitvà tu pàrthebhyaþ preùayiùyàmi saüjayam
05,021.020c	sa bhavàn pratiyàtv adya pàõóavàn eva màciram
05,021.021a	sa taü satkçtya kauravyaþ preùayàm àsa pàõóavàn
05,021.021c	sabhàmadhye samàhåya saüjayaü vàkyam abravãt
05,022.001	dhçtaràùñra uvàca
05,022.001a	pràptàn àhuþ saüjaya pàõóuputràn; upaplavye tàn vijànãhi gatvà
05,022.001c	ajàta÷atruü ca sabhàjayethà; diùñyànagha gràmam upasthitas tvam
05,022.001d*0125_01	putro mahyaü mçtyuva÷aü jagàma
05,022.001d*0125_02	duryodhanaþ saüjaya ràgabuddhiþ
05,022.002a	sarvàn vadeþ saüjaya svastimantaþ; kçcchraü vàsam atadarhà niruùya
05,022.002c	teùàü ÷àntir vidyate 'smàsu ÷ãghraü; mithyopetànàm upakàriõàü satàm
05,022.003a	nàhaü kva cit saüjaya pàõóavànàü; mithyàvçttiü kàü cana jàtv apa÷yam
05,022.003c	sarvàü ÷riyaü hy àtmavãryeõa labdhvà; paryàkàrùuþ pàõóavà mahyam eva
05,022.004a	doùaü hy eùàü nàdhigacche parikùan; nityaü kaü cid yena garheya pàrthàn
05,022.004c	dharmàrthàbhyàü karma kurvanti nityaü; sukhapriyà nànurudhyanti kàmàn
05,022.005a	gharmaü ÷ãtaü kùutpipàse tathaiva; nidràü tandrãü krodhaharùau pramàdam
05,022.005c	dhçtyà caiva praj¤ayà càbhibhåya; dharmàrthayogàn prayatanti pàrthàþ
05,022.006a	tyajanti mitreùu dhanàni kàle; na saüvàsàj jãryati maitram eùàm
05,022.006c	yathàrhamànàrthakarà hi pàrthàs; teùàü dveùñà nàsty àjamãóhasya pakùe
05,022.007a	anyatra pàpàd viùamàn mandabuddher; duryodhanàt kùudrataràc ca karõàt
05,022.007c	teùàü hãme hãnasukhapriyàõàü; mahàtmanàü saüjanayanti tejaþ
05,022.007d*0126_01	bhàgaü gantuü ghañate mandabuddhir
05,022.007d*0126_02	mahàtmanàü saüjaya dãptatejasàm
05,022.008a	utthànavãryaþ sukham edhamàno; duryodhanaþ sukçtaü manyate tat
05,022.008c	teùàü bhàgaü yac ca manyeta bàlaþ; ÷akyaü hartuü jãvatàü pàõóavànàm
05,022.009a	yasyàrjunaþ padavãü ke÷ava÷ ca; vçkodaraþ sàtyako 'jàta÷atroþ
05,022.009c	màdrãputrau sç¤jayà÷ càpi sarve; purà yuddhàt sàdhu tasya pradànam
05,022.010a	sa hy evaikaþ pçthivãü savyasàcã; gàõóãvadhanvà praõuded rathasthaþ
05,022.010c	tathà viùõuþ ke÷avo 'py apradhçùyo; lokatrayasyàdhipatir mahàtmà
05,022.011a	tiùñheta kas tasya martyaþ purastàd; yaþ sarvadeveùu vareõya ãóyaþ
05,022.011c	parjanyaghoùàn pravapa¤ ÷araughàn; pataügasaüghàn iva ÷ãghravegàn
05,022.012a	di÷aü hy udãcãm api cottaràn kurån; gàõóãvadhanvaikaratho jigàya
05,022.012c	dhanaü caiùàm àharat savyasàcã; senànugàn balidàü÷ caiva cakre
05,022.013a	ya÷ caiva devàn khàõóave savyasàcã; gàõóãvadhanvà prajigàya sendràn
05,022.013c	upàharat phalguno jàtavedase; ya÷o mànaü vardhayan pàõóavànàm
05,022.014a	gadàbhçtàü nàdya samo 'sti bhãmàd; dhastyàroho nàsti sama÷ ca tasya
05,022.014c	rathe 'rjunàd àhur ahãnam enaü; bàhvor bale càyutanàgavãryam
05,022.015a	su÷ikùitaþ kçtavairas tarasvã; dahet kruddhas tarasà dhàrtaràùñràn
05,022.015c	sadàtyamarùã balavàn na ÷akyo; yuddhe jetuü vàsavenàpi sàkùàt
05,022.016a	sucetasau balinau ÷ãghrahastau; su÷ikùitau bhràtarau phalgunena
05,022.016c	÷yenau yathà pakùipågàn rujantau; màdrãputrau neha kurån vi÷etàm
05,022.016d*0127_01	etad balaü pårõam asmàkam evaü
05,022.016d*0127_02	yat sàtvatàü nàsti tçtãyam anyat
05,022.017a	teùàü madhye vartamànas tarasvã; dhçùñadyumnaþ pàõóavànàm ihaikaþ
05,022.017c	sahàmàtyaþ somakànàü prabarhaþ; saütyaktàtmà pàõóavànàü jayàya
05,022.017d*0128_01	ajàta÷atruü prasaheta ko 'nyo
05,022.017d*0128_02	yeùàü sa syàd agraõãr vçùõisiühaþ
05,022.018a	sahoùita÷ caritàrtho vayaþsthaþ; ÷àlveyànàm adhipo vai viràñaþ
05,022.018c	saha putraiþ pàõóavàrthe ca ÷a÷vad; yudhiùñhiraü bhakta iti ÷rutaü me
05,022.019a	avaruddhà balinaþ kekayebhyo; maheùvàsà bhràtaraþ pa¤ca santi
05,022.019c	kekayebhyo ràjyam àkàïkùamàõà; yuddhàrthina÷ cànuvasanti pàrthàn
05,022.020a	sarve ca vãràþ pçthivãpatãnàü; samànãtàþ pàõóavàrthe niviùñàþ
05,022.020c	÷åràn ahaü bhaktimataþ ÷çõomi; prãtyà yuktàn saü÷ritàn dharmaràjam
05,022.021a	giryà÷rayà durganivàsina÷ ca; yodhàþ pçthivyàü kulajà vi÷uddhàþ
05,022.021c	mlecchà÷ ca nànàyudhavãryavantaþ; samàgatàþ pàõóavàrthe niviùñàþ
05,022.022a	pàõóya÷ ca ràjàmita indrakalpo; yudhi pravãrair bahubhiþ sametaþ
05,022.022c	samàgataþ pàõóavàrthe mahàtmà; lokapravãro 'prativãryatejàþ
05,022.023a	astraü droõàd arjunàd vàsudevàt; kçpàd bhãùmàd yena kçtaü ÷çõomi
05,022.023c	yaü taü kàrùõipratimaü pràhur ekaü; sa sàtyakiþ pàõóavàrthe niviùñaþ
05,022.024a	apà÷rità÷ cedikaråùakà÷ ca; sarvotsàhair bhåmipàlaiþ sametàþ
05,022.024c	teùàü madhye såryam ivàtapantaü; ÷riyà vçtaü cedipatiü jvalantam
05,022.025a	astambhanãyaü yudhi manyamànaü; jyàkarùatàü ÷reùñhatamaü pçthivyàm
05,022.025c	sarvotsàhaü kùatriyàõàü nihatya; prasahya kçùõas tarasà mamarda
05,022.026a	ya÷omànau vardhayan yàdavànàü; puràbhinac chi÷upàlaü samãke
05,022.026c	yasya sarve vardhayanti sma mànaü; karåùaràjapramukhà narendràþ
05,022.027a	tam asahyaü ke÷avaü tatra matvà; sugrãvayuktena rathena kçùõam
05,022.027c	saüpràdravaü÷ cedipatiü vihàya; siühaü dçùñvà kùudramçgà ivànye
05,022.028a	yas taü pratãpas tarasà pratyudãyàd; à÷aüsamàno dvairathe vàsudevam
05,022.028c	so '÷eta kçùõena hataþ paràsur; vàtenevonmathitaþ karõikàraþ
05,022.029a	paràkramaü me yad avedayanta; teùàm arthe saüjaya ke÷avasya
05,022.029c	anusmaraüs tasya karmàõi viùõor; gàvalgaõe nàdhigacchàmi ÷àntim
05,022.030a	na jàtu tà¤ ÷atrur anyaþ saheta; yeùàü sa syàd agraõãr vçùõisiühaþ
05,022.030c	pravepate me hçdayaü bhayena; ÷rutvà kçùõàv ekarathe sametau
05,022.031a	no ced gacchet saügaraü mandabuddhis; tàbhyàü suto me viparãtacetàþ
05,022.031c	no cet kurån saüjaya nirdahetàm; indràviùõå daityasenàü yathaiva
05,022.031e	mato hi me ÷akrasamo dhanaüjayaþ; sanàtano vçùõivãra÷ ca viùõuþ
05,022.032a	dharmàràmo hrãniùedhas tarasvã; kuntãputraþ pàõóavo 'jàta÷atruþ
05,022.032c	duryodhanena nikçto manasvã; no cet kruddhaþ pradahed dhàrtaràùñràn
05,022.033a	nàhaü tathà hy arjunàd vàsudevàd; bhãmàd vàpi yamayor và bibhemi
05,022.033c	yathà ràj¤aþ krodhadãptasya såta; manyor ahaü bhãtataraþ sadaiva
05,022.034a	alaü tapobrahmacaryeõa yuktaþ; saükalpo 'yaü mànasas tasya sidhyet
05,022.034c	tasya krodhaü saüjayàhaü samãke; sthàne jànan bhç÷am asmy adya bhãtaþ
05,022.035a	sa gaccha ÷ãghraü prahito rathena; pà¤càlaràjasya camåü paretya
05,022.035c	ajàta÷atruü ku÷alaü sma pçccheþ; punaþ punaþ prãtiyuktaü vades tvam
05,022.036a	janàrdanaü càpi sametya tàta; mahàmàtraü vãryavatàm udàram
05,022.036c	anàmayaü madvacanena pçccher; dhçtaràùñraþ pàõóavaiþ ÷àntim ãpsuþ
05,022.037a	na tasya kiü cid vacanaü na kuryàt; kuntãputro vàsudevasya såta
05,022.037c	priya÷ caiùàm àtmasama÷ ca kçùõo; vidvàü÷ caiùàü karmaõi nityayuktaþ
05,022.038a	samànãya pàõóavàn sç¤jayàü÷ ca; janàrdanaü yuyudhànaü viràñam
05,022.038c	anàmayaü madvacanena pçccheþ; sarvàüs tathà draupadeyàü÷ ca pa¤ca
05,022.039a	yad yat tatra pràptakàlaü parebhyas; tvaü manyethà bhàratànàü hitaü ca
05,022.039c	tat tad bhàùethàþ saüjaya ràjamadhye; na mårchayed yan na bhavec ca yuddham
05,023.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,023.001a	ràj¤as tu vacanaü ÷rutvà dhçtaràùñrasya saüjayaþ
05,023.001c	upaplavyaü yayau draùñuü pàõóavàn amitaujasaþ
05,023.002a	sa tu ràjànam àsàdya dharmàtmànaü yudhiùñhiram
05,023.002c	praõipatya tataþ pårvaü såtaputro 'bhyabhàùata
05,023.003a	gàvalgaõiþ saüjayaþ såtasånur; ajàta÷atrum avadat pratãtaþ
05,023.003c	diùñyà ràjaüs tvàm arogaü prapa÷ye; sahàyavantaü ca mahendrakalpam
05,023.004a	anàmayaü pçcchati tvàmbikeyo; vçddho ràjà dhçtaràùñro manãùã
05,023.004c	kaccid bhãmaþ ku÷alã pàõóavàgryo; dhanaüjayas tau ca màdrãtanåjau
05,023.005a	kaccit kçùõà draupadã ràjaputrã; satyavratà vãrapatnã saputrà
05,023.005c	manasvinã yatra ca và¤chasi tvam; iùñàn kàmàn bhàrata svastikàmaþ
05,023.006	yudhiùñhira uvàca
05,023.006a	gàvalgaõe saüjaya svàgataü te; prãtàtmàhaü tvàbhivadàmi såta
05,023.006c	anàmayaü pratijàne tavàhaü; sahànujaiþ ku÷alã càsmi vidvan
05,023.007a	ciràd idaü ku÷alaü bhàratasya; ÷rutvà ràj¤aþ kuruvçddhasya såta
05,023.007c	manye sàkùàd dçùñam ahaü narendraü; dçùñvaiva tvàü saüjaya prãtiyogàt
05,023.008a	pitàmaho naþ sthaviro manasvã; mahàpràj¤aþ sarvadharmopapannaþ
05,023.008c	sa kauravyaþ ku÷alã tàta bhãùmo; yathàpårvaü vçttir apy asya kaccit
05,023.009a	kaccid ràjà dhçtaràùñraþ saputro; vaicitravãryaþ ku÷alã mahàtmà
05,023.009c	mahàràjo bàhlikaþ pràtipeyaþ; kaccid vidvàn ku÷alã såtaputra
05,023.010a	sa somadattaþ ku÷alã tàta kaccid; bhåri÷ravàþ satyasaüdhaþ ÷ala÷ ca
05,023.010c	droõaþ saputra÷ ca kçpa÷ ca vipro; maheùvàsàþ kaccid ete 'py arogàþ
05,023.010c*0129_01	÷àradvataþ ku÷alã tàta vipraþ
05,023.011a	mahàpràj¤àþ sarva÷àstràvadàtà; dhanurbhçtàü mukhyatamàþ pçthivyàm
05,023.011c	kaccin mànaü tàta labhanta ete; dhanurbhçtaþ kaccid ete 'py arogàþ
05,023.012a	sarve kurubhyaþ spçhayanti saüjaya; dhanurdharà ye pçthivyàü yuvànaþ
05,023.012c	yeùàü ràùñre nivasati dar÷anãyo; maheùvàsaþ ÷ãlavàn droõaputraþ
05,023.013a	vai÷yàputraþ ku÷alã tàta kaccin; mahàpràj¤o ràjaputro yuyutsuþ
05,023.013c	karõo 'màtyaþ ku÷alã tàta kaccit; suyodhano yasya mando vidheyaþ
05,023.014a	striyo vçddhà bhàratànàü jananyo; mahànasyo dàsabhàryà÷ ca såta
05,023.014c	vadhvaþ putrà bhàgineyà bhaginyo; dauhitrà và kaccid apy avyalãkàþ
05,023.015a	kaccid ràjà bràhmaõànàü yathàvat; pravartate pårvavat tàta vçttim
05,023.015c	kaccid dàyàn màmakàn dhàrtaràùñro; dvijàtãnàü saüjaya nopahanti
05,023.016a	kaccid ràjà dhçtaràùñraþ saputra; upekùate bràhmaõàtikramàn vai
05,023.016c	kaccin na hetor iva vartmabhåta; upekùate teùu sa nyånavçttim
05,023.017a	etaj jyotir uttamaü jãvaloke; ÷uklaü prajànàü vihitaü vidhàtrà
05,023.017c	te cel lobhaü na niyacchanti mandàþ; kçtsno nà÷o bhavità kauravàõàm
05,023.018a	kaccid ràjà dhçtaràùñraþ saputro; bubhåùate vçttim amàtyavarge
05,023.018c	kaccin na bhedena jijãviùanti; suhçdråpà durhçda÷ caikamitràþ
05,023.019a	kaccin na pàpaü kathayanti tàta; te pàõóavànàü kuravaþ sarva eva
05,023.019b*0130_01	droõaþ saputra÷ ca kçpa÷ ca vãro
05,023.019b*0130_02	nàsmàsu pàpàni vadanti kaccit
05,023.019b*0130_03	kaccid ràjyaü dhçtaràùñraü saputraü
05,023.019b*0130_04	sametyàhuþ kuravaþ sarva eva
05,023.019c	kaccid dçùñvà dasyusaüghàn sametàn; smaranti pàrthasya yudhàü praõetuþ
05,023.020a	maurvãbhujàgraprahitàn sma tàta; dodhåyamànena dhanurdhareõa
05,023.020c	gàõóãvamuktàn stanayitnughoùàn; ajihmagàn kaccid anusmaranti
05,023.020d*0131_01	na taü dçùñvà kaccid atra pratãpaü
05,023.020d*0131_02	gantà gçhà¤ jàtu jagàma raïgàt
05,023.021a	na hy apa÷yaü kaü cid ahaü pçthivyàü; ÷rutaü samaü vàdhikam arjunena
05,023.021c	yasyaikaùaùñir ni÷itàs tãkùõadhàràþ; suvàsasaþ saümato hastavàpaþ
05,023.022a	gadàpàõir bhãmasenas tarasvã; pravepaya¤ ÷atrusaüghàn anãke
05,023.022c	nàgaþ prabhinna iva naóvalàsu; caïkramyate kaccid enaü smaranti
05,023.023a	màdrãputraþ sahadevaþ kaliïgàn; samàgatàn ajayad dantakåre
05,023.023c	vàmenàsyan dakùiõenaiva yo vai; mahàbalaü kaccid enaü smaranti
05,023.024a	udyann ayaü nakulaþ preùito vai; gàvalgaõe saüjaya pa÷yatas te
05,023.024c	di÷aü pratãcãü va÷am ànayan me; màdrãsutaü kaccid enaü smaranti
05,023.025a	abhyàbhavo dvaitavane ya àsãd; durmantrite ghoùayàtràgatànàm
05,023.025c	yatra mandà¤ ÷atruva÷aü prayàtàn; amocayad bhãmaseno jaya÷ ca
05,023.026a	ahaü pa÷càd arjunam abhyarakùaü; màdrãputrau bhãmasena÷ ca cakre
05,023.026c	gàõóãvabhçc chatrusaüghàn udasya; svasty àgamat kaccid enaü smaranti
05,023.027a	na karmaõà sàdhunaikena nånaü; kartuü ÷akyaü bhavatãha saüjaya
05,023.027c	sarvàtmanà parijetuü vayaü cen; na ÷aknumo dhçtaràùñrasya putram
05,024.001	saüjaya uvàca
05,024.001a	yathàrhase pàõóava tat tathaiva; kurån kuru÷reùñha janaü ca pçcchasi
05,024.001c	anàmayàs tàta manasvinas te; kuru÷reùñhàn pçcchasi pàrtha yàüs tvam
05,024.002a	santy eva vçddhàþ sàdhavo dhàrtaràùñre; santy eva pàpàþ pàõóava tasya viddhi
05,024.002c	dadyàd ripo÷ càpi hi dhàrtaràùñraþ; kuto dàyàül lopayed bràhmaõànàm
05,024.003a	yad yuùmàkaü vartate 'sau na dharmyam; adrugdheùu drugdhavat tan na sàdhu
05,024.003c	mitradhruk syàd dhçtaràùñraþ saputro; yuùmàn dviùan sàdhuvçttàn asàdhuþ
05,024.004a	na cànujànàti bhç÷aü ca tapyate; ÷ocaty antaþ sthaviro 'jàta÷atro
05,024.004c	÷çõoti hi bràhmaõànàü sametya; mitradrohaþ pàtakebhyo garãyàn
05,024.005a	smaranti tubhyaü naradeva saügame; yuddhe ca jiùõo÷ ca yudhàü praõetuþ
05,024.005c	samutkçùñe dundubhi÷aïkha÷abde; gadàpàõiü bhãmasenaü smaranti
05,024.006a	màdrãsutau càpi raõàjimadhye; sarvà di÷aþ saüpatantau smaranti
05,024.006c	senàü varùantau ÷aravarùair ajasraü; mahàrathau samare duùprakampyau
05,024.007a	na tv eva manye puruùasya ràjann; anàgataü j¤àyate yad bhaviùyam
05,024.007c	tvaü ced imaü sarvadharmopapannaþ; pràptaþ kle÷aü pàõóava kçcchraråpam
05,024.008a	tvam evaitat sarvam ata÷ ca bhåyaþ; samãkuryàþ praj¤ayàjàta÷atro
05,024.008c	na kàmàrthaü saütyajeyur hi dharmaü; pàõóoþ sutàþ sarva evendrakalpàþ
05,024.009a	tvam evaitat praj¤ayàjàta÷atro; ÷amaü kuryà yena ÷armàpnuyus te
05,024.009c	dhàrtaràùñràþ pàõóavàþ sç¤jayà÷ ca; ye càpy anye pàrthivàþ saüniviùñàþ
05,024.009d*0132_01	teùàü sarveùàü ÷amam evaü vidadhyàþ
05,024.010a	yan màbravãd dhçtaràùñro ni÷àyàm; ajàta÷atro vacanaü pità te
05,024.010c	sahàmàtyaþ sahaputra÷ ca ràjan; sametya tàü vàcam imàü nibodha
05,025.001	yudhiùñhira uvàca
05,025.001a	samàgatàþ pàõóavàþ sç¤jayà÷ ca; janàrdano yuyudhàno viràñaþ
05,025.001c	yat te vàkyaü dhçtaràùñrànu÷iùñaü; gàvalgaõe bråhi tat såtaputra
05,025.002	saüjaya uvàca
05,025.002a	ajàta÷atruü ca vçkodaraü ca; dhanaüjayaü màdravatãsutau ca
05,025.002c	àmantraye vàsudevaü ca ÷auriü; yuyudhànaü cekitànaü viràñam
05,025.003a	pà¤càlànàm adhipaü caiva vçddhaü; dhçùñadyumnaü pàrùataü yàj¤asenim
05,025.003c	sarve vàcaü ÷çõutemàü madãyàü; vakùyàmi yàü bhåtim icchan kuråõàm
05,025.004a	÷amaü ràjà dhçtaràùñro 'bhinandann; ayojayat tvaramàõo rathaü me
05,025.004c	sabhràtçputrasvajanasya ràj¤as; tad rocatàü pàõóavànàü ÷amo 'stu
05,025.005a	sarvair dharmaiþ samupetàþ stha pàrthàþ; prasthànena màrdavenàrjavena
05,025.005c	jàtàþ kule anç÷aüsà vadànyà; hrãniùedhàþ karmaõàü ni÷cayaj¤àþ
05,025.006a	na yujyate karma yuùmàsu hãnaü; sattvaü hi vas tàdç÷aü bhãmasenàþ
05,025.006c	udbhàsate hy a¤janabinduvat tac; chukle vastre yad bhavet kilbiùaü vaþ
05,025.007a	sarvakùayo dç÷yate yatra kçtsnaþ; pàpodayo nirayo 'bhàvasaüsthaþ
05,025.007c	kas tat kuryàj jàtu karma prajànan; paràjayo yatra samo jaya÷ ca
05,025.008a	te vai dhanyà yaiþ kçtaü j¤àtikàryaü; ye vaþ putràþ suhçdo bàndhavà÷ ca
05,025.008c	upakruùñaü jãvitaü saütyajeyus; tataþ kuråõàü niyato vai bhavaþ syàt
05,025.009a	te cet kurån anu÷àsya stha pàrthà; ninãya sarvàn dviùato nigçhya
05,025.009c	samaü vas taj jãvitaü mçtyunà syàd; yaj jãvadhvaü j¤àtivadhe na sàdhu
05,025.010a	ko hy eva yuùmàn saha ke÷avena; sacekitànàn pàrùatabàhuguptàn
05,025.010c	sasàtyakãn viùaheta prajetuü; labdhvàpi devàn sacivàn sahendràn
05,025.011a	ko và kurån droõabhãùmàbhiguptàn; a÷vatthàmnà ÷alyakçpàdibhi÷ ca
05,025.011c	raõe prasoóhuü viùaheta ràjan; ràdheyaguptàn saha bhåmipàlaiþ
05,025.012a	mahad balaü dhàrtaràùñrasya ràj¤aþ; ko vai ÷akto hantum akùãyamàõaþ
05,025.012c	so 'haü jaye caiva paràjaye ca; niþ÷reyasaü nàdhigacchàmi kiü cit
05,025.013a	kathaü hi nãcà iva dauùkuleyà; nirdharmàrthaü karma kuryu÷ ca pàrthàþ
05,025.013c	so 'haü prasàdya praõato vàsudevaü; pà¤càlànàm adhipaü caiva vçddham
05,025.014a	kçtà¤jaliþ ÷araõaü vaþ prapadye; kathaü svasti syàt kurusç¤jayànàm
05,025.014c	na hy eva te vacanaü vàsudevo; dhanaüjayo và jàtu kiü cin na kuryàt
05,025.015a	pràõàn àdau yàcyamànaþ kuto 'nyad; etad vidvan sàdhanàrthaü bravãmi
05,025.015b*0133_01	dhanàni ratnàni bahåni ràjyaü
05,025.015b*0133_02	kalyàõaråpàõi ca vàhanàni
05,025.015b*0133_03	na durlabhànãha narapradhànà
05,025.015b*0133_04	vçddhasya ràj¤aþ ÷àsane tiùñhatàü vaþ
05,025.015c	etad ràj¤o bhãùmapurogamasya; mataü yad vaþ ÷àntir ihottamà syàt
05,026.001	yudhiùñhira uvàca
05,026.001a	kàü nu vàcaü saüjaya me ÷çõoùi; yuddhaiùiõãü yena yuddhàd bibheùi
05,026.001c	ayuddhaü vai tàta yuddhàd garãyaþ; kas tal labdhvà jàtu yudhyeta såta
05,026.002a	akurvata÷ cet puruùasya saüjaya; sidhyet saükalpo manasà yaü yam icchet
05,026.002c	na karma kuryàd viditaü mamaitad; anyatra yuddhàd bahu yal laghãyaþ
05,026.003a	kuto yuddhaü jàtu naraþ prajànan; ko daiva÷apto 'bhivçõãta yuddham
05,026.003c	sukhaiùiõaþ karma kurvanti pàrthà; dharmàd ahãnaü yac ca lokasya pathyam
05,026.004a	karmodayaü sukham à÷aüsamànaþ; kçcchropàyaü tattvataþ karma duþkham
05,026.004c	sukhaprepsur vijighàüsu÷ ca duþkhaü; ya indriyàõàü prãtiva÷ànugàmã
05,026.004c*0134_01	kulàntakaü saüjaya ko 'bhivà¤chet
05,026.004c*0135_01	karmàr abhedyac ca dharmàn apetam
05,026.004e	kàmàbhidhyà sva÷arãraü dunoti; yayà prayukto 'nukaroti duþkham
05,026.004f*0136_01	tçùõàü tyajet sarvadharmàd apetàü
05,026.005a	yathedhyamànasya samiddhatejaso; bhåyo balaü vardhate pàvakasya
05,026.005c	kàmàrthalàbhena tathaiva bhåyo; na tçpyate sarpiùevàgnir iddhaþ
05,026.005e	saüpa÷yemaü bhogacayaü mahàntaü; sahàsmàbhir dhçtaràùñrasya ràj¤aþ
05,026.005f*0137_01	saümohanaü tasya mahat tathaitad
05,026.005f*0137_02	yad asmàbhir viprayogo nçpasya
05,026.006a	nà÷reyasàm ã÷varo vigrahàõàü; nà÷reyasàü gãta÷abdaü ÷çõoti
05,026.006c	nà÷reyasaþ sevate màlyagandhàn; na càpy a÷reyàüsy anulepanàni
05,026.007a	nà÷reyasaþ pràvaràn adhyavaste; kathaü tv asmàn saüpraõudet kurubhyaþ
05,026.007c	atraiva ca syàd avadhåya eùa; kàmaþ ÷arãre hçdayaü dunoti
05,026.008a	svayaü ràjà viùamasthaþ pareùu; sàmasthyam anvicchati tan na sàdhu
05,026.008c	yathàtmanaþ pa÷yati vçttam eva; tathà pareùàm api so 'bhyupaiti
05,026.009a	àsannam agniü tu nidàghakàle; gambhãrakakùe gahane visçjya
05,026.009c	yathà vçddhaü vàyuva÷ena ÷ocet; kùemaü mumukùuþ ÷i÷iravyapàye
05,026.010a	pràptai÷varyo dhçtaràùñro 'dya ràjà; làlapyate saüjaya kasya hetoþ
05,026.010c	pragçhya durbuddhim anàrjave rataü; putraü mandaü måóham amantriõaü tu
05,026.011a	anàptaþ sann àptatamasya vàcaü; suyodhano vidurasyàvamanya
05,026.011c	sutasya ràjà dhçtaràùñraþ priyaiùã; saübudhyamàno vi÷ate 'dharmam eva
05,026.012a	medhàvinaü hy arthakàmaü kuråõàü; bahu÷rutaü vàgminaü ÷ãlavantam
05,026.012c	såta ràjà dhçtaràùñraþ kurubhyo; na so 'smarad viduraü putrakàmyàt
05,026.013a	mànaghnasya àtmakàmasya cerùyoþ; saürambhiõa÷ càrthadharmàtigasya
05,026.013c	durbhàùiõo manyuva÷ànugasya; kàmàtmano durhçdo bhàvanasya
05,026.014a	aneyasyà÷reyaso dãrghamanyor; mitradruhaþ saüjaya pàpabuddheþ
05,026.014c	sutasya ràjà dhçtaràùñraþ priyaiùã; prapa÷yamànaþ prajahàd dharmakàmau
05,026.015a	tadaiva me saüjaya dãvyato 'bhån; no cet kurån àgataþ syàd abhàvaþ
05,026.015c	kàvyàü vàcaü viduro bhàùamàõo; na vindate dhçtaràùñràt pra÷aüsàm
05,026.016a	kùattur yadà anvavartanta buddhiü; kçcchraü kurån na tadàbhyàjagàma
05,026.016c	yàvat praj¤àm anvavartanta tasya; tàvat teùàü ràùñravçddhir babhåva
05,026.017a	tadarthalubdhasya nibodha me 'dya; ye mantriõo dhàrtaràùñrasya såta
05,026.017c	duþ÷àsanaþ ÷akuniþ såtaputro; gàvalgaõe pa÷ya saümoham asya
05,026.018a	so 'haü na pa÷yàmi parãkùamàõaþ; kathaü svasti syàt kurusç¤jayànàm
05,026.018c	àttai÷varyo dhçtaràùñraþ parebhyaþ; pravràjite vidure dãrghadçùñau
05,026.019a	à÷aüsate vai dhçtaràùñraþ saputro; mahàràjyam asapatnaü pçthivyàm
05,026.019c	tasmi¤ ÷amaþ kevalaü nopalabhyo; atyàsannaü madgataü manyate 'rtham
05,026.020a	yat tat karõo manyate pàraõãyaü; yuddhe gçhãtàyudham arjunena
05,026.020c	àsaü÷ ca yuddhàni purà mahànti; kathaü karõo nàbhavad dvãpa eùàm
05,026.021a	karõa÷ ca jànàti suyodhana÷ ca; droõa÷ ca jànàti pitàmaha÷ ca
05,026.021c	anye ca ye kuravas tatra santi; yathàrjunàn nàsty aparo dhanurdharaþ
05,026.022a	jànanty ete kuravaþ sarva eva; ye càpy anye bhåmipàlàþ sametàþ
05,026.022c	duryodhanaü càparàdhe carantam; ariüdame phalgune 'vidyamàne
05,026.023a	tenàrthabaddhaü manyate dhàrtaràùñraþ; ÷akyaü hartuü pàõóavànàü mamatvam
05,026.023c	kirãñinà tàlamàtràyudhena; tadvedinà saüyugaü tatra gatvà
05,026.024a	gàõóãvavisphàrita÷abdam àjàv; a÷çõvànà dhàrtaràùñrà dhriyante
05,026.024c	kruddhasya ced bhãmasenasya vegàt; suyodhano manyate siddham artham
05,026.025a	indro 'py etan notsahet tàta hartum; ai÷varyaü no jãvati bhãmasene
05,026.025c	dhanaüjaye nakule caiva såta; tathà vãre sahadeve madãye
05,026.026a	sa ced etàü pratipadyeta buddhiü; vçddho ràjà saha putreõa såta
05,026.026c	evaü raõe pàõóavakopadagdhà; na na÷yeyuþ saüjaya dhàrtaràùñràþ
05,026.027a	jànàsi tvaü kle÷am asmàsu vçttaü; tvàü påjayan saüjayàhaü kùameyam
05,026.027c	yac càsmàkaü kauravair bhåtapårvaü; yà no vçttir dhàrtaràùñre tadàsãt
05,026.028a	adyàpi tat tatra tathaiva vartatàü; ÷àntiü gamiùyàmi yathà tvam àttha
05,026.028c	indraprasthe bhavatu mamaiva ràjyaü; suyodhano yacchatu bhàratàgryaþ
05,027.001	saüjaya uvàca
05,027.001a	dharme nityà pàõóava te viceùñà; loke ÷rutà dç÷yate càpi pàrtha
05,027.001c	mahàsràvaü jãvitaü càpy anityaü; saüpa÷ya tvaü pàõóava mà vinãna÷aþ
05,027.002a	na ced bhàgaü kuravo 'nyatra yuddhàt; prayacchante tubhyam ajàta÷atro
05,027.002c	bhaikùacaryàm andhakavçùõiràjye; ÷reyo manye na tu yuddhena ràjyam
05,027.003a	alpakàlaü jãvitaü yan manuùye; mahàsràvaü nityaduþkhaü calaü ca
05,027.003c	bhåya÷ ca tad vayaso nànuråpaü; tasmàt pàpaü pàõóava mà prasàrùãþ
05,027.004a	kàmà manuùyaü prasajanta eva; dharmasya ye vighnamålaü narendra
05,027.004c	pårvaü naras tàn dhçtimàn vinighnaül; loke pra÷aüsàü labhate 'navadyàm
05,027.005a	nibandhanã hy arthatçùõeha pàrtha; tàm eùato bàdhyate dharma eva
05,027.005c	dharmaü tu yaþ pravçõãte sa buddhaþ; kàme gçddho hãyate 'rthànurodhàt
05,027.006a	dharmaü kçtvà karmaõàü tàta mukhyaü; mahàpratàpaþ saviteva bhàti
05,027.006c	hànena dharmasya mahãm apãmàü; labdhvà naraþ sãdati pàpabuddhiþ
05,027.007a	vedo 'dhãta÷ caritaü brahmacaryaü; yaj¤air iùñaü bràhmaõebhya÷ ca dattam
05,027.007c	paraü sthànaü manyamànena bhåya; àtmà datto varùapågaü sukhebhyaþ
05,027.008a	sukhapriye sevamàno 'tivelaü; yogàbhyàse yo na karoti karma
05,027.008c	vittakùaye hãnasukho 'tivelaü; duþkhaü ÷ete kàmavegapraõunnaþ
05,027.009a	evaü punar arthacaryàprasakto; hitvà dharmaü yaþ prakaroty adharmam
05,027.009c	a÷raddadhat paralokàya måóho; hitvà dehaü tapyate pretya mandaþ
05,027.010a	na karmaõàü vipraõà÷o 'sty amutra; puõyànàü vàpy atha và pàpakànàm
05,027.010c	pårvaü kartur gacchati puõyapàpaü; pa÷càt tv etad anuyàty eva kartà
05,027.011a	nyàyopetaü bràhmaõebhyo yadannaü; ÷raddhàpåtaü gandharasopapannam
05,027.011c	anvàhàryeùåttamadakùiõeùu; tathàråpaü karma vikhyàyate te
05,027.012a	iha kùetre kriyate pàrtha kàryaü; na vai kiü cid vidyate pretya kàryam
05,027.012c	kçtaü tvayà pàralokyaü ca kàryaü; puõyaü mahat sadbhir anupra÷astam
05,027.013a	jahàti mçtyuü ca jaràü bhayaü ca; na kùutpipàse manasa÷ càpriyàõi
05,027.013c	na kartavyaü vidyate tatra kiü cid; anyatra vai indriyaprãõanàrthàt
05,027.014a	evaüråpaü karmaphalaü narendra; màtràvatà hçdayasya priyeõa
05,027.014c	sa krodhajaü pàõóava harùajaü ca; lokàv ubhau mà prahàsã÷ ciràya
05,027.015a	antaü gatvà karmaõàü yà pra÷aüsà; satyaü dama÷ càrjavam ànç÷aüsyam
05,027.015c	a÷vamedho ràjasåyas tatheùñaþ; pàpasyàntaü karmaõo mà punar gàþ
05,027.016a	tac ced evaü de÷aråpeõa pàrthàþ; kariùyadhvaü karma pàpaü ciràya
05,027.016c	nivasadhvaü varùapågàn vaneùu; duþkhaü vàsaü pàõóavà dharmahetoþ
05,027.017a	apravrajye yojayitvà purastàd; àtmàdhãnaü yad balaü te tadàsãt
05,027.017c	nityaü pà¤càlàþ sacivàs taveme; janàrdano yuyudhàna÷ ca vãraþ
05,027.018a	matsyo ràjà rukmarathaþ saputraþ; prahàribhiþ saha putrair viràñaþ
05,027.018c	ràjàna÷ ca ye vijitàþ purastàt; tvàm eva te saü÷rayeyuþ samastàþ
05,027.019a	mahàsahàyaþ pratapan balasthaþ; puraskçto vàsudevàrjunàbhyàm
05,027.019c	varàn haniùyan dviùato raïgamadhye; vyaneùyathà dhàrtaràùñrasya darpam
05,027.020a	balaü kasmàd vardhayitvà parasya; nijàn kasmàt kar÷ayitvà sahàyàn
05,027.020c	niruùya kasmàd varùapågàn vaneùu; yuyutsase pàõóava hãnakàlam
05,027.021a	apraj¤o và pàõóava yudhyamàno; adharmaj¤o và bhåtipathàd vyapaiti
05,027.021c	praj¤àvàn và budhyamàno 'pi dharmaü; saürambhàd và so 'pi bhåter apaiti
05,027.022a	nàdharme te dhãyate pàrtha buddhir; na saürambhàt karma cakartha pàpam
05,027.022c	addhà kiü tat kàraõaü yasya hetoþ; praj¤àviruddhaü karma cikãrùasãdam
05,027.023a	avyàdhijaü kañukaü ÷ãrùarogaü; ya÷omuùaü pàpaphalodayaü ca
05,027.023c	satàü peyaü yan na pibanty asanto; manyuü mahàràja piba pra÷àmya
05,027.024a	pàpànubandhaü ko nu taü kàmayeta; kùamaiva te jyàyasã nota bhogàþ
05,027.024c	yatra bhãùmaþ ÷àütanavo hataþ syàd; yatra droõaþ sahaputro hataþ syàt
05,027.025a	kçpaþ ÷alyaþ saumadattir vikarõo; viviü÷atiþ karõaduryodhanau ca
05,027.025c	etàn hatvà kãdç÷aü tat sukhaü syàd; yad vindethàs tad anubråhi pàrtha
05,027.026a	labdhvàpãmàü pçthivãü sàgaràntàü; jaràmçtyå naiva hi tvaü prajahyàþ
05,027.026c	priyàpriye sukhaduþkhe ca ràjann; evaü vidvàn naiva yuddhaü kuruùva
05,027.027a	amàtyànàü yadi kàmasya hetor; evaüyuktaü karma cikãrùasi tvam
05,027.027c	apàkrameþ saüpradàya svam ebhyo; mà gàs tvaü vai devayànàt patho 'dya
05,028.001	yudhiùñhira uvàca
05,028.001a	asaü÷ayaü saüjaya satyam etad; dharmo varaþ karmaõàü yat tvam àttha
05,028.001c	j¤àtvà tu màü saüjaya garhayes tvaü; yadi dharmaü yady adharmaü caràmi
05,028.002a	yatràdharmo dharmaråpàõi bibhrad; dharmaþ kçtsno dç÷yate 'dharmaråpaþ
05,028.002c	tathà dharmo dhàrayan dharmaråpaü; vidvàüsas taü saüprapa÷yanti buddhyà
05,028.003a	evam etàv àpadi liïgam etad; dharmàdharmau vçttinityau bhajetàm
05,028.003c	àdyaü liïgaü yasya tasya pramàõam; àpaddharmaü saüjaya taü nibodha
05,028.004a	luptàyàü tu prakçtau yena karma; niùpàdayet tat parãpsed vihãnaþ
05,028.004c	prakçtistha÷ càpadi vartamàna; ubhau garhyau bhavataþ saüjayaitau
05,028.005a	avilopam icchatàü bràhmaõànàü; pràya÷cittaü vihitaü yad vidhàtrà
05,028.005c	àpady athàkarmasu vartamànàn; vikarmasthàn saüjaya garhayeta
05,028.006a	manãùiõàü tattvavicchedanàya; vidhãyate satsu vçttiþ sadaiva
05,028.006c	abràhmaõàþ santi tu ye na vaidyàþ; sarvocchedaü sàdhu manyeta tebhyaþ
05,028.007a	tadarthà naþ pitaro ye ca pårve; pitàmahà ye ca tebhyaþ pare 'nye
05,028.007c	praj¤aiùiõo ye ca hi karma cakrur; nàsty antato nàsti nàstãti manye
05,028.008a	yat kiü cid etad vittam asyàü pçthivyàü; yad devànàü trida÷ànàü paratra
05,028.008c	pràjàpatyaü tridivaü brahmalokaü; nàdharmataþ saüjaya kàmaye tat
05,028.009a	dharme÷varaþ ku÷alo nãtimàü÷ càpy; upàsità bràhmaõànàü manãùã
05,028.009c	nànàvidhàü÷ caiva mahàbalàü÷ ca; ràjanyabhojàn anu÷àsti kçùõaþ
05,028.010a	yadi hy ahaü visçjan syàm agarhyo; yudhyamàno yadi jahyàü svadharmam
05,028.010c	mahàya÷àþ ke÷avas tad bravãtu; vàsudevas tåbhayor arthakàmaþ
05,028.011a	÷aineyà hi caitrakà÷ càndhakà÷ ca; vàrùõeyabhojàþ kaukuràþ sç¤jayà÷ ca
05,028.011c	upàsãnà vàsudevasya buddhiü; nigçhya ÷atrån suhçdo nandayanti
05,028.012a	vçùõyandhakà hy ugrasenàdayo vai; kçùõapraõãtàþ sarva evendrakalpàþ
05,028.012c	manasvinaþ satyaparàkramà÷ ca; mahàbalà yàdavà bhogavantaþ
05,028.013a	kà÷yo babhruþ ÷riyam uttamàü gato; labdhvà kçùõaü bhràtaram ã÷itàram
05,028.013c	yasmai kàmàn varùati vàsudevo; grãùmàtyaye megha iva prajàbhyaþ
05,028.014a	ãdç÷o 'yaü ke÷avas tàta bhåyo; vidmo hy enaü karmaõàü ni÷cayaj¤am
05,028.014c	priya÷ ca naþ sàdhutama÷ ca kçùõo; nàtikrame vacanaü ke÷avasya
05,029.001	vàsudeva uvàca
05,029.001a	avinà÷aü saüjaya pàõóavànàm; icchàmy ahaü bhåtim eùàü priyaü ca
05,029.001c	tathà ràj¤o dhçtaràùñrasya såta; sadà÷aüse bahuputrasya vçddhim
05,029.002a	kàmo hi me saüjaya nityam eva; nànyad bråyàü tàn prati ÷àmyateti
05,029.002c	ràj¤a÷ ca hi priyam etac chçõomi; manye caitat pàõóavànàü samartham
05,029.003a	suduùkara÷ càtra ÷amo hi nånaü; pradar÷itaþ saüjaya pàõóavena
05,029.003c	yasmin gçddho dhçtaràùñraþ saputraþ; kasmàd eùàü kalaho nàtra mårcchet
05,029.004a	tattvaü dharmaü vicaran saüjayeha; matta÷ ca jànàsi yudhiùñhiràc ca
05,029.004c	atho kasmàt saüjaya pàõóavasya; utsàhinaþ pårayataþ svakarma
05,029.004e	yathàkhyàtam àvasataþ kuñumbaü; puràkalpàt sàdhu vilopam àttha
05,029.005a	asmin vidhau vartamàne yathàvad; uccàvacà matayo bràhmaõànàm
05,029.005c	karmaõàhuþ siddhim eke paratra; hitvà karma vidyayà siddhim eke
05,029.005d*0138_01	no vindanti kùatriyàþ saüjayàpi
05,029.005e	nàbhu¤jàno bhakùyabhojyasya tçpyed; vidvàn apãha viditaü bràhmaõànàm
05,029.006a	yà vai vidyàþ sàdhayantãha karma; tàsàü phalaü vidyate netaràsàm
05,029.006c	tatreha vai dçùñaphalaü tu karma; pãtvodakaü ÷àmyati tçùõayàrtaþ
05,029.007a	so 'yaü vidhir vihitaþ karmaõaiva; tad vartate saüjaya tatra karma
05,029.007c	tatra yo 'nyat karmaõaþ sàdhu manyen; moghaü tasya lapitaü durbalasya
05,029.008a	karmaõàmã bhànti devàþ paratra; karmaõaiveha plavate màtari÷và
05,029.008c	ahoràtre vidadhat karmaõaiva; atandrito nityam udeti såryaþ
05,029.009a	màsàrdhamàsàn atha nakùatrayogàn; atandrita÷ candramà abhyupaiti
05,029.009c	atandrito dahate jàtavedàþ; samidhyamànaþ karma kurvan prajàbhyaþ
05,029.010a	atandrità bhàram imaü mahàntaü; bibharti devã pçthivã balena
05,029.010c	atandritàþ ÷ãghram apo vahanti; saütarpayantyaþ sarvabhåtàni nadyaþ
05,029.011a	atandrito varùati bhåritejàþ; saünàdayann antarikùaü divaü ca
05,029.011c	atandrito brahmacaryaü cacàra; ÷reùñhatvam icchan balabhid devatànàm
05,029.012a	hitvà sukhaü manasa÷ ca priyàõi; tena ÷akraþ karmaõà ÷raiùñhyam àpa
05,029.012c	satyaü dharmaü pàlayann apramatto; damaü titikùàü samatàü priyaü ca
05,029.012e	etàni sarvàõy upasevamàno; devaràjyaü maghavàn pràpa mukhyam
05,029.013a	bçhaspatir brahmacaryaü cacàra; samàhitaþ saü÷itàtmà yathàvat
05,029.013c	hitvà sukhaü pratirudhyendriyàõi; tena devànàm agamad gauravaü saþ
05,029.014a	nakùatràõi karmaõàmutra bhànti; rudràdityà vasavo 'thàpi vi÷ve
05,029.014c	yamo ràjà vai÷ravaõaþ kubero; gandharvayakùàpsarasa÷ ca ÷ubhràþ
05,029.014e	brahmacaryaü vedavidyàþ kriyà÷ ca; niùevamàõà munayo 'mutra bhànti
05,029.015a	jànann imaü sarvalokasya dharmaü; bràhmaõànàü kùatriyàõàü vi÷àü ca
05,029.015c	sa kasmàt tvaü jànatàü j¤ànavàn san; vyàyacchase saüjaya kauravàrthe
05,029.016a	àmnàyeùu nityasaüyogam asya; tathà÷vamedhe ràjasåye ca viddhi
05,029.016c	saüyujyate dhanuùà varmaõà ca; hastatràõai ratha÷astrai÷ ca bhåyaþ
05,029.017a	te ced ime kauravàõàm upàyam; adhigaccheyur avadhenaiva pàrthàþ
05,029.017c	dharmatràõaü puõyam eùàü kçtaü syàd; àrye vçtte bhãmasenaü nigçhya
05,029.018a	te cet pitrye karmaõi vartamànà; àpadyeran diùñava÷ena mçtyum
05,029.018c	yathà÷aktyà pårayantaþ svakarma; tad apy eùàü nidhanaü syàt pra÷astam
05,029.019a	utàho tvaü manyase sarvam eva; ràj¤àü yuddhe vartate dharmatantram
05,029.019c	ayuddhe và vartate dharmatantraü; tathaiva te vàcam imàü ÷çõomi
05,029.020a	càturvarõyasya prathamaü vibhàgam; avekùya tvaü saüjaya svaü ca karma
05,029.020c	ni÷amyàtho pàõóavànàü svakarma; pra÷aüsa và ninda và yà matis te
05,029.021a	adhãyãta bràhmaõo 'tho yajeta; dadyàd iyàt tãrthamukhyàni caiva
05,029.021c	adhyàpayed yàjayec càpi yàjyàn; pratigrahàn và viditàn pratãcchet
05,029.021d*0139_01	adhãyãta kùatriyo 'tho yajeta
05,029.021d*0139_02	dadyàd dhanaü na tu yàceta kiü cit
05,029.021d*0139_03	na yàjayen na tu càdhyàpayãta
05,029.021d*0139_04	evaü smçtaþ kùatradharmaþ puràõaþ
05,029.022a	tathà ràjanyo rakùaõaü vai prajànàü; kçtvà dharmeõàpramatto 'tha dattvà
05,029.022c	yaj¤air iùñvà sarvavedàn adhãtya; dàràn kçtvà puõyakçd àvased gçhàn
05,029.022d*0140_01	sa dharmàtmà dharmam adhãtya puõyaü
05,029.022d*0140_02	yad icchayà vrajati brahmalokam
05,029.023a	vai÷yo 'dhãtya kçùigorakùapaõyair; vittaü cinvan pàlayann apramattaþ
05,029.023c	priyaü kurvan bràhmaõakùatriyàõàü; dharma÷ãlaþ puõyakçd àvased gçhàn
05,029.024a	paricaryà vandanaü bràhmaõànàü; nàdhãyãta pratiùiddho 'sya yaj¤aþ
05,029.024c	nityotthito bhåtaye 'tandritaþ syàd; eùa smçtaþ ÷ådradharmaþ puràõaþ
05,029.025a	etàn ràjà pàlayann apramatto; niyojayan sarvavarõàn svadharme
05,029.025c	akàmàtmà samavçttiþ prajàsu; nàdhàrmikàn anurudhyeta kàmàn
05,029.026a	÷reyàüs tasmàd yadi vidyeta ka÷ cid; abhij¤àtaþ sarvadharmopapannaþ
05,029.026b*0141_01	yatràpramatto rakùati bhåmipàlo
05,029.026b*0141_02	niyojayan sveùu dharmeùu varõàn
05,029.026c	sa taü duùñam anu÷iùyàt prajànan; na ced gçdhyed iti tasmin na sàdhu
05,029.027a	yadà gçdhyet parabhåmiü nç÷aüso; vidhiprakopàd balam àdadànaþ
05,029.027c	tato ràj¤àü bhavità yuddham etat; tatra jàtaü varma ÷astraü dhanu÷ ca
05,029.027e	indreõedaü dasyuvadhàya karma; utpàditaü varma ÷astraü dhanu÷ ca
05,029.027f*0142_01	tatra puõyaü dasyuvadhena labhyate
05,029.027f*0142_02	so 'yaü doùaþ kurubhis tãvraråpaþ
05,029.027f*0142_03	adharmaj¤air dharmam abudhyamànaiþ
05,029.027f*0142_04	pràdurbhåtaþ saüjaya tan na sàdhu
05,029.027f*0142_05	tatra ràjà dhçtaràùñraþ saputro
05,029.027f*0142_06	dhanaü haret pàõóavànàm akasmàt
05,029.027f*0142_07	nàvekùante ràjadharmaü puràõaü
05,029.027f*0142_08	tadanvayàþ kuravaþ sarva eva
05,029.028a	steno hared yatra dhanaü hy adçùñaþ; prasahya và yatra hareta dçùñaþ
05,029.028c	ubhau garhyau bhavataþ saüjayaitau; kiü vai pçthak tvaü dhçtaràùñrasya putre
05,029.028e	yo 'yaü lobhàn manyate dharmam etaü; yam icchate manyuva÷ànugàmã
05,029.028e*0143_01	svadharmaü vai paravittàpahàràn
05,029.028e*0143_02	nàsau dharmaþ steyam àhur vidhij¤àþ
05,029.029a	bhàgaþ punaþ pàõóavànàü niviùñas; taü no 'kasmàd àdadãran pare vai
05,029.029c	asmin pade yudhyatàü no vadho 'pi; ÷làghyaþ pitryaþ pararàjyàd vi÷iùñaþ
05,029.029e	etàn dharmàn kauravàõàü puràõàn; àcakùãthàþ saüjaya ràjyamadhye
05,029.030a	ye te mandà mçtyuva÷àbhipannàþ; samànãtà dhàrtaràùñreõa måóhàþ
05,029.030c	idaü punaþ karma pàpãya eva; sabhàmadhye pa÷ya vçttaü kuråõàm
05,029.031a	priyàü bhàryàü draupadãü pàõóavànàü; ya÷asvinãü ÷ãlavçttopapannàm
05,029.031c	yad upekùanta kuravo bhãùmamukhyàþ; kàmànugenoparuddhàü rudantãm
05,029.031d*0144_01	kàmàtmàno mandabuddher viceùñàü
05,029.032a	taü cet tadà te sakumàravçddhà; avàrayiùyan kuravaþ sametàþ
05,029.032c	mama priyaü dhçtaràùñro 'kariùyat; putràõàü ca kçtam asyàbhaviùyat
05,029.033a	duþ÷àsanaþ pràtilomyàn ninàya; sabhàmadhye ÷va÷uràõàü ca kçùõàm
05,029.033c	sà tatra nãtà karuõàny avocan; nànyaü kùattur nàtham adçùña kaü cit
05,029.034a	kàrpaõyàd eva sahitàs tatra ràj¤o; nà÷aknuvan prativaktuü sabhàyàm
05,029.034c	ekaþ kùattà dharmyam arthaü bruvàõo; dharmaü buddhvà pratyuvàcàlpabuddhim
05,029.035a	anuktvà tvaü dharmam evaü sabhàyàm; athecchase pàõóavasyopadeùñum
05,029.035c	kçùõà tv etat karma cakàra ÷uddhaü; suduùkaraü tad dhi sabhàü sametya
05,029.035e	yena kçcchràt pàõóavàn ujjahàra; tathàtmànaü naur iva sàgaraughàt
05,029.036a	yatràbravãt såtaputraþ sabhàyàü; kçùõàü sthitàü ÷va÷uràõàü samãpe
05,029.036c	na te gatir vidyate yàj¤aseni; prapadyedànãü dhàrtaràùñrasya ve÷ma
05,029.036e	paràjitàs te patayo na santi; patiü cànyaü bhàmini tvaü vçõãùva
05,029.037a	yo bãbhatsor hçdaye prauóha àsãd; asthipracchinmarmaghàtã sughoraþ
05,029.037c	karõàc charo vàïmayas tigmatejàþ; pratiùñhito hçdaye phalgunasya
05,029.038a	kçùõàjinàni paridhit samànàn; duþ÷àsanaþ kañukàny abhyabhàùat
05,029.038c	ete sarve ùaõóhatilà vinaùñàþ; kùayaü gatà narakaü dãrghakàlam
05,029.039a	gàndhàraràjaþ ÷akunir nikçtyà; yad abravãd dyåtakàle sa pàrthàn
05,029.039c	paràjito nakulaþ kiü tavàsti; kçùõayà tvaü dãvya vai yàj¤asenyà
05,029.040a	jànàsi tvaü saüjaya sarvam etad; dyåte 'vàcyaü vàkyam evaü yathoktam
05,029.040c	svayaü tv ahaü pràrthaye tatra gantuü; samàdhàtuü kàryam etad vipannam
05,029.040d*0145_01	jànàsi tvaü dhàrtaràùñrasya mohaü
05,029.040d*0145_02	duràtmanaþ pàpava÷ànugasya
05,029.041a	ahàpayitvà yadi pàõóavàrthaü; ÷amaü kuråõàm atha cec careyam
05,029.041c	puõyaü ca me syàc caritaü mahodayaü; mucyeraü÷ ca kuravo mçtyupà÷àt
05,029.042a	api vàcaü bhàùamàõasya kàvyàü; dharmàràmàm arthavatãm ahiüsràm
05,029.042c	avekùeran dhàrtaràùñràþ samakùaü; màü ca pràptaü kuravaþ påjayeyuþ
05,029.043a	ato 'nyathà rathinà phalgunena; bhãmena caivàhavadaü÷itena
05,029.043c	paràsiktàn dhàrtaràùñràüs tu viddhi; pradahyamànàn karmaõà svena mandàn
05,029.044a	paràjitàn pàõóaveyàüs tu vàco; raudraråpà bhàùate dhàrtaràùñraþ
05,029.044c	gadàhasto bhãmaseno 'pramatto; duryodhanaü smàrayitvà hi kàle
05,029.045a	suyodhano manyumayo mahàdrumaþ; skandhaþ karõaþ ÷akunis tasya ÷àkhàþ
05,029.045c	duþ÷àsanaþ puùpaphale samçddhe; målaü ràjà dhçtaràùñro 'manãùã
05,029.046a	yudhiùñhiro dharmamayo mahàdrumaþ; skandho 'rjuno bhãmaseno 'sya ÷àkhàþ
05,029.046c	màdrãputrau puùpaphale samçddhe; målaü tv ahaü brahma ca bràhmaõà÷ ca
05,029.047a	vanaü ràjà dhçtaràùñraþ saputro; vyàghrà vane saüjaya pàõóaveyàþ
05,029.047b*0146_01	dhàrtaràùñro vanaü ràjà vyàghràþ pàõóusutà matàþ
05,029.047b*0147_01	latàdharmà dhçtaràùñrasya putrà
05,029.047b*0147_02	naravyàghràþ saüjaya pàõóaveyàþ
05,029.047b*0148_01	siühàbhiguptaü na vanaü vina÷yet
05,029.047b*0148_02	siüho na na÷yeta vanàbhiguptaþ
05,029.047b*0149_01	vanaü ràjà dhçtaràùñro vane vyàghrà÷ ca pàõóavàþ
05,029.047c	mà vanaü chindhi savyàghraü mà vyàghràn nãna÷o vanàt
05,029.048a	nirvano vadhyate vyàghro nirvyàghraü chidyate vanam
05,029.048c	tasmàd vyàghro vanaü rakùed vanaü vyàghraü ca pàlayet
05,029.049a	latàdharmà dhàrtaràùñràþ ÷àlàþ saüjaya pàõóavàþ
05,029.049c	na latà vardhate jàtu anà÷ritya mahàdrumam
05,029.050a	sthitàþ ÷u÷råùituü pàrthàþ sthità yoddhum ariüdamàþ
05,029.050c	yatkçtyaü dhçtaràùñrasya tat karotu naràdhipaþ
05,029.051a	sthitàþ ÷ame mahàtmànaþ pàõóavà dharmacàriõaþ
05,029.051c	yodhàþ samçddhàs tad vidvan nàcakùãthà yathàtatham
05,030.001	saüjaya uvàca
05,030.001a	àmantraye tvà naradevadeva; gacchàmy ahaü pàõóava svasti te 'stu
05,030.001c	kaccin na vàcà vçjinaü hi kiü cid; uccàritaü me manaso 'bhiùaïgàt
05,030.002a	janàrdanaü bhãmasenàrjunau ca; màdrãsutau sàtyakiü cekitànam
05,030.002c	àmantrya gacchàmi ÷ivaü sukhaü vaþ; saumyena màü pa÷yata cakùuùà nçpàþ
05,030.003	yudhiùñhira uvàca
05,030.003a	anuj¤àtaþ saüjaya svasti gaccha; na no 'kàrùãr apriyaü jàtu kiü cit
05,030.003c	vidma÷ ca tvà te ca vayaü ca sarve; ÷uddhàtmànaü madhyagataü sabhàstham
05,030.004a	àpto dåtaþ saüjaya supriyo 'si; kalyàõavàk ÷ãlavàn dçùñimàü÷ ca
05,030.004c	na muhyes tvaü saüjaya jàtu matyà; na ca krudhyer ucyamàno 'pi tathyam
05,030.005a	na marmagàü jàtu vaktàsi råkùàü; nopastutiü kañukàü nota ÷uktàm
05,030.005c	dharmàràmàm arthavatãm ahiüsràm; etàü vàcaü tava jànàmi såta
05,030.006a	tvam eva naþ priyatamo 'si dåta; ihàgacched viduro và dvitãyaþ
05,030.006c	abhãkùõadçùño 'si purà hi nas tvaü; dhanaüjayasyàtmasamaþ sakhàsi
05,030.007a	ito gatvà saüjaya kùipram eva; upàtiùñhethà bràhmaõàn ye tadarhàþ
05,030.007c	vi÷uddhavãryàü÷ caraõopapannàn; kule jàtàn sarvadharmopapannàn
05,030.008a	svàdhyàyino bràhmaõà bhikùava÷ ca; tapasvino ye ca nityà vaneùu
05,030.008c	abhivàdyà vai madvacanena vçddhàs; tathetareùàü ku÷alaü vadethàþ
05,030.009a	purohitaü dhçtaràùñrasya ràj¤a; àcàryà÷ ca çtvijo ye ca tasya
05,030.009c	tai÷ ca tvaü tàta sahitair yathàrhaü; saügacchethàþ ku÷alenaiva såta
05,030.009d*0150_01	a÷rotriyà ye ca vasanti vçddhà
05,030.009d*0150_02	manasvinaþ ÷ãlabalopapannàþ
05,030.009d*0150_03	à÷aüsanto 'smàkam anusmaranto
05,030.009d*0150_04	yathà÷akti dharmamàtràü carantaþ
05,030.009d*0150_05	÷làghasva màü ku÷alinaü sma tebhyo
05,030.009d*0150_06	hy anàmayaü tàta pçccher jaghanyam
05,030.009d*0151_01	tato 'vyagras tanmanàþ prà¤jali÷ ca
05,030.009d*0151_02	kuryà namo madvacanena tebhyaþ
05,030.009d*0152_01	ye jãvanti vyavahàreõa ràùñre
05,030.009d*0152_02	ye pàlayanto nivasanti ràùñre
05,030.009d*0153_01	kçùãvalà bibhrati ye ca lokaü
05,030.009d*0153_02	teùàü sarveùàü ku÷alaü sma pçccheþ
05,030.010a	àcàrya iùño 'napago vidheyo; vedàn ãpsan brahmacaryaü cacàra
05,030.010c	yo 'straü catuùpàt punar eva cakre; droõaþ prasanno 'bhivàdyo yathàrham
05,030.011a	adhãtavidya÷ caraõopapanno; yo 'straü catuùpàt punar eva cakre
05,030.011c	gandharvaputrapratimaü tarasvinaü; tam a÷vatthàmànaü ku÷alaü sma pçccheþ
05,030.012a	÷àradvatasyàvasathaü sma gatvà; mahàrathasyàstravidàü varasya
05,030.012c	tvaü màm abhãkùõaü parikãrtayan vai; kçpasya pàdau saüjaya pàõinà spç÷eþ
05,030.013a	yasmi¤ ÷auryam ànç÷aüsyaü tapa÷ ca; praj¤à ÷ãlaü ÷rutisattve dhçti÷ ca
05,030.013b*0154_01	nivedayàsmàsu yathànuvçttam
05,030.013c	pàdau gçhãtvà kurusattamasya; bhãùmasya màü tatra nivedayethàþ
05,030.014a	praj¤àcakùur yaþ praõetà kuråõàü; bahu÷ruto vçddhasevã manãùã
05,030.014c	tasmai ràj¤e sthaviràyàbhivàdya; àcakùãthàþ saüjaya màm arogam
05,030.015a	jyeùñhaþ putro dhçtaràùñrasya mando; mårkhaþ ÷añhaþ saüjaya pàpa÷ãlaþ
05,030.015c	pra÷àstà vai pçthivã yena sarvà; suyodhanaü ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.016a	bhràtà kanãyàn api tasya mandas; tathà÷ãlaþ saüjaya so 'pi ÷a÷vat
05,030.016c	maheùvàsaþ ÷åratamaþ kuråõàü; duþ÷àsanaü ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.016d*0155_01	tathaiva ye tasya va÷ànugà÷ ca
05,030.016d*0155_02	ye càpy anye pàrthivà÷ ca pradhànàþ
05,030.016d*0155_03	tebhyo yathàrhaü ku÷alaü sma sarvaü
05,030.016d*0155_04	tathà vàcyaü madvacanàd dhi såta
05,030.017a	vçndàrakaü kavim artheùv amåóhaü; mahàpraj¤aü sarvadharmopapannam
05,030.017c	na tasya yuddhaü rocate vai kadà cid; vai÷yàputraü ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.018a	nikartane devane yo 'dvitãya÷; channopadhaþ sàdhudevã matàkùaþ
05,030.018c	yo durjayo devitavyena saükhye; sa citrasenaþ ku÷alaü tàta vàcyaþ
05,030.019a	yasya kàmo vartate nityam eva; nànyaþ ÷amàd bhàratànàm iti sma
05,030.019c	sa bàhlikànàm çùabho manasvã; purà yathà màbhivadet prasannaþ
05,030.020a	guõair anekaiþ pravarai÷ ca yukto; vij¤ànavàn naiva ca niùñhuro yaþ
05,030.020c	snehàd amarùaü sahate sadaiva; sa somadattaþ påjanãyo mato me
05,030.021a	arhattamaþ kuruùu saumadattiþ; sa no bhràtà saüjaya matsakhà ca
05,030.021c	maheùvàso rathinàm uttamo yaþ; sahàmàtyaþ ku÷alaü tasya pçccheþ
05,030.021d*0156_01	bhåri÷ravàs tàta nipàtayodhã
05,030.021d*0156_02	maheùvàso rathinàm uttamo 'gryaþ
05,030.021d*0156_03	gatvà sma taü madvacanena bråyàþ
05,030.021d*0156_04	÷alyaü tathà madvacanàt pratãtaþ
05,030.021d*0156_05	maheùvàso rathinàm uttamo 'gryaþ
05,030.021d*0156_06	samaþ ÷alo rakùità pçùñham asya
05,030.021d*0156_07	hrãniùedho devità vai matàkùaþ
05,030.021d*0156_08	satyavrataþ purumitro jaya÷ ca
05,030.021d*0156_09	ye prasthànaü tatra me nàbhyanandaüs
05,030.021d*0156_10	teùàü sarveùàü ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.022a	ye caivànye kurumukhyà yuvànaþ; putràþ pautrà bhràtara÷ caiva ye naþ
05,030.022c	yaü yam eùàü yena yenàbhigaccher; anàmayaü madvacanena vàcyaþ
05,030.023a	ye ràjànaþ pàõóavàyodhanàya; samànãtà dhàrtaràùñreõa ke cit
05,030.023c	vasàtayaþ ÷àlvakàþ kekayà÷ ca; tathàmbaùñhà ye trigartà÷ ca mukhyàþ
05,030.024a	pràcyodãcyà dàkùiõàtyà÷ ca ÷åràs; tathà pratãcyàþ pàrvatãyà÷ ca sarve
05,030.024c	anç÷aüsàþ ÷ãlavçttopapannàs; teùàü sarveùàü ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.025a	hastyàrohà rathinaþ sàdina÷ ca; padàtaya÷ càryasaüghà mahàntaþ
05,030.025c	àkhyàya màü ku÷alinaü sma teùàm; anàmayaü paripçccheþ samagràn
05,030.026a	tathà ràj¤o hy arthayuktàn amàtyàn; dauvàrikàn ye ca senàü nayanti
05,030.026c	àyavyayaü ye gaõayanti yuktà; arthàü÷ ca ye mahata÷ cintayanti
05,030.027a	gàndhàraràjaþ ÷akuniþ pàrvatãyo; nikartane yo 'dvitãyo 'kùadevã
05,030.027c	mànaü kurvan dhàrtaràùñrasya såta; mithyàbuddheþ ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.028a	yaþ pàõóavàn ekarathena vãraþ; samutsahaty apradhçùyàn vijetum
05,030.028c	yo muhyatàü mohayitàdvitãyo; vaikartanaü ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.029a	sa eva bhaktaþ sa guruþ sa bhçtyaþ; sa vai pità sa ca màtà suhçc ca
05,030.029c	agàdhabuddhir viduro dãrghadar÷ã; sa no mantrã ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.029d*0157_01	vçddhàü gàndhàrãü samupetya saüjaya
05,030.029d*0157_02	kuntyà dvitãyàm abhivàdya pçccheþ
05,030.030a	vçddhàþ striyo yà÷ ca guõopapannà; yà j¤àyante saüjaya màtaras tàþ
05,030.030c	tàbhiþ sarvàbhiþ sahitàbhiþ sametya; strãbhir vçddhàbhir abhivàdaü vadethàþ
05,030.031a	kaccit putrà jãvaputràþ susamyag; vartante vo vçttim anç÷aüsaråpàm
05,030.031c	iti smoktvà saüjaya bråhi pa÷càd; ajàta÷atruþ ku÷alã saputraþ
05,030.032a	yà no bhàryàþ saüjaya vettha tatra; tàsàü sarvàsàü ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.032c	susaüguptàþ surabhayo 'navadyàþ; kaccid gçhàn àvasathàpramattàþ
05,030.032d*0158_01	àkhyàya màü ku÷alinaü sma tebhyo
05,030.032d*0158_02	hy anàmayaü saüjaya tàta pçccheþ
05,030.033a	kaccid vçttiü ÷va÷ureùu bhadràþ; kalyàõãü vartadhvam anç÷aüsaråpàm
05,030.033c	yathà ca vaþ syuþ patayo 'nukålàs; tathà vçttim àtmanaþ sthàpayadhvam
05,030.034a	yà naþ snuùàþ saüjaya vettha tatra; pràptàþ kulebhya÷ ca guõopapannàþ
05,030.034c	prajàvatyo bråhi sametya tà÷ ca; yudhiùñhiro vo 'bhyavadat prasannaþ
05,030.035a	kanyàþ svajethàþ sadaneùu saüjaya; anàmayaü madvacanena pçùñvà
05,030.035c	kalyàõà vaþ santu patayo 'nukålà; yåyaü patãnàü bhavatànukålàþ
05,030.036a	alaükçtà vastravatyaþ sugandhà; abãbhatsàþ sukhità bhogavatyaþ
05,030.036c	laghu yàsàü dar÷anaü vàk ca laghvã; ve÷astriyaþ ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.037a	dàsãputrà ye ca dàsàþ kuråõàü; tadà÷rayà bahavaþ kubjakha¤jàþ
05,030.037c	àkhyàya màü ku÷alinaü sma tebhyo; anàmayaü paripçccher jaghanyam
05,030.038a	kaccid vçttir vartate vai puràõã; kaccid bhogàn dhàrtaràùñro dadàti
05,030.038c	aïgahãnàn kçpaõàn vàmanàü÷ ca; ànç÷aüsyàd dhçtaràùñro bibharti
05,030.039a	andhà÷ ca sarve sthaviràs tathaiva; hastàjãvà bahavo ye 'tra santi
05,030.039c	àkhyàya màü ku÷alinaü sma teùàm; anàmayaü paripçccher jaghanyam
05,030.040a	mà bhaiùña duþkhena kujãvitena; nånaü kçtaü paralokeùu pàpam
05,030.040c	nigçhya ÷atrån suhçdo 'nugçhya; vàsobhir annena ca vo bhariùye
05,030.040d*0159_01	na càpy etac chakyam ekena vaktuü
05,030.040d*0159_02	nànàde÷yà bahavo jàtisaüghàþ
05,030.040d*0159_03	viproùito bàlavad draùñum icchan
05,030.040d*0159_04	namasye 'haü saüjaya bhaimasenàn
05,030.040d*0159_05	te me yathà vàcam imàü yathoktàü
05,030.040d*0159_06	tvayocyamànàü ÷çõuyus tathà kuru
05,030.041a	santy eva me bràhmaõebhyaþ kçtàni; bhàvãny atho no bata vartayanti
05,030.041c	pa÷yàmy ahaü yuktaråpàüs tathaiva; tàm eva siddhiü ÷ràvayethà nçpaü tam
05,030.042a	ye cànàthà durbalàþ sarvakàlam; àtmany eva prayatante 'tha måóhàþ
05,030.042c	tàü÷ càpi tvaü kçpaõàn sarvathaiva; asmadvàkyàt ku÷alaü tàta pçccheþ
05,030.043a	ye càpy anye saü÷rità dhàrtaràùñràn; nànàdigbhyo 'bhyàgatàþ såtaputra
05,030.043c	dçùñvà tàü÷ caivàrhata÷ càpi sarvàn; saüpçcchethàþ ku÷alaü càvyayaü ca
05,030.044a	evaü sarvànàgatàbhyàgatàü÷ ca; ràj¤o dåtàn sarvadigbhyo 'bhyupetàn
05,030.044c	pçùñvà sarvàn ku÷alaü tàü÷ ca såta; pa÷càd ahaü ku÷alã teùu vàcyaþ
05,030.045a	na hãdç÷àþ santy apare pçthivyàü; ye yodhakà dhàrtaràùñreõa labdhàþ
05,030.045c	dharmas tu nityo mama dharma eva; mahàbalaþ ÷atrunibarhaõàya
05,030.046a	idaü punar vacanaü dhàrtaràùñraü; suyodhanaü saüjaya ÷ràvayethàþ
05,030.046c	yas te ÷arãre hçdayaü dunoti; kàmaþ kurån asapatno 'nu÷iùyàm
05,030.047a	na vidyate yuktir etasya kà cin; naivaüvidhàþ syàma yathà priyaü te
05,030.047c	dadasva và ÷akrapuraü mamaiva; yudhyasva và bhàratamukhya vãra
05,031.001	yudhiùñhira uvàca
05,031.001a	uta santam asantaü ca bàlaü vçddhaü ca saüjaya
05,031.001c	utàbalaü balãyàüsaü dhàtà prakurute va÷e
05,031.002a	uta bàlàya pàõóityaü paõóitàyota bàlatàm
05,031.002c	dadàti sarvam ã÷ànaþ purastàc chukram uccaran
05,031.003a	alaü vij¤àpanàya syàd àcakùãthà yathàtatham
05,031.003c	atho mantraü mantrayitvà anyonyenàtihçùñavat
05,031.004a	gàvalgaõe kurån gatvà dhçtaràùñraü mahàbalam
05,031.004c	abhivàdyopasaügçhya tataþ pçccher anàmayam
05,031.005a	bråyà÷ cainaü tvam àsãnaü kurubhiþ parivàritam
05,031.005c	tavaiva ràjan vãryeõa sukhaü jãvanti pàõóavàþ
05,031.006a	tava prasàdàd bàlàs te pràptà ràjyam ariüdama
05,031.006c	ràjye tàn sthàpayitvàgre nopekùãr vina÷iùyataþ
05,031.007a	sarvam apy etad ekasya nàlaü saüjaya kasya cit
05,031.007c	tàta saühatya jãvàmo mà dviùadbhyo va÷aü gamaþ
05,031.008a	tathà bhãùmaü ÷àütanavaü bhàratànàü pitàmaham
05,031.008c	÷irasàbhivadethàs tvaü mama nàma prakãrtayan
05,031.009a	abhivàdya ca vaktavyas tato 'smàkaü pitàmahaþ
05,031.009c	bhavatà ÷aütanor vaü÷o nimagnaþ punar uddhçtaþ
05,031.010a	sa tvaü kuru tathà tàta svamatena pitàmaha
05,031.010c	yathà jãvanti te pautràþ prãtimantaþ parasparam
05,031.011a	tathaiva viduraü bråyàþ kuråõàü mantradhàriõam
05,031.011c	ayuddhaü saumya bhàùasva hitakàmo yudhiùñhiraþ
05,031.012a	atho suyodhanaü bråyà ràjaputram amarùaõam
05,031.012c	madhye kuråõàm àsãnam anunãya punaþ punaþ
05,031.013a	apa÷yan màm upekùantaü kçùõàm ekàü sabhàgatàm
05,031.013c	tadduþkham atitikùàma mà vadhãùma kurån iti
05,031.014a	evaü pårvàparàn kle÷àn atitikùanta pàõóavàþ
05,031.014c	yathà balãyasaþ santas tat sarvaü kuravo viduþ
05,031.015a	yan naþ pràvràjayaþ saumya ajinaiþ prativàsitàn
05,031.015c	tadduþkham atitikùàma mà vadhãùma kurån iti
05,031.016a	yat tat sabhàyàm àkramya kçùõàü ke÷eùv adharùayat
05,031.016c	duþ÷àsanas te 'numate tac càsmàbhir upekùitam
05,031.017a	yathocitaü svakaü bhàgaü labhemahi paraütapa
05,031.017c	nivartaya paradravye buddhiü gçddhàü nararùabha
05,031.018a	÷àntir evaü bhaved ràjan prãti÷ caiva parasparam
05,031.018c	ràjyaikade÷am api naþ prayaccha ÷amam icchatàm
05,031.019a	ku÷asthalaü vçkasthalam àsandã vàraõàvatam
05,031.019c	avasànaü bhaved atra kiü cid eva tu pa¤camam
05,031.020a	bhràtéõàü dehi pa¤cànàü gràmàn pa¤ca suyodhana
05,031.020c	÷àntir no 'stu mahàpràj¤a j¤àtibhiþ saha saüjaya
05,031.021a	bhràtà bhràtaram anvetu pità putreõa yujyatàm
05,031.021c	smayamànàþ samàyàntu pà¤càlàþ kurubhiþ saha
05,031.022a	akùatàn kurupà¤càlàn pa÷yema iti kàmaye
05,031.022c	sarve sumanasas tàta ÷àmyàma bharatarùabha
05,031.023a	alam eva ÷amàyàsmi tathà yuddhàya saüjaya
05,031.023c	dharmàrthayor alaü càhaü mçdave dàruõàya ca
05,032.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,032.001a	anuj¤àtaþ pàõóavena prayayau saüjayas tadà
05,032.001c	÷àsanaü dhçtaràùñrasya sarvaü kçtvà mahàtmanaþ
05,032.001d*0160_01	tatas tu saüjayaþ kùipram ekàhnaiva paraütapa
05,032.001d*0160_02	yàti sma hàstinapuraü ni÷àkàle samàvi÷at
05,032.002a	saüpràpya hàstinapuraü ÷ãghraü ca pravive÷a ha
05,032.002c	antaþpuram upasthàya dvàþsthaü vacanam abravãt
05,032.003a	àcakùva màü dhçtaràùñràya dvàþstha; upàgataü pàõóavànàü sakà÷àt
05,032.003b*0161_01	àcakùva dhçtaràùñràya dvàþstha màü samupàgatam
05,032.003b*0161_02	sakà÷àt pàõóuputràõàü saüjayaü mà ciraü kçthàþ
05,032.003c	jàgarti ced abhivades tvaü hi kùattaþ; pravi÷eyaü vidito bhåmipasya
05,032.003d*0162_01	nivedyam atràtyayikaü hi me 'sti
05,032.003d*0162_02	dvàþstho 'tha ÷rutvà nçpatiü jagàda
05,032.003d*0163_01	jàgarti ced abhivàdyasya pàdau
05,032.003d*0163_02	nivedyàhaü pàõóavoktiü sayuktim
05,032.004	dvàþstha uvàca
05,032.004a	saüjayo 'yaü bhåmipate namas te; didçkùayà dvàram upàgatas te
05,032.004c	pràpto dåtaþ pàõóavànàü sakà÷àt; pra÷àdhi ràjan kim ayaü karotu
05,032.005	dhçtaràùñra uvàca
05,032.005a	àcakùva màü sukhinaü kàlyam asmai; prave÷yatàü svàgataü saüjayàya
05,032.005c	na càham etasya bhavàmy akàlyaþ; sa me kasmàd dvàri tiùñheta kùattaþ
05,032.006	vai÷aüpàyana uvàca
05,032.006a	tataþ pravi÷yànumate nçpasya; mahad ve÷ma pràj¤a÷åràryaguptam
05,032.006c	siühàsanasthaü pàrthivam àsasàda; vaicitravãryaü prà¤jaliþ såtaputraþ
05,032.007	saüjaya uvàca
05,032.007a	saüjayo 'haü bhåmipate namas te; pràpto 'smi gatvà naradeva pàõóavàn
05,032.007c	abhivàdya tvàü pàõóuputro manasvã; yudhiùñhiraþ ku÷alaü cànvapçcchat
05,032.008a	sa te putràn pçcchati prãyamàõaþ; kaccit putraiþ prãyase naptçbhi÷ ca
05,032.008c	tathà suhçdbhiþ sacivai÷ ca ràjan; ye càpi tvàm upajãvanti tai÷ ca
05,032.009	dhçtaràùñra uvàca
05,032.009a	abhyetya tvàü tàta vadàmi saüjaya; ajàta÷atruü ca sukhena pàrtham
05,032.009c	kaccit sa ràjà ku÷alã saputraþ; sahàmàtyaþ sànujaþ kauravàõàm
05,032.010	saüjaya uvàca
05,032.010a	sahàmàtyaþ ku÷alã pàõóuputro; bhåya÷ càto yac ca te 'gre mano 'bhåt
05,032.010c	nirõiktadharmàrthakaro manasvã; bahu÷ruto dçùñimà¤ ÷ãlavàü÷ ca
05,032.011a	paraü dharmàt pàõóavasyànç÷aüsyaü; dharmaþ paro vittacayàn mato 'sya
05,032.011c	sukhapriye dharmahãne na pàrtho; 'nurudhyate bhàrata tasya viddhi
05,032.011d*0164_01	akurvataþ sidhyati càpi sarvaü
05,032.011d*0164_02	tasmàd àhuþ puruùaü karmaõo 'nyat
05,032.012a	paraprayuktaþ puruùo viceùñate; såtraprotà dàrumayãva yoùà
05,032.012c	imaü dçùñvà niyamaü pàõóavasya; manye paraü karma daivaü manuùyàt
05,032.013a	imaü ca dçùñvà tava karmadoùaü; pàdodarkaü ghoram avarõaråpam
05,032.013c	yàvan naraþ kàmayate 'tikàlyaü; tàvan naro 'yaü labhate pra÷aüsàm
05,032.014a	ajàta÷atrus tu vihàya pàpaü; jãrõàü tvacaü sarpa ivàsamarthàm
05,032.014c	virocate 'hàryavçttena dhãro; yudhiùñhiras tvayi pàpaü visçjya
05,032.015a	aïgàtmanaþ karma nibodha ràjan; dharmàrthayuktàd àryavçttàd apetam
05,032.015c	upakro÷aü ceha gato 'si ràjan; nohe÷ ca pàpaü prasajed amutra
05,032.016a	sa tvam arthaü saü÷ayitaü vinà tair; à÷aüsase putrava÷ànugo 'dya
05,032.016c	adharma÷abda÷ ca mahàn pçthivyàü; nedaü karma tvatsamaü bhàratàgrya
05,032.017a	hãnapraj¤o dauùkuleyo nç÷aüso; dãrghavairã kùatravidyàsv adhãraþ
05,032.017c	evaüdharmà nàpadaþ saütitãrùed; dhãnavãryo ya÷ ca bhaved a÷iùñaþ
05,032.018a	kule jàto dharmavàn yo ya÷asvã; bahu÷rutaþ sukhajãvã yatàtmà
05,032.018c	dharmàrthayor grathitayor bibharti; nànyatra diùñasya va÷àd upaiti
05,032.019a	kathaü hi mantràgryadharo manãùã; dharmàrthayor àpadi saüpraõetà
05,032.019c	evaüyuktaþ sarvamantrair ahãno; anànç÷aüsyaü karma kuryàd amåóhaþ
05,032.020a	tavàpãme mantravidaþ sametya; samàsate karmasu nityayuktàþ
05,032.020c	teùàm ayaü balavàn ni÷caya÷ ca; kurukùayàrthe nirayo vyapàdi
05,032.021a	akàlikaü kuravo nàbhaviùyan; pàpena cet pàpam ajàta÷atruþ
05,032.021c	icchej jàtu tvayi pàpaü visçjya; nindà ceyaü tava loke 'bhaviùyat
05,032.022a	kim anyatra viùayàd ã÷varàõàü; yatra pàrthaþ paralokaü dadar÷a
05,032.022c	atyakràmat sa tathà saümataþ syàn; na saü÷ayo nàsti manuùyakàraþ
05,032.023a	etàn guõàn karmakçtàn avekùya; bhàvàbhàvau vartamànàv anityau
05,032.023c	balir hi ràjà pàram avindamàno; nànyat kàlàt kàraõaü tatra mene
05,032.024a	cakùuþ ÷rotre nàsikà tvak ca jihvà; j¤ànasyaitàny àyatanàni jantoþ
05,032.024c	tàni prãtàny eva tçùõàkùayànte; tàny avyatho duþkhahãnaþ praõudyàt
05,032.025a	na tv eva manye puruùasya karma; saüvartate suprayuktaü yathàvat
05,032.025c	màtuþ pituþ karmaõàbhiprasåtaþ; saüvardhate vidhivad bhojanena
05,032.026a	priyàpriye sukhaduþkhe ca ràjan; nindàpra÷aüse ca bhajeta enam
05,032.026c	paras tv enaü garhayate 'paràdhe; pra÷aüsate sàdhuvçttaü tam eva
05,032.027a	sa tvà garhe bhàratànàü virodhàd; anto nånaü bhavitàyaü prajànàm
05,032.027c	no ced idaü tava karmàparàdhàt; kurån dahet kçùõavartmeva kakùam
05,032.028a	tvam evaiko jàtaputreùu ràjan; va÷aü gantà sarvaloke narendra
05,032.028c	kàmàtmanàü ÷làghase dyåtakàle; nànyac chamàt pa÷ya vipàkam asya
05,032.029a	anàptànàü pragrahàt tvaü narendra; tathàptànàü nigrahàc caiva ràjan
05,032.029c	bhåmiü sphãtàü durbalatvàd anantàü; na ÷aktas tvaü rakùituü kauraveya
05,032.030a	anuj¤àto rathavegàvadhåtaþ; ÷rànto nipadye ÷ayanaü nçsiüha
05,032.030c	pràtaþ ÷rotàraþ kuravaþ sabhàyàm; ajàta÷atror vacanaü sametàþ
05,032.030d*0165_00	dhçtaràùñra uvàca
05,032.030d*0165_01	anuj¤àto 'syàvasathaü paraihi
05,032.030d*0165_02	prapadyasva ÷ayanaü såtaputra
05,032.030d*0165_03	pràtaþ ÷rotàraþ kuravaþ sabhàyàm
05,032.030d*0165_04	ajàta÷atror vacanaü tvayoktam
05,033.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,033.001a	dvàþsthaü pràha mahàpràj¤o dhçtaràùñro mahãpatiþ
05,033.001c	viduraü draùñum icchàmi tam ihànaya màciram
05,033.002a	prahito dhçtaràùñreõa dåtaþ kùattàram abravãt
05,033.002c	ã÷varas tvàü mahàràjo mahàpràj¤a didçkùati
05,033.003a	evam uktas tu viduraþ pràpya ràjanive÷anam
05,033.003c	abravãd dhçtaràùñràya dvàþstha màü prativedaya
05,033.004	dvàþstha uvàca
05,033.004a	viduro 'yam anupràpto ràjendra tava ÷àsanàt
05,033.004c	draùñum icchati te pàdau kiü karotu pra÷àdhi màm
05,033.005	dhçtaràùñra uvàca
05,033.005a	prave÷aya mahàpràj¤aü viduraü dãrghadar÷inam
05,033.005c	ahaü hi vidurasyàsya nàkàlyo jàtu dar÷ane
05,033.006	dvàþstha uvàca
05,033.006a	pravi÷àntaþpuraü kùattar mahàràjasya dhãmataþ
05,033.006c	na hi te dar÷ane 'kàlyo jàtu ràjà bravãti màm
05,033.007	vai÷aüpàyana uvàca
05,033.007a	tataþ pravi÷ya viduro dhçtaràùñranive÷anam
05,033.007c	abravãt prà¤jalir vàkyaü cintayànaü naràdhipam
05,033.007d*0166_01	evam uktaþ pravi÷yàtha kùattà ràjànam abravãt
05,033.008a	viduro 'haü mahàpràj¤a saüpràptas tava ÷àsanàt
05,033.008c	yadi kiü cana kartavyam ayam asmi pra÷àdhi màm
05,033.009	dhçtaràùñra uvàca
05,033.009a	saüjayo vidura pràpto garhayitvà ca màü gataþ
05,033.009c	ajàta÷atroþ ÷vo vàkyaü sabhàmadhye sa vakùyati
05,033.010a	tasyàdya kuruvãrasya na vij¤àtaü vaco mayà
05,033.010c	tan me dahati gàtràõi tad akàrùãt prajàgaram
05,033.011a	jàgrato dahyamànasya ÷reyo yad iha pa÷yasi
05,033.011c	tad bråhi tvaü hi nas tàta dharmàrthaku÷alo hy asi
05,033.012a	yataþ pràptaþ saüjayaþ pàõóavebhyo; na me yathàvan manasaþ pra÷àntiþ
05,033.012c	sarvendriyàõy aprakçtiü gatàni; kiü vakùyatãty eva hi me 'dya cintà
05,033.012d*0167_01	tan me bråhi vidura sarvaü yathàvat
05,033.012d*0167_02	sàntvaü tasmai sarvam ajàta÷atroþ
05,033.012d*0167_03	yathà ca nas tàta hitaü bhaveta
05,033.012d*0167_04	pràj¤à÷ ca sarve sukhino bhaveyuþ
05,033.013	vidura uvàca
05,033.013a	abhiyuktaü balavatà durbalaü hãnasàdhanam
05,033.013c	hçtasvaü kàminaü coram àvi÷anti prajàgaràþ
05,033.014a	kaccid etair mahàdoùair na spçùño 'si naràdhipa
05,033.014c	kaccin na paravitteùu gçdhyan viparitapyase
05,033.015	dhçtaràùñra uvàca
05,033.015a	÷rotum icchàmi te dharmyaü paraü naiþ÷reyasaü vacaþ
05,033.015c	asmin ràjarùivaü÷e hi tvam ekaþ pràj¤asaümataþ
05,033.016	vidura uvàca
05,033.016*0168_01	ràjà lakùaõasaüpannas trailokyasyàpi yo bhavet
05,033.016*0168_02	preùyas te preùita÷ caiva dhçtaràùñra yudhiùñhiraþ
05,033.016*0168_03	viparãtatara÷ ca tvaü bhàgadheyena saümataþ
05,033.016*0168_04	arciùà praj¤ayà caiva dharmàtmà dharmakovidaþ
05,033.016*0168_05	ànç÷aüsyàd anukro÷àd dharmàt satyaparàkramàt
05,033.016*0168_06	gurutvaü tvayi saüprekùya bahån kle÷àüs titikùate
05,033.016*0168_07	duryodhane saubaleye karõe duþ÷àsane tathà
05,033.016*0168_08	eteùv ai÷varyam àdhàya kathaü tvaü bhåtim icchasi
05,033.016*0168_09	àtmaj¤ànaü samàrambhas titikùà dharmanityatà
05,033.016*0169_01	vàksaüyama÷ ca dànaü ca naiteùv etàni kçtsna÷aþ
05,033.016*0169_02	ekasmàd vçkùàd yaj¤apàtràõi ràjan
05,033.016*0169_03	sruk ca droõã voóhanã pãóanã ca
05,033.016*0169_04	etad ràjan bruvato me nibodha
05,033.016*0169_05	ekasmàt puruùàj jàyate 'sac ca sac ca
05,033.016a	niùevate pra÷astàni ninditàni na sevate
05,033.016c	anàstikaþ ÷raddadhàna etat paõóitalakùaõam
05,033.017a	krodho harùa÷ ca darpa÷ ca hrãstambho mànyamànità
05,033.017c	yam arthàn nàpakarùanti sa vai paõóita ucyate
05,033.017d*0170_01	yo 'nyathà santam àtmànam anyathà pratipadyate
05,033.017d*0170_02	kitavena kçtaü pàpaü caureõàtmàpahàriõà
05,033.018a	yasya kçtyaü na jànanti mantraü và mantritaü pare
05,033.018c	kçtam evàsya jànanti sa vai paõóita ucyate
05,033.019a	yasya kçtyaü na vighnanti ÷ãtam uùõaü bhayaü ratiþ
05,033.019c	samçddhir asamçddhir và sa vai paõóita ucyate
05,033.020a	yasya saüsàriõã praj¤à dharmàrthàv anuvartate
05,033.020c	kàmàd arthaü vçõãte yaþ sa vai paõóita ucyate
05,033.020d*0171_01	kàmàd arthaü vçõãte yo mokùàd arthaü sa vindati
05,033.020d*0171_02	ràjanãtiü samãkùyàtha sa vai paõóita ucyate
05,033.021a	yathà÷akti cikãrùanti yathà÷akti ca kurvate
05,033.021c	na kiü cid avamanyante paõóità bharatarùabha
05,033.022a	kùipraü vijànàti ciraü ÷çõoti; vij¤àya càrthaü bhajate na kàmàt
05,033.022c	nàsaüpçùño vyupayuïkte paràrthe; tat praj¤ànaü prathamaü paõóitasya
05,033.023a	nàpràpyam abhivà¤chanti naùñaü necchanti ÷ocitum
05,033.023c	àpatsu ca na muhyanti naràþ paõóitabuddhayaþ
05,033.024a	ni÷citya yaþ prakramate nàntar vasati karmaõaþ
05,033.024c	avandhyakàlo va÷yàtmà sa vai paõóita ucyate
05,033.025a	àryakarmaõi rajyante bhåtikarmàõi kurvate
05,033.025c	hitaü ca nàbhyasåyanti paõóità bharatarùabha
05,033.026a	na hçùyaty àtmasaümàne nàvamànena tapyate
05,033.026c	gàïgo hrada ivàkùobhyo yaþ sa paõóita ucyate
05,033.027a	tattvaj¤aþ sarvabhåtànàü yogaj¤aþ sarvakarmaõàm
05,033.027c	upàyaj¤o manuùyàõàü naraþ paõóita ucyate
05,033.028a	pravçttavàk citrakatha åhavàn pratibhànavàn
05,033.028c	à÷u granthasya vaktà ca sa vai paõóita ucyate
05,033.029a	÷rutaü praj¤ànugaü yasya praj¤à caiva ÷rutànugà
05,033.029c	asaübhinnàryamaryàdaþ paõóitàkhyàü labheta saþ
05,033.030a	a÷ruta÷ ca samunnaddho daridra÷ ca mahàmanàþ
05,033.030c	arthàü÷ càkarmaõà prepsur måóha ity ucyate budhaiþ
05,033.031a	svam arthaü yaþ parityajya paràrtham anutiùñhati
05,033.031c	mithyà carati mitràrthe ya÷ ca måóhaþ sa ucyate
05,033.031d*0172_01	yaþ pràpya mànuùaü janma mokùadvàram apàvçtam
05,033.031d*0172_02	gçheùu sajjate måóhas tam àråóhacyutaü viduþ
05,033.032a	akàmàn kàmayati yaþ kàmayànàn paridviùan
05,033.032c	balavantaü ca yo dveùñi tam àhur måóhacetasam
05,033.033a	amitraü kurute mitraü mitraü dveùñi hinasti ca
05,033.033c	karma càrabhate duùñaü tam àhur måóhacetasam
05,033.034a	saüsàrayati kçtyàni sarvatra vicikitsate
05,033.034c	ciraü karoti kùipràrthe sa måóho bharatarùabha
05,033.034d*0173_01	÷ràddhaü pitçbhyo na dadàti daivatàni na càrcati
05,033.034d*0173_02	suhçn mitraü na labhate tam àhur måóhalakùaõam
05,033.035a	anàhåtaþ pravi÷ati apçùño bahu bhàùate
05,033.035c	vi÷vasaty apramatteùu måóhacetà naràdhamaþ
05,033.036a	paraü kùipati doùeõa vartamànaþ svayaü tathà
05,033.036c	ya÷ ca krudhyaty anã÷aþ san sa ca måóhatamo naraþ
05,033.037a	àtmano balam aj¤àya dharmàrthaparivarjitam
05,033.037c	alabhyam icchan naiùkarmyàn måóhabuddhir ihocyate
05,033.038a	a÷iùyaü ÷àsti yo ràjan ya÷ ca ÷ånyam upàsate
05,033.038c	kadaryaü bhajate ya÷ ca tam àhur måóhacetasam
05,033.039a	arthaü mahàntam àsàdya vidyàm ai÷varyam eva và
05,033.039c	vicaraty asamunnaddho yaþ sa paõóita ucyate
05,033.040a	ekaþ saüpannam a÷nàti vas te vàsa÷ ca ÷obhanam
05,033.040c	yo 'saüvibhajya bhçtyebhyaþ ko nç÷aüsataras tataþ
05,033.041a	ekaþ pàpàni kurute phalaü bhuïkte mahàjanaþ
05,033.041c	bhoktàro vipramucyante kartà doùeõa lipyate
05,033.042a	ekaü hanyàn na và hanyàd iùur mukto dhanuùmatà
05,033.042c	buddhir buddhimatotsçùñà hanyàd ràùñraü saràjakam
05,033.043a	ekayà dve vini÷citya trãü÷ caturbhir va÷e kuru
05,033.043c	pa¤ca jitvà viditvà ùañ sapta hitvà sukhã bhava
05,033.044a	ekaü viùaraso hanti ÷astreõaika÷ ca vadhyate
05,033.044c	saràùñraü saprajaü hanti ràjànaü mantravisravaþ
05,033.045a	ekaþ svàdu na bhu¤jãta eka÷ càrthàn na cintayet
05,033.045c	eko na gacched adhvànaü naikaþ supteùu jàgçyàt
05,033.046a	ekam evàdvitãyaü tad yad ràjan nàvabudhyase
05,033.046c	satyaü svargasya sopànaü pàràvàrasya naur iva
05,033.047a	ekaþ kùamàvatàü doùo dvitãyo nopalabhyate
05,033.047c	yad enaü kùamayà yuktam a÷aktaü manyate janaþ
05,033.047d*0174_01	so 'sya doùo na mantavyaþ kùamà hi paramaü balam
05,033.047d*0175_01	kùamà guõo hy a÷aktànàü ÷aktànàü bhåùaõaü kùamà
05,033.047d*0175_02	kùamà va÷ãkçtir loke kùamayà kiü na sàdhyate
05,033.047d*0175_03	÷àntikhaógaþ kare yasya kiü kariùyati durjanaþ
05,033.047d*0175_04	atçõe patito vahniþ svayam evopa÷àmyati
05,033.047d*0176_01	akùamàvàn paraü doùair àtmànaü caiva yojayet
05,033.048a	eko dharmaþ paraü ÷reyaþ kùamaikà ÷àntir uttamà
05,033.048c	vidyaikà paramà dçùñir ahiüsaikà sukhàvahà
05,033.049a	dvàv imau grasate bhåmiþ sarpo bila÷ayàn iva
05,033.049c	ràjànaü càviroddhàraü bràhmaõaü càpravàsinam
05,033.049d*0177_01	pçthivyàü sàgaràntàyàü dvàv imau puruùàdhamau
05,033.050a	dve karmaõã naraþ kurvann asmiül loke virocate
05,033.050c	abruvan paruùaü kiü cid asato nàrthayaüs tathà
05,033.051a	dvàv imau puruùavyàghra parapratyayakàriõau
05,033.051c	striyaþ kàmitakàminyo lokaþ påjitapåjakaþ
05,033.052a	dvàv imau kaõñakau tãkùõau ÷arãrapari÷oùaõau
05,033.052c	ya÷ càdhanaþ kàmayate ya÷ ca kupyaty anã÷varaþ
05,033.052d*0178_01	dvàv imau puruùau loke såryamaõóalabhedinau
05,033.052d*0178_02	parivràóyogayukta÷ ca raõe càbhimukho hataþ
05,033.052d*0179_01	dvàv imau na viràjete viparãtena karmaõà
05,033.052d*0179_02	gçhastha÷ ca niràrambhaþ kàryavàü÷ caiva bhikùukaþ
05,033.053a	dvàv imau puruùau ràjan svargasyopari tiùñhataþ
05,033.053c	prabhu÷ ca kùamayà yukto daridra÷ ca pradànavàn
05,033.054a	nyàyàgatasya dravyasya boddhavyau dvàv atikramau
05,033.054c	apàtre pratipatti÷ ca pàtre càpratipàdanam
05,033.054d*0180_01	dvàv ambhasi niveùñavyau gale baddhvà dçóhàü ÷ilàm
05,033.054d*0180_02	dhanavantam adàtàraü daridraü càtapasvinam
05,033.055a	trayo nyàyà manuùyàõàü ÷råyante bharatarùabha
05,033.055c	kanãyàn madhyamaþ ÷reùñha iti vedavido viduþ
05,033.056a	trividhàþ puruùà ràjann uttamàdhamamadhyamàþ
05,033.056c	niyojayed yathàvat tàüs trividheùv eva karmasu
05,033.057a	traya evàdhanà ràjan bhàryà dàsas tathà sutaþ
05,033.057c	yat te samadhigacchanti yasya te tasya tad dhanam
05,033.057d*0181_01	haraõaü ca parasvànàü paradàràbhimar÷anam
05,033.057d*0181_02	suhçda÷ ca parityàgas trayo doùàþ kùayàvahàþ
05,033.057d*0181_03	trividhaü narakasyedaü dvàraü nà÷anam àtmanaþ
05,033.057d*0181_04	kàmaþ krodhas tathà lobhas tasmàd etat trayaü tyajet
05,033.057d*0181_05	bhaktaü ca bhajamànaü ca tavàsmãti ca vàdinam
05,033.057d*0181_06	trãn età¤ ÷araõaü pràptàn viùame 'pi na saütyajet
05,033.057d*0181_07	varapradànaü ràjyaü ca putrajanma ca bhàrata
05,033.057d*0181_08	÷atro÷ ca mokùaõaü kçcchràt trãõi caikaü ca tatsamam
05,033.058a	catvàri ràj¤à tu mahàbalena; varjyàny àhuþ paõóitas tàni vidyàt
05,033.058c	alpapraj¤aiþ saha mantraü na kuryàn; na dãrghasåtrair alasai÷ càraõai÷ ca
05,033.059a	catvàri te tàta gçhe vasantu; ÷riyàbhijuùñasya gçhasthadharme
05,033.059c	vçddho j¤àtir avasannaþ kulãnaþ; sakhà daridro bhaginã cànapatyà
05,033.060a	catvàry àha mahàràja sadyaskàni bçhaspatiþ
05,033.060c	pçcchate trida÷endràya tànãmàni nibodha me
05,033.061a	devatànàü ca saükalpam anubhàvaü ca dhãmatàm
05,033.061c	vinayaü kçtavidyànàü vinà÷aü pàpakarmaõàm
05,033.061d*0182_01	catvàri karmàõy abhayaükaràõi
05,033.061d*0182_02	bhayaü prayacchanty ayathàkçtàni
05,033.061d*0182_03	mànàgnihotram uta mànamaunaü
05,033.061d*0182_04	mànenàdhãtam uta mànayaj¤aþ
05,033.062a	pa¤càgnayo manuùyeõa paricaryàþ prayatnataþ
05,033.062c	pità màtàgnir àtmà ca guru÷ ca bharatarùabha
05,033.063a	pa¤caiva påjayaül loke ya÷aþ pràpnoti kevalam
05,033.063c	devàn pitén manuùyàü÷ ca bhikùån atithipa¤camàn
05,033.064a	pa¤ca tvànugamiùyanti yatra yatra gamiùyasi
05,033.064c	mitràõy amitrà madhyasthà upajãvyopajãvinaþ
05,033.065a	pa¤cendriyasya martyasya chidraü ced ekam indriyam
05,033.065c	tato 'sya sravati praj¤à dçteþ pàdàd ivodakam
05,033.066a	ùaó doùàþ puruùeõeha hàtavyà bhåtim icchatà
05,033.066c	nidrà tandrã bhayaü krodha àlasyaü dãrghasåtratà
05,033.067a	ùaó imàn puruùo jahyàd bhinnàü nàvam ivàrõave
05,033.067c	apravaktàram àcàryam anadhãyànam çtvijam
05,033.068a	arakùitàraü ràjànaü bhàryàü càpriyavàdinãm
05,033.068c	gràmakàmaü ca gopàlaü vanakàmaü ca nàpitam
05,033.069a	ùaó eva tu guõàþ puüsà na hàtavyàþ kadà cana
05,033.069c	satyaü dànam anàlasyam anasåyà kùamà dhçtiþ
05,033.069d*0183_01	ùaó imàni vina÷yanti muhårtam anavekùaõàt
05,033.069d*0183_02	gàvaþ sevà kçùir bhàryà vidyà vçùalasaügatiþ
05,033.069d*0183_03	ùaó ete hy avamanyante nityaü pårvopakàriõam
05,033.069d*0183_04	àcàryaü ÷ikùitàþ ÷iùyàþ kçtadàrà÷ ca màtaram
05,033.069d*0183_05	nàrãü vigatakàmàs tu kçtàrthà÷ ca prayojanam
05,033.069d*0183_06	nàvaü nistãrõakàntàrà àturà÷ ca cikitsakam
05,033.069d*0183_07	àrogyam ànçõyam avipravàsaþ
05,033.069d*0183_08	sadbhir manuùyaiþ saha saüprayogaþ
05,033.069d*0183_09	svapratyayà vçttir abhãtavàsaþ
05,033.069d*0183_10	ùaó jãvalokasya sukhàni ràjan
05,033.069d*0183_11	ãrùur ghçõã na saütuùñaþ krodhano nitya÷aïkitaþ
05,033.069d*0183_12	parabhàgyopajãvã ca ùaó ete nityaduþkhitàþ
05,033.069d*0184_01	arthàgamo nityam arogità ca
05,033.069d*0184_02	priyà ca bhàryà priyavàdinã ca
05,033.069d*0184_03	va÷ya÷ ca putro 'rthakarã ca vidyà
05,033.069d*0184_04	ùaó jãvalokasya sukhàni ràjan
05,033.070a	ùaõõàm àtmani nityànàm ai÷varyaü yo 'dhigacchati
05,033.070c	na sa pàpaiþ kuto 'narthair yujyate vijitendriyaþ
05,033.071a	ùaó ime ùañsu jãvanti saptamo nopalabhyate
05,033.071c	coràþ pramatte jãvanti vyàdhiteùu cikitsakàþ
05,033.072a	pramadàþ kàmayàneùu yajamàneùu yàjakàþ
05,033.072c	ràjà vivadamàneùu nityaü mårkheùu paõóitàþ
05,033.073a	sapta doùàþ sadà ràj¤à hàtavyà vyasanodayàþ
05,033.073c	pràya÷o yair vina÷yanti kçtamålà÷ ca pàrthivàþ
05,033.074a	striyo 'kùà mçgayà pànaü vàkpàruùyaü ca pa¤camam
05,033.074c	mahac ca daõóapàruùyam arthadåùaõam eva ca
05,033.075a	aùñau pårvanimittàni narasya vina÷iùyataþ
05,033.075c	bràhmaõàn prathamaü dveùñi bràhmaõai÷ ca virudhyate
05,033.076a	bràhmaõasvàni càdatte bràhmaõàü÷ ca jighàüsati
05,033.076c	ramate nindayà caiùàü pra÷aüsàü nàbhinandati
05,033.077a	naitàn smarati kçtyeùu yàcita÷ càbhyasåyati
05,033.077b*0185_01	yasyaitàni nimittàni tasyàsan naþ paràbhavaþ
05,033.077c	etàn doùàn naraþ pràj¤o buddhyà buddhvà vivarjayet
05,033.078a	aùñàv imàni harùasya navanãtàni bhàrata
05,033.078c	vartamànàni dç÷yante tàny eva susukhàny api
05,033.079a	samàgama÷ ca sakhibhir mahàü÷ caiva dhanàgamaþ
05,033.079c	putreõa ca pariùvaïgaþ saünipàta÷ ca maithune
05,033.080a	samaye ca priyàlàpaþ svayåtheùu ca saünatiþ
05,033.080c	abhipretasya làbha÷ ca påjà ca janasaüsadi
05,033.081a	navadvàram idaü ve÷ma tristhåõaü pa¤casàkùikam
05,033.081c	kùetraj¤àdhiùñhitaü vidvàn yo veda sa paraþ kaviþ
05,033.082a	da÷a dharmaü na jànanti dhçtaràùñra nibodha tàn
05,033.082c	mattaþ pramatta unmattaþ ÷ràntaþ kruddho bubhukùitaþ
05,033.083a	tvaramàõa÷ ca bhãru÷ ca lubdhaþ kàmã ca te da÷a
05,033.083c	tasmàd eteùu bhàveùu na prasajjeta paõóitaþ
05,033.084a	atraivodàharantãmam itihàsaü puràtanam
05,033.084c	putràrtham asurendreõa gãtaü caiva sudhanvanà
05,033.085a	yaþ kàmamanyå prajahàti ràjà; pàtre pratiùñhàpayate dhanaü ca
05,033.085c	vi÷eùavic chrutavàn kùiprakàrã; taü sarvalokaþ kurute pramàõam
05,033.086a	jànàti vi÷vàsayituü manuùyàn; vij¤àtadoùeùu dadhàti daõóam
05,033.086c	jànàti màtràü ca tathà kùamàü ca; taü tàdç÷aü ÷rãr juùate samagrà
05,033.087a	sudurbalaü nàvajànàti kaü cid; yukto ripuü sevate buddhipårvam
05,033.087c	na vigrahaü rocayate balasthaiþ; kàle ca yo vikramate sa dhãraþ
05,033.088a	pràpyàpadaü na vyathate kadà cid; udyogam anvicchati càpramattaþ
05,033.088c	duþkhaü ca kàle sahate jitàtmà; dhuraüdharas tasya jitàþ sapatnàþ
05,033.089a	anarthakaü vipravàsaü gçhebhyaþ; pàpaiþ saüdhiü paradàràbhimar÷am
05,033.089c	dambhaü stainyaü pai÷unaü madyapànaü; na sevate yaþ sa sukhã sadaiva
05,033.090a	na saürambheõàrabhate 'rthavargam; àkàritaþ ÷aüsati tathyam eva
05,033.090c	na màtràrthe rocayate vivàdaü; nàpåjitaþ kupyati càpy amåóhaþ
05,033.091a	na yo 'bhyasåyaty anukampate ca; na durbalaþ pràtibhàvyaü karoti
05,033.091c	nàtyàha kiü cit kùamate vivàdaü; sarvatra tàdçg labhate pra÷aüsàm
05,033.092a	yo noddhataü kurute jàtu veùaü; na pauruùeõàpi vikatthate 'nyàn
05,033.092c	na mårcchitaþ kañukàny àha kiü cit; priyaü sadà taü kurute jano 'pi
05,033.093a	na vairam uddãpayati pra÷àntaü; na darpam àrohati nàstam eti
05,033.093c	na durgato 'smãti karoti manyuü; tam àrya÷ãlaü param àhur agryam
05,033.094a	na sve sukhe vai kurute praharùaü; nànyasya duþkhe bhavati pratãtaþ
05,033.094c	dattvà na pa÷càt kurute 'nutàpaü; na katthate satpuruùàrya÷ãlaþ
05,033.095a	de÷àcàràn samayà¤ jàtidharmàn; bubhåùate yas tu paràvaraj¤aþ
05,033.095c	sa tatra tatràdhigataþ sadaiva; mahàjanasyàdhipatyaü karoti
05,033.096a	dambhaü mohaü matsaraü pàpakçtyaü; ràjadviùñaü pai÷unaü pågavairam
05,033.096c	mattonmattair durjanai÷ càpi vàdaü; yaþ praj¤àvàn varjayet sa pradhànaþ
05,033.097a	damaü ÷aucaü daivataü maïgalàni; pràya÷cittaü vividhàül lokavàdàn
05,033.097c	etàni yaþ kurute naityakàni; tasyotthànaü devatà ràdhayanti
05,033.098a	samair vivàhaü kurute na hãnaiþ; samaiþ sakhyaü vyavahàraü kathà÷ ca
05,033.098c	guõair vi÷iùñàü÷ ca purodadhàti; vipa÷citas tasya nayàþ sunãtàþ
05,033.099a	mitaü bhuïkte saüvibhajyà÷ritebhyo; mitaü svapity amitaü karma kçtvà
05,033.099c	dadàty amitreùv api yàcitaþ saüs; tam àtmavantaü prajahaty anarthàþ
05,033.100a	cikãrùitaü viprakçtaü ca yasya; nànye janàþ karma jànanti kiü cit
05,033.100c	mantre gupte samyag anuùñhite ca; svalpo nàsya vyathate ka÷ cid arthaþ
05,033.101a	yaþ sarvabhåtapra÷ame niviùñaþ; satyo mçdur dànakçc chuddhabhàvaþ
05,033.101c	atãva saüj¤àyate j¤àtimadhye; mahàmaõir jàtya iva prasannaþ
05,033.102a	ya àtmanàpatrapate bhç÷aü naraþ; sa sarvalokasya gurur bhavaty uta
05,033.102c	anantatejàþ sumanàþ samàhitaþ; svatejasà sårya ivàvabhàsate
05,033.103a	vane jàtàþ ÷àpadagdhasya ràj¤aþ; pàõóoþ putràþ pa¤ca pa¤cendrakalpàþ
05,033.103c	tvayaiva bàlà vardhitàþ ÷ikùità÷ ca; tavàde÷aü pàlayanty àmbikeya
05,033.104a	pradàyaiùàm ucitaü tàta ràjyaü; sukhã putraiþ sahito modamànaþ
05,033.104c	na devànàü nàpi ca mànuùàõàü; bhaviùyasi tvaü tarkaõãyo narendra
05,034.001	dhçtaràùñra uvàca
05,034.001a	jàgrato dahyamànasya yat kàryam anupa÷yasi
05,034.001c	tad bråhi tvaü hi nas tàta dharmàrthaku÷alaþ ÷uciþ
05,034.002a	tvaü màü yathàvad vidura pra÷àdhi; praj¤àpårvaü sarvam ajàta÷atroþ
05,034.002c	yan manyase pathyam adãnasattva; ÷reyaskaraü bråhi tad vai kuråõàm
05,034.003a	pàpà÷aïkã pàpam evànupa÷yan; pçcchàmi tvàü vyàkulenàtmanàham
05,034.003c	kave tan me bråhi sarvaü yathàvan; manãùitaü sarvam ajàta÷atroþ
05,034.004	vidura uvàca
05,034.004*0186_01	sulabhàþ puruùà ràjan satataü priyavàdinaþ
05,034.004*0186_02	apriyasya ca pathyasya vaktà ÷rotà ca durlabhaþ
05,034.004a	÷ubhaü và yadi và pàpaü dveùyaü và yadi và priyam
05,034.004c	apçùñas tasya tad bråyàd yasya necchet paràbhavam
05,034.005a	tasmàd vakùyàmi te ràjan bhavam icchan kurån prati
05,034.005c	vacaþ ÷reyaskaraü dharmyaü bruvatas tan nibodha me
05,034.006a	mithyopetàni karmàõi sidhyeyur yàni bhàrata
05,034.006c	anupàyaprayuktàni mà sma teùu manaþ kçthàþ
05,034.007a	tathaiva yogavihitaü na sidhyet karma yan nçpa
05,034.007c	upàyayuktaü medhàvã na tatra glapayen manaþ
05,034.008a	anubandhàn avekùeta sànubandheùu karmasu
05,034.008c	saüpradhàrya ca kurvãta na vegena samàcaret
05,034.009a	anubandhaü ca saüprekùya vipàkàü÷ caiva karmaõàm
05,034.009c	utthànam àtmana÷ caiva dhãraþ kurvãta và na và
05,034.010a	yaþ pramàõaü na jànàti sthàne vçddhau tathà kùaye
05,034.010c	ko÷e janapade daõóe na sa ràjye 'vatiùñhate
05,034.011a	yas tv etàni pramàõàni yathoktàny anupa÷yati
05,034.011c	yukto dharmàrthayor j¤àne sa ràjyam adhigacchati
05,034.012a	na ràjyaü pràptam ity eva vartitavyam asàüpratam
05,034.012c	÷riyaü hy avinayo hanti jarà råpam ivottamam
05,034.013a	bhakùyottamapraticchannaü matsyo baói÷am àyasam
05,034.013c	råpàbhipàtã grasate nànubandham avekùate
05,034.014a	yac chakyaü grasituü grasyaü grastaü pariõamec ca yat
05,034.014c	hitaü ca pariõàme yat tad adyaü bhåtim icchatà
05,034.015a	vanaspater apakvàni phalàni pracinoti yaþ
05,034.015c	sa nàpnoti rasaü tebhyo bãjaü càsya vina÷yati
05,034.016a	yas tu pakvam upàdatte kàle pariõataü phalam
05,034.016c	phalàd rasaü sa labhate bãjàc caiva phalaü punaþ
05,034.017a	yathà madhu samàdatte rakùan puùpàõi ùañpadaþ
05,034.017c	tadvad arthàn manuùyebhya àdadyàd avihiüsayà
05,034.018a	puùpaü puùpaü vicinvãta målacchedaü na kàrayet
05,034.018c	màlàkàra ivàràme na yathàïgàrakàrakaþ
05,034.019a	kiü nu me syàd idaü kçtvà kiü nu me syàd akurvataþ
05,034.019c	iti karmàõi saücintya kuryàd và puruùo na và
05,034.020a	anàrabhyà bhavanty arthàþ ke cin nityaü tathàgatàþ
05,034.020c	kçtaþ puruùakàro 'pi bhaved yeùu nirarthakaþ
05,034.020d*0187_01	anarthe caiva niratam arthe caiva paràïmukham
05,034.021a	kàü÷ cid arthàn naraþ pràj¤o laghumålàn mahàphalàn
05,034.021c	kùipram àrabhate kartuü na vighnayati tàdç÷àn
05,034.022a	çju pa÷yati yaþ sarvaü cakùuùànupibann iva
05,034.022c	àsãnam api tåùõãkam anurajyanti taü prajàþ
05,034.022d*0188_01	supuùpitaþ syàd aphalaþ phalitaþ syàd duràruhaþ
05,034.022d*0188_02	apakvaþ pakvasaükà÷o na tu ÷ãryeta karhi cit
05,034.023a	cakùuùà manasà vàcà karmaõà ca caturvidham
05,034.023c	prasàdayati lokaü yaþ taü loko 'nuprasãdati
05,034.024a	yasmàt trasyanti bhåtàni mçgavyàdhàn mçgà iva
05,034.024c	sàgaràntàm api mahãü labdhvà sa parihãyate
05,034.025a	pitçpaitàmahaü ràjyaü pràptavàn svena tejasà
05,034.025c	vàyur abhram ivàsàdya bhraü÷ayaty anaye sthitaþ
05,034.026a	dharmam àcarato ràj¤aþ sadbhi÷ caritam àditaþ
05,034.026c	vasudhà vasusaüpårõà vardhate bhåtivardhanã
05,034.027a	atha saütyajato dharmam adharmaü cànutiùñhataþ
05,034.027c	pratisaüveùñate bhåmir agnau carmàhitaü yathà
05,034.028a	ya eva yatnaþ kriyate pararàùñràvamardane
05,034.028c	sa eva yatnaþ kartavyaþ svaràùñraparipàlane
05,034.029a	dharmeõa ràjyaü vindeta dharmeõa paripàlayet
05,034.029c	dharmamålàü ÷riyaü pràpya na jahàti na hãyate
05,034.030a	apy unmattàt pralapato bàlàc ca parisarpataþ
05,034.030c	sarvataþ sàram àdadyàd a÷mabhya iva kà¤canam
05,034.031a	suvyàhçtàni sudhiyàü sukçtàni tatas tataþ
05,034.031c	saücinvan dhãra àsãta ÷ilàhàrã ÷ilaü yathà
05,034.032a	gandhena gàvaþ pa÷yanti vedaiþ pa÷yanti bràhmaõàþ
05,034.032c	càraiþ pa÷yanti ràjàna÷ cakùurbhyàm itare janàþ
05,034.033a	bhåyàüsaü labhate kle÷aü yà gaur bhavati durduhà
05,034.033c	atha yà suduhà ràjan naiva tàü vinayanty api
05,034.034a	yad ataptaü praõamati na tat saütàpayanty api
05,034.034c	yac ca svayaü nataü dàru na tat saünàmayanty api
05,034.035a	etayopamayà dhãraþ saünameta balãyase
05,034.035c	indràya sa praõamate namate yo balãyase
05,034.036a	parjanyanàthàþ pa÷avo ràjàno mitrabàndhavàþ
05,034.036c	patayo bàndhavàþ strãõàü bràhmaõà vedabàndhavàþ
05,034.037a	satyena rakùyate dharmo vidyà yogena rakùyate
05,034.037c	mçjayà rakùyate råpaü kulaü vçttena rakùyate
05,034.038a	mànena rakùyate dhànyam a÷vàn rakùaty anukramaþ
05,034.038c	abhãkùõadar÷anàd gàvaþ striyo rakùyàþ kucelataþ
05,034.039a	na kulaü vçttahãnasya pramàõam iti me matiþ
05,034.039c	antyeùv api hi jàtànàü vçttam eva vi÷iùyate
05,034.040a	ya ãrùyuþ paravitteùu råpe vãrye kulànvaye
05,034.040c	sukhe saubhàgyasatkàre tasya vyàdhir anantakaþ
05,034.041a	akàryakaraõàd bhãtaþ kàryàõàü ca vivarjanàt
05,034.041c	akàle mantrabhedàc ca yena màdyen na tat pibet
05,034.042a	vidyàmado dhanamadas tçtãyo 'bhijano madaþ
05,034.042c	ete madàvaliptànàm eta eva satàü damàþ
05,034.043a	asanto 'bhyarthitàþ sadbhiþ kiü cit kàryaü kadà cana
05,034.043b*0189_01	tàvan na tasya sukçtaü kiü cit kàryaü kadà cana
05,034.043c	manyante santam àtmànam asantam api vi÷rutam
05,034.044a	gatir àtmavatàü santaþ santa eva satàü gatiþ
05,034.044c	asatàü ca gatiþ santo na tv asantaþ satàü gatiþ
05,034.045a	jità sabhà vastravatà samà÷à gomatà jità
05,034.045c	adhvà jito yànavatà sarvaü ÷ãlavatà jitam
05,034.046a	÷ãlaü pradhànaü puruùe tad yasyeha praõa÷yati
05,034.046c	na tasya jãvitenàrtho na dhanena na bandhubhiþ
05,034.047a	àóhyànàü màüsaparamaü madhyànàü gorasottaram
05,034.047c	lavaõottaraü daridràõàü bhojanaü bharatarùabha
05,034.048a	saüpannataram evànnaü daridrà bhu¤jate sadà
05,034.048c	kùut svàdutàü janayati sà càóhyeùu sudurlabhà
05,034.049a	pràyeõa ÷rãmatàü loke bhoktuü ÷aktir na vidyate
05,034.049c	daridràõàü tu ràjendra api kàùñhaü hi jãryate
05,034.049d*0190_01	yathà yathà mahat tantraü vistara÷ ca yathà yathà
05,034.049d*0190_02	tathà tathà mahad duþkhaü sukhaü tu na tathà tathà
05,034.050a	avçttir bhayam antyànàü madhyànàü maraõàd bhayam
05,034.050c	uttamànàü tu martyànàm avamànàt paraü bhayam
05,034.051a	ai÷varyamadapàpiùñhà madàþ pànamadàdayaþ
05,034.051c	ai÷varyamadamatto hi nàpatitvà vibudhyate
05,034.052a	indriyair indriyàrtheùu vartamànair anigrahaiþ
05,034.052c	tair ayaü tàpyate loko nakùatràõi grahair iva
05,034.053a	yo jitaþ pa¤cavargeõa sahajenàtmakar÷inà
05,034.053c	àpadas tasya vardhante ÷uklapakùa ivoóuràñ
05,034.054a	avijitya ya àtmànam amàtyàn vijigãùate
05,034.054c	amitràn vàjitàmàtyaþ so 'va÷aþ parihãyate
05,034.055a	àtmànam eva prathamaü de÷aråpeõa yo jayet
05,034.055c	tato 'màtyàn amitràü÷ ca na moghaü vijigãùate
05,034.056a	va÷yendriyaü jitàmàtyaü dhçtadaõóaü vikàriùu
05,034.056c	parãkùyakàriõaü dhãram atyantaü ÷rãr niùevate
05,034.057a	rathaþ ÷arãraü puruùasya ràjan; nàtmà niyantendriyàõy asya cà÷vàþ
05,034.057c	tair apramattaþ ku÷alaþ sada÷vair; dàntaiþ sukhaü yàti rathãva dhãraþ
05,034.058a	etàny anigçhãtàni vyàpàdayitum apy alam
05,034.058c	avidheyà ivàdàntà hayàþ pathi kusàrathim
05,034.059a	anartham arthataþ pa÷yann arthaü caivàpy anarthataþ
05,034.059c	indriyaiþ prasçto bàlaþ suduþkhaü manyate sukham
05,034.060a	dharmàrthau yaþ parityajya syàd indriyava÷ànugaþ
05,034.060c	÷rãpràõadhanadàrebhya kùipraü sa parihãyate
05,034.061a	arthànàm ã÷varo yaþ syàd indriyàõàm anã÷varaþ
05,034.061c	indriyàõàm anai÷varyàd ai÷varyàd bhra÷yate hi saþ
05,034.062a	àtmanàtmànam anvicchen manobuddhãndriyair yataiþ
05,034.062c	àtmaiva hy àtmano bandhur àtmaiva ripur àtmanaþ
05,034.062d*0191_01	bandhur àtmàtmanas tasya yenaivàtmàtmanà jitaþ
05,034.062d*0191_02	sa eva niyato bandhuþ sa eva niyato ripuþ
05,034.063a	kùudràkùeõeva jàlena jhaùàv apihitàv ubhau
05,034.063c	kàma÷ ca ràjan krodha÷ ca tau praj¤ànaü vilumpataþ
05,034.064a	samavekùyeha dharmàrthau saübhàràn yo 'dhigacchati
05,034.064c	sa vai saübhçtasaübhàraþ satataü sukham edhate
05,034.065a	yaþ pa¤càbhyantarà¤ ÷atrån avijitya matikùayàn
05,034.065c	jigãùati ripån anyàn ripavo 'bhibhavanti tam
05,034.066a	dç÷yante hi duràtmàno vadhyamànàþ svakarmabhiþ
05,034.066c	indriyàõàm anã÷atvàd ràjàno ràjyavibhramaiþ
05,034.067a	asaütyàgàt pàpakçtàm apàpàüs; tulyo daõóaþ spç÷ate mi÷rabhàvàt
05,034.067c	÷uùkeõàrdraü dahyate mi÷rabhàvàt; tasmàt pàpaiþ saha saüdhiü na kuryàt
05,034.068a	nijàn utpatataþ ÷atrån pa¤ca pa¤caprayojanàn
05,034.068c	yo mohàn na nigçhõàti tam àpad grasate naram
05,034.069a	anasåyàrjavaü ÷aucaü saütoùaþ priyavàdità
05,034.069c	damaþ satyam anàyàso na bhavanti duràtmanàm
05,034.070a	àtmaj¤ànam anàyàsas titikùà dharmanityatà
05,034.070c	vàk caiva guptà dànaü ca naitàny antyeùu bhàrata
05,034.071a	àkro÷aparivàdàbhyàü vihiüsanty abudhà budhàn
05,034.071c	vaktà pàpam upàdatte kùamamàõo vimucyate
05,034.072a	hiüsà balam asàdhånàü ràj¤àü daõóavidhir balam
05,034.072c	÷u÷råùà tu balaü strãõàü kùamà guõavatàü balam
05,034.073a	vàksaüyamo hi nçpate suduùkaratamo mataþ
05,034.073c	arthavac ca vicitraü ca na ÷akyaü bahu bhàùitum
05,034.074a	abhyàvahati kalyàõaü vividhà vàk subhàùità
05,034.074c	saiva durbhàùità ràjann anarthàyopapadyate
05,034.075a	saürohati ÷arair viddhaü vanaü para÷unà hatam
05,034.075c	vàcà duruktaü bãbhatsaü na saürohati vàkkùatam
05,034.076a	karõinàlãkanàràcà nirharanti ÷arãrataþ
05,034.076c	vàk÷alyas tu na nirhartuü ÷akyo hçdi÷ayo hi saþ
05,034.077a	vàksàyakà vadanàn niùpatanti; yair àhataþ ÷ocati ràtryahàni
05,034.077c	parasya nàmarmasu te patanti; tàn paõóito nàvasçjet pareùu
05,034.078a	yasmai devàþ prayacchanti puruùàya paràbhavam
05,034.078c	buddhiü tasyàpakarùanti so 'pàcãnàni pa÷yati
05,034.079a	buddhau kaluùabhåtàyàü vinà÷e pratyupasthite
05,034.079c	anayo nayasaükà÷o hçdayàn nàpasarpati
05,034.079d*0192_01	na devà yaùñim àdàya rakùanti pa÷upàlavat
05,034.079d*0192_02	yaü hi rakùitum icchanti buddhyà saüyojayanti tam
05,034.080a	seyaü buddhiþ parãtà te putràõàü tava bhàrata
05,034.080c	pàõóavànàü virodhena na cainàm avabudhyase
05,034.081a	ràjà lakùaõasaüpannas trailokyasyàpi yo bhavet
05,034.081c	÷iùyas te ÷àsità so 'stu dhçtaràùñra yudhiùñhiraþ
05,034.082a	atãva sarvàn putràüs te bhàgadheyapuraskçtaþ
05,034.082c	tejasà praj¤ayà caiva yukto dharmàrthatattvavit
05,034.083a	ànç÷aüsyàd anukro÷àd yo 'sau dharmabhçtàü varaþ
05,034.083c	gauravàt tava ràjendra bahån kle÷àüs titikùati
05,035.001	dhçtaràùñra uvàca
05,035.001a	bråhi bhåyo mahàbuddhe dharmàrthasahitaü vacaþ
05,035.001c	÷çõvato nàsti me tçptir vicitràõãha bhàùase
05,035.002	vidura uvàca
05,035.002a	sarvatãrtheùu và snànaü sarvabhåteùu càrjavam
05,035.002c	ubhe ete same syàtàm àrjavaü và vi÷iùyate
05,035.003a	àrjavaü pratipadyasva putreùu satataü vibho
05,035.003c	iha kãrtiü paràü pràpya pretya svargam avàpsyasi
05,035.004a	yàvat kãrtir manuùyasya puõyà lokeùu gãyate
05,035.004c	tàvat sa puruùavyàghra svargaloke mahãyate
05,035.005a	atràpy udàharantãmam itihàsaü puràtanam
05,035.005c	virocanasya saüvàdaü ke÷inyarthe sudhanvanà
05,035.005d*0193_01	svayaüvare sthità kanyà ke÷inã nàma nàmataþ
05,035.005d*0193_02	råpeõàpratimà ràjan vi÷iùñapatikàmyayà
05,035.005d*0193_03	virocano 'tha daiteyas tadà tatràjagàma ha
05,035.005d*0193_04	pràptum icchaüs tatas tatra daityendraü pràha ke÷inã
05,035.006	ke÷iny uvàca
05,035.006a	kiü bràhmaõàþ svic chreyàüso ditijàþ svid virocana
05,035.006c	atha kena sma paryaïkaü sudhanvà nàdhirohati
05,035.007	virocana uvàca
05,035.007a	pràjàpatyà hi vai ÷reùñhà vayaü ke÷ini sattamàþ
05,035.007c	asmàkaü khalv ime lokàþ ke devàþ ke dvijàtayaþ
05,035.008	ke÷iny uvàca
05,035.008a	ihaivàssva pratãkùàva upasthàne virocana
05,035.008c	sudhanvà pràtar àgantà pa÷yeyaü vàü samàgatau
05,035.009	virocana uvàca
05,035.009a	tathà bhadre kariùyàmi yathà tvaü bhãru bhàùase
05,035.009c	sudhanvànaü ca màü caiva pràtar draùñàsi saügatau
05,035.009d*0194_01	atãtàyàü ca ÷arvaryàm udite såryamaõóale
05,035.009d*0195_01	athàjagàma taü de÷aü sudhanvà ràjasattama
05,035.009d*0196_01	virocano yatra vibho ke÷inyà sahitaþ sthitaþ
05,035.009d*0197_01	sudhanvà ca samàgacchat pràhlàdiü ke÷inãü tathà
05,035.009d*0197_02	samàgataü dvijaü dçùñvà ke÷inã bharatarùabha
05,035.009d*0197_03	pratyutthàyàsanaü tasmai pàdyam arghyaü dadau punaþ
05,035.009d*0198_01	etasminn antare tatra sudhanvà pratyadç÷yata
05,035.009d*0198_02	iti hovàca vacanaü virocanam anuttamam
05,035.010	sudhanvovàca
05,035.010a	anvàlabhe hiraõmayaü pràhràde 'haü tavàsanam
05,035.010c	ekatvam upasaüpanno na tv àseyaü tvayà saha
05,035.011	virocana uvàca
05,035.011a	anvàharantu phalakaü kårcaü vàpy atha và bçsãm
05,035.011b*0199_01	na matto hy adhiko 'si tvaü guõato janmato 'pi và
05,035.011c	sudhanvan na tvam arho 'si mayà saha samàsanam
05,035.012	sudhanvovàca
05,035.012*0200_01	pitàputrau sahàsãtàü dvau viprau dvau ca pàrthivau
05,035.012*0200_02	dvau caiva vai÷yau ÷ådrau ca na tv anyàv itaretaraü
05,035.012a	pitàpi te samàsãnam upàsãtaiva màm adhaþ
05,035.012c	bàlaþ sukhaidhito gehe na tvaü kiü cana budhyase
05,035.013	virocana uvàca
05,035.013a	hiraõyaü ca gavà÷vaü ca yad vittam asureùu naþ
05,035.013c	sudhanvan vipaõe tena pra÷naü pçcchàva ye viduþ
05,035.014	sudhanvovàca
05,035.014a	hiraõyaü ca gavà÷vaü ca tavaivàstu virocana
05,035.014c	pràõayos tu paõaü kçtvà pra÷naü pçcchàva ye viduþ
05,035.015	virocana uvàca
05,035.015a	àvàü kutra gamiùyàvaþ pràõayor vipaõe kçte
05,035.015c	na hi deveùv ahaü sthàtà na manuùyeùu karhi cit
05,035.016	sudhanvovàca
05,035.016a	pitaraü te gamiùyàvaþ pràõayor vipaõe kçte
05,035.016c	putrasyàpi sa hetor hi prahràdo nànçtaü vadet
05,035.016d*0201_00	vidura uvàca
05,035.016d*0201_01	evaü kçtapaõau kruddhau tatràbhijagmatus tadà
05,035.016d*0201_02	virocanasudhanvànau prahràdo yatra tiùñhati
05,035.016d*0202_01	ity uktvà jagmatus tau tu prahràdasya gçhaü prati
05,035.016d*0202_02	gatvà taü dadç÷us tatra daityànàm ã÷varaü tadà
05,035.016d*0202_03	tàv àgatàv abhiprekùya prahràdo vismitas tadà
05,035.016d*0202_04	papracchàgamane hetuü ubhayor ditijas tataþ
05,035.017	prahràda uvàca
05,035.017a	imau tau saüpradç÷yete yàbhyàü na caritaü saha
05,035.017c	à÷ãviùàv iva kruddhàv ekamàrgam ihàgatau
05,035.018a	kiü vai sahaiva carato na purà carataþ saha
05,035.018b*0203_01	tat tvàü sudhanvan pçcchàmi mà pçùñam ançtaü vadãþ
05,035.018c	virocanaitat pçcchàmi kiü te sakhyaü sudhanvanà
05,035.019	virocana uvàca
05,035.019a	na me sudhanvanà sakhyaü pràõayor vipaõàvahe
05,035.019c	prahràda tat tvàü pçcchàmi mà pra÷nam ançtaü vadãþ
05,035.019d*0204_00	prahlàdaþ
05,035.019d*0204_01	na kalmàùo na kapilo na kçùõo na ca lohitaþ
05,035.019d*0204_02	sudhanvà
05,035.019d*0204_02	aõãyàn kùuradhàràyàþ ko dharmaü vaktum arhati
05,035.019d*0204_03	yad yat tattvaü vakùyasi tvaü yadi và nàpi vakùyasi
05,035.019d*0204_04	prahlàda pra÷nam anaghaü mårdhnà te viphaliùyati
05,035.020	prahràda uvàca
05,035.020a	udakaü madhuparkaü càpy ànayantu sudhanvane
05,035.020c	brahmann abhyarcanãyo 'si ÷vetà gauþ pãvarãkçtà
05,035.021	sudhanvovàca
05,035.021a	udakaü madhuparkaü ca patha evàrpitaü mama
05,035.021c	prahràda tvaü tu nau pra÷naü tathyaü prabråhi pçcchatoþ
05,035.021d*0205_01	kiü bràhmaõàþ svic chreyàüsa utàho svid virocanaþ
05,035.021d*0206_01	satyaü prabråhi daityendra satyaü hi paramaü tapaþ
05,035.022	prahràda uvàca
05,035.022a	putro vànyo bhavàn brahman sàkùye caiva bhavet sthitaþ
05,035.022c	tayor vivadatoþ pra÷naü katham asmadvidho vadet
05,035.022d*0207_00	viduraþ
05,035.022d*0207_01	àdityena sahàyàntaü prahlàdo haüsam abravãt
05,035.022d*0207_02	prahlàdaþ
05,035.022d*0207_02	dhçtaràùñraü mahàpràj¤aü sarvaj¤aü priyadar÷anam
05,035.022d*0207_03	putravàn yo bhaved brahman sàkùye càpi bhavet sthitaþ
05,035.022d*0207_04	tayor vivadator haüsa kathaü dharmaþ pravartate
05,035.022d*0208_00	sudhanvovàca
05,035.022d*0208_01	gàü pradadyàs tv aurasàya yad vànyat syàt priyaü dhanam
05,035.022d*0208_02	dvayor vivadatos tathyaü vàcyaü ca matimaüs tvayà
05,035.023a	atha yo naiva prabråyàt satyaü và yadi vànçtam
05,035.023c	etat sudhanvan pçcchàmi durvivaktà sma kiü vaset
05,035.023d*0209_00	haüsaþ
05,035.023d*0209_01	pçùño dharmaü na vibråyàd gokarõa÷ithilaü caran
05,035.023d*0209_02	dharmàd bhra÷yati ràjaüs tu nàsya loko 'sti na prajàþ
05,035.023d*0209_03	dharma etàn saürujati yathà nady anukålajàn
05,035.023d*0209_04	ye dharmam anupa÷yantas tåùõãü dhyàyanta àsate
05,035.023d*0209_05	÷reùñho 'rdhaü tu haret tatra bhavet pàda÷ ca kartari
05,035.023d*0209_06	pàdas teùu sabhàsatsu yatra nindyo na nindyate
05,035.023d*0209_07	anenà bhavati ÷reùñho mucyante ca sabhàsadaþ
05,035.023d*0209_08	kartàram eno gacchec ca nindyo yatra hi nindyate
05,035.023d*0209_08	prahlàdaþ
05,035.023d*0209_09	mohàd và caiva kàmàd và mithyàvàdaü yadi bruvan
05,035.023d*0209_10	dhçtaràùñra tvàü pçcchàmi durvivaktà tu kàü vaset
05,035.024	sudhanvovàca
05,035.024a	yàü ràtrim adhivinnà strã yàü caivàkùaparàjitaþ
05,035.024c	yàü ca bhàràbhitaptàïgo durvivaktà sma tàü vaset
05,035.025a	nagare pratiruddhaþ san bahirdvàre bubhukùitaþ
05,035.025c	amitràn bhåyasaþ pa÷yan durvivaktà sma tàü vaset
05,035.025d*0210_01	yàü ca ràtrim abhidrugdho yàü ca mitre priye mçte
05,035.025d*0210_02	sarvasvena ca yo hãno durvivaktà tu tàü vaset
05,035.026a	pa¤ca pa÷vançte hanti da÷a hanti gavànçte
05,035.026c	÷atam a÷vànçte hanti sahasraü puruùànçte
05,035.027a	hanti jàtàn ajàtàü÷ ca hiraõyàrthe 'nçtaü vadan
05,035.027c	sarvaü bhåmyançte hanti mà sma bhåmyançtaü vadãþ
05,035.028	prahràda uvàca
05,035.028a	mattaþ ÷reyàn aïgirà vai sudhanvà tvad virocana
05,035.028c	màtàsya ÷reyasã màtus tasmàt tvaü tena vai jitaþ
05,035.029a	virocana sudhanvàyaü pràõànàm ã÷varas tava
05,035.029c	sudhanvan punar icchàmi tvayà dattaü virocanam
05,035.030	sudhanvovàca
05,035.030a	yad dharmam avçõãthàs tvaü na kàmàd ançtaü vadãþ
05,035.030c	punar dadàmi te tasmàt putraü prahràda durlabham
05,035.031a	eùa prahràda putras te mayà datto virocanaþ
05,035.031c	pàdaprakùàlanaü kuryàt kumàryàþ saünidhau mama
05,035.032	vidura uvàca
05,035.032a	tasmàd ràjendra bhåmyarthe nànçtaü vaktum arhasi
05,035.032c	mà gamaþ sasutàmàtyo 'tyayaü putràn anubhraman
05,035.033a	na devà yaùñim àdàya rakùanti pa÷upàlavat
05,035.033c	yaü tu rakùitum icchanti buddhyà saüvibhajanti tam
05,035.034a	yathà yathà hi puruùaþ kalyàõe kurute manaþ
05,035.034c	tathà tathàsya sarvàrthàþ sidhyante nàtra saü÷ayaþ
05,035.035a	na chandàüsi vçjinàt tàrayanti; màyàvinaü màyayà vartamànam
05,035.035c	nãóaü ÷akuntà iva jàtapakùà÷; chandàüsy enaü prajahaty antakàle
05,035.036a	mattàpànaü kalahaü pågavairaü; bhàryàpatyor antaraü j¤àtibhedam
05,035.036c	ràjadviùñaü strãpumàüsor vivàdaü; varjyàny àhur ya÷ ca panthàþ praduùñaþ
05,035.037a	sàmudrikaü vaõijaü corapårvaü; ÷alàkadhårtaü ca cikitsakaü ca
05,035.037c	ariü ca mitraü ca ku÷ãlavaü ca; naitàn sàkùyeùv adhikurvãta sapta
05,035.038a	mànàgnihotram uta mànamaunaü; mànenàdhãtam uta mànayaj¤aþ
05,035.038c	etàni catvàry abhayaükaràõi; bhayaü prayacchanty ayathàkçtàni
05,035.039a	agàradàhã garadaþ kuõóà÷ã somavikrayã
05,035.039c	parvakàra÷ ca såcã ca mitradhruk pàradàrikaþ
05,035.040a	bhråõahà gurutalpã ca ya÷ ca syàt pànapo dvijaþ
05,035.040c	atitãkùõa÷ ca kàka÷ ca nàstiko vedanindakaþ
05,035.041a	sruvapragrahaõo vràtyaþ kãnà÷a÷ càrthavàn api
05,035.041c	rakùety ukta÷ ca yo hiüsyàt sarve brahmahaõaiþ samàþ
05,035.042a	tçõolkayà j¤àyate jàtaråpaü; yuge bhadro vyavahàreõa sàdhuþ
05,035.042c	÷åro bhayeùv arthakçcchreùu dhãraþ; kçcchràsv àpatsu suhçda÷ càraya÷ ca
05,035.043a	jarà råpaü harati hi dhairyam à÷à; mçtyuþ pràõàn dharmacaryàm asåyà
05,035.043c	krodhaþ ÷riyaü ÷ãlam anàryasevà; hriyaü kàmaþ sarvam evàbhimànaþ
05,035.043d*0211_01	na krodhino 'rtho na nç÷aüsasya mitraü
05,035.043d*0211_02	krårasya na strã sukhino na vidyà
05,035.043d*0211_03	na kàmino hrãr alasasya ko÷aþ
05,035.043d*0211_04	sarvaü tu na syàd anavasthitasya
05,035.044a	÷rãr maïgalàt prabhavati pràgalbhyàt saüpravardhate
05,035.044c	dàkùyàt tu kurute målaü saüyamàt pratitiùñhati
05,035.045a	aùñau guõàþ puruùaü dãpayanti; praj¤à ca kaulyaü ca damaþ ÷rutaü ca
05,035.045c	paràkrama÷ càbahubhàùità ca; dànaü yathà÷akti kçtaj¤atà ca
05,035.046a	etàn guõàüs tàta mahànubhàvàn; eko guõaþ saü÷rayate prasahya
05,035.046c	ràjà yadà satkurute manuùyaü; sarvàn guõàn eùa guõo 'tibhàti
05,035.047a	aùñau nçpemàni manuùyaloke; svargasya lokasya nidar÷anàni
05,035.047c	catvàry eùàm anvavetàni sadbhi÷; catvàry eùàm anvavayanti santaþ
05,035.048a	yaj¤o dànam adhyayanaü tapa÷ ca; catvàry etàny anvavetàni sadbhiþ
05,035.048c	damaþ satyam àrjavam ànç÷aüsyaü; catvàry etàny anvavayanti santaþ
05,035.048d*0212_01	ijyàdhyayanadànàni tapaþ satyaü kùamà ghçõà
05,035.048d*0212_02	alobha iti màrgo 'yaü dharmasyàùñavidhaþ smçtaþ
05,035.048d*0213_01	tatra pårvacaturvargo dambhàrtham api sevyate
05,035.048d*0213_02	uttaras tu caturvargo nàmahàtmasu tiùñhati
05,035.049a	na sà sabhà yatra na santi vçddhà; na te vçddhà ye na vadanti dharmam
05,035.049c	nàsau dharmo yatra na satyam asti; na tat satyaü yac chalenànuviddham
05,035.050a	satyaü råpaü ÷rutaü vidyà kaulyaü ÷ãlaü balaü dhanam
05,035.050c	÷auryaü ca citrabhàùyaü ca da÷a saüsargayonayaþ
05,035.050d*0214_01	atha yo naiva vibråyàn na satyaü nànçtaü vadet
05,035.050d*0214_02	ye dharmam abhyasåyantas tåùõãü dhyàyanta àsate
05,035.050d*0214_03	÷reùñhaþ pàdaü haret tatra bhavet pàda÷ ca kartari
05,035.050d*0214_04	pàdas teùu sabhàsatsu yatra nindyo na nindyate
05,035.050d*0214_05	anenàþ ÷reùñho bhavati pramucyante sabhàsadaþ
05,035.050d*0214_06	eno gacchati kartàraü nindàrho yatra nindyate
05,035.051a	pàpaü kurvan pàpakãrtiþ pàpam evà÷nute phalam
05,035.051c	puõyaü kurvan puõyakãrtiþ puõyam evà÷nute phalam
05,035.051d*0215_01	tasmàt pàpaü na kurvãta puruùaþ ÷aüsitavrataþ
05,035.052a	pàpaü praj¤àü nà÷ayati kriyamàõaü punaþ punaþ
05,035.052c	naùñapraj¤aþ pàpam eva nityam àrabhate naraþ
05,035.053a	puõyaü praj¤àü vardhayati kriyamàõaü punaþ punaþ
05,035.053c	vçddhapraj¤aþ puõyam eva nityam àrabhate naraþ
05,035.053d*0216_01	puõyaü kurvan puõyakãrtiþ puõyaü sthànaü sma gacchati
05,035.053d*0217_01	tasmàt puõyaü niùeveta puruùaþ susamàhitaþ
05,035.054a	asåyako danda÷åko niùñhuro vairakçn naraþ
05,035.054c	sa kçcchraü mahad àpnoti naciràt pàpam àcaran
05,035.055a	anasåyaþ kçtapraj¤aþ ÷obhanàny àcaran sadà
05,035.055b*0218_01	påjàü ca mahatãü pràpya sa sarvatra virocate
05,035.055c	akçcchràt sukham àpnoti sarvatra ca viràjate
05,035.056a	praj¤àm evàgamayati yaþ pràj¤ebhyaþ sa paõóitaþ
05,035.056c	pràj¤o hy avàpya dharmàrthau ÷aknoti sukham edhitum
05,035.057a	divasenaiva tat kuryàd yena ràtrau sukhaü vaset
05,035.057c	aùñamàsena tat kuryàd yena varùàþ sukhaü vaset
05,035.058a	pårve vayasi tat kuryàd yena vçddhaþ sukhaü vaset
05,035.058c	yàvajjãvena tat kuryàd yena pretya sukhaü vaset
05,035.059a	jãrõam annaü pra÷aüsanti bhàryàü ca gatayauvanàm
05,035.059c	÷åraü vigatasaügràmaü gatapàraü tapasvinam
05,035.060a	dhanenàdharmalabdhena yac chidram apidhãyate
05,035.060c	asaüvçtaü tad bhavati tato 'nyad avadãryate
05,035.061a	gurur àtmavatàü ÷àstà ÷àstà ràjà duràtmanàm
05,035.061c	atha pracchannapàpànàü ÷àstà vaivasvato yamaþ
05,035.062a	çùãõàü ca nadãnàü ca kulànàü ca mahàtmanàm
05,035.062c	prabhavo nàdhigantavyaþ strãõàü du÷caritasya ca
05,035.063a	dvijàtipåjàbhirato dàtà j¤àtiùu càrjavã
05,035.063c	kùatriyaþ svargabhàg ràjaü÷ ciraü pàlayate mahãm
05,035.064a	suvarõapuùpàü pçthivãü cinvanti puruùàs trayaþ
05,035.064c	÷åra÷ ca kçtavidya÷ ca ya÷ ca jànàti sevitum
05,035.065a	buddhi÷reùñhàni karmàõi bàhumadhyàni bhàrata
05,035.065c	tàni jaïghàjaghanyàni bhàrapratyavaràõi ca
05,035.066a	duryodhane ca ÷akunau måóhe duþ÷àsane tathà
05,035.066c	karõe cai÷varyam àdhàya kathaü tvaü bhåtim icchasi
05,035.067a	sarvair guõair upetà÷ ca pàõóavà bharatarùabha
05,035.067c	pitçvat tvayi vartante teùu vartasva putravat
05,036.001	vidura uvàca
05,036.001a	atraivodàharantãmam itihàsaü puràtanam
05,036.001c	àtreyasya ca saüvàdaü sàdhyànàü ceti naþ ÷rutam
05,036.002a	carantaü haüsaråpeõa maharùiü saü÷itavratam
05,036.002c	sàdhyà devà mahàpràj¤aü paryapçcchanta vai purà
05,036.003a	sàdhyà devà vayam asmo maharùe; dçùñvà bhavantaü na ÷aknumo 'numàtum
05,036.003c	÷rutena dhãro buddhimàüs tvaü mato naþ; kàvyàü vàcaü vaktum arhasy udàràm
05,036.004	haüsa uvàca
05,036.004a	etat kàryam amaràþ saü÷rutaü me; dhçtiþ ÷amaþ satyadharmànuvçttiþ
05,036.004c	granthiü vinãya hçdayasya sarvaü; priyàpriye càtmava÷aü nayãta
05,036.005a	àkru÷yamàno nàkro÷en manyur eva titikùitaþ
05,036.005b*0219_01	punàti hy àtmanàtmànaü sukçtaü càsya vindati
05,036.005c	àkroùñàraü nirdahati sukçtaü càsya vindati
05,036.006a	nàkro÷ã syàn nàvamànã parasya; mitradrohã nota nãcopasevã
05,036.006c	na càtimànã na ca hãnavçtto; råkùàü vàcaü ru÷atãü varjayãta
05,036.007a	marmàõy asthãni hçdayaü tathàsån; ghorà vàco nirdahantãha puüsàm
05,036.007c	tasmàd vàcaü ru÷atãü råkùaråpàü; dharmàràmo nitya÷o varjayãta
05,036.008a	aruütudaü paruùaü råkùavàcaü; vàkkaõñakair vitudantaü manuùyàn
05,036.008c	vidyàd alakùmãkatamaü janànàü; mukhe nibaddhàü nirçtiü vahantam
05,036.009a	para÷ ced enam adhividhyeta bàõair; bhç÷aü sutãkùõair analàrkadãptaiþ
05,036.009c	viricyamàno 'py atiricyamàno; vidyàt kaviþ sukçtaü me dadhàti
05,036.010a	yadi santaü sevate yady asantaü; tapasvinaü yadi và stenam eva
05,036.010c	vàso yathà raïgava÷aü prayàti; tathà sa teùàü va÷am abhyupaiti
05,036.011a	vàdaü tu yo na pravaden na vàdayed; yo nàhataþ pratihanyàn na ghàtayet
05,036.011c	yo hantukàmasya na pàpam icchet; tasmai devàþ spçhayanty àgatàya
05,036.012a	avyàhçtaü vyàhçtàc chreya àhuþ; satyaü vaded vyàhçtaü tad dvitãyam
05,036.012c	priyaü vaded vyàhçtaü tat tçtãyaü; dharmyaü vaded vyàhçtaü tac caturtham
05,036.013a	yàdç÷aiþ saüvivadate yàdç÷àü÷ copasevate
05,036.013c	yàdçg icchec ca bhavituü tàdçg bhavati påruùaþ
05,036.014a	yato yato nivartate tatas tato vimucyate
05,036.014c	nivartanàd dhi sarvato na vetti duþkham aõv api
05,036.015a	na jãyate nota jigãùate 'nyàn; na vairakçc càpratighàtaka÷ ca
05,036.015c	nindàpra÷aüsàsu samasvabhàvo; na ÷ocate hçùyati naiva càyam
05,036.016a	bhàvam icchati sarvasya nàbhàve kurute matim
05,036.016c	satyavàdã mçdur dànto yaþ sa uttamapåruùaþ
05,036.017a	nànarthakaü sàntvayati pratij¤àya dadàti ca
05,036.017c	ràddhàparàddhe jànàti yaþ sa madhyamapåruùaþ
05,036.018a	duþ÷àsanas tåpahantà na ÷àstà; nàvartate manyuva÷àt kçtaghnaþ
05,036.018c	na kasya cin mitram atho duràtmà; kalà÷ caità adhamasyeha puüsaþ
05,036.019a	na ÷raddadhàti kalyàõaü parebhyo 'py àtma÷aïkitaþ
05,036.019c	niràkaroti mitràõi yo vai so 'dhamapåruùaþ
05,036.020a	uttamàn eva seveta pràpte kàle tu madhyamàn
05,036.020c	adhamàüs tu na seveta ya icchec chreya àtmanaþ
05,036.021a	pràpnoti vai vittam asadbalena; nityotthànàt praj¤ayà pauruùeõa
05,036.021c	na tv eva samyag labhate pra÷aüsàü; na vçttam àpnoti mahàkulànàm
05,036.022	dhçtaràùñra uvàca
05,036.022a	mahàkulànàü spçhayanti devà; dharmàrthavçddhà÷ ca bahu÷rutà÷ ca
05,036.022c	pçcchàmi tvàü vidura pra÷nam etaü; bhavanti vai kàni mahàkulàni
05,036.023	vidura uvàca
05,036.023a	tapo damo brahmavit tvaü vitànàþ; puõyà vivàhàþ satatànnadànam
05,036.023c	yeùv evaite sapta guõà bhavanti; samyag vçttàs tàni mahàkulàni
05,036.024a	yeùàü na vçttaü vyathate na yonir; vçttaprasàdena caranti dharmam
05,036.024c	ye kãrtim icchanti kule vi÷iùñàü; tyaktànçtàs tàni mahàkulàni
05,036.025a	anijyayàvivàhai÷ ca vedasyotsàdanena ca
05,036.025c	kulàny akulatàü yànti dharmasyàtikrameõa ca
05,036.026a	devadravyavinà÷ena brahmasvaharaõena ca
05,036.026c	kulàny akulatàü yànti bràhmaõàtikrameõa ca
05,036.027a	bràhmaõànàü paribhavàt parivàdàc ca bhàrata
05,036.027c	kulàny akulatàü yànti nyàsàpaharaõena ca
05,036.028a	kulàni samupetàni gobhiþ puruùato '÷vataþ
05,036.028c	kulasaükhyàü na gacchanti yàni hãnàni vçttataþ
05,036.029a	vçttatas tv avihãnàni kulàny alpadhanàny api
05,036.029c	kulasaükhyàü tu gacchanti karùanti ca mahad ya÷aþ
05,036.029d*0220_01	vçttaü yatnena saürakùed vittam eti ca yàti ca
05,036.029d*0220_02	akùãõo vittataþ kùãõo vçttatas tu hato hataþ
05,036.029d*0220_03	gobhiþ pa÷ubhir a÷vai÷ ca kçùyà ca susamçddhayà
05,036.029d*0220_04	kulàni na prarohanti yàni hãnàni vçttataþ
05,036.030a	mà naþ kule vairakçt ka÷ cid astu; ràjàmàtyo mà parasvàpahàrã
05,036.030c	mitradrohã naikçtiko 'nçtã và; pårvà÷ã và pitçdevàtithibhyaþ
05,036.031a	ya÷ ca no bràhmaõaü hanyàd ya÷ ca no bràhmaõàn dviùet
05,036.031c	na naþ sa samitiü gacched ya÷ ca no nirvapet kçùim
05,036.032a	tçõàni bhåmir udakaü vàk caturthã ca sånçtà
05,036.032c	satàm etàni geheùu nocchidyante kadà cana
05,036.033a	÷raddhayà parayà ràjann upanãtàni satkçtim
05,036.033c	pravçttàni mahàpràj¤a dharmiõàü puõyakarmaõàm
05,036.034a	såkùmo 'pi bhàraü nçpate syandano vai; ÷akto voóhuü na tathànye mahãjàþ
05,036.034c	evaü yuktà bhàrasahà bhavanti; mahàkulãnà na tathànye manuùyàþ
05,036.035a	na tan mitraü yasya kopàd bibheti; yad và mitraü ÷aïkitenopacaryam
05,036.035c	yasmin mitre pitarãvà÷vasãta; tad vai mitraü saügatànãtaràõi
05,036.036a	yadi ced apy asaübandho mitrabhàvena vartate
05,036.036c	sa eva bandhus tan mitraü sà gatis tatparàyaõam
05,036.037a	calacittasya vai puüso vçddhàn anupasevataþ
05,036.037c	pàriplavamater nityam adhruvo mitrasaügrahaþ
05,036.038a	calacittam anàtmànam indriyàõàü va÷ànugam
05,036.038c	arthàþ samativartante haüsàþ ÷uùkaü saro yathà
05,036.039a	akasmàd eva kupyanti prasãdanty animittataþ
05,036.039c	÷ãlam etad asàdhånàm abhraü pàriplavaü yathà
05,036.040a	satkçtà÷ ca kçtàrthà÷ ca mitràõàü na bhavanti ye
05,036.040c	tàn mçtàn api kravyàdàþ kçtaghnàn nopabhu¤jate
05,036.041a	arthayed eva mitràõi sati vàsati và dhane
05,036.041c	nànarthayan vijànàti mitràõàü sàraphalgutàm
05,036.042a	saütàpàd bhra÷yate råpaü saütàpàd bhra÷yate balam
05,036.042c	saütàpàd bhra÷yate j¤ànaü saütàpàd vyàdhim çcchati
05,036.043a	anavàpyaü ca ÷okena ÷arãraü copatapyate
05,036.043c	amitrà÷ ca prahçùyanti mà sma ÷oke manaþ kçthàþ
05,036.044a	punar naro mriyate jàyate ca; punar naro hãyate vardhate punaþ
05,036.044c	punar naro yàcati yàcyate ca; punar naraþ ÷ocati ÷ocyate punaþ
05,036.045a	sukhaü ca duþkhaü ca bhavàbhavau ca; làbhàlàbhau maraõaü jãvitaü ca
05,036.045c	paryàya÷aþ sarvam iha spç÷anti; tasmàd dhãro naiva hçùyen na ÷ocet
05,036.046a	calàni hãmàni ùaóindriyàõi; teùàü yad yad vartate yatra yatra
05,036.046c	tatas tataþ sravate buddhir asya; chidrodakumbhàd iva nityam ambhaþ
05,036.047	dhçtaràùñra uvàca
05,036.047a	tanur ucchaþ ÷ikhã ràjà mithyopacarito mayà
05,036.047c	mandànàü mama putràõàü yuddhenàntaü kariùyati
05,036.048a	nityodvignam idaü sarvaü nityodvignam idaü manaþ
05,036.048c	yat tat padam anudvignaü tan me vada mahàmate
05,036.049	vidura uvàca
05,036.049a	nànyatra vidyàtapasor nànyatrendriyanigrahàt
05,036.049c	nànyatra lobhasaütyàgàc chàntiü pa÷yàmi te 'nagha
05,036.050a	buddhyà bhayaü praõudati tapasà vindate mahat
05,036.050c	guru÷u÷råùayà j¤ànaü ÷àntiü tyàgena vindati
05,036.051a	anà÷rità dànapuõyaü vedapuõyam anà÷ritàþ
05,036.051c	ràgadveùavinirmuktà vicarantãha mokùiõaþ
05,036.052a	svadhãtasya suyuddhasya sukçtasya ca karmaõaþ
05,036.052c	tapasa÷ ca sutaptasya tasyànte sukham edhate
05,036.053a	svàstãrõàni ÷ayanàni prapannà; na vai bhinnà jàtu nidràü labhante
05,036.053c	na strãùu ràjan ratim àpnuvanti; na màgadhaiþ ståyamànà na såtaiþ
05,036.054a	na vai bhinnà jàtu caranti dharmaü; na vai sukhaü pràpnuvantãha bhinnàþ
05,036.054c	na vai bhinnà gauravaü mànayanti; na vai bhinnàþ pra÷amaü rocayanti
05,036.055a	na vai teùàü svadate pathyam uktaü; yogakùemaü kalpate nota teùàm
05,036.055c	bhinnànàü vai manujendra paràyaõaü; na vidyate kiü cid anyad vinà÷àt
05,036.056a	saübhàvyaü goùu saüpannaü saübhàvyaü bràhmaõe tapaþ
05,036.056c	saübhàvyaü strãùu càpalyaü saübhàvyaü j¤àtito bhayam
05,036.057a	tantavo 'py àyatà nityaü tantavo bahulàþ samàþ
05,036.057c	bahån bahutvàd àyàsàn sahantãty upamà satàm
05,036.058a	dhåmàyante vyapetàni jvalanti sahitàni ca
05,036.058c	dhçtaràùñrolmukànãva j¤àtayo bharatarùabha
05,036.059a	bràhmaõeùu ca ye ÷åràþ strãùu j¤àtiùu goùu ca
05,036.059c	vçntàd iva phalaü pakvaü dhçtaràùñra patanti te
05,036.060a	mahàn apy ekajo vçkùo balavàn supratiùñhitaþ
05,036.060c	prasahya eva vàtena ÷àkhàskandhaü vimarditum
05,036.061a	atha ye sahità vçkùàþ saügha÷aþ supratiùñhitàþ
05,036.061c	te hi ÷ãghratamàn vàtàn sahante 'nyonyasaü÷rayàt
05,036.062a	evaü manuùyam apy ekaü guõair api samanvitam
05,036.062c	÷akyaü dviùanto manyante vàyur drumam ivaikajam
05,036.063a	anyonyasamupaùñambhàd anyonyàpà÷rayeõa ca
05,036.063c	j¤àtayaþ saüpravardhante sarasãvotpalàny uta
05,036.064a	avadhyà bràhmaõà gàvaþ striyo bàlà÷ ca j¤àtayaþ
05,036.064c	yeùàü cànnàni bhu¤jãta ye ca syuþ ÷araõàgatàþ
05,036.064d*0221_01	mahaty apy aparàdhe 'pi teùàü daõóo visarjanam
05,036.065a	na manuùye guõaþ ka÷ cid anyo dhanavatàm api
05,036.065c	anàturatvàd bhadraü te mçtakalpà hi rogiõaþ
05,036.066a	avyàdhijaü kañukaü ÷ãrùarogaü; pàpànubandhaü paruùaü tãkùõam ugram
05,036.066c	satàü peyaü yan na pibanty asanto; manyuü mahàràja piba pra÷àmya
05,036.067a	rogàrdità na phalàny àdriyante; na vai labhante viùayeùu tattvam
05,036.067c	duþkhopetà rogiõo nityam eva; na budhyante dhanabhogàn na saukhyam
05,036.068a	purà hy ukto nàkaros tvaü vaco me; dyåte jitàü draupadãü prekùya ràjan
05,036.068c	duryodhanaü vàrayety akùavatyàü; kitavatvaü paõóità varjayanti
05,036.069a	na tad balaü yan mçdunà virudhyate; mi÷ro dharmas tarasà sevitavyaþ
05,036.069c	pradhvaüsinã krårasamàhità ÷rãr; mçduprauóhà gacchati putrapautràn
05,036.070a	dhàrtaràùñràþ pàõóavàn pàlayantu; pàõóoþ sutàs tava putràü÷ ca pàntu
05,036.070c	ekàrimitràþ kuravo hy ekamantrà; jãvantu ràjan sukhinaþ samçddhàþ
05,036.071a	meóhãbhåtaþ kauravàõàü tvam adya; tvayy àdhãnaü kurukulam àjamãóha
05,036.071c	pàrthàn bàlàn vanavàsaprataptàn; gopàyasva svaü ya÷as tàta rakùan
05,036.072a	saüdhatsva tvaü kauravàn pàõóuputrair; mà te 'ntaraü ripavaþ pràrthayantu
05,036.072c	satye sthitàs te naradeva sarve; duryodhanaü sthàpaya tvaü narendra
05,037.001	vidura uvàca
05,037.001a	saptada÷emàn ràjendra manuþ svàyaübhuvo 'bravãt
05,037.001c	vaicitravãrya puruùàn àkà÷aü muùñibhir ghnataþ
05,037.002a	tàn evendrasya hi dhanur anàmyaü namato 'bravãt
05,037.002c	atho marãcinaþ pàdàn anàmyàn namatas tathà
05,037.003a	ya÷ cà÷iùyaü ÷àsati ya÷ ca kupyate; ya÷ càtivelaü bhajate dviùantam
05,037.003c	striya÷ ca yo 'rakùati bhadram astu te; ya÷ càyàcyaü yàcati ya÷ ca katthate
05,037.004a	ya÷ càbhijàtaþ prakaroty akàryaü; ya÷ càbalo balinà nityavairã
05,037.004c	a÷raddadhànàya ca yo bravãti; ya÷ càkàmyaü kàmayate narendra
05,037.005a	vadhvà hàsaü ÷va÷uro ya÷ ca manyate; vadhvà vasann uta yo mànakàmaþ
05,037.005c	parakùetre nirvapati ya÷ ca bãjaü; striyaü ca yaþ parivadate 'tivelam
05,037.006a	ya÷ caiva labdhvà na smaràmãty uvàca; dattvà ca yaþ katthati yàcyamànaþ
05,037.006c	ya÷ càsataþ sàntvam upàsatãha; ete 'nuyànty anilaü pà÷ahastàþ
05,037.007a	yasmin yathà vartate yo manuùyas; tasmiüs tathà vartitavyaü sa dharmaþ
05,037.007c	màyàcàro màyayà vartitavyaþ; sàdhv àcàraþ sàdhunà pratyudeyaþ
05,037.007d*0222_01	jarà råpaü harati hi dhairyam à÷à
05,037.007d*0222_02	mçtyuþ pràõàn dharmacaryàm asåyà
05,037.007d*0222_03	kàmo hriyaü vçttam anàryasevà
05,037.007d*0222_04	krodhaþ ÷riyaü sarvam evàbhimànaþ
05,037.008	dhçtaràùñra uvàca
05,037.008a	÷atàyur uktaþ puruùaþ sarvavedeùu vai yadà
05,037.008c	nàpnoty atha ca tat sarvam àyuþ keneha hetunà
05,037.009	vidura uvàca
05,037.009a	ativàdo 'timàna÷ ca tathàtyàgo naràdhipa
05,037.009c	krodha÷ càtivivitsà ca mitradroha÷ ca tàni ùañ
05,037.010a	eta evàsayas tãkùõàþ kçntanty àyåüùi dehinàm
05,037.010c	etàni mànavàn ghnanti na mçtyur bhadram astu te
05,037.011a	vi÷vastasyaiti yo dàràn ya÷ càpi gurutalpagaþ
05,037.011c	vçùalãpatir dvijo ya÷ ca pànapa÷ caiva bhàrata
05,037.011d*0223_01	àde÷akçd vçttihantà dvijànàü preùaka÷ ca yaþ
05,037.012a	÷araõàgatahà caiva sarve brahmahaõaiþ samàþ
05,037.012c	etaiþ sametya kartavyaü pràya÷cittam iti ÷rutiþ
05,037.013a	gçhã vadànyo 'napaviddhavàkyaþ; ÷eùànnabhoktàpy avihiüsaka÷ ca
05,037.013c	nànarthakçt tyaktakaliþ kçtaj¤aþ; satyo mçduþ svargam upaiti vidvàn
05,037.014a	sulabhàþ puruùà ràjan satataü priyavàdinaþ
05,037.014c	apriyasya tu pathyasya vaktà ÷rotà ca durlabhaþ
05,037.015a	yo hi dharmaü vyapà÷ritya hitvà bhartuþ priyàpriye
05,037.015c	apriyàõy àha pathyàni tena ràjà sahàyavàn
05,037.016a	tyajet kulàrthe puruùaü gràmasyàrthe kulaü tyajet
05,037.016c	gràmaü janapadasyàrthe àtmàrthe pçthivãü tyajet
05,037.017a	àpadarthaü dhanaü rakùed dàràn rakùed dhanair api
05,037.017c	àtmànaü satataü rakùed dàrair api dhanair api
05,037.017d*0224_01	dyåtam etat puràkalpe dçùñaü vairakaraü nçõàm
05,037.017d*0224_02	tasmàd dyåtaü na seveta hàsyàrtham api buddhimàn
05,037.018a	uktaü mayà dyåtakàle 'pi ràjan; naivaü yuktaü vacanaü pràtipãya
05,037.018c	tadauùadhaü pathyam ivàturasya; na rocate tava vaicitravãrya
05,037.019a	kàkair imàü÷ citrabarhàn mayåràn; paràjaiùñhàþ pàõóavàn dhàrtaràùñraiþ
05,037.019c	hitvà siühàn kroùñukàn gåhamànaþ; pràpte kàle ÷ocità tvaü narendra
05,037.020a	yas tàta na krudhyati sarvakàlaü; bhçtyasya bhaktasya hite ratasya
05,037.020c	tasmin bhçtyà bhartari vi÷vasanti; na cainam àpatsu parityajanti
05,037.021a	na bhçtyànàü vçttisaürodhanena; bàhyaü janaü saüjighçkùed apårvam
05,037.021c	tyajanti hy enam ucitàvaruddhàþ; snigdhà hy amàtyàþ parihãnabhogàþ
05,037.022a	kçtyàni pårvaü parisaükhyàya sarvàõy; àyavyayàv anuråpàü ca vçttim
05,037.022c	saügçhõãyàd anuråpàn sahàyàn; sahàyasàdhyàni hi duùkaràõi
05,037.023a	abhipràyaü yo viditvà tu bhartuþ; sarvàõi kàryàõi karoty atandrãþ
05,037.023c	vaktà hitànàm anurakta àryaþ; ÷aktij¤a àtmeva hi so 'nukampyaþ
05,037.023d*0225_01	bàõaþ ÷àkuniko mantrã ekàkã stambhasevakaþ
05,037.023d*0225_02	sadyorogã vivàdã ca saptaitàn sevakàüs tyajet
05,037.024a	vàkyaü tu yo nàdriyate 'nu÷iùñaþ; pratyàha ya÷ càpi niyujyamànaþ
05,037.024c	praj¤àbhimànã pratikålavàdã; tyàjyaþ sa tàdçk tvarayaiva bhçtyaþ
05,037.025a	astabdham aklãbam adãrghasåtraü; sànukro÷aü ÷lakùõam ahàryam anyaiþ
05,037.025c	arogajàtãyam udàravàkyaü; dåtaü vadanty aùñaguõopapannam
05,037.026a	na vi÷vàsàj jàtu parasya gehaü; gacchen nara÷ cetayàno vikàle
05,037.026c	na catvare ni÷i tiùñhen nigåóho; na ràjanyàü yoùitaü pràrthayãta
05,037.027a	na nihnavaü satragatasya gacchet; saüsçùñamantrasya kusaügatasya
05,037.027c	na ca bråyàn nà÷vasàmi tvayãti; sakàraõaü vyapade÷aü tu kuryàt
05,037.028a	ghçõã ràjà puü÷calã ràjabhçtyaþ; putro bhràtà vidhavà bàlaputrà
05,037.028c	senàjãvã coddhçtabhakta eva; vyavahàre vai varjanãyàþ syur ete
05,037.029a	guõà da÷a snàna÷ãlaü bhajante; balaü råpaü svaravarõapra÷uddhiþ
05,037.029c	spar÷a÷ ca gandha÷ ca vi÷uddhatà ca; ÷rãþ saukumàryaü pravarà÷ ca nàryaþ
05,037.030a	guõà÷ ca ùaõmitabhuktaü bhajante; àrogyam àyu÷ ca sukhaü balaü ca
05,037.030c	anàvilaü càsya bhaved apatyaü; na cainam àdyåna iti kùipanti
05,037.031a	akarma÷ãlaü ca mahà÷anaü ca; lokadviùñaü bahumàyaü nç÷aüsam
05,037.031c	ade÷akàlaj¤am aniùñaveùam; etàn gçhe na prativàsayãta
05,037.032a	kadaryam àkro÷akam a÷rutaü ca; varàkasaübhåtam amànyamàninam
05,037.032c	niùñhåriõaü kçtavairaü kçtaghnam; etàn bhç÷àrto 'pi na jàtu yàcet
05,037.033a	saükliùñakarmàõam atipravàdaü; nityànçtaü càdçóhabhaktikaü ca
05,037.033c	vikçùñaràgaü bahumàninaü càpy; etàn na seveta naràdhamàn ùañ
05,037.034a	sahàyabandhanà hy arthàþ sahàyà÷ càrthabandhanàþ
05,037.034c	anyonyabandhanàv etau vinànyonyaü na sidhyataþ
05,037.035a	utpàdya putràn ançõàü÷ ca kçtvà; vçttiü ca tebhyo 'nuvidhàya kàü cit
05,037.035c	sthàne kumàrãþ pratipàdya sarvà; araõyasaüstho munivad bubhåùet
05,037.036a	hitaü yat sarvabhåtànàm àtmana÷ ca sukhàvaham
05,037.036c	tat kuryàd ã÷varo hy etan målaü dharmàrthasiddhaye
05,037.037a	buddhiþ prabhàvas teja÷ ca sattvam utthànam eva ca
05,037.037c	vyavasàya÷ ca yasya syàt tasyàvçttibhayaü kutaþ
05,037.038a	pa÷ya doùàn pàõóavair vigrahe tvaü; yatra vyatherann api devàþ sa÷akràþ
05,037.038c	putrair vairaü nityam udvignavàso; ya÷aþpraõà÷o dviùatàü ca harùaþ
05,037.039a	bhãùmasya kopas tava cendrakalpa; droõasya ràj¤a÷ ca yudhiùñhirasya
05,037.039c	utsàdayel lokam imaü pravçddhaþ; ÷veto grahas tiryag ivàpatan khe
05,037.040a	tava putra÷ataü caiva karõaþ pa¤ca ca pàõóavàþ
05,037.040c	pçthivãm anu÷àseyur akhilàü sàgaràmbaràm
05,037.041a	dhàrtaràùñrà vanaü ràjan vyàghràþ pàõóusutà matàþ
05,037.041c	mà vanaü chindhi savyàghraü mà vyàghràn nãna÷o vanàt
05,037.042a	na syàd vanam çte vyàghràn vyàghrà na syur çte vanam
05,037.042c	vanaü hi rakùyate vyàghrair vyàghràn rakùati kànanam
05,037.043a	na tathecchanty akalyàõàþ pareùàü vedituü guõàn
05,037.043c	yathaiùàü j¤àtum icchanti nairguõyaü pàpacetasaþ
05,037.044a	arthasiddhiü paràm icchan dharmam evàdita÷ caret
05,037.044c	na hi dharmàd apaity arthaþ svargalokàd ivàmçtam
05,037.045a	yasyàtmà virataþ pàpàt kalyàõe ca nive÷itaþ
05,037.045c	tena sarvam idaü buddhaü prakçtir vikçti÷ ca yà
05,037.046a	yo dharmam arthaü kàmaü ca yathàkàlaü niùevate
05,037.046c	dharmàrthakàmasaüyogaü so 'mutreha ca vindati
05,037.047a	saüniyacchati yo vegam utthitaü krodhaharùayoþ
05,037.047c	sa ÷riyo bhàjanaü ràjan ya÷ càpatsu na muhyati
05,037.048a	balaü pa¤cavidhaü nityaü puruùàõàü nibodha me
05,037.048c	yat tu bàhubalaü nàma kaniùñhaü balam ucyate
05,037.049a	amàtyalàbho bhadraü te dvitãyaü balam ucyate
05,037.049c	dhanalàbhas tçtãyaü tu balam àhur jigãùavaþ
05,037.050a	yat tv asya sahajaü ràjan pitçpaitàmahaü balam
05,037.050c	abhijàtabalaü nàma tac caturthaü balaü smçtam
05,037.051a	yena tv etàni sarvàõi saügçhãtàni bhàrata
05,037.051c	yad balànàü balaü ÷reùñhaü tat praj¤àbalam ucyate
05,037.052a	mahate yo 'pakàràya narasya prabhaven naraþ
05,037.052c	tena vairaü samàsajya dårastho 'smãti nà÷vaset
05,037.053a	strãùu ràjasu sarpeùu svàdhyàye ÷atruseviùu
05,037.053c	bhoge càyuùi vi÷vàsaü kaþ pràj¤aþ kartum arhati
05,037.054a	praj¤à÷areõàbhihatasya janto÷; cikitsakàþ santi na cauùadhàni
05,037.054c	na homamantrà na ca maïgalàni; nàtharvaõà nàpy agadàþ susiddhàþ
05,037.055a	sarpa÷ càgni÷ ca siüha÷ ca kulaputra÷ ca bhàrata
05,037.055c	nàvaj¤eyà manuùyeõa sarve te hy atitejasaþ
05,037.056a	agnis tejo mahal loke gåóhas tiùñhati dàruùu
05,037.056c	na copayuïkte tad dàru yàvan no dãpyate paraiþ
05,037.057a	sa eva khalu dàrubhyo yadà nirmathya dãpyate
05,037.057c	tadà tac ca vanaü cànyan nirdahaty à÷u tejasà
05,037.058a	evam eva kule jàtàþ pàvakopamatejasaþ
05,037.058c	kùamàvanto niràkàràþ kàùñhe 'gnir iva ÷erate
05,037.059a	latàdharmà tvaü saputraþ ÷àlàþ pàõóusutà matàþ
05,037.059c	na latà vardhate jàtu mahàdrumam anà÷rità
05,037.060a	vanaü ràjaüs tvaü saputro 'mbikeya; siühàn vane pàõóavàüs tàta viddhi
05,037.060c	siühair vihãnaü hi vanaü vina÷yet; siühà vina÷yeyur çte vanena
05,038.001	vidura uvàca
05,038.001a	årdhvaü pràõà hy utkràmanti yånaþ sthavira àyati
05,038.001c	pratyutthànàbhivàdàbhyàü punas tàn pratipadyate
05,038.002a	pãñhaü dattvà sàdhave 'bhyàgatàya; ànãyàpaþ parinirõijya pàdau
05,038.002c	sukhaü pçùñvà prativedyàtmasaüsthaü; tato dadyàd annam avekùya dhãraþ
05,038.003a	yasyodakaü madhuparkaü ca gàü ca; namantravit pratigçhõàti gehe
05,038.003c	lobhàd bhayàd arthakàrpaõyato và; tasyànarthaü jãvitam àhur àryàþ
05,038.004a	cikitsakaþ ÷alyakartàvakãrõã; stenaþ kråro madyapo bhråõahà ca
05,038.004c	senàjãvã ÷rutivikràyaka÷ ca; bhç÷aü priyo 'py atithir nodakàrhaþ
05,038.005a	avikreyaü lavaõaü pakvam annaü; dadhi kùãraü madhu tailaü ghçtaü ca
05,038.005c	tilà màüsaü målaphalàni ÷àkaü; raktaü vàsaþ sarvagandhà guóa÷ ca
05,038.006a	aroùaõo yaþ samaloùñakà¤canaþ; prahãõa÷oko gatasaüdhivigrahaþ
05,038.006c	nindàpra÷aüsoparataþ priyàpriye; carann udàsãnavad eùa bhikùukaþ
05,038.007a	nãvàramåleïguda÷àkavçttiþ; susaüyatàtmàgnikàryeùv acodyaþ
05,038.007c	vane vasann atithiùv apramatto; dhuraüdharaþ puõyakçd eùa tàpasaþ
05,038.008a	apakçtvà buddhimato dårastho 'smãti nà÷vaset
05,038.008c	dãrghau buddhimato bàhå yàbhyàü hiüsati hiüsitaþ
05,038.009a	na vi÷vased avi÷vaste vi÷vaste nàtivi÷vaset
05,038.009c	vi÷vàsàd bhayam utpannaü målàny api nikçntati
05,038.010a	anãrùyur guptadàraþ syàt saüvibhàgã priyaüvadaþ
05,038.010c	÷lakùõo madhuravàk strãõàü na càsàü va÷ago bhavet
05,038.011a	påjanãyà mahàbhàgàþ puõyà÷ ca gçhadãptayaþ
05,038.011c	striyaþ ÷riyo gçhasyoktàs tasmàd rakùyà vi÷eùataþ
05,038.012a	pitur antaþpuraü dadyàn màtur dadyàn mahànasam
05,038.012c	goùu càtmasamaü dadyàt svayam eva kçùiü vrajet
05,038.012e	bhçtyair vaõijyàcàraü ca putraiþ seveta bràhmaõàn
05,038.013a	adbhyo 'gnir brahmataþ kùatram a÷mano loham utthitam
05,038.013c	teùàü sarvatragaü tejaþ svàsu yoniùu ÷àmyati
05,038.014a	nityaü santaþ kule jàtàþ pàvakopamatejasaþ
05,038.014c	kùamàvanto niràkàràþ kàùñhe 'gnir iva ÷erate
05,038.015a	yasya mantraü na jànanti bàhyà÷ càbhyantarà÷ ca ye
05,038.015c	sa ràjà sarvata÷cakùu÷ ciram ai÷varyam a÷nute
05,038.016a	kariùyan na prabhàùeta kçtàny eva ca dar÷ayet
05,038.016c	dharmakàmàrthakàryàõi tathà mantro na bhidyate
05,038.017a	giripçùñham upàruhya pràsàdaü và rahogataþ
05,038.017c	araõye niþ÷alàke và tatra mantro vidhãyate
05,038.018a	nàsuhçt paramaü mantraü bhàratàrhati veditum
05,038.018c	apaõóito vàpi suhçt paõóito vàpy anàtmavàn
05,038.018d*0226_01	nàparãkùya mahãpàlaþ kuryàt sacivam àtmanaþ
05,038.018e	amàtye hy arthalipsà ca mantrarakùaõam eva ca
05,038.019a	kçtàni sarvakàryàõi yasya và pàrùadà viduþ
05,038.019b*0227_01	dharme càrthe ca kàme ca sa ràjà ràjasattamaþ
05,038.019c	gåóhamantrasya nçpates tasya siddhir asaü÷ayam
05,038.020a	apra÷astàni karmàõi yo mohàd anutiùñhati
05,038.020c	sa teùàü viparibhraü÷e bhra÷yate jãvitàd api
05,038.021a	karmaõàü tu pra÷astànàm anuùñhànaü sukhàvaham
05,038.021c	teùàm evànanuùñhànaü pa÷càttàpakaraü mahat
05,038.021d*0228_01	anadhãtya yathà vedàn na vipraþ ÷ràddham arhati
05,038.021d*0228_02	evam a÷rutaùàóguõyo na mantraü ÷rotum arhati
05,038.022a	sthànavçddhikùayaj¤asya ùàóguõyaviditàtmanaþ
05,038.022c	anavaj¤àta÷ãlasya svàdhãnà pçthivã nçpa
05,038.023a	amoghakrodhaharùasya svayaü kçtyànvavekùiõaþ
05,038.023c	àtmapratyayako÷asya vasudheyaü vasuüdharà
05,038.024a	nàmamàtreõa tuùyeta chatreõa ca mahãpatiþ
05,038.024c	bhçtyebhyo visçjed arthàn naikaþ sarvaharo bhavet
05,038.025a	bràhmaõo bràhmaõaü veda bhartà veda striyaü tathà
05,038.025c	amàtyaü nçpatir veda ràjà ràjànam eva ca
05,038.026a	na ÷atrur aïkam àpanno moktavyo vadhyatàü gataþ
05,038.026b*0229_01	nyag bhåtvà paryupàsãta vadhyaü hanyàd bale sati
05,038.026b*0230_01	ahanyamàno bhayakçn na hatàj jàyate bhayam
05,038.026c	ahatàd dhi bhayaü tasmàj jàyate naciràd iva
05,038.027a	daivateùu ca yatnena ràjasu bràhmaõeùu ca
05,038.027c	niyantavyaþ sadà krodho vçddhabàlàtureùu ca
05,038.028a	nirarthaü kalahaü pràj¤o varjayen måóhasevitam
05,038.028c	kãrtiü ca labhate loke na cànarthena yujyate
05,038.029a	prasàdo niùphalo yasya krodha÷ càpi nirarthakaþ
05,038.029c	na taü bhartàram icchanti ùaõóhaü patim iva striyaþ
05,038.030a	na buddhir dhanalàbhàya na jàóyam asamçddhaye
05,038.030c	lokaparyàyavçttàntaü pràj¤o jànàti netaraþ
05,038.031a	vidyà÷ãlavayovçddhàn buddhivçddhàü÷ ca bhàrata
05,038.031c	dhanàbhijanavçddhàü÷ ca nityaü måóho 'vamanyate
05,038.032a	anàryavçttam apràj¤am asåyakam adhàrmikam
05,038.032c	anarthàþ kùipram àyànti vàgduùñaü krodhanaü tathà
05,038.033a	avisaüvàdanaü dànaü samayasyàvyatikramaþ
05,038.033c	àvartayanti bhåtàni samyak praõihità ca vàk
05,038.034a	avisaüvàdako dakùaþ kçtaj¤o matimàn çjuþ
05,038.034c	api saükùãõako÷o 'pi labhate parivàraõam
05,038.035a	dhçtiþ ÷amo damaþ ÷aucaü kàruõyaü vàg aniùñhurà
05,038.035c	mitràõàü cànabhidrohaþ saptaitàþ samidhaþ ÷riyaþ
05,038.036a	asaüvibhàgã duùñàtmà kçtaghno nirapatrapaþ
05,038.036c	tàdçï naràdhamo loke varjanãyo naràdhipa
05,038.037a	na sa ràtrau sukhaü ÷ete sasarpa iva ve÷mani
05,038.037c	yaþ kopayati nirdoùaü sadoùo 'bhyantaraü janam
05,038.038a	yeùu duùñeùu doùaþ syàd yogakùemasya bhàrata
05,038.038c	sadà prasàdanaü teùàü devatànàm ivàcaret
05,038.039a	ye 'rthàþ strãùu samàsaktàþ prathamotpatiteùu ca
05,038.039c	ye cànàryasamàsaktàþ sarve te saü÷ayaü gatàþ
05,038.040a	yatra strã yatra kitavo yatra bàlo 'nu÷àsti ca
05,038.040c	majjanti te 'va÷à de÷à nadyàm a÷maplavà iva
05,038.041a	prayojaneùu ye saktà na vi÷eùeùu bhàrata
05,038.041c	tàn ahaü paõóitàn manye vi÷eùà hi prasaïginaþ
05,038.042a	yaü pra÷aüsanti kitavà yaü pra÷aüsanti càraõàþ
05,038.042c	yaü pra÷aüsanti bandhakyo na sa jãvati mànavaþ
05,038.043a	hitvà tàn parameùvàsàn pàõóavàn amitaujasaþ
05,038.043c	àhitaü bhàratai÷varyaü tvayà duryodhane mahat
05,038.044a	taü drakùyasi paribhraùñaü tasmàt tvaü naciràd iva
05,038.044c	ai÷varyamadasaümåóhaü baliü lokatrayàd iva
05,039.001	dhçtaràùñra uvàca
05,039.001a	anã÷varo 'yaü puruùo bhavàbhave; såtraprotà dàrumayãva yoùà
05,039.001c	dhàtrà tu diùñasya va÷e kilàyaü; tasmàd vada tvaü ÷ravaõe dhçto 'ham
05,039.002	vidura uvàca
05,039.002a	apràptakàlaü vacanaü bçhaspatir api bruvan
05,039.002c	labhate buddhyavaj¤ànam avamànaü ca bhàrata
05,039.003a	priyo bhavati dànena priyavàdena càparaþ
05,039.003c	mantraü målabalenànyo yaþ priyaþ priya eva saþ
05,039.004a	dveùyo na sàdhur bhavati na medhàvã na paõóitaþ
05,039.004c	priye ÷ubhàni karmàõi dveùye pàpàni bhàrata
05,039.004d*0231_01	uktaü mayà jàtamàtre 'pi ràjan
05,039.004d*0231_02	duryodhanaü tyaja putraü tvam ekam
05,039.004d*0231_03	tasya tyàgàt putra÷atasya vçddhir
05,039.004d*0231_04	asyàtyàgàt putra÷atasya nà÷aþ
05,039.004d*0231_05	na vçddhir bahumantavyà yà vçddhiþ kùayam àvahet
05,039.004d*0231_06	kùayo 'pi bahumantavyo yaþ kùayo vçddhim àvahet
05,039.005a	na sa kùayo mahàràja yaþ kùayo vçddhim àvahet
05,039.005c	kùayaþ sa tv iha mantavyo yaü labdhvà bahu nà÷ayet
05,039.006a	samçddhà guõataþ ke cid bhavanti dhanato 'pare
05,039.006c	dhanavçddhàn guõair hãnàn dhçtaràùñra vivarjayet
05,039.007	dhçtaràùñra uvàca
05,039.007a	sarvaü tvam àyatãyuktaü bhàùase pràj¤asaümatam
05,039.007c	na cotsahe sutaü tyaktuü yato dharmas tato jayaþ
05,039.008	vidura uvàca
05,039.008a	svabhàvaguõasaüpanno na jàtu vinayànvitaþ
05,039.008c	susåkùmam api bhåtànàm upamardaü prayokùyate
05,039.009a	paràpavàdaniratàþ paraduþkhodayeùu ca
05,039.009c	parasparavirodhe ca yatante satatotthitàþ
05,039.010a	sadoùaü dar÷anaü yeùàü saüvàse sumahad bhayam
05,039.010c	arthàdàne mahàn doùaþ pradàne ca mahad bhayam
05,039.010d*0232_01	ye vai bhedana÷ãlàs tu sakàmà nistrapàþ ÷añhàþ
05,039.011a	ye pàpà iti vikhyàtàþ saüvàse parigarhitàþ
05,039.011c	yuktà÷ cànyair mahàdoùair ye naràs tàn vivarjayet
05,039.012a	nivartamàne sauhàrde prãtir nãce praõa÷yati
05,039.012c	yà caiva phalanirvçttiþ sauhçde caiva yat sukham
05,039.013a	yatate càpavàdàya yatnam àrabhate kùaye
05,039.013c	alpe 'py apakçte mohàn na ÷àntim upagacchati
05,039.014a	tàdç÷aiþ saügataü nãcair nç÷aüsair akçtàtmabhiþ
05,039.014c	ni÷àmya nipuõaü buddhyà vidvàn dåràd vivarjayet
05,039.015a	yo j¤àtim anugçhõàti daridraü dãnam àturam
05,039.015c	sa putrapa÷ubhir vçddhiü ya÷a÷ càvyayam a÷nute
05,039.016a	j¤àtayo vardhanãyàs tair ya icchanty àtmanaþ ÷ubham
05,039.016c	kulavçddhiü ca ràjendra tasmàt sàdhu samàcara
05,039.017a	÷reyasà yokùyase ràjan kurvàõo j¤àtisatkriyàm
05,039.017c	viguõà hy api saürakùyà j¤àtayo bharatarùabha
05,039.018a	kiü punar guõavantas te tvatprasàdàbhikàïkùiõaþ
05,039.018c	prasàdaü kuru dãnànàü pàõóavànàü vi÷àü pate
05,039.019a	dãyantàü gràmakàþ ke cit teùàü vçttyartham ã÷vara
05,039.019c	evaü loke ya÷aþpràpto bhaviùyasi naràdhipa
05,039.020a	vçddhena hi tvayà kàryaü putràõàü tàta rakùaõam
05,039.020c	mayà càpi hitaü vàcyaü viddhi màü tvaddhitaiùiõam
05,039.021a	j¤àtibhir vigrahas tàta na kartavyo bhavàrthinà
05,039.021c	sukhàni saha bhojyàni j¤àtibhir bharatarùabha
05,039.022a	saübhojanaü saükathanaü saüprãti÷ ca parasparam
05,039.022c	j¤àtibhiþ saha kàryàõi na virodhaþ kathaü cana
05,039.023a	j¤àtayas tàrayantãha j¤àtayo majjayanti ca
05,039.023c	suvçttàs tàrayantãha durvçttà majjayanti ca
05,039.024a	suvçtto bhava ràjendra pàõóavàn prati mànada
05,039.024c	adharùaõãyaþ ÷atråõàü tair vçtas tvaü bhaviùyasi
05,039.025a	÷rãmantaü j¤àtim àsàdya yo j¤àtir avasãdati
05,039.025b*0233_01	sãdatà yat kçtaü tena tat pàpaü samam a÷nute
05,039.025c	digdhahastaü mçga iva sa enas tasya vindati
05,039.026a	pa÷càd api nara÷reùñha tava tàpo bhaviùyati
05,039.026c	tàn và hatàn sutàn vàpi ÷rutvà tad anucintaya
05,039.027a	yena khañvàü samàråóhaþ paritapyeta karmaõà
05,039.027c	àdàv eva na tat kuryàd adhruve jãvite sati
05,039.028a	na ka÷ cin nàpanayate pumàn anyatra bhàrgavàt
05,039.028c	÷eùasaüpratipattis tu buddhimatsv eva tiùñhati
05,039.029a	duryodhanena yady etat pàpaü teùu purà kçtam
05,039.029c	tvayà tat kulavçddhena pratyàneyaü nare÷vara
05,039.030a	tàüs tvaü pade pratiùñhàpya loke vigatakalmaùaþ
05,039.030c	bhaviùyasi nara÷reùñha påjanãyo manãùiõàm
05,039.031a	suvyàhçtàni dhãràõàü phalataþ pravicintya yaþ
05,039.031c	adhyavasyati kàryeùu ciraü ya÷asi tiùñhati
05,039.031d@001_0001	asamyag upayuktaü hi j¤ànaü suku÷alair api
05,039.031d@001_0002	upalabhyàpy aviditaü viditaü càpy anuùñhitam
05,039.031d@001_0003	pàpodayaphalaü vidvàn yo nàrabhati vardhate
05,039.031d@001_0004	yas tu pårvakçtaü pàpam avimç÷yànuvartate
05,039.031d@001_0005	so 'nyàparàdhe durmedhà viùame vinipàtyate
05,039.031d@001_0006	mantrabhedasya ùañ pràj¤o dvàràõãmàni lakùayet
05,039.031d@001_0007	arthasaütatikàma÷ ca rakùed etàni nitya÷aþ
05,039.031d@001_0008	madaü svapnam avij¤ànam àkàraü càtmasaübhavam
05,039.031d@001_0009	duùñàmàtyeùu vi÷rambhaü dåtàc càku÷alàd api
05,039.031d@001_0010	dvàràõy etàni yo j¤àtvà saüvçõoti sadà nçpaþ
05,039.031d@001_0011	trivargacaraõe yuktaþ sa ÷atrån adhitiùñhati
05,039.031d@001_0012	na vai ÷rutam avij¤àya vçddhàn anupasevya ca
05,039.031d@001_0013	dharmàrthau vedituü ÷akyau bçhaspatisamair api
05,039.031d@001_0014	naùñaü samudre patitaü naùñaü vàkyam a÷çõvati
05,039.031d@001_0015	anàtmani ÷rutaü naùñaü naùñaü ÷rutam anagnikam
05,039.031d@001_0016	matyà parãkùya medhàvã buddhyà saüpàdya càsakçt
05,039.031d@001_0017	÷rutvà dçùñvàtha vij¤àya pràj¤o mantraü samàcaret
05,039.032a	avçttiü vinayo hanti hanty anarthaü paràkramaþ
05,039.032c	hanti nityaü kùamà krodham àcàro hanty alakùaõam
05,039.033a	paricchadena kùetreõa ve÷manà paricaryayà
05,039.033c	parãkùeta kulaü ràjan bhojanàcchàdanena ca
05,039.033d*0234_01	upasthitasya kàmasya prativàdo na vidyate
05,039.033d*0234_02	api nirmuktadehasya kàmaraktasya kiü punaþ
05,039.033d*0235_01	pràj¤opasevinaü vaidyaü dhàrmikaü priyadar÷anam
05,039.033d*0235_02	mitravantaü suvàkyaü ca suhçdaü paripàlayet
05,039.033d*0235_03	duùkulãnaþ kulãno và maryàdàü yo na laïghayet
05,039.033d*0235_04	dharmàpekùã mçdur hrãmàn sa kulãna÷atàd varaþ
05,039.033d*0236_01	arthasaütatikàma÷ ca rakùed etàni nitya÷aþ
05,039.034a	yayo÷ cittena và cittaü naibhçtaü naibhçtena và
05,039.034c	sameti praj¤ayà praj¤à tayor maitrã na jãryate
05,039.035a	durbuddhim akçtapraj¤aü channaü kåpaü tçõair iva
05,039.035c	vivarjayãta medhàvã tasmin maitrã praõa÷yati
05,039.036a	avalipteùu mårkheùu raudrasàhasikeùu ca
05,039.036c	tathaivàpetadharmeùu na maitrãm àcared budhaþ
05,039.037a	kçtaj¤aü dhàrmikaü satyam akùudraü dçóhabhaktikam
05,039.037c	jitendriyaü sthitaü sthityàü mitram atyàgi ceùyate
05,039.038a	indriyàõàm anutsargo mçtyunà na vi÷iùyate
05,039.038c	atyarthaü punar utsargaþ sàdayed daivatàny api
05,039.039a	màrdavaü sarvabhåtànàm anasåyà kùamà dhçtiþ
05,039.039c	àyuùyàõi budhàþ pràhur mitràõàü càvimànanà
05,039.040a	apanãtaü sunãtena yo 'rthaü pratyàninãùate
05,039.040c	matim àsthàya sudçóhàü tad akàpuruùavratam
05,039.041a	àyatyàü pratikàraj¤as tadàtve dçóhani÷cayaþ
05,039.041c	atãte kàrya÷eùaj¤o naro 'rthair na prahãyate
05,039.042a	karmaõà manasà vàcà yad abhãkùõaü niùevate
05,039.042c	tad evàpaharaty enaü tasmàt kalyàõam àcaret
05,039.043a	maïgalàlambhanaü yogaþ ÷rutam utthànam àrjavam
05,039.043c	bhåtim etàni kurvanti satàü càbhãkùõadar÷anam
05,039.044a	anirvedaþ ÷riyo målaü duþkhanà÷e sukhasya ca
05,039.044c	mahàn bhavaty anirviõõaþ sukhaü càtyantam a÷nute
05,039.045a	nàtaþ ÷rãmattaraü kiü cid anyat pathyatamaü tathà
05,039.045c	prabhaviùõor yathà tàta kùamà sarvatra sarvadà
05,039.046a	kùamed a÷aktaþ sarvasya ÷aktimàn dharmakàraõàt
05,039.046c	arthànarthau samau yasya tasya nityaü kùamà hità
05,039.047a	yat sukhaü sevamàno 'pi dharmàrthàbhyàü na hãyate
05,039.047c	kàmaü tad upaseveta na måóhavratam àcaret
05,039.048a	duþkhàrteùu pramatteùu nàstikeùv alaseùu ca
05,039.048c	na ÷rãr vasaty adànteùu ye cotsàhavivarjitàþ
05,039.049a	àrjavena naraü yuktam àrjavàt savyapatrapam
05,039.049c	a÷aktimantaü manyanto dharùayanti kubuddhayaþ
05,039.050a	atyàryam atidàtàram ati÷åram ativratam
05,039.050c	praj¤àbhimàninaü caiva ÷rãr bhayàn nopasarpati
05,039.050d*0237_01	na càtiguõavatsv eùà nàtyantaü nirguõeùu ca
05,039.050d*0237_02	naiùà guõàn kàmayate nairguõyàn nànurajyate
05,039.050d*0237_03	unmattà gaur ivàndhà ÷rãþ kva cid evàvatiùñhate
05,039.051a	agnihotraphalà vedàþ ÷ãlavçttaphalaü ÷rutam
05,039.051c	ratiputraphalà dàrà dattabhuktaphalaü dhanam
05,039.052a	adharmopàrjitair arthair yaþ karoty aurdhvadehikam
05,039.052c	na sa tasya phalaü pretya bhuïkte 'rthasya duràgamàt
05,039.053a	kàntàravanadurgeùu kçcchràsv àpatsu saübhrame
05,039.053c	udyateùu ca ÷astreùu nàsti ÷eùavatàü bhayam
05,039.054a	utthànaü saüyamo dàkùyam apramàdo dhçtiþ smçtiþ
05,039.054c	samãkùya ca samàrambho viddhi målaü bhavasya tat
05,039.055a	tapo balaü tàpasànàü brahma brahmavidàü balam
05,039.055c	hiüsà balam asàdhånàü kùamà guõavatàü balam
05,039.056a	aùñau tàny avrataghnàni àpo målaü phalaü payaþ
05,039.056c	havir bràhmaõakàmyà ca guror vacanam auùadham
05,039.057a	na tatparasya saüdadhyàt pratikålaü yadàtmanaþ
05,039.057b*0238_01	àtmanaþ pratikålàni vijànan na samàcaret
05,039.057c	saügraheõaiùa dharmaþ syàt kàmàd anyaþ pravartate
05,039.058a	akrodhena jayet krodham asàdhuü sàdhunà jayet
05,039.058c	jayet kadaryaü dànena jayet satyena cànçtam
05,039.059a	strãdhårtake 'lase bhãrau caõóe puruùamànini
05,039.059c	caure kçtaghne vi÷vàso na kàryo na ca nàstike
05,039.060a	abhivàdana÷ãlasya nityaü vçddhopasevinaþ
05,039.060c	catvàri saüpravardhante kãrtir àyur ya÷obalam
05,039.061a	atikle÷ena ye 'rthàþ syur dharmasyàtikrameõa ca
05,039.061c	arer và praõipàtena mà sma teùu manaþ kçthàþ
05,039.062a	avidyaþ puruùaþ ÷ocyaþ ÷ocyaü mithunam aprajam
05,039.062c	niràhàràþ prajàþ ÷ocyàþ ÷ocyaü ràùñram aràjakam
05,039.063a	adhvà jarà dehavatàü parvatànàü jalaü jarà
05,039.063c	asaübhogo jarà strãõàü vàk÷alyaü manaso jarà
05,039.064a	anàmnàyamalà vedà bràhmaõasyàvrataü malam
05,039.064b*0239_01	malaü pçthivyà vàhãkàþ puruùasyànçtaü malam
05,039.064c	kautåhalamalà sàdhvã vipravàsamalàþ striyaþ
05,039.065a	suvarõasya malaü råpyaü råpyasyàpi malaü trapu
05,039.065c	j¤eyaü trapumalaü sãsaü sãsasyàpi malaü malam
05,039.066a	na svapnena jayen nidràü na kàmena striyaü jayet
05,039.066c	nendhanena jayed agniü na pànena suràü jayet
05,039.067a	yasya dànajitaü mitram amitrà yudhi nirjitàþ
05,039.067c	annapànajità dàràþ saphalaü tasya jãvitam
05,039.068a	sahasriõo 'pi jãvanti jãvanti ÷atinas tathà
05,039.068c	dhçtaràùñraü vimu¤cecchàü na kathaü cin na jãvyate
05,039.069a	yat pçthivyàü vrãhiyavaü hiraõyaü pa÷avaþ striyaþ
05,039.069c	nàlam ekasya tat sarvam iti pa÷yan na muhyati
05,039.070a	ràjan bhåyo bravãmi tvàü putreùu samam àcara
05,039.070c	samatà yadi te ràjan sveùu pàõóusuteùu ca
05,040.001	vidura uvàca
05,040.001a	yo 'bhyarthitaþ sadbhir asajjamànaþ; karoty arthaü ÷aktim ahàpayitvà
05,040.001c	kùipraü ya÷as taü samupaiti santam alaü; prasannà hi sukhàya santaþ
05,040.002a	mahàntam apy artham adharmayuktaü; yaþ saütyajaty anupàkruùña eva
05,040.002c	sukhaü sa duþkhàny avamucya ÷ete; jãrõàü tvacaü sarpa ivàvamucya
05,040.003a	ançtaü ca samutkarùe ràjagàmi ca pai÷unam
05,040.003c	guro÷ càlãkanirbandhaþ samàni brahmahatyayà
05,040.004a	asåyaikapadaü mçtyur ativàdaþ ÷riyo vadhaþ
05,040.004c	a÷u÷råùà tvarà ÷làghà vidyàyàþ ÷atravas trayaþ
05,040.004d*0240_01	àlasyaü madamohau ca càpalaü goùñhir eva ca
05,040.004d*0240_02	stabdhatà càbhimànitvaü tathàtyàgitvam eva ca
05,040.004d*0240_03	ete vai sapta doùàs tu sadà vidyàrthinàü matàþ
05,040.005a	sukhàrthinaþ kuto vidyà nàsti vidyàrthinaþ sukham
05,040.005c	sukhàrthã và tyajed vidyàü vidyàrthã và sukhaü tyajet
05,040.006a	nàgnis tçpyati kàùñhànàü nàpagànàü mahodadhiþ
05,040.006c	nàntakaþ sarvabhåtànàü na puüsàü vàmalocanà
05,040.007a	à÷à dhçtiü hanti samçddhim antakaþ; krodhaþ ÷riyaü hanti ya÷aþ kadaryatà
05,040.007c	apàlanaü hanti pa÷åü÷ ca ràjann; ekaþ kruddho bràhmaõo hanti ràùñram
05,040.008a	aja÷ ca kàüsyaü ca ratha÷ ca nityaü; madhv àkarùaþ ÷akuniþ ÷rotriya÷ ca
05,040.008c	vçddho j¤àtir avasanno vayasya; etàni te santu gçhe sadaiva
05,040.009a	ajokùà candanaü vãõà àdar÷o madhusarpiùã
05,040.009c	viùam audumbaraü ÷aïkhaþ svarõaü nàbhi÷ ca rocanà
05,040.010a	gçhe sthàpayitavyàni dhanyàni manur abravãt
05,040.010c	devabràhmaõapåjàrtham atithãnàü ca bhàrata
05,040.011a	idaü ca tvàü sarvaparaü bravãmi; puõyaü padaü tàta mahàvi÷iùñam
05,040.011c	na jàtu kàmàn na bhayàn na lobhàd; dharmaü tyajej jãvitasyàpi hetoþ
05,040.012a	nityo dharmaþ sukhaduþkhe tv anitye; nityo jãvo dhàtur asya tv anityaþ
05,040.012c	tyaktvànityaü pratitiùñhasva nitye; saütuùya tvaü toùaparo hi làbhaþ
05,040.013a	mahàbalàn pa÷ya mahànubhàvàn; pra÷àsya bhåmiü dhanadhànyapårõàm
05,040.013c	ràjyàni hitvà vipulàü÷ ca bhogàn; gatàn narendràn va÷am antakasya
05,040.014a	mçtaü putraü duþkhapuùñaü manuùyà; utkùipya ràjan svagçhàn nirharanti
05,040.014c	taü muktake÷àþ karuõaü rudanta÷; citàmadhye kàùñham iva kùipanti
05,040.015a	anyo dhanaü pretagatasya bhuïkte; vayàüsi càgni÷ ca ÷arãradhàtån
05,040.015c	dvàbhyàm ayaü saha gacchaty amutra; puõyena pàpena ca veùñyamànaþ
05,040.016a	utsçjya vinivartante j¤àtayaþ suhçdaþ sutàþ
05,040.016b*0241_01	apuùpàn aphalàn vçkùàn yathà tàta patatriõaþ
05,040.016c	agnau pràstaü tu puruùaü karmànveti svayaükçtam
05,040.016d*0242_01	tasmàt tu puruùo yatnàd dharmaü saücinuyàc chanaiþ
05,040.017a	asmàl lokàd årdhvam amuùya càdho; mahat tamas tiùñhati hy andhakàram
05,040.017c	tad vai mahàmohanam indriyàõàü; budhyasva mà tvàü pralabheta ràjan
05,040.018a	idaü vacaþ ÷akùyasi ced yathàvan; ni÷amya sarvaü pratipattum evam
05,040.018c	ya÷aþ paraü pràpsyasi jãvaloke; bhayaü na càmutra na ceha te 'sti
05,040.019a	àtmà nadã bhàrata puõyatãrthà; satyodakà dhçtikålà damormiþ
05,040.019c	tasyàü snàtaþ påyate puõyakarmà; puõyo hy àtmà nityam ambho 'mbha eva
05,040.020a	kàmakrodhagràhavatãü pa¤cendriyajalàü nadãm
05,040.020c	kçtvà dhçtimayãü nàvaü janmadurgàõi saütara
05,040.021a	praj¤àvçddhaü dharmavçddhaü svabandhuü; vidyàvçddhaü vayasà càpi vçddham
05,040.021c	kàryàkàrye påjayitvà prasàdya; yaþ saüpçcchen na sa muhyet kadà cit
05,040.022a	dhçtyà ÷i÷nodaraü rakùet pàõipàdaü ca cakùuùà
05,040.022c	cakùuþ÷rotre ca manasà mano vàcaü ca karmaõà
05,040.023a	nityodakã nityayaj¤opavãtã; nityasvàdhyàyã patitànnavarjã
05,040.023c	çtaü bruvan gurave karma kurvan; na bràhmaõa÷ cyavate brahmalokàt
05,040.024a	adhãtya vedàn parisaüstãrya càgnãn; iùñvà yaj¤aiþ pàlayitvà prajà÷ ca
05,040.024c	gobràhmaõàrthe ÷astrapåtàntaràtmà; hataþ saügràme kùatriyaþ svargam eti
05,040.025a	vai÷yo 'dhãtya bràhmaõàn kùatriyàü÷ ca; dhanaiþ kàle saüvibhajyà÷ritàü÷ ca
05,040.025c	tretàpåtaü dhåmam àghràya puõyaü; pretya svarge devasukhàni bhuïkte
05,040.026a	brahmakùatraü vai÷yavarõaü ca ÷ådraþ; krameõaitàn nyàyataþ påjayànaþ
05,040.026c	tuùñeùv eteùv avyatho dagdhapàpas; tyaktvà dehaü svargasukhàni bhuïkte
05,040.027a	càturvarõyasyaiùa dharmas tavokto; hetuü càtra bruvato me nibodha
05,040.027c	kùàtràd dharmàd dhãyate pàõóuputras; taü tvaü ràjan ràjadharme niyuïkùva
05,040.028	dhçtaràùñra uvàca
05,040.028a	evam etad yathà màü tvam anu÷àsasi nityadà
05,040.028c	mamàpi ca matiþ saumya bhavaty evaü yathàttha màm
05,040.029a	sà tu buddhiþ kçtàpy evaü pàõóavàn prati me sadà
05,040.029c	duryodhanaü samàsàdya punar viparivartate
05,040.030a	na diùñam abhyatikràntuü ÷akyaü martyena kena cit
05,040.030c	diùñam eva kçtaü manye pauruùaü tu nirarthakam
05,041.001	dhçtaràùñra uvàca
05,041.001a	anuktaü yadi te kiü cid vàcà vidura vidyate
05,041.001c	tan me ÷u÷råùave bråhi vicitràõi hi bhàùase
05,041.002	vidura uvàca
05,041.002a	dhçtaràùñra kumàro vai yaþ puràõaþ sanàtanaþ
05,041.002c	sanatsujàtaþ provàca mçtyur nàstãti bhàrata
05,041.003a	sa te guhyàn prakà÷àü÷ ca sarvàn hçdayasaü÷rayàn
05,041.003c	pravakùyati mahàràja sarvabuddhimatàü varaþ
05,041.004	dhçtaràùñra uvàca
05,041.004a	kiü tvaü na veda tad bhåyo yan me bråyàt sanàtanaþ
05,041.004c	tvam eva vidura bråhi praj¤à÷eùo 'sti cet tava
05,041.005	vidura uvàca
05,041.005a	÷ådrayonàv ahaü jàto nàto 'nyad vaktum utsahe
05,041.005c	kumàrasya tu yà buddhir veda tàü ÷à÷vatãm aham
05,041.006a	bràhmãü hi yonim àpannaþ suguhyam api yo vadet
05,041.006c	na tena garhyo devànàü tasmàd etad bravãmi te
05,041.007	dhçtaràùñra uvàca
05,041.007a	bravãhi vidura tvaü me puràõaü taü sanàtanam
05,041.007c	katham etena dehena syàd ihaiva samàgamaþ
05,041.008	vai÷aüpàyana uvàca
05,041.008a	cintayàm àsa viduras tam çùiü saü÷itavratam
05,041.008c	sa ca tac cintitaü j¤àtvà dar÷ayàm àsa bhàrata
05,041.009a	sa cainaü pratijagràha vidhidçùñena karmaõà
05,041.009c	sukhopaviùñaü vi÷ràntam athainaü viduro 'bravãt
05,041.010a	bhagavan saü÷ayaþ ka÷ cid dhçtaràùñrasya mànase
05,041.010c	yo na ÷akyo mayà vaktuü tam asmai vaktum arhasi
05,041.010e	yaü ÷rutvàyaü manuùyendraþ sukhaduþkhàtigo bhavet
05,041.011a	làbhàlàbhau priyadveùyau yathainaü na jaràntakau
05,041.011c	viùaheran bhayàmarùau kùutpipàse madodbhavau
05,041.011e	arati÷ caiva tandrã ca kàmakrodhau kùayodayau
05,042.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,042.001a	tato ràjà dhçtaràùñro manãùã; saüpåjya vàkyaü vidureritaü tat
05,042.001c	sanatsujàtaü rahite mahàtmà; papraccha buddhiü paramàü bubhåùan
05,042.002	dhçtaràùñra uvàca
05,042.002a	sanatsujàta yadãdaü ÷çõomi; mçtyur hi nàstãti tavopade÷am
05,042.002c	devàsurà hy àcaran brahmacaryam; amçtyave tat kataran nu satyam
05,042.003	sanatsujàta uvàca
05,042.003a	amçtyuþ karmaõà ke cin mçtyur nàstãti càpare
05,042.003c	÷çõu me bruvato ràjan yathaitan mà vi÷aïkithàþ
05,042.004a	ubhe satye kùatriyàdyapravçtte; moho mçtyuþ saümato yaþ kavãnàm
05,042.004c	pramàdaü vai mçtyum ahaü bravãmi; sadàpramàdam amçtatvaü bravãmi
05,042.005a	pramàdàd vai asuràþ paràbhavann; apramàdàd brahmabhåtà bhavanti
05,042.005c	na vai mçtyur vyàghra ivàtti jantån; na hy asya råpam upalabhyate ha
05,042.006a	yamaü tv eke mçtyum ato 'nyam àhur; àtmàvasannam amçtaü brahmacaryam
05,042.006c	pitçloke ràjyam anu÷àsti devaþ; ÷ivaþ ÷ivànàm a÷ivo '÷ivànàm
05,042.007a	àsyàd eùa niþsarate naràõàü; krodhaþ pramàdo moharåpa÷ ca mçtyuþ
05,042.007b*0243_01	ahaügatenaiva caran vimàrgàn
05,042.007b*0243_02	na càtmano yogam upaiti ka÷ cit
05,042.007c	te mohitàs tadva÷e vartamànà; itaþ pretàs tatra punaþ patanti
05,042.008a	tatas taü devà anu viplavante; ato mçtyur maraõàkhyàm upaiti
05,042.008c	karmodaye karmaphalànuràgàs; tatrànu yànti na taranti mçtyum
05,042.008d*0244_01	sadarthayogàn avagamàt samantàt
05,042.008d*0244_02	pravartate bhogayogena dehã
05,042.008d*0244_03	tad vai mahàmohanam indriyàõàü
05,042.008d*0244_04	mithyàrthayogasya gatir hi nityà
05,042.008d*0244_05	mithyàrthayogàbhihatàntaràtmà
05,042.008d*0244_06	smarann upàste viùayàn samantàt
05,042.009a	yo 'bhidhyàyann utpatiùõån nihanyàd; anàdareõàpratibudhyamànaþ
05,042.009c	sa vai mçtyur mçtyur ivàtti bhåtvà; evaü vidvàn yo vinihanti kàmàn
05,042.010a	kàmànusàrã puruùaþ kàmàn anu vina÷yati
05,042.010c	kàmàn vyudasya dhunute yat kiü cit puruùo rajaþ
05,042.011a	tamo 'prakà÷o bhåtànàü narako 'yaü pradç÷yate
05,042.011c	gçhyanta iva dhàvanti gacchantaþ ÷vabhram unmukhàþ
05,042.012a	abhidhyà vai prathamaü hanti cainaü; kàmakrodhau gçhya cainaü tu pa÷càt
05,042.012c	ete bàlàn mçtyave pràpayanti; dhãràs tu dhairyeõa taranti mçtyum
05,042.012d*0245_01	amåóhavçtteþ puruùasyeha kuryàt
05,042.012d*0245_02	kiü vai mçtyus tàrõa ivàsya vyàghraþ
05,042.013a	amanyamànaþ kùatriya kiü cid anyan; nàdhãyate tàrõa ivàsya vyàghraþ
05,042.013c	krodhàl lobhàn mohamayàntaràtmà; sa vai mçtyus tvac charãre ya eùaþ
05,042.014a	evaü mçtyuü jàyamànaü viditvà; j¤àne tiùñhan na bibhetãha mçtyoþ
05,042.014c	vina÷yate viùaye tasya mçtyur; mçtyor yathà viùayaü pràpya martyaþ
05,042.014d*0246_00	dhçtaràùñra uvàca
05,042.014d*0246_01	yàn evàhur ijyayà sàdhulokàn
05,042.014d*0246_02	dvijàtãnàü puõyatamàn sanàtanàn
05,042.014d*0246_03	teùàü paràrthaü kathayantãha vedà
05,042.014d*0246_04	sanatsujàta uvàca
05,042.014d*0246_04	etad vidvàn naiti kathaü nu karma
05,042.014d*0246_05	evaü hy avidvàn upayàti tatra
05,042.014d*0246_06	tathàrthajàtaü ca vadanti vedàþ
05,042.014d*0246_07	sa neha àyàti paraü paràtmà
05,042.014d*0246_08	dhçtaràùñra uvàca
05,042.014d*0246_08	prayàti màrgeõa nihatya màrgàn
05,042.014d*0246_09	ko 'sau niyuïkte tam ajaü puràõaü
05,042.014d*0246_10	sa ced idaü sarvam anukrameõa
05,042.014d*0246_11	kiü vàsya kàryam atha và sukhaü ca
05,042.014d*0246_12	sanatsujàta uvàca
05,042.014d*0246_12	tan me vidvan bråhi sarvaü yathàvat
05,042.014d*0246_13	doùo mahàn atra vibhedayoge
05,042.014d*0246_14	hy anàdiyogena bhavanti nityàþ
05,042.014d*0246_15	tathàsya nàdhikyam apaiti kiü cid
05,042.014d*0246_16	anàdiyogena bhavanti puüsaþ
05,042.014d*0246_17	ya etad và bhagavàn sa nityo
05,042.014d*0246_18	vikàrayogena karoti vi÷vam
05,042.014d*0246_19	tathà ca tacchaktir iti sma manyate
05,042.014d*0246_20	tathàrthayoge ca bhavanti vedàþ
05,042.015	dhçtaràùñra uvàca
05,042.015a	ye 'smin dharmàn nàcarantãha ke cit; tathà dharmàn ke cid ihàcaranti
05,042.015c	dharmaþ pàpena pratihanyate sma; utàho dharmaþ pratihanti pàpam
05,042.016	sanatsujàta uvàca
05,042.016a	ubhayam eva tatropabhujyate phalaü; dharmasyaivetarasya ca
05,042.016b*0247_01	tasmin sthito vàpy ubhayaü hi nityaü
05,042.016b*0247_02	j¤ànena vidvàn pratihanti siddham
05,042.016b*0247_03	tathànyathà puõyam upaiti dehã
05,042.016b*0247_04	tathàgataü pàpam upaiti siddham
05,042.016b*0247_05	gatvobhayaü karmaõà bhujyate 'sthiraü
05,042.016b*0247_06	÷ubhasya pàpasya sa càpi karmaõà
05,042.016c	dharmeõàdharmaü praõudatãha vidvàn; dharmo balãyàn iti tasya viddhi
05,042.017	dhçtaràùñra uvàca
05,042.017a	yàn imàn àhuþ svasya dharmasya lokàn; dvijàtãnàü puõyakçtàü sanàtanàn
05,042.017c	teùàü parikramàn kathayantas tato 'nyàn; naitad vidvan naiva kçtaü ca karma
05,042.018	sanatsujàta uvàca
05,042.018a	yeùàü bale na vispardhà bale balavatàm iva
05,042.018c	te bràhmaõà itaþ pretya svargaloke prakà÷ate
05,042.018d*0248_01	yeùàü dharme na ca spardhà teùàü tajj¤ànasàdhanam
05,042.018d*0248_02	te bràhmaõà ito muktàþ svargaü yànti triviùñapam
05,042.018d*0248_03	tasya samyak samàcàram àhur vedavido janàþ
05,042.018d*0248_04	nainaü manyeta bhåyiùñhaü bàhyam àbhyantaraü janam
05,042.019a	yatra manyeta bhåyiùñhaü pràvçùãva tçõolapam
05,042.019c	annaü pànaü ca bràhmaõas taj jãvan nànusaüjvaret
05,042.020a	yatràkathayamànasya prayacchaty a÷ivaü bhayam
05,042.020c	atiriktam ivàkurvan sa ÷reyàn netaro janaþ
05,042.021a	yo vàkathayamànasya àtmànaü nànusaüjvaret
05,042.021b*0249_01	eko vai hy antaràtmànaü bràhmaõo hantum arhati
05,042.021c	brahmasvaü nopabhu¤jed và tadannaü saümataü satàm
05,042.021d*0250_01	ku÷avalkalacelàdyaü brahmasvaü yogino viduþ
05,042.022a	yathà svaü vàntam a÷nàti ÷và vai nityam abhåtaye
05,042.022c	evaü te vàntam a÷nanti svavãryasyopajãvanàt
05,042.023a	nityam aj¤àtacaryà me iti manyeta bràhmaõaþ
05,042.023c	j¤àtãnàü tu vasan madhye naiva vidyeta kiü cana
05,042.024a	ko hy evam antaràtmànaü bràhmaõo hantum arhati
05,042.024b*0251_01	nirliïgam acalaü ÷uddhaü sarvadvandvavivarjitam
05,042.024c	tasmàd dhi kiü cit kùatriya brahmàvasati pa÷yati
05,042.024d*0252_01	yo 'nyathà santam àtmànam anyathà pratipadyate
05,042.024d*0252_02	kiü tena na kçtaü pàpaü coreõàtmàpahàriõà
05,042.025a	a÷ràntaþ syàd anàdànàt saümato nirupadravaþ
05,042.025c	÷iùño na ÷iùñavat sa syàd bràhmaõo brahmavit kaviþ
05,042.026a	anàóhyà mànuùe vitte àóhyà vedeùu ye dvijàþ
05,042.026c	te durdharùà duùprakampyà vidyàt tàn brahmaõas tanum
05,042.027a	sarvàn sviùñakçto devàn vidyàd ya iha ka÷ cana
05,042.027c	na samàno bràhmaõasya yasmin prayatate svayam
05,042.028a	yam aprayatamànaü tu mànayanti sa mànitaþ
05,042.028c	na mànyamàno manyeta nàmànàd abhisaüjvaret
05,042.028d*0253_01	lokaþ svabhàvavçttir hi nimeùonmeùavat sadà
05,042.029a	vidvàüso mànayantãha iti manyeta mànitaþ
05,042.029c	adharmaviduùo måóhà loka÷àstravi÷àradàþ
05,042.029e	na mànyaü mànayiùyanti iti manyed amànitaþ
05,042.030a	na vai mànaü ca maunaü ca sahitau carataþ sadà
05,042.030c	ayaü hi loko mànasya asau mànasya tad viduþ
05,042.031a	÷rãþ sukhasyeha saüvàsaþ sà càpi paripanthinã
05,042.031c	bràhmã sudurlabhà ÷rãr hi praj¤àhãnena kùatriya
05,042.032a	dvàràõi tasyà hi vadanti santo; bahuprakàràõi duràvaràõi
05,042.032c	satyàrjave hrãr dama÷aucavidyàþ; ùaõmànamohapratibàdhanàni
05,043.000*0254_00	dhçtaràùñra uvàca
05,043.000*0254_01	kasyaiùa maunaþ kataran nu maunaü
05,043.000*0254_02	prabråhi vidvann iha maunabhàvam
05,043.000*0254_03	maunena vidvàn uta yàti maunaü
05,043.000*0254_04	sanatsujàta uvàca
05,043.000*0254_04	kathaü mune maunam ihàcaranti
05,043.000*0254_05	yato na vedà manasà sahainam
05,043.000*0254_06	anupravi÷anti tato 'tha maunam
05,043.000*0254_07	yatrotthito veda÷abdas tathàyaü
05,043.000*0254_08	sa tanmayatvena vibhàti ràjan
05,043.001	dhçtaràùñra uvàca
05,043.001a	çco yajåüùy adhãte yaþ sàmavedaü ca yo dvijaþ
05,043.001c	pàpàni kurvan pàpena lipyate na sa lipyate
05,043.002	sanatsujàta uvàca
05,043.002a	nainaü sàmàny çco vàpi na yajåüùi vicakùaõa
05,043.002c	tràyante karmaõaþ pàpàn na te mithyà bravãmy aham
05,043.003a	na chandàüsi vçjinàt tàrayanti; màyàvinaü màyayà vartamànam
05,043.003c	nãóaü ÷akuntà iva jàtapakùà÷; chandàüsy enaü prajahaty antakàle
05,043.004	dhçtaràùñra uvàca
05,043.004a	na ced vedà vedavidaü ÷aktàs tràtuü vicakùaõa
05,043.004c	atha kasmàt pralàpo 'yaü bràhmaõànàü sanàtanaþ
05,043.005	sanatsujàta uvàca
05,043.005*0255_01	tasyaiva nàmàdivi÷eùaråpair
05,043.005*0255_02	idaü jagad bhàti mahànubhàva
05,043.005*0255_03	nirdi÷ya samyak pravadanti vedàs
05,043.005*0255_04	tad vi÷vavairåpyam udàharanti
05,043.005*0255_05	tadartham uktaü tapa etad ijyà
05,043.005*0255_06	tàbhyàm asau puõyam upaiti vidvàn
05,043.005*0255_07	puõyena pàpaü vinihatya pa÷càt
05,043.005*0255_08	saüjàyate j¤ànavidãpitàtmà
05,043.005*0255_09	j¤ànena càtmànam upaiti vidvàn
05,043.005*0255_10	athànyathà vargaphalànukàïkùã
05,043.005*0255_11	asmin kçtaü tat parigçhya sarvam
05,043.005*0255_12	amutra bhuïkte punar eti màrgam
05,043.005*0256_01	tapas tapyati yo 'raõye munir målaphalà÷anaþ
05,043.005*0257_01	bràhmaõànàü tapaþ svçddham anyeùàü tàvad eva tat
05,043.005*0258_01	etat samçddham atyçddhaü tapo bhavati kevalam
05,043.005a	asmiül loke tapas taptaü phalam anyatra dç÷yate
05,043.005c	bràhmaõànàm ime lokà çddhe tapasi saüyatàþ
05,043.006	dhçtaràùñra uvàca
05,043.006a	kathaü samçddham apy çddhaü tapo bhavati kevalam
05,043.006c	sanatsujàta tad bråhi yathà vidyàma tad vayam
05,043.006d*0259_00	sanatsujàta uvàca
05,043.006d*0259_01	niùkalmaùaü tapas tv etat kevalaü paricakùate
05,043.006d*0259_02	etat samçddham apy çddhaü tapo bhavati nànyathà
05,043.006d*0259_03	tapomålam idaü sarvaü yan màü pçcchasi kùatriya
05,043.006d*0259_04	dhçtaràùñra uvàca
05,043.006d*0259_04	tapasà vedavidvàüsaþ paraü tv amçtam àpnuyuþ
05,043.006d*0259_05	kalmaùaü tapaso bråhi ÷rutaü niùkalmaùaü tapaþ
05,043.006d*0259_06	sanatsujàta yenedaü vidyàü guhyaü sanàtanam
05,043.006d*0260_01	÷rãr evam ekà yo 'dhãte tac ca tàvac ca tatsamam
05,043.007	sanatsujàta uvàca
05,043.007a	krodhàdayo dvàda÷a yasya doùàs; tathà nç÷aüsàdi ùaó atra ràjan
05,043.007c	dharmàdayo dvàda÷a càtatànàþ; ÷àstre guõà ye vidità dvijànàm
05,043.008a	krodhaþ kàmo lobhamohau vivitsà;kçpàsåyà màna÷okau spçhà ca
05,043.008c	ãrùyà jugupsà ca manuùyadoùà; varjyàþ sadà dvàda÷aite nareõa
05,043.009a	ekaikam ete ràjendra manuùyàn paryupàsate
05,043.009c	lipsamàno 'ntaraü teùàü mçgàõàm iva lubdhakaþ
05,043.010a	vikatthanaþ spçhayàlur manasvã; bibhrat kopaü capalo 'rakùaõa÷ ca
05,043.010c	ete pràptàþ ùaõ naràn pàpadharmàn; prakurvate nota santaþ sudurge
05,043.011a	saübhogasaüvid dviùam edhamàno; dattànutàpã kçpaõo 'balãyàn
05,043.011c	vargapra÷aüsã vanitàsu dveùñà; ete 'pare sapta nç÷aüsadharmàþ
05,043.012a	dharma÷ ca satyaü ca damas tapa÷ ca; amàtsaryaü hrãs titikùànasåyà
05,043.012c	yaj¤a÷ ca dànaü ca dhçtiþ ÷rutaü ca; mahàvratà dvàda÷a bràhmaõasya
05,043.013a	yas tv etebhyaþ pravased dvàda÷ebhyaþ; sarvàm apãmàü pçthivãü pra÷iùyàt
05,043.013c	tribhir dvàbhyàm ekato và vi÷iùño; nàsya svam astãti sa veditavyaþ
05,043.014a	damas tyàgo 'pramàda÷ ca eteùv amçtam àhitam
05,043.014c	tàni satyamukhàny àhur bràhmaõà ye manãùiõaþ
05,043.014d*0261_01	doùatyàgo 'pramàdaþ syàt sa càpy aùñaguõo mataþ
05,043.015a	damo 'ùñàda÷adoùaþ syàt pratikålaü kçtàkçte
05,043.015c	ançtaü càbhyasåyà ca kàmàrthau ca tathà spçhà
05,043.016a	krodhaþ ÷okas tathà tçùõà lobhaþ pai÷unyam eva ca
05,043.016c	matsara÷ ca vivitsà ca paritàpas tathà ratiþ
05,043.017a	apasmàraþ sàtivàdas tathà saübhàvanàtmani
05,043.017b*0262_01	lokadveùo 'bhimàna÷ ca vivàdaþ pràõipãóanam
05,043.017b*0262_02	parivàdo 'tivàda÷ ca paritàpo 'kùamà dhçtiþ
05,043.017b*0262_03	asiddhiþ pàpakçtyaü ca hiüsà ceti prakãrtitàþ
05,043.017c	etair vimukto doùair yaþ sa damaþ sadbhir ucyate
05,043.017d*0263_01	mado 'ùñàda÷adoùaþ syàt tyàgo bhavati ùaóguõaþ
05,043.017d*0264_01	viparyayàþ smçtà ete madadoùà udàhçtàþ
05,043.017d*0264_02	÷reyàüs tu ùaóvidhas tyàgas tçtãyas tatra duùkaraþ
05,043.017d*0264_03	tena duþkhaü taranty eva tasmiüs tyakte jitaü bhavet
05,043.017d*0265_01	doùà damasya ye proktàs tàn doùàn parivarjayet
05,043.018a	÷reyàüs tu ùaóvidhas tyàgaþ priyaü pràpya na hçùyati
05,043.018c	apriye tu samutpanne vyathàü jàtu na càrcchati
05,043.019a	iùñàn dàràü÷ ca putràü÷ ca na cànyaü yad vaco bhavet
05,043.019c	arhate yàcamànàya pradeyaü tad vaco bhavet
05,043.019d*0266_01	iùñàpårtaü dvitãyaü syàn nityaü vairàgyayogataþ
05,043.019d*0266_02	kàmatyàga÷ ca ràjendra sa tçtãya iti smçtaþ
05,043.019d*0266_03	apramàdã bhaved etaiþ sa càpy aùñaguõo mahàn
05,043.019d*0266_04	satyaü dhyànaü samàdhànaü codyaü vairàgyam eva ca
05,043.019d*0266_05	asteyo brahmacaryaü ca tathàsaügraha eva ca
05,043.019d*0266_06	evaü doùà madasyoktàs tàn doùàn parivarjayet
05,043.019d*0266_07	doùatyàgo 'pramàdaþ syàt sa càpy aùñaguõo mataþ
05,043.019d*0266_08	tàüs tu satyamukhàn àhuþ satye hy amçtam àhitam
05,043.019d*0266_09	satyàtmà bhava ràjendra satye lokàþ pratiùñhitàþ
05,043.019d*0266_10	nivçttenaiva doùeõa tapovratam ihàcaret
05,043.019d*0266_11	etad dhàtçkçtaü vçttaü satyam eva satàü vratam
05,043.019e	apy avàcyaü vadaty eva sa tçtãyo guõaþ smçtaþ
05,043.020a	tyaktair dravyair yo bhavati nopayuïkte ca kàmataþ
05,043.020b*0267_01	na ca dravyais tad bhavati nopayuktai÷ ca kàmataþ
05,043.020c	na ca karmasu tad dhãnaþ ÷iùyabuddhir naro yathà
05,043.020e	sarvair eva guõair yukto dravyavàn api yo bhavet
05,043.020f*0268_01	ùañprakàram imaü tyàgaü buddhvànyan nàva÷iùyate
05,043.021a	apramàdo 'ùñadoùaþ syàt tàn doùàn parivarjayet
05,043.021c	indriyebhya÷ ca pa¤cabhyo manasa÷ caiva bhàrata
05,043.021e	atãtànàgatebhya÷ ca mukto hy etaiþ sukhã bhavet
05,043.022a	doùair etair vimuktaü tu guõair etaiþ samanvitam
05,043.022c	etat samçddham apy çddhaü tapo bhavati kevalam
05,043.022e	yan màü pçcchasi ràjendra kiü bhåyaþ ÷rotum icchasi
05,043.022f*0269_01	etat pàpaharaü ÷uddhaü janmamçtyujaràpaham
05,043.023	dhçtaràùñra uvàca
05,043.023a	àkhyànapa¤camair vedair bhåyiùñhaü kathyate janaþ
05,043.023c	tathaivànye caturvedàs trivedà÷ ca tathàpare
05,043.024a	dvivedà÷ caikavedà÷ ca ançca÷ ca tathàpare
05,043.024c	teùàü tu katamaþ sa syàd yam ahaü veda bràhmaõam
05,043.025	sanatsujàta uvàca
05,043.025a	ekasya vedasyàj¤ànàd vedàs te bahavo 'bhavan
05,043.025c	satyasyaikasya ràjendra satye ka÷ cid avasthitaþ
05,043.025e	evaü vedam anutsàdya praj¤àü mahati kurvate
05,043.026a	dànam adhyayanaü yaj¤o lobhàd etat pravartate
05,043.026c	satyàt pracyavamànànàü saükalpo vitatho bhavet
05,043.027a	tato yaj¤aþ pratàyeta satyasyaivàvadhàraõàt
05,043.027c	manasànyasya bhavati vàcànyasyota karmaõà
05,043.027e	saükalpasiddhaþ puruùaþ saükalpàn adhitiùñhati
05,043.028a	anaibhçtyena vai tasya dãkùitavratam àcaret
05,043.028c	nàmaitad dhàtunirvçttaü satyam eva satàü param
05,043.028e	j¤ànaü vai nàma pratyakùaü parokùaü jàyate tapaþ
05,043.029a	vidyàd bahu pañhantaü tu bahupàñhãti bràhmaõam
05,043.029c	tasmàt kùatriya mà maüsthà jalpitenaiva bràhmaõam
05,043.029e	ya eva satyàn nàpaiti sa j¤eyo bràhmaõas tvayà
05,043.029f*0270_01	chandàüsi nàma dvipadàü variùñha
05,043.029f*0270_02	svacchandayogena bhavanti tatra
05,043.029f*0270_03	chandovidas tena ca tàn adhãtya
05,043.029f*0270_04	gatà hi vedasya na vedyam àryàþ
05,043.029f*0271_01	na vedànàü vedità ka÷ cid asti
05,043.029f*0271_02	vedyena vedaü na vidur na vedyam
05,043.029f*0271_03	yo veda vedaü sa ca veda vedyaü
05,043.029f*0271_04	yo veda vedyaü na sa veda satyam
05,043.029f*0271_05	yo veda vedàn sa ca veda vedyaü
05,043.029f*0271_06	na taü vidur vedavido na vedàþ
05,043.029f*0271_07	tathàpi vedena vidanti vedaü
05,043.029f*0271_08	ye bràhmaõà vedavido bhavanti
05,043.029f*0271_09	dhàmàü÷abhàgasya tathà hi vedà
05,043.029f*0271_10	yathà hi ÷àkhà ca mahãruhasya
05,043.029f*0271_11	saüvedane caiva yathàmananti
05,043.029f*0271_12	tasmin hi satye paramàtmano 'rthe
05,043.030a	chandàüsi nàma kùatriya tàny atharvà; jagau purastàd çùisarga eùaþ
05,043.030c	chandovidas te ya u tàn adhãtya; na vedyavedasya vidur na vedyam
05,043.031a	na vedànàü vedità ka÷ cid asti; ka÷ cid vedàn budhyate vàpi ràjan
05,043.031c	yo veda vedàn na sa veda vedyaü; satye sthito yas tu sa veda vedyam
05,043.032a	abhijànàmi bràhmaõam àkhyàtàraü vicakùaõam
05,043.032b*0272_01	evaü yo hi vijànàti sa jànàti paraü hi tat
05,043.032b*0273_01	paraü hi tat paraü brahma jànàty eva ca bràhmaõaþ
05,043.032b*0274_01	yo vai vijànàti paraü mayoktaü
05,043.032b*0274_02	sa vai vijànàti paraü krameõa
05,043.032b*0275_01	nàsya paryeùaõaü gacchet pratyarthiùu kathaü cana
05,043.032b*0275_02	avicinvann imaü vede tataþ pa÷yati taü prabhum
05,043.032c	ya÷ chinnavicikitsaþ sann àcaùñe sarvasaü÷ayàn
05,043.033a	tasya paryeùaõaü gacchet pràcãnaü nota dakùiõam
05,043.033c	nàrvàcãnaü kutas tiryaï nàdi÷aü tu kathaü cana
05,043.034a	tåùõãübhåta upàsãta na ceùñen manasà api
05,043.034c	abhyàvarteta brahmàsya antaràtmani vai ÷ritam
05,043.035a	maunàd dhi sa munir bhavati nàraõyavasanàn muniþ
05,043.035c	akùaraü tat tu yo veda sa muniþ ÷reùñha ucyate
05,043.036a	sarvàrthànàü vyàkaraõàd vaiyàkaraõa ucyate
05,043.036b*0276_01	tan målato vyàkaraõaü vyàkarotãti tat tathà
05,043.036c	pratyakùadar÷ã lokànàü sarvadar÷ã bhaven naraþ
05,043.037a	satye vai bràhmaõas tiùñhan brahma pa÷yati kùatriya
05,043.037b*0277_01	j¤ànàdiùu sthito 'py evaü kùatriya brahma pa÷yati
05,043.037c	vedànàü cànupårvyeõa etad vidvan bravãmi te
05,044.001	dhçtaràùñra uvàca
05,044.001a	sanatsujàta yad imàü paràrthàü; bràhmãü vàcaü pravadasi vi÷varåpàm
05,044.001c	paràü hi kàmeùu sudurlabhàü kathàü; tad bråhi me vàkyam etat kumàra
05,044.002	sanatsujàta uvàca
05,044.002a	naitad brahma tvaramàõena labhyaü; yan màü pçcchasy abhihçùyasy atãva
05,044.002b*0278_01	buddhau pralãne manasi pracintyà
05,044.002b*0278_02	vidyà hi sà brahmacaryeõa labhyà
05,044.002c	avyaktavidyàm abhidhàsye puràõãü; buddhyà ca teùàü brahmacaryeõa siddhàm
05,044.003	dhçtaràùñra uvàca
05,044.003a	avyaktavidyàm iti yat sanàtanãü; bravãùi tvaü brahmacaryeõa siddhàm
05,044.003b*0279_01	àdyàü vidyàü vadasi hi satyaråpàü
05,044.003b*0279_02	yà pràpyate brahmacaryeõa sadbhiþ
05,044.003b*0280_01	yàü pràpyaitàü martyalokaü tyajanti
05,044.003b*0280_02	yà vai vidyà guruvçddheùu nityà
05,044.003b*0281_00	dhçtaràùñra uvàca
05,044.003b*0281_01	brahmacaryeõa yà vidyà ÷akyà veditum a¤jasà
05,044.003b*0281_02	tat kathaü brahmacaryaü syàd etad vidvan bravãhi me
05,044.003c	anàrabhyà vasatãhàrya kàle; kathaü bràhmaõyam amçtatvaü labheta
05,044.004	sanatsujàta uvàca
05,044.004a	ye 'smiül loke vijayantãha kàmàn; bràhmãü sthitim anutitikùamàõàþ
05,044.004c	ta àtmànaü nirharantãha dehàn; mu¤jàd iùãkàm iva sattvasaüsthàþ
05,044.004d*0282_01	yadi sarve pramucyante kàmà ye hçdi saüsthitàþ
05,044.004d*0282_02	atha mçtyor mçta iti tatra brahma sama÷nute
05,044.005a	÷arãram etau kurutaþ pità màtà ca bhàrata
05,044.005c	àcàrya÷àstà yà jàtiþ sà satyà sàjaràmarà
05,044.005d*0283_01	àcàryatas tu yaj janma tat satyaü vai tathàmçtam
05,044.005d*0284_01	tasmàt tàm eva yatnena buddhimàn pratipadyate
05,044.006a	àcàryayonim iha ye pravi÷ya; bhåtvà garbhaü brahmacaryaü caranti
05,044.006c	ihaiva te ÷àstrakàrà bhavanti; prahàya dehaü paramaü yànti yogam
05,044.007a	ya àvçõoty avitathena karõà;vçtaü kurvann amçtaü saüprayacchan
05,044.007c	taü manyeta pitaraü màtaraü ca; tasmai na druhyet kçtam asya jànan
05,044.008a	guruü ÷iùyo nityam abhimanyamànaþ; svàdhyàyam icchec chucir apramattaþ
05,044.008c	mànaü na kuryàn na dadhãta roùam; eùa prathamo brahmacaryasya pàdaþ
05,044.008d*0285_01	÷iùyavçttikrameõaiva vidyàm àpnoti yaþ ÷uciþ
05,044.008d*0285_02	brahmacaryavratasyàsya prathamaþ pàda ucyate
05,044.009a	àcàryasya priyaü kuryàt pràõair api dhanair api
05,044.009c	karmaõà manasà vàcà dvitãyaþ pàda ucyate
05,044.010a	samà gurau yathà vçttir gurupatnyàü tathà bhavet
05,044.010c	yathoktakàrã priyakçt tçtãyaþ pàda ucyate
05,044.010d*0286_01	àcàryeõa kçtaü j¤àtvà bhàvito 'smãti manyate
05,044.010d*0286_02	taü guruü prati hçùñaþ saüstçtãyaþ pàda ucyate
05,044.010d*0287_01	àcàryeõàtmakçtaü vijàna¤
05,044.010d*0287_02	j¤àtvà càrthaü bhàvito 'smãty anena
05,044.010d*0287_03	yan manyate taü prati hçùñabuddhiþ
05,044.010d*0287_04	sa vai tçtãyo brahmacaryasya pàdaþ
05,044.011a	nàcàryàyehopakçtvà pravàdaü; pràj¤aþ kurvãta naitad ahaü karomi
05,044.011c	itãva manyeta na bhàùayeta; sa vai caturtho brahmacaryasya pàdaþ
05,044.011d*0288_01	evaü vasantaü yad upaplaved dhi
05,044.011d*0288_02	nàcàryàya kçtam iti càbhimànàt
05,044.011d*0288_03	pràj¤o manye naitad ahaü karomi
05,044.011d*0288_04	sa vai caturtho brahmacaryasya pàdaþ
05,044.011d*0289_01	kàlena pàdaü labhate tathàrthaü
05,044.011d*0289_02	tata÷ ca pàdaü guruyogata÷ ca
05,044.011d*0289_03	utsàhayogena ca pàdam çcchec
05,044.011d*0289_04	chàstreõa pàdaü ca tato 'bhiyàti
05,044.011d*0290_01	j¤ànàdayo dvàda÷a yasya råpam
05,044.011d*0290_02	anyàni càïgàni tathà balaü ca
05,044.011d*0290_03	àcàryayoge phalatãti càhur
05,044.011d*0290_04	brahmàrthayogena ca brahmacaryam
05,044.012a	evaü vasantaü yad upaplaved dhanam; àcàryàya tad anuprayacchet
05,044.012c	satàü vçttiü bahuguõàm evam eti; guroþ putre bhavati ca vçttir eùà
05,044.013a	evaü vasan sarvato vardhatãha; bahån putràül labhate ca pratiùñhàm
05,044.013c	varùanti càsmai pradi÷o di÷a÷ ca; vasanty asmin brahmacarye janà÷ ca
05,044.014a	etena brahmacaryeõa devà devatvam àpnuvan
05,044.014c	çùaya÷ ca mahàbhàgà brahmalokaü manãùiõaþ
05,044.015a	gandharvàõàm anenaiva råpam apsarasàm abhåt
05,044.015c	etena brahmacaryeõa såryo ahnàya jàyate
05,044.015d*0291_01	àkàïkùàrthasya saüyogàd rasabhedàrthinàm iva
05,044.015d*0291_02	evaü hy etat samàj¤àya tàdçg bhàvaü gatà ime
05,044.016a	ya à÷ayet pàñayec càpi ràjan; sarvaü ÷arãraü tapasà tapyamànaþ
05,044.016c	etenàsau bàlyam atyeti vidvàn; mçtyuü tathà rodhayaty antakàle
05,044.017a	antavantaþ kùatriya te jayanti; lokà¤ janàþ karmaõà nirmitena
05,044.017c	brahmaiva vidvàüs tena abhyeti sarvaü; nànyaþ panthà ayanàya vidyate
05,044.018	dhçtaràùñra uvàca
05,044.018a	àbhàti ÷uklam iva lohitam iva; atho kçùõam athà¤janaü kàdravaü và
05,044.018c	tad bràhmaõaþ pa÷yati yo 'tra vidvàn; kathaüråpaü tad amçtam akùaraü padam
05,044.019	sanatsujàta uvàca
05,044.019a	nàbhàti ÷uklam iva lohitam iva; atho kçùõam àyasam arkavarõam
05,044.019c	na pçthivyàü tiùñhati nàntarikùe; naitat samudre salilaü bibharti
05,044.020a	na tàrakàsu na ca vidyud à÷ritaü; na càbhreùu dç÷yate råpam asya
05,044.020c	na càpi vàyau na ca devatàsu; na tac candre dç÷yate nota sårye
05,044.021a	naivarkùu tan na yajuþùu nàpy atharvasu; na caiva dç÷yaty amaleùu sàmasu
05,044.021c	rathaütare bàrhate càpi ràjan; mahàvrate naiva dç÷yed dhruvaü tat
05,044.022a	apàraõãyaü tamasaþ parastàt; tad antako 'py eti vinà÷akàle
05,044.022c	aõãyaråpaü kùuradhàrayà tan; mahac ca råpaü tv api parvatebhyaþ
05,044.023a	sà pratiùñhà tad amçtaü lokàs tad brahma tad ya÷aþ
05,044.023c	bhåtàni jaj¤ire tasmàt pralayaü yànti tatra ca
05,044.024a	anàmayaü tan mahad udyataü ya÷o; vàco vikàràn kavayo vadanti
05,044.024c	tasmi¤ jagat sarvam idaü pratiùñhitaü; ye tad vidur amçtàs te bhavanti
05,044.024d@002_0000	sanatsujàta uvàca
05,044.024d@002_0001	÷okaþ krodha÷ ca lobha÷ ca kàmo mànaþ paràsutà
05,044.024d@002_0002	ãrùyà moho vivitsà ca kçpàsåyà jugupsutà
05,044.024d@002_0003	dvàda÷aite mahàdoùà manuùyapràõanà÷anàþ
05,044.024d@002_0004	ekaikam ete ràjendra manuùyàn paryupàsate
05,044.024d@002_0005	yair àviùño naraþ pàpaü måóhasaüj¤o vyavasyati
05,044.024d@002_0006	spçhayàlur ugraþ paruùo vàvadànyaþ
05,044.024d@002_0007	krodhaü bibhran manasà vai vikatthã
05,044.024d@002_0008	nç÷aüsadharmàþ ùaó ime janà vai
05,044.024d@002_0009	pràpyàpy arthaü nota sabhàjayante
05,044.024d@002_0010	saübhogasaüvid viùamo 'timànã
05,044.024d@002_0011	dattvà vikatthã kçpaõo durbala÷ ca
05,044.024d@002_0012	bahupra÷aüsã vanitàdviñ sadaiva
05,044.024d@002_0013	saptaivoktàþ pàpa÷ãlà nç÷aüsàþ
05,044.024d@002_0014	dharma÷ ca satyaü ca tapo dama÷ ca
05,044.024d@002_0015	amàtsaryaü hrãs titikùànasåyà
05,044.024d@002_0016	dànaü ÷rutaü caiva dhçtiþ kùamà ca
05,044.024d@002_0017	mahàvratà dvàda÷a bràhmaõasya
05,044.024d@002_0018	yo naitebhyaþ pracyaved dvàda÷abhyaþ
05,044.024d@002_0019	sarvàm apãmàü pçthivãü sa ÷iùyàt
05,044.024d@002_0020	tribhir dvàbhyàm ekato vàrthito yo
05,044.024d@002_0021	nàsya svam astãti ca veditavyam
05,044.024d@002_0022	damas tyàgo 'thàpramàda ity eteùv amçtaü sthitam
05,044.024d@002_0023	etàni brahmamukhyànàü bràhmaõànàü manãùiõàm
05,044.024d@002_0024	sad vàsad và parãvàdo bràhmaõasya na ÷asyate
05,044.024d@002_0025	narakapratiùñhàs te vai syur ya evaü kurvate naràþ
05,044.024d@002_0026	mado 'ùñàda÷adoùaþ sa syàt purà yo 'prakãrtitaþ
05,044.024d@002_0027	lokadveùyaü pràtikålyam abhyasåyà mçùàvacaþ
05,044.024d@002_0028	kàmakrodhau pàratantryaü parivàdo 'tha pai÷unam
05,044.024d@002_0029	arthahànir vivitsà ca màtsaryaü pràõipãóanam
05,044.024d@002_0030	ãrùyà moho 'tivàda÷ ca saüj¤ànà÷o 'bhyasåyità
05,044.024d@002_0031	tasmàt pràj¤o na màdyeta sadà hy etad vigarhitam
05,044.024d@002_0032	sauhçde vai ùaó guõà veditavyàþ
05,044.024d@002_0033	priye hçùyanty apriye ca vyathante
05,044.024d@002_0034	syàd àtmanaþ suciraü yàcate yo
05,044.024d@002_0035	dadàty ayàcyam api deyaü khalu syàt
05,044.024d@002_0036	iùñàn putràn vibhavàn svàü÷ ca dàràn
05,044.024d@002_0037	abhyarthita÷ càrhati ÷uddhabhàvaþ
05,044.024d@002_0038	tyaktadravyaþ saüvasen neha kàmàd
05,044.024d@002_0039	bhuïkte karma svà÷iùaü bàdhate ca
05,044.024d@002_0040	dravyavàn guõavàn evaü tyàgã bhavati sàttvikaþ
05,044.024d@002_0041	pa¤ca bhåtàni pa¤cabhyo nivartayati tàdç÷aþ
05,044.024d@002_0042	etat samçddham apy årdhvaü tapo bhavati kevalam
05,044.024d@002_0043	sattvàt pracyavamànànàü saükalpena samàhitam
05,044.024d@002_0044	yato yaj¤àþ pravardhante satyasyaivàvarodhanàt
05,044.024d@002_0045	manasànyasya bhavati vàcànyasyàtha karmaõà
05,044.024d@002_0046	saükalpasiddhaü puruùam asaükalpo 'dhitiùñhati
05,044.024d@002_0047	bràhmaõasya vi÷eùeõa kiü cànyad api me ÷ruõu
05,044.024d@002_0048	adhyàpayen mahad etad ya÷asyaü
05,044.024d@002_0049	vàco vikàraü kavayo vadanti
05,044.024d@002_0050	asmin yoge sarvam idaü pratiùñhitaü
05,044.024d@002_0051	ye tad vidur amçtàs te bhavanti
05,044.024d@002_0052	na karmaõà sukçtenaiva ràjan
05,044.024d@002_0053	satyaü vadej juhuyàd và yajed và
05,044.024d@002_0054	naitena bàlo 'mçtyum abhyeti ràjan
05,044.024d@002_0055	ratiü càsau na labhaty antakàle
05,044.024d@002_0056	tåùõãm eka upàsãta ceùñeta manasàpi na
05,044.024d@002_0057	tathà saüstutinindàbhyàü prãtiroùau vivarjayet
05,044.024d@002_0058	atraiva tiùñhan kùatriya brahmàvi÷ati pa÷yati
05,044.024d@002_0059	vedeùu cànupårvyeõa etad vidvan bravãmi te
05,044.024d*0292_01	tad etad ahnà saüsthitaü bhàti sarvaü
05,044.024d*0292_02	tad àtmavit pa÷yati j¤ànayogàt
05,044.024d*0293_01	tasmi¤ jagat sarvam idaü pratiùñhitaü
05,044.024d*0293_02	ya etad vidur amçtàs te bhavanti
05,045.001	sanatsujàta uvàca
05,045.001a	yat tac chukraü mahaj jyotir dãpyamànaü mahad ya÷aþ
05,045.001c	tad vai devà upàsante yasmàd arko viràjate
05,045.001e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.002a	÷ukràd brahma prabhavati brahma ÷ukreõa vardhate
05,045.002c	tac chukraü jyotiùàü madhye 'taptaü tapati tàpanam
05,045.002e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.003a	àpo 'tha adbhyaþ salilasya madhye; ubhau devau ÷i÷riyàte 'ntarikùe
05,045.003c	sa sadhrãcãþ sa viùåcãr vasànà; ubhe bibharti pçthivãü divaü ca
05,045.003e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.003f*0294_01	apa eva sasarjàdau tàsu vãryam athàsçjat
05,045.003f*0294_02	tad aõóam abhavad dhaimaü sahasràü÷usamaprabham
05,045.003f*0294_03	tasmi¤ jaj¤e svayaü brahmà sarvalokapitàmahaþ
05,045.003f*0294_04	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.004a	ubhau ca devau pçthivãü divaü ca; di÷a÷ ca ÷ukraü bhuvanaü bibharti
05,045.004c	tasmàd di÷aþ sarita÷ ca sravanti; tasmàt samudrà vihità mahàntaþ
05,045.004e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.005a	cakre rathasya tiùñhantaü dhruvasyàvyayakarmaõaþ
05,045.005c	ketumantaü vahanty a÷vàs taü divyam ajaraü divi
05,045.005e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.006a	na sàdç÷ye tiùñhati råpam asya; na cakùuùà pa÷yati ka÷ cid enam
05,045.006c	manãùayàtho manasà hçdà ca; ya evaü vidur amçtàs te bhavanti
05,045.006d*0295_01	yasya deve parà bhaktir yathà deve tathà gurau
05,045.006d*0295_02	tasya te kathità hy arthàþ prakà÷ante mahàtmanaþ
05,045.006e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.007a	dvàda÷apågàü saritaü devarakùitam
05,045.007c	madhu ã÷antas tadà saücaranti ghoram
05,045.007e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.008a	tad ardhamàsaü pibati saücitya bhramaro madhu
05,045.008c	ã÷ànaþ sarvabhåteùu havirbhåtam akalpayat
05,045.008e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.009a	hiraõyaparõam a÷vattham abhipatya apakùakàþ
05,045.009c	te tatra pakùiõo bhåtvà prapatanti yathàdi÷am
05,045.009e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.010a	pårõàt pårõàny uddharanti pårõàt pårõàni cakrire
05,045.010c	haranti pårõàt pårõàni pårõam evàva÷iùyate
05,045.010e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.011a	tasmàd vai vàyur àyàtas tasmiü÷ ca prayataþ sadà
05,045.011c	tasmàd agni÷ ca soma÷ ca tasmiü÷ ca pràõa àtataþ
05,045.011c*0296_01	**** **** yasmiü÷ ca pralayaü gatau
05,045.011c*0296_02	tasmàd vai vàyur àtataþ
05,045.011d*0297_01	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.011d*0298_01	yasmàd vai vàyur àyàto yasmàc ca pràõa àgataþ
05,045.011d*0299_01	tat pratiùñhàs tad amçtaü lokàs tad brahma tad ya÷aþ
05,045.011d*0299_02	bhåtàni jaj¤ire tasmàt pralayaü yànti tatra ca
05,045.011d*0299_03	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.012a	sarvam eva tato vidyàt tat tad vaktuü na ÷aknumaþ
05,045.012c	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.013a	apànaü girati pràõaþ pràõaü girati candramàþ
05,045.013c	àdityo girate candram àdityaü girate paraþ
05,045.013e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.014a	ekaü pàdaü notkùipati salilàd dhaüsa uccaran
05,045.014c	taü cet satatam çtvijaü na mçtyur nàmçtaü bhavet
05,045.014e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.014f*0300_01	aïguùñhamàtraþ puruùo 'ntaràtmà
05,045.014f*0300_02	liïgasya yogena sa yàti nityam
05,045.014f*0300_03	tam ã÷am ãóyam anukalpam àdyaü
05,045.014f*0300_04	pa÷yanti måóhà na viràjamànam
05,045.014f*0300_05	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.014f*0301_01	nàtmànam àtmastham avaiti måóhaþ
05,045.014f*0301_02	saüsàrakåpe parivartate yaþ
05,045.014f*0301_03	tyaktvàtmaråpaü viùayàü÷ ca bhuïkte
05,045.014f*0301_04	sa vai jano gardabha eva sàkùàt
05,045.014f*0301_05	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.015a	evaü devo mahàtmà sa pàvakaü puruùo giran
05,045.015c	yo vai taü puruùaü veda tasyehàtmà na riùyate
05,045.015e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.016a	yaþ sahasraü sahasràõàü pakùàn saütatya saüpatet
05,045.016c	madhyame madhya àgacched api cet syàn manojavaþ
05,045.016e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.017a	na dar÷ane tiùñhati råpam asya; pa÷yanti cainaü suvi÷uddhasattvàþ
05,045.017c	hito manãùã manasàbhipa÷yed; ye taü ÷rayeyur amçtàs te bhavanti
05,045.017e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.018a	gåhanti sarpà iva gahvaràõi; sva÷ikùayà svena vçttena martyàþ
05,045.018c	teùu pramuhyanti janà vimåóhà; yathàdhvànaü mohayante bhayàya
05,045.018e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.019a	sadà sadàsatkçtaþ syàn na mçtyur amçtaü kutaþ
05,045.019c	satyànçte satyasamànabandhane; sata÷ ca yonir asata÷ caika eva
05,045.019e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.020a	na sàdhunà nota asàdhunà và; samànam etad dç÷yate mànuùeùu
05,045.020c	samànam etad amçtasya vidyàd; evaüyukto madhu tad vai parãpset
05,045.020e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.021a	nàsyàtivàdà hçdayaü tàpayanti; nànadhãtaü nàhutam agnihotram
05,045.021c	mano bràhmãü laghutàm àdadhãta; praj¤ànam asya nàma dhãrà labhante
05,045.021e	yoginas taü prapa÷yanti bhagavantaü sanàtanam
05,045.022a	evaü yaþ sarvabhåteùu àtmànam anupa÷yati
05,045.022c	anyatrànyatra yukteùu kiü sa ÷ocet tataþ param
05,045.023a	yathodapàne mahati sarvataþ saüplutodake
05,045.023c	evaü sarveùu vedeùu bràhmaõasya vijànataþ
05,045.024a	aïguùñhamàtraþ puruùo mahàtmà; na dç÷yate 'sau hçdaye niviùñaþ
05,045.024c	aja÷ caro divàràtram atandrita÷ ca; sa taü matvà kavir àste prasannaþ
05,045.025a	aham evàsmi vo màtà pità putro 'smy ahaü punaþ
05,045.025c	àtmàham api sarvasya yac ca nàsti yad asti ca
05,045.026a	pitàmaho 'smi sthaviraþ pità putra÷ ca bhàrata
05,045.026c	mamaiva yåyam àtmasthà na me yåyaü na vo 'py aham
05,045.027a	àtmaiva sthànaü mama janma càtmà; vedaprokto 'ham ajarapratiùñhaþ
05,045.028a	aõor aõãyàn sumanàþ sarvabhåteùu jàgçmi
05,045.028c	pitaraü sarvabhåtànàü puùkare nihitaü viduþ
05,045.028d*0302_01	viùaü bhuïkùva sahàmàtyair vinà÷aü pràpnuhi dhruvam
05,045.028d*0302_02	ràjan kena vinà nàbhyàü sphãtaü kçùõàjinaü varam
05,046.000*0303_01	namaþ puüse puràõàya pårõànandàya viùõave
05,046.000*0303_02	nirastanikhiladhvàntatejase vi÷vahetave
05,046.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,046.001a	evaü sanatsujàtena vidureõa ca dhãmatà
05,046.001c	sàrdhaü kathayato ràj¤aþ sà vyatãyàya ÷arvarã
05,046.002a	tasyàü rajanyàü vyuùñàyàü ràjànaþ sarva eva te
05,046.002c	sabhàm àvivi÷ur hçùñàþ såtasyopadidçkùayà
05,046.003a	÷u÷råùamàõàþ pàrthànàü vaco dharmàrthasaühitam
05,046.003c	dhçtaràùñramukhàþ sarve yayå ràjasabhàü ÷ubhàm
05,046.004a	sudhàvadàtàü vistãrõàü kanakàjirabhåùitàm
05,046.004c	candraprabhàü suruciràü siktàü paramavàriõà
05,046.005a	rucirair àsanaiþ stãrõàü kà¤canair dàravair api
05,046.005c	a÷masàramayair dàntaiþ svàstãrõaiþ sottaracchadaiþ
05,046.006a	bhãùmo droõaþ kçpaþ ÷alyaþ kçtavarmà jayadrathaþ
05,046.006c	a÷vatthàmà vikarõa÷ ca somadatta÷ ca bàhlikaþ
05,046.007a	vidura÷ ca mahàpràj¤o yuyutsu÷ ca mahàrathaþ
05,046.007c	sarve ca sahitàþ ÷åràþ pàrthivà bharatarùabha
05,046.007e	dhçtaràùñraü puraskçtya vivi÷us tàü sabhàü ÷ubhàm
05,046.008a	duþ÷àsana÷ citrasenaþ ÷akuni÷ càpi saubalaþ
05,046.008c	durmukho duþsahaþ karõa ulåko 'tha viviü÷atiþ
05,046.008d*0304_01	duþ÷àsanaþ saubala÷ ca ÷akuniþ ÷alato÷alau
05,046.008d*0305_01	ete cànye ca bahavaþ pàrthivà bharatarùabha
05,046.009a	kururàjaü puraskçtya duryodhanam amarùaõam
05,046.009c	vivi÷us tàü sabhàü ràjan suràþ ÷akrasado yathà
05,046.010a	àvi÷adbhis tadà ràja¤ ÷åraiþ parighabàhubhiþ
05,046.010c	÷u÷ubhe sà sabhà ràjan siühair iva girer guhà
05,046.011a	te pravi÷ya maheùvàsàþ sabhàü samiti÷obhanàþ
05,046.011c	àsanàni mahàrhàõi bhejire såryavarcasaþ
05,046.012a	àsanastheùu sarveùu teùu ràjasu bhàrata
05,046.012c	dvàþstho nivedayàm àsa såtaputram upasthitam
05,046.013a	ayaü sa ratha àyàti yo 'yàsãt pàõóavàn prati
05,046.013c	dåto nas tårõam àyàtaþ saindhavaiþ sàdhuvàhibhiþ
05,046.014a	upayàya tu sa kùipraü rathàt praskandya kuõóalã
05,046.014c	pravive÷a sabhàü pårõàü mahãpàlair mahàtmabhiþ
05,046.015	saüjaya uvàca
05,046.015a	pràpto 'smi pàõóavàn gatvà tad vijànãta kauravàþ
05,046.015c	yathàvayaþ kurån sarvàn pratinandanti pàõóavàþ
05,046.016a	abhivàdayanti vçddhàü÷ ca vayasyàü÷ ca vayasyavat
05,046.016c	yåna÷ càbhyavadan pàrthàþ pratipåjya yathàvayaþ
05,046.017a	yathàhaü dhçtaràùñreõa ÷iùñaþ pårvam ito gataþ
05,046.017c	abruvaü pàõóavàn gatvà tan nibodhata pàrthivàþ
05,046.017d*0306_01	abråtàü tàta dharmeõa vàsudevadhanaüjayau
05,047.001	dhçtaràùñra uvàca
05,047.001a	pçcchàmi tvàü saüjaya ràjamadhye; kim abravãd vàkyam adãnasattvaþ
05,047.001c	dhanaüjayas tàta yudhàü praõetà; duràtmanàü jãvitacchin mahàtmà
05,047.002	saüjaya uvàca
05,047.002a	duryodhano vàcam imàü ÷çõotu; yad abravãd arjuno yotsyamànaþ
05,047.002c	yudhiùñhirasyànumate mahàtmà; dhanaüjayaþ ÷çõvataþ ke÷avasya
05,047.003a	anvatrasto bàhuvãryaü vidàna; upahvare vàsudevasya dhãraþ
05,047.003c	avocan màü yotsyamànaþ kirãñã; madhye bråyà dhàrtaràùñraü kuråõàm
05,047.003d*0307_01	saü÷çõvatas tasya durbhàùiõo vai
05,047.003d*0307_02	duràtmanaþ såtaputrasya såta
05,047.003d*0307_03	yo yoddhum à÷aüsati màü sadaiva
05,047.003d*0307_04	mandapraj¤aþ kàlapakvo 'timåóhaþ
05,047.004a	ye vai ràjànaþ pàõóavàyodhanàya; samànãtàþ ÷çõvatàü càpi teùàm
05,047.004c	yathà samagraü vacanaü mayoktaü; sahàmàtyaü ÷ràvayethà nçpaü tam
05,047.005a	yathà nånaü devaràjasya devàþ; ÷u÷råùante vajrahastasya sarve
05,047.005c	tathà÷çõvan pàõóavàþ sç¤jayà÷ ca; kirãñinà vàcam uktàü samarthàm
05,047.006a	ity abravãd arjuno yotsyamàno; gàõóãvadhanvà lohitapadmanetraþ
05,047.006c	na ced ràjyaü mu¤cati dhàrtaràùñro; yudhiùñhirasyàjamãóhasya ràj¤aþ
05,047.006e	asti nånaü karma kçtaü purastàd; anirviùñaü pàpakaü dhàrtaràùñraiþ
05,047.007a	yeùàü yuddhaü bhãmasenàrjunàbhyàü; tathà÷vibhyàü vàsudevena caiva
05,047.007b*0308_01	tathà pà¤càlaiþ sç¤jayai÷ càpi ràjan
05,047.007c	÷aineyena dhruvam àttàyudhena; dhçùñadyumnenàtha ÷ikhaõóinà ca
05,047.007e	yudhiùñhireõendrakalpena caiva; yo 'padhyànàn nirdahed gàü divaü ca
05,047.008a	tai÷ ced yuddhaü manyate dhàrtaràùñro; nirvçtto 'rthaþ sakalaþ pàõóavànàm
05,047.008b*0309_01	nånaü hy etàn nirdahed gàõóivaü ca
05,047.008c	mà tat kàrùãþ pàõóavàrthàya hetor; upaihi yuddhaü yadi manyase tvam
05,047.009a	yàü tàü vane duþkha÷ayyàm uvàsa; pravràjitaþ pàõóavo dharmacàrã
05,047.009b*0310_01	tapodamàbhyàü dharmaguptyà dhanena
05,047.009c	à÷iùyate duþkhataràm anarthàm; antyàü ÷ayyàü dhàrtaràùñraþ paràsuþ
05,047.010a	hriyà j¤ànena tapasà damena; krodhenàtho dharmaguptyà dhanena
05,047.010c	anyàyavçttaþ kurupàõóaveyàn; adhyàtiùñhad dhàrtaràùñro duràtmà
05,047.011a	màyopadhaþ praõidhànàrjavàbhyàü; tapodamàbhyàü dharmaguptyà balena
05,047.011c	satyaü bruvan prãtiyuktyànçtena; titikùamàõaþ kli÷yamàno 'tivelam
05,047.012a	yadà jyeùñhaþ pàõóavaþ saü÷itàtmà; krodhaü yat taü varùapågàn sughoram
05,047.012c	avasraùñà kuruùådvçttacetàs; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.013a	kçùõavartmeva jvalitaþ samiddho; yathà dahet kakùam agnir nidàghe
05,047.013c	evaü dagdhà dhàrtaràùñrasya senàü; yudhiùñhiraþ krodhadãpto 'nuvãkùya
05,047.014a	yadà draùñà bhãmasenaü raõasthaü; gadàhastaü krodhaviùaü vamantam
05,047.014c	durmarùaõaü pàõóavaü bhãmavegaü; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.014c*0311_01	api guptam indrakalpair nçpàlaiþ
05,047.014d*0312_01	senàgragaü daü÷itaü bhãmasenaü
05,047.014d*0312_02	svàlakùaõaü vãrahaõaü pareùàm
05,047.014d*0312_03	ghnantaü camåm antakasaünikà÷aü
05,047.014d*0312_04	tadà smartà vacanasyàtimànã
05,047.014d*0312_05	yadà draùñà bhãmasenena nàgàn
05,047.014d*0312_06	nipàtitàn girikåñaprakà÷àn
05,047.014d*0312_07	kumbhair ivàsçg vamato bhinnakumbhàüs
05,047.014d*0312_08	tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.015a	mahàsiüho gàva iva pravi÷ya; gadàpàõir dhàrtaràùñràn upetya
05,047.015c	yadà bhãmo bhãmaråpo nihantà; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.016a	mahàbhaye vãtabhayaþ kçtàstraþ; samàgame ÷atrubalàvamardã
05,047.016c	sakçd rathena pratiyàd rathaughàn; padàtisaüghàn gadayàbhinighnan
05,047.017a	sainyàn anekàüs tarasà vimçdnan; yadà kùeptà dhàrtaràùñrasya sainyam
05,047.017c	chindan vanaü para÷uneva ÷åras; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.018a	tçõapràyaü jvalaneneva dagdhaü; gràmaü yathà dhàrtaràùñraþ samãkùya
05,047.018c	pakvaü sasyaü vaidyuteneva dagdhaü; paràsiktaü vipulaü svaü balaugham
05,047.019a	hatapravãraü vimukhaü bhayàrtaü; paràïmukhaü pràya÷o 'dhçùñayodham
05,047.019c	÷astràrciùà bhãmasenena dagdhaü; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.020a	upàsaïgàd uddharan dakùiõena; paraþ÷atàn nakula÷ citrayodhã
05,047.020c	yadà rathàgryo rathinaþ pracetà; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.021a	sukhocito duþkha÷ayyàü vaneùu; dãrghaü kàlaü nakulo yàm a÷eta
05,047.021c	à÷ãviùaþ kruddha iva ÷vasan bhç÷aü; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.022a	tyaktàtmànaþ pàrthivàyodhanàya; samàdiùñà dharmaràjena vãràþ
05,047.022c	rathaiþ ÷ubhraiþ sainyam abhidravanto; dçùñvà pa÷càt tapsyate dhàrtaràùñraþ
05,047.023a	÷i÷ån kçtàstràn a÷i÷uprakà÷àn; yadà draùñà kauravaþ pa¤ca ÷åràn
05,047.023c	tyaktvà pràõàn kekayàn àdravantas; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.024a	yadà gatodvàham akåjanàkùaü; suvarõatàraü ratham àtatàyã
05,047.024c	dàntair yuktaü sahadevo 'dhiråóhaþ; ÷iràüsi ràj¤àü kùepsyate màrgaõaughaiþ
05,047.025a	mahàbhaye saüpravçtte rathasthaü; vivartamànaü samare kçtàstram
05,047.025c	sarvàü di÷aü saüpatantaü samãkùya; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.026a	hrãniùedho nipuõaþ satyavàdã; mahàbalaþ sarvadharmopapannaþ
05,047.026c	gàndhàrim àrcchaüs tumule kùiprakàrã; kùeptà janàn sahadevas tarasvã
05,047.027a	yadà draùñà draupadeyàn maheùå¤; ÷åràn kçtàstràn rathayuddhakovidàn
05,047.027c	à÷ãviùàn ghoraviùàn ivàyatas; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.028a	yadàbhimanyuþ paravãraghàtã; ÷araiþ paràn megha ivàbhivarùan
05,047.028c	vigàhità kçùõasamaþ kçtàstras; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.029a	yadà draùñà bàlam abàlavãryaü; dviùaccamåü mçtyum ivàpatantam
05,047.029c	saubhadram indrapratimaü kçtàstraü; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.030a	prabhadrakàþ ÷ãghratarà yuvàno; vi÷àradàþ siühasamànavãryàþ
05,047.030c	yadà kùeptàro dhàrtaràùñràn sasainyàüs; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.031a	vçddhau viràñadrupadau mahàrathau; pçthak camåbhyàm abhivartamànau
05,047.031c	yadà draùñàrau dhàrtaràùñràn sasainyàüs; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.032a	yadà kçtàstro drupadaþ pracinva¤; ÷iràüsi yånàü samare rathasthaþ
05,047.032c	kruddhaþ ÷arai÷ chetsyati càpamuktais; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.033a	yadà viràñaþ paravãraghàtã; marmàntare ÷atrucamåü praveùñà
05,047.033c	matsyaiþ sàrdham anç÷aüsaråpais; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.034a	jyeùñhaü màtsyànàm anç÷aüsaråpaü; viràñaputraü rathinaü purastàt
05,047.034c	yadà draùñà daü÷itaü pàõóavàrthe; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.035a	raõe hate kauravàõàü pravãre; ÷ikhaõóinà sattame ÷aütanåje
05,047.035c	na jàtu naþ ÷atravo dhàrayeyur; asaü÷ayaü satyam etad bravãmi
05,047.036a	yadà ÷ikhaõóã rathinaþ pracinvan; bhãùmaü rathenàbhiyàtà varåthã
05,047.036c	divyair hayair avamçdnan rathaughàüs; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.037a	yadà draùñà sç¤jayànàm anãke; dhçùñadyumnaü pramukhe rocamànam
05,047.037c	astraü yasmai guhyam uvàca dhãmàn; droõas tadà tapsyati dhàrtaràùñraþ
05,047.038a	yadà sa senàpatir aprameyaþ; paràbhavann iùubhir dhàrtaràùñràn
05,047.038c	droõaü raõe ÷atrusaho 'bhiyàtà; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.039a	hrãmàn manãùã balavàn manasvã; sa lakùmãvàn somakànàü prabarhaþ
05,047.039c	na jàtu taü ÷atravo 'nye saheran; yeùàü sa syàd agraõãr vçùõisiühaþ
05,047.040a	bråyàc ca mà pravçõãùveti loke; yuddhe 'dvitãyaü sacivaü rathastham
05,047.040c	÷iner naptàraü pravçõãma sàtyakiü; mahàbalaü vãtabhayaü kçtàstram
05,047.040d*0313_01	mahorasko dãrghabàhuþ pramàthã
05,047.040d*0313_02	yuddhe 'dvitãyaþ paramàstravedã
05,047.040d*0313_03	÷iner naptà tàlamàtràyudho 'yaü
05,047.040d*0313_04	mahàratho vãtabhayaþ kçtàstraþ
05,047.041a	yadà ÷inãnàm adhipo mayoktaþ; ÷araiþ paràn megha iva pravarùan
05,047.041c	pracchàdayiùya¤ ÷arajàlena yodhàüs; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.042a	yadà dhçtiü kurute yotsyamànaþ; sa dãrghabàhur dçóhadhanvà mahàtmà
05,047.042c	siühasyeva gandham àghràya gàvaþ; saüveùñante ÷atravo 'smàd yathàgneþ
05,047.043a	sa dãrghabàhur dçóhadhanvà mahàtmà; bhindyàd girãn saüharet sarvalokàn
05,047.043c	astre kçtã nipuõaþ kùiprahasto; divi sthitaþ sårya ivàbhibhàti
05,047.044a	citraþ såkùmaþ sukçto yàdavasya; astre yogo vçùõisiühasya bhåyàn
05,047.044c	yathàvidhaü yogam àhuþ pra÷astaü; sarvair guõaiþ sàtyakis tair upetaþ
05,047.045a	hiraõmayaü ÷vetahayai÷ caturbhir; yadà yuktaü syandanaü màdhavasya
05,047.045c	draùñà yuddhe sàtyaker vai suyodhanas; tadà tapsyaty akçtàtmà sa mandaþ
05,047.046a	yadà rathaü hemamaõiprakà÷aü; ÷vetà÷vayuktaü vànaraketum ugram
05,047.046c	draùñà raõe saüyataü ke÷avena; tadà tapsyaty akçtàtmà sa mandaþ
05,047.047a	yadà maurvyàs talaniùpeùam ugraü; mahà÷abdaü vajraniùpeùatulyam
05,047.047c	vidhåyamànasya mahàraõe mayà; gàõóãvasya ÷roùyati mandabuddhiþ
05,047.048a	tadà måóho dhçtaràùñrasya putras; taptà yuddhe durmatir duþsahàyaþ
05,047.048c	dçùñvà sainyaü bàõavarùàndhakàraü; prabhajyantaü gokulavad raõàgre
05,047.049a	balàhakàd uccarantãva vidyut; sahasraghnã dviùatàü saügameùu
05,047.049a*0314_01	vidyut sphuliïgàn iva ghoraråpàn
05,047.049c	asthicchido marmabhido vamec charàüs; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.050a	yadà draùñà jyàmukhàd bàõasaüghàn; gàõóãvamuktàn patataþ ÷itàgràn
05,047.050c	nàgàn hayàn varmiõa÷ càdadànàüs; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.051a	yadà mandaþ parabàõàn vimuktàn; mameùubhir hriyamàõàn pratãpam
05,047.051c	tiryag vidvàü÷ chidyamànàn kùuraprais; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.052a	yadà vipàñhà madbhujavipramuktà; dvijàþ phalànãva mahãruhàgràt
05,047.052c	pracchettàra uttamàïgàni yånàü; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.053a	yadà draùñà patataþ syandanebhyo; mahàgajebhyo '÷vagatàü÷ ca yodhàn
05,047.053c	÷arair hatàn pàtitàü÷ caiva raïge; tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.053d*0315_01	asaüpràptàn astrapathaü parasya
05,047.053d*0315_02	yadà draùñà na÷yato dhàrtaràùñràn
05,047.053d*0315_03	akurvataþ karma yuddhe samantàt
05,047.053d*0315_04	tadà yuddhaü dhàrtaràùñro 'nvatapsyat
05,047.054a	padàtisaüghàn rathasaüghàn samantàd; vyàttànanaþ kàla ivàtateùuþ
05,047.054c	praõotsyàmi jvalitair bàõavarùaiþ; ÷atråüs tadà tapsyati mandabuddhiþ
05,047.055a	sarvà di÷aþ saüpatatà rathena; rajodhvastaü gàõóivenàpakçttam
05,047.055c	yadà draùñà svabalaü saüpramåóhaü; tadà pa÷càt tapsyati mandabuddhiþ
05,047.056a	kàüdigbhåtaü chinnagàtraü visaüj¤aü; duryodhano drakùyati sarvasainyam
05,047.056c	hatà÷vavãràgryanarendranàgaü; pipàsitaü ÷ràntapatraü bhayàrtam
05,047.057a	àrtasvaraü hanyamànaü hataü ca; vikãrõake÷àsthikapàlasaügham
05,047.057c	prajàpateþ karma yathàrdhaniùñhitaü; tadà dçùñvà tapsyate mandabuddhiþ
05,047.058a	yadà rathe gàõóivaü vàsudevaü; divyaü ÷aïkhaü pà¤cajanyaü hayàü÷ ca
05,047.058b*0316_01	yadà mårvyàü målaniþ÷eùam ugraü
05,047.058b*0316_02	mahà÷abdaü vajraniùpeùatulyam
05,047.058b*0316_03	dodhåyamànasya mahàraõe mayà
05,047.058b*0316_04	gà¤jãvanàdaü ÷roùyate mandabuddhiþ
05,047.058c	tåõàv akùayyau devadattaü ca màü ca; draùñà yuddhe dhàrtaràùñraþ sametàn
05,047.059a	udvartayan dasyusaüghàn sametàn; pravartayan yugam anyad yugànte
05,047.059c	yadà dhakùyàmy agnivat kauraveyàüs; tadà taptà dhçtaràùñraþ saputraþ
05,047.060a	sahabhràtà sahaputraþ sasainyo; bhraùñai÷varyaþ krodhava÷o 'lpacetàþ
05,047.060c	darpasyànte vihite vepamànaþ; pa÷càn mandas tapsyati dhàrtaràùñraþ
05,047.061a	pårvàhõe màü kçtajapyaü kadà cid; vipraþ provàcodakànte manoj¤am
05,047.061c	kartavyaü te duùkaraü karma pàrtha; yoddhavyaü te ÷atrubhiþ savyasàcin
05,047.062a	indro và te harivàn vajrahastaþ; purastàd yàtu samare 'rãn vinighnan
05,047.062c	sugrãvayuktena rathena và te; pa÷càt kçùõo rakùatu vàsudevaþ
05,047.063a	vavre càhaü vajrahastàn mahendràd; asmin yuddhe vàsudevaü sahàyam
05,047.063c	sa me labdho dasyuvadhàya kçùõo; manye caitad vihitaü daivatair me
05,047.064a	ayudhyamàno manasàpi yasya; jayaü kçùõaþ puruùasyàbhinandet
05,047.064c	dhruvaü sarvàn so 'bhyatãyàd amitràn; sendràn devàn mànuùe nàsti cintà
05,047.065a	sa bàhubhyàü sàgaram uttitãrùen; mahodadhiü salilasyàprameyam
05,047.065c	tejasvinaü kçùõam atyanta÷åraü; yuddhena yo vàsudevaü jigãùet
05,047.066a	giriü ya iccheta talena bhettuü; ÷iloccayaü ÷vetam atipramàõam
05,047.066c	tasyaiva pàõiþ sanakho vi÷ãryen; na càpi kiü cit sa gires tu kuryàt
05,047.067a	agniü samiddhaü ÷amayed bhujàbhyàü; candraü ca såryaü ca nivàrayeta
05,047.067c	hared devànàm amçtaü prasahya; yuddhena yo vàsudevaü jigãùet
05,047.068a	yo rukmiõãm ekarathena bhojyàm; utsàdya ràj¤àü viùayaü prasahya
05,047.068c	uvàha bhàryàü ya÷asà jvalantãü; yasyàü jaj¤e raukmiõeyo mahàtmà
05,047.069a	ayaü gàndhàràüs tarasà saüpramathya; jitvà putràn nagnajitaþ samagràn
05,047.069c	baddhaü mumoca vinadantaü prasahya; sudar÷anãyaü devatànàü lalàmam
05,047.070a	ayaü kavàñe nijaghàna pàõóyaü; tathà kaliïgàn dantakåre mamarda
05,047.070c	anena dagdhà varùapågàn vinàthà; vàràõasã nagarã saübabhåva
05,047.071a	yaü sma yuddhe manyate 'nyair ajeyam; ekalavyaü nàma niùàdaràjam
05,047.071c	vegeneva ÷ailam abhihatya jambhaþ; ÷ete sa kçùõena hataþ paràsuþ
05,047.072a	tathograsenasya sutaü praduùñaü; vçùõyandhakànàü madhyagàü tapantam
05,047.072c	apàtayad baladevadvitãyo; hatvà dadau cograsenàya ràjyam
05,047.073a	ayaü saubhaü yodhayàm àsa khasthaü; vibhãùaõaü màyayà ÷àlvaràjam
05,047.073c	saubhadvàri pratyagçhõàc chataghnãü; dorbhyàü ka enaü viùaheta martyaþ
05,047.074a	pràgjyotiùaü nàma babhåva durgaü; puraü ghoram asuràõàm asahyam
05,047.074c	mahàbalo narakas tatra bhaumo; jahàràdityà maõikuõóale ÷ubhe
05,047.075a	na taü devàþ saha ÷akreõa sehire; samàgatà àharaõàya bhãtàþ
05,047.075c	dçùñvà ca te vikramaü ke÷avasya; balaü tathaivàstram avàraõãyam
05,047.076a	jànanto 'sya prakçtiü ke÷avasya; nyayojayan dasyuvadhàya kçùõam
05,047.076c	sa tat karma prati÷u÷ràva duùkaram; ai÷varyavàn siddhiùu vàsudevaþ
05,047.077a	nirmocane ùañ sahasràõi hatvà; saüchidya pà÷àn sahasà kùuràntàn
05,047.077c	muraü hatvà vinihatyaugharàkùasaü; nirmocanaü càpi jagàma vãraþ
05,047.078a	tatraiva tenàsya babhåva yuddhaü; mahàbalenàtibalasya viùõoþ
05,047.078c	÷ete sa kçùõena hataþ paràsur; vàteneva mathitaþ karõikàraþ
05,047.079a	àhçtya kçùõo maõikuõóale te; hatvà ca bhaumaü narakaü muraü ca
05,047.079c	÷riyà vçto ya÷asà caiva dhãmàn; pratyàjagàmàpratimaprabhàvaþ
05,047.080a	tasmai varàn adadaüs tatra devà; dçùñvà bhãmaü karma raõe kçtaü tat
05,047.080c	÷rama÷ ca te yudhyamànasya na syàd; àkà÷e và apsu caiva kramaþ syàt
05,047.081a	÷astràõi gàtre ca na te kramerann; ity eva kçùõa÷ ca tataþ kçtàrthaþ
05,047.081c	evaüråpe vàsudeve 'prameye; mahàbale guõasaüpat sadaiva
05,047.082a	tam asahyaü viùõum anantavãryam; à÷aüsate dhàrtaràùñro balena
05,047.082c	yadà hy enaü tarkayate duràtmà; tac càpy ayaü sahate 'smàn samãkùya
05,047.083a	paryàgataü mama kçùõasya caiva; yo manyate kalahaü saüprayujya
05,047.083c	÷akyaü hartuü pàõóavànàü mamatvaü; tad vedità saüyugaü tatra gatvà
05,047.084a	namaskçtvà ÷àütanavàya ràj¤e; droõàyàtho sahaputràya caiva
05,047.084c	÷àradvatàyàpratidvandvine ca; yotsyàmy ahaü ràjyam abhãpsamànaþ
05,047.085a	dharmeõàstraü niyataü tasya manye; yo yotsyate pàõóavair dharmacàrã
05,047.085c	mithyàglahe nirjità vai nç÷aüsaiþ; saüvatsaràn dvàda÷a pàõóuputràþ
05,047.086a	avàpya kçcchraü vihitaü hy araõye; dãrghaü kàlaü caikam aj¤àtacaryàm
05,047.086c	te hy akasmàj jãvitaü pàõóavànàü; na mçùyante dhàrtaràùñràþ padasthàþ
05,047.087a	te ced asmàn yudhyamànà¤ jayeyur; devair apãndrapramukhaiþ sahàyaiþ
05,047.087c	dharmàd adharma÷ carito garãyàn; iti dhruvaü nàsti kçtaü na sàdhu
05,047.088a	na ced imaü puruùaü karmabaddhaü; na ced asmàn manyate 'sau vi÷iùñàn
05,047.088c	à÷aüse 'haü vàsudevadvitãyo; duryodhanaü sànubandhaü nihantum
05,047.089a	na ced idaü karma nareùu baddhaü; na vidyate puruùasya svakarma
05,047.089c	idaü ca tac càpi samãkùya nånaü; paràjayo dhàrtaràùñrasya sàdhuþ
05,047.090a	pratyakùaü vaþ kuravo yad bravãmi; yudhyamànà dhàrtaràùñrà na santi
05,047.090c	anyatra yuddhàt kuravaþ parãpsan; na yudhyatàü ÷eùa ihàsti ka÷ cit
05,047.091a	hatvà tv ahaü dhàrtaràùñràn sakarõàn; ràjyaü kuråõàm avajetà samagram
05,047.091c	yad vaþ kàryaü tat kurudhvaü yathàsvam; iùñàn dàràn àtmajàü÷ copabhuïkta
05,047.092a	apy evaü no bràhmaõàþ santi vçddhà; bahu÷rutàþ ÷ãlavantaþ kulãnàþ
05,047.092c	sàüvatsarà jyotiùi càpi yuktà; nakùatrayogeùu ca ni÷cayaj¤àþ
05,047.093a	uccàvacaü daivayuktaü rahasyaü; divyàþ pra÷nà mçgacakrà muhårtàþ
05,047.093c	kùayaü mahàntaü kurusç¤jayànàü; nivedayante pàõóavànàü jayaü ca
05,047.094a	tathà hi no manyate 'jàta÷atruþ; saüsiddhàrtho dviùatàü nigrahàya
05,047.094c	janàrdana÷ càpy aparokùavidyo; na saü÷ayaü pa÷yati vçùõisiühaþ
05,047.095a	ahaü ca jànàmi bhaviùyaråpaü; pa÷yàmi buddhyà svayam apramattaþ
05,047.095c	dçùñi÷ ca me na vyathate puràõã; yudhyamànà dhàrtaràùñrà na santi
05,047.096a	anàlabdhaü jçmbhati gàõóivaü dhanur; anàlabdhà kampati me dhanurjyà
05,047.096c	bàõà÷ ca me tåõamukhàd visçjya; muhur muhur gantum u÷anti caiva
05,047.097a	saikyaþ ko÷àn niþsarati prasanno; hitveva jãrõàm uragas tvacaü svàm
05,047.097c	dhvaje vàco raudraråpà vadanti; kadà ratho yokùyate te kirãñin
05,047.098a	gomàyusaüghà÷ ca vadanti ràtrau; rakùàüsy atho niùpatanty antarikùàt
05,047.098c	mçgàþ ÷çgàlàþ ÷itikaõñhà÷ ca kàkà; gçdhrà baóà÷ caiva tarakùava÷ ca
05,047.099a	suparõapàtà÷ ca patanti pa÷càd; dçùñvà rathaü ÷vetahayaprayuktam
05,047.099c	ahaü hy ekaþ pàrthivàn sarvayodhà¤; ÷aràn varùan mçtyulokaü nayeyam
05,047.100a	samàdadànaþ pçthag astramàrgàn; yathàgnir iddho gahanaü nidàghe
05,047.100c	sthåõàkarõaü pà÷upataü ca ghoraü; tathà brahmàstraü yac ca ÷akro viveda
05,047.101a	vadhe dhçto vegavataþ pramu¤can; nàhaü prajàþ kiü cid ivàva÷iùye
05,047.101c	÷àntiü lapsye paramo hy eùa bhàvaþ; sthiro mama bråhi gàvalgaõe tàn
05,047.102a	nityaü punaþ sacivair yair avocad; devàn apãndrapramukhàn sahàyàn
05,047.102c	tair manyate kalahaü saüprayujya; sa dhàrtaràùñraþ pa÷yata moham asya
05,047.103a	vçddho bhãùmaþ ÷àütanavaþ kçpa÷ ca; droõaþ saputro vidura÷ ca dhãmàn
05,047.103c	ete sarve yad vadante tad astu; àyuùmantaþ kuravaþ santu sarve
05,048.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,048.001a	samaveteùu sarveùu teùu ràjasu bhàrata
05,048.001c	duryodhanam idaü vàkyaü bhãùmaþ ÷àütanavo 'bravãt
05,048.002a	bçhaspati÷ co÷anà ca brahmàõaü paryupasthitau
05,048.002c	maruta÷ ca sahendreõa vasava÷ ca sahà÷vinau
05,048.003a	àdityà÷ caiva sàdhyà÷ ca ye ca saptarùayo divi
05,048.003c	vi÷vàvasu÷ ca gandharvaþ ÷ubhà÷ càpsarasàü gaõàþ
05,048.004a	namaskçtvopajagmus te lokavçddhaü pitàmaham
05,048.004c	parivàrya ca vi÷ve÷aü paryàsata divaukasaþ
05,048.005a	teùàü mana÷ ca teja÷ càpy àdadànau divaukasàm
05,048.005c	pårvadevau vyatikràntau naranàràyaõàv çùã
05,048.006a	bçhaspati÷ ca papraccha bràhmaõaü kàv imàv iti
05,048.006c	bhavantaü nopatiùñhete tau naþ ÷aüsa pitàmaha
05,048.007	brahmovàca
05,048.007a	yàv etau pçthivãü dyàü ca bhàsayantau tapasvinau
05,048.007c	jvalantau rocamànau ca vyàpyàtãtau mahàbalau
05,048.008a	naranàràyaõàv etau lokàl lokaü samàsthitau
05,048.008c	årjitau svena tapasà mahàsattvaparàkramau
05,048.009a	etau hi karmaõà lokàn nandayàm àsatur dhruvau
05,048.009b*0317_01	dvidhàbhåtau mahàpràj¤au viddhi brahman paraütapau
05,048.009c	asuràõàm abhàvàya devagandharvapåjitau
05,048.010	vai÷aüpàyana uvàca
05,048.010a	jagàma ÷akras tac chrutvà yatra tau tepatus tapaþ
05,048.010c	sàrdhaü devagaõaiþ sarvair bçhaspatipurogamaiþ
05,048.011a	tadà devàsure ghore bhaye jàte divaukasàm
05,048.011c	ayàcata mahàtmànau naranàràyaõau varam
05,048.012a	tàv abråtàü vçõãùveti tadà bharatasattama
05,048.012c	athaitàv abravãc chakraþ sàhyaü naþ kriyatàm iti
05,048.013a	tatas tau ÷akram abråtàü kariùyàvo yad icchasi
05,048.013c	tàbhyàü ca sahitaþ ÷akro vijigye daityadànavàn
05,048.014a	nara indrasya saügràme hatvà ÷atrån paraütapaþ
05,048.014c	paulomàn kàlakha¤jàü÷ ca sahasràõi ÷atàni ca
05,048.015a	eùa bhrànte rathe tiùñhan bhallenàpaharac chiraþ
05,048.015c	jambhasya grasamànasya yaj¤am arjuna àhave
05,048.016a	eùa pàre samudrasya hiraõyapuram àrujat
05,048.016c	hatvà ùaùñisahasràõi nivàtakavacàn raõe
05,048.017a	eùa devàn sahendreõa jitvà parapuraüjayaþ
05,048.017c	atarpayan mahàbàhur arjuno jàtavedasam
05,048.017e	nàràyaõas tathaivàtra bhåyaso 'nyà¤ jaghàna ha
05,048.018a	evam etau mahàvãryau tau pa÷yata samàgatau
05,048.018c	vàsudevàrjunau vãrau samavetau mahàrathau
05,048.019a	naranàràyaõau devau pårvadevàv iti ÷rutiþ
05,048.019c	ajeyau mànuùe loke sendrair api suràsuraiþ
05,048.020a	eùa nàràyaõaþ kçùõaþ phalgunas tu naraþ smçtaþ
05,048.020c	nàràyaõo nara÷ caiva sattvam ekaü dvidhàkçtam
05,048.021a	etau hi karmaõà lokàn a÷nuvàte 'kùayàn dhruvàn
05,048.021c	tatra tatraiva jàyete yuddhakàle punaþ punaþ
05,048.021d*0318_01	tasmàd etau mahàbhàgau prapadya ÷araõaü vibho
05,048.021d*0318_02	÷riyaü bhuïkùva mahàbàho saputraj¤àtibàndhavaþ
05,048.022a	tasmàt karmaiva kartavyam iti hovàca nàradaþ
05,048.022c	etad dhi sarvam àcaùña vçùõicakrasya vedavit
05,048.023a	÷aïkhacakragadàhastaü yadà drakùyasi ke÷avam
05,048.023c	paryàdadànaü càstràõi bhãmadhanvànam arjunam
05,048.024a	sanàtanau mahàtmànau kçùõàv ekarathe sthitau
05,048.024c	duryodhana tadà tàta smartàsi vacanaü mama
05,048.025a	no ced ayam abhàvaþ syàt kuråõàü pratyupasthitaþ
05,048.025c	arthàc ca tàta dharmàc ca tava buddhir upaplutà
05,048.026a	na ced grahãùyase vàkyaü ÷rotàsi subahån hatàn
05,048.026c	tavaiva hi mataü sarve kuravaþ paryupàsate
05,048.027a	trayàõàm eva ca mataü tattvam eko 'numanyase
05,048.027c	ràmeõa caiva ÷aptasya karõasya bharatarùabha
05,048.028a	durjàteþ såtaputrasya ÷akuneþ saubalasya ca
05,048.028c	tathà kùudrasya pàpasya bhràtur duþ÷àsanasya ca
05,048.029	karõa uvàca
05,048.029a	naivam àyuùmatà vàcyaü yan màm àttha pitàmaha
05,048.029c	kùatradharme sthito hy asmi svadharmàd anapeyivàn
05,048.030a	kiü cànyan mayi durvçttaü yena màü parigarhase
05,048.030c	na hi me vçjinaü kiü cid dhàrtaràùñrà viduþ kva cit
05,048.030d*0319_01	kàmàl lobhàc ca kàruõyàt snehàc ca bharatarùabha
05,048.030d*0320_01	nàcaraü vçjinaü kiü cid dhàrtaràùñrasya nitya÷aþ
05,048.030d*0320_02	ahaü hi pàõóavàn sarvàn haniùyàmi raõe sthitàn
05,048.030d*0320_03	pràg viruddhaiþ ÷amaü sadbhiþ kathaü và kriyate punaþ
05,048.031a	ràj¤o hi dhçtaràùñrasya sarvaü kàryaü priyaü mayà
05,048.031c	tathà duryodhanasyàpi sa hi ràjye samàhitaþ
05,048.032	vai÷aüpàyana uvàca
05,048.032a	karõasya tu vacaþ ÷rutvà bhãùmaþ ÷àütanavaþ punaþ
05,048.032c	dhçtaràùñraü mahàràjam àbhàùyedaü vaco 'bravãt
05,048.033a	yad ayaü katthate nityaü hantàhaü pàõóavàn iti
05,048.033c	nàyaü kalàpi saüpårõà pàõóavànàü mahàtmanàm
05,048.033d*0321_01	teùàm ekakalàü pårõàü pàõóavànàü na càrhati
05,048.034a	anayo yo 'yam àgantà putràõàü te duràtmanàm
05,048.034c	tad asya karma jànãhi såtaputrasya durmateþ
05,048.035a	enam à÷ritya putras te mandabuddhiþ suyodhanaþ
05,048.035c	avamanyata tàn vãràn devaputràn ariüdamàn
05,048.036a	kiü càpy anena tat karma kçtaü pårvaü suduùkaram
05,048.036c	tair yathà pàõóavaiþ sarvair ekaikena kçtaü purà
05,048.037a	dçùñvà viràñanagare bhràtaraü nihataü priyam
05,048.037c	dhanaüjayena vikramya kim anena tadà kçtam
05,048.037d*0322_01	sarve hy astravidaþ ÷åràþ sarve pràptà mahad ya÷aþ
05,048.037d*0322_02	api sarvàmarai÷varyaü tyajeyur na punar jayam
05,048.038a	sahitàn hi kurån sarvàn abhiyàto dhanaüjayaþ
05,048.038c	pramathya càcchinad gàvaþ kim ayaü proùitas tadà
05,048.039a	gandharvair ghoùayàtràyàü hriyate yat sutas tava
05,048.039c	kva tadà såtaputro 'bhåd ya idànãü vçùàyate
05,048.040a	nanu tatràpi pàrthena bhãmena ca mahàtmanà
05,048.040c	yamàbhyàm eva càgamya gandharvàs te paràjitàþ
05,048.041a	etàny asya mçùoktàni bahåni bharatarùabha
05,048.041c	vikatthanasya bhadraü te sadà dharmàrthalopinaþ
05,048.042a	bhãùmasya tu vacaþ ÷rutvà bhàradvàjo mahàmanàþ
05,048.042c	dhçtaràùñram uvàcedaü ràjamadhye 'bhipåjayan
05,048.043a	yad àha bharata÷reùñho bhãùmas tat kriyatàü nçpa
05,048.043c	na kàmam arthalipsånàü vacanaü kartum arhasi
05,048.044a	purà yuddhàt sàdhu manye pàõóavaiþ saha saügamam
05,048.044b*0323_01	ajeyàþ pàõóavà ràjan sendrair api suràsuraiþ
05,048.044c	yad vàkyam arjunenoktaü saüjayena niveditam
05,048.045a	sarvaü tad abhijànàmi kariùyati ca pàõóavaþ
05,048.045c	na hy asya triùu lokeùu sadç÷o 'sti dhanurdharaþ
05,048.046a	anàdçtya tu tad vàkyam arthavad droõabhãùmayoþ
05,048.046c	tataþ sa saüjayaü ràjà paryapçcchata pàõóavam
05,048.047a	tadaiva kuravaþ sarve nirà÷à jãvite 'bhavan
05,048.047c	bhãùmadroõau yadà ràjà na samyag anubhàùate
05,049.001	dhçtaràùñra uvàca
05,049.001a	kim asau pàõóavo ràjà dharmaputro 'bhyabhàùata
05,049.001c	÷rutvemà bahulàþ senàþ pratyarthena samàgatàþ
05,049.002a	kim icchaty abhisaürambhàd yotsyamàno yudhiùñhiraþ
05,049.002c	kasya svid bhràtçputràõàü cintàsu mukham ãkùate
05,049.003a	ke svid enaü vàrayanti ÷àmya yudhyeti và punaþ
05,049.003c	nikçtyà kopitaü mandair dharmaj¤aü dharmacàriõam
05,049.004	saüjaya uvàca
05,049.004a	ràj¤o mukham udãkùante pà¤càlàþ pàõóavaiþ saha
05,049.004c	yudhiùñhirasya bhadraü te sa sarvàn anu÷àsti ca
05,049.005a	pçthagbhåtàþ pàõóavànàü pà¤càlànàü rathavrajàþ
05,049.005c	àyàntam abhinandanti kuntãputraü yudhiùñhiram
05,049.006a	tamaþ såryam ivodyantaü kaunteyaü dãptatejasam
05,049.006c	pà¤càlàþ pratinandanti tejorà÷im ivodyatam
05,049.007a	à gopàlàvipàlebhyo nandamànaü yudhiùñhiram
05,049.007c	pà¤càlàþ kekayà matsyàþ pratinandanti pàõóavam
05,049.008a	bràhmaõyo ràjaputrya÷ ca vi÷àü duhitara÷ ca yàþ
05,049.008c	krãóantyo 'bhisamàyànti pàrthaü saünaddham ãkùitum
05,049.009	dhçtaràùñra uvàca
05,049.009a	saüjayàcakùva kenàsmàn pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.009c	dhçùñadyumnena senànyà somakàþ kiübalà iva
05,049.010	vai÷aüpàyana uvàca
05,049.010a	gàvalgaõis tu tat pçùñaþ sabhàyàü kurusaüsadi
05,049.010c	niþ÷vasya subhç÷aü dãrghaü muhuþ saücintayann iva
05,049.010e	tatrànimittato daivàt såtaü ka÷malam àvi÷at
05,049.011a	tadàcacakùe puruùaþ sabhàyàü ràjasaüsadi
05,049.011c	saüjayo 'yaü mahàràja mårcchitaþ patito bhuvi
05,049.011e	vàcaü na sçjate kàü cid dhãnapraj¤o 'lpacetanaþ
05,049.012	dhçtaràùñra uvàca
05,049.012a	apa÷yat saüjayo nånaü kuntãputràn mahàrathàn
05,049.012c	tair asya puruùavyàghrair bhç÷am udvejitaü manaþ
05,049.013	vai÷aüpàyana uvàca
05,049.013a	saüjaya÷ cetanàü labdhvà pratyà÷vasyedam abravãt
05,049.013c	dhçtaràùñraü mahàràja sabhàyàü kurusaüsadi
05,049.014a	dçùñavàn asmi ràjendra kuntãputràn mahàrathàn
05,049.014c	matsyaràjagçhàvàsàd avarodhena kar÷itàn
05,049.014e	÷çõu yair hi mahàràja pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.014f*0324_01	dhçùñadyumnena vãreõa yuddhe vaste 'bhyayu¤jata
05,049.015a	yo naiva roùàn na bhayàn na kàmàn nàrthakàraõàt
05,049.015c	na hetuvàdàd dharmàtmà satyaü jahyàt kathaü cana
05,049.016a	yaþ pramàõaü mahàràja dharme dharmabhçtàü varaþ
05,049.016c	ajàta÷atruõà tena pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.017a	yasya bàhubale tulyaþ pçthivyàü nàsti ka÷ cana
05,049.017c	yo vai sarvàn mahãpàlàn va÷e cakre dhanurdharaþ
05,049.017e	tena vo bhãmasenena pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.018a	niþsçtànàü jatugçhàd dhióimbàt puruùàdakàt
05,049.018c	ya eùàm abhavad dvãpaþ kuntãputro vçkodaraþ
05,049.019a	yàj¤asenãm atho yatra sindhuràjo 'pakçùñavàn
05,049.019c	tatraiùàm abhavad dvãpaþ kuntãputro vçkodaraþ
05,049.020a	ya÷ ca tàn saügatàn sarvàn pàõóavàn vàraõàvate
05,049.020c	dahyato mocayàm àsa tena vas te 'bhyayu¤jata
05,049.021a	kçùõàyà÷ caratà prãtiü yena krodhava÷à hatàþ
05,049.021c	pravi÷ya viùamaü ghoraü parvataü gandhamàdanam
05,049.022a	yasya nàgàyutaü vãryaü bhujayoþ sàram arpitam
05,049.022c	tena vo bhãmasenena pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.023a	kçùõadvitãyo vikramya tuùñyarthaü jàtavedasaþ
05,049.023c	ajayad yaþ purà vãro yudhyamànaü puraüdaram
05,049.024a	yaþ sa sàkùàn mahàdevaü giri÷aü ÷ålapàõinam
05,049.024c	toùayàm àsa yuddhena devadevam umàpatim
05,049.025a	ya÷ ca sarvàn va÷e cakre lokapàlàn dhanurdharaþ
05,049.025c	tena vo vijayenàjau pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.026a	yaþ pratãcãü di÷aü cakre va÷e mlecchagaõàyutàm
05,049.026c	sa tatra nakulo yoddhà citrayodhã vyavasthitaþ
05,049.027a	tena vo dar÷anãyena vãreõàtidhanurbhçtà
05,049.027c	màdrãputreõa kauravya pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.028a	yaþ kà÷ãn aïgamagadhàn kaliïgàü÷ ca yudhàjayat
05,049.028c	tena vaþ sahadevena pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.029a	yasya vãryeõa sadç÷à÷ catvàro bhuvi mànavàþ
05,049.029c	a÷vatthàmà dhçùñaketuþ pradyumno rukmir eva ca
05,049.030a	tena vaþ sahadevena pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.030c	yavãyasà nçvãreõa màdrãnandikareõa ca
05,049.031a	tapa÷ cacàra yà ghoraü kà÷ikanyà purà satã
05,049.031c	bhãùmasya vadham icchantã pretyàpi bharatarùabha
05,049.032a	pà¤càlasya sutà jaj¤e daivàc ca sa punaþ pumàn
05,049.032c	strãpuüsoþ puruùavyàghra yaþ sa veda guõàguõàn
05,049.033a	yaþ kaliïgàn samàpede pà¤càlo yuddhadurmadaþ
05,049.033c	÷ikhaõóinà vaþ kuravaþ kçtàstreõàbhyayu¤jata
05,049.034a	yàü yakùaþ puruùaü cakre bhãùmasya nidhane kila
05,049.034c	maheùvàsena raudreõa pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.035a	maheùvàsà ràjaputrà bhràtaraþ pa¤ca kekayàþ
05,049.035c	sumçùñakavacàþ ÷åràs tai÷ ca vas te 'bhyayu¤jata
05,049.036a	yo dãrghabàhuþ kùipràstro dhçtimàn satyavikramaþ
05,049.036c	tena vo vçùõivãreõa yuyudhànena saügaraþ
05,049.037a	ya àsãc charaõaü kàle pàõóavànàü mahàtmanàm
05,049.037c	raõe tena viràñena pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.037d*0325_01	ya÷ ca droõavinà÷àya samutpanno mahàmanàþ
05,049.037d*0325_02	dhçùñadyumnena senànyà pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.038a	yaþ sa kà÷ipatã ràjà vàràõasyàü mahàrathaþ
05,049.038c	sa teùàm abhavad yoddhà tena vas te 'bhyayu¤jata
05,049.039a	÷i÷ubhir durjayaiþ saükhye draupadeyair mahàtmabhiþ
05,049.039c	à÷ãviùasamaspar÷aiþ pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.040a	yaþ kçùõasadç÷o vãrye yudhiùñhirasamo dame
05,049.040c	tenàbhimanyunà saükhye pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.041a	ya÷ caivàpratimo vãrye dhçùñaketur mahàya÷àþ
05,049.041c	duþsahaþ samare kruddhaþ ÷ai÷upàlir mahàrathaþ
05,049.041e	tena va÷ cediràjena pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.041f*0326_01	akùauhiõyà parivçtaþ pàõóavàn yo 'bhisaü÷ritaþ
05,049.041f*0327_01	pàõóavàn yo 'bhisaüsçtya àste yadukulodbhavaþ
05,049.042a	yaþ saü÷rayaþ pàõóavànàü devànàm iva vàsavaþ
05,049.042c	tena vo vàsudevena pàõóavà abhyayu¤jata
05,049.043a	tathà cedipater bhràtà ÷arabho bharatarùabha
05,049.043c	karakarùeõa sahitas tàbhyàü vas te 'bhyayu¤jata
05,049.044a	jàràsaüdhiþ sahadevo jayatsena÷ ca tàv ubhau
05,049.044b*0328_01	yuddhe 'pratirathau vãrau pàõóavàrthe vyavasthitau
05,049.044c	drupada÷ ca mahàtejà balena mahatà vçtaþ
05,049.044e	tyaktàtmà pàõóavàrthàya yotsyamàno vyavasthitaþ
05,049.045a	ete cànye ca bahavaþ pràcyodãcyà mahãkùitaþ
05,049.045c	÷ata÷o yàn apà÷ritya dharmaràjo vyavasthitaþ
05,050.001	dhçtaràùñra uvàca
05,050.001a	sarva ete mahotsàhà ye tvayà parikãrtitàþ
05,050.001c	ekatas tv eva te sarve sametà bhãma ekataþ
05,050.002a	bhãmasenàd dhi me bhåyo bhayaü saüjàyate mahat
05,050.002c	kruddhàd amarùaõàt tàta vyàghràd iva mahàruroþ
05,050.003a	jàgarmi ràtrayaþ sarvà dãrgham uùõaü ca niþ÷vasan
05,050.003c	bhãto vçkodaràt tàta siühàt pa÷ur ivàbalaþ
05,050.004a	na hi tasya mahàbàhoþ ÷akrapratimatejasaþ
05,050.004c	sainye 'smin pratipa÷yàmi ya enaü viùahed yudhi
05,050.005a	amarùaõa÷ ca kaunteyo dçóhavaira÷ ca pàõóavaþ
05,050.005c	anarmahàsã sonmàdas tiryakprekùã mahàsvanaþ
05,050.006a	mahàvego mahotsàho mahàbàhur mahàbalaþ
05,050.006c	mandànàü mama putràõàü yuddhenàntaü kariùyati
05,050.007a	årugràhagçhãtànàü gadàü bibhrad vçkodaraþ
05,050.007c	kuråõàm çùabho yuddhe daõóapàõir ivàntakaþ
05,050.008a	÷aikyàyasamayãü ghoràü gadàü kà¤canabhåùitàm
05,050.008c	manasàhaü prapa÷yàmi brahmadaõóam ivodyatam
05,050.009a	yathà ruråõàü yåtheùu siüho jàtabala÷ caret
05,050.009c	màmakeùu tathà bhãmo baleùu vicariùyati
05,050.010a	sarveùàü mama putràõàü sa ekaþ kråravikramaþ
05,050.010c	bahvà÷ã vipratãpa÷ ca bàlye 'pi rabhasaþ sadà
05,050.011a	udvepate me hçdayaü yadà duryodhanàdayaþ
05,050.011c	bàlye 'pi tena yudhyanto vàraõeneva marditàþ
05,050.012a	tasya vãryeõa saükliùñà nityam eva sutà mama
05,050.012b*0329_01	sa vai bhãmo mahàvãryaþ kruddhaþ parapuraüjayaþ
05,050.012c	sa eva hetur bhedasya bhãmo bhãmaparàkramaþ
05,050.013a	grasamànam anãkàni naravàraõavàjinàm
05,050.013c	pa÷yàmãvàgrato bhãmaü krodhamårchitam àhave
05,050.014a	astre droõàrjunasamaü vàyuvegasamaü jave
05,050.014b*0330_01	mahe÷varasamaü krodhe ko hanyàd bhãmam àhave
05,050.014c	saüjayàcakùva me ÷åraü bhãmasenam amarùaõam
05,050.015a	atilàbhaü tu manye 'haü yat tena ripughàtinà
05,050.015c	tadaiva na hatàþ sarve mama putrà manasvinà
05,050.016a	yena bhãmabalà yakùà ràkùasà÷ ca samàhatàþ
05,050.016b*0331_01	hióimbabakakirmãrapramukhà÷ ca mahàbalàþ
05,050.016c	kathaü tasya raõe vegaü mànuùaþ prasahiùyati
05,050.017a	na sa jàtu va÷e tasthau mama bàlo 'pi saüjaya
05,050.017c	kiü punar mama duùputraiþ kliùñaþ saüprati pàõóavaþ
05,050.018a	niùñhuraþ sa ca naiùñhuryàd bhajyed api na saünamet
05,050.018c	tiryakprekùã saühatabhråþ kathaü ÷àmyed vçkodaraþ
05,050.019a	bçhadaüso 'pratibalo gauras tàla ivodgataþ
05,050.019c	pramàõato bhãmasenaþ pràde÷enàdhiko 'rjunàt
05,050.020a	javena vàjino 'tyeti balenàtyeti ku¤jaràn
05,050.020c	avyaktajalpã madhvakùo madhyamaþ pàõóavo balã
05,050.021a	iti bàlye ÷rutaþ pårvaü mayà vyàsamukhàt purà
05,050.021c	råpato vãryata÷ caiva yàthàtathyena pàõóavaþ
05,050.022a	àyasena sa daõóena rathàn nàgàn hayàn naràn
05,050.022c	haniùyati raõe kruddho bhãmaþ praharatàü varaþ
05,050.023a	amarùã nityasaürabdho raudraþ kråraparàkramaþ
05,050.023c	mama tàta pratãpàni kurvan pårvaü vimànitaþ
05,050.024a	niùkãrõàm àyasãü sthålàü suparvàü kà¤canãü gadàm
05,050.024c	÷ataghnãü ÷atanirhràdàü kathaü ÷akùyanti me sutàþ
05,050.025a	apàram aplavàgàdhaü samudraü ÷araveginam
05,050.025c	bhãmasenamayaü durgaü tàta mandàs titãrùavaþ
05,050.026a	kro÷ato me na ÷çõvanti bàlàþ paõóitamàninaþ
05,050.026c	viùamaü nàvabudhyante prapàtaü madhudar÷inaþ
05,050.027a	saüyugaü ye kariùyanti nararåpeõa vàyunà
05,050.027c	niyataü codità dhàtrà siüheneva mahàmçgàþ
05,050.028a	÷aikyàü tàta catuùkiùkuü ùaóasrim amitaujasam
05,050.028c	prahitàü duþkhasaüspar÷àü kathaü ÷akùyanti me sutàþ
05,050.029a	gadàü bhràmayatas tasya bhindato hastimastakàn
05,050.029c	sçkkiõã lelihànasya bàùpam utsçjato muhuþ
05,050.030a	uddi÷ya pàtàn patataþ kurvato bhairavàn ravàn
05,050.030c	pratãpàn patato mattàn ku¤jaràn pratigarjataþ
05,050.031a	vigàhya rathamàrgeùu varàn uddi÷ya nighnataþ
05,050.031c	agneþ prajvalitasyeva api mucyeta me prajà
05,050.032a	vãthãü kurvan mahàbàhur dràvayan mama vàhinãm
05,050.032c	nçtyann iva gadàpàõir yugàntaü dar÷ayiùyati
05,050.033a	prabhinna iva màtaïgaþ prabha¤jan puùpitàn drumàn
05,050.033c	pravekùyati raõe senàü putràõàü me vçkodaraþ
05,050.034a	kurvan rathàn vipuruùàn vidhvajàn bhagnapuùkaràn
05,050.034c	àrujan puruùavyàghro rathinaþ sàdinas tathà
05,050.035a	gaïgàvega ivànåpàüs tãrajàn vividhàn drumàn
05,050.035c	pravekùyati mahàsenàü putràõàü mama saüjaya
05,050.036a	va÷aü nånaü gamiùyanti bhãmasenabalàrditàþ
05,050.036c	mama putrà÷ ca bhçtyà÷ ca ràjàna÷ caiva saüjaya
05,050.037a	yena ràjà mahàvãryaþ pravi÷yàntaþpuraü purà
05,050.037c	vàsudevasahàyena jaràsaüdho nipàtitaþ
05,050.038a	kçtsneyaü pçthivã devã jaràsaüdhena dhãmatà
05,050.038c	màgadhendreõa balinà va÷e kçtvà pratàpità
05,050.039a	bhãùmapratàpàt kuravo nayenàndhakavçùõayaþ
05,050.039c	te na tasya va÷aü jagmuþ kevalaü daivam eva và
05,050.040a	sa gatvà pàõóuputreõa tarasà bàhu÷àlinà
05,050.040c	anàyudhena vãreõa nihataþ kiü tato 'dhikam
05,050.041a	dãrghakàlena saüsiktaü viùam à÷ãviùo yathà
05,050.041c	sa mokùyati raõe tejaþ putreùu mama saüjaya
05,050.042a	mahendra iva vajreõa dànavàn devasattamaþ
05,050.042c	bhãmaseno gadàpàõiþ sådayiùyati me sutàn
05,050.043a	aviùahyam anàvàryaü tãvravegaparàkramam
05,050.043c	pa÷yàmãvàtitàmràkùam àpatantaü vçkodaram
05,050.044a	agadasyàpy adhanuùo virathasya vivarmaõaþ
05,050.044c	bàhubhyàü yudhyamànasya kas tiùñhed agrataþ pumàn
05,050.045a	bhãùmo droõa÷ ca vipro 'yaü kçpaþ ÷àradvatas tathà
05,050.045c	jànanty ete yathaivàhaü vãryaj¤as tasya dhãmataþ
05,050.046a	àryavrataü tu jànantaþ saügaràn na bibhitsavaþ
05,050.046c	senàmukheùu sthàsyanti màmakànàü nararùabhàþ
05,050.047a	balãyaþ sarvato diùñaü puruùasya vi÷eùataþ
05,050.047c	pa÷yann api jayaü teùàü na niyacchàmi yat sutàn
05,050.048a	te puràõaü maheùvàsà màrgam aindraü samàsthitàþ
05,050.048c	tyakùyanti tumule pràõàn rakùantaþ pàrthivaü ya÷aþ
05,050.049a	yathaiùàü màmakàs tàta tathaiùàü pàõóavà api
05,050.049c	pautrà bhãùmasya ÷iùyà÷ ca droõasya ca kçpasya ca
05,050.050a	yat tv asmad à÷rayaü kiü cid dattam iùñaü ca saüjaya
05,050.050c	tasyàpacitim àryatvàt kartàraþ sthaviràs trayaþ
05,050.051a	àdadànasya ÷astraü hi kùatradharmaü parãpsataþ
05,050.051c	nidhanaü bràhmaõasyàjau varam evàhur uttamam
05,050.052a	sa vai ÷ocàmi sarvàn vai ye yuyutsanti pàõóavàn
05,050.052c	vikruùñaü vidureõàdau tad etad bhayam àgatam
05,050.053a	na tu manye vighàtàya j¤ànaü duþkhasya saüjaya
05,050.053c	bhavaty atibale hy etaj j¤ànam apy upaghàtakam
05,050.054a	çùayo hy api nirmuktàþ pa÷yanto lokasaügrahàn
05,050.054c	sukhe bhavanti sukhinas tathà duþkhena duþkhitàþ
05,050.055a	kiü punar yo 'ham àsaktas tatra tatra sahasradhà
05,050.055c	putreùu ràjyadàreùu pautreùv api ca bandhuùu
05,050.056a	saü÷aye tu mahaty asmin kiü nu me kùamam uttamam
05,050.056c	vinà÷aü hy eva pa÷yàmi kuråõàm anucintayan
05,050.057a	dyåtapramukham àbhàti kuråõàü vyasanaü mahat
05,050.057c	mandenai÷varyakàmena lobhàt pàpam idaü kçtam
05,050.058a	manye paryàyadharmo 'yaü kàlasyàtyantagàminaþ
05,050.058c	cakre pradhir ivàsakto nàsya ÷akyaü palàyitum
05,050.059a	kiü nu kàryaü kathaü kuryàü kva nu gacchàmi saüjaya
05,050.059c	ete na÷yanti kuravo mandàþ kàlava÷aü gatàþ
05,050.060a	ava÷o 'haü purà tàta putràõàü nihate ÷ate
05,050.060c	÷roùyàmi ninadaü strãõàü kathaü màü maraõaü spç÷et
05,050.061a	yathà nidàghe jvalanaþ samiddho; dahet kakùaü vàyunà codyamànaþ
05,050.061c	gadàhastaþ pàõóavas tadvad eva; hantà madãyàn sahito 'rjunena
05,051.001	dhçtaràùñra uvàca
05,051.001a	yasya vai nànçtà vàcaþ pravçttà anu÷u÷rumaþ
05,051.001c	trailokyam api tasya syàd yoddhà yasya dhanaüjayaþ
05,051.002a	tasyaiva ca na pa÷yàmi yudhi gàõóãvadhanvanaþ
05,051.002c	ani÷aü cintayàno 'pi yaþ pratãyàd rathena tam
05,051.003a	asyataþ karõinàlãkàn màrgaõàn hçdayacchidaþ
05,051.003c	pratyetà na samaþ ka÷ cid yudhi gàõóãvadhanvanaþ
05,051.004a	droõakarõau pratãyàtàü yadi vãrau nararùabhau
05,051.004b*0332_01	kçtàstrau balinàü ÷reùñhau samareùv aparàjitau
05,051.004c	màhàtmyàt saü÷ayo loke na tv asti vijayo mama
05,051.005a	ghçõã karõaþ pramàdã ca àcàryaþ sthaviro guruþ
05,051.005c	samartho balavàn pàrtho dçóhadhanvà jitaklamaþ
05,051.005e	bhavet sutumulaü yuddhaü sarva÷o 'py aparàjayaþ
05,051.006a	sarve hy astravidaþ ÷åràþ sarve pràptà mahad ya÷aþ
05,051.006c	api sarvàmarai÷varyaü tyajeyur na punar jayam
05,051.006e	vadhe nånaü bhavec chàntis tayor và phalgunasya và
05,051.007a	na tu jetàrjunasyàsti hantà càsya na vidyate
05,051.007c	manyus tasya kathaü ÷àmyen mandàn prati ya utthitaþ
05,051.008a	anye 'py astràõi jànanti jãyante ca jayanti ca
05,051.008c	ekàntavijayas tv eva ÷råyate phalgunasya ha
05,051.009a	trayastriü÷at samàhåya khàõóave 'gnim atarpayat
05,051.009c	jigàya ca suràn sarvàn nàsya vedmi paràjayam
05,051.010a	yasya yantà hçùãke÷aþ ÷ãlavçttasamo yudhi
05,051.010c	dhruvas tasya jayas tàta yathendrasya jayas tathà
05,051.011a	kçùõàv ekarathe yattàv adhijyaü gàõóivaü dhanuþ
05,051.011c	yugapat trãõi tejàüsi sametàny anu÷u÷rumaþ
05,051.012a	naiva no 'sti dhanus tàdçï na yoddhà na ca sàrathiþ
05,051.012c	tac ca mandà na jànanti duryodhanava÷ànugàþ
05,051.013a	÷eùayed a÷anir dãpto nipatan mårdhni saüjaya
05,051.013c	na tu ÷eùaü ÷aràþ kuryur astàs tàta kirãñinà
05,051.014a	api càsyann ivàbhàti nighnann iva ca phalgunaþ
05,051.014c	uddharann iva kàyebhyaþ ÷iràüsi ÷aravçùñibhiþ
05,051.015a	api bàõamayaü tejaþ pradãptam iva sarvataþ
05,051.015c	gàõóãveddhaü dahetàjau putràõàü mama vàhinãm
05,051.016a	api sà rathaghoùeõa bhayàrtà savyasàcinaþ
05,051.016c	vitrastà bahulà senà bhàratã pratibhàti me
05,051.017a	yathà kakùaü dahaty agniþ pravçddhaþ sarvata÷ caran
05,051.017c	mahàrcir aniloddhåtas tadvad dhakùyati màmakàn
05,051.018a	yadodvaman ni÷itàn bàõasaüghàn; sthàtàtatàyã samare kirãñã
05,051.018c	sçùño 'ntakaþ sarvaharo vidhàtrà; yathà bhavet tadvad avàraõãyaþ
05,051.019a	yadà hy abhãkùõaü subahån prakàrà¤; ÷rotàsmi tàn àvasathe kuråõàm
05,051.019c	teùàü samantàc ca tathà raõàgre; kùayaþ kilàyaü bharatàn upaiti
05,052.001	dhçtaràùñra uvàca
05,052.001a	yathaiva pàõóavàþ sarve paràkràntà jigãùavaþ
05,052.001c	tathaivàbhisaràs teùàü tyaktàtmàno jaye dhçtàþ
05,052.002a	tvam eva hi paràkràntàn àcakùãthàþ paràn mama
05,052.002c	pà¤càlàn kekayàn matsyàn màgadhàn vatsabhåmipàn
05,052.003a	ya÷ ca sendràn imàül lokàn icchan kuryàd va÷e balã
05,052.003c	sa ÷reùñho jagataþ kçùõaþ pàõóavànàü jaye dhçtaþ
05,052.004a	samastàm arjunàd vidyàü sàtyakiþ kùipram àptavàn
05,052.004c	÷aineyaþ samare sthàtà bãjavat pravapa¤ ÷aràn
05,052.005a	dhçùñadyumna÷ ca pà¤càlyaþ krårakarmà mahàrathaþ
05,052.005c	màmakeùu raõaü kartà baleùu paramàstravit
05,052.006a	yudhiùñhirasya ca krodhàd arjunasya ca vikramàt
05,052.006c	yamàbhyàü bhãmasenàc ca bhayaü me tàta jàyate
05,052.007a	amànuùaü manuùyendrair jàlaü vitatam antarà
05,052.007c	mama senàü haniùyanti tataþ kro÷àmi saüjaya
05,052.008a	dar÷anãyo manasvã ca lakùmãvàn brahmavarcasã
05,052.008c	medhàvã sukçtapraj¤o dharmàtmà pàõóunandanaþ
05,052.009a	mitràmàtyaiþ susaüpannaþ saüpanno yojyayojakaiþ
05,052.009c	bhràtçbhiþ ÷va÷uraiþ putrair upapanno mahàrathaiþ
05,052.010a	dhçtyà ca puruùavyàghro naibhçtyena ca pàõóavaþ
05,052.010c	anç÷aüso vadànya÷ ca hrãmàn satyaparàkramaþ
05,052.011a	bahu÷rutaþ kçtàtmà ca vçddhasevã jitendriyaþ
05,052.011c	taü sarvaguõasaüpannaü samiddham iva pàvakam
05,052.012a	tapantam iva ko mandaþ patiùyati pataügavat
05,052.012c	pàõóavàgnim anàvàryaü mumårùur måóhacetanaþ
05,052.013a	tanur uccaþ ÷ikhã ràjà ÷uddhajàmbånadaprabhaþ
05,052.013c	mandànàü mama putràõàü yuddhenàntaü kariùyati
05,052.014a	tair ayuddhaü sàdhu manye kuravas tan nibodhata
05,052.014c	yuddhe vinà÷aþ kçtsnasya kulasya bhavità dhruvam
05,052.015a	eùà me paramà ÷àntir yayà ÷àmyati me manaþ
05,052.015c	yadi tv ayuddham iùñaü vo vayaü ÷àntyai yatàmahe
05,052.016a	na tu naþ ÷ikùamàõànàm upekùeta yudhiùñhiraþ
05,052.016c	jugupsati hy adharmeõa màm evoddi÷ya kàraõam
05,053.001	saüjaya uvàca
05,053.001a	evam etan mahàràja yathà vadasi bhàrata
05,053.001c	yuddhe vinà÷aþ kùatrasya gàõóãvena pradç÷yate
05,053.002a	idaü tu nàbhijànàmi tava dhãrasya nitya÷aþ
05,053.002c	yat putrava÷am àgaccheþ sattvaj¤aþ savyasàcinaþ
05,053.003a	naiùa kàlo mahàràja tava ÷a÷vat kçtàgasaþ
05,053.003c	tvayà hy evàditaþ pàrthà nikçtà bharatarùabha
05,053.003d*0333_01	svãkçtàs tair janapadàþ kuravas te sajàïgalàþ
05,053.003d*0333_02	kathaü vãraur jitàü bhåmim akhilàü pratipadyathàþ
05,053.004a	pità ÷reùñhaþ suhçd ya÷ ca samyak praõihitàtmavàn
05,053.004c	àstheyaü hi hitaü tena na drogdhà gurur ucyate
05,053.005a	idaü jitam idaü labdham iti ÷rutvà paràjitàn
05,053.005c	dyåtakàle mahàràja smayase sma kumàravat
05,053.006a	paruùàõy ucyamànàn sma purà pàrthàn upekùase
05,053.006c	kçtsnaü ràjyaü jayantãti prapàtaü nànupa÷yasi
05,053.007a	pitryaü ràjyaü mahàràja kuravas te sajàïgalàþ
05,053.007b*0334_01	pràrthayanti mahàyuddhe nànubandham avekùase
05,053.007c	atha vãrair jitàü bhåmim akhilàü pratyapadyathàþ
05,053.008a	bàhuvãryàrjità bhåmis tava pàrthair nivedità
05,053.008c	mayedaü kçtam ity eva manyase ràjasattama
05,053.009a	grastàn gandharvaràjena majjato hy aplave 'mbhasi
05,053.009c	àninàya punaþ pàrthaþ putràüs te ràjasattama
05,053.010a	kumàravac ca smayase dyåte vinikçteùu yat
05,053.010c	pàõóaveùu vanaü ràjan pravrajatsu punaþ punaþ
05,053.011a	pravarùataþ ÷aravràtàn arjunasya ÷itàn bahån
05,053.011c	apy arõavà vi÷uùyeyuþ kiü punar màüsayonayaþ
05,053.012a	asyatàü phalgunaþ ÷reùñho gàõóãvaü dhanuùàü varam
05,053.012c	ke÷avaþ sarvabhåtànàü cakràõàü ca sudar÷anam
05,053.013a	vànaro rocamàna÷ ca ketuþ ketumatàü varaþ
05,053.013c	evam etàni saratho vaha¤ ÷vetahayo raõe
05,053.013e	kùapayiùyati no ràjan kàlacakram ivodyatam
05,053.014a	tasyàdya vasudhà ràjan nikhilà bharatarùabha
05,053.014c	yasya bhãmàrjunau yodhau sa ràjà ràjasattama
05,053.015a	tathà bhãmahatapràyàü majjantãü tava vàhinãm
05,053.015c	duryodhanamukhà dçùñvà kùayaü yàsyanti kauravàþ
05,053.016a	na hi bhãmabhayàd bhãtà lapsyante vijayaü vibho
05,053.016c	tava putrà mahàràja ràjàna÷ cànusàriõaþ
05,053.017a	matsyàs tvàm adya nàrcanti pà¤càlà÷ ca sakekayàþ
05,053.017c	÷àlveyàþ ÷årasenà÷ ca sarve tvàm avajànate
05,053.017e	pàrthaü hy ete gatàþ sarve vãryaj¤às tasya dhãmataþ
05,053.017f*0335_01	bhaktyà hy asya virudhyante tava putraiþ sadaiva te
05,053.018a	anarhàn eva tu vadhe dharmayuktàn vikarmaõà
05,053.018b*0336_01	yo 'kle÷ayat pàõóuputràn yo vidveùñy adhunàpi vai
05,053.018c	sarvopàyair niyantavyaþ sànugaþ pàpapåruùaþ
05,053.018d*0337_01	aparokùaü mahàràja sàkùàc cainaü bravãmy aham
05,053.018e	tava putro mahàràja nàtra ÷ocitum arhasi
05,053.019a	dyåtakàle mayà coktaü vidureõa ca dhãmatà
05,053.019c	yad idaü te vilapitaü pàõóavàn prati bhàrata
05,053.019e	anã÷eneva ràjendra sarvam etan nirarthakam
05,054.001	duryodhana uvàca
05,054.001a	na bhetavyaü mahàràja na ÷ocyà bhavatà vayam
05,054.001c	samarthàþ sma paràn ràjan vijetuü samare vibho
05,054.002a	vanaü pravràjitàn pàrthàn yad àyàn madhusådanaþ
05,054.002c	mahatà balacakreõa pararàùñràvamardinà
05,054.003a	kekayà dhçùñaketu÷ ca dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ
05,054.003c	ràjàna÷ cànvayuþ pàrthàn bahavo 'nye 'nuyàyinaþ
05,054.004a	indraprasthasya càdåràt samàjagmur mahàrathàþ
05,054.004c	vyagarhayaü÷ ca saügamya bhavantaü kurubhiþ saha
05,054.005a	te yudhiùñhiram àsãnam ajinaiþ prativàsitam
05,054.005c	kçùõapradhànàþ saühatya paryupàsanta bhàrata
05,054.006a	pratyàdànaü ca ràjyasya kàryam åcur naràdhipàþ
05,054.006c	bhavataþ sànubandhasya samucchedaü cikãrùavaþ
05,054.007a	÷rutvà caitan mayoktàs tu bhãùmadroõakçpàs tadà
05,054.007c	j¤àtikùayabhayàd ràjan bhãtena bharatarùabha
05,054.008a	na te sthàsyanti samaye pàõóavà iti me matiþ
05,054.008c	samucchedaü hi naþ kçtsnaü vàsudeva÷ cikãrùati
05,054.009a	çte ca viduraü sarve yåyaü vadhyà mahàtmanaþ
05,054.009c	dhçtaràùñra÷ ca dharmaj¤o na vadhyaþ kurusattamaþ
05,054.010a	samucchedaü ca kçtsnaü naþ kçtvà tàta janàrdanaþ
05,054.010c	ekaràjyaü kuråõàü sma cikãrùati yudhiùñhire
05,054.011a	tatra kiü pràptakàlaü naþ praõipàtaþ palàyanam
05,054.011c	pràõàn và saüparityajya pratiyudhyàmahe paràn
05,054.012a	pratiyuddhe tu niyataþ syàd asmàkaü paràjayaþ
05,054.012c	yudhiùñhirasya sarve hi pàrthivà va÷avartinaþ
05,054.013a	viraktaràùñrà÷ ca vayaü mitràõi kupitàni naþ
05,054.013c	dhikkçtàþ pàrthivaiþ sarvaiþ svajanena ca sarva÷aþ
05,054.014a	praõipàte tu doùo 'sti bandhånàü ÷à÷vatãþ samàþ
05,054.014c	pitaraü tv eva ÷ocàmi praj¤ànetraü jane÷varam
05,054.014e	matkçte duþkham àpannaü kle÷aü pràptam anantakam
05,054.015a	kçtaü hi tava putrai÷ ca pareùàm avarodhanam
05,054.015c	matpriyàrthaü puraivaitad viditaü te narottama
05,054.016a	te ràj¤o dhçtaràùñrasya sàmàtyasya mahàrathàþ
05,054.016c	vairaü pratikariùyanti kulocchedena pàõóavàþ
05,054.017a	tato droõo 'bravãd bhãùmaþ kçpo drauõi÷ ca bhàrata
05,054.017c	matvà màü mahatãü cintàm àsthitaü vyathitendriyam
05,054.018a	abhidrugdhàþ pare cen no na bhetavyaü paraütapa
05,054.018c	asamarthàþ pare jetum asmàn yudhi jane÷vara
05,054.019a	ekaika÷aþ samarthàþ smo vijetuü sarvapàrthivàn
05,054.019c	àgacchantu vineùyàmo darpam eùàü ÷itaiþ ÷araiþ
05,054.020a	puraikena hi bhãùmeõa vijitàþ sarvapàrthivàþ
05,054.020c	mçte pitary abhikruddho rathenaikena bhàrata
05,054.021a	jaghàna subahåüs teùàü saürabdhaþ kurusattamaþ
05,054.021c	tatas te ÷araõaü jagmur devavratam imaü bhayàt
05,054.022a	sa bhãùmaþ susamartho 'yam asmàbhiþ sahito raõe
05,054.022c	paràn vijetuü tasmàt te vyetu bhãr bharatarùabha
05,054.022e	ity eùàü ni÷cayo hy àsãt tatkàlam amitaujasàm
05,054.023a	purà pareùàü pçthivã kçtsnàsãd va÷avartinã
05,054.023c	asmàn punar amã nàdya samarthà jetum àhave
05,054.023e	chinnapakùàþ pare hy adya vãryahãnà÷ ca pàõóavàþ
05,054.024a	asmatsaüsthà ca pçthivã vartate bharatarùabha
05,054.024c	ekàrthàþ sukhaduþkheùu mayànãtà÷ ca pàrthivàþ
05,054.025a	apy agniü pravi÷eyus te samudraü và paraütapa
05,054.025c	madarthe pàrthivàþ sarve tad viddhi kurusattama
05,054.026a	unmattam iva càpi tvàü prahasantãha duþkhitam
05,054.026c	vilapantaü bahuvidhaü bhãtaü paravikatthane
05,054.027a	eùàü hy ekaika÷o ràj¤àü samarthaþ pàõóavàn prati
05,054.027c	àtmànaü manyate sarvo vyetu te bhayam àgatam
05,054.028a	sarvàü samagràü senàü me vàsavo 'pi na ÷aknuyàt
05,054.028c	hantum akùayyaråpeyaü brahmaõàpi svayambhuvà
05,054.029a	yudhiùñhiraþ puraü hitvà pa¤ca gràmàn sa yàcati
05,054.029c	bhãto hi màmakàt sainyàt prabhàvàc caiva me prabho
05,054.030a	samarthaü manyase yac ca kuntãputraü vçkodaram
05,054.030c	tan mithyà na hi me kçtsnaü prabhàvaü vettha bhàrata
05,054.031a	matsamo hi gadàyuddhe pçthivyàü nàsti ka÷ cana
05,054.031c	nàsãt ka÷ cid atikrànto bhavità na ca ka÷ cana
05,054.032a	yukto duþkhocita÷ càhaü vidyàpàragatas tathà
05,054.032c	tasmàn na bhãmàn nànyebhyo bhayaü me vidyate kva cit
05,054.033a	duryodhanasamo nàsti gadàyàm iti ni÷cayaþ
05,054.033c	saükarùaõasya bhadraü te yat tadainam upàvasam
05,054.034a	yuddhe saükarùaõasamo balenàbhyadhiko bhuvi
05,054.034c	gadàprahàraü bhãmo me na jàtu viùahed yudhi
05,054.035a	ekaü prahàraü yaü dadyàü bhãmàya ruùito nçpa
05,054.035c	sa evainaü nayed ghoraü kùipraü vaivasvatakùayam
05,054.036a	iccheyaü ca gadàhastaü ràjan draùñuü vçkodaram
05,054.036c	suciraü pràrthito hy eùa mama nityaü manorathaþ
05,054.037a	gadayà nihato hy àjau mama pàrtho vçkodaraþ
05,054.037c	vi÷ãrõagàtraþ pçthivãü paràsuþ prapatiùyati
05,054.038a	gadàprahàràbhihato himavàn api parvataþ
05,054.038c	sakçn mayà vi÷ãryeta giriþ ÷atasahasradhà
05,054.039a	sa càpy etad vijànàti vàsudevàrjunau tathà
05,054.039c	duryodhanasamo nàsti gadàyàm iti ni÷cayaþ
05,054.040a	tat te vçkodaramayaü bhayaü vyetu mahàhave
05,054.040c	vyapaneùyàmy ahaü hy enaü mà ràjan vimanà bhava
05,054.041a	tasmin mayà hate kùipram arjunaü bahavo rathàþ
05,054.041c	tulyaråpà vi÷iùñà÷ ca kùepsyanti bharatarùabha
05,054.042a	bhãùmo droõaþ kçpo drauõiþ karõo bhåri÷ravàs tathà
05,054.042c	pràgjyotiùàdhipaþ ÷alyaþ sindhuràjo jayadrathaþ
05,054.043a	ekaika eùàü ÷aktas tu hantuü bhàrata pàõóavàn
05,054.043c	samastàs tu kùaõenaitàn neùyanti yamasàdanam
05,054.044a	samagrà pàrthivã senà pàrtham ekaü dhanaüjayam
05,054.044c	kasmàd a÷aktà nirjetum iti hetur na vidyate
05,054.045a	÷aravràtais tu bhãùmeõa ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ
05,054.045c	droõadrauõikçpai÷ caiva gantà pàrtho yamakùayam
05,054.046a	pitàmaho hi gàïgeyaþ ÷aütanor adhi bhàrata
05,054.046c	brahmarùisadç÷o jaj¤e devair api durutsahaþ
05,054.046d*0338_01	na hantà vidyate càpi ràjan bhãùmasya ka÷ cana
05,054.046e	pitrà hy uktaþ prasannena nàkàmas tvaü mariùyasi
05,054.047a	brahmarùe÷ ca bharadvàjàd droõyàü droõo vyajàyata
05,054.047c	droõàj jaj¤e mahàràja drauõi÷ ca paramàstravit
05,054.048a	kçpa÷ càcàryamukhyo 'yaü maharùer gautamàd api
05,054.048c	÷arastambodbhavaþ ÷rãmàn avadhya iti me matiþ
05,054.049a	ayonijaü trayaü hy etat pità màtà ca màtulaþ
05,054.049c	a÷vatthàmno mahàràja sa ca ÷åraþ sthito mama
05,054.050a	sarva ete mahàràja devakalpà mahàrathàþ
05,054.050c	÷akrasyàpi vyathàü kuryuþ saüyuge bharatarùabha
05,054.050d*0339_01	naiteùàm arjunaþ ÷akta ekaikaü prati vãkùitum
05,054.050d*0339_02	sahitàs tu naravyàghrà haniùyanti dhanaüjayam
05,054.051a	bhãùmadroõakçpàõàü ca tulyaþ karõo mato mama
05,054.051c	anuj¤àta÷ ca ràmeõa matsamo 'sãti bhàrata
05,054.052a	kuõóale rucire càstàü karõasya sahaje ÷ubhe
05,054.052c	te ÷acyarthe mahendreõa yàcitaþ sa paraütapaþ
05,054.052e	amoghayà mahàràja ÷aktyà paramabhãmayà
05,054.053a	tasya ÷aktyopagåóhasya kasmàj jãved dhanaüjayaþ
05,054.053c	vijayo me dhruvaü ràjan phalaü pàõàv ivàhitam
05,054.053e	abhivyaktaþ pareùàü ca kçtsno bhuvi paràjayaþ
05,054.054a	ahnà hy ekena bhãùmo 'yam ayutaü hanti bhàrata
05,054.054c	tat samà÷ ca maheùvàsà droõadrauõikçpà api
05,054.055a	saü÷aptàni ca vçndàni kùatriyàõàü paraütapa
05,054.055c	arjunaü vayam asmàn và dhanaüjaya iti sma ha
05,054.056a	tàü÷ càlam iti manyante savyasàcivadhe vibho
05,054.056c	pàrthivàþ sa bhavàn ràjann akasmàd vyathate katham
05,054.057a	bhãmasene ca nihate ko 'nyo yudhyeta bhàrata
05,054.057c	pareùàü tan mamàcakùva yadi vettha paraütapa
05,054.057d*0340_01	pà¤càleùu ca bhagneùu ko 'nyaþ sthàtum ihàrhati
05,054.058a	pa¤ca te bhràtaraþ sarve dhçùñadyumno 'tha sàtyakiþ
05,054.058c	pareùàü sapta ye ràjan yodhàþ paramakaü balam
05,054.059a	asmàkaü tu vi÷iùñà ye bhãùmadroõakçpàdayaþ
05,054.059c	drauõir vaikartanaþ karõaþ somadatto 'tha bàhlikaþ
05,054.060a	pràgjyotiùàdhipaþ ÷alya àvantyo 'tha jayadrathaþ
05,054.060c	duþ÷àsano durmukha÷ ca duþsaha÷ ca vi÷àü pate
05,054.061a	÷rutàyu÷ citrasena÷ ca purumitro viviü÷atiþ
05,054.061c	÷alo bhåri÷ravà÷ cobhau vikarõa÷ ca tavàtmajaþ
05,054.062a	akùauhiõyo hi me ràjan da÷aikà ca samàhçtàþ
05,054.062c	nyånàþ pareùàü saptaiva kasmàn me syàt paràjayaþ
05,054.063a	balaü triguõato hãnaü yodhyaü pràha bçhaspatiþ
05,054.063c	parebhyas triguõà ceyaü mama ràjann anãkinã
05,054.064a	guõahãnaü pareùàü ca bahu pa÷yàmi bhàrata
05,054.064c	guõodayaü bahuguõam àtmana÷ ca vi÷àü pate
05,054.065a	etat sarvaü samàj¤àya balàgryaü mama bhàrata
05,054.065c	nyånatàü pàõóavànàü ca na mohaü gantum arhasi
05,054.066	vai÷aüpàyana uvàca
05,054.066a	ity uktvà saüjayaü bhåyaþ paryapçcchata bhàrata
05,054.066c	vidhitsuþ pràptakàlàni j¤àtvà parapuraüjayaþ
05,055.001	duryodhana uvàca
05,055.001a	akùauhiõãþ sapta labdhvà ràjabhiþ saha saüjaya
05,055.001c	kiü svid icchati kaunteyo yuddhaprepsur yudhiùñhiraþ
05,055.002	saüjaya uvàca
05,055.002a	atãva mudito ràjan yuddhaprepsur yudhiùñhiraþ
05,055.002c	bhãmasenàrjunau cobhau yamàv api na bibhyataþ
05,055.003a	rathaü tu divyaü kaunteyaþ sarvà vibhràjayan di÷aþ
05,055.003c	mantraü jij¤àsamànaþ san bãbhatsuþ samayojayat
05,055.004a	tam apa÷yàma saünaddhaü meghaü vidyutprabhaü yathà
05,055.004c	sa mantràn samabhidhyàya hçùyamàõo 'bhyabhàùata
05,055.005a	pårvaråpam idaü pa÷ya vayaü jeùyàma saüjaya
05,055.005c	bãbhatsur màü yathovàca tathàvaimy aham apy uta
05,055.006	duryodhana uvàca
05,055.006a	pra÷aüsasy abhinandaüs tàn pàrthàn akùaparàjitàn
05,055.006c	arjunasya rathe bråhi katham a÷vàþ kathaü dhvajaþ
05,055.007	saüjaya uvàca
05,055.007a	bhauvanaþ saha ÷akreõa bahucitraü vi÷àü pate
05,055.007c	råpàõi kalpayàm àsa tvaùñà dhàtrà sahàbhibho
05,055.008a	dhvaje hi tasmin råpàõi cakrus te devamàyayà
05,055.008c	mahàdhanàni divyàni mahànti ca laghåni ca
05,055.008d*0341_01	bhãmasenànurodhàya hanåmàn màrutàtmajaþ
05,055.008d*0341_02	àtmapratikçtiü tasmin dhvaja àropayiùyati
05,055.009a	sarvà di÷o yojanamàtram antaraü; sa tiryag årdhvaü ca rurodha vai dhvajaþ
05,055.009c	na saüsajjet tarubhiþ saüvçto 'pi; tathà hi màyà vihità bhauvanena
05,055.010a	yathàkà÷e ÷akradhanuþ prakà÷ate; na caikavarõaü na ca vidma kiü nu tat
05,055.010c	tathà dhvajo vihito bhauvanena; bahvàkàraü dç÷yate råpam asya
05,055.011a	yathàgnidhåmo divam eti ruddhvà; varõàn bibhrat taijasaü tac charãram
05,055.011c	tathà dhvajo vihito bhauvanena; na ced bhàro bhavità nota rodhaþ
05,055.012a	÷vetàs tasmin vàtavegàþ sada÷và; divyà yuktà÷ citrarathena dattàþ
05,055.012b*0342_01	bhuvy antarikùe divi và narendra
05,055.012b*0342_02	eùàü gatir hãyate nàtra sarvà
05,055.012c	÷ataü yat tat påryate nityakàlaü; hataü hataü dattavaraü purastàt
05,055.013a	tathà ràj¤o dantavarõà bçhanto; rathe yuktà bhànti tadvãryatulyàþ
05,055.013c	ç÷yaprakhyà bhãmasenasya vàhà; raõe vàyos tulyavegà babhåvuþ
05,055.014a	kalmàùàïgàs tittiricitrapçùñhà; bhràtrà dattàþ prãyatà phalgunena
05,055.014c	bhràtur vãrasya svais turaügair vi÷iùñà; mudà yuktàþ sahadevaü vahanti
05,055.015a	màdrãputraü nakulaü tv àjamãóhaü; mahendradattà harayo vàjimukhyàþ
05,055.015c	samà vàyor balavantas tarasvino; vahanti vãraü vçtra÷atruü yathendram
05,055.016a	tulyà÷ caibhir vayasà vikrameõa; javena caivàpratiråpàþ sada÷vàþ
05,055.016c	saubhadràdãn draupadeyàn kumàràn; vahanty a÷và devadattà bçhantaþ
05,056.001	dhçtaràùñra uvàca
05,056.001a	kàüs tatra saüjayàpa÷yaþ pratyarthena samàgatàn
05,056.001c	ye yotsyante pàõóavàrthe putrasya mama vàhinãm
05,056.002	saüjaya uvàca
05,056.002a	mukhyam andhakavçùõãnàm apa÷yaü kçùõam àgatam
05,056.002c	cekitànaü ca tatraiva yuyudhànaü ca sàtyakim
05,056.003a	pçthag akùauhiõãbhyàü tau pàõóavàn abhisaü÷ritau
05,056.003c	mahàrathau samàkhyàtàv ubhau puruùamàninau
05,056.004a	akùauhiõyàtha pà¤càlyo da÷abhis tanayair vçtaþ
05,056.004c	satyajitpramukhair vãrair dhçùñadyumnapurogamaiþ
05,056.005a	drupado vardhayan mànaü ÷ikhaõóiparipàlitaþ
05,056.005c	upàyàt sarvasainyànàü praticchàdya tadà vapuþ
05,056.006a	viràñaþ saha putràbhyàü ÷aïkhenaivottareõa ca
05,056.006c	såryadattàdibhir vãrair madirà÷vapurogamaiþ
05,056.007a	sahitaþ pçthivãpàlo bhràtçbhis tanayais tathà
05,056.007c	akùauhiõyaiva sainyasya vçtaþ pàrthaü samà÷ritaþ
05,056.008a	jàràsaüdhir màgadha÷ ca dhçùñaketu÷ ca cediràñ
05,056.008c	pçthak pçthag anupràptau pçthag akùauhiõãvçtau
05,056.009a	kekayà bhràtaraþ pa¤ca sarve lohitakadhvajàþ
05,056.009c	akùauhiõãparivçtàþ pàõóavàn abhisaü÷ritàþ
05,056.010a	etàn etàvatas tatra yàn apa÷yaü samàgatàn
05,056.010c	ye pàõóavàrthe yotsyanti dhàrtaràùñrasya vàhinãm
05,056.011a	yo veda mànuùaü vyåhaü daivaü gàndharvam àsuram
05,056.011c	sa tasya senàpramukhe dhçùñadyumno mahàmanàþ
05,056.012a	bhãùmaþ ÷àütanavo ràjan bhàgaþ këptaþ ÷ikhaõóinaþ
05,056.012c	taü viràño 'nu saüyàtà saha matsyaiþ prahàribhiþ
05,056.013a	jyeùñhasya pàõóuputrasya bhàgo madràdhipo balã
05,056.013c	tau tu tatràbruvan ke cid viùamau no matàv iti
05,056.014a	duryodhanaþ sahasutaþ sàrdhaü bhràtç÷atena ca
05,056.014c	pràcyà÷ ca dàkùiõàtyà÷ ca bhãmasenasya bhàgataþ
05,056.015a	arjunasya tu bhàgena karõo vaikartano mataþ
05,056.015c	a÷vatthàmà vikarõa÷ ca saindhava÷ ca jayadrathaþ
05,056.016a	a÷akyà÷ caiva ye ke cit pçthivyàü ÷åramàninaþ
05,056.016c	sarvàüs tàn arjunaþ pàrthaþ kalpayàm àsa bhàgataþ
05,056.017a	maheùvàsà ràjaputrà bhràtaraþ pa¤ca kekayàþ
05,056.017c	kekayàn eva bhàgena kçtvà yotsyanti saüyuge
05,056.018a	teùàm eva kçto bhàgo màlavàþ ÷àlvakekayàþ
05,056.018c	trigartànàü ca dvau mukhyau yau tau saü÷aptakàv iti
05,056.019a	duryodhanasutàþ sarve tathà duþ÷àsanasya ca
05,056.019c	saubhadreõa kçto bhàgo ràjà caiva bçhadbalaþ
05,056.020a	draupadeyà maheùvàsàþ suvarõavikçtadhvajàþ
05,056.020c	dhçùñadyumnamukhà droõam abhiyàsyanti bhàrata
05,056.021a	cekitànaþ somadattaü dvairathe yoddhum icchati
05,056.021c	bhojaü tu kçtavarmàõaü yuyudhàno yuyutsati
05,056.022a	sahadevas tu màdreyaþ ÷åraþ saükrandano yudhi
05,056.022c	svam aü÷aü kalpayàm àsa ÷yàlaü te subalàtmajam
05,056.023a	ulåkaü càpi kaitavyaü ye ca sàrasvatà gaõàþ
05,056.023c	nakulaþ kalpayàm àsa bhàgaü màdravatãsutaþ
05,056.024a	ye cànye pàrthivà ràjan pratyudyàsyanti saüyuge
05,056.024c	samàhvànena tàü÷ càpi pàõóuputrà akalpayan
05,056.025a	evam eùàm anãkàni pravibhaktàni bhàga÷aþ
05,056.025c	yat te kàryaü saputrasya kriyatàü tad akàlikam
05,056.026	dhçtaràùñra uvàca
05,056.026a	na santi sarve putrà me måóhà durdyåtadevinaþ
05,056.026c	yeùàü yuddhaü balavatà bhãmena raõamårdhani
05,056.027a	ràjànaþ pàrthivàþ sarve prokùitàþ kàladharmaõà
05,056.027c	gàõóãvàgniü pravekùyanti pataïgà iva pàvakam
05,056.028a	vidrutàü vàhinãü manye kçtavairair mahàtmabhiþ
05,056.028c	tàü raõe ke 'nuyàsyanti prabhagnàü pàõóavair yudhi
05,056.029a	sarve hy atirathàþ ÷åràþ kãrtimantaþ pratàpinaþ
05,056.029c	såryapàvakayos tulyàs tejasà samitiüjayàþ
05,056.030a	yeùàü yudhiùñhiro netà goptà ca madhusådanaþ
05,056.030c	yodhau ca pàõóavau vãrau savyasàcivçkodarau
05,056.031a	nakulaþ sahadeva÷ ca dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ
05,056.031c	sàtyakir drupada÷ caiva dhçùñadyumnasya càtmajaþ
05,056.032a	uttamaujà÷ ca pà¤càlyo yudhàmanyu÷ ca durjayaþ
05,056.032c	÷ikhaõóã kùatradeva÷ ca tathà vairàñir uttaraþ
05,056.032d*0343_01	tataþ ÷vetas tu vairàñiþ ketumàn vàhinãpatiþ
05,056.033a	kà÷aya÷ cedaya÷ caiva matsyàþ sarve ca sç¤jayàþ
05,056.033c	viràñaputro babhrå÷ ca pà¤càlà÷ ca prabhadrakàþ
05,056.034a	yeùàm indro 'py akàmànàü na haret pçthivãm imàm
05,056.034c	vãràõàü raõadhãràõàü ye bhindyuþ parvatàn api
05,056.035a	tàn sarvàn guõasaüpannàn amanuùyapratàpinaþ
05,056.035c	kro÷ato mama duùputro yoddhum icchati saüjaya
05,056.036	duryodhana uvàca
05,056.036a	ubhau sva ekajàtãyau tathobhau bhåmigocarau
05,056.036c	atha kasmàt pàõóavànàm ekato manyase jayam
05,056.037a	pitàmahaü ca droõaü ca kçpaü karõaü ca durjayam
05,056.037c	jayadrathaü somadattam a÷vatthàmànam eva ca
05,056.038a	sucetaso maheùvàsàn indro 'pi sahito 'maraiþ
05,056.038c	a÷aktaþ samare jetuü kiü punas tàta pàõóavàþ
05,056.039a	sarvà ca pçthivã sçùñà madarthe tàta pàõóavàn
05,056.039c	àryàn dhçtimataþ ÷åràn agnikalpàn prabàdhitum
05,056.040a	na màmakàn pàõóavàs te samarthàþ prativãkùitum
05,056.040c	paràkrànto hy ahaü pàõóån saputràn yoddhum àhave
05,056.041a	matpriyaü pàrthivàþ sarve ye cikãrùanti bhàrata
05,056.041c	te tàn àvàrayiùyanti aiõeyàn iva tantunà
05,056.042a	mahatà rathavaü÷ena ÷arajàlai÷ ca màmakaiþ
05,056.042c	abhidrutà bhaviùyanti pà¤càlàþ pàõóavaiþ saha
05,056.043	dhçtaràùñra uvàca
05,056.043a	unmatta iva me putro vilapaty eùa saüjaya
05,056.043c	na hi ÷akto yudhà jetuü dharmaràjaü yudhiùñhiram
05,056.044a	jànàti hi sadà bhãùmaþ pàõóavànàü ya÷asvinàm
05,056.044c	balavattàü saputràõàü dharmaj¤ànàü mahàtmanàm
05,056.045a	yato nàrocayam ahaü vigrahaü tair mahàtmabhiþ
05,056.045c	kiü tu saüjaya me bråhi punas teùàü viceùñitam
05,056.046a	kas tàüs tarasvino bhåyaþ saüdãpayati pàõóavàn
05,056.046c	arciùmato maheùvàsàn haviùà pàvakàn iva
05,056.047	saüjaya uvàca
05,056.047a	dhçùñadyumnaþ sadaivaitàn saüdãpayati bhàrata
05,056.047c	yudhyadhvam iti mà bhaiùña yuddhàd bharatasattamàþ
05,056.048a	ye ke cit pàrthivàs tatra dhàrtaràùñreõa saüvçtàþ
05,056.048c	yuddhe samàgamiùyanti tumule kavacahrade
05,056.049a	tàn sarvàn àhave kruddhàn sànubandhàn samàgatàn
05,056.049c	aham ekaþ samàdàsye timir matsyàn ivaudakàn
05,056.050a	bhãùmaü droõaü kçpaü karõaü drauõiü ÷alyaü suyodhanam
05,056.050c	etàü÷ càpi nirotsyàmi veleva makaràlayam
05,056.051a	tathà bruvàõaü dharmàtmà pràha ràjà yudhiùñhiraþ
05,056.051c	tava dhairyaü ca vãryaü ca pà¤càlàþ pàõóavaiþ saha
05,056.051e	sarve samadhiråóhàþ sma saügràmàn naþ samuddhara
05,056.052a	jànàmi tvàü mahàbàho kùatradharme vyavasthitam
05,056.052c	samartham ekaü paryàptaü kauravàõàü yuyutsatàm
05,056.052e	bhavatà yad vidhàtavyaü tan naþ ÷reyaþ paraütapa
05,056.052e*0344_01	**** **** kauravàõàü vinigrahe
05,056.052e*0344_02	purastàd upayàtànàü
05,056.053a	saügràmàd apayàtànàü bhagnànàü ÷araõaiùiõàm
05,056.053c	pauruùaü dar÷aya¤ ÷åro yas tiùñhed agrataþ pumàn
05,056.053e	krãõãyàt taü sahasreõa nãtiman nàma tat padam
05,056.054a	sa tvaü ÷åra÷ ca vãra÷ ca vikrànta÷ ca nararùabha
05,056.054c	bhayàrtànàü paritràtà saüyugeùu na saü÷ayaþ
05,056.055a	evaü bruvati kaunteye dharmàtmani yudhiùñhire
05,056.055c	dhçùñadyumna uvàcedaü màü vaco gatasàdhvasaþ
05,056.056a	sarvà¤ janapadàn såta yodhà duryodhanasya ye
05,056.056c	sabàhlãkàn kurån bråyàþ pràtipeyà¤ ÷aradvataþ
05,056.057a	såtaputraü tathà droõaü sahaputraü jayadratham
05,056.057c	duþ÷àsanaü vikarõaü ca tathà duryodhanaü nçpam
05,056.058a	bhãùmaü caiva bråhi gatvà tvam à÷u; yudhiùñhiraü sàdhunaivàbhyupeta
05,056.058c	mà vo vadhãd arjuno devaguptaþ; kùipraü yàcadhvaü pàõóavaü lokavãram
05,056.058c*0345_01	ràjyaü daddhvaü dharmaràjasya tårõaü
05,056.059a	naitàdç÷o hi yodho 'sti pçthivyàm iha ka÷ cana
05,056.059c	yathàvidhaþ savyasàcã pàõóavaþ ÷astravittamaþ
05,056.060a	devair hi saübhçto divyo ratho gàõóãvadhanvanaþ
05,056.060c	na sa jeyo manuùyeõa mà sma kçdhvaü mano yudhi
05,057.001	dhçtaràùñra uvàca
05,057.001a	kùatratejà brahmacàrã kaumàràd api pàõóavaþ
05,057.001c	tena saüyugam eùyanti mandà vilapato mama
05,057.002a	duryodhana nivartasva yuddhàd bharatasattama
05,057.002c	na hi yuddhaü pra÷aüsanti sarvàvastham ariüdama
05,057.003a	alam ardhaü pçthivyàs te sahàmàtyasya jãvitum
05,057.003c	prayaccha pàõóuputràõàü yathocitam ariüdama
05,057.004a	etad dhi kuravaþ sarve manyante dharmasaühitam
05,057.004c	yat tvaü pra÷àntim icchethàþ pàõóuputrair mahàtmabhiþ
05,057.005a	aïgemàü samavekùasva putra svàm eva vàhinãm
05,057.005c	jàta eva tava sràvas tvaü tu mohàn na budhyase
05,057.006a	na hy ahaü yuddham icchàmi naitad icchati bàhlikaþ
05,057.006c	na ca bhãùmo na ca droõo nà÷vatthàmà na saüjayaþ
05,057.007a	na somadatto na ÷alyo na kçpo yuddham icchati
05,057.007c	satyavrataþ purumitro jayo bhåri÷ravàs tathà
05,057.008a	yeùu saüpratitiùñheyuþ kuravaþ pãóitàþ paraiþ
05,057.008c	te yuddhaü nàbhinandanti tat tubhyaü tàta rocatàm
05,057.009a	na tvaü karoùi kàmena karõaþ kàrayità tava
05,057.009c	duþ÷àsana÷ ca pàpàtmà ÷akuni÷ càpi saubalaþ
05,057.010	duryodhana uvàca
05,057.010a	nàhaü bhavati na droõe nà÷vatthàmni na saüjaye
05,057.010c	na vikarõe na kàmboje na kçpe na ca bàhlike
05,057.011a	satyavrate purumitre bhåri÷ravasi và punaþ
05,057.011c	anyeùu và tàvakeùu bhàraü kçtvà samàhvaye
05,057.012a	ahaü ca tàta karõa÷ ca raõayaj¤aü vitatya vai
05,057.012c	yudhiùñhiraü pa÷uü kçtvà dãkùitau bharatarùabha
05,057.013a	ratho vedã sruvaþ khaógo gadà sruk kavacaü sadaþ
05,057.013c	càturhotraü ca dhuryà me ÷arà darbhà havir ya÷aþ
05,057.014a	àtmayaj¤ena nçpate iùñvà vaivasvataü raõe
05,057.014c	vijitya svayam eùyàvo hatàmitrau ÷riyà vçtau
05,057.015a	ahaü ca tàta karõa÷ ca bhràtà duþ÷àsana÷ ca me
05,057.015c	ete vayaü haniùyàmaþ pàõóavàn samare trayaþ
05,057.016a	ahaü hi pàõóavàn hatvà pra÷àstà pçthivãm imàm
05,057.016c	màü và hatvà pàõóuputrà bhoktàraþ pçthivãm imàm
05,057.017a	tyaktaü me jãvitaü ràjan dhanaü ràjyaü ca pàrthiva
05,057.017c	na jàtu pàõóavaiþ sàrdhaü vaseyam aham acyuta
05,057.018a	yàvad dhi såcyàs tãkùõàyà vidhyed agreõa màriùa
05,057.018c	tàvad apy aparityàjyaü bhåmer naþ pàõóavàn prati
05,057.019	dhçtaràùñra uvàca
05,057.019a	sarvàn vas tàta ÷ocàmi tyakto duryodhano mayà
05,057.019c	ye mandam anuyàsyadhvaü yàntaü vaivasvatakùayam
05,057.020a	ruråõàm iva yåtheùu vyàghràþ praharatàü varàþ
05,057.020c	varàn varàn haniùyanti sametà yudhi pàõóavàþ
05,057.021a	pratãpam iva me bhàti yuyudhànena bhàratã
05,057.021c	vyastà sãmantinã trastà pramçùñà dãrghabàhunà
05,057.022a	saüpårõaü pårayan bhåyo balaü pàrthasya màdhavaþ
05,057.022c	÷aineyaþ samare sthàtà bãjavat pravapa¤ ÷aràn
05,057.023a	senàmukhe prayuddhànàü bhãmaseno bhaviùyati
05,057.023c	taü sarve saü÷rayiùyanti pràkàram akutobhayam
05,057.024a	yadà drakùyasi bhãmena ku¤jaràn vinipàtitàn
05,057.024c	vi÷ãrõadantàn giryàbhàn bhinnakumbhàn sa÷oõitàn
05,057.025a	tàn abhiprekùya saügràme vi÷ãrõàn iva parvatàn
05,057.025c	bhãto bhãmasya saüspar÷àt smartàsi vacanasya me
05,057.026a	nirdagdhaü bhãmasenena sainyaü hatarathadvipam
05,057.026c	gatim agner iva prekùya smartàsi vacanasya me
05,057.027a	mahad vo bhayam àgàmi na cec chàmyatha pàõóavaiþ
05,057.027c	gadayà bhãmasenena hatàþ ÷amam upaiùyatha
05,057.028a	mahàvanam iva chinnaü yadà drakùyasi pàtitam
05,057.028c	balaü kuråõàü saügràme tadà smartàsi me vacaþ
05,057.029	vai÷aüpàyana uvàca
05,057.029a	etàvad uktvà ràjà tu sa sarvàn pçthivãpatãn
05,057.029c	anubhàùya mahàràja punaþ papraccha saüjayam
05,058.001	dhçtaràùñra uvàca
05,058.001a	yad abråtàü mahàtmànau vàsudevadhanaüjayau
05,058.001c	tan me bråhi mahàpràj¤a ÷u÷råùe vacanaü tava
05,058.002	saüjaya uvàca
05,058.002a	÷çõu ràjan yathà dçùñau mayà kçùõadhanaüjayau
05,058.002c	åcatu÷ càpi yad vãrau tat te vakùyàmi bhàrata
05,058.003a	pàdàïgulãr abhiprekùan prayato 'haü kçtà¤jaliþ
05,058.003c	÷uddhàntaü pràvi÷aü ràjann àkhyàtuü naradevayoþ
05,058.004a	naivàbhimanyur na yamau taü de÷am abhiyànti vai
05,058.004c	yatra kçùõau ca kçùõà ca satyabhàmà ca bhàminã
05,058.005a	ubhau madhvàsavakùãbàv ubhau candanaråùitau
05,058.005b*0346_01	ekaparyaïka÷ayanau dçùñau me ke÷avàrjunau
05,058.005c	sragviõau varavastrau tau divyàbharaõabhåùitau
05,058.006a	naikaratnavicitraü tu kà¤canaü mahad àsanam
05,058.006c	vividhàstaraõàstãrõaü yatràsàtàm ariüdamau
05,058.006d*0347_01	satyàïkam upadhànaü tu kçtvà ÷ete janàrdanaþ
05,058.007a	arjunotsaïgagau pàdau ke÷avasyopalakùaye
05,058.007c	arjunasya ca kçùõàyàü satyàyàü ca mahàtmanaþ
05,058.008a	kà¤canaü pàdapãñhaü tu pàrtho me pràdi÷at tadà
05,058.008c	tad ahaü pàõinà spçùñvà tato bhåmàv upàvi÷am
05,058.009a	årdhvarekhatalau pàdau pàrthasya ÷ubhalakùaõau
05,058.009c	pàdapãñhàd apahçtau tatràpa÷yam ahaü ÷ubhau
05,058.009d*0348_01	na nånaü kalmaùaü kiü cin mama karmasu vidyate
05,058.009d*0348_02	strãratnàbhyàü sametau yan mitho màm abhyabhàùatàm
05,058.009d*0348_03	vismayo me mahàn àsãd àstraü me bahu saügatam
05,058.009d*0348_04	hçùñàni caiva romàõi dçùñvà tau sahitàv ubhau
05,058.010a	÷yàmau bçhantau taruõau ÷àlaskandhàv ivodgatau
05,058.010c	ekàsanagatau dçùñvà bhayaü màü mahad àvi÷at
05,058.010d*0349_01	tato 'bhyacintayaü tatra dçùñvà tau puruùarùabhau
05,058.011a	indraviùõusamàv etau mandàtmà nàvabudhyate
05,058.011c	saü÷rayàd droõabhãùmàbhyàü karõasya ca vikatthanàt
05,058.012a	nide÷asthàv imau yasya mànasas tasya setsyate
05,058.012c	saükalpo dharmaràjasya ni÷cayo me tadàbhavat
05,058.013a	satkçta÷ cànnapànàbhyàm àcchanno labdhasatkriyaþ
05,058.013c	a¤jaliü mårdhni saüdhàya tau saüde÷am acodayam
05,058.014a	dhanurbàõocitenaikapàõinà ÷ubhalakùaõam
05,058.014c	pàdam ànamayan pàrthaþ ke÷avaü samacodayat
05,058.015a	indraketur ivotthàya sarvàbharaõabhåùitaþ
05,058.015c	indravãryopamaþ kçùõaþ saüviùño màbhyabhàùata
05,058.016a	vàcaü sa vadatàü ÷reùñho hlàdinãü vacanakùamàm
05,058.016c	tràsanãü dhàrtaràùñràõàü mçdupårvàü sudàruõàm
05,058.016d*0350_01	bahi÷carasya pràõasya priyasya priyakàriõaþ
05,058.016d*0350_02	matimàn matim àsthàya ke÷avaþ saüdadhe vacaþ
05,058.017a	vàcaü tàü vacanàrhasya ÷ikùàkùarasamanvitàm
05,058.017c	a÷rauùam aham iùñàrthàü pa÷càd dhçdaya÷oùiõãm
05,058.018	vàsudeva uvàca
05,058.018a	saüjayedaü vaco bråyà dhçtaràùñraü manãùiõam
05,058.018c	÷çõvataþ kurumukhyasya droõasyàpi ca ÷çõvataþ
05,058.018d*0351_01	àvayor vacanàt såta jyeùñhàn apy abhivàdayan
05,058.018d*0351_02	yavãyasa÷ ca ku÷alaü pa÷càt pçùñvaivam uttaram
05,058.019a	yajadhvaü vipulair yaj¤air viprebhyo datta dakùiõàþ
05,058.019c	putrair dàrai÷ ca modadhvaü mahad vo bhayam àgatam
05,058.020a	arthàüs tyajata pàtrebhyaþ sutàn pràpnuta kàmajàn
05,058.020c	priyaü priyebhya÷ carata ràjà hi tvarate jaye
05,058.021a	çõam etat pravçddhaü me hçdayàn nàpasarpati
05,058.021c	yad govindeti cukro÷a kçùõà màü dåravàsinam
05,058.022a	tejomayaü duràdharùaü gàõóãvaü yasya kàrmukam
05,058.022c	maddvitãyena teneha vairaü vaþ savyasàcinà
05,058.022d*0352_01	kçùõasya tad vacaþ ÷rutvà bhayaü màü mahad àvi÷at
05,058.022d*0352_02	tava putrasya lobhaü tu vartamànaü pramç÷yataþ
05,058.023a	maddvitãyaü punaþ pàrthaü kaþ pràrthayitum icchati
05,058.023c	yo na kàlaparãto vàpy api sàkùàt puraüdaraþ
05,058.024a	bàhubhyàm udvahed bhåmiü dahet kruddha imàþ prajàþ
05,058.024c	pàtayet tridivàd devàn yo 'rjunaü samare jayet
05,058.025a	devàsuramanuùyeùu yakùagandharvabhogiùu
05,058.025c	na taü pa÷yàmy ahaü yuddhe pàõóavaü yo 'bhyayàd raõe
05,058.026a	yat tad viràñanagare ÷råyate mahad adbhutam
05,058.026c	ekasya ca bahånàü ca paryàptaü tan nidar÷anam
05,058.027a	ekena pàõóuputreõa viràñanagare yadà
05,058.027c	bhagnàþ palàyanta di÷aþ paryàptaü tan nidar÷anam
05,058.028a	balaü vãryaü ca teja÷ ca ÷ãghratà laghuhastatà
05,058.028c	aviùàda÷ ca dhairyaü ca pàrthàn nànyatra vidyate
05,058.029	saüjaya uvàca
05,058.029a	ity abravãd dhçùãke÷aþ pàrtham uddharùayan girà
05,058.029c	garjan samayavarùãva gagane pàka÷àsanaþ
05,058.030a	ke÷avasya vacaþ ÷rutvà kirãñã ÷vetavàhanaþ
05,058.030c	arjunas tan mahad vàkyam abravãl lomaharùaõam
05,059.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,059.001a	saüjayasya vacaþ ÷rutvà praj¤àcakùur nare÷varaþ
05,059.001c	tataþ saükhyàtum àrebhe tad vaco guõadoùataþ
05,059.002a	prasaükhyàya ca saukùmyeõa guõadoùàn vicakùaõaþ
05,059.002c	yathàvan matitattvena jayakàmaþ sutàn prati
05,059.003a	balàbale vini÷citya yàthàtathyena buddhimàn
05,059.003b*0353_01	yadà tu mene bhåyiùñhaü tad vaco guõadoùataþ
05,059.003b*0353_02	punar eva kuråõàü ca pàõóavànàü ca buddhimàn
05,059.003c	÷aktiü saükhyàtum àrebhe tadà vai manujàdhipaþ
05,059.004a	devamànuùayoþ ÷aktyà tejasà caiva pàõóavàn
05,059.004c	kurå¤ ÷aktyàlpatarayà duryodhanam athàbravãt
05,059.005a	duryodhaneyaü cintà me ÷a÷van nàpy upa÷àmyati
05,059.005b*0354_01	ãdç÷e 'bhiniviùñasya pçthivãkùayakàrake
05,059.005b*0354_02	adharme càya÷asye ca kàrye mahati dàruõe
05,059.005b*0354_03	pàõóavair vigrahas tàta sarvathà taü na rocaye
05,059.005c	satyaü hy etad ahaü manye pratyakùaü nànumànataþ
05,059.006a	àtmajeùu paraü snehaü sarvabhåtàni kurvate
05,059.006c	priyàõi caiùàü kurvanti yathà÷akti hitàni ca
05,059.007a	evam evopakartéõàü pràya÷o lakùayàmahe
05,059.007c	icchanti bahulaü santaþ pratikartuü mahat priyam
05,059.008a	agniþ sàcivyakartà syàt khàõóave tat kçtaü smaran
05,059.008c	arjunasyàtibhãme 'smin kurupàõóusamàgame
05,059.009a	jàtagçdhyàbhipannà÷ ca pàõóavànàm aneka÷aþ
05,059.009c	dharmàdayo bhaviùyanti samàhåtà divaukasaþ
05,059.010a	bhãùmadroõakçpàdãnàü bhayàd a÷anisaümitam
05,059.010c	rirakùiùantaþ saürambhaü gamiùyantãti me matiþ
05,059.011a	te devasahitàþ pàrthà na ÷akyàþ prativãkùitum
05,059.011c	mànuùeõa naravyàghrà vãryavanto 'strapàragàþ
05,059.012a	duràsadaü yasya divyaü gàõóãvaü dhanur uttamam
05,059.012c	vàruõau càkùayau divyau ÷arapårõau maheùudhã
05,059.013a	vànara÷ ca dhvajo divyo niþsaïgo dhåmavad gatiþ
05,059.013c	ratha÷ ca caturantàyàü yasya nàsti samas tviùà
05,059.014a	mahàmeghanibha÷ càpi nirghoùaþ ÷råyate janaiþ
05,059.014c	mahà÷anisamaþ ÷abdaþ ÷àtravàõàü bhayaükaraþ
05,059.015a	yaü càtimànuùaü vãrye kçtsno loko vyavasyati
05,059.015c	devànàm api jetàraü yaü viduþ pàrthivà raõe
05,059.016a	÷atàni pa¤ca caiveùån udvapann iva dç÷yate
05,059.016c	nimeùàntaramàtreõa mu¤can dåraü ca pàtayan
05,059.017a	yam àha bhãùmo droõa÷ ca kçpo drauõis tathaiva ca
05,059.017c	madraràjas tathà ÷alyo madhyasthà ye ca mànavàþ
05,059.018a	yuddhàyàvasthitaü pàrthaü pàrthivair atimànuùaiþ
05,059.018c	a÷akyaü ratha÷àrdålaü paràjetum ariüdamam
05,059.019a	kùipaty ekena vegena pa¤ca bàõa÷atàni yaþ
05,059.019c	sadç÷aü bàhuvãryeõa kàrtavãryasya pàõóavam
05,059.020a	tam arjunaü maheùvàsaü mahendropendrarakùitam
05,059.020c	nighnantam iva pa÷yàmi vimarde 'smin mahàmçdhe
05,059.021a	ity evaü cintayan kçtsnam ahoràtràõi bhàrata
05,059.021c	anidro niþsukha÷ càsmi kuråõàü ÷amacintayà
05,059.022a	kùayodayo 'yaü sumahàn kuråõàü pratyupasthitaþ
05,059.022c	asya cet kalahasyàntaþ ÷amàd anyo na vidyate
05,059.023a	÷amo me rocate nityaü pàrthais tàta na vigrahaþ
05,059.023c	kurubhyo hi sadà manye pàõóavà¤ ÷aktimattaràn
05,060.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,060.001a	pitur etad vacaþ ÷rutvà dhàrtaràùñro 'tyamarùaõaþ
05,060.001c	àdhàya vipulaü krodhaü punar evedam abravãt
05,060.002a	a÷akyà devasacivàþ pàrthàþ syur iti yad bhavàn
05,060.002c	manyate tadbhayaü vyetu bhavato ràjasattama
05,060.003a	akàmadveùasaüyogàd drohàl lobhàc ca bhàrata
05,060.003c	upekùayà ca bhàvànàü devà devatvam àpnuvan
05,060.004a	iti dvaipàyano vyàso nàrada÷ ca mahàtapàþ
05,060.004c	jàmadagnya÷ ca ràmo naþ kathàm akathayat purà
05,060.005a	naiva mànuùavad devàþ pravartante kadà cana
05,060.005c	kàmàl lobhàd anukro÷àd dveùàc ca bharatarùabha
05,060.006a	yadi hy agni÷ ca vàyu÷ ca dharma indro '÷vinàv api
05,060.006c	kàmayogàt pravarteran na pàrthà duþkham àpnuyuþ
05,060.007a	tasmàn na bhavatà cintà kàryaiùà syàt kadà cana
05,060.007c	daiveùv apekùakà hy ete ÷a÷vad bhàveùu bhàrata
05,060.008a	atha cet kàmasaüyogàd dveùàl lobhàc ca lakùyate
05,060.008c	deveùu devapràmàõyaü naiva tad vikramiùyati
05,060.009a	mayàbhimantritaþ ÷a÷vaj jàtavedàþ pra÷aüsati
05,060.009c	didhakùuþ sakalàül lokàn parikùipya samantataþ
05,060.010a	yad và paramakaü tejo yena yuktà divaukasaþ
05,060.010c	mamàpy anupamaü bhåyo devebhyo viddhi bhàrata
05,060.011a	pradãryamàõàü vasudhàü girãõàü ÷ikharàõi ca
05,060.011c	lokasya pa÷yato ràjan sthàpayàmy abhimantraõàt
05,060.012a	cetanàcetanasyàsya jaïgamasthàvarasya ca
05,060.012c	vinà÷àya samutpannaü mahàghoraü mahàsvanam
05,060.013a	a÷mavarùaü ca vàyuü ca ÷amayàmãha nitya÷aþ
05,060.013c	jagataþ pa÷yato 'bhãkùõaü bhåtànàm anukampayà
05,060.014a	stambhitàsv apsu gacchanti mayà rathapadàtayaþ
05,060.014c	devàsuràõàü bhàvànàm aham ekaþ pravartità
05,060.015a	akùauhiõãbhir yàn de÷àn yàmi kàryeõa kena cit
05,060.015c	tatràpo me pravartante yatra yatràbhikàmaye
05,060.016a	bhayàni viùaye ràjan vyàlàdãni na santi me
05,060.016c	mattaþ suptàni bhåtàni na hiüsanti bhayaükaràþ
05,060.017a	nikàmavarùã parjanyo ràjan viùayavàsinàm
05,060.017c	dharmiùñhà÷ ca prajàþ sarvà ãtaya÷ ca na santi me
05,060.018a	a÷vinàv atha vàyvagnã marudbhiþ saha vçtrahà
05,060.018c	dharma÷ caiva mayà dviùñàn notsahante 'bhirakùitum
05,060.019a	yadi hy ete samarthàþ syur maddviùas tràtum ojasà
05,060.019c	na sma trayoda÷a samàþ pàrthà duþkham avàpnuyuþ
05,060.020a	naiva devà na gandharvà nàsurà na ca ràkùasàþ
05,060.020c	÷aktàs tràtuü mayà dviùñaü satyam etad bravãmi te
05,060.021a	yad abhidhyàmy ahaü ÷a÷vac chubhaü và yadi và÷ubham
05,060.021c	naitad vipannapårvaü me mitreùv ariùu cobhayoþ
05,060.022a	bhaviùyatãdam iti và yad bravãmi paraütapa
05,060.022c	nànyathà bhåtapårvaü tat satyavàg iti màü viduþ
05,060.023a	lokasàkùikam etan me màhàtmyaü dikùu vi÷rutam
05,060.023c	à÷vàsanàrthaü bhavataþ proktaü na ÷làghayà nçpa
05,060.024a	na hy ahaü ÷làghano ràjan bhåtapårvaþ kadà cana
05,060.024c	asad àcaritaü hy etad yad àtmànaü pra÷aüsati
05,060.025a	pàõóavàü÷ caiva matsyàü÷ ca pà¤càlàn kekayaiþ saha
05,060.025c	sàtyakiü vàsudevaü ca ÷rotàsi vijitàn mayà
05,060.026a	saritaþ sàgaraü pràpya yathà na÷yanti sarva÷aþ
05,060.026c	tathaiva te vinaïkùyanti màm àsàdya sahànvayàþ
05,060.027a	parà buddhiþ paraü tejo vãryaü ca paramaü mayi
05,060.027c	parà vidyà paro yogo mama tebhyo vi÷iùyate
05,060.028a	pitàmaha÷ ca droõa÷ ca kçpaþ ÷alyaþ ÷alas tathà
05,060.028c	astreùu yat prajànanti sarvaü tan mayi vidyate
05,060.029a	ity uktvà saüjayaü bhåyaþ paryapçcchata bhàrata
05,060.029c	j¤àtvà yuyutsuþ kàryàõi pràptakàlam ariüdama
05,061.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,061.001a	tathà tu pçcchantam atãva pàrthàn; vaicitravãryaü tam acintayitvà
05,061.001c	uvàca karõo dhçtaràùñraputraü; praharùayan saüsadi kauravàõàm
05,061.002a	mithyà pratij¤àya mayà yad astraü; ràmàd dhçtaü brahmapuraü purastàt
05,061.002c	vij¤àya tenàsmi tadaivam uktas; tavàntakàle 'pratibhàsyatãti
05,061.003a	mahàparàdhe hy api saünatena; maharùiõàhaü guruõà ca ÷aptaþ
05,061.003c	÷aktaþ pradagdhuü hy api tigmatejàþ; sasàgaràm apy avaniü maharùiþ
05,061.004a	prasàditaü hy asya mayà mano 'bhåc; chu÷råùayà svena ca pauruùeõa
05,061.004c	tatas tad astraü mama sàva÷eùaü; tasmàt samartho 'smi mamaiùa bhàraþ
05,061.005a	nimeùamàtraü tam çùiprasàdam; avàpya pà¤càlakaråùamatsyàn
05,061.005c	nihatya pàrthàü÷ ca saputrapautràül; lokàn ahaü ÷astrajitàn prapatsye
05,061.006a	pitàmahas tiùñhatu te samãpe; droõa÷ ca sarve ca narendramukhyàþ
05,061.006c	yathàpradhànena balena yàtvà; pàrthàn haniùyàmi mamaiùa bhàraþ
05,061.007a	evaü bruvàõaü tam uvàca bhãùmaþ; kiü katthase kàlaparãtabuddhe
05,061.007c	na karõa jànàsi yathà pradhàne; hate hatàþ syur dhçtaràùñraputràþ
05,061.008a	yat khàõóavaü dàhayatà kçtaü hi; kçùõadvitãyena dhanaüjayena
05,061.008c	÷rutvaiva tat karma niyantum àtmà; ÷akyas tvayà vai saha bàndhavena
05,061.009a	yàü càpi ÷aktiü trida÷àdhipas te; dadau mahàtmà bhagavàn mahendraþ
05,061.009c	bhasmãkçtàü tàü patitàü vi÷ãrõàü; cakràhatàü drakùyasi ke÷avena
05,061.010a	yas te ÷araþ sarpamukho vibhàti; sadàgryamàlyair mahitaþ prayatnàt
05,061.010c	sa pàõóuputràbhihataþ ÷araughaiþ; saha tvayà yàsyati karõa nà÷am
05,061.011a	bàõasya bhaumasya ca karõa hantà; kirãñinaü rakùati vàsudevaþ
05,061.011c	yas tvàdç÷ànàü ca garãyasàü ca; hantà ripåõàü tumule pragàóhe
05,061.012	karõa uvàca
05,061.012a	asaü÷ayaü vçùõipatir yathoktas; tathà ca bhåya÷ ca tato mahàtmà
05,061.012c	ahaü yad uktaþ paruùaü tu kiü cit; pitàmahas tasya phalaü ÷çõotu
05,061.013a	nyasyàmi ÷astràõi na jàtu saükhye; pitàmaho drakùyati màü sabhàyàm
05,061.013c	tvayi pra÷ànte tu mama prabhàvaü; drakùyanti sarve bhuvi bhåmipàlàþ
05,061.014	vai÷aüpàyana uvàca
05,061.014a	ity evam uktvà sa mahàdhanuùmàn; hitvà sabhàü svaü bhavanaü jagàma
05,061.014c	bhãùmas tu duryodhanam eva ràjan; madhye kuråõàü prahasann uvàca
05,061.015a	satyapratij¤aþ kila såtaputras; tathà sa bhàraü viùaheta kasmàt
05,061.015c	vyåhaü prativyåhya ÷iràüsi bhittvà; lokakùayaü pa÷yata bhãmasenàt
05,061.016a	àvantyakàliïgajayadratheùu; vedidhvaje tiùñhati bàhlike ca
05,061.016c	ahaü haniùyàmi sadà pareùàü; sahasra÷a÷ càyuta÷a÷ ca yodhàn
05,061.017a	yadaiva ràme bhagavaty anindye; brahma bruvàõaþ kçtavàüs tad astram
05,061.017c	tadaiva dharma÷ ca tapa÷ ca naùñaü; vaikartanasyàdhamapåruùasya
05,061.018a	athoktavàkye nçpatau tu bhãùme; nikùipya ÷astràõi gate ca karõe
05,061.018c	vaicitravãryasya suto 'lpabuddhir; duryodhanaþ ÷àütanavaü babhàùe
05,062.001	duryodhana uvàca
05,062.001a	sadç÷ànàü manuùyeùu sarveùàü tulyajanmanàm
05,062.001c	katham ekàntatas teùàü pàrthànàü manyase jayam
05,062.001d*0355_01	vayaü ca te 'pi tulyà vai vãryeõa ca paràkramaiþ
05,062.001d*0355_02	samena vayasà caiva pràtibhena ÷rutena ca
05,062.001d*0355_03	astreõa yodhayugyàsu ÷ãghratve kau÷ale tathà
05,062.002a	sarve sma samajàtãyàþ sarve mànuùayonayaþ
05,062.002c	pitàmaha vijànãùe pàrtheùu vijayaü katham
05,062.003a	nàhaü bhavati na droõe na kçpe na ca bàhlike
05,062.003c	anyeùu ca narendreùu paràkramya samàrabhe
05,062.004a	ahaü vaikartanaþ karõo bhràtà duþ÷àsana÷ ca me
05,062.004c	pàõóavàn samare pa¤ca haniùyàmaþ ÷itaiþ ÷araiþ
05,062.005a	tato ràjan mahàyaj¤air vividhair bhåridakùiõaiþ
05,062.005c	bràhmaõàüs tarpayiùyàmi gobhir a÷vair dhanena ca
05,062.005d*0356_01	sukhàny avàpya sahitàþ kçtvà karma suduùkaram
05,062.005d*0356_02	visrabdhàþ svargam eùyàmaþ kàle pràpte gatajvaràþ
05,062.005d*0356_03	athàbravãn mahàràjo dhçtaràùñraþ sudurmanàþ
05,062.005d*0356_04	viduraü viduùàü ÷reùñhaü sarvapàrthivasaünidhau
05,062.005d*0356_05	mohito mçtyupà÷ena kàlasya va÷am àgataþ
05,062.005d*0356_06	tàta karõena sahitaþ putro duryodhano mama
05,062.005d@003_0001	yadà parikariùyanti aiõeyàn iva tantunà
05,062.005d@003_0002	ataritràn iva jale bàhubhir màmakà raõe
05,062.005d@003_0003	pa÷yantas te paràüs tatra rathanàgasamàkulàn
05,062.005d@003_0004	vidura uvàca
05,062.005d@003_0004	tadà darpaü vimokùyanti pàõóavàþ sa ca ke÷avaþ
05,062.005d@003_0005	iha niþ÷reyasaü pràhur vçddhà ni÷citadar÷inaþ
05,062.005d@003_0006	bràhmaõasya vi÷eùeõa damo dharmaþ sanàtanaþ
05,062.005d@003_0007	tasya dànaü kùamà siddhir yathàvad upapadyate
05,062.005d@003_0008	damo dànaü tapo j¤ànam adhãtaü cànuvartate
05,062.005d@003_0009	damas tejo vardhayati pavitraü dama uttamam
05,062.005d@003_0010	vipàpmà vçddhatejàs tu puruùo vindate mahat
05,062.005d@003_0011	kravyàdbhya iva bhåtànàm adàntebhyaþ sadà bhayam
05,062.005d@003_0012	teùàü ca pratiùedhàrthaü kùatraü sçùñaü svayaübhuvà
05,062.005d@003_0013	à÷rameùu caturùv àhur damam evottamaü vratam
05,062.005d@003_0014	tasya liïgaü pravakùyàmi yeùàü samudayo damaþ
05,062.005d@003_0015	kùamà dhçtir ahiüsà ca samatà satyam àrjavam
05,062.005d@003_0016	indriyàbhijayo dhairyaü màrdavaü hrãr acàpalam
05,062.005d@003_0017	akàrpaõyam asaürambhaþ saütoùaþ ÷raddadhànatà
05,062.005d@003_0018	etàni yasya ràjendra sa dàntaþ puruùaþ smçtaþ
05,062.005d@003_0019	kàmo lobha÷ ca darpa÷ ca manyur nidrà vikatthanam
05,062.005d@003_0020	màna ãrùyà ca ÷oka÷ ca naitad dànto niùevate
05,062.005d@003_0021	ajihmam a÷añhaü ÷uddham etad dàntasya lakùaõam
05,062.005d@003_0022	alolupas tathàlpepsuþ kàmànàm avicintità
05,062.005d@003_0023	samudrakalpaþ puruùaþ sa dàntaþ parikãrtitaþ
05,062.005d@003_0024	suvçttaþ ÷ãlasaüpannaþ prasannàtmàtmavid budhaþ
05,062.005d@003_0025	pràpyeha loke saümànaü sugatiü pretya gacchati
05,062.005d@003_0026	abhayaü yasya bhåtebhyaþ sarveùàm abhayaü yataþ
05,062.005d@003_0027	sa vai pariõatapraj¤aþ prakhyàto manujottamaþ
05,062.005d@003_0028	sarvabhåtahito maitras tasmàn nodvijate janaþ
05,062.005d@003_0029	samudra iva gambhãraþ praj¤àtçptaþ pra÷àmyati
05,062.005d@003_0030	karmaõàcaritaü pårvaü sadbhir àcaritaü ca yat
05,062.005d@003_0031	tad evàsthàya modante dàntàþ ÷amaparàyaõàþ
05,062.005d@003_0032	naiùkarmyaü và samàsthàya j¤ànatçpto jitendriyaþ
05,062.005d@003_0033	kàlàkàïkùã caraül loke brahmabhåyàya kalpate
05,062.005d@003_0034	÷akunãnàm ivàkà÷e padaü naivopalabhyate
05,062.005d@003_0035	evaü praj¤ànatçptasya muner vartma na dç÷yate
05,062.005d@003_0036	utsçjya và gçhàn yas tu mokùam evàbhimanyate
05,062.005d@003_0037	lokàs tejomayàs tasya kalpante ÷à÷vatà divi
05,062.006	vidura uvàca
05,062.006a	÷akunãnàm ihàrthàya pà÷aü bhåmàv ayojayat
05,062.006c	ka÷ cic chàkunikas tàta pårveùàm iti ÷u÷ruma
05,062.007a	tasmin dvau ÷akunau baddhau yugapat samapauruùau
05,062.007c	tàv upàdàya taü pà÷aü jagmatuþ khacaràv ubhau
05,062.008a	tau vihàyasam àkràntau dçùñvà ÷àkunikas tadà
05,062.008c	anvadhàvad anirviõõo yena yena sma gacchataþ
05,062.009a	tathà tam anudhàvantaü mçgayuü ÷akunàrthinam
05,062.009c	à÷ramastho muniþ ka÷ cid dadar÷àtha kçtàhnikaþ
05,062.010a	tàv antarikùagau ÷ãghram anuyàntaü mahãcaram
05,062.010c	÷lokenànena kauravya papraccha sa munis tadà
05,062.011a	vicitram idam à÷caryaü mçgahan pratibhàti me
05,062.011c	plavamànau hi khacarau padàtir anudhàvasi
05,062.012	÷àkunika uvàca
05,062.012a	pà÷am ekam ubhàv etau sahitau harato mama
05,062.012c	yatra vai vivadiùyete tatra me va÷am eùyataþ
05,062.013	vidura uvàca
05,062.013a	tau vivàdam anupràptau ÷akunau mçtyusaüdhitau
05,062.013c	vigçhya ca sudurbuddhã pçthivyàü saünipetatuþ
05,062.014a	tau yudhyamànau saürabdhau mçtyupà÷ava÷ànugau
05,062.014c	upasçtyàparij¤àto jagràha mçgayus tadà
05,062.015a	evaü ye j¤àtayo 'rtheùu mitho gacchanti vigraham
05,062.015c	te 'mitrava÷am àyànti ÷akunàv iva vigrahàt
05,062.016a	saübhojanaü saükathanaü saüpra÷no 'tha samàgamaþ
05,062.016c	etàni j¤àtikàryàõi na virodhaþ kadà cana
05,062.017a	yasmin kàle sumanasaþ sarve vçddhàn upàsate
05,062.017c	siühaguptam ivàraõyam apradhçùyà bhavanti te
05,062.018a	ye 'rthaü saütatam àsàdya dãnà iva samàsate
05,062.018c	÷riyaü te saüprayacchanti dviùadbhyo bharatarùabha
05,062.019a	dhåmàyante vyapetàni jvalanti sahitàni ca
05,062.019c	dhçtaràùñrolmukànãva j¤àtayo bharatarùabha
05,062.020a	idam anyat pravakùyàmi yathà dçùñaü girau mayà
05,062.020c	÷rutvà tad api kauravya yathà ÷reyas tathà kuru
05,062.021a	vayaü kiràtaiþ sahità gacchàmo girim uttaram
05,062.021c	bràhmaõair devakalpai÷ ca vidyàjambhakavàtikaiþ
05,062.022a	ku¤jabhåtaü giriü sarvam abhito gandhamàdanam
05,062.022c	dãpyamànauùadhigaõaü siddhagandharvasevitam
05,062.023a	tatra pa÷yàmahe sarve madhu pãtam amàkùikam
05,062.023c	maruprapàte viùame niviùñaü kumbhasaümitam
05,062.024a	à÷ãviùai rakùyamàõaü kuberadayitaü bhç÷am
05,062.024c	yat prà÷ya puruùo martyo amaratvaü nigacchati
05,062.025a	acakùur labhate cakùur vçddho bhavati vai yuvà
05,062.025c	iti te kathayanti sma bràhmaõà jambhasàdhakàþ
05,062.026a	tataþ kiràtàs tad dçùñvà pràrthayanto mahãpate
05,062.026c	vine÷ur viùame tasmin sasarpe girigahvare
05,062.026d*0357_01	à÷àbaddhàþ patanti sma sarva eva gatàsavaþ
05,062.027a	tathaiva tava putro 'yaü pçthivãm eka icchati
05,062.027c	madhu pa÷yati saümohàt prapàtaü nànupa÷yati
05,062.028a	duryodhano yoddhumanàþ samare savyasàcinà
05,062.028c	na ca pa÷yàmi tejo 'sya vikramaü và tathàvidham
05,062.029a	ekena ratham àsthàya pçthivã yena nirjità
05,062.029b*0358_01	bhãùmadroõaprabhçtayaþ saütrastàþ sàdhuyàyinaþ
05,062.029b*0358_02	viràñanagare bhagnàþ kiü tatra tava dç÷yatàm
05,062.029c	pratãkùamàõo yo vãraþ kùamate vãkùitaü tava
05,062.030a	drupado matsyaràja÷ ca saükruddha÷ ca dhanaüjayaþ
05,062.030c	na ÷eùayeyuþ samare vàyuyuktà ivàgnayaþ
05,062.031a	aïke kuruùva ràjànaü dhçtaràùñra yudhiùñhiram
05,062.031c	yudhyator hi dvayor yuddhe naikàntena bhavej jayaþ
05,063.001	dhçtaràùñra uvàca
05,063.001a	duryodhana vijànãhi yat tvàü vakùyàmi putraka
05,063.001c	utpathaü manyase màrgam anabhij¤a ivàdhvagaþ
05,063.002a	pa¤cànàü pàõóuputràõàü yat tejaþ pramimãùasi
05,063.002c	pa¤cànàm iva bhåtànàü mahatàü sumahàtmanàm
05,063.003a	yudhiùñhiraü hi kaunteyaü paraü dharmam ihàsthitam
05,063.003c	paràü gatim asaüprekùya na tvaü vettum ihàrhasi
05,063.004a	bhãmasenaü ca kaunteyaü yasya nàsti samo bale
05,063.004c	raõàntakaü tarkayase mahàvàtam iva drumaþ
05,063.005a	sarva÷astrabhçtàü ÷reùñhaü meruü ÷ikhariõàm iva
05,063.005c	yudhi gàõóãvadhanvànaü ko nu yudhyeta buddhimàn
05,063.006a	dhçùñadyumna÷ ca pà¤càlyaþ kam ivàdya na ÷àtayet
05,063.006c	÷atrumadhye ÷aràn mu¤can devaràó a÷anãm iva
05,063.007a	sàtyaki÷ càpi durdharùaþ saümato 'ndhakavçùõiùu
05,063.007c	dhvaüsayiùyati te senàü pàõóaveyahite rataþ
05,063.008a	yaþ punaþ pratimànena trãül lokàn atiricyate
05,063.008c	taü kçùõaü puõóarãkàkùaü ko nu yudhyeta buddhimàn
05,063.009a	ekato hy asya dàrà÷ ca j¤àtaya÷ ca sabàndhavàþ
05,063.009c	àtmà ca pçthivã ceyam ekata÷ ca dhanaüjayaþ
05,063.010a	vàsudevo 'pi durdharùo yatàtmà yatra pàõóavaþ
05,063.010c	aviùahyaü pçthivyàpi tad balaü yatra ke÷avaþ
05,063.011a	tiùñha tàta satàü vàkye suhçdàm arthavàdinàm
05,063.011c	vçddhaü ÷àütanavaü bhãùmaü titikùasva pitàmaham
05,063.012a	màü ca bruvàõaü ÷u÷råùa kuråõàm arthavàdinam
05,063.012c	droõaü kçpaü vikarõaü ca mahàràjaü ca bàhlikam
05,063.013a	ete hy api yathaivàhaü mantum arhasi tàüs tathà
05,063.013c	sarve dharmavido hy ete tulyasnehà÷ ca bhàrata
05,063.014a	yat tad viràñanagare saha bhràtçbhir agrataþ
05,063.014c	utsçjya gàþ susaütrastaü balaü te sama÷ãryata
05,063.015a	yac caiva tasmin nagare ÷råyate mahad adbhutam
05,063.015c	ekasya ca bahånàü ca paryàptaü tan nidar÷anam
05,063.016a	arjunas tat tathàkàrùãt kiü punaþ sarva eva te
05,063.016c	sabhràtén abhijànãhi vçttyà ca pratipàdaya
05,064.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,064.001a	evam uktvà mahàpràj¤o dhçtaràùñraþ suyodhanam
05,064.001c	punar eva mahàbhàgaþ saüjayaü paryapçcchata
05,064.002a	bråhi saüjaya yac cheùaü vàsudevàd anantaram
05,064.002c	yad arjuna uvàca tvàü paraü kautåhalaü hi me
05,064.003	saüjaya uvàca
05,064.003a	vàsudevavacaþ ÷rutvà kuntãputro dhanaüjayaþ
05,064.003c	uvàca kàle durdharùo vàsudevasya ÷çõvataþ
05,064.004a	pitàmahaü ÷àütanavaü dhçtaràùñraü ca saüjaya
05,064.004c	droõaü kçpaü ca karõaü ca mahàràjaü ca bàhlikam
05,064.005a	drauõiü ca somadattaü ca ÷akuniü càpi saubalam
05,064.005c	duþ÷àsanaü ÷alaü caiva purumitraü viviü÷atim
05,064.006a	vikarõaü citrasenaü ca jayatsenaü ca pàrthivam
05,064.006c	vindànuvindàv àvantyau durmukhaü càpi kauravam
05,064.007a	saindhavaü duþsahaü caiva bhåri÷ravasam eva ca
05,064.007c	bhagadattaü ca ràjànaü jalasaüdhaü ca pàrthivam
05,064.008a	ye càpy anye pàrthivàs tatra yoddhuü; samàgatàþ kauravàõàü priyàrtham
05,064.008c	mumårùavaþ pàõóavàgnau pradãpte; samànãtà dhàrtaràùñreõa såta
05,064.009a	yathànyàyaü kau÷alaü vandanaü ca; samàgatà madvacanena vàcyàþ
05,064.009c	idaü bråyàþ saüjaya ràjamadhye; suyodhanaü pàpakçtàü pradhànam
05,064.010a	amarùaõaü durmatiü ràjaputraü; pàpàtmànaü dhàrtaràùñraü sulubdham
05,064.010c	sarvaü mamaitad vacanaü samagraü; sahàmàtyaü saüjaya ÷ràvayethàþ
05,064.011a	evaü pratiùñhàpya dhanaüjayo màü; tato 'rthavad dharmavac càpi vàkyam
05,064.011c	provàcedaü vàsudevaü samãkùya; pàrtho dhãmàül lohitàntàyatàkùaþ
05,064.012a	yathà ÷rutaü te vadato mahàtmano; madhupravãrasya vacaþ samàhitam
05,064.012c	tathaiva vàcyaü bhavatà hi madvacaþ; samàgateùu kùitipeùu sarva÷aþ
05,064.013a	÷aràgnidhåme rathaneminàdite; dhanuþsruveõàstrabalàpahàriõà
05,064.013c	yathà na homaþ kriyate mahàmçdhe; tathà sametya prayatadhvam àdçtàþ
05,064.014a	na cet prayacchadhvam amitraghàtino; yudhiùñhirasyàü÷am abhãpsitaü svakam
05,064.014c	nayàmi vaþ svà÷vapadàtiku¤jaràn; di÷aü pitéõàm a÷ivàü ÷itaiþ ÷araiþ
05,064.015a	tato 'ham àmantrya caturbhujaü hariü; dhanaüjayaü caiva namasya satvaraþ
05,064.015c	javena saüpràpta ihàmaradyute; tavàntikaü pràpayituü vaco mahat
05,065.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,065.001a	duryodhane dhàrtaràùñre tad vaco 'pratinandati
05,065.001c	tåùõãübhåteùu sarveùu samuttasthur nare÷varàþ
05,065.002a	utthiteùu mahàràja pçthivyàü sarvaràjasu
05,065.002c	rahite saüjayaü ràjà paripraùñuü pracakrame
05,065.003a	à÷aüsamàno vijayaü teùàü putrava÷ànugaþ
05,065.003c	àtmana÷ ca pareùàü ca pàõóavànàü ca ni÷cayam
05,065.004	dhçtaràùñra uvàca
05,065.004a	gàvalgaõe bråhi naþ sàraphalgu; svasenàyàü yàvad ihàsti kiü cit
05,065.004c	tvaü pàõóavànàü nipuõaü vettha sarvaü; kim eùàü jyàyaþ kim u teùàü kanãyaþ
05,065.005a	tvam etayoþ sàravit sarvadar÷ã; dharmàrthayor nipuõo ni÷cayaj¤aþ
05,065.005c	sa me pçùñaþ saüjaya bråhi sarvaü; yudhyamànàþ katare 'smin na santi
05,065.006	saüjaya uvàca
05,065.006a	na tvàü bråyàü rahite jàtu kiü cid; asåyà hi tvàü prasaheta ràjan
05,065.006c	ànayasva pitaraü saü÷itavrataü; gàüdhàrãü ca mahiùãm àjamãóha
05,065.007a	tau te 'såyàü vinayetàü narendra; dharmaj¤au tau nipuõau ni÷cayaj¤au
05,065.007c	tayos tu tvàü saünidhau tad vadeyaü; kçtsnaü mataü vàsudevàrjunàbhyàm
05,065.008	vai÷aüpàyana uvàca
05,065.008*0359_01	ity uktena ca gàndhàrã vyàsa÷ càtràjagàma ha
05,065.008*0359_02	ànãtau vidureõeha sabhàü ÷ãghraü prave÷itau
05,065.008a	tatas tan matam àj¤àya saüjayasyàtmajasya ca
05,065.008b*0360_01	trikàladar÷ã bhagavàn dhçtaràùñraü mahàmuniþ
05,065.008c	abhyupetya mahàpràj¤aþ kçùõadvaipàyano 'bravãt
05,065.009a	saüpçcchate dhçtaràùñràya saüjaya; àcakùva sarvaü yàvad eùo 'nuyuïkte
05,065.009c	sarvaü yàvad vettha tasmin yathàvad; yàthàtathyaü vàsudeve 'rjune ca
05,066.001	saüjaya uvàca
05,066.001a	arjuno vàsudeva÷ ca dhanvinau paramàrcitau
05,066.001c	kàmàd anyatra saübhåtau sarvàbhàvàya saümitau
05,066.002a	dyàm antaraü samàsthàya yathàyuktaü manasvinaþ
05,066.002c	cakraü tad vàsudevasya màyayà vartate vibho
05,066.003a	sàpahnavaü pàõóaveùu pàõóavànàü susaümatam
05,066.003c	sàràsàrabalaü j¤àtvà tat samàsena me ÷çõu
05,066.004a	narakaü ÷ambaraü caiva kaüsaü caidyaü ca màdhavaþ
05,066.004c	jitavàn ghorasaükà÷àn krãóann iva janàrdanaþ
05,066.005a	pçthivãü càntarikùaü ca dyàü caiva puruùottamaþ
05,066.005c	manasaiva vi÷iùñàtmà nayaty àtmava÷aü va÷ã
05,066.006a	bhåyo bhåyo hi yad ràjan pçcchase pàõóavàn prati
05,066.006c	sàràsàrabalaü j¤àtuü tan me nigadataþ ÷çõu
05,066.007a	ekato và jagat kçtsnam ekato và janàrdanaþ
05,066.007c	sàrato jagataþ kçtsnàd atirikto janàrdanaþ
05,066.008a	bhasma kuryàj jagad idaü manasaiva janàrdanaþ
05,066.008c	na tu kçtsnaü jagac chaktaü bhasma kartuü janàrdanam
05,066.009a	yataþ satyaü yato dharmo yato hrãr àrjavaü yataþ
05,066.009c	tato bhavati govindo yataþ kçùõas tato jayaþ
05,066.010a	pçthivãü càntarikùaü ca divaü ca puruùottamaþ
05,066.010c	viceùñayati bhåtàtmà krãóann iva janàrdanaþ
05,066.010d*0361_01	bhasmãkuryàj jagat sarvaü nimeùeõeti me matiþ
05,066.010d*0362_01	yatra bhàve 'pi yad ràjan pçcchase pàõóavàn prati
05,066.011a	sa kçtvà pàõóavàn satraü lokaü saümohayann iva
05,066.011c	adharmaniratàn måóhàn dagdhum icchati te sutàn
05,066.012a	kàlacakraü jagaccakraü yugacakraü ca ke÷avaþ
05,066.012c	àtmayogena bhagavàn parivartayate 'ni÷am
05,066.013a	kàlasya ca hi mçtyo÷ ca jaïgamasthàvarasya ca
05,066.013c	ã÷ate bhagavàn ekaþ satyam etad bravãmi te
05,066.014a	ã÷ann api mahàyogã sarvasya jagato hariþ
05,066.014c	karmàõy àrabhate kartuü kãnà÷a iva durbalaþ
05,066.015a	tena va¤cayate lokàn màyàyogena ke÷avaþ
05,066.015c	ye tam eva prapadyante na te muhyanti mànavàþ
05,067.001	dhçtaràùñra uvàca
05,067.001a	kathaü tvaü màdhavaü vettha sarvalokamahe÷varam
05,067.001c	katham enaü na vedàhaü tan mamàcakùva saüjaya
05,067.002	saüjaya uvàca
05,067.002a	vidyà ràjan na te vidyà mama vidyà na hãyate
05,067.002c	vidyàhãnas tamodhvasto nàbhijànàti ke÷avam
05,067.003a	vidyayà tàta jànàmi triyugaü madhusådanam
05,067.003c	kartàram akçtaü devaü bhåtànàü prabhavàpyayam
05,067.004	dhçtaràùñra uvàca
05,067.004a	gàvalgaõe 'tra kà bhaktir yà te nityà janàrdane
05,067.004c	yayà tvam abhijànàsi triyugaü madhusådanam
05,067.005	saüjaya uvàca
05,067.005a	màyàü na seve bhadraü te na vçthàdharmam àcare
05,067.005c	÷uddhabhàvaü gato bhaktyà ÷àstràd vedmi janàrdanam
05,067.006	dhçtaràùñra uvàca
05,067.006a	duryodhana hçùãke÷aü prapadyasva janàrdanam
05,067.006c	àpto naþ saüjayas tàta ÷araõaü gaccha ke÷avam
05,067.007	duryodhana uvàca
05,067.007a	bhagavàn devakãputro lokaü cen nihaniùyati
05,067.007c	pravadann arjune sakhyaü nàhaü gacche 'dya ke÷avam
05,067.008	dhçtaràùñra uvàca
05,067.008a	avàg gàndhàri putràs te gacchaty eùa sudurmatiþ
05,067.008c	ãrùyur duràtmà mànã ca ÷reyasàü vacanàtigaþ
05,067.009	gàndhàry uvàca
05,067.009a	ai÷varyakàma duùñàtman vçddhànàü ÷àsanàtiga
05,067.009c	ai÷varyajãvite hitvà pitaraü màü ca bàli÷a
05,067.010a	vardhayan durhçdàü prãtiü màü ca ÷okena vardhayan
05,067.010c	nihato bhãmasenena smartàsi vacanaü pituþ
05,067.011	vyàsa uvàca
05,067.011a	dayito 'si ràjan kçùõasya dhçtaràùñra nibodha me
05,067.011c	yasya te saüjayo dåto yas tvàü ÷reyasi yokùyate
05,067.012a	jànàty eùa hçùãke÷aü puràõaü yac ca vai navam
05,067.012c	÷u÷råùamàõam ekàgraü mokùyate mahato bhayàt
05,067.013a	vaicitravãrya puruùàþ krodhaharùatamovçtàþ
05,067.013c	sità bahuvidhaiþ pà÷air ye na tuùñàþ svakair dhanaiþ
05,067.014a	yamasya va÷am àyànti kàmamåóhàþ punaþ punaþ
05,067.014c	andhanetrà yathaivàndhà nãyamànàþ svakarmabhiþ
05,067.015a	eùa ekàyanaþ panthà yena yànti manãùiõaþ
05,067.015c	taü dçùñvà mçtyum atyeti mahàüs tatra na sajjate
05,067.016	dhçtaràùñra uvàca
05,067.016a	aïga saüjaya me ÷aüsa panthànam akutobhayam
05,067.016c	yena gatvà hçùãke÷aü pràpnuyàü ÷àntim uttamàm
05,067.017	saüjaya uvàca
05,067.017a	nàkçtàtmà kçtàtmànaü jàtu vidyàj janàrdanam
05,067.017c	àtmanas tu kriyopàyo nànyatrendriyanigrahàt
05,067.018a	indriyàõàm udãrõànàü kàmatyàgo 'pramàdataþ
05,067.018c	apramàdo 'vihiüsà ca j¤ànayonir asaü÷ayam
05,067.019a	indriyàõàü yame yatto bhava ràjann atandritaþ
05,067.019c	buddhi÷ ca mà te cyavatu niyacchaitàü yatas tataþ
05,067.020a	etaj j¤ànaü vidur viprà dhruvam indriyadhàraõam
05,067.020c	etaj j¤ànaü ca panthà÷ ca yena yànti manãùiõaþ
05,067.021a	apràpyaþ ke÷avo ràjann indriyair ajitair nçbhiþ
05,067.021c	àgamàdhigato yogàd va÷ã tattve prasãdati
05,068.001	dhçtaràùñra uvàca
05,068.001a	bhåyo me puõóarãkàkùaü saüjayàcakùva pçcchate
05,068.001c	nàmakarmàrthavit tàta pràpnuyàü puruùottamam
05,068.002	saüjaya uvàca
05,068.002a	÷rutaü me tasya devasya nàmanirvacanaü ÷ubham
05,068.002c	yàvat tatràbhijàne 'ham aprameyo hi ke÷avaþ
05,068.003a	vasanàt sarvabhåtànàü vasutvàd devayonitaþ
05,068.003c	vàsudevas tato vedyo vçùatvàd vçùõir ucyate
05,068.004a	maunàd dhyànàc ca yogàc ca viddhi bhàrata màdhavam
05,068.004c	sarvatattvalayàc caiva madhuhà madhusådanaþ
05,068.005a	kçùir bhåvàcakaþ ÷abdo õa÷ ca nirvçtivàcakaþ
05,068.005c	kçùõas tadbhàvayogàc ca kçùõo bhavati ÷à÷vataþ
05,068.006a	puõóarãkaü paraü dhàma nityam akùayam akùaram
05,068.006c	tadbhàvàt puõóarãkàkùo dasyutràsàj janàrdanaþ
05,068.007a	yataþ sattvaü na cyavate yac ca sattvàn na hãyate
05,068.007c	sattvataþ sàtvatas tasmàd àrùabhàd vçùabhekùaõaþ
05,068.008a	na jàyate janitryàü yad ajas tasmàd anãkajit
05,068.008c	devànàü svaprakà÷atvàd damàd dàmodaraü viduþ
05,068.009a	harùàt saukhyàt sukhai÷varyàd dhçùãke÷atvam a÷nute
05,068.009c	bàhubhyàü rodasã bibhran mahàbàhur iti smçtaþ
05,068.010a	adho na kùãyate jàtu yasmàt tasmàd adhokùajaþ
05,068.010c	naràõàm ayanàc càpi tena nàràyaõaþ smçtaþ
05,068.010d*0363_01	puràõasadanàc caiva puràtana iti smçtaþ
05,068.010e	påraõàt sadanàc caiva tato 'sau puruùottamaþ
05,068.011a	asata÷ ca sata÷ caiva sarvasya prabhavàpyayàt
05,068.011b*0364_01	uddhoùayed dharer nàma kàkavat tattvacintane
05,068.011b*0364_02	caraõàyudhavad dhyàne bakavat sarvataþ sthitiþ
05,068.011c	sarvasya ca sadà j¤ànàt sarvam enaü pracakùate
05,068.012a	satye pratiùñhitaþ kçùõaþ satyam atra pratiùñhitam
05,068.012c	satyàt satyaü ca govindas tasmàt satyo 'pi nàmataþ
05,068.013a	viùõur vikramaõàd eva jayanàj jiùõur ucyate
05,068.013c	÷à÷vatatvàd ananta÷ ca govindo vedanàd gavàm
05,068.014a	atattvaü kurute tattvaü tena mohayate prajàþ
05,068.014c	evaüvidho dharmanityo bhagavàn munibhiþ saha
05,068.014e	àgantà hi mahàbàhur ànç÷aüsyàrtham acyutaþ
05,069.001	dhçtaràùñra uvàca
05,069.001a	cakùuùmatàü vai spçhayàmi saüjaya; drakùyanti ye vàsudevaü samãpe
05,069.001c	vibhràjamànaü vapuùà pareõa; prakà÷ayantaü pradi÷o di÷a÷ ca
05,069.001d*0365_00	saüjayaþ
05,069.001d*0365_01	vaktà vàcaü ràjamadhye sabhàyàü
05,069.001d*0365_02	vçùõi÷reùñho munibhir bhràjamànaþ
05,069.002a	ãrayantaü bhàratãü bhàratànàm; abhyarcanãyàü ÷aükarãü sç¤jayànàm
05,069.002c	bubhåùadbhir grahaõãyàm anindyàü; paràsånàm agrahaõãyaråpàm
05,069.003a	samudyantaü sàtvatam ekavãraü; praõetàram çùabhaü yàdavànàm
05,069.003c	nihantàraü kùobhaõaü ÷àtravàõàü; muùõantaü ca dviùatàü vai ya÷àüsi
05,069.004a	draùñàro hi kuravas taü sametà; mahàtmànaü ÷atruhaõaü vareõyam
05,069.004c	bruvantaü vàcam anç÷aüsaråpàü; vçùõi÷reùñhaü mohayantaü madãyàn
05,069.005a	çùiü sanàtanatamaü vipa÷citaü; vàcaþ samudraü kala÷aü yatãnàm
05,069.005c	ariùñanemiü garuóaü suparõaü; patiü prajànàü bhuvanasya dhàma
05,069.006a	sahasra÷ãrùaü puruùaü puràõam; anàdimadhyàntam anantakãrtim
05,069.006c	÷ukrasya dhàtàram ajaü janitraü; paraü parebhyaþ ÷araõaü prapadye
05,069.007a	trailokyanirmàõakaraü janitraü; devàsuràõàm atha nàgarakùasàm
05,069.007c	naràdhipànàü viduùàü pradhànam; indrànujaü taü ÷araõaü prapadye
05,070.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,070.001*0366_00	janamejaya uvàca
05,070.001*0366_01	prayàte saüjaye sàdhau pàõóavàn prati vai tadà
05,070.001*0366_02	kiü cakruþ pàõóavàs tatra mama pårvapitàmahàþ
05,070.001*0366_03	etat sarvaü dvija÷reùñha ÷rotum icchàmi ÷aüsa me
05,070.001a	saüjaye pratiyàte tu dharmaràjo yudhiùñhiraþ
05,070.001b*0367_01	arjunaü bhãmasenaü ca màdrãputrau ca bhràtarau
05,070.001b*0367_02	viràñadrupadau caiva kekayànàü mahàratham
05,070.001b*0367_03	abravãd upasaügamya ÷aïkhacakragadàdharam
05,070.001b*0367_04	abhiyàcàmahe gatvà prayàtuü kurusaüsadam
05,070.001b*0367_05	yathà bhãùmeõa droõena bàhlãkena ca dhãmatà
05,070.001b*0367_06	anyai÷ ca kurubhiþ sàrdhaü na yudhyemahi saüyuge
05,070.001b*0367_07	eùa naþ prathamaþ kalpa etan naþ ÷reya uttamam
05,070.001b*0367_08	evam uktvà sumanasas te 'bhijagmur janàrdanam
05,070.001b*0367_09	pàõóavaiþ saha ràjàno marutvantam ivàmaràþ
05,070.001b*0367_10	tathà ca duþsahàþ sarve sadasyai÷ ca nararùabhàþ
05,070.001b*0368_01	janàrdanaü samàsàdya kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,070.001b*0369_01	tato yudhiùñhiro ràjann upagamya nararùabham
05,070.001c	abhyabhàùata dà÷àrham çùabhaü sarvasàtvatàm
05,070.002a	ayaü sa kàlaþ saüpràpto mitràõàü me janàrdana
05,070.002c	na ca tvad anyaü pa÷yàmi yo na àpatsu tàrayet
05,070.003a	tvàü hi màdhava saü÷ritya nirbhayà mohadarpitam
05,070.003c	dhàrtaràùñraü sahàmàtyaü svam aü÷am anuyu¤jmahe
05,070.004a	yathà hi sarvàsv àpatsu pàsi vçùõãn ariüdama
05,070.004c	tathà te pàõóavà rakùyàþ pàhy asmàn mahato bhayàt
05,070.005	bhagavàn uvàca
05,070.005a	ayam asmi mahàbàho bråhi yat te vivakùitam
05,070.005c	kariùyàmi hi tat sarvaü yat tvaü vakùyasi bhàrata
05,070.006	yudhiùñhira uvàca
05,070.006*0370_01	mçdupårvaü sàmami÷raü sàntvam ugraü ca màdhava
05,070.006*0370_02	na tu tan nyàyam àsthàya garhità÷ ca tato vayam
05,070.006a	÷rutaü te dhçtaràùñrasya saputrasya cikãrùitam
05,070.006c	etad dhi sakalaü kçùõa saüjayo màü yad abravãt
05,070.007a	tan mataü dhçtaràùñrasya so 'syàtmà vivçtàntaraþ
05,070.007c	yathoktaü dåta àcaùñe vadhyaþ syàd anyathà bruvan
05,070.008a	apradànena ràjyasya ÷àntim asmàsu màrgati
05,070.008c	lubdhaþ pàpena manasà carann asamam àtmanaþ
05,070.009a	yat tad dvàda÷a varùàõi vane nirvyuùità vayam
05,070.009c	chadmanà ÷aradaü caikàü dhçtaràùñrasya ÷àsanàt
05,070.010a	sthàtà naþ samaye tasmin dhçtaràùñra iti prabho
05,070.010c	nàhàsma samayaü kçùõa tad dhi no bràhmaõà viduþ
05,070.011a	vçddho ràjà dhçtaràùñraþ svadharmaü nànupa÷yati
05,070.011c	pa÷yan và putragçddhitvàn mandasyànveti ÷àsanam
05,070.012a	suyodhanamate tiùñhan ràjàsmàsu janàrdana
05,070.012c	mithyà carati lubdhaþ saü÷ caran priyam ivàtmanaþ
05,070.013a	ito duþkhataraü kiü nu yatràhaü màtaraü tataþ
05,070.013c	saüvidhàtuü na ÷aknomi mitràõàü và janàrdana
05,070.014a	kà÷ibhi÷ cedipà¤càlair matsyai÷ ca madhusådana
05,070.014c	bhavatà caiva nàthena pa¤ca gràmà vçtà mayà
05,070.015a	ku÷asthalaü vçkasthalam àsandã vàraõàvatam
05,070.015c	avasànaü ca govinda kiü cid evàtra pa¤camam
05,070.016a	pa¤ca nas tàta dãyantàü gràmà và nagaràõi và
05,070.016c	vasema sahità yeùu mà ca no bharatà na÷an
05,070.017a	na ca tàn api duùñàtmà dhàrtaràùñro 'numanyate
05,070.017c	svàmyam àtmani matvàsàv ato duþkhataraü nu kim
05,070.018a	kule jàtasya vçddhasya paravitteùu gçdhyataþ
05,070.018c	lobhaþ praj¤ànam àhanti praj¤à hanti hatà hriyam
05,070.019a	hrãr hatà bàdhate dharmaü dharmo hanti hataþ ÷riyam
05,070.019c	÷rãr hatà puruùaü hanti puruùasyàsvatà vadhaþ
05,070.020a	asvato hi nivartante j¤àtayaþ suhçdartvijaþ
05,070.020c	apuùpàd aphalàd vçkùàd yathà tàta patatriõaþ
05,070.021a	etac ca maraõaü tàta yad asmàt patitàd iva
05,070.021c	j¤àtayo vinivartante pretasattvàd ivàsavaþ
05,070.022a	nàtaþ pàpãyasãü kàü cid avasthàü ÷ambaro 'bravãt
05,070.022c	yatra naivàdya na pràtar bhojanaü pratidç÷yate
05,070.023a	dhanam àhuþ paraü dharmaü dhane sarvaü pratiùñhitam
05,070.023c	jãvanti dhanino loke mçtà ye tv adhanà naràþ
05,070.024a	ye dhanàd apakarùanti naraü svabalam à÷ritàþ
05,070.024c	te dharmam arthaü kàmaü ca pramathnanti naraü ca tam
05,070.025a	etàm avasthàü pràpyaike maraõaü vavrire janàþ
05,070.025c	gràmàyaike vanàyaike nà÷àyaike pravavrajuþ
05,070.026a	unmàdam eke puùyanti yànty anye dviùatàü va÷am
05,070.026c	dàsyam eke nigacchanti pareùàm arthahetunà
05,070.027a	àpad evàsya maraõàt puruùasya garãyasã
05,070.027c	÷riyo vinà÷as tad dhy asya nimittaü dharmakàmayoþ
05,070.028a	yad asya dharmyaü maraõaü ÷à÷vataü lokavartma tat
05,070.028c	samantàt sarvabhåtànàü na tad atyeti ka÷ cana
05,070.029a	na tathà bàdhyate kçùõa prakçtyà nirdhano janaþ
05,070.029c	yathà bhadràü ÷riyaü pràpya tayà hãnaþ sukhaidhitaþ
05,070.030a	sa tadàtmàparàdhena saüpràpto vyasanaü mahat
05,070.030c	sendràn garhayate devàn nàtmànaü ca kathaü cana
05,070.031a	na càsmin sarva÷àstràõi prataranti nigarhaõàm
05,070.031c	so 'bhikrudhyati bhçtyànàü suhçda÷ càbhyasåyati
05,070.032a	taü tadà manyur evaiti sa bhåyaþ saüpramuhyati
05,070.032c	sa mohava÷am àpannaþ kråraü karma niùevate
05,070.033a	pàpakarmàtyayàyaiva saükaraü tena puùyati
05,070.033c	saükaro narakàyaiva sà kàùñhà pàpakarmaõàm
05,070.034a	na cet prabudhyate kçùõa narakàyaiva gacchati
05,070.034c	tasya prabodhaþ praj¤aiva praj¤àcakùur na riùyati
05,070.035a	praj¤àlàbhe hi puruùaþ ÷àstràõy evànvavekùate
05,070.035c	÷àstranityaþ punar dharmaü tasya hrãr aïgam uttamam
05,070.036a	hrãmàn hi pàpaü pradveùñi tasya ÷rãr abhivardhate
05,070.036c	÷rãmàn sa yàvad bhavati tàvad bhavati påruùaþ
05,070.037a	dharmanityaþ pra÷àntàtmà kàryayogavahaþ sadà
05,070.037c	nàdharme kurute buddhiü na ca pàpeùu vartate
05,070.038a	ahrãko và vimåóho và naiva strã na punaþ pumàn
05,070.038c	nàsyàdhikàro dharme 'sti yathà ÷ådras tathaiva saþ
05,070.039a	hrãmàn avati devàü÷ ca pitén àtmànam eva ca
05,070.039c	tenàmçtatvaü vrajati sà kàùñhà puõyakarmaõàm
05,070.040a	tad idaü mayi te dçùñaü pratyakùaü madhusådana
05,070.040c	yathà ràjyàt paribhraùño vasàmi vasatãr imàþ
05,070.041a	te vayaü na ÷riyaü hàtum alaü nyàyena kena cit
05,070.041c	atra no yatamànànàü vadha÷ ced api sàdhu tat
05,070.042a	tatra naþ prathamaþ kalpo yad vayaü te ca màdhava
05,070.042c	pra÷àntàþ samabhåtà÷ ca ÷riyaü tàn a÷nuvãmahi
05,070.043a	tatraiùà paramà kàùñhà raudrakarmakùayodayà
05,070.043c	yad vayaü kauravàn hatvà tàni ràùñràõy a÷ãmahi
05,070.044a	ye punaþ syur asaübaddhà anàryàþ kçùõa ÷atravaþ
05,070.044c	teùàm apy avadhaþ kàryaþ kiü punar ye syur ãdç÷àþ
05,070.045a	j¤àtaya÷ ca hi bhåyiùñhàþ sahàyà gurava÷ ca naþ
05,070.045c	teùàü vadho 'tipàpãyàn kiü nu yuddhe 'sti ÷obhanam
05,070.046a	pàpaþ kùatriyadharmo 'yaü vayaü ca kùatrabàndhavàþ
05,070.046c	sa naþ svadharmo 'dharmo và vçttir anyà vigarhità
05,070.047a	÷ådraþ karoti ÷u÷råùàü vai÷yà vipaõijãvinaþ
05,070.047c	vayaü vadhena jãvàmaþ kapàlaü bràhmaõair vçtam
05,070.048a	kùatriyaþ kùatriyaü hanti matsyo matsyena jãvati
05,070.048c	÷và ÷vànaü hanti dà÷àrha pa÷ya dharmo yathàgataþ
05,070.049a	yuddhe kçùõa kalir nityaü pràõàþ sãdanti saüyuge
05,070.049c	balaü tu nãtimàtràya hañhe jayaparàjayau
05,070.050a	nàtmacchandena bhåtànàü jãvitaü maraõaü tathà
05,070.050c	nàpy akàle sukhaü pràpyaü duþkhaü vàpi yadåttama
05,070.051a	eko hy api bahån hanti ghnanty ekaü bahavo 'py uta
05,070.051c	÷åraü kàpuruùo hanti aya÷asvã ya÷asvinam
05,070.052a	jaya÷ caivobhayor dçùña ubhayo÷ ca paràjayaþ
05,070.052c	tathaivàpacayo dçùño vyapayàne kùayavyayau
05,070.053a	sarvathà vçjinaü yuddhaü ko ghnan na pratihanyate
05,070.053c	hatasya ca hçùãke÷a samau jayaparàjayau
05,070.054a	paràjaya÷ ca maraõàn manye naiva vi÷iùyate
05,070.054c	yasya syàd vijayaþ kçùõa tasyàpy apacayo dhruvam
05,070.055a	antato dayitaü ghnanti ke cid apy apare janàþ
05,070.055c	tasyàïga balahãnasya putràn bhràtén apa÷yataþ
05,070.055e	nirvedo jãvite kçùõa sarvata÷ copajàyate
05,070.056a	ye hy eva vãrà hrãmanta àryàþ karuõavedinaþ
05,070.056c	ta eva yuddhe hanyante yavãyàn mucyate janaþ
05,070.057a	hatvàpy anu÷ayo nityaü paràn api janàrdana
05,070.057c	anubandha÷ ca pàpo 'tra ÷eùa÷ càpy ava÷iùyate
05,070.058a	÷eùo hi balam àsàdya na ÷eùam ava÷eùayet
05,070.058c	sarvocchede ca yatate vairasyàntavidhitsayà
05,070.059a	jayo vairaü prasçjati duþkham àste paràjitaþ
05,070.059c	sukhaü pra÷àntaþ svapiti hitvà jayaparàjayau
05,070.060a	jàtavaira÷ ca puruùo duþkhaü svapiti nityadà
05,070.060c	anirvçtena manasà sasarpa iva ve÷mani
05,070.061a	utsàdayati yaþ sarvaü ya÷asà sa viyujyate
05,070.061c	akãrtiü sarvabhåteùu ÷à÷vatãü sa niyacchati
05,070.062a	na hi vairàõi ÷àmyanti dãrghakàlakçtàny api
05,070.062c	àkhyàtàra÷ ca vidyante pumàü÷ cotpadyate kule
05,070.063a	na càpi vairaü vaireõa ke÷ava vyupa÷àmyati
05,070.063c	haviùàgnir yathà kçùõa bhåya evàbhivardhate
05,070.064a	ato 'nyathà nàsti ÷àntir nityam antaram antataþ
05,070.064c	antaraü lipsamànànàm ayaü doùo nirantaraþ
05,070.065a	pauruùeyo hi balavàn àdhir hçdayabàdhanaþ
05,070.065c	tasya tyàgena và ÷àntir nivçttyà manaso 'pi và
05,070.066a	atha và målaghàtena dviùatàü madhusådana
05,070.066c	phalanirvçttir iddhà syàt tan nç÷aüsataraü bhavet
05,070.067a	yà tu tyàgena ÷àntiþ syàt tad çte vadha eva saþ
05,070.067c	saü÷ayàc ca samucchedàd dviùatàm àtmanas tathà
05,070.068a	na ca tyaktuü tad icchàmo na cecchàmaþ kulakùayam
05,070.068c	atra yà praõipàtena ÷àntiþ saiva garãyasã
05,070.069a	sarvathà yatamànànàm ayuddham abhikàïkùatàm
05,070.069c	sàntve pratihate yuddhaü prasiddham aparàkramam
05,070.070a	pratighàtena sàntvasya dàruõaü saüpravartate
05,070.070c	tac chunàm iva gopàde paõóitair upalakùitam
05,070.071a	làïgålacàlanaü kùveóaþ pratiràvo vivartanam
05,070.071c	dantadar÷anam àràvas tato yuddhaü pravartate
05,070.072a	tatra yo balavàn kçùõa jitvà so 'tti tad àmiùam
05,070.072c	evam eva manuùyeùu vi÷eùo nàsti ka÷ cana
05,070.073a	sarvathà tv etad ucitaü durbaleùu balãyasàm
05,070.073c	anàdaro virodha÷ ca praõipàtã hi durbalaþ
05,070.074a	pità ràjà ca vçddha÷ ca sarvathà mànam arhati
05,070.074c	tasmàn mànya÷ ca påjya÷ ca dhçtaràùñro janàrdana
05,070.075a	putrasnehas tu balavàn dhçtaràùñrasya màdhava
05,070.075c	sa putrava÷am àpannaþ praõipàtaü prahàsyati
05,070.076a	tatra kiü manyase kçùõa pràptakàlam anantaram
05,070.076c	katham arthàc ca dharmàc ca na hãyemahi màdhava
05,070.077a	ãdç÷e hy arthakçcchre 'smin kam anyaü madhusådana
05,070.077c	upasaüpraùñum arhàmi tvàm çte puruùottama
05,070.078a	priya÷ ca priyakàma÷ ca gatij¤aþ sarvakarmaõàm
05,070.078c	ko hi kçùõàsti nas tvàdçk sarvani÷cayavit suhçt
05,070.079	vai÷aüpàyana uvàca
05,070.079a	evam uktaþ pratyuvàca dharmaràjaü janàrdanaþ
05,070.079c	ubhayor eva vàm arthe yàsyàmi kurusaüsadam
05,070.080a	÷amaü tatra labheyaü ced yuùmadartham ahàpayan
05,070.080c	puõyaü me sumahad ràjaü÷ caritaü syàn mahàphalam
05,070.081a	mocayeyaü mçtyupà÷àt saürabdhàn kurusç¤jayàn
05,070.081c	pàõóavàn dhàrtaràùñràü÷ ca sarvàü ca pçthivãm imàm
05,070.081d*0371_01	evam uktaþ pratyuvàca dharmaràjo janàrdanam
05,070.081d*0371_02	bhràtéõàü samavetànàü sa kàle puruùottamam
05,070.082	yudhiùñhira uvàca
05,070.082a	na mamaitan mataü kçùõa yat tvaü yàyàþ kurån prati
05,070.082c	suyodhanaþ såktam api na kariùyati te vacaþ
05,070.082d*0372_01	suyodhana÷ ca duùñàtmà karõa÷ ca sahasaubalaþ
05,070.083a	sametaü pàrthivaü kùatraü suyodhanava÷ànugam
05,070.083c	teùàü madhyàvataraõaü tava kçùõa na rocaye
05,070.084a	na hi naþ prãõayed dravyaü na devatvaü kutaþ sukham
05,070.084c	na ca sarvàmarai÷varyaü tava rodhena màdhava
05,070.085	bhagavàn uvàca
05,070.085a	jànàmy etàü mahàràja dhàrtaràùñrasya pàpatàm
05,070.085c	avàcyàs tu bhaviùyàmaþ sarvaloke mahãkùitàm
05,070.086a	na càpi mama paryàptàþ sahitàþ sarvapàrthivàþ
05,070.086c	kruddhasya pramukhe sthàtuü siühasyevetare mçgàþ
05,070.087a	atha cet te pravarteran mayi kiü cid asàüpratam
05,070.087c	nirdaheyaü kurån sarvàn iti me dhãyate matiþ
05,070.088a	na jàtu gamanaü tatra bhavet pàrtha nirarthakam
05,070.088c	arthapràptiþ kadà cit syàd antato vàpy avàcyatà
05,070.089	yudhiùñhira uvàca
05,070.089a	yat tubhyaü rocate kçùõa svasti pràpnuhi kauravàn
05,070.089c	kçtàrthaü svastimantaü tvàü drakùyàmi punaràgatam
05,070.090a	viùvaksena kurån gatvà bhàratà¤ ÷amayeþ prabho
05,070.090c	yathà sarve sumanasaþ saha syàmaþ sucetasaþ
05,070.091a	bhràtà càsi sakhà càsi bãbhatsor mama ca priyaþ
05,070.091c	sauhçdenàvi÷aïkyo 'si svasti pràpnuhi bhåtaye
05,070.092a	asmàn vettha paràn vettha vetthàrthaü vettha bhàùitam
05,070.092c	yad yad asmaddhitaü kçùõa tat tad vàcyaþ suyodhanaþ
05,070.093a	yad yad dharmeõa saüyuktam upapadyed dhitaü vacaþ
05,070.093c	tat tat ke÷ava bhàùethàþ sàntvaü và yadi vetarat
05,071.001	bhagavàn uvàca
05,071.001a	saüjayasya ÷rutaü vàkyaü bhavata÷ ca ÷rutaü mayà
05,071.001c	sarvaü jànàmy abhipràyaü teùàü ca bhavata÷ ca yaþ
05,071.002a	tava dharmà÷rità buddhis teùàü vairà÷rità matiþ
05,071.002c	yad ayuddhena labhyeta tat te bahumataü bhavet
05,071.003a	na ca tan naiùñhikaü karma kùatriyasya vi÷àü pate
05,071.003c	àhur à÷ramiõaþ sarve yad bhaikùaü kùatriya÷ caret
05,071.004a	jayo vadho và saügràme dhàtrà diùñaþ sanàtanaþ
05,071.004c	svadharmaþ kùatriyasyaiùa kàrpaõyaü na pra÷asyate
05,071.005a	na hi kàrpaõyam àsthàya ÷akyà vçttir yudhiùñhira
05,071.005c	vikramasva mahàbàho jahi ÷atrån ariüdama
05,071.006a	atigçddhàþ kçtasnehà dãrghakàlaü sahoùitàþ
05,071.006c	kçtamitràþ kçtabalà dhàrtaràùñràþ paraütapa
05,071.007a	na paryàyo 'sti yat sàmyaü tvayi kuryur vi÷àü pate
05,071.007c	balavattàü hi manyante bhãùmadroõakçpàdibhiþ
05,071.008a	yàvac ca màrdavenaitàn ràjann upacariùyasi
05,071.008c	tàvad ete hariùyanti tava ràjyam ariüdama
05,071.009a	nànukro÷àn na kàrpaõyàn na ca dharmàrthakàraõàt
05,071.009c	alaü kartuü dhàrtaràùñràs tava kàmam ariüdama
05,071.010a	etad eva nimittaü te pàõóavàs tu yathà tvayi
05,071.010c	nànvatapyanta kaupãnaü tàvat kçtvàpi duùkaram
05,071.011a	pitàmahasya droõasya vidurasya ca dhãmataþ
05,071.011b*0373_01	bràhmaõànàü ca sàdhånàü ràj¤a÷ ca nagarasya ca
05,071.011c	pa÷yatàü kurumukhyànàü sarveùàm eva tattvataþ
05,071.012a	dàna÷ãlaü mçduü dàntaü dharmakàmam anuvratam
05,071.012c	yat tvàm upadhinà ràjan dyåtenàva¤cayat tadà
05,071.012e	na càpatrapate pàpo nç÷aüsas tena karmaõà
05,071.013a	tathà÷ãlasamàcàre ràjan mà praõayaü kçthàþ
05,071.013c	vadhyàs te sarvalokasya kiü punas tava bhàrata
05,071.014a	vàgbhis tv apratiråpàbhir atudat sakanãyasam
05,071.014c	÷làghamànaþ prahçùñaþ san bhàùate bhràtçbhiþ saha
05,071.015a	etàvat pàõóavànàü hi nàsti kiü cid iha svakam
05,071.015c	nàmadheyaü ca gotraü ca tad apy eùàü na ÷iùyate
05,071.016a	kàlena mahatà caiùàü bhaviùyati paràbhavaþ
05,071.016c	prakçtiü te bhajiùyanti naùñaprakçtayo janàþ
05,071.016d*0374_01	duþ÷àsanena pàpena tadà dyåte pravartite
05,071.016d*0374_02	anàthavat tadà devã draupadã suduràtmanà
05,071.016d*0374_03	àkçùya ke÷e rudatã sabhàyàü ràjasaüsadi
05,071.016d*0374_04	bhãùmadroõapramukhato gaur iti vyàhçtà muhuþ
05,071.016d*0374_05	bhavatà vàritàþ sarve bhràtaro bhãmavikramàþ
05,071.016d*0374_06	dharmapà÷anibaddhà÷ ca na kiü cit pratipedire
05,071.017a	età÷ cànyà÷ ca paruùà vàcaþ sa samudãrayan
05,071.017c	÷làghate j¤àtimadhye sma tvayi pravrajite vanam
05,071.018a	ye tatràsan samànãtàs te dçùñvà tvàm anàgasam
05,071.018c	a÷rukaõñhà rudanta÷ ca sabhàyàm àsate tadà
05,071.019a	na cainam abhyanandaüs te ràjàno bràhmaõaiþ saha
05,071.019c	sarve duryodhanaü tatra nindanti sma sabhàsadaþ
05,071.020a	kulãnasya ca yà nindà vadha÷ càmitrakar÷ana
05,071.020c	mahàguõo vadho ràjan na tu nindà kujãvikà
05,071.021a	tadaiva nihato ràjan yadaiva nirapatrapaþ
05,071.021c	nindita÷ ca mahàràja pçthivyàü sarvaràjasu
05,071.022a	ãùatkàryo vadhas tasya yasya càritram ãdç÷am
05,071.022c	praskambhanapratistabdha÷ chinnamåla iva drumaþ
05,071.023a	vadhyaþ sarpa ivànàryaþ sarvalokasya durmatiþ
05,071.023c	jahy enaü tvam amitraghna mà ràjan vicikitsithàþ
05,071.024a	sarvathà tvatkùamaü caitad rocate ca mamànagha
05,071.024c	yat tvaü pitari bhãùme ca praõipàtaü samàcareþ
05,071.025a	ahaü tu sarvalokasya gatvà chetsyàmi saü÷ayam
05,071.025c	yeùàm asti dvidhàbhàvo ràjan duryodhanaü prati
05,071.026a	madhye ràj¤àm ahaü tatra pràtipauruùikàn guõàn
05,071.026c	tava saükãrtayiùyàmi ye ca tasya vyatikramàþ
05,071.027a	bruvatas tatra me vàkyaü dharmàrthasahitaü hitam
05,071.027c	ni÷amya pàrthivàþ sarve nànàjanapade÷varàþ
05,071.028a	tvayi saüpratipatsyante dharmàtmà satyavàg iti
05,071.028c	tasmiü÷ càdhigamiùyanti yathà lobhàd avartata
05,071.029a	garhayiùyàmi caivainaü paurajànapadeùv api
05,071.029c	vçddhabàlàn upàdàya càturvarõyasamàgame
05,071.030a	÷amaü ced yàcamànas tvaü na dharmaü tatra lapsyase
05,071.030c	kurån vigarhayiùyanti dhçtaràùñraü ca pàrthivàþ
05,071.031a	tasmiül lokaparityakte kiü kàryam ava÷iùyate
05,071.031c	hate duryodhane ràjan yad anyat kriyatàm iti
05,071.032a	yàtvà càhaü kurån sarvàn yuùmadartham ahàpayan
05,071.032c	yatiùye pra÷amaü kartuü lakùayiùye ca ceùñitam
05,071.033a	kauravàõàü pravçttiü ca gatvà yuddhàdhikàrikàm
05,071.033c	ni÷àmya vinivartiùye jayàya tava bhàrata
05,071.034a	sarvathà yuddham evàham à÷aüsàmi paraiþ saha
05,071.034c	nimittàni hi sarvàõi tathà pràdurbhavanti me
05,071.035a	mçgàþ ÷akuntà÷ ca vadanti ghoraü; hastya÷vamukhyeùu ni÷àmukheùu
05,071.035c	ghoràõi råpàõi tathaiva càgnir; varõàn bahån puùyati ghoraråpàn
05,071.035e	manuùyalokakùapaõo 'tha ghoro; no ced anupràpta ihàntakaþ syàt
05,071.036a	÷astràõi patraü kavacàn rathàü÷ ca; nàgàn dhvajàü÷ ca pratipàdayitvà
05,071.036c	yodhà÷ ca sarve kçtani÷ramàs te; bhavantu hastya÷varatheùu yattàþ
05,071.036e	sàügràmikaü te yad upàrjanãyaü; sarvaü samagraü kuru tan narendra
05,071.037a	duryodhano na hy alam adya dàtuü; jãvaüs tavaitan nçpate kathaü cit
05,071.037c	yat te purastàd abhavat samçddhaü; dyåte hçtaü pàõóavamukhya ràjyam
05,072.001	bhãmasena uvàca
05,072.001a	yathà yathaiva ÷àntiþ syàt kuråõàü madhusådana
05,072.001c	tathà tathaiva bhàùethà mà sma yuddhena bhãùayeþ
05,072.002a	amarùã nityasaürabdhaþ ÷reyodveùã mahàmanàþ
05,072.002c	nograü duryodhano vàcyaþ sàmnaivainaü samàcareþ
05,072.003a	prakçtyà pàpasattva÷ ca tulyacetà÷ ca dasyubhiþ
05,072.003c	ai÷varyamadamatta÷ ca kçtavaira÷ ca pàõóavaiþ
05,072.004a	adãrghadar÷ã niùñhårã kùeptà kråraparàkramaþ
05,072.004c	dãrghamanyur aneya÷ ca pàpàtmà nikçtipriyaþ
05,072.005a	mriyetàpi na bhajyeta naiva jahyàt svakaü matam
05,072.005c	tàdç÷ena ÷amaü kçùõa manye paramaduùkaram
05,072.006a	suhçdàm apy avàcãnas tyaktadharmaþ priyànçtaþ
05,072.006c	pratihanty eva suhçdàü vàca÷ caiva manàüsi ca
05,072.007a	sa manyuva÷am àpannaþ svabhàvaü duùñam àsthitaþ
05,072.007c	svabhàvàt pàpam anveti tçõais tunna ivoragaþ
05,072.008a	duryodhano hi yat senaþ sarvathà viditas tava
05,072.008c	yacchãlo yatsvabhàva÷ ca yadbalo yatparàkramaþ
05,072.009a	purà prasannàþ kuravaþ sahaputràs tathà vayam
05,072.009c	indrajyeùñhà ivàbhåma modamànàþ sabàndhavàþ
05,072.010a	duryodhanasya krodhena bhàratà madhusådana
05,072.010c	dhakùyante ÷i÷iràpàye vanànãva hutà÷anaiþ
05,072.011a	aùñàda÷eme ràjànaþ prakhyàtà madhusådana
05,072.011c	ye samuccicchidur j¤àtãn suhçda÷ ca sabàndhavàn
05,072.012a	asuràõàü samçddhànàü jvalatàm iva tejasà
05,072.012c	paryàyakàle dharmasya pràpte balir ajàyata
05,072.013a	haihayànàm udàvarto nãpànàü janamejayaþ
05,072.013c	bahulas tàlajaïghànàü kçmãõàm uddhato vasuþ
05,072.014a	ajabinduþ suvãràõàü suràùñràõàü ku÷arddhikaþ
05,072.014c	arkaja÷ ca balãhànàü cãnànàü dhautamålakaþ
05,072.015a	hayagrãvo videhànàü varapra÷ ca mahaujasàm
05,072.015c	bàhuþ sundaravegànàü dãptàkùàõàü puråravàþ
05,072.016a	sahaja÷ cedimatsyànàü pracetànàü bçhadbalaþ
05,072.016c	dhàraõa÷ cendravatsànàü mukuñànàü vigàhanaþ
05,072.017a	÷ama÷ ca nandivegànàm ity ete kulapàüsanàþ
05,072.017c	yugànte kçùõa saübhåtàþ kuleùu puruùàdhamàþ
05,072.018a	apy ayaü naþ kuråõàü syàd yugànte kàlasaübhçtaþ
05,072.018c	duryodhanaþ kulàïgàro jaghanyaþ pàpapåruùaþ
05,072.019a	tasmàn mçdu ÷anair enaü bråyà dharmàrthasaühitam
05,072.019c	kàmànubandhabahulaü nogram ugraparàkramam
05,072.020a	api duryodhanaü kçùõa sarve vayam adha÷caràþ
05,072.020c	nãcair bhåtvànuyàsyàmo mà sma no bharatà na÷an
05,072.021a	apy udàsãnavçttiþ syàd yathà naþ kurubhiþ saha
05,072.021c	vàsudeva tathà kàryaü na kurån anayaþ spç÷et
05,072.022a	vàcyaþ pitàmaho vçddho ye ca kçùõa sabhàsadaþ
05,072.022c	bhràtéõàm astu saubhràtraü dhàrtaràùñraþ pra÷àmyatàm
05,072.023a	aham etad bravãmy evaü ràjà caiva pra÷aüsati
05,072.023c	arjuno naiva yuddhàrthã bhåyasã hi dayàrjune
05,073.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,073.001a	etac chrutvà mahàbàhuþ ke÷avaþ prahasann iva
05,073.001c	abhåtapårvaü bhãmasya màrdavopagataü vacaþ
05,073.002a	girer iva laghutvaü tac chãtatvam iva pàvake
05,073.002c	matvà ràmànujaþ ÷auriþ ÷àrïgadhanvà vçkodaram
05,073.003a	saütejayaüs tadà vàgbhir màtari÷veva pàvakam
05,073.003c	uvàca bhãmam àsãnaü kçpayàbhipariplutam
05,073.004a	tvam anyadà bhãmasena yuddham eva pra÷aüsasi
05,073.004c	vadhàbhinandinaþ kråràn dhàrtaràùñràn mimardiùuþ
05,073.005a	na ca svapiùi jàgarùi nyubjaþ ÷eùe paraütapa
05,073.005c	ghoràm a÷àntàü ru÷atãü sadà vàcaü prabhàùase
05,073.006a	niþ÷vasann agnivarõena saütaptaþ svena manyunà
05,073.006c	apra÷àntamanà bhãma sadhåma iva pàvakaþ
05,073.007a	ekànte niùñana¤ ÷eùe bhàràrta iva durbalaþ
05,073.007c	api tvàü ke cid unmattaü manyante 'tadvido janàþ
05,073.008a	àrujya vçkùàn nirmålàn gajaþ paribhujann iva
05,073.008c	nighnan padbhiþ kùitiü bhãma niùñanan paridhàvasi
05,073.009a	nàsmi¤ jane 'bhiramase rahaþ kùiyasi pàõóava
05,073.009c	nànyaü ni÷i divà vàpi kadà cid abhinandasi
05,073.010a	akasmàt smayamàna÷ ca rahasy àsse rudann iva
05,073.010c	jànvor mårdhànam àdhàya ciram àsse pramãlitaþ
05,073.011a	bhrukuñiü ca punaþ kurvann oùñhau ca vilihann iva
05,073.011c	abhãkùõaü dç÷yase bhãma sarvaü tan manyukàritam
05,073.012a	yathà purastàt savità dç÷yate ÷ukram uccaran
05,073.012c	yathà ca pa÷càn nirmukto dhruvaü paryeti ra÷mivàn
05,073.013a	tathà satyaü bravãmy etan nàsti tasya vyatikramaþ
05,073.013c	hantàhaü gadayàbhyetya duryodhanam amarùaõam
05,073.014a	iti sma madhye bhràtéõàü satyenàlabhase gadàm
05,073.014c	tasya te pra÷ame buddhir dhãyate 'dya paraütapa
05,073.015a	aho yuddhapratãpàni yuddhakàla upasthite
05,073.015c	pa÷yasãvàpratãpàni kiü tvàü bhãr bhãma vindati
05,073.016a	aho pàrtha nimittàni viparãtàni pa÷yasi
05,073.016c	svapnànte jàgarànte ca tasmàt pra÷amam icchasi
05,073.017a	aho nà÷aüsase kiü cit puüstvaü klãba ivàtmani
05,073.017c	ka÷malenàbhipanno 'si tena te vikçtaü manaþ
05,073.018a	udvepate te hçdayaü manas te praviùãdati
05,073.018c	årustambhagçhãto 'si tasmàt pra÷amam icchasi
05,073.019a	anityaü kila martyasya cittaü pàrtha calàcalam
05,073.019c	vàtavegapracalità aùñhãlà ÷àlmaler iva
05,073.020a	tavaiùà vikçtà buddhir gavàü vàg iva mànuùã
05,073.020c	manàüsi pàõóuputràõàü majjayaty aplavàn iva
05,073.021a	idaü me mahad à÷caryaü parvatasyeva sarpaõam
05,073.021c	yadãdç÷aü prabhàùethà bhãmasenàsamaü vacaþ
05,073.022a	sa dçùñvà svàni karmàõi kule janma ca bhàrata
05,073.022c	uttiùñhasva viùàdaü mà kçthà vãra sthiro bhava
05,073.023a	na caitad anuråpaü te yat te glànir ariüdama
05,073.023c	yad ojasà na labhate kùatriyo na tad a÷nute
05,074.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,074.001a	tathokto vàsudevena nityamanyur amarùaõaþ
05,074.001c	sada÷vavat samàdhàvad babhàùe tadanantaram
05,074.002a	anyathà màü cikãrùantam anyathà manyase 'cyuta
05,074.002c	praõãtabhàvam atyantaü yudhi satyaparàkramam
05,074.003a	vettha dà÷àrha sattvaü me dãrghakàlaü sahoùitaþ
05,074.003c	uta và màü na jànàsi plavan hrada ivàlpavaþ
05,074.003e	tasmàd apratiråpàbhir vàgbhir màü tvaü samarchasi
05,074.004a	kathaü hi bhãmasenaü màü jànan ka÷ cana màdhava
05,074.004c	bråyàd apratiråpàõi yathà màü vaktum arhasi
05,074.005a	tasmàd idaü pravakùyàmi vacanaü vçùõinandana
05,074.005c	àtmanaþ pauruùaü caiva balaü ca na samaü paraiþ
05,074.006a	sarvathà nàryakarmaitat pra÷aüsà svayam àtmanaþ
05,074.006c	ativàdàpaviddhas tu vakùyàmi balam àtmanaþ
05,074.007a	pa÷yeme rodasã kçùõa yayor àsann imàþ prajàþ
05,074.007c	acale càpy anante ca pratiùñhe sarvamàtarau
05,074.008a	yadãme sahasà kruddhe sameyàtàü ÷ile iva
05,074.008c	aham ete nigçhõãyàü bàhubhyàü sacaràcare
05,074.009a	pa÷yaitad antaraü bàhvor mahàparighayor iva
05,074.009c	ya etat pràpya mucyeta na taü pa÷yàmi påruùam
05,074.010a	himavàü÷ ca samudra÷ ca vajrã ca balabhit svayam
05,074.010c	mayàbhipannaü tràyeran balam àsthàya na trayaþ
05,074.011a	yudhyeyaü kùatriyàn sarvàn pàõóaveùv àtatàyinaþ
05,074.011c	adhaþ pàdatalenaitàn adhiùñhàsyàmi bhåtale
05,074.012a	na hi tvaü nàbhijànàsi mama vikramam acyuta
05,074.012c	yathà mayà vinirjitya ràjàno va÷agàþ kçtàþ
05,074.013a	atha cen màü na jànàsi såryasyevodyataþ prabhàm
05,074.013c	vigàóhe yudhi saübàdhe vetsyase màü janàrdana
05,074.014a	kiü màtyavàkùãþ paruùair vraõaü såcyà ivànagha
05,074.014c	yathàmati bravãmy etad viddhi màm adhikaü tataþ
05,074.015a	draùñàsi yudhi saübàdhe pravçtte vai÷ase 'hani
05,074.015c	mayà praõunnàn màtaïgàn rathinaþ sàdinas tathà
05,074.016a	tathà naràn abhikruddhaü nighnantaü kùatriyarùabhàn
05,074.016c	draùñà màü tvaü ca loka÷ ca vikarùantaü varàn varàn
05,074.017a	na me sãdanti majjàno na mamodvepate manaþ
05,074.017c	sarvalokàd abhikruddhàn na bhayaü vidyate mama
05,074.018a	kiü tu sauhçdam evaitat kçpayà madhusådana
05,074.018c	sarvàüs titikùe saükle÷àn mà sma no bharatà na÷an
05,075.001	bhagavàn uvàca
05,075.001a	bhàvaü jij¤àsamàno 'haü praõayàd idam abruvam
05,075.001c	na càkùepàn na pàõóityàn na krodhàn na vivakùayà
05,075.002a	vedàhaü tava màhàtmyam uta te veda yad balam
05,075.002c	uta te veda karmàõi na tvàü paribhavàmy aham
05,075.003a	yathà càtmani kalyàõaü saübhàvayasi pàõóava
05,075.003c	sahasraguõam apy etat tvayi saübhàvayàmy aham
05,075.004a	yàdç÷e ca kule janma sarvaràjàbhipåjite
05,075.004c	bandhubhi÷ ca suhçdbhi÷ ca bhãma tvam asi tàdç÷aþ
05,075.005a	jij¤àsanto hi dharmasya saüdigdhasya vçkodara
05,075.005c	paryàyaü na vyavasyanti daivamànuùayor janàþ
05,075.006a	sa eva hetur bhåtvà hi puruùasyàrthasiddhiùu
05,075.006c	vinà÷e 'pi sa evàsya saüdigdhaü karma pauruùam
05,075.007a	anyathà paridçùñàni kavibhir doùadar÷ibhiþ
05,075.007c	anyathà parivartante vegà iva nabhasvataþ
05,075.008a	sumantritaü sunãtaü ca nyàyata÷ copapàditam
05,075.008c	kçtaü mànuùyakaü karma daivenàpi virudhyate
05,075.009a	daivam apy akçtaü karma pauruùeõa vihanyate
05,075.009c	÷ãtam uùõaü tathà varùaü kùutpipàse ca bhàrata
05,075.010a	yad anyad diùñabhàvasya puruùasya svayaükçtam
05,075.010c	tasmàd anavarodha÷ ca vidyate tatra lakùaõam
05,075.011a	lokasya nànyato vçttiþ pàõóavànyatra karmaõaþ
05,075.011b*0375_01	bàhu÷àlin mahàvãrya bhãmasena vicakùaõa
05,075.011b*0376_01	**** **** màtrà syàd avadhàraõe
05,075.011c	evaübuddhiþ pravarteta phalaü syàd ubhayànvayàt
05,075.012a	ya evaü kçtabuddhiþ san karmasv eva pravartate
05,075.012c	nàsiddhau vyathate tasya na siddhau harùam a÷nute
05,075.013a	tatreyam arthamàtrà me bhãmasena vivakùità
05,075.013c	naikàntasiddhir mantavyà kurubhiþ saha saüyuge
05,075.014a	nàtipraõãtara÷miþ syàt tathà bhavati paryaye
05,075.014c	viùàdam arched glàniü và etadarthaü bravãmi te
05,075.015a	÷vobhåte dhçtaràùñrasya samãpaü pràpya pàõóava
05,075.015c	yatiùye pra÷amaü kartuü yuùmadartham ahàpayan
05,075.016a	÷amaü cet te kariùyanti tato 'nantaü ya÷o mama
05,075.016c	bhavatàü ca kçtaþ kàmas teùàü ca ÷reya uttamam
05,075.017a	te ced abhinivekùyanti nàbhyupaiùyanti me vacaþ
05,075.017c	kuravo yuddham evàtra raudraü karma bhaviùyati
05,075.018a	asmin yuddhe bhãmasena tvayi bhàraþ samàhitaþ
05,075.018c	dhår arjunena dhàryà syàd voóhavya itaro janaþ
05,075.019a	ahaü hi yantà bãbhatsor bhavità saüyuge sati
05,075.019c	dhanaüjayasyaiùa kàmo na hi yuddhaü na kàmaye
05,075.020a	tasmàd à÷aïkamàno 'haü vçkodara matiü tava
05,075.020c	tudann aklãbayà vàcà tejas te samadãpayam
05,076.001	arjuna uvàca
05,076.001a	uktaü yudhiùñhireõaiva yàvad vàcyaü janàrdana
05,076.001c	tava vàkyaü tu me ÷rutvà pratibhàti paraütapa
05,076.002a	naiva pra÷amam atra tvaü manyase sukaraü prabho
05,076.002c	lobhàd và dhçtaràùñrasya dainyàd và samupasthitàt
05,076.003a	aphalaü manyase càpi puruùasya paràkramam
05,076.003c	na càntareõa karmàõi pauruùeõa phalodayaþ
05,076.004a	tad idaü bhàùitaü vàkyaü tathà ca na tathaiva ca
05,076.004c	na caitad evaü draùñavyam asàdhyam iti kiü cana
05,076.005a	kiü caitan manyase kçcchram asmàkaü pàpam àditaþ
05,076.005c	kurvanti teùàü karmàõi yeùàü nàsti phalodayaþ
05,076.006a	saüpàdyamànaü samyak ca syàt karma saphalaü prabho
05,076.006c	sa tathà kçùõa vartasva yathà ÷arma bhavet paraiþ
05,076.007a	pàõóavànàü kuråõàü ca bhavàn paramakaþ suhçt
05,076.007c	suràõàm asuràõàü ca yathà vãra prajàpatiþ
05,076.008a	kuråõàü pàõóavànàü ca pratipatsva niràmayam
05,076.008c	asmaddhitam anuùñhàtuü na manye tava duùkaram
05,076.009a	evaü cet kàryatàm eti kàryaü tava janàrdana
05,076.009c	gamanàd evam eva tvaü kariùyasi na saü÷ayaþ
05,076.010a	cikãrùitam athànyat te tasmin vãra duràtmani
05,076.010c	bhaviùyati tathà sarvaü yathà tava cikãrùitam
05,076.011a	÷arma taiþ saha và no 'stu tava và yac cikãrùitam
05,076.011c	vicàryamàõo yaþ kàmas tava kçùõa sa no guruþ
05,076.012a	na sa nàrhati duùñàtmà vadhaü sasutabàndhavaþ
05,076.012c	yena dharmasute dçùñvà na sà ÷rãr upamarùità
05,076.013a	yac càpy apa÷yatopàyaü dharmiùñhaü madhusådana
05,076.013c	upàyena nç÷aüsena hçtà durdyåtadevinà
05,076.014a	kathaü hi puruùo jàtaþ kùatriyeùu dhanurdharaþ
05,076.014c	samàhåto nivarteta pràõatyàge 'py upasthite
05,076.015a	adharmeõa jitàn dçùñvà vane pravrajitàüs tathà
05,076.015c	vadhyatàü mama vàrùõeya nirgato 'sau suyodhanaþ
05,076.016a	na caitad adbhutaü kçùõa mitràrthe yac cikãrùasi
05,076.016c	kriyà kathaü nu mukhyà syàn mçdunà vetareõa và
05,076.017a	atha và manyase jyàyàn vadhas teùàm anantaram
05,076.017c	tad eva kriyatàm à÷u na vicàryam atas tvayà
05,076.018a	jànàsi hi yathà tena draupadã pàpabuddhinà
05,076.018c	parikliùñà sabhàmadhye tac ca tasyàpi marùitam
05,076.019a	sa nàma samyag varteta pàõóaveùv iti màdhava
05,076.019c	na me saüjàyate buddhir bãjam uptam ivoùare
05,076.020a	tasmàd yan manyase yuktaü pàõóavànàü ca yad dhitam
05,076.020c	tad à÷u kuru vàrùõeya yan naþ kàryam anantaram
05,077.001	bhagavàn uvàca
05,077.001a	evam etan mahàbàho yathà vadasi pàõóava
05,077.001b*0377_01	pàõóavànàü kuråõàü ca pratipatsye niràmayam
05,077.001c	sarvaü tv idaü samàyattaü bãbhatso karmaõor dvayoþ
05,077.002a	kùetraü hi rasavac chuddhaü karùakeõopapàditam
05,077.002c	çte varùaü na kaunteya jàtu nirvartayet phalam
05,077.003a	tatra vai pauruùaü bråyur àsekaü yatnakàritam
05,077.003c	tatra càpi dhruvaü pa÷yec choùaõaü daivakàritam
05,077.004a	tad idaü ni÷citaü buddhyà pårvair api mahàtmabhiþ
05,077.004c	daive ca mànuùe caiva saüyuktaü lokakàraõam
05,077.005a	ahaü hi tat kariùyàmi paraü puruùakàrataþ
05,077.005c	daivaü tu na mayà ÷akyaü karma kartuü kathaü cana
05,077.006a	sa hi dharmaü ca satyaü ca tyaktvà carati durmatiþ
05,077.006c	na hi saütapyate tena tathàråpeõa karmaõà
05,077.007a	tàü càpi buddhiü pàpiùñhàü vardhayanty asya mantriõaþ
05,077.007c	÷akuniþ såtaputra÷ ca bhràtà duþ÷àsanas tathà
05,077.008a	sa hi tyàgena ràjyasya na ÷amaü samupeùyati
05,077.008c	antareõa vadhàt pàrtha sànubandhaþ suyodhanaþ
05,077.009a	na càpi praõipàtena tyaktum icchati dharmaràñ
05,077.009c	yàcyamànas tu ràjyaü sa na pradàsyati durmatiþ
05,077.010a	na tu manye sa tad vàcyo yad yudhiùñhira÷àsanam
05,077.010c	uktaü prayojanaü tatra dharmaràjena bhàrata
05,077.011a	tathà pàpas tu tat sarvaü na kariùyati kauravaþ
05,077.011c	tasmiü÷ càkriyamàõe 'sau lokavadhyo bhaviùyati
05,077.012a	mama càpi sa vadhyo vai jagata÷ càpi bhàrata
05,077.012c	yena kaumàrake yåyaü sarve viprakçtàs tathà
05,077.013a	vipraluptaü ca vo ràjyaü nç÷aüsena duràtmanà
05,077.013c	na copa÷àmyate pàpaþ ÷riyaü dçùñvà yudhiùñhire
05,077.014a	asakçc càpy ahaü tena tvatkçte pàrtha bheditaþ
05,077.014c	na mayà tad gçhãtaü ca pàpaü tasya cikãrùitam
05,077.015a	jànàsi hi mahàbàho tvam apy asya paraü matam
05,077.015c	priyaü cikãrùamàõaü ca dharmaràjasya màm api
05,077.016a	sa jànaüs tasya càtmànaü mama caiva paraü matam
05,077.016c	ajànann iva càkasmàd arjunàdyàbhi÷aïkase
05,077.017a	yac càpi paramaü divyaü tac càpy avagataü tvayà
05,077.017c	vidhànavihitaü pàrtha kathaü ÷arma bhavet paraiþ
05,077.018a	yat tu vàcà mayà ÷akyaü karmaõà càpi pàõóava
05,077.018c	kariùye tad ahaü pàrtha na tv à÷aüse ÷amaü paraiþ
05,077.019a	kathaü goharaõe bråyàd iccha¤ ÷arma tathàvidham
05,077.019c	yàcyamàno 'pi bhãùmeõa saüvatsaragate 'dhvani
05,077.020a	tadaiva te paràbhåtà yadà saükalpitàs tvayà
05,077.020c	lava÷aþ kùaõa÷a÷ càpi na ca tuùñaþ suyodhanaþ
05,077.021a	sarvathà tu mayà kàryaü dharmaràjasya ÷àsanam
05,077.021c	vibhàvyaü tasya bhåya÷ ca karma pàpaü duràtmanaþ
05,078.001	nakula uvàca
05,078.001a	uktaü bahuvidhaü vàkyaü dharmaràjena màdhava
05,078.001c	dharmaj¤ena vadànyena dharmayuktaü ca tattvataþ
05,078.002a	matam àj¤àya ràj¤a÷ ca bhãmasenena màdhava
05,078.002c	saü÷amo bàhuvãryaü ca khyàpitaü màdhavàtmanaþ
05,078.003a	tathaiva phalgunenàpi yad uktaü tat tvayà ÷rutam
05,078.003c	àtmana÷ ca mataü vãra kathitaü bhavatàsakçt
05,078.004a	sarvam etad atikramya ÷rutvà paramataü bhavàn
05,078.004c	yat pràptakàlaü manyethàs tat kuryàþ puruùottama
05,078.005a	tasmiüs tasmin nimitte hi mataü bhavati ke÷ava
05,078.005c	pràptakàlaü manuùyeõa svayaü kàryam ariüdama
05,078.006a	anyathà cintito hy arthaþ punar bhavati so 'nyathà
05,078.006c	anityamatayo loke naràþ puruùasattama
05,078.007a	anyathà buddhayo hy àsann asmàsu vanavàsiùu
05,078.007c	adç÷yeùv anyathà kçùõa dç÷yeùu punar anyathà
05,078.008a	asmàkam api vàrùõeya vane vicaratàü tadà
05,078.008c	na tathà praõayo ràjye yathà saüprati vartate
05,078.009a	nivçttavanavàsàn naþ ÷rutvà vãra samàgatàþ
05,078.009c	akùauhiõyo hi saptemàs tvatprasàdàj janàrdana
05,078.010a	imàn hi puruùavyàghràn acintyabalapauruùàn
05,078.010c	àtta÷astràn raõe dçùñvà na vyathed iha kaþ pumàn
05,078.011a	sa bhavàn kurumadhye taü sàntvapårvaü bhayànvitam
05,078.011c	bråyàd vàkyaü yathà mando na vyatheta suyodhanaþ
05,078.012a	yudhiùñhiraü bhãmasenaü bãbhatsuü càparàjitam
05,078.012c	sahadevaü ca màü caiva tvàü ca ràmaü ca ke÷ava
05,078.013a	sàtyakiü ca mahàvãryaü viràñaü ca sahàtmajam
05,078.013c	drupadaü ca sahàmàtyaü dhçùñadyumnaü ca pàrùatam
05,078.014a	kà÷iràjaü ca vikràntaü dhçùñaketuü ca cedipam
05,078.014c	màüsa÷oõitabhçn martyaþ pratiyudhyeta ko yudhi
05,078.015a	sa bhavàn gamanàd eva sàdhayiùyaty asaü÷ayam
05,078.015c	iùñam arthaü mahàbàho dharmaràjasya kevalam
05,078.016a	vidura÷ caiva bhãùma÷ ca droõa÷ ca sahabàhlikaþ
05,078.016c	÷reyaþ samarthà vij¤àtum ucyamànaü tvayànagha
05,078.017a	te cainam anuneùyanti dhçtaràùñraü janàdhipam
05,078.017c	taü ca pàpasamàcàraü sahàmàtyaü suyodhanam
05,078.018a	÷rotà càrthasya viduras tvaü ca vaktà janàrdana
05,078.018c	kam ivàrthaü vivartantaü sthàpayetàü na vartmani
05,079.001	sahadeva uvàca
05,079.001a	yad etat kathitaü ràj¤à dharma eùa sanàtanaþ
05,079.001c	yathà tu yuddham eva syàt tathà kàryam ariüdama
05,079.002a	yadi pra÷amam iccheyuþ kuravaþ pàõóavaiþ saha
05,079.002c	tathàpi yuddhaü dà÷àrha yojayethàþ sahaiva taiþ
05,079.003a	kathaü nu dçùñvà pà¤càlãü tathà kliùñàü sabhàgatàm
05,079.003c	avadhena pra÷àmyeta mama manyuþ suyodhane
05,079.004a	yadi bhãmàrjunau kçùõa dharmaràja÷ ca dhàrmikaþ
05,079.004c	dharmam utsçjya tenàhaü yoddhum icchàmi saüyuge
05,079.004d*0378_01	bråhi madvacanaü kçùõa suyodhanam apaõóitam
05,079.004d*0378_02	kçcchre vane và vastavyaü pure và nàgasàhvaye
05,079.005	sàtyakir uvàca
05,079.005a	satyam àha mahàbàho sahadevo mahàmatiþ
05,079.005c	duryodhanavadhe ÷àntis tasya kopasya me bhavet
05,079.006a	jànàsi hi yathà dçùñvà cãràjinadharàn vane
05,079.006c	tavàpi manyur udbhåto duþkhitàn prekùya pàõóavàn
05,079.007a	tasmàn màdrãsutaþ ÷åro yad àha puruùarùabhaþ
05,079.007c	vacanaü sarvayodhànàü tan mataü puruùottama
05,079.008	vai÷aüpàyana uvàca
05,079.008a	evaü vadati vàkyaü tu yuyudhàne mahàmatau
05,079.008c	subhãmaþ siühanàdo 'bhåd yodhànàü tatra sarva÷aþ
05,079.009a	sarve hi sarvato vãràs tad vacaþ pratyapåjayan
05,079.009c	sàdhu sàdhv iti ÷aineyaü harùayanto yuyutsavaþ
05,080.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,080.001a	ràj¤as tu vacanaü ÷rutvà dharmàrthasahitaü hitam
05,080.001c	kçùõà dà÷àrham àsãnam abravãc chokakarùità
05,080.002a	sutà drupadaràjasya svasitàyatamårdhajà
05,080.002c	saüpåjya sahadevaü ca sàtyakiü ca mahàratham
05,080.003a	bhãmasenaü ca saü÷àntaü dçùñvà paramadurmanàþ
05,080.003c	a÷rupårõekùaõà vàkyam uvàcedaü manasvinã
05,080.004a	viditaü te mahàbàho dharmaj¤a madhusådana
05,080.004c	yathà nikçtim àsthàya bhraü÷itàþ pàõóavàþ sukhàt
05,080.005a	dhçtaràùñrasya putreõa sàmàtyena janàrdana
05,080.005c	yathà ca saüjayo ràj¤à mantraü rahasi ÷ràvitaþ
05,080.006a	yudhiùñhireõa dà÷àrha tac càpi viditaü tava
05,080.006c	yathoktaþ saüjaya÷ caiva tac ca sarvaü ÷rutaü tvayà
05,080.007a	pa¤ca nas tàta dãyantàü gràmà iti mahàdyute
05,080.007c	ku÷asthalaü vçkasthalam àsandã vàraõàvatam
05,080.008a	avasànaü mahàbàho kiü cid eva tu pa¤camam
05,080.008c	iti duryodhano vàcyaþ suhçda÷ càsya ke÷ava
05,080.009a	tac càpi nàkarod vàkyaü ÷rutvà kçùõa suyodhanaþ
05,080.009c	yudhiùñhirasya dà÷àrha hrãmataþ saüdhim icchataþ
05,080.010a	apradànena ràjyasya yadi kçùõa suyodhanaþ
05,080.010c	saüdhim icchen na kartavyas tatra gatvà kathaü cana
05,080.011a	÷akùyanti hi mahàbàho pàõóavàþ sç¤jayaiþ saha
05,080.011c	dhàrtaràùñrabalaü ghoraü kruddhaü pratisamàsitum
05,080.012a	na hi sàmnà na dànena ÷akyo 'rthas teùu ka÷ cana
05,080.012c	tasmàt teùu na kartavyà kçpà te madhusådana
05,080.013a	sàmnà dànena và kçùõa ye na ÷àmyanti ÷atravaþ
05,080.013c	moktavyas teùu daõóaþ syàj jãvitaü parirakùatà
05,080.014a	tasmàt teùu mahàdaõóaþ kùeptavyaþ kùipram acyuta
05,080.014c	tvayà caiva mahàbàho pàõóavaiþ saha sç¤jayaiþ
05,080.015a	etat samarthaü pàrthànàü tava caiva ya÷askaram
05,080.015c	kriyamàõaü bhavet kçùõa kùatrasya ca sukhàvaham
05,080.016a	kùatriyeõa hi hantavyaþ kùatriyo lobham àsthitaþ
05,080.016c	akùatriyo và dà÷àrha svadharmam anutiùñhatà
05,080.017a	anyatra bràhmaõàt tàta sarvapàpeùv avasthitàt
05,080.017c	gurur hi sarvavarõànàü bràhmaõaþ prasçtàgrabhuk
05,080.018a	yathàvadhye bhaved doùo vadhyamàne janàrdana
05,080.018c	sa vadhyasyàvadhe dçùña iti dharmavido viduþ
05,080.019a	yathà tvàü na spç÷ed eùa doùaþ kçùõa tathà kuru
05,080.019c	pàõóavaiþ saha dà÷àrha sç¤jayai÷ ca sasainikaiþ
05,080.020a	punar uktaü ca vakùyàmi vi÷rambheõa janàrdana
05,080.020c	kà nu sãmantinã màdçk pçthivyàm asti ke÷ava
05,080.021a	sutà drupadaràjasya vedimadhyàt samutthità
05,080.021c	dhçùñadyumnasya bhaginã tava kçùõa priyà sakhã
05,080.022a	àjamãóhakulaü pràptà snuùà pàõóor mahàtmanaþ
05,080.022c	mahiùã pàõóuputràõàü pa¤cendrasamavarcasàm
05,080.023a	sutà me pa¤cabhir vãraiþ pa¤ca jàtà mahàrathàþ
05,080.023c	abhimanyur yathà kçùõa tathà te tava dharmataþ
05,080.024a	sàhaü ke÷agrahaü pràptà parikliùñà sabhàü gatà
05,080.024c	pa÷yatàü pàõóuputràõàü tvayi jãvati ke÷ava
05,080.025a	jãvatsu kauraveyeùu pà¤càleùv atha vçùõiùu
05,080.025c	dàsãbhåtàsmi pàpànàü sabhàmadhye vyavasthità
05,080.026a	niràmarùeùv aceùñeùu prekùamàõeùu pàõóuùu
05,080.026c	tràhi màm iti govinda manasà kàïkùito 'si me
05,080.027a	yatra màü bhagavàn ràjà ÷va÷uro vàkyam abravãt
05,080.027c	varaü vçõãùva pà¤càli varàrhàsi matàsi me
05,080.028a	adàsàþ pàõóavàþ santu sarathàþ sàyudhà iti
05,080.028c	mayokte yatra nirmuktà vanavàsàya ke÷ava
05,080.029a	evaüvidhànàü duþkhànàm abhij¤o 'si janàrdana
05,080.029c	tràhi màü puõóarãkàkùa sabhartçj¤àtibàndhavàm
05,080.030a	nanv ahaü kçùõa bhãùmasya dhçtaràùñrasya cobhayoþ
05,080.030c	snuùà bhavàmi dharmeõa sàhaü dàsãkçtàbhavam
05,080.031a	dhig balaü bhãmasenasya dhik pàrthasya dhanuùmatàm
05,080.031c	yatra duryodhanaþ kçùõa muhårtam api jãvati
05,080.032a	yadi te 'ham anugràhyà yadi te 'sti kçpà mayi
05,080.032c	dhàrtaràùñreùu vai kopaþ sarvaþ kçùõa vidhãyatàm
05,080.033a	ity uktvà mçdusaühàraü vçjinàgraü sudar÷anam
05,080.033c	sunãlam asitàpàïgã puõyagandhàdhivàsitam
05,080.034a	sarvalakùaõasaüpannaü mahàbhujagavarcasam
05,080.034c	ke÷apakùaü varàrohà gçhya savyena pàõinà
05,080.035a	padmàkùã puõóarãkàkùam upetya gajagàminã
05,080.035c	a÷rupårõekùaõà kçùõà kçùõaü vacanam abravãt
05,080.036a	ayaü te puõóarãkàkùa duþ÷àsanakaroddhçtaþ
05,080.036c	smartavyaþ sarvakàleùu pareùàü saüdhim icchatà
05,080.037a	yadi bhãmàrjunau kçùõa kçpaõau saüdhikàmukau
05,080.037c	pità me yotsyate vçddhaþ saha putrair mahàrathaiþ
05,080.038a	pa¤ca caiva mahàvãryàþ putrà me madhusådana
05,080.038c	abhimanyuü puraskçtya yotsyanti kurubhiþ saha
05,080.039a	duþ÷àsanabhujaü ÷yàmaü saüchinnaü pàüsuguõñhitam
05,080.039c	yady ahaü taü na pa÷yàmi kà ÷àntir hçdayasya me
05,080.040a	trayoda÷a hi varùàõi pratãkùantyà gatàni me
05,080.040c	nidhàya hçdaye manyuü pradãptam iva pàvakam
05,080.041a	vidãryate me hçdayaü bhãmavàk÷alyapãóitam
05,080.041c	yo 'yam adya mahàbàhur dharmaü samanupa÷yati
05,080.042a	ity uktvà bàùpasannena kaõñhenàyatalocanà
05,080.042c	ruroda kçùõà sotkampaü sasvaraü bàùpagadgadam
05,080.043a	stanau pãnàyata÷roõã sahitàv abhivarùatã
05,080.043c	dravãbhåtam ivàtyuùõam utsçjad vàri netrajam
05,080.044a	tàm uvàca mahàbàhuþ ke÷avaþ parisàntvayan
05,080.044c	aciràd drakùyase kçùõe rudatãr bharatastriyaþ
05,080.045a	evaü tà bhãru rotsyanti nihataj¤àtibàndhavàþ
05,080.045c	hatamitrà hatabalà yeùàü kruddhàsi bhàmini
05,080.046a	ahaü ca tat kariùyàmi bhãmàrjunayamaiþ saha
05,080.046c	yudhiùñhiraniyogena daivàc ca vidhinirmitàt
05,080.047a	dhàrtaràùñràþ kàlapakvà na cec chçõvanti me vacaþ
05,080.047c	÷eùyante nihatà bhåmau ÷va÷çgàlàdanãkçtàþ
05,080.048a	caled dhi himavà¤ ÷ailo medinã ÷atadhà bhavet
05,080.048c	dyauþ patec ca sanakùatrà na me moghaü vaco bhavet
05,080.048d*0379_01	dyauþ patet pçthivã ÷ãryed dhimavà¤ chithilãbhavet
05,080.048d*0380_01	÷uùyet toyanidhiþ kçùõe na me moghaü vaco bhavet
05,080.049a	satyaü te pratijànàmi kçùõe bàùpo nigçhyatàm
05,080.049c	hatàmitrà¤ ÷riyà yuktàn aciràd drakùyase patãn
05,081.001	arjuna uvàca
05,081.001a	kuråõàm adya sarveùàü bhavàn suhçd anuttamaþ
05,081.001c	saübandhã dayito nityam ubhayoþ pakùayor api
05,081.002a	pàõóavair dhàrtaràùñràõàü pratipàdyam anàmayam
05,081.002c	samarthaþ pra÷amaü caiùàü kartuü tvam asi ke÷ava
05,081.003a	tvam itaþ puõóarãkàkùa suyodhanam amarùaõam
05,081.003c	÷àntyarthaü bhàrataü bråyà yat tad vàcyam amitrahan
05,081.004a	tvayà dharmàrthayuktaü ced uktaü ÷ivam anàmayam
05,081.004c	hitaü nàdàsyate bàlo diùñasya va÷am eùyati
05,081.005	bhagavàn uvàca
05,081.005a	dharmyam asmaddhitaü caiva kuråõàü yad anàmayam
05,081.005c	eùa yàsyàmi ràjànaü dhçtaràùñram abhãpsayà
05,081.006	vai÷aüpàyana uvàca
05,081.006a	tato vyapete tamasi sårye vimala udgate
05,081.006c	maitre muhårte saüpràpte mçdvarciùi divàkare
05,081.007a	kaumude màsi revatyàü ÷aradante himàgame
05,081.007c	sphãtasasyasukhe kàle kalyaþ sattvavatàü varaþ
05,081.008a	maïgalyàþ puõyanirghoùà vàcaþ ÷çõvaü÷ ca sånçtàþ
05,081.008c	bràhmaõànàü pratãtànàm çùãõàm iva vàsavaþ
05,081.009a	kçtvà paurvàhõikaü kçtyaü snàtaþ ÷ucir alaükçtaþ
05,081.009c	upatasthe vivasvantaü pàvakaü ca janàrdanaþ
05,081.010a	çùabhaü pçùñha àlabhya bràhmaõàn abhivàdya ca
05,081.010c	agniü pradakùiõaü kçtvà pa÷yan kalyàõam agrataþ
05,081.011a	tat pratij¤àya vacanaü pàõóavasya janàrdanaþ
05,081.011c	÷iner naptàram àsãnam abhyabhàùata sàtyakim
05,081.012a	ratha àropyatàü ÷aïkha÷ cakraü ca gadayà saha
05,081.012c	upàsaïgà÷ ca ÷aktya÷ ca sarvapraharaõàni ca
05,081.013a	duryodhano hi duùñàtmà karõa÷ ca sahasaubalaþ
05,081.013c	na ca ÷atrur avaj¤eyaþ pràkçto 'pi balãyasà
05,081.014a	tatas tan matam àj¤àya ke÷avasya puraþsaràþ
05,081.014c	prasasrur yojayiùyanto rathaü cakragadàbhçtaþ
05,081.015a	taü dãptam iva kàlàgnim àkà÷agam ivàdhvagam
05,081.015c	candrasåryaprakà÷àbhyàü cakràbhyàü samalaükçtam
05,081.016a	ardhacandrai÷ ca candrai÷ ca matsyaiþ samçgapakùibhiþ
05,081.016c	puùpai÷ ca vividhai÷ citraü maõiratnai÷ ca sarva÷aþ
05,081.016c*0381_01	**** **** bhåùaõair vividhair api
05,081.016c*0381_02	viprai÷ ca vividhai÷ citrair
05,081.017a	taruõàdityasaükà÷aü bçhantaü càrudar÷anam
05,081.017c	maõihemavicitràïgaü sudhvajaü supatàkinam
05,081.018a	såpaskaram anàdhçùyaü vaiyàghraparivàraõam
05,081.018c	ya÷oghnaü pratyamitràõàü yadånàü nandivardhanam
05,081.019a	vàjibhiþ sainyasugrãvameghapuùpabalàhakaiþ
05,081.019c	snàtaiþ saüpàdayàü cakruþ saüpannaiþ sarvasaüpadà
05,081.020a	mahimànaü tu kçùõasya bhåya evàbhivardhayan
05,081.020c	sughoùaþ patagendreõa dhvajena yuyuje rathaþ
05,081.021a	taü meru÷ikharaprakhyaü meghadundubhinisvanam
05,081.021b*0382_01	sàrathyakarmadakùeõa rakùitaü dàrukeõa ca
05,081.021b*0382_02	kçtvà pradakùiõaü ÷auriþ prasthànocitabhåùaõaþ
05,081.021c	àruroha rathaü ÷aurir vimànam iva puõyakçt
05,081.022a	tataþ sàtyakim àropya prayayau puruùottamaþ
05,081.022c	pçthivãü càntarikùaü ca rathaghoùeõa nàdayan
05,081.023a	vyapoóhàbhraghanaþ kàlaþ kùaõena samapadyata
05,081.023c	÷iva÷ cànuvavau vàyuþ pra÷àntam abhavad rajaþ
05,081.024a	pradakùiõànulomà÷ ca maïgalyà mçgapakùiõaþ
05,081.024c	prayàõe vàsudevasya babhåvur anuyàyinaþ
05,081.025a	maïgalyàrthapadaiþ ÷abdair anvavartanta sarva÷aþ
05,081.025c	sàrasàþ ÷atapatrà÷ ca haüsà÷ ca madhusådanam
05,081.026a	mantràhutimahàhomair håyamàna÷ ca pàvakaþ
05,081.026c	pradakùiõa÷ikho bhåtvà vidhåmaþ samapadyata
05,081.027a	vasiùñho vàmadeva÷ ca bhåridyumno gayaþ krathaþ
05,081.027c	÷ukranàradavàlmãkà marutaþ ku÷iko bhçguþ
05,081.028a	brahmadevarùaya÷ caiva kçùõaü yadusukhàvaham
05,081.028c	pradakùiõam avartanta sahità vàsavànujam
05,081.029a	evam etair mahàbhàgair maharùigaõasàdhubhiþ
05,081.029c	påjitaþ prayayau kçùõaþ kuråõàü sadanaü prati
05,081.029d*0383_01	devatàbhyo namaskçtya bràhmaõàn svasti vàcya ca
05,081.029d*0383_02	prayayau puõóarãkàkùaþ sàtyakena sahàcyutaþ
05,081.030a	taü prayàntam anupràyàt kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,081.030c	bhãmasenàrjunau cobhau màdrãputrau ca pàõóavau
05,081.031a	cekitàna÷ ca vikrànto dhçùñaketu÷ ca cedipaþ
05,081.031c	drupadaþ kà÷iràja÷ ca ÷ikhaõóã ca mahàrathaþ
05,081.032a	dhçùñadyumnaþ saputra÷ ca viràñaþ kekayaiþ saha
05,081.032c	saüsàdhanàrthaü prayayuþ kùatriyàþ kùatriyarùabham
05,081.033a	tato 'nuvrajya govindaü dharmaràjo yudhiùñhiraþ
05,081.033c	ràj¤àü sakà÷e dyutimàn uvàcedaü vacas tadà
05,081.034a	yo naiva kàmàn na bhayàn na lobhàn nàrthakàraõàt
05,081.034c	anyàyam anuvarteta sthirabuddhir alolupaþ
05,081.035a	dharmaj¤o dhçtimàn pràj¤aþ sarvabhåteùu ke÷avaþ
05,081.035c	ã÷varaþ sarvabhåtànàü devadevaþ pratàpavàn
05,081.036a	taü sarvaguõasaüpannaü ÷rãvatsakçtalakùaõam
05,081.036c	saüpariùvajya kaunteyaþ saüdeùñum upacakrame
05,081.037a	yà sà bàlyàt prabhçty asmàn paryavardhayatàbalà
05,081.037c	upavàsatapaþ÷ãlà sadà svastyayane ratà
05,081.038a	devatàtithipåjàsu guru÷u÷råùaõe ratà
05,081.038c	vatsalà priyaputrà ca priyàsmàkaü janàrdana
05,081.039a	suyodhanabhayàd yà no 'tràyatàmitrakar÷ana
05,081.039c	mahato mçtyusaübàdhàd uttaran naur ivàrõavàt
05,081.040a	asmatkçte ca satataü yayà duþkhàni màdhava
05,081.040c	anubhåtàny aduþkhàrhà tàü sma pçccher anàmayam
05,081.041a	bhç÷am à÷vàsaye÷ cainàü putra÷okapariplutàm
05,081.041c	abhivàdya svajethà÷ ca pàõóavàn parikãrtayan
05,081.042a	åóhàt prabhçti duþkhàni ÷va÷uràõàm ariüdama
05,081.042c	nikàràn atadarhà ca pa÷yantã duþkham a÷nute
05,081.043a	api jàtu sa kàlaþ syàt kçùõa duþkhaviparyayaþ
05,081.043c	yad ahaü màtaraü kliùñàü sukhe dadhyàm ariüdama
05,081.044a	pravrajanto 'nvadhàvat sà kçpaõà putragçddhinã
05,081.044c	rudatãm apahàyainàm upagacchàma yad vanam
05,081.045a	na nånaü mriyate duþkhaiþ sà cej jãvati ke÷ava
05,081.045c	tathà putràdhibhir gàóham àrtà hy ànartasatkçtà
05,081.046a	abhivàdyà tu sà kçùõa tvayà madvacanàd vibho
05,081.046b*0384_01	saükùàmyàtha namaskàryà sarveùàü vacanàd api
05,081.046c	dhçtaràùñra÷ ca kauravyo ràjàna÷ ca vayo 'dhikàþ
05,081.047a	bhãùmaü droõaü kçpaü caiva mahàràjaü ca bàhlikam
05,081.047c	drauõiü ca somadattaü ca sarvàü÷ ca bharatàn pçthak
05,081.047d*0385_01	yathàvayo yathàsthànaü påjayasva janàrdana
05,081.048a	viduraü ca mahàpràj¤aü kuråõàü mantradhàriõam
05,081.048c	agàdhabuddhiü dharmaj¤aü svajethà madhusådana
05,081.049a	ity uktvà ke÷avaü tatra ràjamadhye yudhiùñhiraþ
05,081.049c	anuj¤àto nivavçte kçùõaü kçtvà pradakùiõam
05,081.050a	vrajann eva tu bãbhatsuþ sakhàyaü puruùarùabham
05,081.050c	abravãt paravãraghnaü dà÷àrham aparàjitam
05,081.051a	yad asmàkaü vibho vçttaü purà vai mantrani÷caye
05,081.051c	ardharàjyasya govinda viditaü sarvaràjasu
05,081.052a	tac ced dadyàd asaïgena satkçtyànavamanya ca
05,081.052b*0386_01	dadàti govinda paraü dharmaràj¤e suyodhanaþ
05,081.052c	priyaü me syàn mahàbàho mucyeran mahato bhayàt
05,081.053a	ata÷ ced anyathà kartà dhàrtaràùñro 'nupàyavit
05,081.053c	antaü nånaü kariùyàmi kùatriyàõàü janàrdana
05,081.054a	evam ukte pàõóavena paryahçùyad vçkodaraþ
05,081.054c	muhur muhuþ krodhava÷àt pràvepata ca pàõóavaþ
05,081.055a	vepamàna÷ ca kaunteyaþ pràkro÷an mahato ravàn
05,081.055c	dhanaüjayavacaþ ÷rutvà harùotsiktamanà bhç÷am
05,081.056a	tasya taü ninadaü ÷rutvà saüpràvepanta dhanvinaþ
05,081.056c	vàhanàni ca sarvàõi ÷akçnmåtraü prasusruvuþ
05,081.057a	ity uktvà ke÷avaü tatra tathà coktvà vini÷cayam
05,081.057c	anuj¤àto nivavçte pariùvajya janàrdanam
05,081.058a	teùu ràjasu sarveùu nivçtteùu janàrdanaþ
05,081.058c	tårõam abhyapatad dhçùñaþ sainyasugrãvavàhanaþ
05,081.059a	te hayà vàsudevasya dàrukeõa pracoditàþ
05,081.059c	panthànam àcemur iva grasamànà ivàmbaram
05,081.060a	athàpa÷yan mahàbàhur çùãn adhvani ke÷avaþ
05,081.060c	bràhmyà ÷riyà dãpyamànàn sthitàn ubhayataþ pathi
05,081.061a	so 'vatãrya rathàt tårõam abhivàdya janàrdanaþ
05,081.061c	yathàvat tàn çùãn sarvàn abhyabhàùata påjayan
05,081.062a	kaccil lokeùu ku÷alaü kaccid dharmaþ svanuùñhitaþ
05,081.062c	bràhmaõànàü trayo varõàþ kaccit tiùñhanti ÷àsane
05,081.062d*0387_01	pitçdevàtithibhya÷ ca kaccit påjà svanuùñhità
05,081.063a	tebhyaþ prayujya tàü påjàü provàca madhusådanaþ
05,081.063c	bhagavantaþ kva saüsiddhàþ kà vãthã bhavatàm iha
05,081.064a	kiü và bhagavatàü kàryam ahaü kiü karavàõi vaþ
05,081.064c	kenàrthenopasaüpràptà bhagavanto mahãtalam
05,081.064d*0388_01	evam uktàþ ke÷avena munayaþ saü÷itavratàþ
05,081.064d*0388_02	nàradapramukhàþ sarve pratyanandanta ke÷avam
05,081.064d*0388_03	adhaþ÷iràþ sarpamàlã maharùiþ satyadevalaþ
05,081.064d*0388_04	arvàvasu÷ ca jànu÷ ca maitreyaþ ÷unako balã
05,081.064d*0388_05	bako dàlbhyaþ sthåla÷iràþ kçùõadvaipàyanas tathà
05,081.064d*0388_06	àyodadhaumyo dhaumya÷ ca àõimàõóavyakau÷ikau
05,081.064d*0388_07	dàmoùõãùas triùavaõaþ parõàdo ghañajànukaþ
05,081.064d*0388_08	mau¤jàyano vàyubhakùaþ pàrà÷aryo 'tha ÷àrikaþ
05,081.064d*0388_09	÷ãlavàn a÷anirdhàtà ÷ånyapàlo 'kçta÷ramaþ
05,081.064d*0388_10	÷vetaketu÷ ca katthàmà vaida÷ càpi hiraõyadaþ
05,081.065a	tam abravãj jàmadagnya upetya madhusådanam
05,081.065c	pariùvajya ca govindaü purà sucarite sakhà
05,081.066a	devarùayaþ puõyakçto bràhmaõà÷ ca bahu÷rutàþ
05,081.066c	ràjarùaya÷ ca dà÷àrha mànayantas tapasvinaþ
05,081.067a	devàsurasya draùñàraþ puràõasya mahàdyute
05,081.067c	sametaü pàrthivaü kùatraü didçkùanta÷ ca sarvataþ
05,081.068a	sabhàsada÷ ca ràjànas tvàü ca satyaü janàrdana
05,081.068c	etan mahat prekùaõãyaü draùñuü gacchàma ke÷ava
05,081.069a	dharmàrthasahità vàcaþ ÷rotum icchàma màdhava
05,081.069c	tvayocyamànàþ kuruùu ràjamadhye paraütapa
05,081.069d*0389_01	sabhàyàü madhurà vàcaþ ÷u÷råùantas tvayeritàþ
05,081.069d*0389_02	kuråõàü pratipattiü ca ÷rotum icchàma ke÷ava
05,081.070a	bhãùmadroõàdaya÷ caiva vidura÷ ca mahàmatiþ
05,081.070c	tvaü ca yàdava÷àrdåla sabhàyàü vai sameùyatha
05,081.071a	tava vàkyàni divyàni tatra teùàü ca màdhava
05,081.071c	÷rotum icchàma govinda satyàni ca ÷ubhàni ca
05,081.071d*0390_01	tvatpàdaspar÷asaü÷uddhà bhåmir duùñavivarjità
05,081.071d*0390_02	dharmavçddhyà ÷obhamànà prãtiü càdhàsyatãha naþ
05,081.072a	àpçùño 'si mahàbàho punar drakùyàmahe vayam
05,081.072c	yàhy avighnena vai vãra drakùyàmas tvàü sabhàgatam
05,081.072d*0391_01	àsãnam àsane divye balatejaþsamàhitam
05,082.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,082.001a	prayàntaü devakãputraü paravãrarujo da÷a
05,082.001c	mahàrathà mahàbàhum anvayuþ ÷astrapàõayaþ
05,082.002a	padàtãnàü sahasraü ca sàdinàü ca paraütapa
05,082.002c	bhojyaü ca vipulaü ràjan preùyà÷ ca ÷ata÷o 'pare
05,082.003	janamejaya uvàca
05,082.003a	kathaü prayàto dà÷àrho mahàtmà madhusådanaþ
05,082.003c	kàni và vrajatas tasya nimittàni mahaujasaþ
05,082.004	vai÷aüpàyana uvàca
05,082.004a	tasya prayàõe yàny àsann adbhutàni mahàtmanaþ
05,082.004c	tàni me ÷çõu divyàni daivàny autpàtikàni ca
05,082.005a	anabhre '÷aninirghoùaþ savidyutsamajàyata
05,082.005c	anvag eva ca parjanyaþ pràvarùad vighane bhç÷am
05,082.006a	pratyag åhur mahànadyaþ pràïmukhàþ sindhusattamàþ
05,082.006c	viparãtà di÷aþ sarvà na pràj¤àyata kiü cana
05,082.007a	pràjvalann agnayo ràjan pçthivã samakampata
05,082.007c	udapànà÷ ca kumbhà÷ ca pràsi¤ca¤ ÷ata÷o jalam
05,082.008a	tamaþsaüvçtam apy àsãt sarvaü jagad idaü tadà
05,082.008c	na di÷o nàdi÷o ràjan praj¤àyante sma reõunà
05,082.009a	pràduràsãn mahà¤ ÷abdaþ khe ÷arãraü na dç÷yate
05,082.009c	sarveùu ràjan de÷eùu tad adbhutam ivàbhavat
05,082.010a	pràmathnàd dhàstinapuraü vàto dakùiõapa÷cimaþ
05,082.010c	àrujan gaõa÷o vçkùàn paruùo bhãmanisvanaþ
05,082.011a	yatra yatra tu vàrùõeyo vartate pathi bhàrata
05,082.011c	tatra tatra sukho vàyuþ sarvaü càsãt pradakùiõam
05,082.012a	vavarùa puùpavarùaü ca kamalàni ca bhåri÷aþ
05,082.012c	sama÷ ca panthà nirduþkho vyapetaku÷akaõñakaþ
05,082.013a	sa gacchan bràhmaõai ràjaüs tatra tatra mahàbhujaþ
05,082.013c	arcyate madhuparkai÷ ca sumanobhir vasupradaþ
05,082.014a	taü kiranti mahàtmànaü vanyaiþ puùpaiþ sugandhibhiþ
05,082.014c	striyaþ pathi samàgamya sarvabhåtahite ratam
05,082.015a	sa ÷àlibhavanaü ramyaü sarvasasyasamàcitam
05,082.015c	sukhaü paramadharmiùñham atyagàd bharatarùabha
05,082.016a	pa÷yan bahupa÷ån gràmàn ramyàn hçdayatoùaõàn
05,082.016c	puràõi ca vyatikràman ràùñràõi vividhàni ca
05,082.017a	nityahçùñàþ sumanaso bhàratair abhirakùitàþ
05,082.017c	nodvignàþ paracakràõàm anayànàm akovidàþ
05,082.018a	upaplavyàd athàyàntaü janàþ puranivàsinaþ
05,082.018c	pathy atiùñhanta sahità viùvaksenadidçkùayà
05,082.019a	te tu sarve sunàmànam agnim iddham iva prabhum
05,082.019c	arcayàm àsur arcyaü taü de÷àtithim upasthitam
05,082.020a	vçkasthalaü samàsàdya ke÷avaþ paravãrahà
05,082.020c	prakãrõara÷màv àditye vimale lohitàyati
05,082.021a	avatãrya rathàt tårõaü kçtvà ÷aucaü yathàvidhi
05,082.021c	rathamocanam àdi÷ya saüdhyàm upavive÷a ha
05,082.022a	dàruko 'pi hayàn muktvà paricarya ca ÷àstrataþ
05,082.022c	mumoca sarvaü varmàõi muktvà cainàn avàsçjat
05,082.023a	abhyatãtya tu tat sarvam uvàca madhusådanaþ
05,082.023c	yudhiùñhirasya kàryàrtham iha vatsyàmahe kùapàm
05,082.024a	tasya tan matam àj¤àya cakrur àvasathaü naràþ
05,082.024c	kùaõena cànnapànàni guõavanti samàrjayan
05,082.025a	tasmin gràme pradhànàs tu ya àsan bràhmaõà nçpa
05,082.025c	àryàþ kulãnà hrãmanto bràhmãü vçttim anuùñhitàþ
05,082.026a	te 'bhigamya mahàtmànaü hçùãke÷am ariüdamam
05,082.026c	påjàü cakrur yathànyàyam à÷ãrmaïgalasaüyutàm
05,082.027a	te påjayitvà dà÷àrhaü sarvalokeùu påjitam
05,082.027c	nyavedayanta ve÷màni ratnavanti mahàtmane
05,082.028a	tàn prabhuþ kçtam ity uktvà satkçtya ca yathàrhataþ
05,082.028c	abhyetya teùàü ve÷màni punar àyàt sahaiva taiþ
05,082.029a	sumçùñaü bhojayitvà ca bràhmaõàüs tatra ke÷avaþ
05,082.029c	bhuktvà ca saha taiþ sarvair avasat tàü kùapàü sukham
05,083.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,083.001a	tathà dåtaiþ samàj¤àya àyàntaü madhusådanam
05,083.001c	dhçtaràùñro 'bravãd bhãùmam arcayitvà mahàbhujam
05,083.002a	droõaü ca saüjayaü caiva viduraü ca mahàmatim
05,083.002c	duryodhanaü ca sàmàtyaü hçùñaromàbravãd idam
05,083.003a	adbhutaü mahad à÷caryaü ÷råyate kurunandana
05,083.003c	striyo bàlà÷ ca vçddhà÷ ca kathayanti gçhe gçhe
05,083.004a	satkçtyàcakùate cànye tathaivànye samàgatàþ
05,083.004c	pçthagvàdà÷ ca vartante catvareùu sabhàsu ca
05,083.005a	upayàsyati dà÷àrhaþ pàõóavàrthe paràkramã
05,083.005c	sa no mànya÷ ca påjya÷ ca sarvathà madhusådanaþ
05,083.006a	tasmin hi yàtrà lokasya bhåtànàm ã÷varo hi saþ
05,083.006c	tasmin dhçti÷ ca vãryaü ca praj¤à cauja÷ ca màdhave
05,083.007a	sa mànyatàü nara÷reùñhaþ sa hi dharmaþ sanàtanaþ
05,083.007c	påjito hi sukhàya syàd asukhaþ syàd apåjitaþ
05,083.008a	sa cet tuùyati dà÷àrha upacàrair ariüdamaþ
05,083.008c	kçtsnàn sarvàn abhipràyàn pràpsyàmaþ sarvaràjasu
05,083.009a	tasya påjàrtham adyaiva saüvidhatsva paraütapa
05,083.009c	sabhàþ pathi vidhãyantàü sarvakàmasamàhitàþ
05,083.010a	yathà prãtir mahàbàho tvayi jàyeta tasya vai
05,083.010c	tathà kuruùva gàndhàre kathaü và bhãùma manyase
05,083.011a	tato bhãùmàdayaþ sarve dhçtaràùñraü janàdhipam
05,083.011c	åcuþ paramam ity evaü påjayanto 'sya tad vacaþ
05,083.012a	teùàm anumataü j¤àtvà ràjà duryodhanas tadà
05,083.012c	sabhàvàståni ramyàõi pradeùñum upacakrame
05,083.013a	tato de÷eùu de÷eùu ramaõãyeùu bhàga÷aþ
05,083.013c	sarvaratnasamàkãrõàþ sabhà÷ cakrur aneka÷aþ
05,083.014a	àsanàni vicitràõi yuktàni vividhair guõaiþ
05,083.014c	striyo gandhàn alaükàràn såkùmàõi vasanàni ca
05,083.015a	guõavanty annapànàni bhojyàni vividhàni ca
05,083.015c	màlyàni ca sugandhãni tàni ràjà dadau tataþ
05,083.016a	vi÷eùata÷ ca vàsàrthaü sabhàü gràme vçkasthale
05,083.016c	vidadhe kauravo ràjà bahuratnàü manoramàm
05,083.017a	etad vidhàya vai sarvaü devàrham atimànuùam
05,083.017c	àcakhyau dhçtaràùñràya ràjà duryodhanas tadà
05,083.018a	tàþ sabhàþ ke÷avaþ sarvà ratnàni vividhàni ca
05,083.018c	asamãkùyaiva dà÷àrha upàyàt kurusadma tat
05,084.001	dhçtaràùñra uvàca
05,084.001a	upaplavyàd iha kùattar upayàto janàrdanaþ
05,084.001c	vçkasthale nivasati sa ca pràtar iheùyati
05,084.002a	àhukànàm adhipatiþ purogaþ sarvasàtvatàm
05,084.002c	mahàmanà mahàvãryo mahàmàtro janàrdanaþ
05,084.003a	sphãtasya vçùõivaü÷asya bhartà goptà ca màdhavaþ
05,084.003c	trayàõàm api lokànàü bhagavàn prapitàmahaþ
05,084.004a	vçùõyandhakàþ sumanaso yasya praj¤àm upàsate
05,084.004c	àdityà vasavo rudrà yathà buddhiü bçhaspateþ
05,084.005a	tasmai påjàü prayokùyàmi dà÷àrhàya mahàtmane
05,084.005c	pratyakùaü tava dharmaj¤a tan me kathayataþ ÷çõu
05,084.006a	ekavarõaiþ sukçùõàïgair bàhlijàtair hayottamaiþ
05,084.006c	caturyuktàn rathàüs tasmai raukmàn dàsyàmi ùoóa÷a
05,084.007a	nityaprabhinnàn màtaïgàn ãùàdantàn prahàriõaþ
05,084.007c	aùñànucaram ekaikam aùñau dàsyàmi ke÷ave
05,084.008a	dàsãnàm aprajàtànàü ÷ubhànàü rukmavarcasàm
05,084.008c	÷atam asmai pradàsyàmi dàsànàm api tàvataþ
05,084.009a	àvikaü bahu suspar÷aü pàrvatãyair upàhçtam
05,084.009c	tad apy asmai pradàsyàmi sahasràõi da÷àùña ca
05,084.010a	ajinànàü sahasràõi cãnade÷odbhavàni ca
05,084.010c	tàny apy asmai pradàsyàmi yàvad arhati ke÷avaþ
05,084.011a	divà ràtrau ca bhàty eùa sutejà vimalo maõiþ
05,084.011c	tam apy asmai pradàsyàmi tam apy arhati ke÷avaþ
05,084.012a	ekenàpi pataty ahnà yojanàni caturda÷a
05,084.012c	yànam a÷vatarãyuktaü dàsye tasmai tad apy aham
05,084.013a	yàvanti vàhanàny asya yàvantaþ puruùà÷ ca te
05,084.013c	tato 'ùñaguõam apy asmai bhojyaü dàsyàmy ahaü sadà
05,084.014a	mama putrà÷ ca pautrà÷ ca sarve duryodhanàd çte
05,084.014c	pratyudyàsyanti dà÷àrhaü rathair mçùñair alaükçtàþ
05,084.015a	svalaükçtà÷ ca kalyàõyaþ pàdair eva sahasra÷aþ
05,084.015c	vàramukhyà mahàbhàgaü pratyudyàsyanti ke÷avam
05,084.016a	nagaràd api yàþ kà÷ cid gamiùyanti janàrdanam
05,084.016c	draùñuü kanyà÷ ca kalyàõyas tà÷ ca yàsyanty anàvçtàþ
05,084.017a	sastrãpuruùabàlaü hi nagaraü madhusådanam
05,084.017c	udãkùate mahàtmànaü bhànumantam iva prajàþ
05,084.018a	mahàdhvajapatàkà÷ ca kriyantàü sarvatodi÷am
05,084.018c	jalàvasikto virajàþ panthàs tasyeti cànva÷àt
05,084.019a	duþ÷àsanasya ca gçhaü duryodhanagçhàd varam
05,084.019c	tad asya kriyatàü kùipraü susaümçùñam alaükçtam
05,084.020a	etad dhi ruciràkàraiþ pràsàdair upa÷obhitam
05,084.020c	÷ivaü ca ramaõãyaü ca sarvartu sumahàdhanam
05,084.021a	sarvam asmin gçhe ratnaü mama duryodhanasya ca
05,084.021c	yad yad arhet sa vàrùõeyas tat tad deyam asaü÷ayam
05,085.001	vidura uvàca
05,085.001a	ràjan bahumata÷ càsi trailokyasyàpi sattamaþ
05,085.001c	saübhàvita÷ ca lokasya saümata÷ càsi bhàrata
05,085.002a	yat tvam evaügate bråyàþ pa÷cime vayasi sthitaþ
05,085.002c	÷àstràd và supratarkàd và susthiraþ sthaviro hy asi
05,085.003a	lekhà÷manãva bhàþ sårye mahormir iva sàgare
05,085.003c	dharmas tvayi mahàn ràjann iti vyavasitàþ prajàþ
05,085.004a	sadaiva bhàvito loko guõaughais tava pàrthiva
05,085.004c	guõànàü rakùaõe nityaü prayatasva sabàndhavaþ
05,085.005a	àrjavaü pratipadyasva mà bàlyàd bahudhà na÷ãþ
05,085.005c	ràjyaü putràü÷ ca pautràü÷ ca suhçda÷ càpi supriyàn
05,085.006a	yat tvaü ditsasi kçùõàya ràjann atithaye bahu
05,085.006c	etad anyac ca dà÷àrhaþ pçthivãm api càrhati
05,085.007a	na tu tvaü dharmam uddi÷ya tasya và priyakàraõàt
05,085.007c	etad icchasi kçùõàya satyenàtmànam àlabhe
05,085.008a	màyaiùàtattvam evaitac chadmaitad bhåridakùiõa
05,085.008c	jànàmi te mataü ràjan gåóhaü bàhyena karmaõà
05,085.009a	pa¤ca pa¤caiva lipsanti gràmakàn pàõóavà nçpa
05,085.009c	na ca ditsasi tebhyas tàüs tac chamaü kaþ kariùyati
05,085.010a	arthena tu mahàbàhuü vàrùõeyaü tvaü jihãrùasi
05,085.010c	anenaivàbhyupàyena pàõóavebhyo bibhitsasi
05,085.011a	na ca vittena ÷akyo 'sau nodyamena na garhayà
05,085.011c	anyo dhanaüjayàt kartum etat tattvaü bravãmi te
05,085.012a	veda kçùõasya màhàtmyaü vedàsya dçóhabhaktitàm
05,085.012c	atyàjyam asya jànàmi pràõais tulyaü dhanaüjayam
05,085.013a	anyat kumbhàd apàü pårõàd anyat pàdàvasecanàt
05,085.013c	anyat ku÷alasaüpra÷nàn naiùiùyati janàrdanaþ
05,085.014a	yat tv asya priyam àtithyaü mànàrhasya mahàtmanaþ
05,085.014c	tad asmai kriyatàü ràjan mànàrho hi janàrdanaþ
05,085.015a	à÷aüsamànaþ kalyàõaü kurån abhyeti ke÷avaþ
05,085.015c	yenaiva ràjann arthena tad evàsmà upàkuru
05,085.016a	÷amam icchati dà÷àrhas tava duryodhanasya ca
05,085.016c	pàõóavànàü ca ràjendra tad asya vacanaü kuru
05,085.017a	pitàsi ràjan putràs te vçddhas tvaü ÷i÷avaþ pare
05,085.017c	vartasva pitçvat teùu vartante te hi putravat
05,085.017d*0392_01	nirvairàn matsyapà¤càlàn pàõóavàn kurubhiþ saha
05,085.017d*0392_02	kçtvà sukhaü yathàdharmaü kãrtiü ca samavàpnuhi
05,086.001	duryodhana uvàca
05,086.001a	yad àha viduraþ kçùõe sarvaü tat satyam ucyate
05,086.001c	anurakto hy asaühàryaþ pàrthàn prati janàrdanaþ
05,086.002a	yat tu satkàrasaüyuktaü deyaü vasu janàrdane
05,086.002c	anekaråpaü ràjendra na tad deyaü kadà cana
05,086.003a	de÷aþ kàlas tathàyukto na hi nàrhati ke÷avaþ
05,086.003c	maüsyaty adhokùajo ràjan bhayàd arcati màm iti
05,086.004a	avamàna÷ ca yatra syàt kùatriyasya vi÷àü pate
05,086.004c	na tat kuryàd budhaþ kàryam iti me ni÷cità matiþ
05,086.005a	sa hi påjyatamo devaþ kçùõaþ kamalalocanaþ
05,086.005c	trayàõàm api lokànàü viditaü mama sarvathà
05,086.006a	na tu tasmin pradeyaü syàt tathà kàryagatiþ prabho
05,086.006c	vigrahaþ samupàrabdho na hi ÷àmyaty avigrahàt
05,086.007	vai÷aüpàyana uvàca
05,086.007a	tasya tad vacanaü ÷rutvà bhãùmaþ kurupitàmahaþ
05,086.007c	vaicitravãryaü ràjànam idaü vacanam abravãt
05,086.008a	satkçto 'satkçto vàpi na krudhyeta janàrdanaþ
05,086.008c	nàlam anyam avaj¤àtum avaj¤àto 'pi ke÷avaþ
05,086.009a	yat tu kàryaü mahàbàho manasà kàryatàü gatam
05,086.009c	sarvopàyair na tac chakyaü kena cit kartum anyathà
05,086.010a	sa yad bråyàn mahàbàhus tat kàryam avi÷aïkayà
05,086.010c	vàsudevena tãrthena kùipraü saü÷àmya pàõóavaiþ
05,086.011a	dharmyam arthyaü sa dharmàtmà dhruvaü vaktà janàrdanaþ
05,086.011c	tasmin vàcyàþ priyà vàco bhavatà bàndhavaiþ saha
05,086.012	duryodhana uvàca
05,086.012a	na paryàyo 'sti yad ràja¤ ÷riyaü niùkevalàm aham
05,086.012c	taiþ sahemàm upà÷nãyàü jãva¤ jãvaiþ pitàmaha
05,086.013a	idaü tu sumahat kàryaü ÷çõu me yat samarthitam
05,086.013b*0393_01	na bhedasyàntaraü dàtuü prayàõàyàsya và punaþ
05,086.013c	paràyaõaü pàõóavànàü niyaüsyàmi janàrdanam
05,086.014a	tasmin baddhe bhaviùyanti vçùõayaþ pçthivã tathà
05,086.014c	pàõóavà÷ ca vidheyà me sa ca pràtar iheùyati
05,086.015a	atropàyaü yathà samyaï na budhyeta janàrdanaþ
05,086.015c	na càpàyo bhavet ka÷ cit tad bhavàn prabravãtu me
05,086.016	vai÷aüpàyana uvàca
05,086.016a	tasya tad vacanaü ÷rutvà ghoraü kçùõàbhisaühitam
05,086.016c	dhçtaràùñraþ sahàmàtyo vyathito vimanàbhavat
05,086.017a	tato duryodhanam idaü dhçtaràùñro 'bravãd vacaþ
05,086.017c	maivaü vocaþ prajàpàla naiùa dharmaþ sanàtanaþ
05,086.018a	dåta÷ ca hi hçùãke÷aþ saübandhã ca priya÷ ca naþ
05,086.018c	apàpaþ kauraveyeùu kathaü bandhanam arhati
05,086.019	bhãùma uvàca
05,086.019a	parãto dhçtaràùñràyaü tava putraþ sumandadhãþ
05,086.019c	vçõoty anarthaü na tv arthaü yàcyamànaþ suhçdgaõaiþ
05,086.020a	imam utpathi vartantaü pàpaü pàpànubandhinam
05,086.020c	vàkyàni suhçdàü hitvà tvam apy asyànuvartase
05,086.021a	kçùõam akliùñakarmàõam àsàdyàyaü sudurmatiþ
05,086.021c	tava putraþ sahàmàtyaþ kùaõena na bhaviùyati
05,086.022a	pàpasyàsya nç÷aüsasya tyaktadharmasya durmateþ
05,086.022c	notsahe 'narthasaüyuktàü vàcaü ÷rotuü kathaü cana
05,086.023	vai÷aüpàyana uvàca
05,086.023a	ity uktvà bharata÷reùñho vçddhaþ paramamanyumàn
05,086.023c	utthàya tasmàt pràtiùñhad bhãùmaþ satyaparàkramaþ
05,087.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,087.001a	pràtar utthàya kçùõas tu kçtavàn sarvam àhnikam
05,087.001c	bràhmaõair abhyanuj¤àtaþ prayayau nagaraü prati
05,087.002a	taü prayàntaü mahàbàhum anuj¤àpya tato nçpa
05,087.002c	paryavartanta te sarve vçkasthalanivàsinaþ
05,087.002d*0394_01	prayayau puõóarãkàkùaþ kuråõàü sadanaü prati
05,087.002d*0394_02	àcakramu÷ ca panthànaü grasamànà ivàmbaram
05,087.002d*0394_03	dàrukeõa pracodità hayàs tasya mahàtmanaþ
05,087.002d*0394_04	annàni ÷ayyà vàsàüsi tathà ratnàni sarva÷aþ
05,087.002d*0394_05	duryodhanena kçùõàrthaü pathi saüvihitaü bahu
05,087.002d*0394_06	tàþ sabhàþ puõóarãkàkùo ratnàni ca mahàya÷àþ
05,087.002d*0394_07	nàbhyanandan mahàbàhur upàyàt kurusaüsadam
05,087.003a	dhàrtaràùñràs tam àyàntaü pratyujjagmuþ svalaükçtàþ
05,087.003c	duryodhanam çte sarve bhãùmadroõakçpàdayaþ
05,087.004a	paurà÷ ca bahulà ràjan hçùãke÷aü didçkùavaþ
05,087.004c	yànair bahuvidhair anye padbhir eva tathàpare
05,087.005a	sa vai pathi samàgamya bhãùmeõàkliùñakarmaõà
05,087.005c	droõena dhàrtaràùñrai÷ ca tair vçto nagaraü yayau
05,087.006a	kçùõasaümànanàrthaü ca nagaraü samalaükçtam
05,087.006c	babhåvå ràjamàrgà÷ ca bahuratnasamàcitàþ
05,087.007a	na sma ka÷ cid gçhe ràjaüs tad àsãd bharatarùabha
05,087.007c	na strã na vçddho na ÷i÷ur vàsudevadidçkùayà
05,087.008a	ràjamàrge narà na sma saübhavanty avaniü gatàþ
05,087.008c	tathà hi sumahad ràjan hçùãke÷aprave÷ane
05,087.009a	àvçtàni varastrãbhir gçhàõi sumahànty api
05,087.009c	pracalantãva bhàreõa dç÷yante sma mahãtale
05,087.010a	tathà ca gatimantas te vàsudevasya vàjinaþ
05,087.010c	pranaùñagatayo 'bhåvan ràjamàrge narair vçte
05,087.011a	sa gçhaü dhçtaràùñrasya pràvi÷ac chatrukar÷anaþ
05,087.011c	pàõóuraü puõóarãkàkùaþ pràsàdair upa÷obhitam
05,087.012a	tisraþ kakùyà vyatikramya ke÷avo ràjave÷manaþ
05,087.012c	vaicitravãryaü ràjànam abhyagacchad ariüdamaþ
05,087.013a	abhyàgacchati dà÷àrhe praj¤àcakùur nare÷varaþ
05,087.013c	sahaiva droõabhãùmàbhyàm udatiùñhan mahàya÷àþ
05,087.014a	kçpa÷ ca somadatta÷ ca mahàràja÷ ca bàhlikaþ
05,087.014c	àsanebhyo 'calan sarve påjayanto janàrdanam
05,087.015a	tato ràjànam àsàdya dhçtaràùñraü ya÷asvinam
05,087.015c	sa bhãùmaü påjayàm àsa vàrùõeyo vàgbhir a¤jasà
05,087.015d*0395_01	te svadharmàn akurvanta saüpåjya madhusådanam
05,087.016a	teùu dharmànupårvãü tàü prayujya madhusådanaþ
05,087.016c	yathàvayaþ samãyàya ràjabhis tatra màdhavaþ
05,087.017a	atha droõaü saputraü sa bàhlãkaü ca ya÷asvinam
05,087.017c	kçpaü ca somadattaü ca samãyàya janàrdanaþ
05,087.018a	tatràsãd årjitaü mçùñaü kà¤canaü mahad àsanam
05,087.018c	÷àsanàd dhçtaràùñrasya tatropàvi÷ad acyutaþ
05,087.019a	atha gàü madhuparkaü càpy udakaü ca janàrdane
05,087.019c	upajahrur yathànyàyaü dhçtaràùñrapurohitàþ
05,087.020a	kçtàtithyas tu govindaþ sarvàn parihasan kurån
05,087.020c	àste saübandhakaü kurvan kurubhiþ parivàritaþ
05,087.021a	so 'rcito dhçtaràùñreõa påjita÷ ca mahàya÷àþ
05,087.021c	ràjànaü samanuj¤àpya niràkràmad ariüdamaþ
05,087.022a	taiþ sametya yathànyàyaü kurubhiþ kurusaüsadi
05,087.022c	viduràvasathaü ramyam upàtiùñhata màdhavaþ
05,087.023a	viduraþ sarvakalyàõair abhigamya janàrdanam
05,087.023c	arcayàm àsa dà÷àrhaü sarvakàmair upasthitam
05,087.023d*0396_01	yà prãtiþ puõóarãkàkùa tavàgamanakàraõàt
05,087.024a	kçtàtithyaü tu govindaü viduraþ sarvadharmavit
05,087.024c	ku÷alaü pàõóuputràõàm apçcchan madhusådanam
05,087.025a	prãyamàõasya suhçdo viduùo buddhisattamaþ
05,087.025c	dharmanityasya ca tadà gatadoùasya dhãmataþ
05,087.026a	tasya sarvaü savistàraü pàõóavànàü viceùñitam
05,087.026c	kùattur àcaùña dà÷àrhaþ sarvapratyakùadar÷ivàn
05,088.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,088.001a	athopagamya viduram aparàhõe janàrdanaþ
05,088.001c	pitçùvasàraü govindaþ so 'bhyagacchad ariüdamaþ
05,088.002a	sà dçùñvà kçùõam àyàntaü prasannàdityavarcasam
05,088.002c	kaõñhe gçhãtvà pràkro÷at pçthà pàrthàn anusmaran
05,088.003a	teùàü sattvavatàü madhye govindaü sahacàriõam
05,088.003c	cirasya dçùñvà vàrùõeyaü bàùpam àhàrayat pçthà
05,088.004a	sàbravãt kçùõam àsãnaü kçtàtithyaü yudhàü patim
05,088.004c	bàùpagadgadapårõena mukhena pari÷uùyatà
05,088.005a	ye te bàlyàt prabhçtyeva guru÷u÷råùaõe ratàþ
05,088.005c	parasparasya suhçdaþ saümatàþ samacetasaþ
05,088.006a	nikçtyà bhraü÷ità ràjyàj janàrhà nirjanaü gatàþ
05,088.006c	vinãtakrodhaharùà÷ ca brahmaõyàþ satyavàdinaþ
05,088.007a	tyaktvà priyasukhe pàrthà rudantãm apahàya màm
05,088.007c	ahàrùu÷ ca vanaü yàntaþ samålaü hçdayaü mama
05,088.008a	atadarhà mahàtmànaþ kathaü ke÷ava pàõóavàþ
05,088.008c	åùur mahàvane tàta siühavyàghragajàkule
05,088.009a	bàlà vihãnàþ pitrà te mayà satatalàlitàþ
05,088.009c	apa÷yantaþ svapitarau katham åùur mahàvane
05,088.010a	÷aïkhadundubhinirghoùair mçdaïgair vaiõavair api
05,088.010c	pàõóavàþ samabodhyanta bàlyàt prabhçti ke÷ava
05,088.011a	ye sma vàraõa÷abdena hayànàü heùitena ca
05,088.011c	rathanemininàdai÷ ca vyabodhyanta sadà gçhe
05,088.012a	÷aïkhabherãninàdena veõuvãõànunàdinà
05,088.012c	puõyàhaghoùami÷reõa påjyamànà dvijàtibhiþ
05,088.013a	vastrai ratnair alaükàraiþ påjayanto dvijanmanaþ
05,088.013c	gãrbhir maïgalayuktàbhir bràhmaõànàü mahàtmanàm
05,088.014a	arcitair arcanàrhai÷ ca stuvadbhir abhinanditàþ
05,088.014c	pràsàdàgreùv abodhyanta ràïkavàjina÷àyinaþ
05,088.015a	te nånaü ninadaü ÷rutvà ÷vàpadànàü mahàvane
05,088.015c	na smopayànti nidràü vai atadarhà janàrdana
05,088.016a	bherãmçdaïganinadaiþ ÷aïkhavaiõavanisvanaiþ
05,088.016c	strãõàü gãtaninàdai÷ ca madhurair madhusådana
05,088.017a	bandimàgadhasåtai÷ ca stuvadbhir bodhitàþ katham
05,088.017c	mahàvane vyabodhyanta ÷vàpadànàü rutena te
05,088.018a	hrãmàn satyadhçtir dànto bhåtànàm anukampità
05,088.018c	kàmadveùau va÷e kçtvà satàü vartmànuvartate
05,088.019a	ambarãùasya màndhàtur yayàter nahuùasya ca
05,088.019c	bharatasya dilãpasya ÷iber au÷ãnarasya ca
05,088.020a	ràjarùãõàü puràõànàü dhuraü dhatte durudvahàm
05,088.020c	÷ãlavçttopasaüpanno dharmaj¤aþ satyasaügaraþ
05,088.021a	ràjà sarvaguõopetas trailokyasyàpi yo bhavet
05,088.021c	ajàta÷atrur dharmàtmà ÷uddhajàmbånadaprabhaþ
05,088.022a	÷reùñhaþ kuruùu sarveùu dharmataþ ÷rutavçttataþ
05,088.022c	priyadar÷ano dãrghabhujaþ kathaü kçùõa yudhiùñhiraþ
05,088.023a	yaþ sa nàgàyutapràõo vàtaraühà vçkodaraþ
05,088.023c	amarùã pàõóavo nityaü priyo bhràtuþ priyaükaraþ
05,088.024a	kãcakasya ca saj¤àter yo hantà madhusådana
05,088.024c	÷åraþ krodhava÷ànàü ca hióimbasya bakasya ca
05,088.025a	paràkrame ÷akrasamo vàyuvegasamo jave
05,088.025c	mahe÷varasamaþ krodhe bhãmaþ praharatàü varaþ
05,088.026a	krodhaü balam amarùaü ca yo nidhàya paraütapaþ
05,088.026c	jitàtmà pàõóavo 'marùã bhràtus tiùñhati ÷àsane
05,088.027a	tejorà÷iü mahàtmànaü balaugham amitaujasam
05,088.027c	bhãmaü pradar÷anenàpi bhãmasenaü janàrdana
05,088.027e	taü mamàcakùva vàrùõeya katham adya vçkodaraþ
05,088.028a	àste parighabàhuþ sa madhyamaþ pàõóavo 'cyuta
05,088.028c	arjunenàrjuno yaþ sa kçùõa bàhusahasriõà
05,088.028e	dvibàhuþ spardhate nityam atãtenàpi ke÷ava
05,088.029a	kùipaty ekena vegena pa¤ca bàõa÷atàni yaþ
05,088.029c	iùvastre sadç÷o ràj¤aþ kàrtavãryasya pàõóavaþ
05,088.030a	tejasàdityasadç÷o maharùipratimo dame
05,088.030c	kùamayà pçthivãtulyo mahendrasamavikramaþ
05,088.031a	àdhiràjyaü mahad dãptaü prathitaü madhusådana
05,088.031c	àhçtaü yena vãryeõa kuråõàü sarvaràjasu
05,088.032a	yasya bàhubalaü ghoraü kauravàþ paryupàsate
05,088.032c	sa sarvarathinàü ÷reùñhaþ pàõóavaþ satyavikramaþ
05,088.032d*0397_01	yaü gatvàbhimukhaþ saükhye na jãvan ka÷ cid àvrajet
05,088.032d*0397_02	yo jetà sarvabhåtànàm ajeyo jiùõur acyuta
05,088.033a	yo 'pà÷rayaþ pàõóavànàü devànàm iva vàsavaþ
05,088.033c	sa te bhràtà sakhà caiva katham adya dhanaüjayaþ
05,088.034a	dayàvàn sarvabhåteùu hrãniùedho mahàstravit
05,088.034c	mçdu÷ ca sukumàra÷ ca dhàrmika÷ ca priya÷ ca me
05,088.035a	sahadevo maheùvàsaþ ÷åraþ samiti÷obhanaþ
05,088.035c	bhràtéõàü kçùõa ÷u÷råùur dharmàrthaku÷alo yuvà
05,088.036a	sadaiva sahadevasya bhràtaro madhusådana
05,088.036c	vçttaü kalyàõavçttasya påjayanti mahàtmanaþ
05,088.037a	jyeùñhàpacàyinaü vãraü sahadevaü yudhàü patim
05,088.037c	÷u÷råùuü mama vàrùõeya màdrãputraü pracakùva me
05,088.038a	sukumàro yuvà ÷åro dar÷anãya÷ ca pàõóavaþ
05,088.038c	bhràtéõàü kçùõa sarveùàü priyaþ pràõo bahi÷caraþ
05,088.039a	citrayodhã ca nakulo maheùvàso mahàbalaþ
05,088.039c	kaccit sa ku÷alã kçùõa vatso mama sukhaidhitaþ
05,088.040a	sukhocitam aduþkhàrhaü sukumàraü mahàratham
05,088.040c	api jàtu mahàbàho pa÷yeyaü nakulaü punaþ
05,088.041a	pakùmasaüpàtaje kàle nakulena vinàkçtà
05,088.041c	na labhàmi sukhaü vãra sàdya jãvàmi pa÷ya màm
05,088.042a	sarvaiþ putraiþ priyatamà draupadã me janàrdana
05,088.042c	kulãnà ÷ãlasaüpannà sarvaiþ samudità guõaiþ
05,088.042d*0398_01	putrã drupadaràjasya vikhyàtà satyavàdinã
05,088.043a	putralokàt patilokàn vçõvànà satyavàdinã
05,088.043c	priyàn putràn parityajya pàõóavàn anvapadyata
05,088.044a	mahàbhijanasaüpannà sarvakàmaiþ supåjità
05,088.044c	ã÷varã sarvakalyàõã draupadã katham acyuta
05,088.045a	patibhiþ pa¤cabhiþ ÷årair agnikalpaiþ prahàribhiþ
05,088.045c	upapannà maheùvàsair draupadã duþkhabhàginã
05,088.046a	caturda÷am imaü varùaü yan nàpa÷yam ariüdama
05,088.046c	putràdhibhiþ paridyånàü draupadãü satyavàdinãm
05,088.047a	na nånaü karmabhiþ puõyair a÷nute puruùaþ sukham
05,088.047c	draupadã cet tathàvçttà nà÷nute sukham avyayam
05,088.048a	na priyo mama kçùõàya bãbhatsur na yudhiùñhiraþ
05,088.048c	bhãmaseno yamau vàpi yad apa÷yaü sabhàgatàm
05,088.049a	na me duþkhataraü kiü cid bhåtapårvaü tato 'dhikam
05,088.049c	yad draupadãü nivàtasthàü ÷va÷uràõàü samãpagàm
05,088.050a	ànàyitàm anàryeõa krodhalobhànuvartinà
05,088.050c	sarve praikùanta kurava ekavastràü sabhàgatàm
05,088.051a	tatraiva dhçtaràùñra÷ ca mahàràja÷ ca bàhlikaþ
05,088.051c	kçpa÷ ca somadatta÷ ca nirviõõàþ kuravas tathà
05,088.052a	tasyàü saüsadi sarvasyàü kùattàraü påjayàmy aham
05,088.052c	vçttena hi bhavaty àryo na dhanena na vidyayà
05,088.053a	tasya kçùõa mahàbuddher gambhãrasya mahàtmanaþ
05,088.053c	kùattuþ ÷ãlam alaükàro lokàn viùñabhya tiùñhati
05,088.054a	sà ÷okàrtà ca hçùñà ca dçùñvà govindam àgatam
05,088.054c	nànàvidhàni duþkhàni sarvàõy evànvakãrtayat
05,088.054d*0399_01	janmaprabhçti saüpràptaü duþkhaü nànàvidhaü bahu
05,088.054d*0399_02	a÷rupårõamukhã khinnà sarvaü caivànvacintayat
05,088.055a	pårvair àcaritaü yat tat kuràjabhir ariüdama
05,088.055c	akùadyåtaü mçgavadhaþ kaccid eùàü sukhàvaham
05,088.055d*0400_01	tan naþ kle÷atamaü me syàt putraiþ saha paraütapa
05,088.056a	tan màü dahati yat kçùõà sabhàyàü kurusaünidhau
05,088.056c	dhàrtaràùñraiþ parikliùñà yathà naku÷alaü tathà
05,088.057a	nirvàsanaü ca nagaràt pravrajyà ca paraütapa
05,088.057c	nànàvidhànàü duþkhànàm àvàso 'smi janàrdana
05,088.057e	aj¤àtacaryà bàlànàm avarodha÷ ca ke÷ava
05,088.058a	na sma kle÷atamaü me syàt putraiþ saha paraütapa
05,088.058c	duryodhanena nikçtà varùam adya caturda÷am
05,088.059a	duþkhàd api sukhaü na syàd yadi puõyaphalakùayaþ
05,088.059c	na me vi÷eùo jàtv àsãd dhàrtaràùñreùu pàõóavaiþ
05,088.060a	tena satyena kçùõa tvàü hatàmitraü ÷riyà vçtam
05,088.060c	asmàd vimuktaü saügràmàt pa÷yeyaü pàõóavaiþ saha
05,088.060e	naiva ÷akyàþ paràjetuü sattvaü hy eùàü tathàgatam
05,088.061a	pitaraü tv eva garheyaü nàtmànaü na suyodhanam
05,088.061c	yenàhaü kuntibhojàya dhanaü dhårtair ivàrpità
05,088.062a	bàlàü màm àryakas tubhyaü krãóantãü kanduhastakàm
05,088.062c	adadàt kuntibhojàya sakhà sakhye mahàtmane
05,088.063a	sàhaü pitrà ca nikçtà ÷va÷urai÷ ca paraütapa
05,088.063c	atyantaduþkhità kçùõa kiü jãvitaphalaü mama
05,088.064a	yan mà vàg abravãn naktaü såtake savyasàcinaþ
05,088.064c	putras te pçthivãü jetà ya÷a÷ càsya divaü spç÷et
05,088.065a	hatvà kurån gràmajanye ràjyaü pràpya dhanaüjayaþ
05,088.065c	bhràtçbhiþ saha kaunteyas trãn medhàn àhariùyati
05,088.066a	nàhaü tàm abhyasåyàmi namo dharmàya vedhase
05,088.066c	kçùõàya mahate nityaü dharmo dhàrayati prajàþ
05,088.067a	dharma÷ ced asti vàrùõeya tathà satyaü bhaviùyati
05,088.067c	tvaü càpi tat tathà kçùõa sarvaü saüpàdayiùyasi
05,088.068a	na màü màdhava vaidhavyaü nàrthanà÷o na vairità
05,088.068c	tathà ÷okàya bhavati yathà putrair vinàbhavaþ
05,088.069a	yàhaü gàõóãvadhanvànaü sarva÷astrabhçtàü varam
05,088.069c	dhanaüjayaü na pa÷yàmi kà ÷àntir hçdayasya me
05,088.070a	idaü caturda÷aü varùaü yan nàpa÷yaü yudhiùñhiram
05,088.070c	dhanaüjayaü ca govinda yamau taü ca vçkodaram
05,088.071a	jãvanà÷aü pranaùñànàü ÷ràddhaü kurvanti mànavàþ
05,088.071c	arthatas te mama mçtàs teùàü càhaü janàrdana
05,088.072a	bråyà màdhava ràjànaü dharmàtmànaü yudhiùñhiram
05,088.072c	bhåyàüs te hãyate dharmo mà putraka vçthà kçthàþ
05,088.073a	parà÷rayà vàsudeva yà jãvàmi dhig astu màm
05,088.073c	vçtteþ kçpaõalabdhàyà apratiùñhaiva jyàyasã
05,088.074a	atho dhanaüjayaü bråyà nityodyuktaü vçkodaram
05,088.074c	yadarthaü kùatriyà såte tasya kàlo 'yam àgataþ
05,088.075a	asmiü÷ ced àgate kàle kàlo vo 'tikramiùyati
05,088.075c	lokasaübhàvitàþ santaþ sunç÷aüsaü kariùyatha
05,088.076a	nç÷aüsena ca vo yuktàüs tyajeyaü ÷à÷vatãþ samàþ
05,088.076c	kàle hi samanupràpte tyaktavyam api jãvitam
05,088.077a	màdrãputrau ca vaktavyau kùatradharmaratau sadà
05,088.077c	vikrameõàrjitàn bhogàn vçõãtaü jãvitàd api
05,088.078a	vikramàdhigatà hy arthàþ kùatradharmeõa jãvataþ
05,088.078c	mano manuùyasya sadà prãõanti puruùottama
05,088.079a	gatvà bråhi mahàbàho sarva÷astrabhçtàü varam
05,088.079c	arjunaü pàõóavaü vãraü draupadyàþ padavãü cara
05,088.080a	viditau hi tavàtyantaü kruddhàv iva yathàntakau
05,088.080c	bhãmàrjunau nayetàü hi devàn api paràü gatim
05,088.081a	tayo÷ caitad avaj¤ànaü yat sà kçùõà sabhàü gatà
05,088.081c	duþ÷àsana÷ ca karõa÷ ca paruùàõy abhyabhàùatàm
05,088.082a	duryodhano bhãmasenam abhyagacchan manasvinam
05,088.082c	pa÷yatàü kurumukhyànàü tasya drakùyati yat phalam
05,088.083a	na hi vairaü samàsàdya pra÷àmyati vçkodaraþ
05,088.083c	suciràd api bhãmasya na hi vairaü pra÷àmyati
05,088.083e	yàvadantaü na nayati ÷àtravà¤ ÷atrukar÷anaþ
05,088.083f*0401_01	tàvad eva mahàbàhur ni÷àsu na sukhaü labhet
05,088.084a	na duþkhaü ràjyaharaõaü na ca dyåte paràjayaþ
05,088.084c	pravràjanaü ca putràõàü na me tad duþkhakàraõam
05,088.084d*0402_01	pa÷yatàü kuruputràõàü na me tad duþkhakàraõam
05,088.085a	yat tu sà bçhatã ÷yàmà ekavastrà sabhàü gatà
05,088.085c	a÷çõot paruùà vàcas tato duþkhataraü nu kim
05,088.086a	strãdharmiõã varàrohà kùatradharmaratà sadà
05,088.086c	nàdhyagacchat tathà nàthaü kçùõà nàthavatã satã
05,088.086d*0403_01	sa tv asyà devaputràyàs tvaü nàtho madhusådana
05,088.087a	yasyà mama saputràyàs tvaü nàtho madhusådana
05,088.087c	ràma÷ ca balinàü ÷reùñhaþ pradyumna÷ ca mahàrathaþ
05,088.088a	sàham evaüvidhaü duþkhaü sahe 'dya puruùottama
05,088.088c	bhãme jãvati durdharùe vijaye càpalàyini
05,088.089a	tata à÷vàsayàm àsa putràdhibhir abhiplutàm
05,088.089c	pitçùvasàraü ÷ocantãü ÷auriþ pàrthasakhaþ pçthàm
05,088.090a	kà nu sãmantinã tvàdçg lokeùv asti pitçùvasaþ
05,088.090c	÷årasya ràj¤o duhità àjamãóhakulaü gatà
05,088.091a	mahàkulãnà bhavatã hradàd dhradam ivàgatà
05,088.091c	ã÷varã sarvakalyàõã bhartrà paramapåjità
05,088.092a	vãrasår vãrapatnã ca sarvaiþ samudità guõaiþ
05,088.092c	sukhaduþkhe mahàpràj¤e tvàdç÷ã soóhum arhati
05,088.093a	nidràtandrã krodhaharùau kùutpipàse himàtapau
05,088.093c	etàni pàrthà nirjitya nityaü vãràþ sukhe ratàþ
05,088.094a	tyaktagràmyasukhàþ pàrthà nityaü vãrasukhapriyàþ
05,088.094c	na te svalpena tuùyeyur mahotsàhà mahàbalàþ
05,088.095a	antaü dhãrà niùevante madhyaü gràmyasukhapriyàþ
05,088.095c	uttamàü÷ ca parikle÷àn bhogàü÷ càtãva mànuùàn
05,088.096a	anteùu remire dhãrà na te madhyeùu remire
05,088.096c	antapràptiü sukhàm àhur duþkham antaram antayoþ
05,088.097a	abhivàdayanti bhavatãü pàõóavàþ saha kçùõayà
05,088.097c	àtmànaü ca ku÷alinaü nivedyàhur anàmayam
05,088.098a	arogàn sarvasiddhàrthàn kùipraü drakùyasi pàõóavàn
05,088.098c	ã÷varàn sarvalokasya hatàmitrà¤ ÷riyà vçtàn
05,088.099a	evam à÷vàsità kuntã pratyuvàca janàrdanam
05,088.099c	putràdhibhir abhidhvastà nigçhyàbuddhijaü tamaþ
05,088.100a	yad yat teùàü mahàbàho pathyaü syàn madhusådana
05,088.100c	yathà yathà tvaü manyethàþ kuryàþ kçùõa tathà tathà
05,088.101a	avilopena dharmasya anikçtyà paraütapa
05,088.101c	prabhàvaj¤àsmi te kçùõa satyasyàbhijanasya ca
05,088.102a	vyavasthàyàü ca mitreùu buddhivikramayos tathà
05,088.102c	tvam eva naþ kule dharmas tvaü satyaü tvaü tapo mahat
05,088.103a	tvaü tràtà tvaü mahad brahma tvayi sarvaü pratiùñhitam
05,088.103c	yathaivàttha tathaivaitat tvayi satyaü bhaviùyati
05,088.103d*0404_01	kuråõàü pàõóavànàü ca lokànàü càparàjita
05,088.103d*0404_02	sarvasyaitasya vàrùõeya gatis tvam asi màdhava
05,088.103d*0404_03	prabhàvaü buddhivãryaü ca tàdç÷aü tava ke÷ava
05,088.104a	tàm àmantrya ca govindaþ kçtvà càbhipradakùiõam
05,088.104c	pràtiùñhata mahàbàhur duryodhanagçhàn prati
05,089.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,089.001a	pçthàm àmantrya govindaþ kçtvà càpi pradakùiõam
05,089.001c	duryodhanagçhaü ÷aurir abhyagacchad ariüdamaþ
05,089.002a	lakùmyà paramayà yuktaü puraüdaragçhopamam
05,089.002b*0405_01	vicitrair àsanair yuktaü pravive÷a janàrdanaþ
05,089.002c	tasya kakùyà vyatikramya tisro dvàþsthair avàritaþ
05,089.003a	tato 'bhraghanasaükà÷aü girikåñam ivocchritam
05,089.003c	÷riyà jvalantaü pràsàdam àruroha mahàya÷àþ
05,089.004a	tatra ràjasahasrai÷ ca kurubhi÷ càbhisaüvçtam
05,089.004c	dhàrtaràùñraü mahàbàhuü dadar÷àsãnam àsane
05,089.005a	duþ÷àsanaü ca karõaü ca ÷akuniü càpi saubalam
05,089.005c	duryodhanasamãpe tàn àsanasthàn dadar÷a saþ
05,089.006a	abhyàgacchati dà÷àrhe dhàrtaràùñro mahàya÷àþ
05,089.006c	udatiùñhat sahàmàtyaþ påjayan madhusådanam
05,089.007a	sametya dhàrtaràùñreõa sahàmàtyena ke÷avaþ
05,089.007c	ràjabhis tatra vàrùõeyaþ samàgacchad yathàvayaþ
05,089.008a	tatra jàmbånadamayaü paryaïkaü supariùkçtam
05,089.008c	vividhàstaraõàstãrõam abhyupàvi÷ad acyutaþ
05,089.009a	tasmin gàü madhuparkaü ca upahçtya janàrdane
05,089.009c	nivedayàm àsa tadà gçhàn ràjyaü ca kauravaþ
05,089.009d*0406_01	àsanaü sarvatobhadraü sarvaratnavibhåùitam
05,089.009d*0406_02	kçùõàrtham eva saüsiddhaü dhàrtaràùñrasya ÷àsanàt
05,089.010a	tatra govindam àsãnaü prasannàdityavarcasam
05,089.010c	upàsàü cakrire sarve kuravo ràjabhiþ saha
05,089.011a	tato duryodhano ràjà vàrùõeyaü jayatàü varam
05,089.011c	nyamantrayad bhojanena nàbhyanandac ca ke÷avaþ
05,089.011c*0407_01	**** **** nàbhyanandaj janàrdanaþ
05,089.011c*0407_02	punaþ punaþ kauraveyo bhojanena nyamantrayat
05,089.011c*0407_03	asakçt pràrthyamàno 'pi
05,089.012a	tato duryodhanaþ kçùõam abravãd ràjasaüsadi
05,089.012c	mçdupårvaü ÷añhodarkaü karõam àbhàùya kauravaþ
05,089.013a	kasmàd annàni pànàni vàsàüsi ÷ayanàni ca
05,089.013c	tvadartham upanãtàni nàgrahãs tvaü janàrdana
05,089.014a	ubhayo÷ càdadaþ sàhyam ubhayo÷ ca hite rataþ
05,089.014c	saübandhã dayita÷ càsi dhçtaràùñrasya màdhava
05,089.015a	tvaü hi govinda dharmàrthau vettha tattvena sarva÷aþ
05,089.015c	tatra kàraõam icchàmi ÷rotuü cakragadàdhara
05,089.016a	sa evam ukto govindaþ pratyuvàca mahàmanàþ
05,089.016c	oghameghasvanaþ kàle pragçhya vipulaü bhujam
05,089.017a	anambåkçtam agrastam anirastam asaükulam
05,089.017c	ràjãvanetro ràjànaü hetumadvàkyam uttamam
05,089.018a	kçtàrthà bhu¤jate dåtàþ påjàü gçhõanti caiva hi
05,089.018c	kçtàrthaü màü sahàmàtyas tvam arciùyasi bhàrata
05,089.019a	evam uktaþ pratyuvàca dhàrtaràùñro janàrdanam
05,089.019c	na yuktaü bhavatàsmàsu pratipattum asàüpratam
05,089.020a	kçtàrthaü càkçtàrthaü ca tvàü vayaü madhusådana
05,089.020c	yatàmahe påjayituü govinda na ca ÷aknumaþ
05,089.021a	na ca tat kàraõaü vidmo yasmin no madhusådana
05,089.021c	påjàü kçtàü prãyamàõair nàmaüsthàþ puruùottama
05,089.022a	vairaü no nàsti bhavatà govinda na ca vigrahaþ
05,089.022c	sa bhavàn prasamãkùyaitan nedç÷aü vaktum arhati
05,089.023a	evam uktaþ pratyuvàca dhàrtaràùñraü janàrdanaþ
05,089.023c	abhivãkùya sahàmàtyaü dà÷àrhaþ prahasann iva
05,089.024a	nàhaü kàmàn na saürambhàn na dveùàn nàrthakàraõàt
05,089.024c	na hetuvàdàl lobhàd và dharmaü jahyàü kathaü cana
05,089.024d*0408_01	påjàü kçtàü prãyamàõo ko vidvàüs tyaktum arhati
05,089.025a	saüprãtibhojyàny annàni àpadbhojyàni và punaþ
05,089.025c	na ca saüprãyase ràjan na càpy àpadgatà vayam
05,089.026a	akasmàd dviùase ràja¤ janmaprabhçti pàõóavàn
05,089.026c	priyànuvartino bhràtén sarvaiþ samuditàn guõaiþ
05,089.027a	akasmàc caiva pàrthànàü dveùaõaü nopapadyate
05,089.027c	dharme sthitàþ pàõóaveyàþ kas tàn kiü vaktum arhati
05,089.028a	yas tàn dveùñi sa màü dveùñi yas tàn anu sa màm anu
05,089.028c	aikàtmyaü màü gataü viddhi pàõóavair dharmacàribhiþ
05,089.029a	kàmakrodhànuvartã hi yo mohàd virurutsate
05,089.029c	guõavantaü ca yo dveùñi tam àhuþ puruùàdhamam
05,089.030a	yaþ kalyàõaguõà¤ j¤àtãn mohàl lobhàd didçkùate
05,089.030c	so 'jitàtmàjitakrodho na ciraü tiùñhati ÷riyam
05,089.031a	atha yo guõasaüpannàn hçdayasyàpriyàn api
05,089.031c	priyeõa kurute va÷yàü÷ ciraü ya÷asi tiùñhati
05,089.031d*0409_01	dviùadannaü na bhoktavyaü dviùantaü naiva bhojayet
05,089.031d*0409_02	pàõóavàn dviùase ràjan mama pràõà hi pàõóavàþ
05,089.032a	sarvam etad abhoktavyam annaü duùñàbhisaühitam
05,089.032c	kùattur ekasya bhoktavyam iti me dhãyate matiþ
05,089.033a	evam uktvà mahàbàhur duryodhanam amarùaõam
05,089.033c	ni÷cakràma tataþ ÷ubhràd dhàrtaràùñranive÷anàt
05,089.034a	niryàya ca mahàbàhur vàsudevo mahàmanàþ
05,089.034c	nive÷àya yayau ve÷ma vidurasya mahàtmanaþ
05,089.035a	tam abhyagacchad droõa÷ ca kçpo bhãùmo 'tha bàhlikaþ
05,089.035c	kurava÷ ca mahàbàhuü vidurasya gçhe sthitam
05,089.036a	te 'bhigamyàbruvaüs tatra kuravo madhusådanam
05,089.036c	nivedayàmo vàrùõeya saratnàüs te gçhànvayam
05,089.037a	tàn uvàca mahàtejàþ kauravàn madhusådanaþ
05,089.037c	sarve bhavanto gacchantu sarvà me 'pacitiþ kçtà
05,089.037d*0410_01	na nãtir asmat påjà vo bhavatàü kurusattamàþ
05,089.037d*0410_02	duryodhana÷ ca yuùmàsu na ca prãtiü kariùyati
05,089.037d*0410_03	ta evam uktàþ kçùõena evam astv iti niryayuþ
05,089.038a	yàteùu kuruùu kùattà dà÷àrham aparàjitam
05,089.038c	abhyarcayàm àsa tadà sarvakàmaiþ prayatnavàn
05,089.039a	tataþ kùattànnapànàni ÷ucãni guõavanti ca
05,089.039c	upàharad anekàni ke÷avàya mahàtmane
05,089.040a	tair tarpayitvà prathamaü bràhmaõàn madhusådanaþ
05,089.040c	vedavidbhyo dadau kçùõaþ paramadraviõàny api
05,089.040d*0411_01	bhuktavatsu dvijendreùu niùaõõasya varàsane
05,089.040d*0411_02	÷uciþ suprayato bhåtvà viduro 'nnam upàharat
05,089.040d*0411_03	÷raddhayà parayà yukta idaü vacanam abravãt
05,089.040d*0411_04	saübhramais tuùya govinda etan naþ paramaü dhanam
05,089.040d*0411_05	anyathà và vi÷eùeõa kas tvàm arcitum arhati
05,089.040d*0412_01	udàrasya tçõaü vittaü ÷årasya maraõaü tçõam
05,089.040d*0412_02	viraktasya tçõaü nàrã niþspçhasya tçõaü jagat
05,089.040d*0413_01	taü bhuktavantaü vividhàþ su÷abdàþ såtamàgadhàþ
05,089.040d*0413_02	abhituùñuvur àsãnaü dà÷àrham aparàjitam
05,089.041a	tato 'nuyàyibhiþ sàrdhaü marudbhir iva vàsavaþ
05,089.041c	vidurànnàni bubhuje ÷ucãni guõavanti ca
05,090.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,090.001a	taü bhuktavantam à÷vastaü ni÷àyàü viduro 'bravãt
05,090.001b@004_0001	mahàtmàno yam icchanti tapaþ kçtvà tv anekadhà
05,090.001b@004_0002	sa devo 'sya samàyàto mama locanagocare
05,090.001b@004_0003	tavàtithyaü jagannàtha kiü karomy adya ke÷ava
05,090.001b@004_0004	kçùõa uvàca
05,090.001b@004_0004	aham asmi mahãpãñhe nirdhanànàü ÷iromaõiþ
05,090.001b@004_0005	sàdhu sàdhu mahàpràj¤a sarva÷àstravi÷àrada
05,090.001b@004_0006	yas tvaü vinayasaüpanno vayas tvayy eva dç÷yate
05,090.001b@004_0007	tavàdya vacasà tuùye dadàmi kurunandana
05,090.001b@004_0008	vidura uvàca
05,090.001b@004_0008	varaü vçõãùva dàsye 'haü yat te manasi rocate
05,090.001b@004_0009	acalà ke÷ave bhaktir mànasaü tvadgataü sadà
05,090.001b@004_0010	dharme cintà kule janma dehi me madhusådana
05,090.001b@004_0011	mà matiþ paradravyeùu paradàreùu mà matiþ
05,090.001b@004_0012	paràpavàdinã jihvà mà bhåd deva kadà cana
05,090.001b@004_0013	àsanaü sutasaükãrõaü viprasaükãrõamandiram
05,090.001b@004_0014	hçdayaü ÷àstrasaükãrõaü dehi me madhusådana
05,090.001b@004_0015	durbhikùe cànnadàtàhaü subhikùe ca hiraõyadaþ
05,090.001b@004_0016	àture 'haü bhayatràtà trãõi kçùõa bhavantu me
05,090.001b@004_0017	satyaü ÷aucaü dayà dànaü bhakti÷ caiva janàrdane
05,090.001b@004_0018	etàn varàn ahaü yàce yadi tuùño 'si màdhava
05,090.001c	nedaü samyag vyavasitaü ke÷avàgamanaü tava
05,090.002a	arthadharmàtigo måóhaþ saürambhã ca janàrdana
05,090.002c	mànaghno mànakàma÷ ca vçddhànàü ÷àsanàtigaþ
05,090.003a	dharma÷àstràtigo mando duràtmà pragrahaü gataþ
05,090.003c	aneyaþ ÷reyasàü pàpo dhàrtaràùñro janàrdana
05,090.004a	kàmàtmà pràj¤amànã ca mitradhruk sarva÷aïkitaþ
05,090.004c	akartà càkçtaj¤a÷ ca tyaktadharmaþ priyànçtaþ
05,090.004d*0414_01	måóha÷ càkçtabuddhi÷ ca indriyàõàm anã÷varaþ
05,090.004d*0414_02	kàmànusàrã kçtyeùu sarveùv akçtani÷cayaþ
05,090.005a	etai÷ cànyai÷ ca bahubhir doùair eùa samanvitaþ
05,090.005c	tvayocyamànaþ ÷reyo 'pi saürambhàn na grahãùyati
05,090.006a	senàsamudayaü dçùñvà pàrthivaü madhusådana
05,090.006c	kçtàrthaü manyate bàla àtmànam avicakùaõaþ
05,090.007a	ekaþ karõaþ parà¤ jetuü samartha iti ni÷citam
05,090.007c	dhàrtaràùñrasya durbuddheþ sa ÷amaü nopayàsyati
05,090.008a	bhãùme droõe kçpe karõe droõaputre jayadrathe
05,090.008c	bhåyasãü vartate vçttiü na ÷ame kurute manaþ
05,090.009a	ni÷citaü dhàrtaràùñràõàü sakarõànàü janàrdana
05,090.009c	bhãùmadroõakçpàn pàrthà na ÷aktàþ prativãkùitum
05,090.010a	saüvic ca dhàrtaràùñràõàü sarveùàm eva ke÷ava
05,090.010c	÷ame prayatamànasya tava saubhràtrakàïkùiõaþ
05,090.011a	na pàõóavànàm asmàbhiþ pratideyaü yathocitam
05,090.011c	iti vyavasitàs teùu vacanaü syàn nirarthakam
05,090.012a	yatra såktaü duruktaü ca samaü syàn madhusådana
05,090.012c	na tatra pralapet pràj¤o badhireùv iva gàyanaþ
05,090.013a	avijànatsu måóheùu nirmaryàdeùu màdhava
05,090.013c	na tvaü vàkyaü bruvan yukta÷ càõóàleùu dvijo yathà
05,090.014a	so 'yaü balastho måóha÷ ca na kariùyati te vacaþ
05,090.014c	tasmin nirarthakaü vàkyam uktaü saüpatsyate tava
05,090.015a	teùàü samupaviùñànàü sarveùàü pàpacetasàm
05,090.015c	tava madhyàvataraõaü mama kçùõa na rocate
05,090.016a	durbuddhãnàm a÷iùñànàü bahånàü pàpacetasàm
05,090.016c	pratãpaü vacanaü madhye tava kçùõa na rocate
05,090.017a	anupàsitavçddhatvàc chriyà mohàc ca darpitaþ
05,090.017c	vayodarpàd amarùàc ca na te ÷reyo grahãùyati
05,090.018a	balaü balavad apy asya yadi vakùyasi màdhava
05,090.018c	tvayy asya mahatã ÷aïkà na kariùyati te vacaþ
05,090.018d*0415_01	mànã maurkhyeõa pàrthànàü na pa÷yaty adhikaü balam
05,090.019a	nedam adya yudhà ÷akyam indreõàpi sahàmaraiþ
05,090.019c	iti vyavasitàþ sarve dhàrtaràùñrà janàrdana
05,090.020a	teùv evam upapanneùu kàmakrodhànuvartiùu
05,090.020c	samartham api te vàkyam asamarthaü bhaviùyati
05,090.021a	madhye tiùñhan hastyanãkasya mando; rathà÷vayuktasya balasya måóhaþ
05,090.021c	duryodhano manyate vãtamanyuþ; kçtsnà mayeyaü pçthivã jiteti
05,090.022a	à÷aüsate dhçtaràùñrasya putro; mahàràjyam asapatnaü pçthivyàm
05,090.022c	tasmi¤ ÷amaþ kevalo nopalabhyo; baddhaü santam àgataü manyate 'rtham
05,090.023a	paryasteyaü pçthivã kàlapakvà; duryodhanàrthe pàõóavàn yoddhukàmàþ
05,090.023c	samàgatàþ sarvayodhàþ pçthivyàü; ràjàna÷ ca kùitipàlaiþ sametàþ
05,090.024a	sarve caite kçtavairàþ purastàt; tvayà ràjàno hçtasàrà÷ ca kçùõa
05,090.024c	tavodvegàt saü÷rità dhàrtaràùñràn; susaühatàþ saha karõena vãràþ
05,090.025a	tyaktàtmànaþ saha duryodhanena; sçùñà yoddhuü pàõóavàn sarvayodhàþ
05,090.025b*0416_01	mçtyur jayo veti kçtaikabhàvàþ
05,090.025b*0416_02	kàmàtmàno manyuva÷àvinãtàþ
05,090.025c	teùàü madhye pravi÷ethà yadi tvaü; na tan mataü mama dà÷àrha vãra
05,090.026a	teùàü samupaviùñànàü bahånàü duùñacetasàm
05,090.026c	kathaü madhyaü prapadyethàþ ÷atråõàü ÷atrukar÷ana
05,090.027a	sarvathà tvaü mahàbàho devair api durutsahaþ
05,090.027c	prabhàvaü pauruùaü buddhiü jànàmi tava ÷atruhan
05,090.028a	yà me prãtiþ pàõóaveùu bhåyaþ sà tvayi màdhava
05,090.028c	premõà ca bahumànàc ca sauhçdàc ca bravãmy aham
05,090.028d*0417_01	yà me prãtiþ puùkaràkùa tvaddar÷anasamudbhavà
05,090.028d*0417_02	sà kim àkhyàyate tubhyam antaràtmàsi dehinàm
05,091.000*0418_00	vai÷aüpàyanaþ
05,091.000*0418_01	vidurasya vacaþ ÷rutvà pra÷ritaü puruùottamaþ
05,091.000*0418_02	idaü hovàca vacanaü bhagavàn madhusådanaþ
05,091.001	bhagavàn uvàca
05,091.001a	yathà bråyàn mahàpràj¤o yathà bråyàd vicakùaõaþ
05,091.001c	yathà vàcyas tvadvidhena suhçdà madvidhaþ suhçt
05,091.002a	dharmàrthayuktaü tathyaü ca yathà tvayy upapadyate
05,091.002c	tathà vacanam ukto 'smi tvayaitat pitçmàtçvat
05,091.003a	satyaü pràptaü ca yuktaü càpy evam eva yathàttha màm
05,091.003c	÷çõuùvàgamane hetuü viduràvahito bhava
05,091.004a	dauràtmyaü dhàrtaràùñrasya kùatriyàõàü ca vairitàm
05,091.004c	sarvam etad ahaü jànan kùattaþ pràpto 'dya kauravàn
05,091.005a	paryastàü pçthivãü sarvàü sà÷vàü sarathaku¤jaràm
05,091.005c	yo mocayen mçtyupà÷àt pràpnuyàd dharmam uttamam
05,091.006a	dharmakàryaü yata¤ ÷aktyà na cec chaknoti mànavaþ
05,091.006c	pràpto bhavati tat puõyam atra me nàsti saü÷ayaþ
05,091.007a	manasà cintayan pàpaü karmaõà nàbhirocayan
05,091.007c	na pràpnoti phalaü tasya evaü dharmavido viduþ
05,091.008a	so 'haü yatiùye pra÷amaü kùattaþ kartum amàyayà
05,091.008c	kuråõàü sç¤jayànàü ca saügràme vina÷iùyatàm
05,091.009a	seyam àpan mahàghorà kuruùv eva samutthità
05,091.009c	karõaduryodhanakçtà sarve hy ete tadanvayàþ
05,091.010a	vyasanaiþ kli÷yamànaü hi yo mitraü nàbhipadyate
05,091.010c	anunãya yathà÷akti taü nç÷aüsaü vidur budhàþ
05,091.011a	à ke÷agrahaõàn mitram akàryàt saünivartayan
05,091.011c	avàcyaþ kasya cid bhavati kçtayatno yathàbalam
05,091.012a	tat samarthaü ÷ubhaü vàkyaü dharmàrthasahitaü hitam
05,091.012c	dhàrtaràùñraþ sahàmàtyo grahãtuü viduràrhati
05,091.013a	hitaü hi dhàrtaràùñràõàü pàõóavànàü tathaiva ca
05,091.013c	pçthivyàü kùatriyàõàü ca yatiùye 'ham amàyayà
05,091.014a	hite prayatamànaü màü ÷aïked duryodhano yadi
05,091.014c	hçdayasya ca me prãtir ànçõyaü ca bhaviùyati
05,091.015a	j¤àtãnàü hi mitho bhede yan mitraü nàbhipadyate
05,091.015c	sarvayatnena madhyasthaü na tan mitraü vidur budhàþ
05,091.016a	na màü bråyur adharmaj¤à måóhà asuhçdas tathà
05,091.016c	÷akto nàvàrayat kçùõaþ saürabdhàn kurupàõóavàn
05,091.017a	ubhayoþ sàdhayann artham aham àgata ity uta
05,091.017c	tatra yatnam ahaü kçtvà gaccheyaü nçùv avàcyatàm
05,091.018a	mama dharmàrthayuktaü hi ÷rutvà vàkyam anàmayam
05,091.018c	na ced àdàsyate bàlo diùñasya va÷am eùyati
05,091.019a	ahàpayan pàõóavàrthaü yathàvac; chamaü kuråõàü yadi càcareyam
05,091.019c	puõyaü ca me syàc caritaü mahàrthaü; mucyeraü÷ ca kuravo mçtyupà÷àt
05,091.020a	api vàcaü bhàùamàõasya kàvyàü; dharmàràmàm arthavatãm ahiüsràm
05,091.020c	avekùeran dhàrtaràùñràþ samarthàü; màü ca pràptaü kuravaþ påjayeyuþ
05,091.021a	na càpi mama paryàptàþ sahitàþ sarvapàrthivàþ
05,091.021c	kruddhasya pramukhe sthàtuü siühasyevetare mçgàþ
05,091.022	vai÷aüpàyana uvàca
05,091.022a	ity evam uktvà vacanaü vçùõãnàm çùabhas tadà
05,091.022c	÷ayane sukhasaüspar÷e ÷i÷ye yadusukhàvahaþ
05,092.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,092.001a	tathà kathayator eva tayor buddhimatos tadà
05,092.001c	÷ivà nakùatrasaüpannà sà vyatãyàya ÷arvarã
05,092.002a	dharmàrthakàmayuktà÷ ca vicitràrthapadàkùaràþ
05,092.002c	÷çõvato vividhà vàco vidurasya mahàtmanaþ
05,092.003a	kathàbhir anuråpàbhiþ kçùõasyàmitatejasaþ
05,092.003c	akàmasyeva kçùõasya sà vyatãyàya ÷arvarã
05,092.004a	tatas tu svarasaüpannà bahavaþ såtamàgadhàþ
05,092.004c	÷aïkhadundubhinirghoùaiþ ke÷avaü pratyabodhayan
05,092.004d*0419_01	brahmàdivasudevàntaü vaü÷aü samanukãrtayan
05,092.004d*0419_02	tuùñuvuþ ke÷avaü tatra bahavaþ såtamàgadhàþ
05,092.005a	tata utthàya dà÷àrha çùabhaþ sarvasàtvatàm
05,092.005c	sarvam àva÷yakaü cakre pràtaþkàryaü janàrdanaþ
05,092.006a	kçtodakàryajapyaþ sa hutàgniþ samalaükçtaþ
05,092.006c	tata àdityam udyantam upàtiùñhata màdhavaþ
05,092.007a	atha duryodhanaþ kçùõaü ÷akuni÷ càpi saubalaþ
05,092.007c	saüdhyàü tiùñhantam abhyetya dà÷àrham aparàjitam
05,092.008a	àcakùetàü tu kçùõasya dhçtaràùñraü sabhàgatam
05,092.008c	kuråü÷ ca bhãùmapramukhàn ràj¤aþ sarvàü÷ ca pàrthivàn
05,092.009a	tvàm arthayante govinda divi ÷akram ivàmaràþ
05,092.009c	tàv abhyanandad govindaþ sàmnà paramavalgunà
05,092.009d*0420_01	tàn abhyanandad govindaþ sàmnà paramavalgunà
05,092.009d*0420_02	te 'bhyarcya devakãputraü divi ÷akram ivàmaràþ
05,092.010a	tato vimala àditye bràhmaõebhyo janàrdanaþ
05,092.010c	dadau hiraõyaü vàsàüsi gà÷ cà÷vàü÷ ca paraütapaþ
05,092.011a	visçùñavantaü ratnàni dà÷àrham aparàjitam
05,092.011c	tiùñhantam upasaügamya vavande sàrathis tadà
05,092.011d*0421_01	tato rathena ÷ubhreõa mahatà kiïkiõãkinà
05,092.011d*0421_02	hayottamayujà ÷ãghram upàtiùñhata dàrukaþ
05,092.011d@005_0001	tasmai rathavaro yuktaþ ÷u÷ubhe lokavi÷rutaþ
05,092.011d@005_0002	vàjibhiþ sainyasugrãvameghapuùpabalàhakaiþ
05,092.011d@005_0003	sainyas tu ÷ukapatràbhaþ sugrãvaþ kiü÷ukaprabhaþ
05,092.011d@005_0004	meghapuùpo meghavarõaþ pàõóaras tu balàhakaþ
05,092.011d@005_0005	dakùiõaü càvahat sainyaþ sugrãvaþ savyato 'vahat
05,092.011d@005_0006	pçùñhavàhau tayor àstàü meghapuùpabalàhakau
05,092.011d@005_0007	vi÷vakarmakçtàpãóà ratnajàlavibhåùità
05,092.011d@005_0008	à÷rità vai rathe tasmin dhvajayaùñir a÷obhata
05,092.011d@005_0009	vainateyaþ sthitas tasyàü prabhàkaram iva spç÷an
05,092.011d@005_0010	tasya sattvavataþ ketau bhujagàrir a÷obhata
05,092.011d@005_0011	tasya kãrtimatas tena bhàsvareõa viràjatà
05,092.011d@005_0012	÷u÷ubhe syandana÷reùñhaþ patagendreõa ketunà
05,092.011d@005_0013	rukmajàlaiþ patàkàbhiþ sauvarõena ca ketunà
05,092.011d@005_0014	babhåva sa ratha÷reùñhaþ kàlasårya ivoditaþ
05,092.011d@005_0015	pakùidhvajavitànai÷ ca rukmajàlakçtàntaraiþ
05,092.011d@005_0016	daõóamàrgavibhàgai÷ ca sukçtair vi÷vakarmaõà
05,092.011d@005_0017	pravàlamaõihemai÷ ca muktàvaióåryabhåùaõaiþ
05,092.011d@005_0018	kiïkiõã÷atasaüghai÷ ca vàlajàlakçtàntaraiþ
05,092.011d@005_0019	kàrtasvaramayãbhi÷ ca padminãbhir alaükçtaþ
05,092.011d@005_0020	÷u÷ubhe syandana÷reùñhas tàpanãyai÷ ca pàdapaiþ
05,092.011d@005_0021	vyàghrasiühavaràhai÷ ca govçùair mçgapakùibhiþ
05,092.011d@005_0022	tàràbhir bhàskarai÷ càpi vàraõai÷ ca hiraõmayaiþ
05,092.011d@005_0023	vajràïku÷avimànai÷ ca kåbaràvartasaüdhiùu
05,092.011d@005_0024	samucchritamahànàbhiþ stanayitnumahàsvanaþ
05,092.012a	tam upasthitam àj¤àya rathaü divyaü mahàmanàþ
05,092.012c	mahàbhraghananirghoùaü sarvaratnavibhåùitam
05,092.013a	agniü pradakùiõaü kçtvà bràhmaõàü÷ ca janàrdanaþ
05,092.013c	kaustubhaü maõim àmucya ÷riyà paramayà jvalan
05,092.014a	kurubhiþ saüvçtaþ kçùõo vçùõibhi÷ càbhirakùitaþ
05,092.014c	àtiùñhata rathaü ÷auriþ sarvayàdavanandanaþ
05,092.015a	anvàruroha dà÷àrhaü viduraþ sarvadharmavit
05,092.015c	sarvapràõabhçtàü ÷reùñhaü sarvadharmabhçtàü varam
05,092.016a	tato duryodhanaþ kçùõaü ÷akuni÷ càpi saubalaþ
05,092.016c	dvitãyena rathenainam anvayàtàü paraütapam
05,092.017a	sàtyakiþ kçtavarmà ca vçùõãnàü ca mahàrathàþ
05,092.017c	pçùñhato 'nuyayuþ kçùõaü rathair a÷vair gajair api
05,092.018a	teùàü hemapariùkàrà yuktàþ paramavàjibhiþ
05,092.018c	gacchatàü ghoùiõa÷ citrà÷ càru babhràjire rathàþ
05,092.019a	saümçùñasaüsiktarajaþ pratipede mahàpatham
05,092.019c	ràjarùicaritaü kàle kçùõo dhãmà¤ ÷riyà jvalan
05,092.020a	tataþ prayàte dà÷àrhe pràvàdyantaikapuùkaràþ
05,092.020c	÷aïkhà÷ ca dadhmire tatra vàdyàny anyàni yàni ca
05,092.021a	pravãràþ sarvalokasya yuvànaþ siühavikramàþ
05,092.021c	parivàrya rathaü ÷aurer agacchanta paraütapàþ
05,092.022a	tato 'nye bahusàhasrà vicitràdbhutavàsasaþ
05,092.022c	asipràsàyudhadharàþ kçùõasyàsan puraþsaràþ
05,092.022d*0422_01	yodhàþ para÷uhastà÷ ca ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ
05,092.023a	gajàþ paraþ÷atàs tatra varà÷ cà÷vàþ sahasra÷aþ
05,092.023c	prayàntam anvayur vãraü dà÷àrham aparàjitam
05,092.024a	puraü kuråõàü saüvçttaü draùñukàmaü janàrdanam
05,092.024c	savçddhabàlaü sastrãkaü rathyàgatam ariüdamam
05,092.025a	vedikàpà÷ritàbhi÷ ca samàkràntàny aneka÷aþ
05,092.025c	pracalantãva bhàreõa yoùidbhir bhavanàny uta
05,092.026a	saüpåjyamànaþ kurubhiþ saü÷çõvan vividhàþ kathàþ
05,092.026c	yathàrhaü pratisatkurvan prekùamàõaþ ÷anair yayau
05,092.027a	tataþ sabhàü samàsàdya ke÷avasyànuyàyinaþ
05,092.027c	sa÷aïkhair veõunirghoùair di÷aþ sarvà vyanàdayan
05,092.028a	tataþ sà samitiþ sarvà ràj¤àm amitatejasàm
05,092.028c	saüpràkampata harùeõa kçùõàgamanakàïkùayà
05,092.029a	tato 'bhyà÷agate kçùõe samahçùyan naràdhipàþ
05,092.029c	÷rutvà taü rathanirghoùaü parjanyaninadopamam
05,092.030a	àsàdya tu sabhàdvàram çùabhaþ sarvasàtvatàm
05,092.030c	avatãrya rathàc chauriþ kailàsa÷ikharopamàt
05,092.031a	nagameghapratãkà÷àü jvalantãm iva tejasà
05,092.031c	mahendrasadanaprakhyàü pravive÷a sabhàü tataþ
05,092.032a	pàõau gçhãtvà viduraü sàtyakiü ca mahàya÷àþ
05,092.032c	jyotãüùy àdityavad ràjan kurån pracchàdaya¤ ÷riyà
05,092.033a	agrato vàsudevasya karõaduryodhanàv ubhau
05,092.033c	vçùõayaþ kçtavarmà ca àsan kçùõasya pçùñhataþ
05,092.034a	dhçtaràùñraü puraskçtya bhãùmadroõàdayas tataþ
05,092.034c	àsanebhyo 'calan sarve påjayanto janàrdanam
05,092.035a	abhyàgacchati dà÷àrhe praj¤àcakùur mahàmanàþ
05,092.035c	sahaiva bhãùmadroõàbhyàm udatiùñhan mahàya÷àþ
05,092.036a	uttiùñhati mahàràje dhçtaràùñre jane÷vare
05,092.036c	tàni ràjasahasràõi samuttasthuþ samantataþ
05,092.037a	àsanaü sarvatobhadraü jàmbånadapariùkçtam
05,092.037c	kçùõàrthe kalpitaü tatra dhçtaràùñrasya ÷àsanàt
05,092.037d*0423_00	duryodhana uvàca
05,092.037d*0423_01	bhãùmadroõau parityajya tvayà màü madhusådana
05,092.037d*0423_02	bhagavàn uvàca
05,092.037d*0423_02	kimarthaü puõóarãkàkùa kçtaü vçùalabhojanam
05,092.037d*0423_03	bhaktaü pçcchasi ràjendra àdaraü kiü na pçcchasi
05,092.037d*0423_04	bhojanaü gatajãrõaü tu àdaram ajaràmaram
05,092.037d*0423_05	àdareõopanãtàni ÷àkàny api phalàni ca
05,092.037d*0423_06	prãõanti mama gàtràõi nàmçtaü mànavarjitam
05,092.037d*0423_07	varaü hàlàhalaü prãtaü sadyaþ pràõaharaü ca yat
05,092.037d*0423_08	na tu bhuktaü dhanàóhyasya bhruvà kuñiliteyuùe (sic)
05,092.037d*0423_09	na jàtiþ kàraõaü tàta guõàþ kalyàõakàraõam
05,092.037d*0423_10	càõóàlam api sadvçttaü taü devà bràhmaõaü viduþ
05,092.037d*0423_11	kaivartãgarbhasaübhåto vyàso nàma mahàmuniþ
05,092.037d*0423_12	tapasà bràhmaõo jàtas tasmàj jàtir na kàraõam
05,092.038a	smayamànas tu ràjànaü bhãùmadroõau ca màdhavaþ
05,092.038c	abhyabhàùata dharmàtmà ràj¤a÷ cànyàn yathàvayaþ
05,092.039a	tatra ke÷avam ànarcuþ samyag abhyàgataü sabhàm
05,092.039c	ràjànaþ pàrthivàþ sarve kurava÷ ca janàrdanam
05,092.040a	tatra tiùñhan sa dà÷àrho ràjamadhye paraütapaþ
05,092.040c	apa÷yad antarikùasthàn çùãn parapuraüjayaþ
05,092.041a	tatas tàn abhisaüprekùya nàradapramukhàn çùãn
05,092.041c	abhyabhàùata dà÷àrho bhãùmaü ÷àütanavaü ÷anaiþ
05,092.042a	pàrthivãü samitiü draùñum çùayo 'bhyàgatà nçpa
05,092.042c	nimantryantàm àsanai÷ ca satkàreõa ca bhåyasà
05,092.043a	naiteùv anupaviùñeùu ÷akyaü kena cid àsitum
05,092.043c	påjà prayujyatàm à÷u munãnàü bhàvitàtmanàm
05,092.044a	çùã¤ ÷àütanavo dçùñvà sabhàdvàram upasthitàn
05,092.044c	tvaramàõas tato bhçtyàn àsanànãty acodayat
05,092.045a	àsanàny atha mçùñàni mahànti vipulàni ca
05,092.045c	maõikà¤canacitràõi samàjahrus tatas tataþ
05,092.046a	teùu tatropaviùñeùu gçhãtàrgheùu bhàrata
05,092.046c	niùasàdàsane kçùõo ràjàna÷ ca yathàsanam
05,092.047a	duþ÷àsanaþ sàtyakaye dadàv àsanam uttamam
05,092.047c	viviü÷atir dadau pãñhaü kà¤canaü kçtavarmaõe
05,092.048a	avidåre 'tha kçùõasya karõaduryodhanàv ubhau
05,092.048c	ekàsane mahàtmànau niùãdatur amarùaõau
05,092.049a	gàndhàraràjaþ ÷akunir gàndhàrair abhirakùitaþ
05,092.049c	niùasàdàsane ràjà sahaputro vi÷àü pate
05,092.050a	viduro maõipãñhe tu ÷uklaspardhyàjinottare
05,092.050c	saüspç÷ann àsanaü ÷aurer mahàmatir upàvi÷at
05,092.051a	cirasya dçùñvà dà÷àrhaü ràjànaþ sarvapàrthivàþ
05,092.051c	amçtasyeva nàtçpyan prekùamàõà janàrdanam
05,092.052a	atasãpuùpasaükà÷aþ pãtavàsà janàrdanaþ
05,092.052c	vyabhràjata sabhàmadhye hemnãvopahito maõiþ
05,092.053a	tatas tåùõãü sarvam àsãd govindagatamànasam
05,092.053c	na tatra ka÷ cit kiü cid dhi vyàjahàra pumàn kva cit
05,093.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,093.001a	teùv àsãneùu sarveùu tåùõãübhåteùu ràjasu
05,093.001c	vàkyam abhyàdade kçùõaþ sudaüùñro dundubhisvanaþ
05,093.002a	jãmåta iva gharmànte sarvàü saü÷ràvayan sabhàm
05,093.002c	dhçtaràùñram abhiprekùya samabhàùata màdhavaþ
05,093.003a	kuråõàü pàõóavànàü ca ÷amaþ syàd iti bhàrata
05,093.003c	aprayatnena vãràõàm etad yatitum àgataþ
05,093.004a	ràjan nànyat pravaktavyaü tava niþ÷reyasaü vacaþ
05,093.004c	viditaü hy eva te sarvaü veditavyam ariüdama
05,093.005a	idam adya kulaü ÷reùñhaü sarvaràjasu pàrthiva
05,093.005b*0424_01	tvan nimittaü vi÷eùeõa neha yuktaü vi÷iùyate
05,093.005c	÷rutavçttopasaüpannaü sarvaiþ samuditaü guõaiþ
05,093.006a	kçpànukampà kàruõyam ànç÷aüsyaü ca bhàrata
05,093.006c	tathàrjavaü kùamà satyaü kuruùv etad vi÷iùyate
05,093.007a	tasminn evaüvidhe ràjan kule mahati tiùñhati
05,093.007c	tvannimittaü vi÷eùeõa neha yuktam asàüpratam
05,093.008a	tvaü hi vàrayità ÷reùñhaþ kuråõàü kurusattama
05,093.008c	mithyà pracaratàü tàta bàhyeùv àbhyantareùu ca
05,093.009a	te putràs tava kauravya duryodhanapurogamàþ
05,093.009c	dharmàrthau pçùñhataþ kçtvà pracaranti nç÷aüsavat
05,093.010a	a÷iùñà gatamaryàdà lobhena hçtacetasaþ
05,093.010c	sveùu bandhuùu mukhyeùu tad vettha bharatarùabha
05,093.011a	seyam àpan mahàghorà kuruùv eva samutthità
05,093.011c	upekùyamàõà kauravya pçthivãü ghàtayiùyati
05,093.012a	÷akyà ceyaü ÷amayituü tvaü ced icchasi bhàrata
05,093.012c	na duùkaro hy atra ÷amo mato me bharatarùabha
05,093.013a	tvayy adhãnaþ ÷amo ràjan mayi caiva vi÷àü pate
05,093.013b*0425_01	sahabhåtàs tathaivaite sarvanà÷àya bhàrata
05,093.013c	putràn sthàpaya kauravya sthàpayiùyàmy ahaü paràn
05,093.013d*0426_01	hitaü hi dhàrtaràùñràõàü pàõóavànàü tathà hitam
05,093.013d*0426_02	÷ame prayatamànànàü tava ÷àsanakàïkùiõàm
05,093.014a	àj¤à tava hi ràjendra kàryà putraiþ sahànvayaiþ
05,093.014c	hitaü balavad apy eùàü tiùñhatàü tava ÷àsane
05,093.015a	tava caiva hitaü ràjan pàõóavànàm atho hitam
05,093.015c	÷ame prayatamànasya mama ÷àsanakàïkùiõàm
05,093.016a	svayaü niùkalam àlakùya saüvidhatsva vi÷àü pate
05,093.016c	sahabhåtàs tu bharatàs tavaiva syur jane÷vara
05,093.017a	dharmàrthayos tiùñha ràjan pàõóavair abhirakùitaþ
05,093.017c	na hi ÷akyàs tathàbhåtà yatnàd api naràdhipa
05,093.018a	na hi tvàü pàõóavair jetuü rakùyamàõaü mahàtmabhiþ
05,093.018c	indro 'pi devaiþ sahitaþ prasaheta kuto nçpàþ
05,093.019a	yatra bhãùma÷ ca droõa÷ ca kçpaþ karõo viviü÷atiþ
05,093.019c	a÷vatthàmà vikarõa÷ ca somadatto 'tha bàhlikaþ
05,093.020a	saindhava÷ ca kaliïga÷ ca kàmboja÷ ca sudakùiõaþ
05,093.020c	yudhiùñhiro bhãmasenaþ savyasàcã yamau tathà
05,093.021a	sàtyaki÷ ca mahàtejà yuyutsu÷ ca mahàrathaþ
05,093.021b*0427_01	ko nu tàn yudhi ÷atrughna sahitàn kurupàõóavaiþ
05,093.021c	ko nu tàn viparãtàtmà yudhyeta bharatarùabha
05,093.022a	lokasye÷varatàü bhåyaþ ÷atrubhi÷ càpradhçùyatàm
05,093.022c	pràpsyasi tvam amitraghna sahitaþ kurupàõóavaiþ
05,093.023a	tasya te pçthivãpàlàs tvatsamàþ pçthivãpate
05,093.023c	÷reyàüsa÷ caiva ràjànaþ saüdhàsyante paraütapa
05,093.024a	sa tvaü putrai÷ ca pautrai÷ ca bhràtçbhiþ pitçbhis tathà
05,093.024c	suhçdbhiþ sarvato guptaþ sukhaü ÷akùyasi jãvitum
05,093.025a	etàn eva purodhàya satkçtya ca yathà purà
05,093.025c	akhilàü bhokùyase sarvàü pçthivãü pçthivãpate
05,093.026a	etair hi sahitaþ sarvaiþ pàõóavaiþ svai÷ ca bhàrata
05,093.026c	anyàn vijeùyase ÷atrån eùa svàrthas tavàkhilaþ
05,093.027a	tair evopàrjitàü bhåmiü bhokùyase ca paraütapa
05,093.027c	yadi saüpatsyase putraiþ sahàmàtyair naràdhipa
05,093.028a	saüyuge vai mahàràja dç÷yate sumahàn kùayaþ
05,093.028c	kùaye cobhayato ràjan kaü dharmam anupa÷yasi
05,093.029a	pàõóavair nihataiþ saükhye putrair vàpi mahàbalaiþ
05,093.029c	yad vindethàþ sukhaü ràjaüs tad bråhi bharatarùabha
05,093.030a	÷årà÷ ca hi kçtàstrà÷ ca sarve yuddhàbhikàïkùiõaþ
05,093.030c	pàõóavàs tàvakà÷ caiva tàn rakùa mahato bhayàt
05,093.031a	na pa÷yema kurån sarvàn pàõóavàü÷ caiva saüyuge
05,093.031c	kùãõàn ubhayataþ ÷åràn rathebhyo rathibhir hatàn
05,093.032a	samavetàþ pçthivyàü hi ràjàno ràjasattama
05,093.032c	amarùava÷am àpannà nà÷ayeyur imàþ prajàþ
05,093.033a	tràhi ràjann imaü lokaü na na÷yeyur imàþ prajàþ
05,093.033c	tvayi prakçtim àpanne ÷eùaü syàt kurunandana
05,093.034a	÷uklà vadànyà hrãmanta àryàþ puõyàbhijàtayaþ
05,093.034c	anyonyasacivà ràjaüs tàn pàhi mahato bhayàt
05,093.035a	÷iveneme bhåmipàlàþ samàgamya parasparam
05,093.035c	saha bhuktvà ca pãtvà ca pratiyàntu yathàgçham
05,093.036a	suvàsasaþ sragviõa÷ ca satkçtya bharatarùabha
05,093.036c	amarùàü÷ ca niràkçtya vairàõi ca paraütapa
05,093.037a	hàrdaü yat pàõóaveùv àsãt pràpte 'sminn àyuùaþ kùaye
05,093.037c	tad eva te bhavatv adya ÷a÷vac ca bharatarùabha
05,093.038a	bàlà vihãnàþ pitrà te tvayaiva parivardhitàþ
05,093.038c	tàn pàlaya yathànyàyaü putràü÷ ca bharatarùabha
05,093.039a	bhavataiva hi rakùyàs te vyasaneùu vi÷eùataþ
05,093.039c	mà te dharmas tathaivàrtho na÷yeta bharatarùabha
05,093.040a	àhus tvàü pàõóavà ràjann abhivàdya prasàdya ca
05,093.040c	bhavataþ ÷àsanàd duþkham anubhåtaü sahànugaiþ
05,093.041a	dvàda÷emàni varùàõi vane nirvyuùitàni naþ
05,093.041c	trayoda÷aü tathàj¤àtaiþ sajane parivatsaram
05,093.042a	sthàtà naþ samaye tasmin piteti kçtani÷cayàþ
05,093.042c	nàhàsma samayaü tàta tac ca no bràhmaõà viduþ
05,093.043a	tasmin naþ samaye tiùñha sthitànàü bharatarùabha
05,093.043c	nityaü saükle÷ità ràjan svaràjyàü÷aü labhemahi
05,093.044a	tvaü dharmam arthaü yu¤jànaþ samyaï nas tràtum arhasi
05,093.044c	gurutvaü bhavati prekùya bahån kle÷àüs titikùmahe
05,093.045a	sa bhavàn màtçpitçvad asmàsu pratipadyatàm
05,093.045c	guror garãyasã vçttir yà ca ÷iùyasya bhàrata
05,093.045d*0428_01	vartàmahe tvayi ca tàü tvaü ca vartasva nas tathà
05,093.046a	pitrà sthàpayitavyà hi vayam utpatham àsthitàþ
05,093.046c	saüsthàpaya pathiùv asmàüs tiùñha ràjan svavartmani
05,093.047a	àhu÷ cemàü pariùadaü putràs te bharatarùabha
05,093.047c	dharmaj¤eùu sabhàsatsu neha yuktam asàüpratam
05,093.048a	yatra dharmo hy adharmeõa satyaü yatrànçtena ca
05,093.048c	hanyate prekùamàõànàü hatàs tatra sabhàsadaþ
05,093.049a	viddho dharmo hy adharmeõa sabhàü yatra prapadyate
05,093.049c	na càsya ÷alyaü kçntanti viddhàs tatra sabhàsadaþ
05,093.049e	dharma etàn àrujati yathà nady anukålajàn
05,093.050a	ye dharmam anupa÷yantas tåùõãü dhyàyanta àsate
05,093.050c	te satyam àhur dharmaü ca nyàyyaü ca bharatarùabha
05,093.051a	÷akyaü kim anyad vaktuü te dànàd anyaj jane÷vara
05,093.051c	bruvantu và mahãpàlàþ sabhàyàü ye samàsate
05,093.051e	dharmàrthau saüpradhàryaiva yadi satyaü bravãmy aham
05,093.052a	pramu¤cemàn mçtyupà÷àt kùatriyàn kùatriyarùabha
05,093.052c	pra÷àmya bharata÷reùñha mà manyuva÷am anvagàþ
05,093.053a	pitryaü tebhyaþ pradàyàü÷aü pàõóavebhyo yathocitam
05,093.053c	tataþ saputraþ siddhàrtho bhuïkùva bhogàn paraütapa
05,093.054a	ajàta÷atruü jànãùe sthitaü dharme satàü sadà
05,093.054c	saputre tvayi vçttiü ca vartate yàü naràdhipa
05,093.055a	dàhita÷ ca nirasta÷ ca tvàm evopà÷ritaþ punaþ
05,093.055c	indraprasthaü tvayaivàsau saputreõa vivàsitaþ
05,093.056a	sa tatra nivasan sarvàn va÷am ànãya pàrthivàn
05,093.056c	tvanmukhàn akarod ràjan na ca tvàm atyavartata
05,093.057a	tasyaivaü vartamànasya saubalena jihãrùatà
05,093.057c	ràùñràõi dhanadhànyaü ca prayuktaþ paramopadhiþ
05,093.058a	sa tàm avasthàü saüpràpya kçùõàü prekùya sabhàgatàm
05,093.058c	kùatradharmàd ameyàtmà nàkampata yudhiùñhiraþ
05,093.059a	ahaü tu tava teùàü ca ÷reya icchàmi bhàrata
05,093.059c	dharmàd arthàt sukhàc caiva mà ràjan nãna÷aþ prajàþ
05,093.060a	anartham arthaü manvànà arthaü vànartham àtmanaþ
05,093.060c	lobhe 'tiprasçtàn putràn nigçhõãùva vi÷àü pate
05,093.061a	sthitàþ ÷u÷råùituü pàrthàþ sthità yoddhum ariüdamàþ
05,093.061c	yat te pathyatamaü ràjaüs tasmiüs tiùñha paraütapa
05,093.062a	tad vàkyaü pàrthivàþ sarve hçdayaiþ samapåjayan
05,093.062c	na tatra ka÷ cid vaktuü hi vàcaü pràkràmad agrataþ
05,094.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,094.001a	tasminn abhihite vàkye ke÷avena mahàtmanà
05,094.001c	stimità hçùñaromàõa àsan sarve sabhàsadaþ
05,094.002a	kaþ svid uttaram etasmàd vaktum utsahate pumàn
05,094.002c	iti sarve manobhis te cintayanti sma pàrthivàþ
05,094.003a	tathà teùu ca sarveùu tåùõãübhåteùu ràjasu
05,094.003c	jàmadagnya idaü vàkyam abravãt kurusaüsadi
05,094.004a	imàm ekopamàü ràja¤ ÷çõu satyàm a÷aïkitaþ
05,094.004c	tàü ÷rutvà ÷reya àdatsva yadi sàdhv iti manyase
05,094.005a	ràjà dambhodbhavo nàma sàrvabhaumaþ puràbhavat
05,094.005c	akhilàü bubhuje sarvàü pçthivãm iti naþ ÷rutam
05,094.006a	sa sma nityaü ni÷àpàye pràtar utthàya vãryavàn
05,094.006c	bràhmaõàn kùatriyàü÷ caiva pçcchann àste mahàrathaþ
05,094.007a	asti ka÷ cid vi÷iùño và madvidho và bhaved yudhi
05,094.007c	÷ådro vai÷yaþ kùatriyo và bràhmaõo vàpi ÷astrabhçt
05,094.008a	iti bruvann anvacarat sa ràjà pçthivãm imàm
05,094.008c	darpeõa mahatà mattaþ kaü cid anyam acintayan
05,094.009a	taü sma vaidyà akçpaõà bràhmaõàþ sarvato 'bhayàþ
05,094.009c	pratyaùedhanta ràjànaü ÷làghamànaü punaþ punaþ
05,094.010a	pratiùidhyamàno 'py asakçt pçcchaty eva sa vai dvijàn
05,094.010c	abhimànã ÷riyà mattas tam åcur bràhmaõàs tadà
05,094.011a	tapasvino mahàtmàno vedavratasamanvitàþ
05,094.011c	udãryamàõaü ràjànaü krodhadãptà dvijàtayaþ
05,094.011d*0429_01	tapasvinau mahàtmànau vedapratyayadar÷akau
05,094.012a	anekajananaü sakhyaü yayoþ puruùasiühayoþ
05,094.012c	tayos tvaü na samo ràjan bhavitàsi kadà cana
05,094.013a	evam uktaþ sa ràjà tu punaþ papraccha tàn dvijàn
05,094.013c	kva tau vãrau kvajanmànau kiükarmàõau ca kau ca tau
05,094.014	bràhmaõà åcuþ
05,094.014a	naro nàràyaõa÷ caiva tàpasàv iti naþ ÷rutam
05,094.014c	àyàtau mànuùe loke tàbhyàü yudhyasva pàrthiva
05,094.015a	÷råyate tau mahàtmànau naranàràyaõàv ubhau
05,094.015c	tapo ghoram anirde÷yaü tapyete gandhamàdane
05,094.016	ràma uvàca
05,094.016a	sa ràjà mahatãü senàü yojayitvà ùaóaïginãm
05,094.016c	amçùyamàõaþ saüpràyàd yatra tàv aparàjitau
05,094.017a	sa gatvà viùamaü ghoraü parvataü gandhamàdanam
05,094.017c	mçgayàõo 'nvagacchat tau tàpasàv aparàjitau
05,094.018a	tau dçùñvà kùutpipàsàbhyàü kç÷au dhamanisaütatau
05,094.018c	÷ãtavàtàtapai÷ caiva kar÷itau puruùottamau
05,094.018e	abhigamyopasaügçhya paryapçcchad anàmayam
05,094.019a	tam arcitvà målaphalair àsanenodakena ca
05,094.019c	nyamantrayetàü ràjànaü kiü kàryaü kriyatàm iti
05,094.019d*0430_01	tatas tàm ànupårvãü sa punar evànvakãrtayat
05,094.020	dambhodbhava uvàca
05,094.020a	bàhubhyàü me jità bhåmir nihatàþ sarva÷atravaþ
05,094.020c	bhavadbhyàü yuddham àkàïkùann upayàto 'smi parvatam
05,094.020e	àtithyaü dãyatàm etat kàïkùitaü me ciraü prati
05,094.021	naranàràyaõàv åcatuþ
05,094.021a	apetakrodhalobho 'yam à÷ramo ràjasattama
05,094.021c	na hy asminn à÷rame yuddhaü kutaþ ÷astraü kuto 'nçjuþ
05,094.021e	anyatra yuddham àkàïkùva bahavaþ kùatriyàþ kùitau
05,094.022	ràma uvàca
05,094.022a	ucyamànas tathàpi sma bhåya evàbhyabhàùata
05,094.022c	punaþ punaþ kùamyamàõaþ sàntvyamàna÷ ca bhàrata
05,094.022e	dambhodbhavo yuddham icchann àhvayaty eva tàpasau
05,094.023a	tato naras tv iùãkàõàü muùñim àdàya kaurava
05,094.023c	abravãd ehi yudhyasva yuddhakàmuka kùatriya
05,094.024a	sarva÷astràõi càdatsva yojayasva ca vàhinãm
05,094.024c	ahaü hi te vineùyàmi yuddha÷raddhàm itaþ param
05,094.024d*0431_01	saünahyasva ca varmàõi yàni cànyàni santi te
05,094.024d*0431_02	yad àhvayasi darpeõa bràhmaõapramukhà¤ janàn
05,094.025	dambhodbhava uvàca
05,094.025a	yady etad astram asmàsu yuktaü tàpasa manyase
05,094.025c	etenàpi tvayà yotsye yuddhàrthã hy aham àgataþ
05,094.026	ràma uvàca
05,094.026a	ity uktvà ÷aravarùeõa sarvataþ samavàkirat
05,094.026c	dambhodbhavas tàpasaü taü jighàüsuþ sahasainikaþ
05,094.027a	tasya tàn asyato ghoràn iùån paratanucchidaþ
05,094.027c	kadarthãkçtya sa munir iùãkàbhir apànudat
05,094.028a	tato 'smai pràsçjad ghoram aiùãkam aparàjitaþ
05,094.028c	astram apratisaüdheyaü tad adbhutam ivàbhavat
05,094.029a	teùàm akùãõi karõàü÷ ca nastakàü÷ caiva màyayà
05,094.029c	nimittavedhã sa munir iùãkàbhiþ samarpayat
05,094.030a	sa dçùñvà ÷vetam àkà÷am iùãkàbhiþ samàcitam
05,094.030c	pàdayor nyapatad ràjà svasti me 'stv iti càbravãt
05,094.031a	tam abravãn naro ràja¤ ÷araõyaþ ÷araõaiùiõàm
05,094.031c	brahmaõyo bhava dharmàtmà mà ca smaivaü punaþ kçthàþ
05,094.031d*0432_01	naitàdçk puruùo ràjan kùatradharmam anusmaran
05,094.031d*0432_02	manasà nçpa÷àrdåla bhavet purapuraüjayaþ
05,094.032a	mà ca darpasamàviùñaþ kùepsãþ kàü÷ cit kadà cana
05,094.032c	alpãyàüsaü vi÷iùñaü và tat te ràjan paraü hitam
05,094.033a	kçtapraj¤o vãtalobho nirahaükàra àtmavàn
05,094.033c	dàntaþ kùànto mçduþ kùemaþ prajàþ pàlaya pàrthiva
05,094.033d*0433_01	mà sma bhåyaþ kùipeþ kaü cid aviditvà balàbalam
05,094.034a	anuj¤àtaþ svasti gaccha maivaü bhåyaþ samàcareþ
05,094.034c	ku÷alaü bràhmaõàn pçccher àvayor vacanàd bhç÷am
05,094.035a	tato ràjà tayoþ pàdàv abhivàdya mahàtmanoþ
05,094.035c	pratyàjagàma svapuraü dharmaü caivàcinod bhç÷am
05,094.036a	sumahac càpi tat karma yan nareõa kçtaü purà
05,094.036c	tato guõaiþ subahubhiþ ÷reùñho nàràyaõo 'bhavat
05,094.037a	tasmàd yàvad dhanuþ÷reùñhe gàõóãve 'straü na yujyate
05,094.037c	tàvat tvaü mànam utsçjya gaccha ràjan dhanaüjayam
05,094.038a	kàkudãkaü ÷ukaü nàkam akùisaütarjanaü tathà
05,094.038c	saütànaü nartanaü ghoram àsyamodakam aùñamam
05,094.039a	etair viddhàþ sarva eva maraõaü yànti mànavàþ
05,094.039b*0434_01	kàmakrodhau lobhamohau madamànau tathaiva ca
05,094.039b*0434_02	màtsaryàhaükçtã caiva kramàd eta udàhçtàþ
05,094.039c	unmattà÷ ca viceùñante naùñasaüj¤à vicetasaþ
05,094.040a	svapante ca plavante ca chardayanti ca mànavàþ
05,094.040c	måtrayante ca satataü rudanti ca hasanti ca
05,094.041a	asaükhyeyà guõàþ pàrthe tadvi÷iùño janàrdanaþ
05,094.041c	tvam eva bhåyo jànàsi kuntãputraü dhanaüjayam
05,094.042a	naranàràyaõau yau tau tàv evàrjunake÷avau
05,094.042c	vijànãhi mahàràja pravãrau puruùarùabhau
05,094.042d*0435_01	nirmàtà sarvalokànàm ã÷varaþ sarvakarmakçt
05,094.042d*0435_02	yasya nàràyaõo bandhur arjuno duþsaho yudhi
05,094.042d*0435_03	kas tam utsahate jetuü triùu lokeùu bhàrata
05,094.042d*0435_04	vãraü kapidhvajaü jiùõuü yasya nàsti samo yudhi
05,094.043a	yady etad evaü jànàsi na ca màm ati÷aïkase
05,094.043c	àryàü matiü samàsthàya ÷àmya bhàrata pàõóavaiþ
05,094.044a	atha cen manyase ÷reyo na me bhedo bhaved iti
05,094.044c	pra÷àmya bharata÷reùñha mà ca yuddhe manaþ kçthàþ
05,094.045a	bhavatàü ca kuru÷reùñha kulaü bahumataü bhuvi
05,094.045c	tat tathaivàstu bhadraü te svàrtham evànucintaya
05,095.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,095.001a	jàmadagnyavacaþ ÷rutvà kaõvo 'pi bhagavàn çùiþ
05,095.001c	duryodhanam idaü vàkyam abravãt kurusaüsadi
05,095.002a	akùaya÷ càvyaya÷ caiva brahmà lokapitàmahaþ
05,095.002c	tathaiva bhagavantau tau naranàràyaõàv çùã
05,095.003a	àdityànàü hi sarveùàü viùõur ekaþ sanàtanaþ
05,095.003c	ajayya÷ càvyaya÷ caiva ÷à÷vataþ prabhur ã÷varaþ
05,095.004a	nimittamaraõàs tv anye candrasåryau mahã jalam
05,095.004c	vàyur agnis tathàkà÷aü grahàs tàràgaõàs tathà
05,095.005a	te ca kùayànte jagato hitvà lokatrayaü sadà
05,095.005c	kùayaü gacchanti vai sarve sçjyante ca punaþ punaþ
05,095.006a	muhårtamaraõàs tv anye mànuùà mçgapakùiõaþ
05,095.006c	tiryagyonya÷ ca ye cànye jãvalokacaràþ smçtàþ
05,095.007a	bhåyiùñhena tu ràjànaþ ÷riyaü bhuktvàyuùaþ kùaye
05,095.007c	maraõaü pratigacchanti bhoktuü sukçtaduùkçtam
05,095.008a	sa bhavàn dharmaputreõa ÷amaü kartum ihàrhati
05,095.008c	pàõóavàþ kurava÷ caiva pàlayantu vasuüdharàm
05,095.009a	balavàn aham ity eva na mantavyaü suyodhana
05,095.009c	balavanto hi balibhir dç÷yante puruùarùabha
05,095.010a	na balaü balinàü madhye balaü bhavati kaurava
05,095.010c	balavanto hi te sarve pàõóavà devavikramàþ
05,095.011a	atràpy udàharantãmam itihàsaü puràtanam
05,095.011c	màtaler dàtukàmasya kanyàü mçgayato varam
05,095.012a	matas trailokyaràjasya màtalir nàma sàrathiþ
05,095.012c	tasyaikaiva kule kanyà råpato lokavi÷rutà
05,095.013a	guõake÷ãti vikhyàtà nàmnà sà devaråpiõã
05,095.013c	÷riyà ca vapuùà caiva striyo 'nyàþ sàtiricyate
05,095.014a	tasyàþ pradànasamayaü màtaliþ saha bhàryayà
05,095.014c	j¤àtvà vimamç÷e ràjaüs tatparaþ paricintayan
05,095.015a	dhik khalv alaghu÷ãlànàm ucchritànàü ya÷asvinàm
05,095.015c	naràõàm çddhasattvànàü kule kanyàprarohaõam
05,095.016a	màtuþ kulaü pitçkulaü yatra caiva pradãyate
05,095.016c	kulatrayaü saü÷ayitaü kurute kanyakà satàm
05,095.017a	devamànuùalokau dvau mànasenaiva cakùuùà
05,095.017c	avagàhyaiva vicitau na ca me rocate varaþ
05,095.018a	na devàn naiva ditijàn na gandharvàn na mànuùàn
05,095.018c	arocayaü varakçte tathaiva bahulàn çùãn
05,095.019a	bhàryayà tu sa saümantrya saha ràtrau sudharmayà
05,095.019c	màtalir nàgalokàya cakàra gamane matim
05,095.020a	na me devamanuùyeùu guõake÷yàþ samo varaþ
05,095.020c	råpato dç÷yate ka÷ cin nàgeùu bhavità dhruvam
05,095.021a	ity àmantrya sudharmàü sa kçtvà càbhipradakùiõam
05,095.021c	kanyàü ÷irasy upàghràya pravive÷a mahãtalam
05,096.001	kaõva uvàca
05,096.001a	màtalis tu vrajan màrge nàradena maharùiõà
05,096.001c	varuõaü gacchatà draùñuü samàgacchad yadçcchayà
05,096.002a	nàrado 'thàbravãd enaü kva bhavàn gantum udyataþ
05,096.002c	svena và såta kàryeõa ÷àsanàd và ÷atakratoþ
05,096.003a	màtalir nàradenaivaü saüpçùñaþ pathi gacchatà
05,096.003c	yathàvat sarvam àcaùña svakàryaü varuõaü prati
05,096.004a	tam uvàcàtha sa munir gacchàvaþ sahitàv iti
05,096.004c	salile÷adidçkùàrtham aham apy udyato divaþ
05,096.005a	ahaü te sarvam àkhyàsye dar÷ayan vasudhàtalam
05,096.005c	dçùñvà tatra varaü kaü cid rocayiùyàva màtale
05,096.006a	avagàhya tato bhåmim ubhau màtalinàradau
05,096.006c	dadç÷àte mahàtmànau lokapàlam apàü patim
05,096.007a	tatra devarùisadç÷ãü påjàü pràpa sa nàradaþ
05,096.007c	mahendrasadç÷ãü caiva màtaliþ pratyapadyata
05,096.008a	tàv ubhau prãtamanasau kàryavattàü nivedya ha
05,096.008c	varuõenàbhyanuj¤àtau nàgalokaü viceratuþ
05,096.009a	nàradaþ sarvabhåtànàm antarbhåminivàsinàm
05,096.009c	jànaü÷ cakàra vyàkhyànaü yantuþ sarvam a÷eùataþ
05,096.010	nàrada uvàca
05,096.010a	dçùñas te varuõas tàta putrapautrasamàvçtaþ
05,096.010c	pa÷yodakapateþ sthànaü sarvatobhadram çddhimat
05,096.011a	eùa putro mahàpràj¤o varuõasyeha gopateþ
05,096.011c	eùa taü ÷ãlavçttena ÷aucena ca vi÷iùyate
05,096.012a	eùo 'sya putro 'bhimataþ puùkaraþ puùkarekùaõaþ
05,096.012c	råpavàn dar÷anãya÷ ca somaputryà vçtaþ patiþ
05,096.013a	jyotsnàkàlãti yàm àhur dvitãyàü råpataþ ÷riyam
05,096.013c	àdityasyaiva goþ putro jyeùñhaþ putraþ kçtaþ smçtaþ
05,096.014a	bhavanaü pa÷ya vàruõyà yad etat sarvakà¤canam
05,096.014b*0436_01	eùà vai vàruõã kanyà surà lokeùu vi÷rutà
05,096.014c	yàü pràpya suratàü pràptàþ suràþ surapateþ sakhe
05,096.015a	etàni hçtaràjyànàü daiteyànàü sma màtale
05,096.015c	dãpyamànàni dç÷yante sarvapraharaõàny uta
05,096.016a	akùayàõi kilaitàni vivartante sma màtale
05,096.016c	anubhàvaprayuktàni surair avajitàni ha
05,096.017a	atra ràkùasajàtya÷ ca bhåtajàtya÷ ca màtale
05,096.017c	divyapraharaõà÷ càsan pårvadaivatanirmitàþ
05,096.018a	agnir eùa mahàrciùmà¤ jàgarti varuõahrade
05,096.018c	vaiùõavaü cakram àviddhaü vidhåmena haviùmatà
05,096.019a	eùa gàõóãmaya÷ càpo lokasaühàrasaübhçtaþ
05,096.019c	rakùyate daivatair nityaü yatas tad gàõóivaü dhanuþ
05,096.020a	eùa kçtye samutpanne tat tad dhàrayate balam
05,096.020c	sahasra÷atasaükhyena pràõena satataü dhruvam
05,096.021a	a÷àsyàn api ÷àsty eùa rakùobandhuùu ràjasu
05,096.021c	sçùñaþ prathamajo daõóo brahmaõà brahmavàdinà
05,096.022a	etac chatraü narendràõàü mahac chakreõa bhàùitam
05,096.022c	putràþ salilaràjasya dhàrayanti mahodayam
05,096.023a	etat salilaràjasya chatraü chatragçhe sthitam
05,096.023c	sarvataþ salilaü ÷ãtaü jãmåta iva varùati
05,096.024a	etac chatràt paribhraùñaü salilaü somanirmalam
05,096.024c	tamasà mårchitaü yàti yena nàrchati dar÷anam
05,096.025a	bahåny adbhutaråpàõi draùñavyànãha màtale
05,096.025c	tava kàryoparodhas tu tasmàd gacchàva màciram
05,097.001	nàrada uvàca
05,097.001a	etat tu nàgalokasya nàbhisthàne sthitaü puram
05,097.001c	pàtàlam iti vikhyàtaü daityadànavasevitam
05,097.002a	idam adbhiþ samaü pràptà ye ke cid dhruvajaïgamàþ
05,097.002c	pravi÷anto mahànàdaü nadanti bhayapãóitàþ
05,097.003a	atràsuro 'gniþ satataü dãpyate vàribhojanaþ
05,097.003c	vyàpàreõa dhçtàtmànaü nibaddhaü samabudhyata
05,097.004a	atràmçtaü suraiþ pãtvà nihitaü nihatàribhiþ
05,097.004c	ataþ somasya hàni÷ ca vçddhi÷ caiva pradç÷yate
05,097.005a	atra divyaü haya÷iraþ kàle parvaõi parvaõi
05,097.005c	uttiùñhati suvarõàbhaü vàrbhir àpåraya¤ jagat
05,097.006a	yasmàd atra samagràs tàþ patanti jalamårtayaþ
05,097.006c	tasmàt pàtàlam ity etat khyàyate puram uttamam
05,097.007a	airàvato 'smàt salilaü gçhãtvà jagato hitaþ
05,097.007c	megheùv àmu¤cate ÷ãtaü yan mahendraþ pravarùati
05,097.008a	atra nànàvidhàkàràs timayo naikaråpiõaþ
05,097.008c	apsu somaprabhàü pãtvà vasanti jalacàriõaþ
05,097.009a	atra såryàü÷ubhir bhinnàþ pàtàlatalam à÷ritàþ
05,097.009c	mçtà divasataþ såta punar jãvanti te ni÷i
05,097.010a	udaye nitya÷a÷ càtra candramà ra÷mibhir vçtaþ
05,097.010c	amçtaü spç÷ya saüspar÷àt saüjãvayati dehinaþ
05,097.011a	atra te 'dharmaniratà baddhàþ kàlena pãóitàþ
05,097.011c	daiteyà nivasanti sma vàsavena hçta÷riyaþ
05,097.012a	atra bhåtapatir nàma sarvabhåtamahe÷varaþ
05,097.012c	bhåtaye sarvabhåtànàm acarat tapa uttamam
05,097.013a	atra govratino vipràþ svàdhyàyàmnàyakar÷itàþ
05,097.013c	tyaktapràõà jitasvargà nivasanti maharùayaþ
05,097.014a	yatratatra÷ayo nityaü yenakenacidà÷itaþ
05,097.014c	yenakenacidàcchannaþ sa govrata ihocyate
05,097.015a	airàvato nàgaràjo vàmanaþ kumudo '¤janaþ
05,097.015c	prasåtàþ supratãkasya vaü÷e vàraõasattamàþ
05,097.016a	pa÷ya yady atra te ka÷ cid rocate guõato varaþ
05,097.016c	varayiùyàva taü gatvà yatnam àsthàya màtale
05,097.017a	aõóam etaj jale nyastaü dãpyamànam iva ÷riyà
05,097.017c	à prajànàü nisargàd vai nodbhidyati na sarpati
05,097.018a	nàsya jàtiü nisargaü và kathyamànaü ÷çõomi vai
05,097.018c	pitaraü màtaraü vàpi nàsya jànàti ka÷ cana
05,097.019a	ataþ kila mahàn agnir antakàle samutthitaþ
05,097.019c	dhakùyate màtale sarvaü trailokyaü sacaràcaram
05,097.020	kaõva uvàca
05,097.020a	màtalis tv abravãc chrutvà nàradasyàtha bhàùitam
05,097.020c	na me 'tra rocate ka÷ cid anyato vraja màciram
05,098.001	nàrada uvàca
05,098.001a	hiraõyapuram ity etat khyàtaü puravaraü mahat
05,098.001c	daityànàü dànavànàü ca màyà÷atavicàriõàm
05,098.002a	analpena prayatnena nirmitaü vi÷vakarmaõà
05,098.002c	mayena manasà sçùñaü pàtàlatalam à÷ritam
05,098.003a	atra màyàsahasràõi vikurvàõà mahaujasaþ
05,098.003c	dànavà nivasanti sma ÷årà dattavaràþ purà
05,098.004a	naite ÷akreõa nànyena varuõena yamena và
05,098.004c	÷akyante va÷am ànetuü tathaiva dhanadena ca
05,098.005a	asuràþ kàlakha¤jà÷ ca tathà viùõupadodbhavàþ
05,098.005c	nairçtà yàtudhànà÷ ca brahmavedodbhavà÷ ca ye
05,098.006a	daüùñriõo bhãmaråpà÷ ca nivasanty àtmarakùiõaþ
05,098.006c	màyàvãryopasaüpannà nivasanty àtmarakùiõaþ
05,098.007a	nivàtakavacà nàma dànavà yuddhadurmadàþ
05,098.007c	jànàsi ca yathà ÷akro naità¤ ÷aknoti bàdhitum
05,098.008a	bahu÷o màtale tvaü ca tava putra÷ ca gomukhaþ
05,098.008c	nirbhagno devaràja÷ ca sahaputraþ ÷acãpatiþ
05,098.009a	pa÷ya ve÷màni raukmàõi màtale ràjatàni ca
05,098.009c	karmaõà vidhiyuktena yuktàny upagatàni ca
05,098.010a	vaióåryaharitànãva pravàlaruciràõi ca
05,098.010c	arkasphañika÷ubhràõi vajrasàrojjvalàni ca
05,098.011a	pàrthivànãva càbhànti punar nagamayàni ca
05,098.011c	÷ailànãva ca dç÷yante tàrakàõãva càpy uta
05,098.012a	såryaråpàõi càbhànti dãptàgnisadç÷àni ca
05,098.012c	maõijàlavicitràõi pràü÷åni nibióàni ca
05,098.013a	naitàni ÷akyaü nirdeùñuü råpato dravyatas tathà
05,098.013c	guõata÷ caiva siddhàni pramàõaguõavanti ca
05,098.014a	àkrãóàn pa÷ya daityànàü tathaiva ÷ayanàny uta
05,098.014c	ratnavanti mahàrhàõi bhàjanàny àsanàni ca
05,098.015a	jaladàbhàüs tathà ÷ailàüs toyaprasravaõànvitàn
05,098.015c	kàmapuùpaphalàü÷ caiva pàdapàn kàmacàriõaþ
05,098.016a	màtale ka÷ cid atràpi rucitas te varo bhavet
05,098.016c	atha vànyàü di÷aü bhåmer gacchàva yadi manyase
05,098.017	kaõva uvàca
05,098.017a	màtalis tv abravãd enaü bhàùamàõaü tathàvidham
05,098.017c	devarùe naiva me kàryaü vipriyaü tridivaukasàm
05,098.018a	nityànuùaktavairà hi bhràtaro devadànavàþ
05,098.018c	aripakùeõa saübandhaü rocayiùyàmy ahaü katham
05,098.019a	anyatra sàdhu gacchàvo draùñuü nàrhàmi dànavàn
05,098.019c	jànàmi tu tathàtmànaü ditsàtmakamalaü yathà
05,099.001	nàrada uvàca
05,099.001a	ayaü lokaþ suparõànàü pakùiõàü pannagà÷inàm
05,099.001c	vikrame gamane bhàre naiùàm asti pari÷ramaþ
05,099.002a	vainateyasutaiþ såta ùaóbhis tatam idaü kulam
05,099.002c	sumukhena sunàmnà ca sunetreõa suvarcasà
05,099.003a	suråpapakùiràjena subalena ca màtale
05,099.003c	vardhitàni prasåtyà vai vinatàkulakartçbhiþ
05,099.004a	pakùiràjàbhijàtyànàü sahasràõi ÷atàni ca
05,099.004c	ka÷yapasya tato vaü÷e jàtair bhåtivivardhanaiþ
05,099.005a	sarve hy ete ÷riyà yuktàþ sarve ÷rãvatsalakùaõàþ
05,099.005c	sarve ÷riyam abhãpsanto dhàrayanti balàny uta
05,099.006a	karmaõà kùatriyà÷ caite nirghçõà bhogibhojinaþ
05,099.006c	j¤àtisaükùayakartçtvàd bràhmaõyaü na labhanti vai
05,099.007a	nàmàni caiùàü vakùyàmi yathà pràdhànyataþ ÷çõu
05,099.007c	màtale ÷làghyam etad dhi kulaü viùõuparigraham
05,099.008a	daivataü viùõur eteùàü viùõur eva paràyaõam
05,099.008c	hçdi caiùàü sadà viùõur viùõur eva gatiþ sadà
05,099.009a	suvarõacåóo nàgà÷ã dàruõa÷ caõóatuõóakaþ
05,099.009c	anala÷ cànila÷ caiva vi÷àlàkùo 'tha kuõóalã
05,099.010a	kà÷yapir dhvajaviùkambho vainateyo 'tha vàmanaþ
05,099.010c	vàtavego di÷àcakùur nimeùo nimiùas tathà
05,099.011a	trivàraþ saptavàra÷ ca vàlmãkir dvãpakas tathà
05,099.011c	daityadvãpaþ sariddvãpaþ sàrasaþ padmakesaraþ
05,099.012a	sumukhaþ sukhaketu÷ ca citrabarhas tathànaghaþ
05,099.012c	meghakçt kumudo dakùaþ sarpàntaþ somabhojanaþ
05,099.013a	gurubhàraþ kapota÷ ca såryanetra÷ ciràntakaþ
05,099.013c	viùõudhanvà kumàra÷ ca paribarho haris tathà
05,099.014a	susvaro madhuparka÷ ca hemavarõas tathaiva ca
05,099.014c	malayo màtari÷và ca ni÷àkaradivàkarau
05,099.015a	ete prade÷amàtreõa mayoktà garuóàtmajàþ
05,099.015c	pràdhànyato 'tha ya÷asà kãrtitàþ pràõata÷ ca te
05,099.016a	yady atra na ruciþ kà cid ehi gacchàva màtale
05,099.016c	taü nayiùyàmi de÷aü tvàü ruciü yatropalapsyase
05,100.001	nàrada uvàca
05,100.001a	idaü rasàtalaü nàma saptamaü pçthivãtalam
05,100.001c	yatràste surabhir màtà gavàm amçtasaübhavà
05,100.002a	kùarantã satataü kùãraü pçthivãsàrasaübhavam
05,100.002c	ùaõõàü rasànàü sàreõa rasam ekam anuttamam
05,100.003a	amçtenàbhitçptasya sàram udgirataþ purà
05,100.003c	pitàmahasya vadanàd udatiùñhad anindità
05,100.004a	yasyàþ kùãrasya dhàràyà nipatantyà mahãtale
05,100.004c	hradaþ kçtaþ kùãranidhiþ pavitraü param uttamam
05,100.005a	puùpitasyeva phenasya paryantam anuveùñitam
05,100.005c	pibanto nivasanty atra phenapà munisattamàþ
05,100.006a	phenapà nàma nàmnà te phenàhàrà÷ ca màtale
05,100.006c	ugre tapasi vartante yeùàü bibhyati devatàþ
05,100.007a	asyà÷ catasro dhenvo 'nyà dikùu sarvàsu màtale
05,100.007c	nivasanti di÷àpàlyo dhàrayantyo di÷aþ smçtàþ
05,100.008a	pårvàü di÷aü dhàrayate suråpà nàma saurabhã
05,100.008c	dakùiõàü haüsakà nàma dhàrayaty aparàü di÷am
05,100.009a	pa÷cimà vàruõã dik ca dhàryate vai subhadrayà
05,100.009c	mahànubhàvayà nityaü màtale vi÷varåpayà
05,100.010a	sarvakàmadughà nàma dhenur dhàrayate di÷am
05,100.010c	uttaràü màtale dharmyàü tathailavilasaüj¤itàm
05,100.011a	àsàü tu payasà mi÷raü payo nirmathya sàgare
05,100.011c	manthànaü mandaraü kçtvà devair asurasaühitaiþ
05,100.012a	uddhçtà vàruõã lakùmãr amçtaü càpi màtale
05,100.012c	uccaiþ÷ravà÷ cà÷varàjo maõiratnaü ca kaustubham
05,100.013a	sudhàhàreùu ca sudhàü svadhàbhojiùu ca svadhàm
05,100.013c	amçtaü càmçtà÷eùu surabhiþ kùarate payaþ
05,100.014a	atra gàthà purà gãtà rasàtalanivàsibhiþ
05,100.014c	pauràõã ÷råyate loke gãyate yà manãùibhiþ
05,100.015a	na nàgaloke na svarge na vimàne triviùñape
05,100.015c	parivàsaþ sukhas tàdçg rasàtalatale yathà
05,101.001	nàrada uvàca
05,101.001a	iyaü bhogavatã nàma purã vàsukipàlità
05,101.001c	yàdç÷ã devaràjasya purãvaryàmaràvatã
05,101.002a	eùa ÷eùaþ sthito nàgo yeneyaü dhàryate sadà
05,101.002c	tapasà lokamukhyena prabhàvamahatà mahã
05,101.003a	÷vetoccayanibhàkàro nànàvidhavibhåùaõaþ
05,101.003c	sahasraü dhàrayan mårdhnàü jvàlàjihvo mahàbalaþ
05,101.004a	iha nànàvidhàkàrà nànàvidhavibhåùaõàþ
05,101.004c	surasàyàþ sutà nàgà nivasanti gatavyathàþ
05,101.005a	maõisvastikacakràïkàþ kamaõóalukalakùaõàþ
05,101.005c	sahasrasaükhyà balinaþ sarve raudràþ svabhàvataþ
05,101.006a	sahasra÷irasaþ ke cit ke cit pa¤ca÷atànanàþ
05,101.006c	÷ata÷ãrùàs tathà ke cit ke cit tri÷iraso 'pi ca
05,101.007a	dvipa¤ca÷irasaþ ke cit ke cit saptamukhàs tathà
05,101.007c	mahàbhogà mahàkàyàþ parvatàbhogabhoginaþ
05,101.008a	bahånãha sahasràõi prayutàny arbudàni ca
05,101.008c	nàgànàm ekavaü÷ànàü yathà÷reùñhàüs tu me ÷çõu
05,101.009a	vàsukis takùaka÷ caiva karkoñakadhanaüjayau
05,101.009c	kàlãyo nahuùa÷ caiva kambalà÷vataràv ubhau
05,101.010a	bàhyakuõóo maõir nàgas tathaivàpåraõaþ khagaþ
05,101.010c	vàmana÷ cailapatra÷ ca kukuraþ kukuõas tathà
05,101.011a	àryako nandaka÷ caiva tathà kala÷apotakau
05,101.011c	kailàsakaþ pi¤jarako nàga÷ cairàvatas tathà
05,101.012a	sumanomukho dadhimukhaþ ÷aïkho nandopanandakau
05,101.012c	àptaþ koñanaka÷ caiva ÷ikhã niùñhårikas tathà
05,101.013a	tittirir hastibhadra÷ ca kumudo màlyapiõóakaþ
05,101.013c	dvau padmau puõóarãka÷ ca puùpo mudgaraparõakaþ
05,101.014a	karavãraþ pãñharakaþ saüvçtto vçtta eva ca
05,101.014c	piõóàro bilvapatra÷ ca måùikàdaþ ÷irãùakaþ
05,101.015a	dilãpaþ ÷aïkha÷ãrùa÷ ca jyotiùko 'thàparàjitaþ
05,101.015c	kauravyo dhçtaràùñra÷ ca kumàraþ ku÷akas tathà
05,101.016a	virajà dhàraõa÷ caiva subàhur mukharo jayaþ
05,101.016c	badhiràndhau vikuõóa÷ ca virasaþ surasas tathà
05,101.017a	ete cànye ca bahavaþ ka÷yapasyàtmajàþ smçtàþ
05,101.017c	màtale pa÷ya yady atra ka÷ cit te rocate varaþ
05,101.018	kaõva uvàca
05,101.018a	màtalis tv ekam avyagraþ satataü saünirãkùya vai
05,101.018c	papraccha nàradaü tatra prãtimàn iva càbhavat
05,101.018d*0437_01	maharùe ÷aüsa me sarvaü pçcchato j¤àtum icchataþ
05,101.018d*0437_02	karàmalakavat sarvaü tava j¤ànaü mahàmune
05,101.019a	sthito ya eùa purataþ kauravyasyàryakasya ca
05,101.019c	dyutimàn dar÷anãya÷ ca kasyaiùa kulanandanaþ
05,101.020a	kaþ pità jananã càsya katamasyaiùa bhoginaþ
05,101.020c	vaü÷asya kasyaiùa mahàn ketubhåta iva sthitaþ
05,101.021a	praõidhànena dhairyeõa råpeõa vayasà ca me
05,101.021c	manaþ praviùño devarùe guõake÷yàþ patir varaþ
05,101.022a	màtaliü prãtimanasaü dçùñvà sumukhadar÷anàt
05,101.022c	nivedayàm àsa tadà màhàtmyaü janma karma ca
05,101.023a	airàvatakule jàtaþ sumukho nàma nàgaràñ
05,101.023c	àryakasya mataþ pautro dauhitro vàmanasya ca
05,101.024a	etasya hi pità nàga÷ cikuro nàma màtale
05,101.024c	naciràd vainateyena pa¤catvam upapàditaþ
05,101.025a	tato 'bravãt prãtamanà màtalir nàradaü vacaþ
05,101.025c	eùa me rucitas tàta jàmàtà bhujagottamaþ
05,101.026a	kriyatàm atra yatno hi prãtimàn asmy anena vai
05,101.026c	asya nàgapater dàtuü priyàü duhitaraü mune
05,102.000*0438_00	kaõvaþ
05,102.000*0438_01	màtaler vacanaü ÷rutvà nàrado munisattamaþ
05,102.000*0438_02	abravãn nàgaràjànam àryakaü kurunandana
05,102.001	nàrada uvàca
05,102.001a	såto 'yaü màtalir nàma ÷akrasya dayitaþ suhçt
05,102.001c	÷uciþ ÷ãlaguõopetas tejasvã vãryavàn balã
05,102.002a	÷akrasyàyaü sakhà caiva mantrã sàrathir eva ca
05,102.002c	alpàntaraprabhàva÷ ca vàsavena raõe raõe
05,102.003a	ayaü harisahasreõa yuktaü jaitraü rathottamam
05,102.003c	devàsureùu yuddheùu manasaiva niyacchati
05,102.004a	anena vijitàn a÷vair dorbhyàü jayati vàsavaþ
05,102.004c	anena prahçte pårvaü balabhit praharaty uta
05,102.005a	asya kanyà varàrohà råpeõàsadç÷ã bhuvi
05,102.005c	sattva÷ãlaguõopetà guõake÷ãti vi÷rutà
05,102.006a	tasyàsya yatnàc caratas trailokyam amaradyute
05,102.006c	sumukho bhavataþ pautro rocate duhituþ patiþ
05,102.007a	yadi te rocate saumya bhujagottama màciram
05,102.007c	kriyatàm àryaka kùipraü buddhiþ kanyàpratigrahe
05,102.008a	yathà viùõukule lakùmãr yathà svàhà vibhàvasoþ
05,102.008c	kule tava tathaivàstu guõake÷ã sumadhyamà
05,102.009a	pautrasyàrthe bhavàüs tasmàd guõake÷ãü pratãcchatu
05,102.009c	sadç÷ãü pratiråpasya vàsavasya ÷acãm iva
05,102.010a	pitçhãnam api hy enaü guõato varayàmahe
05,102.010c	bahumànàc ca bhavatas tathaivairàvatasya ca
05,102.010e	sumukhasya guõai÷ caiva ÷ãla÷aucadamàdibhiþ
05,102.011a	abhigamya svayaü kanyàm ayaü dàtuü samudyataþ
05,102.011c	màtales tasya saümànaü kartum arho bhavàn api
05,102.012	kaõva uvàca
05,102.012a	sa tu dãnaþ prahçùña÷ ca pràha nàradam àryakaþ
05,102.012c	vriyamàõe tathà pautre putre ca nidhanaü gate
05,102.012d*0439_01	katham icchàmi devarùe guõake÷ãü snuùàü prati
05,102.013a	na me naitad bahumataü devarùe vacanaü tava
05,102.013c	sakhà ÷akrasya saüyuktaþ kasyàyaü nepsito bhavet
05,102.014a	kàraõasya tu daurbalyàc cintayàmi mahàmune
05,102.014c	asya dehakaras tàta mama putro mahàdyute
05,102.014e	bhakùito vainateyena duþkhàrtàs tena vai vayam
05,102.015a	punar eva ca tenoktaü vainateyena gacchatà
05,102.015c	màsenànyena sumukhaü bhakùayiùya iti prabho
05,102.016a	dhruvaü tathà tad bhavità jànãmas tasya ni÷cayam
05,102.016c	tena harùaþ pranaùño me suparõavacanena vai
05,102.016d*0440_00	kaõvaþ
05,102.016d*0440_01	àryakasya vacaþ ÷rutvà garuóaü prati bhàùitam
05,102.017a	màtalis tv abravãd enaü buddhir atra kçtà mayà
05,102.017c	jàmàtçbhàvena vçtaþ sumukhas tava putrajaþ
05,102.018a	so 'yaü mayà ca sahito nàradena ca pannagaþ
05,102.018c	triloke÷aü surapatiü gatvà pa÷yatu vàsavam
05,102.019a	÷eùeõaivàsya kàryeõa praj¤àsyàmy aham àyuùaþ
05,102.019c	suparõasya vighàte ca prayatiùyàmi sattama
05,102.020a	sumukha÷ ca mayà sàrdhaü deve÷am abhigacchatu
05,102.020c	kàryasaüsàdhanàrthàya svasti te 'stu bhujaügama
05,102.020d*0441_01	àryakeõàbhyanuj¤àto gamyatàm iti bhàrata
05,102.021a	tatas te sumukhaü gçhya sarva eva mahaujasaþ
05,102.021c	dadç÷uþ ÷akram àsãnaü devaràjaü mahàdyutim
05,102.022a	saügatyà tatra bhagavàn viùõur àsãc caturbhujaþ
05,102.022c	tatas tat sarvam àcakhyau nàrado màtaliü prati
05,102.023a	tataþ puraüdaraü viùõur uvàca bhuvane÷varam
05,102.023c	amçtaü dãyatàm asmai kriyatàm amaraiþ samaþ
05,102.024a	màtalir nàrada÷ caiva sumukha÷ caiva vàsava
05,102.024c	labhantàü bhavataþ kàmàt kàmam etaü yathepsitam
05,102.025a	puraüdaro 'tha saücintya vainateyaparàkramam
05,102.025c	viùõum evàbravãd enaü bhavàn eva dadàtv iti
05,102.026	viùõur uvàca
05,102.026a	ã÷as tvam asi lokànàü caràõàm acarà÷ ca ye
05,102.026c	tvayà dattam adattaü kaþ kartum utsahate vibho
05,102.027	kaõva uvàca
05,102.027a	pràdàc chakras tatas tasmai pannagàyàyur uttamam
05,102.027c	na tv enam amçtaprà÷aü cakàra balavçtrahà
05,102.028a	labdhvà varaü tu sumukhaþ sumukhaþ saübabhåva ha
05,102.028c	kçtadàro yathàkàmaü jagàma ca gçhàn prati
05,102.029a	nàradas tv àryaka÷ caiva kçtakàryau mudà yutau
05,102.029c	pratijagmatur abhyarcya devaràjaü mahàdyutim
05,103.001	kaõva uvàca
05,103.001a	garuóas tat tu ÷u÷ràva yathàvçttaü mahàbalaþ
05,103.001c	àyuþpradànaü ÷akreõa kçtaü nàgasya bhàrata
05,103.002a	pakùavàtena mahatà ruddhvà tribhuvanaü khagaþ
05,103.002c	suparõaþ paramakruddho vàsavaü samupàdravat
05,103.003	garuóa uvàca
05,103.003a	bhagavan kim avaj¤ànàt kùudhàü prati bhaye mama
05,103.003c	kàmakàravaraü dattvà puna÷ calitavàn asi
05,103.004a	nisargàt sarvabhåtànàü sarvabhåte÷vareõa me
05,103.004c	àhàro vihito dhàtrà kimarthaü vàryate tvayà
05,103.005a	vçta÷ caiùa mahànàgaþ sthàpitaþ samaya÷ ca me
05,103.005c	anena ca mayà deva bhartavyaþ prasavo mahàn
05,103.006a	etasmiüs tv anyathàbhåte nànyaü hiüsitum utsahe
05,103.006c	krãóase kàmakàreõa devaràja yathecchakam
05,103.007a	so 'haü pràõàn vimokùyàmi tathà parijano mama
05,103.007c	ye ca bhçtyà mama gçhe prãtimàn bhava vàsava
05,103.007d*0442_00	kaõva uvàca
05,103.007d*0442_01	÷rutvà suparõavacanaü sumukho durmukhas tadà
05,103.007d*0442_02	tyaktvà råpaü vivarõas tu sarparåpadharo 'bhavat
05,103.007d*0442_03	indra uvàca
05,103.007d*0442_03	gatvà viùõusamãpaü tu pàdapãñhaü samà÷liùat
05,103.007d*0442_04	na mayà kçtaü vainateya na màü kroddhuü tvam arhasi
05,103.007d*0442_05	dattàbhayaþ sa sumukho viùõunà prabhaviùõunà
05,103.007d*0442_06	÷rutvà puraüdareõoktam uvàca vinatàsutaþ
05,103.007d*0443_01	tataþ puraüdaro vàkyam uvàca garuóaü prati
05,103.008a	etac caivàham arhàmi bhåya÷ ca balavçtrahan
05,103.008c	trailokyasye÷varo yo 'haü parabhçtyatvam àgataþ
05,103.009a	tvayi tiùñhati deve÷a na viùõuþ kàraõaü mama
05,103.009c	trailokyaràja ràjyaü hi tvayi vàsava ÷à÷vatam
05,103.010a	mamàpi dakùasya sutà jananã ka÷yapaþ pità
05,103.010c	aham apy utsahe lokàn samastàn voóhum a¤jasà
05,103.011a	asahyaü sarvabhåtànàü mamàpi vipulaü balam
05,103.011c	mayàpi sumahat karma kçtaü daiteyavigrahe
05,103.012a	÷ruta÷rãþ ÷rutasena÷ ca vivasvàn rocanàmukhaþ
05,103.012c	prasabhaþ kàlakàkùa÷ ca mayàpi ditijà hatàþ
05,103.013a	yat tu dhvajasthànagato yatnàt paricaràmy aham
05,103.013c	vahàmi caivànujaü te tena màm avamanyase
05,103.014a	ko 'nyo bhàrasaho hy asti ko 'nyo 'sti balavattaraþ
05,103.014b*0444_01	so 'haü pakùaikade÷ena kùobhaye sàgaràn api
05,103.014c	mayà yo 'haü vi÷iùñaþ san vahàmãmaü sabàndhavam
05,103.015a	avaj¤àya tu yat te 'haü bhojanàd vyaparopitaþ
05,103.015c	tena me gauravaü naùñaü tvatta÷ càsmàc ca vàsava
05,103.016a	adityàü ya ime jàtà balavikrama÷àlinaþ
05,103.016c	tvam eùàü kila sarveùàü vi÷eùàd balavattaraþ
05,103.017a	so 'haü pakùaikade÷ena vahàmi tvàü gataklamaþ
05,103.017c	vimç÷a tvaü ÷anais tàta ko nv atra balavàn iti
05,103.018	kaõva uvàca
05,103.018a	tasya tad vacanaü ÷rutvà khagasyodarkadàruõam
05,103.018c	akùobhyaü kùobhayaüs tàrkùyam uvàca rathacakrabhçt
05,103.019a	garutman manyase ''tmànaü balavantaü sudurbalam
05,103.019c	alam asmatsamakùaü te stotum àtmànam aõóaja
05,103.020a	trailokyam api me kçtsnam a÷aktaü dehadhàraõe
05,103.020c	aham evàtmanàtmànaü vahàmi tvàü ca dhàraye
05,103.020d*0445_01	na tvaü vahasi màü dorbhyàü moghaü tava vikatthanam
05,103.021a	imaü tàvan mamaikaü tvaü bàhuü savyetaraü vaha
05,103.021c	yady enaü dhàrayasy ekaü saphalaü te vikatthitam
05,103.022a	tataþ sa bhagavàüs tasya skandhe bàhuü samàsajat
05,103.022b*0446_01	spçùñamàtro nakhàgreõa garutmàn ka÷yapàtmajaþ
05,103.022b*0447_01	svahastanyastabhàro 'bhåd dvayasya snehakàraõàt
05,103.022b*0448_01	àropitaü samudvoóhuü bhàraü taü nà÷akad balàt
05,103.022c	nipapàta sa bhàràrto vihvalo naùñacetanaþ
05,103.023a	yàvàn hi bhàraþ kçtsnàyàþ pçthivyàþ parvataiþ saha
05,103.023c	ekasyà deha÷àkhàyàs tàvad bhàram amanyata
05,103.024a	na tv enaü pãóayàm àsa balena balavattaraþ
05,103.024c	tato hi jãvitaü tasya na vyanãna÷ad acyutaþ
05,103.025a	vipakùaþ srastakàya÷ ca vicetà vihvalaþ khagaþ
05,103.025c	mumoca patràõi tadà gurubhàraprapãóitaþ
05,103.026a	sa viùõuü ÷irasà pakùã praõamya vinatàsutaþ
05,103.026c	vicetà vihvalo dãnaþ kiü cid vacanam abravãt
05,103.027a	bhagavaül lokasàrasya sadç÷ena vapuùmatà
05,103.027c	bhujena svairamuktena niùpiùño 'smi mahãtale
05,103.028a	kùantum arhasi me deva vihvalasyàlpacetasaþ
05,103.028c	baladàhavidagdhasya pakùiõo dhvajavàsinaþ
05,103.029a	na vij¤àtaü balaü deva mayà te paramaü vibho
05,103.029c	tena manyàmy ahaü vãryam àtmano 'sadç÷aü paraiþ
05,103.030a	tata÷ cakre sa bhagavàn prasàdaü vai garutmataþ
05,103.030c	maivaü bhåya iti snehàt tadà cainam uvàca ha
05,103.030d*0449_01	pàdàïguùñhena cikùepa sumukhaü garuóorasi
05,103.030d*0449_02	tataþ prabhçti ràjendra saha sarpeõa vartate
05,103.030d*0449_03	evaü viùõubalàkrànto garvanà÷am upàgamat
05,103.030d*0449_04	garuóo balavàn ràjan vainateyo mahàya÷àþ
05,103.031a	tathà tvam api gàndhàre yàvat pàõóusutàn raõe
05,103.031c	nàsàdayasi tàn vãràüs tàvaj jãvasi putraka
05,103.032a	bhãmaþ praharatàü ÷reùñho vàyuputro mahàbalaþ
05,103.032c	dhanaüjaya÷ cendrasuto na hanyàtàü tu kaü raõe
05,103.033a	viùõur vàyu÷ ca ÷akra÷ ca dharmas tau cà÷vinàv ubhau
05,103.033c	ete devàs tvayà kena hetunà ÷akyam ãkùitum
05,103.034a	tad alaü te virodhena ÷amaü gaccha nçpàtmaja
05,103.034c	vàsudevena tãrthena kulaü rakùitum arhasi
05,103.035a	pratyakùo hy asya sarvasya nàrado 'yaü mahàtapàþ
05,103.035c	màhàtmyaü yat tadà viùõor yo 'yaü cakragadàdharaþ
05,103.036	vai÷aüpàyana uvàca
05,103.036a	duryodhanas tu tac chrutvà niþ÷vasan bhçkuñãmukhaþ
05,103.036c	ràdheyam abhisaüprekùya jahàsa svanavat tadà
05,103.037a	kadarthãkçtya tad vàkyam çùeþ kaõvasya durmatiþ
05,103.037c	åruü gajakaràkàraü tàóayann idam abravãt
05,103.038a	yathaive÷varasçùño 'smi yad bhàvi yà ca me gatiþ
05,103.038c	tathà maharùe vartàmi kiü pralàpaþ kariùyati
05,104.001	janamejaya uvàca
05,104.001a	anarthe jàtanirbandhaü paràrthe lobhamohitam
05,104.001c	anàryakeùv abhirataü maraõe kçtani÷cayam
05,104.002a	j¤àtãnàü duþkhakartàraü bandhånàü ÷okavardhanam
05,104.002c	suhçdàü kle÷adàtàraü dviùatàü harùavardhanam
05,104.003a	kathaü nainaü vimàrgasthaü vàrayantãha bàndhavàþ
05,104.003c	sauhçdàd và suhçtsnigdho bhagavàn và pitàmahaþ
05,104.004	vai÷aüpàyana uvàca
05,104.004a	uktaü bhagavatà vàkyam uktaü bhãùmeõa yat kùamam
05,104.004c	uktaü bahuvidhaü caiva nàradenàpi tac chçõu
05,104.005	nàrada uvàca
05,104.005a	durlabho vai suhçc chrotà durlabha÷ ca hitaþ suhçt
05,104.005c	tiùñhate hi suhçd yatra na bandhus tatra tiùñhati
05,104.006a	÷rotavyam api pa÷yàmi suhçdàü kurunandana
05,104.006c	na kartavya÷ ca nirbandho nirbandho hi sudàruõaþ
05,104.007a	atràpy udàharantãmam itihàsaü puràtanam
05,104.007c	yathà nirbandhataþ pràpto gàlavena paràjayaþ
05,104.008a	vi÷vàmitraü tapasyantaü dharmo jij¤àsayà purà
05,104.008c	abhyagacchat svayaü bhåtvà vasiùñho bhagavàn çùiþ
05,104.009a	saptarùãõàm anyatamaü veùam àsthàya bhàrata
05,104.009c	bubhukùuþ kùudhito ràjann à÷ramaü kau÷ikasya ha
05,104.010a	vi÷vàmitro 'tha saübhràntaþ ÷rapayàm àsa vai carum
05,104.010c	paramànnasya yatnena na ca sa pratyapàlayat
05,104.011a	annaü tena yadà bhuktam anyair dattaü tapasvibhiþ
05,104.011c	atha gçhyànnam atyuùõaü vi÷vàmitro 'bhyupàgamat
05,104.012a	bhuktaü me tiùñha tàvat tvam ity uktvà bhagavàn yayau
05,104.012c	vi÷vàmitras tato ràjan sthita eva mahàdyutiþ
05,104.013a	bhaktaü pragçhya mårdhnà tad bàhubhyàü pàr÷vato 'gamat
05,104.013c	sthitaþ sthàõur ivàbhyà÷e ni÷ceùño màrutà÷anaþ
05,104.014a	tasya ÷u÷råùaõe yatnam akarod gàlavo muniþ
05,104.014c	gauravàd bahumànàc ca hàrdena priyakàmyayà
05,104.015a	atha varùa÷ate pårõe dharmaþ punar upàgamat
05,104.015c	vàsiùñhaü veùam àsthàya kau÷ikaü bhojanepsayà
05,104.016a	sa dçùñvà ÷irasà bhaktaü dhriyamàõaü maharùiõà
05,104.016c	tiùñhatà vàyubhakùeõa vi÷vàmitreõa dhãmatà
05,104.017a	pratigçhya tato dharmas tathaivoùõaü tathà navam
05,104.017c	bhuktvà prãto 'smi viprarùe tam uktvà sa munir gataþ
05,104.018a	kùatrabhàvàd apagato bràhmaõatvam upàgataþ
05,104.018c	dharmasya vacanàt prãto vi÷vàmitras tadàbhavat
05,104.019a	vi÷vàmitras tu ÷iùyasya gàlavasya tapasvinaþ
05,104.019c	÷u÷råùayà ca bhaktyà ca prãtimàn ity uvàca tam
05,104.019e	anuj¤àto mayà vatsa yatheùñaü gaccha gàlava
05,104.020a	ity uktaþ pratyuvàcedaü gàlavo munisattamam
05,104.020c	prãto madhurayà vàcà vi÷vàmitraü mahàdyutim
05,104.021a	dakùiõàü kàü prayacchàmi bhavate gurukarmaõi
05,104.021c	dakùiõàbhir upetaü hi karma sidhyati mànavam
05,104.022a	dakùiõànàü hi sçùñànàm apavargeõa bhujyate
05,104.022c	svarge kratuphalaü sadbhir dakùiõà ÷àntir ucyate
05,104.022e	kim àharàmi gurvarthaü bravãtu bhagavàn iti
05,104.023a	jànamànas tu bhagavà¤ jitaþ ÷u÷råùaõena ca
05,104.023c	vi÷vàmitras tam asakçd gaccha gacchety acodayat
05,104.024a	asakçd gaccha gaccheti vi÷vàmitreõa bhàùitaþ
05,104.024c	kiü dadànãti bahu÷o gàlavaþ pratyabhàùata
05,104.025a	nirbandhatas tu bahu÷o gàlavasya tapasvinaþ
05,104.025c	kiü cid àgatasaürambho vi÷vàmitro 'bravãd idam
05,104.026a	ekataþ÷yàmakarõànàü ÷atàny aùñau dadasva me
05,104.026c	hayànàü candra÷ubhràõàü gaccha gàlava màciram
05,105.001	nàrada uvàca
05,105.001a	evam uktas tadà tena vi÷vàmitreõa dhãmatà
05,105.001c	nàste na ÷ete nàhàraü kurute gàlavas tadà
05,105.002a	tvagasthibhåto hariõa÷ cintà÷okaparàyaõaþ
05,105.002c	÷ocamàno 'timàtraü sa dahyamàna÷ ca manyunà
05,105.002d*0450_01	gàlavo duþkhito duþkhàd vilalàpa suyodhana
05,105.003a	kutaþ puùñàni mitràõi kuto 'rthàþ saücayaþ kutaþ
05,105.003c	hayànàü candra÷ubhràõàü ÷atàny aùñau kuto mama
05,105.004a	kuto me bhojana÷raddhà sukha÷raddhà kuta÷ ca me
05,105.004c	÷raddhà me jãvitasyàpi chinnà kiü jãvitena me
05,105.005a	ahaü pàraü samudrasya pçthivyà và paraü paràt
05,105.005c	gatvàtmànaü vimu¤càmi kiü phalaü jãvitena me
05,105.006a	adhanasyàkçtàrthasya tyaktasya vividhaiþ phalaiþ
05,105.006c	çõaü dhàrayamàõasya kutaþ sukham anãhayà
05,105.007a	suhçdàü hi dhanaü bhuktvà kçtvà praõayam ãpsitam
05,105.007c	pratikartum a÷aktasya jãvitàn maraõaü varam
05,105.008a	prati÷rutya kariùyeti kartavyaü tad akurvataþ
05,105.008c	mithyàvacanadagdhasya iùñàpårtaü praõa÷yati
05,105.009a	na råpam ançtasyàsti nànçtasyàsti saütatiþ
05,105.009c	nànçtasyàdhipatyaü ca kuta eva gatiþ ÷ubhà
05,105.010a	kutaþ kçtaghnasya ya÷aþ kutaþ sthànaü kutaþ sukham
05,105.010c	a÷raddheyaþ kçtaghno hi kçtaghne nàsti niùkçtiþ
05,105.011a	na jãvaty adhanaþ pàpaþ kutaþ pàpasya tantraõam
05,105.011c	pàpo dhruvam avàpnoti vinà÷aü nà÷ayan kçtam
05,105.012a	so 'haü pàpaþ kçtaghna÷ ca kçpaõa÷ cànçto 'pi ca
05,105.012c	guror yaþ kçtakàryaþ saüs tat karomi na bhàùitam
05,105.012e	so 'haü pràõàn vimokùyàmi kçtvà yatnam anuttamam
05,105.013a	arthanà na mayà kà cit kçtapårvà divaukasàm
05,105.013c	mànayanti ca màü sarve trida÷à yaj¤asaüstare
05,105.014a	ahaü tu vibudha÷reùñhaü devaü tribhuvane÷varam
05,105.014c	viùõuü gacchàmy ahaü kçùõaü gatiü gatimatàü varam
05,105.015a	bhogà yasmàt pratiùñhante vyàpya sarvàn suràsuràn
05,105.015c	prayato draùñum icchàmi mahàyoginam avyayam
05,105.016a	evam ukte sakhà tasya garuóo vinatàtmajaþ
05,105.016c	dar÷ayàm àsa taü pràha saühçùñaþ priyakàmyayà
05,105.017a	suhçd bhavàn mama mataþ suhçdàü ca mataþ suhçt
05,105.017c	ãpsitenàbhilàùeõa yoktavyo vibhave sati
05,105.018a	vibhava÷ càsti me vipra vàsavàvarajo dvija
05,105.018c	pårvam uktas tvadarthaü ca kçtaþ kàma÷ ca tena me
05,105.019a	sa bhavàn etu gacchàva nayiùye tvàü yathàsukham
05,105.019c	de÷aü pàraü pçthivyà và gaccha gàlava màciram
05,106.001	suparõa uvàca
05,106.001a	anu÷iùño 'smi devena gàlavàj¤àtayoninà
05,106.001c	bråhi kàm anusaüyàmi draùñuü prathamato di÷am
05,106.002a	pårvàü và dakùiõàü vàham atha và pa÷cimàü di÷am
05,106.002c	uttaràü và dvija÷reùñha kuto gacchàmi gàlava
05,106.003a	yasyàm udayate pårvaü sarvalokaprabhàvanaþ
05,106.003c	savità yatra saüdhyàyàü sàdhyànàü vartate tapaþ
05,106.004a	yasyàü pårvaü matir jàtà yayà vyàptam idaü jagat
05,106.004c	cakùuùã yatra dharmasya yatra caiùa pratiùñhitaþ
05,106.005a	hutaü yatomukhair havyaü sarpate sarvatodi÷am
05,106.005c	etad dvàraü dvija÷reùñha divasasya tathàdhvanaþ
05,106.006a	yatra pårvaü prasåtà vai dàkùàyaõyaþ prajàþ striyaþ
05,106.006c	yasyàü di÷i pravçddhà÷ ca ka÷yapasyàtmasaübhavàþ
05,106.007a	yatomålà suràõàü ÷rãr yatra ÷akro 'bhyaùicyata
05,106.007c	suraràjyena viprarùe devai÷ càtra tapa÷ citam
05,106.008a	etasmàt kàraõàd brahman pårvety eùà dig ucyate
05,106.008c	yasmàt pårvatare kàle pårvam eùàvçtà suraiþ
05,106.009a	ata eva ca pårveùàü pårvàm à÷àm avekùatàm
05,106.009c	pårvakàryàõi kàryàõi daivàni sukham ãpsatà
05,106.010a	atra vedà¤ jagau pårvaü bhagavàül lokabhàvanaþ
05,106.010c	atraivoktà savitràsãt sàvitrã brahmavàdiùu
05,106.011a	atra dattàni såryeõa yajåüùi dvijasattama
05,106.011c	atra labdhavaraiþ somaþ suraiþ kratuùu pãyate
05,106.012a	atra tçptà hutavahàþ svàü yonim upabhu¤jate
05,106.012c	atra pàtàlam à÷ritya varuõaþ ÷riyam àpa ca
05,106.013a	atra pårvaü vasiùñhasya pauràõasya dvijarùabha
05,106.013c	såti÷ caiva pratiùñhà ca nidhanaü ca prakà÷ate
05,106.014a	oükàrasyàtra jàyante såtayo da÷atãr da÷a
05,106.014c	pibanti munayo yatra havirdhàne sma somapàþ
05,106.015a	prokùità yatra bahavo varàhàdyà mçgà vane
05,106.015c	÷akreõa yatra bhàgàrthe daivateùu prakalpitàþ
05,106.016a	atràhitàþ kçtaghnà÷ ca mànuùà÷ càsurà÷ ca ye
05,106.016c	udayaüs tàn hi sarvàn vai krodhàd dhanti vibhàvasuþ
05,106.017a	etad dvàraü trilokasya svargasya ca sukhasya ca
05,106.017c	eùa pårvo di÷àbhàgo vi÷àvainaü yadãcchasi
05,106.018a	priyaü kàryaü hi me tasya yasyàsmi vacane sthitaþ
05,106.018c	bråhi gàlava yàsyàmi ÷çõu càpy aparàü di÷am
05,107.001	suparõa uvàca
05,107.001a	iyaü vivasvatà pårvaü ÷rautena vidhinà kila
05,107.001c	gurave dakùiõà dattà dakùiõety ucyate 'tha dik
05,107.002a	atra lokatrayasyàsya pitçpakùaþ pratiùñhitaþ
05,107.002c	atroùmapànàü devànàü nivàsaþ ÷råyate dvija
05,107.003a	atra vi÷ve sadà devàþ pitçbhiþ sàrdham àsate
05,107.003c	ijyamànàþ sma lokeùu saüpràptàs tulyabhàgatàm
05,107.004a	etad dvitãyaü dharmasya dvàram àcakùate dvija
05,107.004c	truñi÷o lava÷a÷ càtra gaõyate kàlani÷cayaþ
05,107.005a	atra devarùayo nityaü pitçlokarùayas tathà
05,107.005c	tathà ràjarùayaþ sarve nivasanti gatavyathàþ
05,107.006a	atra dharma÷ ca satyaü ca karma càtra ni÷àmyate
05,107.006c	gatir eùà dvija÷reùñha karmaõàtmàvasàdinaþ
05,107.007a	eùà dik sà dvija÷reùñha yàü sarvaþ pratipadyate
05,107.007c	vçtà tv anavabodhena sukhaü tena na gamyate
05,107.008a	nairçtànàü sahasràõi bahåny atra dvijarùabha
05,107.008c	sçùñàni pratikålàni draùñavyàny akçtàtmabhiþ
05,107.009a	atra mandaraku¤jeùu viprarùisadaneùu ca
05,107.009c	gandharvà gànti gàthà vai cittabuddhiharà dvija
05,107.010a	atra sàmàni gàthàbhiþ ÷rutvà gãtàni raivataþ
05,107.010c	gatadàro gatàmàtyo gataràjyo vanaü gataþ
05,107.011a	atra sàvarõinà caiva yavakrãtàtmajena ca
05,107.011c	maryàdà sthàpità brahman yàü såryo nàtivartate
05,107.012a	atra ràkùasaràjena paulastyena mahàtmanà
05,107.012c	ràvaõena tapa÷ cãrtvà surebhyo 'maratà vçtà
05,107.013a	atra vçttena vçtro 'pi ÷akra÷atrutvam ãyivàn
05,107.013c	atra sarvàsavaþ pràptàþ punar gacchanti pa¤cadhà
05,107.014a	atra duùkçtakarmàõo naràþ pacyanti gàlava
05,107.014c	atra vaitaraõã nàma nadã vitaraõair vçtà
05,107.014e	atra gatvà sukhasyàntaü duþkhasyàntaü prapadyate
05,107.015a	atràvçtto dinakaraþ kùarate surasaü payaþ
05,107.015c	kàùñhàü càsàdya dhàniùñhàü himam utsçjate punaþ
05,107.016a	atràhaü gàlava purà kùudhàrtaþ paricintayan
05,107.016c	labdhavàn yudhyamànau dvau bçhantau gajakacchapau
05,107.017a	atra ÷akradhanur nàma såryàj jàto mahàn çùiþ
05,107.017c	vidur yaü kapilaü devaü yenàttàþ sagaràtmajàþ
05,107.018a	atra siddhàþ ÷ivà nàma bràhmaõà vedapàragàþ
05,107.018c	adhãtya sakhilàn vedàn àlabhante yamakùayam
05,107.019a	atra bhogavatã nàma purã vàsukipàlità
05,107.019c	takùakeõa ca nàgena tathaivairàvatena ca
05,107.020a	atra niryàõakàleùu tamaþ saüpràpyate mahat
05,107.020c	abhedyaü bhàskareõàpi svayaü và kçùõavartmanà
05,107.021a	eùa tasyàpi te màrgaþ paritàpasya gàlava
05,107.021c	bråhi me yadi gantavyaü pratãcãü ÷çõu và mama
05,108.001	suparõa uvàca
05,108.001a	iyaü dig dayità ràj¤o varuõasya tu gopateþ
05,108.001c	sadà salilaràjasya pratiùñhà càdir eva ca
05,108.002a	atra pa÷càd ahaþ såryo visarjayati bhàþ svayam
05,108.002c	pa÷cimety abhivikhyàtà dig iyaü dvijasattama
05,108.003a	yàdasàm atra ràjyena salilasya ca guptaye
05,108.003c	ka÷yapo bhagavàn devo varuõaü smàbhyaùecayat
05,108.004a	atra pãtvà samastàn vai varuõasya rasàüs tu ùañ
05,108.004c	jàyate taruõaþ somaþ ÷uklasyàdau tamisrahà
05,108.005a	atra pa÷càt kçtà daityà vàyunà saüyatàs tadà
05,108.005c	niþ÷vasanto mahànàgair arditàþ suùupur dvija
05,108.006a	atra såryaü praõayinaü pratigçhõàti parvataþ
05,108.006c	asto nàma yataþ saüdhyà pa÷cimà pratisarpati
05,108.007a	ato ràtri÷ ca nidrà ca nirgatà divasakùaye
05,108.007c	jàyate jãvalokasya hartum ardham ivàyuùaþ
05,108.008a	atra devãü ditiü suptàm àtmaprasavadhàriõãm
05,108.008c	vigarbhàm akaroc chakro yatra jàto marudgaõaþ
05,108.009a	atra målaü himavato mandaraü yàti ÷à÷vatam
05,108.009c	api varùasahasreõa na càsyànto 'dhigamyate
05,108.010a	atra kà¤cana÷ailasya kà¤canàmbuvahasya ca
05,108.010c	udadhes tãram àsàdya surabhiþ kùarate payaþ
05,108.011a	atra madhye samudrasya kabandhaþ pratidç÷yate
05,108.011c	svarbhànoþ såryakalpasya somasåryau jighàüsataþ
05,108.012a	suvarõa÷iraso 'py atra hariromõaþ pragàyataþ
05,108.012c	adç÷yasyàprameyasya ÷råyate vipulo dhvaniþ
05,108.013a	atra dhvajavatã nàma kumàrã harimedhasaþ
05,108.013c	àkà÷e tiùñha tiùñheti tasthau såryasya ÷àsanàt
05,108.014a	atra vàyus tathà vahnir àpaþ khaü caiva gàlava
05,108.014c	àhnikaü caiva nai÷aü ca duþkhaspar÷aü vimu¤cati
05,108.014e	ataþ prabhçti såryasya tiryag àvartate gatiþ
05,108.015a	atra jyotãüùi sarvàõi vi÷anty àdityamaõóalam
05,108.015c	aùñàviü÷atiràtraü ca caïkramya saha bhànunà
05,108.015e	niùpatanti punaþ såryàt somasaüyogayogataþ
05,108.016a	atra nityaü sravantãnàü prabhavaþ sàgarodayaþ
05,108.016c	atra lokatrayasyàpas tiùñhanti varuõà÷rayàþ
05,108.017a	atra pannagaràjasyàpy anantasya nive÷anam
05,108.017c	anàdinidhanasyàtra viùõoþ sthànam anuttamam
05,108.018a	atrànalasakhasyàpi pavanasya nive÷anam
05,108.018c	maharùeþ ka÷yapasyàtra màrãcasya nive÷anam
05,108.019a	eùa te pa÷cimo màrgo digdvàreõa prakãrtitaþ
05,108.019c	bråhi gàlava gacchàvo buddhiþ kà dvijasattama
05,108.019d*0451_01	diktrayaü te ÷rutaü brahma¤ ÷çõu càpy uttaràü di÷am
05,109.001	suparõa uvàca
05,109.001a	yasmàd uttàryate pàpàd yasmàn niþ÷reyaso '÷nute
05,109.001c	tasmàd uttàraõaphalàd uttarety ucyate budhaiþ
05,109.002a	uttarasya hiraõyasya parivàpasya gàlava
05,109.002c	màrgaþ pa÷cimapårvàbhyàü digbhyàü vai madhyamaþ smçtaþ
05,109.003a	asyàü di÷i variùñhàyàm uttaràyàü dvijarùabha
05,109.003c	nàsaumyo nàvidheyàtmà nàdharmyo vasate janaþ
05,109.004a	atra nàràyaõaþ kçùõo jiùõu÷ caiva narottamaþ
05,109.004c	badaryàm à÷ramapade tathà brahmà ca ÷à÷vataþ
05,109.005a	atra vai himavatpçùñhe nityam àste mahe÷varaþ
05,109.005b*0452_01	prakçtyà puruùaþ sàrdhaü yugàntàgnisamaprabhaþ
05,109.005b*0452_02	na sa dç÷yo munigaõais tathà devaiþ savàsavaiþ
05,109.005b*0452_03	gandharvayakùasiddhair và naranàràyaõàd çte
05,109.005b*0452_04	atra viùõuþ sahasràkùaþ sahasracaraõo 'vyayaþ
05,109.005b*0452_05	sahasra÷irasaþ ÷rãmàn ekaþ pa÷yati màyayà
05,109.005c	atra ràjyena vipràõàü candramà÷ càbhyaùicyata
05,109.006a	atra gaïgàü mahàdevaþ patantãü gaganàc cyutàm
05,109.006c	pratigçhya dadau loke mànuùe brahmavittama
05,109.007a	atra devyà tapas taptaü mahe÷varaparãpsayà
05,109.007c	atra kàma÷ ca roùa÷ ca ÷aila÷ comà ca saübabhuþ
05,109.008a	atra ràkùasayakùàõàü gandharvàõàü ca gàlava
05,109.008c	àdhipatyena kailàse dhanado 'py abhiùecitaþ
05,109.009a	atra caitrarathaü ramyam atra vaikhànasà÷ramaþ
05,109.009c	atra mandàkinã caiva mandara÷ ca dvijarùabha
05,109.010a	atra saugandhikavanaü nairçtair abhirakùyate
05,109.010c	÷àóvalaü kadalãskandham atra saütànakà nagàþ
05,109.011a	atra saüyamanityànàü siddhànàü svairacàriõàm
05,109.011c	vimànàny anuråpàõi kàmabhogyàni gàlava
05,109.012a	atra te çùayaþ sapta devã càrundhatã tathà
05,109.012c	atra tiùñhati vai svàtir atràsyà udayaþ smçtaþ
05,109.013a	atra yaj¤aü samàruhya dhruvaü sthàtà pitàmahaþ
05,109.013c	jyotãüùi candrasåryau ca parivartanti nitya÷aþ
05,109.014a	atra gàyantikàdvàraü rakùanti dvijasattamàþ
05,109.014c	dhàmà nàma mahàtmàno munayaþ satyavàdinaþ
05,109.015a	na teùàü j¤àyate såtir nàkçtir na tapa÷ citam
05,109.015c	parivartasahasràõi kàmabhogyàni gàlava
05,109.016a	yathà yathà pravi÷ati tasmàt parataraü naraþ
05,109.016c	tathà tathà dvija÷reùñha pravilãyati gàlava
05,109.017a	na tat kena cid anyena gatapårvaü dvijarùabha
05,109.017c	çte nàràyaõaü devaü naraü và jiùõum avyayam
05,109.018a	atra kailàsam ity uktaü sthànam ailavilasya tat
05,109.018c	atra vidyutprabhà nàma jaj¤ire 'psaraso da÷a
05,109.019a	atra viùõupadaü nàma kramatà viùõunà kçtam
05,109.019c	trilokavikrame brahmann uttaràü di÷am à÷ritam
05,109.020a	atra ràj¤à maruttena yaj¤eneùñaü dvijottama
05,109.020c	u÷ãrabãje viprarùe yatra jàmbånadaü saraþ
05,109.021a	jãmåtasyàtra viprarùer upatasthe mahàtmanaþ
05,109.021c	sàkùàd dhaimavataþ puõyo vimalaþ kamalàkaraþ
05,109.022a	bràhmaõeùu ca yat kçtsnaü svantaü kçtvà dhanaü mahat
05,109.022c	vavre vanaü maharùiþ sa jaimåtaü tad vanaü tataþ
05,109.023a	atra nityaü di÷àpàlàþ sàyaü pràtar dvijarùabha
05,109.023c	kasya kàryaü kim iti vai parikro÷anti gàlava
05,109.024a	evam eùà dvija÷reùñha guõair anyair dig uttarà
05,109.024c	uttareti parikhyàtà sarvakarmasu cottarà
05,109.025a	età vistara÷as tàta tava saükãrtità di÷aþ
05,109.025c	catasraþ kramayogena kàmà÷àü gantum icchasi
05,109.026a	udyato 'haü dvija÷reùñha tava dar÷ayituü di÷aþ
05,109.026c	pçthivãü càkhilàü brahmaüs tasmàd àroha màü dvija
05,110.001	gàlava uvàca
05,110.001a	garutman bhujagendràre suparõa vinatàtmaja
05,110.001c	naya màü tàrkùya pårveõa yatra dharmasya cakùuùã
05,110.002a	pårvam etàü di÷aü gaccha yà pårvaü parikãrtità
05,110.002c	daivatànàü hi sàünidhyam atra kãrtitavàn asi
05,110.003a	atra satyaü ca dharma÷ ca tvayà samyak prakãrtitaþ
05,110.003c	iccheyaü tu samàgantuü samastair daivatair aham
05,110.003e	bhåya÷ ca tàn suràn draùñum iccheyam aruõànuja
05,110.004	nàrada uvàca
05,110.004a	tam àha vinatàsånur àrohasveti vai dvijam
05,110.004c	àrurohàtha sa munir garuóaü gàlavas tadà
05,110.005	gàlava uvàca
05,110.005a	kramamàõasya te råpaü dç÷yate pannagà÷ana
05,110.005c	bhàskarasyeva pårvàhõe sahasràü÷or vivasvataþ
05,110.006a	pakùavàtapraõunnànàü vçkùàõàm anugàminàm
05,110.006c	prasthitànàm iva samaü pa÷yàmãha gatiü khaga
05,110.007a	sasàgaravanàm urvãü sa÷ailavanakànanàm
05,110.007c	àkarùann iva càbhàsi pakùavàtena khecara
05,110.008a	samãnanàganakraü ca kham ivàropyate jalam
05,110.008c	vàyunà caiva mahatà pakùavàtena càni÷am
05,110.009a	tulyaråpànanàn matsyàüs timimatsyàüs timiügilàn
05,110.009c	nàgàü÷ ca naravaktràü÷ ca pa÷yàmy unmathitàn iva
05,110.010a	mahàrõavasya ca ravaiþ ÷rotre me badhirãkçte
05,110.010c	na ÷çõomi na pa÷yàmi nàtmano vedmi kàraõam
05,110.011a	÷anaiþ sàdhu bhavàn yàtu brahmahatyàm anusmaran
05,110.011c	na dç÷yate ravis tàta na di÷o na ca khaü khaga
05,110.012a	tama eva tu pa÷yàmi ÷arãraü te na lakùaye
05,110.012c	maõãva jàtyau pa÷yàmi cakùuùã te 'ham aõóaja
05,110.013a	÷arãre tu na pa÷yàmi tava caivàtmana÷ ca ha
05,110.013c	pade pade tu pa÷yàmi salilàd agnim utthitam
05,110.014a	sa me nirvàpya sahasà cakùuùã ÷àmyate punaþ
05,110.014c	tan nivarta mahàn kàlo gacchato vinatàtmaja
05,110.015a	na me prayojanaü kiü cid gamane pannagà÷ana
05,110.015c	saünivarta mahàvega na vegaü viùahàmi te
05,110.016a	gurave saü÷rutànãha ÷atàny aùñau hi vàjinàm
05,110.016c	ekataþ÷yàmakarõànàü ÷ubhràõàü candravarcasàm
05,110.017a	teùàü caivàpavargàya màrgaü pa÷yàmi nàõóaja
05,110.017c	tato 'yaü jãvitatyàge dçùño màrgo mayàtmanaþ
05,110.018a	naiva me 'sti dhanaü kiü cin na dhanenànvitaþ suhçt
05,110.018c	na càrthenàpi mahatà ÷akyam etad vyapohitum
05,110.019	nàrada uvàca
05,110.019a	evaü bahu ca dãnaü ca bruvàõaü gàlavaü tadà
05,110.019c	pratyuvàca vrajann eva prahasan vinatàtmajaþ
05,110.020a	nàtipraj¤o 'si viprarùe yo ''tmànaü tyaktum icchasi
05,110.020c	na càpi kçtrimaþ kàlaþ kàlo hi parame÷varaþ
05,110.021a	kim ahaü pårvam eveha bhavatà nàbhicoditaþ
05,110.021c	upàyo 'tra mahàn asti yenaitad upapadyate
05,110.022a	tad eùa çùabho nàma parvataþ sàgarorasi
05,110.022c	atra vi÷ramya bhuktvà ca nivartiùyàva gàlava
05,111.001	nàrada uvàca
05,111.001a	çùabhasya tataþ ÷çïge nipatya dvijapakùiõau
05,111.001c	÷àõóilãü bràhmaõãü tatra dadç÷àte taponvitàm
05,111.002a	abhivàdya suparõas tu gàlava÷ càbhipåjya tàm
05,111.002c	tayà ca svàgatenoktau viùñare saüniùãdatuþ
05,111.003a	siddham annaü tayà kùipraü balimantropabçühitam
05,111.003c	bhuktvà tçptàv ubhau bhåmau suptau tàv annamohitau
05,111.004a	muhårtàt pratibuddhas tu suparõo gamanepsayà
05,111.004b*0453_01	tàü dçùñvà càrusarvàïgãü tàpasãü brahmacàriõãm
05,111.004b*0453_02	grahãtuü hi mana÷ cakre råpàt sàkùàd iva ÷riyam
05,111.004c	atha bhraùñatanåjàïgam àtmànaü dadç÷e khagaþ
05,111.005a	màüsapiõóopamo 'bhåt sa mukhapàdànvitaþ khagaþ
05,111.005c	gàlavas taü tathà dçùñvà viùaõõaþ paryapçcchata
05,111.006a	kim idaü bhavatà pràptam ihàgamanajaü phalam
05,111.006c	vàso 'yam iha kàlaü tu kiyantaü nau bhaviùyati
05,111.007a	kiü nu te manasà dhyàtam a÷ubhaü dharmadåùaõam
05,111.007c	na hy ayaü bhavataþ svalpo vyabhicàro bhaviùyati
05,111.008a	suparõo 'thàbravãd vipraü pradhyàtaü vai mayà dvija
05,111.008c	imàü siddhàm ito netuü tatra yatra prajàpatiþ
05,111.009a	yatra devo mahàdevo yatra viùõuþ sanàtanaþ
05,111.009c	yatra dharma÷ ca yaj¤a÷ ca tatreyaü nivased iti
05,111.010a	so 'haü bhagavatãü yàce praõataþ priyakàmyayà
05,111.010c	mayaitan nàma pradhyàtaü manasà ÷ocatà kila
05,111.011a	tad evaü bahumànàt te mayehànãpsitaü kçtam
05,111.011c	sukçtaü duùkçtaü và tvaü màhàtmyàt kùantum arhasi
05,111.012a	sà tau tadàbravãt tuùñà patagendradvijarùabhau
05,111.012c	na bhetavyaü suparõo 'si suparõa tyaja saübhramam
05,111.013a	ninditàsmi tvayà vatsa na ca nindàü kùamàmy aham
05,111.013c	lokebhyaþ sa paribhra÷yed yo màü nindeta pàpakçt
05,111.014a	hãnayàlakùaõaiþ sarvais tathàninditayà mayà
05,111.014c	àcàraü pratigçhõantyà siddhiþ pràpteyam uttamà
05,111.015a	àcàràl labhate dharmam àcàràl labhate dhanam
05,111.015c	àcàràc chriyam àpnoti àcàro hanty alakùaõam
05,111.016a	tadàyuùman khagapate yatheùñaü gamyatàm itaþ
05,111.016c	na ca te garhaõãyàpi garhitavyàþ striyaþ kva cit
05,111.016d*0454_01	yadi tvam àtmano hy arthair màü caivàdàtum icchasi
05,111.016d*0454_02	tadaiva naùñadehas tu yad vai tvaü pannagà÷ana
05,111.016d*0454_03	tasyaiva hi prasàdena devadevasya cintanàt
05,111.016d*0454_04	tvaü tu sàïgas tu saüjàtaþ punar eva bhaviùyasi
05,111.017a	bhavitàsi yathàpårvaü balavãryasamanvitaþ
05,111.017c	babhåvatus tatas tasya pakùau draviõavattarau
05,111.018a	anuj¤àta÷ ca ÷àõóilyà yathàgatam upàgamat
05,111.018c	naiva càsàdayàm àsa tathàråpàüs turaügamàn
05,111.019a	vi÷vàmitro 'tha taü dçùñvà gàlavaü càdhvani sthitam
05,111.019c	uvàca vadatàü ÷reùñho vainateyasya saünidhau
05,111.020a	yas tvayà svayam evàrthaþ pratij¤àto mama dvija
05,111.020c	tasya kàlo 'pavargasya yathà và manyate bhavàn
05,111.021a	pratãkùiùyàmy ahaü kàlam etàvantaü tathà param
05,111.021c	yathà saüsidhyate vipra sa màrgas tu ni÷amyatàm
05,111.022a	suparõo 'thàbravãd dãnaü gàlavaü bhç÷aduþkhitam
05,111.022c	pratyakùaü khalv idànãü me vi÷vàmitro yad uktavàn
05,111.023a	tad àgaccha dvija÷reùñha mantrayiùyàva gàlava
05,111.023c	nàdattvà gurave ÷akyaü kçtsnam arthaü tvayàsitum
05,112.001	nàrada uvàca
05,112.001a	athàha gàlavaü dãnaü suparõaþ patatàü varaþ
05,112.001c	nirmitaü vahninà bhåmau vàyunà vaidhitaü tathà
05,112.001e	yasmàd dhiraõmayaü sarvaü hiraõyaü tena cocyate
05,112.002a	dhatte dhàrayate cedam etasmàt kàraõàd dhanam
05,112.002c	tad etat triùu lokeùu dhanaü tiùñhati ÷à÷vatam
05,112.003a	nityaü proùñhapadàbhyàü ca ÷ukre dhanapatau tathà
05,112.003c	manuùyebhyaþ samàdatte ÷ukra÷ cittàrjitaü dhanam
05,112.004a	ajaikapàdahirbudhnyai rakùyate dhanadena ca
05,112.004c	evaü na ÷akyate labdhum alabdhavyaü dvijarùabha
05,112.005a	çte ca dhanam a÷vànàü nàvàptir vidyate tava
05,112.005c	arthaü yàcàtra ràjànaü kaü cid ràjarùivaü÷ajam
05,112.005e	apãóya ràjà pauràn hi yo nau kuryàt kçtàrthinau
05,112.006a	asti somànvavàye me jàtaþ ka÷ cin nçpaþ sakhà
05,112.006c	abhigacchàvahe taü vai tasyàsti vibhavo bhuvi
05,112.007a	yayàtir nàma ràjarùir nàhuùaþ satyavikramaþ
05,112.007c	sa dàsyati mayà cokto bhavatà càrthitaþ svayam
05,112.008a	vibhava÷ càsya sumahàn àsãd dhanapater iva
05,112.008c	evaü sa tu dhanaü vidvàn dànenaiva vya÷odhayat
05,112.009a	tathà tau kathayantau ca cintayantau ca yat kùamam
05,112.009c	pratiùñhàne narapatiü yayàtiü pratyupasthitau
05,112.010a	pratigçhya ca satkàram arghàdiü bhojanaü varam
05,112.010c	pçùña÷ càgamane hetum uvàca vinatàsutaþ
05,112.011a	ayaü me nàhuùa sakhà gàlavas tapaso nidhiþ
05,112.011c	vi÷vàmitrasya ÷iùyo 'bhåd varùàõy ayuta÷o nçpa
05,112.012a	so 'yaü tenàbhyanuj¤àta upakàrepsayà dvijaþ
05,112.012c	tam àha bhagavàn kàü te dadàni gurudakùiõàm
05,112.013a	asakçt tena coktena kiü cid àgatamanyunà
05,112.013c	ayam uktaþ prayaccheti jànatà vibhavaü laghu
05,112.014a	ekataþ÷yàmakarõànàü ÷ubhràõàü ÷uddhajanmanàm
05,112.014c	aùñau ÷atàni me dehi hayànàü candravarcasàm
05,112.015a	gurvartho dãyatàm eùa yadi gàlava manyase
05,112.015c	ity evam àha sakrodho vi÷vàmitras tapodhanaþ
05,112.016a	so 'yaü ÷okena mahatà tapyamàno dvijarùabhaþ
05,112.016c	a÷aktaþ pratikartuü tad bhavantaü ÷araõaü gataþ
05,112.017a	pratigçhya naravyàghra tvatto bhikùàü gatavyathaþ
05,112.017c	kçtvàpavargaü gurave cariùyati mahat tapaþ
05,112.018a	tapasaþ saüvibhàgena bhavantam api yokùyate
05,112.018c	svena ràjarùitapasà pårõaü tvàü pårayiùyati
05,112.019a	yàvanti romàõi haye bhavanti hi nare÷vara
05,112.019c	tàvato vàjidà lokàn pràpnuvanti mahãpate
05,112.020a	pàtraü pratigrahasyàyaü dàtuü pàtraü tathà bhavàn
05,112.020c	÷aïkhe kùãram ivàsaktaü bhavatv etat tathopamam
05,113.001	nàrada uvàca
05,113.001a	evam uktaþ suparõena tathyaü vacanam uttamam
05,113.001c	vimç÷yàvahito ràjà ni÷citya ca punaþ punaþ
05,113.002a	yaùñà kratusahasràõàü dàtà dànapatiþ prabhuþ
05,113.002c	yayàtir vatsakà÷ã÷a idaü vacanam abravãt
05,113.003a	dçùñvà priyasakhaü tàrkùyaü gàlavaü ca dvijarùabham
05,113.003c	nidar÷anaü ca tapaso bhikùàü ÷làghyàü ca kãrtitàm
05,113.004a	atãtya ca nçpàn anyàn àdityakulasaübhavàn
05,113.004c	matsakà÷am anupràptàv etau buddhim avekùya ca
05,113.005a	adya me saphalaü janma tàritaü càdya me kulam
05,113.005c	adyàyaü tàrito de÷o mama tàrkùya tvayànagha
05,113.006a	vaktum icchàmi tu sakhe yathà jànàsi màü purà
05,113.006c	na tathà vittavàn asmi kùãõaü vittaü hi me sakhe
05,113.007a	na ca ÷akto 'smi te kartuü mogham àgamanaü khaga
05,113.007c	na cà÷àm asya viprarùer vitathàü kartum utsahe
05,113.008a	tat tu dàsyàmi yat kàryam idaü saüpàdayiùyati
05,113.008c	abhigamya hatà÷o hi nivçtto dahate kulam
05,113.009a	nàtaþ paraü vainateya kiü cit pàpiùñham ucyate
05,113.009c	yathà÷ànà÷anaü loke dehi nàstãti và vacaþ
05,113.010a	hatà÷o hy akçtàrthaþ san hataþ saübhàvito naraþ
05,113.010c	hinasti tasya putràü÷ ca pautràü÷ càkurvato 'rthinàm
05,113.011a	tasmàc caturõàü vaü÷ànàü sthàpayitrã sutà mama
05,113.011b*0455_01	màdhavã nàma tàrkùyeyaü sarvadharmapravàdinã
05,113.011c	iyaü surasutaprakhyà sarvadharmopacàyinã
05,113.012a	sadà devamanuùyàõàm asuràõàü ca gàlava
05,113.012c	kàïkùità råpato bàlà sutà me pratigçhyatàm
05,113.013a	asyàþ ÷ulkaü pradàsyanti nçpà ràjyam api dhruvam
05,113.013c	kiü punaþ ÷yàmakarõànàü hayànàü dve catuþ÷ate
05,113.014a	sa bhavàn pratigçhõàtu mamemàü màdhavãü sutàm
05,113.014c	ahaü dauhitravàn syàü vai vara eùa mama prabho
05,113.014d*0456_01	tasya tad vacanaü ÷rutvà bràhmaõaþ saü÷itavrataþ
05,113.015a	pratigçhya ca tàü kanyàü gàlavaþ saha pakùiõà
05,113.015c	punar drakùyàva ity uktvà pratasthe saha kanyayà
05,113.016a	upalabdham idaü dvàram a÷vànàm iti càõóajaþ
05,113.016c	uktvà gàlavam àpçcchya jagàma bhavanaü svakam
05,113.017a	gate patagaràje tu gàlavaþ saha kanyayà
05,113.017c	cintayànaþ kùamaü dàne ràj¤àü vai ÷ulkato 'gamat
05,113.018a	so 'gacchan manasekùvàkuü harya÷vaü ràjasattamam
05,113.018c	ayodhyàyàü mahàvãryaü caturaïgabalànvitam
05,113.019a	ko÷adhànyabalopetaü priyapauraü dvijapriyam
05,113.019c	prajàbhikàmaü ÷àmyantaü kurvàõaü tapa uttamam
05,113.020a	tam upàgamya vipraþ sa harya÷vaü gàlavo 'bravãt
05,113.020c	kanyeyaü mama ràjendra prasavaiþ kulavardhinã
05,113.021a	iyaü ÷ulkena bhàryàrthe harya÷va pratigçhyatàm
05,113.021c	÷ulkaü te kãrtayiùyàmi tac chrutvà saüpradhàryatàm
05,114.001	nàrada uvàca
05,114.001a	harya÷vas tv abravãd ràjà vicintya bahudhà tataþ
05,114.001c	dãrgham uùõaü ca niþ÷vasya prajàhetor nçpottamaþ
05,114.002a	unnateùånnatà ùañsu såkùmà såkùmeùu saptasu
05,114.002c	gambhãrà triùu gambhãreùv iyaü raktà ca pa¤casu
05,114.002d*0457_01	÷roõyau lalàñakakùau ca ghràõaü ceti ùaóunnatam
05,114.002d*0457_02	såkùmàõy aïguliparvàõi ke÷alomanakhatvacaþ
05,114.002d*0457_03	svaraþ sattvaü ca nàbhi÷ ca trigambhãraü pracakùate
05,114.002d*0457_04	pàõipàdatale rakte netràntàsyanakhàni ca
05,114.002d@006_0001	pa¤cadãrghaü caturhrasvaü pa¤casåkùmaü ùaóunnatam
05,114.002d@006_0002	saptaraktaü trivistãrõaü trigambhãraü pra÷asyate
05,114.002d@006_0003	pa¤caiva dãrghà hanulocanàni
05,114.002d@006_0004	bàhårunàsà÷ ca sukhapradàni
05,114.002d@006_0005	hrasvàni catvàri ca liïgapçùñhe
05,114.002d@006_0006	grãvà ca jaïghe ca hitapradàni
05,114.002d@006_0007	såkùmàõi pa¤ca da÷anàïguliparvake÷às
05,114.002d@006_0008	tvak caiva vai kararuhà÷ ca naduþkhitànàm
05,114.002d@006_0009	vakùo 'tha kaïkùànakhanàsikàsyam
05,114.002d@006_0010	aüsàntikaü ceti ùaóunnatàni
05,114.002d@006_0011	netràntapàdakaratàlvadharoùñhajihvà
05,114.002d@006_0012	raktà nakhà÷ ca khalu sarvasukhàvahàni
05,114.003a	bahudevàsuràlokà bahugandharvadar÷anà
05,114.003c	bahulakùaõasaüpannà bahuprasavadhàriõã
05,114.004a	samartheyaü janayituü cakravartinam àtmajam
05,114.004c	bråhi ÷ulkaü dvija÷reùñha samãkùya vibhavaü mama
05,114.005	gàlava uvàca
05,114.005a	ekataþ÷yàmakarõànàü ÷atàny aùñau dadasva me
05,114.005c	hayànàü candra÷ubhràõàü de÷ajànàü vapuùmatàm
05,114.006a	tatas tava bhavitrãyaü putràõàü jananã ÷ubhà
05,114.006c	araõãva hutà÷ànàü yonir àyatalocanà
05,114.007	nàrada uvàca
05,114.007a	etac chrutvà vaco ràjà harya÷vaþ kàmamohitaþ
05,114.007c	uvàca gàlavaü dãno ràjarùir çùisattamam
05,114.008a	dve me ÷ate saünihite hayànàü yad vidhàs tava
05,114.008c	eùñavyàþ ÷ata÷as tv anye caranti mama vàjinaþ
05,114.009a	so 'ham ekam apatyaü vai janayiùyàmi gàlava
05,114.009c	asyàm etaü bhavàn kàmaü saüpàdayatu me varam
05,114.010a	etac chrutvà tu sà kanyà gàlavaü vàkyam abravãt
05,114.010c	mama datto varaþ ka÷ cit kena cid brahmavàdinà
05,114.011a	prasåtyante prasåtyante kanyaiva tvaü bhaviùyasi
05,114.011c	sa tvaü dadasva màü ràj¤e pratigçhya hayottamàn
05,114.012a	nçpebhyo hi caturbhyas te pårõàny aùñau ÷atàni vai
05,114.012c	bhaviùyanti tathà putrà mama catvàra eva ca
05,114.013a	kriyatàü mama saühàro gurvarthaü dvijasattama
05,114.013c	eùà tàvan mama praj¤à yathà và manyase dvija
05,114.014a	evam uktas tu sa muniþ kanyayà gàlavas tadà
05,114.014c	harya÷vaü pçthivãpàlam idaü vacanam abravãt
05,114.015a	iyaü kanyà nara÷reùñha harya÷va pratigçhyatàm
05,114.015c	caturbhàgena ÷ulkasya janayasvaikam àtmajam
05,114.016a	pratigçhya sa tàü kanyàü gàlavaü pratinandya ca
05,114.016c	samaye de÷akàle ca labdhavàn sutam ãpsitam
05,114.017a	tato vasumanà nàma vasubhyo vasumattaraþ
05,114.017c	vasuprakhyo narapatiþ sa babhåva vasupradaþ
05,114.018a	atha kàle punar dhãmàn gàlavaþ pratyupasthitaþ
05,114.018c	upasaügamya covàca harya÷vaü prãtimànasam
05,114.019a	jàto nçpa sutas te 'yaü bàlabhàskarasaünibhaþ
05,114.019c	kàlo gantuü nara÷reùñha bhikùàrtham aparaü nçpam
05,114.020a	harya÷vaþ satyavacane sthitaþ sthitvà ca pauruùe
05,114.020c	durlabhatvàd dhayànàü ca pradadau màdhavãü punaþ
05,114.021a	màdhavã ca punar dãptàü parityajya nçpa÷riyam
05,114.021c	kumàrã kàmato bhåtvà gàlavaü pçùñhato 'nvagàt
05,114.022a	tvayy eva tàvat tiùñhantu hayà ity uktavàn dvijaþ
05,114.022c	prayayau kanyayà sàrdhaü divodàsaü praje÷varam
05,115.001	gàlava uvàca
05,115.001a	mahàvãryo mahãpàlaþ kà÷ãnàm ã÷varaþ prabhuþ
05,115.001c	divodàsa iti khyàto bhaimasenir naràdhipaþ
05,115.002a	tatra gacchàvahe bhadre ÷anair àgaccha mà ÷ucaþ
05,115.002c	dhàrmikaþ saüyame yuktaþ satya÷ caiva jane÷varaþ
05,115.003	nàrada uvàca
05,115.003a	tam upàgamya sa munir nyàyatas tena satkçtaþ
05,115.003c	gàlavaþ prasavasyàrthe taü nçpaü pratyacodayat
05,115.004	divodàsa uvàca
05,115.004a	÷rutam etan mayà pårvaü kim uktvà vistaraü dvija
05,115.004c	kàïkùito hi mayaiùo 'rthaþ ÷rutvaitad dvijasattama
05,115.005a	etac ca me bahumataü yad utsçjya naràdhipàn
05,115.005c	màm evam upayàto 'si bhàvi caitad asaü÷ayam
05,115.006a	sa eva vibhavo 'smàkam a÷vànàm api gàlava
05,115.006c	aham apy ekam evàsyàü janayiùyàmi pàrthivam
05,115.007	nàrada uvàca
05,115.007a	tathety uktvà dvija÷reùñhaþ pràdàt kanyàü mahãpateþ
05,115.007c	vidhipårvaü ca tàü ràjà kanyàü pratigçhãtavàn
05,115.008a	reme sa tasyàü ràjarùiþ prabhàvatyàü yathà raviþ
05,115.008c	svàhàyàü ca yathà vahnir yathà ÷acyàü sa vàsavaþ
05,115.009a	yathà candra÷ ca rohiõyàü yathà dhåmorõayà yamaþ
05,115.009c	varuõa÷ ca yathà gauryàü yathà carddhyàü dhane÷varaþ
05,115.010a	yathà nàràyaõo lakùmyàü jàhnavyàü ca yathodadhiþ
05,115.010c	yathà rudra÷ ca rudràõyàü yathà vedyàü pitàmahaþ
05,115.011a	adç÷yantyàü ca vàsiùñho vasiùñha÷ càkùamàlayà
05,115.011c	cyavana÷ ca sukanyàyàü pulastyaþ saüdhyayà yathà
05,115.012a	agastya÷ càpi vaidarbhyàü sàvitryàü satyavàn yathà
05,115.012c	yathà bhçguþ pulomàyàm adityàü ka÷yapo yathà
05,115.012d*0458_01	himavàü÷ caiva menàyàü gandhavatyàü parà÷araþ
05,115.013a	reõukàyàü yathàrcãko haimavatyàü ca kau÷ikaþ
05,115.013b*0459_01	maudgalya÷ candrasenàyàm adityàü kà÷yapo yathà
05,115.013c	bçhaspati÷ ca tàràyàü ÷ukra÷ ca ÷ataparvayà
05,115.014a	yathà bhåmyàü bhåmipatir urva÷yàü ca puråravàþ
05,115.014c	çcãkaþ satyavatyàü ca sarasvatyàü yathà manuþ
05,115.014d*0460_01	÷akuntalàyàü duþùanto dhçtyàü dharma÷ ca ÷à÷vataþ
05,115.014d*0460_02	damayantyàü nala÷ caiva satyavatyàü ca nàradaþ
05,115.014d*0460_03	jaratkàrur jaratkàrvàü pulastya÷ ca pratãcyayà
05,115.014d*0460_04	menakàyàü yathorõàyus tumburu÷ caiva rambhayà
05,115.014d*0460_05	vàsukiþ ÷ata÷ãrùàyàü kumàryàü ca dhanaüjayaþ
05,115.014d*0460_06	vaidehyàü ca yathà ràmo rukmiõyàü ca janàrdanaþ
05,115.014d*0461_01	pulastya÷ ca bharadvàjyàü vçttyàü dharma÷ ca ÷à÷vataþ
05,115.015a	tathà tu ramamàõasya divodàsasya bhåpateþ
05,115.015c	màdhavã janayàm àsa putram ekaü pratardanam
05,115.016a	athàjagàma bhagavàn divodàsaü sa gàlavaþ
05,115.016c	samaye samanupràpte vacanaü cedam abravãt
05,115.017a	niryàtayatu me kanyàü bhavàüs tiùñhantu vàjinaþ
05,115.017c	yàvad anyatra gacchàmi ÷ulkàrthaü pçthivãpate
05,115.018a	divodàso 'tha dharmàtmà samaye gàlavasya tàm
05,115.018c	kanyàü niryàtayàm àsa sthitaþ satye mahãpatiþ
05,116.001	nàrada uvàca
05,116.001a	tathaiva sà ÷riyaü tyaktvà kanyà bhåtvà ya÷asvinã
05,116.001c	màdhavã gàlavaü vipram anvayàt satyasaügarà
05,116.002a	gàlavo vimç÷ann eva svakàryagatamànasaþ
05,116.002c	jagàma bhojanagaraü draùñum au÷ãnaraü nçpam
05,116.003a	tam uvàcàtha gatvà sa nçpatiü satyavikramam
05,116.003c	iyaü kanyà sutau dvau te janayiùyati pàrthivau
05,116.004a	asyàü bhavàn avàptàrtho bhavità pretya ceha ca
05,116.004c	somàrkapratisaükà÷au janayitvà sutau nçpa
05,116.005a	÷ulkaü tu sarvadharmaj¤a hayànàü candravarcasàm
05,116.005c	ekataþ÷yàmakarõànàü deyaü mahyaü catuþ÷atam
05,116.006a	gurvartho 'yaü samàrambho na hayaiþ kçtyam asti me
05,116.006c	yadi ÷akyaü mahàràja kriyatàü mà vicàryatàm
05,116.007a	anapatyo 'si ràjarùe putrau janaya pàrthiva
05,116.007c	pitén putraplavena tvam àtmànaü caiva tàraya
05,116.008a	na putraphalabhoktà hi ràjarùe pàtyate divaþ
05,116.008c	na yàti narakaü ghoraü yatra gacchanty anàtmajàþ
05,116.009a	etac cànyac ca vividhaü ÷rutvà gàlavabhàùitam
05,116.009c	u÷ãnaraþ prativaco dadau tasya naràdhipaþ
05,116.010a	÷rutavàn asmi te vàkyaü yathà vadasi gàlava
05,116.010c	vidhis tu balavàn brahman pravaõaü hi mano mama
05,116.011a	÷ate dve tu mamà÷vànàm ãdç÷ànàü dvijottama
05,116.011c	itareùàü sahasràõi subahåni caranti me
05,116.012a	aham apy ekam evàsyàü janayiùyàmi gàlava
05,116.012c	putraü dvija gataü màrgaü gamiùyàmi parair aham
05,116.013a	målyenàpi samaü kuryàü tavàhaü dvijasattama
05,116.013c	paurajànapadàrthaü tu mamàrtho nàtmabhogataþ
05,116.014a	kàmato hi dhanaü ràjà pàrakyaü yaþ prayacchati
05,116.014c	na sa dharmeõa dharmàtman yujyate ya÷asà na ca
05,116.015a	so 'haü pratigrahãùyàmi dadàtv etàü bhavàn mama
05,116.015c	kumàrãü devagarbhàbhàm ekaputrabhavàya me
05,116.016a	tathà tu bahukalyàõam uktavantaü naràdhipam
05,116.016c	u÷ãnaraü dvija÷reùñho gàlavaþ pratyapåjayat
05,116.017a	u÷ãnaraü pratigràhya gàlavaþ prayayau vanam
05,116.017c	reme sa tàü samàsàdya kçtapuõya iva ÷riyam
05,116.018a	kandareùu ca ÷ailànàü nadãnàü nirjhareùu ca
05,116.018c	udyàneùu vicitreùu vaneùåpavaneùu ca
05,116.019a	harmyeùu ramaõãyeùu pràsàda÷ikhareùu ca
05,116.019c	vàtàyanavimàneùu tathà garbhagçheùu ca
05,116.020a	tato 'sya samaye jaj¤e putro bàlaraviprabhaþ
05,116.020c	÷ibir nàmnàbhivikhyàto yaþ sa pàrthivasattamaþ
05,116.021a	upasthàya sa taü vipro gàlavaþ pratigçhya ca
05,116.021c	kanyàü prayàtas tàü ràjan dçùñavàn vinatàtmajam
05,117.001	nàrada uvàca
05,117.001a	gàlavaü vainateyo 'tha prahasann idam abravãt
05,117.001c	diùñyà kçtàrthaü pa÷yàmi bhavantam iha vai dvija
05,117.002a	gàlavas tu vacaþ ÷rutvà vainateyena bhàùitam
05,117.002c	caturbhàgàva÷iùñaü tad àcakhyau kàryam asya hi
05,117.003a	suparõas tv abravãd enaü gàlavaü patatàü varaþ
05,117.003c	prayatnas te na kartavyo naiùa saüpatsyate tava
05,117.004a	purà hi kanyakubje vai gàdheþ satyavatãü sutàm
05,117.004c	bhàryàrthe 'varayat kanyàm çcãkas tena bhàùitaþ
05,117.005a	ekataþ÷yàmakarõànàü hayànàü candravarcasàm
05,117.005c	bhagavan dãyatàü mahyaü sahasram iti gàlava
05,117.006a	çcãkas tu tathety uktvà varuõasyàlayaü gataþ
05,117.006c	a÷vatãrthe hayàül labdhvà dattavàn pàrthivàya vai
05,117.007a	iùñvà te puõóarãkeõa dattà ràj¤à dvijàtiùu
05,117.007c	tebhyo dve dve ÷ate krãtvà pràptàs te pàrthivais tadà
05,117.008a	aparàõy api catvàri ÷atàni dvijasattama
05,117.008c	nãyamànàni saütàre hçtàny àsan vitastayà
05,117.008e	evaü na ÷akyam apràpyaü pràptuü gàlava karhi cit
05,117.009a	imàm a÷va÷atàbhyàü vai dvàbhyàü tasmai nivedaya
05,117.009c	vi÷vàmitràya dharmàtman ùaóbhir a÷va÷ataiþ saha
05,117.009e	tato 'si gatasaümohaþ kçtakçtyo dvijarùabha
05,117.010a	gàlavas taü tathety uktvà suparõasahitas tataþ
05,117.010c	àdàyà÷vàü÷ ca kanyàü ca vi÷vàmitram upàgamat
05,117.011	gàlava uvàca
05,117.011a	a÷vànàü kàïkùitàrthànàü ùaó imàni ÷atàni vai
05,117.011c	÷atadvayena kanyeyaü bhavatà pratigçhyatàm
05,117.012a	asyàü ràjarùibhiþ putrà jàtà vai dhàrmikàs trayaþ
05,117.012c	caturthaü janayatv ekaü bhavàn api narottama
05,117.013a	pårõàny evaü ÷atàny aùñau turagàõàü bhavantu te
05,117.013c	bhavato hy ançõo bhåtvà tapaþ kuryàü yathàsukham
05,117.014	nàrada uvàca
05,117.014a	vi÷vàmitras tu taü dçùñvà gàlavaü saha pakùiõà
05,117.014c	kanyàü ca tàü varàrohàm idam ity abravãd vacaþ
05,117.015a	kim iyaü pårvam eveha na dattà mama gàlava
05,117.015c	putrà mamaiva catvàro bhaveyuþ kulabhàvanàþ
05,117.016a	pratigçhõàmi te kanyàm ekaputraphalàya vai
05,117.016c	a÷và÷ cà÷ramam àsàdya tiùñhantu mama sarva÷aþ
05,117.017a	sa tayà ramamàõo 'tha vi÷vàmitro mahàdyutiþ
05,117.017c	àtmajaü janayàm àsa màdhavãputram aùñakam
05,117.018a	jàtamàtraü sutaü taü ca vi÷vàmitro mahàdyutiþ
05,117.018c	saüyojyàrthais tathà dharmair a÷vais taiþ samayojayat
05,117.019a	athàùñakaþ puraü pràyàt tadà somapuraprabham
05,117.019c	niryàtya kanyàü ÷iùyàya kau÷iko 'pi vanaü yayau
05,117.020a	gàlavo 'pi suparõena saha niryàtya dakùiõàm
05,117.020c	manasàbhipratãtena kanyàm idam uvàca ha
05,117.021a	jàto dànapatiþ putras tvayà ÷åras tathàparaþ
05,117.021c	satyadharmarata÷ cànyo yajvà càpi tathàparaþ
05,117.022a	tad àgaccha varàrohe tàritas te pità sutaiþ
05,117.022c	catvàra÷ caiva ràjànas tathàhaü ca sumadhyame
05,117.023a	gàlavas tv abhyanuj¤àya suparõaü pannagà÷anam
05,117.023b*0462_01	gàlavaþ prayayau ÷ãghraü yayàtiü nahuùàtmajam
05,117.023c	pitur niryàtya tàü kanyàü prayayau vanam eva ha
05,118.001	nàrada uvàca
05,118.001a	sa tu ràjà punas tasyàþ kartukàmaþ svayaüvaram
05,118.001c	upagamyà÷ramapadaü gaïgàyamunasaügame
05,118.002a	gçhãtamàlyadàmàü tàü ratham àropya màdhavãm
05,118.002c	pårur yadu÷ ca bhaginãm à÷rame paryadhàvatàm
05,118.003a	nàgayakùamanuùyàõàü patatrimçgapakùiõàm
05,118.003c	÷ailadrumavanaukànàm àsãt tatra samàgamaþ
05,118.004a	nànàpuruùade÷ànàm ã÷varai÷ ca samàkulam
05,118.004c	çùibhir brahmakalpai÷ ca samantàd àvçtaü vanam
05,118.005a	nirdi÷yamàneùu tu sà vareùu varavarõinã
05,118.005c	varàn utkramya sarvàüs tàn vanaü vçtavatã varam
05,118.006a	avatãrya rathàt kanyà namaskçtvà ca bandhuùu
05,118.006c	upagamya vanaü puõyaü tapas tepe yayàtijà
05,118.007a	upavàsai÷ ca vividhair dãkùàbhir niyamais tathà
05,118.007c	àtmano laghutàü kçtvà babhåva mçgacàriõã
05,118.008a	vaióåryàïkurakalpàni mçdåni haritàni ca
05,118.008c	carantã ÷aùpamukhyàni tiktàni madhuràõi ca
05,118.009a	sravantãnàü ca puõyànàü surasàni ÷ucãni ca
05,118.009c	pibantã vàrimukhyàni ÷ãtàni vimalàni ca
05,118.010a	vaneùu mçgaràjeùu siühaviproùiteùu ca
05,118.010c	dàvàgnivipramukteùu ÷ånyeùu gahaneùu ca
05,118.011a	carantã hariõaiþ sàrdhaü mçgãva vanacàriõã
05,118.011c	cacàra vipulaü dharmaü brahmacaryeõa saüvçtà
05,118.012a	yayàtir api pårveùàü ràj¤àü vçttam anuùñhitaþ
05,118.012c	bahuvarùasahasràyur ayujat kàladharmaõà
05,118.013a	pårur yadu÷ ca dvau vaü÷au vardhamànau narottamau
05,118.013c	tàbhyàü pratiùñhito loke paraloke ca nàhuùaþ
05,118.014a	mahãyate narapatir yayàtiþ svargam àsthitaþ
05,118.014c	maharùikalpo nçpatiþ svargàgryaphalabhug vibhuþ
05,118.015a	bahuvarùasahasràkhye kàle bahuguõe gate
05,118.015c	ràjarùiùu niùaõõeùu mahãyaþsu maharùiùu
05,118.016a	avamene naràn sarvàn devàn çùigaõàüs tathà
05,118.016c	yayàtir måóhavij¤àno vismayàviùñacetanaþ
05,118.017a	tatas taü bubudhe devaþ ÷akro balaniùådanaþ
05,118.017c	te ca ràjarùayaþ sarve dhig dhig ity evam abruvan
05,118.018a	vicàra÷ ca samutpanno nirãkùya nahuùàtmajam
05,118.018c	ko nv ayaü kasya và ràj¤aþ kathaü và svargam àgataþ
05,118.019a	karmaõà kena siddho 'yaü kva vànena tapa÷ citam
05,118.019c	kathaü và j¤àyate svarge kena và j¤àyate 'py uta
05,118.020a	evaü vicàrayantas te ràjànaþ svargavàsinaþ
05,118.020c	dçùñvà papracchur anyonyaü yayàtiü nçpatiü prati
05,118.021a	vimànapàlàþ ÷ata÷aþ svargadvàràbhirakùiõaþ
05,118.021c	pçùñà àsanapàlà÷ ca na jànãmety athàbruvan
05,118.022a	sarve te hy àvçtaj¤ànà nàbhyajànanta taü nçpam
05,118.022c	sa muhårtàd atha nçpo hataujà abhavat tadà
05,119.001	nàrada uvàca
05,119.001a	atha pracalitaþ sthànàd àsanàc ca paricyutaþ
05,119.001c	kampitenaiva manasà dharùitaþ ÷okavahninà
05,119.002a	mlànasragbhraùñavij¤ànaþ prabhraùñamukuñàïgadaþ
05,119.002c	vighårõan srastasarvàïgaþ prabhraùñàbharaõàmbaraþ
05,119.003a	adç÷yamànas tàn pa÷yann apa÷yaü÷ ca punaþ punaþ
05,119.003c	÷ånyaþ ÷ånyena manasà prapatiùyan mahãtalam
05,119.004a	kiü mayà manasà dhyàtam a÷ubhaü dharmadåùaõam
05,119.004c	yenàhaü calitaþ sthànàd iti ràjà vyacintayat
05,119.005a	te tu tatraiva ràjànaþ siddhà÷ càpsarasas tathà
05,119.005c	apa÷yanta niràlambaü yayàtiü taü paricyutam
05,119.006a	athaitya puruùaþ ka÷ cit kùãõapuõyanipàtakaþ
05,119.006c	yayàtim abravãd ràjan devaràjasya ÷àsanàt
05,119.007a	atãva madamattas tvaü na kaü cin nàvamanyase
05,119.007c	mànena bhraùñaþ svargas te nàrhas tvaü pàrthivàtmaja
05,119.007e	na ca praj¤àyase gaccha patasveti tam abravãt
05,119.008a	pateyaü satsv iti vacas trir uktvà nahuùàtmajaþ
05,119.008c	patiùyaü÷ cintayàm àsa gatiü gatimatàü varaþ
05,119.009a	etasminn eva kàle tu naimiùe pàrthivarùabhàn
05,119.009c	caturo 'pa÷yata nçpas teùàü madhye papàta saþ
05,119.010a	pratardano vasumanàþ ÷ibirau÷ãnaro 'ùñakaþ
05,119.010c	vàjapeyena yaj¤ena tarpayanti sure÷varam
05,119.011a	teùàm adhvarajaü dhåmaü svargadvàram upasthitam
05,119.011c	yayàtir upajighran vai nipapàta mahãü prati
05,119.012a	bhåmau svarge ca saübaddhàü nadãü dhåmamayãü nçpaþ
05,119.012c	sa gaïgàm iva gacchantãm àlambya jagatãpatiþ
05,119.013a	÷rãmatsv avabhçthàgryeùu caturùu pratibandhuùu
05,119.013c	madhye nipatito ràjà lokapàlopameùu ca
05,119.014a	caturùu hutakalpeùu ràjasiühamahàgniùu
05,119.014c	papàta madhye ràjarùir yayàtiþ puõyasaükùaye
05,119.015a	tam àhuþ pàrthivàþ sarve pratimànam iva ÷riyaþ
05,119.015c	ko bhavàn kasya và bandhur de÷asya nagarasya và
05,119.016a	yakùo vàpy atha và devo gandharvo ràkùaso 'pi và
05,119.016c	na hi mànuùaråpo 'si ko vàrthaþ kàïkùitas tvayà
05,119.017	yayàtir uvàca
05,119.017a	yayàtir asmi ràjarùiþ kùãõapuõya÷ cyuto divaþ
05,119.017c	pateyaü satsv iti dhyàyan bhavatsu patitas tataþ
05,119.018	ràjàna åcuþ
05,119.018a	satyam etad bhavatu te kàïkùitaü puruùarùabha
05,119.018c	sarveùàü naþ kratuphalaü dharma÷ ca pratigçhyatàm
05,119.019	yayàtir uvàca
05,119.019a	nàhaü pratigrahadhano bràhmaõaþ kùatriyo hy aham
05,119.019c	na ca me pravaõà buddhiþ parapuõyavinà÷ane
05,119.020	nàrada uvàca
05,119.020a	etasminn eva kàle tu mçgacaryàkramàgatàm
05,119.020c	màdhavãü prekùya ràjànas te 'bhivàdyedam abruvan
05,119.021a	kim àgamanakçtyaü te kiü kurvaþ ÷àsanaü tava
05,119.021c	àj¤àpyà hi vayaü sarve tava putràs tapodhane
05,119.022a	teùàü tad bhàùitaü ÷rutvà màdhavã parayà mudà
05,119.022c	pitaraü samupàgacchad yayàtiü sà vavanda ca
05,119.023a	dçùñvà mårdhnà natàn putràüs tàpasã vàkyam abravãt
05,119.023c	dauhitràs tava ràjendra mama putrà na te paràþ
05,119.023e	ime tvàü tàrayiùyanti diùñam etat puràtanam
05,119.024a	ahaü te duhità ràjan màdhavã mçgacàriõã
05,119.024c	mayàpy upacito dharmas tato 'rdhaü pratigçhyatàm
05,119.025a	yasmàd ràjan naràþ sarve apatyaphalabhàginaþ
05,119.025c	tasmàd icchanti dauhitràn yathà tvaü vasudhàdhipa
05,119.026a	tatas te pàrthivàþ sarve ÷irasà jananãü tadà
05,119.026c	abhivàdya namaskçtya màtàmaham athàbruvan
05,119.027a	uccair anupamaiþ snigdhaiþ svarair àpårya medinãm
05,119.027c	màtàmahaü nçpatayas tàrayanto diva÷ cyutam
05,119.028a	atha tasmàd upagato gàlavo 'py àha pàrthivam
05,119.028c	tapaso me 'ùñabhàgena svargam àrohatàü bhavàn
05,120.001	nàrada uvàca
05,120.001a	pratyabhij¤àtamàtro 'tha sadbhis tair narapuügavaþ
05,120.001b*0463_01	samàruroha nçpatir aspç÷an vasudhàtalam
05,120.001c	yayàtir divyasaüsthàno babhåva vigatajvaraþ
05,120.001d*0464_00	nàrada uvàca
05,120.001d*0464_01	pratyujjagàma taü sthànaü devalokaü naràdhipaþ
05,120.001d*0464_02	avyàpya divyasaüsthànaü babhåva vigatajvaraþ
05,120.002a	divyamàlyàmbaradharo divyàbharaõabhåùitaþ
05,120.002c	divyagandhaguõopeto na pçthvãm aspç÷at padà
05,120.003a	tato vasumanàþ pårvam uccair uccàrayan vacaþ
05,120.003c	khyàto dànapatir loke vyàjahàra nçpaü tadà
05,120.004a	pràptavàn asmi yal loke sarvavarõeùv agarhayà
05,120.004c	tad apy atha ca dàsyàmi tena saüyujyatàü bhavàn
05,120.005a	yat phalaü dàna÷ãlasya kùamà÷ãlasya yat phalam
05,120.005c	yac ca me phalam àdhàne tena saüyujyatàü bhavàn
05,120.006a	tataþ pratardano 'py àha vàkyaü kùatriyapuügavaþ
05,120.006c	yathà dharmaratir nityaü nityaü yuddhaparàyaõaþ
05,120.007a	pràptavàn asmi yal loke kùatradharmodbhavaü ya÷aþ
05,120.007c	vãra÷abdaphalaü caiva tena saüyujyatàü bhavàn
05,120.007d*0465_01	yathà dharmaratir nityaü tena satyena khaü vraja
05,120.008a	÷ibirau÷ãnaro dhãmàn uvàca madhuràü giram
05,120.008c	yathà bàleùu nàrãùu vaihàryeùu tathaiva ca
05,120.009a	saügareùu nipàteùu tathàpad vyasaneùu ca
05,120.009c	ançtaü noktapårvaü me tena satyena khaü vraja
05,120.010a	yathà pràõàü÷ ca ràjyaü ca ràjan karma sukhàni ca
05,120.010c	tyajeyaü na punaþ satyaü tena satyena khaü vraja
05,120.011a	yathà satyena me dharmo yathà satyena pàvakaþ
05,120.011c	prãtaþ ÷akra÷ ca satyena tena satyena khaü vraja
05,120.012a	aùñakas tv atha ràjarùiþ kau÷iko màdhavãsutaþ
05,120.012c	aneka÷atayajvànaü vacanaü pràha dharmavit
05,120.013a	÷ata÷aþ puõóarãkà me gosavà÷ ca citàþ prabho
05,120.013c	kratavo vàjapeyà÷ ca teùàü phalam avàpnuhi
05,120.014a	na me ratnàni na dhanaü na tathànye paricchadàþ
05,120.014c	kratuùv anupayuktàni tena satyena khaü vraja
05,120.014d*0466_01	yadi satyaü bravãmy etat tena satyena vai vraja
05,120.015a	yathà yathà hi jalpanti dauhitràs taü naràdhipam
05,120.015c	tathà tathà vasumatãü tyaktvà ràjà divaü yayau
05,120.016a	evaü sarve samastàs te ràjànaþ sukçtais tadà
05,120.016c	yayàtiü svargato bhraùñaü tàrayàm àsur a¤jasà
05,120.017a	dauhitràþ svena dharmeõa yaj¤adànakçtena vai
05,120.017c	caturùu ràjavaü÷eùu saübhåtàþ kulavardhanàþ
05,120.017e	màtàmahaü mahàpràj¤aü divam àropayanti te
05,120.018	ràjàna åcuþ
05,120.018a	ràjadharmaguõopetàþ sarvadharmaguõànvitàþ
05,120.018c	dauhitràs te vayaü ràjan divam àroha pàrthivaþ
05,121.001	nàrada uvàca
05,121.001a	sadbhir àropitaþ svargaü pàrthivair bhåridakùiõaiþ
05,121.001c	abhyanuj¤àya dauhitràn yayàtir divam àsthitaþ
05,121.002a	abhivçùña÷ ca varùeõa nànàpuùpasugandhinà
05,121.002c	pariùvakta÷ ca puõyena vàyunà puõyagandhinà
05,121.003a	acalaü sthànam àruhya dauhitraphalanirjitam
05,121.003c	karmabhiþ svair upacito jajvàla parayà ÷riyà
05,121.004a	upagãtopançtta÷ ca gandharvàpsarasàü gaõaiþ
05,121.004c	prãtyà pratigçhãta÷ ca svarge dundubhinisvanaiþ
05,121.005a	abhiùñuta÷ ca vividhair devaràjarùicàraõaiþ
05,121.005c	arcita÷ cottamàrgheõa daivatair abhinanditaþ
05,121.006a	pràptaþ svargaphalaü caiva tam uvàca pitàmahaþ
05,121.006c	nirvçtaü ÷àntamanasaü vacobhis tarpayann iva
05,121.007a	catuùpàdas tvayà dharma÷ cito lokyena karmaõà
05,121.007c	akùayas tava loko 'yaü kãrti÷ caivàkùayà divi
05,121.007e	punas tavàdya ràjarùe sukçteneha karmaõà
05,121.008a	àvçtaü tamasà cetaþ sarveùàü svargavàsinàm
05,121.008c	yena tvàü nàbhijànanti tato 'j¤àtvàsi pàtitaþ
05,121.009a	prãtyaiva càsi dauhitrais tàritas tvam ihàgataþ
05,121.009c	sthànaü ca pratipanno 'si karmaõà svena nirjitam
05,121.009e	acalaü ÷à÷vataü puõyam uttamaü dhruvam avyayam
05,121.010	yayàtir uvàca
05,121.010a	bhagavan saü÷ayo me 'sti ka÷ cit taü chettum arhasi
05,121.010c	na hy anyam aham arhàmi praùñuü lokapitàmaha
05,121.011a	bahuvarùasahasràntaü prajàpàlanavardhitam
05,121.011c	anekakratudànaughair arjitaü me mahat phalam
05,121.012a	kathaü tad alpakàlena kùãõaü yenàsmi pàtitaþ
05,121.012c	bhagavan vettha lokàü÷ ca ÷à÷vatàn mama nirjitàn
05,121.012d*0467_01	kathaü nu mama tatsarvaü vipranaùñaü mahàdyute
05,121.013	pitàmaha uvàca
05,121.013a	bahuvarùasahasràntaü prajàpàlanavardhitam
05,121.013c	anekakratudànaughair yat tvayopàrjitaü phalam
05,121.014a	tad anenaiva doùeõa kùãõaü yenàsi pàtitaþ
05,121.014c	abhimànena ràjendra dhikkçtaþ svargavàsibhiþ
05,121.015a	nàyaü mànena ràjarùe na balena na hiüsayà
05,121.015c	na ÷àñhyena na màyàbhir loko bhavati ÷à÷vataþ
05,121.016a	nàvamànyàs tvayà ràjann avarotkçùñamadhyamàþ
05,121.016b*0468_01	yayàte÷ caiva ràjarùeþ suhçdàü bhåtim icchatàm
05,121.016c	na hi mànapradagdhànàü ka÷ cid asti samaþ kva cit
05,121.017a	patanàrohaõam idaü kathayiùyanti ye naràþ
05,121.017c	viùamàõy api te pràptàs tariùyanti na saü÷ayaþ
05,121.018	nàrada uvàca
05,121.018a	eùa doùo 'bhimànena purà pràpto yayàtinà
05,121.018c	nirbandhata÷ càtimàtraü gàlavena mahãpate
05,121.019a	÷rotavyaü hitakàmànàü suhçdàü bhåtim icchatàm
05,121.019c	na kartavyo hi nirbandho nirbandho hi kùayodayaþ
05,121.020a	tasmàt tvam api gàndhàre mànaü krodhaü ca varjaya
05,121.020c	saüdhatsva pàõóavair vãra saürambhaü tyaja pàrthiva
05,121.020d*0469_01	sa bhavàn suhçdo va÷yaü vaco gçhõàtu mànçtam
05,121.020d*0469_02	samarthair vigrahaü kçtvà viùamastho bhaviùyasi
05,121.020d*0470_00	vai÷aüpàyanaþ
05,121.020d*0470_01	evam ukto nçpa÷reùñha nàradena suyodhanaþ
05,121.020d*0470_02	nàtiùñhad vacane tasmiüs tatontas tasya tàdç÷aþ
05,121.021a	dadàti yat pàrthiva yat karoti; yad và tapas tapyati yaj juhoti
05,121.021c	na tasya nà÷o 'sti na càpakarùo; nànyas tad a÷nàti sa eva kartà
05,121.022a	idaü mahàkhyànam anuttamaü mataü; bahu÷rutànàü gataroùaràgiõàm
05,121.022c	samãkùya loke bahudhà pradhàvità; trivargadçùñiþ pçthivãm upà÷nute
05,121.022d*0471_01	etat puõyatamaü ràjan yayàte÷ caritaü mahat
05,121.022d*0471_02	yac chrutvà ÷ràvayitvà ca svargaü yànti ha mànavàþ
05,122.001	dhçtaràùñra uvàca
05,122.001a	bhagavann evam evaitad yathà vadasi nàrada
05,122.001c	icchàmi càham apy evaü na tv ã÷o bhagavann aham
05,122.002	vai÷aüpàyana uvàca
05,122.002a	evam uktvà tataþ kçùõam abhyabhàùata bhàrata
05,122.002c	svargyaü lokyaü ca màm àttha dharmyaü nyàyyaü ca ke÷ava
05,122.003a	na tv ahaü svava÷as tàta kriyamàõaü na me priyam
05,122.003b*0472_01	na maüsyante duràtmànaþ putrà mama janàrdana
05,122.003c	aïga duryodhanaü kçùõa mandaü ÷àstràtigaü mama
05,122.004a	anunetuü mahàbàho yatasva puruùottama
05,122.004b*0473_01	na ÷çõoti mahàbàho vacanaü sàdhu bhàùitam
05,122.004b*0473_02	gàndhàryà÷ ca hçùãke÷a vidurasya ca dhãmataþ
05,122.004b*0473_03	anyeùàü caiva suhçdàü bhãùmàdãnàü hitaiùiõàm
05,122.004b*0473_04	sa tvaü pàpamatiü kråraü pàpacittam acetanam
05,122.004b*0473_05	anu÷àdhi duràtmànaü svayaü duryodhanaü nçpam
05,122.004c	suhçtkàryaü tu sumahat kçtaü te syàj janàrdana
05,122.005a	tato 'bhyàvçtya vàrùõeyo duryodhanam amarùaõam
05,122.005c	abravãn madhuràü vàcaü sarvadharmàrthatattvavit
05,122.006a	duryodhana nibodhedaü madvàkyaü kurusattama
05,122.006c	samarthaü te vi÷eùeõa sànubandhasya bhàrata
05,122.007a	mahàpràj¤a kule jàtaþ sàdhv etat kartum arhasi
05,122.007c	÷rutavçttopasaüpannaþ sarvaiþ samudito guõaiþ
05,122.008a	dauùkuleyà duràtmàno nç÷aüsà nirapatrapàþ
05,122.008c	ta etad ãdç÷aü kuryur yathà tvaü tàta manyase
05,122.009a	dharmàrthayuktà loke 'smin pravçttir lakùyate satàm
05,122.009c	asatàü viparãtà tu lakùyate bharatarùabha
05,122.010a	viparãtà tv iyaü vçttir asakçl lakùyate tvayi
05,122.010c	adharma÷ cànubandho 'tra ghoraþ pràõaharo mahàn
05,122.011a	aneka÷as tvannimittam aya÷asyaü ca bhàrata
05,122.011c	tam anarthaü pariharann àtma÷reyaþ kariùyasi
05,122.012a	bhràtéõàm atha bhçtyànàü mitràõàü ca paraütapa
05,122.012c	adharmyàd aya÷asyàc ca karmaõas tvaü pramokùyase
05,122.013a	pràj¤aiþ ÷årair mahotsàhair àtmavadbhir bahu÷rutaiþ
05,122.013c	saüdhatsva puruùavyàghra pàõóavair bharatarùabha
05,122.014a	tad dhitaü ca priyaü caiva dhçtaràùñrasya dhãmataþ
05,122.014c	pitàmahasya droõasya vidurasya mahàmateþ
05,122.015a	kçpasya somadattasya bàhlãkasya ca dhãmataþ
05,122.015c	a÷vatthàmno vikarõasya saüjayasya vi÷àü pate
05,122.016a	j¤àtãnàü caiva bhåyiùñhaü mitràõàü ca paraütapa
05,122.016c	÷ame ÷arma bhavet tàta sarvasya jagatas tathà
05,122.017a	hrãmàn asi kule jàtaþ ÷rutavàn anç÷aüsavàn
05,122.017c	tiùñha tàta pituþ ÷àstre màtu÷ ca bharatarùabha
05,122.018a	etac chreyo hi manyante pità yac chàsti bhàrata
05,122.018c	uttamàpadgataþ sarvaþ pituþ smarati ÷àsanam
05,122.019a	rocate te pitus tàta pàõóavaiþ saha saügamaþ
05,122.019c	sàmàtyasya kuru÷reùñha tat tubhyaü tàta rocatàm
05,122.020a	÷rutvà yaþ suhçdàü ÷àstraü martyo na pratipadyate
05,122.020c	vipàkànte dahaty enaü kiüpàkam iva bhakùitam
05,122.021a	yas tu niþ÷reyasaü vàkyaü mohàn na pratipadyate
05,122.021c	sa dãrghasåtro hãnàrthaþ pa÷càttàpena yujyate
05,122.022a	yas tu niþ÷reyasaü ÷rutvà pràptam evàbhipadyate
05,122.022c	àtmano matam utsçjya sa loke sukham edhate
05,122.023a	yo 'rthakàmasya vacanaü pràtikålyàn na mçùyate
05,122.023c	÷çõoti pratikålàni dviùatàü va÷am eti saþ
05,122.024a	satàü matam atikramya yo 'satàü vartate mate
05,122.024c	÷ocante vyasane tasya suhçdo naciràd iva
05,122.025a	mukhyàn amàtyàn utsçjya yo nihãnàn niùevate
05,122.025c	sa ghoràm àpadaü pràpya nottàram adhigacchati
05,122.026a	yo 'satsevã vçthàcàro na ÷rotà suhçdàü sadà
05,122.026c	paràn vçõãte svàn dveùñi taü gauþ ÷apati bhàrata
05,122.027a	sa tvaü virudhya tair vãrair anyebhyas tràõam icchasi
05,122.027c	a÷iùñebhyo 'samarthebhyo måóhebhyo bharatarùabha
05,122.028a	ko hi ÷akrasamà¤ j¤àtãn atikramya mahàrathàn
05,122.028c	anyebhyas tràõam à÷aüset tvad anyo bhuvi mànavaþ
05,122.029a	janmaprabhçti kaunteyà nityaü vinikçtàs tvayà
05,122.029c	na ca te jàtu kupyanti dharmàtmàno hi pàõóavàþ
05,122.030a	mithyàpracaritàs tàta janmaprabhçti pàõóavàþ
05,122.030c	tvayi samyaï mahàbàho pratipannà ya÷asvinaþ
05,122.031a	tvayàpi pratipattavyaü tathaiva bharatarùabha
05,122.031c	sveùu bandhuùu mukhyeùu mà manyuva÷am anvagàþ
05,122.032a	trivargayuktà pràj¤ànàm àrambhà bharatarùabha
05,122.032c	dharmàrthàv anurudhyante trivargàsaübhave naràþ
05,122.033a	pçthak tu viniviùñànàü dharmaü dhãro 'nurudhyate
05,122.033c	madhyamo 'rthaü kaliü bàlaþ kàmam evànurudhyate
05,122.034a	indriyaiþ prasçto lobhàd dharmaü viprajahàti yaþ
05,122.034c	kàmàrthàv anupàyena lipsamàno vina÷yati
05,122.035a	kàmàrthau lipsamànas tu dharmam evàdita÷ caret
05,122.035c	na hi dharmàd apaity arthaþ kàmo vàpi kadà cana
05,122.036a	upàyaü dharmam evàhus trivargasya vi÷àü pate
05,122.036c	lipsamàno hi tenà÷u kakùe 'gnir iva vardhate
05,122.037a	sa tvaü tàtànupàyena lipsase bharatarùabha
05,122.037c	àdhiràjyaü mahad dãptaü prathitaü sarvaràjasu
05,122.038a	àtmànaü takùati hy eùa vanaü para÷unà yathà
05,122.038c	yaþ samyag vartamàneùu mithyà ràjan pravartate
05,122.038d*0474_01	amitro nàtikartavyo nàtideyaþ kadà cana
05,122.038d*0474_02	jãvitaü hy api duþkhàrtà na tyajanti kadà cana
05,122.039a	na tasya hi matiü chindyàd yasya necchet paràbhavam
05,122.039c	avicchinnasya dhãrasya kalyàõe dhãyate matiþ
05,122.040a	tyaktàtmànaü na bàdheta triùu lokeùu bhàrata
05,122.040c	apy anyaü pràkçtaü kiü cit kim u tàn pàõóavarùabhàn
05,122.041a	amarùava÷am àpanno na kiü cid budhyate naraþ
05,122.041c	chidyate hy àtataü sarvaü pramàõaü pa÷ya bhàrata
05,122.042a	÷reyas te durjanàt tàta pàõóavaiþ saha saügamaþ
05,122.042c	tair hi saüprãyamàõas tvaü sarvàn kàmàn avàpsyasi
05,122.043a	pàõóavair nirjitàü bhåmiü bhu¤jàno ràjasattama
05,122.043c	pàõóavàn pçùñhataþ kçtvà tràõam à÷aüsase 'nyataþ
05,122.044a	duþ÷àsane durviùahe karõe càpi sasaubale
05,122.044c	eteùv ai÷varyam àdhàya bhåtim icchasi bhàrata
05,122.045a	na caite tava paryàptà j¤àne dharmàrthayos tathà
05,122.045c	vikrame càpy aparyàptàþ pàõóavàn prati bhàrata
05,122.046a	na hãme sarvaràjànaþ paryàptàþ sahitàs tvayà
05,122.046c	kruddhasya bhãmasenasya prekùituü mukham àhave
05,122.047a	idaü saünihitaü tàta samagraü pàrthivaü balam
05,122.047c	ayaü bhãùmas tathà droõaþ karõa÷ càyaü tathà kçpaþ
05,122.048a	bhåri÷ravàþ saumadattir a÷vatthàmà jayadrathaþ
05,122.048c	a÷aktàþ sarva evaite pratiyoddhuü dhanaüjayam
05,122.049a	ajeyo hy arjunaþ kruddhaþ sarvair api suràsuraiþ
05,122.049c	mànuùair api gandharvair mà yuddhe ceta àdhithàþ
05,122.050a	dç÷yatàü và pumàn ka÷ cit samagre pàrthive bale
05,122.050c	yo 'rjunaü samare pràpya svastimàn àvrajed gçhàn
05,122.051a	kiü te janakùayeõeha kçtena bharatarùabha
05,122.051c	yasmi¤ jite jitaü te syàt pumàn ekaþ sa dç÷yatàm
05,122.052a	yaþ sa devàn sagandharvàn sayakùàsurapannagàn
05,122.052c	ajayat khàõóavaprasthe kas taü yudhyeta mànavaþ
05,122.053a	tathà viràñanagare ÷råyate mahad adbhutam
05,122.053c	ekasya ca bahånàü ca paryàptaü tan nidar÷anam
05,122.053d*0475_01	yuddhe yena mahàdevaþ sàkùàt saütoùitaþ ÷ivaþ
05,122.054a	tam ajeyam anàdhçùyaü vijetuü jiùõum acyutam
05,122.054c	à÷aüsasãha samare vãram arjunam årjitam
05,122.055a	maddvitãyaü punaþ pàrthaü kaþ pràrthayitum arhati
05,122.055c	yuddhe pratãpam àyàntam api sàkùàt puraüdaraþ
05,122.056a	bàhubhyàm uddhared bhåmiü dahet kruddha imàþ prajàþ
05,122.056c	pàtayet tridivàd devàn yo 'rjunaü samare jayet
05,122.057a	pa÷ya putràüs tathà bhràté¤ j¤àtãn saübandhinas tathà
05,122.057c	tvatkçte na vina÷yeyur ete bharatasattama
05,122.058a	astu ÷eùaü kauravàõàü mà paràbhåd idaü kulam
05,122.058c	kulaghna iti nocyethà naùñakãrtir naràdhipa
05,122.059a	tvàm eva sthàpayiùyanti yauvaràjye mahàrathàþ
05,122.059c	mahàràjye ca pitaraü dhçtaràùñraü jane÷varam
05,122.060a	mà tàta ÷riyam àyàntãm avamaüsthàþ samudyatàm
05,122.060c	ardhaü pradàya pàrthebhyo mahatãü ÷riyam àpsyasi
05,122.061a	pàõóavaiþ saü÷amaü kçtvà kçtvà ca suhçdàü vacaþ
05,122.061c	saüprãyamàõo mitrai÷ ca ciraü bhadràõy avàpsyasi
05,123.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,123.001a	tataþ ÷àütanavo bhãùmo duryodhanam amarùaõam
05,123.001c	ke÷avasya vacaþ ÷rutvà provàca bharatarùabha
05,123.002a	kçùõena vàkyam ukto 'si suhçdàü ÷amam icchatà
05,123.002c	anupa÷yasva tat tàta mà manyuva÷am anvagàþ
05,123.003a	akçtvà vacanaü tàta ke÷avasya mahàtmanaþ
05,123.003c	÷reyo na jàtu na sukhaü na kalyàõam avàpsyasi
05,123.004a	dharmyam arthaü mahàbàhur àha tvàü tàta ke÷avaþ
05,123.004c	tam artham abhipadyasva mà ràjan nãna÷aþ prajàþ
05,123.005a	imàü ÷riyaü prajvalitàü bhàratãü sarvaràjasu
05,123.005c	jãvato dhçtaràùñrasya dauràtmyàd bhraü÷ayiùyasi
05,123.006a	àtmànaü ca sahàmàtyaü saputrapa÷ubàndhavam
05,123.006c	sahamitram asadbuddhyà jãvitàd bhraü÷ayiùyasi
05,123.007a	atikràman ke÷avasya tathyaü vacanam arthavat
05,123.007c	pitu÷ ca bharata÷reùñha vidurasya ca dhãmataþ
05,123.008a	mà kulaghno 'ntapuruùo durmatiþ kàpathaü gamaþ
05,123.008c	pitaraü màtaraü caiva vçddhau ÷okàya mà dadaþ
05,123.009a	atha droõo 'bravãt tatra duryodhanam idaü vacaþ
05,123.009c	amarùava÷am àpannaü niþ÷vasantaü punaþ punaþ
05,123.010a	dharmàrthayuktaü vacanam àha tvàü tàta ke÷avaþ
05,123.010c	tathà bhãùmaþ ÷àütanavas taj juùasva naràdhipa
05,123.011a	pràj¤au medhàvinau dàntàv arthakàmau bahu÷rutau
05,123.011c	àhatus tvàü hitaü vàkyaü tad àdatsva paraütapa
05,123.012a	anutiùñha mahàpràj¤a kçùõabhãùmau yad åcatuþ
05,123.012c	mà vaco laghubuddhãnàü samàsthàs tvaü paraütapa
05,123.013a	ye tvàü protsàhayanty ete naite kçtyàya karhi cit
05,123.013c	vairaü pareùàü grãvàyàü pratimokùyanti saüyuge
05,123.014a	mà kurå¤ jãghanaþ sarvàn putràn bhràtéüs tathaiva ca
05,123.014c	vàsudevàrjunau yatra viddhy ajeyaü balaü hi tat
05,123.015a	etac caiva mataü satyaü suhçdoþ kçùõabhãùmayoþ
05,123.015c	yadi nàdàsyase tàta pa÷càt tapsyasi bhàrata
05,123.016a	yathoktaü jàmadagnyena bhåyàn eva tato 'rjunaþ
05,123.016c	kçùõo hi devakãputro devair api durutsahaþ
05,123.017a	kiü te sukhapriyeõeha proktena bharatarùabha
05,123.017c	etat te sarvam àkhyàtaü yathecchasi tathà kuru
05,123.017e	na hi tvàm utsahe vaktuü bhåyo bharatasattama
05,123.018a	tasmin vàkyàntare vàkyaü kùattàpi viduro 'bravãt
05,123.018c	duryodhanam abhiprekùya dhàrtaràùñram amarùaõam
05,123.019a	duryodhana na ÷ocàmi tvàm ahaü bharatarùabha
05,123.019c	imau tu vçddhau ÷ocàmi gàndhàrãü pitaraü ca te
05,123.020a	yàv anàthau cariùyete tvayà nàthena durhçdà
05,123.020c	hatamitrau hatàmàtyau lånapakùàv iva dvijau
05,123.021a	bhikùukau vicariùyete ÷ocantau pçthivãm imàm
05,123.021c	kulaghnam ãdç÷aü pàpaü janayitvà kupåruùam
05,123.022a	atha duryodhanaü ràjà dhçtaràùñro 'bhyabhàùata
05,123.022c	àsãnaü bhràtçbhiþ sàrdhaü ràjabhiþ parivàritam
05,123.023a	duryodhana nibodhedaü ÷auriõoktaü mahàtmanà
05,123.023c	àdatsva ÷ivam atyantaü yogakùemavad avyayam
05,123.024a	anena hi sahàyena kçùõenàkliùñakarmaõà
05,123.024c	iùñàn sarvàn abhipràyàn pràpsyàmaþ sarvaràjasu
05,123.025a	susaühitaþ ke÷avena gaccha tàta yudhiùñhiram
05,123.025c	cara svastyayanaü kçtsnaü bhàratànàm anàmayam
05,123.026a	vàsudevena tãrthena tàta gacchasva saügamam
05,123.026c	kàlapràptam idaü manye mà tvaü duryodhanàtigàþ
05,123.027a	÷amaü ced yàcamànaü tvaü pratyàkhyàsyasi ke÷avam
05,123.027c	tvadartham abhijalpantaü na tavàsty aparàbhavaþ
05,124.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,124.001a	dhçtaràùñravacaþ ÷rutvà bhãùmadroõau samarthya tau
05,124.001c	duryodhanam idaü vàkyam åcatuþ ÷àsanàtigam
05,124.002a	yàvat kçùõàv asaünaddhau yàvat tiùñhati gàõóivam
05,124.002c	yàvad dhaumyo na senàgnau juhotãha dviùadbalam
05,124.003a	yàvan na prekùate kruddhaþ senàü tava yudhiùñhiraþ
05,124.003c	hrãniùedho maheùvàsas tàvac chàmyatu vai÷asam
05,124.004a	yàvan na dçùyate pàrthaþ sveùv anãkeùv avasthitaþ
05,124.004c	bhãmaseno maheùvàsas tàvac chàmyatu vai÷asam
05,124.005a	yàvan na carate màrgàn pçtanàm abhiharùayan
05,124.005b*0476_01	bhãmaseno gadàpàõis tàvat saü÷àmya pàõóavaiþ
05,124.005c	yàvan na ÷àtayaty àjau ÷iràüsi gajayodhinàm
05,124.006a	gadayà vãraghàtinyà phalànãva vanaspateþ
05,124.006c	kàlena paripakvàni tàvac chàmyatu vai÷asam
05,124.007a	nakulaþ sahadeva÷ ca dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ
05,124.007c	viràña÷ ca ÷ikhaõóã ca ÷ai÷upàli÷ ca daü÷itàþ
05,124.008a	yàvan na pravi÷anty ete nakrà iva mahàrõavam
05,124.008c	kçtàstràþ kùipram asyantas tàvac chàmyatu vai÷asam
05,124.008d*0477_01	yàvan na ni÷ità bàõàþ ÷arãreùu mahãkùitàm
05,124.008d*0477_02	yàvan na pravi÷anty ete tàvac chàmyatu vai÷asam
05,124.009a	yàvan na sukumàreùu ÷arãreùu mahãkùitàm
05,124.009c	gàrdhrapatràþ patanty ugràs tàvac chàmyatu vai÷asam
05,124.010a	candanàgarudigdheùu hàraniùkadhareùu ca
05,124.010c	noraþsu yàvad yodhànàü maheùvàsair maheùavaþ
05,124.011a	kçtàstraiþ kùipram asyadbhir dårapàtibhir àyasàþ
05,124.011c	abhilakùyair nipàtyante tàvac chàmyatu vai÷asam
05,124.012a	abhivàdayamànaü tvàü ÷irasà ràjaku¤jaraþ
05,124.012c	pàõibhyàü pratigçhõàtu dharmaràjo yudhiùñhiraþ
05,124.013a	dhvajàïku÷apatàkàïkaü dakùiõaü te sudakùiõaþ
05,124.013c	skandhe nikùipatàü bàhuü ÷àntaye bharatarùabha
05,124.014a	ratnauùadhisametena ratnàïgulitalena ca
05,124.014c	upaviùñasya pçùñhaü te pàõinà parimàrjatu
05,124.015a	÷àlaskandho mahàbàhus tvàü svajàno vçkodaraþ
05,124.015c	sàmnàbhivadatàü càpi ÷àntaye bharatarùabha
05,124.016a	arjunena yamàbhyàü ca tribhis tair abhivàditaþ
05,124.016c	mårdhni tàn samupàghràya premõàbhivada pàrthiva
05,124.017a	dçùñvà tvàü pàõóavair vãrair bhràtçbhiþ saha saügatam
05,124.017c	yàvad ànandajà÷råõi pramu¤cantu naràdhipàþ
05,124.018a	ghuùyatàü ràjadhànãùu sarvasaüpan mahãkùitàm
05,124.018c	pçthivã bhràtçbhàvena bhujyatàü vijvaro bhava
05,125.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,125.001a	÷rutvà duryodhano vàkyam apriyaü kurusaüsadi
05,125.001c	pratyuvàca mahàbàhuü vàsudevaü ya÷asvinam
05,125.002a	prasamãkùya bhavàn etad vaktum arhati ke÷ava
05,125.002c	màm eva hi vi÷eùeõa vibhàùya parigarhase
05,125.003a	bhaktivàdena pàrthànàm akasmàn madhusådana
05,125.003c	bhavàn garhayate nityaü kiü samãkùya balàbalam
05,125.004a	bhavàn kùattà ca ràjà ca àcàryo và pitàmahaþ
05,125.004c	màm eva parigarhante nànyaü kaü cana pàrthivam
05,125.005a	na càhaü lakùaye kaü cid vyabhicàram ihàtmanaþ
05,125.005c	atha sarve bhavanto màü vidviùanti saràjakàþ
05,125.006a	na càhaü kaü cid atyartham aparàdham ariüdama
05,125.006c	vicintayan prapa÷yàmi susåkùmam api ke÷ava
05,125.007a	priyàbhyupagate dyåte pàõóavà madhusådana
05,125.007c	jitàþ ÷akuninà ràjyaü tatra kiü mama duùkçtam
05,125.008a	yat punar draviõaü kiü cit tatràjãyanta pàõóavàþ
05,125.008c	tebhya evàbhyanuj¤àtaü tat tadà madhusådana
05,125.009a	aparàdho na càsmàkaü yat te hy akùaparàjitàþ
05,125.009c	ajeyà jayatàü ÷reùñha pàrthàþ pravràjità vanam
05,125.010a	kena càpy apavàdena virudhyante 'ribhiþ saha
05,125.010c	a÷aktàþ pàõóavàþ kçùõa prahçùñàþ pratyamitravat
05,125.011a	kim asmàbhiþ kçtaü teùàü kasmin và punar àgasi
05,125.011c	dhàrtaràùñrà¤ jighàüsanti pàõóavàþ sç¤jayaiþ saha
05,125.012a	na càpi vayam ugreõa karmaõà vacanena và
05,125.012c	vitrastàþ praõamàmeha bhayàd api ÷atakratoþ
05,125.013a	na ca taü kçùõa pa÷yàmi kùatradharmam anuùñhitam
05,125.013c	utsaheta yudhà jetuü yo naþ ÷atrunibarhaõa
05,125.014a	na hi bhãùmakçpadroõàþ sagaõà madhusådana
05,125.014c	devair api yudhà jetuü ÷akyàþ kim uta pàõóavaiþ
05,125.015a	svadharmam anutiùñhanto yadi màdhava saüyuge
05,125.015c	÷astreõa nidhanaü kàle pràpsyàmaþ svargam eva tat
05,125.016a	mukhya÷ caivaiùa no dharmaþ kùatriyàõàü janàrdana
05,125.016c	yac chayãmahi saügràme ÷aratalpagatà vayam
05,125.017a	te vayaü vãra÷ayanaü pràpsyàmo yadi saüyuge
05,125.017c	apraõamyaiva ÷atråõàü na nas tapsyati màdhava
05,125.018a	ka÷ ca jàtu kule jàtaþ kùatradharmeõa vartayan
05,125.018c	bhayàd vçttiü samãkùyaivaü praõamed iha kasya cit
05,125.019a	udyacched eva na named udyamo hy eva pauruùam
05,125.019c	apy aparvaõi bhajyeta na named iha kasya cit
05,125.020a	iti màtaïgavacanaü parãpsanti hitepsavaþ
05,125.020c	dharmàya caiva praõamed bràhmaõebhya÷ ca madvidhaþ
05,125.021a	acintayan kaü cid anyaü yàvajjãvaü tathàcaret
05,125.021c	eùa dharmaþ kùatriyàõàü matam etac ca me sadà
05,125.022a	ràjyàü÷a÷ càbhyanuj¤àto yo me pitrà puràbhavat
05,125.022c	na sa labhyaþ punar jàtu mayi jãvati ke÷ava
05,125.023a	yàvac ca ràjà dhriyate dhçtaràùñro janàrdana
05,125.023c	nyasta÷astrà vayaü te vàpy upajãvàma màdhava
05,125.024a	yady adeyaü purà dattaü ràjyaü paravato mama
05,125.024c	aj¤ànàd và bhayàd vàpi mayi bàle janàrdana
05,125.025a	na tad adya punar labhyaü pàõóavair vçùõinandana
05,125.025c	dhriyamàõe mahàbàho mayi saüprati ke÷ava
05,125.026a	yàvad dhi såcyàs tãkùõàyà vidhyed agreõa màdhava
05,125.026c	tàvad apy aparityàjyaü bhåmer naþ pàõóavàn prati
05,126.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,126.001a	tataþ prahasya dà÷àrhaþ krodhaparyàkulekùaõaþ
05,126.001c	duryodhanam idaü vàkyam abravãt kurusaüsadi
05,126.002a	lapsyase vãra÷ayanaü kàmam etad avàpsyasi
05,126.002c	sthiro bhava sahàmàtyo vimardo bhavità mahàn
05,126.003a	yac caivaü manyase måóha na me ka÷ cid vyatikramaþ
05,126.003c	pàõóaveùv iti tat sarvaü nibodhata naràdhipàþ
05,126.004a	÷riyà saütapyamànena pàõóavànàü mahàtmanàm
05,126.004c	tvayà durmantritaü dyåtaü saubalena ca bhàrata
05,126.005a	kathaü ca j¤àtayas tàta ÷reyàüsaþ sàdhusaümatàþ
05,126.005c	tathànyàyyam upasthàtuü jihmenàjihmacàriõaþ
05,126.006a	akùadyåtaü mahàpràj¤a satàm aratinà÷anam
05,126.006c	asatàü tatra jàyante bhedà÷ ca vyasanàni ca
05,126.007a	tad idaü vyasanaü ghoraü tvayà dyåtamukhaü kçtam
05,126.007c	asamãkùya sadàcàraiþ sàrdhaü pàpànubandhanaiþ
05,126.008a	ka÷ cànyo j¤àtibhàryàü vai viprakartuü tathàrhati
05,126.008c	ànãya ca sabhàü vaktuü yathoktà draupadã tvayà
05,126.009a	kulãnà ÷ãlasaüpannà pràõebhyo 'pi garãyasã
05,126.009c	mahiùã pàõóuputràõàü tathà vinikçtà tvayà
05,126.010a	jànanti kuravaþ sarve yathoktàþ kurusaüsadi
05,126.010c	duþ÷àsanena kaunteyàþ pravrajantaþ paraütapàþ
05,126.011a	samyagvçtteùv alubdheùu satataü dharmacàriùu
05,126.011c	sveùu bandhuùu kaþ sàdhu÷ cared evam asàüpratam
05,126.012a	nç÷aüsànàm anàryàõàü paruùàõàü ca bhàùaõam
05,126.012c	karõaduþ÷àsanàbhyàü ca tvayà ca bahu÷aþ kçtam
05,126.013a	saha màtrà pradagdhuü tàn bàlakàn vàraõàvate
05,126.013c	àsthitaþ paramaü yatnaü na samçddhaü ca tat tava
05,126.014a	åùu÷ ca suciraü kàlaü pracchannàþ pàõóavàs tadà
05,126.014c	màtrà sahaikacakràyàü bràhmaõasya nive÷ane
05,126.015a	viùeõa sarpabandhai÷ ca yatitàþ pàõóavàs tvayà
05,126.015c	sarvopàyair vinà÷àya na samçddhaü ca tat tava
05,126.015d*0478_01	evaüvçttaþ kathaü ràjye sthàtum arhasi pàpakçt
05,126.015d*0478_02	sa ràjyàc ca sukhàc caiva hàsyase kulapàüsana
05,126.016a	evaübuddhiþ pàõóaveùu mithyàvçttiþ sadà bhavàn
05,126.016c	kathaü te nàparàdho 'sti pàõóaveùu mahàtmasu
05,126.016d*0479_01	yac caibhyo yàcamànebhyaþ pitryam aü÷aü na ditsasi
05,126.016d*0479_02	tac ca pàpa pradàtàsi bhraùñai÷varyo nipàtitaþ
05,126.017a	kçtvà bahåny akàryàõi pàõóaveùu nç÷aüsavat
05,126.017c	mithyàvçttir anàryaþ sann adya vipratipadyase
05,126.018a	màtàpitçbhyàü bhãùmeõa droõena vidureõa ca
05,126.018c	÷àmyeti muhur ukto 'si na ca ÷àmyasi pàrthiva
05,126.019a	÷ame hi sumahàn arthas tava pàrthasya cobhayoþ
05,126.019c	na ca rocayase ràjan kim anyad buddhilàghavàt
05,126.020a	na ÷arma pràpsyase ràjann utkramya suhçdàü vacaþ
05,126.020c	adharmyam aya÷asyaü ca kriyate pàrthiva tvayà
05,126.021a	evaü bruvati dà÷àrhe duryodhanam amarùaõam
05,126.021c	duþ÷àsana idaü vàkyam abravãt kurusaüsadi
05,126.022a	na cet saüdhàsyase ràjan svena kàmena pàõóavaiþ
05,126.022c	baddhvà kila tvàü dàsyanti kuntãputràya kauravàþ
05,126.023a	vaikartanaü tvàü ca màü ca trãn etàn manujarùabha
05,126.023c	pàõóavebhyaþ pradàsyanti bhãùmo droõaþ pità ca te
05,126.024a	bhràtur etad vacaþ ÷rutvà dhàrtaràùñraþ suyodhanaþ
05,126.024c	kruddhaþ pràtiùñhatotthàya mahànàga iva ÷vasan
05,126.025a	viduraü dhçtaràùñraü ca mahàràjaü ca bàhlikam
05,126.025c	kçpaü ca somadattaü ca bhãùmaü droõaü janàrdanam
05,126.026a	sarvàn etàn anàdçtya durmatir nirapatrapaþ
05,126.026c	a÷iùñavad amaryàdo mànã mànyàvamànità
05,126.027a	taü prasthitam abhiprekùya bhràtaro manujarùabham
05,126.027c	anujagmuþ sahàmàtyà ràjàna÷ càpi sarva÷aþ
05,126.028a	sabhàyàm utthitaü kruddhaü prasthitaü bhràtçbhiþ saha
05,126.028c	duryodhanam abhiprekùya bhãùmaþ ÷àütanavo 'bravãt
05,126.029a	dharmàrthàv abhisaütyajya saürambhaü yo 'numanyate
05,126.029c	hasanti vyasane tasya durhçdo naciràd iva
05,126.030a	duràtmà ràjaputro 'yaü dhàrtaràùñro 'nupàyavit
05,126.030c	mithyàbhimànã ràjyasya krodhalobhava÷ànugaþ
05,126.031a	kàlapakvam idaü manye sarvakùatraü janàrdana
05,126.031c	sarve hy anusçtà mohàt pàrthivàþ saha mantribhiþ
05,126.032a	bhãùmasyàtha vacaþ ÷rutvà dà÷àrhaþ puùkarekùaõaþ
05,126.032c	bhãùmadroõamukhàn sarvàn abhyabhàùata vãryavàn
05,126.033a	sarveùàü kuruvçddhànàü mahàn ayam atikramaþ
05,126.033c	prasahya mandam ai÷varye na niyacchata yan nçpam
05,126.034a	tatra kàryam ahaü manye pràptakàlam ariüdamàþ
05,126.034c	kriyamàõe bhavec chreyas tat sarvaü ÷çõutànaghàþ
05,126.035a	pratyakùam etad bhavatàü yad vakùyàmi hitaü vacaþ
05,126.035c	bhavatàm ànukålyena yadi roceta bhàratàþ
05,126.036a	bhojaràjasya vçddhasya duràcàro hy anàtmavàn
05,126.036c	jãvataþ pitur ai÷varyaü hçtvà manyuva÷aü gataþ
05,126.037a	ugrasenasutaþ kaüsaþ parityaktaþ sa bàndhavaiþ
05,126.037c	j¤àtãnàü hitakàmena mayà ÷asto mahàmçdhe
05,126.038a	àhukaþ punar asmàbhir j¤àtibhi÷ càpi satkçtaþ
05,126.038c	ugrasenaþ kçto ràjà bhojaràjanyavardhanaþ
05,126.039a	kaüsam ekaü parityajya kulàrthe sarvayàdavàþ
05,126.039c	saübhåya sukham edhante bhàratàndhakavçùõayaþ
05,126.040a	api càpy avadad ràjan parameùñhã prajàpatiþ
05,126.040c	vyåóhe devàsure yuddhe 'bhyudyateùv àyudheùu ca
05,126.041a	dvaidhãbhåteùu lokeùu vina÷yatsu ca bhàrata
05,126.041c	abravãt sçùñimàn devo bhagavàül lokabhàvanaþ
05,126.042a	paràbhaviùyanty asurà daiteyà dànavaiþ saha
05,126.042c	àdityà vasavo rudrà bhaviùyanti divaukasaþ
05,126.043a	devàsuramanuùyà÷ ca gandharvoragaràkùasàþ
05,126.043c	asmin yuddhe susaüyattà haniùyanti parasparam
05,126.043d*0480_01	vartamànaü jagat sarvaü muhårtàn na bhaviùyati
05,126.043d*0480_02	anyanà÷ena jagato lokasya ca paraütapa
05,126.044a	iti matvàbravãd dharmaü parameùñhã prajàpatiþ
05,126.044c	varuõàya prayacchaitàn baddhvà daiteyadànavàn
05,126.045a	evam uktas tato dharmo niyogàt parameùñhinaþ
05,126.045c	varuõàya dadau sarvàn baddhvà daiteyadànavàn
05,126.046a	tàn baddhvà dharmapà÷ai÷ ca svai÷ ca pà÷air jale÷varaþ
05,126.046c	varuõaþ sàgare yatto nityaü rakùati dànavàn
05,126.047a	tathà duryodhanaü karõaü ÷akuniü càpi saubalam
05,126.047c	baddhvà duþ÷àsanaü càpi pàõóavebhyaþ prayacchata
05,126.048a	tyajet kulàrthe puruùaü gràmasyàrthe kulaü tyajet
05,126.048c	gràmaü janapadasyàrthe àtmàrthe pçthivãü tyajet
05,126.049a	ràjan duryodhanaü baddhvà tataþ saü÷àmya pàõóavaiþ
05,126.049c	tvatkçte na vina÷yeyuþ kùatriyàþ kùatriyarùabha
05,127.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,127.001a	kçùõasya vacanaü ÷rutvà dhçtaràùñro jane÷varaþ
05,127.001c	viduraü sarvadharmaj¤aü tvaramàõo 'bhyabhàùata
05,127.002a	gaccha tàta mahàpràj¤àü gàndhàrãü dãrghadar÷inãm
05,127.002c	ànayeha tayà sàrdham anuneùyàmi durmatim
05,127.003a	yadi sàpi duràtmànaü ÷amayed duùñacetasam
05,127.003c	api kçùõàya suhçdas tiùñhema vacane vayam
05,127.004a	api lobhàbhibhåtasya panthànam anudar÷ayet
05,127.004c	durbuddher duþsahàyasya samarthaü bruvatã vacaþ
05,127.005a	api no vyasanaü ghoraü duryodhanakçtaü mahat
05,127.005c	÷amayec ciraràtràya yogakùemavad avyayam
05,127.006a	ràj¤as tu vacanaü ÷rutvà viduro dãrghadar÷inãm
05,127.006c	ànayàm àsa gàndhàrãü dhçtaràùñrasya ÷àsanàt
05,127.007	dhçtaràùñra uvàca
05,127.007a	eùa gàndhàri putras te duràtmà ÷àsanàtigaþ
05,127.007c	ai÷varyalobhàd ai÷varyaü jãvitaü ca prahàsyati
05,127.008a	a÷iùñavad amaryàdaþ pàpaiþ saha duràtmabhiþ
05,127.008c	sabhàyà nirgato måóho vyatikramya suhçdvacaþ
05,127.009	vai÷aüpàyana uvàca
05,127.009a	sà bhartur vacanaü ÷rutvà ràjaputrã ya÷asvinã
05,127.009c	anvicchantã mahac chreyo gàndhàrã vàkyam abravãt
05,127.010a	ànayeha sutaü kùipraü ràjyakàmukam àturam
05,127.010c	na hi ràjyam a÷iùñena ÷akyaü dharmàrthalopinà
05,127.010d*0481_01	àptum àptaü tathàpãdam avinãtena sarvathà
05,127.011a	tvaü hy evàtra bhç÷aü garhyo dhçtaràùñra sutapriyaþ
05,127.011c	yo jànan pàpatàm asya tatpraj¤àm anuvartase
05,127.012a	sa eùa kàmamanyubhyàü pralabdho moham àsthitaþ
05,127.012c	a÷akyo 'dya tvayà ràjan vinivartayituü balàt
05,127.013a	ràjyapradàne måóhasya bàli÷asya duràtmanaþ
05,127.013c	duþsahàyasya lubdhasya dhçtaràùñro '÷nute phalam
05,127.014a	kathaü hi svajane bhedam upekùeta mahàmatiþ
05,127.014c	bhinnaü hi svajanena tvàü prasahiùyanti ÷atravaþ
05,127.015a	yà hi ÷akyà mahàràja sàmnà dànena và punaþ
05,127.015c	nistartum àpadaþ sveùu daõóaü kas tatra pàtayet
05,127.016a	÷àsanàd dhçtaràùñrasya duryodhanam amarùaõam
05,127.016c	màtu÷ ca vacanàt kùattà sabhàü pràve÷ayat punaþ
05,127.017a	sa màtur vacanàkàïkùã pravive÷a sabhàü punaþ
05,127.017c	abhitàmrekùaõaþ krodhàn niþ÷vasann iva pannagaþ
05,127.018a	taü praviùñam abhiprekùya putram utpatham àsthitam
05,127.018c	vigarhamàõà gàndhàrã samarthaü vàkyam abravãt
05,127.019a	duryodhana nibodhedaü vacanaü mama putraka
05,127.019c	hitaü te sànubandhasya tathàyatyàü sukhodayam
05,127.019d*0482_01	duryodhana yad àha tvàü pità bharatasattama
05,127.019d*0482_02	bhãùmo droõaþ kçpaþ kùattà suhçdàü kuru tad vacaþ
05,127.020a	bhãùmasya tu pitu÷ caiva mama càpacitiþ kçtà
05,127.020c	bhaved droõamukhànàü ca suhçdàü ÷àmyatà tvayà
05,127.021a	na hi ràjyaü mahàpràj¤a svena kàmena ÷akyate
05,127.021c	avàptuü rakùituü vàpi bhoktuü và bharatarùabha
05,127.022a	na hy ava÷yendriyo ràjyam a÷nãyàd dãrgham antaram
05,127.022c	vijitàtmà tu medhàvã sa ràjyam abhipàlayet
05,127.023a	kàmakrodhau hi puruùam arthebhyo vyapakarùataþ
05,127.023c	tau tu ÷atrå vinirjitya ràjà vijayate mahãm
05,127.024a	loke÷varaprabhutvaü hi mahad etad duràtmabhiþ
05,127.024c	ràjyaü nàmepsitaü sthànaü na ÷akyam abhirakùitum
05,127.025a	indriyàõi mahat prepsur niyacched arthadharmayoþ
05,127.025c	indriyair niyatair buddhir vardhate 'gnir ivendhanaiþ
05,127.026a	avidhyeyàni hãmàni vyàpàdayitum apy alam
05,127.026c	avidheyà ivàdàntà hayàþ pathi kusàrathim
05,127.027a	avijitya ya àtmànam amàtyàn vijigãùate
05,127.027c	ajitàtmàjitàmàtyaþ so 'va÷aþ parihãyate
05,127.028a	àtmànam eva prathamaü de÷aråpeõa yo jayet
05,127.028c	tato 'màtyàn amitràü÷ ca na moghaü vijigãùate
05,127.029a	va÷yendriyaü jitàmàtyaü dhçtadaõóaü vikàriùu
05,127.029c	parãkùyakàriõaü dhãram atyantaü ÷rãr niùevate
05,127.030a	kùudràkùeõeva jàlena jhaùàv apihitàv ubhau
05,127.030c	kàmakrodhau ÷arãrasthau praj¤ànaü tau vilumpataþ
05,127.031a	yàbhyàü hi devàþ svaryàtuþ svargasyàpidadhur mukham
05,127.031c	bibhyato 'nuparàgasya kàmakrodhau sma vardhitau
05,127.032a	kàmaü krodhaü ca lobhaü ca dambhaü darpaü ca bhåmipaþ
05,127.032c	samyag vijetuü yo veda sa mahãm abhijàyate
05,127.033a	satataü nigrahe yukta indriyàõàü bhaven nçpaþ
05,127.033c	ãpsann arthaü ca dharmaü ca dviùatàü ca paràbhavam
05,127.034a	kàmàbhibhåtaþ krodhàd và yo mithyà pratipadyate
05,127.034c	sveùu cànyeùu và tasya na sahàyà bhavanty uta
05,127.035a	ekãbhåtair mahàpràj¤aiþ ÷årair arinibarhaõaiþ
05,127.035c	pàõóavaiþ pçthivãü tàta bhokùyase sahitaþ sukhã
05,127.036a	yathà bhãùmaþ ÷àütanavo droõa÷ càpi mahàrathaþ
05,127.036c	àhatus tàta tat satyam ajeyau kçùõapàõóavau
05,127.037a	prapadyasva mahàbàhuü kçùõam akliùñakàriõam
05,127.037c	prasanno hi sukhàya syàd ubhayor eva ke÷avaþ
05,127.038a	suhçdàm arthakàmànàü yo na tiùñhati ÷àsane
05,127.038c	pràj¤ànàü kçtavidyànàü sa naraþ ÷atrunandanaþ
05,127.039a	na yuddhe tàta kalyàõaü na dharmàrthau kutaþ sukham
05,127.039c	na càpi vijayo nityaü mà yuddhe ceta àdhithàþ
05,127.040a	bhãùmeõa hi mahàpràj¤a pitrà te bàhlikena ca
05,127.040c	datto 'ü÷aþ pàõóuputràõàü bhedàd bhãtair ariüdama
05,127.041a	tasya caitat pradànasya phalam adyànupa÷yasi
05,127.041c	yadbhuïkùe pçthivãü sarvàü ÷årair nihatakaõñakàm
05,127.042a	prayaccha pàõóuputràõàü yathocitam ariüdama
05,127.042c	yadãcchasi sahàmàtyo bhoktum ardhaü mahãkùitàm
05,127.043a	alam ardhaü pçthivyàs te sahàmàtyasya jãvanam
05,127.043c	suhçdàü vacane tiùñhan ya÷aþ pràpsyasi bhàrata
05,127.044a	÷rãmadbhir àtmavadbhir hi buddhimadbhir jitendriyaiþ
05,127.044c	pàõóavair vigrahas tàta bhraü÷ayen mahataþ sukhàt
05,127.045a	nigçhya suhçdàü manyuü ÷àdhi ràjyaü yathocitam
05,127.045c	svam aü÷aü pàõóuputrebhyaþ pradàya bharatarùabha
05,127.046a	alam ahnà nikàro 'yaü trayoda÷a samàþ kçtaþ
05,127.046c	÷amayainaü mahàpràj¤a kàmakrodhasamedhitam
05,127.047a	na caiùa ÷aktaþ pàrthànàü yas tvadartham abhãpsati
05,127.047c	såtaputro dçóhakrodho bhràtà duþ÷àsana÷ ca te
05,127.048a	bhãùme droõe kçpe karõe bhãmasene dhanaüjaye
05,127.048c	dhçùñadyumne ca saükruddhe na syuþ sarvàþ prajà dhruvam
05,127.049a	amarùava÷am àpanno mà kuråüs tàta jãghanaþ
05,127.049c	sarvà hi pçthivã spçùñà tvat pàõóavakçte vadham
05,127.050a	yac ca tvaü manyase måóha bhãùmadroõakçpàdayaþ
05,127.050c	yotsyante sarva÷aktyeti naitad adyopapadyate
05,127.051a	samaü hi ràjyaü prãti÷ ca sthànaü ca vijitàtmanàm
05,127.051c	pàõóaveùv atha yuùmàsu dharmas tv abhyadhikas tataþ
05,127.052a	ràjapiõóabhayàd ete yadi hàsyanti jãvitam
05,127.052c	na hi ÷akùyanti ràjànaü yudhiùñhiram udãkùitum
05,127.053a	na lobhàd arthasaüpattir naràõàm iha dç÷yate
05,127.053c	tad alaü tàta lobhena pra÷àmya bharatarùabha
05,128.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,128.001a	tat tu vàkyam anàdçtya so 'rthavan màtçbhàùitam
05,128.001c	punaþ pratasthe saürambhàt sakà÷am akçtàtmanàm
05,128.002a	tataþ sabhàyà nirgamya mantrayàm àsa kauravaþ
05,128.002c	saubalena matàkùeõa ràj¤à ÷akuninà saha
05,128.002d*0483_01	duryodhanaü dhàrtaràùñraü karõaü duþ÷àsano 'bravãt
05,128.002d*0483_02	no cet saüdhàsyase ràjan svena kàmena pàõóavaiþ
05,128.002d*0483_03	baddhvaiva tvàü pradàsyanti pàõóuputràya bhàrata
05,128.002d*0483_04	vaikartanaü tvàü ca màü ca trãn etàn bharatarùabha
05,128.002d*0483_05	pàõóavebhyaþ pradàsyanti bhãùmadroõau pità ca te
05,128.002d*0483_06	duþ÷àsanasya tad vàkyaü ni÷amya bharatarùabha
05,128.002d*0483_07	duryodhano dhàrtaràùñro niþ÷vasya prahasann iva
05,128.002d*0483_08	ekàntam upasaügamya mantraü punar amantrayat
05,128.003a	duryodhanasya karõasya ÷akuneþ saubalasya ca
05,128.003c	duþ÷àsanacaturthànàm idam àsãd viceùñitam
05,128.004a	puràyam asmàn gçhõàti kùiprakàrã janàrdanaþ
05,128.004c	sahito dhçtaràùñreõa ràj¤à ÷àütanavena ca
05,128.005a	vayam eva hçùãke÷aü nigçhõãma balàd iva
05,128.005c	prasahya puruùavyàghram indro vairocaniü yathà
05,128.006a	÷rutvà gçhãtaü vàrùõeyaü pàõóavà hatacetasaþ
05,128.006c	nirutsàhà bhaviùyanti bhagnadaüùñrà ivoragàþ
05,128.007a	ayaü hy eùàü mahàbàhuþ sarveùàü ÷arma varma ca
05,128.007c	asmin gçhãte varade çùabhe sarvasàtvatàm
05,128.007e	nirudyamà bhaviùyanti pàõóavàþ somakaiþ saha
05,128.008a	tasmàd vayam ihaivainaü ke÷avaü kùiprakàriõam
05,128.008c	kro÷ato dhçtaràùñrasya baddhvà yotsyàmahe ripån
05,128.009a	teùàü pàpam abhipràyaü pàpànàü duùñacetasàm
05,128.009c	iïgitaj¤aþ kaviþ kùipram anvabudhyata sàtyakiþ
05,128.010a	tadartham abhiniùkramya hàrdikyena sahàsthitaþ
05,128.010c	abravãt kçtavarmàõaü kùipraü yojaya vàhinãm
05,128.011a	vyåóhànãkaþ sabhàdvàram upatiùñhasva daü÷itaþ
05,128.011c	yàvad àkhyàmy ahaü caitat kçùõàyàkliùñakarmaõe
05,128.012a	sa pravi÷ya sabhàü vãraþ siüho giriguhàm iva
05,128.012c	àcaùña tam abhipràyaü ke÷avàya mahàtmane
05,128.013a	dhçtaràùñraü tata÷ caiva viduraü cànvabhàùata
05,128.013c	teùàm etam abhipràyam àcacakùe smayann iva
05,128.014a	dharmàd apetam arthàc ca karma sàdhuvigarhitam
05,128.014c	mandàþ kartum ihecchanti na càvàpyaü kathaü cana
05,128.015a	purà vikurvate måóhàþ pàpàtmànaþ samàgatàþ
05,128.015c	dharùitàþ kàmamanyubhyàü krodhalobhava÷ànugàþ
05,128.016a	imaü hi puõóarãkàkùaü jighçkùanty alpacetasaþ
05,128.016c	pañenàgniü prajvalitaü yathà bàlà yathà jaóàþ
05,128.017a	sàtyakes tad vacaþ ÷rutvà viduro dãrghadar÷ivàn
05,128.017c	dhçtaràùñraü mahàbàhum abravãt kurusaüsadi
05,128.017d@007_0001	yathà vàràõasã dagdhà sà÷và sarathaku¤jarà
05,128.017d@007_0002	sànubandhas tu kçùõena kà÷ãnàm çùabho hataþ
05,128.017d@007_0003	tathà nàgapuraü dagdhvà ÷aïkhacakragadàdharaþ
05,128.017d@007_0004	svayaü kàle÷varo bhåtvà nà÷ayiùyati kauravàn
05,128.017d@007_0005	pàrijàtaharaü hy enam ekaü yadusukhàvaham
05,128.017d@007_0006	nàbhyavartata saürabdho vçtrahà vasubhiþ saha
05,128.017d@007_0007	pràpya nirmocane pà÷àn ùañsahasràüs tarasvinaþ
05,128.017d@007_0008	hçtàs te vàsudevena hy upasaükramya kauravàn
05,128.017d@007_0009	dvàram àsàdya saubhasya vidhåya gadayà girim
05,128.017d@007_0010	dyumatsenaþ sahàmàtyaþ kçùõena vinipàtitaþ
05,128.017d@007_0011	÷eùavattvàt kuråõàü tu dharmàpekùã tathàcyutaþ
05,128.017d@007_0012	kùamate puõóarãkàkùaþ ÷aktaþ san pàpakarmaõàm
05,128.017d@007_0013	ete hi yadi govindam icchanti saha ràjabhiþ
05,128.017d@007_0014	adyaivàtithayaþ sarve bhaviùyanti yamasya te
05,128.017d@007_0015	yathà vàyos tçõàgràõi va÷aü yànti balãyasaþ
05,128.017d@007_0016	tathà cakrabhçtaþ sarve va÷am eùyanti kauravàþ
05,128.018a	ràjan parãtakàlàs te putràþ sarve paraütapa
05,128.018c	aya÷asyam a÷akyaü ca karma kartuü samudyatàþ
05,128.019a	imaü hi puõóarãkàkùam abhibhåya prasahya ca
05,128.019c	nigrahãtuü kilecchanti sahità vàsavànujam
05,128.020a	imaü puruùa÷àrdålam apradhçùyaü duràsadam
05,128.020c	àsàdya na bhaviùyanti pataügà iva pàvakam
05,128.020d*0484_01	ete na ÷aktàþ sarve hi sàhasàt kartum udyatàþ
05,128.021a	ayam icchan hi tàn sarvàn yatamànà¤ janàrdanaþ
05,128.021c	siüho mçgàn iva kruddho gamayed yamasàdanam
05,128.022a	na tv ayaü ninditaü karma kuryàt kçùõaþ kathaü cana
05,128.022c	na ca dharmàd apakràmed acyutaþ puruùottamaþ
05,128.023a	vidureõaivam ukte tu ke÷avo vàkyam abravãt
05,128.023c	dhçtaràùñram abhiprekùya suhçdàü ÷çõvatàü mithaþ
05,128.024a	ràjann ete yadi kruddhà màü nigçhõãyur ojasà
05,128.024c	ete và màm ahaü vainàn anujànãhi pàrthiva
05,128.025a	etàn hi sarvàn saürabdhàn niyantum aham utsahe
05,128.025c	na tv ahaü ninditaü karma kuryàü pàpaü kathaü cana
05,128.026a	pàõóavàrthe hi lubhyantaþ svàrthàd dhàsyanti te sutàþ
05,128.026c	ete ced evam icchanti kçtakàryo yudhiùñhiraþ
05,128.026c*0485_01	**** **** sàmàtyàþ saha bandhubhiþ
05,128.026c*0485_02	adyaiva kçtakçtyas tu
05,128.027a	adyaiva hy aham etàü÷ ca ye caitàn anu bhàrata
05,128.027b*0486_01	nigçhya ràjye ràjànaü sthàpayiùyàmi pàõóavam
05,128.027b*0486_02	eùa me ni÷cayo ràjan yady eùo 'sya vini÷cayaþ
05,128.027b*0486_03	nardantu sahitàþ ÷aïkhàþ paõavànakanisvanaiþ
05,128.027b*0486_04	anàyàsena pàrthànàü vartatàü ca ÷ivaü mahat
05,128.027c	nigçhya ràjan pàrthebhyo dadyàü kiü duùkçtaü bhavet
05,128.028a	idaü tu na pravarteyaü ninditaü karma bhàrata
05,128.028c	saünidhau te mahàràja krodhajaü pàpabuddhijam
05,128.029a	eùa duryodhano ràjan yathecchati tathàstu tat
05,128.029c	ahaü tu sarvàn samayàn anujànàmi bhàrata
05,128.030a	etac chrutvà tu viduraü dhçtaràùñro 'bhyabhàùata
05,128.030c	kùipram ànaya taü pàpaü ràjyalubdhaü suyodhanam
05,128.031a	sahamitraü sahàmàtyaü sasodaryaü sahànugam
05,128.031c	÷aknuyàü yadi panthànam avatàrayituü punaþ
05,128.032a	tato duryodhanaü kùattà punaþ pràve÷ayat sabhàm
05,128.032c	akàmaü bhràtçbhiþ sàrdhaü ràjabhiþ parivàritam
05,128.033a	atha duryodhanaü ràjà dhçtaràùñro 'bhyabhàùata
05,128.033c	karõaduþ÷àsanàbhyàü ca ràjabhi÷ càbhisaüvçtam
05,128.034a	nç÷aüsa pàpabhåyiùñha kùudrakarmasahàyavàn
05,128.034c	pàpaiþ sahàyaiþ saühatya pàpaü karma cikãrùasi
05,128.035a	a÷akyam aya÷asyaü ca sadbhi÷ càpi vigarhitam
05,128.035c	yathà tvàdç÷ako måóho vyavasyet kulapàüsanaþ
05,128.036a	tvam imaü puõóarãkàkùam apradhçùyaü duràsadam
05,128.036c	pàpaiþ sahàyaiþ saühatya nigrahãtuü kilecchasi
05,128.037a	yo na ÷akyo balàtkartuü devair api savàsavaiþ
05,128.037c	taü tvaü pràrthayase manda bàla÷ candramasaü yathà
05,128.038a	devair manuùyair gandharvair asurair uragai÷ ca yaþ
05,128.038c	na soóhuü samare ÷akyas taü na budhyasi ke÷avam
05,128.039a	durgrahaþ pàõinà vàyur duþspar÷aþ pàõinà ÷a÷ã
05,128.039c	durdharà pçthivã mårdhnà durgrahaþ ke÷avo balàt
05,128.040a	ity ukte dhçtaràùñreõa kùattàpi viduro 'bravãt
05,128.040c	duryodhanam abhiprekùya dhàrtaràùñram amarùaõam
05,128.041a	saubhadvàre vànarendro dvivido nàma nàmataþ
05,128.041c	÷ilàvarùeõa mahatà chàdayàm àsa ke÷avam
05,128.041d*0487_01	duryodhana nibodhedaü vacanaü mama sàüpratam
05,128.042a	grahãtukàmo vikramya sarvayatnena màdhavam
05,128.042c	grahãtuü nà÷akat tatra taü tvaü pràrthayase balàt
05,128.043a	nirmocane ùañ sahasràþ pà÷air baddhvà mahàsuràþ
05,128.043c	grahãtuü nà÷akaü÷ cainaü taü tvaü pràrthayase balàt
05,128.044a	pràgjyotiùagataü ÷auriü narakaþ saha dànavaiþ
05,128.044c	grahãtuü nà÷akat tatra taü tvaü pràrthayase balàt
05,128.044d*0488_01	anekayugavarùàyur nihatya narakaü mçdhe
05,128.044d*0488_02	nãtvà kanyàsahasràõi upayeme yathàvidhi
05,128.045a	anena hi hatà bàlye påtanà ÷i÷unà tathà
05,128.045c	govardhano dhàrita÷ ca gavàrthe bharatarùabha
05,128.046a	ariùño dhenuka÷ caiva càõåra÷ ca mahàbalaþ
05,128.046c	a÷varàja÷ ca nihataþ kaüsa÷ càriùñam àcaran
05,128.047a	jaràsaüdha÷ ca vakra÷ ca ÷i÷upàla÷ ca vãryavàn
05,128.047c	bàõa÷ ca nihataþ saükhye ràjàna÷ ca niùåditàþ
05,128.048a	varuõo nirjito ràjà pàvaka÷ càmitaujasà
05,128.048c	pàrijàtaü ca haratà jitaþ sàkùàc chacãpatiþ
05,128.049a	ekàrõave ÷ayànena hatau tau madhukaiñabhau
05,128.049b*0489_01	janmàntaram upàgamya hatavàn vàlinaü tathà
05,128.049b*0489_02	anye ca bhràtaras tasya kumbhakarõàdayo mçdhe
05,128.049b*0489_03	bibhãùaõaü tu saüsthàpya sãtàü càdàya maithilãm
05,128.049b*0489_04	pàlayàm àsa vidhivad ràjyaü nihatakaõñakam
05,128.049c	janmàntaram upàgamya hayagrãvas tathà hataþ
05,128.050a	ayaü kartà na kriyate kàraõaü càpi pauruùe
05,128.050c	yad yad icched ayaü ÷auris tat tat kuryàd ayatnataþ
05,128.051a	taü na budhyasi govindaü ghoravikramam acyutam
05,128.051c	à÷ãviùam iva kruddhaü tejorà÷im anirjitam
05,128.052a	pradharùayan mahàbàhuü kçùõam akliùñakàriõam
05,128.052c	pataügo 'gnim ivàsàdya sàmàtyo na bhaviùyasi
05,128.052d*0490_01	tato 'nàdçtya vàkyàni duþ÷àsanapurogamàþ
05,128.052d*0490_02	niyantumanaso duùñàþ kçùõaü matvà suyodhanam
05,128.052d*0490_03	babandhuþ pà÷ajàlena devamàyàvimohitàþ
05,128.052d*0490_04	pràkro÷antaü ca ràjànaü pratimucya savismayàþ
05,128.052d*0490_05	ity adhikaü kva cit pustake dçùñaü tad asaübaddhaü pratãyate
05,128.052d*0490_05	katham àsãd idam iti tad adbhutam ivàbhavat
05,129.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,129.001a	vidureõaivam ukte tu ke÷avaþ ÷atrupågahà
05,129.001c	duryodhanaü dhàrtaràùñram abhyabhàùata vãryavàn
05,129.001d*0491_01	yadà yadà pa÷yasi vànaradhvajaü
05,129.001d*0491_02	dhanurdharaü pàõóavamadhyamaü raõe
05,129.001d*0491_03	gadàgrahastaü bhramataü vçkodaraü
05,129.001d*0491_04	tadà tadà dàsyasi sarvamedinãm
05,129.002a	eko 'ham iti yan mohàn manyase màü suyodhana
05,129.002c	paribhåya ca durbuddhe grahãtuü màü cikãrùasi
05,129.003a	ihaiva pàõóavàþ sarve tathaivàndhakavçùõayaþ
05,129.003c	ihàdityà÷ ca rudrà÷ ca vasava÷ ca maharùibhiþ
05,129.004a	evam uktvà jahàsoccaiþ ke÷avaþ paravãrahà
05,129.004c	tasya saüsmayataþ ÷aurer vidyudråpà mahàtmanaþ
05,129.004d*0492_01	yugapac ca viniùpetuþ sahitàþ sarvadevatàþ
05,129.004e	aïguùñhamàtràs trida÷à mumucuþ pàvakàrciùaþ
05,129.005a	tasya brahmà lalàñastho rudro vakùasi càbhavat
05,129.005c	lokapàlà bhujeùv àsann agnir àsyàd ajàyata
05,129.005d*0493_01	ugràyudhadharàþ sarve divyena vapuùànvitàþ
05,129.006a	àdityà÷ caiva sàdhyà÷ ca vasavo 'thà÷vinàv api
05,129.006c	maruta÷ ca sahendreõa vi÷vedevàs tathaiva ca
05,129.006e	babhåvu÷ caiva råpàõi yakùagandharvarakùasàm
05,129.007a	pràduràstàü tathà dorbhyàü saükarùaõadhanaüjayau
05,129.007c	dakùiõe 'thàrjuno dhanvã halã ràma÷ ca savyataþ
05,129.008a	bhãmo yudhiùñhira÷ caiva màdrãputrau ca pçùñhataþ
05,129.008c	andhakà vçùõaya÷ caiva pradyumnapramukhàs tataþ
05,129.009a	agre babhåvuþ kçùõasya samudyatamahàyudhàþ
05,129.009c	÷aïkhacakragadà÷akti÷àrïgalàïgalanandakàþ
05,129.010a	adç÷yantodyatàny eva sarvapraharaõàni ca
05,129.010c	nànàbàhuùu kçùõasya dãpyamànàni sarva÷aþ
05,129.011a	netràbhyàü nas tata÷ caiva ÷rotràbhyàü ca samantataþ
05,129.011c	pràduràsan mahàraudràþ sadhåmàþ pàvakàrciùaþ
05,129.011e	romakåpeùu ca tathà såryasyeva marãcayaþ
05,129.011f*0494_01	sahasracaraõaþ ÷rãmà¤ ÷atabàhuþ sahasradçk
05,129.011f*0494_02	talàni nàgaloka÷ ca gulphàdho dadç÷e tadà
05,129.011f*0494_03	candrasåryau tathà netre grahà vai sarvataþ sthitàþ
05,129.011f*0494_04	årdhvalokà÷ ca sarve 'pi kukùau tasya vyavasthitàþ
05,129.011f*0494_05	saritaþ sàgarà÷ caiva svedas tasya mahàtmanaþ
05,129.011f*0494_06	asthãni parvatàþ sarve vçkùà romàõi tasya hi
05,129.011f*0494_07	nimeùaõaü ràtryahani jihvàyàü ÷àradà tathà
05,129.012a	taü dçùñvà ghoram àtmànaü ke÷avasya mahàtmanaþ
05,129.012c	nyamãlayanta netràõi ràjànas trastacetasaþ
05,129.013a	çte droõaü ca bhãùmaü ca viduraü ca mahàmatim
05,129.013c	saüjayaü ca mahàbhàgam çùãü÷ caiva tapodhanàn
05,129.013e	pràdàt teùàü sa bhagavàn divyaü cakùur janàrdanaþ
05,129.013f*0495_01	tatràdbhutam abhåd ràjan dhçtaràùñraþ svacakùuùã
05,129.013f*0495_02	labdhavàn vàsudevasya vi÷varåpadidçkùayà
05,129.013f*0495_03	labdhacakùuùam àsãnaü dhçtaràùñraü naràdhipàþ
05,129.013f*0495_04	vismità çùibhiþ sàrdhaü tuùñuvur madhusådanam
05,129.013f@008_0001	dhçtaràùñràya pradadau bhagavàn divyacakùuùã
05,129.013f@008_0002	dadar÷a paramaü råpaü dhçtaràùñro 'mbikàsutaþ
05,129.013f@008_0003	tato devàþ sagandharvàþ kiünarà÷ ca mahoragàþ
05,129.013f@008_0004	çùaya÷ ca mahàbhàgà lokapàlaiþ samanvitàþ
05,129.013f@008_0005	praõamya ÷irasà devaü tuùñuvuþ prà¤jali sthitàþ
05,129.013f@008_0006	krodhaü prabho saühara saühara svaü
05,129.013f@008_0007	råpaü ca yad dar÷itam àtmasaüstham
05,129.013f@008_0008	yàvat tv ime devagaõaiþ sametà
05,129.013f@008_0009	lokàþ samastà bhuvi nà÷am ãyuþ
05,129.013f@008_0010	tvaü ca kartà vikartà ca tvam eva parirakùase
05,129.013f@008_0011	tvayà vyàptam idaü sarvaü jagat sthàvarajaïgamam
05,129.013f@008_0012	kiyanmàtrà mahãpàlàþ kiüvãryàþ kiüparàkramàþ
05,129.013f@008_0013	yeùàm arthe mahàbàho divyaü råpaü pradar÷ivàn
05,129.013f@008_0014	evam uccàrità vàcaþ saha devair vibhus tathà
05,129.014a	tad dçùñvà mahad à÷caryaü màdhavasya sabhàtale
05,129.014c	devadundubhayo neduþ puùpavarùaü papàta ca
05,129.014d*0496_01	tvam eva puõóarãkàkùa sarvasya jagataþ prabhuþ
05,129.014d*0496_02	tasmàn me yàdava÷reùñha prasàdaü kartum arhasi
05,129.014d*0496_03	bhagavan mama netràõàm antardhànaü vçõe punaþ
05,129.014d*0496_04	vai÷aüpàyana uvàca
05,129.014d*0496_04	bhavantaü dçùñavàn asmi nànyaü draùñum ihotsahe
05,129.014d*0496_05	tato 'bravãn mahàbàhur dhçtaràùñraü janàrdanaþ
05,129.014d*0496_06	adç÷yamàne netre dve bhavetàü kurunandana
05,129.015a	cacàla ca mahã kçtsnà sàgara÷ càpi cukùubhe
05,129.015c	vismayaü paramaü jagmuþ pàrthivà bharatarùabha
05,129.015d*0497_01	duryodhano 'tha durbuddhiþ karõàdyair durjanaiþ saha
05,129.015d*0497_02	màdhavasya vapur dçùñvà babhåva trastacetanaþ
05,129.016a	tataþ sa puruùavyàghraþ saüjahàra vapuþ svakam
05,129.016c	tàü divyàm adbhutàü citràm çddhimattàm ariüdamaþ
05,129.016d*0498_01	sarvaloke÷varaþ ÷auriþ sarvadevàbhivanditaþ
05,129.017a	tataþ sàtyakim àdàya pàõau hàrdikyam eva ca
05,129.017c	çùibhis tair anuj¤àto niryayau madhusådanaþ
05,129.018a	çùayo 'ntarhità jagmus tatas te nàradàdayaþ
05,129.018c	tasmin kolàhale vçtte tad adbhutam abhåt tadà
05,129.019a	taü prasthitam abhiprekùya kauravàþ saha ràjabhiþ
05,129.019c	anujagmur naravyàghraü devà iva ÷atakratum
05,129.020a	acintayann ameyàtmà sarvaü tad ràjamaõóalam
05,129.020c	ni÷cakràma tataþ ÷auriþ sadhåma iva pàvakaþ
05,129.021a	tato rathena ÷ubhreõa mahatà kiïkiõãkinà
05,129.021c	hemajàlavicitreõa laghunà meghanàdinà
05,129.022a	såpaskareõa ÷ubhreõa vaiyàghreõa varåthinà
05,129.022c	sainyasugrãvayuktena pratyadç÷yata dàrukaþ
05,129.023a	tathaiva ratham àsthàya kçtavarmà mahàrathaþ
05,129.023c	vçùõãnàü saümato vãro hàrdikyaþ pratyadç÷yata
05,129.024a	upasthitarathaü ÷auriü prayàsyantam ariüdamam
05,129.024c	dhçtaràùñro mahàràjaþ punar evàbhyabhàùata
05,129.025a	yàvad balaü me putreùu pa÷yasy etaj janàrdana
05,129.025c	pratyakùaü te na te kiü cit parokùaü ÷atrukar÷ana
05,129.026a	kuråõàü ÷amam icchantaü yatamànaü ca ke÷ava
05,129.026c	viditvaitàm avasthàü me nàti÷aïkitum arhasi
05,129.026d*0499_01	nirguõair api govinda putrair upakçtaü mama
05,129.026d*0499_02	trailokyanàtha pàdau te yadayatnàn namaskçtau
05,129.027a	na me pàpo 'sty abhipràyaþ pàõóavàn prati ke÷ava
05,129.027c	j¤àtam eva hi te vàkyaü yan mayoktaþ suyodhanaþ
05,129.028a	jànanti kuravaþ sarve ràjàna÷ caiva pàrthivàþ
05,129.028c	÷ame prayatamànaü màü sarvayatnena màdhava
05,129.029a	tato 'bravãn mahàbàhur dhçtaràùñraü jane÷varam
05,129.029c	droõaü pitàmahaü bhãùmaü kùattàraü bàhlikaü kçpam
05,129.030a	pratyakùam etad bhavatàü yad vçttaü kurusaüsadi
05,129.030c	yathà cà÷iùñavan mando roùàd asakçd utthitaþ
05,129.031a	vadaty anã÷am àtmànaü dhçtaràùñro mahãpatiþ
05,129.031c	àpçcche bhavataþ sarvàn gamiùyàmi yudhiùñhiram
05,129.032a	àmantrya prasthitaü ÷auriü rathasthaü puruùarùabham
05,129.032c	anujagmur maheùvàsàþ pravãrà bharatarùabhàþ
05,129.033a	bhãùmo droõaþ kçpaþ kùattà dhçtaràùñro 'tha bàhlikaþ
05,129.033c	a÷vatthàmà vikarõa÷ ca yuyutsu÷ ca mahàrathaþ
05,129.034a	tato rathena ÷ubhreõa mahatà kiïkiõãkinà
05,129.034c	kuråõàü pa÷yatàü pràyàt pçthàü draùñuü pitçùvasàm
05,130.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,130.001a	pravi÷yàtha gçhaü tasyà÷ caraõàv abhivàdya ca
05,130.001c	àcakhyau tat samàsena yad vçttaü kurusaüsadi
05,130.002	vàsudeva uvàca
05,130.002a	uktaü bahuvidhaü vàkyaü grahaõãyaü sahetukam
05,130.002c	çùibhi÷ ca mayà caiva na càsau tad gçhãtavàn
05,130.003a	kàlapakvam idaü sarvaü duryodhanava÷ànugam
05,130.003b*0500_01	sarvaü kùatraü kùaõenaiva dahyate pàrthavahninà
05,130.003c	àpçcche bhavatãü ÷ãghraü prayàsye pàõóavàn prati
05,130.004a	kiü vàcyàþ pàõóaveyàs te bhavatyà vacanàn mayà
05,130.004c	tad bråhi tvaü mahàpràj¤e ÷u÷råùe vacanaü tava
05,130.005	kunty uvàca
05,130.005a	bråyàþ ke÷ava ràjànaü dharmàtmànaü yudhiùñhiram
05,130.005c	bhåyàüs te hãyate dharmo mà putraka vçthà kçthàþ
05,130.006a	÷rotriyasyeva te ràjan mandakasyàvipa÷citaþ
05,130.006c	anuvàkahatà buddhir dharmam evaikam ãkùate
05,130.007a	aïgàvekùasva dharmaü tvaü yathà sçùñaþ svayaübhuvà
05,130.007c	urastaþ kùatriyaþ sçùño bàhuvãryopajãvità
05,130.007e	kråràya karmaõe nityaü prajànàü paripàlane
05,130.008a	÷çõu càtropamàm ekàü yà vçddhebhyaþ ÷rutà mayà
05,130.008c	mucukundasya ràjarùer adadàt pçthivãm imàm
05,130.008e	purà vai÷ravaõaþ prãto na càsau tàü gçhãtavàn
05,130.009a	bàhuvãryàrjitaü ràjyam a÷nãyàm iti kàmaye
05,130.009c	tato vai÷ravaõaþ prãto vismitaþ samapadyata
05,130.010a	mucukundas tato ràjà so 'nva÷àsad vasuüdharàm
05,130.010c	bàhuvãryàrjitàü samyak kùatradharmam anuvrataþ
05,130.011a	yaü hi dharmaü carantãha prajà ràj¤à surakùitàþ
05,130.011c	caturthaü tasya dharmasya ràjà bhàrata vindati
05,130.012a	ràjà carati ced dharmaü devatvàyaiva kalpate
05,130.012c	sa ced adharmaü carati narakàyaiva gacchati
05,130.013a	daõóanãtiþ svadharmeõa càturvarõyaü niyacchati
05,130.013c	prayuktà svàminà samyag adharmebhya÷ ca yacchati
05,130.014a	daõóanãtyàü yadà ràjà samyak kàrtsnyena vartate
05,130.014c	tadà kçtayugaü nàma kàlaþ ÷reùñhaþ pravartate
05,130.015a	kàlo và kàraõaü ràj¤o ràjà và kàlakàraõam
05,130.015c	iti te saü÷ayo mà bhåd ràjà kàlasya kàraõam
05,130.016a	ràjà kçtayugasraùñà tretàyà dvàparasya ca
05,130.016c	yugasya ca caturthasya ràjà bhavati kàraõam
05,130.017a	kçtasya kàraõàd ràjà svargam atyantam a÷nute
05,130.017c	tretàyàþ kàraõàd ràjà svargaü nàtyantam a÷nute
05,130.017e	pravartanàd dvàparasya yathàbhàgam upà÷nute
05,130.017f*0501_01	kaleþ pravartanàd ràjà pàpam atyantam a÷nute
05,130.018a	tato vasati duùkarmà narake ÷à÷vatãþ samàþ
05,130.018a*0502_01	**** **** kàlaü bhavati kàraõam
05,130.018a*0502_02	anityaràjà vasati
05,130.018c	ràjadoùeõa hi jagat spç÷yate jagataþ sa ca
05,130.019a	ràjadharmàn avekùasva pitçpaitàmahocitàn
05,130.019c	naitad ràjarùivçttaü hi yatra tvaü sthàtum icchasi
05,130.020a	na hi vaiklavyasaüsçùña ànç÷aüsye vyavasthitaþ
05,130.020c	prajàpàlanasaübhåtaü kiü cit pràpa phalaü nçpaþ
05,130.021a	na hy etàm à÷iùaü pàõóur na càhaü na pitàmahaþ
05,130.021c	prayuktavantaþ pårvaü te yayà carasi medhayà
05,130.022a	yaj¤o dànaü tapaþ ÷auryaü prajàsaütànam eva ca
05,130.022c	màhàtmyaü balam oja÷ ca nityam à÷aüsitaü mayà
05,130.023a	nityaü svàhà svadhà nityaü dadur mànuùadevatàþ
05,130.023c	dãrgham àyur dhanaü putràn samyag àràdhitàþ ÷ubhàþ
05,130.024a	putreùv à÷àsate nityaü pitaro daivatàni ca
05,130.024c	dànam adhyayanaü yaj¤aü prajànàü paripàlanam
05,130.025a	etad dharmam adharmaü và janmanaivàbhyajàyathàþ
05,130.025c	te stha vaidyàþ kule jàtà avçttyà tàta pãóitàþ
05,130.026a	yat tu dànapatiü ÷åraü kùudhitàþ pçthivãcaràþ
05,130.026c	pràpya tçptàþ pratiùñhante dharmaþ ko 'bhyadhikas tataþ
05,130.027a	dànenànyaü balenànyaü tathà sånçtayàparam
05,130.027c	sarvataþ pratigçhõãyàd ràjyaü pràpyeha dhàrmikaþ
05,130.028a	bràhmaõaþ pracared bhaikùaü kùatriyaþ paripàlayet
05,130.028c	vai÷yo dhanàrjanaü kuryàc chådraþ paricarec ca tàn
05,130.029a	bhaikùaü vipratiùiddhaü te kçùir naivopapadyate
05,130.029c	kùatriyo 'si kùatàt tràtà bàhuvãryopajãvità
05,130.030a	pitryam aü÷aü mahàbàho nimagnaü punar uddhara
05,130.030c	sàmnà dànena bhedena daõóenàtha nayena ca
05,130.031a	ito duþkhataraü kiü nu yad ahaü hãnabàndhavà
05,130.031c	parapiõóam udãkùàmi tvàü såtvàmitranandana
05,130.032a	yudhyasva ràjadharmeõa mà nimajjãþ pitàmahàn
05,130.032c	mà gamaþ kùãõapuõyas tvaü sànujaþ pàpikàü gatim
05,130.037*0503_01	parair vihanyamànasya jãvitenàpi kiü phalam
05,131.001	kunty uvàca
05,131.001a	atràpy udàharantãmam itihàsaü puràtanam
05,131.001c	viduràyà÷ ca saüvàdaü putrasya ca paraütapa
05,131.002a	atra ÷reya÷ ca bhåya÷ ca yathà sà vaktum arhati
05,131.002c	ya÷asvinã manyumatã kule jàtà vibhàvarã
05,131.003a	kùatradharmaratà dhanyà vidurà dãrghadar÷inã
05,131.003c	vi÷rutà ràjasaüsatsu ÷rutavàkyà bahu÷rutà
05,131.004a	vidurà nàma vai satyà jagarhe putram aurasam
05,131.004c	nirjitaü sindhuràjena ÷ayànaü dãnacetasam
05,131.004e	anandanam adharmaj¤aü dviùatàü harùavardhanam
05,131.005a	na mayà tvaü na pitràsi jàtaþ kvàbhyàgato hy asi
05,131.005c	nirmanyur upa÷àkhãyaþ puruùaþ klãbasàdhanaþ
05,131.006a	yàvajjãvaü nirà÷o 'si kalyàõàya dhuraü vaha
05,131.006c	màtmànam avamanyasva mainam alpena bãbharaþ
05,131.006e	manaþ kçtvà sukalyàõaü mà bhais tvaü pratisaüstabha
05,131.007a	uttiùñha he kàpuruùa mà ÷eùvaivaü paràjitaþ
05,131.007c	amitràn nandayan sarvàn nirmàno bandhu÷okadaþ
05,131.008a	supårà vai kunadikà supåro måùikà¤jaliþ
05,131.008c	susaütoùaþ kàpuruùaþ svalpakenàpi tuùyati
05,131.009a	apy arer àrujan daüùñràm à÷veva nidhanaü vraja
05,131.009c	api và saü÷ayaü pràpya jãvite 'pi paràkrama
05,131.010a	apy areþ ÷yenavac chidraü pa÷yes tvaü viparikraman
05,131.010c	vinadan vàtha và tåùõãü vyomni vàpari÷aïkitaþ
05,131.011a	tvam evaü pretavac cheùe kasmàd vajrahato yathà
05,131.011c	uttiùñha he kàpuruùa mà ÷eùvaivaü paràjitaþ
05,131.012a	màstaü gamas tvaü kçpaõo vi÷råyasva svakarmaõà
05,131.012c	mà madhye mà jaghanye tvaü màdho bhås tiùñha corjitaþ
05,131.013a	alàtaü tindukasyeva muhårtam api vijvala
05,131.013c	mà tuùàgnir ivànarciþ kàkaraïkhà jijãviùuþ
05,131.013e	muhårtaü jvalitaü ÷reyo na tu dhåmàyitaü ciram
05,131.014a	mà ha sma kasya cid gehe janã ràj¤aþ kharãmçduþ
05,131.014c	kçtvà mànuùyakaü karma sçtvàjiü yàvad uttamam
05,131.014e	dharmasyànçõyam àpnoti na càtmànaü vigarhate
05,131.015a	alabdhvà yadi và labdhvà nànu÷ocanti paõóitàþ
05,131.015c	ànantaryaü càrabhate na pràõànàü dhanàyate
05,131.016a	udbhàvayasva vãryaü và tàü và gaccha dhruvàü gatim
05,131.016c	dharmaü putràgrataþ kçtvà kiünimittaü hi jãvasi
05,131.017a	iùñàpårtaü hi te klãba kãrti÷ ca sakalà hatà
05,131.017c	vicchinnaü bhogamålaü te kiünimittaü hi jãvasi
05,131.018a	÷atrur nimajjatà gràhyo jaïghàyàü prapatiùyatà
05,131.018c	viparicchinnamålo 'pi na viùãdet kathaü cana
05,131.018e	udyamya dhuram utkarùed àjàneyakçtaü smaran
05,131.019a	kuru sattvaü ca mànaü ca viddhi pauruùam àtmanaþ
05,131.019c	udbhàvaya kulaü magnaü tvatkçte svayam eva hi
05,131.020a	yasya vçttaü na jalpanti mànavà mahad adbhutam
05,131.020c	rà÷ivardhanamàtraü sa naiva strã na punaþ pumàn
05,131.021a	dàne tapasi ÷aurye ca yasya na prathitaü ya÷aþ
05,131.021c	vidyàyàm arthalàbhe và màtur uccàra eva saþ
05,131.022a	÷rutena tapasà vàpi ÷riyà và vikrameõa và
05,131.022c	janàn yo 'bhibhavaty anyàn karmaõà hi sa vai pumàn
05,131.023a	na tv eva jàlmãü kàpàlãü vçttim eùitum arhasi
05,131.023c	nç÷aüsyàm aya÷asyàü ca duþkhàü kàpuruùocitàm
05,131.024a	yam enam abhinandeyur amitràþ puruùaü kç÷am
05,131.024c	lokasya samavaj¤àtaü nihãnà÷anavàsasam
05,131.025a	aholàbhakaraü dãnam alpajãvanam alpakam
05,131.025c	nedç÷aü bandhum àsàdya bàndhavaþ sukham edhate
05,131.026a	avçttyaiva vipatsyàmo vayaü ràùñràt pravàsitàþ
05,131.026c	sarvakàmarasair hãnàþ sthànabhraùñà akiücanàþ
05,131.027a	avarõakàriõaü satsu kulavaü÷asya nà÷anam
05,131.027c	kaliü putrapravàdena saüjaya tvàm ajãjanam
05,131.028a	niramarùaü nirutsàhaü nirvãryam arinandanam
05,131.028c	mà sma sãmantinã kà cij janayet putram ãdç÷am
05,131.029a	mà dhåmàya jvalàtyantam àkramya jahi ÷àtravàn
05,131.029c	jvala mårdhany amitràõàü muhårtam api và kùaõam
05,131.030a	etàvàn eva puruùo yad amarùã yad akùamã
05,131.030c	kùamàvàn niramarùa÷ ca naiva strã na punaþ pumàn
05,131.031a	saütoùo vai ÷riyaü hanti tathànukro÷a eva ca
05,131.031c	anutthànabhaye cobhe nirãho nà÷nute mahat
05,131.032a	ebhyo nikçtipàpebhyaþ pramu¤càtmànam àtmanà
05,131.032c	àyasaü hçdayaü kçtvà mçgayasva punaþ svakam
05,131.033a	puraü viùahate yasmàt tasmàt puruùa ucyate
05,131.033c	tam àhur vyarthanàmànaü strãvad ya iha jãvati
05,131.034a	÷årasyorjitasattvasya siühavikràntagàminaþ
05,131.034c	diùñabhàvaü gatasyàpi vighase modate prajà
05,131.035a	ya àtmanaþ priyasukhe hitvà mçgayate ÷riyam
05,131.035c	amàtyànàm atho harùam àdadhàty acireõa saþ
05,131.036	putra uvàca
05,131.036a	kiü nu te màm apa÷yantyàþ pçthivyà api sarvayà
05,131.036c	kim àbharaõakçtyaü te kiü bhogair jãvitena và
05,131.037	màtovàca
05,131.037a	kim adyakànàü ye lokà dviùantas tàn avàpnuyuþ
05,131.037c	ye tv àdçtàtmanàü lokàþ suhçdas tàn vrajantu naþ
05,131.038a	bhçtyair vihãyamànànàü parapiõóopajãvinàm
05,131.038c	kçpaõànàm asattvànàü mà vçttim anuvartithàþ
05,131.039a	anu tvàü tàta jãvantu bràhmaõàþ suhçdas tathà
05,131.039c	parjanyam iva bhåtàni devà iva ÷atakratum
05,131.040a	yam àjãvanti puruùaü sarvabhåtàni saüjaya
05,131.040c	pakvaü drumam ivàsàdya tasya jãvitam arthavat
05,131.041a	yasya ÷årasya vikràntair edhante bàndhavàþ sukham
05,131.041c	trida÷à iva ÷akrasya sàdhu tasyeha jãvitam
05,131.042a	svabàhubalam à÷ritya yo 'bhyujjãvati mànavaþ
05,131.042c	sa loke labhate kãrtiü paratra ca ÷ubhàü gatim
05,132.001	vidurovàca
05,132.001a	athaitasyàm avasthàyàü pauruùaü hàtum icchasi
05,132.001c	nihãnasevitaü màrgaü gamiùyasy aciràd iva
05,132.002a	yo hi tejo yathà÷akti na dar÷ayati vikramàt
05,132.002c	kùatriyo jãvitàkàïkùã stena ity eva taü viduþ
05,132.003a	arthavanty upapannàni vàkyàni guõavanti ca
05,132.003c	naiva saüpràpnuvanti tvàü mumårùum iva bheùajam
05,132.004a	santi vai sindhuràjasya saütuùñà bahavo janàþ
05,132.004c	daurbalyàd àsate måóhà vyasanaughapratãkùiõaþ
05,132.005a	sahàyopacayaü kçtvà vyavasàyya tatas tataþ
05,132.005c	anuduùyeyur apare pa÷yantas tava pauruùam
05,132.006a	taiþ kçtvà saha saüghàtaü giridurgàlayàü÷ cara
05,132.006c	kàle vyasanam àkàïkùan naivàyam ajaràmaraþ
05,132.007a	saüjayo nàmata÷ ca tvaü na ca pa÷yàmi tat tvayi
05,132.007c	anvarthanàmà bhava me putra mà vyarthanàmakaþ
05,132.008a	samyagdçùñir mahàpràj¤o bàlaü tvàü bràhmaõo 'bravãt
05,132.008c	ayaü pràpya mahat kçcchraü punar vçddhiü gamiùyati
05,132.009a	tasya smarantã vacanam à÷aüse vijayaü tava
05,132.009c	tasmàt tàta bravãmi tvàü vakùyàmi ca punaþ punaþ
05,132.010a	yasya hy arthàbhinirvçttau bhavanty àpyàyitàþ pare
05,132.010c	tasyàrthasiddhir niyatà nayeùv arthànusàriõaþ
05,132.011a	samçddhir asamçddhir và pårveùàü mama saüjaya
05,132.011c	evaü vidvàn yuddhamanà bhava mà pratyupàhara
05,132.012a	nàtaþ pàpãyasãü kàü cid avasthàü ÷ambaro 'bravãt
05,132.012c	yatra naivàdya na pràtar bhojanaü pratidç÷yate
05,132.013a	patiputravadhàd etat paramaü duþkham abravãt
05,132.013c	dàridryam iti yat proktaü paryàyamaraõaü hi tat
05,132.014a	ahaü mahàkule jàtà hradàd dhradam ivàgatà
05,132.014c	ã÷varã sarvakalyàõair bhartrà paramapåjità
05,132.015a	mahàrhamàlyàbharaõàü sumçùñàmbaravàsasam
05,132.015c	purà dçùñvà suhçdvargo màm apa÷yat sudurgatàm
05,132.016a	yadà màü caiva bhàryàü ca draùñàsi bhç÷adurbale
05,132.016c	na tadà jãvitenàrtho bhavità tava saüjaya
05,132.017a	dàsakarmakaràn bhçtyàn àcàryartvik purohitàn
05,132.017c	avçttyàsmàn prajahato dçùñvà kiü jãvitena te
05,132.018a	yadi kçtyaü na pa÷yàmi tavàdyeha yathà purà
05,132.018c	÷làghanãyaü ya÷asyaü ca kà ÷àntir hçdayasya me
05,132.019a	neti ced bràhmaõàn bråyàü dãryate hçdayaü mama
05,132.019c	na hy ahaü na ca me bhartà neti bràhmaõam uktavàn
05,132.020a	vayam à÷rayaõãyàþ sma nà÷ritàraþ parasya ca
05,132.020c	sànyàn à÷ritya jãvantã parityakùyàmi jãvitam
05,132.021a	apàre bhava naþ pàram aplave bhava naþ plavaþ
05,132.021c	kuruùva sthànam asthàne mçtàn saüjãvayasva naþ
05,132.022a	sarve te ÷atravaþ sahyà na cej jãvitum icchasi
05,132.022c	atha ced ãdç÷ãü vçttiü klãbàm abhyupapadyase
05,132.023a	nirviõõàtmà hatamanà mu¤caitàü pàpajãvikàm
05,132.023c	eka÷atruvadhenaiva ÷åro gacchati vi÷rutim
05,132.024a	indro vçtravadhenaiva mahendraþ samapadyata
05,132.024c	màhendraü ca grahaü lebhe lokànàü ce÷varo 'bhavat
05,132.025a	nàma vi÷ràvya và saükhye ÷atrån àhåya daü÷itàn
05,132.025c	senàgraü vàpi vidràvya hatvà và puruùaü varam
05,132.026a	yadaiva labhate vãraþ suyuddhena mahad ya÷aþ
05,132.026c	tadaiva pravyathante 'sya ÷atravo vinamanti ca
05,132.027a	tyaktvàtmànaü raõe dakùaü ÷åraü kàpuruùà janàþ
05,132.027c	ava÷àþ pårayanti sma sarvakàmasamçddhibhiþ
05,132.028a	ràjyaü vàpy ugravibhraü÷aü saü÷ayo jãvitasya và
05,132.028c	pralabdhasya hi ÷atror vai ÷eùaü kurvanti sàdhavaþ
05,132.029a	svargadvàropamaü ràjyam atha vàpy amçtopamam
05,132.029c	ruddham ekàyane matvà patolmuka ivàriùu
05,132.029d*0504_01	bhuïkùva yuddhena me ÷atrå¤ jitvà tu raõamårdhani
05,132.029d*0505_01	niyacchann itaràn varõàn vinayan sarvaduùkçtàn
05,132.030a	jahi ÷atrån raõe ràjan svadharmam anupàlaya
05,132.030c	mà tvà pa÷yet sukçpaõaü ÷atruþ ÷rãmàn kadà cana
05,132.031a	asmadãyai÷ ca ÷ocadbhir nadadbhi÷ ca parair vçtam
05,132.031c	api tvàü nànupa÷yeyaü dãnà dãnam avasthitam
05,132.032a	uùya sauvãrakanyàbhiþ ÷làghasvàrthair yathà purà
05,132.032c	mà ca saindhavakanyànàm avasan no va÷aü gamaþ
05,132.033a	yuvà råpeõa saüpanno vidyayàbhijanena ca
05,132.033c	yas tvàdç÷o vikurvãta ya÷asvã lokavi÷rutaþ
05,132.033e	voóhavye dhury anaóuvan manye maraõam eva tat
05,132.034a	yadi tvàm anupa÷yàmi parasya priyavàdinam
05,132.034c	pçùñhato 'nuvrajantaü và kà ÷àntir hçdayasya me
05,132.035a	nàsmi¤ jàtu kule jàto gacched yo 'nyasya pçùñhataþ
05,132.035c	na tvaü parasyànudhuraü tàta jãvitum arhasi
05,132.036a	ahaü hi kùatrahçdayaü veda yat pari÷à÷vatam
05,132.036c	pårvaiþ pårvataraiþ proktaü paraiþ paratarair api
05,132.036d*0506_01	÷à÷vataü càvyayaü caiva prajàpativinirmitam
05,132.037a	yo vai ka÷ cid ihàjàtaþ kùatriyaþ kùatradharmavit
05,132.037c	bhayàd vçttisamãkùo và na named iha kasya cit
05,132.038a	udyacched eva na named udyamo hy eva pauruùam
05,132.038c	apy aparvaõi bhajyeta na named iha kasya cit
05,132.039a	màtaïgo matta iva ca parãyàt sumahàmanàþ
05,132.039c	bràhmaõebhyo namen nityaü dharmàyaiva ca saüjaya
05,132.040a	niyacchann itaràn varõàn vinighnan sarvaduùkçtaþ
05,132.040c	sasahàyo 'sahàyo và yàvajjãvaü tathà bhavet
05,133.001	putra uvàca
05,133.001a	kçùõàyasasyeva ca te saühatya hçdayaü kçtam
05,133.001c	mama màtas tv akaruõe vairapraj¤e hy amarùaõe
05,133.002a	aho kùatrasamàcàro yatra màm aparaü yathà
05,133.002b*0507_01	niyojayasi yuddhàya paramàteva màü tathà
05,133.002c	ãdç÷aü vacanaü bråyàd bhavatã putram ekajam
05,133.003a	kiü nu te màm apa÷yantyàþ pçthivyà api sarvayà
05,133.003c	kim àbharaõakçtyaü te kiü bhogair jãvitena và
05,133.003d*0508_01	mayi và saügarahate priyaputre vi÷eùataþ
05,133.003d*0509_01	mohàt saügarhase màtaþ priyaü putraü vi÷eùataþ
05,133.004	màtovàca
05,133.004a	sarvàrambhà hi viduùàü tàta dharmàrthakàraõàt
05,133.004c	tàn evàbhisamãkùyàhaü saüjaya tvàm acåcudam
05,133.005a	sa samãkùyakramopeto mukhyaþ kàlo 'yam àgataþ
05,133.005c	asmiü÷ ced àgate kàle kàryaü na pratipadyase
05,133.005e	asaübhàvitaråpas tvaü sunç÷aüsaü kariùyasi
05,133.006a	taü tvàm aya÷asà spçùñaü na bråyàü yadi saüjaya
05,133.006b*0510_01	aham eva bhaveyaü te ripur atyantaro mahàn
05,133.006c	kharãvàtsalyam àhus tan niþsàmarthyam ahetukam
05,133.007a	sadbhir vigarhitaü màrgaü tyaja mårkhaniùevitam
05,133.007c	avidyà vai mahaty asti yàm imàü saü÷ritàþ prajàþ
05,133.008a	tava syàd yadi sadvçttaü tena me tvaü priyo bhaveþ
05,133.008c	dharmàrthaguõayuktena netareõa kathaü cana
05,133.008e	daivamànuùayuktena sadbhir àcaritena ca
05,133.009a	yo hy evam avinãtena ramate putranaptçõà
05,133.009c	anutthànavatà càpi moghaü tasya prajàphalam
05,133.009c*0511_01	**** **** durvinãtena durdhiyà
05,133.009c*0511_02	ramate yas tu putreõa
05,133.010a	akurvanto hi karmàõi kurvanto ninditàni ca
05,133.010c	sukhaü naiveha nàmutra labhante puruùàdhamàþ
05,133.011a	yuddhàya kùatriyaþ sçùñaþ saüjayeha jayàya ca
05,133.011c	kråràya karmaõe nityaü prajànàü paripàlane
05,133.011e	jayan và vadhyamàno và pràpnotãndrasalokatàm
05,133.012a	na ÷akrabhavane puõye divi tad vidyate sukham
05,133.012c	yad amitràn va÷e kçtvà kùatriyaþ sukham a÷nute
05,133.013a	manyunà dahyamànena puruùeõa manasvinà
05,133.013c	nikçteneha bahu÷aþ ÷atrån pratijigãùayà
05,133.014a	àtmànaü và parityajya ÷atrån và vinipàtya vai
05,133.014b*0512_01	yat sukhaü pràpyate tena na tad anyatra vidyate
05,133.014b*0513_01	pràpyate neha ÷àntir hi nityam eva tu saüjaya
05,133.014c	ato 'nyena prakàreõa ÷àntir asya kuto bhavet
05,133.015a	iha pràj¤o hi puruùaþ svalpam apriyam icchati
05,133.015c	yasya svalpaü priyaü loke dhruvaü tasyàlpam apriyam
05,133.016a	priyàbhàvàc ca puruùo naiva pràpnoti ÷obhanam
05,133.016c	dhruvaü càbhàvam abhyeti gatvà gaïgeva sàgaram
05,133.017	putra uvàca
05,133.017a	neyaü matis tvayà vàcyà màtaþ putre vi÷eùataþ
05,133.017c	kàruõyam evàtra pa÷ya bhåtveha jaóamåkavat
05,133.018	màtovàca
05,133.018a	ato me bhåyasã nandir yad evam anupa÷yasi
05,133.018c	codyaü màü codayasy etad bhç÷aü vai codayàmi te
05,133.019a	atha tvàü påjayiùyàmi hatvà vai sarvasaindhavàn
05,133.019c	ahaü pa÷yàmi vijayaü kçtsnaü bhàvinam eva te
05,133.020	putra uvàca
05,133.020a	ako÷asyàsahàyasya kutaþ svid vijayo mama
05,133.020c	ity avasthàü viditvemàm àtmanàtmani dàruõàm
05,133.020e	ràjyàd bhàvo nivçtto me tridivàd iva duùkçteþ
05,133.021a	ãdç÷aü bhavatã kaü cid upàyam anupa÷yati
05,133.021c	tan me pariõatapraj¤e samyak prabråhi pçcchate
05,133.021e	kariùyàmi hi tat sarvaü yathàvad anu÷àsanam
05,133.022	màtovàca
05,133.022a	putràtmà nàvamantavyaþ pårvàbhir asamçddhibhiþ
05,133.022c	abhåtvà hi bhavanty arthà bhåtvà na÷yanti càpare
05,133.023a	amarùeõaiva càpy arthà nàrabdhavyàþ subàli÷aiþ
05,133.023c	sarveùàü karmaõàü tàta phale nityam anityatà
05,133.024a	anityam iti jànanto na bhavanti bhavanti ca
05,133.024c	atha ye naiva kurvanti naiva jàtu bhavanti te
05,133.025a	aikaguõyam anãhàyàm abhàvaþ karmaõàü phalam
05,133.025c	atha dvaiguõyam ãhàyàü phalaü bhavati và na và
05,133.026a	yasya pràg eva vidità sarvàrthànàm anityatà
05,133.026c	nuded vçddhisamçddhã sa pratikåle nçpàtmaja
05,133.027a	utthàtavyaü jàgçtavyaü yoktavyaü bhåtikarmasu
05,133.027c	bhaviùyatãty eva manaþ kçtvà satatam avyathaiþ
05,133.027e	maïgalàni puraskçtya bràhmaõai÷ ce÷varaiþ saha
05,133.028a	pràj¤asya nçpater à÷u vçddhir bhavati putraka
05,133.028c	abhivartati lakùmãs taü pràcãm iva divàkaraþ
05,133.029a	nidar÷anàny upàyàü÷ ca bahåny uddharùaõàni ca
05,133.029c	anudar÷itaråpo 'si pa÷yàmi kuru pauruùam
05,133.029e	puruùàrtham abhipretaü samàhartum ihàrhasi
05,133.030a	kruddhàül lubdhàn parikùãõàn avakùiptàn vimànitàn
05,133.030c	spardhina÷ caiva ye ke cit tàn yukta upadhàraya
05,133.031a	etena tvaü prakàreõa mahato bhetsyase gaõàn
05,133.031c	mahàvega ivoddhåto màtari÷và balàhakàn
05,133.032a	teùàm agrapradàyã syàþ kalyotthàyã priyaüvadaþ
05,133.032c	te tvàü priyaü kariùyanti puro dhàsyanti ca dhruvam
05,133.033a	yadaiva ÷atrur jànãyàt sapatnaü tyaktajãvitam
05,133.033c	tadaivàsmàd udvijate sarpàd ve÷magatàd iva
05,133.034a	taü viditvà paràkràntaü va÷e na kurute yadi
05,133.034c	nirvàdair nirvaded enam antatas tad bhaviùyati
05,133.035a	nirvàdàd àspadaü labdhvà dhanavçddhir bhaviùyati
05,133.035c	dhanavantaü hi mitràõi bhajante cà÷rayanti ca
05,133.036a	skhalitàrthaü punas tàta saütyajanty api bàndhavàþ
05,133.036c	apy asminn à÷rayante ca jugupsanti ca tàdç÷am
05,133.037a	÷atruü kçtvà yaþ sahàyaü vi÷vàsam upagacchati
05,133.037c	ataþ saübhàvyam evaitad yad ràjyaü pràpnuyàd iti
05,134.001	màtovàca
05,134.001a	naiva ràj¤à daraþ kàryo jàtu kasyàü cid àpadi
05,134.001c	atha ced api dãrõaþ syàn naiva varteta dãrõavat
05,134.002a	dãrõaü hi dçùñvà ràjànaü sarvam evànudãryate
05,134.002c	ràùñraü balam amàtyà÷ ca pçthak kurvanti te matim
05,134.003a	÷atrån eke prapadyante prajahaty apare punaþ
05,134.003c	anv eke prajihãrùanti ye purastàd vimànitàþ
05,134.004a	ya evàtyantasuhçdas ta enaü paryupàsate
05,134.004c	a÷aktayaþ svastikàmà baddhavatsà ióà iva
05,134.004e	÷ocantam anu÷ocanti pratãtàn iva bàndhavàn
05,134.005a	api te påjitàþ pårvam api te suhçdo matàþ
05,134.005c	ye ràùñram abhimanyante ràj¤o vyasanam ãyuùaþ
05,134.005e	mà dãdaras tvaü suhçdo mà tvàü dãrõaü prahàsiùuþ
05,134.006a	prabhàvaü pauruùaü buddhiü jij¤àsantyà mayà tava
05,134.006c	ullapantyà samà÷vàsaü balavàn iva durbalam
05,134.007a	yady etat saüvijànàsi yadi samyag bravãmy aham
05,134.007c	kçtvàsaumyam ivàtmànaü jayàyottiùñha saüjaya
05,134.008a	asti naþ ko÷anicayo mahàn aviditas tava
05,134.008c	tam ahaü veda nànyas tam upasaüpàdayàmi te
05,134.009a	santi naika÷atà bhåyaþ suhçdas tava saüjaya
05,134.009c	sukhaduþkhasahà vãra ÷atàrhà anivartinaþ
05,134.010a	tàdç÷à hi sahàyà vai puruùasya bubhåùataþ
05,134.010c	ãùad ujjihataþ kiü cit sacivàþ ÷atrukar÷anàþ
05,134.011	putra uvàca
05,134.011a	kasya tv ãdç÷akaü vàkyaü ÷rutvàpi svalpacetasaþ
05,134.011c	tamo na vyapahanyeta sucitràrthapadàkùaram
05,134.012a	udake dhår iyaü dhàryà sartavyaü pravaõe mayà
05,134.012c	yasya me bhavatã netrã bhaviùyad bhåtadar÷inã
05,134.013a	ahaü hi vacanaü tvattaþ ÷u÷råùur aparàparam
05,134.013c	kiü cit kiü cit prativadaüs tåùõãm àsaü muhur muhuþ
05,134.014a	atçpyann amçtasyeva kçcchràl labdhasya bàndhavàt
05,134.014c	udyacchàmy eùa ÷atråõàü niyamàya jayàya ca
05,134.015	kunty uvàca
05,134.015a	sada÷va iva sa kùiptaþ praõunno vàkyasàyakaiþ
05,134.015c	tac cakàra tathà sarvaü yathàvad anu÷àsanam
05,134.016a	idam uddharùaõaü bhãmaü tejovardhanam uttamam
05,134.016c	ràjànaü ÷ràvayen mantrã sãdantaü ÷atrupãóitam
05,134.017a	jayo nàmetihàso 'yaü ÷rotavyo vijigãùuõà
05,134.017c	mahãü vijayate kùipraü ÷rutvà ÷atråü÷ ca mardati
05,134.018a	idaü puüsavanaü caiva vãràjananam eva ca
05,134.018c	abhãkùõaü garbhiõã ÷rutvà dhruvaü vãraü prajàyate
05,134.019a	vidyà÷åraü tapaþ÷åraü dama÷åraü tapasvinam
05,134.019c	bràhmyà ÷riyà dãpyamànaü sàdhuvàdena saümatam
05,134.020a	arciùmantaü balopetaü mahàbhàgaü mahàratham
05,134.020c	dhçùñavantam anàdhçùyaü jetàram aparàjitam
05,134.021a	niyantàram asàdhånàü goptàraü dharmacàriõàm
05,134.021c	tadarthaü kùatriyà såte vãraü satyaparàkramam
05,134.021d*0514_01	iti ÷rutvà vaco màtuþ saüjayaþ ÷atrubhiþ saha
05,134.021d*0514_02	kçtavàn saüyugaü kçùõa jayaü ca pràptavàn dhruvam
05,135.001	kunty uvàca
05,135.001a	arjunaü ke÷ava bråyàs tvayi jàte sma såtake
05,135.001c	upopaviùñà nàrãbhir à÷rame parivàrità
05,135.002a	athàntarikùe vàg àsãd divyaråpà manoramà
05,135.002c	sahasràkùasamaþ kunti bhaviùyaty eùa te sutaþ
05,135.003a	eùa jeùyati saügràme kurån sarvàn samàgatàn
05,135.003c	bhãmasenadvitãya÷ ca lokam udvartayiùyati
05,135.004a	putras te pçthivãü jetà ya÷a÷ càsya divaspç÷am
05,135.004c	hatvà kurån gràmajanye vàsudevasahàyavàn
05,135.005a	pitryam aü÷aü pranaùñaü ca punar apy uddhariùyati
05,135.005c	bhràtçbhiþ sahitaþ ÷rãmàüs trãn medhàn àhariùyati
05,135.005d*0515_01	tathà cares tvaü ÷vetà÷va yathà vàg abhyabhàùata
05,135.006a	taü satyasaüdhaü bãbhatsuü savyasàcinam acyuta
05,135.006c	yathàham evaü jànàmi balavantaü duràsadam
05,135.006e	tathà tad astu dà÷àrha yathà vàg abhyabhàùata
05,135.007a	dharma÷ ced asti vàrùõeya tathà satyaü bhaviùyati
05,135.007c	tvaü càpi tat tathà kçùõa sarvaü saüpàdayiùyasi
05,135.008a	nàhaü tad abhyasåyàmi yathà vàg abhyabhàùata
05,135.008c	namo dharmàya mahate dharmo dhàrayati prajàþ
05,135.009a	etad dhanaüjayo vàcyo nityodyukto vçkodaraþ
05,135.009c	yadarthaü kùatriyà såte tasya kàlo 'yam àgataþ
05,135.009e	na hi vairaü samàsàdya sãdanti puruùarùabhàþ
05,135.010a	vidità te sadà buddhir bhãmasya na sa ÷àmyati
05,135.010c	yàvadantaü na kurute ÷atråõàü ÷atrukar÷anaþ
05,135.010d*0516_01	tàvad eva mahàbàhur ni÷àsu na sukhaü labhet
05,135.011a	sarvadharmavi÷eùaj¤àü snuùàü pàõóor mahàtmanaþ
05,135.011c	bråyà màdhava kalyàõãü kçùõàü kçùõa ya÷asvinãm
05,135.012a	yuktam etan mahàbhàge kule jàte ya÷asvini
05,135.012c	yan me putreùu sarveùu yathàvat tvam avartithàþ
05,135.013a	màdrãputrau ca vaktavyau kùatradharmaratàv ubhau
05,135.013b*0517_01	vikramàdhigatà hy arthàþ kùatradharmaratàv ubhau
05,135.013c	vikrameõàrjitàn bhogàn vçõãtaü jãvitàd api
05,135.014a	vikramàdhigatà hy arthàþ kùatradharmeõa jãvataþ
05,135.014c	mano manuùyasya sadà prãõanti puruùottama
05,135.015a	yac ca vaþ prekùamàõànàü sarvadharmopacàyinã
05,135.015c	pà¤càlã paruùàõy uktà ko nu tat kùantum arhati
05,135.016a	na ràjyaharaõaü duþkhaü dyåte càpi paràjayaþ
05,135.016c	pravràjanaü sutànàü và na me tad duþkhakàraõam
05,135.016d*0518_01	sarvadharmavi÷eùaj¤àü kule jàtàü ya÷asvinãm
05,135.017a	yat tu sà bçhatã ÷yàmà sabhàyàü rudatã tadà
05,135.017c	a÷rauùãt paruùà vàcas tan me duþkhataraü matam
05,135.018a	strãdharmiõã varàrohà kùatradharmaratà sadà
05,135.018c	nàdhyagacchat tadà nàthaü kçùõà nàthavatã satã
05,135.019a	taü vai bråhi mahàbàho sarva÷astrabhçtàü varam
05,135.019c	arjunaü puruùavyàghraü draupadyàþ padavãü cara
05,135.020a	viditau hi tavàtyantaü kruddhàv iva yamàntakau
05,135.020c	bhãmàrjunau nayetàü hi devàn api paràü gatim
05,135.021a	tayo÷ caitad avaj¤ànaü yat sà kçùõà sabhàgatà
05,135.021c	duþ÷àsana÷ ca yad bhãmaü kañukàny abhyabhàùata
05,135.021e	pa÷yatàü kuruvãràõàü tac ca saüsmàrayeþ punaþ
05,135.022a	pàõóavàn ku÷alaü pçccheþ saputràn kçùõayà saha
05,135.022c	màü ca ku÷alinãü bråyàs teùu bhåyo janàrdana
05,135.022e	ariùñaü gaccha panthànaü putràn me paripàlaya
05,135.023	vai÷aüpàyana uvàca
05,135.023a	abhivàdyàtha tàü kçùõaþ kçtvà càbhipradakùiõam
05,135.023c	ni÷cakràma mahàbàhuþ siühakhelagatis tataþ
05,135.024a	tato visarjayàm àsa bhãùmàdãn kurupuügavàn
05,135.024c	àropya ca rathe karõaü pràyàt sàtyakinà saha
05,135.025a	tataþ prayàte dà÷àrhe kuravaþ saügatà mithaþ
05,135.025c	jajalpur mahad à÷caryaü ke÷ave paramàdbhutam
05,135.026a	pramåóhà pçthivã sarvà mçtyupà÷asità kçtà
05,135.026c	duryodhanasya bàli÷yàn naitad astãti càbruvan
05,135.027a	tato niryàya nagaràt prayayau puruùottamaþ
05,135.027c	mantrayàm àsa ca tadà karõena suciraü saha
05,135.028a	visarjayitvà ràdheyaü sarvayàdavanandanaþ
05,135.028b*0519_01	a÷vatthàmànam àhåya mantrayitvà punaþ punaþ
05,135.028c	tato javena mahatà tårõam a÷vàn acodayat
05,135.029a	te pibanta ivàkà÷aü dàrukeõa pracoditàþ
05,135.029c	hayà jagmur mahàvegà manomàrutaraühasaþ
05,135.030a	te vyatãtya tam adhvànaü kùipraü ÷yenà ivà÷ugàþ
05,135.030c	uccaiþ såryam upaplavyaü ÷àrïgadhanvànam àvahan
05,136.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,136.001a	kuntyàs tu vacanaü ÷rutvà bhãùmadroõau mahàrathau
05,136.001c	duryodhanam idaü vàkyam åcatuþ ÷àsanàtigam
05,136.002a	÷rutaü te puruùavyàghra kuntyàþ kçùõasya saünidhau
05,136.002c	vàkyam arthavad avyagram uktaü dharmyam anuttamam
05,136.003a	tat kariùyanti kaunteyà vàsudevasya saümatam
05,136.003c	na hi te jàtu ÷àmyerann çte ràjyena kaurava
05,136.004a	kle÷ità hi tvayà pàrthà dharmapà÷asitàs tadà
05,136.004c	sabhàyàü draupadã caiva tai÷ ca tan marùitaü tava
05,136.005a	kçtàstraü hy arjunaü pràpya bhãmaü ca kçtani÷ramam
05,136.005c	gàõóãvaü ceùudhã caiva rathaü ca dhvajam eva ca
05,136.005d*0520_01	nakulaü sahadevaü ca balavãryasamanvitau
05,136.005e	sahàyaü vàsudevaü ca na kùaüsyati yudhiùñhiraþ
05,136.006a	pratyakùaü te mahàbàho yathà pàrthena dhãmatà
05,136.006c	viràñanagare pårvaü sarve sma yudhi nirjitàþ
05,136.007a	dànavàn ghorakarmàõo nivàtakavacàn yudhi
05,136.007c	raudram astraü samàdhàya dagdhavàn astravahninà
05,136.008a	karõaprabhçtaya÷ ceme tvaü càpi kavacã rathã
05,136.008c	mokùità ghoùayàtràyàü paryàptaü tan nidar÷anam
05,136.009a	pra÷àmya bharata÷reùñha bhràtçbhiþ saha pàõóavaiþ
05,136.009c	rakùemàü pçthivãü sarvàü mçtyor daüùñràntaraü gatàm
05,136.010a	jyeùñho bhràtà dharma÷ãlo vatsalaþ ÷lakùõavàk ÷uciþ
05,136.010c	taü gaccha puruùavyàghraü vyapanãyeha kilbiùam
05,136.011a	dçùña÷ cet tvaü pàõóavena vyapanãta÷aràsanaþ
05,136.011c	prasannabhrukuñiþ ÷rãmàn kçtà ÷àntiþ kulasya naþ
05,136.012a	tam abhyetya sahàmàtyaþ pariùvajya nçpàtmajam
05,136.012c	abhivàdaya ràjànaü yathàpårvam ariüdama
05,136.013a	abhivàdayamànaü tvàü pàõibhyàü bhãmapårvajaþ
05,136.013c	pratigçhõàtu sauhàrdàt kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,136.014a	siühaskandhorubàhus tvàü vçttàyatamahàbhujaþ
05,136.014c	pariùvajatu bàhubhyàü bhãmaþ praharatàü varaþ
05,136.015a	siühagrãvo guóàke÷as tatas tvàü puùkarekùaõaþ
05,136.015c	abhivàdayatàü pàrthaþ kuntãputro dhanaüjayaþ
05,136.016a	à÷vineyau naravyàghrau råpeõàpratimau bhuvi
05,136.016c	tau ca tvàü guruvat premõà påjayà pratyudãyatàm
05,136.017a	mu¤cantv ànandajà÷råõi dà÷àrhapramukhà nçpàþ
05,136.017c	saügaccha bhràtçbhiþ sàrdhaü mànaü saütyajya pàrthiva
05,136.018a	pra÷àdhi pçthivãü kçtsnàü tatas taü bhràtçbhiþ saha
05,136.018c	samàliïgya ca harùeõa nçpà yàntu parasparam
05,136.019a	alaü yuddhena ràjendra suhçdàü ÷çõu kàraõam
05,136.019c	dhruvaü vinà÷o yuddhe hi kùatriyàõàü pradç÷yate
05,136.020a	jyotãüùi pratikålàni dàruõà mçgapakùiõaþ
05,136.020c	utpàtà vividhà vãra dç÷yante kùatranà÷anàþ
05,136.021a	vi÷eùata ihàsmàkaü nimittàni vinà÷ane
05,136.021c	ulkàbhir hi pradãptàbhir vadhyate pçtanà tava
05,136.022a	vàhanàny aprahçùñàni rudantãva vi÷àü pate
05,136.022c	gçdhràs te paryupàsante sainyàni ca samantataþ
05,136.023a	nagaraü na yathàpårvaü tathà ràjanive÷anam
05,136.023c	÷ivà÷ cà÷ivanirghoùà dãptàü sevanti vai di÷am
05,136.024a	kuru vàkyaü pitur màtur asmàkaü ca hitaiùiõàm
05,136.024c	tvayy àyatto mahàbàho ÷amo vyàyàma eva ca
05,136.025a	na cet kariùyasi vacaþ suhçdàm arikar÷ana
05,136.025c	tapsyase vàhinãü dçùñvà pàrthabàõaprapãóitàm
05,136.026a	bhãmasya ca mahànàdaü nadataþ ÷uùmiõo raõe
05,136.026c	÷rutvà smartàsi me vàkyaü gàõóãvasya ca nisvanam
05,136.026e	yady etad apasavyaü te bhaviùyati vaco mama
05,137.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,137.001a	evam uktas tu vimanàs tiryagdçùñir adhomukhaþ
05,137.001c	saühatya ca bhruvor madhyaü na kiü cid vyàjahàra ha
05,137.002a	taü vai vimanasaü dçùñvà saüprekùyànyonyam antikàt
05,137.002c	punar evottaraü vàkyam uktavantau nararùabhau
05,137.003	bhãùma uvàca
05,137.003a	÷u÷råùum anasåyaü ca brahmaõyaü satyasaügaram
05,137.003c	pratiyotsyàmahe pàrtham ato duþkhataraü nu kim
05,137.004	droõa uvàca
05,137.004a	a÷vatthàmni yathà putre bhåyo mama dhanaüjaye
05,137.004c	bahumànaþ paro ràjan saünati÷ ca kapidhvaje
05,137.005a	taü cet putràt priyataraü pratiyotsye dhanaüjayam
05,137.005c	kùatradharmam anuùñhàya dhig astu kùatrajãvikàm
05,137.006a	yasya loke samo nàsti ka÷ cid anyo dhanurdharaþ
05,137.006c	matprasàdàt sa bãbhatsuþ ÷reyàn anyair dhanurdharaiþ
05,137.007a	mitradhrug duùñabhàva÷ ca nàstiko 'thànçjuþ ÷añhaþ
05,137.007c	na satsu labhate påjàü yaj¤e mårkha ivàgataþ
05,137.008a	vàryamàõo 'pi pàpebhyaþ pàpàtmà pàpam icchati
05,137.008c	codyamàno 'pi pàpena ÷ubhàtmà ÷ubham icchati
05,137.009a	mithyopacarità hy ete vartamànà hy anu priye
05,137.009c	ahitatvàya kalpante doùà bharatasattama
05,137.010a	tvam uktaþ kuruvçddhena mayà ca vidureõa ca
05,137.010c	vàsudevena ca tathà ÷reyo naivàbhipadyase
05,137.011a	asti me balam ity eva sahasà tvaü titãrùasi
05,137.011c	sagràhanakramakaraü gaïgàvegam ivoùõage
05,137.012a	vàsa eva yathà hi tvaü pràvçõvàno 'dya manyase
05,137.012c	srajaü tyaktàm iva pràpya lobhàd yaudhiùñhirãü ÷riyam
05,137.013a	draupadãsahitaü pàrthaü sàyudhair bhràtçbhir vçtam
05,137.013c	vanastham api ràjyasthaþ pàõóavaü ko 'tijãvati
05,137.014a	nide÷e yasya ràjànaþ sarve tiùñhanti kiükaràþ
05,137.014c	tam ailavilam àsàdya dharmaràjo vyaràjata
05,137.015a	kuberasadanaü pràpya tato ratnàny avàpya ca
05,137.015c	sphãtam àkramya te ràùñraü ràjyam icchanti pàõóavàþ
05,137.016a	dattaü hutam adhãtaü ca bràhmaõàs tarpità dhanaiþ
05,137.016c	àvayor gatam àyu÷ ca kçtakçtyau ca viddhi nau
05,137.017a	tvaü tu hitvà sukhaü ràjyaü mitràõi ca dhanàni ca
05,137.017c	vigrahaü pàõóavaiþ kçtvà mahad vyasanam àpsyasi
05,137.018a	draupadã yasya cà÷àste vijayaü satyavàdinã
05,137.018c	tapoghoravratà devã na tvaü jeùyasi pàõóavam
05,137.019a	mantrã janàrdano yasya bhràtà yasya dhanaüjayaþ
05,137.019c	sarva÷astrabhçtàü ÷reùñhaü kathaü jeùyasi pàõóavam
05,137.020a	sahàyà bràhmaõà yasya dhçtimanto jitendriyàþ
05,137.020c	tam ugratapasaü vãraü kathaü jeùyasi pàõóavam
05,137.021a	punar uktaü ca vakùyàmi yat kàryaü bhåtim icchatà
05,137.021c	suhçdà majjamàneùu suhçtsu vyasanàrõave
05,137.022a	alaü yuddhena tair vãraiþ ÷àmya tvaü kuruvçddhaye
05,137.022c	mà gamaþ sasutàmàtyaþ sabala÷ ca paràbhavam
05,138.001	dhçtaràùñra uvàca
05,138.001a	ràjaputraiþ parivçtas tathàmàtyai÷ ca saüjaya
05,138.001c	upàropya rathe karõaü niryàto madhusådanaþ
05,138.002a	kim abravãd rathopasthe ràdheyaü paravãrahà
05,138.002c	kàni sàntvàni govindaþ såtaputre prayuktavàn
05,138.003a	oghameghasvanaþ kàle yat kçùõaþ karõam abravãt
05,138.003c	mçdu và yadi và tãkùõaü tan mamàcakùva saüjaya
05,138.004	saüjaya uvàca
05,138.004a	ànupårvyeõa vàkyàni ÷lakùõàni ca mçdåni ca
05,138.004c	priyàõi dharmayuktàni satyàni ca hitàni ca
05,138.005a	hçdayagrahaõãyàni ràdheyaü madhusådanaþ
05,138.005c	yàny abravãd ameyàtmà tàni me ÷çõu bhàrata
05,138.006	vàsudeva uvàca
05,138.006a	upàsitàs te ràdheya bràhmaõà vedapàragàþ
05,138.006c	tattvàrthaü paripçùñà÷ ca niyatenànasåyayà
05,138.007a	tvam eva karõa jànàsi vedavàdàn sanàtanàn
05,138.007c	tvaü hy eva dharma÷àstreùu såkùmeùu pariniùñhitaþ
05,138.008a	kànãna÷ ca sahoóha÷ ca kanyàyàü ya÷ ca jàyate
05,138.008c	voóhàraü pitaraü tasya pràhuþ ÷àstravido janàþ
05,138.009a	so 'si karõa tathà jàtaþ pàõóoþ putro 'si dharmataþ
05,138.009c	nigrahàd dharma÷àstràõàm ehi ràjà bhaviùyasi
05,138.010a	pitçpakùe hi te pàrthà màtçpakùe ca vçùõayaþ
05,138.010c	dvau pakùàv abhijànãhi tvam etau puruùarùabha
05,138.011a	mayà sàrdham ito yàtam adya tvàü tàta pàõóavàþ
05,138.011c	abhijànantu kaunteyaü pårvajàtaü yudhiùñhiràt
05,138.012a	pàdau tava grahãùyanti bhràtaraþ pa¤ca pàõóavàþ
05,138.012c	draupadeyàs tathà pa¤ca saubhadra÷ càparàjitaþ
05,138.013a	ràjàno ràjaputrà÷ ca pàõóavàrthe samàgatàþ
05,138.013c	pàdau tava grahãùyanti sarve càndhakavçùõayaþ
05,138.014a	hiraõmayàü÷ ca te kumbhàn ràjatàn pàrthivàüs tathà
05,138.014c	oùadhyaþ sarvabãjàni sarvaratnàni vãrudhaþ
05,138.015a	ràjanyà ràjakanyà÷ càpy ànayantv abhiùecanam
05,138.015c	ùaùñhe ca tvàü tathà kàle draupady upagamiùyati
05,138.015d*0521_01	agniü juhotu vai dhaumyaþ saü÷itàtmà dvijottamaþ
05,138.016a	adya tvàm abhiùi¤cantu càturvaidyà dvijàtayaþ
05,138.016c	purohitaþ pàõóavànàü vyàghracarmaõy avasthitam
05,138.017a	tathaiva bhràtaraþ pa¤ca pàõóavàþ puruùarùabhàþ
05,138.017c	draupadeyàs tathà pa¤ca pà¤càlà÷ cedayas tathà
05,138.018a	ahaü ca tvàbhiùekùyàmi ràjànaü pçthivãpatim
05,138.018c	yuvaràjo 'stu te ràjà kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,138.019a	gçhãtvà vyajanaü ÷vetaü dharmàtmà saü÷itavrataþ
05,138.019c	upànvàrohatu rathaü kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,138.020a	chatraü ca te mahac chvetaü bhãmaseno mahàbalaþ
05,138.020c	abhiùiktasya kaunteya kaunteyo dhàrayiùyati
05,138.021a	kiïkiõã÷atanirghoùaü vaiyàghraparivàraõam
05,138.021c	rathaü ÷vetahayair yuktam arjuno vàhayiùyati
05,138.022a	abhimanyu÷ ca te nityaü pratyàsanno bhaviùyati
05,138.022c	nakulaþ sahadeva÷ ca draupadeyà÷ ca pa¤ca ye
05,138.023a	pà¤càlàs tvànuyàsyanti ÷ikhaõóã ca mahàrathaþ
05,138.023c	ahaü ca tvànuyàsyàmi sarve càndhakavçùõayaþ
05,138.023e	dà÷àrhàþ parivàràs te dà÷àrõà÷ ca vi÷àü pate
05,138.024a	bhuïkùva ràjyaü mahàbàho bhràtçbhiþ saha pàõóavaiþ
05,138.024b*0522_01	àroha tu rathaü pàrthair bhràtçbhiþ saha pàõóavaiþ
05,138.024c	japair homai÷ ca saüyukto maïgalai÷ ca pçthagvidhaiþ
05,138.025a	purogamà÷ ca te santu dravióàþ saha kuntalaiþ
05,138.025c	àndhràs tàlacarà÷ caiva cåcupà veõupàs tathà
05,138.026a	stuvantu tvàdya bahu÷aþ stutibhiþ såtamàgadhàþ
05,138.026c	vijayaü vasuùeõasya ghoùayantu ca pàõóavàþ
05,138.027a	sa tvaü parivçtaþ pàrthair nakùatrair iva candramàþ
05,138.027c	pra÷àdhi ràjyaü kaunteya kuntãü ca pratinandaya
05,138.028a	mitràõi te prahçùyantu vyathantu ripavas tathà
05,138.028c	saubhràtraü caiva te 'dyàstu bhràtçbhiþ saha pàõóavaiþ
05,139.001	karõa uvàca
05,139.001a	asaü÷ayaü sauhçdàn me praõayàc càttha ke÷ava
05,139.001c	sakhyena caiva vàrùõeya ÷reyaskàmatayaiva ca
05,139.002a	sarvaü caivàbhijànàmi pàõóoþ putro 'smi dharmataþ
05,139.002c	nigrahàd dharma÷àstràõàü yathà tvaü kçùõa manyase
05,139.003a	kanyà garbhaü samàdhatta bhàskaràn màü janàrdana
05,139.003c	àdityavacanàc caiva jàtaü màü sà vyasarjayat
05,139.004a	so 'smi kçùõa tathà jàtaþ pàõóoþ putro 'smi dharmataþ
05,139.004c	kuntyà tv aham apàkãrõo yathà na ku÷alaü tathà
05,139.005a	såto hi màm adhiratho dçùñvaiva anayad gçhàn
05,139.005c	ràdhàyà÷ caiva màü pràdàt sauhàrdàn madhusådana
05,139.006a	matsnehàc caiva ràdhàyàþ sadyaþ kùãram avàtarat
05,139.006c	sà me måtraü purãùaü ca pratijagràha màdhava
05,139.007a	tasyàþ piõóavyapanayaü kuryàd asmadvidhaþ katham
05,139.007c	dharmavid dharma÷àstràõàü ÷ravaõe satataü rataþ
05,139.008a	tathà màm abhijànàti såta÷ càdhirathaþ sutam
05,139.008c	pitaraü càbhijànàmi tam ahaü sauhçdàt sadà
05,139.009a	sa hi me jàtakarmàdi kàrayàm àsa màdhava
05,139.009c	÷àstradçùñena vidhinà putraprãtyà janàrdana
05,139.010a	nàma me vasuùeõeti kàrayàm àsa vai dvijaiþ
05,139.010c	bhàryà÷ coóhà mama pràpte yauvane tena ke÷ava
05,139.011a	tàsu putrà÷ ca pautrà÷ ca mama jàtà janàrdana
05,139.011c	tàsu me hçdayaü kçùõa saüjàtaü kàmabandhanam
05,139.012a	na pçthivyà sakalayà na suvarõasya rà÷ibhiþ
05,139.012c	harùàd bhayàd và govinda ançtaü vaktum utsahe
05,139.013a	dhçtaràùñrakule kçùõa duryodhanasamà÷rayàt
05,139.013c	mayà trayoda÷a samà bhuktaü ràjyam akaõñakam
05,139.014a	iùñaü ca bahubhir yaj¤aiþ saha såtair mayàsakçt
05,139.014c	àvàhà÷ ca vivàhà÷ ca saha såtaiþ kçtà mayà
05,139.015a	màü ca kçùõa samà÷ritya kçtaþ ÷astrasamudyamaþ
05,139.015c	duryodhanena vàrùõeya vigraha÷ càpi pàõóavaiþ
05,139.016a	tasmàd raõe dvairathe màü pratyudyàtàram acyuta
05,139.016c	vçtavàn paramaü hçùñaþ pratãpaü savyasàcinaþ
05,139.017a	vadhàd bandhàd bhayàd vàpi lobhàd vàpi janàrdana
05,139.017c	ançtaü notsahe kartuü dhàrtaràùñrasya dhãmataþ
05,139.018a	yadi hy adya na gaccheyaü dvairathaü savyasàcinà
05,139.018c	akãrtiþ syàd dhçùãke÷a mama pàrthasya cobhayoþ
05,139.019a	asaü÷ayaü hitàrthàya bråyàs tvaü madhusådana
05,139.019c	sarvaü ca pàõóavàþ kuryus tvadva÷itvàn na saü÷ayaþ
05,139.020a	mantrasya niyamaü kuryàs tvam atra puruùottama
05,139.020c	etad atra hitaü manye sarvayàdavanandana
05,139.021a	yadi jànàti màü ràjà dharmàtmà saü÷itavrataþ
05,139.021c	kuntyàþ prathamajaü putraü na sa ràjyaü grahãùyati
05,139.022a	pràpya càpi mahad ràjyaü tad ahaü madhusådana
05,139.022c	sphãtaü duryodhanàyaiva saüpradadyàm ariüdama
05,139.023a	sa eva ràjà dharmàtmà ÷à÷vato 'stu yudhiùñhiraþ
05,139.023c	netà yasya hçùãke÷o yoddhà yasya dhanaüjayaþ
05,139.024a	pçthivã tasya ràùñraü ca yasya bhãmo mahàrathaþ
05,139.024c	nakulaþ sahadeva÷ ca draupadeyà÷ ca màdhava
05,139.024d*0523_01	dhçùñadyumna÷ ca pà¤càlyaþ sàtyaki÷ ca mahàrathaþ
05,139.025a	uttamaujà yudhàmanyuþ satyadharmà ca somakiþ
05,139.025c	caidya÷ ca cekitàna÷ ca ÷ikhaõóã càparàjitaþ
05,139.026a	indragopakavarõà÷ ca kekayà bhràtaras tathà
05,139.026c	indràyudhasavarõa÷ ca kuntibhojo mahàrathaþ
05,139.027a	màtulo bhãmasenasya senajic ca mahàrathaþ
05,139.027c	÷aïkhaþ putro viràñasya nidhis tvaü ca janàrdana
05,139.028a	mahàn ayaü kçùõa kçtaþ kùatrasya samudànayaþ
05,139.028c	ràjyaü pràptam idaü dãptaü prathitaü sarvaràjasu
05,139.029a	dhàrtaràùñrasya vàrùõeya ÷astrayaj¤o bhaviùyati
05,139.029c	asya yaj¤asya vettà tvaü bhaviùyasi janàrdana
05,139.029e	àdhvaryavaü ca te kçùõa kratàv asmin bhaviùyati
05,139.030a	hotà caivàtra bãbhatsuþ saünaddhaþ sa kapidhvajaþ
05,139.030c	gàõóãvaü sruk tathàjyaü ca vãryaü puüsàü bhaviùyati
05,139.031a	aindraü pà÷upataü bràhmaü sthåõàkarõaü ca màdhava
05,139.031c	mantràs tatra bhaviùyanti prayuktàþ savyasàcinà
05,139.032a	anuyàta÷ ca pitaram adhiko và paràkrame
05,139.032c	gràvastotraü sa saubhadraþ samyak tatra kariùyati
05,139.033a	udgàtàtra punar bhãmaþ prastotà sumahàbalaþ
05,139.033c	vinadan sa naravyàghro nàgànãkàntakçd raõe
05,139.034a	sa caiva tatra dharmàtmà ÷a÷vad ràjà yudhiùñhiraþ
05,139.034c	japair homai÷ ca saüyukto brahmatvaü kàrayiùyati
05,139.035a	÷aïkha÷abdàþ samurajà bherya÷ ca madhusådana
05,139.035c	utkçùñasiühanàdà÷ ca subrahmaõyo bhaviùyati
05,139.036a	nakulaþ sahadeva÷ ca màdrãputrau ya÷asvinau
05,139.036c	÷àmitraü tau mahàvãryau samyak tatra kariùyataþ
05,139.036d*0524_01	rathadhvajà÷ ca kalpante yåpà÷ ca vitate kratau
05,139.036d*0525_01	maitràvaruõa àgnãdhrau mahàvãryau bhaviùyataþ
05,139.037a	kalmàùadaõóà govinda vimalà ratha÷aktayaþ
05,139.037c	yåpàþ samupakalpantàm asmin yaj¤e janàrdana
05,139.038a	karõinàlãkanàràcà vatsadantopabçühaõàþ
05,139.038c	tomaràþ somakala÷àþ pavitràõi dhanåüùi ca
05,139.039a	asayo 'tra kapàlàni puroóà÷àþ ÷iràüsi ca
05,139.039c	havis tu rudhiraü kçùõa asmin yaj¤e bhaviùyati
05,139.040a	idhmàþ paridhaya÷ caiva ÷aktyo 'tha vimalà gadàþ
05,139.040c	sadasyà droõa÷iùyà÷ ca kçpasya ca ÷aradvataþ
05,139.041a	iùavo 'tra paristomà muktà gàõóãvadhanvanà
05,139.041c	mahàrathaprayuktà÷ ca droõadrauõipracoditàþ
05,139.042a	pràtiprasthànikaü karma sàtyakiþ sa kariùyati
05,139.042c	dãkùito dhàrtaràùñro 'tra patnã càsya mahàcamåþ
05,139.043a	ghañotkaco 'tra ÷àmitraü kariùyati mahàbalaþ
05,139.043c	atiràtre mahàbàho vitate yaj¤akarmaõi
05,139.044a	dakùiõà tv asya yaj¤asya dhçùñadyumnaþ pratàpavàn
05,139.044c	vaitàne karmaõi tate jàto yaþ kçùõa pàvakàt
05,139.045a	yad abruvam ahaü kçùõa kañukàni sma pàõóavàn
05,139.045c	priyàrthaü dhàrtaràùñrasya tena tapye 'dya karmaõà
05,139.046a	yadà drakùyasi màü kçùõa nihataü savyasàcinà
05,139.046c	puna÷ citis tadà càsya yaj¤asyàtha bhaviùyati
05,139.047a	duþ÷àsanasya rudhiraü yadà pàsyati pàõóavaþ
05,139.047c	ànardaü nardataþ samyak tadà sutyaü bhaviùyati
05,139.048a	yadà droõaü ca bhãùmaü ca pà¤càlyau pàtayiùyataþ
05,139.048c	tadà yaj¤àvasànaü tad bhaviùyati janàrdana
05,139.049a	duryodhanaü yadà hantà bhãmaseno mahàbalaþ
05,139.049c	tadà samàpsyate yaj¤o dhàrtaràùñrasya màdhava
05,139.050a	snuùà÷ ca prasnuùà÷ caiva dhçtaràùñrasya saügatàþ
05,139.050c	hate÷varà hatasutà hatanàthà÷ ca ke÷ava
05,139.051a	gàndhàryà saha rodantyaþ ÷vagçdhrakuraràkule
05,139.051c	sa yaj¤e 'sminn avabhçtho bhaviùyati janàrdana
05,139.052a	vidyàvçddhà vayovçddhàþ kùatriyàþ kùatriyarùabha
05,139.052c	vçthàmçtyuü na kurvãraüs tvatkçte madhusådana
05,139.053a	÷astreõa nidhanaü gacchet samçddhaü kùatramaõóalam
05,139.053c	kurukùetre puõyatame trailokyasyàpi ke÷ava
05,139.054a	tad atra puõóarãkàkùa vidhatsva yad abhãpsitam
05,139.054c	yathà kàrtsnyena vàrùõeya kùatraü svargam avàpnuyàt
05,139.055a	yàvat sthàsyanti girayaþ sarita÷ ca janàrdana
05,139.055c	tàvat kãrtibhavaþ ÷abdaþ ÷à÷vato 'yaü bhaviùyati
05,139.056a	bràhmaõàþ kathayiùyanti mahàbhàratam àhavam
05,139.056c	samàgameùu vàrùõeya kùatriyàõàü ya÷odharam
05,139.056d*0526_01	teùàm àyu÷ ca putrà÷ ca dhanaü caiva bhaviùyati
05,139.056d*0526_02	÷çõvatàü càpi martyànàü svargasthànaü bhaviùyati
05,139.057a	samupànaya kaunteyaü yuddhàya mama ke÷ava
05,139.057c	mantrasaüvaraõaü kurvan nityam eva paraütapa
05,140.001	saüjaya uvàca
05,140.001a	karõasya vacanaü ÷rutvà ke÷avaþ paravãrahà
05,140.001c	uvàca prahasan vàkyaü smitapårvam idaü tadà
05,140.002a	api tvàü na tapet karõa ràjyalàbhopapàdanà
05,140.002c	mayà dattàü hi pçthivãü na pra÷àsitum icchasi
05,140.003a	dhruvo jayaþ pàõóavànàm itãdaü; na saü÷ayaþ ka÷ cana vidyate 'tra
05,140.003c	jayadhvajo dç÷yate pàõóavasya; samucchrito vànararàja ugraþ
05,140.004a	divyà màyà vihità bhauvanena; samucchrità indraketuprakà÷à
05,140.004c	divyàni bhåtàni bhayàvahàni; dç÷yanti caivàtra bhayànakàni
05,140.005a	na sajjate ÷ailavanaspatibhya; årdhvaü tiryag yojanamàtraråpaþ
05,140.005c	÷rãmàn dhvajaþ karõa dhanaüjayasya; samucchritaþ pàvakatulyaråpaþ
05,140.006a	yadà drakùyasi saügràme ÷vetà÷vaü kçùõasàrathim
05,140.006c	aindram astraü vikurvàõam ubhe caivàgnimàrute
05,140.007a	gàõóãvasya ca nirghoùaü visphårjitam ivà÷aneþ
05,140.007c	na tadà bhavità tretà na kçtaü dvàparaü na ca
05,140.008a	yadà drakùyasi saügràme kuntãputraü yudhiùñhiram
05,140.008c	japahomasamàyuktaü svàü rakùantaü mahàcamåm
05,140.009a	àdityam iva durdharùaü tapantaü ÷atruvàhinãm
05,140.009c	na tadà bhavità tretà na kçtaü dvàparaü na ca
05,140.010a	yadà drakùyasi saügràme bhãmasenaü mahàbalam
05,140.010c	duþ÷àsanasya rudhiraü pãtvà nçtyantam àhave
05,140.011a	prabhinnam iva màtaïgaü pratidviradaghàtinam
05,140.011c	na tadà bhavità tretà na kçtaü dvàparaü na ca
05,140.011d*0527_01	na yàty a÷ånya eko 'pi na ca ÷ånyaü pratiùñhitam
05,140.011d*0527_02	na lokapàlàs tiùñhanti na ca te dviguõàþ smçtàþ
05,140.011d*0527_03	naiva sapta tathànye vai nava saükhyà na vidyate
05,140.011d*0527_04	etadvàdvapadaü tatra bhaviùyati kathaü cana
05,140.012a	yadà drakùyasi saügràme màdrãputrau mahàrathau
05,140.012c	vàhinãü dhàrtaràùñràõàü kùobhayantau gajàv iva
05,140.013a	vigàóhe ÷astrasaüpàte paravãrarathàrujau
05,140.013c	na tadà bhavità tretà na kçtaü dvàparaü na ca
05,140.014a	yadà drakùyasi saügràme droõaü ÷àütanavaü kçpam
05,140.014c	suyodhanaü ca ràjànaü saindhavaü ca jayadratham
05,140.015a	yuddhàyàpatatas tårõaü vàritàn savyasàcinà
05,140.015c	na tadà bhavità tretà na kçtaü dvàparaü na ca
05,140.016a	bråyàþ karõa ito gatvà droõaü ÷àütanavaü kçpam
05,140.016c	saumyo 'yaü vartate màsaþ supràpayavasendhanaþ
05,140.017a	pakvauùadhivanasphãtaþ phalavàn alpamakùikaþ
05,140.017c	niùpaïko rasavat toyo nàtyuùõa÷i÷iraþ sukhaþ
05,140.018a	saptamàc càpi divasàd amàvàsyà bhaviùyati
05,140.018c	saügràmaü yojayet tatra tàü hy àhuþ ÷akradevatàm
05,140.019a	tathà ràj¤o vadeþ sarvàn ye yuddhàyàbhyupàgatàþ
05,140.019c	yad vo manãùitaü tad vai sarvaü saüpàdayàmi vaþ
05,140.020a	ràjàno ràjaputrà÷ ca duryodhanava÷ànugàþ
05,140.020c	pràpya ÷astreõa nidhanaü pràpsyanti gatim uttamàm
05,141.001	saüjaya uvàca
05,141.001a	ke÷avasya tu tad vàkyaü karõaþ ÷rutvà hitaü ÷ubham
05,141.001c	abravãd abhisaüpåjya kçùõaü madhuniùådanam
05,141.001e	jànan màü kiü mahàbàho saümohayitum icchasi
05,141.002a	yo 'yaü pçthivyàþ kàrtsnyena vinà÷aþ samupasthitaþ
05,141.002c	nimittaü tatra ÷akunir ahaü duþ÷àsanas tathà
05,141.002e	duryodhana÷ ca nçpatir dhçtaràùñrasuto 'bhavat
05,141.003a	asaü÷ayam idaü kçùõa mahad yuddham upasthitam
05,141.003c	pàõóavànàü kuråõàü ca ghoraü rudhirakardamam
05,141.004a	ràjàno ràjaputrà÷ ca duryodhanava÷ànugàþ
05,141.004c	raõe ÷astràgninà dagdhàþ pràpsyanti yamasàdanam
05,141.005a	svapnà hi bahavo ghorà dç÷yante madhusådana
05,141.005c	nimittàni ca ghoràõi tathotpàtàþ sudàruõàþ
05,141.006a	paràjayaü dhàrtaràùñre vijayaü ca yudhiùñhire
05,141.006c	÷aüsanta iva vàrùõeya vividhà lomaharùaõàþ
05,141.007a	pràjàpatyaü hi nakùatraü grahas tãkùõo mahàdyutiþ
05,141.007c	÷anai÷caraþ pãóayati pãóayan pràõino 'dhikam
05,141.008a	kçtvà càïgàrako vakraü jyeùñhàyàü madhusådana
05,141.008c	anuràdhàü pràrthayate maitraü saü÷amayann iva
05,141.009a	nånaü mahad bhayaü kçùõa kuråõàü samupasthitam
05,141.009c	vi÷eùeõa hi vàrùõeya citràü pãóayate grahaþ
05,141.010a	somasya lakùma vyàvçttaü ràhur arkam upeùyati
05,141.010c	diva÷ colkàþ patanty etàþ sanirghàtàþ sakampanàþ
05,141.011a	niùñananti ca màtaïgà mu¤canty a÷råõi vàjinaþ
05,141.011c	pànãyaü yavasaü càpi nàbhinandanti màdhava
05,141.012a	pràdurbhåteùu caiteùu bhayam àhur upasthitam
05,141.012c	nimitteùu mahàbàho dàruõaü pràõinà÷anam
05,141.013a	alpe bhukte purãùaü ca prabhåtam iha dç÷yate
05,141.013c	vàjinàü vàraõànàü ca manuùyàõàü ca ke÷ava
05,141.014a	dhàrtaràùñrasya sainyeùu sarveùu madhusådana
05,141.014c	paràbhavasya tal liïgam iti pràhur manãùiõaþ
05,141.015a	prahçùñaü vàhanaü kçùõa pàõóavànàü pracakùate
05,141.015c	pradakùiõà mçgà÷ caiva tat teùàü jayalakùaõam
05,141.016a	apasavyà mçgàþ sarve dhàrtaràùñrasya ke÷ava
05,141.016c	vàca÷ càpy a÷arãriõyas tat paràbhavalakùaõam
05,141.016d*0528_01	janasyàsvasthakàriõyas tat paràbhavalakùaõam
05,141.017a	mayåràþ puùpa÷akunà haüsàþ sàrasacàtakàþ
05,141.017c	jãvaü jãvakasaüghà÷ càpy anugacchanti pàõóavàn
05,141.018a	gçdhràþ kàkà baóàþ ÷yenà yàtudhànàþ ÷alàvçkàþ
05,141.018c	makùikàõàü ca saüghàtà anugacchanti kauravàn
05,141.019a	dhàrtaràùñrasya sainyeùu bherãõàü nàsti nisvanaþ
05,141.019c	anàhatàþ pàõóavànàü nadanti pañahàþ kila
05,141.020a	udapànà÷ ca nardanti yathà govçùabhàs tathà
05,141.020c	dhàrtaràùñrasya sainyeùu tat paràbhavalakùaõam
05,141.021a	màüsa÷oõitavarùaü ca vçùñaü devena màdhava
05,141.021c	tathà gandharvanagaraü bhànumantam upasthitam
05,141.021e	sapràkàraü saparikhaü savapraü càrutoraõam
05,141.022a	kçùõa÷ ca parighas tatra bhànum àvçtya tiùñhati
05,141.022c	udayàstamaye saüdhye vedayàno mahad bhayam
05,141.022d*0529_01	ekapakùàkùicaraõà nartakà ghoradar÷anàþ
05,141.022d*0529_02	pakùiõo vyasçjan ghoraü tat paràbhavalakùaõam
05,141.022e	ekà sçg và÷ate ghoraü tat paràbhavalakùaõam
05,141.023a	kçùõagrãvà÷ ca ÷akunà lambamànà bhayànakàþ
05,141.023c	saüdhyàm abhimukhà yànti tat paràbhavalakùaõam
05,141.024a	bràhmaõàn prathamaü dveùñi guråü÷ ca madhusådana
05,141.024c	bhçtyàn bhaktimata÷ càpi tat paràbhavalakùaõam
05,141.025a	pårvà dig lohitàkàrà ÷astravarõà ca dakùiõà
05,141.025c	àmapàtrapratãkà÷à pa÷cimà madhusådana
05,141.025d*0530_01	uttarà ÷aïkhavarõàbhà di÷àü varõà udàhçtàþ
05,141.026a	pradãptà÷ ca di÷aþ sarvà dhàrtaràùñrasya màdhava
05,141.026c	mahad bhayaü vedayanti tasminn utpàtalakùaõe
05,141.027a	sahasrapàdaü pràsàdaü svapnànte sma yudhiùñhiraþ
05,141.027c	adhirohan mayà dçùñaþ saha bhràtçbhir acyuta
05,141.028a	÷vetoùõãùà÷ ca dç÷yante sarve te ÷uklavàsasaþ
05,141.028c	àsanàni ca ÷ubhràõi sarveùàm upalakùaye
05,141.029a	tava càpi mayà kçùõa svapnànte rudhiràvilà
05,141.029c	àntreõa pçthivã dçùñà parikùiptà janàrdana
05,141.030a	asthisaücayam àråóha÷ càmitaujà yudhiùñhiraþ
05,141.030c	suvarõapàtryàü saühçùño bhuktavàn ghçtapàyasam
05,141.031a	yudhiùñhiro mayà dçùño grasamàno vasuüdharàm
05,141.031c	tvayà dattàm imàü vyaktaü bhokùyate sa vasuüdharàm
05,141.032a	uccaü parvatam àråóho bhãmakarmà vçkodaraþ
05,141.032c	gadàpàõir naravyàghro vãkùann iva mahãm imàm
05,141.033a	kùapayiùyati naþ sarvàn sa suvyaktaü mahàraõe
05,141.033c	viditaü me hçùãke÷a yato dharmas tato jayaþ
05,141.034a	pàõóuraü gajam àråóho gàõóãvã sa dhanaüjayaþ
05,141.034c	tvayà sàrdhaü hçùãke÷a ÷riyà paramayà jvalan
05,141.035a	yåyaü sarvàn vadhiùyadhvaü tatra me nàsti saü÷ayaþ
05,141.035c	pàrthivàn samare kçùõa duryodhanapurogamàn
05,141.036a	nakulaþ sahadeva÷ ca sàtyaki÷ ca mahàrathaþ
05,141.036c	÷uddhakeyårakaõñhatràþ ÷uklamàlyàmbaràvçtàþ
05,141.037a	adhiråóhà naravyàghrà naravàhanam uttamam
05,141.037c	traya ete mahàmàtràþ pàõóuracchatravàsasaþ
05,141.038a	÷vetoùõãùà÷ ca dç÷yante traya eva janàrdana
05,141.038c	dhàrtaràùñrasya sainyeùu tàn vijànãhi ke÷ava
05,141.039a	a÷vatthàmà kçpa÷ caiva kçtavarmà ca sàtvataþ
05,141.039c	raktoùõãùà÷ ca dç÷yante sarve màdhava pàrthivàþ
05,141.040a	uùñrayuktaü samàråóhau bhãùmadroõau janàrdana
05,141.040c	mayà sàrdhaü mahàbàho dhàrtaràùñreõa càbhibho
05,141.041a	agastya÷àstàü ca di÷aü prayàtàþ sma janàrdana
05,141.041c	acireõaiva kàlena pràpsyàmo yamasàdanam
05,141.042a	ahaü cànye ca ràjàno yac ca tat kùatramaõóalam
05,141.042c	gàõóãvàgniü pravekùyàma iti me nàsti saü÷ayaþ
05,141.043	kçùõa uvàca
05,141.043a	upasthitavinà÷eyaü nånam adya vasuüdharà
05,141.043c	tathà hi me vacaþ karõa nopaiti hçdayaü tava
05,141.044a	sarveùàü tàta bhåtànàü vinà÷e samupasthite
05,141.044c	anayo nayasaükà÷o hçdayàn nàpasarpati
05,141.045	karõa uvàca
05,141.045a	api tvà kçùõa pa÷yàma jãvanto 'smàn mahàraõàt
05,141.045c	samuttãrõà mahàbàho vãrakùayavinà÷anàt
05,141.046a	atha và saügamaþ kçùõa svarge no bhavità dhruvam
05,141.046c	tatredànãü sameùyàmaþ punaþ sàrdhaü tvayànagha
05,141.047	saüjaya uvàca
05,141.047a	ity uktvà màdhavaü karõaþ pariùvajya ca pãóitam
05,141.047c	visarjitaþ ke÷avena rathopasthàd avàtarat
05,141.048a	tataþ svaratham àsthàya jàmbånadavibhåùitam
05,141.048c	sahàsmàbhir nivavçte ràdheyo dãnamànasaþ
05,141.049a	tataþ ÷ãghrataraü pràyàt ke÷avaþ sahasàtyakiþ
05,141.049c	punar uccàrayan vàõãü yàhi yàhãti sàrathim
05,142.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,142.001a	asiddhànunaye kçùõe kurubhyaþ pàõóavàn gate
05,142.001c	abhigamya pçthàü kùattà ÷anaiþ ÷ocann ivàbravãt
05,142.002a	jànàsi me jãvaputre bhàvaü nityam anugrahe
05,142.002c	kro÷ato na ca gçhõãte vacanaü me suyodhanaþ
05,142.003a	upapanno hy asau ràjà cedipà¤càlakekayaiþ
05,142.003c	bhãmàrjunàbhyàü kçùõena yuyudhànayamair api
05,142.004a	upaplavye niviùño 'pi dharmam eva yudhiùñhiraþ
05,142.004c	kàïkùate j¤àtisauhàrdàd balavàn durbalo yathà
05,142.005a	ràjà tu dhçtaràùñro 'yaü vayovçddho na ÷àmyati
05,142.005c	mattaþ putramadenaiva vidharme pathi vartate
05,142.006a	jayadrathasya karõasya tathà duþ÷àsanasya ca
05,142.006c	saubalasya ca durbuddhyà mithobhedaþ pravartate
05,142.007a	adharmeõa hi dharmiùñhaü hçtaü vai ràjyam ãdç÷am
05,142.007c	yeùàü teùàm ayaü dharmaþ sànubandho bhaviùyati
05,142.008a	hriyamàõe balàd dharme kurubhiþ ko na saüjvaret
05,142.008c	asàmnà ke÷ave yàte samudyokùyanti pàõóavàþ
05,142.009a	tataþ kuråõàm anayo bhavità vãranà÷anaþ
05,142.009c	cintayan na labhe nidràm ahaþsu ca ni÷àsu ca
05,142.010a	÷rutvà tu kuntã tad vàkyam arthakàmena bhàùitam
05,142.010c	aniùñanantã duþkhàrtà manasà vimamar÷a ha
05,142.011a	dhig astv arthaü yatkçte 'yaü mahà¤ j¤àtivadhe kùayaþ
05,142.011c	vartsyate suhçdàü hy eùàü yuddhe 'smin vai paràbhavaþ
05,142.012a	pàõóavà÷ cedipà¤càlà yàdavà÷ ca samàgatàþ
05,142.012c	bhàratair yadi yotsyanti kiü nu duþkham ataþ param
05,142.013a	pa÷ye doùaü dhruvaü yuddhe tathà yuddhe paràbhavam
05,142.013c	adhanasya mçtaü ÷reyo na hi j¤àtikùaye jayaþ
05,142.013d*0531_01	iti me cintayantyà vai hçdi duþkhaü pravartate
05,142.014a	pitàmahaþ ÷àütanava àcàrya÷ ca yudhàü patiþ
05,142.014c	karõa÷ ca dhàrtaràùñràrthaü vardhayanti bhayaü mama
05,142.015a	nàcàryaþ kàmavà¤ ÷iùyair droõo yudhyeta jàtu cit
05,142.015c	pàõóaveùu kathaü hàrdaü kuryàn na ca pitàmahaþ
05,142.016a	ayaü tv eko vçthàdçùñir dhàrtaràùñrasya durmateþ
05,142.016c	mohànuvartã satataü pàpo dveùñi ca pàõóavàn
05,142.017a	mahaty anarthe nirbandhã balavàü÷ ca vi÷eùataþ
05,142.017c	karõaþ sadà pàõóavànàü tan me dahati sàüpratam
05,142.018a	à÷aüse tv adya karõasya mano 'haü pàõóavàn prati
05,142.018c	prasàdayitum àsàdya dar÷ayantã yathàtatham
05,142.019a	toùito bhagavàn yatra durvàsà me varaü dadau
05,142.019c	àhvànaü devasaüyuktaü vasantyàþ pitçve÷mani
05,142.020a	sàham antaþpure ràj¤aþ kuntibhojapuraskçtà
05,142.020c	cintayantã bahuvidhaü hçdayena vidåyatà
05,142.021a	balàbalaü ca mantràõàü bràhmaõasya ca vàgbalam
05,142.021c	strãbhàvàd bàlabhàvàc ca cintayantã punaþ punaþ
05,142.022a	dhàtryà vi÷rabdhayà guptà sakhãjanavçtà tadà
05,142.022c	doùaü pariharantã ca pitu÷ càritrarakùiõã
05,142.023a	kathaü nu sukçtaü me syàn nàparàdhavatã katham
05,142.023c	bhaveyam iti saücintya bràhmaõaü taü namasya ca
05,142.024a	kautåhalàt tu taü labdhvà bàli÷yàd àcaraü tadà
05,142.024c	kanyà satã devam arkam àsàdayam ahaü tataþ
05,142.025a	yo 'sau kànãnagarbho me putravat parivartitaþ
05,142.025c	kasmàn na kuryàd vacanaü pathyaü bhràtçhitaü tathà
05,142.026a	iti kuntã vini÷citya kàryaü ni÷citam uttamam
05,142.026c	kàryàrtham abhiniryàya yayau bhàgãrathãü prati
05,142.027a	àtmajasya tatas tasya ghçõinaþ satyasaïginaþ
05,142.027b*0532_01	gaïgàtãre pçthàpa÷yad upasthànagataü vçùam
05,142.027c	gaïgàtãre pçthà÷çõvad upàdhyayananisvanam
05,142.028a	pràïmukhasyordhvabàhoþ sà paryatiùñhata pçùñhataþ
05,142.028c	japyàvasànaü kàryàrthaü pratãkùantã tapasvinã
05,142.029a	atiùñhat såryatàpàrtà karõasyottaravàsasi
05,142.029c	kauravyapatnã vàrùõeyã padmamàleva ÷uùyatã
05,142.030a	à pçùñhatàpàj japtvà sa parivçtya yatavrataþ
05,142.030c	dçùñvà kuntãm upàtiùñhad abhivàdya kçtà¤jaliþ
05,142.030e	yathànyàyaü mahàtejà mànã dharmabhçtàü varaþ
05,142.030f*0533_01	utsmayan praõataþ pràha kuntãü vaikartano vçùaþ
05,143.001	karõa uvàca
05,143.001a	ràdheyo 'ham àdhirathiþ karõas tvàm abhivàdaye
05,143.001c	pràptà kimarthaü bhavatã bråhi kiü karavàõi te
05,143.002	kunty uvàca
05,143.002a	kaunteyas tvaü na ràdheyo na tavàdhirathaþ pità
05,143.002c	nàsi såtakule jàtaþ karõa tad viddhi me vacaþ
05,143.003a	kànãnas tvaü mayà jàtaþ pårvajaþ kukùiõà dhçtaþ
05,143.003c	kuntibhojasya bhavane pàrthas tvam asi putraka
05,143.004a	prakà÷akarmà tapano yo 'yaü devo virocanaþ
05,143.004c	ajãjanat tvàü mayy eùa karõa ÷astrabhçtàü varam
05,143.005a	kuõóalã baddhakavaco devagarbhaþ ÷riyà vçtaþ
05,143.005c	jàtas tvam asi durdharùa mayà putra pitur gçhe
05,143.006a	sa tvaü bhràtén asaübuddhvà mohàd yad upasevase
05,143.006c	dhàrtaràùñràn na tad yuktaü tvayi putra vi÷eùataþ
05,143.007a	etad dharmaphalaü putra naràõàü dharmani÷caye
05,143.007c	yat tuùyanty asya pitaro màtà càpy ekadar÷inã
05,143.008a	arjunenàrjitàü pårvaü hçtàü lobhàd asàdhubhiþ
05,143.008c	àcchidya dhàrtaràùñrebhyo bhuïkùva yaudhiùñhirãü ÷riyam
05,143.009a	adya pa÷yantu kuravaþ karõàrjunasamàgamam
05,143.009c	saubhràtreõa tad àlakùya saünamantàm asàdhavaþ
05,143.010a	karõàrjunau vai bhavatàü yathà ràmajanàrdanau
05,143.010c	asàdhyaü kiü nu loke syàd yuvayoþ sahitàtmanoþ
05,143.011a	karõa ÷obhiùyase nånaü pa¤cabhir bhràtçbhir vçtaþ
05,143.011c	vedaiþ parivçto brahmà yathà vedàïgapa¤camaiþ
05,143.012a	upapanno guõaiþ ÷reùñho jyeùñhaþ ÷reùñheùu bandhuùu
05,143.012c	såtaputreti mà ÷abdaþ pàrthas tvam asi vãryavàn
05,144.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,144.001a	tataþ såryàn ni÷caritàü karõaþ ÷u÷ràva bhàratãm
05,144.001c	duratyayàü praõayinãü pitçvad bhàskareritàm
05,144.002a	satyam àha pçthà vàkyaü karõa màtçvacaþ kuru
05,144.002c	÷reyas te syàn naravyàghra sarvam àcaratas tathà
05,144.003a	evam uktasya màtrà ca svayaü pitrà ca bhànunà
05,144.003c	cacàla naiva karõasya matiþ satyadhçtes tadà
05,144.004	karõa uvàca
05,144.004a	na te na ÷raddadhe vàkyaü kùatriye bhàùitaü tvayà
05,144.004c	dharmadvàraü mamaitat syàn niyogakaraõaü tava
05,144.005a	akaron mayi yat pàpaü bhavatã sumahàtyayam
05,144.005c	avakãrõo 'smi te tena tad ya÷aþkãrtinà÷anam
05,144.006a	ahaü ca kùatriyo jàto na pràptaþ kùatrasatkriyàm
05,144.006c	tvatkçte kiü nu pàpãyaþ ÷atruþ kuryàn mamàhitam
05,144.007a	kriyàkàle tv anukro÷am akçtvà tvam imaü mama
05,144.007c	hãnasaüskàrasamayam adya màü samacåcudaþ
05,144.008a	na vai mama hitaü pårvaü màtçvac ceùñitaü tvayà
05,144.008c	sà màü saübodhayasy adya kevalàtmahitaiùiõã
05,144.009a	kçùõena sahitàt ko vai na vyatheta dhanaüjayàt
05,144.009c	ko 'dya bhãtaü na màü vidyàt pàrthànàü samitiü gatam
05,144.010a	abhràtà viditaþ pårvaü yuddhakàle prakà÷itaþ
05,144.010c	pàõóavàn yadi gacchàmi kiü màü kùatraü vadiùyati
05,144.011a	sarvakàmaiþ saüvibhaktaþ påjita÷ ca sadà bhç÷am
05,144.011c	ahaü vai dhàrtaràùñràõàü kuryàü tad aphalaü katham
05,144.012a	upanahya parair vairaü ye màü nityam upàsate
05,144.012c	namaskurvanti ca sadà vasavo vàsavaü yathà
05,144.013a	mama pràõena ye ÷atrå¤ ÷aktàþ pratisamàsitum
05,144.013c	manyante 'dya kathaü teùàm ahaü bhindyàü manoratham
05,144.014a	mayà plavena saügràmaü titãrùanti duratyayam
05,144.014c	apàre pàrakàmà ye tyajeyaü tàn ahaü katham
05,144.015a	ayaü hi kàlaþ saüpràpto dhàrtaràùñropajãvinàm
05,144.015c	nirveùñavyaü mayà tatra pràõàn aparirakùatà
05,144.016a	kçtàrthàþ subhçtà ye hi kçtyakàla upasthite
05,144.016c	anavekùya kçtaü pàpà vikurvanty anavasthitàþ
05,144.017a	ràjakilbiùiõàü teùàü bhartçpiõóàpahàriõàm
05,144.017c	naivàyaü na paro loko vidyate pàpakarmaõàm
05,144.018a	dhçtaràùñrasya putràõàm arthe yotsyàmi te sutaiþ
05,144.018c	balaü ca ÷aktiü càsthàya na vai tvayy ançtaü vade
05,144.019a	ànç÷aüsyam atho vçttaü rakùan satpuruùocitam
05,144.019c	ato 'rthakaram apy etan na karomy adya te vacaþ
05,144.020a	na tu te 'yaü samàrambho mayi mogho bhaviùyati
05,144.020c	vadhyàn viùahyàn saügràme na haniùyàmi te sutàn
05,144.020e	yudhiùñhiraü ca bhãmaü ca yamau caivàrjunàd çte
05,144.021a	arjunena samaü yuddhaü mama yaudhiùñhire bale
05,144.021c	arjunaü hi nihatyàjau saüpràptaü syàt phalaü mayà
05,144.021e	ya÷asà càpi yujyeyaü nihataþ savyasàcinà
05,144.022a	na te jàtu na÷iùyanti putràþ pa¤ca ya÷asvini
05,144.022c	nirarjunàþ sakarõà và sàrjunà và hate mayi
05,144.023	vai÷aüpàyana uvàca
05,144.023a	iti karõavacaþ ÷rutvà kuntã duþkhàt pravepatã
05,144.023c	uvàca putram à÷liùya karõaü dhairyàd akampitam
05,144.024a	evaü vai bhàvyam etena kùayaü yàsyanti kauravàþ
05,144.024c	yathà tvaü bhàùase karõa daivaü tu balavattaram
05,144.025a	tvayà caturõàü bhràtéõàm abhayaü ÷atrukar÷ana
05,144.025c	dattaü tat pratijànãhi saügarapratimocanam
05,144.026a	anàmayaü svasti ceti pçthàtho karõam abravãt
05,144.026c	tàü karõo 'bhyavadat prãtas tatas tau jagmatuþ pçthak
05,145.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,145.001a	àgamya hàstinapuràd upaplavyam ariüdamaþ
05,145.001c	pàõóavànàü yathàvçttaü ke÷avaþ sarvam uktavàn
05,145.002a	saübhàùya suciraü kàlaü mantrayitvà punaþ punaþ
05,145.002c	svam evàvasathaü ÷aurir vi÷ràmàrthaü jagàma ha
05,145.003a	visçjya sarvàn nçpatãn viràñapramukhàüs tadà
05,145.003c	pàõóavà bhràtaraþ pa¤ca bhànàv astaügate sati
05,145.004a	saüdhyàm upàsya dhyàyantas tam eva gatamànasàþ
05,145.004c	ànàyya kçùõaü dà÷àrhaü punar mantram amantrayan
05,145.005	yudhiùñhira uvàca
05,145.005a	tvayà nàgapuraü gatvà sabhàyàü dhçtaràùñrajaþ
05,145.005c	kim uktaþ puõóarãkàkùa tan naþ ÷aüsitum arhasi
05,145.006	vàsudeva uvàca
05,145.006a	mayà nàgapuraü gatvà sabhàyàü dhçtaràùñrajaþ
05,145.006c	tathyaü pathyaü hitaü cokto na ca gçhõàti durmatiþ
05,145.007	yudhiùñhira uvàca
05,145.007a	tasminn utpatham àpanne kuruvçddhaþ pitàmahaþ
05,145.007c	kim uktavàn hçùãke÷a duryodhanam amarùaõam
05,145.007e	àcàryo và mahàbàho bhàradvàjaþ kim abravãt
05,145.007f*0534_01	pità và dhçtaràùñras taü gàndhàrã và kim abravãt
05,145.008a	pità yavãyàn asmàkaü kùattà dharmabhçtàü varaþ
05,145.008c	putra÷okàbhisaütaptaþ kim àha dhçtaràùñrajam
05,145.009a	kiü ca sarve nçpatayaþ sabhàyàü ye samàsate
05,145.009c	uktavanto yathàtattvaü tad bråhi tvaü janàrdana
05,145.010a	uktavàn hi bhavàn sarvaü vacanaü kurumukhyayoþ
05,145.010b*0535_01	dhàrtaràùñrasya teùàü hi vacanaü kurusaüsadi
05,145.010b*0536_01	pratikålam ayuktaü ca hçdayaü nopasarpati
05,145.010c	kàmalobhàbhibhåtasya mandasya pràj¤amàninaþ
05,145.011a	apriyaü hçdaye mahyaü tan na tiùñhati ke÷ava
05,145.011c	teùàü vàkyàni govinda ÷rotum icchàmy ahaü vibho
05,145.012a	yathà ca nàbhipadyeta kàlas tàta tathà kuru
05,145.012c	bhavàn hi no gatiþ kçùõa bhavàn nàtho bhavàn guruþ
05,145.013	vàsudeva uvàca
05,145.013a	÷çõu ràjan yathà vàkyam ukto ràjà suyodhanaþ
05,145.013c	madhye kuråõàü ràjendra sabhàyàü tan nibodha me
05,145.014a	mayà vai ÷ràvite vàkye jahàsa dhçtaràùñrajaþ
05,145.014c	atha bhãùmaþ susaükruddha idaü vacanam abravãt
05,145.015a	duryodhana nibodhedaü kulàrthe yad bravãmi te
05,145.015c	tac chrutvà ràja÷àrdåla svakulasya hitaü kuru
05,145.016a	mama tàta pità ràja¤ ÷aütanur lokavi÷rutaþ
05,145.016c	tasyàham eka evàsaü putraþ putravatàü varaþ
05,145.017a	tasya buddhiþ samutpannà dvitãyaþ syàt kathaü sutaþ
05,145.017c	ekaputram aputraü vai pravadanti manãùiõaþ
05,145.018a	na cocchedaü kulaü yàyàd vistãryeta kathaü ya÷aþ
05,145.018c	tasyàham ãpsitaü buddhvà kàlãü màtaram àvaham
05,145.019a	pratij¤àü duùkaràü kçtvà pitur arthe kulasya ca
05,145.019c	aràjà cordhvaretà÷ ca yathà suviditaü tava
05,145.019e	pratãto nivasàmy eùa pratij¤àm anupàlayan
05,145.020a	tasyàü jaj¤e mahàbàhuþ ÷rãmàn kurukulodvahaþ
05,145.020c	vicitravãryo dharmàtmà kanãyàn mama pàrthivaþ
05,145.021a	svaryàte 'haü pitari taü svaràjye saünyave÷ayam
05,145.021c	vicitravãryaü ràjànaü bhçtyo bhåtvà hy adha÷caraþ
05,145.022a	tasyàhaü sadç÷àn dàràn ràjendra samudàvaham
05,145.022c	jitvà pàrthivasaüghàtam api te bahu÷aþ ÷rutam
05,145.023a	tato ràmeõa samare dvandvayuddham upàgamam
05,145.023c	sa hi ràmabhayàd ebhir nàgarair vipravàsitaþ
05,145.023e	dàreùv atiprasakta÷ ca yakùmàõaü samapadyata
05,145.024a	yadà tv aràjake ràùñre na vavarùa sure÷varaþ
05,145.024c	tadàbhyadhàvan màm eva prajàþ kùudbhayapãóitàþ
05,145.025	prajà åcuþ
05,145.025a	upakùãõàþ prajàþ sarvà ràjà bhava bhavàya naþ
05,145.025c	ãtayo nuda bhadraü te ÷aütanoþ kulavardhana
05,145.026a	pãóyante te prajàþ sarvà vyàdhibhir bhç÷adàruõaiþ
05,145.026c	alpàva÷iùñà gàïgeya tàþ paritràtum arhasi
05,145.027a	vyàdhãn praõudya vãra tvaü prajà dharmeõa pàlaya
05,145.027c	tvayi jãvati mà ràùñraü vinà÷am upagacchatu
05,145.028	bhãùma uvàca
05,145.028a	prajànàü kro÷atãnàü vai naivàkùubhyata me manaþ
05,145.028c	pratij¤àü rakùamàõasya sadvçttaü smaratas tathà
05,145.029a	tataþ paurà mahàràja màtà kàlã ca me ÷ubhà
05,145.029c	bhçtyàþ purohitàcàryà bràhmaõà÷ ca bahu÷rutàþ
05,145.029e	màm åcur bhç÷asaütaptà bhava ràjeti saütatam
05,145.030a	pratãparakùitaü ràùñraü tvàü pràpya vina÷iùyati
05,145.030c	sa tvam asmaddhitàrthaü vai ràjà bhava mahàmate
05,145.031a	ity uktaþ prà¤jalir bhåtvà duþkhito bhç÷am àturaþ
05,145.031c	tebhyo nyavedayaü putra pratij¤àü pitçgauravàt
05,145.031e	årdhvaretà hy aràjà ca kulasyàrthe punaþ punaþ
05,145.032a	tato 'haü prà¤jalir bhåtvà màtaraü saüprasàdayam
05,145.032c	nàmba ÷aütanunà jàtaþ kauravaü vaü÷am udvahan
05,145.032e	pratij¤àü vitathàü kuryàm iti ràjan punaþ punaþ
05,145.033a	vi÷eùatas tvadarthaü ca dhuri mà màü niyojaya
05,145.033c	ahaü preùya÷ ca dàsa÷ ca tavàmba sutavatsale
05,145.034a	evaü tàm anunãyàhaü màtaraü janam eva ca
05,145.034c	ayàcaü bhràtçdàreùu tadà vyàsaü mahàmunim
05,145.035a	saha màtrà mahàràja prasàdya tam çùiü tadà
05,145.035c	apatyàrtham ayàcaü vai prasàdaü kçtavàü÷ ca saþ
05,145.035e	trãn sa putràn ajanayat tadà bharatasattama
05,145.036a	andhaþ karaõahãneti na vai ràjà pità tava
05,145.036c	ràjà tu pàõóur abhavan mahàtmà lokavi÷rutaþ
05,145.037a	sa ràjà tasya te putràþ pitur dàyàdyahàriõaþ
05,145.037c	mà tàta kalahaü kàrùã ràjyasyàrdhaü pradãyatàm
05,145.038a	mayi jãvati ràjyaü kaþ saüpra÷àset pumàn iha
05,145.038c	màvamaüsthà vaco mahyaü ÷amam icchàmi vaþ sadà
05,145.039a	na vi÷eùo 'sti me putra tvayi teùu ca pàrthiva
05,145.039c	matam etat pitus tubhyaü gàndhàryà vidurasya ca
05,145.040a	÷rotavyaü yadi vçddhànàü màti÷aïkãr vaco mama
05,145.040c	nà÷ayiùyasi mà sarvam àtmànaü pçthivãü tathà
05,146.001	vàsudeva uvàca
05,146.001a	bhãùmeõokte tato droõo duryodhanam abhàùata
05,146.001c	madhye nçpàõàü bhadraü te vacanaü vacanakùamaþ
05,146.002a	pràtãpaþ ÷aütanus tàta kulasyàrthe yathotthitaþ
05,146.002c	tathà devavrato bhãùmaþ kulasyàrthe sthito 'bhavat
05,146.003a	tataþ pàõóur narapatiþ satyasaüdho jitendriyaþ
05,146.003c	ràjà kuråõàü dharmàtmà suvrataþ susamàhitaþ
05,146.004a	jyeùñhàya ràjyam adadàd dhçtaràùñràya dhãmate
05,146.004c	yavãyasas tathà kùattuþ kuruvaü÷avivardhanaþ
05,146.005a	tataþ siühàsane ràjan sthàpayitvainam acyutam
05,146.005c	vanaü jagàma kauravyo bhàryàbhyàü sahito 'nagha
05,146.006a	nãcaiþ sthitvà tu vidura upàste sma vinãtavat
05,146.006c	preùyavat puruùavyàghro vàlavyajanam utkùipan
05,146.007a	tataþ sarvàþ prajàs tàta dhçtaràùñraü jane÷varam
05,146.007c	anvapadyanta vidhivad yathà pàõóuü naràdhipam
05,146.008a	visçjya dhçtaràùñràya ràjyaü sa viduràya ca
05,146.008c	cacàra pçthivãü pàõóuþ sarvàü parapuraüjayaþ
05,146.009a	ko÷asaüjanane dàne bhçtyànàü cànvavekùaõe
05,146.009c	bharaõe caiva sarvasya viduraþ satyasaügaraþ
05,146.010a	saüdhivigrahasaüyukto ràj¤aþ saüvàhanakriyàþ
05,146.010c	avaikùata mahàtejà bhãùmaþ parapuraüjayaþ
05,146.011a	siühàsanastho nçpatir dhçtaràùñro mahàbalaþ
05,146.011c	anvàsyamànaþ satataü vidureõa mahàtmanà
05,146.012a	kathaü tasya kule jàtaþ kulabhedaü vyavasyasi
05,146.012c	saübhåya bhràtçbhiþ sàrdhaü bhuïkùva bhogà¤ janàdhipa
05,146.013a	bravãmy ahaü na kàrpaõyàn nàrthahetoþ kathaü cana
05,146.013c	bhãùmeõa dattam a÷nàmi na tvayà ràjasattama
05,146.014a	nàhaü tvatto 'bhikàïkùiùye vçttyupàyaü janàdhipa
05,146.014c	yato bhãùmas tato droõo yad bhãùmas tv àha tat kuru
05,146.015a	dãyatàü pàõóuputrebhyo ràjyàrdham arikar÷ana
05,146.015c	samam àcàryakaü tàta tava teùàü ca me sadà
05,146.016a	a÷vatthàmà yathà mahyaü tathà ÷vetahayo mama
05,146.016c	bahunà kiü pralàpena yato dharmas tato jayaþ
05,146.017a	evam ukte mahàràja droõenàmitatejasà
05,146.017c	vyàjahàra tato vàkyaü viduraþ satyasaügaraþ
05,146.017e	pitur vadanam anvãkùya parivçtya ca dharmavit
05,146.018a	devavrata nibodhedaü vacanaü mama bhàùataþ
05,146.018c	pranaùñaþ kauravo vaü÷as tvayàyaü punar uddhçtaþ
05,146.019a	tan me vilapamànasya vacanaü samupekùase
05,146.019c	ko 'yaü duryodhano nàma kule 'smin kulapàüsanaþ
05,146.020a	yasya lobhàbhibhåtasya matiü samanuvartase
05,146.020c	anàryasyàkçtaj¤asya lobhopahatacetasaþ
05,146.020e	atikràmati yaþ ÷àstraü pitur dharmàrthadar÷inaþ
05,146.021a	ete na÷yanti kuravo duryodhanakçtena vai
05,146.021c	yathà te na praõa÷yeyur mahàràja tathà kuru
05,146.022a	màü caiva dhçtaràùñraü ca pårvam eva mahàdyute
05,146.022c	citrakàra ivàlekhyaü kçtvà mà sma vinà÷aya
05,146.022e	prajàpatiþ prajàþ sçùñvà yathà saüharate tathà
05,146.023a	nopekùasva mahàbàho pa÷yamànaþ kulakùayam
05,146.023c	atha te 'dya matir naùñà vinà÷e pratyupasthite
05,146.023e	vanaü gaccha mayà sàrdhaü dhçtaràùñreõa caiva ha
05,146.024a	baddhvà và nikçtipraj¤aü dhàrtaràùñraü sudurmatim
05,146.024c	sàdhv idaü ràjyam adyàstu pàõóavair abhirakùitam
05,146.025a	prasãda ràja÷àrdåla vinà÷o dç÷yate mahàn
05,146.025c	pàõóavànàü kuråõàü ca ràj¤àü càmitatejasàm
05,146.026a	viraràmaivam uktvà tu viduro dãnamànasaþ
05,146.026c	pradhyàyamànaþ sa tadà niþ÷vasaü÷ ca punaþ punaþ
05,146.027a	tato 'tha ràj¤aþ subalasya putrã; dharmàrthayuktaü kulanà÷abhãtà
05,146.027c	duryodhanaü pàpamatiü nç÷aüsaü; ràj¤àü samakùaü sutam àha kopàt
05,146.028a	ye pàrthivà ràjasabhàü praviùñà; brahmarùayo ye ca sabhàsado 'nye
05,146.028c	÷çõvantu vakùyàmi tavàparàdhaü; pàpasya sàmàtyaparicchadasya
05,146.029a	ràjyaü kuråõàm anupårvabhogyaü; kramàgato naþ kuladharma eùaþ
05,146.029c	tvaü pàpabuddhe 'tinç÷aüsakarman; ràjyaü kuråõàm anayàd vihaüsi
05,146.030a	ràjye sthito dhçtaràùñro manãùã; tasyànujo viduro dãrghadar÷ã
05,146.030c	etàv atikramya kathaü nçpatvaü; duryodhana pràrthayase 'dya mohàt
05,146.031a	ràjà ca kùattà ca mahànubhàvau; bhãùme sthite paravantau bhavetàm
05,146.031c	ayaü tu dharmaj¤atayà mahàtmà; na ràjyakàmo nçvaro nadãjaþ
05,146.032a	ràjyaü tu pàõóor idam apradhçùyaü; tasyàdya putràþ prabhavanti nànye
05,146.032c	ràjyaü tad etan nikhilaü pàõóavànàü; paitàmahaü putrapautrànugàmi
05,146.033a	yad vai bråte kurumukhyo mahàtmà; devavrataþ satyasaüdho manãùã
05,146.033c	sarvaü tad asmàbhir ahatya dharmaü; gràhyaü svadharmaü paripàlayadbhiþ
05,146.034a	anuj¤ayà càtha mahàvratasya; bråyàn nçpo yad viduras tathaiva
05,146.034c	kàryaü bhavet tat suhçdbhir niyujya; dharmaü puraskçtya sudãrghakàlam
05,146.035a	nyàyàgataü ràjyam idaü kuråõàü; yudhiùñhiraþ ÷àstu vai dharmaputraþ
05,146.035c	pracodito dhçtaràùñreõa ràj¤à; puraskçtaþ ÷àütanavena caiva
05,147.001	vàsudeva uvàca
05,147.001a	evam ukte tu gàndhàryà dhçtaràùñro jane÷varaþ
05,147.001c	duryodhanam uvàcedaü nçpamadhye janàdhipa
05,147.002a	duryodhana nibodhedaü yat tvàü vakùyàmi putraka
05,147.002c	tathà tat kuru bhadraü te yady asti pitçgauravam
05,147.003a	somaþ prajàpatiþ pårvaü kuråõàü vaü÷avardhanaþ
05,147.003c	somàd babhåva ùaùñho vai yayàtir nahuùàtmajaþ
05,147.004a	tasya putrà babhåvu÷ ca pa¤ca ràjarùisattamàþ
05,147.004c	teùàü yadur mahàtejà jyeùñhaþ samabhavat prabhuþ
05,147.004d*0537_01	tasyàbhavaüs trayaþ putrà druhyo 'nuþ pårur eva ca
05,147.005a	pårur yavãyàü÷ ca tato yo 'smàkaü vaü÷avardhanaþ
05,147.005c	÷armiùñhàyàþ saüprasåto duhitur vçùaparvaõaþ
05,147.006a	yadu÷ ca bharata÷reùñha devayànyàþ suto 'bhavat
05,147.006c	dauhitras tàta ÷ukrasya kàvyasyàmitatejasaþ
05,147.007a	yàdavànàü kulakaro balavàn vãryasaümataþ
05,147.007c	avamene sa tu kùatraü darpapårõaþ sumandadhãþ
05,147.008a	na càtiùñhat pituþ ÷àstre baladarpavimohitaþ
05,147.008b*0538_01	kulakùayaü cakàràsau ràjyalobhàd akàraõàt
05,147.008c	avamene ca pitaraü bhràtéü÷ càpy aparàjitaþ
05,147.009a	pçthivyàü caturantàyàü yadur evàbhavad balã
05,147.009c	va÷e kçtvà sa nçpatãn avasan nàgasàhvaye
05,147.010a	taü pità paramakruddho yayàtir nahuùàtmajaþ
05,147.010c	÷a÷àpa putraü gàndhàre ràjyàc ca vyaparopayat
05,147.011a	ya cainam anvavartanta bhràtaro baladarpitam
05,147.011c	÷a÷àpa tàn api kruddho yayàtis tanayàn atha
05,147.012a	yavãyàüsaü tataþ påruü putraü svava÷avartinam
05,147.012c	ràjye nive÷ayàm àsa vidheyaü nçpasattamaþ
05,147.013a	evaü jyeùñho 'py athotsikto na ràjyam abhijàyate
05,147.013c	yavãyàüso 'bhijàyante ràjyaü vçddhopasevayà
05,147.014a	tathaiva sarvadharmaj¤aþ pitur mama pitàmahaþ
05,147.014c	pratãpaþ pçthivãpàlas triùu lokeùu vi÷rutaþ
05,147.015a	tasya pàrthivasiühasya ràjyaü dharmeõa ÷àsataþ
05,147.015c	trayaþ prajaj¤ire putrà devakalpà ya÷asvinaþ
05,147.016a	devàpir abhavaj jyeùñho bàhlãkas tadanantaram
05,147.016c	tçtãyaþ ÷aütanus tàta dhçtimàn me pitàmahaþ
05,147.017a	devàpis tu mahàtejàs tvagdoùã ràjasattamaþ
05,147.017c	dhàrmikaþ satyavàdã ca pituþ ÷u÷råùaõe rataþ
05,147.018a	paurajànapadànàü ca saümataþ sàdhusatkçtaþ
05,147.018c	sarveùàü bàlavçddhànàü devàpir hçdayaügamaþ
05,147.019a	pràj¤a÷ ca satyasaüdha÷ ca sarvabhåtahite rataþ
05,147.019c	vartamànaþ pituþ ÷àstre bràhmaõànàü tathaiva ca
05,147.020a	bàhlãkasya priyo bhràtà ÷aütano÷ ca mahàtmanaþ
05,147.020c	saubhràtraü ca paraü teùàü sahitànàü mahàtmanàm
05,147.021a	atha kàlasya paryàye vçddho nçpatisattamaþ
05,147.021c	saübhàràn abhiùekàrthaü kàrayàm àsa ÷àstrataþ
05,147.021e	maïgalàni ca sarvàõi kàrayàm àsa càbhibhåþ
05,147.022a	taü bràhmaõà÷ ca vçddhà÷ ca paurajànapadaiþ saha
05,147.022c	sarve nivàrayàm àsur devàper abhiùecanam
05,147.023a	sa tac chrutvà tu nçpatir abhiùekanivàraõam
05,147.023c	a÷rukaõñho 'bhavad ràjà parya÷ocata càtmajam
05,147.024a	evaü vadànyo dharmaj¤aþ satyasaüdha÷ ca so 'bhavat
05,147.024c	priyaþ prajànàm api saüs tvagdoùeõa pradåùitaþ
05,147.025a	hãnàïgaü pçthivãpàlaü nàbhinandanti devatàþ
05,147.025c	iti kçtvà nçpa÷reùñhaü pratyaùedhan dvijarùabhàþ
05,147.026a	tataþ pravyathitàtmàsau putra÷okasamanvitaþ
05,147.026c	mamàra taü mçtaü dçùñvà devàpiþ saü÷rito vanam
05,147.027a	bàhlãko màtulakule tyaktvà ràjyaü vyavasthitaþ
05,147.027c	pitçbhràtén parityajya pràptavàn puram çddhimat
05,147.028a	bàhlãkena tv anuj¤àtaþ ÷aütanur lokavi÷rutaþ
05,147.028c	pitary uparate ràjan ràjà ràjyam akàrayat
05,147.029a	tathaivàhaü matimatà paricintyeha pàõóunà
05,147.029c	jyeùñhaþ prabhraü÷ito ràjyàd dhãnàïga iti bhàrata
05,147.030a	pàõóus tu ràjyaü saüpràptaþ kanãyàn api san nçpaþ
05,147.030c	vinà÷e tasya putràõàm idaü ràjyam ariüdama
05,147.030e	mayy abhàgini ràjyàya kathaü tvaü ràjyam icchasi
05,147.030f*0539_01	aràjaputro hy asvàmã pàrakyaü hartum icchasi
05,147.031a	yudhiùñhiro ràjaputro mahàtmà; nyàyàgataü ràjyam idaü ca tasya
05,147.031c	sa kauravasyàsya janasya bhartà; pra÷àsità caiva mahànubhàvaþ
05,147.032a	sa satyasaüdhaþ satatàpramattaþ; ÷àstre sthito bandhujanasya sàdhuþ
05,147.032c	priyaþ prajànàü suhçdànukampã; jitendriyaþ sàdhujanasya bhartà
05,147.033a	kùamà titikùà dama àrjavaü ca; satyavratatvaü ÷rutam apramàdaþ
05,147.033c	bhåtànukampà hy anu÷àsanaü ca; yudhiùñhire ràjaguõàþ samastàþ
05,147.034a	aràjaputras tvam anàryavçtto; lubdhas tathà bandhuùu pàpabuddhiþ
05,147.034c	kramàgataü ràjyam idaü pareùàü; hartuü kathaü ÷akùyasi durvinãtaþ
05,147.035a	prayaccha ràjyàrdham apetamohaþ; savàhanaü tvaü saparicchadaü ca
05,147.035c	tato 'va÷eùaü tava jãvitasya; sahànujasyaiva bhaven narendra
05,148.001	vàsudeva uvàca
05,148.001a	evam ukte tu bhãùmeõa droõena vidureõa ca
05,148.001c	gàndhàryà dhçtaràùñreõa na ca mando 'nvabudhyata
05,148.002a	avadhåyotthitaþ kruddho roùàt saüraktalocanaþ
05,148.002c	anvadravanta taü pa÷càd ràjànas tyaktajãvitàþ
05,148.003a	aj¤àpayac ca ràj¤as tàn pàrthivàn duùñacetasaþ
05,148.003c	prayàdhvaü vai kurukùetraü puùyo 'dyeti punaþ punaþ
05,148.004a	tatas te pçthivãpàlàþ prayayuþ sahasainikàþ
05,148.004c	bhãùmaü senàpatiü kçtvà saühçùñàþ kàlacoditàþ
05,148.005a	akùauhiõyo da÷aikà ca pàrthivànàü samàgatàþ
05,148.005c	tàsàü pramukhato bhãùmas tàlaketur vyarocata
05,148.005e	yad atra yuktaü pràptaü ca tad vidhatsva vi÷àü pate
05,148.006a	uktaü bhãùmeõa yad vàkyaü droõena vidureõa ca
05,148.006c	gàndhàryà dhçtaràùñreõa samakùaü mama bhàrata
05,148.006e	etat te kathitaü ràjan yadvçttaü kurusaüsadi
05,148.007a	sàma àdau prayuktaü me ràjan saubhràtram icchatà
05,148.007c	abhedàt kuruvaü÷asya prajànàü ca vivçddhaye
05,148.008a	punar bheda÷ ca me yukto yadà sàma na gçhyate
05,148.008c	karmànukãrtanaü caiva devamànuùasaühitam
05,148.009a	yadà nàdriyate vàkyaü sàmapårvaü suyodhanaþ
05,148.009c	tadà mayà samànãya bheditàþ sarvapàrthivàþ
05,148.010a	adbhutàni ca ghoràõi dàruõàni ca bhàrata
05,148.010c	amànuùàõi karmàõi dar÷itàni ca me vibho
05,148.011a	bhartsayitvà tu ràj¤as tàüs tçõãkçtya suyodhanam
05,148.011c	ràdheyaü bhãùayitvà ca saubalaü ca punaþ punaþ
05,148.012a	nyånatàü dhàrtaràùñràõàü nindàü caiva punaþ punaþ
05,148.012c	bhedayitvà nçpàn sarvàn vàgbhir mantreõa càsakçt
05,148.013a	punaþ sàmàbhisaüyuktaü saüpradànam athàbruvam
05,148.013c	abhedàt kuruvaü÷asya kàryayogàt tathaiva ca
05,148.014a	te bàlà dhçtaràùñrasya bhãùmasya vidurasya ca
05,148.014c	tiùñheyuþ pàõóavàþ sarve hitvà mànam adha÷caràþ
05,148.015a	prayacchantu ca te ràjyam anã÷às te bhavantu ca
05,148.015c	yathàha ràjà gàïgeyo vidura÷ ca tathàstu tat
05,148.016a	sarvaü bhavatu te ràjyaü pa¤ca gràmàn visarjaya
05,148.016c	ava÷yaü bharaõãyà hi pitus te ràjasattama
05,148.017a	evam uktas tu duùñàtmà naiva bhàvaü vyamu¤cata
05,148.017c	daõóaü caturthaü pa÷yàmi teùu pàpeùu nànyathà
05,148.018a	niryàtà÷ ca vinà÷àya kurukùetraü naràdhipàþ
05,148.018c	etat te kathitaü sarvaü yadvçttaü kurusaüsadi
05,148.019a	na te ràjyaü prayacchanti vinà yuddhena pàõóava
05,148.019c	vinà÷ahetavaþ sarve pratyupasthitamçtyavaþ
05,149.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,149.001a	janàrdanavacaþ ÷rutvà dharmaràjo yudhiùñhiraþ
05,149.001c	bhràtén uvàca dharmàtmà samakùaü ke÷avasya ha
05,149.002a	÷rutaü bhavadbhir yadvçttaü sabhàyàü kurusaüsadi
05,149.002c	ke÷avasyàpi yad vàkyaü tat sarvam avadhàritam
05,149.003a	tasmàt senàvibhàgaü me kurudhvaü narasattamàþ
05,149.003c	akùauhiõyas tu saptaitàþ sametà vijayàya vai
05,149.004a	tàsàü me patayaþ sapta vikhyàtàs tàn nibodhata
05,149.004c	drupada÷ ca viràña÷ ca dhçùñadyumna÷ikhaõóinau
05,149.005a	sàtyaki÷ cekitàna÷ ca bhãmasena÷ ca vãryavàn
05,149.005c	ete senàpraõetàro vãràþ sarve tanutyajaþ
05,149.006a	sarve vedavidaþ ÷åràþ sarve sucaritavratàþ
05,149.006c	hrãmanto nãtimanta÷ ca sarve yuddhavi÷àradàþ
05,149.006e	iùvastraku÷alà÷ caiva tathà sarvàstrayodhinaþ
05,149.007a	saptànàm api yo netà senànàü pravibhàgavit
05,149.007c	yaþ saheta raõe bhãùmaü ÷aràrciþpàvakopamam
05,149.008a	tvaü tàvat sahadevàtra prabråhi kurunandana
05,149.008c	svamataü puruùavyàghra ko naþ senàpatiþ kùamaþ
05,149.009	sahadeva uvàca
05,149.009a	saüyukta ekaduþkha÷ ca vãryavàü÷ ca mahãpatiþ
05,149.009c	yaü samà÷ritya dharmaj¤aü svam aü÷am anuyu¤jmahe
05,149.010a	matsyo viràño balavàn kçtàstro yuddhadurmadaþ
05,149.010c	prasahiùyati saügràme bhãùmaü tàü÷ ca mahàrathàn
05,149.011	vai÷aüpàyana uvàca
05,149.011a	tathokte sahadevena vàkye vàkyavi÷àradaþ
05,149.011c	nakulo 'nantaraü tasmàd idaü vacanam àdade
05,149.012a	vayasà ÷àstrato dhairyàt kulenàbhijanena ca
05,149.012c	hrãmàn kulànvitaþ ÷rãmàn sarva÷àstravi÷àradaþ
05,149.013a	veda càstraü bharadvàjàd durdharùaþ satyasaügaraþ
05,149.013c	yo nityaü spardhate droõaü bhãùmaü caiva mahàbalam
05,149.014a	÷làghyaþ pàrthivasaüghasya pramukhe vàhinãpatiþ
05,149.014c	putrapautraiþ parivçtaþ ÷ata÷àkha iva drumaþ
05,149.015a	yas tatàpa tapo ghoraü sadàraþ pçthivãpatiþ
05,149.015c	roùàd droõavinà÷àya vãraþ samiti÷obhanaþ
05,149.016a	pitevàsmàn samàdhatte yaþ sadà pàrthivarùabhaþ
05,149.016c	÷va÷uro drupado 'smàkaü senàm agre prakarùatu
05,149.017a	sa droõabhãùmàv àyàntau sahed iti matir mama
05,149.017c	sa hi divyàstravid ràjà sakhà càïgiraso nçpaþ
05,149.018a	màdrãsutàbhyàm ukte tu svamate kurunandanaþ
05,149.018c	vàsavir vàsavasamaþ savyasàcy abravãd vacaþ
05,149.019a	yo 'yaü tapaþprabhàvena çùisaütoùaõena ca
05,149.019c	divyaþ puruùa utpanno jvàlàvarõo mahàbalaþ
05,149.020a	dhanuùmàn kavacã khaógã ratham àruhya daü÷itaþ
05,149.020c	divyair hayavarair yuktam agnikuõóàt samutthitaþ
05,149.021a	garjann iva mahàmegho rathaghoùeõa vãryavàn
05,149.021c	siühasaühanano vãraþ siühavikràntavikramaþ
05,149.022a	siühorasko mahàbàhuþ siühavakùà mahàbalaþ
05,149.022c	siühapragarjano vãraþ siühaskandho mahàdyutiþ
05,149.023a	subhråþ sudaüùñraþ suhanuþ subàhuþ sumukho 'kç÷aþ
05,149.023c	sujatruþ suvi÷àlàkùaþ supàdaþ supratiùñhitaþ
05,149.024a	abhedyaþ sarva÷astràõàü prabhinna iva vàraõaþ
05,149.024c	jaj¤e droõavinà÷àya satyavàdã jitendriyaþ
05,149.025a	dhçùñadyumnam ahaü manye sahed bhãùmasya sàyakàn
05,149.025c	vajrà÷anisamaspar÷àn dãptàsyàn uragàn iva
05,149.026a	yamadåtasamàn vege nipàte pàvakopamàn
05,149.026c	ràmeõàjau viùahitàn vajraniùpeùadàruõàn
05,149.027a	puruùaü taü na pa÷yàmi yaþ saheta mahàvratam
05,149.027c	dhçùñadyumnam çte ràjann iti me dhãyate matiþ
05,149.028a	kùiprahasta÷ citrayodhã mataþ senàpatir mama
05,149.028c	abhedyakavacaþ ÷rãmàn màtaïga iva yåthapaþ
05,149.028d*0540_01	arjunenaivam ukte tu bhãmo vàkyaü samàdade
05,149.029	bhãma uvàca
05,149.029a	vadhàrthaü yaþ samutpannaþ ÷ikhaõóã drupadàtmajaþ
05,149.029c	vadanti siddhà ràjendra çùaya÷ ca samàgatàþ
05,149.030a	yasya saügràmamadhyeùu divyam astraü vikurvataþ
05,149.030c	råpaü drakùyanti puruùà ràmasyeva mahàtmanaþ
05,149.031a	na taü yuddheùu pa÷yàmi yo vibhindyàc chikhaõóinam
05,149.031c	÷astreõa samare ràjan saünaddhaü syandane sthitam
05,149.032a	dvairathe viùahen nànyo bhãùmaü ràjan mahàvratam
05,149.032c	÷ikhaõóinam çte vãraü sa me senàpatir mataþ
05,149.033	yudhiùñhira uvàca
05,149.033a	sarvasya jagatas tàta sàràsàraü balàbalam
05,149.033c	sarvaü jànàti dharmàtmà gatam eùyac ca ke÷avaþ
05,149.034a	yam àha kçùõo dà÷àrhaþ so 'stu no vàhinãpatiþ
05,149.034c	kçtàstro hy akçtàstro và vçddho và yadi và yuvà
05,149.035a	eùa no vijaye målam eùa tàta viparyaye
05,149.035c	atra pràõà÷ ca ràjyaü ca bhàvàbhàvau sukhàsukhe
05,149.036a	eùa dhàtà vidhàtà ca siddhir atra pratiùñhità
05,149.036c	yam àha kçùõo dà÷àrhaþ sa naþ senàpatiþ kùamaþ
05,149.036e	bravãtu vadatàü ÷reùñho ni÷à samativartate
05,149.037a	tataþ senàpatiü kçtvà kçùõasya va÷avartinam
05,149.037c	ràtri÷eùe vyatikrànte prayàsyàmo raõàjiram
05,149.037e	adhivàsita÷astrà÷ ca kçtakautukamaïgalàþ
05,149.038	vai÷aüpàyana uvàca
05,149.038a	tasya tad vacanaü ÷rutvà dharmaràjasya dhãmataþ
05,149.038c	abravãt puõóarãkàkùo dhanaüjayam avekùya ha
05,149.039a	mamàpy ete mahàràja bhavadbhir ya udàhçtàþ
05,149.039c	netàras tava senàyàþ ÷årà vikràntayodhinaþ
05,149.039e	sarva ete samarthà hi tava ÷atrån pramarditum
05,149.040a	indrasyàpi bhayaü hy ete janayeyur mahàhave
05,149.040c	kiü punar dhàrtaràùñràõàü lubdhànàü pàpacetasàm
05,149.041a	mayàpi hi mahàbàho tvatpriyàrtham ariüdama
05,149.041c	kçto yatno mahàüs tatra ÷amaþ syàd iti bhàrata
05,149.041e	dharmasya gatam ànçõyaü na sma vàcyà vivakùatàm
05,149.042a	kçtàrthaü manyate bàlaþ so ''tmànam avicakùaõaþ
05,149.042c	dhàrtaràùñro balasthaü ca manyate ''tmànam àturaþ
05,149.043a	yujyatàü vàhinã sàdhu vadhasàdhyà hi te matàþ
05,149.043c	na dhàrtaràùñràþ ÷akùyanti sthàtuü dçùñvà dhanaüjayam
05,149.044a	bhãmasenaü ca saükruddhaü yamau càpi yamopamau
05,149.044c	yuyudhànadvitãyaü ca dhçùñadyumnam amarùaõam
05,149.045a	abhimanyuü draupadeyàn viràñadrupadàv api
05,149.045c	akùauhiõãpatãü÷ cànyàn narendràn dçóhavikramàn
05,149.046a	sàravad balam asmàkaü duùpradharùaü duràsadam
05,149.046c	dhàrtaràùñrabalaü saükhye vadhiùyati na saü÷ayaþ
05,149.046d*0541_01	dhçùñadyumnam ahaü manye senàpatim ariüdama
05,149.047a	evam ukte tu kçùõena saüprahçùyan narottamàþ
05,149.047c	teùàü prahçùñamanasàü nàdaþ samabhavan mahàn
05,149.048a	yoga ity atha sainyànàü tvaratàü saüpradhàvatàm
05,149.048c	hayavàraõa÷abda÷ ca nemighoùa÷ ca sarva÷aþ
05,149.048e	÷aïkhadundubhinirghoùas tumulaþ sarvato 'bhavat
05,149.048f*0542_01	tad ugraü sàgaranibhaü kùubdhaü balasamàgamam
05,149.048f*0542_02	rathapattigajodagraü mahormibhir ivàkulam
05,149.048f*0542_03	dhàvatàm àhvayànànàü tanutràõi ca badhnatàm
05,149.049a	prayàsyatàü pàõóavànàü sasainyànàü samantataþ
05,149.049c	gaïgeva pårõà durdharùà samadç÷yata vàhinã
05,149.050a	agrànãke bhãmaseno màdrãputrau ca daü÷itau
05,149.050c	saubhadro draupadeyà÷ ca dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ
05,149.050e	prabhadrakà÷ ca pà¤càlà bhãmasenamukhà yayuþ
05,149.051a	tataþ ÷abdaþ samabhavat samudrasyeva parvaõi
05,149.051c	hçùñànàü saüprayàtànàü ghoùo divam ivàspç÷at
05,149.052a	prahçùñà daü÷ità yodhàþ parànãkavidàraõàþ
05,149.052c	teùàü madhye yayau ràjà kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,149.053a	÷akañàpaõave÷à÷ ca yànayugyaü ca sarva÷aþ
05,149.053c	ko÷ayantràyudhaü caiva ye ca vaidyà÷ cikitsakàþ
05,149.054a	phalgu yac ca balaü kiü cit tathaiva kç÷adurbalam
05,149.054c	tat saügçhya yayau ràjà ye càpi paricàrakàþ
05,149.055a	upaplavye tu pà¤càlã draupadã satyavàdinã
05,149.055c	saha strãbhir nivavçte dàsãdàsasamàvçtà
05,149.056a	kçtvà målapratãkàràn gulmaiþ sthàvarajaïgamaiþ
05,149.056c	skandhàvàreõa mahatà prayayuþ pàõóunandanàþ
05,149.057a	dadato gàü hiraõyaü ca bràhmaõair abhisaüvçtàþ
05,149.057c	ståyamànà yayå ràjan rathair maõivibhåùitaiþ
05,149.058a	kekayà dhçùñaketu÷ ca putraþ kà÷yasya càbhibhåþ
05,149.058c	÷reõimàn vasudàna÷ ca ÷ikhaõóã càparàjitaþ
05,149.059a	hçùñàs tuùñàþ kavacinaþ sa÷astràþ samalaükçtàþ
05,149.059c	ràjànam anvayuþ sarve parivàrya yudhiùñhiram
05,149.060a	jaghanàrdhe viràña÷ ca yaj¤asena÷ ca somakiþ
05,149.060c	sudharmà kuntibhoja÷ ca dhçùñadyumnasya càtmajàþ
05,149.061a	rathàyutàni catvàri hayàþ pa¤caguõàs tataþ
05,149.061c	pattisainyaü da÷aguõaü sàdinàm ayutàni ùañ
05,149.062a	anàdhçùñi÷ cekitàna÷ cediràjo 'tha sàtyakiþ
05,149.062c	parivàrya yayuþ sarve vàsudevadhanaüjayau
05,149.063a	àsàdya tu kurukùetraü vyåóhànãkàþ prahàriõaþ
05,149.063c	pàõóavàþ samadç÷yanta nardanto vçùabhà iva
05,149.064a	te 'vagàhya kurukùetraü ÷aïkhàn dadhmur ariüdamàþ
05,149.064c	tathaiva dadhmatuþ ÷aïkhau vàsudevadhanaüjayau
05,149.065a	pà¤cajanyasya nirghoùaü visphårjitam ivà÷aneþ
05,149.065c	ni÷amya sarvasainyàni samahçùyanta sarva÷aþ
05,149.066a	÷aïkhadundubhisaüsçùñaþ siühanàdas tarasvinàm
05,149.066c	pçthivãü càntarikùaü ca sàgaràü÷ cànvanàdayat
05,149.067a	tato de÷e same snigdhe prabhåtayavasendhane
05,149.067c	nive÷ayàm àsa tadà senàü ràjà yudhiùñhiraþ
05,149.068a	parihçtya ÷ma÷ànàni devatàyatanàni ca
05,149.068c	à÷ramàü÷ ca maharùãõàü tãrthàny àyatanàni ca
05,149.069a	madhurànåùare de÷e ÷ive puõye mahãpatiþ
05,149.069c	nive÷aü kàrayàm àsa kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,149.070a	tata÷ ca punar utthàya sukhã vi÷ràntavàhanaþ
05,149.070c	prayayau pçthivãpàlair vçtaþ ÷atasahasra÷aþ
05,149.071a	vidràvya ÷ata÷o gulmàn dhàrtaràùñrasya sainikàn
05,149.071c	paryakràmat samantàc ca pàrthena saha ke÷avaþ
05,149.072a	÷ibiraü màpayàm àsa dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ
05,149.072c	sàtyaki÷ ca rathodàro yuyudhànaþ pratàpavàn
05,149.073a	àsàdya saritaü puõyàü kurukùetre hiraõvatãm
05,149.073c	såpatãrthàü ÷ucijalàü ÷arkaràpaïkavarjitàm
05,149.074a	khànayàm àsa parikhàü ke÷avas tatra bhàrata
05,149.074c	guptyartham api càdi÷ya balaü tatra nyave÷ayat
05,149.075a	vidhir yaþ ÷ibirasyàsãt pàõóavànàü mahàtmanàm
05,149.075c	tadvidhàni narendràõàü kàrayàm àsa ke÷avaþ
05,149.076a	prabhåtajalakàùñhàni duràdharùataràõi ca
05,149.076c	bhakùyabhojyopapannàni ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ
05,149.077a	÷ibiràõi mahàrhàõi ràj¤àü tatra pçthak pçthak
05,149.077c	vimànànãva ràjendra niviùñàni mahãtale
05,149.078a	tatràsa¤ ÷ilpinaþ pràj¤àþ ÷ata÷o dattavetanàþ
05,149.078c	sarvopakaraõair yuktà vaidyà÷ ca suvi÷àradàþ
05,149.079a	jyàdhanurvarma÷astràõàü tathaiva madhusarpiùoþ
05,149.079c	sasarja rasapàüsånàü rà÷ayaþ parvatopamàþ
05,149.080a	bahådakaü suyavasaü tuùàïgàrasamanvitam
05,149.080c	÷ibire ÷ibire ràjà saücakàra yudhiùñhiraþ
05,149.081a	mahàyantràõi nàràcàs tomararùñipara÷vadhàþ
05,149.081c	dhanåüùi kavacàdãni hçdy abhåvan nçõàü tadà
05,149.082a	gajàþ kaïkañasaünàhà lohavarmottaracchadàþ
05,149.082c	adç÷yaüs tatra giryàbhàþ sahasra÷atayodhinaþ
05,149.083a	niviùñàn pàõóavàüs tatra j¤àtvà mitràõi bhàrata
05,149.083c	abhisasrur yathodde÷aü sabalàþ sahavàhanàþ
05,149.084a	caritabrahmacaryàs te somapà bhåridakùiõàþ
05,149.084c	jayàya pàõóuputràõàü samàjagmur mahãkùitaþ
05,150.001	janamejaya uvàca
05,150.001a	yudhiùñhiraü sahànãkam upayàntaü yuyutsayà
05,150.001c	saüniviùñaü kurukùetre vàsudevena pàlitam
05,150.002a	viràñadrupadàbhyàü ca saputràbhyàü samanvitam
05,150.002c	kekayair vçùõibhi÷ caiva pàrthivaiþ ÷ata÷o vçtam
05,150.003a	mahendram iva càdityair abhiguptaü mahàrathaiþ
05,150.003c	÷rutvà duryodhano ràjà kiü kàryaü pratyapadyata
05,150.004a	etad icchàmy ahaü ÷rotuü vistareõa tapodhana
05,150.004c	saübhrame tumule tasmin yadàsãt kurujàïgale
05,150.005a	vyathayeyur hi devànàü senàm api samàgame
05,150.005c	pàõóavà vàsudeva÷ ca viràñadrupadau tathà
05,150.006a	dhçùñadyumna÷ ca pà¤càlyaþ ÷ikhaõóã ca mahàrathaþ
05,150.006c	yuyudhàna÷ ca vikrànto devair api duràsadaþ
05,150.007a	etad icchàmy ahaü ÷rotuü vistareõa tapodhana
05,150.007c	kuråõàü pàõóavànàü ca yad yad àsãd viceùñitam
05,150.008	vai÷aüpàyana uvàca
05,150.008a	pratiyàte tu dà÷àrhe ràjà duryodhanas tadà
05,150.008c	karõaü duþ÷àsanaü caiva ÷akuniü càbravãd idam
05,150.009a	akçtenaiva kàryeõa gataþ pàrthàn adhokùajaþ
05,150.009c	sa enàn manyunàviùño dhruvaü vakùyaty asaü÷ayam
05,150.010a	iùño hi vàsudevasya pàõóavair mama vigrahaþ
05,150.010c	bhãmasenàrjunau caiva dà÷àrhasya mate sthitau
05,150.011a	ajàta÷atrur apy adya bhãmàrjunava÷ànugaþ
05,150.011c	nikçta÷ ca mayà pårvaü saha sarvaiþ sahodaraiþ
05,150.012a	viràñadrupadau caiva kçtavairau mayà saha
05,150.012c	tau ca senàpraõetàrau vàsudevava÷ànugau
05,150.013a	bhavità vigrahaþ so 'yaü tumulo lomaharùaõaþ
05,150.013c	tasmàt sàügràmikaü sarvaü kàrayadhvam atandritàþ
05,150.014a	÷ibiràõi kurukùetre kriyantàü vasudhàdhipàþ
05,150.014c	suparyàptàvakà÷àni duràdeyàni ÷atrubhiþ
05,150.015a	àsannajalakàùñhàni ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ
05,150.015c	acchedyàhàramàrgàõi ratnoccayacitàni ca
05,150.015e	vividhàyudhapårõàni patàkàdhvajavanti ca
05,150.016a	samà÷ ca teùàü panthànaþ kriyantàü nagaràd bahiþ
05,150.016c	prayàõaü ghuùyatàm adya ÷vobhåta iti màciram
05,150.017a	te tatheti pratij¤àya ÷vobhåte cakrire tathà
05,150.017c	hçùñaråpà mahàtmàno vinà÷àya mahãkùitàm
05,150.018a	tatas te pàrthivàþ sarve tac chrutvà ràja÷àsanam
05,150.018c	àsanebhyo mahàrhebhya udatiùñhann amarùitàþ
05,150.019a	bàhån parighasaükà÷àn saüspç÷antaþ ÷anaiþ ÷anaiþ
05,150.019c	kà¤canàïgadadãptàü÷ ca candanàgarubhåùitàn
05,150.020a	uùõãùàõi niyacchantaþ puõóarãkanibhaiþ karaiþ
05,150.020c	antarãyottarãyàõi bhåùaõàni ca sarva÷aþ
05,150.021a	te rathàn rathinaþ ÷reùñhà hayàü÷ ca hayakovidàþ
05,150.021c	sajjayanti sma nàgàü÷ ca nàga÷ikùàsu niùñhitàþ
05,150.022a	atha varmàõi citràõi kà¤canàni bahåni ca
05,150.022c	vividhàni ca ÷astràõi cakruþ sajjàni sarva÷aþ
05,150.023a	padàtaya÷ ca puruùàþ ÷astràõi vividhàni ca
05,150.023c	upajahruþ ÷arãreùu hemacitràõy aneka÷aþ
05,150.024a	tad utsava ivodagraü saüprahçùñanaràvçtam
05,150.024c	nagaraü dhàrtaràùñrasya bhàratàsãt samàkulam
05,150.025a	janaughasalilàvarto rathanàgà÷vamãnavàn
05,150.025c	÷aïkhadundubhinirghoùaþ ko÷asaücayaratnavàn
05,150.026a	citràbharaõavarmormiþ ÷astranirmalaphenavàn
05,150.026c	pràsàdamàlàdrivçto rathyàpaõamahàhradaþ
05,150.027a	yodhacandrodayodbhåtaþ kururàjamahàrõavaþ
05,150.027c	adç÷yata tadà ràjaü÷ candrodaya ivàrõavaþ
05,151.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,151.001a	vàsudevasya tad vàkyam anusmçtya yudhiùñhiraþ
05,151.001c	punaþ papraccha vàrùõeyaü kathaü mando 'bravãd idam
05,151.002a	asminn abhyàgate kàle kiü ca naþ kùamam acyuta
05,151.002c	kathaü ca vartamànà vai svadharmàn na cyavemahi
05,151.003a	duryodhanasya karõasya ÷akuneþ saubalasya ca
05,151.003c	vàsudeva mataj¤o 'si mama sabhràtçkasya ca
05,151.004a	vidurasyàpi te vàkyaü ÷rutaü bhãùmasya cobhayoþ
05,151.004c	kuntyà÷ ca vipulapraj¤a praj¤à kàrtsnyena te ÷rutà
05,151.005a	sarvam etad atikramya vicàrya ca punaþ punaþ
05,151.005c	yan naþ kùamaü mahàbàho tad bravãhy avicàrayan
05,151.006a	÷rutvaitad dharmaràjasya dharmàrthasahitaü vacaþ
05,151.006c	meghadundubhinirghoùaþ kçùõo vacanam abravãt
05,151.007a	uktavàn asmi yad vàkyaü dharmàrthasahitaü hitam
05,151.007c	na tu tan nikçtipraj¤e kauravye pratitiùñhati
05,151.008a	na ca bhãùmasya durmedhàþ ÷çõoti vidurasya và
05,151.008c	mama và bhàùitaü kiü cit sarvam evàtivartate
05,151.009a	na sa kàmayate dharmaü na sa kàmayate ya÷aþ
05,151.009c	jitaü sa manyate sarvaü duràtmà karõam à÷ritaþ
05,151.010a	bandham àj¤àpayàm àsa mama càpi suyodhanaþ
05,151.010c	na ca taü labdhavàn kàmaü duràtmà ÷àsanàtigaþ
05,151.011a	na ca bhãùmo na ca droõo yuktaü tatràhatur vacaþ
05,151.011c	sarve tam anuvartante çte viduram acyuta
05,151.012a	÷akuniþ saubala÷ caiva karõaduþ÷àsanàv api
05,151.012c	tvayy ayuktàny abhàùanta måóhà måóham amarùaõam
05,151.013a	kiü ca tena mayoktena yàny abhàùanta kauravàþ
05,151.013c	saükùepeõa duràtmàsau na yuktaü tvayi vartate
05,151.014a	na pàrthiveùu sarveùu ya ime tava sainikàþ
05,151.014c	yat pàpaü yan na kalyàõaü sarvaü tasmin pratiùñhitam
05,151.015a	na càpi vayam atyarthaü parityàgena karhi cit
05,151.015c	kauravaiþ ÷amam icchàmas tatra yuddham anantaram
05,151.016a	tac chrutvà pàrthivàþ sarve vàsudevasya bhàùitam
05,151.016c	abruvanto mukhaü ràj¤aþ samudaikùanta bhàrata
05,151.017a	yudhiùñhiras tv abhipràyam upalabhya mahãkùitàm
05,151.017c	yogam àj¤àpayàm àsa bhãmàrjunayamaiþ saha
05,151.018a	tataþ kilakilàbhåtam anãkaü pàõóavasya ha
05,151.018c	àj¤àpite tadà yoge samahçùyanta sainikàþ
05,151.019a	avadhyànàü vadhaü pa÷yan dharmaràjo yudhiùñhiraþ
05,151.019c	niùñanan bhãmasenaü ca vijayaü cedam abravãt
05,151.020a	yadarthaü vanavàsa÷ ca pràptaü duþkhaü ca yan mayà
05,151.020c	so 'yam asmàn upaity eva paro 'narthaþ prayatnataþ
05,151.021a	yasmin yatnaþ kçto 'smàbhiþ sa no hãnaþ prayatnataþ
05,151.021c	akçte tu prayatne 'smàn upàvçttaþ kalir mahàn
05,151.022a	kathaü hy avadhyaiþ saügràmaþ kàryaþ saha bhaviùyati
05,151.022c	kathaü hatvà gurån vçddhàn vijayo no bhaviùyati
05,151.023a	tac chrutvà dharmaràjasya savyasàcã paraütapaþ
05,151.023c	yad uktaü vàsudevena ÷ràvayàm àsa tad vacaþ
05,151.024a	uktavàn devakãputraþ kuntyà÷ ca vidurasya ca
05,151.024c	vacanaü tat tvayà ràjan nikhilenàvadhàritam
05,151.025a	na ca tau vakùyato 'dharmam iti me naiùñhikã matiþ
05,151.025c	na càpi yuktaü kaunteya nivartitum ayudhyataþ
05,151.026a	tac chrutvà vàsudevo 'pi savyasàcivacas tadà
05,151.026c	smayamàno 'bravãt pàrtham evam etad iti bruvan
05,151.027a	tatas te dhçtasaükalpà yuddhàya sahasainikàþ
05,151.027c	pàõóaveyà mahàràja tàü ràtriü sukham àvasan
05,152.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,152.001a	vyuùitàyàü rajanyàü tu ràjà duryodhanas tataþ
05,152.001c	vyabhajat tàny anãkàni da÷a caikaü ca bhàrata
05,152.002a	narahastirathà÷vànàü sàraü madhyaü ca phalgu ca
05,152.002c	sarveùv eteùv anãkeùu saüdide÷a mahãpatiþ
05,152.003a	sànukarùàþ satåõãràþ savaråthàþ satomaràþ
05,152.003c	sopàsaïgàþ sa÷aktãkàþ saniùaïgàþ sapothikàþ
05,152.004a	sadhvajàþ sapatàkà÷ ca sa÷aràsanatomaràþ
05,152.004c	rajjubhi÷ ca vicitràbhiþ sapà÷àþ saparistaràþ
05,152.005a	sakacagrahavikùepàþ satailaguóavàlukàþ
05,152.005c	sà÷ãviùaghañàþ sarve sasarjarasapàüsavaþ
05,152.006a	saghaõñàphalakàþ sarve vàsãvçkùàdanànvitàþ
05,152.006a*0543_01	**** **** sàyoguóajalopalàþ
05,152.006a*0543_02	sa÷àlabhindipàlà÷ ca samadhåc chiùñamudgaràþ
05,152.006a*0543_03	sakàõóadaõóakàþ sarve sasãraviùatomaràþ
05,152.006a*0543_04	sa÷årpapiñakàþ sarve sadàtràïku÷atomaràþ
05,152.006a*0543_05	sakãlakrakacàþ sarve
05,152.006c	vyàghracarmaparãvàrà vçtà÷ ca dvãpicarmabhiþ
05,152.007a	savastayaþ sa÷çïgà÷ ca sapràsavividhàyudhàþ
05,152.007c	sakuñhàràþ sakuddàlàþ satailakùaumasarpiùaþ
05,152.007d*0544_01	rukmajàlapraticchannà nànàmaõivibhåùitàþ
05,152.007d*0545_01	vyàghracarmaparãdhànàþ suveùàþ samalaükçtàþ
05,152.008a	citrànãkàþ suvapuùo jvalità iva pàvakàþ
05,152.008c	tathà kavacinaþ ÷åràþ ÷astreùu kçtani÷ramàþ
05,152.009a	kulãnà hayayonij¤àþ sàrathye vinive÷itàþ
05,152.009c	baddhàriùñà baddhakakùyà baddhadhvajapatàkinaþ
05,152.009d*0546_01	baddhàbharaõanirvyåhà baddhacarmàsipaññi÷àþ
05,152.010a	caturyujo rathàþ sarve sarve ÷astrasamàyutàþ
05,152.010c	saühçùñavàhanàþ sarve sarve ÷ata÷aràsanàþ
05,152.011a	dhuryayor hayayor ekas tathànyau pàrùõisàrathã
05,152.011c	tau càpi rathinàü ÷reùñhau rathã ca hayavit tathà
05,152.012a	nagaràõãva guptàni duràdeyàni ÷atrubhiþ
05,152.012c	àsan rathasahasràõi hemamàlãni sarva÷aþ
05,152.013a	yathà rathàs tathà nàgà baddhakakùyàþ svalaükçtàþ
05,152.013c	babhåvuþ sapta puruùà ratnavanta ivàdrayaþ
05,152.014a	dvàv aïku÷adharau teùu dvàv uttamadhanurdharau
05,152.014c	dvau varàsidharau ràjann ekaþ ÷aktipatàkadhçk
05,152.015a	gajair mattaiþ samàkãrõaü savarmàyudhako÷akaiþ
05,152.015c	tad babhåva balaü ràjan kauravyasya sahasra÷aþ
05,152.016a	vicitrakavacàmuktaiþ sapatàkaiþ svalaükçtaiþ
05,152.016c	sàdibhi÷ copasaüpannà àsann ayuta÷o hayàþ
05,152.017a	susaügràhàþ susaütoùà hemabhàõóaparicchadàþ
05,152.017c	aneka÷atasàhasràs te ca sàdiva÷e sthitàþ
05,152.018a	nànàråpavikàrà÷ ca nànàkavaca÷astriõaþ
05,152.018c	padàtino naràs tatra babhåvur hemamàlinaþ
05,152.019a	rathasyàsan da÷a gajà gajasya da÷a vàjinaþ
05,152.019c	narà da÷a hayasyàsan pàdarakùàþ samantataþ
05,152.020a	rathasya nàgàþ pa¤cà÷an nàgasyàsa¤ ÷ataü hayàþ
05,152.020c	hayasya puruùàþ sapta bhinnasaüdhànakàriõaþ
05,152.021a	senà pa¤ca÷ataü nàgà rathàs tàvanta eva ca
05,152.021b*0547_01	pa¤cà÷ac ca ÷ataü cà÷và naràþ pa¤caguõàs tataþ
05,152.021c	da÷asenà ca pçtanà pçtanà da÷avàhinã
05,152.022a	vàhinã pçtanà senà dhvajinã sàdinã camåþ
05,152.022c	akùauhiõãti paryàyair niruktàtha varåthinã
05,152.022e	evaü vyåóhàny anãkàni kauraveyeõa dhãmatà
05,152.023a	akùauhiõyo da÷aikà ca saükhyàtàþ sapta caiva ha
05,152.023c	akùauhiõyas tu saptaiva pàõóavànàm abhåd balam
05,152.023e	akùauhiõyo da÷aikà ca kauravàõàm abhåd balam
05,152.024a	naràõàü pa¤capa¤cà÷ad eùà pattir vidhãyate
05,152.024c	senàmukhaü ca tisras tà gulma ity abhisaüj¤itaþ
05,152.025a	da÷a gulmà gaõas tv àsãd gaõàs tv ayuta÷o 'bhavan
05,152.025c	duryodhanasya senàsu yotsyamànàþ prahàriõaþ
05,152.026a	tatra duryodhano ràjà ÷åràn buddhimato naràn
05,152.026c	prasamãkùya mahàbàhu÷ cakre senàpatãüs tadà
05,152.027a	pçthag akùauhiõãnàü ca praõetén narasattamàn
05,152.027c	vidhipårvaü samànãya pàrthivàn abhyaùecayat
05,152.028a	kçpaü droõaü ca ÷alyaü ca saindhavaü ca mahàratham
05,152.028c	sudakùiõaü ca kàmbojaü kçtavarmàõam eva ca
05,152.029a	droõaputraü ca karõaü ca bhåri÷ravasam eva ca
05,152.029c	÷akuniü saubalaü caiva bàhlãkaü ca mahàratham
05,152.030a	divase divase teùàü prativelaü ca bhàrata
05,152.030c	cakre sa vividhàþ saüj¤àþ pratyakùaü ca punaþ punaþ
05,152.031a	tathà viniyatàþ sarve ye ca teùàü padànugàþ
05,152.031b*0548_01	hçùñàþ puùñàþ susaünaddhà vikrame dçóhani÷cayàþ
05,152.031c	babhåvuþ sainikà ràjan ràj¤aþ priyacikãrùavaþ
05,153.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,153.001a	tataþ ÷àütanavaü bhãùmaü prà¤jalir dhçtaràùñrajaþ
05,153.001c	saha sarvair mahãpàlair idaü vacanam abravãt
05,153.002a	çte senàpraõetàraü pçtanà sumahaty api
05,153.002c	dãryate yuddham àsàdya pipãlikapuñaü yathà
05,153.003a	na hi jàtu dvayor buddhiþ samà bhavati karhi cit
05,153.003c	÷auryaü ca nàma netéõàü spardhate ca parasparam
05,153.004a	÷råyate ca mahàpràj¤a haihayàn amitaujasaþ
05,153.004c	abhyayur bràhmaõàþ sarve samucchritaku÷adhvajàþ
05,153.005a	tàn anvayus tadà vai÷yàþ ÷ådrà÷ caiva pitàmaha
05,153.005c	ekatas tu trayo varõà ekataþ kùatriyarùabhàþ
05,153.006a	te sma yuddheùv abhajyanta trayo varõàþ punaþ punaþ
05,153.006b*0549_01	tathàpi niyatàþ sarve kùatriyàs tu jaghanyajàþ
05,153.006c	kùatriyàs tu jayanty eva bahulaü caikato balam
05,153.007a	tatas te kùatriyàn eva papracchur dvijasattamàþ
05,153.007c	tebhyaþ ÷a÷aüsur dharmaj¤à yàthàtathyaü pitàmaha
05,153.008a	vayam ekasya ÷çõumo mahàbuddhimato raõe
05,153.008c	bhavantas tu pçthak sarve svabuddhiva÷avartinaþ
05,153.009a	tatas te bràhmaõà÷ cakrur ekaü senàpatiü dvijam
05,153.009c	nayeùu ku÷alaü ÷åram ajayan kùatriyàüs tataþ
05,153.010a	evaü ye ku÷alaü ÷åraü hite sthitam akalmaùam
05,153.010c	senàpatiü prakurvanti te jayanti raõe ripån
05,153.011a	bhavàn u÷anasà tulyo hitaiùã ca sadà mama
05,153.011c	asaühàryaþ sthito dharme sa naþ senàpatir bhava
05,153.012a	ra÷mãvatàm ivàdityo vãrudhàm iva candramàþ
05,153.012c	kubera iva yakùàõàü marutàm iva vàsavaþ
05,153.013a	parvatànàü yathà meruþ suparõaþ patatàm iva
05,153.013c	kumàra iva bhåtànàü vasånàm iva havyavàñ
05,153.014a	bhavatà hi vayaü guptàþ ÷akreõeva divaukasaþ
05,153.014c	anàdhçùyà bhaviùyàmas trida÷ànàm api dhruvam
05,153.015a	prayàtu no bhavàn agre devànàm iva pàvakiþ
05,153.015c	vayaü tvàm anuyàsyàmaþ saurabheyà ivarùabham
05,153.015d*0550_01	ity uktvà pàdayos tasya nipapàta naràdhipaþ
05,153.015d*0550_02	rakùàsmàn ràja÷àrdåla tvàm ahaü ÷araõaü gataþ
05,153.016	bhãùma uvàca
05,153.016a	evam etan mahàbàho yathà vadasi bhàrata
05,153.016c	yathaiva hi bhavanto me tathaiva mama pàõóavàþ
05,153.017a	api caiva maya ÷reyo vàcyaü teùàü naràdhipa
05,153.017c	yoddhavyaü tu tavàrthàya yathà sa samayaþ kçtaþ
05,153.018a	na tu pa÷yàmi yoddhàram àtmanaþ sadç÷aü bhuvi
05,153.018c	çte tasmàn naravyàghràt kuntãputràd dhanaüjayàt
05,153.019a	sa hi veda mahàbàhur divyàny astràõi sarva÷aþ
05,153.019c	na tu màü vivçto yuddhe jàtu yudhyeta pàõóavaþ
05,153.020a	ahaü sa ca kùaõenaiva nirmanuùyam idaü jagat
05,153.020c	kuryàü ÷astrabalenaiva sasuràsuraràkùasam
05,153.021a	na tv evotsàdanãyà me pàõóoþ putrà naràdhipa
05,153.021c	tasmàd yodhàn haniùyàmi prayogeõàyutaü sadà
05,153.022a	evam eùàü kariùyàmi nidhanaü kurunandana
05,153.022c	na cet te màü haniùyanti pårvam eva samàgame
05,153.023a	senàpatis tv ahaü ràjan samayenàpareõa te
05,153.023c	bhaviùyàmi yathàkàmaü tan me ÷rotum ihàrhasi
05,153.024a	karõo và yudhyatàü pårvam ahaü và pçthivãpate
05,153.024c	spardhate hi sadàtyarthaü såtaputro mayà raõe
05,153.025	karõa uvàca
05,153.025a	nàhaü jãvati gàïgeye yotsye ràjan kathaü cana
05,153.025c	hate bhãùme tu yotsyàmi saha gàõóãvadhanvanà
05,153.026	vai÷aüpàyana uvàca
05,153.026a	tataþ senàpatiü cakre vidhivad bhåridakùiõam
05,153.026c	dhçtaràùñràtmajo bhãùmaü so 'bhiùikto vyarocata
05,153.027a	tato bherã÷ ca ÷aïkhàü÷ ca ÷ata÷a÷ caiva puùkaràn
05,153.027c	vàdayàm àsur avyagràþ puruùà ràja÷àsanàt
05,153.028a	siühanàdà÷ ca vividhà vàhanànàü ca nisvanàþ
05,153.028c	pràduràsann anabhre ca varùaü rudhirakardamam
05,153.029a	nirghàtàþ pçthivãkampà gajabçühitanisvanàþ
05,153.029c	àsaü÷ ca sarvayodhànàü pàtayanto manàüsy uta
05,153.030a	vàca÷ càpy a÷arãriõyo diva÷ colkàþ prapedire
05,153.030c	÷ivà÷ ca bhayavedinyo nedur dãptasvarà bhç÷am
05,153.031a	senàpatye yadà ràjà gàïgeyam abhiùiktavàn
05,153.031c	tadaitàny ugraråpàõi abhava¤ ÷ata÷o nçpa
05,153.032a	tataþ senàpatiü kçtvà bhãùmaü parabalàrdanam
05,153.032c	vàcayitvà dvija÷reùñhàn niùkair gobhi÷ ca bhåri÷aþ
05,153.033a	vardhamàno jayà÷ãrbhir niryayau sainikair vçtaþ
05,153.033c	àpageyaü puraskçtya bhràtçbhiþ sahitas tadà
05,153.033e	skandhàvàreõa mahatà kurukùetraü jagàma ha
05,153.034a	parikramya kurukùetraü karõena saha kauravaþ
05,153.034c	÷ibiraü màpayàm àsa same de÷e naràdhipaþ
05,153.035a	madhurànåùare de÷e prabhåtayavasendhane
05,153.035c	yathaiva hàstinapuraü tadvac chibiram àbabhau
05,154.001	janamejaya uvàca
05,154.001a	àpageyaü mahàtmànaü bhãùmaü ÷astrabhçtàü varam
05,154.001c	pitàmahaü bhàratànàü dhvajaü sarvamahãkùitàm
05,154.002a	bçhaspatisamaü buddhyà kùamayà pçthivãsamam
05,154.002c	samudram iva gàmbhãrye himavantam iva sthiram
05,154.003a	prajàpatim ivaudàrye tejasà bhàskaropamam
05,154.003c	mahendram iva ÷atråõàü dhvaüsanaü ÷aravçùñibhiþ
05,154.004a	raõayaj¤e pratibhaye svàbhãle lomaharùaõe
05,154.004c	dãkùitaü ciraràtràya ÷rutvà ràjà yudhiùñhiraþ
05,154.005a	kim abravãn mahàbàhuþ sarvadharmavi÷àradaþ
05,154.005c	bhãmasenàrjunau vàpi kçùõo và pratyapadyata
05,154.006	vai÷aüpàyana uvàca
05,154.006a	àpaddharmàrthaku÷alo mahàbuddhir yudhiùñhiraþ
05,154.006c	sarvàn bhràtén samànãya vàsudevaü ca sàtvatam
05,154.006e	uvàca vadatàü ÷reùñhaþ sàntvapårvam idaü vacaþ
05,154.007a	paryàkràmata sainyàni yattàs tiùñhata daü÷itàþ
05,154.007c	pitàmahena vo yuddhaü pårvam eva bhaviùyati
05,154.007e	tasmàt saptasu senàsu praõetén mama pa÷yata
05,154.008	vàsudeva uvàca
05,154.008a	yathàrhati bhavàn vaktum asmin kàla upasthite
05,154.008c	tathedam arthavad vàkyam uktaü te bharatarùabha
05,154.009a	rocate me mahàbàho kriyatàü yad anantaram
05,154.009c	nàyakàs tava senàyàm abhiùicyantu sapta vai
05,154.010	vai÷aüpàyana uvàca
05,154.010a	tato drupadam ànàyya viràñaü ÷inipuügavam
05,154.010c	dhçùñadyumnaü ca pà¤càlyaü dhçùñaketuü ca pàrthivam
05,154.010e	÷ikhaõóinaü ca pà¤càlyaü sahadevaü ca màgadham
05,154.011a	etàn sapta maheùvàsàn vãràn yuddhàbhinandinaþ
05,154.011c	senàpraõetén vidhivad abhyaùi¤cad yudhiùñhiraþ
05,154.012a	sarvasenàpatiü càtra dhçùñadyumnam upàdi÷at
05,154.012c	droõàntahetor utpanno ya iddhà¤ jàtavedasaþ
05,154.013a	sarveùàm eva teùàü tu samastànàü mahàtmanàm
05,154.013c	senàpatipatiü cakre guóàke÷aü dhanaüjayam
05,154.014a	arjunasyàpi netà ca saüyantà caiva vàjinàm
05,154.014c	saükarùaõànujaþ ÷rãmàn mahàbuddhir janàrdanaþ
05,154.015a	tad dçùñvopasthitaü yuddhaü samàsannaü mahàtyayam
05,154.015c	pràvi÷ad bhavanaü ràj¤aþ pàõóavasya halàyudhaþ
05,154.016a	sahàkråraprabhçtibhir gadasàmbolmukàdibhiþ
05,154.016c	raukmiõeyàhukasutai÷ càrudeùõapurogamaiþ
05,154.017a	vçùõimukhyair abhigatair vyàghrair iva balotkañaiþ
05,154.017c	abhigupto mahàbàhur marudbhir iva vàsavaþ
05,154.018a	nãlakau÷eyavasanaþ kailàsa÷ikharopamaþ
05,154.018c	siühakhelagatiþ ÷rãmàn madaraktàntalocanaþ
05,154.019a	taü dçùñvà dharmaràja÷ ca ke÷ava÷ ca mahàdyutiþ
05,154.019c	udatiùñhat tadà pàrtho bhãmakarmà vçkodaraþ
05,154.020a	gàõóãvadhanvà ye cànye ràjànas tatra ke cana
05,154.020c	påjayàü cakrur abhyetya te sma sarve halàyudham
05,154.021a	tatas taü pàõóavo ràjà kare paspar÷a pàõinà
05,154.021c	vàsudevapurogàs tu sarva evàbhyavàdayan
05,154.022a	viràñadrupadau vçddhàv abhivàdya halàyudhaþ
05,154.022c	yudhiùñhireõa sahita upàvi÷ad ariüdamaþ
05,154.023a	tatas teùåpaviùñeùu pàrthiveùu samantataþ
05,154.023c	vàsudevam abhiprekùya rauhiõeyo 'bhyabhàùata
05,154.024a	bhavitàyaü mahàraudro dàruõaþ puruùakùayaþ
05,154.024c	diùñam etad dhruvaü manye na ÷akyam ativartitum
05,154.025a	asmàd yuddhàt samuttãrõàn api vaþ sasuhçjjanàn
05,154.025c	arogàn akùatair dehaiþ pa÷yeyam iti me matiþ
05,154.026a	sametaü pàrthivaü kùatraü kàlapakvam asaü÷ayam
05,154.026c	vimardaþ sumahàn bhàvã màüsa÷oõitakardamaþ
05,154.027a	ukto mayà vàsudevaþ punaþ punar upahvare
05,154.027c	saübandhiùu samàü vçttiü vartasva madhusådana
05,154.028a	pàõóavà hi yathàsmàkaü tathà duryodhano nçpaþ
05,154.028c	tasyàpi kriyatàü yuktyà saparyeti punaþ punaþ
05,154.029a	tac ca me nàkarod vàkyaü tvadarthe madhusådanaþ
05,154.029c	niviùñaþ sarvabhàvena dhanaüjayam avekùya ca
05,154.030a	dhruvo jayaþ pàõóavànàm iti me ni÷cità matiþ
05,154.030c	tathà hy abhinive÷o 'yaü vàsudevasya bhàrata
05,154.031a	na càham utsahe kçùõam çte lokam udãkùitum
05,154.031c	tato 'ham anuvartàmi ke÷avasya cikãrùitam
05,154.032a	ubhau ÷iùyau hi me vãrau gadàyuddhavi÷àradau
05,154.032c	tulyasneho 'smy ato bhãme tathà duryodhane nçpe
05,154.033a	tasmàd yàsyàmi tãrthàni sarasvatyà niùevitum
05,154.033c	na hi ÷akùyàmi kauravyàn na÷yamànàn upekùitum
05,154.034a	evam uktvà mahàbàhur anuj¤àta÷ ca pàõóavaiþ
05,154.034c	tãrthayàtràü yayau ràmo nivartya madhusådanam
05,155.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,155.001a	etasminn eva kàle tu bhãùmakasya mahàtmanaþ
05,155.001c	hiraõyalomno nçpateþ sàkùàd indrasakhasya vai
05,155.002a	àhçtãnàm adhipater bhojasyàtiya÷asvinaþ
05,155.002c	dàkùiõàtyapateþ putro dikùu rukmãti vi÷rutaþ
05,155.003a	yaþ kiüpuruùasiühasya gandhamàdanavàsinaþ
05,155.003c	÷iùyaþ kçtsnaü dhanurvedaü catuùpàdam avàptavàn
05,155.004a	yo màhendraü dhanur lebhe tulyaü gàõóãvatejasà
05,155.004c	÷àrïgeõa ca mahàbàhuþ saümitaü divyam akùayam
05,155.005a	trãõy evaitàni divyàni dhanåüùi divicàriõàm
05,155.005c	vàruõaü gàõóivaü tatra màhendraü vijayaü dhanuþ
05,155.006a	÷àrïgaü tu vaiùõavaü pràhur divyaü tejomayaü dhanuþ
05,155.006c	dhàrayàm àsa yat kçùõaþ parasenàbhayàvaham
05,155.007a	gàõóãvaü pàvakàl lebhe khàõóave pàka÷àsaniþ
05,155.007c	drumàd rukmã mahàtejà vijayaü pratyapadyata
05,155.008a	saüchidya mauravàn pà÷àn nihatya muram ojasà
05,155.008c	nirjitya narakaü bhaumam àhçtya maõikuõóale
05,155.009a	ùoóa÷a strãsahasràõi ratnàni vividhàni ca
05,155.009c	pratipede hçùãke÷aþ ÷àrïgaü ca dhanur uttamam
05,155.010a	rukmã tu vijayaü labdhvà dhanur meghasamasvanam
05,155.010c	vibhãùayann iva jagat pàõóavàn abhyavartata
05,155.011a	nàmçùyata purà yo 'sau svabàhubaladarpitaþ
05,155.011c	rukmiõyà haraõaü vãro vàsudevena dhãmatà
05,155.012a	kçtvà pratij¤àü nàhatvà nivartiùyàmi ke÷avam
05,155.012c	tato 'nvadhàvad vàrùõeyaü sarva÷astrabhçtàü varam
05,155.013a	senayà caturaïgiõyà mahatyà dårapàtayà
05,155.013c	vicitràyudhavarmiõyà gaïgayeva pravçddhayà
05,155.014a	sa samàsàdya vàrùõeyaü yogànàm ã÷varaü prabhum
05,155.014b*0551_01	kçtapratij¤o ràjàsau vàsudevena nirjitaþ
05,155.014c	vyaüsito vrãóito ràjann àjagàma sa kuõóinam
05,155.015a	yatraiva kçùõena raõe nirjitaþ paravãrahà
05,155.015c	tatra bhojakañaü nàma cakre nagaram uttamam
05,155.016a	sainyena mahatà tena prabhåtagajavàjinà
05,155.016c	puraü tad bhuvi vikhyàtaü nàmnà bhojakañaü nçpa
05,155.017a	sa bhojaràjaþ sainyena mahatà parivàritaþ
05,155.017c	akùauhiõyà mahàvãryaþ pàõóavàn samupàgamat
05,155.018a	tataþ sa kavacã khaógã ÷arã dhanvã talã rathã
05,155.018c	dhvajenàdityavarõena pravive÷a mahàcamåm
05,155.019a	viditaþ pàõóaveyànàü vàsudevapriyepsayà
05,155.019c	yudhiùñhiras tu taü ràjà pratyudgamyàbhyapåjayat
05,155.020a	sa påjitaþ pàõóusutair yathànyàyaü susatkçtaþ
05,155.020c	pratipåjya ca tàn sarvàn vi÷ràntaþ sahasainikaþ
05,155.020e	uvàca madhye vãràõàü kuntãputraü dhanaüjayam
05,155.021a	sahàyo 'smi sthito yuddhe yadi bhãto 'si pàõóava
05,155.021c	kariùyàmi raõe sàhyam asahyaü tava ÷atrubhiþ
05,155.022a	na hi me vikrame tulyaþ pumàn astãha ka÷ cana
05,155.022b*0552_01	haniùyàmi raõe bhàgaü yan me dàsyasi pàõóava
05,155.022b*0552_02	api droõakçpau vãrau bhãùmakarõàv atho punaþ
05,155.022b*0552_03	atha và sarva evaite tiùñhantu vasudhàdhipàþ
05,155.022c	nihatya samare ÷atråüs tava dàsyàmi phalguna
05,155.023a	ity ukto dharmaràjasya ke÷avasya ca saünidhau
05,155.023c	÷çõvatàü pàrthivendràõàm anyeùàü caiva sarva÷aþ
05,155.024a	vàsudevam abhiprekùya dharmaràjaü ca pàõóavam
05,155.024c	uvàca dhãmàn kaunteyaþ prahasya sakhipårvakam
05,155.025a	yudhyamànasya me vãra gandharvaiþ sumahàbalaiþ
05,155.025c	sahàyo ghoùayàtràyàü kas tadàsãt sakhà mama
05,155.026a	tathà pratibhaye tasmin devadànavasaükule
05,155.026c	khàõóave yudhyamànasya kaþ sahàyas tadàbhavat
05,155.027a	nivàtakavacair yuddhe kàlakeyai÷ ca dànavaiþ
05,155.027c	tatra me yudhyamànasya kaþ sahàyas tadàbhavat
05,155.028a	tathà viràñanagare kurubhiþ saha saügare
05,155.028c	yudhyato bahubhis tàta kaþ sahàyo 'bhavan mama
05,155.029a	upajãvya raõe rudraü ÷akraü vai÷ravaõaü yamam
05,155.029c	varuõaü pàvakaü caiva kçpaü droõaü ca màdhavam
05,155.030a	dhàrayan gàõóivaü divyaü dhanus tejomayaü dçóham
05,155.030c	akùayya÷arasaüyukto divyàstraparibçühitaþ
05,155.031a	kauravàõàü kule jàtaþ pàõóoþ putro vi÷eùataþ
05,155.031c	droõaü vyapadi÷a¤ ÷iùyo vàsudevasahàyavàn
05,155.031d*0553_01	bhãto 'smãti kathaü bråyàü dadhàno gàõóivaü dhanuþ
05,155.032a	katham asmadvidho bråyàd bhãto 'smãty aya÷askaram
05,155.032c	vacanaü nara÷àrdåla vajràyudham api svayam
05,155.033a	nàsmi bhãto mahàbàho sahàyàrtha÷ ca nàsti me
05,155.033c	yathàkàmaü yathàyogaü gaccha vànyatra tiùñha và
05,155.033d*0554_01	tac chrutvà vacanaü tasya vijayasya ca dhãmataþ
05,155.034a	vinivartya tato rukmã senàü sàgarasaünibhàm
05,155.034c	duryodhanam upàgacchat tathaiva bharatarùabha
05,155.035a	tathaiva càbhigamyainam uvàca sa naràdhipaþ
05,155.035c	pratyàkhyàta÷ ca tenàpi sa tadà ÷åramàninà
05,155.036a	dvàv eva tu mahàràja tasmàd yuddhàd vyapeyatuþ
05,155.036c	rauhiõeya÷ ca vàrùõeyo rukmã ca vasudhàdhipaþ
05,155.037a	gate ràme tãrthayàtràü bhãùmakasya sute tathà
05,155.037c	upàvi÷an pàõóaveyà mantràya punar eva hi
05,155.038a	samitir dharmaràjasya sà pàrthivasamàkulà
05,155.038c	÷u÷ubhe tàrakàcitrà dyau÷ candreõeva bhàrata
05,156.001	janamejaya uvàca
05,156.001a	tathà vyåóheùv anãkeùu kurukùetre dvijarùabha
05,156.001c	kim akurvanta kuravaþ kàlenàbhipracoditàþ
05,156.002	vai÷aüpàyana uvàca
05,156.002a	tathà vyåóheùv anãkeùu yat teùu bharatarùabha
05,156.002c	dhçtaràùñro mahàràja saüjayaü vàkyam abravãt
05,156.003a	ehi saüjaya me sarvam àcakùvànava÷eùataþ
05,156.003c	senànive÷e yadvçttaü kurupàõóavasenayoþ
05,156.004a	diùñam eva paraü manye pauruùaü càpy anarthakam
05,156.004c	yad ahaü jànamàno 'pi yuddhadoùàn kùayodayàn
05,156.005a	tathàpi nikçtipraj¤aü putraü durdyåtadevinam
05,156.005c	na ÷aknomi niyantuü và kartuü và hitam àtmanaþ
05,156.006a	bhavaty eva hi me såta buddhir doùànudar÷inã
05,156.006c	duryodhanaü samàsàdya punaþ sà parivartate
05,156.007a	evaü gate vai yad bhàvi tad bhaviùyati saüjaya
05,156.007c	kùatradharmaþ kila raõe tanutyàgo 'bhipåjitaþ
05,156.008	saüjaya uvàca
05,156.008a	tvadyukto 'yam anupra÷no mahàràja yathàrhasi
05,156.008c	na tu duryodhane doùam imam àsaktum arhasi
05,156.008e	÷çõuùvànava÷eùeõa vadato mama pàrthiva
05,156.009a	ya àtmano du÷caritàd a÷ubhaü pràpnuyàn naraþ
05,156.009c	enasà na sa daivaü và kàlaü và gantum arhati
05,156.010a	mahàràja manuùyeùu nindyaü yaþ sarvam àcaret
05,156.010c	sa vadhyaþ sarvalokasya ninditàni samàcaran
05,156.011a	nikàrà manuja÷reùñha pàõóavais tvatpratãkùayà
05,156.011c	anubhåtàþ sahàmàtyair nikçtair adhidevane
05,156.012a	hayànàü ca gajànàü ca ràj¤àü càmitatejasàm
05,156.012c	vai÷asaü samare vçttaü yat tan me ÷çõu sarva÷aþ
05,156.013a	sthiro bhåtvà mahàràja sarvalokakùayodayam
05,156.013c	yathàbhåtaü mahàyuddhe ÷rutvà mà vimanà bhava
05,156.014a	na hy eva kartà puruùaþ karmaõoþ ÷ubhapàpayoþ
05,156.014c	asvatantro hi puruùaþ kàryate dàruyantravat
05,156.015a	ke cid ã÷varanirdiùñàþ ke cid eva yadçcchayà
05,156.015c	pårvakarmabhir apy anye traidham etad vikçùyate
05,156.015d*0555_01	tasmàd anartham àpannaþ sthiro bhåtvà ni÷àmaya
05,157.001	saüjaya uvàca
05,157.001a	hiraõvatyàü niviùñeùu pàõóaveùu mahàtmasu
05,157.001b*0556_01	nyavi÷anta mahàràja kauraveyà yathàvidhi
05,157.001b*0556_02	tatra duryodhano ràjà nive÷ya balam ojasà
05,157.001b*0556_03	saümànayitvà nçpatãn nyasya gulmàüs tathaiva ca
05,157.001b*0556_04	àrakùasya vidhiü kçtvà yodhànàü tatra bhàrata
05,157.001b*0556_05	karõaü duþ÷àsanaü caiva ÷akuniü càpi saubalam
05,157.001b*0556_06	ànàyya nçpatis tatra mantrayàm àsa bhàrata
05,157.001c	duryodhano mahàràja karõena saha bhàrata
05,157.001d*0557_01	saübhàùitvà ca karõena bhràtrà duþ÷àsanena ca
05,157.002a	saubalena ca ràjendra tathà duþ÷àsanena ca
05,157.002c	àhåyopahvare ràjann ulåkam idam abravãt
05,157.003a	ulåka gaccha kaitavya pàõóavàn sahasomakàn
05,157.003c	gatvà mama vaco bråhi vàsudevasya ÷çõvataþ
05,157.004a	idaü tat samanupràptaü varùapågàbhicintitam
05,157.004c	pàõóavànàü kuråõàü ca yuddhaü lokabhayaükaram
05,157.005a	yad etat katthanàvàkyaü saüjayo mahad abravãt
05,157.005b*0558_01	vàsudevasahàyasya garjataþ sànujasya te
05,157.005c	madhye kuråõàü kaunteya tasya kàlo 'yam àgataþ
05,157.005e	yathà vaþ saüpratij¤àtaü tat sarvaü kriyatàm iti
05,157.005f@009_0001	jyeùñhaü tathaiva kaunteyaü bråyàs tvaü vacanàn mama
05,157.005f@009_0002	bhràtçbhiþ sahitaþ sarvaiþ somakai÷ ca sakekayaiþ
05,157.005f@009_0003	kathaü và dhàrmiko bhåtvà tvam adharme manaþ kçthàþ
05,157.005f@009_0004	ya icchasi jagat sarvaü na÷yamànaü nç÷aüsavat
05,157.005f@009_0005	abhayaü sarvabhåtebhyo dàtà tvam iti me matiþ
05,157.005f@009_0006	÷råyate hi purà gãtaþ ÷loko 'yaü bharatarùabha
05,157.005f@009_0007	prahlàdenàtha bhadraü te hçte ràjye tu daivataiþ
05,157.005f@009_0008	yasya dharmadhvajo nityaü suràdhvaja ivocchritaþ
05,157.005f@009_0009	pracchannàni ca pàpàni baióàlaü nàma tad vratam
05,157.005f@009_0010	atra te vartayiùyàmi àkhyànam idam uttamam
05,157.005f@009_0011	kathitaü nàradeneha pitur mama naràdhipa
05,157.005f@009_0012	màrjàraþ kila duùñàtmà ni÷ceùñaþ sarvakarmasu
05,157.005f@009_0013	årdhvabàhuþ sthito ràjan gaïgàtãre kadà cana
05,157.005f@009_0014	sa vai kçtvà manaþ÷uddhiü pratyayàrthaü ÷arãriõàm
05,157.005f@009_0015	karomi dharmam ity àha sarvàn eva ÷arãriõaþ
05,157.005f@009_0016	tasya kàlena mahatà vi÷rambhaü jagmur aõóajàþ
05,157.005f@009_0017	sametya ca pra÷aüsanti màrjàraü taü vi÷àü pate
05,157.005f@009_0018	påjyamànas tu taiþ sarvaiþ pakùibhiþ pakùibhojanaþ
05,157.005f@009_0019	àtmakàryaü kçtaü mene caryàyà÷ ca kçtaü phalam
05,157.005f@009_0020	atha dãrghasya kàlasya taü de÷aü måùikà yayuþ
05,157.005f@009_0021	dadç÷us taü ca te tatra dhàrmikaü vratacàriõam
05,157.005f@009_0022	kàryeõa mahatà yuktaü dambhayuktena bhàrata
05,157.005f@009_0023	teùàü matir iyaü ràjann àsãt tatra vini÷caye
05,157.005f@009_0024	bahumitrà vayaü sarve teùàü no màtulo hy ayam
05,157.005f@009_0025	rakùàü karotu satataü vçddhabàlasya sarva÷aþ
05,157.005f@009_0026	upagamya tu te sarve bióàlam idam abruvan
05,157.005f@009_0027	bhavatprasàdàd icchàma÷ cartuü caiva yathàsukham
05,157.005f@009_0028	bhavàn no gatir avyagrà bhavàn naþ paramaþ suhçt
05,157.005f@009_0029	te vayaü sahitàþ sarve bhavantaü ÷araõaü gatàþ
05,157.005f@009_0030	bhavàn dharmaparo nityaü bhavàn dharme vyavasthitaþ
05,157.005f@009_0031	sa no rakùa mahàpraj¤a trida÷àn iva vajrabhçt
05,157.005f@009_0032	evam uktas tu taiþ sarvair måùikaiþ sa vi÷àü pate
05,157.005f@009_0033	pratyuvàca tataþ sarvàn måùikàn måùikàntakçt
05,157.005f@009_0034	dvayor yogaü na pa÷yàmi tapaso rakùaõasya ca
05,157.005f@009_0035	ava÷yaü tu mayà kàryaü vacanaü bhavatàü hitam
05,157.005f@009_0036	yuùmàbhir api kartavyaü vacanaü mama nitya÷aþ
05,157.005f@009_0037	tapasàsmi pari÷rànto dçóhaü niyamam àsthitaþ
05,157.005f@009_0038	na càpi gamane ÷aktiü kàü cit pa÷yàmi cintayan
05,157.005f@009_0039	so 'smi neyaþ sadà tàtà nadãkålam itaþ sukham
05,157.005f@009_0040	tatheti taü pratij¤àya måùikà bharatarùabha
05,157.005f@009_0041	vçddhabàlam atho sarve màrjàràya nyavedayan
05,157.005f@009_0042	tataþ sa pàpo duùñàtmà måùikàn atha bhakùayan
05,157.005f@009_0043	pãvara÷ ca suvarõa÷ ca dçóhabandha÷ ca jàyate
05,157.005f@009_0044	måùikàõàü gaõa÷ càtra bhç÷aü saükùãyate 'tha saþ
05,157.005f@009_0045	màrjàro vardhate càpi tejobalasamanvitaþ
05,157.005f@009_0046	tatas te måùikàþ sarve sametyànyonyam abruvan
05,157.005f@009_0047	màtulo vardhate nityaü vayaü kùãyàmahe bhç÷am
05,157.005f@009_0048	tataþ pràj¤atamaþ ka÷ ció óiõóiko nàma måùikaþ
05,157.005f@009_0049	abravãd vacanaü ràjan måùikàõàü mahàgaõam
05,157.005f@009_0050	gacchatàü vo nadãtãraü sahitànàü vi÷eùataþ
05,157.005f@009_0051	pçùñhato 'haü gamiùyàmi sahaiva màtulena tu
05,157.005f@009_0052	sàdhu sàdhv iti te sarve påjayàü cakrire tadà
05,157.005f@009_0053	cakru÷ caiva yathànyàyaü óiõóikasya vaco 'rthavat
05,157.005f@009_0054	avij¤ànàt tataþ so 'tha óiõóikaü hy upabhuktavàn
05,157.005f@009_0055	tatas te sahitàþ sarve mantrayàm àsur a¤jasà
05,157.005f@009_0056	tatra vçddhatamaþ ka÷ cit koliko nàma måùikaþ
05,157.005f@009_0057	abravãd vacanaü ràja¤ j¤àtimadhye yathàtatham
05,157.005f@009_0058	na màtulo dharmakàma÷ chadmamàtraü kçtà ÷ikhà
05,157.005f@009_0059	na målaphalabhakùasya viùñhà bhavati loma÷à
05,157.005f@009_0060	asya gàtràõi vardhante gaõa÷ ca parihãyate
05,157.005f@009_0061	adya saptàùñadivasàn óiõóiko 'pi na dç÷yate
05,157.005f@009_0062	etac chrutvà vacaþ sarve måùikà vipradudruvuþ
05,157.005f@009_0063	bióàlo 'pi sa duùñàtmà jagàmaiva yathàgatam
05,157.005f@009_0064	tathà tvam api duùñàtman baióàlaü vratam àsthitaþ
05,157.005f@009_0065	carasi j¤àtiùu sadà bióàlo måùikeùv iva
05,157.005f@009_0066	anyathà kila te vàkyam anyathà karma dç÷yate
05,157.005f@009_0067	dambhanàrthàya lokasya vedà÷ copa÷ama÷ ca te
05,157.005f@009_0068	tyaktvà chadma tv idaü ràjan kùatradharmaü samà÷ritaþ
05,157.005f@009_0069	kuru kàryàõi sarvàõi dharmiùñho 'si nararùabha
05,157.005f@009_0070	bàhuvãryeõa pçthivãü labdhvà bharatasattama
05,157.005f@009_0071	dehi dànaü dvijàtibhyaþ pitçbhya÷ ca yathocitam
05,157.005f@009_0072	kliùñàyà varùapågàü÷ ca màtur màtçhite sthitaþ
05,157.005f@009_0073	pramàrjà÷ru raõe jitvà saümànaü param àvaha
05,157.005f@009_0074	pa¤ca gràmà vçtà yatnàn nàsmàbhir apavarjitàþ
05,157.005f@009_0075	yudhyàmahe kathaü saükhye kopayema ca pàõóavàn
05,157.005f@009_0076	tvatkçte duùñabhàvasya saütyàgo vidurasya ca
05,157.005f@009_0077	jàtuùe ca gçhe dàhaü smara taü puruùo bhava
05,157.005f@009_0078	yac ca kçùõam avocas tvam àyàntaü kurusaüsadi
05,157.005f@009_0079	ayam asmi sthito ràja¤ ÷amàya samaràya ca
05,157.005f@009_0080	tasyàyam àgataþ kàlaþ samarasya naràdhipa
05,157.005f@009_0081	etad arthaü mayà sarvaü kçtam etad yudhiùñhira
05,157.005f@009_0082	kiü nu yuddhàt paraü làbhaü kùatriyo bahu manyate
05,157.005f@009_0083	kiü ca tvaü kùatriyakule jàtaþ saüprathito bhuvi
05,157.005f@009_0084	droõàd astràõi saüpràpya kçpàc ca bharatarùabha
05,157.005f@009_0085	tulyayonau samabale vàsudevaü samà÷ritaþ
05,157.005f@009_0086	bråyàs tvaü vàsudevaü ca pàõóavànàü samãpataþ
05,157.005f@009_0087	àtmàrthaü pàõóavàrthaü ca yatto màü pratiyodhaya
05,157.005f@009_0088	sabhàmadhye ca yad råpaü màyayà kçtavàn asi
05,157.005f@009_0089	tat tathaiva punaþ kçtvà sàrjuno màm abhidrava
05,157.005f@009_0090	indrajàlaü ca màyàü vai kuhakà vàpi bhãùaõà
05,157.005f@009_0091	àtta÷astrasya saügràme vahanti pratigarjanàþ
05,157.005f@009_0092	vayam apy utsahema dyàü khaü ca gacchema màyayà
05,157.005f@009_0093	rasàtalaü vi÷à 'mopi aindraü và puram eva tu
05,157.005f@009_0094	dar÷ayema ca råpàõi sva÷arãre bahåny api
05,157.005f@009_0095	na tu paryàyataþ siddhir buddhim àpnoti mànuùãm
05,157.005f@009_0096	manasaiva hi bhåtàni dhàtaiva kurute va÷e
05,157.005f@009_0097	yad bravãùi ca vàrùõeya dhàrtaràùñràn ahaü raõe
05,157.005f@009_0098	ghàtayitvà pradàsyàmi pàrthebhyo ràjyam uttamam
05,157.005f@009_0099	àcacakùe ca me sarvaü saüjayas tava bhàùitam
05,157.005f@009_0100	maddvitãyena pàrthena vairaü vaþ savyasàcinà
05,157.005f@009_0101	sa satyasaügaro bhåtvà pàõóavàrthe paràkramã
05,157.005f@009_0102	yudhyasvàdya raõe yattaþ pa÷yàmaþ puruùo bhava
05,157.005f@009_0103	yas tu ÷atrum abhij¤àya ÷uddhaü pauruùam àsthitaþ
05,157.005f@009_0104	karoti dviùatàü ÷okaü sa jãvati sujãvitam
05,157.005f@009_0105	akasmàc caiva te kçùõa khyàtaü loke mahad ya÷aþ
05,157.005f@009_0106	adyedànãü vijànãmaþ santi ùaõóhàþ sa÷çïgakàþ
05,157.005f@009_0107	madvidho nàpi nçpatis tvayi yuktaþ kathaü cana
05,157.005f@009_0108	sannàhaü saüyuge kartuü kaüsabhçtye vi÷eùataþ
05,157.006a	amarùaü ràjyaharaõaü vanavàsaü ca pàõóava
05,157.006c	draupadyà÷ ca parikle÷aü saüsmaran puruùo bhava
05,157.007a	yadarthaü kùatriyà såte garbhaü tad idam àgatam
05,157.007c	balaü vãryaü ca ÷auryaü ca paraü càpy astralàghavam
05,157.007e	pauruùaü dar÷ayan yuddhe kopasya kuru niùkçtim
05,157.008a	parikliùñasya dãnasya dãrghakàloùitasya ca
05,157.008c	na sphuñed dhçdayaü kasya ai÷varyàd bhraü÷itasya ca
05,157.009a	kule jàtasya ÷årasya paravitteùu gçdhyataþ
05,157.009c	àcchinnaü ràjyam àkramya kopaü kasya na dãpayet
05,157.010a	yat tad uktaü mahad vàkyaü karmaõà tad vibhàvyatàm
05,157.010c	akarmaõà katthitena santaþ kupuruùaü viduþ
05,157.011a	amitràõàü va÷e sthànaü ràjyasya ca punarbhavaþ
05,157.011c	dvàv arthau yudhyamànasya tasmàt kuruta pauruùam
05,157.012a	asmàn và tvaü paràjitya pra÷àdhi pçthivãm imàm
05,157.012c	atha và nihato 'smàbhir vãralokaü gamiùyasi
05,157.013a	ràùñràt pravràjanaü kle÷aü vanavàsaü ca pàõóava
05,157.013c	kçùõàyà÷ ca parikle÷aü saüsmaran puruùo bhava
05,157.014a	apriyàõàü ca vacane pravrajatsu punaþ punaþ
05,157.014c	amarùaü dar÷ayàdya tvam amarùo hy eva pauruùam
05,157.015a	krodho balaü tathà vãryaü j¤ànayogo 'stralàghavam
05,157.015c	iha te pàrtha dç÷yantàü saügràme puruùo bhava
05,157.016a	taü ca tåbarakaü måóhaü bahvà÷inam avidyakam
05,157.016c	ulåka madvaco bråyà asakçd bhãmasenakam
05,157.016d*0559_01	viràñanagare pàrtha yas tvaü sådo hy abhåþ purà
05,157.016d*0559_02	ballavo nàma vikhyàtas tan mamaiva hi pauruùam
05,157.017a	a÷aktenaiva yac chaptaü sabhàmadhye vçkodara
05,157.017c	duþ÷àsanasya rudhiraü pãyatàü yadi ÷akyate
05,157.017d@010_0001	yad bravãùi ca kaunteya dhàrtaràùñràn ahaü raõe
05,157.017d@010_0002	nihaniùyàmi tarasà tasya kàlo 'yam àgataþ
05,157.017d@010_0003	tvaü hi bhojye puraskàryo bhakùye peye ca bhàrata
05,157.017d@010_0004	kva yuddhaü kva ca bhoktavyaü yudhyasva puruùo bhava
05,157.017d@010_0005	÷ayiùyase hato bhåmau gadàm àliïgya bhàrata
05,157.017d@010_0006	tad vçthà ca sabhàmadhye valgitaü te vçkodara
05,157.017d@010_0007	ulåka nakulaü bråhi vacanàn mama bhàrata
05,157.017d@010_0008	yudhyasvàdya sthiro bhåtva pa÷yàmas tava pauruùam
05,157.017d@010_0009	yudhiùñhirànuràgaü ca dveùaü ca mayi bhàrata
05,157.017d@010_0010	kçùõàyà÷ ca parikle÷aü smaredànãü yathàtatham
05,157.017d@010_0011	bråyàs tvaü sahadevaü ca ràjamadhye vaco mama
05,157.017d@010_0012	yudhyedànãü raõe yattaþ kle÷àn smara ca pàõóava
05,157.017d@010_0013	viràñadrupadau cobhau bråyàs tvaü vacanàn mama
05,157.017d@010_0014	na dçùñapårvà bhartàro bhçtyair api mahàguõaiþ
05,157.017d@010_0015	tathàrthapatibhir bhçtyà yataþ sçùñàþ prajàs tataþ
05,157.017d@010_0016	a÷làghyo 'yaü narapatir yuvayor iti càgatam
05,157.017d@010_0017	te yåyaü saühatà bhåtvà tadvadhàrthaü mamàpi ca
05,157.017d@010_0018	àtmàrthaü pàõóavàrthaü ca prayudhyadhvaü mayà saha
05,157.017d@010_0019	dhçùñadyumnaü ca pà¤càlyaü bråyàs tvaü vacanàn mama
05,157.017d@010_0020	eùa te samayaþ pràpto labdhavya÷ ca tvayàpi saþ
05,157.017d@010_0021	droõam àsàdya samare j¤àsyase hitam uttamam
05,157.017d@010_0022	yudhyasva sasuhçt pàpaü kuru karma suduùkaram
05,157.017d@010_0023	÷ikhaõóinam atho bråhi ulåka vacanàn mama
05,157.017d@010_0024	strãti matvà mahàbàhur na haniùyati kauravaþ
05,157.017d@010_0025	gàïgeyo dhanvinàü ÷reùñho yudhyedànãü sunirbhayam
05,157.017d@010_0026	kuru karma raõe yattaþ pa÷yàmaþ pauruùaü tava
05,157.017d@010_0027	evam uktvà tato ràjà prahasyolåkam abravãt
05,157.017d@010_0028	dhanaüjayaü punar bråhi vàsudevasya ÷çõvataþ
05,157.018a	lohàbhihàro nirvçttaþ kurukùetram akardamam
05,157.018c	puùñàs te '÷và bhçtà yodhàþ ÷vo yudhyasva sake÷avaþ
05,157.018d@011_0001	asamàgamya bhãùmeõa saüyuge kiü vikatthase
05,157.018d@011_0002	àrurukùur yathà mandaþ parvataü gandhamàdanam
05,157.018d@011_0003	evaü katthasi kaunteya akatthan puruùo bhava
05,157.018d@011_0004	såtaputraü sudurdharùaü ÷alyaü ca balinàü varam
05,157.018d@011_0005	droõaü ca balinàü ÷reùñhaü ÷acãpatisamaü yudhi
05,157.018d@011_0006	ajitvà saüyuge pàrtha ràjyaü katham ihecchasi
05,157.018d@011_0007	bràhme dhanuùi càcàryaü vedayor antagaü dvayoþ
05,157.018d@011_0008	yudhi dhuryam avikùobhyam anãkacaram acyutam
05,157.018d@011_0009	droõaü mahàdyutiü pàrtha jetum icchasi tan mçùà
05,157.018d@011_0010	na hi ÷u÷ruma vàtena merum unmathitaü girim
05,157.018d@011_0011	anilo và vahen meruü dyaur vàpi nipaten mahãm
05,157.018d@011_0012	yugaü và parivarteta yady evaü syàd yathàttha màm
05,157.018d@011_0013	ko hy asti jãvitàkàïkùã pràpyemam arimardanam
05,157.018d@011_0014	pàrtho và itaro vàpi ko 'nyaþ svasti gçhàn vrajet
05,157.018d@011_0015	katham àbhyàm abhidhyàtaþ saüspçùño dàruõena và
05,157.018d@011_0016	raõe jãvan pramucyeta padà bhåmim upaspç÷an
05,157.018d@011_0017	kiü darduraþ kåpa÷ayo yathemàü
05,157.018d@011_0018	na budhyase ràjacamåü sametàm
05,157.018d@011_0019	duràdharùàü devacamåprakà÷àü
05,157.018d@011_0020	guptàü narendrais trida÷air iva dyàm
05,157.018d@011_0021	pràcyaiþ pratãcyair atha dàkùiõàtyair
05,157.018d@011_0022	udãcyakàmboja÷akaiþ kha÷ai÷ ca
05,157.018d@011_0023	÷àlvaiþ samatsyaiþ kurumadhyade÷yair
05,157.018d@011_0024	mlecchaiþ pulindair dravióàndhrakà¤cyaiþ
05,157.018d@011_0025	nànàjanaughaü yudhi saüpravçddhaü
05,157.018d@011_0026	gàïgaü yathà vegam apàraõãyam
05,157.018d@011_0027	màü ca sthitaü nàgabalasya madhye
05,157.018d@011_0028	yuyutsase manda kim alpabuddhe
05,157.018d@011_0029	akùayyàv iùudhã caiva agnidattaü ca te ratham
05,157.018d@011_0030	jànãmo hi raõe pàrtha ketuü divyaü ca bhàrata
05,157.018d@011_0031	akatthamàno yudhyasva katthase 'rjuna kiü bahu
05,157.018d@011_0032	paryàyàt siddhir etasya naitat sidhyati katthanàt
05,157.018d@011_0033	yadãdaü katthanàl loke sidhyet karma dhanaüjaya
05,157.018d@011_0034	sarve bhaveyuþ siddhàrthàþ katthane ko hi durgataþ
05,157.018d@011_0035	jànàmi te vàsudevaü sahàyaü
05,157.018d@011_0036	jànàmi te gàõóivaü tàlamàtram
05,157.018d@011_0037	jànàmy ahaü tvàdç÷o nàsti yoddhà
05,157.018d@011_0038	jànànas te ràjyam etad dharàmi
05,157.018d@011_0039	na tu paryàyadharmeõa siddhiü pràpnoti mànavaþ
05,157.018d@011_0040	manasaivànukålàni dhàtaiva kurute va÷e
05,157.018d@011_0041	trayoda÷a samà bhuktaü ràjyaü vilapatas tava
05,157.018d@011_0042	bhåya÷ caiva pra÷àsiùye tvàü nihatya sabàndhavam
05,157.018d@011_0043	kva tadà gàõóivaü te 'bhåd yat tvaü dàsapaõair jitaþ
05,157.018d@011_0044	kva tadà bhãmasenasya balam àsãc ca phalguna
05,157.018d@011_0045	sagadàd bhãmasenàd và phàlgunàd và sagàõóivàt
05,157.018d@011_0046	na vai mokùas tadà yo 'bhåd vinà kçùõàm aninditàm
05,157.018d@011_0047	sà vo dàsye samàpannàn mocayàm àsa pàrùatã
05,157.018d@011_0048	amànuùyaü samàpannàn dàsakarmaõy avasthitàn
05,157.018d@011_0049	avocaü yat ùaõóhatilàn ahaü vas tathyam eva tat
05,157.018d@011_0050	dhçtà hi veõã pàrthena viràñanagare tadà
05,157.018d@011_0051	sådakarmaõi vi÷ràntaü viràñasya mahànase
05,157.018d@011_0052	bhãmasenena kaunteya yat tu tan mama pauruùam
05,157.018d@011_0053	evam eva sadà daõóaü kùatriyàþ kùatriye dadhuþ
05,157.018d@011_0054	veõãü kçtvà ùaõóhaveùaþ kanyàü nartitavàn asi
05,157.018d@011_0055	na bhayàd vàsudevasya na càpi tava phàlguna
05,157.018d@011_0056	ràjyaü pratipradàsyàmi yudhyasva sahake÷avaþ
05,157.018d@011_0057	na màyà hãndrajàlaü và kuhakà vàpi bhãùaõàþ
05,157.018d@011_0058	vyàtta÷astrasya saügràme vahanti pratigarjanàþ
05,157.018d@011_0059	vàsudevasahasraü và phàlgunànàü ÷atàni và
05,157.018d@011_0060	àsàdya màm amogheùuü draviùyanti di÷o da÷a
05,157.018d@011_0061	saüyugaü gaccha bhãùmeõa bhindhi và ÷irasà girim
05,157.018d@011_0062	tarasva và mahàgàdhaü bàhubhyàü puruùodadhim
05,157.018d@011_0063	÷àradvatamahàmãnaü saumadattitimiügilam
05,157.018d@011_0064	bhãùmavegam aparyantaü droõagràhaduràsadam
05,157.018d@011_0065	karõa÷alyajhaùàvartaü kàmbojavaóavàmukham
05,157.018d@011_0066	duþ÷àsanaughaü ÷ala÷alyamatsyaü
05,157.018d@011_0067	suùeõacitràyudhanàganakram
05,157.018d@011_0068	jayadrathàdriü purumitragàdhaü
05,157.018d@011_0069	durmarùaõodaü ÷akuniprapàtam
05,157.018d@011_0070	÷astraugham akùayyam abhipravçddhaü
05,157.018d@011_0071	yadàvagàhya ÷ramanaùñacetàþ
05,157.018d@011_0072	bhaviùyasi tvaü hatasarvabàndhavas
05,157.018d@011_0073	tadà manas te paritàpam eùyati
05,157.018d@011_0074	tadà manas te tridivàdivà÷ucer
05,157.018d@011_0075	nivartità pàrtha mahãpra÷àsanàt
05,157.018d@011_0076	pra÷àmya ràjyaü hi sudurlabhaü tvayà
05,157.018d@011_0077	bubhåùitaþ svarga ivàtapasvinà
05,158.001	saüjaya uvàca
05,158.001a	senànive÷aü saüpràpya kaitavyaþ pàõóavasya ha
05,158.001c	samàgataþ pàõóaveyair yudhiùñhiram abhàùata
05,158.002a	abhij¤o dåtavàkyànàü yathoktaü bruvato mama
05,158.002c	duryodhanasamàde÷aü ÷rutvà na kroddhum arhasi
05,158.003	yudhiùñhira uvàca
05,158.003a	ulåka na bhayaü te 'sti bråhi tvaü vigatajvaraþ
05,158.003c	yan mataü dhàrtaràùñrasya lubdhasyàdãrghadar÷inaþ
05,158.004	saüjaya uvàca
05,158.004a	tato dyutimatàü madhye pàõóavànàü mahàtmanàm
05,158.004c	sç¤jayànàü ca sarveùàü kçùõasya ca ya÷asvinaþ
05,158.005a	drupadasya saputrasya viràñasya ca saünidhau
05,158.005c	bhåmipànàü ca sarveùàü madhye vàkyaü jagàda ha
05,158.006a	idaü tvàm abravãd ràjà dhàrtaràùñro mahàmanàþ
05,158.006c	÷çõvatàü kuruvãràõàü tan nibodha naràdhipa
05,158.007a	paràjito 'si dyåtena kçùõà cànàyità sabhàm
05,158.007c	÷akyo 'marùo manuùyeõa kartuü puruùamàninà
05,158.008a	dvàda÷aiva tu varùàõi vane dhiùõyàd vivàsitàþ
05,158.008c	saüvatsaraü viràñasya dàsyam àsthàya coùitàþ
05,158.009a	amarùaü ràjyaharaõaü vanavàsaü ca pàõóava
05,158.009c	draupadyà÷ ca parikle÷aü saüsmaran puruùo bhava
05,158.010a	a÷aktena ca yac chaptaü bhãmasenena pàõóava
05,158.010c	duþ÷àsanasya rudhiraü pãyatàü yadi ÷akyate
05,158.011a	lohàbhihàro nirvçttaþ kurukùetram akardamam
05,158.011c	samaþ panthà bhçtà yodhàþ ÷vo yudhyasva sake÷avaþ
05,158.012a	asamàgamya bhãùmeõa saüyuge kiü vikatthase
05,158.012c	àrurukùur yathà mandaþ parvataü gandhamàdanam
05,158.012d*0560_01	evaü katthasi kaunteya akatthan kuru pauruùam
05,158.012d*0560_02	såtaputraü sudurdharùaü ÷alyaü ca balinàü varam
05,158.013a	droõaü ca yudhyatàü ÷reùñhaü ÷acãpatisamaü yudhi
05,158.013c	ajitvà saüyuge pàrtha ràjyaü katham ihecchasi
05,158.014a	bràhme dhanuùi càcàryaü vedayor antaraü dvayoþ
05,158.014c	yudhi dhuryam avikùobhyam anãkadharam acyutam
05,158.015a	droõaü mohàd yudhà pàrtha yaj jigãùasi tan mçùà
05,158.015c	na hi ÷u÷ruma vàtena merum unmathitaü girim
05,158.016a	anilo và vahen meruü dyaur vàpi nipaten mahãm
05,158.016c	yugaü và parivarteta yady evaü syàd yathàttha màm
05,158.017a	ko hy àbhyàü jãvitàkàïkùã pràpyàstram arimardanam
05,158.017c	gajo vàjã naro vàpi punaþ svasti gçhàn vrajet
05,158.018a	katham àbhyàm abhidhyàtaþ saüsçùño dàruõena và
05,158.018c	raõe jãvan vimucyeta padà bhåmim upaspç÷an
05,158.019a	kiü darduraþ kåpa÷ayo yathemàü; na budhyase ràjacamåü sametàm
05,158.019c	duràdharùàü devacamåprakà÷àü; guptàü narendrais trida÷air iva dyàm
05,158.020a	pràcyaiþ pratãcyair atha dàkùiõàtyair; udãcyakàmboja÷akaiþ kha÷ai÷ ca
05,158.020c	÷àlvaiþ samatsyaiþ kurumadhyade÷air; mlecchaiþ pulindair dravióàndhrakà¤cyaiþ
05,158.021a	nànàjanaughaü yudhi saüpravçddhaü; gàïgaü yathà vegam avàraõãyam
05,158.021c	màü ca sthitaü nàgabalasya madhye; yuyutsase manda kim alpabuddhe
05,158.022a	ity evam uktvà ràjànaü dharmaputraü yudhiùñhiram
05,158.022c	abhyàvçtya punar jiùõum ulåkaþ pratyabhàùata
05,158.023a	akatthamàno yudhyasva katthase 'rjuna kiü bahu
05,158.023c	paryàyàt siddhir etasya naitat sidhyati katthanàt
05,158.024a	yadãdaü katthanàt sidhyet karma loke dhanaüjaya
05,158.024c	sarve bhaveyuþ siddhàrthà bahu kattheta durgataþ
05,158.025a	jànàmi te vàsudevaü sahàyaü; jànàmi te gàõóivaü tàlamàtram
05,158.025c	jànàmy etat tvàdç÷o nàsti yoddhà; ràjyaü ca te jànamàno haràmi
05,158.026a	na tu paryàyadharmeõa siddhiü pràpnoti bhåyasãm
05,158.026c	manasaiva hi bhåtàni dhàtà prakurute va÷e
05,158.027a	trayoda÷a samà bhuktaü ràjyaü vilapatas tava
05,158.027c	bhåya÷ caiva pra÷àsiùye nihatya tvàü sabàndhavam
05,158.028a	kva tadà gàõóivaü te 'bhåd yat tvaü dàsapaõe jitaþ
05,158.028c	kva tadà bhãmasenasya balam àsãc ca phalguna
05,158.029a	sagadàd bhãmasenàc ca pàrthàc caiva sagàõóivàt
05,158.029c	na vai mokùas tadà vo 'bhåd vinà kçùõàm aninditàm
05,158.030a	sà vo dàsyaü samàpannàn mokùayàm àsa bhàminã
05,158.030c	amànuùyasamàyuktàn dàsyakarmaõy avasthitàn
05,158.031a	avocaü yat ùaõóhatilàn ahaü vas tathyam eva tat
05,158.031c	dhçtà hi veõã pàrthena viràñanagare tadà
05,158.032a	sådakarmaõi ca ÷ràntaü viràñasya mahànase
05,158.032c	bhãmasenena kaunteya yac ca tan mama pauruùam
05,158.033a	evam eva sadà daõóaü kùatriyàþ kùatriye dadhuþ
05,158.033c	÷reõyàü kakùyàü ca veõyàü ca saüyuge yaþ palàyate
05,158.034a	na bhayàd vàsudevasya na càpi tava phalguna
05,158.034c	ràjyaü pratipradàsyàmi yudhyasva sahake÷avaþ
05,158.035a	na màyà hãndrajàlaü và kuhakà và vibhãùaõã
05,158.035c	àtta÷astrasya me yuddhe vahanti pratigarjanàþ
05,158.036a	vàsudevasahasraü và phalgunànàü ÷atàni và
05,158.036c	àsàdya màm amogheùuü draviùyanti di÷o da÷a
05,158.037a	saüyugaü gaccha bhãùmeõa bhindhi tvaü ÷irasà girim
05,158.037c	prataremaü mahàgàdhaü bàhubhyàü puruùodadhim
05,158.038a	÷àradvatamahãmànaü viviü÷atijhaùàkulam
05,158.038c	bçhadbalasamuccàlaü saumadattitimiügilam
05,158.038d*0561_01	yuyutsutoyaü bhagadattamàrutaü
05,158.038d*0561_02	÷u÷ugu(sic)hàrdikyamahàsamudram
05,158.039a	duþ÷àsanaughaü ÷ala÷alyamatsyaü; suùeõacitràyudhanàganakram
05,158.039b*0562_01	bhãùmavegam aparyantaü droõagràhaduràsadam
05,158.039b*0562_02	karõa÷alyajhaùàvartaü kàmbojavaóavàmukham
05,158.039c	jayadrathàdriü purumitragàdhaü; durmarùaõodaü ÷akuniprapàtam
05,158.040a	÷astraugham akùayyam atipravçddhaü; yadàvagàhya ÷ramanaùñacetàþ
05,158.040c	bhaviùyasi tvaü hatasarvabàndhavas; tadà manas te paritàpam eùyati
05,158.041a	tadà manas te tridivàd ivà÷ucer; nivartatàü pàrtha mahãpra÷àsanàt
05,158.041c	ràjyaü pra÷àstuü hi sudurlabhaü tvayà; bubhåùatà svarga ivàtapasvinà
05,159.001	saüjaya uvàca
05,159.001a	ulåkas tv arjunaü bhåyo yathoktaü vàkyam abravãt
05,159.001c	à÷ãviùam iva kruddhaü tudan vàkya÷alàkayà
05,159.002a	tasya tad vacanaü ÷rutvà ruùitàþ pàõóavà bhç÷am
05,159.002c	pràg eva bhç÷asaükruddhàþ kaitavyena pradharùitàþ
05,159.003a	nàsaneùv avatiùñhanta bàhåü÷ caiva vicikùipuþ
05,159.003c	à÷ãviùà iva kruddhà vãkùàü cakruþ parasparam
05,159.004a	avàk÷irà bhãmasenaþ samudaikùata ke÷avam
05,159.004c	netràbhyàü lohitàntàbhyàm à÷ãviùa iva ÷vasan
05,159.005a	àrtaü vàtàtmajaü dçùñvà krodhenàbhihataü bhç÷am
05,159.005c	utsmayann iva dà÷àrhaþ kaitavyaü pratyabhàùata
05,159.006a	prayàhi ÷ãghraü kaitavya bråyà÷ caiva suyodhanam
05,159.006c	÷rutaü vàkyaü gçhãto 'rtho mataü yat te tathàstu tat
05,159.006d@012_0001	evam uktvà mahàbàhuþ ke÷avo ràjasattama
05,159.006d@012_0002	punar eva mahàpràj¤aü yudhiùñhiram udaikùata
05,159.006d@012_0003	sç¤jayànàü ca sarveùàü kçùõasya ca ya÷asvinaþ
05,159.006d@012_0004	drupadasya saputrasya viràñasya ca saünidhau
05,159.006d@012_0005	bhåmipànàü ca sarveùàü madhye vàkyaü jagàda ha
05,159.006d@012_0006	ulåko 'py arjunaü bhåyo yathoktaü vàkyam abravãt
05,159.006d@012_0007	à÷ãviùam iva kruddhaü tudan vàkya÷alàkayà
05,159.006d@012_0008	kçùõàdãü÷ caiva tàn sarvàn yathoktaü vàkyam abravãt
05,159.006d@012_0009	ulåkasya tu tad vàkyaü pàpaü dàruõam ãritam
05,159.006d@012_0010	÷rutvà vicukùubhe pàrtho lalàñaü càpy amàrjayat
05,159.006d@012_0011	tad avasthaü tadà dçùñvà pàrthaü sà samitir nçpa
05,159.006d@012_0012	nàmçùyanta mahàràja pàõóavànàü mahàrathàþ
05,159.006d@012_0013	adhikùepeõa kçùõasya pàrthasya ca mahàtmanaþ
05,159.006d@012_0014	÷rutvà te puruùavyàghràþ krodhàj jajvalur acyutàþ
05,159.006d@012_0015	dhçùñadyumnaþ ÷ikhaõóã ca sàtyaki÷ ca mahàrathaþ
05,159.006d@012_0016	kekayà bhràtaraþ pa¤ca ràkùasa÷ ca ghañotkacaþ
05,159.006d@012_0017	draupadeyàbhimanyu÷ ca dhçùñaketu÷ ca pàrthivaþ
05,159.006d@012_0018	bhãmasena÷ ca vikrànto yamajau ca mahàrathau
05,159.006d@012_0019	utpetur àsanàt sarve krodhasaüraktalocanàþ
05,159.006d@012_0020	bàhån pragçhya ruciràn raktacandanaråùitàn
05,159.006d@012_0021	aïgadaiþ pàrihàryai÷ ca keyårai÷ ca vibhåùitàn
05,159.006d@012_0022	dantàn danteùu niùpiùya sçkkiõã parilelihan
05,159.006d@012_0023	teùàm àkàrabhàvaj¤aþ kuntãputro vçkodaraþ
05,159.006d@012_0024	udatiùñhat sa vegena krodhena prajvalann iva
05,159.006d@012_0025	udvçtya sahasà netre dantàn kañakañàyya ca
05,159.006d@012_0026	hastaü hastena niùpiùya ulåkaü vàkyam abravãt
05,159.006d@012_0027	a÷aktànàm ivàsmàkaü protsàhananimittakam
05,159.006d@012_0028	÷rutaü te vacanaü mårkha yat tvàü duryodhano 'bravãt
05,159.006d@012_0029	tan me kathayato manda ÷ruõu vàkyaü duràsadam
05,159.006d@012_0030	sarvakùatrasya madhye tvaü yad vakùyasi suyodhanam
05,159.006d@012_0031	÷çõvataþ såtaputrasya pitu÷ ca tvaü duràtmanaþ
05,159.006d@012_0032	asmàbhiþ prãtikàmais tu bhràtur jyeùñhasya nitya÷aþ
05,159.006d@012_0033	marùitaü te duràcàra tat tvaü na bahu manyase
05,159.006d@012_0034	preùita÷ ca hçùãke÷aþ ÷amàkàïkùã kurån prati
05,159.006d@012_0035	kulasya hitakàmena dharmaràjena dhãmatà
05,159.006d@012_0036	tvaü kàlacodito nånaü gantukàmo yamakùayam
05,159.006d@012_0037	gacchasvàhavam asmàbhis tac ca ÷vo bhavità dhruvam
05,159.006d@012_0038	mayàpi ca pratij¤àto vadhaþ sabhràtçkasya te
05,159.006d@012_0039	sa tathà bhavità pàpa nàtra kàryà vicàraõà
05,159.006d@012_0040	velàm atikramet sadyaþ sàgaro varuõàlayaþ
05,159.006d@012_0041	parvatà÷ ca vi÷ãryeyur mayoktaü na mçùà bhavet
05,159.006d@012_0042	sahàyas te yadi yamaþ kubero rudra eva và
05,159.006d@012_0043	yathàpratij¤aü durbuddhe prakariùyanti pàõóavàþ
05,159.006d@012_0044	duþ÷àsanasya rudhiraü pàtà càsmi yathepsitam
05,159.006d@012_0045	ya÷ ceha pratisaürabdhaþ kùatriyo màbhiyàsyati
05,159.006d@012_0046	api bhãùmaü puraskçtya taü neùyàmi yamakùayam
05,159.006d@012_0047	yac caitad uktaü vacanaü mayà kùatrasya saüsadi
05,159.006d@012_0048	yathaitad bhavità satyaü tathaivàtmànam àlabhe
05,159.006d@012_0049	bhãmasenavacaþ ÷rutvà sahadevo 'py amarùaõaþ
05,159.006d@012_0050	krodhasaüraktanayanas tato vàkyam uvàca ha
05,159.006d@012_0051	÷auñãra÷årasadç÷am anãkajanasaüsadi
05,159.006d@012_0052	÷çõu pàpa vaco mahyaü yad vàcyo hi pità tvayà
05,159.006d@012_0053	nàsmàkaü bhavità bhedaþ kadà cit kurubhiþ saha
05,159.006d@012_0054	dhçtaràùñrasya saübandho yadi na syàt tvayà saha
05,159.006d@012_0055	tvaü tu lokavinà÷àya dhçtaràùñrakulasya ca
05,159.006d@012_0056	utpanno vairapuruùaþ svakulaghna÷ ca pàpakçt
05,159.006d@012_0057	janmaprabhçti càsmàkaü pità te pàpapåruùaþ
05,159.006d@012_0058	ahitàni nç÷aüsàni nitya÷aþ kartum icchati
05,159.006d@012_0059	tasya vairànuùaïgasya gantàsmy antaü sudurgamam
05,159.006d@012_0060	aham àdau nihatya tvàü ÷akuneþ saüprapa÷yataþ
05,159.006d@012_0061	tato 'smi ÷akuniü hantà miùatàü sarvadhanvinàm
05,159.006d@012_0062	bhãmasya vacanaü ÷rutvà sahadevasya cobhayoþ
05,159.006d@012_0063	uvàca phàlguno vàkyaü bhãmasenaü smayann iva
05,159.006d@012_0064	bhãmasena na te santi yeùàü vairaü tvayà saha
05,159.006d@012_0065	mandà gçheùu sukhino mçtyupà÷ava÷aü gatàþ
05,159.006d@012_0066	ulåka÷ ca na te vàcyaþ paruùaü puruùottama
05,159.006d@012_0067	dåtàþ kim aparàdhyante yathoktasyànubhàùiõaþ
05,159.006d@012_0068	evam uktvà mahàbàhuü bhãmaü bhãmaparàkramam
05,159.006d@012_0069	dhçùñadyumnamukhàn vãràn suhçdaþ samabhàùata
05,159.006d@012_0070	÷rutaü vas tasya pàpasya dhàrtaràùñrasya bhàùitam
05,159.006d@012_0071	kutsanà vàsudevasya mama caiva vi÷eùataþ
05,159.006d@012_0072	÷rutvà bhavantaþ saürabdhà asmàkaü hitakàmyayà
05,159.006d@012_0073	prabhàvàd vàsudevasya bhavatàü ca prayatnataþ
05,159.006d@012_0074	samagraü pàrthivaü kùatraü sarvaü na gaõayàmy aham
05,159.006d@012_0075	bhavadbhiþ samanuj¤àto vàkyam asya yad uttaram
05,159.006d@012_0076	ulåke pràpayiùyàmi yad vakùyàmi suyodhanam
05,159.006d@012_0077	÷vobhåte katthitasyàsya prativàkyaü camåmukhe
05,159.006d@012_0078	gàõóãvenàbhidhàsyàmi klãbà hi vacanottaràþ
05,159.006d@012_0079	tatas te pàrthivàþ sarve pra÷a÷aüsur dhanaüjayam
05,159.006d@012_0080	tena vàkyopacàreõa vismità ràjasattamàþ
05,159.006d@012_0081	anunãya ca tàn sarvàn yathàmànyaü yathàvayaþ
05,159.006d@012_0082	dharmaràjas tadà vàkyaü tat pràpyaü pratyabhàùata
05,159.006d@012_0083	àtmànam avamanvàno na hi syàt pàrthivottamaþ
05,159.006d@012_0084	tatrottaraü pravakùyàmi tava ÷u÷råùaõe rataþ
05,159.006d@012_0085	ulåkaü bharata÷reùñha sàmapårvam athorjitam
05,159.006d@012_0086	duryodhanasya tad vàkyaü ni÷amya bharatarùabha
05,159.006d@012_0087	atilohitanetràbhyàm à÷ãviùa iva ÷vasan
05,159.006d@012_0088	smayamàna iva krodhàt sçkkiõã parisaülihan
05,159.006d@012_0089	janàrdanam abhiprekùya bhràtéü÷ caivedam abravãt
05,159.006d@012_0090	abhyabhàùata kaitavyaü pragçhya vipulaü bhujam
05,159.006d@012_0091	ulåka gaccha kaitavya bråhi tàta suyodhanam
05,159.006d@012_0092	kçtaghnaü vairapuruùaü durmatiü kulapàüsanam
05,159.006d@012_0093	pàõóaveùu sadà pàpa nityaü jihmaü pravartase
05,159.006d@012_0094	svavãryàd yaþ paràkramya pàpa àhvayate paràn
05,159.006d@012_0095	abhãtaþ pårayan vàkyam eùa vai kùatriyaþ pumàn
05,159.006d@012_0096	sa pàpa kùatriyo bhåtvà asmàn àhåya saüyuge
05,159.006d@012_0097	mànyàmànyàn puraskçtya yuddhaü mà gàþ kulàdhama
05,159.006d@012_0098	àtmavãryaü samà÷ritya bhçtyavãryaü ca kaurava
05,159.006d@012_0099	àhvayasva raõe pàrthàn sarvathà kùatriyo bhava
05,159.006d@012_0100	paravãryaü samà÷ritya yaþ samàhvayate paràn
05,159.006d@012_0101	a÷aktaþ svayam àdàtum etad eva napuüsakam
05,159.006d@012_0102	yas tvaü pareùàü vãryeõa àtmànaü bahu manyase
05,159.006d@012_0103	katham evam a÷aktas tvam asmàn samabhigarjasi
05,159.007a	madvaca÷ càpi bhåyas te vaktavyaþ sa suyodhanaþ
05,159.007c	÷va idànãü pradç÷yethàþ puruùo bhava durmate
05,159.008a	manyase yac ca måóha tvaü na yotsyati janàrdanaþ
05,159.008c	sàrathyena vçtaþ pàrthair iti tvaü na bibheùi ca
05,159.009a	jaghanyakàlam apy etad bhaved yat sarvapàrthivàn
05,159.009c	nirdaheyam ahaü krodhàt tçõànãva hutà÷anaþ
05,159.010a	yudhiùñhiraniyogàt tu phalgunasya mahàtmanaþ
05,159.010c	kariùye yudhyamànasya sàrathyaü viditàtmanaþ
05,159.011a	yady utpatasi lokàüs trãn yady àvi÷asi bhåtalam
05,159.011c	tatra tatràrjunarathaü prabhàte drakùyase 'grataþ
05,159.012a	yac càpi bhãmasenasya manyase moghagarjitam
05,159.012c	duþ÷àsanasya rudhiraü pãtam ity avadhàryatàm
05,159.013a	na tvàü samãkùate pàrtho nàpi ràjà yudhiùñhiraþ
05,159.013c	na bhãmaseno na yamau pratikålaprabhàùiõam
05,160.001	saüjaya uvàca
05,160.001a	duryodhanasya tad vàkyaü ni÷amya bharatarùabhaþ
05,160.001c	netràbhyàm atitàmràbhyàü kaitavyaü samudaikùata
05,160.002a	sa ke÷avam abhiprekùya guóàke÷o mahàya÷àþ
05,160.002c	abhyabhàùata kaitavyaü pragçhya vipulaü bhujam
05,160.003a	svavãryaü yaþ samà÷ritya samàhvayati vai paràn
05,160.003c	abhãtaþ påraya¤ ÷aktiü sa vai puruùa ucyate
05,160.004a	paravãryaü samà÷ritya yaþ samàhvayate paràn
05,160.004c	kùatrabandhur a÷aktatvàl loke sa puruùàdhamaþ
05,160.005a	sa tvaü pareùàü vãryeõa manyase vãryam àtmanaþ
05,160.005c	svayaü kàpuruùo måóhaþ paràü÷ ca kùeptum icchasi
05,160.006a	yas tvaü vçddhaü sarvaràj¤àü hitabuddhiü jitendriyam
05,160.006c	maraõàya mahàbuddhiü dãkùayitvà vikatthase
05,160.007a	bhàvas te vidito 'smàbhir durbuddhe kulapàüsana
05,160.007c	na haniùyanti gaïgeyaü pàõóavà ghçõayeti ca
05,160.008a	yasya vãryaü samà÷ritya dhàrtaràùñra vikatthase
05,160.008c	hantàsmi prathamaü bhãùmaü miùatàü sarvadhanvinàm
05,160.009a	kaitavya gatvà bharatàn sametya; suyodhanaü dhàrtaràùñraü bravãhi
05,160.009c	tathety àha arjunaþ savyasàcã; ni÷àvyapàye bhavità vimardaþ
05,160.010a	yad vo 'bravãd vàkyam adãnasattvo; madhye kuråõàü harùayan satyasaüdhaþ
05,160.010c	ahaü hantà pàõóavànàm anãkaü; ÷àlveyakàü÷ ceti mamaiùa bhàraþ
05,160.011a	hanyàm ahaü droõam çte hi lokaü; na te bhayaü vidyate pàõóavebhyaþ
05,160.011c	tato hi te labdhatamaü ca ràjyaü; kùayaü gatàþ pàõóavà÷ ceti bhàvaþ
05,160.012a	sa darpapårõo na samãkùase tvam; anartham àtmany api vartamànam
05,160.012c	tasmàd ahaü te prathamaü samåhe; hantà samakùaü kuruvçddham eva
05,160.013a	såryodaye yuktasenaþ pratãkùya; dhvajã rathã rakùa ca satyasaüdham
05,160.013c	ahaü hi vaþ pa÷yatàü dvãpam enaü; rathàd bhãùmaü pàtayitàsmi bàõaiþ
05,160.014a	÷vobhåte katthanàvàkyaü vij¤àsyati suyodhanaþ
05,160.014c	arditaü ÷arajàlena mayà dçùñvà pitàmaham
05,160.015a	yad ukta÷ ca sabhàmadhye puruùo hrasvadar÷anaþ
05,160.015c	kruddhena bhãmasenena bhràtà duþ÷àsanas tava
05,160.016a	adharmaj¤o nityavairã pàpabuddhir nç÷aüsakçt
05,160.016c	satyàü pratij¤àü naciràd rakùyase tàü suyodhana
05,160.017a	abhimànasya darpasya krodhapàruùyayos tathà
05,160.017c	naiùñhuryasyàvalepasya àtmasaübhàvanasya ca
05,160.018a	nç÷aüsatàyàs taikùõyasya dharmavidveùaõasya ca
05,160.018c	adharmasyàtivàdasya vçddhàtikramaõasya ca
05,160.019a	dar÷anasya ca vakrasya kçtsnasyàpanayasya ca
05,160.019c	drakùyasi tvaü phalaü tãvram acireõa suyodhana
05,160.020a	vàsudevadvitãye hi mayi kruddhe naràdhipa
05,160.020c	à÷à te jãvite måóha ràjye và kena hetunà
05,160.021a	÷ànte bhãùme tathà droõe såtaputre ca pàtite
05,160.021c	nirà÷o jãvite ràjye putreùu ca bhaviùyasi
05,160.022a	bhràtéõàü nidhanaü dçùñvà putràõàü ca suyodhana
05,160.022c	bhãmasenena nihato duùkçtàni smariùyasi
05,160.023a	na dvitãyàü pratij¤àü hi pratij¤àsyati ke÷avaþ
05,160.023c	satyaü bravãmy ahaü hy etat sarvaü satyaü bhaviùyati
05,160.023d@013_0001	yudhiùñhiro 'pi kaitavyam ulåkam idam abravãt
05,160.023d@013_0002	ulåka madvaco bråhi gatvà tàta suyodhanam
05,160.023d@013_0003	svena vçttena me vçttaü nàdhigantuü tvam arhasi
05,160.023d@013_0004	ubhayor antaraü veda sånçtànçtayor api
05,160.023d@013_0005	na càhaü kàmaye pàpam api kãñapipãlayoþ
05,160.023d@013_0006	kiü punar j¤àtiùu vadhaü kàmayeyaü kathaü cana
05,160.023d@013_0007	etadarthaü mayà tàta pa¤ca gràmà vçtàþ purà
05,160.023d@013_0008	kathaü tava sudurbuddhe na prekùe vyasanaü mahat
05,160.023d@013_0009	sa tvaü kàmaparãtàtmà måóhabhàvàc ca katthase
05,160.023d@013_0010	tathaiva vàsudevasya na gçhõàsi hitaü vacaþ
05,160.023d@013_0011	kiü cedànãü bahåktena yudhyasva saha bàndhavaiþ
05,160.023d@013_0012	mama vipriyakartàraü kaitavya bråhi kauravam
05,160.023d@013_0013	÷rutaü vàkyaü gçhãto 'rtho mataü yat te tathàstu tat
05,160.023d@013_0014	bhãmasenas tato vàkyaü bhåya àha nçpàtmajam
05,160.023d@013_0015	ulåka madvaco bråhi durmatiü pàpapåruùam
05,160.023d@013_0016	÷añhaü naikçtikaü pàpaü duràcàraü suyodhanam
05,160.023d@013_0017	gçdhrodare và vastavyaü pure và nàgasàhvaye
05,160.023d@013_0018	pratij¤àtaü mayà yac ca sabhàmadhye naràdhama
05,160.023d@013_0019	kartàhaü tad vacaþ satyaü satyenaiva ÷apàmi te
05,160.023d@013_0020	duþ÷àsanasya rudhiraü hatvà pàsyàmy ahaü mçdhe
05,160.023d@013_0021	sakthinã tava bhaïktvaiva hatvà hi tava sodaràn
05,160.023d@013_0022	sarveùàü dhàrtaràùñràõàm ahaü mçtyuþ suyodhana
05,160.023d@013_0023	sarveùàü ràjaputràõàm abhimanyur asaü÷ayam
05,160.023d@013_0024	karmaõà toùayiùyàmi bhåya÷ caiva vacaþ ÷çõu
05,160.023d@013_0025	hatvà suyodhana tvàü vai sahitaü sarvasodaraiþ
05,160.023d@013_0026	àkramiùye padà mårdhni dharmaràjasya pa÷yataþ
05,160.023d@013_0027	nakulas tu tato vàkyam idam àha mahãpate
05,160.023d@013_0028	ulåka bråhi kauravyaü dhàrtaràùñraü suyodhanam
05,160.023d@013_0029	÷rutaü te gadato vàkyaü sarvam eva yathàtatham
05,160.023d@013_0030	tathà kartàsmi kauravya yathà tvam anu÷àsi màm
05,160.023d@013_0031	sahadevo 'pi nçpate idam àha vaco 'rthavat
05,160.023d@013_0032	suyodhana matir yà te vçthaiùà te bhaviùyati
05,160.023d@013_0033	÷ociùyase mahàràja saputraj¤àtibàndhavaþ
05,160.023d@013_0034	imaü ca kle÷am asmàkaü hçùño yat tvaü nikatthase
05,160.023d@013_0035	viràñadrupadau vçddhàv ulåkam idam åcatuþ
05,160.023d@013_0036	dàsabhàvaü niyaccheva sàdhor iti matiþ sadà
05,160.023d@013_0037	tau ca dàsàv adàsau và pauruùaü yasya yàdç÷am
05,160.023d@013_0038	÷ikhaõóã tu tato vàkyam ulåkam idam abravãt
05,160.023d@013_0039	vaktavyo bhavatà ràjà pàpeùv abhirataþ sadà
05,160.023d@013_0040	pa÷ya tvaü màü raõe ràjan kurvàõaü karma dàruõam
05,160.023d@013_0041	yasya vãryaü samàsàdya manyase vijayaü yudhi
05,160.023d@013_0042	tam ahaü pàtayiùyàmi rathàt tava pitàmaham
05,160.023d@013_0043	ahaü bhãùmavadhàt sçùño nånaü dhàtrà mahàtmanà
05,160.023d@013_0044	so 'haü bhãùmaü haniùyàmi miùatàü sarvadhanvinàm
05,160.023d@013_0045	dhçùñadyumno 'pi kaitavyam ulåkam idam abravãt
05,160.023d@013_0046	suyodhano mama vaco vaktavyo nçpateþ sutaþ
05,160.023d@013_0047	ahaü droõaü haniùyàmi sagaõaü sahabàndhavam
05,160.023d@013_0048	kartà càhaü tathà karma yathà nànyaþ kariùyati
05,160.023d@013_0049	tam abravãd dharmaràjaþ kàruõyàrthaü vaco mahat
05,160.023d@013_0050	nàhaü j¤àtivadhaü ràjan kàmayeyaü kathaü cana
05,160.023d@013_0051	tavaiva doùàd durbuddhe sarvam etat tv anàvçtam
05,160.023d@013_0052	ava÷yaü ca mayà kàryaü sarveùàü caritaü mahat
05,160.023d@013_0053	sa gaccha màciraü tàta ulåka yadi manyase
05,160.023d@013_0054	iha và tiùñha bhadraü te vayaü hi tava bàndhavàþ
05,160.023d@013_0055	ulåkas tu tato ràjan dharmaputraü yudhiùñhiram
05,160.023d@013_0056	àmantrya prayayau tatra yatra ràjà suyodhanaþ
05,160.023d@013_0057	ulåkas tata àgamya duryodhanam amarùaõam
05,160.023d@013_0058	arjunasya samàde÷aü yathoktaü sarvam abravãt
05,160.023d@013_0059	vàsudevasya bhãmasya dharmaràjasya pauruùam
05,160.023d@013_0060	nakulasya viràñasya drupadasya ca bhàrata
05,160.023d@013_0061	sahadevasya ca vaco dhçùñadyumna÷ikhaõóinoþ
05,160.024a	ity uktaþ kaitavo ràjaüs tad vàkyam upadhàrya ca
05,160.024c	anuj¤àto nivavçte punar eva yathàgatam
05,160.025a	upàvçtya tu pàõóubhyaþ kaitavyo dhçtaràùñrajam
05,160.025c	gatvà yathoktaü tat sarvam uvàca kurusaüsadi
05,160.026a	ke÷avàrjunayor vàkyaü ni÷amya bharatarùabhaþ
05,160.026a*0563_01	**** **** yathoktaü sarvam abravãt
05,160.026a*0563_02	kaitavyasya tu tad vàkyaü
05,160.026c	duþ÷àsanaü ca karõaü ca ÷akuniü càbhyabhàùata
05,160.027a	àj¤àpayata ràj¤a÷ ca balaü mitrabalaü tathà
05,160.027c	yathà pràg udayàt sarvà yuktà tiùñhaty anãkinã
05,160.028a	tataþ karõasamàdiùñà dåtàþ pratvarità rathaiþ
05,160.028c	uùñravàmãbhir apy anye sada÷vai÷ ca mahàjavaiþ
05,160.029a	tårõaü pariyayuþ senàü kçtsnàü karõasya ÷àsanàt
05,160.029c	àj¤àpayanto ràj¤as tàn yogaþ pràg udayàd iti
05,161.001	saüjaya uvàca
05,161.001a	ulåkasya vacaþ ÷rutvà kuntãputro yudhiùñhiraþ
05,161.001c	senàü niryàpayàm àsa dhçùñadyumnapurogamàm
05,161.002a	padàtinãü nàgavatãü rathinãm a÷vavçndinãm
05,161.002c	caturvidhabalàü bhãmàm akampyàü pçthivãm iva
05,161.003a	bhãmasenàdibhir guptàü sàrjunai÷ ca mahàrathaiþ
05,161.003c	dhçùñadyumnava÷àü durgàü sàgarastimitopamàm
05,161.004a	tasyàs tv agre maheùvàsaþ pà¤càlyo yuddhadurmadaþ
05,161.004c	droõaprepsur anãkàni dhçùñadyumnaþ prakarùati
05,161.005a	yathàbalaü yathotsàhaü rathinaþ samupàdi÷at
05,161.005c	arjunaü såtaputràya bhãmaü duryodhanàya ca
05,161.006a	a÷vatthàmne ca nakulaü ÷aibyaü ca kçtavarmaõe
05,161.006c	saindhavàya ca vàrùõeyaü yuyudhànam upàdi÷at
05,161.007a	÷ikhaõóinaü ca bhãùmàya pramukhe samakalpayat
05,161.007c	sahadevaü ÷akunaye cekitànaü ÷alàya ca
05,161.008a	dhçùñaketuü ca ÷alyàya gautamàyottamaujasam
05,161.008c	draupadeyàü÷ ca pa¤cabhyas trigartebhyaþ samàdi÷at
05,161.009a	vçùasenàya saubhadraü ÷eùàõàü ca mahãkùitàm
05,161.009c	samarthaü taü hi mene vai pàrthàd abhyadhikaü raõe
05,161.010a	evaü vibhajya yodhàüs tàn pçthak ca saha caiva ha
05,161.010c	jvàlàvarõo maheùvàso droõam aü÷am akalpayat
05,161.011a	dhçùñadyumno maheùvàsaþ senàpatipatis tataþ
05,161.011c	vidhivad vyåhya medhàvã yuddhàya dhçtamànasaþ
05,161.012a	yathàdiùñàny anãkàni pàõóavànàm ayojayat
05,161.012c	jayàya pàõóuputràõàü yattas tasthau raõàjire
05,162.001	dhçtaràùñra uvàca
05,162.001a	pratij¤àte phalgunena vadhe bhãùmasya saüjaya
05,162.001c	kim akurvanta me mandàþ putrà duryodhanàdayaþ
05,162.002a	hatam eva hi pa÷yàmi gàïgeyaü pitaraü raõe
05,162.002c	vàsudevasahàyena pàrthena dçóhadhanvanà
05,162.003a	sa càparimitapraj¤as tac chrutvà pàrthabhàùitam
05,162.003c	kim uktavàn maheùvàso bhãùmaþ praharatàü varaþ
05,162.004a	senàpatyaü ca saüpràpya kauravàõàü dhuraüdharaþ
05,162.004c	kim aceùñata gàïgeyo mahàbuddhiparàkramaþ
05,162.005	vai÷aüpàyana uvàca
05,162.005a	tatas tat saüjayas tasmai sarvam eva nyavedayat
05,162.005c	yathoktaü kuruvçddhena bhãùmeõàmitatejasà
05,162.006	saüjaya uvàca
05,162.006a	senàpatyam anupràpya bhãùmaþ ÷àütanavo nçpa
05,162.006c	duryodhanam uvàcedaü vacanaü harùayann iva
05,162.007a	namaskçtvà kumàràya senànye ÷aktipàõaye
05,162.007c	ahaü senàpatis te 'dya bhaviùyàmi na saü÷ayaþ
05,162.008a	senàkarmaõy abhij¤o 'smi vyåheùu vividheùu ca
05,162.008c	karma kàrayituü caiva bhçtàn apy abhçtàüs tathà
05,162.009a	yàtràyàneùu yuddheùu labdhapra÷amaneùu ca
05,162.009c	bhç÷aü veda mahàràja yathà veda bçhaspatiþ
05,162.010a	vyåhàn api mahàrambhàn daivagàndharvamànuùàn
05,162.010c	tair ahaü mohayiùyàmi pàõóavàn vyetu te jvaraþ
05,162.011a	so 'haü yotsyàmi tattvena pàlayaüs tava vàhinãm
05,162.011c	yathàvac chàstrato ràjan vyetu te mànaso jvaraþ
05,162.012	duryodhana uvàca
05,162.012a	na vidyate me gàïgeya bhayaü devàsureùv api
05,162.012c	samasteùu mahàbàho satyam etad bravãmi te
05,162.013a	kiü punas tvayi durdharùe senàpatye vyavasthite
05,162.013c	droõe ca puruùavyàghre sthite yuddhàbhinandini
05,162.014a	bhavadbhyàü puruùàgryàbhyàü sthitàbhyàü vijayo mama
05,162.014c	na durlabhaü kuru÷reùñha devaràjyam api dhruvam
05,162.015a	rathasaükhyàü tu kàrtsnyena pareùàm àtmanas tathà
05,162.015c	tathaivàtirathànàü ca vettum icchàmi kaurava
05,162.016a	pitàmaho hi ku÷alaþ pareùàm àtmanas tathà
05,162.016c	÷rotum icchàmy ahaü sarvaiþ sahaibhir vasudhàdhipaiþ
05,162.017	bhãùma uvàca
05,162.017a	gàndhàre ÷çõu ràjendra rathasaükhyàü svake bale
05,162.017c	ye rathàþ pçthivãpàla tathaivàtirathà÷ ca ye
05,162.018a	bahånãha sahasràõi prayutàny arbudàni ca
05,162.018c	rathànàü tava senàyàü yathàmukhyaü tu me ÷çõu
05,162.019a	bhavàn agre rathodàraþ saha sarvaiþ sahodaraiþ
05,162.019c	duþ÷àsanaprabhçtibhir bhràtçbhiþ ÷atasaümitaiþ
05,162.020a	sarve kçtapraharaõà÷ chedyabhedyavi÷àradàþ
05,162.020c	rathopasthe gajaskandhe gadàyuddhe 'sicarmaõi
05,162.021a	saüyantàraþ prahartàraþ kçtàstrà bhàrasàdhanàþ
05,162.021c	iùvastre droõa÷iùyà÷ ca kçpasya ca ÷aradvataþ
05,162.022a	ete haniùyanti raõe pà¤càlàn yuddhadurmadàn
05,162.022c	kçtakilbiùàþ pàõóaveyair dhàrtaràùñrà manasvinaþ
05,162.023a	tato 'haü bharata÷reùñha sarvasenàpatis tava
05,162.023c	÷atrån vidhvaüsayiùyàmi kadarthãkçtya pàõóavàn
05,162.023e	na tv àtmano guõàn vaktum arhàmi vidito 'smi te
05,162.024a	kçtavarmà tv atiratho bhojaþ praharatàü varaþ
05,162.024c	arthasiddhiü tava raõe kariùyati na saü÷ayaþ
05,162.025a	astravidbhir anàdhçùyo dårapàtã dçóhàyudhaþ
05,162.025c	haniùyati ripåüs tubhyaü mahendro dànavàn iva
05,162.026a	madraràjo maheùvàsaþ ÷alyo me 'tiratho mataþ
05,162.026c	spardhate vàsudevena yo vai nityaü raõe raõe
05,162.027a	bhàgineyàn nijàüs tyaktvà ÷alyas te rathasattamaþ
05,162.027c	eùa yotsyati saügràme kçùõaü cakragadàdharam
05,162.028a	sàgarormisamair vegaiþ plàvayann iva ÷àtravàn
05,162.028c	bhåri÷ravàþ kçtàstra÷ ca tava càpi hitaþ suhçt
05,162.029a	saumadattir maheùvàso rathayåthapayåthapaþ
05,162.029c	balakùayam amitràõàü sumahàntaü kariùyati
05,162.030a	sindhuràjo mahàràja mato me dviguõo rathaþ
05,162.030c	yotsyate samare ràjan vikrànto rathasattamaþ
05,162.031a	draupadãharaõe pårvaü parikliùñaþ sa pàõóavaiþ
05,162.031c	saüsmaraüs taü parikle÷aü yotsyate paravãrahà
05,162.032a	etena hi tadà ràjaüs tapa àsthàya dàruõam
05,162.032c	sudurlabho varo labdhaþ pàõóavàn yoddhum àhave
05,162.033a	sa eùa ratha÷àrdålas tad vairaü saüsmaran raõe
05,162.033c	yotsyate pàõóavàüs tàta pràõàüs tyaktvà sudustyajàn
05,163.001	bhãùma uvàca
05,163.001a	sudakùiõas tu kàmbojo ratha ekaguõo mataþ
05,163.001c	tavàrthasiddhim àkàïkùan yotsyate samare paraiþ
05,163.002a	etasya rathasiühasya tavàrthe ràjasattama
05,163.002c	paràkramaü yathendrasya drakùyanti kuravo yudhi
05,163.003a	etasya rathavaü÷o hi tigmavegaprahàriõàm
05,163.003c	kàmbojànàü mahàràja ÷alabhànàm ivàyatiþ
05,163.004a	nãlo màhiùmatãvàsã nãlavarmadharas tava
05,163.004c	rathavaü÷ena ÷atråõàü kadanaü vai kariùyati
05,163.005a	kçtavairaþ purà caiva sahadevena pàrthivaþ
05,163.005c	yotsyate satataü ràjaüs tavàrthe kurusattama
05,163.006a	vindànuvindàv àvantyau sametau rathasattamau
05,163.006c	kçtinau samare tàta dçóhavãryaparàkramau
05,163.007a	etau tau puruùavyàghrau ripusainyaü pradhakùyataþ
05,163.007c	gadàpràsàsinàràcais tomarai÷ ca bhujacyutaiþ
05,163.008a	yuddhàbhikàmau samare krãóantàv iva yåthapau
05,163.008c	yåthamadhye mahàràja vicarantau kçtàntavat
05,163.009a	trigartà bhràtaraþ pa¤ca rathodàrà matà mama
05,163.009c	kçtavairà÷ ca pàrthena viràñanagare tadà
05,163.010a	makarà iva ràjendra samuddhatataraïgiõãm
05,163.010c	gaïgàü vikùobhayiùyanti pàrthànàü yudhi vàhinãm
05,163.011a	te rathàþ pa¤ca ràjendra yeùàü satyaratho mukham
05,163.011c	ete yotsyanti samare saüsmarantaþ purà kçtam
05,163.012a	vyalãkaü pàõóaveyena bhãmasenànujena ha
05,163.012c	di÷o vijayatà ràja¤ ÷vetavàhena bhàrata
05,163.012d*0564_01	kadarthãkçtya saügràme dàpitàþ karam uttamam
05,163.013a	te haniùyanti pàrthànàü samàsàdya mahàrathàn
05,163.013c	varàn varàn maheùvàsàn kùatriyàõàü dhuraüdharàþ
05,163.014a	lakùmaõas tava putras tu tathà duþ÷àsanasya ca
05,163.014c	ubhau tau puruùavyàghrau saügràmeùv anivartinau
05,163.015a	taruõau sukumàrau ca ràjaputrau tarasvinau
05,163.015c	yuddhànàü ca vi÷eùaj¤au praõetàrau ca sarva÷aþ
05,163.016a	rathau tau ratha÷àrdåla matau me rathasattamau
05,163.016c	kùatradharmaratau vãrau mahat karma kariùyataþ
05,163.017a	daõóadhàro mahàràja ratha eko nararùabhaþ
05,163.017c	yotsyate samaraü pràpya svena sainyena pàlitaþ
05,163.018a	bçhadbalas tathà ràjà kausalyo rathasattamaþ
05,163.018c	ratho mama matas tàta dçóhavegaparàkramaþ
05,163.019a	eùa yotsyati saügràme svàü camåü saüpraharùayan
05,163.019c	ugràyudho maheùvàso dhàrtaràùñrahite rataþ
05,163.019d*0565_01	eùa yotsyati saügràme ratha ekaguõo mataþ
05,163.020a	kçpaþ ÷àradvato ràjan rathayåthapayåthapaþ
05,163.020c	priyàn pràõàn parityajya pradhakùyati ripåüs tava
05,163.021a	gautamasya maharùer ya àcàryasya ÷aradvataþ
05,163.021c	kàrttikeya ivàjeyaþ ÷arastambàt suto 'bhavat
05,163.022a	eùa senàü bahuvidhàü vividhàyudhakàrmukàm
05,163.022c	agnivat samare tàta cariùyati vimardayan
05,164.001	bhãùma uvàca
05,164.001a	÷akunir màtulas te 'sau ratha eko naràdhipa
05,164.001c	prasajya pàõóavair vairaü yotsyate nàtra saü÷ayaþ
05,164.002a	etasya sainyà durdharùàþ samare 'pratiyàyinaþ
05,164.002c	vikçtàyudhabhåyiùñhà vàyuvegasamà jave
05,164.003a	droõaputro maheùvàsaþ sarveùàm ati dhanvinàm
05,164.003c	samare citrayodhã ca dçóhàstra÷ ca mahàrathaþ
05,164.004a	etasya hi mahàràja yathà gàõóãvadhanvanaþ
05,164.004c	÷aràsanàd vinirmuktàþ saüsaktà yànti sàyakàþ
05,164.005a	naiùa ÷akyo mayà vãraþ saükhyàtuü rathasattamaþ
05,164.005c	nirdahed api lokàüs trãn icchann eùa mahàya÷àþ
05,164.006a	krodhas teja÷ ca tapasà saübhçto ''÷ramavàsinà
05,164.006c	droõenànugçhãta÷ ca divyair astrair udàradhãþ
05,164.007a	doùas tv asya mahàn eko yenaiùa bharatarùabha
05,164.007c	na me ratho nàtiratho mataþ pàrthivasattama
05,164.008a	jãvitaü priyam atyartham àyuùkàmaþ sadà dvijaþ
05,164.008c	na hy asya sadç÷aþ ka÷ cid ubhayoþ senayor api
05,164.009a	hanyàd ekarathenaiva devànàm api vàhinãm
05,164.009c	vapuùmàüs talaghoùeõa sphoñayed api parvatàn
05,164.010a	asaükhyeyaguõo vãraþ prahartà dàruõadyutiþ
05,164.010c	daõóapàõir ivàsahyaþ kàlavat pracariùyati
05,164.011a	yugàntàgnisamaþ krodhe siühagrãvo mahàmatiþ
05,164.011c	eùa bhàrata yuddhasya pçùñhaü saü÷amayiùyati
05,164.012a	pità tv asya mahàtejà vçddho 'pi yuvabhir varaþ
05,164.012c	raõe karma mahat kartà tatra me nàsti saü÷ayaþ
05,164.012d*0566_01	pitàsya tu raõe karma mahat kartà na saü÷ayaþ
05,164.013a	astravegàniloddhåtaþ senàkakùendhanotthitaþ
05,164.013c	pàõóuputrasya sainyàni pradhakùyati jaye dhçtaþ
05,164.014a	rathayåthapayåthànàü yåthapaþ sa nararùabhaþ
05,164.014c	bhàradvàjàtmajaþ kartà karma tãvraü hitàya vaþ
05,164.015a	sarvamårdhàbhiùiktànàm àcàryaþ sthaviro guruþ
05,164.015c	gacched antaü sç¤jayànàü priyas tv asya dhanaüjayaþ
05,164.016a	naiùa jàtu maheùvàsaþ pàrtham akliùñakàriõam
05,164.016c	hanyàd àcàryakaü dãptaü saüsmçtya guõanirjitam
05,164.017a	÷làghaty eùa sadà vãraþ pàrthasya guõavistaraiþ
05,164.017c	putràd abhyadhikaü caiva bhàradvàjo 'nupa÷yati
05,164.018a	hanyàd ekarathenaiva devagandharvadànavàn
05,164.018c	ekãbhåtàn api raõe divyair astraiþ pratàpavàn
05,164.019a	pauravo ràja÷àrdålas tava ràjan mahàrathaþ
05,164.019c	mato mama ratho vãra paravãrarathàrujaþ
05,164.020a	svena sainyena sahitaþ pratapa¤ ÷atruvàhinãm
05,164.020c	pradhakùyati sa pà¤càlàn kakùaü kçùõagatir yathà
05,164.021a	satyavrato rathavaro ràjaputro mahàrathaþ
05,164.021c	tava ràjan ripubale kàlavat pracariùyati
05,164.022a	etasya yodhà ràjendra vicitrakavacàyudhàþ
05,164.022c	vicariùyanti saügràme nighnantaþ ÷àtravàüs tava
05,164.023a	vçùaseno rathàgryas te karõaputro mahàrathaþ
05,164.023c	pradhakùyati ripåõàü te balàni balinàü varaþ
05,164.024a	jalasaüdho mahàtejà ràjan rathavaras tava
05,164.024c	tyakùyate samare pràõàn màgadhaþ paravãrahà
05,164.025a	eùa yotsyati saügràme gajaskandhavi÷àradaþ
05,164.025c	rathena và mahàbàhuþ kùapaya¤ ÷atruvàhinãm
05,164.026a	ratha eùa mahàràja mato mama nararùabhaþ
05,164.026c	tvadarthe tyakùyati pràõàn saha sainyo mahàraõe
05,164.027a	eùa vikràntayodhã ca citrayodhã ca saügare
05,164.027c	vãtabhã÷ càpi te ràja¤ ÷àtravaiþ saha yotsyate
05,164.028a	bàhlãko 'tiratha÷ caiva samare cànivartità
05,164.028c	mama ràjan mato yuddhe ÷åro vaivasvatopamaþ
05,164.029a	na hy eùa samaraü pràpya nivarteta kathaü cana
05,164.029c	yathà satatago ràjan nàbhihatya paràn raõe
05,164.030a	senàpatir mahàràja satyavàüs te mahàrathaþ
05,164.030c	raõeùv adbhutakarmà ca rathaþ pararathàrujaþ
05,164.031a	etasya samaraü dçùñvà na vyathàsti kathaü cana
05,164.031c	utsmayann abhyupaity eùa paràn rathapathe sthitàn
05,164.032a	eùa càriùu vikràntaþ karma satpuruùocitam
05,164.032c	kartà vimarde sumahat tvadarthe puruùottamaþ
05,164.033a	alàyudho ràkùasendraþ krårakarmà mahàbalaþ
05,164.033c	haniùyati paràn ràjan pårvavairam anusmaran
05,164.034a	eùa ràkùasasainyànàü sarveùàü rathasattamaþ
05,164.034c	màyàvã dçóhavaira÷ ca samare vicariùyati
05,164.035a	pràgjyotiùàdhipo vãro bhagadattaþ pratàpavàn
05,164.035c	gajàïku÷adhara÷reùñho rathe caiva vi÷àradaþ
05,164.036a	etena yuddham abhavat purà gàõóãvadhanvanaþ
05,164.036c	divasàn subahån ràjann ubhayor jayagçddhinoþ
05,164.037a	tataþ sakhàyaü gàndhàre mànayan pàka÷àsanam
05,164.037c	akarot saüvidaü tena pàõóavena mahàtmanà
05,164.038a	eùa yotsyati saügràme gajaskandhavi÷àradaþ
05,164.038c	airàvatagato ràjà devànàm iva vàsavaþ
05,165.001	bhãùma uvàca
05,165.001a	acalo vçùaka÷ caiva bhràtarau sahitàv ubhau
05,165.001c	rathau tava duràdharùau ÷atrån vidhvaüsayiùyataþ
05,165.002a	balavantau naravyàghrau dçóhakrodhau prahàriõau
05,165.002c	gàndhàramukhyau taruõau dar÷anãyau mahàbalau
05,165.003a	sakhà te dayito nityaü ya eùa raõakarka÷aþ
05,165.003c	protsàhayati ràjaüs tvàü vigrahe pàõóavaiþ saha
05,165.004a	paruùaþ katthano nãcaþ karõo vaikartanas tava
05,165.004c	mantrã netà ca bandhu÷ ca mànã càtyantam ucchritaþ
05,165.005a	eùa naiva rathaþ pårõo nàpy evàtiratho nçpa
05,165.005c	viyuktaþ kavacenaiùa sahajena vicetanaþ
05,165.005e	kuõóalàbhyàü ca divyàbhyàü viyuktaþ satataü ghçõã
05,165.006a	abhi÷àpàc ca ràmasya bràhmaõasya ca bhàùaõàt
05,165.006c	karaõànàü viyogàc ca tena me 'rdharatho mataþ
05,165.006e	naiùa phalgunam àsàdya punar jãvan vimokùyate
05,165.007	saüjaya uvàca
05,165.007a	tato 'bravãn mahàbàhur droõaþ ÷astrabhçtàü varaþ
05,165.007c	evam etad yathàttha tvaü na mithyàstãti kiü cana
05,165.008a	raõe raõe 'timànã ca vimukha÷ caiva dç÷yate
05,165.008c	ghçõã karõaþ pramàdã ca tena me 'rdharatho mataþ
05,165.009a	etac chrutvà tu ràdheyaþ krodhàd utphullalocanaþ
05,165.009c	uvàca bhãùmaü ràjendra tudan vàgbhiþ pratodavat
05,165.010a	pitàmaha yatheùñaü màü vàk÷arair upakçntasi
05,165.010c	anàgasaü sadà dveùàd evam eva pade pade
05,165.010e	marùayàmi ca tat sarvaü duryodhanakçtena vai
05,165.011a	tvaü tu màü manyase '÷aktaü yathà kàpuruùaü tathà
05,165.011c	bhavàn ardharatho mahyaü mato nàsty atra saü÷ayaþ
05,165.012a	sarvasya jagata÷ caiva gàïgeya na mçùà vade
05,165.012c	kuråõàm ahito nityaü na ca ràjàvabudhyate
05,165.013a	ko hi nàma samàneùu ràjasådàttakarmasu
05,165.013c	tejovadham imaü kuryàd vibhedayiùur àhave
05,165.013e	yathà tvaü guõanirde÷àd aparàdhaü cikãrùasi
05,165.014a	na hàyanair na palitair na vittair na ca bandhubhiþ
05,165.014c	mahàrathatvaü saükhyàtuü ÷akyaü kùatrasya kaurava
05,165.015a	balajyeùñhaü smçtaü kùatraü mantrajyeùñhà dvijàtayaþ
05,165.015c	dhanajyeùñhàþ smçtà vai÷yàþ ÷ådràs tu vayasàdhikàþ
05,165.016a	yathecchakaü svayaügràhàd rathàn atirathàüs tathà
05,165.016c	kàmadveùasamàyukto mohàt prakurute bhavàn
05,165.017a	duryodhana mahàbàho sàdhu samyag avekùyatàm
05,165.017c	tyajyatàü duùñabhàvo 'yaü bhãùmaþ kilbiùakçt tava
05,165.018a	bhinnà hi senà nçpate duþsaüdheyà bhavaty uta
05,165.018c	maulàpi puruùavyàghra kim u nànà samutthità
05,165.019a	eùàü dvaidhaü samutpannaü yodhànàü yudhi bhàrata
05,165.019c	tejovadho naþ kriyate pratyakùeõa vi÷eùataþ
05,165.020a	rathànàü kva ca vij¤ànaü kva ca bhãùmo 'lpacetanaþ
05,165.020c	aham àvàrayiùyàmi pàõóavànàm anãkinãm
05,165.021a	àsàdya màm amogheùuü gamiùyanti di÷o da÷a
05,165.021c	pàõóavàþ sahapa¤càlàþ ÷àrdålaü vçùabhà iva
05,165.022a	kva ca yuddhavimardo và mantràþ suvyàhçtàni và
05,165.022c	kva ca bhãùmo gatavayà mandàtmà kàlamohitaþ
05,165.023a	spardhate hi sadà nityaü sarveõa jagatà saha
05,165.023c	na cànyaü puruùaü kaü cin manyate moghadar÷anaþ
05,165.024a	÷rotavyaü khalu vçddhànàm iti ÷àstranidar÷anam
05,165.024c	na tv evàpy ativçddhànàü punar bàlà hi te matàþ
05,165.025a	aham eko haniùyàmi pàõóavàn nàtra saü÷ayaþ
05,165.025c	suyuddhe ràja÷àrdåla ya÷o bhãùmaü gamiùyati
05,165.026a	kçtaþ senàpatis tv eùa tvayà bhãùmo naràdhipa
05,165.026c	senàpatiü guõo gantà na tu yodhàn kathaü cana
05,165.027a	nàhaü jãvati gàïgeye yotsye ràjan kathaü cana
05,165.027c	hate tu bhãùme yodhàsmi sarvair eva mahàrathaiþ
05,166.001	bhãùma uvàca
05,166.001a	samudyato 'yaü bhàro me sumahàn sàgaropamaþ
05,166.001c	dhàrtaràùñrasya saügràme varùapågàbhicintitaþ
05,166.002a	tasminn abhyàgate kàle pratapte lomaharùaõe
05,166.002c	mithobhedo na me kàryas tena jãvasi såtaja
05,166.003a	na hy ahaü nàdya vikramya sthaviro 'pi ÷i÷os tava
05,166.003c	yuddha÷raddhàü raõe chindyàü jãvitasya ca såtaja
05,166.004a	jàmadagnyena ràmeõa mahàstràõi pramu¤catà
05,166.004c	na me vyathàbhavat kà cit tvaü tu me kiü kariùyasi
05,166.005a	kàmaü naitat pra÷aüsanti santo ''tmabalasaüstavam
05,166.005c	vakùyàmi tu tvàü saütapto nihãna kulapàüsana
05,166.006a	sametaü pàrthivaü kùatraü kà÷iràj¤aþ svayaüvare
05,166.006c	nirjityaikarathenaiva yat kanyàs tarasà hçtàþ
05,166.007a	ãdç÷ànàü sahasràõi vi÷iùñànàm atho punaþ
05,166.007c	mayaikena nirastàni sasainyàni raõàjire
05,166.008a	tvàü pràpya vairapuruùaü kuråõàm anayo mahàn
05,166.008c	upasthito vinà÷àya yatasva puruùo bhava
05,166.009a	yudhyasva pàrthaü samare yena vispardhase saha
05,166.009c	drakùyàmi tvàü vinirmuktam asmàd yuddhàt sudurmate
05,166.010	saüjaya uvàca
05,166.010a	tam uvàca tato ràjà dhàrtaràùñro mahàmanàþ
05,166.010c	màm avekùasva gàïgeya kàryaü hi mahad udyatam
05,166.011a	cintyatàm idam evàgre mama niþ÷reyasaü param
05,166.011c	ubhàv api bhavantau me mahat karma kariùyataþ
05,166.012a	bhåya÷ ca ÷rotum icchàmi pareùàü rathasattamàn
05,166.012c	ye caivàtirathàs tatra tathaiva rathayåthapàþ
05,166.013a	balàbalam amitràõàü ÷rotum icchàmi kaurava
05,166.013c	prabhàtàyàü rajanyàü vai idaü yuddhaü bhaviùyati
05,166.014	bhãùma uvàca
05,166.014a	ete rathàs te saükhyàtàs tathaivàtirathà nçpa
05,166.014c	ya càpy ardharathà ràjan pàõóavànàm ataþ ÷çõu
05,166.015a	yadi kautåhalaü te 'dya pàõóavànàü bale nçpa
05,166.015c	rathasaükhyàü mahàbàho sahaibhir vasudhàdhipaiþ
05,166.016a	svayaü ràjà rathodàraþ pàõóavaþ kuntinandanaþ
05,166.016c	agnivat samare tàta cariùyati na saü÷ayaþ
05,166.017a	bhãmasenas tu ràjendra ratho 'ùñaguõasaümitaþ
05,166.017b*0567_01	na tasyàsti samo yuddhe gadayà sàyakair api
05,166.017c	nàgàyutabalo mànã tejasà na sa mànuùaþ
05,166.018a	màdrãputrau tu rathinau dvàv eva puruùarùabhau
05,166.018c	a÷vinàv iva råpeõa tejasà ca samanvitau
05,166.019a	ete camåmukhagatàþ smarantaþ kle÷am àtmanaþ
05,166.019c	rudravat pracariùyanti tatra me nàsti saü÷ayaþ
05,166.020a	sarva eva mahàtmànaþ ÷àlaskandhà ivodgatàþ
05,166.020c	pràde÷enàdhikàþ pumbhir anyais te ca pramàõataþ
05,166.021a	siühasaühananàþ sarve pàõóuputrà mahàbalàþ
05,166.021c	caritabrahmacaryà÷ ca sarve càtitapasvinaþ
05,166.022a	hrãmantaþ puruùavyàghrà vyàghrà iva balotkañàþ
05,166.022c	jave prahàre saümarde sarva evàtimànuùàþ
05,166.022e	sarve jitamahãpàlà digjaye bharatarùabha
05,166.023a	na caiùàü puruùàþ ke cid àyudhàni gadàþ ÷aràn
05,166.023c	viùahanti sadà kartum adhijyàny api kaurava
05,166.023e	udyantuü và gadàü gurvãü ÷aràn vàpi prakarùitum
05,166.024a	jave lakùyasya haraõe bhojye pàüsuvikarùaõe
05,166.024c	bàlair api bhavantas taiþ sarva eva vi÷eùitàþ
05,166.025a	te te sainyaü samàsàdya vyàghrà iva balotkañàþ
05,166.025c	vidhvaüsayiùyanti raõe mà sma taiþ saha saügamaþ
05,166.026a	ekaika÷as te saügràme hanyuþ sarvàn mahãkùitaþ
05,166.026c	pratyakùaü tava ràjendra ràjasåye yathàbhavat
05,166.027a	draupadyà÷ ca parikle÷aü dyåte ca paruùà giraþ
05,166.027c	te saüsmarantaþ saügràme vicariùyanti kàlavat
05,166.028a	lohitàkùo guóàke÷o nàràyaõasahàyavàn
05,166.028c	ubhayoþ senayor vãra ratho nàstãha tàdç÷aþ
05,166.029a	na hi deveùu và pårvaü dànaveùårageùu và
05,166.029c	ràkùaseùv atha yakùeùu nareùu kuta eva tu
05,166.030a	bhåto 'tha và bhaviùyo và rathaþ ka÷ cin mayà ÷rutaþ
05,166.030c	samàyukto mahàràja yathà pàrthasya dhãmataþ
05,166.031a	vàsudeva÷ ca saüyantà yoddhà caiva dhanaüjayaþ
05,166.031c	gàõóãvaü ca dhanur divyaü te cà÷và vàtaraühasaþ
05,166.032a	abhedyaü kavacaü divyam akùayyau ca maheùudhã
05,166.032c	astragràma÷ ca màhendro raudraþ kaubera eva ca
05,166.033a	yàmya÷ ca vàruõa÷ caiva gadà÷ cograpradar÷anàþ
05,166.033c	vajràdãni ca mukhyàni nànàpraharaõàni vai
05,166.034a	dànavànàü sahasràõi hiraõyapuravàsinàm
05,166.034c	hatàny ekarathenàjau kas tasya sadç÷o rathaþ
05,166.035a	eùa hanyàd dhi saürambhã balavàn satyavikramaþ
05,166.035c	tava senàü mahàbàhuþ svàü caiva paripàlayan
05,166.036a	ahaü cainaü pratyudiyàm àcàryo và dhanaüjayam
05,166.036c	na tçtãyo 'sti ràjendra senayor ubhayor api
05,166.036e	ya enaü ÷aravarùàõi varùantam udiyàd rathã
05,166.037a	jãmåta iva gharmànte mahàvàtasamãritaþ
05,166.037c	samàyuktas tu kaunteyo vàsudevasahàyavàn
05,166.037e	taruõa÷ ca kçtã caiva jãrõàv àvàm ubhàv api
05,166.038	saüjaya uvàca
05,166.038a	etac chrutvà tu bhãùmasya ràj¤àü dadhvaüsire tadà
05,166.038c	kà¤canàïgadinaþ pãnà bhujà÷ candanaråùitàþ
05,166.039a	manobhiþ saha sàvegaiþ saüsmçtya ca puràtanam
05,166.039c	sàmarthyaü pàõóaveyànàü yathàpratyakùadar÷anàt
05,167.001	bhãùma uvàca
05,167.001a	draupadeyà mahàràja sarve pa¤ca mahàrathàþ
05,167.001c	vairàñir uttara÷ caiva ratho mama mahàn mataþ
05,167.002a	abhimanyur mahàràja rathayåthapayåthapaþ
05,167.002c	samaþ pàrthena samare vàsudevena và bhavet
05,167.003a	laghv astra÷ citrayodhã ca manasvã dçóhavikramaþ
05,167.003c	saüsmaran vai parikle÷aü svapitur vikramiùyati
05,167.004a	sàtyakir màdhavaþ ÷åro rathayåthapayåthapaþ
05,167.004c	eùa vçùõipravãràõàm amarùã jitasàdhvasaþ
05,167.005a	uttamaujàs tathà ràjan ratho mama mahàn mataþ
05,167.005c	yudhàmanyu÷ ca vikrànto rathodàro nararùabhaþ
05,167.006a	eteùàü bahusàhasrà rathà nàgà hayàs tathà
05,167.006c	yotsyante te tanuü tyaktvà kuntãputrapriyepsayà
05,167.007a	pàõóavaiþ saha ràjendra tava senàsu bhàrata
05,167.007c	agnimàrutavad ràjann àhvayantaþ parasparam
05,167.008a	ajeyau samare vçddhau viràñadrupadàv ubhau
05,167.008c	mahàrathau mahàvãryau matau me puruùarùabhau
05,167.009a	vayovçddhàv api tu tau kùatradharmaparàyaõau
05,167.009c	yatiùyete paraü ÷aktyà sthitau vãragate pathi
05,167.010a	saübandhakena ràjendra tau tu vãryabalànvayàt
05,167.010c	àryavçttau maheùvàsau snehapà÷asitàv ubhau
05,167.011a	kàraõaü pràpya tu naràþ sarva eva mahàbhujàþ
05,167.011c	÷årà và kàtarà vàpi bhavanti narapuügava
05,167.012a	ekàyanagatàv etau pàrthena dçóhabhaktikau
05,167.012c	tyaktvà pràõàn paraü ÷aktyà ghañitàrau naràdhipa
05,167.013a	pçthag akùauhiõãbhyàü tàv ubhau saüyati dàruõau
05,167.013c	saübandhibhàvaü rakùantau mahat karma kariùyataþ
05,167.014a	lokavãrau maheùvàsau tyaktàtmànau ca bhàrata
05,167.014c	pratyayaü parirakùantau mahat karma kariùyataþ
05,168.001	bhãùma uvàca
05,168.001a	pà¤càlaràjasya suto ràjan parapuraüjayaþ
05,168.001c	÷ikhaõóã rathamukhyo me mataþ pàrthasya bhàrata
05,168.002a	eùa yotsyati saügràme nà÷ayan pårvasaüsthitim
05,168.002c	paraü ya÷o viprathayaüs tava senàsu bhàrata
05,168.003a	etasya bahulàþ senàþ pà¤càlà÷ ca prabhadrakàþ
05,168.003c	tenàsau rathavaü÷ena mahat karma kariùyati
05,168.004a	dhçùñadyumna÷ ca senànãþ sarvasenàsu bhàrata
05,168.004c	mato me 'tiratho ràjan droõa÷iùyo mahàrathaþ
05,168.005a	eùa yotsyati saügràme sådayan vai paràn raõe
05,168.005c	bhagavàn iva saükruddhaþ pinàkã yugasaükùaye
05,168.006a	etasya tadrathànãkaü kathayanti raõapriyàþ
05,168.006c	bahutvàt sàgaraprakhyaü devànàm iva saüyuge
05,168.007a	kùatradharmà tu ràjendra mato me 'rdharatho nçpa
05,168.007c	dhçùñadyumnasya tanayo bàlyàn nàtikçta÷ramaþ
05,168.008a	÷i÷upàlasuto vãra÷ cediràjo mahàrathaþ
05,168.008c	dhçùñaketur maheùvàsaþ saübandhã pàõóavasya ha
05,168.009a	eùa cedipatiþ ÷åraþ saha putreõa bhàrata
05,168.009c	mahàrathenàsukaraü mahat karma kariùyati
05,168.010a	kùatradharmarato mahyaü mataþ parapuraüjayaþ
05,168.010c	kùatradevas tu ràjendra pàõóaveùu rathottamaþ
05,168.010e	jayanta÷ càmitaujà÷ ca satyajic ca mahàrathaþ
05,168.011a	mahàrathà mahàtmànaþ sarve pà¤càlasattamàþ
05,168.011c	yotsyante samare tàta saürabdhà iva ku¤jaràþ
05,168.012a	ajo bhoja÷ ca vikràntau pàõóaveùu mahàrathau
05,168.012b*0568_01	lokavãrau maheùvàsau tyaktàtmànau mahàrathau
05,168.012c	pàõóavànàü sahàyàrthe paraü ÷aktyà yatiùyataþ
05,168.012e	÷ãghràstrau citrayoddhàrau kçtinau dçóhavikramau
05,168.013a	kekayàþ pa¤ca ràjendra bhràtaro yuddhadurmadàþ
05,168.013c	sarva ete rathodàràþ sarve lohitakadhvajàþ
05,168.014a	kà÷ikaþ sukumàra÷ ca nãlo ya÷ càparo nçpaþ
05,168.014c	såryadatta÷ ca ÷aïkha÷ ca madirà÷va÷ ca nàmataþ
05,168.015a	sarva ete rathodàràþ sarve càhavalakùaõàþ
05,168.015c	sarvàstraviduùaþ sarve mahàtmàno matà mama
05,168.016a	vàrdhakùemir mahàràja ratho mama mahàn mataþ
05,168.016c	citràyudha÷ ca nçpatir mato me rathasattamaþ
05,168.016e	sa hi saügràma÷obhã ca bhakta÷ càpi kirãñinaþ
05,168.017a	cekitànaþ satyadhçtiþ pàõóavànàü mahàrathau
05,168.017c	dvàv imau puruùavyàghrau rathodàrau matau mama
05,168.018a	vyàghradatta÷ ca ràjendra candrasena÷ ca bhàrata
05,168.018c	matau mama rathodàrau pàõóavànàü na saü÷ayaþ
05,168.019a	senàbindu÷ ca ràjendra krodhahantà ca nàmataþ
05,168.019c	yaþ samo vàsudevena bhãmasenena càbhibhåþ
05,168.019e	sa yotsyatãha vikramya samare tava sainikaiþ
05,168.020a	màü droõaü ca kçpaü caiva yathà saümanyate bhavàn
05,168.020c	tathà sa samara÷làghã mantavyo rathasattamaþ
05,168.021a	kà÷yaþ parama÷ãghràstraþ ÷làghanãyo rathottamaþ
05,168.021c	ratha ekaguõo mahyaü mataþ parapuraüjayaþ
05,168.022a	ayaü ca yudhi vikrànto mantavyo 'ùñaguõo rathaþ
05,168.022c	satyajit samara÷làghã drupadasyàtmajo yuvà
05,168.023a	gataþ so 'tirathatvaü hi dhçùñadyumnena saümitaþ
05,168.023c	pàõóavànàü ya÷askàmaþ paraü karma kariùyati
05,168.024a	anurakta÷ ca ÷åra÷ ca ratho 'yam aparo mahàn
05,168.024c	pàõóyaràjo mahàvãryaþ pàõóavànàü dhuraüdharaþ
05,168.025a	dçóhadhanvà maheùvàsaþ pàõóavànàü rathottamaþ
05,168.025c	÷reõimàn kaurava÷reùñha vasudàna÷ ca pàrthivaþ
05,168.025e	ubhàv etàv atirathau matau mama paraütapa
05,168.025f*0569_01	anyau viràñasya sutau ÷aïkha÷vetau mahàrathau
05,168.025f*0569_02	pàõóavànàü sahàyàrthe mahat karma kariùyataþ
05,169.001	bhãùma uvàca
05,169.001a	rocamàno mahàràja pàõóavànàü mahàrathaþ
05,169.001c	yotsyate 'maravat saükhye parasainyeùu bhàrata
05,169.002a	purujit kuntibhoja÷ ca maheùvàso mahàbalaþ
05,169.002c	màtulo bhãmasenasya sa ca me 'tiratho mataþ
05,169.003a	eùa vãro maheùvàsaþ kçtã ca nipuõa÷ ca ha
05,169.003c	citrayodhã ca ÷akta÷ ca mato me rathapuügavaþ
05,169.004a	sa yotsyati hi vikramya maghavàn iva dànavaiþ
05,169.004c	yodhà÷ càsya parikhyàtàþ sarve yuddhavi÷àradàþ
05,169.005a	bhàgineyakçte vãraþ sa kariùyati saügare
05,169.005c	sumahat karma pàõóånàü sthitaþ priyahite nçpaþ
05,169.006a	bhaimasenir mahàràja haióimbo ràkùase÷varaþ
05,169.006c	mato me bahumàyàvã rathayåthapayåthapaþ
05,169.007a	yotsyate samare tàta màyàbhiþ samarapriyaþ
05,169.007c	ye càsya ràkùasàþ ÷åràþ sacivà va÷avartinaþ
05,169.008a	ete cànye ca bahavo nànàjanapade÷varàþ
05,169.008c	sametàþ pàõóavasyàrthe vàsudevapurogamàþ
05,169.009a	ete pràdhànyato ràjan pàõóavasya mahàtmanaþ
05,169.009c	rathà÷ càtirathà÷ caiva ye càpy ardharathà matàþ
05,169.010a	neùyanti samare senàü bhãmàü yaudhiùñhirãü nçpa
05,169.010c	mahendreõeva vãreõa pàlyamànàü kirãñinà
05,169.011a	tair ahaü samare vãra tvàm àyadbhir jayaiùibhiþ
05,169.011c	yotsyàmi jayam àkàïkùann atha và nidhanaü raõe
05,169.012a	pàrthaü ca vàsudevaü ca cakragàõóãvadhàriõau
05,169.012c	saüdhyàgatàv ivàrkendå sameùye puruùottamau
05,169.013a	ye caiva te rathodàràþ pàõóuputrasya sainikàþ
05,169.013c	sahasainyàn ahaü tàü÷ ca pratãyàü raõamårdhani
05,169.014a	ete rathà÷ càtirathà÷ ca tubhyaü; yathàpradhànaü nçpa kãrtità mayà
05,169.014c	tathà ràjann ardharathà÷ ca ke cit; tathaiva teùàm api kauravendra
05,169.015a	arjunaü vàsudevaü ca ye cànye tatra pàrthivàþ
05,169.015c	sarvàn àvàrayiùyàmi yàvad drakùyàmi bhàrata
05,169.016a	pà¤càlyaü tu mahàbàho nàhaü hanyàü ÷ikhaõóinam
05,169.016c	udyateùum abhiprekùya pratiyudhyantam àhave
05,169.017a	lokas tad veda yad ahaü pituþ priyacikãrùayà
05,169.017c	pràptaü ràjyaü parityajya brahmacarye dhçtavrataþ
05,169.018a	citràïgadaü kauravàõàm ahaü ràjye 'bhyaùecayam
05,169.018c	vicitravãryaü ca ÷i÷uü yauvaràjye 'bhyaùecayam
05,169.019a	devavratatvaü vikhyàpya pçthivyàü sarvaràjasu
05,169.019c	naiva hanyàü striyaü jàtu na strãpårvaü kathaü cana
05,169.020a	sa hi strãpårvako ràja¤ ÷ikhaõóã yadi te ÷rutaþ
05,169.020c	kanyà bhåtvà pumà¤ jàto na yotsye tena bhàrata
05,169.021a	sarvàüs tv anyàn haniùyàmi pàrthivàn bharatarùabha
05,169.021c	yàn sameùyàmi samare na tu kuntãsutàn nçpa
05,170.001	duryodhana uvàca
05,170.001a	kimarthaü bharata÷reùñha na hanyàs tvaü ÷ikhaõóinam
05,170.001c	udyateùum atho dçùñvà samareùv àtatàyinam
05,170.002a	pårvam uktvà mahàbàho pàõóavàn saha somakaiþ
05,170.002c	vadhiùyàmãti gàïgeya tan me bråhi pitàmaha
05,170.003	bhãùma uvàca
05,170.003a	÷çõu duryodhana kathàü sahaibhir vasudhàdhipaiþ
05,170.003c	yadarthaü yudhi saüprekùya nàhaü hanyàü ÷ikhaõóinam
05,170.004a	mahàràjo mama pità ÷aütanur bharatarùabhaþ
05,170.004c	diùñàntaü pràpa dharmàtmà samaye puruùarùabha
05,170.005a	tato 'haü bharata÷reùñha pratij¤àü paripàlayan
05,170.005c	citràïgadaü bhràtaraü vai mahàràjye 'bhyaùecayam
05,170.006a	tasmiü÷ ca nidhanaü pràpte satyavatyà mate sthitaþ
05,170.006c	vicitravãryaü ràjànam abhyaùi¤caü yathàvidhi
05,170.007a	mayàbhiùikto ràjendra yavãyàn api dharmataþ
05,170.007c	vicitravãryo dharmàtmà màm eva samudaikùata
05,170.008a	tasya dàrakriyàü tàta cikãrùur aham apy uta
05,170.008c	anuråpàd iva kulàd iti cintya mano dadhe
05,170.009a	tathà÷rauùaü mahàbàho tisraþ kanyàþ svayaüvare
05,170.009c	råpeõàpratimàþ sarvàþ kà÷iràjasutàs tadà
05,170.009e	ambà caivàmbikà caiva tathaivàmbàlikàparà
05,170.010a	ràjàna÷ ca samàhåtàþ pçthivyàü bharatarùabha
05,170.010c	ambà jyeùñhàbhavat tàsàm ambikà tv atha madhyamà
05,170.010e	ambàlikà ca ràjendra ràjakanyà yavãyasã
05,170.011a	so 'ham ekarathenaiva gataþ kà÷ipateþ purãm
05,170.011c	apa÷yaü tà mahàbàho tisraþ kanyàþ svalaükçtàþ
05,170.011e	ràj¤a÷ caiva samàvçttàn pàrthivàn pçthivãpate
05,170.012a	tato 'haü tàn nçpàn sarvàn àhåya samare sthitàn
05,170.012c	ratham àropayàü cakre kanyàs tà bharatarùabha
05,170.013a	vãrya÷ulkà÷ ca tà j¤àtvà samàropya rathaü tadà
05,170.013c	avocaü pàrthivàn sarvàn ahaü tatra samàgatàn
05,170.013e	bhãùmaþ ÷àütanavaþ kanyà haratãti punaþ punaþ
05,170.014a	te yatadhvaü paraü ÷aktyà sarve mokùàya pàrthivàþ
05,170.014c	prasahya hi nayàmy eùa miùatàü vo naràdhipàþ
05,170.015a	tatas te pçthivãpàlàþ samutpetur udàyudhàþ
05,170.015c	yogo yoga iti kruddhàþ sàrathãü÷ càpy acodayan
05,170.016a	te rathair meghasaükà÷air gajai÷ ca gajayodhinaþ
05,170.016c	pçùñhyai÷ cà÷vair mahãpàlàþ samutpetur udàyudhàþ
05,170.017a	tatas te màü mahãpàlàþ sarva eva vi÷àü pate
05,170.017c	rathavràtena mahatà sarvataþ paryavàrayan
05,170.018a	tàn ahaü ÷aravarùeõa mahatà pratyavàrayam
05,170.018c	sarvàn nçpàü÷ càpy ajayaü devaràó iva dànavàn
05,170.019a	teùàm àpatatàü citràn dhvajàn hemapariùkçtàn
05,170.019c	ekaikena hi bàõena bhåmau pàtitavàn aham
05,170.020a	hayàü÷ caiùàü gajàü÷ caiva sàrathãü÷ càpy ahaü raõe
05,170.020c	apàtayaü ÷arair dãptaiþ prahasan puruùarùabha
05,170.021a	te nivçttà÷ ca bhagnà÷ ca dçùñvà tal làghavaü mama
05,170.021b*0570_01	praõipetu÷ ca sarve vai pra÷a÷aüsu÷ ca pàrthivàþ
05,170.021b*0570_02	tata àdàya tàþ kanyà nçpatãü÷ ca visçjya tàn
05,170.021c	athàhaü hàstinapuram àyàü jitvà mahãkùitaþ
05,170.022a	ato 'haü tà÷ ca kanyà vai bhràtur arthàya bhàrata
05,170.022c	tac ca karma mahàbàho satyavatyai nyavedayam
05,171.001	bhãùma uvàca
05,171.001a	tato 'haü bharata÷reùñha màtaraü vãramàtaram
05,171.001c	abhigamyopasaügçhya dà÷eyãm idam abruvam
05,171.002a	imàþ kà÷ipateþ kanyà mayà nirjitya pàrthivàn
05,171.002c	vicitravãryasya kçte vãrya÷ulkà upàrjitàþ
05,171.003a	tato mårdhany upàghràya parya÷runayanà nçpa
05,171.003c	àha satyavatã hçùñà diùñyà putra jitaü tvayà
05,171.004a	satyavatyàs tv anumate vivàhe samupasthite
05,171.004c	uvàca vàkyaü savrãóà jyeùñhà kà÷ipateþ sutà
05,171.005a	bhãùma tvam asi dharmaj¤aþ sarva÷àstravi÷àradaþ
05,171.005c	÷rutvà ca dharmyaü vacanaü mahyaü kartum ihàrhasi
05,171.006a	mayà ÷àlvapatiþ pårvaü manasàbhivçto varaþ
05,171.006c	tena càsmi vçtà pårvaü rahasy avidite pituþ
05,171.007a	kathaü màm anyakàmàü tvaü ràja¤ ÷àstram adhãtya vai
05,171.007c	vàsayethà gçhe bhãùma kauravaþ san vi÷eùataþ
05,171.008a	etad buddhyà vini÷citya manasà bharatarùabha
05,171.008c	yat kùamaü te mahàbàho tad ihàrabdhum arhasi
05,171.009a	sa màü pratãkùate vyaktaü ÷àlvaràjo vi÷àü pate
05,171.009b*0571_01	tasmàn màü tvaü kuru÷reùñha samanuj¤àtum arhasi
05,171.009c	kçpàü kuru mahàbàho mayi dharmabhçtàü vara
05,171.009e	tvaü hi satyavrato vãra pçthivyàm iti naþ ÷rutam
05,172.001	bhãùma uvàca
05,172.001a	tato 'haü samanuj¤àpya kàlãü satyavatãü tadà
05,172.001c	mantriõa÷ ca dvijàü÷ caiva tathaiva ca purohitàn
05,172.001e	samanuj¤àsiùaü kanyàü jyeùñhàm ambàü naràdhipa
05,172.002a	anuj¤àtà yayau sà tu kanyà ÷àlvapateþ puram
05,172.002c	vçddhair dvijàtibhir guptà dhàtryà cànugatà tadà
05,172.002e	atãtya ca tam adhvànam àsasàda naràdhipam
05,172.003a	sà tam àsàdya ràjànaü ÷àlvaü vacanam abravãt
05,172.003c	àgatàhaü mahàbàho tvàm uddi÷ya mahàdyute
05,172.003d*0572_01	abhinandasva màü ràjan sadà priyahite ratàm
05,172.003d*0572_02	pratipàlaya màü ràjan dharmàdãü÷ cara dharmataþ
05,172.003d*0572_03	tvaü hi me manasà dhyàtas tvayà càpy upamantrità
05,172.004a	tàm abravãc chàlvapatiþ smayann iva vi÷àü pate
05,172.004c	tvayànyapårvayà nàhaü bhàryàrthã varavarõini
05,172.005a	gaccha bhadre punas tatra sakà÷aü bhàratasya vai
05,172.005c	nàham icchàmi bhãùmeõa gçhãtàü tvàü prasahya vai
05,172.006a	tvaü hi nirjitya bhãùmeõa nãtà prãtimatã tadà
05,172.006c	paràmç÷ya mahàyuddhe nirjitya pçthivãpatãn
05,172.006e	nàhaü tvayy anyapårvàyàü bhàryàrthã varavarõini
05,172.007a	katham asmadvidho ràjà parapårvàü prave÷ayet
05,172.007c	nàrãü viditavij¤ànaþ pareùàü dharmam àdi÷an
05,172.007e	yatheùñaü gamyatàü bhadre mà te kàlo 'tyagàd ayam
05,172.008a	ambà tam abravãd ràjann anaïga÷arapãóità
05,172.008c	maivaü vada mahãpàla naitad evaü kathaü cana
05,172.009a	nàsmi prãtimatã nãtà bhãùmeõàmitrakar÷ana
05,172.009c	balàn nãtàsmi rudatã vidràvya pçthivãpatãn
05,172.010a	bhajasva màü ÷àlvapate bhaktàü bàlàm anàgasam
05,172.010c	bhaktànàü hi parityàgo na dharmeùu pra÷asyate
05,172.011a	sàham àmantrya gàïgeyaü samareùv anivartinam
05,172.011c	anuj¤àtà ca tenaiva tavaiva gçham àgatà
05,172.012a	na sa bhãùmo mahàbàhur màm icchati vi÷àü pate
05,172.012c	bhràtçhetoþ samàrambho bhãùmasyeti ÷rutaü mayà
05,172.013a	bhaginyau mama ye nãte ambikàmbàlike nçpa
05,172.013c	pràdàd vicitravãryàya gàïgeyo hi yavãyase
05,172.014a	yathà ÷àlvapate nànyaü naraü dhyàmi kathaü cana
05,172.014c	tvàm çte puruùavyàghra tathà mårdhànam àlabhe
05,172.015a	na cànyapårvà ràjendra tvàm ahaü samupasthità
05,172.015c	satyaü bravãmi ÷àlvaitat satyenàtmànam àlabhe
05,172.016a	bhajasva màü vi÷àlàkùa svayaü kanyàm upasthitàm
05,172.016c	ananyapårvàü ràjendra tvatprasàdàbhikàïkùiõãm
05,172.017a	tàm evaü bhàùamàõàü tu ÷àlvaþ kà÷ipateþ sutàm
05,172.017c	atyajad bharata÷reùñha tvacaü jãrõàm ivoragaþ
05,172.018a	evaü bahuvidhair vàkyair yàcyamànas tayànagha
05,172.018c	nà÷raddadhac chàlvapatiþ kanyàyà bharatarùabha
05,172.019a	tataþ sà manyunàviùñà jyeùñhà kà÷ipateþ sutà
05,172.019c	abravãt sà÷runayanà bàùpavihvalayà girà
05,172.020a	tvayà tyaktà gamiùyàmi yatra yatra vi÷àü pate
05,172.020c	tatra me santu gatayaþ santaþ satyaü yathàbruvam
05,172.021a	evaü saübhàùamàõàü tu nç÷aüsaþ ÷àlvaràñ tadà
05,172.021c	paryatyajata kauravya karuõaü paridevatãm
05,172.022a	gaccha gaccheti tàü ÷àlvaþ punaþ punar abhàùata
05,172.022c	bibhemi bhãùmàt su÷roõi tvaü ca bhãùmaparigrahaþ
05,172.023a	evam uktà tu sà tena ÷àlvenàdãrghadar÷inà
05,172.023c	ni÷cakràma puràd dãnà rudatã kurarã yathà
05,173.001	bhãùma uvàca
05,173.001a	sà niùkramantã nagaràc cintayàm àsa bhàrata
05,173.001c	pçthivyàü nàsti yuvatir viùamasthatarà mayà
05,173.001e	bàndhavair viprahãnàsmi ÷àlvena ca niràkçtà
05,173.002a	na ca ÷akyaü punar gantuü mayà vàraõasàhvayam
05,173.002c	anuj¤àtàsmi bhãùmeõa ÷àlvam uddi÷ya kàraõam
05,173.003a	kiü nu garhàmy athàtmànam atha bhãùmaü duràsadam
05,173.003c	àho svit pitaraü måóhaü yo me 'kàrùãt svayaüvaram
05,173.004a	mamàyaü svakçto doùo yàhaü bhãùmarathàt tadà
05,173.004c	pravçtte vai÷ase yuddhe ÷àlvàrthaü nàpataü purà
05,173.004e	tasyeyaü phalanirvçttir yad àpannàsmi måóhavat
05,173.005a	dhig bhãùmaü dhik ca me mandaü pitaraü måóhacetasam
05,173.005c	yenàhaü vãrya÷ulkena paõyastrãvat praverità
05,173.006a	dhiï màü dhik ÷àlvaràjànaü dhig dhàtàram athàpi ca
05,173.006c	yeùàü durnãtabhàvena pràptàsmy àpadam uttamàm
05,173.007a	sarvathà bhàgadheyàni svàni pràpnoti mànavaþ
05,173.007c	anayasyàsya tu mukhaü bhãùmaþ ÷àütanavo mama
05,173.008a	sà bhãùme pratikartavyam ahaü pa÷yàmi sàüpratam
05,173.008c	tapasà và yudhà vàpi duþkhahetuþ sa me mataþ
05,173.008e	ko nu bhãùmaü yudhà jetum utsaheta mahãpatiþ
05,173.009a	evaü sà parini÷citya jagàma nagaràd bahiþ
05,173.009c	à÷ramaü puõya÷ãlànàü tàpasànàü mahàtmanàm
05,173.009e	tatas tàm avasad ràtriü tàpasaiþ parivàrità
05,173.010a	àcakhyau ca yathà vçttaü sarvam àtmani bhàrata
05,173.010c	vistareõa mahàbàho nikhilena ÷ucismità
05,173.010e	haraõaü ca visargaü ca ÷àlvena ca visarjanam
05,173.011a	tatas tatra mahàn àsãd bràhmaõaþ saü÷itavrataþ
05,173.011c	÷aikhàvatyas tapovçddhaþ ÷àstre càraõyake guruþ
05,173.012a	àrtàü tàm àha sa muniþ ÷aikhàvatyo mahàtapàþ
05,173.012c	niþ÷vasantãü satãü bàlàü duþkha÷okaparàyaõàm
05,173.013a	evaü gate kiü nu bhadre ÷akyaü kartuü tapasvibhiþ
05,173.013c	à÷ramasthair mahàbhàgais taponityair mahàtmabhiþ
05,173.014a	sà tv enam abravãd ràjan kriyatàü madanugrahaþ
05,173.014c	pravràjitum ihecchàmi tapas tapsyàmi du÷caram
05,173.015a	mayaivaitàni karmàõi pårvadeheùu måóhayà
05,173.015c	kçtàni nånaü pàpàni teùàm etat phalaü dhruvam
05,173.016a	notsaheyaü punar gantuü svajanaü prati tàpasàþ
05,173.016c	pratyàkhyàtà nirànandà ÷àlvena ca niràkçtà
05,173.017a	upadiùñam ihecchàmi tàpasyaü vãtakalmaùàþ
05,173.017c	yuùmàbhir devasaükà÷àþ kçpà bhavatu vo mayi
05,173.018a	sa tàm à÷vàsayat kanyàü dçùñàntàgamahetubhiþ
05,173.018c	sàntvayàm àsa kàryaü ca pratijaj¤e dvijaiþ saha
05,174.001	bhãùma uvàca
05,174.001a	tatas te tàpasàþ sarve kàryavanto 'bhavaüs tadà
05,174.001c	tàü kanyàü cintayanto vai kiü kàryam iti dharmiõaþ
05,174.002a	ke cid àhuþ pitur ve÷ma nãyatàm iti tàpasàþ
05,174.002c	ke cid asmadupàlambhe matiü cakrur dvijottamàþ
05,174.003a	ke cic chàlvapatiü gatvà niyojyam iti menire
05,174.003c	neti ke cid vyavasyanti pratyàkhyàtà hi tena sà
05,174.004a	evaü gate kiü nu ÷akyaü bhadre kartuü manãùibhiþ
05,174.004c	punar åcu÷ ca te sarve tàpasàþ saü÷itavratàþ
05,174.005a	alaü pravrajiteneha bhadre ÷çõu hitaü vacaþ
05,174.005c	ito gacchasva bhadraü te pitur eva nive÷anam
05,174.006a	pratipatsyati ràjà sa pità te yad anantaram
05,174.006c	tatra vatsyasi kalyàõi sukhaü sarvaguõànvità
05,174.006e	na ca te 'nyà gatir nyàyyà bhaved bhadre yathà pità
05,174.007a	patir vàpi gatir nàryàþ pità và varavarõini
05,174.007c	gatiþ patiþ samasthàyà viùame tu pità gatiþ
05,174.008a	pravrajyà hi suduþkheyaü sukumàryà vi÷eùataþ
05,174.008c	ràjaputryàþ prakçtyà ca kumàryàs tava bhàmini
05,174.009a	bhadre doùà hi vidyante bahavo varavarõini
05,174.009c	à÷rame vai vasantyàs te na bhaveyuþ pitur gçhe
05,174.010a	tatas tu te 'bruvan vàkyaü bràhmaõàs tàü tapasvinãm
05,174.010c	tvàm ihaikàkinãü dçùñvà nirjane gahane vane
05,174.010e	pràrthayiùyanti ràjendràs tasmàn maivaü manaþ kçthàþ
05,174.011	ambovàca
05,174.011a	na ÷akyaü kà÷inagarãü punar gantuü pitur gçhàn
05,174.011c	avaj¤àtà bhaviùyàmi bàndhavànàü na saü÷ayaþ
05,174.012a	uùità hy anyathà bàlye pitur ve÷mani tàpasàþ
05,174.012c	nàhaü gamiùye bhadraü vas tatra yatra pità mama
05,174.012e	tapas taptum abhãpsàmi tàpasaiþ paripàlità
05,174.013a	yathà pare 'pi me loke na syàd evaü mahàtyayaþ
05,174.013c	daurbhàgyaü bràhmaõa÷reùñhàs tasmàt tapsyàmy ahaü tapaþ
05,174.014	bhãùma uvàca
05,174.014a	ity evaü teùu vipreùu cintayatsu tathà tathà
05,174.014c	ràjarùis tad vanaü pràptas tapasvã hotravàhanaþ
05,174.014d*0573_01	tàü tathà bhàminãü dçùñvà ÷rutvà codvignamànasaþ
05,174.015a	tatas te tàpasàþ sarve påjayanti sma taü nçpam
05,174.015c	påjàbhiþ svàgatàdyàbhir àsanenodakena ca
05,174.016a	tasyopaviùñasya tato vi÷ràntasyopa÷çõvataþ
05,174.016c	punar eva kathàü cakruþ kanyàü prati vanaukasaþ
05,174.017a	ambàyàs tàü kathàü ÷rutvà kà÷iràj¤a÷ ca bhàrata
05,174.017b*0574_01	ràjarùiþ sa mahàtejà babhåvodvignamànasaþ
05,174.017b*0574_02	tàü tathàvàdinãü ÷rutvà dçùñvà ca sa mahàtapàþ
05,174.017b*0574_03	ràjarùiþ kçpayàviùño mahàtmà hotravàhanaþ
05,174.017c	sa vepamàna utthàya màtur asyàþ pità tadà
05,174.017e	tàü kanyàm aïkam àropya paryà÷vàsayata prabho
05,174.018a	sa tàm apçcchat kàrtsnyena vyasanotpattim àditaþ
05,174.018c	sà ca tasmai yathàvçttaü vistareõa nyavedayat
05,174.019a	tataþ sa ràjarùir abhåd duþkha÷okasamanvitaþ
05,174.019c	kàryaü ca pratipede tan manasà sumahàtapàþ
05,174.020a	abravãd vepamàna÷ ca kanyàm àrtàü suduþkhitaþ
05,174.020c	mà gàþ pitçgçhaü bhadre màtus te janako hy aham
05,174.021a	duþkhaü chetsyàmi te 'haü vai mayi vartasva putrike
05,174.021c	paryàptaü te manaþ putri yad evaü pari÷uùyasi
05,174.022a	gaccha madvacanàd ràmaü jàmadagnyaü tapasvinam
05,174.022c	ràmas tava mahad duþkhaü ÷okaü càpanayiùyati
05,174.022e	haniùyati raõe bhãùmaü na kariùyati ced vacaþ
05,174.023a	taü gaccha bhàrgava÷reùñhaü kàlàgnisamatejasam
05,174.023c	pratiùñhàpayità sa tvàü same pathi mahàtapàþ
05,174.024a	tatas tu sasvaraü bàùpam utsçjantã punaþ punaþ
05,174.024c	abravãt pitaraü màtuþ sà tadà hotravàhanam
05,174.025a	abhivàdayitvà ÷irasà gamiùye tava ÷àsanàt
05,174.025c	api nàmàdya pa÷yeyam àryaü taü lokavi÷rutam
05,174.026a	kathaü ca tãvraü duþkhaü me haniùyati sa bhàrgavaþ
05,174.026c	etad icchàmy ahaü ÷rotum atha yàsyàmi tatra vai
05,175.001	hotravàhana uvàca
05,175.001a	ràmaü drakùyasi vatse tvaü jàmadagnyaü mahàvane
05,175.001c	ugre tapasi vartantaü satyasaüdhaü mahàbalam
05,175.002a	mahendre vai giri÷reùñhe ràmaü nityam upàsate
05,175.002c	çùayo vedaviduùo gandharvàpsarasas tathà
05,175.003a	tatra gacchasva bhadraü te bråyà÷ cainaü vaco mama
05,175.003c	abhivàdya pårvaü ÷irasà tapovçddhaü dçóhavratam
05,175.004a	bråyà÷ cainaü punar bhadre yat te kàryaü manãùitam
05,175.004c	mayi saükãrtite ràmaþ sarvaü tat te kariùyati
05,175.005a	mama ràmaþ sakhà vatse prãtiyuktaþ suhçc ca me
05,175.005c	jamadagnisuto vãraþ sarva÷astrabhçtàü varaþ
05,175.006a	evaü bruvati kanyàü tu pàrthive hotravàhane
05,175.006c	akçtavraõaþ pràduràsãd ràmasyànucaraþ priyaþ
05,175.007a	tatas te munayaþ sarve samuttasthuþ sahasra÷aþ
05,175.007c	sa ca ràjà vayovçddhaþ sç¤jayo hotravàhanaþ
05,175.008a	tataþ pçùñvà yathànyàyam anyonyaü te vanaukasaþ
05,175.008c	sahità bharata÷reùñha niùeduþ parivàrya tam
05,175.009a	tatas te kathayàm àsuþ kathàs tàs tà manoramàþ
05,175.009c	kàntà divyà÷ ca ràjendra prãtiharùamudà yutàþ
05,175.010a	tataþ kathànte ràjarùir mahàtmà hotravàhanaþ
05,175.010c	ràmaü ÷reùñhaü maharùãõàm apçcchad akçtavraõam
05,175.011a	kva saüprati mahàbàho jàmadagnyaþ pratàpavàn
05,175.011c	akçtavraõa ÷akyo vai draùñuü vedavidàü varaþ
05,175.012	akçtavraõa uvàca
05,175.012a	bhavantam eva satataü ràmaþ kãrtayati prabho
05,175.012c	sç¤jayo me priyasakho ràjarùir iti pàrthiva
05,175.013a	iha ràmaþ prabhàte ÷vo bhaviteti matir mama
05,175.013c	draùñàsy enam ihàyàntaü tava dar÷anakàïkùayà
05,175.014a	iyaü ca kanyà ràjarùe kimarthaü vanam àgatà
05,175.014c	kasya ceyaü tava ca kà bhavatãcchàmi veditum
05,175.015	hotravàhana uvàca
05,175.015a	dauhitrãyaü mama vibho kà÷iràjasutà ÷ubhà
05,175.015c	jyeùñhà svayaüvare tasthau bhaginãbhyàü sahànagha
05,175.016a	iyam ambeti vikhyàtà jyeùñhà kà÷ipateþ sutà
05,175.016c	ambikàmbàlike tv anye yavãyasyau tapodhana
05,175.017a	sametaü pàrthivaü kùatraü kà÷ipuryàü tato 'bhavat
05,175.017c	kanyànimittaü brahmarùe tatràsãd utsavo mahàn
05,175.018a	tataþ kila mahàvãryo bhãùmaþ ÷àütanavo nçpàn
05,175.018c	avàkùipya mahàtejàs tisraþ kanyà jahàra tàþ
05,175.019a	nirjitya pçthivãpàlàn atha bhãùmo gajàhvayam
05,175.019c	àjagàma vi÷uddhàtmà kanyàbhiþ saha bhàrata
05,175.020a	satyavatyai nivedyàtha vivàhàrtham anantaram
05,175.020c	bhràtur vicitravãryasya samàj¤àpayata prabhuþ
05,175.021a	tato vaivàhikaü dçùñvà kanyeyaü samupàrjitam
05,175.021c	abravãt tatra gàïgeyaü mantrimadhye dvijarùabha
05,175.022a	mayà ÷àlvapatir vãra manasàbhivçtaþ patiþ
05,175.022c	na màm arhasi dharmaj¤a paracittàü pradàpitum
05,175.023a	tac chrutvà vacanaü bhãùmaþ saümantrya saha mantribhiþ
05,175.023c	ni÷citya visasarjemàü satyavatyà mate sthitaþ
05,175.024a	anuj¤àtà tu bhãùmeõa ÷àlvaü saubhapatiü tataþ
05,175.024c	kanyeyaü mudità vipra kàle vacanam abravãt
05,175.025a	visarjitàsmi bhãùmeõa dharmaü màü pratipàdaya
05,175.025c	manasàbhivçtaþ pårvaü mayà tvaü pàrthivarùabha
05,175.026a	pratyàcakhyau ca ÷àlvo 'pi càritrasyàbhi÷aïkitaþ
05,175.026c	seyaü tapovanaü pràptà tàpasye 'bhiratà bhç÷am
05,175.027a	mayà ca pratyabhij¤àtà vaü÷asya parikãrtanàt
05,175.027c	asya duþkhasya cotpattiü bhãùmam eveha manyate
05,175.027d*0575_01	evaü bruvati vai ràj¤i kanyà vacanam abravãt
05,175.028	ambovàca
05,175.028a	bhagavann evam evaitad yathàha pçthivãpatiþ
05,175.028c	÷arãrakartà màtur me sç¤jayo hotravàhanaþ
05,175.029a	na hy utsahe svanagaraü pratiyàtuü tapodhana
05,175.029c	avamànabhayàc caiva vrãóayà ca mahàmune
05,175.030a	yat tu màü bhagavàn ràmo vakùyati dvijasattama
05,175.030c	tan me kàryatamaü kàryam iti me bhagavan matiþ
05,176.001	akçtavraõa uvàca
05,176.001a	duþkhadvayam idaü bhadre katarasya cikãrùasi
05,176.001c	pratikartavyam abale tat tvaü vatse bravãhi me
05,176.002a	yadi saubhapatir bhadre niyoktavyo mate tava
05,176.002c	niyokùyati mahàtmà taü ràmas tvaddhitakàmyayà
05,176.003a	athàpageyaü bhãùmaü taü ràmeõecchasi dhãmatà
05,176.003c	raõe vinirjitaü draùñuü kuryàt tad api bhàrgavaþ
05,176.004a	sç¤jayasya vacaþ ÷rutvà tava caiva ÷ucismite
05,176.004c	yad atrànantaraü kàryaü tad adyaiva vicintyatàm
05,176.005	ambovàca
05,176.005a	apanãtàsmi bhãùmeõa bhagavann avijànatà
05,176.005c	na hi jànàti me bhãùmo brahma¤ ÷àlvagataü manaþ
05,176.006a	etad vicàrya manasà bhavàn eva vini÷cayam
05,176.006c	vicinotu yathànyàyaü vidhànaü kriyatàü tathà
05,176.007a	bhãùme và kuru÷àrdåle ÷àlvaràje 'tha và punaþ
05,176.007c	ubhayor eva và brahman yad yuktaü tat samàcara
05,176.008a	niveditaü mayà hy etad duþkhamålaü yathàtatham
05,176.008c	vidhànaü tatra bhagavan kartum arhasi yuktitaþ
05,176.009	akçtavraõa uvàca
05,176.009a	upapannam idaü bhadre yad evaü varavarõini
05,176.009c	dharmaü prati vaco bråyàþ ÷çõu cedaü vaco mama
05,176.010a	yadi tvàm àpageyo vai na nayed gajasàhvayam
05,176.010c	÷àlvas tvàü ÷irasà bhãru gçhõãyàd ràmacoditaþ
05,176.011a	tena tvaü nirjità bhadre yasmàn nãtàsi bhàmini
05,176.011c	saü÷ayaþ ÷àlvaràjasya tena tvayi sumadhyame
05,176.012a	bhãùmaþ puruùamànã ca jitakà÷ã tathaiva ca
05,176.012c	tasmàt pratikriyà yuktà bhãùme kàrayituü tvayà
05,176.013	ambovàca
05,176.013a	mamàpy eùa mahàn brahman hçdi kàmo 'bhivartate
05,176.013c	ghàtayeyaü yadi raõe bhãùmam ity eva nityadà
05,176.014a	bhãùmaü và ÷àlvaràjaü và yaü và doùeõa gacchasi
05,176.014c	pra÷àdhi taü mahàbàho yatkçte 'haü suduþkhità
05,176.015	bhãùma uvàca
05,176.015a	evaü kathayatàm eva teùàü sa divaso gataþ
05,176.015c	ràtri÷ ca bharata÷reùñha sukha÷ãtoùõamàrutà
05,176.016a	tato ràmaþ pràduràsãt prajvalann iva tejasà
05,176.016c	÷iùyaiþ parivçto ràja¤ jañàcãradharo muniþ
05,176.017a	dhanuùpàõir adãnàtmà khaógaü bibhrat para÷vadhã
05,176.017c	virajà ràja÷àrdåla so 'bhyayàt sç¤jayaü nçpam
05,176.018a	tatas taü tàpasà dçùñvà sa ca ràjà mahàtapàþ
05,176.018c	tasthuþ prà¤jalayaþ sarve sà ca kanyà tapasvinã
05,176.019a	påjayàm àsur avyagrà madhuparkeõa bhàrgavam
05,176.019c	arcita÷ ca yathàyogaü niùasàda sahaiva taiþ
05,176.020a	tataþ pårvavyatãtàni kathayete sma tàv ubhau
05,176.020c	sç¤jaya÷ ca sa ràjarùir jàmadagnya÷ ca bhàrata
05,176.021a	tataþ kathànte ràjarùir bhçgu÷reùñhaü mahàbalam
05,176.021c	uvàca madhuraü kàle ràmaü vacanam arthavat
05,176.022a	ràmeyaü mama dauhitrã kà÷iràjasutà prabho
05,176.022c	asyàþ ÷çõu yathàtattvaü kàryaü kàryavi÷àrada
05,176.023a	paramaü kathyatàü ceti tàü ràmaþ pratyabhàùata
05,176.023c	tataþ sàbhyagamad ràmaü jvalantam iva pàvakam
05,176.024a	sà càbhivàdya caraõau ràmasya ÷irasà ÷ubhà
05,176.024c	spçùñvà padmadalàbhàbhyàü pàõibhyàm agrataþ sthità
05,176.025a	ruroda sà ÷okavatã bàùpavyàkulalocanà
05,176.025c	prapede ÷araõaü caiva ÷araõyaü bhçgunandanam
05,176.026	ràma uvàca
05,176.026a	yathàsi sç¤jayasyàsya tathà mama nçpàtmaje
05,176.026c	bråhi yat te manoduþkhaü kariùye vacanaü tava
05,176.027	ambovàca
05,176.027a	bhagava¤ ÷araõaü tvàdya prapannàsmi mahàvrata
05,176.027c	÷okapaïkàrõavàd ghoràd uddharasva ca màü vibho
05,176.028	bhãùma uvàca
05,176.028a	tasyà÷ ca dçùñvà råpaü ca vaya÷ càbhinavaü punaþ
05,176.028c	saukumàryaü paraü caiva ràma÷ cintàparo 'bhavat
05,176.029a	kim iyaü vakùyatãty evaü vimç÷an bhçgusattamaþ
05,176.029c	iti dadhyau ciraü ràmaþ kçpayàbhipariplutaþ
05,176.030a	kathyatàm iti sà bhåyo ràmeõoktà ÷ucismità
05,176.030c	sarvam eva yathàtattvaü kathayàm àsa bhàrgave
05,176.031a	tac chrutvà jàmadagnyas tu ràjaputryà vacas tadà
05,176.031c	uvàca tàü varàrohàü ni÷cityàrthavini÷cayam
05,176.032a	preùayiùyàmi bhãùmàya kuru÷reùñhàya bhàmini
05,176.032c	kariùyati vaco dharmyaü ÷rutvà me sa naràdhipaþ
05,176.033a	na cet kariùyati vaco mayoktaü jàhnavãsutaþ
05,176.033c	dhakùyàmy enaü raõe bhadre sàmàtyaü ÷astratejasà
05,176.034a	atha và te matis tatra ràjaputri nivartate
05,176.034c	tàvac chàlvapatiü vãraü yojayàmy atra karmaõi
05,176.035	ambovàca
05,176.035a	visarjitàsmi bhãùmeõa ÷rutvaiva bhçgunandana
05,176.035c	÷àlvaràjagataü ceto mama pårvaü manãùitam
05,176.036a	saubharàjam upetyàham abruvaü durvacaü vacaþ
05,176.036c	na ca màü pratyagçhõàt sa càritrapari÷aïkitaþ
05,176.037a	etat sarvaü vini÷citya svabuddhyà bhçgunandana
05,176.037c	yad atraupayikaü kàryaü tac cintayitum arhasi
05,176.038a	mamàtra vyasanasyàsya bhãùmo målaü mahàvrataþ
05,176.038c	yenàhaü va÷am ànãtà samutkùipya balàt tadà
05,176.039a	bhãùmaü jahi mahàbàho yatkçte duþkham ãdç÷am
05,176.039c	pràptàhaü bhçgu÷àrdåla caràmy apriyam uttamam
05,176.040a	sa hi lubdha÷ ca mànã ca jitakà÷ã ca bhàrgava
05,176.040c	tasmàt pratikriyà kartuü yuktà tasmai tvayànagha
05,176.041a	eùa me hriyamàõàyà bhàratena tadà vibho
05,176.041c	abhavad dhçdi saükalpo ghàtayeyaü mahàvratam
05,176.042a	tasmàt kàmaü mamàdyemaü ràma saüvartayànagha
05,176.042c	jahi bhãùmaü mahàbàho yathà vçtraü puraüdaraþ
05,177.001	bhãùma uvàca
05,177.001a	evam uktas tadà ràmo jahi bhãùmam iti prabho
05,177.001c	uvàca rudatãü kanyàü codayantãü punaþ punaþ
05,177.002a	kà÷ye kàmaü na gçhõàmi ÷astraü vai varavarõini
05,177.002c	çte brahmavidàü hetoþ kim anyat karavàõi te
05,177.003a	vàcà bhãùma÷ ca ÷àlva÷ ca mama ràj¤i va÷ànugau
05,177.003c	bhaviùyato 'navadyàïgi tat kariùyàmi mà ÷ucaþ
05,177.004a	na tu ÷astraü grahãùyàmi kathaü cid api bhàmini
05,177.004c	çte niyogàd vipràõàm eùa me samayaþ kçtaþ
05,177.005	ambovàca
05,177.005a	mama duþkhaü bhagavatà vyapaneyaü yatas tataþ
05,177.005c	tat tu bhãùmaprasåtaü me taü jahã÷vara màciram
05,177.006	ràma uvàca
05,177.006a	kà÷ikanye punar bråhi bhãùmas te caraõàv ubhau
05,177.006c	÷irasà vandanàrho 'pi grahãùyati girà mama
05,177.007	ambovàca
05,177.007a	jahi bhãùmaü raõe ràma mama ced icchasi priyam
05,177.007a*0576_01	**** **** garjantam asuraü yathà
05,177.007a*0576_02	samàhåto raõe ràma
05,177.007c	prati÷rutaü ca yadi tat satyaü kartum ihàrhasi
05,177.008	bhãùma uvàca
05,177.008a	tayoþ saüvadator evaü ràjan ràmàmbayos tadà
05,177.008c	akçtavraõo jàmadagnyam idaü vacanam abravãt
05,177.009a	÷araõàgatàü mahàbàho kanyàü na tyaktum arhasi
05,177.009c	jahi bhãùmaü raõe ràma garjantam asuraü yathà
05,177.010a	yadi bhãùmas tvayàhåto raõe ràma mahàmune
05,177.010c	nirjito 'smãti và bråyàt kuryàd và vacanaü tava
05,177.011a	kçtam asyà bhavet kàryaü kanyàyà bhçgunandana
05,177.011c	vàkyaü satyaü ca te vãra bhaviùyati kçtaü vibho
05,177.012a	iyaü càpi pratij¤à te tadà ràma mahàmune
05,177.012c	jitvà vai kùatriyàn sarvàn bràhmaõeùu prati÷rutam
05,177.013a	bràhmaõaþ kùatriyo vai÷yaþ ÷ådra÷ caiva raõe yadi
05,177.013c	brahmadvió bhavità taü vai haniùyàmãti bhàrgava
05,177.014a	÷araõaü hi prapannànàü bhãtànàü jãvitàrthinàm
05,177.014c	na ÷akùyàmi parityàgaü kartuü jãvan kathaü cana
05,177.015a	ya÷ ca kùatraü raõe kçtsnaü vijeùyati samàgatam
05,177.015c	dçptàtmànam ahaü taü ca haniùyàmãti bhàrgava
05,177.016a	sa evaü vijayã ràma bhãùmaþ kurukulodvahaþ
05,177.016c	tena yudhyasva saügràme sametya bhçgunandana
05,177.017	ràma uvàca
05,177.017a	smaràmy ahaü pårvakçtàü pratij¤àm çùisattama
05,177.017c	tathaiva ca kariùyàmi yathà sàmnaiva lapsyate
05,177.018a	kàryam etan mahad brahman kà÷ikanyàmanogatam
05,177.018c	gamiùyàmi svayaü tatra kanyàm àdàya yatra saþ
05,177.019a	yadi bhãùmo raõa÷làghã na kariùyati me vacaþ
05,177.019c	haniùyàmy enam udriktam iti me ni÷cità matiþ
05,177.020a	na hi bàõà mayotsçùñàþ sajjantãha ÷arãriõàm
05,177.020c	kàyeùu viditaü tubhyaü purà kùatriyasaügare
05,177.021	bhãùma uvàca
05,177.021a	evam uktvà tato ràmaþ saha tair brahmavàdibhiþ
05,177.021c	prayàõàya matiü kçtvà samuttasthau mahàmanàþ
05,177.022a	tatas te tàm uùitvà tu rajanãü tatra tàpasàþ
05,177.022c	hutàgnayo japtajapyàþ pratasthur majjighàüsayà
05,177.023a	abhyagacchat tato ràmaþ saha tair bràhmaõarùabhaiþ
05,177.023c	kurukùetraü mahàràja kanyayà saha bhàrata
05,177.024a	nyavi÷anta tataþ sarve parigçhya sarasvatãm
05,177.024c	tàpasàs te mahàtmàno bhçgu÷reùñhapuraskçtàþ
05,178.001	bhãùma uvàca
05,178.001a	tatas tçtãye divase same de÷e vyavasthitaþ
05,178.001c	preùayàm àsa me ràjan pràpto 'smãti mahàvrataþ
05,178.002a	tam àgatam ahaü ÷rutvà viùayàntaü mahàbalam
05,178.002c	abhyagacchaü javenà÷u prãtyà tejonidhiü prabhum
05,178.003a	gàü puraskçtya ràjendra bràhmaõaiþ parivàritaþ
05,178.003c	çtvigbhir devakalpai÷ ca tathaiva ca purohitaiþ
05,178.004a	sa màm abhigataü dçùñvà jàmadagnyaþ pratàpavàn
05,178.004c	pratijagràha tàü påjàü vacanaü cedam abravãt
05,178.005a	bhãùma kàü buddhim àsthàya kà÷iràjasutà tvayà
05,178.005c	akàmeyam ihànãtà puna÷ caiva visarjità
05,178.006a	vibhraü÷ità tvayà hãyaü dharmàvàpteþ paràvaràt
05,178.006c	paràmçùñàü tvayà hãmàü ko hi gantum ihàrhati
05,178.007a	pratyàkhyàtà hi ÷àlvena tvayà nãteti bhàrata
05,178.007c	tasmàd imàü manniyogàt pratigçhõãùva bhàrata
05,178.008a	svadharmaü puruùavyàghra ràjaputrã labhatv iyam
05,178.008c	na yuktam avamàno 'yaü kartuü ràj¤à tvayànagha
05,178.009a	tatas taü nàtimanasaü samudãkùyàham abruvam
05,178.009c	nàham enàü punar dadyàü bhràtre brahman kathaü cana
05,178.010a	÷àlvasyàham iti pràha purà màm iha bhàrgava
05,178.010c	mayà caivàbhyanuj¤àtà gatà saubhapuraü prati
05,178.011a	na bhayàn nàpy anukro÷àn na lobhàn nàrthakàmyayà
05,178.011c	kùatradharmam ahaü jahyàm iti me vratam àhitam
05,178.012a	atha màm abravãd ràmaþ krodhaparyàkulekùaõaþ
05,178.012c	na kariùyasi ced etad vàkyaü me kurupuügava
05,178.013a	haniùyàmi sahàmàtyaü tvàm adyeti punaþ punaþ
05,178.013c	saürambhàd abravãd ràmaþ krodhaparyàkulekùaõaþ
05,178.014a	tam ahaü gãrbhir iùñàbhiþ punaþ punar ariüdamam
05,178.014c	ayàcaü bhçgu÷àrdålaü na caiva pra÷a÷àma saþ
05,178.014d*0577_01	yadà prayàcyamàno 'pi prasàdaü na karoti me
05,178.015a	tam ahaü praõamya ÷irasà bhåyo bràhmaõasattamam
05,178.015c	abruvaü kàraõaü kiü tad yat tvaü yoddhum ihecchasi
05,178.016a	iùvastraü mama bàlasya bhavataiva caturvidham
05,178.016c	upadiùñaü mahàbàho ÷iùyo 'smi tava bhàrgava
05,178.017a	tato màm abravãd ràmaþ krodhasaüraktalocanaþ
05,178.017c	jànãùe màü guruü bhãùma na cemàü pratigçhõase
05,178.017e	sutàü kà÷yasya kauravya matpriyàrthaü mahãpate
05,178.018a	na hi te vidyate ÷àntir anyathà kurunandana
05,178.018c	gçhàõemàü mahàbàho rakùasva kulam àtmanaþ
05,178.018e	tvayà vibhraü÷ità hãyaü bhartàraü nàbhigacchati
05,178.019a	tathà bruvantaü tam ahaü ràmaü parapuraüjayam
05,178.019c	naitad evaü punar bhàvi brahmarùe kiü ÷rameõa te
05,178.020a	gurutvaü tvayi saüprekùya jàmadagnya puràtanam
05,178.020c	prasàdaye tvàü bhagavaüs tyaktaiùà hi purà mayà
05,178.021a	ko jàtu parabhàvàü hi nàrãü vyàlãm iva sthitàm
05,178.021c	vàsayeta gçhe jànan strãõàü doùàn mahàtyayàn
05,178.022a	na bhayàd vàsavasyàpi dharmaü jahyàü mahàdyute
05,178.022c	prasãda mà và yad và te kàryaü tat kuru màciram
05,178.023a	ayaü càpi vi÷uddhàtman puràõe ÷råyate vibho
05,178.023c	maruttena mahàbuddhe gãtaþ ÷loko mahàtmanà
05,178.024a	guror apy avaliptasya kàryàkàryam ajànataþ
05,178.024c	utpathapratipannasya kàryaü bhavati ÷àsanam
05,178.025a	sa tvaü gurur iti premõà mayà saümànito bhç÷am
05,178.025c	guruvçttaü na jànãùe tasmàd yotsyàmy ahaü tvayà
05,178.026a	guruü na hanyàü samare bràhmaõaü ca vi÷eùataþ
05,178.026c	vi÷eùatas tapovçddham evaü kùàntaü mayà tava
05,178.027a	udyateùum atho dçùñvà bràhmaõaü kùatrabandhuvat
05,178.027c	yo hanyàt samare kruddho yudhyantam apalàyinam
05,178.027e	brahmahatyà na tasya syàd iti dharmeùu ni÷cayaþ
05,178.028a	kùatriyàõàü sthito dharme kùatriyo 'smi tapodhana
05,178.028c	yo yathà vartate yasmiüs tathà tasmin pravartayan
05,178.028e	nàdharmaü samavàpnoti naraþ ÷reya÷ ca vindati
05,178.029a	arthe và yadi và dharme samartho de÷akàlavit
05,178.029c	anarthasaü÷ayàpannaþ ÷reyàn niþsaü÷ayena ca
05,178.030a	yasmàt saü÷ayite 'rthe 'smin yathànyàyaü pravartase
05,178.030c	tasmàd yotsyàmi sahitas tvayà ràma mahàhave
05,178.030e	pa÷ya me bàhuvãryaü ca vikramaü càtimànuùam
05,178.031a	evaü gate 'pi tu mayà yac chakyaü bhçgunandana
05,178.031c	tat kariùye kurukùetre yotsye vipra tvayà saha
05,178.031e	dvaüdve ràma yatheùñaü te sajjo bhava mahàmune
05,178.032a	tatra tvaü nihato ràma mayà ÷ara÷atàcitaþ
05,178.032c	lapsyase nirjitàül lokà¤ ÷astrapåto mahàraõe
05,178.033a	sa gaccha vinivartasva kurukùetraü raõapriya
05,178.033b*0578_01	samàhvaya mahàbàho yuddhàya tvaü tapodhana
05,178.033c	tatraiùyàmi mahàbàho yuddhàya tvàü tapodhana
05,178.034a	api yatra tvayà ràma kçtaü ÷aucaü purà pituþ
05,178.034c	tatràham api hatvà tvàü ÷aucaü kartàsmi bhàrgava
05,178.035a	tatra gacchasva ràma tvaü tvaritaü yuddhadurmada
05,178.035c	vyapaneùyàmi te darpaü pauràõaü bràhmaõabruva
05,178.036a	yac càpi katthase ràma bahu÷aþ pariùatsu vai
05,178.036c	nirjitàþ kùatriyà loke mayaikeneti tac chçõu
05,178.036d*0579_01	adharmaþ sumahàn eùa yac chayyàmaraõaü gçhe
05,178.036d*0579_02	yadàjau nidhanaü yàti so 'sya dharmaþ sanàtanaþ
05,178.037a	na tadà jàyate bhãùmo madvidhaþ kùatriyo 'pi và
05,178.037b*0580_01	pa÷càj jàtàni tejàüsi tçõeùu jvalitaü tvayà
05,178.037c	yas te yuddhamayaü darpaü kàmaü ca vyapanà÷ayet
05,178.038a	so 'haü jàto mahàbàho bhãùmaþ parapuraüjayaþ
05,178.038c	vyapaneùyàmi te darpaü yuddhe ràma na saü÷ayaþ
05,179.001	bhãùma uvàca
05,179.001a	tato màm abravãd ràmaþ prahasann iva bhàrata
05,179.001c	diùñyà bhãùma mayà sàrdhaü yoddhum icchasi saügare
05,179.002a	ayaü gacchàmi kauravya kurukùetraü tvayà saha
05,179.002c	bhàùitaü tat kariùyàmi tatràgaccheþ paraütapa
05,179.003a	tatra tvàü nihataü màtà mayà ÷ara÷atàcitam
05,179.003c	jàhnavã pa÷yatàü bhãùma gçdhrakaïkabaóà÷anam
05,179.004a	kçpaõaü tvàm abhiprekùya siddhacàraõasevità
05,179.004c	mayà vinihataü devã rodatàm adya pàrthiva
05,179.005a	atadarhà mahàbhàgà bhagãrathasutà nadã
05,179.005c	yà tvàm ajãjanan mandaü yuddhakàmukam àturam
05,179.006a	ehi gaccha mayà bhãùma yuddham adyaiva vartatàm
05,179.006c	gçhàõa sarvaü kauravya rathàdi bharatarùabha
05,179.007a	iti bruvàõaü tam ahaü ràmaü parapuraüjayam
05,179.007c	praõamya ÷irasà ràjann evam astv ity athàbruvam
05,179.008a	evam uktvà yayau ràmaþ kurukùetraü yuyutsayà
05,179.008c	pravi÷ya nagaraü càhaü satyavatyai nyavedayam
05,179.009a	tataþ kçtasvastyayano màtrà pratyabhinanditaþ
05,179.009c	dvijàtãn vàcya puõyàhaü svasti caiva mahàdyute
05,179.010a	ratham àsthàya ruciraü ràjataü pàõóurair hayaiþ
05,179.010c	såpaskaraü svadhiùñhànaü vaiyàghraparivàraõam
05,179.011a	upapannaü mahà÷astraiþ sarvopakaraõànvitam
05,179.011c	tat kulãnena vãreõa haya÷àstravidà nçpa
05,179.012a	yuktaü såtena ÷iùñena bahu÷o dçùñakarmaõà
05,179.012c	daü÷itaþ pàõóureõàhaü kavacena vapuùmatà
05,179.013a	pàõóuraü kàrmukaü gçhya pràyàü bharatasattama
05,179.013c	pàõóureõàtapatreõa dhriyamàõena mårdhani
05,179.014a	pàõóurai÷ càmarai÷ càpi vãjyamàno naràdhipa
05,179.014c	÷uklavàsàþ sitoùõãùaþ sarva÷uklavibhåùaõaþ
05,179.015a	ståyamàno jayà÷ãrbhir niùkramya gajasàhvayàt
05,179.015c	kurukùetraü raõakùetram upàyàü bharatarùabha
05,179.016a	te hayà÷ coditàs tena såtena paramàhave
05,179.016c	avahan màü bhç÷aü ràjan manomàrutaraühasaþ
05,179.017a	gatvàhaü tat kurukùetraü sa ca ràmaþ pratàpavàn
05,179.017c	yuddhàya sahasà ràjan paràkràntau parasparam
05,179.018a	tataþ saüdar÷ane 'tiùñhaü ràmasyàtitapasvinaþ
05,179.018c	pragçhya ÷aïkhapravaraü tataþ pràdhamam uttamam
05,179.019a	tatas tatra dvijà ràjaüs tàpasà÷ ca vanaukasaþ
05,179.019c	apa÷yanta raõaü divyaü devàþ sarùigaõàs tadà
05,179.020a	tato divyàni màlyàni pràduràsan muhur muhuþ
05,179.020c	vàditràõi ca divyàni meghavçndàni caiva ha
05,179.021a	tatas te tàpasàþ sarve bhàrgavasyànuyàyinaþ
05,179.021c	prekùakàþ samapadyanta parivàrya raõàjiram
05,179.022a	tato màm abravãd devã sarvabhåtahitaiùiõã
05,179.022c	màtà svaråpiõã ràjan kim idaü te cikãrùitam
05,179.023a	gatvàhaü jàmadagnyaü taü prayàciùye kurådvaha
05,179.023c	bhãùmeõa saha mà yotsãþ ÷iùyeõeti punaþ punaþ
05,179.024a	mà maivaü putra nirbandhaü kuru vipreõa pàrthiva
05,179.024c	jàmadagnyena samare yoddhum ity avabhartsayat
05,179.025a	kiü na vai kùatriyaharo haratulyaparàkramaþ
05,179.025c	viditaþ putra ràmas te yatas tvaü yoddhum icchasi
05,179.026a	tato 'ham abruvaü devãm abhivàdya kçtà¤jaliþ
05,179.026c	sarvaü tad bharata÷reùñha yathàvçttaü svayaüvare
05,179.027a	yathà ca ràmo ràjendra mayà pårvaü prasàditaþ
05,179.027c	kà÷iràjasutàyà÷ ca yathà kàmaþ puràtanaþ
05,179.028a	tataþ sà ràmam abhyetya jananã me mahànadã
05,179.028c	madarthaü tam çùiü devã kùamayàm àsa bhàrgavam
05,179.028e	bhãùmeõa saha mà yotsãþ ÷iùyeõeti vaco 'bravãt
05,179.029a	sa ca tàm àha yàcantãü bhãùmam eva nivartaya
05,179.029c	na hi me kurute kàmam ity ahaü tam upàgamam
05,179.030	saüjaya uvàca
05,179.030a	tato gaïgà sutasnehàd bhãùmaü punar upàgamat
05,179.030c	na càsyàþ so 'karod vàkyaü krodhaparyàkulekùaõaþ
05,179.031a	athàdç÷yata dharmàtmà bhçgu÷reùñho mahàtapàþ
05,179.031c	àhvayàm àsa ca punar yuddhàya dvijasattamaþ
05,180.001	bhãùma uvàca
05,180.001a	tam ahaü smayann iva raõe pratyabhàùaü vyavasthitam
05,180.001c	bhåmiùñhaü notsahe yoddhuü bhavantaü ratham àsthitaþ
05,180.002a	àroha syandanaü vãra kavacaü ca mahàbhuja
05,180.002c	badhàna samare ràma yadi yoddhuü mayecchasi
05,180.003a	tato màm abravãd ràmaþ smayamàno raõàjire
05,180.003c	ratho me medinã bhãùma vàhà vedàþ sada÷vavat
05,180.004a	såto me màtari÷và vai kavacaü vedamàtaraþ
05,180.004c	susaüvãto raõe tàbhir yotsye 'haü kurunandana
05,180.005a	evaü bruvàõo gàndhàre ràmo màü satyavikramaþ
05,180.005c	÷aravràtena mahatà sarvataþ paryavàrayat
05,180.006a	tato 'pa÷yaü jàmadagnyaü rathe divye vyavasthitam
05,180.006c	sarvàyudhadhare ÷rãmaty adbhutopamadar÷ane
05,180.007a	manasà vihite puõye vistãrõe nagaropame
05,180.007c	divyà÷vayuji saünaddhe kà¤canena vibhåùite
05,180.008a	dhvajena ca mahàbàho somàlaükçtalakùmaõà
05,180.008c	dhanurdharo baddhatåõo baddhagodhàïgulitravàn
05,180.009a	sàrathyaü kçtavàüs tatra yuyutsor akçtavraõaþ
05,180.009c	sakhà vedavid atyantaü dayito bhàrgavasya ha
05,180.010a	àhvayànaþ sa màü yuddhe mano harùayatãva me
05,180.010c	punaþ punar abhikro÷ann abhiyàhãti bhàrgavaþ
05,180.011a	tam àdityam ivodyantam anàdhçùyaü mahàbalam
05,180.011c	kùatriyàntakaraü ràmam ekam ekaþ samàsadam
05,180.012a	tato 'haü bàõapàteùu triùu vàhàn nigçhya vai
05,180.012c	avatãrya dhanur nyasya padàtir çùisattamam
05,180.013a	abhyagacchaü tadà ràmam arciùyan dvijasattamam
05,180.013c	abhivàdya cainaü vidhivad abruvaü vàkyam uttamam
05,180.014a	yotsye tvayà raõe ràma vi÷iùñenàdhikena ca
05,180.014c	guruõà dharma÷ãlena jayam à÷àssva me vibho
05,180.015	ràma uvàca
05,180.015a	evam etat kuru÷reùñha kartavyaü bhåtim icchatà
05,180.015c	dharmo hy eùa mahàbàho vi÷iùñaiþ saha yudhyatàm
05,180.016a	÷apeyaü tvàü na ced evam àgacchethà vi÷àü pate
05,180.016c	yudhyasva tvaü raõe yatto dhairyam àlambya kaurava
05,180.017a	na tu te jayam à÷àse tvàü hi jetum ahaü sthitaþ
05,180.017c	gaccha yudhyasva dharmeõa prãto 'smi caritena te
05,180.018	bhãùma uvàca
05,180.018a	tato 'haü taü namaskçtya ratham àruhya satvaraþ
05,180.018c	pràdhmàpayaü raõe ÷aïkhaü punar hemavibhåùitam
05,180.019a	tato yuddhaü samabhavan mama tasya ca bhàrata
05,180.019c	divasàn subahån ràjan parasparajigãùayà
05,180.020a	sa me tasmin raõe pårvaü pràharat kaïkapatribhiþ
05,180.020c	ùaùñyà ÷atai÷ ca navabhiþ ÷aràõàm agnivarcasàm
05,180.021a	catvàras tena me vàhàþ såta÷ caiva vi÷àü pate
05,180.021c	pratiruddhàs tathaivàhaü samare daü÷itaþ sthitaþ
05,180.022a	namaskçtya ca devebhyo bràhmaõebhya÷ ca bhàrata
05,180.022c	tam ahaü smayann iva raõe pratyabhàùaü vyavasthitam
05,180.023a	àcàryatà mànità me nirmaryàde hy api tvayi
05,180.023c	bhåyas tu ÷çõu me brahman saüpadaü dharmasaügrahe
05,180.024a	ye te vedàþ ÷arãrasthà bràhmaõyaü yac ca te mahat
05,180.024c	tapa÷ ca sumahat taptaü na tebhyaþ praharàmy aham
05,180.025a	prahare kùatradharmasya yaü tvaü ràma samàsthitaþ
05,180.025c	bràhmaõaþ kùatriyatvaü hi yàti ÷astrasamudyamàt
05,180.026a	pa÷ya me dhanuùo vãryaü pa÷ya bàhvor balaü ca me
05,180.026c	eùa te kàrmukaü vãra dvidhà kurmi sasàyakam
05,180.027a	tasyàhaü ni÷itaü bhallaü pràhiõvaü bharatarùabha
05,180.027c	tenàsya dhanuùaþ koñi÷ chinnà bhåmim athàgamat
05,180.028a	nava càpi pçùatkànàü ÷atàni nataparvaõàm
05,180.028c	pràhiõvaü kaïkapatràõàü jàmadagnyarathaü prati
05,180.029a	kàye viùaktàs tu tadà vàyunàbhisamãritàþ
05,180.029c	celuþ kùaranto rudhiraü nàgà iva ca te ÷aràþ
05,180.030a	kùatajokùitasarvàïgaþ kùaran sa rudhiraü vraõaiþ
05,180.030c	babhau ràmas tadà ràjan merur dhàtån ivotsçjan
05,180.031a	hemantànte '÷oka iva raktastabakamaõóitaþ
05,180.031c	babhau ràmas tadà ràjan kva cit kiü÷ukasaünibhaþ
05,180.032a	tato 'nyad dhanur àdàya ràmaþ krodhasamanvitaþ
05,180.032c	hemapuïkhàn suni÷ità¤ ÷aràüs tàn hi vavarùa saþ
05,180.033a	te samàsàdya màü raudrà bahudhà marmabhedinaþ
05,180.033c	akampayan mahàvegàþ sarpànalaviùopamàþ
05,180.034a	tato 'haü samavaùñabhya punar àtmànam àhave
05,180.034c	÷atasaükhyaiþ ÷araiþ kruddhas tadà ràmam avàkiram
05,180.035a	sa tair agnyarkasaükà÷aiþ ÷arair à÷ãviùopamaiþ
05,180.035c	÷itair abhyardito ràmo mandacetà ivàbhavat
05,180.036a	tato 'haü kçpayàviùño vinindyàtmànam àtmanà
05,180.036c	dhig dhig ity abruvaü yuddhaü kùatraü ca bharatarùabha
05,180.037a	asakçc càbruvaü ràja¤ ÷okavegapariplutaþ
05,180.037c	aho bata kçtaü pàpaü mayedaü kùatrakarmaõà
05,180.038a	gurur dvijàtir dharmàtmà yad evaü pãóitaþ ÷araiþ
05,180.038c	tato na pràharaü bhåyo jàmadagnyàya bhàrata
05,180.039a	athàvatàpya pçthivãü påùà divasasaükùaye
05,180.039c	jagàmàstaü sahasràü÷us tato yuddham upàramat
05,181.001	bhãùma uvàca
05,181.001a	àtmanas tu tataþ såto hayànàü ca vi÷àü pate
05,181.001c	mama càpanayàm àsa ÷alyàn ku÷alasaümataþ
05,181.002a	snàtopavçttais turagair labdhatoyair avihvalaiþ
05,181.002c	prabhàta udite sårye tato yuddham avartata
05,181.003a	dçùñvà màü tårõam àyàntaü daü÷itaü syandane sthitam
05,181.003c	akarod ratham atyarthaü ràmaþ sajjaü pratàpavàn
05,181.004a	tato 'haü ràmam àyàntaü dçùñvà samarakàïkùiõam
05,181.004c	dhanuþ÷reùñhaü samutsçjya sahasàvataraü rathàt
05,181.005a	abhivàdya tathaivàhaü ratham àruhya bhàrata
05,181.005c	yuyutsur jàmadagnyasya pramukhe vãtabhãþ sthitaþ
05,181.006a	tato màü ÷aravarùeõa mahatà samavàkirat
05,181.006c	ahaü ca ÷aravarùeõa varùantaü samavàkiram
05,181.007a	saükruddho jàmadagnyas tu punar eva patatriõaþ
05,181.007c	preùayàm àsa me ràjan dãptàsyàn uragàn iva
05,181.008a	tàn ahaü ni÷itair bhallaiþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ
05,181.008c	acchidaü sahasà ràjann antarikùe punaþ punaþ
05,181.009a	tatas tv astràõi divyàni jàmadagnyaþ pratàpavàn
05,181.009c	mayi pracodayàm àsa tàny ahaü pratyaùedhayam
05,181.010a	astrair eva mahàbàho cikãrùann adhikàü kriyàm
05,181.010c	tato divi mahàn nàdaþ pràduràsãt samantataþ
05,181.011a	tato 'ham astraü vàyavyaü jàmadagnye prayuktavàn
05,181.011c	pratyàjaghne ca tad ràmo guhyakàstreõa bhàrata
05,181.012a	tato 'stram aham àgneyam anumantrya prayuktavàn
05,181.012c	vàruõenaiva ràmas tad vàrayàm àsa me vibhuþ
05,181.013a	evam astràõi divyàni ràmasyàham avàrayam
05,181.013c	ràma÷ ca mama tejasvã divyàstravid ariüdamaþ
05,181.014a	tato màü savyato ràjan ràmaþ kurvan dvijottamaþ
05,181.014c	urasy avidhyat saükruddho jàmadagnyo mahàbalaþ
05,181.015a	tato 'haü bharata÷reùñha saünyaùãdaü rathottame
05,181.015c	atha màü ka÷malàviùñaü såtas tårõam apàvahat
05,181.015e	gorutaü bharata÷reùñha ràmabàõaprapãóitam
05,181.016a	tato màm apayàtaü vai bhç÷aü viddham acetasam
05,181.016c	ràmasyànucarà hçùñàþ sarve dçùñvà pracukru÷uþ
05,181.016e	akçtavraõaprabhçtayaþ kà÷ikanyà ca bhàrata
05,181.017a	tatas tu labdhasaüj¤o 'haü j¤àtvà såtam athàbruvam
05,181.017c	yàhi såta yato ràmaþ sajjo 'haü gatavedanaþ
05,181.018a	tato màm avahat såto hayaiþ parama÷obhitaiþ
05,181.018c	nçtyadbhir iva kauravya màrutapratimair gatau
05,181.019a	tato 'haü ràmam àsàdya bàõajàlena kaurava
05,181.019c	avàkiraü susaürabdhaþ saürabdhaü vijigãùayà
05,181.020a	tàn àpatata evàsau ràmo bàõàn ajihmagàn
05,181.020c	bàõair evàcchinat tårõam ekaikaü tribhir àhave
05,181.021a	tatas te mçditàþ sarve mama bàõàþ susaü÷itàþ
05,181.021c	ràmabàõair dvidhà chinnàþ ÷ata÷o 'tha mahàhave
05,181.022a	tataþ punaþ ÷araü dãptaü suprabhaü kàlasaümitam
05,181.022c	asçjaü jàmadagnyàya ràmàyàhaü jighàüsayà
05,181.023a	tena tv abhihato gàóhaü bàõacchedava÷aü gataþ
05,181.023c	mumoha sahasà ràmo bhåmau ca nipapàta ha
05,181.024a	tato hàhàkçtaü sarvaü ràme bhåtalam à÷rite
05,181.024c	jagad bhàrata saüvignaü yathàrkapatane 'bhavat
05,181.025a	tata enaü susaüvignàþ sarva evàbhidudruvuþ
05,181.025c	tapodhanàs te sahasà kà÷yà ca bhçgunandanam
05,181.026a	ta enaü saüpariùvajya ÷anair à÷vàsayaüs tadà
05,181.026c	pàõibhir jala÷ãtai÷ ca jayà÷ãrbhi÷ ca kaurava
05,181.027a	tataþ sa vihvalo vàkyaü ràma utthàya màbravãt
05,181.027c	tiùñha bhãùma hato 'sãti bàõaü saüdhàya kàrmuke
05,181.028a	sa mukto nyapatat tårõaü pàr÷ve savye mahàhave
05,181.028c	yenàhaü bhç÷asaüvigno vyàghårõita iva drumaþ
05,181.029a	hatvà hayàüs tato ràja¤ ÷ãghràstreõa mahàhave
05,181.029c	avàkiran màü vi÷rabdho bàõais tair lomavàhibhiþ
05,181.030a	tato 'ham api ÷ãghràstraü samare 'prativàraõam
05,181.030c	avàsçjaü mahàbàho te 'ntaràdhiùñhitàþ ÷aràþ
05,181.030e	ràmasya mama caivà÷u vyomàvçtya samantataþ
05,181.031a	na sma såryaþ pratapati ÷arajàlasamàvçtaþ
05,181.031c	màtari÷vàntare tasmin megharuddha ivànadat
05,181.032a	tato vàyoþ prakampàc ca såryasya ca marãcibhiþ
05,181.032c	abhitàpàt svabhàvàc ca pàvakaþ samajàyata
05,181.033a	te ÷aràþ svasamutthena pradãptà÷ citrabhànunà
05,181.033c	bhåmau sarve tadà ràjan bhasmabhåtàþ prapedire
05,181.034a	tadà ÷atasahasràõi prayutàny arbudàni ca
05,181.034c	ayutàny atha kharvàõi nikharvàõi ca kaurava
05,181.034e	ràmaþ ÷aràõàü saükruddho mayi tårõam apàtayat
05,181.035a	tato 'haü tàn api raõe ÷arair à÷ãviùopamaiþ
05,181.035c	saüchidya bhåmau nçpate 'pàtayaü pannagàn iva
05,181.036a	evaü tad abhavad yuddhaü tadà bharatasattama
05,181.036c	saüdhyàkàle vyatãte tu vyapàyàt sa ca me guruþ
05,182.001	bhãùma uvàca
05,182.001a	samàgatasya ràmeõa punar evàtidàruõam
05,182.001c	anyedyus tumulaü yuddhaü tadà bharatasattama
05,182.002a	tato divyàstravic chåro divyàny astràõy aneka÷aþ
05,182.002c	ayojayata dharmàtmà divase divase vibhuþ
05,182.003a	tàny ahaü tatpratãghàtair astrair astràõi bhàrata
05,182.003c	vyadhamaü tumule yuddhe pràõàüs tyaktvà sudustyajàn
05,182.004a	astrair astreùu bahudhà hateùv atha ca bhàrgavaþ
05,182.004c	akrudhyata mahàtejàs tyaktapràõaþ sa saüyuge
05,182.005a	tataþ ÷aktiü pràhiõod ghoraråpàm; astrai ruddho jàmadagnyo mahàtmà
05,182.005c	kàlotsçùñàü prajvalitàm ivolkàü; saüdãptàgràü tejasàvçtya lokàn
05,182.006a	tato 'haü tàm iùubhir dãpyamànaiþ; samàyàntãm antakàlàrkadãptàm
05,182.006c	chittvà tridhà pàtayàm àsa bhåmau; tato vavau pavanaþ puõyagandhiþ
05,182.007a	tasyàü chinnàyàü krodhadãpto 'tha ràmaþ; ÷aktãr ghoràþ pràhiõod dvàda÷ànyàþ
05,182.007c	tàsàü råpaü bhàrata nota ÷akyaü; tejasvitvàl làghavàc caiva vaktum
05,182.008a	kiü tv evàhaü vihvalaþ saüpradç÷ya; digbhyaþ sarvàs tà maholkà ivàgneþ
05,182.008c	nànàråpàs tejasogreõa dãptà; yathàdityà dvàda÷a lokasaükùaye
05,182.009a	tato jàlaü bàõamayaü vivçtya; saüdç÷ya bhittvà ÷arajàlena ràjan
05,182.009c	dvàda÷eùån pràhiõavaü raõe 'haü; tataþ ÷aktãr vyadhamaü ghoraråpàþ
05,182.010a	tato 'parà jàmadagnyo mahàtmà; ÷aktãr ghoràþ pràkùipad dhemadaõóàþ
05,182.010b*0581_01	råpaü tàsàü pa÷yati tatra lokaþ
05,182.010b*0581_02	sarvàs tà vai tãkùõaråpà viko÷àþ
05,182.010c	vicitritàþ kà¤canapaññanaddhà; yathà maholkà jvalitàs tathà tàþ
05,182.011a	tà÷ càpy ugrà÷ carmaõà vàrayitvà; khaógenàjau pàtità me narendra
05,182.011c	bàõair divyair jàmadagnyasya saükhye; divyàü÷ cà÷vàn abhyavarùaü sasåtàn
05,182.012a	nirmuktànàü pannagànàü saråpà; dçùñvà ÷aktãr hemacitrà nikçttàþ
05,182.012c	pràdu÷cakre divyam astraü mahàtmà; krodhàviùño haihaye÷apramàthã
05,182.013a	tataþ ÷reõyaþ ÷alabhànàm ivogràþ; samàpetur vi÷ikhànàü pradãptàþ
05,182.013c	samàcinoc càpi bhç÷aü ÷arãraü; hayàn såtaü sarathaü caiva mahyam
05,182.014a	rathaþ ÷arair me nicitaþ sarvato 'bhåt; tathà hayàþ sàrathi÷ caiva ràjan
05,182.014c	yugaü ratheùà ca tathaiva cakre; tathaivàkùaþ ÷arakçtto 'tha bhagnaþ
05,182.015a	tatas tasmin bàõavarùe vyatãte; ÷araugheõa pratyavarùaü guruü tam
05,182.015c	sa vikùato màrgaõair brahmarà÷ir; dehàd ajasraü mumuce bhåri raktam
05,182.016a	yathà ràmo bàõajàlàbhitaptas; tathaivàhaü subhç÷aü gàóhaviddhaþ
05,182.016c	tato yuddhaü vyaramac càparàhõe; bhànàv astaü pràrthayàne mahãdhram
05,183.001	bhãùma uvàca
05,183.001a	tataþ prabhàte ràjendra sårye vimala udgate
05,183.001c	bhàrgavasya mayà sàrdhaü punar yuddham avartata
05,183.002a	tato bhrànte rathe tiùñhan ràmaþ praharatàü varaþ
05,183.002c	vavarùa ÷aravarùàõi mayi ÷akra ivàcale
05,183.003a	tena såto mama suhçc charavarùeõa tàóitaþ
05,183.003c	nipapàta rathopasthe mano mama viùàdayan
05,183.004a	tataþ såtaþ sa me 'tyarthaü ka÷malaü pràvi÷an mahat
05,183.004c	pçthivyàü ca ÷aràghàtàn nipapàta mumoha ca
05,183.005a	tataþ såto 'jahàt pràõàn ràmabàõaprapãóitaþ
05,183.005c	muhårtàd iva ràjendra màü ca bhãr àvi÷at tadà
05,183.006a	tataþ såte hate ràjan kùipatas tasya me ÷aràn
05,183.006c	pramattamanaso ràmaþ pràhiõon mçtyusaümitàn
05,183.007a	tataþ såtavyasaninaü viplutaü màü sa bhàrgavaþ
05,183.007c	÷areõàbhyahanad gàóhaü vikçùya balavad dhanuþ
05,183.008a	sa me jatrvantare ràjan nipatya rudhirà÷anaþ
05,183.008c	mayaiva saha ràjendra jagàma vasudhàtalam
05,183.009a	matvà tu nihataü ràmas tato màü bharatarùabha
05,183.009c	meghavad vyanadac coccair jahçùe ca punaþ punaþ
05,183.010a	tathà tu patite ràjan mayi ràmo mudà yutaþ
05,183.010c	udakro÷an mahànàdaü saha tair anuyàyibhiþ
05,183.011a	mama tatràbhavan ye tu kauravàþ pàr÷vataþ sthitàþ
05,183.011c	àgatà ye ca yuddhaü taj janàs tatra didçkùavaþ
05,183.011e	àrtiü paramikàü jagmus te tadà mayi pàtite
05,183.012a	tato 'pa÷yaü pàtito ràjasiüha; dvijàn aùñau såryahutà÷anàbhàn
05,183.012c	te màü samantàt parivàrya tasthuþ; svabàhubhiþ parigçhyàjimadhye
05,183.013a	rakùyamàõa÷ ca tair viprair nàhaü bhåmim upàspç÷am
05,183.013c	antarikùe sthito hy asmi tair viprair bàndhavair iva
05,183.013e	svapann ivàntarikùe ca jalabindubhir ukùitaþ
05,183.014a	tatas te bràhmaõà ràjann abruvan parigçhya màm
05,183.014c	mà bhair iti samaü sarve svasti te 'stv iti càsakçt
05,183.015a	tatas teùàm ahaü vàgbhis tarpitaþ sahasotthitaþ
05,183.015c	màtaraü saritàü ÷reùñhàm apa÷yaü ratham àsthitàm
05,183.016a	hayà÷ ca me saügçhãtàs tayà vai; mahànadyà saüyati kauravendra
05,183.016c	pàdau jananyàþ pratipåjya càhaü; tathàrùñiùeõaü ratham abhyaroham
05,183.017a	rarakùa sà mama rathaü hayàü÷ copaskaràõi ca
05,183.017c	tàm ahaü prà¤jalir bhåtvà punar eva vyasarjayam
05,183.018a	tato 'haü svayam udyamya hayàüs tàn vàtaraühasaþ
05,183.018c	ayudhyaü jàmadagnyena nivçtte 'hani bhàrata
05,183.019a	tato 'haü bharata÷reùñha vegavantaü mahàbalam
05,183.019c	amu¤caü samare bàõaü ràmàya hçdayacchidam
05,183.020a	tato jagàma vasudhàü bàõavegaprapãóitaþ
05,183.020c	jànubhyàü dhanur utsçjya ràmo mohava÷aü gataþ
05,183.021a	tatas tasmin nipatite ràme bhårisahasrade
05,183.021c	àvavrur jaladà vyoma kùaranto rudhiraü bahu
05,183.022a	ulkà÷ ca ÷ata÷aþ petuþ sanirghàtàþ sakampanàþ
05,183.022c	arkaü ca sahasà dãptaü svarbhànur abhisaüvçõot
05,183.023a	vavu÷ ca vàtàþ paruùà÷ calità ca vasuüdharà
05,183.023c	gçdhrà baóà÷ ca kaïkà÷ ca paripetur mudà yutàþ
05,183.024a	dãptàyàü di÷i gomàyur dàruõaü muhur unnadat
05,183.024c	anàhatà dundubhayo vinedur bhç÷anisvanàþ
05,183.025a	etad autpàtikaü ghoram àsãd bharatasattama
05,183.025c	visaüj¤akalpe dharaõãü gate ràme mahàtmani
05,183.025d*0582_01	tato vai sahasotthàya ràmo màm abhyavartata
05,183.025d*0582_02	punar yuddhàya kauravya vihvalaþ krodhamårcchitaþ
05,183.025d*0582_03	àdadàno mahàbàhuþ kàrmukaü tàlasaümitam
05,183.025d*0582_04	÷araü càpy çùayo 'thainaü mà ràmety abruvan vacaþ
05,183.025d*0582_05	maharùimatam àsthàya krodhàviùño 'pi bhàrgavaþ
05,183.025d*0582_06	samàharad ameyàtmà ÷araü kàlàntakopamam
05,183.026a	tato ravir mandamarãcimaõóalo; jagàmàstaü pàüsupu¤jàvagàóhaþ
05,183.026c	ni÷à vyagàhat sukha÷ãtamàrutà; tato yuddhaü pratyavahàrayàvaþ
05,183.027a	evaü ràjann avahàro babhåva; tataþ punar vimale 'bhåt sughoram
05,183.027c	kàlyaü kàlyaü viü÷atiü vai dinàni; tathaiva cànyàni dinàni trãõi
05,184.001	bhãùma uvàca
05,184.001a	tato 'haü ni÷i ràjendra praõamya ÷irasà tadà
05,184.001c	bràhmaõànàü pitéõàü ca devatànàü ca sarva÷aþ
05,184.002a	naktaücaràõàü bhåtànàü rajanyà÷ ca vi÷àü pate
05,184.002c	÷ayanaü pràpya rahite manasà samacintayam
05,184.003a	jàmadagnyena me yuddham idaü paramadàruõam
05,184.003c	ahàni subahåny adya vartate sumahàtyayam
05,184.004a	na ca ràmaü mahàvãryaü ÷aknomi raõamårdhani
05,184.004c	vijetuü samare vipraü jàmadagnyaü mahàbalam
05,184.005a	yadi ÷akyo mayà jetuü jàmadagnyaþ pratàpavàn
05,184.005c	daivatàni prasannàni dar÷ayantu ni÷àü mama
05,184.006a	tato 'haü ni÷i ràjendra prasuptaþ ÷aravikùataþ
05,184.006c	dakùiõenaiva pàr÷vena prabhàtasamaye iva
05,184.007a	tato 'haü vipramukhyais tair yair asmi patito rathàt
05,184.007c	utthàpito dhçta÷ caiva mà bhair iti ca sàntvitaþ
05,184.008a	ta eva màü mahàràja svapnadar÷anam etya vai
05,184.008c	parivàryàbruvan vàkyaü tan nibodha kurådvaha
05,184.009a	uttiùñha mà bhair gàïgeya bhayaü te nàsti kiü cana
05,184.009c	rakùàmahe naravyàghra sva÷arãraü hi no bhavàn
05,184.010a	na tvàü ràmo raõe jetà jàmadagnyaþ kathaü cana
05,184.010c	tvam eva samare ràmaü vijetà bharatarùabha
05,184.011a	idam astraü sudayitaü pratyabhij¤àsyate bhavàn
05,184.011b*0583_01	upasthàsyati ràjendra svayam eva tavànagha
05,184.011b*0583_02	yena ÷atrån mahàvãryàn pra÷àsiùyasi kaurava
05,184.011c	viditaü hi tavàpy etat pårvasmin dehadhàraõe
05,184.012a	pràjàpatyaü vi÷vakçtaü prasvàpaü nàma bhàrata
05,184.012c	na hãdaü veda ràmo 'pi pçthivyàü và pumàn kva cit
05,184.013a	tat smarasva mahàbàho bhç÷aü saüyojayasva ca
05,184.013c	na ca ràmaþ kùayaü gantà tenàstreõa naràdhipa
05,184.014a	enasà ca na yogaü tvaü pràpsyase jàtu mànada
05,184.014c	svapsyate jàmadagnyo 'sau tvadbàõabalapãóitaþ
05,184.015a	tato jitvà tvam evainaü punar utthàpayiùyasi
05,184.015c	astreõa dayitenàjau bhãùma saübodhanena vai
05,184.016a	evaü kuruùva kauravya prabhàte ratham àsthitaþ
05,184.016c	prasuptaü và mçtaü vàpi tulyaü manyàmahe vayam
05,184.017a	na ca ràmeõa martavyaü kadà cid api pàrthiva
05,184.017c	tataþ samutpannam idaü prasvàpaü yujyatàm iti
05,184.018a	ity uktvàntarhità ràjan sarva eva dvijottamàþ
05,184.018c	aùñau sadç÷aråpàs te sarve bhàsvaramårtayaþ
05,185.001	bhãùma uvàca
05,185.001a	tato ràtryàü vyatãtàyàü pratibuddho 'smi bhàrata
05,185.001c	taü ca saücintya vai svapnam avàpaü harùam uttamam
05,185.002a	tataþ samabhavad yuddhaü mama tasya ca bhàrata
05,185.002c	tumulaü sarvabhåtànàü lomaharùaõam adbhutam
05,185.003a	tato bàõamayaü varùaü vavarùa mayi bhàrgavaþ
05,185.003c	nyavàrayam ahaü taü ca ÷arajàlena bhàrata
05,185.004a	tataþ paramasaükruddhaþ punar eva mahàtapàþ
05,185.004c	hyastanenaiva kopena ÷aktiü vai pràhiõon mayi
05,185.005a	indrà÷anisamaspar÷àü yamadaõóopamaprabhàm
05,185.005c	jvalantãm agnivat saükhye lelihànàü samantataþ
05,185.006a	tato bharata÷àrdåla dhiùõyam àkà÷agaü yathà
05,185.006c	sà màm abhyahanat tårõam aüsade÷e ca bhàrata
05,185.007a	athàsçï me 'sravad ghoraü girer gairikadhàtuvat
05,185.007c	ràmeõa sumahàbàho kùatasya kùatajekùaõa
05,185.008a	tato 'haü jàmadagnyàya bhç÷aü krodhasamanvitaþ
05,185.008c	preùayaü mçtyusaükà÷aü bàõaü sarpaviùopamam
05,185.009a	sa tenàbhihato vãro lalàñe dvijasattamaþ
05,185.009c	a÷obhata mahàràja sa÷çïga iva parvataþ
05,185.010a	sa saürabdhaþ samàvçtya bàõaü kàlàntakopamam
05,185.010c	saüdadhe balavat kçùya ghoraü ÷atrunibarhaõam
05,185.011a	sa vakùasi papàtograþ ÷aro vyàla iva ÷vasan
05,185.011c	mahãü ràjaüs tata÷ càham agacchaü rudhiràvilaþ
05,185.012a	avàpya tu punaþ saüj¤àü jàmadagnyàya dhãmate
05,185.012c	pràhiõvaü vimalàü ÷aktiü jvalantãm a÷anãm iva
05,185.013a	sà tasya dvijamukhyasya nipapàta bhujàntare
05,185.013c	vihvala÷ càbhavad ràjan vepathu÷ cainam àvi÷at
05,185.014a	tata enaü pariùvajya sakhà vipro mahàtapàþ
05,185.014c	akçtavraõaþ ÷ubhair vàkyair à÷vàsayad anekadhà
05,185.015a	samà÷vastas tadà ràmaþ krodhàmarùasamanvitaþ
05,185.015c	pràdu÷cakre tadà bràhmaü paramàstraü mahàvrataþ
05,185.016a	tatas tatpratighàtàrthaü bràhmam evàstram uttamam
05,185.016c	mayà prayuktaü jajvàla yugàntam iva dar÷ayat
05,185.017a	tayor brahmàstrayor àsãd antarà vai samàgamaþ
05,185.017c	asaüpràpyaiva ràmaü ca màü ca bhàratasattama
05,185.018a	tato vyomni pràdurabhåt teja eva hi kevalam
05,185.018c	bhåtàni caiva sarvàõi jagmur àrtiü vi÷àü pate
05,185.019a	çùaya÷ ca sagandharvà devatà÷ caiva bhàrata
05,185.019c	saütàpaü paramaü jagmur astratejobhipãóitàþ
05,185.020a	tata÷ cacàla pçthivã saparvatavanadrumà
05,185.020c	saütaptàni ca bhåtàni viùàdaü jagmur uttamam
05,185.021a	prajajvàla nabho ràjan dhåmàyante di÷o da÷a
05,185.021c	na sthàtum antarikùe ca ÷ekur àkà÷agàs tadà
05,185.022a	tato hàhàkçte loke sadevàsuraràkùase
05,185.022c	idam antaram ity eva yoktukàmo 'smi bhàrata
05,185.023a	prasvàpam astraü dayitaü vacanàd brahmavàdinàm
05,185.023c	cintitaü ca tad astraü me manasi pratyabhàt tadà
05,186.001	bhãùma uvàca
05,186.001a	tato halahalà÷abdo divi ràjan mahàn abhåt
05,186.001c	prasvàpaü bhãùma mà sràkùãr iti kauravanandana
05,186.002a	ayu¤jam eva caivàhaü tad astraü bhçgunandane
05,186.002c	prasvàpaü màü prayu¤jànaü nàrado vàkyam abravãt
05,186.003a	ete viyati kauravya divi devagaõàþ sthitàþ
05,186.003c	te tvàü nivàrayanty adya prasvàpaü mà prayojaya
05,186.004a	ràmas tapasvã brahmaõyo bràhmaõa÷ ca guru÷ ca te
05,186.004c	tasyàvamànaü kauravya mà sma kàrùãþ kathaü cana
05,186.005a	tato 'pa÷yaü diviùñhàn vai tàn aùñau brahmavàdinaþ
05,186.005c	te màü smayanto ràjendra ÷anakair idam abruvan
05,186.006a	yathàha bharata÷reùñha nàradas tat tathà kuru
05,186.006c	etad dhi paramaü ÷reyo lokànàü bharatarùabha
05,186.007a	tata÷ ca pratisaühçtya tad astraü svàpanaü mçdhe
05,186.007c	brahmàstraü dãpayàü cakre tasmin yudhi yathàvidhi
05,186.008a	tato ràmo ruùito ràjaputra; dçùñvà tad astraü vinivartitaü vai
05,186.008c	jito 'smi bhãùmeõa sumandabuddhir; ity eva vàkyaü sahasà vyamu¤cat
05,186.009a	tato 'pa÷yat pitaraü jàmadagnyaþ; pitus tathà pitaraü tasya cànyam
05,186.009c	ta evainaü saüparivàrya tasthur; åcu÷ cainaü sàntvapårvaü tadànãm
05,186.010a	mà smaivaü sàhasaü vatsa punaþ kàrùãþ kathaü cana
05,186.010c	bhãùmeõa saüyugaü gantuü kùatriyeõa vi÷eùataþ
05,186.011a	kùatriyasya tu dharmo 'yaü yad yuddhaü bhçgunandana
05,186.011c	svàdhyàyo vratacaryà ca bràhmaõànàü paraü dhanam
05,186.012a	idaü nimitte kasmiü÷ cid asmàbhir upamantritam
05,186.012c	÷astradhàraõam atyugraü tac ca kàryaü kçtaü tvayà
05,186.013a	vatsa paryàptam etàvad bhãùmeõa saha saüyuge
05,186.013c	vimardas te mahàbàho vyapayàhi raõàd itaþ
05,186.014a	paryàptam etad bhadraü te tava kàrmukadhàraõam
05,186.014c	visarjayaitad durdharùa tapas tapyasva bhàrgava
05,186.015a	eùa bhãùmaþ ÷àütanavo devaiþ sarvair nivàritaþ
05,186.015c	nivartasva raõàd asmàd iti caiva pracoditaþ
05,186.016a	ràmeõa saha mà yotsãr guruõeti punaþ punaþ
05,186.016c	na hi ràmo raõe jetuü tvayà nyàyyaþ kurådvaha
05,186.016e	mànaü kuruùva gàïgeya bràhmaõasya raõàjire
05,186.017a	vayaü tu guravas tubhyaü tatas tvàü vàrayàmahe
05,186.017c	bhãùmo vasånàm anyatamo diùñyà jãvasi putraka
05,186.018a	gàïgeyaþ ÷aütanoþ putro vasur eùa mahàya÷àþ
05,186.018c	kathaü tvayà raõe jetuü ràma ÷akyo nivarta vai
05,186.019a	arjunaþ pàõóava÷reùñhaþ puraüdarasuto balã
05,186.019c	naraþ prajàpatir vãraþ pårvadevaþ sanàtanaþ
05,186.020a	savyasàcãti vikhyàtas triùu lokeùu vãryavàn
05,186.020c	bhãùmamçtyur yathàkàlaü vihito vai svayaübhuvà
05,186.021a	evam uktaþ sa pitçbhiþ pitén ràmo 'bravãd idam
05,186.021c	nàhaü yudhi nivarteyam iti me vratam àhitam
05,186.022a	na nivartitapårvaü ca kadà cid raõamårdhani
05,186.022c	nivartyatàm àpageyaþ kàmaü yuddhàt pitàmahàþ
05,186.022e	na tv ahaü vinivartiùye yuddhàd asmàt kathaü cana
05,186.023a	tatas te munayo ràjann çcãkapramukhàs tadà
05,186.023c	nàradenaiva sahitàþ samàgamyedam abruvan
05,186.024a	nivartasva raõàt tàta mànayasva dvijottamàn
05,186.024c	nety avocam ahaü tàü÷ ca kùatradharmavyapekùayà
05,186.025a	mama vratam idaü loke nàhaü yuddhàt kathaü cana
05,186.025c	vimukho vinivarteyaü pçùñhato 'bhyàhataþ ÷araiþ
05,186.026a	nàhaü lobhàn na kàrpaõyàn na bhayàn nàrthakàraõàt
05,186.026c	tyajeyaü ÷à÷vataü dharmam iti me ni÷cità matiþ
05,186.027a	tatas te munayaþ sarve nàradapramukhà nçpa
05,186.027c	bhàgãrathã ca me màtà raõamadhyaü prapedire
05,186.028a	tathaivàtta÷aro dhanvã tathaiva dçóhani÷cayaþ
05,186.028c	sthito 'ham àhave yoddhuü tatas te ràmam abruvan
05,186.028e	sametya sahità bhåyaþ samare bhçgunandanam
05,186.029a	nàvanãtaü hi hçdayaü vipràõàü ÷àmya bhàrgava
05,186.029c	ràma ràma nivartasva yuddhàd asmàd dvijottama
05,186.029e	avadhyo hi tvayà bhãùmas tvaü ca bhãùmasya bhàrgava
05,186.030a	evaü bruvantas te sarve pratirudhya raõàjiram
05,186.030c	nyàsayàü cakrire ÷astraü pitaro bhçgunandanam
05,186.031a	tato 'haü punar evàtha tàn aùñau brahmavàdinaþ
05,186.031c	adràkùaü dãpyamànàn vai grahàn aùñàv ivoditàn
05,186.032a	te màü sapraõayaü vàkyam abruvan samare sthitam
05,186.032c	praihi ràmaü mahàbàho guruü lokahitaü kuru
05,186.033a	dçùñvà nivartitaü ràmaü suhçdvàkyena tena vai
05,186.033c	lokànàü ca hitaü kurvann aham apy àdade vacaþ
05,186.034a	tato 'haü ràmam àsàdya vavande bhç÷avikùataþ
05,186.034c	ràma÷ càbhyutsmayan premõà màm uvàca mahàtapàþ
05,186.035a	tvatsamo nàsti loke 'smin kùatriyaþ pçthivãcaraþ
05,186.035c	gamyatàü bhãùma yuddhe 'smiüs toùito 'haü bhç÷aü tvayà
05,186.036a	mama caiva samakùaü tàü kanyàm àhåya bhàrgavaþ
05,186.036c	uvàca dãnayà vàcà madhye teùàü tapasvinàm
05,187.001	ràma uvàca
05,187.001a	pratyakùam etal lokànàü sarveùàm eva bhàmini
05,187.001c	yathà mayà paraü ÷aktyà kçtaü vai pauruùaü mahat
05,187.002a	na caiva yudhi ÷aknomi bhãùmaü ÷astrabhçtàü varam
05,187.002c	vi÷eùayitum atyartham uttamàstràõi dar÷ayan
05,187.003a	eùà me paramà ÷aktir etan me paramaü balam
05,187.003c	yatheùñaü gamyatàü bhadre kim anyad và karomi te
05,187.004a	bhãùmam eva prapadyasva na te 'nyà vidyate gatiþ
05,187.004c	nirjito hy asmi bhãùmeõa mahàstràõi pramu¤catà
05,187.005	bhãùma uvàca
05,187.005a	evam uktvà tato ràmo viniþ÷vasya mahàmanàþ
05,187.005c	tåùõãm àsãt tadà kanyà provàca bhçgunandanam
05,187.006a	bhagavann evam evaitad yathàha bhagavàüs tathà
05,187.006c	ajeyo yudhi bhãùmo 'yam api devair udàradhãþ
05,187.007a	yathà÷akti yathotsàhaü mama kàryaü kçtaü tvayà
05,187.007c	anidhàya raõe vãryam astràõi vividhàni ca
05,187.008a	na caiùa ÷akyate yuddhe vi÷eùayitum antataþ
05,187.008c	na càham enaü yàsyàmi punar bhãùmaü kathaü cana
05,187.009a	gamiùyàmi tu tatràhaü yatra bhãùmaü tapodhana
05,187.009c	samare pàtayiùyàmi svayam eva bhçgådvaha
05,187.010a	evam uktvà yayau kanyà roùavyàkulalocanà
05,187.010c	tapase dhçtasaükalpà mama cintayatã vadham
05,187.011a	tato mahendraü saha tair munibhir bhçgusattamaþ
05,187.011c	yathàgataü yayau ràmo màm upàmantrya bhàrata
05,187.012a	tato 'haü ratham àruhya ståyamàno dvijàtibhiþ
05,187.012c	pravi÷ya nagaraü màtre satyavatyai nyavedayam
05,187.012e	yathàvçttaü mahàràja sà ca màü pratyanandata
05,187.013a	puruùàü÷ càdi÷aü pràj¤àn kanyàvçttàntakarmaõi
05,187.013c	divase divase hy asyà gatajalpitaceùñitam
05,187.013e	pratyàharaü÷ ca me yuktàþ sthitàþ priyahite mama
05,187.014a	yadaiva hi vanaü pràyàt kanyà sà tapase dhçtà
05,187.014c	tadaiva vyathito dãno gatacetà ivàbhavam
05,187.015a	na hi màü kùatriyaþ ka÷ cid vãryeõa vijayed yudhi
05,187.015c	çte brahmavidas tàta tapasà saü÷itavratàt
05,187.016a	api caitan mayà ràjan nàrade 'pi niveditam
05,187.016c	vyàse caiva bhayàt kàryaü tau cobhau màm avocatàm
05,187.017a	na viùàdas tvayà kàryo bhãùma kà÷isutàü prati
05,187.017c	daivaü puruùakàreõa ko nivartitum utsahet
05,187.018a	sà tu kanyà mahàràja pravi÷yà÷ramamaõóalam
05,187.018c	yamunàtãram à÷ritya tapas tepe 'timànuùam
05,187.019a	niràhàrà kç÷à råkùà jañilà malapaïkinã
05,187.019c	ùaõ màsàn vàyubhakùà ca sthàõubhåtà tapodhanà
05,187.020a	yamunàtãram àsàdya saüvatsaram athàparam
05,187.020c	udavàsaü niràhàrà pàrayàm àsa bhàminã
05,187.021a	÷ãrõaparõena caikena pàrayàm àsa càparam
05,187.021c	saüvatsaraü tãvrakopà pàdàïguùñhàgradhiùñhità
05,187.022a	evaü dvàda÷a varùàõi tàpayàm àsa rodasã
05,187.022c	nivartyamànàpi tu sà j¤àtibhir naiva ÷akyate
05,187.023a	tato 'gamad vatsabhåmiü siddhacàraõasevitàm
05,187.023c	à÷ramaü puõya÷ãlànàü tàpasànàü mahàtmanàm
05,187.024a	tatra puõyeùu de÷eùu sàplutàïgã divàni÷am
05,187.024c	vyacarat kà÷ikanyà sà yathàkàmavicàriõã
05,187.025a	nandà÷rame mahàràja tatolåkà÷rame ÷ubhe
05,187.025c	cyavanasyà÷rame caiva brahmaõaþ sthàna eva ca
05,187.026a	prayàge devayajane devàraõyeùu caiva ha
05,187.026c	bhogavatyàü tathà ràjan kau÷ikasyà÷rame tathà
05,187.027a	màõóavyasyà÷rame ràjan dilãpasyà÷rame tathà
05,187.027c	ràmahrade ca kauravya pailagàrgyasya cà÷rame
05,187.028a	eteùu tãrtheùu tadà kà÷ikanyà vi÷àü pate
05,187.028c	àplàvayata gàtràõi tãvram àsthàya vai tapaþ
05,187.029a	tàm abravãt kauraveya mama màtà jalotthità
05,187.029c	kimarthaü kli÷yase bhadre tathyam etad bravãhi me
05,187.030a	sainàm athàbravãd ràjan kçtà¤jalir anindità
05,187.030c	bhãùmo ràmeõa samare na jita÷ càrulocane
05,187.031a	ko 'nyas tam utsahej jetum udyateùuü mahãpatim
05,187.031c	sàhaü bhãùmavinà÷àya tapas tapsye sudàruõam
05,187.032a	caràmi pçthivãü devi yathà hanyàm ahaü nçpam
05,187.032c	etad vrataphalaü dehe parasmin syàd yathà hi me
05,187.033a	tato 'bravãt sàgaragà jihmaü carasi bhàmini
05,187.033c	naiùa kàmo 'navadyàïgi ÷akyaþ pràptuü tvayàbale
05,187.034a	yadi bhãùmavinà÷àya kà÷ye carasi vai vratam
05,187.034c	vratasthà ca ÷arãraü tvaü yadi nàma vimokùyasi
05,187.034e	nadã bhaviùyasi ÷ubhe kuñilà vàrùikodakà
05,187.035a	dustãrthà cànabhij¤eyà vàrùikã nàùñamàsikã
05,187.035c	bhãmagràhavatã ghorà sarvabhåtabhayaükarã
05,187.036a	evam uktvà tato ràjan kà÷ikanyàü nyavartata
05,187.036c	màtà mama mahàbhàgà smayamàneva bhàminã
05,187.037a	kadà cid aùñame màsi kadà cid da÷ame tathà
05,187.037c	na prà÷nãtodakam api punaþ sà varavarõinã
05,187.038a	sà vatsabhåmiü kauravya tãrthalobhàt tatas tataþ
05,187.038c	patità paridhàvantã punaþ kà÷ipateþ sutà
05,187.039a	sà nadã vatsabhåmyàü tu prathitàmbeti bhàrata
05,187.039c	vàrùikã gràhabahulà dustãrthà kuñilà tathà
05,187.040a	sà kanyà tapasà tena bhàgàrdhena vyajàyata
05,187.040c	nadã ca ràjan vatseùu kanyà caivàbhavat tadà
05,188.001	bhãùma uvàca
05,188.001a	tatas te tàpasàþ sarve tapase dhçtani÷cayàm
05,188.001c	dçùñvà nyavartayaüs tàta kiü kàryam iti càbruvan
05,188.002a	tàn uvàca tataþ kanyà tapovçddhàn çùãüs tadà
05,188.002c	niràkçtàsmi bhãùmeõa bhraü÷ità patidharmataþ
05,188.003a	vadhàrthaü tasya dãkùà me na lokàrthaü tapodhanàþ
05,188.003c	nihatya bhãùmaü gaccheyaü ÷àntim ity eva ni÷cayaþ
05,188.004a	yatkçte duþkhavasatim imàü pràptàsmi ÷à÷vatãm
05,188.004c	patilokàd vihãnà ca naiva strã na pumàn iha
05,188.005a	nàhatvà yudhi gàïgeyaü nivarteyaü tapodhanàþ
05,188.005c	eùa me hçdi saükalpo yadartham idam udyatam
05,188.006a	strãbhàve parinirviõõà puüstvàrthe kçtani÷cayà
05,188.006c	bhãùme praticikãrùàmi nàsmi vàryeti vai punaþ
05,188.007a	tàü devo dar÷ayàm àsa ÷ålapàõir umàpatiþ
05,188.007c	madhye teùàü maharùãõàü svena råpeõa bhàminãm
05,188.008a	chandyamànà vareõàtha sà vavre matparàjayam
05,188.008c	vadhiùyasãti tàü devaþ pratyuvàca manasvinãm
05,188.009a	tataþ sà punar evàtha kanyà rudram uvàca ha
05,188.009c	upapadyet kathaü deva striyo mama jayo yudhi
05,188.009e	strãbhàvena ca me gàóhaü manaþ ÷àntam umàpate
05,188.010a	prati÷ruta÷ ca bhåte÷a tvayà bhãùmaparàjayaþ
05,188.010c	yathà sa satyo bhavati tathà kuru vçùadhvaja
05,188.010e	yathà hanyàü samàgamya bhãùmaü ÷àütanavaü yudhi
05,188.011a	tàm uvàca mahàdevaþ kanyàü kila vçùadhvajaþ
05,188.011c	na me vàg ançtaü bhadre pràha satyaü bhaviùyati
05,188.012a	vadhiùyasi raõe bhãùmaü puruùatvaü ca lapsyase
05,188.012c	smariùyasi ca tat sarvaü deham anyaü gatà satã
05,188.013a	drupadasya kule jàtà bhaviùyasi mahàrathaþ
05,188.013c	÷ãghràstra÷ citrayodhã ca bhaviùyasi susaümataþ
05,188.014a	yathoktam eva kalyàõi sarvam etad bhaviùyati
05,188.014c	bhaviùyasi pumàn pa÷càt kasmàc cit kàlaparyayàt
05,188.015a	evam uktvà mahàtejàþ kapardã vçùabhadhvajaþ
05,188.015c	pa÷yatàm eva vipràõàü tatraivàntaradhãyata
05,188.016a	tataþ sà pa÷yatàü teùàü maharùãõàm anindità
05,188.016c	samàhçtya vanàt tasmàt kàùñhàni varavarõinã
05,188.017a	citàü kçtvà sumahatãü pradàya ca hutà÷anam
05,188.017c	pradãpte 'gnau mahàràja roùadãptena cetasà
05,188.018a	uktvà bhãùmavadhàyeti pravive÷a hutà÷anam
05,188.018c	jyeùñhà kà÷isutà ràjan yamunàm abhito nadãm
05,189.001	duryodhana uvàca
05,189.001a	kathaü ÷ikhaõóã gàïgeya kanyà bhåtvà satã tadà
05,189.001c	puruùo 'bhavad yudhi ÷reùñha tan me bråhi pitàmaha
05,189.002	bhãùma uvàca
05,189.002a	bhàryà tu tasya ràjendra drupadasya mahãpateþ
05,189.002c	mahiùã dayità hy àsãd aputrà ca vi÷àü pate
05,189.003a	etasminn eva kàle tu drupado vai mahãpatiþ
05,189.003c	apatyàrthaü mahàràja toùayàm àsa ÷aükaram
05,189.004a	asmadvadhàrthaü ni÷citya tapo ghoraü samàsthitaþ
05,189.004c	lebhe kanyàü mahàdevàt putro me syàd iti bruvan
05,189.005a	bhagavan putram icchàmi bhãùmaü praticikãrùayà
05,189.005c	ity ukto devadevena strãpumàüs te bhaviùyati
05,189.006a	nivartasva mahãpàla naitaj jàtv anyathà bhavet
05,189.006c	sa tu gatvà ca nagaraü bhàryàm idam uvàca ha
05,189.007a	kçto yatno mayà devi putràrthe tapasà mahàn
05,189.007c	kanyà bhåtvà pumàn bhàvã iti cokto 'smi ÷aübhunà
05,189.008a	punaþ punar yàcyamàno diùñam ity abravãc chivaþ
05,189.008c	na tad anyad dhi bhavità bhavitavyaü hi tat tathà
05,189.009a	tataþ sà niyatà bhåtvà çtukàle manasvinã
05,189.009c	patnã drupadaràjasya drupadaü saüvive÷a ha
05,189.010a	lebhe garbhaü yathàkàlaü vidhidçùñena hetunà
05,189.010c	pàrùatàt sà mahãpàla yathà màü nàrado 'bravãt
05,189.011a	tato dadhàra taü garbhaü devã ràjãvalocanà
05,189.011c	tàü sa ràjà priyàü bhàryàü drupadaþ kurunandana
05,189.011e	putrasnehàn mahàbàhuþ sukhaü paryacarat tadà
05,189.011f*0584_01	sarvàn abhipràyakçtàn kàmàül lebhe ca kaurava
05,189.012a	aputrasya tato ràj¤o drupadasya mahãpateþ
05,189.012b*0585_01	yathàkàlaü tu sà devã mahiùã drupadasya ha
05,189.012c	kanyàü pravararåpàü tàü pràjàyata naràdhipa
05,189.013a	aputrasya tu ràj¤aþ sà drupadasya ya÷asvinã
05,189.013c	khyàpayàm àsa ràjendra putro jàto mameti vai
05,189.014a	tataþ sa ràjà drupadaþ pracchannàyà naràdhipa
05,189.014c	putravat putrakàryàõi sarvàõi samakàrayat
05,189.015a	rakùaõaü caiva mantrasya mahiùã drupadasya sà
05,189.015c	cakàra sarvayatnena bruvàõà putra ity uta
05,189.015e	na hi tàü veda nagare ka÷ cid anyatra pàrùatàt
05,189.016a	÷raddadhàno hi tad vàkyaü devasyàdbhutatejasaþ
05,189.016c	chàdayàm àsa tàü kanyàü pumàn iti ca so 'bravãt
05,189.017a	jàtakarmàõi sarvàõi kàrayàm àsa pàrthivaþ
05,189.017c	puüvad vidhànayuktàni ÷ikhaõóãti ca tàü viduþ
05,189.018a	aham ekas tu càreõa vacanàn nàradasya ca
05,189.018c	j¤àtavàn devavàkyena ambàyàs tapasà tathà
05,190.001	bhãùma uvàca
05,190.001a	cakàra yatnaü drupadaþ sarvasmin svajane mahat
05,190.001c	tato lekhyàdiùu tathà ÷ilpeùu ca paraü gatà
05,190.001e	iùvastre caiva ràjendra droõa÷iùyo babhåva ha
05,190.002a	tasya màtà mahàràja ràjànaü varavarõinã
05,190.002c	codayàm àsa bhàryàrthaü kanyàyàþ putravat tadà
05,190.003a	tatas tàü pàrùato dçùñvà kanyàü saüpràptayauvanàm
05,190.003c	striyaü matvà tadà cintàü prapede saha bhàryayà
05,190.004	drupada uvàca
05,190.004a	kanyà mameyaü saüpràptà yauvanaü ÷okavardhinã
05,190.004c	mayà pracchàdità ceyaü vacanàc chålapàõinaþ
05,190.005a	na tan mithyà mahàràj¤i bhaviùyati kathaü cana
05,190.005c	trailokyakartà kasmàd dhi tan mçùà kartum arhati
05,190.006	bhàryovàca
05,190.006a	yadi te rocate ràjan vakùyàmi ÷çõu me vacaþ
05,190.006c	÷rutvedànãü prapadyethàþ svakàryaü pçùatàtmaja
05,190.007a	kriyatàm asya nçpate vidhivad dàrasaügrahaþ
05,190.007c	satyaü bhavati tad vàkyam iti me ni÷cità matiþ
05,190.008	bhãùma uvàca
05,190.008a	tatas tau ni÷cayaü kçtvà tasmin kàrye 'tha dampatã
05,190.008c	varayàü cakratuþ kanyàü da÷àrõàdhipateþ sutàm
05,190.009a	tato ràjà drupado ràjasiühaþ; sarvàn ràj¤aþ kulataþ saüni÷àmya
05,190.009c	dà÷àrõakasya nçpates tanåjàü; ÷ikhaõóine varayàm àsa dàràn
05,190.010a	hiraõyavarmeti nçpo yo 'sau dà÷àrõakaþ smçtaþ
05,190.010c	sa ca pràdàn mahãpàlaþ kanyàü tasmai ÷ikhaõóine
05,190.011a	sa ca ràjà da÷àrõeùu mahàn àsãn mahãpatiþ
05,190.011c	hiraõyavarmà durdharùo mahàseno mahàmanàþ
05,190.012a	kçte vivàhe tu tadà sà kanyà ràjasattama
05,190.012c	yauvanaü samanupràptà sà ca kanyà ÷ikhaõóinã
05,190.013a	kçtadàraþ ÷ikhaõóã tu kàmpilyaü punar àgamat
05,190.013c	na ca sà veda tàü kanyàü kaü cit kàlaü striyaü kila
05,190.014a	hiraõyavarmaõaþ kanyà j¤àtvà tàü tu ÷ikhaõóinãm
05,190.014c	dhàtrãõàü ca sakhãnàü ca vrãóamànà nyavedayat
05,190.014e	kanyàü pa¤càlaràjasya sutàü tàü vai ÷ikhaõóinãm
05,190.015a	tatas tà ràja÷àrdåla dhàtryo dà÷àrõikàs tadà
05,190.015c	jagmur àrtiü paràü duþkhàt preùayàm àsur eva ca
05,190.016a	tato da÷àrõàdhipateþ preùyàþ sarvaü nyavedayan
05,190.016c	vipralambhaü yathàvçttaü sa ca cukrodha pàrthivaþ
05,190.017a	÷ikhaõóy api mahàràja puüvad ràjakule tadà
05,190.017c	vijahàra mudà yuktaþ strãtvaü naivàtirocayan
05,190.018a	tataþ katipayàhasya tac chrutvà bharatarùabha
05,190.018c	hiraõyavarmà ràjendra roùàd àrtiü jagàma ha
05,190.019a	tato dà÷àrõako ràjà tãvrakopasamanvitaþ
05,190.019c	dåtaü prasthàpayàm àsa drupadasya nive÷ane
05,190.020a	tato drupadam àsàdya dåtaþ kà¤canavarmaõaþ
05,190.020c	eka ekàntam utsàrya raho vacanam abravãt
05,190.021a	da÷àrõaràjo ràjaüs tvàm idaü vacanam abravãt
05,190.021c	abhiùaïgàt prakupito vipralabdhas tvayànagha
05,190.022a	avamanyase màü nçpate nånaü durmantritaü tava
05,190.022c	yan me kanyàü svakanyàrthe mohàd yàcitavàn asi
05,190.023a	tasyàdya vipralambhasya phalaü pràpnuhi durmate
05,190.023c	eùa tvàü sajanàmàtyam uddharàmi sthiro bhava
05,190.023d*0586_01	avamatya ca vãryaü me kulaü càritram eva ca
05,190.023d*0586_02	vipralambhas tvayàpårvo manuùyeùu pravartitaþ
05,190.023d*0586_03	kuru sarvàõi kàryàõi bhuïkùva bhogàn anuttamàn
05,190.023d*0586_04	abhiyàsyàmi ÷ãghraü tvàü samuddhartuü sabàndhavam
05,191.001	bhãùma uvàca
05,191.001a	evam uktasya dåtena drupadasya tadà nçpa
05,191.001c	corasyeva gçhãtasya na pràvartata bhàratã
05,191.002a	sa yatnam akarot tãvraü saübandhair anusàntvanaiþ
05,191.002c	dåtair madhurasaübhàùair naitad astãti saüdi÷an
05,191.003a	sa ràjà bhåya evàtha kçtvà tattvata àgamam
05,191.003c	kanyeti pà¤càlasutàü tvaramàõo 'bhiniryayau
05,191.004a	tataþ saüpreùayàm àsa mitràõàm amitaujasàm
05,191.004c	duhitur vipralambhaü taü dhàtrãõàü vacanàt tadà
05,191.005a	tataþ samudayaü kçtvà balànàü ràjasattamaþ
05,191.005c	abhiyàne matiü cakre drupadaü prati bhàrata
05,191.006a	tataþ saümantrayàm àsa mitraiþ saha mahãpatiþ
05,191.006c	hiraõyavarmà ràjendra pà¤càlyaü pàrthivaü prati
05,191.007a	tatra vai ni÷citaü teùàm abhåd ràj¤àü mahàtmanàm
05,191.007c	tathyaü ced bhavati hy etat kanyà ràja¤ ÷ikhaõóinã
05,191.007e	baddhvà pà¤càlaràjànam ànayiùyàmahe gçhàn
05,191.008a	anyaü ràjànam àdhàya pà¤càleùu nare÷varam
05,191.008c	ghàtayiùyàma nçpatiü drupadaü sa÷ikhaõóinam
05,191.009a	sa tadà dåtam àj¤àya punaþ kùattàram ã÷varaþ
05,191.009c	pràsthàpayat pàrùatàya hanmãti tvàü sthiro bhava
05,191.010a	sa prakçtyà ca vai bhãruþ kilbiùã ca naràdhipaþ
05,191.010c	bhayaü tãvram anupràpto drupadaþ pçthivãpatiþ
05,191.011a	visçjya dåtaü dà÷àrõaü drupadaþ ÷okakar÷itaþ
05,191.011c	sametya bhàryàü rahite vàkyam àha naràdhipaþ
05,191.012a	bhayena mahatàviùño hçdi ÷okena càhataþ
05,191.012c	pà¤càlaràjo dayitàü màtaraü vai ÷ikhaõóinaþ
05,191.013a	abhiyàsyati màü kopàt saübandhã sumahàbalaþ
05,191.013c	hiraõyavarmà nçpatiþ karùamàõo varåthinãm
05,191.014a	kim idànãü kariùyàmi måóhaþ kanyàm imàü prati
05,191.014b*0587_01	upayàsyati hi kùipraü sahàmàtyair naràdhipaþ
05,191.014c	÷ikhaõóã kila putras te kanyeti pari÷aïkitaþ
05,191.015a	iti ni÷citya tattvena samitraþ sabalànugaþ
05,191.015c	va¤cito 'smãti manvàno màü kiloddhartum icchati
05,191.016a	kim atra tathyaü su÷roõi kiü mithyà bråhi ÷obhane
05,191.016c	÷rutvà tvattaþ ÷ubhe vàkyaü saüvidhàsyàmy ahaü tathà
05,191.017a	ahaü hi saü÷ayaü pràpto bàlà ceyaü ÷ikhaõóinã
05,191.017c	tvaü ca ràj¤i mahat kçcchraü saüpràptà varavarõini
05,191.018a	sà tvaü sarvavimokùàya tattvam àkhyàhi pçcchataþ
05,191.018c	tathà vidadhyàü su÷roõi kçtyasyàsya ÷ucismite
05,191.018e	÷ikhaõóini ca mà bhais tvaü vidhàsye tatra tattvataþ
05,191.019a	kriyayàhaü varàrohe va¤citaþ putradharmataþ
05,191.019c	mayà dà÷àrõako ràjà va¤cita÷ ca mahãpatiþ
05,191.019e	tad àcakùva mahàbhàge vidhàsye tatra yad dhitam
05,191.020a	jànatàpi narendreõa khyàpanàrthaü parasya vai
05,191.020c	prakà÷aü codità devã pratyuvàca mahãpatim
05,192.001	bhãùma uvàca
05,192.001a	tataþ ÷ikhaõóino màtà yathàtattvaü naràdhipa
05,192.001c	àcacakùe mahàbàho bhartre kanyàü ÷ikhaõóinãm
05,192.002a	aputrayà mayà ràjan sapatnãnàü bhayàd idam
05,192.002c	kanyà ÷ikhaõóinã jàtà puruùo vai niveditaþ
05,192.003a	tvayà caiva nara÷reùñha tan me prãtyànumoditam
05,192.003c	putrakarma kçtaü caiva kanyàyàþ pàrthivarùabha
05,192.003e	bhàryà coóhà tvayà ràjan da÷àrõàdhipateþ sutà
05,192.004a	tvayà ca pràg abhihitaü devavàkyàrthadar÷anàt
05,192.004c	kanyà bhåtvà pumàn bhàvãty evaü caitad upekùitam
05,192.005a	etac chrutvà drupado yaj¤asenaþ; sarvaü tattvaü mantravidbhyo nivedya
05,192.005c	mantraü ràjà mantrayàm àsa ràjan; yad yad yuktaü rakùaõe vai prajànàm
05,192.006a	saübandhakaü caiva samarthya tasmin; dà÷àrõake vai nçpatau narendra
05,192.006c	svayaü kçtvà vipralambhaü yathàvan; mantraikàgro ni÷cayaü vai jagàma
05,192.007a	svabhàvaguptaü nagaram àpatkàle tu bhàrata
05,192.007c	gopayàm àsa ràjendra sarvataþ samalaükçtam
05,192.008a	àrtiü ca paramàü ràjà jagàma saha bhàryayà
05,192.008c	da÷àrõapatinà sàrdhaü virodhe bharatarùabha
05,192.009a	kathaü saübandhinà sàrdhaü na me syàd vigraho mahàn
05,192.009c	iti saücintya manasà daivatàny arcayat tadà
05,192.010a	taü tu dçùñvà tadà ràjan devã devaparaü tathà
05,192.010c	arcàü prayu¤jànam atho bhàryà vacanam abravãt
05,192.011a	devànàü pratipatti÷ ca satyà sàdhumatà sadà
05,192.011c	sà tu duþkhàrõavaü pràpya naþ syàd arcayatàü bhç÷am
05,192.012a	daivatàni ca sarvàõi påjyantàü bhåridakùiõaiþ
05,192.012c	agnaya÷ càpi håyantàü dà÷àrõapratiùedhane
05,192.013a	ayuddhena nivçttiü ca manasà cintayàbhibho
05,192.013c	devatànàü prasàdena sarvam etad bhaviùyati
05,192.014a	mantribhir mantritaü sàrdhaü tvayà yat pçthulocana
05,192.014c	purasyàsyàvinà÷àya tac ca ràjaüs tathà kuru
05,192.015a	daivaü hi mànuùopetaü bhç÷aü sidhyati pàrthiva
05,192.015c	parasparavirodhàt tu nànayoþ siddhir asti vai
05,192.016a	tasmàd vidhàya nagare vidhànaü sacivaiþ saha
05,192.016c	arcayasva yathàkàmaü daivatàni vi÷àü pate
05,192.017a	evaü saübhàùamàõau tau dçùñvà ÷okaparàyaõau
05,192.017c	÷ikhaõóinã tadà kanyà vrãóiteva manasvinã
05,192.018a	tataþ sà cintayàm àsa matkçte duþkhitàv ubhau
05,192.018c	imàv iti tata÷ cakre matiü pràõavinà÷ane
05,192.019a	evaü sà ni÷cayaü kçtvà bhç÷aü ÷okaparàyaõà
05,192.019c	jagàma bhavanaü tyaktvà gahanaü nirjanaü vanam
05,192.020a	yakùeõarddhimatà ràjan sthåõàkarõena pàlitam
05,192.020c	tadbhayàd eva ca jano visarjayati tad vanam
05,192.021a	tatra sthåõasya bhavanaü sudhàmçttikalepanam
05,192.021c	làjollàpikadhåmàóhyam uccapràkàratoraõam
05,192.022a	tat pravi÷ya ÷ikhaõóã sà drupadasyàtmajà nçpa
05,192.022c	ana÷natã bahutithaü ÷arãram upa÷oùayat
05,192.023a	dar÷ayàm àsa tàü yakùaþ sthåõo madhvakùasaüyutaþ
05,192.023c	kimartho 'yaü tavàrambhaþ kariùye bråhi màciram
05,192.024a	a÷akyam iti sà yakùaü punaþ punar uvàca ha
05,192.024c	kariùyàmãti cainàü sa pratyuvàcàtha guhyakaþ
05,192.025a	dhane÷varasyànucaro varado 'smi nçpàtmaje
05,192.025c	adeyam api dàsyàmi bråhi yat te vivakùitam
05,192.026a	tataþ ÷ikhaõóã tat sarvam akhilena nyavedayat
05,192.026c	tasmai yakùapradhànàya sthåõàkarõàya bhàrata
05,192.027a	àpanno me pità yakùa naciràd vina÷iùyati
05,192.027c	abhiyàsyati saükruddho da÷àrõàdhipatir hi tam
05,192.028a	mahàbalo mahotsàhaþ sa hemakavaco nçpaþ
05,192.028c	tasmàd rakùasva màü yakùa pitaraü màtaraü ca me
05,192.029a	pratij¤àto hi bhavatà duþkhapratinayo mama
05,192.029c	bhaveyaü puruùo yakùa tvatprasàdàd aninditaþ
05,192.030a	yàvad eva sa ràjà vai nopayàti puraü mama
05,192.030c	tàvad eva mahàyakùa prasàdaü kuru guhyaka
05,193.001	bhãùma uvàca
05,193.001a	÷ikhaõóivàkyaü ÷rutvàtha sa yakùo bharatarùabha
05,193.001c	provàca manasà cintya daivenopanipãóitaþ
05,193.001e	bhavitavyaü tathà tad dhi mama duþkhàya kaurava
05,193.002a	bhadre kàmaü kariùyàmi samayaü tu nibodha me
05,193.002b*0588_01	svaü te puüstvaü pradàsyàmi strãtvaü dhàrayitàsmi te
05,193.002c	kiü cit kàlàntaraü dàsye puüliïgaü svam idaü tava
05,193.002e	àgantavyaü tvayà kàle satyam etad bravãmi te
05,193.003a	prabhuþ saükalpasiddho 'smi kàmaråpã vihaügamaþ
05,193.003c	matprasàdàt puraü caiva tràhi bandhåü÷ ca kevalàn
05,193.004a	strãliïgaü dhàrayiùyàmi tvadãyaü pàrthivàtmaje
05,193.004c	satyaü me pratijànãhi kariùyàmi priyaü tava
05,193.005	÷ikhaõóy uvàca
05,193.005a	pratidàsyàmi bhagavaül liïgaü punar idaü tava
05,193.005c	kiü cit kàlàntaraü strãtvaü dhàrayasva ni÷àcara
05,193.006a	pratiprayàte dà÷àrõe pàrthive hemavarmaõi
05,193.006c	kanyaivàhaü bhaviùyàmi puruùas tvaü bhaviùyasi
05,193.007	bhãùma uvàca
05,193.007a	ity uktvà samayaü tatra cakràte tàv ubhau nçpa
05,193.007c	anyonyasyànabhidrohe tau saükràmayatàü tataþ
05,193.008a	strãliïgaü dhàrayàm àsa sthåõo yakùo naràdhipa
05,193.008c	yakùaråpaü ca tad dãptaü ÷ikhaõóã pratyapadyata
05,193.009a	tataþ ÷ikhaõóã pà¤càlyaþ puüstvam àsàdya pàrthiva
05,193.009c	vive÷a nagaraü hçùñaþ pitaraü ca samàsadat
05,193.009e	yathàvçttaü tu tat sarvam àcakhyau drupadasya ca
05,193.009f*0589_01	màtu÷ ca rahite ràjan prasàdaü yakùajaü tathà
05,193.010a	drupadas tasya tac chrutvà harùam àhàrayat param
05,193.010c	sabhàryas tac ca sasmàra mahe÷varavacas tadà
05,193.011a	tataþ saüpreùayàm àsa da÷àrõàdhipater nçpa
05,193.011c	puruùo 'yaü mama sutaþ ÷raddhattàü me bhavàn iti
05,193.012a	atha dà÷àrõako ràjà sahasàbhyàgamat tadà
05,193.012c	pà¤càlaràjaü drupadaü duþkhàmarùasamanvitaþ
05,193.013a	tataþ kàmpilyam àsàdya da÷àrõàdhipatis tadà
05,193.013c	preùayàm àsa satkçtya dåtaü brahmavidàü varam
05,193.014a	bråhi madvacanàd dåta pà¤càlyaü taü nçpàdhamam
05,193.014c	yad vai kanyàü svakanyàrthe vçtavàn asi durmate
05,193.014e	phalaü tasyàvalepasya drakùyasy adya na saü÷ayaþ
05,193.015a	evam uktas tu tenàsau bràhmaõo ràjasattama
05,193.015c	dåtaþ prayàto nagaraü dà÷àrõançpacoditaþ
05,193.016a	tata àsàdayàm àsa purodhà drupadaü pure
05,193.016c	tasmai pà¤càlako ràjà gàm arghyaü ca susatkçtam
05,193.016e	pràpayàm àsa ràjendra saha tena ÷ikhaõóinà
05,193.017a	tàü påjàü nàbhyanandat sa vàkyaü cedam uvàca ha
05,193.017c	yad uktaü tena vãreõa ràj¤à kà¤canavarmaõà
05,193.018a	yat te 'ham adhamàcàra duhitrarthe 'smi va¤citaþ
05,193.018c	tasya pàpasya karaõàt phalaü pràpnuhi durmate
05,193.019a	dehi yuddhaü narapate mamàdya raõamårdhani
05,193.019c	uddhariùyàmi te sadyaþ sàmàtyasutabàndhavam
05,193.020a	tad upàlambhasaüyuktaü ÷ràvitaþ kila pàrthivaþ
05,193.020c	da÷àrõapatidåtena mantrimadhye purodhasà
05,193.021a	abravãd bharata÷reùñha drupadaþ praõayànataþ
05,193.021c	yad àha màü bhavàn brahman saübandhivacanàd vacaþ
05,193.021e	tasyottaraü prativaco dåta eva vadiùyati
05,193.022a	tataþ saüpreùayàm àsa drupado 'pi mahàtmane
05,193.022c	hiraõyavarmaõe dåtaü bràhmaõaü vedapàragam
05,193.023a	samàgamya tu ràj¤à sa da÷àrõapatinà tadà
05,193.023c	tad vàkyam àdade ràjan yad uktaü drupadena ha
05,193.024a	àgamaþ kriyatàü vyaktaü kumàro vai suto mama
05,193.024c	mithyaitad uktaü kenàpi tan na ÷raddheyam ity uta
05,193.025a	tataþ sa ràjà drupadasya ÷rutvà; vimar÷ayukto yuvatãr variùñhàþ
05,193.025c	saüpreùayàm àsa sucàruråpàþ; ÷ikhaõóinaü strã pumàn veti vettum
05,193.026a	tàþ preùitàs tattvabhàvaü viditvà; prãtyà ràj¤e tac cha÷aüsur hi sarvam
05,193.026c	÷ikhaõóinaü puruùaü kauravendra; da÷àrõaràjàya mahànubhàvam
05,193.027a	tataþ kçtvà tu ràjà sa àgamaü prãtimàn atha
05,193.027c	saübandhinà samàgamya hçùño vàsam uvàsa ha
05,193.028a	÷ikhaõóine ca muditaþ pràdàd vittaü jane÷varaþ
05,193.028c	hastino '÷vàü÷ ca gà÷ caiva dàsyo bahu÷atàs tathà
05,193.028e	påjita÷ ca pratiyayau nivartya tanayàü kila
05,193.029a	vinãtakilbiùe prãte hemavarmaõi pàrthive
05,193.029c	pratiyàte tu dà÷àrõe hçùñaråpà ÷ikhaõóinã
05,193.030a	kasya cit tv atha kàlasya kubero naravàhanaþ
05,193.030c	lokànuyàtràü kurvàõaþ sthåõasyàgàn nive÷anam
05,193.031a	sa tadgçhasyopari vartamàna; àlokayàm àsa dhanàdhigoptà
05,193.031c	sthåõasya yakùasya ni÷àmya ve÷ma; svalaükçtaü màlyaguõair vicitram
05,193.032a	làjai÷ ca gandhai÷ ca tathà vitànair; abhyarcitaü dhåpanadhåpitaü ca
05,193.032c	dhvajaiþ patàkàbhir alaükçtaü ca; bhakùyànnapeyàmiùadattahomam
05,193.033a	tat sthànaü tasya dçùñvà tu sarvataþ samalaükçtam
05,193.033b*0590_01	maõiratnasuvarõànàü màlàbhiþ paripåritam
05,193.033b*0590_02	nànàkusumagandhàóhyaü siktasaümçùña÷obhitam
05,193.033c	athàbravãd yakùapatis tàn yakùàn anugàüs tadà
05,193.034a	svalaükçtam idaü ve÷ma sthåõasyàmitavikramàþ
05,193.034c	nopasarpati màü càpi kasmàd adya sumandadhãþ
05,193.035a	yasmàj jànan sumandàtmà màm asau nopasarpati
05,193.035c	tasmàt tasmai mahàdaõóo dhàryaþ syàd iti me matiþ
05,193.036	yakùà åcuþ
05,193.036a	drupadasya sutà ràjan ràj¤o jàtà ÷ikhaõóinã
05,193.036c	tasyai nimitte kasmiü÷ cit pràdàt puruùalakùaõam
05,193.037a	agrahãl lakùaõaü strãõàü strãbhåtas tiùñhate gçhe
05,193.037c	nopasarpati tenàsau savrãóaþ strãsvaråpavàn
05,193.038a	etasmàt kàraõàd ràjan sthåõo na tvàdya pa÷yati
05,193.038c	÷rutvà kuru yathànyàyaü vimànam iha tiùñhatàm
05,193.039	bhãùma uvàca
05,193.039a	ànãyatàü sthåõa iti tato yakùàdhipo 'bravãt
05,193.039c	kartàsmi nigrahaü tasyety uvàca sa punaþ punaþ
05,193.040a	so 'bhyagacchata yakùendram àhåtaþ pçthivãpate
05,193.040c	strãsvaråpo mahàràja tasthau vrãóàsamanvitaþ
05,193.041a	taü ÷a÷àpa susaükruddho dhanadaþ kurunandana
05,193.041c	evam eva bhavatv asya strãtvaü pàpasya guhyakàþ
05,193.042a	tato 'bravãd yakùapatir mahàtmà; yasmàd adàs tv avamanyeha yakùàn
05,193.042c	÷ikhaõóine lakùaõaü pàpabuddhe; strãlakùaõaü càgrahãþ pàpakarman
05,193.043a	apravçttaü sudurbuddhe yasmàd etat kçtaü tvayà
05,193.043c	tasmàd adya prabhçty eva tvaü strã sa puruùas tathà
05,193.044a	tataþ prasàdayàm àsur yakùà vai÷ravaõaü kila
05,193.044c	sthåõasyàrthe kuruùvàntaü ÷àpasyeti punaþ punaþ
05,193.045a	tato mahàtmà yakùendraþ pratyuvàcànugàminaþ
05,193.045c	sarvàn yakùagaõàüs tàta ÷àpasyàntacikãrùayà
05,193.046a	hate ÷ikhaõóini raõe svaråpaü pratipatsyate
05,193.046c	sthåõo yakùo nirudvego bhavatv iti mahàmanàþ
05,193.047a	ity uktvà bhagavàn devo yakùaràkùasapåjitaþ
05,193.047c	prayayau saha taiþ sarvair nimeùàntaracàribhiþ
05,193.048a	sthåõas tu ÷àpaü saüpràpya tatraiva nyavasat tadà
05,193.048c	samaye càgamat taü vai ÷ikhaõóã sa kùapàcaram
05,193.049a	so 'bhigamyàbravãd vàkyaü pràpto 'smi bhagavann iti
05,193.049c	tam abravãt tataþ sthåõaþ prãto 'smãti punaþ punaþ
05,193.050a	àrjavenàgataü dçùñvà ràjaputraü ÷ikhaõóinam
05,193.050c	sarvam eva yathàvçttam àcacakùe ÷ikhaõóine
05,193.051	yakùa uvàca
05,193.051a	÷apto vai÷ravaõenàsmi tvatkçte pàrthivàtmaja
05,193.051c	gacchedànãü yathàkàmaü cara lokàn yathàsukham
05,193.052a	diùñam etat purà manye na ÷akyam ativartitum
05,193.052c	gamanaü tava ceto hi paulastyasya ca dar÷anam
05,193.053	bhãùma uvàca
05,193.053a	evam uktaþ ÷ikhaõóã tu sthåõayakùeõa bhàrata
05,193.053c	pratyàjagàma nagaraü harùeõa mahatànvitaþ
05,193.054a	påjayàm àsa vividhair gandhamàlyair mahàdhanaiþ
05,193.054c	dvijàtãn devatà÷ càpi caityàn atha catuùpathàn
05,193.055a	drupadaþ saha putreõa siddhàrthena ÷ikhaõóinà
05,193.055c	mudaü ca paramàü lebhe pà¤càlyaþ saha bàndhavaiþ
05,193.056a	÷iùyàrthaü pradadau càpi droõàya kurupuügava
05,193.056c	÷ikhaõóinaü mahàràja putraü strãpårviõaü tathà
05,193.057a	pratipede catuùpàdaü dhanurvedaü nçpàtmajaþ
05,193.057c	÷ikhaõóã saha yuùmàbhir dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ
05,193.058a	mama tv etac caràs tàta yathàvat pratyavedayan
05,193.058c	jaóàndhabadhiràkàrà ye yuktà drupade mayà
05,193.059a	evam eùa mahàràja strãpumàn drupadàtmajaþ
05,193.059c	saübhåtaþ kaurava÷reùñha ÷ikhaõóã rathasattamaþ
05,193.060a	jyeùñhà kà÷ipateþ kanyà ambà nàmeti vi÷rutà
05,193.060c	drupadasya kule jàtà ÷ikhaõóã bharatarùabha
05,193.061a	nàham enaü dhanuùpàõiü yuyutsuü samupasthitam
05,193.061c	muhårtam api pa÷yeyaü prahareyaü na càpy uta
05,193.062a	vratam etan mama sadà pçthivyàm api vi÷rutam
05,193.062c	striyàü strãpårvake càpi strãnàmni strãsvaråpiõi
05,193.063a	na mu¤ceyam ahaü bàõàn iti kauravanandana
05,193.063c	na hanyàm aham etena kàraõena ÷ikhaõóinam
05,193.064a	etat tattvam ahaü veda janma tàta ÷ikhaõóinaþ
05,193.064c	tato nainaü haniùyàmi samareùv àtatàyinam
05,193.065a	yadi bhãùmaþ striyaü hanyàd dhanyàd àtmànam apy uta
05,193.065c	nainaü tasmàd dhaniùyàmi dçùñvàpi samare sthitam
05,193.066	saüjaya uvàca
05,193.066a	etac chrutvà tu kauravyo ràjà duryodhanas tadà
05,193.066c	muhårtam iva sa dhyàtvà bhãùme yuktam amanyata
05,194.001	saüjaya uvàca
05,194.001a	prabhàtàyàü tu ÷arvaryàü punar eva sutas tava
05,194.001c	madhye sarvasya sainyasya pitàmaham apçcchata
05,194.002a	pàõóaveyasya gàïgeya yad etat sainyam uttamam
05,194.002c	prabhåtanaranàgà÷vaü mahàrathasamàkulam
05,194.003a	bhãmàrjunaprabhçtibhir maheùvàsair mahàbalaiþ
05,194.003c	lokapàlopamair guptaü dhçùñadyumnapurogamaiþ
05,194.004a	apradhçùyam anàvàryam udvçttam iva sàgaram
05,194.004c	senàsàgaram akùobhyam api devair mahàhave
05,194.005a	kena kàlena gàïgeya kùapayethà mahàdyute
05,194.005c	àcàryo và maheùvàsaþ kçpo và sumahàbalaþ
05,194.006a	karõo và samara÷làghã drauõir và dvijasattamaþ
05,194.006c	divyàstraviduùaþ sarve bhavanto hi bale mama
05,194.007a	etad icchàmy ahaü j¤àtuü paraü kautåhalaü hi me
05,194.007c	hçdi nityaü mahàbàho vaktum arhasi tan mama
05,194.008	bhãùma uvàca
05,194.008a	anuråpaü kuru÷reùñha tvayy etat pçthivãpate
05,194.008c	balàbalam amitràõàü sveùàü ca yadi pçcchasi
05,194.009a	÷çõu ràjan mama raõe yà ÷aktiþ paramà bhavet
05,194.009c	astravãryaü raõe yac ca bhujayo÷ ca mahàbhuja
05,194.010a	àrjavenaiva yuddhena yoddhavya itaro janaþ
05,194.010c	màyàyuddhena màyàvã ity etad dharmani÷cayaþ
05,194.011a	hanyàm ahaü mahàbàho pàõóavànàm anãkinãm
05,194.011c	divase divase kçtvà bhàgaü pràgàhnikaü mama
05,194.012a	yodhànàü da÷asàhasraü kçtvà bhàgaü mahàdyute
05,194.012c	sahasraü rathinàm ekam eùa bhàgo mato mama
05,194.013a	anenàhaü vidhànena saünaddhaþ satatotthitaþ
05,194.013c	kùapayeyaü mahat sainyaü kàlenànena bhàrata
05,194.014a	yadi tv astràõi mu¤ceyaü mahànti samare sthitaþ
05,194.014c	÷atasàhasraghàtãni hanyàü màsena bhàrata
05,194.015	saüjaya uvàca
05,194.015a	÷rutvà bhãùmasya tad vàkyaü ràjà duryodhanas tadà
05,194.015c	paryapçcchata ràjendra droõam aïgirasàü varam
05,194.016a	àcàrya kena kàlena pàõóuputrasya sainikàn
05,194.016c	nihanyà iti taü droõaþ pratyuvàca hasann iva
05,194.017a	sthaviro 'smi kuru÷reùñha mandapràõaviceùñitaþ
05,194.017c	astràgninà nirdaheyaü pàõóavànàm anãkinãm
05,194.018a	yathà bhãùmaþ ÷àütanavo màseneti matir mama
05,194.018c	eùà me paramà ÷aktir etan me paramaü balam
05,194.019a	dvàbhyàm eva tu màsàbhyàü kçpaþ ÷àradvato 'bravãt
05,194.019c	drauõis tu da÷aràtreõa pratijaj¤e balakùayam
05,194.019e	karõas tu pa¤caràtreõa pratijaj¤e mahàstravit
05,194.020a	tac chrutvà såtaputrasya vàkyaü sàgaragàsutaþ
05,194.020c	jahàsa sasvanaü hàsaü vàkyaü cedam uvàca ha
05,194.021a	na hi tàvad raõe pàrthaü bàõakhaógadhanurdharam
05,194.021c	vàsudevasamàyuktaü rathenodyantam acyutam
05,194.022a	samàgacchasi ràdheya tenaivam abhimanyase
05,194.022c	÷akyam evaü ca bhåya÷ ca tvayà vaktuü yatheùñataþ
05,195.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,195.001a	etac chrutvà tu kaunteyaþ sarvàn bhràtén upahvare
05,195.001c	àhåya bharata÷reùñha idaü vacanam abravãt
05,195.002a	dhàrtaràùñrasya sainyeùu ye càrapuruùà mama
05,195.002c	te pravçttiü prayacchanti mamemàü vyuùitàü ni÷àm
05,195.003a	duryodhanaþ kilàpçcchad àpageyaü mahàvratam
05,195.003c	kena kàlena pàõóånàü hanyàþ sainyam iti prabho
05,195.004a	màseneti ca tenokto dhàrtaràùñraþ sudurmatiþ
05,195.004c	tàvatà càpi kàlena droõo 'pi pratyajànata
05,195.005a	gautamo dviguõaü kàlam uktavàn iti naþ ÷rutam
05,195.005c	drauõis tu da÷aràtreõa pratijaj¤e mahàstravit
05,195.006a	tathà divyàstravit karõaþ saüpçùñaþ kurusaüsadi
05,195.006c	pa¤cabhir divasair hantuü sa sainyaü pratijaj¤ivàn
05,195.007a	tasmàd aham apãcchàmi ÷rotum arjuna te vacaþ
05,195.007c	kàlena kiyatà ÷atrån kùapayer iti saüyuge
05,195.008a	evam ukto guóàke÷aþ pàrthivena dhanaüjayaþ
05,195.008c	vàsudevam avekùyedaü vacanaü pratyabhàùata
05,195.009a	sarva ete mahàtmànaþ kçtàstrà÷ citrayodhinaþ
05,195.009c	asaü÷ayaü mahàràja hanyur eva balaü tava
05,195.010a	apaitu te manastàpo yathàsatyaü bravãmy aham
05,195.010c	hanyàm ekarathenàhaü vàsudevasahàyavàn
05,195.011a	sàmaràn api lokàüs trãn sahasthàvarajaïgamàn
05,195.011c	bhåtaü bhavyaü bhaviùyac ca nimeùàd iti me matiþ
05,195.011d*0591_01	yàvad icched dharir ayaü tàvad asti na cànyathà
05,195.012a	yat tad ghoraü pa÷upatiþ pràdàd astraü mahan mama
05,195.012c	kairàte dvandvayuddhe vai tad idaü mayi vartate
05,195.013a	yad yugànte pa÷upatiþ sarvabhåtàni saüharan
05,195.013c	prayuïkte puruùavyàghra tad idaü mayi vartate
05,195.014a	tan na jànàti gàïgeyo na droõo na ca gautamaþ
05,195.014c	na ca droõasuto ràjan kuta eva tu såtajaþ
05,195.015a	na tu yuktaü raõe hantuü divyair astraiþ pçthagjanam
05,195.015c	àrjavenaiva yuddhena vijeùyàmo vayaü paràn
05,195.016a	tatheme puruùavyàghràþ sahàyàs tava pàrthiva
05,195.016c	sarve divyàstraviduùaþ sarve yuddhàbhinandinaþ
05,195.016d*0592_01	vãravratadharàþ sarve sarve sucaritavratàþ
05,195.017a	vedàntàvabhçthasnàtàþ sarva ete 'paràjitàþ
05,195.017c	nihanyuþ samare senàü devànàm api pàõóava
05,195.018a	÷ikhaõóã yuyudhàna÷ ca dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ
05,195.018c	bhãmaseno yamau cobhau yudhàmanyåttamaujasau
05,195.019a	viràñadrupadau cobhau bhãùmadroõasamau yudhi
05,195.019b*0593_01	÷aïkha÷ caiva mahàbàhur haióimba÷ ca mahàbalaþ
05,195.019b*0593_02	putro 'syà¤janaparvà tu mahàbalaparàkramaþ
05,195.019b*0593_03	÷aineya÷ ca mahàbàhuþ sahàyo raõakovidaþ
05,195.019b*0593_04	abhimanyu÷ ca balavàn draupadyàþ pa¤ca càtmajàþ
05,195.019c	svayaü càpi samartho 'si trailokyotsàdane api
05,195.020a	krodhàd yaü puruùaü pa÷yes tvaü vàsavasamadyute
05,195.020c	kùipraü na sa bhaved vyaktam iti tvàü vedmi kaurava
05,196.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,196.001a	tataþ prabhàte vimale dhàrtaràùñreõa coditàþ
05,196.001c	duryodhanena ràjànaþ prayayuþ pàõóavàn prati
05,196.002a	àplàvya ÷ucayaþ sarve sragviõaþ ÷uklavàsasaþ
05,196.002c	gçhãta÷astrà dhvajinaþ svasti vàcya hutàgnayaþ
05,196.003a	sarve vedavidaþ ÷åràþ sarve sucaritavratàþ
05,196.003c	sarve karmakçta÷ caiva sarve càhavalakùaõàþ
05,196.004a	àhaveùu paràül lokà¤ jigãùanto mahàbalàþ
05,196.004c	ekàgramanasaþ sarve ÷raddadhànàþ parasya ca
05,196.005a	vindànuvindàv àvantyau kekayà bàhlikaiþ saha
05,196.005c	prayayuþ sarva evaite bhàradvàjapurogamàþ
05,196.006a	a÷vatthàmà ÷àütanavaþ saindhavo 'tha jayadrathaþ
05,196.006c	dàkùiõàtyàþ pratãcyà÷ ca pàrvatãyà÷ ca ye rathàþ
05,196.007a	gàndhàraràjaþ ÷akuniþ pràcyodãcyà÷ ca sarva÷aþ
05,196.007c	÷akàþ kiràtà yavanàþ ÷ibayo 'tha vasàtayaþ
05,196.008a	svaiþ svair anãkaiþ sahitàþ parivàrya mahàratham
05,196.008c	ete mahàrathàþ sarve dvitãye niryayur bale
05,196.009a	kçtavarmà sahànãkas trigartà÷ ca mahàbalàþ
05,196.009c	duryodhana÷ ca nçpatir bhràtçbhiþ parivàritaþ
05,196.010a	÷alo bhåri÷ravàþ ÷alyaþ kausalyo 'tha bçhadbalaþ
05,196.010c	ete pa÷càd avartanta dhàrtaràùñrapurogamàþ
05,196.011a	te samena pathà yàtvà yotsyamànà mahàrathàþ
05,196.011c	kurukùetrasya pa÷càrdhe vyavatiùñhanta daü÷itàþ
05,196.012a	duryodhanas tu ÷ibiraü kàrayàm àsa bhàrata
05,196.012c	yathaiva hàstinapuraü dvitãyaü samalaükçtam
05,196.013a	na vi÷eùaü vijànanti purasya ÷ibirasya và
05,196.013c	ku÷alà api ràjendra narà nagaravàsinaþ
05,196.014a	tàdç÷àny eva durgàõi ràj¤àm api mahãpatiþ
05,196.014c	kàrayàm àsa kauravyaþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ
05,196.015a	pa¤cayojanam utsçjya maõóalaü tad raõàjiram
05,196.015c	senànive÷às te ràjann àvi÷a¤ ÷atasaügha÷aþ
05,196.016a	tatra te pçthivãpàlà yathotsàhaü yathàbalam
05,196.016c	vivi÷uþ ÷ibiràõy à÷u dravyavanti sahasra÷aþ
05,196.017a	teùàü duryodhano ràjà sasainyànàü mahàtmanàm
05,196.017c	vyàdide÷a sabàhyànàü bhakùyabhojyam anuttamam
05,196.018a	sagajà÷vamanuùyàõàü ye ca ÷ilpopajãvinaþ
05,196.018c	ye cànye 'nugatàs tatra såtamàgadhabandinaþ
05,196.019a	vaõijo gaõikà vàrà ye caiva prekùakà janàþ
05,196.019c	sarvàüs tàn kauravo ràjà vidhivat pratyavaikùata
05,197.001	vai÷aüpàyana uvàca
05,197.001*0594_01	saüjayenaivam uktas tu dhçtaràùñraþ sudurmanàþ
05,197.001*0594_02	vipulaü cintayaüs tathau gàndhàryà vidureõa ca
05,197.001a	tathaiva ràjà kaunteyo dharmaputro yudhiùñhiraþ
05,197.001c	dhçùñadyumnamukhàn vãràü÷ codayàm àsa bhàrata
05,197.002a	cedikà÷ikaråùàõàü netàraü dçóhavikramam
05,197.002c	senàpatim amitraghnaü dhçùñaketum athàdi÷at
05,197.003a	viràñaü drupadaü caiva yuyudhànaü ÷ikhaõóinam
05,197.003c	pà¤càlyau ca maheùvàsau yudhàmanyåttamaujasau
05,197.004a	te ÷årà÷ citravarmàõas taptakuõóaladhàriõaþ
05,197.004c	àjyàvasiktà jvalità dhiùõyeùv iva hutà÷anàþ
05,197.004e	a÷obhanta maheùvàsà grahàþ prajvalità iva
05,197.005a	so 'tha sainyaü yathàyogaü påjayitvà nararùabhaþ
05,197.005c	dide÷a tàny anãkàni prayàõàya mahãpatiþ
05,197.006a	abhimanyuü bçhantaü ca draupadeyàü÷ ca sarva÷aþ
05,197.006c	dhçùñadyumnamukhàn etàn pràhiõot pàõóunandanaþ
05,197.007a	bhãmaü ca yuyudhànaü ca pàõóavaü ca dhanaüjayam
05,197.007c	dvitãyaü preùayàm àsa balaskandhaü yudhiùñhiraþ
05,197.008a	bhàõóaü samàropayatàü caratàü saüpradhàvatàm
05,197.008c	hçùñànàü tatra yodhànàü ÷abdo divam ivàspç÷at
05,197.009a	svayam eva tataþ pa÷càd viràñadrupadànvitaþ
05,197.009c	tathànyaiþ pçthivãpàlaiþ saha pràyàn mahãpatiþ
05,197.010a	bhãmadhanvàyanã senà dhçùñadyumnapuraskçtà
05,197.010c	gaïgeva pårõà stimità syandamànà vyadç÷yata
05,197.011a	tataþ punar anãkàni vyayojayata buddhimàn
05,197.011c	mohayan dhçtaràùñrasya putràõàü buddhinisravam
05,197.012a	draupadeyàn maheùvàsàn abhimanyuü ca pàõóavaþ
05,197.012c	nakulaü sahadevaü ca sarvàü÷ caiva prabhadrakàn
05,197.013a	da÷a cà÷vasahasràõi dvisàhasraü ca dantinaþ
05,197.013c	ayutaü ca padàtãnàü rathàþ pa¤ca÷atàs tathà
05,197.014a	bhãmasenaü ca durdharùaü prathamaü pràdi÷ad balam
05,197.014c	madhyame tu viràñaü ca jayatsenaü ca màgadham
05,197.015a	mahàrathau ca pà¤càlyau yudhàmanyåttamaujasau
05,197.015c	vãryavantau mahàtmànau gadàkàrmukadhàriõau
05,197.015e	anvayàtàü tato madhye vàsudevadhanaüjayau
05,197.015f*0595_01	tau dçùñvà pçthivãpàlàn naùñam ity eva menire
05,197.015f*0595_02	antarikùagatàþ sarve devàþ sendrapurogamàþ
05,197.016a	babhåvur atisaürabdhàþ kçtapraharaõà naràþ
05,197.016c	teùàü viü÷atisàhasrà dhvajàþ ÷årair adhiùñhitàþ
05,197.017a	pa¤ca nàgasahasràõi rathavaü÷à÷ ca sarva÷aþ
05,197.017c	padàtaya÷ ca ye ÷åràþ kàrmukàsigadàdharàþ
05,197.017e	sahasra÷o 'nvayuþ pa÷càd agrata÷ ca sahasra÷aþ
05,197.018a	yudhiùñhiro yatra sainye svayam eva balàrõave
05,197.018c	tatra te pçthivãpàlà bhåyiùñhaü paryavasthitàþ
05,197.019a	tatra nàgasahasràõi hayànàm ayutàni ca
05,197.019c	tathà rathasahasràõi padàtãnàü ca bhàrata
05,197.019d@014_0001	cekitànaþ svasainyena mahatà pàrthivarùabha
05,197.019d@014_0002	dhçùñaketu÷ ca cedãnàü praõetà pàrthivo yayau
05,197.019d@014_0003	sàtyaki÷ ca maheùvàso vçùõãnàü pravaro rathaþ
05,197.019d@014_0004	vçtaþ ÷atasahasreõa rathànàü praõudan balã
05,197.019d@014_0005	kùatradevabrahmadevau rathasthau puruùarùabhau
05,197.019d@014_0006	jaghanaü pàlayantau ca pçùñhato 'nuprajagmatuþ
05,197.019d@014_0007	÷akañàpaõave÷à÷ ca yànaü yugyaü ca sarva÷aþ
05,197.019d@014_0008	tatra nàgasahasràõi hayànàm ayutàni ca
05,197.019d@014_0009	phalgu sarvaü kalatraü ca yat kiü cit kç÷adurbalam
05,197.019d@014_0010	ko÷asaücayavàhàü÷ ca koùñhàgàraü tathaiva ca
05,197.019d@014_0011	gajànãkena saügçhya ÷anaiþ pràyàd yudhiùñhiraþ
05,197.019d@014_0012	tam anvayàt satyadhçtiþ saucittir yuddhadurmadaþ
05,197.019d@014_0013	÷reõimàn vasudàna÷ ca putraþ kà÷yasya và vibhuþ
05,197.019d@014_0014	rathà viü÷atisàhasrà ye teùàm anuyàyinaþ
05,197.019d@014_0015	hayànàü caiva koñya÷ ca mahatàü kiïkiõãkinàm
05,197.019d@014_0016	gajà viü÷atisàhasrà ãùàdantàþ prahàriõaþ
05,197.019d@014_0017	kulãnà bhinnakarañà meghà iva visarpiõaþ
05,197.019d@014_0018	ùaùñir nàgasahasràõi da÷ànyàni ca bhàrata
05,197.019d@014_0019	yudhiùñhirasya yàny àsan yudhi senà mahàtmanaþ
05,197.019d@014_0020	kùaranta iva jãmåtàþ prabhinnakarañàmukhàþ
05,197.019d@014_0021	ràjànam anvayuþ pa÷càc calanta iva parvatàþ
05,197.019d@014_0022	evaü tasya balaü bhãmaü kuntãputrasya dhãmataþ
05,197.019e	yad à÷rityàbhiyuyudhe dhàrtaràùñraü suyodhanam
05,197.020a	tato 'nye ÷ata÷aþ pa÷càt sahasràyuta÷o naràþ
05,197.020c	nadantaþ prayayus teùàm anãkàni sahasra÷aþ
05,197.021a	tatra bherãsahasràõi ÷aïkhànàm ayutàni ca
05,197.021c	vàdayanti sma saühçùñàþ sahasràyuta÷o naràþ