% Mahabharata: Aranyakaparvan % Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute, % Pune, India, 1999 % Appendix 21A not included! % On the basis of the text entered by Muneo Tokunaga et al., % revised by John Smith, Cambridge, et al. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ 03,001.000*0001_01 nàràyaõaü namaskçtya naraü caiva narottamam 03,001.000*0001_02 devãü sarasvatãü caiva tato jayam udãrayet 03,001.000*0002_01 ÷uklàmbaradharaü viùõuü ÷a÷ivarõaü caturbhujam 03,001.000*0002_02 prasannavadanaü dhyàyet sarvavighnopa÷àntaye 03,001.000*0003_01 oü vyàsaü vasiùñhanaptàraü ÷akteþ pautram akalmaùam 03,001.000*0003_02 parà÷aràtmajaü vande ÷ukatàtaü taponidhim 03,001.000*0003_03 vyàsàya viùõuråpàya vyàsaråpàya viùõave 03,001.000*0003_04 namo vai brahmanidhaye vàsiùñhàya namo namaþ 03,001.001 janamejaya uvàca 03,001.001a evaü dyåtajitàþ pàrthàþ kopità÷ ca duràtmabhiþ 03,001.001c dhàrtaràùñraiþ sahàmàtyair nikçtyà dvijasattama 03,001.002a ÷ràvitàþ paruùà vàcaþ sçjadbhir vairam uttamam 03,001.002c kim akurvanta kauravyà mama pårvapitàmahàþ 03,001.003a kathaü cai÷varyavibhraùñàþ sahasà duþkham eyuùaþ 03,001.003c vane vijahrire pàrthàþ ÷akrapratimatejasaþ 03,001.004a ke cainàn anvavartanta pràptàn vyasanam uttamam 03,001.004c kimàhàràþ kimàcàràþ kva ca vàso mahàtmanàm 03,001.005a kathaü dvàda÷a varùàõi vane teùàü mahàtmanàm 03,001.005c vyatãyur bràhmaõa÷reùñha ÷åràõàm arighàtinàm 03,001.006a kathaü ca ràjaputrã sà pravarà sarvayoùitàm 03,001.006c pativratà mahàbhàgà satataü satyavàdinã 03,001.006e vanavàsam aduþkhàrhà dàruõaü pratyapadyata 03,001.007a etad àcakùva me sarvaü vistareõa tapodhana 03,001.007c ÷rotum icchàmi caritaü bhåridraviõatejasàm 03,001.007e kathyamànaü tvayà vipra paraü kautåhalaü hi me 03,001.008 vai÷aüpàyana uvàca 03,001.008a evaü dyåtajitàþ pàrthàþ kopità÷ ca duràtmabhiþ 03,001.008c dhàrtaràùñraiþ sahàmàtyair niryayur gajasàhvayàt 03,001.009a vardhamànapuradvàreõàbhiniùkramya te tadà 03,001.009c udaïmukhàþ ÷astrabhçtaþ prayayuþ saha kçùõayà 03,001.010a indrasenàdaya÷ cainàn bhçtyàþ paricaturda÷a 03,001.010c rathair anuyayuþ ÷ãghraiþ striya àdàya sarva÷aþ 03,001.010d*0004_01 tatas te puruùavyàghrà rathàn àsthàya bhàrata 03,001.010d*0004_02 dadç÷ur jàhnavãtãre pramàõàkhyaü mahàvañam 03,001.011a vrajatas tàn viditvà tu pauràþ ÷okàbhipãóitàþ 03,001.011c garhayanto 'sakçd bhãùmaviduradroõagautamàn 03,001.011e åcur vigatasaütràsàþ samàgamya parasparam 03,001.012a nedam asti kulaü sarvaü na vayaü na ca no gçhàþ 03,001.012c yatra duryodhanaþ pàpaþ saubaleyena pàlitaþ 03,001.012e karõaduþ÷àsanàbhyàü ca ràjyam etac cikãrùati 03,001.013a no cet kulaü na càcàro na dharmo 'rthaþ kutaþ sukham 03,001.013c yatra pàpasahàyo 'yaü pàpo ràjyaü bubhåùate 03,001.014a duryodhano gurudveùã tyaktàcàrasuhçjjanaþ 03,001.014c arthalubdho 'bhimànã ca nãcaþ prakçtinirghçõaþ 03,001.015a neyam asti mahã kçtsnà yatra duryodhano nçpaþ 03,001.015c sàdhu gacchàmahe sarve yatra gacchanti pàõóavàþ 03,001.016a sànukro÷à mahàtmàno vijitendriya÷atravaþ 03,001.016c hrãmantaþ kãrtimanta÷ ca dharmàcàraparàyaõàþ 03,001.017a evam uktvànujagmus tàn pàõóavàüs te sametya ca 03,001.017c åcuþ prà¤jalayaþ sarve tàn kuntãmàdrinandanàn 03,001.018a kva gamiùyatha bhadraü vas tyaktvàsmàn duþkhabhàginaþ 03,001.018c vayam apy anuyàsyàmo yatra yåyaü gamiùyatha 03,001.019a adharmeõa jitठ÷rutvà yuùmàüs tyaktaghçõaiþ paraiþ 03,001.019c udvignàþ sma bhç÷aü sarve nàsmàn hàtum ihàrhatha 03,001.020a bhaktànuraktàþ suhçdaþ sadà priyahite ratàn 03,001.020c kuràjàdhiùñhite ràjye na vina÷yema sarva÷aþ 03,001.021a ÷råyatàü càbhidhàsyàmo guõadoùàn nararùabhàþ 03,001.021c ÷ubhà÷ubhàdhivàsena saüsargaü kurute yathà 03,001.022a vastram àpas tilàn bhåmiü gandho vàsayate yathà 03,001.022c puùpàõàm adhivàsena tathà saüsargajà guõàþ 03,001.023a mohajàlasya yonir hi måóhair eva samàgamaþ 03,001.023c ahany ahani dharmasya yoniþ sàdhusamàgamaþ 03,001.024a tasmàt pràj¤ai÷ ca vçddhai÷ ca susvabhàvais tapasvibhiþ 03,001.024c sadbhi÷ ca saha saüsargaþ kàryaþ ÷amaparàyaõaiþ 03,001.025a yeùàü trãõy avadàtàni yonir vidyà ca karma ca 03,001.025c tàn sevet taiþ samàsyà hi ÷àstrebhyo 'pi garãyasã 03,001.026a niràrambhà hy api vayaü puõya÷ãleùu sàdhuùu 03,001.026c puõyam evàpnuyàmeha pàpaü pàpopasevanàt 03,001.027a asatàü dar÷anàt spar÷àt saüjalpanasahàsanàt 03,001.027c dharmàcàràþ prahãyante na ca sidhyanti mànavàþ 03,001.028a buddhi÷ ca hãyate puüsàü nãcaiþ saha samàgamàt 03,001.028c madhyamair madhyatàü yàti ÷reùñhatàü yàti cottamaiþ 03,001.028d*0005_01 anãcair nàpy aviùayair nàdharmiùñhair vi÷eùataþ 03,001.029a ye guõàþ kãrtità loke dharmakàmàrthasaübhavàþ 03,001.029c lokàcàràtmasaübhåtà vedoktàþ ÷iùñasaümatàþ 03,001.030a te yuùmàsu samastà÷ ca vyastà÷ caiveha sadguõàþ 03,001.030c icchàmo guõavan madhye vastuü ÷reyo 'bhikàïkùiõaþ 03,001.031 yudhiùñhira uvàca 03,001.031a dhanyà vayaü yad asmàkaü snehakàruõyayantritàþ 03,001.031c asato 'pi guõàn àhur bràhmaõapramukhàþ prajàþ 03,001.032a tad ahaü bhràtçsahitaþ sarvàn vij¤àpayàmi vaþ 03,001.032c nànyathà tad dhi kartavyam asmatsnehànukampayà 03,001.033a bhãùmaþ pitàmaho ràjà viduro jananã ca me 03,001.033c suhçjjana÷ ca pràyo me nagare nàgasàhvaye 03,001.034a te tv asmaddhitakàmàrthaü pàlanãyàþ prayatnataþ 03,001.034c yuùmàbhiþ sahitaiþ sarvaiþ ÷okasaütàpavihvalàþ 03,001.035a nivartatàgatà dåraü samàgamana÷àpitàþ 03,001.035c svajane nyàsabhåte me kàryà snehànvità matiþ 03,001.036a etad dhi mama kàryàõàü paramaü hçdi saüsthitam 03,001.036c sukçtànena me tuùñiþ satkàra÷ ca bhaviùyati 03,001.037 vai÷aüpàyana uvàca 03,001.037a tathànumantritàs tena dharmaràjena tàþ prajàþ 03,001.037c cakrur àrtasvaraü ghoraü hà ràjann iti duþkhitàþ 03,001.038a guõàn pàrthasya saüsmçtya duþkhàrtàþ paramàturàþ 03,001.038c akàmàþ saünyavartanta samàgamyàtha pàõóavàn 03,001.039a nivçtteùu tu paureùu rathàn àsthàya pàõóavàþ 03,001.039c prajagmur jàhnavãtãre pramàõàkhyaü mahàvañam 03,001.040a taü te divasa÷eùeõa vañaü gatvà tu pàõóavàþ 03,001.040c åùus tàü rajanãü vãràþ saüspç÷ya salilaü ÷uci 03,001.040e udakenaiva tàü ràtrim åùus te duþkhakar÷itàþ 03,001.041a anujagmu÷ ca tatraitàn snehàt ke cid dvijàtayaþ 03,001.041c sàgnayo 'nagnaya÷ caiva sa÷iùyagaõabàndhavàþ 03,001.041e sa taiþ parivçto ràjà ÷u÷ubhe brahmavàdibhiþ 03,001.042a teùàü pràduùkçtàgnãnàü muhårte ramyadàruõe 03,001.042c brahmaghoùapuraskàraþ saüjalpaþ samajàyata 03,001.043a ràjànaü tu kuru÷reùñhaü te haüsamadhurasvaràþ 03,001.043c à÷vàsayanto vipràgryàþ kùapàü sarvàü vyanodayan 03,001.043d*0006_01 ràjà tu bhràtçbhiþ sàrdhaü tathà sarvaiþ suhçdgaõaiþ 03,001.043d*0006_02 a÷eta tàü ni÷àü ràjà duþkha÷okasamàhataþ 03,002.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,002.001a prabhàtàyàü tu ÷arvaryàü teùàm akliùñakarmaõàm 03,002.001c vanaü yiyàsatàü vipràs tasthur bhikùàbhujo 'grataþ 03,002.001e tàn uvàca tato ràjà kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,002.002a vayaü hi hçtasarvasvà hçtaràjyà hçta÷riyaþ 03,002.002c phalamålàmiùàhàrà vanaü yàsyàma duþkhitàþ 03,002.003a vanaü ca doùabahulaü bahuvyàlasarãsçpam 03,002.003c parikle÷a÷ ca vo manye dhruvaü tatra bhaviùyati 03,002.004a bràhmaõànàü parikle÷o daivatàny api sàdayet 03,002.004c kiü punar màm ito viprà nivartadhvaü yatheùñataþ 03,002.005 bràhmaõà åcuþ 03,002.005a gatir yà bhavatàü ràjaüs tàü vayaü gantum udyatàþ 03,002.005c nàrhathàsmàn parityaktuü bhaktàn saddharmadar÷inaþ 03,002.006a anukampàü hi bhakteùu daivatàny api kurvate 03,002.006c vi÷eùato bràhmaõeùu sadàcàràvalambiùu 03,002.007 yudhiùñhira uvàca 03,002.007a mamàpi paramà bhaktir bràhmaõeùu sadà dvijàþ 03,002.007c sahàyaviparibhraü÷as tv ayaü sàdayatãva màm 03,002.008a àhareyur hi me ye 'pi phalamålamçgàüs tathà 03,002.008c ta ime ÷okajair duþkhair bhràtaro me vimohitàþ 03,002.009a draupadyà viprakarùeõa ràjyàpaharaõena ca 03,002.009c duþkhànvitàn imàn kle÷air nàhaü yoktum ihotsahe 03,002.010 bràhmaõà åcuþ 03,002.010a asmatpoùaõajà cintà mà bhåt te hçdi pàrthiva 03,002.010c svayam àhçtya vanyàni anuyàsyàmahe vayam 03,002.011a anudhyànena japyena vidhàsyàmaþ ÷ivaü tava 03,002.011c kathàbhi÷ cànukålàbhiþ saha raüsyàmahe vane 03,002.012 yudhiùñhira uvàca 03,002.012a evam etan na saüdeho rameyaü bràhmaõaiþ saha 03,002.012c nyånabhàvàt tu pa÷yàmi pratyàde÷am ivàtmanaþ 03,002.013a kathaü drakùyàmi vaþ sarvàn svayam àhçtabhojanàn 03,002.013c madbhaktyà kli÷yato 'narhàn dhik pàpàn dhçtaràùñrajàn 03,002.014 vai÷aüpàyana uvàca 03,002.014a ity uktvà sa nçpaþ ÷ocan niùasàda mahãtale 03,002.014c tam adhyàtmaratir vidvठ÷aunako nàma vai dvijaþ 03,002.014e yoge sàükhye ca ku÷alo ràjànam idam abravãt 03,002.015a ÷okasthànasahasràõi bhayasthàna÷atàni ca 03,002.015c divase divase måóham àvi÷anti na paõóitam 03,002.016a na hi j¤ànaviruddheùu bahudoùeùu karmasu 03,002.016c ÷reyoghàtiùu sajjante buddhimanto bhavadvidhàþ 03,002.017a aùñàïgàü buddhim àhur yàü sarvà÷reyovighàtinãm 03,002.017c ÷rutismçtisamàyuktàü sà ràjaüs tvayy avasthità 03,002.017d*0007_01 ÷u÷råùà ÷ravaõaü caiva grahaõaü dhàraõaü tathà 03,002.017d*0007_02 åhàpoho 'pi vij¤ànaü tattvaj¤ànaü ca dhãguõàþ 03,002.018a arthakçcchreùu durgeùu vyàpatsu svajanasya ca 03,002.018c ÷àrãramànasair duþkhair na sãdanti bhavadvidhàþ 03,002.019a ÷råyatàü càbhidhàsyàmi janakena yathà purà 03,002.019c àtmavyavasthànakarà gãtàþ ÷lokà mahàtmanà 03,002.020a manodehasamutthàbhyàü duþkhàbhyàm arditaü jagat 03,002.020c tayor vyàsasamàsàbhyàü ÷amopàyam imaü ÷çõu 03,002.020d*0008_01 vyàdhayo 'tra ÷arãre 'smin vàtapittakaphodbhavàþ 03,002.020d*0008_02 ajãrõaprabhavàþ sarve duþkhàþ pàpodbhavàs tathà 03,002.021a vyàdher aniùñasaüspar÷àc chramàd iùñavivarjanàt 03,002.021c duþkhaü caturbhiþ ÷àrãraü kàraõaiþ saüpravartate 03,002.022a tad à÷upratikàràc ca satataü càvicintanàt 03,002.022c àdhivyàdhipra÷amanaü kriyàyogadvayena tu 03,002.023a matimanto hy ato vaidyàþ ÷amaü pràg eva kurvate 03,002.023c mànasasya priyàkhyànaiþ saübhogopanayair nçõàm 03,002.024a mànasena hi duþkhena ÷arãram upatapyate 03,002.024c ayaþpiõóena taptena kumbhasaüstham ivodakam 03,002.025a mànasaü ÷amayet tasmàj j¤ànenàgnim ivàmbunà 03,002.025c pra÷ànte mànase duþkhe ÷àrãram upa÷àmyati 03,002.026a manaso duþkhamålaü tu sneha ity upalabhyate 03,002.026c snehàt tu sajjate jantur duþkhayogam upaiti ca 03,002.027a snehamålàni duþkhàni snehajàni bhayàni ca 03,002.027c ÷okaharùau tathàyàsaþ sarvaü snehàt pravartate 03,002.028a snehàt karaõaràga÷ ca prajaj¤e vaiùayas tathà 03,002.028c a÷reyaskàv ubhàv etau pårvas tatra guruþ smçtaþ 03,002.029a koñaràgnir yathà÷eùaü samålaü pàdapaü dahet 03,002.029c dharmàrthinaü tathàlpo 'pi ràgadoùo vinà÷ayet 03,002.030a viprayoge na tu tyàgã doùadar÷ã samàgamàt 03,002.030c viràgaü bhajate jantur nirvairo niùparigrahaþ 03,002.031a tasmàt snehaü svapakùebhyo mitrebhyo dhanasaücayàt 03,002.031c sva÷arãrasamutthaü tu j¤ànena vinivartayet 03,002.032a j¤ànànviteùu mukhyeùu ÷àstraj¤eùu kçtàtmasu 03,002.032c na teùu sajjate snehaþ padmapatreùv ivodakam 03,002.033a ràgàbhibhåtaþ puruùaþ kàmena parikçùyate 03,002.033c icchà saüjàyate tasya tatas tçùõà pravartate 03,002.034a tçùõà hi sarvapàpiùñhà nityodvegakarã nçõàm 03,002.034c adharmabahulà caiva ghorà pàpànubandhinã 03,002.035a yà dustyajà durmatibhir yà na jãryati jãryataþ 03,002.035c yo 'sau pràõàntiko rogas tàü tçùõàü tyajataþ sukham 03,002.036a anàdyantà tu sà tçùõà antardehagatà nçõàm 03,002.036c vinà÷ayati saübhåtà ayonija ivànalaþ 03,002.037a yathaidhaþ svasamutthena vahninà nà÷am çcchati 03,002.037c tathàkçtàtmà lobhena sahajena vina÷yati 03,002.038a ràjataþ salilàd agne÷ corataþ svajanàd api 03,002.038b*0009_01 arthibhyaþ kàlatas tasmàn nityam arthavatàü bhayam 03,002.038c bhayam arthavatàü nityaü mçtyoþ pràõabhçtàm iva 03,002.039a yathà hy àmiùam àkà÷e pakùibhiþ ÷vàpadair bhuvi 03,002.039c bhakùyate salile matsyais tathà sarveõa vittavàn 03,002.040a artha eva hi keùàü cid anartho bhavità nçõàm 03,002.040c artha÷reyasi càsakto na ÷reyo vindate naraþ 03,002.040e tasmàd arthàgamàþ sarve manomohavivardhanàþ 03,002.041a kàrpaõyaü darpamànau ca bhayam udvega eva ca 03,002.041c arthajàni viduþ pràj¤à duþkhàny etàni dehinàm 03,002.042a arthasyopàrjane duþkhaü pàlane ca kùaye tathà 03,002.042c nà÷e duþkhaü vyaye duþkhaü ghnanti caivàrthakàraõàt 03,002.043a arthà duþkhaü parityaktuü pàlità÷ càpi te 'sukhàþ 03,002.043c duþkhena càdhigamyante teùàü nà÷aü na cintayet 03,002.044a asaütoùaparà måóhàþ saütoùaü yànti paõóitàþ 03,002.044c anto nàsti pipàsàyàþ saütoùaþ paramaü sukham 03,002.045a tasmàt saütoùam eveha dhanaü pa÷yanti paõóitàþ 03,002.045c anityaü yauvanaü råpaü jãvitaü dravyasaücayaþ 03,002.045e ai÷varyaü priyasaüvàso gçdhyed eùu na paõóitaþ 03,002.046a tyajeta saücayàüs tasmàt tajjaü kle÷aü saheta kaþ 03,002.046c na hi saücayavàn ka÷ cid dç÷yate nirupadravaþ 03,002.047a ata÷ ca dharmibhiþ pumbhir anãhàrthaþ pra÷asyate 03,002.047b*0010_01 dharmàrthaü yasya vittehà varaü tasya nirãhatà 03,002.047c prakùàlanàd dhi païkasya dåràd aspar÷anaü varam 03,002.048a yudhiùñhiraivam artheùu na spçhàü kartum arhasi 03,002.048c dharmeõa yadi te kàryaü vimukteccho bhavàrthataþ 03,002.049 yudhiùñhira uvàca 03,002.049a nàrthopabhogalipsàrtham iyam arthepsutà mama 03,002.049c bharaõàrthaü tu vipràõàü brahman kàïkùe na lobhataþ 03,002.050a kathaü hy asmadvidho brahman vartamàno gçhà÷rame 03,002.050c bharaõaü pàlanaü càpi na kuryàd anuyàyinàm 03,002.051a saüvibhàgo hi bhåtànàü sarveùàm eva ÷iùyate 03,002.051c tathaivàpacamànebhyaþ pradeyaü gçhamedhinà 03,002.052a tçõàni bhåmir udakaü vàk caturthã ca sånçtà 03,002.052c satàm etàni geheùu nocchidyante kadà cana 03,002.053a deyam àrtasya ÷ayanaü sthita÷ràntasya càsanam 03,002.053c tçùitasya ca pànãyaü kùudhitasya ca bhojanam 03,002.054a cakùur dadyàn mano dadyàd vàcaü dadyàc ca sånçtàm 03,002.054b*0011_01 utthàya càsanaü dadyàd eùa dharmaþ sanàtanaþ 03,002.054c pratyudgamyàbhigamanaü kuryàn nyàyena càrcanam 03,002.055a aghihotram anaóvàü÷ ca j¤àtayo 'tithibàndhavàþ 03,002.055c putradàrabhçtà÷ caiva nirdaheyur apåjitàþ 03,002.056a nàtmàrthaü pàcayed annaü na vçthà ghàtayet pa÷ån 03,002.056c na ca tat svayam a÷nãyàd vidhivad yan na nirvapet 03,002.057a ÷vabhya÷ ca ÷vapacebhya÷ ca vayobhya÷ càvaped bhuvi 03,002.057c vai÷vadevaü hi nàmaitat sàyaüpràtar vidhãyate 03,002.058a vighasà÷ã bhavet tasmàn nityaü càmçtabhojanaþ 03,002.058c vighasaü bhçtya÷eùaü tu yaj¤a÷eùaü tathàmçtam 03,002.058d*0012_01 cakùur dadyàn mano dadyàd vàcaü dadyàc ca sånçtàm 03,002.058d*0012_02 anuvrajed upàsãta sa yaj¤aþ pa¤cadakùiõaþ 03,002.058d*0012_03 yo dadyàd aparikliùñam adhvani vartate 03,002.058d*0012_04 ÷ràntàyàdçùñapårvàya tasya puõyaphalaü mahat 03,002.059a etàü yo vartate vçttiü vartamàno gçhà÷rame 03,002.059c tasya dharmaü paraü pràhuþ kathaü và vipra manyase 03,002.060 ÷aunaka uvàca 03,002.060a aho bata mahat kaùñaü viparãtam idaü jagat 03,002.060c yenàpatrapate sàdhur asàdhus tena tuùyati 03,002.061a ÷i÷nodarakçte 'pràj¤aþ karoti vighasaü bahu 03,002.061c moharàgasamàkrànta indriyàrthava÷ànugaþ 03,002.062a hriyate budhyamàno 'pi naro hàribhir indriyaiþ 03,002.062c vimåóhasaüj¤o duùñà÷vair udbhràntair iva sàrathiþ 03,002.063a ùaóindriyàõi viùayaü samàgacchanti vai yadà 03,002.063c tadà pràdurbhavaty eùàü pårvasaükalpajaü manaþ 03,002.064a mano yasyendriyagràmaviùayaü prati coditam 03,002.064c tasyautsukyaü saübhavati pravçtti÷ copajàyate 03,002.065a tataþ saükalpavãryeõa kàmena viùayeùubhiþ 03,002.065c viddhaþ patati lobhàgnau jyotir lobhàt pataügavat 03,002.066a tato vihàrair àhàrair mohita÷ ca vi÷àü pate 03,002.066c mahàmohamukhe magno nàtmànam avabudhyate 03,002.067a evaü patati saüsàre tàsu tàsv iha yoniùu 03,002.067c avidyàkarmatçùõàbhir bhràmyamàõo 'tha cakravat 03,002.068a brahmàdiùu tçõànteùu håteùu parivartate 03,002.068c jale bhuvi tathàkà÷e jàyamànaþ punaþ punaþ 03,002.069a abudhànàü gatis tv eùà budhànàm api me ÷çõu 03,002.069c ye dharme ÷reyasi ratà vimokùaratayo janàþ 03,002.070a yad idaü vedavacanaü kuru karma tyajeti ca 03,002.070c tasmàd dharmàn imàn sarvàn nàbhimànàt samàcaret 03,002.071a ijyàdhyayanadànàni tapaþ satyaü kùamà damaþ 03,002.071c alobha iti màrgo 'yaü dharmasyàùñavidhaþ smçtaþ 03,002.072a tatra pårva÷ caturvargaþ pitçyànapathe sthitaþ 03,002.072c kartavyam iti yat kàryaü nàbhimànàt samàcaret 03,002.073a uttaro devayànas tu sadbhir àcaritaþ sadà 03,002.073c aùñàïgenaiva màrgeõa vi÷uddhàtmà samàcaret 03,002.074a samyak saükalpasaübandhàt samyak cendriyanigrahàt 03,002.074c samyag vratavi÷eùàc ca samyak ca gurusevanàt 03,002.075a samyag àhàrayogàc ca samyak càdhyayanàgamàt 03,002.075c samyak karmopasaünyàsàt samyak cittanirodhanàt 03,002.075e evaü karmàõi kurvanti saüsàravijigãùavaþ 03,002.076a ràgadveùavinirmuktà ai÷varyaü devatà gatàþ 03,002.076c rudràþ sàdhyàs tathàdityà vasavo 'thà÷vinàv api 03,002.076e yogai÷varyeõa saüyuktà dhàrayanti prajà imàþ 03,002.077a tathà tvam api kaunteya ÷amam àsthàya puùkalam 03,002.077c tapasà siddhim anviccha yogasiddhiü ca bhàrata 03,002.078a pitçmàtçmayã siddhiþ pràptà karmamayã ca te 03,002.078c tapasà siddhim anviccha dvijànàü bharaõàya vai 03,002.079a siddhà hi yad yad icchanti kurvate tad anugrahàt 03,002.079c tasmàt tapaþ samàsthàya kuruùvàtmamanoratham 03,003.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,003.001a ÷aunakenaivam uktas tu kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,003.001c purohitam upàgamya bhràtçmadhye 'bravãd idam 03,003.002a prasthitaü mànuyàntãme bràhmaõà vedapàragàþ 03,003.002c na càsmi pàlane ÷akto bahuduþkhasamanvitaþ 03,003.003a parityaktuü na ÷aknomi dàna÷akti÷ ca nàsti me 03,003.003c katham atra mayà kàryaü bhagavàüs tad bravãtu me 03,003.004a muhårtam iva sa dhyàtvà dharmeõànviùya tàü gatim 03,003.004c yudhiùñhiram uvàcedaü dhaumyo dharmabhçtàü varaþ 03,003.005a purà sçùñàni bhåtàni pãóyante kùudhayà bhç÷am 03,003.005c tato 'nukampayà teùàü savità svapità iva 03,003.005d*0013_01 sàntvayitvà tato devaþ pràõikàrye yuyoja ca 03,003.006a gatvottaràyaõaü tejorasàn uddhçtya ra÷mibhiþ 03,003.006c dakùiõàyanam àvçtto mahãü nivi÷ate raviþ 03,003.007a kùetrabhåte tatas tasminn oùadhãr oùadhãpatiþ 03,003.007c divas tejaþ samuddhçtya janayàm àsa vàriõà 03,003.008a niùikta÷ candratejobhiþ såyate bhågato raviþ 03,003.008c oùadhyaþ ùaórasà medhyàs tadannaü pràõinàü bhuvi 03,003.009a evaü bhànumayaü hy annaü bhåtànàü pràõadhàraõam 03,003.009c pitaiùa sarvabhåtànàü tasmàt taü ÷araõaü vraja 03,003.010a ràjàno hi mahàtmàno yonikarmavi÷odhitàþ 03,003.010c uddharanti prajàþ sarvàs tapa àsthàya puùkalam 03,003.011a bhãmena kàrtavãryeõa vainyena nahuùeõa ca 03,003.011c tapoyogasamàdhisthair uddhçtà hy àpadaþ prajàþ 03,003.012a tathà tvam api dharmàtman karmaõà ca vi÷odhitaþ 03,003.012c tapa àsthàya dharmeõa dvijàtãn bhara bhàrata 03,003.013a evam uktas tu dhaumyena tat kàlasadç÷aü vacaþ 03,003.013b*0014_01 vipratyàgasamàdhisthaþ saüyatàtmà dçóhavrataþ 03,003.013b*0015_01 tatas tv adhyàpayàm àsa mantraü sarvàrthasàdhakam 03,003.013b*0015_02 aùñàkùaraü paraü mantram àrtasya satataü priyam 03,003.013c dharmaràjo vi÷uddhàtmà tapa àtiùñhad uttamam 03,003.014a puùpopahàrair balibhir arcayitvà divàkaram 03,003.014b*0016_01 so 'vagàhya jalaü ràjà devasyàbhimukho 'bhavat 03,003.014c yogam àsthàya dharmàtmà vàyubhakùo jitendriyaþ 03,003.014e gàïgeyaü vàry upaspçùya pràõàyàmena tasthivàn 03,003.014f@001_0001 ÷uciþ prayatavàg bhåtvà stotram àrabdhavàüs tataþ 03,003.014f@001_0001 yudhiùñhira uvàca 03,003.014f@001_0002 tvaü bhàno jagata÷ cakùus tvam àtmà sarvadehinàm 03,003.014f@001_0003 tvaü yoniþ sarvabhåtànàü tvam àcàraþ kriyàvatàm 03,003.014f@001_0004 tvaü gatiþ sarvasàükhyànàü yoginàü tvaü paràyaõam 03,003.014f@001_0005 anàvçtàrgaladvàraü tvaü gatis tvaü mumukùatàm 03,003.014f@001_0006 tvayà saüdhàryate lokas tvayà lokaþ prakà÷yate 03,003.014f@001_0007 tvayà pavitrãkriyate nirvyàjaü pàlyate tvayà 03,003.014f@001_0008 tvàm upasthàya kàle tu bràhmaõà vedapàragàþ 03,003.014f@001_0009 sva÷àkhàvihitair mantrair arcanty çùigaõàrcitam 03,003.014f@001_0010 tava divyaü rathaü yàntam anuyànti varàrthinaþ 03,003.014f@001_0011 siddhacàraõagandharvà yakùaguhyakapannagàþ 03,003.014f@001_0012 trayastriü÷ac ca vai devàs tathà vaimànikà gaõàþ 03,003.014f@001_0013 sopendràþ samahendrà÷ ca tvàm iùñvà siddhim àgatàþ 03,003.014f@001_0014 upayànty arcayitvà tu tvàü vai pràptamanorathàþ 03,003.014f@001_0015 divyamandàramàlàbhis tårõaü vidyàdharottamàþ 03,003.014f@001_0016 guhyàþ pitçgaõàþ sapta ye divyà ye ca mànuùàþ 03,003.014f@001_0017 te påjayitvà tvàm eva gacchantyà÷u pradhànatàm 03,003.014f@001_0018 vasavo maruto rudrà ye ca sàdhyà marãcipàþ 03,003.014f@001_0019 vàlakhilyàdayaþ siddhàþ ÷reùñhatvaü pràõinàü gatàþ 03,003.014f@001_0020 sabrahmakeùu lokeùu saptasv apy akhileùu ca 03,003.014f@001_0021 na tad bhåtam ahaü manye yad arkàd atiricyate 03,003.014f@001_0022 santi cànyàni sattvàni vãryavanti mahànti ca 03,003.014f@001_0023 na tu teùàü tathà dãptiþ prabhàvo và yathà tava 03,003.014f@001_0024 jyotãüùi tvayi sarvàõi tvaü sarvajyotiùàü patiþ 03,003.014f@001_0025 tvayi satyaü ca sattvaü ca sarve bhàvà÷ ca sàttvikàþ 03,003.014f@001_0026 tvattejasà kçtaü cakraü sunàbhaü vi÷vakarmaõà 03,003.014f@001_0027 devàrãõàü mado yena nà÷itaþ ÷àrïgadhanvanà 03,003.014f@001_0028 tvam àdàyàü÷ubhis tejo nidàghe sarvadehinàm 03,003.014f@001_0029 sarvauùadhirasànàü ca punar varùàsu mu¤casi 03,003.014f@001_0030 tapanty anye dahanty anye garjanty anye tathà ghanàþ 03,003.014f@001_0031 vidyotante pravarùanti tava pràvçùi ra÷mayaþ 03,003.014f@001_0032 na tathà sukhayaty agnir na pràvàrà na kambalàþ 03,003.014f@001_0033 ÷ãtavàtàrditaü loke yathà tava marãcayaþ 03,003.014f@001_0034 trayoda÷advãpavatãü gobhir bhàsayase mahãm 03,003.014f@001_0035 trayàõàm api lokànàü hitàyaikaþ pravartase 03,003.014f@001_0036 tava yady udayo na syàd andhaü jagad idaü bhavet 03,003.014f@001_0037 na ca dharmàrthakàmeùu pravarteran manãùiõaþ 03,003.014f@001_0038 àdhànapa÷ubandheùñimantrayaj¤atapaþkriyàþ 03,003.014f@001_0039 tvatprasàdàd avàpyante brahmakùatravi÷àü gaõaiþ 03,003.014f@001_0040 yad ahar brahmaõaþ proktaü sahasrayugasaümitam 03,003.014f@001_0041 tasya tvam àdir anta÷ ca kàlaj¤aiþ parikãrtitaþ 03,003.014f@001_0042 manånàü manuputràõàü jagato 'mànavasya ca 03,003.014f@001_0043 manvantaràõàü sarveùàm ã÷varàõàü tvam ã÷varaþ 03,003.014f@001_0044 saühàrakàle saüpràpte tava krodhaviniþsçtaþ 03,003.014f@001_0045 saüvartakàgnis trailokyaü bhasmãkçtyàvatiùñhate 03,003.014f@001_0046 tvaddãdhitisamutpannà nànàvarõà mahàghanàþ 03,003.014f@001_0047 sairàvatàþ sà÷anayaþ kurvanty àbhåtasaüplavam 03,003.014f@001_0048 kçtvà dvàda÷adhàtmànaü dvàda÷àdityatàü gataþ 03,003.014f@001_0049 saühçtyaikàrõavaü sarvaü tvaü ÷oùayasi ra÷mibhiþ 03,003.014f@001_0050 tvàm indram àhus tvaü rudras tvaü viùõus tvaü prajàpatiþ 03,003.014f@001_0051 tvam agnis tvaü manaþ såkùmaü prabhus tvaü brahma ÷à÷vatam 03,003.014f@001_0052 tvaü haüsaþ savità bhànur aü÷umàlã vçùàkapiþ 03,003.014f@001_0053 vivasvàn mihiraþ påùà mitro dharmas tathaiva ca 03,003.014f@001_0054 sahasrara÷mir àdityas tapanas tvaü gavàü patiþ 03,003.014f@001_0055 màrtaõóo 'rko raviþ såryaþ ÷araõyo dinakçt tathà 03,003.014f@001_0056 divàkaraþ saptasaptir dhàmake÷ã virocanaþ 03,003.014f@001_0057 à÷ugàmã tamoghna÷ ca harità÷va÷ ca kãrtyase 03,003.014f@001_0058 saptamyàm atha và ùaùñhyàü bhaktyà påjàü karoti yaþ 03,003.014f@001_0059 anirviõõo 'nahaükàrã taü lakùmãr bhajate naram 03,003.014f@001_0060 na teùàm àpadaþ santi nàdhayo vyàdhayas tathà 03,003.014f@001_0061 ye tavànanyamanasaþ kurvanty arcanavandanam 03,003.014f@001_0062 sarvarogair virahitàþ sarvapàpavivarjitàþ 03,003.014f@001_0063 tvadbhàvabhaktàþ sukhino bhavanti cirajãvinaþ 03,003.014f@001_0064 tvaü mamàpy annakàmasya sarvàtithyaü cikãrùataþ 03,003.014f@001_0065 annam annapate dàtum abhitaþ ÷raddhayàrhasi 03,003.014f@001_0066 ye ca te 'nucaràþ sarve pàdopàntaü samà÷ritàþ 03,003.014f@001_0067 màñharàruõadaõóàdyàs tàüs tàn vande '÷anikùubhàn 03,003.014f@001_0068 kùubhayà sahità maitrã yà÷ cànyà bhåtamàtaraþ 03,003.014f@001_0069 tà÷ ca sarvà namasyàmi pàntu màü ÷araõàgatam 03,003.014f@001_0069 vai÷aüpàyana uvàca 03,003.014f@001_0070 evaü stuto mahàràja bhàskaro lokabhàvanaþ 03,003.015 janamejaya uvàca 03,003.015*0017_01 puùpopahàrair balibhir bahu÷a÷ ca yathàvidhi 03,003.015*0017_02 sarvàtmabhåtaü saüpåjya yatapràõo jitendriyaþ 03,003.015a kathaü kuråõàm çùabhaþ sa tu ràjà yudhiùñhiraþ 03,003.015c vipràrtham àràdhitavàn såryam adbhutavikramam 03,003.015d*0018_01 mayi sneho 'sti ced brahman yady anugrahabhàg aham 03,003.015d*0018_02 bhagavan nàsti ced guhyaü tac ca me bråhi sàüpratam 03,003.016 vai÷aüpàyana uvàca 03,003.016a ÷çõuùvàvahito ràja¤ ÷ucir bhåtvà samàhitaþ 03,003.016c kùaõaü ca kuru ràjendra sarvaü vakùyàmy a÷eùataþ 03,003.017a dhaumyena tu yatha proktaü pàrthàya sumahàtmane 03,003.017c nàmnàm aùña÷ataü puõyaü tac chçõuùva mahàmate 03,003.018a såryo 'ryamà bhagas tvaùñà påùàrkaþ savità raviþ 03,003.018c gabhastimàn ajaþ kàlo mçtyur dhàtà prabhàkaraþ 03,003.019a pçthivy àpa÷ ca teja÷ ca khaü vàyu÷ ca paràyaõam 03,003.019c somo bçhaspatiþ ÷ukro budho 'ïgàraka eva ca 03,003.020a indro vivasvàn dãptàü÷uþ ÷uciþ ÷auriþ ÷anai÷caraþ 03,003.020c brahmà viùõu÷ ca rudra÷ ca skando vai÷ravaõo yamaþ 03,003.021a vaidyuto jàñhara÷ càgnir aindhanas tejasàü patiþ 03,003.021c dharmadhvajo vedakartà vedàïgo vedavàhanaþ 03,003.022a kçtaü tretà dvàpara÷ ca kaliþ sarvàmarà÷rayaþ 03,003.022c kalà kàùñhà muhårtà÷ ca pakùà màsà çtus tathà 03,003.023a saüvatsarakaro '÷vatthaþ kàlacakro vibhàvasuþ 03,003.023c puruùaþ ÷à÷vato yogã vyaktàvyaktaþ sanàtanaþ 03,003.024a lokàdhyakùaþ prajàdhyakùo vi÷vakarmà tamonudaþ 03,003.024c varuõaþ sàgaro 'ü÷u÷ ca jãmåto jãvano 'rihà 03,003.025a bhåtà÷rayo bhåtapatiþ sarvabhåtaniùevitaþ 03,003.025b*0019_01 sraùñà saüvartako vahniþ sarvasyàdir alolupaþ 03,003.025b*0019_02 anantaþ kapilo bhànuþ 03,003.025c maõiþ suvarõo bhåtàdiþ kàmadaþ sarvatomukhaþ 03,003.026a jayo vi÷àlo varadaþ ÷ãghragaþ pràõadhàraõaþ 03,003.026a*0020_01 **** **** sarvadhàtuniùevitaþ 03,003.026c dhanvantarir dhåmaketur àdidevo 'diteþ sutaþ 03,003.027a dvàda÷àtmàravindàkùaþ pità màtà pitàmahaþ 03,003.027c svargadvàraü prajàdvàraü mokùadvàraü triviùñapam 03,003.028a dehakartà pra÷àntàtmà vi÷vàtmà vi÷vatomukhaþ 03,003.028c caràcaràtmà såkùmàtmà maitreõa vapuùànvitaþ 03,003.029a etad vai kãrtanãyasya såryasyaiva mahàtmanaþ 03,003.029c nàmnàm aùña÷ataü puõyaü ÷akreõoktaü mahàtmanà 03,003.030a ÷akràc ca nàradaþ pràpto dhaumya÷ ca tadanantaram 03,003.030c dhaumyàd yudhiùñhiraþ pràpya sarvàn kàmàn avàptavàn 03,003.031a surapitçgaõayakùasevitaü; hy asurani÷àcarasiddhavanditam 03,003.031c varakanakahutà÷anaprabhaü; tvam api manasy abhidhehi bhàskaram 03,003.032a såryodaye yas tu samàhitaþ pañhet; sa putralàbhaü dhanaratnasaücayàn 03,003.032c labheta jàtismaratàü sadà naraþ; smçtiü ca medhàü ca sa vindate paràm 03,003.033a imaü stavaü devavarasya yo naraþ; prakãrtayec chucisumanàþ samàhitaþ 03,003.033c sa mucyate ÷okadavàgnisàgaràl; labheta kàmàn manasà yathepsitàn 03,004.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,004.001a tato divàkaraþ prãto dar÷ayàm àsa pàõóavam 03,004.001c dãpyamànaþ svavapuùà jvalann iva hutà÷anaþ 03,004.002a yat te 'bhilaùitaü ràjan sarvam etad avàpsyasi 03,004.002c aham annaü pradàsyàmi sapta pa¤ca ca te samàþ 03,004.003a phalamålàmiùaü ÷àkaü saüskçtaü yan mahànase 03,004.003b*0021_01 gçhõãùva piñharaü tàmraü mayà dattaü naràdhipa 03,004.003b*0021_02 yàvad và¤chati pà¤càlã pàtreõànena suvrata 03,004.003c caturvidhaü tadannàdyam akùayyaü te bhaviùyati 03,004.003d*0022_01 ita÷ caturda÷e varùe bhåyo ràjyam avàpsyasi 03,004.003e dhanaü ca vividhaü tubhyam ity uktvàntaradhãyata 03,004.003f@002_0001 imaü stavaü prayatamànàþ samàdhinà 03,004.003f@002_0002 pañhed ihànyo 'pi varaü samarthayan 03,004.003f@002_0003 tat tasya dadyàc ca ravir manãùitaü 03,004.003f@002_0004 tad àpnuyàd yady api tat sudurlabham 03,004.003f@002_0005 ya÷ cedaü dhàrayen nityaü ÷çõuyàd vàpy abhãkùõa÷aþ 03,004.003f@002_0006 putràrthã labhate putraü dhanàrthã labhate dhanam 03,004.003f@002_0007 vidyàrthã labhate vidyàü puruùo 'py atha và striyaþ 03,004.003f@002_0008 ubhe saüdhye pañhen nityaü nàrã và puruùo yadi 03,004.003f@002_0009 àpadaü pràpya mucyeta baddho mucyeta bandhanàt 03,004.003f@002_0010 etad brahmà dadau pårvaü ÷akràya sumahàtmane 03,004.003f@002_0011 ÷akràc ca nàradaþ pràpto dhaumyas tu tadanantaram 03,004.003f@002_0012 dhaumyàd yudhiùñhiraþ pràpya sarvàn kàmàn avàptavàn 03,004.003f@002_0013 saügràme ca jayen nityaü vipulaü càpnuyàd vasu 03,004.003f@002_0014 mucyate sarvapàpebhyaþ såryalokaü sa gacchati 03,004.004a labdhvà varaü tu kaunteyo jalàd uttãrya dharmavit 03,004.004c jagràha pàdau dhaumyasya bhràtéü÷ càsvajatàcyutaþ 03,004.004d*0023_00 yudhiùñhira uvàca 03,004.004d*0023_01 tvatprasàdàd dvija÷reùñha yad iùñaü pràptavàn aham 03,004.005a draupadyà saha saügamya pa÷yamàno 'bhyayàt prabhuþ 03,004.005c mahànase tadànnaü tu sàdhayàm àsa pàõóavaþ 03,004.006a saüskçtaü prasavaü yàti vanyam annaü caturvidham 03,004.006c akùayyaü vardhate cànnaü tena bhojayate dvijàn 03,004.007a bhuktavatsu ca vipreùu bhojayitvànujàn api 03,004.007c ÷eùaü vighasasaüj¤aü tu pa÷càd bhuïkte yudhiùñhiraþ 03,004.007e yudhiùñhiraü bhojayitvà ÷eùam a÷nàti pàrùatã 03,004.008a evaü divàkaràt pràpya divàkarasamadyutiþ 03,004.008c kàmàn mano 'bhilaùitàn bràhmaõebhyo dadau prabhuþ 03,004.009a purohitapurogà÷ ca tithinakùatraparvasu 03,004.009c yaj¤iyàrthàþ pravartante vidhimantrapramàõataþ 03,004.010a tataþ kçtasvastyayanà dhaumyena saha pàõóavàþ 03,004.010c dvijasaüghaiþ parivçtàþ prayayuþ kàmyakaü vanam 03,005.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,005.001a vanaü praviùñeùv atha pàõóaveùu; praj¤àcakùus tapyamàno 'mbikeyaþ 03,005.001c dharmàtmànaü viduram agàdhabuddhiü; sukhàsãno vàkyam uvàca ràjà 03,005.002a praj¤à ca te bhàrgavasyeva ÷uddhà; dharmaü ca tvaü paramaü vettha såkùmam 03,005.002c sama÷ ca tvaü saümataþ kauravàõàü; pathyaü caiùàü mama caiva bravãhi 03,005.003a evaü gate vidura yad adya kàryaü; paurà÷ ceme katham asmàn bhajeran 03,005.003c te càpy asmàn noddhareyuþ samålàn; na kàmaye tàü÷ ca vina÷yamànàn 03,005.003d*0024_01 saubalenaiva pàpena duryodhanahitaiùiõà 03,005.003d*0024_02 kråram àcaritaü karma na me priyam anuùñhitam 03,005.003d*0024_03 tathaivaü hi kçte tatra tad bhavàn vaktum arhati 03,005.003d*0024_04 uttaraü pràptakàlaü ca kim anyan manyate kùamam 03,005.003d*0024_05 nàsti dharme sahàyatvam iti me dãryate manaþ 03,005.003d*0024_06 yatra pàõóusutàþ sarve kli÷yanti vanam àgatàþ 03,005.004 vidura uvàca 03,005.004a trivargo 'yaü dharmamålo narendra; ràjyaü cedaü dharmamålaü vadanti 03,005.004c dharme ràjan vartamànaþ sva÷aktyà; putràn sarvàn pàhi kuntãsutàü÷ ca 03,005.005a sa vai dharmo vipraluptaþ sabhàyàü; pàpàtmabhiþ saubaleyapradhànaiþ 03,005.005c àhåya kuntãsutam akùavatyàü; paràjaiùãt satyasaüdhaü sutas te 03,005.006a etasya te duùpraõãtasya ràja¤; ÷eùasyàhaü paripa÷yàmy upàyam 03,005.006c yathà putras tava kauravya pàpàn; mukto loke pratitiùñheta sàdhu 03,005.007a tad vai sarvaü pàõóuputrà labhantàü; yat tad ràjann atisçùñaü tvayàsãt 03,005.007c eùa dharmaþ paramo yat svakena; ràjà tuùyen na parasveùu gçdhyet 03,005.007d*0025_01 ya÷o na na÷yej j¤àtibheda÷ ca na syàd 03,005.007d*0025_02 dharmo na syàn naiva caivaü kçte tvàm 03,005.008a etat kàryaü tava sarvapradhànaü; teùàü tuùñiþ ÷akune÷ càvamànaþ 03,005.008c evaü ÷eùaü yadi putreùu te syàd; etad ràjaüs tvaramàõaþ kuruùva 03,005.009a athaitad evaü na karoùi ràjan; dhruvaü kuråõàü bhavità vinà÷aþ 03,005.009c na hi kruddho bhãmaseno 'rjuno và; ÷eùaü kuryàc chàtravàõàm anãke 03,005.010a yeùàü yoddhà savyasàcã kçtàstro; dhanur yeùàü gàõóivaü lokasàram 03,005.010c yeùàü bhãmo bàhu÷àlã ca yoddhà; teùàü loke kiü nu na pràpyam asti 03,005.010d*0026_01 yeùàü ràjà dharmaputro mahàtmà 03,005.010d*0026_02 teùàü loke kiü nu duùpràpam asti 03,005.011a uktaü pårvaü jàtamàtre sute te; mayà yat te hitam àsãt tadànãm 03,005.011c putraü tyajemam ahitaü kulasyety; etad ràjan na ca tat tvaü cakartha 03,005.011e idànãü te hitam uktaü na cet tvaü; kartàsi ràjan paritaptàsi pa÷càt 03,005.012a yady etad evam anumantà sutas te; saüprãyamàõaþ pàõóavair ekaràjyam 03,005.012c tàpo na te vai bhavità prãtiyogàt; tvaü cen na gçhõàsi sutaü sahàyaiþ 03,005.012e athàparo bhavati hi taü nigçhya; pàõóoþ putraü prakuruùvàdhipatye 03,005.012f*0027_01 dhruvaü vinà÷as tava putreõa dhãman 03,005.012f*0027_02 sabandhuvargeõa sahaiva ràjabhiþ 03,005.012f*0027_03 caturda÷e caiva varùe narendra 03,005.012f*0027_04 kulakùayaü pràpsyasi ràjasiüha 03,005.012f*0027_05 tasmàt kuruùvàdhipatye narendra 03,005.012f*0027_06 yudhiùñhiraü dharmavatàü variùñham 03,005.013a ajàta÷atrur hi vimuktaràgo; dharmeõemàü pçthivãü ÷àstu ràjan 03,005.013c tato ràjan pàrthivàþ sarva eva; vai÷yà ivàsmàn upatiùñhantu sadyaþ 03,005.014a duryodhanaþ ÷akuniþ såtaputraþ; prãtyà ràjan pàõóuputràn bhajantàm 03,005.014c duþ÷àsano yàcatu bhãmasenaü; sabhàmadhye drupadasyàtmajàü ca 03,005.015a yudhiùñhiraü tvaü parisàntvayasva; ràjye cainaü sthàpayasvàbhipåjya 03,005.015c tvayà pçùñaþ kim aham anyad vadeyam; etat kçtvà kçtakçtyo 'si ràjan 03,005.016 dhçtaràùñra uvàca 03,005.016a etad vàkyaü vidura yat te sabhàyàm; iha proktaü pàõóavàn pràpya màü ca 03,005.016c hitaü teùàm ahitaü màmakànàm; etat sarvaü mama nopaiti cetaþ 03,005.017a idaü tv idànãü kuta eva ni÷citaü; teùàm arthe pàõóavànàü yad àttha 03,005.017c tenàdya manye nàsi hito mameti; kathaü hi putraü pàõóavàrthe tyajeyam 03,005.018a asaü÷ayaü te 'pi mamaiva putrà; duryodhanas tu mama dehàt prasåtaþ 03,005.018c svaü vai dehaü parahetos tyajeti; ko nu bråyàt samatàm anvavekùan 03,005.019a sa mà jihmaü vidura sarvaü bravãùi; mànaü ca te 'ham adhikaü dhàrayàmi 03,005.019c yathecchakaü gaccha và tiùñha và tvaü; susàntvyamànàpy asatã strã jahàti 03,005.020 vai÷aüpàyana uvàca 03,005.020a etàvad uktvà dhçtaràùñro 'nvapadyad; antarve÷ma sahasotthàya ràjan 03,005.020c nedam astãty atha viduro bhàùamàõaþ; saüpràdravad yatra pàrthà babhåvuþ 03,006.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,006.001a pàõóavàs tu vane vàsam uddi÷ya bharatarùabhàþ 03,006.001c prayayur jàhnavãkålàt kurukùetraü sahànugàþ 03,006.002a sarasvatãdçùadvatyau yamunàü ca niùevya te 03,006.002c yayur vanenaiva vanaü satataü pa÷cimàü di÷am 03,006.003a tataþ sarasvatãkåle sameùu marudhanvasu 03,006.003c kàmyakaü nàma dadç÷ur vanaü munijanapriyam 03,006.004a tatra te nyavasan vãrà vane bahumçgadvije 03,006.004c anvàsyamànà munibhiþ sàntvyamànà÷ ca bhàrata 03,006.005a viduras tv api pàõóånàü tadà dar÷analàlasaþ 03,006.005c jagàmaikarathenaiva kàmyakaü vanam çddhimat 03,006.006a tato yàtvà viduraþ kànanaü tac; chãghrair a÷vair vàhinà syandanena 03,006.006c dadar÷àsãnaü dharmaràjaü vivikte; sàrdhaü draupadyà bhràtçbhir bràhmaõai÷ ca 03,006.007a tato 'pa÷yad viduraü tårõam àràd; abhyàyàntaü satyasaüdhaþ sa ràjà 03,006.007c athàbravãd bhràtaraü bhãmasenaü; kiü nu kùattà vakùyati naþ sametya 03,006.008a kaccin nàyaü vacanàt saubalasya; samàhvàtà devanàyopayàti 03,006.008c kaccit kùudraþ ÷akunir nàyudhàni; jeùyaty asmàn punar evàkùavatyàm 03,006.009a samàhåtaþ kena cid àdraveti; nàhaü ÷akto bhãmasenàpayàtum 03,006.009c gàõóãve và saü÷ayite kathaü cid; ràjyapràptiþ saü÷ayità bhaven naþ 03,006.010a tata utthàya viduraü pàõóaveyàþ; pratyagçhõan nçpate sarva eva 03,006.010c taiþ satkçtaþ sa ca tàn àjamãóho; yathocitaü pàõóuputràn sameyàt 03,006.011a samà÷vastaü viduraü te nararùabhàs; tato 'pçcchann àgamanàya hetum 03,006.011c sa càpi tebhyo vistarataþ ÷a÷aüsa; yathàvçtto dhçtaràùñro ''mbikeyaþ 03,006.012 vidura uvàca 03,006.012a avocan màü dhçtaràùñro 'nuguptam; ajàta÷atro parigçhyàbhipåjya 03,006.012c evaü gate samatàm abhyupetya; pathyaü teùàü mama caiva bravãhi 03,006.013a mayàpy uktaü yat kùamaü kauravàõàü; hitaü pathyaü dhçtaràùñrasya caiva 03,006.013c tad vai pathyaü tan mano nàbhyupaiti; tata÷ càhaü kùamam anyan na manye 03,006.014a paraü ÷reyaþ pàõóaveyà mayoktaü; na me tac ca ÷rutavàn àmbikeyaþ 03,006.014c yathàturasyeva hi pathyam annaü; na rocate smàsya tad ucyamànam 03,006.015a na ÷reyase nãyate 'jàta÷atro; strã ÷rotriyasyeva gçhe praduùñà 03,006.015c bruvan na rucyai bharatarùabhasya; patiþ kumàryà iva ùaùñivarùaþ 03,006.016a dhruvaü vinà÷o nçpa kauravàõàü; na vai ÷reyo dhçtaràùñraþ paraiti 03,006.016c yathà parõe puùkarasyeva siktaü; jalaü na tiùñhet pathyam uktaü tathàsmin 03,006.017a tataþ kruddho dhçtaràùñro 'bravãn màü; yatra ÷raddhà bhàrata tatra yàhi 03,006.017c nàhaü bhåyaþ kàmaye tvàü sahàyaü; mahãm imàü pàlayituü puraü và 03,006.018a so 'haü tyakto dhçtaràùñreõa ràjaüs; tvàü ÷àsitum upayàtas tvaràvàn 03,006.018c tad vai sarvaü yan mayoktaü sabhàyàü; tad dhàryatàü yat pravakùyàmi bhåyaþ 03,006.019a kle÷ais tãvrair yujyamànaþ sapatnaiþ; kùamàü kurvan kàlam upàsate yaþ 03,006.019c saü vardhayan stokam ivàgnim àtmavàn; sa vai bhuïkte pçthivãm eka eva 03,006.020a yasyàvibhaktaü vasu ràjan sahàyais; tasya duþkhe 'py aü÷abhàjaþ sahàyàþ 03,006.020c sahàyànàm eùa saügrahaõe 'bhyupàyaþ; sahàyàptau pçthivãpràptim àhuþ 03,006.020d*0028_01 tasmàt satyaü satataü vai bruvàõo 03,006.020d*0028_02 lokasya hçdyo bhavatãti sadyaþ 03,006.021a satyaü ÷reùñhaü pàõóava niùpralàpaü; tulyaü cànnaü saha bhojyaü sahàyaiþ 03,006.021c àtmà caiùàm agrato nàtivarted; evaüvçttir vardhate bhåmipàlaþ 03,006.021d*0029_01 mitraiþ putrair bhåmihastya÷vabhåri 03,006.021d*0029_02 mahãm imàü pàlayituü purastàt 03,006.022 yudhiùñhira uvàca 03,006.022a evaü kariùyàmi yathà bravãùi; paràü buddhim upagamyàpramattaþ 03,006.022c yac càpy anyad de÷akàlopapannaü; tad vai vàcyaü tat kariùyàmi kçtsnam 03,007.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,007.001a gate tu vidure ràjann à÷ramaü pàõóavàn prati 03,007.001c dhçtaràùñro mahàpràj¤aþ paryatapyata bhàrata 03,007.001d*0030_01 vidurasya prabhàvaü ca saüdhivigrahakàritam 03,007.001d*0030_02 vivçddhiü ca paràü matvà pàõóavànàü bhaviùyati 03,007.002a sa sabhàdvàram àgamya vidurasmàramohitaþ 03,007.002c samakùaü pàrthivendràõàü papàtàviùñacetanaþ 03,007.002d*0031_01 papàta sahasà ràjà chinnadruma ivàva÷aþ 03,007.003a sa tu labdhvà punaþ saüj¤àü samutthàya mahãtalàt 03,007.003c samãpopasthitaü ràjà saüjayaü vàkyam abravãt 03,007.004a bhràtà mama suhçc caiva sàkùàd dharma ivàparaþ 03,007.004c tasya smçtvàdya subhç÷aü hçdayaü dãryatãva me 03,007.005a tam ànayasva dharmaj¤aü mama bhràtaram à÷u vai 03,007.005c iti bruvan sa nçpatiþ karuõaü paryadevayat 03,007.006a pa÷càttàpàbhisaütapto vidurasmàrakar÷itaþ 03,007.006c bhràtçsnehàd idaü ràjan saüjayaü vàkyam abravãt 03,007.007a gaccha saüjaya jànãhi bhràtaraü viduraü mama 03,007.007c yadi jãvati roùeõa mayà pàpena nirdhutaþ 03,007.008a na hi tena mama bhràtrà susåkùmam api kiü cana 03,007.008c vyalãkaü kçtapårvaü me pràj¤enàmitabuddhinà 03,007.009a sa vyalãkaü kathaü pràpto mattaþ paramabuddhimàn 03,007.009c na jahyàj jãvitaü pràj¤as taü gacchànaya saüjaya 03,007.010a tasya tad vacanaü ÷rutvà ràj¤as tam anumànya ca 03,007.010c saüjayo bàóham ity uktvà pràdravat kàmyakaü vanam 03,007.011a so 'cireõa samàsàdya tad vanaü yatra pàõóavàþ 03,007.011c rauravàjinasaüvãtaü dadar÷àtha yudhiùñhiram 03,007.012a vidureõa sahàsãnaü bràhmaõai÷ ca sahasra÷aþ 03,007.012c bhràtçbhi÷ càbhisaüguptaü devair iva ÷atakratum 03,007.013a yudhiùñhiram athàbhyetya påjayàm àsa saüjayaþ 03,007.013c bhãmàrjunayamàü÷ càpi tadarhaü pratyapadyata 03,007.014a ràj¤à pçùñaþ sa ku÷alaü sukhàsãna÷ ca saüjayaþ 03,007.014c ÷a÷aüsàgamane hetum idaü caivàbravãd vacaþ 03,007.015a ràjà smarati te kùattar dhçtaràùñro 'mbikàsutaþ 03,007.015c taü pa÷ya gatvà tvaü kùipraü saüjãvaya ca pàrthivam 03,007.016a so 'numànya nara÷reùñhàn pàõóavàn kurunandanàn 03,007.016c niyogàd ràjasiühasya gantum arhasi mànada 03,007.017a evam uktas tu viduro dhãmàn svajanavatsalaþ 03,007.017c yudhiùñhirasyànumate punar àyàd gajàhvayam 03,007.017d*0032_01 so 'bhigatvà tadà ve÷ma ràj¤aþ samabhivàdya ca 03,007.017d*0032_02 upàtiùñhan mahàtmànaü ràjànaü preùyavat tadà 03,007.018a tam abravãn mahàpràj¤aü dhçtaràùñraþ pratàpavàn 03,007.018c diùñyà pràpto 'si dharmaj¤a diùñyà smarasi me 'nagha 03,007.019a adya ràtrau divà càhaü tvatkçte bharatarùabha 03,007.019c prajàgare prapa÷yàmi vicitraü deham àtmanaþ 03,007.020a so 'ïkam àdàya viduraü mårdhny upàghràya caiva ha 03,007.020c kùamyatàm iti covàca yad ukto 'si mayà ruùà 03,007.020d*0033_01 dhçtaràùñro mahàràja bhràtçsnehàd uvàca ha 03,007.020d*0033_02 yudhiùñhiras tu ku÷alã bhràtçbhiþ saha tiùñhati 03,007.020d*0033_03 atha ràtriü dinaü càhaü tvatkçte bharatarùabha 03,007.020d*0033_04 prãtas tvam eva me nityaü bhràtà sarvaguõànvitaþ 03,007.021 vidura uvàca 03,007.021a kùàntam eva mayà ràjan gurur naþ paramo bhavàn 03,007.021c tathà hy asmy àgataþ kùipraü tvaddar÷anaparàyaõaþ 03,007.022a bhavanti hi naravyàghra puruùà dharmacetasaþ 03,007.022c dãnàbhipàtino ràjan nàtra kàryà vicàraõà 03,007.023a pàõóoþ sutà yàdç÷à me tàdç÷à me sutàs tava 03,007.023c dãnà iti hi me buddhir abhipannàdya tàn prati 03,007.024 vai÷aüpàyana uvàca 03,007.024a anyonyam anunãyaivaü bhràtarau tau mahàdyutã 03,007.024c viduro dhçtaràùñra÷ ca lebhàte paramàü mudam 03,008.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,008.001a ÷rutvà ca viduraü pràptaü ràj¤à ca parisàntvitam 03,008.001c dhçtaràùñràtmajo ràjà paryatapyata durmatiþ 03,008.002a sa saubalaü samànàyya karõaduþ÷àsanàv api 03,008.002c abravãd vacanaü ràjà pravi÷yàbuddhijaü tamaþ 03,008.003a eùa pratyàgato mantrã dhçtaràùñrasya saümataþ 03,008.003c viduraþ pàõóuputràõàü suhçd vidvàn hite rataþ 03,008.004a yàvad asya punar buddhiü viduro nàpakarùati 03,008.004c pàõóavànayane tàvan mantrayadhvaü hitaü mama 03,008.005a atha pa÷yàmy ahaü pàrthàn pràptàn iha kathaü cana 03,008.005c punaþ ÷oùaü gamiùyàmi niràsur niravagrahaþ 03,008.006a viùam udbandhanaü vàpi ÷astram agniprave÷anam 03,008.006c kariùye na hi tàn çddhàn punar draùñum ihotsahe 03,008.007 ÷akunir uvàca 03,008.007a kiü bàliùàü matiü ràjann àsthito 'si vi÷àü pate 03,008.007c gatàs te samayaü kçtvà naitad evaü bhaviùyati 03,008.008a satyavàkye sthitàþ sarve pàõóavà bharatarùabha 03,008.008c pitus te vacanaü tàta na grahãùyanti karhi cit 03,008.009a atha và te grahãùyanti punar eùyanti và puram 03,008.009b*0034_01 athàgamiùyanti punaþ pàõóavà vàraõàhvayam 03,008.009c nirasya samayaü bhåyaþ paõo 'smàkaü bhaviùyati 03,008.010a sarve bhavàmo madhyasthà ràj¤a÷ chandànuvartinaþ 03,008.010c chidraü bahu prapa÷yantaþ pàõóavànàü susaüvçtàþ 03,008.011 duþ÷àsana uvàca 03,008.011a evam etan mahàpràj¤a yathà vadasi màtula 03,008.011c nityaü hi me kathayatas tava buddhir hi rocate 03,008.011d*0035_01 tathà tad bhavità ràjan nànyathà tad bhaviùyati 03,008.011d*0036_01 nàgamiùyanti te vãrà akçtvà kàlasaüvidam 03,008.011d*0036_02 àgaccheyu÷ ca te mohàt punar dyåtaü na saü÷ayaþ 03,008.012 karõa uvàca 03,008.012a kàmam ãkùàmahe sarve duryodhana tavepsitam 03,008.012c aikamatyaü hi no ràjan sarveùàm eva lakùyate 03,008.013 vai÷aüpàyana uvàca 03,008.013a evam uktas tu karõena ràjà duryodhanas tadà 03,008.013c nàtihçùñamanàþ kùipram abhavat sa paràïmukhaþ 03,008.014a upalabhya tataþ karõo vivçtya nayane ÷ubhe 03,008.014c roùàd duþ÷àsanaü caiva saubaleyaü ca tàv ubhau 03,008.015a uvàca paramakruddha udyamyàtmànam àtmanà 03,008.015c aho mama mataü yat tan nibodhata naràdhipàþ 03,008.016a priyaü sarve cikãrùàmo ràj¤aþ kiükarapàõayaþ 03,008.016c na càsya ÷aknumaþ sarve priye sthàtum atandritàþ 03,008.017a vayaü tu ÷astràõy àdàya rathàn àsthàya daü÷itàþ 03,008.017c gacchàmaþ sahità hantuü pàõóavàn vanagocaràn 03,008.018a teùu sarveùu ÷ànteùu gateùv aviditàü gatim 03,008.018c nirvivàdà bhaviùyanti dhàrtaràùñràs tathà vayam 03,008.019a yàvad eva paridyånà yàvac chokaparàyaõàþ 03,008.019c yàvan mitravihãnà÷ ca tàvac chakyà mataü mama 03,008.020a tasya tad vacanaü ÷rutvà påjayantaþ punaþ punaþ 03,008.020c bàóham ity eva te sarve pratyåcuþ såtajaü tadà 03,008.020d*0037_01 etat kçtyatamaü ràj¤aþ kauravyasya mahàtmanaþ 03,008.021a evam uktvà tu saükruddhà rathaiþ sarve pçthak pçthak 03,008.021c niryayuþ pàõóavàn hantuü saügha÷aþ kçtani÷cayàþ 03,008.022a tàn prasthitàn parij¤àya kçùõadvaipàyanas tadà 03,008.022c àjagàma vi÷uddhàtmà dçùñvà divyena cakùuùà 03,008.023a pratiùidhyàtha tàn sarvàn bhagavàül lokapåjitaþ 03,008.023c praj¤àcakùuùam àsãnam uvàcàbhyetya satvaraþ 03,009.001 vyàsa uvàca 03,009.001a dhçtaràùñra mahàpràj¤a nibodha vacanaü mama 03,009.001c vakùyàmi tvà kauravàõàü sarveùàü hitam uttamam 03,009.002a na me priyaü mahàbàho yad gatàþ pàõóavà vanam 03,009.002c nikçtyà nirjità÷ caiva duryodhanava÷ànugaiþ 03,009.003a te smarantaþ parikle÷àn varùe pårõe trayoda÷e 03,009.003c vimokùyanti viùaü kruddhàþ karaveyeùu bhàrata 03,009.004a tad ayaü kiü nu pàpàtmà tava putraþ sumandadhãþ 03,009.004c pàõóavàn nityasaükruddho ràjyahetor jighàüsati 03,009.005a vàryatàü sàdhv ayaü måóhaþ ÷amaü gacchatu te sutaþ 03,009.005c vanasthàüs tàn ayaü hantum icchan pràõair vimokùyate 03,009.006a yathàha viduraþ pràj¤o yathà bhãùmo yathà vayam 03,009.006c yathà kçpa÷ ca droõa÷ ca tathà sàdhu vidhãyatàm 03,009.007a vigraho hi mahàpràj¤a svajanena vigarhitaþ 03,009.007c adharmyam aya÷asyaü ca mà ràjan pratipadyathàþ 03,009.008a samãkùà yàdç÷ã hy asya pàõóavàn prati bhàrata 03,009.008c upekùyamàõà sà ràjan mahàntam anayaü spç÷et 03,009.009a atha vàyaü sumandàtmà vanaü gacchatu te sutaþ 03,009.009c pàõóavaiþ sahito ràjann eka evàsahàyavàn 03,009.010a tataþ saüsargajaþ snehaþ putrasya tava pàõóavaiþ 03,009.010c yadi syàt kçtakàryo 'dya bhaves tvaü manuje÷vara 03,009.011a atha và jàyamànasya yac chãlam anujàyate 03,009.011c ÷råyate tan mahàràja nàmçtasyàpasarpati 03,009.012a kathaü và manyate bhãùmo droõo và viduro 'pi và 03,009.012c bhavàn vàtra kùamaü kàryaü purà càrtho 'tivartate 03,010.001 dhçtaràùñra uvàca 03,010.001a bhagavan nàham apy etad rocaye dyåtasaüstavam 03,010.001c manye tad vidhinàkramya kàrito 'smãti vai mune 03,010.002a naitad rocayate bhãùmo na droõo viduro na ca 03,010.002c gàndhàrã necchati dyåtaü tac ca mohàt pravartitam 03,010.003a parityaktuü na ÷aknomi duryodhanam acetanam 03,010.003c putrasnehena bhagava¤ jànann api yatavrata 03,010.004 vyàsa uvàca 03,010.004a vaicitravãrya nçpate satyam àha yathà bhavàn 03,010.004c dçóhaü vedmi paraü putraü paraü putràn na vidyate 03,010.005a indro 'py a÷runipàtena surabhyà pratibodhitaþ 03,010.005c anyaiþ samçddhair apy arthair na sutàd vidyate param 03,010.006a atra te vartayiùyàmi mahad àkhyànam uttamam 03,010.006c surabhyà÷ caiva saüvàdam indrasya ca vi÷àü pate 03,010.007a triviùñapagatà ràjan surabhiþ pràrudat kila 03,010.007c gavàü màta purà tàta tàm indro 'nvakçpàyata 03,010.008 indra uvàca 03,010.008a kim idaü rodiùi ÷ubhe kaccit kùemaü divaukasàm 03,010.008c mànuùeùv atha và goùu naitad alpaü bhaviùyati 03,010.009 surabhir uvàca 03,010.009a vinipàto na vaþ ka÷ cid dç÷yate trida÷àdhipa 03,010.009c ahaü tu putraü ÷ocàmi tena rodimi kau÷ika 03,010.010a pa÷yainaü karùakaü raudraü durbalaü mama putrakam 03,010.010c pratodenàbhinighnantaü làïgalena nipãóitam 03,010.011a etaü dçùñvà bhç÷aü ÷rantaü vadhyamànaü suràdhipa 03,010.011c kçpàviùñàsmi devendra mana÷ codvijate mama 03,010.012a ekas tatra balopeto dhuram udvahate 'dhikàm 03,010.012c aparo 'lpabalapràõaþ kç÷o dhamanisaütataþ 03,010.012e kçcchràd udvahate bhàraü taü vai ÷ocàmi vàsava 03,010.013a vadhyamànaþ pratodena tudyamànaþ punaþ punaþ 03,010.013c naiva ÷aknoti taü bhàram udvoóhuü pa÷ya vàsava 03,010.014a tato 'haü tasya duþkhàrtà viraumi bhç÷aduþkhità 03,010.014c a÷råõy àvartayantã ca netràbhyàü karuõàyatã 03,010.015 indra uvàca 03,010.015a tava putrasahasreùu pãóyamàneùu ÷obhane 03,010.015c kiü kçpàyitam asty atra putra eko 'tra pãóyate 03,010.016 surabhir uvàca 03,010.016a yadi putrasahasraü me sarvatra samam eva me 03,010.016c dãnasya tu sataþ ÷akra putrasyàbhyadhikà kçpà 03,010.017 vyàsa uvàca 03,010.017a tad indraþ surabhãvàkyaü ni÷amya bhç÷avismitaþ 03,010.017c jãvitenàpi kauravya mene 'bhyadhikam àtmajam 03,010.018a pravavarùa ca tatraiva sahasà toyam ulbaõam 03,010.018c karùakasyàcaran vighnaü bhagavàn pàka÷àsanaþ 03,010.019a tad yathà surabhiþ pràha samam evàstu te tathà 03,010.019c suteùu ràjan sarveùu dãneùv abhyadhikà kçpà 03,010.020a yàdç÷o me sutaþ paõóus tàdç÷o me 'si putraka 03,010.020c vidura÷ ca mahàpràj¤aþ snehàd etad bravãmy aham 03,010.021a ciràya tava putràõàü ÷atam eka÷ ca pàrthiva 03,010.021c pàõóoþ pa¤caiva lakùyante te 'pi mandàþ suduþkhitàþ 03,010.022a kathaü jãveyur atyantaü kathaü vardheyur ity api 03,010.022c iti dãneùu pàrtheùu mano me paritapyate 03,010.023a yadi pàrthiva kauravyठjãvamànàn ihecchasi 03,010.023c duryodhanas tava sutaþ ÷amaü gacchatu pàõóavaiþ 03,011.001 dhçtaràùñra uvàca 03,011.001a evam etan mahàpràj¤a yathà vadasi no mune 03,011.001c ahaü caiva vijànàmi sarve ceme naràdhipàþ 03,011.002a bhavàüs tu manyate sàdhu yat kuråõàü sukhodayam 03,011.002c tad eva viduro 'py àha bhãùmo droõa÷ ca màü mune 03,011.003a yadi tv aham anugràhyaþ kauraveùu dayà yadi 03,011.003c anu÷àdhi duràtmànaü putraü duryodhanaü mama 03,011.004 vyàsa uvàca 03,011.004a ayam àyàti vai ràjan maitreyo bhagavàn çùiþ 03,011.004c anvãya pàõóavàn bhràtén ihaivàsmad didçkùayà 03,011.005a eùa duryodhanaü putraü tava ràjan mahàn çùiþ 03,011.005c anu÷àstà yathànyàyaü ÷amàyàsya kulasya te 03,011.006a bråyàd yad eùa ràjendra tat kàryam avi÷aïkayà 03,011.006c akriyàyàü hi kàryasya putraü te ÷apsyate ruùà 03,011.007 vai÷aüpàyana uvàca 03,011.007a evam uktvà yayau vyàso maitreyaþ pratyadç÷yata 03,011.007b*0038_01 tam àgatam çùiü dçùñvà dhçtaràùñro jane÷varaþ 03,011.007b*0038_02 påjayitvà yathànyàyaü papracchàgamanakriyàm 03,011.007c påjayà pratijagràha saputras taü naràdhipaþ 03,011.008a dattvàrghyàdyàþ kriyàþ sarvà vi÷ràntaü munipuügavam 03,011.008c pra÷rayeõàbravãd ràjà dhçtaràùñro 'mbikàsutaþ 03,011.009a sukhenàgamanaü kaccid bhagavan kurujàïgale 03,011.009c kaccit ku÷alino vãrà bhràtaraþ pa¤ca pàõóavàþ 03,011.010a samaye sthàtum icchanti kaccic ca puruùarùabhàþ 03,011.010c kaccit kuråõàü saubhràtram avyucchinnaü bhaviùyati 03,011.011 maitreya uvàca 03,011.011a tãrthayàtràm anukràman pràpto 'smi kurujàïgalam 03,011.011c yadçcchayà dharmaràjaü dçùñavàn kàmyake vane 03,011.012a taü jañàjinasaüvãtaü tapovananivàsinam 03,011.012c samàjagmur mahàtmànaü draùñuü munigaõàþ prabho 03,011.013a tatrà÷rauùaü mahàràja putràõàü tava vibhramam 03,011.013c anayaü dyåtaråpeõa mahàpàyam upasthitam 03,011.014a tato 'haü tvàm anupràptaþ kauravàõàm avekùayà 03,011.014c sadà hy abhyadhikaþ snehaþ prãti÷ ca tvayi me prabho 03,011.015a naitad aupayikaü ràjaüs tvayi bhãùme ca jãvati 03,011.015c yad anyonyena te putrà virudhyante naràdhipa 03,011.016a meóhãbhåtaþ svayaü ràjan nigrahe pragrahe bhavàn 03,011.016c kimartham anayaü ghoram utpatantam upekùase 03,011.017a dasyånàm iva yadvçttaü sabhàyàü kurunandana 03,011.017c tena na bhràjase ràjaüs tàpasànàü samàgame 03,011.018 vai÷aüpàyana uvàca 03,011.018a tato vyàvçtya ràjànaü duryodhanam amarùaõam 03,011.018c uvàca ÷lakùõayà vàcà maitreyo bhagavàn çùiþ 03,011.019a duryodhana mahàbàho nibodha vadatàü vara 03,011.019c vacanaü me mahàpràj¤a bruvato yad dhitaü tava 03,011.020a mà druhaþ pàõóavàn ràjan kuruùva hitam àtmanaþ 03,011.020c pàõóavànàü kuråõàü ca lokasya ca nararùabha 03,011.021a te hi sarve naravyàghràþ ÷årà vikràntayodhinaþ 03,011.021c sarve nàgàyutapràõà vajrasaühananà dçóhàþ 03,011.022a satyavrataparàþ sarve sarve puruùamàninaþ 03,011.022c hantàro deva÷atråõàü rakùasàü kàmaråpiõàm 03,011.022e hióimbabakamukhyànàü kirmãrasya ca rakùasaþ 03,011.023a itaþ pracyavatàü ràtrau yaþ sa teùàü mahàtmanàm 03,011.023c àvçtya màrgaü raudràtmà tasthau girir ivàcalaþ 03,011.024a taü bhãmaþ samara÷làghã balena balinàü varaþ 03,011.024c jaghàna pa÷umàreõa vyàghraþ kùudramçgaü yathà 03,011.025a pa÷ya digvijaye ràjan yathà bhãmena pàtitaþ 03,011.025c jaràsaüdho maheùvàso nàgàyutabalo yudhi 03,011.026a saübandhã vàsudeva÷ ca yeùàü ÷yàla÷ ca pàrùataþ 03,011.026c kas tàn yudhi samàsãta jaràmaraõavàn naraþ 03,011.027a tasya te ÷ama evàstu pàõóavair bharatarùabha 03,011.027c kuru me vacanaü ràjan mà mçtyuva÷am anvagàþ 03,011.028a evaü tu bruvatas tasya maitreyasya vi÷àü pate 03,011.028c åruü gajakaràkàraü kareõàbhijaghàna saþ 03,011.029a duryodhanaþ smitaü kçtvà caraõenàlikhan mahãm 03,011.029c na kiü cid uktvà durmedhàs tasthau kiü cid avàïmukhaþ 03,011.030a tam a÷u÷råùamàõaü tu vilikhantaü vasuüdharàm 03,011.030c dçùñvà duryodhanaü ràjan maitreyaü kopa àvi÷at 03,011.031a sa kopava÷am àpanno maitreyo munisattamaþ 03,011.031c vidhinà saüprayukta÷ ca ÷àpàyàsya mano dadhe 03,011.032a tataþ sa vàry upaspç÷ya kopasaüraktalocanaþ 03,011.032c maitreyo dhàrtaràùñraü tam a÷apad duùñacetasam 03,011.033a yasmàt tvaü màm anàdçtya nemàü vàcaü cikãrùasi 03,011.033c tasmàd asyàbhimànasya sadyaþ phalam avàpnuhi 03,011.034a tvadabhidrohasaüyuktaü yuddham utpatsyate mahat 03,011.034c yatra bhãmo gadàpàtais tavoruü bhetsyate balã 03,011.035a ity evam ukte vacane dhçtaràùñro mahãpatiþ 03,011.035c prasàdayàm àsa muniü naitad evaü bhaved iti 03,011.036 maitreya uvàca 03,011.036a ÷amaü yàsyati cet putras tava ràjan yathà tathà 03,011.036c ÷àpo na bhavità tàta viparãte bhaviùyati 03,011.037 vai÷aüpàyana uvàca 03,011.037a sa vilakùas tu ràjendra duryodhanapità tadà 03,011.037c maitreyaü pràha kirmãraþ kathaü bhãmena pàtitaþ 03,011.038 maitreya uvàca 03,011.038a nàhaü vakùyàmy asåyà te na te ÷u÷råùate sutaþ 03,011.038c eùa te viduraþ sarvam àkhyàsyati gate mayi 03,011.039 vai÷aüpàyana uvàca 03,011.039a ity evam uktvà maitreyaþ pràtiùñhata yathàgatam 03,011.039c kirmãravadhasaüvigno bahir duryodhano 'gamat 03,012.001 dhçtaràùñra uvàca 03,012.001a kirmãrasya vadhaü kùattaþ ÷rotum icchàmi kathyatàm 03,012.001c rakùasà bhãmasenasya katham àsãt samàgamaþ 03,012.002 vidura uvàca 03,012.002a ÷çõu bhãmasya karmedam atimànuùakarmaõaþ 03,012.002c ÷rutapårvaü mayà teùàü kathànteùu punaþ punaþ 03,012.002d*0039_01 yaü jaghànaikacakràyàü bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,012.002d*0039_02 ràkùasaü krodhatàmràkùaü darpotsiktaü balàdhikam 03,012.002d*0039_03 tasya bhràtà mahàvãryaþ kanãyàn uruvikramaþ 03,012.002d*0039_04 bhràtçnà÷asamutthena channo vyasanabhasmanà 03,012.002d*0039_05 bhãmasenàntaraprepsu÷ cacàra pçthivãm imàm 03,012.002d*0039_06 sa nirjitàn upà÷rauùãt pàõóavàn anulakùaye 03,012.003a itaþ prayàtà ràjendra pàõóavà dyåtanirjitàþ 03,012.003c jagmus tribhir ahoràtraiþ kàmyakaü nàma tad vanam 03,012.004a ràtrau ni÷ãthe svàbhãle gate 'rdhasamaye nçpa 03,012.004c pracàre puruùàdànàü rakùasàü bhãmakarmaõàm 03,012.005a tad vanaü tàpasà nityaü ÷eùà÷ ca vanacàriõaþ 03,012.005c dåràt pariharanti sma puruùàdabhayàt kila 03,012.006a teùàü pravi÷atàü tatra màrgam àvçtya bhàrata 03,012.006c dãptàkùaü bhãùaõaü rakùaþ solmukaü pratyadç÷yata 03,012.007a bàhå mahàntau kçtvà tu tathàsyaü ca bhayànakam 03,012.007c sthitam àvçtya panthànaü yena yànti kurådvahàþ 03,012.008a daùñoùñhadaüùñraü tàmràkùaü pradãptordhva÷iroruham 03,012.008c sàrkara÷mitaóiccakraü sabalàkam ivàmbudam 03,012.009a sçjantaü ràkùasãü màyàü mahàràvaviràviõam 03,012.009c mu¤cantaü vipulaü nàdaü satoyam iva toyadam 03,012.010a tasya nàdena saütrastàþ pakùiõaþ sarvatodi÷am 03,012.010c vimuktanàdàþ saüpetuþ sthalajà jalajaiþ saha 03,012.011a saüpradrutamçgadvãpimahiùarkùasamàkulam 03,012.011c tad vanaü tasya nàdena saüprasthitam ivàbhavat 03,012.012a tasyoruvàtàbhihatà tàmrapallavabàhavaþ 03,012.012c vidårajàtà÷ ca latàþ samà÷liùyanta pàdapàn 03,012.013a tasmin kùaõe 'tha pravavau màruto bhç÷adàruõaþ 03,012.013c rajasà saüvçtaü tena naùñarùkam abhavan nabhaþ 03,012.014a pa¤cànàü pàõóuputràõàm avij¤àto mahàripuþ 03,012.014c pa¤cànàm indriyàõàü tu ÷okavega ivàtulaþ 03,012.015a sa dçùñvà pàõóavàn dåràt kçùõàjinasamàvçtàn 03,012.015c àvçõot tad vanadvàraü mainàka iva parvataþ 03,012.016a taü samàsàdya vitrastà kçùõà kamalalocanà 03,012.016c adçùñapårvaü saütràsàn nyamãlayata locane 03,012.017a duþ÷àsanakarotsçùñaviprakãrõa÷iroruhà 03,012.017c pa¤caparvatamadhyasthà nadãvàkulatàü gatà 03,012.018a momuhyamànàü tàü tatra jagçhuþ pa¤ca pàõóavàþ 03,012.018c indriyàõi prasaktàni viùayeùu yathà ratim 03,012.019a atha tàü ràkùasãü màyàm utthitàü ghoradar÷anàm 03,012.019c rakùoghnair vividhair mantrair dhaumyaþ samyakprayojitaiþ 03,012.019e pa÷yatàü pàõóuputràõàü nà÷ayàm àsa vãryavàn 03,012.020a sa naùñamàyo 'tibalaþ krodhavisphàritekùaõaþ 03,012.020c kàmamårtidharaþ kùudraþ kàlakalpo vyadç÷yata 03,012.021a tam uvàca tato ràjà dãrghapraj¤o yudhiùñhiraþ 03,012.021c ko bhavàn kasya và kiü te kriyatàü kàryam ucyatàm 03,012.022a pratyuvàcàtha tad rakùo dharmaràjaü yudhiùñhiram 03,012.022c ahaü bakasya vai bhràtà kirmãra iti vi÷rutaþ 03,012.022d*0040_01 paiñhãnagotre utpanno nàstiko vedanindakaþ 03,012.023a vane 'smin kàmyake ÷ånye nivasàmi gatajvaraþ 03,012.023c yudhi nirjitya puruùàn àhàraü nityam àcaran 03,012.024a ke yåyam iha saüpràptà bhakùyabhåtà mamàntikam 03,012.024c yudhi nirjitya vaþ sarvàn bhakùayiùye gatajvaraþ 03,012.025a yudhiùñhiras tu tac chrutvà vacas tasya duràtmanaþ 03,012.025c àcacakùe tataþ sarvaü gotranàmàdi bhàrata 03,012.026a pàõóavo dharmaràjo 'haü yadi te ÷rotram àgataþ 03,012.026c sahito bhràtçbhiþ sarvair bhãmasenàrjunàdibhiþ 03,012.027a hçtaràjyo vane vàsaü vastuü kçtamatis tataþ 03,012.027c vanam abhyàgato ghoram idaü tava parigraham 03,012.028a kirmãras tv abravãd enaü diùñyà devair idaü mama 03,012.028c upapàditam adyeha cirakàlàn manogatam 03,012.028d*0041_01 vismayaü paramaü gatvà ràkùaso ghoradar÷anaþ 03,012.029a bhãmasenavadhàrthaü hi nityam abhyudyatàyudhaþ 03,012.029c caràmi pçthivãü kçtsnàü nainam àsàdayàmy aham 03,012.030a so 'yam àsàdito diùñyà bhràtçhà kàïkùita÷ ciram 03,012.030c anena hi mama bhràtà bako vinihataþ priyaþ 03,012.031a vetrakãyagçhe ràjan bràhmaõacchadmaråpiõà 03,012.031c vidyàbalam upà÷ritya na hy asty asyaurasaü balam 03,012.032a hióimba÷ ca sakhà mahyaü dayito vanagocaraþ 03,012.032c hato duràtmanànena svasà càsya hçtà purà 03,012.033a so 'yam abhyàgato måóho mamedaü gahanaü vanam 03,012.033c pracàrasamaye 'smàkam ardharàtre samàsthite 03,012.034a adyàsya yàtayiùyàmi tad vairaü cirasaübhçtam 03,012.034c tarpayiùyàmi ca bakaü rudhireõàsya bhåriõà 03,012.035a adyàham ançõo bhåtvà bhràtuþ sakhyus tathaiva ca 03,012.035c ÷àntiü labdhàsmi paramàü hatva ràkùasakaõñakam 03,012.036a yadi tena purà mukto bhãmaseno bakena vai 03,012.036c adyainaü bhakùayiùyàmi pa÷yatas te yudhiùñhira 03,012.037a enaü hi vipulapràõam adya hatvà vçkodaram 03,012.037c saübhakùya jarayiùyàmi yathàgastyo mahàsuram 03,012.038a evam uktas tu dharmàtmà satyasaüdho yudhiùñhiraþ 03,012.038c naitad astãti sakrodho bhartsayàm àsa ràkùasam 03,012.039a tato bhãmo mahàbàhur àrujya tarasà druma 03,012.039c da÷avyàmam ivodviddhaü niùpatram akarot tadà 03,012.040a cakàra sajyaü gàõóãvaü vajraniùpeùagauravam 03,012.040c nimeùàntaramàtreõa tathaiva vijayo 'rjunaþ 03,012.041a nivàrya bhãmo jiùõuü tu tad rakùo ghoradar÷anam 03,012.041c abhidrutyàbravãd vàkyaü tiùñha tiùñheti bhàrata 03,012.042a ity uktvainam abhikruddhaþ kakùyàm utpãóya pàõóavaþ 03,012.042c niùpiùya pàõinà pàõiü saüdaùñoùñhapuño balã 03,012.042e tam abhyadhàvad vegena bhãmo vçkùàyudhas tadà 03,012.043a yamadaõóapratãkà÷aü tatas taü tasya mårdhani 03,012.043c pàtayàm àsa vegena kuli÷aü maghavàn iva 03,012.044a asaübhràntaü tu tad rakùaþ samare pratyadç÷yata 03,012.044c cikùepa colmukaü dãptam a÷aniü jvalitàm iva 03,012.045a tad udastam alàtaü tu bhãmaþ praharatàü varaþ 03,012.045c padà savyena cikùepa tad rakùaþ punar àvrajat 03,012.046a kirmãra÷ càpi sahasà vçkùam utpàñya pàõóavam 03,012.046c daõóapàõir iva kruddhaþ samare pratyayudhyata 03,012.047a tad vçkùayuddham abhavan mahãruhavinà÷anam 03,012.047c vàlisugrãvayor bhràtror yathà ÷rãkàïkùiõoþ purà 03,012.048a ÷ãrùayoþ patità vçkùà bibhidur naikadhà tayoþ 03,012.048c yathaivotpalapadmàni mattayor dvipayos tathà 03,012.049a mu¤javaj jarjarãbhåtà bahavas tatra pàdapàþ 03,012.049c cãràõãva vyudastàni rejus tatra mahàvane 03,012.050a tad vçkùayuddham abhavat sumuhårtaü vi÷àü pate 03,012.050c ràkùasànàü ca mukhyasya naràõàm uttamasya ca 03,012.051a tataþ ÷ilàü samutkùipya bhãmasya yudhi tiùñhataþ 03,012.051c pràhiõod ràkùasaþ kruddho bhãmasena÷ cacàla ha 03,012.052a taü ÷ilàtàóanajaóaü paryadhàvat sa ràkùasaþ 03,012.052c bàhuvikùiptakiraõaþ svarbhànur iva bhàskaram 03,012.053a tàv anyonyaü samà÷liùya prakarùantau parasparam 03,012.053c ubhàv api cakà÷ete prayuddhau vçùabhàv iva 03,012.054a tayor àsãt sutumulaþ saüprahàraþ sudàruõaþ 03,012.054c nakhadaüùñràyudhavator vyàghrayor iva dçptayoþ 03,012.055a duryodhananikàràc ca bàhuvãryàc ca darpitaþ 03,012.055c kçùõànayanadçùña÷ ca vyavardhata vçkodaraþ 03,012.056a abhipatyàtha bàhubhyàü pratyagçhõàd amarùitaþ 03,012.056c màtaïga iva màtaïgaü prabhinnakarañàmukhaþ 03,012.057a taü càpy àtha tato rakùaþ pratijagràha vãryavàn 03,012.057c tam àkùipad bhãmaseno balena balinàü varaþ 03,012.058a tayor bhujaviniùpeùàd ubhayor balinos tadà 03,012.058c ÷abdaþ samabhavad ghoro veõusphoñasamo yudhi 03,012.059a athainam àkùipya balàd gçhya madhye vçkodaraþ 03,012.059c dhånayàm àsa vegena vàyu÷ caõóa iva drumam 03,012.060a sa bhãmena paràmçùño durbalo balinà raõe 03,012.060c vyaspandata yathàpràõaü vicakarùa ca pàõóavam 03,012.061a tata enaü pari÷ràntam upalabhya vçkodaraþ 03,012.061c yoktrayàm àsa bàhubhyàü pa÷uü ra÷anayà yathà 03,012.062a vinadantaü mahànàdaü bhinnabherãsamasvanam 03,012.062c bhràmayàm àsa suciraü visphurantam acetasam 03,012.063a taü viùãdantam àj¤àya ràkùasaü pàõóunandanaþ 03,012.063c pragçhya tarasà dorbhyàü pa÷umàram amàrayat 03,012.064a àkramya sa kañãde÷e jànunà ràkùasàdhamam 03,012.064c apãóayata bàhubhyàü kaõñhaü tasya vçkodaraþ 03,012.065a atha taü jaóasarvàïgaü vyàvçttanayanolbaõam 03,012.065c bhåtale pàtayàm àsa vàkyaü cedam uvàca ha 03,012.066a hióimbabakayoþ pàpa na tvam a÷rupramàrjanam 03,012.066c kariùyasi gata÷ càsi yamasya sadanaü prati 03,012.067a ity evam uktvà puruùapravãras; taü ràkùasaü krodhavivçttanetraþ 03,012.067c prasrastavastràbharaõaü sphurantam; udbhràntacittaü vyasum utsasarja 03,012.068a tasmin hate toyadatulyaråpe; kçùõàü puraskçtya narendraputràþ 03,012.068c bhãmaü pra÷asyàtha guõair anekair; hçùñàs tato dvaitavanàya jagmuþ 03,012.069a evaü vinihataþ saükhye kirmãro manujàdhipa 03,012.069c bhãmena vacanàt tasya dharmaràjasya kaurava 03,012.070a tato niùkaõñakaü kçtvà vanaü tad aparàjitaþ 03,012.070c draupadyà saha dharmaj¤o vasatiü tàm uvàsa ha 03,012.071a samà÷vàsya ca te sarve draupadãü bharatarùabhàþ 03,012.071c prahçùñamanasaþ prãtyà pra÷a÷aüsur vçkodaram 03,012.072a bhãmabàhubalotpiùñe vinaùñe ràkùase tataþ 03,012.072c vivi÷us tad vanaü vãràþ kùemaü nihatakaõñakam 03,012.073a sa mayà gacchatà màrge vinikãrõo bhayàvahaþ 03,012.073c vane mahati duùñàtmà dçùño bhãmabalàd dhataþ 03,012.074a tatrà÷rauùam ahaü caitat karma bhãmasya bhàrata 03,012.074c bràhmaõànàü kathayatàü ye tatràsan samàgatàþ 03,012.075 vai÷aüpàyana uvàca 03,012.075a evaü vinihataü saükhye kirmãraü ràkùasottamam 03,012.075c ÷rutvà dhyànaparo ràjà ni÷a÷vàsàrtavat tadà 03,013.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,013.001a bhojàþ pravrajitठ÷rutvà vçùõaya÷ càndhakaiþ saha 03,013.001c pàõóavàn duþkhasaütaptàn samàjagmur mahàvane 03,013.002a pà¤càlasya ca dàyàdà dhçùñaketu÷ ca cedipaþ 03,013.002a*0042_01 **** **** dhçùñadyumnaþ pratàpavàn 03,013.002a*0042_02 ÷i÷upàlasutaþ ÷rãmàn 03,013.002c kekayà÷ ca mahàvãryà bhràtaro lokavi÷rutàþ 03,013.003a vane te 'bhiyayuþ pàrthàn krodhàmar÷asamanvitàþ 03,013.003b*0043_01 ke÷avaþ sàtyaki÷ caiva dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ 03,013.003b*0043_02 amàtyaiþ saha mitrai÷ ca balena svajanena ca 03,013.003b*0043_03 vane tena yayuþ pàrthàn åcuþ kiü karavàmahe 03,013.003c garhayanto dhàrtaràùñràn kiü kurma iti càbruvan 03,013.004a vàsudevaü puraskçtya sarve te kùatriyarùabhàþ 03,013.004c parivàryopavivi÷ur dharmaràjaü yudhiùñhiram 03,013.004d*0044_01 abhivàdya kuru÷reùñhaü viùaõõaþ ke÷avo 'bravãt 03,013.005 vàsudeva uvàca 03,013.005a duryodhanasya karõasya ÷akune÷ ca duràtmanaþ 03,013.005c duþ÷àsanacaturthànàü bhåmiþ pàsyati ÷oõitam 03,013.005d*0045_01 etàn nihatya samare ye ca teùàü padànugàþ 03,013.005d*0045_02 tàü÷ ca sarvàn vinirjitya sahitàn sanaràdhipàn 03,013.006a tataþ sarve 'bhiùi¤càmo dharmaràjaü yudhiùñhiram 03,013.006c nikçtyopacaran vadhya eùa dharmaþ sanàtanaþ 03,013.007 vai÷aüpàyana uvàca 03,013.007a pàrthànàm abhiùaïgeõa tathà kruddhaü janàrdanam 03,013.007c arjunaþ ÷amayàm àsà didhakùantam iva prajàþ 03,013.008a saükruddhaü ke÷avaü dçùñvà pårvadeheùu phalgunaþ 03,013.008c kãrtayàm àsa karmàõi satyakãrter mahàtmanaþ 03,013.009a puruùasyàprameyasya satyasyàmitatejasaþ 03,013.009c prajàpatipater viùõor lokanàthasya dhãmataþ 03,013.010 arjuna uvàca 03,013.010a da÷a varùasahasràõi yatrasàyaügçho muniþ 03,013.010c vyacaras tvaü purà kçùõa parvate gandhamàdane 03,013.011a da÷a varùasahasràõi da÷a varùa÷atàni ca 03,013.011c puùkareùv avasaþ kçùõa tvam apo bhakùayan purà 03,013.012a årdhvabàhur vi÷àlàyàü badaryàü madhusådana 03,013.012c atiùñha ekapàdena vàyubhakùaþ ÷ataü samàþ 03,013.013a apakçùñottaràsaïgaþ kç÷o dhamanisaütataþ 03,013.013c àsãþ kçùõa sarasvatyàü satre dvàda÷avàrùike 03,013.014a prabhàsaü càpy athàsàdya tãrthaü puõyajanocitam 03,013.014c tathà kçùõa mahàtejà divyaü varùasahasrakam 03,013.014e àtiùñhas tapa ekena pàdena niyame sthitaþ 03,013.014f*0046_01 lokapravçttihetos tvam iti vyàso mamàbravãt 03,013.015a kùetraj¤aþ sarvabhåtànàm àdir anta÷ ca ke÷ava 03,013.015c nidhànaü tapasàü kçùõa yaj¤as tvaü ca sanàtanaþ 03,013.015d*0047_01 yogakartà hçùãke÷a sàükhyakartà sanàtanaþ 03,013.015d*0047_02 ÷ãlas tvaü sarvayogànàü vãràõàü niyamasya ca 03,013.016a nihatya narakaü bhaumam àhçtya maõikuõóale 03,013.016c prathamotpàditaü kçùõa medhyam a÷vam avàsçjaþ 03,013.017a kçtvà tat karma lokànàm çùabhaþ sarvalokajit 03,013.017c avadhãs tvaü raõe sarvàn sametàn daityadànavàn 03,013.018a tataþ sarve÷varatvaü ca saüpradàya ÷acãpateþ 03,013.018c mànuùeùu mahàbàho pràdurbhåto 'si ke÷ava 03,013.019a sa tvaü nàràyaõo bhåtvà harir àsãþ paraütapa 03,013.019c brahmà soma÷ ca sårya÷ ca dharmo dhàtà yamo 'nalaþ 03,013.020a vàyur vai÷ravaõo rudraþ kàlaþ khaü pçthivã di÷aþ 03,013.020c aja÷ caràcaraguruþ sraùñà tvaü puruùottama 03,013.021a turàyaõàdibhir deva kratubhir bhåridakùiõaiþ 03,013.021c ayajo bhåritejà vai kçùõa caitrarathe vane 03,013.022a ÷ataü ÷atasahasràõi suvarõasya janàrdana 03,013.022c ekaikasmiüs tadà yaj¤e paripårõàni bhàga÷aþ 03,013.023a aditer api putratvam etya yàdavanandana 03,013.023c tvaü viùõur iti vikhyàta indràd avarajo bhuvi 03,013.024a ÷i÷ur bhåtvà divaü khaü ca pçthivãü ca paraütapa 03,013.024c tribhir vikramaõaiþ kçùõa kràntavàn asi tejasà 03,013.025a saüpràpya divam àkà÷am àdityasadane sthitaþ 03,013.025c atyaroca÷ ca bhåtàtman bhàskaraü svena tejasà 03,013.025d*0048_01 pràdurbhàvasahasreùu teùu teùu tvayà vibho 03,013.025d*0048_02 adharmarucayaþ kçùõa nihatàþ ÷ata÷o 'suràþ 03,013.026a sàdità mauravàþ pà÷à nisundanarakau hatau 03,013.026c kçtaþ kùemaþ punaþ panthàþ puraü pràgjyotiùaü prati 03,013.027a jàråthyàm àhutiþ kràthaþ ÷i÷upàlo janaiþ saha 03,013.027c bhãmasena÷ ca ÷aibya÷ ca ÷atadhanvà ca nirjitaþ 03,013.028a tathà parjanyaghoùeõa rathenàdityavarcasà 03,013.028c avàkùãr mahiùãü bhojyàü raõe nirjitya rukmiõam 03,013.029a indradyumno hataþ kopàd yavana÷ ca ka÷erumàn 03,013.029c hataþ saubhapatiþ ÷àlvas tvayà saubhaü ca pàtitam 03,013.029d*0049_01 evam ete yudhi hatà bhåya÷ cànyठ÷çõuùva ha 03,013.030a iràvatyàü tathà bhojaþ kàrtavãryasamo yudhi 03,013.030c gopatis tàlaketu÷ ca tvayà vinihatàv ubhau 03,013.031a tàü ca bhogavatãü puõyàm çùikàntàü janàrdana 03,013.031c dvàrakàm àtmasàt kçtvà samudraü gamayiùyasi 03,013.032a na krodho na ca màtsaryaü nànçtaü madhusådana 03,013.032c tvayi tiùñhati dà÷àrha na nç÷aüsyaü kuto 'nçju 03,013.033a àsãnaü cittamadhye tvàü dãpyamànaü svatejasà 03,013.033c àgamya çùayaþ sarve 'yàcantàbhayam acyuta 03,013.034a yugànte sarvabhåtàni saükùipya madhusådana 03,013.034c àtmany evàtmasàt kçtvà jagad àsse paraütapa 03,013.034d*0050_01 yugàdau tava vàrùõeya nàbhipadmàd ajàyata 03,013.034d*0050_02 brahmà caràcaragurur yasyedaü sakalaü jagat 03,013.034d*0050_03 taü hantum udyatau ghorau dànavau madhukaiñabhau 03,013.034d*0050_04 tayor vyatikramaü dçùñvà kruddhasya bhavato hareþ 03,013.034d*0050_05 lalàñàj jàtavठ÷ambhuþ ÷ålapàõis trilocanaþ 03,013.034d*0050_06 itthaü tàv api deve÷au tvaccharãrasamudbhavau 03,013.034d*0050_07 tvanniyogakàràv etàv iti me nàrado 'bravãt 03,013.034d*0051_01 tathà nàràyaõa purà kratubhir bhåridakùiõaiþ 03,013.034d*0051_02 iùñavàüs tvaü mahàsatraü kçùõa caitrarathe vane 03,013.035a naivaü pårve nàpare và kariùyanti kçtàni te 03,013.035c karmàõi yàni deva tvaü bàla eva mahàdyute 03,013.036a kçtavàn puõóarãkàkùa baladevasahàyavàn 03,013.036c vairàjabhavane càpi brahmaõà nyavasaþ saha 03,013.037 vai÷aüpàyana uvàca 03,013.037a evam uktvà tadàtmànam àtmà kçùõasya pàõóavaþ 03,013.037c tåùõãm àsãt tataþ pàrtham ity uvàca janàrdanaþ 03,013.038a mamaiva tvaü tavaivàhaü ye madãyàs tavaiva te 03,013.038c yas tvàü dveùñi sa màü dveùñi yas tvàm anu sa màm anu 03,013.039a naras tvam asi durdharùa harir nàràyaõo hy aham 03,013.039c lokàl lokam imaü pràptau naranàràyaõàv çùã 03,013.040a ananyaþ pàrtha mattas tvam ahaü tvatta÷ ca bhàrata 03,013.040c nàvayor antaraü ÷akyaü vedituü bharatarùabha 03,013.041*0052_01 evam ukte tu vacane ke÷avena mahàtmanà 03,013.041*0053_01 ity uktvà puõóarãkàkùaþ pàõóavaü supriyaü priyam 03,013.041*0053_02 prãyamàõo hçùãke÷as tåùõãm àsàü babhåva ha 03,013.041a tasmin vãrasamàvàye saürabdheùv atha ràjasu 03,013.041c dhçùñadyumnamukhair vãrair bhràtçbhiþ parivàrità 03,013.042a pà¤càlã puõóarãkàkùam àsãnaü yàdavaiþ saha 03,013.042c abhigamyàbravãt kçùõà ÷araõyaü ÷araõaiùiõã 03,013.043*0054_01 vàsudeva vasånàü ca vàsavo bahudhàcyuta 03,013.043*0054_02 devadevo 'si lokànàü kçùõadvaipàyano 'bravãt 03,013.043a pårve prajànisarge tvàm àhur ekaü prajàpatim 03,013.043c sraùñàraü sarvabhåtànàm asito devalo 'bravãt 03,013.044a viùõus tvam asi durdharùa tvaü yaj¤o madhusådana 03,013.044c yaùñà tvam asi yaùñavyo jàmadagnyo yathàbravãt 03,013.045a çùayas tvàü kùamàm àhuþ satyaü ca puruùottama 03,013.045c satyàd yaj¤o 'si saübhåtaþ ka÷yapas tvàü yathàbravãt 03,013.046a sàdhyànàm api devànàü vasånàm ã÷vare÷varaþ 03,013.046c lokabhàvana loke÷a yathà tvàü nàrado 'bravãt 03,013.046d*0055_01 brahma÷aükara÷akràdyair devavçndaiþ punaþ punaþ 03,013.046d*0055_02 krãóase tvaü naravyàghra bàlaþ krãóanakair iva 03,013.047a divaü te ÷irasà vyàptaü padbhyàü ca pçthivã vibho 03,013.047c jañharaü te ime lokàþ puruùo 'si sanàtanaþ 03,013.048a vidyàtapo 'bhitaptànàü tapasà bhàvitàtmanàm 03,013.048c àtmadar÷anasiddhànàm çùãõàm çùisattama 03,013.049a ràjarùãõàü puõyakçtàm àhaveùv anivartinàm 03,013.049c sarvadharmopapannànàü tvaü gatiþ puruùottama 03,013.050a tvaü prabhus tvaü vibhus tvaü bhår àtmabhås tvaü sanàtanaþ 03,013.050c lokapàlà÷ ca lokà÷ ca nakùatràõi di÷o da÷a 03,013.050e nabha÷ candra÷ ca sårya÷ ca tvayi sarvaü pratiùñhitam 03,013.051a martyatà caiva bhåtànàm amaratvaü divaukasàm 03,013.051c tvayi sarvaü mahàbàho lokakàryaü pratiùñhitam 03,013.052a sà te 'haü duþkham àkhyàsye praõayàn madhusådana 03,013.052c ã÷as tvaü sarvabhåtànàü ye divyà ye ca mànuùàþ 03,013.053a kathaü nu bhàryà pàrthànàü tava kçùõa sakhã vibho 03,013.053c dhçùñadyumnasya bhaginã sabhàü kçùyeta màdç÷ã 03,013.054a strãdharmiõã vepamànà rudhireõa samukùità 03,013.054c ekavastrà vikçùñàsmi duþkhità kurusaüsadi 03,013.055a ràjamadhye sabhàyàü tu rajasàbhisamãritàm 03,013.055c dçùñvà ca màü dhàrtaràùñràþ pràhasan pàpacetasaþ 03,013.055d*0056_01 kçùyamàõàü tathà dãnàm anàthàm iva màdhava 03,013.055d*0056_02 àhu÷ caitàn ùaõóatilàn pa¤ca caiva tu pàõóavàn 03,013.055d*0056_03 patim anyaü vçõãùveti sarve te madhusådana 03,013.056a dàsãbhàvena bhoktuü màm ãùus te madhusådana 03,013.056c jãvatsu pàõóuputreùu pà¤càleùv atha vçùõiùu 03,013.057a nanv ahaü kçùõa bhãùmasya dhçtaràùñrasya cobhayoþ 03,013.057c snuùà bhavàmi dharmeõa sàhaü dàsãkçtà balàt 03,013.058a garhaye pàõóavàüs tv eva yudhi ÷reùñhàn mahàbalàn 03,013.058c ye kli÷yamànàü prekùante dharmapatnãü ya÷asvinãm 03,013.059a dhig balaü bhãmasenasya dhik pàrthasya dhanuùmatàm 03,013.059c yau màü viprakçtàü kùudrair marùayetàü janàrdana 03,013.060a ÷à÷vato 'yaü dharmapathaþ sadbhir àcaritaþ sadà 03,013.060c yad bhàryàü parirakùanti bhartàro 'lpabalà api 03,013.061a bhàryàyàü rakùyamàõàyàü prajà bhavati rakùità 03,013.061c prajàyàü rakùyamàõàyàm àtmà bhavati rakùitaþ 03,013.062a àtmà hi jàyate tasyàü tasmàj jàyà bhavaty uta 03,013.062c bhartà ca bhàryayà rakùyaþ kathaü jàyàn mamodare 03,013.063a nanv ime ÷araõaü pràptàn na tyajanti kadà cana 03,013.063c te màü ÷araõam àpannàü nànvapadyanta pàõóavàþ 03,013.064a pa¤ceme pa¤cabhir jàtàþ kumàrà÷ càmitaujasaþ 03,013.064c eteùàm apy avekùàrthaü tràtavyàsmi janàrdana 03,013.065a prativindhyo yudhiùñhiràt sutasomo vçkodaràt 03,013.065c arjunàc chrutakãrtis tu ÷atànãkas tu nàkuliþ 03,013.066a kaniùñhàc chrutakarmà tu sarve satyaparàkramàþ 03,013.066c pradyumno yàdç÷aþ kçùõa tàdç÷às te mahàrathàþ 03,013.067a nanv ime dhanuùi ÷reùñhà ajeyà yudhi ÷àtravaiþ 03,013.067c kimarthaü dhàrtaràùñràõàü sahante durbalãyasàm 03,013.068a adharmeõa hçtaü ràjyaü sarve dàsàþ kçtàs tathà 03,013.068c sabhàyàü parikçùñàham ekavastrà rajasvalà 03,013.069a nàdhijyam api yac chakyaü kartum anyena gàõóivam 03,013.069c anyatràrjunabhãmàbhyàü tvayà và madhusådana 03,013.070a dhig bhãmasenasya balaü dhik pàrthasya ca gàõóivam 03,013.070c yatra duryodhanaþ kçùõa muhårtam api jãvati 03,013.070d*0057_01 kàlaþ sçjati bhåtàni kàlaþ saüharate prajàþ 03,013.070d*0057_02 tat kàlena kçtaü manye na te pauruùavardhanam 03,013.071a ya etàn àkùipad ràùñràt saha màtràvihiüsakàn 03,013.071c adhãyànàn purà bàlàn vratasthàn madhusådana 03,013.072a bhojane bhãmasenasya pàpaþ pràkùepayad viùam 03,013.072c kàlakåñaü navaü tãkùõaü saübhçtaü lomaharùaõam 03,013.073a taj jãrõam avikàreõa sahànnena janàrdana 03,013.073c sa÷eùatvàn mahàbàho bhãmasya puruùottama 03,013.074a pramàõakoñyàü vi÷vastaü tathà suptaü vçkodaram 03,013.074c baddhvainaü kçùõa gaïgàyàü prakùipya punar àvrajat 03,013.075a yadà vibuddhaþ kaunteyas tadà saüchidya bandhanam 03,013.075c udatiùñhan mahàbàhur bhãmaseno mahàbalaþ 03,013.076a à÷ãviùaiþ kçùõasarpaiþ suptaü cainam adaü÷ayat 03,013.076c sarveùv evàïgade÷eùu na mamàra ca ÷atruhà 03,013.077a pratibuddhas tu kaunteyaþ sarvàn sarpàn apothayat 03,013.077c sàrathiü càsya dayitam apahastena jaghnivàn 03,013.078a punaþ suptàn upàdhàkùãd bàlakàn vàraõàvate 03,013.078c ÷ayànàn àryayà sàrdhaü ko nu tat kartum arhati 03,013.079a yatràryà rudatã bhãtà pàõóavàn idam abravãt 03,013.079c mahad vyasanam àpannà ÷ikhinà parivàrità 03,013.080a hà hatàsmi kuto nv adya bhavec chàntir ihànalàt 03,013.080c anàthà vina÷iùyàmi bàlakaiþ putrakaiþ saha 03,013.081a tatra bhãmo mahàbàhur vàyuvegaparàkramaþ 03,013.081c àryàm à÷vàsayàm àsa bhràtéü÷ càpi vçkodaraþ 03,013.082a vainateyo yathà pakùã garuóaþ patatàü varaþ 03,013.082c tathaivàbhipatiùyàmi bhayaü vo neha vidyate 03,013.083a àryàm aïkena vàmena ràjànaü dakùiõena ca 03,013.083c aüsayo÷ ca yamau kçtvà pçùñhe bãbhatsum eva ca 03,013.084a sahasotpatya vegena sarvàn àdàya vãryavàn 03,013.084c bhràtén àryàü ca balavàn mokùayàm àsa pàvakàt 03,013.085a te ràtrau prasthitàþ sarve màtrà saha ya÷asvinaþ 03,013.085c abhyagacchan mahàraõyaü hióimbavanam antikàt 03,013.086a ÷ràntàþ prasuptàs tatreme màtrà saha suduþkhitàþ 03,013.086c suptàü÷ cainàn abhyagacchad dhióimbà nàma ràkùasã 03,013.086d*0058_01 sà dçùñvà pàõóavaü tatra ÷ayànaü bhràtçbhiþ saha 03,013.086d*0058_02 hçcchayenàbhibhåtà hi bhãmasenam akàmayat 03,013.087a bhãmasya pàdau kçtvà tu sva utsaïge tato balàt 03,013.087c paryamardata saühçùñà kalyàõã mçdupàõinà 03,013.088a tàm abudhyad ameyàtmà balavàn satyavikramaþ 03,013.088c paryapçcchac ca tàü bhãmaþ kim ihecchasy anindite 03,013.088d*0059_01 saivam uktà tu bhãmena ràkùasã kàmaråpiõã 03,013.088d*0059_02 bhãmasenaü mahàtmànam idam àha ÷ucismità 03,013.088d*0059_03 palàyadhvam itaþ kùipraü mama bhràtà suvãryavàn 03,013.088d*0059_04 àgamiùyati vo hantuü tasmàd gacchata màciram 03,013.088d*0059_05 atha bhãmo 'bhyuvàcainàü sàbhimànam idaü vacaþ 03,013.088d*0059_06 nodvijeyam ahaü tasmàn nihaniùye 'ham àgatam 03,013.088d*0060_01 àgataü pratiyotsyàmi ràkùasaü bhràtaraü tava 03,013.089a tayoþ ÷rutvà tu kathitam àgacchad ràkùasàdhamaþ 03,013.089c bhãmaråpo mahànàdàn visçjan bhãmadar÷anaþ 03,013.090*0061_01 athainàm abravãt kruddho ràkùasaþ puruùàdakaþ 03,013.090a kena sàrdhaü kathayasi ànayainaü mamàntikam 03,013.090c hióimbe bhakùayiùyàvo na ciraü kartum arhasi 03,013.091a sà kçpàsaügçhãtena hçdayena manasvinã 03,013.091c nainam aicchat tadàkhyàtum anukro÷àd anindità 03,013.092a sa nàdàn vinadan ghoràn ràkùasaþ puruùàdakaþ 03,013.092c abhyadravata vegena bhãmasenaü tadà kila 03,013.092d*0062_01 tam àgatam abhiprekùya bhãmaseno mahàbalam 03,013.092d*0062_02 utthàya sahasà rakùo nijagràha mahàbalaþ 03,013.093a tam abhidrutya saükruddho vegena mahatà balã 03,013.093c agçhõàt pàõinà pàõiü bhãmasenasya ràkùasaþ 03,013.094a indrà÷anisamaspar÷aü vajrasaühananaü dçóham 03,013.094c saühatya bhãmasenàya vyàkùipat sahasà karam 03,013.095a gçhãtaü pàõinà pàõiü bhãmaseno 'tha rakùasà 03,013.095c nàmçùyata mahàbàhus tatràkrudhyad vçkodaraþ 03,013.096a tatràsãt tumulaü yuddhaü bhãmasenahióimbayoþ 03,013.096c sarvàstraviduùor ghoraü vçtravàsavayor iva 03,013.096d*0063_01 vikrãóya suciraü bhãmo ràkùasena sahànagha 03,013.096d*0063_02 nijaghàna mahàvãryas taü tadà nirbalaü balã 03,013.096d*0064_01 talair a÷anikalpai÷ ca muùñibhi÷ càhanat tadà 03,013.096d*0065_01 tato bhãmo mahàbàhå råpam àsthàya vai mahat 03,013.096d*0065_02 jaghàna ràkùasaü kruddho vçtraü devapatir yathà 03,013.097a hatvà hióimbaü bhãmo 'tha prasthito bhràtçbhiþ saha 03,013.097c hióimbàm agrataþ kçtvà yasyàü jàto ghañotkacaþ 03,013.098a tata÷ ca pràdravan sarve saha màtrà ya÷asvinaþ 03,013.098c ekacakràm abhimukhàþ saüvçtà bràhmaõavrajaiþ 03,013.099a prasthàne vyàsa eùàü ca mantrã priyahito 'bhavat 03,013.099c tato 'gacchann ekacakràü pàõóavàþ saü÷itavratàþ 03,013.100a tatràpy àsàdayàm àsur bakaü nàma mahàbalam 03,013.100c puruùàdaü pratibhayaü hióimbenaiva saümitam 03,013.101a taü càpi vinihatyograü bhãmaþ praharatàü varaþ 03,013.101c sahito bhràtçbhiþ sarvair drupadasya puraü yayau 03,013.102a labdhàham api tatraiva vasatà savyasàcinà 03,013.102c yathà tvayà jità kçùõa rukmiõã bhãùmakàtmajà 03,013.103a evaü suyuddhe pàrthena jitàhaü madhusådana 03,013.103c svayaüvare mahat karma kçtvà nasukaraü paraiþ 03,013.104a evaü kle÷aiþ subahubhiþ kli÷yamànàþ suduþkhitàþ 03,013.104c nivasàmàryayà hãnàþ kçùõa dhaumyapuraþsaràþ 03,013.105a ta ime siühavikràntà vãryeõàbhyadhikàþ paraiþ 03,013.105c vihãnaiþ parikli÷yantãü samupekùanta màü katham 03,013.106a etàdç÷àni duþkhàni sahante durbalãyasàm 03,013.106c dãrghakàlaü pradãptàni pàpànàü kùudrakarmaõàm 03,013.107a kule mahati jàtàsmi divyena vidhinà kila 03,013.107c pàõóavànàü priyà bhàryà snuùà pàõóor mahàtmanaþ 03,013.108a kacagraham anupràptà sàsmi kçùõa varà satã 03,013.108c pa¤cànàm indrakalpànàü prekùatàü madhusådana 03,013.109a ity uktvà pràrudat kçùõà mukhaü pracchàdya pàõinà 03,013.109c padmako÷aprakà÷ena mçdunà mçdubhàùiõã 03,013.110a stanàv apatitau pãnau sujàtau ÷ubhalakùaõau 03,013.110c abhyavarùata pà¤càlã duþkhajair a÷rubindubhiþ 03,013.111a cakùuùã parimàrjantã niþ÷vasantã punaþ punaþ 03,013.111c bàùpapårõena kaõñhena kruddhà vacanam abravãt 03,013.112a naiva me patayaþ santi na putrà madhusådana 03,013.112c na bhràtaro na ca pità naiva tvaü na ca bàndhavàþ 03,013.113a ye màü viprakçtàü kùudrair upekùadhvaü vi÷okavat 03,013.113c na hi me ÷àmyate duþkhaü karõo yat pràhasat tadà 03,013.113d*0066_01 caturbhiþ kàraõaiþ kçùõa tvayà rakùyàsmi nitya÷aþ 03,013.113d*0066_02 saübandhàd gauravàt sakhyàt prabhutvenaiva ke÷ava 03,013.114a athainàm abravãt kçùõas tasmin vãrasamàgame 03,013.114b*0067_01 draupadyàs tad vacaþ ÷rutvà krodhàmarùasamanvitaþ 03,013.114b*0068_01 sàntvayaü÷ ca varàrohàü suvàkyair bharatarùabha 03,013.114c rodiùyanti striyo hy evaü yeùàü kruddhàsi bhàmini 03,013.115a bãbhatsu÷arasaüchannठ÷oõitaughapariplutàn 03,013.115c nihatठjãvitaü tyaktvà ÷ayànàn vasudhàtale 03,013.115d*0069_01 tvaü ÷roùyasy anavadyàïgi duryodhanamukhàn ripån 03,013.116a yat samarthaü pàõóavànàü tat kariùyàmi mà ÷ucaþ 03,013.116c satyaü te pratijànàmi ràj¤àü ràj¤ã bhaviùyasi 03,013.117a pated dyaur himavठ÷ãryet pçthivã ÷akalãbhavet 03,013.117c ÷uùyet toyanidhiþ kçùõe na me moghaü vaco bhavet 03,013.117d*0070_01 tac chrutvà draupadã vàkyaü prativàkyam athàcyutàt 03,013.117d*0070_02 sàcãkçtam avaikùat sà pà¤càlã madhyamaü patim 03,013.117d*0070_03 àbabhàùe mahàràja draupadãm arjunas tadà 03,013.117d*0070_04 mà rodãþ ÷ubhatàmràkùi yad àha madhusådanaþ 03,013.117d*0070_05 tathà tad bhavità devi nànyathà varavarõini 03,013.118 dhçùñadyumna uvàca 03,013.118a ahaü droõaü haniùyàmi ÷ikhaõóã tu pitàmaham 03,013.118c duryodhanaü bhãmasenaþ karõaü hantà dhanaüjayaþ 03,013.118d*0071_01 ÷akuniü tv akùakitavaü màdrãputro haniùyati 03,013.119a ràmakçùõau vyapà÷ritya ajeyàþ sma ÷ucismite 03,013.119c api vçtrahaõà yuddhe kiü punar dhçtaràùñrajaiþ 03,013.120 vai÷aüpàyana uvàca 03,013.120a ity ukte 'bhimukhà vãrà vàsudevam upasthità 03,013.120c teùàü madhye mahàbàhuþ ke÷avo vàkyam abravãt 03,014.001 vàsudeva uvàca 03,014.001a nedaü kçcchram anupràpto bhavàn syàd vasudhàdhipa 03,014.001c yady ahaü dvàrakàyàü syàü ràjan saünihitaþ purà 03,014.002a àgaccheyam ahaü dyåtam anàhåto 'pi kauravaiþ 03,014.002c àmbikeyena durdharùa ràj¤à duryodhanena ca 03,014.003a vàrayeyam ahaü dyåtaü bahån doùàn pradar÷ayan 03,014.003c bhãùmadroõau samànàyya kçpaü bàhlãkam eva ca 03,014.004a vaicitravãryaü ràjànam alaü dyåtena kaurava 03,014.004c putràõàü tava ràjendra tvannimittam iti prabho 03,014.005a tatra vakùyàmy ahaü doùàn yair bhavàn avaropitaþ 03,014.005c vãrasenasuto yai÷ ca ràjyàt prabhraü÷itaþ purà 03,014.005d*0072_01 puùkareõa narendreõa tठca vakùyàmi tasya vai 03,014.006a abhakùitavinà÷aü ca devanena vi÷àü pate 03,014.006c sàtatyaü ca prasaïgasya varõayeyaü yathàtatham 03,014.007a striyo 'kùà mçgayà pànam etat kàmasamutthitam 03,014.007c vyasanaü catuùñayaü proktaü yai ràjan bhra÷yate ÷riyaþ 03,014.008a tatra sarvatra vaktavyaü manyante ÷àstrakovidàþ 03,014.008c vi÷eùata÷ ca vaktavyaü dyåte pa÷yanti tadvidaþ 03,014.009a ekàhnà dravyanà÷o 'tra dhruvaü vyasanam eva ca 03,014.009c abhuktanà÷a÷ càrthànàü vàkpàruùyaü ca kevalam 03,014.010a etac cànyac ca kauravya prasaïgi kañukodayam 03,014.010c dyåte bråyàü mahàbàho samàsàdyàmbikàsutam 03,014.011a evam ukto yadi mayà gçhõãyàd vacanaü mama 03,014.011c anàmayaü syàd dharmasya kuråõàü kurunandana 03,014.012a na cet sa mama ràjendra gçhõãyàn madhuraü vacaþ 03,014.012c pathyaü ca bharata÷reùñha nigçhõãyàü balena tam 03,014.013a athainàn abhinãyaivaü suhçdo nàma durhçdaþ 03,014.013c sabhàsada÷ ca tàn sarvàn bhedayeyaü durodaràn 03,014.013d*0073_01 sarvàüs tàn anugçhõãma baddhvà pà÷ais tu vàruõaiþ 03,014.014a asàünidhyaü tu kauravya mamànarteùv abhåt tadà 03,014.014c yenedaü vyasanaü pràptà bhavanto dyåtakàritam 03,014.015a so 'ham etya kuru÷reùñha dvàrakàü pàõóunandana 03,014.015c a÷rauùaü tvàü vyasaninaü yuyudhànàd yathàtatham 03,014.016a ÷rutvaiva càhaü ràjendra paramodvignamànasaþ 03,014.016c tårõam abhyàgato 'smi tvàü draùñukàmo vi÷àü pate 03,014.017a aho kçcchram anupràptàþ sarve sma bharatarùabha 03,014.017c ye vayaü tvàü vyasaninaü pa÷yàmaþ saha sodaraiþ 03,015.001 yudhiùñhira uvàca 03,015.001a asàünidhyaü kathaü kçùõa tavàsãd vçùõinandana 03,015.001c kva càsãd vipravàsas te kiü vàkàrùãþ pravàsakaþ 03,015.002 kçùõa uvàca 03,015.002a ÷àlvasya nagaraü saubhaü gato 'haü bharatarùabha 03,015.002c vinihantuü nara÷reùñha tatra me ÷çõu kàraõam 03,015.003a mahàtejà mahàbàhur yaþ sa ràjà mahàya÷àþ 03,015.003c damaghoùàtmajo vãraþ ÷i÷upàlo mayà hataþ 03,015.004a yaj¤e te bharata÷reùñha ràjasåye 'rhaõàü prati 03,015.004c sa roùava÷asaüpràpto nàmçùyata duràtmavàn 03,015.005a ÷rutvà taü nihataü ÷àlvas tãvraroùasamanvitaþ 03,015.005c upàyàd dvàrakàü ÷ånyàm ihasthe mayi bhàrata 03,015.006a sa tatra yodhito ràjan bàlakair vçùõipuügavaiþ 03,015.006c àgataþ kàmagaü saubham àruhyaiva nç÷aüsakçt 03,015.006d*0074_01 cirajãvã nçpaþ so 'pi prasàdàt padmajanmanaþ 03,015.007a tato vçùõipravãràüs tàn bàlàn hatvà bahåüs tadà 03,015.007c purodyànàni sarvàõi bhedayàm àsa durmatiþ 03,015.008a uktavàü÷ ca mahàbàho kvàsau vçùõikulàdhamaþ 03,015.008c vàsudevaþ sumandàtmà vasudevasuto gataþ 03,015.009a tasya yuddhàrthino darpaü yuddhe nà÷ayitàsmy aham 03,015.009c ànartàþ satyam àkhyàta tatra gantàsmi yatra saþ 03,015.010a taü hatvà vinivartiùye kaüsake÷iniùådanam 03,015.010c ahatvà na nivartiùye satyenàyudham àlabhe 03,015.011a kvàsau kvàsàv iti punas tatra tatra vidhàvati 03,015.011c mayà kila raõe yuddhaü kàïkùamàõaþ sa saubharàñ 03,015.012a adya taü pàpakarmàõaü kùudraü vi÷vàsaghàtinam 03,015.012c ÷i÷upàlavadhàmarùàd gamayiùye yamakùayam 03,015.013a mama pàpasvabhàvena bhràtà yena nipàtitaþ 03,015.013c ÷i÷upàlo mahãpàlas taü vadhiùye mahãtale 03,015.014a bhràtà bàla÷ ca ràjà ca na ca saügràmamårdhani 03,015.014c pramatta÷ ca hato vãras taü haniùye janàrdanam 03,015.015a evamàdi mahàràja vilapya divam àsthitaþ 03,015.015c kàmagena sa saubhena kùiptvà màü kurunandana 03,015.015d*0075_01 gataþ kauravya duùñàtmà màrtikàvatiko nçpaþ 03,015.016a tam a÷rauùam ahaü gatvà yathà vçttaþ sudurmatiþ 03,015.016c mayi kauravya duùñàtmà màrttikàvatako nçpaþ 03,015.017a tato 'ham api kauravya roùavyàkulalocanaþ 03,015.017c ni÷citya manasà ràjan vadhàyàsya mano dadhe 03,015.018a ànarteùu vimardaü ca kùepaü càtmani kaurava 03,015.018c pravçddham avalepaü ca tasya duùkçtakarmaõaþ 03,015.019a tataþ saubhavadhàyàhaü pratasthe pçthivãpate 03,015.019c sa mayà sàgaràvarte dçùña àsãt parãpsatà 03,015.020a tataþ pradhmàpya jalajaü pà¤cajanyam ahaü nçpa 03,015.020c àhåya ÷àlvaü samare yuddhàya samavasthitaþ 03,015.021a sumuhårtam abhåd yuddhaü tatra me dànavaiþ saha 03,015.021c va÷ãbhåtà÷ ca me sarve bhåtale ca nipàtitàþ 03,015.022a etat kàryaü mahàbàho yenàhaü nàgamaü tadà 03,015.022c ÷rutvaiva hàstinapuraü dyåtaü càvinayotthitam 03,015.022d*0076_01 drutam àgatavàn yuùmàn draùñukàmaþ suduþkhitàn 03,015.022d*0077_01 ÷rutvaiva tat kùaõaü vegàd àgato 'haü naràdhipa 03,016.001 yudhiùñhira uvàca 03,016.001a vàsudeva mahàbàho vistareõa mahàmate 03,016.001c saubhasya vadham àcakùva na hi tçpyàmi kathyataþ 03,016.002 vàsudeva uvàca 03,016.002a hataü ÷rutvà mahàbàho mayà ÷rauta÷ravaü nçpam 03,016.002c upàyàd bharata÷reùñha ÷àlvo dvàravatãü purãm 03,016.003a arundhat tàü suduùñàtmà sarvataþ pàõóunandana 03,016.003c ÷àlvo vaihàyasaü càpi tat puraü vyåhya viùñhitaþ 03,016.004a tatrastho 'tha mahãpàlo yodhayàm àsa tàü purãm 03,016.004c abhisàreõa sarveõa tatra yuddham avartata 03,016.005a purã samantàd vihità sapatàkà satoraõà 03,016.005c sacakrà sahuóà caiva sayantrakhanakà tathà 03,016.006a sopatalpapratolãkà sàññàññàlakagopurà 03,016.006c sakacagrahaõã caiva solkàlàtàvapothikà 03,016.007a soùñrikà bharata÷reùñha sabherãpaõavànakà 03,016.007c samittçõaku÷à ràjan sa÷ataghnãkalàïgalà 03,016.008a sabhu÷uõóya÷malaguóà sàyudhà sapara÷vadhà 03,016.008c lohacarmavatã càpi sàgniþ sahuóa÷çïgikà 03,016.009a ÷àstradçùñena vidhinà saüyuktà bharatarùabha 03,016.009c dravyair anekair vividhair gadasàmboddhavàdibhiþ 03,016.010a puruùaiþ kuru÷àrdåla samarthaiþ pratibàdhane 03,016.010c abhikhyàtakulair vãrair dçùñavãryai÷ ca saüyuge 03,016.011a madhyamena ca gulmena rakùità sàrasaüj¤ità 03,016.011c utkùiptagulmai÷ ca tathà hayai÷ caiva padàtibhiþ 03,016.012a àghoùitaü ca nagare na pàtavyà sureti ha 03,016.012c pramàdaü parirakùadbhir ugrasenoddhavàdibhiþ 03,016.013a pramatteùv abhighàtaü hi kuryàc chàlvo naràdhipaþ 03,016.013c iti kçtvàpramattàs te sarve vçùõyandhakàþ sthitàþ 03,016.014a ànartà÷ ca tathà sarve nañanartakagàyanàþ 03,016.014c bahir vivàsitàþ sarve rakùadbhir vittasaücayàn 03,016.015a saükramà bheditàþ sarve nàva÷ ca pratiùedhitàþ 03,016.015c parikhà÷ càpi kauravya kãlaiþ sunicitàþ kçtàþ 03,016.016a udapànàþ kuru÷reùñha tathaivàpy ambarãùakàþ 03,016.016c samantàt kro÷amàtraü ca kàrità viùamà ca bhåþ 03,016.016d*0078_01 saükramà bheditàþ sarve pràkàrà÷ ca navãkçtàþ 03,016.017a prakçtyà viùamaü durgaü prakçtyà ca surakùitam 03,016.017c prakçtyà càyudhopetaü vi÷eùeõa tadànagha 03,016.018a surakùitaü suguptaü ca sarvàyudhasamanvitam 03,016.018c tat puraü bharata÷reùñha yathendrabhavanaü tathà 03,016.019a na càmudro 'bhiniryàti na càmudraþ prave÷yate 03,016.019c vçùõyandhakapure ràjaüs tadà saubhasamàgame 03,016.020a anu rathyàsu sarvàsu catvareùu ca kaurava 03,016.020c balaü babhåva ràjendra prabhåtagajavàjimat 03,016.021a dattavetanabhaktaü ca dattàyudhaparicchadam 03,016.021c kçtàpadànaü ca tadà balam àsãn mahàbhuja 03,016.022a na kupyavetanã ka÷ cin na càtikràntavetanã 03,016.022c nànugrahabhçtaþ ka÷ cin na càdçùñaparàkramaþ 03,016.023a evaü suvihità ràjan dvàrakà bhåridakùiõaiþ 03,016.023c àhukena suguptà ca ràj¤à ràjãvalocana 03,017.001 vàsudeva uvàca 03,017.001a tàü tåpayàtvà ràjendra ÷àlvaþ saubhapatis tadà 03,017.001c prabhåtanaranàgena balenopavive÷a ha 03,017.002a same niviùñà sà senà prabhåtasalilà÷aye 03,017.002c caturaïgabalopetà ÷àlvaràjàbhipàlità 03,017.003a varjayitvà ÷ma÷ànàni devatàyatanàni ca 03,017.003c valmãkàü÷ caiva caityàü÷ ca tanniviùñam abhåd balam 03,017.004a anãkànàü vibhàgena panthànaþ ùañ kçtàbhavan 03,017.004c pravaõà nava caivàsa¤ ÷àlvasya ÷ibire nçpa 03,017.005a sarvàyudhasamopetaü sarva÷astravi÷àradam 03,017.005c rathanàgà÷vakalilaü padàtidhvajasaükulam 03,017.006a tuùñapuùñajanopetaü vãralakùaõalakùitam 03,017.006c vicitradhvajasaünàhaü vicitrarathakàrmukam 03,017.007a saünive÷ya ca kauravya dvàrakàyàü nararùabha 03,017.007c abhisàrayàm àsa tadà vegena patagendravat 03,017.008a tadàpatantaü saüdç÷ya balaü ÷àlvapates tadà 03,017.008c niryàya yodhayàm àsuþ kumàrà vçùõinandanàþ 03,017.009a asahanto 'bhiyànaü tac chàlvaràjasya kaurava 03,017.009c càrudeùõa÷ ca sàmba÷ ca pradyumna÷ ca mahàrathaþ 03,017.010a te rathair daü÷itàþ sarve vicitràbharaõadhvajàþ 03,017.010c saüsaktàþ ÷àlvaràjasya bahubhir yodhapuügavaiþ 03,017.011a gçhãtvà tu dhanuþ sàmbaþ ÷àlvasya sacivaü raõe 03,017.011c yodhayàm àsa saühçùñaþ kùemavçddhiü camåpatim 03,017.012a tasya bàõamayaü varùaü jàmbavatyàþ suto mahat 03,017.012c mumoca bharata÷reùñha yathà varùaü sahasradçk 03,017.013a tad bàõavarùaü tumulaü viùehe sa camåpatiþ 03,017.013c kùemavçddhir mahàràja himavàn iva ni÷calaþ 03,017.014a tataþ sàmbàya ràjendra kùemavçddhir api sma ha 03,017.014c mumoca màyàvihitaü ÷arajàlaü mahattaram 03,017.015a tato màyàmayaü jàlaü màyayaiva vidàrya saþ 03,017.015c sàmbaþ ÷arasahasreõa ratham asyàbhyavarùata 03,017.016a tataþ sa viddhaþ sàmbena kùemavçddhi÷ camåpatiþ 03,017.016c apàyàj javanair a÷vaiþ sàmbabàõaprapãóitaþ 03,017.017a tasmin vipradrute kråre ÷àlvasyàtha camåpatau 03,017.017c vegavàn nàma daiteyaþ sutaü me 'bhyadravad balã 03,017.018a abhipannas tu ràjendra sàmbo vçùõikulodvahaþ 03,017.018c vegaü vegavato ràjaüs tasthau vãro vidhàrayan 03,017.019a sa vegavati kaunteya sàmbo vegavatãü gadàm 03,017.019c cikùepa tarasà vãro vyàvidhya satyavikramaþ 03,017.020a tayà tv abhihato ràjan vegavàn apatad bhuvi 03,017.020c vàtarugõa iva kùuõõo jãrõamålo vanaspatiþ 03,017.021a tasmin nipatite vãre gadànunne mahàsure 03,017.021c pravi÷ya mahatãü senàü yodhayàm àsa me sutaþ 03,017.022a càrudeùõena saüsakto vivindhyo nàma dànavaþ 03,017.022c mahàrathaþ samàj¤àto mahàràja mahàdhanuþ 03,017.023a tataþ sutumulaü yuddhaü càrudeùõavivindhyayoþ 03,017.023c vçtravàsavayo ràjan yathà pårvaü tathàbhavat 03,017.024a anyonyasyàbhisaükruddhàv anyonyaü jaghnatuþ ÷araiþ 03,017.024c vinadantau mahàràja siühàv iva mahàbalau 03,017.025a raukmiõeyas tato bàõam agnyarkopamavarcasam 03,017.025c abhimantrya mahàstreõa saüdadhe ÷atrunà÷anam 03,017.026a sa vivindhyàya sakrodhaþ samàhåya mahàrathaþ 03,017.026c cikùepa me suto ràjan sa gatàsur athàpatat 03,017.027a vivindhyaü nihataü dçùñvà tàü ca vikùobhitàü camåm 03,017.027c kàmagena sa saubhena ÷àlvaþ punar upàgamat 03,017.028a tato vyàkulitaü sarvaü dvàrakàvàsi tad balam 03,017.028c dçùñvà ÷àlvaü mahàbàho saubhasthaü pçthivãgatam 03,017.029a tato niryàya kaunteya vyavasthàpya ca tad balam 03,017.029c ànartànàü mahàràja pradyumno vàkyam abravãt 03,017.030a sarve bhavantas tiùñhantu sarve pa÷yantu màü yudhi 03,017.030c nivàrayantaü saügràme balàt saubhaü saràjakam 03,017.031a ahaü saubhapateþ senàm àyasair bhujagair iva 03,017.031c dhanurbhujavinirmuktair nà÷ayàmy adya yàdavàþ 03,017.032a à÷vasadhvaü na bhãþ kàryà saubharàó adya na÷yati 03,017.032c mayàbhipanno duùñàtmà sasaubho vina÷iùyati 03,017.033a evaü bruvati saühçùñe pradyumne pàõóunandana 03,017.033c viùñhitaü tad balaü vãra yuyudhe ca yathàsukham 03,018.001 vàsudeva uvàca 03,018.001a evam uktvà raukmiõeyo yàdavàn bharatarùabha 03,018.001c daü÷itair haribhir yuktaü ratham àsthàya kà¤canam 03,018.002a ucchritya makaraü ketuü vyàttànanam alaükçtam 03,018.002c utpatadbhir ivàkà÷aü tair hayair anvayàt paràn 03,018.003a vikùipan nàdayaü÷ càpi dhanuþ÷reùñhaü mahàbalaþ 03,018.003c tåõakhaógadharaþ ÷åro baddhagodhàïgulitravàn 03,018.004a sa vidyuccalitaü càpaü viharan vai talàt talam 03,018.004c mohayàm àsa daiteyàn sarvàn saubhanivàsinaþ 03,018.005a nàsya vikùipata÷ càpaü saüdadhànasya càsakçt 03,018.005c antaraü dadç÷e ka÷ cin nighnataþ ÷àtravàn raõe 03,018.006a mukhasya varõo na vikalpate 'sya; celu÷ ca gàtràõi na càpi tasya 03,018.006c siühonnataü càpy abhigarjato 'sya; ÷u÷ràva loko 'dbhutaråpam agryam 03,018.007a jalecaraþ kà¤canayaùñisaüstho; vyàttànanaþ sarvatimipramàthã 03,018.007c vitràsayan ràjati vàhamukhye; ÷àlvasya senàpramukhe dhvajàgryaþ 03,018.008a tataþ sa tårõaü niùpatya pradyumnaþ ÷atrukar÷anaþ 03,018.008c ÷àlvam evàbhidudràva vidhàsyan kalahaü nçpa 03,018.009a abhiyànaü tu vãreõa pradyumnena mahàhave 03,018.009c nàmarùayata saükruddhaþ ÷àlvaþ kurukulodvaha 03,018.010a sa roùamadamatto vai kàmagàd avaruhya ca 03,018.010c pradyumnaü yodhayàm àsa ÷àlvaþ parapuraüjayaþ 03,018.011a tayoþ sutumulaü yuddhaü ÷àlvavçùõipravãrayoþ 03,018.011c sametà dadç÷ur lokà balivàsavayor iva 03,018.012a tasya màyàmayo vãra ratho hemapariùkçtaþ 03,018.012c sadhvajaþ sapatàka÷ ca sànukarùaþ satåõavàn 03,018.013a sa taü rathavaraü ÷rãmàn samàruhya kila prabho 03,018.013c mumoca bàõàn kauravya pradyumnàya mahàbalaþ 03,018.014a tato bàõamayaü varùaü vyasçjat tarasà raõe 03,018.014c pradyumno bhujavegena ÷àlvaü saümohayann iva 03,018.015a sa tair abhihataþ saükhye nàmarùayata saubharàñ 03,018.015c ÷aràn dãptàgnisaükà÷àn mumoca tanaye mama 03,018.015d*0079_01 tàn àpatata (sic!) bàõaughàn sa ciccheda mahàbalaþ 03,018.015d*0079_02 tata÷ cànyठ÷aràn dãptàn pracikùepa sute mama 03,018.016a sa ÷àlvabàõai ràjendra viddho rukmiõinandanaþ 03,018.016c mumoca bàõaü tvarito marmabhedinam àhave 03,018.017a tasya varma vibhidyà÷u sa bàõo matsuteritaþ 03,018.017c bibheda hçdayaü patrã sa papàta mumoha ca 03,018.018a tasmin nipatite vãre ÷àlvaràje vicetasi 03,018.018c saüpràdravan dànavendrà dàrayanto vasuüdharàm 03,018.019a hàhàkçtam abhåt sainyaü ÷àlvasya pçthivãpate 03,018.019c naùñasaüj¤e nipatite tadà saubhapatau nçpa 03,018.020a tata utthàya kauravya pratilabhya ca cetanàm 03,018.020c mumoca bàõaü tarasà pradyumnàya mahàbalaþ 03,018.021a tena viddho mahàbàhuþ pradyumnaþ samare sthitaþ 03,018.021c jatrude÷e bhç÷aü vãro vyavàsãdad rathe tadà 03,018.022a taü sa viddhvà mahàràja ÷àlvo rukmiõinandanam 03,018.022c nanàda siühanàdaü vai nàdenàpårayan mahãm 03,018.023a tato mohaü samàpanne tanaye mama bhàrata 03,018.023c mumoca bàõàüs tvaritaþ punar anyàn duràsadàn 03,018.024a sa tair abhihato bàõair bahubhis tena mohitaþ 03,018.024c ni÷ceùñaþ kaurava÷reùñha pradyumno 'bhåd raõàjire 03,019.001 vàsudeva uvàca 03,019.001a ÷àlvabàõàrdite tasmin pradyumne balinàü vare 03,019.001c vçùõayo bhagnasaükalpà vivyathuþ pçtanàgatàþ 03,019.002a hàhàkçtam abhåt sàrvaü vçùõyandhakabalaü tadà 03,019.002c pradyumne patite ràjan pare ca muditàbhavan 03,019.003a taü tathà mohitaü dçùñvà sàrathir javanair hayaiþ 03,019.003c raõàd apàharat tårõaü ÷ikùito dàrukis tataþ 03,019.004a nàtidåràpayàte tu rathe rathavarapraõut 03,019.004c dhanur gçhãtvà yantàraü labdhasaüj¤o 'bravãd idam 03,019.005a saute kiü te vyavasitaü kasmàd yàsi paràïmukhaþ 03,019.005c naiùa vçùõipravãràõàm àhave dharma ucyate 03,019.006a kaccit saute na te mohaþ ÷àlvaü dçùñvà mahàhave 03,019.006c viùàdo và raõaü dçùñvà bråhi me tvaü yathàtatham 03,019.007 såta uvàca 03,019.007a jànàrdane na me moho nàpi me bhayam àvi÷at 03,019.007c atibhàraü tu te manye ÷àlvaü ke÷avanandana 03,019.008a so 'payàmi ÷anair vãra balavàn eùa pàpakçt 03,019.008c mohita÷ ca raõe ÷åro rakùyaþ sàrathinà rathã 03,019.009a àyuùmaüs tvaü mayà nityaü rakùitavyas tvayàpy aham 03,019.009c rakùitavyo rathã nityam iti kçtvàpayàmy aham 03,019.010a eka÷ càsi mahàbàho bahava÷ càpi dànavàþ 03,019.010c nasamaü raukmiõeyàhaü raõaü matvàpayàmy aham 03,019.011 vàsudeva uvàca 03,019.011a evaü bruvati såte tu tadà makaraketumàn 03,019.011c uvàca såtaü kauravya nivartaya rathaü punaþ 03,019.012a dàrukàtmaja maivaü tvaü punaþ kàrùãþ kathaü cana 03,019.012c vyapayànaü raõàt saute jãvato mama karhi cit 03,019.013a na sa vçùõikule jàto yo vai tyajati saügaram 03,019.013c yo và nipatitaü hanti tavàsmãti ca vàdinam 03,019.014a tathà striyaü vai yo hanti vçddhaü bàlaü tathaiva ca 03,019.014c virathaü viprakãrõaü ca bhagna÷astràyudhaü tathà 03,019.015a tvaü ca såtakule jàto vinãtaþ såtakarmaõi 03,019.015c dharmaj¤a÷ càsi vçùõãnàm àhaveùv api dàruke 03,019.016a sa jànaü÷ caritaü kçtsnaü vçùõãnàü pçtanàmukhe 03,019.016c apayànaü punaþ saute maivaü kàrùãþ kathaü cana 03,019.017a apayàtaü hataü pçùñhe bhãtaü raõapalàyinam 03,019.017c gadàgrajo duràdharùaþ kiü màü vakùyati màdhavaþ 03,019.018a ke÷avasyàgrajo vàpi nãlavàsà madotkañaþ 03,019.018c kiü vakùyati mahàbàhur baladevaþ samàgataþ 03,019.019a kiü vakùyati ÷iner naptà narasiüho mahàdhanuþ 03,019.019c apayàtaü raõàt saute sàmba÷ ca samitiüjayaþ 03,019.020a càrudeùõa÷ ca durdharùas tathaiva gadasàraõau 03,019.020c akråra÷ ca mahàbàhuþ kiü màü vakùyati sàrathe 03,019.021a ÷åraü saübhàvitaü santaü nityaü puruùamàninam 03,019.021c striya÷ ca vçùõãvãràõàü kiü màü vakùyanti saügatàþ 03,019.022a pradyumno 'yam upàyàti bhãtas tyaktvà mahàhavam 03,019.022c dhig enam iti vakùyanti na tu vakùyanti sàdhv iti 03,019.023a dhig vàcà parihàso 'pi mama và madvidhasya và 03,019.023c mçtyunàbhyadhikaþ saute sa tvaü mà vyapayàþ punaþ 03,019.024a bhàraü hi mayi saünyasya yàto madhunihà hariþ 03,019.024c yaj¤aü bharatasiühasya pàrthasyàmitatejasaþ 03,019.025a kçtavarmà mayà vãro niryàsyann eva vàritaþ 03,019.025c ÷àlvaü nivàrayiùye 'haü tiùñha tvam iti såtaja 03,019.026a sa ca saübhàvayan màü vai nivçtto hçdikàtmajaþ 03,019.026c taü sametya raõaü tyaktvà kiü vakùyàmi mahàratham 03,019.027a upayàtaü duràdharùaü ÷aïkhacakragadàdharam 03,019.027c puruùaü puõóarãkàkùaü kiü vakùyàmi mahàbhujam 03,019.028a sàtyakiü baladevaü ca ye cànye 'ndhakavçùõayaþ 03,019.028c mayà spardhanti satataü kiü nu vakùyàmi tàn aham 03,019.029a tyaktvà raõam imaü saute pçùñhato 'bhyàhataþ ÷araiþ 03,019.029c tvayàpanãto viva÷o na jãveyaü kathaü cana 03,019.030a sa nivarta rathenà÷u punar dàrukanandana 03,019.030c na caitad evaü kartavyam athàpatsu kathaü cana 03,019.031a na jãvitam ahaü saute bahu manye kadà cana 03,019.031c apayàto raõàd bhãtaþ pçùñhato 'bhyàhataþ ÷araiþ 03,019.032a kadà và såtaputra tvaü jànãùe màü bhayàrditam 03,019.032c apayàtaü raõaü hitvà yathà kàpuruùaü tathà 03,019.033a na yuktaü bhavatà tyaktuü saügràmaü dàrukàtmaja 03,019.033c mayi yuddhàrthini bhç÷aü sa tvaü yàhi yato raõam 03,020.001 vàsudeva uvàca 03,020.001a evam uktas tu kaunteya såtaputras tadà mçdhe 03,020.001c pradyumnam abravãc chlakùõaü madhuraü vàkyam a¤jasà 03,020.002a na me bhayaü raukmiõeya saügràme yacchato hayàn 03,020.002c yuddhaj¤a÷ càsmi vçùõãnàü nàtra kiü cid ato 'nyathà 03,020.003a àyuùmann upade÷as tu sàrathye vartatàü smçtaþ 03,020.003c sarvàrtheùu rathã rakùyas tvaü càpi bhç÷apãóitaþ 03,020.004a tvaü hi ÷àlvaprayuktena patriõàbhihato bhç÷am 03,020.004c ka÷malàbhihato vãra tato 'ham apayàtavàn 03,020.005a sa tvaü sàtvatamukhyàdya labdhasaüj¤o yadçcchayà 03,020.005c pa÷ya me hayasaüyàne ÷ikùàü ke÷avanandana 03,020.006a dàrukeõàham utpanno yathàvac caiva ÷ikùitaþ 03,020.006c vãtabhãþ pravi÷àmy etàü ÷àlvasya mahatãü camåm 03,020.007a evam uktvà tato vãra hayàn saücodya saügare 03,020.007c ra÷mibhi÷ ca samudyamya javenàbhyapatat tadà 03,020.008a maõóalàni vicitràõi yamakànãtaràõi ca 03,020.008c savyàni ca vicitràõi dakùiõàni ca sarva÷aþ 03,020.009a pratodenàhatà ràjan ra÷mibhi÷ ca samudyatàþ 03,020.009c utpatanta ivàkà÷aü vibabhus te hayottamàþ 03,020.010a te hastalàghavopetaü vij¤àya nçpa dàrukim 03,020.010c dahyamànà iva tadà paspç÷u÷ caraõair mahãm 03,020.011a so 'pasavyàü camåü tasya ÷àlvasya bharatarùabha 03,020.011c cakàra nàtiyatnena tad adbhutam ivàbhavat 03,020.012a amçùyamàõo 'pasavyaü pradyumnena sa saubharàñ 03,020.012c yantàram asya sahasà tribhir bàõaiþ samarpayat 03,020.013a dàrukasya sutas taü tu bàõavegam acintayan 03,020.013c bhåya eva mahàbàho prayayau hayasaümataþ 03,020.014a tato bàõàn bahuvidhàn punar eva sa saubharàñ 03,020.014c mumoca tanaye vãre mama rukmiõinandane 03,020.015a tàn apràptठ÷itair bàõai÷ ciccheda paravãrahà 03,020.015c raukmiõeyaþ smitaü kçtvà dar÷ayan hastalàghavam 03,020.016a chinnàn dçùñvà tu tàn bàõàn pradyumnena sa saubharàñ 03,020.016c àsurãü dàruõãü màyàm àsthàya vyasçjac charàn 03,020.017a prayujyamànam àj¤àya daiteyàstraü mahàbalaþ 03,020.017c brahmàstreõàntarà chittvà mumocànyàn patatriõaþ 03,020.018a te tad astraü vidhåyà÷u vivyadhå rudhirà÷anàþ 03,020.018c ÷irasy urasi vaktre ca sa mumoha papàta ca 03,020.019a tasmin nipatite kùudre ÷àlve bàõaprapãóite 03,020.019c raukmiõeyo 'paraü bàõaü saüdadhe ÷atrunà÷anam 03,020.020a tam arcitaü sarvadà÷àrhapågair; à÷ãrbhir arkajvalanaprakà÷am 03,020.020c dçùñvà ÷araü jyàm abhinãyamànaü; babhåva hàhàkçtam antarikùam 03,020.021a tato devagaõàþ sarve sendràþ saha dhane÷varàþ 03,020.021c nàradaü preùayàm àsuþ ÷vasanaü ca mahàbalam 03,020.022a tau raukmiõeyam àgamya vaco 'bråtàü divaukasàm 03,020.022c naiùa vadhyas tvayà vãra ÷àlvaràjaþ kathaü cana 03,020.023a saüharasva punar bàõam avadhyo 'yaü tvayà raõe 03,020.023c etasya hi ÷arasyàjau nàvadhyo 'sti pumàn kva cit 03,020.024a mçtyur asya mahàbàho raõe devakinandanaþ 03,020.024c kçùõaþ saükalpito dhàtrà tan na mithyà bhaved iti 03,020.025a tataþ paramasaühçùñaþ pradyumnaþ ÷aram uttamam 03,020.025c saüjahàra dhanuþ÷reùñhàt tåõe caiva nyave÷ayat 03,020.026a tata utthàya ràjendra ÷àlvaþ paramadurmanàþ 03,020.026c vyapàyàt sabalas tårõaü pradyumna÷arapãóitaþ 03,020.027a sa dvàrakàü parityajya kråro vçùõibhir arditaþ 03,020.027c saubham àsthàya ràjendra divam àcakrame tadà 03,021.001 vàsudeva uvàca 03,021.001a ànartanagaraü muktaü tato 'ham agamaü tadà 03,021.001c mahàkratau ràjasåye nivçtte nçpate tava 03,021.002a apa÷yaü dvàrakàü càhaü mahàràja hatatviùam 03,021.002c niþsvàdhyàyavaùañkàràü nirbhåùaõavarastriyam 03,021.003a anabhij¤eyaråpàõi dvàrakopavanàni ca 03,021.003c dçùñvà ÷aïkopapanno 'ham apçcchaü hçdikàtmajam 03,021.004a asvasthanaranàrãkam idaü vçùõipuraü bhçùam 03,021.004c kim idaü nara÷àrdåla ÷rotum icchàmahe vayam 03,021.005a evam uktas tu sa mayà vistareõedam abravãt 03,021.005c rodhaü mokùaü ca ÷àlvena hàrdikyo ràjasattama 03,021.006a tato 'haü kaurava÷reùñha ÷rutvà sarvam a÷eùataþ 03,021.006c vinà÷e ÷àlvaràjasya tadaivàkaravaü matim 03,021.007a tato 'haü bharata÷reùñha samà÷vàsya pure janam 03,021.007c ràjànam àhukaü caiva tathaivànakadundubhim 03,021.007e sarvavçùõipravãràü÷ ca harùayann abruvaü tadà 03,021.008a apramàdaþ sadà kàryo nagare yàdavarùabhàþ 03,021.008c ÷àlvaràjavinà÷àya prayàtaü màü nibodhata 03,021.009a nàhatvà taü nivartiùye purãü dvàravatãü prati 03,021.009c sa÷àlvaü saubhanagaraü hatvà draùñàsmi vaþ punaþ 03,021.009e trisàmà hanyatàm eùà dundubhiþ ÷atrubhãùaõã 03,021.010a te mayà÷vàsità vãrà yathàvad bharatarùabha 03,021.010c sarve màm abruvan hçùñàþ prayàhi jahi ÷àtravàn 03,021.011a taiþ prahçùñàtmabhir vãrair à÷ãrbhir abhinanditaþ 03,021.011c vàcayitvà dvija÷reùñhàn praõamya ÷irasàhukam 03,021.012a sainyasugrãvayuktena rathenànàdayan di÷aþ 03,021.012c pradhmàpya ÷aïkhapravaraü pà¤cajanyam ahaü nçpa 03,021.013a prayàto 'smi naravyàghra balena mahatà vçtaþ 03,021.013c këptena caturaïgeõa balena jitakà÷inà 03,021.014a samatãtya bahån de÷àn girãü÷ ca bahupàdapàn 03,021.014c saràüsi sarita÷ caiva màrttikàvatam àsadam 03,021.015a tatrà÷rauùaü naravyàghra ÷àlvaü nagaram antikàt 03,021.015c prayàtaü saubham àsthàya tam ahaü pçùñhato 'nvayàm 03,021.015d*0080_01 dçùñavàn asmi ràjendra sàlvaràjam athàntike 03,021.016a tataþ sàgaram àsàdya kukùau tasya mahormiõaþ 03,021.016c samudranàbhyàü ÷àlvo 'bhåt saubham àsthàya ÷atruhan 03,021.016d*0081_01 sa màm àlokya sahasà senàü svàü pràhiõon mçdhe 03,021.016d*0081_02 madbàhunà ca senàyàü ÷iùñàyàü kiü cid eva ca 03,021.017a sa samàlokya dåràn màü smayann iva yudhiùñhira 03,021.017c àhvayàm àsa duùñàtmà yuddhàyaiva muhur muhuþ 03,021.018a tasya ÷àrïgavinirmuktair bahubhir marmabhedibhiþ 03,021.018c puraü nàsàdyata ÷arais tato màü roùa àvi÷at 03,021.019a sa càpi pàpaprakçtir daiteyàpasado nçpa 03,021.019c mayy avarùata durdharùaþ ÷aradhàràþ sahasra÷aþ 03,021.020a sainikàn mama såtaü ca hayàü÷ ca samavàkirat 03,021.020c acintayantas tu ÷aràn vayaü yudhyàma bhàrata 03,021.021a tataþ ÷atasahasràõi ÷aràõàü nataparvaõàm 03,021.021c cikùipuþ samare vãrà mayi ÷àlvapadànugàþ 03,021.022a te hayàn me rathaü caiva tadà dàrukam eva ca 03,021.022c chàdayàm àsur asurà bàõair marmavibhedibhiþ 03,021.023a na hayà na ratho vãra na yantà mama dàrukaþ 03,021.023c adç÷yanta ÷arai÷ channàs tathàhaü sainikà÷ ca me 03,021.024a tato 'ham api kauravya ÷aràõàm ayutàn bahån 03,021.024c abhimantritànàü dhanuùà divyena vidhinàkùipam 03,021.025a na tatra viùayas tv àsãn mama sainyasya bhàrata 03,021.025c khe viùaktaü hi tat saubhaü kro÷amàtra ivàbhavat 03,021.026a tatas te prekùakàþ sarve raïgavàña iva sthitàþ 03,021.026c harùayàm àsur uccair màü siühanàdatalasvanaiþ 03,021.027a matkàrmukavinirmuktà dànavànàü mahàraõe 03,021.027c aïgeùu rudhiràktàs te vivi÷uþ ÷alabhà iva 03,021.028a tato halahalà÷abdaþ saubhamadhye vyavardhata 03,021.028c vadhyatàü vi÷ikhais tãkùõaiþ patatàü ca mahàrõave 03,021.029a te nikçttabhujaskandhàþ kabandhàkçtidar÷anàþ 03,021.029c nadanto bhairavàn nàdan nipatanti sma dànavàþ 03,021.029d*0082_01 patitàs te 'pi bhakùyante samudràmbhonivàsibhiþ 03,021.030a tato gokùãrakundendumçõàlarajataprabham 03,021.030c jalajaü pà¤cajanyaü vai pràõenàham apårayam 03,021.031a tàn dçùñvà patitàüs tatra ÷àlvaþ saubhapatis tadà 03,021.031c màyàyuddhena mahatà yodhayàm àsa màü yudhi 03,021.032a tato huóahuóàþ pràsàþ ÷akti÷ålapara÷vadhàþ 03,021.032b*0083_01 asayaþ ÷aktimu÷alapà÷àrùñikaõapàþ ÷aràþ 03,021.032c paññi÷à÷ ca bhu÷uõóya÷ ca pràpatann ani÷aü mayi 03,021.033a tàn ahaü màyayaivà÷u pratigçhya vyanà÷ayam 03,021.033c tasyàü hatàyàü màyàyàü giri÷çïgair ayodhayat 03,021.034a tato 'bhavat tama iva prabhàtam iva càbhavat 03,021.034c durdinaü sudinaü caiva ÷ãtam uùõaü ca bhàrata 03,021.034d*0084_01 aïgàrapàü÷uvarùaü ca ÷astravarùaü ca bhàrata 03,021.035a evaü màyàü vikurvàõo yodhayàm àsa màü ripuþ 03,021.035c vij¤àya tad ahaü sarvaü màyayaiva vyanà÷ayam 03,021.035d*0085_01 sa mohayàm àsa tadà màyayà yudhi dànavaþ 03,021.035d*0085_02 tato hatàyàü ca mayà màyàyàü yudhi dànavaþ 03,021.035e yathàkàlaü tu yuddhena vyadhamaü sarvataþ ÷araiþ 03,021.036a tato vyoma mahàràja ÷atasåryam ivàbhavat 03,021.036c ÷atacandraü ca kaunteya sahasràyutatàrakam 03,021.037a tato nàj¤àyata tadà divàràtraü tathà di÷aþ 03,021.037c tato 'haü moham àpannaþ praj¤àstraü samayojayam 03,021.037e tatas tad astram astreõa vidhåtaü ÷aratålavat 03,021.038a tathà tad abhavad yuddhaü tumulaü lomaharùaõam 03,021.038c labdhàloka÷ ca ràjendra punaþ ÷atrum ayodhayam 03,022.001 vàsudeva uvàca 03,022.001a evaü sa puruùavyàghra ÷àlvo ràj¤àü mahàripuþ 03,022.001c yudhyamàno mayà saükhye viyad abhyàgamat punaþ 03,022.002a tataþ ÷ataghnã÷ ca mahàgadà÷ ca; dãptàü÷ ca ÷ålàn musalàn asãü÷ ca 03,022.002c cikùepa roùàn mayi mandabuddhiþ; ÷àlvo mahàràja jayàbhikàïkùã 03,022.003a tàn à÷ugair àpatato 'ham à÷u; nivàrya tårõaü khagamàn kha eva 03,022.003c dvidhà tridhà càcchinam à÷u muktais; tato 'ntarikùe ninado babhåva 03,022.004a tataþ ÷atasahasreõa ÷aràõàü nataparvaõàm 03,022.004c dàrukaü vàjina÷ caiva rathaü ca samavàkirat 03,022.005a tato màm abravãd vãra dàruko vihvalann iva 03,022.005c sthàtavyam iti tiùñhàmi ÷àlvabàõaprapãóitaþ 03,022.005d*0086_01 avasthàtuü na ÷akyàmi aïgaü me vyavasãdati 03,022.006a iti tasya ni÷amyàhaü sàratheþ karuõaü vacaþ 03,022.006c avekùamàõo yantàram apa÷yaü ÷arapãóitam 03,022.007a na tasyorasi no mårdhni na kàye na bhujadvaye 03,022.007c antaraü pàõóava÷reùñha pa÷yàmi nahataü ÷araiþ 03,022.008a sa tu bàõavarotpãóàd visravaty asçg ulbaõam 03,022.008c abhivçùño yathà meghair girir gairikadhàtumàn 03,022.008d*0087_01 ÷arair nànàvidhàkàrair divyàstrapratimantritaiþ 03,022.008d*0087_02 astraiþ ÷astrai÷ ca vividhaiþ khasthà hy antarhità api 03,022.009a abhãùuhastaü taü dçùñvà sãdantaü sàrathiü raõe 03,022.009c astambhayaü mahàbàho ÷àlvabàõaprapãóitam 03,022.010a atha màü puruùaþ ka÷ cid dvàrakànilayo 'bravãt 03,022.010c tvarito ratham abhyetya sauhçdàd iva bhàrata 03,022.011a àhukasya vaco vãra tasyaiva paricàrakaþ 03,022.011c viùaõõaþ sannakaõñho vai tan nibodha yudhiùñhira 03,022.012a dvàrakàdhipatir vãra àha tvàm àhuko vacaþ 03,022.012c ke÷aveha vijànãùva yat tvàü pitçsakho 'bravãt 03,022.013a upayàtvàdya ÷àlvena dvàrakàü vçùõinandana 03,022.013c viùakte tvayi durdharùa hataþ ÷årasuto balàt 03,022.014a tad alaü sàdhu yuddhena nivartasva janàrdana 03,022.014c dvàrakàm eva rakùasva kàryam etan mahat tava 03,022.015a ity ahaü tasya vacanaü ÷rutvà paramadurmanàþ 03,022.015c ni÷cayaü nàdhigacchàmi kartavyasyetarasya và 03,022.016a sàtyakiü baladevaü ca pradyumnaü ca mahàratham 03,022.016c jagarhe manasà vãra tac chrutvà vipriyaü vacaþ 03,022.017a ahaü hi dvàrakàyà÷ ca pitu÷ ca kurunandana 03,022.017c teùu rakùàü samàdhàya prayàtaþ saubhapàtane 03,022.018a baladevo mahàbàhuþ kaccij jãvati ÷atruhà 03,022.018c sàtyakã raukmiõeya÷ ca càrudeùõa÷ ca vãryavàn 03,022.018e sàmbaprabhçtaya÷ caivety aham àsaü sudurmanàþ 03,022.019a eteùu hi naravyàghra jãvatsu na kathaü cana 03,022.019c ÷akyaþ ÷årasuto hantum api vajrabhçtà svayam 03,022.020a hataþ ÷årasuto vyaktaü vyaktaü te ca paràsavaþ 03,022.020c baladevamukhàþ sarve iti me ni÷cità matiþ 03,022.021a so 'haü sarvavinà÷aü taü cintayàno muhur muhuþ 03,022.021c suvihvalo mahàràja punaþ ÷àlvam ayodhayam 03,022.022a tato 'pa÷yaü mahàràja prapatantam ahaü tadà 03,022.022c saubhàc chårasutaü vãra tato màü moha àvi÷at 03,022.023a tasya råpaü prapatataþ pitur mama naràdhipa 03,022.023c yayàteþ kùãõapuõyasya svargàd iva mahãtalam 03,022.024a vi÷ãrõagalitoùõãùaþ prakãrõàmbaramårdhajaþ 03,022.024c prapatan dç÷yate ha sma kùãõapuõya iva grahaþ 03,022.025a tataþ ÷àrïgaü dhanuþ÷reùñhaü karàt prapatitaü mama 03,022.025c mohàt sanna÷ ca kaunteya rathopastha upàvi÷am 03,022.026a tato hàhàkçtaü sarvaü sainyaü me gatacetanam 03,022.026c màü dçùñvà rathanãóasthaü gatàsum iva bhàrata 03,022.027a prasàrya bàhå patataþ prasàrya caraõàv api 03,022.027c råpaü pitur apa÷yaü tac chakuneþ patato yathà 03,022.028a taü patantaü mahàbàho ÷ålapaññi÷apàõayaþ 03,022.028c abhighnanto bhç÷aü vãrà mama ceto vyakampayan 03,022.029a tato muhårtàt pratilabhya saüj¤àm; ahaü tadà vãra mahàvimarde 03,022.029c na tatra saubhaü na ripuü na ÷àlvaü; pa÷yàmi vçddhaü pitaraü na càpi 03,022.030a tato mamàsãn manasi màyeyam iti ni÷citam 03,022.030c prabuddho 'smi tato bhåyaþ ÷ata÷o vikira¤ ÷aràn 03,023.001 vàsudeva uvàca 03,023.001a tato 'haü bharata÷reùñha pragçhya ruciraü dhanuþ 03,023.001c ÷arair apàtayaü saubhàc chiràüsi vibudhadviùàm 03,023.002a ÷aràü÷ cà÷ãviùàkàràn årdhvagàüs tigmatejasaþ 03,023.002c apraiùaü ÷àlvaràjàya ÷àrïgamuktàn suvàsasaþ 03,023.003a tato nàdç÷yata tadà saubhaü kurukulodvaha 03,023.003c antarhitaü màyayàbhåt tato 'haü vismito 'bhavam 03,023.004a atha dànavasaüghàs te vikçtànanamårdhajàþ 03,023.004c udakro÷an mahàràja viùñhite mayi bhàrata 03,023.005a tato 'straü ÷abdasàhaü vai tvaramàõo mahàhave 03,023.005c ayojayaü tadvadhàya tataþ ÷abda upàramat 03,023.006a hatàs te dànavàþ sarve yaiþ sa ÷abda udãritaþ 03,023.006c ÷arair àdityasaükà÷air jvalitaiþ ÷abdasàdhanaiþ 03,023.007a tasminn uparate ÷abde punar evànyato 'bhavat 03,023.007c ÷abdo 'paro mahàràja tatràpi pràharaü ÷aràn 03,023.008a evaü da÷a di÷aþ sarvàs tiryag årdhvaü ca bhàrata 03,023.008c nàdayàm àsur asuràs te càpi nihatà mayà 03,023.009a tataþ pràgjyotiùaü gatvà punar eva vyadç÷yata 03,023.009c saubhaü kàmagamaü vãra mohayan mama cakùuùã 03,023.010a tato lokàntakaraõo dànavo vànaràkçtiþ 03,023.010c ÷ilàvarùeõa sahasà mahatà màü samàvçõot 03,023.011a so 'haü parvatavarùeõa vadhyamànaþ samantataþ 03,023.011c valmãka iva ràjendra parvatopacito 'bhavam 03,023.012a tato 'haü parvatacitaþ sahayaþ sahasàrathiþ 03,023.012c aprakhyàtim iyàü ràjan sadhvajaþ parvatai÷ citaþ 03,023.013a tato vçùõipravãrà ye mamàsan sainikàs tadà 03,023.013c te bhayàrtà di÷aþ sarvàþ sahasà vipradudruvuþ 03,023.014a tato hàhàkçtaü sarvam abhåt kila vi÷àü pate 03,023.014c dyau÷ ca bhåmi÷ ca khaü caivàdç÷yamàne tathà mayi 03,023.015a tato viùaõõamanaso mama ràjan suhçjjanàþ 03,023.015c rurudu÷ cukru÷u÷ caiva duþkha÷okasamanvitàþ 03,023.016a dviùatàü ca praharùo 'bhåd àrti÷ càdviùatàm api 03,023.016c evaü vijitavàn vãra pa÷càd a÷rauùam acyuta 03,023.017a tato 'ham astraü dayitaü sarvapàùàõabhedanam 03,023.017c vajram udyamya tàn sarvàn parvatàn sama÷àtayam 03,023.018a tataþ parvatabhàràrtà mandapràõaviceùñitàþ 03,023.018c hayà mama mahàràja vepamànà ivàbhavan 03,023.019a meghajàlam ivàkà÷e vidàryàbhyuditaü ravim 03,023.019c dçùñvà màü bàndhavàþ sarve harùam àhàrayan punaþ 03,023.020a tato màm abravãt såtaþ prà¤jaliþ praõato nçpa 03,023.020c sàdhu saüpa÷ya vàrùõeya ÷àlvaü saubhapatiü sthitam 03,023.021a alaü kçùõàvamanyainaü sàdhu yatnaü samàcara 03,023.021c màrdavaü sakhitàü caiva ÷àlvàd adya vyapàhara 03,023.022a jahi ÷àlvaü mahàbàho mainaü jãvaya ke÷ava 03,023.022c sarvaiþ paràkramair vãra vadhyaþ ÷atrur amitrahan 03,023.023a na ÷atrur avamantavyo durbalo 'pi balãyasà 03,023.023c yo 'pi syàt pãñhagaþ ka÷ cit kiü punaþ samare sthitaþ 03,023.024a sa tvaü puruùa÷àrdåla sarvayatnair imaü prabho 03,023.024c jahi vçùõikula÷reùñha mà tvàü kàlo 'tyagàt punaþ 03,023.024d*0088_01 jitavठjàmadagnyaü yaþ koñivarùagaõàn bahån 03,023.024d*0088_02 sa eùa nànyair vadhyo hi tvàm çte naiva kai÷ cana 03,023.025a naiùa màrdavasàdhyo vai mato nàpi sakhà tava 03,023.025c yena tvaü yodhito vãra dvàrakà càvamardità 03,023.026a evamàdi tu kaunteya ÷rutvàhaü sàrather vacaþ 03,023.026c tattvam etad iti j¤àtvà yuddhe matim adhàrayam 03,023.027a vadhàya ÷àlvaràjasya saubhasya ca nipàtane 03,023.027c dàrukaü càbruvaü vãra muhårtaü sthãyatàm iti 03,023.028a tato 'pratihataü divyam abhedyam ativãryavat 03,023.028c àgneyam astraü dayitaü sarvasàhaü mahàprabham 03,023.028d*0089_01 yojayaü tatra dhanuùà dànavàntakaraü raõe 03,023.029a yakùàõàü ràkùasànàü ca dànavànàü ca saüyuge 03,023.029c ràj¤àü ca pratilomànàü bhasmàntakaraõaü mahat 03,023.030a kùuràntam amalaü cakraü kàlàntakayamopamam 03,023.030c abhimantryàham atulaü dviùatàü ca nibarhaõam 03,023.031a jahi saubhaü svavãryeõa ye càtra ripavo mama 03,023.031c ity uktvà bhujavãryeõa tasmai pràhiõavaü ruùà 03,023.032a råpaü sudar÷anasyàsãd àkà÷e patatas tadà 03,023.032c dvitãyasyeva såryasya yugànte pariviùyataþ 03,023.033a tat samàsàdya nagaraü saubhaü vyapagatatviùam 03,023.033c madhyena pàñayàm àsa krakaco dàrv ivocchritam 03,023.034a dvidhà kçtaü tataþ saubhaü sudar÷anabalàd dhatam 03,023.034c mahe÷vara÷aroddhåtaü papàta tripuraü yathà 03,023.035a tasmin nipatite saubhe cakram àgàt karaü mama 03,023.035c puna÷ coddhåya vegena ÷àlvàyety aham abruvam 03,023.036a tataþ ÷àlvaü gadàü gurvãm àvidhyantaü mahàhave 03,023.036c dvidhà cakàra sahasà prajajvàla ca tejasà 03,023.037a tasmin nipatite vãre dànavàs trastacetasaþ 03,023.037c hàhàbhåtà di÷o jagmur ardità mama sàyakaiþ 03,023.038a tato 'haü samavasthàpya rathaü saubhasamãpataþ 03,023.038c ÷aïkhaü pradhmàpya harùeõa suhçdaþ paryaharùayam 03,023.039a tan meru÷ikharàkàraü vidhvastàññàlagopuram 03,023.039c dahyamànam abhiprekùya striyas tàþ saüpradudruvuþ 03,023.040a evaü nihatya samare ÷àlvaü saubhaü nipàtya ca 03,023.040c ànartàn punar àgamya suhçdàü prãtim àvaham 03,023.041a etasmàt kàraõàd ràjan nàgamaü nàgasàhvayam 03,023.041c yady agàü paravãraghna na hi jãvet suyodhanaþ 03,023.041d*0090_01 mayy àgate 'thavà vãra dyåtaü na bhavità tathà 03,023.041d*0091_01 adyàhaü kiü kariùyàmi bhinnasetur ivodakam 03,023.042 vai÷aüpàyana uvàca 03,023.042a evam uktvà mahàbàhuþ kauravaü puruùottamaþ 03,023.042c àmantrya prayayau dhãmàn pàõóavàn madhusådanaþ 03,023.043a abhivàdya mahàbàhur dharmaràjaü yudhiùñhiram 03,023.043c ràj¤à mårdhany upàghràto bhãmena ca mahàbhujaþ 03,023.043d*0092_01 pariùvakta÷ càrjunena yamàbhyàü càbhivàditaþ 03,023.043d*0092_02 saümànita÷ ca dhaumyena draupadyà càrcito '÷rubhiþ 03,023.044a subhadràm abhimanyuü ca ratham àropya kà¤canam 03,023.044c àruroha rathaü kçùõaþ pàõóavair abhipåjitaþ 03,023.045a sainyasugrãvayuktena rathenàdityavarcasà 03,023.045c dvàrakàü prayayau kçùõaþ samà÷vàsya yudhiùñhiram 03,023.046a tataþ prayàte dà÷àrhe dhçùñadyumno 'pi pàrùataþ 03,023.046c draupadeyàn upàdàya prayayau svapuraü tadà 03,023.047a dhçùñaketuþ svasàraü ca samàdàyàtha cediràñ 03,023.047c jagàma pàõóavàn dçùñvà ramyàü ÷uktimatãü purãm 03,023.048a kekayà÷ càpy anuj¤àtàþ kaunteyenàmitaujasà 03,023.048c àmantrya pàõóavàn sarvàn prayayus te 'pi bhàrata 03,023.049a bràhmaõà÷ ca vi÷a÷ caiva tathà viùayavàsinaþ 03,023.049c visçjyamànàþ subhç÷aü na tyajanti sma pàõóavàn 03,023.050a samavàyaþ sa ràjendra sumahàdbhutadar÷anaþ 03,023.050c àsãn mahàtmanàü teùàü kàmyake bharatarùabha 03,023.051a yudhiùñhiras tu vipràüs tàn anumànya mahàmanàþ 03,023.051c ÷a÷àsa puruùàn kàle rathàn yojayateti ha 03,024.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,024.001a tasmin da÷àrhàdhipatau prayàte; yudhiùñhiro bhãmasenàrjunau ca 03,024.001c yamau ca kçùõà ca purohita÷ ca; rathàn mahàrhàn paramà÷vayuktàn 03,024.002a àsthàya vãràþ sahità vanàya; pratasthire bhåtapatiprakà÷àþ 03,024.002c hiraõyaniùkàn vasanàni gà÷ ca; pradàya ÷ikùàkùaramantravidbhyaþ 03,024.003a preùyàþ puro viü÷atir àtta÷astrà; dhanåüùi varmàõi ÷aràü÷ ca pãtàn 03,024.003c maurvã÷ ca yantràõi ca sàyakàü÷ ca; sarve samàdàya jaghanyam ãyuþ 03,024.004a tatas tu vàsàüsi ca ràjaputryà; dhàtrya÷ ca dàsya÷ ca vibhåùaõaü ca 03,024.004c tad indrasenas tvaritaü pragçhya; jaghanyam evopayayau rathena 03,024.005a tataþ kuru÷reùñham upetya pauràþ; pradakùiõaü cakrur adãnasattvàþ 03,024.005c taü bràhmaõà÷ càbhyavadan prasannà; mukhyà÷ ca sarve kurujàïgalànàm 03,024.006a sa càpi tàn abhyavadat prasannaþ; sahaiva tair bhràtçbhir dharmaràjaþ 03,024.006c tasthau ca tatràdhipatir mahàtmà; dçùñvà janaughaü kurujàïgalànàm 03,024.007a piteva putreùu sa teùu bhàvaü; cakre kuråõàm çùabho mahàtmà 03,024.007c te càpi tasmin bharataprabarhe; tadà babhåvuþ pitarãva putràþ 03,024.008a tataþ samàsàdya mahàjanaughàþ; kurupravãraü parivàrya tasthuþ 03,024.008c hà nàtha hà dharma iti bruvanto; hriyà ca sarve '÷rumukhà babhåvuþ 03,024.009a varaþ kuråõàm adhipaþ prajànàü; piteva putràn apahàya càsmàn 03,024.009c pauràn imठjànapadàü÷ ca sarvàn; hitvà prayàtaþ kva nu dharmaràjaþ 03,024.010a dhig dhàrtaràùñraü sunç÷aüsabuddhiü; sasaubalaü pàpamatiü ca karõam 03,024.010c anartham icchanti narendra pàpà; ye dharmanityasya satas tavogràþ 03,024.011a svayaü nive÷yàpratimaü mahàtmà; puraü mahad devapuraprakà÷am 03,024.011c ÷atakratuprastham amoghakarmà; hitvà prayàtaþ kva nu dharmaràjaþ 03,024.012a cakàra yàm apratimàü mahàtmà; sabhàü mayo devasabhàprakà÷àm 03,024.012c tàü devaguptàm iva devamàyàü; hitvà prayàtaþ kva nu dharmaràjaþ 03,024.013a tàn dharmakàmàrthavid uttamaujà; bãbhatsur uccaiþ sahitàn uvàca 03,024.013c àdàsyate vàsam imaü niruùya; vaneùu ràjà dviùatàü ya÷àüsi 03,024.014a dvijàtimukhyàþ sahitàþ pçthak ca; bhavadbhir àsàdya tapasvina÷ ca 03,024.014c prasàdya dharmàrthavida÷ ca vàcyà; yathàrthasiddhiþ paramà bhaven naþ 03,024.015a ity evam ukte vacane 'rjunena; te bràhmaõàþ sarvavarõà÷ ca ràjan 03,024.015c mudàbhyanandan sahità÷ ca cakruþ; pradakùiõaü dharmabhçtàü variùñham 03,024.016a àmantrya pàrthaü ca vçkodaraü ca; dhanaüjayaü yàj¤asenãü yamau ca 03,024.016c pratasthire ràùñram apetaharùà; yudhiùñhireõànumatà yathàsvam 03,025.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,025.001a tatas teùu prayàteùu kaunteyaþ satyasaügaraþ 03,025.001c abhyabhàùata dharmàtmà bhràtén sarvàn yudhiùñhiraþ 03,025.002a dvàda÷emàþ samàsmàbhir vastavyaü nirjane vane 03,025.002c samãkùadhvaü mahàraõye de÷aü bahumçgadvijam 03,025.003a bahupuùpaphalaü ramyaü ÷ivaü puõyajanocitam 03,025.003c yatremàþ ÷aradaþ sarvàþ sukhaü prativasemahi 03,025.004a evam ukte pratyuvàca dharmaràjaü dhanaüjayaþ 03,025.004c guruvan mànavaguruü mànayitvà manasvinam 03,025.005 arjuna uvàca 03,025.005a bhavàn eva maharùãõàü vçddhànàü paryupàsità 03,025.005c aj¤àtaü mànuùe loke bhavato nàsti kiü cana 03,025.006a tvayà hy upàsità nityaü bràhmaõà bharatarùabha 03,025.006c dvaipàyanaprabhçtayo nàrada÷ ca mahàtapàþ 03,025.007a yaþ sarvalokadvàràõi nityaü saücarate va÷ã 03,025.007c devalokàd brahmalokaü gandharvàpsarasàm api 03,025.008a sarvà gatãr vijànàsi bràhmaõànàü na saü÷ayaþ 03,025.008c prabhàvàü÷ caiva vettha tvaü sarveùàm eva pàrthiva 03,025.009a tvam eva ràja¤ jànàsi ÷reyaþkàraõam eva ca 03,025.009c yatrecchasi mahàràja nivàsaü tatra kurmahe 03,025.010a idaü dvaitavanaü nàma saraþ puõyajanocitam 03,025.010c bahupuùpaphalaü ramyaü nànàdvijaniùevitam 03,025.011a atremà dvàda÷a samà viharemeti rocaye 03,025.011c yadi te 'numataü ràjan kiü vànyan manyate bhavàn 03,025.012 yudhiùñhira uvàca 03,025.012a mamàpy etan mataü pàrtha tvayà yat samudàhçtam 03,025.012c gacchàma puõyaü vikhyàtaü mahad dvaitavanaü saraþ 03,025.013 vai÷aüpàyana uvàca 03,025.013a tatas te prayayuþ sarve pàõóavà dharmacàriõaþ 03,025.013c bràhmaõair bahubhiþ sàrdhaü puõyaü dvaitavanaü saraþ 03,025.014a bràhmaõàþ sàgnihotrà÷ ca tathaiva ca niragnayaþ 03,025.014c svàdhyàyino bhikùava÷ ca sajapà vanavàsinaþ 03,025.015a bahavo bràhmaõàs tatra parivavrur yudhiùñhiram 03,025.015c tapasvinaþ satya÷ãlàþ ÷ata÷aþ saü÷itavratàþ 03,025.016a te yàtvà pàõóavàs tatra bahubhir bràhmaõaiþ saha 03,025.016c puõyaü dvaitavanaü ramyaü vivi÷ur bharatarùabhàþ 03,025.017a tac chàlatàlàmramadhåkanãpa; kadambasarjàrjunakarõikàraiþ 03,025.017c tapàtyaye puùpadharair upetaü; mahàvanaü ràùñrapatir dadar÷a 03,025.018a mahàdrumàõàü ÷ikhareùu tasthur; manoramàü vàcam udãrayantaþ 03,025.018c mayåradàtyåhacakorasaüghàs; tasmin vane kànanakokilà÷ ca 03,025.019a kareõuyåthaiþ saha yåthapànàü; madotkañànàm acalaprabhàõàm 03,025.019c mahànti yåthàni mahàdvipànàü; tasmin vane ràùñrapatir dadar÷a 03,025.020a manoramàü bhogavatãm upetya; dhçtàtmanàü cãrajañàdharàõàm 03,025.020c tasmin vane dharmabhçtàü nivàse; dadar÷a siddharùigaõàn anekàn 03,025.021a tataþ sa yànàd avaruhya ràjà; sabhràtçkaþ sajanaþ kànanaü tat 03,025.021c vive÷a dharmàtmavatàü variùñhas; triviùñapaü ÷akra ivàmitaujàþ 03,025.022a taü satyasaüdhaü sahitàbhipetur; didçkùava÷ càraõasiddhasaüghàþ 03,025.022c vanaukasa÷ càpi narendrasiühaü; manasvinaü saüparivàrya tasthuþ 03,025.023a sa tatra siddhàn abhivàdya sarvàn; pratyarcito ràjavad devavac ca 03,025.023c vive÷a sarvaiþ sahito dvijàgryaiþ; kçtà¤jalir dharmabhçtàü variùñhaþ 03,025.024a sa puõya÷ãlaþ pitçvan mahàtmà; tapasvibhir dharmaparair upetya 03,025.024c pratyarcitaþ puùpadharasya måle; mahàdrumasyopavive÷a ràjà 03,025.025a bhãma÷ ca kçùõà ca dhanaüjaya÷ ca; yamau ca te cànucarà narendram 03,025.025c vimucya vàhàn avaruhya sarve; tatropatasthur bharataprabarhàþ 03,025.026a latàvatànàvanataþ sa pàõóavair; mahàdrumaþ pa¤cabhir ugradhanvibhiþ 03,025.026c babhau nivàsopagatair mahàtmabhir; mahàgirir vàraõayåthapair iva 03,026.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,026.001a tat kànanaü pràpya narendraputràþ; sukhocità vàsam upetya kçcchram 03,026.001c vijahrur indrapratimàþ ÷iveùu; sarasvatã÷àlavaneùu teùu 03,026.002a yatãü÷ ca sarvàn sa munãü÷ ca ràjà; tasmin vane målaphalair udagraiþ 03,026.002c dvijàtimukhyàn çùabhaþ kuråõàü; saütarpayàm àsa mahànubhàvaþ 03,026.003a iùñã÷ ca pitryàõi tathàgriyàõi; mahàvane vasatàü pàõóavànàm 03,026.003c purohitaþ sarvasamçddhatejà÷; cakàra dhaumyaþ pitçvat kuråõàm 03,026.004a apetya ràùñràd vasatàü tu teùàm; çùiþ puràõo 'tithir àjagàma 03,026.004c tam à÷ramaü tãvrasamçddhatejà; màrkaõóeyaþ ÷rãmatàü pàõóavànàm 03,026.004d*0093_01 tam àgataü jvalitahutà÷anaprabhaü 03,026.004d*0093_02 mahàmanàþ kuruvçùabho yudhiùñhiraþ 03,026.004d*0093_03 apåjayat suraçùimànavàrcitaü 03,026.004d*0093_04 mahàmuniü hy anupamasattvavãryavàn 03,026.005a sa sarvavid draupadãü prekùya kçùõàü; yudhiùñhiraü bhãmasenàrjunau ca 03,026.005c saüsmçtya ràmaü manasà mahàtmà; tapasvimadhye 'smayatàmitaujàþ 03,026.006a taü dharmaràjo vimanà ivàbravãt; sarve hriyà santi tapasvino 'mã 03,026.006c bhavàn idaü kiü smayatãva hçùñas; tapasvinàü pa÷yatàü màm udãkùya 03,026.007 màrkaõóeya uvàca 03,026.007a na tàta hçùyàmi na ca smayàmi; praharùajo màü bhajate na darpaþ 03,026.007c tavàpadaü tv adya samãkùya ràmaü; satyavrataü dà÷arathiü smaràmi 03,026.008a sa càpi ràjà saha lakùmaõena; vane nivàsaü pitur eva ÷àsanàt 03,026.008c dhanvã caran pàrtha purà mayaiva; dçùño girer çùyamåkasya sànau 03,026.009a sahasranetrapratimo mahàtmà; mayasya jeta namuce÷ ca hantà 03,026.009c pitur nide÷àd anaghaþ svadharmaü; vane vàsaü dà÷arathi÷ cakàra 03,026.010a sa càpi ÷akrasya samaprabhàvo; mahànubhàvaþ samareùv ajeyaþ 03,026.010c vihàya bhogàn acarad vaneùu; ne÷e balasyeti cared adharmam 03,026.011a nçpà÷ ca nàbhàgabhagãrathàdayo; mahãm imàü sàgaràntàü vijitya 03,026.011c satyena te 'py ajayaüs tàta lokàn; ne÷e balasyeti cared adharmam 03,026.012a alarkam àhur naravarya santaü; satyavrataü kà÷ikaråùaràjam 03,026.012c vihàya ràùñràõi vasåni caiva; ne÷e balasyeti cared adharmam 03,026.013a dhàtrà vidhir yo vihitaþ puràõas; taü påjayanto naravarya santaþ 03,026.013c saptarùayaþ pàrtha divi prabhànti; ne÷e balasyeti cared adharmam 03,026.014a mahàbalàn parvatakåñamàtràn; viùàõinaþ pa÷ya gajàn narendra 03,026.014c sthitàn nide÷e naravarya dhàtur; ne÷e balasyeti cared adharmam 03,026.015a sarvàõi bhåtàni narendra pa÷ya; yathà yathàvad vihitaü vidhàtrà 03,026.015c svayonitas tat kurute prabhàvàn; ne÷e balasyeti cared adharmam 03,026.016a satyena dharmeõa yathàrhavçttyà; hriyà tathà sarvabhåtàny atãtya 03,026.016c ya÷a÷ ca teja÷ ca tavàpi dãptaü; vibhàvasor bhàskarasyeva pàrtha 03,026.017a yathàpratij¤aü ca mahànubhàva; kçcchraü vane vàsam imaü niruùya 03,026.017c tataþ ÷riyaü tejasà svena dãptàm; àdàsyase pàrthiva kauravebhyaþ 03,026.018 vai÷aüpàyana uvàca 03,026.018a tam evam uktvà vacanaü maharùis; tapasvimadhye sahitaü suhçdbhiþ 03,026.018c àmantrya dhaumyaü sahitàü÷ ca pàrthàüs; tataþ pratasthe di÷am uttaràü saþ 03,027.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,027.001a vasatsv atha dvaitavane pàõóaveùu mahàtmasu 03,027.001c anukãrõaü mahàraõyaü bràhmaõaiþ samapadyata 03,027.002a ãryamàõena satataü brahmaghoùeõa sarvataþ 03,027.002c brahmalokasamaü puõyam àsãd dvaitavanaü saraþ 03,027.003a yajuùàm çcàü ca sàmnàü ca gadyànàü caiva sarva÷aþ 03,027.003c àsãd uccàryamàõànàü nisvano hçdayaügamaþ 03,027.004a jyàghoùaþ pàõóaveyànàü brahmaghoùa÷ ca dhãmatàm 03,027.004c saüsçùñaü brahmaõà kùatraü bhåya eva vyarocata 03,027.005a athàbravãd bako dàlbhyo dharmaràjaü yudhiùñhiram 03,027.005c saüdhyàü kaunteyam àsãnam çùibhiþ parivàritam 03,027.006a pa÷ya dvaitavane pàrtha bràhmaõànàü tapasvinàm 03,027.006c homavelàü kuru÷reùñha saüprajvalitapàvakàm 03,027.007a caranti dharmaü puõye 'smiüs tvayà guptà dhçtavratàþ 03,027.007c bhçgavo 'ïgirasa÷ caiva vàsiùñhàþ kà÷yapaiþ saha 03,027.008a àgastyà÷ ca mahàbhàgà àtreyà÷ cottamavratàþ 03,027.008c sarvasya jagataþ ÷reùñhà bràhmaõàþ saügatàs tvayà 03,027.009a idaü tu vacanaü pàrtha ÷çõv ekàgramanà mama 03,027.009c bhràtçbhiþ saha kaunteya yat tvàü vakùyàmi kaurava 03,027.010a brahma kùatreõa saüsçùñaü kùatraü ca brahmaõà saha 03,027.010c udãrõau dahataþ ÷atrån vanànãvàgnimàrutau 03,027.011a nàbràhmaõas tàta ciraü bubhåùed; icchann imaü lokam amuü ca jetum 03,027.011c vinãtadharmàrtham apetamohaü; labdhvà dvijaü nudati nçpaþ sapatnàn 03,027.012a caran naiþ÷reyasaü dharmaü prajàpàlanakàritam 03,027.012c nàdhyagacchad balir loke tãrtham anyatra vai dvijàt 03,027.013a anånam àsãd asurasya kàmair; vairocaneþ ÷rãr api càkùayàsãt 03,027.013c labdhvà mahãü bràhmaõasaüprayogàt; teùv àcaran duùñam ato vyana÷yat 03,027.014a nàbràhmaõaü bhåmir iyaü sabhåtir; varõaü dvitãyaü bhajate ciràya 03,027.014c samudranemir namate tu tasmai; yaü bràhmaõaþ ÷àsti nayair vinãtaþ 03,027.015a ku¤jarasyeva saügràme 'parigçhyàïku÷agraham 03,027.015c bràhmaõair viprahãõasya kùatrasya kùãyate balam 03,027.016a brahmaõy anupamà dçùñiþ kùàtram apratimaü balam 03,027.016c tau yadà carataþ sàrdham atha lokaþ prasãdati 03,027.017a yathà hi sumahàn agniþ kakùaü dahati sànilaþ 03,027.017c tathà dahati ràjanyo bràhmaõena samaü ripån 03,027.018a bràhmaõebhyo 'tha medhàvã buddhiparyeùaõaü caret 03,027.018c alabdhasya ca làbhàya labdhasya ca vivçddhaye 03,027.019a alabdhalàbhàya ca labdhavçddhaye; yathàrhatãrthapratipàdanàya 03,027.019c ya÷asvinaü vedavidaü vipa÷citaü; bahu÷rutaü bràhmaõam eva vàsaya 03,027.020a bràhmaõeùåttamà vçttis tava nityaü yudhiùñhira 03,027.020c tena te sarvalokeùu dãpyate prathitaü ya÷aþ 03,027.021a tatas te bràhmaõàþ sarve bakaü dàlbhyam apåjayan 03,027.021c yudhiùñhire ståyamàne bhåyaþ sumanaso 'bhavan 03,027.022a dvaipàyano nàrada÷ ca jàmadagnyaþ pçthu÷ravàþ 03,027.022c indradyumno bhàluki÷ ca kçtacetàþ sahasrapàt 03,027.023a karõa÷ravà÷ ca mu¤ja÷ ca lavaõà÷va÷ ca kà÷yapaþ 03,027.023c hàrãtaþ sthåõakarõa÷ ca agnive÷yo 'tha ÷aunakaþ 03,027.024a çtavàk ca suvàk caiva bçhada÷va çtàvasuþ 03,027.024c årdhvaretà vçùàmitraþ suhotro hotravàhanaþ 03,027.025a ete cànye ca bahavo bràhmaõàþ saü÷itavratàþ 03,027.025c ajàta÷atrum ànarcuþ puraüdaram ivarùayaþ 03,028.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,028.001a tato vanagatàþ pàrthàþ sàyàhne saha kçùõayà 03,028.001c upaviùñàþ kathà÷ cakrur duþkha÷okaparàyaõàþ 03,028.002a priyà ca dar÷anãyà ca paõóità ca pativratà 03,028.002c tataþ kçùõà dharmaràjam idaü vacanam abravãt 03,028.003a na nånaü tasya pàpasya duþkham asmàsu kiü cana 03,028.003c vidyate dhàrtaràùñrasya nç÷aüsasya duràtmanaþ 03,028.004a yas tvàü ràjan mayà sàrdham ajinaiþ prativàsitam 03,028.004c bhràtçbhi÷ ca tathà sarvair nàbhyabhàùata kiü cana 03,028.004e vanaü prasthàpya duùñàtmà nànvatapyata durmatiþ 03,028.005a àyasaü hçdayaü nånaü tasya duùkçtakarmaõaþ 03,028.005c yas tvàü dharmaparaü ÷reùñhaü råkùàõy a÷ràvayat tadà 03,028.005d*0094_01 vacanàny amanoj¤àni durvàcyàni ca saüsadi 03,028.006a sukhocitam aduþkhàrhaü duràtmà sasuhçdgaõaþ 03,028.006c ãdç÷aü duþkham ànãya modate pàpapåruùaþ 03,028.007a caturõàm eva pàpànàm a÷ru vai nàpatat tadà 03,028.007c tvayi bhàrata niùkrànte vanàyàjinavàsasi 03,028.008a duryodhanasya karõasya ÷akune÷ ca duràtmanaþ 03,028.008c durbhràtus tasya cograsya tathà duþ÷àsanasya ca 03,028.009a itareùàü tu sarveùàü kuråõàü kurusattama 03,028.009c duþkhenàbhiparãtànàü netrebhyaþ pràpataj jalam 03,028.010a idaü ca ÷ayanaü dçùñvà yac càsãt te puràtanam 03,028.010c ÷ocàmi tvàü mahàràja duþkhànarhaü sukhocitam 03,028.011a dàntaü yac ca sabhàmadhye àsanaü ratnabhåùitam 03,028.011c dçùñvà ku÷abçsãü cemàü ÷oko màü rundhayaty ayam 03,028.012a yad apa÷yaü sabhàyàü tvàü ràjabhiþ parivàritam 03,028.012c tac ca ràjann apa÷yantyàþ kà ÷àntir hçdayasya me 03,028.013a yà tvàhaü candanàdigdham apa÷yaü såryavarcasam 03,028.013c sà tvà païkamalàdigdhaü dçùñvà muhyàmi bhàrata 03,028.014a yà vai tvà kau÷ikair vastraiþ ÷ubhrair bahudhanaiþ purà 03,028.014c dçùñavaty asmi ràjendra sà tvàü pa÷yàmi cãriõam 03,028.015a yac ca tad rukmapàtrãbhir bràhmaõebhyaþ sahasra÷aþ 03,028.015c hriyate te gçhàd annaü saüskçtaü sàrvakàmikam 03,028.016a yatãnàm agçhàõàü te tathaiva gçhamedhinàm 03,028.016c dãyate bhojanaü ràjann atãva guõavat prabho 03,028.016e tac ca ràjann apa÷yantyàþ kà ÷àntir hçdayasya me 03,028.016f*0095_01 satkçtàni sahasràõi sarvakàmaiþ purà gçhe 03,028.016f*0095_02 sarvakàmaiþ suvihitair yad apåjayathà dvijàn 03,028.017a yàüs te bhràtén mahàràja yuvàno mçùñakuõóalàþ 03,028.017c abhojayanta mçùñànnaiþ sådàþ paramasaüskçtaiþ 03,028.018a sarvàüs tàn adya pa÷yàmi vane vanyena jãvataþ 03,028.018c aduþkhàrhàn manuùyendra nopa÷àmyati me manaþ 03,028.019a bhãmasenam imaü càpi duþkhitaü vanavàsinam 03,028.019c dhyàyantaü kiü na manyus te pràpte kàle vivardhate 03,028.020a bhãmasenaü hi karmàõi svayaü kurvàõam acyuta 03,028.020c sukhàrhaü duþkhitaü dçùñvà kasmàn manyur na vardhate 03,028.021a satkçtaü vividhair yànair vastrair uccàvacais tathà 03,028.021c taü te vanagataü dçùñvà kasmàn manyur na vardhate 03,028.022a kurån api hi yaþ sarvàn hantum utsahate prabhuþ 03,028.022c tvatprasàdaü pratãkùaüs tu sahate 'yaü vçkodaraþ 03,028.023a yo 'rjunenàrjunas tulyo dvibàhur bahubàhunà 03,028.023c ÷aràtisarge ÷ãghratvàt kàlàntakayamopamaþ 03,028.024a yasya ÷astrapratàpena praõatàþ sarvapàrthivàþ 03,028.024c yaj¤e tava mahàràja bràhmaõàn upatasthire 03,028.025a tam imaü puruùavyàghraü påjitaü devadànavaiþ 03,028.025c dhyàyantam arjunaü dçùñvà kasmàn manyur na vardhate 03,028.026a dçùñvà vanagataü pàrtham aduþkhàrhaü sukhocitam 03,028.026c na ca te vardhate manyus tena muhyàmi bhàrata 03,028.027a yo devàü÷ ca manuùyàü÷ ca sarpàü÷ caikaratho 'jayat 03,028.027c taü te vanagataü dçùñvà kasmàn manyur na vardhate 03,028.028a yo yànair adbhutàkàrair hayair nàgai÷ ca saüvçtaþ 03,028.028c prasahya vittàny àdatta pàrthivebhyaþ paraütapaþ 03,028.029a kùipaty ekena vegena pa¤ca bàõa÷atàni yaþ 03,028.029c taü te vanagataü dçùñvà kasmàn manyur na vardhate 03,028.030a ÷yàmaü bçhantaü taruõaü carmiõàm uttamaü raõe 03,028.030c nakulaü te vane dçùñvà kasmàn manyur na vardhate 03,028.031a dar÷anãyaü ca ÷åraü ca màdrãputraü yudhiùñhira 03,028.031c sahadevaü vane dçùñvà kasmàn manyur na vardhate 03,028.031c*0096_01 **** **** kasmàt kùamasi pàrthiva 03,028.031c*0096_02 nakulaü sahadevaü ca dçùñvà te duþkhitàv ubhau 03,028.031c*0096_03 aduþkhàrhau manuùyendra 03,028.032a drupadasya kule jàtàü snuùàü pàõóor mahàtmanaþ 03,028.032b*0097_01 dhçùñadyumnasya bhaginãü vãrapatnãm anuvratàm 03,028.032c màü te vanagatàü dçùñvà kasmàn manyur na vardhate 03,028.033a nånaü ca tava naivàsti manyur bharatasattama 03,028.033b*0098_01 tyaktavàüs tvaü vinà÷àya vyaktaü bhçgupatir yathà 03,028.033c yat te bhràtéü÷ ca màü caiva dçùñvà na vyathate manaþ 03,028.034a na nirmanyuþ kùatriyo 'sti loke nirvacanaü smçtam 03,028.034c tad adya tvayi pa÷yàmi kùatriye viparãtavat 03,028.035a yo na dar÷ayate tejaþ kùatriyaþ kàla àgate 03,028.035c sarvabhåtàni taü pàrtha sadà paribhavanty uta 03,028.036a tat tvayà na kùamà kàryà ÷atrån prati kathaü cana 03,028.036c tejasaiva hi te ÷akyà nihantuü nàtra saü÷ayaþ 03,028.037a tathaiva yaþ kùamàkàle kùatriyo nopa÷àmyati 03,028.037c apriyaþ sarvabhåtànàü so 'mutreha ca na÷yati 03,029.001 draupady uvàca 03,029.001a atràpy udàharantãmam itihàsaü puràtanam 03,029.001c prahlàdasya ca saüvàdaü baler vairocanasya ca 03,029.002a asurendraü mahàpràj¤aü dharmàõàm àgatàgamam 03,029.002c baliþ papraccha daityendraü prahlàdaü pitaraü pituþ 03,029.003a kùamà svic chreyasã tàta utàho teja ity uta 03,029.003c etan me saü÷ayaü tàta yathàvad bråhi pçcchate 03,029.004a ÷reyo yad atra dharmaj¤a bråhi me tad asaü÷ayam 03,029.004c kariùyàmi hi tat sarvaü yathàvad anu÷àsanam 03,029.005a tasmai provàca tat sarvam evaü pçùñaþ pitàmahaþ 03,029.005c sarvani÷cayavit pràj¤aþ saü÷ayaü paripçcchate 03,029.006 prahlàda uvàca 03,029.006a na ÷reyaþ satataü tejo na nityaü ÷reyasã kùamà 03,029.006c iti tàta vijànãhi dvayam etad asaü÷ayam 03,029.007a yo nityaü kùamate tàta bahån doùàn sa vindati 03,029.007c bhçtyàþ paribhavanty enam udàsãnàs tathaiva ca 03,029.008a sarvabhåtàni càpy asya na namante kadà cana 03,029.008c tasmàn nityaü kùamà tàta paõóitair apavàdità 03,029.009a avaj¤àya hi taü bhçtyà bhajante bahudoùatàm 03,029.009c àdàtuü càsya vittàni pràrthayante 'lpacetasaþ 03,029.010a yànaü vastràõy alaükàrठ÷ayanàny àsanàni ca 03,029.010c bhojanàny atha pànàni sarvopakaraõàni ca 03,029.011a àdadãrann adhikçtà yathàkàmam acetasaþ 03,029.011c pradiùñàni ca deyàni na dadyur bhartç÷àsanàt 03,029.012a na cainaü bhartçpåjàbhiþ påjayanti kadà cana 03,029.012c avaj¤ànaü hi loke 'smin maraõàd api garhitam 03,029.013a kùamiõaü tàdç÷aü tàta bruvanti kañukàny api 03,029.013c preùyàþ putrà÷ ca bhçtyà÷ ca tathodàsãnavçttayaþ 03,029.014a apy asya dàràn icchanti paribhåya kùamàvataþ 03,029.014c dàrà÷ càsya pravartante yathàkàmam acetasaþ 03,029.015a tathà ca nityam udità yadi svalpam apã÷varàt 03,029.015c daõóam arhanti duùyanti duùñà÷ càpy apakurvate 03,029.016a ete cànye ca bahavo nityaü doùàþ kùamàvatàm 03,029.016c atha vairocane doùàn imàn viddhy akùamàvatàm 03,029.017a asthàne yadi và sthàne satataü rajasàvçtaþ 03,029.017c kruddho daõóàn praõayati vividhàn svena tejasà 03,029.018a mitraiþ saha virodhaü ca pràpnute tejasàvçtaþ 03,029.018c pràpnoti dveùyatàü caiva lokàt svajanatas tathà 03,029.019a so 'vamànàd arthahànim upàlambham anàdaram 03,029.019c saütàpadveùalobhàü÷ ca ÷atråü÷ ca labhate naraþ 03,029.020a krodhàd daõóàn manuùyeùu vividhàn puruùo nayan 03,029.020c bhra÷yate ÷ãghram ai÷varyàt pràõebhyaþ svajanàd api 03,029.021a yo 'pakartéü÷ ca kartéü÷ ca tejasaivopagacchati 03,029.021c tasmàd udvijate lokaþ sarpàd ve÷magatàd iva 03,029.022a yasmàd udvijate lokaþ kathaü tasya bhavo bhavet 03,029.022c antaraü hy asya dçùñvaiva loko vikurute dhruvam 03,029.022e tasmàn nàtyutsçjet tejo na ca nityaü mçdur bhavet 03,029.022f*0099_01 kàle kàle tu saüpràpte mçdus tãkùõo 'pi và bhavet 03,029.023a kàle mçdur yo bhavati kàle bhavati dàruõaþ 03,029.023c sa vai sukham avàpnoti loke 'muùminn ihaiva ca 03,029.024a kùamàkàlàüs tu vakùyàmi ÷çõu me vistareõa tàn 03,029.024c ye te nityam asaütyàjyà yathà pràhur manãùiõaþ 03,029.025a pårvopakàrã yas tu syàd aparàdhe 'garãyasi 03,029.025c upakàreõa tat tasya kùantavyam aparàdhinaþ 03,029.026a abuddhim à÷ritànàü ca kùantavyam aparàdhinàm 03,029.026c na hi sarvatra pàõóityaü sulabhaü puruùeõa vai 03,029.027a atha ced buddhijaü kçtvà bråyus te tad abuddhijam 03,029.027c pàpàn svalpe 'pi tàn hanyàd aparàdhe tathànçjån 03,029.028a sarvasyaiko 'paràdhas te kùantavyaþ pràõino bhavet 03,029.028c dvitãye sati vadhyas tu svalpe 'py apakçte bhavet 03,029.029a ajànatà bhavet ka÷ cid aparàdhaþ kçto yadi 03,029.029c kùantavyam eva tasyàhuþ suparãkùya parãkùayà 03,029.030a mçdunà màrdavaü hanti mçdunà hanti dàruõam 03,029.030c nàsàdhyaü mçdunà kiü cit tasmàt tãkùõataro mçduþ 03,029.031a de÷akàlau tu saüprekùya balàbalam athàtmanaþ 03,029.031b*0100_01 anvãkùya kàraõaü caiva kàryaü tejaþ kùamàpi và 03,029.031c nàde÷akàle kiü cit syàd de÷aþ kàlaþ pratãkùyate 03,029.031e tathà lokabhayàc caiva kùantavyam aparàdhinaþ 03,029.032a eta evaüvidhàþ kàlàþ kùamàyàþ parikãrtitàþ 03,029.032c ato 'nyathànuvartatsu tejasaþ kàla ucyate 03,029.033 draupady uvàca 03,029.033a tad ahaü tejasaþ kàlaü tava manye naràdhipa 03,029.033c dhàrtaràùñreùu lubdheùu satataü càpakàriùu 03,029.034a na hi ka÷ cit kùamàkàlo vidyate 'dya kurån prati 03,029.034c tejasa÷ càgate kàle teja utsraùñum arhasi 03,029.035a mçdur bhavaty avaj¤àtas tãkùõàd udvijate janaþ 03,029.035c kàle pràpte dvayaü hy etad yo veda sa mahãpatiþ 03,030.000*0101_00 vai÷aüpàyana uvàca 03,030.000*0101_01 draupadyà vacanaü ÷rutvà ÷lakùõàkùarapadaü ÷ubham 03,030.000*0101_02 uvàca draupadãü ràjà smayamàno yudhiùñhiraþ 03,030.000*0101_03 kàraõe bhavatã kruddhà dhàrtaràùñrasya durmateþ 03,030.000*0101_04 yena krodhaü mahàpràj¤e bahudhà bahu manyase 03,030.000*0101_05 krodhaü målaharaü ÷atruü kàraõaiþ ÷çõu taü mama 03,030.001 yudhiùñhira uvàca 03,030.001a krodho hantà manuùyàõàü krodho bhàvayità punaþ 03,030.001c iti viddhi mahàpràj¤e krodhamålau bhavàbhavau 03,030.002a yo hi saüharate krodhaü bhàvas tasya su÷obhane 03,030.002b*0102_01 yo na saüharate krodhaü tasyàbhàvo bhavaty uta 03,030.002b*0102_02 abhàvakaraõaü tasmàt krodho bhavati ÷obhane 03,030.002c yaþ punaþ puruùaþ krodhaü nityaü na sahate ÷ubhe 03,030.002e tasyàbhàvàya bhavati krodhaþ paramadàruõaþ 03,030.003a krodhamålo vinà÷o hi prajànàm iha dç÷yate 03,030.003c tat kathaü màdç÷aþ krodham utsçjel lokanà÷anam 03,030.004a kruddhaþ pàpaü naraþ kuryàt kruddho hanyàd gurån api 03,030.004c kruddhaþ paruùayà vàcà ÷reyaso 'py avamanyate 03,030.005a vàcyàvàcye hi kupito na prajànàti karhi cit 03,030.005c nàkàryam asti kruddhasya nàvàcyaü vidyate tathà 03,030.006a hiüsyàt krodhàd avadhyàü÷ ca vadhyàn saüpåjayed api 03,030.006c àtmànam api ca kruddhaþ preùayed yamasàdanam 03,030.007a etàn doùàn prapa÷yadbhir jitaþ krodho manãùibhiþ 03,030.007c icchadbhiþ paramaü ÷reya iha càmutra cottamam 03,030.008a taü krodhaü varjitaü dhãraiþ katham asmadvidha÷ caret 03,030.008c etad draupadi saüdhàya na me manyuþ pravardhate 03,030.009a àtmànaü ca paraü caiva tràyate mahato bhayàt 03,030.009c krudhyantam apratikrudhyan dvayor eùa cikitsakaþ 03,030.010a måóho yadi kli÷yamànaþ krudhyate '÷aktimàn naraþ 03,030.010c balãyasàü manuùyàõàü tyajaty àtmànam antataþ 03,030.011a tasyàtmànaü saütyajato lokà na÷yanty anàtmanaþ 03,030.011c tasmàd draupady a÷aktasya manyor niyamanaü smçtam 03,030.012a vidvàüs tathaiva yaþ ÷aktaþ kli÷yamàno na kupyati 03,030.012c sa nà÷ayitvà kleùñàraü paraloke ca nandati 03,030.013a tasmàd balavatà caiva durbalena ca nityadà 03,030.013c kùantavyaü puruùeõàhur àpatsv api vijànatà 03,030.014a manyor hi vijayaü kçùõe pra÷aüsantãha sàdhavaþ 03,030.014c kùamàvato jayo nityaü sàdhor iha satàü matam 03,030.015a satyaü cànçtataþ ÷reyo nç÷aüsàc cànç÷aüsatà 03,030.015c tam evaü bahudoùaü tu krodhaü sàdhuvivarjitam 03,030.015e màdç÷aþ prasçjet kasmàt suyodhanavadhàd api 03,030.016a tejasvãti yam àhur vai paõóità dãrghadar÷inaþ 03,030.016c na krodho 'bhyantaras tasya bhavatãti vini÷citam 03,030.017a yas tu krodhaü samutpannaü praj¤ayà pratibàdhate 03,030.017c tejasvinaü taü vidvàüso manyante tattvadar÷inaþ 03,030.018a kruddho hi kàryaü su÷roõi na yathàvat prapa÷yati 03,030.018c na kàryaü na ca maryàdàü naraþ kruddho 'nupa÷yati 03,030.019a hanty avadhyàn api kruddho gurån råkùais tudaty api 03,030.019c tasmàt tejasi kartavye krodho dåràt pratiùñhitaþ 03,030.020a dàkùyaü hy amarùaþ ÷auryaü ca ÷ãghratvam iti tejasaþ 03,030.020c guõàþ krodhàbhibhåtena na ÷akyàþ pràptum a¤jasà 03,030.021a krodhaü tyaktvà tu puruùaþ samyak tejo 'bhipadyate 03,030.021c kàlayuktaü mahàpràj¤e kruddhais tejaþ suduþsaham 03,030.022a krodhas tv apaõóitaiþ ÷a÷vat teja ity abhidhãyate 03,030.022c rajas tal lokanà÷àya vihitaü mànuùàn prati 03,030.023a tasmàc cha÷vat tyajet krodhaü puruùaþ samyag àcaran 03,030.023c ÷reyàn svadharmànapago na kruddha iti ni÷citam 03,030.024a yadi sarvam abuddhãnàm atikràntam amedhasàm 03,030.024c atikramo madvidhasya kathaü svit syàd anindite 03,030.025a yadi na syur manuùyeùu kùamiõaþ pçthivãsamàþ 03,030.025c na syàt saüdhir manuùyàõàü krodhamålo hi vigrahaþ 03,030.026a abhiùakto hy abhiùajed àhanyàd guruõà hataþ 03,030.026c evaü vinà÷o bhåtànàm adharmaþ prathito bhavet 03,030.027a àkruùñaþ puruùaþ sarvaþ pratyàkro÷ed anantaram 03,030.027c pratihanyàd dhata÷ caiva tathà hiüsyàc ca hiüsitaþ 03,030.028a hanyur hi pitaraþ putràn putrà÷ càpi tathà pitén 03,030.028c hanyu÷ ca patayo bhàryàþ patãn bhàryàs tathaiva ca 03,030.029a evaü saükupite loke janma kçùõe na vidyate 03,030.029c prajànàü saüdhimålaü hi janma viddhi ÷ubhànane 03,030.030a tàþ kùãyeran prajàþ sarvàþ kùipraü draupadi tàdç÷e 03,030.030c tasmàn manyur vinà÷àya prajànàm abhavàya ca 03,030.031a yasmàt tu loke dç÷yante kùamiõaþ pçthivãsamàþ 03,030.031c tasmàj janma ca bhåtànàü bhava÷ ca pratipadyate 03,030.032a kùantavyaü puruùeõeha sarvàsv àpatsu ÷obhane 03,030.032c kùamà bhavo hi bhåtànàü janma caiva prakãrtitam 03,030.033a àkruùñas tàóitaþ kruddhaþ kùamate yo balãyasà 03,030.033c ya÷ ca nityaü jitakrodho vidvàn uttamapåruùaþ 03,030.034a prabhàvavàn api naras tasya lokàþ sanàtanàþ 03,030.034c krodhanas tv alpavij¤ànaþ pretya ceha ca na÷yati 03,030.035a atràpy udàharantãmà gàthà nityaü kùamàvatàm 03,030.035c gãtàþ kùamàvatà kçùõe kà÷yapena mahàtmanà 03,030.036a kùamà dharmaþ kùamà yaj¤aþ kùamà vedàþ kùamà ÷rutam 03,030.036c yas tàm evaü vijànàti sa sarvaü kùantum arhati 03,030.037a kùamà brahma kùamà satyaü kùamà bhåtaü ca bhàvi ca 03,030.037c kùamà tapaþ kùamà ÷aucaü kùamayà coddhçtaü jagat 03,030.038a ati brahmavidàü lokàn ati càpi tapasvinàm 03,030.038c ati yaj¤avidàü caiva kùamiõaþ pràpnuvanti tàn 03,030.039a kùamà tejasvinàü tejaþ kùamà brahma tapasvinàm 03,030.039c kùamà satyaü satyavatàü kùamà dànaü kùamà ya÷aþ 03,030.040a tàü kùamàm ãdç÷ãü kçùõe katham asmadvidhas tyajet 03,030.040c yasyàü brahma ca satyaü ca yaj¤à lokà÷ ca viùñhitàþ 03,030.040e bhujyante yajvanàü lokàþ kùamiõàm apare tathà 03,030.040f*0103_01 kùamàvatàü brahmaloke lokàþ paramapåjitàþ 03,030.041a kùantavyam eva satataü puruùeõa vijànatà 03,030.041c yadà hi kùamate sarvaü brahma saüpadyate tadà 03,030.042a kùamàvatàm ayaü lokaþ para÷ caiva kùamàvatàm 03,030.042c iha saümànam çcchanti paratra ca ÷ubhàü gatim 03,030.043a yeùàü manyur manuùyàõàü kùamayà nihataþ sadà 03,030.043c teùàü paratare lokàs tasmàt kùàntiþ parà matà 03,030.044a iti gãtàþ kà÷yapena gàthà nityaü kùamàvatàm 03,030.044c ÷rutvà gàthàþ kùamàyàs tvaü tuùya draupadi mà krudhaþ 03,030.045a pitàmahaþ ÷àütanavaþ ÷amaü saüpåjayiùyati 03,030.045c àcàryo viduraþ kùattà ÷amam eva vadiùyataþ 03,030.045d*0104_01 kçùõa÷ ca devakãputraþ ÷amaü saüpåjayiùyati 03,030.045e kçpa÷ ca saüjaya÷ caiva ÷amam eva vadiùyataþ 03,030.046a somadatto yuyutsu÷ ca droõaputras tathaiva ca 03,030.046c pitàmaha÷ ca no vyàsaþ ÷amaü vadati nitya÷aþ 03,030.047a etair hi ràjà niyataü codyamànaþ ÷amaü prati 03,030.047c ràjyaü dàteti me buddhir na cel lobhàn na÷iùyati 03,030.047d*0105_01 yatra pàrtho dhanuùpàõir bhãmaþ kçùõa÷ ca vãryavàn 03,030.048a kàlo 'yaü dàruõaþ pràpto bharatànàm abhåtaye 03,030.048b*0106_01 kùayaþ sarvasya lokasya pçthivyàm iti me matiþ 03,030.048b*0106_02 bhãùmo droõa÷ ca karõa÷ ca kiü ÷eùaü tatra pa÷yasi 03,030.048c ni÷citaü me sadaivaitat purastàd api bhàmini 03,030.049a suyodhano nàrhatãti kùamàm evaü na vindati 03,030.049c arhas tasyàham ity eva tasmàn màü vindate kùamà 03,030.050a etad àtmavatàü vçttam eùa dharmaþ sanàtanaþ 03,030.050c kùamà caivànç÷aüsyaü ca tat kartàsmy aham a¤jasà 03,031.001 draupady uvàca 03,031.001a namo dhàtre vidhàtre ca yau mohaü cakratus tava 03,031.001c pitçpaitàmahe vçtte voóhavye te 'nyathà matiþ 03,031.001d*0107_01 karmabhi÷ cintito loko gatyàgatyà pçthagvidhaþ 03,031.001d*0107_02 tasmàt karmàõi nityàni lobhàn mokùaü yiyàsati 03,031.002a neha dharmànç÷aüsyàbhyàü na kùàntyà nàrjavena ca 03,031.002c puruùaþ ÷riyam àpnoti na ghçõitvena karhi cit 03,031.003a tvàü ced vyasanam abhyàgàd idaü bhàrata duþsaham 03,031.003c yat tvaü nàrhasi nàpãme bhràtaras te mahaujasaþ 03,031.004a na hi te 'dhyagamaj jàtu tadànãü nàdya bhàrata 03,031.004c dharmàt priyataraü kiü cid api cej jãvitàd iha 03,031.005a dharmàrtham eva te ràjyaü dharmàrthaü jãvitaü ca te 03,031.005c bràhmaõà gurava÷ caiva jànanty api ca devatàþ 03,031.006a bhãmasenàrjunau caiva màdreyau ca mayà saha 03,031.006c tyajes tvam iti me buddhir na tu dharmaü parityajeþ 03,031.007a ràjànaü dharmagoptàraü dharmo rakùati rakùitaþ 03,031.007c iti me ÷rutam àryàõàü tvàü tu manye na rakùati 03,031.008a ananyà hi naravyàghra nityadà dharmam eva te 03,031.008c buddhiþ satatam anveti chàyeva puruùaü nijà 03,031.008d*0108_01 chàyevànveti puruùaü dharmaþ sàdhu mayàrjitaþ 03,031.009a nàvamaüsthà hi sadç÷àn nàvarठ÷reyasaþ kutaþ 03,031.009c avàpya pçthivãü kçtsnàü na te ÷çïgam avardhata 03,031.010a svàhàkàraiþ svadhàbhi÷ ca påjàbhir api ca dvijàn 03,031.010c daivatàni pitéü÷ caiva satataü pàrtha sevase 03,031.011a bràhmaõàþ sarvakàmais te satataü pàrtha tarpitàþ 03,031.011c yatayo mokùiõa÷ caiva gçhasthà÷ caiva bhàrata 03,031.011d*0109_01 bhu¤jate rukmapàtrãbhir yatràhaü paricàrikà 03,031.012a àraõyakebhyo lauhàni bhàjanàni prayacchasi 03,031.012c nàdeyaü bràhmaõebhyas te gçhe kiü cana vidyate 03,031.013a yad idaü vai÷vadevànte sàyaüpràtaþ pradãyate 03,031.013c tad dattvàtithibhçtyebhyo ràja¤ ÷eùeõa jãvasi 03,031.013d*0110_01 ÷vabhya÷ ca ÷vapacebhya÷ ca dattvà ÷iùñena jãvasi 03,031.014a iùñayaþ pa÷ubandhà÷ ca kàmyanaimittikà÷ ca ye 03,031.014c vartante pàkayaj¤à÷ ca yaj¤akarma ca nityadà 03,031.015a asminn api mahàraõye vijane dasyusevite 03,031.015c ràùñràd apetya vasato dhàrmas te nàvasãdati 03,031.016a a÷vamedho ràjasåyaþ puõóarãko 'tha gosavaþ 03,031.016c etair api mahàyaj¤air iùñaü te bhåridakùiõaiþ 03,031.017a ràjan parãtayà buddhyà viùame 'kùaparàjaye 03,031.017c ràjyaü vasåny àyudhàni bhràtén màü càsi nirjitaþ 03,031.018a çjor mçdor vadànyasya hrãmataþ satyavàdinaþ 03,031.018c katham akùavyasanajà buddhir àpatità tava 03,031.019a atãva moham àyàti mana÷ ca paridåyate 03,031.019c ni÷àmya te duþkham idam imàü càpadam ãdç÷ãm 03,031.020a atràpy udàharantãmam itihàsaü puràtanam 03,031.020c ã÷varasya va÷e lokas tiùñhate nàtmano yathà 03,031.021a dhàtaiva khalu bhåtànàü sukhaduþkhe priyàpriye 03,031.021c dadhàti sarvam ã÷ànaþ purastàc chukram uccaran 03,031.022a yathà dàrumayã yoùà naravãra samàhità 03,031.022c ãrayaty aïgam aïgàni tathà ràjann imàþ prajàþ 03,031.023a àkà÷a iva bhåtàni vyàpya sarvàõi bhàrata 03,031.023c ã÷varo vidadhàtãha kalyàõaü yac ca pàpakam 03,031.024a ÷akunis tantubaddho và niyato 'yam anã÷varaþ 03,031.024c ã÷varasya va÷e tiùñhan nànyeùàü nàtmanaþ prabhuþ 03,031.025a maõiþ såtra iva proto nasyota iva govçùaþ 03,031.025c dhàtur àde÷am anveti tanmayo hi tadarpaõaþ 03,031.026a nàtmàdhãno manuùyo 'yaü kàlaü bhavati kaü cana 03,031.026c srotaso madhyam àpannaþ kålàd vçk÷a iva cyutaþ 03,031.027a aj¤o jantur anã÷o 'yam àtmanaþ sukhaduþkhayoþ 03,031.027c ã÷varaprerito gacchet svargaü narakam eva ca 03,031.028a yathà vàyos tçõàgràõi va÷aü yànti balãyasaþ 03,031.028c dhàtur evaü va÷aü yànti sarvabhåtàni bhàrata 03,031.029a àryakarmaõi yu¤jànaþ pàpe và punar ã÷varaþ 03,031.029c vyàpya bhåtàni carate na càyam iti lakùyate 03,031.030a hetumàtram idaü dhàtuþ ÷arãraü kùetrasaüj¤itam 03,031.030c yena kàrayate karma ÷ubhà÷ubhaphalaü vibhuþ 03,031.031a pa÷ya màyàprabhàvo 'yam ã÷vareõa yathà kçtaþ 03,031.031c yo hanti bhåtair bhåtàni mohayitvàtmamàyayà 03,031.032a anyathà paridçùñàni munibhir vedadar÷ibhiþ 03,031.032c anyathà parivartante vegà iva nabhasvataþ 03,031.033a anyathaiva hi manyante puruùàs tàni tàni ca 03,031.033c anyathaiva prabhus tàni karoti vikaroti ca 03,031.034a yathà kàùñhena và kàùñham a÷mànaü cà÷manà punaþ 03,031.034c ayasà càpy aya÷ chindyàn nirviceùñam acetanam 03,031.035a evaü sa bhagavàn devaþ svayambhåþ prapitàmahaþ 03,031.035c hinasti bhåtair bhåtàni chadma kçtvà yudhiùñhira 03,031.036a saüprayojya viyojyàyaü kàmakàrakaraþ prabhuþ 03,031.036c krãóate bhagavan bhåtair bàlaþ krãóanakair iva 03,031.037a na màtçpitçvad ràjan dhàtà bhåteùu vartate 03,031.037c roùàd iva pravçtto 'yaü yathàyam itaro janaþ 03,031.038a àryठ÷ãlavato dçùñvà hrãmato vçttikar÷itàn 03,031.038c anàryàn sukhina÷ caiva vihvalàmãva cintayà 03,031.039a tavemàm àpadaü dçùñvà samçddhiü ca suyodhane 03,031.039c dhàtàraü garhaye pàrtha viùamaü yo 'nupa÷yati 03,031.040a àrya÷àstràtige kråre lubdhe dharmàpacàyini 03,031.040c dhàrtaràùñre ÷riyaü dattvà dhàtà kiü phalam a÷nute 03,031.041a karma cet kçtam anveti kartàraü nànyam çcchati 03,031.041c karmaõà tena pàpena lipyate nånam ã÷varaþ 03,031.042a atha karma kçtaü pàpaü na cet kartàram çcchati 03,031.042c kàraõaü balam eveha janठ÷ocàmi durbalàn 03,032.001 yudhiùñhira uvàca 03,032.001a valgu citrapadaü ÷lakùõaü yàj¤aseni tvayà vacaþ 03,032.001c uktaü tac chrutam asmàbhir nàstikyaü tu prabhàùase 03,032.002a nàhaü dharmaphalànveùã ràjaputri caràmy uta 03,032.002c dadàmi deyam ity eva yaje yaùñavyam ity uta 03,032.003a astu vàtra phalaü mà và kartavyaü puruùeõa yat 03,032.003c gçhàn àvasatà kçùõe yathà÷akti karomi tat 03,032.004a dharmaü caràmi su÷roõi na dharmaphalakàraõàt 03,032.004c àgamàn anatikramya satàü vçttam avekùya ca 03,032.004e dharma eva manaþ kçùõe svabhàvàc caiva me dhçtam 03,032.004f*0111_01 dharmavàõijyako hãno jaghanyo dharmavàdinàm 03,032.005a na dharmaphalam àpnoti yo dharmaü dogdhum icchati 03,032.005c ya÷ cainaü ÷aïkate kçtvà nàstikyàt pàpacetanaþ 03,032.006a ativàdàn madàc caiva mà dharmam ati÷aïkithàþ 03,032.006c dharmàti÷aïkã puruùas tiryaggatiparàyaõaþ 03,032.007a dharmo yasyàti÷aïkyaþ syàd àrùaü và durbalàtmanaþ 03,032.007c vedàc chådra ivàpeyàt sa lokàd ajaràmaràt 03,032.008a vedàdhyàyã dharmaparaþ kule jàto ya÷asvini 03,032.008c sthavireùu sa yoktavyo ràjabhir dharmacàribhiþ 03,032.009a pàpãyàn hi sa ÷ådrebhyas taskarebhyo vi÷eùataþ 03,032.009c ÷àstràtigo mandabuddhir yo dharmam ati÷aïkate 03,032.010a pratyakùaü hi tvayà dçùña çùir gacchan mahàtapàþ 03,032.010c màrkaõóeyo 'prameyàtmà dharmeõa cirajãvitàm 03,032.011a vyàso vasiùñho maitreyo nàrado loma÷aþ ÷ukaþ 03,032.011c anye ca çùayaþ siddhà dharmeõaiva sucetasaþ 03,032.012a pratyakùaü pa÷yasi hy etàn divyayogasamanvitàn 03,032.012c ÷àpànugrahaõe ÷aktàn devair api garãyasaþ 03,032.013a ete hi dharmam evàdau varõayanti sadà mama 03,032.013c kartavyam amaraprakhyàþ pratyakùàgamabuddhayaþ 03,032.014a ato nàrhasi kalyàõi dhàtàraü dharmam eva ca 03,032.014c rajomåóhena manasà kùeptuü ÷aïkitum eva ca 03,032.014d*0112_01 unmattàn manyate bàlaþ sarvàn àgatani÷cayàn 03,032.015a dharmàti÷aïkã nànyasmin pramàõam adhigacchati 03,032.015c àtmapramàõa unnaddhaþ ÷reyaso hy avamanyakaþ 03,032.016a indriyaprãtisaübaddhaü yad idaü lokasàkùikam 03,032.016c etàvàn manyate bàlo moham anyatra gacchati 03,032.017a pràya÷cittaü na tasyàsti yo dharmam ati÷aïkate 03,032.017c dhyàyan sa kçpaõaþ pàpo na lokàn pratipadyate 03,032.018a pramàõàny ativçtto hi veda÷àstràrthanindakaþ 03,032.018c kàmalobhànugo måóho narakaü pratipadyate 03,032.019a yas tu nityaü kçtamatir dharmam evàbhipadyate 03,032.019c a÷aïkamànaþ kalyàõi so 'mutrànantyam a÷nute 03,032.020a àrùaü pramàõam utkramya dharmàn aparipàlayan 03,032.020c sarva÷àstràtigo måóhaþ ÷aü janmasu na vindati 03,032.020d*0113_01 yasya nàrùaü pramàõaü syàc chiùñàcàra÷ ca bhàmini 03,032.020d*0113_02 naiva tasya paro loko nàyam astãti ni÷cayaþ 03,032.021a ÷iùñair àcaritaü dharmaü kçùõe mà smàti÷aïkithàþ 03,032.021c puràõam çùibhiþ proktaü sarvaj¤aiþ sarvadar÷ibhiþ 03,032.022a dharma eva plavo nànyaþ svargaü draupadi gacchatàm 03,032.022c saiva nauþ sàgarasyeva vaõijaþ pàram çcchataþ 03,032.023a aphàlo yadi dharmaþ syàc carito dharmacàribhiþ 03,032.023c apratiùñhe tamasy etaj jagan majjed anindite 03,032.024a nirvàõaü nàdhigaccheyur jãveyuþ pa÷ujãvikàm 03,032.024c vighàtenaiva yujyeyur na càrthaü kiü cid àpnuyuþ 03,032.025a tapa÷ ca brahmacaryaü ca yaj¤aþ svàdhyàya eva ca 03,032.025c dànam àrjavam etàni yadi syur aphalàni vai 03,032.026a nàcariùyan pare dharmaü pare paratare ca ye 03,032.026c vipralambho 'yam atyantaü yadi syur aphalàþ kriyàþ 03,032.027a çùaya÷ caiva devà÷ ca gandharvàsuraràkùasàþ 03,032.027c ã÷varàþ kasya hetos te careyur dharmam àdçtàþ 03,032.028a phaladaü tv iha vij¤àya dhàtàraü ÷reyasi dhruve 03,032.028c dharmaü te hy àcaran kçùõe tad dhi dharmasanàtanam 03,032.029a sa càyaü saphalo dharmo na dharmo 'phala ucyate 03,032.029c dç÷yante 'pi hi vidyànàü phalàni tapasàü tathà 03,032.030a tvayy etad vai vijànãhi janma kçùõe yathà ÷rutam 03,032.030c vettha càpi yathà jàto dhçùñadyumnaþ pratàpavàn 03,032.031a etàvad eva paryàptam upamànaü ÷ucismite 03,032.031c karmaõàü phalam astãti dhãro 'lpenàpi tuùyati 03,032.032a bahunàpi hy avidvàüso naiva tuùyanty abuddhayaþ 03,032.032c teùàü na dharmajaü kiü cit pretya ÷armàsti karma và 03,032.033a karmaõàm uta puõyànàü pàpànàü ca phalodayaþ 03,032.033c prabhava÷ càpyaya÷ caiva devaguhyàni bhàmini 03,032.034a naitàni veda yaþ ka÷ cin muhyanty atra prajà imàþ 03,032.034b*0114_01 api kalpasahasreõa naraþ ÷reyo 'dhigacchati 03,032.034c rakùyàõy etàni devànàü gåóhamàyà hi devatàþ 03,032.035a kç÷àïgàþ suvratà÷ caiva tapasà dagdhakilbiùàþ 03,032.035c prasannair mànasair yuktàþ pa÷yanty etàni vai dvijàþ 03,032.036a na phalàdar÷anàd dharmaþ ÷aïkitavyo na devatàþ 03,032.036c yaùñavyaü càpramattena dàtavyaü cànasåyatà 03,032.037a karmaõàü phalam astãti tathaitad dharma ÷à÷vatam 03,032.037c brahmà provàca putràõàü yad çùir veda ka÷yapaþ 03,032.038a tasmàt te saü÷ayaþ kçùõe nãhàra iva na÷yatu 03,032.038c vyavasya sarvam astãti nàstikyaü bhàvam utsçja 03,032.039a ã÷varaü càpi bhåtànàü dhàtàraü mà vicikùipaþ 03,032.039c ÷ikùasvainaü namasvainaü mà te bhåd buddhir ãdç÷ã 03,032.040a yasya prasàdàt tadbhakto martyo gacchaty amartyatàm 03,032.040c uttamaü daivataü kçùõe màtivocaþ kathaü cana 03,033.001 draupady uvàca 03,033.001a nàvamanye na garhe ca dharmaü pàrtha kathaü cana 03,033.001c ã÷varaü kuta evàham avamaüsye prajàpatim 03,033.002a àrtàhaü pralapàmãdam iti màü viddhi bhàrata 03,033.002c bhåya÷ ca vilapiùyàmi sumanàs tan nibodha me 03,033.003a karma khalv iha kartavyaü jàtenàmitrakar÷ana 03,033.003c akarmàõo hi jãvanti sthàvarà netare janàþ 03,033.004a à màtçstanapànàc ca yàvac chayyopasarpaõam 03,033.004c jaïgamàþ karmaõà vçttim àpnuvanti yudhiùñhira 03,033.005a jaïgameùu vi÷eùeõa manuùyà bharatarùabha 03,033.005c icchanti karmaõà vçttim avàptuü pretya ceha ca 03,033.006a utthànam abhijànanti sarvabhåtàni bhàrata 03,033.006c pratyakùaü phalam a÷nanti karmaõàü lokasàkùikam 03,033.007a pa÷yàmi svaü samutthànam upajãvanti jantavaþ 03,033.007c api dhàtà vidhàtà ca yathàyam udake bakaþ 03,033.007d*0115_01 akarmaõàü vai bhåtànàü vçttiþ syàn na hi kà cana 03,033.007d*0115_02 tad evàbhiprapadyeta na vihanyàt kathaü cana 03,033.008a svakarma kuru mà glàsãþ karmaõà bhava daü÷itaþ 03,033.008c kçtyaü hi yo 'bhijànàti sahasre nàsti so 'sti và 03,033.009a tasya càpi bhavet kàryaü vivçddhau rakùaõe tathà 03,033.009c bhakùyamàõo hy anàvàpaþ kùãyate himavàn api 03,033.010a utsãderan prajàþ sarvà na kuryuþ karma ced yadi 03,033.010b*0116_01 tathà hy età na vardheran karma ced aphalaü bhavet 03,033.010c api càpy aphalaü karma pa÷yàmaþ kurvato janàn 03,033.010e nànyathà hy abhijànanti vçttiü loke kathaü cana 03,033.011a ya÷ ca diùñaparo loke ya÷ càyaü hañhavàdakaþ 03,033.011c ubhàv apasadàv etau karmabuddhiþ pra÷asyate 03,033.012a yo hi diùñam upàsãno nirviceùñaþ sukhaü svapet 03,033.012c avasãdet sudurbuddhir àmo ghaña ivàmbhasi 03,033.013a tathaiva hañhabuddhir yaþ ÷aktaþ karmaõy akarmakçt 03,033.013c àsãta na ciraü jãved anàtha iva durbalaþ 03,033.014a akasmàd api yaþ ka÷ cid arthaü pràpnoti påruùaþ 03,033.014c taü hañheneti manyante sa hi yatno na kasya cit 03,033.015a yac càpi kiü cit puruùo diùñaü nàma labhaty uta 03,033.015c daivena vidhinà pàrtha tad daivam iti ni÷citam 03,033.016a yat svayaü karmaõà kiü cit phalam àpnoti påruùaþ 03,033.016c pratyakùaü cakùuùà dçùñaü tat pauruùam iti smçtam 03,033.017a svabhàvataþ pravçtto 'nyaþ pràpnoty arthàn akàraõàt 03,033.017c tat svabhàvàtmakaü viddhi phalaü puruùasattama 03,033.018a evaü hañhàc ca daivàc ca svabhàvàt karmaõas tathà 03,033.018c yàni pràpnoti puruùas tat phalaü pårvakarmaõaþ 03,033.019a dhàtàpi hi svakarmaiva tais tair hetubhir ã÷varaþ 03,033.019c vidadhàti vibhajyeha phalaü pårvakçtaü nçõàm 03,033.020a yad dhy ayaü puruùaþ kiü cit kurute vai ÷ubhà÷ubham 03,033.020c tad dhàtçvihitaü viddhi pårvakarmaphalodayam 03,033.021a kàraõaü tasya deho 'yaü dhàtuþ karmaõi karmaõi 03,033.021c sa yathà prerayaty enaü tathàyaü kurute 'va÷aþ 03,033.022a teùu teùu hi kçtyeùu viniyoktà mahe÷varaþ 03,033.022c sarvabhåtàni kaunteya kàrayaty ava÷àny api 03,033.023a manasàrthàn vini÷citya pa÷càt pràpnoti karmaõà 03,033.023c buddhipårvaü svayaü dhãraþ puruùas tatra kàraõam 03,033.024a saükhyàtuü naiva ÷akyàni karmàõi puruùarùabha 03,033.024c agàranagaràõàü hi siddhiþ puruùahaitukã 03,033.025a tile tailaü gavi kùãraü kàùñhe pàvakam antataþ 03,033.025c dhiyà dhãro vijànãyàd upàyaü càsya siddhaye 03,033.026a tataþ pravartate pa÷càt karaõeùv asya siddhaye 03,033.026c tàü siddhim upajãvanti karmaõàm iha jantavaþ 03,033.027a ku÷alena kçtaü karma kartrà sàdhu vini÷citam 03,033.027c idaü tv aku÷aleneti vi÷eùàd upalabhyate 03,033.028a iùñàpårtaphalaü na syàn na ÷iùyo na gurur bhavet 03,033.028c puruùaþ karmasàdhyeùu syàc ced ayam akàraõam 03,033.029a kartçtvàd eva puruùaþ karmasiddhau pra÷asyate 03,033.029c asiddhau nindyate càpi karmanà÷aþ kathaü tv iha 03,033.030a sarvam eva hañhenaike diùñenaike vadanty uta 03,033.030c puruùaprayatnajaü ke cit traidham etan nirucyate 03,033.031a na caivaitàvatà kàryaü manyanta iti càpare 03,033.031c asti sarvam adç÷yaü tu diùñaü caiva tathà hañhaþ 03,033.031e dç÷yate hi hañhàc caiva diùñàc càrthasya saütatiþ 03,033.032a kiü cid daivàd dhañhàt kiü cit kiü cid eva svakarmataþ 03,033.032c puruùaþ phalam àpnoti caturthaü nàtra kàraõam 03,033.032e ku÷alàþ pratijànanti ye tattvaviduùo janàþ 03,033.033a tathaiva dhàtà bhåtànàm iùñàniùñaphalapradaþ 03,033.033c yadi na syàn na bhåtànàü kçpaõo nàma ka÷ cana 03,033.034a yaü yam artham abhiprepsuþ kurute karma påruùaþ 03,033.034c tat tat saphalam eva syàd yadi na syàt puràkçtam 03,033.035a tridvàràm arthasiddhiü tu nànupa÷yanti ye naràþ 03,033.035c tathaivànarthasiddhiü ca yathà lokàs tathaiva te 03,033.036a kartavyaü tv eva karmeti manor eùa vini÷cayaþ 03,033.036b*0117_01 à mçtyoþ ÷riyam anvicchen nainàü manyeta durlabhàm 03,033.036c ekàntena hy anãho 'yaü paràbhavati påruùaþ 03,033.036d*0118_01 tat tu niþsaü÷ayaü na syàt tvayy akarmaõy avasthite 03,033.037a kurvato hi bhavaty eva pràyeõeha yudhiùñhira 03,033.037c ekàntaphalasiddhiü tu na vindaty alasaþ kva cit 03,033.038a asaübhave tv asya hetuþ pràya÷cittaü tu lakùyate 03,033.038c kçte karmaõi ràjendra tathànçõyam avàpyate 03,033.039a alakùmãr àvi÷aty enaü ÷ayànam alasaü naram 03,033.039c niþsaü÷ayaü phalaü labdhvà dakùo bhåtim upà÷nute 03,033.040a anarthaü saü÷ayàvasthaü vçõvate muktasaü÷ayàþ 03,033.040c dhãrà naràþ karmaratà na tu niþsaü÷ayaü kva cit 03,033.041a ekàntena hy anartho 'yaü vartate 'smàsu sàüpratam 03,033.041c na tu niþsaü÷ayaü na syàt tvayi karmaõy avasthite 03,033.042a atha và siddhir eva syàn mahimà tu tathaiva te 03,033.042c vçkodarasya bãbhatsor bhràtro÷ ca yamayor api 03,033.043a anyeùàü karma saphalam asmàkam api và punaþ 03,033.043c viprakarùeõa budhyeta kçtakarmà yathà phalam 03,033.044a pçthivãü làïgalenaiva bhittvà bãjaü vapaty uta 03,033.044c àste 'tha karùakas tåùõãü parjanyas tatra kàraõam 03,033.045a vçùñi÷ cen nànugçhõãyàd anenàs tatra karùakaþ 03,033.045c yad anyaþ puruùaþ kuryàt kçtaü tat sakalaü mayà 03,033.046a tac ced aphalam asmàkaü nàparàdho 'sti naþ kva cit 03,033.046c iti dhãro 'nvavekùyaiva nàtmànaü tatra garhayet 03,033.047a kurvato nàrthasiddhir me bhavatãti ha bhàrata 03,033.047c nirvedo nàtra gantavyo dvàv etau hy asya karmaõaþ 03,033.047e siddhir vàpy atha vàsiddhir apravçttir ato 'nyathà 03,033.048a bahånàü samavàye hi bhàvànàü karma sidhyati 03,033.048c guõàbhàve phalaü nyånaü bhavaty aphalam eva và 03,033.048e anàrambhe tu na phalaü na guõo dç÷yate 'cyuta 03,033.049a de÷akàlàv upàyàü÷ ca maïgalaü svasti vçddhaye 03,033.049c yunakti medhayà dhãro yathà÷akti yathàbalam 03,033.050a apramattena tat kàryam upadeùñà paràkramaþ 03,033.050c bhåyiùñhaü karmayogeùu sarva eva paràkramaþ 03,033.051a yaü tu dhãro 'nvavekùeta ÷reyàüsaü bahubhir guõaiþ 03,033.051c sàmnaivàrthaü tato lipset karma càsmai prayojayet 03,033.052a vyasanaü vàsya kàïkùeta vinà÷aü và yudhiùñhira 03,033.052c api sindhor girer vàpi kiü punar martyadharmiõaþ 03,033.053a utthànayuktaþ satataü pareùàm antaraiùaõe 03,033.053c ànçõyam àpnoti naraþ parasyàtmana eva ca 03,033.054a na caivàtmàvamantavyaþ puruùeõa kadà cana 03,033.054c na hy àtmaparibhåtasya bhåtir bhavati bhàrata 03,033.055a evaü saüsthitikà siddhir iyaü lokasya bhàrata 03,033.055c citrà siddhigatiþ proktà kàlàvasthàvibhàgataþ 03,033.056a bràhmaõaü me pità pårvaü vàsayàm àsa paõóitam 03,033.056c so 'smà artham imaü pràha pitre me bharatarùabha 03,033.057a nãtiü bçhaspatiproktàü bhràtén me 'gràhayat purà 03,033.057c teùàü sàükathyam a÷rauùam aham etat tadà gçhe 03,033.058a sa màü ràjan karmavatãm àgatàm àha sàntvayan 03,033.058c ÷u÷råùamàõàm àsãnàü pitur aïke yudhiùñhira 03,034.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,034.001a yàj¤asenyà vacaþ ÷rutvà bhãmaseno 'tyamarùaõaþ 03,034.001c niþ÷vasann upasaügamya kruddho ràjànam abravãt 03,034.002a ràjyasya padavãü dharmyàü vraja satpuruùocitàm 03,034.002c dharmakàmàrthahãnànàü kiü no vastuü tapovane 03,034.003a naiva dharmeõa tad ràjyaü nàrjavena na caujasà 03,034.003c akùakåñam adhiùñhàya hçtaü duryodhanena naþ 03,034.004a gomàyuneva siühànàü durbalena balãyasàm 03,034.004c àmiùaü vighasà÷ena tadvad ràjyaü hi no hçtam 03,034.005a dharmale÷apraticchannaþ prabhavaü dharmakàmayoþ 03,034.005c artham utsçjya kiü ràjan durgeùu paritapyase 03,034.006a bhavato 'nuvidhànena ràjyaü naþ pa÷yatàü hçtam 03,034.006c ahàryam api ÷akreõa guptaü gàõóãvadhanvanà 03,034.007a kuõãnàm iva bilvàni païgånàm iva dhenavaþ 03,034.007c hçtam ai÷varyam asmàkaü jãvatàü bhavataþ kçte 03,034.008a bhavataþ priyam ity evaü mahad vyasanam ãdç÷am 03,034.008c dharmakàme pratãtasya pratipannàþ sma bhàrata 03,034.009a kar÷ayàmaþ svamitràõi nandayàma÷ ca ÷àtravàn 03,034.009c àtmànaü bhavataþ ÷àstre niyamya bharatarùabha 03,034.010a yad vayaü na tadaivaitàn dhàrtaràùñràn nihanmahi 03,034.010c bhavataþ ÷àstram àdàya tan nas tapati duùkçtam 03,034.011a athainàm anvavekùasva mçgacaryàm ivàtmanaþ 03,034.011c avãràcaritàü ràjan na balasthair niùevitàm 03,034.012a yàü na kçùõo na bãbhatsur nàbhimanyur na sç¤jayaþ 03,034.012c na càham abhinandàmi na ca màdrãsutàv ubhau 03,034.013a bhavàn dharmo dharma iti satataü vratakar÷itaþ 03,034.013c kaccid ràjan na nirvedàd àpannaþ klãbajãvikàm 03,034.013d*0119_01 a÷akyam iti và ka÷ cit kùàtraü naiva smariùyasi 03,034.013d*0120_01 durmanuùyà hi nirvedàd àpannàþ klãbajãvikàm 03,034.014a durmanuùyà hi nirvedam aphalaü sarvaghàtinam 03,034.014b*0121_01 pratipannà viùãdanti païke gaur iva durbalà 03,034.014b*0122_01 yad asmàn sarvakàryeùu samarthà dhçtaràùñrajàþ 03,034.014c a÷aktàþ ÷riyam àhartum àtmanaþ kurvate priyam 03,034.015a sa bhavàn dçùñimठ÷aktaþ pa÷yann àtmani pauruùam 03,034.015c ànç÷aüsyaparo ràjan nànartham avabudhyase 03,034.016a asmàn amã dhàrtaràùñràþ kùamamàõàn alaü sataþ 03,034.016c a÷aktàn eva manyante tadduþkhaü nàhave vadhaþ 03,034.017a tatra ced yudhyamànànàm ajihmam anivartinàm 03,034.017c sarva÷o hi vadhaþ ÷reyàn pretya lokàül labhemahi 03,034.018a atha và vayam evaitàn nihatya bharatarùabha 03,034.018c àdadãmahi gàü sarvàü tathàpi ÷reya eva naþ 03,034.019a sarvathà kàryam etan naþ svadharmam anutiùñhatàm 03,034.019c kàïkùatàü vipulàü kãrtiü vairaü praticikãrùatàm 03,034.020a àtmàrthaü yudhyamànànàü vidite kçtyalakùaõe 03,034.020c anyair apahçte ràjye pra÷aüsaiva na garhaõà 03,034.021a kar÷anàrtho hi yo dharmo mitràõàm àtmanas tathà 03,034.021c vyasanaü nàma tad ràjan na sa dharmaþ kudharma tat 03,034.022a sarvathà dharmanityaü tu puruùaü dharmadurbalam 03,034.022c jahatas tàta dharmàrthau pretaü duþkhasukhe yathà 03,034.023a yasya dharmo hi dharmàrthaü kle÷abhàï na sa paõóitaþ 03,034.023c na sa dharmasya vedàrthaü såryasyàndhaþ prabhàm iva 03,034.024a yasya càrthàrtham evàrthaþ sa ca nàrthasya kovidaþ 03,034.024c rakùate bhçtako 'raõyaü yathà syàt tàdçg eva saþ 03,034.025a ativelaü hi yo 'rthàrthã netaràv anutiùñhati 03,034.025c sa vadhyaþ sarvabhåtànàü brahmaheva jugupsitaþ 03,034.026a satataü ya÷ ca kàmàrthã netaràv anutiùñhati 03,034.026c mitràõi tasya na÷yanti dharmàrthàbhyàü ca hãyate 03,034.027a tasya dharmàrthahãnasya kàmànte nidhanaü dhruvam 03,034.027c kàmato ramamàõasya mãnasyevàmbhasaþ kùaye 03,034.028a tasmàd dharmàrthayor nityaü na pramàdyanti paõóitàþ 03,034.028c prakçtiþ sà hi kàmasya pàvakasyàraõir yathà 03,034.029a sarvathà dharmamålo 'rtho dharma÷ càrthaparigrahaþ 03,034.029c itaretarayonã tau viddhi meghodadhã yathà 03,034.030a dravyàrthaspar÷asaüyoge yà prãtir upajàyate 03,034.030c sa kàma÷ cittasaükalpaþ ÷arãraü nàsya vidyate 03,034.031a arthàrthã puruùo ràjan bçhantaü dharmam çcchati 03,034.031c artham çcchati kàmàrthã na kàmàd anyam çcchatã 03,034.031d*0123_01 kàmàrthã caiva yaþ kàmaü na kàmàd anyam çcchati 03,034.032a na hi kàmena kàmo 'nyaþ sàdhyate phalam eva tat 03,034.032c upayogàt phalasyeva kàùñhàd bhasmeva paõóitaþ 03,034.033a imठ÷akunikàn ràjan hanti vaitaüsiko yathà 03,034.033c etad råpam adharmasya bhåteùu ca vihiüsatàm 03,034.034a kàmàl lobhàc ca dharmasya pravçttiü yo na pa÷yati 03,034.034c sa vadhyaþ sarvabhåtànàü pretya ceha ca durmatiþ 03,034.035a vyaktaü te vidito ràjann artho dravyaparigrahaþ 03,034.035c prakçtiü càpi vetthàsya vikçtiü càpi bhåyasãm 03,034.036a tasya nà÷aü vinà÷aü và jarayà maraõena và 03,034.036b*0124_01 dravyaparigrahàyàrtho garãyàn durbalàtmanaþ 03,034.036c anartham iti manyante so 'yam asmàsu vartate 03,034.037a indriyàõàü ca pa¤cànàü manaso hçdayasya ca 03,034.037c viùaye vartamànànàü yà prãtir upajàyate 03,034.037e sa kàma iti me buddhiþ karmaõàü phalam uttamam 03,034.038a evam eva pçthag dçùñvà dharmàrthau kàmam eva ca 03,034.038c na dharmapara eva syàn na càrthaparamo naraþ 03,034.038e na kàmaparamo và syàt sarvàn seveta sarvadà 03,034.039a dharmaü pårvaü dhanaü madhye jaghanye kàmam àcaret 03,034.039c ahany anucared evam eùa ÷àstrakçto vidhiþ 03,034.040a kàmaü pårvaü dhanaü madhye jaghanye dharmam àcaret 03,034.040c vayasy anucared evam eùa ÷àstrakçto vidhiþ 03,034.041a dharmaü càrthaü ca kàmaü ca yathàvad vadatàü vara 03,034.041c vibhajya kàle kàlaj¤aþ sarvàn seveta paõóitaþ 03,034.042a mokùo và paramaü ÷reya eùa ràjan sukhàrthinàm 03,034.042c pràptir và buddhim àsthàya sopàyaü kurunandana 03,034.043a tad và÷u kriyatàü ràjan pràptir vàpy adhigamyatàm 03,034.043c jãvitaü hy àturasyeva duþkham antaravartinaþ 03,034.044a vidita÷ caiva te dharmaþ satataü carita÷ ca te 03,034.044c jànate tvayi ÷aüsanti suhçdaþ karmacodanàm 03,034.045a dànaü yaj¤aþ satàü påjà vedadhàraõam àrjavam 03,034.045c eùa dharmaþ paro ràjan phalavàn pretya ceha ca 03,034.046a eùa nàrthavihãnena ÷akyo ràjan niùevitum 03,034.046c akhilàþ puruùavyàghra guõàþ syur yady apãtare 03,034.047a dharmamålaü jagad ràjan nànyad dharmàd vi÷iùyate 03,034.047c dharma÷ càrthena mahatà ÷akyo ràjan niùevitum 03,034.048a na càrtho bhaikùacaryeõa nàpi klaibyena karhi cit 03,034.048c vettuü ÷akyaþ sadà ràjan kevalaü dharmabuddhinà 03,034.049a pratiùiddhà hi te yàc¤à yayà sidhyati vai dvijaþ 03,034.049c tejasaivàrthalipsàyàü yatasva puruùarùabha 03,034.050a bhaikùacaryà na vihità na ca viñ÷ådrajãvikà 03,034.050c kùatriyasya vi÷eùeõa dharmas tu balam aurasam 03,034.050d*0125_01 svadharmaü pratipadyasva jahi ÷atrån samàgatàn 03,034.050d*0125_02 dhàrtaràùñravanaü pàrtha mayà pàrthena nà÷aya 03,034.051a udàram eva vidvàüso dharmaü pràhur manãùiõaþ 03,034.051c udàraü pratipadyasva nàvare sthàtum arhasi 03,034.052a anubudhyasva ràjendra vettha dharmàn sanàtanàn 03,034.052c krårakarmàbhijàto 'si yasmàd udvijate janaþ 03,034.053a prajàpàlanasaübhåtaü phalaü tava na garhitam 03,034.053c eùa te vihito ràjan dhàtrà dharmaþ sanàtanaþ 03,034.054a tasmàd vicalitaþ pàrtha loke hàsyaü gamiùyasi 03,034.054c svadharmàd dhi manuùyàõàü calanaü na pra÷asyate 03,034.055a sa kùàtraü hçdayaü kçtvà tyaktvedaü ÷ithilaü manaþ 03,034.055c vãryam àsthàya kaunteya dhuram udvaha dhuryavat 03,034.056a na hi kevaladharmàtmà pçthivãü jàtu ka÷ cana 03,034.056c pàrthivo vyajayad ràjan na bhåtiü na punaþ ÷riyam 03,034.057a jihvàü dattvà bahånàü hi kùudràõàü lubdhacetasàm 03,034.057c nikçtyà labhate ràjyam àhàram iva ÷alyakaþ 03,034.058a bhràtaraþ pårvajàtà÷ ca susamçddhà÷ ca sarva÷aþ 03,034.058c nikçtyà nirjità devair asuràþ pàõóavarùabha 03,034.059a evaü balavataþ sarvam iti buddhvà mahãpate 03,034.059c jahi ÷atrån mahàbàho paràü nikçtim àsthitaþ 03,034.060a na hy arjunasamaþ ka÷ cid yudhi yoddhà dhanurdharaþ 03,034.060c bhavità và pumàn ka÷ cin matsamo và gadàdharaþ 03,034.061a sattvena kurute yuddhaü ràjan subalavàn api 03,034.061c na pramàõena notsàhàt sattvastho bhava pàõóava 03,034.062a sattvaü hi målam arthasya vitathaü yad ato 'nyathà 03,034.062c na tu prasaktaü bhavati vçkùacchàyeva haimanã 03,034.063a arthatyàgo hi kàryaþ syàd arthaü ÷reyàüsam icchatà 03,034.063c bãjaupamyena kaunteya mà te bhåd atra saü÷ayaþ 03,034.064a arthena tu samo 'nartho yatra labhyeta nodayaþ 03,034.064c na tatra vipaõaþ kàryaþ kharakaõóåyitaü hi tat 03,034.065a evam eva manuùyendra dharmaü tyaktvàlpakaü naraþ 03,034.065c bçhantaü dharmam àpnoti sa buddha iti ni÷citaþ 03,034.066a amitraü mitrasaüpannaü mitrair bhindanti paõóitàþ 03,034.066c bhinnair mitraiþ parityaktaü durbalaü kurute va÷e 03,034.067a sattvena kurute yuddhaü ràjan subalavàn api 03,034.067c nodyamena na hotràbhiþ sarvàþ svãkurute prajàþ 03,034.068a sarvathà saühatair eva durbalair balavàn api 03,034.068c amitraþ ÷akyate hantuü madhuhà bhramarair iva 03,034.069a yathà ràjan prajàþ sarvàþ såryaþ pàti gabhastibhiþ 03,034.069c atti caiva tathaiva tvaü savituþ sadç÷o bhava 03,034.070a etad dhy api tapo ràjan puràõam iti naþ ÷rutam 03,034.070c vidhinà pàlanaü bhåmer yat kçtaü naþ pitàmahaiþ 03,034.070d*0126_01 na tathà tapasà ràjaül lokàn pràpnoti kùatriyaþ 03,034.070d*0126_02 yathà sçùñena yuddhena vijayenetareõa và 03,034.071a apeyàt kila bhàþ såryàl lakùmã÷ candramasas tathà 03,034.071c iti loko vyavasito dçùñvemàü bhavato vyathàm 03,034.072a bhavata÷ ca pra÷aüsàbhir nindàbhir itarasya ca 03,034.072c kathàyuktàþ pariùadaþ pçthag ràjan samàgatàþ 03,034.073a idam abhyadhikaü ràjan bràhmaõà gurava÷ ca te 03,034.073c sametàþ kathayantãha muditàþ satyasaüdhatàm 03,034.074a yan na mohàn na kàrpaõyàn na lobhàn na bhayàd api 03,034.074c ançtaü kiü cid uktaü te na kàmàn nàrthakàraõàt 03,034.075a yad enaþ kurute kiü cid ràjà bhåmim avàpnuvan 03,034.075c sarvaü tan nudate pa÷càd yaj¤air vipuladakùiõaiþ 03,034.076a bràhmaõebhyo dadad gràmàn gà÷ ca ràjan sahasra÷aþ 03,034.076c mucyate sarvapàpebhyas tamobhya iva candramàþ 03,034.077a paurajànapadàþ sarve pràya÷aþ kurunandana 03,034.077c savçddhabàlàþ sahitàþ ÷aüsanti tvàü yudhiùñhira 03,034.077d*0127_01 dhàrtaràùñrãü mahàràja na ÷aüsanti matiü janàþ 03,034.078a ÷vadçtau kùãram àsaktaü brahma và vçùale yathà 03,034.078c satyaü stene balaü nàryàü ràjyaü duryodhane tathà 03,034.079a iti nirvacanaü loke ciraü carati bhàrata 03,034.079c api caitat striyo bàlàþ svàdhyàyam iva kurvate 03,034.079d*0128_01 imàm avasthàü ca gate sahàsmàbhir ariüdama 03,034.079d*0128_02 hanta naùñàþ sma sarve vai bhavatopadrave sati 03,034.080a sa bhavàn ratham àsthàya sarvopakaraõànvitam 03,034.080c tvaramàõo 'bhiniryàtu ciram arthopapàdakam 03,034.081a vàcayitvà dvija÷reùñhàn adyaiva gajasàhvayam 03,034.081c astravidbhiþ parivçto bhràtçbhir dçóhadhanvibhiþ 03,034.081e à÷ãviùasamair vãrair marudbhir iva vçtrahà 03,034.082a amitràüs tejasà mçdnann asurebhya ivàrihà 03,034.082c ÷riyam àdatsva kaunteya dhàrtaràùñràn mahàbala 03,034.083a na hi gàõóãvamuktànàü ÷aràõàü gàrdhravàsasàm 03,034.083c spar÷am à÷ãviùàbhànàü martyaþ ka÷ cana saüsahet 03,034.083d*0129_01 kaþ parair hriyamàõànàm àtmabhàvena saüsahet 03,034.084a na sa vãro na màtaïgo na sada÷vo 'sti bhàrata 03,034.084c yaþ saheta gadàvegaü mama kruddhasya saüyuge 03,034.085a sç¤jayaiþ saha kaikeyair vçùõãnàm çùabheõa ca 03,034.085c kathaü svid yudhi kaunteya ràjyaü na pràpnuyàmahe 03,034.085d*0130_01 ÷atruhastagatàü ràjan kathaü svinn àharer mahãm 03,034.085d*0130_02 iha yatnam upàhçtya balena mahatànvitaþ 03,035.000*0131_00 vai÷aüpàyana uvàca 03,035.000*0131_01 sa evam uktas tu mahànubhàvaþ 03,035.000*0131_02 satyavrato bhãmasenena ràjà 03,035.000*0131_03 ajàta÷atrus tadanantaraü vai 03,035.000*0131_04 dhairyànvito vàkyam idaü babhàùe 03,035.001 yudhiùñhira uvàca 03,035.001a asaü÷ayaü bhàrata satyam etad; yan mà tudan vàkya÷alyaiþ kùiõoùi 03,035.001c na tvà vigarhe pratikålam etan; mamànayàd dhi vyasanaü va àgàt 03,035.002a ahaü hy akùàn anvapadyaü jihãrùan; ràjyaü saràùñraü dhçtaràùñrasya putràt 03,035.002c tan mà ÷añhaþ kitavaþ pratyadevãt; suyodhanàrthaü subalasya putraþ 03,035.003a mahàmàyaþ ÷akuniþ pàrvatãyaþ; sadà sabhàyàü pravapann akùapågàn 03,035.003c amàyinaü màyayà pratyadevãt; tato 'pa÷yaü vçjinaü bhãmasena 03,035.004a akùàn hi dçùñvà ÷akuner yathàvat; kàmànulomàn ayujo yuja÷ ca 03,035.004c ÷akyaü niyantum abhaviùyad àtmà; manyus tu hanti puruùasya dhairyam 03,035.005a yantuü nàtmà ÷akyate pauruùeõa; mànena vãryeõa ca tàta naddhaþ 03,035.005c na te vàcaü bhãmasenàbhyasåye; manye tathà tad bhavitavyam àsãt 03,035.006a sa no ràjà dhçtaràùñrasya putro; nyapàtayad vyasane ràjyam icchan 03,035.006c dàsyaü ca no 'gamayad bhãmasena; yatràbhavac charaõaü draupadã naþ 03,035.007a tvaü càpi tad vettha dhanaüjaya÷ ca; punardyåtàyàgatànàü sabhàü naþ 03,035.007c yan màbravãd dhçtaràùñrasya putra; ekaglahàrthaü bharatànàü samakùam 03,035.008a vane samà dvàda÷a ràjaputra; yathàkàmaü viditam ajàta÷atro 03,035.008c athàparaü càviditaü carethàþ; sarvaiþ saha bhràtçbhi÷ chadmagåóhaþ 03,035.009a tvàü cec chrutvà tàta tathà carantam; avabhotsyante bhàratànàü caràþ sma 03,035.009c anyàü÷ carethàs tàvato 'bdàüs tatas tvaü; ni÷citya tat pratijànãhi pàrtha 03,035.010a carai÷ cen no 'viditaþ kàlam etaü; yukto ràjan mohayitvà madãyàn 03,035.010c bravãmi satyaü kurusaüsadãha; tavaiva tà bhàrata pa¤ca nadyaþ 03,035.011a vayaü caivaü bhràtaraþ sarva eva; tvayà jitàþ kàlam apàsya bhogàn 03,035.011c vasema ity àha purà sa ràjà; madhye kuråõàü sa mayoktas tatheti 03,035.012a tatra dyåtam abhavan no jaghanyaü; tasmi¤ jitàþ pravrajità÷ ca sarve 03,035.012c itthaü ca de÷àn anusaücaràmo; vanàni kçcchràõi ca kçcchraråpàþ 03,035.013a suyodhana÷ càpi na ÷àntim icchan; bhåyaþ sa manyor va÷am anvagacchat 03,035.013c udyojayàm àsa kuråü÷ ca sarvàn; ye càsya ke cid va÷am anvagacchan 03,035.014a taü saüdhim àsthàya satàü sakà÷e; ko nàma jahyàd iha ràjyahetoþ 03,035.014c àryasya manye maraõàd garãyo; yad dharmam utkramya mahãü pra÷iùyàt 03,035.015a tadaiva ced vãrakarmàkariùyo; yadà dyåte parighaü paryamçkùaþ 03,035.015c bàhå didhakùan vàritaþ phalgunena; kiü duùkçtaü bhãma tadàbhaviùyat 03,035.016a pràg eva caivaü samayakriyàyàþ; kiü nàbravãþ pauruùam àvidànaþ 03,035.016c pràptaü tu kàlaü tv abhipadya pa÷càt; kiü màm idànãm ativelam àttha 03,035.017a bhåyo 'pi duþkhaü mama bhãmasena; dåye viùasyeva rasaü viditvà 03,035.017c yad yàj¤asenãü parikçùyamàõàü; saüdç÷ya tat kùàntam iti sma bhãma 03,035.018a na tv adya ÷akyaü bharatapravãra; kçtvà yad uktaü kuruvãramadhye 03,035.018c kàlaü pratãkùasva sukhodayasya; paktiü phalànàm iva bãjavàpaþ 03,035.019a yadà hi pårvaü nikçto nikçtyà; vairaü sapuùpaü saphalaü viditvà 03,035.019c mahàguõaü harati hi pauruùeõa; tadà vãro jãvati jãvaloke 03,035.020a ÷riyaü ca loke labhate samagràü; manye càsmai ÷atravaþ saünamante 03,035.020c mitràõi cainam atiràgàd bhajante; devà ivendram anujãvanti cainam 03,035.021a mama pratij¤àü ca nibodha satyàü; vçõe dharmam amçtàj jãvitàc ca 03,035.021c ràjyaü ca putrà÷ ca ya÷o dhanaü ca; sarvaü na satyasya kalàm upaiti 03,036.001 bhãmasena uvàca 03,036.001a saüdhiü kçtvaiva kàlena antakena patatriõà 03,036.001c anantenàprameyena srotasà sarvahàriõà 03,036.002a pratyakùaü manyase kàlaü martyaþ san kàlabandhanaþ 03,036.002c phenadharmà mahàràja phaladharmà tathaiva ca 03,036.003a nimeùàd api kaunteya yasyàyur apacãyate 03,036.003c såcyevà¤janacårõasya kim iti pratipàlayet 03,036.004a yo nånam amitàyuþ syàd atha vàpi pramàõavit 03,036.004c sa kàlaü vai pratãkùeta sarvapratyakùadar÷ivàn 03,036.005a pratãkùamàõàn kàlo naþ samà ràjaüs trayoda÷a 03,036.005c àyuùo 'pacayaü kçtvà maraõàyopaneùyati 03,036.006a ÷arãriõàü hi maraõaü ÷arãre nityam à÷ritam 03,036.006c pràg eva maraõàt tasmàd ràjyàyaiva ghañàmahe 03,036.006d*0132_01 kàlo nånaü manuùyasya nityaü saünihito 'mçtaþ 03,036.007a yo na yàti prasaükhyànam aspaùño bhåmivardhanaþ 03,036.007c ayàtayitvà vairàõi so 'vasãdati gaur iva 03,036.008a yo na yàtayate vairam alpasattvodyamaþ pumàn 03,036.008c aphalaü tasya janmàhaü manye durjàtajàyinaþ 03,036.009a hairaõyau bhavato bàhå ÷rutir bhavati pàrthiva 03,036.009c hatvà dviùantaü saügràme bhuktvà bàhvarjitaü vasu 03,036.010a hatvà cet puruùo ràjan nikartàram ariüdama 03,036.010c ahnàya narakaü gacchet svargeõàsya sa saümitaþ 03,036.011a amarùajo hi saütàpaþ pàvakàd dãptimattaraþ 03,036.011c yenàham abhisaütapto na naktaü na divà ÷aye 03,036.012a ayaü ca pàrtho bãbhatsur variùñho jyàvikarùaõe 03,036.012c àste paramasaütapto nånaü siüha ivà÷aye 03,036.013a yo 'yam eko 'bhimanute sarvàül loke dhanurbhçtaþ 03,036.013c so 'yam àtmajam åùmàõaü mahàhastãva yacchati 03,036.014a nakulaþ sahadeva÷ ca vçddhà màtà ca vãrasåþ 03,036.014c tavaiva priyam icchanta àsate jaóamåkavat 03,036.015a sarve te priyam icchanti bàndhavàþ saha sç¤jayaiþ 03,036.015c aham eko 'bhisaütapto màtà ca prativindhyataþ 03,036.016a priyam eva tu sarveùàü yad bravãmy uta kiü cana 03,036.016c sarve hã vyasanaü pràptàþ sarve yuddhàbhinandinaþ 03,036.017a netaþ pàpãyasã kà cid àpad ràjan bhaviùyati 03,036.017c yan no nãcair alpabalai ràjyam àcchidya bhujyate 03,036.018a ÷ãladoùàd ghçõàviùña ànç÷aüsyàt paraütapa 03,036.018c kle÷àüs titikùase ràjan nànyaþ ka÷ cit pra÷aüsati 03,036.018d*0133_01 ÷rotriyasyeva te ràjan mandakasyàvipa÷citaþ 03,036.018d*0133_02 anuvàkahatà buddhir naiùà tattvàrthadar÷inã 03,036.019a ghçõã bràhmaõaråpo 'si kathaü kùatre ajàyathàþ 03,036.019c asyàü hi yonau jàyante pràya÷aþ krårabuddhayaþ 03,036.020a a÷rauùãs tvaü ràjadharmàn yathà vai manur abravãt 03,036.020c kråràn nikçtisaüyuktàn vihitàn a÷amàtmakàn 03,036.020d*0134_01 dhàrtaràùñràn mahàràja kùamase kiü duràtmanaþ 03,036.020d*0135_01 j¤àne tapasi ÷aurye và yasya na prathitaü ya÷aþ 03,036.020d*0135_02 vidyàyàm atha làbhe và màtur uccàra eva saþ 03,036.021a kartavye puruùavyàghra kim àsse pãñhasarpavat 03,036.021c buddhyà vãryeõa saüyuktaþ ÷rutenàbhijanena ca 03,036.022a tçõànàü muùñinaikena himavantaü tu parvatam 03,036.022c channam icchasi kaunteya yo 'smàn saüvartum icchasi 03,036.023a aj¤àtacaryà gåóhena pçthivyàü vi÷rutena ca 03,036.023c divãva pàrtha såryeõa na ÷akyà carituü tvayà 03,036.024a bçhacchàla ivànåpe ÷àkhàpuùpapalà÷avàn 03,036.024c hastã ÷veta ivàj¤àtaþ kathaü jiùõu÷ cariùyati 03,036.025a imau ca siühasaükà÷au bhràtarau sahitau ÷i÷å 03,036.025c nakulaþ sahadeva÷ ca kathaü pàrtha cariùyataþ 03,036.026a puõyakãrtã ràjaputrã draupadã vãrasår iyam 03,036.026c vi÷rutà katham aj¤àtà kçùõà pàrtha cariùyati 03,036.027a màü càpi ràja¤ jànanti àkumàram imàþ prajàþ 03,036.027c aj¤àtacaryàü pa÷yàmi meror iva nigåhanam 03,036.028a tathaiva bahavo 'smàbhã ràùñrebhyo vipravàsitàþ 03,036.028c ràjàno ràjaputrà÷ ca dhçtaràùñram anuvratàþ 03,036.029a na hi te 'py upa÷àmyanti nikçtànàü niràkçtàþ 03,036.029c ava÷yaü tair nikartavyam asmàkaü tatpriyaiùibhiþ 03,036.030a te 'py asmàsu prayu¤jãran pracchannàn subahå¤ janàn 03,036.030c àcakùãraü÷ ca no j¤àtvà tan naþ syàt sumahad bhayam 03,036.031a asmàbhir uùitàþ samyag vane màsàs trayoda÷a 03,036.031c parimàõena tàn pa÷ya tàvataþ parivatsaràn 03,036.032a asti màsaþ pratinidhir yathà pràhur manãùiõaþ 03,036.032c påtikàn iva somasya tathedaü kriyatàm iti 03,036.033a atha vànaóuhe ràjan sàdhave sàdhuvàhine 03,036.033c sauhityadànàd ekasmàd enasaþ pratimucyate 03,036.034a tasmàc chatruvadhe ràjan kriyatàü ni÷cayas tvayà 03,036.034c kùatriyasya tu sarvasya nànyo dharmo 'sti saüyugàt 03,037.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,037.001a bhãmasenavacaþ ÷rutvà kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,037.001c niþ÷vasya puruùavyàghraþ saüpradadhyau paraütapaþ 03,037.001d*0136_01 ÷rutà me ràjadharmà÷ ca varõànàü ca pçthak pçthak 03,037.001d*0136_02 àyatyàü ca tadàtve ca yaþ pa÷yati sa pa÷yati 03,037.001d*0136_03 dharmasya jànamàno 'haü gatim agryàü sudurvidàm 03,037.001d*0136_04 kathaü balàt kariùyàmi meror iva vimardanam 03,037.002a sa muhårtam iva dhyàtvà vini÷cityetikçtyatàm 03,037.002c bhãmasenam idaü vàkyam apadàntaram abravãt 03,037.003a evam etan mahàbàho yathà vadasi bhàrata 03,037.003c idam anyat samàdhatsva vàkyaü me vàkyakovida 03,037.004a mahàpàpàni karmàõi yàni kevalasàhasàt 03,037.004c àrabhyante bhãmasena vyathante tàni bhàrata 03,037.005a sumantrite suvikrànte sukçte suvicàrite 03,037.005c sidhyanty arthà mahàbàho daivaü càtra pradakùiõam 03,037.006a tvaü tu kevalacàpalyàd baladarpocchritaþ svayam 03,037.006c àrabdhavyam idaü karma manyase ÷çõu tatra me 03,037.007a bhåri÷ravàþ ÷ala÷ caiva jalasaüdha÷ ca vãryavàn 03,037.007c bhãùmo droõa÷ ca karõa÷ ca droõaputra÷ ca vãryavàn 03,037.008a dhàrtaràùñrà duràdharùà duryodhanapurogamàþ 03,037.008c sarva eva kçtàstrà÷ ca satataü càtatàyinaþ 03,037.009a ràjànaþ pàrthivà÷ caiva ye 'smàbhir upatàpitàþ 03,037.009c saü÷ritàþ kauravaü pakùaü jàtasnehà÷ ca sàüpratam 03,037.010a duryodhanahite yuktà na tathàsmàsu bhàrata 03,037.010c pårõako÷à balopetàþ prayatiùyanti rakùaõe 03,037.011a sarve kauravasainyasya saputràmàtyasainikàþ 03,037.011c saüvibhaktà hi màtràbhir bhogair api ca sarva÷aþ 03,037.012a duryodhanena te vãrà mànità÷ ca vi÷eùataþ 03,037.012c pràõàüs tyakùyanti saügràme iti me ni÷cità matiþ 03,037.013a samà yady api bhãùmasya vçttir asmàsu teùu ca 03,037.013c droõasya ca mahàbàho kçpasya ca mahàtmanaþ 03,037.014a ava÷yaü ràjapiõóas tair nirve÷ya iti me matiþ 03,037.014c tasmàt tyakùyanti saügràme pràõàn api sudustyajàn 03,037.015a sarve divyàstravidvàüsaþ sarve dharmaparàyaõàþ 03,037.015c ajeyà÷ ceti me buddhir api devaiþ savàsavaiþ 03,037.016a amarùã nityasaühçùñas tatra karõo mahàrathaþ 03,037.016c sarvàstravid anàdhçùya abhedyakavacàvçtaþ 03,037.017a anirjitya raõe sarvàn etàn puruùasattamàn 03,037.017c a÷akyo hy asahàyena hantuü duryodhanas tvayà 03,037.018a na nidràm adhigacchàmi cintayàno vçkodara 03,037.018c ati sarvàn dhanurgràhàn såtaputrasya làghavam 03,037.019a etad vacanam àj¤àya bhãmaseno 'tyamarùaõaþ 03,037.019c babhåva vimanàs trasto na caivovàca kiü cana 03,037.020a tayoþ saüvadator evaü tadà pàõóavayor dvayoþ 03,037.020c àjagàma mahàyogã vyàsaþ satyavatãsutaþ 03,037.021a so 'bhigamya yathànyàyaü pàõóavaiþ pratipåjitaþ 03,037.021c yudhiùñhiram idaü vàkyam uvàca vadatàü varaþ 03,037.022a yudhiùñhira mahàbàho vedmi te hçdi mànasam 03,037.022c manãùayà tataþ kùipram àgato 'smi nararùabha 03,037.023a bhãùmàd droõàt kçpàt karõàd droõaputràc ca bhàrata 03,037.023b*0137_01 duryodhanàn nçpasutàt tathà duþ÷àsanàd api 03,037.023c yat te bhayam amitraghna hçdi saüparivartate 03,037.024a tat te 'haü nà÷ayiùyàmi vidhidçùñena hetunà 03,037.024c tac chrutvà dhçtim àsthàya karmaõà pratipàdaya 03,037.024d*0138_01 pratipàdya tu ràjendra tataþ kùipraü jvaraü jahi 03,037.025a tata ekàntam unnãya pàrà÷aryo yudhiùñhiram 03,037.025c abravãd upapannàrtham idaü vàkyavi÷àradaþ 03,037.026a ÷reyasas te paraþ kàlaþ pràpto bharatasattama 03,037.026c yenàbhibhavità ÷atrån raõe pàrtho dhanaüjayaþ 03,037.027a gçhàõemàü mayà proktàü siddhiü mårtimatãm iva 03,037.027c vidyàü pratismçtiü nàma prapannàya bravãmi te 03,037.027e yàm avàpya mahàbàhur arjunaþ sàdhayiùyati 03,037.028a astrahetor mahendraü ca rudraü caivàbhigacchatu 03,037.028c varuõaü ca dhane÷aü ca dharmaràjaü ca pàõóava 03,037.028e ÷akto hy eùa suràn draùñuü tapasà vikrameõa ca 03,037.029a çùir eùa mahàtejà nàràyaõasahàyavàn 03,037.029c puràõaþ ÷à÷vato devo viùõor aü÷aþ sanàtanaþ 03,037.030a astràõãndràc ca rudràc ca lokapàlebhya eva ca 03,037.030c samàdàya mahàbàhur mahat karma kariùyati 03,037.031a vanàd asmàc ca kaunteya vanam anyad vicintyatàm 03,037.031c nivàsàrthàya yad yuktaü bhaved vaþ pçthivãpate 03,037.032a ekatra ciravàso hi na prãtijanano bhavet 03,037.032c tàpasànàü ca ÷àntànàü bhaved udvegakàrakaþ 03,037.033a mçgàõàm upayoga÷ ca vãrudoùadhisaükùayaþ 03,037.033c bibharùi hi bahån vipràn vedavedàïgapàragàn 03,037.034a evam uktvà prapannàya ÷ucaye bhagavàn prabhuþ 03,037.034c provàca yogatattvaj¤o yogavidyàm anuttamàm 03,037.035a dharmaràj¤e tadà dhãmàn vyàsaþ satyavatãsutaþ 03,037.035c anuj¤àya ca kaunteyaü tatraivàntaradhãyata 03,037.036a yudhiùñhiras tu dharmàtmà tad brahma manasà yataþ 03,037.036c dhàrayàm àsa medhàvã kàle kàle samabhyasan 03,037.037a sa vyàsavàkyamudito vanàd dvaitavanàt tataþ 03,037.037c yayau sarasvatãtãre kàmyakaü nàma kànanam 03,037.038a tam anvayur mahàràja ÷ikùàkùaravidas tathà 03,037.038c bràhmaõàs tapasà yuktà devendram çùayo yathà 03,037.039a tataþ kàmyakam àsàdya punas te bharatarùabhàþ 03,037.039a*0139_01 **** **** rùayo devapatiü yathà 03,037.039a*0139_02 saüpràpya tad vanaü ramyaü 03,037.039c nyavi÷anta mahàtmànaþ sàmàtyàþ sapadànugàþ 03,037.040a tatra te nyavasan ràjan kaü cit kàlaü manasvinaþ 03,037.040c dhanurvedaparà vãràþ ÷çõvànà vedam uttamam 03,037.041a caranto mçgayàü nityaü ÷uddhair bàõair mçgàrthinaþ 03,037.041c pitçdaivataviprebhyo nirvapanto yathàvidhi 03,038.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,038.001a kasya cit tv atha kàlasya dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,038.001c saüsmçtya munisaüde÷am idaü vacanam abravãt 03,038.002a vivikte viditapraj¤am arjunaü bharatarùabham 03,038.002c sàntvapårvaü smitaü kçtvà pàõinà parisaüspç÷an 03,038.003a sa muhårtam iva dhyàtvà vanavàsam ariüdamaþ 03,038.003c dhanaüjayaü dharmaràjo rahasãdam uvàca ha 03,038.004a bhãùme droõe kçpe karõe droõaputre ca bhàrata 03,038.004c dhanurveda÷ catuùpàda eteùv adya pratiùñhitaþ 03,038.005a bràhmaü daivam àsuraü ca saprayogacikitsitam 03,038.005c sarvàstràõàü prayogaü ca te 'bhijànanti kçtsna÷aþ 03,038.006a te sarve dhçtaràùñrasya putreõa parisàntvitàþ 03,038.006c saüvibhaktà÷ ca tuùñà÷ ca guruvat teùu vartate 03,038.006d*0140_01 aikàtmyaü ca gatàþ sarve dhàrtaràùñreõa bhàrata 03,038.007a sarvayodheùu caivàsya sadà vçttir anuttamà 03,038.007b*0141_01 àcàryà mànitàs tuùñàþ ÷àntiü vyavaharanty uta 03,038.007c ÷aktiü na hàpayiùyanti te kàle pratipåjitàþ 03,038.008a adya ceyaü mahã kçtsnà duryodhanava÷ànugà 03,038.008b*0142_01 sagràmanagarà pàrtha sasàgaravanàkarà 03,038.008b*0143_01 anena brahmaõà tàta sarvaü saüpratipadyate 03,038.008c tvayi vyapà÷rayo 'smàkaü tvayi bhàraþ samàhitaþ 03,038.008e tatra kçtyaü prapa÷yàmi pràptakàlam ariüdama 03,038.009a kçùõadvaipàyanàt tàta gçhãtopaniùan mayà 03,038.009c tayà prayuktayà samyag jagat sarvaü prakà÷ate 03,038.009e tena tvaü brahmaõà tàta saüyuktaþ susamàhitaþ 03,038.010a devatànàü yathàkàlaü prasàdaü pratipàlaya 03,038.010c tapasà yojayàtmànam ugreõa bharatarùabha 03,038.011a dhanuùmàn kavacã khaógã muniþ sàrasamanvitaþ 03,038.011c na kasya cid dadan màrgaü gaccha tàtottaràü di÷am 03,038.011e indre hy astràõi divyàni samastàni dhanaüjaya 03,038.012a vçtràd bhãtais tadà devair balam indre samarpitam 03,038.012c tàny ekasthàni sarvàõi tatas tvaü pratipatsyase 03,038.013a ÷akram eva prapadyasva sa te 'stràõi pradàsyati 03,038.013b@003_0001 yogayuktasya te pàrtha tatra nàsti vicàraõà 03,038.013b@003_0002 pravaràm atulàü satyàü nirdoùàü sarvadà satàm 03,038.013b@003_0003 tàm ekaþ pàõóaveùv adya astraü pràpto dhanaüjayaþ 03,038.013b@003_0004 na càdharmam imaü devà nàsiddhaü nàtapasvinam 03,038.013b@003_0005 draùñum icchanti kaunteya calacittaü kathaü cana 03,038.013b@003_0006 roråyamàõaü kañuka ãrùukaþ kañukàkùaram 03,038.013b@003_0007 duùñaþ ÷làghanakaþ kùeptà hantàtha vicikitsitaþ 03,038.013b@003_0008 vi÷vastahantà màyàvã krodhano 'nçtabhàùità 03,038.013b@003_0009 atyà÷ã nàstiko 'dànto mitradhçk sarva÷aïkitaþ 03,038.013b@003_0010 àkroùñà càtimànã ca raudro lubdho 'tha lolupaþ 03,038.013b@003_0011 stena÷ ca madyapa÷ caiva bhråõahà gurutalpagaþ 03,038.013b@003_0012 saübhàvitàtmà càtyarthaü nç÷aüsaþ paruùa÷ ca ha 03,038.013b@003_0013 naite lokàn àpnuvanti nirlokàs te dhanaüjaya 03,038.013b@003_0014 ànç÷aüsyam anukro÷aü satyaü karuõavedità 03,038.013b@003_0015 damaþ sthitir dhçtir dharmaþ kùamà råpam anuttamam 03,038.013b@003_0016 dayà dama÷ ca dharma÷ ca gurupåjà kçtaj¤atà 03,038.013b@003_0017 mitratà dvijabhakti÷ ca vasanti tvayi phàlguna 03,038.013b@003_0018 vyapekùà sarvabhåteùu kùamà dànaü matiþ smçtiþ 03,038.013b@003_0019 tasmàt kauravya ÷akreõa sameùyasi dhanaüjaya 03,038.013b@003_0020 tvàdç÷ena hi devànàü ÷làghanãyaþ samàgamaþ 03,038.013b@003_0021 suhçdàü sodaràõàü ca sarveùàü bharatarùabha 03,038.013b@003_0022 tvaü gatiþ paramà tàta vçtrahà marutàm iva 03,038.013b@003_0023 tasmiüs trayoda÷e varùe bhràtaraþ suhçda÷ ca te 03,038.013b@003_0024 sarve 'bhisaü÷rayiùyanti bàhuvãryaü mahàbala 03,038.013b@003_0025 sa pàrtha pitaraü gaccha sahasràkùam ariüdama 03,038.013b@003_0026 muùñigrahaõam àdatsva sarvàstràõi ca vàsavàt 03,038.013b@003_0027 ÷ata÷çïge mahàbàho maghavàn idam abravãt 03,038.013b@003_0028 ÷çõvatàü sarvabhåtànàü tvàm upàghràya mårdhani 03,038.013b@003_0029 viditaþ sarvabhåtànàü divaü tàta gamiùyasi 03,038.013b@003_0030 pràpya puõyakçtàü lokàn raüsyate jayatàü varaþ 03,038.013b@003_0031 mànitas trida÷aiþ pàrtha vihçtya susukhaü divi 03,038.013b@003_0032 avàpya paramàstràõi pçthivãü punar eùyasi 03,038.013b@003_0033 guõàüs te vàsavas tàta khàõóavaü dahyatas tava 03,038.013b@003_0034 ÷çõvatàü kila bhåtànàü punaþ punar abhàùata 03,038.013b@003_0035 tàü pratij¤àü nara÷reùñha kartum arhasi vàsave 03,038.013b@003_0036 kiü cid di÷am itaþ pràpya tapoyogamanà bhava 03,038.013b@003_0037 kartum arhasi kaunteya maghavadvacanaü hitam 03,038.013c dãkùito 'dyaiva gaccha tvaü draùñuü devaü puraüdaram 03,038.014a evam uktvà dharmaràjas tam adhyàpayata prabhuþ 03,038.014c dãkùitaü vidhinà tena yatavàkkàyamànasam 03,038.014e anujaj¤e tato vãraü bhràtà bhràtaram agrajaþ 03,038.015a nide÷àd dharmaràjasya draùñuü devaü puraüdaram 03,038.015c dhanur gàõóãvam àdàya tathàkùayyau maheùudhã 03,038.016a kavacã satalatràõo baddhagodhàïgulitravàn 03,038.016c hutvàgniü bràhmaõàn niùkaiþ svasti vàcya mahàbhujaþ 03,038.017a pràtiùñhata mahàbàhuþ pragçhãta÷aràsanaþ 03,038.017c vadhàya dhàrtaràùñràõàü niþ÷vasyordhvam udãkùya ca 03,038.018a taü dçùñvà tatra kaunteyaü pragçhãta÷aràsanam 03,038.018c abruvan bràhmaõàþ siddhà bhåtàny antarhitàni ca 03,038.018d@004_0001 siddhacàraõasaüghà÷ ca gandharvà÷ ca tam abruvan 03,038.018d@004_0002 svasti vrataü samàdhatsva saükalpas tava sidhyatàm 03,038.018d@004_0003 manorathà÷ ca te sarve samçdhyantàü mahàratha 03,038.018d@004_0004 evam ukto 'bhivàdyaitàn baddhà¤jalipuñas tathà 03,038.018d@004_0005 tapoyogamanàþ pàrthaþ purohitam avandata 03,038.018d@004_0006 tataþ prãtamanà jiùõus tàv ubhàv abhyavandata 03,038.018d@004_0007 sahodaràv atirathau yudhiùñhiravçkodarau 03,038.018d@004_0008 saüklàntamanasau tårõam abhigamya mahàrathau 03,038.018d@004_0009 yamau gàõóãvadhanvànam abhyavàdayatàm ubhau 03,038.018d@004_0010 abhivàdya tu tau vãràv åcatuþ pàka÷àsanim 03,038.018d@004_0011 avàptavyàni sarvàõi divyàny astràõi vàsavàt 03,038.018d@004_0012 astràõy àpnuhi kaunteya manasà yad yad icchasi 03,038.018d@004_0013 giro hy a÷ithilàþ sarvà nirdoùàþ saümatàþ satàm 03,038.018d@004_0014 tvam ekaþ pàõóaveùv adya saüpràpto 'si dhanaüjaya 03,038.018d@004_0015 na càdharmavidaü devà nàsiddhaü nàtapasvinam 03,038.018d@004_0016 draùñum icchanti kaunteya calacittaü ÷añhaü na ca 03,038.018d@004_0017 roråyamàõaþ kañukam ãrùyakaþ kañukàkùaraþ 03,038.018d@004_0018 ÷añhakaþ ÷làghakaþ kùeptà hantà ca vicikitsità 03,038.018d@004_0019 vi÷vastahantà màyàvã krodhano 'nçtabhàùità 03,038.018d@004_0020 atyà÷ã nàstiko 'dàtà mitradhçk sarva÷aïkitaþ 03,038.018d@004_0021 àkroùñà càtimànã ca raudro lubdho 'tha lolupaþ 03,038.018d@004_0022 stena÷ ca madyapa÷ caiva bhråõahà gurutalpagaþ 03,038.018d@004_0023 saübhàvitàtmà càtyarthaü nç÷aüsaþ puruùa÷ ca yaþ 03,038.018d@004_0024 naite lokàn àpnuvanti nirlokàs te dhanaüjaya 03,038.018d@004_0025 ànç÷aüsyam anukro÷aþ satyaü karuõavedità 03,038.018d@004_0026 damaþ sthitir dhçtir dharmaþ kùamà råpam anuttamam 03,038.018d@004_0027 dayà ÷ama÷ ca dharma÷ ca gurupåjà kçtaj¤atà 03,038.018d@004_0028 maitratà dvijabhakti÷ ca vasanti tvayi phalguna 03,038.018d@004_0029 vyapekùà sarvabhåteùu kçpà dànaü matiþ smçtiþ 03,038.018d@004_0030 tasmàt kauravya ÷akreõa sameùyasi dhanaüjaya 03,038.018d@004_0031 tvàdç÷ena hi devànàü ÷làghanãyaþ samàgamaþ 03,038.018d@004_0032 suhçdàü sodaràõàü ca sarveùàü bharatarùabha 03,038.018d@004_0033 tvaü gatiþ paramà tàta vçtrahà marutàm iva 03,038.018d@004_0034 tasmiüs trayoda÷e varùe bhràtaraþ suhçda÷ ca te 03,038.018d@004_0035 sarve hi saü÷rayiùyanti bàhuvãryaü mahàbala 03,038.018d@004_0036 sa pàrtha pitaraü gaccha sahasràkùam ariüdamam 03,038.018d@004_0037 muùñigrahaõam àdatsva sarvàõy astràõi vàsavàt 03,038.018d@004_0038 ÷ata÷çïge mahàbàho maghavàn idam abravãt 03,038.018d@004_0039 ÷çõvatàü sarvabhåtànàü tvàm upàghràya mårdhani 03,038.018d@004_0040 viditaþ sarvabhåtànàü divaü tàta gamiùyasi 03,038.018d@004_0041 pràpya puõyakçtàü lokàn raüsyase jayatàü vara 03,038.018d@004_0042 mànitas trida÷aiþ pàrtha vihçtya susukhaü divi 03,038.018d@004_0043 avàpya paramàstràõi pçthivãü punar eùyasi 03,038.018d@004_0044 guõàüs te vàsavas tàta khàõóavaü dahati tvayi 03,038.018d@004_0045 ÷çõvatàü sarvabhåtànàü punaþ punar abhàùata 03,038.018d@004_0046 tàü pratij¤àü nara÷reùñha kartum arhasi vàsavãm 03,038.018d@004_0047 kaü cid de÷am itaþ pràpya tapoyogamanà bhava 03,038.018d@004_0048 kartum arhasi kauravya maghavadvacanaü hitam 03,038.018d@004_0049 dãkùito 'dyaiva gaccha tvaü draùñàsi tvaü puraüdaram 03,038.018d@004_0050 tau pariùvajya bãbhatsuþ kçùõàm àmantrya càbhibho 03,038.018d@004_0051 abhyavàdayata prãtaþ tapasvipravaràn api 03,038.018e kùipraü pràpnuhi kaunteya manasà yad yad icchasi 03,038.018f*0144_01 abruvan bràhmaõàþ pàrtham iti kçtvà jayà÷iùaþ 03,038.018f*0145_01 saüsàdhayasva kaunteya dhruvo 'stu vijayas tava 03,038.019a taü siüham iva gacchantaü ÷àlaskandhorum arjunam 03,038.019c manàüsy àdàya sarveùàü kçùõà vacanam abravãt 03,038.020a yat te kuntã mahàbàho jàtasyaicchad dhanaüjaya 03,038.020c tat te 'stu sarvaü kaunteya yathà ca svayam icchasi 03,038.021a màsmàkaü kùatriyakule janma ka÷ cid avàpnuyàt 03,038.021c bràhmaõebhyo namo nityaü yeùàü yuddhe na jãvikà 03,038.021d*0146_01 idaü ca me paraü duþkhaü yat tvàü pàrtha suyodhanaþ 03,038.021d*0146_02 dçùñvà màü gaur iti pràha prahasan ràjasaüsadi 03,038.021d*0146_03 tasmàd duþkhàd idaü duþkhaü garãya iti me matiþ 03,038.021d*0146_04 yad asmàn prati sabhyeùu bahv ayuktam abhàùata 03,038.022a nånaü te bhràtaraþ sarve tvatkathàbhiþ prajàgare 03,038.022c raüsyante vãrakarmàõi kãrtayantaþ punaþ punaþ 03,038.023a naiva naþ pàrtha bhogeùu na dhane nota jãvite 03,038.023c tuùñir buddhir bhavitrã và tvayi dãrghapravàsini 03,038.024a tvayi naþ pàrtha sarveùàü sukhaduþkhe samàhite 03,038.024c jãvitaü maraõaü caiva ràjyam ai÷varyam eva ca 03,038.024e àpçùño me 'si kaunteya svasti pràpnuhi pàõóava 03,038.024f*0147_01 balavadbhir viruddhena kàryam etat tvayànagha 03,038.024f*0147_02 prayàhy avighnenaivà÷u vijayàya mahàbala 03,038.025a namo dhàtre vidhàtre ca svasti gaccha hy anàmayam 03,038.025b*0148_01 dharmas tvàü dviùataþ pàtu bhàskara÷ ca vibhàvasuþ 03,038.025b*0149_01 hrãþ ÷rãþ kãrtir dhçtiþ puùñir umà lakùmãþ sarasvatã 03,038.025b*0149_02 imà vai tava pànthasya pàlayantu dhanaüjaya 03,038.025b*0150_01 jyeùñhàpacàyã jyeùñhasya bhràtur vacanakàrakaþ 03,038.025b*0150_02 prapadye 'haü vasån rudràn àdityàn samarudgaõàn 03,038.025b*0150_03 vi÷vedevàüs tathà sàdhyठ÷àntyarthaü bharatarùabha 03,038.025b*0151_01 evam uktvà÷iùaþ kçùõà viraràma ya÷asvinã 03,038.025b*0152_01 avarodhàd vane vàsàt sarvasvaharaõàd api 03,038.025b*0152_02 idaü duþkhataraü manye putrebhya÷ ca vivàsanam 03,038.025b*0153_01 prà¤jaliþ pàõóavaü kçùõà devànàü kurvatã namaþ 03,038.025b*0153_02 vàgbhiþ parama÷aktàbhir maïgalàbhir abhàùata 03,038.025b*0153_03 (25ab) namo dhàtre vidhàtre ca svasti gaccha vanàd vanam 03,038.025b*0153_04 dharmas tvàü juùatàü pàrtha bhàskara÷ ca vibhàvasuþ 03,038.025b*0153_05 brahmà tvàü bràhmaõà÷ caiva pàlayantu dhanaüjaya 03,038.025b*0153_06 jyeùñhàpacàyã jyeùñhasya bhràtur vacanam àsthitaþ 03,038.025b*0153_07 prapadyethà vasån rudràn àdityàn samarudgaõàn 03,038.025b*0153_08 vi÷vedevàüs tathàdityठ÷àntyarthaü bharatarùabha 03,038.025b*0153_09 (25cd) svasti te 'stv àntarikùebhyo divyebhyo bharatarùabha 03,038.025b*0153_10 (25ef) pàrthivebhya÷ ca sarvebhyo ye ke cit paripanthinaþ 03,038.025b*0153_11 avarodhàd vane vàsàt sarvasvaharaõàd api 03,038.025b*0153_12 idaü duþkhataraü manye putrebhya÷ ca vivàsanàt 03,038.025b*0153_13 (21ab) mà smàhaü kùatriyakule jàtu cit punar àbhavam 03,038.025b*0153_14 (21cd) bràhmaõebhyo namasyàmi yeùàü nàyudhajãvikà 03,038.025b*0153_15 dhvaüsitaþ svagçhebhya÷ ca ràùñràc ca bharatarùabha 03,038.025b*0153_16 vane pratiùñhito bhåtvà sauhàrdàd avatiùñhase 03,038.025b*0153_17 jetà yaþ sarva÷atråõàü yaþ pàvakam atarpayat 03,038.025b*0153_18 janas tvàü pa÷yatãdànãü gacchantaü bharatarùabha 03,038.025b*0153_19 asmin nånaü mahàraõye bhràtaraþ suhçda÷ ca te 03,038.025b*0153_20 tvatkathàþ kathayiùyanti càraõà çùayas tathà 03,038.025b*0153_21 (20ab) yat tat kuntã mahàbàho jàtasyaicchad dhanaüjaya 03,038.025b*0153_22 (20cd) tat te sarvaü tathaivàstu yathà ca manasecchasi 03,038.025b*0153_23 vasudevasvasà devã tvàm àryà punar àgatam 03,038.025b*0153_24 sà pa÷yatu pçthà pàrtha sahasràkùam ivàditiþ 03,038.025b*0153_25 (22ab) nånaü te bhràtaraþ sarve tvatkathàbhiþ prajàgare 03,038.025b*0153_26 (22cd) raüsyante tava karmàõi kãrtayantaþ punaþ punaþ 03,038.025b*0153_27 (23ab) naiva naþ pàrtha bhogeùu na dhane nota jãvite 03,038.025b*0153_28 (23cd) tuùñà buddhir bhavitrã và tvayi dãrghapravàsini 03,038.025b*0153_29 à÷à saüjàyate vãra tvayy araõyaü prapadyati 03,038.025b*0153_30 (24ab) tvayi naþ pàrtha sarveùàü sukhaduþkhe pratiùñhite 03,038.025b*0153_31 (24cd) jãvitaü maraõaü caiva svargo 'tha narakas tathà 03,038.025b*0153_32 (24ef) àpçùño me 'si kaunteya svasti pràpnuhi pàõóava 03,038.025b*0153_33 kçtàstraü svastimantaü tvàü drakùyàmi punar àgatam 03,038.025c svasti te 'stv àntarikùebhyaþ pàrthivebhya÷ ca bhàrata 03,038.025e divyebhya÷ caiva bhåtebhyo ye cànye paripanthinaþ 03,038.025f*0154_01 evam uktvà÷iùaþ kçùõà viraràma ya÷asvinã 03,038.026a tataþ pradakùiõaü kçtvà bhràtén dhaumyaü ca pàõóavaþ 03,038.026b*0155_01 kçùõàkañàkùapàtheyaü hçdi kçtvà tato 'rjunaþ 03,038.026c pràtiùñhata mahàbàhuþ pragçhya ruciraü dhanuþ 03,038.026d*0156_01 ÷anair iva di÷aü vãra udãcãü bharatarùabhaþ 03,038.026d*0156_02 saüharaüs tarasà vçkùàül latàvallã÷ ca bhàrata 03,038.026d*0156_03 asajjamàno vçkùeùu jagàma sumahàbalaþ 03,038.027a tasya màrgàd apàkràman sarvabhåtàni gacchataþ 03,038.027c yuktasyaindreõa yogena paràkràntasya ÷uùmiõaþ 03,038.027d*0157_01 so 'gacchat parvatàüs tàta tapodhananiùevitàn 03,038.027d*0157_02 divyaü haimavataü puõyaü devajuùñaü paraütapaþ 03,038.028a so 'gacchat parvataü puõyam ekàhnaiva mahàmanàþ 03,038.028c manojavagatir bhåtvà yogayukto yathànilaþ 03,038.029a himavantam atikramya gandhamàdanam eva ca 03,038.029c atyakràmat sa durgàõi divàràtram atandritaþ 03,038.030a indrakãlaü samàsàdya tato 'tiùñhad dhanaüjayaþ 03,038.030c antarikùe hi ÷u÷ràva tiùñheti sa vacas tadà 03,038.030d*0158_01 tac chrutvà sarvato dçùñiü càrayàm àsa pàõóavaþ 03,038.030d*0159_01 gatvà sa ùaó ahoràtràn saptame 'hani pàõóavaþ 03,038.030d*0159_02 prasthendrakãlasya ÷ubhe tapoyogaparo 'bhavat 03,038.030d*0159_03 årdhvabàhur na càïgàni pràspandayata kiü cana 03,038.030d*0159_04 samàhitàtmà niyataþ sahasràkùasuto 'cyutaþ 03,038.031a tato 'pa÷yat savyasàcã vçkùamåle tapasvinam 03,038.031c bràhmyà ÷riyà dãpyamànaü piïgalaü jañilaü kç÷am 03,038.032a so 'bravãd arjunaü tatra sthitaü dçùñvà mahàtapàþ 03,038.032c kas tvaü tàteha saüpràpto dhanuùmàn kavacã ÷arã 03,038.032e nibaddhàsitalatràõaþ kùatradharmam anuvrataþ 03,038.033a neha ÷astreõa kartavyaü ÷àntànàm ayam àlayaþ 03,038.033c vinãtakrodhaharùàõàü bràhmaõànàü tapasvinàm 03,038.034a nehàsti dhanuùà kàryaü na saügràmeõa karhi cit 03,038.034c nikùipaitad dhanus tàta pràpto 'si paramàü gatim 03,038.035a ity anantaujasaü vãraü yathà cànyaü pçthagjanam 03,038.035c tathà vàcam athàbhãkùõaü bràhmaõo 'rjunam abravãt 03,038.035e na cainaü càlayàm àsa dhairyàt sudçóhani÷cayam 03,038.036a tam uvàca tataþ prãtaþ sa dvijaþ prahasann iva 03,038.036c varaü vçõãùva bhadraü te ÷akro 'ham arisådana 03,038.037a evam uktaþ pratyuvàca sahasràkùaü dhanaüjayaþ 03,038.037c prà¤jaliþ praõato bhåtvà ÷åraþ kurukulodvahaþ 03,038.038a ãpsito hy eùa me kàmo varaü cainaü prayaccha me 03,038.038c tvatto 'dya bhagavann astraü kçtsnam icchàmi veditum 03,038.039a pratyuvàca mahendras taü prãtàtmà prahasann iva 03,038.039c iha pràptasya kiü kàryam astrais tava dhanaüjaya 03,038.039e kàmàn vçõãùva lokàü÷ ca pràpto 'si paramàü gatim 03,038.040a evam uktaþ pratyuvàca sahasràkùaü dhanaüjayaþ 03,038.040c na lokàn na punaþ kàmàn na devatvaü kutaþ sukham 03,038.041a na ca sarvàmarai÷varyaü kàmaye trida÷àdhipa 03,038.041c bhràtéüs tàn vipine tyaktvà vairam apratiyàtya ca 03,038.041e akãrtiü sarvalokeùu gaccheyaü ÷à÷vatãþ samàþ 03,038.042a evam uktaþ pratyuvàca vçtrahà pàõóunandanam 03,038.042c sàntvaya¤ ÷lakùõayà vàcà sarvalokanamaskçtaþ 03,038.043a yadà drakùyasi bhåte÷aü tryakùaü ÷åladharaü ÷ivam 03,038.043c tadà dàtàsmi te tàta divyàny astràõi sarva÷aþ 03,038.044a kriyatàü dar÷ane yatno devasya parameùñhinaþ 03,038.044c dar÷anàt tasya kaunteya saüsiddhaþ svargam eùyasi 03,038.045a ity uktvà phalgunaü ÷akro jagàmàdar÷anaü tataþ 03,038.045c arjuno 'py atha tatraiva tasthau yogasamanvitaþ 03,039.001 janamejaya uvàca 03,039.001a bhagava¤ ÷rotum icchàmi pàrthasyàkliùñakarmaõaþ 03,039.001c vistareõa kathàm etàü yathàstràõy upalabdhavàn 03,039.002a kathaü sa puruùavyàghro dãrghabàhur dhanaüjayaþ 03,039.002c vanaü praviùñas tejasvã nirmanuùyam abhãtavat 03,039.003a kiü ca tena kçtaü tatra vasatà brahmavittama 03,039.003c kathaü ca bhagavàn sthàõur devaràja÷ ca toùitaþ 03,039.004a etad icchàmy ahaü ÷rotuü tvatprasàdàd dvijottama 03,039.004c tvaü hi sarvaj¤a divyaü ca mànuùaü caiva vettha ha 03,039.005a atyadbhutaü mahàpràj¤a romaharùaõam arjunaþ 03,039.005c bhavena saha saügràmaü cakàràpratimaü kila 03,039.005e purà praharatàü ÷reùñhaþ saügràmeùv aparàjitaþ 03,039.006a yac chrutvà narasiühànàü dainyaharùàtivismayàt 03,039.006c ÷åràõàm api pàrthànàü hçdayàni cakampire 03,039.007a yad yac ca kçtavàn anyat pàrthas tad akhilaü vada 03,039.007c na hy asya ninditaü jiùõoþ susåkùmam api lakùaye 03,039.007e caritaü tasya ÷årasya tan me sarvaü prakãrtaya 03,039.008 vai÷aüpàyana uvàca 03,039.008a kathayiùyàmi te tàta kathàm etàü mahàtmanaþ 03,039.008c divyàü kaurava÷àrdåla mahatãm adbhutopamàm 03,039.009a gàtrasaüspar÷asaübandhaü tryambakeõa sahànagha 03,039.009c pàrthasya devadevena ÷çõu samyak samàgamam 03,039.010a yudhiùñhiraniyogàt sa jagàmàmitavikramaþ 03,039.010c ÷akraü sure÷varaü draùñuü devadevaü ca ÷aükaram 03,039.011a divyaü tad dhanur àdàya khaógaü ca puruùarùabhaþ 03,039.011c mahàbalo mahàbàhur arjunaþ kàryasiddhaye 03,039.011e di÷aü hy udãcãü kauravyo himavacchikharaü prati 03,039.012a aindriþ sthiramanà ràjan sarvalokamahàrathaþ 03,039.012c tvarayà parayà yuktas tapase dhçtani÷cayaþ 03,039.012e vanaü kaõñakitaü ghoram eka evànvapadyata 03,039.013a nànàpuùpaphalopetaü nànàpakùiniùevitam 03,039.013c nànàmçgagaõàkãrõaü siddhacàraõasevitam 03,039.013d*0160_01 gandharvair apsarobhi÷ ca krãóadbhir upa÷obhitam 03,039.013d*0160_02 mattaiþ kiüpuruùai÷ caiva pànabhåmigatais tathà 03,039.013d*0160_03 tat priyàbhiþ samantàc ca vyàvçtya parivãkùitaþ 03,039.013d*0160_04 jagàma nara÷àrdålo devaü draùñuü pinàkinam 03,039.014a tataþ prayàte kaunteye vanaü mànuùavarjitam 03,039.014c ÷aïkhànàü pañahànàü ca ÷abdaþ samabhavad divi 03,039.015a puùpavarùaü ca sumahan nipapàta mahãtale 03,039.015c meghajàlaü ca vitataü chàdayàm àsa sarvataþ 03,039.016a atãtya vanadurgàõi saünikarùe mahàgireþ 03,039.016c ÷u÷ubhe himavatpçùñhe vasamàno 'rjunas tadà 03,039.017a tatràpa÷yad drumàn phullàn vihagair valgu nàditàn 03,039.017c nadã÷ ca bahulàvartà nãlavaióåryasaünibhàþ 03,039.018a haüsakàraõóavodgãtàþ sàrasàbhirutàs tathà 03,039.018c puüskokilarutà÷ caiva krau¤cabarhiõanàditàþ 03,039.019a manoharavanopetàs tasminn atiratho 'rjunaþ 03,039.019c puõya÷ãtàmalajalàþ pa÷yan prãtamanàbhavat 03,039.020a ramaõãye vanodde÷e ramamàõo 'rjunas tadà 03,039.020c tapasy ugre vartamàna ugratejà mahàmanàþ 03,039.021a darbhacãraü nivasyàtha daõóàjinavibhåùitaþ 03,039.021c pårõe pårõe triràtre tu màsam ekaü phalà÷anaþ 03,039.021e dviguõenaiva kàlena dvitãyaü màsam atyagàt 03,039.022a tçtãyam api màsaü sa pakùeõàhàram àcaran 03,039.022c ÷ãrõaü ca patitaü bhåmau parõaü samupayuktavàn 03,039.023a caturthe tv atha saüpràpte màsi pårõe tataþ param 03,039.023c vàyubhakùo mahàbàhur abhavat pàõóunandanaþ 03,039.023e årdhvabàhur niràlambaþ pàdàïguùñhàgraviùñhitaþ 03,039.024a sadopaspar÷anàc càsya babhåvur amitaujasaþ 03,039.024c vidyudambhoruhanibhà jañàs tasya mahàtmanaþ 03,039.025a tato maharùayaþ sarve jagmur devaü pinàkinam 03,039.025b*0161_01 nivedayiùavaþ pàrthaü tapasy ugre samàsthitam 03,039.025c ÷itikaõñhaü mahàbhàgaü praõipatya prasàdya ca 03,039.025e sarve nivedayàm àsuþ karma tat phalgunasya ha 03,039.026a eùa pàrtho mahàtejà himavatpçùñham à÷ritaþ 03,039.026c ugre tapasi duùpàre sthito dhåmàyayan di÷aþ 03,039.027a tasya deve÷a na vayaü vidmaþ sarve cikãrùitam 03,039.027c saütàpayati naþ sarvàn asau sàdhu nivàryatàm 03,039.027d*0162_01 teùàü tad vacanaü ÷rutvà munãnàü bhàvitàtmanàm 03,039.027d*0162_02 umàpatir bhåtapatir vàkyam etad uvàca ha 03,039.028 mahe÷vara uvàca 03,039.028a ÷ãghraü gacchata saühçùñà yathàgatam atandritàþ 03,039.028c aham asya vijànàmi saükalpaü manasi sthitam 03,039.028d*0163_01 na vo viùàdaþ kartavyaþ phalgunaü prati sarva÷aþ 03,039.029a nàsya svargaspçhà kà cin nai÷varyasya na càyuùaþ 03,039.029c yat tv asya kàïkùitaü sarvaü tat kariùye 'ham adya vai 03,039.030 vai÷aüpàyana uvàca 03,039.030a te ÷rutva ÷arvavacanam çùayaþ satyavàdinaþ 03,039.030c prahçùñamanaso jagmur yathàsvaü punar à÷ramàn 03,040.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,040.001a gateùu teùu sarveùu tapasviùu mahàtmasu 03,040.001c pinàkapàõir bhagavàn sarvapàpaharo haraþ 03,040.002a kairàtaü veùam àsthàya kà¤canadrumasaünibham 03,040.002c vibhràjamàno vapuùà girir merur ivàparaþ 03,040.003a ÷rãmad dhanur upàdàya ÷aràü÷ cà÷ãviùopamàn 03,040.003c niùpapàta mahàrciùmàn dahan kakùam ivànalaþ 03,040.004a devyà sahomayà ÷rãmàn samànavrataveùayà 03,040.004c nànàveùadharair hçùñair bhåtair anugatas tadà 03,040.005a kiràtaveùapracchannaþ strãbhi÷ cànu sahasra÷aþ 03,040.005c a÷obhata tadà ràjan sa devo 'tãva bhàrata 03,040.006a kùaõena tad vanaü sarvaü niþ÷abdam abhavat tadà 03,040.006c nàdaþ prasravaõànàü ca pakùiõàü càpy upàramat 03,040.006d*0164_01 preùayitvà nu ditijaü måkaü và pàrthani÷citam 03,040.006d*0164_02 mayepsitaü madãyais tu vastuü saha mahàbalaþ 03,040.006d*0164_03 tasmàd arjunabàõais tvaü nirviddho hi mamaiva ca 03,040.006d*0164_04 dehaü tyaktvà mahàbàho màm evaiùyasi dànava 03,040.007a sa saünikarùam àgamya pàrthasyàkliùñakarmaõaþ 03,040.007c måkaü nàma diteþ putraü dadar÷àdbhutadar÷anam 03,040.008a vàràhaü råpam àsthàya tarkayantam ivàrjunam 03,040.008c hantuü paramaduùñàtmà tam uvàcàtha phalgunaþ 03,040.009a gàõóãvaü dhanur àdàya ÷aràü÷ cà÷ãviùopamàn 03,040.009c sajyaü dhanurvaraü kçtvà jyàghoùeõa ninàdayan 03,040.010a yan màü pràrthayase hantum anàgasam ihàgatam 03,040.010c tasmàt tvàü pårvam evàhaü neùyàmi yamasàdanam 03,040.011a taü dçùñvà prahariùyantaü phalgunaü dçóhadhanvinam 03,040.011c kiràtaråpã sahasà vàrayàm àsa ÷aükaraþ 03,040.012a mayaiùa pràrthitaþ pårvaü nãlameghasamaprabhaþ 03,040.012c anàdçtyaiva tad vàkyaü prajahàràtha phalgunaþ 03,040.012d*0165_01 mumoca ni÷itaü bàõaü vajrà÷anisamaü balam 03,040.013a kiràta÷ ca samaü tasminn ekalakùye mahàdyutiþ 03,040.013c pramumocà÷aniprakhyaü ÷aram agni÷ikhopamam 03,040.014a tau muktau sàyakau tàbhyàü samaü tatra nipetatuþ 03,040.014c måkasya gàtre vistãrõe ÷ailasaühanane tadà 03,040.015a yathà÷aniviniùpeùo vajrasyeva ca parvate 03,040.015c tathà tayoþ saünipàtaþ ÷arayor abhavat tadà 03,040.016a sa viddho bahubhir bàõair dãptàsyaiþ pannagair iva 03,040.016c mamàra ràkùasaü råpaü bhåyaþ kçtvà vibhãùaõam 03,040.017a dadar÷àtha tato jiùõuþ puruùaü kà¤canaprabham 03,040.017c kiràtaveùapracchannaü strãsahàyam amitrahà 03,040.017e tam abravãt prãtamanàþ kaunteyaþ prahasann iva 03,040.018a ko bhavàn añate ÷ånye vane strãgaõasaüvçtaþ 03,040.018c na tvam asmin vane ghore bibheùi kanakaprabha 03,040.019a kimarthaü ca tvayà viddho mçgo 'yaü matparigrahaþ 03,040.019c mayàbhipannaþ pårvaü hi ràkùaso 'yam ihàgataþ 03,040.020a kàmàt paribhavàd vàpi na me jãvan vimokùyase 03,040.020c na hy eùa mçgayàdharmo yas tvayàdya kçto mayi 03,040.020e tena tvàü bhraü÷ayiùyàmi jãvitàt parvatà÷raya 03,040.021a ity uktaþ pàõóaveyena kiràtaþ prahasann iva 03,040.021c uvàca ÷lakùõayà vàcà pàõóavaü savyasàcinam 03,040.021d*0166_01 na matkçte tvayà vãra bhãþ kàryà vanam antikàt 03,040.021d*0166_02 iyaü bhåmiþ sadàsmàkam ucità vasatàü vane 03,040.021d*0166_03 tvayà tu duùkaraþ kasmàd iha vàsaþ prarocitaþ 03,040.021d*0166_04 vayaü tu bahusattve 'smin nivasàmas tapodhana 03,040.021d*0166_05 bhavàüs tu kçùõavartmàbhaþ sukumàraþ sukhocitaþ 03,040.021d*0166_06 arjuna uvàca 03,040.021d*0166_06 kathaü ÷ånyam imaü de÷am ekàkã vicariùyati 03,040.021d*0166_07 gàõóãvam à÷rayaü kçtvà nàràcàü÷ càgnisaünibhàn 03,040.021d*0166_08 nivasàmi mahàraõye dvitãya iva pàvakiþ 03,040.021d*0166_09 eùa càpi mayà jantur mçgaråpaü samà÷ritaþ 03,040.021d*0166_10 kiràta uvàca 03,040.021d*0166_10 ràkùaso nihato ghoro hantuü màm iha càgataþ 03,040.021d*0166_11 mayaiùa dhanunirmuktais tàóitaþ pårvam eva hi 03,040.021d*0166_12 bàõair abhihataþ ÷ete nãta÷ ca yamasàdanam 03,040.022a mamaivàyaü lakùyabhåtaþ pårvam eva parigrahaþ 03,040.022c mamaiva ca prahàreõa jãvitàd vyavaropitaþ 03,040.023a doùàn svàn nàrhase 'nyasmai vaktuü svabaladarpitaþ 03,040.023c abhiùakto 'smi mandàtman na me jãvan vimokùyase 03,040.024a sthiro bhavasva mokùyàmi sàyakàn a÷anãn iva 03,040.024c ghañasva parayà ÷aktyà mu¤ca tvam api sàyakàn 03,040.024d*0167_01 tasya tad vacanaü ÷rutvà kiràtasyàrjunas tadà 03,040.024d*0167_02 roùam àhàrayàm àsa tàóayàm àsa ceùubhiþ 03,040.024d*0167_03 tato hçùñena manasà pratijagràha sàyakàn 03,040.024d*0167_04 bhåyo bhåya iti pràha manda mandety uvàca ha 03,040.024d*0167_05 praharasva ÷arair etàn nàràcàn marmabhedinaþ 03,040.024d*0167_06 ity ukto bàõavarùaü sa mumoca sahasàrjunaþ 03,040.025a tatas tau tatra saürabdhau garjamànau muhur muhuþ 03,040.025c ÷arair à÷ãviùàkàrais tatakùàte parasparam 03,040.026a tato 'rjunaþ ÷aravarùaü kiràte samavàsçjat 03,040.026c tat prasannena manasà pratijagràha ÷aükaraþ 03,040.027a muhårtaü ÷aravarùaü tat pratigçhya pinàkadhçk 03,040.027c akùatena ÷arãreõa tasthau girir ivàcalaþ 03,040.028a sa dçùñvà bàõavarùaü tan moghãbhåtaü dhanaüjayaþ 03,040.028c paramaü vismayaü cakre sàdhu sàdhv iti càbravãt 03,040.029a aho 'yaü sukumàràïgo himavacchikharàlayaþ 03,040.029c gàõóãvamuktàn nàràcàn pratigçhõàty avihvalaþ 03,040.030a ko 'yaü devo bhavet sàkùàd rudro yakùaþ sure÷varaþ 03,040.030c vidyate hi giri÷reùñhe trida÷ànàü samàgamaþ 03,040.031a na hi madbàõajàlànàm utsçùñànàü sahasra÷aþ 03,040.031c ÷akto 'nyaþ sahituü vegam çte devaü pinàkinam 03,040.032a devo và yadi và yakùo rudràd anyo vyavasthitaþ 03,040.032c aham enaü ÷arais tãkùõair nayàmi yamasàdanam 03,040.033a tato hçùñamanà jiùõur nàràcàn marmabhedinaþ 03,040.033c vyasçjac chatadhà ràjan mayåkhàn iva bhàskaraþ 03,040.034a tàn prasannena manasà bhagavàül lokabhàvanaþ 03,040.034c ÷ålapàõiþ pratyagçhõàc chilàvarùam ivàcalaþ 03,040.035a kùaõena kùãõabàõo 'tha saüvçttaþ phalgunas tadà 03,040.035c vitràsaü ca jagàmàtha taü dçùñvà ÷arasaükùayam 03,040.036a cintayàm àsa jiùõus tu bhagavantaü hutà÷anam 03,040.036c purastàd akùayau dattau tåõau yenàsya khàõóave 03,040.037a kiü nu mokùyàmi dhanuùà yan me bàõàþ kùayaü gatàþ 03,040.037c ayaü ca puruùaþ ko 'pi bàõàn grasati sarva÷aþ 03,040.038a aham enaü dhanuùkoñyà ÷ålàgreõeva ku¤jaram 03,040.038c nayàmi daõóadhàrasya yamasya sadanaü prati 03,040.038d*0168_01 pragçhyàtha dhanuùkoñyà jyàpà÷enàvakçùya ca 03,040.038d*0168_02 muùñibhi÷ càpi hatavàn vajrakalpair mahàdyutiþ 03,040.039a saüpràyudhyad dhanuùkoñyà kaunteyaþ paravãrahà 03,040.039c tad apy asya dhanur divyaü jagràsa girigocaraþ 03,040.040a tato 'rjuno grastadhanuþ khaógapàõir atiùñhata 03,040.040c yuddhasyàntam abhãpsan vai vegenàbhijagàma tam 03,040.041a tasya mårdhni ÷itaü khaógam asaktaü parvateùv api 03,040.041c mumoca bhujavãryeõa vikramya kurunandanaþ 03,040.041e tasya mårdhànam àsàdya paphàlàsivaro hi saþ 03,040.042a tato vçkùaiþ ÷ilàbhi÷ ca yodhayàm àsa phalgunaþ 03,040.042c yathà vçkùàn mahàkàyaþ pratyagçhõàd atho ÷ilàþ 03,040.043a kiràtaråpã bhagavàüs tataþ pàrtho mahàbalaþ 03,040.043c muùñibhir vajrasaüspar÷air dhåmam utpàdayan mukhe 03,040.043e prajahàra duràdharùe kiràtasamaråpiõi 03,040.044a tataþ ÷akrà÷anisamair muùñibhir bhç÷adàruõaiþ 03,040.044c kiràtaråpã bhagavàn ardayàm àsa phalgunam 03,040.045a tata÷ cañacañà÷abdaþ sughoraþ samajàyata 03,040.045c pàõóavasya ca muùñãnàü kiràtasya ca yudhyataþ 03,040.046a sumuhårtaü mahad yuddham àsãt tal lomaharùaõam 03,040.046c bhujaprahàrasaüyuktaü vçtravàsavayor iva 03,040.047a jahàràtha tato jiùõuþ kiràtam urasà balã 03,040.047c pàõóavaü ca viceùñantaü kiràto 'py ahanad balàt 03,040.048a tayor bhujaviniùpeùàt saügharùeõorasos tathà 03,040.048c samajàyata gàtreùu pàvako 'ïgàradhåmavàn 03,040.049a tata enaü mahàdevaþ pãóya gàtraiþ supãóitam 03,040.049c tejasà vyàkramad roùàc cetas tasya vimohayan 03,040.050a tato nipãóitair gàtraiþ piõóãkçta ivàbabhau 03,040.050b*0169_01 sumuhårtaü tathà dhyàtvà sacetàþ punar utthitaþ 03,040.050b*0169_02 tataþ prãto bhavas tasya bhagavàn kàmanà÷anaþ 03,040.050c phalguno gàtrasaüruddho devadevena bhàrata 03,040.051a nirucchvàso 'bhavac caiva saüniruddho mahàtmanà 03,040.051b*0170_01 àtmànaü dar÷ayàm àsa phàlgunaþ paravãrahà 03,040.051b*0170_02 dhçtim àsthàya mahatãü tolayàm àsa ÷aükaram 03,040.051b*0170_03 tàvad àsthàya råpaü svam uvàca bhagavàn bhavaþ 03,040.051c tataþ papàta saümåóhas tataþ prãto 'bhavad bhavaþ 03,040.051d*0171_01 sa muhårtaü tathà bhåtvà sacetàþ punar utthitaþ 03,040.051d*0171_02 rudhireõàplutàïgas tu pàõóavo bhç÷aduþkhitaþ 03,040.051d*0171_03 ÷araõyaü ÷araõaü gatvà bhagavantaü pinàkinam 03,040.051d*0171_04 mçnmayaü sthaõóilaü kçtvà màlyenàpåjayad bhavam 03,040.051d*0171_05 tac ca màlyaü tadà pàrthaþ kiràta÷irasi sthitam 03,040.051d*0171_06 apa÷yat pàõóava÷reùñho harùeõa prakçtiü gataþ 03,040.051d*0171_07 papàta pàdayos tasya tataþ prãto 'bhavad bhavaþ 03,040.051d*0172_01 uvàca cainaü vacasà meghagambhãragãr haraþ 03,040.051d*0172_02 jàtavismayam àlokya tataþ kùãõàïgasaühatim 03,040.052 bhagavàn uvàca 03,040.052a bho bho phalguna tuùño 'smi karmaõàpratimena te 03,040.052c ÷auryeõànena dhçtyà ca kùatriyo nàsti te samaþ 03,040.053a samaü teja÷ ca vãryaü ca mamàdya tava cànagha 03,040.053c prãtas te 'haü mahàbàho pa÷ya màü puruùarùabha 03,040.054a dadàni te vi÷àlàkùa cakùuþ pårvaçùir bhavàn 03,040.054c vijeùyasi raõe ÷atrån api sarvàn divaukasaþ 03,040.054d*0173_01 prãtyà ca te 'haü dàsyàmi yad astram anivàritam 03,040.054d*0173_02 tvaü hi ÷akto madãyaü tac chastraü dhàrayituü kùaõàt 03,040.055 vai÷aüpàyana uvàca 03,040.055a tato devaü mahàdevaü giri÷aü ÷ålapàõinam 03,040.055c dadar÷a phalgunas tatra saha devyà mahàdyutim 03,040.056a sa jànubhyàü mahãü gatvà ÷irasà praõipatya ca 03,040.056c prasàdayàm àsa haraü pàrthaþ parapuraüjayaþ 03,040.057 arjuna uvàca 03,040.057a kapardin sarvabhåte÷a bhaganetranipàtana 03,040.057c vyatikramaü me bhagavan kùantum arhasi ÷aükara 03,040.057d*0174_01 devadeva mahàdeva nãlagrãva jañàdhara 03,040.057d*0174_02 kàraõànàü ca paramaü jàne tvàü tryambakaü vibhum 03,040.057d*0174_03 devànàü ca gatiü devaü tvatprasåtam idaü jagat 03,040.057d*0174_04 ajeyas tvaü tribhir lokaiþ sadevàsuramànuùaiþ 03,040.057d*0174_05 ÷ivàya viùõuråpàya viùõave ÷ivaråpiõe 03,040.057d*0174_06 dakùayaj¤avinà÷àya harirudràya vai namaþ 03,040.057d*0174_07 lalàñàkùàya ÷arvàya mãóhuùe ÷ålapàõaye 03,040.057d*0174_08 pinàkagoptre såryàya màrjàlãyàya vedhase 03,040.057d*0174_09 prasàdaye tvàü bhagavan sarvabhåtamahe÷vara 03,040.057d*0174_10 gaõe÷aü jagataþ ÷aübhuü lokakàraõakàraõam 03,040.057d*0174_11 pradhànapuruùàtãtaü paraü såkùmataraü haram 03,040.058a bhavagaddar÷anàkàïkùã pràpto 'smãmaü mahàgirim 03,040.058c dayitaü tava deve÷a tàpasàlayam uttamam 03,040.059a prasàdaye tvàü bhagavan sarvabhåtanamaskçta 03,040.059c na me syàd aparàdho 'yaü mahàdevàtisàhasàt 03,040.060a kçto mayà yad aj¤ànàd vimardo 'yaü tvayà saha 03,040.060c ÷araõaü saüprapannàya tat kùamasvàdya ÷aükara 03,040.061 vai÷aüpàyana uvàca 03,040.061a tam uvàca mahàtejàþ prahasya vçùabhadhvajaþ 03,040.061c pragçhya ruciraü bàhuü kùàntam ity eva phalgunam 03,040.061d*0175_01 pariùvajya ca bàhubhyàü prãtàtmà bhagavàn haraþ 03,040.061d*0175_02 punaþ pàrthaü sàntvapårvam uvàca vçùabhadhvajaþ 03,040.061d*0176_01 gaïgàïkitajañaþ ÷arvaþ pàrthasyàmitatejasaþ 03,040.061d*0176_02 pragçhya ruciraü bàhuü vçttaü tàmratalàïgulim 03,041.001 bhagavàn uvàca 03,041.001a naras tvaü pårvadehe vai nàràyaõasahàyavàn 03,041.001c badaryàü taptavàn ugraü tapo varùàyutàn bahån 03,041.002a tvayi và paramaü tejo viùõau và puruùottame 03,041.002c yuvàbhyàü puruùàgryàbhyàü tejasà dhàryate jagat 03,041.003a ÷akràbhiùeke sumahad dhanur jaladanisvanam 03,041.003c pragçhya dànavàþ ÷astàs tvayà kçùõena ca prabho 03,041.004a etat tad eva gàõóãvaü tava pàrtha karocitam 03,041.004c màyàm àsthàya yad grastaü mayà puruùasattama 03,041.004e tåõau càpy akùayau bhåyas tava pàrtha yathocitau 03,041.004f*0177_01 bhaviùyati ÷arãraü ca nãrujaü kurunandana 03,041.005a prãtimàn asmi vai pàrtha tava satyaparàkrama 03,041.005c gçhàõa varam asmattaþ kàïkùitaü yan nararùabha 03,041.006a na tvayà sadç÷aþ ka÷ cit pumàn martyeùu mànada 03,041.006c divi và vidyate kùatraü tvatpradhànam ariüdama 03,041.007 arjuna uvàca 03,041.007a bhagavan dadàsi cen mahyaü kàmaü prãtyà vçùadhvaja 03,041.007c kàmaye divyam astraü tad ghoraü pà÷upataü prabho 03,041.008a yat tad brahma÷iro nàma raudraü bhãmaparàkramam 03,041.008c yugànte dàruõe pràpte kçtsnaü saüharate jagat 03,041.008d*0178_01 karõabhãùmakçpadroõair bhavità tu mahàhavaþ 03,041.008d*0178_02 tvatprasàdàn mahàdeva jayeyaü tàn yathà yudhi 03,041.008d*0179_01 brahmàstraj¤ànasaüpannair bhavità me mahàhavaþ 03,041.009a daheyaü yena saügràme dànavàn ràkùasàüs tathà 03,041.009c bhåtàni ca pi÷àcàü÷ ca gandharvàn atha pannagàn 03,041.010a yataþ ÷ålasahasràõi gadà÷ cograpradar÷anàþ 03,041.010c ÷arà÷ cà÷ãviùàkàràþ saübhavanty anumantritàþ 03,041.011a yudhyeyaü yena bhãùmeõa droõena ca kçpeõa ca 03,041.011c såtaputreõa ca raõe nityaü kañukabhàùiõà 03,041.012a eùa me prathamaþ kàmo bhagavan bhaganetrahan 03,041.012c tvatprasàdàd vinirvçttaþ samarthaþ syàm ahaü yathà 03,041.013 bhagavàn uvàca 03,041.013a dadàni te 'straü dayitam ahaü pà÷upataü mahat 03,041.013c samartho dhàraõe mokùe saühàre càpi pàõóava 03,041.014a naitad veda mahendro 'pi na yamo na ca yakùaràñ 03,041.014c varuõo vàtha và vàyuþ kuto vetsyanti mànavàþ 03,041.015a na tv etat sahasà pàrtha moktavyaü puruùe kva cit 03,041.015c jagad vinirdahet sarvam alpatejasi pàtitam 03,041.016a avadhyo nàma nàsty asya trailokye sacaràcare 03,041.016c manasà cakùuùà vàcà dhanuùà ca nipàtyate 03,041.017 vai÷aüpàyana uvàca 03,041.017a tac chrutvà tvaritaþ pàrthaþ ÷ucir bhåtvà samàhitaþ 03,041.017c upasaügçhya vi÷ve÷am adhãùveti ca so 'bravãt 03,041.018a tatas tv adhyàpayàm àsa sarahasya nivartanam 03,041.018c tad astraü pàõóava÷reùñhaü mårtimantam ivàntakam 03,041.019a upatasthe mahàtmànaü yathà tryakùam umàpatim 03,041.019c pratijagràha tac càpi prãtimàn arjunas tadà 03,041.020a tata÷ cacàla pçthivã saparvatavanadrumà 03,041.020c sasàgaravanodde÷à sagràmanagaràkarà 03,041.021a ÷aïkhadundubhighoùà÷ ca bherãõàü ca sahasra÷aþ 03,041.021c tasmin muhårte saüpràpte nirghàta÷ ca mahàn abhåt 03,041.022a athàstraü jàjvalad ghoraü pàõóavasyàmitaujasaþ 03,041.022c mårtimad viùñhitaü pàr÷ve dadç÷ur devadànavàþ 03,041.023a spçùñasya ca tryambakena phalgunasyàmitaujasaþ 03,041.023c yat kiü cid a÷ubhaü dehe tat sarvaü nà÷am eyivat 03,041.024a svargaü gacchety anuj¤àtas tryambakena tadàrjunaþ 03,041.024c praõamya ÷irasà pàrthaþ prà¤jalir devam aikùata 03,041.025a tataþ prabhus tridivanivàsinàü va÷ã; mahàmatir giri÷a umàpatiþ ÷ivaþ 03,041.025c dhanur mahad ditijapi÷àcasådanaü; dadau bhavaþ puruùavaràya gàõóivam 03,041.026a tataþ ÷ubhaü girivaram ã÷varas tadà; sahomayà sitatañasànukandaram 03,041.026c vihàya taü patagamaharùisevitaü; jagàma khaü puruùavarasya pa÷yataþ 03,042.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,042.001a tasya saüpa÷yatas tv eva pinàkã vçùabhadhvajaþ 03,042.001c jagàmàdar÷anaü bhànur lokasyevàstam eyivàn 03,042.002a tato 'rjunaþ paraü cakre vismayaü paravãrahà 03,042.002c mayà sàkùàn mahàdevo dçùña ity eva bhàrata 03,042.003a dhanyo 'smy anugçhãto 'smi yan mayà tryambako haraþ 03,042.003c pinàkã varado råpã dçùñaþ spçùña÷ ca pàõinà 03,042.004a kçtàrthaü càvagacchàmi param àtmànam àtmanà 03,042.004c ÷atråü÷ ca vijitàn sarvàn nirvçttaü ca prayojanam 03,042.004d*0180_01 ity evaü cintayànasya pàrthasyàmitatejasaþ 03,042.005a tato vaióåryavarõàbho bhàsayan sarvato di÷aþ 03,042.005c yàdogaõavçtaþ ÷rãmàn àjagàma jale÷varaþ 03,042.006a nàgair nadair nadãbhi÷ ca daityaiþ sàdhyai÷ ca daivataiþ 03,042.006c varuõo yàdasàü bhartà va÷ã taü de÷am àgamat 03,042.007a atha jàmbånadavapur vimànena mahàrciùà 03,042.007c kuberaþ samanupràpto yakùair anugataþ prabhuþ 03,042.008a vidyotayann ivàkà÷am adbhutopamadar÷anaþ 03,042.008c dhanànàm ã÷varaþ ÷rãmàn arjunaü draùñum àgataþ 03,042.009a tathà lokàntakçc chrãmàn yamaþ sàkùàt pratàpavàn 03,042.009c mårty amårtidharaiþ sàrdhaü pitçbhir lokabhàvanaiþ 03,042.010a daõóapàõir acintyàtmà sarvabhåtavinà÷akçt 03,042.010c vaivasvato dharmaràjo vimànenàvabhàsayan 03,042.011a trãül lokàn guhyakàü÷ caiva gandharvàü÷ ca sapannagàn 03,042.011c dvitãya iva màrtaõóo yugànte samupasthite 03,042.012a bhànumanti vicitràõi ÷ikharàõi mahàgireþ 03,042.012c samàsthàyàrjunaü tatra dadç÷us tapasànvitam 03,042.013a tato muhårtàd bhagavàn airàvata÷irogataþ 03,042.013c àjagàma sahendràõyà ÷akraþ suragaõair vçtaþ 03,042.014a pàõóureõàtapatreõa dhriyamàõena mårdhani 03,042.014c ÷u÷ubhe tàrakàràjaþ sitam abhram ivàsthitaþ 03,042.015a saüståyamàno gandharvair çùibhi÷ ca tapodhanaiþ 03,042.015c ÷çïgaü gireþ samàsàdya tasthau sårya ivoditaþ 03,042.016a atha meghasvano dhãmàn vyàjahàra ÷ubhàü giram 03,042.016c yamaþ paramadharmaj¤o dakùiõàü di÷am àsthitaþ 03,042.017a arjunàrjuna pa÷yàsmàül lokapàlàn samàgatàn 03,042.017c dçùñiü te vitaràmo 'dya bhavàn arho hi dar÷anam 03,042.018a pårvarùir amitàtmà tvaü naro nàma mahàbalaþ 03,042.018c niyogàd brahmaõas tàta martyatàü samupàgataþ 03,042.018e tvaü vàsavasamudbhåto mahàvãryaparàkramaþ 03,042.018f*0181_01 bhãùmaþ paramadharmàtmà saüsàdhya÷ ca raõe 'nagha 03,042.018f*0182_01 tvayà saha samudbhåto mahàvãryaþ pitàmahaþ 03,042.019a kùatraü càgnisamaspar÷aü bhàradvàjena rakùitam 03,042.019c dànavà÷ ca mahàvãryà ye manuùyatvam àgatàþ 03,042.019e nivàtakavacà÷ caiva saüsàdhyàþ kurunandana 03,042.020a pitur mamàü÷o devasya sarvalokapratàpinaþ 03,042.020c karõaþ sa sumahàvãryas tvayà vadhyo dhanaüjaya 03,042.021a aü÷à÷ ca kùitisaüpràptà devagandharvarakùasàm 03,042.021c tayà nipàtità yuddhe svakarmaphalanirjitàm 03,042.021e gatiü pràpsyanti kaunteya yathàsvam arikar÷ana 03,042.022a akùayà tava kãrti÷ ca loke sthàsyati phalguna 03,042.022c tvayà sàkùàn mahàdevas toùito hi mahàmçdhe 03,042.022e laghvã vasumatã càpi kartavyà viùõunà saha 03,042.023a gçhàõàstraü mahàbàho daõóam aprativàraõam 03,042.023c anenàstreõa sumahat tvaü hi karma kariùyasi 03,042.024a pratijagràha tat pàrtho vidhivat kurunandanaþ 03,042.024c samantraü sopacàraü ca samokùaü sanivartanam 03,042.025a tato jaladhara÷yàmo varuõo yàdasàü patiþ 03,042.025c pa÷cimàü di÷am àsthàya giram uccàrayan prabhuþ 03,042.026a pàrtha kùatriyamukhyas tvaü kùatradharme vyavasthitaþ 03,042.026c pa÷ya màü pçthutàmràkùa varuõo 'smi jale÷varaþ 03,042.027a mayà samudyatàn pà÷àn vàruõàn anivàraõàn 03,042.027c pratigçhõãùva kaunteya sarahasyanivartanàn 03,042.028a ebhis tadà mayà vãra saügràme tàrakàmaye 03,042.028c daiteyànàü sahasràõi saüyatàni mahàtmanàm 03,042.029a tasmàd imàn mahàsattva matprasàdàt samutthitàn 03,042.029c gçhàõa na hi te mucyed antako 'py àtatàyinaþ 03,042.030a anena tvaü yadàstreõa saügràme vicariùyasi 03,042.030c tadà niþkùatriyà bhåmir bhaviùyati na saü÷ayaþ 03,042.030d*0183_01 tatas tàn vàruõàn divyàn astràn astravidàü varaþ 03,042.030d*0183_02 pratijagràha vidhivad varuõàd vàsavis tadà 03,042.031a tataþ kailàsanilayo dhanàdhyakùo 'bhyabhàùata 03,042.031c datteùv astreùu divyeùu varuõena yamena ca 03,042.031d*0184_01 prãto 'ham api te pràj¤a pàõóaveya mahàbala 03,042.031d*0184_02 tvayà saha samàgamya ajitena tathaiva ca 03,042.032a savyasàcin mahàbàho pårvadeva sanàtana 03,042.032c sahàsmàbhir bhavठ÷ràntaþ puràkalpeùu nitya÷aþ 03,042.032d*0185_01 dar÷anàt te tv idaü divyaü pradi÷àmi nararùabha 03,042.032d*0185_02 amanuùyàn mahàbàho durjayàn api jeùyasi 03,042.033a matto 'pi tvaü gçhàõàstram antardhànaü priyaü mama 03,042.033b*0186_01 gçhõàtv astram anuttamam 03,042.033b*0186_02 anena tvam anãkàni dhàrtaràùñrasya dhakùyasi 03,042.033b*0186_03 tad idaü pratigçhõãùva 03,042.033c ojastejodyutiharaü prasvàpanam aràtihan 03,042.033d*0187_01 mahàtmanà ÷aükareõa tripuraü nihataü yadà 03,042.033d*0187_02 tadaitad astraü nirmuktaü yena dagdhà mahàsuràþ 03,042.033d*0187_03 tvadartham udyataü cedaü mayà satyaparàkrama 03,042.033d*0187_04 tvam arho dhàraõe càsya merupratimagaurava 03,042.034a tato 'rjuno mahàbàhur vidhivat kurunandanaþ 03,042.034c kauberam api jagràha divyam astraü mahàbalaþ 03,042.035a tato 'bravãd devaràjaþ pàrtham akliùñakàriõam 03,042.035c sàntvaya¤ ÷lakùõayà vàcà meghadundubhinisvanaþ 03,042.036a kuntãmàtar mahàbàho tvam ã÷ànaþ puràtanaþ 03,042.036c paràü siddhim anupràptaþ sàkùàd devagatiü gataþ 03,042.037a devakàryaü hi sumahat tvayà kàryam ariüdama 03,042.037c àroóhavyas tvayà svargaþ sajjãbhava mahàdyute 03,042.038a ratho màtalisaüyukta àgantà tvatkçte mahãm 03,042.038c tatra te 'haü pradàsyàmi divyàny astràõi kaurava 03,042.039a tàn dçùñvà lokapàlàüs tu sametàn girimårdhani 03,042.039c jagàma vismayaü dhãmàn kuntãputro dhanaüjayaþ 03,042.040a tato 'rjuno mahàtejà lokapàlàn samàgatàn 03,042.040c påjayàm àsa vidhivad vàgbhir adbhiþ phalair api 03,042.041a tataþ pratiyayur devàþ pratipåjya dhanaüjayam 03,042.041c yathàgatena vibudhàþ sarve kàmamanojavàþ 03,042.042a tato 'rjuno mudaü lebhe labdhàstraþ puruùarùabhaþ 03,042.042c kçtàrtham iva càtmànaü sa mene pårõamànasaþ 03,043.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,043.001a gateùu lokapàleùu pàrthaþ ÷atrunibarhaõaþ 03,043.001c cintayàm àsa ràjendra devaràjarathàgamam 03,043.002a tata÷ cintayamànasya guóàke÷asya dhãmataþ 03,043.002c ratho màtalisaüyukta àjagàma mahàprabhaþ 03,043.003a nabho vitimiraü kurva¤ jaladàn pàñayann iva 03,043.003c di÷aþ saüpårayan nàdair mahàmegharavopamaiþ 03,043.004a asayaþ ÷aktayo bhãmà gadà÷ cograpradar÷anàþ 03,043.004c divyaprabhàvàþ pràsà÷ ca vidyuta÷ ca mahàprabhàþ 03,043.005a tathaivà÷anayas tatra cakrayuktà huóàguóàþ 03,043.005c vàyusphoñàþ sanirghàtà barhimeghanibhasvanàþ 03,043.006a tatra nàgà mahàkàyà jvalitàsyàþ sudàruõàþ 03,043.006c sitàbhrakåñapratimàþ saühatà÷ ca yathopalàþ 03,043.007a da÷a vàjisahasràõi harãõàü vàtaraühasàm 03,043.007c vahanti yaü netramuùaü divyaü màyàmayaü ratham 03,043.008a tatràpa÷yan mahànãlaü vaijayantaü mahàprabham 03,043.008c dhvajam indãvara÷yàmaü vaü÷aü kanakabhåùaõam 03,043.009a tasmin rathe sthitaü såtaü taptahemavibhåùitam 03,043.009c dçùñvà pàrtho mahàbàhur devam evànvatarkayat 03,043.010a tathà tarkayatas tasya phalgunasyàtha màtaliþ 03,043.010c saünataþ pra÷rito bhåtvà vàkyam arjunam abravãt 03,043.011a bho bho ÷akràtmaja ÷rãmठ÷akras tvàü draùñum icchati 03,043.011c àrohatu bhavठ÷ãghraü ratham indrasya saümatam 03,043.012a àha màm amara÷reùñhaþ pità tava ÷atakratuþ 03,043.012c kuntãsutam iha pràptaü pa÷yantu trida÷àlayàþ 03,043.013a eùa ÷akraþ parivçto devair çùigaõais tathà 03,043.013c gandharvair apsarobhi÷ ca tvàü didçkùuþ pratãkùate 03,043.014a asmàl lokàd devalokaü pàka÷àsana÷àsanàt 03,043.014c àroha tvaü mayà sàrdhaü labdhàstraþ punar eùyasi 03,043.015 arjuna uvàca 03,043.015a màtale gaccha ÷ãghraü tvam àrohasva rathottamam 03,043.015c ràjasåyà÷vamedhànàü ÷atair api sudurlabham 03,043.016a pàrthivaiþ sumahàbhàgair yajvabhir bhåridakùiõaiþ 03,043.016c daivatair và samàroóhuü dànavair và rathottamam 03,043.017a nàtaptatapasà ÷akya eùa divyo mahàrathaþ 03,043.017c draùñuü vàpy atha và spraùñum àroóhuü kuta eva tu 03,043.018a tvayi pratiùñhite sàdho rathasthe sthiravàjini 03,043.018c pa÷càd aham athàrokùye sukçtã satpathaü yathà 03,043.019 vai÷aüpàyana uvàca 03,043.019a tasya tad vacanaü ÷rutvà màtaliþ ÷akrasàrathiþ 03,043.019c àruroha rathaü ÷ãghraü hayàn yeme ca ra÷mibhiþ 03,043.020a tato 'rjuno hçùñamanà gaïgàyàm àplutaþ ÷uciþ 03,043.020c jajàpa japyaü kaunteyo vidhivat kurunandanaþ 03,043.021a tataþ pitén yathànyàyaü tarpayitvà yathàvidhi 03,043.021c mandaraü ÷ailaràjaü tam àpraùñum upacakrame 03,043.022a sàdhånàü dharma÷ãlànàü munãnàü puõyakarmaõàm 03,043.022c tvaü sadà saü÷rayaþ ÷aila svargamàrgàbhikàïkùiõàm 03,043.023a tvatprasàdàt sadà ÷aila bràhmaõàþ kùatriyà vi÷aþ 03,043.023c svargaü pràptà÷ caranti sma devaiþ saha gatavyathàþ 03,043.024a adriràja mahà÷aila munisaü÷raya tãrthavan 03,043.024c gacchàmy àmantrayàmi tvàü sukham asmy uùitas tvayi 03,043.025a tava sànåni ku¤jà÷ ca nadyaþ prasravaõàni ca 03,043.025c tãrthàni ca supuõyàni mayà dçùñàny aneka÷aþ 03,043.025d*0188_01 phalàni ca sugandhãni bhakùitàni tatas tataþ 03,043.025d*0188_02 susugandhà÷ ca vàryoghàs tvac charãraviniþsçtàþ 03,043.025d*0188_03 amçtàsvàdanãyà me pãtàþ prasravaõodakàþ 03,043.025d*0188_04 ÷i÷ur yathà pitur aïke susukhaü vartate naga 03,043.025d*0188_05 tathà tavàïke lalitaü ÷ailaràja mayà prabho 03,043.025d*0188_06 apsarogaõasaükãrõe brahmaghoùànunàdite 03,043.025d*0188_07 sukham asmy uùitaþ ÷aila tava sànuùu nityadà 03,043.026a evam uktvàrjunaþ ÷ailam àmantrya paravãrahà 03,043.026c àruroha rathaü divyaü dyotayann iva bhàskaraþ 03,043.027a sa tenàdityaråpeõa divyenàdbhutakarmaõà 03,043.027c årdhvam àcakrame dhãmàn prahçùñaþ kurunandanaþ 03,043.028a so 'dar÷anapathaü yàtvà martyànàü bhåmicàriõàm 03,043.028c dadar÷àdbhutaråpàõi vimànàni sahasra÷aþ 03,043.029a na tatra såryaþ somo và dyotate na ca pàvakaþ 03,043.029c svayaiva prabhayà tatra dyotante puõyalabdhayà 03,043.030a tàràråpàõi yànãha dç÷yante dyutimanti vai 03,043.030c dãpavad viprakçùñatvàd aõåni sumahànty api 03,043.031a tàni tatra prabhàsvanti råpavanti ca pàõóavaþ 03,043.031c dadar÷a sveùu dhiùõyeùu dãptimanti svayàrciùà 03,043.032a tatra ràjarùayaþ siddhà vãrà÷ ca nihatà yudhi 03,043.032c tapasà ca jitasvargàþ saüpetuþ ÷atasaügha÷aþ 03,043.033a gandharvàõàü sahasràõi såryajvalanatejasàm 03,043.033c guhyakànàm çùãõàü ca tathaivàpsarasàü gaõàþ 03,043.034a lokàn àtmaprabhàn pa÷yan phalguno vismayànvitaþ 03,043.034c papraccha màtaliü prãtyà sa càpy enam uvàca ha 03,043.035a ete sukçtinaþ pàrtha sveùu dhiùõyeùv avasthitàþ 03,043.035c yàn dçùñavàn asi vibho tàràråpàõi bhåtale 03,043.036a tato 'pa÷yat sthitaü dvàri sitaü vaijayinaü gajam 03,043.036c airàvataü caturdantaü kailàsam iva ÷çïgiõam 03,043.037a sa siddhamàrgam àkramya kurupàõóavasattamaþ 03,043.037c vyarocata yathà pårvaü màndhàtà pàrthivottamaþ 03,043.038a aticakràma lokàn sa ràj¤àü ràjãvalocanaþ 03,043.038b*0189_01 evaü sa saükramaüs tatra svargaloke mahàya÷àþ 03,043.038c tato dadar÷a ÷akrasya purãü tàm amaràvatãm 03,044.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,044.001a sa dadar÷a purãü ramyàü siddhacàraõasevitàm 03,044.001c sarvartukusumaiþ puõyaiþ pàdapair upa÷obhitàm 03,044.002a tatra saugandhikànàü sa drumàõàü puõyagandhinàm 03,044.002c upavãjyamàno mi÷reõa vàyunà puõyagandhinà 03,044.003a nandanaü ca vanaü divyam apsarogaõasevitam 03,044.003c dadar÷a divyakusumair àhvayadbhir iva drumaiþ 03,044.004a nàtaptatapasà ÷akyo draùñuü nànàhitàgninà 03,044.004c sa lokaþ puõyakartéõàü nàpi yuddhaparàïmukhaiþ 03,044.005a nàyajvabhir nànçtakair na veda÷rutivarjitaiþ 03,044.005c nànàplutàïgais tãrtheùu yaj¤adànabahiùkçtaiþ 03,044.006a nàpi yaj¤ahanaiþ kùudrair draùñuü ÷akyaþ kathaü cana 03,044.006c pànapair gurutalpai÷ ca màüsàdair và duràtmabhiþ 03,044.007a sa tad divyaü vanaü pa÷yan divyagãtaninàditam 03,044.007c pravive÷a mahàbàhuþ ÷akrasya dayitàü purãm 03,044.008a tatra devavimànàni kàmagàni sahasra÷aþ 03,044.008c saüsthitàny abhiyàtàni dadar÷àyuta÷as tadà 03,044.009a saüståyamàno gandharvair apsarobhi÷ ca pàõóavaþ 03,044.009c puùpagandhavahaiþ puõyair vàyubhi÷ cànuvãjitaþ 03,044.009d*0190_01 puùpotkaraiþ ÷ubhaiþ so 'tha kãryamàõo nararùabhaþ 03,044.010a tato devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 03,044.010c hçùñàþ saüpåjayàm àsuþ pàrtham akliùñakàriõam 03,044.011a à÷ãrvàdaiþ ståyamàno divyavàditranisvanaiþ 03,044.011c pratipede mahàbàhuþ ÷aïkhadundubhinàditam 03,044.012a nakùatramàrgaü vipulaü suravãthãti vi÷rutam 03,044.012c indràj¤ayà yayau pàrthaþ ståyamànaþ samantataþ 03,044.013a tatra sàdhyàs tathà vi÷ve maruto 'thà÷vinàv api 03,044.013c àdityà vasavo rudràs tathà brahmarùayo 'malàþ 03,044.014a ràjarùaya÷ ca bahavo dilãpapramukhà nçpàþ 03,044.014c tumburur nàrada÷ caiva gandharvau ca hahàhuhå 03,044.015a tàn sarvàn sa samàgamya vidhivat kurunandanaþ 03,044.015c tato 'pa÷yad devaràjaü ÷atakratum ariüdamam 03,044.016a tataþ pàrtho mahàbàhur avatãrya rathottamàt 03,044.016c dadar÷a sàkùàd devendraü pitaraü pàka÷àsanam 03,044.017a pàõóureõàtapatreõa hemadaõóena càruõà 03,044.017c divyagandhàdhivàsena vyajanena vidhåyatà 03,044.018a vi÷vàvasuprabhçtibhir gandharvaiþ stutivandanaiþ 03,044.018c ståyamànaü dvijàgryai÷ ca çgyajuþsàmasaüstavaiþ 03,044.019a tato 'bhigamya kaunteyaþ ÷irasàbhyanamad balã 03,044.019c sa cainam anuvçttàbhyàü bhujàbhyàü pratyagçhõata 03,044.020a tataþ ÷akràsane puõye devaràjarùipåjite 03,044.020c ÷akraþ pàõau gçhãtvainam upàve÷ayad antike 03,044.021a mårdhni cainam upàghràya devendraþ paravãrahà 03,044.021c aïkam àropayàm àsa pra÷rayàvanataü tadà 03,044.022a sahasràkùaniyogàt sa pàrthaþ ÷akràsanaü tadà 03,044.022c adhyakràmad ameyàtmà dvitãya iva vàsavaþ 03,044.023a tataþ premõà vçtra÷atrur arjunasya ÷ubhaü mukham 03,044.023c paspar÷a puõyagandhena kareõa parisàntvayan 03,044.023d*0191_01 divyakàntàkaràhåtavàlavyajanamàrutaiþ 03,044.024a parimàrjamànaþ ÷anakair bàhå càsyàyatau ÷ubhau 03,044.024c jyà÷arakùepakañhinau stambhàv iva hiraõmayau 03,044.025a vajragrahaõacihnena kareõa balasådanaþ 03,044.025c muhur muhur vajradharo bàhå saüsphàlaya¤ ÷anaiþ 03,044.026a smayann iva guóàke÷aü prekùamàõaþ sahasradçk 03,044.026c harùeõotphullanayano na càtçpyata vçtrahà 03,044.027a ekàsanopaviùñau tau ÷obhayàü cakratuþ sabhàm 03,044.027c såryàcandramasau vyomni caturda÷yàm ivoditau 03,044.028a tatra sma gàthà gàyanti sàmnà paramavalgunà 03,044.028c gandharvàs tumburu÷reùñhàþ ku÷alà gãtasàmasu 03,044.029a ghçtàcã menakà rambhà pårvacittiþ svayaüprabhà 03,044.029c urva÷ã mi÷rake÷ã ca óuõóur gaurã varåthinã 03,044.030a gopàlã sahajanyà ca kumbhayoniþ prajàgarà 03,044.030c citrasenà citralekhà sahà ca madhurasvarà 03,044.031a età÷ cànyà÷ ca nançtus tatra tatra varàïganàþ 03,044.031c cittapramathane yuktàþ siddhànàü padmalocanàþ 03,044.032a mahàkañitaña÷roõyaþ kampamànaiþ payodharaiþ 03,044.032c kañàkùahàvamàdhuryai÷ cetobuddhimanoharàþ 03,045.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,045.001a tato devàþ sagandharvàþ samàdàyàrghyam uttamam 03,045.001c ÷akrasya matam àj¤àya pàrtham ànarcur a¤jasà 03,045.002a pàdyam àcamanãyaü ca pratigràhya nçpàtmajam 03,045.002c prave÷ayàm àsur atho puraüdaranive÷anam 03,045.003a evaü saüpåjito jiùõur uvàsa bhavane pituþ 03,045.003c upa÷ikùan mahàstràõi sasaühàràõi pàõóavaþ 03,045.004a ÷akrasya hastàd dayitaü vajram astraü durutsaham 03,045.004c a÷anã÷ ca mahànàdà meghabarhiõalakùaõàþ 03,045.005a gçhãtàstras tu kaunteyo bhràtén sasmàra pàõóavaþ 03,045.005c puraüdaraniyogàc ca pa¤càbdam avasat sukhã 03,045.006a tataþ ÷akro 'bravãt pàrthaü kçtàstraü kàla àgate 03,045.006c nçttaü gãtaü ca kaunteya citrasenàd avàpnuhi 03,045.007a vàditraü devavihitaü nçloke yan na vidyate 03,045.007c tad arjayasva kaunteya ÷reyo vai te bhaviùyati 03,045.008a sakhàyaü pradadau càsya citrasenaü puraüdaraþ 03,045.008c sa tena saha saügamya reme pàrtho niràmayaþ 03,045.008d*0192_01 gãtavàditrançtyàni bhåya evàdide÷a ha 03,045.008d*0192_02 tathàpi nàlabhac charma tarasvã dyåtakàritam 03,045.008d*0192_03 duþ÷àsanavadhàmarùã ÷akuneþ saubalasya ca 03,045.008d*0192_04 tatas tenàtulàü prãtim upagamya kva cit kva cit 03,045.008d*0192_05 gàndharvam atulaü nçtyaü vàditraü copalabdhavàn 03,045.008d*0192_06 sa ÷ikùito nçtyaguõàn anekàn 03,045.008d*0192_07 vàditragãtàrthaguõàü÷ ca sarvàn 03,045.008d*0192_08 na ÷arma lebhe paravãrahantà 03,045.008d*0192_09 bhràtén smaran màtaraü caiva kuntãm 03,045.008d*0192a_01 tad indras tasya vij¤àya cikãrùitam anuttamam 03,045.008d@006_0000 vai÷aüpàyana uvàca 03,045.008d@006_0001 àdàv evàtha taü ÷akra÷ citrasenaü raho 'bravãt 03,045.008d@006_0002 pàrthasya cakùur urva÷yàü saktaü vij¤àya vàsava 03,045.008d@006_0003 gandharvaràja gacchàdya prahito 'psarasàü varàm 03,045.008d@006_0004 urva÷ãü puruùavyàghra sopàtiùñhatu phàlgunam 03,045.008d@006_0005 yathàrcito gçhãtàstro vidyayà man niyogataþ 03,045.008d@006_0006 tathà tvayà vidhàtavyaü strãùu saïgavi÷àradaþ 03,045.008d@006_0007 evam uktas tathety uktvà so 'nuj¤àü pràpya vàsavàt 03,045.008d@006_0008 gandharvaràjo 'psarasam abhyagàd urva÷ãü varàm 03,045.008d@006_0009 tàü dçùñvà vidito hçùñaþ svàgatenàrcitas tayà 03,045.008d@006_0010 sukhàsãnaþ sukhàsãnàü smitapårvaü vaco 'bravãt 03,045.008d@006_0011 viditaü te 'stu su÷roõi prahito 'ham ihàgataþ 03,045.008d@006_0012 tridivasyaikaràjena tvatprasàdàbhinandinà 03,045.008d@006_0013 yas tu devamanuùyeùu prakhyàtaþ sahajair guõaiþ 03,045.008d@006_0014 ÷riyà ÷ãlena råpeõa vratena ca damena ca 03,045.008d@006_0015 prakhyàto balavãryeõa saümataþ pratibhànavàn 03,045.008d@006_0016 varcasvã tejasà yuktaþ kùamàvàn vãtamatsaraþ 03,045.008d@006_0017 sàïgopaniùadàn vedàü÷ caturàkhyànapa¤camàn 03,045.008d@006_0018 yo 'dhãte guru÷u÷råùàü medhàü càùñaguõà÷rayàm 03,045.008d@006_0019 brahmacaryeõa dàkùyeõa prasavair vayasàpi ca 03,045.008d@006_0020 eko vai rakùità caiva tridivaü maghavàn iva 03,045.008d@006_0021 akatthano mànayità sthålalakùyaþ priyaüvadaþ 03,045.008d@006_0022 suhçda÷ cànnapànena vividhenàbhivarùati 03,045.008d@006_0023 satyavàk påjito vaktà råpavàn anahaükçtaþ 03,045.008d@006_0024 bhaktànukampã kànta÷ ca priya÷ ca sthirasaügaraþ 03,045.008d@006_0025 pràrthanãyair guõagaõair mahendravaruõopamaþ 03,045.008d@006_0026 viditas te 'rjuno vãraþ sa svargaphalam àpnuyàt 03,045.008d@006_0027 tava ÷akràbhyanuj¤àtaþ pàdàv adya prapadyatàm 03,045.008d@006_0028 tad evaü kuru kalyàõi prapannas tvàü dhanaüjayaþ 03,045.008d@006_0029 evam uktà smitaü kçtvà saümànaü bahumanya ca 03,045.008d@006_0030 pratyuvàcorva÷ã prãtà citrasenam anindità 03,045.008d@006_0031 yas tv asya kathitaþ satyo guõodde÷as tvayà mama 03,045.008d@006_0032 taü ÷rutvàvyathayaü puüso vçõuyàü kim ato 'rjunam 03,045.008d@006_0033 mahendrasya niyogena tvattaþ saüpraõayena ca 03,045.008d@006_0034 tasya càhaü guõaughena phàlgune jàtamanmathà 03,045.008d@006_0035 vai÷aüpàyana uvàca 03,045.008d@006_0035 gaccha tvaü hi yathàkàmam àgamiùyàmy ahaü sukham 03,045.008d@006_0036 tato visçjya gandharvaü kçtakçtyaü ÷ucismità 03,045.008d@006_0037 urva÷ã càkarot snànaü pàrthapràrthanalàlasà 03,045.008d@006_0038 snànàlaükaraõair hçdyair gandhamàlyai÷ ca suprabhaiþ 03,045.008d@006_0039 dhanaüjayasya råpeõa ÷arair manmathacoditaiþ 03,045.008d@006_0040 atividdhena manasà manmathena pradãpità 03,045.008d@006_0041 divyàstaraõasaüstãrõe vistãrõe ÷ayanottame 03,045.008d@006_0042 cittasaükalpabhàvena sucittànanyamànasà 03,045.008d@006_0043 manorathena saüpràptaü ramanty enaü hi phàlgunaü 03,045.008d@006_0044 nirgamya candrodayane vigàóhe rajanãmukhe 03,045.008d@006_0045 prasthità sà pçthu÷roõã pàrthasya bhavanaü prati 03,045.008d@006_0046 mçduku¤citadãrgheõa kumudotkaradhàriõà 03,045.008d@006_0047 ke÷ahastena lalanà jagàmàtha viràjatã 03,045.008d@006_0048 bhråkùepàlàpamàdhuryaiþ kàntyà saumyatayàpi ca 03,045.008d@006_0049 ÷a÷inaü vaktracandreõa sàhvayantãva gacchatã 03,045.008d@006_0050 divyàïgaràgau sumukhau divyacandanaråùitau 03,045.008d@006_0051 gacchantyà hàravikacau stanau tasyà vavalgatuþ 03,045.008d@006_0052 stanodvahanasaükùobhàn nàmyamànà pade pade 03,045.008d@006_0053 trivalãdàmacitreõa madhyenàtãva ÷obhinà 03,045.008d@006_0054 adho bhådharavistãrõaü nitambonnatapãvaram 03,045.008d@006_0055 manmathàyatanaü ÷ubhraü rasanàdàmabhåùitam 03,045.008d@006_0056 çùãõàm api divyànàü manovyàghàtakàraõam 03,045.008d@006_0057 såkùmavastradharaü reje jaghanaü niravadyavat 03,045.008d@006_0058 gåóhagulphadharau pàdau tàmràyatatalàïgulã 03,045.008d@006_0059 kårmapçùñhonnatau càpi ÷obhete kiïkiõãkiõau 03,045.008d@006_0060 sãdhupànena càlpena tuùñyàtha madanena ca 03,045.008d@006_0061 vilàsanai÷ ca vividhaiþ prekùaõãyataràbhavat 03,045.008d@006_0062 siddhacàraõagandharvaiþ sà prayàtà vilàsinã 03,045.008d@006_0063 bahvà÷carye 'pi vai svarge dar÷anãyatamàkçtiþ 03,045.008d@006_0064 susåkùmeõottarãyeõa meghavarõena ràjatà 03,045.008d@006_0065 tanur abhràvçtà vyomni candralekheva gacchatã 03,045.008d@006_0066 tataþ pràptà kùaõenaiva manaþpavanagàminã 03,045.008d@006_0067 bhavanaü pàõóuputrasya phàlgunasya ÷ucismità 03,045.008d@006_0068 tatra dvàram anupràptà dvàrasthai÷ ca nivedità 03,045.008d@006_0069 arjunasya nara÷reùñha urva÷ã ÷ubhalocanà 03,045.008d@006_0070 upàtiùñhata tad ve÷ma nirmalaü sumanoharam 03,045.008d@006_0071 sa ÷aïkitamanà ràjan pratyudgacchata tàü ni÷i 03,045.008d@006_0072 dçùñvaiva corva÷ãü pàrtho lajjàsaüvçtalocanaþ 03,045.008d@006_0073 arjuna uvàca 03,045.008d@006_0073 tadàbhivàdanaü kçtvà gurupåjàü prayuktavàn 03,045.008d@006_0074 abhivàdaye tvàü ÷irasà pravaràpsarasàü vare 03,045.008d@006_0075 kim àj¤àpayase devi preùyas te 'ham upasthitaþ 03,045.008d@006_0075 vai÷aüpàyana uvàca 03,045.008d@006_0076 phàlgunasya vacaþ ÷rutvà gatasaüj¤à tadorva÷ã 03,045.008d@006_0077 urva÷y uvàca 03,045.008d@006_0077 gandharvavacanaü sarvaü ÷ràvayàm àsa taü tadà 03,045.008d@006_0078 yathà me citrasenena kathitaü manujottama 03,045.008d@006_0079 tat te 'haü saüpravakùyàmi yathà càham ihàgatà 03,045.008d@006_0080 upasthàne mahendrasya vartamàne manorame 03,045.008d@006_0081 tavàgamanato vçtte svargasya paramotsave 03,045.008d@006_0082 rudràõàü caiva sàünidhyam àdityànàü ca sarva÷aþ 03,045.008d@006_0083 samàgame '÷vino÷ caiva vasånàü ca narottama 03,045.008d@006_0084 maharùãõàü ca saügheùu ràjarùipravareùu ca 03,045.008d@006_0085 siddhacàraõayakùeùu mahoragagaõeùu ca 03,045.008d@006_0086 upaviùñeùu sarveùu sthànamànaprabhàvataþ 03,045.008d@006_0087 çddhyà prajvalamàneùu agnisomàrkavarùmasu 03,045.008d@006_0088 vãõàsu vàdyamànàsu gandharvaiþ ÷akranandana 03,045.008d@006_0089 divye manorame geye pravçtte pçthulocana 03,045.008d@006_0090 sarvàpsaraþsu mukhyàsu prançttàsu kurådvaha 03,045.008d@006_0091 tvaü kilànimiùaþ pàrtha màm ekàü tatra dçùñavàn 03,045.008d@006_0092 tatra càvabhçthe tasminn upasthàne divaukasàm 03,045.008d@006_0093 tava pitràbhyanuj¤àtà gatàþ svaü svaü gçhaü suràþ 03,045.008d@006_0094 tathaivàpsarasaþ sarvà visçùñàþ svagçhaü gatàþ 03,045.008d@006_0095 api cànyà÷ ca ÷atrughna tava pitrà visarjitàþ 03,045.008d@006_0096 tataþ ÷akreõa saüdiùña÷ citraseno mamàntikam 03,045.008d@006_0097 pràptaþ kamalapatràkùa sa ca màm abravãd atha 03,045.008d@006_0098 tvatkçte 'haü sure÷ena preùito varavarõini 03,045.008d@006_0099 priyaü kuru mahendrasya mama caivàtmana÷ ca ha 03,045.008d@006_0100 ÷akratulyaü raõe ÷åraü råpaudàryaguõànvitam 03,045.008d@006_0101 pàrthaü pràrthaya su÷roõi tvam ity evaü tadàbravãt 03,045.008d@006_0102 tato 'haü samanuj¤àtà tena pitrà ca te 'nagha 03,045.008d@006_0103 tavàntikam anupràptà ÷u÷råùitum ariüdama 03,045.008d@006_0104 tvadguõàkçùñacittàham anaïgava÷am àgatà 03,045.008d@006_0105 vai÷aüpàyana uvàca 03,045.008d@006_0105 ciràbhilaùito vãra mamàpy eùa manorathaþ 03,045.008d@006_0106 tàü tathà bruvatãü ÷rutvà bhç÷aü lajjàvçto 'rjunaþ 03,045.008d@006_0107 uvàca karõau hastàbhyàü pidhàya trida÷àlaye 03,045.008d@006_0108 duþ÷rutaü me 'stu subhage yan màü vadasi bhàvini 03,045.008d@006_0109 gurudàraiþ samànà me ni÷cayena varànane 03,045.008d@006_0110 yathà kuntã mahàbhàgà yathendràõã ÷acã mama 03,045.008d@006_0111 tathà tvam api kalyàõã nàtra kàryà vicàraõà 03,045.008d@006_0112 yac cekùitàsi vispaùñaü vi÷eùeõa mayà ÷ubhe 03,045.008d@006_0113 tac ca kàraõapårvaü hi ÷çõu satyaü ÷ucismite 03,045.008d@006_0114 iyaü pauravavaü÷asya jananã muditeti ha 03,045.008d@006_0115 tvàm ahaü dçùñavàüs tatra vij¤àyotphullalocanaþ 03,045.008d@006_0116 na màm arhasi kalyàõi anyathà dhyàtum apsaraþ 03,045.008d@006_0117 guror gurutarã me tvaü mama vaü÷avivardhinã 03,045.008d@006_0117 urva÷y uvàca 03,045.008d@006_0118 anàvçtà÷ ca sarvàþ sma devaràjàbhinandana 03,045.008d@006_0119 gurusthàne na màü vãra niyoktuü tvam ihàrhasi 03,045.008d@006_0120 påror vaü÷e hi ye putrà naptàro và tv ihàgatàþ 03,045.008d@006_0121 tapasà ramayanty asmàn na ca teùàü vyatikramaþ 03,045.008d@006_0122 tat prasãda na màm àrtàü visarjayitum arhasi 03,045.008d@006_0123 hçcchayena ca saütaptàü bhaktàü ca bhaja mànada 03,045.008d@006_0123 arjuna uvàca 03,045.008d@006_0124 ÷ruõu satyaü varàrohe yat tvàü vakùyàmy anindite 03,045.008d@006_0125 ÷çõvantu me di÷a÷ caiva vidi÷a÷ ca sadevatàþ 03,045.008d@006_0126 yathà kuntã ca màdrã ca ÷acã caiva mamànaghe 03,045.008d@006_0127 tathà svavaü÷ajananã tvaü hi me 'dya garãyasã 03,045.008d@006_0128 gaccha mårdhnà prapanno 'smi pàdau te varavarõini 03,045.008d@006_0129 vai÷aüpàyana uvàca 03,045.008d@006_0129 tvaü hi me màtçvat påjyà rakùyo 'haü putravat tvayà 03,045.008d@006_0130 evam uktà tu pàrthena urva÷ã krodhamårchità 03,045.008d@006_0131 vepantã bhrukuñãvakrà ÷a÷àpàtha dhanaüjayam 03,045.008d@006_0131 urva÷y uvàca 03,045.008d@006_0132 tava pitràbhyanuj¤àtàü svayaü ca gçham àgatàm 03,045.008d@006_0133 yasmàn màü nàbhinandethàþ kàmabàõava÷aü gatàm 03,045.008d@006_0134 tasmàt tvaü nartanaþ pàrtha strãmadhye mànavarjitaþ 03,045.008d@006_0135 vai÷aüpàyana uvàca 03,045.008d@006_0135 apumàn iti vikhyàtaþ ùaõóhavad vicariùyasi 03,045.008d@006_0136 evaü dattvàrjune ÷àpaü sphuradoùñhã ÷vasanty atha 03,045.008d@006_0137 punaþ pratyàgatà kùipram urva÷ã gçham àtmanaþ 03,045.008d@006_0138 tato 'rjunas tvaramàõa÷ citrasenam ariüdamaþ 03,045.008d@006_0139 saüpràpya rajanãvçttaü tad urva÷yà yathà tathà 03,045.008d@006_0140 nivedayàm àsa tadà citrasenàya pàõóavaþ 03,045.008d@006_0141 tatra caivaü yathàvçttaü ÷àpaü caiva punaþ punaþ 03,045.008d@006_0142 nyavedayac ca ÷akrasya citraseno 'pi sarva÷aþ 03,045.008d@006_0143 tata ànàyya tanayaü vivikte harivàhanaþ 03,045.008d@006_0144 sàntvayitvà ÷ubhair vàkyaiþ smayamàno 'bhyabhàùata 03,045.008d@006_0145 suputràdya pçthà tàta tvayà putreõa sattama 03,045.008d@006_0146 çùayo 'pi hi dhairyeõa jità vai te mahàbhuja 03,045.008d@006_0147 yat tu dattavatã ÷àpam urva÷ã tava mànada 03,045.008d@006_0148 sa càpi te 'rthakçt tàta sàdhaka÷ ca bhaviùyati 03,045.008d@006_0149 aj¤àtavàso vastavyo yuùmàbhir bhåtale 'nagha 03,045.008d@006_0150 varùe trayoda÷e vãra tatra tvaü kùapayiùyasi 03,045.008d@006_0151 tena nartanaveùeõa apuüstvena tathaiva ca 03,045.008d@006_0152 varùam ekaü vihçtyaiva tataþ puüstvam avàpsyasi 03,045.008d@006_0153 evam uktas tu ÷akreõa phàlgunaþ paravãrahà 03,045.008d@006_0154 mudaü paramikàü lebhe na ca ÷àpaü vyacintayat 03,045.008d@006_0155 citrasenena sahito gandharveõa ya÷asvinà 03,045.008d@006_0156 reme sa svargabhavane pàõóuputro dhanaüjayaþ 03,045.008d@006_0157 ya idaü ÷ruõuyàn nityaü vçttaü pàõóusutasya vai 03,045.008d@006_0158 na tasya kàmaþ kàmeùu pàpakeùu pravartate 03,045.008d@006_0159 idam amaravaràtmajasya ghoraü 03,045.008d@006_0160 ÷uci caritaü vini÷amya phàlgunasya 03,045.008d@006_0161 vyapagatamadadambharàgadoùàs 03,045.008d@006_0162 tridivagatàbhiramanti mànavendràþ 03,045.009a kadà cid añamànas tu maharùir uta loma÷aþ 03,045.009c jagàma ÷akrabhavanaü puraüdaradidçkùayà 03,045.010a sa sametya namaskçtya devaràjaü mahàmuniþ 03,045.010c dadar÷àrdhàsanagataü pàõóavaü vàsavasya ha 03,045.011a tataþ ÷akràbhyanuj¤àta àsane viùñarottare 03,045.011c niùasàda dvija÷reùñhaþ påjyamàno maharùibhiþ 03,045.012a tasya dçùñvàbhavad buddhiþ pàrtham indràsane sthitam 03,045.012c kathaü nu kùatriyaþ pàrthaþ ÷akràsanam avàptavàn 03,045.013a kiü tv asya sukçtaü karma lokà và ke vinirjitàþ 03,045.013c ya evam upasaüpràptaþ sthànaü devanamaskçtam 03,045.014a tasya vij¤àya saükalpaü ÷akro vçtraniùådanaþ 03,045.014c loma÷aü prahasan vàkyam idam àha ÷acãpatiþ 03,045.015a brahmarùe ÷råyatàü yat te manasaitad vivakùitam 03,045.015c nàyaü kevalamartyo vai kùatriyatvam upàgataþ 03,045.016a maharùe mama putro 'yaü kuntyàü jàto mahàbhujaþ 03,045.016c astrahetor iha pràptaþ kasmàc cit kàraõàntaràt 03,045.017a aho nainaü bhavàn vetti puràõam çùisattamam 03,045.017c ÷çõu me vadato brahman yo 'yaü yac càsya kàraõam 03,045.018a naranàràyaõau yau tau puràõàv çùisattamau 03,045.018c tàv imàv abhijànãhi hçùãke÷adhanaüjayau 03,045.018d*0193_01 vikhyàtau triùu lokeùu naranàràyaõàv çùã 03,045.018d*0193_02 kàryàrtham avatãrõau tau pçthvãü puõyaprati÷rayàm 03,045.019a yan na ÷akyaü surair draùñum çùibhir và mahàtmabhiþ 03,045.019c tad à÷ramapadaü puõyaü badarã nàma vi÷rutam 03,045.020a sa nivàso 'bhavad vipra viùõor jiùõos tathaiva ca 03,045.020c yataþ pravavçte gaïgà siddhacàraõasevità 03,045.021a tau manniyogàd brahmarùe kùitau jàtau mahàdyutã 03,045.021c bhåmer bhàràvataraõaü mahàvãryau kariùyataþ 03,045.022a udvçttà hy asuràþ ke cin nivàtakavacà iti 03,045.022c vipriyeùu sthitàsmàkaü varadànena mohitàþ 03,045.023a tarkayante suràn hantuü baladarpasamanvitàþ 03,045.023c devàn na gaõayante ca tathà dattavarà hi te 03,045.024a pàtàlavàsino raudrà danoþ putrà mahàbalàþ 03,045.024c sarve devanikàyà hi nàlaü yodhayituü sma tàn 03,045.025a yo 'sau bhåmigataþ ÷rãmàn viùõur madhuniùådanaþ 03,045.025c kapilo nàma devo 'sau bhagavàn ajito hariþ 03,045.026a yena pårvaü mahàtmànaþ khanamànà rasàtalam 03,045.026c dar÷anàd eva nihatàþ sagarasyàtmajà vibho 03,045.027a tena kàryaü mahat kàryam asmàkaü dvijasattama 03,045.027c pàrthena ca mahàyuddhe sametàbhyàm asaü÷ayam 03,045.027d*0194_01 so 'suràn dar÷anàd eva ÷akto hantuü sahànugàn 03,045.027d*0194_02 nivàtakavacàn sarvàn nàgàn iva mahàhrade 03,045.027d*0194_03 kiü tu nàlpena kàryeõa prabodhyo madhusådanaþ 03,045.027d*0194_04 tejasaþ sumahàn rà÷iþ prabuddhaþ pradahej jagat 03,045.028a ayaü teùàü samastànàü ÷aktaþ pratisamàsane 03,045.028c tàn nihatya raõe ÷åraþ punar yàsyati mànuùàn 03,045.029a bhavàü÷ càsmanniyogena yàtu tàvan mahãtalam 03,045.029c kàmyake drakùyase vãraü nivasantaü yudhiùñhiram 03,045.030a sa vàcyo mama saüde÷àd dharmàtmà satyasaügaraþ 03,045.030c notkaõñhà phalgune kàryà kçtàstraþ ÷ãghram eùyati 03,045.031a nà÷uddhabàhuvãryeõa nàkçtàstreõa và raõe 03,045.031c bhãùmadroõàdayo yuddhe ÷akyàþ pratisamàsitum 03,045.032a gçhãtàstro guóàke÷o mahàbàhur mahàmanàþ 03,045.032c nçttavàditragãtànàü divyànàü pàram eyivàn 03,045.033a bhavàn api viviktàni tãrthàni manuje÷vara 03,045.033c bhràtçbhiþ sahitaþ sarvair draùñum arhaty ariüdama 03,045.034a tãrtheùv àplutya puõyeùu vipàpmà vigatajvaraþ 03,045.034c ràjyaü bhokùyasi ràjendra sukhã vigatakalmaùaþ 03,045.035a bhavàü÷ cainaü dvija÷reùñha paryañantaü mahãtale 03,045.035c tràtum arhati vipràgrya tapobalasamanvitaþ 03,045.036a giridurgeùu hi sadà de÷eùu viùameùu ca 03,045.036c vasanti ràkùasà raudràs tebhyo rakùet sadà bhavàn 03,045.036d*0195_01 evam ukte mahendreõa bãbhatsur api loma÷am 03,045.036d*0195_02 uvàca prayato vàkyaü rakùethàþ pàõóunandanam 03,045.036d*0195_03 yathà guptas tvayà ràjà caret tãrthàni sattama 03,045.036d*0195_04 dànaü dadyàd yathà caiva tathà kuru mahàmune 03,045.037a sa tatheti pratij¤àya loma÷aþ sumahàtapàþ 03,045.037c kàmyakaü vanam uddi÷ya samupàyàn mahãtalam 03,045.038a dadar÷a tatra kaunteyaü dharmaràjam ariüdamam 03,045.038c tàpasair bhràtçbhi÷ caiva sarvataþ parivàritam 03,046.001 janamejaya uvàca 03,046.001a atyadbhutam idaü karma pàrthasyàmitatejasaþ 03,046.001c dhçtaràùñro mahàtejàþ ÷rutvà vipra kim abravãt 03,046.002 vai÷aüpàyana uvàca 03,046.002a ÷akralokagataü pàrthaü ÷rutvà ràjàmbikàsutaþ 03,046.002c dvaipàyanàd çùi÷reùñhàt saüjayaü vàkyam abravãt 03,046.003a ÷rutaü me såta kàrtsnyena karma pàrthasya dhãmataþ 03,046.003c kaccit tavàpi viditaü yathàtathyena sàrathe 03,046.004a pramatto gràmyadharmeùu mandàtmà pàpani÷cayaþ 03,046.004c mama putraþ sudurbuddhiþ pçthivãü ghàtayiùyati 03,046.005a yasya nityam çtà vàcaþ svaireùv api mahàtmanaþ 03,046.005c trailokyam api tasya syàd yoddhà yasya dhanaüjayaþ 03,046.006a asyataþ karõinàràcàüs tãkùõàgràü÷ ca ÷ilà÷itàn 03,046.006c ko 'rjunasyàgratas tiùñhed api mçtyur jaràtigaþ 03,046.007a mama putrà duràtmànaþ sarve mçtyuva÷aü gatàþ 03,046.007c yeùàü yuddhaü duràdharùaiþ pàõóavaiþ pratyupasthitam 03,046.008a tasyaiva ca na pa÷yàmi yudhi gàõóãvadhanvanaþ 03,046.008c ani÷aü cintayàno 'pi ya enam udiyàd rathã 03,046.009a droõakarõau pratãyàtàü yadi bhãùmo 'pi và raõe 03,046.009c mahàn syàt saü÷ayo loke na tu pa÷yàmi no jayam 03,046.010a ghçõã karõaþ pramàdã ca àcàryaþ sthaviro guruþ 03,046.010c amarùã balavàn pàrthaþ saürambhã dçóhavikramaþ 03,046.011a bhavet sutumulaü yuddhaü sarva÷o 'py aparàjitam 03,046.011c sarve hy astravidaþ ÷åràþ sarve pràptà mahad ya÷aþ 03,046.012a api sarve÷varatvaü hi na và¤cheran paràjitàþ 03,046.012c vadhe nånaü bhavec chàntis teùàü và phalgunasya và 03,046.013a na tu hantàrjunasyàsti jetà vàsya na vidyate 03,046.013c manyus tasya kathaü ÷àmyen mandàn prati samutthitaþ 03,046.014a trida÷e÷asamo vãraþ khàõóave 'gnim atarpayat 03,046.014c jigàya pàrthivàn sarvàn ràjasåye mahàkratau 03,046.015a ÷eùaü kuryàd girer vajraü nipatan mårdhni saüjaya 03,046.015c na tu kuryuþ ÷aràþ ÷eùam astàs tàta kirãñinà 03,046.016a yathà hi kiraõà bhànos tapantãha caràcaram 03,046.016c tathà pàrthabhujotsçùñàþ ÷aràs tapsyanti me sutàn 03,046.017a api và rathaghoùeõa bhayàrtà savyasàcinaþ 03,046.017c pratibhàti vidãrõeva sarvato bhàratã camåþ 03,046.018a yad udvapan pravapaü÷ caiva bàõàn; sthàtàtatàyã samare kirãñã 03,046.018c sçùño 'ntakaþ sarvaharo vidhàtrà; bhaved yathà tadvad apàraõãyaþ 03,046.019 saüjaya uvàca 03,046.019a yad etat kathitaü ràjaüs tvayà duryodhanaü prati 03,046.019c sarvam etad yathàttha tvaü naitan mithyà mahãpate 03,046.020a manyunà hi samàviùñàþ pàõóavàs te 'mitaujasaþ 03,046.020c dçùñvà kçùõàü sabhàü nãtàü dharmapatnãü ya÷asvinãm 03,046.021a duþ÷àsanasya tà vàcaþ ÷rutvà te dàruõodayàþ 03,046.021c karõasya ca mahàràja na svapsyantãti me matiþ 03,046.022a ÷rutaü hi te mahàràja yathà pàrthena saüyuge 03,046.022c ekàda÷atanuþ sthàõur dhanuùà paritoùitaþ 03,046.023a kairàtaü veùam àsthàya yodhayàm àsa phalgunam 03,046.023c jij¤àsuþ sarvadeve÷aþ kapardã bhagavàn svayam 03,046.023d*0196_01 lebhe pà÷upataü càpi paramàstraü mahàdyutiþ 03,046.024a tatrainaü lokapàlàs te dar÷ayàm àsur arjunam 03,046.024c astrahetoþ paràkràntaü tapasà kauravarùabham 03,046.025a naitad utsahate 'nyo hi labdhum anyatra phalgunàt 03,046.025c sàkùàd dar÷anam eteùàm ã÷varàõàü naro bhuvi 03,046.026a mahe÷vareõa yo ràjan na jãrõo grastamårtimàn 03,046.026c kas tam utsahate vãraü yuddhe jarayituü pumàn 03,046.027a àsàditam idaü ghoraü tumulaü lomaharùaõam 03,046.027c draupadãü parikarùadbhiþ kopayadbhi÷ ca pàõóavàn 03,046.028a yatra visphuramàõoùñho bhãmaþ pràha vaco mahat 03,046.028c dçùñvà duryodhanenorå draupadyà dar÷itàv ubhau 03,046.029a årå bhetsyàmi te pàpa gadayà vajrakalpayà 03,046.029c trayoda÷ànàü varùàõàm ante durdyåtadevinaþ 03,046.030a sarve praharatàü ÷reùñhàþ sarve càmitatejasaþ 03,046.030c sarve sarvàstravidvàüso devair api sudurjayàþ 03,046.031a manye manyusamuddhåtàþ putràõàü tava saüyuge 03,046.031c antaü pàrthàþ kariùyanti vãryàmarùasamanvitàþ 03,046.032 dhçtaràùñra uvàca 03,046.032a kiü kçtaü såta karõena vadatà paruùaü vacaþ 03,046.032c paryàptaü vairam etàvad yat kçùõà sà sabhàü gatà 03,046.033a apãdànãü mama sutàs tiùñheran mandacetasaþ 03,046.033c yeùàü bhràtà gurur jyeùñho vinaye nàvatiùñhate 03,046.034a mamàpi vacanaü såta na ÷u÷råùati mandabhàk 03,046.034c dçùñvà màü cakùuùà hãnaü nirviceùñam acetanam 03,046.035a ye càsya sacivà mandàþ karõasaubalakàdayaþ 03,046.035c te 'py asya bhåyaso doùàn vardhayanti vicetasaþ 03,046.036a svairamuktà api ÷aràþ pàrthenàmitatejasà 03,046.036c nirdaheyur mama sutàn kiü punar manyuneritàþ 03,046.037a pàrthabàhubalotsçùñà mahàcàpaviniþsçtàþ 03,046.037c divyàstramantramuditàþ sàdayeyuþ suràn api 03,046.038a yasya mantrã ca goptà ca suhçc caiva janàrdanaþ 03,046.038c haris trailokyanàthaþ sa kiü nu tasya na nirjitam 03,046.039a idaü ca sumahac citram arjunasyeha saüjaya 03,046.039c mahàdevena bàhubhyàü yat sameta iti ÷rutiþ 03,046.040a pratyakùaü sarvalokasya khàõóave yatkçtaü purà 03,046.040c phalgunena sahàyàrthe vahner dàmodareõa ca 03,046.041a sarvathà nàsti me putraþ sàmàtyaþ sahabàndhavaþ 03,046.041c kruddhe pàrthe ca bhãme ca vàsudeve ca sàtvate 03,047.001 janamejaya uvàca 03,047.001a yad idaü ÷ocitaü ràj¤à dhçtaràùñreõa vai mune 03,047.001c pravràjya pàõóavàn vãràn sarvam etan nirarthakam 03,047.002a kathaü hi ràjà putraü svam upekùetàlpacetasam 03,047.002c duryodhanaü pàõóuputràn kopayànaü mahàrathàn 03,047.003a kim àsãt pàõóuputràõàü vane bhojanam ucyatàm 03,047.003c vàneyam atha và kçùñam etad àkhyàtu me bhavàn 03,047.004 vai÷aüpàyana uvàca 03,047.004a vàneyaü ca mçgàü÷ caiva ÷uddhair bàõair nipàtitàn 03,047.004c bràhmaõànàü nivedyàgram abhu¤jan puruùarùabhàþ 03,047.005a tàüs tu ÷åràn maheùvàsàüs tadà nivasato vane 03,047.005c anvayur bràhmaõà ràjan sàgnayo 'nagnayas tathà 03,047.006a bràhmaõànàü sahasràõi snàtakànàü mahàtmanàm 03,047.006c da÷a mokùavidàü tadvad yàn bibharti yudhiùñhiraþ 03,047.007a rurån kçùõamçgàü÷ caiva medhyàü÷ cànyàn vanecaràn 03,047.007c bàõair unmathya vidhivad bràhmaõebhyo nyavedayat 03,047.008a na tatra ka÷ cid durvarõo vyàdhito vàpy adç÷yata 03,047.008c kç÷o và durbalo vàpi dãno bhãto 'pi và naraþ 03,047.008d*0197_01 na tatràvinayaþ ka÷ cid adç÷yata tadà dvijaþ 03,047.009a putràn iva priyठj¤àtãn bhràtén iva sahodaràn 03,047.009c pupoùa kaurava÷reùñho dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,047.010a patãü÷ ca draupadã sarvàn dvijàü÷ caiva ya÷asvinã 03,047.010c màteva bhojayitvàgre ÷iùñam àhàrayat tadà 03,047.011a pràcãü ràjà dakùiõàü bhãmaseno; yamau pratãcãm atha vàpy udãcãm 03,047.011c dhanurdharà màüsahetor mçgàõàü; kùayaü cakrur nityam evopagamya 03,047.012a tathà teùàü vasatàü kàmyake vai; vihãnànàm arjunenotsukànàm 03,047.012c pa¤caiva varùàõi tadà vyatãyur; adhãyatàü japatàü juhvatàü ca 03,048.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,048.001a sudãrgham uùõaü niþ÷vasya dhçtaràùñro 'mbikàsutaþ 03,048.001c abravãt saüjayaü såtam àmantrya bharatarùabha 03,048.001d*0198_01 teùàü tac caritaü ÷rutvà manuùyàtãtam adbhutam 03,048.001d*0198_02 cintà÷okaparãtàtmà manyunàbhipariplutaþ 03,048.001d*0199_01 na ràtrau na divà såta ÷àntiü pràpnomi vai kùaõam 03,048.001d*0199_02 saücintya durnayaü ghoram atãtaü dyåtajaü hi tat 03,048.001d*0199_03 teùàm asahyavãryàõàü ÷auryaü dhairyaü dhçtiü paràm 03,048.001d*0199_04 anyonyam anuràgaü ca bhràtéõàm atimànuùam 03,048.002a devaputrau mahàbhàgau devaràjasamadyutã 03,048.002c nakulaþ sahadeva÷ ca pàõóavau yuddhadurmadau 03,048.003a dçóhàyudhau dårapàtau yuddhe ca kçtani÷cayau 03,048.003c ÷ãghrahastau dçóhakrodhau nityayuktau tarasvinau 03,048.004a bhãmàrjunau purodhàya yadà tau raõamårdhani 03,048.004c sthàsyete siühavikràntàv a÷vinàv iva duþsahau 03,048.004e na ÷eùam iha pa÷yàmi tadà sainyasya saüjaya 03,048.005a tau hy apratirathau yuddhe devaputrau mahàrathau 03,048.005c draupadyàs taü parikle÷aü na kùaüsyete tv amarùiõau 03,048.006a vçùõayo và maheùvàsà pà¤càlà và mahaujasaþ 03,048.006c yudhi satyàbhisaüdhena vàsudevena rakùitàþ 03,048.006e pradhakùyanti raõe pàrthàþ putràõàü mama vàhinãm 03,048.007a ràmakçùõapraõãtànàü vçùõãnàü såtanandana 03,048.007c na ÷akyaþ sahituü vegaþ parvatair api saüyuge 03,048.008a teùàü madhye maheùvàso bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,048.008c ÷aikyayà vãraghàtinyà gadayà vicariùyati 03,048.009a tathà gàõóãvanirghoùaü visphårjitam ivà÷aneþ 03,048.009c gadàvegaü ca bhãmasya nàlaü soóhuü naràdhipàþ 03,048.010a tato 'haü suhçdàü vàco duryodhanava÷ànugaþ 03,048.010c smaraõãyàþ smariùyàmi mayà yà na kçtàþ purà 03,048.011 saüjaya uvàca 03,048.011a vyatikramo 'yaü sumahàüs tvayà ràjann upekùitaþ 03,048.011c samarthenàpi yan mohàt putras te na nivàritaþ 03,048.012a ÷rutvà hi nirjitàn dyåte pàõóavàn madhusådanaþ 03,048.012c tvaritaþ kàmyake pàrthàn samabhàvayad acyutaþ 03,048.013a drupadasya tathà putrà dhçùñadyumnapurogamàþ 03,048.013c viràño dhçùñaketu÷ ca kekayà÷ ca mahàrathàþ 03,048.014a tai÷ ca yat kathitaü tatra dçùñvà pàrthàn paràjitàn 03,048.014c càreõa viditaü sarvaü tan mayà veditaü ca te 03,048.015a samàgamya vçtas tatra pàõóavair madhusådanaþ 03,048.015c sàrathye phalgunasyàjau tathety àha ca tàn hariþ 03,048.016a amarùito hi kçùõo 'pi dçùñvà pàrthàüs tathàgatàn 03,048.016c kçùõàjinottaràsaïgàn abravãc ca yudhiùñhiram 03,048.017a yà sà samçddhiþ pàrthànàm indraprasthe babhåva ha 03,048.017c ràjasåye mayà dçùñà nçpair anyaiþ sudurlabhà 03,048.018a yatra sarvàn mahãpàlठ÷astratejobhayàrditàn 03,048.018c savaïgàïgàn sapauõóroóràn sacoladravióàndhakàn 03,048.019a sàgarànåpagàü÷ caiva ye ca pattanavàsinaþ 03,048.019c siühalàn barbaràn mlecchàn ye ca jàïgalavàsinaþ 03,048.020a pa÷cimàni ca ràjyàni ÷ata÷aþ sàgaràntikàn 03,048.020c pahlavàn daradàn sarvàn kiràtàn yavanठ÷akàn 03,048.021a hàrahåõàü÷ ca cãnàü÷ ca tukhàràn saindhavàüs tathà 03,048.021c jàguóàn ramañhàn muõóàn strãràjyàn atha taïgaõàn 03,048.022a ete cànye ca bahavo ye ca te bharatarùabha 03,048.022b*0200_01 tàü÷ cànyàü÷ ca subahån àhåtàn bharatarùabha 03,048.022c àgatàn aham adràkùaü yaj¤e te pariveùakàn 03,048.023a sà te samçddhir yair àttà capalà pratisàriõã 03,048.023c àdàya jãvitaü teùàm àhariùyàmi tàm aham 03,048.024a ràmeõa saha kauravya bhãmàrjunayamais tathà 03,048.024c akråragadasàmbai÷ ca pradyumnenàhukena ca 03,048.024e dhçùñadyumnena vãreõa ÷i÷upàlàtmajena ca 03,048.025a duryodhanaü raõe hatvà sadyaþ karõaü ca bhàrata 03,048.025c duþ÷àsanaü saubaleyaü ya÷ cànyaþ pratiyotsyate 03,048.026a tatas tvaü hàstinapure bhràtçbhiþ sahito vasan 03,048.026c dhàrtaràùñrãü ÷riyaü pràpya pra÷àdhi pçthivãm imàm 03,048.027a athainam abravãd ràjà tasmin vãrasamàgame 03,048.027c ÷çõvatsu teùu sarveùu dhçùñadyumnamukheùu ca 03,048.028a pratigçhõàmi te vàcaü satyàm etàü janàrdana 03,048.028c amitràn me mahàbàho sànubandhàn haniùyasi 03,048.029a varùàt trayoda÷àd årdhvaü satyaü màü kuru ke÷ava 03,048.029c pratij¤àto vane vàso ràjamadhye mayà hy ayam 03,048.030a tad dharmaràjavacanaü prati÷rutya sabhàsadaþ 03,048.030c dhçùñadyumnapurogàs te ÷amayàm àsur a¤jasà 03,048.030e ke÷avaü madhurair vàkyaiþ kàlayuktair amarùitam 03,048.031a pà¤càlãü càhur akliùñàü vàsudevasya ÷çõvataþ 03,048.031c duryodhanas tava krodhàd devi tyakùyati jãvitam 03,048.031e pratijànãma te satyaü mà ÷uco varavarõini 03,048.032a ye sma te kupitàü kçùõe dçùñvà tvàü pràhasaüs tadà 03,048.032c màüsàni teùàü khàdanto hasiùyanti mçgadvijàþ 03,048.033a pàsyanti rudhiraü teùàü gçdhrà gomàyavas tathà 03,048.033c uttamàïgàni karùanto yais tvaü kçùñà sabhàtale 03,048.034a teùàü drakùyasi pà¤càli gàtràõi pçthivãtale 03,048.034c kravyàdaiþ kçùyamàõàni bhakùyamàõàni càsakçt 03,048.035a parikliùñàsi yais tatra yai÷ càpi samupekùità 03,048.035c teùàm utkçtta÷irasàü bhåmiþ pàsyati ÷oõitam 03,048.036a evaü bahuvidhà vàcas tadocuþ puruùarùabhàþ 03,048.036c sarve tejasvinaþ ÷åràþ sarve càhatalakùaõàþ 03,048.037a te dharmaràjena vçtà varùàd årdhvaü trayoda÷àt 03,048.037c puraskçtyopayàsyanti vàsudevaü mahàrathàþ 03,048.038a ràma÷ ca kçùõa÷ ca dhanaüjaya÷ ca; pradyumnasàmbau yuyudhànabhãmau 03,048.038c màdrãsutau kekayaràjaputràþ; pà¤càlaputràþ saha dharmaràj¤à 03,048.039a etàn sarvàül lokavãràn ajeyàn; mahàtmanaþ sànubandhàn sasainyàn 03,048.039c ko jãvitàrthã samare pratyudãyàt; kruddhàn siühàn kesariõo yathaiva 03,048.040 dhçtaràùñra uvàca 03,048.040a yan màbravãd viduro dyåtakàle; tvaü pàõóavठjeùyasi cen narendra 03,048.040c dhruvaü kuråõàm ayam antakàlo; mahàbhayo bhavità ÷oõitaughaþ 03,048.041a manye tathà tad bhaviteti såta; yathà kùattà pràha vacaþ purà màm 03,048.041c asaü÷ayaü bhavità yuddham etad; gate kàle pàõóavànàü yathoktam 03,049.001 janamejaya uvàca 03,049.001a astrahetor gate pàrthe ÷akralokaü mahàtmani 03,049.001c yudhiùñhiraprabhçtayaþ kim akurvanta pàõóavàþ 03,049.002 vai÷aüpàyana uvàca 03,049.002a astrahetor gate pàrthe ÷akralokaü mahàtmani 03,049.002c nyavasan kçùõayà sàrdhaü kàmyake puruùarùabhàþ 03,049.003a tataþ kadà cid ekànte vivikta iva ÷àdvale 03,049.003c duþkhàrtà bharata÷reùñhà niùeduþ saha kçùõayà 03,049.003e dhanaüjayaü ÷ocamànàþ sà÷rukaõñhàþ suduþkhitàþ 03,049.004a tad viyogàd dhi tàn sarvठ÷okaþ samabhipupluve 03,049.004c dhanaüjayaviyogàc ca ràjyanà÷àc ca duþkhitàþ 03,049.005a atha bhãmo mahàbàhur yudhiùñhiram abhàùata 03,049.005c nide÷àt te mahàràja gato 'sau puruùarùabhaþ 03,049.005e arjunaþ pàõóuputràõàü yasmin pràõàþ pratiùñhitàþ 03,049.006a yasmin vinaùñe pà¤càlàþ saha putrais tathà vayam 03,049.006c sàtyakir vàsudeva÷ ca vina÷yeyur asaü÷ayam 03,049.007a yo 'sau gacchati tejasvã bahån kle÷àn acintayan 03,049.007c bhavanniyogàd bãbhatsus tato duþkhataraü nu kim 03,049.008a yasya bàhå samà÷ritya vayaü sarve mahàtmanaþ 03,049.008c manyàmahe jitàn àjau paràn pràptàü ca medinãm 03,049.008d*0201_01 yasya prabhàvàd dhi vayaü sabhàmadhye dhanuùmataþ 03,049.008d*0201_02 jitàn manyàmahe sarvàn dhàrtaràùñràn sasaubalàn 03,049.009a yasya prabhàvàn na mayà sabhàmadhye dhanuùmataþ 03,049.009c nãtà lokam amuü sarve dhàrtaràùñràþ sasaubalàþ 03,049.010a te vayaü bàhubalinaþ krodham utthitam àtmanaþ 03,049.010c sahàmahe bhavanmålaü vàsudevena pàlitàþ 03,049.011a vayaü hi saha kçùõena hatvà karõamukhàn paràn 03,049.011c svabàhuvijitàü kçtsnàü pra÷àsema vasuüdharàm 03,049.012a bhavato dyåtadoùeõa sarve vayam upaplutàþ 03,049.012c ahãnapauruùà ràjan balibhir balavattamàþ 03,049.013a kùàtraü dharmaü mahàràja samavekùitum arhasi 03,049.013c na hi dharmo mahàràja kùatriyasya vanà÷rayaþ 03,049.013e ràjyam eva paraü dharmaü kùatriyasya vidur budhàþ 03,049.014a sa kùatradharmavid ràjan mà dharmyàn nãna÷aþ pathaþ 03,049.014c pràg dvàda÷a samà ràjan dhàrtaràùñràn nihanmahi 03,049.014c*0202_01 **** **** hçdayena vicintyatàm 03,049.014c*0202_02 tad uttiùñha mahàbàho 03,049.015a nivartya ca vanàt pàrtham ànàyya ca janàrdanam 03,049.015c vyåóhànãkàn mahàràja javenaiva mahàhave 03,049.015e dhàrtaràùñràn amuü lokaü gamayàmi vi÷àü pate 03,049.016a sarvàn ahaü haniùyàmi dhàrtaràùñràn sasaubalàn 03,049.016c duryodhanaü ca karõaü ca yo vànyaþ pratiyotsyate 03,049.017a mayà pra÷amite pa÷càt tvam eùyasi vanàt punaþ 03,049.017c evaü kçte na te doùo bhaviùyati vi÷àü pate 03,049.018a yaj¤ai÷ ca vividhais tàta kçtaü pàpam ariüdama 03,049.018c avadhåya mahàràja gacchema svargam uttamam 03,049.019a evam etad bhaved ràjan yadi ràjà na bàli÷aþ 03,049.019c asmàkaü dãrghasåtraþ syàd bhavàn dharmaparàyaõaþ 03,049.020a nikçtyà nikçtipraj¤à hantavyà iti ni÷cayaþ 03,049.020c na hi naikçtikaü hatvà nikçtyà pàpam ucyate 03,049.021a tathà bhàrata dharmeùu dharmaj¤air iha dç÷yate 03,049.021c ahoràtraü mahàràja tulyaü saüvatsareõa hi 03,049.022a tathaiva vedavacanaü ÷råyate nityadà vibho 03,049.022c saüvatsaro mahàràja pårõo bhavati kçcchrataþ 03,049.023a yadi vedàþ pramàõaü te divasàd årdhvam acyuta 03,049.023c trayoda÷a samàþ kàlo j¤àyatàü pariniùñhitaþ 03,049.024a kàlo duryodhanaü hantuü sànubandham ariüdama 03,049.024c ekàgràü pçthivãü sarvàü purà ràjan karoti saþ 03,049.024d@007_0001 dyåtapriyeõa ràjendra kçtaü tad bhavatà tathà 03,049.024d@007_0002 pràyeõàj¤àtacaryàyàü vayaü sarve nipàtitàþ 03,049.024d@007_0003 na taü de÷aü prapa÷yàmi yatra so 'smàn sudurjanaþ 03,049.024d@007_0004 na vij¤àsyati duùñàtmà càrair iti suyodhanaþ 03,049.024d@007_0005 adhigamya ca sarvàn no vanavàsam imaü tataþ 03,049.024d@007_0006 pravràjayiùyati punar nikçtyàdhamapåruùaþ 03,049.024d@007_0007 yady asmàn abhigaccheta pàpaþ sa hi kathaü cana 03,049.024d@007_0008 aj¤àtacaryàm uttãrõàn dçùñvà ca punar àhvayet 03,049.024d@007_0009 dyåtena te mahàràja punar dyåtam avartata 03,049.024d@007_0010 bhavàü÷ ca punar àhåto dyåtenaivàpaneùyati 03,049.024d@007_0011 sa tathàkùeùu ku÷alo ni÷cito gatacetanaþ 03,049.024d@007_0012 cariùyasi mahàràja vaneùu vasatãþ punaþ 03,049.024d@007_0013 yady asmàn sumahàràja kçpaõàn kartum arhasi 03,049.024d@007_0014 yàvajjãvam avekùasva vedadharmàü÷ ca kçtsna÷aþ 03,049.024d@007_0015 nikçtyà nikçtipraj¤à hantavyà iti ni÷cayaþ 03,049.024d@007_0016 anuj¤àtas tvayà gatvà yàvacchakti suyodhanam 03,049.024d@007_0017 yathaiva kakùam utsçùño dahed anilasàrathiþ 03,049.024d@007_0018 haniùyàmi tathà mandam anujànàtu no bhavàn 03,049.025a evaü bruvàõaü bhãmaü tu dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,049.025c uvàca sàntvayan ràjà mårdhny upàghràya pàõóavam 03,049.026a asaü÷ayaü mahàbàho haniùyasi suyodhanam 03,049.026c varùàt trayoda÷àd årdhvaü saha gàõóãvadhanvanà 03,049.027a yac ca mà bhàùase pàrtha pràptaþ kàla iti prabho 03,049.027c ançtaü notsahe vaktuü na hy etan mayi vidyate 03,049.028a antareõàpi kaunteya nikçtiü pàpani÷cayam 03,049.028c hantà tvam asi durdharùa sànubandhaü suyodhanam 03,049.029a evaü bruvati bhãmaü tu dharmaràje yudhiùñhire 03,049.029c àjagàma mahàbhàgo bçhada÷vo mahàn çùiþ 03,049.030a tam abhiprekùya dharmàtmà saüpràptaü dharmacàriõam 03,049.030c ÷àstravan madhuparkeõa påjayàm àsa dharmaràñ 03,049.031a à÷vastaü cainam àsãnam upàsãno yudhiùñhiraþ 03,049.031c abhiprekùya mahàbàhuþ kçpaõaü bahv abhàùata 03,049.032a akùadyåtena bhagavan dhanaü ràjyaü ca me hçtam 03,049.032c àhåya nikçtipraj¤aiþ kitavair akùakovidaiþ 03,049.033a anakùaj¤asya hi sato nikçtyà pàpani÷cayaiþ 03,049.033c bhàryà ca me sabhàü nãtà pràõebhyo 'pi garãyasã 03,049.033d*0203_01 punar dyåtena màü jitvà vanavàsaü sudàruõam 03,049.033d*0203_02 pràvràjayan mahàraõyam ajinaiþ parivàritam 03,049.033d*0203_03 ahaü vane durvasatãr vasan paramaduþkhitaþ 03,049.033d*0203_04 akùadyåtàdhikàre ca giraþ ÷çõvan sudàruõàþ 03,049.033d*0203_05 àrtànàü suhçdàü vàco dyåtaprabhçti ÷aüsatàm 03,049.033d*0203_06 ahaü hçdi ÷ritàþ smçtvà sarvaràtrãr vicintayan 03,049.033d*0203_07 yasmiü÷ caiva samastànàü pràõà gàõóãvadhanvani 03,049.033d*0203_08 vinà mahàtmanà tena gatasattva ivàbhavam 03,049.033d*0203_09 kadà drakùyàmi bãbhatsuü kçtàstraü punar àgatam 03,049.033d*0203_10 priyavàdinam akùudraü dayàyuktam atandritam 03,049.033d*0204_01 iti sarve maheùvàsaü cintayànà dhanaüjayam 03,049.033d*0204_02 anena tu viùaõõo 'haü kàraõena sahànujaþ 03,049.033d*0204_03 vanavàsàn nivçttaü màü punas te pàpabuddhayaþ 03,049.033d*0204_04 jayantaþ prãyamàõà vai devane bhràtçbhiþ saha 03,049.033d*0204_05 dyåtenaivàhvayiùyanti balàd akùeùu tadvidaþ 03,049.033d*0204_06 àhåta÷ ca punar dyåte nàsmi ÷akto nivartitum 03,049.033d*0204_07 paõe ca mama nàsty arthaü vidyate vasu kiü cana 03,049.033d*0204_08 etat sarvam anudhyàyaü÷ cintayàno divàni÷am 03,049.033d*0204_09 na matto duþkhitataraþ pumàn astãha ka÷ cana 03,049.034a asti ràjà mayà ka÷ cid alpabhàgyataro bhuvi 03,049.034c bhavatà dçùñapårvo và ÷rutapårvo 'pi và bhavet 03,049.034e na matto duþkhitataraþ pumàn astãti me matiþ 03,049.034f*0205_01 alpabhàgyataro vàpi ka÷ cid asti mahàmune 03,049.034f*0206_01 iti bruvàõaü ràjànaü bçhada÷vo 'bravãn muniþ 03,049.034f*0207_01 evaü bruvantaü duþkhàrtam uvàca bhagavàn çùiþ 03,049.034f*0207_02 ÷okaü vyapanudan ràj¤o dharmaràjasya dhãmataþ 03,049.035 bçhada÷va uvàca 03,049.035a yad bravãùi mahàràja na matto vidyate kva cit 03,049.035c alpabhàgyataraþ ka÷ cit pumàn astãti pàõóava 03,049.035d*0208_01 na viùàde manaþ kàryaü tvayà buddhimatàü vara 03,049.035d*0208_02 àgamiùyati bãbhatsur amitràü÷ ca vijeùyate 03,049.036a atra te kathayiùyàmi yadi ÷u÷råùase 'nagha 03,049.036c yas tvatto duþkhitataro ràjàsãt pçthivãpate 03,049.037 vai÷aüpàyana uvàca 03,049.037a athainam abravãd ràjà bravãtu bhagavàn iti 03,049.037c imàm avasthàü saüpràptaü ÷rotum icchàmi pàrthivam 03,049.038 bçhada÷va uvàca 03,049.038a ÷çõu ràjann avahitaþ saha bhràtçbhir acyuta 03,049.038c yas tvatto duþkhitataro ràjàsãt pçthivãpate 03,049.039a niùadheùu mahãpàlo vãrasena iti sma ha 03,049.039c tasya putro 'bhavan nàmnà nalo dharmàrthadar÷ivàn 03,049.040a sa nikçtyà jito ràjà puùkareõeti naþ ÷rutam 03,049.040c vanavàsam aduþkhàrho bhàryayà nyavasat saha 03,049.041a na tasyà÷vo na ca ratho na bhràtà na ca bàndhavàþ 03,049.041c vane nivasato ràja¤ ÷iùyante sma kadà cana 03,049.042a bhavàn hi saüvçto vãrair bhràtçbhir devasaümitaiþ 03,049.042c brahmakalpair dvijàgryai÷ ca tasmàn nàrhasi ÷ocitum 03,049.043 yudhiùñhira uvàca 03,049.043a vistareõàham icchàmi nalasya sumahàtmanaþ 03,049.043c caritaü vadatàü ÷reùñha tan mamàkhyàtum arhasi 03,050.001 bçhada÷va uvàca 03,050.001a àsãd ràjà nalo nàma vãrasenasuto balã 03,050.001c upapanno guõair iùñai råpavàn a÷vakovidaþ 03,050.001d*0209_01 yajvà dànapatir dakùaþ sadà ÷ãlapuraskçtaþ 03,050.002a atiùñhan manujendràõàü mårdhni devapatir yathà 03,050.002c upary upari sarveùàm àditya iva tejasà 03,050.003a brahmaõyo vedavic chåro niùadheùu mahãpatiþ 03,050.003c akùapriyaþ satyavàdã mahàn akùauhiõãpatiþ 03,050.004a ãpsito varanàrãõàm udàraþ saüyatendriyaþ 03,050.004c rakùità dhanvinàü ÷reùñhaþ sàkùàd iva manuþ svayam 03,050.005a tathaivàsãd vidarbheùu bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,050.005c ÷åraþ sarvaguõair yuktaþ prajàkàmaþ sa càprajaþ 03,050.006a sa prajàrthe paraü yatnam akarot susamàhitaþ 03,050.006c tam abhyagacchad brahmarùir damano nàma bhàrata 03,050.007a taü sa bhãmaþ prajàkàmas toùayàm àsa dharmavit 03,050.007c mahiùyà saha ràjendra satkàreõa suvarcasam 03,050.008a tasmai prasanno damanaþ sabhàryàya varaü dadau 03,050.008c kanyàratnaü kumàràü÷ ca trãn udàràn mahàya÷àþ 03,050.009a damayantãü damaü dàntaü damanaü ca suvarcasam 03,050.009c upapannàn guõaiþ sarvair bhãmàn bhãmaparàkramàn 03,050.010a damayantã tu råpeõa tejasà ya÷asà ÷riyà 03,050.010c saubhàgyena ca lokeùu ya÷aþ pràpa sumadhyamà 03,050.011a atha tàü vayasi pràpte dàsãnàü samalaükçtam 03,050.011c ÷ataü sakhãnàü ca tathà paryupàste ÷acãm iva 03,050.012a tatra sma bhràjate bhaimã sarvàbharaõabhåùità 03,050.012c sakhãmadhye 'navadyàïgã vidyut saudàminã yathà 03,050.012e atãva råpasaüpannà ÷rãr ivàyatalocanà 03,050.013a na deveùu na yakùeùu tàdçg råpavatã kva cit 03,050.013c mànuùeùv api cànyeùu dçùñapårvà na ca ÷rutà 03,050.013e cittapramàthinã bàlà devànàm api sundarã 03,050.014a nala÷ ca nara÷àrdålo råpeõàpratimo bhuvi 03,050.014c kandarpa iva råpeõa mårtimàn abhavat svayam 03,050.015a tasyàþ samãpe tu nalaü pra÷a÷aüsuþ kutåhalàt 03,050.015c naiùadhasya samãpe tu damayantãü punaþ punaþ 03,050.016a tayor adçùñakàmo 'bhåc chçõvatoþ satataü guõàn 03,050.016c anyonyaü prati kaunteya sa vyavardhata hçcchayaþ 03,050.017a a÷aknuvan nalaþ kàmaü tadà dhàrayituü hçdà 03,050.017c antaþpurasamãpasthe vana àste rahogataþ 03,050.017d*0210_01 kasya cit tv atha kàlasya nalaþ pàrthivasattamaþ 03,050.018a sa dadar÷a tadà haüsठjàtaråpaparicchadàn 03,050.018c vane vicaratàü teùàm ekaü jagràha pakùiõam 03,050.019a tato 'ntarikùago vàcaü vyàjahàra tadà nalam 03,050.019c na hantavyo 'smi te ràjan kariùyàmi hi te priyam 03,050.020a damayantãsakà÷e tvàü kathayiùyàmi naiùadha 03,050.020c yathà tvad anyaü puruùaü na sà maüsyati karhi cit 03,050.020d*0211_01 tava caiva yathà bhàryà bhaviùyati tathànagha 03,050.020d*0211_02 vidhàsyàmi naravyàghra so 'nujànàtu mà bhavàn 03,050.021a evam uktas tato haüsam utsasarja mahãpatiþ 03,050.021c te tu haüsàþ samutpatya vidarbhàn agamaüs tataþ 03,050.022a vidarbhanagarãü gatvà damayantyàs tadàntike 03,050.022c nipetus te garutmantaþ sà dadar÷àtha tàn khagàn 03,050.023a sà tàn adbhutaråpàn vai dçùñvà sakhigaõàvçtà 03,050.023c hçùñà grahãtuü khagamàüs tvaramàõopacakrame 03,050.024a atha haüsà visasçpuþ sarvataþ pramadàvane 03,050.024c ekaika÷as tataþ kanyàs tàn haüsàn samupàdravan 03,050.025a damayantã tu yaü haüsaü samupàdhàvad antike 03,050.025c sa mànuùãü giraü kçtvà damayantãm athàbravãt 03,050.026a damayanti nalo nàma niùadheùu mahãpatiþ 03,050.026c a÷vinoþ sadç÷o råpe na samàs tasya mànuùàþ 03,050.027a tasya vai yadi bhàryà tvaü bhavethà varavarõini 03,050.027c saphalaü te bhavej janma råpaü cedaü sumadhyame 03,050.028a vayaü hi devagandharvamanuùyoragaràkùasàn 03,050.028c dçùñavanto na càsmàbhir dçùñapårvas tathàvidhaþ 03,050.029a tvaü càpi ratnaü nàrãõàü nareùu ca nalo varaþ 03,050.029c vi÷iùñàyà vi÷iùñena saügamo guõavàn bhavet 03,050.030a evam uktà tu haüsena damayantã vi÷àü pate 03,050.030c abravãt tatra taü haüsaü tam apy evaü nalaü vada 03,050.031a tathety uktvàõóajaþ kanyàü vaidarbhasya vi÷àü pate 03,050.031c punar àgamya niùadhàn nale sarvaü nyavedayat 03,050.031d*0212_01 vayaü hi devagandharvàþ ÷aptà÷ cendreõa kàraõàt 03,050.031d*0212_02 asmàn saüspç÷ya pàõibhyàü yathà mokùe vrajàmahe 03,050.031d*0212_03 evam uktas tato haüsàn pramamajjàtha naiùadhaþ 03,050.031d*0212_04 naiùadhena tu saüspçùñà indralokaü punar gatàþ 03,051.001 bçhada÷va uvàca 03,051.001a damayantã tu tac chrutvà vaco haüsasya bhàrata 03,051.001c tadà prabhçti nasvasthà nalaü prati babhåva sà 03,051.002a tata÷ cintàparà dãnà vivarõavadanà kç÷à 03,051.002c babhåva damayantã tu niþ÷vàsaparamà tadà 03,051.003a årdhvadçùñir dhyànaparà babhåvonmattadar÷anà 03,051.003b*0213_01 pàõóuvarõà kùaõenàtha hçcchayàviùñacetanà 03,051.003c na ÷ayyàsanabhogeùu ratiü vindati karhi cit 03,051.004a na naktaü na divà ÷ete hà heti vadatã muhuþ 03,051.004c tàm asvasthàü tadàkàràü sakhyas tà jaj¤ur iïgitaiþ 03,051.005a tato vidarbhapataye damayantyàþ sakhãgaõaþ 03,051.005c nyavedayata nasvasthàü damayantãü nare÷vara 03,051.006a tac chrutvà nçpatir bhãmo damayantãsakhãgaõàt 03,051.006c cintayàm àsa tat kàryaü sumahat svàü sutàü prati 03,051.006d*0214_01 kimarthaü duhità me 'dya nàtisvastheva lakùyate 03,051.007a sa samãkùya mahãpàlaþ svàü sutàü pràptayauvanàm 03,051.007c apa÷yad àtmanaþ kàryaü damayantyàþ svayaüvaram 03,051.008a sa saünipàtayàm àsa mahãpàlàn vi÷àü pate 03,051.008c anubhåyatàm ayaü vãràþ svayaüvara iti prabho 03,051.009a ÷rutvà tu pàrthivàþ sarve damayantyàþ svayaüvaram 03,051.009c abhijagmus tadà bhãmaü ràjàno bhãma÷àsanàt 03,051.010a hastya÷varathaghoùeõa nàdayanto vasuüdharàm 03,051.010c vicitramàlyàbharaõair balair dç÷yaiþ svalaükçtaiþ 03,051.010d*0215_01 teùàü bhãmo mahàbàhuþ pàrthivànàü mahàtmanàm 03,051.010d*0215_02 yathàrham akarot påjàü te 'vasaüs tatra påjitàþ 03,051.011a etasminn eva kàle tu puràõàv çùisattamau 03,051.011c añamànau mahàtmànàv indralokam ito gatau 03,051.012a nàradaþ parvata÷ caiva mahàtmànau mahàvratau 03,051.012c devaràjasya bhavanaü vivi÷àte supåjitau 03,051.013a tàv arcitvà sahasràkùas tataþ ku÷alam avyayam 03,051.013c papracchànàmayaü càpi tayoþ sarvagataü vibhuþ 03,051.014 nàrada uvàca 03,051.014a àvayoþ ku÷alaü deva sarvatragatam ã÷vara 03,051.014c loke ca maghavan kçtsne nçpàþ ku÷alino vibho 03,051.015 bçhada÷va uvàca 03,051.015a nàradasya vacaþ ÷rutvà papraccha balavçtrahà 03,051.015c dharmaj¤àþ pçthivãpàlàs tyaktajãvitayodhinaþ 03,051.016a ÷astreõa nidhanaü kàle ye gacchanty aparàïmukhàþ 03,051.016c ayaü loko 'kùayas teùàü yathaiva mama kàmadhuk 03,051.017a kva nu te kùatriyàþ ÷årà na hi pa÷yàmi tàn aham 03,051.017c àgacchato mahãpàlàn atithãn dayitàn mama 03,051.018a evam uktas tu ÷akreõa nàradaþ pratyabhàùata 03,051.018c ÷çõu me bhagavan yena na dç÷yante mahãkùitaþ 03,051.019a vidarbharàjaduhità damayantãti vi÷rutà 03,051.019c råpeõa samatikràntà pçthivyàü sarvayoùitaþ 03,051.020a tasyàþ svayaüvaraþ ÷akra bhavità naciràd iva 03,051.020c tatra gacchanti ràjàno ràjaputrà÷ ca sarva÷aþ 03,051.021a tàü ratnabhåtàü lokasya pràrthayanto mahãkùitaþ 03,051.021c kàïkùanti sma vi÷eùeõa balavçtraniùådana 03,051.022a etasmin kathyamàne tu lokapàlà÷ ca sàgnikàþ 03,051.022c àjagmur devaràjasya samãpam amarottamàþ 03,051.023a tatas tac chu÷ruvuþ sarve nàradasya vaco mahat 03,051.023c ÷rutvà caivàbruvan hçùñà gacchàmo vayam apy uta 03,051.024a tataþ sarve mahàràja sagaõàþ sahavàhanàþ 03,051.024c vidarbhàn abhito jagmur yatra sarve mahãkùitaþ 03,051.025a nalo 'pi ràjà kaunteya ÷rutvà ràj¤àü samàgamam 03,051.025c abhyagacchad adãnàtmà damayantãm anuvrataþ 03,051.026a atha devàþ pathi nalaü dadç÷ur bhåtale sthitam 03,051.026c sàkùàd iva sthitaü mårtyà manmathaü råpasaüpadà 03,051.027a taü dçùñvà lokapàlàs te bhràjamànaü yathà ravim 03,051.027c tasthur vigatasaükalpà vismità råpasaüpadà 03,051.028a tato 'ntarikùe viùñabhya vimànàni divaukasaþ 03,051.028c abruvan naiùadhaü ràjann avatãrya nabhastalàt 03,051.029a bho bho naiùadha ràjendra nala satyavrato bhavàn 03,051.029c asmàkaü kuru sàhàyyaü dåto bhava narottama 03,052.001 bçhada÷va uvàca 03,052.001a tebhyaþ pratij¤àya nalaþ kariùya iti bhàrata 03,052.001c athainàn paripapraccha kçtà¤jalir avasthitaþ 03,052.002a ke vai bhavantaþ ka÷ càsau yasyàhaü dåta ãpsitaþ 03,052.002c kiü ca tatra mayà kàryaü kathayadhvaü yathàtatham 03,052.003a evam ukte naiùadhena maghavàn pratyabhàùata 03,052.003c amaràn vai nibodhàsmàn damayantyartham àgatàn 03,052.004a aham indro 'yam agni÷ ca tathaivàyam apàüpatiþ 03,052.004c ÷arãràntakaro néõàü yamo 'yam api pàrthiva 03,052.005a sa vai tvam àgatàn asmàn damayantyai nivedaya 03,052.005c lokapàlàþ sahendràs tvàü samàyànti didçkùavaþ 03,052.006a pràptum icchanti devàs tvàü ÷akro 'gnir varuõo yamaþ 03,052.006c teùàm anyatamaü devaü patitve varayasva ha 03,052.007a evam uktaþ sa ÷akreõa nalaþ prà¤jalir abravãt 03,052.007c ekàrthasamavetaü màü na preùayitum arhatha 03,052.007d*0216_01 kathaü tu jàtasaükalpaþ striyam utsahate pumàn 03,052.007d*0216_02 paràrtham ãdç÷aü vaktuü tat kùamantu mahe÷varàþ 03,052.007d*0217_01 evam ukto naiùadhena maghavàn punar abravãt 03,052.008 devà åcuþ 03,052.008a kariùya iti saü÷rutya pårvam asmàsu naiùadha 03,052.008c na kariùyasi kasmàt tvaü vraja naiùadha màciram 03,052.008d*0218_01 sa vai tvam àgatàn asmàn damayantyai nivedaya 03,052.008d*0218_02 ÷reyasà yokùyase hi tvaü kurvann amara÷àsanam 03,052.009 bçhada÷va uvàca 03,052.009a evam uktaþ sa devais tair naiùadhaþ punar abravãt 03,052.009c surakùitàni ve÷màni praveùñuü katham utsahe 03,052.009d*0219_01 asmàkaü màyayà channas tvaü pravekùyasi ni÷cayam 03,052.009d*0219_02 iti ÷akro naiùadhaü taü punar evàbhyabhàùata 03,052.010a pravekùyasãti taü ÷akraþ punar evàbhyabhàùata 03,052.010c jagàma sa tathety uktvà damayantyà nive÷anam 03,052.011a dadar÷a tatra vaidarbhãü sakhãgaõasamàvçtàm 03,052.011c dedãpyamànàü vapuùà ÷riyà ca varavarõinãm 03,052.012a atãva sukumàràïgãü tanumadhyàü sulocanàm 03,052.012c àkùipantãm iva ca bhàþ ÷a÷inaþ svena tejasà 03,052.013a tasya dçùñvaiva vavçdhe kàmas tàü càruhàsinãm 03,052.013c satyaü cikãrùamàõas tu dhàrayàm àsa hçcchayam 03,052.014a tatas tà naiùadhaü dçùñvà saübhràntàþ paramàïganàþ 03,052.014c àsanebhyaþ samutpetus tejasà tasya dharùitàþ 03,052.015a pra÷a÷aüsu÷ ca suprãtà nalaü tà vismayànvitàþ 03,052.015c na cainam abhyabhàùanta manobhis tv abhyacintayan 03,052.016a aho råpam aho kàntir aho dhairyaü mahàtmanaþ 03,052.016c ko 'yaü devo nu yakùo nu gandharvo nu bhaviùyati 03,052.017a na tv enaü ÷aknuvanti sma vyàhartum api kiü cana 03,052.017c tejasà dharùitàþ sarvà lajjàvatyo varàïganàþ 03,052.018a athainaü smayamàneva smitapårvàbhibhàùiõã 03,052.018c damayantã nalaü vãram abhyabhàùata vismità 03,052.019a kas tvaü sarvànavadyàïga mama hçcchayavardhana 03,052.019c pràpto 'sy amaravad vãra j¤àtum icchàmi te 'nagha 03,052.020a katham àgamanaü ceha kathaü càsi na lakùitaþ 03,052.020c surakùitaü hi me ve÷ma ràjà caivogra÷àsanaþ 03,052.021a evam uktas tu vaidarbhyà nalas tàü pratyuvàca ha 03,052.021c nalaü màü viddhi kalyàõi devadåtam ihàgatam 03,052.022a devàs tvàü pràptum icchanti ÷akro 'gnir varuõo yamaþ 03,052.022c teùàm anyatamaü devaü patiü varaya ÷obhane 03,052.023a teùàm eva prabhàvena praviùño 'ham alakùitaþ 03,052.023c pravi÷antaü hi màü ka÷ cin nàpa÷yan nàpy avàrayat 03,052.024a etadartham ahaü bhadre preùitaþ surasattamaiþ 03,052.024c etac chrutvà ÷ubhe buddhiü prakuruùva yathecchasi 03,053.001 bçhada÷va uvàca 03,053.001a sà namaskçtya devebhyaþ prahasya nalam abravãt 03,053.001c praõayasva yathà÷raddhaü ràjan kiü karavàõi te 03,053.002a ahaü caiva hi yac cànyan mamàsti vasu kiü cana 03,053.002c sarvaü tat tava vi÷rabdhaü kuru praõayam ã÷vara 03,053.003a haüsànàü vacanaü yat tat tan màü dahati pàrthiva 03,053.003c tvatkçte hi mayà vãra ràjànaþ saünipàtitàþ 03,053.004a yadi ced bhajamànàü màü pratyàkhyàsyasi mànada 03,053.004c viùam agniü jalaü rajjum àsthàsye tava kàraõàt 03,053.005a evam uktas tu vaidarbhyà nalas tàü pratyuvàca ha 03,053.005c tiùñhatsu lokapàleùu kathaü mànuùam icchasi 03,053.006a yeùàm ahaü lokakçtàm ã÷varàõàü mahàtmanàm 03,053.006c na pàdarajasà tulyo manas te teùu vartatàm 03,053.007a vipriyaü hy àcaran martyo devànàü mçtyum çcchati 03,053.007c tràhi màm anavadyàïgi varayasva surottamàn 03,053.007d@008_0001 virajàüsi ca vàsàüsi divyà÷ citràþ srajas tathà 03,053.007d@008_0002 bhåùaõàni tu mukhyàni devàn pràpya tu bhuïkùva vai 03,053.007d@008_0003 ya imàü pçthivãü kçtsnàü saükùipya grasate punaþ 03,053.007d@008_0004 hutà÷am ã÷aü devànàü kà taü na varayet patim 03,053.007d@008_0005 yasya daõóabhayàt sarve bhåtagràmàþ samàgatàþ 03,053.007d@008_0006 dharmam evànurudhyanti kà taü na varayet patim 03,053.007d@008_0007 dharmàtmànaü mahàtmànaü daityadànavamardanam 03,053.007d@008_0008 mahendraü sarvadevànàü kà taü na varayet patim 03,053.007d@008_0009 kriyatàm avi÷aïkena manasà yadi manyase 03,053.007d@008_0010 varuõaü lokapàlànàü suhçdvàkyam idaü ÷çõu 03,053.007d@008_0011 naiùadhenaivam uktà sà damayantã vaco 'bravãt 03,053.007d@008_0012 samàplutàbhyàü netràbhyàü ÷okajenàtha vàriõà 03,053.007d@008_0013 devebhyo 'haü namaskçtya sarvebhyaþ pçthivãpate 03,053.007d@008_0014 vçõe tvàm eva bhartàraü satyam etad bravãmi te 03,053.007d@008_0015 tàm uvàca tato ràjà vepamànàü kçtà¤jalim 03,053.007d@008_0016 dautyenàgatya kalyàõi tathà bhadre vidhãyatàm 03,053.007d@008_0017 kathaü hy ahaü prati÷rutya devatànàü vi÷eùataþ 03,053.007d@008_0018 paràrthe yatnam àrabhya kathaü svàrtham ihotsahe 03,053.007d@008_0019 eùa dharmo yadi svàrtho mamàpi bhavità tataþ 03,053.007d@008_0020 evaü svàrthaü kariùyàmi tathà bhadre vidhãyatàm 03,053.008a tato bàùpakalàü vàcaü damayantã ÷ucismità 03,053.008c pravyàharantã ÷anakair nalaü ràjànam abravãt 03,053.009a asty upàyo mayà dçùño nirapàyo nare÷vara 03,053.009c yena doùo na bhavità tava ràjan kathaü cana 03,053.010a tvaü caiva hi nara÷reùñha devà÷ càgnipurogamàþ 03,053.010c àyàntu sahitàþ sarve mama yatra svayaüvaraþ 03,053.011a tato 'haü lokapàlànàü saünidhau tvàü nare÷vara 03,053.011c varayiùye naravyàghra naivaü doùo bhaviùyati 03,053.012a evam uktas tu vaidarbhyà nalo ràjà vi÷àü pate 03,053.012c àjagàma punas tatra yatra devàþ samàgatàþ 03,053.013a tam apa÷yaüs tathàyàntaü lokapàlàþ sahe÷varàþ 03,053.013c dçùñvà cainaü tato 'pçcchan vçttàntaü sarvam eva tat 03,053.014 devà åcuþ 03,053.014a kaccid dçùñà tvayà ràjan damayantã ÷ucismità 03,053.014c kim abravãc ca naþ sarvàn vada bhåmipate 'nagha 03,053.015 nala uvàca 03,053.015a bhavadbhir aham àdiùño damayantyà nive÷anam 03,053.015c praviùñaþ sumahàkakùyaü daõóibhiþ sthavirair vçtam 03,053.016a pravi÷antaü ca màü tatra na ka÷ cid dçùñavàn naraþ 03,053.016c çte tàü pàrthivasutàü bhavatàm eva tejasà 03,053.017a sakhya÷ càsyà mayà dçùñàs tàbhi÷ càpy upalakùitaþ 03,053.017c vismità÷ càbhavan dçùñvà sarvà màü vibudhe÷varàþ 03,053.018a varõyamàneùu ca mayà bhavatsu rucirànanà 03,053.018c màm eva gatasaükalpà vçõãte surasattamàþ 03,053.019a abravãc caiva màü bàlà àyàntu sahitàþ suràþ 03,053.019c tvayà saha nara÷reùñha mama yatra svayaüvaraþ 03,053.020a teùàm ahaü saünidhau tvàü varayiùye narottama 03,053.020c evaü tava mahàbàho doùo na bhaviteti ha 03,053.021a etàvad eva vibudhà yathàvçttam udàhçtam 03,053.021c mayà÷eùaü pramàõaü tu bhavantas trida÷e÷varàþ 03,054.001 bçhada÷va uvàca 03,054.001a atha kàle ÷ubhe pràpte tithau puõye kùaõe tathà 03,054.001c àjuhàva mahãpàlàn bhãmo ràjà svayaüvare 03,054.002a tac chrutvà pçthivãpàlàþ sarve hçcchayapãóitàþ 03,054.002c tvaritàþ samupàjagmur damayantãm abhãpsavaþ 03,054.003a kanakastambharuciraü toraõena viràjitam 03,054.003c vivi÷us te mahàraïgaü nçpàþ siühà ivàcalam 03,054.004a tatràsaneùu vividheùv àsãnàþ pçthivãkùitaþ 03,054.004c surabhisragdharàþ sarve sumçùñamaõikuõóalàþ 03,054.005a tàü ràjasamitiü pårõàü nàgair bhogavatãm iva 03,054.005b*0220_01 pravive÷a nalo devaiþ puõya÷loko naràdhipaþ 03,054.005c saüpårõàü puruùavyàghrair vyàghrair giriguhàm iva 03,054.005d*0221_01 devagandharvapatayo dadç÷ur vismayànvitàþ 03,054.005d*0221_02 paurajànapadà÷ caiva ye tatràsan samàhitàþ 03,054.006a tatra sma pãnà dç÷yante bàhavaþ parighopamàþ 03,054.006c àkàravantaþ su÷lakùõàþ pa¤ca÷ãrùà ivoragàþ 03,054.007a suke÷àntàni càråõi sunàsàni ÷ubhàni ca 03,054.007c mukhàni ràj¤àü ÷obhante nakùatràõi yathà divi 03,054.008a damayantã tato raïgaü pravive÷a ÷ubhànanà 03,054.008c muùõantã prabhayà ràj¤àü cakùåüùi ca manàüsi ca 03,054.009a tasyà gàtreùu patità teùàü dçùñir mahàtmanàm 03,054.009c tatra tatraiva saktàbhån na cacàla ca pa÷yatàm 03,054.010a tataþ saükãrtyamàneùu ràj¤àü nàmasu bhàrata 03,054.010c dadar÷a bhaimã puruùàn pa¤ca tulyàkçtãn iva 03,054.011a tàn samãkùya tataþ sarvàn nirvi÷eùàkçtãn sthitàn 03,054.011c saüdehàd atha vaidarbhã nàbhyajànàn nalaü nçpam 03,054.011d*0222_01 nirvi÷eùavayoveùaråpàõàü tatra sà ÷ubhà 03,054.011e yaü yaü hi dadç÷e teùàü taü taü mene nalaü nçpam 03,054.012a sà cintayantã buddhyàtha tarkayàm àsa bhàminã 03,054.012c kathaü nu devठjànãyàü kathaü vidyàü nalaü nçpam 03,054.013a evaü saücintayantã sà vaidarbhã bhç÷aduþkhità 03,054.013c ÷rutàni devaliïgàni cintayàm àsa bhàrata 03,054.014a devànàü yàni liïgàni sthavirebhyaþ ÷rutàni me 03,054.014c tànãha tiùñhatàü bhåmàv ekasyàpi na lakùaye 03,054.015a sà vini÷citya bahudhà vicàrya ca punaþ punaþ 03,054.015c ÷araõaü prati devànàü pràptakàlam amanyata 03,054.016a vàcà ca manasà caiva namaskàraü prayujya sà 03,054.016c devebhyaþ prà¤jalir bhåtvà vepamànedam abravãt 03,054.017a haüsànàü vacanaü ÷rutvà yathà me naiùadho vçtaþ 03,054.017c patitve tena satyena devàs taü pradi÷antu me 03,054.018a vàcà ca manasà caiva yathà nàbhicaràmy aham 03,054.018c tena satyena vibudhàs tam eva pradi÷antu me 03,054.019a yathà devaiþ sa me bhartà vihito niùadhàdhipaþ 03,054.019c tena satyena me devàs tam eva pradi÷antu me 03,054.019d*0223_01 yathedaü vratam àrabdhaü nalasyàràdhane mayà 03,054.020a svaü caiva råpaü puùyantu lokapàlàþ sahe÷varàþ 03,054.020c yathàham abhijànãyàü puõya÷lokaü naràdhipam 03,054.021a ni÷amya damayantyàs tat karuõaü paridevitam 03,054.021c ni÷cayaü paramaü tathyam anuràgaü ca naiùadhe 03,054.022a manovi÷uddhiü buddhiü ca bhaktiü ràgaü ca bhàrata 03,054.022c yathoktaü cakrire devàþ sàmarthyaü liïgadhàraõe 03,054.023a sàpa÷yad vibudhàn sarvàn asvedàn stabdhalocanàn 03,054.023c hçùitasragrajohãnàn sthitàn aspç÷ataþ kùitim 03,054.024a chàyàdvitãyo mlànasrag rajaþsvedasamanvitaþ 03,054.024c bhåmiùñho naiùadha÷ caiva nimeùeõa ca såcitaþ 03,054.025a sà samãkùya tato devàn puõya÷lokaü ca bhàrata 03,054.025c naiùadhaü varayàm àsa bhaimã dharmeõa bhàrata 03,054.026a vilajjamànà vastrànte jagràhàyatalocanà 03,054.026c skandhade÷e 'sçjac càsya srajaü parama÷obhanàm 03,054.026e varayàm àsa caivainaü patitve varavarõinã 03,054.027a tato hà heti sahasà ÷abdo mukto naràdhipaiþ 03,054.027c devair maharùibhi÷ caiva sàdhu sàdhv iti bhàrata 03,054.027e vismitair ãritaþ ÷abdaþ pra÷aüsadbhir nalaü nçpam 03,054.027f*0224_01 damayantãü tu kauravya vãrasenasuto nçpaþ 03,054.027f*0224_02 à÷vàsayad varàrohàü prahçùñenàntaràtmanà 03,054.027f*0224_03 yat tvaü bhajasi kalyàõi pumàüsaü devasaünidhau 03,054.027f*0224_04 tasmàn màü viddhi bhartàram etat te vacane ratam 03,054.027f*0224_05 yàvac ca me dhariùyanti pràõà dehe ÷ucismite 03,054.027f*0224_06 tàvat tvayi bhaviùyàmi satyam etad bravãmi te 03,054.027f*0224_07 damayantã tathà vàgbhir abhinandya kçtà¤jaliþ 03,054.027f*0224_08 tau parasparataþ prãtau dçùñvà tv agnipurogamàn 03,054.027f*0224_09 tàn eva ÷araõaü devठjagmatur manasà tadà 03,054.028a vçte tu naiùadhe bhaimyà lokapàlà mahaujasaþ 03,054.028c prahçùñamanasaþ sarve nalàyàùñau varàn daduþ 03,054.029a pratyakùadar÷anaü yaj¤e gatiü cànuttamàü ÷ubhàm 03,054.029c naiùadhàya dadau ÷akraþ prãyamàõaþ ÷acãpatiþ 03,054.030a agnir àtmabhavaü pràdàd yatra và¤chati naiùadhaþ 03,054.030c lokàn àtmaprabhàü÷ caiva dadau tasmai hutà÷anaþ 03,054.031a yamas tv annarasaü pràdàd dharme ca paramàü sthitim 03,054.031b*0225_01 varadvayaü dadau tasmai prãyamàõo 'rkanandanaþ 03,054.031c apàüpatir apàü bhàvaü yatra và¤chati naiùadhaþ 03,054.032a srajaü cottamagandhàóhyàü sarve ca mithunaü daduþ 03,054.032c varàn evaü pradàyàsya devàs te tridivaü gatàþ 03,054.032d*0226_01 etat sarvaü nalo 'pa÷yad damayantã ca bhàrata 03,054.032d*0226_02 yathà svapnaü mahàràja tathaiva dadç÷ur janàþ 03,054.032d*0226_03 tataþ svayaüvaraü cakre bhãmo ràjàtimànuùam 03,054.032d*0226_04 samàgateùu sarveùu bhåpàleùu vi÷àü pate 03,054.032d*0226_05 damayanty api tad dçùñvà ràjamaõóalam çddhimat 03,054.032d*0226_06 anvãkùya naiùadhaü vavre bhaimã dharmeõa bhàrata 03,054.033a pàrthivà÷ cànubhåyàsyà vivàhaü vismayànvitàþ 03,054.033c damayantyàþ pramuditàþ pratijagmur yathàgatam 03,054.033d*0227_01 gateùu pàrthivendreùu bhãmaþ prãto mahàmanàþ 03,054.033d*0227_02 vivàhaü kàrayàm àsa damayantyà nalasya ca 03,054.033d*0228_01 uùya tatra yathàkàmaü naiùadho dvipadàü varaþ 03,054.033d*0228_02 bhãmena samanuj¤àto jagàma nagaraü svakam 03,054.034a avàpya nàrãratnaü tat puõya÷loko 'pi pàrthivaþ 03,054.034c reme saha tayà ràjà ÷acyeva balavçtrahà 03,054.035a atãva mudito ràjà bhràjamàno 'ü÷umàn iva 03,054.035c ara¤jayat prajà vãro dharmeõa paripàlayan 03,054.036a ãje càpy a÷vamedhena yayàtir iva nàhuùaþ 03,054.036c anyai÷ ca kratubhir dhãmàn bahubhi÷ càptadakùiõaiþ 03,054.037a puna÷ ca ramaõãyeùu vaneùåpavaneùu ca 03,054.037c damayantyà saha nalo vijahàràmaropamaþ 03,054.037d*0229_01 janayàm àsa ca nalo damayantyàü mahàmanàþ 03,054.037d*0229_02 indrasenaü sutaü càpi indrasenàü ca kanyàkàm 03,054.038a evaü sa yajamàna÷ ca viharaü÷ ca naràdhipaþ 03,054.038c rarakùa vasusaüpårõàü vasudhàü vasudhàdhipaþ 03,055.001 bçhada÷va uvàca 03,055.001a vçte tu naiùadhe bhaimyà lokapàlà mahaujasaþ 03,055.001c yànto dadç÷ur àyàntaü dvàparaü kalinà saha 03,055.001d@009_0001 madyapårõaü samàdàya ghañaü kañisamanvitam 03,055.001d@009_0002 apareõa tu màüsaü ca dagdhakàùñhàcitaü bahu 03,055.001d@009_0003 ÷vabhiþ parivçto raudraþ kapañã bhrukuñãmukhaþ 03,055.001d@009_0004 raktàmbaradharaþ kàëo raktasrag anulepanaþ 03,055.001d@009_0005 kathayan vividhàs tatra kathàþ paramadàruõàþ 03,055.001d@009_0006 paradàràpaharaõaü paradravyapralambhanam 03,055.001d@009_0007 pàne càtiprasaïgaü ca vi÷vàsasya ca ghàtanam 03,055.001d@009_0008 dyåte ca mçgayàyàü ca caurye cà÷ucikarmaõi 03,055.002a athàbravãt kaliü ÷akraþ saüprekùya balavçtrahà 03,055.002c dvàpareõa sahàyena kale bråhi kva yàsyasi 03,055.003a tato 'bravãt kaliþ ÷akraü damayantyàþ svayaüvaram 03,055.003c gatvàhaü varayiùye tàü mano hi mama tadgatam 03,055.004a tam abravãt prahasyendro nirvçttaþ sa svayaüvaraþ 03,055.004c vçtas tayà nalo ràjà patir asmatsamãpataþ 03,055.005a evam uktas tu ÷akreõa kaliþ kopasamanvitaþ 03,055.005c devàn àmantrya tàn sarvàn uvàcedaü vacas tadà 03,055.006a devànàü mànuùaü madhye yat sà patim avindata 03,055.006c nanu tasyà bhaven nyàyyaü vipulaü daõóadhàraõam 03,055.007a evam ukte tu kalinà pratyåcus te divaukasaþ 03,055.007c asmàbhiþ samanuj¤àto damayantyà nalo vçtaþ 03,055.008a ka÷ ca sarvaguõopetaü nà÷rayeta nalaü nçpam 03,055.008c yo veda dharmàn akhilàn yathàvac caritavrataþ 03,055.008d*0230_01 yo 'dhãte caturo vedàn sarvàn àkhyànapa¤camàn 03,055.008d*0230_02 nityaü tçptà gçhe yasya devà yaj¤eùu dharmataþ 03,055.008d*0230_03 ahiüsànirato ya÷ ca satyavàdã dçóhavrataþ 03,055.009a yasmin satyaü dhçtir dànaü tapaþ ÷aucaü damaþ ÷amaþ 03,055.009c dhruvàõi puruùavyàghre lokapàlasame nçpe 03,055.009d*0231_01 evaüråpaü nalaü yo vai kàmayec chapituü kale 03,055.010a àtmànaü sa ÷apen måóho hanyàc càtmànam àtmanà 03,055.010c evaüguõaü nalaü yo vai kàmayec chapituü kale 03,055.011a kçcchre sa narake majjed agàdhe vipule 'plave 03,055.011c evam uktvà kaliü devà dvàparaü ca divaü yayuþ 03,055.012a tato gateùu deveùu kalir dvàparam abravãt 03,055.012c saühartuü notsahe kopaü nale vatsyàmi dvàpara 03,055.013a bhraü÷ayiùyàmi taü ràjyàn na bhaimyà saha raüsyate 03,055.013c tvam apy akùàn samàvi÷ya kartuü sàhàyyam arhasi 03,055.013d*0232_01 mama priye kçte tasmin kçtavàü÷ ca bhaviùyasi 03,056.001 bçhada÷va uvàca 03,056.001a evaü sa samayaü kçtvà dvàpareõa kaliþ saha 03,056.001c àjagàma tatas tatra yatra ràjà sa naiùadhaþ 03,056.002a sa nityam antaraprekùã niùadheùv avasac ciram 03,056.002c athàsya dvàda÷e varùe dadar÷a kalir antaram 03,056.003a kçtvà måtram upaspç÷ya saüdhyàm àste sma naiùadhaþ 03,056.003c akçtvà pàdayoþ ÷aucaü tatrainaü kalir àvi÷at 03,056.004a sa samàvi÷ya tu nalaü samãpaü puùkarasya ha 03,056.004c gatvà puùkaram àhedam ehi dãvya nalena vai 03,056.005a akùadyåte nalaü jetà bhavàn hi sahito mayà 03,056.005c niùadhàn pratipadyasva jitvà ràjan nalaü nçpam 03,056.005d*0233_01 evam uktas tu kalinà puùkaras tam abhàùata 03,056.005d*0234_00 puùkara uvàca 03,056.005d*0234_01 paõena dãvyate vãra nàsti vittaü paõàya me 03,056.005d*0234_02 vittahãnena ca nalaþ krãóate na mayà saha 03,056.005d*0234_03 puùkareõaivam uktas tu kalir vacanam abravãt 03,056.005d*0234_04 bhaviùye 'haü vçùa÷reùñhas tena dãvya paõena vai 03,056.006a evam uktas tu kalinà puùkaro nalam abhyayàt 03,056.006c kali÷ caiva vçùo bhåtvà gavàü puùkaram abhyayàt 03,056.007a àsàdya tu nalaü vãraü puùkaraþ paravãrahà 03,056.007c dãvyàvety abravãd bhràtà vçùeõeti muhur muhuþ 03,056.008a na cakùame tato ràjà samàhvànaü mahàmanàþ 03,056.008c vaidarbhyàþ prekùamàõàyàþ paõakàlam amanyata 03,056.008d*0235_01 àhåto na nivarteta dyåtàd api paõàd api 03,056.008d*0236_01 tataþ sa ràjà sahasà devituü saüpracakrame 03,056.008d*0236_02 bhràtrà daivàbhibhåtena daivàviùño janàdhipaþ 03,056.009a hiraõyasya suvarõasya yànayugyasya vàsasàm 03,056.009c àviùñaþ kalinà dyåte jãyate sma nalas tadà 03,056.010a tam akùamadasaümattaü suhçdàü na tu ka÷ cana 03,056.010c nivàraõe 'bhavac chakto dãvyamànam acetasam 03,056.011a tataþ paurajanaþ sarvo mantribhiþ saha bhàrata 03,056.011c ràjànaü draùñum àgacchan nivàrayitum àturam 03,056.012a tataþ såta upàgamya damayantyai nyavedayat 03,056.012c eùa paurajanaþ sarvo dvàri tiùñhati kàryavàn 03,056.013a nivedyatàü naiùadhàya sarvàþ prakçtayaþ sthitàþ 03,056.013c amçùyamàõà vyasanaü ràj¤o dharmàrthadar÷inaþ 03,056.014a tataþ sà bàùpakalayà vàcà duþkhena kar÷ità 03,056.014c uvàca naiùadhaü bhaimã ÷okopahatacetanà 03,056.015a ràjan paurajano dvàri tvàü didçkùur avasthitaþ 03,056.015c mantribhiþ sahitaþ sarvai ràjabhaktipuraskçtaþ 03,056.015d*0237_01 vçddhair bràhmaõamukhyai÷ ca vaõigbhi÷ ca samanvitaþ 03,056.015d*0237_02 àgataü sahitaü ràjaüs tvatprasàdàvalambinam 03,056.015e taü draùñum arhasãty evaü punaþ punar abhàùata 03,056.016a tàü tathà ruciràpàïgãü vilapantãü sumadhyamàm 03,056.016c àviùñaþ kalinà ràjà nàbhyabhàùata kiü cana 03,056.017a tatas te mantriõaþ sarve te caiva puravàsinaþ 03,056.017c nàyam astãti duþkhàrtà vrãóità jagmur àlayàn 03,056.018a tathà tad abhavad dyåtaü puùkarasya nalasya ca 03,056.018c yudhiùñhira bahån màsàn puõya÷lokas tv ajãyata 03,057.001 bçhada÷va uvàca 03,057.001a damayantã tato dçùñvà puõya÷lokaü naràdhipam 03,057.001c unmattavad anunmattà devane gatacetasam 03,057.002a bhaya÷okasamàviùñà ràjan bhãmasutà tataþ 03,057.002c cintayàm àsa tat kàryaü sumahat pàrthivaü prati 03,057.003a sà ÷aïkamànà tatpàpaü cikãrùantã ca tatpriyam 03,057.003c nalaü ca hçtasarvasvam upalabhyedam abravãt 03,057.003d*0238_01 bçhatsenàm atiya÷àü tàü dhàtrãü paricàrikàm 03,057.003d*0238_02 hitàü sarvàrthaku÷alàm anuraktàü subhàùitàm 03,057.004a bçhatsene vrajàmàtyàn ànàyya nala÷àsanàt 03,057.004c àcakùva yad dhçtaü dravyam ava÷iùñaü ca yad vasu 03,057.004d*0239_01 ity evaü sà samàdiùñà bçhatsenà nare÷vara 03,057.004d*0239_02 uvàca devyà vacanaü mantriõàü sà samãpataþ 03,057.005a tatas te mantriõaþ sarve vij¤àya nala÷àsanam 03,057.005c api no bhàgadheyaü syàd ity uktvà punar àvrajan 03,057.006a tàs tu sarvàþ prakçtayo dvitãyaü samupasthitàþ 03,057.006c nyavedayad bhãmasutà na ca tat pratyanandata 03,057.007a vàkyam apratinandantaü bhartàram abhivãkùya sà 03,057.007c damayantã punar ve÷ma vrãóità pravive÷a ha 03,057.008a ni÷amya satataü càkùàn puõya÷lokaparàïmukhàn 03,057.008c nalaü ca hçtasarvasvaü dhàtrãü punar uvàca ha 03,057.009a bçhatsene punar gaccha vàrùõeyaü nala÷àsanàt 03,057.009c såtam ànaya kalyàõi mahat kàryam upasthitam 03,057.010a bçhatsenà tu tac chrutvà damayantyàþ prabhàùitam 03,057.010c vàrùõeyam ànayàm àsa puruùair àptakàribhiþ 03,057.011a vàrùõeyaü tu tato bhaimã sàntvaya¤ ÷lakùõayà girà 03,057.011c uvàca de÷akàlaj¤à pràptakàlam anindità 03,057.012a jànãùe tvaü yathà ràjà samyagvçttaþ sadà tvayi 03,057.012c tasya tvaü viùamasthasya sàhàyyaü kartum arhasi 03,057.013a yathà yathà hi nçpatiþ puùkareõeha jãyate 03,057.013c tathà tathàsya dyåte vai ràgo bhåyo 'bhivardhate 03,057.014a yathà ca puùkarasyàkùà vartante va÷avartinaþ 03,057.014c tathà viparyaya÷ càpi nalasyàkùeùu dç÷yate 03,057.015a suhçtsvajanavàkyàni yathàvan na ÷çõoti ca 03,057.015b*0240_01 mamàpi ca tathà vàkyaü nàbhinandati mohitaþ 03,057.015b*0241_01 yathà ràj¤aþ pradãptànàü bhàgyànàm adya sàrathe 03,057.015c nånaü manye na ÷eùo 'sti naiùadhasya mahàtmanaþ 03,057.016a yatra me vacanaü ràjà nàbhinandati mohitaþ 03,057.016c ÷araõaü tvàü prapannàsmi sàrathe kuru madvacaþ 03,057.016e na hi me ÷udhyate bhàvaþ kadà cid vina÷ed iti 03,057.017a nalasya dayitàn a÷vàn yojayitvà mahàjavàn 03,057.017c idam àropya mithunaü kuõóinaü yàtum arhasi 03,057.018a mama j¤àtiùu nikùipya dàrakau syandanaü tathà 03,057.018c a÷vàü÷ caitàn yathàkàmaü vasa vànyatra gaccha và 03,057.019a damayantyàs tu tad vàkyaü vàrùõeyo nalasàrathiþ 03,057.019c nyavedayad a÷eùeõa nalàmàtyeùu mukhya÷aþ 03,057.020a taiþ sametya vini÷citya so 'nuj¤àto mahãpate 03,057.020c yayau mithunam àropya vidarbhàüs tena vàhinà 03,057.021a hayàüs tatra vinikùipya såto rathavaraü ca tam 03,057.021c indrasenàü ca tàü kanyàm indrasenaü ca bàlakam 03,057.022a àmantrya bhãmaü ràjànam àrtaþ ÷ocan nalaü nçpam 03,057.022b*0242_01 kva nu yàsyàmi manasà cintayàno muhur muhuþ 03,057.022c añamànas tato 'yodhyàü jagàma nagarãü tadà 03,057.023a çtuparõaü sa ràjànam upatasthe suduþkhitaþ 03,057.023c bhçtiü copayayau tasya sàrathyena mahãpate 03,058.001 bçhada÷va uvàca 03,058.001a tatas tu yàte vàrùõeye puõya÷lokasya dãvyataþ 03,058.001c puùkareõa hçtaü ràjyaü yac cànyad vasu kiü cana 03,058.002a hçtaràjyaü nalaü ràjan prahasan puùkaro 'bravãt 03,058.002c dyåtaü pravartatàü bhåyaþ pratipàõo 'sti kas tava 03,058.003a ÷iùñà te damayanty ekà sarvam anyad dhçtaü mayà 03,058.003c damayantyàþ paõaþ sàdhu vartatàü yadi manyase 03,058.004a puùkareõaivam uktasya puõya÷lokasya manyunà 03,058.004c vyadãryateva hçdayaü na cainaü kiü cid abravãt 03,058.005a tataþ puùkaram àlokya nalaþ paramamanyumàn 03,058.005b*0243_01 uvàca vidyate 'nyac ca dhanaü mama naràdhama 03,058.005b*0243_02 paõaråpeõa nikùipya puõya÷lokas tu durmanàþ 03,058.005b*0243_03 uttarãyaü tadà vastraü tasyà÷ càbharaõàni ca 03,058.005c utsçjya sarvagàtrebhyo bhåùaõàni mahàya÷àþ 03,058.006a ekavàsà asaüvãtaþ suhçcchokavivardhanaþ 03,058.006c ni÷cakràma tadà ràjà tyaktvà suvipulàü ÷riyam 03,058.007a damayanty ekavastrà taü gacchantaü pçùñhato 'nviyàt 03,058.007c sa tayà bàhyataþ sàrdhaü triràtraü naiùadho 'vasat 03,058.008a puùkaras tu mahàràja ghoùayàm àsa vai pure 03,058.008c nale yaþ samyag àtiùñhet sa gacched vadhyatàü mama 03,058.009a puùkarasya tu vàkyena tasya vidveùaõena ca 03,058.009c paurà na tasmin satkàraü kçtavanto yudhiùñhira 03,058.010a sa tathà nagaràbhyà÷e satkàràrho na satkçtaþ 03,058.010c triràtram uùito ràjà jalamàtreõa vartayan 03,058.010d*0244_01 pãóyamànaþ kùudhà tatra phalamålàni karùayan 03,058.010d*0244_02 pràtiùñhata tato ràjà damayantã tam anvagàt 03,058.011a kùudhà saüpãóyamànas tu nalo bahutithe 'hani 03,058.011c apa÷yac chakunàn kàü÷ cid dhiraõyasadç÷acchadàn 03,058.012a sa cintayàm àsa tadà niùadhàdhipatir balã 03,058.012c asti bhakùo mamàdyàyaü vasu cedaü bhaviùyati 03,058.013a tatas tàn antarãyeõa vàsasà samavàstçõot 03,058.013c tasyàntarãyam àdàya jagmuþ sarve vihàyasà 03,058.014a utpatantaþ khagàs te tu vàkyam àhus tadà nalam 03,058.014c dçùñvà digvàsasaü bhåmau sthitaü dãnam adhomukham 03,058.015a vayam akùàþ sudurbuddhe tava vàso jihãrùavaþ 03,058.015c àgatà na hi naþ prãtiþ savàsasi gate tvayi 03,058.016a tàn samãkùya gatàn akùàn àtmànaü ca vivàsasam 03,058.016c puõya÷lokas tato ràjà damayantãm athàbravãt 03,058.017a yeùàü prakopàd ai÷varyàt pracyuto 'ham anindite 03,058.017c pràõayàtràü na vinde ca duþkhitaþ kùudhayàrditaþ 03,058.018a yeùàü kçte na satkàram akurvan mayi naiùadhàþ 03,058.018c ta ime ÷akunà bhåtvà vàso 'py apaharanti me 03,058.019a vaiùamyaü paramaü pràpto duþkhito gatacetanaþ 03,058.019c bhartà te 'haü nibodhedaü vacanaü hitam àtmanaþ 03,058.020a ete gacchanti bahavaþ panthàno dakùiõàpatham 03,058.020c avantãm çkùavantaü ca samatikramya parvatam 03,058.021a eùa vindhyo mahà÷ailaþ payoùõã ca samudragà 03,058.021c à÷ramà÷ ca maharùãõàm amã puùpaphalànvitàþ 03,058.022a eùa panthà vidarbhàõàm ayaü gacchati kosalàn 03,058.022c ataþ paraü ca de÷o 'yaü dakùiõe dakùiõàpathaþ 03,058.022d*0245_01 etad vàkyaü nalo ràjà damayantãü samàhitaþ 03,058.022d*0245_02 uvàcàsakçd àrto hi bhaimãm uddi÷ya bhàrata 03,058.023a tataþ sà bàùpakalayà vàcà duþkhena kar÷ità 03,058.023c uvàca damayantã taü naiùadhaü karuõaü vacaþ 03,058.024a udvepate me hçdayaü sãdanty aïgàni sarva÷aþ 03,058.024c tava pàrthiva saükalpaü cintayantyàþ punaþ punaþ 03,058.025a hçtaràjyaü hçtadhanaü vivastraü kùucchramànvitam 03,058.025c katham utsçjya gaccheyam ahaü tvàü vijane vane 03,058.026a ÷ràntasya te kùudhàrtasya cintayànasya tat sukham 03,058.026c vane ghore mahàràja nà÷ayiùyàmi te klamam 03,058.027a na ca bhàryàsamaü kiü cid vidyate bhiùajàü matam 03,058.027c auùadhaü sarvaduþkheùu satyam etad bravãmi te 03,058.028 nala uvàca 03,058.028a evam etad yathàttha tvaü damayanti sumadhyame 03,058.028c nàsti bhàryàsamaü mitraü narasyàrtasya bheùajam 03,058.029a na càhaü tyaktukàmas tvàü kimarthaü bhãru ÷aïkase 03,058.029c tyajeyam aham àtmànaü na tv eva tvàm anindite 03,058.030 damayanty uvàca 03,058.030a yadi màü tvaü mahàràja na vihàtum ihecchasi 03,058.030c tat kimarthaü vidarbhàõàü panthàþ samupadi÷yate 03,058.031a avaimi càhaü nçpate na tvaü màü tyaktum arhasi 03,058.031c cetasà tv apakçùñena màü tyajethà mahàpate 03,058.032a panthànaü hi mamàbhãkùõam àkhyàsi narasattama 03,058.032c atonimittaü ÷okaü me vardhayasy amaraprabha 03,058.033a yadi càyam abhipràyas tava ràjan vrajed iti 03,058.033c sahitàv eva gacchàvo vidarbhàn yadi manyase 03,058.034a vidarbharàjas tatra tvàü påjayiùyati mànada 03,058.034c tena tvaü påjito ràjan sukhaü vatsyasi no gçhe 03,059.000*0246_00 bçhada÷vaþ 03,059.000*0246_01 ity uktaþ sa tadà devyà naëo vacanam abravãt 03,059.001 nala uvàca 03,059.001a yathà ràjyaü pitus te tat tathà mama na saü÷ayaþ 03,059.001c na tu tatra gamiùyàmi viùamasthaþ kathaü cana 03,059.002a kathaü samçddho gatvàhaü tava harùavivardhanaþ 03,059.002c paridyåno gamiùyàmi tava ÷okavivardhanaþ 03,059.003 bçhada÷va uvàca 03,059.003a iti bruvan nalo ràjà damayantãü punaþ punaþ 03,059.003c sàntvayàm àsa kalyàõãü vàsaso 'rdhena saüvçtàm 03,059.004a tàv ekavastrasaüvãtàv añamànàv itas tataþ 03,059.004c kùutpipàsàpari÷ràntau sabhàü kàü cid upeyatuþ 03,059.005a tàü sabhàm upasaüpràpya tadà sa niùadhàdhipaþ 03,059.005c vaidarbhyà sahito ràjà niùasàda mahãtale 03,059.006a sa vai vivastro malino vikacaþ pàüsuguõñhitaþ 03,059.006c damayantyà saha ÷ràntaþ suùvàpa dharaõãtale 03,059.007a damayanty api kalyàõã nidrayàpahçtà tataþ 03,059.007c sahasà duþkham àsàdya sukumàrã tapasvinã 03,059.008a suptàyàü damayantyàü tu nalo ràjà vi÷àü pate 03,059.008c ÷okonmathitacittàtmà na sma ÷ete yathà purà 03,059.009a sa tad ràjyàpaharaõaü suhçttyàgaü ca sarva÷aþ 03,059.009c vane ca taü paridhvaüsaü prekùya cintàm upeyivàn 03,059.010a kiü nu me syàd idaü kçtvà kiü nu me syàd akurvataþ 03,059.010c kiü nu me maraõaü ÷reyaþ parityàgo janasya và 03,059.011a màm iyaü hy anuraktedaü duþkham àpnoti matkçte 03,059.011c madvihãnà tv iyaü gacchet kadà cit svajanaü prati 03,059.012a mayà niþsaü÷ayaü duþkham iyaü pràpsyaty anuttamà 03,059.012c utsarge saü÷ayaþ syàt tu vindetàpi sukhaü kva cit 03,059.013a sa vini÷citya bahudhà vicàrya ca punaþ punaþ 03,059.013c utsarge 'manyata ÷reyo damayantyà naràdhipaþ 03,059.013d*0247_01 na caiùà tejasà ÷akyà kai÷ cid dharùayituü pathi 03,059.013d*0247_02 ya÷asvinã mahàbhàgà madbhakteyaü pativratà 03,059.013d*0247_03 evaü tasya tadà buddhir damayantyàü nyavartata 03,059.013d*0247_04 kalinà duùñabhàvena damayantyà visarjane 03,059.014a so 'vastratàm àtmana÷ ca tasyà÷ càpy ekavastratàm 03,059.014c cintayitvàdhyagàd ràjà vastràrdhasyàvakartanam 03,059.015a kathaü vàso vikarteyaü na ca budhyeta me priyà 03,059.015c cintyaivaü naiùadho ràjà sabhàü paryacarat tadà 03,059.016a paridhàvann atha nala ita÷ ceta÷ ca bhàrata 03,059.016c àsasàda sabhodde÷e viko÷aü khaógam uttamam 03,059.017a tenàrdhaü vàsasa÷ chittvà nivasya ca paraütapaþ 03,059.017c suptàm utsçjya vaidarbhãü pràdravad gatacetanaþ 03,059.018a tato nibaddhahçdayaþ punar àgamya tàü sabhàm 03,059.018c damayantãü tathà dçùñvà ruroda niùadhàdhipaþ 03,059.019a yàü na vàyur na càdityaþ purà pa÷yati me priyàm 03,059.019c seyam adya sabhàmadhye ÷ete bhåmàv anàthavat 03,059.020a iyaü vastràvakartena saüvãtà càruhàsinã 03,059.020c unmatteva varàrohà kathaü buddhvà bhaviùyati 03,059.021a katham ekà satã bhaimã mayà virahità ÷ubhà 03,059.021c cariùyati vane ghore mçgavyàlaniùevite 03,059.021d*0248_01 àdityà vasavo rudrà a÷vinau samarudgaõau 03,059.021d*0248_02 rakùantu tvàü mahàbhàge dharmeõàsi samàvçtà 03,059.021d*0248_03 evam uktvà priyàü bhàryàü råpeõàpratimàü bhuvi 03,059.021d*0248_04 kalinàpahçtaj¤àno nalaþ pràtiùñhad udyataþ 03,059.022a gatvà gatvà nalo ràjà punar eti sabhàü muhuþ 03,059.022c àkçùyamàõaþ kalinà sauhçdenàpakçùyate 03,059.023a dvidheva hçdayaü tasya duþkhitasyàbhavat tadà 03,059.023c doleva muhur àyàti yàti caiva sabhàü muhuþ 03,059.024a so 'pakçùñas tu kalinà mohitaþ pràdravan nalaþ 03,059.024c suptàm utsçjya tàü bhàryàü vilapya karuõaü bahu 03,059.025a naùñàtmà kalinà spçùñas tat tad vigaõayan nçpaþ 03,059.025c jagàmaiva vane ÷ånye bhàryàm utsçjya duþkhitaþ 03,060.001 bçhada÷va uvàca 03,060.001a apakrànte nale ràjan damayantã gataklamà 03,060.001c abudhyata varàrohà saütrastà vijane vane 03,060.002a sàpa÷yamànà bhartàraü duþkha÷okasamanvità 03,060.002c pràkro÷ad uccaiþ saütrastà mahàràjeti naiùadham 03,060.003a hà nàtha hà mahàràja hà svàmin kiü jahàsi màm 03,060.003c hà hatàsmi vinaùñàsmi bhãtàsmi vijane vane 03,060.004a nanu nàma mahàràja dharmaj¤aþ satyavàg asi 03,060.004c katham uktvà tathàsatyaü suptàm utsçjya màü gataþ 03,060.005a katham utsçjya gantàsi va÷yàü bhàryàm anuvratàm 03,060.005c vi÷eùato 'napakçte pareõàpakçte sati 03,060.006a ÷akùyase tà giraþ satyàþ kartuü mayi nare÷vara 03,060.006c yàs tvayà lokapàlànàü saünidhau kathitàþ purà 03,060.006d*0249_01 nàkàle vihito mçtyur martyànàü puruùarùabha 03,060.006d*0249_02 yatra kàntà tvayotsçùñà muhårtam api jãvati 03,060.007a paryàptaþ parihàso 'yam etàvàn puruùarùabha 03,060.007c bhãtàham asmi durdharùa dar÷ayàtmànam ã÷vara 03,060.008a dç÷yase dç÷yase ràjann eùa tiùñhasi naiùadha 03,060.008b*0250_01 àdhàryamàõeùu mayà ÷okamåleùu duþkhitaþ 03,060.008c àvàrya gulmair àtmànaü kiü màü na pratibhàùase 03,060.009a nç÷aüsaü bata ràjendra yan màm evaügatàm iha 03,060.009c vilapantãü samàliïgya nà÷vàsayasi pàrthiva 03,060.010a na ÷ocàmy aham àtmànaü na cànyad api kiü cana 03,060.010b*0251_01 satyavàg asi màü tyaktvà gatasatyaþ kathaü bhavàn 03,060.010c kathaü nu bhavitàsy eka iti tvàü nçpa ÷ocimi 03,060.011a kathaü nu ràjaüs tçùitaþ kùudhitaþ ÷ramakar÷itaþ 03,060.011c sàyàhne vçkùamåleùu màm apa÷yan bhaviùyasi 03,060.012a tataþ sà tãvra÷okàrtà pradãpteva ca manyunà 03,060.012c ita÷ ceta÷ ca rudatã paryadhàvata duþkhità 03,060.012d*0252_01 màü tvaü saübhàùaya vibho anàthàü nirjane vane 03,060.012d*0252_02 ita÷ ceta÷ ca dhàvantã ÷okavyàkulacetasà 03,060.012d*0252_03 sahasà muhyate bàlà muhå roditi ÷ocatã 03,060.013a muhur utpatate bàlà muhuþ patati vihvalà 03,060.013c muhur àlãyate bhãtà muhuþ kro÷ati roditi 03,060.014a sà tãvra÷okasaütaptà muhur niþ÷vasya vihvalà 03,060.014b*0253_01 pativratà sà rudatã bhartç÷okasamàkulà 03,060.014c uvàca bhaimã niùkramya rodamànà pativratà 03,060.015a yasyàbhi÷àpàd duþkhàrto duþkhaü vindati naiùadhaþ 03,060.015c tasya bhåtasya tad duþkhàd duþkham abhyadhikaü bhavet 03,060.016a apàpacetasaü pàpo ya evaü kçtavàn nalam 03,060.016c tasmàd duþkhataraü pràpya jãvatv asukhajãvikàm 03,060.017a evaü tu vilapantã sà ràj¤o bhàryà mahàtmanaþ 03,060.017c anveùati sma bhartàraü vane ÷vàpadasevite 03,060.018a unmattavad bhãmasutà vilapantã tatas tataþ 03,060.018c hà hà ràjann iti muhur ita÷ ceta÷ ca dhàvati 03,060.019a tàü ÷uùyamàõàm atyarthaü kurarãm iva và÷atãm 03,060.019c karuõaü bahu ÷ocantãü vilapantãü muhur muhuþ 03,060.020a sahasàbhyàgatàü bhaimãm abhyà÷aparivartinãm 03,060.020c jagràhàjagaro gràho mahàkàyaþ kùudhànvitaþ 03,060.021a sà grasyamànà gràheõa ÷okena ca paràjità 03,060.021c nàtmànaü ÷ocati tathà yathà ÷ocati naiùadham 03,060.022a hà nàtha màm iha vane grasyamànàm anàthavat 03,060.022c gràheõànena vipine kimarthaü nàbhidhàvasi 03,060.023a kathaü bhaviùyasi punar màm anusmçtya naiùadha 03,060.023b*0254_01 kathaü bhavठjagàmàdya màm utsçjya vane prabho 03,060.023c pàpàn muktaþ punar labdhvà buddhiü ceto dhanàni ca 03,060.024a ÷ràntasya te kùudhàrtasya pariglànasya naiùadha 03,060.024c kaþ ÷ramaü ràja÷àrdåla nà÷ayiùyati mànada 03,060.025a tàm akasmàn mçgavyàdho vicaran gahane vane 03,060.025c àkrandatãm upa÷rutya javenàbhisasàra ha 03,060.026a tàü sa dçùñvà tathà grastàm urageõàyatekùaõàm 03,060.026c tvaramàõo mçgavyàdhaþ samabhikramya vegitaþ 03,060.026d*0255_01 samatikramya vegena satvaraþ sa vanecaraþ 03,060.027a mukhataþ pàtayàm àsa ÷astreõa ni÷itena ha 03,060.027c nirviceùñaü bhujaügaü taü vi÷asya mçgajãvanaþ 03,060.028a mokùayitvà ca tàü vyàdhaþ prakùàlya salilena ca 03,060.028c samà÷vàsya kçtàhàràm atha papraccha bhàrata 03,060.029a kasya tvaü mçga÷àvàkùi kathaü càbhyàgatà vanam 03,060.029c kathaü cedaü mahat kçcchraü pràptavaty asi bhàmini 03,060.030a damayantã tathà tena pçcchyamànà vi÷àü pate 03,060.030c sarvam etad yathàvçttam àcacakùe 'sya bhàrata 03,060.031a tàm ardhavastrasaüvãtàü pãna÷roõipayodharàm 03,060.031c sukumàrànavadyàïgãü pårõacandranibhànanàm 03,060.031d*0256_01 praphullapadmanayanàü tathà madhurabhàùiõãm 03,060.032a aràlapakùmanayanàü tathà madhurabhàùiõãm 03,060.032c lakùayitvà mçgavyàdhaþ kàmasya va÷am eyivàn 03,060.033a tàm atha ÷lakùõayà vàcà lubdhako mçdupurvayà 03,060.033c sàntvayàm àsa kàmàrtas tad abudhyata bhàminã 03,060.034a damayantã tu taü duùñam upalabhya pativratà 03,060.034c tãvraroùasamàviùñà prajajvàleva manyunà 03,060.035a sa tu pàpamatiþ kùudraþ pradharùayitum àturaþ 03,060.035c durdharùàü tarkayàm àsa dãptàm agni÷ikhàm iva 03,060.036a damayantã tu duþkhàrtà patiràjyavinàkçtà 03,060.036c atãtavàkpathe kàle ÷a÷àpainaü ruùà kila 03,060.037a yathàhaü naiùadhàd anyaü manasàpi na cintaye 03,060.037c tathàyaü patatàü kùudraþ paràsur mçgajãvanaþ 03,060.038a uktamàtre tu vacane tayà sa mçgajãvanaþ 03,060.038c vyasuþ papàta medinyàm agnidagdha iva drumaþ 03,061.001 bçhada÷va uvàca 03,061.001a sà nihatya mçgavyàdhaü pratasthe kamalekùaõà 03,061.001c vanaü pratibhayaü ÷ånyaü jhillikàgaõanàditam 03,061.002a siühavyàghravaràharkùarurudvãpiniùevitam 03,061.002c nànàpakùigaõàkãrõaü mlecchataskarasevitam 03,061.003a ÷àlaveõudhavà÷vatthatindukeïgudakiü÷ukaiþ 03,061.003c arjunàriùñasaüchannaü candanai÷ ca sa÷àlmalaiþ 03,061.004a jambvàmralodhrakhadira÷àkavetrasamàkulam 03,061.004c kà÷maryàmalakaplakùakadambodumbaràvçtam 03,061.005a badarãbilvasaüchannaü nyagrodhai÷ ca samàkulam 03,061.005c priyàlatàlakharjåraharãtakabibhãtakaiþ 03,061.006a nànàdhàtu÷atair naddhàn vividhàn api càcalàn 03,061.006c niku¤jàn pakùisaüghuùñàn darã÷ càdbhutadar÷anàþ 03,061.006e nadãþ saràüsi vàpã÷ ca vividhàü÷ ca mçgadvijàn 03,061.007a sà bahån bhãmaråpàü÷ ca pi÷àcoragaràkùasàn 03,061.007c palvalàni taóàgàni girikåñàni sarva÷aþ 03,061.007e saritaþ sàgaràü÷ caiva dadar÷àdbhutadar÷anàn 03,061.008a yåtha÷o dadç÷e càtra vidarbhàdhipanandinã 03,061.008c mahiùàn varàhàn gomàyån çkùavànarapannagàn 03,061.009a tejasà ya÷asà sthityà ÷riyà ca parayà yutà 03,061.009c vaidarbhã vicaraty ekà nalam anveùatã tadà 03,061.009d*0257_01 atibhãme vane tatra yåthabhraùñà mçgã yathà 03,061.010a nàbibhyat sà nçpasutà bhaimã tatràtha kasya cit 03,061.010c dàruõàm añavãü pràpya bhartçvyasanakar÷ità 03,061.011a vidarbhatanayà ràjan vilalàpa suduþkhità 03,061.011c bhartç÷okaparãtàïgã ÷ilàtalasamà÷rità 03,061.012 damayanty uvàca 03,061.012*0258_01 yathoktaü ca tvayà kànta matsamakùaü ca matpriyam 03,061.012*0258_02 smartum arhasi kalyàõa vacaþ pàrthivanandana 03,061.012a siühoraska mahàbàho niùadhànàü janàdhipa 03,061.012c kva nu ràjan gato 'sãha tyaktvà màü nirjane vane 03,061.013a a÷vamedhàdibhir vãra kratubhiþ svàptadakùiõaiþ 03,061.013c katham iùñvà naravyàghra mayi mithyà pravartase 03,061.014a yat tvayoktaü naravyàghra matsamakùaü mahàdyute 03,061.014c kartum arhasi kalyàõa tad çtaü pàrthivarùabha 03,061.015a yathoktaü vihagair haüsaiþ samãpe tava bhåmipa 03,061.015c matsakà÷e ca tair uktaü tad avekùitum arhasi 03,061.016a catvàra ekato vedàþ sàïgopàïgàþ savistaràþ 03,061.016c svadhãtà mànava÷reùñha satyam ekaü kilaikataþ 03,061.016d*0259_01 a÷vamedhasahasraü ca satyaü ca tulayà dhçtam 03,061.016d*0259_02 a÷vamedhasahasràt tu satyam evàtiricyate 03,061.017a tasmàd arhasi ÷atrughna satyaü kartuü nare÷vara 03,061.017c uktavàn asi yad vãra matsakà÷e purà vacaþ 03,061.018a hà vãra nanu nàmàham iùñà kila tavànagha 03,061.018c asyàm añavyàü ghoràyàü kiü màü na pratibhàùase 03,061.019a bhartsayaty eùa màü raudro vyàttàsyo dàruõàkçtiþ 03,061.019c araõyaràñ kùudhàviùñaþ kiü màü na tràtum arhasi 03,061.020a na me tvad anyà subhage priyà ity abravãs tadà 03,061.020c tàm çtàü kuru kalyàõa puroktàü bhàratãü nçpa 03,061.021a unmattàü vilapantãü màü bhàryàm iùñàü naràdhipa 03,061.021c ãpsitàm ãpsito nàtha kiü màü na pratibhàùase 03,061.022a kç÷àü dãnàü vivarõàü ca malinàü vasudhàdhipa 03,061.022c vastràrdhapràvçtàm ekàü vilapantãm anàthavat 03,061.023a yåthabhraùñàm ivaikàü màü hariõãü pçthulocana 03,061.023c na mànayasi mànàrha rudatãm arikar÷ana 03,061.024a mahàràja mahàraõye màm ihaikàkinãü satãm 03,061.024c àbhàùamàõàü svàü patnãü kiü màü na pratibhàùase 03,061.025a kula÷ãlopasaüpannaü càrusarvàïga÷obhanam 03,061.025b*0260_01 anuvratàü mahàràja kiü màü na pratibhàùase 03,061.025c nàdya tvàm anupa÷yàmi giràv asmin narottama 03,061.025e vane càsmin mahàghore siühavyàghraniùevite 03,061.026a ÷ayànam upaviùñaü và sthitaü và niùadhàdhipa 03,061.026c prasthitaü và nara÷reùñha mama ÷okavivardhana 03,061.027a kaü nu pçcchàmi duþkhàrtà tvadarthe ÷okakar÷ità 03,061.027c kaccid dçùñas tvayàraõye saügatyeha nalo nçpaþ 03,061.028a ko nu me kathayed adya vane 'smin viùñhitaü nalam 03,061.028c abhiråpaü mahàtmànaü paravyåhavinà÷anam 03,061.029a yam anveùasi ràjànaü nalaü padmanibhekùaõam 03,061.029c ayaü sa iti kasyàdya ÷roùyàmi madhuràü giram 03,061.030a araõyaràó ayaü ÷rãmàü÷ caturdaüùñro mahàhanuþ 03,061.030c ÷àrdålo 'bhimukhaþ praiti pçcchàmy enam a÷aïkità 03,061.030d*0261_01 iti bhramantã dadar÷a ÷àrdålaü ca mahàhanum 03,061.030d*0261_02 tam uvàca rudantã tu tvam evàtra naràdhipaþ 03,061.031a bhavàn mçgàõàm adhipas tvam asmin kànane prabhuþ 03,061.031c vidarbharàjatanayàü damayantãti viddhi màm 03,061.032a niùadhàdhipater bhàryàü nalasyàmitraghàtinaþ 03,061.032c patim anveùatãm ekàü kçpaõàü ÷okakar÷itàm 03,061.032e à÷vàsaya mçgendreha yadi dçùñas tvayà nalaþ 03,061.032f*0262_01 siühaskandho mahàbàhuþ padmapatranibhekùaõaþ 03,061.033a atha vàraõyançpate nalaü yadi na ÷aüsasi 03,061.033c màm adasva mçga÷reùñha vi÷okàü kuru duþkhitàm 03,061.034a ÷rutvàraõye vilapitaü mamaiùa mçgaràñ svayam 03,061.034c yàty etàü mçùñasalilàm àpagàü sàgaraügamàm 03,061.035a imaü ÷iloccayaü puõyaü ÷çïgair bahubhir ucchritaiþ 03,061.035c viràjadbhir divaspçgbhir naikavarõair manoramaiþ 03,061.036a nànàdhàtusamàkãrõaü vividhopalabhåùitam 03,061.036c asyàraõyasya mahataþ ketubhåtam ivocchritam 03,061.037a siüha÷àrdålamàtaïgavaràharkùamçgàyutam 03,061.037c patatribhir bahuvidhaiþ samantàd anunàditam 03,061.038a kiü÷ukà÷okabakulapuünàgair upa÷obhitam 03,061.038b*0263_01 karõikàradhavaplakùaiþ supuùpair upa÷obhitam 03,061.038c saridbhiþ savihaügàbhiþ ÷ikharai÷ copa÷obhitam 03,061.038d*0264_01 pçthivyà ruciràkàraü cåóàmaõim iva sthitam 03,061.038e giriràjam imaü tàvat pçcchàmi nçpatiü prati 03,061.039a bhagavann acala÷reùñha divyadar÷ana vi÷ruta 03,061.039c ÷araõya bahukalyàõa namas te 'stu mahãdhara 03,061.040a praõame tvàbhigamyàhaü ràjaputrãü nibodha màm 03,061.040c ràj¤aþ snuùàü ràjabhàryàü damayantãti vi÷rutàm 03,061.041a ràjà vidarbhàdhipatiþ pità mama mahàrathaþ 03,061.041c bhãmo nàma kùitipati÷ càturvarõyasya rakùità 03,061.042a ràjasåyà÷vamedhànàü kratånàü dakùiõàvatàm 03,061.042c àhartà pàrthiva÷reùñhaþ pçthucàrva¤citekùaõaþ 03,061.043a brahmaõyaþ sàdhuvçtta÷ ca satyavàg anasåyakaþ 03,061.043c ÷ãlavàn susamàcàraþ pçthu÷rãr dharmavic chuciþ 03,061.044a samyag goptà vidarbhàõàü nirjitàrigaõaþ prabhuþ 03,061.044c tasya màü viddhi tanayàü bhagavaüs tvàm upasthitàm 03,061.045a niùadheùu mahà÷aila ÷va÷uro me nçpottamaþ 03,061.045c sugçhãtanàmà vikhyàto vãrasena iti sma ha 03,061.046a tasya ràj¤aþ suto vãraþ ÷rãmàn satyaparàkramaþ 03,061.046c kramapràptaü pituþ svaü yo ràjyaü samanu÷àsti ha 03,061.047a nalo nàmàridamanaþ puõya÷loka iti ÷rutaþ 03,061.047c brahmaõyo vedavid vàgmã puõyakçt somapo 'gnicit 03,061.048a yaùñà dàtà ca yoddhà ca samyak caiva pra÷àsità 03,061.048b*0265_01 puõya÷loka iti khyàto brahmaõyo vedavittamaþ 03,061.048c tasya màm acala÷reùñha viddhi bhàryàm ihàgatàm 03,061.049a tyakta÷riyaü bhartçhãnàm anàthàü vyasanànvitàm 03,061.049c anveùamàõàü bhartàraü taü vai naravarottamam 03,061.050a kham ullikhadbhir etair hi tvayà ÷çïga÷atair nçpaþ 03,061.050c kaccid dçùño 'cala÷reùñha vane 'smin dàruõe nalaþ 03,061.051a gajendravikramo dhãmàn dãrghabàhur amarùaõaþ 03,061.051c vikràntaþ satyavàg dhãro bhartà mama mahàya÷àþ 03,061.051e niùadhànàm adhipatiþ kaccid dçùñas tvayà nalaþ 03,061.051f*0266_01 yadi dçùñaþ kva cit te sa nalo ràjà mama priyaþ 03,061.051f*0267_01 mahãdharasamo dhairye mahãdhara mahãpatiþ 03,061.052a kiü màü vilapatãm ekàü parvata÷reùñha duþkhitàm 03,061.052c girà nà÷vàsayasy adya svàü sutàm iva duþkhitàm 03,061.053a vãra vikrànta dharmaj¤a satyasaüdha mahãpate 03,061.053c yady asy asmin vane ràjan dar÷ayàtmànam àtmanà 03,061.054a kadà nu snigdhagambhãràü jãmåtasvanasaünibhàm 03,061.054c ÷roùyàmi naiùadhasyàhaü vàcaü tàm amçtopamàm 03,061.055a vaidarbhãty eva kathitàü ÷ubhàü ràj¤o mahàtmanaþ 03,061.055c àmnàyasàriõãm çddhàü mama ÷okanibarhiõãm 03,061.055d*0268_01 bhãtàm à÷vàsaya ca màü nçpate dharmavatsala 03,061.056a iti sà taü giri÷reùñham uktvà pàrthivanandinã 03,061.056c damayantã tato bhåyo jagàma di÷am uttaràm 03,061.057a sà gatvà trãn ahoràtràn dadar÷a paramàïganà 03,061.057c tàpasàraõyam atulaü divyakànanadar÷anam 03,061.058a vasiùñhabhçgvatrisamais tàpasair upa÷obhitam 03,061.058c niyataiþ saüyatàhàrair dama÷aucasamanvitaiþ 03,061.059a abbhakùair vàyubhakùai÷ ca patràhàrais tathaiva ca 03,061.059c jitendriyair mahàbhàgaiþ svargamàrgadidçkùubhiþ 03,061.060a valkalàjinasaüvãtair munibhiþ saüyatendriyaiþ 03,061.060c tàpasàdhyuùitaü ramyaü dadar÷à÷ramamaõóalam 03,061.061a sà dçùñvaivà÷ramapadaü nànàmçganiùevitam 03,061.061c ÷àkhàmçgagaõai÷ caiva tàpasai÷ ca samanvitam 03,061.061d*0269_01 nànàmçgagaõair juùñaü ÷àkhàmçgagaõair yutam 03,061.061d*0269_02 tàpasaiþ samupetaü ca sà dçùñvaiva samà÷vasat 03,061.061d*0270_01 sà dçùñvaivà÷ramapadaü damayantã samà÷vasat 03,061.062a subhråþ suke÷ã su÷roõã sukucà sudvijànanà 03,061.062c varcasvinã supratiùñhà sva¤citodyatagàminã 03,061.063a sà vive÷à÷ramapadaü vãrasenasutapriyà 03,061.063c yoùidratnaü mahàbhàgà damayantã manasvinã 03,061.063d*0271_01 à÷vàsità tadà bhaimã tàpasaiþ saha saügatà 03,061.064a sàbhivàdya tapovçddhàn vinayàvanatà sthità 03,061.064c svàgataü ta iti proktà taiþ sarvais tàpasai÷ ca sà 03,061.065a påjàü càsyà yathànyàyaü kçtvà tatra tapodhanàþ 03,061.065c àsyatàm ity athocus te bråhi kiü karavàmahe 03,061.065d*0272_01 påjàü cakre yathànyàyam çùãõàü sà manasvinã 03,061.066a tàn uvàca varàrohà kaccid bhagavatàm iha 03,061.066c tapasy agniùu dharmeùu mçgapakùiùu cànaghàþ 03,061.066d*0273_01 api svàdhyàyayogeùu dharmadeheùu và punaþ 03,061.066e ku÷alaü vo mahàbhàgàþ svadharmacaraõeùu ca 03,061.067a tair uktà ku÷alaü bhadre sarvatreti ya÷asvinã 03,061.067c bråhi sarvànavadyàïgi kà tvaü kiü ca cikãrùasi 03,061.068a dçùñvaiva te paraü råpaü dyutiü ca paramàm iha 03,061.068c vismayo naþ samutpannaþ samà÷vasihi mà ÷ucaþ 03,061.069a asyàraõyasya mahatã devatà và mahãbhçtaþ 03,061.069c asyà nu nadyàþ kalyàõi vada satyam anindite 03,061.070a sàbravãt tàn çùãn nàham araõyasyàsya devatà 03,061.070c na càpy asya girer viprà na nadyà devatàpy aham 03,061.071a mànuùãü màü vijànãta yåyaü sarve tapodhanàþ 03,061.071c vistareõàbhidhàsyàmi tan me ÷çõuta sarva÷aþ 03,061.072a vidarbheùu mahãpàlo bhãmo nàma mahàdyutiþ 03,061.072c tasya màü tanayàü sarve jànãta dvijasattamàþ 03,061.073a niùadhàdhipatir dhãmàn nalo nàma mahàya÷àþ 03,061.073c vãraþ saügràmajid vidvàn mama bhartà vi÷àü patiþ 03,061.074a devatàbhyarcanaparo dvijàtijanavatsalaþ 03,061.074c goptà niùadhavaü÷asya mahàbhàgo mahàdyutiþ 03,061.075a satyavàg dharmavit pràj¤aþ satyasaüdho 'rimardanaþ 03,061.075c brahmaõyo daivataparaþ ÷rãmàn parapuraüjayaþ 03,061.076a nalo nàma nçpa÷reùñho devaràjasamadyutiþ 03,061.076c mama bhartà vi÷àlàkùaþ pårõenduvadano 'rihà 03,061.077a àhartà kratumukhyànàü vedavedàïgapàragaþ 03,061.077c sapatnànàü mçdhe hantà ravisomasamaprabhaþ 03,061.078a sa kai÷ cin nikçtipraj¤air akalyàõair naràdhamaiþ 03,061.078c àhåya pçthivãpàlaþ satyadharmaparàyaõaþ 03,061.078e devane ku÷alair jihmair jito ràjyaü vasåni ca 03,061.078f*0274_01 vivàsita÷ ca nagaràd vanavàsam upeyivàn 03,061.079a tasya màm avagacchadhvaü bhàryàü ràjarùabhasya vai 03,061.079c damayantãti vikhyàtàü bhartçdar÷analàlasàm 03,061.080a sà vanàni girãü÷ caiva saràüsi saritas tathà 03,061.080c palvalàni ca ramyàõi tathàraõyàni sarva÷aþ 03,061.081a anveùamàõà bhartàraü nalaü raõavi÷àradam 03,061.081c mahàtmànaü kçtàstraü ca vicaràmãha duþkhità 03,061.082a kaccid bhagavatàü puõyaü tapovanam idaü nçpaþ 03,061.082c bhavet pràpto nalo nàma niùadhànàü janàdhipaþ 03,061.083a yatkçte 'ham idaü vipràþ prapannà bhç÷adàruõam 03,061.083c vanaü pratibhayaü ghoraü ÷àrdålamçgasevitam 03,061.084a yadi kai÷ cid ahoràtrair na drakùyàmi nalaü nçpam 03,061.084c àtmànaü ÷reyasà yokùye dehasyàsya vimocanàt 03,061.084d*0275_01 nàrãõàm adhamà nàrã yà bhartuþ pràõasaükùaye 03,061.084d*0275_02 pa÷càj jãvati nistejàþ kaleva ÷a÷ino divà 03,061.085a ko nu me jãvitenàrthas tam çte puruùarùabham 03,061.085c kathaü bhaviùyàmy adyàhaü bhartç÷okàbhipãóità 03,061.086a evaü vilapatãm ekàm araõye bhãmanandinãm 03,061.086c damayantãm athocus te tàpasàþ satyavàdinaþ 03,061.087a udarkas tava kalyàõi kalyàõo bhavità ÷ubhe 03,061.087c vayaü pa÷yàma tapasà kùipraü drakùyasi naiùadham 03,061.088a niùadhànàm adhipatiü nalaü ripunighàtinam 03,061.088c bhaimi dharmabhçtàü ÷reùñhaü drakùyase vigatajvaram 03,061.089a vimuktaü sarvapàpebhyaþ sarvaratnasamanvitam 03,061.089c tad eva nagara÷reùñhaü pra÷àsantam ariüdamam 03,061.090a dviùatàü bhayakartàraü suhçdàü ÷okanà÷anam 03,061.090c patiü drakùyasi kalyàõi kalyàõàbhijanaü nçpam 03,061.091a evam uktvà nalasyeùñàü mahiùãü pàrthivàtmajàm 03,061.091c antarhitàs tàpasàs te sàgnihotrà÷ramàs tadà 03,061.092a sà dçùñvà mahad à÷caryaü vismità abhavat tadà 03,061.092c damayanty anavadyàïgã vãrasenançpasnuùà 03,061.092d*0276_01 cintayàm àsa vaidarbhã kim etad dçùñavaty aham 03,061.093a kiü nu svapno mayà dçùñaþ ko 'yaü vidhir ihàbhavat 03,061.093c kva nu te tàpasàþ sarve kva tad à÷ramamaõóalam 03,061.094a kva sà puõyajalà ramyà nànàdvijaniùevità 03,061.094c nadã te ca nagà hçdyàþ phalapuùpopa÷obhitàþ 03,061.094d*0277_01 ity evaü nara÷àrdåla vismità kamalekùaõà 03,061.095a dhyàtvà ciraü bhãmasutà damayantã ÷ucismità 03,061.095c bhartç÷okaparà dãnà vivarõavadanàbhavat 03,061.096a sà gatvàthàparàü bhåmiü bàùpasaüdigdhayà girà 03,061.096c vilalàpà÷rupårõàkùã dçùñvà÷okataruü tataþ 03,061.097a upagamya taru÷reùñham a÷okaü puùpitaü tadà 03,061.097c pallavàpãóitaü hçdyaü vihaügair anunàditam 03,061.098a aho batàyam agamaþ ÷rãmàn asmin vanàntare 03,061.098c àpãóair bahubhir bhàti ÷rãmàn dramióaràó iva 03,061.098d*0278_01 tam uvàca tato '÷okaü vidarbhàdhipanandinã 03,061.098d*0278_02 kçtà¤jalipuñà dãnà bhartçdar÷analàlasà 03,061.098d*0279_01 tam uvàca mahàvçkùaü damayantã tathàgatà 03,061.098d*0280_01 a÷oka ÷okàpanuda ÷okopahatacetasam 03,061.098d*0280_02 tvannàmànaü kuru kùipraü priyasaüdar÷anàd dhi màm 03,061.099a vi÷okàü kuru màü kùipram a÷oka priyadar÷ana 03,061.099c vãta÷okabhayàbàdhaü kaccit tvaü dçùñavàn nçpam 03,061.100a nalaü nàmàridamanaü damayantyàþ priyaü patim 03,061.100c niùadhànàm adhipatiü dçùñavàn asi me priyam 03,061.101a ekavastràrdhasaüvãtaü sukumàratanutvacam 03,061.101c vyasanenàrditaü vãram araõyam idam àgatam 03,061.102a yathà vi÷okà gaccheyam a÷okanaga tat kuru 03,061.102c satyanàmà bhavà÷oka mama ÷okavinà÷anàt 03,061.103a evaü sà÷okavçkùaü tam àrtà triþ parigamya ha 03,061.103c jagàma dàruõataraü de÷aü bhaimã varàïganà 03,061.104a sà dadar÷a nagàn naikàn naikà÷ ca saritas tathà 03,061.104c naikàü÷ ca parvatàn ramyàn naikàü÷ ca mçgapakùiõaþ 03,061.105a kandaràü÷ ca nitambàü÷ ca nadàü÷ càdbhutadar÷anàn 03,061.105c dadar÷a sà bhãmasutà patim anveùatã tadà 03,061.106a gatvà prakçùñam adhvànaü damayantã ÷ucismità 03,061.106c dadar÷àtha mahàsàrthaü hastya÷varathasaükulam 03,061.107a uttarantaü nadãü ramyàü prasannasalilàü ÷ubhàm 03,061.107c su÷ãtatoyàü vistãrõàü hradinãü vetasair vçtàm 03,061.108a prodghuùñàü krau¤cakurarai÷ cakravàkopakåjitàm 03,061.108c kårmagràhajhaùàkãrõàü pulinadvãpa÷obhitàm 03,061.109a sà dçùñvaiva mahàsàrthaü nalapatnã ya÷asvinã 03,061.109c upasarpya varàrohà janamadhyaü vive÷a ha 03,061.110a unmattaråpà ÷okàrtà tathà vastràrdhasaüvçtà 03,061.110c kç÷à vivarõà malinà pàüsudhvasta÷iroruhà 03,061.111a tàü dçùñvà tatra manujàþ ke cid bhãtàþ pradudruvuþ 03,061.111c ke cic cintàparàs tasthuþ ke cit tatra vicukru÷uþ 03,061.112a prahasanti sma tàü ke cid abhyasåyanta càpare 03,061.112c cakrus tasyàü dayàü ke cit papracchu÷ càpi bhàrata 03,061.113a kàsi kasyàsi kalyàõi kiü và mçgayase vane 03,061.113c tvàü dçùñvà vyathitàþ smeha kaccit tvam asi mànuùã 03,061.114a vada satyaü vanasyàsya parvatasyàtha và di÷aþ 03,061.114c devatà tvaü hi kalyàõi tvàü vayaü ÷araõaü gatàþ 03,061.115a yakùã và ràkùasã và tvam utàho 'si varàïganà 03,061.115c sarvathà kuru naþ svasti rakùasvàsmàn anindite 03,061.116a yathàyaü sarvathà sàrthaþ kùemã ÷ãghram ito vrajet 03,061.116c tathà vidhatsva kalyàõi tvàü vayaü ÷araõaü gatàþ 03,061.117a tathoktà tena sàrthena damayantã nçpàtmajà 03,061.117c pratyuvàca tataþ sàdhvã bhartçvyasanaduþkhità 03,061.117e sàrthavàhaü ca sàrthaü ca janà ye càtra ke cana 03,061.118a yånaþ sthavirabàlà÷ ca sàrthasya ca purogamàþ 03,061.118c mànuùãü màü vijànãta manujàdhipateþ sutàm 03,061.118e nçpasnuùàü ràjabhàryàü bhartçdar÷analàlasàm 03,061.119a vidarbharàõ mama pità bhartà ràjà ca naiùadhaþ 03,061.119b*0281_01 kva nu màü kitava÷ chitvà vastràrdhaü prasthito mama 03,061.119b*0281_02 utsçjya vipine suptàm anuraktàü priyàü priya 03,061.119b*0281_03 vaiùamyam api saüpràptà gopàyanti kulastriyaþ 03,061.119b*0281_04 àtmànam àtmanà satyotthitasargà na saü÷ayaþ 03,061.119b*0281_05 kva nu sà kùutpipàsàrtà bhràntàràte tapasvinã 03,061.119b*0281_06 smarantã tasya mandasya kva vàsàyopatiùñhati 03,061.119c nalo nàma mahàbhàgas taü màrgàmy aparàjitam 03,061.120a yadi jànãta nçpatiü kùipraü ÷aüsata me priyam 03,061.120c nalaü pàrthiva÷àrdålam amitragaõasådanam 03,061.121a tàm uvàcànavadyàïgãü sàrthasya mahataþ prabhuþ 03,061.121c sàrthavàhaþ ÷ucir nàma ÷çõu kalyàõi madvacaþ 03,061.122a ahaü sàrthasya netà vai sàrthavàhaþ ÷ucismite 03,061.122c manuùyaü nalanàmànaü na pa÷yàmi ya÷asvini 03,061.123a ku¤jaradvãpimahiùa÷àrdålarkùamçgàn api 03,061.123c pa÷yàmy asmin vane kaùñe amanuùyaniùevite 03,061.123d*0282_01 çte tvàü mànuùãü martyaü na pa÷yàmi mahàvane 03,061.123d*0283_01 yato vayaü na pa÷yàmo nalaü pàrthivam atra vai 03,061.123e tathà no yakùaràó adya maõibhadraþ prasãdatu 03,061.124a sàbravãd vaõijaþ sarvàn sàrthavàhaü ca taü tataþ 03,061.124c kva nu yàsyasi sàrtho 'yam etad àkhyàtum arhatha 03,061.125 sàrthavàha uvàca 03,061.125a sàrtho 'yaü cediràjasya subàhoþ satyavàdinaþ 03,061.125c kùipraü janapadaü gantà làbhàya manujàtmaje 03,062.001 bçhada÷va uvàca 03,062.001a sà tac chrutvànavadyàïgã sàrthavàhavacas tadà 03,062.001c agacchat tena vai sàrdhaü bhartçdar÷analàlasà 03,062.002a atha kàle bahutithe vane mahati dàruõe 03,062.002c taóàgaü sarvatobhadraü padmasaugandhikaü mahat 03,062.003a dadç÷ur vaõijo ramyaü prabhåtayavasendhanam 03,062.003c bahumålaphalopetaü nànàpakùigaõair vçtam 03,062.004a taü dçùñvà mçùñasalilaü manoharasukhàvaham 03,062.004c supari÷ràntavàhàs te nive÷àya mano dadhuþ 03,062.005a saümate sàrthavàhasya vivi÷ur vanam uttamam 03,062.005c uvàsa sàrthaþ sumahàn velàm àsàdya pa÷cimàm 03,062.006a athàrdharàtrasamaye niþ÷abdastimite tadà 03,062.006c supte sàrthe pari÷rànte hastiyåtham upàgamat 03,062.006e pànãyàrthaü girinadãü madaprasravaõàvilàm 03,062.006f*0284_01 athàpa÷yata sàrthaü taü sàrthajàn subahån gajàn 03,062.006f*0284_02 te tàn gràmyagajàn dçùñvà sarve vanagajàs tadà 03,062.006f*0284_03 samàdravanta vegena jighàüsanto madotkañàþ 03,062.006f*0284_04 teùàm àpatatàü vegaþ kariõàü duþsaho 'bhavat 03,062.006f*0284_05 nagàgràd iva ÷ãrõànàü ÷çïgàõàü patatàü kùitau 03,062.006f*0284_06 spandatàm api nàgànàü màrgà naùñà vanodbhavaiþ 03,062.007a màrgaü saürudhya saüsuptaü padminyàþ sàrtham uttamam 03,062.007c suptaü mamarda sahasà ceùñamànaü mahãtale 03,062.008a hàhàravaü pramu¤cantaþ sàrthikàþ ÷araõàrthinaþ 03,062.008c vanagulmàü÷ ca dhàvanto nidràndhà mahato bhayàt 03,062.008e ke cid dantaiþ karaiþ ke cit ke cit padbhyàü hatà naràþ 03,062.009a gokharoùñrà÷vabahulaü padàtijanasaükulam 03,062.009c bhayàrtaü dhàvamànaü tat parasparahataü tadà 03,062.010a ghoràn nàdàn vimu¤canto nipetur dharaõãtale 03,062.010c vçkùeùv àsajya saübhagnàþ patità viùameùu ca 03,062.010d*0285_01 evaü prakàrair bahubhir daivenàkramya hastibhiþ 03,062.010d@011_0001 bhàràrtàþ saurabheyà÷ ca kùuttçùàbhipariplutàþ 03,062.010d@011_0002 avaropitabhàràs tu lebhire paramàü mudam 03,062.010d@011_0003 tathà÷và vàraõà÷ caiva ràsabhàþ karabhaiþ saha 03,062.010d@011_0004 dçùñvaiva tat saro ramyam àhlàdaü paramaü yayuþ 03,062.010d@011_0005 tathànantaram eveha vaõijaþ pathikàs tathà 03,062.010d@011_0006 yathàyogyaü yathàsthànam àvàsaü pratipedire 03,062.010d@011_0007 yathàsthitaiþ samàcàram àhàraü sthànam eva ca 03,062.010d@011_0008 avatãryàvasannànàü cakru÷ caivànvavekùaõam 03,062.010d@011_0009 cakruþ kathà÷ ca vividhàþ krayavikrayasaü÷ritàþ 03,062.010d@011_0010 pra÷aüsanty apare kaùñaü padavãü÷ càpadàvçtàm 03,062.010d@011_0011 smaranto gçhabhogàü÷ ca j¤àtãnàü ca samàgamam 03,062.010d@011_0012 putramitrakalatràõi sarve nidràva÷aü yayuþ 03,062.010d@011_0013 saüvàhanena bhàràõàü bahuvàsarajena ca 03,062.010d@011_0014 khinnàþ ÷ayitukàmàs te nidrayàpagatà bhç÷am 03,062.010d@011_0015 prasàritàïgàþ khinnà÷ ca mçtakalpà ivàsate 03,062.010d@011_0016 athàrdharàtrasamaye niþ÷abdastimitaü tadà 03,062.010d@011_0017 supte sàrthe pari÷rànte hastiyåtham upàgamat 03,062.010d@011_0018 atha sàrthaü girinibhà madaprasravaõàvilàþ 03,062.010d@011_0019 màrgaü saürudhya saüsuptaü padminyàs tãram uttaram 03,062.010d@011_0020 athàpa÷yata taü sàrthaü sàrthajàn subahån gajàn 03,062.010d@011_0021 tàü÷ ca pànthagajàn dçùñvà sarve vanagajàs tadà 03,062.010d@011_0022 samàdravanta vegena jighàüsanto madotkañàþ 03,062.010d@011_0023 teùàm àpatatàü vegaþ kariõàü duþsaho 'bhavat 03,062.010d@011_0024 nagàgràd iva ÷ãrõànàü mçgàõàü patatàü kùitau 03,062.010d@011_0025 spandatàm api nàgànàü bàlasaüsthàvanodbhavaiþ 03,062.010d@011_0026 karibhiþ kariõaþ sarve mçtyutàü pràpitàþ kùaõàt 03,062.010d@011_0027 sàrtha÷ ca so 'pi mathitaþ sastrãbàlagajànvitaþ 03,062.010d@011_0028 àràvaþ sumahàn àsãt trailokyabhayakàrakaþ 03,062.010d@011_0029 vàjibhiþ pràhatai÷ caiva gajoùñrai ràsabhais tathà 03,062.010d@011_0030 anyonyaü nàbhyarakùanta mathyamànà vanadvipaiþ 03,062.010d@011_0031 suptaü mamarduþ sahasà ceùñamànaü mahãtale 03,062.010d@011_0032 hàhàkàraü pramu¤cantaþ sàrthakàþ ÷araõàrthinaþ 03,062.010d@011_0033 na ca gulmàü÷ ca dhàvanto nidràndhà bahavo 'bhavan 03,062.010d@011_0034 ke cid dantaiþ karaiþ ke cit ke cit padbhyàü hatà gajaiþ 03,062.010d@011_0035 nihatoùñrà÷ ca bahulàþ padàtijanasaükulàþ 03,062.010d@011_0036 bhayàd àdhàvamànà÷ ca parasparahatàs tadà 03,062.010d@011_0037 ghoràn nàdàn vimu¤canto nipetur dharaõãtale 03,062.010d@011_0038 vçkùeùv àsajya saühçùñàþ patità viùameùu ca 03,062.010d@011_0039 tathà taü nihataü sarvaü samçddhaü sàrthamaõóalam 03,062.010d@011_0040 hato bhràtà hataþ putraþ sahàyo nihato mama 03,062.010d@011_0041 eùo 'gnir utthitaþ kaùñas tràyadhvaü dhàvatàdhunà 03,062.010d@011_0042 ratnarà÷ir vi÷ãrõo 'yaü gçhõãdhvaü kiü pradhàvataþ 03,062.010d@011_0043 saütrastavadanà bhaimã tasthau ÷a÷inibhànanà 03,062.010d@011_0044 sàrthe vidhvaüsitair bhagnair agarubhiþ sacandanaiþ 03,062.010d@011_0045 vikùiptair bhàti bhåþ sarvà dyaur ivarkùai÷ ca ÷àradaiþ 03,062.010d@011_0046 patitaiþ pàtyamànai÷ ca dhàvadbhi÷ ca tatas tataþ 03,062.010d@011_0047 vimuktanàdasaütrastaü hàhàkàravinàditam 03,062.010d@011_0048 bhãùaõãyaü vanaü tad vai tatràbhåd vai samantataþ 03,062.010d@011_0049 abhåt pralayasaükà÷aü mahàraõyam ivàparam 03,062.010d@011_0050 ye tu tatra vinirmuktàþ sàrthàþ ke cid abhidrutàþ 03,062.010d@011_0051 te 'bruvan sahitàþ sarve kasyedaü karmaõaþ phalam 03,062.010d@011_0052 nånaü na påjito 'smàbhir maõibhadro mahàya÷àþ 03,062.010d@011_0053 tathà yakùàdhipaþ ÷rãmàn na vai vai÷ravaõo vibhuþ 03,062.010d@011_0054 na påjà vighnakartéõàm atha và sàrthikaiþ kçtà 03,062.010d@011_0055 ÷akunànàü phalaü vàtha viparãtam idaü dhruvam 03,062.010d@011_0056 grahàs tu viparãtà và kim anyad idam àgatam 03,062.010d@011_0057 apare tv abruvan dãnà j¤àtidravyavinàkçtàþ 03,062.010d@011_0058 yàsàv adya mahàsàrthe nàrãvonmattadar÷anà 03,062.010d@011_0059 praviùñà vikçtàkàrà kçtvà råpam amànuùam 03,062.010d@011_0060 tayeyaü vihità pårvaü màyà paramadàruõà 03,062.010d@011_0061 ràkùasã và pi÷àcã và yakùã vàtibhayaükarã 03,062.010d@011_0062 tasyàþ sarvam idaü pàpaü nàtra kàryà vicàraõà 03,062.010d@011_0063 yadi pa÷yàma tàü pàpàü sàrthaghnãü naikaduþkhadàm 03,062.010d@011_0064 loùñakaiþ pàü÷ubhi÷ caiva tçõaiþ kàùñhai÷ ca muùñibhiþ 03,062.010d@011_0065 ava÷yam eva hantavyà sà sàrthasya tu kçcchradà 03,062.010d@011_0066 damayantã tu tac chrutvà vàkyaü teùàü sudàruõam 03,062.010d@011_0067 hrãtà bhãtà ca saüvignà pràdravad yena kànanam 03,062.010d@011_0068 à÷aïkamànà tatpàpàn àtmànaü paryadevayat 03,062.010d@011_0069 aho mamopari vidheþ saürambho dàruõo mahàn 03,062.010d@011_0070 nànubadhnàmi ku÷alaü kasyedaü karmaõaþ phalam 03,062.010d@011_0071 nånaü janmàntarakçtaü pàpaü màpatitaü mahat 03,062.010d@011_0072 apa÷cimàm imàü kaùñàm àpadaü pràptavaty aham 03,062.010d@011_0073 ràjyàpaharaõaü bhartuþ svajanàc ca paràbhavaþ 03,062.010d@011_0074 bhartrà saha viyoga÷ ca tanayàbhyàü ca vicyutiþ 03,062.010d@011_0075 vivastratà vane vàso bahuvyàlaniùevite 03,062.010d@011_0076 yo hy akasmàn mayà pràpto nirjane gahane vane 03,062.010d@011_0077 so 'pi sàrthaþ paràbhåto vidhinà kena cid bhç÷am 03,062.010d@011_0078 à÷aïkamànà sà pàpaü mahãyo vyasanaü tathà 03,062.010d@011_0079 sàham evaüvidhà nånaü dhruvaü nàsty atra saü÷ayaþ 03,062.010d@011_0080 mandàyàs tu mamàbhàgyaiþ sàrtho nånaü nipàtitaþ 03,062.010d@011_0081 kutràtmànaü pàtayeyaü yàmi kaü ÷araõaü vane 03,062.010d@011_0082 maraõàt tu bhavec chàntir dhriyatyà duþkhajãvitam 03,062.010d@011_0083 hà nàtha hà mahàràja hà svàmi¤ jãvite÷vara 03,062.010d@011_0084 kiü màü vilapatãm evaü nàbhijànàsi mànada 03,062.010d@011_0085 evamàdãn bahån anyàn pralàpàn bàùpaviklavà 03,062.010d@011_0086 kurvatã paryadhàvat sà gahanaü vipinàntaram 03,062.010e tathà tan nihataü sarvaü samçddhaü sàrthamaõóalam 03,062.010f@012_0001 àràvaþ sumahàü÷ càsãt trailokyabhayakàrakaþ 03,062.010f@012_0002 eùo 'gnir utthitaþ kaùñas tràyadhvaü dhàvatàdhunà 03,062.010f@012_0003 ratnarà÷ir vi÷ãrõo 'yaü gçhõãdhvaü kiü pradhàvata 03,062.010f@012_0004 sàmànyam etad draviõaü na mithyà vacanaü mama 03,062.010f@012_0005 evam evàbhibhàùanto vidravanti bhayàt tadà 03,062.010f@012_0006 punar evàbhidhàsyàmi cintayadhvaü sakàtaràþ 03,062.010f@012_0007 tasmiüs tathà vartamàne dàruõe janasaükùaye 03,062.010f@012_0008 damayantã ca bubudhe bhayasaütrastamànasà 03,062.010f@012_0009 apa÷yad vai÷asaü tatra sarvalokabhayaükaram 03,062.010f@012_0010 adçùñapårvaü tad dçùñvà bàlà padmanibhekùaõà 03,062.010f@012_0011 saüsaktavadanà÷vàsà uttasthau bhayavihvalà 03,062.010f@012_0012 ye tu tatra vinirmuktàþ sàrthàt ke cid avikùatàþ 03,062.010f@012_0013 te 'bruvan sahitàþ sarve kasyedaü karmaõaþ phalam 03,062.010f@012_0014 nånaü na påjito 'smàbhir maõibhadro mahàya÷àþ 03,062.010f@012_0015 tathà yakùàdhipaþ ÷rãmàn na vai vai÷ravaõaþ prabhuþ 03,062.010f@012_0016 na påjà vighnakartéõàm atha và prathamaü kçtà 03,062.010f@012_0017 ÷akunànàü phalaü vàtha viparãtam idaü dhruvam 03,062.010f@012_0018 grahà na viparãtàs tu kim anyad idam àgatam 03,062.010f@012_0019 apare tv abruvan dãnà j¤àtidravyavinàkçtàþ 03,062.010f@012_0020 yàsàv adya mahàsàrthe nàrã hy unmattadar÷anà 03,062.010f@012_0021 praviùñà vikçtàkàrà kçtvà råpam amànuùam 03,062.010f@012_0022 tayeyaü vihità pårvaü màyà paramadàruõà 03,062.010f@012_0023 ràkùasã và dhruvaü yakùã pi÷àcã và bhayaükarã 03,062.010f@012_0024 tasyàþ sarvam idaü pàpaü nàtra kàryà vicàraõà 03,062.010f@012_0025 yadi pa÷yàma tàü pàpàü sàrthaghnãü naikaduþkhadàm 03,062.010f@012_0026 loùñabhiþ pàüsubhi÷ caiva tçõaiþ kàùñhai÷ ca muùñibhiþ 03,062.010f@012_0027 ava÷yam eva hanyàmaþ sàrthasya kila kçtyakàm 03,062.010f@012_0028 damayantã tu tac chrutvà vàkyaü teùàü sudàruõam 03,062.010f@012_0029 hrãtà bhãtà ca saüvignà pràdravad yatra kànanam 03,062.010f@012_0030 à÷aïkamànà tatpàpam àtmànaü paryadevayat 03,062.010f@012_0031 aho mamopari vidheþ saürambho dàruõo mahàn 03,062.010f@012_0032 nànubadhnàti ku÷alaü kasyedaü karmaõaþ phalam 03,062.010f@012_0033 na smaràmy a÷ubhaü kiü cit kçtaü kasya cid aõv api 03,062.010f@012_0034 karmaõà manasà vàcà kasyedaü karmaõaþ phalam 03,062.010f@012_0035 nånaü janmàntarakçtaü pàpaü màpatitaü mahat 03,062.010f@012_0036 apa÷cimàm imàü kaùñàm àpadaü pràptavaty aham 03,062.010f@012_0037 bhartçràjyàpaharaõaü svajanàc ca paràjayaþ 03,062.010f@012_0038 bhartrà saha viyoga÷ ca tanayàbhyàü ca vicyutiþ 03,062.010f@012_0039 nirnàthatà vane vàso bahuvyàlaniùevite 03,062.011a athàparedyuþ saüpràpte hata÷iùñà janàs tadà 03,062.011c vanagulmàd viniùkramya ÷ocanto vai÷asaü kçtam 03,062.011e bhràtaraü pitaraü putraü sakhàyaü ca janàdhipa 03,062.011f*0286_01 hanyamàne tathà sàrthe damayantã ÷ucismità 03,062.011f*0286_02 bràhmaõaiþ sahità tatra vane tu na vinà÷ità 03,062.012a a÷ocat tatra vaidarbhã kiü nu me duùkçtaü kçtam 03,062.012c yo 'pi me nirjane 'raõye saüpràpto 'yaü janàrõavaþ 03,062.012e hato 'yaü hastiyåthena mandabhàgyàn mamaiva tu 03,062.013a pràptavyaü suciraü duþkhaü mayà nånam asaü÷ayam 03,062.013c nàpràptakàlo mriyate ÷rutaü vçddhànu÷àsanam 03,062.014a yan nàham adya mçdità hastiyåthena duþkhità 03,062.014c na hy adaivakçtaü kiü cin naràõàm iha vidyate 03,062.015a na ca me bàlabhàve 'pi kiü cid vyapakçtaü kçtam 03,062.015c karmaõà manasà vàcà yad idaü duþkham àgatam 03,062.016a manye svayaüvarakçte lokapàlàþ samàgatàþ 03,062.016c pratyàkhyàtà mayà tatra nalasyàrthàya devatàþ 03,062.016e nånaü teùàü prabhàvena viyogaü pràptavaty aham 03,062.017010_0000 bçhada÷va uvàca 03,062.017a evamàdãni duþkhàni sà vilapya varàïganà 03,062.017b*0287_01 pralàpàni tadà tàni damayantã pativratà 03,062.017c hata÷iùñaiþ saha tadà bràhmaõair vedapàragaiþ 03,062.017e agacchad ràja÷àrdåla duþkha÷okaparàyaõà 03,062.017f@010_0001 sà tac chrutvànavadyàïgã sàrthavàhavacas tadà 03,062.017f@010_0002 agacchad ràja÷àrdåla vidyullekheva ÷àradã 03,062.017f@010_0003 sàrthe mahati duþkhàrtà bhartçdar÷analàlasà 03,062.017f@010_0004 rajasà samavacchannà sàrthajena ÷ucismità 03,062.017f@010_0005 anabhij¤àyamànaiva gacchantã sumahad vanam 03,062.017f@010_0006 àsasàda saro ramyaü bhàskarasyàstasaügame 03,062.017f@010_0007 ÷ãtatoyaü suvipulaü nirmalaü naikayojanam 03,062.017f@010_0008 kahlàraiþ samavacchannaü padmotpalaviràjitam 03,062.017f@010_0009 haüsakàraõóavàkãrõaü cakravàkopa÷obhitam 03,062.017f@010_0010 tãrajais tarubhir hçdyaiþ phalapuùpopa÷obhitaiþ 03,062.017f@010_0011 vyaràjata yathà ràjà subhçtyaiþ parivàritaþ 03,062.017f@010_0012 tadà÷ritya sa sàrthas tu nivàsàyopajagmivàn 03,062.017f@010_0013 bhàràrtàþ saurabheyàs tu kùuttçùàparivàritàþ 03,062.017f@010_0014 avaropitabhàràs tu lebhire paramaü sukham 03,062.017f@010_0015 tathà÷và vàraõà÷ caiva ràsabhàþ karabhaiþ saha 03,062.017f@010_0016 dçùñvaiva tat saro ramyam à÷vàsaü paramaü yayuþ 03,062.017f@010_0017 athànantaram eveha vaõijaþ pathikàs tathà 03,062.017f@010_0018 yathàyogaü yathàsthànaü svàvàsaü pratipedire 03,062.017f@010_0019 yathàsthitisamàcàram àhàrasthànam eva ca 03,062.017f@010_0020 avatãryàvasannànàü cakru÷ caiva pravekùaõam 03,062.017f@010_0021 cakruþ kathà÷ ca vividhàþ krayavikrayasaü÷ritàþ 03,062.017f@010_0022 pra÷aüsanty apare kaùñàm añavãü ÷vàpadàvçtam 03,062.017f@010_0023 smaranto gçhabhogàü÷ ca j¤àtãnàü ca samàgamam 03,062.017f@010_0024 putramitrakalatràõi sarve nidràva÷aü yayuþ 03,062.017f@010_0025 saüvàhanena bhàràõàü bahuvàsarajena te 03,062.017f@010_0026 khinnàþ patitagàtràs tu nidrayàpahçtà bhç÷am 03,062.017f@010_0027 prasàritàïgàþ khinnà÷ ca mçtakalpà ivàsate 03,062.017f@010_0028 athàrdharàtrasamaye gajayåthaü mahat tadà 03,062.017f@010_0029 àjagàma saro traya pipàsus tat sarojalam 03,062.017f@010_0030 athàpa÷yata taü sàrthaü sàrthajàn subahån gajàn 03,062.017f@010_0031 te tàn gràmyagajàn dçùñvà sarve vanagajàs tadà 03,062.017f@010_0032 samàdravanta vegena jighàüsanto madotkañàþ 03,062.017f@010_0033 teùàm àpatatàü vegaþ karãõàü duþsaho 'bhavat 03,062.017f@010_0034 nagàgràd iva ÷ãrõànàü ÷çïgàõàü patatàü kùitau 03,062.017f@010_0035 spandatàm api nàgànàü nàlaü saüsthà vanodbhavaiþ 03,062.017f@010_0036 karibhiþ kariõaþ sarve nãtà mçtyuva÷aü kùaõàt 03,062.017f@010_0037 sa ca sàrtho vimathitaþ sastrãbàlagajànvitaþ 03,062.017f@010_0038 àràvaþ sumahàn àsãt trailokyabhayakàrakaþ 03,062.017f@010_0039 vàjibhiþ pradrutai÷ caiva mahoùñrai ràsabhais tathà 03,062.017f@010_0040 anyonyaü nàbhirakùantaü mathyamànà vanadvipaiþ 03,062.017f@010_0041 hato bhràtà hataþ putro hataþ svàmã hato mama 03,062.017f@010_0042 eùo 'gnir utthitaþ kaùñaü tràyadhvaü dhàvatàdhunà 03,062.017f@010_0043 ratnarà÷ir vi÷ãrõo 'yaü gçhõãdhvaü kiü pradhàvata 03,062.017f@010_0044 sàmànyam etad draviõaü na mithyà vacanaü mama 03,062.017f@010_0045 evam evàbhibhàùanto vidravanti bhayàt tataþ 03,062.017f@010_0046 punar evàbhidhàvanti vittapradhvaüsakàs tathà 03,062.017f@010_0047 tasmiüs tathà vartamàne dàruõe janasaükùaye 03,062.017f@010_0048 damayantã ca bubudhe bhayasaütrastamànasà 03,062.017f@010_0049 apa÷yad vai÷asaü tac ca sarvalokabhayaükaram 03,062.017f@010_0050 adçùñapårvaü tad dçùñvà bàlà padmanibhekùaõà 03,062.017f@010_0051 saütrastamanasà tasmiüs tasthau ÷a÷inibhànanà 03,062.017f@010_0052 sarvair vidhvaüsitair bhagnais tarubhi÷ candanàdibhiþ 03,062.017f@010_0053 vikùiptair bhàti bhåþ sarvà dyaur rukùair iva ÷àradã 03,062.017f@010_0054 patadbhiþ pàtyamànai÷ ca patitai÷ ca tatas tataþ 03,062.017f@010_0055 bhãùaõãyaü vanaü tad dhi babhau tatra samantataþ 03,062.017f@010_0056 vimuktanàdasaütrastaü hàhàkàravinàditam 03,062.017f@010_0057 babhau tat sattvasaübàdhaü mahàraõam ivàparam 03,062.017f@010_0058 ye tu tatra vinirmuktàþ sàrthàþ ke cid avikùatàþ 03,062.017f@010_0059 te 'bruvan sahitàþ sarve kasyedaü karmaõaþ phalam 03,062.017f@010_0060 nånaü na påjito 'smàbhir maõibhadro mahàya÷àþ 03,062.017f@010_0061 tathà yakùàdhipaþ ÷rãmàn na ca vai÷ravaõaþ prabhuþ 03,062.017f@010_0062 na påjà vighnakartéõàm atha và sàrthikaiþ kçtà 03,062.017f@010_0063 ÷akunànàü phalaü càtha viparãtam idaü dhruvam 03,062.017f@010_0064 grahà và viparãtàs tu kim anyad idam àgatam 03,062.017f@010_0065 apare tv abruvan dãnà j¤àtidravyavinàkçtàþ 03,062.017f@010_0066 yàsàv adya mahàsàrthe nàrã hy unmattadar÷anà 03,062.017f@010_0067 praviùñà vikçtàkàrà kçtvà råpam amànuùam 03,062.017f@010_0068 tayeyaü vihità pårvaü màyà paramadàruõà 03,062.017f@010_0069 ràkùasã và dhruvaü yakùã pi÷àcã và bhayaükarã 03,062.017f@010_0070 tasyàþ sarvam idaü pàpaü nàtra kàryà vicàraõà 03,062.017f@010_0071 yadi pa÷yàma tàü pàpàü sàrthaghnãü naikaduùkçtàm 03,062.017f@010_0072 loùñabhiþ pàü÷ubhi÷ caiva tçõaiþ kàùñhai÷ ca muùñibhiþ 03,062.017f@010_0073 ava÷yam eva haüsyàmaþ sà tu sàrthasya kçtyakà 03,062.017f@010_0074 damayantã tu tac chrutvà vàkyaü teùàü sudàruõam 03,062.017f@010_0075 bhãtà trastà ca saüvignà pràdravad yena kànanam 03,062.017f@010_0076 à÷aïkamànà tat pàpam àtmànaü paryadevayat 03,062.017f@010_0077 aho mamopari vidheþ saürambho dàruõo mahàn 03,062.017f@010_0078 nànubadhnàti ku÷alaü kasyedaü karmaõaþ phalam 03,062.017f@010_0079 na smaràmy a÷ubhaü kiü cit kçtaü kasya cid aõv api 03,062.017f@010_0080 karmaõà manasà vàcà kasyedaü karmaõaþ phalam 03,062.017f@010_0081 nånaü janmàntarakçtaü pàpam àpatitaü mahat 03,062.017f@010_0082 apa÷cimàm imàü kaùñàm àpadaü pràptavaty aham 03,062.017f@010_0083 bhartçràjyàpaharaõaü svajanàc ca paràbhavaþ 03,062.017f@010_0084 bhartrà saha viyogaü ca tanayàbhyàü ca vicyutiþ 03,062.017f@010_0085 nirvastratà vane vàso bahuvyàlaniùevite 03,062.017f@010_0086 yo 'py akasmàn mayà pràpto nirjane gahane vane 03,062.017f@010_0087 so 'pi sàrthaþ paràbhåto daivena vidhinà dhruvam 03,062.017f@010_0088 à÷aïkate ca màü pàpàü madãyaü vyasanaü tathà 03,062.017f@010_0089 sàham evaüvidhà nånaü dhruvaü nàsty atra saü÷ayaþ 03,062.017f@010_0090 mandàyà hi mamàbhàgyaiþ sàrtho nånaü nipàtitaþ 03,062.017f@010_0091 kutràtmànaü pàtayeyaü yàmi kaü ÷araõaü vane 03,062.017f@010_0092 maraõena bhavec chàntir dhriyantyà duþkhajãvitam 03,062.017f@010_0093 hà nàtha hà mahàràja hà svàmi¤ jãvite÷vara 03,062.017f@010_0094 kiü màü vilapatãm evaü nàbhijalpasi mànada 03,062.017f@010_0095 evamàdi bahån anyàn pralàpàn bàùpaviklavà 03,062.017f@010_0096 kurvatã paryadhàvac ca vijanaü gahanaü vanam 03,062.018*0288_00 bçhada÷va uvàca 03,062.018*0288_01 evaü sà duþkhasaütaptà bhartçvyasanakar÷ità 03,062.018a gacchantã sà ciràt kàlàt puram àsàdayan mahat 03,062.018c sàyàhne cediràjasya subàhoþ satyavàdinaþ 03,062.018d*0289_01 sà tu tac càrusarvàïgã subàhos tuïgagopuram 03,062.018e vastràrdhakartasaüvãtà pravive÷a purottamam 03,062.019a tàü vivarõàü kç÷àü dãnàü muktake÷ãm amàrjanàm 03,062.019c unmattàm iva gacchantãü dadç÷uþ puravàsinaþ 03,062.020a pravi÷antãü tu tàü dçùñvà cediràjapurãü tadà 03,062.020c anujagmus tato bàlà gràmiputràþ kutåhalàt 03,062.021a sà taiþ parivçtàgacchat samãpaü ràjave÷manaþ 03,062.021c tàü pràsàdagatàpa÷yad ràjamàtà janair vçtàm 03,062.021d*0290_01 dhàtrãm uvàca gacchainàm ànayeha mamàntikam 03,062.021d*0290_02 janena kli÷yate bàlà duþkhità ÷araõàrthinã 03,062.021d*0290_03 yàdçgråpàü ca pa÷yàmi vidyotayati me gçham 03,062.021d*0290_04 unmattaveùapracchannà ÷rãr ivàyatalocanà 03,062.022a sà janaü vàrayitvà taü pràsàdatalam uttamam 03,062.022c àropya vismità ràjan damayantãm apçcchata 03,062.023a evam apy asukhàviùñà bibharùi paramaü vapuþ 03,062.023c bhàsi vidyud ivàbhreùu ÷aüsa me kàsi kasya và 03,062.024a na hi te mànuùaü råpaü bhåùaõair api varjitam 03,062.024c asahàyà narebhya÷ ca nodvijasy amaraprabhe 03,062.025a tac chrutvà vacanaü tasyà bhaimã vacanam abravãt 03,062.025c mànuùãü màü vijànãhi bhartàraü samanuvratàm 03,062.026a sairandhrãü jàtisaüpannàü bhujiùyàü kàmavàsinãm 03,062.026c phalamålà÷anàm ekàü yatrasàyaüprati÷rayàm 03,062.027a asaükhyeyaguõo bhartà màü ca nityam anuvrataþ 03,062.027c bhartàram api taü vãraü chàyevànapagà sadà 03,062.028a tasya daivàt prasaïgo 'bhåd atimàtraü sma devane 03,062.028c dyåte sa nirjita÷ caiva vanam eko 'bhyupeyivàn 03,062.029a tam ekavasanaü vãram unmattam iva vihvalam 03,062.029c à÷vàsayantã bhartàram aham anvagamaü vanam 03,062.029d*0291_01 sa kena cid ameyàtmà kàraõena varàïgane 03,062.029d*0291_02 duþkhitaþ sarvam utsçjya pravive÷a mahàvanam 03,062.029d*0291_03 tatas taü duþkhitaü dçùñvà pravi÷antaü ca kànanam 03,062.030a sa kadà cid vane vãraþ kasmiü÷ cit kàraõàntare 03,062.030c kùutparãtaþ suvimanàs tad apy ekaü vyasarjayat 03,062.031a tam ekavasanaü nagnam unmattaü gatacetasam 03,062.031c anuvrajantã bahulà na svapàmi ni÷àþ sadà 03,062.032a tato bahutithe kàle suptàm utsçjya màü kva cit 03,062.032c vàsaso 'rdhaü paricchidya tyaktavàn màm anàgasam 03,062.033a taü màrgamàõà bhartàraü dahyamànà dinakùapàþ 03,062.033b*0292_01 sàhaü kamalagarbhàbham apa÷yantã hçdi priyam 03,062.033c na vindàmy amaraprakhyaü priyaü pràõadhane÷varam 03,062.033d*0293_01 ity uktvà sànavadyàïgã ràjamàtaram apy uta 03,062.033d*0293_02 sthità÷ruparipårõàkùã vepamànà suduþkhità 03,062.034a tàm a÷ruparipårõàkùãü vilapantãü tathà bahu 03,062.034c ràjamàtàbravãd àrtàü bhaimãm àrtatarà svayam 03,062.035a vasasva mayi kalyàõi prãtir me tvayi vartate 03,062.035c mçgayiùyanti te bhadre bhartàraü puruùà mama 03,062.036a atha và svayam àgacchet paridhàvann itas tataþ 03,062.036c ihaiva vasatã bhadre bhartàram upalapsyase 03,062.037a ràjamàtur vacaþ ÷rutvà damayantã vaco 'bravãt 03,062.037c samayenotsahe vastuü tvayi vãraprajàyini 03,062.038a ucchiùñaü naiva bhu¤jãyàü na kuryàü pàdadhàvanam 03,062.038c na càhaü puruùàn anyàn saübhàùeyaü kathaü cana 03,062.039a pràrthayed yadi màü ka÷ cid daõóyas te sa pumàn bhavet 03,062.039b*0294_01 vadhya÷ ca te 'sakçn manda iti me vratam àhitam 03,062.039c bhartur anveùaõàrthaü tu pa÷yeyaü bràhmaõàn aham 03,062.040a yady evam iha kartavyaü vasàmy aham asaü÷ayam 03,062.040c ato 'nyathà na me vàso vartate hçdaye kva cit 03,062.041a tàü prahçùñena manasà ràjamàtedam abravãt 03,062.041c sarvam etat kariùyàmi diùñyà te vratam ãdç÷am 03,062.042a evam uktvà tato bhaimãü ràjamàtà vi÷àü pate 03,062.042c uvàcedaü duhitaraü sunandàü nàma bhàrata 03,062.043a sairandhrãm abhijànãùva sunande devaråpiõãm 03,062.043b*0295_01 vayasà tulyatàü pràptà sakhã tava bhavatv iyam 03,062.043c etayà saha modasva nirudvignamanàþ svayam 03,062.043d*0296_01 tataþ paramasaühçùñà sunandà gçham àgamat 03,062.043d*0296_02 damayantãm upàdàya sakhãbhiþ parivàrità 03,062.043d*0296_03 sà tatra påjyamànà vai damayantã vyanandata 03,062.043d*0296_04 sarvakàmaiþ suvihitair nirudvegàvasat tadà 03,062.043d*0297_01 tataþ sunandà ràjendra saüprahçùñamanàkçtã 03,062.043d*0297_02 sairandhrãsahitàgacchat svam evàvasathaü tadà 03,062.043d*0297_03 tataþ sunandayà sàrdhaü damayanty avasat sukham 03,062.043d*0297_04 sarvakàmaiþ samudità patidar÷analàlasà 03,062.043d*0298_01 saha sà nyavasad ràjan ràjaputryà sunandayà 03,062.043d*0298_02 cintayantã nalaü vãram ani÷aü vàmalocanà 03,063.000*0299_01 nalasya caritaü ràja¤ chçõu me vadato 'dbhutam 03,063.001 bçhada÷va uvàca 03,063.001a utsçjya damayantãü tu nalo ràjà vi÷àü pate 03,063.001c dadar÷a dàvaü dahyantaü mahàntaü gahane vane 03,063.002a tatra ÷u÷ràva madhye 'gnau ÷abdaü bhåtasya kasya cit 03,063.002c abhidhàva nalety uccaiþ puõya÷loketi càsakçt 03,063.003a mà bhair iti nala÷ coktvà madhyam agneþ pravi÷ya tam 03,063.003c dadar÷a nàgaràjànaü ÷ayànaü kuõóalãkçtam 03,063.004a sa nàgaþ prà¤jalir bhåtvà vepamàno nalaü tadà 03,063.004c uvàca viddhi màü ràjan nàgaü karkoñakaü nçpa 03,063.005a mayà pralabdho brahmarùir anàgàþ sumahàtapàþ 03,063.005c tena manyuparãtena ÷apto 'smi manujàdhipa 03,063.005d*0300_01 tiùñha tvaü sthàvara iva yàvad eva nalaþ kva cit 03,063.005d*0300_02 ito netà hi tatra tvaü ÷àpàn mokùyasi matkçtàt 03,063.006a tasya ÷àpàn na ÷aknomi padàd vicalituü padam 03,063.006c upadekùyàmi te ÷reyas tràtum arhati màü bhavàn 03,063.007a sakhà ca te bhaviùyàmi matsamo nàsti pannagaþ 03,063.007c laghu÷ ca te bhaviùyàmi ÷ãghram àdàya gaccha màm 03,063.008a evam uktvà sa nàgendro babhåvàïguùñhamàtrakaþ 03,063.008c taü gçhãtvà nalaþ pràyàd udde÷aü dàvavarjitam 03,063.009a àkà÷ade÷am àsàdya vimuktaü kçùõavartmanà 03,063.009c utsraùñukàmaü taü nàgaþ punaþ karkoñako 'bravãt 03,063.010a padàni gaõayan gaccha svàni naiùadha kàni cit 03,063.010c tatra te 'haü mahàràja ÷reyo dhàsyàmi yat param 03,063.011a tataþ saükhyàtum àrabdham ada÷ad da÷ame pade 03,063.011c tasya daùñasya tad råpaü kùipram antaradhãyata 03,063.012a sa dçùñvà vismitas tasthàv àtmànaü vikçtaü nalaþ 03,063.012c svaråpadhàriõaü nàgaü dadar÷a ca mahãpatiþ 03,063.013a tataþ karkoñako nàgaþ sàntvayan nalam abravãt 03,063.013c mayà te 'ntarhitaü råpaü na tvà vidyur janà iti 03,063.013d*0301_01 karkoñakasya nàgasya damayantyà nalasya ca 03,063.013d*0301_02 çtuparõasya ràjarùeþ kãrtanaü kalinà÷anam 03,063.014a yatkçte càsi vikçto duþkhena mahatà nala 03,063.014c viùeõa sa madãyena tvayi duþkhaü nivatsyati 03,063.015a viùeõa saüvçtair gàtrair yàvat tvàü na vimokùyati 03,063.015c tàvat tvayi mahàràja duþkhaü vai sa nivatsyati 03,063.016a anàgà yena nikçtas tvam anarho janàdhipa 03,063.016c krodhàd asåyayitvà taü rakùà me bhavataþ kçtà 03,063.017a na te bhayaü naravyàghra daüùñribhyaþ ÷atruto 'pi và 03,063.017c brahmavidbhya÷ ca bhavità matprasàdàn naràdhipa 03,063.018a ràjan viùanimittà ca na te pãóà bhaviùyati 03,063.018c saügràmeùu ca ràjendra ÷a÷vaj jayam avàpsyasi 03,063.019a gaccha ràjann itaþ såto bàhuko 'ham iti bruvan 03,063.019c samãpam çtuparõasya sa hi vedàkùanaipuõam 03,063.019e ayodhyàü nagarãü ramyàm adyaiva niùadhe÷vara 03,063.020a sa te 'kùahçdayaü dàtà ràjà÷vahçdayena vai 03,063.020c ikùvàkukulajaþ ÷rãmàn mitraü caiva bhaviùyati 03,063.021a bhaviùyasi yadàkùaj¤aþ ÷reyasà yokùyase tadà 03,063.021c sameùyasi ca dàrais tvaü mà sma ÷oke manaþ kçthàþ 03,063.021e ràjyena tanayàbhyàü ca satyam etad bravãmi te 03,063.022a svaråpaü ca yadà draùñum icchethàs tvaü naràdhipa 03,063.022c saüsmartavyas tadà te 'haü vàsa÷ cedaü nivàsayeþ 03,063.023a anena vàsasàcchannaþ svaråpaü pratipatsyase 03,063.023c ity uktvà pradadàv asmai divyaü vàsoyugaü tadà 03,063.024a evaü nalaü samàdi÷ya vàso dattvà ca kaurava 03,063.024c nàgaràjas tato ràjaüs tatraivàntaradhãyata 03,064.001 bçhada÷va uvàca 03,064.001a tasminn antarhite nàge prayayau naiùadho nalaþ 03,064.001c çtuparõasya nagaraü pràvi÷ad da÷ame 'hani 03,064.002a sa ràjànam upàtiùñhad bàhuko 'ham iti bruvan 03,064.002c a÷vànàü vàhane yuktaþ pçthivyàü nàsti matsamaþ 03,064.003a arthakçcchreùu caivàhaü praùñavyo naipuõeùu ca 03,064.003c annasaüskàram api ca jànàmy anyair vi÷eùataþ 03,064.004a yàni ÷ilpàni loke 'smin yac càpy anyat suduùkaram 03,064.004c sarvaü yatiùye tat kartum çtuparõa bharasva màm 03,064.004d*0302_01 ity uktaþ sa nalenàtha çtuparõo naràdhipaþ 03,064.004d*0302_02 uvàca suprãtamanàs taü prekùya ca mahãpate 03,064.005 çtuparõa uvàca 03,064.005a vasa bàhuka bhadraü te sarvam etat kariùyasi 03,064.005c ÷ãghrayàne sadà buddhir dhãyate me vi÷eùataþ 03,064.006a sa tvam àtiùñha yogaü taü yena ÷ãghrà hayà mama 03,064.006c bhaveyur a÷vàdhyakùo 'si vetanaü te ÷ataü ÷atàþ 03,064.007a tvàm upasthàsyata÷ cemau nityaü vàrùõeyajãvalau 03,064.007c etàbhyàü raüsyase sàrdhaü vasa vai mayi bàhuka 03,064.008 bçhada÷va uvàca 03,064.008a evam ukto nalas tena nyavasat tatra påjitaþ 03,064.008c çtuparõasya nagare sahavàrùõeyajãvalaþ 03,064.009a sa tatra nivasan ràjà vaidarbhãm anucintayan 03,064.009c sàyaü sàyaü sadà cemaü ÷lokam ekaü jagàda ha 03,064.010a kva nu sà kùutpipàsàrtà ÷ràntà ÷ete tapasvinã 03,064.010c smarantã tasya mandasya kaü và sàdyopatiùñhati 03,064.011a evaü bruvantaü ràjànaü ni÷àyàü jãvalo 'bravãt 03,064.011c kàm enàü ÷ocase nityaü ÷rotum icchàmi bàhuka 03,064.011d*0303_01 àyuùman kasya và nàrã yàm evam anu÷ocasi 03,064.012a tam uvàca nalo ràjà mandapraj¤asya kasya cit 03,064.012c àsãd bahumatà nàrã tasyà dçóhataraü ca saþ 03,064.013a sa vai kena cid arthena tayà mando vyayujyata 03,064.013c viprayukta÷ ca mandàtmà bhramaty asukhapãóitaþ 03,064.014a dahyamànaþ sa ÷okena divàràtram atandritaþ 03,064.014c ni÷àkàle smaraüs tasyàþ ÷lokam ekaü sma gàyati 03,064.015a sa vai bhraman mahãü sarvàü kva cid àsàdya kiü cana 03,064.015c vasaty anarhas tadduþkhaü bhåya evànusaüsmaran 03,064.016a sà tu taü puruùaü nàrã kçcchre 'py anugatà vane 03,064.016c tyaktà tenàlpapuõyena duùkaraü yadi jãvati 03,064.017a ekà bàlànabhij¤à ca màrgàõàm atathocità 03,064.017c kùutpipàsàparãtà ca duùkaraü yadi jãvati 03,064.018a ÷vàpadàcarite nityaü vane mahati dàruõe 03,064.018c tyaktà tenàlpapuõyena mandapraj¤ena màriùa 03,064.019a ity evaü naiùadho ràjà damayantãm anusmaran 03,064.019c aj¤àtavàsam avasad ràj¤as tasya nive÷ane 03,065.001 bçhada÷va uvàca 03,065.001a hçtaràjye nale bhãmaþ sabhàrye preùyatàü gate 03,065.001c dvijàn prasthàpayàm àsa naladar÷anakàïkùayà 03,065.002a saüdide÷a ca tàn bhãmo vasu dattvà ca puùkalam 03,065.002c mçgayadhvaü nalaü caiva damayantãü ca me sutàm 03,065.003a asmin karmaõi niùpanne vij¤àte niùadhàdhipe 03,065.003c gavàü sahasraü dàsyàmi yo vas tàv ànayiùyati 03,065.003e agrahàraü ca dàsyàmi gràmaü nagarasaümitam 03,065.003f*0304_01 hiraõyaü ca suvarõaü ca dàsãdàsaü tathaiva ca 03,065.004a na cec chakyàv ihànetuü damayantã nalo 'pi và 03,065.004c j¤àtamàtre 'pi dàsyàmi gavàü da÷a÷ataü dhanam 03,065.005a ity uktàs te yayur hçùñà bràhmaõàþ sarvatodi÷am 03,065.005c puraràùñràõi cinvanto naiùadhaü saha bhàryayà 03,065.005d*0305_01 naiva kvàpi prapa÷yanti nalaü và bhãmaputrikàm 03,065.006a tata÷ cedipurãü ramyàü sudevo nàma vai dvijaþ 03,065.006c vicinvàno 'tha vaidarbhãm apa÷yad ràjave÷mani 03,065.006d*0306_01 kç÷àü vivarõàü malinàü bhartç÷okaparàyaõàm 03,065.006e puõyàhavàcane ràj¤aþ sunandàsahitàü sthitàm 03,065.007a mandaprakhyàyamànena råpeõàpratimena tàm 03,065.007c pinaddhàü dhåmajàlena prabhàm iva vibhàvasoþ 03,065.008a tàü samãkùya vi÷àlàkùãm adhikaü malinàü kç÷àm 03,065.008c tarkayàm àsa bhaimãti kàraõair upapàdayan 03,065.009 sudeva uvàca 03,065.009a yatheyaü me purà dçùñà tathàråpeyam aïganà 03,065.009c kçtàrtho 'smy adya dçùñvemàü lokakàntàm iva ÷riyam 03,065.010a pårõacandrànanàü ÷yàmàü càruvçttapayodharàm 03,065.010c kurvantãü prabhayà devãü sarvà vitimirà di÷aþ 03,065.011a càrupadmapalà÷àkùãü manmathasya ratãm iva 03,065.011c iùñàü sarvasya jagataþ pårõacandraprabhàm iva 03,065.012a vidarbhasarasas tasmàd daivadoùàd ivoddhçtàm 03,065.012c malapaïkànuliptàïgãü mçõàlãm iva tàü bhç÷am 03,065.013a paurõamàsãm iva ni÷àü ràhugrastani÷àkaràm 03,065.013c pati÷okàkulàü dãnàü ÷uùkasrotàü nadãm iva 03,065.014a vidhvastaparõakamalàü vitràsitavihaügamàm 03,065.014c hastihastaparikliùñàü vyàkulàm iva padminãm 03,065.015a sukumàrãü sujàtàïgãü ratnagarbhagçhocitàm 03,065.015c dahyamànàm ivoùõena mçõàlãm aciroddhçtàm 03,065.016a råpaudàryaguõopetàü maõóanàrhàm amaõóitàm 03,065.016c candralekhàm iva navàü vyomni nãlàbhrasaüvçtàm 03,065.017a kàmabhogaiþ priyair hãnàü hãnàü bandhujanena ca 03,065.017c dehaü dhàrayatãü dãnàü bhartçdar÷anakàïkùayà 03,065.018a bhartà nàma paraü nàryà bhåùaõaü bhåùaõair vinà 03,065.018c eùà virahità tena ÷obhanàpi na ÷obhate 03,065.019a duùkaraü kurute 'tyarthaü hãno yad anayà nalaþ 03,065.019c dhàrayaty àtmano dehaü na ÷okenàvasãdati 03,065.020a imàm asitake÷àntàü ÷atapatràyatekùaõàm 03,065.020c sukhàrhàü duþkhitàü dçùñvà mamàpi vyathate manaþ 03,065.021a kadà nu khalu duþkhasya pàraü yàsyati vai ÷ubhà 03,065.021c bhartuþ samàgamàt sàdhvã rohiõã ÷a÷ino yathà 03,065.022a asyà nånaü punar làbhàn naiùadhaþ prãtim eùyati 03,065.022c ràjà ràjyaparibhraùñaþ punar labdhveva medinãm 03,065.023a tulya÷ãlavayoyuktàü tulyàbhijanasaüyutàm 03,065.023c naiùadho 'rhati vaidarbhãü taü ceyam asitekùaõà 03,065.024a yuktaü tasyàprameyasya vãryasattvavato mayà 03,065.024c samà÷vàsayituü bhàryàü patidar÷analàlasàm 03,065.025a ayam à÷vàsayàmy enàü pårõacandranibhànanàm 03,065.025c adçùñapårvàü duþkhasya duþkhàrtàü dhyànatatparàm 03,065.026 bçhada÷va uvàca 03,065.026a evaü vimç÷ya vividhaiþ kàraõair lakùaõai÷ ca tàm 03,065.026c upagamya tato bhaimãü sudevo bràhmaõo 'bravãt 03,065.027a ahaü sudevo vaidarbhi bhràtus te dayitaþ sakhà 03,065.027c bhãmasya vacanàd ràj¤as tvàm anveùñum ihàgataþ 03,065.028a ku÷alã te pità ràj¤i janitrã bhràtara÷ ca te 03,065.028c àyuùmantau ku÷alinau tatrasthau dàrakau ca te 03,065.028d*0307_01 kiü tu ràjà dçóhaü bhãmo janitrã bhràtara÷ ca te 03,065.028e tvatkçte bandhuvargà÷ ca gatasattvà ivàsate 03,065.028f*0308_01 anveùñàro bràhmaõà÷ ca bhramanti ÷ata÷o mahãm 03,065.029a abhij¤àya sudevaü tu damayantã yudhiùñhira 03,065.029c paryapçcchat tataþ sarvàn krameõa suhçdaþ svakàn 03,065.030a ruroda ca bhç÷aü ràjan vaidarbhã ÷okakar÷ità 03,065.030c dçùñvà sudevaü sahasà bhràtur iùñaü dvijottamam 03,065.031a tato rudantãü tàü dçùñvà sunandà ÷okakar÷itàm 03,065.031c sudevena sahaikànte kathayantãü ca bhàrata 03,065.032a janitryai preùayàm àsa sairandhrã rudate bhç÷am 03,065.032c bràhmaõena samàgamya tàü veda yadi manyase 03,065.033a atha cedipater màtà ràj¤a÷ càntaþpuràt tadà 03,065.033c jagàma yatra sà bàlà bràhmaõena sahàbhavat 03,065.034a tataþ sudevam ànàyya ràjamàtà vi÷àü pate 03,065.034c papraccha bhàryà kasyeyaü sutà và kasya bhàminã 03,065.035a kathaü ca naùñà j¤àtibhyo bhartur và vàmalocanà 03,065.035c tvayà ca vidità vipra katham evaügatà satã 03,065.036a etad icchàmy ahaü tvatto j¤àtuü sarvam a÷eùataþ 03,065.036c tattvena hi mamàcakùva pçcchantyà devaråpiõãm 03,065.037a evam uktas tayà ràjan sudevo dvijasattamaþ 03,065.037c sukhopaviùña àcaùña damayantyà yathàtatham 03,066.001 sudeva uvàca 03,066.001a vidarbharàjo dharmàtmà bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,066.001c suteyaü tasya kalyàõã damayantãti vi÷rutà 03,066.002a ràjà tu naiùadho nàma vãrasenasuto nalaþ 03,066.002c bhàryeyaü tasya kalyàõã puõya÷lokasya dhãmataþ 03,066.003a sa vai dyåte jito bhràtrà hçtaràjyo mahãpatiþ 03,066.003c damayantyà gataþ sàrdhaü na praj¤àyata karhi cit 03,066.004a te vayaü damayantyarthe caràmaþ pçthivãm imàm 03,066.004c seyam àsàdità bàlà tava putranive÷ane 03,066.005a asyà råpeõa sadç÷ã mànuùã neha vidyate 03,066.005c asyà÷ caiva bhruvor madhye sahajaþ piplur uttamaþ 03,066.005d*0309_01 sa dçùño bahu÷o nàdya lakùito 'ntarhito mayà 03,066.005e ÷yàmàyàþ padmasaükà÷o lakùito 'ntarhito mayà 03,066.006a malena saüvçto hy asyàs tanvabhreõeva candramàþ 03,066.006c cihnabhåto vibhåtyartham ayaü dhàtrà vinirmitaþ 03,066.007a pratipatkaluùevendor lekhà nàti viràjate 03,066.007c na càsyà na÷yate råpaü vapur malasamàcitam 03,066.007e asaüskçtam api vyaktaü bhàti kà¤canasaünibham 03,066.008a anena vapuùà bàlà piplunànena caiva ha 03,066.008c lakùiteyaü mayà devã pihito 'gnir ivoùmaõà 03,066.009 bçhada÷va uvàca 03,066.009a tac chrutvà vacanaü tasya sudevasya vi÷àü pate 03,066.009c sunandà ÷odhayàm àsa piplupracchàdanaü malam 03,066.010a sa malenàpakçùñena piplus tasyà vyarocata 03,066.010c damayantyàs tadà vyabhre nabhasãva ni÷àkaraþ 03,066.011a pipluü dçùñvà sunandà ca ràjamàtà ca bhàrata 03,066.011c rudantyau tàü pariùvajya muhårtam iva tasthatuþ 03,066.011e utsçjya bàùpaü ÷anakai ràjamàtedam abravãt 03,066.012a bhaginyà duhità me 'si piplunànena såcità 03,066.012c ahaü ca tava màtà ca ràjanyasya mahàtmanaþ 03,066.012e sute da÷àrõàdhipateþ sudàmna÷ càrudar÷ane 03,066.013a bhãmasya ràj¤aþ sà dattà vãrabàhor ahaü punaþ 03,066.013c tvaü tu jàtà mayà dçùñà da÷àrõeùu pitur gçhe 03,066.014a yathaiva te pitur gehaü tathedam api bhàmini 03,066.014c yathaiva hi mamai÷varyaü damayanti tathà tava 03,066.015a tàü prahçùñena manasà damayantã vi÷àü pate 03,066.015c abhivàdya màtur bhaginãm idaü vacanam abravãt 03,066.016a aj¤àyamànàpi satã sukham asmy uùiteha vai 03,066.016c sarvakàmaiþ suvihità rakùyamàõà sadà tvayà 03,066.017a sukhàt sukhataro vàso bhaviùyati na saü÷ayaþ 03,066.017c ciraviproùitàü màtar màm anuj¤àtum arhasi 03,066.018a dàrakau ca hi me nãtau vasatas tatra bàlakau 03,066.018c pitrà vihãnau ÷okàrtau mayà caiva kathaü nu tau 03,066.019a yadi càpi priyaü kiü cin mayi kartum ihecchasi 03,066.019c vidarbhàn yàtum icchàmi ÷ãghraü me yànam àdi÷a 03,066.020a bàóham ity eva tàm uktvà hçùñà màtçùvasà nçpa 03,066.020c guptàü balena mahatà putrasyànumate tataþ 03,066.020d*0310_01 pràhiõod damayantãü tàü tadà viprapuraskçtàm 03,066.021a prasthàpayad ràjamàtà ÷rãmatà naravàhinà 03,066.021c yànena bharata÷reùñha svannapànaparicchadàm 03,066.022a tataþ sà naciràd eva vidarbhàn agamac chubhà 03,066.022c tàü tu bandhujanaþ sarvaþ prahçùñaþ pratyapåjayat 03,066.023a sarvàn ku÷alino dçùñvà bàndhavàn dàrakau ca tau 03,066.023c màtaraü pitaraü caiva sarvaü caiva sakhãjanam 03,066.024a devatàþ påjayàm àsa bràhmaõàü÷ ca ya÷asvinã 03,066.024c vidhinà pareõa kalyàõã damayantã vi÷àü pate 03,066.025a atarpayat sudevaü ca gosahasreõa pàrthivaþ 03,066.025c prãto dçùñvaiva tanayàü gràmeõa draviõena ca 03,066.026a sà vyuùñà rajanãü tatra pitur ve÷mani bhàminã 03,066.026c vi÷ràntà màtaraü ràjann idaü vacanam abravãt 03,067.001 damayanty uvàca 03,067.001a màü ced icchasi jãvantãü màtaþ satyaü bravãmi te 03,067.001c naravãrasya vai tasya nalasyànayane yata 03,067.002 bçhada÷va uvàca 03,067.002a damayantyà tathoktà tu sà devã bhç÷aduþkhità 03,067.002c bàùpeõa pihità ràjan nottaraü kiü cid abravãt 03,067.003a tadavasthàü tu tàü dçùñvà sarvam antaþpuraü tadà 03,067.003c hàhàbhåtam atãvàsãd bhç÷aü ca praruroda ha 03,067.004a tato bhãmaü mahàràja bhàryà vacanam abravãt 03,067.004c damayantã tava sutà bhartàram anu÷ocati 03,067.005a apakçùya ca lajjàü màü svayam uktavatã nçpa 03,067.005c prayatantu tava preùyàþ puõya÷lokasya dar÷ane 03,067.006a tayà pracodito ràjà bràhmaõàn va÷avartinaþ 03,067.006c pràsthàpayad di÷aþ sarvà yatadhvaü naladar÷ane 03,067.007a tato vidarbhàdhipater niyogàd bràhmaõarùabhàþ 03,067.007c damayantãm atho dçùñvà prasthitàþ smety athàbruvan 03,067.008a atha tàn abravãd bhaimã sarvaràùñreùv idaü vacaþ 03,067.008c bruvadhvaü janasaüsatsu tatra tatra punaþ punaþ 03,067.009a kva nu tvaü kitava chittvà vastràrdhaü prasthito mama 03,067.009c utsçjya vipine suptàm anuraktàü priyàü priya 03,067.010a sà vai yathà samàdiùñà tatràste tvatpratãkùiõã 03,067.010c dahyamànà bhç÷aü bàlà vastràrdhenàbhisaüvçtà 03,067.011a tasyà rudantyàþ satataü tena ÷okena pàrthiva 03,067.011c prasàdaü kuru vai vãra prativàkyaü dadasva ca 03,067.012a etad anyac ca vaktavyaü kçpàü kuryàd yathà mayi 03,067.012c vàyunà dhåyamàno hi vanaü dahati pàvakaþ 03,067.012d*0311_01 tathà dahati ÷okàgnir hçdayaü mama nitya÷aþ 03,067.013a bhartavyà rakùaõãyà ca patnã hi patinà sadà 03,067.013c tan naùñam ubhayaü kasmàd dharmaj¤asya satas tava 03,067.014a khyàtaþ pràj¤aþ kulãna÷ ca sànukro÷a÷ ca tvaü sadà 03,067.014c saüvçtto niranukro÷aþ ÷aïke madbhàgyasaükùayàt 03,067.015a sa kuruùva maheùvàsa dayàü mayi nararùabha 03,067.015c ànç÷aüsyaü paro dharmas tvatta eva hi me ÷rutam 03,067.016a evaü bruvàõàn yadi vaþ pratibråyàd dhi ka÷ cana 03,067.016c sa naraþ sarvathà j¤eyaþ ka÷ càsau kva ca vartate 03,067.017a yac ca vo vacanaü ÷rutvà bråyàt prativaco naraþ 03,067.017c tad àdàya vacaþ kùipraü mamàvedyaü dvijottamàþ 03,067.018a yathà ca vo na jànãyàc carato bhãma÷àsanàt 03,067.018c punaràgamanaü caiva tathà kàryam atandritaiþ 03,067.019a yadi vàsau samçddhaþ syàd yadi vàpy adhano bhavet 03,067.019c yadi vàpy arthakàmaþ syàj j¤eyam asya cikãrùitam 03,067.020a evam uktàs tv agacchaüs te bràhmaõàþ sarvatodi÷am 03,067.020c nalaü mçgayituü ràjaüs tathà vyasaninaü tadà 03,067.021a te puràõi saràùñràõi gràmàn ghoùàüs tathà÷ramàn 03,067.021c anveùanto nalaü ràjan nàdhijagmur dvijàtayaþ 03,067.022a tac ca vàkyaü tathà sarve tatra tatra vi÷àü pate 03,067.022c ÷ràvayàü cakrire viprà damayantyà yatheritam 03,068.001 bçhada÷va uvàca 03,068.001a atha dãrghasya kàlasya parõàdo nàma vai dvijaþ 03,068.001c pratyetya nagaraü bhaimãm idaü vacanam abravãt 03,068.002a naiùadhaü mçgayànena damayanti divàni÷am 03,068.002c ayodhyàü nagarãü gatvà bhàïgasvarir upasthitaþ 03,068.003a ÷ràvita÷ ca mayà vàkyaü tvadãyaü sa mahàjane 03,068.003c çtuparõo mahàbhàgo yathoktaü varavarõini 03,068.004a tac chrutvà nàbravãt kiü cid çtuparõo naràdhipaþ 03,068.004c na ca pàriùadaþ ka÷ cid bhàùyamàõo mayàsakçt 03,068.005a anuj¤àtaü tu màü ràj¤à vijane ka÷ cid abravãt 03,068.005c çtuparõasya puruùo bàhuko nàma nàmataþ 03,068.006a såtas tasya narendrasya viråpo hrasvabàhukaþ 03,068.006c ÷ãghrayàne suku÷alo mçùñakartà ca bhojane 03,068.007a sa viniþ÷vasya bahu÷o ruditvà ca muhur muhuþ 03,068.007c ku÷alaü caiva màü pçùñvà pa÷càd idam abhàùata 03,068.008a vaiùamyam api saüpràptà gopàyanti kulastriyaþ 03,068.008c àtmànam àtmanà satyo jitasvargà na saü÷ayaþ 03,068.008e rahità bhartçbhi÷ caiva na krudhyanti kadà cana 03,068.008f*0312_01 pràõàü÷ càritrakavacàn dhàrayanti varastriyaþ 03,068.009a viùamasthena måóhena paribhraùñasukhena ca 03,068.009c yat sà tena parityaktà tatra na kroddhum arhati 03,068.010a pràõayàtràü pariprepsoþ ÷akunair hçtavàsasaþ 03,068.010c àdhibhir dahyamànasya ÷yàmà na kroddhum arhati 03,068.011a satkçtàsatkçtà vàpi patiü dçùñvà tathàgatam 03,068.011c bhraùñaràjyaü ÷riyà hãnaü ÷yàmà na kroddhum arhati 03,068.012a tasya tad vacanaü ÷rutvà tvarito 'ham ihàgataþ 03,068.012c ÷rutvà pramàõaü bhavatã ràj¤a÷ caiva nivedaya 03,068.013a etac chrutvà÷rupårõàkùã parõàdasya vi÷àü pate 03,068.013c damayantã raho 'bhyetya màtaraü pratyabhàùata 03,068.013d*0313_01 ayam artho mçùà na syàd bràhmaõasya kathaü cana 03,068.014a ayam artho na saüvedyo bhãme màtaþ kathaü cana 03,068.014c tvatsaünidhau samàdekùye sudevaü dvijasattamam 03,068.015a yathà na nçpatir bhãmaþ pratipadyeta me matam 03,068.015c tathà tvayà prayattavyaü mama cet priyam icchasi 03,068.016a yathà càhaü samànãtà sudevenà÷u bàndhavàn 03,068.016c tenaiva maïgalenà÷u sudevo yàtu màciram 03,068.016e samànetuü nalaü màtar ayodhyàü nagarãm itaþ 03,068.016f*0314_01 çtuparõasya bhavane nivasantam ariüdamam 03,068.017a vi÷ràntaü ca tataþ pa÷càt parõàdaü dvijasattamam 03,068.017c arcayàm àsa vaidarbhã dhanenàtãva bhàminã 03,068.017d*0315_01 uvàca cainaü mahatà saüpåjya draviõena vai 03,068.018a nale cehàgate vipra bhåyo dàsyàmi te vasu 03,068.018c tvayà hi me bahu kçtaü yathà nànyaþ kariùyati 03,068.018e yad bhartràhaü sameùyàmi ÷ãghram eva dvijottama 03,068.019a evam ukto 'rcayitvà tàm à÷ãrvàdaiþ sumaïgalaiþ 03,068.019c gçhàn upayayau càpi kçtàrthaþ sa mahàmanàþ 03,068.020a tata÷ cànàyya taü vipraü damayantã yudhiùñhira 03,068.020c abravãt saünidhau màtur duþkha÷okasamanvità 03,068.021a gatvà sudeva nagarãm ayodhyàvàsinaü nçpam 03,068.021c çtuparõaü vaco bråhi patim anyaü cikãrùatã 03,068.021e àsthàsyati punar bhaimã damayantã svayaüvaram 03,068.022a tatra gacchanti ràjàno ràjaputrà÷ ca sarva÷aþ 03,068.022c yathà ca gaõitaþ kàlaþ ÷vobhåte sa bhaviùyati 03,068.023a yadi saübhàvanãyaü te gaccha ÷ãghram ariüdama 03,068.023c såryodaye dvitãyaü sà bhartàraü varayiùyati 03,068.023e na hi sa j¤àyate vãro nalo jãvan mçto 'pi và 03,068.024a evaü tayà yathoktaü vai gatvà ràjànam abravãt 03,068.024c çtuparõaü mahàràja sudevo bràhmaõas tadà 03,069.001 bçhada÷va uvàca 03,069.001a ÷rutvà vacaþ sudevasya çtuparõo naràdhipaþ 03,069.001b*0316_01 sàrathãn sa samànãya vàrùõeyaprabhçtãn nçpaþ 03,069.001b*0316_02 kathayàm àsa yad vçttaü bràhmaõena ÷rutaü tathà 03,069.001b*0316_03 bàhukaü ca samàhåya damayantyàþ svayaüvaram 03,069.001c sàntvaya¤ ÷lakùõayà vàcà bàhukaü pratyabhàùata 03,069.002a vidarbhàn yàtum icchàmi damadantyàþ svayaüvaram 03,069.002c ekàhnà hayatattvaj¤a manyase yadi bàhuka 03,069.003a evam uktasya kaunteya tena ràj¤à nalasya ha 03,069.003c vyadãryata mano duþkhàt pradadhyau ca mahàmanàþ 03,069.004a damayantã bhaved etat kuryàd duþkhena mohità 03,069.004c asmadarthe bhaved vàyam upàya÷ cintito mahàn 03,069.005a nç÷aüsaü bata vaidarbhã kartukàmà tapasvinã 03,069.005c mayà kùudreõa nikçtà pàpenàkçtabuddhinà 03,069.006a strãsvabhàva÷ calo loke mama doùa÷ ca dàruõaþ 03,069.006c syàd evam api kuryàt sà viva÷à gatasauhçdà 03,069.006e mama ÷okena saüvignà nairà÷yàt tanumadhyamà 03,069.007a na caivaü karhi cit kuryàt sàpatyà ca vi÷eùataþ 03,069.007c yad atra tathyaü pathyaü ca gatvà vetsyàmi ni÷cayam 03,069.007e çtuparõasya vai kàmam àtmàrthaü ca karomy aham 03,069.008a iti ni÷citya manasà bàhuko dãnamànasaþ 03,069.008c kçtà¤jalir uvàcedam çtuparõaü naràdhipam 03,069.009a pratijànàmi te satyaü gamiùyasi naràdhipa 03,069.009c ekàhnà puruùavyàghra vidarbhanagarãü nçpa 03,069.009d*0317_01 evam ukto 'bravãd ràjà bàhukaü prahasaüs tadà 03,069.009d*0317_02 yady evaü bhavità ÷vo vai kiü te kàmaü karomy aham 03,069.010a tataþ parãkùàm a÷vànàü cakre ràjan sa bàhukaþ 03,069.010c a÷va÷àlàm upàgamya bhàïgasvarinçpàj¤ayà 03,069.011a sa tvaryamàõo bahu÷a çtuparõena bàhukaþ 03,069.011b*0318_01 a÷vठjij¤àsamàno vai vicàrya ca punaþ punaþ 03,069.011c adhyagacchat kç÷àn a÷vàn samarthàn adhvani kùamàn 03,069.012a tejobalasamàyuktàn kula÷ãlasamanvitàn 03,069.012c varjitàül lakùaõair hãnaiþ pçthuprothàn mahàhanån 03,069.012e ÷uddhàn da÷abhir àvartaiþ sindhujàn vàtaraühasaþ 03,069.012f*0319_01 dç÷yamànàn kç÷àn aïgair javenàpratimàn pathi 03,069.013a dçùñvà tàn abravãd ràjà kiü cit kopasamanvitaþ 03,069.013c kim idaü pràrthitaü kartuü pralabdhavyà hi te vayam 03,069.014a katham alpabalapràõà vakùyantãme hayà mama 03,069.014c mahàn adhvà ca turagair gantavyaþ katham ãdç÷aiþ 03,069.015 bàhuka uvàca 03,069.015a ete hayà gamiùyanti vidarbhàn nàtra saü÷ayaþ 03,069.015c athànyàn manyase ràjan bråhi kàn yojayàmi te 03,069.015d*0320_01 eko lalàñe dvau mårdhni dvau dvau pàr÷vopapàr÷vayoþ 03,069.015d*0320_02 dvau dvau vakùasi vij¤eyau prayàõe caika eva tu 03,069.016 çtuparõa uvàca 03,069.016a tvam eva hayatattvaj¤aþ ku÷ala÷ càsi bàhuka 03,069.016c yàn manyase samarthàüs tvaü kùipraü tàn eva yojaya 03,069.017 bçhada÷va uvàca 03,069.017a tataþ sada÷vàü÷ caturaþ kula÷ãlasamanvitàn 03,069.017c yojayàm àsa ku÷alo javayuktàn rathe naraþ 03,069.018a tato yuktaü rathaü ràjà samàrohat tvarànvitaþ 03,069.018c atha paryapatan bhåmau jànubhis te hayottamàþ 03,069.019a tato naravaraþ ÷rãmàn nalo ràjà vi÷àü pate 03,069.019c sàntvayàm àsa tàn a÷vàüs tejobalasamanvitàn 03,069.020a ra÷mibhi÷ ca samudyamya nalo yàtum iyeùa saþ 03,069.020c såtam àropya vàrùõeyaü javam àsthàya vai param 03,069.021a te codyamànà vidhinà bàhukena hayottamàþ 03,069.021c samutpetur ivàkà÷aü rathinaü mohayann iva 03,069.022a tathà tu dçùñvà tàn a÷vàn vahato vàtaraühasaþ 03,069.022c ayodhyàdhipatir dhãmàn vismayaü paramaü yayau 03,069.023a rathaghoùaü tu taü ÷rutvà hayasaügrahaõaü ca tat 03,069.023c vàrùõeya÷ cintayàm àsa bàhukasya hayaj¤atàm 03,069.024a kiü nu syàn màtalir ayaü devaràjasya sàrathiþ 03,069.024c tathà hi lakùaõaü vãre bàhuke dç÷yate mahat 03,069.025a ÷àlihotro 'tha kiü nu syàd dhayànàü kulatattvavit 03,069.025c mànuùaü samanupràpto vapuþ parama÷obhanam 03,069.026a utàho svid bhaved ràjà nalaþ parapuraüjayaþ 03,069.026c so 'yaü nçpatir àyàta ity evaü samacintayat 03,069.027a atha và yàü nalo veda vidyàü tàm eva bàhukaþ 03,069.027c tulyaü hi lakùaye j¤ànaü bàhukasya nalasya ca 03,069.028a api cedaü vayas tulyam asya manye nalasya ca 03,069.028c nàyaü nalo mahàvãryas tadvidyas tu bhaviùyati 03,069.029a pracchannà hi mahàtmàna÷ caranti pçthivãm imàm 03,069.029c daivena vidhinà yuktàþ ÷àstroktai÷ ca viråpaõaiþ 03,069.030a bhavet tu matibhedo me gàtravairåpyatàü prati 03,069.030c pramàõàt parihãnas tu bhaved iti hi me matiþ 03,069.031a vayaþpramàõaü tattulyaü råpeõa tu viparyayaþ 03,069.031c nalaü sarvaguõair yuktaü manye bàhukam antataþ 03,069.032a evaü vicàrya bahu÷o vàrùõeyaþ paryacintayat 03,069.032c hçdayena mahàràja puõya÷lokasya sàrathiþ 03,069.033a çtuparõas tu ràjendra bàhukasya hayaj¤atàm 03,069.033c cintayan mumude ràjà sahavàrùõeyasàrathiþ 03,069.034a balaü vãryaü tathotsàhaü hayasaügrahaõaü ca tat 03,069.034c paraü yatnaü ca saüprekùya paràü mudam avàpa ha 03,070.001 bçhada÷va uvàca 03,070.001a sa nadãþ parvatàü÷ caiva vanàni ca saràüsi ca 03,070.001c acireõàticakràma khecaraþ khe carann iva 03,070.002a tathà prayàte tu rathe tadà bhàïgasvarir nçpaþ 03,070.002c uttarãyam athàpa÷yad bhraùñaü parapuraüjayaþ 03,070.003a tataþ sa tvaramàõas tu pañe nipatite tadà 03,070.003c grahãùyàmãti taü ràjà nalam àha mahàmanàþ 03,070.004a nigçhõãùva mahàbuddhe hayàn etàn mahàjavàn 03,070.004c vàrùõeyo yàvad etaü me pañam ànayatàm iti 03,070.005a nalas taü pratyuvàcàtha dåre bhraùñaþ pañas tava 03,070.005c yojanaü samatikrànto na sa ÷akyas tvayà punaþ 03,070.006a evam ukte nalenàtha tadà bhàïgasvarir nçpaþ 03,070.006c àsasàda vane ràjan phalavantaü bibhãtakam 03,070.007a taü dçùñvà bàhukaü ràjà tvaramàõo 'bhyabhàùata 03,070.007c mamàpi såta pa÷ya tvaü saükhyàne paramaü balam 03,070.008a sarvaþ sarvaü na jànàti sarvaj¤o nàsti ka÷ cana 03,070.008c naikatra pariniùñhàsti j¤ànasya puruùe kva cit 03,070.009a vçkùe 'smin yàni parõàni phalàny api ca bàhuka 03,070.009b*0321_01 saükhyàtàni mayaitàni sarvàõy asya vanaspateþ 03,070.009c patitàni ca yàny atra tatraikam adhikaü ÷atam 03,070.009e ekapatràdhikaü patraü phalam ekaü ca bàhuka 03,070.009f*0323_01 ayutaü caiva patràõàm anayor api ÷àkhayoþ 03,070.009f*0324_01 lakùyaü hy a÷ãtisàhasraü patreùu ca phaleùu ca 03,070.010a pa¤ca koñyo 'tha patràõàü dvayor api ca ÷àkhayoþ 03,070.010c pracinuhy asya ÷àkhe dve yà÷ càpy anyàþ pra÷àkhikàþ 03,070.010d*0322_01 praviluptasya ÷àkhe dve pa÷cànyà yà pra÷àkhikà 03,070.010e àbhyàü phalasahasre dve pa¤conaü ÷atam eva ca 03,070.011a tato rathàd avaplutya ràjànaü bàhuko 'bravãt 03,070.011c parokùam iva me ràjan katthase ÷atrukar÷ana 03,070.011d*0325_01 pratyakùam etat kartàsmi ÷àtayitvà bibhãtakam 03,070.012a atha te gaõite ràjan vidyate na parokùatà 03,070.012c pratyakùaü te mahàràja gaõayiùye bibhãtakam 03,070.013a ahaü hi nàbhijànàmi bhaved evaü na veti ca 03,070.013c saükhyàsyàmi phalàny asya pa÷yatas te janàdhipa 03,070.013e muhårtam iva vàrùõeyo ra÷mãn yacchatu vàjinàm 03,070.014a tam abravãn nçpaþ såtaü nàyaü kàlo vilambitum 03,070.014c bàhukas tv abravãd enaü paraü yatnaü samàsthitaþ 03,070.015a pratãkùasva muhårtaü tvam atha và tvarate bhavàn 03,070.015c eùa yàti ÷ivaþ panthà yàhi vàrùõeyasàrathiþ 03,070.016a abravãd çtuparõas taü sàntvayan kurunandana 03,070.016c tvam eva yantà nànyo 'sti pçthivyàm api bàhuka 03,070.017a tvatkçte yàtum icchàmi vidarbhàn hayakovida 03,070.017c ÷araõaü tvàü prapanno 'smi na vighnaü kartum arhasi 03,070.018a kàmaü ca te kariùyàmi yan màü vakùyasi bàhuka 03,070.018c vidarbhàn yadi yàtvàdya såryaü dar÷ayitàsi me 03,070.019a athàbravãd bàhukas taü saükhyàyemaü bibhãtakam 03,070.019c tato vidarbhàn yàsyàmi kuruùvedaü vaco mama 03,070.020a akàma iva taü ràjà gaõayasvety uvàca ha 03,070.020b*0326_01 ekade÷aü ca ÷àkhàyàþ samàdiùñaü mayànagha 03,070.020b*0326_02 gaõayasvà÷vatattvaj¤a tatas tvaü prãtim àvaha 03,070.020b*0327_01 tatas taü bàhuko ràja¤ chàkhaikodde÷am apy uta 03,070.020b*0327_02 phalàni parisaükhyàtuü tvaramàõopacakrame 03,070.020c so 'vatãrya rathàt tårõaü ÷àtayàm àsa taü drumam 03,070.021a tataþ sa vismayàviùño ràjànam idam abravãt 03,070.021c gaõayitvà yathoktàni tàvanty eva phalàni ca 03,070.022a atyadbhutam idaü ràjan dçùñavàn asmi te balam 03,070.022c ÷rotum icchàmi tàü vidyàü yathaitaj j¤àyate nçpa 03,070.023a tam uvàca tato ràjà tvarito gamane tadà 03,070.023c viddhy akùahçdayaj¤aü màü saükhyàne ca vi÷àradam 03,070.024a bàhukas tam uvàcàtha dehi vidyàm imàü mama 03,070.024c matto 'pi cà÷vahçdayaü gçhàõa puruùarùabha 03,070.025a çtuparõas tato ràjà bàhukaü kàryagauravàt 03,070.025c hayaj¤ànasya lobhàc ca tathety evàbravãd vacaþ 03,070.026a yatheùñaü tvaü gçhàõedam akùàõàü hçdayaü param 03,070.026c nikùepo me '÷vahçdayaü tvayi tiùñhatu bàhuka 03,070.026e evam uktvà dadau vidyàm çtuparõo nalàya vai 03,070.026f*0328_01 dadàv ekamanà bhåtvà ÷uciþ puruùasattamaþ 03,070.027a tasyàkùahçdayaj¤asya ÷arãràn niþsçtaþ kaliþ 03,070.027c karkoñakaviùaü tãkùõaü mukhàt satatam udvaman 03,070.028a kales tasya tadàrtasya ÷àpàgniþ sa viniþsçtaþ 03,070.028c sa tena kar÷ito ràjà dãrghakàlam anàtmavàn 03,070.028d*0329_01 taü bhràntaråpaü niþ÷obhaü saükliùñam akarot kaliþ 03,070.029a tato viùavimuktàtmà svaråpam akarot kaliþ 03,070.029c taü ÷aptum aicchat kupito niùadhàdhipatir nalaþ 03,070.030a tam uvàca kalir bhãto vepamànaþ kçtà¤jaliþ 03,070.030c kopaü saüyaccha nçpate kãrtiü dàsyàmi te paràm 03,070.031a indrasenasya jananã kupità mà÷apat purà 03,070.031c yadà tvayà parityaktà tato 'haü bhç÷apãóitaþ 03,070.032a avasaü tvayi ràjendra suduþkham aparàjita 03,070.032c viùeõa nàgaràjasya dahyamàno divàni÷am 03,070.032d*0330_01 ÷araõaü tvàü prapanno 'smi ÷çõu cedaü vaco mama 03,070.033a ye ca tvàü manujà loke kãrtayiùyanty atandritàþ 03,070.033c matprasåtaü bhayaü teùàü na kadà cid bhaviùyati 03,070.033d*0331_01 na teùàü mànasaü kiü cic charãraü vàcikaü tathà 03,070.033d*0331_02 bhaviùyati nçõàü ràjan kãrtayiùyanti ye nalam 03,070.033d*0332_01 bhayàrtaü ÷araõaü yàtaü yadi màü tvaü na ÷apsyase 03,070.034a evam ukto nalo ràjà nyayacchat kopam àtmanaþ 03,070.034c tato bhãtaþ kaliþ kùipraü pravive÷a bibhãtakam 03,070.034d*0333_01 kalisaüsargadoùeõa apavitro bibhãtakaþ 03,070.034e kalis tv anyena nàdç÷yat kathayan naiùadhena vai 03,070.035a tato gatajvaro ràjà naiùadhaþ paravãrahà 03,070.035c saüpranaùñe kalau ràjan saükhyàyàtha phalàny uta 03,070.036a mudà paramayà yuktas tejasà ca pareõa ha 03,070.036c ratham àruhya tejasvã prayayau javanair hayaiþ 03,070.036e bibhãtaka÷ càpra÷astaþ saüvçttaþ kalisaü÷rayàt 03,070.036f*0334_01 tataþ prabhçti ràjendra loke 'smin pàõóunandana 03,070.037a hayottamàn utpatato dvijàn iva punaþ punaþ 03,070.037c nalaþ saücodayàm àsa prahçùñenàntaràtmanà 03,070.038a vidarbhàbhimukho ràjà prayayau sa mahàmanàþ 03,070.038c nale tu samatikrànte kalir apy agamad gçhàn 03,070.039a tato gatajvaro ràjà nalo 'bhåt pçthivãpate 03,070.039c vimuktaþ kalinà ràjan råpamàtraviyojitaþ 03,071.001 bçhada÷va uvàca 03,071.001a tato vidarbhàn saüpràptaü sàyàhne satyavikramam 03,071.001c çtuparõaü janà ràj¤e bhãmàya pratyavedayan 03,071.002a sa bhãmavacanàd ràjà kuõóinaü pràvi÷at puram 03,071.002c nàdayan rathaghoùeõa sarvàþ sopadi÷o da÷a 03,071.003a tatas taü rathanirghoùaü nalà÷vàs tatra ÷u÷ruvuþ 03,071.003c ÷rutvà ca samahçùyanta pureva nalasaünidhau 03,071.004a damayantã ca ÷u÷ràva rathaghoùaü nalasya tam 03,071.004c yathà meghasya nadato gambhãraü jaladàgame 03,071.004d*0335_01 paraü vismayam àpannà ÷rutvà nàdaü mahàsvanam 03,071.005a nalena saügçhãteùu pureva nalavàjiùu 03,071.005c sadç÷aü rathanirghoùaü mene bhaimã tathà hayàþ 03,071.006a pràsàdasthà÷ ca ÷ikhinaþ ÷àlàsthà÷ caiva vàraõàþ 03,071.006c hayà÷ ca ÷u÷ruvus tatra rathaghoùaü mahãpateþ 03,071.007a te ÷rutvà rathanirghoùaü vàraõàþ ÷ikhinas tathà 03,071.007c praõedur unmukhà ràjan meghodayam ivekùya ha 03,071.008 damayanty uvàca 03,071.008a yathàsau rathanirghoùaþ pårayann iva medinãm 03,071.008c mama hlàdayate ceto nala eùa mahãpatiþ 03,071.009a adya candràbhavaktraü taü na pa÷yàmi nalaü yadi 03,071.009c asaükhyeyaguõaü vãraü vina÷iùyàmy asaü÷ayam 03,071.010a yadi vai tasya vãrasya bàhvor nàdyàham antaram 03,071.010c pravi÷àmi sukhaspar÷aü vina÷iùyàmy asaü÷ayam 03,071.011a yadi màü meghanirghoùo nopagacchati naiùadhaþ 03,071.011c adya càmãkaraprakhyo vina÷iùyàmy asaü÷ayam 03,071.012a yadi màü siühavikrànto mattavàraõavàraõaþ 03,071.012c nàbhigacchati ràjendro vina÷iùyàmy asaü÷ayam 03,071.013a na smaràmy ançtaü kiü cin na smaràmy anupàkçtam 03,071.013c na ca paryuùitaü vàkyaü svaireùv api mahàtmanaþ 03,071.014a prabhuþ kùamàvàn vãra÷ ca mçdur dànto jitendriyaþ 03,071.014c raho 'nãcànuvartã ca klãbavan mama naiùadhaþ 03,071.015a guõàüs tasya smarantyà me tatparàyà divàni÷am 03,071.015c hçdayaü dãryata idaü ÷okàt priyavinàkçtam 03,071.016 bçhada÷va uvàca 03,071.016a evaü vilapamànà sà naùñasaüj¤eva bhàrata 03,071.016c àruroha mahad ve÷ma puõya÷lokadidçkùayà 03,071.017a tato madhyamakakùàyàü dadar÷a ratham àsthitam 03,071.017c çtuparõaü mahãpàlaü sahavàrùõeyabàhukam 03,071.018a tato 'vatãrya vàrùõeyo bàhuka÷ ca rathottamàt 03,071.018c hayàüs tàn avamucyàtha sthàpayàm àsatå ratham 03,071.019a so 'vatãrya rathopasthàd çtuparõo naràdhipaþ 03,071.019c upatasthe mahàràja bhãmaü bhãmaparàkramam 03,071.020a taü bhãmaþ pratijagràha påjayà parayà tataþ 03,071.020b*0336_01 sa tena påjito ràj¤à çtuparõo naràdhipaþ 03,071.020b*0336_02 sa tatra kuõóine ramye vasamàno mahãpatiþ 03,071.020b*0336_03 na ca kiü cit tato 'pa÷yat prekùyamàõo muhur muhuþ 03,071.020b*0336_04 sa tu ràj¤à samàgamya vidarbhapatinà tadà 03,071.020c akasmàt sahasà pràptaü strãmantraü na sma vindati 03,071.021a kiü kàryaü svàgataü te 'stu ràj¤à pçùña÷ ca bhàrata 03,071.021c nàbhijaj¤e sa nçpatir duhitrarthe samàgatam 03,071.022a çtuparõo 'pi ràjà sa dhãmàn satyaparàkramaþ 03,071.022c ràjànaü ràjaputraü và na sma pa÷yati kaü cana 03,071.022e naiva svayaüvarakathàü na ca viprasamàgamam 03,071.022f*0337_01 na cànyaü kiü cid àrambhaü svayaüvaravidhiü prati 03,071.023a tato vigaõayan ràjà manasà kosalàdhipaþ 03,071.023c àgato 'smãty uvàcainaü bhavantam abhivàdakaþ 03,071.024a ràjàpi ca smayan bhãmo manasàbhivicintayat 03,071.024c adhikaü yojana÷ataü tasyàgamanakàraõam 03,071.024d*0338_01 ràj¤a÷ cànyàn atikramya pràpto 'yam abhivàdakaþ 03,071.025a gràmàn bahån atikramya nàdhyagacchad yathàtatham 03,071.025c alpakàryaü vinirdiùñaü tasyàgamanakàraõam 03,071.025d*0339_01 pa÷càd udarke j¤àsyàmi kàraõaü yad bhaviùyati 03,071.026a naitad evaü sa nçpatis taü satkçtya vyasarjayat 03,071.026c vi÷ràmyatàm iti vadan klànto 'sãti punaþ punaþ 03,071.027a sa satkçtaþ prahçùñàtmà prãtaþ prãtena pàrthivaþ 03,071.027c ràjapreùyair anugato diùñaü ve÷ma samàvi÷at 03,071.028a çtuparõe gate ràjan vàrùõeyasahite nçpe 03,071.028c bàhuko ratham àsthàya ratha÷àlàm upàgamat 03,071.029a sa mocayitvà tàn a÷vàn paricàrya ca ÷àstrataþ 03,071.029c svayaü caitàn samà÷vàsya rathopastha upàvi÷at 03,071.030a damayantã tu ÷okàrtà dçùñvà bhàïgasvariü nçpam 03,071.030c såtaputraü ca vàrùõeyaü bàhukaü ca tathàvidham 03,071.031a cintayàm àsa vaidarbhã kasyaiùa rathanisvanaþ 03,071.031c nalasyeva mahàn àsãn na ca pa÷yàmi naiùadham 03,071.032a vàrùõeyena bhaven nånaü vidyà saivopa÷ikùità 03,071.032c tenàsya rathanirghoùo nalasyeva mahàn abhåt 03,071.033a àho svid çtuparõo 'pi yathà ràjà nalas tathà 03,071.033c tato 'yaü rathanirghoùo naiùadhasyeva lakùyate 03,071.034a evaü vitarkayitvà tu damayantã vi÷àü pate 03,071.034c dåtãü prasthàpayàm àsa naiùadhànveùaõe nçpa 03,072.001 damayanty uvàca 03,072.001a gaccha ke÷ini jànãhi ka eùa rathavàhakaþ 03,072.001c upaviùño rathopasthe vikçto hrasvabàhukaþ 03,072.002a abhyetya ku÷alaü bhadre mçdupårvaü samàhità 03,072.002c pçcchethàþ puruùaü hy enaü yathàtattvam anindite 03,072.003a atra me mahatã ÷aïkà bhaved eùa nalo nçpaþ 03,072.003c tathà ca me manastuùñir hçdayasya ca nirvçtiþ 03,072.004a bråyà÷ cainaü kathànte tvaü parõàdavacanaü yathà 03,072.004c prativàkyaü ca su÷roõi budhyethàs tvam anindite 03,072.005 bçhada÷va uvàca 03,072.005a evaü samàhità gatvà dåtã bàhukam abravãt 03,072.005c damayanty api kalyàõã pràsàdasthànvavaikùata 03,072.006 ke÷iny uvàca 03,072.006a svàgataü te manuùyendra ku÷alaü te bravãmy aham 03,072.006c damayantyà vacaþ sàdhu nibodha puruùarùabha 03,072.007a kadà vai prasthità yåyaü kimartham iha càgatàþ 03,072.007c tat tvaü bråhi yathànyàyaü vaidarbhã ÷rotum icchati 03,072.008 bàhuka uvàca 03,072.008a ÷rutaþ svayaüvaro ràj¤à kausalyena ya÷asvinà 03,072.008c dvitãyo damayantyà vai ÷vobhåta iti bhàmini 03,072.009a ÷rutvà taü prasthito ràjà ÷atayojanayàyibhiþ 03,072.009c hayair vàtajavair mukhyair aham asya ca sàrathiþ 03,072.010 ke÷iny uvàca 03,072.010a atha yo 'sau tçtãyo vaþ sa kutaþ kasya và punaþ 03,072.010c tvaü ca kasya kathaü cedaü tvayi karma samàhitam 03,072.011 bàhuka uvàca 03,072.011a puõya÷lokasya vai såto vàrùõeya iti vi÷rutaþ 03,072.011c sa nale vidrute bhadre bhàïgasvarim upasthitaþ 03,072.012a aham apy a÷vaku÷alaþ sådatve ca suniùñhitaþ 03,072.012c çtuparõena sàrathye bhojane ca vçtaþ svayam 03,072.013 ke÷iny uvàca 03,072.013a atha jànàti vàrùõeyaþ kva nu ràjà nalo gataþ 03,072.013c kathaü cit tvayi vaitena kathitaü syàt tu bàhuka 03,072.014 bàhuka uvàca 03,072.014a ihaiva putrau nikùipya nalasyà÷ubhakarmaõaþ 03,072.014c gatas tato yathàkàmaü naiùa jànàti naiùadham 03,072.015a na cànyaþ puruùaþ ka÷ cin nalaü vetti ya÷asvini 03,072.015c gåóha÷ carati loke 'smin naùñaråpo mahãpatiþ 03,072.016a àtmaiva hi nalaü vetti yà càsya tadanantarà 03,072.016c na hi vai tàni liïgàni nalaü ÷aüsanti karhi cit 03,072.017 ke÷iny uvàca 03,072.017a yo 'sàv ayodhyàü prathamaü gatavàn bràhmaõas tadà 03,072.017c imàni nàrãvàkyàni kathayànaþ punaþ punaþ 03,072.018a kva nu tvaü kitava chittvà vastràrdhaü prasthito mama 03,072.018c utsçjya vipine suptàm anuraktàü priyàü priya 03,072.019a sà vai yathà samàdiùñà tatràste tvatpratãkùiõã 03,072.019c dahyamànà divàràtraü vastràrdhenàbhisaüvçtà 03,072.020a tasyà rudantyàþ satataü tena duþkhena pàrthiva 03,072.020c prasàdaü kuru vai vãra prativàkyaü prayaccha ca 03,072.021a tasyàs tat priyam àkhyànaü prabravãhi mahàmate 03,072.021c tad eva vàkyaü vaidarbhã ÷rotum icchaty anindità 03,072.022a etac chrutvà prativacas tasya dattaü tvayà kila 03,072.022c yat purà tat punas tvatto vaidarbhã ÷rotum icchati 03,072.023 bçhada÷va uvàca 03,072.023a evam uktasya ke÷inyà nalasya kurunandana 03,072.023c hçdayaü vyathitaü càsãd a÷rupårõe ca locane 03,072.024a sa nigçhyàtmano duþkhaü dahyamàno mahãpatiþ 03,072.024c bàùpasaüdigdhayà vàcà punar evedam abravãt 03,072.025a vaiùamyam api saüpràptà gopàyanti kulastriyaþ 03,072.025c àtmànam àtmanà satyo jitasvargà na saü÷ayaþ 03,072.026a rahità bhartçbhi÷ caiva na krudhyanti kadà cana 03,072.026c pràõàü÷ càritrakavacà dhàrayantãha satstriyaþ 03,072.027a pràõayàtràü pariprepsoþ ÷akunair hçtavàsasaþ 03,072.027c àdhibhir dahyamànasya ÷yàmà na kroddhum arhati 03,072.028a satkçtàsatkçtà vàpi patiü dçùñvà tathàgatam 03,072.028c bhraùñaràjyaü ÷riyà hãnaü kùudhitaü vyasanàplutam 03,072.029a evaü bruvàõas tad vàkyaü nalaþ paramaduþkhitaþ 03,072.029c na bàùpam a÷akat soóhuü praruroda ca bhàrata 03,072.030a tataþ sà ke÷inã gatvà damayantyai nyavedayat 03,072.030c tat sarvaü kathitaü caiva vikàraü caiva tasya tam 03,073.001 bçhada÷va uvàca 03,073.001a damayantã tu tac chrutvà bhç÷aü ÷okaparàyaõà 03,073.001c ÷aïkamànà nalaü taü vai ke÷inãm idam abravãt 03,073.002a gaccha ke÷ini bhåyas tvaü parãkùàü kuru bàhuke 03,073.002c àbruvàõà samãpasthà caritàny asya lakùaya 03,073.003a yadà ca kiü cit kuryàt sa kàraõaü tatra bhàmini 03,073.003c tatra saüceùñamànasya saülakùyaü te viceùñitam 03,073.004a na càsya pratibandhena deyo 'gnir api bhàmini 03,073.004c yàcate na jalaü deyaü samyag atvaramàõayà 03,073.005a etat sarvaü samãkùya tvaü caritaü me nivedaya 03,073.005b*0340_01 nimittaü yat tvayà dçùñaü bàhuke daivamànuùam 03,073.005c yac cànyad api pa÷yethàs tac càkhyeyaü tvayà mama 03,073.006a damayantyaivam uktà sà jagàmàthà÷u ke÷inã 03,073.006c ni÷àmya ca hayaj¤asya liïgàni punar àgamat 03,073.007a sà tat sarvaü yathàvçttaü damayantyai nyavedayat 03,073.007c nimittaü yat tadà dçùñaü bàhuke divyamànuùam 03,073.008 ke÷iny uvàca 03,073.008a dçóhaü ÷ucyupacàro 'sau na mayà mànuùaþ kva cit 03,073.008c dçùñapårvaþ ÷ruto vàpi damayanti tathàvidhaþ 03,073.009a hrasvam àsàdya saücàraü nàsau vinamate kva cit 03,073.009c taü tu dçùñvà yathàsaïgam utsarpati yathàsukham 03,073.009e saükañe 'py asya sumahad vivaraü jàyate 'dhikam 03,073.010a çtuparõasya càrthàya bhojanãyam aneka÷aþ 03,073.010c preùitaü tatra ràj¤à ca màüsaü subahu pà÷avam 03,073.011a tasya prakùàlanàrthàya kumbhas tatropakalpitaþ 03,073.011c sa tenàvekùitaþ kumbhaþ pårõa evàbhavat tadà 03,073.012a tataþ prakùàlanaü kçtvà samadhi÷ritya bàhukaþ 03,073.012c tçõamuùñiü samàdàya àvidhyainaü samàdadhat 03,073.013a atha prajvalitas tatra sahasà havyavàhanaþ 03,073.013c tad adbhutatamaü dçùñvà vismitàham ihàgatà 03,073.014a anyac ca tasmin sumahad à÷caryaü lakùitaü mayà 03,073.014c yad agnim api saüspç÷ya naiva dahyaty asau ÷ubhe 03,073.015a chandena codakaü tasya vahaty àvarjitaü drutam 03,073.015c atãva cànyat sumahad à÷caryaü dçùñavaty aham 03,073.016a yat sa puùpàõy upàdàya hastàbhyàü mamçde ÷anaiþ 03,073.016c mçdyamànàni pàõibhyàü tena puùpàõi tàny atha 03,073.017a bhåya eva sugandhãni hçùitàni bhavanti ca 03,073.017c etàny adbhutakalpàni dçùñvàhaü drutam àgatà 03,073.017d*0341_01 ceùñitàni vi÷àlàkùi bàhukasya samãpataþ 03,073.018 bçhada÷va uvàca 03,073.018a damayantã tu tac chrutvà puõya÷lokasya ceùñitam 03,073.018c amanyata nalaü pràptaü karmaceùñàbhisåcitam 03,073.019a sà ÷aïkamànà bhartàraü nalaü bàhukaråpiõam 03,073.019c ke÷inãü ÷lakùõayà vàcà rudatã punar abravãt 03,073.020a punar gaccha pramattasya bàhukasyopasaüskçtam 03,073.020c mahànasàc chçtaü màüsaü samàdàyaihi bhàmini 03,073.021a sà gatvà bàhuke vyagre tan màüsam apakçùya ca 03,073.021c atyuùõam eva tvarità tatkùaõaü priyakàriõã 03,073.021e damayantyai tataþ pràdàt ke÷inã kurunandana 03,073.022a socità nalasiddhasya màüsasya bahu÷aþ purà 03,073.022c prà÷ya matvà nalaü sådaü pràkro÷ad bhç÷aduþkhità 03,073.023a vaiklavyaü ca paraü gatvà prakùàlya ca mukhaü tataþ 03,073.023c mithunaü preùayàm àsa ke÷inyà saha bhàrata 03,073.024a indrasenàü saha bhràtrà samabhij¤àya bàhukaþ 03,073.024c abhidrutya tato ràjà pariùvajyàïkam ànayat 03,073.025a bàhukas tu samàsàdya sutau surasutopamau 03,073.025c bhç÷aü duþkhaparãtàtmà sasvaraü prarudoda ha 03,073.026a naiùadho dar÷ayitvà tu vikàram asakçt tadà 03,073.026c utsçjya sahasà putrau ke÷inãm idam abravãt 03,073.027a idaü susadç÷aü bhadre mithunaü mama putrayoþ 03,073.027c tato dçùñvaiva sahasà bàùpam utsçùñavàn aham 03,073.028a bahu÷aþ saüpatantãü tvàü janaþ ÷aïketa doùataþ 03,073.028c vayaü ca de÷àtithayo gaccha bhadre namo 'stu te 03,074.001 bçhada÷va uvàca 03,074.001a sarvaü vikàraü dçùñvà tu puõya÷lokasya dhãmataþ 03,074.001c àgatya ke÷inã kùipraü damayantyai nyavedayat 03,074.002a damayantã tato bhåyaþ preùayàm àsa ke÷inãm 03,074.002c màtuþ sakà÷aü duþkhàrtà nala÷aïkàsamutsukà 03,074.003a parãkùito me bahu÷o bàhuko nala÷aïkayà 03,074.003c råpe me saü÷ayas tv ekaþ svayam icchàmi veditum 03,074.004a sa và prave÷yatàü màtar màü vànuj¤àtum arhasi 03,074.004c viditaü vàtha vàj¤àtaü pitur me saüvidhãyatàm 03,074.005a evam uktà tu vaidarbhyà sà devã bhãmam abravãt 03,074.005c duhitus tam abhipràyam anvajànàc ca pàrthivaþ 03,074.006a sà vai pitràbhyanuj¤àtà màtrà ca bharatarùabha 03,074.006c nalaü prave÷ayàm àsa yatra tasyàþ prati÷rayaþ 03,074.006d*0342_01 tàü sma dçùñvaiva sahasà damayantãü nalo nçpaþ 03,074.006d*0342_02 àviùñaþ ÷okaduþkhàbhyàü babhåvà÷rupariplutaþ 03,074.007a taü tu dçùñvà tathàyuktaü damayantã nalaü tadà 03,074.007c tãvra÷okasamàviùñà babhåva varavarõinã 03,074.008a tataþ kàùàyavasanà jañilà malapaïkinã 03,074.008c damayantã mahàràja bàhukaü vàkyam abravãt 03,074.009a dçùñapårvas tvayà ka÷ cid dharmaj¤o nàma bàhuka 03,074.009c suptàm utsçjya vipine gato yaþ puruùaþ striyam 03,074.010a anàgasaü priyàü bhàryàü vijane ÷ramamohitàm 03,074.010c apahàya tu ko gacchet puõya÷lokam çte nalam 03,074.011a kiü nu tasya mayà kàryam aparàddhaü mahãpateþ 03,074.011c yo màm utsçjya vipine gatavàn nidrayà hçtàm 03,074.012a sàkùàd devàn apàhàya vçto yaþ sa mayà purà 03,074.012c anuvratàü sàbhikàmàü putriõãü tyaktavàn katham 03,074.013a agnau pàõigçhãtàü ca haüsànàü vacane sthitàm 03,074.013c bhariùyàmãti satyaü ca prati÷rutya kva tad gatam 03,074.014a damayantyà bruvantyàs tu sarvam etad ariüdama 03,074.014c ÷okajaü vàri netràbhyàm asukhaü pràsravad bahu 03,074.015a atãva kçùõatàràbhyàü raktàntàbhyàü jalaü tu tat 03,074.015c parisravan nalo dçùñvà ÷okàrta idam abravãt 03,074.016a mama ràjyaü pranaùñaü yan nàhaü tat kçtavàn svayam 03,074.016c kalinà tat kçtaü bhãru yac ca tvàm aham atyajam 03,074.017a tvayà tu dharmabhçcchreùñhe ÷àpenàbhihataþ purà 03,074.017c vanasthayà duþkhitayà ÷ocantyà màü vivàsasam 03,074.018a sa maccharãre tvacchàpàd dahyamàno 'vasat kaliþ 03,074.018b*0343_01 karkoñakaviùàd dagdho mama satyena ÷obhane 03,074.018c tvacchàpadagdhaþ satataü so 'gnàv iva samàhitaþ 03,074.019a mama ca vyavasàyena tapasà caiva nirjitaþ 03,074.019c duþkhasyàntena cànena bhavitavyaü hi nau ÷ubhe 03,074.020a vimucya màü gataþ pàpaþ sa tato 'ham ihàgataþ 03,074.020b*0344_01 àviùñaþ ÷okaduþkhàbhyàü bàùpadhàràpariplutaþ 03,074.020c tvadarthaü vipula÷roõi na hi me 'nyat prayojanam 03,074.021a kathaü nu nàrã bhartàram anuraktam anuvratam 03,074.021c utsçjya varayed anyaü yathà tvaü bhãru karhi cit 03,074.022a dåtà÷ caranti pçthivãü kçtsnàü nçpati÷àsanàt 03,074.022c bhaimã kila sma bhartàraü dvitãyaü varayiùyati 03,074.023a svairavçttà yathàkàmam anuråpam ivàtmanaþ 03,074.023c ÷rutvaiva caivaü tvarito bhàïgasvarir upasthitaþ 03,074.023d*0345_01 katham utsçjya bhartàraü nibhçtaiva vadhå÷ caret 03,074.024a damayantã tu tac chrutvà nalasya paridevitam 03,074.024c prà¤jalir vepamànà ca bhãtà vacanam abravãt 03,074.024d*0346_01 gçhe bhãmasya nçpateþ parasparasukhaiùiõau 03,074.024d*0346_02 vasetàü hçùñasaükalpau vaidarbhã ca nala÷ ca ha 03,075.001 damayanty uvàca 03,075.001a na màm arhasi kalyàõa pàpena pari÷aïkitum 03,075.001c mayà hi devàn utsçjya vçtas tvaü niùadhàdhipa 03,075.002a tavàbhigamanàrthaü tu sarvato bràhmaõà gatàþ 03,075.002c vàkyàni mama gàthàbhir gàyamànà di÷o da÷a 03,075.003a tatas tvàü bràhmaõo vidvàn parõàdo nàma pàrthiva 03,075.003c abhyagacchat kosalàyàm çtuparõanive÷ane 03,075.004a tena vàkye hçte samyak prativàkye tathàhçte 03,075.004c upàyo 'yaü mayà dçùño naiùadhànayane tava 03,075.005a tvàm çte na hi loke 'nya ekàhnà pçthivãpate 03,075.005c samartho yojana÷ataü gantum a÷vair naràdhipa 03,075.006a tathà cemau mahãpàla bhaje 'haü caraõau tava 03,075.006c yathà nàsatkçtaü kiü cin manasàpi caràmy aham 03,075.007a ayaü carati loke 'smin bhåtasàkùã sadàgatiþ 03,075.007c eùa mu¤catu me pràõàn yadi pàpaü caràmy aham 03,075.008a tathà carati tigmàü÷uþ pareõa bhuvanaü sadà 03,075.008c sa vimu¤catu me pràõàn yadi pàpaü caràmy aham 03,075.009a candramàþ sarvabhåtànàm anta÷ carati sàkùivat 03,075.009c sa vimu¤catu me pràõàn yadi pàpaü caràmy aham 03,075.010a ete devàs trayaþ kçtsnaü trailokyaü dhàrayanti vai 03,075.010c vibruvantu yathàsatyam ete vàdya tyajantu màm 03,075.011a evam ukte tato vàyur antarikùàd abhàùata 03,075.011c naiùà kçtavatã pàpaü nala satyaü bravãmi te 03,075.012a ràja¤ ÷ãlanidhiþ sphãto damayantyà surakùitaþ 03,075.012c sàkùiõo rakùiõa÷ càsyà vayaü trãn parivatsaràn 03,075.013a upàyo vihita÷ càyaü tvadartham atulo 'nayà 03,075.013c na hy ekàhnà ÷ataü gantà tvad çte 'nyaþ pumàn iha 03,075.014a upapannà tvayà bhaimã tvaü ca bhaimyà mahãpate 03,075.014c nàtra ÷aïkà tvayà kàryà saügaccha saha bhàryayà 03,075.015a tathà bruvati vàyau tu puùpavçùñiþ papàta ha 03,075.015c devadundubhayo nedur vavau ca pavanaþ ÷ivaþ 03,075.016a tad adbhutatamaü dçùñvà nalo ràjàtha bhàrata 03,075.016c damayantyàü vi÷aïkàü tàü vyapàkarùad ariüdamaþ 03,075.017a tatas tad vastram arajaþ pràvçõod vasudhàdhipaþ 03,075.017c saüsmçtya nàgaràjànaü tato lebhe vapuþ svakam 03,075.018a svaråpiõaü tu bhartàraü dçùñvà bhãmasutà tadà 03,075.018c pràkro÷ad uccair àliïgya puõya÷lokam anindità 03,075.019a bhaimãm api nalo ràjà bhràjamàno yathà purà 03,075.019c sasvaje svasutau càpi yathàvat pratyanandata 03,075.020a tataþ svorasi vinyasya vaktraü tasya ÷ubhànanà 03,075.020c parãtà tena duþkhena ni÷a÷vàsàyatekùaõà 03,075.021a tathaiva maladigdhàïgã pariùvajya ÷ucismità 03,075.021c suciraü puruùavyàghraü tasthau sà÷rupariplutà 03,075.022a tataþ sarvaü yathàvçttaü damayantyà nalasya ca 03,075.022c bhãmàyàkathayat prãtyà vaidarbhyà jananã nçpa 03,075.023a tato 'bravãn mahàràjaþ kçta÷aucam ahaü nalam 03,075.023c damayantyà sahopetaü kàlyaü draùñà sukhoùitam 03,075.024a tatas tau sahitau ràtriü kathayantau puràtanam 03,075.024c vane vicaritaü sarvam åùatur muditau nçpa 03,075.025a sa caturthe tato varùe saügamya saha bhàryayà 03,075.025c sarvakàmaiþ susiddhàrtho labdhavàn paramàü mudam 03,075.026a damayanty api bhartàram avàpyàpyàyità bhç÷am 03,075.026c ardhasaüjàtasasyeva toyaü pràpya vasuüdharà 03,075.027a saivaü sametya vyapanãtatandrã; ÷àntajvarà harùavivçddhasattvà 03,075.027c raràja bhaimã samavàptakàmà; ÷ãtàü÷unà ràtrir ivoditena 03,076.001 bçhada÷va uvàca 03,076.001a atha tàü vyuùito ràtriü nalo ràjà svalaükçtaþ 03,076.001c vaidarbhyà sahitaþ kàlyaü dadar÷a vasudhàdhipam 03,076.002a tato 'bhivàdayàm àsa prayataþ ÷va÷uraü nalaþ 03,076.002c tasyànu damayantã ca vavande pitaraü ÷ubhà 03,076.003a taü bhãmaþ pratijagràha putravat parayà mudà 03,076.003c yathàrhaü påjayitvà tu samà÷vàsayata prabhuþ 03,076.003e nalena sahitàü tatra damayantãü pativratàm 03,076.003f*0347_01 anujagràha mahatà satkàreõa kùitã÷varaþ 03,076.004a tàm arhaõàü nalo ràjà pratigçhya yathàvidhi 03,076.004c paricaryàü svakàü tasmai yathàvat pratyavedayat 03,076.005a tato babhåva nagare sumahàn harùanisvanaþ 03,076.005c janasya saüprahçùñasya nalaü dçùñvà tathàgatam 03,076.006a a÷obhayac ca nagaraü patàkàdhvajamàlinam 03,076.006c siktasaümçùñapuùpàóhyà ràjamàrgàþ kçtàs tadà 03,076.007a dvàri dvàri ca pauràõàü puùpabhaïgaþ prakalpitaþ 03,076.007c arcitàni ca sarvàõi devatàyatanàni ca 03,076.008a çtuparõo 'pi ÷u÷ràva bàhukacchadminaü nalam 03,076.008c damayantyà samàyuktaü jahçùe ca naràdhipaþ 03,076.009a tam ànàyya nalo ràjà kùamayàm àsa pàrthivam 03,076.009c sa ca taü kùamayàm àsa hetubhir buddhisaümataþ 03,076.010a sa satkçto mahãpàlo naiùadhaü vismayànvitaþ 03,076.010b*0348_01 uvàca vàkyaü tattvaj¤o naiùadhaü vadatàü varaþ 03,076.010c diùñyà sameto dàraiþ svair bhavàn ity abhyanandata 03,076.011a kaccit tu nàparàdhaü te kçtavàn asmi naiùadha 03,076.011c aj¤àtavàsaü vasato madgçhe niùadhàdhipa 03,076.012a yadi và buddhipårvàõi yady abuddhàni kàni cit 03,076.012c mayà kçtàny akàryàõi tàni me kùantum arhasi 03,076.013 nala uvàca 03,076.013a na me 'paràdhaü kçtavàüs tvaü svalpam api pàrthiva 03,076.013c kçte 'pi ca na me kopaþ kùantavyaü hi mayà tava 03,076.014a pårvaü hy asi sakhà me 'si saübandhã ca naràdhipa 03,076.014c ata årdhvaü tu bhåyas tvaü prãtim àhartum arhasi 03,076.014d*0349_01 ata årdhvaü tu bhåyas tvaü prãtimàn kùantum arhasi 03,076.015a sarvakàmaiþ suvihitaþ sukham asmy uùitas tvayi 03,076.015c na tathà svagçhe ràjan yathà tava gçhe sadà 03,076.016a idaü caiva hayaj¤ànaü tvadãyaü mayi tiùñhati 03,076.016c tad upàkartum icchàmi manyase yadi pàrthiva 03,076.017 bçhada÷va uvàca 03,076.017a evam uktvà dadau vidyàm çtuparõàya naiùadhaþ 03,076.017c sa ca tàü pratijagràha vidhidçùñena karmaõà 03,076.018a tato gçhyà÷vahçdayaü tadà bhàïgasvarir nçpaþ 03,076.018b*0350_01 niùadhàdhipate÷ càpi datvàkùahçdayaü nçpaþ 03,076.018c såtam anyam upàdàya yayau svapuram eva hi 03,076.019a çtuparõe pratigate nalo ràjà vi÷àü pate 03,076.019c nagare kuõóine kàlaü nàtidãrgham ivàvasat 03,077.001 bçhada÷va uvàca 03,077.001a sa màsam uùya kaunteya bhãmam àmantrya naiùadhaþ 03,077.001c puràd alpaparãvàro jagàma niùadhàn prati 03,077.002a rathenaikena ÷ubhreõa dantibhiþ pariùoóa÷aiþ 03,077.002c pa¤cà÷adbhir hayai÷ caiva ùañ÷atai÷ ca padàtibhiþ 03,077.003a sa kampayann iva mahãü tvaramàõo mahãpatiþ 03,077.003c pravive÷àtisaürabdhas tarasaiva mahàmanàþ 03,077.004a tataþ puùkaram àsàdya vãrasenasuto nalaþ 03,077.004c uvàca dãvyàva punar bahu vittaü mayàrjitam 03,077.005a damayantã ca yac cànyan mayà vasu samarjitam 03,077.005c eùa vai mama saünyàsas tava ràjyaü tu puùkara 03,077.006a punaþ pravartatàü dyåtam iti me ni÷cità matiþ 03,077.006c ekapàõena bhadraü te pràõayo÷ ca paõàvahe 03,077.007a jitvà parasvam àhçtya ràjyaü và yadi và vasu 03,077.007c pratipàõaþ pradàtavyaþ paraü hi dhanam ucyate 03,077.008a na ced và¤chasi tad dyåtaü yuddhadyåtaü pravartatàm 03,077.008c dvairathenàstu vai ÷àntis tava và mama và nçpa 03,077.009a vaü÷abhojyam idaü ràjyaü màrgitavyaü yathà tathà 03,077.009c yena tenàpy upàyena vçddhànàm iti ÷àsanam 03,077.010a dvayor ekatare buddhiþ kriyatàm adya puùkara 03,077.010c kaitavenàkùavatyàü và yuddhe và namyatàü dhanuþ 03,077.011a naiùadhenaivam uktas tu puùkaraþ prahasann iva 03,077.011c dhruvam àtmajayaü matvà pratyàha pçthivãpatim 03,077.012a diùñyà tvayàrjitaü vittaü pratipàõàya naiùadha 03,077.012c diùñyà ca duùkçtaü karma damayantyàþ kùayaü gatam 03,077.012e diùñyà ca dhriyase ràjan sadàro 'rinibarhaõa 03,077.012f*0351_01 punar dyåte ca te buddhir diùñyà puruùasattama 03,077.013a dhanenànena vaidarbhã jitena samalaükçtà 03,077.013c màm upasthàsyati vyaktaü divi ÷akram ivàpsaràþ 03,077.014a nitya÷o hi smaràmi tvàü pratãkùàmi ca naiùadha 03,077.014c devane ca mama prãtir na bhavaty asuhçdgaõaiþ 03,077.015a jitvà tv adya varàrohàü damayantãm aninditàm 03,077.015c kçtakçtyo bhaviùyàmi sà hi me nitya÷o hçdi 03,077.016a ÷rutvà tu tasya tà vàco bahvabaddhapralàpinaþ 03,077.016c iyeùa sa ÷ira÷ chettuü khaógena kupito nalaþ 03,077.017a smayaüs tu roùatàmràkùas tam uvàca tato nçpaþ 03,077.017c paõàvaþ kiü vyàharase jitvà vai vyàhariùyasi 03,077.018a tataþ pràvartata dyåtaü puùkarasya nalasya ca 03,077.018c ekapàõena bhadraü te nalena sa paràjitaþ 03,077.018e saratnako÷anicayaþ pràõena paõito 'pi ca 03,077.019a jitvà ca puùkaraü ràjà prahasann idam abravãt 03,077.019c mama sarvam idaü ràjyam avyagraü hatakaõñakam 03,077.020a vaidarbhã na tvayà ÷akyà ràjàpasada vãkùitum 03,077.020c tasyàs tvaü saparãvàro måóha dàsatvam àgataþ 03,077.021a na tat tvayà kçtaü karma yenàhaü nirjitaþ purà 03,077.021c kalinà tat kçtaü karma tvaü tu måóha na budhyase 03,077.021e nàhaü parakçtaü doùaü tvayy àdhàsye kathaü cana 03,077.022a yathàsukhaü tvaü jãvasva pràõàn abhyutsçjàmi te 03,077.022b*0352_01 tathaiva sarvasaübhàraü svam aü÷aü vitaràmi te 03,077.022c tathaiva ca mama prãtis tvayi vãra na saü÷ayaþ 03,077.023a saubhràtraü caiva me tvatto na kadà cit prahàsyati 03,077.023c puùkara tvaü hi me bhràtà saüjãvasva ÷ataü samàþ 03,077.024a evaü nalaþ sàntvayitvà bhràtaraü satyavikramaþ 03,077.024c svapuraü preùayàm àsa pariùvajya punaþ punaþ 03,077.025a sàntvito naiùadhenaivaü puùkaraþ pratyuvàca tam 03,077.025c puõya÷lokaü tadà ràjann abhivàdya kçtà¤jaliþ 03,077.026a kãrtir astu tavàkùayyà jãva varùàyutaü sukhã 03,077.026c yo me vitarasi pràõàn adhiùñhànaü ca pàrthiva 03,077.027a sa tathà satkçto ràj¤à màsam uùya tadà nçpaþ 03,077.027c prayayau svapuraü hçùñaþ puùkaraþ svajanàvçtaþ 03,077.028a mahatyà senayà ràjan vinãtaiþ paricàrakaiþ 03,077.028c bhràjamàna ivàdityo vapuùà puruùarùabha 03,077.029a prasthàpya puùkaraü ràjà vittavantam anàmayam 03,077.029c pravive÷a puraü ÷rãmàn atyartham upa÷obhitam 03,077.029e pravi÷ya sàntvayàm àsa pauràü÷ ca niùadhàdhipaþ 03,077.029f*0353_01 paurà jànapadà÷ càpi saüprahçùñatanåruhàþ 03,077.029f*0353_02 åcuþ prà¤jalayaþ sarve sàmàtyapramukhà janàþ 03,077.029f*0353_03 adya sma nirvçtà ràjan pure janapade 'pi ca 03,077.029f*0353_04 upàsituü punaþ pràptà devà iva ÷atakratum 03,077.029f*0354_01 à÷vàsayat tadàmàtyàn sarvठjànapadàüs tadà 03,077.029f*0355_01 hiteùu caiùàü satataü pitevàvahito 'bhavat 03,078.001 bçhada÷va uvàca 03,078.001a pra÷ànte tu pure hçùñe saüpravçtte mahotsave 03,078.001c mahatyà senayà ràjà damayantãm upànayat 03,078.001d*0356_01 puõya÷lokaü tu ràjyasthaü ÷rutvà bhãmo mahãpatiþ 03,078.001d*0356_02 mudà paramayà yukto babhåva bharatarùabha 03,078.001d*0356_03 atha hçùñamanà ràjà mahatyà senayà saha 03,078.001d*0356_04 sutàü prasthàpayàm àsa puõya÷lokàya dhãmate 03,078.002a damayantãm api pità satkçtya paravãrahà 03,078.002c prasthàpayad ameyàtmà bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,078.003a àgatàyàü tu vaidarbhyàü saputràyàü nalo nçpaþ 03,078.003c vartayàm àsa mudito devaràó iva nandane 03,078.004a tathà prakà÷atàü yàto jambådvãpe 'tha ràjasu 03,078.004c punaþ sve càvasad ràjye pratyàhçtya mahàya÷àþ 03,078.005a ãje ca vividhair yaj¤air vidhivat svàptadakùiõaiþ 03,078.005c tathà tvam api ràjendra sasuhçd vakùyase 'ciràt 03,078.006a duþkham etàdç÷aü pràpto nalaþ parapuraüjayaþ 03,078.006c devanena nara÷reùñha sabhàryo bharatarùabha 03,078.007a ekàkinaiva sumahan nalena pçthivãpate 03,078.007c duþkham àsàditaü ghoraü pràpta÷ càbhyudayaþ punaþ 03,078.008a tvaü punar bhràtçsahitaþ kçùõayà caiva pàõóava 03,078.008c ramase 'smin mahàraõye dharmam evànucintayan 03,078.009a bràhmaõai÷ ca mahàbhàgair vedavedàïgapàragaiþ 03,078.009c nityam anvàsyase ràjaüs tatra kà paridevanà 03,078.009d*0357_01 akùàõàü hçdaye pràpte çtuparõasya saünidhau 03,078.009d*0357_02 nalena yàcitaü ràj¤à kalinà ca prati÷rutam 03,078.009d*0358_01 karkoñakasya nàgasya damayantyà nalasya ca 03,078.009d*0358_02 çtuparõasya ràjarùeþ kãrtanaü kalinà÷anam 03,078.010a itihàsam imaü càpi kalinà÷anam ucyate 03,078.010b*0359_01 ya idaü pañhate nityaü ya idaü ÷çõuyàn naraþ 03,078.010b*0359_02 na tasya vidyate ràjan bhayaü vai kalikàrakam 03,078.010b*0359_03 dharmanityasya yuktasya sadàrjavaratasya ca 03,078.010b*0359_04 dàntasya ca vadànyasya kaliþ puüsaþ karoti kim 03,078.010c ÷akyam à÷vàsituü ÷rutvà tvadvidhena vi÷àü pate 03,078.010d*0360_01 idam evànyad atraiva vyàsena parikãrtitam 03,078.010d*0360_02 kalinà ca nçpe dattaü ràjan varam anuttamam 03,078.010d*0360_03 akùàõàü hçdaye pràpte çtuparõasya saünidhau 03,078.010d*0360_04 nalena pañhitaþ ÷lokaþ kalinà÷àya bhàrata 03,078.011a asthiratvaü ca saücintya puruùàrthasya nityadà 03,078.011c tasyàye ca vyaye caiva samà÷vasihi mà ÷ucaþ 03,078.011c*0361_01 **** **** na cintayitum arhasi 03,078.011c*0361_02 ÷rutvetihàsaü nçpate 03,078.011d*0362_01 vyasane tvaü mahàràja na viùãditum arhasi 03,078.011d*0363_01 viùamàvasthite daive pauruùe 'phalatàü gate 03,078.011d*0363_02 viùàdayanti nàtmànaü sattvàpà÷rayiõo budhàþ 03,078.012a ye cedaü kathayiùyanti nalasya caritaü mahat 03,078.012c ÷roùyanti càpy abhãkùõaü vai nàlakùmãs tàn bhajiùyati 03,078.012e arthàs tasyopapatsyante dhanyatàü ca gamiùyati 03,078.013a itihàsam imaü ÷rutvà puràõaü ÷a÷vad uttamam 03,078.013c putràn pautràn pa÷åü÷ caiva vetsyate nçùu càgryatàm 03,078.013e arogaþ prãtimàü÷ caiva bhaviùyati na saü÷ayaþ 03,078.014a bhayaü pa÷yasi yac ca tvam àhvayiùyati màü punaþ 03,078.014c akùaj¤a iti tat te 'haü nà÷ayiùyàmi pàrthiva 03,078.015a vedàkùahçdayaü kçtsnam ahaü satyaparàkrama 03,078.015b*0364_01 upapadyati matta÷ ca bhaviùyati na saü÷ayaþ 03,078.015c upapadyasva kaunteya prasanno 'haü bravãmi te 03,078.016 vai÷aüpàyana uvàca 03,078.016a tato hçùñamanà ràjà bçhada÷vam uvàca ha 03,078.016c bhagavann akùahçdayaü j¤àtum icchàmi tattvataþ 03,078.016d*0365_01 kaunteyenaivam uktas tu bçhada÷vo mahàmuniþ 03,078.017a tato 'kùahçdayaü pràdàt pàõóavàya mahàtmane 03,078.017b*0366_01 labdhvà ca pàõóavo ràjà vi÷okaþ samapadyata 03,078.017b*0366_02 kathàm evaü tathà kçtvà nalasya carità÷rayàm 03,078.017b*0366_03 àmantrya pàõóavàn sarvàn bçhada÷vo jagàma ha 03,078.017c dattvà cà÷va÷iro 'gacchad upaspraùñuü mahàtapàþ 03,078.018a bçhada÷ve gate pàrtham a÷rauùãt savyasàcinam 03,078.018c vartamànaü tapasy ugre vàyubhakùaü manãùiõam 03,078.019a bràhmaõebhyas tapasvibhyaþ saüpatadbhyas tatas tataþ 03,078.019c tãrtha÷ailavarebhya÷ ca sametebhyo dçóhavrataþ 03,078.020a iti pàrtho mahàbàhur duràpaü tapa àsthitaþ 03,078.020c na tathà dçùñapårvo 'nyaþ ka÷ cid ugratapà iti 03,078.021a yathà dhanaüjayaþ pàrthas tapasvã niyatavrataþ 03,078.021c munir ekacaraþ ÷rãmàn dharmo vigrahavàn iva 03,078.022a taü ÷rutvà pàõóavo ràjaüs tapyamànaü mahàvane 03,078.022c anva÷ocata kaunteyaþ priyaü vai bhràtaraü jayam 03,078.023a dahyamànena tu hçdà ÷araõàrthã mahàvane 03,078.023c bràhmaõàn vividhaj¤ànàn paryapçcchad yudhiùñhiraþ 03,078.023d*0367_01 pratigçhyàkùahçdayaü kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,078.023d*0367_02 àsãd dhçùñamanà ràjan bhãmasenàdibhir yutaþ 03,078.023d*0367_03 svabhràtén sahitàn pa÷yan kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,078.023d*0367_04 apa÷yann arjunaü tatra babhåvà÷rupariplutaþ 03,078.023d*0367_05 saütapyamànaþ kaunteyo bhãmasenam uvàca ha 03,078.023d*0367_06 kadà drakùyàmi vai bhãma pàrtham atra tavànujam 03,078.023d*0367_07 matkçte hi kuru÷reùñhas tapyate du÷caraü tapaþ 03,078.023d*0367_08 tasyàkùahçdayaj¤ànam àkhyàsyàmi kadà nv aham 03,078.023d*0367_09 sa hi ÷rutvàkùahçdayaü samupàttaü mayà vibho 03,078.023d*0367_10 prahçùñaþ puruùavyàghro bhaviùyati na saü÷ayaþ 03,079.001 janamejaya uvàca 03,079.001*0368_00 vai÷aüpàyana uvàca 03,079.001*0368_01 tãrthànàü caiva màhàtmyaü pulastyenàbhibhàùitàn 03,079.001*0368_02 kadà cit tãrthayàtràyàü nàrado bhagavàn çùiþ 03,079.001*0368_03 tãrthàni paryañaüs tatra yudhiùñhiram upàgamat 03,079.001*0368_04 vinayàvanato bhåtvà paryapçcchad yudhiùñhiraþ 03,079.001*0368_05 nàrada uvàca 03,079.001*0368_05 tãrthàbhidhànaü puõyaü ca nàradàya mahàtmane 03,079.001*0368_06 pulastya uvàca 03,079.001*0368_06 tat te 'haü kathayiùyàmi ÷çõu dharmabhçtàü vara 03,079.001a bhagavan kàmyakàt pàrthe gate me prapitàmahe 03,079.001c pàõóavàþ kim akurvanta tam çte savyasàcinam 03,079.002a sa hi teùàü maheùvàso gatir àsãd anãkajit 03,079.002c àdityànàü yathà viùõus tathaiva pratibhàti me 03,079.002c*0369_01 **** **** rudràõàü caiva ÷aükaraþ 03,079.002c*0369_02 trida÷ànàü mahendra÷ ca 03,079.003a tenendrasamavãryeõa saügràmeùv anivartinà 03,079.003c vinàbhåtà vane vãràþ katham àsan pitàmahàþ 03,079.004 vai÷aüpàyana uvàca 03,079.004a gate tu kàmyakàt tàta pàõóave savyasàcini 03,079.004c babhåvuþ kauraveyàs te duþkha÷okaparàyaõàþ 03,079.005a àkùiptasåtrà maõaya÷ chinnapakùà iva dvijàþ 03,079.005c aprãtamanasaþ sarve babhåvur atha pàõóavàþ 03,079.006a vanaü ca tad abhåt tena hãnam akliùñakarmaõà 03,079.006c kubereõa yathà hãnaü vanaü caitrarathaü tathà 03,079.007a tam çte puruùavyàghraü pàõóavà janamejaya 03,079.007c mudam apràpnuvanto vai kàmyake nyavasaüs tadà 03,079.008a bràhmaõàrthe paràkràntàþ ÷uddhair bàõair mahàrathàþ 03,079.008c nighnanto bharata÷reùñha medhyàn bahuvidhàn mçgàn 03,079.009a nityaü hi puruùavyàghrà vanyàhàram ariüdamàþ 03,079.009c viprasçtya samàhçtya bràhmaõebhyo nyavedayan 03,079.010a evaü te nyavasaüs tatra sotkaõñhàþ puruùarùabhàþ 03,079.010c ahçùñamanasaþ sarve gate ràjan dhanaüjaye 03,079.011a atha viproùitaü vãraü pà¤càlã madhyamaü patim 03,079.011c smarantã pàõóava÷reùñham idaü vacanam abravãt 03,079.012a yo 'rjunenàrjunas tulyo dvibàhur bahubàhunà 03,079.012c tam çte pàõóava÷reùñhaü vanaü na pratibhàti me 03,079.012e ÷ånyàm iva ca pa÷yàmi tatra tatra mahãm imàm 03,079.012f*0370_01 vinà tena mahãnàtha ÷akrapratimatejasà 03,079.013a bahvà÷caryam idaü càpi vanaü kusumitadrumam 03,079.013c na tathà ramaõãyaü me tam çte savyasàcinam 03,079.014a nãlàmbudasamaprakhyaü mattamàtaïgavikramam 03,079.014c tam çte puõóarãkàkùaü kàmyakaü nàtibhàti me 03,079.015a yasya sma dhanuùo ghoùaþ ÷råyate '÷aninisvanaþ 03,079.015c na labhe ÷arma taü ràjan smarantã savyasàcinam 03,079.016a tathà làlapyamànàü tàü ni÷amya paravãrahà 03,079.016c bhãmaseno mahàràja draupadãm idam abravãt 03,079.017a manaþprãtikaraü bhadre yad bravãùi sumadhyame 03,079.017c tan me prãõàti hçdayam amçtaprà÷anopamam 03,079.018a yasya dãrghau samau pãnau bhujau parighasaünibhau 03,079.018c maurvãkçtakiõau vçttau khaógàyudhagadàdharau 03,079.019a niùkàïgadakçtàpãóau pa¤ca÷ãrùàv ivoragau 03,079.019c tam çte puruùavyàghraü naùñasåryam idaü vanam 03,079.020a yam à÷ritya mahàbàhuü pà¤càlàþ kuravas tathà 03,079.020c suràõàm api yattànàü pçtanàsu na bibhyati 03,079.021a yasya bàhå samà÷ritya vayaü sarve mahàtmanaþ 03,079.021c manyàmahe jitàn àjau paràn pràptàü ca medinãm 03,079.022a tam çte phalgunaü vãraü na labhe kàmyake dhçtim 03,079.022c ÷ånyàm iva ca pa÷yàmi tatra tatra mahãm imàm 03,079.022d*0371_01 pa÷yàmi ca di÷aþ sarvàs timireõàvçtà iva 03,079.022d*0371_02 tato 'bravãt sà÷rukaõñho nakulaþ pàõóunandanaþ 03,079.023 nakula uvàca 03,079.023a ya udãcãü di÷aü gatvà jitvà yudhi mahàbalàn 03,079.023c gandharvamukhyठ÷ata÷o hayàül lebhe sa vàsaviþ 03,079.023d*0372_01 yasmin divyàni karmàõi kathayanti raõàjire 03,079.023d*0372_02 devà api yudhàü ÷reùñhaü tam çte kà ratir vane 03,079.024a ràjaüs tittirikalmàùठ÷rãmàn anilaraühasaþ 03,079.024c pràdàd bhràtre priyaþ premõà ràjasåye mahàkratau 03,079.025a tam çte bhãmadhanvànaü bhãmàd avarajaü vane 03,079.025c kàmaye kàmyake vàsaü nedànãm amaropamam 03,079.026 sahadeva uvàca 03,079.026a yo dhanàni ca kanyà÷ ca yudhi jitvà mahàrathàn 03,079.026c àjahàra purà ràj¤e ràjasåye mahàkratau 03,079.027a yaþ sametàn mçdhe jitvà yàdavàn amitadyutiþ 03,079.027c subhadràm àjahàraiko vàsudevasya saümate 03,079.027d*0373_01 yenàrdharàjyam àcchidya drupadasya mahàtmanaþ 03,079.027d*0373_02 àcàryadakùiõà dattà guror droõasya bhàrata 03,079.028a tasya jiùõor bçsãü dçùñvà ÷ånyàm upanive÷ane 03,079.028c hçdayaü me mahàràja na ÷àmyati kadà cana 03,079.029a vanàd asmàd vivàsaü tu rocaye 'ham ariüdama 03,079.029c na hi nas tam çte vãraü ramaõãyam idaü vanam 03,080.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,080.001a dhanaüjayotsukàs te tu vane tasmin mahàrathàþ 03,080.001c nyavasanta mahàbhàgà draupadyà saha pàõóavàþ 03,080.001d*0374_01 dhanaüjayotsukànàü tu bhràtéõàü kçùõayà saha 03,080.001d*0374_02 ÷rutvà vàkyàni vimanà dharmaràjo 'py ajàyata 03,080.002a athàpa÷yan mahàtmànaü devarùiü tatra nàradam 03,080.002c dãpyamànaü ÷riyà bràhmyà dãptàgnisamatejasam 03,080.002d*0375_01 tam àgatam abhiprekùya bhràtçbhiþ saha dharmaràñ 03,080.002d*0375_02 pratyutthàya yathànyàyaü påjàü cakre mahàtmane 03,080.003a sa taiþ parivçtaþ ÷rãmàn bhràtçbhiþ kurusattamaþ 03,080.003c vibabhàv atidãptaujà devair iva ÷atakratuþ 03,080.004a yathà ca vedàn sàvitrã yàj¤asenã tathà satã 03,080.004c na jahau dharmataþ pàrthàn merum arkaprabhà yathà 03,080.004d*0376_01 arghyaü pàdyam athànãya tv abhyavàdayad acyutam 03,080.004d*0376_02 nàradas tu mahàtejàþ svasty astv ity abhyabhàùata 03,080.004d*0377_01 tato yudhiùñhiro ràjà dçùñvà devarùisattamam 03,080.004d*0377_02 yathàrhaü påjayàm àsa vidhivat kurunandanaþ 03,080.005a pratigçhya tu tàü påjàü nàrado bhagavàn çùiþ 03,080.005c à÷vàsayad dharmasutaü yuktaråpam ivànagha 03,080.006a uvàca ca mahàtmànaü dharmaràjaü yudhiùñhiram 03,080.006c bråhi dharmabhçtàü ÷reùñha kenàrthaþ kiü dadàmi te 03,080.007a atha dharmasuto ràjà praõamya bhràtçbhiþ saha 03,080.007c uvàca prà¤jalir vàkyaü nàradaü devasaümitam 03,080.008a tvayi tuùñe mahàbhàga sarvalokàbhipåjite 03,080.008c kçtam ity eva manye 'haü prasàdàt tava suvrata 03,080.009a yadi tv aham anugràhyo bhràtçbhiþ sahito 'nagha 03,080.009c saüdehaü me muni÷reùñha hçdisthaü chettum arhasi 03,080.010a pradakùiõaü yaþ kurute pçthivãü tãrthatatparaþ 03,080.010c kiü phalaü tasya kàrtsnyena tad brahman vaktum arhasi 03,080.011 nàrada uvàca 03,080.011a ÷çõu ràjann avahito yathà bhãùmeõa bhàrata 03,080.011c pulastyasya sakà÷àd vai sarvam etad upa÷rutam 03,080.012a purà bhàgãrathãtãre bhãùmo dharmabhçtàü varaþ 03,080.012c pitryaü vrataü samàsthàya nyavasan munivat tadà 03,080.013a ÷ubhe de÷e mahàràja puõye devarùisevite 03,080.013c gaïgàdvàre mahàtejà devagandharvasevite 03,080.014a sa pitéüs tarpayàm àsa devàü÷ ca paramadyutiþ 03,080.014c çùãü÷ ca toùayàm àsa vidhidçùñena karmaõà 03,080.015a kasya cit tv atha kàlasya japann eva mahàtapàþ 03,080.015c dadar÷àdbhutasaükà÷aü pulastyam çùisattamam 03,080.016a sa taü dçùñvogratapasaü dãpyamànam iva ÷riyà 03,080.016c praharùam atulaü lebhe vismayaü ca paraü yayau 03,080.017a upasthitaü mahàràja påjayàm àsa bhàrata 03,080.017c bhãùmo dharmabhçtàü ÷reùñho vidhidçùñena karmaõà 03,080.018a ÷irasà càrghyam àdàya ÷uciþ prayatamànasaþ 03,080.018c nàma saükãrtayàm àsa tasmin brahmarùisattame 03,080.019a bhãùmo 'ham asmi bhadraü te dàso 'smi tava suvrata 03,080.019c tava saüdar÷anàd eva mukto 'haü sarvakilbiùaiþ 03,080.020a evam uktvà mahàràja bhãùmo dharmabhçtàü varaþ 03,080.020c vàgyataþ prà¤jalir bhåtvà tåùõãm àsãd yudhiùñhira 03,080.021a taü dçùñvà niyamenàtha svàdhyàyàmnàyakar÷itam 03,080.021b*0378_01 tataþ sa madhureõàtha svareõa sumahàtapàþ 03,080.021b*0378_02 uvàca vàkyaü dharmaj¤aþ pulastyaþ prãtamànasaþ 03,080.021c bhãùmaü kurukula÷reùñhaü muniþ prãtamanàbhavat 03,080.022 pulastya uvàca 03,080.022a anena tava dharmaj¤a pra÷rayeõa damena ca 03,080.022c satyena ca mahàbhàga tuùño 'smi tava sarva÷aþ 03,080.023a yasyedç÷as te dharmo 'yaü pitçbhaktyà÷rito 'nagha 03,080.023c tena pa÷yasi màü putra prãti÷ càpi mama tvayi 03,080.024a amoghadar÷ã bhãùmàhaü bråhi kiü karavàõi te 03,080.024c yad vakùyasi kuru÷reùñha tasya dàtàsmi te 'nagha 03,080.025 bhãùma uvàca 03,080.025a prãte tvayi mahàbhàga sarvalokàbhipåjite 03,080.025c kçtam ity eva manye 'haü yad ahaü dçùñavàn prabhum 03,080.026a yadi tv aham anugràhyas tava dharmabhçtàü vara 03,080.026c vakùyàmi hçtsthaü saüdehaü tan me tvaü vaktum arhasi 03,080.027a asti me bhagavan ka÷ cit tãrthebhyo dharmasaü÷ayaþ 03,080.027c tam ahaü ÷rotum icchàmi pçthak saükãrtitaü tvayà 03,080.028a pradakùiõaü yaþ pçthivãü karoty amitavikrama 03,080.028c kiü phalaü tasya viprarùe tan me bråhi tapodhana 03,080.029 pulastya uvàca 03,080.029a hanta te 'haü pravakùyàmi yad çùãõàü paràyaõam 03,080.029c tad ekàgramanàs tàta ÷çõu tãrtheùu yat phalam 03,080.030a yasya hastau ca pàdau ca mana÷ caiva susaüyatam 03,080.030c vidyà tapa÷ ca kãrti÷ ca sa tãrthaphalam a÷nute 03,080.031a pratigrahàd upàvçttaþ saütuùño niyataþ ÷uciþ 03,080.031c ahaükàranivçtta÷ ca sa tãrthaphalam a÷nute 03,080.032a akalkako niràrambho laghv àhàro jitendriyaþ 03,080.032c vimuktaþ sarvadoùair yaþ sa tãrthaphalam a÷nute 03,080.033a akrodhana÷ ca ràjendra satya÷ãlo dçóhavrataþ 03,080.033c àtmopama÷ ca bhåteùu sa tãrthaphalam a÷nute 03,080.034a çùibhiþ kratavaþ proktà vedeùv iha yathàkramam 03,080.034c phalaü caiva yathàtattvaü pretya ceha ca sarva÷aþ 03,080.035a na te ÷akyà daridreõa yaj¤àþ pràptuü mahãpate 03,080.035c bahåpakaraõà yaj¤à nànàsaübhàravistaràþ 03,080.036a pràpyante pàrthivair ete samçddhair và naraiþ kva cit 03,080.036c nàrthanyånopakaraõair ekàtmabhir asaühataiþ 03,080.037a yo daridrair api vidhiþ ÷akyaþ pràptuü nare÷vara 03,080.037c tulyo yaj¤aphalaiþ puõyais taü nibodha yudhàü vara 03,080.038a çùãõàü paramaü guhyam idaü bharatasattama 03,080.038c tãrthàbhigamanaü puõyaü yaj¤air api vi÷iùyate 03,080.039a anupoùya triràtràõi tãrthàny anabhigamya ca 03,080.039c adattvà kà¤canaü gà÷ ca daridro nàma jàyate 03,080.040a agniùñomàdibhir yaj¤air iùñvà vipuladakùiõaiþ 03,080.040c na tat phalam avàpnoti tãrthàbhigamanena yat 03,080.041a nçloke devadevasya tãrthaü trailokyavi÷rutam 03,080.041c puùkaraü nàma vikhyàtaü mahàbhàgaþ samàvi÷et 03,080.042a da÷a koñisahasràõi tãrthànàü vai mahãpate 03,080.042c sàünidhyaü puùkare yeùàü trisaüdhyaü kurunandana 03,080.043a àdityà vasavo rudràþ sàdhyà÷ ca samarudgaõàþ 03,080.043c gandharvàpsarasa÷ caiva nityaü saünihità vibho 03,080.044a yatra devàs tapas taptvà daityà brahmarùayas tathà 03,080.044b*0379_01 tapovi÷eùair bahubhiþ sthànàny àpur mahaujasaþ 03,080.044c divyayogà mahàràja puõyena mahatànvitàþ 03,080.045a manasàpy abhikàmasya puùkaràõi manasvinaþ 03,080.045c påyante sarvapàpàni nàkapçùñhe ca påjyate 03,080.046a tasmiüs tãrthe mahàbhàga nityam eva pitàmahaþ 03,080.046c uvàsa paramaprãto devadànavasaümataþ 03,080.047a puùkareùu mahàbhàga devàþ sarùipurogamàþ 03,080.047c siddhiü samabhisaüpràptàþ puõyena mahatànvitàþ 03,080.048a tatràbhiùekaü yaþ kuryàt pitçdevàrcane rataþ 03,080.048c a÷vamedhaü da÷aguõaü pravadanti manãùiõaþ 03,080.049a apy ekaü bhojayed vipraü puùkaràraõyam à÷ritaþ 03,080.049c tenàsau karmaõà bhãùma pretya ceha ca modate 03,080.050a ÷àkamålaphalair vàpi yena vartayate svayam 03,080.050c tad vai dadyàd bràhmaõàya ÷raddhàvàn anasåyakaþ 03,080.050e tenaiva pràpnuyàt pràj¤o hayamedhaphalaü naraþ 03,080.050f*0380_01 api càpy udapàtreõa bràhmaõàn svasti vàcayet 03,080.050f*0380_02 tenàpi påjanenàhuþ pretyànantyàya kalpate 03,080.051a bràhmaõaþ kùatriyo vai÷yaþ ÷ådro và ràjasattama 03,080.051c na viyoniü vrajanty ete snàtàs tãrthe mahàtmanaþ 03,080.052a kàrttikyàü tu vi÷eùeõa yo 'bhigaccheta puùkaram 03,080.052c phalaü tatràkùayaü tasya vardhate bharatarùabha 03,080.053a sàyaü pràtaþ smared yas tu puùkaràõi kçtà¤jaliþ 03,080.053c upaspçùñaü bhavet tena sarvatãrtheùu bhàrata 03,080.053e pràpnuyàc ca naro lokàn brahmaõaþ sadane 'kùayàn 03,080.054a janmaprabhçti yat pàpaü striyo và puruùasya và 03,080.054c puùkare snàtamàtrasya sarvam eva praõa÷yati 03,080.055a yathà suràõàü sarveùàm àdis tu madhusådanaþ 03,080.055c tathaiva puùkaraü ràjaüs tãrthànàm àdir ucyate 03,080.056a uùya dvàda÷a varùàõi puùkare niyataþ ÷uciþ 03,080.056c kratån sarvàn avàpnoti brahmalokaü ca gacchati 03,080.057a yas tu varùa÷ataü pårõam agnihotram upàsate 03,080.057c kàrttikãü và vased ekàü puùkare samam eva tat 03,080.057d*0381_01 trãõi ÷çïgàõi ÷ubhràõi trãõi prasravaõàni ca 03,080.057d*0381_02 puùkaràõyàdisiddhàni na vidmas tatra kàraõam 03,080.058a duùkaraü puùkaraü gantuü duùkaraü puùkare tapaþ 03,080.058c duùkaraü puùkare dànaü vastuü caiva suduùkaram 03,080.059a uùya dvàda÷aràtraü tu niyato niyatà÷anaþ 03,080.059c pradakùiõam upàvçtto jambåmàrgaü samàvi÷et 03,080.060a jambåmàrgaü samàvi÷ya devarùipitçsevitam 03,080.060c a÷vamedham avàpnoti viùõulokaü ca gacchati 03,080.061a tatroùya rajanãþ pa¤ca ùaùñhakàlakùamã naraþ 03,080.061c na durgatim avàpnoti siddhiü pràpnoti cottamàm 03,080.062a jambåmàrgàd upàvçtto gacchet taõóulikà÷ramam 03,080.062c na durgatim avàpnoti svargaloke ca påjyate 03,080.063a agastyasara àsàdya pitçdevàrcane rataþ 03,080.063c triràtropoùito ràjann agniùñomaphalaü labhet 03,080.064a ÷àkavçttiþ phalair vàpi kaumàraü vindate padam 03,080.064c kaõvà÷ramaü samàsàdya ÷rãjuùñaü lokapåjitam 03,080.065a dharmàraõyaü hi tat puõyam àdyaü ca bharatarùabha 03,080.065c yatra praviùñamàtro vai pàpebhyo vipramucyate 03,080.066a arcayitvà pitén devàn niyato niyatà÷anaþ 03,080.066c sarvakàmasamçddhasya yaj¤asya phalam a÷nute 03,080.067a pradakùiõaü tataþ kçtvà yayàtipatanaü vrajet 03,080.067c hayamedhasya yaj¤asya phalaü pràpnoti tatra vai 03,080.068a mahàkàlaü tato gacchen niyato niyatà÷anaþ 03,080.068c koñitãrtham upaspç÷ya hayamedhaphalaü labhet 03,080.069a tato gaccheta dharmaj¤a puõyasthànam umàpateþ 03,080.069c nàmnà bhadravañaü nàma triùu lokeùu vi÷rutam 03,080.070a tatràbhigamya ce÷ànaü gosahasraphalaü labhet 03,080.070c mahàdevaprasàdàc ca gàõapatyam avàpnuyàt 03,080.070d*0382_01 samçddham asapatnaü ca ÷riyà yuktaü narottama 03,080.070d*0383_01 ràj¤a÷ caivàdhipatyaü hi tatra gatvà samàpnuyàt 03,080.071a narmadàm atha càsàdya nadãü trailokyavi÷rutàm 03,080.071c tarpayitvà pitén devàn agniùñomaphalaü labhet 03,080.072a dakùiõaü sindhum àsàdya brahmacàrã jitendriyaþ 03,080.072c agniùñomam avàpnoti vimànaü càdhirohati 03,080.073a carmaõvatãü samàsàdya niyato niyatà÷anaþ 03,080.073c rantidevàbhyanuj¤àto agniùñomaphalaü labhet 03,080.074a tato gaccheta dharmaj¤a himavatsutam arbudam 03,080.074c pçthivyàü yatra vai chidraü pårvam àsãd yudhiùñhira 03,080.075a tatrà÷ramo vasiùñhasya triùu lokeùu vi÷rutaþ 03,080.075c tatroùya rajanãm ekàü gosahasraphalaü labhet 03,080.076a piïgàtãrtham upaspç÷ya brahmacàrã jitendriyaþ 03,080.076c kapilànàü naravyàghra ÷atasya phalam a÷nute 03,080.076d*0384_01 tato gaccheta tad vçttaü tãrthaü devaniùevitam 03,080.076d*0384_02 snàtvà tatra naro bhàti vimala÷ candramà yathà 03,080.077a tato gaccheta dharmaj¤a prabhàsaü lokavi÷rutam 03,080.077b*0385_01 tãrthaü devagaõaiþ påjyam çùibhi÷ ca niùevitam 03,080.077c yatra saünihito nityaü svayam eva hutà÷anaþ 03,080.077e devatànàü mukhaü vãra analo 'nilasàrathiþ 03,080.078a tasmiüs tãrthavare snàtvà ÷uciþ prayatamànasaþ 03,080.078c agniùñomàtiràtràbhyàü phalaü pràpnoti mànavaþ 03,080.079a tato gatvà sarasvatyàþ sàgarasya ca saügame 03,080.079c gosahasraphalaü pràpya svargaloke mahãyate 03,080.079e dãpyamàno 'gnivan nityaü prabhayà bharatarùabha 03,080.079f*0386_01 tatra snàtvà ca ràjendra vimalàrkasamadyutiþ 03,080.080a triràtram uùitas tatra tarpayet pitçdevatàþ 03,080.080c prabhàsate yathà somo a÷vamedhaü ca vindati 03,080.081a varadànaü tato gacchet tãrthaü bharatasattama 03,080.081c viùõor durvàsasà yatra varo datto yudhiùñhira 03,080.082a varadàne naraþ snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,080.082c tato dvàravatãü gacchen niyato niyatà÷anaþ 03,080.082e piõóàrake naraþ snàtvà labhed bahu suvarõakam 03,080.083a tasmiüs tãrthe mahàbhàga padmalakùaõalakùitàþ 03,080.083c adyàpi mudrà dç÷yante tad adbhutam ariüdama 03,080.084a tri÷ålàïkàni padmàni dç÷yante kurunandana 03,080.084c mahàdevasya sàünidhyaü tatraiva bharatarùabha 03,080.085a sàgarasya ca sindho÷ ca saügamaü pràpya bhàrata 03,080.085c tãrthe salilaràjasya snàtvà prayatamànasaþ 03,080.086a tarpayitvà pitén devàn çùãü÷ ca bharatarùabha 03,080.086c pràpnoti vàruõaü lokaü dãpyamànaþ svatejasà 03,080.087a ÷aïkukarõe÷varaü devam arcayitvà yudhiùñhira 03,080.087c a÷vamedhaü da÷aguõaü pravadanti manãùiõaþ 03,080.088a pradakùiõam upàvçtya gaccheta bharatarùabha 03,080.088c tãrthaü kuruvara÷reùñha triùu lokeùu vi÷rutam 03,080.088e dçmãti nàmnà vikhyàtaü sarvapàpapramocanam 03,080.089a yatra brahmàdayo devà upàsante mahe÷varam 03,080.089c tatra snàtvàrcayitvà ca rudraü devagaõair vçtam 03,080.089e janmaprabhçti pàpàni kçtàni nudate naraþ 03,080.090a dçmã càtra nara÷reùñha sarvadevair abhiùñutà 03,080.090c tatra snàtvà naravyàghra hayamedham avàpnuyàt 03,080.091a jitvà yatra mahàpràj¤a viùõunà prabhaviùõunà 03,080.091c purà ÷aucaü kçtaü ràjan hatvà daivatakaõñakàn 03,080.092a tato gaccheta dharmaj¤a vasor dhàràm abhiùñutàm 03,080.092c gamanàd eva tasyàü hi hayamedham avàpnuyàt 03,080.093a snàtvà kuruvara÷reùñha prayatàtmà tu mànavaþ 03,080.093c tarpya devàn pitéü÷ caiva viùõuloke mahãyate 03,080.094a tãrthaü càtra paraü puõyaü vasånàü bharatarùabha 03,080.094c tatra snàtvà ca pãtvà ca vasånàü saümato bhavet 03,080.095a sindhåttamam iti khyàtaü sarvapàpapraõà÷anam 03,080.095c tatra snàtvà nara÷reùñha labhed bahu suvarõakam 03,080.096a brahmatuïgaü samàsàdya ÷uciþ prayatamànasaþ 03,080.096c brahmalokam avàpnoti sukçtã virajà naraþ 03,080.097a kumàrikàõàü ÷akrasya tãrthaü siddhaniùevitam 03,080.097c tatra snàtvà naraþ kùipraü ÷akralokam avàpnuyàt 03,080.098a reõukàyà÷ ca tatraiva tãrthaü devaniùevitam 03,080.098c tatra snàtvà bhaved vipro vimala÷ candramà yathà 03,080.099a atha pa¤canadaü gatvà niyato niyatà÷anaþ 03,080.099c pa¤ca yaj¤àn avàpnoti krama÷o ye 'nukãrtitàþ 03,080.100a tato gaccheta dharmaj¤a bhãmàyàþ sthànam uttamam 03,080.100c tatra snàtvà tu yonyàü vai naro bharatasattama 03,080.101a devyàþ putro bhaved ràjaüs taptakuõóalavigrahaþ 03,080.101c gavàü ÷atasahasrasya phalaü caivàpnuyàn mahat 03,080.102a girimu¤jaü samàsàdya triùu lokeùu vi÷rutam 03,080.102c pitàmahaü namaskçtya gosahasraphalaü labhet 03,080.103a tato gaccheta dharmaj¤a vimalaü tãrtham uttamam 03,080.103c adyàpi yatra dç÷yante matsyàþ sauvarõaràjatàþ 03,080.104a tatra snàtvà nara÷reùñha vàjapeyam avàpnuyàt 03,080.104c sarvapàpavi÷uddhàtmà gacchec ca paramàü gatim 03,080.104d*0387_01 vitastàü ca samàsàdya saütarpya pitçdevatàþ 03,080.104d*0387_02 naraþ phalam avàpnoti vàjapeyasya bhàrata 03,080.104d*0387_03 kà÷mãreùv eva nàgasya bhavanaü takùakasya ca 03,080.104d*0387_04 vitastàkhyam iti khyàtaü sarvapàpapramocanam 03,080.105a tato gaccheta maladàü triùu lokeùu vi÷rutàm 03,080.105c pa÷cimàyàü tu saüdhyàyàm upaspç÷ya yathàvidhi 03,080.106a caruü narendra saptàrcer yathà÷akti nivedayet 03,080.106c pitéõàm akùayaü dànaü pravadanti manãùiõaþ 03,080.106d*0388_01 çùayaþ pitaro devà gandharvàpsarasàü gaõàþ 03,080.106d*0388_02 guhyakàþ kiünarà yakùàþ siddhà vidyàdharà naràþ 03,080.106d*0388_03 ràkùasà ditijà rudrà brahmà ca manujàdhipa 03,080.106d*0388_04 niyataþ paramàü dãkùàm àsthàyàbdasahasrikãm 03,080.106d*0388_05 viùõoþ prasàdanaü kurvaü÷ caruü ca ÷rapayaüs tathà 03,080.106d*0388_06 saptabhiþ saptabhi÷ caiva çgbhis tuùñàva ke÷avam 03,080.106d*0388_07 dadàv aùñaguõai÷varyaü teùàü tuùñas tu ke÷avaþ 03,080.106d*0388_08 yathàbhilaùitàn anyàn kàmàn dattvà mahãpate 03,080.106d*0388_09 tatraivàntardadhe devo vidyud abhreùu vai yathà 03,080.106d*0388_10 nàmnà saptacaruü tena khyàtaü lokeùu bhàrata 03,080.107a gavàü ÷atasahasreõa ràjasåya÷atena ca 03,080.107c a÷vamedhasahasreõa ÷reyàn saptàrciùa÷ caruþ 03,080.108a tato nivçtto ràjendra vastràpadam athàvi÷et 03,080.108c abhigamya mahàdevam a÷vamedhaphalaü labhet 03,080.109a maõimantaü samàsàdya brahmacàrã samàhitaþ 03,080.109c ekaràtroùito ràjann agniùñomaphalaü labhet 03,080.110a atha gaccheta ràjendra devikàü lokavi÷rutàm 03,080.110c prasåtir yatra vipràõàü ÷råyate bharatarùabha 03,080.111a tri÷ålapàõeþ sthànaü ca triùu lokeùu vi÷rutam 03,080.111c devikàyàü naraþ snàtvà samabhyarcya mahe÷varam 03,080.112a yathà÷akti caruü tatra nivedya bharatarùabha 03,080.112c sarvakàmasamçddhasya yaj¤asya labhate phalam 03,080.113a kàmàkhyaü tatra rudrasya tãrthaü devarùisevitam 03,080.113c tatra snàtvà naraþ kùipraü siddhim àpnoti bhàrata 03,080.114a yajanaü yàjanaü gatvà tathaiva brahmavàlukàm 03,080.114c puùpanyàsa upaspç÷ya na ÷ocen maraõaü tataþ 03,080.115a ardhayojanavistàràü pa¤cayojanam àyatàm 03,080.115c etàvad devikàm àhuþ puõyàü devarùisevitàm 03,080.116a tato gaccheta dharmaj¤a dãrghasatraü yathàkramam 03,080.116c yatra brahmàdayo devàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 03,080.116e dãrghasatram upàsante dakùiõàbhir yatavratàþ 03,080.117a gamanàd eva ràjendra dãrghasatram ariüdama 03,080.117c ràjasåyà÷vamedhàbhyàü phalaü pràpnoti mànavaþ 03,080.118a tato vina÷anaü gacchen niyato niyatà÷anaþ 03,080.118c gacchaty antarhità yatra marupçùñhe sarasvatã 03,080.118e camase ca ÷ivodbhede nàgodbhede ca dç÷yate 03,080.119a snàtvà ca camasodbhede agniùñomaphalaü labhet 03,080.119c ÷ivodbhede naraþ snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,080.120a nàgodbhede naraþ snàtvà nàgalokam avàpnuyàt 03,080.120c ÷a÷ayànaü ca ràjendra tãrtham àsàdya durlabham 03,080.120e ÷a÷aråpapraticchannàþ puùkarà yatra bhàrata 03,080.121a sarasvatyàü mahàràja anu saüvatsaraü hi te 03,080.121c snàyante bharata÷reùñha vçttàü vai kàrttikãü sadà 03,080.122a tatra snàtvà naravyàghra dyotate ÷a÷ivat sadà 03,080.122c gosahasraphalaü caiva pràpnuyàd bharatarùabha 03,080.123a kumàrakoñim àsàdya niyataþ kurunandana 03,080.123c tatràbhiùekaü kurvãta pitçdevàrcane rataþ 03,080.123e gavàmayam avàpnoti kulaü caiva samuddharet 03,080.124a tato gaccheta dharmaj¤a rudrakoñiü samàhitaþ 03,080.124c purà yatra mahàràja çùikoñiþ samàhità 03,080.124e praharùeõa ca saüviùñà devadar÷anakàïkùayà 03,080.125a ahaü pårvam ahaü pårvaü drakùyàmi vçùabhadhvajam 03,080.125c evaü saüprasthità ràjann çùayaþ kila bhàrata 03,080.126a tato yogeùvareõàpi yogam àsthàya bhåpate 03,080.126c teùàü manyupraõà÷àrtham çùãõàü bhàvitàtmanàm 03,080.127a sçùñà koñis tu rudràõàm çùãõàm agrataþ sthità 03,080.127c mayà pårvataraü dçùña iti te menire pçthak 03,080.128a teùàü tuùño mahàdeva çùãõàm ugratejasàm 03,080.128c bhaktyà paramayà ràjan varaü teùàü pradiùñavàn 03,080.128e adya prabhçti yuùmàkaü dharmavçddhir bhaviùyati 03,080.129a tatra snàtvà naravyàghra rudrakoñyàü naraþ ÷uciþ 03,080.129c a÷vamedham avàpnoti kulaü caiva samuddharet 03,080.130a tato gaccheta ràjendra saügamaü lokavi÷rutam 03,080.130c sarasvatyà mahàpuõyam upàsante janàrdanam 03,080.131a yatra brahmàdayo devà çùayaþ siddhacàraõàþ 03,080.131c abhigacchanti ràjendra caitra÷uklacaturda÷ãm 03,080.132a tatra snàtvà naravyàghra vinded bahu suvarõakam 03,080.132c sarvapàpavi÷uddhàtmà brahmalokaü ca gacchati 03,080.133a çùãõàü yatra satràõi samàptàni naràdhipa 03,080.133c satràvasànam àsàdya gosahasraphalaü labhet 03,081.001 pulastya uvàca 03,081.001a tato gaccheta ràjendra kurukùetram abhiùñutam 03,081.001c pàpebhyo vipramucyante tadgatàþ sarvajantavaþ 03,081.002a kurukùetraü gamiùyàmi kurukùetre vasàmy aham 03,081.002c ya evaü satataü bråyàt so 'pi pàpaiþ pramucyate 03,081.002d*0389_01 pàüsavo 'pi kurukùetre vàyunà samudãritàþ 03,081.002d*0389_02 api duùkçtakarmàõaü nayanti paramàü gatim 03,081.002d*0389_03 dakùiõena sarasvatyà dçùadvatyuttareõa ca 03,081.002d*0389_04 ye vasanti kurukùetre te vasanti triviùñape 03,081.003a tatra màsaü vased vãra sarasvatyàü yudhiùñhira 03,081.003c yatra brahmàdayo devà çùayaþ siddhacàraõàþ 03,081.004a gandharvàpsaraso yakùàþ pannagà÷ ca mahãpate 03,081.004c brahmakùetraü mahàpuõyam abhigacchanti bhàrata 03,081.005a manasàpy abhikàmasya kurukùetraü yudhiùñhira 03,081.005c pàpàni vipraõa÷yanti brahmalokaü ca gacchati 03,081.006a gatvà hi ÷raddhayà yuktaþ kurukùetraü kurådvaha 03,081.006c ràjasåyà÷vamedhàbhyàü phalaü pràpnoti mànavaþ 03,081.007a tato macakrukaü ràjan dvàrapàlaü mahàbalam 03,081.007c yakùaü samabhivàdyaiva gosahasraphalaü labhet 03,081.008a tato gaccheta dharmaj¤a viùõoþ sthànam anuttamam 03,081.008c satataü nàma ràjendra yatra saünihito hariþ 03,081.009a tatra snàtvàrcayitvà ca trilokaprabhavaü harim 03,081.009c a÷vamedham avàpnoti viùõulokaü ca gacchati 03,081.010a tataþ pàriplavaü gacchet tãrthaü trailokyavi÷rutam 03,081.010c agniùñomàtiràtràbhyàü phalaü pràpnoti mànavaþ 03,081.011a pçthivyàs tãrtham àsàdya gosahasraphalaü labhet 03,081.011c tataþ ÷àlåkinãü gatvà tãrthasevã naràdhipa 03,081.011e da÷à÷vamedhike snàtvà tad eva labhate phalam 03,081.012a sarpadarvãü samàsàdya nàgànàü tãrtham uttamam 03,081.012c agniùñomam avàpnoti nàgalokaü ca vindati 03,081.013a tato gaccheta dharmaj¤a dvàrapàlaü tarantukam 03,081.013c tatroùya rajanãm ekàü gosahasraphalaü labhet 03,081.014a tataþ pa¤canadaü gatvà niyato niyatà÷anaþ 03,081.014c koñitãrtham upaspç÷ya hayamedhaphalaü labhet 03,081.014e a÷vinos tãrtham àsàdya råpavàn abhijàyate 03,081.015a tato gaccheta dharmaj¤a vàràhaü tãrtham uttamam 03,081.015c viùõur vàràharåpeõa pårvaü yatra sthito 'bhavat 03,081.015e tatra snàtvà naravyàghra agniùñomaphalaü labhet 03,081.016a tato jayantyà ràjendra somatãrthaü samàvi÷et 03,081.016c snàtvà phalam avàpnoti ràjasåyasya mànavaþ 03,081.017a ekahaüse naraþ snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,081.017c kçta÷aucaü samàsàdya tãrthasevã kurådvaha 03,081.017e puõóarãkam avàpnoti kçta÷auco bhaven naraþ 03,081.018a tato mu¤javañaü nàma mahàdevasya dhãmataþ 03,081.018c tatroùya rajanãm ekàü gàõapatyam avàpnuyàt 03,081.019a tatraiva ca mahàràja yakùã lokapari÷rutà 03,081.019c tàü càbhigamya ràjendra puõyàül lokàn avàpnuyàt 03,081.020a kurukùetrasya tad dvàraü vi÷rutaü bharatarùabha 03,081.020c pradakùiõam upàvçtya tãrthasevã samàhitaþ 03,081.021a saümite puùkaràõàü ca snàtvàrcya pitçdevatàþ 03,081.021c jàmadagnyena ràmeõa àhçte vai mahàtmanà 03,081.021e kçtakçtyo bhaved ràjann a÷vamedhaü ca vindati 03,081.022a tato ràmahradàn gacchet tãrthasevã naràdhipa 03,081.022c yatra ràmeõa ràjendra tarasà dãptatejasà 03,081.022e kùatram utsàdya vãryeõa hradàþ pa¤ca nive÷itàþ 03,081.023a pårayitvà naravyàghra rudhireõeti naþ ÷rutam 03,081.023c pitaras tarpitàþ sarve tathaiva ca pitàmahàþ 03,081.023e tatas te pitaraþ prãtà ràmam åcur mahãpate 03,081.024a ràma ràma mahàbhàga prãtàþ sma tava bhàrgava 03,081.024c anayà pitçbhaktyà ca vikrameõa ca te vibho 03,081.024e varaü vçõãùva bhadraü te kim icchasi mahàdyute 03,081.025a evam uktaþ sa ràjendra ràmaþ praharatàü varaþ 03,081.025c abravãt prà¤jalir vàkyaü pitén sa gagane sthitàn 03,081.026a bhavanto yadi me prãtà yady anugràhyatà mayi 03,081.026c pitçprasàdàd iccheyaü tapasàpyàyanaü punaþ 03,081.027a yac ca roùàbhibhåtena kùatram utsàditaü mayà 03,081.027c tata÷ ca pàpàn mucyeyaü yuùmàkaü tejasà hy aham 03,081.027e hradà÷ ca tãrthabhåtà me bhaveyur bhuvi vi÷rutàþ 03,081.028a etac chrutvà ÷ubhaü vàkyaü ràmasya pitaras tadà 03,081.028c pratyåcuþ paramaprãtà ràmaü harùasamanvitàþ 03,081.029a tapas te vardhatàü bhåyaþ pitçbhaktyà vi÷eùataþ 03,081.029c yac ca roùàbhibhåtena kùatram utsàditaü tvayà 03,081.030a tata÷ ca pàpàn muktas tvaü karmabhis te ca pàtitàþ 03,081.030c hradà÷ ca tava tãrthatvaü gamiùyanti na saü÷ayaþ 03,081.031a hradeùv eteùu yaþ snàtvà pitén saütarpayiùyati 03,081.031c pitaras tasya vai prãtà dàsyanti bhuvi durlabham 03,081.031e ãpsitaü manasaþ kàmaü svargalokaü ca ÷à÷vatam 03,081.032a evaü dattvà varàn ràjan ràmasya pitaras tadà 03,081.032c àmantrya bhàrgavaü prãtàs tatraivàntardadhus tadà 03,081.033a evaü ràmahradàþ puõyà bhàrgavasya mahàtmanaþ 03,081.033c snàtvà hradeùu ràmasya brahmacàrã ÷ubhavrataþ 03,081.033e ràmam abhyarcya ràjendra labhed bahu suvarõakam 03,081.034a vaü÷amålakam àsàdya tãrthasevã kurådvaha 03,081.034c svavaü÷am uddhared ràjan snàtvà vai vaü÷amålake 03,081.035a kàya÷odhanam àsàdya tãrthaü bharatasattama 03,081.035c ÷arãra÷uddhiþ snàtasya tasmiüs tãrthe na saü÷ayaþ 03,081.035e ÷uddhadeha÷ ca saüyàti ÷ubhàül lokàn anuttamàn 03,081.036a tato gaccheta ràjendra tãrthaü trailokyavi÷rutam 03,081.036c lokà yatroddhçtàþ pårvaü viùõunà prabhaviùõunà 03,081.037a lokoddhàraü samàsàdya tãrthaü trailokyavi÷rutam 03,081.037c snàtvà tãrthavare ràjaül lokàn uddharate svakàn 03,081.037e ÷rãtãrthaü ca samàsàdya vindate ÷riyam uttamàm 03,081.037e*0390_01 **** **** snàtvà niyatamànasaþ 03,081.037e*0390_02 arcayitvà pitén devàn 03,081.038a kapilàtãrtham àsàdya brahmacàrã samàhitaþ 03,081.038c tatra snàtvàrcayitvà ca daivatàni pitéüs tathà 03,081.038e kapilànàü sahasrasya phalaü vindati mànavaþ 03,081.039a såryatãrthaü samàsàdya snàtvà niyatamànasaþ 03,081.039c arcayitvà pitén devàn upavàsaparàyaõaþ 03,081.039e agniùñomam avàpnoti såryalokaü ca gacchati 03,081.040a gavàübhavanam àsàdya tãrthasevã yathàkramam 03,081.040c tatràbhiùekaü kurvàõo gosahasraphalaü labhet 03,081.041a ÷aïkhinãü tatra àsàdya tãrthasevã kurådvaha 03,081.041c devyàs tãrthe naraþ snàtvà labhate råpam uttamam 03,081.042a tato gaccheta ràjendra dvàrapàlam arantukam 03,081.042c tasya tãrthaü sarasvatyàü yakùendrasya mahàtmanaþ 03,081.042e tatra snàtvà naro ràjann agniùñomaphalaü labhet 03,081.043a tato gaccheta dharmaj¤a brahmàvartaü naràdhipa 03,081.043c brahmàvarte naraþ snàtvà brahmalokam avàpnuyàt 03,081.044a tato gaccheta dharmaj¤a sutãrthakam anuttamam 03,081.044c yatra saünihità nityaü pitaro daivataiþ saha 03,081.045a tatràbhiùekaü kurvãta pitçdevàrcane rataþ 03,081.045c a÷vamedham avàpnoti pitçlokaü ca gacchati 03,081.046a tato 'mbuva÷yaü dharmaj¤a samàsàdya yathàkramam 03,081.046c ko÷e÷varasya tãrtheùu snàtvà bharatasattama 03,081.046e sarvavyàdhivinirmukto brahmaloke mahãyate 03,081.047a màtçtãrthaü ca tatraiva yatra snàtasya bhàrata 03,081.047c prajà vivardhate ràjann anantàü cà÷nute ÷riyam 03,081.048a tataþ ÷ãtavanaü gacchen niyato niyatà÷anaþ 03,081.048c tãrthaü tatra mahàràja mahad anyatra durlabham 03,081.049a punàti dar÷anàd eva daõóenaikaü naràdhipa 03,081.049c ke÷àn abhyukùya vai tasmin påto bhavati bhàrata 03,081.050a tãrthaü tatra mahàràja ÷vànalomàpahaü smçtam 03,081.050c yatra viprà naravyàghra vidvàüsas tãrthatatparàþ 03,081.050d*0391_01 gatiü gacchanti paramàü snàtvà bharatasattama 03,081.051a ÷vànalomàpanayane tãrthe bharatasattama 03,081.051c pràõàyàmair nirharanti ÷valomàni dvijottamàþ 03,081.052a påtàtmàna÷ ca ràjendra prayànti paramàü gatim 03,081.052c da÷à÷vamedhikaü caiva tasmiüs tãrthe mahãpate 03,081.052e tatra snàtvà naravyàghra gaccheta paramàü gatim 03,081.053a tato gaccheta ràjendra mànuùaü lokavi÷rutam 03,081.053c yatra kçùõamçgà ràjan vyàdhena paripãóitàþ 03,081.053e avagàhya tasmin sarasi mànuùatvam upàgatàþ 03,081.054a tasmiüs tãrthe naraþ snàtvà brahmacàrã jitendriyaþ 03,081.054c sarvapàpavi÷uddhàtmà svargaloke mahãyate 03,081.055a mànuùasya tu pårveõa kro÷amàtre mahãpate 03,081.055c àpagà nàma vikhyàtà nadã siddhaniùevità 03,081.056a ÷yàmàkabhojanaü tatra yaþ prayacchati mànavaþ 03,081.056c devàn pitéü÷ ca uddi÷ya tasya dharmaphalaü mahat 03,081.056e ekasmin bhojite vipre koñir bhavati bhojità 03,081.057a tatra snàtvàrcayitvà ca daivatàni pitéüs tathà 03,081.057c uùitvà rajanãm ekàm agniùñomaphalaü labhet 03,081.058a tato gaccheta ràjendra brahmaõaþ sthànam uttamam 03,081.058c brahmodumbaram ity eva prakà÷aü bhuvi bhàrata 03,081.059a tatra saptarùikuõóeùu snàtasya kurupuügava 03,081.059c kedàre caiva ràjendra kapiùñhalamahàtmanaþ 03,081.060a brahmàõam abhigamyàtha ÷uciþ prayatamànasaþ 03,081.060c sarvapàpavi÷uddhàtmà brahmalokaü prapadyate 03,081.061a kapiùñhalasya kedàraü samàsàdya sudurlabham 03,081.061c antardhànam avàpnoti tapasà dagdhakilbiùaþ 03,081.062a tato gaccheta ràjendra sarakaü lokavi÷rutam 03,081.062c kçùõapakùe caturda÷yàm abhigamya vçùadhvajam 03,081.062e labhate sarvakàmàn hi svargalokaü ca gacchati 03,081.063a tisraþ koñyas tu tãrthànàü sarake kurunandana 03,081.063c rudrakoñis tathà kåpe hradeùu ca mahãpate 03,081.063e ilàspadaü ca tatraiva tãrthaü bharatasattama 03,081.064a tatra snàtvàrcayitvà ca pitén devàü÷ ca bhàrata 03,081.064c na durgatim avàpnoti vàjapeyaü ca vindati 03,081.065a kiüdàne ca naraþ snàtvà kiüjapye ca mahãpate 03,081.065c aprameyam avàpnoti dànaü japyaü ca bhàrata 03,081.066a kala÷yàü càpy upaspç÷ya ÷raddadhàno jitendriyaþ 03,081.066c agniùñomasya yaj¤asya phalaü pràpnoti mànavaþ 03,081.067a sarakasya tu pårveõa nàradasya mahàtmanaþ 03,081.067c tãrthaü kuruvara÷reùñha anàjanmeti vi÷rutam 03,081.068a tatra tãrthe naraþ snàtvà pràõàü÷ cotsçjya bhàrata 03,081.068c nàradenàbhyanuj¤àto lokàn pràpnoti durlabhàn 03,081.069a ÷uklapakùe da÷amyàü tu puõóarãkaü samàvi÷et 03,081.069c tatra snàtvà naro ràjan puõóarãkaphalaü labhet 03,081.070a tatas triviùñapaü gacchet triùu lokeùu vi÷rutam 03,081.070c tatra vaitaraõã puõyà nadã pàpapramocanã 03,081.071a tatra snàtvàrcayitvà ca ÷ålapàõiü vçùadhvajam 03,081.071c sarvapàpavi÷uddhàtmà gaccheta paramàü gatim 03,081.072a tato gaccheta ràjendra phalakãvanam uttamam 03,081.072c yatra devàþ sadà ràjan phalakãvanam à÷ritàþ 03,081.072e tapa÷ caranti vipulaü bahuvarùasahasrakam 03,081.072f*0392_01 tatra snàtvà naro ràjan sarvayaj¤aphalaü labhet 03,081.073a dçùadvatyàü naraþ snàtvà tarpayitvà ca devatàþ 03,081.073c agniùñomàtiràtràbhyàü phalaü vindati bhàrata 03,081.074a tãrthe ca sarvadevànàü snàtvà bharatasattama 03,081.074c gosahasrasya ràjendra phalaü pràpnoti mànavaþ 03,081.075a pàõikhàte naraþ snàtvà tarpayitvà ca devatàþ 03,081.075c ràjasåyam avàpnoti çùilokaü ca gacchati 03,081.076a tato gaccheta ràjendra mi÷rakaü tãrtham uttamam 03,081.076c tatra tãrthàni ràjendra mi÷ritàni mahàtmanà 03,081.077a vyàsena nçpa÷àrdåla dvijàrtham iti naþ ÷rutam 03,081.077c sarvatãrtheùu sa snàti mi÷rake snàti yo naraþ 03,081.077d*0393_01 sa vai snàtvàrcayitvà ca mi÷rake pitçdevatàþ 03,081.078a tato vyàsavanaü gacchen niyato niyatà÷anaþ 03,081.078c manojave naraþ snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,081.079a gatvà madhuvañãü càpi devyàs tãrthaü naraþ ÷uciþ 03,081.079c tatra snàtvàrcayed devàn pitéü÷ ca prayataþ ÷uciþ 03,081.079e sa devyà samanuj¤àto gosahasraphalaü labhet 03,081.080a kau÷ikyàþ saügame yas tu dçùadvatyà÷ ca bhàrata 03,081.080c snàti vai niyatàhàraþ sarvapàpaiþ pramucyate 03,081.081a tato vyàsasthalã nàma yatra vyàsena dhãmatà 03,081.081c putra÷okàbhitaptena dehatyàgàrthani÷cayaþ 03,081.082a kçto devai÷ ca ràjendra punar utthàpitas tadà 03,081.082c abhigamya sthalãü tasya gosahasraphalaü labhet 03,081.083a kiüdattaü kåpam àsàdya tilaprasthaü pradàya ca 03,081.083c gaccheta paramàü siddhim çõair muktaþ kurådvaha 03,081.083d*0394_01 vedãtãrthe naraþ snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,081.084a aha÷ ca sudinaü caiva dve tãrthe ca sudurlabhe 03,081.084c tayoþ snàtvà naravyàghra såryalokam avàpnuyàt 03,081.085a mçgadhåmaü tato gacchet triùu lokeùu vi÷rutam 03,081.085c tatra gaïgàhrade snàtvà samabhyarcya ca mànavaþ 03,081.085e ÷ålapàõiü mahàdevam a÷vamedhaphalaü labhet 03,081.086a devatãrthe naraþ snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,081.086c atha vàmanakaü gacchet triùu lokeùu vi÷rutam 03,081.087a tatra viùõupade snàtvà arcayitvà ca vàmanam 03,081.087c sarvapàpavi÷uddhàtmà viùõulokam avàpnuyàt 03,081.088a kulaüpune naraþ snàtvà punàti svakulaü naraþ 03,081.088c pavanasya hradaü gatvà marutàü tãrtham uttamam 03,081.088e tatra snàtvà naravyàghra vàyuloke mahãyate 03,081.089a amaràõàü hrade snàtvà amareùu naràdhipa 03,081.089c amaràõàü prabhàvena svargaloke mahãyate 03,081.089d*0395_01 amaraiþ saha saüyàti vimànavaram àsthitaþ 03,081.090a ÷àlihotrasya ràjendra ÷àli÷årpe yathàvidhi 03,081.090c snàtvà naravara÷reùñha gosahasraphalaü labhet 03,081.091a ÷rãku¤jaü ca sarasvatyàü tãrthaü bharatasattama 03,081.091c tatra snàtvà naro ràjann agniùñomaphalaü labhet 03,081.092a tato naimiùaku¤jaü ca samàsàdya kurådvaha 03,081.092c çùayaþ kila ràjendra naimiùeyàs tapodhanàþ 03,081.092e tãrthayàtràü puraskçtya kurukùetraü gatàþ purà 03,081.092f*0396_01 tatra tãrthe naraþ snàtvà vàjimedhaphalaü labhet 03,081.093a tataþ ku¤jaþ sarasvatyàü kçto bharatasattama 03,081.093c çùãõàm avakà÷aþ syàd yathà tuùñikaro mahàn 03,081.094a tasmin ku¤je naraþ snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,081.094b*0397_01 tato gaccheta dharmaj¤a kanyàtãrtham anuttamam 03,081.094c kanyàtãrthe naraþ snàtvà agniùñomaphalaü labhet 03,081.095a tato gacchen naravyàghra brahmaõaþ sthànam uttamam 03,081.095c tatra varõàvaraþ snàtvà bràhmaõyaü labhate naraþ 03,081.095e bràhmaõa÷ ca vi÷uddhàtmà gaccheta paramàü gatim 03,081.096a tato gacchen nara÷reùñha somatãrtham anuttamam 03,081.096c tatra snàtvà naro ràjan somalokam avàpnuyàt 03,081.097a saptasàrasvataü tãrthaü tato gacchen naràdhipa 03,081.097c yatra maïkaõakaþ siddho maharùir lokavi÷rutaþ 03,081.098a purà maïkaõako ràjan ku÷àgreõeti naþ ÷rutam 03,081.098c kùataþ kila kare ràjaüs tasya ÷àkaraso 'sravat 03,081.099a sa vai ÷àkarasaü dçùñvà harùàviùño mahàtapàþ 03,081.099c prançttaþ kila viprarùir vismayotphullalocanaþ 03,081.100a tatas tasmin prançtte vai sthàvaraü jaïgamaü ca yat 03,081.100c prançttam ubhayaü vãra tejasà tasya mohitam 03,081.101a brahmàdibhiþ surai ràjann çùibhi÷ ca tapodhanaiþ 03,081.101c vij¤apto vai mahàdeva çùer arthe naràdhipa 03,081.101e nàyaü nçtyed yathà deva tathà tvaü kartum arhasi 03,081.102a tataþ prançttam àsàdya harùàviùñena cetasà 03,081.102c suràõàü hitakàmàrtham çùiü devo 'bhyabhàùata 03,081.103a aho maharùe dharmaj¤a kimarthaü nçtyate bhavàn 03,081.103c harùasthànaü kimarthaü và tavàdya munipuügava 03,081.104 çùir uvàca 03,081.104*0398_01 tapasvino dharmapathe sthitasya dvijasattama 03,081.104a kiü na pa÷yasi me deva karàc chàkarasaü srutam 03,081.104c yaü dçùñvàhaü prançtto vai harùeõa mahatànvitaþ 03,081.105 pulastya uvàca 03,081.105a taü prahasyàbravãd devo muniü ràgeõa mohitam 03,081.105c ahaü vai vismayaü vipra na gacchàmãti pa÷ya màm 03,081.106a evam uktvà nara÷reùñha mahàdevena dhãmatà 03,081.106c aïgulyagreõa ràjendra svàïguùñhas tàóito 'nagha 03,081.107a tato bhasma kùatàd ràjan nirgataü himasaünibham 03,081.107c tad dçùñvà vrãóito ràjan sa muniþ pàdayor gataþ 03,081.108a nànyaü devam ahaü manye rudràt parataraü mahat 03,081.108c suràsurasya jagato gatis tvam asi ÷åladhçk 03,081.109a tvayà sçùñam idaü vi÷vaü trailokyaü sacaràcaram 03,081.109c tvàm eva bhagavan sarve pravi÷anti yugakùaye 03,081.110a devair api na ÷akyas tvaü parij¤àtuü kuto mayà 03,081.110c tvayi sarve ca dç÷yante surà brahmàdayo 'nagha 03,081.111a sarvas tvam asi lokànàü kartà kàrayità ca ha 03,081.111c tvatprasàdàt suràþ sarve modantãhàkutobhayàþ 03,081.111e evaü stutvà mahàdevaü sa çùiþ praõato 'bhavat 03,081.112 çùir uvàca 03,081.112a tvatprasàdàn mahàdeva tapo me na kùareta vai 03,081.113 pulastya uvàca 03,081.113a tato devaþ prahçùñàtmà brahmarùim idam abravãt 03,081.113c tapas te vardhatàü vipra matprasàdàt sahasradhà 03,081.114a à÷rame ceha vatsyàmi tvayà sàrdhaü mahàmune 03,081.114c saptasàrasvate snàtvà arcayiùyanti ye tu màm 03,081.115a na teùàü durlabhaü kiü cid iha loke paratra ca 03,081.115c sàrasvataü ca te lokaü gamiùyanti na saü÷ayaþ 03,081.115d*0399_01 evam uktvà mahàdevas tatraivàntaradhãyata 03,081.116a tatas tv au÷anasaü gacchet triùu lokeùu vi÷rutam 03,081.116c yatra brahmàdayo devà çùaya÷ ca tapodhanàþ 03,081.117a kàrttikeya÷ ca bhagavàüs trisaüdhyaü kila bhàrata 03,081.117c sàünidhyam akarot tatra bhàrgavapriyakàmyayà 03,081.118a kapàlamocanaü tãrthaü sarvapàpapramocanam 03,081.118c tatra snàtvà naravyàghra sarvapàpaiþ pramucyate 03,081.119a agnitãrthaü tato gacchet tatra snàtvà nararùabha 03,081.119c agnilokam avàpnoti kulaü caiva samuddharet 03,081.120a vi÷vàmitrasya tatraiva tãrthaü bharatasattama 03,081.120c tatra snàtvà mahàràja bràhmaõyam abhijàyate 03,081.121a brahmayoniü samàsàdya ÷uciþ prayatamànasaþ 03,081.121c tatra snàtvà naravyàghra brahmalokaü prapadyate 03,081.121e punàty àsaptamaü caiva kulaü nàsty atra saü÷ayaþ 03,081.122a tato gaccheta ràjendra tãrthaü trailokyavi÷rutam 03,081.122c pçthådakam iti khyàtaü kàrttikeyasya vai nçpa 03,081.122d*0400_01 pàpaü praõa÷yate tatra snàtamàtrasya bhàrata 03,081.122e tatràbhiùekaü kurvãta pitçdevàrcane rataþ 03,081.123a aj¤ànàj j¤ànato vàpi striyà và puruùeõa và 03,081.123c yat kiü cid a÷ubhaü karma kçtaü mànuùabuddhinà 03,081.124a tat sarvaü na÷yate tasya snàtamàtrasya bhàrata 03,081.124c a÷vamedhaphalaü càpi svargalokaü ca gacchati 03,081.125a puõyam àhuþ kurukùetraü kurukùetràt sarasvatãm 03,081.125c sarasvatyà÷ ca tãrthàni tãrthebhya÷ ca pçthådakam 03,081.126a uttame sarvatãrthànàü yas tyajed àtmanas tanum 03,081.126c pçthådake japyaparo nainaü ÷vomaraõaü tapet 03,081.127a gãtaü sanatkumàreõa vyàsena ca mahàtmanà 03,081.127c vede ca niyataü ràjan abhigacchet pçthådakam 03,081.128a pçthådakàt puõyatamaü nànyat tãrthaü narottama 03,081.128c etan medhyaü pavitraü ca pàvanaü ca na saü÷ayaþ 03,081.129a tatra snàtvà divaü yànti api pàpakçto janàþ 03,081.129c pçthådake nara÷reùñha pràhur evaü manãùiõaþ 03,081.130a madhusravaü ca tatraiva tãrthaü bharatasattama 03,081.130c tatra snàtvà naro ràjan gosahasraphalaü labhet 03,081.131a tato gacchen nara÷reùñha tãrthaü devyà yathàkramam 03,081.131c sarasvatyàruõàyà÷ ca saügamaü lokavi÷rutam 03,081.132a triràtropoùitaþ snàtvà mucyate brahmahatyayà 03,081.132c agniùñomàtiràtràbhyàü phalaü vindati mànavaþ 03,081.133a àsaptamaü kulaü caiva punàti bharatarùabha 03,081.133c avatãrõaü ca tatraiva tãrthaü kurukulodvaha 03,081.133e vipràõàm anukampàrthaü darbhiõà nirmitaü purà 03,081.134a vratopanayanàbhyàü và upavàsena và dvijaþ 03,081.134c kriyàmantrai÷ ca saüyukto bràhmaõaþ syàn na saü÷ayaþ 03,081.135a kriyàmantravihãno 'pi tatra snàtvà nararùabha 03,081.135c cãrõavrato bhaved vipro dçùñam etat puràtane 03,081.136a samudrà÷ càpi catvàraþ samànãtà÷ ca darbhiõà 03,081.136c yeùu snàto naravyàghra na durgatim avàpnuyàt 03,081.136e phalàni gosahasràõàü caturõàü vindate ca saþ 03,081.137a tato gaccheta ràjendra tãrthaü ÷atasahasrakam 03,081.137c sàhasrakaü ca tatraiva dve tãrthe lokavi÷rute 03,081.138a ubhayor hi naraþ snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,081.138c dànaü vàpy upavàso và sahasraguõitaü bhavet 03,081.139a tato gaccheta ràjendra reõukàtãrtham uttamam 03,081.139c tatràbhiùekaü kurvãta pitçdevàrcane rataþ 03,081.139e sravapàpavi÷uddhàtmà agniùñomaphalaü labhet 03,081.140a vimocanam upaspç÷ya jitamanyur jitendriyaþ 03,081.140c pratigrahakçtair doùaiþ sarvaiþ sa parimucyate 03,081.141a tataþ pa¤cavañaü gatvà brahmacàrã jitendriyaþ 03,081.141c puõyena mahatà yuktaþ satàü loke mahãyate 03,081.142a yatra yoge÷varaþ sthàõuþ svayam eva vçùadhvajaþ 03,081.142c tam arcayitvà deve÷aü gamanàd eva sidhyati 03,081.143a aujasaü varuõaü tãrthaü dãpyate svena tejasà 03,081.143c yatra brahmàdibhir devair çùibhi÷ ca tapodhanaiþ 03,081.143e senàpatyena devànàm abhiùikto guhas tadà 03,081.144a aujasasya tu pårveõa kurutãrthaü kurådvaha 03,081.144c kurutãrthe naraþ snàtvà brahmacàrã jitendriyaþ 03,081.144e sarvapàpavi÷uddhàtmà kurulokaü prapadyate 03,081.145a svargadvàraü tato gacchen niyato niyatà÷anaþ 03,081.145c svargalokam avàpnoti brahmalokaü ca gacchati 03,081.146a tato gacched anarakaü tãrthasevã naràdhipa 03,081.146c tatra snàtvà naro ràjan na durgatim avàpnuyàt 03,081.147a tatra brahmà svayaü nityaü devaiþ saha mahãpate 03,081.147c anvàsyate nara÷reùñha nàràyaõapurogamaiþ 03,081.148a sàünidhyaü caiva ràjendra rudrapatnyàþ kurådvaha 03,081.148c abhigamya ca tàü devãü na durgatim avàpnuyàt 03,081.149a tatraiva ca mahàràja vi÷ve÷varam umàpatim 03,081.149c abhigamya mahàdevaü mucyate sarvakilbiùaiþ 03,081.150a nàràyaõaü càbhigamya padmanàbham ariüdamam 03,081.150c ÷obhamàno mahàràja viùõulokaü prapadyate 03,081.151a tãrthe tu sarvadevànàü snàtaþ sa puruùarùabha 03,081.151c sarvaduþkhaiþ parityakto dyotate ÷a÷ivat sadà 03,081.152a tataþ svastipuraü gacchet tãrthasevã naràdhipa 03,081.152b*0401_01 pradakùiõam upàvçtya gosahasraphalaü labhet 03,081.152c pàvanaü tãrtham àsàdya tarpayet pitçdevatàþ 03,081.152e agniùñomasya yaj¤asya phalaü pràpnoti mànavaþ 03,081.153a gaïgàhrada÷ ca tatraiva kåpa÷ ca bharatarùabha 03,081.153c tisraþ koñyas tu tãrthànàü tasmin kåpe mahãpate 03,081.153e tatra snàtvà naro ràjan svargalokaü prapadyate 03,081.154a àpagàyàü naraþ snàtvà arcayitvà mahe÷varam 03,081.154c gàõapatyam avàpnoti kulaü coddharate svakam 03,081.155a tataþ sthàõuvañaü gacchet triùu lokeùu vi÷rutam 03,081.155c tatra snàtvà sthito ràtriü rudralokam avàpnuyàt 03,081.156a badarãpàcanaü gacched vasiùñhasyà÷ramaü tataþ 03,081.156c badaraü bhakùayet tatra triràtropoùito naraþ 03,081.157a samyag dvàda÷a varùàõi badaràn bhakùayet tu yaþ 03,081.157c triràtropoùita÷ caiva bhavet tulyo naràdhipa 03,081.158a indramàrgaü samàsàdya tãrthasevã naràdhipa 03,081.158c ahoràtropavàsena ÷akraloke mahãyate 03,081.159a ekaràtraü samàsàdya ekaràtroùito naraþ 03,081.159c niyataþ satyavàdã ca brahmaloke mahãyate 03,081.160a tato gaccheta dharmaj¤a tãrthaü trailokyavi÷rutam 03,081.160c àdityasyà÷ramo yatra tejorà÷er mahàtmanaþ 03,081.160d*0402_01 tasmiüs tãrthe naraþ snàtvà sthànaü mahad avàpnuyàt 03,081.161a tasmiüs tãrthe naraþ snàtvà påjayitvà vibhàvasum 03,081.161c àdityalokaü vrajati kulaü caiva samuddharet 03,081.162a somatãrthe naraþ snàtvà tãrthasevã kurådvaha 03,081.162c somalokam avàpnoti naro nàsty atra saü÷ayaþ 03,081.163a tato gaccheta dharmaj¤a dadhãcasya mahàtmanaþ 03,081.163c tãrthaü puõyatamaü ràjan pàvanaü lokavi÷rutam 03,081.164a yatra sàrasvato ràjan so 'ïgiràs tapaso nidhiþ 03,081.164c tasmiüs tãrthe naraþ snàtvà vàjapeyaphalaü labhet 03,081.164e sàrasvatãü gatiü caiva labhate nàtra saü÷ayaþ 03,081.165a tataþ kanyà÷ramaü gacchen niyato brahmacaryavàn 03,081.165c triràtropoùito ràjann upavàsaparàyaõaþ 03,081.165e labhet kanyà÷ataü divyaü brahmalokaü ca gacchati 03,081.166a tato gaccheta dharmaj¤a tãrthaü saünihitãm api 03,081.166c yatra brahmàdayo devà çùaya÷ ca tapodhanàþ 03,081.166e màsi màsi samàyànti puõyena mahatànvitàþ 03,081.167a saünihityàm upaspç÷ya ràhugraste divàkare 03,081.167c a÷vamedha÷ataü tena iùñaü bhavati ÷à÷vatam 03,081.168a pçthivyàü yàni tãrthàni antarikùacaràõi ca 03,081.168c nadyo nadàs taóàgà÷ ca sarvaprasravaõàni ca 03,081.169a udapànà÷ ca vaprà÷ ca puõyàny àyatanàni ca 03,081.169b*0403_01 niþsaü÷ayam amàvàsyàü sameùyanti naràdhipa 03,081.169b*0404_01 tãrthasaünayanàd evaü saünãtà bhuvi vi÷rutà 03,081.169b*0404_02 tatra snàtvà ca pãtvà ca svargaloke mahãyate 03,081.169b*0404_03 amàvàsyàü tu tatraiva ràhugraste divàkare 03,081.169b*0404_04 yaþ ÷ràddhaü kurute martyas tasya puõyaphalaü ÷çõu 03,081.169b*0404_05 a÷vamedhasahasrasya samyag iùñasya yat phalam 03,081.169b*0404_06 snàta eva tad àpnoti kçtvà ÷ràddhaü ca mànavaþ 03,081.169c màsi màsi samàyànti saünihityàü na saü÷ayaþ 03,081.170a yat kiü cid duùkçtaü karma striyà và puruùasya và 03,081.170c snàtamàtrasya tat sarvaü na÷yate nàtra saü÷ayaþ 03,081.170e padmavarõena yànena brahmalokaü sa gacchati 03,081.171a abhivàdya tato yakùaü dvàrapàlam arantukam 03,081.171c koñiråpam upaspç÷ya labhed bahu suvarõakam 03,081.172a gaïgàhrada÷ ca tatraiva tãrthaü bharatasattama 03,081.172c tatra snàtas tu dharmaj¤a brahmacàrã samàhitaþ 03,081.172e ràjasåyà÷vamedhàbhyàü phalaü vindati ÷à÷vatam 03,081.173a pçthivyàü naimiùaü puõyam antarikùe ca puùkaram 03,081.173c trayàõàm api lokànàü kurukùetraü vi÷iùyate 03,081.174a pàüsavo 'pi kurukùetre vàyunà samudãritàþ 03,081.174c api duùkçtakarmàõaü nayanti paramàü gatim 03,081.175a dakùiõena sarasvatyà uttareõa dçùadvatãm 03,081.175c ye vasanti kurukùetre te vasanti triviùñape 03,081.176a kurukùetraü gamiùyàmi kurukùetre vasàmy aham 03,081.176c apy ekàü vàcam utsçjya sarvapàpaiþ pramucyate 03,081.177a brahmavedã kurukùetraü puõyaü brahmarùisevitam 03,081.177c tadàvasanti ye ràjan na te ÷ocyàþ kathaü cana 03,081.178a tarantukàrantukayor yad antaraü; ràmahradànàü ca macakrukasya 03,081.178c etat kurukùetrasamantapa¤cakaü; pitàmahasyottaravedir ucyate 03,082.001 pulastya uvàca 03,082.001a tato gaccheta dharmaj¤a dharmatãrthaü puràtanam 03,082.001b*0405_01 yatra dharmo mahàbhàgas taptavàn uttamaü tapaþ 03,082.001b*0405_02 tena tãrthaü kçtaü puõyaü svena nàmnà ca cihnitam 03,082.001c tatra snàtvà naro ràjan dharma÷ãlaþ samàhitaþ 03,082.001e àsaptamaü kulaü ràjan punãte nàtra saü÷ayaþ 03,082.002a tato gaccheta dharmaj¤a kàràpatanam uttamam 03,082.002b*0406_01 kçcchrena mahatà gatvà tatra snàtvà samàhitaþ 03,082.002c agniùñomam avàpnoti munilokaü ca gacchati 03,082.003a saugandhikaü vanaü ràjaüs tato gaccheta mànavaþ 03,082.003c yatra brahmàdayo devà çùaya÷ ca tapodhanàþ 03,082.004a siddhacàraõagandharvàþ kiünaràþ samahoragàþ 03,082.004c tad vanaü pravi÷ann eva sarvapàpaiþ pramucyate 03,082.005a tato hi sà saricchreùñhà nadãnàm uttamà nadã 03,082.005c plakùàd devã srutà ràjan mahàpuõyà sarasvatã 03,082.006a tatràbhiùekaü kurvãta valmãkàn niþsçte jale 03,082.006c arcayitvà pitén devàn a÷vamedhaphalaü labhet 03,082.007a ã÷ànàdhyuùitaü nàma tatra tãrthaü sudurlabham 03,082.007c ùañsu ÷amyànipàteùu valmãkàd iti ni÷cayaþ 03,082.008a kapilànàü sahasraü ca vàjimedhaü ca vindati 03,082.008c tatra snàtvà naravyàghra dçùñam etat puràtane 03,082.009a sugandhàü ÷atakumbhàü ca pa¤cayaj¤àü ca bhàrata 03,082.009c abhigamya nara÷reùñha svargaloke mahãyate 03,082.010a tri÷ålakhàtaü tatraiva tãrtham àsàdya bhàrata 03,082.010c tatràbhiùekaü kurvãta pitçdevàrcane rataþ 03,082.010e gàõapatyaü sa labhate dehaü tyaktvà na saü÷ayaþ 03,082.011a tato gaccheta ràjendra devyàþ sthànaü sudurlabham 03,082.011c ÷àkaübharãti vikhyàtà triùu lokeùu vi÷rutà 03,082.012a divyaü varùasahasraü hi ÷àkena kila suvrata 03,082.012c àhàraü sà kçtavatã màsi màsi naràdhipa 03,082.013a çùayo 'bhyàgatàs tatra devyà bhaktyà tapodhanàþ 03,082.013c àtithyaü ca kçtaü teùàü ÷àkena kila bhàrata 03,082.013e tataþ ÷àkambharãty eva nàma tasyàþ pratiùñhitam 03,082.014a ÷àkaübharãü samàsàdya brahmacàrã samàhitaþ 03,082.014c triràtram uùitaþ ÷àkaü bhakùayen niyataþ ÷uciþ 03,082.015a ÷àkàhàrasya yat samyag varùair dvàda÷abhiþ phalam 03,082.015c tat phalaü tasya bhavati devyà÷ chandena bhàrata 03,082.016a tato gacchet suvarõàkùaü triùu lokeùu vi÷rutam 03,082.016c yatra viùõuþ prasàdàrthaü rudram àràdhayat purà 03,082.017a varàü÷ ca subahåül lebhe daivateùu sudurlabhàn 03,082.017c ukta÷ ca tripuraghnena parituùñena bhàrata 03,082.018a api càsmat priyataro loke kçùõa bhaviùyasi 03,082.018c tvan mukhaü ca jagat kçtsnaü bhaviùyati na saü÷ayaþ 03,082.019a tatràbhigamya ràjendra påjayitvà vçùadhvajam 03,082.019c a÷vamedham avàpnoti gàõapatyaü ca vindati 03,082.020a dhåmàvatãü tato gacchet triratropoùito naraþ 03,082.020c manasà pràrthitàn kàmàül labhate nàtra saü÷ayaþ 03,082.021a devyàs tu dakùiõàrdhena rathàvarto naràdhipa 03,082.021c tatràroheta dharmaj¤a ÷raddadhàno jitendriyaþ 03,082.021e mahàdevaprasàdàd dhi gaccheta paramàü gatim 03,082.022a pradakùiõam upàvçtya gaccheta bharatarùabha 03,082.022c dhàràü nàma mahàpràj¤a sarvapàpapraõà÷inãm 03,082.022e tatra snàtvà naravyàghra na ÷ocati naràdhipa 03,082.023a tato gaccheta dharmaj¤a namaskçtya mahàgirim 03,082.023b*0407_01 a÷ãtiü yojana÷ataü puùkaraü svargam ucyate 03,082.023b*0407_02 a÷ãtiü dharmapçùñhàt tu pravadanti manãùiõaþ 03,082.023b*0407_03 ùaùñiü prayàgàd ràjendra kurukùetràt tu dvàda÷a 03,082.023b*0407_04 saüyuktam eva ràjendra gaïgàdvàraü triviùñapam 03,082.023c svargadvàreõa yat tulyaü gaïgàdvàraü na saü÷ayaþ 03,082.024a tatràbhiùekaü kurvãta koñitãrthe samàhitaþ 03,082.024b*0408_01 koñitãrthaü mahàràja ÷uciþ prayatamànasaþ 03,082.024c puõóarãkam avàpnoti kulaü caiva samuddharet 03,082.024d*0409_01 uùyaikàü rajanãü tatra gosahasraphalaü labhet 03,082.025a saptagaïge trigaïge ca ÷akràvarte ca tarpayan 03,082.025c devàn pitéü÷ ca vidhivat puõyaloke mahãyate 03,082.026a tataþ kanakhale snàtvà triràtropoùito naraþ 03,082.026c a÷vamedham avàpnoti svargalokaü ca gacchati 03,082.027a kapilàvañaü ca gaccheta tãrthasevã naràdhipa 03,082.027c uùyaikàü rajanãü tatra gosahasraphalaü labhet 03,082.028a nàgaràjasya ràjendra kapilasya mahàtmanàþ 03,082.028c tãrthaü kuruvara÷reùñha sarvalokeùu vi÷rutam 03,082.029a tatràbhiùekaü kurvãta nàgatãrthe naràdhipa 03,082.029c kapilànàü sahasrasya phalaü pràpnoti mànavaþ 03,082.030a tato lalitikàü gacchec chaütanos tãrtham uttamam 03,082.030c tatra snàtvà naro ràjan na durgatim avàpnuyàt 03,082.031a gaïgàsaügamayo÷ caiva snàti yaþ saügame naraþ 03,082.031c da÷à÷vamedhàn àpnoti kulaü caiva samuddharet 03,082.032a tato gaccheta ràjendra sugandhàü lokavi÷rutàm 03,082.032c sarvapàpavi÷uddhàtmà brahmaloke mahãyate 03,082.033a rudràvartaü tato gacchet tãrthasevã naràdhipa 03,082.033b*0410_01 gosahasram avàpnoti kalena * *tottama 03,082.033c tatra snàtvà naro ràjan svargaloke mahãyate 03,082.034a gaïgàyà÷ ca nara÷reùñha sarasvatyà÷ ca saügame 03,082.034c snàto '÷vamedham àpnoti svargalokaü ca gacchati 03,082.035a bhadrakarõe÷varaü gatvà devam arcya yathàvidhi 03,082.035c na durgatim avàpnoti svargalokaü ca gacchati 03,082.036a tataþ kubjàmrakaü gacchet tãrthasevã yathàkramam 03,082.036c gosahasram avàpnoti svargalokaü ca gacchati 03,082.037a arundhatãvañaü gacchet tãrthasevã naràdhipa 03,082.037b*0411_01 tatra snàtvà naro ràjan svargaloke mahãyate 03,082.037c sàmudrakam upaspç÷ya triràtropoùito naraþ 03,082.037c*0412_01 **** **** brahmacàrã samàhitaþ 03,082.037c*0412_02 a÷vamedham avàpnoti 03,082.037e gosahasraphalaü vindet kulaü caiva samuddharet 03,082.038a brahmàvartaü tato gacched brahmacàrã samàhitaþ 03,082.038c a÷vamedham avàpnoti svargalokaü ca gacchati 03,082.039a yamunàprabhavaü gatvà upaspç÷ya ca yàmune 03,082.039c a÷vamedhaphalaü labdhvà svargaloke mahãyate 03,082.040a darvãsaükramaõaü pràpya tãrthaü trailokyavi÷rutam 03,082.040c a÷vamedham avàpnoti svargalokaü ca gacchati 03,082.041a sindho÷ ca prabhavaü gatvà siddhagandharvasevitam 03,082.041c tatroùya rajanãþ pa¤ca vindyàd bahu suvarõakam 03,082.042a atha vedãü samàsàdya naraþ paramadurgamàm 03,082.042c a÷vamedham avàpnoti gacchec cau÷anasãü gatim 03,082.043a çùikulyàü samàsàdya vàsiùñhaü caiva bhàrata 03,082.043c vàsiùñhaü samatikramya sarve varõà dvijàtayaþ 03,082.044a çùikulyàü naraþ snàtvà çùilokaü prapadyate 03,082.044a*0413_01 **** **** naraþ snàtvà vikalmaùaþ 03,082.044a*0413_02 devàn pitéü÷ càrcayitvà 03,082.044c yadi tatra vasen màsaü ÷àkàhàro naràdhipa 03,082.044d*0414_01 dvàda÷àhasya yaj¤asya phalaü sa labhate naraþ 03,082.045a bhçgutuïgaü samàsàdya vàjimedhaphalaü labhet 03,082.045c gatvà vãrapramokùaü ca sarvapàpaiþ pramucyate 03,082.046a kçttikàmaghayo÷ caiva tãrtham àsàdya bhàrata 03,082.046c agniùñomàtiràtràbhyàü phalaü pràpnoti puõyakçt 03,082.047a tataþ saüdhyàü samàsàdya vidyàtãrtham anuttamam 03,082.047c upaspç÷ya ca vidyànàü sarvàsàü pàrago bhavet 03,082.048a mahà÷rame vased ràtriü sarvapàpapramocane 03,082.048c ekakàlaü niràhàro lokàn àvasate ÷ubhàn 03,082.049a ùaùñhakàlopavàsena màsam uùya mahàlaye 03,082.049c sarvapàpavi÷uddhàtmà vindyàd bahu suvarõakam 03,082.049d*0415_01 tãrõas tàrayate jantur da÷a pårvàn da÷àparàn 03,082.049d*0415_02 dçùñvà màhe÷varaü divyaü padaü suranamaskçtam 03,082.049d*0415_03 kçtàrthaþ sarvakçtyeùu na ÷ocen maraõaü naraþ 03,082.050a atha vetasikàü gatvà pitàmahaniùevitàm 03,082.050b*0416_01 da÷àparàn da÷a pårvàn naràn uddharate kulam 03,082.050c a÷vamedham avàpnoti gacchec cau÷anasãü gatim 03,082.051a atha sundarikàtãrthaü pràpya siddhaniùevitam 03,082.051c råpasya bhàgã bhavati dçùñam etat puràtane 03,082.052a tato vai bràhmaõãü gatvà brahmacàrã jitendriyaþ 03,082.052c padmavarõena yànena brahmalokaü prapadyate 03,082.053a tata÷ ca naimiùaü gacchet puõyaü siddhaniùevitam 03,082.053c tatra nityaü nivasati brahmà devagaõair vçtaþ 03,082.054a naimiùaü pràrthayànasya pàpasyàrdhaü praõa÷yati 03,082.054c praviùñamàtras tu naraþ sarvapàpaiþ pramucyate 03,082.055a tatra màsaü vased dhãro naimiùe tãrthatatparaþ 03,082.055c pçthivyàü yàni tãrthàni naimiùe tàni bhàrata 03,082.056a abhiùekakçtas tatra niyato niyatà÷anaþ 03,082.056c gavàmayasya yaj¤asya phalaü pràpnoti bhàrata 03,082.056e punàty àsaptamaü caiva kulaü bharatasattama 03,082.057a yas tyajen naimiùe pràõàn upavàsaparàyaõaþ 03,082.057c sa modet svargalokastha evam àhur manãùiõaþ 03,082.057e nityaü puõyaü ca medhyaü ca naimiùaü nçpasattama 03,082.058a gaïgodbhedaü samàsàdya triràtropoùito naraþ 03,082.058c vàjapeyam avàpnoti brahmabhåta÷ ca jàyate 03,082.059a sarasvatãü samàsàdya tarpayet pitçdevatàþ 03,082.059c sàrasvateùu lokeùu modate nàtra saü÷ayaþ 03,082.060a tata÷ ca bàhudàü gacched brahmacàrã samàhitaþ 03,082.060b*0417_01 tatroùya rajanãm ekàü svargaloke mahãyate 03,082.060c devasatrasya yaj¤asya phalaü pràpnoti mànavaþ 03,082.061a tata÷ cãravatãü gacchet puõyàü puõyatamair vçtàm 03,082.061c pitçdevàrcanarato vàjapeyam avàpnuyàt 03,082.062a vimalà÷okam àsàdya viràjati yathà ÷a÷ã 03,082.062c tatroùya rajanãm ekàü svargaloke mahãyate 03,082.063a gopratàraü tato gacchet sarayvàs tãrtham uttamam 03,082.063c yatra ràmo gataþ svargaü sabhçtyabalavàhanaþ 03,082.064a dehaü tyaktvà divaü yàtas tasya tãrthasya tejasà 03,082.064c ràmasya ca prasàdena vyavasàyàc ca bhàrata 03,082.065a tasmiüs tãrthe naraþ snàtvà gopratàre naràdhipa 03,082.065c sarvapàpavi÷uddhàtmà svargaloke mahãyate 03,082.066a ràmatãrthe naraþ snàtvà gomatyàü kurunandana 03,082.066c a÷vamedham avàpnoti punàti ca kulaü naraþ 03,082.067a ÷atasàhasrikaü tatra tãrthaü bharatasattama 03,082.067c tatropaspar÷anaü kçtvà niyato niyatà÷anaþ 03,082.067e gosahasraphalaü puõyaü pràpnoti bharatarùabha 03,082.068a tato gaccheta ràjendra bhartçsthànam anuttamam 03,082.068b*0418_01 a÷vamedhasya yaj¤asya phalaü pràpnoti mànavaþ 03,082.068c koñitãrthe naraþ snàtvà arcayitvà guhaü nçpa 03,082.068e gosahasraphalaü vindet tejasvã ca bhaven naraþ 03,082.069a tato vàràõasãü gatvà arcayitvà vçùadhvajam 03,082.069c kapilàhrade naraþ snàtvà ràjasåyaphalaü labhet 03,082.069d*0419_01 avimuktaü samàsàdya tãrthasevã kurådvaha 03,082.069d*0419_02 dar÷anàd devadevasya mucyate brahmahatyayà 03,082.069d*0419_03 pràõàn utsçjya tatraiva mokùaü pràpnoti mànavaþ 03,082.070a màrkaõóeyasya ràjendra tãrtham àsàdya durlabham 03,082.070b*0420_01 a÷vamedham avàpnoti viùõulokaü ca gacchati 03,082.070c gomatãgaïgayo÷ caiva saügame lokavi÷rute 03,082.070e agniùñomam avàpnoti kulaü caiva samuddharet 03,082.070f*0421_01 vàràõasyàü vi÷eùeõa yatra vi÷ve÷varaþ ÷ivaþ 03,082.070f*0421_02 devyà saha mahàbàho gaïgàü samavagàhate 03,082.070f*0421_03 tatra màsaü vased dhãro brahmacàrã samàhitaþ 03,082.070f*0421_04 yàvajjãvakçtaü pàpaü màsenaikena ÷udhyati 03,082.071a tato gayàü samàsàdya brahmacàrã jitendriyaþ 03,082.071c a÷vamedham avàpnoti gamanàd eva bhàrata 03,082.072a tatràkùayavaño nàma triùu lokeùu vi÷rutaþ 03,082.072c pitéõàü tatra vai dattam akùayaü bhavati prabho 03,082.073a mahànadyàm upaspç÷ya tarpayet pitçdevatàþ 03,082.073c akùayàn pràpnuyàl lokàn kulaü caiva samuddharet 03,082.074a tato brahmasaro gacched dharmàraõyopa÷obhitam 03,082.074c pauõóarãkam avàpnoti prabhàtàm eva ÷arvarãm 03,082.075a tasmin sarasi ràjendra brahmaõo yåpa ucchritaþ 03,082.075c yåpaü pradakùiõaü kçtvà vàjapeyaphalaü labhet 03,082.076a tato gaccheta ràjendra dhenukàü lokavi÷rutàm 03,082.076c ekaràtroùito ràjan prayacchet tiladhenukàm 03,082.076e sarvapàpavi÷uddhàtmà somalokaü vrajed dhruvam 03,082.077a tatra cihnaü mahàràja adyàpi hi na saü÷ayaþ 03,082.077c kapilà saha vatsena parvate vicaraty uta 03,082.077e savatsàyàþ padàni sma dç÷yante 'dyàpi bhàrata 03,082.078a teùåpaspç÷ya ràjendra padeùu nçpasattama 03,082.078c yat kiü cid a÷ubhaü karma tat praõa÷yati bhàrata 03,082.079a tato gçdhravañaü gacchet sthànaü devasya dhãmataþ 03,082.079c snàyãta bhasmanà tatra abhigamya vçùadhvajam 03,082.080a bràhmaõena bhavec cãrõaü vrataü dvàda÷avàrùikam 03,082.080c itareùàü tu varõànàü sarvapàpaü praõa÷yati 03,082.081a gaccheta tata udyantaü parvataü gãtanàditam 03,082.081c sàvitraü tu padaü tatra dç÷yate bharatarùabha 03,082.082a tatra saüdhyàm upàsãta bràhmaõaþ saü÷itavrataþ 03,082.082c upàstà ca bhavet saüdhyà tena dvàda÷avàrùikã 03,082.083a yonidvàraü ca tatraiva vi÷rutaü bharatarùabha 03,082.083c tatràbhigamya mucyeta puruùo yonisaükaràt 03,082.084a kçùõa÷uklàv ubhau pakùau gayàyàü yo vasen naraþ 03,082.084c punàty àsaptamaü ràjan kulaü nàsty atra saü÷ayaþ 03,082.085a eùñavyà bahavaþ putrà yady eko 'pi gayàü vrajet 03,082.085b*0422_01 yàvajjãvakçtaü pàpaü màsenaikena ÷udhyati 03,082.085b*0422_02 tato gayàü samàsàdya brahmacàrã samàhitaþ 03,082.085c yajeta và÷vamedhena nãlaü và vçùam utsçjet 03,082.086a tataþ phalguü vrajed ràjaüs tãrthasevã naràdhipa 03,082.086c a÷vamedham avàpnoti siddhiü ca mahatãü vrajet 03,082.087a tato gaccheta ràjendra dharmapçùñhaü samàhitaþ 03,082.087c yatra dharmo mahàràja nityam àste yudhiùñhira 03,082.087d*0423_01 tatra kåpodakaü pãtvà tena snàtaþ ÷ucis tathà 03,082.087d*0423_02 pitén devàüs tu saütarpya muktapàpaü divaü vrajet 03,082.087d*0423_03 mataïgasyà÷ramas tatra maharùer bhàvitàtmanaþ 03,082.087d*0423_04 taü pravi÷yà÷ramaü ÷rãmac chrama÷okavinà÷anam 03,082.087d*0423_05 gavàmayasya yaj¤asya phalaü pràpnoti mànavaþ 03,082.087d*0424_01 aùñau yasya tu ÷uklàni làïgålakakudaþ ÷iraþ 03,082.087d*0424_02 uraþ ÷ira÷ ca catvàraþ sa vçùo nãóa ucyate 03,082.087d*0425_01 gatvà ca tatra dharmàtmann a÷vamedhaphalaü labhet 03,082.087e abhigamya tatas tatra vàjimedhaphalaü labhet 03,082.088a tato gaccheta ràjendra brahmaõas tãrtham uttamam 03,082.088c tatràrcayitvà ràjendra brahmàõam amitaujasam 03,082.088e ràjasåyà÷vamedhàbhyàü phalaü pràpnoti mànavaþ 03,082.089a tato ràjagçhaü gacchet tãrthasevã naràdhipa 03,082.089c upaspç÷ya tapodeùu kàkùãvàn iva modate 03,082.090a yakùiõyà naityakaü tatra prà÷nãta puruùaþ ÷uciþ 03,082.090c yakùiõyàs tu prasàdena mucyate bhråõahatyayà 03,082.091a maõinàgaü tato gatvà gosahasraphalaü labhet 03,082.091c naityakaü bhu¤jate yas tu maõinàgasya mànavaþ 03,082.091d*0426_01 bhuktavàüs tatra maõinà tãrthàbhigamya mànavaþ 03,082.092a daùñasyà÷ãviùeõàpi na tasya kramate viùam 03,082.092c tatroùya rajanãm ekàü sarvapàpaiþ pramucyate 03,082.093a tato gaccheta brahmarùer gautamasya vanaü nçpa 03,082.093c ahalyàyà hrade snàtvà vrajeta paramàü gatim 03,082.093e abhigamya ÷riyaü ràjan vindate ÷riyam uttamàm 03,082.094a tatrodapàno dharmaj¤a triùu lokeùu vi÷rutaþ 03,082.094c tatràbhiùekaü kçtvà tu vàjimedham avàpnuyàt 03,082.095a janakasya tu ràjarùeþ kåpas trida÷apåjitaþ 03,082.095c tatràbhiùekaü kçtvà tu viùõulokam avàpnuyàt 03,082.096a tato vina÷anaü gacchet sarvapàpapramocanam 03,082.096c vàjapeyam avàpnoti somalokaü ca gacchati 03,082.096d*0427_01 tato vipà÷aü dharmaj¤a samàvi÷ya tato 'nagha 03,082.096d*0427_02 guhyaloke mahàràja modate nàtra saü÷ayaþ 03,082.097a gaõóakãü tu samàsàdya sarvatãrthajalodbhavàm 03,082.097c vàjapeyam avàpnoti såryalokaü ca gacchati 03,082.098a tato 'dhivaü÷yaü dharmaj¤a samàvi÷ya tapovanam 03,082.098c guhyakeùu mahàràja modate nàtra saü÷ayaþ 03,082.099a kampanàü tu samàsàdya nadãü siddhaniùevitàm 03,082.099c puõóarãkam avàpnoti såryalokaü ca gacchati 03,082.100a tato vi÷àlàm àsàdya nadãü trailokyavi÷rutàm 03,082.100c agniùñomam avàpnoti svargalokaü ca gacchati 03,082.101a atha màhe÷varãü dhàràü samàsàdya naràdhipa 03,082.101c a÷vamedham avàpnoti kulaü caiva samuddharet 03,082.102a divaukasàü puùkariõãü samàsàdya naraþ ÷uciþ 03,082.102c na durgatim avàpnoti vàjapeyaü ca vindati 03,082.103a mahe÷varapadaü gacched brahmacàrã samàhitaþ 03,082.103c mahe÷varapade snàtvà vàjimedhaphalaü labhet 03,082.104a tatra koñis tu tãrthànàü vi÷rutà bharatarùabha 03,082.104c kårmaråpeõa ràjendra asureõa duràtmanà 03,082.104e hriyamàõàhçtà ràjan viùõunà prabhaviùõunà 03,082.105a tatràbhiùekaü kurvàõas tãrthakoñyàü yudhiùñhira 03,082.105c puõóarãkam avàpnoti viùõulokaü ca gacchati 03,082.106a tato gaccheta ràjendra sthànaü nàràyaõasya tu 03,082.106c sadà saünihito yatra harir vasati bhàrata 03,082.106d*0428_01 yatra brahmàdayo devà çùaya÷ ca tapodhanàþ 03,082.106d*0428_02 àdityà vasavo rudrà janàrdanam upàsate 03,082.106e ÷àlagràma iti khyàto viùõor adbhutakarmaõaþ 03,082.107a abhigamya triloke÷aü varadaü viùõum avyayam 03,082.107c a÷vamedham avàpnoti viùõulokaü ca gacchati 03,082.108a tatrodapàno dharmaj¤a sarvapàpapramocanaþ 03,082.108c samudràs tatra catvàraþ kåpe saünihitàþ sadà 03,082.108e tatropaspç÷ya ràjendra na durgatim avàpnuyàt 03,082.109a abhigamya mahàdevaü varadaü viùõum avyayam 03,082.109c viràjati yathà soma çõair mukto yudhiùñhira 03,082.110a jàtismara upaspç÷ya ÷uciþ prayatamànasaþ 03,082.110c jàtismaratvaü pràpnoti snàtvà tatra na saü÷ayaþ 03,082.111a vañe÷varapuraü gatvà arcayitvà tu ke÷avam 03,082.111c ãpsitàül labhate kàmàn upavàsàn na saü÷ayaþ 03,082.111d*0429_01 tatrà÷ramo vasiùñhasya triùu lokeùu vi÷rutaþ 03,082.112a tatas tu vàmanaü gatvà sarvapàpapramocanam 03,082.112c abhivàdya hariü devaü na durgatim avàpnuyàt 03,082.113a bharatasyà÷ramaü gatvà sarvapàpapramocanam 03,082.113c kau÷ikãü tatra seveta mahàpàtakanà÷inãm 03,082.113e ràjasåyasya yaj¤asya phalaü pràpnoti mànavaþ 03,082.114a tato gaccheta dharmaj¤a campakàraõyam uttamam 03,082.114c tatroùya rajanãm ekàü gosahasraphalaü labhet 03,082.115a atha jyeùñhilam àsàdya tãrthaü paramasaümatam 03,082.115c upoùya rajanãm ekàm agniùñomaphalaü labhet 03,082.116a tatra vi÷ve÷varaü dçùñvà devyà saha mahàdyutim 03,082.116c mitràvaruõayor lokàn àpnoti puruùarùabha 03,082.116d*0430_01 triràtropoùitas tatra agniùñomaphalaü labhet 03,082.117a kanyàsaüvedyam àsàdya niyato niyatà÷anaþ 03,082.117c manoþ prajàpater lokàn àpnoti bharatarùabha 03,082.118a kanyàyàü ye prayacchanti pànam annaü ca bhàrata 03,082.118c tad akùayam iti pràhur çùayaþ saü÷itavratàþ 03,082.119a ni÷cãràü ca samàsàdya triùu lokeùu vi÷rutàm 03,082.119c a÷vamedham avàpnoti viùõulokaü ca gacchati 03,082.120a ye tu dànaü prayacchanti ni÷cãràsaügame naràþ 03,082.120c te yànti nara÷àrdåla brahmalokaü na saü÷ayaþ 03,082.121a tatrà÷ramo vasiùñhasya triùu lokeùu vi÷rutaþ 03,082.121c tatràbhiùekaü kurvàõo vàjapeyam avàpnuyàt 03,082.122a devakåñaü samàsàdya brahmarùigaõasevitam 03,082.122c a÷vamedham avàpnoti kulaü caiva samuddharet 03,082.123a tato gaccheta ràjendra kau÷ikasya muner hradam 03,082.123c yatra siddhiü paràü pràpto vi÷vàmitro 'tha kau÷ikaþ 03,082.124a tatra màsaü vased vãra kau÷ikyàü bharatarùabha 03,082.124c a÷vamedhasya yat puõyaü tan màsenàdhigacchati 03,082.125a sarvatãrthavare caiva yo vaseta mahàhrade 03,082.125c na durgatim avàpnoti vinded bahu suvarõakam 03,082.126a kumàram abhigatvà ca vãrà÷ramanivàsinam 03,082.126c a÷vamedham avàpnoti naro nàsty atra saü÷ayaþ 03,082.127a agnidhàràü samàsàdya triùu lokeùu vi÷rutàm 03,082.127c agniùñomam avàpnoti na ca svargàn nivartate 03,082.128a pitàmahasaro gatvà ÷ailaràjapratiùñhitam 03,082.128c tatràbhiùekaü kurvàõo agniùñomaphalaü labhet 03,082.129a pitàmahasya sarasaþ prasrutà lokapàvanã 03,082.129c kumàradhàrà tatraiva triùu lokeùu vi÷rutà 03,082.130a yatra snàtvà kçtàrtho 'smãty àtmànam avagacchati 03,082.130c ùaùñhakàlopavàsena mucyate brahmahatyayà 03,082.130d*0431_01 tato gaccheta dharmaj¤a tãrthasevanatatparaþ 03,082.131a ÷ikharaü vai mahàdevyà gauryàs trailokyavi÷rutam 03,082.131c samàruhya naraþ ÷ràddhaþ stanakuõóeùu saüvi÷et 03,082.131d*0432_01 stanakuõóam upaspç÷ya vàjapeyaphalaü labhet 03,082.132a tatràbhiùekaü kurvàõaþ pitçdevàrcane rataþ 03,082.132c hayamedham avàpnoti ÷akralokaü ca gacchati 03,082.133a tàmràruõaü samàsàdya brahmacàrã samàhitaþ 03,082.133c a÷vamedham avàpnoti ÷akralokaü ca gacchati 03,082.134a nandinyàü ca samàsàdya kåpaü trida÷asevitam 03,082.134c naramedhasya yat puõyaü tat pràpnoti kurådvaha 03,082.134d*0433_01 vàjimedhaphalaü pràpya ÷akralokaü ca gacchati 03,082.135a kàlikàsaügame snàtvà kau÷ikyàruõayor yataþ 03,082.135c triràtropoùito vidvàn sarvapàpaiþ pramucyate 03,082.136a urva÷ãtãrtham àsàdya tataþ somà÷ramaü budhaþ 03,082.136c kumbhakarõà÷rame snàtvà påjyate bhuvi mànavaþ 03,082.137a snàtvà kokàmukhe puõye brahmacàrã yatavrataþ 03,082.137c jàtismaratvaü pràpnoti dçùñam etat puràtane 03,082.137d*0434_01 mçgatuïgaü samàsàdya vipàpmà bhavati dvijaþ 03,082.137d*0434_02 sarvapàpavi÷uddhàtmà brahmalokaü ca gacchati 03,082.138a sakçn nandàü samàsàdya kçtàtmà bhavati dvijaþ 03,082.138c sarvapàpavi÷uddhàtmà ÷akralokaü ca gacchati 03,082.139a çùabhadvãpam àsàdya sevyaü krau¤caniùådanam 03,082.139c sarasvatyàm upaspç÷ya vimànastho viràjate 03,082.140a auddàlakaü mahàràja tãrthaü muniniùevitam 03,082.140c tatràbhiùekaü kurvãta sarvapàpaiþ pramucyate 03,082.141a dharmatãrthaü samàsàdya puõyaü brahmarùisevitam 03,082.141c vàjapeyam avàpnoti naro nàsty atra saü÷ayaþ 03,082.142a tathà campàü samàsàdya bhàgãrathyàü kçtodakaþ 03,082.142c daõóàrkam abhigamyaiva gosahasraphalaü labhet 03,082.143a laveóikàü tato gacchet puõyàü puõyopasevitàm 03,082.143c vàjapeyam avàpnoti vimànastha÷ ca påjyate 03,083.001 pulastya uvàca 03,083.001a atha saüdhyàü samàsàdya saüvedyaü tãrtham uttamam 03,083.001c upaspç÷ya naro vidvàn bhaven nàsty atra saü÷ayaþ 03,083.002a ràmasya ca prasàdena tãrthaü ràjan kçtaü purà 03,083.002c tal lohityaü samàsàdya vindyàd bahu suvarõakam 03,083.003a karatoyàü samàsàdya triràtropoùito naraþ 03,083.003c a÷vamedham avàpnoti kçte paitàmahe vidhau 03,083.004a gaïgàyàs tv atha ràjendra sàgarasya ca saügame 03,083.004c a÷vamedhaü da÷aguõaü pravadanti manãùiõaþ 03,083.005a gaïgàyàs tv aparaü dvãpaü pràpya yaþ snàti bhàrata 03,083.005c triràtropoùito ràjan sarvakàmàn avàpnuyàt 03,083.006a tato vaitaraõãü gatvà nadãü pàpapramocanãm 03,083.006c virajaü tãrtham àsàdya viràjati yathà ÷a÷ã 03,083.006c*0435_01 **** **** triràtropoùito naraþ 03,083.006c*0435_02 a÷vamedham avàpnoti 03,083.007a prabhavec ca kule puõye sarvapàpaü vyapohati 03,083.007c gosahasraphalaü labdhvà punàti ca kulaü naraþ 03,083.008a ÷oõasya jyotirathyà÷ ca saügame nivasa¤ ÷uciþ 03,083.008c tarpayitvà pitén devàn agniùñomaphalaü labhet 03,083.009a ÷oõasya narmadàyà÷ ca prabhave kurunandana 03,083.009c vaü÷agulma upaspç÷ya vàjimedhaphalaü labhet 03,083.010a çùabhaü tãrtham àsàdya ko÷alàyàü naràdhipa 03,083.010c vàjapeyam avàpnoti triràtropoùito naraþ 03,083.011a ko÷alàyàü samàsàdya kàlatãrtha upaspç÷et 03,083.011c vç÷abhaikàda÷aphalaü labhate nàtra saü÷ayaþ 03,083.012a puùpavatyàm upaspç÷ya triràtropoùito naraþ 03,083.012c gosahasraphalaü vindyàt kulaü caiva samuddharet 03,083.013a tato badarikàtãrthe snàtvà prayatamànasaþ 03,083.013c dãrgham àyur avàpnoti svargalokaü ca gacchati 03,083.013d*0436_01 tathà campàü samàsàdya bhàgãrathyàü kçtodakaþ 03,083.013d*0436_02 daõóàkhyam abhigamyaiva gosahasraphalaü labhet 03,083.013d*0437_01 lapeñikàü tato gacchet puõyàü puõyopa÷obhitàm 03,083.013d*0437_02 vàjapeyam avàpnoti devaiþ sarvai÷ ca påjyate 03,083.014a tato mahendram àsàdya jàmadagnyaniùevitam 03,083.014c ràmatãrthe naraþ snàtvà vàjimedhaphalaü labhet 03,083.014d*0452_01 va÷iùñha÷ ca muni÷reùñho durvàsà÷ ca mahàtapàþ 03,083.015a mataïgasya tu kedàras tatraiva kurunandana 03,083.015c tatra snàtvà naro ràjan gosahasraphalaü labhet 03,083.016a ÷rãparvataü samàsàdya nadãtãra upaspç÷et 03,083.016c a÷vamedham avàpnoti svargalokaü ca gacchati 03,083.017a ÷rãparvate mahàdevo devyà saha mahàdyutiþ 03,083.017c nyavasat paramaprãto brahmà ca trida÷air vçtaþ 03,083.018a tatra devahrade snàtvà ÷uciþ prayatamànasaþ 03,083.018c a÷vamedham avàpnoti paràü siddhiü ca gacchati 03,083.019a çùabhaü parvataü gatvà pàõóyeùu surapåjitam 03,083.019c vàjapeyam avàpnoti nàkapçùñhe ca modate 03,083.020a tato gaccheta kàverãü vçtàm apsarasàü gaõaiþ 03,083.020c tatra snàtvà naro ràjan gosahasraphalaü labhet 03,083.020d*0438_01 kàveryàþ saügame caiva snàtvà da÷aguõo bhavet 03,083.020d*0438_02 setutãrthaü samàsàdya brahmahatyàm apohati 03,083.021a tatas tãre samudrasya kanyàtãrtha upaspç÷et 03,083.021c tatropaspç÷ya ràjendra sarvapàpaiþ pramucyate 03,083.022a atha gokarõam àsàdya triùu lokeùu vi÷rutam 03,083.022c samudramadhye ràjendra sarvalokanamaskçtam 03,083.023a yatra brahmàdayo devà çùaya÷ ca tapodhanàþ 03,083.023c bhåtayakùapi÷àcà÷ ca kiünaràþ samahoragàþ 03,083.024a siddhacàraõagandharvà mànuùàþ pannagàs tathà 03,083.024c saritaþ sàgaràþ ÷ailà upàsanta umàpatim 03,083.025a tatre÷ànaü samabhyarcya triràtropoùito naraþ 03,083.025c da÷à÷vamedham àpnoti gàõapatyaü ca vindati 03,083.025e uùya dvàda÷aràtraü tu kçtàtmà bhavate naraþ 03,083.026a tata eva tu gàyatryàþ sthànaü trailokyavi÷rutam 03,083.026c triràtram uùitas tatra gosahasraphalaü labhet 03,083.027a nidar÷anaü ca pratyakùaü bràhmaõànàü naràdhipa 03,083.027c gàyatrãü pañhate yas tu yonisaükarajas tathà 03,083.027e gàthà và gãtikà vàpi tasya saüpadyate nçpa 03,083.027f*0439_01 abràhmaõasya sàvitrãü pañhatas tu praõa÷yati 03,083.028a saüvartasya tu viprarùer vàpãm àsàdya durlabhàm 03,083.028c råpasya bhàgã bhavati subhaga÷ caiva jàyate 03,083.029a tato veõõàü samàsàdya tarpayet pitçdevatàþ 03,083.029c mayårahaüsasaüyuktaü vimànaü labhate naraþ 03,083.030a tato godàvarãü pràpya nityaü siddhaniùevitàm 03,083.030c gavàmayam avàpnoti vàsuker lokam àpnuyàt 03,083.031a veõõàyàþ saügame snàtvà vàjapeyaphalaü labhet 03,083.031b*0440_01 bàhudàsaügame snàtvà vàjimedhaphalaü labhet 03,083.031c varadàsaügame snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,083.032a brahmasthànaü samàsàdya triràtram uùito naraþ 03,083.032c gosahasraphalaü vindet svargalokaü ca gacchati 03,083.033a ku÷aplavanam àsàdya brahmacàrã samàhitaþ 03,083.033c triràtram uùitaþ snàtvà a÷vamedhaphalaü labhet 03,083.034a tato devahrade ramye kçùõaveõõàjalodbhave 03,083.034c jàtimàtrahrade caiva tathà kanyà÷rame nçpa 03,083.035a yatra kratu÷atair iùñvà devaràjo divaü gataþ 03,083.035c agniùñoma÷ataü vinded gamanàd eva bhàrata 03,083.036a sarvadevahrade snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,083.036c jàtimàtrahrade snàtvà bhavej jàtismaro naraþ 03,083.037a tato 'vàpya mahàpuõyàü payoùõãü saritàü varàm 03,083.037c pitçdevàrcanarato gosahasraphalaü labhet 03,083.038a daõóakàraõyam àsàdya mahàràja upaspç÷et 03,083.038c gosahasraphalaü tatra snàtamàtrasya bhàrata 03,083.039a ÷arabhaïgà÷ramaü gatvà ÷ukasya ca mahàtmanaþ 03,083.039c na durgatim avàpnoti punàti ca kulaü naraþ 03,083.040a tataþ ÷årpàrakaü gacchej jàmadagnyaniùevitam 03,083.040c ràmatãrthe naraþ snàtvà vindyàd bahu suvarõakam 03,083.041a saptagodàvare snàtvà niyato niyatà÷anaþ 03,083.041c mahat puõyam avàpnoti devalokaü ca gacchati 03,083.042a tato devapathaü gacchen niyato niyatà÷anaþ 03,083.042c devasatrasya yat puõyaü tad avàpnoti mànavaþ 03,083.043a tuïgakàraõyam àsàdya brahmacàrã jitendriyaþ 03,083.043c vedàn adhyàpayat tatra çùiþ sàrasvataþ purà 03,083.044a tatra vedàn pranaùñàüs tu muner aïgirasaþ sutaþ 03,083.044c upaviùño maharùãõàm uttarãyeùu bhàrata 03,083.045a oükàreõa yathànyàyaü samyag uccàritena ca 03,083.045c yena yat pårvam abhyastaü tat tasya samupasthitam 03,083.046a çùayas tatra devà÷ ca varuõo 'gniþ prajàpatiþ 03,083.046c harir nàràyaõo devo mahàdevas tathaiva ca 03,083.047a pitàmaha÷ ca bhagavàn devaiþ saha mahàdyutiþ 03,083.047c bhçguü niyojayàm àsa yàjanàrthe mahàdyutim 03,083.048a tataþ sa cakre bhagavàn çùãõàü vidhivat tadà 03,083.048c sarveùàü punar àdhànaü vidhidçùñena karmaõà 03,083.049a àjyabhàgena vai tatra tarpitàs tu yathàvidhi 03,083.049c devàs tribhuvaõaü yàtà çùaya÷ ca yathàsukham 03,083.050a tad araõyaü praviùñasya tuïgakaü ràjasattama 03,083.050c pàpaü praõa÷yate sarvaü striyo và puruùasya và 03,083.051a tatra màsaü vased dhãro niyato niyatà÷anaþ 03,083.051c brahmalokaü vrajed ràjan punãte ca kulaü naraþ 03,083.052a medhàvikaü samàsàdya pitén devàü÷ ca tarpayet 03,083.052a*0441_01 **** **** nadãü pàpapramocanãm 03,083.052a*0441_02 tatràbhiùekaü kurvãta 03,083.052a*0442_01 **** **** brahmacàrã jitendriyaþ 03,083.052a*0442_02 bràhmaõàn bhojayitvà tu 03,083.052c agniùñomam avàpnoti smçtiü medhàü ca vindati 03,083.053a tataþ kàlaüjaraü gatvà parvataü lokavi÷rutam 03,083.053c tatra devahrade snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,083.054a àtmànaü sàdhayet tatra girau kàlaüjare nçpa 03,083.054c svargaloke mahãyeta naro nàsty atra saü÷ayaþ 03,083.055a tato girivara÷reùñhe citrakåñe vi÷àü pate 03,083.055c mandàkinãü samàsàdya nadãü pàpapramocanãm 03,083.056a tatràbhiùekaü kurvàõaþ pitçdevàrcane rataþ 03,083.056c a÷vamedham avàpnoti gatiü ca paramàü vrajet 03,083.057a tato gaccheta ràjendra bhartçsthànam anuttamam 03,083.057c yatra devo mahàseno nityaü saünihito nçpaþ 03,083.058a pumàüs tatra nara÷reùñha gamanàd eva sidhyati 03,083.058c koñitãrthe naraþ snàtvà gosahasraphalaü labhet 03,083.058d*0443_01 tato gaccheta ràjendra tãrthayàtràparo nçpa 03,083.058d*0444_01 gosahasram avàpnoti phalaü caiva supuùkalam 03,083.059a pradakùiõam upàvçtya jyeùñhasthànaü vrajen naraþ 03,083.059c abhigamya mahàdevaü viràjati yathà ÷a÷ã 03,083.060a tatra kåpo mahàràja vi÷ruto bharatarùabha 03,083.060c samudràs tatra catvàro nivasanti yudhiùñhira 03,083.061a tatropaspç÷ya ràjendra kçtvà càpi pradakùiõam 03,083.061c niyatàtmà naraþ påto gaccheta paramàü gatim 03,083.062a tato gacchet kuru÷reùñha ÷çïgaverapuraü mahat 03,083.062c yatra tãrõo mahàràja ràmo dà÷arathiþ purà 03,083.062d*0445_01 tasmiüs tãrthe mahàbàho snàtvà pàpaiþ pramucyate 03,083.063a gaïgàyàü tu naraþ snàtvà brahmacàrã samàhitaþ 03,083.063c vidhåtapàpmà bhavati vàjapeyaü ca vindati 03,083.063d*0446_01 tato mu¤javañaü gacchet sthànaü devasya dhãmataþ 03,083.064a abhigamya mahàdevam abhyarcya ca naràdhipa 03,083.064c pradakùiõam upàvçtya gàõapatyam avàpnuyàt 03,083.064d*0447_01 tasmiüs tãrthe tu jàhnavyàü snàtvà pàpaiþ pramucyate 03,083.065a tato gaccheta ràjendra prayàgam çùisaüstutam 03,083.065c yatra brahmàdayo devà di÷a÷ ca sadigã÷varàþ 03,083.066a lokapàlà÷ ca sàdhyà÷ ca nairçtàþ pitaras tathà 03,083.066c sanatkumàrapramukhàs tathaiva paramarùayaþ 03,083.067a aïgiraþpramukhà÷ caiva tathà brahmarùayo 'pare 03,083.067c tathà nàgàþ suparõà÷ ca siddhà÷ cakracaràs tathà 03,083.068a saritaþ sàgarà÷ caiva gandharvàpsarasas tathà 03,083.068c hari÷ ca bhagavàn àste prajàpatipuraskçtaþ 03,083.069a tatra trãõy agnikuõóàni yeùàü madhye ca jàhnavã 03,083.069c prayàgàd abhiniùkràntà sarvatãrthapuraskçtà 03,083.070a tapanasya sutà tatra triùu lokeùu vi÷rutà 03,083.070c yamunà gaïgayà sàrdhaü saügatà lokapàvanã 03,083.071a gaïgàyamunayor madhyaü pçthivyà jaghanaü smçtam 03,083.071c prayàgaü jaghanasyàntam upastham çùayo viduþ 03,083.072a prayàgaü sapratiùñhànaü kambalà÷vatarau tathà 03,083.072c tãrthaü bhogavatã caiva vedã proktà prajàpateþ 03,083.073a tatra vedà÷ ca yaj¤à÷ ca mårtimanto yudhiùñhira 03,083.073c prajàpatim upàsante çùaya÷ ca mahàvratàþ 03,083.073e yajante kratubhir devàs tathà cakracarà nçpa 03,083.074a tataþ puõyatamaü nàsti triùu lokeùu bhàrata 03,083.074c prayàgaþ sarvatãrthebhyaþ prabhavaty adhikaü vibho 03,083.075a ÷ravaõàt tasya tãrthasya nàmasaükãrtanàd api 03,083.075c mçttikàlambhanàd vàpi naraþ pàpàt pramucyate 03,083.076a tatràbhiùekaü yaþ kuryàt saügame saü÷itavrataþ 03,083.076c puõyaü sa phalam àpnoti ràjasåyà÷vamedhayoþ 03,083.077a eùà yajanabhåmir hi devànàm api satkçtà 03,083.077c tatra dattaü såkùmam api mahad bhavati bhàrata 03,083.078a na vedavacanàt tàta na lokavacanàd api 03,083.078c matir utkramaõãyà te prayàgamaraõaü prati 03,083.079a da÷a tãrthasahasràõi ùaùñikoñtyas tathàparàþ 03,083.079c yeùàü sàünidhyam atraiva kãrtitaü kurunandana 03,083.080a càturvede ca yat puõyaü satyavàdiùu caiva yat 03,083.080c snàta eva tadàpnoti gaïgàyamunasaügame 03,083.081a tatra bhogavatã nàma vàsukes tãrtham uttamam 03,083.081c tatràbhiùekaü yaþ kuryàt so '÷vamedham avàpnuyàt 03,083.082a tatra haüsaprapatanaü tãrthaü trailokyavi÷rutam 03,083.082c da÷à÷vamedhikaü caiva gaïgàyàü kurunandana 03,083.082d@013_0002 vi÷eùo vai kanakhale prayàge paramaü mahat 03,083.082d@013_0003 yady akàrya÷ataü kçtvà kçtaü gaïgàvasecanam 03,083.082d@013_0004 sarvaü tat tasya gaïgàpo dahaty agnir ivendhanam 03,083.082d@013_0005 sarvaü kçtayuge puõyaü tretàyàü puùkaraü smçtam 03,083.082d@013_0006 dvàpare 'pi kurukùetraü gaïgà kaliyuge smçtà 03,083.082d@013_0007 puùkare tu tapas tapyed dànaü dadyàn mahàlaye 03,083.082d@013_0008 malaye tv agnim àrohed bhçgutuïge tv anà÷anam 03,083.082d@013_0009 puùkare tu kurukùetre gaïgàyàü magadheùu ca 03,083.082d@013_0010 snàtvà tàrayate jantuþ sapta saptàvaràüs tathà 03,083.082d@013_0011 punàti kãrtità pàpaü dçùñà bhadraü prayacchati 03,083.082d@013_0012 avagàóhà ca pãtà ca punàty àsaptamaü kulam 03,083.082d@013_0013 yàvad asthi manuùyasya gaïgàyàþ spç÷ate jalam 03,083.082d@013_0014 tàvat sa puruùo ràjan svargaloke mahãyate 03,083.082d@013_0015 yathà puõyàni tãrthàni puõyàny àyatanàni ca 03,083.082d@013_0016 upàsya puõyaü labdhvà ca bhavaty amaralokabhàk 03,083.082d@013_0017 na gaïgàsadç÷aü tãrthaü na devaþ ke÷avàt paraþ 03,083.082d@013_0018 bràhmaõebhyaþ paraü nàsti evam àha pitàmahaþ 03,083.082d013_0001 kurukùetrasamà gaïgà yatratatràvagàhità 03,083.083a yatra gaïgà mahàràja sa de÷as tat tapovanam 03,083.083c siddhakùetraü tu taj j¤eyaü gaïgàtãrasamà÷ritam 03,083.084a idaü satyaü dvijàtãnàü sàdhånàm àtmajasya ca 03,083.084c suhçdàü ca japet karõe ÷iùyasyànugatasya ca 03,083.085a idaü dharmyam idaü puõyam idaü medhyam idaü sukham 03,083.085c idaü svargyam idaü ramyam idaü pàvanam uttamam 03,083.086a maharùãõàm idaü guhyaü sarvapàpapramocanam 03,083.086c adhãtya dvijamadhye ca nirmalatvam avàpnuyàt 03,083.086d*0448_01 ÷rãmat svargyaü tathà puõyaü sapatna÷amanaü ÷ivam 03,083.086d*0448_02 medhàjananam agryaü vai tãrthavaü÷ànukãrtanam 03,083.086d*0448_03 aputro labhate putram adhano dhanam àpnuyàt 03,083.086d*0448_04 mahãü vijayate ràjà vai÷yo dhanam avàpnuyàt 03,083.086d*0448_05 ÷ådro yathepsitàn kàmàn bràhmaõaþ pàragaþ pañhan 03,083.087a ya÷ cedaü ÷çõuyàn nityaü tãrthapuõyaü sadà ÷uciþ 03,083.087c jàtãþ sa smarate bahvãr nàkapçùñhe ca modate 03,083.088a gamyàny api ca tãrthàni kãrtitàny agamàni ca 03,083.088c manasà tàni gaccheta sarvatãrthasamãkùayà 03,083.089a etàni vasubhiþ sàdhyair àdityair maruda÷vibhiþ 03,083.089c çùibhir devakalpai÷ ca ÷ritàni sukçtaiùibhiþ 03,083.090a evaü tvam api kauravya vidhinànena suvrata 03,083.090c vraja tãrthàni niyataþ puõyaü puõyena vardhate 03,083.091a bhàvitaiþ kàraõaiþ pårvam àstikyàc chrutidar÷anàt 03,083.091c pràpyante tàni tãrthàni sadbhiþ ÷iùñànudar÷ibhiþ 03,083.091d*0449_01 sadbhiþ ÷àstràrthatattvaj¤air bràhmaõaiþ saha gamyatàm 03,083.092a nàvrato nàkçtàtmà ca nà÷ucir na ca taskaraþ 03,083.092c snàti tãrtheùu kauravya na ca vakramatir naraþ 03,083.093a tvayà tu samyagvçttena nityaü dharmàrthadar÷inà 03,083.093c pitaras tàritàs tàta sarve ca prapitàmahàþ 03,083.094a pitàmahapurogà÷ ca devàþ sarùigaõà nçpa 03,083.094c tava dharmeõa dharmaj¤a nityam evàbhitoùitàþ 03,083.095a avàpsyasi ca lokàn vai vasånàü vàsavopama 03,083.095c kãrtiü ca mahatãü bhãùma pràpsyase bhuvi ÷à÷vatãm 03,083.096 nàrada uvàca 03,083.096a evam uktvàbhyanuj¤àpya pulastyo bhagavàn çùiþ 03,083.096c prãtaþ prãtena manasà tatraivàntaradhãyata 03,083.097a bhãùma÷ ca kuru÷àrdåla ÷àstratattvàrthadar÷ivàn 03,083.097c pulastyavacanàc caiva pçthivãm anucakrame 03,083.097d*0450_01 evam eùà mahàbhàgà pratiùñhàne pratiùñhità 03,083.097d*0450_02 tãrthayàtrà mahàpuõyà sarvapàpapramocanã 03,083.098a anena vidhinà yas tu pçthivãü saücariùyati 03,083.098c a÷vamedha÷atasyàgryaü phalaü pretya sa bhokùyate 03,083.099a ata÷ càùñaguõaü pàrtha pràpsyase dharmam uttamam 03,083.099b*0451_01 bhãùmaþ kuråõàü pravaro yathà pårvam avàptavàn 03,083.099c netà ca tvam çùãn yasmàt tena te 'ùñaguõaü phalam 03,083.100a rakùogaõàvakãrõàni tãrthàny etàni bhàrata 03,083.100c na gatir vidyate 'nyasya tvàm çte kurunandana 03,083.101a idaü devarùicaritaü sarvatãrthàrthasaü÷ritam 03,083.101c yaþ pañhet kalyam utthàya sarvapàpaiþ pramucyate 03,083.102a çùimukhyàþ sadà yatra vàlmãkis tv atha kà÷yapaþ 03,083.102c àtreyas tv atha kauõóinyo vi÷vàmitro 'tha gautamaþ 03,083.103a asito devala÷ caiva màrkaõóeyo 'tha gàlavaþ 03,083.103c bharadvàjo vasiùñha÷ ca munir uddàlakas tathà 03,083.104a ÷aunakaþ saha putreõa vyàsa÷ ca japatàü varaþ 03,083.104c durvàsà÷ ca muni÷reùñho gàlava÷ ca mahàtapàþ 03,083.105a ete çùivaràþ sarve tvatpratãkùàs tapodhanàþ 03,083.105c ebhiþ saha mahàràja tãrthàny etàny anuvraja 03,083.106a eùa vai loma÷o nàma devarùir amitadyutiþ 03,083.106c sameùyati tvayà caiva tena sàrdham anuvraja 03,083.107a mayà ca saha dharmaj¤a tãrthàny etàny anuvraja 03,083.107c pràpsyase mahatãü kãrtiü yathà ràjà mahàbhiùaþ 03,083.108a yathà yayàtir dharmàtmà yathà ràjà puråravàþ 03,083.108c tathà tvaü kuru÷àrdåla svena dharmeõa ÷obhase 03,083.109a yathà bhagãratho ràjà yathà ràma÷ ca vi÷rutaþ 03,083.109c tathà tvaü sarvaràjabhyo bhràjase ra÷mivàn iva 03,083.110a yathà manur yathekùvàkur yathà pårur mahàya÷àþ 03,083.110c yathà vainyo mahàtejàs tathà tvam api vi÷rutaþ 03,083.111a yathà ca vçtrahà sarvàn sapatnàn nirdahat purà 03,083.111b*0453_01 trailokyaü pàlayàm àsa devaràó vigatajvaraþ 03,083.111c tathà ÷atrukùayaü kçtvà prajàs tvaü pàlayiùyasi 03,083.112a svadharmavijitàm urvãü pràpya ràjãvalocana 03,083.112c khyàtiü yàsyasi dharmeõa kàrtavãryàrjuno yathà 03,083.113 vai÷aüpàyana uvàca 03,083.113a evam à÷vàsya ràjànaü nàrado bhagavàn çùiþ 03,083.113c anuj¤àpya mahàtmànaü tatraivàntaradhãyata 03,083.114a yudhiùñhiro 'pi dharmàtmà tam evàrthaü vicintayan 03,083.114c tãrthayàtrà÷rayaü puõyam çùãõàü pratyavedayat 03,084.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,084.001a bhràtéõàü matam àj¤àya nàradasya ca dhãmataþ 03,084.001c pitàmahasamaü dhaumyaü pràha ràjà yudhiùñhiraþ 03,084.002a mayà sa puruùavyàghro jiùõuþ satyaparàkramaþ 03,084.002c astrahetor mahàbàhur amitàtmà vivàsitaþ 03,084.003a sa hi vãro 'nurakta÷ ca samartha÷ ca tapodhana 03,084.003c kçtã ca bhç÷am apy astre vàsudeva iva prabhuþ 03,084.004a ahaü hy etàv ubhau brahman kçùõàv arinighàtinau 03,084.004c abhijànàmi vikràntau tathà vyàsaþ pratàpavàn 03,084.004e triyugau puõóarãkàkùau vàsudevadhanaüjayau 03,084.005a nàrado 'pi tathà veda so 'py a÷aüsat sadà mama 03,084.005c tathàham api jànàmi naranàràyaõàv çùã 03,084.006a ÷akto 'yam ity ato matvà mayà saüpreùito 'rjunaþ 03,084.006c indràd anavaraþ ÷aktaþ surasånuþ suràdhipam 03,084.006e draùñum astràõi càdàtum indràd iti vivàsitaþ 03,084.007a bhãùmadroõàv atirathau kçpo drauõi÷ ca durjayaþ 03,084.007c dhçtaràùñrasya putreõa vçtà yudhi mahàbalàþ 03,084.007e sarve vedavidaþ ÷åràþ sarve 'straku÷alàs tathà 03,084.007f*0454_01 sarve mahàrathàþ khyàtàþ sarve jitapari÷ramàþ 03,084.008a yoddhukàma÷ ca pàrthena satataü yo mahàbalaþ 03,084.008c sa ca divyàstravit karõaþ såtaputro mahàrathaþ 03,084.009a so '÷vavegànilabalaþ ÷aràrcis talanisvanaþ 03,084.009c rajodhåmo 'strasaütàpo dhàrtaràùñràniloddhataþ 03,084.010a nisçùña iva kàlena yugàntajvalano yathà 03,084.010c mama sainyamayaü kakùaü pradhakùyati na saü÷ayaþ 03,084.011a taü sa kçùõàniloddhåto divyàstrajalado mahàn 03,084.011c ÷vetavàjibalàkàbhçd gàõóãvendràyudhojjvalaþ 03,084.012a satataü ÷aradhàràbhiþ pradãptaü karõapàvakam 03,084.012c udãrõo 'rjunamegho 'yaü ÷amayiùyati saüyuge 03,084.013a sa sàkùàd eva sarvàõi ÷akràt parapuraüjayaþ 03,084.013c divyàny astràõi bãbhatsus tattvataþ pratipatsyate 03,084.014a alaü sa teùàü sarveùàm iti me dhãyate matiþ 03,084.014c nàsti tv atikriyà tasya raõe 'rãõàü pratikriyà 03,084.015a taü vayaü pàõóavaü sarve gçhãtàstraü dhanaüjayam 03,084.015c draùñàro na hi bãbhatsur bhàram udyamya sãdati 03,084.016a vayaü tu tam çte vãraü vane 'smin dvipadàü vara 03,084.016c avadhànaü na gacchàmaþ kàmyake saha kçùõayà 03,084.017a bhavàn anyad vanaü sàdhu bahvannaü phalavac chuci 03,084.017c àkhyàtu ramaõãyaü ca sevitaü puõyakarmabhiþ 03,084.018a yatra kaü cid vayaü kàlaü vasantaþ satyavikramam 03,084.018c pratãkùàmo 'rjunaü vãraü varùakàmà ivàmbudam 03,084.019a vividhàn à÷ramàn kàü÷ cid dvijàtibhyaþ pari÷rutàn 03,084.019c saràüsi sarita÷ caiva ramaõãyàü÷ ca parvatàn 03,084.020a àcakùva na hi no brahman rocate tam çte 'rjunam 03,084.020c vane 'smin kàmyake vàso gacchàmo 'nyàü di÷aü prati 03,085.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,085.001a tàn sarvàn utsukàn dçùñvà pàõóavàn dãnacetasaþ 03,085.001c à÷vàsayaüs tadà dhaumyo bçhaspatisamo 'bravãt 03,085.002a bràhmaõànumatàn puõyàn à÷ramàn bharatarùabha 03,085.002c di÷as tãrthàni ÷ailàü÷ ca ÷çõu me gadato nçpa 03,085.002d*0455_01 yठ÷rutvà gadato ràjan vi÷oko bhavitàsi ha 03,085.002d*0455_02 draupadyà cànayà sàrdhaü bhràtçbhi÷ ca nare÷vara 03,085.002d*0455_03 ÷ravaõàc caiva teùàü tvaü puõyam àpsyasi pàõóava 03,085.002d*0455_04 gatvà ÷ataguõaü caiva tebhya eva narottama 03,085.003a pårvaü pràcãü di÷aü ràjan ràjarùigaõasevitàm 03,085.003c ramyàü te kãrtayiùyàmi yudhiùñhira yathàsmçti 03,085.004a tasyàü devarùijuùñàyàü naimiùaü nàma bhàrata 03,085.004c yatra tãrthàni devànàü supuõyàni pçthak pçthak 03,085.005a yatra sà gomatã puõyà ramyà devarùisevità 03,085.005c yaj¤abhåmi÷ ca devànàü ÷àmitraü ca vivasvataþ 03,085.006a tasyàü girivaraþ puõyo gayo ràjarùisatkçtaþ 03,085.006c ÷ivaü brahmasaro yatra sevitaü trida÷arùibhiþ 03,085.007a yadarthaü puruùavyàghra kãrtayanti puràtanàþ 03,085.007c eùñavyà bahavaþ putrà yady eko 'pi gayàü vrajet 03,085.007d*0456_01 yajeta và÷vamedhena nãlaü và vçùam utsçjet 03,085.007d*0456_02 uttàrayati saütatyà da÷a pårvàn da÷àvaràn 03,085.008a mahànadã ca tatraiva tathà gaya÷iro 'nagha 03,085.008c yatràsau kãrtyate viprair akùayyakaraõo vañaþ 03,085.008e yatra dattaü pitçbhyo 'nnam akùayyaü bhavati prabho 03,085.009a sà ca puõyajalà yatra phalgunàmà mahànadã 03,085.009c bahumålaphalà càpi kau÷ikã bharatarùabha 03,085.009e vi÷vàmitro 'bhyagàd yatra bràhmaõatvaü tapodhanaþ 03,085.010a gaïgà yatra nadã puõyà yasyàs tãre bhagãrathaþ 03,085.010c ayajat tàta bahubhiþ kratubhir bhåridakùiõaiþ 03,085.011a pà¤càleùu ca kauravya kathayanty utpalàvatam 03,085.011c vi÷vàmitro 'yajad yatra ÷akreõa saha kau÷ikaþ 03,085.011e yatrànuvaü÷aü bhagavठjàmadagnyas tathà jagau 03,085.012a vi÷vàmitrasya tàü dçùñvà vibhåtim atimànuùãm 03,085.012c kanyakubje 'pibat somam indreõa saha kau÷ikaþ 03,085.012e tataþ kùatràd apàkràmad bràhmaõo 'smãti càbravãt 03,085.013a pavitram çùibhir juùñaü puõyaü pàvanam uttamam 03,085.013c gaïgàyamunayor vãra saügamaü lokavi÷rutam 03,085.014a yatràyajata bhåtàtmà pårvam eva pitàmahaþ 03,085.014c prayàgam iti vikhyàtaü tasmàd bharatasattama 03,085.015a agastyasya ca ràjendra tatrà÷ramavaro mahàn 03,085.015b*0457_01 tat tathà tàpasàraõyaü tàpasair upa÷obhitam 03,085.015c hiraõyabinduþ kathito girau kàlaüjare nçpa 03,085.016a atyanyàn parvatàn ràjan puõyo girivaraþ ÷ivaþ 03,085.016c mahendro nàma kauravya bhàrgavasya mahàtmanaþ 03,085.017a ayajad yatra kaunteya pårvam eva pitàmahaþ 03,085.017c yatra bhàgãrathã puõyà sadasyàsãd yudhiùñhira 03,085.018a yatràsau brahma÷àleti puõyà khyàtà vi÷àü pate 03,085.018c dhåtapàpmabhir àkãrõà puõyaü tasyà÷ ca dar÷anam 03,085.019a pavitro maïgalãya÷ ca khyàto loke sanàtanaþ 03,085.019c kedàra÷ ca mataïgasya mahàn à÷rama uttamaþ 03,085.020a kuõóodaþ parvato ramyo bahumålaphalodakaþ 03,085.020c naiùadhas tçùito yatra jalaü ÷arma ca labdhavàn 03,085.021a yatra devavanaü ramyaü tàpasair upa÷obhitam 03,085.021c bàhudà ca nadã yatra nandà ca girimårdhani 03,085.022a tãrthàni saritaþ ÷ailàþ puõyàny àyatanàni ca 03,085.022c pràcyàü di÷i mahàràja kãrtitàni mayà tava 03,085.023a tisçùv anyàsu puõyàni dikùu tãrthàni me ÷çõu 03,085.023b*0458_01 vistàreõa yathàbuddhi dikùu tãrthàni me ÷çõu 03,085.023c saritaþ parvatàü÷ caiva puõyàny àyatanàni ca 03,086.001 dhaumya uvàca 03,086.001a dakùiõasyàü tu puõyàni ÷çõu tãrthàni bhàrata 03,086.001c vistareõa yathàbuddhi kãrtyamànàni bhàrata 03,086.002a yasyàm àkhyàyate puõyà di÷i godàvarã nadã 03,086.002c bahvàràmà bahujalà tàpasàcarità ÷ubhà 03,086.003a veõõà bhãmarathã cobhe nadyau pàpabhayàpahe 03,086.003c mçgadvijasamàkãrõe tàpasàlayabhåùite 03,086.004a ràjarùes tatra ca sarin nçgasya bharatarùabha 03,086.004c ramyatãrthà bahujalà payoùõã dvijasevità 03,086.005a api càtra mahàyogã màrkaõóeyo mahàtapàþ 03,086.005c anuvaüùyàü jagau gàthàü nçgasya dharaõãpateþ 03,086.006a nçgasya yajamànasya pratyakùam iti naþ ÷rutam 03,086.006c amàdyad indraþ somena dakùiõàbhir dvijàtayaþ 03,086.006d*0459_01 payoùõyàü yajamànasya vàràhe tãrtha uttame 03,086.006d*0459_02 uddhçtaü bhåtalasthaü và vàyunà samudãritam 03,086.006d*0459_03 payoùõyà harate toyaü pàpam àmaraõàntikam 03,086.006d*0459_04 svargàd uttuïgam amalaü viùàõaü yatra ÷ålinaþ 03,086.006d*0459_05 svam àtmavihitaü dçùñvà martyaþ ÷ivapuraü vrajet 03,086.006d*0459_06 ekataþ saritaþ sarvà gaïgàdyàþ saliloccayàþ 03,086.006d*0459_07 payoùõã caikataþ puõyà tãrthebhyo hi matà mama 03,086.006d*0460_01 marutaþ pariveùñàraþ sadasyà÷ ca divaukasaþ 03,086.007a màñharasya vanaü puõyaü bahumålaphalaü ÷ivam 03,086.007c yåpa÷ ca bharata÷reùñha varuõasrotase girau 03,086.008a praveõyuttarapàr÷ve tu puõye kaõvà÷rame tathà 03,086.008c tàpasànàm araõyàni kãrtitàni yathà÷ruti 03,086.009a vedã ÷årpàrake tàta jamadagner mahàtmanaþ 03,086.009c ramyà pàùàõatãrthà ca pura÷candrà ca bhàrata 03,086.010a a÷okatãrthaü martyeùu kaunteya bahulà÷ramam 03,086.010c agastyatãrthaü pàõóyeùu vàruõaü ca yudhiùñhira 03,086.011a kumàryaþ kathitàþ puõyàþ pàõóyeùv eva nararùabha 03,086.011c tàmraparõãü tu kaunteya kãrtayiùyàmi tàü ÷çõu 03,086.012a yatra devais tapas taptaü mahad icchadbhir à÷rame 03,086.012c gokarõam iti vikhyàtaü triùu lokeùu bhàrata 03,086.013a ÷ãtatoyo bahujalaþ puõyas tàta ÷iva÷ ca saþ 03,086.013c hradaþ paramaduùpràpo mànuùair akçtàtmabhiþ 03,086.014a tatraiva tçõasomàgneþ saüpannaphalamålavàn 03,086.014c à÷ramo 'gastya÷iùyasya puõyo devasabhe girau 03,086.015a vaióåryaparvatas tatra ÷rãmàn maõimayaþ ÷ivaþ 03,086.015c agastyasyà÷rama÷ caiva bahumålaphalodakaþ 03,086.016a suràùñreùv api vakùyàmi puõyàny àyatanàni ca 03,086.016c à÷ramàn saritaþ ÷ailàn saràüsi ca naràdhipa 03,086.017a camasonmajjanaü vipràs tatràpi kathayanty uta 03,086.017c prabhàsaü codadhau tãrthaü trida÷ànàü yudhiùñhira 03,086.018a tatra piõóàrakaü nàma tàpasàcaritaü ÷ubham 03,086.018c ujjayanta÷ ca ÷ikharã kùipraü siddhikaro mahàn 03,086.019a tatra devarùivaryeõa nàradenànukãrtitaþ 03,086.019c puràõaþ ÷råyate ÷lokas taü nibodha yudhiùñhira 03,086.020a puõye girau suràùñreùu mçgapakùiniùevite 03,086.020c ujjayante sma taptàïgo nàkapçùñhe mahãyate 03,086.020d*0461_01 eùa nàràyaõaþ ÷rãmàn kùãràrõavaniketanaþ 03,086.020d*0461_02 nàgaparyaïkam utsçjya hy àgato mathuràü purãm 03,086.021a puõyà dvàravatã tatra yatràste madhusådanaþ 03,086.021c sàkùàd devaþ puràõo 'sau sa hi dharmaþ sanàtanaþ 03,086.022a ye ca vedavido viprà ye càdhyàtmavido janàþ 03,086.022c te vadanti mahàtmànaü kçùõaü dharmaü sanàtanam 03,086.023a pavitràõàü hi govindaþ pavitraü param ucyate 03,086.023b*0462_01 maïgaëaü bhagavàn viùõur maïgaëaü madhusådanaþ 03,086.023b*0462_02 maïgaëaü puõóarãkàkùo maïgaëaü garuóadhvajaþ 03,086.023c puõyànàm api puõyo 'sau maïgalànàü ca maïgalam 03,086.024a trailokyaü puõóarãkàkùo devadevaþ sanàtanaþ 03,086.024b*0463_01 avyayàtmà mahàtmà ca kùetraj¤aþ parame÷varaþ 03,086.024c àste harir acintyàtmà tatraiva madhusådanaþ 03,087.001 dhaumya uvàca 03,087.001a avantiùu pratãcyàü vai kãrtayiùyàmi te di÷i 03,087.001c yàni tatra pavitràõi puõyàny àyatanàni ca 03,087.002a priyaïgvàmravanopetà vànãravanamàlinã 03,087.002c pratyaksrotà nadã puõyà narmadà tatra bhàrata 03,087.002d*0464_01 trailokye yàni tãrthàni puõyàny àyatanàni ca 03,087.002d*0464_02 saridvanàni ÷ailendrà devà÷ ca sapitàmahàþ 03,087.002d*0464_03 narmadàyàü kuru÷reùñha saha siddharùicàraõaiþ 03,087.002d*0464_04 snàtum àyànti puõyaughaiþ sadà vàriùu bhàrata 03,087.003a niketaþ khyàyate puõyo yatra vi÷ravaso muneþ 03,087.003c jaj¤e dhanapatir yatra kubero naravàhanaþ 03,087.004a vaióårya÷ikharo nàma puõyo girivaraþ ÷ubhaþ 03,087.004c divyapuùpaphalàs tatra pàdapà haritacchadàþ 03,087.005a tasya ÷ailasya ÷ikhare saras tatra ca dhãmataþ 03,087.005c praphullanalinaü ràjan devagandharvasevitam 03,087.006a bahvà÷caryaü mahàràja dç÷yate tatra parvate 03,087.006c puõye svargopame divye nityaü devarùisevite 03,087.007a hradinã puõyatãrthà ca ràjarùes tatra vai sarit 03,087.007c vi÷vàmitranadã pàrà puõyà parapuraüjaya 03,087.008a yasyàs tãre satàü madhye yayàtir nahuùàtmajaþ 03,087.008c papàta sa punar lokàül lebhe dharmàn sanàtanàn 03,087.009a tatra puõyahradas tàta mainàka÷ caiva parvataþ 03,087.009c bahumålaphalo vãra asito nàma parvataþ 03,087.010a à÷ramaþ kakùasenasya puõyas tatra yudhiùñhira 03,087.010c cyavanasyà÷rama÷ caiva khyàtaþ sarvatra pàõóava 03,087.010e tatràlpenaiva sidhyanti mànavàs tapasà vibho 03,087.011a jambåmàrgo mahàràja çùãõàü bhàvitàtmanàm 03,087.011c à÷ramaþ ÷àmyatàü ÷reùñha mçgadvijagaõàyutaþ 03,087.012a tataþ puõyatamà ràjan satataü tàpasàyutà 03,087.012c ketumàlà ca medhyà ca gaïgàraõyaü ca bhåmipa 03,087.012e khyàtaü ca saindhavàraõyaü puõyaü dvijaniùevitam 03,087.013a pitàmahasaraþ puõyaü puùkaraü nàma bhàrata 03,087.013c vaikhànasànàü siddhànàm çùãõàm à÷ramaþ priyaþ 03,087.014a apy atra saüstavàrthàya prajàpatir atho jagau 03,087.014c puùkareùu kuru÷reùñha gàthàü sukçtinàü vara 03,087.015a manasàpy abhikàmasya puùkaràõi manasvinaþ 03,087.015c pàpàõi vipraõa÷yanti nàkapçùñhe ca modate 03,088.001 dhaumya uvàca 03,088.001a udãcyàü ràja÷àrdåla di÷i puõyàni yàni vai 03,088.001c tàni te kãrtayiùyàmi puõyàny àyatanàni ca 03,088.001d*0465_01 ÷çõuùvàvahito bhåtvà mama mantrayataþ prabho 03,088.001d*0465_02 kathàpratigraho vãra ÷raddhàü janayate ÷ubhàm 03,088.002a sarasvatã puõyavahà hradinã vanamàlinã 03,088.002c samudragà mahàvegà yamunà yatra pàõóava 03,088.003a tatra puõyatamaü tãrthaü plakùàvataraõaü ÷ivam 03,088.003c yatra sàrasvatair iùñvà gacchanty avabhçthaü dvijàþ 03,088.004a puõyaü càkhyàyate divyaü ÷ivam agni÷iro 'nagha 03,088.004c sahadevo 'yajad yatra ÷amyàkùepeõa bhàrata 03,088.005a etasminn eva càrtheyam indragãtà yudhiùñhira 03,088.005c gàthà carati loke 'smin gãyamànà dvijàtibhiþ 03,088.006a agnayaþ sahadevena ye cità yamunàm anu 03,088.006c ÷ataü ÷atasahasràõi sahasra÷atadakùiõàþ 03,088.007a tatraiva bharato ràjà cakravartã mahàya÷àþ 03,088.007c viü÷atiü sapta càùñau ca hayamedhàn upàharat 03,088.008a kàmakçd yo dvijàtãnàü ÷rutas tàta mayà purà 03,088.008c atyantam à÷ramaþ puõyaþ sarakas tasya vi÷rutaþ 03,088.009a sarasvatã nadã sadbhiþ satataü pàrtha påjità 03,088.009c vàlakhilyair mahàràja yatreùñam çùibhiþ purà 03,088.010a dçùadvatã puõyatamà tatra khyàtà yudhiùñhira 03,088.010b*0466_01 nyagrodhàkhyas tu puõyàkhyaþ pà¤càlyo dvipadàü vara 03,088.010b*0466_02 dàlbhyaghoùa÷ ca dàlbhya÷ ca dharaõãstho mahàtmanaþ 03,088.010b*0466_03 kaunteyànantaya÷asaþ suvratasyàmitaujasaþ 03,088.010b*0466_04 à÷ramaþ khyàyate puõyas triùu lokeùu vi÷rutaþ 03,088.010c tatra vaivarõyavarõau ca supuõyau manujàdhipa 03,088.011a vedaj¤au vedaviditau vidyàvedavidàv ubhau 03,088.011c yajantau kratubhir nityaü puõyair bharatasattama 03,088.012a sametya bahu÷o devàþ sendràþ savaruõàþ purà 03,088.012c vi÷àkhayåpe 'tapyanta tasmàt puõyatamaþ sa vai 03,088.013a çùir mahàn mahàbhàgo jamadagnir mahàya÷àþ 03,088.013c palà÷akeùu puõyeùu ramyeùv ayajatàbhibhåþ 03,088.014a yatra sarvàþ saricchreùñhàþ sàkùàt tam çùisattamam 03,088.014c svaü svaü toyam upàdàya parivàryopatasthire 03,088.015a api càtra mahàràja svayaü vi÷vàvasur jagau 03,088.015c imaü ÷lokaü tadà vãra prekùya vãryaü mahàtmanaþ 03,088.016a yajamànasya vai devठjamadagner mahàtmanaþ 03,088.016c àgamya saritaþ sarvà madhunà samatarpayan 03,088.017a gandharvayakùarakùobhir apsarobhi÷ ca ÷obhitam 03,088.017c kiràtakiünaràvàsaü ÷ailaü ÷ikhariõàü varam 03,088.018a bibheda tarasà gaïgà gaïgàdvàre yudhiùñhira 03,088.018c puõyaü tat khyàyate ràjan brahmarùigaõasevitam 03,088.019a sanatkumàraþ kauravya puõyaü kanakhalaü tathà 03,088.019c parvata÷ ca purur nàma yatra jàtaþ puråravàþ 03,088.020a bhçgur yatra tapas tepe maharùigaõasevitaþ 03,088.020c sa ràjann à÷ramaþ khyàto bhçgutuïgo mahàgiriþ 03,088.021a yac ca bhåtaü bhaviùyac ca bhavac ca puruùarùabha 03,088.021c nàràyaõaþ prabhur viùõuþ ÷à÷vataþ puruùottamaþ 03,088.022a tasyàtiya÷asaþ puõyàü vi÷àlàü badarãm anu 03,088.022c à÷ramaþ khyàyate puõyas triùu lokeùu vi÷rutaþ 03,088.023a uùõatoyavahà gaïga ÷ãtatoyavahàparà 03,088.023c suvarõasikatà ràjan vi÷àlàü badarãm anu 03,088.024a çùayo yatra devà÷ ca mahàbhàgà mahaujasaþ 03,088.024c pràpya nityaü namasyanti devaü nàràyaõaü vibhum 03,088.025a yatra nàràyaõo devaþ paramàtmà sanàtanaþ 03,088.025c tatra kçtsnaü jagat pàrtha tãrthàny àyatanàni ca 03,088.026a tat puõyaü tat paraü brahma tat tãrthaü tat tapovanam 03,088.026b*0467_01 tat paraü paramaü devaü bhåtànàm ã÷vare÷varam 03,088.026b*0467_02 ÷à÷vataü paramaü caiva dhàtàraü paramaü padam 03,088.026b*0467_03 yaü viditvà na ÷ocanti vidvàüsaþ ÷àstradçùñayaþ 03,088.026c tatra devarùayaþ siddhàþ sarve caiva tapodhanàþ 03,088.027a àdidevo mahàyogã yatràste madhusådanaþ 03,088.027c puõyànàm api tat puõyaü tatra te saü÷ayo 'stu mà 03,088.028a etàni ràjan puõyàni pçthivyàü pçthivãpate 03,088.028c kãrtitàni nara÷reùñha tãrthàny àyatanàni ca 03,088.029a etàni vasubhiþ sàdhyair àdityair maruda÷vibhiþ 03,088.029c çùibhir brahmakalpai÷ ca sevitàni mahàtmabhiþ 03,088.030a caran etàni kaunteya sahito bràhmaõarùabhaiþ 03,088.030c bhràtçbhi÷ ca mahàbhàgair utkaõñhàü vijahiùyasi 03,089.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,089.001a evaü saübhàùamàõe tu dhaumye kauravanandana 03,089.001c loma÷aþ sumahàtejà çùis tatràjagàma ha 03,089.002a taü pàõóavàgrajo ràjà sagaõo bràhmaõà÷ ca te 03,089.002c udatiùñhan mahàbhàgaü divi ÷akram ivàmaràþ 03,089.003a tam abhyarcya yathànyàyaü dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,089.003c papracchàgamane hetum añane ca prayojanam 03,089.004a sa pçùñaþ pàõóuputreõa prãyamàõo mahàmanàþ 03,089.004c uvàca ÷lakùõayà vàcà harùayann iva pàõóavàn 03,089.005a saücarann asmi kaunteya sarvalokàn yadçcchayà 03,089.005c gataþ ÷akrasya sadanaü tatràpa÷yaü sure÷varam 03,089.006a tava ca bhràtaraü vãram apa÷yaü savyasàcinam 03,089.006c ÷akrasyàrdhàsanagataü tatra me vismayo mahàn 03,089.006e àsãt puruùa÷àrdåla dçùñvà pàrthaü tathàgatam 03,089.007a àha màü tatra deve÷o gaccha pàõóusutàn iti 03,089.007c so 'ham abhyàgataþ kùipraü didçkùus tvàü sahànujam 03,089.008a vacanàt puruhåtasya pàrthasya ca mahàtmanaþ 03,089.008c àkhyàsye te priyaü tàta mahat pàõóavanandana 03,089.009a bhràtçbhiþ sahito ràjan kçùõayà caiva tac chçõu 03,089.009c yat tvayokto mahàbàhur astràrthaü pàõóavarùabha 03,089.010a tad astram àptaü pàrthena rudràd apratimaü mahat 03,089.010c yat tad brahma÷iro nàma tapasà rudram àgatam 03,089.011a amçtàd utthitaü raudraü tal labdhaü savyasàcinà 03,089.011c tat samantraü sasaühàraü sapràya÷cittamaïgalam 03,089.012a vajraü cànyàni càstràõi daõóàdãni yudhiùñhira 03,089.012c yamàt kuberàd varuõàd indràc ca kurunandana 03,089.012e astràõy adhãtavàn pàrtho divyàny amitavikramaþ 03,089.013a vi÷vàvaso÷ ca tanayàd gãtaü nçttaü ca sàma ca 03,089.013c vàditraü ca yathànyàyaü pratyavindad yathàvidhi 03,089.014a evaü kçtàstraþ kaunteyo gàndharvaü vedam àptavàn 03,089.014c sukhaü vasati bãbhatsur anujasyànujas tava 03,089.015a yadarthaü màü sura÷reùñha idaü vacanam abravãt 03,089.015c tac ca te kathayiùyàmi yudhiùñhira nibodha me 03,089.016a bhavàn manuùyalokàya gamiùyati na saü÷ayaþ 03,089.016c bråyàd yudhiùñhiraü tatra vacanàn me dvijottama 03,089.017a àgamiùyati te bhràtà kçtàstraþ kùipram arjunaþ 03,089.017c surakàryaü mahat kçtvà yad à÷akyaü divaukasaiþ 03,089.018a tapasà tu tvam àtmànaü bhràtçbhiþ saha yojaya 03,089.018c tapaso hi paraü nàsti tapasà vindate mahat 03,089.019a ahaü ca karõaü jànàmi yathàvad bharatarùabha 03,089.019b*0468_01 satyasaüdhaü mahotsàhaü mahàvãryaü mahàbalam 03,089.019b*0468_02 mahàhaveùv apratimaü mahàyuddhavi÷àradam 03,089.019b*0468_03 mahàdhanurdharaü vãraü mahàstraü varavarõinam 03,089.019b*0468_04 mahe÷varasutaprakhyam àdityatanayaü prabhum 03,089.019b*0468_05 tathà j¤ànagatiü skandhaü sahajolbaõapauruùam 03,089.019c na sa pàrthasya saügràme kalàm arhati ùoóa÷ãm 03,089.020a yac càpi te bhayaü tasmàn manasistham ariüdama 03,089.020c tac càpy apahariùyàmi savyasàcàv ihàgate 03,089.021a yac ca te mànasaü vãra tãrthayàtràm imàü prati 03,089.021c tac ca te loma÷aþ sarvaü kathayiùyaty asaü÷ayam 03,089.022a yac ca kiü cit tapoyuktaü phalaü tãrtheùu bhàrata 03,089.022c maharùir eùa yad bråyàt tac chraddheyam ananyathà 03,090.001 loma÷a uvàca 03,090.001a dhanaüjayena càpy uktaü yat tac chçõu yudhiùñhira 03,090.001c yudhiùñhiraü bhràtaraü me yojayer dharmyayà ÷riyà 03,090.002a tvaü hi dharmàn paràn vettha tapàüsi ca tapodhana 03,090.002c ÷rãmatàü càpi jànàsi ràj¤àü dharmaü sanàtanam 03,090.003a sa bhavàn yat paraü veda pàvanaü puruùàn prati 03,090.003c tena saüyojayethàs tvaü tãrthapuõyena pàõóavam 03,090.004a yathà tãrthàni gaccheta gà÷ ca dadyàt sa pàrthivaþ 03,090.004c tathà sarvàtmanà kàryam iti màü vijayo 'bravãt 03,090.005a bhavatà cànugupto 'sau caret tãrthàni sarva÷aþ 03,090.005c rakùobhyo rakùitavya÷ ca durgeùu viùameùu ca 03,090.006a dadhãca iva devendraü yathà càpy aïgirà ravim 03,090.006c tathà rakùasva kaunteyaü ràkùasebhyo dvijottama 03,090.007a yàtudhànà hi bahavo ràkùasàþ parvatopamàþ 03,090.007c tvayàbhiguptàn kaunteyàn nàtivarteyur antikàt 03,090.008a so 'ham indrasya vacanàn niyogàd arjunasya ca 03,090.008b*0469_01 àgatas tvàü mahàbàho kuru puõyaü yudhiùñhira 03,090.008c rakùamàõo bhayebhyas tvàü cariùyàmi tvayà saha 03,090.009a dvis tãrthàni mayà pårvaü dçùñàni kurunandana 03,090.009c idaü tçtãyaü drakùyàmi tàny eva bhavatà saha 03,090.010a iyaü ràjarùibhir yàtà puõyakçdbhir yudhiùñhira 03,090.010c manvàdibhir mahàràja tãrthayàtrà bhayàpahà 03,090.011a nànçjur nàkçtàtmà ca nàvaidyo na ca pàpakçt 03,090.011c snàti tãrtheùu kauravya na ca vakramatir naraþ 03,090.012a tvaü tu dharmamatir nityaü dharmaj¤aþ satyasaügaraþ 03,090.012c vimuktaþ sarvapàpebhyo bhåya eva bhaviùyasi 03,090.013a yathà bhagãratho ràjà ràjàna÷ ca gayàdayaþ 03,090.013c yathà yayàtiþ kaunteya tathà tvam api pàõóava 03,090.014 yudhiùñhira uvàca 03,090.014a na harùàt saüprapa÷yàmi vàkyasyàsyottaraü kva cit 03,090.014c smared dhi devaràjo yaü kiü nàmàbhyadhikaü tataþ 03,090.015a bhavatà saügamo yasya bhràtà yasya dhanaüjayaþ 03,090.015c vàsavaþ smarate yasya ko nàmàbhyadhikas tataþ 03,090.016a yac ca màü bhagavàn àha tãrthànàü dar÷anaü prati 03,090.016c dhaumyasya vacanàd eùà buddhiþ pårvaü kçtaiva me 03,090.017a tad yadà manyase brahman gamanaü tãrthadar÷ane 03,090.017c tadaiva gantàsmi dçóham eùa me ni÷cayaþ paraþ 03,090.018 vai÷aüpàyana uvàca 03,090.018a gamane kçtabuddhiü taü pàõóavaü loma÷o 'bravãt 03,090.018c laghur bhava mahàràja laghuþ svairaü gamiùyasi 03,090.019 yudhiùñhira uvàca 03,090.019a bikùàbhujo nivartantàü bràhmaõà yataya÷ ca ye 03,090.019b*0470_01 kùuttçùõàdhva÷ramàyàsa÷ãtàrtim asahiùõavaþ 03,090.019b*0470_02 te sarve vinivartantàü ye ca miùñabhujo dvijàþ 03,090.019b*0470_03 pakvànnalehyapànànàü màüsànàü ca vikalpakàþ 03,090.019b*0470_04 te 'pi sarve nivartantàü ye ca sådànuyàyinaþ 03,090.019b*0470_05 mayà yathocità jãvyaiþ saüvibhaktà÷ ca vçttibhiþ 03,090.019c ye càpy anugatàþ paurà ràjabhaktipuraskçtàþ 03,090.020a dhçtaràùñraü mahàràjam abhigacchantu caiva te 03,090.020c sa dàsyati yathàkàlam ucità yasya yà bhçtiþ 03,090.021a sa ced yathocitàü vçttiü na dadyàn manuje÷varaþ 03,090.021c asmatpriyahitàrthàya pà¤càlyo vaþ pradàsyati 03,090.022 vai÷aüpàyana uvàca 03,090.022a tato bhåyiùñha÷aþ paurà gurubhàrasamàhitàþ 03,090.022c viprà÷ ca yatayo yuktà jagmur nàgapuraü prati 03,090.023a tàn sarvàn dharmaràjasya premõà ràjàmbikàsutaþ 03,090.023c pratijagràha vidhivad dhanai÷ ca samatarpayat 03,090.024a tataþ kuntãsuto ràjà laghubhir bràhmaõaiþ saha 03,090.024c loma÷ena ca suprãtas triràtraü kàmyake 'vasat 03,091.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,091.001a tataþ prayàntaü kaunteyaü bràhmaõà vanavàsinaþ 03,091.001c abhigamya tadà ràjann idaü vacanam abruvan 03,091.002a ràjaüs tãrthàni gantàsi puõyàni bhràtçbhiþ saha 03,091.002c devarùiõà ca sahito loma÷ena mahàtmanà 03,091.003a asmàn api mahàràja netum arhasi pàõóava 03,091.003c asmàbhir hi na ÷akyàni tvad çte tàni kaurava 03,091.004a ÷vàpadair upasçùñàni durgàõi viùamàõi ca 03,091.004c agamyàni narair alpais tãrthàni manuje÷vara 03,091.005a bhavanto bhràtaraþ ÷årà dhanurdharavaràþ sadà 03,091.005c bhavadbhiþ pàlitàþ ÷årair gacchema vayam apy uta 03,091.006a bhavatprasàdàd dhi vayaü pràpnuyàma phalaü ÷ubham 03,091.006c tãrthànàü pçthivãpàla vratànàü ca vi÷àü pate 03,091.007a tava vãryaparitràtàþ ÷uddhàs tãrthapariplutàþ 03,091.007c bhavema dhåtapàpmànas tãrthasaüdar÷anàn nçpa 03,091.008a bhavàn api narendrasya kàrtavãryasya bhàrata 03,091.008c aùñakasya ca ràjarùer lomapàdasya caiva ha 03,091.009a bharatasya ca vãrasya sàrvabhaumasya pàrthiva 03,091.009c dhruvaü pràpsyasi duùpràpàül lokàüs tãrthapariplutaþ 03,091.010a prabhàsàdãni tãrthàni mahendràdãü÷ ca parvatàn 03,091.010c gaïgàdyàþ sarita÷ caiva plakùàdãü÷ ca vanaspatãn 03,091.010e tvayà saha mahãpàla draùñum icchàmahe vayam 03,091.010f*0471_01 bhavadbhiþ pàlitàþ ÷årais tãrthàny àyatanàni ca 03,091.011a yadi te bràhmaõeùv asti kà cit prãtir janàdhipa 03,091.011c kuru kùipraü vaco 'smàkaü tataþ ÷reyo 'bhipatsyase 03,091.012a tãrthàni hi mahàbàho tapovighnakaraiþ sadà 03,091.012c anukãrõàni rakùobhis tebhyo nas tràtum arhasi 03,091.013a tãrthàny uktàni dhaumyena nàradena ca dhãmatà 03,091.013b*0472_01 nàradasya ca ràjendra devarùeþ parvatasya ca 03,091.013c yàny uvàca ca devarùir loma÷aþ sumahàtapàþ 03,091.014a vidhivat tàni sarvàõi paryañasva naràdhipa 03,091.014b*0473_01 çùikulyà÷ ca kàrtsnyena loóayasva yudhiùñhira 03,091.014c dhåtapàpmà sahàsmàbhir loma÷ena ca pàlitaþ 03,091.015a sa tathà påjyamànas tair harùàd a÷rupariplutaþ 03,091.015c bhãmasenàdibhir vãrair bhràtçbhiþ parivàritaþ 03,091.015e bàóham ity abravãt sarvàüs tàn çùãn pàõóavarùabhaþ 03,091.016a loma÷aü samanuj¤àpya dhaumyaü caiva purohitam 03,091.016c tataþ sa pàõóava÷reùñho bhràtçbhiþ sahito va÷ã 03,091.016e draupadyà cànavadyàïgyà gamanàya mano dadhe 03,091.017a atha vyàso mahàbhàgas tathà nàradaparvatau 03,091.017c kàmyake pàõóavaü draùñuü samàjagmur manãùiõaþ 03,091.018a teùàü yudhiùñhiro ràjà påjàü cakre yathàvidhi 03,091.018c satkçtàs te mahàbhàgà yudhiùñhiram athàbruvan 03,091.019a yudhiùñhira yamau bhãma manasà kurutàrjavam 03,091.019c manasà kçta÷aucà vai ÷uddhàs tãrthàni gacchata 03,091.020a ÷arãraniyamaü hy àhur bràhmaõà mànuùaü vratam 03,091.020c manovi÷uddhàü buddhiü ca daivam àhur vrataü dvijàþ 03,091.021a mano hy aduùñaü ÷åràõàü paryàptaü vai naràdhipa 03,091.021c maitrãü buddhiü samàsthàya ÷uddhàs tãrthàni gacchata 03,091.022a te yåyaü mànasaiþ ÷uddhàþ ÷arãraniyamavrataiþ 03,091.022c daivaü vrataü samàsthàya yathoktaü phalam àpsyatha 03,091.023a te tatheti pratij¤àya kçùõayà saha pàõóavàþ 03,091.023c kçtasvastyayanàþ sarve munibhir divyamànuùaiþ 03,091.024a loma÷asyopasaügçhya pàdau dvaipàyanasya ca 03,091.024c nàradasya ca ràjendra devarùeþ parvatasya ca 03,091.025a dhaumyena sahità vãràs tathànyair vanavàsibhiþ 03,091.025c màrga÷ãrùyàm atãtàyàü puùyeõa prayayus tataþ 03,091.026a kañhinàni samàdàya cãràjinajañàdharàþ 03,091.026c abhedyaiþ kavacair yuktàs tãrthàny anvacaraüs tadà 03,091.027a indrasenàdibhir bhçtyai rathaiþ paricaturda÷aiþ 03,091.027c mahànasavyàpçtai÷ ca tathànyaiþ paricàrakaiþ 03,091.028a sàyudhà baddhaniùñriü÷às tåõavantaþ samàrgaõàþ 03,091.028c pràïmukhàþ prayayur vãràþ pàõóavà janamejaya 03,092.001 yudhiùñhira uvàca 03,092.001a na vai nirguõam àtmànaü manye devarùisattama 03,092.001c tathàsmi duþkhasaütapto yathà nànyo mahãpatiþ 03,092.002a paràü÷ ca nirguõàn manye na ca dharmaratàn api 03,092.002c te ca loma÷a loke 'sminn çdhyante kena ketunà 03,092.003 loma÷a uvàca 03,092.003a nàtra duþkhaü tvayà ràjan kàryaü pàrtha kathaü cana 03,092.003c yad adharmeõa vardherann adharmarucayo janàþ 03,092.004a vardhaty adharmeõa naras tato bhadràõi pa÷yati 03,092.004c tataþ sapatnठjayati samålas tu vina÷yati 03,092.004d*0474_01 yatra dharmeõa vardhante ràjàno ràjasattama 03,092.004d*0474_02 sarvàn sapatnàn bàdhante ràjyaü caiùàü vivardhate 03,092.005a mayà hi dçùñà daiteyà dànavà÷ ca mahãpate 03,092.005c vardhamànà hy adharmeõa kùayaü copagatàþ punaþ 03,092.006a purà devayuge caiva dçùñaü sarvaü mayà vibho 03,092.006c arocayan surà dharmaü dharmaü tatyajire 'suràþ 03,092.007a tãrthàni devà vivi÷ur nàvi÷an bhàratàsuràþ 03,092.007c tàn adharmakçto darpaþ pårvam eva samàvi÷at 03,092.008a darpàn mànaþ samabhavan mànàt krodho vyajàyata 03,092.008c krodhàd ahrãs tato 'lajjà vçttaü teùàü tato 'na÷at 03,092.009a tàn alajjàn gatahrãkàn hãnavçttàn vçthàvratàn 03,092.009c kùamà lakùmã÷ ca dharma÷ ca naciràt prajahus tataþ 03,092.009e lakùmãs tu devàn agamad alakùmãr asuràn nçpa 03,092.010a tàn alakùmãsamàviùñàn darpopahatacetasaþ 03,092.010c daiteyàn dànavàü÷ caiva kalir apy àvi÷at tataþ 03,092.011a tàn alakùmãsamàviùñàn dànavàn kalinà tathà 03,092.011c darpàbhibhåtàn kaunteya kriyàhãnàn acetasaþ 03,092.012a mànàbhibhåtàn aciràd vinà÷aþ pratyapadyata 03,092.012c nirya÷asyàs tato daityàþ kçtsna÷o vilayaü gatàþ 03,092.012d*0475_01 adharmarucayo ràjann alakùmyà samadhiùñhitàþ 03,092.013a devàs tu sàgaràü÷ caiva sarita÷ ca saràüsi ca 03,092.013c abhyagacchan dharma÷ãlàþ puõyàny àyatanàni ca 03,092.014a tapobhiþ kratubhir dànair à÷ãrvàdai÷ ca pàõóava 03,092.014c prajahuþ sarvapàpàni ÷reya÷ ca pratipedire 03,092.015a evaü hi dànavanta÷ ca kriyàvanta÷ ca sarva÷aþ 03,092.015c tãrthàny agacchan vibudhàs tenàpur bhåtim uttamàm 03,092.016a tathà tvam api ràjendra snàtvà tãrtheùu sànujaþ 03,092.016c punar vetsyasi tàü lakùmãm eùa panthàþ sanàtanaþ 03,092.017a yathaiva hi nçgo ràjà ÷ibir au÷ãnaro yathà 03,092.017c bhagãratho vasumanà gayaþ påruþ puråravàþ 03,092.018a caramàõàs tapo nityaü spar÷anàd ambhasa÷ ca te 03,092.018c tãrthàbhigamanàt påtà dar÷anàc ca mahàtmanàm 03,092.019a alabhanta ya÷aþ puõyaü dhanàni ca vi÷àü pate 03,092.019c tathà tvam api ràjendra labdhàsi vipulàü ÷riyam 03,092.020a yathà cekùvàkur acarat saputrajanabàndhavaþ 03,092.020c mucukundo 'tha màndhàtà marutta÷ ca mahãpatiþ 03,092.021a kãrtiü puõyàm avindanta yathà devàs tapobalàt 03,092.021c devarùaya÷ ca kàrtsnyena tathà tvam api vetsyase 03,092.022a dhàrtaràùñràs tu darpeõa mohena ca va÷ãkçtàþ 03,092.022c naciràd vina÷iùyanti daityà iva na saü÷ayaþ 03,093.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,093.001a te tathà sahità vãrà vasantas tatra tatra ha 03,093.001c krameõa pçthivãpàla naimiùàraõyam àgatàþ 03,093.002a tatas tãrtheùu puõyeùu gomatyàþ pàõóavà nçpa 03,093.002c kçtàbhiùekàþ pradadur gà÷ ca vittaü ca bhàrata 03,093.003a tatra devàn pitén vipràüs tarpayitvà punaþ punaþ 03,093.003c kanyàtãrthe '÷vatãrthe ca gavàü tãrthe ca kauravàþ 03,093.004a vàlakoñyàü vçùaprasthe giràv uùya ca pàõóavàþ 03,093.004c bàhudàyàü mahãpàla cakruþ sarve 'bhiùecanam 03,093.005a prayàge devayajane devànàü pçthivãpate 03,093.005c åùur àplutya gàtràõi tapa÷ càtasthur uttamam 03,093.006a gaïgàyamunayo÷ caiva saügame satyasaügaràþ 03,093.006c vipàpmàno mahàtmàno viprebhyaþ pradadur vasu 03,093.007a tapasvijanajuùñàü ca tato vedãü prajàpateþ 03,093.007c jagmuþ pàõóusutà ràjan bràhmaõaiþ saha bhàrata 03,093.008a tatra te nyavasan vãràs tapa÷ càtasthur uttamam 03,093.008c saütarpayantaþ satataü vanyena haviùà dvijàn 03,093.009a tato mahãdharaü jagmur dharmaj¤enàbhisatkçtam 03,093.009c ràjarùiõà puõyakçtà gayenànupamadyute 03,093.010a saro gaya÷iro yatra puõyà caiva mahànadã 03,093.010b*0476_01 vànãramàlinã ramyà nadã pulina÷obhità 03,093.010b*0476_02 divyaü pavitrakåñaü ca pavitradharaõãdharam 03,093.010c çùijuùñaü supuõyaü tat tãrthaü brahmasarottamam 03,093.011a agastyo bhagavàn yatra gato vaivasvataü prati 03,093.011c uvàsa ca svayaü yatra dharmo ràjan sanàtanaþ 03,093.012a sarvàsàü saritàü caiva samudbhedo vi÷àü pate 03,093.012c yatra saünihito nityaü mahàdevaþ pinàkadhçk 03,093.013a tatra te pàõóavà vãrà÷ càturmàsyais tadejire 03,093.013c çùiyaj¤ena mahatà yatràkùayavaño mahàn 03,093.013d*0477_01 akùaye devayajane akùayaü yatra vai phalam 03,093.013d*0477_02 te tu tatropavàsàüs tu cakrur ni÷citamànasàþ 03,093.014a bràhmaõàs tatra ÷ata÷aþ samàjagmus tapodhanàþ 03,093.014c càturmàsyenàyajanta àrùeõa vidhinà tadà 03,093.015a tatra vidyàtaponityà bràhmaõà vedapàragàþ 03,093.015c kathàþ pracakrire puõyàþ sadasisthà mahàtmanàm 03,093.016a tatra vidyàvratasnàtaþ kaumàraü vratam àsthitaþ 03,093.016c ÷amañho 'kathayad ràjann àmårtarayasaü gayam 03,093.017a amårtarayasaþ putro gayo ràjarùisattamaþ 03,093.017c puõyàni yasya karmàõi tàni me ÷çõu bhàrata 03,093.018a yasya yaj¤o babhåveha bahvanno bahudakùiõaþ 03,093.018c yatrànnaparvatà ràja¤ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,093.019a ghçtakulyà÷ ca dadhna÷ ca nadyo bahu÷atàs tathà 03,093.019c vya¤janànàü pravàhà÷ ca mahàrhàõàü sahasra÷aþ 03,093.020a ahany ahani càpy etad yàcatàü saüpradãyate 03,093.020c anyat tu bràhmaõà ràjan bhu¤jate 'nnaü susaüskçtam 03,093.021a tatra vai dakùiõàkàle brahmaghoùo divaü gataþ 03,093.021c na sma praj¤àyate kiü cid brahma÷abdena bhàrata 03,093.022a puõyena caratà ràjan bhår di÷aþ khaü nabhas tathà 03,093.022c àpårõam àsãc chabdena tad apy àsãn mahàdbhutam 03,093.023a tatra sma gàthà gàyanti manuùyà bharatarùabha 03,093.023c annapànaiþ ÷ubhais tçptà de÷e de÷e suvarcasaþ 03,093.024a gayasya yaj¤e ke tv adya pràõino bhoktum ãpsavaþ 03,093.024c yatra bhojana÷iùñasya parvatàþ pa¤caviü÷atiþ 03,093.025a na sma pårve janà÷ cakrur na kariùyanti càpare 03,093.025c gayo yad akarod yaj¤e ràjarùir amitadyutiþ 03,093.026a kathaü nu devà haviùà gayena paritarpitàþ 03,093.026c punaþ ÷akùyanty upàdàtum anyair dattàni kàni cit 03,093.026d*0478_01 sikatà và yathà loka yathà và divi tàrakàþ 03,093.026d*0478_02 yathà và varùato dhàrà asaükhyeyàþ sma kena cit 03,093.026d*0478_03 tathà gaõayituü ÷akyà gayayaj¤e na dakùiõàþ 03,093.027a evaüvidhàþ subahavas tasya yaj¤e mahàtmanaþ 03,093.027c babhåvur asya sarasaþ samãpe kurunandana 03,094.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,094.001a tataþ saüprasthito ràjà kaunteyo bhåridakùiõaþ 03,094.001c agastyà÷ramam àsàdya durjayàyàm uvàsa ha 03,094.002a tatra vai loma÷aü ràjà papraccha vadatàü varaþ 03,094.002c agastyeneha vàtàpiþ kimartham upa÷àmitaþ 03,094.003a àsãd và kiüprabhàva÷ ca sa daityo mànavàntakaþ 03,094.003c kimarthaü codgato manyur agastyasya mahàtmanaþ 03,094.004 loma÷a uvàca 03,094.004a ilvalo nàma daiteya àsãt kauravanandana 03,094.004c maõimatyàü puri purà vàtàpis tasya cànujaþ 03,094.005a sa bràhmaõaü tapoyuktam uvàca ditinandanaþ 03,094.005c putraü me bhagavàn ekam indratulyaü prayacchatu 03,094.006a tasmai sa bràhmaõo nàdàt putraü vàsavasaümitam 03,094.006c cukrodha so 'suras tasya bràhmaõasya tato bhç÷am 03,094.006d*0479_01 tadà prabhçti ràjendra brahmahàsurasattamaþ 03,094.006d*0479_02 manyumàn bhràtaraü chàgaü màyàvã pracakàra ha 03,094.006d*0479_03 meùaråpã ca vàtàpiþ kàmaråpo 'bhavat kùaõàt 03,094.006d*0479_04 saüskçtya bhojayati taü vipràn sa sma jighàüsati 03,094.007a samàhvayati yaü vàcà gataü vaivasvatakùayam 03,094.007c sa punar deham àsthàya jãvan sma pratidç÷yate 03,094.008a tato vàtàpim asuraü chàgaü kçtvà susaüskçtam 03,094.008c taü bràhmaõaü bhojayitvà punar eva samàhvayat 03,094.008d*0480_01 tàm ilvalena mahatà svareõa giram ãritàm 03,094.008d*0480_02 ÷rutvàtimàyo balavàn kùipraü bràhmaõakaõñakaþ 03,094.009a tasya pàr÷vaü vinirbhidya bràhmaõasya mahàsuraþ 03,094.009c vàtàpiþ prahasan ràjan ni÷cakràma vi÷àü pate 03,094.010a evaü sa bràhmaõàn ràjan bhojayitvà punaþ punaþ 03,094.010c hiüsayàm àsa daiteya ilvalo duùñacetanaþ 03,094.011a agastya÷ càpi bhagavàn etasmin kàla eva tu 03,094.011c pitén dadar÷a garte vai lambamànàn adhomukhàn 03,094.012a so 'pçcchal lambamànàüs tàn bhavanta iha kiüparàþ 03,094.012b*0481_01 kimarthaü veha lambadhvaü garte yåyam adhomukhàþ 03,094.012c saütànahetor iti te tam åcur brahmavàdinaþ 03,094.013a te tasmai kathayàm àsur vayaü te pitaraþ svakàþ 03,094.013c gartam etam anupràptà lambàmaþ prasavàrthinaþ 03,094.014a yadi no janayethàs tvam agastyàpatyam uttamam 03,094.014c syàn no 'smàn nirayàn mokùas tvaü ca putràpnuyà gatim 03,094.015a sa tàn uvàca tejasvã satyadharmaparàyaõaþ 03,094.015c kariùye pitaraþ kàmaü vyetu vo mànaso jvaraþ 03,094.015d*0482_01 sa càtha janayàm àsa bhàratàpatyam uttamam 03,094.015d*0482_02 lebhire pitara÷ càsya lokàn ràjan yathepsitàn 03,094.016a tataþ prasavasaütànaü cintayan bhagavàn çùiþ 03,094.016c àtmanaþ prasavasyàrthe nàpa÷yat sadç÷ãü striyam 03,094.016d*0483_01 çùir hi pratapà nàma vidhàya varam uttamam 03,094.017a sa tasya tasya sattvasya tat tad aïgam anuttamam 03,094.017c saübhçtya tatsamair aïgair nirmame striyam uttamàm 03,094.018a sa tàü vidarbharàjàya putrakàmàya tàmyate 03,094.018c nirmitàm àtmano 'rthàya muniþ pràdàn mahàtapàþ 03,094.019a sà tatra jaj¤e subhagà vidyutsaudàminã yathà 03,094.019c vibhràjamànà vapusà vyavardhata ÷ubhànanà 03,094.020a jàtamàtràü ca tàü dçùñvà vaidarbhaþ pçthivãpatiþ 03,094.020c praharùeõa dvijàtibhyo nyavedayata bhàrata 03,094.021a abhyanandanta tàü sarve bràhmaõà vasudhàdhipa 03,094.021c lopàmudreti tasyà÷ ca cakrire nàma te dvijàþ 03,094.022a vavçdhe sà mahàràja bibhratã råpam uttamam 03,094.022c apsv ivotpalinã ÷ãghram agner iva ÷ikhà ÷ubhà 03,094.023a tàü yauvanasthàü ràjendra ÷ataü kanyàþ svalaükçtàþ 03,094.023c dà÷ã÷ataü ca kalyàõãm upatasthur va÷ànugàþ 03,094.024a sà sma dàsã÷atavçtà madhye kanyà÷atasya ca 03,094.024c àste tejasvinã kanyà rohiõãva divi prabho 03,094.025a yauvanasthàm api ca tàü ÷ãlàcàrasamanvitàm 03,094.025c na vavre puruùaþ ka÷ cid bhayàt tasya mahàtmanaþ 03,094.026a sà tu satyavatã kanyà råpeõàpsaraso 'py ati 03,094.026c toùayàm àsa pitaraü ÷ãlena svajanaü tathà 03,094.027a vaidarbhãü tu tathàyuktàü yuvatãü prekùya vai pità 03,094.027c manasà cintayàm àsa kasmai dadyàü sutàm iti 03,095.001 loma÷a uvàca 03,095.001a yadà tv amanyatàgastyo gàrhasthye tàü kùamàm iti 03,095.001c tadàbhigamya provàca vaidarbhaü pçthivãpatim 03,095.002a ràjan nive÷e buddhir me vartate putrakàraõàt 03,095.002c varaye tvàü mahãpàla lopàmudràü prayaccha me 03,095.003a evam uktaþ sa muninà mahãpàlo vicetanaþ 03,095.003c pratyàkhyànàya cà÷aktaþ pradàtum api naicchata 03,095.004a tataþ sa bhàryàm abhyetya provàca pçthivãpatiþ 03,095.004c maharùir vãryavàn eùa kruddhaþ ÷àpàgninà dahet 03,095.005a taü tathà duþkhitaü dçùñvà sabhàryaü pçthivãpatim 03,095.005c lopàmudràbhigamyedaü kàle vacanam abravãt 03,095.006a na matkçte mahãpàla pãóàm abhyetum arhasi 03,095.006c prayaccha màm agastyàya tràhy àtmànaü mayà pitaþ 03,095.007a duhitur vacanàd ràjà so 'gastyàya mahàtmane 03,095.007c lopàmudràü tataþ pràdàd vidhipårvaü vi÷àü pate 03,095.008a pràpya bhàryàm agastyas tu lopàmudràm abhàùata 03,095.008c mahàrhàõy utsçjaitàni vàsàüsy àbharaõàni ca 03,095.009a tataþ sà dar÷anãyàni mahàrhàõi tanåni ca 03,095.009c samutsasarja rambhorår vasanàny àyatekùaõà 03,095.010a tata÷ cãràõi jagràha valkalàny ajinàni ca 03,095.010c samànavratacaryà ca babhåvàyatalocanà 03,095.011a gaïgàdvàram athàgamya bhagavàn çùisattamaþ 03,095.011c ugram àtiùñhata tapaþ saha patnyànukålayà 03,095.012a sà prãtyà bahumànàc ca patiü paryacarat tadà 03,095.012c agastya÷ ca paràü prãtiü bhàryàyàm akarot prabhuþ 03,095.013a tato bahutithe kàle lopàmudràü vi÷àü pate 03,095.013c tapasà dyotitàü snàtàü dadar÷a bhagavàn çùiþ 03,095.014a sa tasyàþ paricàreõa ÷aucena ca damena ca 03,095.014c ÷riyà råpeõa ca prãto maithunàyàjuhàva tàm 03,095.015a tataþ sà prà¤jalir bhåtvà lajjamàneva bhàminã 03,095.015c tadà sapraõayaü vàkyaü bhagavantam athàbravãt 03,095.016a asaü÷ayaü prajàhetor bhàryàü patir avindata 03,095.016c yà tu tvayi mama prãtis tàm çùe kartum arhasi 03,095.017a yathà pitur gçhe vipra pràsàde ÷ayanaü mama 03,095.017c tathàvidhe tvaü ÷ayane màm upaitum ihàrhasi 03,095.018a icchàmi tvàü sragviõaü ca bhåùaõai÷ ca vibhåùitam 03,095.018c upasartuü yathàkàmaü divyàbharaõabhåùità 03,095.018d*0484_01 anyathà nopatiùñheyaü cãrakàùàyavàsinã 03,095.018d*0484_02 naivàpavitro viprarùe bhåùaõo 'yaü kathaü cana 03,095.019 agastya uvàca 03,095.019a na vai dhanàni vidyante lopàmudre tathà mama 03,095.019c yathàvidhàni kalyàõi pitus tava sumadhyame 03,095.020 lopàmudrovàca 03,095.020a ã÷o 'si tapasà sarvaü samàhartum ihe÷vara 03,095.020c kùaõena jãvaloke yad vasu kiü cana vidyate 03,095.021 agastya uvàca 03,095.021a evam etad yathàttha tvaü tapovyayakaraü tu me 03,095.021c yathà tu me na na÷yeta tapas tan màü pracodaya 03,095.022 lopàmudrovàca 03,095.022a alpàva÷iùñaþ kàlo 'yam çtau mama tapodhana 03,095.022c na cànyathàham icchàmi tvàm upaituü kathaü cana 03,095.023a na càpi dharmam icchàmi viloptuü te tapodhana 03,095.023c etat tu me yathàkàmaü saüpàdayitum arhasi 03,095.024 agastya uvàca 03,095.024a yady eùa kàmaþ subhage tava buddhyà vini÷citaþ 03,095.024a*0485_01 **** **** mama dharmavilopakaþ 03,095.024a*0485_02 kàme kçte cariùyàmi dharmaü dçùñaü yathàsmçti 03,095.024a*0485_03 yady ayaü cepsitaþ kàmaþ 03,095.024c hanta gacchàmy ahaü bhadre cara kàmam iha sthità 03,096.001 loma÷a uvàca 03,096.001a tato jagàma kauravya so 'gastyo bhikùituü vasu 03,096.001c ÷rutarvàõaü mahãpàlaü yaü vedàbhyadhikaü nçpaiþ 03,096.002a sa viditvà tu nçpatiþ kumbhayonim upàgamat 03,096.002c viùayànte sahàmàtyaþ pratyagçhõàt susatkçtam 03,096.003a tasmai càrghyaü yathànyàyam ànãya pçthivãpatiþ 03,096.003c prà¤jaliþ prayato bhåtvà papracchàgamane 'rthitàm 03,096.003d*0486_01 kimartham àgamo brahman dhanyo 'smy àgamanena te 03,096.004 agastya uvàca 03,096.004a vittàrthinam anupràptaü viddhi màü pçthivãpate 03,096.004c yathà÷akty avihiüsyànyàn saüvibhàgaü prayaccha me 03,096.005 loma÷a uvàca 03,096.005a tata àyavyayau pårõau tasmai ràjà nyavedayat 03,096.005c ato vidvann upàdatsva yad atra vasu manyase 03,096.006a tata àyavyayau dçùñvà samau samamatir dvijaþ 03,096.006c sarvathà pràõinàü pãóàm upàdànàd amanyata 03,096.007a sa ÷rutarvàõam àdàya vadhrya÷vam agamat tataþ 03,096.007c sa ca tau viùayasyànte pratyagçhõàd yathàvidhi 03,096.008a tayor arghyaü ca pàdyaü ca vadhrya÷vaþ pratyavedayat 03,096.008c anuj¤àpya ca papraccha prayojanam upakrame 03,096.008d*0487_01 vada kàmaü muni÷reùñha dhanyo 'smy àgamanena te 03,096.009 agastya uvàca 03,096.009a vittakàmàv iha pràptau viddhy àvàü pçthivãpate 03,096.009c yathà÷akty avihiüsyànyàn saüvibhàgaü prayaccha nau 03,096.010 loma÷a uvàca 03,096.010a tata àyavyayau pårõau tàbhyàü ràjà nyavedayat 03,096.010c tato j¤àtvà samàdattàü yad atra vyatiricyate 03,096.011a tata àyavyayau dçùñvà samau samamatir dvijaþ 03,096.011c sarvathà pràõinàü pãóàm upàdànàd amanyata 03,096.012a paurukutsaü tato jagmus trasadasyuü mahàdhanam 03,096.012c agastya÷ ca ÷rutarvà ca vadhrya÷va÷ ca mahãpatiþ 03,096.013a trasadasyu÷ ca tàn sarvàn pratyagçhõàd yathàvidhi 03,096.013c abhigamya mahàràja viùayànte savàhanaþ 03,096.014a arcayitvà yathànyàyam ikùvàkå ràjasattamaþ 03,096.014c samà÷vastàüs tato 'pçcchat prayojanam upakrame 03,096.015 agastya uvàca 03,096.015a vittakàmàn iha pràptàn viddhi naþ pçthivãpate 03,096.015c yathà÷akty avihiüsyànyàn saüvibhàgaü prayaccha naþ 03,096.016 loma÷a uvàca 03,096.016a tata àyavyayau pårõau teùàü ràjà nyavedayat 03,096.016c ato j¤àtvà samàdaddhvaü yad atra vyatiricyate 03,096.017a tata àyavyayau dçùñvà samau samamatir dvijaþ 03,096.017c sarvathà pràõinàü pãóàm upàdànàd amanyata 03,096.018a tataþ sarve sametyàtha te nçpàs taü mahàmunim 03,096.018c idam åcur mahàràja samavekùya parasparam 03,096.019a ayaü vai dànavo brahmann ilvalo vasumàn bhuvi 03,096.019c tam abhikramya sarve 'dya vayaü yàcàmahe vasu 03,096.020a teùàü tadàsãd rucitam ilvalasyopabhikùaõam 03,096.020c tatas te sahità ràjann ilvalaü samupàdravan 03,097.001 loma÷a uvàca 03,097.001a ilvalas tàn viditvà tu maharùisahitàn nçpàn 03,097.001c upasthitàn sahàmàtyo viùayànte 'bhyapåjayat 03,097.002a teùàü tato 'sura÷reùñha àtithyam akarot tadà 03,097.002c sa saüskçtena kauravya bhràtrà vàtàpinà kila 03,097.003a tato ràjarùayaþ sarve viùaõõà gatacetasaþ 03,097.003c vàtàpiü saüskçtaü dçùñvà meùabhåtaü mahàsuram 03,097.004a athàbravãd agastyas tàn ràjarùãn çùisattamaþ 03,097.004c viùàdo vo na kartavyo ahaü bhokùye mahàsuram 03,097.005a dhuryàsanam athàsàdya niùasàda mahàmuniþ 03,097.005c taü paryaveùad daityendra ilvalaþ prahasann iva 03,097.006a agastya eva kçtsnaü tu vàtàpiü bubhuje tataþ 03,097.006b*0488_01 bahvannà÷àpi te me 'stãty avadad bhakùayan smayan 03,097.006b*0489_01 vàtàpe pratibudhyasva dar÷ayan balatejasã 03,097.006b*0489_02 tapasà durjayo yàvad eùa tvàü nàtivartate 03,097.006b*0489_03 tatas tasyodaraü bhettuü vàtàpir vegam àharat 03,097.006b*0489_04 tam abudhyata tejasvã kumbhayonir mahàtapàþ 03,097.006b*0489_05 sa vãryàt tapasogras tu nanarda bhagavàn çùiþ 03,097.006b*0489_06 eùa jãrõo 'si vàtàpe mayà lokasya ÷àntaye 03,097.006b*0489_07 ity uktvà svakaràgreõa udaraü samatàóayat 03,097.006b*0489_08 trir evaü pratisaürabdhas tejasà prajvalann iva 03,097.006c bhuktavaty asuro ''hvànam akarot tasya ilvalaþ 03,097.007a tato vàyuþ pràdurabhåd agastyasya mahàtmanaþ 03,097.007b*0490_01 ÷abdena mahatà tàta garjann iva yathà ghanaþ 03,097.007b*0490_02 vàtàpe niùkramasveti punaþ punar uvàca ha 03,097.007b*0490_03 taü prahasyàbravãd ràjann agastyo munisattamaþ 03,097.007b*0490_04 kuto niùkramituü ÷akto mayà jãrõas tu so 'suraþ 03,097.007c ilvala÷ ca viùaõõo 'bhåd dçùñvà jãrõaü mahàsuram 03,097.008a prà¤jali÷ ca sahàmàtyair idaü vacanam abravãt 03,097.008c kimartham upayàtàþ stha bråta kiü karavàõi vaþ 03,097.009a pratyuvàca tato 'gastyaþ prahasann ilvalaü tadà 03,097.009c ã÷aü hy asura vidmas tvàü vayaü sarve dhane÷varam 03,097.010a ime ca nàtidhanino dhanàrtha÷ ca mahàn mama 03,097.010c yathà÷akty avihiüsyànyàn saüvibhàgaü prayaccha naþ 03,097.011a tato 'bhivàdya tam çùim ilvalo vàkyam abravãt 03,097.011c ditsitaü yadi vetsi tvaü tato dàsyàmi te vasu 03,097.012 agastya uvàca 03,097.012a gavàü da÷a sahasràõi ràj¤àm ekaika÷o 'sura 03,097.012c tàvad eva suvarõasya ditsitaü te mahàsura 03,097.013a mahyaü tato vai dviguõaü ratha÷ caiva hiraõmayaþ 03,097.013c manojavau vàjinau ca ditsitaü te mahàsura 03,097.013d*0491_00 loma÷aþ 03,097.013d*0491_01 ilvalas tu muniü pràha sarvam asti yathàttha màm 03,097.013d*0491_02 agastyaþ 03,097.013d*0491_02 rathaü tu yam avoco màü nainaü vidma hiraõmayam 03,097.013d*0491_03 na me vàg ançtà kà cid uktapårvà mahàsura 03,097.013d*0492_01 sarvam etat pradàsyàmi hiraõyaü gà÷ ca yad dhanam 03,097.013e jij¤àsyatàü rathaþ sadyo vyaktam eùa hiraõmayaþ 03,097.014 loma÷a uvàca 03,097.014a jij¤àsyamànaþ sa rathaþ kaunteyàsãd dhiraõmayaþ 03,097.014c tataþ pravyathito daityo dadàv abhyadhikaü vasu 03,097.015a vivàja÷ ca suvàja÷ ca tasmin yuktau rathe hayau 03,097.015c åhatus tau vasåny à÷u tàny agastyà÷ramaü prati 03,097.015e sarvàn ràj¤aþ sahàgastyàn nimeùàd iva bhàrata 03,097.015f*0493_01 ilvalas tv anugamyainam agastyaü hantum aicchata 03,097.015f*0493_02 bhasma cakre mahàtejà huükàreõa mahàsuram 03,097.015f*0494_01 muner à÷ramam a÷vau tau ninyatur vàtaraühasau 03,097.016a agastyenàbhyanuj¤àtà jagmå ràjarùayas tadà 03,097.016c kçtavàü÷ ca muniþ sarvaü lopàmudràcikãrùitam 03,097.017 lopàmudrovàca 03,097.017a kçtavàn asi tat sarvaü bhagavan mama kàïkùitam 03,097.017c utpàdaya sakçn mahyam apatyaü vãryavattaram 03,097.018 agastya uvàca 03,097.018a tuùño 'ham asmi kalyàõi tava vçttena ÷obhane 03,097.018c vicàraõàm apatye tu tava vakùyàmi tàü ÷çõu 03,097.019a sahasraü te 'stu putràõàü ÷ataü và da÷asaümitam 03,097.019c da÷a và ÷atatulyàþ syur eko vàpi sahasravat 03,097.020 lopàmudrovàca 03,097.020a sahasrasaümitaþ putra eko me 'stu tapodhana 03,097.020c eko hi bahubhiþ ÷reyàn vidvàn sàdhur asàdhubhiþ 03,097.021 loma÷a uvàca 03,097.021a sa tatheti pratij¤àya tayà samabhavan muniþ 03,097.021c samaye sama÷ãlinyà ÷raddhàvठ÷raddadhànayà 03,097.022a tata àdhàya garbhaü tam agamad vanam eva saþ 03,097.022c tasmin vanagate garbho vavçdhe sapta ÷àradàn 03,097.023a saptame 'bde gate càpi pràcyavat sa mahàkaviþ 03,097.023c jvalann iva prabhàvena dçóhasyur nàma bhàrata 03,097.023e sàïgopaniùadàn vedठjapann eva mahàya÷àþ 03,097.024a tasya putro 'bhavad çùeþ sa tejasvã mahàn çùiþ 03,097.024c sa bàla eva tejasvã pitus tasya nive÷ane 03,097.024e idhmànàü bhàram àjahre idhmavàhas tato 'bhavat 03,097.025a tathàyuktaü ca taü dçùñvà mumude sa munis tadà 03,097.025b*0495_01 evaü sa janayàm àsa bhàratàpatyam uttamam 03,097.025c lebhire pitara÷ càsya lokàn ràjan yathepsitàn 03,097.026a agastyasyà÷ramaþ khyàtaþ sarvartukusumànvitaþ 03,097.026b*0496_01 khyàto bhuvi mahàràja tejasà tasya dhãmataþ 03,097.026c pràhràdir evaü vàtàpir agastyena vinà÷itaþ 03,097.026c*0497_01 **** **** brahmaghno duùñacetanaþ 03,097.026c*0497_02 evaü vinà÷ito ràjan 03,097.027a tasyàyam à÷ramo ràjan ramaõãyo guõair yutaþ 03,097.027c eùà bhàgãrathã puõyà yatheùñam avagàhyatàm 03,097.027d@014_0001 vàterità patàkeva viràjati nabhastale 03,097.027d@014_0002 pratàryamàõà kåñeùu yathà nimneùu nitya÷aþ 03,097.027d@014_0003 ÷ilàtaleùu saütrastà pannagendravadhår iva 03,097.027d@014_0004 dakùiõàü vai di÷aü sarvàü plàvayantã ca màtçvat 03,097.027d@014_0005 pårvaü ÷ambhor jañàbhraùñà samudramahiùã priyà 03,097.027d@014_0006 loma÷a uvàca 03,097.027d@014_0006 asyàü nadyàü supuõyàyàü yatheùñam avagàhyatàm 03,097.027d@014_0007 yudhiùñhira nibodhedaü triùu lokeùu vi÷rutam 03,097.027d@014_0008 bhçgos tãrthaü mahàràja maharùigaõasevitam 03,097.027d@014_0009 yatropaspçùñavàn ràmo hçtaü tejas tadàptavàn 03,097.027d@014_0010 atra tvaü bhràtçbhiþ sàrdhaü kçùõayà caiva pàõóava 03,097.027d@014_0011 duryodhanahçtaü tejaþ punar àdàtum arhasi 03,097.027d@014_0012 kçtavaireõa ràmeõa yathà copahçtaü punaþ 03,097.027d@014_0012 vai÷aüpàyana uvàca 03,097.027d@014_0013 sa tatra bhràtçbhi÷ caiva kçùõayà caiva pàõóavaþ 03,097.027d@014_0014 snàtvà devàn pitéü÷ caiva tarpayàm àsa bhàrata 03,097.027d@014_0015 tasya tãrthasya råpaü vai dãptàd dãptataraü babhau 03,097.027d@014_0016 apradhçùyatara÷ càsãc chàtravàõàü nararùabha 03,097.027d@014_0017 apçcchac caiva ràjendra loma÷aü pàõóunandanaþ 03,097.027d@014_0018 bhagavan kimarthaü ràmasya hçtam àsãd vapuþ prabho 03,097.027d@014_0019 loma÷a uvàca 03,097.027d@014_0019 kathaü pratyàhçtaü caiva etad àcakùva pçcchataþ 03,097.027d@014_0020 ÷çõu ràmasya ràjendra bhàrgavasya ca dhãmataþ 03,097.027d@014_0021 jàto da÷arathasyàsãt putro ràmo mahàtmanaþ 03,097.027d@014_0022 viùõuþ svena ÷arãreõa ràvaõasya vadhàya vai 03,097.027d@014_0023 pa÷yàmas tam ayodhyàyàü jàtaü dà÷arathiü tataþ 03,097.027d@014_0024 çcãkanandano ràmo bhàrgavo reõukàsutaþ 03,097.027d@014_0025 tasya dà÷aratheþ ÷rutvà ràmasyàkliùñakarmaõaþ 03,097.027d@014_0026 kautåhalànvito ràmas tv ayodhyàm agamat punaþ 03,097.027d@014_0027 dhanur àdàya tad divyaü kùatriyàõàü nibarhaõam 03,097.027d@014_0028 jij¤àsamàno ràmasya vãryaü dà÷arathes tadà 03,097.027d@014_0029 taü vai da÷arathaþ ÷rutvà viùayàntam upàgamat 03,097.027d@014_0030 preùayàm àsa ràmasya ràmaü putraü puraskçtam 03,097.027d@014_0031 sa tam abhyàgataü dçùñvà udyatàstram avasthitam 03,097.027d@014_0032 prahasann iva kaunteya ràmo vacanam abravãt 03,097.027d@014_0033 kçtakàlaü hi ràjendra dhanur etan mayà vibho 03,097.027d@014_0034 samàropaya yatnena yadi ÷aknoùi pàrthiva 03,097.027d@014_0035 ity uktas tv àha bhagavaüs tvaü nàdhikùeptum arhasi 03,097.027d@014_0036 nàham apy adhamo dharme kùatriyàõàü dvijàtiùu 03,097.027d@014_0037 ikùvàkåõàü vi÷eùeõa bàhuvãrye na katthanam 03,097.027d@014_0038 tam evaüvàdinaü tatra ràmo vacanam abravãt 03,097.027d@014_0039 alaü vai vyapade÷ena dhanur àyaccha ràghava 03,097.027d@014_0040 tato jagràha roùeõa kùatriyarùabhasådanam 03,097.027d@014_0041 ràmo dà÷arathir divyaü hastàd ràmasya kàrmukam 03,097.027d@014_0042 dhanur àropayàm àsa salãla iva bhàrata 03,097.027d@014_0043 jyà÷abdam akaroc caiva smayamànaþ sa vãryavàn 03,097.027d@014_0044 tasya ÷abdasya bhåtàni vitrasanty a÷aner iva 03,097.027d@014_0045 athàbravãt tadà ràmo ràmaü dà÷arathis tadà 03,097.027d@014_0046 idam àropitaü brahman kim anyat karavàõi te 03,097.027d@014_0047 tasya ràmo dadau divyaü jàmadagnyo mahàtmanaþ 03,097.027d@014_0048 ÷aram àkarõade÷àntam ayam àkçùyatàm iti 03,097.027d@014_0049 etac chrutvàbravãd ràmaþ pradãpta iva manyunà 03,097.027d@014_0050 ÷råyate kùamyate caiva darpapårõo 'si bhàrgava 03,097.027d@014_0051 tvayà hy adhigataü tejaþ kùatriyebhyo vi÷eùataþ 03,097.027d@014_0052 pitàmahaprasàdena tena màü kùipasi dhruvam 03,097.027d@014_0053 pa÷ya màü svena råpeõa cakùus te vitaràmy aham 03,097.027d@014_0054 tato ràma÷arãre vai ràmaþ pa÷yati bhàrgavaþ 03,097.027d@014_0055 àdityàn savasån rudràn sàdhyàü÷ ca samarudgaõàn 03,097.027d@014_0056 pitaro hutà÷ana÷ caiva nakùatràõi grahàs tathà 03,097.027d@014_0057 gandharvà ràkùasà yakùà nadyas tãrthàni yàni ca 03,097.027d@014_0058 çùayo vàlakhilyà÷ ca brahmabhåtàþ sanàtanàþ 03,097.027d@014_0059 devarùaya÷ ca kàrtsnyena samudràþ parvatàs tathà 03,097.027d@014_0060 vedà÷ ca sopaniùado vaùañkàraiþ sahàdhvaraiþ 03,097.027d@014_0061 cetomanti ca sàmàni dhanurveda÷ ca bhàrata 03,097.027d@014_0062 meghavçndàni varùàõi vidyuta÷ ca yudhiùñhira 03,097.027d@014_0063 tataþ sa bhagavàn viùõus taü vai bàõaü mumoca ha 03,097.027d@014_0064 ÷uùkà÷anisamàkãrõaü maholkàbhi÷ ca bhàrata 03,097.027d@014_0065 pàüsuvarùeõa mahatà meghavarùai÷ ca bhåtalam 03,097.027d@014_0066 bhåmikampai÷ ca nirghàtair nàdai÷ ca vipulair api 03,097.027d@014_0067 sa ràmaü vihvalaü kçtvà teja÷ càkùipya kevalam 03,097.027d@014_0068 àgacchaj jvalito bàõo ràmabàhupracoditaþ 03,097.027d@014_0069 sa tu vihvalatàü gatvà pratilabhya ca cetanàm 03,097.027d@014_0070 ràmaþ pratyàgatapràõaþ pràõamad viùõutejasam 03,097.027d@014_0071 viùõunà so 'bhyanuj¤àto mahendram agamat punaþ 03,097.027d@014_0072 bhãtas tu tatra nyavasad vrãóitas tu mahàtapàþ 03,097.027d@014_0073 tataþ saüvatsare 'tãte hçtaujasam avasthitam 03,097.027d@014_0074 nirmadaü duþkhitaü dçùñvà pitaro ràmam abruvan 03,097.027d@014_0075 na vai samyag idaü putra viùõum àsàdya vai kçtam 03,097.027d@014_0076 sa hi påjya÷ ca mànya÷ ca triùu lokeùu sarvadà 03,097.027d@014_0077 gaccha putra nadãü puõyàü vadhåsarakçtàhvayàm 03,097.027d@014_0078 tatropaspç÷ya tãrtheùu punar vapur avàpsyasi 03,097.027d@014_0079 dãptodaü nàma tat tãrthaü yatra te prapitàmahaþ 03,097.027d@014_0080 bhçgur devayuge ràma taptavàn uttamaü tapaþ 03,097.027d@014_0081 tat tathà kçtavàn ràmaþ kaunteya vacanàt pituþ 03,097.027d@014_0082 pràptavàü÷ ca punatejas tãrthe 'smin pàõóunandana 03,097.027d@014_0083 etad ãdç÷akaü tàta ràmeõàkliùñakarmaõà 03,097.027d@014_0084 pràptam àsãn mahàràja viùõum àsàdya vai purà 03,098.001 yudhiùñhira uvàca 03,098.001a bhåya evàham icchàmi maharùes tasya dhãmataþ 03,098.001c karmaõàü vistaraü ÷rotum agastyasya dvijottama 03,098.002 loma÷a uvàca 03,098.002a ÷çõu ràjan kathàü divyàm adbhutàm atimànuùãm 03,098.002c agastyasya mahàràja prabhàvam amitàtmanaþ 03,098.003a àsan kçtayuge ghorà dànavà yuddhadurmadàþ 03,098.003c kàleyà iti vikhyàtà gaõàþ paramadàruõàþ 03,098.004a te tu vçtraü samà÷ritya nànàpraharaõodyatàþ 03,098.004c samantàt paryadhàvanta mahendrapramukhàn suràn 03,098.005a tato vçtravadhe yatnam akurvaüs trida÷àþ purà 03,098.005c puraüdaraü puraskçtya brahmàõam upatasthire 03,098.006a kçtà¤jalãüs tu tàn sarvàn parameùñhã uvàca ha 03,098.006c viditaü me suràþ sarvaü yad vaþ kàryaü cikãrùitam 03,098.007a tam upàyaü pravakùyàmi yathà vçtraü vadhiùyatha 03,098.007c dadhãca iti vikhyàto mahàn çùir udàradhãþ 03,098.008a taü gatvà sahitàþ sarve varaü vai saüprayàcata 03,098.008c sa vo dàsyati dharmàtmà suprãtenàntaràtmanà 03,098.009a sa vàcyaþ sahitaiþ sarvair bhavadbhir jayakàïkùibhiþ 03,098.009c svàny asthãni prayaccheti trailokyasya hitàya vai 03,098.009e sa ÷arãraü samutsçjya svàny asthãni pradàsyati 03,098.010a tasyàsthibhir mahàghoraü vajraü saübhriyatàü dçóham 03,098.010c mahac chatruhaõaü tãkùõaü ùaóa÷raü bhãmanisvanam 03,098.011a tena vajreõa vai vçtraü vadhiùyati ÷atakratuþ 03,098.011c etad vaþ sarvam àkhyàtaü tasmàc chãghraü vidhãyatàm 03,098.012a evam uktàs tato devà anuj¤àpya pitàmaham 03,098.012c nàràyaõaü puraskçtya dadhãcasyà÷ramaü yayuþ 03,098.013a sarasvatyàþ pare pàre nànàdrumalatàvçtam 03,098.013c ùañpadodgãtaninadair vighuùñaü sàmagair iva 03,098.013e puüskokilaravonmi÷raü jãvaüjãvakanàditam 03,098.014a mahiùai÷ ca varàhai÷ ca sçmarai÷ camarair api 03,098.014c tatra tatrànucaritaü ÷àrdålabhayavarjitaiþ 03,098.015a kareõubhir vàraõai÷ ca prabhinnakarañàmukhaiþ 03,098.015c saro 'vagàóhaiþ krãóadbhiþ samantàd anunàditam 03,098.016a siühavyàghrair mahànàdàn nadadbhir anunàditam 03,098.016c aparai÷ càpi saülãnair guhàkandaravàsibhiþ 03,098.017a teùu teùv avakà÷eùu ÷obhitaü sumanoramam 03,098.017c triviùñapasamaprakhyaü dadhãcà÷ramam àgaman 03,098.018a tatràpa÷yan dadhãcaü te divàkarasamadyutim 03,098.018c jàjvalyamànaü vapuùà yathà lakùmyà pitàmaham 03,098.019a tasya pàdau surà ràjann abhivàdya praõamya ca 03,098.019c ayàcanta varaü sarve yathoktaü parameùñhinà 03,098.020a tato dadhãcaþ paramapratãtaþ; surottamàüs tàn idam abhyuvàca 03,098.020c karomi yad vo hitam adya devàþ; svaü càpi dehaü tv aham utsçjàmi 03,098.021a sa evam uktvà dvipadàü variùñhaþ; pràõàn va÷ã svàn sahasotsasarja 03,098.021c tataþ suràs te jagçhuþ paràsor; asthãni tasyàtha yathopade÷am 03,098.022a prahçùñaråpà÷ ca jayàya devàs; tvaùñàram àgamya tam artham åcuþ 03,098.022c tvaùñà tu teùàü vacanaü ni÷amya; prahçùñaråpaþ prayataþ prayatnàt 03,098.023a cakàra vajraü bhç÷am ugraråpaü; kçtvà ca ÷akraü sa uvàca hçùñaþ 03,098.023c anena vajrapravareõa deva; bhasmãkuruùvàdya suràrim ugram 03,098.024a tato hatàriþ sagaõaþ sukhaü vai; pra÷àdhi kçtsnaü tridivaü diviùñhaþ 03,098.024c tvaùñrà tathoktaþ sa puraüdaras tu; vajraü prahçùñaþ prayato 'bhyagçhõàt 03,099.001 loma÷a uvàca 03,099.001a tataþ sa vajrã balibhir daivatair abhirakùitaþ 03,099.001c àsasàda tato vçtraü sthitam àvçtya rodasã 03,099.002a kàlakeyair mahàkàyaiþ samantàd abhirakùitam 03,099.002c samudyatapraharaõaiþ sa÷çïgair iva parvataiþ 03,099.003a tato yuddhaü samabhavad devànàü saha dànavaiþ 03,099.003c muhårtaü bharata÷reùñha lokatràsakaraü mahat 03,099.004a udyatapratipiùñànàü khaógànàü vãrabàhubhiþ 03,099.004c àsãt sutumulaþ ÷abdaþ ÷arãreùv abhipàtyatàm 03,099.005a ÷irobhiþ prapatadbhi÷ ca antarikùàn mahãtalam 03,099.005c tàlair iva mahãpàla vçntàd bhraùñair adç÷yata 03,099.006a te hemakavacà bhåtvà kàleyàþ parighàyudhàþ 03,099.006c trida÷àn abhyavartanta dàvadagdhà ivàdrayaþ 03,099.007a teùàü vegavatàü vegaü sahitànàü pradhàvatàm 03,099.007c na ÷ekus trida÷àþ soóhuü te bhagnàþ pràdravan bhayàt 03,099.008a tàn dçùñvà dravato bhãtàn sahasràkùaþ puraüdaraþ 03,099.008c vçtre vivardhamàne ca ka÷malaü mahad àvi÷at 03,099.008d*0498_01 kàleyabhayasaütrasto devaþ sàkùàt puraüdaraþ 03,099.008d*0498_02 jagàma ÷araõaü ÷ãghraü taü tu nàràyaõaü prabhum 03,099.009a taü ÷akraü ka÷malàviùñaü dçùñvà viùõuþ sanàtanaþ 03,099.009c svatejo vyadadhàc chakre balam asya vivardhayan 03,099.010a viùõunàpyàyitaü ÷akraü dçùñvà devagaõàs tataþ 03,099.010c svaü svaü tejaþ samàdadhyus tathà brahmarùayo 'malàþ 03,099.011a sa samàpyàyitaþ ÷akro viùõunà daivataiþ saha 03,099.011c çùibhi÷ ca mahàbhàgair balavàn samapadyata 03,099.012a j¤àtvà balasthaü trida÷àdhipaü tu; nanàda vçtro mahato ninàdàn 03,099.012c tasya praõàdena dharà di÷a÷ ca; khaü dyaur nagà÷ càpi cacàla sarvam 03,099.013a tato mahendraþ paramàbhitaptaþ; ÷rutvà ravaü ghoraråpaü mahàntam 03,099.013c bhaye nimagnas tvaritaü mumoca; vajraü mahat tasya vadhàya ràjan 03,099.014a sa ÷akravajràbhihataþ papàta; mahàsuraþ kà¤canamàlyadhàrã 03,099.014c yathà mahठ÷ailavaraþ purastàt; sa mandaro viùõukaràt pramuktaþ 03,099.015a tasmin hate daityavare bhayàrtaþ; ÷akraþ pradudràva saraþ praveùñum 03,099.015c vajraü na mene svakaràt pramuktaü; vçtraü hataü càpi bhayàn na mene 03,099.016a sarve ca devà muditàþ prahçùñà; maharùaya÷ cendram abhiùñuvantaþ 03,099.016b*0499_01 vçtraü hataü saüdadç÷uþ pçthivyàü 03,099.016b*0499_02 vajràhataü ÷ailam ivàvakãrõam 03,099.016c sarvàü÷ ca daityàüs tvaritàþ sametya; jaghnuþ surà vçtravadhàbhitaptàn 03,099.017a te vadhyamànàs trida÷ais tadànãü; samudram evàvivi÷ur bhayàrtàþ 03,099.017c pravi÷ya caivodadhim aprameyaü; jhaùàkulaü ratnasamàkulaü ca 03,099.018a tadà sma mantraü sahitàþ pracakrus; trailokyanà÷àrtham abhismayantaþ 03,099.018c tatra sma ke cin matini÷cayaj¤às; tàüs tàn upàyàn anuvarõayanti 03,099.019a teùàü tu tatra kramakàlayogàd; ghorà mati÷ cintayatàü babhåva 03,099.019c ye santi vidyàtapasopapannàs; teùàü vinà÷aþ prathamaü tu kàryaþ 03,099.020a lokà hi sarve tapasà dhriyante; tasmàt tvaradhvaü tapasaþ kùayàya 03,099.020c ye santi ke cid dhi vasuüdharàyàü; tapasvino dharmavida÷ ca tajj¤àþ 03,099.020e teùàü vadhaþ kriyatàü kùipram eva; teùu pranaùñeùu jagat pranaùñam 03,099.021a evaü hi sarve gatabuddhibhàvà; jagadvinà÷e paramaprahçùñàþ 03,099.021c durgaü samà÷ritya mahormimantaü; ratnàkaraü varuõasyàlayaü sma 03,100.001 loma÷a uvàca 03,100.001a samudraü te samà÷ritya vàruõaü nidhim ambhasàm 03,100.001c kàleyàþ saüpravartanta trailokyasya vinà÷ane 03,100.002a te ràtrau samabhikruddhà bhakùayanti sadà munãn 03,100.002c à÷rameùu ca ye santi punyeùv àyataneùu ca 03,100.003a vasiùñhasyà÷rame viprà bhakùitàs tair duràtmabhiþ 03,100.003c a÷ãti÷atam aùñau ca nava cànye tapasvinaþ 03,100.004a cyavanasyà÷ramaü gatvà puõyaü dvijaniùevitam 03,100.004c phalamålà÷anànàü hi munãnàü bhakùitaü ÷atam 03,100.005a evaü ràtrau sma kurvanti vivi÷u÷ càrõavaü divà 03,100.005b*0500_01 kàleyàs te duràtmàno bhakùayantas tapodhanàn 03,100.005c bharadvàjà÷rame caiva niyatà brahmacàriõaþ 03,100.005e vàyvàhàràmbubhakùà÷ ca viü÷atiþ saünipàtitàþ 03,100.006a evaü krameõa sarvàüs tàn à÷ramàn dànavàs tadà 03,100.006c ni÷àyàü paridhàvanti mattà bhujabalà÷rayàt 03,100.006e kàlopasçùñàþ kàleyà ghnanto dvijagaõàn bahån 03,100.007a na cainàn anvabudhyanta manujà manujottama 03,100.007c evaü pravçttàn daityàüs tàüs tàpaseùu tapasviùu 03,100.007d*0501_01 kùayàya jagataþ kråràþ paryañanti sma medinãm 03,100.008a prabhàte samadç÷yanta niyatàhàrakar÷itàþ 03,100.008c mahãtalasthà munayaþ ÷arãrair gatajãvitaiþ 03,100.009a kùãõamàüsair virudhirair vimajjàntrair visaüdhibhiþ 03,100.009c àkãrõair àcità bhåmiþ ÷aïkhànàm iva rà÷ibhiþ 03,100.010a kala÷air vipraviddhai÷ ca sruvair bhagnais tathaiva ca 03,100.010c vikãrõair agnihotrai÷ ca bhår babhåva samàvçtà 03,100.011a niþsvàdhyàyavaùañkàraü naùñayaj¤otsavakriyam 03,100.011c jagad àsãn nirutsàhaü kàleyabhayapãóitam 03,100.012a evaü prakùãyamàõà÷ ca mànavà manuje÷vara 03,100.012c àtmatràõaparà bhãtàþ pràdravanta di÷o bhayàt 03,100.013a ke cid guhàþ pravivi÷ur nirjharàü÷ càpare ÷ritàþ 03,100.013c apare maraõodvignà bhayàt prànàn samutsçjan 03,100.014a ke cid atra maheùvàsàþ ÷åràþ paramadarpitàþ 03,100.014c màrgamàõàþ paraü yatnaü dànavànàü pracakrire 03,100.015a na caitàn adhijagmus te samudraü samupà÷ritàn 03,100.015c ÷ramaü jagmu÷ ca paramam àjagmuþ kùayam eva ca 03,100.016a jagaty upa÷amaü yàte naùñayaj¤otsavakriye 03,100.016c àjagmuþ paramàm àrtiü trida÷à manuje÷vara 03,100.017a sametya samahendrà÷ ca bhayàn mantraü pracakrire 03,100.017b*0502_01 ÷araõyaü ÷araõaü devaü nàràyaõam ajaü vibhum 03,100.017c nàràyaõaü puraskçtya vaikuõñham aparàjitam 03,100.018a tato devàþ sametàs te tadocur madhusådanam 03,100.018c tvaü naþ sraùñà ca pàtà ca bhartà ca jagataþ prabho 03,100.018e tvayà sçùñam idaü sarvaü yac ceïgaü yac ca neïgati 03,100.018f*0503_01 tvayy eva puõóarãkàkùa punas tat pravilãyate 03,100.019a tvayà bhåmiþ purà naùñà samudràt puùkarekùaõa 03,100.019c vàràhaü råpam àsthàya jagadarthe samuddhçtà 03,100.020a àdidaityo mahàvãryo hiraõyaka÷ipus tvayà 03,100.020c nàrasiühaü vapuþ kçtvà såditaþ puruùottama 03,100.021a avadhyaþ sarvabhåtànàü bali÷ càpi mahàsuraþ 03,100.021c vàmanaü vapur à÷ritya trailokyàd bhraü÷itas tvayà 03,100.022a asura÷ ca maheùvàso jambha ity abhivi÷rutaþ 03,100.022c yaj¤akùobhakaraþ kråras tvayaiva vinipàtitaþ 03,100.023a evamàdãni karmàõi yeùàü saükhyà na vidyate 03,100.023c asmàkaü bhayabhãtànàü tvaü gatir madhusådana 03,100.024a tasmàt tvàü deva deve÷a lokàrthaü j¤àpayàmahe 03,100.024c rakùa lokàü÷ ca devàü÷ ca ÷akraü ca mahato bhayàt 03,100.024d*0504_01 ÷araõàgatasaütràõe tvam eko 'si dçóhavrataþ 03,101.001 devà åcuþ 03,101.001a itaþ pradànàd vartante prajàþ sarvà÷ caturvidhàþ 03,101.001c tà bhàvità bhàvayanti havyakavyair divaukasaþ 03,101.002a lokà hy evaü vartayanti anyonyaü samupà÷ritàþ 03,101.002c tvatprasàdàn nirudvignàs tvayaiva parirakùitàþ 03,101.003a idaü ca samanupràptaü lokànàü bhayam uttamam 03,101.003c na ca jànãma keneme ràtrau vadhyanti bràhmaõàþ 03,101.004a kùãõeùu ca bràhmaõeùu pçthivã kùayam eùyati 03,101.004c tataþ pçthivyàü kùãõàyàü tridivaü kùayam eùyati 03,101.005a tvatprasàdàn mahàbàho lokàþ sarve jagatpate 03,101.005c vinà÷aü nàdhigaccheyus tvayà vai parirakùitàþ 03,101.006 viùõur uvàca 03,101.006a viditaü me suràþ sarvaü prajànàü kùayakàraõam 03,101.006c bhavatàü càpi vakùyàmi ÷çõudhvaü vigatajvaràþ 03,101.007a kàleya iti vikhyàto gaõaþ paramadàruõaþ 03,101.007c tai÷ ca vçtraü samà÷ritya jagat sarvaü prabàdhitam 03,101.008a te vçtraü nihataü dçùñvà sahasràkùeõa dhãmatà 03,101.008c jãvitaü parirakùantaþ praviùñà varuõàlayam 03,101.009a te pravi÷yodadhiü ghoraü nakragràhasamàkulam 03,101.009c utsàdanàrthaü lokànàü ràtrau ghnanti munãn iha 03,101.010a na tu ÷akyàþ kùayaü netuü samudrà÷rayagà hi te 03,101.010c samudrasya kùaye buddhir bhavadbhiþ saüpradhàryatàm 03,101.010e agastyena vinà ko hi ÷akto 'nyo 'rõava÷oùaõe 03,101.010f*0505_01 anyathà hi na ÷akyàs te vinà sàgara÷oùaõam 03,101.011a etac chrutvà vaco devà viùõunà samudàhçtam 03,101.011b*0506_01 viùõum eva puraskçtya brahmàõaü samupasthitàþ 03,101.011b*0506_02 te tasmai praõatà bhåtvà tam evàrthaü nyavedayan 03,101.011b*0506_03 sarvalokavinà÷àrthaü kàleyàþ kçtani÷cayàþ 03,101.011b*0506_04 teùàü tad vacanaü ÷rutvà padmayoniþ sanàtanaþ 03,101.011b*0506_05 uvàca paramaprãtas trida÷àn arthavad vacaþ 03,101.011b*0506_06 viditaü me suràþ sarvaü dànavànàü viceùñitam 03,101.011b*0506_07 manuùyàde÷ ca nidhanaü kàleyaiþ kàlacoditaiþ 03,101.011b*0506_08 kùayas teùàm anupràptaþ kàlenopahatà÷ ca ye 03,101.011b*0506_09 upàyaü saüpravakùyàmi samudrasya vi÷oùaõe 03,101.011b*0506_10 agastya iti vikhyàto vàruõiþ susamàhitaþ 03,101.011b*0506_11 tam upàgamya sahità imam arthaü prayàcata 03,101.011b*0506_12 sa hi ÷akto mahàtejàþ kùaõàt pàtuü mahodadhim 03,101.011b*0506_13 samudre ca kùayaü nãte kàleyàn nihaniùyatha 03,101.011b*0506_14 evaü ÷rutvà vaco devà brahmaõaþ parameùñhinaþ 03,101.011c parameùñhinam àj¤àpya agastyasyà÷ramaü yayuþ 03,101.012a tatràpa÷yan mahàtmànaü vàruõiü dãptatejasam 03,101.012c upàsyamànam çùibhir devair iva pitàmaham 03,101.013a te 'bhigamya mahàtmànaü maitràvaruõim acyutam 03,101.013c à÷ramasthaü taporà÷iü karmabhiþ svair abhiùñuvan 03,101.014 devà åcuþ 03,101.014a nahuùeõàbhitaptànàü tvaü lokànàü gatiþ purà 03,101.014c bhraü÷ita÷ ca surai÷varyàl lokàrthaü lokakaõñakaþ 03,101.015a krodhàt pravçddhaþ sahasà bhàskarasya nagottamaþ 03,101.015c vacas tavànatikràman vindhyaþ ÷ailo na vardhate 03,101.016a tamasà càvçte loke mçtyunàbhyarditàþ prajàþ 03,101.016c tvàm eva nàtham àsàdya nirvçtiü paramàü gatàþ 03,101.017a asmàkaü bhayabhãtànàü nitya÷o bhagavàn gatiþ 03,101.017c tatas tv àrtàþ prayàcàmas tvàü varaü varado hy asi 03,102.001 yudhiùñhira uvàca 03,102.001a kimarthaü sahasà vindhyaþ pravçddhaþ krodhamårchitaþ 03,102.001c etad icchàmy ahaü ÷rotuü vistareõa mahàmune 03,102.002 loma÷a uvàca 03,102.002a adriràjaü mahà÷ailaü maruü kanakaparvatam 03,102.002c udayàstamaye bhànuþ pradakùiõam avartata 03,102.003a taü tu dçùñvà tathà vindhyaþ ÷ailaþ såryam athàbravãt 03,102.003c yathà hi merur bhavatà nitya÷aþ parigamyate 03,102.003e pradakùiõaü ca kriyate màm evaü kuru bhàskara 03,102.004a evam uktas tataþ såryaþ ÷ailendraü pratyabhàùata 03,102.004c nàham àtmecchayà ÷aila karomy enaü pradakùiõam 03,102.004e eùa màrgaþ pradiùño me yenedaü nirmitaü jagat 03,102.005a evam uktas tataþ krodhàt pravçddhaþ sahasàcalaþ 03,102.005c såryàcandramasor màrgaü roddhum icchan paraütapa 03,102.006a tato devàþ sahitàþ sarva eva; sendràþ samàgamya mahàdriràjam 03,102.006c nivàrayàm àsur upàyatas taü; na ca sma teùàü vacanaü cakàra 03,102.007a athàbhijagmur munim à÷ramasthaü; tapasvinaü dharmabhçtàü variùñham 03,102.007c agastyam atyadbhutavãryadãptaü; taü càrtham åcuþ sahitàþ suràs te 03,102.008 devà åcuþ 03,102.008a såryàcandramasor màrgaü nakùatràõàü gatiü tathà 03,102.008c ÷ailaràjo vçõoty eùa vindhyaþ krodhava÷ànugaþ 03,102.009a taü nivàrayituü ÷akto nànyaþ ka÷ cid dvijottama 03,102.009c çte tvàü hi mahàbhàga tasmàd enaü nivàraya 03,102.010 loma÷a uvàca 03,102.010a tac chrutvà vacanaü vipraþ suràõàü ÷ailam abhyagàt 03,102.010c so 'bhigamyàbravãd vindhyaü sadàraþ samupasthitaþ 03,102.011a màrgam icchàmy ahaü dattaü bhavatà parvatottama 03,102.011c dakùiõàm abhigantàsmi di÷aü kàryeõa kena cit 03,102.012a yàvadàgamanaü mahyaü tàvat tvaü pratipàlaya 03,102.012c nivçtte mayi ÷ailendra tato vardhasva kàmataþ 03,102.013a evaü sa samayaü kçtvà vindhyenàmitrakar÷ana 03,102.013c adyàpi dakùiõàd de÷àd vàruõir na nivartate 03,102.014a etat te sarvam àkhyàtaü yathà vindhyo na vardhate 03,102.014c agastyasya prabhàvena yan màü tvaü paripçcchasi 03,102.015a kàleyàs tu yathà ràjan suraiþ sarvair niùåditàþ 03,102.015c agastyàd varam àsàdya tan me nigadataþ ÷çõu 03,102.016a trida÷ànàü vacaþ ÷rutvà maitràvaruõir abravãt 03,102.016c kimartham abhiyàtàþ stha varaü mattaþ kim icchatha 03,102.016e evam uktàs tatas tena devàs taü munim abruvan 03,102.016f*0507_01 sarve prà¤jalayo bhåtvà puraüdarapurogamàþ 03,102.017a evaü tvayecchàma kçtaü maharùe; mahàrõavaü pãyamànaü mahàtman 03,102.017c tato vadhiùyàma sahànubandhàn; kàleyasaüj¤àn suravidviùas tàn 03,102.018a trida÷ànàü vacaþ ÷rutvà tatheti munir abravãt 03,102.018c kariùye bhavatàü kàmaü lokànàü ca mahat sukham 03,102.019a evam uktvà tato 'gacchat samudraü saritàü patim 03,102.019c çùibhi÷ ca tapaþsiddhaiþ sàrdhaü devai÷ ca suvrataþ 03,102.020a manuùyoragagandharvayakùakiüpuruùàs tathà 03,102.020c anujagmur mahàtmànaü draùñukàmàs tad adbhutam 03,102.021a tato 'bhyagacchan sahitàþ samudraü bhãmanisvanam 03,102.021c nçtyantam iva cormãbhir valgantam iva vàyunà 03,102.022a hasantam iva phenaughaiþ skhalantaü kandareùu ca 03,102.022c nànàgràhasamàkãrõaü nànàdvijagaõàyutam 03,102.023a agastyasahità devàþ sagandharvamahoragàþ 03,102.023c çùaya÷ ca mahàbhàgàþ samàsedur mahodadhim 03,103.001 loma÷a uvàca 03,103.001a samudraü sa samàsàdya vàruõir bhagavàn çùiþ 03,103.001c uvàca sahitàn devàn çùãü÷ caiva samàgatàn 03,103.002a eùa lokahitàrthaü vai pibàmi varuõàlayam 03,103.002c bhavadbhir yad anuùñheyaü tac chãghraü saüvidhãyatàm 03,103.003a etàvad uktvà vacanaü maitràvaruõir acyutaþ 03,103.003c samudram apibat kruddhaþ sarvalokasya pa÷yataþ 03,103.004a pãyamànaü samudraü tu dçùñvà devàþ savàsavàþ 03,103.004c vismayaü paramaü jagmuþ stutibhi÷ càpy apåjayan 03,103.005a tvaü nas tràtà vidhàtà ca lokànàü lokabhàvanaþ 03,103.005c tvatprasàdàt samucchedaü na gacchet sàmaraü jagat 03,103.006a saüpåjyamànas trida÷air mahàtmà; gandharvatåryeùu nadatsu sarva÷aþ 03,103.006c divyai÷ ca puùpair avakãryamàõo; mahàrõavaü niþsalilaü cakàra 03,103.007a dçùñvà kçtaü niþsalilaü mahàrõavaü; suràþ samastàþ paramaprahçùñàþ 03,103.007c pragçhya divyàni varàyudhàni; tàn dànavठjaghnur adãnasattvàþ 03,103.008a te vadhyamànàs trida÷air mahàtmabhir; mahàbalair vegibhir unnadadbhiþ 03,103.008c na sehire vegavatàü mahàtmanàü; vegaü tadà dhàrayituü divaukasàm 03,103.009a te vadhyamànàs trida÷air dànavà bhãmanisvanàþ 03,103.009c cakruþ sutumulaü yuddhaü muhårtam iva bhàrata 03,103.010a te pårvaü tapasà dagdhà munibhir bhàvitàtmabhiþ 03,103.010c yatamànàþ paraü ÷aktyà trida÷air viniùåditàþ 03,103.011a te hemaniùkàbharaõàþ kuõóalàïgadadhàriõaþ 03,103.011c nihatya bahv a÷obhanta puùpità iva kiü÷ukàþ 03,103.012a hata÷eùàs tataþ ke cit kàleyà manujottama 03,103.012c vidàrya vasudhàü devãü pàtàlatalam à÷ritàþ 03,103.013a nihatàn dànavàn dçùñvà trida÷à munipuügavam 03,103.013c tuùñuvur vividhair vàkyair idaü caivàbruvan vacaþ 03,103.014a tvatprasàdàn mahàbhàga lokaiþ pràptaü mahat sukham 03,103.014c tvattejasà ca nihatàþ kàleyàþ kråravikramàþ 03,103.015a pårayasva mahàbàho samudraü lokabhàvana 03,103.015c yat tvayà salilaü pãtaü tad asmin punar utsçja 03,103.016a evam uktaþ pratyuvàca bhagavàn munipuügavaþ 03,103.016b*0508_01 tàüs tathà sahitàn devàn agastyaþ sapuraüdaràn 03,103.016c jãrõaü tad dhi mayà toyam upàyo 'nyaþ pracintyatàm 03,103.016e påraõàrthaü samudrasya bhavadbhir yatnam àsthitaiþ 03,103.017a etac chrutvà tu vacanaü maharùer bhàvitàtmanaþ 03,103.017c vismità÷ ca viùaõõà÷ ca babhåvuþ sahitàþ suràþ 03,103.018a parasparam anuj¤àpya praõamya munipuügavam 03,103.018c prajàþ sarvà mahàràja viprajagmur yathàgatam 03,103.019a trida÷à viùõunà sàrdham upajagmuþ pitàmaham 03,103.019c påraõàrthaü samudrasya mantrayitvà punaþ punaþ 03,103.019d*0509_01 te dhàtàram upàgamya trida÷àþ saha viùõunà 03,103.019e åcuþ prà¤jalayaþ sarve sàgarasyàbhipåraõam 03,104.001 loma÷a uvàca 03,104.001a tàn uvàca sametàüs tu brahmà lokapitàmahaþ 03,104.001b*0510_01 nirhràdinyà girà ràjan devàn à÷vàsayaüs tadà 03,104.001c gacchadhvaü vibudhàþ sarve yathàkàmaü yathepsitam 03,104.002a mahatà kàlayogena prakçtiü yàsyate 'rõavaþ 03,104.002c j¤àtãn vai kàraõaü kçtvà mahàràj¤o bhagãrathàt 03,104.002d*0511_01 ànayiùyad yadà gaïgàü tadà pårõo bhaviùyati 03,104.002d*0512_01 pitàmahavacaþ ÷rutvà sarve vibudhasattamàþ 03,104.002d*0512_02 kàlayogaü pratãkùanto jagmu÷ càpi yathàgatam 03,104.002d*0513_01 pårayiùyati toyaughaiþ samudraü nidhim ambhasàm 03,104.003 yudhiùñhira uvàca 03,104.003a kathaü vai j¤àtayo brahman kàraõaü càtra kiü mune 03,104.003c kathaü samudraþ pårõa÷ ca bhagãrathapari÷ramàt 03,104.004a etad icchàmy ahaü ÷rotuü vistareõa tapodhana 03,104.004c kathyamànaü tvayà vipra ràj¤àü caritam uttamam 03,104.005 vai÷aüpàyana uvàca 03,104.005a evam uktas tu viprendro dharmaràj¤à mahàtmanà 03,104.005c kathayàm àsa màhàtmyaü sagarasya mahàtmanaþ 03,104.006 loma÷a uvàca 03,104.006a ikùvàkåõàü kule jàtaþ sagaro nàma pàrthivaþ 03,104.006c råpasattvabalopetaþ sa càputraþ pratàpavàn 03,104.007a sa haihayàn samutsàdya tàlajaïghàü÷ ca bhàrata 03,104.007c va÷e ca kçtvà ràj¤o 'nyàn svaràjyam anva÷àsata 03,104.008a tasya bhàrye tv abhavatàü råpayauvanadarpite 03,104.008c vaidarbhã bharata÷reùñha ÷aibyà ca bharatarùabha 03,104.009a sa putrakàmo nçpatis tatàpa sumahat tapaþ 03,104.009c patnãbhyàü saha ràjendra kailàsaü girim à÷ritaþ 03,104.010a sa tapyamànaþ sumahat tapo yogasamanvitaþ 03,104.010c àsasàda mahàtmànaü tryakùaü tripuramardanam 03,104.011a ÷aükaraü bhavam ã÷ànaü ÷ålapàniü pinàkinam 03,104.011c tryambakaü ÷ivam ugre÷aü bahuråpam umàpatim 03,104.011d*0514_01 lokadhàtàram ajaram amare÷aü puràtanam 03,104.011d*0514_02 digvàsasaü vçùaratham acintyàdbhutayoginam 03,104.012a sa taü dçùñvaiva varadaü patnãbhyàü sahito nçpaþ 03,104.012c praõipatya mahàbàhuþ putràrthaü samayàcata 03,104.013a taü prãtimàn haraþ pràha sabhàryaü nçpasattamam 03,104.013c yasmin vçto muhårte 'haü tvayeha nçpate varam 03,104.014a ùaùñiþ putrasahasràõi ÷åràþ samaradarpitàþ 03,104.014c ekasyàü saübhaviùyanti patnyàü tava narottama 03,104.015a te caiva sarve sahitàþ kùayaü yàsyanti pàrthiva 03,104.015c eko vaü÷adharaþ ÷åra ekasyàü saübhaviùyati 03,104.015e evam uktvà tu taü rudras tatraivàntaradhãyata 03,104.016a sa càpi sagaro ràjà jagàma svaü nive÷anam 03,104.016c patnãbhyàü sahitas tàta so 'tihçùñamanàs tadà 03,104.016d*0515_01 kàlaü ÷aübhuvarapràptaü pratãkùan sagaro 'nayat 03,104.017a tasyàtha manuja÷reùñha te bhàrye kamalekùaõe 03,104.017c vaidarbhã caiva ÷aibyà ca garbhiõyau saübabhåvatuþ 03,104.018a tataþ kàlena vaidarbhã garbhàlàbuü vyajàyata 03,104.018c ÷aibyà ca suùuve putraü kumàraü devaråpiõam 03,104.019a tadàlàbuü samutsraùñuü mana÷ cakre sa pàrthivaþ 03,104.019c athàntarikùàc chu÷ràva vàcaü gambhãranisvanàm 03,104.020a ràjan mà sàhasaü kàrùãþ putràn na tyaktum arhasi 03,104.020c alàbumadhyàn niùkçùya bãjaü yatnena gopyatàm 03,104.021a sopasvedeùu pàtreùu ghçtapårõeùu bhàga÷aþ 03,104.021c tataþ putrasahasràõi ùaùñiü pràpsyasi pàrthiva 03,104.022a mahàdevena diùñaü te putrajanma naràdhipa 03,104.022c anena kramayogena mà te buddhir ato 'nyathà 03,105.001 loma÷a uvàca 03,105.001a etac chrutvàntarikùàc ca sa ràjà ràjasattama 03,105.001c yathoktaü tac cakàràtha ÷raddadhad bharatarùabha 03,105.001d*0516_01 ekaika÷as tataþ kçtvà bãjaü bãjaü naràdhipaþ 03,105.001d*0516_02 ghçtapårõeùu kumbheùu tàn bhàgàn vidadhe tataþ 03,105.001d*0516_03 dhàtrã÷ caikaika÷aþ pràdàt putrarakùaõatatparaþ 03,105.001d*0516_04 tataþ kàlena mahatà samuttasthur mahàbalàþ 03,105.002a ùaùñiþ putrasahasràõi tasyàpratimatejasaþ 03,105.002c rudraprasàdàd ràjarùeþ samajàyanta pàrthiva 03,105.003a te ghoràþ krårakarmàõa àkà÷aparisarpiõaþ 03,105.003c bahutvàc càvajànantaþ sarvàül lokàn sahàmaràn 03,105.004a trida÷àü÷ càpy abàdhanta tathà gandharvaràkùasàn 03,105.004c sarvàõi caiva bhåtàni ÷åràþ samara÷àlinaþ 03,105.005a vadhyamànàs tato lokàþ sàgarair mandabuddhibhiþ 03,105.005c brahmàõaü ÷araõaü jagmuþ sahitàþ sarvadaivataiþ 03,105.006a tàn uvàca mahàbhàgaþ sarvalokapitàmahaþ 03,105.006c gacchadhvaü trida÷àþ sarve lokaiþ sàrdhaü yathàgatam 03,105.007a nàtidãrgheõa kàlena sàgaràõàü kùayo mahàn 03,105.007c bhaviùyati mahàghoraþ svakçtaiþ karmabhiþ suràþ 03,105.007d*0517_01 kapilaü te samàsàdya vina÷iùyanty asaü÷ayam 03,105.008a evam uktàs tato devà lokà÷ ca manuje÷vara 03,105.008c pitàmaham anuj¤àpya viprajagmur yathàgatam 03,105.009a tataþ kàle bahutithe vyatãte bharatarùabha 03,105.009c dãkùitaþ sagaro ràjà hayamedhena vãryavàn 03,105.009e tasyà÷vo vyacarad bhåmiü putraiþ suparirakùitaþ 03,105.009f*0518_01 sarvair eva mahotsàhaiþ svacchandapracaro nçpa 03,105.010a samudraü sa samàsàdya nistoyaü bhãmadar÷anam 03,105.010c rakùyamàõaþ prayatnena tatraivàntaradhãyata 03,105.011a tatas te sàgaràs tàta hçtaü matvà hayottamam 03,105.011c àgamya pitur àcakhyur adç÷yaü turagaü hçtam 03,105.011e tenoktà dikùu sarvàsu sarve màrgata vàjinam 03,105.011f*0519_01 sasamudravanadvãpàü vicinvanto vasuüdharàm 03,105.012a tatas te pitur àj¤àya dikùu sarvàsu taü hayam 03,105.012c amàrganta mahàràja sarvaü ca pçthivãtalam 03,105.013a tatas te sàgaràþ sarve samupetya parasparam 03,105.013c nàdhyagacchanta turagam a÷vahartàram eva ca 03,105.014a àgamya pitaraü cocus tataþ prà¤jalayo 'grataþ 03,105.014b*0520_01 sthitvà sarve mahãpàlàþ sàgaràþ sahitàs tadà 03,105.014c sasamudravanadvãpà sanadãnadakandarà 03,105.014e saparvatavanodde÷à nikhilena mahã nçpa 03,105.015a asmàbhir vicità ràja¤ ÷àsanàt tava pàrthiva 03,105.015c na cà÷vam adhigacchàmo nà÷vahartàram eva ca 03,105.016a ÷rutvà tu vacanaü teùàü sa ràjà krodhamårchitaþ 03,105.016c uvàca vacanaü sarvàüs tadà daivava÷àn nçpa 03,105.017a anàgamàya gacchadhvaü bhåyo màrgata vàjinam 03,105.017c yaj¤iyaü taü vinà hy a÷vaü nàgantavyaü hi putrakàþ 03,105.018a pratigçhya tu saüde÷aü tatas te sagaràtmajàþ 03,105.018c bhåya eva mahãü kçtsnàü vicetum upacakramuþ 03,105.019a athàpa÷yanta te vãràþ pçthivãm avadàritàm 03,105.019b*0521_01 samudre pçthivãpàla padamàrgaü ca vàjinaþ 03,105.019c samàsàdya bilaü tac ca khanantaþ sagaràtmajàþ 03,105.019e kuddàlair hreùukai÷ caiva samudram akhanaüs tadà 03,105.020a sa khanyamànaþ sahitaiþ sàgarair varuõàlayaþ 03,105.020c agacchat paramàm àrtiü dàryamàõaþ samantataþ 03,105.021a asuroragarakùàüsi sattvàni vividhàni ca 03,105.021c àrtanàdam akurvanta vadhyamànàni sàgaraiþ 03,105.022a chinna÷ãrùà videhà÷ ca bhinnajànvasthimastakàþ 03,105.022c pràõinaþ samadç÷yanta ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,105.023a evaü hi khanatàü teùàü samudraü makaràlayam 03,105.023c vyatãtaþ sumahàn kàlo na cà÷vaþ samadç÷yata 03,105.024a tataþ pårvottare de÷e samudrasya mahãpate 03,105.024b*0522_01 vidàryamàõàü pçthivãü sàgarair baladarpitaiþ 03,105.024c vidàrya pàtàlam atha saükruddhàþ sagaràtmajàþ 03,105.024e apa÷yanta hayaü tatra vicarantaü mahãtale 03,105.025a kapilaü ca mahàtmànaü tejorà÷im anuttamam 03,105.025c tapasà dãpyamànaü taü jvàlàbhir iva pàvakam 03,105.025d*0523_01 dçùñvà hi hçùitàþ sarve babhåvuþ sàgaràs tadà 03,106.001 loma÷a uvàca 03,106.001a te taü dçùñvà hayaü ràjan saüprahçùñatanåruhàþ 03,106.001c anàdçtya mahàtmànaü kapilaü kàlacoditàþ 03,106.001e saükruddhàþ samadhàvanta a÷vagrahaõakàïkùiõaþ 03,106.002a tataþ kruddho mahàràja kapilo munisattamaþ 03,106.002c vàsudeveti yaü pràhuþ kapilaü munisattamam 03,106.003a sa cakùur vivçtaü kçtvà tejas teùu samutsçjan 03,106.003c dadàha sumahàtejà mandabuddhãn sa sàgaràn 03,106.003d*0524_01 ùaùñiü sahasràõi tadà yugapan munisattamaþ 03,106.004a tàn dçùñvà bhasmasàd bhåtàn nàradaþ sumahàtapàþ 03,106.004c sagaràntikam àgacchat tac ca tasmai nyavedayat 03,106.005a sa tac chrutvà vaco ghoraü ràjà munimukhodgatam 03,106.005c muhårtaü vimanà bhåtvà sthàõor vàkyam acintayat 03,106.005d*0525_01 sa putranidhanotthena duþkhena samabhiplutaþ 03,106.005e àtmànam àtmanà÷vàsya hayam evànvacintayat 03,106.006a aü÷umantaü samàhåya asamaj¤aþsutaü tadà 03,106.006c pautraü bharata÷àrdåla idaü vacanam abravãt 03,106.007a ùaùñis tàni sahasràõi putràõàm amitaujasàm 03,106.007c kàpilaü teja àsàdya matkçte nidhanaü gatàþ 03,106.008a tava càpi pità tàta parityakto mayànagha 03,106.008c dharmaü saürakùamàõena pauràõàü hitam icchatà 03,106.009 yudhiùñhira uvàca 03,106.009a kimarthaü ràja÷àrdålaþ sagaraþ putram àtmajam 03,106.009c tyaktavàn dustyajaü vãraü tan me bråhi tapodhana 03,106.010 loma÷a uvàca 03,106.010a asama¤jà iti khyàtaþ sagarasya suto hy abhåt 03,106.010c yaü ÷aibyà janayàm àsa pauràõàü sa hi dàrakàn 03,106.010d*0526_01 krãóataþ sahasàsàdya tatra tatra mahãpate 03,106.010e khureùu kro÷ato gçhya nadyàü cikùepa durbalàn 03,106.011a tataþ pauràþ samàjagmur bhaya÷okapariplutàþ 03,106.011c sagaraü càbhyayàcanta sarve prà¤jalayaþ sthitàþ 03,106.012a tvaü nas tràtà mahàràja paracakràdibhir bhayaiþ 03,106.012c asama¤jobhayàd ghoràt tato nas tràtum arhasi 03,106.013a pauràõàü vacanaü ÷rutvà ghoraü nçpatisattamaþ 03,106.013c muhårtaü vimanà bhåtvà sacivàn idam abravãt 03,106.014a asama¤jàþ puràd adya suto me vipravàsyatàm 03,106.014c yadi vo matpriyaü kàryam etac chãghraü vidhãyatàm 03,106.015a evam uktà narendreõa sacivàs te naràdhipa 03,106.015c yathoktaü tvarità÷ cakrur yathàj¤àpitavàn nçpaþ 03,106.016a etat te sarvam àkhyàtaü yathà putro mahàtmanà 03,106.016c pauràõàü hitakàmena sagareõa vivàsitaþ 03,106.017a aü÷umàüs tu maheùvàso yad uktaþ sagareõa ha 03,106.017c tat te sarvaü pravakùyàmi kãrtyamànaü nibodha me 03,106.018 sagara uvàca 03,106.018a pitu÷ ca te 'haü tyàgena putràõàü nidhanena ca 03,106.018c alàbhena tathà÷vasya paritapyàmi putraka 03,106.019a tasmàd duþkhàbhisaütaptaü yaj¤avighnàc ca mohitam 03,106.019c hayasyànayanàt pautra narakàn màü samuddhara 03,106.020 loma÷a uvàca 03,106.020a aü÷umàn evam uktas tu sagareõa mahàtmanà 03,106.020c jagàma duþkhàt taü de÷aü yatra vai dàrità mahã 03,106.021a sa tu tenaiva màrgeõa samudraü pravive÷a ha 03,106.021c apa÷yac ca mahàtmànaü kapilaü turagaü ca tam 03,106.022a sa dçùñvà tejaso rà÷iü puràõam çùisattamam 03,106.022c praõamya ÷irasà bhåmau kàryam asmai nyavedayat 03,106.023a tataþ prãto mahàtejàþ kalipo 'ü÷umato 'bhavat 03,106.023c uvàca cainaü dharmàtmà varado 'smãti bhàrata 03,106.024a sa vavre turagaü tatra prathamaü yaj¤akàraõàt 03,106.024c dvitãyam udakaü vavre pitéõàü pàvanepsayà 03,106.025a tam uvàca mahàtejàþ kapilo munipuügavaþ 03,106.025c dadàni tava bhadraü te yad yat pràrthayase 'nagha 03,106.026a tvayi kùamà ca dharma÷ ca satyaü càpi pratiùñhitam 03,106.026c tvayà kçtàrthaþ sagaraþ putravàü÷ ca tvayà pità 03,106.027a tava caiva prabhàvena svargaü yàsyanti sàgaràþ 03,106.027b*0527_01 ÷alabhatvaü gatà ete mama krodhahutà÷ane 03,106.027c pautra÷ ca te tripathagàü tridivàd ànayiùyati 03,106.027e pàvanàrthaü sàgaràõàü toùayitvà mahe÷varam 03,106.028a hayaü nayasva bhadraü te yaj¤iyaü narapuügava 03,106.028c yaj¤aþ samàpyatàü tàta sagarasya mahàtmanaþ 03,106.029a aü÷umàn evam uktas tu kapilena mahàtmanà 03,106.029c àjagàma hayaü gçhya yaj¤avàñaü mahàtmanaþ 03,106.030a so 'bhivàdya tataþ pàdau sagarasya mahàtmanaþ 03,106.030c mårdhni tenàpy upàghràtas tasmai sarvaü nyavedayat 03,106.031a yathà dçùñaü ÷rutaü càpi sàgaràõàü kùayaü tathà 03,106.031c taü càsmai hayam àcaùña yaj¤avàñam upàgatam 03,106.032a tac chrutvà sagaro ràjà putrajaü duþkham atyajat 03,106.032c aü÷umantaü ca saüpåjya samàpayata taü kratum 03,106.033a samàptayaj¤aþ sagaro devaiþ sarvaiþ sabhàjitaþ 03,106.033c putratve kalpayàm àsa samudraü varuõàlayam 03,106.034a pra÷àsya suciraü kàlaü ràjyaü ràjãvalocanaþ 03,106.034c pautre bhàraü samàve÷ya jagàma tridivaü tadà 03,106.035a aü÷umàn api dharmàtmà mahãü sàgaramekhalàm 03,106.035c pra÷a÷àsa mahàràja yathaivàsya pitàmahaþ 03,106.036a tasya putraþ samabhavad dilãpo nàma dharmavit 03,106.036c tasmai ràjyaü samàdhàya aü÷umàn api saüsthitaþ 03,106.037a dilãpas tu tataþ ÷rutvà pitéõàü nidhanaü mahat 03,106.037c paryatapyata duþkhena teùàü gatim acintayat 03,106.038a gaïgàvataraõe yatnaü sumahac càkaron nçpaþ 03,106.038c na càvatàrayàm àsa ceùñamàno yathàbalam 03,106.038d*0528_01 sa ràjarùir dilãpas tu yuyuje kàladharmaõà 03,106.039a tasya putraþ samabhavac chrãmàn dharmaparàyaõaþ 03,106.039c bhagãratha iti khyàtaþ satyavàg anasåyakaþ 03,106.040a abhiùicya tu taü ràjye dilãpo vanam à÷ritaþ 03,106.040b*0529_01 bhagãrathaü mahàtmànaü satyadharmaparàyaõam 03,106.040c tapaþsiddhisamàyogàt sa ràjà bharatarùabha 03,106.040e vanàj jagàma tridivaü kàlayogena bhàrata 03,107.001 loma÷a uvàca 03,107.001a sa tu ràjà maheùvàsa÷ cakravartã mahàrathaþ 03,107.001c babhåva sarvalokasya manonayananandanaþ 03,107.002a sa ÷u÷ràva mahàbàhuþ kapilena mahàtmanà 03,107.002c pitéõàü nidhanaü ghoram apràptiü tridivasya ca 03,107.003a sa ràjyaü sacive nyasya hçdayena vidåyatà 03,107.003c jagàma himavatpàr÷vaü tapas taptuü nare÷varaþ 03,107.004a àriràdhayiùur gaïgàü tapasà dagdhakilbiùaþ 03,107.004c so 'pa÷yata nara÷reùñha himavantaü nagottamam 03,107.005a ÷çïgair bahuvidhàkàrair dhàtumadbhir alaükçtam 03,107.005c pavanàlambibhir meghaiþ pariùvaktaü samantataþ 03,107.006a nadãku¤janitambai÷ ca sodakair upa÷obhitam 03,107.006c guhàkandarasaülãnaiþ siühavyàghrair niùevitam 03,107.007a ÷akunai÷ ca vicitràïgaiþ kåjadbhir vividhà giraþ 03,107.007c bhçïgaràjais tathà haüsair dàtyåhair jalakukkuñaiþ 03,107.008a mayåraiþ ÷atapatrai÷ ca kokilair jãvajãvakaiþ 03,107.008c cakorair asitàpàïgais tathà putrapriyair api 03,107.009a jalasthàneùu ramyeùu padminãbhi÷ ca saükulam 03,107.009c sàrasànàü ca madhurair vyàhçtaiþ samalaükçtam 03,107.010a kiünarair apsarobhi÷ ca niùevita÷ilàtalam 03,107.010c di÷àgajaviùàõàgraiþ samantàd ghçùñapàdapam 03,107.011a vidyàdharànucaritaü nànàratnasamàkulam 03,107.011c viùolbaõair bhujaügai÷ ca dãptajihvair niùevitam 03,107.012a kva cit kanakasaükà÷aü kva cid rajatasaünibham 03,107.012c kva cid a¤janapu¤jàbhaü himavantam upàgamat 03,107.013a sa tu tatra nara÷reùñhas tapo ghoraü samà÷ritaþ 03,107.013c phalamålàmbubhakùo 'bhåt sahasraü parivatsaràn 03,107.014a saüvatsarasahasre tu gate divye mahànadã 03,107.014c dar÷ayàm àsa taü gaïgà tadà mårtimatã svayam 03,107.015 gaïgovàca 03,107.015a kim icchasi mahàràja mattaþ kiü ca dadàni te 03,107.015c tad bravãhi nara÷reùñha kariùyàmi vacas tava 03,107.016 loma÷a uvàca 03,107.016a evam uktaþ pratyuvàca ràjà haimavatãü tadà 03,107.016b*0530_01 tadà bhagãratho ràjan praõipatya kçtà¤jaliþ 03,107.016c pitàmahà me varade kapilena mahànadi 03,107.016e anveùamàõàs turagaü nãtà vaivasvatakùayam 03,107.017a ùaùñis tàni sahasràõi sàgaràõàü mahàtmanàm 03,107.017c kàpilaü teja àsàdya kùaõena nidhanaü gatàþ 03,107.018a teùàm evaü vinaùñànàü svarge vàso na vidyate 03,107.018c yàvat tàni ÷arãràõi tvaü jalair nàbhiùi¤casi 03,107.018d*0531_01 tàvat svarge na vatsyaüti mama pårvapitàmahàþ 03,107.018d*0532_01 tàvat teùàü gatir nàsti sàgaràõàü mahànadi 03,107.019a svargaü naya mahàbhàge matpitén sagaràtmajàn 03,107.019c teùàm arthe 'bhiyàcàmi tvàm ahaü vai mahànadi 03,107.020a etac chrutvà vaco ràj¤o gaïgà lokanamaskçtà 03,107.020c bhagãratham idaü vàkyaü suprãtà samabhàùata 03,107.021a kariùyàmi mahàràja vacas te nàtra saü÷ayaþ 03,107.021c vegaü tu mama durdhàryaü patantyà gaganàc cyutam 03,107.022a na ÷aktas triùu lokeùu ka÷ cid dhàrayituü nçpa 03,107.022c anyatra vibudha÷reùñhàn nãlakaõñhàn mahe÷varàt 03,107.023a taü toùaya mahàbàho tapasà varadaü haram 03,107.023c sa tu màü pracyutàü devaþ ÷irasà dhàrayiùyati 03,107.023e kariùyati ca te kàmaü pitéõàü hitakàmyayà 03,107.023f*0533_01 tapasàràdhitaþ ÷aübhur bhagavàül lokabhàvanaþ 03,107.024a etac chrutvà vaco ràjan mahàràjo bhagãrathaþ 03,107.024c kailàsaü parvataü gatvà toùayàm àsa ÷aükaram 03,107.025a tatas tena samàgamya kàlayogena kena cit 03,107.025b*0534_01 gaïgàvataraõaü ràjann ayàcata mahãpatiþ 03,107.025c agçhõàc ca varaü tasmàd gaïgàyà dhàraõaü nçpa 03,107.025e svargavàsaü samuddi÷ya pitéõàü sa narottamaþ 03,108.001 loma÷a uvàca 03,108.001a bhagãrathavacaþ ÷rutvà priyàrthaü ca divaukasàm 03,108.001c evam astv iti ràjànaü bhagavàn pratyabhàùata 03,108.002a dhàrayiùye mahàbàho gaganàt pracyutàü ÷ivàm 03,108.002c divyàü devanadãü puõyàü tvatkçte nçpasattama 03,108.003a evam uktvà mahàbàho himavantam upàgamat 03,108.003c saüvçtaþ pàrùadair ghorair nànàpraharaõodyataiþ 03,108.004a tataþ sthitvà nara÷reùñhaü bhagãratham uvàca ha 03,108.004c prayàcasva mahàbàho ÷ailaràjasutàü nadãm 03,108.004d*0535_01 pitéõàü pàvanàrthaü te tàm ahaü manujàdhipa 03,108.004e patamànàü saricchreùñhàü dhàrayiùye triviùñapàt 03,108.005a etac chrutvà vaco ràjà ÷arveõa samudàhçtam 03,108.005c prayataþ praõato bhåtvà gaïgàü samanucintayat 03,108.006a tataþ puõyajalà ramyà ràj¤à samanucintità 03,108.006c ã÷ànaü ca sthitaü dçùñvà gaganàt sahasà cyutà 03,108.007a tàü pracyutàü tato dçùñvà devàþ sàrdhaü maharùibhiþ 03,108.007c gandharvoragarakùàüsi samàjagmur didçkùayà 03,108.008a tataþ papàta gaganàd gaïgà himavataþ sutà 03,108.008c samudbhràntamahàvartà mãnagràhasamàkulà 03,108.009a tàü dadhàra haro ràjan gaïgàü gaganamekhalàm 03,108.009c lalàñade÷e patitàü màlàü muktàmayãm iva 03,108.010a sà babhåva visarpantã tridhà ràjan samudragà 03,108.010c phenapu¤jàkulajalà haüsànàm iva païktayaþ 03,108.011a kva cid àbhogakuñilà praskhalantã kva cit kva cit 03,108.011c svaphenapañasaüvãtà matteva pramadàvrajat 03,108.011e kva cit sà toyaninadair nadantã nàdam uttamam 03,108.011f*0536_01 kva cid àkà÷am àvartaiþ saükùipantãva sarva÷aþ 03,108.012a evaü prakàràn subahån kurvantã gaganàc cyutà 03,108.012c pçthivãtalam àsàdya bhagãratham athàbravãt 03,108.013a dar÷ayasva mahàràja màrgaü kena vrajàmy aham 03,108.013c tvadartham avatãrõàsmi pçthivãü pçthivãpate 03,108.014a etac chrutvà vaco ràjà pràtiùñhata bhagãrathaþ 03,108.014c yatra tàni ÷arãràõi sàgaràõàü mahàtmanàm 03,108.014d*0537_01 pràpayàm àsa dharmaj¤aþ pitçdevàntikaü nadãm 03,108.014e pàvanàrthaü nara÷reùñha puõyena salilena ha 03,108.015a gaïgàyà dhàraõaü kçtvà haro lokanamaskçtaþ 03,108.015c kailàsaü parvata÷reùñhaü jagàma trida÷aiþ saha 03,108.016a samudraü ca samàsàdya gaïgayà sahito nçpaþ 03,108.016c pårayàm àsa vegena samudraü varuõàlayam 03,108.016d*0538_01 jahnunà ca dhçtà muktà jàhnavã tena saüsmçtà 03,108.017a duhitçtve ca nçpatir gaïgàü samanukalpayat 03,108.017c pitéõàü codakaü tatra dadau pårõamanorathaþ 03,108.018a etat te sarvam àkhyàtaü gaïgà tripathagà yathà 03,108.018c påraõàrthaü samudrasya pçthivãm avatàrità 03,108.018d*0539_01 kàleyà÷ ca yathà ràjaüs trida÷air vinipàtitàþ 03,108.019a samudra÷ ca yathà pãtaþ kàraõàrthe mahàtmanà 03,108.019c vàtàpi÷ ca yathà nãtaþ kùayaü sa brahmahà prabho 03,108.019e agastyena mahàràja yan màü tvaü paripçcchasi 03,109.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,109.001a tataþ prayàtaþ kaunteyaþ krameõa bharatarùabha 03,109.001c nandàm aparanandàü ca nadyau pàpabhayàpahe 03,109.002a sa parvataü samàsàdya hemakåñam anàmayam 03,109.002c acintyàn adbhutàn bhàvàn dadar÷a subahån nçpaþ 03,109.003a vàco yatràbhavan meghà upalà÷ ca sahasra÷aþ 03,109.003c nà÷aknuvaüs tam àroóhuü viùaõõamanaso janàþ 03,109.004a vàyur nityaü vavau yatra nityaü deva÷ ca varùati 03,109.004b*0540_01 svàdhyàyaghoùa÷ ca tathà ÷råyate na ca dç÷yate 03,109.004b*0541_01 makùikà÷ càda÷aüs tatra tapasaþ pratighàtikàþ 03,109.004b*0541_02 nirvedo jàyate tatra gçhàõi smarate janaþ 03,109.004c sàyaü pràta÷ ca bhagavàn dç÷yate havyavàhanaþ 03,109.005a evaü bahuvidhàn bhàvàn adbhutàn vãkùya pàõóavaþ 03,109.005c loma÷aü punar eva sma paryapçcchat tad adbhutam 03,109.005d*0542_00 yudhiùñhiraþ 03,109.005d*0542_01 yad etad bhagavaü÷ citraü parvate 'smin mahaujasi 03,109.005d*0542_02 etan me sarvam àcakùva vistareõa mahàdyute 03,109.006 loma÷a uvàca 03,109.006a yathà÷rutam idaü pårvam asmàbhir arikar÷ana 03,109.006c tad ekàgramanà ràjan nibodha gadato mama 03,109.007a asminn çùabhakåñe 'bhåd çùabho nàma tàpasaþ 03,109.007c aneka÷atavarùàyus tapasvã kopano bhç÷am 03,109.008a sa vai saübhàùyamàõo 'nyaiþ kopàd girim uvàca ha 03,109.008c ya iha vyàharet ka÷ cid upalàn utsçjes tadà 03,109.009a vàtaü càhåya mà ÷abdam ity uvàca sa tàpasaþ 03,109.009c vyàharaü÷ caiva puruùo meghena vinivàryate 03,109.010a evam etàni karmàõi ràjaüs tena maharùiõà 03,109.010c kçtàni kàni cit kopàt pratiùiddhàni kàni cit 03,109.011a nandàm abhigatàn devàn purà ràjann iti ÷rutiþ 03,109.011c anvapadyanta sahasà puruùà devadar÷inaþ 03,109.012a te dar÷anam anicchanto devàþ ÷akrapurogamàþ 03,109.012c durgaü cakrur imaü de÷aü giripratyåharåpakam 03,109.013a tadà prabhçti kaunteya narà girim imaü sadà 03,109.013c nà÷aknuvan abhidraùñuü kuta evàdhirohitum 03,109.014a nàtaptatapasà ÷akyo draùñum eùa mahàgiriþ 03,109.014c àroóhuü vàpi kaunteya tasmàn niyatavàg bhava 03,109.015a iha devàþ sadà sarve yaj¤àn àjahrur uttamàn 03,109.015c teùàm etàni liïgàni dç÷yante 'dyàpi bhàrata 03,109.016a ku÷àkàreva dårveyaü saüstãrõeva ca bhår iyam 03,109.016c yåpaprakàrà bahavo vçkùà÷ ceme vi÷àü pate 03,109.017a devà÷ ca çùaya÷ caiva vasanty adyàpi bhàrata 03,109.017c teùàü sàyaü tathà pràtar dç÷yate havyavàhanaþ 03,109.018a ihàplutànàü kaunteya sadyaþ pàpmà vihanyate 03,109.018c kuru÷reùñhàbhiùekaü vai tasmàt kuru sahànujaþ 03,109.019a tato nandàplutàïgas tvaü kau÷ikãm abhiyàsyasi 03,109.019c vi÷vàmitreõa yatrograü tapas taptam anuttamam 03,109.020 vai÷aüpàyana uvàca 03,109.020a tatas tatra samàplutya gàtràõi sagaõo nçpaþ 03,109.020c jagàma kau÷ikãü puõyàü ramyàü ÷ivajalàü nadãm 03,110.001 loma÷a uvàca 03,110.001a eùà devanadã puõyà kau÷ikã bharatarùabha 03,110.001c vi÷vàmitrà÷ramo ramya eùa càtra prakà÷ate 03,110.002a à÷rama÷ caiva puõyàkhyaþ kà÷yapasya mahàtmanaþ 03,110.002c ç÷ya÷çïgaþ suto yasya tapasvã saüyatendriyaþ 03,110.003a tapaso yaþ prabhàvena varùayàm àsa vàsavam 03,110.003c anàvçùñyàü bhayàd yasya vavarùa balavçtrahà 03,110.004a mçgyàü jàtaþ sa tejasvã kà÷yapasya sutaþ prabhuþ 03,110.004c viùaye lomapàdasya ya÷ cakàràdbhutaü mahat 03,110.005a nivartiteùu sasyeùu yasmai ÷àntàü dadau nçpaþ 03,110.005c lomapàdo duhitaraü sàvitrãü savità yathà 03,110.006 yudhiùñhira uvàca 03,110.006a ç÷ya÷çïgaþ kathaü mçgyàm utpannaþ kà÷yapàtmajaþ 03,110.006c viruddhe yonisaüsarge kathaü ca tapasà yutaþ 03,110.007a kimarthaü ca bhayàc chakras tasya bàlasya dhãmataþ 03,110.007c anàvçùñyàü pravçttàyàü vavarùa balavçtrahà 03,110.008a kathaüråpà ca ÷àntàbhåd ràjaputrã yatavratà 03,110.008c lobhayàm àsa yà ceto mçgabhåtasya tasya vai 03,110.009a lomapàda÷ ca ràjarùir yadà÷råyata dhàrmikaþ 03,110.009c kathaü vai viùaye tasya nàvarùat pàka÷àsanaþ 03,110.010a etan me bhagavan sarvaü vistareõa yathàtatham 03,110.010c vaktum arhasi ÷u÷råùor çùya÷çïgasya ceùñitam 03,110.011 loma÷a uvàca 03,110.011a vibhàõóakasya brahmarùes tapasà bhàvitàtmanaþ 03,110.011c amoghavãryasya sataþ prajàpatisamadyuteþ 03,110.012a ÷çõu putro yathà jàta ç÷ya÷çïgaþ pratàpavàn 03,110.012c mahàhrade mahàtejà bàlaþ sthavirasaümataþ 03,110.013a mahàhradaü samàsàdya kà÷yapas tapasi sthitaþ 03,110.013c dãrghakàlaü pari÷rànta çùir devarùisaümataþ 03,110.014a tasya retaþ pracaskanda dçùñvàpsarasam urva÷ãm 03,110.014c apsåpaspç÷ato ràjan mçgã tac càpibat tadà 03,110.015a saha toyena tçùità sà garbhiõy abhavan nçpa 03,110.015b*0543_01 sà puroktà bhagavatà brahmaõà lokakartçõà 03,110.015b*0543_02 devakanyà mçgã bhåtvà muniü såya vimokùyase 03,110.015c amoghatvàd vidhe÷ caiva bhàvitvàd daivanirmitàt 03,110.016a tasyàü mçgyàü samabhavat tasya putro mahàn çùiþ 03,110.016c ç÷ya÷çïgas taponityo vana eva vyavardhata 03,110.017a tasyar÷ya÷çïgaü ÷irasi ràjann àsãn mahàtmanaþ 03,110.017c tenar÷ya÷çïga ity evaü tadà sa prathito 'bhavat 03,110.018a na tena dçùñapårvo 'nyaþ pitur anyatra mànuùaþ 03,110.018c tasmàt tasya mano nityaü brahmacarye 'bhavan nçpa 03,110.019a etasminn eva kàle tu sakhà da÷arathasya vai 03,110.019c lomapàda iti khyàto aïgànàm ã÷varo 'bhavat 03,110.019d*0544_01 premoùitàpacàreõa tasya ràj¤o yudhiùñhira 03,110.020a tena kàmaþ kçto mithyà bràhmaõebhya iti ÷rutiþ 03,110.020b*0545_01 daivopahatasattvena dharmaj¤enàpi bhàrata 03,110.020c sa bràhmaõaiþ parityaktas tadà vai jagatãpatiþ 03,110.021a purohitàpacàràc ca tasya ràj¤o yadçcchayà 03,110.021c na vavarùa sahasràkùas tato 'pãóyanta vai prajàþ 03,110.022a sa bràhmaõàn paryapçcchat tapoyuktàn manãùiõaþ 03,110.022c pravarùaõe surendrasya samarthàn pçthivãpatiþ 03,110.023a kathaü pravarùet parjanya upàyaþ paridç÷yatàm 03,110.023c tam åcu÷ coditàs tena svamatàni manãùiõaþ 03,110.024a tatra tv eko munivaras taü ràjànam uvàca ha 03,110.024c kupitàs tava ràjendra bràhmaõà niskçtiü cara 03,110.025a ç÷ya÷çïgaü munisutam ànayasva ca pàrthiva 03,110.025c vàneyam anabhij¤aü ca nàrãõàm àrjave ratam 03,110.026a sa ced avatared ràjan viùayaü te mahàtapàþ 03,110.026c sadyaþ pravarùet parjanya iti me nàtra saü÷ayaþ 03,110.027a etac chrutvà vaco ràjan kçtvà niskçtim àtmanaþ 03,110.027c sa gatvà punar àgacchat prasanneùu dvijàtiùu 03,110.027e ràjànam àgataü dçùñvà pratisaüjagçhuþ prajàþ 03,110.027f*0546_01 sa ca tàþ pratijagràha piteva hitakçt sadà 03,110.028a tato 'ïgapatir àhåya sacivàn mantrakovidàn 03,110.028c ç÷ya÷çïgàgame yatnam akaron mantrani÷caye 03,110.029a so 'dhyagacchad upàyaü tu tair amàtyaiþ sahàcyutaþ 03,110.029c ÷àstraj¤air alam arthaj¤air nãtyàü ca pariniùñhitaiþ 03,110.030a tata ànàyayàm àsa vàramukhyà mahãpatiþ 03,110.030c ve÷yàþ sarvatra niùõàtàs tà uvàca sa pàrthivaþ 03,110.031a ç÷ya÷çïgam çùeþ putram ànayadhvam upàyataþ 03,110.031c lobhayitvàbhivi÷vàsya viùayaü mama ÷obhanàþ 03,110.031d*0547_01 niyojayàm àsa ca tàs tasya bàlasya lobhane 03,110.032a tà ràjabhayabhãtà÷ ca ÷àpabhãtà÷ ca yoùitaþ 03,110.032c a÷akyam åcus tat kàryaü vivarõà gatacetasaþ 03,110.033a tatra tv ekà jaradyoùà ràjànam idam abravãt 03,110.033c prayatiùye mahàràja tam ànetuü tapodhanam 03,110.034a abhipretàüs tu me kàmàn samanuj¤àtum arhasi 03,110.034c tataþ ÷akùye lobhayitum ç÷ya÷çïgam çùeþ sutam 03,110.035a tasyàþ sarvam abhipràyam anvajànàt sa pàrthivaþ 03,110.035c dhanaü ca pradadau bhåri ratnàni vividhàni ca 03,110.036a tato råpeõa saüpannà vayasà ca mahãpate 03,110.036c striya àdàya kà÷ cit sà jagàma vanam a¤jasà 03,111.001 loma÷a uvàca 03,111.001a sà tu nàvyà÷ramaü cakre ràjakàryàrthasiddhaye 03,111.001c saüde÷àc caiva nçpateþ svabuddhyà caiva bhàrata 03,111.002a nànàpuùpaphalair vçkùaiþ kçtrimair upa÷obhitam 03,111.002c nànàgulmalatopetaiþ svàdukàmaphalapradaiþ 03,111.003a atãva ramaõãyaü tad atãva ca manoharam 03,111.003c cakre nàvyà÷ramaü ramyam adbhutopamadar÷anam 03,111.004a tato nibadhya tàü nàvam adåre kà÷yapà÷ramàt 03,111.004c càrayàm àsa puruùair vihàraü tasya vai muneþ 03,111.005a tato duhitaraü ve÷yà samàdhàyetikçtyatàm 03,111.005c dçùñvàntaraü kà÷yapasya pràhiõod buddhisaümatàm 03,111.006a sà tatra gatvà ku÷alà taponityasya saünidhau 03,111.006c à÷ramaü taü samàsàdya dadar÷a tam çùeþ sutam 03,111.007 ve÷yovàca 03,111.007a kaccin mune ku÷alaü tàpasànàü; kaccic ca vo målaphalaü prabhåtam 03,111.007c kaccid bhavàn ramate cà÷rame 'smiüs; tvàü vai draùñuü sàüpratam àgato 'smi 03,111.008a kaccit tapo vardhate tàpasànàü; pità ca te kaccid ahãnatejàþ 03,111.008c kaccit tvayà prãyate caiva vipra; kaccit svàdhyàyaþ kriyate ç÷ya÷çïga 03,111.009 ç÷ya÷çïga uvàca 03,111.009a çddho bhavठjyotir iva prakà÷ate; manye càhaü tvàm abhivàdanãyam 03,111.009c pàdyaü vai te saüpradàsyàmi kàmàd; yathàdharmaü phalamålàni caiva 03,111.010a kau÷yàü bçsyàm àssva yathopajoùaü; kçùõàjinenàvçtàyàü sukhàyàm 03,111.010c kva cà÷ramas tava kiü nàma cedaü; vrataü brahmaü÷ carasi hi devavat tvam 03,111.011 ve÷yovàca 03,111.011a mamà÷ramaþ kà÷yapaputra ramyas; triyojanaü ÷ailam imaü pareõa 03,111.011c tatra svadharmo 'nabhivàdanaü no; na codakaü pàdyam upaspç÷àmaþ 03,111.011d*0548_01 bhavatà nàbhivàdyo 'ham abhivàdyo bhavàn mayà 03,111.011d*0548_02 vratam etàdç÷aü brahman pariùvajyo bhavàn mayà 03,111.012 ç÷ya÷çïga uvàca 03,111.012a phalàni pakvàni dadàni te 'haü; bhallàtakàny àmalakàni caiva 03,111.012c paråùakànãïgudadhanvanàni; priyàlànàü kàmakàraü kuruùva 03,111.012d*0549_01 gçhàõa kàmàd dhi mamopakàràt 03,111.012d*0549_02 kuruùva kàmaü yad abhãpsitaü me 03,111.013 loma÷a uvàca 03,111.013a sà tàni sarvàõi visarjayitvà; bhakùàn mahàrhàn pradadau tato 'smai 03,111.013c tàny ç÷ya÷çïgasya mahàrasàni; bhç÷aü suråpàõi ruciü dadur hi 03,111.014a dadau ca màlyàni sugandhavanti; citràõi vàsàüsi ca bhànumanti 03,111.014c pànàni càgryàõi tato mumoda; cikrãóa caiva prajahàsa caiva 03,111.015a sà kandukenàramatàsya måle; vibhajyamànà phalità lateva 03,111.015c gàtrai÷ ca gàtràõi niùevamàõà; samà÷liùac càsakçd ç÷ya÷çïgam 03,111.016a sarjàn a÷okàüs tilakàü÷ ca vçkùàn; prapuùpitàn avanàmyàvabhajya 03,111.016c vilajjamàneva madàbhibhåtà; pralobhayàm àsa sutaü maharùeþ 03,111.017a athar÷ya÷çïgaü vikçtaü samãkùya; punaþ punaþ pãóya ca kàyam asya 03,111.017c avekùamàõà ÷anakair jagàma; kçtvàgnihotrasya tadàpade÷am 03,111.018a tasyàü gatàyàü madanena matto; vicetana÷ càbhavad ç÷ya÷çïgaþ 03,111.018c tàm eva bhàvena gatena ÷ånyo; viniþ÷vasann àrtaråpo babhåva 03,111.019a tato muhårtàd dharipiïgalàkùaþ; praveùñito romabhirà nakhàgràt 03,111.019c svàdhyàyavàn vçttasamàdhiyukto; vibhàõóakaþ kà÷yapaþ pràduràsãt 03,111.020a so 'pa÷yad àsãnam upetya putraü; dhyàyantam ekaü viparãtacittam 03,111.020c viniþ÷vasantaü muhur årdhvadçùñiü; vibhàõóakaþ putram uvàca dãnam 03,111.021a na kalpyante samidhaþ kiü nu tàta; kaccid dhutaü càgnihotraü tvayàdya 03,111.021c sunirõiktaü sruksruvaü homadhenuþ; kaccit savatsà ca kçtà tvayàdya 03,111.022a na vai yathàpårvam ivàsi putra; cintàpara÷ càsi vicetana÷ ca 03,111.022c dãno 'timàtraü tvam ihàdya kiü nu; pçcchàmi tvàü ka ihàdyàgato 'bhåt 03,112.001 ç÷ya÷çïga uvàca 03,112.001a ihàgato jañilo brahmacàrã; na vai hrasvo nàtidãrgho manasvã 03,112.001c suvarõavarõaþ kamalàyatàkùaþ; sutaþ suràõàm iva ÷obhamànaþ 03,112.002a samçddharåpaþ saviteva dãptaþ; su÷uklakçùõàkùatara÷ cakoraiþ 03,112.002c nãlàþ prasannà÷ ca jañàþ sugandhà; hiraõyarajjugrathitàþ sudãrghàþ 03,112.003a àdhàraråpà punar asya kaõñhe; vibhràjate vidyud ivàntarikùe 03,112.003c dvau càsya piõóàv adhareõa kaõñham; ajàtaromau sumanoharau ca 03,112.004a vilagnamadhya÷ ca sa nàbhide÷e; kañi÷ ca tasyàtikçtapramàõà 03,112.004c tathàsya cãràntarità prabhàti; hiraõmayã mekhalà me yatheyam 03,112.004d*0550_01 anyac ca tasyàdbhutadar÷anãyà 03,112.004d*0550_02 vibhàti màlà kanakaprabhàsà 03,112.004d*0550_03 kaõñhe sthità vakùasi ghårõamànà 03,112.004d*0550_04 yathàkùamàlà bhavatà nibaddhà 03,112.005a anyac ca tasyàdbhutadar÷anãyaü; vikåjitaü pàdayoþ saüprabhàti 03,112.005c pàõyo÷ ca tadvat svanavan nibaddhau; kalàpakàv akùamàlà yatheyam 03,112.006a viceùñamànasya ca tasya tàni; kåjanti haüsà sarasãva mattàþ 03,112.006c cãràõi tasyàdbhutadar÷anàni; nemàni tadvan mama råpavanti 03,112.007a vaktraü ca tasyàdbhutadar÷anãyaü; pravyàhçtaü hlàdayatãva cetaþ 03,112.007c puüskokilasyeva ca tasya vàõã; tàü ÷çõvato me vyathito 'ntaràtmà 03,112.008a yathà vanaü màdhavamàsi madhye; samãritaü ÷vasanenàbhivàti 03,112.008c tathà sa vàty uttamapuõyagandhã; niùevyamàõaþ pavanena tàta 03,112.009a susaüyatà÷ càpi jañà vibhaktà; dvaidhãkçtà bhànti samà lalàñe 03,112.009c karõau ca citrair iva cakravàlaiþ; samàvçtau tasya suråpavadbhiþ 03,112.010a tathà phalaü vçttam atho vicitraü; samàhanat pàõinà dakùiõena 03,112.010c tad bhåmim àsàdya punaþ puna÷ ca; samutpataty adbhutaråpam uccaiþ 03,112.011a tac càpi hatvà parivartate 'sau; vàterito vçkùa ivàvaghårõaþ 03,112.011c taü prekùya me putram ivàmaràõàü; prãtiþ parà tàta rati÷ ca jàtà 03,112.012a sa me samà÷liùya punaþ ÷arãraü; jañàsu gçhyàbhyavanàmya vaktram 03,112.012c vaktreõa vaktraü praõidhàya ÷abdaü; cakàra tan me 'janayat praharùam 03,112.013a na càpi pàdyaü bahu manyate 'sau; phalàni cemàni mayàhçtàni 03,112.013c evaüvrato 'smãti ca màm avocat; phalàni cànyàni navàny adàn me 03,112.014a mayopayuktàni phalàni tàni; nemàni tulyàni rasena teùàm 03,112.014c na càpi teùàü tvag iyaü yathaiùàü; sàràõi naiùàm iva santi teùàm 03,112.015a toyàni caivàtirasàni mahyaü; pràdàt sa vai pàtum udàraråpaþ 03,112.015c pãtvaiva yàny abhyadhikaþ praharùo; mamàbhavad bhå÷ caliteva càsãt 03,112.016a imàni citràõi ca gandhavanti; màlyàni tasyodgrathitàni paññaiþ 03,112.016c yàni prakãryeha gataþ svam eva; sa à÷ramaü tapasà dyotamànaþ 03,112.017a gatena tenàsmi kçto vicetà; gàtraü ca me saüparitapyatãva 03,112.017c icchàmi tasyàntikam à÷u gantuü; taü ceha nityaü parivartamànam 03,112.018a gacchàmi tasyàntikam eva tàta; kà nàma sà vratacaryà ca tasya 03,112.018c icchàmy ahaü carituü tena sàrdhaü; yathà tapaþ sa caraty ugrakarmà 03,112.018d*0551_01 cartuü tathecchà hçdaye mamàsti 03,112.018d*0551_02 dunoti cittaü yadi taü na pa÷ye 03,113.001 vibhàõóaka uvàca 03,113.001a rakùàüsi caitàni caranti putra; råpeõa tenàdbhutadar÷anena 03,113.001c atulyaråpàõy atighoravanti; vighnaü sadà tapasa÷ cintayanti 03,113.002a suråparåpàõi ca tàni tàta; pralobhayante vividhair upàyaiþ 03,113.002c sukhàc ca lokàc ca nipàtayanti; tàny ugrakarmàõi munãn vaneùu 03,113.003a na tàni seveta munir yatàtmà; satàü lokàn pràrthayànaþ kathaü cit 03,113.003c kçtvà vighnaü tàpasànàü ramante; pàpàcàràs tapasas tàny apàpa 03,113.004a asajjanenàcaritàni putra; pàpàny apeyàni madhåni tàni 03,113.004c màlyàni caitàni na vai munãnàü; smçtàni citrojjvalagandhavanti 03,113.005 loma÷a uvàca 03,113.005a rakùàüsi tànãti nivàrya putraü; vibhàõóakas tàü mçgayàü babhåva 03,113.005c nàsàdayàm àsa yadà tryaheõa; tadà sa paryàvavçte ''÷ramàya 03,113.006a yadà punaþ kà÷yapo vai jagàma; phalàny àhartuü vidhinà ÷ràmaõena 03,113.006c tadà punar lobhayituü jagàma; sà ve÷ayoùà munim ç÷ya÷çïgam 03,113.007a dçùñvaiva tàm ç÷ya÷çïgaþ prahçùñaþ; saübhràntaråpo 'bhyapatat tadànãm 03,113.007c provàca cainàü bhavato ''÷ramàya; gacchàva yàvan na pità mamaiti 03,113.008a tato ràjan kà÷yapasyaikaputraü; prave÷ya yogena vimucya nàvam 03,113.008c pralobhayantyo vividhair upàyair; àjagmur aïgàdhipateþ samãpam 03,113.009a saüsthàpya tàm à÷ramadar÷ane tu; saütàritàü nàvam atãva ÷ubhràm 03,113.009c tãràd upàdàya tathaiva cakre; ràjà÷ramaü nàma vanaü vicitram 03,113.010a antaþpure taü tu nive÷ya ràjà; vibhàõóakasyàtmajam ekaputram 03,113.010c dadar÷a devaü sahasà pravçùñam; àpåryamàõaü ca jagaj jalena 03,113.010d*0552_01 samàyàte çùya÷çïge 'tha ràjan 03,113.011a sa lomapàdaþ paripårõakàmaþ; sutàü dadàv ç÷ya÷çïgàya ÷àntàm 03,113.011c krodhapratãkàrakaraü ca cakre; gobhi÷ ca màrgeùv abhikarùaõaü ca 03,113.012a vibhàõóakasyàvrajataþ sa ràjà; pa÷ån prabhåtàn pa÷upàü÷ ca vãràn 03,113.012c samàdi÷at putragçddhã maharùir; vibhàõóakaþ paripçcched yadà vaþ 03,113.013a sa vaktavyaþ prà¤jalibhir bhavadbhiþ; putrasya te pa÷avaþ karùaõaü ca 03,113.013c kiü te priyaü vai kriyatàü maharùe; dàsàþ sma sarve tava vàci baddhàþ 03,113.013d*0553_01 tat kopa÷ànteþ pratikàram evaü 03,113.013d*0553_02 kçtvà sukhã saübabhåvàtha ràjà 03,113.014a athopàyàt sa muni÷ caõóakopaþ; svam à÷ramaü målaphalàni gçhya 03,113.014c anveùamàõa÷ ca na tatra putraü; dadar÷a cukrodha tato bhç÷aü saþ 03,113.015a tataþ sa kopena vidãryamàõa; à÷aïkamàno nçpater vidhànam 03,113.015c jagàma campàü pradidhakùamàõas; tam aïgaràjaü viùayaü ca tasya 03,113.016a sa vai ÷ràntaþ kùudhitaþ kà÷yapas tàn; ghoùàn samàsàditavàn samçddhàn 03,113.016c gopai÷ ca tair vidhivat påjyamàno; ràjeva tàü ràtrim uvàsa tatra 03,113.017a saüpràpya satkàram atãva tebhyaþ; provàca kasya prathitàþ stha saumyàþ 03,113.017c åcus tatas te 'bhyupagamya sarve; dhanaü tavedaü vihitaü sutasya 03,113.017d*0554_01 gopàs tathaite karùaõaü caivam ete 03,113.018a de÷e tu de÷e tu sa påjyamànas; tàü÷ caiva ÷çõvan madhuràn pralàpàn 03,113.018c pra÷àntabhåyiùñharajàþ prahçùñaþ; samàsasàdàïgapatiü purastham 03,113.019a saüpåjitas tena nararùabheõa; dadar÷a putraü divi devaü yathendram 03,113.019c ÷àntàü snuùàü caiva dadar÷a tatra; saudàminãm uccarantãü yathaiva 03,113.020a gràmàü÷ ca ghoùàü÷ ca sutaü ca dçùñvà; ÷àntàü ca ÷ànto 'sya paraþ sa kopaþ 03,113.020c cakàra tasmai paramaü prasàdaü; vibhàõóako bhåmipater narendra 03,113.021a sa tatra nikùipya sutaü maharùir; uvàca såryàgnisamaprabhàvam 03,113.021c jàte putre vanam evàvrajethà; ràj¤aþ priyàõy asya sarvàõi kçtvà 03,113.021d*0555_01 kçtvà tathaivàsya nçpasya ràjan 03,113.021d*0556_01 ity uktvàsàv ç÷ya÷çïgaü mahàtmà 03,113.021d*0556_02 vibhaõóako romapàdena ràjà 03,113.021d*0556_03 saüpåjito hçùñacetà maharùir 03,113.021d*0556_04 yayau vanaü munivaryaiþ prajuùñam 03,113.022a sa tadvacaþ kçtavàn ç÷ya÷çïgo; yayau ca yatràsya pità babhåva 03,113.022c ÷àntà cainaü paryacarad yathàvat; khe rohiõã somam ivànukålà 03,113.023a arundhatã và subhagà vasiùñhaü; lopàmudrà vàpi yathà hy agastyam 03,113.023c nalasya và damayantã yathàbhåd; yathà ÷acã vajradharasya caiva 03,113.024a nàóàyanã cendrasenà yathaiva; va÷yà nityaü mudgalasyàjamãóha 03,113.024b*0557_01 ràkoditendådayatulyakãrteþ 03,113.024b*0558_01 yathà sãtà dà÷arather mahàtmano 03,113.024b*0558_02 yathà tava draupadã pàõóuputra 03,113.024c tathà ÷àntà ç÷ya÷çïgaü vanasthaü; prãtyà yuktà paryacaran narendra 03,113.025a tasyà÷ramaþ puõya eùo vibhàti; mahàhradaü ÷obhayan puõyakãrteþ 03,113.025c atra snàtaþ kçtakçtyo vi÷uddhas; tãrthàny anyàny anusaüyàhi ràjan 03,114.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,114.001a tataþ prayàtaþ kau÷ikyàþ pàõóavo janamejaya 03,114.001c ànupårvyeõa sarvàõi jagàmàyatanàny uta 03,114.002a sa sàgaraü samàsàdya gaïgàyàþ saügame nçpa 03,114.002c nadã÷atànàü pa¤cànàü madhye cakre samàplavam 03,114.003a tataþ samudratãreõa jagàma vasudhàdhipaþ 03,114.003c bhràtçbhiþ sahito vãraþ kaliïgàn prati bhàrata 03,114.004 loma÷a uvàca 03,114.004a ete kaliïgàþ kaunteya yatra vaitaraõã nadã 03,114.004c yatràyajata dharmo 'pi devठ÷araõam etya vai 03,114.005a çùibhiþ samupàyuktaü yaj¤iyaü giri÷obhitam 03,114.005c uttaraü tãram etad dhi satataü dvijasevitam 03,114.006a samena devayànena pathà svargam upeyuùaþ 03,114.006c atra vai çùayo 'nye 'pi purà kratubhir ãjire 03,114.007a atraiva rudro ràjendra pa÷um àdattavàn makhe 03,114.007c rudraþ pa÷uü mànavendra bhàgo 'yam iti càbravãt 03,114.008a hçte pa÷au tadà devàs tam åcur bharatarùabha 03,114.008c mà parasvam abhidrogdhà mà dharmàn sakalànn a÷ãþ 03,114.009a tataþ kalyàõaråpàbhir vàgbhis te rudram astuvan 03,114.009c iùñyà cainaü tarpayitvà mànayàü cakrire tadà 03,114.009d*0559_01 eùa te rudra bhàgo vai mà no yaj¤am imaü jahi 03,114.009d*0559_02 ayaü te pa÷ur ity evam åcur devàþ samàgatàþ 03,114.010a tataþ sa pa÷um utsçjya devayànena jagmivàn 03,114.010c atrànuvaü÷o rudrasya taü nibodha yudhiùñhira 03,114.011a ayàtayàmaü sarvebhyo bhàgebhyo bhàgam uttamam 03,114.011c devàþ saükalpayàm àsur bhayàd rudrasya ÷à÷vatam 03,114.012a imàü gàthàm atra gàyann apaþ spç÷ati yo naraþ 03,114.012c devayànas tasya panthà÷ cakùu÷ caiva prakà÷ate 03,114.013 vai÷aüpàyana uvàca 03,114.013a tato vaitaraõãü sarve pàõóavà draupadã tathà 03,114.013c avatãrya mahàbhàgà tarpayàü cakrire pitén 03,114.014 yudhiùñhira uvàca 03,114.014a upaspç÷yaiva bhagavann asyàü nadyàü tapodhana 03,114.014c mànuùàd asmi viùayàd apetaþ pa÷ya loma÷a 03,114.015a sarvàül lokàn prapa÷yàmi prasàdàt tava suvrata 03,114.015c vaikhànasànàü japatàm eùa ÷abdo mahàtmanàm 03,114.016 loma÷a uvàca 03,114.016a tri÷ataü vai sahasràõi yojanànàü yudhiùñhira 03,114.016c yatra dhvaniü ÷çõoùy enaü tåùõãm àssva vi÷àü pate 03,114.017a etat svayaübhuvo ràjan vanaü ramyaü prakà÷ate 03,114.017c yatràyajata kaunteya vi÷vakarmà pratàpavàn 03,114.018a yasmin yaj¤e hi bhår dattà ka÷yapàya mahàtmane 03,114.018c saparvatavanodde÷à dakùiõà vai svayaübhuvà 03,114.019a avàsãdac ca kaunteya dattamàtrà mahã tadà 03,114.019c uvàca càpi kupità loke÷varam idaü prabhum 03,114.020a na màü martyàya bhagavan kasmai cid dàtum arhasi 03,114.020c pradànaü mogham etat te yàsyàmy eùà rasàtalam 03,114.020d*0560_01 ity evam uktvà pçthivã jagàma ca rasàtalam 03,114.020d*0560_02 nimamajja kuru÷reùñha yàcyamànàpi bhàrata 03,114.021a viùãdantãü tu tàü dçùñvà ka÷yapo bhagavàn çùiþ 03,114.021c prasàdayàü babhåvàtha tato bhåmiü vi÷àü pate 03,114.022a tataþ prasannà pçthivã tapasà tasya pàõóava 03,114.022c punar unmajjya salilàd vedãråpà sthità babhau 03,114.023a saiùà prakà÷ate ràjan vedã saüsthànalakùaõà 03,114.023c àruhyàtra mahàràja vãryavàn vai bhaviùyasi 03,114.023d*0561_01 saiùà sàgaram àsàdya ràjan vedã samà÷rità 03,114.023d*0561_02 etàm àruhya bhadraü te tvam ekas tara sàgaram 03,114.024a ahaü ca te svastyayanaü prayokùye; yathà tvam enàm adhirokùyase 'dya 03,114.024c spçùñà hi martyena tataþ samudram; eùà vedã pravi÷aty àjamãóha 03,114.024d*0562_01 oü namo vi÷vaguptàya namo vi÷vaparàya te 03,114.024d*0562_02 sàünidhyaü kuru deve÷a sàgare lavaõàmbhasi 03,114.025a agnir mitro yonir àpo 'tha devyo; viùõo retas tvam amçtasya nàbhiþ 03,114.025c evaü bruvan pàõóava satyavàkyaü; vedãm imàü tvaü tarasàdhiroha 03,114.025d*0563_01 agni÷ ca te yonir ióà ca deho 03,114.025d*0563_02 retodhà viùõor amçtasya nàbhiþ 03,114.025d*0563_03 evaü japan pàõóava satyavàkyaü 03,114.025d*0563_04 tato 'vagàheta patiü nadãnàm 03,114.025d*0563_05 anyathà hi kuru÷reùñha devayonir apàü patiþ 03,114.025d*0563_06 ku÷àgreõàpi kaunteya na spraùñavyo mahodadhiþ 03,114.025d*0564_01 ghçtabarhir ghçtayonis tv agarho 03,114.025d*0564_02 sa teùàü vai payasàü saünidhànam 03,114.025d*0565_01 à janma÷atasàhasràd yat pàpaü kurute naraþ 03,114.025d*0565_02 mucyate sarvapàpebhyaþ snàtvà tu lavaõàmbhasi 03,114.026 vai÷aüpàyana uvàca 03,114.026a tataþ kçtasvastyayano mahàtmà; yudhiùñhiraþ sàgaragàm agacchat 03,114.026c kçtvà ca tacchàsanam asya sarvaü; mahendram àsàdya ni÷àm uvàsa 03,115.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,115.001a sa tatra tàm uùitvaikàü rajanãü pçthivãpatiþ 03,115.001c tàpasànàü paraü cakre satkàraü bhràtçbhiþ saha 03,115.002a loma÷a÷ càsya tàn sarvàn àcakhyau tatra tàpasàn 03,115.002c bhçgån aïgirasa÷ caiva vàsiùñhàn atha kà÷yapàn 03,115.003a tàn sametya sa ràjarùir abhivàdya kçtà¤jaliþ 03,115.003c ràmasyànucaraü vãram apçcchad akçtavraõam 03,115.004a kadà nu ràmo bhagavàüs tàpasàn dar÷ayiùyati 03,115.004c tenaivàhaü prasaïgena draùñum icchàmi bhàrgavam 03,115.005 akçtavraõa uvàca 03,115.005a àyàn evàsi vidito ràmasya viditàtmanaþ 03,115.005c prãtis tvayi ca ràmasya kùipraü tvàü dar÷ayiùyati 03,115.006a caturda÷ãm aùñamãü ca ràmaü pa÷yanti tàpasàþ 03,115.006c asyàü ràtryàü vyatãtàyàü bhavitrã ca caturda÷ã 03,115.006d*0566_01 tatra drakùyasi ràmaü tvaü kçùõàjinajañàdharam 03,115.007 yudhiùñhira uvàca 03,115.007a bhavàn anugato vãraü jàmadagnyaü mahàbalam 03,115.007c pratyakùadar÷ã sarvasya pårvavçttasya karmaõaþ 03,115.008a sa bhavàn kathayatv etad yathà ràmeõa nirjitàþ 03,115.008c àhave kùatriyàþ sarve kathaü kena ca hetunà 03,115.008d@015_0000 akçtavraõa uvàca 03,115.008d@015_0001 ahaü te kathayiùyàmi mahad àkhyànam uttamam 03,115.008d@015_0002 bhçgåõàü ràja÷àrdåla vaü÷e jàtasya bhàrata 03,115.008d@015_0003 ràmasya jàmadagnyasya caritaü devasaümitam 03,115.008d@015_0004 haihayàdhipate÷ caiva kàrtavãryasya bhàrata 03,115.008d@015_0005 ràmeõa càrjuno nàma haihayàdhipatir hataþ 03,115.008d@015_0006 tasya bàhu÷atàny àsaüs trãõi sapta ca pàõóava 03,115.008d@015_0007 dattàtreyaprasàdena vimànaü kà¤canaü tathà 03,115.008d@015_0008 ai÷varyaü sarvabhåteùu pçthivyàü pçthivãpate 03,115.008d@015_0009 avyàhatagati÷ caiva rathas tasya mahàtmanaþ 03,115.008d@015_0010 rathena tena tu sadà varadànena vãryavàn 03,115.008d@015_0011 mamarda devàn yakùàü÷ ca çùãü÷ caiva samantataþ 03,115.008d@015_0012 bhåtàü÷ caiva sa sarvàüs tu pãóayàm àsa sarvataþ 03,115.008d@015_0013 tato devàþ sametyàhur çùaya÷ ca mahàvratàþ 03,115.008d@015_0014 devadevaü suràrighnaü viùõuü satyaparàkramam 03,115.008d@015_0015 bhagavan bhåtarakùàrtham arjunaü jahi vai prabho 03,115.008d@015_0016 vimànena ca divyena haihayàdhipatiþ punaþ 03,115.008d@015_0017 ÷acãsahàyaü krãóantaü dharùayàm àsa vàsavam 03,115.008d@015_0018 tatas tu bhagavàn devaþ ÷akreõa sahitas tadà 03,115.008d@015_0019 kàrtavãryavinà÷àrthaü mantrayàm àsa bhàrata 03,115.008d@015_0020 yat tad bhåtahitaü kàryaü surendreõa niveditam 03,115.008d@015_0021 sa prati÷rutya tat sarvaü bhagavàül lokapåjitaþ 03,115.008d@015_0022 jagàma badarãü ramyàü svam evà÷ramamaõóalam 03,115.008d@015_0023 etasminn eva kàle tu pçthivyàü pçthivãpatiþ 03,115.009 akçtavraõa uvàca 03,115.009a kanyakubje mahàn àsãt pàrthivaþ sumahàbalaþ 03,115.009b*0567_01 ku÷ikasyàtmajo ràja¤ jaj¤e vaü÷asamudbhavaþ 03,115.009c gàdhãti vi÷ruto loke vanavàsaü jagàma saþ 03,115.010a vane tu tasya vasataþ kanyà jaj¤e 'psaraþsamà 03,115.010b*0568_01 babhåva ÷atapatràkùã råpeõàsadç÷ã bhuvi 03,115.010c çcãko bhàrgavas tàü ca varayàm àsa bhàrata 03,115.011a tam uvàca tato ràjà bràhmaõaü saü÷itavratam 03,115.011c ucitaü naþ kule kiü cit pårvair yat saüpravartitam 03,115.012a ekataþ ÷yàmakarõànàü pàõóuràõàü tarasvinàm 03,115.012c sahasraü vàjinàü ÷ulkam iti viddhi dvijottama 03,115.013a na càpi bhagavàn vàcyo dãyatàm iti bhàrgava 03,115.013c deyà me duhità ceyaü tvadvidhàya mahàtmane 03,115.014 çcãka uvàca 03,115.014a ekataþ÷yàmakarõànàü pàõóuràõàü tarasvinàm 03,115.014c dàsyàmy a÷vasahasraü te mama bhàryà sutàstu te 03,115.015 akçtavraõa uvàca 03,115.015a sa tatheti pratij¤àya ràjan varuõam abravãt 03,115.015c ekataþ÷yàmakarõànàü pàõóuràõàü tarasvinàm 03,115.015e sahasraü vàjinàm ekaü ÷ulkàrthaü me pradãyatàm 03,115.016a tasmai pràdàt sahasraü vai vàjinàü varuõas tadà 03,115.016c tad a÷vatãrthaü vikhyàtam utthità yatra te hayàþ 03,115.017a gaïgàyàü kanyakubje vai dadau satyavatãü tadà 03,115.017c tato gàdhiþ sutàü tasmai janyà÷ càsan suràs tadà 03,115.017e labdhvà hayasahasraü tu tàü÷ ca dçùñvà divaukasaþ 03,115.017f*0569_01 vismayaü paramaü jagmus tam eva divi saüstuvan 03,115.018a dharmeõa labdhvà tàü bhàryàm çcãko dvijasattamaþ 03,115.018c yathàkàmaü yathàjoùaü tayà reme sumadhyayà 03,115.019a taü vivàhe kçte ràjan sabhàryam avalokakaþ 03,115.019c àjagàma bhçgu÷reùñhaþ putraü dçùñvà nananda ca 03,115.020a bhàryàpatã tam àsãnaü guruü suragaõàrcitam 03,115.020c arcitvà paryupàsãnau prà¤jalã tasthatus tadà 03,115.021a tataþ snuùàü sa bhagavàn prahçùño bhçgur abravãt 03,115.021c varaü vçõãùva subhage dàtà hy asmi tavepsitam 03,115.022a sà vai prasàdayàm àsa taü guruü putrakàraõàt 03,115.022c àtmana÷ caiva màtu÷ ca prasàdaü ca cakàra saþ 03,115.023 bhçgur uvàca 03,115.023a çtau tvaü caiva màtà ca snàte puüsavanàya vai 03,115.023c àliïgetàü pçthag vçkùau sà÷vatthaü tvam udumbaram 03,115.023d*0570_01 carudvayam idaü bhadre jananyà÷ ca tavaiva ca 03,115.023d*0570_02 vi÷vam àvartayitvà tu mayà yatnena sàdhitam 03,115.023d*0570_03 prà÷itavyaü prayatnena tety uktvàdar÷anaü gataþ 03,115.024a àliïgane tu te ràjaü÷ cakratuþ sma viparyayam 03,115.024c kadà cid bhçgur àgacchat taü ca veda viparyayam 03,115.024d*0571_01 tataþ punaþ sa bhagavàn kàle bahutithe gate 03,115.024d*0571_02 divyaj¤ànàd viditvà tu bhagavàn àgataþ punaþ 03,115.025a athovàca mahàtejà bhçguþ satyavatãü snuùàm 03,115.025b*0572_01 upayukta÷ carur bhadre vçkùe càliïganaü kçtam 03,115.025b*0572_02 viparãtena te subhrår màtrà caivàsi va¤cità 03,115.025c bràhmaõaþ kùatravçttir vai tava putro bhaviùyati 03,115.026a kùatriyo bràhmaõàcàro màtus tava suto mahàn 03,115.026c bhaviùyati mahàvãryaþ sàdhånàü màrgam àsthitaþ 03,115.027a tataþ prasàdayàm àsa ÷va÷uraü sà punaþ punaþ 03,115.027c na me putro bhaved ãdçk kàmaü pautro bhaved iti 03,115.028a evam astv iti sà tena pàõóava pratinandità 03,115.028b*0573_01 kàlaü pratãkùya taü garbhaü dhàrayàm àsa yatnataþ 03,115.028c jamadagniü tataþ putraü sà jaj¤e kàla àgate 03,115.028e tejasà varcasà caiva yuktaü bhàrgavanandanam 03,115.029a sa vardhamànas tejasvã vedasyàdhyayanena vai 03,115.029c bahån çùãn mahàtejàþ pàõóaveyàtyavartata 03,115.030a taü tu kçtsno dhanurvedaþ pratyabhàd bharatarùabha 03,115.030c caturvidhàni càstràõi bhàskaropamavarcasam 03,116.001 akçtavraõa uvàca 03,116.001a sa vedàdhyayane yukto jamadagnir mahàtapàþ 03,116.001c tapas tepe tato devàn niyamàd va÷am ànayat 03,116.001d*0574_01 taü tapyamànaü brahmarùim åcur devàþ savàsavàþ 03,116.001d*0574_02 kimarthaü tapyase brahman kaþ kàmaþ pràrthitas tava 03,116.001d*0574_03 evam uktaþ pratyuvàca devàn brahmarùisattamaþ 03,116.001d*0574_04 svargahetos tapas tapye lokà÷ ca syur mamàkùayàþ 03,116.001d*0574_05 tac chrutvà vacanaü tasya tadà devàs tam åcire 03,116.001d*0574_06 nàsaütater bhavel lokaþ kçtvà dharma÷atàny api 03,116.001d*0574_07 sa ÷rutvà vacanaü teùàü trida÷ànàü kurådvaha 03,116.002a sa prasenajitaü ràjann adhigamya naràdhipam 03,116.002c reõukàü varayàm àsa sa ca tasmai dadau nçpaþ 03,116.003a reõukàü tv atha saüpràpya bhàryàü bhàrgavanandanaþ 03,116.003c à÷ramasthas tayà sàrdhaü tapas tepe 'nukålayà 03,116.004a tasyàþ kumàrà÷ catvàro jaj¤ire ràmapa¤camàþ 03,116.004c sarveùàm ajaghanyas tu ràma àsãj jaghanyajaþ 03,116.005a phalàhàreùu sarveùu gateùv atha suteùu vai 03,116.005c reõukà snàtum agamat kadà cin niyatavratà 03,116.006a sà tu citrarathaü nàma màrttikàvatakaü nçpam 03,116.006c dadar÷a reõukà ràjann àgacchantã yadçcchayà 03,116.007a krãóantaü salile dçùñvà sabhàryaü padmamàlinam 03,116.007c çddhimantaü tatas tasya spçhayàm àsa reõukà 03,116.008a vyabhicàràt tu sà tasmàt klinnàmbhasi vicetanà 03,116.008c pravive÷à÷ramaü trastà tàü vai bhartànvabudhyata 03,116.008d*0575_01 antarikùàn nipatità narmadàyàü mahàhrade 03,116.008d*0575_02 uttãrya càpi sà yatnàj jagàma bharatarùabha 03,116.009a sa tàü dçùñvà cyutàü dhairyàd bràhmyà lakùmyà vivarjitàm 03,116.009c dhik÷abdena mahàtejà garhayàm àsa vãryavàn 03,116.010a tato jyeùñho jàmadagnyo rumaõvàn nàma nàmataþ 03,116.010c àjagàma suùeõa÷ ca vasur vi÷vàvasus tathà 03,116.011a tàn ànupårvyàd bhagavàn vadhe màtur acodayat 03,116.011c na ca te jàtasaümohàþ kiü cid åcur vicetasaþ 03,116.012a tataþ ÷a÷àpa tàn kopàt te ÷aptà÷ cetanàü jahuþ 03,116.012c mçgapakùisadharmàõaþ kùipram àsa¤ jaóopamàþ 03,116.013a tato ràmo 'bhyagàt pa÷càd à÷ramaü paravãrahà 03,116.013c tam uvàca mahàmanyur jamadagnir mahàtapàþ 03,116.014a jahãmàü màtaraü pàpàü mà ca putra vyathàü kçthàþ 03,116.014b*0576_01 ity ukto guruõà ràjan krodhàt tu jamadagninà 03,116.014c tata àdàya para÷uü ràmo màtuþ ÷iro 'harat 03,116.015a tatas tasya mahàràja jamadagner mahàtmanaþ 03,116.015c kopo agacchat sahasà prasanna÷ càbravãd idam 03,116.016a mamedaü vacanàt tàta kçtaü te karma duùkaram 03,116.016c vçõãùva kàmàn dharmaj¤a yàvato và¤chase hçdà 03,116.017a sa vavre màtur utthànam asmçtiü ca vadhasya vai 03,116.017c pàpena tena càspar÷aü bhràtéõàü prakçtiü tathà 03,116.018a apratidvandvatàü yuddhe dãrgham àyu÷ ca bhàrata 03,116.018c dadau ca sarvàn kàmàüs tठjamadagnir mahàtapàþ 03,116.019a kadà cit tu tathaivàsya viniùkràntàþ sutàþ prabho 03,116.019c athànåpapatir vãraþ kàrtavãryo 'bhyavartata 03,116.020a tam à÷ramapadaü pràptam çùer bhàryà samarcayat 03,116.020c sa yuddhamadasaümatto nàbhyanandat tathàrcanam 03,116.021a pramathya cà÷ramàt tasmàd dhomadhenvàs tadà balàt 03,116.021c jahàra vatsaü kro÷antyà babha¤ja ca mahàdrumàn 03,116.022a àgatàya ca ràmàya tadàcaùña pità svayam 03,116.022c gàü ca roråyatãü dçùñvà kopo ràmaü samàvi÷at 03,116.023a sa manyuva÷am àpannaþ kàrtavãryam upàdravat 03,116.023c tasyàtha yudhi vikramya bhàrgavaþ paravãrahà 03,116.024a ciccheda ni÷itair bhallair bàhån parighasaünibhàn 03,116.024c sahasrasaümitàn ràjan pragçhya ruciraü dhanuþ 03,116.024d*0577_01 abhibhåtaþ sa ràmeõa saüyuktaþ kàladharmaõà 03,116.024d*0578_01 àgatya karma tat pitre nivedya gatavàn vanam 03,116.025a arjunasyàtha dàyàdà ràmeõa kçtamanyavaþ 03,116.025c à÷ramasthaü vinà ràmaü jamadagnim upàdravan 03,116.026a te taü jaghnur mahàvãryam ayudhyantaü tapasvinam 03,116.026c asakçd ràma ràmeti vikro÷antam anàthavat 03,116.027a kàrtavãryasya putràs tu jamadagniü yudhiùñhira 03,116.027c ghàtayitvà ÷arair jagmur yathàgatam ariüdamàþ 03,116.028a apakrànteùu caiteùu jamadagnau tathàgate 03,116.028c samitpàõir upàgacchad à÷ramaü bhçgunandanaþ 03,116.029a sa dçùñvà pitaraü vãras tathà mçtyuva÷aü gatam 03,116.029c anarhantaü tathàbhåtaü vilalàpa suduþkhitaþ 03,117.001 ràma uvàca 03,117.001a mamàparàdhàt taiþ kùudrair hatas tvaü tàta bàli÷aiþ 03,117.001c kàrtavãryasya dàyàdair vane mçga iveùubhiþ 03,117.002a dharmaj¤asya kathaü tàta vartamànasya satpathe 03,117.002c mçtyur evaüvidho yuktaþ sarvabhåteùv anàgasaþ 03,117.003a kiü nu tair na kçtaü pàpaü yair bhavàüs tapasi sthitaþ 03,117.003c ayudhyamàno vçddhaþ san hataþ ÷ara÷ataiþ ÷itaiþ 03,117.004a kiü nu te tatra vakùyanti saciveùu suhçtsu ca 03,117.004c ayudhyamànaü dharmaj¤am ekaü hatvànapatrapàþ 03,117.005 akçtavraõa uvàca 03,117.005a vilapyaivaü sa karuõaü bahu nànàvidhaü nçpa 03,117.005c pretakàryàõi sarvàõi pitu÷ cakre mahàtapàþ 03,117.006a dadàha pitaraü càgnau ràmaþ parapuraüjayaþ 03,117.006c pratijaj¤e vadhaü càpi sarvakùatrasya bhàrata 03,117.007a saükruddho 'tibalaþ ÷åraþ ÷astram àdàya vãryavàn 03,117.007c jaghnivàn kàrtavãryasya sutàn eko 'ntakopamaþ 03,117.008a teùàü cànugatà ye ca kùatriyàþ kùatriyarùabha 03,117.008c tàü÷ ca sarvàn avàmçdnàd ràmaþ praharatàü varaþ 03,117.009a triþsaptakçtvaþ pçthivãü kçtvà niþkùatriyàü prabhuþ 03,117.009c samantapa¤cake pa¤ca cakàra rudhirahradàn 03,117.010a sa teùu tarpayàm àsa pitén bhçgukulodvahaþ 03,117.010c sàkùàd dadar÷a carcãkaü sa ca ràmaü nyavàrayat 03,117.011a tato yaj¤ena mahatà jàmadagnyaþ pratàpavàn 03,117.011c tarpayàm àsa devendram çtvigbhya÷ ca mahãü dadau 03,117.012a vedãü càpy adadad dhaimãü ka÷yapàya mahàtmane 03,117.012c da÷avyàmàyatàü kçtvà navotsedhàü vi÷àü pate 03,117.013a tàü ka÷yapasyànumate bràhmaõàþ khaõóa÷as tadà 03,117.013c vyabhajaüs tena te ràjan prakhyàtàþ khàõóavàyanàþ 03,117.014a sa pradàya mahãü tasmai ka÷yapàya mahàtmane 03,117.014c asmin mahendre ÷ailendre vasaty amitavikramaþ 03,117.014d*0579_01 tapaþ sumahad àsthàya mahàbalaparàkramaþ 03,117.015a evaü vairam abhåt tasya kùatriyair lokavàsibhiþ 03,117.015c pçthivã càpi vijità ràmeõàmitatejasà 03,117.016 vai÷aüpàyana uvàca 03,117.016a tata÷ caturda÷ãü ràmaþ samayena mahàmanàþ 03,117.016c dar÷ayàm àsa tàn vipràn dharmaràjaü ca sànujam 03,117.017a sa tam ànarca ràjendro bhràtçbhiþ sahitaþ prabhuþ 03,117.017c dvijànàü ca paràü påjàü cakre nçpatisattamaþ 03,117.018a arcayitvà jàmadagnyaü påjitas tena càbhibhåþ 03,117.018c mahendra uùya tàü ràtriü prayayau dakùiõàmukhaþ 03,117.018c*0580_01 **** **** mahendre parvatottame 03,117.018c*0580_02 ràmam àmantrya dharmàtmà 03,118.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,118.001a gacchan sa tãrthàni mahànubhàvaþ; puõyàni ramyàõi dadar÷a ràjà 03,118.001c sarvàõi viprair upa÷obhitàni; kva cit kva cid bhàrata sàgarasya 03,118.002a sa vçttavàüs teùu kçtàbhiùekaþ; sahànujaþ pàrthivaputrapautraþ 03,118.002c samudragàü puõyatamàü pra÷astàü; jagàma pàrikùita pàõóuputraþ 03,118.003a tatràpi càplutya mahànubhàvaþ; saütarpayàm àsa pitén suràü÷ ca 03,118.003c dvijàtimukhyeùu dhanaü visçjya; godàvariü sàgaragàm agacchat 03,118.004a tato vipàpmà dravióeùu ràjan; samudram àsàdya ca lokapuõyam 03,118.004c agastyatãrthaü ca pavitrapuõyaü; nàrãtãrthàny atha vãro dadar÷a 03,118.005a tatràrjunasyàgryadhanurdharasya; ni÷amya tat karma parair asahyam 03,118.005c saüpåjyamànaþ paramarùisaüghaiþ; paràü mudaü pàõóusutaþ sa lebhe 03,118.006a sa teùu tãrtheùv abhiùiktagàtraþ; kçùõàsahàyaþ sahito 'nujai÷ ca 03,118.006c saüpåjayan vikramam arjunasya; reme mahãpàlapatiþ pçthivyàm 03,118.007a tataþ sahasràõi gavàü pradàya; tãrtheùu teùv ambudharottamasya 03,118.007c hçùñaþ saha bhràtçbhir arjunasya; saükãrtayàm àsa gavàü pradànam 03,118.007d*0581_01 tatas tu kàverim anantatoyàü 03,118.007d*0581_02 divyà÷ramair nityam upàttatoyàm 03,118.007d*0581_03 sahànujaþ saüpravigàhya puõyàü 03,118.007d*0581_04 nananda naùñaklama÷okapàpaþ 03,118.008a sa tàni tãrthàni ca sàgarasya; puõyàni cànyàni bahåni ràjan 03,118.008c krameõa gacchan paripårõakàmaþ; ÷årpàrakaü puõyatamaü dadar÷a 03,118.009a tatrodadheþ kaü cid atãtya de÷aü; khyàtaü pçthivyàü vanam àsasàda 03,118.009c taptaü surair yatra tapaþ purastàd; iùñaü tathà puõyatamair narendraiþ 03,118.010a sa tatra tàm agryadhanurdharasya; vedãü dadar÷àyatapãnabàhuþ 03,118.010c çcãkaputrasya tapasvisaüghaiþ; samàvçtàü puõyakçd arcanãyàm 03,118.011a tato vasånàü vasudhàdhipaþ sa; marudgaõànàü ca tathà÷vino÷ ca 03,118.011c vaivasvatàdityadhane÷varàõàm; indrasya viùõoþ savitur vibho÷ ca 03,118.012a bhagasya candrasya divàkarasya; pater apàü sàdhyagaõasya caiva 03,118.012c dhàtuþ pitéõàü ca tathà mahàtmà; rudrasya ràjan sagaõasya caiva 03,118.013a sarasvatyàþ siddhagaõasya caiva; påùõa÷ ca ye càpy amaràs tathànye 03,118.013c puõyàni càpy àyatanàni teùàü; dadar÷a ràjà sumanoharàõi 03,118.014a teùåpavàsàn vividhàn upoùya; dattvà ca ratnàni mahàdhanàni 03,118.014c tãrtheùu sarveùu pariplutàïgaþ; punaþ sa ÷årpàrakam àjagàma 03,118.015a sa tena tãrthena tu sàgarasya; punaþ prayàtaþ saha sodarãyaiþ 03,118.015c dvijaiþ pçthivyàü prathitaü mahadbhis; tãrthaü prabhàsaü samupàjagàma 03,118.016a tatràbhiùiktaþ pçthulohitàkùaþ; sahànujair devagaõàn pitéü÷ ca 03,118.016c saütarpayàm àsa tathaiva kçùõà; te càpi vipràþ saha loma÷ena 03,118.017a sa dvàda÷àhaü jalavàyubhakùaþ; kurvan kùapàhaþsu tadàbhiùekam 03,118.017c samantato 'gnãn upadãpayitvà; tepe tapo dharmabhçtàü variùñhaþ 03,118.018a tam ugram àsthàya tapa÷ carantaü; ÷u÷ràva ràma÷ ca janàrdana÷ ca 03,118.018c tau sarvavçùõipravarau sasainyau; yudhiùñhiraü jagmatur àjamãóham 03,118.019a te vçùõayaþ pàõóusutàn samãkùya; bhåmau ÷ayànàn maladigdhagàtràn 03,118.019c anarhatãü draupadãü càpi dçùñvà; suduþkhità÷ cukru÷ur àrtanàdam 03,118.020a tataþ sa ràmaü ca janàrdanaü ca; kàrùõiü ca sàmbaü ca ÷ine÷ ca pautram 03,118.020c anyàü÷ ca vçùõãn upagamya påjàü; cakre yathàdharmam adãnasattvaþ 03,118.021a te càpi sarvàn pratipåjya pàrthàüs; taiþ satkçtàþ pàõóusutais tathaiva 03,118.021c yudhiùñhiraü saüparivàrya ràjann; upàvi÷an devagaõà yathendram 03,118.022a teùàü sa sarvaü caritaü pareùàü; vane ca vàsaü paramapratãtaþ 03,118.022c astràrtham indrasya gataü ca pàrthaü; kçùõe ÷a÷aüsàmararàjaputram 03,118.023a ÷rutvà tu te tasya vacaþ pratãtàs; tàü÷ càpi dçùñvà sukç÷àn atãva 03,118.023c netrodbhavaü saümumucur da÷àrhà; duþkhàrtijaü vàri mahànubhàvàþ 03,119.001 janamejaya uvàca 03,119.001a prabhàsatãrthaü saüpràpya vçùõayaþ pàõóavàs tathà 03,119.001c kim akurvan kathà÷ caiùàü kàs tatràsaüs tapodhana 03,119.002a te hi sarve mahàtmànaþ sarva÷àstravi÷àradàþ 03,119.002c vçùõayaþ pàõóavà÷ caiva suhçda÷ ca parasparam 03,119.003 vai÷aüpàyana uvàca 03,119.003a prabhàsatãrthaü saüpràpya puõyaü tãrthaü mahodadheþ 03,119.003c vçùõayaþ pàõóavàn vãràn parivàryopatasthire 03,119.004a tato gokùãrakundendumçõàlarajataprabhaþ 03,119.004c vanamàlã halã ràmo babhàùe puùkarekùaõam 03,119.005a na kçùõa dharma÷ carito bhavàya; jantor adharma÷ ca paràbhavàya 03,119.005c yudhiùñhiro yatra jañã mahàtmà; vanà÷rayaþ kli÷yati cãravàsàþ 03,119.006a duryodhana÷ càpi mahãü pra÷àsti; na càsya bhåmir vivaraü dadàti 03,119.006c dharmàd adharma÷ carito garãyàn; itãva manyeta naro 'lpabuddhiþ 03,119.007a duryodhane càpi vivardhamàne; yudhiùñhire càsukha àttaràjye 03,119.007b*0582_01 hçtasvaràjyàyatanàrthabhàrye 03,119.007b*0582_02 duryodhanenàlpadhiyà ca pàrthe 03,119.007c kiü nv adya kartavyam iti prajàbhiþ; ÷aïkà mithaþ saüjanità naràõàm 03,119.008a ayaü hi dharmaprabhavo narendro; dharme rataþ satyadhçtiþ pradàtà 03,119.008c caled dhi ràjyàc ca sukhàc ca pàrtho; dharmàd apeta÷ ca kathaü vivardhet 03,119.009a kathaü nu bhãùma÷ ca kçpa÷ ca vipro; droõa÷ ca ràjà ca kulasya vçddhaþ 03,119.009c pravràjya pàrthàn sukham àpnuvanti; dhik pàpabuddhãn bharatapradhànàn 03,119.010a kiü nàma vakùyaty avanipradhànaþ; pitén samàgamya paratra pàpaþ 03,119.010c putreùu samyak caritaü mayeti; putràn apàpàn avaropya ràjyàt 03,119.011a nàsau dhiyà saüpratipa÷yati sma; kiü nàma kçtvàham acakùur evam 03,119.011c jàtaþ pçthivyàm iti pàrthiveùu; pravràjya kaunteyam athàpi ràjyàt 03,119.012a nånaü samçddhàn pitçlokabhåmau; càmãkaràbhàn kùitijàn praphullàn 03,119.012c vicitravãryasya sutaþ saputraþ; kçtvà nç÷aüsaü bata pa÷yati sma 03,119.013a vyåóhottaràüsàn pçthulohitàkùàn; nemàn sma pçcchan sa ÷çõoti nånam 03,119.013c prasthàpayad yat sa vanaü hy a÷aïko; yudhiùñhiraü sànujam àtta÷astram 03,119.014a yo 'yaü pareùàü pçtanàü samçddhàü; niràyudho dãrghabhujo nihanyàt 03,119.014c ÷rutvaiva ÷abdaü hi vçkodarasya; mu¤canti sainyàni ÷akçt samåtram 03,119.015a sa kùutpipàsàdhvakç÷as tarasvã; sametya nànàyudhabàõapàõiþ 03,119.015c vane smaran vàsam imaü sughoraü; ÷eùaü na kuryàd iti ni÷citaü me 03,119.016a na hy asya vãryeõa balena ka÷ cit; samaþ pçthivyàü bhavità nareùu 03,119.016c ÷ãtoùõavàtàtapakar÷itàïgo; na ÷eùam àjàv asuhçtsu kuryàt 03,119.017a pràcyàü nçpàn ekarathena jitvà; vçkodaraþ sànucaràn raõeùu 03,119.017c svastyàgamad yo 'tirathas tarasvã; so 'yaü vane kli÷yati cãravàsàþ 03,119.018a yo dantakåre vyajayan nçdevàn; samàgatàn dàkùiõàtyàn mahãpàn 03,119.018c taü pa÷yatemaü sahadevam adya; tapasvinaü tàpasaveùaråpam 03,119.019a yaþ pàrthivàn ekarathena vãro; di÷aü pratãcãü prati yuddha÷auõóaþ 03,119.019c so 'yaü vane målaphalena jãva¤; jañã caraty adya malàcitàïgaþ 03,119.019d*0583_01 jigye raõe taü nakulaü vaneùu 03,119.019d*0583_02 saüpa÷yante me 'dya manaþ sudãnam 03,119.020a satre samçddhe 'ti rathasya ràj¤o; vedãtalàd utpatità sutà yà 03,119.020c seyaü vane vàsam imaü suduþkhaü; kathaü sahaty adya satã sukhàrhà 03,119.021a trivargamukhyasya samãraõasya; deve÷varasyàpy atha và÷vino÷ ca 03,119.021c eùàü suràõàü tanayàþ kathaü nu; vane caranty alpasukhàþ sukhàrhàþ 03,119.022a jite hi dharmasya sute sabhàrye; sabhràtçke sànucare niraste 03,119.022c duryodhane càpi vivardhamàne; kathaü na sãdaty avaniþ sa÷ailà 03,120.001 sàtyakir uvàca 03,120.001a na ràma kàlaþ paridevanàya; yad uttaraü tatra tad eva sarve 03,120.001b*0584_01 kurvãmahe yac ca hitaü bhavet tu 03,120.001b*0584_02 ràj¤e hy asmàyàjamãóhàya nityam 03,120.001c samàcaràmo hy anatãtakàlaü; yudhiùñhiro yady api nàha kiü cit 03,120.002a ye nàthavanto hi bhavanti loke; te nàtmanà karma samàrabhante 03,120.002c teùàü tu kàryeùu bhavanti nàthàþ; ÷aibyàdayo ràma yathà yayàteþ 03,120.003a yeùàü tathà ràma samàrabhante; kàryàõi nàthàþ svamatena loke 03,120.003c te nàthavantaþ puruùapravãrà; nànàthavat kçcchram avàpnuvanti 03,120.004a kasmàd ayaü ràmajanàrdanau ca; pradyumnasàmbau ca mayà sametau 03,120.004c vasaty araõye saha sodarãyais; trailokyanàthàn adhigamya nàthàn 03,120.005a niryàtu sàdhv adya da÷àrhasenà; prabhåtanànàyudhacitravarmà 03,120.005c yamakùayaü gacchatu dhàrtaràùñraþ; sabàndhavo vçùõibalàbhibhåtaþ 03,120.006a tvaü hy eva kopàt pçthivãm apãmàü; saüveùñayes tiùñhatu ÷àrïgadhanvà 03,120.006c sa dhàrtaràùñraü jahi sànubandhaü; vçtraü yathà devapatir mahendraþ 03,120.007a bhràtà ca me ya÷ ca sakhà guru÷ ca; janàrdanasyàtmasama÷ ca pàrthaþ 03,120.007b*0585_01 yadartham aicchan manujàþ suputraü 03,120.007b*0585_02 ÷iùyaü guru÷ càpratikålavàdam 03,120.007c yadartham abhyudyatam uttamaü tat; karoti karmàgryam apàraõãyam 03,120.008a tasyàstravarùàõy aham uttamàstrair; vihatya sarvàõi raõe 'bhibhåya 03,120.008c kàyàc chiraþ sarpaviùàgnikalpaiþ; ÷arottamair unmathitàsmi ràma 03,120.009a khaógena càhaü ni÷itena saükhye; kàyàc chiras tasya balàt pramathya 03,120.009c tato 'sya sarvàn anugàn haniùye; duryodhanaü càpi kuråü÷ ca sarvàn 03,120.010a àttàyudhaü màm iha rauhiõeya; pa÷yantu bhaumà yudhi jàtaharùàþ 03,120.010c nighnantam ekaü kuruyodhamukhyàn; kàle mahàkakùam ivàntakàgniþ 03,120.011a pradyumnamuktàn ni÷itàn na ÷aktàþ; soóhuü kçpadroõavikarõakarõàþ 03,120.011c jànàmi vãryaü ca tavàtmajasya; kàrùõir bhavaty eùa yathà raõasthaþ 03,120.012a sàmbaþ sasåtaü sarathaü bhujàbhyàü; duþ÷àsanaü ÷àstu balàt pramathya 03,120.012c na vidyate jàmbavatãsutasya; raõe 'viùahyaü hi raõotkañasya 03,120.013a etena bàlena hi ÷ambarasya; daityasya sainyaü sahasà praõunnam 03,120.013b*0586_01 hataþ sa pàpo yudhi kevalena 03,120.013b*0586_02 yuddhe 'dvitãyo haritulyaråpaþ 03,120.013b*0587_01 yathaiva yat tasya puraüdarasya 03,120.013b*0587_02 haridhvajaü syandanam àsthitasya 03,120.013c vçttorur atyàyatapãnabàhur; etena saükhye nihato '÷vacakraþ 03,120.013e ko nàma sàmbasya raõe manuùyo; gatvàntaraü vai bhujayor dhareta 03,120.014a yathà pravi÷yàntaram antakasya; kàle manuùyo na viniùkrameta 03,120.014b*0588_01 saüpràpya vai tàdç÷ãü yodhalakùmãü 03,120.014c tathà pravi÷yàntaram asya saükhye; ko nàma jãvan punar àvrajeta 03,120.015a droõaü ca bhãùmaü ca mahàrathau tau; sutair vçtaü càpy atha somadattam 03,120.015c sarvàõi sainyàni ca vàsudevaþ; pradhakùyate sàyakavahnijàlaiþ 03,120.016a kiü nàma lokeùv aviùahyam asti; kçùõasya sarveùu sadaivateùu 03,120.016c àttàyudhasyottamabàõapàõe÷; cakràyudhasyàpratimasya yuddhe 03,120.017a tato 'niruddho 'py asicarmapàõir; mahãm imàü dhàrtaràùñrair visaüj¤aiþ 03,120.017c hçtottamàïgair nihataiþ karotu; kãrõàü ku÷air vedim ivàdhvareùu 03,120.018a gadolmukau bàhukabhànunãthàþ; ÷åra÷ ca saükhye ni÷añhaþ kumàraþ 03,120.018c raõotkañau sàraõacàrudeùõau; kulocitaü viprathayantu karma 03,120.019a savçùõibhojàndhakayodhamukhyà; samàgatà kùatriya÷årasenà 03,120.019a*0589_01 samàhitaþ pçthivãü sàdhu ràjà 03,120.019a*0589_02 ya÷obhçtàü dharmabhçtàü variùñhaþ 03,120.019a*0589_03 yudhiùñhiraþ pàlayatàü mahàtmà 03,120.019c hatvà raõe tàn dhçtaràùñraputràül; loke ya÷aþ sphãtam upàkarotu 03,120.020a tato 'bhimanyuþ pçthivãü pra÷àstu; yàvad vrataü dharmabhçtàü variùñhaþ 03,120.020c yudhiùñhiraþ pàrayate mahàtmà; dyåte yathoktaü kurusattamena 03,120.021a asmatpramuktair vi÷ikhair jitàris; tato mahãü bhokùyati dharmaràjaþ 03,120.021c nirdhàrtaràùñràü hatasåtaputràm; etad dhi naþ kçtyatamaü ya÷a÷yam 03,120.022 vàsudeva uvàca 03,120.022a asaü÷ayaü màdhava satyam etad; gçhõãma te vàkyam adãnasattva 03,120.022c svàbhyàü bhujàbhyàm ajitàü tu bhåmiü; necchet kuråõàm çùabhaþ kathaü cit 03,120.023a na hy eùa kàmàn na bhayàn na lobhàd; yudhiùñhiro jàtu jahyàt svadharmam 03,120.023c bhãmàrjunau càtirathau yamau và; tathaiva kçùõà drupadàtmajeyam 03,120.024a ubhau hi yuddhe 'pratimau pçthivyàü; vçkodara÷ caiva dhanaüjaya÷ ca 03,120.024c kasmàn na kçtsnàü pçthivãü pra÷àsen; màdrãsutàbhyàü ca puraskçto 'yam 03,120.025a yadà tu pà¤càlapatir mahàtmà; sakekaya÷ cedipatir vayaü ca 03,120.025c yotsyàma vikramya paràüs tadà vai; suyodhanas tyakùyati jãvalokam 03,120.026 yudhiùñhira uvàca 03,120.026a naitac citraü màdhava yad bravãùi; satyaü tu me rakùyatamaü na ràjyam 03,120.026c kçùõas tu màü veda yathàvad ekaþ; kçùõaü ca vedàham atho yathàvat 03,120.027a yadaiva kàlaü puruùapravãro; vetsyaty ayaü màdhava vikramasya 03,120.027c tadà raõe tvaü ca ÷inipravãra; suyodhanaü jeùyasi ke÷ava÷ ca 03,120.028a pratiprayàntv adya da÷àrhavãrà; dçóho 'smi nàthair naralokanàthaiþ 03,120.028c dharme 'pramàdaü kurutàprameyà; draùñàsmi bhåyaþ sukhinaþ sametàn 03,120.029 vai÷aüpàyana uvàca 03,120.029a te 'nyonyam àmantrya tathàbhivàdya; vçddhàn parisvajya ÷i÷åü÷ ca sarvàn 03,120.029c yadupravãràþ svagçhàõi jagmå; ràjàpi tãrthàny anusaücacàra 03,120.030a visçjya kçùõaü tv atha dharmaràjo; vidarbharàjopacitàü sutãrthàm 03,120.030b*0590_01 jagàma puõyàü saritaü payoùõãü 03,120.030b*0590_02 sabhràtçbhçtyaþ saha loma÷ena 03,120.030c sutena somena vimi÷ritodàü; tataþ payoùõãü prati sa hy uvàsa 03,120.030d*0591_01 dvijàtimukhyair muditair mahàtmà 03,120.030d*0591_02 saüståyamànaþ stutibhir varàbhiþ 03,121.001 loma÷a uvàca 03,121.001a nçgeõa yajamànena someneha puraüdaraþ 03,121.001c tarpitaþ ÷råyate ràjan sa tçpto madam abhyagàt 03,121.002a iha devaiþ sahendrair hi prajàpatibhir eva ca 03,121.002c iùñaü bahuvidhair yaj¤air mahadbhir bhåridakùiõaiþ 03,121.003a àmårtarayasa÷ ceha ràjà vajradharaü prabhum 03,121.003c tarpayàm àsa somena hayamedheùu saptasu 03,121.004a tasya saptasu yaj¤eùu sarvam àsãd dhiraõmayam 03,121.004c vànaspatyaü ca bhaumaü ca yad dravyaü niyataü makhe 03,121.004d*0592_01 caùàlayåpacamasàþ sthàlyaþ pàtryaþ srucaþ sruvàþ 03,121.005a teùv eva càsya yaj¤eùu prayogàþ sapta vi÷rutàþ 03,121.005c saptaikaikasya yåpasya caùàlà÷ copari sthitàþ 03,121.006a tasya sma yåpàn yaj¤eùu bhràjamànàn hiraõmayàn 03,121.006c svayam utthàpayàm àsur devàþ sendrà yudhiùñhira 03,121.007a teùu tasya makhàgryeùu gayasya pçthivãpateþ 03,121.007c amàdyad indraþ somena dakùiõàbhir dvijàtayaþ 03,121.007d*0593_01 prasaükhyànàn asaükhyeyàn pratyagçhõan dvijàtayaþ 03,121.008a sikatà và yathà loke yathà và divi tàrakàþ 03,121.008c yathà và varùato dhàrà asaükhyeyà÷ ca kena cit 03,121.009a tathaiva tad asaükhyeyaü dhanaü yat pradadau gayaþ 03,121.009c sadasyebhyo mahàràja teùu yaj¤eùu saptasu 03,121.010a bhavet saükhyeyam etad vai yad etat parikãrtitam 03,121.010c na sà ÷akyà tu saükhyàtuü dakùiõà dakùiõàvataþ 03,121.011a hiraõmayãbhir gobhi÷ ca kçtàbhir vi÷vakarmaõà 03,121.011c bràhmaõàüs tarpayàm àsa nànàdigbhyaþ samàgatàn 03,121.012a alpàva÷eùà pçthivã caityair àsãn mahàtmanaþ 03,121.012c gayasya yajamànasya tatra tatra vi÷àü pate 03,121.013a sa lokàn pràptavàn aindràn karmaõà tena bhàrata 03,121.013c salokatàü tasya gacchet payoùõyàü ya upaspç÷et 03,121.014a tasmàt tvam atra ràjendra bhràtçbhiþ sahito 'nagha 03,121.014c upaspç÷ya mahãpàla dhåtapàpmà bhaviùyasi 03,121.015 vai÷aüpàyana uvàca 03,121.015a sa payoùõyàü nara÷reùñhaþ snàtvà vai bhràtçbhiþ saha 03,121.015c vaióåryaparvataü caiva narmadàü ca mahànadãm 03,121.015d*0594_01 uddi÷ya pàõóava÷reùñhaþ sa pratasthe mahãpatiþ 03,121.015e samàjagàma tejasvã bhràtçbhiþ sahito 'naghaþ 03,121.016a tato 'sya sarvàõy àcakhyau loma÷o bhagavàn çùiþ 03,121.016c tãrthàni ramaõãyàni tatra tatra vi÷àü pate 03,121.017a yathàyogaü yathàprãti prayayau bhràtçbhiþ saha 03,121.017c dadamàno 'sakçd vittaü bràhmaõebhyaþ sahasra÷aþ 03,121.018 loma÷a uvàca 03,121.018a devànàm eti kaunteya tathà ràj¤àü salokatàm 03,121.018c vaióåryaparvataü dçùñvà narmadàm avatãrya ca 03,121.019a saüdhir eùa nara÷reùñha tretàyà dvàparasya ca 03,121.019c etam àsàdya kaunteya sarvapàpaiþ pramucyate 03,121.020a eùa ÷aryàtiyaj¤asya de÷as tàta prakà÷ate 03,121.020c sàkùàd yatràpibat somam a÷vibhyàü saha kau÷ikaþ 03,121.021a cukopa bhàrgava÷ càpi mahendrasya mahàtapàþ 03,121.021c saüstambhayàm àsa ca taü vàsavaü cyavanaþ prabhuþ 03,121.021e sukanyàü càpi bhàryàü sa ràjaputrãm ivàptavàn 03,121.022 yudhiùñhira uvàca 03,121.022a kathaü viùñambhitas tena bhagavàn pàka÷àsanaþ 03,121.022c kimarthaü bhàrgava÷ càpi kopaü cakre mahàtapàþ 03,121.023a nàsatyau ca kathaü brahman kçtavàn somapãthinau 03,121.023c etat sarvaü yathàvçttam àkhyàtu bhagavàn mama 03,122.001 loma÷a uvàca 03,122.001a bhçgor maharùeþ putro 'bhåc cyavano nàma bhàrgavaþ 03,122.001c samãpe sarasaþ so 'sya tapas tepe mahàdyutiþ 03,122.002a sthàõubhåto mahàtejà vãrasthànena pàõóava 03,122.002c atiùñhat subahån kàlàn ekade÷e vi÷àü pate 03,122.003a sa valmãko 'bhavad çùir latàbhir abhisaüvçtaþ 03,122.003c kàlena mahatà ràjan samàkãrõaþ pipãlikaiþ 03,122.004a tathà sa saüvçto dhãmàn mçtpiõóa iva sarva÷aþ 03,122.004c tapyati sma tapo ràjan valmãkena samàvçtaþ 03,122.005a atha dãrghasya kàlasya ÷aryàtir nàma pàrthivaþ 03,122.005c àjagàma saro ramyaü vihartum idam uttamam 03,122.006a tasya strãõàü sahasràõi catvàry àsan parigrahaþ 03,122.006c ekaiva ca sutà ÷ubhrà sukanyà nàma bhàrata 03,122.007a sà sakhãbhiþ parivçtà sarvàbharaõabhåùità 03,122.007c caïkramyamàõà valmãkaü bhàrgavasya samàsadat 03,122.008a sà caiva sudatã tatra pa÷yamànà manoramàn 03,122.008c vanaspatãn vicinvantã vijahàra sakhãvçtà 03,122.009a råpeõa vayasà caiva madanena madena ca 03,122.009c babha¤ja vanavçkùàõàü ÷àkhàþ paramapuùpitàþ 03,122.010a tàü sakhãrahitàm ekàm ekavastràm alaükçtàm 03,122.010c dadar÷a bhàrgavo dhãmàü÷ carantãm iva vidyutam 03,122.011a tàü pa÷yamàno vijane sa reme paramadyutiþ 03,122.011c kùàmakaõñha÷ ca brahmarùis tapobalasamanvitaþ 03,122.011e tàm àbabhàùe kalyàõãü sà càsya na ÷çõoti vai 03,122.012a tataþ sukanyà valmãke dçùñvà bhàrgavacakùuùã 03,122.012c kautåhalàt kaõñakena buddhimohabalàtkçtà 03,122.013a kiü nu khalv idam ity uktvà nirbibhedàsya locane 03,122.013c akrudhyat sa tayà viddhe netre paramamanyumàn 03,122.013e tataþ ÷aryàtisainyasya ÷akçnmåtraü samàvçõot 03,122.014a tato ruddhe ÷akçnmåtre sainyam ànàhaduþkhitam 03,122.014c tathàgatam abhiprekùya paryapçcchat sa pàrthivaþ 03,122.015a taponityasya vçddhasya roùaõasya vi÷eùataþ 03,122.015c kenàpakçtam adyeha bhàrgavasya mahàtmanaþ 03,122.015e j¤àtaü và yadi vàj¤àtaü tad çtaü bråta màciram 03,122.016a tam åcuþ sainikàþ sarve na vidmo 'pakçtaü vayam 03,122.016c sarvopàyair yathàkàmaü bhavàüs tad adhigacchatu 03,122.017a tataþ sa pçthivãpàlaþ sàmnà cogreõa ca svayam 03,122.017c paryapçcchat suhçdvargaü pratyajànan na caiva te 03,122.018a ànàhàrtaü tato dçùñvà tat sainyam asukhàrditam 03,122.018c pitaraü duþkhitaü càpi sukanyedam athàbravãt 03,122.019a mayàñantyeha valmãke dçùñaü sattvam abhijvalat 03,122.019c khadyotavad abhij¤àtaü tan mayà viddham antikàt 03,122.020a etac chrutvà tu ÷aryàtir valmãkaü tårõam àdravat 03,122.020c tatràpa÷yat tapovçddhaü vayovçddhaü ca bhàrgavam 03,122.020c*0595_01 **** **** candràdityasamaprabham 03,122.020c*0595_02 j¤ànavçddhaü vayovçddhaü 03,122.021a ayàcad atha sainyàrthaü prà¤jaliþ pçthivãpatiþ 03,122.021c aj¤ànàd bàlayà yat te kçtaü tat kùantum arhasi 03,122.021d*0596_01 imàm eva ca te kanyàü dadàmi sudçóhavrata 03,122.021d*0596_02 bhàryàrthã tvaü gçhàõemàü prasãdasva ca bhàrgava 03,122.022a tato 'bravãn mahãpàlaü cyavano bhàrgavas tadà 03,122.022b*0597_01 apamànàd ahaü viddho hy anayà darpapårõayà 03,122.022c råpaudàryasamàyuktàü lobhamohabalàtkçtàm 03,122.023a tàm eva pratigçhyàhaü ràjan duhitaraü tava 03,122.023c kùamiùyàmi mahãpàla satyam etad bravãmi te 03,122.024a çùer vacanam àj¤àya ÷aryàtir avicàrayan 03,122.024c dadau duhitaraü tasmai cyavanàya mahàtmane 03,122.025a pratigçhya ca tàü kanyàü cyavanaþ prasasàda ha 03,122.025c pràptaprasàdo ràjà sa sasainyaþ punar àvrajat 03,122.026a sukanyàpi patiü labdhvà tapasvinam anindità 03,122.026c nityaü paryacarat prãtyà tapasà niyamena ca 03,122.027a agnãnàm atithãnàü ca ÷u÷råùur anasåyikà 03,122.027c samàràdhayata kùipraü cyavanaü sà ÷ubhànanà 03,123.001 loma÷a uvàca 03,123.001a kasya cit tv atha kàlasya suràõàm a÷vinau nçpa 03,123.001c kçtàbhiùekàü vivçtàü sukanyàü tàm apa÷yatàm 03,123.002a tàü dçùñvà dar÷anãyàïgãü devaràjasutàm iva 03,123.002c åcatuþ samabhidrutya nàsatyàv a÷vinàv idam 03,123.003a kasya tvam asi vàmoru kiü vane vai karoùi ca 03,123.003c icchàva bhadre j¤àtuü tvàü tat tvam àkhyàhi ÷obhane 03,123.004a tataþ sukanyà saüvãtà tàv uvàca surottamau 03,123.004c ÷aryàtitanayàü vittaü bhàryàü ca cyavanasya màm 03,123.004d*0598_01 nàmnà càhaü sukanyeti nçloke 'smin pratiùñhità 03,123.004d*0598_02 sàhaü sarvàtmanà nityaü bhartàram anuvartinã 03,123.005a athà÷vinau prahasyaitàm abråtàü punar eva tu 03,123.005c kathaü tvam asi kalyàõi pitrà dattà gatàdhvane 03,123.006a bhràjase vanamadhye tvaü vidyut saudàminã yathà 03,123.006c na deveùv api tulyàü hi tvayà pa÷yàva bhàmini 03,123.006d*0599_01 anàbharaõasaüpannà paramàmbaravarjità 03,123.006d*0599_02 ÷obhayasy adhikaü bhadre vanam apy analaükçtà 03,123.007a sarvàbharaõasaüpannà paramàmbaradhàriõã 03,123.007c ÷obhethàs tv anavadyàïgi na tv evaü malapaïkinã 03,123.008a kasmàd evaüvidhà bhåtvà jaràjarjaritaü patim 03,123.008c tvam upàsse ha kalyàõi kàmabhogabahiùkçtam 03,123.009a asamarthaü paritràõe poùaõe ca ÷ucismite 03,123.009c sàdhu cyavanam utsçjya varayasvaikam àvayoþ 03,123.009e patyarthaü devagarbhàbhe mà vçthà yauvanaü kçthàþ 03,123.010a evam uktà sukanyà tu surau tàv idam abravãt 03,123.010c ratàhaü cyavane patyau maivaü mà parya÷aïkithàþ 03,123.011a tàv abråtàü punas tv enàm àvàü devabhiùagvarau 03,123.011c yuvànaü råpasaüpannaü kariùyàvaþ patiü tava 03,123.012a tatas tasyàvayo÷ caiva patim ekatamaü vçõu 03,123.012c etena samayenainam àmantraya varànane 03,123.013a sà tayor vacanàd ràjann upasaügamya bhàrgavam 03,123.013c uvàca vàkyaü yat tàbhyàm uktaü bhçgusutaü prati 03,123.014a tac chrutvà cyavano bhàryàm uvàca kriyatàm iti 03,123.014c bhartrà sà samanuj¤àtà kriyatàm ity athàbravãt 03,123.015a ÷rutvà tad a÷vinau vàkyaü tat tasyàþ kriyatàm iti 03,123.015c åcatå ràjaputrãü tàü patis tava vi÷atv apaþ 03,123.016a tato 'mbha÷ cyavanaþ ÷ãghraü råpàrthã pravive÷a ha 03,123.016c a÷vinàv api tad ràjan saraþ pravi÷atàü prabho 03,123.017a tato muhårtàd uttãrõàþ sarve te sarasas tataþ 03,123.017c divyaråpadharàþ sarve yuvàno mçùñakuõóalàþ 03,123.017e tulyaråpadharà÷ caiva manasaþ prãtivardhanàþ 03,123.018a te 'bruvan sahitàþ sarve vçõãùvànyatamaü ÷ubhe 03,123.018c asmàkam ãpsitaü bhadre patitve varavarõini 03,123.018d*0600_01 tam a÷vinor anyatamaü cyavanaü và manasvini 03,123.018e yatra vàpy abhikàmàsi taü vçõãùva su÷obhane 03,123.019a sà samãkùya tu tàn sarvàüs tulyaråpadharàn sthitàn 03,123.019c ni÷citya manasà buddhyà devã vavre svakaü patim 03,123.019d*0601_01 yady ahaü manasà nànyaü patim icche svakaü vinà 03,123.019d*0601_02 tena satyena me devau prayacchetàü patiü mama 03,123.019d*0602_01 evam uktau tathà sàdhvyà nàsatyau surasattamau 03,123.019d*0602_02 dar÷ayàm àsatus tasyàþ sukanyàyà bhçgoþ sutam 03,123.019d*0603_01 tato devàþ sutuùñà÷ ca cyavanaü taü patiü daduþ 03,123.020a labdhvà tu cyavano bhàryàü vayoråpaü ca và¤chitam 03,123.020c hçùño 'bravãn mahàtejàs tau nàsatyàv idaü vacaþ 03,123.021a yathàhaü råpasaüpanno vayasà ca samanvitaþ 03,123.021c kçto bhavadbhyàü vçddhaþ san bhàryàü ca pràptavàn imàm 03,123.022a tasmàd yuvàü kariùyàmi prãtyàhaü somapãthinau 03,123.022c miùato devaràjasya satyam etad bravãmi vàm 03,123.023a tac chrutvà hçùñamanasau divaü tau pratijagmatuþ 03,123.023c cyavano 'pi sukanyà ca suràv iva vijahratuþ 03,123.023d*0604_01 tasminn eva sarastãre bibhratau råpam uttamam 03,124.001 loma÷a uvàca 03,124.001a tataþ ÷rutvà tu ÷aryàtir vayaþsthaü cyavanaü kçtam 03,124.001c saühçùñaþ senayà sàrdham upàyàd bhàrgavà÷ramam 03,124.002a cyavanaü ca sukanyàü ca dçùñvà devasutàv iva 03,124.002c reme mahãpaþ ÷aryàtiþ kçtsnàü pràpya mahãm iva 03,124.003a çùiõà satkçtas tena sabhàryaþ pçthivãpatiþ 03,124.003c upopaviùñaþ kalyàõãþ kathà÷ cakre mahàmanàþ 03,124.004a athainaü bhàrgavo ràjann uvàca parisàntvayan 03,124.004c yàjayiùyàmi ràjaüs tvàü saübhàràn upakalpaya 03,124.005a tataþ paramasaühçùñaþ ÷aryàtiþ pçthivãpatiþ 03,124.005c cyavanasya mahàràja tad vàkyaü pratyapåjayat 03,124.006a pra÷aste 'hani yaj¤ãye sarvakàmasamçddhimat 03,124.006c kàrayàm àsa ÷aryàtir yaj¤àyatanam uttamam 03,124.007a tatrainaü cyavano ràjan yàjayàm àsa bhàrgavaþ 03,124.007c adbhutàni ca tatràsan yàni tàni nibodha me 03,124.008a agçhõàc cyavanaþ somam a÷vinor devayos tadà 03,124.008c tam indro vàrayàm àsa gçhyamàõaü tayor graham 03,124.009 indra uvàca 03,124.009a ubhàv etau na somàrhau nàsatyàv iti me matiþ 03,124.009c bhiùajau devaputràõàü karmaõà naivam arhataþ 03,124.010 cyavana uvàca 03,124.010a màvamaüsthà mahàtmànau råpadraviõavattarau 03,124.010c yau cakratur màü maghavan vçndàrakam ivàjaram 03,124.011a çte tvàü vibudhàü÷ cànyàn kathaü vai nàrhataþ savam 03,124.011c a÷vinàv api devendra devau viddhi puraüdara 03,124.012 indra uvàca 03,124.012a cikitsakau karmakarau kàmaråpasamanvitau 03,124.012c loke carantau martyànàü kathaü somam ihàrhataþ 03,124.013 loma÷a uvàca 03,124.013a etad eva yadà vàkyam àmreóayati vàsavaþ 03,124.013c anàdçtya tataþ ÷akraü grahaü jagràha bhàrgavaþ 03,124.014a grahãùyantaü tu taü somam a÷vinor uttamaü tadà 03,124.014c samãkùya balabhid deva idaü vacanam abravãt 03,124.015a àbhyàm arthàya somaü tvaü grahãùyasi yadi svayam 03,124.015c vajraü te prahariùyàmi ghoraråpam anuttamam 03,124.016a evam uktaþ smayann indram abhivãkùya sa bhàrgavaþ 03,124.016c jagràha vidhivat somam a÷vibhyàm uttamaü graham 03,124.017a tato 'smai pràharad vajraü ghoraråpaü ÷acãpatiþ 03,124.017c tasya praharato bàhuü stambhayàm àsa bhàrgavaþ 03,124.018a saüstambhayitvà cyavano juhuve mantrato 'nalam 03,124.018c kçtyàrthã sumahàtejà devaü hiüsitum udyataþ 03,124.019a tataþ kçtyà samabhavad çùes tasya tapobalàt 03,124.019c mado nàma mahàvãryo bçhatkàyo mahàsuraþ 03,124.019e ÷arãraü yasya nirdeùñum a÷akyaü tu suràsuraiþ 03,124.019f*0605_01 tasya pramàõaü vapuùà na tulyam iha vidyate 03,124.020a tasyàsyam abhavad ghoraü tãkùõàgrada÷anaü mahat 03,124.020c hanur ekà sthità tasya bhåmàv ekà divaü gatà 03,124.021a catasra àyatà daüùñrà yojanànàü ÷ataü ÷atam 03,124.021c itare tv asya da÷anà babhåvur da÷ayojanàþ 03,124.021e pràkàrasadç÷àkàràþ ÷ålàgrasamadar÷anàþ 03,124.022a bàhå parvatasaükà÷àv àyatàv ayutaü samau 03,124.022c netre ravi÷a÷iprakhye vaktram antakasaünibham 03,124.023a leliha¤ jihvayà vaktraü vidyuccapalalolayà 03,124.023c vyàttànano ghoradçùñir grasann iva jagad balàt 03,124.024a sa bhakùayiùyan saükruddhaþ ÷atakratum upàdravat 03,124.024c mahatà ghoraråpeõa lokठ÷abdena nàdayan 03,125.001 loma÷a uvàca 03,125.001a taü dçùñvà ghoravadanaü madaü devaþ ÷atakratuþ 03,125.001c àyàntaü bhakùayiùyantaü vyàttànanam ivàntakam 03,125.002a bhayàt saüstambhitabhujaþ sçkkiõã lelihan muhuþ 03,125.002c tato 'bravãd devaràja÷ cyavanaü bhayapãóitaþ 03,125.003a somàrhàv a÷vinàv etàv adya prabhçti bhàrgava 03,125.003c bhaviùyataþ satyam etad vaco brahman bravãmi te 03,125.004a na te mithyà samàrambho bhavatv eùa paro vidhiþ 03,125.004c jànàmi càhaü viprarùe na mithyà tvaü kariùyasi 03,125.005a somàrhàv a÷vinàv etau yathaivàdya kçtau tvayà 03,125.005b*0606_01 tathaiva màm api brahma¤ ÷reyasà yoktum arhasi 03,125.005c bhåya eva tu te vãryaü prakà÷ed iti bhàrgava 03,125.006a sukanyàyàþ pitu÷ càsya loke kãrtiþ prathed iti 03,125.006c ato mayaitad vihitaü tava vãryaprakà÷anam 03,125.006d*0607_01 iha riraüsayà devàþ pitara÷ ca maharùayaþ 03,125.006d*0607_02 arcayanti mahàpràj¤a kratuü tava mahàbalàþ 03,125.006e tasmàt prasàdaü kuru me bhavatv etad yathecchasi 03,125.007a evam uktasya ÷akreõa cyavanasya mahàtmanaþ 03,125.007c sa manyur vyagamac chãghraü mumoca ca puraüdaram 03,125.008a madaü ca vyabhajad ràjan pàne strãùu ca vãryavàn 03,125.008c akùeùu mçgayàyàü ca pårvasçùñaü punaþ punaþ 03,125.009a tathà madaü viniùkùipya ÷akraü saütarpya cendunà 03,125.009c a÷vibhyàü sahitàn devàn yàjayitvà ca taü nçpam 03,125.010a vikhyàpya vãryaü sarveùu lokeùu vadatàü varaþ 03,125.010c sukanyayà sahàraõye vijahàrànuraktayà 03,125.010d*0608_01 adyàpãha pragàyanti gàthàü tasyaiva dhãmataþ 03,125.010d*0608_02 tàü ÷rutvà cakùuùor hàniü nàpnuvantãha mànavàþ 03,125.010d*0608_03 ÷aryàtiü ca sukanyàü ca cyavanaü ÷akram a÷vinau 03,125.010d*0608_04 ye bhuktvà saüsmariùyanti teùàü cakùur na hãyate 03,125.011a tasyaitad dvijasaüghuùñaü saro ràjan prakà÷ate 03,125.011c atra tvaü saha sodaryaiþ pitén devàü÷ ca tarpaya 03,125.011d*0609_01 tarpayàdya pitén devàn payasà pàvanena ca 03,125.012a etad dçùñvà mahãpàla sikatàkùaü ca bhàrata 03,125.012c saindhavàraõyam àsàdya kulyànàü kuru dar÷anam 03,125.012e puùkareùu mahàràja sarveùu ca jalaü spç÷a 03,125.012f*0610_01 sthàõor mantràõi ca japan siddhiü pràpsyasi bhàrata 03,125.012f*0610_02 saüdhir dvayor nara÷reùñha tretàyà dvàparasya ca 03,125.012f*0610_03 ayaü hi dç÷yate pàrtha sarvapàpapraõà÷anaþ 03,125.012f*0610_04 atropaspç÷a caiva tvaü sarvapàpapraõà÷ane 03,125.013a àrcãkaparvata÷ caiva nivàso vai manãùiõàm 03,125.013c sadàphalaþ sadàsroto marutàü sthànam uttamam 03,125.013e caityà÷ caite bahu÷atàs trida÷ànàü yudhiùñhira 03,125.014a etac candramasas tãrtham çùayaþ paryupàsate 03,125.014c vaikhànasà÷ ca çùayo vàlakhilyàs tathaiva ca 03,125.015a ÷çïgàõi trãõi puõyàõi trãõi prasravaõàni ca 03,125.015b*0611_01 àdisiddhàni kaunteya na vidmas tatra kàraõam 03,125.015c sarvàõy anuparikramya yathàkàmam upaspç÷a 03,125.016a ÷aütanu÷ càtra kaunteya ÷unaka÷ ca naràdhipa 03,125.016c naranàràyaõau cobhau sthànaü pràptàþ sanàtanam 03,125.017a iha nitya÷ayà devàþ pitara÷ ca maharùibhiþ 03,125.017c àrcãkaparvate tepus tàn yajasva yudhiùñhira 03,125.018a iha te vai carån prà÷nann çùaya÷ ca vi÷àü pate 03,125.018c yamunà càkùayasrotàþ kçùõa÷ ceha taporataþ 03,125.019a yamau ca bhãmasena÷ ca kçùõà càmitrakar÷ana 03,125.019c sarve càtra gamiùyàmaþ sukç÷àþ sutapasvinaþ 03,125.020a etat prasravaõaü puõyam indrasya manujàdhipa 03,125.020c yatra dhàtà vidhàtà ca varuõa÷ cordhvam àgatàþ 03,125.021a iha te nyavasan ràjan kùàntàþ paramadharmiõaþ 03,125.021c maitràõàm çjubuddhãnàm ayaü girivaraþ ÷ubhaþ 03,125.022a eùà sà yamunà ràjan ràjarùigaõasevità 03,125.022c nànàyaj¤acità ràjan puõyà pàpabhayàpahà 03,125.023a atra ràjà maheùvàso màndhàtàyajata svayam 03,125.023c sahadeva÷ ca kaunteya somako dadatàü varaþ 03,126.001 yudhiùñhira uvàca 03,126.001a màndhàtà ràja÷àrdålas triùu lokeùu vi÷rutaþ 03,126.001c kathaü jàto mahàbrahman yauvanà÷vo nçpottamaþ 03,126.001e kathaü caitàü paràü kàùñhàü pràptavàn amitadyutiþ 03,126.002a yasya lokàs trayo va÷yà viùõor iva mahàtmanaþ 03,126.002c etad icchàmy ahaü ÷rotuü caritaü tasya dhãmataþ 03,126.002d*0612_01 satyakãrter hi màndhàtuþ kathyamànaü tvayànagha 03,126.003a yathà màndhàtç÷abda÷ ca tasya ÷akrasamadyuteþ 03,126.003c janma càprativãryasya ku÷alo hy asi bhàùitum 03,126.004 loma÷a uvàca 03,126.004a ÷çõuùvàvahito ràjan ràj¤as tasya mahàtmanaþ 03,126.004b*0613_01 yathà càsau samabhavac caritaü tasya dhãmataþ 03,126.004c yathà màndhàtç÷abdo vai lokeùu parigãyate 03,126.005a ikùvàkuvaü÷aprabhavo yuvanà÷vo mahãpatiþ 03,126.005c so 'yajat pçthivãpàla kratubhir bhåridakùiõaiþ 03,126.006a a÷vamedhasahasraü ca pràpya dharmabhçtàü varaþ 03,126.006c anyai÷ ca kratubhir mukhyair vividhair àptadakùiõaiþ 03,126.007a anapatyas tu ràjarùiþ sa mahàtmà dçóhavrataþ 03,126.007c mantriùv àdhàya tad ràjyaü vananityo babhåva ha 03,126.008a ÷àstradçùñena vidhinà saüyojyàtmànam àtmanà 03,126.008b*0614_01 sa kadà cin nçpo ràjann upavàsena duþkhitaþ 03,126.008c pipàsà÷uùkahçdayaþ pravive÷à÷ramaü bhçgoþ 03,126.009a tàm eva ràtriü ràjendra mahàtmà bhçgunandanaþ 03,126.009c iùñiü cakàra saudyumner maharùiþ putrakàraõàt 03,126.010a saübhçto mantrapåtena vàriõà kala÷o mahàn 03,126.010c tatràtiùñhata ràjendra pårvam eva samàhitaþ 03,126.010e yat prà÷ya prasavet tasya patnã ÷akrasamaü sutam 03,126.010f*0615_01 tad vàri vidhivad ràjan yasminn àsãt susaüskçtam 03,126.011a taü nyasya vedyàü kala÷aü suùupus te maharùayaþ 03,126.011c ràtrijàgaraõa÷ràntàþ saudyumniþ samatãtya tàn 03,126.012a ÷uùkakaõñhaþ pipàsàrtaþ pàõãyàrthã bhç÷aü nçpaþ 03,126.012c taü pravi÷yà÷ramaü ÷ràntaþ pàõãyaü so 'bhyayàcata 03,126.013a tasya ÷ràntasya ÷uùkeõa kaõñhena kro÷atas tadà 03,126.013c nà÷rauùãt ka÷ cana tadà ÷akuner iva và÷itam 03,126.014a tatas taü kala÷aü dçùñvà jalapårõaü sa pàrthivaþ 03,126.014c abhyadravata vegena pãtvà càmbho vyavàsçjat 03,126.015a sa pãtvà ÷ãtalaü toyaü pipàsàrto mahãpatiþ 03,126.015c nirvàõam agamad dhãmàn susukhã càbhavat tadà 03,126.016a tatas te pratyabudhyanta çùayaþ sanaràdhipàþ 03,126.016c nistoyaü taü ca kala÷aü dadç÷uþ sarva eva te 03,126.017a kasya karmedam iti ca paryapçcchan samàgatàþ 03,126.017c yuvanà÷vo mayety eva satyaü samabhipadyata 03,126.018a na yuktam iti taü pràha bhagavàn bhàrgavas tadà 03,126.018c sutàrthaü sthàpità hy àpas tapasà caiva saübhçtàþ 03,126.019a mayà hy atràhitaü brahma tapa àsthàya dàruõam 03,126.019c putràrthaü tava ràjarùe mahàbalaparàkrama 03,126.020a mahàbalo mahàvãryas tapobalasamanvitaþ 03,126.020c yaþ ÷akram api vãryeõa gamayed yamasàdanam 03,126.021a anena vidhinà ràjan mayaitad upapàditam 03,126.021c abbhakùaõaü tvayà ràjann ayuktaü kçtam adya vai 03,126.022a na tv adya ÷akyam asmàbhir etat kartum ato 'nyathà 03,126.022c nånaü daivakçtaü hy etad yad evaü kçtavàn asi 03,126.023a pipàsitena yàþ pãtà vidhimantrapuraskçtàþ 03,126.023c àpas tvayà mahàràja mattapovãryasaübhçtàþ 03,126.023e tàbhyas tvam àtmanà putram evaüvãryaü janiùyasi 03,126.024a vidhàsyàmo vayaü tatra taveùñiü paramàdbhutàm 03,126.024c yathà ÷akrasamaü putraü janayiùyasi vãryavàn 03,126.024d*0616_01 garbhadhàraõajaü vàpi na khedaü samavàpsyasi 03,126.024d*0617_01 iti ÷rutvà vacas tasya ràjà tv iti tathàbravãt 03,126.024d*0618_01 na ca pràõair mahàràja viyogas te bhaviùyati 03,126.025a tato varùa÷ate pårõe tasya ràj¤o mahàtmanaþ 03,126.025c vàmaü pàr÷vaü vinirbhidya sutaþ sårya ivàparaþ 03,126.026a ni÷cakràma mahàtejà na ca taü mçtyur àvi÷at 03,126.026c yuvanà÷vaü narapatiü tad adbhutam ivàbhavat 03,126.027a tataþ ÷akro mahàtejàs taü didçkùur upàgamat 03,126.027b*0619_01 tato devà mahendraü tam apçcchan dhàsyatãti kim 03,126.027c prade÷inãü tato 'syàsye ÷akraþ samabhisaüdadhe 03,126.028a màm ayaü dhàsyatãty evaü paribhàùñaþ sa vajriõà 03,126.028c màndhàteti ca nàmàsya cakruþ sendrà divaukasaþ 03,126.029a prade÷inãü ÷akradattàm àsvàdya sa ÷i÷us tadà 03,126.029c avardhata mahãpàla kiùkåõàü ca trayoda÷a 03,126.030a vedàs taü sadhanurvedà divyàny astràõi ce÷varam 03,126.030c upatasthur mahàràja dhyàtamàtràõi sarva÷aþ 03,126.031a dhanur àjagavaü nàma ÷aràþ ÷çïgodbhavà÷ ca ye 03,126.031c abhedyaü kavacaü caiva sadyas tam upasaü÷rayan 03,126.032a so 'bhiùikto maghavatà svayaü ÷akreõa bhàrata 03,126.032c dharmeõa vyajayal lokàüs trãn viùõur iva vikramaiþ 03,126.033a tasyàpratihataü cakraü pràvartata mahàtmanaþ 03,126.033c ratnàni caiva ràjarùiü svayam evopatasthire 03,126.034a tasyeyaü vasusaüpårõà vasudhà vasudhàdhipa 03,126.034c teneùñaü vividhair yaj¤air bahubhiþ svàptadakùiõaiþ 03,126.035a citacaityo mahàtejà dharmaü pràpya ca puùkalam 03,126.035c ÷akrasyàrdhàsanaü ràjaül labdhavàn amitadyutiþ 03,126.036a ekàhnà pçthivã tena dharmanityena dhãmatà 03,126.036c nirjità ÷àsanàd eva saratnàkarapattanà 03,126.037a tasya cityair mahàràja kratånàü dakùiõàvatàm 03,126.037c caturantà mahã vyàptà nàsãt kiü cid anàvçtam 03,126.038a tena padmasahasràõi gavàü da÷a mahàtmanà 03,126.038c bràhmaõebhyo mahàràja dattànãti pracakùate 03,126.039a tena dvàda÷avàrùikyàm anàvçùñyàü mahàtmanà 03,126.039c vçùñaü sasyavivçddhyarthaü miùato vajrapàõinaþ 03,126.040a tena somakulotpanno gàndhàràdhipatir mahàn 03,126.040c garjann iva mahàmeghaþ pramathya nihataþ ÷araiþ 03,126.041a prajà÷ caturvidhàs tena jità ràjan mahàtmanà 03,126.041c tenàtmatapasà lokàþ sthàpità÷ càpi tejasà 03,126.042a tasyaitad devayajanaü sthànam àdityavarcasaþ 03,126.042c pa÷ya puõyatame de÷e kurukùetrasya madhyataþ 03,126.042d*0620_01 tathà tvam api ràjendra màndhàteva mahãpatiþ 03,126.042d*0620_02 dharmaü kçtvà mahãü rakùan svargalokam avàpsyasi 03,126.043a etat te sarvam àkhyàtaü màndhàtu÷ caritaü mahat 03,126.043c janma càgryaü mahãpàla yan màü tvaü paripçcchasi 03,126.043d*0621_00 vai÷aüpàyana uvàca 03,126.043d*0621_01 evam uktaþ sa kaunteyo loma÷ena maharùiõà 03,126.043d*0621_02 papracchànantaraü bhåyaþ somakaü prati bhàrata 03,127.001 yudhiùñhira uvàca 03,127.001a kathaüvãryaþ sa ràjàbhåt somako vadatàü vara 03,127.001c karmàõy asya prabhàvaü ca ÷rotum icchàmi tattvataþ 03,127.002 loma÷a uvàca 03,127.002a yudhiùñhiràsãn nçpatiþ somako nàma dhàrmikaþ 03,127.002c tasya bhàryà÷ataü ràjan sadç÷ãnàm abhåt tadà 03,127.003a sa vai yatnena mahatà tàsu putraü mahãpatiþ 03,127.003c kaü cin nàsàdayàm àsa kàlena mahatà api 03,127.004a kadà cit tasya vçddhasya yatamànasya yatnataþ 03,127.004c jantur nàma sutas tasmin strã÷ate samajàyata 03,127.005a taü jàtaü màtaraþ sarvàþ parivàrya samàsate 03,127.005c satataü pçùñhataþ kçtvà kàmabhogàn vi÷àü pate 03,127.005d*0622_01 mamàyam iti manvànà manobhiþ putram aurasam 03,127.006a tataþ pipãlikà jantuü kadà cid ada÷at sphiji 03,127.006c sa daùño vyanadad ràjaüs tena duþkhena bàlakaþ 03,127.007a tatas tà màtaraþ sarvàþ pràkro÷an bhç÷aduþkhitàþ 03,127.007c parivàrya jantuü sahitàþ sa ÷abdas tumulo 'bhavat 03,127.008a tam àrtanàdaü sahasà ÷u÷ràva sa mahãpatiþ 03,127.008c amàtyapariùanmadhye upaviùñaþ sahartvijaiþ 03,127.009a tataþ prasthàpayàm àsa kim etad iti pàrthivaþ 03,127.009c tasmai kùattà yathàvçttam àcacakùe sutaü prati 03,127.010a tvaramàõaþ sa cotthàya somakaþ saha mantribhiþ 03,127.010c pravi÷yàntaþpuraü putram à÷vàsayad ariüdamaþ 03,127.011a sàntvayitvà tu taü putraü niùkramyàntaþpuràn nçpaþ 03,127.011c çtvijaiþ sahito ràjan sahàmàtya upàvi÷at 03,127.012 somaka uvàca 03,127.012a dhig astv ihaikaputratvam aputratvaü varaü bhavet 03,127.012c nityàturatvàd bhåtànàü ÷oka evaikaputratà 03,127.013a idaü bhàryà÷ataü brahman parãkùyopacitaü prabho 03,127.013c putràrthinà mayà voóhaü na càsàü vidyate prajà 03,127.014a ekaþ kathaü cid utpannaþ putro jantur ayaü mama 03,127.014c yatamànasya sarvàsu kiü nu duþkham ataþ param 03,127.015a vaya÷ ca samatãtaü me sabhàryasya dvijottama 03,127.015c àsàü pràõàþ samàyattà mama càtraikaputrake 03,127.016a syàn nu karma tathà yuktaü yena putra÷ataü bhavet 03,127.016c mahatà laghunà vàpi karmaõà duùkareõa và 03,127.017 çtvig uvàca 03,127.017a asti vai tàdç÷aü karma yena putra÷ataü bhavet 03,127.017c yadi ÷aknoùi tat kartum atha vakùyàmi somaka 03,127.017d*0623_01 kriyatàm avicàreõa tataþ pràpsyasi putrakàn 03,127.018 somaka uvàca 03,127.018a kàryaü và yadi vàkàryaü yena putra÷ataü bhavet 03,127.018c kçtam eva hi tad viddhi bhagavàn prabravãtu me 03,127.019 çtvig uvàca 03,127.019a yajasva jantunà ràjaüs tvaü mayà vitate kratau 03,127.019c tataþ putra÷ataü ÷rãmad bhaviùyaty acireõa te 03,127.020a vapàyàü håyamànàyàü dhåmam àghràya màtaraþ 03,127.020c tatas tàþ sumahàvãryठjanayiùyanti te sutàn 03,127.021a tasyàm eva tu te jantur bhavità punar àtmajaþ 03,127.021c uttare càsya sauvarõaü lakùma pàr÷ve bhaviùyati 03,128.001 somaka uvàca 03,128.001a brahman yad yad yathà kàryaü tat tat kuru tathà tathà 03,128.001c putrakàmatayà sarvaü kariùyàmi vacas tava 03,128.002 loma÷a uvàca 03,128.002*0624_01 sa somakavacaþ ÷rutvà bràhmaõo vedapàragaþ 03,128.002a tataþ sa yàjayàm àsa somakaü tena jantunà 03,128.002c màtaras tu balàt putram apàkarùuþ kçpànvitàþ 03,128.003a hà hatàþ smeti và÷antyas tãvra÷okasamanvitàþ 03,128.003c taü màtaraþ pratyakarùan gçhãtvà dakùiõe kare 03,128.003e savye pàõau gçhãtvà tu yàjako 'pi sma karùati 03,128.004a kurarãõàm ivàrtànàm apàkçùya tu taü sutam 03,128.004c vi÷asya cainaü vidhinà vapàm asya juhàva saþ 03,128.005a vapàyàü håyamànàyàü gandham àghràya màtaraþ 03,128.005c àrtà nipetuþ sahasà pçthivyàü kurunandana 03,128.005e sarvà÷ ca garbhàn alabhaüs tatas tàþ pàrthivàïganàþ 03,128.006a tato da÷asu màseùu somakasya vi÷àü pate 03,128.006c jaj¤e putra÷ataü pårõaü tàsu sarvàsu bhàrata 03,128.007a jantur jyeùñhaþ samabhavaj janitryàm eva bhàrata 03,128.007c sa tàsàm iùña evàsãn na tathànye nijàþ sutàþ 03,128.008a tac ca lakùaõam asyàsãt sauvarõaü pàr÷va uttare 03,128.008c tasmin putra÷ate càgryaþ sa babhåva guõair yutaþ 03,128.008d*0625_01 ràjà pçthivyàü vikhyàtaþ sadà dharmaparàyaõaþ 03,128.009a tataþ sa lokam agamat somakasya guruþ param 03,128.009c atha kàle vyatãte tu somako 'py agamat param 03,128.010a atha taü narake ghore pacyamànaü dadar÷a saþ 03,128.010c tam apçcchat kimarthaü tvaü narake pacyase dvija 03,128.011a tam abravãd guruþ so 'tha pacyamàno 'gninà bhç÷am 03,128.011c tvaü mayà yàjito ràjaüs tasyedaü karmaõaþ phalam 03,128.012a etac chrutvà sa ràjarùir dharmaràjànam abravãt 03,128.012c aham atra pravekùyàmi mucyatàü mama yàjakaþ 03,128.012e matkçte hi mahàbhàgaþ pacyate narakàgninà 03,128.012f*0626_01 so 'ham àtmànam àdhàsye narake mucyatàü guruþ 03,128.013 dharma uvàca 03,128.013a nànyaþ kartuþ phalaü ràjann upabhuïkte kadà cana 03,128.013b*0627_01 yadi te 'sya phalaü ràjann upabhojyaü kathaü cana 03,128.013c imàni tava dç÷yante phalàni dadatàü vara 03,128.013d*0628_01 duùkçtaü càsya vindethà mucyate tvadgurur yathà 03,128.014 somaka uvàca 03,128.014a puõyàn na kàmaye lokàn çte 'haü brahmavàdinam 03,128.014c icchàmy aham anenaiva saha vastuü suràlaye 03,128.015a narake và dharmaràja karmaõàsya samo hy aham 03,128.015c puõyàpuõyaphalaü deva samam astv àvayor idam 03,128.016 dharma uvàca 03,128.016a yady evam ãpsitaü ràjan bhuïkùvàsya sahitaþ phalam 03,128.016c tulyakàlaü sahànena pa÷càt pràpsyasi sadgatim 03,128.017 loma÷a uvàca 03,128.017a sa cakàra tathà sarvaü ràjà ràjãvalocanaþ 03,128.017b*0629_01 kùãõapàpa÷ ca tasmàt sa vimukto guruõà saha 03,128.017c puna÷ ca lebhe lokàn svàn karmaõà nirjitठ÷ubhàn 03,128.017e saha tenaiva vipreõa guruõà sa gurupriyaþ 03,128.018a eùa tasyà÷ramaþ puõyo ya eùo 'gre viràjate 03,128.018c kùànta uùyàtra ùaóràtraü pràpnoti sugatiü naraþ 03,128.019a etasminn api ràjendra vatsyàmo vigatajvaràþ 03,128.019c ùaóràtraü niyatàtmànaþ sajjãbhava kurådvaha 03,129.001 loma÷a uvàca 03,129.001a asmin kila svayaü ràjann iùñavàn vai prajàpatiþ 03,129.001c satram iùñãkçtaü nàma purà varùasahasrikam 03,129.002a ambarãùa÷ ca nàbhàga iùñavàn yamunàm anu 03,129.002c yaj¤ai÷ ca tapasà caiva paràü siddhim avàpa saþ 03,129.002d*0630_01 teùàm iùñàni liïgàni dç÷yante 'dyàpi bhàrata 03,129.002d*0630_02 yeùàü liïgair mahàràja saüstãrõaiva ca bhår iyam 03,129.002d*0630_03 svayaü prakà÷abahavo vçkùà÷ caite vi÷àü pate 03,129.002d*0630_04 devà÷ ca çùaya÷ caiva samàgacchanti nitya÷aþ 03,129.002d*0630_05 taptuü sàyaü tathà pràtar dç÷yante te hutà÷anàþ 03,129.002d*0630_06 ihàplutànàü kaunteya sadyaþ pàpmà vihanyate 03,129.002d*0630_07 kuru÷reùñhàbhiùekaü vai tasmàt kuru sahànujaþ 03,129.002d*0630_08 tato natvàplutàïgas tvaü kau÷ikãm anuyàsyasi 03,129.002d*0630_09 vi÷vàmitreõa vai tatra tapas taptam anuttamam 03,129.002d*0630_10 tatas tatra samàplutya gàtràõi sagaõo nçpaþ 03,129.002d*0630_11 loma÷a uvàca 03,129.002d*0630_11 jagàma kau÷ikãü puõyàü ramyàü sphãtajalàü nadãm 03,129.002d*0630_12 eùaiva ca nadã puõyà kau÷ikã nàma bhàrata 03,129.002d*0630_13 vi÷vàmitrà÷ramo ramya eùa tatra prakà÷ate 03,129.002d*0630_14 à÷rama÷ caiva puõyàkhyaþ ka÷yapasya mahàtmanaþ 03,129.003a de÷o nàhuùayaj¤ànàm ayaü puõyatamo nçpa 03,129.003c yatreùñvà da÷a padmàni sadasyebhyo nisçùñavàn 03,129.004a sàrvabhaumasya kaunteya yayàter amitaujasaþ 03,129.004c spardhamànasya ÷akreõa pa÷yedaü yaj¤avàstv iha 03,129.005a pa÷ya nànàvidhàkàrair agnibhir nicitàü mahãm 03,129.005c majjantãm iva càkràntàü yayàter yaj¤akarmabhiþ 03,129.006a eùà ÷amy ekapatrà sà ÷arakaü caitad uttamam 03,129.006c pa÷ya ràmahradàn etàn pa÷ya nàràyaõà÷ramam 03,129.007a etad àrcãkaputrasya yogair vicarato mahãm 03,129.007c apasarpaõaü mahãpàla raupyàyàm amitaujasaþ 03,129.008a atrànuvaü÷aü pañhataþ ÷çõu me kurunandana 03,129.008c ulåkhalair àbharaõaiþ pi÷àcã yad abhàùata 03,129.008d*0631_01 atra sthàsyanti ye nityaü teùàü vighno bhaved iti 03,129.009a yugaüdhare dadhi prà÷ya uùitvà càcyutasthale 03,129.009c tadvad bhåtilaye snàtvà saputrà vastum icchasi 03,129.010a ekaràtram uùitveha dvitãyaü yadi vatsyasi 03,129.010c etad vai te divà vçttaü ràtrau vçttam ato 'nyathà 03,129.010d*0632_01 evam etad viditvà tvaü ràtriü vasa mahàmate 03,129.011a atràdyàho nivatsyàmaþ kùapàü bharatasattama 03,129.011c dvàram etad dhi kaunteya kurukùetrasya bhàrata 03,129.012a atraiva nàhuùo ràjà ràjan kratubhir iùñavàn 03,129.012c yayàtir bahuratnàóhyair yatrendro mudam abhyagàt 03,129.013a etat plakùàvataraõaü yamunàtãrtham ucyate 03,129.013c etad vai nàkapçùñhasya dvàram àhur manãùiõaþ 03,129.014a atra sàrasvatair yaj¤air ãjànàþ paramarùayaþ 03,129.014c yåpolåkhalinas tàta gacchanty avabhçthàplavam 03,129.015a atraiva bharato ràjà medhyam a÷vam avàsçjat 03,129.015a*0633_01 **** **** ràjan kratubhir iùñavàn 03,129.015a*0633_02 hayamedhena yaj¤ena 03,129.015c asakçt kçùõasàraïgaü dharmeõàvàpya medinãm 03,129.016a atraiva puruùavyàghra maruttaþ satram uttamam 03,129.016c àste devarùimukhyena saüvartenàbhipàlitaþ 03,129.017a atropaspç÷ya ràjendra sarvàül lokàn prapa÷yati 03,129.017c påyate duùkçtàc caiva samupaspç÷ya bhàrata 03,129.018 vai÷aüpàyana uvàca 03,129.018a tatra sabhràtçkaþ snàtvà ståyamàno maharùibhiþ 03,129.018c loma÷aü pàõóava÷reùñha idaü vacanam abravãt 03,129.019a sarvàül lokàn prapa÷yàmi tapasà satyavikrama 03,129.019c ihasthaþ pàõóava÷reùñhaü pa÷yàmi ÷vetavàhanam 03,129.020 loma÷a uvàca 03,129.020a evam etan mahàbàho pa÷yanti paramarùayaþ 03,129.020b*0634_01 iha snàtvà tapoyuktàüs trãül lokàn sacaràcaràn 03,129.020c sarasvatãm imàü puõyàü pa÷yaika÷araõàvçtàm 03,129.021a yatra snàtvà nara÷reùñha dhåtapàpmà bhaviùyati 03,129.021c iha sàrasvatair yaj¤air iùñavantaþ surarùayaþ 03,129.021e çùaya÷ caiva kaunteya tathà ràjarùayo 'pi ca 03,129.022a vedã prajàpater eùà samantàt pa¤cayojanà 03,129.022c kuror vai yaj¤a÷ãlasya kùetram etan mahàtmanaþ 03,130.001 loma÷a uvàca 03,130.001a iha martyàs tapas taptvà svargaü gacchanti bhàrata 03,130.001c martukàmà narà ràjann ihàyànti sahasra÷aþ 03,130.002a evam à÷ãþ prayuktà hi dakùeõa yajatà purà 03,130.002c iha ye vai mariùyanti te vai svargajito naràþ 03,130.003a eùà sarasvatã puõyà divyà coghavatã nadã 03,130.003c etad vina÷anaü nàma sarasvatyà vi÷àü pate 03,130.004a dvàraü niùàdaràùñrasya yeùàü dveùàt sarasvatã 03,130.004b*0635_01 kùãõapàpà ÷ubhàül lokàn pràpnute nàtra saü÷ayaþ 03,130.004c praviùñà pçthivãü vãra mà niùàdà hi màü viduþ 03,130.005a eùa vai camasodbhedo yatra dç÷yà sarasvatã 03,130.005c yatrainàm abhyavartanta divyàþ puõyàþ samudragàþ 03,130.006a etat sindhor mahat tãrthaü yatràgastyam ariüdama 03,130.006c lopàmudrà samàgamya bhartàram avçõãta vai 03,130.007a etat prabhàsate tãrthaü prabhàsaü bhàskaradyute 03,130.007c indrasya dayitaü puõyaü pavitraü pàpanà÷anam 03,130.008a etad viùõupadaü nàma dç÷yate tãrtham uttamam 03,130.008b*0636_01 yatra gayà÷aro nàma pitéõàü tuùñikàrakam 03,130.008b*0636_02 yatra tãrthàny anekàni devatàyatanàni ca 03,130.008b*0636_03 munãnàm à÷ramà÷ caiva sarvàþ svargamayàþ ÷ubhàþ 03,130.008b*0636_04 yatra gayà÷iro nàma tãrthaü pàpabhayàpaham 03,130.008b*0636_05 kùetram etan mahãpàla praõamasva yathàvidhi 03,130.008b*0636_06 sarvatãrthasamàvàso dç÷yate vibudhàcalaþ 03,130.008c eùà ramyà vipà÷à ca nadã paramapàvanã 03,130.009a atraiva putra÷okena vasiùñho bhagavàn çùiþ 03,130.009c baddhvàtmànaü nipatito vipà÷aþ punar utthitaþ 03,130.009d*0637_01 sarvatãrthasamàvàso dç÷yate 'tràrbudàcalaþ 03,130.010a kà÷mãramaõóalaü caitat sarvapuõyam ariüdama 03,130.010c maharùibhi÷ càdhyuùitaü pa÷yedaü bhràtçbhiþ saha 03,130.010d*0638_01 vitastàü pa÷ya ràjendra sarvapàpapramocanãm 03,130.010d*0638_02 maharùibhi÷ càdhyuùitàü ÷ãtatoyàü sunirmalàm 03,130.011a atrottaràõàü sarveùàm çùãõàü nàhuùasya ca 03,130.011c agne÷ càtraiva saüvàdaþ kà÷yapasya ca bhàrata 03,130.012a etad dvàraü mahàràja mànasasya prakà÷ate 03,130.012c varùam asya girer madhye ràmeõa ÷rãmatà kçtam 03,130.013a eùa vàtikaùaõóo vai prakhyàtaþ satyavikramaþ 03,130.013c nàbhyavartata yad dvàraü videhàn uttaraü ca yaþ 03,130.013d*0639_01 idam à÷caryam aparaü de÷e 'smin puruùarùabha 03,130.013d*0639_02 kùãõe yuge 'pi kaunteya ÷arvasya saha pàrùadaiþ 03,130.013d*0639_03 sahomayà ca bhavati dar÷anaü kàmaråpiõaþ 03,130.013d*0639_04 asmin sarasi ramye vai caitre màsi pinàkinam 03,130.013d*0639_05 yajanti yàjakàþ samyak parivàraü ÷ubhàrthinaþ 03,130.013d*0639_06 atropaspç÷ya sarasi ÷raddadhàno jitendriyaþ 03,130.013d*0639_07 kùãõapàpaþ ÷ubhàül lokàn pràpnute nàtra saü÷ayaþ 03,130.014a eùa ujjànako nàma yavakrãr yatra ÷àntavàn 03,130.014c arundhatãsahàya÷ ca vasiùñho bhagavàn çùiþ 03,130.015a hrada÷ ca ku÷avàn eùa yatra padmaü ku÷e÷ayam 03,130.015c à÷rama÷ caiva rukmiõyà yatrà÷àmyad akopanà 03,130.016a samàdhãnàü samàsas tu pàõóaveya ÷rutas tvayà 03,130.016c taü drakùyasi mahàràja bhçgutuïgaü mahàgirim 03,130.016d*0640_01 maõóavàü ca tathà saüdhyàü drakùyasy amitavikrama 03,130.017a jalàü copajalàü caiva yamunàm abhito nadãm 03,130.017c u÷ãnaro vai yatreùñvà vàsavàd atyaricyata 03,130.018a tàü devasamitiü tasya vàsava÷ ca vi÷àü pate 03,130.018c abhyagacchata ràjànaü j¤àtum agni÷ ca bhàrata 03,130.019a jij¤àsamànau varadau mahàtmànam u÷ãnaram 03,130.019c indraþ ÷yenaþ kapoto 'gnir bhåtvà yaj¤e 'bhijagmatuþ 03,130.020a åruü ràj¤aþ samàsàdya kapotaþ ÷yenajàd bhayàt 03,130.020c ÷araõàrthã tadà ràjan nililye bhayapãóitaþ 03,131.000*0641_01 ÷çõu tvaü tatra vai ràja¤ ÷yeno yad abhibhàùata 03,131.001 ÷yena uvàca 03,131.001a dharmàtmànaü tv àhur ekaü sarve ràjan mahãkùitaþ 03,131.001c sa vai dharmaviruddhaü tvaü kasmàt karma cikãrùasi 03,131.002a vihitaü bhakùaõaü ràjan pãóyamànasya me kùudhà 03,131.002c mà bhàïkùãr dharmalobhena dharmam utsçùñavàn asi 03,131.003 ràjovàca 03,131.003a saütrastaråpas tràõàrthã tvatto bhãto mahàdvija 03,131.003c matsakà÷am anupràptaþ pràõagçdhnur ayaü dvijaþ 03,131.004a evam abhyàgatasyeha kapotasyàbhayàrthinaþ 03,131.004c apradàne paro 'dharmaþ kiü tvaü ÷yena prapa÷yasi 03,131.005a praspandamànaþ saübhràntaþ kapotaþ ÷yena lakùyate 03,131.005c matsakà÷aü jãvitàrthã tasya tyàgo vigarhitaþ 03,131.005d*0642_01 yo hi ka÷ cid dvijàn hanyàd gàü và lokasya màtaram 03,131.005d*0642_02 ÷araõàgataü ca tyajate tulyaü teùàü hi pàtakam 03,131.005d*0643_01 ekataþ kratavaþ sarve samàptavaradakùiõàþ 03,131.005d*0643_02 ekato bhayabhãtasya pràõinaþ pràõadhàraõam 03,131.006 ÷yena uvàca 03,131.006a àhàràt sarvabhåtàni saübhavanti mahãpate 03,131.006c àhàreõa vivardhante tena jãvanti jantavaþ 03,131.007a ÷akyate dustyaje 'py arthe ciraràtràya jãvitum 03,131.007c na tu bhojanam utsçjya ÷akyaü vartayituü ciram 03,131.008a bhakùyàd vilopitasyàdya mama pràõà vi÷àü pate 03,131.008c visçjya kàyam eùyanti panthànam apunarbhavam 03,131.009a pramçte mayi dharmàtman putradàraü na÷iùyati 03,131.009c rakùamàõaþ kapotaü tvaü bahån pràõàn na÷iùyasi 03,131.010a dharmaü yo bàdhate dharmo na sa dharmaþ kudharma tat 03,131.010c avirodhã tu yo dharmaþ sa dharmaþ satyavikrama 03,131.011a virodhiùu mahãpàla ni÷citya gurulàghavam 03,131.011c na bàdhà vidyate yatra taü dharmaü samudàcaret 03,131.012a gurulàghavam àj¤àya dharmàdharmavini÷caye 03,131.012c yato bhåyàüs tato ràjan kuru dharmavini÷cayam 03,131.013 ràjovàca 03,131.013a bahukalyàõasaüyuktaü bhàùase vihagottama 03,131.013c suparõaþ pakùiràñ kiü tvaü dharmaj¤a÷ càsy asaü÷ayam 03,131.013e tathà hi dharmasaüyuktaü bahu citraü prabhàùase 03,131.014a na te 'sty aviditaü kiü cid iti tvà lakùayàmy aham 03,131.014c ÷araõaiùiõaþ parityàgaü kathaü sàdhv iti manyase 03,131.014d*0644_01 hriyamàõaü tathàhàram utpannaü kùudhitasya vai 03,131.015a àhàràrthaü samàrambhas tava càyaü vihaügama 03,131.015c ÷akya÷ càpy anyathà kartum àhàro 'py adhikas tvayà 03,131.016a govçùo và varàho và mçgo và mahiùo 'pi và 03,131.016c tvadartham adya kriyatàü yad vànyad abhikàïkùase 03,131.017 ÷yena uvàca 03,131.017a na varàhaü na cokùàõaü na mçgàn vividhàüs tathà 03,131.017c bhakùayàmi mahàràja kim annàdyena tena me 03,131.018a yas tu me daivavihito bhakùaþ kùatriyapuügava 03,131.018c tam utsçja mahãpàla kapotam imam eva me 03,131.019a ÷yenàþ kapotàn khàdanti sthitir eùà sanàtanã 03,131.019c mà ràjan màrgam àj¤àya kadalãskandham àruha 03,131.020 ràjovàca 03,131.020a ràjyaü ÷ibãnàm çddhaü vai ÷àdhi pakùigaõàrcita 03,131.020b*0645_01 kçtsnam etan mayà dattaü ràjavad vihagottama 03,131.020c yad và kàmayase kiü cic chyena sarvaü dadàni te 03,131.020e vinemaü pakùiõaü ÷yena ÷araõàrthinam àgatam 03,131.021a yenemaü varjayethàs tvaü karmaõà pakùisattama 03,131.021c tad àcakùva kariùyàmi na hi dàsye kapotakam 03,131.022 ÷yena uvàca 03,131.022a u÷ãnara kapote te yadi sneho naràdhipa 03,131.022c àtmano màüsam utkçtya kapotatulayà dhçtam 03,131.023a yadà samaü kapotena tava màüsaü bhaven nçpa 03,131.023c tadà pradeyaü tan mahyaü sà me tuùñir bhaviùyati 03,131.024 ràjovàca 03,131.024a anugraham imaü manye ÷yena yan màbhiyàcase 03,131.024c tasmàt te 'dya pradàsyàmi svamàüsaü tulayà dhçtam 03,131.024d*0646_01 yadi pràõy upakàràya deho 'yaü nopayujyate 03,131.024d*0646_02 tataþ kim upacàro 'sya pratyahe kriyate vçthà 03,131.025 loma÷a uvàca 03,131.025a athotkçtya svamàüsaü tu ràjà paramadharmavit 03,131.025c tulayàm àsa kaunteya kapotena sahàbhibho 03,131.026a dhriyamàõas tu tulayà kapoto vyatiricyate 03,131.026c puna÷ cotkçtya màüsàni ràjà pràdàd u÷ãnaraþ 03,131.027a na vidyate yadà màüsaü kapotena samaü dhçtam 03,131.027c tata utkçttamàüso 'sàv àruroha svayaü tulàm 03,131.028 ÷yena uvàca 03,131.028a indro 'ham asmi dharmaj¤a kapoto havyavàó ayam 03,131.028c jij¤àsamànau dharme tvàü yaj¤avàñam upàgatau 03,131.029a yat te màüsàni gàtrebhya utkçttàni vi÷àü pate 03,131.029c eùà te bhàsvarã kãrtir lokàn abhibhaviùyati 03,131.030a yàval loke manuùyàs tvàü kathayiùyanti pàrthiva 03,131.030c tàvat kãrti÷ ca lokà÷ ca sthàsyanti tava ÷à÷vatàþ 03,131.030d*0647_01 ity evam uktvà ràjànam àruroha divaü punaþ 03,131.030d*0647_02 u÷ãnaro 'pi dharmàtmà dharmeõàvçtya rodasã 03,131.030d*0647_03 vibhràjamàno vapuùàpy àruroha triviùñapam 03,131.031 loma÷a uvàca 03,131.031*0648_01 ity uktvà taü dànapatim indràgnã tau tadà nçpa 03,131.031*0648_02 pårõadehaü svakaü kçtvà jagmatus trida÷àlayam 03,131.031a tat pàõóaveya sadanaü ràj¤as tasya mahàtmanaþ 03,131.031c pa÷yasvaitan mayà sàrdhaü puõyaü pàpapramocanam 03,131.032a atra vai satataü devà munaya÷ ca sanàtanàþ 03,131.032c dç÷yante bràhmaõai ràjan puõyavadbhir mahàtmabhiþ 03,132.001 loma÷a uvàca 03,132.001a yaþ kathyate mantravid agryabuddhir; auddàlakiþ ÷vetaketuþ pçthivyàm 03,132.001c tasyà÷ramaü pa÷ya narendra puõyaü; sadàphalair upapannaü mahãjaiþ 03,132.002a sàkùàd atra ÷vetaketur dadar÷a; sarasvatãü mànuùadeharåpàm 03,132.002c vetsyàmi vàõãm iti saüpravçttàü; sarasvatãü ÷vetaketur babhàùe 03,132.003a tasmin kàle brahmavidàü variùñhàv; àstàü tadà màtulabhàgineyau 03,132.003c aùñàvakra÷ caiva kahoóasånur; auddàlakiþ ÷vetaketu÷ ca ràjan 03,132.004a videharàjasya mahãpates tau; vipràv ubhau màtulabhàgineyau 03,132.004c pravi÷ya yaj¤àyatanaü vivàde; bandiü nijagràhatur aprameyam 03,132.004d*0649_01 upàssva kaunteya sahànujas tvaü 03,132.004d*0649_02 tasyà÷ramaü puõyatamaü pravi÷ya 03,132.004d*0649_03 aùñàvakraü yasya dauhitram àhur 03,132.004d*0649_04 yo 'sau bandiü janakasyàtha yaj¤e 03,132.004d*0649_05 vàdã vipràgryo bàla evàbhigamya 03,132.004d*0649_06 vàde bhaïktvà majjayàm àsa nadyàm 03,132.005 yudhiùñhira uvàca 03,132.005a kathaüprabhàvaþ sa babhåva vipras; tathàyuktaü yo nijagràha bandim 03,132.005b*0650_01 kiü càdhikçtyàtha tayor vivàdo 03,132.005b*0650_02 videharàjasya samãpa àsãt 03,132.005c aùñàvakraþ kena càsau babhåva; tat sarvaü me loma÷a ÷aüsa tattvam 03,132.006 loma÷a uvàca 03,132.006a uddàlakasya niyataþ ÷iùya eko; nàmnà kahoóeti babhåva ràjan 03,132.006c ÷u÷råùur àcàryava÷ànuvartã; dãrghaü kàlaü so 'dhyayanaü cakàra 03,132.007a taü vai vipràþ paryabhavaü÷ ca ÷iùyàs; taü ca j¤àtvà viprakàraü guruþ saþ 03,132.007b*0651_01 tasyaiva ÷iùyasya paràü ca ÷iùyatàü 03,132.007b*0651_02 j¤àtvà vikàràüs tatsutàyàs tadànãm 03,132.007c tasmai pràdàt sadya eva ÷rutaü ca; bhàryàü ca vai duhitaraü svàü sujàtàm 03,132.008a tasyà garbhaþ samabhavad agnikalpaþ; so 'dhãyànaü pitaram athàbhyuvàca 03,132.008c sarvàü ràtrim adhyayanaü karoùi; nedaü pitaþ samyag ivopavartate 03,132.008d*0652_01 vedàn sàïgàn sarva÷àstrair upetàn 03,132.008d*0652_02 adhãtavàn asmi tava prasàdàt 03,132.008d*0652_03 ihaiva garbhe tena pitar bravãmi 03,132.008d*0652_04 nedaü tvattaþ samyag ivopavartate 03,132.009a upàlabdhaþ ÷iùyamadhye maharùiþ; sa taü kopàd udarasthaü ÷a÷àpa 03,132.009c yasmàt kukùau vartamàno bravãùi; tasmàd vakro bhavitàsy aùñakçtvaþ 03,132.010a sa vai tathà vakra evàbhyajàyad; aùñàvakraþ prathito vai maharùiþ 03,132.010c tasyàsãd vai màtulaþ ÷vetaketuþ; sa tena tulyo vayasà babhåva 03,132.011a saüpãóyamànà tu tadà sujàtà; vivardhamànena sutena kukùau 03,132.011c uvàca bhartàram idaü rahogatà; prasàdya hãnaü vasunà dhanàrthinã 03,132.012a kathaü kariùyàmy adhanà maharùe; màsa÷ càyaü da÷amo vartate me 03,132.012c na càsti te vasu kiü cit prajàtà; yenàham etàm àpadaü nistareyam 03,132.013a uktas tv evaü bhàryayà vai kahoóo; vittasyàrthe janakam athàbhyagacchat 03,132.013c sa vai tadà vàdavidà nigçhya; nimajjito bandinehàpsu vipraþ 03,132.014a uddàlakas taü tu tadà ni÷amya; såtena vàde 'psu tathà nimajjitam 03,132.014c uvàca tàü tatra tataþ sujàtàm; aùñàvakre gåhitavyo 'yam arthaþ 03,132.015a rarakùa sà càpy ati taü sumantraü; jàto 'py evaü na sa ÷u÷ràva vipraþ 03,132.015c uddàlakaü pitçvac càpi mene; aùñàvakro bhràtçvac chvetaketum 03,132.016a tato varùe dvàda÷e ÷vetaketur; aùñàvakraü pitur aïke nisannam 03,132.016c apàkarùad gçhya pàõau rudantaü; nàyaü tavàïkaþ pitur ity uktavàü÷ ca 03,132.017a yat tenoktaü duruktaü tat tadànãü; hçdi sthitaü tasya suduþkham àsãt 03,132.017c gçhaü gatvà màtaraü rodamànaþ; papracchedaü kva nu tàto mameti 03,132.018a tataþ sujàtà paramàrtaråpà; ÷àpàd bhãtà sarvam evàcacakùe 03,132.018c tad vai tattvaü sarvam àj¤àya màtur; ity abravãc chvetaketuü sa vipraþ 03,132.019a gacchàva yaj¤aü janakasya ràj¤o; bahvà÷caryaþ ÷råyate tasya yaj¤aþ 03,132.019c ÷roùyàvo 'tra bràhmaõànàü vivàdam; annaü càgryaü tatra bhokùyàvahe ca 03,132.019e vicakùaõatvaü ca bhaviùyate nau; ÷iva÷ ca saumya÷ ca hi brahmaghoùaþ 03,132.020a tau jagmatur màtulabhàgineyau; yaj¤aü samçddhaü janakasya ràj¤aþ 03,132.020c aùñàvakraþ pathi ràj¤à sametya; utsàryamàõo vàkyam idaü jagàda 03,133.001 aùñàvakra uvàca 03,133.001a andhasya panthà badhirasya panthàþ; striyaþ panthà vaivadhikasya panthàþ 03,133.001c ràj¤aþ panthà bràhmaõenàsametya; sametya tu bràhmaõasyaiva panthàþ 03,133.002 ràjovàca 03,133.002a panthà ayaü te 'dya mayà nisçùño; yenecchase tena kàmaü vrajasva 03,133.002c na pàvako vidyate vai laghãyàn; indro 'pi nityaü namate bràhmaõànàm 03,133.002d*0653_00 loma÷aþ 03,133.002d*0653_01 sa evam ukto màtulenaiva sàrdhaü 03,133.002d*0653_02 yatheùñamàrgo yaj¤anive÷anaü tat 03,133.002d*0653_03 dharmeõa saüpràpya nivàritaþ san 03,133.002d*0653_04 dvàri dvàþsthaü vàkyam idaü babhàùe 03,133.003 aùñàvakra uvàca 03,133.003a yaj¤aü draùñuü pràptavantau sva tàta; kautåhalaü nau balavad vai vivçddham 03,133.003c àvàü pràptàv atithã saüprave÷aü; kàïkùàvahe dvàrapate tavàj¤àm 03,133.004a aindradyumner yaj¤adç÷àv ihàvàü; vivakùå vai janakendraü didçkùå 03,133.004c na vai krodhàd vyàdhinaivottamena; saüyojaya dvàrapàla kùaõena 03,133.004d*0654_01 mà ca tvam àvàü vyàdhinà tapyamànàv 03,133.004d*0654_02 abhibhå tvaü bàlakau bàli÷au ca 03,133.004d*0654_03 samàyàtau màtulabhàgineyau 03,133.004d*0654_04 saümoktavyau dvàrapàla kùaõe 'smin 03,133.005 dvàrapàla uvàca 03,133.005a bandeþ samàde÷akarà vayaü sma; nibodha vàkyaü ca mayeryamàõam 03,133.005c na vai bàlàþ pravi÷anty atra viprà; vçddhà vidvàüsaþ pravi÷anti dvijàgryàþ 03,133.006 aùñàvakra uvàca 03,133.006a yady atra vçddheùu kçtaþ prave÷o; yuktaü mama dvàrapàla praveùñum 03,133.006c vayaü hi vçddhà÷ caritavratà÷ ca; vedaprabhàvena prave÷anàrhàþ 03,133.007a ÷u÷råùava÷ càpi jitendriyà÷ ca; j¤ànàgame càpi gatàþ sma niùñhàm 03,133.007c na bàla ity avamantavyam àhur; bàlo 'py agnir dahati spç÷yamànaþ 03,133.008 dvàrapàla uvàca 03,133.008a sarasvatãm ãraya vedajuùñàm; ekàkùaràü bahuråpàü viràjam 03,133.008c aïgàtmànaü samavekùasva bàlaü; kiü ÷làghase durlabhà vàdasiddhiþ 03,133.009 aùñàvakra uvàca 03,133.009a na j¤àyate kàyavçddhyà vivçddhir; yathàùñhãlà ÷àlmaleþ saüpravçddhà 03,133.009c hrasvo 'lpakàyaþ phalito vivçddho; ya÷ càphalas tasya na vçddhabhàvaþ 03,133.010 dvàrapàla uvàca 03,133.010a vçddhebhya eveha matiü sma bàlà; gçhõanti kàlena bhavanti vçddhàþ 03,133.010c na hi j¤ànam alpakàlena ÷akyaü; kasmàd bàlo vçddha ivàvabhàùase 03,133.011 aùñàvakra uvàca 03,133.011a na tena sthaviro bhavati yenàsya palitaü ÷iraþ 03,133.011c bàlo 'pi yaþ prajànàti taü devàþ sthaviraü viduþ 03,133.012a na hàyanair na palitair na vittena na bandhubhiþ 03,133.012c çùaya÷ cakrire dharmaü yo 'nåcànaþ sa no mahàn 03,133.013a didçkùur asmi saüpràpto bandinaü ràjasaüsadi 03,133.013c nivedayasva màü dvàþstha ràj¤e puùkaramàline 03,133.014a draùñàsy adya vadato dvàrapàla; manãùibhiþ saha vàde vivçddhe 03,133.014b*0655_01 draùñàsy adya vadato 'smàn dvàrapàla manãùibhiþ 03,133.014b*0655_02 saha vàde vivçddhe tu bandinaü càpi nirjitam 03,133.014b*0656_01 pa÷yantu vipràþ paripårõavidyàþ 03,133.014b*0656_02 sahaiva ràj¤à sapurodhamukhyàþ 03,133.014c utàho vàpy uccatàü nãcatàü và; tåùõãü bhåteùv atha sarveùu càdya 03,133.015 dvàrapàla uvàca 03,133.015a kathaü yaj¤aü da÷avarùo vi÷es tvaü; vinãtànàü viduùàü saüprave÷yam 03,133.015a*0657_01 **** **** pravekùyase bandinaü nànumantrya 03,133.015c upàyataþ prayatiùye tavàhaü; prave÷ane kuru yatnaü yathàvat 03,133.015d*0658_01 eùa ràjà saü÷ravaõe sthitas te 03,133.015d*0658_02 stuhy enaü tvaü vacasà saüskçtena 03,133.015d*0658_03 sa cànuj¤àü dàsyati prãtiyuktaþ 03,133.015d*0658_04 prave÷ane yac ca kiü cit taveùñam 03,133.016 aùñàvakra uvàca 03,133.016a bho bho ràja¤ janakànàü variùñha; sabhàjyas tvaü tvayi sarvaü samçddham 03,133.016c tvaü và kartà karmaõàü yaj¤iyànàü; yayàtir eko nçpatir và purastàt 03,133.017a vidvàn bandã vedavido nigçhya; vàde bhagnàn aprati÷aïkamànaþ 03,133.017c tvayà nisçùñaiþ puruùair àptakçdbhir; jale sarvàn majjayatãti naþ ÷rutam 03,133.018a sa tac chrutvà bràhmaõànàü sakà÷àd; brahmodyaü vai kathayitum àgato 'smi 03,133.018c kvàsau bandã yàvad enaü sametya; nakùatràõãva savità nà÷ayàmi 03,133.019 ràjovàca 03,133.019a à÷aüsase bandinaü tvaü vijetum; avij¤àtvà vàkyabalaü parasya 03,133.019c vij¤àtavãryaiþ ÷akyam evaü pravaktuü; dçùña÷ càsau bràhmaõair vàda÷ãlaiþ 03,133.019d*0659_01 à÷aüsase tvaü bandinaü vai vijetum 03,133.019d*0659_02 avij¤àtvà tu balaü bandino 'sya 03,133.019d*0659_03 samàgatà bràhmaõàs tena pårvaü 03,133.019d*0659_04 na ÷obhante bhàskareõeva tàràþ 03,133.019d*0659_05 à÷aüsanto bandinaü jetukàmàs 03,133.019d*0659_06 tasyàntikaü pràpya vilupta÷obhàþ 03,133.019d*0659_07 vij¤ànamattà niþsçtà÷ caiva tàta 03,133.019d*0659_08 kathaü sadasyair vacanaü vistareyuþ 03,133.020 aùñàvakra uvàca 03,133.020a vivàdito 'sau na hi màdç÷air hi; siühãkçtas tena vadaty abhãtaþ 03,133.020c sametya màü nihataþ ÷eùyate 'dya; màrge bhagnaü ÷akañam ivàbalàkùam 03,133.021 ràjovàca 03,133.021a ùaõõàbher dvàda÷àkùasya caturviü÷atiparvaõaþ 03,133.021c yas triùaùñi÷atàrasya vedàrthaü sa paraþ kaviþ 03,133.022 aùñàvakra uvàca 03,133.022a caturviü÷atiparva tvàü ùaõõàbhi dvàda÷apradhi 03,133.022c tat triùaùñi÷atàraü vai cakraü pàtu sadàgati 03,133.023 ràjovàca 03,133.023a vaóave iva saüyukte ÷yenapàte divaukasàm 03,133.023c kas tayor garbham àdhatte garbhaü suùuvatu÷ ca kam 03,133.024 aùñàvakra uvàca 03,133.024a mà sma te te gçhe ràja¤ ÷àtravàõàm api dhruvam 03,133.024c vàtasàrathir àdhatte garbhaü suùuvatu÷ ca tam 03,133.025 ràjovàca 03,133.025a kiü svit suptaü na nimiùati kiü svij jàtaü na copati 03,133.025c kasya svid dhçdayaü nàsti kiü svid vegena vardhate 03,133.026 aùñàvakra uvàca 03,133.026a matsyaþ supto na nimiùaty aõóaü jàtaü na copati 03,133.026c a÷mano hçdayaü nàsti nadã vegena vardhate 03,133.027 ràjovàca 03,133.027a na tvà manye mànuùaü devasattvaü; na tvaü bàlaþ sthaviras tvaü mato me 03,133.027c na te tulyo vidyate vàkpralàpe; tasmàd dvàraü vitaràmy eùa bandã 03,134.001 aùñàvakra uvàca 03,134.001a atrograsenasamiteùu ràjan; samàgateùv apratimeùu ràjasu 03,134.001c na vai vivitsàntaram asti vàdinàü; mahàjale haüsaninàdinàm iva 03,134.002a na me 'dya vakùyasy ativàdimànin; glahaü prapannaþ saritàm ivàgamaþ 03,134.002c hutà÷anasyeva samiddhatejasaþ; sthiro bhavasveha mamàdya bandin 03,134.003 bandy uvàca 03,134.003a vyàghraü ÷ayànaü prati mà prabodhaya; à÷ãviùaü sçkkiõã lelihànam 03,134.003c padàhatasyeva ÷iro 'bhihatya; nàdaùño vai mokùyase tan nibodha 03,134.004a yo vai darpàt saühananopapannaþ; sudurbalaþ parvatam àvihanti 03,134.004c tasyaiva pàõiþ sanakho vi÷ãryate; na caiva ÷ailasya hi dç÷yate vraõaþ 03,134.005a sarve ràj¤o maithilasya mainàkasyeva parvatàþ 03,134.005c nikçùñabhåtà ràjàno vatsà anaduho yathà 03,134.005d*0660_01 àsanaü tu samàsyaivaü saüvàdaü bandinà saha 03,134.005d*0660_02 aùñàvakraþ saücikãrùan prajagarha hasan muhuþ 03,134.005d*0661_01 yathà mahendraþ pravaraþ suràõàü 03,134.005d*0661_02 nadãùu gaïgà pravarà yathaiva 03,134.005d*0661_03 tathà nçpàõàü pravaras tvam eko 03,134.005d*0661_04 bandiü samabhyànaya matsakà÷am 03,134.006 loma÷a uvàca 03,134.006a aùñàvakraþ samitau garjamàno; jàtakrodho bandinam àha ràjan 03,134.006c ukte vàkye cottaraü me bravãhi; vàkyasya càpy uttaraü te bravãmi 03,134.007 bandy uvàca 03,134.007a eka evàgnir bahudhà samidhyate; ekaþ såryaþ sarvam idaü prabhàsate 03,134.007c eko vãro devaràjo nihantà; yamaþ pitéõàm ã÷vara÷ caika eva 03,134.008 aùñàvakra uvàca 03,134.008a dvàv indràgnã carato vai sakhàyau; dvau devarùã nàradaþ parvata÷ ca 03,134.008c dvàv a÷vinau dve ca rathasya cakre; bhàryàpatã dvau vihitau vidhàtrà 03,134.009 bandy uvàca 03,134.009a triþ såyate karmaõà vai prajeyaü; trayo yuktà vàjapeyaü vahanti 03,134.009c adhvaryavas triùavaõàni tanvate; trayo lokàs trãõi jyotãüùi càhuþ 03,134.010 aùñàvakra uvàca 03,134.010a catuùñayaü bràhmaõànàü niketaü; catvàro yuktà yaj¤am imaü vahanti 03,134.010c di÷a÷ catasra÷ catura÷ ca varõà÷; catuùpadà gaur api ÷a÷vad uktà 03,134.011 bandy uvàca 03,134.011a pa¤càgnayaþ pa¤capadà ca païktir; yaj¤àþ pa¤caivàpy atha pa¤cendriyàõi 03,134.011c dçùñà vede pa¤cacåóà÷ ca pa¤ca; loke khyàtaü pa¤canadaü ca puõyam 03,134.012 aùñàvakra uvàca 03,134.012a ùaóàdhàne dakùiõàm àhur eke; ùaó eveme çtavaþ kàlacakram 03,134.012c ùaó indriyàõy uta ùañ kçttikà÷ ca; ùañ sàdyaskàþ sarvavedeùu dçùñàþ 03,134.013 bandy uvàca 03,134.013a sapta gràmyàþ pa÷avaþ sapta vanyàþ; sapta chandàüsi kratum ekaü vahanti 03,134.013c saptarùayaþ sapta càpy arhaõàni; saptatantrã prathità caiva vãõà 03,134.014 aùñàvakra uvàca 03,134.014a aùñau ÷àõàþ ÷atamànaü vahanti; tathàùñapàdaþ ÷arabhaþ siühaghàtã 03,134.014c aùñau vaså¤ ÷u÷ruma devatàsu; yåpa÷ càùñàsrir vihitaþ sarvayaj¤aþ 03,134.015 bandy uvàca 03,134.015a navaivoktàþ sàmidhenyaþ pitéõàü; tathà pràhur navayogaü viùargam 03,134.015c navàkùarà bçhatã saüpradiùñà; navayogo gaõanàm eti ÷a÷vat 03,134.016 aùñàvakra uvàca 03,134.016a da÷à da÷oktàþ puruùasya loke; sahasram àhur da÷a pårõaü ÷atàni 03,134.016c da÷aiva màsàn bibhrati garbhavatyo; da÷erakà da÷a dà÷à da÷àrõàþ 03,134.017 bandy uvàca 03,134.017a ekàda÷aikàda÷inaþ pa÷ånàm; ekàda÷aivàtra bhavanti yåpàþ 03,134.017c ekàda÷a pràõabhçtàü vikàrà; ekàda÷oktà divi deveùu rudràþ 03,134.018 aùñàvakra uvàca 03,134.018a saüvatsaraü dvàda÷a màsam àhur; jagatyàþ pàdo dvàda÷aivàkùaràõi 03,134.018c dvàda÷àhaþ pràkçto yaj¤a ukto; dvàda÷àdityàn kathayantãha vipràþ 03,134.019 bandy uvàca 03,134.019a trayoda÷ã tithir uktà mahogrà; trayoda÷advãpavatã mahã ca 03,134.020 loma÷a uvàca 03,134.020a etàvad uktvà viraràma bandã; ÷lokasyàrdhaü vyàjahàràùñavakraþ 03,134.020c trayoda÷àhàni sasàra ke÷ã; trayoda÷àdãny aticchandàüsi càhuþ 03,134.021a tato mahàn udatiùñhan ninàdas; tåùõãübhåtaü såtaputraü ni÷amya 03,134.021c adhomukhaü dhyànaparaü tadànãm; aùñàvakraü càpy udãryantam eva 03,134.022a tasmiüs tathà saükule vartamàne; sphãte yaj¤e janakasyàtha ràj¤aþ 03,134.022c aùñàvakraü påjayanto 'bhyupeyur; vipràþ sarve prà¤jalayaþ pratãtàþ 03,134.023 aùñàvakra uvàca 03,134.023a anena vai bràhmaõàþ ÷u÷ruvàüso; vàde jitvà salile majjitàþ kila 03,134.023c tàn eva dharmàn ayam adya bandã; pràpnotu gçhyàpsu nimajjayainam 03,134.024 bandy uvàca 03,134.024a ahaü putro varuõasyota ràj¤as; tatràsa satraü dvàda÷avàrùikaü vai 03,134.024c satreõa te janaka tulyakàlaü; tadarthaü te prahità me dvijàgryàþ 03,134.025a ete sarve varuõasyota yaj¤aü; draùñuü gatà iha àyànti bhåyaþ 03,134.025c aùñàvakraü påjaye påjanãyaü; yasya hetor janitàraü sameùye 03,134.026 aùñàvakra uvàca 03,134.026a vipràþ samudràmbhasi majjitàs te; vàcà jità medhayà àvidànàþ 03,134.026c tàü medhayà vàcam athojjahàra; yathà vàcam avacinvanti santaþ 03,134.027a agnir daha¤ jàtavedàþ satàü gçhàn; visarjayaüs tejasà na sma dhàkùãt 03,134.027c bàleùu putreùu kçpaõaü vadatsu; tathà vàcam avacinvanti santaþ 03,134.028a ÷leùmàtakã kùãõavarcàþ ÷çõoùi; utàho tvàü stutayo màdayanti 03,134.028c hastãva tvaü janaka vitudyamàno; na màmikàü vàcam imàü ÷çõoùi 03,134.029 janaka uvàca 03,134.029a ÷çõomi vàcaü tava divyaråpàm; amànuùãü divyaråpo 'si sàkùàt 03,134.029c ajaiùãr yad bandinaü tvaü vivàde; nisçùña eùa tava kàmo 'dya bandã 03,134.030 aùñàvakra uvàca 03,134.030a nànena jãvatà ka÷ cid artho me bandinà nçpa 03,134.030c pità yady asya varuõo majjayainaü jalà÷aye 03,134.031 bandy uvàca 03,134.031a ahaü putro varuõasyota ràj¤o; na me bhayaü salile majjitasya 03,134.031c imaü muhårtaü pitaraü drakùyate 'yam; aùñàvakra÷ ciranaùñaü kahoóam 03,134.032 loma÷a uvàca 03,134.032a tatas te påjità viprà varuõena mahàtmanà 03,134.032c udatiùñhanta te sarve janakasya samãpataþ 03,134.033 kahoóa uvàca 03,134.033a ityartham icchanti sutठjanà janaka karmaõà 03,134.033c yad ahaü nà÷akaü kartuü tat putraþ kçtavàn mama 03,134.034a utàbalasya balavàn uta bàlasya paõóitaþ 03,134.034c uta vàviduùo vidvàn putro janaka jàyate 03,134.035 bandy uvàca 03,134.035a ÷itena te para÷unà svayam evàntako nçpa 03,134.035c ÷iràüsy apàharatv àjau ripåõàü bhadram astu te 03,134.036a mahad ukthyaü gãyate sàma càgryaü; samyak somaþ pãyate càtra satre 03,134.036c ÷ucãn bhàgàn pratijagçhu÷ ca hçùñàþ; sàkùàd devà janakasyeha yaj¤e 03,134.037 loma÷a uvàca 03,134.037a samutthiteùv atha sarveùu ràjan; vipreùu teùv adhikaü suprabheùu 03,134.037c anuj¤àto janakenàtha ràj¤à; vive÷a toyaü sàgarasyota bandã 03,134.038a aùñàvakraþ pitaraü påjayitvà; saüpåjito bràhmaõais tair yathàvat 03,134.038c pratyàjagàmà÷ramam eva càgryaü; jitvà bandiü sahito màtulena 03,134.038d*0662_01 tato 'ùñàvakraü màtur athàntike pità 03,134.038d*0662_02 nadãü samaügàü ÷ãghram imàü vi÷asva 03,134.038d*0662_03 provàca cainàü sa tathà vive÷a 03,134.038d*0662_04 samair aïgai÷ càpi babhåva sadyaþ 03,134.038d*0662_05 nadã samaügà ca babhåva puõyà 03,134.038d*0662_06 yasyàü snàto mucyate kilbiùàd dhi 03,134.038d*0662_07 tvam apy enàü snànapànàvagàhaiþ 03,134.038d*0662_08 sabhràtçkaþ sahabhàryo vi÷asva 03,134.039a atra kaunteya sahito bhràtçbhis tvaü; sukhoùitaþ saha vipraiþ pratãtaþ 03,134.039c puõyàny anyàni ÷ucikarmaikabhaktir; mayà sàrdhaü caritàsy àjamãóha 03,134.039d*0662a_01 **** **** puõyàny anyàni pàsyasi 03,134.039d*0662a_02 puõyanadyàþ sutãrthàni dhutapàpmà gataklamaþ 03,134.039d*0662a_03 bhàvena dçóhabhaktyà ca mayà sàrdhaü cariùyasi 03,135.001 loma÷a uvàca 03,135.001a eùà madhuvilà ràjan samaïgà saüprakà÷ate 03,135.001c etat kardamilaü nàma bharatasyàbhiùecanam 03,135.002a alakùmyà kila saüyukto vçtraü hatvà ÷acãpatiþ 03,135.002c àplutaþ sarvapàpebhyaþ samaïgàyàü vyamucyata 03,135.003a etad vina÷anaü kukùau mainàkasya nararùabha 03,135.003c aditir yatra putràrthaü tadannam apacat purà 03,135.004a enaü parvataràjànam àruhya puruùarùabha 03,135.004c aya÷asyàm asaü÷abdyàm alakùmãü vyapanotsyatha 03,135.005a ete kanakhalà ràjan çùãõàü dayità nagàþ 03,135.005c eùà prakà÷ate gaïgà yudhiùñhira mahànadã 03,135.006a sanatkumàro bhagavàn atra siddhim agàt paràm 03,135.006c àjamãóhàvagàhyainàü sarvapàpaiþ pramokùyase 03,135.007a apàü hradaü ca puõyàkhyaü bhçgutuïgaü ca parvatam 03,135.007c tåùõãü gaïgàü ca kaunteya sàmàtyaþ samupaspç÷a 03,135.008a à÷ramaþ sthåla÷iraso ramaõãyaþ prakà÷ate 03,135.008c atra mànaü ca kaunteya krodhaü caiva vivarjaya 03,135.009a eùa raibhyà÷ramaþ ÷rãmàn pàõóaveya prakà÷ate 03,135.009b*0663_01 nànàpuùpasamàkãrõaþ phalapuùpopa÷obhitaþ 03,135.009b*0663_02 nànàvihagasaüghuùñas tàpasàlaya uttamaþ 03,135.009b*0663_03 raibhyasyaiùa mahàràja à÷ramaþ puõyakarmaõaþ 03,135.009c bhàradvàjo yatra kavir yavakrãto vyana÷yata 03,135.010 yudhiùñhira uvàca 03,135.010a kathaüyukto 'bhavad çùir bharadvàjaþ pratàpavàn 03,135.010c kimarthaü ca yavakrãta çùiputro vyana÷yata 03,135.011a etat sarvaü yathàvçttaü ÷rotum icchàmi loma÷a 03,135.011c karmabhir devakalpànàü kãrtyamànair bhç÷aü rame 03,135.012 loma÷a uvàca 03,135.012a bharadvàja÷ ca raibhya÷ ca sakhàyau saübabhåvatuþ 03,135.012c tàv åùatur ihàtyantaü prãyamàõau vanàntare 03,135.013a raibhyasya tu sutàv àstàm arvàvasuparàvaså 03,135.013c àsãd yavakrãþ putras tu bharadvàjasya bhàrata 03,135.014a raibhyo vidvàn sahàpatyas tapasvã cetaro 'bhavat 03,135.014c tayo÷ càpy atulà prãtir bàlyàt prabhçti bhàrata 03,135.015a yavakrãþ pitaraü dçùñvà tapasvinam asatkçtam 03,135.015c dçùñvà ca satkçtaü viprai raibhyaü putraiþ sahànagha 03,135.016a paryatapyata tejasvã manyunàbhipariplutaþ 03,135.016c tapas tepe tato ghoraü vedaj¤ànàya pàõóava 03,135.017a susamiddhe mahaty agnau ÷arãram upatàpayan 03,135.017c janayàm àsa saütàpam indrasya sumahàtapàþ 03,135.018a tata indro yavakrãtam upagamya yudhiùñhira 03,135.018c abravãt kasya hetos tvam àsthitas tapa uttamam 03,135.019 yavakrãr uvàca 03,135.019a dvijànàm anadhãtà vai vedàþ suragaõàrcita 03,135.019c pratibhàntv iti tapye 'ham idaü paramakaü tapaþ 03,135.020a svàdhyàyàrthe samàrambho mamàyaü pàka÷àsana 03,135.020c tapasà j¤àtum icchàmi sarvaj¤ànàni kau÷ika 03,135.021a kàlena mahatà vedàþ ÷akyà gurumukhàd vibho 03,135.021c pràptuü tasmàd ayaü yatnaþ paramo me samàsthitaþ 03,135.022 indra uvàca 03,135.022a amàrga eùa viprarùe yena tvaü yàtum icchasi 03,135.022c kiü vighàtena te vipra gacchàdhãhi guror mukhàt 03,135.023 loma÷a uvàca 03,135.023a evam uktvà gataþ ÷akro yavakrãr api bhàrata 03,135.023c bhåya evàkarod yatnaü tapasy amitavikrama 03,135.024a ghoreõa tapasà ràjaüs tapyamàno mahàtapàþ 03,135.024c saütàpayàm àsa bhç÷aü devendram iti naþ ÷rutam 03,135.025a taü tathà tapyamànaü tu tapas tãvraü mahàmunim 03,135.025c upetya balabhid devo vàrayàm àsa vai punaþ 03,135.026a a÷akyo 'rthaþ samàrabdho naitad buddhikçtaü tava 03,135.026c pratibhàsyanti vai vedàs tava caiva pitu÷ ca te 03,135.027 yavakrãr uvàca 03,135.027a na caitad evaü kriyate devaràja mamepsitam 03,135.027c mahatà niyamenàhaü tapsye ghorataraü tapaþ 03,135.028a samiddhe 'gnàv upakçtyàïgam aïgaü; hoùyàmi và maghavaüs tan nibodha 03,135.028c yady etad evaü na karoùi kàmaü; mamepsitaü devaràjeha sarvam 03,135.029 loma÷a uvàca 03,135.029a ni÷cayaü tam abhij¤àya munes tasya mahàtmanaþ 03,135.029c prativàraõahetvarthaü buddhyà saücintya buddhimàn 03,135.030a tata indro 'karod råpaü bràhmaõasya tapasvinaþ 03,135.030c aneka÷atavarùasya durbalasya sayakùmaõaþ 03,135.031a yavakrãtasya yat tãrtham ucitaü ÷aucakarmaõi 03,135.031c bhàgãrathyàü tatra setuü vàlukàbhi÷ cakàra saþ 03,135.032a yadàsya vadato vàkyaü na sa cakre dvijottamaþ 03,135.032c vàlukàbhis tataþ ÷akro gaïgàü samabhipårayan 03,135.033a vàlukàmuùñim ani÷aü bhàgãrathyàü vyasarjayat 03,135.033c setum abhyàrabhac chakro yavakrãtaü nidar÷ayan 03,135.034a taü dadar÷a yavakrãs tu yatnavantaü nibandhane 03,135.034c prahasaü÷ càbravãd vàkyam idaü sa munipuügavaþ 03,135.035a kim idaü vartate brahman kiü ca te ha cikãrùitam 03,135.035c atãva hi mahàn yatnaþ kriyate 'yaü nirarthakaþ 03,135.036 indra uvàca 03,135.036a bandhiùye setunà gaïgàü sukhaþ panthà bhaviùyati 03,135.036c kli÷yate hi janas tàta taramàõaþ punaþ punaþ 03,135.037 yavakrãr uvàca 03,135.037a nàyaü ÷akyas tvayà baddhuü mahàn oghaþ kathaü cana 03,135.037c a÷akyàd vinivartasva ÷akyam arthaü samàrabha 03,135.038 indra uvàca 03,135.038a yathaiva bhavatà cedaü tapo vedàrtham udyatam 03,135.038c a÷akyaü tadvad asmàbhir ayaü bhàraþ samudyataþ 03,135.039 yavakrãr uvàca 03,135.039a yathà tava nirartho 'yam àrambhas trida÷e÷vara 03,135.039c tathà yadi mamàpãdaü manyase pàka÷àsana 03,135.040a kriyatàü yad bhavec chakyaü mayà suragaõe÷vara 03,135.040c varàü÷ ca me prayacchànyàn yair anyàn bhavitàsmy ati 03,135.041 loma÷a uvàca 03,135.041a tasmai pràdàd varàn indra uktavàn yàn mahàtapàþ 03,135.041c pratibhàsyanti te vedàþ pitrà saha yathepsitàþ 03,135.042a yac cànyat kàïkùase kàmaü yavakrãr gamyatàm iti 03,135.042c sa labdhakàmaþ pitaram upetyàtha tato 'bravãt 03,136.001 yavakrãr uvàca 03,136.001a pratibhàsyanti vai vedà mama tàtasya cobhayoþ 03,136.001c ati cànyàn bhaviùyàvo varà labdhàs tathà mayà 03,136.002 bharadvàja uvàca 03,136.002a darpas te bhavità tàta varàül labdhvà yathepsitàn 03,136.002c sa darpapårõaþ kçpaõaþ kùipram eva vina÷yasi 03,136.003a atràpy udàharantãmà gàthà devair udàhçtàþ 03,136.003c çùir àsãt purà putra bàladhir nàma vãryavàn 03,136.004a sa putra÷okàd udvignas tapas tepe sudu÷caram 03,136.004c bhaven mama suto 'martya iti taü labdhavàü÷ ca saþ 03,136.005a tasya prasàdo devai÷ ca kçto na tv amaraiþ samaþ 03,136.005c nàmartyo vidyate martyo nimittàyur bhaviùyati 03,136.006 bàladhir uvàca 03,136.006a yatheme parvatàþ ÷a÷vat tiùñhanti surasattamàþ 03,136.006c akùayàs tan nimittaü me sutasyàyur bhaved iti 03,136.007 bharadvàja uvàca 03,136.007a tasya putras tadà jaj¤e medhàvã krodhanaþ sadà 03,136.007c sa tac chrutvàkarod darpam çùãü÷ caivàvamanyata 03,136.008a vikurvàõo munãnàü tu caramàõo mahãm imàm 03,136.008c àsasàda mahàvãryaü dhanuùàkùaü manãùiõam 03,136.009a tasyàpacakre medhàvã taü ÷a÷àpa sa vãryavàn 03,136.009c bhava bhasmeti coktaþ sa na bhasma samapadyata 03,136.010a dhanuùàkùas tu taü dçùñvà medhàvinam anàmayam 03,136.010b*0664_01 munis tat kàraõaü j¤àtvà svayaü mahiùaråpadhçk 03,136.010b*0664_02 ÷çïgeõàdrãn acalayat tato 'yaü bhasmasàd abhåt 03,136.010c nimittam asya mahiùair bhedayàm àsa vãryavàn 03,136.011a sa nimitte vinaùñe tu mamàra sahasà ÷i÷uþ 03,136.011c taü mçtaü putram àdàya vilalàpa tataþ pità 03,136.012a làlapyamànaü taü dçùñvà munayaþ punar àrtavat 03,136.012c åcur vedoktayà pårvaü gàthayà tan nibodha me 03,136.013a na diùñam artham atyetum ã÷o martyaþ kathaü cana 03,136.013c mahiùair bhedayàm àsa dhanuùàkùo mahãdharàn 03,136.014a evaü labdhvà varàn bàlà darpapårõàs tarasvinaþ 03,136.014c kùipram eva vina÷yanti yathà na syàt tathà bhavàn 03,136.015a eùa raibhyo mahàvãryaþ putrau càsya tathàvidhau 03,136.015c taü yathà putra nàbhyeùi tathà kuryàs tv atandritaþ 03,136.016a sa hi kruddhaþ samarthas tvàü putra pãóayituü ruùà 03,136.016c vaidya÷ càpi tapasvã ca kopana÷ ca mahàn çùiþ 03,136.017 yavakrãr uvàca 03,136.017a evaü kariùye mà tàpaü tàta kàrùãþ kathaü cana 03,136.017c yathà hi me bhavàn mànyas tathà raibhyaþ pità mama 03,136.018 loma÷a uvàca 03,136.018a uktvà sa pitaraü ÷lakùõaü yavakrãr akutobhayaþ 03,136.018c viprakurvann çùãn anyàn atuùyat parayà mudà 03,137.001 loma÷a uvàca 03,137.001a caïkramyamàõaþ sa tadà yavakrãr akutobhayaþ 03,137.001c jagàma màdhave màsi raibhyà÷ramapadaü prati 03,137.002a sa dadar÷à÷rame puõye puùpitadrumabhåùite 03,137.002c vicarantãü snuùàü tasya kiünarãm iva bhàrata 03,137.003a yavakrãs tàm uvàcedam upatiùñhasva màm iti 03,137.003c nirlajjo lajjayà yuktàü kàmena hçtacetanaþ 03,137.004a sà tasya ÷ãlam àj¤àya tasmàc chàpàc ca bibhyatã 03,137.004c tejasvitàü ca raibhyasya tathety uktvà jagàma sà 03,137.004d*0665_01 athà÷ramapadaü pràpya yavakrãtena yàcità 03,137.004d*0665_02 pativratà yavakrãta 03,137.005a tata ekàntam unnãya majjayàm àsa bhàrata 03,137.005c àjagàma tadà raibhyaþ svam à÷ramam ariüdama 03,137.006a rudantãü ca snuùàü dçùñvà bhàryàm àrtàü paràvasoþ 03,137.006c sàntvaya¤ ÷lakùõayà vàcà paryapçcchad yudhiùñhira 03,137.007a sà tasmai sarvam àcaùña yavakrãbhàùitaü ÷ubhà 03,137.007c pratyuktaü ca yavakrãtaü prekùàpårvaü tadàtmanà 03,137.008a ÷çõvànasyaiva raibhyasya yavakrãtaviceùñitam 03,137.008c dahann iva tadà cetaþ krodhaþ samabhavan mahàn 03,137.009a sa tadà manyunàviùñas tapasvã bhç÷akopanaþ 03,137.009c avalupya jañàm ekàü juhàvàgnau susaüskçte 03,137.010a tataþ samabhavan nàrã tasyà råpeõa saümità 03,137.010c avalupyàparàü càtha juhàvàgnau jañàü punaþ 03,137.011a tataþ samabhavad rakùo ghoràkùaü bhãmadar÷anam 03,137.011c abråtàü tau tadà raibhyaü kiü kàryaü karavàmahe 03,137.012a tàv abravãd çùiþ kruddho yavakrãr vadhyatàm iti 03,137.012c jagmatus tau tathety uktvà yavakrãtajighàüsayà 03,137.012d*0666_01 tataþ snuùàkçtãkçtya yavakrãtam upàgamat 03,137.012d*0666_02 yavakrãto 'pi raibhyasya snuùàü matvà jagàma tàm 03,137.013a tatas taü samupàsthàya kçtyà sçùñà mahàtmanà 03,137.013c kamaõóaluü jahàràsya mohayitvà tu bhàrata 03,137.014a ucchiùñaü tu yavakrãtam apakçùñakamaõóalum 03,137.014c tata udyata÷ålaþ sa ràkùasaþ samupàdravat 03,137.015a tam àpatantaü saüprekùya ÷ålahastaü jighàüsayà 03,137.015c yavakrãþ sahasotthàya pràdravad yena vai saraþ 03,137.016a jalahãnaü saro dçùñvà yavakrãs tvaritaþ punaþ 03,137.016c jagàma saritaþ sarvàs tà÷ càpy àsan vi÷oùitàþ 03,137.017a sa kàlyamàno ghoreõa ÷ålahastena rakùasà 03,137.017c agnihotraü pitur bhãtaþ sahasà samupàdravat 03,137.018a sa vai pravi÷amànas tu ÷ådreõàndhena rakùiõà 03,137.018c nigçhãto balàd dvàri so 'vàtiùñhata pàrthiva 03,137.019a nigçhãtaü tu ÷ådreõa yavakrãtaü sa ràkùasaþ 03,137.019c tàóayàm àsa ÷ålena sa bhinnahçdayo 'patat 03,137.020a yavakrãtaü sa hatvà tu ràkùaso raibhyam àgamat 03,137.020c anuj¤àtas tu raibhyeõa tayà nàryà sahàcarat 03,138.001 loma÷a uvàca 03,138.001a bharadvàjas tu kaunteya kçtvà svàdhyàyam àhnikam 03,138.001c samitkalàpam àdàya pravive÷a svam à÷ramam 03,138.002a taü sma dçùñvà purà sarve pratyuttiùñhanti pàvakàþ 03,138.002c na tv enam upatiùñhanti hataputraü tadàgnayaþ 03,138.002d*0667_01 putramçtyujam à÷aucaü bharadvàjo na jaj¤ivàn 03,138.003a vaikçtaü tv agnihotre sa lakùayitvà mahàtapàþ 03,138.003c tam andhaü ÷ådram àsãnaü gçhapàlam athàbravãt 03,138.004a kiü nu me nàgnayaþ ÷ådra pratinandanti dar÷anam 03,138.004c tvaü càpi na yathàpårvaü kaccit kùemam ihà÷rame 03,138.005a kaccin na raibhyaü putro me gatavàn alpacetanaþ 03,138.005c etad àcakùva me ÷ãghraü na hi me ÷udhyate manaþ 03,138.006 ÷ådra uvàca 03,138.006a raibhyaü gato nånam asau sutas te mandacetanaþ 03,138.006c tathà hi nihataþ ÷ete ràkùasena balãyasà 03,138.007a prakàlyamànas tenàyaü ÷ålahastena rakùasà 03,138.007c agnyàgàraü prati dvàri mayà dorbhyàü nivàritaþ 03,138.008a tataþ sa nihato hy atra jalakàmo '÷ucir dhruvam 03,138.008c saübhàvito hi tårõena ÷ålahastena rakùasà 03,138.009 loma÷a uvàca 03,138.009a bharadvàjas tu ÷ådrasya tac chrutvà vipriyaü vacaþ 03,138.009c gatàsuü putram àdàya vilalàpa suduþkhitaþ 03,138.010a bràhmaõànàü kilàrthàya nanu tvaü taptavàüs tapaþ 03,138.010c dvijànàm anadhãtà vai vedàþ saüpratibhàntv iti 03,138.011a tathà kalyàõa÷ãlas tvaü bràhmaõeùu mahàtmasu 03,138.011c anàgàþ sarvabhåteùu karka÷atvam upeyivàn 03,138.012a pratiùiddho mayà tàta raibhyàvasathadar÷anàt 03,138.012c gatavàn eva taü kùudraü kàlàntakayamopamam 03,138.013a yaþ sa jànan mahàtejà vçddhasyaikaü mamàtmajam 03,138.013c gatavàn eva kopasya va÷aü paramadurmatiþ 03,138.014a putra÷okam anupràpya eùa raibhyasya karmaõà 03,138.014c tyakùyàmi tvàm çte putra pràõàn iùñatamàn bhuvi 03,138.015a yathàhaü putra÷okena dehaü tyakùyàmi kilbiùã 03,138.015c tathà jyeùñhaþ suto raibhyaü hiüsyàc chãghram anàgasam 03,138.016a sukhino vai narà yeùàü jàtyà putro na vidyate 03,138.016c te putra÷okam apràpya vicaranti yathàsukham 03,138.017a ye tu putrakçtàc chokàd bhç÷aü vyàkulacetasaþ 03,138.017c ÷apantãùñàn sakhãn àrtàs tebhyaþ pàpataro nu kaþ 03,138.018a paràsu÷ ca suto dçùñaþ ÷apta÷ ceùñaþ sakhà mayà 03,138.018c ãdç÷ãm àpadaü ko nu dvitãyo 'nubhaviùyati 03,138.019a vilapyaivaü bahuvidhaü bharadvàjo 'dahat sutam 03,138.019c susamiddhaü tataþ pa÷càt pravive÷a hutà÷anam 03,139.001 loma÷a uvàca 03,139.001a etasminn eva kàle tu bçhaddyumno mahãpatiþ 03,139.001c satram àste mahàbhàgo raibhyayàjyaþ pratàpavàn 03,139.002a tena raibhyasya vai putràv arvàvasuparàvaså 03,139.002c vçtau sahàyau satràrthe bçhaddyumnena dhãmatà 03,139.003a tatra tau samanuj¤àtau pitrà kaunteya jagmatuþ 03,139.003c à÷rame tv abhavad raibhyo bhàryà caiva paràvasoþ 03,139.004a athàvalokako 'gacchad gçhàn ekaþ paràvasuþ 03,139.004c kçùõàjinena saüvãtaü dadar÷a pitaraü vane 03,139.005a jaghanyaràtre nidràndhaþ sàva÷eùe tamasy api 03,139.005c carantaü gahane 'raõye mene sa pitaraü mçgam 03,139.006a mçgaü tu manyamànena pità vai tena hiüsitaþ 03,139.006c akàmayànena tadà ÷arãratràõam icchatà 03,139.006d*0668_01 tataþ samãpam àsàdya pitaraü dçùñavàn hatam 03,139.006d*0668_02 aj¤ànàt pitaraü hatvà mçgabuddhyà paràvasuþ 03,139.006d*0668_03 vilapya bahudhà ràjan raibhyasya ca mahàtmanaþ 03,139.007a sa tasya pretakàryàõi kçtvà sarvàõi bhàrata 03,139.007c punar àgamya tat satram abravãd bhràtaraü vacaþ 03,139.008a idaü karma na ÷aktas tvaü voóhum ekaþ kathaü cana 03,139.008c mayà tu hiüsitas tàto manyamànena taü mçgam 03,139.009a so 'smadarthe vrataü sàdhu cara tvaü brahmahiüsanam 03,139.009c samartho hy aham ekàkã karma kartum idaü mune 03,139.010 arvàvasur uvàca 03,139.010a karotu vai bhavàn satraü bçhaddyumnasya dhãmataþ 03,139.010c brahmahatyàü cariùye 'haü tvadarthaü niyatendriyaþ 03,139.010d*0669_01 so 'gacchad vanam ekàgro brahmahatyàvrataü caran 03,139.010d*0670_01 tac chrutvàrvàvasuþ pa÷càt pràya÷cittaü vidhàya ca 03,139.011 loma÷a uvàca 03,139.011a sa tasyà brahmahatyàyàþ pàraü gatvà yudhiùñhira 03,139.011c arvàvasus tadà satram àjagàma punar muniþ 03,139.012a tataþ paràvasur dçùñvà bhràtaraü samupasthitam 03,139.012c bçhaddyumnam uvàcedaü vacanaü pariùadgatam 03,139.013a eùa te brahmahà yaj¤aü mà draùñuü pravi÷ed iti 03,139.013c brahmahà prekùitenàpi pãóayet tvàü na saü÷ayaþ 03,139.013d*0671_00 loma÷a uvàca 03,139.013d*0671_01 tac chrutvaiva tadà ràjà preùyàn àha sa viñpate 03,139.014a preùyair utsàryamàõas tu ràjann arvàvasus tadà 03,139.014c na mayà brahmahatyeyaü kçtety àha punaþ punaþ 03,139.015a ucyamàno 'sakçt preùyair brahmahann iti bhàrata 03,139.015c naiva sa pratijànàti brahmahatyàü svayaü kçtàm 03,139.015e mama bhràtrà kçtam idaü mayà tu parirakùitam 03,139.015f*0672_01 sa tathà pravadan krodhàt tai÷ ca preùyaiþ prabhàùitaþ 03,139.015f*0672_02 tåùõãü jagàma brahmarùir vanam eva mahàtapàþ 03,139.015f*0672_03 ugraü tapaþ samàsthàya divàkaram athà÷ritaþ 03,139.015f*0672_04 rahasyavedaü kçtavàn såryasya dvijasattamaþ 03,139.015f*0672_05 mårtimàüs taü dadar÷àtha svayam agrabhug avyayaþ 03,139.016a prãtàs tasyàbhavan devàþ karmaõàrvàvasor nçpa 03,139.016c taü te pravarayàm àsur niràsu÷ ca paràvasum 03,139.017a tato devà varaü tasmai dadur agnipurogamàþ 03,139.017c sa càpi varayàm àsa pitur utthànam àtmanaþ 03,139.018a anàgastvaü tathà bhràtuþ pitu÷ càsmaraõaü vadhe 03,139.018c bharadvàjasya cotthànaü yavakrãtasya cobhayoþ 03,139.018d*0673_01 pratiùñhàü càpi vedasya saurasya dvijasattamaþ 03,139.018d*0673_02 evam astv iti taü devàþ procu÷ càpi varàn daduþ 03,139.019a tataþ pràdurbabhåvus te sarva eva yudhiùñhira 03,139.019c athàbravãd yavakrãto devàn agnipurogamàn 03,139.020a samadhãtaü mayà brahma vratàni caritàni ca 03,139.020c kathaü nu raibhyaþ ÷akto màm adhãyànaü tapasvinam 03,139.020e tathàyuktena vidhinà nihantum amarottamàþ 03,139.021 devà åcuþ 03,139.021a maivaü kçthà yavakrãta yathà vadasi vai mune 03,139.021c çte gurum adhãtà hi sukhaü vedàs tvayà purà 03,139.022a anena tu gurån duþkhàt toùayitvà svakarmaõà 03,139.022c kàlena mahatà kle÷àd brahmàdhigatam uttamam 03,139.023 loma÷a uvàca 03,139.023a yavakrãtam athoktvaivaü devàþ sàgnipurogamàþ 03,139.023c saüjãvayitvà tàn sarvàn punar jagmus triviùñapam 03,139.023d*0674_01 tato vai sa yavakrãto brahmacaryaü cacàra ha 03,139.023d*0674_02 aùñau da÷a ca varùàõi triü÷ataü ca yudhiùñhira 03,139.024a à÷ramas tasya puõyo 'yaü sadàpuùpaphaladrumaþ 03,139.024c atroùya ràja÷àrdåla sarvapàpaiþ pramokùyase 03,140.001 loma÷a uvàca 03,140.001a u÷ãrabãjaü mainàkaü giriü ÷vetaü ca bhàrata 03,140.001c samatãto 'si kaunteya kàla÷ailaü ca pàrthiva 03,140.002a eùà gaïgà saptavidhà ràjate bharatarùabha 03,140.002c sthànaü virajasaü ramyaü yatràgnir nityam idhyate 03,140.003a etad vai mànuùeõàdya na ÷akyaü draùñum apy uta 03,140.003c samàdhiü kurutàvyagràs tãrthàny etàni drakùyatha 03,140.003d*0675_01 etad dç÷yati devànàm àkrãóaü caraõàïkitam 03,140.003d*0675_02 atikrànto 'si kaunteya kàla÷ailaü ca parvatam 03,140.004a ÷vetaü giriü pravekùyàmo mandaraü caiva parvatam 03,140.004c yatra màõicaro yakùaþ kubera÷ càpi yakùaràñ 03,140.005a aùñà÷ãtisahasràõi gandharvàþ ÷ãghracàriõaþ 03,140.005c tathà kiüpuruùà ràjan yakùà÷ caiva caturguõàþ 03,140.006a anekaråpasaüsthànà nànàpraharaõà÷ ca te 03,140.006c yakùendraü manuja÷reùñha màõibhadram upàsate 03,140.007a teùàm çddhir atãvàgryà gatau vàyusamà÷ ca te 03,140.007c sthànàt pracyàvayeyur ye devaràjam api dhruvam 03,140.008a tais tàta balibhir guptà yàtudhànai÷ ca rakùitàþ 03,140.008c durgamàþ parvatàþ pàrtha samàdhiü paramaü kuru 03,140.009a kuberasacivà÷ cànye raudrà maitrà÷ ca ràkùasàþ 03,140.009c taiþ sameùyàma kaunteya yatto vikramaõe bhava 03,140.010a kailàsaþ parvato ràjan ùaóyojana÷atàny uta 03,140.010c yatra devàþ samàyànti vi÷àlà yatra bhàrata 03,140.011a asaükhyeyàs tu kaunteya yakùaràkùasakiünaràþ 03,140.011c nàgàþ suparõà gandharvàþ kuberasadanaü prati 03,140.012a tàn vigàhasva pàrthàdya tapasà ca damena ca 03,140.012c rakùyamàõo mayà ràjan bhãmasenabalena ca 03,140.013a svasti te varuõo ràjà yama÷ ca samitiüjayaþ 03,140.013c gaïgà ca yamunà caiva parvata÷ ca dadhàtu te 03,140.013d*0676_01 maruta÷ ca sahà÷vibhyàü sarita÷ ca saràüsi ca 03,140.013d*0676_02 svasti devàsurebhya÷ ca vasubhya÷ ca mahàdyute 03,140.014a indrasya jàmbånadaparvatàgre; ÷çõomi ghoùaü tava devi gaïge 03,140.014c gopàyayemaü subhage giribhyaþ; sarvàjamãóhàpacitaü narendram 03,140.014e bhavasva ÷arma pravivikùato 'sya; ÷ailàn imठ÷ailasute nçpasya 03,140.014f*0677_01 uktvà tathà sàgaragàü sa vipro 03,140.014f*0677_02 yatto bhavasveti ÷a÷àsa pàrtham 03,140.014f*0678_01 ÷ivapradà sarvasaritpradhàne 03,140.014f*0678_02 sabhràtçkasyeha yudhiùñhirasya 03,140.015 yudhiùñhira uvàca 03,140.015a apårvo 'yaü saübhramo loma÷asya; kçùõàü sarve rakùata mà pramàdam 03,140.015c de÷o hy ayaü durgatamo mato 'sya; tasmàt paraü ÷aucam ihàcaradhvam 03,140.016 vai÷aüpàyana uvàca 03,140.016a tato 'bravãd bhãmam udàravãryaü; kçùõàü yattaþ pàlaya bhãmasena 03,140.016c ÷ånye 'rjune 'saünihite ca tàta; tvam eva kçùõàü bhajase 'sukheùu 03,140.017a tato mahàtmà yamajau sametya; mårdhany upàghràya vimçjya gàtre 03,140.017c uvàca tau bàùpakalaü sa ràjà; mà bhaiùñam àgacchatam apramattau 03,141.001 yudhiùñhira uvàca 03,141.001a antarhitàni bhåtàni rakùàüsi balavanti ca 03,141.001c agninà tapasà caiva ÷akyaü gantuü vçkodara 03,141.002a saünivartaya kaunteya kùutpipàse balànvayàt 03,141.002c tato balaü ca dàkùyaü ca saü÷rayasva kurådvaha 03,141.003a çùes tvayà ÷rutaü vàkyaü kailàsaü parvataü prati 03,141.003c buddhyà prapa÷ya kaunteya kathaü kçùõà gamiùyati 03,141.004a atha và sahadevena dhaumyena ca sahàbhibho 03,141.004c sådaiþ paurogavai÷ caiva sarvai÷ ca paricàrakaiþ 03,141.005a rathair a÷vai÷ ca ye cànye vipràþ kle÷àsahàþ pathi 03,141.005c sarvais tvaü sahito bhãma nivartasvàyatekùaõa 03,141.006a trayo vayaü gamiùyàmo laghvàhàrà yatavratàþ 03,141.006c ahaü ca nakula÷ caiva loma÷a÷ ca mahàtapàþ 03,141.007a mamàgamanam àkàïkùan gaïgàdvàre samàhitaþ 03,141.007c vaseha draupadãü rakùan yàvadàgamanaü mama 03,141.008 bhãma uvàca 03,141.008a ràjaputrã ÷rameõàrtà duþkhàrtà caiva bhàrata 03,141.008c vrajaty eva hi kalyàõã ÷vetavàhadidçkùayà 03,141.008d*0679_01 apa÷yantãha taü vãram evam eùà suduþkhità 03,141.008d*0679_02 kiü punar nakulaü tvàü ca taü ca vãraü dhanaüjayam 03,141.009a tava càpy aratis tãvrà vardhate tam apa÷yataþ 03,141.009b*0680_01 guóàke÷aü mahàtmànaü saügràmeùv apalàyinam 03,141.009c kiü punaþ sahadevaü ca màü ca kçùõàü ca bhàrata 03,141.010a rathàþ kàmaü nivartantàü sarve ca paricàrakàþ 03,141.010c sådàþ paurogavà÷ caiva manyate yatra no bhavàn 03,141.011a na hy ahaü hàtum icchàmi bhavantam iha karhi cit 03,141.011c ÷aile 'smin ràkùasàkãrõe durgeùu viùameùu ca 03,141.012a iyaü càpi mahàbhàgà ràjaputrã yatavratà 03,141.012c tvàm çte puruùavyàghra notsahed vinivartitum 03,141.013a tathaiva sahadevo 'yaü satataü tvàm anuvrataþ 03,141.013c na jàtu vinivarteta mataj¤o hy aham asya vai 03,141.014a api càtra mahàràja savyasàcididçkùayà 03,141.014c sarve làlasabhåtàþ sma tasmàd yàsyàmahe saha 03,141.015a yady a÷akyo rathair gantuü ÷ailo 'yaü bahukandaraþ 03,141.015c padbhir eva gamiùyàmo mà ràjan vimanà bhava 03,141.016a ahaü vahiùye pà¤càlãü yatra yatra na ÷akùyati 03,141.016c iti me vartate buddhir mà ràjan vimanà bhava 03,141.017a sukumàrau tathà vãrau màdrãnandikaràv ubhau 03,141.017c durge saütàrayiùyàmi yady a÷aktau bhaviùyataþ 03,141.018 yudhiùñhira uvàca 03,141.018a evaü te bhàùamàõasya balaü bhãmàbhivardhatàm 03,141.018c yas tvam utsahase voóhuü draupadãü vipule 'dhvani 03,141.019a yamajau càpi bhadraü te naitad anyatra vidyate 03,141.019c balaü ca te ya÷a÷ caiva dharmaþ kãrti÷ ca vardhatàm 03,141.020a yas tvam utsahase netuü bhràtarau saha kçùõayà 03,141.020c mà te glànir mahàbàho mà ca te 'stu paràbhavaþ 03,141.021 vai÷aüpàyana uvàca 03,141.021a tataþ kçùõàbravãd vàkyaü prahasantã manoramà 03,141.021c gamiùyàmi na saütàpaþ kàryo màü prati bhàrata 03,141.022 loma÷a uvàca 03,141.022a tapasà ÷akyate gantuü parvato gandhamàdanaþ 03,141.022c tapasà caiva kaunteya sarve yokùyàmahe vayam 03,141.023a nakulaþ sahadeva÷ ca bhãmasena÷ ca pàrthiva 03,141.023c ahaü ca tvaü ca kaunteya drakùyàmaþ ÷vetavàhanam 03,141.024 vai÷aüpàyana uvàca 03,141.024a evaü saübhàùamàõàs te subàhor viùayaü mahat 03,141.024c dadç÷ur mudità ràjan prabhåtagajavàjimat 03,141.025a kiràtataïgaõàkãrõaü kuõinda÷atasaükulam 03,141.025c himavaty amarair juùñaü bahvà÷caryasamàkulam 03,141.026a subàhu÷ càpi tàn dçùñvà påjayà pratyagçhõata 03,141.026c viùayànte kuõindànàm ã÷varaþ prãtipårvakam 03,141.027a tatra te påjitàs tena sarva eva sukhoùitàþ 03,141.027c pratasthur vimale sårye himavantaü giriü prati 03,141.028a indrasenamukhàü÷ caiva bhçtyàn paurogavàüs tathà 03,141.028c sådàü÷ ca paribarhaü ca draupadyàþ sarva÷o nçpa 03,141.029a ràj¤aþ kuõindàdhipateþ paridàya mahàrathàþ 03,141.029c padbhir eva mahàvãryà yayuþ kauravanandanàþ 03,141.030a te ÷anaiþ pràdravan sarve kçùõayà saha pàõóavàþ 03,141.030c tasmàd de÷àt susaühçùñà draùñukàmà dhanaüjayam 03,142.001 yudhiùñhira uvàca 03,142.001a bhãmasena yamau cobhau pà¤càli ca nibodhata 03,142.001c nàsti bhåtasya nà÷o vai pa÷yatàsmàn vanecaràn 03,142.002a durbalàþ kle÷itàþ smeti yad bravãthetaretaram 03,142.002c a÷akye 'pi vrajàmeti dhanaüjayadidçkùayà 03,142.003a tan me dahati gàtràõi tålarà÷im ivànalaþ 03,142.003c yac ca vãraü na pa÷yàmi dhanaüjayam upàntike 03,142.004a tasya dar÷anatçùõaü màü sànujaü vanam àsthitam 03,142.004c yàj¤asenyàþ paràmar÷aþ sa ca vãra dahaty uta 03,142.005a nakulàt pårvajaü pàrthaü na pa÷yàmy amitaujasam 03,142.005c ajeyam ugradhanvànaü tena tapye vçkodara 03,142.006a tãrthàni caiva ramyàõi vanàni ca saràüsi ca 03,142.006c caràmi saha yuùmàbhis tasya dar÷anakàïkùayà 03,142.007a pa¤ca varùàõy ahaü vãraü satyasaüdhaü dhanaüjayam 03,142.007c yan na pa÷yàmi bãbhatsuü tena tapye vçkodara 03,142.008a taü vai ÷yàmaü guóàke÷aü siühavikràntagàminam 03,142.008c na pa÷yàmi mahàbàhuü tena tapye vçkodara 03,142.009a kçtàstraü nipuõaü yuddhe pratimànaü dhanuùmatàm 03,142.009c na pa÷yàmi nara÷reùñhaü tena tapye vçkodara 03,142.010a carantam arisaügheùu kàlaü kruddham ivàntakam 03,142.010c prabhinnam iva màtaïgaü siühaskandhaü dhanaüjayam 03,142.011a yaþ sa ÷akràd anavaro vãryeõa draviõena ca 03,142.011c yamayoþ pårvajaþ pàrthaþ ÷vetà÷vo 'mitavikramaþ 03,142.011d*0681_01 nàràyaõasamo yuddhe satyasaüdho dçóhavrataþ 03,142.011d*0681_02 taü mamàpa÷yato bhãma na ÷àntir hçdayasya vai 03,142.012a duþkhena mahatàviùñaþ svakçtenànivartinà 03,142.012c ajeyam ugradhanvànaü taü na pa÷yàmi phalgunam 03,142.013a satataü yaþ kùamà÷ãlaþ kùipyamàõo 'py aõãyasà 03,142.013c çjumàrgaprapannasya ÷armadàtàbhayasya ca 03,142.014a sa tu jihmapravçttasya màyayàbhijighàüsataþ 03,142.014c api vajradharasyàpi bhavet kàlaviùopamaþ 03,142.015a ÷atror api prapannasya so 'nç÷aüsaþ pratàpavàn 03,142.015c dàtàbhayasya bãbhatsur amitàtmà mahàbalaþ 03,142.016a sarveùàm à÷rayo 'smàkaü raõe 'rãõàü pramardità 03,142.016c àhartà sarvaratnànàü sarveùàü naþ sukhàvahaþ 03,142.017a ratnàni yasya vãryeõa divyàny àsan purà mama 03,142.017c bahåni bahujàtàni yàni pràptaþ suyodhanaþ 03,142.018a yasya bàhubalàd vãra sabhà càsãt purà mama 03,142.018c sarvaratnamayã khyàtà triùu lokeùu pàõóava 03,142.019a vàsudevasamaü vãrye kàrtavãryasamaü yudhi 03,142.019c ajeyam ajitaü yuddhe taü na pa÷yàmi phalgunam 03,142.020a saükarùaõaü mahàvãryaü tvàü ca bhãmàparàjitam 03,142.020c anujàtaþ sa vãryeõa vàsudevaü ca ÷atruhà 03,142.021a yasya bàhubale tulyaþ prabhàve ca puraüdaraþ 03,142.021c jave vàyur mukhe somaþ krodhe mçtyuþ sanàtanaþ 03,142.022a te vayaü taü naravyàghraü sarve vãra didçkùavaþ 03,142.022c pravekùyàmo mahàbàho parvataü gandhamàdanam 03,142.023a vi÷àlà badarã yatra naranàràyaõà÷ramaþ 03,142.023c taü sadàdhyuùitaü yakùair drakùyàmo girim uttamam 03,142.024a kuberanalinãü ramyàü ràkùasair abhirakùitàm 03,142.024c padbhir eva gamiùyàmas tapyamànà mahat tapaþ 03,142.025a nàtaptatapasà ÷akyo de÷o gantuü vçkodara 03,142.025c na nç÷aüsena lubdhena nàpra÷àntena bhàrata 03,142.026a tatra sarve gamiùyàmo bhãmàrjunapadaiùiõaþ 03,142.026c sàyudhà baddhanistriü÷àþ saha viprair mahàvrataiþ 03,142.027a makùikàn ma÷akàn daü÷àn vyàghràn siühàn sarãsçpàn 03,142.027c pràpnoty aniyataþ pàrtha niyatas tàn na pa÷yati 03,142.028a te vayaü niyatàtmànaþ parvataü gandhamàdanam 03,142.028c pravekùyàmo mitàhàrà dhanaüjayadidçkùavaþ 03,142.028d@016_0000 loma÷a uvàca 03,142.028d@016_0001 draùñàraþ parvatàþ sarve nadyaþ sapurakànanàþ 03,142.028d@016_0002 tãrthàni caiva ÷rãmanti spçùñaü ca salilaü karaiþ 03,142.028d@016_0003 parvataü mandaraü divyam eùa panthàþ prayàsyati 03,142.028d@016_0004 samàhità nirudvignàþ sarve bhavata pàõóavàþ 03,142.028d@016_0005 ayaü devanivàso vai gantavyo vo bhaviùyati 03,142.028d@016_0006 çùãõàü caiva divyànàü nivàsaþ puõyakarmaõàm 03,142.028d@016_0007 eùà ÷ivajalà puõyà yàti saumya mahànadã 03,142.028d@016_0008 badarãprabhavà ràjan devarùigaõasevità 03,142.028d@016_0009 eùà vaihàyasair nityaü vàlakhilyair mahàtmabhiþ 03,142.028d@016_0010 arcità copayàtà ca gandharvai÷ ca mahàtmabhiþ 03,142.028d@016_0011 atra sàma sma gàyanti sàmagàþ puõyanisvanàþ 03,142.028d@016_0012 marãciþ pulaha÷ caiva bhçgu÷ caivàïgiràs tathà 03,142.028d@016_0013 atràhnikaü sura÷reùñho japate samarudgaõaþ 03,142.028d@016_0014 sàdhyà÷ caivà÷vinau caiva paridhàvanti taü tadà 03,142.028d@016_0015 candramàþ saha såryeõa jyotãüùi ca grahaiþ saha 03,142.028d@016_0016 ahoràtravibhàgena nadãm enàm anuvrajan 03,142.028d@016_0017 etasyàþ salilaü mårdhnà vçùàïkaþ paryadhàrayat 03,142.028d@016_0018 gaïgàdvàre mahàbhàga yena lokasthitir bhavet 03,142.028d@016_0019 etàü bhagavatãü devãü bhavantaþ sarva eva hi 03,142.028d@016_0020 prayatenàtmanà tàta pratigamyàbhivàdata 03,142.028d@016_0021 tasya tad vacanaü ÷rutvà loma÷asya mahàtmanaþ 03,142.028d@016_0022 àkà÷agaïgàü prayatàþ pàõóavàs te 'bhyavàdayan 03,142.028d@016_0023 abhivàdya ca te sarve pàõóavà dharmacàriõaþ 03,142.028d@016_0024 punaþ prayàtàþ saühçùñàþ sarvair çùigaõaiþ saha 03,142.028d@016_0025 tato dåràt prakà÷antaü pàõóuraü merusaünibham 03,142.028d@016_0026 dadç÷us te nara÷reùñhà vikãrõaü sarvatodi÷am 03,142.028d@016_0027 tàn praùñukàmàn vij¤àya pàõóavàn sa tu loma÷aþ 03,142.028d@016_0028 uvàca vàkyaü vàkyaj¤aþ ÷çõudhvaü pàõóunandanàþ 03,142.028d@016_0029 etad vikãrõaü su÷rãmat kailàsa÷ikharopamam 03,142.028d@016_0030 yat pa÷yasi nara÷reùñha parvatapratimaü sthitam 03,142.028d@016_0031 etàny asthãni daityasya narakasya mahàtmanaþ 03,142.028d@016_0032 parvatapratimaü bhàti parvataprastarà÷ritam 03,142.028d@016_0033 puràtanena devena viùõunà paramàtmanà 03,142.028d@016_0034 daityo vinihatas tàta suraràjahitaiùiõà 03,142.028d@016_0035 da÷a varùasahasràõi tapas tapyan mahàmanàþ 03,142.028d@016_0036 aindraü pràrthayate sthànaü tapaþsvàdhyàyavikramàt 03,142.028d@016_0037 tapobalena mahatà bàhuvegabalena ca 03,142.028d@016_0038 nityam eva duràdharùo dharùayan sa diteþ sutaþ 03,142.028d@016_0039 sa tu tasya balaü j¤àtvà dharme ca caritavratam 03,142.028d@016_0040 bhayàbhibhåtaþ saüvignaþ ÷akra àsãt tadànagha 03,142.028d@016_0041 tena saücintito devo manasà viùõur avyayaþ 03,142.028d@016_0042 sarvatragaþ prabhuþ ÷rãmàn àgata÷ ca sthito babhau 03,142.028d@016_0043 çùaya÷ càpi taü sarve tuùñuvu÷ ca divaukasaþ 03,142.028d@016_0044 taü dçùñvà jvalamàna÷rãr bhagavàn havyavàhanaþ 03,142.028d@016_0045 naùñatejàþ samabhavat tasya tejobhibhartsitaþ 03,142.028d@016_0046 taü dçùñvà varadaü devaü viùõuü devagaõe÷varam 03,142.028d@016_0047 prà¤jaliþ praõato bhåtvà namaskçtya ca vajrabhçt 03,142.028d@016_0048 viùõur uvàca 03,142.028d@016_0048 pràha vàkyaü tatas tattvaü yatas tasya bhayaü bhavet 03,142.028d@016_0049 jànàmi te bhayaü ÷akra daityendràn narakàt tataþ 03,142.028d@016_0050 aindraü pràrthayate sthànaü tapaþsiddhena karmaõà 03,142.028d@016_0051 so 'ham enaü tava prãtyà tapaþsiddham api dhruvam 03,142.028d@016_0052 viyunajmi dehàd devendra muhårtaü pratipàlaya 03,142.028d@016_0053 tasya viùõur mahàtejàþ pàõinà cetanàü harat 03,142.028d@016_0054 sa papàta tato bhåmau giriràja ivàhataþ 03,142.028d@016_0055 tasyaitad asthisaüghàtaü màyàvinihatasya vai 03,142.028d@016_0056 idaü dvitãyam aparaü viùõoþ karma prakà÷ate 03,142.028d@016_0057 naùñà vasumatã kçtsnà pàtàle caiva majjità 03,142.028d@016_0058 yudhiùñhira uvàca 03,142.028d@016_0058 punar uddharità tena vàràheõaika÷çïgiõà 03,142.028d@016_0059 bhagavan vistareõemàü kathàü kathaya tattvataþ 03,142.028d@016_0060 kathaü tena sure÷ena naùñà vasumatã tadà 03,142.028d@016_0061 yojanànàü ÷ataü brahman punar uddharità tadà 03,142.028d@016_0062 kena caiva prakàreõa jagato dharaõã dhruvà 03,142.028d@016_0063 ÷ivà devã mahàbhàgà sarvasasyaprarohiõã 03,142.028d@016_0064 kasya caiva prabhàvàd dhi yojanànàü ÷ataü gatà 03,142.028d@016_0065 kenaitad vãryasarvasvaü dar÷itaü paramàtmanaþ 03,142.028d@016_0066 etat sarvaü yathàtattvam icchàmi dvijasattama 03,142.028d@016_0067 loma÷a uvàca 03,142.028d@016_0067 ÷rotuü vistara÷aþ sarvaü tvaü hi tasya prati÷rayaþ 03,142.028d@016_0068 yat te 'haü paripçùño 'smi kathàm etàü yudhiùñhira 03,142.028d@016_0069 tat sarvam akhileneha ÷råyatàü mama bhàùataþ 03,142.028d@016_0070 purà kçtayuge tàta vartamàne 'bhayaükare 03,142.028d@016_0071 yamatvaü kàrayàm àsa àdidevaþ puràtanaþ 03,142.028d@016_0072 yamatvaü kurvatas tasya devadevasya dhãmataþ 03,142.028d@016_0073 na tatra mriyate ka÷ cij jàyate và tathàcyuta 03,142.028d@016_0074 vardhante pakùisaüghà÷ ca tathà pa÷ugaveóakam 03,142.028d@016_0075 gavà÷vaü ca mçgà÷ caiva sarve te pi÷ità÷anàþ 03,142.028d@016_0076 tathà puruùa÷àrdåla mànuùà÷ ca paraütapa 03,142.028d@016_0077 sahasra÷o hy ayuta÷o vardhante salilaü yathà 03,142.028d@016_0078 etasmin saükule tàta vartamàne bhayaükare 03,142.028d@016_0079 atibhàràd vasumatã yojanànàü ÷ataü gatà 03,142.028d@016_0080 sà vai vyathitasarvàïgã bhàreõàkràntacetanà 03,142.028d@016_0081 nàràyaõaü varaü devaü prapannà ÷araõaü gatà 03,142.028d@016_0081 pçthivy uvàca 03,142.028d@016_0082 bhagavaüs tvatprasàdàd dhi tiùñheyaü suciraü tv iha 03,142.028d@016_0083 bhàreõàsmi samàkràntà na ÷aknomi sma vartitum 03,142.028d@016_0084 mamemaü bhagavan bhàraü vyapanetuü tvam arhasi 03,142.028d@016_0085 loma÷a uvàca 03,142.028d@016_0085 ÷araõàgatàsmi te deva prasàdaü kuru me vibho 03,142.028d@016_0086 tasyàs tad vacanaü ÷rutvà bhagavàn akùaraþ prabhuþ 03,142.028d@016_0087 provàca vacanaü hçùñaþ ÷ravyàkùarasamãritam 03,142.028d@016_0088 na te mahi bhayaü kàryaü bhàràrte vasudhàriõi 03,142.028d@016_0089 ayam evaü tathà kurmi yathà laghvã bhaviùyasi 03,142.028d@016_0090 sa tàü visarjayitvà tu vasudhàü ÷ailakuõóalàm 03,142.028d@016_0091 tato varàhaþ saüvçtta eka÷çïgo mahàdyutiþ 03,142.028d@016_0092 raktàbhyàü nayanàbhyàü tu bhayam utpàdayann iva 03,142.028d@016_0093 dhåmaü ca jvalayaül lakùmyà tatra de÷e vyavardhata 03,142.028d@016_0094 sa gçhãtvà vasumatãü ÷çïgeõaikena bhàsvatà 03,142.028d@016_0095 yojanànàü ÷ataü vãra samuddharati so 'kùaraþ 03,142.028d@016_0096 tasyàü coddhàryamàõàyàü saükùobhaþ samajàyata 03,142.028d@016_0097 devàþ saükùubhitàþ sarve çùaya÷ ca tapodhanàþ 03,142.028d@016_0098 hàhàbhåtam abhåt sarvaü tridivaü vyoma bhås tathà 03,142.028d@016_0099 na paryavasthitaþ ka÷ cid devo và mànuùo 'pi và 03,142.028d@016_0100 tato brahmàõam àsãnaü jvalamànam iva ÷riyà 03,142.028d@016_0101 devàþ sarùigaõà÷ caiva upatasthur aneka÷aþ 03,142.028d@016_0102 upasarpya ca deve÷aü brahmàõaü lokasàkùikam 03,142.028d@016_0103 bhåtvà prà¤jalayaþ sarve vàkyam uccàrayaüs tadà 03,142.028d@016_0104 lokàþ saükùubhitàþ sarve vyàkulaü ca caràcaram 03,142.028d@016_0105 samudràõàü ca saükùobhas trida÷e÷a prakà÷ate 03,142.028d@016_0106 saiùà vasumatã kçtsnà yojanànàü ÷ataü gatà 03,142.028d@016_0107 kim etat kiüprabhàveõa yenedaü vyàkulaü jagat 03,142.028d@016_0108 brahmovàca 03,142.028d@016_0108 àkhyàtu no bhavठ÷ãghraü visaüj¤àþ smeha sarva÷aþ 03,142.028d@016_0109 asurebhyo bhayaü nàsti yuùmàkaü kutra cit kva cit 03,142.028d@016_0110 ÷råyatàü yat kçteùv eva saükùobho jàyate 'maràþ 03,142.028d@016_0111 yo 'sau sarvatragaþ ÷rãmàn akùaràtmà vyavasthitaþ 03,142.028d@016_0112 tasya prabhàvàt saükùobhas tridivasya prakà÷ate 03,142.028d@016_0113 yaiùà vasumatã kçtsnà yojanànàü ÷ataü gatà 03,142.028d@016_0114 samuddhçtà punas tena viùõunà paramàtmanà 03,142.028d@016_0115 tasyàm uddhàryamàõàyàü saükùobhaþ samajàyata 03,142.028d@016_0116 devà åcuþ 03,142.028d@016_0116 evaü bhavanto jànantu chidyatàü saü÷aya÷ ca vaþ 03,142.028d@016_0117 kva tadbhåtaü vasumatãü samuddharati hçùñavat 03,142.028d@016_0118 brahmovàca 03,142.028d@016_0118 taü de÷aü bhagavan bråhi tatra yàsyàmahe vayam 03,142.028d@016_0119 hanta gacchata bhadraü vo nandane pa÷yata sthitam 03,142.028d@016_0120 eùo 'tra bhagavठ÷rãmàn suparõaþ saüprakà÷ate 03,142.028d@016_0121 vàràheõaiva råpeõa bhagavàül lokabhàvanaþ 03,142.028d@016_0122 kàlànala ivàbhàti pçthivãtalam uddharan 03,142.028d@016_0123 etasyorasi suvyaktaü ÷rãvatsam abhiràjate 03,142.028d@016_0124 pa÷yadhvaü vibudhàþ sarve bhåtam etad anàmayam 03,142.028d@016_0124 loma÷a uvàca 03,142.028d@016_0125 tato dçùñvà mahàtmànaü ÷rutvà càmantrya càmaràþ 03,142.028d@016_0126 vai÷aüpàyana uvàca 03,142.028d@016_0126 pitàmahaü puraskçtya jagmur devà yathàgatam 03,142.028d@016_0127 ÷rutvà tu tàü kathàü sarve pàõóavà janamejaya 03,142.028d@016_0128 loma÷àde÷itenà÷u pathà jagmuþ prahçùñavat 03,143.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,143.001a te ÷åràs tatadhanvànas tåõavantaþ samàrgaõàþ 03,143.001c baddhagodhàïgulitràõàþ khadgavanto 'mitaujasaþ 03,143.002a parigçhya dvija÷reùñhठ÷reùñhàþ sarvadhanuùmatàm 03,143.002c pà¤càlãsahità ràjan prayayur gandhamàdanam 03,143.003a saràüsi sarita÷ caiva parvatàü÷ ca vanàni ca 03,143.003c vçkùàü÷ ca bahulacchàyàn dadç÷ur girimårdhani 03,143.003e nityapuùpaphalàn de÷àn devarùigaõasevitàn 03,143.004a àtmany àtmànam àdhàya vãrà målaphalà÷anàþ 03,143.004c cerur uccàvacàkàràn de÷àn viùamasaükañàn 03,143.004e pa÷yanto mçgajàtàni bahåni vividhàni ca 03,143.005a çùisiddhàmarayutaü gandharvàpsarasàü priyam 03,143.005c vivi÷us te mahàtmànaþ kiünaràcaritaü girim 03,143.006a pravi÷atsv atha vãreùu parvataü gandhamàdanam 03,143.006c caõóavàtaü mahad varùaü pràduràsãd vi÷àü pate 03,143.007a tato reõuþ samudbhåtaþ sapatrabahulo mahàn 03,143.007c pçthivãü càntarikùaü ca dyàü caiva tamasàvçõot 03,143.008a na sma praj¤àyate kiü cid àvçte vyomni reõunà 03,143.008c na càpi ÷ekus te kartum anyonyasyàbhibhàùaõam 03,143.009a na càpa÷yanta te 'nyonyaü tamasà hatacakùuùaþ 03,143.009c àkçùyamàõà vàtena sà÷macårõena bhàrata 03,143.010a drumàõàü vàtabhagnànàü patatàü bhåtale bhç÷am 03,143.010c anyeùàü ca mahãjànàü ÷abdaþ samabhavan mahàn 03,143.011a dyauþ svit patati kiü bhåmau dãryante parvatà nu kim 03,143.011c iti te menire sarve pavanena vimohitàþ 03,143.012a te yathànantaràn vçkùàn valmãkàn viùamàõi ca 03,143.012c pàõibhiþ parimàrganto bhãtà vàyor nililyire 03,143.013a tataþ kàrmukam udyamya bhãmaseno mahàbalaþ 03,143.013c kçùõàm àdàya saügatyà tasthàv à÷ritya pàdapam 03,143.014a dharmaràja÷ ca dhaumya÷ ca nililyàte mahàvane 03,143.014c agnihotràõy upàdàya sahadevas tu parvate 03,143.015a nakulo bràhmaõà÷ cànye loma÷a÷ ca mahàtapàþ 03,143.015c vçkùàn àsàdya saütrastàs tatra tatra nililyire 03,143.016a mandãbhåte ca pavane tasmin rajasi ÷àmyati 03,143.016c mahadbhiþ pçùatais tårõaü varùam abhyàjagàma ha 03,143.016d*0682_01 bhç÷aü cañacañà÷abdo vajràõàü kùipyatàm iva 03,143.016d*0682_02 tatas tàþ ca¤calàbhàsa÷ cerur abhre ca vidyutaþ 03,143.017a tato '÷masahità dhàràþ saüvçõvantyaþ samantataþ 03,143.017c prapetur ani÷aü tatra ÷ãghravàtasamãritàþ 03,143.018a tataþ sàgaragà àpaþ kãryamàõàþ samantataþ 03,143.018c pràduràsan sakalusàþ phenavatyo vi÷àü pate 03,143.019a vahantyo vàri bahulaü phenoóupapariplutam 03,143.019c parisasrur mahà÷abdàþ prakarùantyo mahãruhàn 03,143.020a tasminn uparate varùe vàte ca samatàü gate 03,143.020c gate hy ambhasi nimnàni pràdurbhåte divàkare 03,143.021a nirjagmus te ÷anaiþ sarve samàjagmu÷ ca bhàrata 03,143.021c pratasthu÷ ca punar vãràþ parvataü gandhamàdanam 03,144.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,144.001a tataþ prayàtamàtreùu pàõóaveùu mahàtmasu 03,144.001c padbhyàm anucità gantuü draupadã samupàvi÷at 03,144.002a ÷ràntà duþkhaparãtà ca vàtavarùeõa tena ca 03,144.002c saukumàryàc ca pà¤càlã saümumoha ya÷asvinã 03,144.003a sà pàtyamànà mohena bàhubhyàm asitekùaõà 03,144.003c vçttàbhyàm anuråpàbhyàm årå samavalambata 03,144.004a àlambamànà sahitàv årå gajakaropamau 03,144.004c papàta sahasà bhåmau vepantã kadalã yathà 03,144.005a tàü patantãü varàrohàü sajjamànàü latàm iva 03,144.005c nakulaþ samabhidrutya parijagràha vãryavàn 03,144.006 nakula uvàca 03,144.006a ràjan pà¤càlaràjasya suteyam asitekùaõà 03,144.006c ÷ràntà nipatità bhåmau tàm avekùasva bhàrata 03,144.007a aduþkhàrhà paraü duþkhaü pràpteyaü mçdugàminã 03,144.007c à÷vàsaya mahàràja tàm imàü ÷ramakar÷itàm 03,144.008 vai÷aüpàyana uvàca 03,144.008a ràjà tu vacanàt tasya bhç÷aü duþkhasamanvitaþ 03,144.008c bhãma÷ ca sahadeva÷ ca sahasà samupàdravan 03,144.009a tàm avekùya tu kaunteyo vivarõavadanàü kç÷àm 03,144.009c aïkam ànãya dharmàtmà paryadevayad àturaþ 03,144.010a kathaü ve÷masu gupteùu svàstãrõa÷ayanocità 03,144.010c ÷ete nipatità bhåmau sukhàrhà varavarõinã 03,144.011a sukumàrau kathaü pàdau mukhaü ca kamalaprabham 03,144.011c matkçte 'dya varàrhàyàþ ÷yàmatàü samupàgatam 03,144.012a kim idaü dyåtakàmena mayà kçtam abuddhinà 03,144.012c àdàya kçùõàü caratà vane mçgagaõàyute 03,144.013a sukhaü pràpsyati pà¤càlã pàõóavàn pràpya vai patãn 03,144.013c iti drupadaràjena pitrà dattàyatekùaõà 03,144.014a tat sarvam anavàpyaiva ÷rama÷okàd dhi kar÷ità 03,144.014c ÷ete nipatità bhåmau pàpasya mama karmabhiþ 03,144.015a tathà làlapyamàne tu dharmaràje yudhiùñhire 03,144.015c dhaumyaprabhçtayaþ sarve tatràjagmur dvijottamàþ 03,144.016a te samà÷vàsayàm àsur à÷ãrbhi÷ càpy apåjayan 03,144.016c rakùoghnàü÷ ca tathà mantrठjepu÷ cakru÷ ca te kriyàþ 03,144.017a pañhyamàneùu mantreùu ÷àntyarthaü paramarùibhiþ 03,144.017c spç÷yamànà karaiþ ÷ãtaiþ pàõóavai÷ ca muhur muhuþ 03,144.018a sevyamànà ca ÷ãtena jalami÷reõa vàyunà 03,144.018c pà¤càlã sukham àsàdya lebhe cetaþ ÷anaiþ ÷anaiþ 03,144.019a parigçhya ca tàü dãnàü kçùõàm ajinasaüstare 03,144.019c tadà vi÷ràmayàm àsur labdhasaüj¤àü tapasvinãm 03,144.020a tasyà yamau raktatalau pàdau påjitalakùaõau 03,144.020c karàbhyàü kiõajàtàbhyàü ÷anakaiþ saüvavàhatuþ 03,144.021a paryà÷vàsayad apy enàü dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,144.021c uvàca ca kuru÷reùñho bhãmasenam idaü vacaþ 03,144.022a bahavaþ parvatà bhãma viùamà himadurgamàþ 03,144.022c teùu kçùõà mahàbàho kathaü nu vicariùyati 03,144.023 bhãmasena uvàca 03,144.023a tvàü ràjan ràjaputrãü ca yamau ca puruùarùabhau 03,144.023c svayaü neùyàmi ràjendra mà viùàde manaþ kçthàþ 03,144.024a atha vàsau mayà jàto vihago madbalopamaþ 03,144.024c vahed anagha sarvàn no vacanàt te ghatotkacaþ 03,144.024d*0683_01 etac chrutvà tu vacanaü bhãmasenasya dharmaràñ 03,144.024d*0683_02 bhãmaü saüpåjayaüs tuùña evam astv ity abhàùata 03,144.025 vai÷aüpàyana uvàca 03,144.025a anuj¤àto dharmaràj¤à putraü sasmàra ràkùasam 03,144.025c ghañotkaca÷ ca dharmàtmà smçtamàtraþ pitus tadà 03,144.025e kçtà¤jalir upàtiùñhad abhivàdyàtha pàõóavàn 03,144.026a bràhmaõàü÷ ca mahàbàhuþ sa ca tair abhinanditaþ 03,144.026c uvàca bhãmasenaü sa pitaraü satyavikramaþ 03,144.027a smçto 'smi bhavatà ÷ãghraü ÷u÷råùur aham àgataþ 03,144.027c àj¤àpaya mahàbàho sarvaü kartàsmy asaü÷ayam 03,144.027e tac chrutvà bhãmasenas tu ràkùasaü pariùasvaje 03,145.001 yudhiùñhira uvàca 03,145.001a dharmaj¤o balavठ÷åraþ sadyo ràkùasapuügavaþ 03,145.001c bhakto 'smàn aurasaþ putro bhãma gçhõàtu màtaram 03,145.002a tava bhãma balenàham atibhãmaparàkrama 03,145.002c akùataþ saha pà¤càlyà gaccheyaü gandhamàdanam 03,145.003 vai÷aüpàyana uvàca 03,145.003a bhràtur vacanam àj¤àya bhãmaseno ghañotkacam 03,145.003c àdide÷a naravyàghras tanayaü ÷atrukar÷anam 03,145.004a haióimbeya pari÷ràntà tava màtàparàjità 03,145.004c tvaü ca kàmagamas tàta balavàn vaha tàü khaga 03,145.005a skandham àropya bhadraü te madhye 'smàkaü vihàyasà 03,145.005c gaccha nãcikayà gatyà yathà cainàü na pãóayeþ 03,145.006 ghañotkaca uvàca 03,145.006a dharmaràjaü ca dhaumyaü ca ràjaputrãü yamau tathà 03,145.006c eko 'py aham alaü voóhuü kim utàdya sahàyavàn 03,145.006d*0684_01 anye ca ÷ata÷aþ ÷årà vihagàþ kàmaråpiõaþ 03,145.006d*0684_02 sarvàn vo bràhmaõaiþ sàrdhaü vakùyanti sahitànagha 03,145.006d*0685_01 mandaü mandaü gamiùyàmi vahan drupadanandinãm 03,145.007 vai÷aüpàyana uvàca 03,145.007a evam uktvà tataþ kçùõàm uvàha sa ghañotkacaþ 03,145.007c pàõóånàü madhyago vãraþ pàõóavàn api càpare 03,145.008a loma÷aþ siddhamàrgeõa jagàmànupamadyutiþ 03,145.008c svenaivàtmaprabhàvena dvitãya iva bhàskaraþ 03,145.009a bràhmaõàü÷ càpi tàn sarvàn samupàdàya ràkùasàþ 03,145.009c niyogàd ràkùasendrasya jagmur bhãmaparàkramàþ 03,145.010a evaü suramaõãyàni vanàny upavanàni ca 03,145.010c àlokayantas te jagmur vi÷àlàü badarãü prati 03,145.011a te tv à÷ugatibhir vãrà ràkùasais tair mahàbalaiþ 03,145.011c uhyamànà yayuþ ÷ãghraü mahad adhvànam alpavat 03,145.012a de÷àn mlecchagaõàkãrõàn nànàratnàkaràyutàn 03,145.012c dadç÷ur giripàdàü÷ ca nànàdhàtusamàcitàn 03,145.012d*0686_01 àsevitàn kiüpuruùair gandharvai÷ ca samantataþ 03,145.013a vidyàdharagaõàkãrõàn yutàn vànarakiünaraiþ 03,145.013c tathà kiüpuruùai÷ caiva gandharvai÷ ca samantataþ 03,145.013d*0687_01 sçmarai÷ camarai÷ caiva vànarai rurubhis tathà 03,145.013d*0687_02 varàhair gavayai÷ caiva mahiùai÷ ca samàvçtàn 03,145.013d*0688_01 nànàvidhair mçgair anyair upetàn saumyadar÷anaiþ 03,145.014a nadãjàlasamàkãrõàn nànàpakùirutàkulàn 03,145.014c nànàvidhair mçgair juùñàn vànarai÷ copa÷obhitàn 03,145.014d*0689_01 samadai÷ càpi vihagaiþ pàdapair anvitàüs tathà 03,145.015a te vyatãtya bahån de÷àn uttaràü÷ ca kurån api 03,145.015c dadç÷ur vividhà÷caryaü kailàsaü parvatottamam 03,145.016a tasyàbhyà÷e tu dadç÷ur naranàràyaõà÷ramam 03,145.016c upetaü pàdapair divyaiþ sadàpuùpaphalopagaiþ 03,145.017a dadç÷us tàü ca badarãü vçttaskandhàü manoramàm 03,145.017c snigdhàm aviralacchàyàü ÷riyà paramayà yutàm 03,145.018a patraiþ snigdhair aviralair upetàü mçdubhiþ ÷ubhàm 03,145.018c vi÷àla÷àkhàü vistãrõàm atidyutisamanvitàm 03,145.019a phalair upacitair divyair àcitàü svàdubhir bhç÷am 03,145.019c madhusravaiþ sadà divyàü maharùigaõasevitàm 03,145.019e madapramuditair nityaü nànàdvijagaõair yutàm 03,145.020a adaü÷ama÷ake de÷e bahumålaphalodake 03,145.020c nãla÷àdvalasaüchanne devagandharvasevite 03,145.021a susamãkçtabhåbhàge svabhàvavihite ÷ubhe 03,145.021c jàtàü himamçduspar÷e de÷e 'pahatakaõñake 03,145.022a tàm upetya mahàtmànaþ saha tair bràhmaõarùabhaiþ 03,145.022c avaterus tataþ sarve ràkùasaskandhataþ ÷anaiþ 03,145.023a tatas tam à÷ramaü puõyaü naranàràyaõà÷ritam 03,145.023c dadç÷uþ pàõóavà ràjan sahità dvijapuügavaiþ 03,145.024a tamasà rahitaü puõyam anàmçùñaü raveþ karaiþ 03,145.024c kùuttçñ÷ãtoùõadoùai÷ ca varjitaü ÷okanà÷anam 03,145.025a maharùigaõasaübàdhaü bràhmyà lakùmyà samanvitam 03,145.025c duùprave÷aü mahàràja narair dharmabahiùkçtaiþ 03,145.026a balihomàrcitaü divyaü susaümçùñànulepanam 03,145.026c divyapuùpopahàrai÷ ca sarvato 'bhiviràjitam 03,145.027a vi÷àlair agni÷araõaiþ srugbhàõóair àcitaü ÷ubhaiþ 03,145.027c mahadbhis toyakala÷aiþ kañhinai÷ copa÷obhitam 03,145.027e ÷araõyaü sarvabhåtànàü brahmaghoùaninàditam 03,145.028a divyam à÷rayaõãyaü tam à÷ramaü ÷ramanà÷anam 03,145.028c ÷riyà yutam anirde÷yaü devacaryopa÷obhitam 03,145.029a phalamålà÷anair dàntai÷ cãrakçùõàjinàmbaraiþ 03,145.029c såryavai÷vànarasamais tapasà bhàvitàtmabhiþ 03,145.030a maharùibhir mokùaparair yatibhir niyatendriyaiþ 03,145.030c brahmabhåtair mahàbhàgair upetaü brahmavàdibhiþ 03,145.031a so 'bhyagacchan mahàtejàs tàn çùãn niyataþ ÷uciþ 03,145.031c bhràtçbhiþ sahito dhãmàn dharmaputro yudhiùñhiraþ 03,145.032a divyaj¤ànopapannàs te dçùñvà pràptaü yudhiùñhiram 03,145.032c abhyagacchanta suprãtàþ sarva eva maharùayaþ 03,145.032e à÷ãrvàdàn prayu¤jànàþ svàdhyàyaniratà bhç÷am 03,145.033a prãtàs te tasya satkàraü vidhinà pàvakopamàþ 03,145.033c upàjahru÷ ca salilaü puùpamålaphalaü ÷uci 03,145.034a sa taiþ prãtyàtha satkàram upanãtaü maharùibhiþ 03,145.034c prayataþ pratigçhyàtha dharmaputro yudhiùñhiraþ 03,145.035a taü ÷akrasadanaprakhyaü divyagandhaü manoramam 03,145.035c prãtaþ svargopamaü puõyaü pàõóavaþ saha kçùõayà 03,145.036a vive÷a ÷obhayà yuktaü bhràtçbhi÷ ca sahànagha 03,145.036c bràhmaõair vedavedàïgapàragai÷ ca sahàcyutaþ 03,145.037a tatràpa÷yat sa dharmàtmà devadevarùipåjitam 03,145.037c naranàràyaõasthànaü bhàgãrathyopa÷obhitam 03,145.037d*0690_01 pa÷yantas te naravyàghrà remire tatra pàõóavàþ 03,145.038a madhusravaphalàü divyàü maharùigaõasevitàm 03,145.038c tàm upetya mahàtmànas te 'vasan bràhmaõaiþ saha 03,145.038d*0691_01 mudà yuktà mahàtmàno remire tatra te tadà 03,145.039a àlokayanto mainàkaü nànàdvijagaõàyutam 03,145.039c hiraõya÷ikharaü caiva tac ca bindusaraþ ÷ivam 03,145.040a bhàgãrathãü sutãrthàü ca ÷ãtàmalajalàü ÷ivàm 03,145.040b*0692_01 pràpya puõyàü devanadãü vi÷àlàü badarãü tathà 03,145.040c maõipravàlaprastàràü pàdapair upa÷obhitàm 03,145.041a divyapuùpasamàkãrõàü manasaþ prãtivardhanãm 03,145.041c vãkùamàõà mahàtmàno vijahrus tatra pàõóavàþ 03,145.041d*0693_01 tasmin devarùicarite de÷e paramadurgame 03,145.041d*0693_02 bhàgãrathãpuõyajale tarpayàü cakrire tadà 03,145.041d*0693_03 devàn çùãü÷ ca kaunteyàþ paramaü ÷aucam àsthitàþ 03,145.042a tatra devàn pitéü÷ caiva tarpayantaþ punaþ punaþ 03,145.042c bràhmaõaiþ sahità vãrà nyavasan puruùarùabhàþ 03,145.043a kçùõàyàs tatra pa÷yantaþ krãóitàny amaraprabhàþ 03,145.043c vicitràõi naravyàghrà remire tatra pàõóavàþ 03,146.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,146.001a tatra te puruùavyàghràþ paramaü ÷aucam àsthitàþ 03,146.001c ùaóràtram avasan vãrà dhanaüjayadidçkùayà 03,146.001e tasmin viharamàõà÷ ca ramamàõà÷ ca pàõóavàþ 03,146.002a manoj¤e kànanavare sarvabhåtamanorame 03,146.002c pàdapaiþ puùpavikacaiþ phalabhàràvanàmitaiþ 03,146.003a ÷obhitaü sarvatoramyaiþ puüskokilakulàkulaiþ 03,146.003c snigdhapatrair aviralaiþ ÷ãtacchàyair manoramaiþ 03,146.004a saràüsi ca vicitràõi prasannasalilàni ca 03,146.004c kamalaiþ sotpalais tatra bhràjamànàni sarva÷aþ 03,146.004e pa÷yanta÷ càruråpàõi remire tatra pàõóavàþ 03,146.005a puõyagandhaþ sukhaspar÷o vavau tatra samãraõaþ 03,146.005c hlàdayan pàõóavàn sarvàn sakçùõàn sadvijarùabhàn 03,146.006a tataþ pårvottaro vàyuþ pavamàno yadçcchayà 03,146.006c sahasrapatram arkàbhaü divyaü padmam udàvahat 03,146.007a tad apa÷yata pà¤càlã divyagandhaü manoramam 03,146.007c anilenàhçtaü bhåmau patitaü jalajaü ÷uci 03,146.008a tac chubhà ÷ubham àsàdya saugandhikam anuttamam 03,146.008c atãva mudità ràjan bhãmasenam athàbravãt 03,146.009a pa÷ya divyaü suruciraü bhãma puùpam anuttamam 03,146.009c gandhasaüsthànasaüpannaü manaso mama nandanam 03,146.010a etat tu dharmaràjàya pradàsyàmi paraütapa 03,146.010b*0694_01 gçhyàparàõi puùpàõi bahåni puruùarùabha 03,146.010c harer idaü me kàmàya kàmyake punar à÷rame 03,146.011a yadi te 'haü priyà pàrtha bahånãmàny upàhara 03,146.011c tàny ahaü netum icchàmi kàmyakaü punar à÷ramam 03,146.012a evam uktvà tu pà¤càlã bhãmasenam anindità 03,146.012c jagàma dharmaràjàya puùpam àdàya tat tadà 03,146.013a abhipràyaü tu vij¤àya mahiùyàþ puruùarùabhaþ 03,146.013c priyàyàþ priyakàmaþ sa bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,146.014a vàtaü tam evàbhimukho yatas tat puùpam àgatam 03,146.014c àjihãrùur jagàmà÷u sa puùpàõy aparàõy api 03,146.015a rukmapçùñhaü dhanur gçhya ÷aràü÷ cà÷ãviùopamàn 03,146.015c mçgaràó iva saükruddhaþ prabhinna iva ku¤jaraþ 03,146.015d*0695_01 dadç÷uþ sarvabhåtàni mahàbàõadhanurdharam 03,146.015d*0695_02 na glànir na ca vaiklavyaü na bhayaü na ca saübhramaþ 03,146.015d*0695_03 kadà cij juùate pàrtham àtmajaü màtari÷vanaþ 03,146.016a draupadyàþ priyam anvicchan svabàhubalam à÷ritaþ 03,146.016c vyapetabhayasaümohaþ ÷ailam abhyapatad balã 03,146.017a sa taü drumalatàgulmacchannaü nãla÷ilàtalam 03,146.017c giriü cacàràriharaþ kiünaràcaritaü ÷ubham 03,146.018a nànàvarõadharai÷ citraü dhàtudrumamçgàõóajaiþ 03,146.018c sarvabhåùaõasaüpårõaü bhåmer bhujam ivocchritam 03,146.019a sarvarturamaõãyeùu gandhamàdanasànuùu 03,146.019c saktacakùur abhipràyaü hçdayenànucintayan 03,146.020a puüskokilaninàdeùu ùañpadàbhiruteùu ca 03,146.020c baddha÷rotramana÷cakùur jagàmàmitavikramaþ 03,146.021a jighramàõo mahàtejàþ sarvartukusumodbhavam 03,146.021c gandham uddàmam uddàmo vane matta iva dvipaþ 03,146.021d*0696_01 vãjyamànaþ supuõyena nànàkusumagandhinà 03,146.022a hriyamàõa÷ramaþ pitrà saüprahçùñatanåruhaþ 03,146.022c pituþ saüspar÷a÷ãtena gandhamàdanavàyunà 03,146.023a sa yakùagandharvasurabrahmarùigaõasevitam 03,146.023c viloóayàm àsa tadà puùpahetor ariüdamaþ 03,146.024a viùamacchedaracitair anuliptam ivàïgulaiþ 03,146.024c vimalair dhàtuvicchedaiþ kà¤canà¤janaràjataiþ 03,146.025a sapakùam iva nçtyantaü pàr÷valagnaiþ payodharaiþ 03,146.025c muktàhàrair iva citaü cyutaiþ prasravaõodakaiþ 03,146.026a abhiràmanadãku¤janirjharodarakandaram 03,146.026c apsaronåpuraravaiþ prançttabahubarhiõam 03,146.027a digvàraõaviùàõàgrair ghçùñopala÷ilàtalam 03,146.027c srastàü÷ukam ivàkùobhyair nimnagàniþsçtair jalaiþ 03,146.028a sa÷aùpakavalaiþ svasthair adåraparivartibhiþ 03,146.028c bhayasyàj¤ai÷ ca hariõaiþ kautåhalanirãkùitaþ 03,146.029a càlayann åruvegena latàjàlàny aneka÷aþ 03,146.029c àkrãóamànaþ kaunteyaþ ÷rãmàn vàyusuto yayau 03,146.030a priyàmanorathaü kartum udyata÷ càrulocanaþ 03,146.030c pràü÷uþ kanakatàlàbhaþ siühasaühanano yuvà 03,146.031a mattavàraõavikrànto mattavàraõavegavàn 03,146.031c mattavàraõatàmràkùo mattavàraõavàraõaþ 03,146.032a priyapàr÷vopaviùñàbhir vyàvçttàbhir viceùñitaiþ 03,146.032c yakùagandharvayoùàbhir adç÷yàbhir nirãkùitaþ 03,146.032d*0697_01 yakùaràkùasagandharvanàgakanyàpaõàjire 03,146.033a navàvatàraü råpasya vikrãõann iva pàõóavaþ 03,146.033c cacàra ramaõãyeùu gandhamàdanasànuùu 03,146.034a saüsmaran vividhàn kle÷àn duryodhanakçtàn bahån 03,146.034c draupadyà vanavàsinyàþ priyaü kartuü samudyataþ 03,146.035a so 'cintayad gate svargam arjune mayi càgate 03,146.035c puùpahetoþ kathaü nv àryaþ kariùyati yudhiùñhiraþ 03,146.036a snehàn naravaro nånam avi÷vàsàd vanasya ca 03,146.036c nakulaü sahadevaü ca na mokùyati yudhiùñhiraþ 03,146.037a kathaü nu kusumàvàptiþ syàc chãghram iti cintayan 03,146.037c pratasthe nara÷àrdålaþ pakùiràó iva vegitaþ 03,146.038a kampayan medinãü padbhyàü nirghàta iva parvasu 03,146.038c tràsayan gajayåthàni vàtaraühà vçkodaraþ 03,146.039a siühavyàghragaõàü÷ caiva mardamàno mahàbalaþ 03,146.039c unmålayan mahàvçkùàn pothayaü÷ corasà balã 03,146.040a latàvallã÷ ca vegena vikarùan pàõóunandanaþ 03,146.040c upary upari ÷ailàgram àrurukùur iva dvipaþ 03,146.040e vinardamàno 'tibhç÷aü savidyud iva toyadaþ 03,146.040f*0698_01 vyanadat sumahànàdaü bhãmaseno mahàbalaþ 03,146.041a tasya ÷abdena ghoreõa dhanurghoùeõa càbhibho 03,146.041b*0699_01 guhàþ saütatyajur vyàghrà nililyur bilavàsinaþ 03,146.041c trastàni mçgayåthàni samantàd vipradudruvuþ 03,146.041d*0700_01 çkùà÷ cotsasçjur vçkùàüs tatyajur harayo guhàm 03,146.041d*0700_02 vyajçmbhanta mahàsiühà mahiùà÷ càvalokayan 03,146.041d*0700_03 tena vitràsità nàgàþ kareõuparivàritàþ 03,146.041d*0700_04 tad vanaü saüparityajya jagmur anyan mahàvanam 03,146.041d*0700_05 varàhamçgasaüghà÷ ca mahiùà÷ ca vanecaràþ 03,146.041d*0700_06 vyàghragomàyusaüghà÷ ca praõedur gavayaiþ saha 03,146.041d*0700_07 rathàïgasàhvadàtyåhà haüsakàraõóavaplavàþ 03,146.041d*0700_08 ÷ukàþ puüskokilàþ krau¤cà visaüj¤à bhejire di÷aþ 03,146.041d*0700_09 tathànye darpità nàgà mahiùà÷ ca mahàbalàþ 03,146.042a athàpa÷yan mahàbàhur gandhamàdanasànuùu 03,146.042c suramyaü kadalãùaõóaü bahuyojanavistçtam 03,146.043a tam abhyagacchad vegena kùobhayiùyan mahàbalaþ 03,146.043c mahàgaja ivàsràvã prabha¤jan vividhàn drumàn 03,146.044a utpàñya kadalãskandhàn bahutàlasamucchrayàn 03,146.044c cikùepa tarasà bhãmaþ samantàd balinàü varaþ 03,146.044d*0701_01 mahàntam akarot tatra taråõàü pàõóavo balã 03,146.044d*0702_01 vimardaü sumahàtejà nçsiüha iva darpitaþ 03,146.045a tataþ sattvàny upàkràman bahåni ca mahànti ca 03,146.045c ruruvàraõasaüghà÷ ca mahiùà÷ ca jalà÷rayàþ 03,146.045d*0703_01 pravive÷a tataþ kùipraü tàn apàsya mahàbalaþ 03,146.045d*0703_02 vanaü pàõóusutaþ ÷rãmठ÷abdenàpårayan di÷aþ 03,146.045d*0703a_01 dadhmau ca ÷aïkhaü svanavat sarvapràõena pàõóavaþ 03,146.046a siühavyàghrà÷ ca saükruddhà bhãmasenam abhidravan 03,146.046b*0704_01 ÷akçn måtraü ca mu¤cànàü bhayavibhràntamànasàþ 03,146.046c vyàditàsyà mahàraudrà vinadanto 'tibhãùaõàþ 03,146.047a tato vàyusutaþ krodhàt svabàhubalam à÷ritaþ 03,146.047c gajenàghnan gajaü bhãmaþ siühaü siühena càbhibhåþ 03,146.047e talaprahàrair anyàü÷ ca vyahanat pàõóavo balã 03,146.048a te hanyamànà bhãmena siühavyàghratarakùavaþ 03,146.048c bhayàd visasçpuþ sarve ÷akçnmåtraü ca susruvuþ 03,146.049a pravive÷a tataþ kùipraü tàn apàsya mahàbalaþ 03,146.049c vanaü pàõóusutaþ ÷rãmठ÷abdenàpårayan di÷aþ 03,146.050a tena ÷abdena cogreõa bhãmasenaraveõa ca 03,146.050c vanàntaragatàþ sarve vitresur mçgapakùiõaþ 03,146.051a taü ÷abdaü sahasà ÷rutvà mçgapakùisamãritam 03,146.051c jalàrdrapakùà vihagàþ samutpetuþ sahasra÷aþ 03,146.052a tàn audakàn pakùigaõàn nirãkùya bharatarùabhaþ 03,146.052c tàn evànusaran ramyaü dadar÷a sumahat saraþ 03,146.053a kà¤canaiþ kadalãùaõóair mandamàrutakampitaiþ 03,146.053c vãjyamànam ivàkùobhyaü tãràntaravisarpibhiþ 03,146.054a tat saro 'thàvatãryà÷u prabhåtakamalotpalam 03,146.054c mahàgaja ivoddàma÷ cikrãóa balavad balã 03,146.054e vikrãóya tasmin suciram uttatàràmitadyutiþ 03,146.054f*0705_01 kùobhayan salilaü bhãmaþ prabhinna iva vàraõaþ 03,146.055a tato 'vagàhya vegena tad vanaü bahupàdapam 03,146.055c dadhmau ca ÷aïkhaü svanavat sarvapràõena pàõóavaþ 03,146.055d*0706_01 àsphoñayac ca balavàn bhãmaþ saünàdayan di÷aþ 03,146.056a tasya ÷aïkhasya ÷abdena bhãmasenaraveõa ca 03,146.056c bàhu÷abdena cogreõa nardantãva girer guhàþ 03,146.056d*0707_01 tataþ ÷aïkhasvanaü ÷rutvà narditaü ca muhur muhuþ 03,146.056d*0707_02 vçkùàõàü bhajyamànànàü ÷abdaü ÷rutvà tadà girau 03,146.056d*0707_03 gandhamàdanapàr÷vastho ràmasyàbhimataþ sakhà 03,146.056d*0707_04 hanåmàn nàma sa kapir làïgålamadhunot tataþ 03,146.056d*0707_05 tasya dodhåyamànasya làïgålaü lãlayà muhuþ 03,146.056d*0707_06 tena làïgåla÷abdena svanantãva di÷o da÷a 03,146.056d*0707_07 tataþ pçthvã ca ÷ailà÷ ca prakampitam ivàbhavat (!) 03,146.057a taü vajraniùpeùasamam àsphoñitaravaü bhç÷am 03,146.057c ÷rutvà ÷ailaguhàsuptaiþ siühair mukto mahàsvanaþ 03,146.058a siühanàdabhayatrastaiþ ku¤jarair api bhàrata 03,146.058c mukto viràvaþ sumahàn parvato yena påritaþ 03,146.059a taü tu nàdaü tataþ ÷rutvà supto vànarapuügavaþ 03,146.059c pràjçmbhata mahàkàyo hanåmàn nàma vànaraþ 03,146.059d*0708_01 bhràtaraü bhãmasenaü tu vij¤àya hanumàn kapiþ 03,146.059d*0708_02 divaügamaü rurodhàtha màrgaü bhãmasya kàraõàt 03,146.059d*0708_03 anena hi pathà mà vai gacched iti vicàrya saþ 03,146.059d*0708_04 àsta ekàyane màrge kadalãùaõóamaõóite 03,146.059d*0708_05 bhràtur bhãmasya rakùàrthaü taü màrgam avarudhya vai 03,146.059d*0708_06 màtra pràpsyati ÷àpaü và dharùaõàü veti pàõóavaþ 03,146.059d*0708_07 kadalãùaõóamadhyastha evaü saücintya vànaraþ 03,146.060a kadalãùaõóamadhyastho nidràva÷agatas tadà 03,146.060b*0709_01 tena ÷abdena mahatà vyàbudhyata mahàkapiþ 03,146.060c jçmbhamàõaþ suvipulaü ÷akradhvajam ivocchritam 03,146.060e àsphoñayata làïgålam indrà÷anisamasvanam 03,146.061a tasya làïgålaninadaü parvataþ sa guhàmukhaiþ 03,146.061c udgàram iva gaur nardam utsasarja samantataþ 03,146.061d*0710_01 làïgålàsphoña÷abdàc ca calitaþ sa mahàgiriþ 03,146.061d*0710_02 vighårõamàna÷ikharaþ samantàt parya÷ãryata 03,146.062a sa làïgålaravas tasya mattavàraõanisvanam 03,146.062c antardhàya vicitreùu cacàra girisànuùu 03,146.062d*0711_01 tasya ÷rutvà tu ninadaü mahàmegharavasvanam 03,146.062d*0711_02 pratinedur gajàþ siühà vitresu÷ ca mçgadvijàþ 03,146.063a sa bhãmasenas taü ÷rutvà saüprahçùñatanåruhaþ 03,146.063c ÷abdaprabhavam anvicchaü÷ cacàra kadalãvanam 03,146.064a kadalãvanamadhyastham atha pãne ÷ilàtale 03,146.064c sa dadar÷a mahàbàhur vànaràdhipatiü sthitam 03,146.065a vidyutsaüghàtaduùprekùyaü vidyutsaüghàtapiïgalam 03,146.065c vidyutsaüghàtasadç÷aü vidyutsaüghàtaca¤calam 03,146.066a bàhusvastikavinyastapãnahrasva÷irodharam 03,146.066c skandhabhåyiùñhakàyatvàt tanumadhyakañãtañam 03,146.067a kiü cic càbhugna÷ãrùeõa dãrgharomà¤citena ca 03,146.067c làïgålenordhvagatinà dhvajeneva viràjitam 03,146.068a raktoùñhaü tàmrajihvàsyaü raktakarõaü caladbhruvam 03,146.068b*0712_01 vivçttadaüùñràda÷anaü ÷uklatãkùõàgra÷obhitam 03,146.068c vadanaü vçttadaüùñràgraü ra÷mivantam ivoóupam 03,146.069a vadanàbhyantaragataiþ ÷uklabhàsair alaükçtam 03,146.069c kesarotkarasaümi÷ram a÷okànàm ivotkaram 03,146.070a hiraõmayãnàü madhyasthaü kadalãnàü mahàdyutim 03,146.070c dãpyamànaü svavapuùà arciùmantam ivànalam 03,146.071a nirãkùantam avitrastaü locanair madhupiïgalaiþ 03,146.071c taü vànaravaraü vãram atikàyaü mahàbalam 03,146.071d*0713_01 svargapanthànam àvçtya himavantam iva sthitam 03,146.071d*0714_01 dçùñvà cainaü mahàbàhur ekas tasmin mahàvane 03,146.072a athopasçtya tarasà bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,146.072b*0715_01 bhãmo bhãmabalas tatra praviùñaþ kadalãvanam 03,146.072b*0715_02 apa÷yad vànaraü suptam ekàyanagate pathi 03,146.072c siühanàdaü samakarod bodhayiùyan kapiü tadà 03,146.073a tena ÷abdena bhãmasya vitresur mçgapakùiõaþ 03,146.073c hanåmàü÷ ca mahàsattva ãùad unmãlya locane 03,146.073e avaikùad atha sàvaj¤aü locanair madhupiïgalaiþ 03,146.073f*0716_01 tataþ pavanajaþ ÷rãmàn antikasthaü mahaujasam 03,146.074a smitenàbhàùya kaunteyaü vànaro naram abravãt 03,146.074c kimarthaü sarujas te 'haü sukhasuptaþ prabodhitaþ 03,146.075a nanu nàma tvayà kàryà dayà bhåteùu jànatà 03,146.075c vayaü dharmaü na jànãmas tiryagyoniü samà÷ritàþ 03,146.076a manuùyà buddhisaüpannà dayàü kurvanti jantuùu 03,146.076c kråreùu karmasu kathaü dehavàkcittadåùiùu 03,146.076e dharmaghàtiùu sajjante buddhimanto bhavadvidhàþ 03,146.077a na tvaü dharmaü vijànàsi vçddhà nopàsitàs tvayà 03,146.077c alpabuddhitayà vanyàn utsàdayasi yan mçgàn 03,146.078a bråhi kas tvaü kimarthaü và vanaü tvam idam àgataþ 03,146.078c varjitaü mànuùair bhàvais tathaiva puruùair api 03,146.078d*0717_01 kva và tvayàdya gantavyaü prabråhi puruùarùabha 03,146.079a ataþ paramagamyo 'yaü parvataþ suduràruhaþ 03,146.079c vinà siddhagatiü vãra gatir atra na vidyate 03,146.079d*0718_01 devalokasya màrgo 'yam agamyo mànuùaiþ sadà 03,146.080a kàruõyàt sauhçdàc caiva vàraye tvàü mahàbala 03,146.080c nàtaþ paraü tvayà ÷akyaü gantum à÷vasihi prabho 03,146.080d*0719_01 svàgataü sarvathaiveha tavàdya manujarùabha 03,146.081a imàny amçtakalpàni målàni ca phalàni ca 03,146.081c bhakùayitvà nivartasva gràhyaü yadi vaco mama 03,146.081c*0720_01 **** **** mà vçthà pràpsyase vadham 03,147.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,147.001a etac chrutvà vacas tasya vànarendrasya dhãmataþ 03,147.001c bhãmasenas tadà vãraþ provàcàmitrakar÷anaþ 03,147.002a ko bhavàn kiünimittaü và vànaraü vapur à÷ritaþ 03,147.002c bràhmaõànantaro varõaþ kùatriyas tvànupçcchati 03,147.003a kauravaþ somavaü÷ãyaþ kuntyà garbheõa dhàritaþ 03,147.003c pàõóavo vàyutanayo bhãmasena iti ÷rutaþ 03,147.004a sa vàkyaü bhãmasenasya smitena pratigçhya tat 03,147.004c hanåmàn vàyutanayo vàyuputram abhàùata 03,147.005a vànaro 'haü na te màrgaü pradàsyàmi yathepsitam 03,147.005c sàdhu gaccha nivartasva mà tvaü pràpsyasi vai÷asam 03,147.006 bhãma uvàca 03,147.006a vai÷asaü vàstu yad vànyan na tvà pçcchàmi vànara 03,147.006c prayacchottiùñha màrgaü me mà tvaü pràpsyasi vai÷asam 03,147.007 hanåmàn uvàca 03,147.007a nàsti ÷aktir mamotthàtuü vyàdhinà kle÷ito hy aham 03,147.007c yady ava÷yaü prayàtavyaü laïghayitvà prayàhi màm 03,147.008 bhãma uvàca 03,147.008a nirguõaþ paramàtmeti dehaü te vyàpya tiùñhati 03,147.008c tam ahaü j¤ànavij¤eyaü nàvamanye na laïghaye 03,147.009a yady àgamair na vindeyaü tam ahaü bhåtabhàvanam 03,147.009c krameyaü tvàü giriü cemaü hanåmàn iva sàgaram 03,147.010 hanåmàn uvàca 03,147.010a ka eùa hanumàn nàma sàgaro yena laïghitaþ 03,147.010c pçcchàmi tvà kuru÷reùñha kathyatàü yadi ÷akyate 03,147.011 bhãma uvàca 03,147.011a bhràtà mama guõa÷làghyo buddhisattvabalànvitaþ 03,147.011c ràmàyaõe 'tivikhyàtaþ ÷åro vànarapuügavaþ 03,147.012a ràmapatnãkçte yena ÷atayojanam àyataþ 03,147.012c sàgaraþ plavagendreõa krameõaikena laïghitaþ 03,147.013a sa me bhràtà mahàvãryas tulyo 'haü tasya tejasà 03,147.013c bale paràkrame yuddhe ÷akto 'haü tava nigrahe 03,147.013d*0721_01 idaü de÷am anupràptaþ kàraõenàsmi kena cit 03,147.014a uttiùñha dehi me màrgaü pa÷ya và me 'dya pauruùam 03,147.014c macchàsanam akurvàõaü mà tvà neùye yamakùayam 03,147.015 vai÷aüpàyana uvàca 03,147.015a vij¤àya taü balonmattaü bàhuvãryeõa garvitam 03,147.015c hçdayenàvahasyainaü hanåmàn vàkyam abravãt 03,147.016a prasãda nàsti me ÷aktir utthàtuü jarayànagha 03,147.016c mamànukampayà tv etat puccham utsàrya gamyatàm 03,147.016d*0722_00 vai÷aüpàyana uvàca 03,147.016d*0722_01 evam ukte hanumatà hãnavãryaparàkramam 03,147.016d*0722_02 manasàcintayad bhãmaþ svabàhubaladarpitaþ 03,147.016d*0722_03 pucche pragçhya tarasà hãnavãryaparàkramam 03,147.016d*0722_04 sàlokyam antakasyainaü nayàmy adyeha vànaram 03,147.016d*0723_01 evam uktas tu balavàn bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,147.017a sàvaj¤am atha vàmena smaya¤ jagràha pàõinà 03,147.017c na cà÷akac càlayituü bhãmaþ pucchaü mahàkapeþ 03,147.018a uccikùepa punar dorbhyàm indràyudham ivocchritam 03,147.018c noddhartum a÷akad bhãmo dorbhyàm api mahàbalaþ 03,147.019a utkùiptabhrår vivçttàkùaþ saühatabhrukuñãmukhaþ 03,147.019c svinnagàtro 'bhavad bhãmo na coddhartuü ÷a÷àka ha 03,147.020a yatnavàn api tu ÷rãmàül làïgåloddharaõoddhutaþ 03,147.020c kapeþ pàr÷vagato bhãmas tasthau vrãóàd adhomukhaþ 03,147.021a praõipatya ca kaunteyaþ prà¤jalir vàkyam abravãt 03,147.021c prasãda kapi÷àrdåla duruktaü kùamyatàü mama 03,147.022a siddho và yadi và devo gandharvo vàtha guhyakaþ 03,147.022c pçùñaþ san kàmayà bråhi kas tvaü vànararåpadhçk 03,147.022d*0724_01 na ced guhyaü mahàbàho ÷rotavyaü ced bhaven mama 03,147.022d*0725_01 ÷iùyavat tvàü tu pçcchàmi upapanno 'smi te 'nagha 03,147.023 hanåmàn uvàca 03,147.023a yat te mama parij¤àne kautåhalam ariüdama 03,147.023c tat sarvam akhilena tvaü ÷çõu pàõóavanandana 03,147.024a ahaü kesariõaþ kùetre vàyunà jagadàyuùà 03,147.024c jàtaþ kamalapatràkùa hanåmàn nàma vànaraþ 03,147.025a såryaputraü ca sugrãvaü ÷akraputraü ca vàlinam 03,147.025c sarvavànararàjànau sarvavànarayåthapàþ 03,147.026a upatasthur mahàvãryà mama càmitrakar÷ana 03,147.026c sugrãveõàbhavat prãtir anilasyàgninà yathà 03,147.026d*0726_01 **** **** tayor bhràtror mahàtmanoþ 03,147.026d*0726_02 tayor nàsãt samo vãrye 03,147.027a nikçtaþ sa tato bhràtrà kasmiü÷ cit kàraõàntare 03,147.027c ç÷yamåke mayà sàrdhaü sugrãvo nyavasac ciram 03,147.028a atha dà÷arathir vãro ràmo nàma mahàbalaþ 03,147.028c viùõur mànuùaråpeõa cacàra vasudhàm imàm 03,147.029a sa pituþ priyam anvicchan sahabhàryaþ sahànujaþ 03,147.029c sadhanur dhanvinàü ÷reùñho daõóakàraõyam à÷ritaþ 03,147.030a tasya bhàryà janasthànàd ràvaõena hçtà balàt 03,147.030b*0727_01 ràkùasendreõa balinà ràvaõena duràtmanà 03,147.030b*0727_02 suvarõaratnacitreõa mçgaråpeõa rakùasà 03,147.030c va¤cayitvà mahàbuddhiü mçgaråpeõa ràghavam 03,147.031a hçtadàraþ saha bhràtrà patnãü màrgan sa ràghavaþ 03,147.031c dçùñavठ÷aila÷ikhare sugrãvaü vànararùabham 03,147.032a tena tasyàbhavat sakhyaü ràghavasya mahàtmanaþ 03,147.032c sa hatvà vàlinaü ràjye sugrãvaü pratyapàdayat 03,147.032e sa harãn preùayàm àsa sãtàyàþ parimàrgaõe 03,147.032f*0728_01 vànaràn preùayàmàsa ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,147.033a tato vànarakoñãbhir yàü vayaü prasthità di÷am 03,147.033a*0729_01 **** **** sahito 'haü nararùabha 03,147.033a*0729_02 sãtàü màrgan mahàbàho 03,147.033c tatra pravçttiþ sãtàyà gçdhreõa pratipàdità 03,147.033d*0730_01 saüpàtinà samàkhyàtà ràvaõasya nive÷ane 03,147.034a tato 'haü kàryasiddhyarthaü ràmasyàkliùñakarmaõaþ 03,147.034b*0731_01 saüpàtigçdhràdhigatapravçttiþ pàõóunandana 03,147.034c ÷atayojanavistãrõam arõavaü sahasàplutaþ 03,147.034d*0732_01 ahaü svavãryàd uttãrya sàgaraü makaràlayam 03,147.034d*0732_02 sutàü janakaràjasya sãtàü surasutopamàm 03,147.035a dçùñà sà ca mayà devã ràvaõasya nive÷ane 03,147.035b*0733_01 sametya tàm ahaü devãü vaidehãü ràghavapriyàm 03,147.035b*0733_02 dagdhvà laïkàm a÷eùeõa sàññapràkàratoraõàm 03,147.035c pratyàgata÷ càpi punar nàma tatra prakà÷ya vai 03,147.035d*0734_01 madvàkyaü càvadhàryà÷u ràmo ràjãvalocanaþ 03,147.035d*0734_02 abaddhapårvam anyai÷ ca baddhvà setuü mahodadhau 03,147.035d*0734_03 vçto vànarakoñãbhiþ samuttãrõo mahàrõavam 03,147.036a tato ràmeõa vãreõa hatvà tàn sarvaràkùasàn 03,147.036b*0735_01 raõe sa ràkùasagaõaü ràvaõaü lokaràvaõam 03,147.036b*0735_02 ni÷àcarendraü hatvà tu sabhràtçsutabàndhavam 03,147.036b*0735_03 ràjye 'bhiùicya laïkàyàü ràkùasendraü vibhãùaõam 03,147.036b*0735_04 dhàrmikaü bhaktimantaü ca bhaktànugatavatsalam 03,147.036c punaþ pratyàhçtà bhàryà naùñà veda÷rutir yathà 03,147.036d*0736_01 tayaiva sahitaþ sàdhvyà patnyà ràmo mahàya÷àþ 03,147.036d*0736_02 gatvà tato 'titvaritaþ svàü purãü raghunandanaþ 03,147.036d*0736_03 adhyàvasat tato 'yodhyàm ayodhyàü dviùatàü prabhuþ 03,147.037a tataþ pratiùñhite ràme vãro 'yaü yàcito mayà 03,147.037b*0737_01 varaü mayà yàcito 'sau ràmo ràjãvalocanaþ 03,147.037c yàvad ràmakathà vãra bhavel lokeùu ÷atruhan 03,147.037e tàvaj jãveyam ity evaü tathàstv iti ca so 'bravãt 03,147.037f*0738_01 sãtàprasàdàc ca sadà màm ihastham ariüdama 03,147.037f*0738_02 upatiùñhanti divyà hi bhogà bhãma yathepsitàþ 03,147.038a da÷a varùasahasràõi da÷a varùa÷atàni ca 03,147.038c ràjyaü kàritavàn ràmas tatas tu tridivaü gataþ 03,147.039a tad ihàpsarasas tàta gandharvà÷ ca sadànagha 03,147.039c tasya vãrasya caritaü gàyantyo ramayanti màm 03,147.040a ayaü ca màrgo martyànàm agamyaþ kurunandana 03,147.040c tato 'haü ruddhavàn màrgaü tavemaü devasevitam 03,147.040d*0739_01 tvàm anena pathà yàntaü yakùo và ràkùaso 'pi và 03,147.040e dharùayed và ÷aped vàpi mà ka÷ cid iti bhàrata 03,147.041a divyo devapatho hy eùa nàtra gacchanti mànuùàþ 03,147.041c yadartham àgata÷ càsi tat saro 'bhyarõa eva hi 03,148.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,148.001a evam ukto mahàbàhur bhãmasenaþ pratàpavàn 03,148.001c praõipatya tataþ prãtyà bhràtaraü hçùñamànasaþ 03,148.001e uvàca ÷lakùõayà vàcà hanåmantaü kapã÷varam 03,148.002a mayà dhanyataro nàsti yad àryaü dçùñavàn aham 03,148.002c anugraho me sumahàüs tçpti÷ ca tava dar÷anàt 03,148.003a evaü tu kçtam icchàmi tvayàryàdya priyaü mama 03,148.003c yat te tadàsãt plavataþ sàgaraü makaràlayam 03,148.003e råpam apratimaü vãra tad icchàmi nirãkùitum 03,148.004a evaü tuùño bhaviùyàmi ÷raddhàsyàmi ca te vacaþ 03,148.004c evam uktaþ sa tejasvã prahasya harir abravãt 03,148.005a na tac chakyaü tvayà draùñuü råpaü nànyena kena cit 03,148.005c kàlàvasthà tadà hy anyà vartate sà na sàüpratam 03,148.005d*0740_01 tato 'dya duùkaraü draùñuü mama råpaü narottama 03,148.006a anyaþ kçtayuge kàlas tretàyàü dvàpare 'paraþ 03,148.006c ayaü pradhvaüsanaþ kàlo nàdya tad råpam asti me 03,148.007a bhåmir nadyo nagàþ ÷ailàþ siddhà devà maharùayaþ 03,148.007c kàlaü samanuvartante yathà bhàvà yuge yuge 03,148.007d*0741_01 kàlaü kàlaü samàsàdya naràõàü narapuügava 03,148.007e balavarùmaprabhàvà hi prahãyanty udbhavanti ca 03,148.008a tad alaü tava tad råpaü draùñuü kurukulodvaha 03,148.008c yugaü samanuvartàmi kàlo hi duratikramaþ 03,148.009 bhãma uvàca 03,148.009a yugasaükhyàü samàcakùva àcàraü ca yuge yuge 03,148.009c dharmakàmàrthabhàvàü÷ ca varùma vãryaü bhavàbhavau 03,148.010 hanåmàn uvàca 03,148.010a kçtaü nàma yugaü tàta yatra dharmaþ sanàtanaþ 03,148.010c kçtam eva na kartavyaü tasmin kàle yugottame 03,148.011a na tatra dharmàþ sãdanti na kùãyante ca vai prajàþ 03,148.011c tataþ kçtayugaü nàma kàlena guõatàü gatam 03,148.012a devadànavagandharvayakùaràkùasapannagàþ 03,148.012c nàsan kçtayuge tàta tadà na krayavikrayàþ 03,148.013a na sàmayajuçgvarõàþ kriyà nàsãc ca mànavã 03,148.013c abhidhyàya phalaü tatra dharmaþ saünyàsa eva ca 03,148.014a na tasmin yugasaüsarge vyàdhayo nendriyakùayaþ 03,148.014c nàsåyà nàpi ruditaü na darpo nàpi pai÷unam 03,148.015a na vigrahaþ kutas tandrã na dveùo nàpi vaikçtam 03,148.015c na bhayaü na ca saütàpo na cerùyà na ca matsaraþ 03,148.016a tataþ paramakaü brahma yà gatir yoginàü parà 03,148.016c àtmà ca sarvabhåtànàü ÷uklo nàràyaõas tadà 03,148.017a bràhmaõàþ kùatriyà vai÷yàþ ÷ådrà÷ ca kçtalakùaõàþ 03,148.017c kçte yuge samabhavan svakarmaniratàþ prajàþ 03,148.018a samà÷ramaü samàcàraü samaj¤ànamatãbalam 03,148.018c tadà hi samakarmàõo varõà dharmàn avàpnuvan 03,148.019a ekavedasamàyuktà ekamantravidhikriyàþ 03,148.019c pçthagdharmàs tv ekavedà dharmam ekam anuvratàþ 03,148.020a càturà÷ramyayuktena karmaõà kàlayoginà 03,148.020c akàmaphalasaüyogàt pràpnuvanti paràü gatim 03,148.021a àtmayogasamàyukto dharmo 'yaü kçtalakùaõaþ 03,148.021c kçte yuge catuùpàda÷ càturvarõyasya ÷à÷vataþ 03,148.022a etat kçtayugaü nàma traiguõyaparivarjitam 03,148.022c tretàm api nibodha tvaü yasmin satraü pravartate 03,148.023a pàdena hrasate dharmo raktatàü yàti càcyutaþ 03,148.023c satyapravçttà÷ ca naràþ kriyàdharmaparàyaõàþ 03,148.024a tato yaj¤àþ pravartante dharmà÷ ca vividhàþ kriyàþ 03,148.024c tretàyàü bhàvasaükalpàþ kriyàdànaphalodayàþ 03,148.025a pracalanti na vai dharmàt tapodànaparàyaõàþ 03,148.025c svadharmasthàþ kriyàvanto janàs tretàyuge 'bhavan 03,148.026a dvàpare 'pi yuge dharmo dvibhàgonaþ pravartate 03,148.026c viùõur vai pãtatàü yàti caturdhà veda eva ca 03,148.027a tato 'nye ca caturvedàs trivedà÷ ca tathàpare 03,148.027c dvivedà÷ caikavedà÷ càpy ançca÷ ca tathàpare 03,148.028a evaü ÷àstreùu bhinneùu bahudhà nãyate kriyà 03,148.028c tapodànapravçttà ca ràjasã bhavati prajà 03,148.029a ekavedasya càj¤ànàd vedàs te bahavaþ kçtàþ 03,148.029c satyasya ceha vibhraü÷àt satye ka÷ cid avasthitaþ 03,148.030a satyàt pracyavamànànàü vyàdhayo bahavo 'bhavan 03,148.030c kàmà÷ copadravà÷ caiva tadà daivatakàritàþ 03,148.031a yair ardyamànàþ subhç÷aü tapas tapyanti mànavàþ 03,148.031c kàmakàmàþ svargakàmà yaj¤àüs tanvanti càpare 03,148.032a evaü dvàparam àsàdya prajàþ kùãyanty adharmataþ 03,148.032c pàdenaikena kaunteya dharmaþ kaliyuge sthitaþ 03,148.033a tàmasaü yugam àsàdya kçùõo bhavati ke÷avaþ 03,148.033c vedàcàràþ pra÷àmyanti dharmayaj¤akriyàs tathà 03,148.034a ãtayo vyàdhayas tandrã doùàþ krodhàdayas tathà 03,148.034c upadravà÷ ca vartante àdhayo vyàdhayas tathà 03,148.035a yugeùv àvartamàneùu dharmo vyàvartate punaþ 03,148.035c dharme vyàvartamàne tu loko vyàvartate punaþ 03,148.036a loke kùãõe kùayaü yànti bhàvà lokapravartakàþ 03,148.036c yugakùayakçtà dharmàþ pràrthanàni vikurvate 03,148.037a etat kaliyugaü nàma aciràd yat pravartate 03,148.037c yugànuvartanaü tv etat kurvanti cirajãvinaþ 03,148.038a yac ca te matparij¤àne kautåhalam ariüdama 03,148.038c anarthakeùu ko bhàvaþ puruùasya vijànataþ 03,148.039a etat te sarvam àkhyàtaü yan màü tvaü paripçcchasi 03,148.039c yugasaükhyàü mahàbàho svasti pràpnuhi gamyatàm 03,149.001 bhãma uvàca 03,149.001a pårvaråpam adçùñvà te na yàsyàmi kathaü cana 03,149.001c yadi te 'ham anugràhyo dar÷ayàtmànam àtmanà 03,149.002 vai÷aüpàyana uvàca 03,149.002a evam uktas tu bhãmena smitaü kçtvà plavaügamaþ 03,149.002c tad råpaü dar÷ayàm àsa yad vai sàgaralaïghane 03,149.003a bhràtuþ priyam abhãpsan vai cakàra sumahad vapuþ 03,149.003b*0742_01 tad råpaü yat purà tasya babhåvodadhilaïghane 03,149.003c dehas tasya tato 'tãva vardhaty àyàmavistaraiþ 03,149.004a tad råpaü kadalãùaõóaü chàdayann amitadyutiþ 03,149.004c gire÷ cocchrayam àgamya tasthau tatra sa vànaraþ 03,149.005a samucchritamahàkàyo dvitãya iva parvataþ 03,149.005c tàmrekùaõas tãkùõadaüùñro bhçkuñãkçtalocanaþ 03,149.005e dãrghalàïgålam àvidhya di÷o vyàpya sthitaþ kapiþ 03,149.006a tad råpaü mahad àlakùya bhràtuþ kauravanandanaþ 03,149.006c visismiye tadà bhãmo jahçùe ca punaþ punaþ 03,149.007a tam arkam iva tejobhiþ sauvarõam iva parvatam 03,149.007c pradãptam iva càkà÷aü dçùñvà bhãmo nyamãlayat 03,149.008a àbabhàùe ca hanumàn bhãmasenaü smayann iva 03,149.008c etàvad iha ÷aktas tvaü råpaü draùñuü mamànagha 03,149.009a vardhe 'haü càpy ato bhåyo yàvan me manasepsitam 03,149.009c bhãma ÷atruùu càtyarthaü vardhate mårtir ojasà 03,149.010a tad adbhutaü mahàraudraü vindhyamandarasaünibham 03,149.010c dçùñvà hanåmato varùma saübhràntaþ pavanàtmajaþ 03,149.011a pratyuvàca tato bhãmaþ saüprahçùñatanåruhaþ 03,149.011c kçtà¤jalir adãnàtmà hanåmantam avasthitam 03,149.012a dçùñaü pramàõaü vipulaü ÷arãrasyàsya te vibho 03,149.012c saüharasva mahàvãrya svayam àtmànam àtmanà 03,149.013a na hi ÷aknomi tvàü draùñuü divàkaram ivoditam 03,149.013c aprameyam anàdhçùyaü mainàkam iva parvatam 03,149.014a vismaya÷ caiva me vãra sumahàn manaso 'dya vai 03,149.014c yad ràmas tvayi pàr÷vasthe svayaü ràvaõam abhyagàt 03,149.015a tvam eva ÷aktas tàü laïkàü sayodhàü sahavàhanàm 03,149.015c svabàhubalam à÷ritya vinà÷ayitum ojasà 03,149.016a na hi te kiü cid apràpyaü màrutàtmaja vidyate 03,149.016c tava naikasya paryàpto ràvaõaþ sagaõo yudhi 03,149.017a evam uktas tu bhãmena hanåmàn plavagarùabhaþ 03,149.017c pratyuvàca tato vàkyaü snigdhagambhãrayà girà 03,149.018a evam etan mahàbàho yathà vadasi bhàrata 03,149.018c bhãmasena na paryàpto mamàsau ràkùasàdhamaþ 03,149.019a mayà tu tasmin nihate ràvaõe lokakaõñake 03,149.019c kãrtir na÷yed ràghavasya tata etad upekùitam 03,149.020a tena vãreõa hatvà tu sagaõaü ràkùasàdhipam 03,149.020c ànãtà svapuraü sãtà loke kãrti÷ ca sthàpità 03,149.021a tad gaccha vipulapraj¤a bhràtuþ priyahite rataþ 03,149.021c ariùñaü kùemam adhvànaü vàyunà parirakùitaþ 03,149.022a eùa panthàþ kuru÷reùñha saugandhikavanàya te 03,149.022c drakùyase dhanadodyànaü rakùitaü yakùaràkùasaiþ 03,149.023a na ca te tarasà kàryaþ kusumàvacayaþ svayam 03,149.023c daivatàni hi mànyàni puruùeõa vi÷eùataþ 03,149.024a balihomanamaskàrair mantrai÷ ca bharatarùabha 03,149.024c daivatàni prasàdaü hi bhaktyà kurvanti bhàrata 03,149.025a mà tàta sàhasaü kàrùãþ svadharmam anupàlaya 03,149.025c svadharmasthaþ paraü dharmaü budhyasvàgamayasva ca 03,149.026a na hi dharmam avij¤àya vçddhàn anupasevya ca 03,149.026c dharmo vai vedituü ÷akyo bçhaspatisamair api 03,149.027a adharmo yatra dharmàkhyo dharma÷ càdharmasaüj¤itaþ 03,149.027c vij¤àtavyo vibhàgena yatra muhyanty abuddhayaþ 03,149.028a àcàrasaübhavo dharmo dharmàd vedàþ samutthitàþ 03,149.028c vedair yaj¤àþ samutpannà yaj¤air devàþ pratiùñhitàþ 03,149.029a vedàcàravidhànoktair yaj¤air dhàryanti devatàþ 03,149.029c bçhaspatyu÷anoktai÷ ca nayair dhàryanti mànavàþ 03,149.030a paõyàkaravaõijyàbhiþ kçùyàtho yonipoùaõaiþ 03,149.030c vàrtayà dhàryate sarvaü dharmair etair dvijàtibhiþ 03,149.031a trayã vàrtà daõóanãtis tisro vidyà vijànatàm 03,149.031c tàbhiþ samyakprayuktàbhir lokayàtrà vidhãyate 03,149.032a sà ced dharmakriyà na syàt trayãdharmam çte bhuvi 03,149.032c daõóanãtim çte càpi nirmaryàdam idaü bhavet 03,149.033a vàrtàdharme hy avartantyo vina÷yeyur imàþ prajàþ 03,149.033c supravçttais tribhir hy etair dharmaiþ såyanti vai prajàþ 03,149.034a dvijànàm amçtaü dharmo hy eka÷ caivaikavarõikaþ 03,149.034c yaj¤àdhyayanadànàni trayaþ sàdhàraõàþ smçtàþ 03,149.035a yàjanàdhyàpane cobhe bràhmaõànàü pratigrahaþ 03,149.035c pàlanaü kùatriyàõàü vai vai÷yadharma÷ ca poùaõam 03,149.036a ÷u÷råùà tu dvijàtãnàü ÷ådràõàü dharma ucyate 03,149.036c bhaikùahomavratair hãnàs tathaiva guruvàsinàm 03,149.037a kùatradharmo 'tra kaunteya tava dharmàbhirakùaõam 03,149.037c svadharmaü pratipadyasva vinãto niyatendriyaþ 03,149.038a vçddhaiþ saümantrya sadbhi÷ ca buddhimadbhiþ ÷rutànvitaiþ 03,149.038c susthitaþ ÷àsti daõóena vyasanã paribhåyate 03,149.039a nigrahànugrahaiþ samyag yadà ràjà pravartate 03,149.039c tadà bhavati lokasya maryàdà suvyavasthità 03,149.040a tasmàd de÷e ca durge ca ÷atrumitrabaleùu ca 03,149.040c nityaü càreõa boddhavyaü sthànaü vçddhiþ kùayas tathà 03,149.041a ràj¤àm upàyà÷ catvàro buddhimantraþ paràkramaþ 03,149.041c nigrahànugrahau caiva dàkùyaü tatkàryasàdhanam 03,149.042a sàmnà dànena bhedena daõóenopekùaõena ca 03,149.042c sàdhanãyàni kàryàõi samàsavyàsayogataþ 03,149.043a mantramålà nayàþ sarve càrà÷ ca bharatarùabha 03,149.043c sumantritair nayaiþ siddhis tadvidaiþ saha mantrayet 03,149.044a striyà måóhena lubdhena bàlena laghunà tathà 03,149.044c na mantrayeta guhyàni yeùu conmàdalakùaõam 03,149.044d*0743_01 sarvaü doùakçtaü yeùàü vairaü tatra pratiùñhitam 03,149.045a mantrayet saha vidvadbhiþ ÷aktaiþ karmàõi kàrayet 03,149.045c snigdhai÷ ca nãtivinyàsàn mårkhàn sarvatra varjayet 03,149.046a dhàrmikàn dharmakàryeùu arthakàryeùu paõóitàn 03,149.046c strãùu klãbàn niyu¤jãta kråràn kråreùu karmasu 03,149.047a svebhya÷ caiva parebhya÷ ca kàryàkàryasamudbhavà 03,149.047c buddhiþ karmasu vij¤eyà ripåõàü ca balàbalam 03,149.048a buddhyà supratipanneùu kuryàt sàdhuparigraham 03,149.048c nigrahaü càpy a÷iùñeùu nirmaryàdeùu kàrayet 03,149.049a nigrahe pragrahe samyag yadà ràjà pravartate 03,149.049c tadà bhavati lokasya maryàdà suvyavasthità 03,149.050a eùa te vihitaþ pàrtha ghoro dharmo duranvayaþ 03,149.050b*0744_01 sàmnà mitràõi dànena bràhmaõaü kçtrimàni ca 03,149.050b*0744_02 bhedenàrãn pradamayet kuõóena sàdhayet prajàþ 03,149.050c taü svadharmavibhàgena vinayastho 'nupàlaya 03,149.051a tapodharmadamejyàbhir viprà yànti yathà divam 03,149.051c dànàtithyakriyàdharmair yànti vai÷yà÷ ca sadgatim 03,149.051d*0745_01 dvija÷u÷råùayà ÷ådrà labhante gatim uttamàm 03,149.052a kùatraü yàti tathà svargaü bhuvi nigrahapàlanaiþ 03,149.052c samyak praõãya daõóaü hi kàmadveùavivarjitàþ 03,149.052e alubdhà vigatakrodhàþ satàü yànti salokatàm 03,150.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,150.001a tataþ saühçtya vipulaü tad vapuþ kàmavardhitam 03,150.001c bhãmasenaü punar dorbhyàü paryaùvajata vànaraþ 03,150.002a pariùvaktasya tasyà÷u bhràtrà bhãmasya bhàrata 03,150.002c ÷ramo nà÷am upàgacchat sarvaü càsãt pradakùiõam 03,150.002d*0746_01 balaü càtibalo mene na me 'sti sadç÷aþ kva cit 03,150.003a tataþ punar athovàca parya÷runayano hariþ 03,150.003c bhãmam àbhàùya sauhàrdàd bàùpagadgadayà girà 03,150.004a gaccha vãra svam àvàsaü smartavyo 'smi kathàntare 03,150.004b*0747_01 ÷ãghraü tu kàryasidhyarthaü gaccha tvaü pàõóunandana 03,150.004b*0747_02 smartavyo 'smi tvayà vãra kathàsvamitavikrama 03,150.004c ihastha÷ ca kuru÷reùñha na nivedyo 'smi kasya cit 03,150.005a dhanadasyàlayàc càpi visçùñànàü mahàbala 03,150.005c de÷akàla ihàyàtuü devagandharvayoùitàm 03,150.006a mamàpi saphalaü cakùuþ smàrita÷ càsmi ràghavam 03,150.006b*0748_01 ràmàbhidhànaü viùõuü hi jagad dhçdayanandanam 03,150.006b*0748_02 sãtàvaktràravindàrkaü da÷àsyadhvàntabhàskaram 03,150.006c mànuùaü gàtrasaüspar÷aü gatvà bhãma tvayà saha 03,150.007a tad asmaddar÷anaü vãra kaunteyàmogham astu te 03,150.007c bhràtçtvaü tvaü puraskçtya varaü varaya bhàrata 03,150.008a yadi tàvan mayà kùudrà gatvà vàraõasàhvayam 03,150.008c dhàrtaràùñrà nihantavyà yàvad etat karomy aham 03,150.008d*0749_01 nihatàn dhàrtaràùñràüs tu tan me vada ca bhàrata 03,150.009a ÷ilayà nagaraü và tan marditavyaü mayà yadi 03,150.009b*0750_01 baddhvà duryodhanaü càdya ànayàmi tavàntikam 03,150.009c yàvad adya karomy etat kàmaü tava mahàbala 03,150.010a bhãmasenas tu tad vàkyaü ÷rutvà tasya mahàtmanaþ 03,150.010c pratyuvàca hanåmantaü prahçùñenàntaràtmanà 03,150.011a kçtam eva tvayà sarvaü mama vànarapuügava 03,150.011c svasti te 'stu mahàbàho kùàmaye tvàü prasãda me 03,150.012a sanàthàþ pàõóavàþ sarve tvayà nàthena vãryavan 03,150.012c tavaiva tejasà sarvàn vijeùyàmo vayaü ripån 03,150.013a evam uktas tu hanumàn bhãmasenam abhàùata 03,150.013c bhràtçtvàt sauhçdàc càpi kariùyàmi tava priyam 03,150.014a camåü vigàhya ÷atråõàü ÷ara÷aktisamàkulàm 03,150.014c yadà siüharavaü vãra kariùyasi mahàbala 03,150.014e tadàhaü bçühayiùyàmi svaraveõa ravaü tava 03,150.014f*0751_01 yaü ÷rutvaiva bhaviùyanti vyasavas te 'rayo raõe 03,150.015a vijayasya dhvajastha÷ ca nàdàn mokùyàmi dàruõàn 03,150.015c ÷atråõàü te pràõaharàn ity uktvàntaradhãyata 03,150.015c*0752_01 **** **** sukhaü yena haniùyatha 03,150.015c*0752_02 evam àbhàùya hanumàüs tadà pàõóavanandanam 03,150.015c*0752_03 màrgam àkhyàya bhãmàya 03,150.015c*0753_01 **** **** mà bhåt te mànaso jvaraþ 03,150.015c*0753_02 mayà hi pràõasarvasvaü làïgåle vinive÷itam 03,150.015c*0753_03 ÷atrupràõaharaü yogyaü 03,150.016a gate tasmin harivare bhãmo 'pi balinàü varaþ 03,150.016c tena màrgeõa vipulaü vyacarad gandhamàdanam 03,150.017a anusmaran vapus tasya ÷riyaü càpratimàü bhuvi 03,150.017c màhàtmyam anubhàvaü ca smaran dà÷arather yayau 03,150.018a sa tàni ramaõãyàni vanàny upavanàni ca 03,150.018c viloóayàm àsa tadà saugandhikavanepsayà 03,150.019a phullapadmavicitràõi puùpitàni vanàni ca 03,150.019a*0754_01 **** **** saràüsi saritas tathà 03,150.019a*0754_02 nànàkusumacitràõi 03,150.019b*0755_01 phullapadmavicitràõi saràüsi saritas tathà 03,150.019b*0756_01 nànàvihagajuùñàni pa÷yati sma samantataþ 03,150.019c mattavàraõayåthàni païkaklinnàni bhàrata 03,150.019e varùatàm iva meghànàü vçndàni dadç÷e tadà 03,150.020a hariõai÷ ca¤calàpàïgair hariõãsahitair vane 03,150.020c sa÷aùpakavalaiþ ÷rãmàn pathi dçùño drutaü yayau 03,150.021a mahiùai÷ ca varàhai÷ ca ÷àrdålai÷ ca niùevitam 03,150.021c vyapetabhãr giriü ÷auryàd bhãmaseno vyagàhata 03,150.022a kusumànata÷àkhai÷ ca tàmprapallavakomalaiþ 03,150.022c yàcyamàna ivàraõye drumair màrutakampitaiþ 03,150.023a kçtapadmà¤jalipuñà mattaùañpadasevitàþ 03,150.023c priyatãrthavanà màrge padminãþ samatikraman 03,150.024a sajjamànamanodçùñiþ phulleùu girisànuùu 03,150.024c draupadãvàkyapàtheyo bhãmaþ ÷ãghrataraü yayau 03,150.025a parivçtte 'hani tataþ prakãrõahariõe vane 03,150.025c kà¤canair vimalaiþ padmair dadar÷a vipulàü nadãm 03,150.026a mattakàraõóavayutàü cakravàkopa÷obhitàm 03,150.026c racitàm iva tasyàdrer màlàü vimalapaïkajàm 03,150.027a tasyàü nadyàü mahàsattvaþ saugandhikavanaü mahat 03,150.027c apa÷yat prãtijananaü bàlàrkasadç÷adyuti 03,150.028a tad dçùñvà labdhakàmaþ sa manasà pàõóunandanaþ 03,150.028c vanavàsaparikliùñàü jagàma manasà priyàm 03,151.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,151.001a sa gatvà nalinãü ramyàü ràkùasair abhirakùitàm 03,151.001c kailàsa÷ikhare ramye dadar÷a ÷ubhakànane 03,151.001d*0757_01 nãla÷àdvalaparyantàü citradrumaparicchadàm 03,151.002a kuberabhavanàbhyà÷e jàtàü parvatanirjhare 03,151.002c suramyàü vipulacchàyàü nànàdrumalatàvçtàm 03,151.003a haritàmbujasaüchannàü divyàü kanakapuùkaràm 03,151.003b*0758_01 nànàpakùigaõàkãrõàü såpatãrthàm akardamàm 03,151.003b*0758_02 atãva ramyàü sujalàü jàtàü parvatasànuùu 03,151.003c pavitrabhåtàü lokasya ÷ubhàm adbhutadar÷anàm 03,151.004a tatràmçtarasaü ÷ãtaü laghu kuntãsutaþ ÷ubham 03,151.004c dadar÷a vimalaü toyaü ÷ivaü bahu ca pàõóavaþ 03,151.005a tàü tu puùkariõãü ramyàü padmasaugandhikàyutàm 03,151.005c jàtaråpamayaiþ padmai÷ channàü paramagandhibhiþ 03,151.006a vaióåryavaranàlai÷ ca bahucitrair manoharaiþ 03,151.006c haüsakàraõóavoddhåtaiþ sçjadbhir amalaü rajaþ 03,151.007a àkrãóaü yakùaràjasya kuberasya mahàtmanaþ 03,151.007c gandharvair apsarobhi÷ ca devai÷ ca paramàrcitàm 03,151.008a sevitàm çùibhir divyàü yakùaiþ kiüpuruùais tathà 03,151.008c ràkùasaiþ kiünarai÷ caiva guptàü vai÷ravaõena ca 03,151.009a tàü ca dçùñvaiva kaunteyo bhãmaseno mahàbalaþ 03,151.009c babhåva paramaprãto divyaü saüprekùya tat saraþ 03,151.010a tac ca krodhava÷à nàma ràkùasà ràja÷àsanàt 03,151.010c rakùanti ÷atasàhasrà÷ citràyudhaparicchadàþ 03,151.011a te tu dçùñvaiva kaunteyam ajinaiþ parivàritam 03,151.011c rukmàïgadadharaü vãraü bhãmaü bhãmaparàkramam 03,151.012a sàyudhaü baddhanistriü÷am a÷aïkitam ariüdamam 03,151.012c puùkarepsum upàyàntam anyonyam abhicukru÷uþ 03,151.013a ayaü puruùa÷àrdålaþ sàyudho 'jinasaüvçtaþ 03,151.013c yac cikãrùur iha pràptas tat saüpraùñum ihàrhatha 03,151.014a tataþ sarve mahàbàhuü samàsàdya vçkodaram 03,151.014c tejoyuktam apçcchanta kas tvam àkhyàtum arhasi 03,151.015a muniveùadhara÷ càsi cãravàsà÷ ca lakùyase 03,151.015c yadartham asi saüpràptas tad àcakùva mahàdyute 03,152.001 bhãma uvàca 03,152.001a pàõóavo bhãmaseno 'haü dharmaputràd anantaraþ 03,152.001c vi÷àlàü badarãü pràpto bhràtçbhiþ saha ràkùasàþ 03,152.002a apa÷yat tatra pa¤càlã saugandhikam anuttamam 03,152.002c aniloóham ito nånaü sà bahåni parãpsati 03,152.003a tasyà màm anavadyàïgyà dharmapatnyàþ priye sthitam 03,152.003c puùpàhàram iha pràptaü nibodhata ni÷àcaràþ 03,152.004 ràkùasà åcuþ 03,152.004a àkrãóo 'yaü kuberasya dayitaþ puruùarùabha 03,152.004c neha ÷akyaü manuùyeõa vihartuü martyadharmiõà 03,152.005a devarùayas tathà yakùà devà÷ càtra vçkodara 03,152.005c àmantrya yakùapravaraü pibanti viharanti ca 03,152.005e gandharvàpsarasa÷ caiva viharanty atra pàõóava 03,152.005f*0759_01 yakùàdhipasyànumate kuberasya mahàtmanaþ 03,152.006a anyàyeneha yaþ ka÷ cid avamanya dhane÷varam 03,152.006c vihartum icched durvçttaþ sa vina÷yed asaü÷ayam 03,152.007a tam anàdçtya padmàni jihãrùasi balàd itaþ 03,152.007c dharmaràjasya càtmànaü bravãùi bhràtaraü katham 03,152.007d*0760_01 teùàü tu vacanaü ÷rutvà vàryamàõo 'pi pàõóavaþ 03,152.007d*0761_01 àmantrya yakùaràjaü vai tataþ piba harasva ca 03,152.007d*0761_02 nàto 'nyathà tvayà ÷akyaü kiü cit puùkaram ãkùitum 03,152.008 bhãma uvàca 03,152.008a ràkùasàs taü na pa÷yàmi dhane÷varam ihàntike 03,152.008c dçùñvàpi ca mahàràjaü nàhaü yàcitum utsahe 03,152.009a na hi yàcanti ràjàna eùa dharmaþ sanàtanaþ 03,152.009c na càhaü hàtum icchàmi kùàtradharmaü kathaü cana 03,152.010a iyaü ca nalinã ramyà jàtà parvatanirjhare 03,152.010c neyaü bhavanam àsàdya kuberasya mahàtmanaþ 03,152.011a tulyà hi sarvabhåtànàm iyaü vai÷ravaõasya ca 03,152.011c evaügateùu dravyeùu kaþ kaü yàcitum arhati 03,152.012 vai÷aüpàyana uvàca 03,152.012a ity uktvà ràkùasàn sarvàn bhãmaseno vyagàhata 03,152.012b*0762_01 vyagàhata mahàbàhur nalinãü tàü mahàbalaþ 03,152.012b*0763_01 tàü tu puùkariõãü vãraþ prabhinna iva ku¤jaraþ 03,152.012c tataþ sa ràkùasair vàcà pratiùiddhaþ pratàpavàn 03,152.012e mà maivam iti sakrodhair bhartsayadbhiþ samantataþ 03,152.013a kadarthãkçtya tu sa tàn ràkùasàn bhãmavikramaþ 03,152.013c vyagàhata mahàtejàs te taü sarve nyavàrayan 03,152.013d*0764_01 balàj jagràha padmàni rakùasàü pa÷yatàü tadà 03,152.013d*0764_02 te taü na mamçùur vãrà gçhõantaü kamalottamàn 03,152.013d*0765_01 agaõayya sa tàn sarvàn bhãmasenaþ pratàpavàn 03,152.013d*0765_02 padmàny agçhõàt sahasà pauruùe sve vyavasthitaþ 03,152.014a gçhõãta badhnãta nikçntatemaü; pacàma khàdàma ca bhãmasenam 03,152.014c kruddhà bruvanto 'nuyayur drutaü te; ÷astràõi codyamya vivçttanetràþ 03,152.015a tataþ sa gurvãü yamadaõóakalpàü; mahàgadàü kà¤canapaññanaddhàm 03,152.015c pragçhya tàn abhyapatat tarasvã; tato 'bravãt tiùñhata tiùñhateti 03,152.016a te taü tadà tomarapaññi÷àdyair; vyàvidhya ÷astraiþ sahasàbhipetuþ 03,152.016c jighàüsavaþ krodhava÷àþ subhãmà; bhãmaü samantàt parivavrur ugràþ 03,152.017a vàtena kuntyàü balavàn sa jàtaþ; ÷åras tarasvã dviùatàü nihantà 03,152.017c satye ca dharme ca rataþ sadaiva; paràkrame ÷atrubhir apradhçùyaþ 03,152.018a teùàü sa màrgàn vividhàn mahàtmà; nihatya ÷astràõi ca ÷àtravàõàm 03,152.018c yathàpravãràn nijaghàna vãraþ; paraþ÷atàn puùkariõãsamãpe 03,152.019a te tasya vãryaü ca balaü ca dçùñvà; vidyàbalaü bàhubalaü tathaiva 03,152.019c a÷aknuvantaþ sahitàþ samantàd; dhatapravãràþ sahasà nivçttàþ 03,152.020a vidãryamàõàs tata eva tårõam; àkà÷am àsthàya vimåóhasaüj¤àþ 03,152.020c kailàsa÷çïgàõy abhidudruvus te; bhãmàrditàþ krodhava÷àþ prabhagnàþ 03,152.021a sa ÷akravad dànavadaityasaüghàn; vikramya jitvà ca raõe 'risaüghàn 03,152.021c vigàhya tàü puùkariõãü jitàriþ; kàmàya jagràha tato 'mbujàni 03,152.022a tataþ sa pãtvàmçtakalpam ambho; bhåyo babhåvottamavãryatejàþ 03,152.022c utpàñya jagràha tato 'mbujàni; saugandhikàny uttamagandhavanti 03,152.023a tatas tu te krodhava÷àþ sametya; dhane÷varaü bhãmabalapraõunnàþ 03,152.023c bhãmasya vãryaü ca balaü ca saükhye; yathàvad àcakhyur atãva dãnàþ 03,152.024a teùàü vacas tat tu ni÷amya devaþ; prahasya rakùàü÷i tato 'bhyuvàca 03,152.024c gçhõàtu bhãmo jalajàni kàmaü; kçùõànimittaü viditaü mamaitat 03,152.025a tato 'bhyanuj¤àya dhane÷varaü te; jagmuþ kuråõàü pravaraü viroùàþ 03,152.025c bhãmaü ca tasyàü dadç÷ur nalinyàü; yathopajoùaü viharantam ekam 03,153.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,153.001a tatas tàni mahàrhàõi divyàni bharatarùabha 03,153.001c bahåni bahuråpàõi virajàüsi samàdade 03,153.001d*0765_01 etasminn antare ràjan yudhiùñhirasamãpataþ 03,153.002a tato vàyur mahठ÷ãghro nãcaiþ ÷arkarakarùaõaþ 03,153.002c pràduràsãt kharaspar÷aþ saügràmam abhicodayan 03,153.003a papàta mahatã colkà sanirghàtà mahàprabhà 03,153.003c niùprabha÷ càbhavat sårya÷ channara÷mis tamovçtaþ 03,153.004a nirghàta÷ càbhavad bhãmo bhãme vikramam àsthite 03,153.004c cacàla pçthivã càpi pàüsuvarùaü papàta ca 03,153.005a salohità di÷a÷ càsan kharavàco mçgadvijàþ 03,153.005c tamovçtam abhåt sarvaü na praj¤àyata kiü cana 03,153.005d*0766_01 anye ca bahavo bhãmà utpàtàs tatra jaj¤ire 03,153.006a tad adbhutam abhiprekùya dharmaputro yudhiùñhiraþ 03,153.006c uvàca vadatàü ÷reùñhaþ ko 'smàn abhibhaviùyati 03,153.007a sajjãbhavata bhadraü vaþ pàõóavà yuddhadurmadàþ 03,153.007c yathàråpàõi pa÷yàmi svabhyagro naþ paràkramaþ 03,153.008a evam uktvà tato ràjà vãkùàü cakre samantataþ 03,153.008c apa÷yamàno bhãmaü ca dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,153.009a tatra kçùõàü yamau caiva samãpasthàn ariüdamaþ 03,153.009c papraccha bhràtaraü bhãmaü bhãmakarmàõam àhave 03,153.010a kaccin na bhãmaþ pà¤càli kiü cit kçtyaü cikãrùati 03,153.010c kçtavàn api và vãraþ sàhasaü sàhasapriyaþ 03,153.011a ime hy akasmàd utpàtà mahàsamaradar÷inaþ 03,153.011c dar÷ayanto bhayaü tãvraü pràdurbhåtàþ samantataþ 03,153.012a taü tathà vàdinaü kçùõà pratyuvàca manasvinã 03,153.012c priyà priyaü cikãrùantã mahiùã càruhàsinã 03,153.013a yat tat saugandhikaü ràjann àhçtaü màtari÷vanà 03,153.013c tan mayà bhãmasenasya prãtayàdyopapàditam 03,153.014a api cokto mayà vãro yadi pa÷yed bahåny api 03,153.014c tàni sarvàõy upàdàya ÷ãghram àgamyatàm iti 03,153.015a sa tu nånaü mahàbàhuþ priyàrthaü mama pàõóavaþ 03,153.015c pràgudãcãü di÷aü ràjaüs tàny àhartum ito gataþ 03,153.016a uktas tv evaü tayà ràjà yamàv idam athàbravãt 03,153.016c gacchàma sahitàs tårõaü yena yàto vçkodaraþ 03,153.017a vahantu ràkùasà vipràn yathà÷ràntàn yathàkç÷àn 03,153.017c tvam apy amarasaükà÷a vaha kçùõàü ghañotkaca 03,153.018a vyaktaü dåram ito bhãmaþ praviùña iti me matiþ 03,153.018c ciraü ca tasya kàlo 'yaü sa ca vàyusamo jave 03,153.019a tarasvã vainateyasya sadç÷o bhuvi laïghane 03,153.019c utpated api càkà÷aü nipatec ca yathecchakam 03,153.020a tam anviyàma bhavatàü prabhàvàd rajanãcaràþ 03,153.020c purà sa nàparàdhnoti siddhànàü brahmavàdinàm 03,153.021a tathety uktvà tu te sarve haióimbapramukhàs tadà 03,153.021c udde÷aj¤àþ kuberasya nalinyà bharatarùabha 03,153.022a àdàya pàõóavàü÷ caiva tàü÷ ca vipràn aneka÷aþ 03,153.022c loma÷enaiva sahitàþ prayayuþ prãtamànasàþ 03,153.023a te gatvà sahitàþ sarve dadç÷us tatra kànane 03,153.023c praphullapaïkajavatãü nalinãü sumanoharàm 03,153.024a taü ca bhãmaü mahàtmànaü tasyàs tãre vyavasthitam 03,153.024c dadç÷ur nihatàü÷ caiva yakùàn suvipulekùaõàn 03,153.024d*0767_01 bhinnakàyàkùibàhårån saücårõita÷irodharàn 03,153.024d*0767_02 taü ca bhãmaü mahàtmànaü tasyàs tãre vyavasthitam 03,153.024d*0767_03 sakrodhaü stabdhanayanaü saüdaùñada÷anacchadam 03,153.025a udyamya ca gadàü dorbhyàü nadãtãre vyavasthitam 03,153.025c prajàsaükùepasamaye daõóahastam ivàntakam 03,153.026a taü dçùñvà dharmaràjas tu pariùvajya punaþ punaþ 03,153.026c uvàca ÷lakùõayà vàcà kaunteya kim idaü kçtam 03,153.027a sàhasaü bata bhadraü te devànàm api càpriyam 03,153.027c punar evaü na kartavyaü mama ced icchasi priyam 03,153.028a anu÷àsya ca kaunteyaü padmàni pratigçhya ca 03,153.028c tasyàm eva nalinyàü te vijahrur amaropamàþ 03,153.029a etasminn eva kàle tu pragçhãta÷ilàyudhàþ 03,153.029c pràduràsan mahàkàyàs tasyodyànasya rakùiõaþ 03,153.029d*0768_01 uccukru÷u÷ ca te 'nyonyaü ràkùasà bhãmadar÷anàþ 03,153.029d*0768_02 ràj¤as te vai kuberasya nalinãü vanacàriõaþ 03,153.029d*0768_03 saübhràntamanasaþ sarve vyàkulenàntaràtmabhiþ 03,153.029d*0768_04 upatasthur mahàtmànaü dharmaputraü yudhiùñhiram 03,153.030a te dçùñvà dharmaràjànaü devarùiü càpi loma÷am 03,153.030c nakulaü sahadevaü ca tathànyàn bràhmaõarùabhàn 03,153.030e vinayenànatàþ sarve praõipetu÷ ca bhàrata 03,153.031a sàntvità dharmaràjena praseduþ kùaõadàcaràþ 03,153.031c vidità÷ ca kuberasya tatas te narapuügavàþ 03,153.031e åùur nàticiraü kàlaü ramamàõàþ kurådvahàþ 03,153.031f@017_0000 vai÷aüpàyana uvàca 03,153.031f@017_0001 tasmin nivasamàno 'tha dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,153.031f@017_0002 kçùõayà sahitàn bhràtén ity uvàca sahadvijàn 03,153.031f@017_0003 dçùñàni tãrthàny asmàbhiþ puõyàni ca ÷ivàni ca 03,153.031f@017_0004 manaso hlàdanãyàni vanàni ca pçthak pçthak 03,153.031f@017_0005 devaiþ pårvaü vicãrõàni munibhi÷ ca mahàtmabhiþ 03,153.031f@017_0006 yathàkramavi÷eùeõa dvijaiþ saüpåjitàni ca 03,153.031f@017_0007 çùãõàü pårvacaritaü tathà karma viceùñitam 03,153.031f@017_0008 ràjarùãõàü ca caritaü kathà÷ ca vividhàþ ÷ubhàþ 03,153.031f@017_0009 ÷çõvànàs tatra tatra sma à÷rameùu ÷iveùu ca 03,153.031f@017_0010 abhiùekaü dvijaiþ sàrdhaü kçtavanto vi÷eùataþ 03,153.031f@017_0011 arcitàþ satataü devàþ puùpair adbhiþ sadà ca vaþ 03,153.031f@017_0012 yathàlabdhair målaphalaiþ pitara÷ càpi tarpitàþ 03,153.031f@017_0013 parvateùu ca ramyeùu sarveùu ca saraþsu ca 03,153.031f@017_0014 udadhau ca mahàpuõye såpaspçùñaü mahàtmabhiþ 03,153.031f@017_0015 ilà sarasvatã sindhur yamunà narmadà tathà 03,153.031f@017_0016 nànàtãrtheùu ramyeùu såpaspçùñaü saha dvijaiþ 03,153.031f@017_0017 gaïgàdvàram atikramya bahavaþ parvatàþ ÷ubhàþ 03,153.031f@017_0018 himavàn parvata÷ caiva nànàdvijagaõàyutaþ 03,153.031f@017_0019 vi÷àlà badarã dçùñà naranàràyaõà÷ramaþ 03,153.031f@017_0020 divyà puùkariõã dçùñà siddhadevarùipåjità 03,153.031f@017_0021 yathàkramavi÷eùeõa sarvàõy àyatanàni ca 03,153.031f@017_0022 dar÷itàni dvija÷reùñhà loma÷ena mahàtmanà 03,153.031f@017_0023 imaü vai÷ravaõàvàsaü puõyaü siddhaniùevitam 03,153.031f@017_0024 kathaü bhãma gamiùyàmo gatir antaradhãyatàm 03,153.031f@017_0025 evaü bruvati ràjendre vàg uvàcà÷arãriõã 03,153.031f@017_0026 na ÷akyo durgamo gantum ito vai÷ravaõà÷ramàt 03,153.031f@017_0027 anenaiva pathà ràjan pratigaccha yathàgatam 03,153.031f@017_0028 naranàràyaõasthànaü badarãty abhivi÷rutam 03,153.031f@017_0029 tasmàd yàsyasi kaunteya siddhacàraõasevitam 03,153.031f@017_0030 bahupuùpaphalaü ramyam à÷ramaü vçùaparvaõaþ 03,153.031f@017_0031 atikramya ca taü pàrtha tv àrùñiùeõà÷rame vaseþ 03,153.031f@017_0032 tato drakùyasi kaunteya nive÷aü dhanadasya ca 03,153.031f@017_0033 etasminn antare vàyur divyagandhavahaþ ÷uciþ 03,153.031f@017_0034 sukhaprahlàdanaþ ÷ãtaþ puùpavarùaü vavarùa ca 03,153.031f@017_0035 ÷rutvà tu divyam àkà÷àd vàcaü sarve visismiyuþ 03,153.031f@017_0036 çùãõàü bràhmaõànàü ca pàrthivànàü vi÷eùataþ 03,153.031f@017_0037 ÷rutvà tan mahad à÷caryaü dvijo dhaumyo 'bravãt tadà 03,153.031f@017_0038 na ÷akyam uttaraü vaktum evaü bhavatu bhàrata 03,153.031f@017_0039 tato yudhiùñhiro ràjà pratijagràha tad vacaþ 03,153.031f@017_0040 pratyàgamya punas taü tu naranàràyaõà÷ramam 03,153.031f@017_0041 bhãmasenàdibhiþ sarvair bhràtçbhiþ parivàritaþ 03,153.031f@017_0042 pà¤càlyà bràhmaõà÷ caiva nyavasanta sukhaü tadà 03,153.031f*0769_01 pratãkùamàõà bãbhatsuü gandhamàdanasànuùu 03,154.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,154.001a tatas tàn parivi÷vastàn vasatas tatra pàõóavàn 03,154.001b*0770_01 parvatendre dvijaiþ sàrdhaü pàrthàgamanakàïkùayà 03,154.001c gateùu teùu rakùaþsu bhãmasenàtmaje 'pi ca 03,154.001d*0771_01 àjagàma tadà rakùo nàmnà khyàto jañàsuraþ 03,154.002a rahitàn bhãmasenena kadà cit tàn yadçcchayà 03,154.002c jahàra dharmaràjànaü yamau kçùõàü ca ràkùasaþ 03,154.002d*0772_00 janamejayaþ 03,154.002d*0772_01 brahman kathaü dharmaràjaü yamau kçùõàü ca ràkùasaþ 03,154.002d*0772_02 jagàma kutra bhãma÷ ca gato ràkùasakaõñakaþ 03,154.002d*0772_03 vaktum arhasi vipràgrya vçttam etan mamànagha 03,154.003a bràhmaõo mantraku÷alaþ sarvàstreùv astravittamaþ 03,154.003b*0773_01 jàmadagnyasya ÷iùyo 'haü ràmasyàkliùñakarmaõaþ 03,154.003c iti bruvan pàõóaveyàn paryupàste sma nityadà 03,154.004a parãkùamàõaþ pàrthànàü kalàpàni dhanåüùi ca 03,154.004c antaraü samabhiprepsur nàmnà khyàto jañàsuraþ 03,154.004c*0774_01 **** **** draupadyà haraõaü prati 03,154.004c*0774_02 duùñàtmà pàpabuddhiþ sa 03,154.004d*0775_01 poùaõaü tasya ràjendra cakre pàõóavanandanaþ 03,154.004d*0775_02 bubudhe na ca taü pàpaü bhasmacchannam ivànalam 03,154.005a sa bhãmasene niùkrànte mçgayàrtham ariüdame 03,154.005b*0776_01 ghañotkacaü sànucaraü dçùñvà vipradrutaü di÷aþ 03,154.005b*0776_02 loma÷aprabhçtãüs tàüs tu maharùãü÷ ca samàhitàn 03,154.005b*0776_03 snàtuü vinirgatàn dçùñvà puùpàrthaü ca tapodhanàn 03,154.005c anyad råpaü samàsthàya vikçtaü bhairavaü mahat 03,154.006a gçhãtvà sarva÷astràõi draupadãü parigçhya ca 03,154.006c pràtiùñhata sa duùñàtmà trãn gçhãtvà ca pàõóavàn 03,154.007a sahadevas tu yatnena tato 'pakramya pàõóavaþ 03,154.007b*0777_01 vikramya kau÷ikaü khaógaü mokùayitvà grahaü ripoþ 03,154.007c àkrandad bhãmasenaü vai yena yàto mahàbalaþ 03,154.008a tam abravãd dharmaràjo hriyamàõo yudhiùñhiraþ 03,154.008c dharmas te hãyate måóha na cainaü samavekùase 03,154.009a ye 'nye ke cin manuùyeùu tiryagyonigatà api 03,154.009b*0778_01 dharmaü te samavekùante rakùàüsi ca vi÷eùataþ 03,154.009b*0778_02 dharmasya ràkùasà målaü dharmaü te vidur uttamam 03,154.009b*0778_03 etat parãkùya sarvaü tvaü samaye sthàtum arhasi 03,154.009b*0778_04 devà÷ ca çùayaþ siddhàþ pitara÷ càpi ràkùasàþ 03,154.009c gandharvayakùarakùàüsi vayàüsi pa÷avas tathà 03,154.009d*0779_01 tiryag yonigatà÷ caiva api kãñapipãlikàþ 03,154.009e manuùyàn upajãvanti tatas tvam upajãvasi 03,154.010a samçddhyà hy asya lokasya loko yuùmàkam çdhyate 03,154.010c imaü ca lokaü ÷ocantam anu÷ocanti devatàþ 03,154.010e påjyamànà÷ ca vardhante havyakavyair yathàvidhi 03,154.011a vayaü ràùñrasya goptàro rakùitàra÷ ca ràkùasa 03,154.011c ràùñrasyàrakùyamàõasya kuto bhåtiþ kutaþ sukham 03,154.012a na ca ràjàvamantavyo rakùasà jàtv anàgasi 03,154.012c aõur apy apacàra÷ ca nàsty asmàkaü narà÷ana 03,154.012d*0780_01 vighasà÷àn yathà÷aktyà kurmahe devatàdiùu 03,154.012d*0780_02 guråü÷ ca bràhmaõàü÷ caiva pramàõapravaõàþ sadà 03,154.013a drogdhavyaü na ca mitreùu na vi÷vasteùu karhi cit 03,154.013c yeùàü cànnàni bhu¤jãta yatra ca syàt prati÷rayaþ 03,154.014a sa tvaü prati÷raye 'smàkaü påjyamànaþ sukhoùitaþ 03,154.014c bhuktvà cànnàni duùpraj¤a katham asmठjihãrùasi 03,154.015a evam eva vçthàcàro vçthàvçddho vçthàmatiþ 03,154.015c vçthàmaraõam arhas tvaü vçthàdya na bhaviùyasi 03,154.016a atha ced duùñabuddhis tvaü sarvair dharmair vivarjitaþ 03,154.016c pradàya ÷astràõy asmàkaü yuddhena draupadãü hara 03,154.017a atha cet tvam avij¤àya idaü karma kariùyasi 03,154.017c adharmaü càpy akãrtiü ca loke pràpsyasi kevalam 03,154.018a etàm adya paràmç÷ya striyaü ràkùasa mànuùãm 03,154.018c viùam etat samàloóya kumbhena prà÷itaü tvayà 03,154.019a tato yudhiùñhiras tasya bhàrikaþ samapadyata 03,154.019c sa tu bhàràbhibhåtàtmà na tathà ÷ãghrago 'bhavat 03,154.020a athàbravãd draupadãü ca nakulaü ca yudhiùñhiraþ 03,154.020c mà bhaiùña ràkùasàn måóhàd gatir asya mayà hçtà 03,154.021a nàtidåre mahàbàhur bhavità pavanàtmajaþ 03,154.021c asmin muhårte saüpràpte na bhaviùyati ràkùasaþ 03,154.022a sahadevas tu taü dçùñvà ràkùasaü måóhacetasam 03,154.022c uvàca vacanaü ràjan kuntãputraü yudhiùñhiram 03,154.023a ràjan kiü nàma tat kçtyaü kùatriyasyàsty ato 'dhikam 03,154.023c yad yuddhe 'bhimukhaþ pràõàüs tyajec chatrå¤ jayeta và 03,154.024a eùa càsmàn vayaü cainaü yudhyamànàþ paraütapa 03,154.024c sådayema mahàbàho de÷akàlo hy ayaü nçpa 03,154.025a kùatradharmasya saüpràptaþ kàlaþ satyaparàkrama 03,154.025c jayantaþ pàtyamànà và pràptum arhàma sadgatim 03,154.026a ràkùase jãvamàne 'dya ravir astam iyàd yadi 03,154.026c nàhaü bråyàü punar jàtu kùatriyo 'smãti bhàrata 03,154.027a bho bho ràkùasa tiùñhasva sahadevo 'smi pàõóavaþ 03,154.027c hatvà và màü nayasvainàn hato vàdyeha svapsyasi 03,154.028a tathaiva tasmin bruvati bhãmaseno yadçcchayà 03,154.028c pràdç÷yata mahàbàhuþ savajra iva vàsavaþ 03,154.029a so 'pa÷yad bhràtarau tatra draupadãü ca ya÷asvinãm 03,154.029c kùitisthaü sahadevaü ca kùipantaü ràkùasaü tadà 03,154.030a màrgàc ca ràkùasaü måóhaü kàlopahatacetasam 03,154.030c bhramantaü tatra tatraiva daivena vinivàritam 03,154.031a bhràtéüs tàn hriyato dçùñvà draupadãü ca mahàbalaþ 03,154.031c krodham àhàrayad bhãmo ràkùasaü cedam abravãt 03,154.032a vij¤àto 'si mayà pårvaü ceùña¤ ÷astraparãkùaõe 03,154.032c àsthà tu tvayi me nàsti yato 'si na hatas tadà 03,154.032e brahmaråpapraticchanno na no vadasi càpriyam 03,154.033a priyeùu caramàõaü tvàü na caivàpriyakàriõam 03,154.033c atithiü brahmaråpaü ca kathaü hanyàm anàgasam 03,154.033e ràkùasaü manyamàno 'pi yo hanyàn narakaü vrajet 03,154.034a apakvasya ca kàlena vadhas tava na vidyate 03,154.034c nånam adyàsi saüpakvo yathà te matir ãdç÷ã 03,154.034e dattà kçùõàpaharaõe kàlenàdbhutakarmaõà 03,154.034f*0781_01 so 'pi kàlaü samàsàdya tathàdya na bhaviùyasi 03,154.035a baói÷o 'yaü tvayà grastaþ kàlasåtreõa lambitaþ 03,154.035c matsyo 'mbhasãva syåtàsyaþ kathaü me 'dya gamiùyasi 03,154.036a yaü càsi prasthito de÷aü manaþ pårvaü gataü ca te 03,154.036c na taü gantàsi gantàsi màrgaü bakahióimbayoþ 03,154.037a evam uktas tu bhãmena ràkùasaþ kàlacoditaþ 03,154.037c bhãta utsçjya tàn sarvàn yuddhàya samupasthitaþ 03,154.038a abravãc ca punar bhãmaü roùàt prasphuritàdharaþ 03,154.038c na me måóhà di÷aþ pàpa tvadarthaü me vilambanam 03,154.039a ÷rutà me ràkùasà ye ye tvayà vinihatà raõe 03,154.039c teùàm adya kariùyàmi tavàsreõodakakriyàm 03,154.040a evam uktas tato bhãmaþ sçkkiõã parisaülihan 03,154.040c smayamàna iva krodhàt sàkùàt kàlàntakopamaþ 03,154.040d*0782_01 bruvan vai tiùñha tiùñheti krodhasaüraktalocanaþ 03,154.040e bàhusaürambham evecchann abhidudràva ràkùasam 03,154.041a ràkùaso 'pi tadà bhãmaü yuddhàrthinam avasthitam 03,154.041b*0783_01 muhur muhur vyàdadànaþ sçkkiõã parisaülihan 03,154.041c abhidudràva saürabdho balo vajradharaü yathà 03,154.041d*0784_01 bhãmaseno 'py avaùñabdho niyuddhàyàbhavat sthitaþ 03,154.041d*0784_02 ràkùaso 'pi ca visrabdho bàhuyuddham akàïkùata 03,154.042a vartamàne tadà tàbhyàü bàhuyuddhe sudàruõe 03,154.042c màdrãputràv abhikruddhàv ubhàv apy abhyadhàvatàm 03,154.043a nyavàrayat tau prahasan kuntãputro vçkodaraþ 03,154.043c ÷akto 'haü ràkùasasyeti prekùadhvam iti càbravãt 03,154.044a àtmanà bhràtçbhi÷ càhaü dharmeõa sukçtena ca 03,154.044c iùñena ca ÷ape ràjan sådayiùyàmi ràkùasam 03,154.045a ity evam uktvà tau vãrau spardhamànau parasparam 03,154.045c bàhubhiþ samasajjetàm ubhau rakùovçkodarau 03,154.046a tayor àsãt saüprahàraþ kruddhayor bhãmarakùasoþ 03,154.046c amçùyamàõayoþ saükhye devadànavayor iva 03,154.047a àrujyàrujya tau vçkùàn anyonyam abhijaghnatuþ 03,154.047c jãmåtàv iva gharmànte vinadantau mahàbalau 03,154.048a babha¤jatur mahàvçkùàn årubhir balinàü varau 03,154.048c anyonyenàbhisaürabdhau parasparajayaiùiõau 03,154.049a tad vçkùayuddham abhavan mahãruhavinà÷anam 03,154.049c vàlisugrãvayor bhràtroþ pureva kapisiühayoþ 03,154.050a àvidhyàvidhya tau vçkùàn muhårtam itaretaram 03,154.050c tàóayàm àsatur ubhau vinadantau muhur muhuþ 03,154.051a tasmin de÷e yadà vçkùàþ sarva eva nipàtitàþ 03,154.051c pu¤jãkçtà÷ ca ÷ata÷aþ parasparavadhepsayà 03,154.052a tadà ÷ilàþ samàdàya muhårtam iva bhàrata 03,154.052c mahàbhrair iva ÷ailendrau yuyudhàte mahàbalau 03,154.053a ugràbhir ugraråpàbhir bçhatãbhiþ parasparam 03,154.053c vajrair iva mahàvegair àjaghnatur amarùaõau 03,154.054a abhihatya ca bhåyas tàv anyonyaü baladarpitau 03,154.054c bhujàbhyàü parigçhyàtha cakarùàte gajàv iva 03,154.055a muùñibhi÷ ca mahàghorair anyonyam abhipetatuþ 03,154.055c tayo÷ cañacañà÷abdo babhåva sumahàtmanoþ 03,154.056a tataþ saühçtya muùñiü tu pa¤ca÷ãrùam ivoragam 03,154.056c vegenàbhyahanad bhãmo ràkùasasya ÷irodharàm 03,154.057a tataþ ÷ràntaü tu tad rakùo bhãmasenabhujàhatam 03,154.057c supari÷ràntam àlakùya bhãmaseno 'bhyavartata 03,154.058a tata enaü mahàbàhur bàhubhyàm amaropamaþ 03,154.058c samutkùipya balàd bhãmo niùpipeùa mahãtale 03,154.058d*0785_01 tataþ saüpãóya balavad bhujàbhyàü krodhamårchitaþ 03,154.059a tasya gàtràõi sarvàõi cårõayàm àsa pàõóavaþ 03,154.059c aratninà càbhihatya ÷iraþ kàyàd apàharat 03,154.060a saüdaùñoùñhaü vivçttàkùaü phalaü vçntàd iva cyutam 03,154.060c jañàsurasya tu ÷iro bhãmasenabalàd dhçtam 03,154.060e papàta rudhiràdigdhaü saüdaùñada÷anacchadam 03,154.061a taü nihatya maheùvàso yudhiùñhiram upàgamat 03,154.061a*0786_01 **** **** dànavendram ive÷varaþ 03,154.061a*0786_02 babhåva puruùavyàghraþ prahçùña iva pàõóavaþ 03,154.061a*0786_03 tato yudhiùñhiro ràjà dhaumyaþ kçùõà yamau tathà 03,154.061a*0786_04 bhãmasenam upàyàntaü dadç÷us te ca pàõóavam 03,154.061a*0786_05 upasaühçtya dhaumyaü ca pàõóavaü ca yudhiùñhiram 03,154.061a*0786_06 paryaùvajata durdharùo yamau càpi vçkodaraþ 03,154.061a*0786_07 hataü jañàsuraü dçùñvà pà¤càlã bhãmam acyutam 03,154.061a*0786_08 muditaü påjayàm àsa paulomãva puraüdaram 03,154.061a*0786_09 saüpåjitaþ * * sadbhir bràhmaõàn abhivàdya ca 03,154.061a*0786_10 jitàrir mudito bhãmo babhåva bharatarùabhaþ 03,154.061c ståyamàno dvijàgryais tair marudbhir iva vàsavaþ 03,155.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,155.001a nihate ràkùase tasmin punar nàràyaõà÷ramam 03,155.001c abhyetya ràjà kaunteyo nivàsam akarot prabhuþ 03,155.002a sa samànãya tàn sarvàn bhràtén ity abravãd vacaþ 03,155.002c draupadyà sahitàn kàle saüsmaran bhràtaraü jayam 03,155.003a samà÷ catasro 'bhigatàþ ÷ivena caratàü vane 03,155.003c kçtodde÷a÷ ca bãbhatsuþ pa¤camãm abhitaþ samàm 03,155.004a pràpya parvataràjànaü ÷vetaü ÷ikhariõàü varam 03,155.004b*0787_01 puùpitair drumakhaõóai÷ ca mattakokilaùañpadaiþ 03,155.004b*0787_02 mayårai÷ càtakai÷ càpi nityotsavavibhåùitam 03,155.004b*0787_03 vyàghrair varàhair mahiùair gavayair hariõais tathà 03,155.004b*0787_04 ÷vàpadair vyàlaråpai÷ ca rurubhi÷ ca niùevitam 03,155.004b*0787_05 phullaiþ sahasrapatrai÷ ca ÷atapatrais tathotpalaiþ 03,155.004b*0787_06 praphullaiþ kamalai÷ caiva tathà nãlotpalair api 03,155.004b*0787_07 mahàpuõyaü pavitraü ca suràsuraniùevitam 03,155.004c tatràpi ca kçtodde÷aþ samàgamadidçkùubhiþ 03,155.005a kçta÷ ca samayas tena pàrthenàmitatejasà 03,155.005c pa¤ca varùàõi vatsyàmi vidyàrthãti purà mayi 03,155.006a tatra gàõóãvadhanvànam avàptàstram ariüdamam 03,155.006c devalokàd imaü lokaü drakùyàmaþ punaràgatam 03,155.007a ity uktvà bràhmaõàn sarvàn àmantrayata pàõóavaþ 03,155.007c kàraõaü caiva tat teùàm àcacakùe tapasvinàm 03,155.008a tam ugratapasaþ prãtàþ kçtvà pàrthaü pradakùiõam 03,155.008c bràhmaõàs te 'nvamodanta ÷ivena ku÷alena ca 03,155.009a sukhodarkam imaü kle÷am aciràd bharatarùabha 03,155.009c kùatradharmeõa dharmaj¤a tãrtvà gàü pàlayiùyasi 03,155.010a tat tu ràjà vacas teùàü pratigçhya tapasvinàm 03,155.010c pratasthe saha viprais tair bhràtçbhi÷ ca paraütapaþ 03,155.011a draupadyà sahitaþ ÷rãmàn haióimbeyàdibhis tathà 03,155.011c ràkùasair anuyàta÷ ca loma÷enàbhirakùitaþ 03,155.012a kva cij jagàma padbhyàü tu ràkùasair uhyate kva cit 03,155.012c tatra tatra mahàtejà bhràtçbhiþ saha suvrataþ 03,155.013a tato yudhiùñhiro ràjà bahån kle÷àn vicintayan 03,155.013c siühavyàghragajàkãrõàm udãcãü prayayau di÷am 03,155.014a avekùamàõaþ kailàsaü mainàkaü caiva parvatam 03,155.014c gandhamàdanapàdàü÷ ca meruü càpi ÷iloccayam 03,155.015a upary upari ÷ailasya bahvã÷ ca saritaþ ÷ivàþ 03,155.015c prasthaü himavataþ puõyaü yayau saptada÷e 'hani 03,155.016a dadç÷uþ pàõóavà ràjan gandhamàdanam antikàt 03,155.016c pçùñhe himavataþ puõye nànàdrumalatàyute 03,155.017a salilàvartasaüjàtaiþ puùpitai÷ ca mahãruhaiþ 03,155.017c samàvçtaü puõyatamam à÷ramaü vçùaparvaõaþ 03,155.018a tam upakramya ràjarùiü dharmàtmànam ariüdamàþ 03,155.018c pàõóavà vçùaparvàõam avandanta gataklamàþ 03,155.019a abhyanandat sa ràjarùiþ putravad bharatarùabhàn 03,155.019c påjità÷ càvasaüs tatra saptaràtram ariüdamàþ 03,155.020a aùñame 'hani saüpràpte tam çùiü lokavi÷rutam 03,155.020c àmantrya vçùaparvàõaü prasthànaü samarocayan 03,155.021a ekaika÷a÷ ca tàn vipràn nivedya vçùaparvaõe 03,155.021c nyàsabhåtàn yathàkàlaü bandhån iva susatkçtàn 03,155.021d*0788_01 paribarhaü ca taü ÷eùaü paridàya mahàtmane 03,155.022a tatas te varavastràõi ÷ubhàny àbharaõàni ca 03,155.022c nyadadhuþ pàõóavàs tasminn à÷rame vçùaparvaõaþ 03,155.023a atãtànàgate vidvàn ku÷alaþ sarvadharmavit 03,155.023c anva÷àsat sa dharmaj¤aþ putravad bharatarùabhàn 03,155.024a te 'nuj¤àtà mahàtmànaþ prayayur di÷am uttaràm 03,155.024c kçùõayà sahità vãrà bràhmaõai÷ ca mahàtmabhiþ 03,155.024e tàn prasthitàn anvagacchad vçùaparvà mahãpatiþ 03,155.025a upanyasya mahàtejà viprebhyaþ pàõóavàüs tadà 03,155.025c anusaüsàdhya kaunteyàn à÷ãrbhir abhinandya ca 03,155.025e vçùaparvà nivavçte panthànam upadi÷ya ca 03,155.026a nànàmçgagaõair juùñaü kaunteyaþ satyavikramaþ 03,155.026c padàtir bhràtçbhiþ sàrdhaü pràtiùñhata yudhiùñhiraþ 03,155.027a nànàdrumanirodheùu vasantaþ ÷ailasànuùu 03,155.027c parvataü vivi÷uþ ÷vetaü caturthe 'hani pàõóavàþ 03,155.028a mahàbhraghanasaükà÷aü salilopahitaü ÷ubham 03,155.028c maõikà¤canaramyaü ca ÷ailaü nànàsamucchrayam 03,155.028d*0789_01 ramyaü himavataþ prasthaü bahukandaranirjharam 03,155.028d*0789_02 ÷ilàvihaügaviñapaü latàpàdapasaükulam 03,155.029a te samàsàdya panthànaü yathoktaü vçùaparvaõà 03,155.029c anusasrur yathodde÷aü pa÷yanto vividhàn nagàn 03,155.030a upary upari ÷ailasya guhàþ paramadurgamàþ 03,155.030c sudurgamàüs te subahån sukhenaivàbhicakramuþ 03,155.031a dhaumyaþ kçùõà ca pàrthà÷ ca loma÷a÷ ca mahàn çùiþ 03,155.031c agaman sahitàs tatra na ka÷ cid avahãyate 03,155.032a te mçgadvijasaüghuùñaü nànàdvijasamàkulam 03,155.032c ÷àkhàmçgagaõai÷ caiva sevitaü sumanoharam 03,155.033a puõyaü padmasaropetaü sapalvalamahàvanam 03,155.033c upatasthur mahàvãryà màlyavantaü mahàgirim 03,155.033d*0790_01 gajasaüghasamàvàsaü siühavyàghragaõàyutam 03,155.034a tataþ kiüpuruùàvàsaü siddhacàraõasevitam 03,155.034c dadç÷ur hçùñaromàõaþ parvataü gandhamàdanam 03,155.035a vidyàdharànucaritaü kiünarãbhis tathaiva ca 03,155.035c gajasiühasamàkãrõam udãrõa÷arabhàyutam 03,155.035d*0791_01 ÷arabhonnàdasaüghuùñaü nànàmçganiùevitam 03,155.036a upetam anyai÷ ca tadà mçgair mçduninàdibhiþ 03,155.036c te gandhamàdanavanaü tan nandanavanopamam 03,155.037a muditàþ pàõóutanayà manohçdayanandanam 03,155.037c vivi÷uþ krama÷o vãrà araõyaü ÷ubhakànanam 03,155.038a draupadãsahità vãràs tai÷ ca viprair mahàtmabhiþ 03,155.038c ÷çõvantaþ prãtijananàn valgån madakalठ÷ubhàn 03,155.038e ÷rotraramyàn sumadhurठ÷abdàn khagamukheritàn 03,155.039a sarvartuphalabhàràóhyàn sarvartukusumojjvalàn 03,155.039c pa÷yantaþ pàdapàü÷ càpi phalabhàràvanàmitàn 03,155.040a àmràn àmràtakàn phullàn nàrikelàn satindukàn 03,155.040c ajàtakàüs tathà jãràn dàóimàn bãjapårakàn 03,155.041a panasàül likucàn mocàn kharjåràn àmravetasàn 03,155.041c pàràvatàüs tathà kùaudràn nãpàü÷ càpi manoramàn 03,155.042a bilvàn kapitthठjambåü÷ ca kà÷marãr badarãs tathà 03,155.042c plakùàn udumbaravañàn a÷vatthàn kùãriõas tathà 03,155.042e bhallàtakàn àmalakàn harãtakabibhãtakàn 03,155.043a iïgudàn karavãràü÷ ca tindukàü÷ ca mahàphalàn 03,155.043c etàn anyàü÷ ca vividhàn gandhamàdanasànuùu 03,155.044a phalair amçtakalpais tàn àcitàn svàdubhis tarån 03,155.044c tathaiva campakà÷okàn ketakàn bakulàüs tathà 03,155.045a puünàgàn saptaparõàü÷ ca karõikàràn saketakàn 03,155.045c pàñalàn kuñajàn ramyàn mandàrendãvaràüs tathà 03,155.046a pàrijàtàn kovidàràn devadàrutaråüs tathà 03,155.046c ÷àlàüs tàlàüs tamàlàü÷ ca priyàlàn bakulàüs tathà 03,155.046e ÷àlmalãþ kiü÷ukà÷okठ÷iü÷apàüs taralàüs tathà 03,155.047a cakoraiþ ÷atapatrai÷ ca bhçïgaràjais tathà ÷ukaiþ 03,155.047c kokilaiþ kalaviïkai÷ ca hàrãtair jãvajãvakaiþ 03,155.048a priyavratai÷ càtakai÷ ca tathànyair vividhaiþ khagaiþ 03,155.048c ÷rotraramyaü sumadhuraü kåjadbhi÷ càpy adhiùñhitàn 03,155.049a saràüsi ca vicitràõi prasannasalilàni ca 03,155.049c kumudaiþ puõóarãkai÷ ca tathà kokanadotpalaiþ 03,155.049e kahlàraiþ kamalai÷ caiva àcitàni samantataþ 03,155.050a kadambai÷ cakravàkai÷ ca kurarair jalakukkuñaiþ 03,155.050c kàraõóavaiþ plavair haüsair bakair madgubhir eva ca 03,155.050e etai÷ cànyai÷ ca kãrõàni samantàj jalacàribhiþ 03,155.051a hçùñais tathà tàmarasarasàsavamadàlasaiþ 03,155.051c padmodaracyutarajaþki¤jalkàruõara¤jitaiþ 03,155.052a madhurasvarair madhukarair virutàn kamalàkaràn 03,155.052c pa÷yantas te manoramyàn gandhamàdanasànuùu 03,155.053a tathaiva padmaùaõóai÷ ca maõóiteùu samantataþ 03,155.053c ÷ikhaõóinãbhiþ sahitàül latàmaõóapakeùu ca 03,155.053e meghatåryaravoddàmamadanàkulitàn bhç÷am 03,155.054a kçtvaiva kekàmadhuraü saügãtamadhurasvaram 03,155.054c citràn kalàpàn vistãrya savilàsàn madàlasàn 03,155.054e mayåràn dadç÷u÷ citràn nçtyato vanalàsakàn 03,155.055a kàntàbhiþ sahitàn anyàn apa÷yan ramataþ sukham 03,155.055c vallãlatàsaükañeùu kañakeùu sthitàüs tathà 03,155.056a kàü÷ cic chakunajàtàü÷ ca viñapeùåtkañàn api 03,155.056c kalàparacitàñopàn vicitramukuñàn iva 03,155.056e vivareùu taråõàü ca muditàn dadç÷u÷ ca te 03,155.057a sindhuvàràn athoddàmàn manmathasyeva tomaràn 03,155.057c suvarõakusumàkãrõàn girãõàü ÷ikhareùu ca 03,155.058a karõikàràn viracitàn karõapåràn ivottamàn 03,155.058b*0792_01 tathà vanaspatãbhàraü bhåribhàràsamadyutim 03,155.058b*0792_02 dadhantyaþ saügatà÷ càrulatàpuùpasamàgatàþ 03,155.058c athàpa÷yan kurabakàn vanaràjiùu puùpitàn 03,155.058e kàmava÷yotsukakaràn kàmasyeva ÷arotkaràn 03,155.059a tathaiva vanaràjãnàm udàràn racitàn iva 03,155.059c viràjamànàüs te 'pa÷yaüs tilakàüs tilakàn iva 03,155.060a tathànaïga÷aràkàràn sahakàràn manoramàn 03,155.060c apa÷yan bhramaràràvàn ma¤jarãbhir viràjitàn 03,155.061a hiraõyasadç÷aiþ puùpair dàvàgnisadç÷air api 03,155.061c lohitair a¤janàbhai÷ ca vaióåryasadç÷air api 03,155.062a tathà ÷àlàüs tamàlàü÷ ca pàñalyo bakulàni ca 03,155.062c màlà iva samàsaktàþ ÷ailànàü ÷ikhareùu ca 03,155.063a evaü krameõa te vãrà vãkùamàõàþ samantataþ 03,155.063c gajasaüghasamàbàdhaü siühavyàghrasamàyutam 03,155.064a ÷arabhonnàdasaüghuùñaü nànàràvaninàditam 03,155.064c sarvartuphalapuùpàóhyaü gandhamàdanasànuùu 03,155.065a pãtà bhàsvaravarõàbhà babhåvur vanaràjayaþ 03,155.065c nàtra kaõñakinaþ ke cin nàtra ke cid apuùpitàþ 03,155.065e snigdhapatraphalà vçkùà gandhamàdanasànuùu 03,155.065f*0793_01 bhramaràràvamadhurà nalinãþ phullapaïkajàþ 03,155.065f*0793_02 viloóyamànàþ pa÷yemàþ karibhiþ sakareõubhiþ 03,155.065f*0793_03 pa÷yemàü nalinãü cànyàü kamalotpalamàlinãm 03,155.065f*0793_04 sragdharàü vigrahavatãü sàkùàc chriyam ivàparàm 03,155.065f*0793_05 nànàkusumagandhàóhyàs tasyemàþ kànanottame 03,155.065f*0793_06 upagãyamànà bhramarai ràjante vanaràjayaþ 03,155.066a vimalasphañikàbhàni pàõóuracchadanair dvijaiþ 03,155.066c ràjahaüsair upetàni sàrasàbhirutàni ca 03,155.066e saràüsi saritaþ pàrthàþ pa÷yantaþ ÷ailasànuùu 03,155.066f*0794_01 vivi÷uþ krama÷o vãrà ananyaü ÷ubhakànanam 03,155.066f*0794_02 pa÷yantã vividhàn vçkùàüs tatra kçùõà manoharàn 03,155.066f*0794_03 antikastham atha prãtyà bhãmasenam uvàca ha 03,155.067a padmotpalavicitràõi sukhaspar÷ajalàni ca 03,155.067c gandhavanti ca màlyàni rasavanti phalàni ca 03,155.067d*0795_01 saràüsi ca manoj¤àni vçkùàü÷ càtimanoramàn 03,155.067d*0795_02 vivi÷uþ pàõóavàþ sarve vismayotphullalocanàþ 03,155.067d*0795_03 kamalotpalakahlàrapuõóarãkasugandhinà 03,155.067d*0795_04 sevyamànà vane tasmin sukhaspar÷ena vàyunà 03,155.067d*0795_05 tato yudhiùñhiro bhãmam àhedaü prãtimad vacaþ 03,155.067d*0796_01 aho ÷rãmad idaü bhãma gandhamàdanakànanam 03,155.067e atãva vçkùà ràjante puùpitàþ ÷ailasànuùu 03,155.068a ete cànye ca bahavas tatra kànanajà drumàþ 03,155.068c latà÷ ca vividhàkàràþ patrapuùpaphaloccayàþ 03,155.068d*0797_01 bhànty ete puùpavikacàþ puüskokilakulàkulàþ 03,155.069a yudhiùñhiras tu tàn vçkùàn pa÷yamàno nagottame 03,155.069c bhãmasenam idaü vàkyam abravãn madhuràkùaram 03,155.070a pa÷ya bhãma ÷ubhàn de÷àn devàkrãóàn samantataþ 03,155.070c amànuùagatiü pràptàþ saüsiddhàþ sma vçkodara 03,155.071a latàbhi÷ caiva bahvãbhiþ puùpitàþ pàdapottamàþ 03,155.071c saü÷liùñàþ pàrtha ÷obhante gandhamàdanasànuùu 03,155.072a ÷ikhaõóinãbhi÷ caratàü sahitànàü ÷ikhaõóinàm 03,155.072c nardatàü ÷çõu nirghoùaü bhãma parvatasànuùu 03,155.073a cakoràþ ÷atapatrà÷ ca mattakokila÷àrikàþ 03,155.073c patriõaþ puùpitàn etàn saü÷liùyanti mahàdrumàn 03,155.074a raktapãtàruõàþ pàrtha pàdapàgragatà dvijàþ 03,155.074c parasparam udãkùante bahavo jãvajãvakàþ 03,155.075a haritàruõavarõànàü ÷àdvalànàü samantataþ 03,155.075c sàrasàþ pratidç÷yante ÷ailaprasravaõeùv api 03,155.076a vadanti madhurà vàcaþ sarvabhåtamanonugàþ 03,155.076c bhçïgaràjopacakrà÷ ca lohapçùñhà÷ ca patriõaþ 03,155.077a caturviùàõàþ padmàbhàþ ku¤jaràþ sakareõavaþ 03,155.077c ete vaióåryavarõàbhaü kùobhayanti mahat saraþ 03,155.078a bahutàlasamutsedhàþ ÷aila÷çïgàt paricyutàþ 03,155.078c nànàprasravaõebhya÷ ca vàridhàràþ patanty amåþ 03,155.079a bhàskaràbhaprabhà bhãma ÷àradàbhraghanopamàþ 03,155.079c ÷obhayanti mahà÷ailaü nànàrajatadhàtavaþ 03,155.080a kva cid a¤janavarõàbhàþ kva cit kà¤canasaünibhàþ 03,155.080c dhàtavo haritàlasya kva cid dhiïgulakasya ca 03,155.081a manaþ÷ilàguhà÷ caiva saüdhyàbhranikaropamàþ 03,155.081c ÷a÷alohitavarõàbhàþ kva cid gairikadhàtavaþ 03,155.082a sitàsitàbhrapratimà bàlasåryasamaprabhàþ 03,155.082c ete bahuvidhàþ ÷ailaü ÷obhayanti mahàprabhàþ 03,155.083a gandharvàþ saha kàntàbhir yathoktaü vçùaparvaõà 03,155.083c dç÷yante ÷aila÷çïgeùu pàrtha kiüpuruùaiþ saha 03,155.084a gãtànàü talatàlànàü yathà sàmnàü ca nisvanaþ 03,155.084c ÷råyate bahudhà bhãma sarvabhåtamanoharaþ 03,155.085a mahàgaïgàm udãkùasva puõyàü devanadãü ÷ubhàm 03,155.085c kalahaüsagaõair juùñàm çùikiünarasevitàm 03,155.086a dhàtubhi÷ ca saridbhi÷ ca kiünarair mçgapakùibhiþ 03,155.086c gandharvair apsarobhi÷ ca kànanai÷ ca manoramaiþ 03,155.087a vyàlai÷ ca vividhàkàraiþ ÷ata÷ãrùaiþ samantataþ 03,155.087c upetaü pa÷ya kaunteya ÷ailaràjam ariüdama 03,155.088a te prãtamanasaþ ÷åràþ pràptà gatim anuttamàm 03,155.088c nàtçpyan parvatendrasya dar÷anena paraütapàþ 03,155.088d*0798_01 draupadyà sahità vãràs tai÷ ca viprair mahàtmabhiþ 03,155.089a upetam atha màlyai÷ ca phalavadbhi÷ ca pàdapaiþ 03,155.089c àrùñiùeõasya ràjarùer à÷ramaü dadç÷us tadà 03,155.090a tatas taü tãvratapasaü kç÷aü dhamanisaütatam 03,155.090c pàragaü sarvadharmàõàm àrùñiùeõam upàgaman 03,156.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,156.001a yudhiùñhiras tam àsàdya tapasà dagdhakilbiùam 03,156.001c abhyavàdayata prãtaþ ÷irasà nàma kãrtayan 03,156.002a tataþ kçùõà ca bhãma÷ ca yamau càpi ya÷asvinau 03,156.002c ÷irobhiþ pràpya ràjarùiü parivàryopatasthire 03,156.003a tathaiva dhaumyo dharmaj¤aþ pàõóavànàü purohitaþ 03,156.003c yathànyàyam upàkràntas tam çùiü saü÷itavratam 03,156.004a anvajànàt sa dharmaj¤o munir divyena cakùuùà 03,156.004c pàõóoþ putràn kuru÷reùñhàn àsyatàm iti càbravãt 03,156.005a kuråõàm çùabhaü pràj¤aü påjayitvà mahàtapàþ 03,156.005c saha bhràtçbhir àsãnaü paryapçcchad anàmayam 03,156.006a nànçte kuruùe bhàvaü kaccid dharme ca vartase 03,156.006c matàpitro÷ ca te vçttiþ kaccit pàrtha na sãdati 03,156.007a kaccit te guravaþ sarve vçddhà vaidyà÷ ca påjitàþ 03,156.007c kaccin na kuruùe bhàvaü pàrtha pàpeùu karmasu 03,156.008a sukçtaü pratikartuü ca kaccid dhàtuü ca duùkçtam 03,156.008c yathànyàyaü kuru÷reùñha jànàsi na ca katthase 03,156.009a yathàrhaü mànitàþ kaccit tvayà nandanti sàdhavaþ 03,156.009c vaneùv api vasan kaccid dharmam evànuvartase 03,156.010a kaccid dhaumyas tvadàcàrair na pàrtha paritapyate 03,156.010c dànadharmatapaþ÷aucair àrjavena titikùayà 03,156.011a pitçpaitàmahaü vçttaü kaccit pàrthànuvartase 03,156.011c kaccid ràjarùiyàtena pathà gacchasi pàõóava 03,156.012a sve sve kila kule jàte putre naptari và punaþ 03,156.012c pitaraþ pitçlokasthàþ ÷ocanti ca hasanti ca 03,156.013a kiü nv asya duùkçte 'smàbhiþ saüpràptavyaü bhaviùyati 03,156.013c kiü càsya sukçte 'smàbhiþ pràptavyam iti ÷obhanam 03,156.014a pità màtà tathaivàgnir gurur àtmà ca pa¤camaþ 03,156.014c yasyaite påjitàþ pàrtha tasya lokàv ubhau jitau 03,156.014d*0798a_00 yudhiùñhira uvàca 03,156.014d*0798a_01 bhagavan nyàyyam àhaitad yathàvad dharmani÷cayam 03,156.014d*0798a_02 yathà÷akti yathànyàyaü kriyate 'yaü vidhir mayà 03,156.015a abbhakùà vàyubhakùà÷ ca plavamànà vihàyasà 03,156.015c juùante parvata÷reùñham çùayaþ parvasaüdhiùu 03,156.016a kàminaþ saha kàntàbhiþ parasparam anuvratàþ 03,156.016c dç÷yante ÷aila÷çïgasthàs tathà kiüpuruùà nçpa 03,156.017a arajàüsi ca vàsàüsi vasànàþ kau÷ikàni ca 03,156.017c dç÷yante bahavaþ pàrtha gandharvàpsarasàü gaõàþ 03,156.018a vidyàdharagaõà÷ caiva sragviõaþ priyadar÷anàþ 03,156.018c mahoragagaõà÷ caiva suparõà÷ coragàdayaþ 03,156.019a asya copari ÷ailasya ÷råyate parvasaüdhiùu 03,156.019c bherãpaõava÷aïkhànàü mçdaïgànàü ca nisvanaþ 03,156.020a ihasthair eva tat sarvaü ÷rotavyaü bharatarùabhàþ 03,156.020c na kàryà vaþ kathaü cit syàt tatràbhisaraõe matiþ 03,156.021a na càpy ataþ paraü ÷akyaü gantuü bharatasattamàþ 03,156.021c vihàro hy atra devànàm amànuùagatis tu sà 03,156.022a ãùaccapalakarmàõaü manuùyam iha bhàrata 03,156.022c dviùanti sarvabhåtàni tàóayanti ca ràkùasàþ 03,156.023a abhyatikramya ÷ikharaü ÷ailasyàsya yudhiùñhira 03,156.023c gatiþ paramasiddhànàü devarùãõàü prakà÷ate 03,156.024a càpalàd iha gacchantaü pàrtha yànam ataþ param 03,156.024c ayaþ÷ålàdibhir ghnanti ràkùasàþ ÷atrusådana 03,156.025a apsarobhiþ parivçtaþ samçddhyà naravàhanaþ 03,156.025c iha vai÷ravaõas tàta parvasaüdhiùu dç÷yate 03,156.026a ÷ikhare taü samàsãnam adhipaü sarvarakùasàm 03,156.026c prekùante sarvabhåtàni bhànumantam ivoditam 03,156.027a devadànavasiddhànàü tathà vai÷ravaõasya ca 03,156.027c gireþ ÷ikharam udyànam idaü bharatasattama 03,156.028a upàsãnasya dhanadaü tumburoþ parvasaüdhiùu 03,156.028c gãtasàmasvanas tàta ÷råyate gandhamàdane 03,156.029a etad evaüvidhaü citram iha tàta yudhiùñhira 03,156.029c prekùante sarvabhåtàni bahu÷aþ parvasaüdhiùu 03,156.030a bhu¤jànàþ sarvabhojyàni rasavanti phalàni ca 03,156.030c vasadhvaü pàõóava÷reùñhà yàvad arjunadar÷anam 03,156.031a na tàta capalair bhàvyam iha pràptaiþ kathaü cana 03,156.031b*0798b_01 capalaþ sarvabhåtànàü dveùyo bhavati mànavaþ 03,156.031c uùitveha yathàkàmaü yathà÷raddhaü vihçtya ca 03,156.031e tataþ ÷astrabhçtàü ÷reùñha pçthivãü pàlayiùyasi 03,157.001 janamejaya uvàca 03,157.001*0799_01 àrùñiùeõà÷rame tasmin mama pårvapitàmahàþ 03,157.001a pàõóoþ putrà mahàtmànaþ sarve divyaparàkramàþ 03,157.001c kiyantaü kàlam avasan parvate gandhamàdane 03,157.001d*0800_01 kiü cakrus tatra te vãràþ sarve 'tibalapauruùàþ 03,157.002a kàni càbhyavahàryàõi tatra teùàü mahàtmanàm 03,157.002c vasatàü lokavãràõàm àsaüs tad bråhi sattama 03,157.003a vistareõa ca me ÷aüsa bhãmasenaparàkramam 03,157.003c yad yac cakre mahàbàhus tasmin haimavate girau 03,157.003e na khalv àsãt punar yuddhaü tasya yakùair dvijottama 03,157.003f*0801_01 dhanadàdhyuùite nityaü vasatas tasya parvate 03,157.004a kaccit samàgamas teùàm àsãd vai÷ravaõena ca 03,157.004c tatra hy àyàti dhanada àrùñiùeõo yathàbravãt 03,157.005a etad icchàmy ahaü ÷rotuü vistareõa tapodhana 03,157.005c na hi me ÷çõvatas tçptir asti teùàü viceùñitam 03,157.006 vai÷aüpàyana uvàca 03,157.006a etad àtmahitaü ÷rutvà tasyàpratimatejasaþ 03,157.006c ÷àsanaü satataü cakrus tathaiva bharatarùabhàþ 03,157.007a bhu¤jànà munibhojyàni rasavanti phalàni ca 03,157.007c ÷uddhabàõahatànàü ca mçgàõàü pi÷itàny api 03,157.008a medhyàni himavatpçùñhe madhåni vividhàni ca 03,157.008c evaü te nyavasaüs tatra pàõóavà bharatarùabhàþ 03,157.009a tathà nivasatàü teùàü pa¤camaü varùam abhyagàt 03,157.009c ÷çõvatàü loma÷oktàni vàkyàni vividhàni ca 03,157.010a kçtyakàla upasthàsya iti coktvà ghañotkacaþ 03,157.010c ràkùasaiþ sahitaþ sarvaiþ pårvam eva gataþ prabho 03,157.011a àrùñiùeõà÷rame teùàü vasatàü vai mahàtmanàm 03,157.011c agacchan bahavo màsàþ pa÷yatàü mahad adbhutam 03,157.012a tais tatra ramamàõai÷ ca viharadbhi÷ ca pàõóavaiþ 03,157.012c prãtimanto mahàbhàgà munaya÷ càraõàs tathà 03,157.013a àjagmuþ pàõóavàn draùñuü siddhàtmàno yatavratàþ 03,157.013c tais taiþ saha kathà÷ cakrur divyà bharatasattamàþ 03,157.014a tataþ katipayàhasya mahàhradanivàsinam 03,157.014c çddhimantaü mahànàgaü suparõaþ sahasàharat 03,157.015a pràkampata mahà÷ailaþ pràmçdyanta mahàdrumàþ 03,157.015c dadç÷uþ sarvabhåtàni pàõóavà÷ ca tad adbhutam 03,157.016a tataþ ÷ailottamasyàgràt pàõóavàn prati màrutaþ 03,157.016c avahat sarvamàlyàni gandhavanti ÷ubhàni ca 03,157.017a tatra puùpàõi divyàni suhçdbhiþ saha pàõóavàþ 03,157.017c dadç÷uþ pa¤ca varõàni draupadã ca ya÷asvinã 03,157.018a bhãmasenaü tataþ kçùõà kàle vacanam abravãt 03,157.018c vivikte parvatodde÷e sukhàsãnaü mahàbhujam 03,157.019a suparõànilavegena ÷vasanena mahàbalàt 03,157.019c pa¤cavarõàni pàtyante puùpàõi bharatarùabha 03,157.019d*0802_01 divyavarõàni divyàni divyagandhavahàni ca 03,157.019d*0802_02 madayantãva gandhena mano me bharatarùabha 03,157.019d*0802_03 yeùàü tu dar÷anàt spar÷àt saurabhyàc ca tathaiva ca 03,157.019d*0802_04 na÷yatãva manoduþkhaü mamedaü ÷atrutàpana 03,157.019d*0802_05 ãdç÷aiþ kusumair divyair divyagandhavahaiþ ÷ubhaiþ 03,157.019d*0802_06 devatàny arcayitvàham iccheyaü saügamaü tvayà 03,157.019d*0802_07 idaü tu puruùavyàghra vi÷eùeõàmbujaü ÷ubham 03,157.019d*0802_08 gandhasaüsthànasaüpannaü mama mànasavardhanam 03,157.019e pratyakùaü sarvabhåtànàü nadãm a÷varathàü prati 03,157.019f*0803_01 vàsudevasahàyena vàsudevapriyeõa ca 03,157.020a khàõóave satyasaüdhena bhràtrà tava nare÷vara 03,157.020c gandharvoragarakùàüsi vàsava÷ ca nivàritaþ 03,157.020e hatà màyàvina÷ cogrà dhanuþ pràptaü ca gàõóivam 03,157.021a tavàpi sumahat tejo mahad bàhubalaü ca te 03,157.021c aviùahyam anàdhçùyaü ÷atakratubalopamam 03,157.022a tvadbàhubalavegena tràsitàþ sarvaràkùasàþ 03,157.022c hitvà ÷ailaü prapadyantàü bhãmasena di÷o da÷a 03,157.023a tataþ ÷ailottamasyàgraü citramàlyadharaü ÷ivam 03,157.023c vyapetabhayasaümohàþ pa÷yantu suhçdas tava 03,157.023d*0804_01 sà÷anaü satataü kuryus tathaiva bharatarùabha 03,157.024a evaü praõihitaü bhãma ciràt prabhçti me manaþ 03,157.024c draùñum icchàmi ÷ailàgraü tvadbàhubalam à÷rità 03,157.024d*0805_01 icchàmi ca naravyàghra puùpaü pratyakùam ãdç÷am 03,157.024d*0805_02 ànãyamànaü kùipraü vai tvayà bharatasattama 03,157.025a tataþ kùiptam ivàtmànaü draupadyà sa paraütapaþ 03,157.025c nàmçùyata mahàbàhuþ prahàram iva sadgavaþ 03,157.026a siüharùabhagatiþ ÷rãmàn udàraþ kanakaprabhaþ 03,157.026c manasvã balavàn dçpto mànã ÷åra÷ ca pàõóavaþ 03,157.027a lohitàkùaþ pçthuvyaüso mattavàraõavikramaþ 03,157.027c siühadaüùñro bçhatskandhaþ ÷àlapota ivodgataþ 03,157.028a mahàtmà càrusarvàïgaþ kambugrãvo mahàbhujaþ 03,157.028c rukmapçùñhaü dhanuþ khaógaü tåõàü÷ càpi paràmç÷at 03,157.029a kesarãva yathotsiktaþ prabhinna iva vàraõaþ 03,157.029c vyapetabhayasaümohaþ ÷ailam abhyapatad balã 03,157.030a taü mçgendram ivàyàntaü prabhinnam iva vàraõam 03,157.030c dadç÷uþ sarvabhåtàni bàõakhaógadhanurdharam 03,157.031a draupadyà vardhayan harùaü gadàm àdàya pàõóavaþ 03,157.031c vyapetabhayasaümohaþ ÷ailaràjaü samàvi÷at 03,157.032a na glànir na ca kàtaryaü na vaiklavyaü na matsaraþ 03,157.032c kadà cij juùate pàrtham àtmajaü màtari÷vanaþ 03,157.033a tad ekàyanam àsàdya viùamaü bhãmadar÷anam 03,157.033c bahutàlocchrayaü ÷çïgam àruroha mahàbalaþ 03,157.034a sa kiünaramahànàgamunigandharvaràkùasàn 03,157.034c harùayan parvatasyàgram àsasàda mahàbalaþ 03,157.035a tatra vai÷ravaõàvàsaü dadar÷a bharatarùabhaþ 03,157.035c kà¤canaiþ sphàñikàkàrair ve÷mabhiþ samalaükçtam 03,157.035d*0806_01 pràkàreõa parikùiptaü sauvarõena samantataþ 03,157.035d*0806_02 sarvaratnadyutimatà sarvodyànavatà tathà 03,157.035d*0806_03 ÷ailàd abhyucchrayavatà cayàññàlaka÷obhinà 03,157.035d*0806_04 dvàratoraõanirvyåhadhvajasaüvàha÷obhinà 03,157.035d*0806_05 vilàsinãbhir atyarthaü nçtyantãbhiþ samantataþ 03,157.035d*0806_06 vàyunà dhåyamànàbhiþ patàkàbhir alaükçtam 03,157.035d*0806_07 dhanuùkoñim avaùñabhya vakrabhàvena bàhunà 03,157.035d*0806_08 pa÷yamànaþ sa khedena draviõàdhipateþ puram 03,157.036a modayan sarvabhåtàni gandhamàdanasaübhavaþ 03,157.036c sarvagandhavahas tatra màrutaþ susukho vavau 03,157.037a citrà vividhavarõàbhà÷ citrama¤jaridhàriõaþ 03,157.037c acintyà vividhàs tatra drumàþ parama÷obhanàþ 03,157.038a ratnajàlaparikùiptaü citramàlyadharaü ÷ivam 03,157.038c ràkùasàdhipateþ sthànaü dadar÷a bharatarùabhaþ 03,157.039a gadàkhaógadhanuùpàõiþ samabhityaktajãvitaþ 03,157.039c bhãmaseno mahàbàhus tasthau girir ivàcalaþ 03,157.040a tataþ ÷aïkham upàdhmàsãd dviùatàü lomaharùaõam 03,157.040c jyàghoùatalaghoùaü ca kçtvà bhåtàny amohayat 03,157.041a tataþ saühçùñaromàõaþ ÷abdaü tam abhidudruvuþ 03,157.041c yakùaràkùasagandharvàþ pàõóavasya samãpataþ 03,157.042a gadàparighanistriü÷a÷akti÷ålapara÷vadhàþ 03,157.042c pragçhãtà vyarocanta yakùaràkùasabàhubhiþ 03,157.043a tataþ pravavçte yuddhaü teùàü tasya ca bhàrata 03,157.043b*0807_01 saürabdhànàü mahàghoùaü siühànàm iva nardatàm 03,157.043c taiþ prayuktàn mahàkàyaiþ ÷akti÷ålapara÷vadhàn 03,157.043e bhallair bhãmaþ praciccheda bhãmavegatarais tataþ 03,157.044a antarikùacaràõàü ca bhåmiùñhànàü ca garjatàm 03,157.044c ÷arair vivyàdha gàtràõi ràkùasànàü mahàbalaþ 03,157.044d*0808_01 ÷oõitasya tataþ petur ghanànàm iva bhàrata 03,157.045a sà lohitamahàvçùñir abhyavarùan mahàbalam 03,157.045c kàyebhyaþ pracyutà dhàrà ràkùasànàü samantataþ 03,157.045d*0809_01 gadàparighapàõãnàü rakùasàü kàyasaübhavàþ 03,157.046a bhãmabàhubalotsçùñair bahudhà yakùarakùasàm 03,157.046c vinikçttàny adç÷yanta ÷arãràõi ÷iràüsi ca 03,157.047a pracchàdyamànaü rakùobhiþ pàõóavaü priyadar÷anam 03,157.047c dadç÷uþ sarvabhåtàni såryam abhragaõair iva 03,157.048a sa ra÷mibhir ivàdityaþ ÷arair arinighàtibhiþ 03,157.048c sarvàn àrchan mahàbàhur balavàn satyavikramaþ 03,157.049a abhitarjayamànà÷ ca ruvanta÷ ca mahàravàn 03,157.049c na mohaü bhãmasenasya dadç÷uþ sarvaràkùasàþ 03,157.050a te ÷araiþ kùatasarvàïgà bhãmasenabhayàrditàþ 03,157.050c bhãmam àrtasvaraü cakrur viprakãrõamahàyudhàþ 03,157.051a utsçjya te gadà÷ålàn asi÷aktipara÷vadhàn 03,157.051c dakùiõàü di÷am àjagmus tràsità dçóhadhanvanà 03,157.052a tatra ÷ålagadàpàõir vyåóhorasko mahàbhujaþ 03,157.052c sakhà vai÷ravaõasyàsãn maõimàn nàma ràkùasaþ 03,157.053a adar÷ayad adhãkàraü pauruùaü ca mahàbalaþ 03,157.053c sa tàn dçùñvà paràvçttàn smayamàna ivàbravãt 03,157.054a ekena bahavaþ saükhye mànuùeõa paràjitàþ 03,157.054c pràpya vai÷ravaõàvàsaü kiü vakùyatha dhane÷varam 03,157.055a evam àbhàùya tàn sarvàn nyavartata sa ràkùasaþ 03,157.055c ÷akti÷ålagadàpàõir abhyadhàvac ca pàõóavam 03,157.056a tam àpatantaü vegena prabhinnam iva vàraõam 03,157.056c vatsadantais tribhiþ pàr÷ve bhãmasenaþ samarpayat 03,157.057a maõimàn api saükruddhaþ pragçhya mahatãü gadàm 03,157.057c pràhiõod bhãmasenàya parikùipya mahàbalaþ 03,157.058a vidyudråpàü mahàghoràm àkà÷e mahatãü gadàm 03,157.058c ÷arair bahubhir abhyarchad bhãmasenaþ ÷ilà÷itaiþ 03,157.059a pratyahanyanta te sarve gadàm àsàdya sàyakàþ 03,157.059c na vegaü dhàrayàm àsur gadàvegasya vegitàþ 03,157.060a gadàyuddhasamàcàraü budhyamànaþ sa vãryavàn 03,157.060c vyaüsayàm àsa taü tasya prahàraü bhãmavikramaþ 03,157.061a tataþ ÷aktiü mahàghoràü rukmadaõóàm ayasmayãm 03,157.061c tasminn evàntare dhãmàn prajahàràtha ràkùasaþ 03,157.062a sà bhujaü bhãmanirhràdà bhittvà bhãmasya dakùiõam 03,157.062c sàgnijvàlà mahàraudrà papàta sahasà bhuvi 03,157.063a so 'tividdho maheùvàsaþ ÷aktyàmitaparàkramaþ 03,157.063c gadàü jagràha kauravyo gadàyuddhavi÷àradaþ 03,157.063d*0810_01 rukmapaññapinaddhàü tàü ÷atråõàü bhayavardhinãm 03,157.064a tàü pragçhyonnadan bhãmaþ sarva÷aikyàyasãü gadàm 03,157.064c tarasà so 'bhidudràva maõimantaü mahàbalam 03,157.065a dãpyamànaü mahà÷ålaü pragçhya maõimàn api 03,157.065c pràhiõod bhãmasenàya vegena mahatà nadan 03,157.066a bhaïktvà ÷ålaü gadàgreõa gadàyuddhavi÷àradaþ 03,157.066c abhidudràva taü tårõaü garutmàn iva pannagam 03,157.067a so 'ntarikùam abhiplutya vidhåya sahasà gadàm 03,157.067c pracikùepa mahàbàhur vinadya raõamårdhani 03,157.067d*0811_01 tatas taü gadayà bhãmo maõimantaü ni÷àcaraþ 03,157.067d*0811_02 jaghàna sahasà mårdhni sa papàta mamàra ca 03,157.068a sendrà÷anir ivendreõa visçùñà vàtaraühasà 03,157.068c hatvà rakùaþ kùitiü pràpya kçtyeva nipapàta ha 03,157.069a taü ràkùasaü bhãmabalaü bhãmasenena pàtitam 03,157.069c dadç÷uþ sarvabhåtàni siüheneva gavàü patim 03,157.070a taü prekùya nihataü bhåmau hata÷eùà ni÷àcaràþ 03,157.070c bhãmam àrtasvaraü kçtvà jagmuþ pràcãü di÷aü prati 03,158.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,158.001a ÷rutvà bahuvidhaiþ ÷abdair nàdyamànà girer guhàþ 03,158.001c ajàta÷atruþ kaunteyo màdrãputràv ubhàv api 03,158.002a dhaumyaþ kçùõà ca viprà÷ ca sarve ca suhçdas tathà 03,158.002c bhãmasenam apa÷yantaþ sarve vimanaso 'bhavan 03,158.003a draupadãm àrùñiùeõàya pradàya tu mahàrathàþ 03,158.003c sahitàþ sàyudhàþ ÷åràþ ÷ailam àruruhus tadà 03,158.004a tataþ saüpràpya ÷ailàgraü vãkùamàõà mahàrathàþ 03,158.004c dadç÷us te maheùvàsà bhãmasenam ariüdamam 03,158.005a sphurata÷ ca mahàkàyàn gatasattvàü÷ ca ràkùasàn 03,158.005c mahàbalàn mahàghoràn bhãmasenena pàtitàn 03,158.006a ÷u÷ubhe sa mahàbàhur gadàkhaógadhanurdharaþ 03,158.006c nihatya samare sarvàn dànavàn maghavàn iva 03,158.007a tatas te samatikramya pariùvajya vçkodaram 03,158.007c tatropavivi÷uþ pàrthàþ pràptà gatim anuttamàm 03,158.008a tai÷ caturbhir maheùvàsair giri÷çïgam a÷obhata 03,158.008c lokapàlair mahàbhàgair divaü devavarair iva 03,158.009a kuberasadanaü dçùñvà ràkùasàü÷ ca nipàtitàn 03,158.009c bhràtà bhràtaram àsãnam abhyabhàùata pàõóavam 03,158.010a sàhasàd yadi và mohàd bhãma pàpam idaü kçtam 03,158.010c naitat te sadç÷aü vãra muner iva mçùàvacaþ 03,158.011a ràjadviùñaü na kartavyam iti dharmavido viduþ 03,158.011c trida÷ànàm idaü dviùñaü bhãmasena tvayà kçtam 03,158.012a arthadharmàv anàdçtya yaþ pàpe kurute manaþ 03,158.012c karmaõàü pàrtha pàpànàü sa phalaü vindate dhruvam 03,158.012d*0812_01 karmaõàü pàrtha sarveùàü na pàpàt parimucyate 03,158.012d*0813_01 sàhasaü bata bhadraü te devànàm api càpriyam 03,158.012e punar evaü na kartavyaü mama ced icchasi priyam 03,158.013a evam uktvà sa dharmàtmà bhràtà bhràtaram acyutam 03,158.013b*0814_01 bhãmasenaü mahàbàhum apradhçùyaparàkramam 03,158.013c arthatattvavibhàgaj¤aþ kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,158.013e viraràma mahàtejàs tam evàrthaü vicintayan 03,158.014a tatas tu hata÷iùñà ye bhãmasenena ràkùasàþ 03,158.014c sahitàþ pratyapadyanta kuberasadanaü prati 03,158.015a te javena mahàvegàþ pràpya vai÷ravaõàlayam 03,158.015c bhãmam àrtasvaraü cakrur bhãmasenabhayàrditàþ 03,158.016a nyasta÷astràyudhàþ ÷ràntàþ ÷oõitàktaparicchadàþ 03,158.016c prakãrõamårdhajà ràjan yakùàdhipatim abruvan 03,158.017a gadàparighanistriü÷atomarapràsayodhinaþ 03,158.017c ràkùasà nihatàþ sarve tava deva puraþsaràþ 03,158.018a pramçdya tarasà ÷ailaü mànuùeõa dhane÷vara 03,158.018c ekena sahitàþ saükhye hatàþ krodhava÷à gaõàþ 03,158.019a pravarà rakùasendràõàü yakùàõàü ca dhanàdhipa 03,158.019c ÷erate nihatà deva gatasattvàþ paràsavaþ 03,158.020a labdhaþ ÷ailo vayaü muktà maõimàüs te sakhà hataþ 03,158.020c mànuùeõa kçtaü karma vidhatsva yad anantaram 03,158.021a sa tac chrutvà tu saükruddhaþ sarvayakùagaõàdhipaþ 03,158.021c kopasaüraktanayanaþ katham ity abravãd vacaþ 03,158.022a dvitãyam aparàdhyantaü bhãmaü ÷rutvà dhane÷varaþ 03,158.022c cukrodha yakùàdhipatir yujyatàm iti càbravãt 03,158.023a athàbhraghanasaükà÷aü girikåñam ivocchritam 03,158.023c hayaiþ saüyojayàm àsur gàndharvair uttamaü ratham 03,158.024a tasya sarvaguõopetà vimalàkùà hayottamàþ 03,158.024c tejobalajavopetà nànàratnavibhåùitàþ 03,158.025a ÷obhamànà rathe yuktàs tariùyanta ivà÷ugàþ 03,158.025b*0815_01 tatas te tu mahàyakùàþ kruddhaü dçùñvà dhane÷varam 03,158.025c harùayàm àsur anyonyam iïgitair vijayàvahaiþ 03,158.026a sa tam àsthàya bhagavàn ràjaràjo mahàratham 03,158.026c prayayau devagandharvaiþ ståyamàno mahàdyutiþ 03,158.027a taü prayàntaü mahàtmànaü sarvayakùadhanàdhipam 03,158.027b*0816_01 anujagmur mahàtmànaü dhanadaü ghoradar÷anàþ 03,158.027c raktàkùà hemasaükà÷à mahàkàyà mahàbalàþ 03,158.028a sàyudhà baddhanistriü÷à yakùà da÷a÷atàyutàþ 03,158.028c javena mahatà vãràþ parivàryopatasthire 03,158.028d*0817_01 gandhamàdanam àjagmuþ prakarùantam ivàmbaram 03,158.028d*0817_02 tat kesarimahàjàlaü dhanàdhipatipàlitam 03,158.028d*0818_01 ramyaü caiva gireþ ÷çïgam àsedur yatra pàõóavàþ 03,158.029a taü mahàntam upàyàntaü dhane÷varam upàntike 03,158.029c dadç÷ur hçùñaromàõaþ pàõóavàþ priyadar÷anam 03,158.030a kuberas tu mahàsattvàn pàõóoþ putràn mahàrathàn 03,158.030c àttakàrmukanistriü÷àn dçùñvà prãto 'bhavat tadà 03,158.030d*0819_01 sarve ceme naravyàghràþ puraüdarasamaujasaþ 03,158.030d*0820_01 devakàryaü cikãrùan sa hçdayena tutoùa ha 03,158.031a te pakùiõa ivotpatya gireþ ÷çïgaü mahàjavàþ 03,158.031c tasthus teùàü samabhyà÷e dhane÷varapuraþsaràþ 03,158.032a tatas taü hçùñamanasaü pàõóavàn prati bhàrata 03,158.032c samãkùya yakùagandharvà nirvikàrà vyavasthitàþ 03,158.033a pàõóavà÷ ca mahàtmànaþ praõamya dhanadaü prabhum 03,158.033c nakulaþ sahadeva÷ ca dharmaputra÷ ca dharmavit 03,158.034a aparàddham ivàtmànaü manyamànà mahàrathàþ 03,158.034c tasthuþ prà¤jalayaþ sarve parivàrya dhane÷varam 03,158.035a ÷ayyàsanavaraü ÷rãmat puùpakaü vi÷vakarmaõà 03,158.035c vihitaü citraparyantam àtiùñhata dhanàdhipaþ 03,158.036a tam àsãnaü mahàkàyàþ ÷aïkukarõà mahàjavàþ 03,158.036c upopavivi÷ur yakùà ràkùasà÷ ca sahasra÷aþ 03,158.037a ÷ata÷a÷ càpi gandharvàs tathaivàpsarasàü gaõàþ 03,158.037c parivàryopatiùñhanta yathà devàþ ÷atakratum 03,158.038a kà¤canãü ÷irasà bibhrad bhãmasenaþ srajaü ÷ubhàm 03,158.038c bàõakhaógadhanuùpàõir udaikùata dhanàdhipam 03,158.039a na bhãr bhãmasya na glànir vikùatasyàpi ràkùasaiþ 03,158.039c àsãt tasyàm avasthàyàü kuberam api pa÷yataþ 03,158.040a àdadànaü ÷itàn bàõàn yoddhukàmam avasthitam 03,158.040c dçùñvà bhãmaü dharmasutam abravãn naravàhanaþ 03,158.041a vidus tvàü sarvabhåtàni pàrtha bhåtahite ratam 03,158.041c nirbhaya÷ càpi ÷ailàgre vasa tvaü saha bandhubhiþ 03,158.042a na ca manyus tvayà kàryo bhãmasenasya pàõóava 03,158.042c kàlenaite hatàþ pårvaü nimittam anujas tava 03,158.043a vrãóà càtra na kartavyà sàhasaü yad idaü kçtam 03,158.043c dçùña÷ càpi suraiþ pårvaü vinà÷o yakùarakùasàm 03,158.044a na bhãmasene kopo me prãto 'smi bharatarùabha 03,158.044c karmaõànena bhãmasya mama tuùñir abhåt purà 03,158.045a evam uktvà tu ràjànaü bhãmasenam abhàùata 03,158.045c naitan manasi me tàta vartate kurusattama 03,158.045e yad idaü sàhasaü bhãma kçùõàrthe kçtavàn asi 03,158.046a màm anàdçtya devàü÷ ca vinà÷aü yakùarakùasàm 03,158.046c svabàhubalam à÷ritya tenàhaü prãtimàüs tvayi 03,158.046e ÷àpàd asmi vinirmukto ghoràd adya vçkodara 03,158.047a ahaü pårvam agastyena kruddhena paramarùiõà 03,158.047c ÷apto 'paràdhe kasmiü÷ cit tasyaiùà niùkçtiþ kçtà 03,158.048a dçùño hi mama saükle÷aþ purà pàõóavanandana 03,158.048c na tavàtràparàdho 'sti kathaü cid api ÷atruhan 03,158.049 yudhiùñhira uvàca 03,158.049a kathaü ÷apto 'si bhagavann agastyena mahàtmanà 03,158.049c ÷rotum icchàmy ahaü deva tavaitac chàpakàraõam 03,158.050a idaü cà÷caryabhåtaü me yat krodhàt tasya dhãmataþ 03,158.050c tadaiva tvaü na nirdagdhaþ sabalaþ sapadànugaþ 03,158.051 vai÷ravaõa uvàca 03,158.051a devatànàm abhån mantraþ ku÷avatyàü nare÷vara 03,158.051c vçtas tatràham agamaü mahàpadma÷atais tribhiþ 03,158.051e yakùàõàü ghoraråpàõàü vividhàyudhadhàriõàm 03,158.052a adhvany aham athàpa÷yam agastyam çùisattamam 03,158.052c ugraü tapas tapasyantaü yamunàtãram à÷ritam 03,158.052e nànàpakùigaõàkãrõaü puùpitadruma÷obhitam 03,158.053a tam årdhvabàhuü dçùñvà tu såryasyàbhimukhaü sthitam 03,158.053c tejorà÷iü dãpyamànaü hutà÷anam ivaidhitam 03,158.054a ràkùasàdhipatiþ ÷rãmàn maõimàn nàma me sakhà 03,158.054c maurkhyàd aj¤ànabhàvàc ca darpàn mohàc ca bhàrata 03,158.054e nyaùñhãvad àkà÷agato maharùes tasya mårdhani 03,158.055a sa kopàn màm uvàcedaü di÷aþ sarvà dahann iva 03,158.055c màm avaj¤àya duùñàtmà yasmàd eùa sakhà tava 03,158.056a dharùaõàü kçtavàn etàü pa÷yatas te dhane÷vara 03,158.056c tasmàt sahaibhiþ sainyais te vadhaü pràpsyati mànuùàt 03,158.057a tvaü càpy ebhir hataiþ sainyaiþ kle÷aü pràpsyasi durmate 03,158.057c tam eva mànuùaü dçùñvà kilbiùàd vipramokùyase 03,158.058a sainyànàü tu tavaiteùàü putrapautrabalànvitam 03,158.058c na ÷àpaü pràpsyate ghoraü gaccha te ''j¤àü kariùyati 03,158.059a eùa ÷àpo mayà pràptaþ pràk tasmàd çùisattamàt 03,158.059c sa bhãmena mahàràja bhràtrà tava vimokùitaþ 03,159.001 vai÷ravaõa uvàca 03,159.001a yudhiùñhira dhçtir dàkùyaü de÷akàlau paràkramaþ 03,159.001c lokatantravidhànànàm eùa pa¤cavidho vidhiþ 03,159.002a dhçtimanta÷ ca dakùà÷ ca sve sve karmaõi bhàrata 03,159.002c paràkramavidhànaj¤à naràþ kçtayuge 'bhavan 03,159.003a dhçtimàn de÷akàlaj¤aþ sarvadharmavidhànavit 03,159.003c kùatriyaþ kùatriya÷reùñha pçthivãm anu÷àsti vai 03,159.004a ya evaü vartate pàrtha puruùaþ sarvakarmasu 03,159.004c sa loke labhate vãra ya÷aþ pretya ca sadgatim 03,159.005a de÷akàlàntaraprepsuþ kçtvà ÷akraþ paràkramam 03,159.005c saüpràptas tridive ràjyaü vçtrahà vasubhiþ saha 03,159.005d*0821_01 yas tu kevalasaürambhàt prapàtaü na nirãkùate 03,159.006a pàpàtmà pàpabuddhir yaþ pàpam evànuvartate 03,159.006c karmaõàm avibhàgaj¤aþ pretya ceha ca na÷yati 03,159.007a akàlaj¤aþ sudurmedhàþ kàryàõàm avi÷eùavit 03,159.007c vçthàcàrasamàrambhaþ pretya ceha ca na÷yati 03,159.008a sàhase vartamànànàü nikçtãnàü duràtmanàm 03,159.008c sarvasàmarthyalipsånàü pàpo bhavati ni÷cayaþ 03,159.009a adharmaj¤o 'valipta÷ ca bàlabuddhir amarùaõaþ 03,159.009c nirbhayo bhãmaseno 'yaü taü ÷àdhi puruùarùabha 03,159.009d*0822_01 tac chrutvà dhanado vàkyaü pàõóavànàü samàgamam 03,159.009d*0822_02 utthàya sa ha taiþ sàrdhaü calitas tatkùaõàd vçtam 03,159.009d*0822_03 kuberaþ pràpya ràjànaü yudhiùñhiram abhàùata 03,159.010a àrùñiùeõasya ràjarùeþ pràpya bhåyas tvam à÷ramam 03,159.010c tàmisraü prathamaü pakùaü vãta÷okabhayo vasa 03,159.011a alakàþ saha gandharvair yakùai÷ ca saha ràkùasaiþ 03,159.011c manniyuktà manuùyendra sarve ca girivàsinaþ 03,159.011e rakùantu tvà mahàbàho sahitaü dvijasattamaiþ 03,159.012a sàhaseùu ca saütiùñhann iha ÷aile vçkodaraþ 03,159.012c vàryatàü sàdhv ayaü ràjaüs tvayà dharmabhçtàü vara 03,159.013a itaþ paraü ca ràjendra drakùyanti vanagocaràþ 03,159.013c upasthàsyanti ca sadà rakùiùyanti ca sarva÷aþ 03,159.014a tathaiva cànnapànàni svàdåni ca bahåni ca 03,159.014c upasthàsyanti vo gçhya matpreùyàþ puruùarùabha 03,159.015a yathà jiùõur mahendrasya yathà vàyor vçkodaraþ 03,159.015c dharmasya tvaü yathà tàta yogotpanno nijaþ sutaþ 03,159.016a àtmajàv àtmasaüpannau yamau cobhau yathà÷vinoþ 03,159.016c rakùyàs tadvan mamàpãha yåyaü sarve yudhiùñhira 03,159.017a arthatattvavibhàgaj¤aþ sarvadharmavi÷eùavit 03,159.017c bhãmasenàd avarajaþ phalgunaþ ku÷alã divi 03,159.018a yàþ kà÷ cana matà lokeùv agryàþ paramasaüpadaþ 03,159.018c janmaprabhçti tàþ sarvàþ sthitàs tàta dhanaüjaye 03,159.019a damo dànaü balaü buddhir hrãr dhçtis teja uttamam 03,159.019c etàny api mahàsattve sthitàny amitatejasi 03,159.020a na mohàt kurute jiùõuþ karma pàõóava garhitam 03,159.020c na pàrthasya mçùoktàni kathayanti narà nçùu 03,159.021a sa devapitçgandharvaiþ kuråõàü kãrtivardhanaþ 03,159.021c mànitaþ kurute 'stràõi ÷akrasadmani bhàrata 03,159.022a yo 'sau sarvàn mahãpàlàn dharmeõa va÷am ànayat 03,159.022c sa ÷aütanur mahàtejàþ pitus tava pitàmahaþ 03,159.022e prãyate pàrtha pàrthena divi gàõóãvadhanvanà 03,159.023a samyak càsau mahàvãryaþ kuladhurya iva sthitaþ 03,159.023c pitén devàüs tathà vipràn påjayitvà mahàya÷àþ 03,159.023e sapta mukhyàn mahàmedhàn àharad yamunàü prati 03,159.024a adhiràjaþ sa ràjaüs tvàü ÷aütanuþ prapitàmahaþ 03,159.024c svargajic chakralokasthaþ ku÷alaü paripçcchati 03,159.025 vai÷aüpàyana uvàca 03,159.025*0823_01 etac chrutvà tu vacanaü dhanadena prabhàùitam 03,159.025*0823_02 pàõóavà÷ ca tatas tena babhåvuþ saüpraharùitàþ 03,159.025a tataþ ÷aktiü gadàü khaógaü dhanu÷ ca bharatarùabha 03,159.025c pràdhvaü kçtvà nama÷cakre kuberàya vçkodaraþ 03,159.026a tato 'bravãd dhanàdhyakùaþ ÷araõyaþ ÷araõàgatam 03,159.026c mànahà bhava ÷atråõàü suhçdàü nandivardhanaþ 03,159.026d*0824_01 vibhavas tàta ÷ailàgre vasànaþ saha bandhubhiþ 03,159.026d*0824_02 suparõapitçdevànàü satataü mànakçd bhava 03,159.026d*0824_03 çjuü pa÷yata mà vakraü satyaü vadata mànçtam 03,159.026d*0824_04 dãrghaü pa÷yata mà hrasvaü paraü pa÷yata màparam 03,159.027a sveùu ve÷masu ramyeùu vasatàmitratàpanàþ 03,159.027c kàmàn upahariùyanti yakùà vo bharatarùabhàþ 03,159.028a ÷ãghram eva guóàke÷aþ kçtàstraþ puruùarùabhaþ 03,159.028c sàkùàn maghavatà sçùñaþ saüpràpsyati dhanaüjayaþ 03,159.029a evam uttamakarmàõam anu÷iùya yudhiùñhiram 03,159.029c astaü girivara÷reùñhaü prayayau guhyakàdhipaþ 03,159.030a taü paristomasaükãrõair nànàratnavibhåùitaiþ 03,159.030c yànair anuyayur yakùà ràkùasà÷ ca sahasra÷aþ 03,159.031a pakùiõàm iva nirghoùaþ kuberasadanaü prati 03,159.031c babhåva paramà÷vànàm airàvatapathe yatàm 03,159.032a te jagmus tårõam àkà÷aü dhanàdhipativàjinaþ 03,159.032c prakarùanta ivàbhràõi pibanta iva màrutam 03,159.033a tatas tàni ÷arãràõi gatasattvàni rakùasàm 03,159.033c apàkçùyanta ÷ailàgràd dhanàdhipati÷àsanàt 03,159.034a teùàü hi ÷àpakàlo 'sau kçto 'gastyena dhãmatà 03,159.034c samare nihatàs tasmàt sarve maõimatà saha 03,159.035a pàõóavàs tu mahàtmànas teùu ve÷masu tàü kùapàm 03,159.035c sukham åùur gatodvegàþ påjitàþ sarvaràkùasaiþ 03,160.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,160.001a tataþ såryodaye dhaumyaþ kçtvàhnikam ariüdama 03,160.001c àrùñiùeõena sahitaþ pàõóavàn abhyavartata 03,160.002a te 'bhivàdyàrùñiùeõasya pàdau dhaumyasya caiva ha 03,160.002c tataþ prà¤jalayaþ sarve bràhmaõàüs tàn apåjayan 03,160.002d*0825_01 àrùñiùeõaþ pariùvajya putravad bharatarùabhàn 03,160.003a tato yudhiùñhiraü dhaumyo gçhãtvà dakùiõe kare 03,160.003c pràcãü di÷am abhiprekùya maharùir idam abravãt 03,160.004a asau sàgaraparyantàü bhåmim àvçtya tiùñhati 03,160.004c ÷ailaràjo mahàràja mandaro 'bhiviràjate 03,160.005a indravai÷ravaõàv etàü di÷aü pàõóava rakùataþ 03,160.005c parvatai÷ ca vanàntai÷ ca kànanai÷ copa÷obhitàm 03,160.006a etad àhur mahendrasya ràj¤o vai÷ravaõasya ca 03,160.006c çùayaþ sarvadharmaj¤àþ sadma tàta manãùiõaþ 03,160.007a ata÷ codyantam àdityam upatiùñhanti vai prajàþ 03,160.007c çùaya÷ càpi dharmaj¤àþ siddhàþ sàdhyà÷ ca devatàþ 03,160.008a yamas tu ràjà dharmàtmà sarvapràõabhçtàü prabhuþ 03,160.008c pretasattvagatãm etàü dakùiõàm à÷rito di÷am 03,160.009a etat saüyamanaü puõyam atãvàdbhutadar÷anam 03,160.009c pretaràjasya bhavanam çddhyà paramayà yutam 03,160.010a yaü pràpya savità ràjan satyena pratitiùñhati 03,160.010c astaü parvataràjànam etam àhur manãùiõaþ 03,160.011a etaü parvataràjànaü samudraü ca mahodadhim 03,160.011c àvasan varuõo ràjà bhåtàni parirakùati 03,160.012a udãcãü dãpayann eùa di÷aü tiùñhati kãrtimàn 03,160.012c mahàmerur mahàbhàga ÷ivo brahmavidàü gatiþ 03,160.013a yasmin brahmasada÷ caiva tiùñhate ca prajàpatiþ 03,160.013c bhåtàtmà visçjan sarvaü yat kiü cij jaïgamàgamam 03,160.014a yàn àhur brahmaõaþ putràn mànasàn dakùasaptamàn 03,160.014c teùàm api mahàmeruþ sthànaü ÷ivam anàmayam 03,160.015a atraiva pratitiùñhanti punar atrodayanti ca 03,160.015c sapta devarùayas tàta vasiùñhapramukhàþ sadà 03,160.016a de÷aü virajasaü pa÷ya meroþ ÷ikharam uttamam 03,160.016c yatràtmatçptair adhyàste devaiþ saha pitàmahaþ 03,160.017a yam àhuþ sarvabhåtànàü prakçteþ prakçtiü dhruvam 03,160.017c anàdinidhanaü devaü prabhuü nàràyaõaü param 03,160.018a brahmaõaþ sadanàt tasya paraü sthànaü prakà÷ate 03,160.018c devà÷ ca yatnàt pa÷yanti divyaü tejomayaü ÷ivam 03,160.019a atyarkànaladãptaü tat sthànaü viùõor mahàtmanaþ 03,160.019c svayaiva prabhayà ràjan duùprekùyaü devadànavaiþ 03,160.019d*0826_01 pràcyàü nàràyaõasthànaü meràvativiràjate 03,160.019d*0827_01 yatra bhåte÷varas tàta sarvaprakçtir àtmabhåþ 03,160.019d*0827_02 bhàsayan sarvabhåtàni su÷riyàbhiviràjate 03,160.019d*0827_03 nàtra brahmarùayas tàta kuta eva maharùayaþ 03,160.019d*0827_04 pràpnuvanti gatiü hy etàü yatãnàü kurusattama 03,160.020a tad vai jyotãüùi sarvàõi pràpya bhàsanti no 'pi ca 03,160.020c svayaü vibhur adãnàtmà tatra hy abhiviràjate 03,160.021a yatayas tatra gacchanti bhaktyà nàràyaõaü harim 03,160.021c pareõa tapasà yuktà bhàvitàþ karmabhiþ ÷ubhaiþ 03,160.022a yogasiddhà mahàtmànas tamomohavivarjitàþ 03,160.022c tatra gatvà punar nemaü lokam àyànti bhàrata 03,160.022d*0828_01 svayaübhuvaü mahàtmànaü devadevaü sanàtanam 03,160.023a sthànam etan mahàbhàga dhruvam akùayam avyayam 03,160.023c ã÷varasya sadà hy etat praõamàtra yudhiùñhira 03,160.023d*0829_01 enaü tvaharahar meruü såryàcandramasau dhruvam 03,160.023d*0829_02 pradakùiõam upàvçttau kurutaþ kurusattama 03,160.023d*0829_03 jyotãüùi càpy a÷eùeõa sarvàõy anagha sarvataþ 03,160.023d*0829_04 pariyànti mahàràja giriràjaü pradakùiõam 03,160.024a etaü jyotãüùi sarvàõi prakarùan bhagavàn api 03,160.024c kurute vitamaskarmà àdityo 'bhipradakùiõam 03,160.025a astaü pràpya tataþ saüdhyàm atikramya divàkaraþ 03,160.025c udãcãü bhajate kàùñhàü di÷am eùa vibhàvasuþ 03,160.026a sa merum anuvçttaþ san punar gacchati pàõóava 03,160.026c pràïmukhaþ savità devaþ sarvabhåtahite rataþ 03,160.027a sa màsaü vibhajan kàlaü bahudhà parvasaüdhiùu 03,160.027c tathaiva bhagavàn somo nakùatraiþ saha gacchati 03,160.028a evam eùa parikramya mahàmerum atandritaþ 03,160.028b*0830_01 soma÷ ca vibhajan kàlaü bahudhà parvasaüdhiùu 03,160.028c bhàvayan sarvabhåtàni punar gacchati mandaram 03,160.029a tathà tamisrahà devo mayåkhair bhàvaya¤ jagat 03,160.029c màrgam etad asaübàdham àdityaþ parivartate 03,160.030a sisçkùuþ ÷i÷iràõy eùa dakùiõàü bhajate di÷am 03,160.030c tataþ sarvàõi bhåtàni kàlaþ ÷i÷iram çcchati 03,160.031a sthàvaràõàü ca bhåtànàü jaïgamànàü ca tejasà 03,160.031c tejàüsi samupàdatte nivçttaþ san vibhàvasuþ 03,160.032a tataþ svedaþ klamas tandrã glàni÷ ca bhajate naràn 03,160.032c pràõibhiþ satataü svapno hy abhãkùõaü ca niùevyate 03,160.033a evam etad anirde÷yaü màrgam àvçtya bhànumàn 03,160.033c punaþ sçjati varùàõi bhagavàn bhàvayan prajàþ 03,160.034a vçùñimàrutasaütàpaiþ sukhaiþ sthàvarajaïgamàn 03,160.034c vardhayan sumahàtejàþ punaþ pratinivartate 03,160.035a evam eùa caran pàrtha kàlacakram atandritaþ 03,160.035c prakarùan sarvabhåtàni savità parivartate 03,160.036a saütatà gatir etasya naiùa tiùñhati pàõóava 03,160.036c àdàyaiva tu bhåtànàü tejo visçjate punaþ 03,160.037a vibhajan sarvabhåtànàm àyuþ karma ca bhàrata 03,160.037c ahoràtràn kalàþ kàùñhàþ sçjaty eùa sadà vibhuþ 03,161.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,161.001a tasmin nagendre vasatàü tu teùàü; mahàtmanàü sadvratam àsthitànàm 03,161.001c ratiþ pramoda÷ ca babhåva teùàm; àkàïkùatàü dar÷anam arjunasya 03,161.002a tàn vãryayuktàn suvi÷uddhasattvàüs; tejasvinaþ satyadhçtipradhànàn 03,161.002c saüprãyamàõà bahavo 'bhijagmur; gandharvasaüghà÷ ca maharùaya÷ ca 03,161.003a taü pàdapaiþ puùpadharair upetaü; nagottamaü pràpya mahàrathànàm 03,161.003c manaþprasàdaþ paramo babhåva; yathà divaü pràpya marudgaõànàm 03,161.004a mayårahaüsasvananàditàni; puùpopakãrõàni mahàcalasya 03,161.004c ÷çïgàõi sànåni ca pa÷yamànà; gireþ paraü harùam avàpya tasthuþ 03,161.005a sàkùàt kubereõa kçtà÷ ca tasmin; nagottame saüvçtakålarodhasaþ 03,161.005c kàdambakàraõóavahaüsajuùñàþ; padmàkulàþ puùkariõãr apa÷yan 03,161.006a krãóàprade÷àü÷ ca samçddharåpàn; sucitramàlyàvçtajàta÷obhàn 03,161.006c maõipravekàn sumanoharàü÷ ca; yathà bhaveyur dhanadasya ràj¤aþ 03,161.007a anekavarõai÷ ca sugandhibhi÷ ca; mahàdrumaiþ saütatam abhramàlibhiþ 03,161.007c tapaþpradhànàþ satataü carantaþ; ÷çïgaü gire÷ cintayituü na ÷ekuþ 03,161.008a svatejasà tasya nagottamasya; mahauùadhãnàü ca tathà prabhàvàt 03,161.008c vibhaktabhàvo na babhåva ka÷ cid; aharni÷ànàü puruùapravãra 03,161.009a yam àsthitaþ sthàvarajaïgamàni; vibhàvasur bhàvayate 'mitaujàþ 03,161.009c tasyodayaü càstamayaü ca vãràs; tatra sthitàs te dadç÷ur nçsiühàþ 03,161.010a raves tamisràgamanirgamàüs te; tathodayaü càstamayaü ca vãràþ 03,161.010c samàvçtàþ prekùya tamonudasya; gabhastijàlaiþ pradi÷o di÷a÷ ca 03,161.011a svàdhyàyavantaþ satatakriyà÷ ca; dharmapradhànà÷ ca ÷ucivratà÷ ca 03,161.011c satye sthitàs tasya mahàrathasya; satyavratasyàgamanapratãkùàþ 03,161.012a ihaiva harùo 'stu samàgatànàü; kùipraü kçtàstreõa dhanaüjayena 03,161.012c iti bruvantaþ paramà÷iùas te; pàrthàs tapoyogaparà babhåvuþ 03,161.013a dçùñvà vicitràõi girau vanàni; kirãñinaü cintayatàm abhãkùõam 03,161.013c babhåva ràtrir divasa÷ ca teùàü; saüvatsareõaiva samànaråpaþ 03,161.014a yadaiva dhaumyànumate mahàtmà; kçtvà jañàþ pravrajitaþ sa jiùõuþ 03,161.014c tadaiva teùàü na babhåva harùaþ; kuto ratis tadgatamànasànàm 03,161.015a bhràtur niyogàt tu yudhiùñhirasya; vanàd asau vàraõamattagàmã 03,161.015c yat kàmyakàt pravrajitaþ sa jiùõus; tadaiva te ÷okahatà babhåvuþ 03,161.015d*0831_01 saütyajya kàmàn pravrajitàs tadaiva 03,161.015d*0831_02 pàrthàs tadà ÷okaparà babhåvuþ 03,161.016a tathà tu taü cintayatàü sità÷vam; astràrthinaü vàsavam abhyupetam 03,161.016c màso 'tha kçcchreõa tadà vyatãtas; tasmin nage bhàrata bhàratànàm 03,161.016d*0832_01 uùitvà pa¤ca varùàõi sahasràkùanive÷ane 03,161.016d*0832_02 avàpya divyàny astràõi sarvàõi vibudhe÷varàt 03,161.016d*0832_03 àgneyaü vàruõaü saumyaü vàyavyam atha vaiùõavam 03,161.016d*0832_04 aindraü pà÷upataü bràhmaü pàrameùñhyaü prajàpateþ 03,161.016d*0832_05 yamasya dhàtuþ savitus tvaùñur vai÷ravaõasya ca 03,161.016d*0832_06 tàni pràpya sahasràkùàd abhivàdya ÷atakratum 03,161.016d*0832_07 anuj¤àtas tadà tena kçtvà càpi pradakùiõam 03,161.016d*0832_08 àgacchad arjunaþ prãtaþ prahçùño gandhamàdanam 03,161.017a tataþ kadà cid dharisaüprayuktaü; mahendravàhaü sahasopayàtam 03,161.017c vidyutprabhaü prekùya mahàrathànàü; harùo 'rjunaü cintayatàü babhåva 03,161.018a sa dãpyamànaþ sahasàntarikùaü; prakà÷ayan màtalisaügçhãtaþ 03,161.018c babhau maholkeva ghanàntarasthà; ÷ikheva càgner jvalità vidhåmà 03,161.019a tam àsthitaþ saüdadç÷e kirãñã; sragvã varàõy àbharaõàni bibhrat 03,161.019c dhanaüjayo vajradharaprabhàvaþ; ÷riyà jvalan parvatam àjagàma 03,161.020a sa ÷ailam àsàdya kirãñamàlã; mahendravàhàd avaruhya tasmàt 03,161.020c dhaumyasya pàdàv abhivàdya pårvam; ajàta÷atros tadanantaraü ca 03,161.021a vçkodarasyàpi vavanda pàdau; màdrãsutàbhyàm abhivàdita÷ ca 03,161.021c sametya kçùõàü parisàntvya cainàü; prahvo 'bhavad bhràtur upahvare saþ 03,161.022a babhåva teùàü paramaþ praharùas; tenàprameyeõa samàgatànàm 03,161.022c sa càpi tàn prekùya kirãñamàlã; nananda ràjànam abhipra÷aüsan 03,161.023a yam àsthitaþ sapta jaghàna pågàn; diteþ sutànàü namucer nihantà 03,161.023c tam indravàhaü samupetya pàrthàþ; pradakùiõaü cakrur adãnasattvàþ 03,161.024a te màtale÷ cakrur atãva hçùñàþ; satkàram agryaü suraràjatulyam 03,161.024c sarvaü yathàvac ca divaukasas tàn; papracchur enaü kururàjaputràþ 03,161.025a tàn apy asau màtalir abhyanandat; piteva putràn anu÷iùya cainàn 03,161.025c yayau rathenàpratimaprabheõa; punaþ sakà÷aü tridive÷varasya 03,161.026a gate tu tasmin varadevavàhe; ÷akràtmajaþ sarvaripupramàthã 03,161.026b*0833_01 sàkùàt sahasràkùa iva pratãtaþ 03,161.026b*0833_02 ÷rãmàn svadehàd avamucya jiùõuþ 03,161.026c ÷akreõa dattàni dadau mahàtmà; mahàdhanàny uttamaråpavanti 03,161.026e divàkaràbhàõi vibhåùaõàni; prãtaþ priyàyai sutasomamàtre 03,161.027a tataþ sa teùàü kurupuügavànàü; teùàü ca såryàgnisamaprabhàõàm 03,161.027c viprarùabhàõàm upavi÷ya madhye; sarvaü yathàvat kathayàü babhåva 03,161.027d*0834_01 devais tu dattà hi yathàstramukhyàþ 03,161.027d*0834_02 prakhyàpayad valkalacãravàsàþ 03,161.028a evaü mayàstràõy upa÷ikùitàni; ÷akràc ca vàtàc ca ÷ivàc ca sàkùàt 03,161.028c tathaiva ÷ãlena samàdhinà ca; prãtàþ surà me sahitàþ sahendràþ 03,161.029a saükùepato vai sa vi÷uddhakarmà; tebhyaþ samàkhyàya divi prave÷am 03,161.029c màdrãsutàbhyàü sahitaþ kirãñã; suùvàpa tàm àvasatiü pratãtaþ 03,162.000*0835_01 tato rajanyàü vyuùñàyàü dharmaràjaü yudhiùñhiram 03,162.000*0835_02 bhràtçbhiþ sahitaþ sarvair avandata dhanaüjayaþ 03,162.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,162.001a etasminn eva kàle tu sarvavàditranisvanaþ 03,162.001c babhåva tumulaþ ÷abdas tv antarikùe divaukasàm 03,162.002a rathanemisvana÷ caiva ghaõñà÷abda÷ ca bhàrata 03,162.002c pçthag vyàlamçgàõàü ca pakùiõàü caiva sarva÷aþ 03,162.002d*0836_01 ravonmukhàs te saüprekùya prãyamàõàþ kurådvahàþ 03,162.002d*0836_02 marudbhir anvitaü ÷akram àpatantaü vihàyasà 03,162.003a taü samantàd anuyayur gandharvàpsarasas tathà 03,162.003c vimànaiþ såryasaükà÷air devaràjam ariüdamam 03,162.004a tataþ sa haribhir yuktaü jàmbånadapariùkçtam 03,162.004c meghanàdinam àruhya ÷riyà paramayà jvalan 03,162.005a pàrthàn abhyàjagàmà÷u devaràjaþ puraüdaraþ 03,162.005c àgatya ca sahasràkùo rathàd avaruroha vai 03,162.006a taü dçùñvaiva mahàtmànaü dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,162.006c bhràtçbhiþ sahitaþ ÷rãmàn devaràjam upàgamat 03,162.007a påjayàm àsa caivàtha vidhivad bhåridakùiõaþ 03,162.007c yathàrham amitàtmànaü vidhidçùñena karmaõà 03,162.008a dhanaüjaya÷ ca tejasvã praõipatya puraüdaram 03,162.008c bhçtyavat praõatas tasthau devaràjasamãpataþ 03,162.009a àpyàyata mahàtejàþ kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,162.009c dhanaüjayam abhiprekùya vinãtaü sthitam antike 03,162.010a jañilaü devaràjasya tapoyuktam akalmaùam 03,162.010c harùeõa mahatàviùñaþ phalgunasyàtha dar÷anàt 03,162.010d*0837_01 babhåva paramaprãto devaràjaü ca påjayan 03,162.011a taü tathàdãnamanasaü ràjànaü harùasaüplutam 03,162.011c uvàca vacanaü dhãmàn devaràjaþ puraüdaraþ 03,162.012a tvam imàü pçthivãü ràjan pra÷àsiùyasi pàõóava 03,162.012c svasti pràpnuhi kaunteya kàmyakaü punar à÷ramam 03,162.013a astràõi labdhàni ca pàõóavena; sarvàõi mattaþ prayatena ràjan 03,162.013c kçtapriya÷ càsmi dhanaüjayena; jetuü na ÷akyas tribhir eùa lokaiþ 03,162.014a evam uktvà sahasràkùaþ kuntãputraü yudhiùñhiram 03,162.014c jagàma tridivaü hçùñaþ ståyamàno maharùibhiþ 03,162.015a dhane÷varagçhasthànàü pàõóavànàü samàgamam 03,162.015c ÷akreõa ya imaü vidvàn adhãyãta samàhitaþ 03,162.016a saüvatsaraü brahmacàrã niyataþ saü÷itavrataþ 03,162.016c sa jãveta niràbàdhaþ susukhã ÷aradàü ÷atam 03,163.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,163.001a yathàgataü gate ÷akre bhràtçbhiþ saha saügataþ 03,163.001c kçùõayà caiva bãbhatsur dharmaputram apåjayat 03,163.002a abhivàdayamànaü tu mårdhny upàghràya pàõóavam 03,163.002c harùagadgadayà vàcà prahçùño 'rjunam abravãt 03,163.003a katham arjuna kàlo 'yaü svarge vyatigatas tava 03,163.003c kathaü càstràõy avàptàni devaràja÷ ca toùitaþ 03,163.004a samyag và te gçhãtàni kaccid astràõi bhàrata 03,163.004c kaccit suràdhipaþ prãto rudra÷ càstràõy adàt tava 03,163.005a yathà dçùña÷ ca te ÷akro bhagavàn và pinàkadhçk 03,163.005c yathà càstràõy avàptàni yathà càràdhita÷ ca te 03,163.006a yathoktavàüs tvàü bhagavठ÷atakratur ariüdama 03,163.006c kçtapriyas tvayàsmãti tac ca te kiü priyaü kçtam 03,163.006e etad icchàmy ahaü ÷rotuü vistareõa mahàdyute 03,163.007a yathà tuùño mahàdevo devaràja÷ ca te 'nagha 03,163.007c yac càpi vajrapàões te priyaü kçtam ariüdama 03,163.007e etad àkhyàhi me sarvam akhilena dhanaüjaya 03,163.008 arjuna uvàca 03,163.008a ÷çõu hanta mahàràja vidhinà yena dçùñavàn 03,163.008c ÷atakratum ahaü devaü bhagavantaü ca ÷aükaram 03,163.009a vidyàm adhãtya tàü ràjaüs tvayoktàm arimardana 03,163.009c bhavatà ca samàdiùñas tapase prasthito vanam 03,163.010a bhçgutuïgam atho gatvà kàmyakàd àsthitas tapaþ 03,163.010c ekaràtroùitaþ kaü cid apa÷yaü bràhmaõaü pathi 03,163.011a sa màm apçcchat kaunteya kvàsi gantà bravãhi me 03,163.011c tasmà avitathaü sarvam abruvaü kurunandana 03,163.012a sa tathyaü mama tac chrutvà bràhmaõo ràjasattama 03,163.012c apåjayata màü ràjan prãtimàü÷ càbhavan mayi 03,163.013a tato màm abravãt prãtas tapa àtiùñha bhàrata 03,163.013c tapasvã nacireõa tvaü drakùyase vibudhàdhipam 03,163.014a tato 'haü vacanàt tasya girim àruhya ÷ai÷iram 03,163.014c tapo 'tapyaü mahàràja màsaü målaphalà÷anaþ 03,163.015a dvitãya÷ càpi me màso jalaü bhakùayato gataþ 03,163.015c niràhàras tçtãye 'tha màse pàõóavanandana 03,163.016a årdhvabàhu÷ caturthaü tu màsam asmi sthitas tadà 03,163.016c na ca me hãyate pràõas tad adbhutam ivàbhavat 03,163.017a caturthe samabhikrànte prathame divase gate 03,163.017c varàhasaüsthitaü bhåtaü matsamãpam upàgamat 03,163.018a nighnan prothena pçthivãü vilikhaü÷ caraõair api 03,163.018c saümàrja¤ jañhareõorvãü vivartaü÷ ca muhur muhuþ 03,163.019a anu tasyàparaü bhåtaü mahat kairàtasaüsthitam 03,163.019c dhanurbàõàsimat pràptaü strãgaõànugataü tadà 03,163.020a tato 'haü dhanur àdàya tathàkùayyau maheùudhã 03,163.020c atàóayaü ÷areõàtha tad bhåtaü lomaharùaõam 03,163.021a yugapat tat kiràta÷ ca vikçùya balavad dhanuþ 03,163.021c abhyàjaghne dçóhataraü kampayann iva me manaþ 03,163.022a sa tu màm abravãd ràjan mama pårvaparigrahaþ 03,163.022c mçgayàdharmam utsçjya kimarthaü tàóitas tvayà 03,163.023a eùa te ni÷itair bàõair darpaü hanmi sthiro bhava 03,163.023c sa varùmavàn mahàkàyas tato màm abhyadhàvata 03,163.024a tato girim ivàtyartham àvçõon màü mahà÷araiþ 03,163.024c taü càhaü ÷aravarùeõa mahatà samavàkiram 03,163.025a tataþ ÷arair dãptamukhaiþ patritair anumantritaiþ 03,163.025c pratyavidhyam ahaü taü tu vajrair iva ÷iloccayam 03,163.026a tasya tac chatadhà råpam abhavac ca sahasradhà 03,163.026c tàni càsya ÷arãràõi ÷arair aham atàóayam 03,163.027a punas tàni ÷arãràõi ekãbhåtàni bhàrata 03,163.027c adç÷yanta mahàràja tàny ahaü vyadhamaü punaþ 03,163.028a aõur bçhacchirà bhåtvà bçhac càõu÷iràþ punaþ 03,163.028c ekãbhåtas tadà ràjan so 'bhyavartata màü yudhi 03,163.029a yadàbhibhavituü bàõair naiva ÷aknomi taü raõe 03,163.029c tato 'ham astram àtiùñhaü vàyavyaü bharatarùabha 03,163.030a na cainam a÷akaü hantuü tad adbhutam ivàbhavat 03,163.030c tasmin pratihate càstre vismayo me mahàn abhåt 03,163.031a bhåya÷ caiva mahàràja savi÷eùam ahaü tataþ 03,163.031c astrapågena mahatà raõe bhåtam avàkiram 03,163.032a sthåõàkarõam ayojàlaü ÷aravarùaü ÷arolbaõam 03,163.032c ÷ailàstram a÷mavarùaü ca samàsthàyàham abhyayàm 03,163.032e jagràsa prahasaüs tàni sarvàõy astràõi me 'nagha 03,163.033a teùu sarveùu ÷ànteùu brahmàstram aham àdi÷am 03,163.033c tataþ prajvalitair bàõaiþ sarvataþ sopacãyata 03,163.033e upacãyamàna÷ ca mayà mahàstreõa vyavardhata 03,163.034a tataþ saütàpito loko matprasåtena tejasà 03,163.034c kùaõena hi di÷aþ khaü ca sarvato 'bhividãpitam 03,163.035a tad apy astraü mahàtejàþ kùaõenaiva vya÷àtayat 03,163.035a*0838_01 **** **** tato 'ham apataü mahãm 03,163.035a*0838_02 tataþ prahasya tad bhåtaü 03,163.035c brahmàstre tu hate ràjan bhayaü màü mahad àvi÷at 03,163.036a tato 'haü dhanur àdàya tathàkùayyau maheùudhã 03,163.036c sahasàbhyahanaü bhåtaü tàny apy astràõy abhakùayat 03,163.037a hateùv astreùu sarveùu bhakùiteùv àyudheùu ca 03,163.037c mama tasya ca bhåtasya bàhuyuddham avartata 03,163.038a vyàyàmaü muùñibhiþ kçtvà talair api samàhatau 03,163.038c apàtayac ca tad bhåtaü ni÷ceùño hy agamaü mahãm 03,163.039a tataþ prahasya tad bhåtaü tatraivàntaradhãyata 03,163.039b*0839_01 tata÷ cintàü samagamaü påjayiùyàmy ahaü punaþ 03,163.039b*0839_02 iti puùpàõi saügçhya saikataü ÷aükaraü prabhum 03,163.039b*0839_03 påjayiùyaüs tam adràkùaü kiràtaü puùpadhàriõam 03,163.039b*0839_04 tata÷ cànyàni puùpàõi påjayiùyan punaþ punaþ 03,163.039b*0839_05 tàni sarvàõi dçùñvàhaü kiràtasya ca mårdhani 03,163.039b*0839_06 iti kçtvà mahàdevaü praõato 'smi punaþ punaþ 03,163.039c saha strãbhir mahàràja pa÷yato me 'dbhutopamam 03,163.040a evaü kçtvà sa bhagavàüs tato 'nyad råpam àtmanaþ 03,163.040c divyam eva mahàràja vasàno 'dbhutam ambaram 03,163.041a hitvà kiràtaråpaü ca bhagavàüs trida÷e÷varaþ 03,163.041c svaråpaü divyam àsthàya tasthau tatra mahe÷varaþ 03,163.042a adç÷yata tataþ sàkùàd bhagavàn govçùadhvajaþ 03,163.042c umàsahàyo haridçg bahuråpaþ pinàkadhçk 03,163.043a sa màm abhyetya samare tathaivàbhimukhaü sthitam 03,163.043c ÷ålapàõir athovàca tuùño 'smãti paraütapa 03,163.044a tatas tad dhanur àdàya tåõau càkùayyasàyakau 03,163.044c pràdàn mamaiva bhagavàn varayasveti càbravãt 03,163.045a tuùño 'smi tava kaunteya bråhi kiü karavàõi te 03,163.045c yat te manogataü vãra tad bråhi vitaràmy aham 03,163.045e amaratvam apàhàya bråhi yat te manogatam 03,163.046a tataþ prà¤jalir evàham astreùu gatamànasaþ 03,163.046c praõamya ÷irasà ÷arvaü tato vacanam àdade 03,163.047a bhagavàn me prasanna÷ ced ãpsito 'yaü varo mama 03,163.047c astràõãcchàmy ahaü j¤àtuü yàni deveùu kàni cit 03,163.047e dadànãty eva bhagavàn abravãt tryambaka÷ ca màm 03,163.048a raudram astraü madãyaü tvàm upasthàsyati pàõóava 03,163.048c pradadau ca mama prãtaþ so 'straü pà÷upataü prabhuþ 03,163.049a uvàca ca mahàdevo dattvà me 'straü sanàtanam 03,163.049c na prayojyaü bhaved etan mànuùeùu kathaü cana 03,163.049d*0840_01 jagad vinirdahed evam alpatejasi pàtitam 03,163.050a pãóyamànena balavat prayojyaü te dhanaüjaya 03,163.050c astràõàü pratighàte ca sarvathaiva prayojayeþ 03,163.051a tad apratihataü divyaü sarvàstrapratiùedhanam 03,163.051c mårtiman me sthitaü pàr÷ve prasanne govçùadhvaje 03,163.052a utsàdanam amitràõàü parasenànikartanam 03,163.052c duràsadaü duùprahasaü suradànavaràkùasaiþ 03,163.053a anuj¤àtas tv ahaü tena tatraiva samupàvi÷am 03,163.053c prekùata÷ caiva me devas tatraivàntaradhãyata 03,164.001 arjuna uvàca 03,164.001a tatas tàm avasaü prãto rajanãü tatra bhàrata 03,164.001c prasàdàd devadevasya tryambakasya mahàtmanaþ 03,164.002a vyuùito rajanãü càhaü kçtvà pårvàhõikakriyàm 03,164.002c apa÷yaü taü dvija÷reùñhaü dçùñavàn asmi yaü purà 03,164.003a tasmai càhaü yathàvçttaü sarvam eva nyavedayam 03,164.003c bhagavantaü mahàdevaü sameto 'smãti bhàrata 03,164.004a sa màm uvàca ràjendra prãyamàõo dvijottamaþ 03,164.004c dçùñas tvayà mahàdevo yathà nànyena kena cit 03,164.005a sametya lokapàlais tu sarvair vaivasvatàdibhiþ 03,164.005c draùñàsy anagha devendraü sa ca te 'stràõi dàsyati 03,164.006a evam uktvà sa màü ràjann à÷liùya ca punaþ punaþ 03,164.006c agacchat sa yathàkàmaü bràhmaõaþ såryasaünibhaþ 03,164.007a athàparàhõe tasyàhnaþ pràvàt puõyaþ samãraõaþ 03,164.007c punar navam imaü lokaü kurvann iva sapatnahan 03,164.008a divyàni caiva màlyàni sugandhãni navàni ca 03,164.008c ÷ai÷irasya gireþ pàde pràduràsan samãpataþ 03,164.009a vàditràõi ca divyàni sughoùàõi samantataþ 03,164.009c stutaya÷ cendrasaüyuktà a÷råyanta manoharàþ 03,164.010a gaõà÷ càpsarasàü tatra gandharvàõàü tathaiva ca 03,164.010c purastàd devadevasya jagur gãtàni sarva÷aþ 03,164.011a marutàü ca gaõàs tatra devayànair upàgaman 03,164.011c mahendrànucarà ye ca devasadmanivàsinaþ 03,164.012a tato marutvàn haribhir yuktair vàhaiþ svalaükçtaiþ 03,164.012c ÷acãsahàyas tatràyàt saha sarvais tadàmaraiþ 03,164.013a etasminn eva kàle tu kubero naravàhanaþ 03,164.013c dar÷ayàm àsa màü ràjaül lakùmyà paramayà yutaþ 03,164.014a dakùiõasyàü di÷i yamaü pratyapa÷yaü vyavasthitam 03,164.014c varuõaü devaràjaü ca yathàsthànam avasthitam 03,164.015a te màm åcur mahàràja sàntvayitvà surarùabhàþ 03,164.015c savyasàcin samãkùasva lokapàlàn avasthitàn 03,164.016a surakàryàrthasiddhyarthaü dçùñavàn asi ÷aükaram 03,164.016c asmatto 'pi gçhàõa tvam astràõãti samantataþ 03,164.017a tato 'haü prayato bhåtvà praõipatya surarùabhàn 03,164.017c pratyagçhõaü tadàstràõi mahànti vidhivat prabho 03,164.018a gçhãtàstras tato devair anuj¤àto 'smi bhàrata 03,164.018c atha devà yayuþ sarve yathàgatam ariüdama 03,164.019a maghavàn api deve÷o ratham àruhya suprabham 03,164.019c uvàca bhagavàn vàkyaü smayann iva suràrihà 03,164.020a puraivàgamanàd asmàd vedàhaü tvàü dhanaüjaya 03,164.020c ataþ paraü tv ahaü vai tvàü dar÷aye bharatarùabha 03,164.021a tvayà hi tãrtheùu purà samàplàvaþ kçto 'sakçt 03,164.021c tapa÷ cedaü purà taptaü svargaü gantàsi pàõóava 03,164.022a bhåya÷ caiva tu taptavyaü tapaþ paramadàruõam 03,164.022b*0841_01 du÷caraü ghoram astràõàü tapasa÷ copadar÷anam 03,164.022c uvàca bhagavàn sarvaü tapasa÷ copapàdanam 03,164.022d*0842_01 svargas tv ava÷yaü gantavyas tvayà ÷atruniùådana 03,164.023a màtalir manniyogàt tvàü tridivaü pràpayiùyati 03,164.023c viditas tvaü hi devànàm çùãõàü ca mahàtmanàm 03,164.023d*0843_01 ihasthaþ pàõóava÷reùñha tapaþ kurvan suduùkaram 03,164.024a tato 'ham abruvaü ÷akraü prasãda bhagavan mama 03,164.024c àcàryaü varaye tvàham astràrthaü trida÷e÷vara 03,164.025 indra uvàca 03,164.025a kråraü karmàstravit tàta kariùyasi paraütapa 03,164.025c yadartham astràõãpsus tvaü taü kàmaü pàõóavàpnuhi 03,164.026 arjuna uvàca 03,164.026a tato 'ham abruvaü nàhaü divyàny astràõi ÷atruhan 03,164.026c mànuùeùu prayokùyàmi vinàstrapratighàtanam 03,164.027a tàni divyàni me 'stràõi prayaccha vibudhàdhipa 03,164.027c lokàü÷ càstrajitàn pa÷càl labheyaü surapuügava 03,164.028 indra uvàca 03,164.028a parãkùàrthaü mayaitat te vàkyam uktaü dhanaüjaya 03,164.028c mamàtmajasya vacanaü såpapannam idaü tava 03,164.029a ÷ikùa me bhavanaü gatvà sarvàõy astràõi bhàrata 03,164.029c vàyor agner vasubhyo 'tha varuõàt samarudgaõàt 03,164.030a sàdhyaü paitàmahaü caiva gandharvoragarakùasàm 03,164.030c vaiùõavàni ca sarvàõi nairçtàni tathaiva ca 03,164.030e madgatàni ca yànãha sarvàstràõi kurådvaha 03,164.031 arjuna uvàca 03,164.031a evam uktvà tu màü ÷akras tatraivàntaradhãyata 03,164.031c athàpa÷yaü hariyujaü ratham aindram upasthitam 03,164.031e divyaü màyàmayaü puõyaü yattaü màtalinà nçpa 03,164.032a lokapàleùu yàteùu màm uvàcàtha màtaliþ 03,164.032c draùñum icchati ÷akras tvàü devaràjo mahàdyute 03,164.033a saüsiddhas tvaü mahàbàho kuru kàryam anuttamam 03,164.033c pa÷ya puõyakçtàü lokàn sa÷arãro divaü vraja 03,164.033d*0844_01 devaràjaþ sahasràkùas tvàü didçkùati bhàrata 03,164.034a ity ukto 'haü màtalinà girim àmantrya ÷ai÷iram 03,164.034c pradakùiõam upàvçtya samàrohaü rathottamam 03,164.035a codayàm àsa sa hayàn manomàrutaraühasaþ 03,164.035c màtalir haya÷àstraj¤o yathàvad bhåridakùiõaþ 03,164.036a avaikùata ca me vaktraü sthitasyàtha sa sàrathiþ 03,164.036c tathà bhrànte rathe ràjan vismita÷ cedam abravãt 03,164.037a atyadbhutam idaü me 'dya vicitraü pratibhàti màm 03,164.037c yad àsthito rathaü divyaü padà na calito bhavàn 03,164.038a devaràjo 'pi hi mayà nityam atropalakùitaþ 03,164.038c vicalan prathamotpàte hayànàü bharatarùabha 03,164.039a tvaü punaþ sthita evàtra rathe bhrànte kurådvaha 03,164.039c ati÷akram idaü sattvaü taveti pratibhàti me 03,164.040a ity uktvàkà÷am àvi÷ya màtalir vibudhàlayàn 03,164.040c dar÷ayàm àsa me ràjan vimànàni ca bhàrata 03,164.040d*0845_01 sa ratho haribhir yukto hy årdhvam àcakrame tataþ 03,164.040d*0845_02 çùayo devatà÷ caiva påjayanti narottama 03,164.040d*0845_03 tataþ kàmagamàül lokàn apa÷yaü vai surarùiõàm 03,164.040d*0845_04 gandharvàpsarasàü caiva prabhàvam amitaujasàm 03,164.041a nandanàdãni devànàü vanàni bahulàny uta 03,164.041c dar÷ayàm àsa me prãtyà màtaliþ ÷akrasàrathiþ 03,164.042a tataþ ÷akrasya bhavanam apa÷yam amaràvatãm 03,164.042c divyaiþ kàmaphalair vçkùai ratnai÷ ca samalaükçtàm 03,164.043a na tàü bhàsayate såryo na ÷ãtoùõe na ca klamaþ 03,164.043c rajaþ païko na ca tamas tatràsti na jarà nçpa 03,164.044a na tatra ÷oko dainyaü và vaivarõyaü copalakùyate 03,164.044c divaukasàü mahàràja na ca glànir ariüdama 03,164.045a na krodhalobhau tatràstàm a÷ubhaü ca vi÷àü pate 03,164.045c nityatuùñà÷ ca hçùñà÷ ca pràõinaþ surave÷mani 03,164.046a nityapuùpaphalàs tatra pàdapà haritacchadàþ 03,164.046c puùkariõya÷ ca vividhàþ padmasaugandhikàyutàþ 03,164.047a ÷ãtas tatra vavau vàyuþ sugandho jãvanaþ ÷uciþ 03,164.047c sarvaratnavicitrà ca bhåmiþ puùpavibhåùità 03,164.048a mçgadvijà÷ ca bahavo rucirà madhurasvaràþ 03,164.048c vimànayàyina÷ càtra dç÷yante bahavo 'maràþ 03,164.049a tato 'pa÷yaü vasån rudràn sàdhyàü÷ ca samarudgaõàn 03,164.049c àdityàn a÷vinau caiva tàn sarvàn pratyapåjayam 03,164.050a te màü vãryeõa ya÷asà tejasà ca balena ca 03,164.050c astrai÷ càpy anvajànanta saügràmavijayena ca 03,164.051a pravi÷ya tàü purãü ramyàü devagandharvasevitàm 03,164.051c devaràjaü sahasràkùam upàtiùñhaü kçtà¤jaliþ 03,164.052a dadàv ardhàsanaü prãtaþ ÷akro me dadatàü varaþ 03,164.052c bahumànàc ca gàtràõi paspar÷a mama vàsavaþ 03,164.053a tatràhaü devagandharvaiþ sahito bhuridakùiõa 03,164.053c astràrtham avasaü svarge kurvàõo 'stràõi bhàrata 03,164.054a vi÷vàvaso÷ ca me putra÷ citraseno 'bhavat sakhà 03,164.054c sa ca gàndharvam akhilaü gràhayàm àsa màü nçpa 03,164.055a tato 'ham avasaü ràjan gçhãtàstraþ supåjitaþ 03,164.055c sukhaü ÷akrasya bhavane sarvakàmasamanvitaþ 03,164.056a ÷çõvan vai gãta÷abdaü ca tårya÷abdaü ca puùkalam 03,164.056c pa÷yaü÷ càpsarasaþ ÷reùñhà nçtyamànàþ paraütapa 03,164.057a tat sarvam anavaj¤àya tathyaü vijj¤àya bhàrata 03,164.057c atyarthaü pratigçhyàham astreùv eva vyavasthitaþ 03,164.058a tato 'tuùyat sahasràkùas tena kàmena me vibhuþ 03,164.058c evaü me vasato ràjann eùa kàlo 'tyagàd divi 03,165.001 arjuna uvàca 03,165.001a kçtàstram abhivi÷vastam atha màü harivàhanaþ 03,165.001c saüspç÷ya mårdhni pàõibhyàm idaü vacanam abravãt 03,165.002a na tvam adya yudhà jetuü ÷akyaþ suragaõair api 03,165.002c kiü punar mànuùe loke mànuùair akçtàtmabhiþ 03,165.002e aprameyo 'pradhçùya÷ ca yuddheùv apratimas tathà 03,165.002f*0846_01 ajeyas tvaü hi saügràme sarvair api suràsuraiþ 03,165.003a athàbravãt punar devaþ saüprahçùñatanåruhaþ 03,165.003c astrayuddhe samo vãra na te ka÷ cid bhaviùyati 03,165.004a apramattaþ sadà dakùaþ satyavàdã jitendriyaþ 03,165.004c brahmaõya÷ càstravic càsi ÷åra÷ càsi kurådvaha 03,165.005a astràõi samavàptàni tvayà da÷a ca pa¤ca ca 03,165.005c pa¤cabhir vidhibhiþ pàrtha na tvayà vidyate samaþ 03,165.006a prayogam upasaühàram àvçttiü ca dhanaüjaya 03,165.006c pràya÷cittaü ca vettha tvaü pratighàtaü ca sarva÷aþ 03,165.007a tava gurvarthakàlo 'yam upapannaþ paraütapa 03,165.007c pratijànãùva taü kartum ato vetsyàmy ahaü param 03,165.008a tato 'ham abruvaü ràjan devaràjam idaü vacaþ 03,165.008c viùahyaü cen mayà kartuü kçtam eva nibodha tat 03,165.009a tato màm abravãd ràjan prahasya balavçtrahà 03,165.009c nàviùahyaü tavàdyàsti triùu lokeùu kiü cana 03,165.010a nivàtakavacà nàma dànavà mama ÷atravaþ 03,165.010c samudrakukùim à÷ritya durge prativasanty uta 03,165.011a tisraþ koñyaþ samàkhyàtàs tulyaråpabalaprabhàþ 03,165.011c tàüs tatra jahi kaunteya gurvarthas te bhaviùyati 03,165.012a tato màtalisaüyuktaü mayårasamaromabhiþ 03,165.012c hayair upetaü pràdàn me rathaü divyaü mahàprabham 03,165.013a babandha caiva me mårdhni kirãñam idam uttamam 03,165.013c svaråpasadç÷aü caiva pràdàd aïgavibhåùaõam 03,165.014a abhedyaü kavacaü cedaü spar÷aråpavad uttamam 03,165.014c ajaràü jyàm imàü càpi gàõóãve samayojayat 03,165.015a tataþ pràyàm ahaü tena syandanena viràjatà 03,165.015c yenàjayad devapatir baliü vairocaniü purà 03,165.016a tato devàþ sarva eva tena ghoùeõa bodhitaþ 03,165.016c manvànà devaràjaü màü samàjagmur vi÷àü pate 03,165.016e dçùñvà ca màm apçcchanta kiü kariùyasi phalguna 03,165.017a tàn abruvaü yathàbhåtam idaü kartàsmi saüyuge 03,165.017c nivàtakavacànàü tu prasthitaü màü vadhaiùiõam 03,165.017e nibodhata mahàbhàgàþ ÷ivaü cà÷àsta me 'naghàþ 03,165.017f*0847_01 tato vàgbhiþ pra÷astàbhis trida÷àþ pçthivãpate 03,165.018a tuùñuvur màü prasannàs te yathà devaü puraüdaram 03,165.018c rathenànena maghavà jitavठ÷ambaraü yudhi 03,165.018e namuciü balavçtrau ca prahlàdanarakàv api 03,165.019a bahåni ca sahasràõi prayutàny arbudàni ca 03,165.019c rathenànena daityànàü jitavàn maghavàn yudhi 03,165.020a tvam apy etena kaunteya nivàtakavacàn raõe 03,165.020c vijetà yudhi vikramya pureva maghavàn va÷ã 03,165.021a ayaü ca ÷aïkhapravaro yena jetàsi dànavàn 03,165.021c anena vijità lokàþ ÷akreõàpi mahàtmanà 03,165.022a pradãyamànaü devais tu devadattaü jalodbhavam 03,165.022c pratyagçhõaü jayàyainaü ståyamànas tadàmaraiþ 03,165.023a sa ÷aïkhã kavacã bàõã pragçhãta÷aràsanaþ 03,165.023c dànavàlayam atyugraü prayàto 'smi yuyutsayà 03,166.001 arjuna uvàca 03,166.001a tato 'haü ståyamànas tu tatra tatra maharùibhiþ 03,166.001c apa÷yam udadhiü bhãmam apàüpatim athàvyayam 03,166.002a phenavatyaþ prakãrõà÷ ca saühatà÷ ca samucchritàþ 03,166.002c årmaya÷ càtra dç÷yante calanta iva parvatàþ 03,166.002e nàvaþ sahasra÷as tatra ratnapårõàþ samantataþ 03,166.002f*0848_01 nabhasãva vimànàni vicarantyo virejire 03,166.003a timiügilàþ kacchapà÷ ca tathà timitimiügilàþ 03,166.003c makarà÷ càtra dç÷yante jale magnà ivàdrayaþ 03,166.004a ÷aïkhànàü ca sahasràõi magnàny apsu samantataþ 03,166.004c dç÷yante sma yathà ràtrau tàràs tanv abhrasaüvçtàþ 03,166.005a tathà sahasra÷as tatra ratnasaüghàþ plavanty uta 03,166.005c vàyu÷ ca ghårõate bhãmas tad adbhutam ivàbhavat 03,166.006a tam atãtya mahàvegaü sarvàmbhonidhim uttamam 03,166.006c apa÷yaü dànavàkãrõaü tad daityapuram antikàt 03,166.007a tatraiva màtalis tårõaü nipatya pçthivãtale 03,166.007b*0849_01 rathaü taü tu samà÷liùya pràdravad rathayogavit 03,166.007c nàdayan rathaghoùeõa tat puraü samupàdravat 03,166.008a rathaghoùaü tu taü ÷rutvà stanayitnor ivàmbare 03,166.008c manvànà devaràjaü màü saüvignà dànavàbhavan 03,166.009a sarve saübhràntamanasaþ ÷aracàpadharàþ sthitàþ 03,166.009c tathà ÷ålàsipara÷ugadàmusalapàõayaþ 03,166.010a tato dvàràõi pidadhur dànavàs trastacetasaþ 03,166.010c saüvidhàya pure rakùàü na sma ka÷ cana dç÷yate 03,166.011a tataþ ÷aïkham upàdàya devadattaü mahàsvanam 03,166.011c puram àsuram à÷liùya pràdhamaü taü ÷anair aham 03,166.012a sa tu ÷abdo divaü stabdhvà prati÷abdam ajãjanat 03,166.012c vitresu÷ ca nililyu÷ ca bhåtàni sumahànty api 03,166.013a tato nivàtakavacàþ sarva eva samantataþ 03,166.013c daü÷ità vividhais tràõair vividhàyudhapàõayaþ 03,166.014a àyasai÷ ca mahà÷ålair gadàbhir musalair api 03,166.014c paññi÷aiþ karavàlai÷ ca rathacakrai÷ ca bhàrata 03,166.015a ÷ataghnãbhir bhu÷uõóãbhiþ khaógai÷ citraiþ svalaükçtaiþ 03,166.015c pragçhãtair diteþ putràþ pràduràsan sahasra÷aþ 03,166.016a tato vicàrya bahudhà rathamàrgeùu tàn hayàn 03,166.016c pràcodayat same de÷e màtalir bharatarùabha 03,166.017a tena teùàü praõunnànàm à÷utvàc chãghragàminàm 03,166.017c nànvapa÷yaü tadà kiü cit tan me 'dbhutam ivàbhavat 03,166.018a tatas te dànavàs tatra yodhavràtàny aneka÷aþ 03,166.018c vikçtasvararåpàõi bhç÷aü sarvàõy acodayan 03,166.019a tena ÷abdena mahatà samudre parvatopamàþ 03,166.019c àplavanta gataiþ sattvair matsyàþ ÷atasahasra÷aþ 03,166.020a tato vegena mahatà dànavà màm upàdravan 03,166.020c vimu¤cantaþ ÷itàn bàõठ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,166.021a sa saüprahàras tumulas teùàü mama ca bhàrata 03,166.021c avartata mahàghoro nivàtakavacàntakaþ 03,166.022a tato devarùaya÷ caiva dànavarùigaõà÷ ca ye 03,166.022c brahmarùaya÷ ca siddhà÷ ca samàjagmur mahàmçdhe 03,166.023a te vai màm anuråpàbhir madhuràbhir jayaiùiõaþ 03,166.023c astuvan munayo vàgbhir yathendraü tàrakàmaye 03,167.001 arjuna uvàca 03,167.001a tato nivàtakavacàþ sarve vegena bhàrata 03,167.001c abhyadravan màü sahitàþ pragçhãtàyudhà raõe 03,167.002a àcchidya rathapanthànam utkro÷anto mahàrathàþ 03,167.002c àvçtya sarvatas te màü ÷aravarùair avàkiran 03,167.003a tato 'pare mahàvãryàþ ÷ålapaññi÷apàõayaþ 03,167.003c ÷ålàni ca bhu÷uõóã÷ ca mumucur dànavà mayi 03,167.004a tac chålavarùaü sumahad gadà÷aktisamàkulam 03,167.004c ani÷aü sçjyamànaü tair apatan madrathopari 03,167.005a anye màm abhyadhàvanta nivàtakavacà yudhi 03,167.005c ÷ita÷astràyudhà raudràþ kàlaråpàþ prahàriõaþ 03,167.006a tàn ahaü vividhair bàõair vegavadbhir ajihmagaiþ 03,167.006c gàõóãvamuktair abhyaghnam ekaikaü da÷abhir mçdhe 03,167.006e te kçtà vimukhàþ sarve matprayuktaiþ ÷ilà÷itaiþ 03,167.007a tato màtalinà tårõaü hayàs te saüpracoditàþ 03,167.007c rathamàrgàd bahåüs tatra vicerur vàtaraühasaþ 03,167.007e susaüyatà màtalinà pràmathnanta diteþ sutàn 03,167.008a ÷ataü ÷atàs te harayas tasmin yuktà mahàrathe 03,167.008c tadà màtalinà yattà vyacarann alpakà iva 03,167.009a teùàü caraõapàtena rathanemisvanena ca 03,167.009c mama bàõanipàtai÷ ca hatàs te ÷ata÷o 'suràþ 03,167.010a gatàsavas tathà cànye pragçhãta÷aràsanàþ 03,167.010c hatasàrathayas tatra vyakçùyanta turaügamaiþ 03,167.011a te di÷o vidi÷aþ sarvàþ pratirudhya prahàriõaþ 03,167.011c nighnanti vividhaiþ ÷astrais tato me vyathitaü manaþ 03,167.012a tato 'haü màtaler vãryam apa÷yaü paramàdbhutam 03,167.012c a÷vàüs tathà vegavato yad ayatnàd adhàrayat 03,167.013a tato 'haü laghubhi÷ citrair astrais tàn asuràn raõe 03,167.013c sàyudhàn acchinaü ràja¤ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,167.014a evaü me caratas tatra sarvayatnena ÷atruhan 03,167.014c prãtimàn abhavad vãro màtaliþ ÷akrasàrathiþ 03,167.015a vadhyamànàs tatas te tu hayais tena rathena ca 03,167.015c agaman prakùayaü ke cin nyavartanta tathàpare 03,167.016a spardhamànà ivàsmàbhir nivàtakavacà raõe 03,167.016c ÷aravarùair mahadbhir màü samantàt pratyavàrayan 03,167.016d*0850_01 ÷aravegair nihatyàham astraiþ ÷aravighàtibhiþ 03,167.016d*0850_02 jvaladbhiþ paramaiþ ÷ãghrais tàn avidhyaü sahasra÷aþ 03,167.017a tato 'haü laghubhi÷ citrair brahmàstraparimantritaiþ 03,167.017c vyadhamaü sàyakair à÷u ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,167.018a tataþ saüpãóyamànàs te krodhàviùñà mahàsuràþ 03,167.018c apãóayan màü sahitàþ ÷ara÷ålàsivçùñibhiþ 03,167.019a tato 'ham astram àtiùñhaü paramaü tigmatejasam 03,167.019c dayitaü devaràjasya màdhavaü nàma bhàrata 03,167.020a tataþ khaógàüs tri÷ålàü÷ ca tomaràü÷ ca sahasra÷aþ 03,167.020c astravãryeõa ÷atadhà tair muktàn aham acchinam 03,167.021a chittvà praharaõàny eùàü tatas tàn api sarva÷aþ 03,167.021c pratyavidhyam ahaü roùàd da÷abhir da÷abhiþ ÷araiþ 03,167.022a gàõóãvàd dhi tadà saükhye yathà bhramarapaïktayaþ 03,167.022c niùpatanti tathà bàõàs tan màtalir apåjayat 03,167.023a teùàm api tu bàõàs te bahutvàc chalabhà iva 03,167.023c avàkiran màü balavat tàn ahaü vyadhamaü ÷araiþ 03,167.024a vadhyamànàs tatas te tu nivàtakavacàþ punaþ 03,167.024c ÷aravarùair mahadbhir màü samantàt paryavàrayan 03,167.025a ÷aravegàn nihatyàham astraiþ ÷aravighàtibhiþ 03,167.025c jvaladbhiþ paramaiþ ÷ãghrais tàn avidhyaü sahasra÷aþ 03,167.026a teùàü chinnàni gàtràõi visçjanti sma ÷oõitam 03,167.026c pràvçùãvàtivçùñàni ÷çïgàõãva dharàbhçtàm 03,167.027a indrà÷anisamaspar÷air vegavadbhir ajihmagaiþ 03,167.027c madbàõair vadhyamànàs te samudvignàþ sma dànavàþ 03,167.028a ÷atadhà bhinnadehàntràþ kùãõapraharaõaujasaþ 03,167.028c tato nivàtakavacà màm ayudhyanta màyayà 03,168.001 arjuna uvàca 03,168.001a tato '÷mavarùaü sumahat pràduràsãt samantataþ 03,168.001c nagamàtrair mahàghorais tan màü dçóham apãóayat 03,168.002a tad ahaü vajrasaükà÷aiþ ÷arair indràstracoditaiþ 03,168.002c acårõayaü vegavadbhiþ ÷atadhaikaikam àhave 03,168.003a cårõyamàne '÷mavarùe tu pàvakaþ samajàyata 03,168.003c tatrà÷macårõam apatat pàvakaprakarà iva 03,168.003d*0851_01 tato 'haü vàruõàstreõa a÷mavarùaü vi÷àtavàn 03,168.004a tato '÷mavarùe nihate jalavarùaü mahattaram 03,168.004c dhàràbhir akùamàtràbhiþ pràduràsãn mamàntike 03,168.005a nabhasaþ pracyutà dhàràs tigmavãryàþ sahasra÷aþ 03,168.005c àvçõvan sarvato vyoma di÷a÷ copadi÷as tathà 03,168.006a dhàràõàü ca nipàtena vàyor visphårjitena ca 03,168.006c garjitena ca daityànàü na pràj¤àyata kiü cana 03,168.007a dhàrà divi ca saübaddhà vasudhàyàü ca sarva÷aþ 03,168.007c vyàmohayanta màü tatra nipatantyo 'ni÷aü bhuvi 03,168.008a tatropadiùñam indreõa divyam astraü vi÷oùaõam 03,168.008c dãptaü pràhiõavaü ghoram a÷uùyat tena taj jalam 03,168.009a hate '÷mavarùe tu mayà jalavarùe ca ÷oùite 03,168.009c mumucur dànavà màyàm agniü vàyuü ca mànada 03,168.010a tato 'ham agniü vyadhamaü salilàstreõa sarva÷aþ 03,168.010c ÷ailena ca mahàstreõa vàyor vegam adhàrayam 03,168.011a tasyàü pratihatàyàü tu dànavà yuddhadurmadàþ 03,168.011c pràkurvan vividhà màyà yaugapadyena bhàrata 03,168.012a tato varùaü pràdurabhåt sumahal lomaharùaõam 03,168.012c astràõàü ghoraråpàõàm agner vàyos tathà÷manàm 03,168.013a sà tu màyàmayã vçùñiþ pãóayàm àsa màü yudhi 03,168.013c atha ghoraü tamas tãvraü pràduràsãt samantataþ 03,168.014a tamasà saüvçte loke ghoreõa paruùeõa ca 03,168.014c turagà vimukhà÷ càsan pràskhalac càpi màtaliþ 03,168.015a hastàd dhiraõmaya÷ càsya pratodaþ pràpatad bhuvi 03,168.015c asakçc càha màü bhãtaþ kvàsãti bharatarùabha 03,168.016a màü ca bhãr àvi÷at tãvrà tasmin vigatacetasi 03,168.016c sa ca màü vigataj¤ànaþ saütrasta idam abravãt 03,168.017a suràõàm asuràõàü ca saügràmaþ sumahàn abhåt 03,168.017c amçtàrthe purà pàrtha sa ca dçùño mayànagha 03,168.018a ÷ambarasya vadhe càpi saügràmaþ sumahàn abhåt 03,168.018c sàrathyaü devaràjasya tatràpi kçtavàn aham 03,168.019a tathaiva vçtrasya vadhe saügçhãtà hayà mayà 03,168.019c vairocaner mayà yuddhaü dçùñaü càpi sudàruõam 03,168.019d*0852_01 balapraj¤àdaya÷ càpi tathànyeùàü ca pàõóava 03,168.020a ete mayà mahàghoràþ saügràmàþ paryupàsitàþ 03,168.020c na càpi vigataj¤àno bhåtapårvo 'smi pàõóava 03,168.021a pitàmahena saühàraþ prajànàü vihito dhruvam 03,168.021c na hi yuddham idaü yuktam anyatra jagataþ kùayàt 03,168.022a tasya tad vacanaü ÷rutvà saüstabhyàtmànam àtmanà 03,168.022c mohayiùyan dànavànàm ahaü màyàmayaü balam 03,168.023a abruvaü màtaliü bhãtaü pa÷ya me bhujayor balam 03,168.023c astràõàü ca prabhàvaü me dhanuùo gàõóivasya ca 03,168.024a adyàstramàyayaiteùàü màyàm etàü sudàruõàm 03,168.024c vinihanmi tama÷ cograü mà bhaiþ såta sthiro bhava 03,168.025a evam uktvàham asçjam astramàyàü naràdhipa 03,168.025c mohanãü sarva÷atråõàü hitàya tridivaukasàm 03,168.026a pãóyamànàsu màyàsu tàsu tàsv asure÷varàþ 03,168.026c punar bahuvidhà màyàþ pràkurvann amitaujasaþ 03,168.027a punaþ prakà÷am abhavat tamasà grasyate punaþ 03,168.027c vrajaty adar÷anaü lokaþ punar apsu nimajjati 03,168.028a susaügçhãtair haribhiþ prakà÷e sati màtaliþ 03,168.028c vyacarat syandanàgryeõa saügràme lomaharùaõe 03,168.029a tataþ paryapatann ugrà nivàtakavacà mayi 03,168.029c tàn ahaü vivaraü dçùñvà pràhiõvaü yamasàdanam 03,168.029d*0853_01 tathà devair avadhyatvaü purasyàbhedyatvam eva tu 03,168.029d*0853_02 manuùyàõàü durbalatvàd upekùyaiva mahàsuraiþ 03,168.030a vartamàne tathà yuddhe nivàtakavacàntake 03,168.030c nàpa÷yaü sahasà sarvàn dànavàn màyayàvçtàn 03,169.001 arjuna uvàca 03,169.001a adç÷yamànàs te daityà yodhayanti sma màyayà 03,169.001c adç÷yàn astravãryeõa tàn apy aham ayodhayam 03,169.002a gàõóãvamuktà vi÷ikhàþ samyag astrapracoditàþ 03,169.002c acchindann uttamàïgàni yatra yatra sma te 'bhavan 03,169.003a tato nivàtakavacà vadhyamànà mayà yudhi 03,169.003c saühçtya màyàü sahasà pràvi÷an puram àtmanaþ 03,169.004a vyapayàteùu daityeùu pràdurbhåte ca dar÷ane 03,169.004c apa÷yaü dànavàüs tatra hatठ÷atasahasra÷aþ 03,169.005a viniùpiùñàni tatraiùàü ÷astràõy àbharaõàni ca 03,169.005c kåña÷aþ sma pradç÷yante gàtràõi kavacàni ca 03,169.006a hayànàü nàntaraü hy àsãt padàd vicalituü padam 03,169.006c utpatya sahasà tasthur antarikùagamàs tataþ 03,169.007a tato nivàtakavacà vyoma saüchàdya kevalam 03,169.007c adç÷yà hy abhyavartanta visçjantaþ ÷iloccayàn 03,169.008a antarbhåmigatà÷ cànye hayànàü caraõàny atha 03,169.008c nyagçhõan dànavà ghorà rathacakre ca bhàrata 03,169.009a vinigçhya harãn a÷vàn rathaü ca mama yudhyataþ 03,169.009c sarvato màm acinvanta sarathaü dharaõãdharaiþ 03,169.010a parvatair upacãyadbhiþ patamànais tathàparaiþ 03,169.010c sa de÷o yatra vartàma guheva samapadyata 03,169.011a parvatai÷ chàdyamàno 'haü nigçhãtai÷ ca vàjibhiþ 03,169.011c agacchaü paramàm àrtiü màtalis tad alakùayat 03,169.012a lakùayitvà tu màü bhãtam idaü vacanam abravãt 03,169.012c arjunàrjuna mà bhais tvaü vajram astram udãraya 03,169.013a tato 'haü tasya tad vàkyaü ÷rutvà vajram udãrayam 03,169.013c devaràjasya dayitaü vajram astraü naràdhipa 03,169.014a acalaü sthànam àsàdya gàõóãvam anumantrya ca 03,169.014c amu¤caü vajrasaüspar÷àn àyasàn ni÷itठ÷aràn 03,169.015a tato màyà÷ ca tàþ sarvà nivàtakavacàü÷ ca tàn 03,169.015c te vajracodità bàõà vajrabhåtàþ samàvi÷an 03,169.016a te vajravegàbhihatà dànavàþ parvatopamàþ 03,169.016c itaretaram à÷liùya nyapatan pçthivãtale 03,169.017a antarbhåmau tu ye 'gçhõan dànavà rathavàjinaþ 03,169.017c anupravi÷ya tàn bàõàþ pràhiõvan yamasàdanam 03,169.018a hatair nivàtakavacair nirastaiþ parvatopamaiþ 03,169.018c samàcchàdyata de÷aþ sa vikãrõair iva parvataiþ 03,169.019a na hayànàü kùatiþ kà cin na rathasya na màtaleþ 03,169.019c mama càdç÷yata tadà tad adbhutam ivàbhavat 03,169.020a tato màü prahasan ràjan màtaliþ pratyabhàùata 03,169.020c naitad arjuna deveùu tvayi vãryaü yadãkùyate 03,169.021a hateùv asurasaügheùu dàràs teùàü tu sarva÷aþ 03,169.021c pràkro÷an nagare tasmin yathà ÷aradi lakùmaõàþ 03,169.022a tato màtalinà sàrdham ahaü tat puram abhyayàm 03,169.022c tràsayan rathaghoùeõa nivàtakavacastriyaþ 03,169.023a tàn dçùñvà da÷asàhasràn mayårasadç÷àn hayàn 03,169.023c rathaü ca ravisaükà÷aü pràdravan gaõa÷aþ striyaþ 03,169.024a tàbhir àbharaõaiþ ÷abdas tràsitàbhiþ samãritaþ 03,169.024c ÷ilànàm iva ÷aileùu patantãnàm abhåt tadà 03,169.025a vitrastà daityanàryas tàþ svàni ve÷màny athàvi÷an 03,169.025c bahuratnavicitràõi ÷àtakumbhamayàni ca 03,169.026a tad adbhutàkàram ahaü dçùñvà nagaram uttamam 03,169.026c vi÷iùñaü devanagaràd apçcchaü màtaliü tataþ 03,169.027a idam evaüvidhaü kasmàd devatà nàvi÷anty uta 03,169.027c puraüdarapuràd dhãdaü vi÷iùñam iti lakùaye 03,169.028 màtalir uvàca 03,169.028a àsãd idaü purà pàrtha devaràjasya naþ puram 03,169.028c tato nivàtakavacair itaþ pracyàvitàþ suràþ 03,169.029a tapas taptvà mahat tãvraü prasàdya ca pitàmaham 03,169.029c idaü vçtaü nivàsàya devebhya÷ càbhayaü yudhi 03,169.030a tataþ ÷akreõa bhagavàn svayambhår abhicoditaþ 03,169.030c vidhattàü bhagavàn atrety àtmano hitakàmyayà 03,169.031a tata ukto bhagavatà diùñam atreti vàsavaþ 03,169.031c bhavitàntas tvam evaiùàü dehenànyena vçtrahan 03,169.032a tata eùàü vadhàrthàya ÷akro 'stràõi dadau tava 03,169.032c na hi ÷akyàþ surair hantuü ya ete nihatàs tvayà 03,169.033a kàlasya pariõàmena tatas tvam iha bhàrata 03,169.033c eùàm antakaraþ pràptas tat tvayà ca kçtaü tathà 03,169.034a dànavànàü vinà÷àrthaü mahàstràõàü mahad balam 03,169.034c gràhitas tvaü mahendreõa puruùendra tad uttamam 03,169.035 arjuna uvàca 03,169.035a tataþ pravi÷ya nagaraü dànavàü÷ ca nihatya tàn 03,169.035c punar màtalinà sàrdham agacchaü devasadma tat 03,170.001 arjuna uvàca 03,170.001a nivartamànena mayà mahad dçùñaü tato 'param 03,170.001c puraü kàmacaraü divyaü pàvakàrkasamaprabham 03,170.002a drumai ratnamayai÷ caitrair bhàsvarai÷ ca patatribhiþ 03,170.002c paulomaiþ kàlakeyai÷ ca nityahçùñair adhiùñhitam 03,170.003a gopuràññàlakopetaü caturdvàraü duràsadam 03,170.003c sarvaratnamayaü divyam adbhutopamadar÷anam 03,170.003e drumaiþ puùpaphalopetair divyaratnamayair vçtam 03,170.004a tathà patatribhir divyair upetaü sumanoharaiþ 03,170.004c asurair nityamuditaiþ ÷ålarùñimusalàyudhaiþ 03,170.004e càpamudgarahastai÷ ca sragvibhiþ sarvato vçtam 03,170.005a tad ahaü prekùya daityànàü puram adbhutadar÷anam 03,170.005c apçcchaü màtaliü ràjan kim idaü dç÷yateti vai 03,170.006 màtalir uvàca 03,170.006a pulomà nàma daiteyã kàlakà ca mahàsurã 03,170.006c divyaü varùasahasraü te ceratuþ paramaü tapaþ 03,170.006e tapaso 'nte tatas tàbhyàü svayambhår adadàd varam 03,170.007a agçhõãtàü varaü te tu sutànàm alpaduþkhatàm 03,170.007c avadhyatàü ca ràjendra suraràkùasapannagaiþ 03,170.008a ramaõãyaü puraü cedaü khacaraü sukçtaprabham 03,170.008c sarvaratnaiþ samuditaü durdharùam amarair api 03,170.008e sayakùagandharvagaõaiþ pannagàsuraràkùasaiþ 03,170.009a sarvakàmaguõopetaü vãta÷okam anàmayam 03,170.009c brahmaõà bharata÷reùñha kàlakeyakçte kçtam 03,170.010a tad etat khacaraü divyaü caraty amaravarjitam 03,170.010c paulomàdhyuùitaü vãra kàlakeyai÷ ca dànavaiþ 03,170.011a hiraõyapuram ity etat khyàyate nagaraü mahat 03,170.011c rakùitaü kàlakeyai÷ ca paulomai÷ ca mahàsuraiþ 03,170.012a ta ete mudità nityam avadhyàþ sarvadaivataiþ 03,170.012c nivasanty atra ràjendra gatodvegà nirutsukàþ 03,170.012d*0854_01 suràsurair avadhyànàü dànavànàü dhanaüjaya 03,170.012e mànuùo mçtyur eteùàü nirdiùño brahmaõà purà 03,170.012f*0855_01 etàn api raõe pàrtha kàlaka¤jàn duràsadàn 03,170.012f*0855_02 vajràstreõa nayasvà÷u vinà÷aü sumahàbalàn 03,170.013 arjuna uvàca 03,170.013a suràsurair avadhyàüs tàn ahaü j¤àtvà tataþ prabho 03,170.013c abruvaü màtaliü hçùño yàhy etat puram a¤jasà 03,170.014a trida÷e÷adviùo yàvat kùayam astrair nayàmy aham 03,170.014c na kathaü cid dhi me pàpà na vadhyà ye suradviùaþ 03,170.015a uvàha màü tataþ ÷ãghraü hiraõyapuram antikàt 03,170.015c rathena tena divyena hariyuktena màtaliþ 03,170.016a te màm àlakùya daiteyà vicitràbharaõàmbaràþ 03,170.016c samutpetur mahàvegà rathàn àsthàya daü÷itàþ 03,170.017a tato nàlãkanàràcair bhalla÷aktyçùñitomaraiþ 03,170.017c abhyaghnan dànavendrà màü kruddhàs tãvraparàkramàþ 03,170.018a tad ahaü càstravarùeõa mahatà pratyavàrayam 03,170.018c ÷astravarùaü mahad ràjan vidyàbalam upà÷ritaþ 03,170.019a vyàmohayaü ca tàn sarvàn rathamàrgai÷ caran raõe 03,170.019c te 'nyonyam abhisaümåóhàþ pàtayanti sma dànavàþ 03,170.020a teùàm ahaü vimåóhànàm anyonyam abhidhàvatàm 03,170.020c ÷iràüsi vi÷ikhair dãptair vyaharaü ÷atasaügha÷aþ 03,170.021a te vadhyamànà daiteyàþ puram àsthàya tat punaþ 03,170.021c kham utpetuþ sanagarà màyàm àsthàya dànavãm 03,170.022a tato 'haü ÷aravarùeõa mahatà pratyavàrayam 03,170.022c màrgam àvçtya daityànàü gatiü caiùàm avàrayam 03,170.023a tat puraü khacaraü divyaü kàmagaü divyavarcasam 03,170.023c daiteyair varadànena dhàryate sma yathàsukham 03,170.024a antarbhåmau nipatitaü punar årdhvaü pratiùñhate 03,170.024c punas tiryak prayàty à÷u punar apsu nimajjati 03,170.025a amaràvatisaükà÷aü puraü kàmagamaü tu tat 03,170.025c aham astrair bahuvidhaiþ pratyagçhõaü naràdhipa 03,170.026a tato 'haü ÷arajàlena divyàstramuditena ca 03,170.026c nyagçhõaü saha daiteyais tat puraü bharatarùabha 03,170.027a vikùataü càyasair bàõair matprayuktair ajihmagaiþ 03,170.027c mahãm abhyapatad ràjan prabhagnaü puram àsuram 03,170.028a te vadhyamànà madbàõair vajravegair ayasmayaiþ 03,170.028c paryabhramanta vai ràjann asuràþ kàlacoditàþ 03,170.029a tato màtalir apy à÷u purastàn nipatann iva 03,170.029c mahãm avàtarat kùipraü rathenàdityavarcasà 03,170.030a tato rathasahasràõi ùaùñis teùàm amarùiõàm 03,170.030c yuyutsånàü mayà sàrdhaü paryavartanta bhàrata 03,170.031a tàn ahaü ni÷itair bàõair vyadhamaü gàrdhravàjitaiþ 03,170.031c te yuddhe saünyavartanta samudrasya yathormayaþ 03,170.032a neme ÷akyà mànuùeõa yuddheneti pracintya vai 03,170.032c tato 'ham ànupårvyeõa sarvàõy astràõy ayojayam 03,170.033a tatas tàni sahasràõi rathànàü citrayodhinàm 03,170.033c astràõi mama divyàni pratyaghna¤ ÷anakair iva 03,170.034a rathamàrgàn vicitràüs te vicaranto mahàrathàþ 03,170.034c pratyadç÷yanta saügràme ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,170.035a vicitramukuñàpãóà vicitrakavacadhvajàþ 03,170.035c vicitràbharaõà÷ caiva nandayantãva me manaþ 03,170.036a ahaü tu ÷aravarùais tàn astrapramuditai raõe 03,170.036c nà÷aknuvaü pãóayituü te tu màü paryapãóayan 03,170.037a taiþ pãóyamàno bahubhiþ kçtàstraiþ ku÷alair yudhi 03,170.037c vyathito 'smi mahàyuddhe bhayaü càgàn mahan mama 03,170.037d*0856_01 tato 'haü paramàyasto màtaliü paripçùñavàn 03,170.037d*0856_02 kim ete mama bàõaughair divyàstraparimantritaiþ 03,170.037d*0856_03 na vadhyante mahàghorais tattvam àkhyàhi pçcchataþ 03,170.037d*0856_04 sa màm uvàca paryàptas tvam eùàü bharatarùabha 03,170.037d*0856_05 tàn uddi÷yàtha marmàõi pratighàtaü tadàcara 03,170.037d*0856_06 etac chrutvà tu ràjendra saüprahçùñas tam åcivàn 03,170.037d*0856_07 nivartaya rathaü ÷ãghraü pa÷ya caitàn nipàtitàn 03,170.037d*0856_08 evam ukto rathaü tatra màtaliþ paryavartayat 03,170.037d*0856_09 tato matvà raõe bhagnaü dànavàþ pratiharùitàþ 03,170.037d*0856_10 vicukru÷ur mahàràja svareõa mahatà tadà 03,170.037d*0856_11 abhagnaþ kai÷ cid apy eùa pàõóavo raõamårdhani 03,170.037d*0856_12 asmàbhiþ samare bhagna ity evaü saügha÷as tadà 03,170.038a tato 'haü devadevàya rudràya praõato raõe 03,170.038b*0857_01 prayataþ praõato bhåtvà namaskçtya mahàtmane 03,170.038c svasti bhåtebhya ity uktvà mahàstraü samayojayam 03,170.038e yat tad raudram iti khyàtaü sarvàmitravinà÷anam 03,170.038f*0858_01 ahaü pà÷upataü divyaü sarvalokanamaskçtam 03,170.039a tato 'pa÷yaü tri÷irasaü puruùaü navalocanam 03,170.039c trimukhaü ùaóbhujaü dãptam arkajvalanamårdhajam 03,170.039e lelihànair mahànàgaiþ kçta÷ãrùam amitrahan 03,170.039f*0859_01 bhaktànukampinaü devaü nàgayaj¤opavãtinam 03,170.040a vibhãs tatas tad astraü tu ghoraü raudraü sanàtanam 03,170.040c dçùñvà gàõóãvasaüyogam ànãya bharatarùabha 03,170.041a namaskçtvà trinetràya ÷arvàyàmitatejase 03,170.041c muktavàn dànavendràõàü paràbhàvàya bhàrata 03,170.042a muktamàtre tatas tasmin råpàõy àsan sahasra÷aþ 03,170.042c mçgàõàm atha siühànàü vyàghràõàü ca vi÷àü pate 03,170.042e çkùàõàü mahiùàõàü ca pannagànàü tathà gavàm 03,170.043a gajànàü sçmaràõàü ca ÷arabhàõàü ca sarva÷aþ 03,170.043c çùabhàõàü varàhàõàü màrjàràõàü tathaiva ca 03,170.043d*0860_01 çkùà÷vameùavaktràõàm ulåkànàü tathaiva ca 03,170.043d*0860_02 mãnavàyasaråpàõàü nànàvaktrapracàriõàm 03,170.043e ÷àlàvçkàõàü pretànàü bhuruõóànàü ca sarva÷aþ 03,170.043f*0861_01 ÷àrdålànàü varàhàõàü ÷arabhàõàü pravalgatàm 03,170.044a gçdhràõàü garuóànàü ca makaràõàü tathaiva ca 03,170.044b*0862_01 vçkùàõàü parvatànàü ca samudràõàü tathaiva ca 03,170.044b*0863_01 devànàü ca çùãõàü ca gandharvàõàü ca sarva÷aþ 03,170.044c pi÷àcànàü sayakùàõàü tathaiva ca suradviùàm 03,170.045a guhyakànàü ca saügràme nairçtànàü tathaiva ca 03,170.045c jhaùàõàü gajavaktràõàm ulåkànàü tathaiva ca 03,170.046a mãnakårmasamåhànàü nànà÷astràsipàõinàm 03,170.046c tathaiva yàtu dhànànàü gadàmudgaradhàriõàm 03,170.047a etai÷ cànyai÷ ca bahubhir nànàråpadharais tathà 03,170.047c sarvam àsãj jagad vyàptaü tasminn astre visarjite 03,170.048a triùirobhi÷ caturdaüùñrai÷ caturàsyai÷ caturbhujaiþ 03,170.048c anekaråpasaüyuktair màüsamedovasà÷ibhiþ 03,170.048e abhãkùõaü vadhyamànàs te dànavà ye samàgatàþ 03,170.049a arkajvalanatejobhir vajrà÷anisamaprabhaiþ 03,170.049c adrisàramayai÷ cànyair bàõair arividàraõaiþ 03,170.049e nyahanaü dànavàn sarvàn muhårtenaiva bhàrata 03,170.050a gàõóãvàstrapraõunnàüs tàn gatàsån nabhasa÷ cyutàn 03,170.050c dçùñvàhaü pràõamaü bhåyas tripuraghnàya vedhase 03,170.051a tathà raudràstraniùpiùñàn divyàbharaõabhåùitàn 03,170.051c ni÷àmya paramaü harùam agamad devasàrathiþ 03,170.052a tad asahyaü kçtaü karma devair api duràsadam 03,170.052c dçùñvà màü påjayàm àsa màtaliþ ÷akrasàrathiþ 03,170.053a uvàca cedaü vacanaü prãyamàõaþ kçtà¤jaliþ 03,170.053b*0864_01 hatàüs tàn dànavàn dçùñvà mayà saükhye sahasra÷aþ 03,170.053c suràsurair asahyaü hi karma yat sàdhitaü tvayà 03,170.053e na hy etat saüyuge kartum api ÷aktaþ sure÷varaþ 03,170.053f*0865_01 dhruvaü dhanaüjaya prãtas tvayi ÷akraþ puràrdana 03,170.054a suràsurair avadhyaü hi puram etat khagaü mahat 03,170.054c tvayà vimathitaü vãra svavãryàstratapobalàt 03,170.055a vidhvaste 'tha pure tasmin dànaveùu hateùu ca 03,170.055c vinadantyaþ striyaþ sarvà niùpetur nagaràd bahiþ 03,170.056a prakãrõake÷yo vyathitàþ kurarya iva duþkhitàþ 03,170.056b*0866_01 kurarya iva và÷antyo duþkhità÷ ca muhur muhuþ 03,170.056c petuþ putràn pitén bhràté¤ ÷ocamànà mahãtale 03,170.057a rudantyo dãnakaõñhyas tà vinadantyo hate÷varàþ 03,170.057c uràüsi pàõibhir ghnantyaþ prasrastasragvibhåùaõàþ 03,170.058a tac chokayuktam a÷rãkaü duþkhadainyasamàhatam 03,170.058c na babhau dànavapuraü hatatviñkaü hate÷varam 03,170.059a gandharvanagaràkàraü hatanàgam iva hradam 03,170.059c ÷uùkavçkùam ivàraõyam adç÷yam abhavat puram 03,170.060a màü tu saühçùñamanasaü kùipraü màtalir ànayat 03,170.060c devaràjasya bhavanaü kçtakarmàõam àhavàt 03,170.061a hiraõyapuram àrujya nihatya ca mahàsuràn 03,170.061c nivàtakavacàü÷ caiva tato 'haü ÷akram àgamam 03,170.062a mama karma ca devendraü màtalir vistareõa tat 03,170.062c sarvaü vi÷ràvayàm àsa yathà bhåtaü mahàdyute 03,170.063a hiraõyapuraghàtaü ca màyànàü ca nivàraõam 03,170.063c nivàtakavacànàü ca vadhaü saükhye mahaujasàm 03,170.063d*0867_01 kàlakeyavadhaü caiva adbhutaü romaharùaõam 03,170.064a tac chrutvà bhagavàn prãtaþ sahasràkùaþ puraüdaraþ 03,170.064c marudbhiþ sahitaþ ÷rãmàn sàdhu sàdhv ity athàbravãt 03,170.064d*0868_01 pariùvajya ca màü premõà mårdhny upàghràya sasmitam 03,170.065a tato màü devaràjo vai samà÷vàsya punaþ punaþ 03,170.065c abravãd vibudhaiþ sàrdham idaü sumadhuraü vacaþ 03,170.066a atidevàsuraü karma kçtam etat tvayà raõe 03,170.066c gurvartha÷ ca mahàn pàrtha kçtaþ ÷atrån ghnatà mama 03,170.067a evam eva sadà bhàvyaü sthireõàjau dhanaüjaya 03,170.067c asaümåóhena càstràõàü kartavyaü pratipàdanam 03,170.068a aviùahyo raõe hi tvaü devadànavaràkùasaiþ 03,170.068c sayakùàsuragandharvaiþ sapakùigaõapannagaiþ 03,170.069a vasudhàü càpi kaunteya tvadbàhubalanirjitàm 03,170.069c pàlayiùyati dharmàtmà kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,171.001 arjuna uvàca 03,171.001a tato màm abhivi÷vastaü saüråóha÷aravikùatam 03,171.001c devaràjo 'nugçhyedaü kàle vacanam abravãt 03,171.002a divyàny astràõi sarvàõi tvayi tiùñhanti bhàrata 03,171.002c na tvàbhibhavituü ÷akto mànuùo bhuvi ka÷ cana 03,171.003a bhãùmo droõaþ kçpaþ karõaþ ÷akuniþ saha ràjabhiþ 03,171.003c saügràmasthasya te putra kalàü nàrhanti ùoóa÷ãm 03,171.004a idaü ca me tanutràõaü pràyacchan maghavàn prabhuþ 03,171.004c abhedyaü kavacaü divyaü srajaü caiva hiraõmayãm 03,171.005a devadattaü ca me ÷aïkhaü devaþ pràdàn mahàravam 03,171.005c divyaü cedaü kirãñaü me svayam indro yuyoja ha 03,171.006a tato divyàni vastràõi divyàny àbharaõàni ca 03,171.006c pràdàc chakro mamaitàni ruciràõi bçhanti ca 03,171.007a evaü saüpåjitas tatra sukham asmy uùito nçpa 03,171.007c indrasya bhavane puõye gandharva÷i÷ubhiþ saha 03,171.008a tato màm abravãc chakraþ prãtimàn amaraiþ saha 03,171.008c samayo 'rjuna gantuü te bhràtaro hi smaranti te 03,171.009a evam indrasya bhavane pa¤ca varùàõi bhàrata 03,171.009c uùitàni mayà ràjan smaratà dyåtajaü kalim 03,171.010a tato bhavantam adràkùaü bhràtçbhiþ parivàritam 03,171.010c gandhamàdanam àsàdya parvatasyàsya mårdhani 03,171.011 yudhiùñhira uvàca 03,171.011a diùñyà dhanaüjayàstràõi tvayà pràptàni bhàrata 03,171.011c diùñyà càràdhito ràjà devànàm ã÷varaþ prabhuþ 03,171.012a diùñyà ca bhagavàn sthàõur devyà saha paraütapa 03,171.012c sàkùàd dçùñaþ suyuddhena toùita÷ ca tvayànagha 03,171.013a diùñyà ca lokapàlais tvaü sameto bharatarùabha 03,171.013c diùñyà vardhàmahe sarve diùñyàsi punaràgataþ 03,171.014a adya kçtsnàm imàü devãü vijitàü puramàlinãm 03,171.014b*0869_01 pa÷yàmi bhåmiü kaunteya tvayà me pratipàditàm 03,171.014c manye ca dhçtaràùñrasya putràn api va÷ãkçtàn 03,171.015a tàni tv icchàmi te draùñuü divyàny astràõi bhàrata 03,171.015c yais tathà vãryavantas te nivàtakavacà hatà 03,171.015d*0870_01 mahàbalà mahàmàyà ekena nihità yudhi 03,171.016 arjuna uvàca 03,171.016a ÷vaþ prabhàte bhavàn draùñà divyàny astràõi sarva÷aþ 03,171.016c nivàtakavacà ghorà yair mayà vinipàtitàþ 03,171.017 vai÷aüpàyana uvàca 03,171.017a evam àgamanaü tatra kathayitvà dhanaüjayaþ 03,171.017c bhràtçbhiþ sahitaþ sarvai rajanãü tàm uvàsa ha 03,172.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,172.001a tasyàü rajanyàü vyuùñàyàü dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,172.001c utthàyàva÷yakàryàõi kçtavàn bhratçbhiþ saha 03,172.002a tataþ saücodayàm àsa so 'rjunaü bhràtçnandanam 03,172.002c dar÷ayàstràõi kaunteya yair jità dànavàs tvayà 03,172.003a tato dhanaüjayo ràjan devair dattàni pàõóavaþ 03,172.003c astràõi tàni divyàni dar÷ayàm àsa bhàrata 03,172.004a yathànyàyaü mahàtejàþ ÷aucaü paramam àsthitaþ 03,172.004b*0871_01 namaskçtya triõetràya vàsavàya ca pàõóavaþ 03,172.004c girikåbaraü pàdapàïgaü ÷ubhaveõu triveõukam 03,172.004e pàrthivaü ratham àsthàya ÷obhamàno dhanaüjayaþ 03,172.005a tataþ sudaü÷itas tena kavacena suvarcasà 03,172.005c dhanur àdàya gàõóãvaü devadattaü ca vàrijam 03,172.006a ÷o÷ubhyamànaþ kaunteya ànupårvyàn mahàbhujaþ 03,172.006c astràõi tàni divyàni dar÷anàyopacakrame 03,172.007a atha prayokùyamàõena divyàny astràõi tena vai 03,172.007c samàkràntà mahã padbhyàü samakampata sadrumà 03,172.008a kùubhitàþ sarita÷ caiva tathaiva ca mahodadhiþ 03,172.008c ÷ailà÷ càpi vya÷ãryanta na vavau ca samãraõaþ 03,172.009a na babhàse sahasràü÷ur na jajvàla ca pàvakaþ 03,172.009c na vedàþ pratibhànti sma dvijàtãnàü kathaü cana 03,172.010a antarbhåmigatà ye ca pràõino janamejaya 03,172.010c pãóyamànàþ samutthàya pàõóavaü paryavàrayan 03,172.011a vepamànàþ prà¤jalayas te sarve pihitànanàþ 03,172.011c dahyamànàs tadàstrais tair yàcanti sma dhanaüjayam 03,172.012a tato brahmarùaya÷ caiva siddhà÷ caiva surarùayaþ 03,172.012c jaïgamàni ca bhåtàni sarvàõy evàvatasthire 03,172.013a ràjarùaya÷ ca pravaràs tathaiva ca divaukasaþ 03,172.013c yakùaràkùasagandharvàs tathaiva ca patatriõaþ 03,172.013d*0872_01 khecaràõi ca bhåtàni sarvàõy evàvatasthire 03,172.014a tataþ pitàmaha÷ caiva lokapàlà÷ ca sarva÷aþ 03,172.014c bhagavàü÷ ca mahàdevaþ sagaõo 'bhyàyayau tadà 03,172.015a tato vàyur mahàràja divyair màlyaiþ sugandhibhiþ 03,172.015c abhitaþ pàõóavàü÷ citrair avacakre samantataþ 03,172.016a jagu÷ ca gàthà vividhà gandharvàþ suracoditàþ 03,172.016c nançtuþ saügha÷a÷ caiva ràjann apsarasàü gaõàþ 03,172.016d*0873_01 devatåryàõy avàdyanta ramyàõi madhuràõi ca 03,172.017a tasmiüs tu tumule kàle nàradaþ suracoditaþ 03,172.017c àgamyàha vacaþ pàrthaü ÷ravaõãyam idaü nçpa 03,172.018a arjunàrjuna mà yuïkùva divyàny astràõi bhàrata 03,172.018c naitàni niradhiùñhàne prayujyante kadà cana 03,172.018d*0874_01 tato mahàtmà sa vi÷uddhabuddhiþ 03,172.018d*0874_02 saüpràrthayàm àsa nagendravaryam 03,172.019a adhiùñhàne na vànàrtaþ prayu¤jãta kadà cana 03,172.019c prayoge sumahàn doùo hy astràõàü kurunandana 03,172.020a etàni rakùyamàõàni dhanaüjaya yathàgamam 03,172.020c balavanti sukhàrhàõi bhaviùyanti na saü÷ayaþ 03,172.021a arakùyamàõàny etàni trailokyasyàpi pàõóava 03,172.021c bhavanti sma vinà÷àya maivaü bhåyaþ kçthàþ kva cit 03,172.022a ajàta÷atro tvaü caiva drakùyase tàni saüyuge 03,172.022c yojyamànàni pàrthena dviùatàm avamardane 03,172.023a nivàryàtha tataþ pàrthaü sarve devà yathàgatam 03,172.023c jagmur anye ca ye tatra samàjagmur nararùabha 03,172.024a teùu sarveùu kauravya pratiyàteùu pàõóavàþ 03,172.024c tasminn eva vane hçùñàs ta åùuþ saha kçùõayà 03,173.001 janamejaya uvàca 03,173.001a tasmin kçtàstre rathinàü pradhàne; pratyàgate bhavanàd vçtrahantuþ 03,173.001c ataþ paraü kim akurvanta pàrthàþ; sametya ÷åreõa dhanaüjayena 03,173.002 vai÷aüpàyana uvàca 03,173.002a vaneùu teùv eva tu te narendràþ; sahàrjunenendrasamena vãràþ 03,173.002c tasmiü÷ ca ÷ailapravare suramye; dhane÷varàkrãóagatà vijahruþ 03,173.003a ve÷màni tàny apratimàni pa÷yan; krãóà÷ ca nànàdrumasaünikarùàþ 03,173.003c cacàra dhanvã bahudhà narendraþ; so 'streùu yattaþ satataü kirãñã 03,173.004a avàpya vàsaü naradevaputràþ; prasàdajaü vai÷ravaõasya ràj¤aþ 03,173.004c na pràõinàü te spçhayanti ràja¤; ÷iva÷ ca kàlaþ sa babhåva teùàm 03,173.005a sametya pàrthena yathaikaràtram; åùuþ samàs tatra tadà catasraþ 03,173.005c pårvà÷ ca ùañ tà da÷a pàõóavànàü; ÷ivà babhåvur vasatàü vaneùu 03,173.006a tato 'bravãd vàyusutas tarasvã; jiùõu÷ ca ràjànam upopavi÷ya 03,173.006c yamau ca vãrau suraràjakalpàv; ekàntam àsthàya hitaü priyaü ca 03,173.007a tava pratij¤àü kururàja satyàü; cikãrùamàõàs tvadanu priyaü ca 03,173.007c tato 'nugacchàma vanàny apàsya; suyodhanaü sànucaraü nihantum 03,173.008a ekàda÷aü varùam idaü vasàmaþ; suyodhanenàttasukhàþ sukhàrhàþ 03,173.008c taü va¤cayitvàdhamabuddhi÷ãlam; aj¤àtavàsaü sukham àpnuyàmaþ 03,173.009a tavàj¤ayà pàrthiva nirvi÷aïkà; vihàya mànaü vicaran vanàni 03,173.009c samãpavàsena vilobhitàs te; j¤àsyanti nàsmàn apakçùñade÷àn 03,173.010a saüvatsaraü taü tu vihçtya gåóhaü; naràdhamaü taü sukham uddharema 03,173.010c niryàtya vairaü saphalaü sapuùpaü; tasmai narendràdhamapåruùàya 03,173.011a suyodhanàyànucarair vçtàya; tato mahãm àhara dharmaràja 03,173.011c svargopamaü ÷ailam imaü caradbhiþ; ÷akyo vihantuü naradeva ÷okaþ 03,173.012a kãrti÷ ca te bhàrata puõyagandhà; na÷yeta lokeùu caràcareùu 03,173.012c tat pràpya ràjyaü kurupuügavànàü; ÷akyaü mahat pràptam atha kriyà÷ ca 03,173.013a idaü tu ÷akyaü satataü narendra; pràptuü tvayà yal labhase kuberàt 03,173.013c kuruùva buddhiü dviùatàü vadhàya; kçtàgasàü bhàrata nigrahe ca 03,173.014a tejas tavograü na saheta ràjan; sametya sàkùàd api vajrapàõiþ 03,173.014c na hi vyathàü jàtu kariùyatas tau; sametya devair api dharmaràja 03,173.015a tvadarthasiddhyartham abhipravçttau; suparõaketu÷ ca ÷ine÷ ca naptà 03,173.015c yathaiva kçùõo 'pratimo balena; tathaiva ràjan sa ÷inipravãraþ 03,173.016a tavàrthasiddhyartham abhipravçttau; yathaiva kçùõaþ saha yàdavais taiþ 03,173.016c tathaiva càvàü naradevavarya; yamau ca vãrau kçtinau prayoge 03,173.016e tvadarthayogaprabhavapradhànàþ; samaü kariùyàma paràn sametya 03,173.017a tatas tad àj¤àya mataü mahàtmà; teùàü sa dharmasya suto variùñhaþ 03,173.017c pradakùiõaü vai÷ravaõàdhivàsaü; cakàra dharmàrthavid uttamaujaþ 03,173.018a àmantrya ve÷màni nadãþ saràüsi; sarvàõi rakùàüsi ca dharmaràjaþ 03,173.018c yathàgataü màrgam avekùamàõaþ; punar giriü caiva nirãkùamàõaþ 03,173.019a samàptakarmà sahitaþ suhçdbhir; jitvà sapatnàn pratilabhya ràjyam 03,173.019c ÷ailendra bhåyas tapase dhçtàtmà; draùñà tavàsmãti matiü cakàra 03,173.020a vçtaþ sa sarvair anujair dvijai÷ ca; tenaiva màrgeõa patiþ kuråõàm 03,173.020c uvàha cainàn sagaõàüs tathaiva; ghañotkacaþ parvatanirjhareùu 03,173.021a tàn prasthitàn prãtimanà maharùiþ; piteva putràn anu÷iùya sarvàn 03,173.021c sa loma÷aþ prãtamanà jagàma; divaukasàü puõyatamaü nivàsam 03,173.022a tenànu÷iùñàrùñiùeõena caiva; tãrthàni ramyàõi tapovanàni 03,173.022c mahànti cànyàni saràüsi pàrthàþ; saüpa÷yamànàþ prayayur naràgryàþ 03,174.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,174.001a nagottamaü prasravaõair upetaü; di÷àü gajaiþ kiünarapakùibhi÷ ca 03,174.001c sukhaü nivàsaü jahatàü hi teùàü; na prãtir àsãd bharatarùabhàõàm 03,174.002a tatas tu teùàü punar eva harùaþ; kailàsam àlokya mahàn babhåva 03,174.002c kuberakàntaü bharatarùabhàõàü; mahãdharaü vàridharaprakà÷am 03,174.003a samucchrayàn parvatasaünirodhàn; goùñhàn girãõàü girisetumàlàþ 03,174.003c bahån prapàtàü÷ ca samãkùya vãràþ; sthalàni nimnàni ca tatra tatra 03,174.004a tathaiva cànyàni mahàvanàni; mçgadvijànekapasevitàni 03,174.004c àlokayanto 'bhiyayuþ pratãtàs; te dhanvinaþ khaógadharà naràgryàþ 03,174.005a vanàni ramyàõi saràüsi nadyo; guhà girãõàü girigahvaràõi 03,174.005c ete nivàsàþ satataü babhåvur; ni÷àni÷aü pràpya nararùabhàõàm 03,174.006a te durgavàsaü bahudhà niruùya; vyatãtya kailàsam acintyaråpam 03,174.006c àsedur atyarthamanoramaü vai; tam à÷ramàgryaü vçùaparvaõas te 03,174.007a sametya ràj¤à vçùaparvaõas te; pratyarcitàs tena ca vãtamohàþ 03,174.007c ÷a÷aüsire vistara÷aþ pravàsaü; ÷ivaü yathàvad vçùaparvaõas te 03,174.008a sukhoùitàs tatra ta ekaràtraü; puõyà÷rame devamaharùijuùñe 03,174.008c abhyàyayus te badarãü vi÷àlàü; sukhena vãràþ punar eva vàsam 03,174.009a åùus tatas tatra mahànubhàvà; nàràyaõasthànagatà naràgryàþ 03,174.009c kuberakàntàü nalinãü vi÷okàþ; saüpa÷yamànàþ surasiddhajuùñàm 03,174.010a tàü càtha dçùñvà nalinãü vi÷okàþ; pàõóoþ sutàþ sarvanarapravãràþ 03,174.010c te remire nandanavàsam etya; dvijarùayo vãtabhayà yathaiva 03,174.011a tataþ krameõopayayur nçvãrà; yathàgatenaiva pathà samagràþ 03,174.011c vihçtya màsaü sukhino badaryàü; kiràtaràj¤o viùayaü subàhoþ 03,174.012a cãnàüs tukhàràn daradàn sadàrvàn; de÷àn kuõindasya ca bhåriratnàn 03,174.012c atãtya durgaü himavatprade÷aü; puraü subàhor dadç÷ur nçvãràþ 03,174.013a ÷rutvà ca tàn pàrthivaputrapautràn; pràptàn subàhur viùaye samagràn 03,174.013c pratyudyayau prãtiyutaþ sa ràjà; taü càbhyanandan vçùabhàþ kuråõàm 03,174.014a sametya ràj¤à tu subàhunà te; såtair vi÷okapramukhai÷ ca sarvaiþ 03,174.014c sahendrasenaiþ paricàrakai÷ ca; paurogavair ye ca mahànasasthàþ 03,174.015a sukhoùitàs tatra ta ekaràtraü; såtàn upàdàya rathàü÷ ca sarvàn 03,174.015c ghañotkacaü sànucaraü visçjya; tato 'bhyayur yàmunam adriràjam 03,174.016a tasmin girau prasravaõopapanne; himottarãyàruõapàõóusànau 03,174.016c vi÷àkhayåpaü samupetya cakrus; tadà nivàsaü puruùapravãràþ 03,174.017a varàhanànàmçgapakùijuùñaü; mahad vanaü caitrarathaprakà÷am 03,174.017c ÷ivena yàtvà mçgayàpradhànàþ; saüvatsaraü tatra vane vijahruþ 03,174.018a tatràsasàdàtibalaü bhujaügaü; kùudhàrditaü mçtyum ivograråpam 03,174.018c vçkodaraþ parvatakandaràyàü; viùàdamohavyathitàntaràtmà 03,174.019a dvãpo 'bhavad yatra vçkodarasya; yudhiùñhiro dharmabhçtàü variùñhaþ 03,174.019c amokùayad yas tam anantatejà; gràheõa saüveùñitasarvagàtram 03,174.020a te dvàda÷aü varùam athopayàntaü; vane vihartuü kuravaþ pratãtàþ 03,174.020c tasmàd vanàc caitrarathaprakà÷àc; chriyà jvalantas tapasà ca yuktàþ 03,174.021a tata÷ ca yàtvà marudhanvapàr÷vaü; sadà dhanurvedaratipradhànàþ 03,174.021c sarasvatãm etya nivàsakàmàþ; saras tato dvaitavanaü pratãyuþ 03,174.022a samãkùya tàn dvaitavane niviùñàn; nivàsinas tatra tato 'bhijagmuþ 03,174.022c tapodamàcàrasamàdhiyuktàs; tçõodapàtràharaõà÷makuññàþ 03,174.023a plakùàkùarauhãtakavetasà÷ ca; snuhà badaryaþ khadiràþ ÷irãùàþ 03,174.023c bilveïgudàþ pãlu÷amãkarãràþ; sarasvatãtãraruhà babhåvuþ 03,174.024a tàü yakùagandharvamaharùikàntàm; àyàgabhåtàm iva devatànàm 03,174.024c sarasvatãü prãtiyutà÷ carantaþ; sukhaü vijahrur naradevaputràþ 03,175.001 janamejaya uvàca 03,175.001a kathaü nàgàyutapràõo bhãmaseno mahàbalaþ 03,175.001c bhayam àhàrayat tãvraü tasmàd ajagaràn mune 03,175.002a paulastyaü yo ''hvayad yuddhe dhanadaü baladarpitaþ 03,175.002c nalinyàü kadanaü kçtvà varàõàü yakùarakùasàm 03,175.003a taü ÷aüsasi bhayàviùñam àpannam arikarùaõam 03,175.003c etad icchàmy ahaü ÷rotuü paraü kautåhalaü hi me 03,175.004 vai÷aüpàyana uvàca 03,175.004a bahvà÷carye vane teùàü vasatàm ugradhanvinàm 03,175.004c pràptànàm à÷ramàd ràjan ràjarùer vçùaparvaõaþ 03,175.005a yadçcchayà dhanuùpàõir baddhakhaógo vçkodaraþ 03,175.005c dadar÷a tad vanaü ramyaü devagandharvasevitam 03,175.006a sa dadar÷a ÷ubhàn de÷àn girer himavatas tadà 03,175.006c devarùisiddhacaritàn apsarogaõasevitàn 03,175.007a cakorai÷ cakravàkai÷ ca pakùibhir jãvajãvakaiþ 03,175.007c kokilair bhçïgaràjai÷ ca tatra tatra vinàditàn 03,175.008a nityapuùpaphalair vçkùair himasaüspar÷akomalaiþ 03,175.008c upetàn bahulacchàyair manonayananandanaiþ 03,175.009a sa saüpa÷yan girinadãr vaióåryamaõisaünibhaiþ 03,175.009c salilair himasaüspar÷air haüsakàraõóavàyutaiþ 03,175.010a vanàni devadàråõàü meghànàm iva vàguràþ 03,175.010c haricandanami÷ràõi tuïgakàlãyakàny api 03,175.011a mçgayàü paridhàvan sa sameùu marudhanvasu 03,175.011c vidhyan mçgठ÷araiþ ÷uddhai÷ cacàra sumahàbalaþ 03,175.011d@018_0001 bhãmasenas tu vikhyàto mahàntaü daüùñriõaü balàt 03,175.011d@018_0002 nighnan nàga÷atapràõo vane tasmin mahàbhujaþ 03,175.011d@018_0003 mçgàõàü savaràhàõàü mahiùàõàü mahàbhujaþ 03,175.011d@018_0004 vinighnaüs tatra tatraiva bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,175.011d@018_0005 sa màtaïga÷atapràõo manuùya÷atavàraõaþ 03,175.011d@018_0006 siüha÷àrdålavikrànto vane tasmin mahàbalaþ 03,175.011d@018_0007 vçkùàn utpàñayàm àsa tarasà vai babha¤ja ca 03,175.011d@018_0008 pçthivyà÷ ca prade÷àn vai nàdayaüs tu vanàni ca 03,175.011d@018_0009 parvatàgràõi vai mçdnan nàdayàna÷ ca vijvaraþ 03,175.011d@018_0010 prakùipan pàdapàü÷ càpi nàdenàpårayan mahãm 03,175.011d@018_0011 vegena nyapatad bhãmo nirbhaya÷ ca punaþ punaþ 03,175.011d@018_0012 àsphoñayan kùveóayaü÷ ca talatàlàü÷ ca vàdayan 03,175.011d@018_0013 cirasaübaddhadarpas tu bhãmaseno vane tadà 03,175.011d@018_0014 gajendrà÷ ca mahàsattvà mçgendrà÷ ca mahàbalàþ 03,175.011d@018_0015 bhãmasenasya nàdena vyamu¤canta guhà bhayàt 03,175.011d@018_0016 kva cit pradhàvaüs tiùñhaü÷ ca kva cic copavi÷aüs tathà 03,175.011d@018_0017 mçgaprepsur mahàraudre vane carati nirbhayaþ 03,175.011d@018_0018 sa tatra manujavyàghro vane vanacaropamaþ 03,175.011d@018_0019 padbhyàm abhisamàpede bhãmaseno mahàbalaþ 03,175.011d@018_0020 sa praviùño mahàraõye nàdàn nadati càdbhutàn 03,175.011d@018_0021 tràsayan sarvabhåtàni mahàsattvaparàkramaþ 03,175.011d@018_0022 tato bhãmasya ÷abdena bhãtàþ sarpà guhà÷ayàþ 03,175.011d@018_0023 atikràntàs tu vegena jagàmànusçtaþ ÷anaiþ 03,175.011d@018_0024 tato 'maravaraprakhyo bhãmaseno mahàbalaþ 03,175.012a sa dadar÷a mahàkàyaü bhujaïgaü lomaharùaõam 03,175.012c giridurge samàpannaü kàyenàvçtya kandaram 03,175.013a parvatàbhogavarùmàõaü bhogai÷ candràrkamaõóalaiþ 03,175.013c citràïgam ajinai÷ citrair haridràsadç÷acchavim 03,175.014a guhàkàreõa vaktreõa caturdaüùñreõa ràjatà 03,175.014c dãptàkùeõàtitàmreõa lihantaü sçkkiõã muhuþ 03,175.015a tràsanaü sarvabhåtànàü kàlàntakayamopamam 03,175.015c niþ÷vàsakùveóanàdena bhartsayantam iva sthitam 03,175.016a sa bhãmaü sahasàbhyetya pçdàkuþ kùudhito bhç÷am 03,175.016c jagràhàjagaro gràho bhujayor ubhayor balàt 03,175.017a tena saüspçùñamàtrasya bhimasenasya vai tadà 03,175.017c saüj¤à mumoha sahasà varadànena tasya ha 03,175.018a da÷a nàgasahasràõi dhàrayanti hi yad balam 03,175.018c tad balaü bhãmasenasya bhujayor asamaü paraiþ 03,175.019a sa tejasvã tathà tena bhujagena va÷ãkçtaþ 03,175.019c visphura¤ ÷anakair bhãmo na ÷a÷àka viceùñitum 03,175.020a nàgàyutasamapràõaþ siühaskandho mahàbhujaþ 03,175.020c gçhãto vyajahàt sattvaü varadànena mohitaþ 03,175.021a sa hi prayatnam akarot tãvram àtmavimokùaõe 03,175.021c na cainam a÷akad vãraþ kathaü cit pratibàdhitum 03,176.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,176.001a sa bhãmasenas tejasvã tathà sarpava÷aü gataþ 03,176.001c cintayàm àsa sarpasya vãryam atyadbhutaü mahat 03,176.002a uvàca ca mahàsarpaü kàmayà bråhi pannaga 03,176.002c kas tvaü bho bhujaga÷reùñha kiü mayà ca kariùyasi 03,176.003a pàõóavo bhimaseno 'haü dharmaràjàd anantaraþ 03,176.003c nàgàyutasamapràõas tvayà nãtaþ kathaü va÷am 03,176.004a siühàþ kesariõo vyàghrà mahiùà vàraõàs tathà 03,176.004c samàgatà÷ ca bahu÷o nihatà÷ ca mayà mçdhe 03,176.005a dànavà÷ ca pi÷àcà÷ ca ràkùasà÷ ca mahàbalàþ 03,176.005c bhujavegam a÷aktà me soóhuü pannagasattama 03,176.006a kiü nu vidyàbalaü kiü và varadànam atho tava 03,176.006c udyogam api kurvàõo va÷ago 'smi kçtas tvayà 03,176.007a asatyo vikramo néõàm iti me ni÷cità matiþ 03,176.007c yathedaü me tvayà nàga balaü pratihataü mahat 03,176.008a ity evaüvàdinaü vãraü bhãmam akliùñakàriõam 03,176.008c bhogena mahatà sarpaþ samantàt paryaveùñayat 03,176.009a nigçhya taü mahàbàhuü tataþ sa bhujagas tadà 03,176.009c vimucyàsya bhujau pãnàv idaü vacanam abravãt 03,176.010a diùñyà tvaü kùudhitasyàdya devair bhakùo mahàbhuja 03,176.010c diùñyà kàlasya mahataþ priyàþ pràõà hi dehinàm 03,176.011a yathà tv idaü mayà pràptaü bhujaügatvam ariüdama 03,176.011c tad ava÷yaü mayà khyàpyaü tavàdya ÷çõu sattama 03,176.012a imàm avasthàü saüpràpto hy ahaü kopàn manãùiõàm 03,176.012c ÷àpasyàntaü pariprepsuþ sarpasya kathayàmi tat 03,176.013a nahuùo nàma ràjarùir vyaktaü te ÷rotram àgataþ 03,176.013c tavaiva pårvaþ pårveùàm àyor vaü÷akaraþ sutaþ 03,176.013d*0875_01 tapobhiþ kratubhi÷ caiva vidyayàbhijanena ca 03,176.013d*0875_02 trailokyai÷varyam atulaü pràptaü me vikrameõa ca 03,176.013d*0875_03 atha sarvançponmàthã mado màü samupàvi÷at 03,176.013d*0875_04 sahasraü munimukhyànàm uvàha ÷ibikàü mama 03,176.013d*0875_05 tato vibhraü÷ita÷ càham agastyena mahàtmanà 03,176.013d*0875_06 imàm avasthàü saüpràptaþ pa÷ya daivam idaü mama 03,176.013d*0875_07 na daivaü praj¤ayà tàta na balotsàha÷aktibhiþ 03,176.013d*0875_08 na sahàyabalai÷ càpi ka÷ cid apy ativartate 03,176.013d*0875_09 atha praj¤à ca ÷auryaü ca saüpadaþ kàraõaü bhavet 03,176.013d*0875_10 praj¤àvatàü ca ÷åràõàü na kadà cid asaüpadaþ 03,176.013d*0875_11 yathà pràj¤à÷ ca ÷årà÷ ca dç÷yante duþkhajãvinaþ 03,176.013d*0875_12 bhãrumårkhà÷ ca sukhinas tasmàd daivaü hi kàraõam 03,176.014a so 'haü ÷àpàd agastyasya bràhmaõàn avamanya ca 03,176.014c imàm avasthàm àpannaþ pa÷ya daivam idaü mama 03,176.014d*0876_01 patito hi vimànàgryàt sa muniþ pràrthito mayà 03,176.014d*0876_02 kuru ÷àpàntam ity evaü provàcedaü dayànvitaþ 03,176.014d*0876_03 yas tu te vyàhçtàn pra÷nàn prativakùyati dharmataþ 03,176.014d*0876_04 sa tvàü mokùayità ÷àpàt kasmiü÷ cit kàlaparyaye 03,176.014d*0876_05 na ca te matprasàdena smçtibhraü÷o bhaviùyati 03,176.014d*0876_06 balavàn api jantus te gçhãto va÷yam eùyati 03,176.015a tvàü ced avadhyam àyàntam atãva priyadar÷anam 03,176.015c aham adyopayokùyàmi vidhànaü pa÷ya yàdç÷am 03,176.016a na hi me mucyate ka÷ cit kathaü cid grahaõaü gataþ 03,176.016c gajo và mahiùo vàpi ùaùñhe kàle narottama 03,176.017a nàsi kevalasarpeõa tiryagyoniùu vartatà 03,176.017c gçhãtaþ kaurava÷reùñha varadànam idaü mama 03,176.018a patatà hi vimànàgràn mayà ÷akràsanàd drutam 03,176.018c kuru ÷àpàntam ity ukto bhagavàn munisattamaþ 03,176.019a sa màm uvàca tejasvã kçpayàbhipariplutaþ 03,176.019b*0877_01 yas tvayà veùñito ràjan moham eti mahàbalaþ 03,176.019c mokùas te bhavità ràjan kasmàc cit kàlaparyayàt 03,176.020a tato 'smi patito bhåmau na ca màm ajahàt smçtiþ 03,176.020c smàrtam asti puràõaü me yathaivàdhigataü tathà 03,176.021a yas tu te vyàhçtàn pra÷nàn pratibråyàd vi÷eùavit 03,176.021c sa tvàü mokùayità ÷àpàd iti màm abravãd çùiþ 03,176.022a gçhãtasya tvayà ràjan pràõino 'pi balãyasaþ 03,176.022c sattvabhraü÷o 'dhikasyàpi sarvasyà÷u bhaviùyati 03,176.023a iti càpy aham a÷rauùaü vacas teùàü dayàvatàm 03,176.023c mayi saüjàtahàrdànàm atha te 'ntarhità dvijàþ 03,176.024a so 'haü paramaduùkarmà vasàmi niraye '÷ucau 03,176.024c sarpayonim imàü pràpya kàlàkàïkùã mahàdyute 03,176.025a tam uvàca mahàbàhur bhãmaseno bhujaügamam 03,176.025c na te kupye mahàsarpa na càtmànaü vigarhaye 03,176.026a yasmàd abhàvã bhàvã và manuùyaþ sukhaduþkhayoþ 03,176.026c àgame yadi vàpàye na tatra glapayen manaþ 03,176.027a daivaü puruùakàreõa ko nivartitum arhati 03,176.027c daivam eva paraü manye puruùàrtho nirarthakaþ 03,176.028a pa÷ya daivopaghàtàd dhi bhujavãryavyapà÷rayam 03,176.028c imàm avasthàü saüpràptam animittam ihàdya màm 03,176.029a kiü tu nàdyànu÷ocàmi tathàtmànaü vinà÷itam 03,176.029c yathà tu vipine nyastàn bhràtén ràjyaparicyutàn 03,176.030a himavàü÷ ca sudurgo 'yaü yakùaràkùasasaükulaþ 03,176.030c màü ca te samudãkùantaþ prapatiùyanti vihvalàþ 03,176.031a vinaùñam atha và ÷rutvà bhaviùyanti nirudyamàþ 03,176.031c dharma÷ãlà mayà te hi bàdhyante ràjyagçddhinà 03,176.032a atha và nàrjuno dhãmàn viùàdam upayàsyati 03,176.032c sarvàstravid anàdhçùyo devagandharvaràkùasaiþ 03,176.033a samarthaþ sa mahàbàhur ekàhnà sumahàbalaþ 03,176.033c devaràjam api sthànàt pracyàvayitum ojasà 03,176.034a kiü punar dhçtaràùñrasya putraü durdyåtadevinam 03,176.034c vidviùñaü sarvalokasya dambhalobhaparàyaõam 03,176.035a màtaraü caiva ÷ocàmi kçpaõàü putragçddhinãm 03,176.035c yàsmàkaü nityam à÷àste mahattvam adhikaü paraiþ 03,176.036a kathaü nu tasyànàthàyà madvinà÷àd bhujaügama 03,176.036c aphalàs te bhaviùyanti mayi sarve manorathàþ 03,176.037a nakulaþ sahadeva÷ ca yamajau guruvartinau 03,176.037c madbàhubalasaüstabdhau nityaü puruùamàninau 03,176.038a nirutsàhau bhaviùyete bhraùñavãryaparàkramau 03,176.038c madvinà÷àt paridyånàv iti me vartate matiþ 03,176.039a evaüvidhaü bahu tadà vilalàpa vçkodaraþ 03,176.039c bhujaügabhogasaüruddho nà÷akac ca viceùñitum 03,176.040a yudhiùñhiras tu kaunteya babhåvàsvasthacetanaþ 03,176.040c aniùñadar÷anàn ghoràn utpàtàn paricintayan 03,176.041a dàruõaü hy a÷ivaü nàdaü ÷ivà dakùiõataþ sthità 03,176.041c dãptàyàü di÷i vitrastà rauti tasyà÷ramasya ha 03,176.042a ekapakùàkùicaraõà vartikà ghoradar÷anà 03,176.042c rudhiraü vamantã dadç÷e pratyàdityam apasvarà 03,176.043a pravavàv anilo råkùa÷ caõóaþ ÷arkarakarùaõaþ 03,176.043c apasavyàni sarvàõi mçgapakùirutàni ca 03,176.044a pçùñhato vàyasaþ kçùõo yàhi yàhãti và÷ati 03,176.044c muhur muhuþ prasphurati dakùiõo 'sya bhujas tathà 03,176.045a hçdayaü caraõa÷ càpi vàmo 'sya parivartate 03,176.045c savyasyàkùõo vikàra÷ càpy aniùñaþ samapadyata 03,176.046a sa dharmaràjo medhàvã ÷aïkamàno mahad bhayam 03,176.046c draupadãü paripapraccha kva bhãma iti bhàrata 03,176.047a ÷a÷aüsa tasmai pà¤càlã cirayàtaü vçkodaram 03,176.047b*0878_01 kathayàm àsa tat sarvaü mçgàn hantum ito gatam 03,176.047b*0878_02 tac chrutvà tvarito ràjà bhç÷am udvignamànasaþ 03,176.047c sa pratasthe mahàbàhur dhaumyena sahito nçpaþ 03,176.048a draupadyà rakùaõaü kàryam ity uvàca dhanaüjayam 03,176.048c nakulaü sahadevaü ca vyàdide÷a dvijàn prati 03,176.049a sa tasya padam unnãya tasmàd evà÷ramàt prabhuþ 03,176.049b*0879_01 mçgayàm àsa kaunteya bhãmasenaü mahàvane 03,176.049b*0879_02 sa pràcãü di÷am àsthàya mahato gajayåthapàn 03,176.049c dadar÷a pçthivãü cihnair bhãmasya paricihnitàm 03,176.049d*0880_01 tato mçgasahasràõi mçgendràõàü ÷atàni ca 03,176.049d*0880_02 patitàni vane dçùñvà màrgaü tasyàvi÷an nçpaþ 03,176.050a dhàvatas tasya vãrasya mçgàrthe vàtaraühasaþ 03,176.050c åruvàtavinirbhagnàn drumàn vyàvarjitàn pathi 03,176.051a sa gatvà tais tadà cihnair dadar÷a girigahvare 03,176.051b*0881_01 råkùamàrutabhåyiùñhe niùpatradrumasaükañe 03,176.051b*0881_02 ãriõe nirjale de÷e kaõñakidrumasaükule 03,176.051b*0881_03 a÷masthàõukùupàkãrõe sudurge viùamotkañe 03,176.051c gçhãtaü bhujagendreõa ni÷ceùñam anujaü tathà 03,177.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,177.001a yudhiùñhiras tam àsàdya sarpabhogàbhiveùñitam 03,177.001c dayitaü bhràtaraü vãram idaü vacanam abravãt 03,177.002a kuntãmàtaþ katham imàm àpadaü tvam avàptavàn 03,177.002c ka÷ càyaü parvatàbhogapratimaþ pannagottamaþ 03,177.003a sa dharmaràjam àlakùya bhràtà bhràtaram agrajam 03,177.003c kathayàm àsa tat sarvaü grahaõàdi viceùñitam 03,177.003d*0882_00 bhãma uvàca 03,177.003d*0882_01 ayam àrya mahàsattvo bhakùàrthaü màü gçhãtavàn 03,177.003d*0882_02 nahuùo nàma ràjarùiþ pràõavàn iva saüsthitaþ 03,177.003d*0882_02 yudhiùñhira uvàca 03,177.003d*0882_03 mucyatàm ayam àyuùman bhràtà me 'mitavikramaþ 03,177.003d*0882_04 sarpa uvàca 03,177.003d*0882_04 vayam àhàramanyaü te dàsyàmaþ kùunnivàraõam 03,177.003d*0882_05 àhàro ràjaputro 'yaü mayà pràpto mukhàgataþ 03,177.003d*0882_06 gamyatàü neha sthàtavyaü ÷vo bhavàn api me bhavet 03,177.003d*0882_07 vratam etan mahàbàho viùayaü mama yo vrajet 03,177.003d*0882_08 sa me bhakùo bhavet tàta tvaü càpi viùaye mama 03,177.003d*0882_09 cireõàdya mayàhàraþ pràpto 'yam anujas tava 03,177.003d*0882_10 nàham enaü vimokùyàmi na cànyam abhikàïkùaye 03,177.004 yudhiùñhira uvàca 03,177.004a devo và yadi và daitya urago và bhavàn yadi 03,177.004c satyaü sarpa vaco bråhi pçcchati tvàü yudhiùñhiraþ 03,177.004d*0883_01 kimarthaü ca tvayà grasto bhãmaseno bhujaügama 03,177.005a kim àhçtya viditvà và prãtis te syàd bhujaügama 03,177.005c kim àhàraü prayacchàmi kathaü mu¤ced bhavàn imam 03,177.006 sarpa uvàca 03,177.006a nahuùo nàma ràjàham àsaü pårvas tavànagha 03,177.006c prathitaþ pa¤camaþ somàd àyoþ putro naràdhipa 03,177.007a kratubhis tapasà caiva svàdhyàyena damena ca 03,177.007c trailokyai÷varyam avyagraü pràpto vikramaõena ca 03,177.008a tad ai÷varyaü samàsàdya darpo màm agamat tadà 03,177.008c sahasraü hi dvijàtãnàm uvàha ÷ibikàü mama 03,177.009a ai÷varyamadamatto 'ham avamanya tato dvijàn 03,177.009c imàm agastyena da÷àm ànãtaþ pçthivãpate 03,177.010a na tu màm ajahàt praj¤à yàvad adyeti pàõóava 03,177.010c tasyaivànugrahàd ràjann agastyasya mahàtmanaþ 03,177.011a ùaùñhe kàle mamàhàraþ pràpto 'yam anujas tava 03,177.011c nàham enaü vimokùyàmi na cànyam abhikàmaye 03,177.012a pra÷nàn uccàritàüs tu tvaü vyàhariùyasi cen mama 03,177.012c atha pa÷càd vimokùyàmi bhràtaraü te vçkodaram 03,177.013 yudhiùñhira uvàca 03,177.013a bråhi sarpa yathàkàmaü prativakùyàmi te vacaþ 03,177.013c api cec chaknuyàü prãtim àhartuü te bhujaügama 03,177.014a vedyaü yad bràhmaõeneha tad bhavàn vetti kevalam 03,177.014b*0884_01 bråhi yat te mayà vàcyaü tattvaü dharmabhçtàü vara 03,177.014c sarparàja tataþ ÷rutvà prativakùyàmi te vacaþ 03,177.014d@019_0000 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0001 dharmaü sarve pra÷aüsanti devà brahmarùayas tathà 03,177.014d@019_0002 tasmàt samàsato dharmaü kathayasva mamànagha 03,177.014d@019_0002 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0003 satyaü damas tapaþ ÷aucaü saütoùo hrãþ kùamàrjavam 03,177.014d@019_0004 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0004 j¤ànaü ÷amo dayà dhyànam eùa dharmaþ sanàtanaþ 03,177.014d@019_0005 kiü satyaü procyate ràjan ko damaþ saüprakãrtitaþ 03,177.014d@019_0006 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0006 tapaso lakùaõaü kiü syàt kiü tac chaucam udàhçtam 03,177.014d@019_0007 satyaü bhåtahitaü proktaü manaso damanaü damaþ 03,177.014d@019_0008 tapaþ svadharmavartitvaü ÷aucaü saükaravarjanam 03,177.014d@019_0008 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0009 saütoùaþ kaþ paraþ proktaþ kà ca hrãþ parikãrtità 03,177.014d@019_0010 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0010 kùamà ca kà parà proktà kiü càrjavam udàhçtam 03,177.014d@019_0011 saütoùo viùayatyàgo hrãr akàryanivartanam 03,177.014d@019_0012 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0012 kùamà dvaüdvasahiùõutvam àrjavaü samacittatà 03,177.014d@019_0013 kiü j¤ànaü procyate ràjan kaþ ÷ama÷ ca prakãrtitaþ 03,177.014d@019_0014 dayà ca kà parà proktà kiü ca dhyànam udàhçtam 03,177.014d@019_0014 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0015 j¤ànaü tattvàrthasaübodhaþ ÷ama÷ cittapra÷àntatà 03,177.014d@019_0016 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0016 dayà bhåtahitaiùitvaü dhyànaü nirviùayaü manaþ 03,177.014d@019_0017 kaþ ÷atrur durjayaþ puüsàü ka÷ ca vyàdhir anantakaþ 03,177.014d@019_0018 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0018 kãdç÷a÷ ca smçtaþ sàdhur asàdhuþ kãdç÷aþ smçtaþ 03,177.014d@019_0019 krodhas tu durjayaþ ÷atrur lobho vyàdhir anantakaþ 03,177.014d@019_0020 sarvabhåtahitaþ sàdhur asàdhur nirdayaþ smçtaþ 03,177.014d@019_0020 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0021 ko mohaþ procyate ràjan ka÷ ca mànaþ prakãrtitaþ 03,177.014d@019_0022 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0022 kim àlasyaü ca vij¤eyaü ka÷ ca ÷oka ihocyate 03,177.014d@019_0023 moho dharmavimåóhatvaü mànas tv àtmàbhimànità 03,177.014d@019_0024 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0024 dharmaniùkriyatàlasyaü ÷okas tv aj¤ànam ucyate 03,177.014d@019_0025 kiü sthairyaü munibhiþ proktaü kiü tad dhairyam udàhçtam 03,177.014d@019_0026 snànaü ca kiü paraü proktaü kiü tad dànam ihocyate 03,177.014d@019_0026 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0027 svadharme sthiratà sthairyaü dhairyam indriyanigrahaþ 03,177.014d@019_0028 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0028 snànaü manomalatyàgo dànaü tv abhayadakùiõà 03,177.014d@019_0029 kaþ paõóitaþ pumठj¤eyaþ ka÷ ca mårkho jane÷vara 03,177.014d@019_0030 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0030 saüsàrahetuþ ka÷ càsya hçttàpaþ kaþ paras tathà 03,177.014d@019_0031 dharmàtmà paõóito j¤eyo nàstiko mårkha ucyate 03,177.014d@019_0032 kàmaþ saüsàrahetu÷ ca hçttàpo matsaraþ paraþ 03,177.014d@019_0032 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0033 ko 'haükàra iti proktaþ ka÷ cid dambho jane÷vara 03,177.014d@019_0034 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0034 abhyasåyà ca kà proktà kiü tat pai÷unyam ucyate 03,177.014d@019_0035 mohaj¤ànam ahaükàro dambho dharmadhvajocchrayaþ 03,177.014d@019_0036 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0036 dharmadveùo hy asåyà ca pai÷unyaü paradåùaõam 03,177.014d@019_0037 dharma÷ càrtha÷ ca kàma÷ ca parasparavirodhinaþ 03,177.014d@019_0038 teùàü nityavirodhitvàt kva nu syàt saügataü nçpa 03,177.014d@019_0038 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0039 saütuùño bhàryayà bhartà bhartrà bhàryà tathaiva ca 03,177.014d@019_0040 yasminn etat kule nityaü kalyàõaü tatra vai dhruvam 03,177.014d@019_0041 yadà bhartà ca bhàryà ca parasparava÷ànugau 03,177.014d@019_0042 sarpa uvàca 03,177.014d@019_0042 tadà dharmàrthakàmànàü trayàõàm api saügamaþ 03,177.014d@019_0043 jàtyà kulena vçttena svàdhyàyena ÷rutena ca 03,177.014d@019_0044 bràhmaõyaü kena bhavati prabråhy etad vini÷cayam 03,177.014d@019_0044 yudhiùñhira uvàca 03,177.014d@019_0045 na jàtir na kulaü tàta na svàdhyàyaþ ÷rutaü na ca 03,177.014d@019_0046 kàraõàni dvijatvasya vçttam eva tu kàraõam 03,177.014d@019_0047 aneke munayas tàta tiryagyonisamà÷ritàþ 03,177.014d@019_0048 svadharmàcàraniratà brahmalokam ito gatàþ 03,177.014d@019_0049 bahunà kim adhãtena nañasyeva duràtmanaþ 03,177.014d@019_0050 tenàdhãtaü ÷rutaü tena yo vçttam anutiùñhati 03,177.014d@019_0051 kapàlasthaü yathà toyaü ÷vadçtau ca yathà payaþ 03,177.014d@019_0052 duùñaü syàt sthànadoùeõa vçttahãne tathà ÷rutam 03,177.014d@019_0053 vçttaü yatnena rakùyaü syàd vittam eti ca yàti ca 03,177.014d@019_0054 akùãõo vittataþ kùãõo vçttatas tu hato hataþ 03,177.014d@019_0055 kiü kulenopadiùñena vipulena duràtmanaþ 03,177.014d@019_0056 kçmayaþ kiü na jàyante kusumeùu sugandhiùu 03,177.014d@019_0057 tasmàd viddhi mahàràja vçttaü bràhmaõalakùaõam 03,177.014d@019_0058 caturvedo 'pi durvçttaþ ÷ådràt pàpataraþ smçtaþ 03,177.014d@019_0059 yo 'gnihotraparo dàntaþ saütoùaniyataþ ÷uciþ 03,177.014d@019_0060 tapaþsvàdhyàya÷ãla÷ ca taü devà bràhmaõaü viduþ 03,177.014d@019_0061 sarvadvaüdvasaho dhãraþ sarvasaïgavivarjitaþ 03,177.014d@019_0062 sarvabhåtahito maitras taü devà bràhmaõaü viduþ 03,177.014d@019_0063 yena kena cid àcchanno yena kena cid àsitaþ 03,177.014d@019_0064 yatrakvacana÷àyã ca taü devà bràhmaõaü viduþ 03,177.014d@019_0065 yo 'her iva gaõàd bhãto sanmànàn maraõàd iva 03,177.014d@019_0066 kuõapàd iva ca strãbhyas taü devà bràhmaõaü viduþ 03,177.015 sarpa uvàca 03,177.015a bràhmaõaþ ko bhaved ràjan vedyaü kiü ca yudhiùñhira 03,177.015c bravãhy atimatiü tvàü hi vàkyair anumimãmahe 03,177.016 yudhiùñhira uvàca 03,177.016a satyaü dànaü kùamà ÷ãlam ànç÷aüsyaü damo ghçõà 03,177.016c dç÷yante yatra nàgendra sa bràhmaõa iti smçtaþ 03,177.016d*0885_01 pareùàü ca guõànveùã satataü puruùarùabha 03,177.016d*0885_02 sato 'pi doùàn ràjendra na gçhõàti kadà cana 03,177.016d*0885_03 dãnànukampã satataü satataü sàdhuvatsalaþ 03,177.016d*0885_04 sarpa uvàca 03,177.016d*0885_04 nityaü dànarata÷ caiva taü devà bràhmaõaü viduþ 03,177.016d*0885_05 yatnena bråhi ràjendra kaþ kàlaþ ÷ràddhadànayoþ 03,177.016d*0885_06 yudhiùñhira uvàca 03,177.016d*0885_06 pra÷naü pra÷navidàü ÷reùñha sarvavit tvaü mato 'si me 03,177.016d*0885_07 yatra vai bràhmaõaü pa÷yec chrotriyaü dhyànatatparam 03,177.016d*0885_08 sarpa uvàca 03,177.016d*0885_08 dhanaü manyed vi÷iùñaü tu sa kàlaþ ÷ràddhadànayoþ 03,177.016d*0885_09 kiü vedyaü paramaü ràja¤ ÷aüsa me tvaü yudhiùñhira 03,177.016d*0885_10 sarvaj¤o 'si mahàbàho vàkyair anumimãmahe 03,177.017a vedyaü sarpa paraü brahma nirduþkham asukhaü ca yat 03,177.017c yatra gatvà na ÷ocanti bhavataþ kiü vivakùitam 03,177.018 sarpa uvàca 03,177.018a càturvarõyaü pramàõaü ca satyaü ca brahma caiva ha 03,177.018c ÷ådreùv api ca satyaü ca dànam akrodha eva ca 03,177.018e ànç÷aüsyam ahiüsà ca ghçõà caiva yudhiùñhira 03,177.019a vedyaü yac càttha nirduþkham asukhaü ca naràdhipa 03,177.019c tàbhyàü hãnaü padaü cànyan na tad astãti lakùaye 03,177.019d*0886_01 tàü÷ ca sarvàn a÷eùeõa kathayasva naràdhipa 03,177.020 yudhiùñhira uvàca 03,177.020a ÷ådre caitad bhavel lakùyaü dvije tac ca na vidyate 03,177.020c na vai ÷ådro bhavec chådro bràhmaõo na ca bràhmaõaþ 03,177.021a yatraital lakùyate sarpa vçttaü sa bràhmaõaþ smçtaþ 03,177.021c yatraitan na bhavet sarpa taü ÷ådram iti nirdi÷et 03,177.022a yat punar bhavatà proktaü na vedyaü vidyateti ha 03,177.022c tàbhyàü hãnam atãtyàtra padaü nàstãti ced api 03,177.023a evam etan mataü sarpa tàbhyàü hãnaü na vidyate 03,177.023c yathà ÷ãtoùõayor madhye bhaven noùõaü na ÷ãtatà 03,177.024a evaü vai sukhaduþkhàbhyàü hãnam asti padaü kva cit 03,177.024c eùà mama matiþ sarpa yathà và manyate bhavàn 03,177.025 sarpa uvàca 03,177.025a yadi te vçttato ràjan bràhmaõaþ prasamãkùitaþ 03,177.025c vyarthà jàtis tadàyuùman kçtir yàvan na dç÷yate 03,177.026 yudhiùñhira uvàca 03,177.026a jàtir atra mahàsarpa manuùyatve mahàmate 03,177.026c saükaràt sarvavarõànàü duùparãkùyeti me matiþ 03,177.027a sarve sarvàsv apatyàni janayanti yadà naràþ 03,177.027c vàï maithunam atho janma maraõaü ca samaü nçõàm 03,177.028a idam àrùaü pramàõaü ca ye yajàmaha ity api 03,177.028c tasmàc chãlaü pradhàneùñaü vidur ye tattvadar÷inaþ 03,177.029a pràï nàbhivardhanàt puüso jàtakarma vidhãyate 03,177.029b*0887_01 tatas tu nàmakaraõaü tata÷ caulaü vidhãyate 03,177.029b*0887_02 tatopanayanaü proktaü dvijàtãnàü yathàvidhi 03,177.029c tatràsya màtà sàvitrã pità tv àcàrya ucyate 03,177.030a vçttyà ÷ådrasamo hy eùa yàvad vede na jàyate 03,177.030c asminn evaü matidvaidhe manuþ svàyambhuvo 'bravãt 03,177.031a kçtakçtyàþ punar varõà yadi vçttaü na vidyate 03,177.031c saükaras tatra nàgendra balavàn prasamãkùitaþ 03,177.032a yatredànãü mahàsarpa saüskçtaü vçttam iùyate 03,177.032c taü bràhmaõam ahaü pårvam uktavàn bhujagottama 03,177.033 sarpa uvàca 03,177.033a ÷rutaü viditavedyasya tava vàkyaü yudhiùñhira 03,177.033c bhakùayeyam ahaü kasmàd bhràtaraü te vçkodaram 03,178.001 yudhiùñhira uvàca 03,178.001a bhavàn etàdç÷o loke vedavedàïgapàragaþ 03,178.001c bråhi kiü kurvataþ karma bhaved gatir anuttamà 03,178.002 sarpa uvàca 03,178.002a pàtre dattvà priyàõy uktvà satyam uktvà ca bhàrata 03,178.002c ahiüsànirataþ svargaü gacched iti matir mama 03,178.003 yudhiùñhira uvàca 03,178.003a dànàd và sarpa satyàd và kim ato guru dç÷yate 03,178.003c ahiüsàpriyayo÷ caiva gurulàghavam ucyatàm 03,178.004 sarpa uvàca 03,178.004a dàne ratatvaü satyaü ca ahiüsà priyam eva ca 03,178.004c eùàü kàryagarãyastvàd dç÷yate gurulàghavam 03,178.005a kasmàc cid dànayogàd dhi satyam eva vi÷iùyate 03,178.005c satyavàkyàc ca ràjendra kiü cid dànaü vi÷iùyate 03,178.006a evam eva maheùvàsa priyavàkyàn mahãpate 03,178.006c ahiüsà dç÷yate gurvã tata÷ ca priyam iùyate 03,178.007a evam etad bhaved ràjan kàryàpekùam anantaram 03,178.007c yad abhipretam anyat te bråhi yàvad bravãmy aham 03,178.008 yudhiùñhira uvàca 03,178.008a kathaü svarge gatiþ sarpa karmaõàü ca phalaü dhruvam 03,178.008c a÷arãrasya dç÷yeta viùayàü÷ ca bravãhi me 03,178.009 sarpa uvàca 03,178.009a tisro vai gatayo ràjan paridçùñàþ svakarmabhiþ 03,178.009c mànuùyaü svargavàsa÷ ca tiryagyoni÷ ca tat tridhà 03,178.010a tatra vai mànuùàl lokàd dànàdibhir atandritaþ 03,178.010c ahiüsàrthasamàyuktaiþ kàraõaiþ svargam a÷nute 03,178.011a viparãtai÷ ca ràjendra kàraõair mànuùo bhavet 03,178.011c tiryagyonis tathà tàta vi÷eùa÷ càtra vakùyate 03,178.012a kàmakrodhasamàyukto hiüsàlobhasamanvitaþ 03,178.012c manuùyatvàt paribhraùñas tiryagyonau prasåyate 03,178.013a tiryagyonyàü pçthagbhàvo manuùyatve vidhãyate 03,178.013c gavàdibhyas tathà÷vebhyo devatvam api dç÷yate 03,178.014a so 'yam età gatãþ sarvà jantu÷ carati kàryavàn 03,178.014c nitye mahati càtmànam avasthàpayate nçpa 03,178.015a jàto jàta÷ ca balavàn bhuïkte càtmà sa dehavàn 03,178.015c phalàrthas tàta niùpçktaþ prajàlakùaõabhàvanaþ 03,178.016 yudhiùñhira uvàca 03,178.016a ÷abde spar÷e ca råpe ca tathaiva rasagandhayoþ 03,178.016c tasyàdhiùñhànam avyagraü bråhi sarpa yathàtatham 03,178.017a kiü na gçhõàsi viùayàn yugapat tvaü mahàmate 03,178.017c etàvad ucyatàü coktaü sarvaü pannagasattama 03,178.018 sarpa uvàca 03,178.018a yad àtmadravyam àyuùman dehasaü÷rayaõànvitam 03,178.018c karaõàdhiùñhitaü bhogàn upabhuïkte yathàvidhi 03,178.019a j¤ànaü caivàtra buddhi÷ ca mana÷ ca bharatarùabha 03,178.019c tasya bhogàdhikaraõe karaõàni nibodha me 03,178.020a manasà tàta paryeti krama÷o viùayàn imàn 03,178.020c viùayàyatanasthena bhåtàtmà kùetraniþsçtaþ 03,178.021a atra càpi naravyàghra mano jantor vidhãyate 03,178.021c tasmàd yugapad asyàtra grahaõaü nopapadyate 03,178.022a sa àtmà puruùavyàghra bhruvor antaram à÷ritaþ 03,178.022c dravyeùu sçjate buddhiü vividheùu paràvaràm 03,178.023a buddher uttarakàlaü ca vedanà dç÷yate budhaiþ 03,178.023c eùa vai ràja÷àrdåla vidhiþ kùetraj¤abhàvanaþ 03,178.024 yudhiùñhira uvàca 03,178.024a manasa÷ càpi buddhe÷ ca bråhi me lakùaõaü param 03,178.024c etad adhyàtmaviduùàü paraü kàryaü vidhãyate 03,178.025 sarpa uvàca 03,178.025a buddhir àtmànugà tàta utpàtena vidhãyate 03,178.025c tadà÷rità hi saüj¤aiùà vidhis tasyaiùaõe bhavet 03,178.026a buddher guõavidhir nàsti manas tu guõavad bhavet 03,178.026c buddhir utpadyate kàrye manas tåtpannam eva hi 03,178.027a etad vi÷eùaõaü tàta manobuddhyor mayeritam 03,178.027c tvam apy atràbhisaübuddhaþ kathaü và manyate bhavàn 03,178.028 yudhiùñhira uvàca 03,178.028a aho buddhimatàü ÷reùñha ÷ubhà buddhir iyaü tava 03,178.028c viditaü veditavyaü te kasmàn màm anupçcchasi 03,178.028d@020_0000 sarpa uvàca 03,178.028d@020_0001 uktàs te sarva÷as tàta pra÷nàþ pra÷navidàü vara 03,178.028d@020_0002 vai÷aüpàyana uvàca 03,178.028d@020_0002 idànãm eùa mu¤càmi bhràtaraü te vçkodaram 03,178.028d@020_0003 nahuùeõa tato muktaü bhãmam à÷liùya sodaram 03,178.028d@020_0004 yudhiùñhiro 'pi dharmàtmà nahuùaü pratyapåjayat 03,178.028d@020_0005 nahuùo 'pi muneþ ÷àpàd vimuktaþ prãtamànasaþ 03,178.028d@020_0006 divyaråpadharaþ ÷rãmàn pratyuvàca yudhiùñhiram 03,178.028d@020_0007 saübhàùyaü sàdhubhiþ puõyam iti vai vaidikã ÷rutiþ 03,178.028d@020_0008 sarpatvàt pa÷ya mukto 'haü tvayà saübhàùya sàdhunà 03,178.028d@020_0009 dharmaü kila naràþ kçtvà labhante satsutàn iha 03,178.028d@020_0010 dharmeõa kaþ kçto dharmo yena labdho bhavàn sutaþ 03,178.028d@020_0011 na kevalaü prajà dhanyà yàsàü ràjan nçpo bhavàn 03,178.028d@020_0012 dharmo 'pi dhanyo dharmaj¤a yasya putras tvam ãdç÷aþ 03,178.028d@020_0013 dçùñàþ ÷rutà÷ ca bahavo nçpà dharmaparàyaõàþ 03,178.028d@020_0014 yudhiùñhira uvàca 03,178.028d@020_0014 na ÷ruto na ca dçùño me dharmaj¤as tvàdç÷o nçpaþ 03,178.028d@020_0015 sabhàgyo 'haü mahàbhàga yasya tuùño bhavàn guõaiþ 03,178.028d@020_0016 nàsabhàgyasya tuùyanti devakalpà bhavàdç÷àþ 03,178.028d@020_0017 kiü tu kautåhalaü tàta mama pàrthivasattama 03,178.028d@020_0018 ataþ pçcchàmi sauhàrdàt tvàm ahaü nàbhyasåyayà 03,178.028d@020_0019 sarva÷àstràrthatattvaj¤aü trailokye÷varapåjitam 03,178.028d@020_0020 nahuùa uvàca 03,178.028d@020_0020 kathaü tvàm àvi÷an mohaþ pràkçtaü puruùaü yathà 03,178.028d@020_0021 ÷ruta÷ãlàdibhir yuktaü dhàrmikaü tapasi sthitam 03,178.028d@020_0022 supràj¤am api kaunteya çddhir mohayate naram 03,178.028d@020_0023 hãnàbhijanavçtto 'pi na sa ràjàsti ka÷ cana 03,178.028d@020_0024 yasya cetasi ràjendra karoti na madaþ padam 03,178.028d@020_0025 yathàgnau dhruvam uùõatvam anile calanaü yathà 03,178.028d@020_0026 yathà ÷a÷ini ÷ãtatvaü tathai÷varye dhruvo madaþ 03,178.028d@020_0027 ai÷varyatimiraü cakùur na tat pa÷yati nirmalam 03,178.028d@020_0028 pa÷càd vimalatàü yàti vinipàtà¤janà¤jitam 03,178.028d@020_0029 vartamànaþ sukhe svarge nàvaitãti matir mama 03,178.028d@020_0030 so 'ham ai÷varyamohena yadàviùño yudhiùñhira 03,178.028d@020_0031 patitaþ pratisaübuddhaþ sàüprataü bodhayàmi vaþ 03,178.028d@020_0032 lokadvayahitaü vaktuü j¤àtuü ko và na paõóitaþ 03,178.028d@020_0033 tatkriyànuvidhànatve munayo 'pi na paõóitàþ 03,178.028d@020_0034 tasmàl lokadvayasyeùñaü kartavyaü te naràdhipa 03,178.028d@020_0035 guhyam etan mahàbàho kathitaü te mayàkhilam 03,178.028d@020_0036 dvijà÷ ca nàvamantavyàs trailokye÷varapåjitàþ 03,178.028d@020_0037 devavat påjanãyà÷ ca dànamànàrcanàdibhiþ 03,178.028d@020_0038 yaiþ kçtaþ sarvabhakùo 'gnir apeya÷ ca mahodadhiþ 03,178.028d@020_0039 kùayã càpàdita÷ candraþ ko na na÷yet prakopya tàn 03,178.028d@020_0040 lokàn anyàn sçjeyur ye lokapàlàü÷ ca kopitàþ 03,178.028d@020_0041 devàn kuryur adevàü÷ ca kaþ kùuõvaüs tàn samçdhnuyàt 03,178.028d@020_0042 yàn upà÷ritya tiùñhanti lokà devà÷ ca sarvadà 03,178.028d@020_0043 brahma caiva dhanaü yeùàü ko hiüsyàt tठjijãviùuþ 03,178.028d@020_0044 praõãta÷ càpraõãta÷ ca yathàgnir daivataü mahat 03,178.028d@020_0045 evaü vidvàn avidvàü÷ ca bràhmaõo daivataü param 03,178.029a sarvaj¤aü tvàü kathaü moha àvi÷at svargavàsinam 03,178.029b*0888_01 kathaü ca sarpatàü yàto bhavàn vyàkhyàtum arhati 03,178.029c evam adbhutakarmàõam iti me saü÷ayo mahàn 03,178.030 sarpa uvàca 03,178.030a supraj¤am api cec chåram çddhir mohayate naram 03,178.030c vartamànaþ sukhe sarvo nàvaitãti matir mama 03,178.031a so 'ham ai÷varyamohena madàviùño yudhiùñhira 03,178.031c patitaþ pratisaübuddhas tvàü tu saübodhayàmy aham 03,178.032a kçtaü kàryaü mahàràja tvayà mama paraütapa 03,178.032c kùãõaþ ÷àpaþ sukçcchro me tvayà saübhàùya sàdhunà 03,178.033a ahaü hi divi divyena vimànena caran purà 03,178.033c abhimànena mattaþ san kaü cin nànyam acintayam 03,178.034a brahmarùidevagandharvayakùaràkùasakiünaràþ 03,178.034c karàn mama prayacchanti sarve trailokyavàsinaþ 03,178.035a cakùuùà yaü prapa÷yàmi pràõinaü pçthivãpate 03,178.035c tasya tejo haràmy à÷u tad dhi dçùñibalaü mama 03,178.036a brahmarùãõàü sahasraü hi uvàha ÷ibikàü mama 03,178.036c sa màm apanayo ràjan bhraü÷ayàm àsa vai ÷riyaþ 03,178.037a tatra hy agastyaþ pàdena vahan spçùño mayà muniþ 03,178.037c adçùñena tato 'smy ukto dhvaüsa sarpeti vai ruùà 03,178.038a tatas tasmàd vimànàgràt pracyuta÷ cyutabhåùaõaþ 03,178.038c prapatan bubudhe ''tmànaü vyàlãbhåtam adhomukham 03,178.039a ayàcaü tam ahaü vipraü ÷àpasyànto bhaved iti 03,178.039c aj¤ànàt saüpravçttasya bhagavan kùantum arhasi 03,178.040a tataþ sa màm uvàcedaü prapatantaü kçpànvitaþ 03,178.040c yudhiùñhiro dharmaràjaþ ÷àpàt tvàü mokùayiùyati 03,178.041a abhimànasya ghorasya balasya ca naràdhipa 03,178.041c phale kùãõe mahàràja phalaü puõyam avàpsyasi 03,178.042a tato me vismayo jàtas tad dçùñvà tapaso balam 03,178.042c brahma ca bràhmaõatvaü ca yena tvàham acåcudam 03,178.043a satyaü damas tapo yogam ahiüsà dànanityatà 03,178.043c sàdhakàni sadà puüsàü na jàtir na kulaü nçpa 03,178.044a ariùña eùa te bhràtà bhãmo mukto mahàbhujaþ 03,178.044c svasti te 'stu mahàràja gamiùyàmi divaü punaþ 03,178.044d*0889_01 sa càyaü puruùavyàghra kàlaþ puõya upasthitaþ 03,178.044d*0889_02 tad asmàt kàraõàt pàrtha kàryaü mama mahat kçtam 03,178.045 vai÷aüpàyana uvàca 03,178.045*0890_01 tatas tasmin muhårte tu vimànaü kàmagàmi vai 03,178.045*0890_02 avapàtena mahatà tatràvàpatad uttamam 03,178.045a ity uktvàjagaraü dehaü tyaktvà sa nahuùo nçpaþ 03,178.045c divyaü vapuþ samàsthàya gatas tridivam eva ha 03,178.046a yudhiùñhiro 'pi dharmàtmà bhràtrà bhãmena saügataþ 03,178.046c dhaumyena sahitaþ ÷rãmàn à÷ramaü punar abhyagàt 03,178.047a tato dvijebhyaþ sarvebhyaþ sametebhyo yathàtatham 03,178.047c kathayàm àsa tat sarvaü dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,178.048a tac chrutvà te dvijàþ sarve bhràtara÷ càsya te trayaþ 03,178.048c àsan suvrãóità ràjan draupadã ca ya÷asvinã 03,178.049a te tu sarve dvija÷reùñhàþ pàõóavànàü hitepsayà 03,178.049c maivam ity abruvan bhãmaü garhayanto 'sya sàhasam 03,178.050a pàõóavàs tu bhayàn muktaü prekùya bhãmaü mahàbalam 03,178.050c harùam àhàrayàü cakrur vijahru÷ ca mudà yutàþ 03,179.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,179.001a nidàghàntakaraþ kàlaþ sarvabhåtasukhàvahaþ 03,179.001c tatraiva vasatàü teùàü pràvçñ samabhipadyata 03,179.002a chàdayanto mahàghoùàþ khaü di÷a÷ ca balàhakàþ 03,179.002c pravavarùur divàràtram asitàþ satataü tadà 03,179.003a tapàtyayaniketà÷ ca ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,179.003c apetàrkaprabhàjàlàþ savidyudvimalaprabhàþ 03,179.004a viråóha÷aùpà pçthivã mattadaü÷asarãsçpà 03,179.004c babhåva payasà siktà ÷àntadhåmarajo 'ruõà 03,179.005a na sma praj¤àyate kiü cid ambhasà samavastçte 03,179.005c samaü và viùamaü vàpi nadyo và sthàvaràõi và 03,179.006a kùubdhatoyà mahàghoùàþ ÷vasamànà ivà÷ugàþ 03,179.006c sindhavaþ ÷obhayàü cakruþ kànanàni tapàtyaye 03,179.007a nadatàü kànanànteùu ÷råyante vividhàþ svanàþ 03,179.007c vçùñibhis tàóyamànànàü varàhamçgapakùiõàm 03,179.008a stokakàþ ÷ikhina÷ caiva puüskokilagaõaiþ saha 03,179.008c mattàþ paripatanti sma dardurà÷ caiva darpitàþ 03,179.009a tathà bahuvidhàkàrà pràvçõ meghànunàdità 03,179.009c abhyatãtà ÷ivà teùàü caratàü marudhanvasu 03,179.010a krau¤cahaüsagaõàkãrõà ÷arat praõihitàbhavat 03,179.010c råóhakakùavanaprasthà prasannajalanimnagà 03,179.011a vimalàkà÷anakùatrà ÷arat teùàü ÷ivàbhavat 03,179.011c mçgadvijasamàkãrõà pàõóavànàü mahàtmanàm 03,179.012a pa÷yantaþ ÷àntarajasaþ kùapà jalada÷ãtalàþ 03,179.012c grahanakùatrasaüghai÷ ca somena ca viràjitàþ 03,179.013a kumudaiþ puõóarãkai÷ ca ÷ãtavàridharàþ ÷ivàþ 03,179.013c nadãþ puùkariõã÷ caiva dadç÷uþ samalaükçtàþ 03,179.014a àkà÷anãkà÷atañàü nãpanãvàrasaükulàm 03,179.014c babhåva caratàü harùaþ puõyatãrthàü sarasvatãm 03,179.015a te vai mumudire vãràþ prasannasalilàü ÷ivàm 03,179.015c pa÷yanto dçóhadhanvànaþ paripårõàü sarasvatãm 03,179.016a teùàü puõyatamà ràtriþ parvasaüdhau sma ÷àradã 03,179.016c tatraiva vasatàm àsãt kàrttikã janamejaya 03,179.017a puõyakçdbhir mahàsattvais tàpasaiþ saha pàõóavàþ 03,179.017c tat sarvaü bharata÷reùñhàþ samåhur yogam uttamam 03,179.018a tamisràbhyudaye tasmin dhaumyena saha pàõóavàþ 03,179.018c såtaiþ paurogavai÷ caiva kàmyakaü prayayur vanam 03,180.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,180.001a kàmyakaü pràpya kaunteyà yudhiùñhirapurogamàþ 03,180.001c kçtàtithyà munigaõair niùeduþ saha kçùõayà 03,180.002a tatas tàn parivi÷vastàn vasataþ pàõóunandanàn 03,180.002c bràhmaõà bahavas tatra samantàt paryavàrayan 03,180.003a athàbravãd dvijaþ ka÷ cid arjunasya priyaþ sakhà 03,180.003c eùyatãha mahàbàhur va÷ã ÷aurir udàradhãþ 03,180.004a vidità hi harer yåyam ihàyàtàþ kurådvahàþ 03,180.004c sadà hi dar÷anàkàïkùã ÷reyo 'nveùã ca vo hariþ 03,180.005a bahuvatsarajãvã ca màrkaõóeyo mahàtapàþ 03,180.005c svàdhyàyatapasà yuktaþ kùipraü yuùmàn sameùyati 03,180.006a tathaiva tasya bruvataþ pratyadçùyata ke÷avaþ 03,180.006c sainyasugrãvayuktena rathena rathinàü varaþ 03,180.007a maghavàn iva paulomyà sahitaþ satyabhàmayà 03,180.007c upàyàd devakãputro didçkùuþ kurusattamàn 03,180.008a avatãrya rathàt kçùõo dharmaràjaü yathàvidhi 03,180.008c vavande mudito dhãmàn bhãmaü ca balinàü varam 03,180.009a påjayàm àsa dhaumyaü ca yamàbhyàm abhivàditaþ 03,180.009c pariùvajya guóàke÷aü draupadãü paryasàntvayat 03,180.010a sa dçùñvà phalgunaü vãraü cirasya priyam àgatam 03,180.010c paryaùvajata dà÷àrhaþ punaþ punar ariüdamam 03,180.011a tathaiva satyabhàmàpi draupadãü pariùasvaje 03,180.011c pàõóavànàü priyàü bhàryàü kçùõasya mahiùã priyà 03,180.012a tatas te pàõóavàþ sarve sabhàryàþ sapurohitàþ 03,180.012c ànarcuþ puõóarãkàkùaü parivavru÷ ca sarva÷aþ 03,180.013a kçùõas tu pàrthena sametya vidvàn; dhanaüjayenàsuratarjanena 03,180.013c babhau yathà bhåtapatir mahàtmà; sametya sàkùàd bhagavàn guhena 03,180.014a tataþ samastàni kirãñamàlã; vaneùu vçttàni gadàgrajàya 03,180.014c uktvà yathàvat punar anvapçcchat; kathaü subhadrà ca tathàbhimanyuþ 03,180.015a sa påjayitvà madhuhà yathàvat; pàrthàü÷ ca kçùõàü ca purohitaü ca 03,180.015c uvàca ràjànam abhipra÷aüsan; yudhiùñhiraü tatra sahopavi÷ya 03,180.016a dharmaþ paraþ pàõóava ràjyalàbhàt; tasyàrtham àhus tapa eva ràjan 03,180.016c satyàrjavàbhyàü caratà svadharmaü; jitas tavàyaü ca para÷ ca lokaþ 03,180.017a adhãtam agre caratà vratàni; samyag dhanurvedam avàpya kçtsnam 03,180.017c kùàtreõa dharmeõa vasåni labdhvà; sarve hy avàptàþ kratavaþ puràõàþ 03,180.018a na gràmyadharmeùu ratis tavàsti; kàmàn na kiü cit kuruùe narendra 03,180.018c na càrthalobhàt prajahàsi dharmaü; tasmàt svabhàvàd asi dharmaràjaþ 03,180.019a dànaü ca satyaü ca tapa÷ ca ràja¤; ÷raddhà ca ÷ànti÷ ca dhçtiþ kùamà ca 03,180.019b*0891_01 àpatsv api tvaü na jahàsi ràjan 03,180.019c avàpya ràùñràõi vasåni bhogàn; eùà parà pàrtha sadà ratis te 03,180.020a yadà janaughaþ kurujàïgalànàü; kçùõàü sabhàyàm ava÷àm apa÷yat 03,180.020c apetadharmavyavahàravçttaü; saheta tat pàõóava kas tvad anyaþ 03,180.021a asaü÷ayaü sarvasamçddhakàmaþ; kùipraü prajàþ pàlayitàsi samyak 03,180.021c ime vayaü nigrahaõe kuråõàü; yadi pratij¤à bhavataþ samàptà 03,180.022a dhaumyaü ca kçùõàü ca yudhiùñhiraü ca; yamau ca bhãmaü ca da÷àrhasiühaþ 03,180.022c uvàca diùñyà bhavatàü ÷ivena; pràptaþ kirãñã muditaþ kçtàstraþ 03,180.023a provàca kçùõàm api yàj¤asenãü; da÷àrhabhartà sahitaþ suhçdbhiþ 03,180.023b*0892_01 diùñyà samagràsi dhanaüjayena 03,180.023b*0892_02 samàgatety evam uvàca kçùõaþ 03,180.023c kçùõe dhanurvedaratipradhànàþ; satyavratàs te ÷i÷avaþ su÷ãlàþ 03,180.023e sadbhiþ sadaivàcaritaü samàdhiü; caranti putràs tava yàj¤aseni 03,180.024a ràjyena ràùñrai÷ ca nimantryamàõàþ; pitrà ca kçùõe tava sodarai÷ ca 03,180.024c na yaj¤asenasya na màtulànàü; gçheùu bàlà ratim àpnuvanti 03,180.025a ànartam evàbhimukhàþ ÷ivena; gatvà dhanurvedaratipradhànàþ 03,180.025c tavàtmajà vçùõipuraü pravi÷ya; na daivatebhyaþ spçhayanti kçùõe 03,180.026a yathà tvam evàrhasi teùu vçttiü; prayoktum àryà ca yathaiva kuntã 03,180.026c teùv apramàdena sadà karoti; tathà ca bhåya÷ ca tathà subhadrà 03,180.027a yathàniruddhasya yathàbhimanyor; yathà sunãthasya yathaiva bhànoþ 03,180.027c tathà vinetà ca gati÷ ca kçùõe; tavàtmajànàm api raukmiõeyaþ 03,180.028a gadàsicarmagrahaõeùu ÷åràn; astreùu ÷ikùàsu rathà÷vayàne 03,180.028c samyag vinetà vinayaty atandrãs; tàü÷ càbhimanyuþ satataü kumàraþ 03,180.029a sa càpi samyak praõidhàya ÷ikùàm; astràõi caiùàü guruvat pradàya 03,180.029c tavàtmajànàü ca tathàbhimanyoþ; paràkramais tuùyati raukmiõeyaþ 03,180.030a yadà vihàraü prasamãkùamàõàþ; prayànti putràs tava yàj¤aseni 03,180.030c ekaikam eùàm anuyànti tatra; rathà÷ ca yànàni ca dantina÷ ca 03,180.031a athàbravãd dharmaràjaü tu kçùõo; da÷àrhayodhàþ kukuràndhakà÷ ca 03,180.031c ete nide÷aü tava pàlayanti; tiùñhanti yatrecchasi tatra ràjan 03,180.031d*0893_01 yodhàs tavàrtheùu narendrayantà 03,180.031d*0893_02 kurvantu kàryaü sarathàþ sanàgàþ 03,180.032a àvartatàü kàrmukavegavàtà; halàyudhapragrahaõà madhånàm 03,180.032c senà tavàrtheùu narendra yattà; sasàdipattya÷varathà sanàgà 03,180.033a prasthàpyatàü pàõóava dhàrtaràùñraþ; suyodhanaþ pàpakçtàü variùñhaþ 03,180.033c sa sànubandhaþ sasuhçdgaõa÷ ca; saubhasya saubhàdhipate÷ ca màrgam 03,180.034a kàmaü tathà tiùñha narendra tasmin; yathà kçtas te samayaþ sabhàyàm 03,180.034c dà÷àrhayodhais tu sasàdiyodhaü; pratãkùatàü nàgapuraü bhavantam 03,180.035a vyapetamanyur vyapanãtapàpmà; vihçtya yatrecchasi tatra kàmam 03,180.035c tataþ samçddhaü prathamaü vi÷okaþ; prapatsyase nàgapuraü saràùñram 03,180.036a tatas tad àj¤àya mataü mahàtmà; yathàvad uktaü puruùottamena 03,180.036c pra÷asya viprekùya ca dharmaràjaþ; kçtà¤jaliþ ke÷avam ity uvàca 03,180.037a asaü÷ayaü ke÷ava pàõóavànàü; bhavàn gatis tvaccharaõà hi pàrthàþ 03,180.037c kàlodaye tac ca tata÷ ca bhåyaþ; kartà bhavàn karma na saü÷ayo 'sti 03,180.038a yathàpratij¤aü vihçta÷ ca kàlaþ; sarvàþ samà dvàda÷a nirjaneùu 03,180.038c aj¤àtacaryàü vidhivat samàpya; bhavadgatàþ ke÷ava pàõóaveyàþ 03,180.038d*0894_01 eùaiva buddhir juùatàü sadà tvàü 03,180.038d*0894_02 satye sthitàþ ke÷ava pàõóaveyàþ 03,180.038d*0894_03 sadànadharmàþ sajanàþ sadàràþ 03,180.038d*0894_04 sabàndhavàs tvaccharaõà hi pàrthàþ 03,180.039 vai÷aüpàyana uvàca 03,180.039a tathà vadati vàrùõeye dharmaràje ca bhàrata 03,180.039c atha pa÷càt tapovçddho bahuvarùasahasradhçk 03,180.039e pratyadçùyata dharmàtmà màrkaõóeyo mahàtapàþ 03,180.039f*0895_01 ajara÷ càmara÷ caiva råpaudàryaguõànvitaþ 03,180.039f*0895_02 vyadç÷yata tathà yukto yathà syàt pa¤caviü÷akaþ 03,180.039f*0896_01 mahàvaràhakoñyàü ca brahmaõàm ayutàni ca 03,180.039f*0896_02 vyacintayan mahàtmà vai tathà ràmaü salakùmaõam 03,180.040a tam àgatam çùiü vçddhaü bahuvarùasahasriõam 03,180.040c ànarcur bràhmaõàþ sarve kçùõa÷ ca saha pàõóavaiþ 03,180.041a tam arcitaü suviùvastam àsãnam çùisattamam 03,180.041c bràhmaõànàü matenàha pàõóavànàü ca ke÷avaþ 03,180.042a ÷u÷råùavaþ pàõóavàs te bràhmaõà÷ ca samàgatàþ 03,180.042c draupadã satyabhàmà ca tathàhaü paramaü vacaþ 03,180.043a puràvçttàþ kathàþ puõyàþ sadàcàràþ sanàtanàþ 03,180.043c ràj¤àü strãõàm çùãõàü ca màrkaõóeya vicakùva naþ 03,180.044a teùu tatropaviùñeùu devarùir api nàradaþ 03,180.044c àjagàma vi÷uddhàtmà pàõóavàn avalokakaþ 03,180.045a tam apy atha mahàtmànaü sarve tu puruùarùabhàþ 03,180.045c pàdyàrghyàbhyàü yathànyàyam upatasthur manãùiõam 03,180.046a nàradas tv atha devarùir j¤àtvà tàüs tu kçtakùaõàn 03,180.046c màrkaõóeyasya vadatas tàü kathàm anvamodata 03,180.047a uvàca cainaü kàlaj¤aþ smayann iva sa nàradaþ 03,180.047c brahmarùe kathyatàü yat te pàõóaveùu vivakùitam 03,180.048a evam uktaþ pratyuvàca màrkaõóeyo mahàtapàþ 03,180.048c kùaõaü kurudhvaü vipulam àkhyàtavyaü bhaviùyati 03,180.049a evam uktàþ kùaõaü cakruþ pàõóavàþ saha tair dvijaiþ 03,180.049c madhyaüdine yathàdityaü prekùantas taü mahàmunim 03,181.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,181.001a taü vivakùantam àlakùya kururàjo mahàmunim 03,181.001c kathàsaüjananàrthàya codayàm àsa pàõóavaþ 03,181.002a bhavàn daivatadaityànàm çùãõàü ca mahàtmanàm 03,181.002c ràjarùãõàü ca sarveùàü caritaj¤aþ sanàtanaþ 03,181.003a sevya÷ copàsitavya÷ ca mato naþ kàïkùita÷ ciram 03,181.003c ayaü ca devakãputraþ pràpto 'smàn avalokakaþ 03,181.004a bhavaty eva hi me buddhir dçùñvàtmànaü sukhàc cyutam 03,181.004c dhàrtaràùñràü÷ ca durvçttàn çdhyataþ prekùya sarva÷aþ 03,181.005a karmaõaþ puruùaþ kartà ÷ubhasyàpy a÷ubhasya ca 03,181.005c svaphalaü tad upà÷nàti kathaü kartà svid ã÷varaþ 03,181.006a atha và sukhaduþkheùu nçõàü brahmavidàü vara 03,181.006c iha và kçtam anveti paradehe 'tha và punaþ 03,181.007a dehã ca dehaü saütyajya mçgyamàõaþ ÷ubhà÷ubhaiþ 03,181.007c kathaü saüyujyate pretya iha và dvijasattama 03,181.008a aihalaukikam evaitad utàho pàralaukikam 03,181.008c kva ca karmàõi tiùñhanti jantoþ pretasya bhàrgava 03,181.008d*0897_01 etat sarvaü yathàvçttaü mune vaktum ihàrhasi 03,181.009 màrkaõóeya uvàca 03,181.009a tvadyukto 'yam anupra÷no yathàvad vadatàü vara 03,181.009c viditaü veditavyaü te sthityartham anupçcchasi 03,181.010a atra te vartayiùyàmi tad ihaikamanàþ ÷çõu 03,181.010c yathehàmutra ca naraþ sukhaduþkham upà÷nute 03,181.011a nirmalàni ÷arãràõi vi÷uddhàni ÷arãriõàm 03,181.011c sasarja dharmatantràõi pårvotpannaþ prajàpatiþ 03,181.012a amoghabalasaükalpàþ suvratàþ satyavàdinaþ 03,181.012c brahmabhåtà naràþ puõyàþ puràõàþ kurunandana 03,181.013a sarve devaiþ samàyànti svacchandena nabhastalam 03,181.013c tata÷ ca punar àyànti sarve svacchandacàriõaþ 03,181.014a svacchandamaraõà÷ càsan naràþ svacchandajãvinaþ 03,181.014c alpabàdhà niràtaïkà siddhàrthà nirupadravàþ 03,181.015a draùñàro devasaüghànàm çùãõàü ca mahàtmanàm 03,181.015c pratyakùàþ sarvadharmàõàü dàntà vigatamatsaràþ 03,181.016a àsan varùasahasràõi tathà putrasahasriõaþ 03,181.016c tataþ kàlàntare 'nyasmin pçthivãtalacàriõaþ 03,181.017a kàmakrodhàbhibhåtàs te màyàvyàjopajãvinaþ 03,181.017c lobhamohàbhibhåtà÷ ca tyaktà devais tato naràþ 03,181.018a a÷ubhaiþ karmabhiþ pàpàs tiryaï narakagàminaþ 03,181.018c saüsàreùu vicitreùu pacyamànàþ punaþ punaþ 03,181.019a mogheùñà moghasaükalpà moghaj¤ànà vicetasaþ 03,181.019b*0898_01 kàïkùiõaþ sarvakàmànàü nàstikà bhinnasetavaþ 03,181.019c sarvàti÷aïkina÷ caiva saüvçttàþ kle÷abhàginaþ 03,181.019e a÷ubhaiþ karmabhi÷ càpi pràya÷aþ paricihnitàþ 03,181.020a dauùkulyà vyàdhibahulà duràtmàno 'pratàpinaþ 03,181.020c bhavanty alpàyuùaþ pàpà raudrakarmaphalodayàþ 03,181.020e nàthantaþ sarvakàmànàü nàstikà bhinnasetavaþ 03,181.021a jantoþ pretasya kaunteya gatiþ svair iha karmabhiþ 03,181.021c pràj¤asya hãnabuddhe÷ ca karmako÷aþ kva tiùñhati 03,181.022a kvasthas tat samupà÷nàti sukçtaü yadi vetarat 03,181.022b*0899_00 màrkaõóeya uvàca 03,181.022b*0899_01 tvad yukto 'yam anupra÷naþ ÷çõu bhàrata tattvataþ 03,181.022c iti te dar÷anaü yac ca tatràpy anunayaü ÷çõu 03,181.023a ayam àdi÷arãreõa devasçùñena mànavaþ 03,181.023c ÷ubhànàm a÷ubhànàü ca kurute saücayaü mahat 03,181.024a àyuùo 'nte prahàyedaü kùãõapràyaü kalevaram 03,181.024c saübhavaty eva yugapad yonau nàsty antaràbhavaþ 03,181.025a tatràsya svakçtaü karma chàyevànugataü sadà 03,181.025b*0900_01 anu÷ete ÷ayànaü ca tiùñhantaü cànutiùñhati 03,181.025b*0900_02 anudhàvati dhàvantaü pårvakarma kçtaü naram 03,181.025c phalaty atha sukhàrho và duþkhàrho vàpi jàyate 03,181.026a kçtàntavidhisaüyuktaþ sa jantur lakùaõaiþ ÷ubhaiþ 03,181.026c a÷ubhair và niràdàno lakùyate j¤ànadçùñibhiþ 03,181.027a eùà tàvad abuddhãnàü gatir uktà yudhiùñhira 03,181.027c ataþ paraü j¤ànavatàü nibodha gatim uttamàm 03,181.028a manuùyàs taptatapasaþ sarvàgamaparàyaõàþ 03,181.028c sthiravratàþ satyaparà guru÷u÷råùaõe ratàþ 03,181.029a su÷ãlàþ ÷uklajàtãyàþ kùàntà dàntàþ sutejasaþ 03,181.029c ÷ubhayonyantaragatàþ pràya÷aþ ÷ubhalakùaõàþ 03,181.030a jitendriyatvàd va÷inaþ ÷uklatvàn mandarogiõaþ 03,181.030c alpabàdhaparitràsàd bhavanti nirupadravàþ 03,181.031a cyavantaü jàyamànaü ca garbhasthaü caiva sarva÷aþ 03,181.031c svam àtmànaü paraü caiva budhyante j¤ànacakùuùaþ 03,181.031d*0901_01 çùayas te mahàtmànaþ pratyakùàgamabuddhayaþ 03,181.031e karmabhåmim imàü pràpya punar yànti suràlayam 03,181.031f*0902_01 kçtvà ÷ubhàni karmàõi j¤ànena bharatarùabha 03,181.032a kiü cid daivàd dhañhàt kiü cit kiü cid eva svakarmabhiþ 03,181.032c pràpnuvanti narà ràjan mà te 'stv anyà vicàraõà 03,181.033a imàm atropamàü càpi nibodha vadatàü vara 03,181.033c manuùyaloke yac chreyaþ paraü manye yudhiùñhira 03,181.034a iha vaikasya nàmutra amutraikasya no iha 03,181.034c iha càmutra caikasya nàmutraikasya no iha 03,181.035a dhanàni yeùàü vipulàni santi; nityaü ramante suvibhåùitàïgàþ 03,181.035c teùàm ayaü ÷atruvaraghna loko; nàsau sadà dehasukhe ratànàm 03,181.036a ye yogayuktàs tapasi prasaktàþ; svàdhyàya÷ãlà jarayanti dehàn 03,181.036c jitendriyà bhåtahite niviùñàs; teùàm asau nàyam arighna lokaþ 03,181.037a ye dharmam eva prathamaü caranti; dharmeõa labdhvà ca dhanàni kàle 03,181.037c dàràn avàpya kratubhir yajante; teùàm ayaü caiva para÷ ca lokaþ 03,181.038a ye naiva vidyàü na tapo na dànaü; na càpi måóhàþ prajane yatante 03,181.038c na càdhigacchanti sukhàny abhàgyàs; teùàm ayaü caiva para÷ ca nàsti 03,181.039a sarve bhavantas tv ativãryasattvà; divyaujasaþ saühananopapannàþ 03,181.039c lokàd amuùmàd avaniü prapannàþ; svadhãtavidyàþ surakàryahetoþ 03,181.040a kçtvaiva karmàõi mahànti ÷åràs; tapodamàcàravihàra÷ãlàþ 03,181.040c devàn çùãn pretagaõàü÷ ca sarvàn; saütarpayitvà vidhinà pareõa 03,181.041a svargaü paraü puõyakçtàü nivàsaü; krameõa saüpràpsyatha karmabhiþ svaiþ 03,181.041c mà bhåd vi÷aïkà tava kauravendra; dçùñvàtmanaþ kle÷am imaü sukhàrha 03,182.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,182.001a màrkaõóeyaü mahàtmànam åcuþ pàõóusutàs tadà 03,182.001c màhàtmyaü dvijamukhyànàü ÷rotum icchàma kathyatàm 03,182.002a evam uktaþ sa bhagavàn màrkaõóeyo mahàtapàþ 03,182.002c uvàca sumahàtejàþ sarva÷àstravi÷àradaþ 03,182.003a haihayànàü kulakaro ràjà parapuraüjayaþ 03,182.003c kumàro råpasaüpanno mçgayàm acarad balã 03,182.004a caramàõas tu so 'raõye tçõavãrutsamàvçte 03,182.004c kçùõàjinottaràsaïgaü dadar÷a munim antike 03,182.004e sa tena nihato 'raõye manyamànena vai mçgam 03,182.005a vyathitaþ karma tat kçtvà ÷okopahatacetanaþ 03,182.005c jagàma haihayànàü vai sakà÷aü prathitàtmanàm 03,182.006a ràj¤àü ràjãvanetrosau kumàraþ pçthivãpate 03,182.006c teùàü ca tad yathàvçttaü kathayàm àsa vai tadà 03,182.006d*0903_01 sukumàro mahãpàlo hehayànàü mahãbhçtàm 03,182.007a taü càpi hiüsitaü tàta muniü målaphalà÷inam 03,182.007c ÷rutvà dçùñvà ca te tatra babhåvur dãnamànasàþ 03,182.008a kasyàyam iti te sarve màrgamàõàs tatas tataþ 03,182.008c jagmu÷ càriùñanemes te tàrkùyasyà÷ramam a¤jasà 03,182.009a te 'bhivàdya mahàtmànaü taü muniü saü÷itavratam 03,182.009c tasthuþ sarve sa tu munis teùàü påjàm athàharat 03,182.010a te tam åcur mahàtmànaü na vayaü satkriyàü mune 03,182.010c tvatto 'rhàþ karmadoùeõa bràhmaõo hiüsito hi naþ 03,182.011a tàn abravãt sa viprarùiþ kathaü vo bràhmaõo hataþ 03,182.011c kva càsau bråta sahitàþ pa÷yadhvaü me tapobalam 03,182.012a te tu tat sarvam akhilam àkhyàyàsmai yathàtatham 03,182.012c nàpa÷yaüs tam çùiü tatra gatàsuü te samàgatàþ 03,182.012e anveùamàõàþ savrãóàþ svapnavad gatamànasàþ 03,182.013a tàn abravãt tatra munis tàrkùyaþ parapuraüjayaþ 03,182.013c syàd ayaü bràhmaõaþ so 'tha yo yuùmàbhir vinà÷itaþ 03,182.013e putro hy ayaü mama nçpàs tapobalasamanvitaþ 03,182.014a te tu dçùñvaiva tam çùiü vismayaü paramaü gatàþ 03,182.014c mahad à÷caryam iti vai vibruvàõà mahãpate 03,182.015a mçto hy ayam ato dçùñaþ kathaü jãvitam àptavàn 03,182.015c kim etat tapaso vãryaü yenàyaü jãvitaþ punaþ 03,182.015e ÷rotum icchàma viprarùe yadi ÷rotavyam ity uta 03,182.016a sa tàn uvàca nàsmàkaü mçtyuþ prabhavate nçpàþ 03,182.016c kàraõaü vaþ pravakùyàmi hetuyogaü samàsataþ 03,182.016d*0904_01 ÷uddhàcàrà analasàþ saüdhyopàsanatatparàþ 03,182.016d*0904_02 su÷uddhànnàþ ÷uddhadhanà brahmacaryavratànvitàþ 03,182.016d*0905_01 mçtyuþ prabhavate yena nàsmàkaü nçpasattamàþ 03,182.017a satyam evàbhijànãmo nànçte kurmahe manaþ 03,182.017c svadharmam anutiùñhàmas tasmàn mçtyubhayaü na naþ 03,182.018a yad bràhmaõànàü ku÷alaü tad eùàü kathayàmahe 03,182.018c naiùàü du÷caritaü bråmas tasmàn mçtyubhayaü na naþ 03,182.019a atithãn annapànena bhçtyàn atya÷anena ca 03,182.019b*0906_01 saübhojya ÷eùam a÷nãmas tasmàn mçtyubhayaü na naþ 03,182.019b*0906_02 kùàntà dàntàþ kùamà÷ãlàs tãrthadànaparàyaõàþ 03,182.019b*0906_03 puõyade÷anivàsàc ca tasmàn mçtyubhayaü na naþ 03,182.019c tejasvide÷avàsàc ca tasmàn mçtyubhayaü na naþ 03,182.020a etad vai le÷amàtraü vaþ samàkhyàtaü vimatsaràþ 03,182.020c gacchadhvaü sahitàþ sarve na pàpàd bhayam asti vaþ 03,182.021a evam astv iti te sarve pratipåjya mahàmunim 03,182.021c svade÷am agaman hçùñà ràjàno bharatarùabha 03,183.001 màrkaõóeya uvàca 03,183.001a bhåya eva tu màhàtmyaü bràhmaõànàü nibodha me 03,183.001c vainyo nàmeha ràjarùir a÷vamedhàya dãkùitaþ 03,183.001e tam atrir gantum àrebhe vittàrtham iti naþ ÷rutam 03,183.002a bhåyo 'tha nànurudhyat sa dharmavyaktinidar÷anàt 03,183.002c saücintya sa mahàtejà vanam evànvarocayat 03,183.002e dharmapatnãü samàhåya putràü÷ cedam uvàca ha 03,183.003a pràpsyàmaþ phalam atyantaü bahulaü nirupadravam 03,183.003c araõyagamanaü kùipraü rocatàü vo guõàdhikam 03,183.004a taü bhàryà pratyuvàcedaü dharmam evànurudhyatã 03,183.004c vainyaü gatvà mahàtmànam arthayasva dhanaü bahu 03,183.004e sa te dàsyati ràjarùir yajamàno 'rthine dhanam 03,183.005a tata àdàya viprarùe pratigçhya dhanaü bahu 03,183.005c bhçtyàn sutàn saüvibhajya tato vraja yathepsitam 03,183.005e eùa vai paramo dharmo dharmavidbhir udàhçtaþ 03,183.006 atrir uvàca 03,183.006a kathito me mahàbhàge gautamena mahàtmanà 03,183.006c vainyo dharmàrthasaüyuktaþ satyavratasamanvitaþ 03,183.007a kiü tv asti tatra dveùñàro nivasanti hi me dvijàþ 03,183.007c yathà me gautamaþ pràha tato na vyavasàmy aham 03,183.008a tatra sma vàcaü kalyàõãü dharmakàmàrthasaühitàm 03,183.008c mayoktàm anyathà bråyus tatas te vai nirarthakàm 03,183.009a gamiùyàmi mahàpràj¤e rocate me vacas tava 03,183.009c gà÷ ca me dàsyate vainyaþ prabhåtaü càrthasaücayam 03,183.010 màrkaõóeya uvàca 03,183.010a evam uktvà jagàmà÷u vainyayaj¤aü mahàtapàþ 03,183.010c gatvà ca yaj¤àyatanam atris tuùñàva taü nçpam 03,183.010d*0907_01 vàkyair maïgalasaüyuktaiþ påjayàno 'bravãd vacaþ 03,183.011a ràjan vainya tvam ã÷a÷ ca bhuvi tvaü prathamo nçpaþ 03,183.011c stuvanti tvàü munigaõàs tvad anyo nàsti dharmavit 03,183.012a tam abravãd çùis tatra vacaþ kruddho mahàtapàþ 03,183.012c maivam atre punar bråyà na te praj¤à samàhità 03,183.012e atra naþ prathamaü sthàtà mahendro vai prajàpatiþ 03,183.013a athàtrir api ràjendra gautamaü pratyabhàùata 03,183.013c ayam eva vidhàtà ca yathaivendraþ prajàpatiþ 03,183.013e tvam eva muhyase mohàn na praj¤ànaü tavàsti ha 03,183.014 gautama uvàca 03,183.014a jànàmi nàhaü muhyàmi tvaü vivakùur vimuhyase 03,183.014c stoùyase 'bhyudayaprepsus tasya dar÷anasaü÷rayàt 03,183.015a na vettha paramaü dharmaü na càvaiùi prayojanam 03,183.015c bàlas tvam asi måóha÷ ca vçddhaþ kenàpi hetunà 03,183.016 màrkaõóeya uvàca 03,183.016a vivadantau tathà tau tu munãnàü dar÷ane sthitau 03,183.016c ye tasya yaj¤e saüvçttàs te 'pçcchanta kathaü tv imau 03,183.017a prave÷aþ kena datto 'yam anayor vainyasaüsadi 03,183.017c uccaiþ samabhibhàùantau kena kàryeõa viùñhitau 03,183.018a tataþ paramadharmàtmà kà÷yapaþ sarvadharmavit 03,183.018c vivàdinàv anupràptau tàv ubhau pratyavedayat 03,183.019a athàbravãt sadasyàüs tu gautamo munisattamàn 03,183.019c àvayor vyàhçtaü pra÷naü ÷çõuta dvijapuügavàþ 03,183.019e vainyo vidhàtety àhàtrir atra naþ saü÷ayo mahàn 03,183.019f*0908_01 tatas tad gautamenoktaü vàkyaü vainyasya saüsadi 03,183.020a ÷rutvaiva tu mahàtmàno munayo 'bhyadravan drutam 03,183.020c sanatkumàraü dharmaj¤aü saü÷ayacchedanàya vai 03,183.020d*0909_01 papracchuþ praõatàþ sarve brahmàõam iva somapàþ 03,183.021a sa ca teùàü vacaþ ÷rutvà yathàtattvaü mahàtapàþ 03,183.021c pratyuvàcàtha tàn evaü dharmàrthasahitaü vacaþ 03,183.022 sanatkumàra uvàca 03,183.022a brahma kùatreõa sahitaü kùatraü ca brahmaõà saha 03,183.022b*0910_01 saüyuktau dahataþ ÷atrån vanànãvàgnimàrutau 03,183.022c ràjà vai prathamo dharmaþ prajànàü patir eva ca 03,183.022e sa eva ÷akraþ ÷ukra÷ ca sa dhàtà sa bçhaspatiþ 03,183.023a prajàpatir viràñ samràñ kùatriyo bhåpatir nçpaþ 03,183.023c ya ebhiþ ståyate ÷abdaiþ kas taü nàrcitum arhati 03,183.024a puràyonir yudhàjic ca abhiyà mudito bhavaþ 03,183.024c svarõetà sahajid babhrur iti ràjàbhidhãyate 03,183.025a satyamanyur yudhàjãvaþ satyadharmapravartakaþ 03,183.025c adharmàd çùayo bhãtà balaü kùatre samàdadhan 03,183.025d*0911_01 purà yo brahmaõà sçùñaþ prajànàü paripàlane 03,183.025d*0911_02 duùñànàü nigrahaü kartà sa ca ràjàbhidhãyate 03,183.025d*0911_03 satyaü manyur dayà rakùà dharmàdharmavilokanam 03,183.025d*0911_04 vidyante yasya càrà÷ ca sa ràjety abhidhãyate 03,183.025d*0912_01 asmàbhir bràhmaõaiþ kùatraü kùatreõa brahma càvyayam 03,183.026a àdityo divi deveùu tamo nudati tejasà 03,183.026c tathaiva nçpatir bhåmàv adharmaü nudate bhç÷am 03,183.027a ato ràj¤aþ pradhànatvaü ÷àstrapràmàõyadar÷anàt 03,183.027c uttaraþ sidhyate pakùo yena ràjeti bhàùitam 03,183.027d*0913_01 atriõà vyàhçtaü pårvaü tat tathaiva na cànyathà 03,183.028 màrkaõóeya uvàca 03,183.028a tataþ sa ràjà saühçùñaþ siddhe pakùe mahàmanàþ 03,183.028c tam atrim abravãt prãtaþ pårvaü yenàbhisaüstutaþ 03,183.029a yasmàt sarvamanuùyeùu jyàyàüsaü màm ihàbravãþ 03,183.029c sarvadevai÷ ca viprarùe saümitaü ÷reùñham eva ca 03,183.029e tasmàt te 'haü pradàsyàmi vividhaü vasu bhåri ca 03,183.030a dàsãsahasraü ÷yàmànàü suvastràõàm alaükçtam 03,183.030c da÷a koñyo hiraõyasya rukmabhàràüs tathà da÷a 03,183.030e etad dadàni te vipra sarvaj¤as tvaü hi me mataþ 03,183.031a tad atrir nyàyataþ sarvaü pratigçhya mahàmanàþ 03,183.031c pratyàjagàma tejasvã gçhàn eva mahàtapàþ 03,183.032a pradàya ca dhanaü prãtaþ putrebhyaþ prayatàtmavàn 03,183.032c tapaþ samabhisaüdhàya vanam evànvapadyata 03,184.001 màrkaõóeya uvàca 03,184.001a atraiva ca sarasvatyà gãtaü parapuraüjaya 03,184.001c pçùñayà muninà vãra ÷çõu tàrkùyeõa dhãmatà 03,184.002 tàrkùya uvàca 03,184.002a kiü nu ÷reyaþ puruùasyeha bhadre; kathaü kurvan na cyavate svadharmàt 03,184.002c àcakùva me càrusarvàïgi sarvaü; tvayànu÷iùño na cyaveyaü svadharmàt 03,184.003a kathaü càgniü juhuyàü påjaye và; kasmin kàle kena dharmo na na÷yet 03,184.003c etat sarvaü subhage prabravãhi; yathà lokàn virajàþ saücareyam 03,184.004 màrkaõóeya uvàca 03,184.004a evaü pçùñà prãtiyuktena tena; ÷u÷råùum ãkùyottamabuddhiyuktam 03,184.004c tàrkùyaü vipraü dharmayuktaü hitaü ca; sarasvatã vàkyam idaü babhàùe 03,184.005 sarasvaty uvàca 03,184.005a yo brahma jànàti yathàprade÷aü; svàdhyàyanityaþ ÷ucir apramattaþ 03,184.005c sa vai puro devapurasya gantà; sahàmaraiþ pràpnuyàt prãtiyogam 03,184.006a tatra sma ramyà vipulà vi÷okàþ; supuùpitàþ puùkariõyaþ supuõyàþ 03,184.006c akardamà mãnavatyaþ sutãrthà; hiraõmayair àvçtàþ puõóarãkaiþ 03,184.007a tàsàü tãreùv àsate puõyakarmà; mahãyamànaþ pçthag apsarobhiþ 03,184.007c supuõyagandhàbhir alaükçtàbhir; hiraõyavarõàbhir atãva hçùñaþ 03,184.008a paraü lokaü gopradàs tv àpnuvanti; dattvànaóvàhaü såryalokaü vrajanti 03,184.008c vàso dattvà candramasaþ sa lokaü; dattvà hiraõyam amçtatvam eti 03,184.009a dhenuü dattvà suvratàü sàdhudohàü; kalyàõavat sàmapalàyinãü ca 03,184.009c yàvanti romàõi bhavanti tasyàs; tàvad varùàõy a÷nute svargalokam 03,184.010a anaóvàhaü suvrataü yo dadàti; halasya voóhàram anantavãryam 03,184.010c dhuraüdharaü balavantaü yuvànaü; pràpnoti lokàn da÷a dhenudasya 03,184.010d*0914_01 dadàti yo vai kapilàü sacailàü 03,184.010d*0914_02 kàüsyopadohàü draviõottarãyàm 03,184.010d*0914_03 tais tair guõaiþ kàmaduhàtha bhåtvà 03,184.010d*0914_04 naraü pradàtàram upaiti sà gauþ 03,184.010d*0914_05 yàvanti romàõi bhavanti dhenvàs 03,184.010d*0914_06 tàvat phalaü labhate gopradàne 03,184.010d*0914_07 putràü÷ ca pautràü÷ ca kulaü ca sarvam 03,184.010d*0914_08 àsaptamaü tàrayate paratra 03,184.010d*0914_09 sadakùiõàü kà¤canacàru÷çïgãü 03,184.010d*0914_10 kàüsyopadohàü draviõottarãyàm 03,184.010d*0914_11 dhenuü tilànàü dadato dvijàya 03,184.010d*0914_12 lokà vasånàü sulabhà bhavanti 03,184.010d*0914_13 svakarmabhir dànavasaüniruddhe 03,184.010d*0914_14 tãvràndhakàre narake patantam 03,184.010d*0914_15 mahàrõave naur iva vàtayuktà 03,184.010d*0914_16 dànaü gavàü tàrayate paratra 03,184.010d*0914_17 yo brahmadeyàü tu dadàti kanyàü 03,184.010d*0914_18 bhåmipradànaü ca karoti vipre 03,184.010d*0914_19 dadàti dànaü vidhinà ca ya÷ ca 03,184.010d*0914_20 sa lokam àpnoti puraüdarasya 03,184.011a yaþ sapta varùàõi juhoti tàrkùya; havyaü tv agnau suvrataþ sàdhu÷ãlaþ 03,184.011c saptàvaràn sapta pårvàn punàti; pitàmahàn àtmanaþ karmabhiþ svaiþ 03,184.012 tàrkùya uvàca 03,184.012a kim agnihotrasya vrataü puràõam; àcakùva me pçcchata÷ càruråpe 03,184.012c tvayànu÷iùño 'ham ihàdya vidyàü; yad agnihotrasya vrataü puràõam 03,184.013 sarasvaty uvàca 03,184.013a na cà÷ucir nàpy anirõiktapàõir; nàbrahmavij juhuyàn nàvipa÷cit 03,184.013c bubhukùavaþ ÷ucikàmà hi devà; nà÷raddadhànàd dhi havir juùanti 03,184.014a nà÷rotriyaü devahavye niyu¤jyàn; moghaü parà si¤cati tàdç÷o hi 03,184.014c apårõam a÷rotriyam àha tàrkùya; na vai tàdçg juhuyàd agnihotram 03,184.015a kç÷ànuü ye juhvati ÷raddadhànàþ; satyavratà huta÷iùñà÷ina÷ ca 03,184.015c gavàü lokaü pràpya te puõyagandhaü; pa÷yanti devaü paramaü càpi satyam 03,184.016 tàrkùya uvàca 03,184.016a kùetraj¤abhåtàü paralokabhàve; karmodaye buddhim atipraviùñàm 03,184.016c praj¤àü ca devãü subhage vimç÷ya; pçcchàmi tvàü kà hy asi càruråpe 03,184.017 sarasvaty uvàca 03,184.017a agnihotràd aham abhyàgatàsmi; viprarùabhàõàü saü÷ayacchedanàya 03,184.017c tvatsaüyogàd aham etad abruvaü; bhàve sthità tathyam arthaü yathàvat 03,184.018 tàrkùya uvàca 03,184.018a na hi tvayà sadç÷ã kà cid asti; vibhràjase hy atimàtraü yathà ÷rãþ 03,184.018c råpaü ca te divyam atyantakàntaü; praj¤àü ca devãü subhage bibharùi 03,184.019 sarasvaty uvàca 03,184.019a ÷reùñhàni yàni dvipadàü variùñha; yaj¤eùu vidvann upapàdayanti 03,184.019c tair evàhaü saüpravçddhà bhavàmi; àpyàyità råpavatã ca vipra 03,184.020a yac càpi dravyam upayujyate ha; vànaspatyam àyasaü pàrthivaü và 03,184.020c divyena råpeõa ca praj¤ayà ca; tenaiva siddhir iti viddhi vidvan 03,184.021 tàrkùya uvàca 03,184.021a idaü ÷reyaþ paramaü manyamànà; vyàyacchante munayaþ saüpratãtàþ 03,184.021c àcakùva me taü paramaü vi÷okaü; mokùaü paraü yaü pravi÷anti dhãràþ 03,184.021d*0915_01 sàükhyà yogàþ paramaü yaü vadanti 03,184.021d*0915_02 paraü puràõaü tam ahaü na vedmi 03,184.022 sarasvaty uvàca 03,184.022a taü vai paraü vedavidaþ prapannàþ; paraü parebhyaþ prathitaü puràõam 03,184.022c svàdhyàyadànavratapuõyayogais; tapodhanà vãta÷okà vimuktàþ 03,184.023a tasyàtha madhye vetasaþ puõyagandhaþ; sahasra÷àkho vimalo vibhàti 03,184.023c tasya målàt saritaþ prasravanti; madhådakaprasravaõà ramaõyaþ 03,184.024a ÷àkhàü ÷àkhàü mahànadyaþ saüyànti sikatàsamàþ 03,184.024c dhànàpåpà màüsa÷àkàþ sadà pàyasakardamàþ 03,184.025a yasminn agnimukhà devàþ sendràþ saha marudgaõaiþ 03,184.025c ãjire kratubhiþ ÷reùñhais tat padaü paramaü mune 03,185.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,185.001a tataþ sa pàõóavo bhåyo màrkaõóeyam uvàca ha 03,185.001c kathayasveha caritaü manor vaivasvatasya me 03,185.002 màrkaõóeya uvàca 03,185.002a vivasvataþ suto ràjan paramarùiþ pratàpavàn 03,185.002c babhåva nara÷àrdåla prajàpatisamadyutiþ 03,185.003a ojasà tejasà lakùmyà tapasà ca vi÷eùataþ 03,185.003c aticakràma pitaraü manuþ svaü ca pitàmaham 03,185.004a årdhvabàhur vi÷àlàyàü badaryàü sa naràdhipaþ 03,185.004c ekapàdasthitas tãvraü cacàra sumahat tapaþ 03,185.005a avàk÷iràs tathà càpi netrair animiùair dçóham 03,185.005c so 'tapyata tapo ghoraü varùàõàm ayutaü tadà 03,185.006a taü kadà cit tapasyantam àrdracãrajañàdharam 03,185.006c vãriõãtãram àgamya matsyo vacanam abravãt 03,185.007a bhagavan kùudramatsyo 'smi balavadbhyo bhayaü mama 03,185.007c matsyebhyo hi tato màü tvaü tràtum arhasi suvrata 03,185.008a durbalaü balavanto hi matsyaü matsyà vi÷eùataþ 03,185.008c bhakùayanti yathà vçttir vihità naþ sanàtanã 03,185.009a tasmàd bhayaughàn mahato majjantaü màü vi÷eùataþ 03,185.009c tràtum arhasi kartàsmi kçte pratikçtaü tava 03,185.010a sa matsyavacanaü ÷rutvà kçpayàbhipariplutaþ 03,185.010c manur vaivasvato 'gçhõàt taü matsyaü pàõinà svayam 03,185.011a udakàntam upànãya matsyaü vaivasvato manuþ 03,185.011c ali¤jare pràkùipat sa candràü÷usadç÷aprabham 03,185.012a sa tatra vavçdhe ràjan matsyaþ paramasatkçtaþ 03,185.012c putravac càkarot tasmin manur bhàvaü vi÷eùataþ 03,185.013a atha kàlena mahatà sa matsyaþ sumahàn abhåt 03,185.013c ali¤jare jale caiva nàsau samabhavat kila 03,185.014a atha matsyo manuü dçùñvà punar evàbhyabhàùata 03,185.014c bhagavan sàdhu me 'dyànyat sthànaü saüpratipàdaya 03,185.015a uddhçtyàli¤jaràt tasmàt tataþ sa bhagavàn muniþ 03,185.015c taü matsyam anayad vàpãü mahatãü sa manus tadà 03,185.016a tatra taü pràkùipac càpi manuþ parapuraüjaya 03,185.016c athàvardhata matsyaþ sa punar varùagaõàn bahån 03,185.017a dviyojanàyatà vàpã vistçtà càpi yojanam 03,185.017c tasyàü nàsau samabhavan matsyo ràjãvalocana 03,185.017e viceùñituü và kaunteya matsyo vàpyàü vi÷àü pate 03,185.018a manuü matsyas tato dçùñvà punar evàbhyabhàùata 03,185.018c naya màü bhagavan sàdho samudramahiùãü prabho 03,185.018e gaïgàü tatra nivatsyàmi yathà và tàta manyase 03,185.018f*0916_01 nide÷e hi mayà tubhyaü sthàtavyam anasåyatà 03,185.018f*0916_02 vçddhir hi paramà pràptà tvatkçte hi mayànagha 03,185.019a evam ukto manur matsyam anayad bhagavàn va÷ã 03,185.019c nadãü gaïgàü tatra cainaü svayaü pràkùipad acyutaþ 03,185.020a sa tatra vavçdhe matsyaþ kiü cit kàlam ariüdama 03,185.020c tataþ punar manuü dçùñvà matsyo vacanam abravãt 03,185.021a gaïgàyàü hi na ÷aknomi bçhattvàc ceùñituü prabho 03,185.021c samudraü naya màm à÷u prasãda bhagavann iti 03,185.022a uddhçtya gaïgàsalilàt tato matsyaü manuþ svayam 03,185.022c samudram anayat pàrtha tatra cainam avàsçjat 03,185.023a sumahàn api matsyaþ san sa manor manasas tadà 03,185.023c àsãd yatheùñahàrya÷ ca spar÷agandhasukha÷ ca vai 03,185.024a yadà samudre prakùiptaþ sa matsyo manunà tadà 03,185.024c tata enam idaü vàkyaü smayamàna ivàbravãt 03,185.025a bhagavan kçtà hi me rakùà tvayà sarvà vi÷eùataþ 03,185.025c pràptakàlaü tu yat kàryaü tvayà tac chråyatàü mama 03,185.026a aciràd bhagavan bhaumam idaü sthàvarajaïgamam 03,185.026c sarvam eva mahàbhàga pralayaü vai gamiùyati 03,185.027a saüprakùàlanakàlo 'yaü lokànàü samupasthitaþ 03,185.027c tasmàt tvàü bodhayàmy adya yat te hitam anuttamam 03,185.028a trasànàü sthàvaràõàü ca yac ceïgaü yac ca neïgati 03,185.028c tasya sarvasya saüpràptaþ kàlaþ paramadàruõaþ 03,185.029a nau÷ ca kàrayitavyà te dçóhà yuktavañàkarà 03,185.029c tatra saptarùibhiþ sàrdham àruhethà mahàmune 03,185.030a bãjàni caiva sarvàõi yathoktàni mayà purà 03,185.030c tasyàm àrohayer nàvi susaüguptàni bhàga÷aþ 03,185.031a naustha÷ ca màü pratãkùethàs tadà munijanapriya 03,185.031c àgamiùyàmy ahaü ÷çïgã vij¤eyas tena tàpasa 03,185.032a evam etat tvayà kàryam àpçùño 'si vrajàmy aham 03,185.032b*0917_01 tà na ÷akyà mahatyo vai àpas tartuü mayà vinà 03,185.032c nàti÷aïkyam idaü càpi vacanaü te mamàbhibho 03,185.033a evaü kariùya iti taü sa matsyaü pratyabhàùata 03,185.033c jagmatu÷ ca yathàkàmam anuj¤àpya parasparam 03,185.034a tato manur mahàràja yathoktaü matsyakena ha 03,185.034c bãjàny àdàya sarvàõi sàgaraü pupluve tadà 03,185.034e nàvà tu ÷ubhayà vãra mahormiõam ariüdama 03,185.035a cintayàm àsa ca manus taü matsyaü pçthivãpate 03,185.035c sa ca tac cintitaü j¤àtvà matsyaþ parapuraüjaya 03,185.035e ÷çïgã tatràjagàmà÷u tadà bharatasattama 03,185.036a taü dçùñvà manujendrendra manur matsyaü jalàrõave 03,185.036c ÷çïgiõaü taü yathoktena råpeõàdrim ivocchritam 03,185.037a vañàkaramayaü pà÷am atha matsyasya mårdhani 03,185.037c manur manuja÷àrdåla tasmi¤ ÷çïge nyave÷ayat 03,185.038a saüyatas tena pà÷ena matsyaþ parapuraüjaya 03,185.038c vegena mahatà nàvaü pràkarùal lavaõàmbhasi 03,185.039a sa tatàra tayà nàvà samudraü manuje÷vara 03,185.039c nçtyamànam ivormãbhir garjamànam ivàmbhasà 03,185.040a kùobhyamàõà mahàvàtaiþ sà naus tasmin mahodadhau 03,185.040c ghårõate capaleva strã mattà parapuraüjaya 03,185.041a naiva bhåmir na ca di÷aþ pradi÷o và cakà÷ire 03,185.041c sarvam àmbhasam evàsãt khaü dyau÷ ca narapuügava 03,185.042a evaübhåte tadà loke saükule bharatarùabha 03,185.042c adç÷yanta saptarùayo manur matsyaþ sahaiva ha 03,185.043a evaü bahån varùagaõàüs tàü nàvaü so 'tha matsyakaþ 03,185.043c cakarùàtandrito ràjaüs tasmin salilasaücaye 03,185.044a tato himavataþ ÷çïgaü yat paraü puruùarùabha 03,185.044c tatràkarùat tato nàvaü sa matsyaþ kurunandana 03,185.045a tato 'bravãt tadà matsyas tàn çùãn prahasa¤ ÷anaiþ 03,185.045c asmin himavataþ ÷çïge nàvaü badhnãta màciram 03,185.046a sà baddhà tatra tais tårõam çùibhir bharatarùabha 03,185.046c naur matsyasya vacaþ ÷rutvà ÷çïge himavatas tadà 03,185.047a tac ca naubandhanaü nàma ÷çïgaü himavataþ param 03,185.047c khyàtam adyàpi kaunteya tad viddhi bharatarùabha 03,185.048a athàbravãd animiùas tàn çùãn sahitàüs tadà 03,185.048c ahaü prajàpatir brahmà matparaü nàdhigamyate 03,185.048e matsyaråpeõa yåyaü ca mayàsmàn mokùità bhayàt 03,185.049a manunà ca prajàþ sarvàþ sadevàsuramànavàþ 03,185.049c sraùñavyàþ sarvalokà÷ ca yac ceïgaü yac ca neïgati 03,185.050a tapasà càtitãvreõa pratibhàsya bhaviùyati 03,185.050c matprasàdàt prajàsarge na ca mohaü gamiùyati 03,185.051a ity uktvà vacanaü matsyaþ kùaõenàdar÷anaü gataþ 03,185.051c sraùñukàmaþ prajà÷ càpi manur vaivasvataþ svayam 03,185.051e pramåóho 'bhåt prajàsarge tapas tepe mahat tataþ 03,185.052a tapasà mahatà yuktaþ so 'tha sraùñuü pracakrame 03,185.052c sarvàþ prajà manuþ sàkùàd yathàvad bharatarùabha 03,185.053a ity etan màtsyakaü nàma puràõaü parikãrtitam 03,185.053c àkhyànam idam àkhyàtaü sarvapàpaharaü mayà 03,185.054a ya idaü ÷çõuyàn nityaü mano÷ caritam àditaþ 03,185.054c sa sukhã sarvasiddhàrthaþ svargalokam iyàn naraþ 03,186.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,186.001a tataþ sa punar evàtha màrkaõóeyaü ya÷asvinam 03,186.001c papraccha vinayopeto dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,186.002a naike yugasahasràntàs tvayà dçùñà mahàmune 03,186.002c na càpãha samaþ ka÷ cid àyuùà tava vidyate 03,186.002e varjayitvà mahàtmànaü bràhmaõaü parameùñhinam 03,186.002f*0918_01 na te 'sti sadç÷aþ ka÷ cid àyuùà brahmavittama 03,186.003a anantarikùe loke 'smin devadànavavarjite 03,186.003c tvam eva pralaye vipra brahmàõam upatiùñhasi 03,186.004a pralaye càpi nirvçtte prabuddhe ca pitàmahe 03,186.004c tvam eva sçjyamànàni bhåtànãha prapa÷yasi 03,186.005a caturvidhàni viprarùe yathàvat parameùñhinà 03,186.005c vàyubhåtà di÷aþ kçtvà vikùipyàpas tatas tataþ 03,186.006a tvayà lokaguruþ sàkùàt sarvalokapitàmahaþ 03,186.006c àràdhito dvija÷reùñha tatpareõa samàdhinà 03,186.006d*0919_01 svapramàõam atho vipra tvayà kçtam aneka÷aþ 03,186.006d*0919_02 ghoreõàvi÷ya tapasà vedhaso nirjitàs tvayà 03,186.006d*0919_03 nàràyaõàïkaprakhyas tvaü sàüparàye 'tipañhyase 03,186.006d*0919_04 bhagavàn eka÷aþ kçtvà tvayà viùõo÷ ca vi÷vakçt 03,186.006d*0919_05 karõikoddharaõaü divyaü brahmaõaþ kàmaråpiõaþ 03,186.006d*0919_06 ratnàlaükàrayogàbhyàü dçgbhyàü dçùñas tvayà purà 03,186.007a tasmàt sarvàntako mçtyur jarà và dehanà÷inã 03,186.007c na tvà vi÷ati viprarùe prasàdàt parameùñhinaþ 03,186.008a yadà naiva ravir nàgnir na vàyur na ca candramàþ 03,186.008c naivàntarikùaü naivorvã ÷eùaü bhavati kiü cana 03,186.009a tasminn ekàrõave loke naùñe sthàvarajaïgame 03,186.009c naùñe devàsuragaõe samutsannamahorage 03,186.010a ÷ayànam amitàtmànaü padme padmaniketanam 03,186.010c tvam ekaþ sarvabhåte÷aü brahmàõam upatiùñhasi 03,186.011a etat pratyakùataþ sarvaü pårvavçttaü dvijottama 03,186.011c tasmàd icchàmahe ÷rotuü sarvahetvàtmikàü kathàm 03,186.012a anubhåtaü hi bahu÷as tvayaikena dvijottama 03,186.012c na te 'sty aviditaü kiü cit sarvalokeùu nityadà 03,186.013 màrkaõóeya uvàca 03,186.013a hanta te kathayiùyàmi namaskçtvà svayambhuve 03,186.013c puruùàya puràõàya ÷à÷vatàyàvyayàya ca 03,186.013d*0920_01 avyaktàya susåkùmàya nirguõàya guõàtmane 03,186.014a ya eùa pçthudãrghàkùaþ pãtavàsà janàrdanaþ 03,186.014c eùa kartà vikartà ca sarvabhàvanabhåtakçt 03,186.015a acintyaü mahad à÷caryaü pavitram api cottamam 03,186.015c anàdinidhanaü bhåtaü vi÷vam akùayam avyayam 03,186.016a eùa kartà na kriyate kàraõaü càpi pauruùe 03,186.016c yo hy enaü puruùaü vetti devà api na taü viduþ 03,186.017a sarvam à÷caryam evaitan nirvçttaü ràjasattama 03,186.017c àdito manujavyàghra kçtsnasya jagataþ kùaye 03,186.018a catvàry àhuþ sahasràõi varùàõàü tat kçtaü yugam 03,186.018c tasya tàvac chatã saüdhyà saüdhyàü÷a÷ ca tataþ param 03,186.019a trãõi varùasahasràõi tretàyugam ihocyate 03,186.019c tasya tàvac chatã saüdhyà saüdhyàü÷a÷ ca tataþ param 03,186.020a tathà varùasahasre dve dvàparaü parimàõataþ 03,186.020c tasyàpi dvi÷atã saüdhyà saüdhyàü÷a÷ ca tataþ param 03,186.021a sahasram ekaü varùàõàü tataþ kaliyugaü smçtam 03,186.021c tasya varùa÷ataü saüdhyà saüdhyàü÷a÷ ca tataþ param 03,186.021e saüdhyàsaüdhyàü÷ayos tulyaü pramàõam upadhàraya 03,186.022a kùãõe kaliyuge caiva pravartati kçtaü yugam 03,186.022c eùà dvàda÷asàhasrã yugàkhyà parikãrtità 03,186.023a etat sahasraparyantam aho bràhmam udàhçtam 03,186.023c vi÷vaü hi brahmabhavane sarva÷aþ parivartate 03,186.023e lokànàü manujavyàghra pralayaü taü vidur budhàþ 03,186.024a alpàva÷iùñe tu tadà yugànte bharatarùabha 03,186.024c sahasrànte naràþ sarve pràya÷o 'nçtavàdinaþ 03,186.025a yaj¤apratinidhiþ pàrtha dànapratinidhis tathà 03,186.025c vratapratinidhi÷ caiva tasmin kàle pravartate 03,186.026a bràhmaõàþ ÷ådrakarmàõas tathà ÷ådrà dhanàrjakàþ 03,186.026c kùatradharmeõa vàpy atra vartayanti gate yuge 03,186.027a nivçttayaj¤asvàdhyàyàþ piõóodakavivarjitàþ 03,186.027c bràhmaõàþ sarvabhakùà÷ ca bhaviùyanti kalau yuge 03,186.028a ajapà bràhmaõàs tàta ÷ådrà japaparàyaõàþ 03,186.028c viparãte tadà loke pårvaråpaü kùayasya tat 03,186.029a bahavo mleccharàjànaþ pçthivyàü manujàdhipa 03,186.029c mithyànu÷àsinaþ pàpà mçùàvàdaparàyaõàþ 03,186.030a àndhràþ ÷akàþ pulindà÷ ca yavanà÷ ca naràdhipàþ 03,186.030c kàmbojà aurõikàþ ÷ådràs tathàbhãrà narottama 03,186.030d*0921_01 yugànte manujavyàghra tathàkàrà÷ ca bhàrata 03,186.031a na tadà bràhmaõaþ ka÷ cit svadharmam upajãvati 03,186.031c kùatriyà api vai÷yà÷ ca vikarmasthà naràdhipa 03,186.032a alpàyuùaþ svalpabalà alpatejaþparàkramàþ 03,186.032c alpadehàlpasàrà÷ ca tathà satyàlpabhàùiõaþ 03,186.033a bahu÷ånyà janapadà mçgavyàlàvçtà di÷aþ 03,186.033c yugànte samanupràpte vçthà ca brahmacàriõaþ 03,186.033e bhovàdinas tathà ÷ådrà bràhmaõà÷ càryavàdinaþ 03,186.034a yugànte manujavyàghra bhavanti bahujantavaþ 03,186.034c na tathà ghràõayuktà÷ ca sarvagandhà vi÷àü pate 03,186.034e rasà÷ ca manujavyàghra na tathà svàduyoginaþ 03,186.035a bahuprajà hrasvadehàþ ÷ãlàcàravivarjitàþ 03,186.035c mukhebhagàþ striyo ràjan bhaviùyanti yugakùaye 03,186.036a añña÷ålà janapadàþ ÷iva÷ålà÷ catuùpathàþ 03,186.036c ke÷a÷ålàþ striyo ràjan bhaviùyanti yugakùaye 03,186.036d*0922_01 aññam annam iti pràhuþ ÷ålaü vikrayam ucyate 03,186.036d*0922_02 vedaþ ÷ivam iti proktaü bràhmaõà÷ ca catuùpathàþ 03,186.036d*0922_03 ke÷o bhaga iti proktas taü vikrãyaiva bhu¤jate 03,186.037a alpakùãràs tathà gàvo bhaviùyanti janàdhipa 03,186.037c alpapuùpaphalà÷ càpi pàdapà bahuvàyasàþ 03,186.038a brahmavadhyàvaliptànàü tathà mithyàbhi÷aüsinàm 03,186.038c nçpàõàü pçthivãpàla pratigçhõanti vai dvijàþ 03,186.039a lobhamohaparãtà÷ ca mithyàdharmadhvajàvçtàþ 03,186.039c bhikùàrthaü pçthivãpàla ca¤cåryante dvijair di÷aþ 03,186.040a karabhàrabhayàt puüso gçhasthàþ parimoùakàþ 03,186.040c municchadmàkçticchannà vàõijyam upajãvate 03,186.041a mithyà ca nakharomàõi dhàrayanti naràs tadà 03,186.041c arthalobhàn naravyàghra vçthà ca brahmacàriõaþ 03,186.042a à÷rameùu vçthàcàràþ pànapà gurutalpagàþ 03,186.042c aihalaukikam ãhante màüsa÷oõitavardhanam 03,186.042d*0923_01 pàralaukikakàryeùu pramattà bhç÷anàstikàþ 03,186.043a bahupàùaõóasaükãrõàþ parànnaguõavàdinaþ 03,186.043c à÷ramà manujavyàghra na bhavanti yugakùaye 03,186.044a yathartuvarùã bhagavàn na tathà pàka÷àsanaþ 03,186.044c na tadà sarvabãjàni samyag rohanti bhàrata 03,186.044d*0924_01 hiüsàbhiràma÷ ca janas tathà saüpadyate '÷uciþ 03,186.044e adharmaphalam atyarthaü tadà bhavati cànagha 03,186.044f*0925_01 phalaü dharmasya ràjendra sarvatra parihãyate 03,186.045a tathà ca pçthivãpàla yo bhaved dharmasaüyutaþ 03,186.045c alpàyuþ sa hi mantavyo na hi dharmo 'sti ka÷ cana 03,186.046a bhåyiùñhaü kåñamànai÷ ca paõyaü vikrãõate janàþ 03,186.046c vaõija÷ ca naravyàghra bahumàyà bhavanty uta 03,186.047a dharmiùñhàþ parihãyante pàpãyàn vardhate janaþ 03,186.047c dharmasya balahàniþ syàd adharma÷ ca balã tathà 03,186.048a alpàyuùo daridrà÷ ca dharmiùñhà mànavàs tadà 03,186.048c dãrghàyuùaþ samçddhà÷ ca vidharmàõo yugakùaye 03,186.048d*0926_01 nagaràõàü vihàreùu vidharmàõo yugakùaye 03,186.049a adharmiùñhair upàyai÷ ca prajà vyavaharanty uta 03,186.049c saücayenàpi càlpena bhavanty àóhyà madànvitàþ 03,186.050a dhanaü vi÷vàsato nyastaü mitho bhåyiùñha÷o naràþ 03,186.050c hartuü vyavasità ràjan màyàcàrasamanvitàþ 03,186.050d*0927_01 naitad astãti manujà vartanti nirapatrapàþ 03,186.051a puruùàdàni sattvàni pakùiõo 'tha mçgàs tathà 03,186.051c nagaràõàü vihàreùu caityeùv api ca ÷erate 03,186.052a saptavarùàùñavarùà÷ ca striyo garbhadharà nçpa 03,186.052c da÷advàda÷avarùàõàü puüsàü putraþ prajàyate 03,186.053a bhavanti ùoóa÷e varùe naràþ palitinas tathà 03,186.053c àyuþkùayo manuùyàõàü kùipram eva prapadyate 03,186.054a kùãõe yuge mahàràja taruõà vçddha÷ãlinaþ 03,186.054c taruõànàü ca yac chãlaü tad vçddheùu prajàyate 03,186.055a viparãtàs tadà nàryo va¤cayitvà rahaþ patãn 03,186.055c vyuccaranty api duþ÷ãlà dàsaiþ pa÷ubhir eva ca 03,186.055d*0928_01 vãrapatnyas tathà nàryaþ saü÷rayanti naràn nçpa 03,186.055d*0928_02 bhartàram api jãvantam anyàn vyabhicaranty uta 03,186.056a tasmin yugasahasrànte saüpràpte càyuùaþ kùaye 03,186.056c anàvçùñir mahàràja jàyate bahuvàrùikã 03,186.057a tatas tàny alpasàràõi sattvàni kùudhitàni ca 03,186.057c pralayaü yànti bhåyiùñhaü pçthivyàü pçthivãpate 03,186.058a tato dinakarair dãptaiþ saptabhir manujàdhipa 03,186.058c pãyate salilaü sarvaü samudreùu saritsu ca 03,186.059a yac ca kàùñhaü tçõaü càpi ÷uùkaü càrdraü ca bhàrata 03,186.059c sarvaü tad bhasmasàd bhåtaü dç÷yate bharatarùabha 03,186.060a tataþ saüvartako vahnir vàyunà saha bhàrata 03,186.060c lokam àvi÷ate pårvam àdityair upa÷oùitam 03,186.061a tataþ sa pçthivãü bhittvà samàvi÷ya rasàtalam 03,186.061c devadànavayakùàõàü bhayaü janayate mahat 03,186.062a nirdahan nàgalokaü ca yac ca kiü cit kùitàv iha 03,186.062c adhastàt pçthivãpàla sarvaü nà÷ayate kùaõàt 03,186.063a tato yojanaviü÷ànàü sahasràõi ÷atàni ca 03,186.063c nirdahaty a÷ivo vàyuþ sa ca saüvartako 'nalaþ 03,186.064a sadevàsuragandharvaü sayakùoragaràkùasam 03,186.064c tato dahati dãptaþ sa sarvam eva jagad vibhuþ 03,186.065a tato gajakulaprakhyàs taóinmàlàvibhåùitàþ 03,186.065c uttiùñhanti mahàmeghà nabhasy adbhutadar÷anàþ 03,186.066a ke cin nãlotpala÷yàmàþ ke cit kumudasaünibhàþ 03,186.066b*0929_01 kàraõóakanibhàþ ke cit ke cid iïgulikaprabhàþ 03,186.066c ke cit ki¤jalkasaükà÷àþ ke cit pãtàþ payodharàþ 03,186.067a ke cid dhàridrasaükà÷àþ kàkàõóakanibhàs tathà 03,186.067b*0930_01 ke cid dàridryasaükà÷àþ ke cit pãtàþ payodharàþ 03,186.067c ke cit kamalapatràbhàþ ke cid dhiïgulakaprabhàþ 03,186.068a ke cit puravaràkàràþ ke cid gajakulopamàþ 03,186.068c ke cid a¤janasaükà÷àþ ke cin makarasaüsthitàþ 03,186.068e vidyunmàlàpinaddhàïgàþ samuttiùñhanti vai ghanàþ 03,186.069a ghoraråpà mahàràja ghorasvananinàditàþ 03,186.069c tato jaladharàþ sarve vyàpnuvanti nabhastalam 03,186.069d*0931_01 garjantaþ pçthivãpàla pçthivãdharasaünibhàþ 03,186.070a tair iyaü pçthivã sarvà saparvatavanàkarà 03,186.070c àpåryate mahàràja salilaughapariplutà 03,186.071a tatas te jaladà ghorà ràviõaþ puruùarùabha 03,186.071c sarvataþ plàvayanty à÷u coditàþ parameùñhinà 03,186.072a varùamàõà mahat toyaü pårayanto vasuüdharàm 03,186.072c sughoram a÷ivaü raudraü nà÷ayanti ca pàvakam 03,186.073a tato dvàda÷a varùàõi payodàs ta upaplave 03,186.073c dhàràbhiþ pårayanto vai codyamànà mahàtmanà 03,186.074a tataþ samudraþ svàü velàm atikràmati bhàrata 03,186.074c parvatà÷ ca vi÷ãryante mahã càpi vi÷ãryate 03,186.075a sarvataþ sahasà bhràntàs te payodà nabhastalam 03,186.075c saüveùñayitvà na÷yanti vàyuvegaparàhatàþ 03,186.076a tatas taü màrutaü ghoraü svayambhår manujàdhipa 03,186.076c àdipadmàlayo devaþ pãtvà svapiti bhàrata 03,186.077a tasminn ekàrõave ghore naùñe sthàvarajaïgame 03,186.077c naùñe devàsuragaõe yakùaràkùasavarjite 03,186.078a nirmanuùye mahãpàla niþ÷vàpadamahãruhe 03,186.078c anantarikùe loke 'smin bhramàmy eko 'ham àdçtaþ 03,186.079a ekàrõave jale ghore vicaran pàrthivottama 03,186.079c apa÷yan sarvabhåtàni vaiklavyam agamaü param 03,186.080a tataþ sudãrghaü gatvà tu plavamàno naràdhipa 03,186.080c ÷ràntaþ kva cin na ÷araõaü labhàmy aham atandritaþ 03,186.081a tataþ kadà cit pa÷yàmi tasmin salilasaüplave 03,186.081c nyagrodhaü sumahàntaü vai vi÷àlaü pçthivãpate 03,186.082a ÷àkhàyàü tasya vçkùasya vistãrõàyàü naràdhipa 03,186.082c paryaïke pçthivãpàla divyàstaraõasaüstçte 03,186.083a upaviùñaü mahàràja pårõendusadç÷ànanam 03,186.083c phullapadmavi÷àlàkùaü bàlaü pa÷yàmi bhàrata 03,186.084a tato me pçthivãpàla vismayaþ sumahàn abhåt 03,186.084c kathaü tv ayaü ÷i÷uþ ÷ete loke nà÷am upàgate 03,186.085a tapasà cintayaü÷ càpi taü ÷i÷uü nopalakùaye 03,186.085c bhåtaü bhavyaü bhaviùyac ca jànann api naràdhipa 03,186.086a atasãpuùpavarõàbhaþ ÷rãvatsakçtalakùaõaþ 03,186.086c sàkùàl lakùmyà ivàvàsaþ sa tadà pratibhàti me 03,186.087a tato màm abravãd bàlaþ sa padmanibhalocanaþ 03,186.087c ÷rãvatsadhàrã dyutimàn vàkyaü ÷rutisukhàvaham 03,186.088a jànàmi tvà pari÷ràntaü tàta vi÷ràmakàïkùiõam 03,186.088c màrkaõóeya ihàssva tvaü yàvad icchasi bhàrgava 03,186.089a abhyantaraü ÷arãraü me pravi÷ya munisattama 03,186.089c àssva bho vihito vàsaþ prasàdas te kçto mayà 03,186.090a tato bàlena tenaivam uktasyàsãt tadà mama 03,186.090c nirvedo jãvite dãrghe manuùyatve ca bhàrata 03,186.091a tato bàlena tenàsyaü sahasà vivçtaü kçtam 03,186.091c tasyàham ava÷o vaktraü daivayogàt prave÷itaþ 03,186.092a tataþ praviùñas tatkukùiü sahasà manujàdhipa 03,186.092c saràùñranagaràkãrõàü kçtsnàü pa÷yàmi medinãm 03,186.093a gaïgàü ÷atadruü sãtàü ca yamunàm atha kau÷ikãm 03,186.093c carmaõvatãü vetravatãü candrabhàgàü sarasvatãm 03,186.094a sindhuü caiva vipà÷àü ca nadãü godàvarãm api 03,186.094c vasvokasàràü nalinãü narmadàü caiva bhàrata 03,186.095a nadãü tàmràü ca veõõàü ca puõyatoyàü ÷ubhàvahàm 03,186.095c suveõàü kçùõaveõàü ca iràmàü ca mahànadãm 03,186.095d*0932_01 vitastàü ca mahàràja kàverãü ca mahànadãm 03,186.095e ÷oõaü ca puruùavyàghra vi÷alyàü kampunàm api 03,186.096a età÷ cànyà÷ ca nadyo 'haü pçthivyàü yà narottama 03,186.096c parikràman prapa÷yàmi tasya kukùau mahàtmanaþ 03,186.097a tataþ samudraü pa÷yàmi yàdogaõaniùevitam 03,186.097c ratnàkaram amitraghna nidhànaü payaso mahat 03,186.098a tataþ pa÷yàmi gaganaü candrasåryaviràjitam 03,186.098c jàjvalyamànaü tejobhiþ pàvakàrkasamaprabhaiþ 03,186.098e pa÷yàmi ca mahãü ràjan kànanair upa÷obhitàm 03,186.098f*0933_01 saparvatavanadvãpàü nimagnà÷atasaükulàm 03,186.099a yajante hi tadà ràjan bràhmaõà bahubhiþ savaiþ 03,186.099c kùatriyà÷ ca pravartante sarvavarõànura¤jane 03,186.100a vai÷yàþ kçùiü yathànyàyaü kàrayanti naràdhipa 03,186.100c ÷u÷råùàyàü ca niratà dvijànàü vçùalàs tathà 03,186.101a tataþ paripatan ràjaüs tasya kukùau mahàtmanaþ 03,186.101c himavantaü ca pa÷yàmi hemakåñaü ca parvatam 03,186.102a niùadhaü càpi pa÷yàmi ÷vetaü ca rajatàcitam 03,186.102a*0933a_01 **** **** pàriyàtraü ca parvatam 03,186.102a*0933a_02 naiùadhaü càpi pa÷yàmi 03,186.102c pa÷yàmi ca mahãpàla parvataü gandhamàdanam 03,186.103a mandaraü manujavyàghra nãlaü càpi mahàgirim 03,186.103c pa÷yàmi ca mahàràja meruü kanakaparvatam 03,186.104a mahendraü caiva pa÷yàmi vindhyaü ca girim uttamam 03,186.104c malayaü càpi pa÷yàmi pàriyàtraü ca parvatam 03,186.105a ete cànye ca bahavo yàvantaþ pçthivãdharàþ 03,186.105c tasyodare mayà dçùñàþ sarvaratnavibhåùitàþ 03,186.106a siühàn vyàghràn varàhàü÷ ca nàgàü÷ ca manujàdhipa 03,186.106c pçthivyàü yàni cànyàni sattvàni jagatãpate 03,186.106e tàni sarvàõy ahaü tatra pa÷yan paryacaraü tadà 03,186.107a kukùau tasya naravyàghra praviùñaþ saücaran di÷aþ 03,186.107c ÷akràdãü÷ càpi pa÷yàmi kçtsnàn devagaõàüs tathà 03,186.107d*0934_01 sàdhyàn rudràüs tathàdityàn guhyakàn pitaras tathà 03,186.107d*0934_02 sarpàn nàgàn suparõàü÷ ca vasån apy a÷vinàv api 03,186.108a gandharvàpsaraso yakùàn çùãü÷ caiva mahãpate 03,186.108c daityadànavasaüghàü÷ ca kàleyàü÷ ca naràdhipa 03,186.108e siühikàtanayàü÷ càpi ye cànye sura÷atravaþ 03,186.109a yac ca kiü cin mayà loke dçùñaü sthàvarajaïgamam 03,186.109c tad apa÷yam ahaü sarvaü tasya kukùau mahàtmanaþ 03,186.109e phalàhàraþ pravicaran kçtsnaü jagad idaü tadà 03,186.110a antaþ ÷arãre tasyàhaü varùàõàm adhikaü ÷atam 03,186.110c na ca pa÷yàmi tasyàham antaü dehasya kutra cit 03,186.111a satataü dhàvamàna÷ ca cintayàno vi÷àü pate 03,186.111b*0935_01 bhramaüs tatra mahãpàla yadà varùagaõàn bahån 03,186.111c àsàdayàmi naivàntaü tasya ràjan mahàtmanaþ 03,186.112a tatas tam eva ÷araõaü gato 'smi vidhivat tadà 03,186.112c vareõyaü varadaü devaü manasà karmaõaiva ca 03,186.113a tato 'haü sahasà ràjan vàyuvegena niþsçtaþ 03,186.113c mahàtmano mukhàt tasya vivçtàt puruùottama 03,186.114a tatas tasyaiva ÷àkhàyàü nyagrodhasya vi÷àü pate 03,186.114c àste manuja÷àrdåla kçtsnam àdàya vai jagat 03,186.115a tenaiva bàlaveùeõa ÷rãvatsakçtalakùaõam 03,186.115c àsãnaü taü naravyàghra pa÷yàmy amitatejasam 03,186.116a tato màm abravãd vãra sa bàlaþ prahasann iva 03,186.116c ÷rãvatsadhàrã dyutimàn pãtavàsà mahàdyutiþ 03,186.117a apãdànãü ÷arãre 'smin màmake munisattama 03,186.117c uùitas tvaü suvi÷rànto màrkaõóeya bravãhi me 03,186.118a muhårtàd atha me dçùñiþ pràdurbhåtà punar navà 03,186.118b*0936_01 taü dçùñvà devadeve÷aü munir vacanam abruvam 03,186.118c yayà nirmuktam àtmànam apa÷yaü labdhacetasam 03,186.119a tasya tàmratalau tàta caraõau supratiùñhitau 03,186.119c sujàtau mçduraktàbhir aïgulãbhir alaükçtau 03,186.120a prayatena mayà mårdhnà gçhãtvà hy abhivanditau 03,186.120c dçùñvàparimitaü tasya prabhàvam amitaujasaþ 03,186.121a vinayenà¤jaliü kçtvà prayatnenopagamya ca 03,186.121c dçùño mayà sa bhåtàtmà devaþ kamalalocanaþ 03,186.122a tam ahaü prà¤jalir bhåtvà namaskçtyedam abruvam 03,186.122c j¤àtum icchàmi deva tvàü màyàü cemàü tavottamàm 03,186.123a àsyenànupraviùño 'haü ÷arãraü bhagavaüs tava 03,186.123c dçùñavàn akhilàül lokàn samastठjañhare tava 03,186.124a tava deva ÷arãrasthà devadànavaràkùasàþ 03,186.124c yakùagandharvanàgà÷ ca jagat sthàvarajaïgamam 03,186.125a tvatprasàdàc ca me deva smçtir na parihãyate 03,186.125c drutam antaþ ÷arãre te satataü paridhàvataþ 03,186.125d*0937_01 nirgato 'ham akàmas tu icchayà te mahàprabho 03,186.126a icchàmi puõóarãkàkùa j¤àtuü tvàham anindita 03,186.126c iha bhåtvà ÷i÷uþ sàkùàt kiü bhavàn avatiùñhate 03,186.126e pãtvà jagad idaü vi÷vam etad àkhyàtum arhasi 03,186.127a kimarthaü ca jagat sarvaü ÷arãrasthaü tavànagha 03,186.127c kiyantaü ca tvayà kàlam iha stheyam ariüdama 03,186.128a etad icchàmi deve÷a ÷rotuü bràhmaõakàmyayà 03,186.128c tvattaþ kamalapatràkùa vistareõa yathàtatham 03,186.128e mahad dhy etad acintyaü ca yad ahaü dçùñavàn prabho 03,186.129a ity uktaþ sa mayà ÷rãmàn devadevo mahàdyutiþ 03,186.129c sàntvayan màm idaü vàkyam uvàca vadatàü varaþ 03,187.001 deva uvàca 03,187.001a kàmaü devàpi màü vipra na vijànanti tattvataþ 03,187.001c tvatprãtyà tu pravakùyàmi yathedaü visçjàmy aham 03,187.002a pitçbhakto 'si viprarùe màü caiva ÷araõaü gataþ 03,187.002c ato dçùño 'smi te sàkùàd brahmacaryaü ca te mahat 03,187.003a àpo nàrà iti proktàþ saüj¤ànàma kçtaü mayà 03,187.003c tena nàràyaõo 'smy ukto mama tad dhy ayanaü sadà 03,187.004a ahaü nàràyaõo nàma prabhavaþ ÷à÷vato 'vyayaþ 03,187.004c vidhàtà sarvabhåtànàü saühartà ca dvijottama 03,187.005a ahaü viùõur ahaü brahmà ÷akra÷ càhaü suràdhipaþ 03,187.005c ahaü vai÷ravaõo ràjà yamaþ pretàdhipas tathà 03,187.006a ahaü ÷iva÷ ca soma÷ ca ka÷yapa÷ ca prajàpatiþ 03,187.006c ahaü dhàtà vidhàtà ca yaj¤a÷ càhaü dvijottama 03,187.007a agnir àsyaü kùitiþ pàdau candràdityau ca locane 03,187.007b*0938_01 dyaur mårdhà khaü di÷aþ ÷rotre tathàpaþ svedasaübhavàþ 03,187.007c sadi÷aü ca nabhaþ kàyo vàyur manasi me sthitaþ 03,187.008a mayà kratu÷atair iùñaü bahubhiþ svàptadakùiõaiþ 03,187.008c yajante vedaviduùo màü devayajane sthitam 03,187.009a pçthivyàü kùatriyendrà÷ ca pàrthivàþ svargakàïkùiõaþ 03,187.009c yajante màü tathà vai÷yàþ svargalokajigãùavaþ 03,187.010a catuþsamudraparyantàü merumandarabhåùaõàm 03,187.010c ÷eùo bhåtvàham evaitàü dhàrayàmi vasuüdharàm 03,187.011a vàràhaü råpam àsthàya mayeyaü jagatã purà 03,187.011c majjamànà jale vipra vãryeõàsãt samuddhçtà 03,187.012a agni÷ ca vaóavàvaktro bhåtvàhaü dvijasattama 03,187.012c pibàmy apaþ samàviddhàs tà÷ caiva visçjàmy aham 03,187.013a brahma vaktraü bhujau kùatram årå me saü÷rità vi÷aþ 03,187.013c pàdau ÷ådrà bhajante me vikrameõa krameõa ca 03,187.014a çgvedaþ sàmaveda÷ ca yajurvedo 'py atharvaõaþ 03,187.014c mattaþ pràdurbhavanty ete màm eva pravi÷anti ca 03,187.015a yatayaþ ÷àntiparamà yatàtmàno mumukùavaþ 03,187.015c kàmakrodhadveùamuktà niþsaïgà vãtakalmaùàþ 03,187.016a sattvasthà nirahaükàrà nityam adhyàtmakovidàþ 03,187.016c màm eva satataü viprà÷ cintayanta upàsate 03,187.017a ahaü saüvartako jyotir ahaü sarvartako yamaþ 03,187.017c ahaü saüvartakaþ såryo ahaü saüvartako 'nilaþ 03,187.018a tàràråpàõi dç÷yante yàny etàni nabhastale 03,187.018c mama råpàõy athaitàni viddhi tvaü dvijasattama 03,187.019a ratnàkaràþ samudrà÷ ca sarva eva caturdi÷am 03,187.019c vasanaü ÷ayanaü caiva nilayaü caiva viddhi me 03,187.019d*0939_01 mayaiva suvibhaktàs te devakàryàrthasiddhaye 03,187.020a kàmaü krodhaü ca harùaü ca bhayaü mohaü tathaiva ca 03,187.020c mamaiva viddhi råpàõi sarvàõy etàni sattama 03,187.021a pràpnuvanti narà vipra yat kçtvà karma÷obhanam 03,187.021c satyaü dànaü tapa÷ cogram ahiüsà caiva jantuùu 03,187.022a madvidhànena vihità mama dehavihàriõaþ 03,187.022c mayàbhibhåtavij¤ànà viceùñante na kàmataþ 03,187.023a samyag vedam adhãyànà yajanto vividhair makhaiþ 03,187.023c ÷àntàtmàno jitakrodhàþ pràpnuvanti dvijàtayaþ 03,187.024a pràptuü na ÷akyo yo vidvan narair duùkçtakarmabhiþ 03,187.024c lobhàbhibhåtaiþ kçpaõair anàryair akçtàtmabhiþ 03,187.025a taü màü mahàphalaü viddhi padaü sukçtakarmaõaþ 03,187.025b*0940_01 tvam evàpyaü vijànãhi naràõàü bhàvitàtmanàm 03,187.025c duùpràpaü vipramåóhànàü màrgaü yogair niùevitam 03,187.026a yadà yadà ca dharmasya glànir bhavati sattama 03,187.026c abhyutthànam adharmasya tadàtmànaü sçjàmy aham 03,187.027a daityà hiüsànuraktà÷ ca avadhyàþ surasattamaiþ 03,187.027c ràkùasà÷ càpi loke 'smin yadotpatsyanti dàruõàþ 03,187.028a tadàhaü saüprasåyàmi gçheùu ÷ubhakarmaõàm 03,187.028c praviùño mànuùaü dehaü sarvaü pra÷amayàmy aham 03,187.029a sçùñvà devamanuùyàü÷ ca gandharvoragaràkùasàn 03,187.029c sthàvaràõi ca bhåtàni saüharàmy àtmamàyayà 03,187.030a karmakàle punar deham anucintya sçjàmy aham 03,187.030c pravi÷ya mànuùaü dehaü maryàdàbandhakàraõàt 03,187.031a ÷vetaþ kçtayuge varõaþ pãtas tretàyuge mama 03,187.031c rakto dvàparam àsàdya kçùõaþ kaliyuge tathà 03,187.032a trayo bhàgà hy adharmasya tasmin kàle bhavanty uta 03,187.032b*0941_01 yadà bhavati me varõaþ kçùõo vai munisattama 03,187.032c antakàle ca saüpràpte kàlo bhåtvàtidàruõaþ 03,187.032e trailokyaü nà÷ayàmy ekaþ kçtsnaü sthàvarajaïgamam 03,187.033a ahaü trivartmà sarvàtmà sarvalokasukhàvahaþ 03,187.033c abhibhåþ sarvago 'nanto hçùãke÷a urukramaþ 03,187.034a kàlacakraü nayàmy eko brahmann aham aråpi vai 03,187.034c ÷amanaü sarvabhåtànàü sarvalokakçtodyamam 03,187.034d*0942_01 sarvaloke ca màü bhaktàþ påjayanti ca sarva÷aþ 03,187.035a evaü praõihitaþ samyaï mayàtmà munisattama 03,187.035c sarvabhåteùu viprendra na ca màü vetti ka÷ cana 03,187.036a yac ca kiü cit tvayà pràptaü mayi kleùàtmakaü dvija 03,187.036c sukhodayàya tat sarvaü ÷reyase ca tavànagha 03,187.037a yac ca kiü cit tvayà loke dçùñaü sthàvarajaïgamam 03,187.037c vihitaþ sarvathaivàsau mamàtmà munisattama 03,187.038a ardhaü mama ÷arãrasya sarvalokapitàmahaþ 03,187.038c ahaü nàràyaõo nàma ÷aïkhacakragadàdharaþ 03,187.039a yàvad yugànàü viprarùe sahasraparivartanam 03,187.039c tàvat svapimi vi÷vàtmà sarvalokapitàmahaþ 03,187.040a evaü sarvam ahaü kàlam ihàse munisattama 03,187.040c a÷i÷uþ ÷i÷uråpeõa yàvad brahmà na budhyate 03,187.041a mayà ca vipra datto 'yaü varas te brahmaråpiõà 03,187.041c asakçt parituùñena viprarùigaõapåjita 03,187.042a sarvam ekàrõavaü dçùñvà naùñaü sthàvarajaïgamam 03,187.042c viklavo 'si mayà j¤àtas tatas te dar÷itaü jagat 03,187.043a abhyantaraü ÷arãrasya praviùño 'si yadà mama 03,187.043c dçùñvà lokaü samastaü ca vismito nàvabudhyase 03,187.044a tato 'si vaktràd viprarùe drutaü niþsàrito mayà 03,187.044c àkhyàtas te mayà càtmà durj¤eyo 'pi suràsuraiþ 03,187.045a yàvat sa bhagavàn brahmà na budhyati mahàtapàþ 03,187.045c tàvat tvam iha viprarùe vi÷rabdha÷ cara vai sukham 03,187.046a tato vibuddhe tasmiüs tu sarvalokapitàmahe 03,187.046c ekãbhåto hi srakùyàmi ÷arãràd dvijasattama 03,187.047a àkà÷aü pçthivãü jyotir vàyuü salilam eva ca 03,187.047c loke yac ca bhavec cheùam iha sthàvarajaïgamam 03,187.048 màrkaõóeya uvàca 03,187.048a ity uktvàntarhitas tàta sa devaþ paramàdbhutaþ 03,187.048c prajà÷ cemàþ prapa÷yàmi vicitrà bahudhàkçtàþ 03,187.049a etad dçùñaü mayà ràjaüs tasmin pràpte yugakùaye 03,187.049c à÷caryaü bharata÷reùñha sarvadharmabhçtàü vara 03,187.049d*0943_01 såtàtmànaü samàhçta caturdda÷avidhànataþ 03,187.049d*0943_02 paramàtmànam àvi÷ya supityamittadhã * * 03,187.050a yaþ sa devo mayà dçùñaþ purà padmanibhekùaõaþ 03,187.050c sa eùa puruùavyàghra saübandhã te janàrdanaþ 03,187.051a asyaiva varadànàd dhi smçtir na prajahàti màm 03,187.051c dãrgham àyu÷ ca kaunteya svacchandamaraõaü tathà 03,187.052a sa eùa kçùõo vàrùõeyaþ puràõapuruùo vibhuþ 03,187.052c àste harir acintyàtmà krãóann iva mahàbhujaþ 03,187.053a eùa dhàtà vidhàtà ca saühartà caiva sàtvataþ 03,187.053c ÷rãvatsavakùà govindaþ prajàpatipatiþ prabhuþ 03,187.054a dçùñvemaü vçùõi÷àrdålaü smçtir màm iyam àgatà 03,187.054c àdidevam ajaü viùõuü puruùaü pãtavàsasam 03,187.055a sarveùàm eva bhåtànàü pità màtà ca màdhavaþ 03,187.055c gacchadhvam enaü ÷araõaü ÷araõyaü kauravarùabhàþ 03,188.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,188.001a evam uktàs tu te pàrthà yamau ca puruùarùabhau 03,188.001c draupadyà kçùõayà sàrdhaü nama÷cakrur janàrdanam 03,188.002a sa caitàn puruùavyàghra sàmnà paramavalgunà 03,188.002c sàntvayàm àsa mànàrhàn manyamàno yathàvidhi 03,188.003a yudhiùñhiras tu kaunteyo màrkaõóeyaü mahàmunim 03,188.003c punaþ papraccha sàmràjye bhaviùyàü jagato gatim 03,188.004a à÷caryabhåtaü bhavataþ ÷rutaü no vadatàü vara 03,188.004c mune bhàrgava yad vçttaü yugàdau prabhavàpyayau 03,188.005a asmin kaliyuge 'py asti punaþ kautåhalaü mama 03,188.005c samàkuleùu dharmeùu kiü nu ÷eùaü bhaviùyati 03,188.006a kiüvãryà mànavàs tatra kimàhàravihàriõaþ 03,188.006c kimàyuùaþ kiüvasanà bhaviùyanti yugakùaye 03,188.007a kàü ca kàùñhàü samàsàdya punaþ saüpatsyate kçtam 03,188.007c vistareõa mune bråhi vicitràõãha bhàùase 03,188.008a ity uktaþ sa muni÷reùñhaþ punar evàbhyabhàùata 03,188.008c ramayan vçùõi÷àrdålaü pàõóavàü÷ ca mahàmuniþ 03,188.009 màrkaõóeya uvàca 03,188.009*0944_01 ÷çõu ràjan mayà dçùñaü yat purà ÷rutam eva ca 03,188.009*0944_02 anubhåtaü ca ràjendra devadevaprasàdajam 03,188.009a bhaviùyaü sarvalokasya vçttàntaü bharatarùabha 03,188.009c kaluùaü kàlam àsàdya kathyamànaü nibodha me 03,188.010a kçte catuùpàt sakalo nirvyàjopàdhivarjitaþ 03,188.010c vçùaþ pratiùñhito dharmo manuùyeùv abhavat purà 03,188.011a adharmapàdaviddhas tu tribhir aü÷aiþ pratiùñhitaþ 03,188.011c tretàyàü dvàpare 'rdhena vyàmi÷ro dharma ucyate 03,188.012a tribhir aü÷air adharmas tu lokàn àkramya tiùñhati 03,188.012b*0945_01 tàmasaü yugam àsàdya tadà bharatasattama 03,188.012c caturthàü÷ena dharmas tu manuùyàn upatiùñhati 03,188.013a àyur vãryam atho buddhir balaü teja÷ ca pàõóava 03,188.013c manuùyàõàm anuyugaü hrasatãti nibodha me 03,188.014a ràjàno bràhmaõà vai÷yàþ ÷ådrà÷ caiva yudhiùñhira 03,188.014c vyàjair dharmaü cariùyanti dharmavaitaüsikà naràþ 03,188.015a satyaü saükùepsyate loke naraiþ paõóitamànibhiþ 03,188.015c satyahànyà tatas teùàm àyur alpaü bhaviùyati 03,188.016a àyuùaþ prakùayàd vidyàü na ÷akùyanty upa÷ikùitum 03,188.016c vidyàhãnàn avij¤ànàl lobho 'py abhibhaviùyati 03,188.017a lobhakrodhaparà måóhàþ kàmasaktà÷ ca mànavàþ 03,188.017c vairabaddhà bhaviùyanti parasparavadhepsavaþ 03,188.018a bràhmaõàþ kùatriyà vai÷yàþ saükãryantaþ parasparam 03,188.018c ÷ådratulyà bhaviùyanti tapaþsatyavivarjitàþ 03,188.019a antyà madhyà bhaviùyanti madhyà÷ càntàvasàyinaþ 03,188.019c ãdç÷o bhavità loko yugànte paryupasthite 03,188.020a vastràõàü pravarà ÷àõã dhànyànàü koradåùakàþ 03,188.020c bhàryàmitrà÷ ca puruùà bhaviùyanti yugakùaye 03,188.021a matsyàmiùeõa jãvanto duhanta÷ càpy ajaióakam 03,188.021c goùu naùñàsu puruùà bhaviùyanti yugakùaye 03,188.021c*0946_01 **** **** ye 'pi nityaü dhçtavratàþ 03,188.021c*0946_02 te 'pi lobhasamàyuktà 03,188.022a anyonyaü parimuùõanto hiüsayanta÷ ca mànavàþ 03,188.022c ajapà nàstikàþ stenà bhaviùyanti yugakùaye 03,188.023a sarittãreùu kuddàlair vàpayiùyanti cauùadhãþ 03,188.023c tà÷ càpy alpaphalàs teùàü bhaviùyanti yugakùaye 03,188.024a ÷ràddhe daive ca puruùà ye ca nityaü dhçtavratàþ 03,188.024c te 'pi lobhasamàyuktà bhokùyantãha parasparam 03,188.025a pità putrasya bhoktà ca pituþ putras tathaiva ca 03,188.025c atikràntàni bhojyàni bhaviùyanti yugakùaye 03,188.025d*0947_01 ràtrau bhokùyanti vratino gçhiõo 'pi yugakùaye 03,188.025d*0947_02 evaüvidhaü kariùyanti kalau ÷àstravimohitàþ 03,188.026a na vratàni cariùyanti bràhmaõà vedanindakàþ 03,188.026c na yakùyanti na hoùyanti hetuvàdavilobhitàþ 03,188.026d*0948_01 nimneùv ãhàü kariùyanti hetuvàdavimohitàþ 03,188.027a nimne kçùiü kariùyanti yokùyanti dhuri dhenukàþ 03,188.027c ekahàyanavatsàü÷ ca vàhayiùyanti mànavàþ 03,188.028a putraþ pitçvadhaü kçtvà pità putravadhaü tathà 03,188.028c nirudvego bçhadvàdã na nindàm upalapsyate 03,188.029a mlecchabhåtaü jagat sarvaü ni÷kriyaü yaj¤avarjitam 03,188.029c bhaviùyati nirànandam anutsavam atho tathà 03,188.030a pràya÷aþ kçpaõànàü hi tathà bandhumatàm api 03,188.030c vidhavànàü ca vittàni hariùyantãha mànavàþ 03,188.031a alpavãryabalàþ stabdhà lobhamohaparàyaõàþ 03,188.031c tatkathàdànasaütuùñà duùñànàm api mànavàþ 03,188.031e parigrahaü kariùyanti pàpàcàraparigrahàþ 03,188.032a saüghàtayantaþ kaunteya ràjànaþ pàpabuddhayaþ 03,188.032c parasparavadhodyuktà mårkhàþ paõóitamàninaþ 03,188.032e bhaviùyanti yugasyànte kùatriyà lokakaõñakàþ 03,188.033a arakùitàro lubdhà÷ ca mànàhaükàradarpitàþ 03,188.033c kevalaü daõóarucayo bhaviùyanti yugakùaye 03,188.034a àkramyàkramya sàdhånàü dàràü÷ caiva dhanàni ca 03,188.034c bhokùyante niranukro÷à rudatàm api bhàrata 03,188.035a na kanyàü yàcate ka÷ cin nàpi kanyà pradãyate 03,188.035c svayaügràhà bhaviùyanti yugànte paryupasthite 03,188.036a ràjàna÷ càpy asaütuùñàþ paràrthàn måóhacetasaþ 03,188.036c sarvopàyair hariùyanti yugànte paryupasthite 03,188.037a mlecchãbhåtaü jagat sarvaü bhaviùyati ca bhàrata 03,188.037c hasto hastaü parimuùed yugànte paryupasthite 03,188.038a satyaü saükùipyate loke naraiþ paõóitamànibhiþ 03,188.038c sthavirà bàlamatayo bàlàþ sthavirabuddhayaþ 03,188.039a bhãravaþ ÷åramànãnaþ ÷årà bhãruviùàdinaþ 03,188.039c na vi÷vasanti cànyonyaü yugànte paryupasthite 03,188.040a ekàhàryaü jagat sarvaü lobhamohavyavasthitam 03,188.040c adharmo vardhati mahàn na ca dharmaþ pravartate 03,188.041a bràhmaõàþ kùatriyà vai÷yà na ÷iùyanti janàdhipa 03,188.041c ekavarõas tadà loko bhaviùyati yugakùaye 03,188.042a na kùaüsyati pità putraü putra÷ ca pitaraü tathà 03,188.042c bhàryà ca pati÷u÷råùàü na kariùyati kà cana 03,188.043a ye yavànnà janapadà godhåmànnàs tathaiva ca 03,188.043c tàn de÷àn saü÷rayiùyanti yugànte paryupasthite 03,188.044a svairàhàrà÷ ca puruùà yoùita÷ ca vi÷àü pate 03,188.044c anyonyaü na sahiùyanti yugànte paryupasthite 03,188.045a mlecchabhåtaü jagat sarvaü bhaviùyati yudhiùñhira 03,188.045c na ÷ràddhair hi pitéü÷ càpi tarpayiùyanti mànavàþ 03,188.046a na ka÷ cit kasya cic chrotà na ka÷ cit kasya cid guruþ 03,188.046c tamograstas tadà loko bhaviùyati naràdhipa 03,188.047a paramàyu÷ ca bhavità tadà varùàõi ùoóa÷a 03,188.047c tataþ pràõàn vimokùyanti yugànte paryupasthite 03,188.048a pa¤came vàtha ùaùñhe và varùe kanyà prasåyate 03,188.048c saptavarùàùñavarùà÷ ca prajàsyanti naràs tadà 03,188.049a patyau strã tu tadà ràjan puruùo và striyaü prati 03,188.049c yugànte ràja÷àrdåla na toùam upayàsyati 03,188.050a alpadravyà vçthàliïgà hiüsà ca prabhaviùyati 03,188.050c na ka÷ cit kasya cid dàtà bhaviùyati yugakùaye 03,188.051a añña÷ålà janapadàþ ÷iva÷ålà÷ catuùpathàþ 03,188.051c ke÷a÷ålàþ striya÷ càpi bhaviùyanti yugakùaye 03,188.052a mlecchàþ kråràþ sarvabhakùà dàruõàþ sarvakarmasu 03,188.052c bhàvinaþ pa÷cime kàle manuùyà nàtra saü÷ayaþ 03,188.053a krayavikrayakàle ca sarvaþ sarvasya va¤canam 03,188.053c yugànte bharata÷reùñha vçttilobhàt kariùyati 03,188.054a j¤ànàni càpy avij¤àya kariùyanti kriyàs tathà 03,188.054c àtmacchandena vartante yugànte paryupasthite 03,188.055a svabhàvàt krårakarmàõa÷ cànyonyam abhi÷aïkinaþ 03,188.055c bhavitàro janàþ sarve saüpràpte yugasaükùaye 03,188.056a àràmàü÷ caiva vçkùàü÷ ca nà÷ayiùyanti nirvyathàþ 03,188.056c bhavità saükùayo loke jãvitasya ca dehinàm 03,188.057a tathà lobhàbhibhåtà÷ ca cariùyanti mahãm imàm 03,188.057c bràhmaõà÷ ca bhaviùyanti brahmasvàni ca bhu¤jate 03,188.058a hàhàkçtà dvijà÷ caiva bhayàrtà vçùalàrditàþ 03,188.058c tràtàram alabhanto vai bhramiùyanti mahãm imàm 03,188.059a jãvitàntakarà raudràþ kråràþ pràõivihiüsakàþ 03,188.059c yadà bhaviùyanti naràs tadà saükùepsyate yugam 03,188.060a à÷rayiùyanti ca nadãþ parvatàn viùamàõi ca 03,188.060c pradhàvamànà vitrastà dvijàþ kurukulodvaha 03,188.061a dasyuprapãóità ràjan kàkà iva dvijottamàþ 03,188.061c kuràjabhi÷ ca satataü karabhàraprapãóitàþ 03,188.062a dhairyaü tyaktvà mahãpàla dàruõe yugasaükùaye 03,188.062c vikarmàõi kariùyanti ÷ådràõàü paricàrakàþ 03,188.063a ÷ådrà dharmaü pravakùyanti bràhmaõàþ paryupàsakàþ 03,188.063c ÷rotàra÷ ca bhaviùyanti pràmàõyena vyavasthitàþ 03,188.064a viparãta÷ ca loko 'yaü bhaviùyaty adharottaraþ 03,188.064b*0949_01 dharmàcàraparibhraùñà lobhamohasamanvitàþ 03,188.064c eóåkàn påjayiùyanti varjayiùyanti devatàþ 03,188.064e ÷ådràþ paricariùyanti na dvijàn yugasaükùaye 03,188.065a à÷rameùu maharùãõàü bràhmaõàvasatheùu ca 03,188.065c devasthàneùu caityeùu nàgànàm àlayeùu ca 03,188.066a eóåkacihnà pçthivã na devagçhabhåùità 03,188.066c bhaviùyati yuge kùãõe tad yugàntasya lakùaõam 03,188.067a yadà raudrà dharmahãnà màüsàdàþ pànapàs tathà 03,188.067c bhaviùyanti narà nityaü tadà saükùepsyate yugam 03,188.068a puùpe puùpaü yadà ràjan phale phalam upà÷ritam 03,188.068c prajàsyati mahàràja tadà saükùepsyate yugam 03,188.069a akàlavarùã parjanyo bhaviùyati gate yuge 03,188.069c akrameõa manuùyàõàü bhaviùyati tadà kriyà 03,188.069e virodham atha yàsyanti vçùalà bràhmaõaiþ saha 03,188.070a mahã mlecchasamàkãrõà bhaviùyati tato 'ciràt 03,188.070c karabhàrabhayàd viprà bhajiùyanti di÷o da÷a 03,188.070d*0950_01 anyàyavartina÷ càpi bhaviùyanti naràdhipàþ 03,188.071a nirvi÷eùà janapadà naràvçùñibhir arditàþ 03,188.071c à÷ramàn abhipatsyanti phalamålopajãvinaþ 03,188.072a evaü paryàkule loke maryàdà na bhaviùyati 03,188.072b*0951_01 bràhmaõàþ kùatriyà vai÷yàþ parityakùyanti satkriyàm 03,188.072c na sthàsyanty upade÷e ca ÷iùyà vipriyakàriõaþ 03,188.073a àcàryopanidhi÷ caiva vatsyate tadanantaram 03,188.073c arthayuktyà pravatsyanti mitrasaübandhibàndhavàþ 03,188.073e abhàvaþ sarvabhåtànàü yugànte ca bhaviùyati 03,188.074a di÷aþ prajvalitàþ sarvà nakùatràõi calàni ca 03,188.074c jyotãüùi pratikålàni vàtàþ paryàkulàs tathà 03,188.074e ulkàpàtà÷ ca bahavo mahàbhayanidar÷akàþ 03,188.075a ùaóbhir anyai÷ ca sahito bhàskaraþ pratapiùyati 03,188.075c tumulà÷ càpi nirhràdà digdàhà÷ càpi sarva÷aþ 03,188.075e kabandhàntarhito bhànur udayàstamaye tadà 03,188.076a akàlavarùã ca tadà bhaviùyati sahasradçk 03,188.076c sasyàni ca na rokùyanti yugànte paryupasthite 03,188.077a abhãkùõaü kråravàdinyaþ paruùà ruditapriyàþ 03,188.077c bhartéõàü vacane caiva na sthàsyanti tadà striyaþ 03,188.078a putrà÷ ca màtàpitarau haniùyanti yugakùaye 03,188.078c sådayiùyanti ca patãn striyaþ putràn apà÷ritàþ 03,188.079a aparvaõi mahàràja såryaü ràhur upaiùyati 03,188.079c yugànte hutabhuk càpi sarvataþ prajvaliùyati 03,188.080a pànãyaü bhojanaü caiva yàcamànàs tadàdhvagàþ 03,188.080c na lapsyante nivàsaü ca nirastàþ pathi ÷erate 03,188.081a nirghàtavàyasà nàgàþ ÷akunàþ samçgadvijàþ 03,188.081c råkùà vàco vimokùyanti yugànte paryupasthite 03,188.082a mitrasaübandhina÷ càpi saütyakùyanti naràs tadà 03,188.082c janaü parijanaü càpi yugànte paryupasthite 03,188.083a atha de÷àn di÷a÷ càpi pattanàni puràõi ca 03,188.083c krama÷aþ saü÷rayiùyanti yugànte paryupasthite 03,188.084a hà tàta hà sutety evaü tadà vàcaþ sudàruõàþ 03,188.084c vikro÷amàna÷ cànyonyaü jano gàü paryañiùyati 03,188.084d*0952_01 bhovàdinas tathà ÷ådrà bràhmaõàþ pràkçtapriyàþ 03,188.084d*0952_02 pàùaõóajanasaükãrõà bhaviùyanti yugakùaye 03,188.085a tatas tumulasaüghàte vartamàne yugakùaye 03,188.085c dvijàtipårvako lokaþ krameõa prabhaviùyati 03,188.086a tataþ kàlàntare 'nyasmin punar lokavivçddhaye 03,188.086c bhaviùyati punar daivam anukålaü yadçcchayà 03,188.087a yadà candra÷ ca sårya÷ ca tathà tiùyabçhaspatã 03,188.087c ekarà÷au sameùyanti prapatsyati tadà kçtam 03,188.088a kàlavarùã ca parjanyo nakùatràõi ÷ubhàni ca 03,188.088c pradakùiõà grahà÷ càpi bhaviùyanty anulomagàþ 03,188.088d*0953_01 dakùiõàni bhaviùyanti grahà÷ càpy anulomagàþ 03,188.088d*0953_02 pradakùiõà bhaviùyanti påjayantaþ parasparam 03,188.088e kùemaü subhikùam àrogyaü bhaviùyati niràmayam 03,188.089a kalkir viùõuya÷à nàma dvijaþ kàlapracoditaþ 03,188.089c utpatsyate mahàvãryo mahàbuddhiparàkramaþ 03,188.090a saübhåtaþ saübhalagràme bràhmaõàvasathe ÷ubhe 03,188.090c manasà tasya sarvàõi vàhanàny àyudhàni ca 03,188.090e upasthàsyanti yodhà÷ ca ÷astràõi kavacàni ca 03,188.091a sa dharmavijayã ràjà cakravartã bhaviùyati 03,188.091c sa cemaü saükulaü lokaü prasàdam upaneùyati 03,188.092a utthito bràhmaõo dãptaþ kùayàntakçd udàradhãþ 03,188.092c sa saükùepo hi sarvasya yugasya parivartakaþ 03,188.093a sa sarvatra gatàn kùudràn bràhmaõaiþ parivàritaþ 03,188.093c utsàdayiùyati tadà sarvàn mlecchagaõàn dvijaþ 03,188.90b*0954_01 mahàtmà vçttasaüpannaþ prajànàü hitakçn nçpa 03,189.001 màrkaõóeya uvàca 03,189.001a tata÷ corakùayaü kçtvà dvijebhyaþ pçthivãm imàm 03,189.001c vàjimedhe mahàyaj¤e vidhivat kalpayiùyati 03,189.002a sthàpayitvà sa maryàdàþ svayambhuvihitàþ ÷ubhàþ 03,189.002c vanaü puõyaya÷aþkarmà jaràvàn saü÷rayiùyati 03,189.003a tacchãlam anuvartsyante manuùyà lokavàsinaþ 03,189.003c viprai÷ corak÷aye caiva kçte kùemaü bhaviùyati 03,189.004a kçùõàjinàni ÷aktã÷ ca tri÷ålàny àyudhàni ca 03,189.004c sthàpayan vipra÷àrdålo de÷eùu vijiteùu ca 03,189.005a saüståyamàno viprendrair mànayàno dvijottamàn 03,189.005c kalki÷ cariùyati mahãü sadà dasyuvadhe rataþ 03,189.006a hà tàta hà sutety evaü tàs tà vàcaþ sudàruõàþ 03,189.006c vikro÷amànàn subhç÷aü dasyån neùyati saükùayam 03,189.007a tato 'dharmavinà÷o vai dharmavçddhi÷ ca bhàrata 03,189.007c bhaviùyati kçte pràpte kriyàvàü÷ ca janas tathà 03,189.008a àràmà÷ caiva caityà÷ ca tañàkàny avañàs tathà 03,189.008b*0955_01 puùkariõya÷ ca vividhà devatàyatàni ca 03,189.008c yaj¤akriyà÷ ca vividhà bhaviùyanti kçte yuge 03,189.009a bràhmaõàþ sàdhava÷ caiva munaya÷ ca tapasvinaþ 03,189.009c à÷ramàþ sahapàùaõóàþ sthitàþ satye janàþ prajàþ 03,189.010a jàsyanti sarvabãjàni upyamànàni caiva ha 03,189.010c sarveùv çtuùu ràjendra sarvaü sasyaü bhaviùyati 03,189.011a narà dàneùu niratà vrateùu niyameùu ca 03,189.011c japayaj¤aparà viprà dharmakàmà mudà yutàþ 03,189.011e pàlayiùyanti ràjàno dharmeõemàü vasuüdharàm 03,189.012a vyavahàraratà vai÷yà bhaviùyanti kçte yuge 03,189.012c ùañkarmaniratà vipràþ kùatriyà rakùaõe ratàþ 03,189.013a ÷u÷råùàyàü ratàþ ÷ådràs tathà varõatrayasya ca 03,189.013c eùa dharmaþ kçtayuge tretàyàü dvàpare tathà 03,189.013e pa÷cime yugakàle ca yaþ sa te saüprakãrtitaþ 03,189.014a sarvalokasya vidità yugasaükhyà ca pàõóava 03,189.014c etat te sarvam àkhyàtam atãtànàgataü mayà 03,189.014e vàyuproktam anusmçtya puràõam çùisaüstutam 03,189.015a evaü saüsàramàrgà me bahu÷a÷ cirajãvinà 03,189.015c dçùñà÷ caivànubhåtà÷ ca tàüs te kathitavàn aham 03,189.016a idaü caivàparaü bhåyaþ saha bhràtçbhir acyuta 03,189.016b*0956_01 sarvam etad yathàtattvaü kathitaü tava sarva÷aþ 03,189.016c dharmasaü÷ayamokùàrthaü nibodha vacanaü mama 03,189.017a dharme tvayàtmà saüyojyo nityaü dharmabhçtàü vara 03,189.017c dharmàtmà hi sukhaü ràjà pretya ceha ca nandati 03,189.018a nibodha ca ÷ubhàü vàõãü yàü pravakùyàmi te 'nagha 03,189.018c na bràhmaõe paribhavaþ kartavyas te kadà cana 03,189.018e bràhmaõo ruùito hanyàd api lokàn pratij¤ayà 03,189.019 vai÷aüpàyana uvàca 03,189.019a màrkaõóeyavacaþ ÷rutvà kuråõàü pravaro nçpaþ 03,189.019c uvàca vacanaü dhãmàn paramaü paramadyutiþ 03,189.020a kasmin dharme mayà stheyaü prajàþ saürakùatà mune 03,189.020c kathaü ca vartamàno vai na cyaveyaü svadharmataþ 03,189.020d*0957_00 yudhiùñhiraþ 03,189.020d*0957_01 etac chrutvà mayà kiü syàt kartavyaü munisattama 03,189.020d*0957_02 kathaü càyaü jito loko rakùitavyo bhaviùyati 03,189.021 màrkaõóeya uvàca 03,189.021a dayàvàn sarvabhåteùu hito rakto 'nasåyakaþ 03,189.021c apatyànàm iva sveùàü prajànàü rakùaõe rataþ 03,189.021e cara dharmaü tyajàdharmaü pitén devàü÷ ca påjaya 03,189.022a pramàdàd yat kçtaü te 'bhåt saüyag dànena taj jaya 03,189.022c alaü te mànam à÷ritya satataü paravàn bhava 03,189.023a vijitya pçthivãü sarvàü modamànaþ sukhã bhava 03,189.023c eùa bhåto bhaviùya÷ ca dharmas te samudãritaþ 03,189.024a na te 'sty aviditaü kiü cid atãtànàgataü bhuvi 03,189.024c tasmàd imaü parikle÷aü tvaü tàta hçdi mà kçthàþ 03,189.024d*0958_01 pràj¤às tàta na muhyanti kàlenàbhiprapãóitàþ 03,189.025a eùa kàlo mahàbàho api sarvadivaukasàm 03,189.025c muhyanti hi prajàs tàta kàlenàbhipracoditàþ 03,189.026a mà ca te 'tra vicàro bhåd yan mayoktaü tavànagha 03,189.026c ati÷aïkya vaco hy etad dharmalopo bhavet tava 03,189.027a jàto 'si prathite vaü÷e kuråõàü bharatarùabha 03,189.027c karmaõà manasà vàcà sarvam etat samàcara 03,189.028 yudhiùñhira uvàca 03,189.028a yat tvayoktaü dvija÷reùñha vàkyaü ÷rutimanoharam 03,189.028c tathà kariùye yatnena bhavataþ ÷àsanaü vibho 03,189.029a na me lobho 'sti viprendra na bhayaü na ca matsaraþ 03,189.029c kariùyàmi hi tat sarvam uktaü yat te mayi prabho 03,189.030 vai÷aüpàyana uvàca 03,189.030a ÷rutvà tu vacanaü tasya pàõóavasya mahàtmanaþ 03,189.030c prahçùñàþ pàõóavà ràjan sahitàþ ÷àrïgadhanvanà 03,189.030d*0959_01 viprarùabhà÷ ca te sarve ye tatràsan samàgatàþ 03,189.031a tathà kathàü ÷ubhàü ÷rutvà màrkaõóeyasya dhãmataþ 03,189.031c vismitàþ samapadyanta puràõasya nivedanàt 03,190.000*0960_00 janamejaya uvàca 03,190.000*0960_01 bhåya eva bràhmaõànàü màhàtmyaü vaktum arhasi 03,190.000*0960_02 pàõóavànàü yathàcaùña màrkaõóeyo mahàtapàþ 03,190.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,190.001A bhåya eva bràhmaõamahàbhàgyaü vaktum arhasãty abravãt pàõóaveyo màrkaõóeyam 03,190.002A athàcaùña màrkaõóeyaþ 03,190.002*0961_01 apårvam idaü ÷råyatàü bràhmaõànàü caritam 03,190.002*0962_01 ÷råyatàü kathayàmãdaü brahmarùãõàü pårvacaritam 03,190.003A ayodhyàyàm ikùvàkukulotpannaþ pàrthivaþ parikùin nàma mçgayàm agamat 03,190.004A tam ekà÷vena mçgam anusarantaü mçgo dåram apàharat 03,190.005A athàdhvani jàta÷ramaþ kùuttçùõàbhibhåta÷ ca kasmiü÷ cid udde÷e nãlaü vanaùaõóam apa÷yat 03,190.005B tac ca vive÷a 03,190.006A tatas tasya vanaùaõóasya madhye 'tãva ramaõãyaü saro dçùñvà sà÷va eva vyagàhata 03,190.007A athà÷vastaþ sa bisamçõàlam a÷vasyàgre nikùipya puùkariõãtãre samàvi÷at 03,190.008A tataþ ÷ayàno madhuraü gãta÷abdam a÷çõot 03,190.009A sa ÷rutvàcintayat 03,190.009B neha manuùyagatiü pa÷yàmi 03,190.009C kasya khalv ayaü gãta÷abda iti 03,190.010A athàpa÷yat kanyàü paramaråpadar÷anãyàü puùpàõy avacinvatãü gàyantãü ca 03,190.011A atha sà ràj¤aþ samãpe paryakràmat 03,190.012A tàm abravãd ràjà 03,190.012B kasyàsi subhage tvam iti 03,190.013A sà pratyuvàca 03,190.013B kanyàsmãti 03,190.014A tàü ràjovàca 03,190.014B arthã tvayàham iti 03,190.015A athovàca kanyà 03,190.015B samayenàhaü ÷akyà tvayà labdhum 03,190.015C nànyatheti 03,190.016A tàü ràjà samayam apçcchat 03,190.017A tataþ kanyedam uvàca 03,190.017B udakaü me na dar÷ayitavyam iti 03,190.018A sa ràjà bàóham ity uktvà tàü samàgamya tayà sahàste 03,190.019A tatraivàsãne ràjani senànvagacchat 03,190.019B padenànupadaü dçùñvà ràjànaü parivàryàtiùñhat 03,190.020A paryà÷vasta÷ ca ràjà tayaiva saha ÷ibikayà pràyàd avighàñitayà 03,190.020B svanagaram anupràpya rahasi tayà saha ramann àste 03,190.020C nànyat kiü canàpa÷yat 03,190.021A atha pradhànàmàtyas tasyàbhyà÷acaràþ striyo 'pçcchat 03,190.021B kim atra prayojanaü vartata iti 03,190.022A athàbruvaüs tàþ striyaþ 03,190.022B apårvam iva pa÷yàma udakaü nàtra nãyateti 03,190.023A athàmàtyo 'nudakaü vanaü kàrayitvodàravçkùaü bahumålapuùpaphalaü rahasy upagamya ràjànam abravãt 03,190.023B vanam idam udàram anudakam 03,190.023C sàdhv atra ramyatàm iti 03,190.024A sa tasya vacanàt tayaiva saha devyà tad vanaü pràvi÷at 03,190.024B sa kadà cit tasmin vane ramye tayaiva saha vyavaharat 03,190.024C atha kùuttçùõàrditaþ ÷rànto 'timàtram atimuktàgàram apa÷yat 03,190.025A tat pravi÷ya ràjà saha priyayà sudhàtalasukçtàü vimalasalilapårõàü vàpãm apa÷yat 03,190.026A dçùñvaiva ca tàü tasyà eva tãre sahaiva tayà devyà vyatiùñhat 03,190.027A atha tàü devãü sa ràjàbravãt 03,190.027B sàdhv avatara vàpãsalilam iti 03,190.028A sà tadvacaþ ÷rutvàvatãrya vàpãü nyamajjat 03,190.028B na punar udamajjat 03,190.029A tàü mçgayamàõo ràjà nàpa÷yat 03,190.030A vàpãm api niþsràvya maõóåkaü ÷vabhramukhe dçùñvà kruddha àj¤àpayàm àsa 03,190.030B sarvamaõóåkavadhaþ kriyatàm iti 03,190.030C yo mayàrthã sa mçtakair maõóåkair upàyanair màm upatiùñhed iti 03,190.031A atha maõóåkavadhe ghore kriyamàõe dikùu sarvàsu maõóåkàn bhayam àvi÷at 03,190.031B te bhãtà maõóåkaràj¤e yathàvçttaü nyavedayan 03,190.032A tato maõóåkaràñ tàpasaveùadhàrã ràjànam abhyagacchat 03,190.033A upetya cainam uvàca 03,190.033B mà ràjan krodhava÷aü gamaþ 03,190.033C prasàdaü kuru 03,190.033D nàrhasi maõóåkànàm anaparàdhinàü vadhaü kartum iti 03,190.034a mà maõóåkठjighàüsa tvaü kopaü saüdhàrayàcyuta 03,190.034A ÷lokau càtra bhavataþ 03,190.034c prakùãyate dhanodreko janànàm avijànatàm 03,190.035a pratijànãhi naitàüs tvaü pràpya krodhaü vimokùyase 03,190.035c alaü kçtvà tavàdharmaü maõóåkaiþ kiü hatair hi te 03,190.036A tam evaüvàdinam iùñajana÷okaparãtàtmà ràjà provàca 03,190.036B na hi kùamyate tan mayà 03,190.036C haniùyàmy etàn 03,190.036D etair duràtmabhiþ priyà me bhakùità 03,190.036E sarvathaiva me vadhyà maõóåkàþ 03,190.036F nàrhasi vidvan màm uparoddhum iti 03,190.037A sa tad vàkyam upalabhya vyathitendriyamanàþ provàca 03,190.037B prasãda ràjan 03,190.037C aham àyur nàma maõóåkaràjaþ 03,190.037D mama sà duhità su÷obhanà nàma 03,190.037E tasyà dauþ÷ãlyam etat 03,190.037F bahavo hi ràjànas tayà vipralabdhapårvà iti 03,190.038A tam abravãd ràjà 03,190.038B tayàsmy arthã 03,190.038C sà me dãyatàm iti 03,190.039A athainàü ràj¤e pitàdàt 03,190.039B abravãc cainàm 03,190.039C enaü ràjànaü ÷u÷råùasveti 03,190.040A sa uvàca duhitaram 03,190.040B yasmàt tvayà ràjàno vipralabdhàs tasmàd abrahmaõyàni tavàpatyàni bhaviùyanty ançtakatvàt taveti 03,190.041A sa ca ràjà tàm upalabhya tasyàü surataguõanibaddhahçdayo lokatrayai÷varyam ivopalabhya harùabàùpakalayà vàcà praõipatyàbhipåjya maõóåkaràjànam abravãt 03,190.041B anugçhãto 'smãti 03,190.042A sa ca maõóåkaràjo jàmàtaram anuj¤àpya yathàgatam agacchat 03,190.043A atha kasya cit kàlasya tasyàü kumàràs trayas tasya ràj¤aþ saübabhåvuþ ÷alo dalo bala÷ ceti 03,190.043B tatas teùàü jyeùñhaü ÷alaü samaye pità ràjye 'bhiùicya tapasi dhçtàtmà vanaü jagàma 03,190.044A atha kadà cic chalo mçgayàm acarat 03,190.044B mçgaü càsàdya rathenànvadhàvat 03,190.045A såtaü covàca 03,190.045B ÷ãghraü màü vahasveti 03,190.046A sa tathoktaþ såto ràjànam abravãt 03,190.046B mà kriyatàm anubandhaþ 03,190.046C naiùa ÷akyas tvayà mçgo grahãtuü yady api te rathe yuktau vàmyau syàtàm iti 03,190.047A tato 'bravãd ràjà såtam 03,190.047B àcakùva me vàmyau 03,190.047C hanmi và tvàm iti 03,190.048A sa evam ukto ràjabhayabhãto vàmadeva÷àpabhãta÷ ca sann àcakhyau ràj¤e 03,190.048B vàmadevasyà÷vau vàmyau manojavàv iti 03,190.048*0963_01 tataþ punaþ sa ràjà khaógam udyamya ÷ãghraü kathayasveti tam àha 03,190.048*0963_02 haniùye tvàm iti sa tad àha ràjabhayabhãtaþ såtaþ 03,190.049A athainam evaü bruvàõam abravãd ràjà 03,190.049B vàmadevà÷ramaü yàhãti 03,190.050A sa gatvà vàmadevà÷ramaü tam çùim abravãt 03,190.050B bhagavan mçgo mayà viddhaþ palàyate 03,190.050C taü saübhàvayeyam 03,190.050D arhasi me vàmyau dàtum iti 03,190.051A tam abravãd çùiþ 03,190.051B dadàni te vàmyau 03,190.051C kçtakàryeõa bhavatà mamaiva niryàtyau kùipram iti 03,190.052A sa ca tàv a÷vau pratigçhyànuj¤àpya carùiü pràyàd vàmyasaüyuktena rathena mçgaü prati 03,190.052C gacchaü÷ càbravãt såtam 03,190.052D a÷varatnàv imàv ayogyau bràhmaõànàm 03,190.052E naitau pratideyau vàmadevàyeti 03,190.053A evam uktvà mçgam avàpya svanagaram etyà÷vàvantaþpure 'sthàpayat 03,190.054A atharùi÷ cintayàm àsa 03,190.054B taruõo ràjaputraþ kalyàõaü patram àsàdya ramate 03,190.054C na me pratiniryàtayati 03,190.054D aho kaùñam iti 03,190.055A manasà ni÷citya màsi pårõe ÷iùyam abravãt 03,190.055B gacchàtreya 03,190.055C ràjànaü bråhi 03,190.055D yadi paryàptaü niryàtayopàdhyàyavàmyàv iti 03,190.056A sa gatvaivaü taü ràjànam abravãt 03,190.057A taü ràjà pratyuvàca 03,190.057B ràj¤àm etad vàhanam 03,190.057C anarhà bràhmaõà ratnànàm evaüvidhànàm 03,190.057D kiü ca bràhmaõànàm a÷vaiþ kàryam 03,190.057E sàdhu pratigamyatàm iti 03,190.058A sa gatvaivam upàdhyàyàyàcaùña 03,190.059A tac chrutvà vacanam apriyaü vàmadevaþ krodhaparãtàtmà svayam eva ràjànam abhigamyà÷vàrtham abhyacodayat 03,190.059B na càdàd ràjà 03,190.060 vàmadeva uvàca 03,190.060a prayaccha vàmyau mama pàrthiva tvaü; kçtaü hi te kàryam anyair a÷akyam 03,190.060c mà tvà vadhãd varuõo ghorapà÷air; brahmakùatrasyàntare vartamànaþ 03,190.061 ràjovàca 03,190.061a anaóvàhau suvratau sàdhu dàntàv; etad vipràõàü vàhanaü vàmadeva 03,190.061c tàbhyàü yàhi tvaü yatra kàmo maharùe; chandàüsi vai tvàdç÷aü saüvahanti 03,190.062 vàmadeva uvàca 03,190.062a chandàüsi vai màdç÷aü saüvahanti; loke 'muùmin pàrthiva yàni santi 03,190.062c asmiüs tu loke mama yànam etad; asmadvidhànàm apareùàü ca ràjan 03,190.063 ràjovàca 03,190.063a catvàro và gardabhàs tvàü vahantu; ÷reùñhà÷vataryo harayo và turaügàþ 03,190.063c tais tvaü yàhi kùatriyasyaiùa vàho; mama vàmyau na tavaitau hi viddhi 03,190.064 vàmadeva uvàca 03,190.064a ghoraü vrataü bràhmaõasyaitad àhur; etad ràjan yad ihàjãvamànaþ 03,190.064c ayasmayà ghoraråpà mahànto; vahantu tvàü ÷ita÷ålà÷ caturdhà 03,190.064c*0964_01 catvàro và yàtudhànàþ suraudràþ 03,190.064c*0964_02 mayà prayuktàs tvadvadham ãpsamànà 03,190.065 ràjovàca 03,190.065a ye tvà vidur bràhmaõaü vàmadeva; vàcà hantuü manasà karmaõà và 03,190.065c te tvàü sa÷iùyam iha pàtayantu; madvàkyanunnàþ ÷ita÷ålàsihastàþ 03,190.065d*0965_00 vàmadeva uvàca 03,190.065d*0965_01 mamaitau vàmyau pratigçhya ràjan 03,190.065d*0965_02 punar dadànãti prapadya me tvam 03,190.065d*0965_03 prayaccha ÷ãghraü mama vàmyau tvam a÷vau 03,190.065d*0965_04 ràjovàca 03,190.065d*0965_04 yady àtmànaü jãvituü te kùamaü syàt 03,190.065d*0965_05 na bràhmaõebhyo mçgayà prasåtà 03,190.065d*0965_06 na tv ànu÷àsmy adya prabhçti hy asatyam 03,190.065d*0965_07 tavaivàj¤àü saüpraõidhàya sarvàü 03,190.065d*0965_08 tathà brahman puõyalokaü labheyam 03,190.066 vàmadeva uvàca 03,190.066a nànuyogà bràhmaõànàü bhavanti; vàcà ràjan manasà karmaõà và 03,190.066c yas tv evaü brahma tapasànveti vidvàüs; tena ÷reùñho bhavati hi jãvamànaþ 03,190.067 màrkaõóeya uvàca 03,190.067a evam ukte vàmadevena ràjan; samuttasthå ràkùasà ghoraråpàþ 03,190.067c taiþ ÷ålahastair vadhyamànaþ sa ràjà; provàcedaü vàkyam uccais tadànãm 03,190.068a ikùvàkavo yadi brahman dalo và; vidheyà me yadi vànye vi÷o 'pi 03,190.068c notsrakùye 'haü vàmadevasya vàmyau; naivaüvidhà dharma÷ãlà bhavanti 03,190.069a evaü bruvann eva sa yàtudhànair; hato jagàmà÷u mahãü kùitã÷aþ 03,190.069c tato viditvà nçpatiü nipàtitam; ikùvàkavo vai dalam abhyaùi¤can 03,190.070a ràjye tadà tatra gatvà sa vipraþ; provàcedaü vacanaü vàmadevaþ 03,190.070c dalaü ràjànaü bràhmaõànàü hi deyam; evaü ràjan sarvadharmeùu dçùñam 03,190.071a bibheùi cet tvam adharmàn narendra; prayaccha me ÷ãghram evàdya vàmyau 03,190.071c etac chrutvà vàmadevasya vàkyaü; sa pàrthivaþ såtam uvàca roùàt 03,190.072a ekaü hi me sàyakaü citraråpaü; digdhaü viùeõàhara saügçhãtam 03,190.072c yena viddho vàmadevaþ ÷ayãta; saüda÷yamànaþ ÷vabhir àrtaråpaþ 03,190.073 vàmadeva uvàca 03,190.073a jànàmi putraü da÷avarùaü tavàhaü; jàtaü mahiùyàü ÷yenajitaü narendra 03,190.073c taü jahi tvaü madvacanàt praõunnas; tårõaü priyaü sàyakair ghoraråpaiþ 03,190.074 màrkaõóeya uvàca 03,190.074a evam ukto vàmadevena ràjann; antaþpure ràjaputraü jaghàna 03,190.074c sa sàyakas tigmatejà visçùñaþ; ÷rutvà dalas tac ca vàkyaü babhàùe 03,190.075a ikùvàkavo hanta caràmi vaþ priyaü; nihanmãmaü vipram adya pramathya 03,190.075c ànãyatàm aparas tigmatejàþ; pa÷yadhvaü me vãryam adya kùitã÷àþ 03,190.076 vàmadeva uvàca 03,190.076a yaü tvam enaü sàyakaü ghoraråpaü; viùeõa digdhaü mama saüdadhàsi 03,190.076c na tvam enaü ÷aravaryaü vimoktuü; saüdhàtuü và ÷akùyasi mànavendra 03,190.077 ràjovàca 03,190.077a ikùvàkavaþ pa÷yata màü gçhãtaü; na vai ÷aknomy eùa ÷araü vimoktum 03,190.077c na càsya kartuü nà÷am abhyutsahàmi; àyuùmàn vai jãvatu vàmadevaþ 03,190.078 vàmadeva uvàca 03,190.078a saüspç÷ainàü mahiùãü sàyakena; tatas tasmàd enaso mokùyase tvam 03,190.079 màrkaõóeya uvàca 03,190.079a tatas tathà kçtavàn pàrthivas tu; tato muniü ràjaputrã babhàùe 03,190.079c yathà yuktaü vàmadevàham enaü; dine dine saüvi÷antã vya÷aüsam 03,190.079e bràhmaõebhyo mçgayantã sånçtàni; tathà brahman puõyalokaü labheyam 03,190.080 vàmadeva uvàca 03,190.080a tvayà tràtaü ràjakulaü ÷ubhekùaõe; varaü vçõãùvàpratimaü dadàni te 03,190.080c pra÷àdhãmaü svajanaü ràjaputri; ikùvàkuràjyaü sumahac càpy anindye 03,190.080d*0966_01 sàdhvi sthiraü ceyam aduùñacittà 03,190.080d*0966_02 dharme matis te satataü prayàtu 03,190.080d*0966_03 varaü ca mattaþ pratikàïkùasva subhru 03,190.080d*0966_04 tvayà vçùaþ pàlanãyo hi nityam 03,190.081 ràjaputry uvàca 03,190.081a varaü vçõe bhagavann ekam eva; vimucyatàü kilbiùàd adya bhartà 03,190.081b*0967_01 vçttena buddhyà ca vivçddhim etu 03,190.081b*0967_02 jãved asau mama putro 'dya vipra 03,190.081c ÷ivena càdhyàhi saputrabàndhavaü; varo vçto hy eùa mayà dvijàgrya 03,190.082 màrkaõóeya uvàca 03,190.082a ÷rutvà vacaþ sa munã ràjaputryàs; tathàstv iti pràha kurupravãra 03,190.082c tataþ sa ràjà mudito babhåva; vàmyau càsmai saüpradadau praõamya 03,190.082d@021_0001 1 03,190.082d@021_0002 vai÷aüpàyana uvàca | 03,190.082d@021_0003 màrkaõóeyam çùayo bràhmaõà yudhiùñhira÷ ca paryapçcchan | çùiþ kena 03,190.082d@021_0004 dãrghàyur àsãd bakaþ ||1|| màrkaõóeyas tu tàn sarvàn uvàca | mahàtapà 03,190.082d@021_0005 dãrghàyu÷ ca bako ràjarùiþ | nàtra kàryà vicàraõà ||2|| 03,190.082d@021_0006 etac chrutvà tu kaunteyo bhràtçbhiþ saha bhàrata | 03,190.082d@021_0007 màrkaõóeyaü paryapçcchad dharmaràjo yudhiùñhiraþ ||3|| 03,190.082d@021_0008 bakadàlbhyau mahàtmànau ÷råyete cirajãvinau | 03,190.082d@021_0009 sakhàyau devaràjasya tàv çùã lokasaümatau ||4|| 03,190.082d@021_0010 etad icchàmi bhagavan baka÷akrasamàgamam | 03,190.082d@021_0011 sukhaduþkhasamàyuktaü tattvena kathayasva me ||5|| 03,190.082d@021_0012 màrkaõóeya uvàca | 03,190.082d@021_0013 vçtte devàsure ràjan saügràme lomaharùaõe | 03,190.082d@021_0014 trayàõàm api lokànàm indro lokàdhipo 'bhavat ||6|| 03,190.082d@021_0015 samyag varùati parjanyaþ sasyasapada uttamàþ | 03,190.082d@021_0016 niràmayàþ sudharmiùñhàþ prajà dharmaparàyaõàþ ||7|| 03,190.082d@021_0017 mudita÷ ca janaþ sarvaþ svadharmeùu vyavasthitaþ | 03,190.082d@021_0018 tàþ prajà muditàþ sarvà dçùñvà balaniùådanaþ ||8|| 03,190.082d@021_0019 tatas tu mudito ràjan devaràjaþ ÷atakratuþ | 03,190.082d@021_0020 airàvataü samàsthàya tàþ pa÷yan muditàþ prajàþ ||9|| 03,190.082d@021_0021 à÷ramàü÷ ca vicitràü÷ ca nadã÷ ca vividhàþ ÷ubhàþ | 03,190.082d@021_0022 nagaràõi samçddhàni kheñठjanapadàüs tathà ||10|| 03,190.082d@021_0023 prajàpàlanadakùàü÷ ca narendràn dharmacàriõaþ | 03,190.082d@021_0024 udapànaü prapà vàpã taóàgàni saràüsi ca ||11|| 03,190.082d@021_0025 nànàvratasamàcàraiþ sevitàni dvijottamaiþ | 03,190.082d@021_0026 tato 'vatãrya ramyàyàü pçthvyàü ràja¤ ÷atakratuþ ||12|| 03,190.082d@021_0027 tatra ramye ÷ive de÷e bahuvçkùasamàkule | 03,190.082d@021_0028 pårvasyàü di÷i ramyàyàü samudràbhyà÷ato nçpa ||13|| 03,190.082d@021_0029 tatrà÷ramapadaü ramyaü mçgadvijaniùevitam | 03,190.082d@021_0030 tatrà÷ramapade ramye bakaü pa÷yati devaràñ ||14|| 03,190.082d@021_0031 bakas tu dçùñvà devendraü dçóhaü prãtamanàbhavat | 03,190.082d@021_0032 pàdyàsanàrghadànena phalamålair athàrcayat ||15|| 03,190.082d@021_0033 sukhopaviùño varadas tatas tu balasådanaþ | 03,190.082d@021_0034 tataþ pra÷naü bakaü deva uvàca trida÷e÷varaþ ||16|| 03,190.082d@021_0035 ÷ataü varùasahasràõi mune jàtasya te 'nagha | 03,190.082d@021_0036 samàkhyàhi mama brahman kiü duþkhaü cirajãvinàm ||17|| 03,190.082d@021_0037 baka uvàca | 03,190.082d@021_0038 apriyaiþ saha saüvàsaþ priyai÷ càpi vinàbhavaþ | 03,190.082d@021_0039 asadbhiþ saüprayoga÷ ca tad duþkhaü cirajãvinàm ||18|| 03,190.082d@021_0040 putradàravinà÷o 'tra j¤àtãnàü suhçdàm api | 03,190.082d@021_0041 pareùv àyattatà kçcchraü kiü nu duþkhataraü tataþ ||19|| 03,190.082d@021_0042 nànyad duþkhataraü kiü cil lokeùu pratibhàti me | 03,190.082d@021_0043 arthair vihãnaþ puruùaþ paraiþ saüparibhåyate ||20|| 03,190.082d@021_0044 akulànàü kule bhàvaü kulãnànàü kulakùayam | 03,190.082d@021_0045 saüyogaü viprayogaü ca pa÷yanti cirajãvinaþ ||21|| 03,190.082d@021_0046 api pratyakùam evaitat tava deva ÷atakrato | 03,190.082d@021_0047 akulànàü samçddhànàü kathaü kulaviparyayaþ ||22|| 03,190.082d@021_0048 devadànavagandharvamanuùyoragaràkùasàþ | 03,190.082d@021_0049 pràpnuvanti viparyàsaü kiü nu duþkhataraü tataþ ||23|| 03,190.082d@021_0050 kule jàtà÷ ca kli÷yante dauùkuleyava÷ànugàþ | 03,190.082d@021_0051 àóhyair daridràvamatàþ kiü nu duþkhataraü tataþ | 03,190.082d@021_0052 loke vaidharmyam etat tu dç÷yate bahuvistaram ||24|| 03,190.082d@021_0053 hãnaj¤ànà÷ ca dç÷yante kli÷yante pràj¤akovidàþ | 03,190.082d@021_0054 bahuduþkhaparikle÷aü mànuùyam iha dç÷yate ||25|| 03,190.082d@021_0055 indra uvàca | 03,190.082d@021_0056 punar eva mahàbhàga devarùigaõasevita | 03,190.082d@021_0057 samàkhyàhi mama brahman kiü sukhaü cirajãvinàm ||26|| 03,190.082d@021_0058 baka uvàca | 03,190.082d@021_0059 aùñame dvàda÷e vàpi ÷àkaü yaþ pacate gçhe | 03,190.082d@021_0060 kumitràõy anapà÷ritya kiü vai sukhataraü tataþ ||27|| 03,190.082d@021_0061 yatràhàni na gaõyante nainam àhur mahà÷anam | 03,190.082d@021_0062 api ÷àkaü pacànasya sukhaü vai maghavan gçhe ||28|| 03,190.082d@021_0063 arjitaü svena vãryeõa nànyapà÷ritya kaü cana | 03,190.082d@021_0064 phala÷àkam api ÷reyo bhoktuü hy akçpaõaü gçhe ||29|| 03,190.082d@021_0065 parasya tu gçhe bhoktuþ paribhåtasya nitya÷aþ | 03,190.082d@021_0066 sumçùñam api na ÷reyo vikalpo 'yam ataþ satàm ||30|| 03,190.082d@021_0067 ÷vavat kãlàlapo yas tu parànnaü bhoktum icchati | 03,190.082d@021_0068 dhig astu tasya tad bhuktaü kçpaõasya duràtmanaþ ||31|| 03,190.082d@021_0069 yo dattvàtithibhåtebhyaþ pitçbhya÷ ca dvijottamaþ | 03,190.082d@021_0070 ÷iùñàny annàni yo bhuïkte kiü vai sukhataraü tataþ ||32|| 03,190.082d@021_0071 ato mçùñataraü nànyat påtaü kiü cic chatakrato | 03,190.082d@021_0072 dattvà yas tv atithibhyo vai bhuïkte tenaiva nitya÷aþ ||33|| 03,190.082d@021_0073 yàvato hy andhasaþ piõóàn a÷nàti satataü dvijaþ | 03,190.082d@021_0074 tàvatàü gosahasràõàü phalaü pràpnoti dàyakaþ ||34|| 03,190.082d@021_0075 yad eno yauvanakçtaü tat sarvaü na÷yate dhruvam | 03,190.082d@021_0076 sadakùiõasya bhuktasya dvijasya tu kare gatam | 03,190.082d@021_0077 yad vàri vàriõà si¤cet tad dhy enas tarate kùaõàt ||35|| 03,190.082d@021_0078 màrkaõóeya uvàca | 03,190.082d@021_0079 età÷ cànyà÷ ca vai bahvãþ kathayitvà kathàþ ÷ubhàþ | 03,190.082d@021_0080 bakena saha devendra àpçcchya tridivaü gataþ ||36|| 03,190.082d@021_0082 2 03,190.082d@021_0083 vai÷aüpàyana uvàca | 03,190.082d@021_0084 tataþ pàõóavàþ punar màrkaõóeyam åcuþ | kathitaü bràhmaõamahàbhàgyam | 03,190.082d@021_0085 ràjanyamahàbhàgyam idànãü ÷u÷råùàm àha iti ||37|| 03,190.082d@021_0086 tàn uvàca màrkaõóeyo maharùiþ | ÷råyatàm idànãü ràjanyànàü mahàbhàgyam iti ||38|| 03,190.082d@021_0087 kuråõàm anyatamaþ suhotro nàma ràjà maharùãn abhigamya 03,190.082d@021_0088 nivçtya rathastham eva ràjànam au÷ãnaraü ÷ibiü dadar÷àbhimukham ||39|| 03,190.082d@021_0089 tau sametya paraspareõa yathàvayaþ påjàü prayujya guõasàmyena 03,190.082d@021_0090 paraspareõa tulyàtmànau viditvànyonyasya panthànaü na dadatuþ ||40|| 03,190.082d@021_0091 tatra nàradaþ pràdur àsãt | kim idaü bhavantau parasparasya panthànam àvçtya 03,190.082d@021_0092 tiùñhata iti ||41|| tàv åcatur nàradam | naitad bhagavan | pårvakarmakartràdibhir 03,190.082d@021_0093 vi÷iùñasya panthà upadi÷yate samarthàya và | àvàü ca sakhyaü 03,190.082d@021_0094 paraspareõopagatau | tac càvadhànato 'tyutkçùñam adharottaraü paribhraùñam ||42|| 03,190.082d@021_0095 nàradas tv evam uktaþ ÷lokatrayam apañhat ||43|| 03,190.082d@021_0096 kråraþ kauravya mçdave mçduþ kråre ca kaurava | 03,190.082d@021_0097 sàdhu÷ càsàdhave sàdhuþ sàdhave nàpnuyàt katham ||44|| 03,190.082d@021_0098 kçtaü ÷ataguõaü kuryàn nàsti deveùu nirõayaþ | 03,190.082d@021_0099 au÷ãnaraþ sàdhu÷ãlo bhavato vai mahãpatiþ ||45|| 03,190.082d@021_0100 jayet kadaryaü dànena satyenànçtavàdinam | 03,190.082d@021_0101 kùamayà krårakarmàõam asàdhuü sàdhunà jayet ||46|| 03,190.082d@021_0102 tad ubhàv eva bhavantàv udàrau | ya idànãü bhavadbhyàm anyatamaþ so 'pasarpatu | 03,190.082d@021_0103 etad vai nidar÷anam | ity uktvà tåùõãü nàrado babhåva ||47|| 03,190.082d@021_0104 etac chrutvà tu kauravyaþ ÷ibiü pradakùiõaü kçtvà panthànaü dattvà bahukarmabhiþ 03,190.082d@021_0105 pra÷asya prayayau ||48|| tad etad ràj¤o mahàbhàgyam apy uktavàn 03,190.082d@021_0106 nàradaþ ||49|| 03,190.082d@021_0108 3 03,190.082d@021_0109 màrkaõóeya uvàca | 03,190.082d@021_0110 idam anyac chråyatàm | yayàtir nàhuùo ràjà ràjyasthaþ paurajanàvçta 03,190.082d@021_0111 àsàü cakre ||50|| gurvarthã bràhmaõa upetyàbravãt | bho ràjan gurvarthaü 03,190.082d@021_0112 bhikùeyaü samayàd iti ||51|| ràjovàca | bravãtu bhagavàn samayam 03,190.082d@021_0113 iti ||52|| 03,190.082d@021_0114 bràhmaõa uvàca | 03,190.082d@021_0115 vidveùaõaü paramaü jãvaloke 03,190.082d@021_0116 kuryàn naraþ pàrthiva yàcyamànaþ | 03,190.082d@021_0117 taü tvàü pçcchàmi kathaü tu ràjan 03,190.082d@021_0118 dadyàd bhavàn dayitaü ca me 'dya ||53|| 03,190.082d@021_0119 ràjovàca | 03,190.082d@021_0120 na cànukãrtaye dattvà 03,190.082d@021_0121 ayàcyam arthaü na ca saü÷çõomi | 03,190.082d@021_0122 pràpyam arthaü ca saü÷rutya 03,190.082d@021_0123 taü càpi dattvà susukhã bhavàmi ||54|| 03,190.082d@021_0124 dadàmi te rohiõãnàü sahasraü 03,190.082d@021_0125 priyo hi me bràhmaõo yàcamànaþ | 03,190.082d@021_0126 na me manaþ kupyati yàcamàne 03,190.082d@021_0127 dattaü na ÷ocàmi kadà cid artham ||55|| 03,190.082d@021_0128 ity uktvà bràhmaõàya ràjà gosahasraü dadau | pràptavàü÷ ca gavàü sahasraü 03,190.082d@021_0129 bràhmaõa iti ||56|| 03,190.082d@021_0131 4 03,190.082d@021_0132 vai÷aüpàyana uvàca | 03,190.082d@021_0133 bhåya eva mahàbhàgyaü kathyatàm ity abravãt pàõóavaþ ||57|| 03,190.082d@021_0134 athàcaùña màrkaõóeyaþ | mahàràja vçùadarbhasedukanàmànau ràjànau 03,190.082d@021_0135 nãtimàrgaratàv astropàstrakçtinau ||58|| seduko vçùadarbhasya bàlasyaiva 03,190.082d@021_0136 upàü÷uvratam abhyajànàt | kupyam adeyaü bràhmaõasya ||59|| atha taü sedukaü 03,190.082d@021_0137 bràhmaõaþ ka÷ cid vedàdhyayanasaüpanna à÷iùaü dattvà gurvarthã bhikùitavàn | 03,190.082d@021_0138 a÷vasahasraü me bhagavàn dadàtv iti ||60|| taü seduko bràhmaõam abravãt | 03,190.082d@021_0139 nàsti saübhavo gurvarthaü dàtum iti | sa tvaü gaccha vçùadarbhasakà÷am | 03,190.082d@021_0140 ràjà paramadharmaj¤aþ | bràhmaõa taü bhikùasva | sa te dàsyati | tasyaitad upàü÷uvratam 03,190.082d@021_0141 iti ||61|| atha bràhmaõo vçùadarbhasakà÷aü gatvà a÷vasahasram 03,190.082d@021_0142 ayàcata | sa ràjà taü ka÷enàtàóayat | taü bràhmaõo 'bravãt | kiü 03,190.082d@021_0143 haüsy anàgasaü màm iti ||62|| evam uktvà taü ÷apantaü ràjàha | vipra kiü 03,190.082d@021_0144 yo na dadàti tubhyam | utàho svid bràhmaõyam etat ||63|| bràhmaõa 03,190.082d@021_0145 uvàca | ràjàdhiràja tava samãpaü sedukena preùito bhikùitum àgataþ | 03,190.082d@021_0146 tenànu÷iùñena mayà tvaü bhikùito 'si ||64|| ràjovàca | pårvàhõe te 03,190.082d@021_0147 dàsyàmi | yo me 'dya balir àgamiùyati | yo hanyate ka÷ayà kathaü 03,190.082d@021_0148 moghaü kùepaõaü tasya syàt ||65|| ity uktvà bràhmaõàya daivasikàm utpattiü 03,190.082d@021_0149 pràdàt | adhikasyà÷vasahasrasya målyam evàdàd iti ||66|| 03,190.082d@021_0151 5 03,190.082d@021_0152 màrkaõóeya uvàca | 03,190.082d@021_0153 devànàü kathà saüjàtà | mahãtalaü gatvà mahãpatiü ÷ibim au÷ãnaraü 03,190.082d@021_0154 sàdhv enaü ÷ibiü jij¤àsyàma iti ||67|| evaü bho ity uktvà agnãndràv 03,190.082d@021_0155 upatiùñhetàm | agniþ kapotaråpeõa | tam abhyadhàvad àmiùàrtham indraþ 03,190.082d@021_0156 ÷yenaråpeõa ||68|| atha kapoto ràj¤o divyàsanàsãnasyotsaïgaü 03,190.082d@021_0157 nyapatat ||69|| 03,190.082d@021_0158 atha purohito ràjànam abravãt | pràõarakùaõàrthaü ÷yenàd bhãto 03,190.082d@021_0159 bhavantaü pràõàrthã prapadyate | vasu dadàtu | antavàn pàrthivo 'sya 03,190.082d@021_0160 niùkçtiü kuryàt | ghoraü kapotasya nipàtam àhuþ ||70|| 03,190.082d@021_0161 atha kapoto ràjànam abravãt | pràõarakùàrthaü ÷yenàd bhãto bhavantaü 03,190.082d@021_0162 pràõarakùàrthã prapadye | aïgair aïgàni pràpyàrthã munir bhåtvà pràõàüs tvàü 03,190.082d@021_0163 prapadye | svàdhyàyena kar÷itaü brahmacàriõaü màü viddhi | tapasà damena 03,190.082d@021_0164 yuktam àcàryasyàpratikålabhàùiõam | evaüyuktam apàpaü màü viddhi ||71|| 03,190.082d@021_0165 gadàmi vedàn vicinomi chandaþ 03,190.082d@021_0166 sarve vedà akùara÷o me adhãtàþ | 03,190.082d@021_0167 na sàdhu dànaü ÷rotriyasya pradànaü 03,190.082d@021_0168 mà pràdàþ ÷yenàya na kapoto 'smi ||72|| 03,190.082d@021_0169 atha ÷yeno ràjànam abravãt ||73|| 03,190.082d@021_0170 paryàyeõa vasatir và bhaveùu 03,190.082d@021_0171 sarge jàtaþ pårvam asmàt kapotàt | 03,190.082d@021_0172 tvam àdadàno 'tha kapotam enaü 03,190.082d@021_0173 mà tvaü ràjan vighnakartà bhavethàþ ||74|| 03,190.082d@021_0174 ràjovàca | 03,190.082d@021_0175 kenedç÷ã jàtu parà hi dçùñà 03,190.082d@021_0176 vàg ucyamànà ÷akunena saüskçtà | 03,190.082d@021_0177 yàü vai kapoto vadate yàü ca ÷yena 03,190.082d@021_0178 ubhau viditvà katham astu sàdhu ||75|| 03,190.082d@021_0179 nàsya varùaü varùati varùakàle 03,190.082d@021_0180 nàsya bãjaü rohati kàla uptam | 03,190.082d@021_0181 bhãtaü prapannaü yo hi dadàti ÷atrave 03,190.082d@021_0182 na tràõaü labhet tràõam icchan sa kàle ||76|| 03,190.082d@021_0183 jàtà hrasvà prajà pramãyate 03,190.082d@021_0184 sadà na vàsaü pitaro 'sya kurvate | 03,190.082d@021_0185 bhãtaü prapannaü yo dadàti ÷atrave 03,190.082d@021_0186 nàsya devàþ pratigçhõanti havyam ||77|| 03,190.082d@021_0187 mogham annaü vindati càpracetàþ 03,190.082d@021_0188 svargàl lokàd bhra÷yati ÷ãghram eva | 03,190.082d@021_0189 bhãtaü prapannaü yo hi dadàti ÷atrave 03,190.082d@021_0190 sendrà devàþ praharanty asya vajram ||78|| 03,190.082d@021_0191 ukùàõaü paktvà saha odanena 03,190.082d@021_0192 asmàt kapotàt prati te nayantu | 03,190.082d@021_0193 yasmin de÷e ramase 'tãva ÷yena 03,190.082d@021_0194 tatra màüsaü ÷ibayas te vahantu ||79|| 03,190.082d@021_0195 ÷yena uvàca | 03,190.082d@021_0196 nokùàõo ràjan pràrthayeyaü na cànyad 03,190.082d@021_0197 asmàn màüsam adhikaü và kapotàt | 03,190.082d@021_0198 devair dattaþ so 'dya mamaiùa bhakùas 03,190.082d@021_0199 tan me dadasva ÷akunànàm abhàvàt ||80|| 03,190.082d@021_0200 ràjovàca | 03,190.082d@021_0201 ukùàõaü veha tam anånaü nayantu 03,190.082d@021_0202 te pa÷yantu puruùà mamaiva | 03,190.082d@021_0203 bhayàhitasya dàyaü mamàntikàt tvàü 03,190.082d@021_0204 pratyàmnàyaü tu tvaü hy enaü mà hiüsãþ ||81|| 03,190.082d@021_0205 tyaje pràõàn naiva dadyàü kapotaü 03,190.082d@021_0206 saumyo hy ayaü kiü na jànàsi ÷yena | 03,190.082d@021_0207 yathà kle÷aü mà kuruùveha saumya 03,190.082d@021_0208 nàhaü kapotam arpayiùye kathaü cit ||82|| 03,190.082d@021_0209 yathà màü vai sàdhuvàdaiþ prasannàþ 03,190.082d@021_0210 pra÷aüseyuþ ÷ibayaþ karmaõà tu | 03,190.082d@021_0211 yathà ÷yena priyam eva kuryàü 03,190.082d@021_0212 pra÷àdhi màü yad vades tat karomi ||83|| 03,190.082d@021_0213 ÷yena uvàca | åror dakùiõàd utkçtya svapi÷itaü tàvad ràjan yàvan 03,190.082d@021_0214 màsaü kapotena samam | tathà tasmàt sàdhu tràtaþ kapotaþ | pra÷aüseyu÷ ca 03,190.082d@021_0215 ÷ibayaþ | kçtaü ca priyaü syàn mameti ||84|| 03,190.082d@021_0216 atha sa dakùiõàd åror utkçtya svamàüsape÷ãü tulayàdhàrayat | gurutara 03,190.082d@021_0217 eva kapota àsãt ||85|| punar anyam uccakarta | gurutara eva 03,190.082d@021_0218 kapotaþ ||86|| evaü sarvaü samadhigatya ÷arãraü tulàyàm àropayàm àsa | 03,190.082d@021_0219 tat tathàpi gurutara eva kapota àsãt ||87|| atha ràjà svayam eva 03,190.082d@021_0220 tulàm àruroha | na ca vyalãkam àsãd ràj¤aþ ||88|| etad vçttàntaü dçùñvà 03,190.082d@021_0221 tràta ity uktvà pràlãyata ÷yenaþ ||89|| atha ràjà abravãt ||90|| 03,190.082d@021_0222 kapotaü vidyuþ ÷ibayas tvàü kapota 03,190.082d@021_0223 pçcchàmi te ÷akune ko nu ÷yenaþ | 03,190.082d@021_0224 nànã÷vara ãdç÷aü jàtu kuryàd 03,190.082d@021_0225 etaü pra÷naü bhagavan me vicakùva ||91|| 03,190.082d@021_0226 kapota uvàca | 03,190.082d@021_0227 vai÷vànaro 'haü jvalano dhåmaketur 03,190.082d@021_0228 athaiva ÷yeno vajrahastaþ ÷acãpatiþ | 03,190.082d@021_0229 sàdhu j¤àtuü tvàm çùabhaü sauratheya nau 03,190.082d@021_0230 jij¤àsayà tvatsakà÷aü prapannau ||92|| 03,190.082d@021_0231 yàm etàü pe÷ãü mama niùkrayàya 03,190.082d@021_0232 pràdàd bhavàn asinotkçtya ràjan | 03,190.082d@021_0233 etad vo lakùma ÷ivaü karomi 03,190.082d@021_0234 hiraõyavarõaü ruciraü puõyagandham ||93|| 03,190.082d@021_0235 etàsàü prajànàü pàlayità ya÷asvã 03,190.082d@021_0236 surarùãõàm atha saümato bhç÷am | 03,190.082d@021_0237 etasmàt pàr÷vàt puruùo janiùyati 03,190.082d@021_0238 kapotarometi ca tasya nàma ||94|| 03,190.082d@021_0239 kapotaromàõaü ÷ibinaudbhidaü putraü pràpsyasi nçpa | vçùasaühananaü 03,190.082d@021_0240 ya÷odãpyamànaü draùñàsi ÷åravçùabhaü saurathànàm ||95|| 03,190.082d@021_0242 6 03,190.082d@021_0243 vai÷aüpàyana uvàca | 03,190.082d@021_0244 bhåya eva mahàbhàgyaü kathyatàm | ity abravãt pàõóavo màrkaõóeyam 03,190.082d@021_0245 ||96|| 03,190.082d@021_0246 athàcaùña màrkaõóeyaþ | aùñakasya vai÷vàmitrer a÷vamedhe sarve ràjànaþ 03,190.082d@021_0247 pràgacchan | bhràtara÷ càsya pratardano vasumanàþ ÷ibir au÷ãnara iti ||97|| 03,190.082d@021_0248 sa ca samàptayaj¤o bhràtçbhiþ saha rathena pràyàt | te ca nàradam àgacchantam 03,190.082d@021_0249 abhivàdyàrohatu bhavàn ratham ity abruvan ||98|| tàüs tathety uktvà 03,190.082d@021_0250 ratham àruroha ||99|| 03,190.082d@021_0251 atha teùàm ekaþ surarùiü nàradam abravãt | prasàdya bhagavantaü kiü cid 03,190.082d@021_0252 iccheyaü praùñum iti ||100|| pçccha | ity abravãd çùiþ ||101|| 03,190.082d@021_0253 so 'bravãt | àyuùmantaþ sarvaguõapramuditàþ | athàyuùmantaü 03,190.082d@021_0254 svargasthànaü caturbhir yàtavyaü syàt ko 'vataret ||102|| ayam aùñako 'vataret | 03,190.082d@021_0255 ity abravãd çùiþ ||103|| kiü kàraõam | ity apçcchat ||104|| 03,190.082d@021_0256 athàcaùña | aùñakasya gçhe mayà uùitam | sa màü rathenànupràvahat ||105|| 03,190.082d@021_0257 athàpa÷yam anekàni gosahasràõi varõa÷o viviktàni 03,190.082d@021_0258 ||106|| tam aham apçccham | kasyemà gàva iti ||107|| so 'bravãt | 03,190.082d@021_0259 mayà nisçùñà ity etàþ ||108|| tenaiva svayaü ÷làghati kathitena | eùo 'vataret 03,190.082d@021_0260 ||109|| 03,190.082d@021_0261 atha tribhir yàtavyam | sàüprataü ko 'vataret ||110|| pratardanaþ | 03,190.082d@021_0262 ity abravãd çùiþ ||111|| tatra kiü kàraõam ||112|| pratardanasyàpi gçhe 03,190.082d@021_0263 mayoùitam | sa màü rathenànupràvahat ||113|| athainaü bràhmaõo bhikùeta | 03,190.082d@021_0264 a÷vaü me dadàtu bhavàn ||114|| nivçtto dàsyàmi | ity abravãd bràhmaõam 03,190.082d@021_0265 ||115|| tvaritam eva dãyatàm | ity abravãd bràhmaõaþ ||116|| tvaritam 03,190.082d@021_0266 eva ||117|| sa bràhmaõasyaivam uktvà dakùiõaü pàr÷vam adadat ||118|| 03,190.082d@021_0267 athànyo 'py a÷vàrthã bràhmaõa àgacchat ||119|| tathaiva cainam uktvà 03,190.082d@021_0268 vàmapàrùõim abhyadàt ||120|| atha pràyàt | punar api cànyo 'py a÷vàrthã 03,190.082d@021_0269 bràhmaõa àgacchat | tvarito 'tha tasmai apanahya vàmaü dhuryam adadat 03,190.082d@021_0270 ||121|| atha prayàt | punar anya àgacchad a÷vàrthã bràhmaõaþ || tam abravãt | 03,190.082d@021_0271 atiyàto dàsyàmi ||122|| tvaritam eva me dãyatàm | 03,190.082d@021_0272 ity abravãd bràhmaõaþ ||123|| tasmai dattvà÷vaü rathadhuraü gçhõatà vyàhçtam | 03,190.082d@021_0273 bràhmaõànàü sàüprataü nàsti kiü cid iti ||124|| ya eùa dadàti càsåyati 03,190.082d@021_0274 ca tena vyàhçtena tathàvataret ||125|| 03,190.082d@021_0275 atha dvàbhyàü yàtavyam iti ko 'vataret ||126|| vasumanà avataret | 03,190.082d@021_0276 ity abravãd çùiþ ||127|| kiü kàraõam | ity apçcchat ||128|| 03,190.082d@021_0277 athàcaùña nàradaþ | ahaü paribhraman vasumanaso gçham upasthitaþ | svastivacanam 03,190.082d@021_0278 àsãt | puùparathasya prayojanena tam aham anvagaccham | svastivàciteùu 03,190.082d@021_0279 bràhmaõeùu ratho bràhmaõànàü dar÷itaþ | tam ahaü rathaü prà÷aüsam 03,190.082d@021_0280 ||129|| atha ràjàbravãt | bhagavatà rathaþ pra÷astaþ | eùa bhagavato 03,190.082d@021_0281 ratha iti ||130|| atha kadà cit punar apy aham upasthitaþ | punar eva ca rathaprayojanam 03,190.082d@021_0282 àsãt ||131|| samyag ayam eùa bhagavataþ | ity evaü ràjàbravãd 03,190.082d@021_0283 iti ||132|| punar eva tçtãyaü svastivàcanaü samabhàvayam ||133|| atha 03,190.082d@021_0284 ràjà bràhmaõànàü dar÷ayan màm abhiprekùyàbravãt | atho bhagavatà 03,190.082d@021_0285 puùparathasya svastivàcanàni suùñhu saübhàvitàni ||134|| etena drohavacanenàvataret 03,190.082d@021_0286 ||135|| 03,190.082d@021_0287 athaikena yàtavyaü syàt ko 'vataret ||136|| punar nàrada àha | 03,190.082d@021_0288 ÷ibir yàyàt | aham avatareyam ||137|| atra kiü kàraõam | ity abravãt ||138|| 03,190.082d@021_0289 asàv ahaü ÷ibinà samo nàsmi ||139|| yato bràhmaõaþ ka÷ cid 03,190.082d@021_0290 enam abravãt | ÷ibe annàrthy asmãti ||140|| tam abravãc chibiþ | kiü 03,190.082d@021_0291 kriyatàm | àj¤àpayatu bhavàn iti ||141|| athainaü bràhmaõo 'bravãt | 03,190.082d@021_0292 ya eùa te putro bçhadgarbho nàma eùa pramàtavya iti | tam enaü saüskuru | 03,190.082d@021_0293 annaü copapàdaya | tato 'haü pratãkùya iti ||142|| tataþ putraü pramàthya 03,190.082d@021_0294 saüskçtya vidhinà sàdhayitvà pàtryàm arpayitvà ÷irasà pratigçhya 03,190.082d@021_0295 bràhmaõam amçgayat ||143|| athàsya mçgayamàõasya ka÷ cid àcaùña | eùa 03,190.082d@021_0296 te bràhmaõo nagaraü pravi÷ya dahati te gçhaü ko÷àgàram àyudhàgàraü 03,190.082d@021_0297 stryagàram a÷va÷àlàü hasti÷àlàü ca kruddha iti ||144|| atha ÷ibis tathaivàvikçtamukhavarõo 03,190.082d@021_0298 nagaraü pravi÷ya bràhmaõaü tam abravãt | siddhaü bhagavann 03,190.082d@021_0299 annam iti ||145|| bràhmaõo na kiü cid vyàjahàra | vismayàd adhomukha÷ 03,190.082d@021_0300 càsãt ||146|| tataþ pràsàdayad bràhmaõam | bhagavan bhujyatàm iti 03,190.082d@021_0301 ||147|| muhårtàd udvãkùva ÷ibim abravãt | tvam evaitad a÷àneti ||148|| 03,190.082d@021_0302 tatràha | tathà | iti ||149|| ÷ibis tathaivàvimanà mahitvà kapàlam 03,190.082d@021_0303 abhyuddhàrya bhoktum aicchat ||150|| athàsya bràhmaõo hastam agçhõàt | 03,190.082d@021_0304 abravãc cainam | jitakrodho 'si | na te kiü cid aparityàjyaü bràhmaõàrthe 03,190.082d@021_0305 ||151|| bràhmaõo 'pi taü mahàbhàgaü sabhàjayat ||152|| sa hy udvãkùyamàõaþ 03,190.082d@021_0306 putram apa÷yad agre tiùñhantaü devakumàram iva puõyagandhànvitam alaükçtam 03,190.082d@021_0307 ||153|| sarvaü ca tam arthaü vidhàya bràhmaõo 'ntaradhãyata ||154|| 03,190.082d@021_0308 tasya ràjarùer vidhàtà tenaiva veùeõa parãkùàrtham àgata iti ||155|| 03,190.082d@021_0309 tasminn antarhite amàtyà ràjànam åcuþ | kiü prepsunà bhavatà idam evaü 03,190.082d@021_0310 jànatà kçtam iti ||156|| 03,190.082d@021_0311 ÷ibir uvàca | 03,190.082d@021_0312 naivàham etad ya÷ase dadàni 03,190.082d@021_0313 na càrthahetor na ca bhogatçùõayà | 03,190.082d@021_0314 pàpair anàsevita eùa màrga 03,190.082d@021_0315 ity evam etat sakalaü karomi ||157|| 03,190.082d@021_0316 sadbhiþ sadàdhyàsitaü tu pra÷astaü 03,190.082d@021_0317 tasmàt pra÷astaü ÷rayate matir me | 03,190.082d@021_0318 etan mahàbhàgyavaraü ÷ibes tu 03,190.082d@021_0319 tasmàd ahaü veda yathàvad etat ||158|| 03,191.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,191.001A màrkaõóeyam çùayaþ pàõóavà÷ ca paryapçcchan 03,191.001B asti ka÷ cid bhavata÷ cirajàtatara iti 03,191.002A sa tàn uvàca 03,191.002B asti khalu ràjarùir indradyumno nàma kùãõapuõyas tridivàt pracyutaþ 03,191.002C kãrtis te vyucchinneti 03,191.002D sa màm upàtiùñhat 03,191.002E atha pratyabhijànàti màü bhavàn iti 03,191.003A tam aham abruvam 03,191.003B na vayaü ràsàyanikàþ ÷arãropatàpenàtmanaþ samàrabhàmahe 'rthànàm anuùñhànam 03,191.003*0968_01 evam uktaþ sa ràjarùir indradyumnaþ punar màm abravãt | athàsti 03,191.003*0968_02 ka÷ cit tvatta÷ cirajàtatara iti | taü punaþ pratyabruvam | 03,191.003*0969_01 tam aham abruvam | àkulatvàt kàryaceùñànàü na pratyabhijàne 03,191.003*0969_02 'ham | sa màm uvàca | asty anya÷ cirajàtatara iti | tam abruvam | 03,191.004A asti khalu himavati pràkàrakarõo nàmolåkaþ 03,191.004B sa bhavantaü yadi jànãyàt 03,191.004C prakçùñe càdhvani himavàn 03,191.004D tatràsau prativasatãti 03,191.005A sa màm a÷vo bhåtvà tatràvahad yatra babhåvolåkaþ 03,191.006A athainaü sa ràjarùiþ paryapçcchat 03,191.006B pratyabhijànàti màü bhavàn iti 03,191.007A sa muhårtaü dhyàtvàbravãd enam 03,191.007B nàbhijàne bhavantam iti 03,191.008A sa evam ukto ràjarùir indradyumnaþ punas tam ulåkam abravãt 03,191.008B asti ka÷ cid bhavata÷ cirajàtatara iti 03,191.009A sa evam ukto 'bravãd enam 03,191.009B asti khalv indradyumnasaro nàma 03,191.009C tasmin nàóãjaïgho nàma bakaþ prativasati 03,191.009D so 'smatta÷ cirajàtataraþ 03,191.009E taü pçccheti 03,191.010A tata indradyumno màü colåkaü càdàya tat saro 'gacchad yatràsau nàóãjaïgho nàma bako babhåva 03,191.011A so 'smàbhiþ pçùñaþ 03,191.011B bhavàn indradyumnaü ràjànaü pratyabhijànàtãti 03,191.012A sa evam ukto 'bravãn muhårtaü dhyàtvà 03,191.012B nàbhijànàmy aham indradyumnaü ràjànam iti 03,191.013A tataþ so 'smàbhiþ pçùñaþ 03,191.013B asti ka÷ cid anyo bhavata÷ cirajàtatara iti 03,191.014A sa no 'bravãd asti khalv ihaiva sarasy akåpàro nàma kacchapaþ prativasati 03,191.014B sa matta÷ cirajàtatara iti 03,191.014C sa yadi kathaü cid abhijànãyàd imaü ràjànaü tam akåpàraü pçcchàma iti 03,191.015A tataþ sa bakas tam akåpàraü kacchapaü vij¤àpayàm àsa 03,191.015B asty asmàkam abhipretaü bhavantaü kaü cid artham abhipraùñum 03,191.015C sàdhv àgamyatàü tàvad iti 03,191.016A etac chrutvà sa kacchapas tasmàt sarasa utthàyàbhyagacchad yatra tiùñhàmo vayaü tasya sarasas tãre 03,191.017A àgataü cainaü vayam apçcchàma 03,191.017B bhavàn indradyumnaü ràjànam abhijànàtãti 03,191.018A sa muhårtaü dhyàtvà bàùpapårõanayana udvignahçdayo vepamàno visaüj¤akalpaþ prà¤jalir abravãt 03,191.018B kim aham enaü na pratyabhijànàmi 03,191.018C ahaü hy anena sahasrakçtvaþ pårvam agnicitiùåpahitapårvaþ 03,191.018D sara÷ cedam asya dakùiõàdattàbhir gobhir atikramamàõàbhiþ kçtam 03,191.018E atra càhaü prativasàmãti 03,191.019A athaitat kacchapenodàhçtaü ÷rutvà samanantaraü devalokàd devarathaþ pràduràsãt 03,191.020A vàca÷ cà÷råyantendradyumnaü prati 03,191.020B prastutas te svargaþ 03,191.020C yathocitaü sthànam abhipadyasva 03,191.020D kãrtimàn asi 03,191.020E avyagro yàhãti 03,191.021a divaü spç÷ati bhåmiü ca ÷abdaþ puõyasya karmaõaþ 03,191.021c yàvat sa ÷abdo bhavati tàvat puruùa ucyate 03,191.022a akãrtiþ kãrtyate yasya loke bhåtasya kasya cit 03,191.022c pataty evàdhamàül lokàn yàvac chabdaþ sa kãrtyate 03,191.023a tasmàt kalyàõavçttaþ syàd atyantàya naro bhuvi 03,191.023c vihàya vçttaü pàpiùñhaü dharmam evàbhisaü÷rayet 03,191.024A ity etac chrutvà sa ràjàbravãt 03,191.024B tiùñha tàvad yàvad idànãm imau vçddhau yathàsthànaü pratipàdayàmãti 03,191.025A sa màü pràkàrakarõaü colåkaü yathocite sthàne pratipàdya tenaiva yànena saüsiddho yathocitaü sthànaü pratipannaþ 03,191.026A etan mayànubhåtaü cirajãvinà dçùñam iti pàõóavàn uvàca màrkaõóeyaþ 03,191.027A pàõóavà÷ cocuþ prãtàþ 03,191.027B sàdhu 03,191.027C ÷obhanaü kçtaü bhavatà ràjànam indradyumnaü svargalokàc cyutaü sve sthàne svarge punaþ pratipàdayateti 03,191.028A athainàn abravãd asau 03,191.028B nanu devakãputreõàpi kçùõena narake majjamàno ràjarùir nçgas tasmàt kçcchràt samuddhçtya punaþ svargaü pratipàdita iti 03,192.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,192.001*0970_01 ÷rutvà sa ràjà ràjarùer indradyumnasya tat tadà 03,192.001*0970_02 màrkaõóeyàn mahàbhàgàt svargasya pratipàdanam 03,192.001a yudhiùñhiro dharmaràjaþ papraccha bharatarùabha 03,192.001c màrkaõóeyaü tapovçddhaü dãrghàyuùam akalmaùam 03,192.002a viditàs tava dharmaj¤a devadànavaràkùasàþ 03,192.002c ràjavaü÷à÷ ca vividhà çùivaü÷à÷ ca ÷à÷vatàþ 03,192.002e na te 'sty aviditaü kiü cid asmiül loke dvijottama 03,192.003a kathàü vetsi mune divyàü manuùyoragarakùasàm 03,192.003b*0971_01 devagandharvayakùàõàü kiünaràpsarasàü tathà 03,192.003c etad icchàmy ahaü ÷rotuü tattvena kathitaü dvija 03,192.004a kuvalà÷va iti khyàta ikùvàkur aparàjitaþ 03,192.004c kathaü nàma viparyàsàd dhundhumàratvam àgataþ 03,192.005*0972_00 vai÷aüpàyana uvàca 03,192.005*0972_01 yudhiùñhireõaivam ukto màrkaõóeyo mahàmuniþ 03,192.005*0972_02 dhaundhumàram upàkhyànaü kathayàm àsa bhàrata 03,192.005a etad icchàmi tattvena j¤àtuü bhàrgavasattama 03,192.005c viparyastaü yathà nàma kuvalà÷vasya dhãmataþ 03,192.006 màrkaõóeya uvàca 03,192.006a hanta te kathayiùyàmi ÷çõu ràjan yudhiùñhira 03,192.006c dharmiùñham idam àkhyànaü dhundhumàrasya tac chçõu 03,192.007a yathà sa ràjà ikùvàkuþ kuvalà÷vo mahãpatiþ 03,192.007c dhundhumàratvam agamat tac chçõuùva mahãpate 03,192.008a maharùir vi÷rutas tàta uttaïka iti bhàrata 03,192.008c marudhanvasu ramyeùu à÷ramas tasya kaurava 03,192.009a uttaïkas tu mahàràja tapo 'tapyat sudu÷caram 03,192.009c àriràdhayiùur viùõuü bahån varùagaõàn vibho 03,192.010a tasya prãtaþ sa bhagavàn sàkùàd dar÷anam eyivàn 03,192.010c dçùñvaiva carùiþ prahvas taü tuùñàva vividhaiþ stavaiþ 03,192.011a tvayà deva prajàþ sarvàþ sadevàsuramànavàþ 03,192.011c sthàvaràõi ca bhåtàni jaïgamàni tathaiva ca 03,192.011e brahma vedà÷ ca vedyaü ca tvayà sçùñaü mahàdyute 03,192.012a ÷iras te gaganaü deva netre ÷a÷idivàkarau 03,192.012c niþ÷vàsaþ pavana÷ càpi tejo 'gni÷ ca tavàcyuta 03,192.012e bàhavas te di÷aþ sarvàþ kukùi÷ càpi mahàrõavaþ 03,192.013a årå te parvatà deva khaü nàbhir madhusådana 03,192.013c pàdau te pçthivã devã romàõy oùadhayas tathà 03,192.014a indrasomàgnivaruõà devàsuramahoragàþ 03,192.014c prahvàs tvàm upatiùñhanti stuvanto vividhaiþ stavaiþ 03,192.015a tvayà vyàptàni sarvàõi bhåtàni bhuvane÷vara 03,192.015c yoginaþ sumahàvãryàþ stuvanti tvàü maharùayaþ 03,192.016a tvayi tuùñe jagat svasthaü tvayi kruddhe mahad bhayam 03,192.016c bhayànàm apanetàsi tvam ekaþ puruùottama 03,192.017a devànàü mànuùàõàü ca sarvabhåtasukhàvahaþ 03,192.017c tribhir vikramaõair deva trayo lokàs tvayàhçtàþ 03,192.017e asuràõàü samçddhànàü vinà÷a÷ ca tvayà kçtaþ 03,192.018a tava vikramaõair devà nirvàõam agaman param 03,192.018c paràbhavaü ca daityendràs tvayi kruddhe mahàdyute 03,192.019a tvaü hi kartà vikartà ca bhåtànàm iha sarva÷aþ 03,192.019c àràdhayitvà tvàü devàþ sukham edhanti sarva÷aþ 03,192.020a evaü stuto hçùãke÷a uttaïkena mahàtmanà 03,192.020c uttaïkam abravãd viùõuþ prãtas te 'haü varaü vçõu 03,192.021 uttaïka uvàca 03,192.021a paryàpto me varo hy eùa yad ahaü dçùñavàn harim 03,192.021c puruùaü ÷à÷vataü divyaü sraùñàraü jagataþ prabhum 03,192.022 viùõur uvàca 03,192.022a prãtas te 'ham alaulyena bhaktyà ca dvijasattama 03,192.022c ava÷yaü hi tvayà brahman matto gràhyo varo dvija 03,192.023a evaü saüchandyamànas tu vareõa hariõà tadà 03,192.023c uttaïkaþ prà¤jalir vavre varaü bharatasattama 03,192.024a yadi me bhagavàn prãtaþ puõóarãkanibhekùaõaþ 03,192.024c dharme satye dame caiva buddhir bhavatu me sadà 03,192.024e abhyàsa÷ ca bhaved bhaktyà tvayi nityaü mahe÷vara 03,192.025 viùõur uvàca 03,192.025a sarvam etad dhi bhavità matprasàdàt tava dvija 03,192.025c pratibhàsyati yoga÷ ca yena yukto divaukasàm 03,192.025e trayàõàm api lokànàü mahat kàryaü kariùyasi 03,192.026a utsàdanàrthaü lokànàü dhundhur nàma mahàsuraþ 03,192.026c tapasyati tapo ghoraü ÷çõu yas taü haniùyati 03,192.026d*0973_01 ràjà hi vãryavàüs tàta ikùvàkur aparàjitaþ 03,192.027a bçhada÷va iti khyàto bhaviùyati mahãpatiþ 03,192.027c tasya putraþ ÷ucir dàntaþ kuvalà÷va iti ÷rutaþ 03,192.028a sa yogabalam àsthàya màmakaü pàrthivottamaþ 03,192.028c ÷àsanàt tava viprarùe dhundhumàro bhaviùyati 03,192.029 màrkaõóeya uvàca 03,192.029a uttaïkam evam uktvà tu viùõur antaradhãyata 03,193.001 màrkaõóeya uvàca 03,193.001a ikùvàkau saüsthite ràja¤ ÷a÷àdaþ pçthivãm imàm 03,193.001c pràptaþ paramadharmàtmà so 'yodhyàyàü nçpo 'bhavat 03,193.002a ÷a÷àdasya tu dàyàdaþ kakutstho nàma vãryavàn 03,193.002c anenà÷ càpi kàkutsthaþ pçthu÷ cànenasaþ sutaþ 03,193.003a viùvaga÷vaþ pçthoþ putras tasmàd àrdras tu jaj¤ivàn 03,193.003c àrdrasya yuvanà÷vas tu ÷ràvastas tasya càtmajaþ 03,193.004a jaj¤e ÷ràvastako ràjà ÷ràvastã yena nirmità 03,193.004c ÷ràvastasya tu dàyàdo bçhada÷vo mahàbalaþ 03,193.004e bçhada÷vasuta÷ càpi kuvalà÷va iti smçtaþ 03,193.005a kuvalà÷vasya putràõàü sahasràõy ekaviü÷atiþ 03,193.005c sarve vidyàsu niùõàtà balavanto duràsadàþ 03,193.006a kuvalà÷vas tu pitçto guõair abhyadhiko 'bhavat 03,193.006c samaye taü tato ràjye bçhada÷vo 'bhyaùecayat 03,193.006e kuvalà÷vaü mahàràja ÷åram uttamadhàrmikam 03,193.007a putrasaükràmita÷rãs tu bçhada÷vo mahãpatiþ 03,193.007c jagàma tapase dhãmàüs tapovanam amitrahà 03,193.008a atha ÷u÷ràva ràjarùiü tam uttaïko yudhiùñhira 03,193.008c vanaü saüprasthitaü ràjan bçhada÷vaü dvijottamaþ 03,193.009a tam uttaïko mahàtejàþ sarvàstraviduùàü varam 03,193.009c nyavàrayad ameyàtmà samàsàdya narottamam 03,193.010 uttaïka uvàca 03,193.010a bhavatà rakùaõaü kàryaü tat tàvat kartum arhasi 03,193.010c nirudvignà vayaü ràjaüs tvatprasàdàd vasemahi 03,193.011a tvayà hi pçthivã ràjan rakùyamàõà mahàtmanà 03,193.011c bhaviùyati nirudvignà nàraõyaü gantum arhasi 03,193.012a pàlane hi mahàn dharmaþ prajànàm iha dç÷yate 03,193.012c na tathà dç÷yate 'raõye mà te bhåd buddhir ãdç÷ã 03,193.013a ãdç÷o na hi ràjendra dharmaþ kva cana dç÷yate 03,193.013c prajànàü pàlane yo vai purà ràjarùibhiþ kçtaþ 03,193.013e rakùitavyàþ prajà ràj¤à tàs tvaü rakùitum arhasi 03,193.014a nirudvignas tapa÷ cartuü na hi ÷aknomi pàrthiva 03,193.014c mamà÷ramasamãpe vai sameùu marudhanvasu 03,193.015a samudro vàlukàpårõa ujjànaka iti smçtaþ 03,193.015c bahuyojanavistãrõo bahuyojanam àyataþ 03,193.016a tatra raudro dànavendro mahàvãryaparàkramaþ 03,193.016c madhukaiñabhayoþ putro dhundhur nàma sudàruõaþ 03,193.017a antarbhåmigato ràjan vasaty amitavikramaþ 03,193.017c taü nihatya mahàràja vanaü tvaü gantum arhasi 03,193.018a ÷ete lokavinà÷àya tapa àsthàya dàruõam 03,193.018c trida÷ànàü vinà÷àya lokànàü càpi pàrthiva 03,193.019a avadhyo devatànàü sa daityànàm atha rakùasàm 03,193.019c nàgànàm atha yakùàõàü gandharvàõàü ca sarva÷aþ 03,193.019e avàpya sa varaü ràjan sarvalokapitàmahàt 03,193.020a taü vinà÷aya bhadraü te mà te buddhir ato 'nyathà 03,193.020c pràpsyase mahatãü kãrtiü ÷à÷vatãm avyayàü dhruvàm 03,193.021a krårasya svapatas tasya vàlukàntarhitasya vai 03,193.021c saüvatsarasya paryante niþ÷vàsaþ saüpravartate 03,193.021e yadà tadà bhå÷ calati sa÷ailavanakànanà 03,193.022a tasya niþ÷vàsavàtena raja uddhåyate mahat 03,193.022c àdityapatham àvçtya saptàhaü bhåmikampanam 03,193.022e savisphuliïgaü sajvàlaü sadhåmaü hy atidàruõam 03,193.023a tena ràjan na ÷aknomi tasmin sthàtuü sva à÷rame 03,193.023c taü vinà÷aya ràjendra lokànàü hitakàmyayà 03,193.023e lokàþ svasthà bhavantv adya tasmin vinihate 'sure 03,193.023f*0974_01 dhundhurnàmanam aty ugraü dànavaü romaharùaõam 03,193.023f*0974_02 samare ghoram atule vinà÷aya maheùuõà 03,193.024a tvaü hi tasya vinà÷àya paryàpta iti me matiþ 03,193.024c tejasà tava teja÷ ca viùõur àpyàyayiùyati 03,193.025a viùõunà ca varo datto mama pårvaü tato vadhe 03,193.025c yas taü mahàsuraü raudraü vadhiùyati mahãpatiþ 03,193.025e tejas taü vaiùõavam iti pravekùyati duràsadam 03,193.026a tat tejas tvaü samàdhàya ràjendra bhuvi duþsaham 03,193.026c taü niùådaya saüduùñaü daityaü raudraparàkramam 03,193.027a na hi dhundhur mahàtejàs tejasàlpena ÷akyate 03,193.027c nirdagdhuü pçthivãpàla sa hi varùa÷atair api 03,194.001 màrkaõóeya uvàca 03,194.001a sa evam ukto ràjarùir uttaïkenàparàjitaþ 03,194.001c uttaïkaü kaurava÷reùñha kçtà¤jalir athàbravãt 03,194.002a na te 'bhigamanaü brahman mogham etad bhaviùyati 03,194.002c putro mamàyaü bhagavan kuvalà÷va iti smçtaþ 03,194.003a dhçtimàn kùiprakàrã ca vãryeõàpratimo bhuvi 03,194.003c priyaü vai sarvam etat te kariùyati na saü÷ayaþ 03,194.004a putraiþ parivçtaþ sarvaiþ ÷åraiþ parighabàhubhiþ 03,194.004b*0975_01 haniùyati mahàbàhus taü vai dhundhuü mahàsuram 03,194.004c visarjayasva màü brahman nyasta÷astro 'smi sàüpratam 03,194.005a tathàstv iti ca tenokto muninàmitatejasà 03,194.005c sa tam àdi÷ya tanayam uttaïkàya mahàtmane 03,194.005e kriyatàm iti ràjarùir jagàma vanam uttamam 03,194.006 yudhiùñhira uvàca 03,194.006a ka eùa bhagavan daityo mahàvãryas tapodhana 03,194.006c kasya putro 'tha naptà và etad icchàmi veditum 03,194.007a evaü mahàbalo daityo na ÷ruto me tapodhana 03,194.007b*0976_01 yasya niþ÷vàsavàtena kampate bhåþ saparvatà 03,194.007c etad icchàmi bhagavan yàthàtathyena veditum 03,194.007e sarvam eva mahàpràj¤a vistareõa tapodhana 03,194.008 màrkaõóeya uvàca 03,194.008a ÷çõu ràjann idaü sarvaü yathàvçttaü naràdhipa 03,194.008b*0977_01 kathyamànaü mahàpràj¤a vistareõa yathàtatham 03,194.008c ekàrõave tadà ghore naùñe sthàvarajaïgame 03,194.008e pranaùñeùu ca bhåteùu sarveùu bharatarùabha 03,194.009a prabhavaþ sarvabhåtànàü ÷à÷vataþ puruùo 'vyayaþ 03,194.009b*0978_01 yam àhur munayaþ siddhàþ sarvalokamahe÷varam 03,194.009b*0979_01 caturbhujam udàràïgaü dçùñavàn asmi bhàrata 03,194.009c suùvàpa bhagavàn viùõur ap÷ayyàm eka eva ha 03,194.009e nàgasya bhoge mahati ÷eùasyàmitatejasaþ 03,194.010a lokakartà mahàbhàga bhagavàn acyuto hariþ 03,194.010c nàgabhogena mahatà parirabhya mahãm imàm 03,194.011a svapatas tasya devasya padmaü såryasamaprabham 03,194.011c nàbhyàü viniþsçtaü tatra yatrotpannaþ pitàmahaþ 03,194.011e sàkùàl lokagurur brahmà padme såryendusaprabhe 03,194.012a caturveda÷ caturmårtis tathaiva ca caturmukhaþ 03,194.012c svaprabhàvàd duràdharùo mahàbalaparàkramaþ 03,194.013a kasya cit tv atha kàlasya dànavau vãryavattarau 03,194.013b*0980_01 viùõukarõamalodbhåtau yojanànàü ÷atoc chritau 03,194.013c madhu÷ ca kaiñabha÷ caiva dçùñavantau hariü prabhum 03,194.014a ÷ayànaü ÷ayane divye nàgabhoge mahàdyutim 03,194.014c bahuyojanavistãrõe bahuyojanam àyate 03,194.015a kirãñakaustubhadharaü pãtakau÷eyavàsasam 03,194.015c dãpyamànaü ÷riyà ràjaüs tejasà vapuùà tathà 03,194.015e sahasrasåryapratimam adbhutopamadar÷anam 03,194.016a vismayaþ sumahàn àsãn madhukaiñabhayos tadà 03,194.016c dçùñvà pitàmahaü caiva padme padmanibhekùaõam 03,194.017a vitràsayetàm atha tau brahmàõam amitaujasam 03,194.017c vitràsyamàno bahu÷o brahmà tàbhyàü mahàya÷àþ 03,194.017e akampayat padmanàlaü tato 'budhyata ke÷avaþ 03,194.018a athàpa÷yata govindo dànavau vãryavattarau 03,194.018a*0981_01 **** **** brahmàõam amitaujasam 03,194.018a*0981_02 tau ca vãryamadonmattau 03,194.018c dçùñvà tàv abravãd devaþ svàgataü vàü mahàbalau 03,194.018e dadàni vàü varaü ÷reùñhaü prãtir hi mama jàyate 03,194.019a tau prahasya hçùãke÷aü mahàvãryau mahàsurau 03,194.019c pratyabråtàü mahàràja sahitau madhusådanam 03,194.020a àvàü varaya deva tvaü varadau svaþ surottama 03,194.020c dàtàrau svo varaü tubhyaü tad bravãhy avicàrayan 03,194.021 bhagavàn uvàca 03,194.021a pratigçhõe varaü vãràv ãpsita÷ ca varo mama 03,194.021b*0982_01 vidhàrayan varaü vãrau pratigçhõàmi kàmataþ 03,194.021c yuvàü hi vãryasaüpannau na vàm asti samaþ pumàn 03,194.022a vadhyatvam upagacchetàü mama satyaparàkramau 03,194.022c etad icchàmy ahaü kàmaü pràptuü lokahitàya vai 03,194.023 madhukaiñabhàv åcatuþ 03,194.023a ançtaü noktapårvaü nau svaireùv api kuto 'nyathà 03,194.023c satye dharme ca niratau viddhy àvàü puruùottama 03,194.024a bale råpe ca vãrye ca ÷ame ca na samo 'sti nau 03,194.024c dharme tapasi dàne ca ÷ãlasattvadameùu ca 03,194.025a upaplavo mahàn asmàn upàvartata ke÷ava 03,194.025c uktaü pratikuruùva tvaü kàlo hi duratikramaþ 03,194.026a àvàm icchàvahe deva kçtam ekaü tvayà vibho 03,194.026c anàvçte 'sminn àkà÷e vadhaü suravarottama 03,194.026d*0983_01 vinà÷e tejasà yuktà * * puruùasattama 03,194.027a putratvam abhigacchàva tava caiva sulocana 03,194.027c vara eùa vçto deva tad viddhi surasattama 03,194.027d*0984_01 ançtaü mà bhaved deva yad dhi nau saü÷rutaü tadà 03,194.028 bhagavàn uvàca 03,194.028a bàóham evaü kariùyàmi sarvam etad bhaviùyati 03,194.029 màrkaõóeya uvàca 03,194.029a vicintya tv atha govindo nàpa÷yad yad anàvçtam 03,194.029c avakà÷aü pçthivyàü và divi và madhusådanaþ 03,194.030a svakàv anàvçtàv årå dçùñvà devavaras tadà 03,194.030c madhukaiñabhayo ràja¤ ÷irasã madhusådanaþ 03,194.030e cakreõa ÷itadhàreõa nyakçntata mahàya÷àþ 03,195.001 màrkaõóeya uvàca 03,195.001a dhundhur nàma mahàtejàs tayoþ putro mahàdyutiþ 03,195.001c sa tapo 'tapyata mahan mahàvãryaparàkramaþ 03,195.002a atiùñhad ekapàdena kç÷o dhamanisaütataþ 03,195.002c tasmai brahmà dadau prãto varaü vavre sa ca prabho 03,195.003a devadànavayakùàõàü sarpagandharvarakùasàm 03,195.003c avadhyo 'haü bhaveyaü vai vara eùa vçto mayà 03,195.004a evaü bhavatu gaccheti tam uvàca pitàmahaþ 03,195.004c sa evam uktas tatpàdau mårdhnà spç÷ya jagàma ha 03,195.005a sa tu dhundhur varaü labdhvà mahàvãryaparàkramaþ 03,195.005c anusmaran pitçvadhaü tato viùõum upàdravat 03,195.006a sa tu devàn sagandharvठjitvà dhundhur amarùaõaþ 03,195.006c babàdha sarvàn asakçd devàn viùõuü ca vai bhç÷am 03,195.007a samudro vàlukàpårõa ujjànaka iti smçtaþ 03,195.007c àgamya ca sa duùñàtmà taü de÷aü bharatarùabha 03,195.007e bàdhate sma paraü ÷aktyà tam uttaïkà÷ramaü prabho 03,195.008a antarbhåmigatas tatra vàlukàntarhitas tadà 03,195.008c madhukaiñabhayoþ putro dhundhur bhãmaparàkramaþ 03,195.009a ÷ete lokavinà÷àya tapobalasamà÷ritaþ 03,195.009c uttaïkasyà÷ramàbhyà÷e niþ÷vasan pàvakàrciùaþ 03,195.010a etasminn eva kàle tu sabhçtyabalavàhanaþ 03,195.010b*0985_01 uttaïkaviprasahitaþ kuvalà÷vo mahãpatiþ 03,195.010b*0985_02 putraiþ saha mahãpàlaþ prayayau bharatarùabha 03,195.010b*0986_01 kuvalà÷vo narapatiþ putrai÷ ca sahitaþ prabhuþ 03,195.010c kuvalà÷vo narapatir anvito bala÷àlinàm 03,195.011a sahasrair ekaviü÷atyà putràõàm arimardanaþ 03,195.011c pràyàd uttaïkasahito dhundhos tasya nive÷anam 03,195.012a tam àvi÷at tato viùõur bhagavàüs tejasà prabhuþ 03,195.012c uttaïkasya niyogena lokànàü hitakàmyayà 03,195.013a tasmin prayàte durdharùe divi ÷abdo mahàn abhåt 03,195.013c eùa ÷rãmàn nçpasuto dhundhumàro bhaviùyati 03,195.014a divyai÷ ca puùpais taü devàþ samantàt paryavàkiran 03,195.014c devadundubhaya÷ caiva neduþ svayam udãritàþ 03,195.015a ÷ãta÷ ca vàyuþ pravavau prayàõe tasya dhãmataþ 03,195.015c vipàüsulàü mahãü kurvan vavarùa ca sure÷varaþ 03,195.015d*0987_01 pradakùiõà÷ càpy abhavan vanyàs tasya mçgadvijàþ 03,195.016a antarikùe vimànàni devatànàü yudhiùñhira 03,195.016c tatraiva samadç÷yanta dhundhur yatra mahàsuraþ 03,195.017a kuvalà÷vasya dhundho÷ ca yuddhakautåhalànvitàþ 03,195.017c devagandharvasahitàþ samavaikùan maharùayaþ 03,195.018a nàràyaõena kauravya tejasàpyàyitas tadà 03,195.018b*0988_01 hitàrthaü sarvalokànàm udaïkasya va÷e sthitaþ 03,195.018c sa gato nçpatiþ kùipraü putrais taiþ sarvatodi÷am 03,195.019a arõavaü khànayàm àsa kuvalà÷vo mahãpatiþ 03,195.019c kuvalà÷vasya putrais tu tasmin vai vàlukàrõave 03,195.020a saptabhir divasaiþ khàtvà dçùño dhundhur mahàbalaþ 03,195.020c àsãd ghoraü vapus tasya vàlukàntarhitaü mahat 03,195.020d*0989_01 yugànte sarvabhåtàni pàvakasyeva dhakùyataþ 03,195.020e dãpyamànaü yathà såryas tejasà bharatarùabha 03,195.020f*0990_01 dãpyamànas tato dhundhus tejasà ca nare÷vara 03,195.021a tato dhundhur mahàràja di÷am à÷ritya pa÷cimàm 03,195.021c supto 'bhåd ràja÷àrdåla kàlànalasamadyutiþ 03,195.022a kuvalà÷vasya putrais tu sarvataþ parivàritaþ 03,195.022c abhidrutaþ ÷arais tãkùõair gadàbhir musalair api 03,195.022e paññi÷aiþ parighaiþ pràsaiþ khaógai÷ ca vimalaiþ ÷itaiþ 03,195.023a sa vadhyamànaþ saükruddhaþ samuttasthau mahàbalaþ 03,195.023c kruddha÷ càbhakùayat teùàü ÷astràõi vividhàni ca 03,195.024a àsyàd vaman pàvakaü sa saüvartakasamaü tadà 03,195.024c tàn sarvàn nçpateþ putràn adahat svena tejasà 03,195.025a mukhajenàgninà kruddho lokàn udvartayann iva 03,195.025c kùaõena ràja÷àrdåla pureva kapilaþ prabhuþ 03,195.025e sagarasyàtmajàn kruddhas tad adbhutam ivàbhavat 03,195.026a teùu krodhàgnidagdheùu tadà bharatasattama 03,195.026c taü prabuddhaü mahàtmànaü kumbhakarõam ivàparam 03,195.026e àsasàda mahàtejàþ kuvalà÷vo mahãpatiþ 03,195.027a tasya vàri mahàràja susràva bahu dehataþ 03,195.027c tadàpãyata tat tejo ràjà vàrimayaü nçpa 03,195.027e yogã yogena vahniü ca ÷amayàm àsa vàriõà 03,195.028a brahmàstreõa tadà ràjà daityaü kråraparàkramam 03,195.028c dadàha bharata÷reùñha sarvalokàbhayàya vai 03,195.029a so 'streõa dagdhvà ràjarùiþ kuvalà÷vo mahàsuram 03,195.029c sura÷atrum amitraghnas triloke÷a ivàparaþ 03,195.029d*0991_01 dhundhor vadhàt tadà ràjà kuvalà÷vo mahàmanàþ 03,195.029d*0992_01 kuvalà÷vo mahàbàhur dhundhuü hatvà jaharùa ca 03,195.029e dhundhumàra iti khyàto nàmnà samabhavat tataþ 03,195.030a prãtai÷ ca trida÷aiþ sarvair maharùisahitais tadà 03,195.030c varaü vçõãùvety uktaþ sa prà¤jaliþ praõatas tadà 03,195.030e atãva mudito ràjann idaü vacanam abravãt 03,195.031a dadyàü vittaü dvijàgryebhyaþ ÷atråõàü càpi durjayaþ 03,195.031c sakhyaü ca viùõunà me syàd bhåteùv adroha eva ca 03,195.031e dharme rati÷ ca satataü svarge vàsas tathàkùayaþ 03,195.032a tathàstv iti tato devaiþ prãtair uktaþ sa pàrthivaþ 03,195.032c çùibhi÷ ca sagandharvair uttaïkena ca dhãmatà 03,195.033a sabhàjya cainaü vividhair à÷ãrvàdais tato nçpam 03,195.033c devà maharùaya÷ caiva svàni sthànàni bhejire 03,195.034a tasya putràs trayaþ ÷iùñà yudhiùñhira tadàbhavan 03,195.034c dçóhà÷vaþ kapilà÷va÷ ca candrà÷va÷ caiva bhàrata 03,195.034e tebhyaþ paramparà ràjann ikùvàkåõàü mahàtmanàm 03,195.034f*0993_01 vaü÷asya sumahàbhàga ràj¤àm amitatejasàm 03,195.035a evaü sa nihatas tena kuvalà÷vena sattama 03,195.035c dhundhur daityo mahàvãryo madhukaiñabhayoþ sutaþ 03,195.036a kuvalà÷vas tu nçpatir dhundhumàra iti smçtaþ 03,195.036c nàmnà ca guõasaüyuktas tadà prabhçti so 'bhavat 03,195.037a etat te sarvam àkhyàtaü yan màü tvaü paripçcchasi 03,195.037c dhaundhumàram upàkhyànaü prathitaü yasya karmaõà 03,195.038a idaü tu puõyam àkhyànaü viùõoþ samanukãrtanam 03,195.038c ÷çõuyàd yaþ sa dharmàtmà putravàü÷ ca bhaven naraþ 03,195.039a àyuùmàn dhçtimàü÷ caiva ÷rutvà bhavati parvasu 03,195.039c na ca vyàdhibhayaü kiü cit pràpnoti vigatajvaraþ 03,196.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,196.001a tato yudhiùñhiro ràjà màrkaõóeyaü mahàdyutim 03,196.001c papraccha bharata÷reùñho dharmapra÷naü sudurvacam 03,196.002a ÷rotum icchàmi bhagavan strãõàü màhàtmyam uttamam 03,196.002c kathyamànaü tvayà vipra såkùmaü dharmaü ca tattvataþ 03,196.003a pratyakùeõa hi viprarùe devà dç÷yanti sattama 03,196.003c såryàcandramasau vàyuþ pçthivã vahnir eva ca 03,196.004a pità màtà ca bhagavan gàva eva ca sattama 03,196.004c yac cànyad eva vihitaü tac càpi bhçgunandana 03,196.005a manye 'haü guruvat sarvam ekapatnyas tathà striyaþ 03,196.005c pativratànàü ÷u÷råùà duùkarà pratibhàti me 03,196.006a pativratànàü màhàtmyaü vaktum arhasi naþ prabho 03,196.006b*0994_01 nànyad daivatam ity eva strãõàü bhartur dvijottama 03,196.006c nirudhya cendriyagràmaü manaþ saürudhya cànagha 03,196.006e patiü daivatavac càpi cintayantyaþ sthità hi yàþ 03,196.007a bhagavan duùkaraü hy etat pratibhàti mama prabho 03,196.007c màtàpitçùu ÷u÷råùà strãõàü bhartçùu ca dvija 03,196.008a strãõàü dharmàt sughoràd dhi nànyaü pa÷yàmi duùkaram 03,196.008c sàdhv àcàràþ striyo brahman yat kurvanti sadàdçtàþ 03,196.008e duùkaraü bata kurvanti pitaro màtara÷ ca vai 03,196.009a ekapatnya÷ ca yà nàryo yà÷ ca satyaü vadanty uta 03,196.009c kukùiõà da÷a màsàü÷ ca garbhaü saüdhàrayanti yàþ 03,196.009e nàryaþ kàlena saübhåya kim adbhutataraü tataþ 03,196.010a saü÷ayaü paramaü pràpya vedanàm atulàm api 03,196.010c prajàyante sutàn nàryo duþkhena mahatà vibho 03,196.010e puùõanti càpi mahatà snehena dvijasattama 03,196.010f*0995_01 cintayanti tata÷ càpi kiü÷ãlo 'yaü bhaviùyati 03,196.011a ye ca kråreùu sarveùu vartamànà jugupsitàþ 03,196.011c svakarma kurvanti sadà duùkaraü tac ca me matam 03,196.012a kùatradharmasamàcàraü tathyaü càkhyàhi me dvija 03,196.012c dharmaþ sudurlabho vipra nç÷aüsena duràtmanà 03,196.013a etad icchàmi bhagavan pra÷naü pra÷navidàü vara 03,196.013c ÷rotuü bhçgukula÷reùñha ÷u÷råùe tava suvrata 03,196.014 màrkaõóeya uvàca 03,196.014a hanta te sarvam àkhyàsye pra÷nam etaü sudurvacam 03,196.014c tattvena bharata÷reùñha gadatas tan nibodha me 03,196.015a màtaraü sadç÷ãü tàta pitén anye ca manyate 03,196.015c duùkaraü kurute màtà vivardhayati yà prajàþ 03,196.016a tapasà devatejyàbhir vandanena titikùayà 03,196.016c abhicàrair upàyai÷ ca ãhante pitaraþ sutàn 03,196.017a evaü kçcchreõa mahatà putraü pràpya sudurlabham 03,196.017c cintayanti sadà vãra kãdç÷o 'yaü bhaviùyati 03,196.017d*0996_01 ye cakrur eùu sarveùu vartamànajugupsayà 03,196.018a à÷aüsate ca putreùu pità màtà ca bhàrata 03,196.018c ya÷aþ kãrtim athai÷varyaü prajà dharmaü tathaiva ca 03,196.018d*0997_01 màtuþ pitu÷ ca ràjendra satataü hitakàriõaþ 03,196.019a tayor à÷àü tu saphalàü yaþ karoti sa dharmavit 03,196.019c pità màtà ca ràjendra tuùyato yasya nityadà 03,196.019e iha pretya ca tasyàtha kãrtir dharma÷ ca ÷à÷vataþ 03,196.020a naiva yaj¤aþ striyaþ ka÷ cin na ÷ràddhaü nopavàsakam 03,196.020c yà tu bhartari ÷u÷råùà tayà svargam upà÷nute 03,196.021a etat prakaraõaü ràjann adhikçtya yudhiùñhira 03,196.021c prativratànàü niyataü dharmaü càvahitaþ ÷çõu 03,197.001 màrkaõóeya uvàca 03,197.001a ka÷ cid dvijàtipravaro vedàdhyàyã tapodhanaþ 03,197.001c tapasvã dharma÷ãla÷ ca kau÷iko nàma bhàrata 03,197.002a sàïgopaniùadàn vedàn adhãte dvijasattamaþ 03,197.002c sa vçkùamåle kasmiü÷ cid vedàn uccàrayan sthitaþ 03,197.003a upariùñàc ca vçkùasya balàkà saünyalãyata 03,197.003c tayà purãùam utsçùñaü bràhmaõasya tadopari 03,197.004a tàm avekùya tataþ kruddhaþ samapadhyàyata dvijaþ 03,197.004b*0998_01 tàü balàkàü mahàràja vilãnàü nagamårdhani 03,197.004c bhç÷aü krodhàbhibhåtena balàkà sà nirãkùità 03,197.005a apadhyàtà ca vipreõa nyapatad vasudhàtale 03,197.005c balàkàü patitàü dçùñvà gatasattvàm acetanàm 03,197.005e kàruõyàd abhisaütaptaþ parya÷ocata tàü dvijaþ 03,197.006a akàryaü kçtavàn asmi ràgadveùabalàtkçtaþ 03,197.006c ity uktvà bahu÷o vidvàn gràmaü bhaikùàya saü÷ritaþ 03,197.007a gràme ÷ucãni pracaran kulàni bharatarùabha 03,197.007c praviùñas tat kulaü yatra pårvaü caritavàüs tu saþ 03,197.008a dehãti yàcamàno vai tiùñhety uktaþ striyà tataþ 03,197.008c ÷aucaü tu yàvat kurute bhàjanasya kuñumbinã 03,197.009a etasminn antare ràjan kùudhàsaüpãóito bhç÷am 03,197.009c bhartà praviùñaþ sahasà tasyà bharatasattama 03,197.010a sà tu dçùñvà patiü sàdhvã bràhmaõaü vyapahàya tam 03,197.010c pàdyam àcamanãyaü ca dadau bhartre tathàsanam 03,197.011a prahvà paryacarac càpi bhartàram asitekùaõà 03,197.011c àhàreõàtha bhakùyai÷ ca vàkyaiþ sumadhurais tathà 03,197.012a ucchiùñaü bhu¤jate bhartuþ sà tu nityaü yudhiùñhira 03,197.012c daivataü ca patiü mene bhartu÷ cittànusàriõã 03,197.013a na karmaõà na manasà nàtya÷nàn nàpi càpibat 03,197.013c taü sarvabhàvopagatà pati÷u÷råùaõe ratà 03,197.014a sàdhvàcàrà ÷ucir dakùà kuñumbasya hitaiùiõã 03,197.014c bhartu÷ càpi hitaü yat tat satataü sànuvartate 03,197.015a devatàtithibhçtyànàü ÷va÷rå÷va÷urayos tathà 03,197.015c ÷u÷råùaõaparà nityaü satataü saüyatendriyà 03,197.016a sà bràhmaõaü tadà dçùñvà saüsthitaü bhaikùakàïkùiõam 03,197.016c kurvatã pati÷u÷råùàü sasmàràtha ÷ubhekùaõà 03,197.017a vrãóità sàbhavat sàdhvã tadà bharatasattama 03,197.017c bhikùàm àdàya vipràya nirjagàma ya÷asvinã 03,197.018 bràhmaõa uvàca 03,197.018a kim idaü bhavati tvaü màü tiùñhety uktvà varàïgane 03,197.018c uparodhaü kçtavatã na visarjitavaty asi 03,197.019 màrkaõóeya uvàca 03,197.019a bràhmaõaü krodhasaütaptaü jvalantam iva tejasà 03,197.019c dçùñvà sàdhvã manuùyendra sàntvapårvaü vaco 'bravãt 03,197.019d*0999_01 kùamasva viprapravara kùamasva strãjaóatvatàm 03,197.019d*0999_02 prasãda bhagavan mahyaü kçpàü kuru mayi dvija 03,197.020a kùantum arhasi me vipra bhartà me daivataü mahat 03,197.020c sa càpi kùudhitaþ ÷ràntaþ pràptaþ ÷u÷råùito mayà 03,197.021 bràhmaõa uvàca 03,197.021a bràhmaõà na garãyàüso garãyàüs te patiþ kçtaþ 03,197.021c gçhasthadharme vartantã bràhmaõàn avamanyase 03,197.022a indro 'py eùàü praõamate kiü punar mànuùà bhuvi 03,197.022c avalipte na jànãùe vçddhànàü na ÷rutaü tvayà 03,197.022e bràhmaõà hy agnisadç÷à daheyuþ pçthivãm api 03,197.022f*1000_01 saparvatavanadvãpàü kùipram evàvamànitàþ 03,197.023 stry uvàca 03,197.023a nàvajànàmy ahaü vipràn devais tulyàn manasvinaþ 03,197.023c aparàdham imaü vipra kùantum arhasi me 'nagha 03,197.023d*1001_01 nàhaü balàkà viprendra tyaja krodhaü tapodhana 03,197.023d*1001_02 anayà kruddhayà dçùñyà kruddhaþ kiü màü kariùyasi 03,197.024a jànàmi tejo vipràõàü mahàbhàgyaü ca dhãmatàm 03,197.024c apeyaþ sàgaraþ krodhàt kçto hi lavaõodakaþ 03,197.025a tathaiva dãptatapasàü munãnàü bhàvitàtmanàm 03,197.025c yeùàü krodhàgnir adyàpi daõóake nopa÷àmyati 03,197.025d*1002_01 kasmàt paribhaven måóho bràhmaõàn amitaujasaþ 03,197.026a bràhmaõànàü paribhavàd vàtàpi÷ ca duràtmavàn 03,197.026c agastyam çùim àsàdya jãrõaþ kråro mahàsuraþ 03,197.027a prabhàvà bahava÷ càpi ÷råyante brahmavàdinàm 03,197.027c krodhaþ suvipulo brahman prasàda÷ ca mahàtmanàm 03,197.028a asmiüs tv atikrame brahman kùantum arhasi me 'nagha 03,197.028c pati÷u÷råùayà dharmo yaþ sa me rocate dvija 03,197.029a daivateùv api sarveùu bhartà me daivataü param 03,197.029c avi÷eùeõa tasyàhaü kuryàü dharmaü dvijottama 03,197.030a ÷u÷råùàyàþ phalaü pa÷ya patyur bràhmaõa yàdç÷am 03,197.030c balàkà hi tvayà dagdhà roùàt tad viditaü mama 03,197.031a krodhaþ ÷atruþ ÷arãrastho manuùyàõàü dvijottama 03,197.031b*1003_01 mà sma kruddho balàkeva na vadhyàsmi pativratà 03,197.031c yaþ krodhamohau tyajati taü devà bràhmaõaü viduþ 03,197.032a yo vaded iha satyàni guruü saütoùayeta ca 03,197.032c hiüsita÷ ca na hiüseta taü devà bràhmaõaü viduþ 03,197.033a jitendriyo dharmaparaþ svàdhyàyanirataþ ÷uciþ 03,197.033c kàmakrodhau va÷e yasya taü devà bràhmaõaü viduþ 03,197.034a yasya càtmasamo loko dharmaj¤asya manasvinaþ 03,197.034c sarvadharmeùu ca ratas taü devà bràhmaõaü viduþ 03,197.035a yo 'dhyàpayed adhãyãta yajed và yàjayãta và 03,197.035c dadyàd vàpi yathà÷akti taü devà bràhmaõaü viduþ 03,197.036a brahmacàrã ca vedànyo adhãyãta dvijottamaþ 03,197.036c svàdhyàye càpramatto vai taü devà bràhmaõaü viduþ 03,197.037a yad bràhmaõànàü ku÷alaü tad eùàü parikãrtayet 03,197.037c satyaü tathà vyàharatàü nànçte ramate manaþ 03,197.038a dhanaü tu bràhmaõasyàhuþ svàdhyàyaü damam àrjavam 03,197.038c indriyàõàü nigrahaü ca ÷à÷vataü dvijasattama 03,197.038e satyàrjave dharmam àhuþ paraü dharmavido janàþ 03,197.039a durj¤eyaþ ÷à÷vato dharmaþ sa tu satye pratiùñhitaþ 03,197.039c ÷rutipramàõo dharmaþ syàd iti vçddhànu÷àsanam 03,197.040a bahudhà dç÷yate dharmaþ såkùma eva dvijottama 03,197.040c bhavàn api ca dharmaj¤aþ svàdhyàyanirataþ ÷uciþ 03,197.040e na tu tattvena bhagavan dharmàn vetsãti me matiþ 03,197.040f*1004_01 yadi vipra na jànãùe dharmaü paramakaü dvija 03,197.040f*1004_02 dharmavyàdhaü tataþ pçccha gatvà tu mithilàü purãm 03,197.041a màtàpitçbhyàü ÷u÷råùuþ satyavàdã jitendriyaþ 03,197.041c mithilàyàü vasan vyàdhaþ sa te dharmàn pravakùyati 03,197.041e tatra gacchasva bhadraü te yathàkàmaü dvijottama 03,197.041f*1005_01 vyàdhaþ paramadharmàtmà sa te chetsyati saü÷ayàn 03,197.042a atyuktam api me sarvaü kùantum arhasy anindita 03,197.042c striyo hy avadhyàþ sarveùàü ye dharmaviduùo janàþ 03,197.043 bràhmaõa uvàca 03,197.043a prãto 'smi tava bhadraü te gataþ krodha÷ ca ÷obhane 03,197.043c upàlambhas tvayà hy ukto mama niþ÷reyasaü param 03,197.043e svasti te 'stu gamiùyàmi sàdhayiùyàmi ÷obhane 03,197.044 màrkaõóeya uvàca 03,197.044a tayà visçùño nirgamya svam eva bhavanaü yayau 03,197.044c vinindan sa dvijo ''tmànaü kau÷iko narasattama 03,197.044d*1006_01 dhanyà tvam asi kalyàõi yasyàþ syàd vçttam ãdç÷am 03,198.001 màrkaõóeya uvàca 03,198.001a cintayitvà tad à÷caryaü striyà proktam a÷eùataþ 03,198.001c vinindan sa dvijo ''tmànam àgaskçta ivàbabhau 03,198.002a cintayànaþ sa dharmasya såkùmàü gatim athàbravãt 03,198.002c ÷raddadhànena bhàvyaü vai gacchàmi mithilàm aham 03,198.003a kçtàtmà dharmavit tasyàü vyàdho nivasate kila 03,198.003c taü gacchàmy aham adyaiva dharmaü praùñuü tapodhanam 03,198.004a iti saücintya manasà ÷raddadhànaþ striyà vacaþ 03,198.004c balàkàpratyayenàsau dharmyai÷ ca vacanaiþ ÷ubhaiþ 03,198.004e saüpratasthe sa mithilàü kautåhalasamanvitaþ 03,198.004e*1007_01 **** **** janakenàbhipàlitàm 03,198.004e*1007_02 pathi pa÷yan nadã ramyàþ 03,198.005a atikràmann araõyàni gràmàü÷ ca nagaràõi ca 03,198.005c tato jagàma mithilàü janakena surakùitàm 03,198.006a dharmasetusamàkãrõàü yaj¤otsavavatãü ÷ubhàm 03,198.006c gopuràññàlakavatãü gçhapràkàra÷obhitàm 03,198.007a pravi÷ya sa purãü ramyàü vimànair bahubhir vçtàm 03,198.007c paõyai÷ ca bahubhir yuktàü suvibhaktamahàpathàm 03,198.008a a÷vai rathais tathà nàgair yànai÷ ca bahubhir vçtàm 03,198.008c hçùñapuùñajanàkãrõàü nityotsavasamàkulàm 03,198.009a so 'pa÷yad bahuvçttàntàü bràhmaõaþ samatikraman 03,198.009c dharmavyàdham apçcchac ca sa càsya kathito dvijaiþ 03,198.010a apa÷yat tatra gatvà taü sånàmadhye vyavasthitam 03,198.010c màrgamàhiùamàüsàni vikrãõantaü tapasvinam 03,198.010e àkulatvàt tu kretéõàm ekànte saüsthito dvijaþ 03,198.011a sa tu j¤àtvà dvijaü pràptaü sahasà saübhramotthitaþ 03,198.011c àjagàma yato vipraþ sthita ekànta àsane 03,198.012 vyàdha uvàca 03,198.012a abhivàdaye tvà bhagavan svàgataü te dvijottama 03,198.012c ahaü vyàdhas tu bhadraü te kiü karomi pra÷àdhi màm 03,198.013a ekapatnyà yad ukto 'si gaccha tvaü mithilàm iti 03,198.013c jànàmy etad ahaü sarvaü yadarthaü tvam ihàgataþ 03,198.014 màrkaõóeya uvàca 03,198.014a ÷rutvà tu tasya tad vàkyaü sa vipro bhç÷aharùitaþ 03,198.014c dvitãyam idam à÷caryam ity acintayata dvijaþ 03,198.015a ade÷asthaü hi te sthànam iti vyàdho 'bravãd dvijam 03,198.015c gçhaü gacchàva bhagavan yadi rocayase 'nagha 03,198.016a bàóham ity eva saühçùño vipro vacanam abravãt 03,198.016c agratas tu dvijaü kçtvà sa jagàma gçhàn prati 03,198.017a pravi÷ya ca gçhaü ramyam àsanenàbhipåjitaþ 03,198.017b*1008_01 arghyeõa ca sa vai tena vyàdhena dvijasattamaþ 03,198.017c pàdyam àcamanãyaü ca pratigçhya dvijottamaþ 03,198.018a tataþ sukhopaviùñas taü vyàdhaü vacanam abravãt 03,198.018c karmaitad vai na sadç÷aü bhavataþ pratibhàti me 03,198.018e anutapye bhç÷aü tàta tava ghoreõa karmaõà 03,198.019 vyàdha uvàca 03,198.019a kulocitam idaü karma pitçpaitàmahaü mama 03,198.019c vartamànasya me dharme sve manyuü mà kçthà dvija 03,198.020a dhàtrà tu vihitaü pårvaü karma svaü pàlayàmy aham 03,198.020c prayatnàc ca gurå vçddhau ÷u÷råùe 'haü dvijottama 03,198.021a satyaü vade nàbhyasåye yathà÷akti dadàmi ca 03,198.021c devatàtithibhçtyànàm ava÷iùñena vartaye 03,198.022a na kutsayàmy ahaü kiü cin na garhe balavattaram 03,198.022c kçtam anveti kartàraü purà karma dvijottama 03,198.023a kçùigorakùyavàõijyam iha lokasya jãvanam 03,198.023c daõóanãtis trayã vidyà tena lokà bhavanty uta 03,198.024a karma ÷ådre kçùir vai÷ye saügràmaþ kùatriye smçtaþ 03,198.024c brahmacaryaü tapo mantràþ satyaü ca bràhmaõe sadà 03,198.025a ràjà pra÷àsti dharmeõa svakarmaniratàþ prajàþ 03,198.025c vikarmàõa÷ ca ye ke cit tàn yunakti svakarmasu 03,198.026a bhetavyaü hi sadà ràj¤àü prajànàm adhipà hi te 03,198.026c màrayanti vikarmasthaü lubdhà mçgam iveùubhiþ 03,198.027a janakasyeha viprarùe vikarmastho na vidyate 03,198.027c svakarmaniratà varõà÷ catvàro 'pi dvijottama 03,198.028a sa eùa janako ràjà durvçttam api cet sutam 03,198.028c daõóyaü daõóe nikùipati tathà na glàti dhàrmikam 03,198.029a suyuktacàro nçpatiþ sarvaü dharmeõa pa÷yati 03,198.029c ÷rã÷ ca ràjyaü ca daõóa÷ ca kùatriyàõàü dvijottama 03,198.030a ràjàno hi svadharmeõa ÷riyam icchanti bhåyasãm 03,198.030c sarveùàm eva varõànàü tràtà ràjà bhavaty uta 03,198.031a pareõa hi hatàn brahman varàhamahiùàn aham 03,198.031c na svayaü hanmi viprarùe vikrãõàmi sadà tv aham 03,198.032a na bhakùayàmi màüsàni çtugàmã tathà hy aham 03,198.032c sadopavàsã ca tathà naktabhojã tathà dvija 03,198.033a a÷ãla÷ càpi puruùo bhåtvà bhavati ÷ãlavàn 03,198.033c pràõihiüsàrata÷ càpi bhavate dhàrmikaþ punaþ 03,198.034a vyabhicàràn narendràõàü dharmaþ saükãryate mahàn 03,198.034c adharmo vardhate càpi saükãryante tathà prajàþ 03,198.035a uruõóà vàmanàþ kubjàþ sthåla÷ãrùàs tathaiva ca 03,198.035c klãbà÷ càndhà÷ ca jàyante badhirà lambacåcukàþ 03,198.035e pàrthivànàm adharmatvàt prajànàm abhavaþ sadà 03,198.036a sa eùa ràjà janakaþ sarvaü dharmeõa pa÷yati 03,198.036c anugçhõan prajàþ sarvàþ svadharmaniratàþ sadà 03,198.036d*1009_01 pàty eùa ràjà janakaþ pitçvad dvijasattama 03,198.037a ye caiva màü pra÷aüsanti ye ca nindanti mànavàþ 03,198.037c sarvàn supariõãtena karmaõà toùayàmy aham 03,198.038a ye jãvanti svadharmeõa saübhu¤jante ca pàrthivàþ 03,198.038c na kiü cid upajãvanti dakùà utthàna÷ãlinaþ 03,198.038d*1010_01 na kiü cit phalam àpnoti svadharmasya ca lopanàt 03,198.039a ÷aktyànnadànaü satataü titikùà dharmanityatà 03,198.039c yathàrhaü pratipåjà ca sarvabhåteùu vai dayà 03,198.039e tyàgàn nànyatra martyànàü guõàs tiùñhanti påruùe 03,198.040a mçùàvàdaü pariharet kuryàt priyam ayàcitaþ 03,198.040c na ca kàmàn na saürambhàn na dveùàd dharmam utsçjet 03,198.041a priye nàtibhç÷aü hçùyed apriye na ca saüjvaret 03,198.041c na muhyed arthakçcchreùu na ca dharmaü parityajet 03,198.042a karma cet kiü cid anyat syàd itaran na samàcaret 03,198.042c yat kalyàõam abhidhyàyet tatràtmànaü niyojayet 03,198.043a na pàpaü prati pàpaþ syàt sàdhur eva sadà bhavet 03,198.043c àtmanaiva hataþ pàpo yaþ pàpaü kartum icchati 03,198.044a karma caitad asàdhånàü vçjinànàm asàdhuvat 03,198.044c na dharmo 'stãti manvànàþ ÷ucãn avahasanti ye 03,198.044e a÷raddadhànà dharmasya te na÷yanti na saü÷ayaþ 03,198.045a mahàdçtir ivàdhmàtaþ pàpo bhavati nityadà 03,198.045b*1011_01 sàdhusannãtimàn eva sarvatra dvijasattama 03,198.045c måóhànàm avaliptànàm asàraü bhàùitaü bhavet 03,198.045e dar÷ayaty antaràtmànaü divà råpam ivàü÷umàn 03,198.046a na loke ràjate mårkhaþ kevalàtmapra÷aüsayà 03,198.046c api ceha mçjà hãnaþ kçtavidyaþ prakà÷ate 03,198.047a abruvan kasya cin nindàm àtmapåjàm avarõayan 03,198.047c na ka÷ cid guõasaüpannaþ prakà÷o bhuvi dç÷yate 03,198.048a vikarmaõà tapyamànaþ pàpàd viparimucyate 03,198.048c naitat kuryàü punar iti dvitãyàt parimucyate 03,198.048d*1012_01 kariùye dharmam eveti tçtãyàt parimucyate 03,198.049a karmaõà yena teneha pàpàd dvijavarottama 03,198.049c evaü ÷rutir iyaü brahman dharmeùu paridç÷yate 03,198.050a pàpàny abuddhveha purà kçtàni; pràg dharma÷ãlo vinihanti pa÷càt 03,198.050c dharmo brahman nudate påruùàõàü; yat kurvate pàpam iha pramàdàt 03,198.051a pàpaü kçtvà hi manyeta nàham asmãti påruùaþ 03,198.051b*1013_01 taü tu devàþ prapa÷yanti svasyaivàntarapåruùaþ 03,198.051c cikãrùed eva kalyàõaü ÷raddadhàno 'nasåyakaþ 03,198.052a vasanasyeva chidràõi sàdhånàü vivçõoti yaþ 03,198.052b*1014_01 apa÷yann àtmano doùàn sa pàpaþ pretya na÷yati 03,198.052c pàpaü cet puruùaþ kçtvà kalyàõam abhipadyate 03,198.052e mucyate sarvapàpebhyo mahàbhrair iva candramàþ 03,198.053a yathàdityaþ samudyan vai tamaþ sarvaü vyapohati 03,198.053c evaü kalyàõam àtiùñhan sarvapàpaiþ pramucyate 03,198.054a pàpànàü viddhy adhiùñhànaü lobham eva dvijottama 03,198.054b*1015_01 tasmàt tau viduùàü vipra varjanãyau pradhànataþ 03,198.054c lubdhàþ pàpaü vyavasyanti narà nàtibahu÷rutàþ 03,198.054e adharmà dharmaråpeõa tçõaiþ kåpà ivàvçtàþ 03,198.055a teùàü damaþ pavitràõi pralàpà dharmasaü÷ritàþ 03,198.055c sarvaü hi vidyate teùu ÷iùñàcàraþ sudurlabhaþ 03,198.056 màrkaõóeya uvàca 03,198.056a sa tu vipro mahàpràj¤o dharmavyàdham apçcchata 03,198.056c ÷iùñàcàraü katham ahaü vidyàm iti narottama 03,198.056d*1016_01 etad icchàmi bhadraü te ÷rotuü dharmabhçtàü vara 03,198.056d*1017_01 pa¤ca kàni pavitràõi ÷iùñàcàreùu nityadà 03,198.056e etan mahàmate vyàdha prabravãhi yathàtatham 03,198.057 vyàdha uvàca 03,198.057a yaj¤o dànaü tapo vedàþ satyaü ca dvijasattama 03,198.057c pa¤caitàni pavitràõi ÷iùñàcàreùu nityadà 03,198.058a kàmakrodhau va÷e kçtvà dambhaü lobham anàrjavam 03,198.058c dharma ity eva saütuùñàs te ÷iùñàþ ÷iùñasaümatàþ 03,198.059a na teùàü vidyate 'vçttaü yaj¤asvàdhyàya÷ãlinàm 03,198.059c àcàrapàlanaü caiva dvitãyaü ÷iùñalakùaõam 03,198.060a guru÷u÷råùaõaü satyam akrodho dànam eva ca 03,198.060c etac catuùñayaü brahma¤ ÷iùñàcàreùu nityadà 03,198.061a ÷iùñàcàre manaþ kçtvà pratiùñhàpya ca sarva÷aþ 03,198.061c yàm ayaü labhate tuùñiü sà na ÷akyà hy ato 'nyathà 03,198.062a vedasyopaniùat satyaü satyasyopaniùad damaþ 03,198.062c damasyopaniùat tyàgaþ ÷iùñàcàreùu nityadà 03,198.063a ye tu dharmam asåyante buddhimohànvità naràþ 03,198.063c apathà gacchatàü teùàm anuyàtàpi pãóyate 03,198.064a ye tu ÷iùñàþ suniyatàþ ÷rutityàgaparàyaõàþ 03,198.064b*1018_01 vyàdhaþ 03,198.064b*1018_01 etan mahàmate vyàdha prabravãhi yathàtatham 03,198.064b*1018_02 yaj¤o dànaü tapo vedàþ satyaü ca dvijasattama 03,198.064b*1018_03 pa¤caitàni pavitràõi ÷iùñàcàreùu nityadà 03,198.064c dharmyaü panthànam àråóhàþ satyadharmaparàyaõàþ 03,198.065a niyacchanti paràü buddhiü ÷iùñàcàrànvità naràþ 03,198.065c upàdhyàyamate yuktàþ sthityà dharmàrthadar÷inaþ 03,198.066a nàstikàn bhinnamaryàdàn kråràn pàpamatau sthitàn 03,198.066c tyaja tठj¤ànam à÷ritya dhàrmikàn upasevya ca 03,198.067a kàmalobhagrahàkãrõàü pa¤cendriyajalàü nadãm 03,198.067c nàvaü dhçtimayãü kçtvà janmadurgàõi saütara 03,198.068a krameõa saücito dharmo buddhiyogamayo mahàn 03,198.068c ÷iùñàcàre bhavet sàdhå ràgaþ ÷ukleva vàsasi 03,198.069a ahiüsà satyavacanaü sarvabhåtahitaü param 03,198.069c ahiüsà paramo dharmaþ sa ca satye pratiùñhitaþ 03,198.069e satye kçtvà pratiùñhàü tu pravartante pravçttayaþ 03,198.070a satyam eva garãyas tu ÷iùñàcàraniùevitam 03,198.070c àcàra÷ ca satàü dharmaþ santa÷ càcàralakùaõàþ 03,198.071a yo yathàprakçtir jantuþ svàü svàü prakçtim a÷nute 03,198.071c pàpàtmà krodhakàmàdãn doùàn àpnoty anàtmavàn 03,198.072a àrambho nyàyayukto yaþ sa hi dharma iti smçtaþ 03,198.072c anàcàras tv adharmeti etac chiùñànu÷àsanam 03,198.073a akrudhyanto 'nasåyanto nirahaükàramatsaràþ 03,198.073c çjavaþ ÷amasaüpannàþ ÷iùñàcàrà bhavanti te 03,198.074a traividyavçddhàþ ÷ucayo vçttavanto manasvinaþ 03,198.074c guru÷u÷råùavo dàntàþ ÷iùñàcàrà bhavanty uta 03,198.075a teùàm adãnasattvànàü duùkaràcàrakarmaõàm 03,198.075c svaiþ karmabhiþ satkçtànàü ghoratvaü saüpraõa÷yati 03,198.076a taü sadàcàram à÷caryaü puràõaü ÷à÷vataü dhruvam 03,198.076c dharmaü dharmeõa pa÷yantaþ svargaü yànti manãùiõaþ 03,198.077a àstikà mànahãnà÷ ca dvijàtijanapåjakàþ 03,198.077c ÷rutavçttopasaüpannàþ te santaþ svargagàminaþ 03,198.078a vedoktaþ paramo dharmo dharma÷àstreùu càparaþ 03,198.078c ÷iùñàcãrõa÷ ca ÷iùñànàü trividhaü dharmalakùaõam 03,198.079a pàraõaü càpi vidyànàü tãrthànàm avagàhanam 03,198.079c kùamà satyàrjavaü ÷aucaü ÷iùñàcàranidar÷anam 03,198.080a sarvabhåtadayàvanto ahiüsàniratàþ sadà 03,198.080c paruùaü na prabhàùante sadà santo dvijapriyàþ 03,198.081a ÷ubhànàm a÷ubhànàü ca karmaõàü phalasaücaye 03,198.081c vipàkam abhijànanti te ÷iùñàþ ÷iùñasaümatàþ 03,198.082a nyàyopetà guõopetàþ sarvalokahitaiùiõaþ 03,198.082c santaþ svargajitaþ ÷uklàþ saüniviùñà÷ ca satpathe 03,198.083a dàtàraþ saüvibhaktàro dãnànugrahakàriõaþ 03,198.083c sarvabhåtadayàvantas te ÷iùñàþ ÷iùñasaümatàþ 03,198.084a sarvapåjyàþ ÷rutadhanàs tathaiva ca tapasvinaþ 03,198.084c dànanityàþ sukhàül lokàn àpnuvantãha ca ÷riyam 03,198.085a pãóayà ca kalatrasya bhçtyànàü ca samàhitàþ 03,198.085c ati÷aktyà prayacchanti santaþ sadbhiþ samàgatàþ 03,198.086a lokayàtràü ca pa÷yanto dharmam àtmahitàni ca 03,198.086c evaü santo vartamànà edhante ÷à÷vatãþ samàþ 03,198.087a ahiüsà satyavacanam ànç÷aüsyam athàrjavam 03,198.087c adroho nàtimàna÷ ca hrãs titikùà damaþ ÷amaþ 03,198.088a dhãmanto dhçtimanta÷ ca bhåtànàm anukampakàþ 03,198.088c akàmadveùasaüyuktàs te santo lokasatkçtàþ 03,198.089a trãõy eva tu padàny àhuþ satàü vçttam anuttamam 03,198.089c na druhyec caiva dadyàc ca satyaü caiva sadà vadet 03,198.090a sarvatra ca dayàvantaþ santaþ karuõavedinaþ 03,198.090c gacchantãha susaütuùñà dharmyaü panthànam uttamam 03,198.090e ÷iùñàcàrà mahàtmàno yeùàü dharmaþ suni÷citaþ 03,198.091a anasåyà kùamà ÷àntiþ saütoùaþ priyavàdità 03,198.091c kàmakrodhaparityàgaþ ÷iùñàcàraniùevaõam 03,198.092a karmaõà ÷rutasaüpannaü satàü màrgam anuttamam 03,198.092c ÷iùñàcàraü niùevante nityaü dharmeùv atandritàþ 03,198.093a praj¤àpràsàdam àruhya muhyato mahato janàn 03,198.093c prekùanto lokavçttàni vividhàni dvijottama 03,198.093e atipuõyàni pàpàni tàni dvijavarottama 03,198.094a etat te sarvam àkhyàtaü yathàpraj¤aü yathà÷rutam 03,198.094c ÷iùñàcàraguõàn brahman puraskçtya dvijarùabha 03,199.001 màrkaõóeya uvàca 03,199.001a sa tu vipram athovàca dharmavyàdho yudhiùñhira 03,199.001c yad ahaü hy àcare karma ghoram etad asaü÷ayam 03,199.002a vidhis tu balavàn brahman dustaraü hi puràkçtam 03,199.002c puràkçtasya pàpasya karmadoùo bhavaty ayam 03,199.002e doùasyaitasya vai brahman vighàte yatnavàn aham 03,199.003a vidhinà vihite pårvaü nimittaü ghàtako bhavet 03,199.003c nimittabhåtà hi vayaü karmaõo 'sya dvijottama 03,199.004a yeùàü hatànàü màüsàni vikrãõàmo vayaü dvija 03,199.004c teùàm api bhaved dharma upabhogena bhakùaõàt 03,199.004e devatàtithibhçtyànàü pitéõàü pratipåjanàt 03,199.005a oùadhyo vãrudha÷ càpi pa÷avo mçgapakùiõaþ 03,199.005c annàdyabhåtà lokasya ity api ÷råyate ÷rutiþ 03,199.006a àtmamàüsapradànena ÷ibir au÷ãnaro nçpaþ 03,199.006c svargaü sudurlabhaü pràptaþ kùamàvàn dvijasattama 03,199.007a ràj¤o mahànase pårvaü rantidevasya vai dvija 03,199.007c dve sahasre tu vadhyete pa÷ånàm anvahaü tadà 03,199.007d*1019_01 ahany ahani vadhyete dve sahasre gavàü tathà 03,199.008a samàüsaü dadato hy annaü rantidevasya nitya÷aþ 03,199.008c atulà kãrtir abhavan nçpasya dvijasattama 03,199.008e càturmàsyeùu pa÷avo vadhyanta iti nitya÷aþ 03,199.009a agnayo màüsakàmà÷ ca ity api ÷råyate ÷rutiþ 03,199.009c yaj¤eùu pa÷avo brahman vadhyante satataü dvijaiþ 03,199.009e saüskçtàþ kila mantrai÷ ca te 'pi svargam avàpnuvan 03,199.010a yadi naivàgnayo brahman màüsakàmàbhavan purà 03,199.010c bhakùyaü naiva bhaven màüsaü kasya cid dvijasattama 03,199.011a atràpi vidhir ukta÷ ca munibhir màüsabhakùaõe 03,199.011c devatànàü pitéõàü ca bhuïkte dattvà tu yaþ sadà 03,199.011e yathàvidhi yathà÷raddhaü na sa duùyati bhakùaõàt 03,199.012a amàüsà÷ã bhavaty evam ity api ÷råyate ÷rutiþ 03,199.012c bhàryàü gacchan brahmacàrã çtau bhavati bràhmaõaþ 03,199.013a satyànçte vini÷citya atràpi vidhir ucyate 03,199.013c saudàsena purà ràj¤à mànuùà bhakùità dvija 03,199.013e ÷àpàbhibhåtena bhç÷am atra kiü pratibhàti te 03,199.014a svadharma iti kçtvà tu na tyajàmi dvijottama 03,199.014c puràkçtam iti j¤àtvà jãvàmy etena karmaõà 03,199.015a svakarma tyajato brahmann adharma iha dç÷yate 03,199.015c svakarmanirato yas tu sa dharma iti ni÷cayaþ 03,199.016a pårvaü hi vihitaü karma dehinaü na vimu¤cati 03,199.016c dhàtrà vidhir ayaü dçùño bahudhà karmanirõaye 03,199.017a draùñavyaü tu bhavet pràj¤a kråre karmaõi vartatà 03,199.017c kathaü karma ÷ubhaü kuryàü kathaü mucye paràbhavàt 03,199.017e karmaõas tasya ghorasya bahudhà nirõayo bhavet 03,199.018a dàne ca satyavàkye ca guru÷u÷råùaõe tathà 03,199.018c dvijàtipåjane càhaü dharme ca nirataþ sadà 03,199.018e ativàdàtimànàbhyàü nivçtto 'smi dvijottama 03,199.019a kçùiü sàdhv iti manyante tatra hiüsà parà smçtà 03,199.019c karùanto làïgalaiþ puüso ghnanti bhåmi÷ayàn bahån 03,199.019e jãvàn anyàü÷ ca bahu÷as tatra kiü pratibhàti te 03,199.020a dhànyabãjàni yàny àhur vrãhy àdãni dvijottama 03,199.020c sarvàõy etàni jãvàni tatra kiü pratibhàti te 03,199.021a adhyàkramya pa÷åü÷ càpi ghnanti vai bhakùayanti ca 03,199.021c vçkùàn athauùadhã÷ caiva chindanti puruùà dvija 03,199.022a jãvà hi bahavo brahman vçkùeùu ca phaleùu ca 03,199.022c udake bahava÷ càpi tatra kiü pratibhàti te 03,199.023a sarvaü vyàptam idaü brahman pràõibhiþ pràõijãvanaiþ 03,199.023c matsyà grasante matsyàü÷ ca tatra kiü pratibhàti te 03,199.024a sattvaiþ sattvàni jãvanti bahudhà dvijasattama 03,199.024c pràõino 'nyonyabhakùà÷ ca tatra kiü pratibhàti te 03,199.025a caïkramyamàõà jãvàü÷ ca dharaõãsaü÷ritàn bahån 03,199.025c padbhyàü ghnanti narà vipra tatra kiü pratibhàti te 03,199.026a upaviùñàþ ÷ayànà÷ ca ghnanti jãvàn aneka÷aþ 03,199.026c j¤ànavij¤ànavanta÷ ca tatra kiü pratibhàti te 03,199.027a jãvair grastam idaü sarvam àkà÷aü pçthivã tathà 03,199.027c avij¤ànàc ca hiüsanti tatra kiü pratibhàti te 03,199.028a ahiüseti yad uktaü hi puruùair vismitaiþ purà 03,199.028c ke na hiüsanti jãvan vai loke 'smin dvijasattama 03,199.028e bahu saücintya iha vai nàsti ka÷ cid ahiüsakaþ 03,199.029a ahiüsàyàü tu niratà yatayo dvijasattama 03,199.029c kurvanty eva hi hiüsàü te yatnàd alpatarà bhavet 03,199.030a àlakùyà÷ caiva puruùàþ kule jàtà mahàguõàþ 03,199.030c mahàghoràõi karmàõi kçtvà lajjanti vai na ca 03,199.031a suhçdaþ suhçdo 'nyàü÷ ca durhçda÷ càpi durhçdaþ 03,199.031c samyak pravçttàn puruùàn na samyag anupa÷yataþ 03,199.032a samçddhai÷ ca na nandanti bàndhavà bàndhavair api 03,199.032c guråü÷ caiva vinindanti måóhàþ paõóitamàninaþ 03,199.033a bahu loke viparyastaü dç÷yate dvijasattama 03,199.033c dharmayuktam adharmaü ca tatra kiü pratibhàti te 03,199.034a vaktuü bahuvidhaü ÷akyaü dharmàdharmeùu karmasu 03,199.034b*1020_01 vedadharmàviruddhaü yat pramàõaiþ pratitaü ÷ubham 03,199.034c svakarmanirato yo hi sa ya÷aþ pràpnuyàn mahat 03,200.001 màrkaõóeya uvàca 03,200.001a dharmavyàdhas tu nipuõaü punar eva yudhiùñhira 03,200.001c viprarùabham uvàcedaü sarvadharmabhçtàü varaþ 03,200.002a ÷rutipramàõo dharmo hi vçddhànàm iti bhàùitam 03,200.002c såkùmà gatir hi dharmasya bahu÷àkhà hy anantikà 03,200.003a pràõàtyaye vivàhe ca vaktavyam ançtaü bhavet 03,200.003c ançtaü ca bhavet satyaü satyaü caivànçtaü bhavet 03,200.004a yad bhåtahitam atyantaü tat satyam iti dhàraõà 03,200.004c viparyayakçto 'dharmaþ pa÷ya dharmasya såkùmatàm 03,200.004d*1021_01 yat karoty a÷ubhaü karma pa÷ya dharmasya såkùmatàm 03,200.005a yat karoty a÷ubhaü karma ÷ubhaü và dvijasattama 03,200.005b*1022_01 asya kartur gatiü sarvàü vakùyàmi dvijasattama 03,200.005c ava÷yaü tat samàpnoti puruùo nàtra saü÷ayaþ 03,200.006a viùamàü ca da÷àü pràpya devàn garhati vai bhç÷am 03,200.006c àtmanaþ karmadoùàõi na vijànàty apaõóitaþ 03,200.007a måóho naikçtika÷ càpi capala÷ ca dvijottama 03,200.007c sukhaduþkhaviparyàso yadà samupapadyate 03,200.007e nainaü praj¤à sunãtaü và tràyate naiva pauruùam 03,200.007f*1023_01 ÷ubhaü badhnàti vai karma puruùaþ pàpani÷cayaþ 03,200.008a yo yam icched yathà kàmaü taü taü kàmaü sama÷nuyàt 03,200.008c yadi syàd aparàdhãnaü puruùasya kriyàphalam 03,200.009a saüyatà÷ càpi dakùà÷ ca matimanta÷ ca mànavàþ 03,200.009c dç÷yante niùphalàþ santaþ prahãõàþ sarvakarmabhiþ 03,200.010a bhåtànàm aparaþ ka÷ cid dhiüsàyàü satatotthitaþ 03,200.010c va¤canàyàü ca lokasya sa sukheneha jãvati 03,200.011a aceùñamànam àsãnaü ÷rãþ kaü cid upatiùñhati 03,200.011c ka÷ cit karmàõi kurvan hi na pràpyam adhigacchati 03,200.012a devàn iùñvà tapas taptvà kçpaõaiþ putragçddhibhiþ 03,200.012c da÷amàsadhçtà garbhe jàyante kulapàüsanàþ 03,200.013a apare dhanadhànyai÷ ca bhogai÷ ca pitçsaücitaiþ 03,200.013c vipulair abhijàyante labdhàs tair eva maïgalaiþ 03,200.013d*1024_01 na dehajà manuùyàõàü vyàdhayo dvijasattama 03,200.014a karmajà hi manuùyàõàü rogà nàsty atra saü÷ayaþ 03,200.014c àdhibhi÷ caiva bàdhyante vyàdhaiþ kùudramçgà iva 03,200.015a te càpi ku÷alair vaidyair nipuõaiþ saübhçtauùadhaiþ 03,200.015c vyàdhayo vinivàryante mçgà vyàdhair iva dvija 03,200.016a yeùàm asti ca bhoktavyaü grahaõãdoùapãóitàþ 03,200.016c na ÷aknuvanti te bhoktuü pa÷ya dharmabhçtàü vara 03,200.017a apare bàhubalinaþ kli÷yante bahavo janàþ 03,200.017c duþkhena càdhigacchanti bhojanaü dvijasattama 03,200.018a iti lokam anàkrandaü moha÷okapariplutam 03,200.018c srotasàsakçd àkùiptaü hriyamàõaü balãyasà 03,200.019a na mriyeyur na jãryeyuþ sarve syuþ sàrvakàmikàþ 03,200.019c nàpriyaü pratipa÷yeyur va÷itvaü yadi vai bhavet 03,200.020a upary upari lokasya sarvo gantuü samãhate 03,200.020c yatate ca yathà÷akti na ca tad vartate tathà 03,200.021a bahavaþ saüpradç÷yante tulyanakùatramaïgalàþ 03,200.021c mahac ca phalavaiùamyaü dç÷yate karmasaüdhiùu 03,200.021d*1025_01 vahanti ÷ibikàm anye yànty anye ÷ibikàgatàþ 03,200.022a na ka÷ cid ã÷ate brahman svayaügràhasya sattama 03,200.022c karmaõàü pràkçtànàü vai iha siddhiþ pradç÷yate 03,200.023a yathà ÷rutir iyaü brahma¤ jãvaþ kila sanàtanaþ 03,200.023c ÷arãram adhruvaü loke sarveùàü pràõinàm iha 03,200.024a vadhyamàne ÷arãre tu dehanà÷o bhavaty uta 03,200.024c jãvaþ saükramate 'nyatra karmabandhanibandhanaþ 03,200.025 bràhmaõa uvàca 03,200.025a kathaü dharmabhçtàü ÷reùñha jãvo bhavati ÷à÷vataþ 03,200.025c etad icchàmy ahaü j¤àtuü tattvena vadatàü vara 03,200.026 vyàdha uvàca 03,200.026a na jãvanà÷o 'sti hi dehabhede; mithyaitad àhur mriyateti måóhàþ 03,200.026c jãvas tu dehàntaritaþ prayàti; da÷àrdhataivàsya ÷arãrabhedaþ 03,200.027a anyo hi nà÷nàti kçtaü hi karma; sa eva kartà sukhaduþkhabhàgã 03,200.027c yat tena kiü cid dhi kçtaü hi karma; tad a÷nute nàsti kçtasya nà÷aþ 03,200.028a apuõya÷ãlà÷ ca bhavanti puõyà; narottamàþ pàpakçto bhavanti 03,200.028c naro 'nuyàtas tv iha karmabhiþ svais; tataþ samutpadyati bhàvitas taiþ 03,200.029 bràhmaõa uvàca 03,200.029a kathaü saübhavate yonau kathaü và puõyapàpayoþ 03,200.029c jàtãþ puõyà hy apuõyà÷ ca kathaü gacchati sattama 03,200.030 vyàdha uvàca 03,200.030a garbhàdhànasamàyuktaü karmedaü saüpradç÷yate 03,200.030c samàsena tu te kùipraü pravakùyàmi dvijottama 03,200.031a yathà saübhçtasaübhàraþ punar eva prajàyate 03,200.031c ÷ubhakçc chubhayonãùu pàpakçt pàpayoniùu 03,200.032a ÷ubhaiþ prayogair devatvaü vyàmi÷rair mànuùo bhavet 03,200.032c mohanãyair viyonãùu tv adhogàmã ca kilbiùaiþ 03,200.033a jàtimçtyujaràduþkhaiþ satataü samabhidrutaþ 03,200.033c saüsàre pacyamàna÷ ca doùair àtmakçtair naraþ 03,200.034a tiryagyonisahasràõi gatvà narakam eva ca 03,200.034c jãvàþ saüparivartante karmabandhanibandhanàþ 03,200.035a jantus tu karmabhis tais taiþ svakçtaiþ pretya duþkhitaþ 03,200.035c tadduþkhapratighàtàrtham apuõyàü yonim a÷nute 03,200.036a tataþ karma samàdatte punar anyan navaü bahu 03,200.036c pacyate tu punas tena bhuktvàpathyam ivàturaþ 03,200.037a ajasram eva duþkhàrto 'duþkhitaþ sukhasaüj¤itaþ 03,200.037c tato 'nivçttabandhatvàt karmaõàm udayàd api 03,200.037e parikràmati saüsàre cakravad bahuvedanaþ 03,200.038a sa cen nivçttabandhas tu vi÷uddha÷ càpi karmabhiþ 03,200.038b*1026_01 tapoyogasamàrambhaü kurute dvijasattama 03,200.038b*1026_02 karmabhir bahubhi÷ càpi lokàn a÷nàti mànavaþ 03,200.038c pràpnoti sukçtàül lokàn yatra gatvà na ÷ocati 03,200.039a pàpaü kurvan pàpavçttaþ pàpasyàntaü na gacchati 03,200.039b*1027_01 puõyaü kurvan puõyavçttaþ puõyasyàntaü na gacchati 03,200.039c tasmàt puõyaü yatet kartuü varjayeta ca pàtakam 03,200.040a anasåyuþ kçtaj¤a÷ ca kalyàõàny eva sevate 03,200.040c sukhàni dharmam arthaü ca svargaü ca labhate naraþ 03,200.041a saüskçtasya hi dàntasya niyatasya yatàtmanaþ 03,200.041c pràj¤asyànantarà vçttir iha loke paratra ca 03,200.042a satàü dharmeõa varteta kriyàü ÷iùñavad àcaret 03,200.042c asaükle÷ena lokasya vçttiü lipseta vai dvija 03,200.043a santi hy àgatavij¤ànàþ ÷iùñàþ ÷àstravicakùaõàþ 03,200.043c svadharmeõa kriyà loke karmaõaþ so 'py asaükaraþ 03,200.044a pràj¤o dharmeõa ramate dharmaü caivopajãvati 03,200.044b*1028_01 dharmeõa vçttiü kurute dharmaü caiva pra÷aüsati 03,200.044c tasya dharmàd avàpteùu dhaneùu dvijasattama 03,200.044e tasyaiva si¤cate målaü guõàn pa÷yati yatra vai 03,200.045a dharmàtmà bhavati hy evaü cittaü càsya prasãdati 03,200.045c sa maitrajanasaütuùña iha pretya ca nandati 03,200.046a ÷abdaü spar÷aü tathà råpaü gandhàn iùñàü÷ ca sattama 03,200.046c prabhutvaü labhate càpi dharmasyaitat phalaü viduþ 03,200.047a dharmasya ca phalaü labdhvà na tçpyati mahàdvija 03,200.047c atçpyamàõo nirvedam àdatte j¤ànacakùuùà 03,200.048a praj¤àcakùur nara iha doùaü naivànurudhyate 03,200.048c virajyati yathàkàmaü na ca dharmaü vimu¤cati 03,200.049a sarvatyàge ca yatate dçùñvà lokaü kùayàtmakam 03,200.049c tato mokùe prayatate nànupàyàd upàyataþ 03,200.050a evaü nirvedam àdatte pàpaü karma jahàti ca 03,200.050c dhàrmika÷ càpi bhavati mokùaü ca labhate param 03,200.051a tapo niþ÷reyasaü jantos tasya målaü ÷amo damaþ 03,200.051c tena sarvàn avàpnoti kàmàn yàn manasecchati 03,200.052a indriyàõàü nirodhena satyena ca damena ca 03,200.052c brahmaõaþ padam àpnoti yat paraü dvijasattama 03,200.053 bràhmaõa uvàca 03,200.053a indriyàõi tu yàny àhuþ kàni tàni yatavrata 03,200.053c nigraha÷ ca kathaü kàryo nigrahasya ca kiü phalam 03,200.054a kathaü ca phalam àpnoti teùàü dharmabhçtàü vara 03,200.054c etad icchàmi tattvena dharmaü j¤àtuü sudhàrmika 03,201.001 màrkaõóeya uvàca 03,201.001a evam uktas tu vipreõa dharmavyàdho yudhiùñhira 03,201.001c pratyuvàca yathà vipraü tac chçõuùva naràdhipa 03,201.002 vyàdha uvàca 03,201.002a vij¤ànàrthaü manuùyàõàü manaþ pårvaü pravartate 03,201.002c tat pràpya kàmaü bhajate krodhaü ca dvijasattama 03,201.003a tatas tadarthaü yatate karma càrabhate mahat 03,201.003c iùñànàü råpagandhànàm abhyàsaü ca niùevate 03,201.004a tato ràgaþ prabhavati dveùa÷ ca tadanantaram 03,201.004c tato lobhaþ prabhavati moha÷ ca tadanantaram 03,201.005a tasya lobhàbhibhåtasya ràgadveùahatasya ca 03,201.005c na dharme jàyate buddhir vyàjàd dharmaü karoti ca 03,201.006a vyàjena carate dharmam arthaü vyàjena rocate 03,201.006c vyàjena sidhyamàneùu dhaneùu dvijasattama 03,201.006e tatraiva ramate buddhis tataþ pàpaü cikãrùati 03,201.007a suhçdbhir vàryamàõa÷ ca paõóitai÷ ca dvijottama 03,201.007c uttaraü ÷rutisaübaddhaü bravãti ÷rutiyojitam 03,201.008a adharmas trividhas tasya vardhate ràgadoùataþ 03,201.008c pàpaü cintayate càpi bravãti ca karoti ca 03,201.009a tasyàdharmapravçttasya guõà na÷yanti sàdhavaþ 03,201.009c eka÷ãlà÷ ca mitratvaü bhajante pàpakarmiõaþ 03,201.010a sa tenàsukham àpnoti paratra ca vihanyate 03,201.010c pàpàtmà bhavati hy evaü dharmalàbhaü tu me ÷çõu 03,201.011a yas tv etàn praj¤ayà doùàn pårvam evànupa÷yati 03,201.011c ku÷alaþ sukhaduþkheùu sàdhåü÷ càpy upasevate 03,201.011e tasya sàdhusamàrambhàd buddhir dharmeùu jàyate 03,201.012 bràhmaõa uvàca 03,201.012a bravãùi sånçtaü dharmaü yasya vaktà na vidyate 03,201.012c divyaprabhàvaþ sumahàn çùir eva mato 'si me 03,201.013 vyàdha uvàca 03,201.013a bràhmaõà vai mahàbhàgàþ pitaro 'grabhujaþ sadà 03,201.013c teùàü sarvàtmanà kàryaü priyaü loke manãùiõà 03,201.014a yat teùàü ca priyaü tat te vakùyàmi dvijasattama 03,201.014c namaskçtvà bràhmaõebhyo bràhmãü vidyàü nibodha me 03,201.015a idaü vi÷vaü jagat sarvam ajayyaü càpi sarva÷aþ 03,201.015c mahàbhåtàtmakaü brahman nàtaþ parataraü bhavet 03,201.016a mahàbhåtàni khaü vàyur agnir àpas tathà ca bhåþ 03,201.016b*1029_01 vàyur àkà÷asaüyuktaþ sarvabhåteùu vartate 03,201.016c ÷abdaþ spar÷a÷ ca råpaü ca raso gandha÷ ca tadguõàþ 03,201.016d*1030_01 tapasà hi samàpnoti yad yad evàbhivà¤chitam 03,201.016d*1031_01 tad indriyàõi saüyamya tapo bhavati nànyathà 03,201.017a teùàm api guõàþ sarve guõavçttiþ parasparam 03,201.017c pårvapårvaguõàþ sarve krama÷o guõiùu triùu 03,201.018a ùaùñhas tu cetanà nàma mana ity abhidhãyate 03,201.018c saptamã tu bhaved buddhir ahaükàras tataþ param 03,201.019a indriyàõi ca pa¤caiva rajaþ sattvaü tamas tathà 03,201.019c ity eùa saptada÷ako rà÷ir avyaktasaüj¤akaþ 03,201.020a sarvair ihendriyàrthais tu vyaktàvyaktaiþ susaüvçtaþ 03,201.020c caturviü÷aka ity eùa vyaktàvyaktamayo guõaþ 03,201.020e etat te sarvam àkhyàtaü kiü bhåyo ÷rotum icchasi 03,202.001 màrkaõóeya uvàca 03,202.001a evam uktaþ sa vipras tu dharmavyàdhena bhàrata 03,202.001c kathàm akathayad bhåyo manasaþ prãtivardhanãm 03,202.002 bràhmaõa 03,202.002a mahàbhåtàni yàny àhuþ pa¤ca dharmavidàü vara 03,202.002c ekaikasya guõàn samyak pa¤cànàm api me vada 03,202.003 vyàdha uvàca 03,202.003a bhåmir àpas tathà jyotir vàyur àkà÷am eva ca 03,202.003c guõottaràõi sarvàõi teùàü vakùyàmi te guõàn 03,202.004a bhåmiþ pa¤caguõà brahmann udakaü ca caturguõam 03,202.004c guõàs trayas tejasi ca traya÷ càkà÷avàtayoþ 03,202.005a ÷abdaþ spar÷a÷ ca råpaü ca raso gandha÷ ca pa¤camaþ 03,202.005c ete guõàþ pa¤ca bhåmeþ sarvebhyo guõavattaràþ 03,202.006a ÷abdaþ spar÷a÷ ca råpaü ca rasa÷ càpi dvijottama 03,202.006c apàm ete guõà brahman kãrtitàs tava suvrata 03,202.007a ÷abdaþ spar÷a÷ ca råpaü ca tejaso 'tha guõàs trayaþ 03,202.007c ÷abdaþ spar÷a÷ ca vàyau tu ÷abda àkà÷a eva ca 03,202.008a ete pa¤cada÷a brahman guõà bhåteùu pa¤casu 03,202.008c vartante sarvabhåteùu yeùu lokàþ pratiùñhitàþ 03,202.008e anyonyaü nàtivartante saüpac ca bhavati dvija 03,202.009a yadà tu viùamãbhàvam àcaranti caràcaràþ 03,202.009c tadà dehã deham anyaü vyatirohati kàlataþ 03,202.010a ànupårvyà vina÷yanti jàyante cànupårva÷aþ 03,202.010c tatra tatra hi dç÷yante dhàtavaþ pà¤cabhautikàþ 03,202.010e yair àvçtam idaü sarvaü jagat sthàvarajaïgamam 03,202.011a indriyaiþ sçjyate yad yat tat tad vyaktam iti smçtam 03,202.011c avyaktam iti vij¤eyaü liïgagràhyam atãndriyam 03,202.012a yathàsvaü gràhakàny eùàü ÷abdàdãnàm imàni tu 03,202.012c indriyàõi yadà dehã dhàrayann iha tapyate 03,202.013a loke vitatam àtmànaü lokaü càtmani pa÷yati 03,202.013c paràvaraj¤aþ saktaþ san sarvabhåtàni pa÷yati 03,202.014a pa÷yataþ sarvabhåtàni sarvàvasthàsu sarvadà 03,202.014c brahmabhåtasya saüyogo nà÷ubhenopapadyate 03,202.015a j¤ànamålàtmakaü kle÷am ativçttasya mohajam 03,202.015c loko buddhiprakà÷ena j¤eyamàrgeõa dç÷yate 03,202.016a anàdinidhanaü jantum àtmayoniü sadàvyayam 03,202.016c anaupamyam amårtaü ca bhagavàn àha buddhimàn 03,202.016e tapomålam idaü sarvaü yan màü viprànupçcchasi 03,202.017a indriyàõy eva tat sarvaü yat svarganarakàv ubhau 03,202.017c nigçhãtavisçùñàni svargàya narakàya ca 03,202.018a eùa yogavidhiþ kçtsno yàvad indriyadhàraõam 03,202.018c etan målaü hi tapasaþ kçtsnasya narakasya ca 03,202.019a indriyàõàü prasaïgena doùam çcchaty asaü÷ayam 03,202.019c saüniyamya tu tàny eva tataþ siddhim avàpnute 03,202.020a ùaõõàm àtmani nityànàm ai÷varyaü yo 'dhigacchati 03,202.020c na sa pàpaiþ kuto 'narthair yujyate vijitendriyaþ 03,202.021a rathaþ ÷arãraü puruùasya dçùñam; àtmà niyantendriyàõy àhur a÷vàn 03,202.021c tair apramattaþ ku÷alã sada÷vair; dàntaiþ sukhaü yàti rathãva dhãraþ 03,202.022a ùaõõàm àtmani nityànàm indriyàõàü pramàthinàm 03,202.022c yo dhãro dhàrayed ra÷mãn sa syàt paramasàrathiþ 03,202.023a indriyàõàü prasçùñànàü hayànàm iva vartmasu 03,202.023c dhçtiü kurvãta sàrathye dhçtyà tàni jayed dhruvam 03,202.024a indriyàõàü hi caratàü yan mano 'nuvidhãyate 03,202.024c tad asya harate buddhiü nàvaü vàyur ivàmbhasi 03,202.025a yeùu vipratipadyante ùañsu mohàt phalàgame 03,202.025c teùv adhyavasitàdhyàyã vindate dhyànajaü phalam 03,203.001 màrkaõóeya uvàca 03,203.001a evaü tu såkùme kathite dharmavyàdhena bhàrata 03,203.001c bràhmaõaþ sa punaþ såkùmaü papraccha susamàhitaþ 03,203.002 bràhmaõa uvàca 03,203.002a sattvasya rajasa÷ caiva tamasa÷ ca yathàtatham 03,203.002c guõàüs tattvena me bråhi yathàvad iha pçcchataþ 03,203.003 vyàdha uvàca 03,203.003a hanta te kathayiùyàmi yan màü tvaü paripçcchasi 03,203.003c eùàü guõàn pçthaktvena nibodha gadato mama 03,203.004a mohàtmakaü tamas teùàü raja eùàü pravartakam 03,203.004c prakà÷abahulatvàc ca sattvaü jyàya ihocyate 03,203.005a avidyàbahulo måóhaþ svapna÷ãlo vicetanaþ 03,203.005c durdç÷ãkas tamodhvastaþ sakrodhas tàmaso 'lasaþ 03,203.006a pravçttavàkyo mantrã ca yo 'nuràgy abhyasåyakaþ 03,203.006c vivitsamàno viprarùe stabdho mànã sa ràjasaþ 03,203.007a prakà÷abahulo dhãro nirvivitso 'nasåyakaþ 03,203.007c akrodhano naro dhãmàn dànta÷ caiva sa sàttvikaþ 03,203.008a sàttvikas tv atha saübuddho lokavçttena kli÷yate 03,203.008c yadà budhyati boddhavyaü lokavçttaü jugupsate 03,203.009a vairàgyasya hi råpaü tu pårvam eva pravartate 03,203.009c mçdur bhavaty ahaükàraþ prasãdaty àrjavaü ca yat 03,203.010a tato 'sya sarvadvaüdvàni pra÷àmyanti parasparam 03,203.010c na càsya saüyamo nàma kva cid bhavati ka÷ cana 03,203.011a ÷ådrayonau hi jàtasya sadguõàn upatiùñhataþ 03,203.011c vai÷yatvaü bhavati brahman kùatriyatvaü tathaiva ca 03,203.012a àrjave vartamànasya bràhmaõyam abhijàyate 03,203.012c guõàs te kãrtitàþ sarve kiü bhåyaþ ÷rotum icchasi 03,203.013 bràhmaõa uvàca 03,203.013a pàrthivaü dhàtum àsàdya ÷àrãro 'gniþ kathaü bhavet 03,203.013c avakà÷avi÷eùeõa kathaü vartayate 'nilaþ 03,203.014 màrkaõóeya uvàca 03,203.014a pra÷nam etaü samuddiùñaü bràhmaõena yudhiùñhira 03,203.014c vyàdhaþ sa kathayàm àsa bràhmaõàya mahàtmane 03,203.015 vyàdha uvàca 03,203.015a mårdhànam à÷rito vahniþ ÷arãraü paripàlayan 03,203.015c pràõo mårdhani càgnau ca vartamàno viceùñate 03,203.015e bhåtaü bhavyaü bhaviùyac ca sarvaü pràõe pratiùñhitam 03,203.016a ÷reùñhaü tad eva bhåtànàü brahmajyotir upàsmahe 03,203.016c sa jantuþ sarvabhåtàtmà puruùaþ sa sanàtanaþ 03,203.016e mano buddhir ahaükàro bhåtànàü viùaya÷ ca saþ 03,203.016f*1032_01 ÷arãramadhye nàbhiþ syàn nàbhyàm agniþ pratiùñhitaþ 03,203.016f*1033_01 avyaktaü sattvasaüj¤aü ca jãvaþ kàlaþ sa caiva hi 03,203.016f*1033_02 prakçtiþ puruùa÷ caiva pràõa eva dvijottama 03,203.016f*1033_03 jàgarti svapnakàle ca svapne svapnàyate ca saþ 03,203.016f*1033_04 jàgratsu balam àdhatte ceùñatsu ceùñayaty api 03,203.016f*1033_05 tasmin niruddhe viprendra mçta ity abhidhãyate 03,203.016f*1033_06 tyaktvà ÷arãraü bhåtàtmà punar anyat prapadyate 03,203.017a evaü tv iha sa sarvatra pràõena paripàlyate 03,203.017c pçùñhatas tu samànena svàü svàü gatim upà÷ritaþ 03,203.018a bastimåle gude caiva pàvakaþ samupà÷ritaþ 03,203.018c vahan måtraü purãùaü càpy apànaþ parivartate 03,203.019a prayatne karmaõi bale ya ekas triùu vartate 03,203.019c udàna iti taü pràhur adhyàtmaviduùo janàþ 03,203.020a saüdhau saüdhau saüniviùñaþ sarveùv api tathànilaþ 03,203.020c ÷arãreùu manuùyàõàü vyàna ity upadiùyate 03,203.020d*1034_01 tvaïmàüsamedomajjàsthirasaraktà÷ ca dhàtavaþ 03,203.021a dhàtuùv agnis tu vitataþ sa tu vàyusamãritaþ 03,203.021c rasàn dhàtåü÷ ca doùàü÷ ca vartayan paridhàvati 03,203.022a pràõànàü saünipàtàt tu saünipàtaþ prajàyate 03,203.022c åùmà càgnir iti j¤eyo yo 'nnaü pacati dehinàm 03,203.023a apànodànayor madhye pràõavyànau samàhitau 03,203.023c samanvitas tv adhiùñhànaü samyak pacati pàvakaþ 03,203.024a tasyàpi pàyuparyantas tathà syàd gudasaüj¤itaþ 03,203.024c srotàüsi tasmàj jàyante sarvapràõeùu dehinàm 03,203.025a agnivegavahaþ pràõo gudànte pratihanyate 03,203.025c sa årdhvam àgamya punaþ samutkùipati pàvakam 03,203.026a pakvà÷ayas tv adho nàbhyà årdhvam àmà÷ayaþ sthitaþ 03,203.026c nàbhimadhye ÷arãrasya pràõàþ sarve pratiùñhitàþ 03,203.027a pravçttà hçdayàt sarvàs tiryag årdhvam adhas tathà 03,203.027c vahanty annarasàn nàóyo da÷a pràõapracoditàþ 03,203.028a yoginàm eùa màrgas tu yena gacchanti tatparam 03,203.028c jitaklamàsanà dhãrà mårdhany àtmànam àdadhuþ 03,203.028e evaü sarveùu vitatau pràõàpànau hi dehiùu 03,203.028f*1035_01 tàv agnisahitau brahman viddhi vai pràõam àtmani 03,203.029a ekàda÷avikàràtmà kalàsaübhàrasaübhçtaþ 03,203.029c mårtimantaü hi taü viddhi nityaü karmajitàtmakam 03,203.030a tasmin yaþ saüsthito hy agnir nityaü sthàlyàm ivàhitaþ 03,203.030c àtmànaü taü vijànãhi nityaü yogajitàtmakam 03,203.031a devo yaþ saüsthitas tasminn abbindur iva puùkare 03,203.031c kùetraj¤aü taü vijànãhi nityaü tyàgajitàtmakam 03,203.032a jãvàtmakàni jànãhi rajaþ sattvaü tamas tathà 03,203.032c jãvam àtmaguõaü viddhi tathàtmànaü paràtmakam 03,203.033a sacetanaü jãvaguõaü vadanti; sa ceùñate ceùñayate ca sarvam 03,203.033c tataþ paraü kùetravido vadanti; pràkalpayad yo bhuvanàni sapta 03,203.034a evaü sarveùu bhåteùu bhåtàtmà na prakà÷ate 03,203.034c dç÷yate tv agryayà buddhyà såkùmayà j¤ànavedibhiþ 03,203.035a cittasya hi prasàdena hanti karma ÷ubhà÷ubham 03,203.035c prasannàtmàtmani sthitvà sukham ànantyam a÷nute 03,203.036a lakùaõaü tu prasàdasya yathà tçptaþ sukhaü svapet 03,203.036b*1036_01 sukhaduþkhe hi saütyajya nirdvaüdvo niùparigrahaþ 03,203.036c nivàte và yathà dãpo dãpyet ku÷aladãpitaþ 03,203.037a pårvaràtre pare caiva yu¤jànaþ satataü manaþ 03,203.037c laghvàhàro vi÷uddhàtmà pa÷yann àtmànam àtmani 03,203.038a pradãpteneva dãpena manodãpena pa÷yati 03,203.038c dçùñvàtmànaü niràtmànaü tadà sa tu vimucyate 03,203.039a sarvopàyais tu lobhasya krodhasya ca vinigrahaþ 03,203.039c etat pavitraü yaj¤ànàü tapo vai saükramo mataþ 03,203.040a nityaü krodhàt tapo rakùec chriyaü rakùeta matsaràt 03,203.040c vidyàü mànàpamànàbhyàm àtmànaü tu pramàdataþ 03,203.041a ànç÷aüsyaü paro dharmaþ kùamà ca paramaü balam 03,203.041c àtmaj¤ànaü paraü j¤ànaü paraü satyavrataü vratam 03,203.042a satyasya vacanaü ÷reyaþ satyaü j¤ànaü hitaü bhavet 03,203.042c yad bhåtahitam atyantaü tad vai satyaü paraü matam 03,203.043a yasya sarve samàrambhàþ nirà÷ãrbandhanàþ sadà 03,203.043c tyàge yasya hutaü sarvaü sa tyàgã sa ca buddhimàn 03,203.044a yato na gurur apy enaü cyàvayed upapàdayan 03,203.044c taü vidyàd brahmaõo yogaü viyogaü yogasaüj¤itam 03,203.045a na hiüsyàt sarvabhåtàni maitràyaõagata÷ caret 03,203.045c nedaü jãvitam àsàdya vairaü kurvãta kena cit 03,203.046a àkiücanyaü susaütoùo nirà÷itvam acàpalam 03,203.046c etad eva paraü j¤ànaü sadàtmaj¤ànam uttamam 03,203.047a parigrahaü parityajya bhava buddhyà yatavrataþ 03,203.047c a÷okaü sthànam àtiùñhen ni÷calaü pretya ceha ca 03,203.047d*1037_01 bàhyaspar÷eùu saktàtmà vindaty àtmani yat sukham 03,203.047d*1037_02 tad brahmayogayuktà[tmà] sukham a[kùayyam a]÷nute 03,203.048a taponityena dàntena muninà saüyatàtmanà 03,203.048c ajitaü jetukàmena bhàvyaü saïgeùv asaïginà 03,203.049a guõàguõam anàsaïgam ekakàryam anantaram 03,203.049c etad bràhmaõa te vçttam àhur ekapadaü sukham 03,203.050a parityajati yo duþkhaü sukhaü càpy ubhayaü naraþ 03,203.050c brahma pràpnoti so 'tyantam asaïgena ca gacchati 03,203.051a yathà÷rutam idaü sarvaü samàsena dvijottama 03,203.051c etat te sarvam àkhyàtaü kiü bhåyaþ ÷rotum icchasi 03,204.001 màrkaõóeya uvàca 03,204.001a evaü saükathite kçtsne mokùadharme yudhiùñhira 03,204.001c dçóhaü prãtamanà vipro dharmavyàdham uvàca ha 03,204.002a nyàyayuktam idaü sarvaü bhavatà parikãrtitam 03,204.002c na te 'sty aviditaü kiü cid dharmeùv iha hi dç÷yate 03,204.003 vyàdha uvàca 03,204.003a pratyakùaü mama yo dharmas taü pa÷ya dvijasattama 03,204.003c yena siddhir iyaü pràptà mayà bràhmaõapuügava 03,204.004a uttiùñha bhagavan kùipraü pravi÷yàbhyantaraü gçham 03,204.004c draùñum arhasi dharmaj¤a màtaraü pitaraü ca me 03,204.004d*1038_01 tasya vyàdhasya pitarau bràhmaõaþ saüdadar÷a ha 03,204.005 màrkaõóeya uvàca 03,204.005a ity uktaþ sa pravi÷yàtha dadar÷a paramàrcitam 03,204.005c saudhaü hçdyaü catuþ÷àlam atãva ca manoharam 03,204.006a devatàgçhasaükà÷aü daivatai÷ ca supåjitam 03,204.006c ÷ayanàsanasaübàdhaü gandhai÷ ca paramair yutam 03,204.007a tatra ÷uklàmbaradharau pitaràv asya påjitau 03,204.007c kçtàhàrau sutuùñau tàv upaviùñau varàsane 03,204.007e dharmavyàdhas tu tau dçùñvà pàdeùu ÷irasàpatat 03,204.008 vçddhàv åcatuþ 03,204.008a uttiùñhottiùñha dharmaj¤a dharmas tvàm abhirakùatu 03,204.008c prãtau svas tava ÷aucena dãrgham àyur avàpnuhi 03,204.008d*1039_01 gatim iùñàü tathà j¤ànam evaü ca paravàn bhava 03,204.008e satputreõa tvayà putra nityakàlaü supåjitau 03,204.008f*1040_01 sukham àvàü vasàvo 'tra devalokagatàv iva 03,204.009a na te 'nyad daivataü kiü cid daivateùv api vartate 03,204.009c prayatatvàd dvijàtãnàü damenàsi samanvitaþ 03,204.010a pituþ pitàmahà ye ca tathaiva prapitàmahàþ 03,204.010c prãtàs te satataü putra damenàvàü ca påjayà 03,204.011a manasà karmaõà vàcà ÷u÷råùà naiva hãyate 03,204.011c na cànyà vitathà buddhir dç÷yate sàüprataü tava 03,204.012a jàmadagnyena ràmeõa yathà vçddhau supåjitau 03,204.012c tathà tvayà kçtaü sarvaü tadvi÷iùñaü ca putraka 03,204.013 màrkaõóeya uvàca 03,204.013a tatas taü bràhmaõaü tàbhyàü dharmavyàdho nyavedayat 03,204.013c tau svàgatena taü vipram arcayàm àsatus tadà 03,204.014a pratigçhya ca tàü påjàü dvijaþ papraccha tàv ubhau 03,204.014c saputràbhyàü sabhçtyàbhyàü kaccid vàü ku÷alaü gçhe 03,204.014e anàmayaü ca vàü kaccit sadaiveha ÷arãrayoþ 03,204.015 vçddhàv åcatuþ 03,204.015a ku÷alaü no gçhe vipra bhçtyavarge ca sarva÷aþ 03,204.015c kaccit tvam apy avighnena saüpràpto bhagavann iha 03,204.016 màrkaõóeya uvàca 03,204.016a bàóham ity eva tau vipraþ pratyuvàca mudànvitaþ 03,204.016c dharmavyàdhas tu taü vipram arthavad vàkyam abravãt 03,204.017a pità màtà ca bhagavann etau me daivataü param 03,204.017c yad daivatebhyaþ kartavyaü tad etàbhyàü karomy aham 03,204.018a trayastriü÷ad yathà devàþ sarve ÷akrapurogamàþ 03,204.018c saüpåjyàþ sarvalokasya tathà vçddhàv imau mama 03,204.019a upahàràn àharanto devatànàü yathà dvijàþ 03,204.019c kurvate tadvad etàbhyàü karomy aham atandritaþ 03,204.020a etau me paramaü brahman pità màtà ca daivatam 03,204.020c etau puùpaiþ phalai ratnais toùayàmi sadà dvija 03,204.021a etàv evàgnayo mahyaü yàn vadanti manãùiõaþ 03,204.021c yaj¤à vedà÷ ca catvàraþ sarvam etau mama dvija 03,204.022a etadarthaü mama pràõà bhàryà putràþ suhçjjanàþ 03,204.022c saputradàraþ ÷u÷råùàü nityam eva karomy aham 03,204.023a svayaü ca snàpayàmy etau tathà pàdau pradhàvaye 03,204.023c àhàraü saüprayacchàmi svayaü ca dvijasattama 03,204.024a anukålàþ kathà vacmi vipriyaü parivarjayan 03,204.024c adharmeõàpi saüyuktaü priyam àbhyàü karomy aham 03,204.025a dharmam eva guruü j¤àtvà karomi dvijasattama 03,204.025c atandritaþ sadà vipra ÷u÷råùàü vai karomy aham 03,204.026a pa¤caiva guravo brahman puruùasya bubhåùataþ 03,204.026c pità màtàgnir àtmà ca guru÷ ca dvijasattama 03,204.027a eteùu yas tu varteta samyag eva dvijottama 03,204.027c bhaveyur agnayas tasya paricãrõàs tu nitya÷aþ 03,204.027e gàrhasthye vartamànasya dharma eùa sanàtanaþ 03,204.027f*1041_01 kathitas te mayà vipra kiü bhåyaþ ÷rotum icchasi 03,205.001 màrkaõóeya uvàca 03,205.001a gurå nivedya vipràya tau màtàpitaràv ubhau 03,205.001c punar eva sa dharmàtmà vyàdho bràhmaõam abravãt 03,205.002a pravçttacakùur jàto 'smi saüpa÷ya tapaso balam 03,205.002c yadartham ukto 'si tayà gacchasva mithilàm iti 03,205.003a pati÷u÷råùaparayà dàntayà satya÷ãlayà 03,205.003c mithilàyàü vasan vyàdhaþ sa te dharmàn pravakùyati 03,205.004 bràhmaõa uvàca 03,205.004a pativratàyàþ satyàyàþ ÷ãlàóhyàyà yatavrata 03,205.004c saüsmçtya vàkyaü dharmaj¤a guõavàn asi me mataþ 03,205.005 vyàdha uvàca 03,205.005a yat tadà tvaü dvija÷reùñha tayokto màü prati prabho 03,205.005c dçùñam etat tayà samyag ekapatnyà na saü÷ayaþ 03,205.006a tvadanugrahabuddhyà tu vipraitad dar÷itaü mayà 03,205.006c vàkyaü ca ÷çõu me tàta yat te vakùye hitaü dvija 03,205.007a tvayà vinikçtà màtà pità ca dvijasattama 03,205.007c anisçùño 'si niùkrànto gçhàt tàbhyàm anindita 03,205.007e vedoccàraõakàryàrtham ayuktaü tat tvayà kçtam 03,205.008a tava ÷okena vçddhau tàv andhau jàtau tapasvinau 03,205.008c tau prasàdayituü gaccha mà tvà dharmo 'tyagàn mahàn 03,205.009a tapasvã tvaü mahàtmà ca dharme ca nirataþ sadà 03,205.009c sarvam etad apàrthaü te kùipraü tau saüprasàdaya 03,205.009d*1042_01 tau prasàdya dvija÷reùñha yac chreyas tad avàpsyasi 03,205.010a ÷raddadhasva mama brahman nànyathà kartum arhasi 03,205.010c gamyatàm adya viprarùe ÷reyas te kathayàmy aham 03,205.011 bràhmaõa uvàca 03,205.011a yad etad uktaü bhavatà sarvaü satyam asaü÷ayam 03,205.011c prãto 'smi tava dharmaj¤a sàdhvàcàra guõànvita 03,205.012 vyàdha uvàca 03,205.012a daivatapratimo hi tvaü yas tvaü dharmam anuvrataþ 03,205.012c puràõaü ÷à÷vataü divyaü duùpràpam akçtàtmabhiþ 03,205.012d*1043_01 màtàpitroþ sakà÷aü hi gatvà tvaü dvijasattama 03,205.013a atandritaþ kuru kùipraü màtàpitror hi påjanam 03,205.013c ataþ param ahaü dharmaü nànyaü pa÷yàmi kaü cana 03,205.014 bràhmaõa uvàca 03,205.014a ihàham àgato diùñyà diùñyà me saügataü tvayà 03,205.014c ãdç÷à durlabhà loke narà dharmapradar÷akàþ 03,205.015a eko narasahasreùu dharmavid vidyate na và 03,205.015c prãto 'smi tava satyena bhadraü te puruùottama 03,205.016a patamàno hi narake bhavatàsmi samuddhçtaþ 03,205.016c bhavitavyam athaivaü ca yad dçùño 'si mayànagha 03,205.017a ràjà yayàtir dauhitraiþ patitas tàrito yathà 03,205.017c sadbhiþ puruùa÷àrdåla tathàhaü bhavatà tv iha 03,205.018a màtàpitçbhyàü ÷u÷råùàü kariùye vacanàt tava 03,205.018c nàkçtàtmà vedayati dharmàdharmavini÷cayam 03,205.019a durj¤eyaþ ÷à÷vato dharmaþ ÷ådrayonau hi vartatà 03,205.019c na tvàü ÷ådram ahaü manye bhavitavyaü hi kàraõam 03,205.019e yena karmavipàkena pràpteyaü ÷ådratà tvayà 03,205.020a etad icchàmi vij¤àtuü tattvena hi mahàmate 03,205.020c kàmayà bråhi me tathyaü sarvaü tvaü prayatàtmavàn 03,205.021 vyàdha uvàca 03,205.021a anatikramaõãyà hi bràhmaõà vai dvijottama 03,205.021c ÷çõu sarvam idaü vçttaü pårvadehe mamànagha 03,205.022a ahaü hi bràhmaõaþ pårvam àsaü dvijavaràtmaja 03,205.022c vedàdhyàyã suku÷alo vedàïgànàü ca pàragaþ 03,205.022e àtmadoùakçtair brahmann avasthàü pràptavàn imàm 03,205.023a ka÷ cid ràjà mama sakhà dhanurvedaparàyaõaþ 03,205.023c saüsargàd dhanuùi ÷reùñhas tato 'ham abhavaü dvija 03,205.024a etasminn eva kàle tu mçgayàü nirgato nçpaþ 03,205.024c sahito yodhamukhyai÷ ca mantribhi÷ ca susaüvçtaþ 03,205.024e tato 'bhyahan mçgàüs tatra subahån à÷ramaü prati 03,205.025a atha kùiptaþ ÷aro ghoro mayàpi dvijasattama 03,205.025b*1044_01 tato mçgàn varàhàü÷ ca mahiùàü÷ ca mahãpatiþ 03,205.025b*1044_02 jaghàna puruùavyàghraþ sa ràjà bràhmaõottama 03,205.025b*1044_03 tato 'ham api krãóàrthaü ràj¤aþ priyahite rataþ 03,205.025b*1044_04 varàn nighnan varàhàü÷ ca ÷araiþ saünataparvabhiþ 03,205.025b*1044_05 vanadurgeùu dharmaj¤a samaü ràj¤à mahàtmanà 03,205.025b*1044_06 vyacaraü dhanur àdàya mçgahà lubdhako yathà 03,205.025b*1044_07 tatrà÷ramasamabhyà÷e mayà dharmavidàü vara 03,205.025b*1044_08 mçgasya vajrasaükà÷aþ ÷araþ kùiptas tadà dvija 03,205.025c tàóita÷ ca munis tena ÷areõànataparvaõà 03,205.026a bhåmau nipatito brahmann uvàca pratinàdayan 03,205.026c nàparàdhyàmy ahaü kiü cit kena pàpam idaü kçtam 03,205.027a manvànas taü mçgaü càhaü saüpràptaþ sahasà munim 03,205.027c apa÷yaü tam çùiü viddhaü ÷areõànataparvaõà 03,205.027e tam ugratapasaü vipraü niùñanantaü mahãtale 03,205.028a akàryakaraõàc càpi bhç÷aü me vyathitaü manaþ 03,205.028c ajànatà kçtam idaü mayety atha tam abruvam 03,205.028e kùantum arhasi me brahmann iti cokto mayà muniþ 03,205.029a tataþ pratyabravãd vàkyam çùir màü krodhamårchitaþ 03,205.029c vyàdhas tvaü bhavità kråra ÷ådrayonàv iti dvija 03,206.001 vyàdha uvàca 03,206.001a evaü ÷apto 'ham çùiõà tadà dvijavarottama 03,206.001c abhiprasàdayam çùiü girà vàkyavi÷àradam 03,206.002a ajànatà mayàkàryam idam adya kçtaü mune 03,206.002c kùantum arhasi tat sarvaü prasãda bhagavann iti 03,206.003 çùir uvàca 03,206.003a nànyathà bhavità ÷àpa evam etad asaü÷ayam 03,206.003c ànç÷aüsyàd ahaü kiü cit kartànugraham adya te 03,206.004a ÷ådrayonau vartamàno dharmaj¤o bhavità hy asi 03,206.004c màtàpitro÷ ca ÷u÷råùàü kariùyasi na saü÷ayaþ 03,206.005a tayà ÷u÷råùayà siddhiü mahatãü samavàpsyasi 03,206.005c jàtismara÷ ca bhavità svargaü caiva gamiùyasi 03,206.005d*1045_01 bhåtvà ca dhàrmiko vyàdhaþ pitroþ ÷u÷råùaõe rataþ 03,206.005e ÷àpakùayànte nirvçtte bhavitàsi punar dvijaþ 03,206.006 vyàdha uvàca 03,206.006a evaü ÷aptaþ purà tena çùiõàsmy ugratejasà 03,206.006c prasàda÷ ca kçtas tena mamaivaü dvipadàü vara 03,206.007a ÷araü coddhçtavàn asmi tasya vai dvijasattama 03,206.007c à÷ramaü ca mayà nãto na ca pràõair vyayujyata 03,206.008a etat te sarvam àkhyàtaü yathà mama puràbhavat 03,206.008c abhita÷ càpi gantavyaü mayà svargaü dvijottama 03,206.009 bràhmaõa uvàca 03,206.009a evam etàni puruùà duþkhàni ca sukhàni ca 03,206.009c pràpnuvanti mahàbuddhe notkaõñhàü kartum arhasi 03,206.009e duùkaraü hi kçtaü tàta jànatà jàtim àtmanaþ 03,206.009f*1046_01 lokavçttàntatattvaj¤a nityaü dharmaparàyaõa 03,206.010a karmadoùa÷ ca vai vidvann àtmajàtikçtena vai 03,206.010c kaü cit kàlaü mçùyatàü vai tato 'si bhavità dvijaþ 03,206.010e sàüprataü ca mato me 'si bràhmaõo nàtra saü÷ayaþ 03,206.011a bràhmaõaþ patanãyeùu vartamàno vikarmasu 03,206.011c dàmbhiko duùkçtapràyaþ ÷ådreõa sadç÷o bhavet 03,206.012a yas tu ÷ådro dame satye dharme ca satatotthitaþ 03,206.012c taü bràhmaõam ahaü manye vçttena hi bhaved dvijaþ 03,206.013a karmadoùeõa viùamàü gatim àpnoti dàruõàm 03,206.013c kùãõadoùam ahaü manye càbhitas tvàü narottama 03,206.014a kartum arhasi notkaõñhàü tvadvidhà hy aviùàdinaþ 03,206.014c lokavçttàntavçttaj¤à nityaü dharmaparàyaõàþ 03,206.015 vyàdha uvàca 03,206.015a praj¤ayà mànasaü duþkhaü hanyàc chàrãram auùadhaiþ 03,206.015c etad vij¤ànasàmarthyaü na bàlaiþ samatàü vrajet 03,206.016a aniùñasaüprayogàc ca viprayogàt priyasya ca 03,206.016c mànuùà mànasair duþkhair yujyante alpabuddhayaþ 03,206.017a guõair bhåtàni yujyante viyujyante tathaiva ca 03,206.017c sarvàõi naitad ekasya ÷okasthànaü hi vidyate 03,206.018a aniùñenànvitaü pa÷yaüs tathà kùipraü virajyate 03,206.018c tata÷ ca pratikurvanti yadi pa÷yanty upakramam 03,206.018e ÷ocato na bhavet kiü cit kevalaü paritapyate 03,206.019a parityajanti ye duþkhaü sukhaü vàpy ubhayaü naràþ 03,206.019c ta eva sukham edhante j¤ànatçptà manãùiõaþ 03,206.020a asaütoùaparà måóhàþ saütoùaü yànti paõóitàþ 03,206.020c asaütoùasya nàsty antas tuùñis tu paramaü sukham 03,206.020e na ÷ocanti gatàdhvànaþ pa÷yantaþ paramàü gatim 03,206.021a na viùàde manaþ kàryaü viùàdo viùam uttamam 03,206.021c màrayaty akçtapraj¤aü bàlaü kruddha ivoragaþ 03,206.022a yaü viùàdo 'bhibhavati viùame samupasthite 03,206.022c tejasà tasya hãnasya puruùàrtho na vidyate 03,206.023a ava÷yaü kriyamàõasya karmaõo dç÷yate phalam 03,206.023c na hi nirvedam àgamya kiü cit pràpnoti ÷obhanam 03,206.024a athàpy upàyaü pa÷yeta duþkhasya parimokùaõe 03,206.024c a÷ocann àrabhetaiva yukta÷ càvyasanã bhavet 03,206.025a bhåteùv abhàvaü saücintya ye tu buddheþ paraü gatàþ 03,206.025c na ÷ocanti kçtapraj¤àþ pa÷yantaþ paramàü gatim 03,206.026a na ÷ocàmi ca vai vidvan kàlàkàïkùã sthito 'smy aham 03,206.026c etair nidar÷anair brahman nàvasãdàmi sattama 03,206.027 bràhmaõa uvàca 03,206.027a kçtapraj¤o 'si medhàvã buddhi÷ ca vipulà tava 03,206.027c nàhaü bhavantaü ÷ocàmi j¤ànatçpto 'si dharmavit 03,206.028a àpçcche tvàü svasti te 'stu dharmas tvà parirakùatu 03,206.028c apramàdas tu kartavyo dharme dharmabhçtàü vara 03,206.029 màrkaõóeya uvàca 03,206.029a bàóham ity eva taü vyàdhaþ kçtà¤jalir uvàca ha 03,206.029c pradakùiõam atho kçtvà prasthito dvijasattamaþ 03,206.030a sa tu gatvà dvijaþ sarvàü ÷u÷råùàü kçtavàüs tadà 03,206.030c màtàpitçbhyàü vçddhàbhyàü yathànyàyaü susaü÷itaþ 03,206.031a etat te sarvam àkhyàtaü nikhilena yudhiùñhira 03,206.031c pçùñavàn asi yaü tàta dharmaü dharmabhçtàü vara 03,206.032a pativratàyà màhàtmyaü bràhmaõasya ca sattama 03,206.032c màtàpitro÷ ca ÷u÷råùà vyàdhe dharma÷ ca kãrtitaþ 03,206.033 yudhiùñhira uvàca 03,206.033a atyadbhutam idaü brahman dharmàkhyànam anuttamam 03,206.033c sarvadharmabhçtàü ÷reùñha kathitaü dvijasattama 03,206.034a sukha÷ravyatayà vidvan muhårtam iva me gatam 03,206.034c na hi tçpto 'smi bhagava¤ ÷çõvàno dharmam uttamam 03,207.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,207.001a ÷rutvemàü dharmasaüyuktàü dharmaràjaþ kathàü ÷ubhàm 03,207.001c punaþ papraccha tam çùiü màrkaõóeyaü tapasvinam 03,207.002 yudhiùñhira uvàca 03,207.002a katham agnir vanaü yàtaþ kathaü càpy aïgiràþ purà 03,207.002c naùñe 'gnau havyam avahad agnir bhåtvà mahàn çùiþ 03,207.003a agnir yadà tv eka eva bahutvaü càsya karmasu 03,207.003c dç÷yate bhagavan sarvam etad icchàmi veditum 03,207.004a kumàra÷ ca yathotpanno yathà càgneþ suto 'bhavat 03,207.004c yathà rudràc ca saübhåto gaïgàyàü kçttikàsu ca 03,207.005a etad icchàmy ahaü tvattaþ ÷rotuü bhàrgavanandana 03,207.005c kautåhalasamàviùño yathàtathyaü mahàmune 03,207.005d*1047_01 vaktum arhasi me brahmann itihàsam imaü ÷ubham 03,207.006 màrkaõóeya uvàca 03,207.006a atràpy udàharantãmam itihàsaü puràtanam 03,207.006c yathà kruddho hutavahas tapas taptuü vanaü gataþ 03,207.007a yathà ca bhagavàn agniþ svayam evàïgiràbhavat 03,207.007c saütàpayan svaprabhayà nà÷ayaüs timiràõi ca 03,207.007d*1048_01 puràïgirà mahàbàho cacàra tapa uttamam 03,207.008a à÷ramastho mahàbhàgo havyavàhaü vi÷eùayan 03,207.008c tathà sa bhåtvà tu tadà jagat sarvaü prakà÷ayan 03,207.009a tapa÷ caraü÷ ca hutabhuk saütaptas tasya tejasà 03,207.009c bhç÷aü glàna÷ ca tejasvã na sa kiü cit prajaj¤ivàn 03,207.010a atha saücintayàm àsa bhagavàn havyavàhanaþ 03,207.010c anyo 'gnir iha lokànàü brahmaõà saüpravartitaþ 03,207.010e agnitvaü vipranaùñaü hi tapyamànasya me tapaþ 03,207.011a katham agniþ punar ahaü bhaveyam iti cintya saþ 03,207.011c apa÷yad agnival lokàüs tàpayantaü mahàmunim 03,207.012a sopàsarpac chanair bhãtas tam uvàca tadàïgiràþ 03,207.012c ÷ãghram eva bhavasvàgnis tvaü punar lokabhàvanaþ 03,207.012e vij¤àta÷ càsi lokeùu triùu saüsthànacàriùu 03,207.013a tvam agne prathamaþ sçùño brahmaõà timiràpahaþ 03,207.013c svasthànaü pratipadyasva ÷ãghram eva tamonuda 03,207.014 agnir uvàca 03,207.014a naùñakãrtir ahaü loke bhavठjàto hutà÷anaþ 03,207.014c bhavantam eva j¤àsyanti pàvakaü na tu màü janàþ 03,207.015a nikùipàmy aham agnitvaü tvam agniþ prathamo bhava 03,207.015c bhaviùyàmi dvitãyo 'haü pràjàpatyaka eva ca 03,207.016 aïgirà uvàca 03,207.016a kuru puõyaü prajàsvargyaü bhavàgnis timiràpahaþ 03,207.016c màü ca deva kuruùvàgne prathamaü putram a¤jasà 03,207.017 màrkaõóeya uvàca 03,207.017a tac chrutvàïgiraso vàkyaü jàtavedàs tathàkarot 03,207.017c ràjan bçhaspatir nàma tasyàpy aïgirasaþ sutaþ 03,207.018a j¤àtvà prathamajaü taü tu vahner àïgirasaü sutam 03,207.018c upetya devàþ papracchuþ kàraõaü tatra bhàrata 03,207.019a sa tu pçùñas tadà devais tataþ kàraõam abravãt 03,207.019c pratyagçhõaüs tu devà÷ ca tad vaco 'ïgirasas tadà 03,207.020a atra nànàvidhàn agnãn pravakùyàmi mahàprabhàn 03,207.020c karmabhir bahubhiþ khyàtàn nànàtvaü bràhmaõeùv iha 03,208.001 màrkaõóeya uvàca 03,208.001a brahmaõo yas tçtãyas tu putraþ kurukulodvaha 03,208.001c tasyàpavasutà bhàryà prajàs tasyàpi me ÷çõu 03,208.002a bçhajjyotir bçhatkãrtir bçhadbrahmà bçhanmanàþ 03,208.002c bçhanmantro bçhadbhàsas tathà ràjan bçhaspatiþ 03,208.003a prajàsu tàsu sarvàsu råpeõàpratimàbhavat 03,208.003c devã bhànumatã nàma prathamàïgirasaþ sutà 03,208.004a bhåtànàm eva sarveùàü yasyàü ràgas tadàbhavat 03,208.004c ràgàd ràgeti yàm àhur dvitãyàïgirasaþ sutà 03,208.005a yàü kapardisutàm àhur dç÷yàdç÷yeti dehinaþ 03,208.005c tanutvàt sà sinãvàlã tçtãyàïgirasaþ sutà 03,208.006a pa÷yaty arciùmatã bhàbhir havirbhi÷ ca haviùmatã 03,208.006c ùaùñhãm aïgirasaþ kanyàü puõyàm àhur haviùmatãm 03,208.007a mahàmakheùv àïgirasã dãptimatsu mahàmatã 03,208.007c mahàmatãti vikhyàtà saptamã kathyate sutà 03,208.008a yàü tu dçùñvà bhagavatãü janaþ kuhukuhàyate 03,208.008c ekànaü÷eti yàm àhuþ kuhåm aïgirasaþ sutàm 03,209.001 màrkaõóeya uvàca 03,209.001a bçhaspate÷ càndramasã bhàryàbhåd yà ya÷asvinã 03,209.001c agnãn sàjanayat puõyàn ùaóekàü càpi putrikàm 03,209.002a àhutiùv eva yasyàgner haviùàjyaü vidhãyate 03,209.002c so 'gnir bçhaspateþ putraþ ÷aüyur nàma mahàprabhaþ 03,209.003a càturmàsyeùu yasyeùñyàm a÷vamedhe 'grajaþ pa÷uþ 03,209.003c dãpto jvàlair anekàbhair agnir eko 'tha vãryavàn 03,209.004a ÷aüyor apratimà bhàryà satyà satyà ca dharmajà 03,209.004c agnis tasya suto dãptas tisraþ kanyà÷ ca suvratàþ 03,209.005a prathamenàjyabhàgena påjyate yo 'gnir adhvare 03,209.005c agnis tasya bharadvàjaþ prathamaþ putra ucyate 03,209.006a paurõamàsyeùu sarveùu haviùàjyaü sruvodyatam 03,209.006c bharato nàmataþ so 'gnir dvitãyaþ ÷aüyutaþ sutaþ 03,209.007a tisraþ kanyà bhavanty anyà yàsàü sa bharataþ patiþ 03,209.007c bharatas tu sutas tasya bharaty ekà ca putrikà 03,209.008a bharato bharatasyàgneþ pàvakas tu prajàpateþ 03,209.008c mahàn atyartham ahitas tathà bharatasattama 03,209.009a bharadvàjasya bhàryà tu vãrà vãra÷ ca piõóadaþ 03,209.009c pràhur àjyena tasyejyàü somasyeva dvijàþ ÷anaiþ 03,209.010a haviùà yo dvitãyena somena saha yujyate 03,209.010c rathaprabhå rathadhvànaþ kumbharetàþ sa ucyate 03,209.011a sarayvàü janayat siddhiü bhànuü bhàbhiþ samàvçõot 03,209.011c àgneyam ànayan nityam àhvàneùv eùa kathyate 03,209.012a yas tu na cyavate nityaü ya÷asà varcasà ÷riyà 03,209.012c agnir ni÷cyavano nàma pçthivãü stauti kevalam 03,209.013a vipàpmà kaluùair mukto vi÷uddha÷ càrciùà jvalan 03,209.013c vipàpo 'gniþ sutas tasya satyaþ samayakarmasu 03,209.014a àkro÷atàü hi bhåtànàü yaþ karoti hi niùkçtim 03,209.014c agniþ sa niùkçtir nàma ÷obhayaty abhisevitaþ 03,209.015a anukåjanti yeneha vedanàrtàþ svayaü janàþ 03,209.015c tasya putraþ svano nàma pàvakaþ sa rujaskaraþ 03,209.016a yas tu vi÷vasya jagato buddhim àkramya tiùñhati 03,209.016c taü pràhur adhyàtmavido vi÷vajin nàma pàvakam 03,209.017a antaràgniþ ÷rito yo hi bhuktaü pacati dehinàm 03,209.017c sa yaj¤e vi÷vabhuï nàma sarvalokeùu bhàrata 03,209.018a brahmacàrã yatàtmà ca satataü vipulavrataþ 03,209.018c bràhmaõàþ påjayanty enaü pàkayaj¤eùu pàvakam 03,209.019a prathito gopatir nàma nadã yasyàbhavat priyà 03,209.019c tasmin sarvàõi karmàõi kriyante karmakartçbhiþ 03,209.020a vaóavàmukhaþ pibaty ambho yo 'sau paramadàruõaþ 03,209.020c årdhvabhàg årdhvabhàï nàma kaviþ pràõà÷ritas tu saþ 03,209.021a udagdvàraü havir yasya gçhe nityaü pradãyate 03,209.021c tataþ sviùñaü bhaved àjyaü sviùñakçt paramaþ smçtaþ 03,209.022a yaþ pra÷ànteùu bhåteùu manyur bhavati pàvakaþ 03,209.022b*1049_01 manyumàn nàma bhagavàn agnir eva mahàbalaþ 03,209.022b*1049_02 àraõyàni tathà gràmyàn yo dahan saüprakà÷ate 03,209.022b*1049_03 svayam utpatitaþ ÷rãmàn vçddhimàn nàma pàvakaþ 03,209.022b*1050_01 krodhaþ sa tu mahàtejà vij¤eyaþ sarvadehiùu 03,209.022c krodhasya tu raso jaj¤e manyatã càtha putrikà 03,209.022e svàheti dàruõà krårà sarvabhåteùu tiùñhati 03,209.023a tridive yasya sadç÷o nàsti råpeõa ka÷ cana 03,209.023c atulyatvàt kçto devair nàmnà kàmas tu pàvakaþ 03,209.024a saüharùàd dhàrayan krodhaü dhanvã sragvã rathe sthitaþ 03,209.024c samare nà÷ayec chatrån amogho nàma pàvakaþ 03,209.025a uktho nàma mahàbhàga tribhir ukthair abhiùñutaþ 03,209.025c mahàvàcaü tv ajanayat sakàmà÷vaü hi yaü viduþ 03,210.001 màrkaõóeya uvàca 03,210.001a kà÷yapo hy atha vàsiùñhaþ pràõa÷ ca pràõaputrakaþ 03,210.001c agnir àïgirasa÷ caiva cyavanas triùuvarcakaþ 03,210.002a acaranta tapas tãvraü putràrthe bahuvàrùikam 03,210.002c putraü labhema dharmiùñhaü ya÷asà brahmaõà samam 03,210.003a mahàvyàhçtibhir dhyàtaþ pa¤cabhis tais tadà tv atha 03,210.003c jaj¤e tejomayo 'rciùmàn pa¤cavarõaþ prabhàvanaþ 03,210.004a samiddho 'gniþ ÷iras tasya bàhå såryanibhau tathà 03,210.004c tvaï netre ca suvarõàbhe kçùõe jaïghe ca bhàrata 03,210.005a pa¤cavarõaþ sa tapasà kçtas taiþ pa¤cabhir janaiþ 03,210.005c pà¤cajanyaþ ÷ruto vede pa¤cavaü÷akaras tu saþ 03,210.006a da÷a varùasahasràõi tapas taptvà mahàtapàþ 03,210.006c janayat pàvakaü ghoraü pitéõàü sa prajàþ sçjan 03,210.007a bçhad rathaütaraü mårdhno vaktràc ca tarasàharau 03,210.007c ÷ivaü nàbhyàü balàd indraü vàyvagnã pràõato 'sçjat 03,210.008a bàhubhyàm anudàttau ca vi÷ve bhåtàni caiva ha 03,210.008c etàn sçùñvà tataþ pa¤ca pitéõàm asçjat sutàn 03,210.009a bçhadårjasya praõidhiþ kà÷yapasya bçhattaraþ 03,210.009c bhànur aïgiraso vãraþ putro varcasya saubharaþ 03,210.010a pràõasya cànudàtta÷ ca vyàkhyàtàþ pa¤ca vaü÷ajàþ 03,210.010c devàn yaj¤amuùa÷ cànyàn sçjan pa¤cada÷ottaràn 03,210.011a abhãmam atibhãmaü ca bhãmaü bhãmabalàbalam 03,210.011c etàn yaj¤amuùaþ pa¤ca devàn abhyasçjat tapaþ 03,210.012a sumitraü mitravantaü ca mitraj¤aü mitravardhanam 03,210.012c mitradharmàõam ity etàn devàn abhyasçjat tapaþ 03,210.013a surapravãraü vãraü ca suke÷aü ca suvarcasam 03,210.013c suràõàm api hantàraü pa¤caitàn asçjat tapaþ 03,210.014a trividhaü saüsthità hy ete pa¤ca pa¤ca pçthak pçthak 03,210.014c muùõanty atra sthità hy ete svargato yaj¤ayàjinaþ 03,210.015a teùàm iùñaü haranty ete nighnanti ca mahad bhuvi 03,210.015c spardhayà havyavàhànàü nighnanty ete haranti ca 03,210.016a havir vedyàü tad àdànaü ku÷alaiþ saüpravartitam 03,210.016c tad ete nopasarpanti yatra càgniþ sthito bhavet 03,210.017a cito 'gnir udvahan yaj¤aü pakùàbhyàü tàn prabàdhate 03,210.017c mantraiþ pra÷amità hy ete neùñaü muùõanti yaj¤iyam 03,210.018a bçhadukthatapasyaiva putro bhåmim upà÷ritaþ 03,210.018c agnihotre håyamàne pçthivyàü sadbhir ijyate 03,210.019a rathaütara÷ ca tapasaþ putro 'gniþ paripañhyate 03,210.019c mitravindàya vai tasya havir adhvaryavo viduþ 03,210.019d*1051_01 etaiþ saha mahàbhàga tapas tejasvibhir nçpa 03,210.019e mumude paramaprãtaþ saha putrair mahàya÷àþ 03,211.001 màrkaõóeya uvàca 03,211.001a gurubhir niyamair yukto bharato nàma pàvakaþ 03,211.001c agniþ puùñimatir nàma tuùñaþ puùñiü prayacchati 03,211.001e bharaty eùa prajàþ sarvàs tato bharata ucyate 03,211.001f*1052_01 satataü bharata÷reùñha pàvako vai mahàprabhaþ 03,211.002a agnir yas tu ÷ivo nàma ÷aktipåjàpara÷ ca saþ 03,211.002c duþkhàrtànàü sa sarveùàü ÷ivakçt satataü ÷ivaþ 03,211.003a tapasas tu phalaü dçùñvà saüpravçddhaü tapo mahat 03,211.003c uddhartukàmo matimàn putro jaj¤e puraüdaraþ 03,211.004a åùmà caivoùmaõo jaj¤e so 'gnir bhåteùu lakùyate 03,211.004c agni÷ càpi manur nàma pràjàpatyam akàrayat 03,211.005a ÷aübhum agnim atha pràhur bràhmaõà vedapàragàþ 03,211.005c àvasathyaü dvijàþ pràhur dãptam agniü mahàprabham 03,211.006a årjaskaràn havyavàhàn suvarõasadç÷aprabhàn 03,211.006c agnis tapo hy ajanayat pa¤ca yaj¤asutàn iha 03,211.007a pra÷ànte 'gnir mahàbhàga pari÷rànto gavàüpatiþ 03,211.007c asurठjanayan ghoràn martyàü÷ caiva pçthagvidhàn 03,211.008a tapasa÷ ca manuü putraü bhànuü càpy aïgiràsçjat 03,211.008c bçhadbhànuü tu taü pràhur bràhmaõà vedapàragàþ 03,211.009a bhànor bhàryà suprajà tu bçhadbhàsà tu somajà 03,211.009c asçjetàü tu ùañ putrठ÷çõu tàsàü prajàvidhim 03,211.009c*1053_01 **** **** tadà sà kanyayà saha 03,211.009c*1053_02 bhànor aïgirasasyàtha 03,211.010a durbalànàü tu bhåtànàü tanuü yaþ saüprayacchati 03,211.010c tam agniü baladaü pràhuþ prathamaü bhànutaþ sutam 03,211.011a yaþ pra÷ànteùu bhåteùu manyur bhavati dàruõaþ 03,211.011c agniþ sa manyumàn nàma dvitãyo bhànutaþ sutaþ 03,211.012a dar÷e ca paurõamàse ca yasyeha havir ucyate 03,211.012c viùõur nàmeha yo 'gnis tu dhçtimàn nàma so 'ïgiràþ 03,211.013a indreõa sahitaü yasya havir àgrayaõaü smçtam 03,211.013c agnir àgrayaõo nàma bhànor evànvayas tu saþ 03,211.014a càturmàsyeùu nityànàü haviùàü yo niragrahaþ 03,211.014c caturbhiþ sahitaþ putrair bhànor evànvayas tu saþ 03,211.015a ni÷àü tv ajanayat kanyàm agnãùomàv ubhau tathà 03,211.015c manor evàbhavad bhàryà suùuve pa¤ca pàvakàn 03,211.016a påjyate haviùàgryeõa càturmàsyeùu pàvakaþ 03,211.016c parjanyasahitaþ ÷rãmàn agnir vai÷vànaras tu saþ 03,211.017a asya lokasya sarvasya yaþ patiþ paripañhyate 03,211.017c so 'gnir vi÷vapatir nàma dvitãyo vai manoþ sutaþ 03,211.017e tataþ sviùñaü bhaved àjyaü sviùñakçt paramaþ smçtaþ 03,211.018a kanyà sà rohiõã nàma hiraõyaka÷ipoþ sutà 03,211.018c karmaõàsau babhau bhàryà sa vahniþ sa prajàpatiþ 03,211.019a pràõam à÷ritya yo dehaü pravartayati dehinàm 03,211.019c tasya saünihito nàma ÷abdaråpasya sàdhanaþ 03,211.020a ÷uklakçùõagatir devo yo bibharti hutà÷anam 03,211.020c akalmaùaþ kalmaùàõàü kartà krodhà÷ritas tu saþ 03,211.021a kapilaü paramarùiü ca yaü pràhur yatayaþ sadà 03,211.021c agniþ sa kapilo nàma sàükhyayogapravartakaþ 03,211.022a agnir yacchati bhåtàni yena bhåtàni nityadà 03,211.022c karmasv iha vicitreùu so 'graõãr vahnir ucyate 03,211.023a imàn anyàn samasçjat pàvakàn prathitàn bhuvi 03,211.023c agnihotrasya duùñasya pràya÷cittàrtham ulbaõàn 03,211.024a saüspç÷eyur yadànyonyaü kathaü cid vàyunàgnayaþ 03,211.024c iùñir aùñàkapàlena kàryà vai ÷ucaye 'gnaye 03,211.025a dakùiõàgnir yadà dvàbhyàü saüsçjeta tadà kila 03,211.025c iùñir aùñàkapàlena kàryà vai vãtaye 'gnaye 03,211.026a yady agnayo hi spç÷yeyur nive÷asthà davàgninà 03,211.026c iùñir aùñàkapàlena kàryà tu ÷ucaye 'gnaye 03,211.027a agniü rajasvalà cet strã saüspç÷ed agnihotrikam 03,211.027c iùñir aùñàkapàlena kàryà dasyumate 'gnaye 03,211.028a mçtaþ ÷råyeta yo jãvan pareyuþ pa÷avo yathà 03,211.028c iùñir aùñàkapàlena kartavyàbhimate 'gnaye 03,211.029a àrto na juhuyàd agniü triràtraü yas tu bràhmaõaþ 03,211.029c iùñir aùñàkapàlena kàryà syàd uttaràgnaye 03,211.030a dar÷aü ca paurõamàsaü ca yasya tiùñhet pratiùñhitam 03,211.030c iùñir aùñàkapàlena kàryà pathikçte 'gnaye 03,211.031a såtikàgnir yadà càgniü saüspç÷ed agnihotrikam 03,211.031c iùñir aùñàkapàlena kàryà càgnimate 'gnaye 03,212.001 màrkaõóeya uvàca 03,212.001a àpasya mudità bhàryà sahasya paramà priyà 03,212.001c bhåpatir bhuvabhartà ca janayat pàvakaü param 03,212.002a bhåtànàü càpi sarveùàü yaü pràhuþ pàvakaü patim 03,212.002c àtmà bhuvanabharteti sànvayeùu dvijàtiùu 03,212.003a mahatàü caiva bhåtànàü sarveùàm iha yaþ patiþ 03,212.003c bhagavàn sa mahàtejà nityaü carati pàvakaþ 03,212.004a agnir gçhapatir nàma nityaü yaj¤eùu påjyate 03,212.004c hutaü vahati yo havyam asya lokasya pàvakaþ 03,212.005a apàü garbho mahàbhàgaþ sahaputro mahàdbhutaþ 03,212.005c bhåpatir bhuvabhartà ca mahataþ patir ucyate 03,212.006a dahan mçtàni bhåtàni tasyàgnir bharato 'bhavat 03,212.006c agniùñome ca niyataþ kratu÷reùñho bharasya tu 03,212.006d*1054_01 sa vanhiþ prathamo nityaü devair anviùyate prabhuþ 03,212.007a àyàntaü niyataü dçùñvà pravive÷àrõavaü bhayàt 03,212.007c devàs taü nàdhigacchanti màrgamàõà yathàdi÷am 03,212.008a dçùñvà tv agnir atharvàõaü tato vacanam abravãt 03,212.008c devànàü vaha havyaü tvam ahaü vãra sudurbalaþ 03,212.008e atharvan gaccha madhvakùaü priyam etat kuruùva me 03,212.009a preùya càgnir atharvàõam anyaü de÷aü tato 'gamat 03,212.009c matsyàs tasya samàcakhyuþ kruddhas tàn agnir abravãt 03,212.010a bhakùyà vai vividhair bhàvair bhaviùyatha ÷arãriõàm 03,212.010c atharvàõaü tathà càpi havyavàho 'bravãd vacaþ 03,212.011a anunãyamàno 'pi bhç÷aü devavàkyàd dhi tena saþ 03,212.011c naicchad voóhuü haviþ sarvaü ÷arãraü ca samatyajat 03,212.012a sa tac charãraü saütyajya pravive÷a dharàü tadà 03,212.012c bhåmiü spçùñvàsçjad dhàtån pçthak pçthag atãva hi 03,212.013a àsyàt sugandhi teja÷ ca asthibhyo devadàru ca 03,212.013c ÷leùmaõaþ sphañikaü tasya pittàn marakataü tathà 03,212.014a yakçt kçùõàyasaü tasya tribhir eva babhuþ prajàþ 03,212.014c nakhàs tasyàbhrapañalaü ÷iràjàlàni vidrumam 03,212.014e ÷arãràd vividhà÷ cànye dhàtavo 'syàbhavan nçpa 03,212.015a evaü tyaktvà ÷arãraü tu parame tapasi sthitaþ 03,212.015c bhçgvaïgiràdibhir bhåyas tapasotthàpitas tadà 03,212.016a bhç÷aü jajvàla tejasvã tapasàpyàyitaþ ÷ikhã 03,212.016c dçùñvà çùãn bhayàc càpi pravive÷a mahàrõavam 03,212.017a tasmin naùñe jagad bhãtam atharvàõam athà÷ritam 03,212.017c arcayàm àsur evainam atharvàõaü surarùayaþ 03,212.018a atharvà tv asçjal lokàn àtmanàlokya pàvakam 03,212.018c miùatàü sarvabhåtànàm unmamàtha mahàrõavam 03,212.019a evam agnir bhagavatà naùñaþ pårvam atharvaõà 03,212.019c àhåtaþ sarvabhåtànàü havyaü vahati sarvadà 03,212.020a evaü tv ajanayad dhiùõyàn vedoktàn vibudhàn bahån 03,212.020c vicaran vividhàn de÷àn bhramamàõas tu tatra vai 03,212.021a sindhuvarjaü pa¤ca nadyo devikàtha sarasvatã 03,212.021c gaïgà ca ÷atakumbhà ca ÷arayår gaõóasàhvayà 03,212.022a carmaõvatã mahã caiva medhyà medhàtithis tathà 03,212.022c tàmràvatã vetravatã nadyas tisro 'tha kau÷ikã 03,212.023a tamasà narmadà caiva nadã godàvarã tathà 03,212.023c veõõà praveõã bhãmà ca medrathà caiva bhàrata 03,212.024a bhàratã suprayogà ca kàverã murmurà tathà 03,212.024c kçùõà ca kçùõaveõõà ca kapilà ÷oõa eva ca 03,212.024e età nadyas tu dhiùõyànàü màtaro yàþ prakãrtitàþ 03,212.025a adbhutasya priyà bhàryà tasyàþ putro vióårathaþ 03,212.025c yàvantaþ pàvakàþ proktàþ somàs tàvanta eva ca 03,212.026a atre÷ càpy anvaye jàtà brahmaõo mànasàþ prajàþ 03,212.026c atriþ putràn sraùñukàmas tàn evàtmany adhàrayat 03,212.026e tasya tad brahmaõaþ kàyàn nirharanti hutà÷anàþ 03,212.027a evam ete mahàtmànaþ kãrtitàs te 'gnayo mayà 03,212.027c aprameyà yathotpannàþ ÷rãmantas timiràpahàþ 03,212.028a adbhutasya tu màhàtmyaü yathà vedeùu kãrtitam 03,212.028c tàdç÷aü viddhi sarveùàm eko hy eùa hutà÷anaþ 03,212.029a eka evaiùa bhagavàn vij¤eyaþ prathamo 'ïgiràþ 03,212.029c bahudhà niþsçtaþ kàyàj jyotiùñomaþ kratur yathà 03,212.030a ity eùa vaü÷aþ sumahàn agnãnàü kãrtito mayà 03,212.030c pàvito vividhair mantrair havyaü vahati dehinàm 03,213.001 màrkaõóeya uvàca 03,213.001a agnãnàü vividho vaü÷aþ kãrtitas te mayànagha 03,213.001c ÷çõu janma tu kauravya kàrttikeyasya dhãmataþ 03,213.001d*1055_00 vai÷aüpàyanaþ 03,213.001d*1055_01 ÷rutvemàü dharmasaüyuktàü dharmaràjaþ kathàü ÷ubhàm 03,213.001d*1055_02 yudhiùñhiraþ 03,213.001d*1055_02 punaþ papraccha tam çùiü màrkaõóeyaü tapasvinam 03,213.001d*1055_03 kumàras tu yathà jàto yathà càgneþ suto 'bhavat 03,213.001d*1055_04 yathà rudràc ca saübhåto gaïgàyàü kçttikàsu ca 03,213.001d*1055_05 etad icchàmy ahaü ÷rotuü kautåhalam atãva me 03,213.002a adbhutasyàdbhutaü putraü pravakùyàmy amitaujasam 03,213.002c jàtaü saptarùibhàryàbhir brahmaõyaü kãrtivardhanam 03,213.003a devàsuràþ purà yattà vinighnantaþ parasparam 03,213.003c tatràjayan sadà devàn dànavà ghoraråpiõaþ 03,213.004a vadhyamànaü balaü dçùñvà bahu÷as taiþ puraüdaraþ 03,213.004c svasainyanàyakàrthàya cintàm àpa bhç÷aü tadà 03,213.005a devasenàü dànavair yo bhagnàü dçùñvà mahàbalaþ 03,213.005c pàlayed vãryam à÷ritya sa j¤eyaþ puruùo mayà 03,213.006a sa ÷ailaü mànasaü gatvà dhyàyann artham imaü bhç÷am 03,213.006c ÷u÷ràvàrtasvaraü ghoram atha muktaü striyà tadà 03,213.007a abhidhàvatu mà ka÷ cit puruùas tràtu caiva ha 03,213.007c patiü ca me pradi÷atu svayaü và patir astu me 03,213.008a puraüdaras tu tàm àha mà bhair nàsti bhayaü tava 03,213.008c evam uktvà tato 'pa÷yat ke÷inaü sthitam agrataþ 03,213.009a kirãñinaü gadàpàõiü dhàtumantam ivàcalam 03,213.009c haste gçhãtvà tàü kanyàm athainaü vàsavo 'bravãt 03,213.009d*1056_01 ke÷inn anicchatãü kanyàü vijane varayasva màm 03,213.009d*1056_02 mayi ÷àstari duùñànàü vajrahaste madodite 03,213.010a anàryakarman kasmàt tvam imàü kanyàü jihãrùasi 03,213.010c vajriõaü màü vijànãhi viramàsyàþ prabàdhanàt 03,213.011 ke÷y uvàca 03,213.011a visçjasva tvam evainàü ÷akraiùà pràrthità mayà 03,213.011c kùamaü te jãvato gantuü svapuraü pàka÷àsana 03,213.012 màrkaõóeya uvàca 03,213.012a evam uktvà gadàü ke÷ã cikùependravadhàya vai 03,213.012c tàm àpatantãü ciccheda madhye vajreõa vàsavaþ 03,213.013a athàsya ÷aila÷ikharaü ke÷ã kruddho vyavàsçjat 03,213.013b*1057_01 mahàmeghapratãkà÷aü calat pàvakasaükulam 03,213.013c tad àpatantaü saüprekùya ÷aila÷çïgaü ÷atakratuþ 03,213.013e bibheda ràjan vajreõa bhuvi tan nipapàta ha 03,213.014a patatà tu tadà ke÷ã tena ÷çïgeõa tàóitaþ 03,213.014c hitvà kanyàü mahàbhàgàü pràdravad bhç÷apãóitaþ 03,213.015a apayàte 'sure tasmiüs tàü kanyàü vàsavo 'bravãt 03,213.015c kàsi kasyàsi kiü ceha kuruùe tvaü ÷ubhànane 03,213.016 kanyovàca 03,213.016a ahaü prajàpateþ kanyà devaseneti vi÷rutà 03,213.016c bhaginã daityasenà me sà pårvaü ke÷inà hçtà 03,213.017a sahaivàvàü bhaginyau tu sakhãbhiþ saha mànasam 03,213.017c àgacchàveha ratyartham anuj¤àpya prajàpatim 03,213.018a nityaü càvàü pràrthayate hartuü ke÷ã mahàsuraþ 03,213.018c icchaty enaü daityasenà na tv ahaü pàka÷àsana 03,213.019a sà hçtà tena bhagavan muktàhaü tvadbalena tu 03,213.019c tvayà devendra nirdiùñaü patim icchàmi durjayam 03,213.020 indra uvàca 03,213.020a mama màtçùvaseyà tvaü màtà dàkùàyaõã mama 03,213.020c àkhyàtaü tv aham icchàmi svayam àtmabalaü tvayà 03,213.021 kanyovàca 03,213.021a abalàhaü mahàbàho patis tu balavàn mama 03,213.021c varadànàt pitur bhàvã suràsuranamaskçtaþ 03,213.022 indra uvàca 03,213.022a kãdç÷aü vai balaü devi patyus tava bhaviùyati 03,213.022c etad icchàmy ahaü ÷rotuü tava vàkyam anindite 03,213.023 kanyovàca 03,213.023a devadànavayakùàõàü kiünaroragarakùasàm 03,213.023c jetà sa dçùño duùñànàü mahàvãryo mahàbalaþ 03,213.024a yas tu sarvàõi bhåtàni tvayà saha vijeùyati 03,213.024c sa hi me bhavità bhartà brahmaõyaþ kãrtivardhanaþ 03,213.025 màrkaõóeya uvàca 03,213.025a indras tasyà vacaþ ÷rutvà duþkhito 'cintayad bhç÷am 03,213.025c asyà devyàþ patir nàsti yàdç÷aü saüprabhàùate 03,213.026a athàpa÷yat sa udaye bhàskaraü bhàskaradyutiþ 03,213.026c somaü caiva mahàbhàgaü vi÷amànaü divàkaram 03,213.027a amàvàsyàü saüpravçttaü muhårtaü raudram eva ca 03,213.027c devàsuraü ca saügràmaü so 'pa÷yad udaye girau 03,213.028a lohitai÷ ca ghanair yuktàü pårvàü saüdhyàü ÷atakratuþ 03,213.028c apa÷yal lohitodaü ca bhagavàn varuõàlayam 03,213.029a bhçgubhi÷ càïgirobhi÷ ca hutaü mantraiþ pçthagvidhaiþ 03,213.029c havyaü gçhãtvà vahniü ca pravi÷antaü divàkaram 03,213.030a parva caiva caturviü÷aü tadà såryam upasthitam 03,213.030c tathà dharmagataü raudraü somaü såryagataü ca tam 03,213.031a samàlokyaikatàm eva ÷a÷ino bhàskarasya ca 03,213.031c samavàyaü tu taü raudraü dçùñvà ÷akro vyacintayat 03,213.031d*1057_01 såryàcandramasor ghoraü dç÷yate pariveùaõam 03,213.031d*1057_02 etasminn eva ràtryante mahad yuddhaü tu ÷aüsati 03,213.031d*1057_03 sarit sindhur apãyaü tu pratyasçgvàhinã bhç÷am 03,213.031d*1057_04 ÷çgàliny agnivaktrà ca pratyàdityaü viràviõã 03,213.032a eùa raudra÷ ca saüghàto mahàn yukta÷ ca tejasà 03,213.032c somasya vahnisåryàbhyàm adbhuto 'yaü samàgamaþ 03,213.032e janayed yaü sutaü somaþ so 'syà devyàþ patir bhavet 03,213.033a agni÷ caitair guõair yuktaþ sarvair agni÷ ca devatà 03,213.033c eùa cej janayed garbhaü so 'syà devyàþ patir bhavet 03,213.034a evaü saücintya bhagavàn brahmalokaü tadà gataþ 03,213.034c gçhãtvà devasenàü tàm avandat sa pitàmaham 03,213.034e uvàca càsyà devyàs tvaü sàdhu ÷åraü patiü di÷a 03,213.035 brahmovàca 03,213.035a yathaitac cintitaü kàryaü tvayà dànavasådana 03,213.035c tathà sa bhavità garbho balavàn uruvikramaþ 03,213.036a sa bhaviùyati senànãs tvayà saha ÷atakrato 03,213.036c asyà devyàþ pati÷ caiva sa bhaviùyati vãryavàn 03,213.037 màrkaõóeya uvàca 03,213.037a etac chrutvà namas tasmai kçtvàsau saha kanyayà 03,213.037c tatràbhyagacchad devendro yatra devarùayo 'bhavan 03,213.037e vasiùñhapramukhà mukhyà viprendràþ sumahàvratàþ 03,213.038a bhàgàrthaü tapasopàttaü teùàü somaü tathàdhvare 03,213.038c pipàsavo yayur devàþ ÷atakratupurogamàþ 03,213.039a iùñiü kçtvà yathànyàyaü susamiddhe hutà÷ane 03,213.039c juhuvus te mahàtmàno havyaü sarvadivaukasàm 03,213.040a samàhåto hutavahaþ so 'dbhutaþ såryamaõóalàt 03,213.040c viniþsçtyàyayau vahnir vàgyato vidhivat prabhuþ 03,213.040e àgamyàhavanãyaü vai tair dvijair mantrato hutam 03,213.041a sa tatra vividhaü havyaü pratigçhya hutà÷anaþ 03,213.041c çùibhyo bharata÷reùñha pràyacchata divaukasàm 03,213.042a niùkràmaü÷ càpy apa÷yat sa patnãs teùàü mahàtmanàm 03,213.042c sveùv à÷rameùåpaviùñàþ snàyantã÷ ca yathàsukham 03,213.043a rukmavedinibhàs tàs tu candralekhà ivàmalàþ 03,213.043c hutà÷anàrcipratimàþ sarvàs tàrà ivàdbhutàþ 03,213.044a sa tadgatena manasà babhåva kùubhitendriyaþ 03,213.044c patnãr dçùñvà dvijendràõàü vahniþ kàmava÷aü yayau 03,213.045a sa bhåya÷ cintayàm àsa na nyàyyaü kùubhito 'smi yat 03,213.045c sàdhvãþ patnãr dvijendràõàm akàmàþ kàmayàmy aham 03,213.046a naitàþ ÷akyà mayà draùñuü spraùñuü vàpy animittataþ 03,213.046c gàrhapatyaü samàvi÷ya tasmàt pa÷yàmy abhãkùõa÷aþ 03,213.047a saüspç÷ann iva sarvàs tàþ ÷ikhàbhiþ kà¤canaprabhàþ 03,213.047c pa÷yamàna÷ ca mumude gàrhapatyaü samà÷ritaþ 03,213.048a niruùya tatra suciram evaü vahnir va÷aü gataþ 03,213.048c manas tàsu vinikùipya kàmayàno varàïganàþ 03,213.049a kàmasaütaptahçdayo dehatyàge suni÷citaþ 03,213.049c alàbhe bràhmaõastrãõàm agnir vanam upàgataþ 03,213.050a svàhà taü dakùaduhità prathamaü kàmayat tadà 03,213.050c sà tasya chidram anvaicchac ciràt prabhçti bhàminã 03,213.050e apramattasya devasya na càpa÷yad anindità 03,213.051a sà taü j¤àtvà yathàvat tu vahniü vanam upàgatam 03,213.051c tattvataþ kàmasaütaptaü cintayàm àsa bhàminã 03,213.052a ahaü saptarùipatnãnàü kçtvà råpàõi pàvakam 03,213.052c kàmayiùyàmi kàmàrtaü tàsàü råpeõa mohitam 03,213.052e evaü kçte prãtir asya kàmàvàpti÷ ca me bhavet 03,214.001 màrkaõóeya uvàca 03,214.001a ÷ivà bhàryà tv aïgirasaþ ÷ãlaråpaguõànvità 03,214.001c tasyàþ sà prathamaü råpaü kçtvà devã janàdhipa 03,214.001e jagàma pàvakàbhyà÷aü taü covàca varàïganà 03,214.002a màm agne kàmasaütaptàü tvaü kàmayitum arhasi 03,214.002c kariùyasi na ced evaü mçtàü màm upadhàraya 03,214.002d*1059_01 tavàpy adharmaþ sumahàn bhavità vai hutà÷ana 03,214.003a aham aïgiraso bhàryà ÷ivà nàma hutà÷ana 03,214.003c sakhãbhiþ sahità pràptà mantrayitvà vini÷cayam 03,214.004 agnir uvàca 03,214.004a kathaü màü tvaü vijànãùe kàmàrtam itaràþ katham 03,214.004c yàs tvayà kãrtitàþ sarvàþ saptarùãõàü priyàþ striyaþ 03,214.005 ÷ivovàca 03,214.005a asmàkaü tvaü priyo nityaü bibhãmas tu vayaü tava 03,214.005c tvaccittam iïgitair j¤àtvà preùitàsmi tavàntikam 03,214.006a maithunàyeha saüpràptà kàmaü pràptaü drutaü cara 03,214.006b*1060_01 upayantuü mahàvãrya pårvam eva tvam arhasi 03,214.006c màtaro màü pratãkùante gamiùyàmi hutà÷ana 03,214.007 màrkaõóeya uvàca 03,214.007a tato 'gnir upayeme tàü ÷ivàü prãtimudàyutaþ 03,214.007c prãtyà devã ca saüyuktà ÷ukraü jagràha pàõinà 03,214.008a acintayan mamedaü ye råpaü drakùyanti kànane 03,214.008c te bràhmaõãnàm ançtaü doùaü vakùyanti pàvake 03,214.009a tasmàd etad rakùyamàõà garuóã saübhavàmy aham 03,214.009c vanàn nirgamanaü caiva sukhaü mama bhaviùyati 03,214.010a suparõã sà tadà bhåtvà nirjagàma mahàvanàt 03,214.010c apa÷yat parvataü ÷vetaü ÷arastambaiþ susaüvçtam 03,214.011a dçùñãviùaiþ sapta÷ãrùair guptaü bhogibhir adbhutaiþ 03,214.011c rakùobhi÷ ca pi÷àcai÷ ca raudrair bhåtagaõais tathà 03,214.011e ràkùasãbhi÷ ca saüpårõam anekai÷ ca mçgadvijaiþ 03,214.011f*1061_01 nadãprasravaõopetaü nànàtarulatàcitam 03,214.012a sà tatra sahasà gatvà ÷ailapçùñhaü sudurgamam 03,214.012c pràkùipat kà¤cane kuõóe ÷ukraü sà tvarità satã 03,214.013a ÷iùñànàm api sà devã saptarùãõàü mahàtmanàm 03,214.013c patnãsaråpatàü kçtvà kàmayàm àsa pàvakam 03,214.014a divyaråpam arundhatyàþ kartuü na ÷akitaü tayà 03,214.014c tasyàs tapaþprabhàveõa bhartç÷u÷råùaõena ca 03,214.015a ùañkçtvas tat tu nikùiptam agne retaþ kuråttama 03,214.015c tasmin kuõóe pratipadi kàminyà svàhayà tadà 03,214.016a tat skannaü tejasà tatra saübhçtaü janayat sutam 03,214.016c çùibhiþ påjitaü skannam anayat skandatàü tataþ 03,214.017a ùañ÷irà dviguõa÷rotro dvàda÷àkùibhujakramaþ 03,214.017c ekagrãvas tv ekakàyaþ kumàraþ samapadyata 03,214.018a dvitãyàyàm abhivyaktas tçtãyàyàü ÷i÷ur babhau 03,214.018c aïgapratyaïgasaübhåta÷ caturthyàm abhavad guhaþ 03,214.019a lohitàbhreõa mahatà saüvçtaþ saha vidyutà 03,214.019c lohitàbhre sumahati bhàti sårya ivoditaþ 03,214.020a gçhãtaü tu dhanus tena vipulaü lomaharùaõam 03,214.020c nyastaü yat tripuraghnena suràrivinikçntanam 03,214.021a tad gçhãtvà dhanuþ÷reùñhaü nanàda balavàüs tadà 03,214.021c saümohayann ivemàn sa trãül lokàn sacaràcaràn 03,214.022a tasya taü ninadaü ÷rutvà mahàmeghaughanisvanam 03,214.022c utpetatur mahànàgau citra÷ cairàvata÷ ca ha 03,214.023a tàv àpatantau saüprekùya sa bàlàrkasamadyutiþ 03,214.023c dvàbhyàü gçhãtvà pàõibhyàü ÷aktiü cànyena pàõinà 03,214.023e apareõàgnidàyàdas tàmracåóaü bhujena saþ 03,214.024a mahàkàyam upa÷liùñaü kukkuñaü balinàü varam 03,214.024c gçhãtvà vyanadad bhãmaü cikrãóa ca mahàbalaþ 03,214.025a dvàbhyàü bhujàbhyàü balavàn gçhãtvà ÷aïkham uttamam 03,214.025c pràdhmàpayata bhåtànàü tràsanaü balinàm api 03,214.026a dvàbhyàü bhujàbhyàm àkà÷aü bahu÷o nijaghàna saþ 03,214.026c krãóan bhàti mahàsenas trãül lokàn vadanaiþ piban 03,214.026e parvatàgre 'prameyàtmà ra÷mimàn udaye yathà 03,214.027a sa tasya parvatasyàgre niùaõõo 'dbhutavikramaþ 03,214.027c vyalokayad ameyàtmà mukhair nànàvidhair di÷aþ 03,214.027e sa pa÷yan vividhàn bhàvàü÷ cakàra ninadaü punaþ 03,214.028a tasya taü ninadaü ÷rutvà nyapatan bahudhà janàþ 03,214.028c bhãtà÷ codvignamanasas tam eva ÷araõaü yayuþ 03,214.029a ye tu taü saü÷rità devaü nànàvarõàs tadà janàþ 03,214.029c tàn apy àhuþ pàriùadàn bràhmaõàþ sumahàbalàn 03,214.030a sa tåtthàya mahàbàhur upasàntvya ca tठjanàn 03,214.030c dhanur vikçùya vyasçjad bàõठ÷vete mahàgirau 03,214.031a bibheda sa ÷araiþ ÷ailaü krau¤caü himavataþ sutam 03,214.031c tena haüsà÷ ca gçdhrà÷ ca meruü gacchanti parvatam 03,214.032a sa vi÷ãrõo 'patac chailo bhç÷am àrtasvaràn ruvan 03,214.032c tasmin nipatite tv anye neduþ ÷ailà bhç÷aü bhayàt 03,214.032d*1062_01 ghoram àrtasvaraü sarve dçùñvà krau¤caü vidàritam 03,214.033a sa taü nàdaü bhç÷àrtànàü ÷rutvàpi balinàü varaþ 03,214.033c na pràvyathad ameyàtmà ÷aktim udyamya cànadat 03,214.034a sà tadà vipulà ÷aktiþ kùiptà tena mahàtmanà 03,214.034c bibheda ÷ikharaü ghoraü ÷vetasya tarasà gireþ 03,214.035a sa tenàbhihato dãno giriþ ÷veto 'calaiþ saha 03,214.035c utpapàta mahãü tyaktvà bhãtas tasmàn mahàtmanaþ 03,214.036a tataþ pravyathità bhåmir vya÷ãryata samantataþ 03,214.036c àrtà skandaü samàsàdya punar balavatã babhau 03,214.037a parvatà÷ ca namaskçtya tam eva pçthivãü gatàþ 03,214.037c athàyam abhajal lokaþ skandaü ÷uklasya pa¤camãm 03,215.001 màrkaõóeya uvàca 03,215.001*1063_01 tasmi¤ jàte mahàsattve mahàsene mahàbale 03,215.001*1063_02 samuttasthur mahotpàtà ghoraråpàþ pçthagvidhàþ 03,215.001*1063_03 strãpuüsor viparãtaü ca tathà dvaüdvàni yàni ca 03,215.001*1063_04 grahà dãptà di÷aþ khaü ca raràsa ca mahã bhç÷am 03,215.001*1064_01 ity etad vividhàkàraü vçttaü ÷uklasya pa¤camãm 03,215.001*1064_02 tato yuddhaü mahad ghoraü ùaùñhyàü vçttaü janàdhipa 03,215.001a çùayas tu mahàghoràn dçùñvotpàtàn pçthagvidhàn 03,215.001c akurva¤ ÷àntim udvignà lokànàü lokabhàvanàþ 03,215.002a nivasanti vane ye tu tasmiü÷ caitrarathe janàþ 03,215.002c te 'bruvann eùa no 'narthaþ pàvakenàhçto mahàn 03,215.002e saügamya ùaóbhiþ patnãbhiþ saptarùãõàm iti sma ha 03,215.003a apare garuóãm àhus tvayànartho 'yam àhçtaþ 03,215.003c yair dçùñà sà tadà devã tasyà råpeõa gacchatã 03,215.003e na tu tat svàhayà karma kçtaü jànàti vai janaþ 03,215.004a suparõã tu vacaþ ÷rutvà mamàyaü tanayas tv iti 03,215.004c upagamya ÷anaiþ skandam àhàhaü jananã tava 03,215.005a atha saptarùayaþ ÷rutvà jàtaü putraü mahaujasam 03,215.005c tatyajuþ ùañ tadà patnãr vinà devãm arundhatãm 03,215.006a ùaóbhir eva tadà jàtam àhus tad vanavàsinaþ 03,215.006c saptarùãn àha ca svàhà mama putro 'yam ity uta 03,215.006e ahaü jàne naitad evam iti ràjan punaþ punaþ 03,215.007a vi÷vàmitras tu kçtveùñiü saptarùãõàü mahàmuniþ 03,215.007c pàvakaü kàmasaütaptam adçùñaþ pçùñhato 'nvagàt 03,215.007e tat tena nikhilaü sarvam avabuddhaü yathàtatham 03,215.008a vi÷vàmitras tu prathamaü kumàraü ÷araõaü gataþ 03,215.008c stavaü divyaü saüpracakre mahàsenasya càpi saþ 03,215.009a maïgalàni ca sarvàõi kaumàràõi trayoda÷a 03,215.009c jàtakarmàdikàs tasya kriyà÷ cakre mahàmuniþ 03,215.010a ùaóvaktrasya tu màhàtmyaü kukkuñasya ca sàdhanam 03,215.010c ÷aktyà devyàþ sàdhanaü ca tathà pàriùadàm api 03,215.011a vi÷vàmitra÷ cakàraitat karma lokahitàya vai 03,215.011c tasmàd çùiþ kumàrasya vi÷vàmitro 'bhavat priyaþ 03,215.012a anvajànàc ca svàhàyà råpànyatvaü mahàmuniþ 03,215.012c abravãc ca munãn sarvàn nàparàdhyanti vai striyaþ 03,215.012e ÷rutvà tu tattvatas tasmàt te patnãþ sarvato 'tyajan 03,215.013a skandaü ÷rutvà tato devà vàsavaü sahitàbruvan 03,215.013c aviùahyabalaü skandaü jahi ÷akrà÷u màciram 03,215.014a yadi và na nihaüsy enam adyendro 'yaü bhaviùyati 03,215.014c trailokyaü saünigçhyàsmàüs tvàü ca ÷akra mahàbalaþ 03,215.015a sa tàn uvàca vyathito bàlo 'yaü sumahàbalaþ 03,215.015b*1065_01 na bàlam utsahe hantum iti ÷akraþ prabhàùate 03,215.015b*1065_02 te 'bruvan nàsti te vãryaü yata evaü prabhàùase 03,215.015c sraùñàram api lokànàü yudhi vikramya nà÷ayet 03,215.016a sarvàs tv adyàbhigacchantu skandaü lokasya màtaraþ 03,215.016c kàmavãryà ghnantu cainaü tathety uktvà ca tà yayuþ 03,215.017a tam apratibalaü dçùñvà viùaõõavadanàs tu tàþ 03,215.017c a÷akyo 'yaü vicintyaivaü tam eva ÷araõaü yayuþ 03,215.018a åcu÷ càpi tvam asmàkaü putro 'smàbhir dhçtaü jagat 03,215.018c abhinandasva naþ sarvàþ prasnutàþ snehaviklavàþ 03,215.018d*1066_01 tàsàü tad vacanaü ÷rutvà pàtukàmaþ stanàn prabhuþ 03,215.019a tàþ saüpåjya mahàsenaþ kàmàü÷ càsàü pradàya saþ 03,215.019c apa÷yad agnim àyàntaü pitaraü balinàü balã 03,215.020a sa tu saüpåjitas tena saha màtçgaõena ha 03,215.020c parivàrya mahàsenaü rakùamàõaþ sthitaþ sthiram 03,215.021a sarvàsàü yà tu màtéõàü nàrã krodhasamudbhavà 03,215.021c dhàtrã sà putravat skandaü ÷ålahastàbhyarakùata 03,215.022a lohitasyodadheþ kanyà krårà lohitabhojanà 03,215.022c pariùvajya mahàsenaü putravat paryarakùata 03,215.023a agnir bhåtvà naigameya÷ chàgavaktro bahuprajaþ 03,215.023c ramayàm àsa ÷ailasthaü bàlaü krãóanakair iva 03,216.001 màrkaõóeya uvàca 03,216.001a grahàþ sopagrahà÷ caiva çùayo màtaras tathà 03,216.001c hutà÷anamukhà÷ càpi dãptàþ pàriùadàü gaõàþ 03,216.002a ete cànye ca bahavo ghoràs tridivavàsinaþ 03,216.002c parivàrya mahàsenaü sthità màtçgaõaiþ saha 03,216.003a saüdigdhaü vijayaü dçùñvà vijayepsuþ sure÷varaþ 03,216.003c àruhyairàvataskandhaü prayayau daivataiþ saha 03,216.003d*1067_01 àdàya vajraü balavàn sarvair devagaõair vçtaþ 03,216.003e vijighàüsur mahàsenam indras tårõataraü yayau 03,216.004a ugraü tac ca mahàvegaü devànãkaü mahàprabham 03,216.004c vicitradhvajasaünàhaü nànàvàhanakàrmukam 03,216.004e pravaràmbarasaüvãtaü ÷riyà juùñam alaükçtam 03,216.005a vijighàüsuü tadàyàntaü kumàraþ ÷akram abhyayàt 03,216.005c vinadan pathi ÷akras tu drutaü yàti mahàbalaþ 03,216.005e saüharùayan devasenàü jighàüsuþ pàvakàtmajam 03,216.006a saüpåjyamànas trida÷ais tathaiva paramarùibhiþ 03,216.006c samãpam upasaüpràptaþ kàrttikeyasya vàsavaþ 03,216.006d*1068_01 atha dçùñvà sthitaü skandaü ÷vetasyàgre mahàgireþ 03,216.007a siühanàdaü tata÷ cakre deve÷aþ sahitaþ suraiþ 03,216.007c guho 'pi ÷abdaü taü ÷rutvà vyanadat sàgaro yathà 03,216.008a tasya ÷abdena mahatà samuddhåtodadhiprabham 03,216.008c babhràma tatra tatraiva devasainyam acetanam 03,216.009a jighàüsån upasaüpràptàn devàn dçùñvà sa pàvakiþ 03,216.009c visasarja mukhàt kruddhaþ pravçddhàþ pàvakàrciùaþ 03,216.009e tà devasainyàny adahan veùñamànàni bhåtale 03,216.010a te pradãpta÷irodehàþ pradãptàyudhavàhanàþ 03,216.010c pracyutàþ sahasà bhànti citràs tàràgaõà iva 03,216.011a dahyamànàþ prapannàs te ÷araõaü pàvakàtmajam 03,216.011c devà vajradharaü tyaktvà tataþ ÷àntim upàgatàþ 03,216.012a tyakto devais tataþ skande vajraü ÷akro 'bhyavàsçjat 03,216.012c tad visçùñaü jaghànà÷u pàr÷vaü skandasya dakùiõam 03,216.012e bibheda ca mahàràja pàr÷vaü tasya mahàtmanaþ 03,216.013a vajraprahàràt skandasya saüjàtaþ puruùo 'paraþ 03,216.013c yuvà kà¤canasaünàhaþ ÷aktidhçg divyakuõóalaþ 03,216.013e yad vajravi÷anàj jàto vi÷àkhas tena so 'bhavat 03,216.014a taü jàtam aparaü dçùñvà kàlànalasamadyutim 03,216.014c bhayàd indras tataþ skandaü prà¤jaliþ ÷araõaü gataþ 03,216.015a tasyàbhayaü dadau skandaþ sahasainyasya sattama 03,216.015c tataþ prahçùñàs trida÷à vàditràõy abhyavàdayan 03,217.001 màrkaõóeya uvàca 03,217.001a skandasya pàrùadàn ghorठ÷çõuùvàdbhutadar÷anàn 03,217.001c vajraprahàràt skandasya jaj¤us tatra kumàrakàþ 03,217.001e ye haranti ÷i÷å¤ jàtàn garbhasthàü÷ caiva dàruõàþ 03,217.002a vajraprahàràt kanyà÷ ca jaj¤ire 'sya mahàbalàþ 03,217.002c kumàrà÷ ca vi÷àkhaü taü pitçtve samakalpayan 03,217.003a sa bhåtvà bhagavàn saükhye rakùaü÷ chàgamukhas tadà 03,217.003c vçtaþ kanyàgaõaiþ sarvair àtmanãnai÷ ca putrakaiþ 03,217.004a màtéõàü prekùatãnàü ca bhadra÷àkha÷ ca kau÷alaþ 03,217.004c tataþ kumàrapitaraü skandam àhur janà bhuvi 03,217.005a rudram agnim umàü svàhàü prade÷eùu mahàbalàm 03,217.005c yajanti putrakàmà÷ ca putriõa÷ ca sadà janàþ 03,217.006a yàs tàs tv ajanayat kanyàs tapo nàma hutà÷anaþ 03,217.006c kiü karomãti tàþ skandaü saüpràptàþ samabhàùata 03,217.007 màtara åcuþ 03,217.007a bhavema sarvalokasya vayaü màtara uttamàþ 03,217.007c prasàdàt tava påjyà÷ ca priyam etat kuruùva naþ 03,217.008 màrkaõóeya uvàca 03,217.008a so 'bravãd bàóham ity evaü bhaviùyadhvaü pçthagvidhàþ 03,217.008c a÷ivà÷ ca ÷ivà÷ caiva punaþ punar udàradhãþ 03,217.009a tataþ saükalpya putratve skaüdaü màtçgaõo 'gamat 03,217.009c kàkã ca halimà caiva rudràtha bçhalã tathà 03,217.009e àryà palàlà vai mitrà saptaitàþ ÷i÷umàtaraþ 03,217.010a etàsàü vãryasaüpannaþ ÷i÷ur nàmàtidàruõaþ 03,217.010c skandaprasàdajaþ putro lohitàkùo bhayaükaraþ 03,217.011a eùa vãràùñakaþ proktaþ skandamàtçgaõodbhavaþ 03,217.011c chàgavaktreõa sahito navakaþ parikãrtyate 03,217.012a ùaùñhaü chàgamayaü vaktraü skandasyaiveti viddhi tat 03,217.012c ùañ÷iro 'bhyantaraü ràjan nityaü màtçgaõàrcitam 03,217.013a ùaõõàü tu pravaraü tasya ÷ãrùàõàm iha ÷abdyate 03,217.013c ÷aktiü yenàsçjad divyàü bhadra÷àkha iti sma ha 03,217.014a ity etad vividhàkàraü vçttaü ÷uklasya pa¤camãm 03,217.014c tatra yuddhaü mahàghoraü vçttaü ùaùñhyàü janàdhipa 03,218.001 màrkaõóeya uvàca 03,218.001a upaviùñaü tataþ skandaü hiraõyakavacasrajam 03,218.001c hiraõyacåóamukuñaü hiraõyàkùaü mahàprabham 03,218.002a lohitàmbarasaüvãtaü tãkùõadaüùñraü manoramam 03,218.002c sarvalakùaõasaüpannaü trailokyasyàpi supriyam 03,218.003a tatas taü varadaü ÷åraü yuvànaü mçùñakuõóalam 03,218.003c abhajat padmaråpà ÷rãþ svayam eva ÷arãriõã 03,218.004a ÷riyà juùñaþ pçthuya÷àþ sa kumàravaras tadà 03,218.004c niùaõõo dç÷yate bhåtaiþ paurõamàsyàü yathà ÷a÷ã 03,218.005a apåjayan mahàtmàno bràhmaõàs taü mahàbalam 03,218.005c idam àhus tadà caiva skandaü tatra maharùayaþ 03,218.006a hiraõyavarõa bhadraü te lokànàü ÷aükaro bhava 03,218.006c tvayà ùaóràtrajàtena sarve lokà va÷ãkçtàþ 03,218.007a abhayaü ca punar dattaü tvayaivaiùàü surottama 03,218.007c tasmàd indro bhavàn astu trailokyasyàbhayaükaraþ 03,218.008 skanda uvàca 03,218.008a kim indraþ sarvalokànàü karotãha tapodhanàþ 03,218.008c kathaü devagaõàü÷ caiva pàti nityaü sure÷varaþ 03,218.009 çùaya åcuþ 03,218.009a indro di÷ati bhåtànàü balaü tejaþ prajàþ sukham 03,218.009c tuùñaþ prayacchati tathà sarvàn dàyàn sure÷varaþ 03,218.010a durvçttànàü saüharati vçttasthànàü prayacchati 03,218.010c anu÷àsti ca bhåtàni kàryeùu balasådanaþ 03,218.011a asårye ca bhavet såryas tathàcandre ca candramàþ 03,218.011c bhavaty agni÷ ca vàyu÷ ca pçthivy àpa÷ ca kàraõaiþ 03,218.012a etad indreõa kartavyam indre hi vipulaü balam 03,218.012c tvaü ca vãra bala÷reùñhas tasmàd indro bhavasva naþ 03,218.013 ÷akra uvàca 03,218.013a bhavasvendro mahàbàho sarveùàü naþ sukhàvahaþ 03,218.013c abhiùicyasva caivàdya pràptaråpo 'si sattama 03,218.014 skanda uvàca 03,218.014a ÷àdhi tvam eva trailokyam avyagro vijaye rataþ 03,218.014c ahaü te kiükaraþ ÷akra na mamendratvam ãpsitam 03,218.015 ÷akra uvàca 03,218.015a balaü tavàdbhutaü vãra tvaü devànàm ar㤠jahi 03,218.015c avaj¤àsyanti màü lokà vãryeõa tava vismitàþ 03,218.016a indratve 'pi sthitaü vãra balahãnaü paràjitam 03,218.016b*1069_01 tvattejasàvamaüsyanti lokà màü surasattama 03,218.016c àvayo÷ ca mitho bhede prayatiùyanty atandritàþ 03,218.017a bhedite ca tvayi vibho loko dvaidham upeùyati 03,218.017c dvidhàbhåteùu lokeùu ni÷citeùv àvayos tathà 03,218.017e vigrahaþ saüpravarteta bhåtabhedàn mahàbala 03,218.018a tatra tvaü màü raõe tàta yathà÷raddhaü vijeùyasi 03,218.018c tasmàd indro bhavàn adya bhavità mà vicàraya 03,218.019 skanda uvàca 03,218.019a tvam eva ràjà bhadraü te trailokyasya mamaiva ca 03,218.019c karomi kiü ca te ÷akra ÷àsanaü tad bravãhi me 03,218.020 ÷akra uvàca 03,218.020a yadi satyam idaü vàkyaü ni÷cayàd bhàùitaü tvayà 03,218.020c yadi và ÷àsanaü skanda kartum icchasi me ÷çõu 03,218.021a abhiùicyasva devànàü senàpatye mahàbala 03,218.021c aham indro bhaviùyàmi tava vàkyàn mahàbala 03,218.022 skanda uvàca 03,218.022a dànavànàü vinà÷àya devànàm arthasiddhaye 03,218.022c gobràhmaõasya tràõàrthaü senàpatye 'bhiùi¤ca màm 03,218.023 màrkaõóeya uvàca 03,218.023a so 'bhiùikto maghavatà sarvair devagaõaiþ saha 03,218.023c atãva ÷u÷ubhe tatra påjyamàno maharùibhiþ 03,218.023d*1070_01 tasya tad vacanaü ÷rutvà skandasya balavçtrahà 03,218.023d*1070_02 çùibhis taü mahàsenaü hçùño devagaõaiþ saha 03,218.023d*1070_03 sauvarõe ratnakhacite taruõàruõabhàsvare 03,218.023d*1070_04 divyàsane samàsthàpya vimalaiþ puõyavàribhiþ 03,218.023d*1070_05 mahàsenaü tadà ÷akraþ senàpatye 'bhiùiktavàn 03,218.024a tasya tat kà¤canaü chatraü dhriyamàõaü vyarocata 03,218.024c yathaiva susamiddhasya pàvakasyàtmamaõóalam 03,218.025a vi÷vakarmakçtà càsya divyà màlà hiraõmayã 03,218.025c àbaddhà tripuraghnena svayam eva ya÷asvinà 03,218.026a àgamya manujavyàghra saha devyà paraütapa 03,218.026c arcayàm àsa suprãto bhagavàn govçùadhvajaþ 03,218.027a rudram agniü dvijàþ pràhå rudrasånus tatas tu saþ 03,218.027b*1071_01 kãrtyate sumahàtejàþ kumàro 'dbhutadar÷anaþ 03,218.027c rudreõa ÷ukram utsçùñaü tac chvetaþ parvato 'bhavat 03,218.027d*1072_01 tac chuklaü bhakùayàm àsa vahnis tasmàd guho 'bhavat 03,218.027e pàvakasyendriyaü ÷vete kçttikàbhiþ kçtaü nage 03,218.028a påjyamànaü tu rudreõa dçùñvà sarve divaukasaþ 03,218.028c rudrasånuü tataþ pràhur guhaü guõavatàü varam 03,218.029a anupravi÷ya rudreõa vahniü jàto hy ayaü ÷i÷uþ 03,218.029c tatra jàtas tataþ skando rudrasånus tato 'bhavat 03,218.030a rudrasya vahneþ svàhàyàþ ùaõõàü strãõàü ca tejasà 03,218.030c jàtaþ skandaþ sura÷reùñho rudrasånus tato 'bhavat 03,218.031a araje vàsasã rakte vasànaþ pàvakàtmajaþ 03,218.031c bhàti dãptavapuþ ÷rãmàn raktàbhràbhyàm ivàü÷umàn 03,218.032a kukkuña÷ càgninà dattas tasya ketur alaükçtaþ 03,218.032c rathe samucchrito bhàti kàlàgnir iva lohitaþ 03,218.032d*1073_01 yà ceùñà sarvabhåtànàü prabhà ÷àntir balaü tathà 03,218.032d*1073_02 agratas tasya sà ÷aktir devànàü jayavardhinã 03,218.033a vive÷a kavacaü càsya ÷arãraü sahajaü tataþ 03,218.033c yudhyamànasya devasya pràdurbhavati tat sadà 03,218.034a ÷aktir varma balaü tejaþ kàntatvaü satyam akùatiþ 03,218.034c brahmaõyatvam asaümoho bhaktànàü parirakùaõam 03,218.035a nikçntanaü ca ÷atråõàü lokànàü càbhirakùaõam 03,218.035c skandena saha jàtàni sarvàõy eva janàdhipa 03,218.036a evaü devagaõaiþ sarvaiþ so 'bhiùiktaþ svalaükçtaþ 03,218.036c babhau pratãtaþ sumanàþ paripårõendudar÷anaþ 03,218.037a iùñaiþ svàdhyàyaghoùai÷ ca devatåryaravair api 03,218.037c devagandharvagãtai÷ ca sarvair apsarasàü gaõaiþ 03,218.038a etai÷ cànyai÷ ca vividhair hçùñatuùñair alaükçtaiþ 03,218.038b*1074_01 susaüvçtaþ pi÷àcànàü gaõair devagaõais tathà 03,218.038c krãóann iva tadà devair abhiùiktaþ sa pàvakiþ 03,218.039a abhiùiktaü mahàsenam apa÷yanta divaukasaþ 03,218.039c vinihatya tamaþ såryaü yathehàbhyuditaü tathà 03,218.040a athainam abhyayuþ sarvà devasenàþ sahasra÷aþ 03,218.040c asmàkaü tvaü patir iti bruvàõàþ sarvatodi÷am 03,218.041a tàþ samàsàdya bhagavàn sarvabhåtagaõair vçtaþ 03,218.041c arcita÷ ca stuta÷ caiva sàntvayàm àsa tà api 03,218.042a ÷atakratu÷ càbhiùicya skandaü senàpatiü tadà 03,218.042c sasmàra tàü devasenàü yà sà tena vimokùità 03,218.043a ayaü tasyàþ patir nånaü vihito brahmaõà svayam 03,218.043c iti cintyànayàm àsa devasenàü svalaükçtàm 03,218.044a skandaü covàca balabhid iyaü kanyà surottama 03,218.044c ajàte tvayi nirdiùñà tava patnã svayaübhuvà 03,218.045a tasmàt tvam asyà vidhivat pàõiü mantrapuraskçtam 03,218.045c gçhàõa dakùiõaü devyàþ pàõinà padmavarcasam 03,218.045d*1075_01 evam ukto bhagavatà mahàseno mahàbalaþ 03,218.045d*1075_02 dçùñvà kamalapatràkùãü tanumadhyàü ya÷asvinãm 03,218.045d*1075_03 atãva råpasaüpannàü sarvàbharaõabhåùitàm 03,218.045d*1075_04 sarvalakùaõasaüpannàü devasenàü ÷ucismitàm 03,218.046a evam uktaþ sa jagràha tasyàþ pàõiü yathàvidhi 03,218.046b*1076_01 jagràha bharata÷reùñha devasenàpatis tataþ 03,218.046c bçhaspatir mantravidhiü jajàpa ca juhàva ca 03,218.047a evaü skandasya mahiùãü devasenàü vidur budhàþ 03,218.047c ùaùñhãü yàü bràhmaõàþ pràhur lakùmãm à÷àü sukhapradàm 03,218.047e sinãvàlãü kuhåü caiva sadvçttim aparàjitàm 03,218.047f*1077_01 ity evamàdibhir devã nàmabhiþ parikãrtyate 03,218.048a yadà skandaþ patir labdhaþ ÷à÷vato devasenayà 03,218.048c tadà tam à÷rayal lakùmãþ svayaü devã ÷arãriõã 03,218.049a ÷rãjuùñaþ pa¤camãü skandas tasmàc chrãpa¤camã smçtà 03,218.049c ùaùñhyàü kçtàrtho 'bhåd yasmàt tasmàt ùaùñhã mahàtithiþ 03,219.001 màrkaõóeya uvàca 03,219.001a ÷riyà juùñaü mahàsenaü devasenàpatiü kçtam 03,219.001c saptarùipatnyaþ ùaó devyas tatsakà÷am athàgaman 03,219.002a çùibhiþ saüparityaktà dharmayuktà mahàvratàþ 03,219.002c drutam àgamya cocus tà devasenàpatiü prabhum 03,219.003a vayaü putra parityaktà bhartçbhir devasaümitaiþ 03,219.003a*1078_01 **** **** dharmayuktà mahàvratàþ 03,219.003a*1078_02 bhavadãyaika÷araõàþ 03,219.003c akàraõàd ruùà tàta puõyasthànàt paricyutàþ 03,219.004a asmàbhiþ kila jàtas tvam iti kenàpy udàhçtam 03,219.004c asatyam etat saü÷rutya tasmàn nas tràtum arhasi 03,219.005a akùaya÷ ca bhavet svargas tvatprasàdàd dhi naþ prabho 03,219.005c tvàü putraü càpy abhãpsàmaþ kçtvaitad ançõo bhava 03,219.006 skanda uvàca 03,219.006a màtaro hi bhavatyo me suto vo 'ham aninditàþ 03,219.006c yac càbhãpsatha tat sarvaü saübhaviùyati vas tathà 03,219.007 màrkaõóeya uvàca 03,219.007a evam ukte tataþ ÷akraü kiü kàryam iti so 'bravãt 03,219.007c uktaþ skandena bråhãti so 'bravãd vàsavas tataþ 03,219.008a abhijit spardhamànà tu rohiõyà kanyasã svasà 03,219.008c icchantã jyeùñhatàü devã tapas taptuü vanaü gatà 03,219.009a tatra måóho 'smi bhadraü te nakùatraü gaganàc cyutam 03,219.009c kàlaü tv imaü paraü skanda brahmaõà saha cintaya 03,219.010a dhaniùñhàdis tadà kàlo brahmaõà parinirmitaþ 03,219.010c rohiõyàdyo 'bhavat pårvam evaü saükhyà samàbhavat 03,219.011a evam ukte tu ÷akreõa tridivaü kçttikà gatàþ 03,219.011c nakùatraü ÷akañàkàraü bhàti tad vahnidaivatam 03,219.012a vinatà càbravãt skandaü mama tvaü piõóadaþ sutaþ 03,219.012c icchàmi nityam evàhaü tvayà putra sahàsitum 03,219.013 skanda uvàca 03,219.013a evam astu namas te 'stu putrasnehàt pra÷àdhi màm 03,219.013c snuùayà påjyamànà vai devi vatsyasi nityadà 03,219.014 màrkaõóeya uvàca 03,219.014a atha màtçgaõaþ sarvaþ skandaü vacanam abravãt 03,219.014c vayaü sarvasya lokasya màtaraþ kavibhiþ stutàþ 03,219.014e icchàmo màtaras tubhyaü bhavituü påjayasva naþ 03,219.014f*1079_01 sa tàsàü vacanaü ÷rutvà skando vacanam abravãt 03,219.015 skanda uvàca 03,219.015a màtaras tu bhavatyo me bhavatãnàm ahaü sutaþ 03,219.015c ucyatàü yan mayà kàryaü bhavatãnàm athepsitam 03,219.016 màtara åcuþ 03,219.016a yàs tu tà màtaraþ pårvaü lokasyàsya prakalpitàþ 03,219.016c asmàkaü tad bhavet sthànaü tàsàü caiva na tad bhavet 03,219.017a bhavema påjyà lokasya na tàþ påjyàþ surarùabha 03,219.017c prajàsmàkaü hçtàs tàbhis tvatkçte tàþ prayaccha naþ 03,219.018 skanda uvàca 03,219.018a dattàþ prajà na tàþ ÷akyà bhavatãbhir niùevitum 03,219.018c anyàü vaþ kàü prayacchàmi prajàü yàü manasecchatha 03,219.019 màtara åcuþ 03,219.019a icchàma tàsàü màtéõàü prajà bhoktuü prayaccha naþ 03,219.019c tvayà saha pçthagbhåtà ye ca tàsàm athe÷varàþ 03,219.020 skanda uvàca 03,219.020a prajà vo dadmi kaùñaü tu bhavatãbhir udàhçtam 03,219.020c parirakùata bhadraü vaþ prajàþ sàdhu namaskçtàþ 03,219.021 màtara åcuþ 03,219.021a parirakùàma bhadraü te prajàþ skanda yathecchasi 03,219.021c tvayà no rocate skanda sahavàsa÷ ciraü prabho 03,219.022 skanda uvàca 03,219.022a yàvat ùoóa÷a varùàõi bhavanti taruõàþ prajàþ 03,219.022c prabàdhata manuùyàõàü tàvad råpaiþ pçthagvidhaiþ 03,219.023a ahaü ca vaþ pradàsyàmi raudram àtmànam avyayam 03,219.023c paramaü tena sahità sukhaü vatsyatha påjitàþ 03,219.024 màrkaõóeya uvàca 03,219.024a tataþ ÷arãràt skandasya puruùaþ kà¤canaprabhaþ 03,219.024c bhoktuü prajàþ sa martyànàü niùpapàta mahàbalaþ 03,219.025a apatat sa tadà bhåmau visaüj¤o 'tha kùudhànvitaþ 03,219.025c skandena so 'bhyanuj¤àto raudraråpo 'bhavad grahaþ 03,219.025e skandàpasmàram ity àhur grahaü taü dvijasattamàþ 03,219.026a vinatà tu mahàraudrà kathyate ÷akunigrahaþ 03,219.026c påtanàü ràkùasãü pràhus taü vidyàt påtanàgraham 03,219.027a kaùñà dàruõaråpeõa ghoraråpà ni÷àcarã 03,219.027c pi÷àcã dàruõàkàrà kathyate ÷ãtapåtanà 03,219.027e garbhàn sà mànuùãõàü tu harate ghoradar÷anà 03,219.028a aditiü revatãü pràhur grahas tasyàs tu raivataþ 03,219.028c so 'pi bàlठ÷i÷ån ghoro bàdhate vai mahàgrahaþ 03,219.029a daityànàü yà ditir màtà tàm àhur mukhamaõóikàm 03,219.029c atyarthaü ÷i÷umàüsena saüprahçùñà duràsadà 03,219.030a kumàrà÷ ca kumàrya÷ ca ye proktàþ skandasaübhavàþ 03,219.030c te 'pi garbhabhujaþ sarve kauravya sumahàgrahàþ 03,219.031a tàsàm eva kumàrãõàü patayas te prakãrtitàþ 03,219.031c aj¤àyamànà gçhõanti bàlakàn raudrakarmiõaþ 03,219.032a gavàü màtà tu yà pràj¤aiþ kathyate surabhir nçpa 03,219.032c ÷akunis tàm athàruhya saha bhuïkte ÷i÷ån bhuvi 03,219.033a saramà nàma yà màtà ÷unàü devã janàdhipa 03,219.033c sàpi garbhàn samàdatte mànuùãõàü sadaiva hi 03,219.034a pàdapànàü ca yà màtà kara¤janilayà hi sà 03,219.034b*1080_01 varadà sà hi saumyà ca nityaü bhåtànukampinã 03,219.034c kara¤je tàü namasyanti tasmàt putràrthino naràþ 03,219.035a ime tv aùñàda÷ànye vai grahà màüsamadhupriyàþ 03,219.035c dvipa¤caràtraü tiùñhanti satataü såtikàgçhe 03,219.036a kadråþ såkùmavapur bhåtvà garbhiõãü pravi÷ed yadà 03,219.036c bhuïkte sà tatra taü garbhaü sà tu nàgaü prasåyate 03,219.037a gandharvàõàü tu yà màtà sà garbhaü gçhya gacchati 03,219.037c tato vilãnagarbhà sà mànuùã bhuvi dç÷yate 03,219.038a yà janitrã tv apsarasàü garbham àste pragçhya sà 03,219.038c upaviùñaü tato garbhaü kathayanti manãùiõaþ 03,219.039a lohitasyodadheþ kanyà dhàtrã skandasya sà smçtà 03,219.039c lohitàyanir ity evaü kadambe sà hi påjyate 03,219.040a puruùeùu yathà rudras tathàryà pramadàsv api 03,219.040c àryà màtà kumàrasya pçthakkàmàrtham ijyate 03,219.041a evam ete kumàràõàü mayà proktà mahàgrahàþ 03,219.041c yàvat ùoóa÷a varùàõi a÷ivàs te ÷ivàs tataþ 03,219.042a ye ca màtçgaõàþ proktàþ puruùà÷ caiva ye grahàþ 03,219.042c sarve skandagrahà nàma j¤eyà nityaü ÷arãribhiþ 03,219.043a teùàü pra÷amanaü kàryaü snànaü dhåpam athà¤janam 03,219.043c balikarmopahàra÷ ca skandasyejyà vi÷eùataþ 03,219.044a evam ete 'rcitàþ sarve prayacchanti ÷ubhaü nçõàm 03,219.044c àyur vãryaü ca ràjendra samyak påjànamaskçtàþ 03,219.045a årdhvaü tu ùoóa÷àd varùàd ye bhavanti grahà nçõàm 03,219.045c tàn ahaü saüpravakùyàmi namaskçtya mahe÷varam 03,219.046a yaþ pa÷yati naro devठjàgrad và ÷ayito 'pi và 03,219.046c unmàdyati sa tu kùipraü taü tu devagrahaü viduþ 03,219.047a àsãna÷ ca ÷ayàna÷ ca yaþ pa÷yati naraþ pitén 03,219.047c unmàdyati sa tu kùipraü sa j¤eyas tu pitçgrahaþ 03,219.048a avamanyati yaþ siddhàn kruddhà÷ càpi ÷apanti yam 03,219.048c unmàdyati sa tu kùipraü j¤eyaþ siddhagrahas tu saþ 03,219.049a upàghràti ca yo gandhàn rasàü÷ càpi pçthagvidhàn 03,219.049c unmàdyati sa tu kùipraü sa j¤eyo ràkùaso grahaþ 03,219.050a gandharvà÷ càpi yaü divyàþ saüspç÷anti naraü bhuvi 03,219.050c unmàdyati sa tu kùipraü graho gàndharva eva saþ 03,219.051a àvi÷anti ca yaü yakùàþ puruùaü kàlaparyaye 03,219.051c unmàdyati sa tu kùipraü j¤eyo yakùagrahas tu saþ 03,219.052a adhirohanti yaü nityaü pi÷àcàþ puruùaü kva cit 03,219.052c unmàdyati sa tu kùipraü pai÷àcaü taü grahaü viduþ 03,219.053a yasya doùaiþ prakupitaü cittaü muhyati dehinaþ 03,219.053c unmàdyati sa tu kùipraü sàdhanaü tasya ÷àstrataþ 03,219.054a vaiklavyàc ca bhayàc caiva ghoràõàü càpi dar÷anàt 03,219.054c unmàdyati sa tu kùipraü sattvaü tasya tu sàdhanam 03,219.055a ka÷ cit krãóitukàmo vai bhoktukàmas tathàparaþ 03,219.055c abhikàmas tathaivànya ity eùa trividho grahaþ 03,219.056a yàvat saptativarùàõi bhavanty ete grahà nçõàm 03,219.056c ataþ paraü dehinàü tu grahatulyo bhavej jvaraþ 03,219.057a aprakãrõendriyaü dàntaü ÷uciü nityam atandritam 03,219.057c àstikaü ÷raddadhànaü ca varjayanti sadà grahàþ 03,219.058a ity eùa te grahodde÷o mànuùàõàü prakãrtitaþ 03,219.058c na spç÷anti grahà bhaktàn naràn devaü mahe÷varam 03,220.001 màrkaõóeya uvàca 03,220.001a yadà skandena màtéõàm evam etat priyaü kçtam 03,220.001c athainam abravãt svàhà mama putras tvam aurasaþ 03,220.002a icchàmy ahaü tvayà dattàü prãtiü paramadurlabhàm 03,220.002c tàm abravãt tataþ skandaþ prãtim icchasi kãdç÷ãm 03,220.003 svàhovàca 03,220.003a dakùasyàhaü priyà kanyà svàhà nàma mahàbhuja 03,220.003c bàlyàt prabhçti nityaü ca jàtakàmà hutà÷ane 03,220.004a na ca màü kàminãü putra samyag jànàti pàvakaþ 03,220.004c icchàmi ÷à÷vataü vàsaü vastuü putra sahàgninà 03,220.005 skanda uvàca 03,220.005a havyaü kavyaü ca yat kiü cid dvijà mantrapuraskçtam 03,220.005c hoùyanty agnau sadà devi svàhety uktvà samudyatam 03,220.006a adya prabhçti dàsyanti suvçttàþ satpathe sthitàþ 03,220.006c evam agnis tvayà sàrdhaü sadà vatsyati ÷obhane 03,220.007 màrkaõóeya uvàca 03,220.007a evam uktà tataþ svàhà tuùñà skandena påjità 03,220.007c pàvakena samàyuktà bhartrà skandam apåjayat 03,220.008a tato brahmà mahàsenaü prajàpatir athàbravãt 03,220.008c abhigaccha mahàdevaü pitaraü tripuràrdanam 03,220.009a rudreõàgniü samàvi÷ya svàhàm àvi÷ya comayà 03,220.009c hitàrthaü sarvalokànàü jàtas tvam aparàjitaþ 03,220.010a umàyonyàü ca rudreõa ÷ukraü siktaü mahàtmanà 03,220.010c àste girau nipatitaü mi¤jikàmi¤jikaü yataþ 03,220.010d*1081_01 mithunaü vai mahàbhàga tatra tad rudrasaübhavam 03,220.011a saübhåtaü lohitode tu ÷ukra÷eùam avàpatat 03,220.011c såryara÷miùu càpy anyad anyac caivàpatad bhuvi 03,220.011e àsaktam anyad vçkùeùu tad evaü pa¤cadhàpatat 03,220.012a ta ete vividhàkàrà gaõà j¤eyà manãùibhiþ 03,220.012c tava pàriùadà ghorà ya ete pi÷ità÷anàþ 03,220.013a evam astv iti càpy uktvà mahàseno mahe÷varam 03,220.013c apåjayad ameyàtmà pitaraü pitçvatsalaþ 03,220.014a arkapuùpais tu te pa¤ca gaõàþ påjyà dhanàrthibhiþ 03,220.014c vyàdhipra÷amanàrthaü ca teùàü påjàü samàcaret 03,220.015a mi¤jikàmi¤jikaü caiva mithunaü rudrasaübhavam 03,220.015c namaskàryaü sadaiveha bàlànàü hitam icchatà 03,220.016a striyo mànuùamàüsàdà vçddhikà nàma nàmataþ 03,220.016c vçkùeùu jàtàs tà devyo namaskàryàþ prajàrthibhiþ 03,220.017a evam ete pi÷àcànàm asaükhyeyà gaõàþ smçtàþ 03,220.017c ghaõñàyàþ sapatàkàyàþ ÷çõu me saübhavaü nçpa 03,220.018a airàvatasya ghaõñe dve vaijayantyàv iti ÷rute 03,220.018c guhasya te svayaü datte ÷akreõànàyya dhãmatà 03,220.019a ekà tatra vi÷àkhasya ghaõñà skandasya càparà 03,220.019c patàkà kàrttikeyasya vi÷àkhasya ca lohità 03,220.020a yàni krãóanakàny asya devair dattàni vai tadà 03,220.020c tair eva ramate devo mahàseno mahàbalaþ 03,220.021a sa saüvçtaþ pi÷àcànàü gaõair devagaõais tathà 03,220.021c ÷u÷ubhe kà¤cane ÷aile dãpyamànaþ ÷riyà vçtaþ 03,220.022a tena vãreõa ÷u÷ubhe sa ÷ailaþ ÷ubhakànanaþ 03,220.022c àdityenevàü÷umatà mandara÷ càrukandaraþ 03,220.023a saütànakavanaiþ phullaiþ karavãravanair api 03,220.023c pàrijàtavanai÷ caiva japà÷okavanais tathà 03,220.024a kadambataruùaõóai÷ ca divyair mçgagaõair api 03,220.024c divyaiþ pakùigaõai÷ caiva ÷u÷ubhe ÷vetaparvataþ 03,220.025a tatra devagaõàþ sarve sarve caiva maharùayaþ 03,220.025c meghatåryaravà÷ caiva kùubdhodadhisamasvanàþ 03,220.026a tatra divyà÷ ca gandharvà nçtyanty apsarasas tathà 03,220.026c hçùñànàü tatra bhåtànàü ÷råyate ninado mahàn 03,220.027a evaü sendraü jagat sarvaü ÷vetaparvatasaüsthitam 03,220.027c prahçùñaü prekùate skandaü na ca glàyati dar÷anàt 03,221.001 màrkaõóeya uvàca 03,221.001a yadàbhiùikto bhagavàn senàpatyena pàvakiþ 03,221.001c tadà saüprasthitaþ ÷rãmàn hçùño bhadravañaü haraþ 03,221.001e rathenàdityavarõena pàrvatyà sahitaþ prabhuþ 03,221.001f*1082_01 anuyàtaþ suraiþ sarvaiþ sahasràkùapurogamaiþ 03,221.002a sahasraü tasya siühànàü tasmin yuktaü rathottame 03,221.002c utpapàta divaü ÷ubhraü kàlenàbhipracoditaþ 03,221.003a te pibanta ivàkà÷aü tràsayanta÷ caràcaràn 03,221.003c siühà nabhasy agacchanta nadanta÷ càrukesaràþ 03,221.004a tasmin rathe pa÷upatiþ sthito bhàty umayà saha 03,221.004c vidyutà sahitaþ såryaþ sendracàpe ghane yathà 03,221.005a agratas tasya bhagavàn dhane÷o guhyakaiþ saha 03,221.005c àsthàya ruciraü yàti puùpakaü naravàhanaþ 03,221.006a airàvataü samàsthàya ÷akra÷ càpi suraiþ saha 03,221.006c pçùñhato 'nuyayau yàntaü varadaü vçùabhadhvajam 03,221.007a jambhakair yakùarakùobhiþ sragvibhiþ samalaükçtaþ 03,221.007c yàty amogho mahàyakùo dakùiõaü pakùam àsthitaþ 03,221.008a tasya dakùiõato devà maruta÷ citrayodhinaþ 03,221.008c gacchanti vasubhiþ sàrdhaü rudrai÷ ca saha saügatàþ 03,221.009a yama÷ ca mçtyunà sàrdhaü sarvataþ parivàritaþ 03,221.009c ghorair vyàdhi÷atair yàti ghoraråpavapus tathà 03,221.010a yamasya pçùñhata÷ caiva ghoras tri÷ikharaþ ÷itaþ 03,221.010c vijayo nàma rudrasya yàti ÷ålaþ svalaükçtaþ 03,221.011a tam ugrapà÷o varuõo bhagavàn salile÷varaþ 03,221.011c parivàrya ÷anair yàti yàdobhir vividhair vçtaþ 03,221.012a pçùñhato vijayasyàpi yàti rudrasya paññi÷aþ 03,221.012c gadàmusala÷aktyàdyair vçtaþ praharaõottamaiþ 03,221.013a paññi÷aü tv anvagàd ràjaü÷ chatraü raudraü mahàprabham 03,221.013c kamaõóalu÷ càpy anu taü maharùigaõasaüvçtaþ 03,221.014a tasya dakùiõato bhàti daõóo gaccha¤ ÷riyà vçtaþ 03,221.014c bhçgvaïgirobhiþ sahito devai÷ càpy abhipåjitaþ 03,221.015a eùàü tu pçùñhato rudro vimale syandane sthitaþ 03,221.015c yàti saüharùayan sarvàüs tejasà tridivaukasaþ 03,221.016a çùaya÷ caiva devà÷ ca gandharvà bhujagàs tathà 03,221.016c nadyo nadà drumà÷ caiva tathaivàpsarasàü gaõàþ 03,221.017a nakùatràõi grahà÷ caiva devànàü ÷i÷ava÷ ca ye 03,221.017c striya÷ ca vividhàkàrà yànti rudrasya pçùñhataþ 03,221.017e sçjantyaþ puùpavarùàõi càruråpà varàïganàþ 03,221.018a parjanya÷ càpy anuyayau namaskçtya pinàkinam 03,221.018c chatraü tu pàõóuraü somas tasya mårdhany adhàrayat 03,221.018e càmare càpi vàyu÷ ca gçhãtvàgni÷ ca viùñhitau 03,221.019a ÷akra÷ ca pçùñhatas tasya yàti ràja¤ ÷riyà vçtaþ 03,221.019c saha ràjarùibhiþ sarvaiþ stuvàno vçùaketanam 03,221.020a gaurã vidyàtha gàndhàrã ke÷inã mitrasàhvayà 03,221.020c sàvitryà saha sarvàs tàþ pàrvatyà yànti pçùñhataþ 03,221.021a tatra vidyàgaõàþ sarve ye ke cit kavibhiþ kçtàþ 03,221.021b*1083_01 svena svenànuyogena sarve te 'nuyayur haram 03,221.021c yasya kurvanti vacanaü sendrà devà÷ camåmukhe 03,221.022a sa gçhãtvà patàkàü tu yàty agre ràkùaso grahaþ 03,221.022c vyàpçtas tu ÷ma÷àne yo nityaü rudrasya vai sakhà 03,221.022e piïgalo nàma yakùendro lokasyànandadàyakaþ 03,221.023a ebhiþ sa sahitas tatra yayau devo yathàsukham 03,221.023c agrataþ pçùñhata÷ caiva na hi tasya gatir dhruvà 03,221.024a rudraü satkarmabhir martyàþ påjayantãha daivatam 03,221.024c ÷ivam ity eva yaü pràhur ã÷aü rudraü pinàkinam 03,221.024d*1084_01 evaü sarve suragaõàs tadà vai prãtamànasàþ 03,221.024e bhàvais tu vividhàkàraiþ påjayanti mahe÷varam 03,221.025a devasenàpatis tv evaü devasenàbhir àvçtaþ 03,221.025c anugacchati deve÷aü brahmaõyaþ kçttikàsutaþ 03,221.026a athàbravãn mahàsenaü mahàdevo bçhadvacaþ 03,221.026c saptamaü màrutaskandhaü rakùa nityam atandritaþ 03,221.027 skanda uvàca 03,221.027a saptamaü màrutaskandhaü pàlayiùyàmy ahaü prabho 03,221.027c yad anyad api me kàryaü deva tad vada màciram 03,221.028 rudra uvàca 03,221.028a kàryeùv ahaü tvayà putra saüdraùñavyaþ sadaiva hi 03,221.028c dar÷anàn mama bhaktyà ca ÷reyaþ param avàpsyasi 03,221.029 màrkaõóeya uvàca 03,221.029a ity uktvà visasarjainaü pariùvajya maheùvaraþ 03,221.029b*1085_01 skandaü sahomayà prãto jvalantam iva tejasà 03,221.029c visarjite tataþ skande babhåvautpàtikaü mahat 03,221.029e sahasaiva mahàràja devàn sarvàn pramohayat 03,221.030a jajvàla khaü sanakùatraü pramåóhaü bhuvanaü bhç÷am 03,221.030c cacàla vyanadac corvã tamobhåtaü jagat prabho 03,221.031a tatas tad dàruõaü dçùñvà kùubhitaþ ÷aükaras tadà 03,221.031c umà caiva mahàbhàgà devà÷ ca samaharùayaþ 03,221.032a tatas teùu pramåóheùu parvatàmbudasaünibham 03,221.032c nànàpraharaõaü ghoram adç÷yata mahad balam 03,221.033a tad dhi ghoram asaükhyeyaü garjac ca vividhà giraþ 03,221.033c abhyadravad raõe devàn bhagavantaü ca ÷aükaram 03,221.034a tair visçùñàny anãkeùu bàõajàlàny aneka÷aþ 03,221.034c parvatà÷ ca ÷ataghnya÷ ca pràsà÷ ca parighà gadàþ 03,221.035a nipatadbhi÷ ca tair ghorair devànãkaü mahàyudhaiþ 03,221.035c kùaõena vyadravat sarvaü vimukhaü càpy adç÷yata 03,221.036a nikçttayodhanàgà÷vaü kçttàyudhamahàratham 03,221.036c dànavair arditaü sainyaü devànàü vimukhaü babhau 03,221.037a asurair vadhyamànaü tat pàvakair iva kànanam 03,221.037c apatad dagdhabhåyiùñhaü mahàdrumavanaü yathà 03,221.038a te vibhinna÷irodehàþ pracyavante divaukasaþ 03,221.038c na nàtham adhyagacchanta vadhyamànà mahàraõe 03,221.039a atha tad vidrutaü sainyaü dçùñvà devaþ puraüdaraþ 03,221.039c à÷vàsayann uvàcedaü balavad dànavàrditam 03,221.040a bhayaü tyajata bhadraü vaþ ÷åràþ ÷astràõi gçhõata 03,221.040c kurudhvaü vikrame buddhiü mà vaþ kà cid vyathà bhavet 03,221.041a jayatainàn sudurvçttàn dànavàn ghoradar÷anàn 03,221.041c abhidravata bhadraü vo mayà saha mahàsuràn 03,221.042a ÷akrasya vacanaü ÷rutvà samà÷vastà divaukasaþ 03,221.042c dànavàn pratyayudhyanta ÷akraü kçtvà vyapà÷rayam 03,221.043a tatas te trida÷àþ sarve maruta÷ ca mahàbalàþ 03,221.043c pratyudyayur mahàvegàþ sàdhyà÷ ca vasubhiþ saha 03,221.044a tair visçùñàny anãkeùu kruddhaiþ ÷astràõi saüyuge 03,221.044c ÷arà÷ ca daityakàyeùu pibanti smàsçgulbaõam 03,221.045a teùàü dehàn vinirbhidya ÷aràs te ni÷itàs tadà 03,221.045c niùpatanto adç÷yanta nagebhya iva pannagàþ 03,221.046a tàni daitya÷arãràõi nirbhinnàni sma sàyakaiþ 03,221.046c apatan bhåtale ràjaü÷ chinnàbhràõãva sarva÷aþ 03,221.047a tatas tad dànavaü sainyaü sarvair devagaõair yudhi 03,221.047c tràsitaü vividhair bàõaiþ kçtaü caiva paràïmukham 03,221.048a athotkruùñaü tadà hçùñaiþ sarvair devair udàyudhaiþ 03,221.048c saühatàni ca tåryàõi tadà sarvàõy aneka÷aþ 03,221.049a evam anyonyasaüyuktaü yuddham àsãt sudàruõam 03,221.049c devànàü dànavànàü ca màüsa÷oõitakardamam 03,221.050a anayo devalokasya sahasaiva vyadç÷yata 03,221.050c tathà hi dànavà ghorà vinighnanti divaukasaþ 03,221.051a tatas tåryapraõàdà÷ ca bherãõàü ca mahàsvanàþ 03,221.051c babhåvur dànavendràõàü siühanàdà÷ ca dàruõàþ 03,221.052a atha daityabalàd ghoràn niùpapàta mahàbalaþ 03,221.052c dànavo mahiùo nàma pragçhya vipulaü girim 03,221.053a te taü ghanair ivàdityaü dçùñvà saüparivàritam 03,221.053c samudyatagiriü ràjan vyadravanta divaukasaþ 03,221.054a athàbhidrutya mahiùo devàü÷ cikùepa taü girim 03,221.054b*1086_01 mahàkàyaü mahàràja satoyam iva toyadam 03,221.054c patatà tena giriõà devasainyasya pàrthiva 03,221.054e bhãmaråpeõa nihatam ayutaü pràpatad bhuvi 03,221.055a atha tair dànavaiþ sàrdhaü mahiùas tràsayan suràn 03,221.055c abhyadravad raõe tårõaü siühaþ kùudramçgàn iva 03,221.056a tam àpatantaü mahiùaü dçùñvà sendrà divaukasaþ 03,221.056c vyadravanta raõe bhãtà vi÷ãrõàyudhaketanàþ 03,221.057a tataþ sa mahiùaþ kruddhas tårõaü rudrarathaü yayau 03,221.057c abhidrutya ca jagràha rudrasya rathakåbaram 03,221.058a yadà rudrarathaü kruddho mahiùaþ sahasà gataþ 03,221.058c resatå rodasã gàóhaü mumuhu÷ ca maharùayaþ 03,221.059a vyanadaü÷ ca mahàkàyà daityà jaladharopamàþ 03,221.059c àsãc ca ni÷citaü teùàü jitam asmàbhir ity uta 03,221.060a tathàbhåte tu bhagavàn nàvadhãn mahiùaü raõe 03,221.060a*1087_01 **** **** àhåya guham àtmajam 03,221.060a*1087_02 uvàca sasmitaü devo vivitsuþ putravikramam 03,221.060a*1087_03 dauràtmyaü pa÷ya putra tvaü dànavasya duràtmanaþ 03,221.060a*1087_04 jahi ÷ãghraü duràcàraü draùñum icchàmi te balam 03,221.060a*1087_05 ity uktvà bhagavàn skandaü pariùvajya mahe÷varaþ 03,221.060a*1087_06 ayojayan nigrahàrthaü mahiùasya gatàyuùaþ 03,221.060a*1087_07 tathàbhåte tu bhagavàn 03,221.060c sasmàra ca tadà skandaü mçtyuü tasya duràtmanaþ 03,221.061a mahiùo 'pi rathaü dçùñvà raudraü rudrasya nànadat 03,221.061c devàn saütràsayaü÷ càpi daityàü÷ càpi praharùayan 03,221.062a tatas tasmin bhaye ghore devànàü samupasthite 03,221.062c àjagàma mahàsenaþ krodhàt sårya iva jvalan 03,221.063a lohitàmbarasaüvãto lohitasragvibhåùaõaþ 03,221.063c lohitàsyo mahàbàhur hiraõyakavacaþ prabhuþ 03,221.064a ratham àdityasaükà÷am àsthitaþ kanakaprabham 03,221.064c taü dçùñvà daityasenà sà vyadravat sahasà raõe 03,221.065a sa càpi tàü prajvalitàü mahiùasya vidàriõãm 03,221.065c mumoca ÷aktiü ràjendra mahàseno mahàbalaþ 03,221.066a sà muktàbhyahanac chaktir mahiùasya ÷iro mahat 03,221.066c papàta bhinne ÷irasi mahiùas tyaktajãvitaþ 03,221.066d*1088_01 patatà ÷irasà tena dvàraü ùoóa÷ayojanam 03,221.066d*1088_02 parvatàbhena pihitaü tad agamyaü tato 'bhavat 03,221.066d*1088_03 uttaràþ kuravas tena gacchanty adya yathàsukham 03,221.067a kùiptàkùiptà tu sà ÷aktir hatvà ÷atrån sahasra÷aþ 03,221.067c skandahastam anupràptà dç÷yate devadànavaiþ 03,221.068a pràyaþ ÷arair vinihatà mahàsenena dhãmatà 03,221.068b*1089_01 dànaveùu mahàràja tasmin devàsure yudhi 03,221.068c ÷eùà daityagaõà ghorà bhãtàs trastà duràsadaiþ 03,221.068e skandasya pàrùadair hatvà bhakùitàþ ÷atasaügha÷aþ 03,221.069a dànavàn bhakùayantas te prapibanta÷ ca ÷oõitam 03,221.069c kùaõàn nirdànavaü sarvam akàrùur bhç÷aharùitàþ 03,221.070a tamàüsãva yathà såryo vçkùàn agnir ghanàn khagaþ 03,221.070c tathà skando 'jayac chatrån svena vãryeõa kãrtimàn 03,221.071a saüpåjyamànas trida÷air abhivàdya mahe÷varam 03,221.071c ÷u÷ubhe kçttikàputraþ prakãrõàü÷ur ivàü÷umàn 03,221.072a naùña÷atrur yadà skandaþ prayàta÷ ca mahe÷varam 03,221.072c athàbravãn mahàsenaü pariùvajya puraüdaraþ 03,221.073a brahmadattavaraþ skanda tvayàyaü mahiùo hataþ 03,221.073b*1090_01 ajayyo yudhi devànàü dànavaþ sumahàbalaþ 03,221.073c devàs tçõamayà yasya babhåvur jayatàü vara 03,221.073e so 'yaü tvayà mahàbàho ÷amito devakaõñakaþ 03,221.074a ÷ataü mahiùatulyànàü dànavànàü tvayà raõe 03,221.074c nihataü deva÷atråõàü yair vayaü pårvatàpitàþ 03,221.075a tàvakair bhakùità÷ cànye dànavàþ ÷atasaügha÷aþ 03,221.075b*1091_01 bhavato 'nucarair vãra gaõaiþ paramabhãùaõaiþ 03,221.075c ajeyas tvaü raõe 'rãõàm umàpatir iva prabhuþ 03,221.076a etat te prathamaü deva khyàtaü karma bhaviùyati 03,221.076c triùu lokeùu kãrti÷ ca tavàkùayyà bhaviùyati 03,221.076e va÷agà÷ ca bhaviùyanti suràs tava suràtmaja 03,221.077a mahàsenety evam uktvà nivçttaþ saha daivataiþ 03,221.077c anuj¤àto bhagavatà tryambakena ÷acãpatiþ 03,221.078a gato bhadravañaü rudro nivçttà÷ ca divaukasaþ 03,221.078c uktà÷ ca devà rudreõa skandaü pa÷yata màm iva 03,221.079a sa hatvà dànavagaõàn påjyamàno maharùibhiþ 03,221.079c ekàhnaivàjayat sarvaü trailokyaü vahninandanaþ 03,221.080a skandasya ya idaü janma pañhate susamàhitaþ 03,221.080c sa puùñim iha saüpràpya skandasàlokyatàm iyàt 03,221.080d@022_0000 yudhiùñhira uvàca 03,221.080d@022_0001 bhagava¤ ÷rotum icchàmi nàmàny asya mahàtmanaþ 03,221.080d@022_0002 vai÷aüpàyana uvàca 03,221.080d@022_0002 triùu lokeùu yàny asya vikhyàtàni dvijottama 03,221.080d@022_0003 ity uktaþ pàõóaveyena mahàtmà çùisaünidhau 03,221.080d@022_0004 màrkaõóeya uvàca 03,221.080d@022_0004 uvàca bhagavàüs tatra màrkaõóeyo mahàtapàþ 03,221.080d@022_0005 àgneya÷ caiva skanda÷ ca dãptakãrtir anàmayaþ 03,221.080d@022_0006 mayåraketur dharmàtmà bhåte÷o mahiùàrdanaþ 03,221.080d@022_0007 kàmajit kàmadaþ kàntaþ satyavàg bhuvane÷varaþ 03,221.080d@022_0008 ÷i÷uþ ÷ãghraþ ÷uci÷ caõóo dãptavarõaþ ÷ubhànanaþ 03,221.080d@022_0009 amoghas tv anagho raudraþ priya÷ candrànanas tathà 03,221.080d@022_0010 dãpta÷aktiþ pra÷àntàtmà bhadrakçt kåñamohanaþ 03,221.080d@022_0011 ùaùñhãpriya÷ ca dharmàtmà pavitro màtçvatsalaþ 03,221.080d@022_0012 kanyàbhartà vibhakta÷ ca svàheyo revatãsutaþ 03,221.080d@022_0013 prabhur netà vi÷àkha÷ ca naigameyaþ sudu÷caraþ 03,221.080d@022_0014 suvrato lalita÷ caiva bàlakrãóanakapriyaþ 03,221.080d@022_0015 khacàrã brahmacàrã ca ÷åraþ ÷aravaõodbhavaþ 03,221.080d@022_0016 vi÷vàmitrapriya÷ caiva devasenàpriyas tathà 03,221.080d@022_0017 vàsudevapriya÷ caiva priyaþ priyakçd eva tu 03,221.080d@022_0018 nàmàny etàni divyàni kàrttikeyasya yaþ pañhet 03,221.080d@022_0019 svargaü kãrtiü dhanaü caiva sa labhen nàtra saü÷ayaþ 03,221.080d@022_0019 màrkaõóeya uvàca 03,221.080d@022_0020 stoùyàmi devair çùibhi÷ ca juùñaü 03,221.080d@022_0021 ÷aktyà guhaü nàmabhir aprameyam 03,221.080d@022_0022 ùaóànanaü ÷aktidharaü suvãraü 03,221.080d@022_0023 nibodha caitàni kurupravãra 03,221.080d@022_0024 brahmaõyo vai brahmajo brahmavic ca 03,221.080d@022_0025 brahme÷ayo brahmavatàü variùñhaþ 03,221.080d@022_0026 brahmapriyo bràhmaõasavratã tvaü 03,221.080d@022_0027 brahmaj¤o vai bràhmaõànàü ca netà 03,221.080d@022_0028 svàhà svadhà tvaü paramaü pavitraü 03,221.080d@022_0029 mantrastutas tvaü prathitaþ ùaóarciþ 03,221.080d@022_0030 saüvatsaras tvam çtava÷ ca ùaó vai 03,221.080d@022_0031 màsàrdhamàsàv ayanaü di÷a÷ ca 03,221.080d@022_0032 tvaü puùkaràkùas tv aravindvaktraþ 03,221.080d@022_0033 sahasravaktro 'si sahasrabàhuþ 03,221.080d@022_0034 tvaü lokapàlaþ paramaü havi÷ ca 03,221.080d@022_0035 tvaü bhàvanaþ sarvasuràsuràõàm 03,221.080d@022_0036 tvam eva senàdhipatiþ pracaõóaþ 03,221.080d@022_0037 prabhur vibhu÷ càpy atha ÷atrujetà 03,221.080d@022_0038 sahasrabhås tvaü dharaõã tvam eva 03,221.080d@022_0039 sahasratuùñi÷ ca sahasrabhuk ca 03,221.080d@022_0040 sahasra÷ãrùas tvam anantaråpaþ 03,221.080d@022_0041 sahasrapàt tvaü guha ÷aktidhàrã 03,221.080d@022_0042 gaïgàsutas tvaü svamatena deva 03,221.080d@022_0043 svàhàmahãkçttikànàü tathaiva 03,221.080d@022_0044 tvaü krãóase ùaõmukha kukkuñena 03,221.080d@022_0045 yatheùñanànàvidhakàmaråpã 03,221.080d@022_0046 dãkùàsi somo marutaþ sadaiva 03,221.080d@022_0047 dharmo 'si vàyur acalendra indraþ 03,221.080d@022_0048 sanàtanànàm api ÷à÷vatas tvaü 03,221.080d@022_0049 prabhuþ prabhåõàm api cogradhanvà 03,221.080d@022_0050 çtasya kartà ditijàntakas tvaü 03,221.080d@022_0051 jetà ripåõàü pravaraþ suràõàm 03,221.080d@022_0052 såkùmaü tapas tat paramaü tvam eva 03,221.080d@022_0053 paràvaraj¤o 'si paràvaras tvam 03,221.080d@022_0054 dharmasya kàmasya parasya caiva 03,221.080d@022_0055 tvattejasà kçtsnam idaü mahàtman 03,221.080d@022_0056 vyàptaü jagat sarvasurapravãra 03,221.080d@022_0057 ÷aktyà mayà saüstuta lokanàtha 03,221.080d@022_0058 namo 'stu te dvàda÷anetrabàho 03,221.080d@022_0059 ataþ paraü vedmi gatiü na te 'ham 03,221.080d@022_0060 skandasya ya idaü vipraþ pañhej janma samàhitaþ 03,221.080d@022_0061 ÷ràvayed bràhmaõebhyo yaþ ÷çõuyàd và dvijeritam 03,221.080d@022_0062 dhanam àyur ya÷o dãptaü putrठ÷atrujayaü tathà 03,221.080d@022_0063 sa puùñituùñã saüpràpya skandasàlokyam àpnuyàt 03,222.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,222.001a upàsãneùu vipreùu pàõóaveùu mahàtmasu 03,222.001c draupadã satyabhàmà ca vivi÷àte tadà samam 03,222.001d*1092_01 pravi÷ya cà÷ramaü puõyam ubhe te paramastriyau 03,222.001e jàhasyamàne suprãte sukhaü tatra niùãdatuþ 03,222.002a cirasya dçùñvà ràjendra te 'nyonyasya priyaüvade 03,222.002c kathayàm àsatu÷ citràþ kathàþ kuruyadukùitàm 03,222.003a athàbravãt satyabhàmà kçùõasya mahiùã priyà 03,222.003c sàtràjitã yàj¤asenãü rahasãdaü sumadhyamà 03,222.004a kena draupadi vçttena pàõóavàn upatiùñhasi 03,222.004c lokapàlopamàn vãràn yånaþ paramasaümatàn 03,222.004e kathaü ca va÷agàs tubhyaü na kupyanti ca te ÷ubhe 03,222.005a tava va÷yà hi satataü pàõóavàþ priyadar÷ane 03,222.005b*1093_01 na cànyonyam asåyante kathaü và te sumadhyame 03,222.005c mukhaprekùà÷ ca te sarve tattvam etad bravãhi me 03,222.006a vratacaryà tapo vàpi snànamantrauùadhàni và 03,222.006c vidyàvãryaü målavãryaü japahomas tathàgadàþ 03,222.007a mama àcakùva pà¤càli ya÷asyaü bhagavedanam 03,222.007c yena kçùõe bhaven nityaü mama kçùõo va÷ànugaþ 03,222.008a evam uktvà satyabhàmà viraràma ya÷asvinã 03,222.008c pativratà mahàbhàgà draupadã pratyuvàca tàm 03,222.009a asatstrãõàü samàcàraü satye màm anupçcchasi 03,222.009c asadàcarite màrge kathaü syàd anukãrtanam 03,222.010a anupra÷naþ saü÷ayo và naitat tvayy upapadyate 03,222.010c tathà hy upetà buddhyà tvaü kçùõasya mahiùã priyà 03,222.011a yadaiva bhartà jànãyàn mantramålaparàü striyam 03,222.011c udvijeta tadaivàsyàþ sarpàd ve÷magatàd iva 03,222.012a udvignasya kutaþ ÷àntir a÷àntasya kutaþ sukham 03,222.012c na jàtu va÷ago bhartà striyàþ syàn mantrakàraõàt 03,222.013a amitraprahitàü÷ càpi gadàn paramadàruõàn 03,222.013c målapravàdair hi viùaü prayacchanti jighàüsavaþ 03,222.014a jihvayà yàni puruùas tvacà vàpy upasevate 03,222.014c tatra cårõàni dattàni hanyuþ kùipram asaü÷ayam 03,222.015a jalodarasamàyuktàþ ÷vitriõaþ palitàs tathà 03,222.015c apumàüsaþ kçtàþ strãbhir jaóàndhabadhiràs tathà 03,222.016a pàpànugàs tu pàpàs tàþ patãn upasçjanty uta 03,222.016c na jàtu vipriyaü bhartuþ striyà kàryaü kathaü cana 03,222.017a vartàmy ahaü tu yàü vçttiü pàõóaveùu mahàtmasu 03,222.017c tàü sarvàü ÷çõu me satyàü satyabhàme ya÷asvini 03,222.018a ahaükàraü vihàyàhaü kàmakrodhau ca sarvadà 03,222.018c sadàràn pàõóavàn nityaü prayatopacaràmy aham 03,222.019a praõayaü pratisaügçhya nidhàyàtmànam àtmani 03,222.019c ÷u÷råùur nirabhãmànà patãnàü cittarakùiõã 03,222.020a durvyàhçtàc chaïkamànà duþsthitàd duravekùitàt 03,222.020c duràsitàd durvrajitàd iïgitàdhyàsitàd api 03,222.021a såryavai÷vànaranibhàn somakalpàn mahàrathàn 03,222.021c seve cakùurhaõaþ pàrthàn ugratejaþpratàpinaþ 03,222.022a devo manuùyo gandharvo yuvà càpi svalaükçtaþ 03,222.022c dravyavàn abhiråpo và na me 'nyaþ puruùo mataþ 03,222.023a nàbhuktavati nàsnàte nàsaüviùñe ca bhartari 03,222.023c na saüvi÷àmi nà÷nàmi sadà karmakareùv api 03,222.024a kùetràd vanàd và gràmàd và bhartàraü gçham àgatam 03,222.024c pratyutthàyàbhinandàmi àsanenodakena ca 03,222.025a pramçùñabhàõóà mçùñànnà kàle bhojanadàyinã 03,222.025c saüyatà guptadhànyà ca susaümçùñanive÷anà 03,222.026a atiraskçtasaübhàùà duþstriyo nànusevatã 03,222.026c anukålavatã nityaü bhavàmy analasà sadà 03,222.027a anarme càpi hasanaü dvàri sthànam abhãkùõa÷aþ 03,222.027c avaskare cirasthànaü niùkuñeùu ca varjaye 03,222.027d*1094_01 niratàhaü sadà satye pàpànàü ca visarjane 03,222.027d*1095_01 atyàlàpam asaütoùaü paravyàpàrasaükathàþ 03,222.028a atihàsàtiroùau ca krodhasthànaü ca varjaye 03,222.028c niratàhaü sadà satye bhartéõàm upasevane 03,222.028e sarvathà bhartçrahitaü na mameùñaü kathaü cana 03,222.029a yadà pravasate bhartà kuñumbàrthena kena cit 03,222.029c sumanovarõakàpetà bhavàmi vratacàriõã 03,222.030a yac ca bhartà na pibati yac ca bhartà na khàdati 03,222.030c yac ca nà÷nàti me bhartà sarvaü tad varjayàmy aham 03,222.031a yathopade÷aü niyatà vartamànà varàïgane 03,222.031c svalaükçtà suprayatà bhartuþ priyahite ratà 03,222.032a ye ca dharmàþ kuñumbeùu ÷va÷rvà me kathitàþ purà 03,222.032b*1096_01 anutiùñhàmi taü satye nityakàlam atandrità 03,222.032c bhikùàbali÷ràddham iti sthàlãpàkà÷ ca parvasu 03,222.032e mànyànàü mànasatkàrà ye cànye vidità mayà 03,222.033a tàn sarvàn anuvartàmi divàràtram atandrità 03,222.033c vinayàn niyamàü÷ càpi sadà sarvàtmanà ÷rità 03,222.034a mçdån sataþ satya÷ãlàn satyadharmànupàlinaþ 03,222.034c à÷ãviùàn iva kruddhàn patãn paricaràmy aham 03,222.035a patyà÷rayo hi me dharmo mataþ strãõàü sanàtanaþ 03,222.035c sa devaþ sà gatir nànyà tasya kà vipriyaü caret 03,222.036a ahaü patãn nàti÷aye nàtya÷ne nàtibhåùaye 03,222.036c nàpi parivade ÷va÷råü sarvadà pariyantrità 03,222.037a avadhànena subhage nityotthànatayaiva ca 03,222.037c bhartàro va÷agà mahyaü guru÷u÷råùaõena ca 03,222.038a nityam àryàm ahaü kuntãü vãrasåü satyavàdinãm 03,222.038c svayaü paricaràmy ekà snànàcchàdanabhojanaiþ 03,222.039a naitàm ati÷aye jàtu vastrabhåùaõabhojanaiþ 03,222.039c nàpi parivade càhaü tàü pçthàü pçthivãsamàm 03,222.040a aùñàv agre bràhmaõànàü sahasràõi sma nityadà 03,222.040c bhu¤jate rukmapàtrãùu yudhiùñhiranive÷ane 03,222.041a aùñà÷ãtisahasràõi snàtakà gçhamedhinaþ 03,222.041c triü÷addàsãka ekaiko yàn bibharti yudhiùñhiraþ 03,222.042a da÷ànyàni sahasràõi yeùàm annaü susaüskçtam 03,222.042c hriyate rukmapàtrãbhir yatãnàm årdhvaretasàm 03,222.043a tàn sarvàn agrahàreõa bràhmaõàn brahmavàdinaþ 03,222.043c yathàrhaü påjayàmi sma pànàcchàdanabhojanaiþ 03,222.044a ÷ataü dàsãsahasràõi kaunteyasya mahàtmanaþ 03,222.044c kambukeyåradhàriõyo niùkakaõñhyaþ svalaükçtàþ 03,222.045a mahàrhamàlyàbharaõàþ suvarõà÷ candanokùitàþ 03,222.045c maõãn hema ca bibhratyo nçtyagãtavi÷àradàþ 03,222.046a tàsàü nàma ca råpaü ca bhojanàcchàdanàni ca 03,222.046c sarvàsàm eva vedàhaü karma caiva kçtàkçtam 03,222.047a ÷ataü dàsãsahasràõi kuntãputrasya dhãmataþ 03,222.047c pàtrãhastà divàràtram atithãn bhojayanty uta 03,222.048a ÷atam a÷vasahasràõi da÷a nàgàyutàni ca 03,222.048c yudhiùñhirasyànuyàtram indraprasthanivàsinaþ 03,222.049a etad àsãt tadà ràj¤o yan mahãü paryapàlayat 03,222.049c yeùàü saükhyàvidhiü caiva pradi÷àmi ÷çõomi ca 03,222.050a antaþpuràõàü sarveùàü bhçtyànàü caiva sarva÷aþ 03,222.050c à gopàlàvipàlebhyaþ sarvaü veda kçtàkçtam 03,222.051a sarvaü ràj¤aþ samudayam àyaü ca vyayam eva ca 03,222.051c ekàhaü vedmi kalyàõi pàõóavànàü ya÷asvinàm 03,222.052a mayi sarvaü samàsajya kuñumbaü bharatarùabhàþ 03,222.052c upàsanaratàþ sarve ghañante sma ÷ubhànane 03,222.053a tam ahaü bhàram àsaktam anàdhçùyaü duràtmabhiþ 03,222.053c sukhaü sarvaü parityajya ràtryahàni ghañàmi vai 03,222.054a adhçùyaü varuõasyeva nidhipårõam ivodadhim 03,222.054c ekàhaü vedmi ko÷aü vai patãnàü dharmacàriõàm 03,222.055a ani÷àyàü ni÷àyàü ca sahàyàþ kùutpipàsayoþ 03,222.055c àràdhayantyàþ kauravyàüs tulyà ràtrir aha÷ ca me 03,222.056a prathamaü pratibudhyàmi caramaü saüvi÷àmi ca 03,222.056c nityakàlam ahaü satye etat saüvananaü mama 03,222.057a etaj jànàmy ahaü kartuü bhartçsaüvananaü mahat 03,222.057c asatstrãõàü samàcàraü nàhaü kuryàü na kàmaye 03,222.058a tac chrutvà dharmasahitaü vyàhçtaü kçùõayà tadà 03,222.058c uvàca satyà satkçtya pà¤càlãü dharmacàriõãm 03,222.059a abhipannàsmi pà¤càli yàj¤aseni kùamasva me 03,222.059c kàmakàraþ sakhãnàü hi sopahàsaü prabhàùitum 03,223.001 draupady uvàca 03,223.001a imaü tu te màrgam apetadoùaü; vakùyàmi cittagrahaõàya bhartuþ 03,223.001c yasmin yathàvat sakhi vartamànà; bhartàram àcchetsyasi kàminãbhyaþ 03,223.002a naitàdç÷aü daivatam asti satye; sarveùu lokeùu sadaivateùu 03,223.002c yathà patis tasya hi sarvakàmà; labhyàþ prasàde kupita÷ ca hanyàt 03,223.003a tasmàd apatyaü vividhà÷ ca bhogàþ; ÷ayyàsanàny adbhutadar÷anàni 03,223.003c vastràõi màlyàni tathaiva gandhàþ; svarga÷ ca loko viùamà ca kãrtiþ 03,223.004a sukhaü sukheneha na jàtu labhyaü; duþkhena sàdhvã labhate sukhàni 03,223.004c sà kçùõam àràdhaya sauhçdena; premõà ca nityaü pratikarmaõà ca 03,223.005a tathà÷anai÷ càrubhir agryamàlyair; dàkùiõyayogair vividhai÷ ca gandhaiþ 03,223.005c asyàþ priyo 'smãti yathà viditvà; tvàm eva saü÷liùyati sarvabhàvaiþ 03,223.006a ÷rutvà svaraü dvàragatasya bhartuþ; pratyutthità tiùñha gçhasya madhye 03,223.006c dçùñvà praviùñaü tvaritàsanena; pàdyena caiva pratipåjaya tvam 03,223.007a saüpreùitàyàm atha caiva dàsyàm; utthàya sarvaü svayam eva kuryàþ 03,223.007c jànàtu kçùõas tava bhàvam etaü; sarvàtmanà màü bhajatãti satye 03,223.008a tvatsaünidhau yat kathayet patis te; yady apy aguhyaü parirakùitavyam 03,223.008c kà cit sapatnã tava vàsudevaü; pratyàdi÷et tena bhaved viràgaþ 03,223.009a priyàü÷ ca raktàü÷ ca hitàü÷ ca bhartus; tàn bhojayethà vividhair upàyaiþ 03,223.009c dveùyair apakùair ahitai÷ ca tasya; bhidyasva nityaü kuhakoddhatai÷ ca 03,223.010a madaü pramàdaü puruùeùu hitvà; saüyaccha bhàvaü pratigçhya maunam 03,223.010c pradyumnasàmbàv api te kumàrau; nopàsitavyau rahite kadà cit 03,223.011a mahàkulãnàbhir apàpikàbhiþ; strãbhiþ satãbhis tava sakhyam astu 03,223.011c caõóà÷ ca ÷auõóà÷ ca mahà÷anà÷ ca; caurà÷ ca duùñà÷ capalà÷ ca varjyàþ 03,223.012a etad ya÷asyaü bhagavedanaü ca; svargyaü tathà ÷atrunibarhaõaü ca 03,223.012c mahàrhamàlyàbharaõàïgaràgà; bhartàram àràdhaya puõyagandhà 03,224.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,224.001a màrkaõóeyàdibhir vipraiþ pàõóavai÷ ca mahàtmabhiþ 03,224.001c kathàbhir anukålàbhiþ sahàsitvà janàrdanaþ 03,224.002a tatas taiþ saüvidaü kçtvà yathàvan madhusådanaþ 03,224.002c àrurukùå rathaü satyàm àhvayàm àsa ke÷avaþ 03,224.003a satyabhàmà tatas tatra svajitvà drupadàtmajàm 03,224.003c uvàca vacanaü hçdyaü yathàbhàvasamàhitam 03,224.004a kçùõe mà bhåt tavotkaõñhà mà vyathà mà prajàgaraþ 03,224.004c bhartçbhir devasaükà÷air jitàü pràpsyasi medinãm 03,224.005a na hy evaü ÷ãlasaüpannà naivaü påjitalakùaõàþ 03,224.005c pràpnuvanti ciraü kle÷aü yathà tvam asitekùaõe 03,224.006a ava÷yaü ca tvayà bhåmir iyaü nihatakaõñakà 03,224.006c bhartçbhiþ saha bhoktavyà nirdvaüdveti ÷rutaü mayà 03,224.007a dhàrtaràùñravadhaü kçtvà vairàõi pratiyàtya ca 03,224.007c yudhiùñhirasthàü pçthivãü draùñàsi drupadàtmaje 03,224.008a yàs tàþ pravràjamànàü tvàü pràhasan darpamohitàþ 03,224.008c tàþ kùipraü hatasaükalpà drakùyasi tvaü kurustriyaþ 03,224.009a tava duþkhopapannàyà yair àcaritam apriyam 03,224.009c viddhi saüprasthitàn sarvàüs tàn kçùõe yamasàdanam 03,224.009d*1097_01 ye ca tatra sthità ràj¤i tatpakùãyàþ kùitã÷varàþ 03,224.009d*1097_02 teùàü kàlaþ kùitã÷ànàü pràptaþ kçùõe duràsadaþ 03,224.010a putras te prativindhya÷ ca sutasomas tathà vibhuþ 03,224.010c ÷rutakarmàrjuni÷ caiva ÷atànãka÷ ca nàkuliþ 03,224.010e sahadevàc ca yo jàtaþ ÷rutasenas tavàtmajaþ 03,224.011a sarve ku÷alino vãràþ kçtàstrà÷ ca sutàs tava 03,224.011c abhimanyur iva prãtà dvàravatyàü ratà bhç÷am 03,224.012a tvam ivaiùàü subhadrà ca prãtyà sarvàtmanà sthità 03,224.012c prãyate bhàvanirdvaüdvà tebhya÷ ca vigatajvarà 03,224.012d*1098_01 duþkhità tena duþkhena sukhena sukhità tathà 03,224.013a bheje sarvàtmanà caiva pradyumnajananã tathà 03,224.013c bhànuprabhçtibhi÷ cainàn vi÷inaùñi ca ke÷avaþ 03,224.014a bhojanàcchàdane caiùàü nityaü me ÷va÷uraþ sthitaþ 03,224.014c ràmaprabhçtayaþ sarve bhajanty andhakavçùõayaþ 03,224.014e tulyo hi praõayas teùàü pradyumnasya ca bhàmini 03,224.015a evamàdi priyaü prãtyà hçdyam uktvà manonugam 03,224.015c gamanàya mana÷ cakre vàsudevarathaü prati 03,224.016a tàü kçùõàü kçùõamahiùã cakàràbhipradakùiõam 03,224.016c àruroha rathaü ÷aureþ satyabhàmà ca bhàminã 03,224.017a smayitvà tu yadu÷reùñho draupadãü parisàntvya ca 03,224.017c upàvartya tataþ ÷ãghrair hayaiþ pràyàt paraütapaþ 03,225.001 janamejaya uvàca 03,225.001a evaü vane vartamànà naràgryàþ; ÷ãtoùõavàtàtapakar÷itàïgàþ 03,225.001c saras tad àsàdya vanaü ca puõyaü; tataþ paraü kim akurvanta pàrthàþ 03,225.002 vai÷aüpàyana uvàca 03,225.002a saras tad àsàdya tu pàõóuputrà; janaü samutsçjya vidhàya caiùàm 03,225.002c vanàni ramyàõy atha parvatàü÷ ca; nadãprade÷àü÷ ca tadà viceruþ 03,225.003a tathà vane tàn vasataþ pravãràn; svàdhyàyavanta÷ ca tapodhanà÷ ca 03,225.003c abhyàyayur vedavidaþ puràõàs; tàn påjayàm àsur atho naràgryàþ 03,225.004a tataþ kadà cit ku÷alaþ kathàsu; vipro 'bhyagacchad bhuvi kauraveyàn 03,225.004c sa taiþ sametyàtha yadçcchayaiva; vaicitravãryaü nçpam abhyagacchat 03,225.005a athopaviùñaþ pratisatkçta÷ ca; vçddhena ràj¤à kurusattamena 03,225.005c pracoditaþ san kathayàü babhåva; dharmànilendraprabhavàn yamau ca 03,225.006a kç÷àü÷ ca vàtàtapakar÷itàïgàn; duþkhasya cograsya mukhe prapannàn 03,225.006c tàü càpy anàthàm iva vãranàthàü; kçùõàü parikle÷aguõena yuktàm 03,225.007a tataþ kathàü tasya ni÷amya ràjà; vaicitravãryaþ kçpayàbhitaptaþ 03,225.007c vane sthitàn pàrthivaputrapautrà¤; ÷rutvà tadà duþkhanadãü prapannàn 03,225.008a provàca dainyàbhihatàntaràtmà; niþ÷vàsabàùpopahataþ sa pàrthàn 03,225.008c vàcaü kathaü cit sthiratàm upetya; tat sarvam àtmaprabhavaü vicintya 03,225.009a kathaü nu satyaþ ÷ucir àryavçtto; jyeùñhaþ sutànàü mama dharmaràjaþ 03,225.009c ajàta÷atruþ pçthivãtalasthaþ; ÷ete purà ràïkavakåña÷àyã 03,225.010a prabodhyate màgadhasåtapågair; nityaü stuvadbhiþ svayam indrakalpaþ 03,225.010c patatrisaüghaiþ sa jaghanyaràtre; prabodhyate nånam ióàtalasthaþ 03,225.011a kathaü nu vàtàtapakar÷itàïgo; vçkodaraþ kopapariplutàïgaþ 03,225.011c ÷ete pçthivyàm atathocitàïgaþ; kçùõàsamakùaü vasudhàtalasthaþ 03,225.012a tathàrjunaþ sukumàro manasvã; va÷e sthito dharmasutasya ràj¤aþ 03,225.012c vidåyamànair iva sarvagàtrair; dhruvaü na ÷ete vasatãr amarùàt 03,225.013a yamau ca kçùõàü ca yudhiùñhiraü ca; bhãmaü ca dçùñvà sukhaviprayuktàn 03,225.013c viniþ÷vasan sarpa ivogratejà; dhruvaü na ÷ete vasatãr amarùàt 03,225.014a tathà yamau càpy asukhau sukhàrhau; samçddharåpàv amarau divãva 03,225.014c prajàgarasthau dhruvam apra÷àntau; dharmeõa satyena ca vàryamàõau 03,225.015a samãraõenàpi samo balena; samãraõasyaiva suto balãyàn 03,225.015c sa dharmapà÷ena sitogratejà; dhruvaü viniþ÷vasya sahaty amarùam 03,225.016a sa càpi bhåmau parivartamàno; vadhaü sutànàü mama kàïkùamàõaþ 03,225.016c satyena dharmeõa ca vàryamàõaþ; kàlaü pratãkùaty adhiko raõe 'nyaiþ 03,225.017a ajàta÷atrau tu jite nikçtyà; duþ÷àsano yat paruùàõy avocat 03,225.017c tàni praviùñàni vçkodaràïgaü; dahanti marmàgnir ivendhanàni 03,225.018a na pàpakaü dhyàsyati dharmaputro; dhanaüjaya÷ càpy anuvartate tam 03,225.018c araõyavàsena vivardhate tu; bhãmasya kopo 'gnir ivànilena 03,225.019a sa tena kopena vidãryamàõaþ; karaü kareõàbhinipãóya vãraþ 03,225.019c viniþ÷vasaty uùõam atãva ghoraü; dahann ivemàn mama putrapautràn 03,225.020a gàõóãvadhanvà ca vçkodara÷ ca; saürambhiõàv antakakàlakalpau 03,225.020c na ÷eùayetàü yudhi ÷atrusenàü; ÷aràn kirantàv a÷aniprakà÷àn 03,225.021a duryodhanaþ ÷akuniþ såtaputro; duþ÷àsana÷ càpi sumandacetàþ 03,225.021c madhu prapa÷yanti na tu prapàtaü; vçkodaraü caiva dhanaüjayaü ca 03,225.022a ÷ubhà÷ubhaü puruùaþ karma kçtvà; pratãkùate tasya phalaü sma kartà 03,225.022c sa tena yujyaty ava÷aþ phalena; mokùaþ kathaü syàt puruùasya tasmàt 03,225.023a kùetre sukçùñe hy upite ca bãje; deve ca varùaty çtukàlayuktam 03,225.023c na syàt phalaü tasya kutaþ prasiddhir; anyatra daivàd iti cintayàmi 03,225.024a kçtaü matàkùeõa yathà na sàdhu; sàdhupravçttena ca pàõóavena 03,225.024c mayà ca duùputrava÷ànugena; yathà kuråõàm ayam antakàlaþ 03,225.025a dhruvaü pravàsyaty asamãrito 'pi; dhruvaü prajàsyaty uta garbhiõã yà 03,225.025c dhruvaü dinàdau rajanãpraõà÷as; tathà kùapàdau ca dinapraõà÷aþ 03,225.026a kriyeta kasmàn na pare ca kuryur; vittaü na dadyuþ puruùàþ kathaü cit 03,225.026c pràpyàrthakàlaü ca bhaved anarthaþ; kathaü nu tat syàd iti tat kutaþ syàt 03,225.027a kathaü na bhidyeta na ca sraveta; na ca prasicyed iti rakùitavyam 03,225.027c arakùyamàõaþ ÷atadhà vi÷ãryed; dhruvaü na nà÷o 'sti kçtasya loke 03,225.028a gato hy araõyàd api ÷akralokaü; dhanaüjayaþ pa÷yata vãryam asya 03,225.028c astràõi divyàni caturvidhàni; j¤àtvà punar lokam imaü prapannaþ 03,225.029a svargaü hi gatvà sa÷arãra eva; ko mànuùaþ punar àgantum icchet 03,225.029c anyatra kàlopahatàn anekàn; samãkùamàõas tu kurån mumårùån 03,225.030a dhanurgràha÷ càrjunaþ savyasàcã; dhanu÷ ca tad gàõóivaü lokasàram 03,225.030c astràõi divyàni ca tàni tasya; trayasya tejaþ prasaheta ko nu 03,225.031a ni÷amya tad vacanaü pàrthivasya; duryodhano rahite saubala÷ ca 03,225.031c abodhayat karõam upetya sarvaü; sa càpy ahçùño 'bhavad alpacetàþ 03,226.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,226.001a dhçtaràùñrasya tad vàkyaü ni÷amya sahasaubalaþ 03,226.001c duryodhanam idaü kàle karõo vacanam abravãt 03,226.002a pravràjya pàõóavàn vãràn svena vãryeõa bhàrata 03,226.002c bhuïkùvemàü pçthivãm eko divaü ÷ambarahà yathà 03,226.002d*1099_01 tavàdya pçthivã ràjan nikhilà sàgaràmbarà 03,226.002d*1099_02 saparvatavanàkàrà sahasthàvarajaïgamà 03,226.003a pràcyà÷ ca dàkùiõàtyà÷ ca pratãcyodãcyavàsinaþ 03,226.003c kçtàþ karapradàþ sarve ràjànas te naràdhipa 03,226.004a yà hi sà dãpyamàneva pàõóavàn bhajate purà 03,226.004c sàdya lakùmãs tvayà ràjann avàptà bhràtçbhiþ saha 03,226.005a indraprasthagate yàü tàü dãpyamànàü yudhiùñhire 03,226.005c apa÷yàma ÷riyaü ràjann aciraü ÷okakar÷itàþ 03,226.005c*1100_01 **** **** dç÷yate sà tavàdya vai 03,226.005c*1100_02 ÷atravas tava ràjendra 03,226.006a sà tu buddhibaleneyaü ràj¤as tasmàd yudhiùñhiràt 03,226.006c tvayàkùiptà mahàbàho dãpyamàneva dç÷yate 03,226.007a tathaiva tava ràjendra ràjànaþ paravãrahan 03,226.007c ÷àsane 'dhiùñhitàþ sarve kiü kurma iti vàdinaþ 03,226.008a tavàdya pçthivã ràjan nikhilà sàgaràmbarà 03,226.008c saparvatavanà devã sagràmanagaràkarà 03,226.008e nànàvanodde÷avatã pattanair upa÷obhità 03,226.008f*1101_01 nànàjanapadàkãrõà sphãtaràùñrà mahàbalà 03,226.009a vandyamàno dvijai ràjan påjyamàna÷ ca ràjabhiþ 03,226.009c pauruùàd divi deveùu bhràjase ra÷mivàn iva 03,226.010a rudrair iva yamo ràjà marudbhir iva vàsavaþ 03,226.010c kurubhis tvaü vçto ràjan bhàsi nakùatraràó iva 03,226.011a ye sma te nàdriyante ''j¤à nodvijante kadà ca na 03,226.011c pa÷yàmas tठ÷riyà hãnàn pàõóavàn vanavàsinaþ 03,226.012a ÷råyante hi mahàràja saro dvaitavanaü prati 03,226.012c vasantaþ pàõóavàþ sàrdhaü bràhmaõair vanavàsibhiþ 03,226.013a sa prayàhi mahàràja ÷riyà paramayà yutaþ 03,226.013c pratapan pàõóuputràüs tvaü ra÷mivàn iva tejasà 03,226.014a sthito ràjye cyutàn ràjyàc chriyà hãnठ÷riyà vçtaþ 03,226.014c asamçddhàn samçddhàrthaþ pa÷ya pàõóusutàn nçpa 03,226.015a mahàbhijanasaüpannaü bhadre mahati saüsthitam 03,226.015c pàõóavàs tvàbhivãkùantàü yayàtim iva nàhuùam 03,226.016a yàü ÷riyaü suhçda÷ caiva durhçda÷ ca vi÷àü pate 03,226.016c pa÷yanti puruùe dãptàü sà samarthà bhavaty uta 03,226.017a samastho viùamasthàn hi durhçdo yo 'bhivãkùate 03,226.017c jagatãsthàn ivàdristhaþ kiü tataþ paramaü sukham 03,226.018a na putradhanalàbhena na ràjyenàpi vindati 03,226.018c prãtiü nçpati÷àrdåla yàm amitràghadar÷anàt 03,226.019a kiü nu tasya sukhaü na syàd à÷rame yo dhanaüjayam 03,226.019c abhivãkùeta siddhàrtho valkalàjinavàsasam 03,226.020a suvàsaso hi te bhàryà valkalàjinavàsasam 03,226.020c pa÷yantv asukhitàü kçùõàü sà ca nirvidyatàü punaþ 03,226.020e vinindatàü tathàtmànaü jãvitaü ca dhanacyutà 03,226.020f*1102_01 dàràõàü te ÷riyaü dçùñvà dãptàm adya janàdhipa 03,226.021a na tathà hi sabhàmadhye tasyà bhavitum arhati 03,226.021c vaimanasyaü yathà dçùñvà tava bhàryàþ svalaükçtàþ 03,226.022a evam uktvà tu ràjànaü karõaþ ÷akuninà saha 03,226.022c tåùõãü babhåvatur ubhau vàkyànte janamejaya 03,227.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,227.001a karõasya vacanaü ÷rutvà ràjà duryodhanas tadà 03,227.001c hçùño bhåtvà punar dãna idaü vacanam abravãt 03,227.002a bravãùi yad idaü karõa sarvaü me manasi sthitam 03,227.002c na tv abhyanuj¤àü lapsyàmi gamane yatra pàõóavàþ 03,227.003a paridevati tàn vãràn dhçtaràùñro mahãpatiþ 03,227.003c manyate 'bhyadhikàü÷ càpi tapoyogena pàõóavàn 03,227.004a atha vàpy anubudhyeta nçpo 'smàkaü cikãrùitam 03,227.004c evam apy àyatiü rakùan nàbhyanuj¤àtum arhati 03,227.005a na hi dvaitavane kiü cid vidyate 'nyat prayojanam 03,227.005c utsàdanam çte teùàü vanasthànàü mama dviùàm 03,227.006a jànàsi hi yathà kùattà dyåtakàla upasthite 03,227.006c abravãd yac ca màü tvàü ca saubalaü ca vacas tadà 03,227.007a tàni pårvàõi vàkyàni yac cànyat paridevitam 03,227.007c vicintya nàdhigacchàmi gamanàyetaràya và 03,227.008a mamàpi hi mahàn harùo yad ahaü bhãmaphalgunau 03,227.008c kliùñàv araõye pa÷yeyaü kçùõayà sahitàv iti 03,227.009a na tathà pràpnuyàü prãtim avàpya vasudhàm api 03,227.009c dçùñvà yathà pàõóusutàn valkalàjinavàsasaþ 03,227.010a kiü nu syàd adhikaü tasmàd yad ahaü drupadàtmajàm 03,227.010c draupadãü karõa pa÷yeyaü kàùàyavasanàü vane 03,227.011a yadi màü dharmaràja÷ ca bhãmasena÷ ca pàõóavaþ 03,227.011c yuktaü paramayà lakùmyà pa÷yetàü jãvitaü bhavet 03,227.012a upàyaü na tu pa÷yàmi yena gacchema tad vanam 03,227.012c yathà càbhyanujànãyàd gacchantaü màü mahãpatiþ 03,227.013a sa saubalena sahitas tathà duþ÷àsanena ca 03,227.013c upàyaü pa÷ya nipuõaü yena gacchema tad vanam 03,227.014a aham apy adya ni÷citya gamanàyetaràya và 03,227.014c kàlyam eva gamiùyàmi samãpaü pàrthivasya ha 03,227.015a mayi tatropaviùñe tu bhãùme ca kurusattame 03,227.015c upàyo yo bhaved dçùñas taü bråyàþ sahasaubalaþ 03,227.016a tato bhãùmasya ràj¤a÷ ca ni÷amya gamanaü prati 03,227.016c vyavasàyaü kariùye 'ham anunãya pitàmaham 03,227.017a tathety uktvà tu te sarve jagmur àvasathàn prati 03,227.017c vyuùitàyàü rajanyàü tu karõo ràjànam abhyayàt 03,227.018a tato duryodhanaü karõaþ prahasann idam abravãt 03,227.018c upàyaþ paridçùño 'yaü taü nibodha jane÷vara 03,227.019a ghoùà dvaitavane sarve tvatpratãkùà naràdhipa 03,227.019c ghoùayàtràpade÷ena gamiùyàmo na saü÷ayaþ 03,227.020a ucitaü hi sadà gantuü ghoùayàtràü vi÷àü pate 03,227.020c evaü ca tvàü pità ràjan samanuj¤àtum arhati 03,227.021a tathà kathayamànau tau ghoùayàtràvini÷cayam 03,227.021c gàndhàraràjaþ ÷akuniþ pratyuvàca hasann iva 03,227.022a upàyo 'yaü mayà dçùño gamanàya niràmayaþ 03,227.022c anuj¤àsyati no ràjà codayiùyati càpy uta 03,227.023a ghoùà dvaitavane sarve tvatpratãkùà naràdhipa 03,227.023c ghoùayàtràpade÷ena gamiùyàmo na saü÷ayaþ 03,227.024a tataþ prahasitàþ sarve te 'nyonyasya talàn daduþ 03,227.024c tad eva ca vini÷citya dadç÷uþ kurusattamam 03,228.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,228.001a dhçtaràùñraü tataþ sarve dadç÷ur janamejaya 03,228.001c pçùñvà sukham atho ràj¤aþ pçùñvà ràj¤à ca bhàrata 03,228.002a tatas tair vihitaþ pårvaü samaïgo nàma ballavaþ 03,228.002c samãpasthàs tadà gàvo dhçtaràùñre nyavedayat 03,228.003a anantaraü ca ràdheyaþ ÷akuni÷ ca vi÷àü pate 03,228.003c àhatuþ pàrthiva÷reùñhaü dhçtaràùñraü janàdhipam 03,228.004a ramaõãyeùu de÷eùu ghoùàþ saüprati kaurava 03,228.004c smàraõàsamayaþ pràpto vatsànàm api càïkanam 03,228.005a mçgayà cocità ràjann asmin kàle sutasya te 03,228.005c duryodhanasya gamanaü tvam anuj¤àtum arhasi 03,228.006 dhçtaràùñra uvàca 03,228.006a mçgayà ÷obhanà tàta gavàü ca samavekùaõam 03,228.006c vi÷rambhas tu na gantavyo ballavànàm iti smare 03,228.007a te tu tatra naravyàghràþ samãpa iti naþ ÷rutam 03,228.007c ato nàbhyanujànàmi gamanaü tatra vaþ svayam 03,228.008a chadmanà nirjitàs te hi kar÷ità÷ ca mahàvane 03,228.008c taponityà÷ ca ràdheya samarthà÷ ca mahàrathàþ 03,228.009a dharmaràjo na saükrudhyed bhãmasenas tv amarùaõaþ 03,228.009c yaj¤asenasya duhità teja eva tu kevalam 03,228.010a yåyaü càpy aparàdhyeyur darpamohasamanvitàþ 03,228.010c tato vinirdaheyus te tapasà hi samanvitàþ 03,228.011a atha và sàyudhà vãrà manyunàbhipariplutàþ 03,228.011c sahità baddhanistriü÷à daheyuþ ÷astratejasà 03,228.012a atha yåyaü bahutvàt tàn àrabhadhvaü kathaü cana 03,228.012c anàryaü paramaü tat syàd a÷akyaü tac ca me matam 03,228.013a uùito hi mahàbàhur indraloke dhanaüjayaþ 03,228.013c divyàny astràõy avàpyàtha tataþ pratyàgato vanam 03,228.014a akçtàstreõa pçthivã jità bãbhatsunà purà 03,228.014c kiü punaþ sa kçtàstro 'dya na hanyàd vo mahàrathaþ 03,228.015a atha và madvacaþ ÷rutvà tatra yattà bhaviùyatha 03,228.015c udvignavàso vi÷rambhàd duþkhaü tatra bhaviùyati 03,228.016a atha và sainikàþ ke cid apakuryur yudhiùñhire 03,228.016c tad abuddhikçtaü karma doùam utpàdayec ca vaþ 03,228.017a tasmàd gacchantu puruùàþ smàraõàyàptakàriõaþ 03,228.017c na svayaü tatra gamanaü rocaye tava bhàrata 03,228.018 ÷akunir uvàca 03,228.018a dharmaj¤aþ pàõóavo jyeùñhaþ pratij¤àtaü ca saüsadi 03,228.018c tena dvàda÷a varùàõi vastavyànãti bhàrata 03,228.019a anuvçttà÷ ca te sarve pàõóavà dharmacàriõaþ 03,228.019c yudhiùñhira÷ ca kaunteyo na naþ kopaü kariùyati 03,228.020a mçgayàü caiva no gantum icchà saüvardhate bhç÷am 03,228.020c smàraõaü ca cikãrùàmo na tu pàõóavadar÷anam 03,228.021a na cànàryasamàcàraþ ka÷ cit tatra bhaviùyati 03,228.021c na ca tatra gamiùyàmo yatra teùàü prati÷rayaþ 03,228.022 vai÷aüpàyana uvàca 03,228.022a evam uktaþ ÷akuninà dhçtaràùñro jane÷varaþ 03,228.022c duryodhanaü sahàmàtyam anujaj¤e na kàmataþ 03,228.023a anuj¤àtas tu gàndhàriþ karõena sahitas tadà 03,228.023c niryayau bharata÷reùñho balena mahatà vçtaþ 03,228.024a duþ÷àsanena ca tathà saubalena ca devinà 03,228.024c saüvçto bhràtçbhi÷ cànyaiþ strãbhi÷ càpi sahasra÷aþ 03,228.025a taü niryàntaü mahàbàhuü draùñuü dvaitavanaü saraþ 03,228.025c paurà÷ cànuyayuþ sarve sahadàrà vanaü ca tat 03,228.026a aùñau rathasahasràõi trãõi nàgàyutàni ca 03,228.026c pattayo bahusàhasrà hayà÷ ca navatiþ ÷atàþ 03,228.027a ÷akañàpaõave÷yà÷ ca vaõijo bandinas tathà 03,228.027c narà÷ ca mçgayà÷ãlàþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,228.028a tataþ prayàõe nçpateþ sumahàn abhavat svanaþ 03,228.028c pràvçùãva mahàvàyor uddhatasya vi÷àü pate 03,228.029a gavyåtimàtre nyavasad ràjà duryodhanas tadà 03,228.029c prayàto vàhanaiþ sarvais tato dvaitavanaü saraþ 03,229.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,229.001a atha duryodhano ràjà tatra tatra vane vasan 03,229.001c jagàma ghoùàn abhitas tatra cakre nive÷anam 03,229.002a ramaõãye samàj¤àte sodake samahãruhe 03,229.002c de÷e sarvaguõopete cakrur àvasathaü naràþ 03,229.003a tathaiva tatsamãpasthàn pçthagàvasathàn bahån 03,229.003c karõasya ÷akune÷ caiva bhràtéõàü caiva sarva÷aþ 03,229.004a dadar÷a sa tadà gàvaþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,229.004c aïkair lakùai÷ ca tàþ sarvà lakùayàm àsa pàrthivaþ 03,229.005a aïkayàm àsa vatsàü÷ ca jaj¤e copasçtàs tv api 03,229.005c bàlavatsà÷ ca yà gàvaþ kàlayàm àsa tà api 03,229.006a atha sa smàraõaü kçtvà lakùayitvà trihàyanàn 03,229.006c vçto gopàlakaiþ prãto vyaharat kurunandanaþ 03,229.007a sa ca paurajanaþ sarvaþ sainikà÷ ca sahasra÷aþ 03,229.007c yathopajoùaü cikrãóur vane tasmin yathàmaràþ 03,229.008a tato gopàþ pragàtàraþ ku÷alà nçttavàdite 03,229.008c dhàrtaràùñram upàtiùñhan kanyà÷ caiva svalaükçtàþ 03,229.009a sa strãgaõavçto ràjà prahçùñaþ pradadau vasu 03,229.009c tebhyo yathàrham annàni pànàni vividhàni ca 03,229.010a tatas te sahitàþ sarve tarakùån mahiùàn mçgàn 03,229.010c gavayarkùavaràhàü÷ ca samantàt paryakàlayan 03,229.011a sa tठ÷arair vinirbhindan gajàn badhnan mahàvane 03,229.011c ramaõãyeùu de÷eùu gràhayàm àsa vai mçgàn 03,229.012a gorasàn upayu¤jàna upabhogàü÷ ca bhàrata 03,229.012c pa÷yan suramaõãyàni puùpitàni vanàni ca 03,229.013a mattabhramarajuùñàni barhiõàbhirutàni ca 03,229.013c agacchad ànupårvyeõa puõyaü dvaitavanaü saraþ 03,229.013d*1103_01 mattabhramarasaüjuùñaü nãlakaõñharavàkulam 03,229.013d*1103_02 saptacchadasamàkãrõaü puünàgabakulair yutam 03,229.013e çddhyà paramayà yukto mahendra iva vajrabhçt 03,229.014a yadçcchayà ca tadaho dharmaputro yudhiùñhiraþ 03,229.014c ãje ràjarùiyaj¤ena sadyaskena vi÷àü pate 03,229.014e divyena vidhinà ràjà vanyena kurusattamaþ 03,229.014f*1104_01 vidvadbhiþ sahito dhãmàn bràhmaõair vanavàsibhiþ 03,229.015a kçtvà nive÷am abhitaþ sarasas tasya kauravaþ 03,229.015c draupadyà sahito dhãmàn dharmapatnyà naràdhipaþ 03,229.015d*1105_01 bhãmàrjunayamaiþ sàrdhaü saràbhyà÷e tadàvasat 03,229.016a tato duryodhanaþ preùyàn àdide÷a sahànujaþ 03,229.016c àkrãóàvasathàþ kùipraü kriyantàm iti bhàrata 03,229.017a te tathety eva kauravyam uktvà vacanakàriõaþ 03,229.017c cikãrùantas tadàkrãóठjagmur dvaitavanaü saraþ 03,229.018a senàgraü dhàrtaràùñrasya pràptaü dvaitavanaü saraþ 03,229.018c pravi÷antaü vanadvàri gandharvàþ samavàrayan 03,229.019a tatra gandharvaràjo vai pårvam eva vi÷àü pate 03,229.019c kuberabhavanàd ràjann àjagàma gaõàvçtaþ 03,229.020a gaõair apsarasàü caiva trida÷ànàü tathàtmajaiþ 03,229.020c vihàra÷ãlaþ krãóàrthaü tena tat saüvçtaü saraþ 03,229.021a tena tat saüvçtaü dçùñvà te ràjaparicàrakàþ 03,229.021c pratijagmus tato ràjan yatra duryodhano nçpaþ 03,229.021d*1106_01 te sametya tadà procur gantuü naivopalabhyate 03,229.021d*1106_02 rakùitaü bahubhiþ ÷årai ràjan dvaitavanaü saraþ 03,229.021d*1107_01 nyavedayaüs tato ràj¤e gandharvàs tatra bhàrata 03,229.022a sa tu teùàü vacaþ ÷rutvà sainikàn yuddhadurmadàn 03,229.022c preùayàm àsa kauravya utsàrayata tàn iti 03,229.023a tasya tad vacanaü ÷rutvà ràj¤aþ senàgrayàyinaþ 03,229.023c saro dvaitavanaü gatvà gandharvàn idam abruvan 03,229.024a ràjà duryodhano nàma dhçtaràùñrasuto balã 03,229.024c vijihãrùur ihàyàti tadartham apasarpata 03,229.025a evam uktàs tu gandharvàþ prahasanto vi÷àü pate 03,229.025c pratyabruvaüs tàn puruùàn idaü suparuùaü vacaþ 03,229.026a na cetayati vo ràjà mandabuddhiþ suyodhanaþ 03,229.026c yo 'smàn àj¤àpayaty evaü va÷yàn iva divaukasaþ 03,229.027a yåyaü mumårùava÷ càpi mandapraj¤à na saü÷ayaþ 03,229.027c ye tasya vacanàd evam asmàn bråta vicetasaþ 03,229.028a gacchata tvaritàþ sarve yatra ràjà sa kauravaþ 03,229.028c dveùyaü màdyaiva gacchadhvaü dharmaràjanive÷anam 03,229.029a evam uktàs tu gandharvai ràj¤aþ senàgrayàyinaþ 03,229.029c saüpràdravan yato ràjà dhçtaràùñrasuto 'bhavat 03,230.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,230.001a tatas te sahitàþ sarve duryodhanam upàgaman 03,230.001c abruvaü÷ ca mahàràja yad åcuþ kauravaü prati 03,230.002a gandharvair vàrite sainye dhàrtaràùñraþ pratàpavàn 03,230.002c amarùapårõaþ sainyàni pratyabhàùata bhàrata 03,230.003a ÷àsatainàn adharmaj¤àn mama vipriyakàriõaþ 03,230.003c yadi prakrãóito devaiþ sarvaiþ saha ÷atakratuþ 03,230.003d*1108_01 vayam atra yathàprãtàþ krãóiùyàmo nirantaram 03,230.004a duryodhanavacaþ ÷rutvà dhàrtaràùñrà mahàbalàþ 03,230.004c sarva evàbhisaünaddhà yodhà÷ càpi sahasra÷aþ 03,230.005a tataþ pramathya gandharvàüs tad vanaü vivi÷ur balàt 03,230.005c siühanàdena mahatà pårayanto di÷o da÷a 03,230.006a tato 'parair avàryanta gandharvaiþ kurusainikàþ 03,230.006b*1109_01 sàmnaiva tatra vikràntà mà sàhasam iti prabho 03,230.006c te vàryamàõà gandharvaiþ sàmnaiva vasudhàdhipa 03,230.006e tàn anàdçtya gandharvàüs tad vanaü vivi÷ur mahat 03,230.007a yadà vàcà na tiùñhanti dhàrtaràùñràþ saràjakàþ 03,230.007c tatas te khecaràþ sarve citrasene nyavedayan 03,230.008a gandharvaràjas tàn sarvàn abravãt kauravàn prati 03,230.008c anàryठ÷àsatety evaü citraseno 'tyamarùaõaþ 03,230.009a anuj¤àtàs tu gandharvà÷ citrasenena bhàrata 03,230.009c pragçhãtàyudhàþ sarve dhàrtaràùñràn abhidravan 03,230.010a tàn dçùñvà patataþ ÷ãghràn gandharvàn udyatàyudhàn 03,230.010c sarve te pràdravan saükhye dhàrtaràùñrasya pa÷yataþ 03,230.011a tàn dçùñvà dravataþ sarvàn dhàrtaràùñràn paràïmukhàn 03,230.011c vaikartanas tadà vãro nàsãt tatra paràïmukhaþ 03,230.012a àpatantãü tu saüprekùya gandharvàõàü mahàcamåm 03,230.012c mahatà ÷aravarùeõa ràdheyaþ pratyavàrayat 03,230.013a kùuraprair vi÷ikhair bhallair vatsadantais tathàyasaiþ 03,230.013c gandharvठ÷ata÷o 'bhyaghnaül laghutvàt såtanandanaþ 03,230.014a pàtayann uttamàïgàni gandharvàõàü mahàrathaþ 03,230.014c kùaõena vyadhamat sarvàü citrasenasya vàhinãm 03,230.015a te vadhyamànà gandharvàþ såtaputreõa dhãmatà 03,230.015c bhåya evàbhyavartanta ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,230.016a gandharvabhåtà pçthivã kùaõena samapadyata 03,230.016c àpatadbhir mahàvegai÷ citrasenasya sainikaiþ 03,230.017a atha duryodhano ràjà ÷akuni÷ càpi saubalaþ 03,230.017c duþ÷àsano vikarõa÷ ca ye cànye dhçtaràùñrajàþ 03,230.017e nyahanaüs tat tadà sainyaü rathair garuóanisvanaiþ 03,230.018a bhåya÷ ca yodhayàm àsuþ kçtvà karõam athàgrataþ 03,230.018c mahatà rathaghoùeõa hayacàreõa càpy uta 03,230.018e vaikartanaü parãpsanto gandharvàn samavàrayan 03,230.019a tataþ saünyapatan sarve gandharvàþ kauravaiþ saha 03,230.019c tadà sutumulaü yuddham abhaval lomaharùaõam 03,230.020a tatas te mçdavo 'bhåvan gandharvàþ ÷arapãóitàþ 03,230.020c uccukru÷u÷ ca kauravyà gandharvàn prekùya pãóitàn 03,230.021a gandharvàüs tràsitàn dçùñvà citraseno 'tyamarùaõaþ 03,230.021c utpapàtàsanàt kruddho vadhe teùàü samàhitaþ 03,230.022a tato màyàstram àsthàya yuyudhe citramàrgavit 03,230.022b*1110_01 tena muktàþ ÷arà ghoràþ såryara÷misamaprabhàþ 03,230.022b*1110_02 viyat saüchàdayàm àsur na vavau tatra màrutaþ 03,230.022b*1110_03 hastyàrohà hatàþ petur hastibhiþ saha bhàrata 03,230.022b*1110_04 hayàrohà÷ ca sahayai rathai÷ ca rathinas tathà 03,230.022b*1110_05 pattaya÷ ca yathà petur vi÷astàþ ÷aravçùñibhiþ 03,230.022c tayàmuhyanta kauravyà÷ citrasenasya màyayà 03,230.023a ekaiko hi tadà yodho dhàrtaràùñrasya bhàrata 03,230.023c paryavartata gandharvair da÷abhir da÷abhiþ saha 03,230.024a tataþ saüpãóyamànàs te balena mahatà tadà 03,230.024c pràdravanta raõe bhãtà yatra ràjà yudhiùñhiraþ 03,230.025a bhajyamàneùv anãkeùu dhàrtaràùñreùu sarva÷aþ 03,230.025c karõo vaikartano ràjaüs tasthau girir ivàcalaþ 03,230.026a duryodhana÷ ca karõa÷ ca ÷akuni÷ càpi saubalaþ 03,230.026c gandharvàn yodhayàü cakruþ samare bhç÷avikùatàþ 03,230.027a sarva eva tu gandharvàþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,230.027c jighàüsamànàþ sahitàþ karõam abhyadravan raõe 03,230.028a asibhiþ paññi÷aiþ ÷ålair gadàbhi÷ ca mahàbalàþ 03,230.028c såtaputraü jighàüsantaþ samantàt paryavàrayan 03,230.029a anye 'sya yugam acchindan dhvajam anye nyapàtayan 03,230.029c ãùàm anye hayàn anye såtam anye nyapàtayan 03,230.030a anye chatraü varåthaü ca bandhuraü ca tathàpare 03,230.030b*1111_01 pragçhãtàyudhà vãrà÷ citrasenapurogamàþ 03,230.030b*1112_01 anye saüpårõayàm àsu÷ cakre càkùau tathàpare 03,230.030c gandharvà bahusàhasràþ khaõóa÷o 'bhyahanan ratham 03,230.031a tato rathàd avaplutya såtaputro 'sicarmabhçt 03,230.031b*1113_01 aüsàvalambitadhanur dhàvamàno mahàbalaþ 03,230.031c vikarõaratham àsthàya mokùàyà÷vàn acodayat 03,231.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,231.001a gandharvais tu mahàràja bhagne karõe mahàrathe 03,231.001c saüpràdravac camåþ sarvà dhàrtaràùñrasya pa÷yataþ 03,231.002a tàn dçùñvà dravataþ sarvàn dhàrtaràùñràn paràïmukhàn 03,231.002c duryodhano mahàràja nàsãt tatra paràïmukhaþ 03,231.003a tàm àpatantãü saüprekùya gandharvàõàü mahàcamåm 03,231.003c mahatà ÷aravarùeõa so 'bhyavarùad ariüdamaþ 03,231.004a acintya ÷aravarùaü tu gandharvàs tasya taü ratham 03,231.004c duryodhanaü jighàüsantaþ samantàt paryavàrayan 03,231.005a yugam ãùàü varåthaü ca tathaiva dhvajasàrathã 03,231.005c a÷vàüs triveõuü talpaü ca tila÷o 'bhyahanan ratham 03,231.006a duryodhanaü citraseno virathaü patitaü bhuvi 03,231.006c abhidrutya mahàbàhur jãvagràham athàgrahãt 03,231.006d*1114_01 tasya bàhå mahàràja baddhvà rajjvà mahàratham 03,231.006d*1114_02 àropya svaü mahàràja citraseno nanàda ha 03,231.007a tasmin gçhãte ràjendra sthitaü duþ÷àsanaü rathe 03,231.007c paryagçhõanta gandharvàþ parivàrya samantataþ 03,231.008a viviü÷atiü citrasenam àdàyànye pradudruvuþ 03,231.008c vindànuvindàv apare ràjadàràü÷ ca sarva÷aþ 03,231.009a sainyàs tu dhàrtaràùñrasya gandharvaiþ samabhidrutàþ 03,231.009c pårvaü prabhagnaiþ sahitàþ pàõóavàn abhyayus tadà 03,231.010a ÷akañàpaõave÷yà÷ ca yànayugyaü ca sarva÷aþ 03,231.010c ÷araõaü pàõóavठjagmur hriyamàõe mahãpatau 03,231.011a priyadar÷ano mahàbàhur dhàrtaràùñro mahàbalaþ 03,231.011c gandharvair hriyate ràjà pàrthàs tam anudhàvata 03,231.012a duþ÷àsano durviùaho durmukho durjayas tathà 03,231.012c baddhvà hriyante gandharvai ràjadàrà÷ ca sarva÷aþ 03,231.013a iti duryodhanàmàtyàþ kro÷anto ràjagçddhinaþ 03,231.013c àrtà dãnasvaràþ sarve yudhiùñhiram upàgaman 03,231.014a tàüs tathà vyathitàn dãnàn bhikùamàõàn yudhiùñhiram 03,231.014c vçddhàn duryodhanàmàtyàn bhãmaseno 'bhyabhàùata 03,231.014d*1115_01 pragçhãtàyudhàn vãràü÷ citrasenapurogamàn 03,231.014d*1116_01 mahatà hi prayatnena saünahya gajavàjibhiþ 03,231.015a anyathà vartamànànàm artho jàto 'yam anyathà 03,231.015c asmàbhir yad anuùñheyaü gandharvais tad anuùñhitam 03,231.016a durmantritam idaü tàta ràj¤o durdyåtadevinaþ 03,231.016b*1117_01 dãnàn duryodhanasyàsmàn draùñukàmasya durmateþ 03,231.016c dveùñàram anye klãbasya pàtayantãti naþ ÷rutam 03,231.017a tad idaü kçtaü naþ pratyakùaü gandharvair atimànuùam 03,231.017c diùñyà loke pumàn asti ka÷ cid asmatpriye sthitaþ 03,231.017e yenàsmàkaü hçto bhàra àsãnànàü sukhàvahaþ 03,231.018a ÷ãtavàtàtapasahàüs tapasà caiva kar÷itàn 03,231.018c samastho viùamasthàn hi draùñum icchati durmatiþ 03,231.019a adharmacàriõas tasya kauravyasya duràtmanaþ 03,231.019c ye ÷ãlam anuvartante te pa÷yanti paràbhavam 03,231.020a adharmo hi kçtas tena yenaitad upa÷ikùitam 03,231.020c anç÷aüsàs tu kaunteyàs tasyàdhyakùàn bravãmi vaþ 03,231.021a evaü bruvàõaü kaunteyaü bhãmasenam amarùaõam 03,231.021c na kàlaþ paruùasyàyam iti ràjàbhyabhàùata 03,232.001 yudhiùñhira uvàca 03,232.001a asmàn abhigatàüs tàta bhayàrtठ÷araõaiùiõaþ 03,232.001c kauravàn viùamapràptàn kathaü bråyàs tvam ãdç÷am 03,232.001d*1118_01 rakùaõãyà mahàbàho maivaü vada mahàmate 03,232.002a bhavanti bhedà j¤àtãnàü kalahà÷ ca vçkodara 03,232.002c prasaktàni ca vairàõi j¤àtidharmo na na÷yati 03,232.003a yadà tu ka÷ cij j¤àtãnàü bàhyaþ pràrthayate kulam 03,232.003c na marùayanti tat santo bàhyenàbhipramarùaõam 03,232.003d*1119_01 paraiþ paribhave pràpte vayaü pa¤cottaraü ÷atam 03,232.003d*1119_02 parasparavirodhe tu vayaü pa¤ca ÷ataü tu te 03,232.004a jànàti hy eùa durbuddhir asmàn iha ciroùitàn 03,232.004c sa eùa paribhåyàsmàn akàrùãd idam apriyam 03,232.005a duryodhanasya grahaõàd gandharveõa balàd raõe 03,232.005c strãõàü bàhyàbhimar÷àc ca hataü bhavati naþ kulam 03,232.006a ÷araõaü ca prapannànàü tràõàrthaü ca kulasya naþ 03,232.006c uttiùñhadhvaü naravyàghràþ sajjãbhavata màciram 03,232.007a arjuna÷ ca yamau caiva tvaü ca bhãmàparàjitaþ 03,232.007c mokùayadhvaü dhàrtaràùñraü hriyamàõaü suyodhanam 03,232.008a ete rathà naravyàghràþ sarva÷astrasamanvitàþ 03,232.008b*1120_01 dhçtaràùñrasya putràõàü vimalàþ kà¤canadhvajàþ 03,232.008b*1120_02 sasvanàn adhirohadhvaü nityasajjàn imàn rathàn 03,232.008c indrasenàdibhiþ såtaiþ saüyatàþ kanakadhvajàþ 03,232.009a etàn àsthàya vai tàta gandharvàn yoddhum àhave 03,232.009c suyodhanasya mokùàya prayatadhvam atandritàþ 03,232.010a ya eva ka÷ cid ràjanyaþ ÷araõàrtham ihàgatam 03,232.010c paraü ÷aktyàbhirakùeta kiü punas tvaü vçkodara 03,232.011a ka ihànyo bhavet tràõam abhidhàveti coditaþ 03,232.011c prà¤jaliü ÷araõàpannaü dçùñvà ÷atrum api dhruvam 03,232.012a varapradànaü ràjyaü ca putrajanma ca pàõóava 03,232.012c ÷atro÷ ca mokùaõaü kle÷àt trãõi caikaü ca tat samam 03,232.012d*1121_01 ete ÷ataü vayaü pa¤ca yàvad vayaü parasparam 03,232.012d*1121_02 parais tu paribhåtànàü vayaü pa¤ca ÷atottaram 03,232.013a kiü hy abhyadhikam etasmàd yad àpannaþ suyodhanaþ 03,232.013c tvadbàhubalam à÷ritya jãvitaü parimàrgati 03,232.014a svayam eva pradhàveyaü yadi na syàd vçkodara 03,232.014c vitato 'yaü kratur vãra na hi me 'tra vicàraõà 03,232.014d*1122_01 paraiþ paribhave pràpte vayaü pa¤cottaraü ÷atam 03,232.014d*1122_02 parasparavirodhe tu vayaü pa¤caiva te ÷atam 03,232.015a sàmnaiva tu yathà bhãma mokùayethàþ suyodhanam 03,232.015b*1123_01 yathàsau mçduyuktena mu¤ce bhãma sakauravàn 03,232.015c tathà sarvair upàyais tvaü yatethàþ kurunandana 03,232.016a na sàmnà pratipadyeta yadi gandharvaràó asau 03,232.016c paràkrameõa mçdunà mokùayethàþ suyodhanam 03,232.017a athàsau mçduyuddhena na mu¤ced bhãma kauravàn 03,232.017c sarvopàyair vimocyàs te nigçhya paripanthinaþ 03,232.018a etàvad dhi mayà ÷akyaü saüdeùñuü vai vçkodara 03,232.018c vaitàne karmaõi tate vartamàne ca bhàrata 03,232.018d*1124_01 varapradànaü sumahad yàcakasya prakãrtitam 03,232.019 vai÷aüpàyana uvàca 03,232.019a ajàta÷atror vacanaü tac chrutvà tu dhanaüjayaþ 03,232.019c pratijaj¤e guror vàkyaü kauravàõàü vimokùaõam 03,232.020 arjuna uvàca 03,232.020a yadi sàmnà na mokùyanti gandharvà dhçtaràùñrajàn 03,232.020c adya gandharvaràjasya bhåmiþ pàsyati ÷oõitam 03,232.021 vai÷aüpàyana uvàca 03,232.021a arjunasya tu tàü ÷rutvà pratij¤àü satyavàdinaþ 03,232.021c kauravàõàü tadà ràjan punaþ pratyàgataü manaþ 03,232.021d@023_0001 evam uktas tu kaunteyaþ punar vàkyam abhàùata 03,232.021d@023_0002 kopasaüraktanayanaü pårvavairam anusmaran 03,232.021d@023_0003 purà jatugçhe 'nena dagdhum asmàn yudhiùñhira 03,232.021d@023_0004 durbuddhir hi kçtà vãra tadà daivena rakùitàþ 03,232.021d@023_0005 dyåtakàle 'pi kaunteya vçjinàni kçtàni vai 03,232.021d@023_0006 draupadyà÷ ca paràmar÷aþ ke÷agrahaõam eva ca 03,232.021d@023_0007 vastràpaharaõaü caiva sabhàmadhye kçtàni vai 03,232.021d@023_0008 purà kçtànàü pàpànàü phalaü bhuïkte suyodhanaþ 03,232.021d@023_0009 asmàbhir eva kartavyo dhàrtaràùñrasya nigrahaþ 03,232.021d@023_0010 anyena tu kçtaü tad vai maitram asmàkam icchatà 03,232.021d@023_0011 upakàrã tu gandharvo mà ràjan vimanà bhava 03,232.021d@023_0012 etasminn antare ràjaü÷ citrasenena vai hçtaþ 03,232.021d@023_0013 vilalàpa suduþkhàrto hriyamàõaþ suyodhanaþ 03,232.021d@023_0014 yudhiùñhira mahàbàho sarvadharmabhçtàü vara 03,232.021d@023_0015 saputràn sahadàràü÷ ca gandharveõa hçtàn balàt 03,232.021d@023_0016 pàõóuputra mahàbàho kauravàõàü ya÷askara 03,232.021d@023_0017 sarvadharmabhçtàü ÷reùñha gandharveõa hçtaü balàt 03,232.021d@023_0018 rakùasva puruùavyàghra yudhiùñhira mahàya÷aþ 03,232.021d@023_0019 bhràtaraü te mahàbàho baddhvà nayati màm ayam 03,232.021d@023_0020 duþ÷àsanaü durviùahaü durmukhaü durjayaü tathà 03,232.021d@023_0021 baddhvà haranti gandharvà asmaddàràü÷ ca sarva÷aþ 03,232.021d@023_0022 anudhàvata màü kùipraü rakùadhvaü puruùottamàþ 03,232.021d@023_0023 yamau màm anudhàvetàü rakùàrthaü mama sàyudhau 03,232.021d@023_0024 kuruvaü÷asya sumahad aya÷aþ pràptam ãdç÷am 03,232.021d@023_0025 vyapohayadhvaü gandharvठjitvà vãryeõa pàõóavàþ 03,232.021d@023_0026 evaü vilapamànasya kauravasyàrtayà girà 03,232.021d@023_0027 ÷rutvà vilàpaü saübhrànto ghçõayàbhipariplutaþ 03,232.021d@023_0028 yudhiùñhiraþ punar vàkyaü bhãmasenam athàbravãt 03,233.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,233.001a yudhiùñhiravacaþ ÷rutvà bhãmasenapurogamàþ 03,233.001c prahçùñavadanàþ sarve samuttasthur nararùabhàþ 03,233.002a abhedyàni tataþ sarve samanahyanta bhàrata 03,233.002c jàmbånadavicitràõi kavacàni mahàrathàþ 03,233.002d*1125_01 àyudhàni ca divyàni vividhàni samàdadhuþ 03,233.003a te daü÷ità rathaiþ sarve dhvajinaþ sa÷aràsanàþ 03,233.003c pàõóavàþ pratyadç÷yanta jvalità iva pàvakàþ 03,233.004a tàn rathàn sàdhu saüpannàn saüyuktठjavanair hayaiþ 03,233.004c àsthàya ratha÷àrdålàþ ÷ãghram eva yayus tataþ 03,233.005a tataþ kauravasainyànàü pràduràsãn mahàsvanaþ 03,233.005c prayàtàn sahitàn dçùñvà pàõóuputràn mahàrathàn 03,233.006a jitakà÷ina÷ ca khacaràs tvarità÷ ca mahàrathàþ 03,233.006c kùaõenaiva vane tasmin samàjagmur abhãtavat 03,233.007a nyavartanta tataþ sarve gandharvà jitakà÷inaþ 03,233.007c dçùñvà rathagatàn vãràn pàõóavàü÷ caturo raõe 03,233.008a tàüs tu vibhràjato dçùñvà lokapàlàn ivodyatàn 03,233.008c vyåóhànãkà vyatiùñhanta gandhamàdanavàsinaþ 03,233.009a ràj¤as tu vacanaü ÷rutvà dharmaràjasya dhãmataþ 03,233.009c krameõa mçdunà yuddham upakràmanta bhàrata 03,233.010a na tu gandharvaràjasya sainikà mandacetasaþ 03,233.010c ÷akyante mçdunà ÷reyaþ pratipàdayituü tadà 03,233.011a tatas tàn yudhi durdharùaþ savyasàcã paraütapaþ 03,233.011c sàntvapårvam idaü vàkyam uvàca khacaràn raõe 03,233.011d*1126_01 visarjayata ràjànaü bhràtaraü me suyodhanam 03,233.012a naitad gandharvaràjasya yuktaü karma jugupsitam 03,233.012c paradàràbhimar÷a÷ ca mànuùai÷ ca samàgamaþ 03,233.013a utsçjadhvaü mahàvãryàn dhçtaràùñrasutàn imàn 03,233.013c dàràü÷ caiùàü vimu¤cadhvaü dharmaràjasya ÷àsanàt 03,233.014a evam uktàs tu gandharvàþ pàõóavena ya÷asvinà 03,233.014c utsmayantas tadà pàrtham idaü vacanam abruvan 03,233.015a ekasyaiva vayaü tàta kuryàma vacanaü bhuvi 03,233.015c yasya ÷àsanam àj¤àya caràma vigatajvaràþ 03,233.016a tenaikena yathàdiùñaü tathà vartàma bhàrata 03,233.016c na ÷àstà vidyate 'smàkam anyas tasmàt sure÷varàt 03,233.017a evam uktas tu gandharvaiþ kuntãputro dhanaüjayaþ 03,233.017c gandharvàn punar evedaü vacanaü pratyabhàùata 03,233.018a yadi sàmnà na mokùadhvaü gandharvà dhçtaràùñrajam 03,233.018c mokùayiùyàmi vikramya svayam eva suyodhanam 03,233.019a evam uktvà tataþ pàrthaþ savyasàcã dhanaüjayaþ 03,233.019c sasarja ni÷itàn bàõàn khacaràn khacaràn prati 03,233.020a tathaiva ÷aravarùeõa gandharvàs te balotkañàþ 03,233.020c pàõóavàn abhyavartanta pàõóavà÷ ca divaukasaþ 03,233.021a tataþ sutumulaü yuddhaü gandharvàõàü tarasvinàm 03,233.021c babhåva bhãmavegànàü pàõóavànàü ca bhàrata 03,234.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,234.001a tato divyàstrasaüpannà gandharvà hemamàlinaþ 03,234.001c visçjantaþ ÷aràn dãptàn samantàt paryavàrayan 03,234.002a catvàraþ pàõóavà vãrà gandharvà÷ ca sahasra÷aþ 03,234.002c raõe saünyapatan ràjaüs tad adbhutam ivàbhavat 03,234.003a yathà karõasya ca ratho dhàrtaràùñrasya cobhayoþ 03,234.003c gandharvaiþ ÷ata÷a÷ chinnau tathà teùàü pracakrire 03,234.004a tàn samàpatato ràjan gandharvठ÷ata÷o raõe 03,234.004c pratyagçhõan naravyàghràþ ÷aravarùair aneka÷aþ 03,234.005a avakãryamàõàþ khagamàþ ÷aravarùaiþ samantataþ 03,234.005c na ÷ekuþ pàõóuputràõàü samãpe parivartitum 03,234.006a abhikruddhàn abhiprekùya gandharvàn arjunas tadà 03,234.006c lakùayitvàtha divyàni mahàstràõy upacakrame 03,234.006d*1127_01 tàn samàpatato ràjan divyàstrair abhivarùayan 03,234.007a sahasràõàü sahasraü sa pràhiõod yamasàdanam 03,234.007c àgneyenàrjunaþ saükhye gandharvàõàü balotkañaþ 03,234.008a tathà bhãmo maheùvàsaþ saüyuge balinàü varaþ 03,234.008c gandharvठ÷ata÷o ràja¤ jaghàna ni÷itaiþ ÷araiþ 03,234.009a màdrãputràv api tathà yudhyamànau balotkañau 03,234.009c parigçhyàgrato ràja¤ jaghnatuþ ÷ata÷aþ paràn 03,234.010a te vadhyamànà gandharvà divyair astrair mahàtmabhiþ 03,234.010c utpetuþ kham upàdàya dhçtaràùñrasutàüs tataþ 03,234.011a tàn utpatiùõån buddhvà tu kuntãputro dhanaüjayaþ 03,234.011c mahatà ÷arajàlena samantàt paryavàrayat 03,234.012a te baddhàþ ÷arajàlena ÷akuntà iva pa¤jare 03,234.012c vavarùur arjunaü krodhàd gadà÷aktyçùñivçùñibhiþ 03,234.013a gadà÷aktyasivçùñãs tà nihatya sa mahàstravit 03,234.013c gàtràõi càhanad bhallair gandharvàõàü dhanaüjayaþ 03,234.014a ÷irobhiþ prapatadbhi÷ ca caraõair bàhubhis tathà 03,234.014c a÷mavçùñir ivàbhàti pareùàm abhavad bhayam 03,234.015a te vadhyamànà gandharvàþ pàõóavena mahàtmanà 03,234.015c bhåmiùñham antarikùasthàþ ÷aravarùair avàkiran 03,234.016a teùàü tu ÷aravarùàõi savyasàcã paraütapaþ 03,234.016c astraiþ saüvàrya tejasvã gandharvàn pratyavidhyata 03,234.017a sthåõàkarõendrajàlaü ca sauraü càpi tathàrjunaþ 03,234.017c àgneyaü càpi saumyaü ca sasarja kurunandanaþ 03,234.018a te dahyamànà gandharvàþ kuntãputrasya sàyakaiþ 03,234.018c daiteyà iva ÷akreõa viùàdam agaman param 03,234.019a årdhvam àkramamàõà÷ ca ÷arajàlena vàritàþ 03,234.019c visarpamàõà bhallai÷ ca vàryante savyasàcinà 03,234.020a gandharvàüs tràsitàn dçùñvà kuntãputreõa dhãmatà 03,234.020c citraseno gadàü gçhya savyasàcinam àdravat 03,234.021a tasyàbhipatatas tårõaü gadàhastasya saüyuge 03,234.021c gadàü sarvàyasãü pàrthaþ ÷arai÷ ciccheda saptadhà 03,234.022a sa gadàü bahudhà dçùñvà kçttàü bàõais tarasvinà 03,234.022c saüvçtya vidyayàtmànaü yodhayàm àsa pàõóavam 03,234.022e astràõi tasya divyàni yodhayàm àsa khe sthitaþ 03,234.022f*1128_01 divyair astrais tadà vãraþ paryavàrayad arjunaþ 03,234.022f*1128_02 sa vàryamàõas tair astrair arjunena mahàtmanà 03,234.023a gandharvaràjo balavàn màyayàntarhitas tadà 03,234.023c antarhitaü samàlakùya praharantam athàrjunaþ 03,234.023e tàóayàm àsa khacarair divyàstrapratimantritaiþ 03,234.024a antardhànavadhaü càsya cakre kruddho 'rjunas tadà 03,234.024c ÷abdavedhyam upà÷ritya bahuråpo dhanaüjayaþ 03,234.025a sa vadhyamànas tair astrair arjunena mahàtmanà 03,234.025c athàsya dar÷ayàm àsa tadàtmànaü priyaþ sakhà 03,234.025d*1129_01 citrasenas tathovàca sakhàyaü yudhi viddhi màm 03,234.026a citrasenam athàlakùya sakhàyaü yudhi durbalam 03,234.026c saüjahàràstram atha tat prasçùñaü pàõóavarùabhaþ 03,234.027a dçùñvà tu pàõóavàþ sarve saühçtàstraü dhanaüjayam 03,234.027c saüjahruþ pradrutàn a÷vठ÷aravegàn dhanåüùi ca 03,234.028a citrasena÷ ca bhãma÷ ca savyasàcã yamàv api 03,234.028c pçùñvà kau÷alam anyonyaü ratheùv evàvatasthire 03,235.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,235.001a tato 'rjuna÷ citrasenaü prahasann idam abravãt 03,235.001c madhye gandharvasainyànàü maheùvàso mahàdyutiþ 03,235.002a kiü te vyavasitaü vãra kauravàõàü vinigrahe 03,235.002c kimarthaü ca sadàro 'yaü nigçhãtaþ suyodhanaþ 03,235.003 citrasena uvàca 03,235.003a vidito 'yam abhipràyas tatrasthena mahàtmanà 03,235.003c duryodhanasya pàpasya karõasya ca dhanaüjaya 03,235.004a vanasthàn bhavato j¤àtvà kli÷yamànàn anarhavat 03,235.004c ime 'vahasituü pràptà draupadãü ca ya÷asvinãm 03,235.004d*1130_01 samastho viùamasthàüs tàn drakùyàmãty anavasthitàn 03,235.005a j¤àtvà cikãrùitaü caiùàü màm uvàca sure÷varaþ 03,235.005c gaccha duryodhanaü baddhvà sàmàtyaü tvam ihànaya 03,235.006a dhanaüjaya÷ ca te rakùyaþ saha bhràtçbhir àhave 03,235.006c sa hi priyaþ sakhà tubhyaü ÷iùya÷ ca tava pàõóavaþ 03,235.007a vacanàd devaràjasya tato 'smãhàgato drutam 03,235.007c ayaü duràtmà baddha÷ ca gamiùyàmi suràlayam 03,235.007d*1131_01 neùyàmy enaü duràtmànaü pàka÷àsana÷àsanàt 03,235.008 arjuna uvàca 03,235.008a utsçjyatàü citrasena bhràtàsmàkaü suyodhanaþ 03,235.008c dharmaràjasya saüde÷àn mama ced icchasi priyam 03,235.009 citrasena uvàca 03,235.009a pàpo 'yaü nityasaüduùño na vimokùaõam arhati 03,235.009c pralabdhà dharmaràjasya kçùõàyà÷ ca dhanaüjaya 03,235.010a nedaü cikãrùitaü tasya kuntãputro mahàvrataþ 03,235.010c jànàti dharmaràjo hi ÷rutvà kuru yathecchasi 03,235.011 vai÷aüpàyana uvàca 03,235.011a te sarva eva ràjànam abhijagmur yudhiùñhiram 03,235.011c abhigamya ca tat sarvaü ÷a÷aüsus tasya duùkçtam 03,235.012a ajàta÷atrus tac chrutvà gandharvasya vacas tadà 03,235.012c mokùayàm àsa tàn sarvàn gandharvàn pra÷a÷aüsa ca 03,235.013a diùñyà bhavadbhir balibhiþ ÷aktaiþ sarvair na hiüsitaþ 03,235.013c durvçtto dhàrtaràùñro 'yaü sàmàtyaj¤àtibàndhavaþ 03,235.014a upakàro mahàüs tàta kçto 'yaü mama khecaràþ 03,235.014c kulaü na paribhåtaü me mokùeõàsya duràtmanaþ 03,235.015a àj¤àpayadhvam iùñàni prãyàmo dar÷anena vaþ 03,235.015c pràpya sarvàn abhipràyàüs tato vrajata màciram 03,235.016a anuj¤àtàs tu gandharvàþ pàõóuputreõa dhãmatà 03,235.016c sahàpsarobhiþ saühçùñà÷ citrasenamukhà yayuþ 03,235.016d*1132_01 devalokaü tato gatvà gandharvaiþ sahitàs tadà 03,235.016d*1132_02 nyavedayac ca tat sarvaü citrasenaþ ÷atakratoþ 03,235.017a devaràó api gandharvàn mçtàüs tàn samajãvayat 03,235.017c divyenàmçtavarùeõa ye hatàþ kauravair yudhi 03,235.017d*1133_01 citrasenas tadà vàkyam uvàca prauóhayà girà 03,235.017d*1133_02 mu¤cadhvaü sànujàmàtyaü sadàraü ca suyodhanam 03,235.017d*1133_03 gandharvàs tu vacaþ ÷rutvà citrasenasya vai drutam 03,235.017d*1133_04 ràjànaü mokùayàm àsur baddhaü nigaóabandhanaiþ 03,235.017d*1133_05 sadàraü sànugàmàtyaü bàõajàlamaye vane 03,235.017d*1133_06 luñhanta÷ càpi te sarve yudhiùñhirasamãpataþ 03,235.017d*1133_07 patità lajjità÷ caiva tasthu÷ càdhomukhàs tadà 03,235.017d*1133_08 yudhiùñhiro 'pi dayayà tàn samãkùya tathàgatàn 03,235.018a j¤àtãüs tàn avamucyàtha ràjadàràü÷ ca sarva÷aþ 03,235.018c kçtvà ca duùkaraü karma prãtiyuktà÷ ca pàõóavàþ 03,235.019a sastrãkumàraiþ kurubhiþ påjyamànà mahàrathàþ 03,235.019c babhràjire mahàtmànaþ kurumadhye yathàgnayaþ 03,235.020a tato duryodhanaü mucya bhràtçbhiþ sahitaü tadà 03,235.020c yudhiùñhiraþ sapraõayam idaü vacanam abravãt 03,235.021a mà sma tàta punaþ kàrùãr ãdç÷aü sàhasaü kva cit 03,235.021c na hi sàhasakartàraþ sukham edhanti bhàrata 03,235.022a svastimàn sahitaþ sarvair bhràtçbhiþ kurunandana 03,235.022c gçhàn vraja yathàkàmaü vaimanasyaü ca mà kçthàþ 03,235.023a pàõóavenàbhyanuj¤àto ràjà duryodhanas tadà 03,235.023b*1134_01 abhivàdya dharmaputraü gatendriya ivàturaþ 03,235.023c vidãryamàõo vrãóena jagàma nagaraü prati 03,235.024a tasmin gate kauraveye kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,235.024c bhràtçbhiþ sahito vãraþ påjyamàno dvijàtibhiþ 03,235.025a tapodhanai÷ ca taiþ sarvair vçtaþ ÷akra ivàmaraiþ 03,235.025c vane dvaitavane tasmin vijahàra mudà yutaþ 03,236.001 janamejaya uvàca 03,236.001a ÷atrubhir jitabaddhasya pàõóavai÷ ca mahàtmabhiþ 03,236.001c mokùitasya yudhà pa÷càn mànasthasya duràtmanaþ 03,236.002a katthanasyàvaliptasya garvitasya ca nitya÷aþ 03,236.002c sadà ca pauruùaudàryaiþ pàõóavàn avamanyataþ 03,236.003a duryodhanasya pàpasya nityàhaükàravàdinaþ 03,236.003c prave÷o hàstinapure duùkaraþ pratibhàti me 03,236.004a tasya lajjànvitasyaiva ÷okavyàkulacetasaþ 03,236.004c prave÷aü vistareõa tvaü vai÷aüpàyana kãrtaya 03,236.005 vai÷aüpàyana uvàca 03,236.005a dharmaràjanisçùñas tu dhàrtaràùñraþ suyodhanaþ 03,236.005c lajjayàdhomukhaþ sãdann upàsarpat suduþkhitaþ 03,236.006a svapuraü prayayau ràjà caturaïgabalànugaþ 03,236.006c ÷okopahatayà buddhyà cintayànaþ paràbhavam 03,236.007a vimucya pathi yànàni de÷e suyavasodake 03,236.007c saüniviùñaþ ÷ubhe ramye bhåmibhàge yathepsitam 03,236.007e hastya÷varathapàdàtaü yathàsthànaü nyave÷ayat 03,236.008a athopaviùñaü ràjànaü paryaïke jvalanaprabhe 03,236.008c upaplutaü yathà somaü ràhuõà ràtrisaükùaye 03,236.008e upagamyàbravãt karõo duryodhanam idaü tadà 03,236.009a diùñyà jãvasi gàndhàre diùñyà naþ saügamaþ punaþ 03,236.009c diùñyà tvayà jità÷ caiva gandharvàþ kàmaråpiõaþ 03,236.010a diùñyà samagràn pa÷yàmi bhràtéüs te kurunandana 03,236.010c vijigãùån raõàn muktàn nirjitàrãn mahàrathàn 03,236.011a ahaü tv abhidrutaþ sarvair gandharvaiþ pa÷yatas tava 03,236.011c nà÷aknuvaü sthàpayituü dãryamàõàü svavàhinãm 03,236.012a ÷arakùatàïga÷ ca bhç÷aü vyapayàto 'bhipãóitaþ 03,236.012c idaü tv atyadbhutaü manye yad yuùmàn iha bhàrata 03,236.013a ariùñàn akùatàü÷ càpi sadàradhanavàhanàn 03,236.013c vimuktàn saüprapa÷yàmi tasmàd yuddhàd amànuùàt 03,236.014a naitasya kartà loke 'smin pumàn vidyeta bhàrata 03,236.014c yatkçtaü te mahàràja saha bhràtçbhir àhave 03,236.015a evam uktas tu karõena ràjà duryodhanas tadà 03,236.015c uvàcàvàk÷irà ràjan bàùpagadgadayà girà 03,237.001 duryodhana uvàca 03,237.001a ajànatas te ràdheya nàbhyasåyàmy ahaü vacaþ 03,237.001c jànàsi tvaü jitठ÷atrån gandharvàüs tejasà mayà 03,237.002a àyodhitàs tu gandharvàþ suciraü sodarair mama 03,237.002c mayà saha mahàbàho kçta÷ cobhayataþ kùayaþ 03,237.003a màyàdhikàs tv ayudhyanta yadà ÷årà viyadgatàþ 03,237.003c tadà no nasamaü yuddham abhavat saha khecaraiþ 03,237.003d*1135_01 asamarthàs tatas tàüs tu pratiyoddhuü viyadgatàn 03,237.004a paràjayaü ca pràptàþ sma raõe bandhanam eva ca 03,237.004c sabhçtyàmàtyaputrà÷ ca sadàradhanavàhanàþ 03,237.004e uccair àkà÷amàrgeõa hriyàmas taiþ suduþkhitàþ 03,237.005a atha naþ sainikàþ ke cid amàtyà÷ ca mahàrathàn 03,237.005c upagamyàbruvan dãnàþ pàõóavठ÷araõapradàn 03,237.006a eùa duryodhano ràjà dhàrtaràùñraþ sahànujaþ 03,237.006c sàmàtyadàro hriyate gandharvair divam àsthitaiþ 03,237.007a taü mokùayata bhadraü vaþ sahadàraü naràdhipam 03,237.007c paràmar÷o mà bhaviùyat kurudàreùu sarva÷aþ 03,237.007d*1136_01 ity abruvan raõàn muktà dharmaràjam upàgatàþ 03,237.008a evam ukte tu dharmàtmà jyeùñhaþ pàõóusutas tadà 03,237.008c prasàdya sodaràn sarvàn àj¤àpayata mokùaõe 03,237.009a athàgamya tam udde÷aü pàõóavàþ puruùarùabhàþ 03,237.009c sàntvapårvam ayàcanta ÷aktàþ santo mahàrathàþ 03,237.010a yadà càsmàn na mumucur gandharvàþ sàntvità api 03,237.010b*1137_01 àkà÷acàriõo vãrà nadanto jaladà iva 03,237.010c tato 'rjuna÷ ca bhãma÷ ca yamajau ca balotkañau 03,237.010e mumucuþ ÷aravarùàõi gandharvàn pratyaneka÷aþ 03,237.011a atha sarve raõaü muktvà prayàtàþ khacarà divam 03,237.011c asmàn evàbhikarùanto dãnàn muditamànasàþ 03,237.012a tataþ samantàt pa÷yàmi ÷arajàlena veùñitam 03,237.012c amànuùàõi càstràõi prayu¤jànaü dhanaüjayam 03,237.013a samàvçtà di÷o dçùñvà pàõóavena ÷itaiþ ÷araiþ 03,237.013c dhanaüjayasakhàtmànaü dar÷ayàm àsa vai tadà 03,237.014a citrasenaþ pàõóavena samà÷liùya paraütapaþ 03,237.014c ku÷alaü paripapraccha taiþ pçùña÷ càpy anàmayam 03,237.015a te sametya tathànyonyaü saünàhàn vipramucya ca 03,237.015c ekãbhåtàs tato vãrà gandharvàþ saha pàõóavaiþ 03,237.015d*1138_01 parasparaü samàgamya prãtyà paramayà yutàþ 03,237.015e apåjayetàm anyonyaü citrasenadhanaüjayau 03,238.001 duryodhana uvàca 03,238.001a citrasenaü samàgamya prahasann arjunas tadà 03,238.001c idaü vacanam aklãbam abravãt paravãrahà 03,238.002a bhràtén arhasi no vãra moktuü gandharvasattama 03,238.002c anarhà dharùaõaü hãme jãvamàneùu pàõóuùu 03,238.003a evam uktas tu gandharvaþ pàõóavena mahàtmanà 03,238.003c uvàca yat karõa vayaü mantrayanto vinirgatàþ 03,238.003e draùñàraþ sma sukhàd dhãnàn sadàràn pàõóavàn iti 03,238.003f*1139_01 sthito ràjye cyutàn sthànàc chriyà hãnठ÷riyàvçtàþ 03,238.004a tasminn uccàryamàõe tu gandharveõa vacasy atha 03,238.004c bhåmer vivaram anvaicchaü praveùñuü vrãóayànvitaþ 03,238.005a yudhiùñhiram athàgamya gandharvàþ saha pàõóavaiþ 03,238.005c asmaddurmantritaü tasmai baddhàü÷ càsmàn nyavedayan 03,238.006a strãsamakùam ahaü dãno baddhaþ ÷atruva÷aü gataþ 03,238.006c yudhiùñhirasyopahçtaþ kiü nu duþkham ataþ param 03,238.007a ye me niràkçtà nityaü ripur yeùàm ahaü sadà 03,238.007c tair mokùito 'haü durbuddhir dattaü tair jãvitaü ca me 03,238.008a pràptaþ syàü yady ahaü vãra vadhaü tasmin mahàraõe 03,238.008c ÷reyas tad bhavità mahyam evaübhåtaü na jãvitam 03,238.009a bhaved ya÷aþ pçthivyàü me khyàtaü gandharvato vadhàt 03,238.009c pràptà÷ ca lokàþ puõyàþ syur mahendrasadane 'kùayàþ 03,238.010a yat tv adya me vyavasitaü tac chçõudhvaü nararùabhàþ 03,238.010c iha pràyam upàsiùye yåyaü vrajata vai gçhàn 03,238.010e bhràtara÷ caiva me sarve prayàntv adya puraü prati 03,238.011a karõaprabhçtaya÷ caiva suhçdo bàndhavà÷ ca ye 03,238.011c duþ÷àsanaü puraskçtya prayàntv adya puraü prati 03,238.012a na hy ahaü pratiyàsyàmi puraü ÷atruniràkçtaþ 03,238.012c ÷atrumànàpaho bhåtvà suhçdàü mànakçt tathà 03,238.012d*1140_01 kàmaü raõa÷irasy adya ÷atrubhir vai vimànitaþ 03,238.012d*1141_01 kàraõair asmy abhihitaþ ÷atrubhir vai vimànitaþ 03,238.012d*1141_02 akàraõe 'smy abhijitaþ ÷atrubhir vai vimànitaþ 03,238.013a sa suhçcchokado bhåtvà ÷atråõàü harùavardhanaþ 03,238.013c vàraõàhvayam àsàdya kiü vakùyàmi janàdhipam 03,238.014a bhãùmo droõaþ kçpo drauõir viduraþ saüjayas tathà 03,238.014c bàhlãkaþ somadatta÷ ca ye cànye vçddhasaümatàþ 03,238.015a bràhmaõàþ ÷reõimukhyà÷ ca tathodàsãnavçttayaþ 03,238.015c kiü màü vakùyanti kiü càpi prativakùyàmi tàn aham 03,238.016a ripåõàü ÷irasi sthitvà tathà vikramya corasi 03,238.016c àtmadoùàt paribhraùñaþ kathaü vakùyàmi tàn aham 03,238.017a durvinãtàþ ÷riyaü pràpya vidyàm ai÷varyam eva ca 03,238.017c tiùñhanti na ciraü bhadre yathàhaü madagarvitaþ 03,238.018a aho bata yathedaü me kaùñaü du÷caritaü kçtam 03,238.018c svayaü durbuddhinà mohàd yena pràpto 'smi saü÷ayam 03,238.019a tasmàt pràyam upàsiùye na hi ÷akùyàmi jãvitum 03,238.019c cetayàno hi ko jãvet kçcchràc chatrubhir uddhçtaþ 03,238.020a ÷atrubhi÷ càvahasito mànã pauruùavarjitaþ 03,238.020c pàõóavair vikramàóhyai÷ ca sàvamànam avekùitaþ 03,238.021 vai÷aüpàyana uvàca 03,238.021a evaü cintàparigato duþ÷àsanam athàbravãt 03,238.021c duþ÷àsana nibodhedaü vacanaü mama bhàrata 03,238.022a pratãccha tvaü mayà dattam abhiùekaü nçpo bhava 03,238.022c pra÷àdhi pçthivãü sphãtàü karõasaubalapàlitàm 03,238.023a bhràtén pàlaya visrabdhaü maruto vçtrahà yathà 03,238.023c bàndhavàs tvopajãvantu devà iva ÷atakratum 03,238.024a bràhmaõeùu sadà vçttiü kurvãthà÷ càpramàdataþ 03,238.024c bandhånàü suhçdàü caiva bhavethàs tvaü gatiþ sadà 03,238.025a j¤àtãü÷ càpy anupa÷yethà viùõur devagaõàn iva 03,238.025c guravaþ pàlanãyàs te gaccha pàlaya medinãm 03,238.026a nandayan suhçdaþ sarvठ÷àtravàü÷ càvabhartsayan 03,238.026c kaõñhe cainaü pariùvajya gamyatàm ity uvàca ha 03,238.027a tasya tad vacanaü ÷rutvà dãno duþ÷àsano 'bravãt 03,238.027c a÷rukaõñhaþ suduþkhàrtaþ prà¤jaliþ praõipatya ca 03,238.027e sagadgadam idaü vàkyaü bhràtaraü jyeùñham àtmanaþ 03,238.028a prasãdety apatad bhåmau dåyamànena cetasà 03,238.028c duþkhitaþ pàdayos tasya netrajaü jalam utsçjan 03,238.029a uktavàü÷ ca naravyàghro naitad evaü bhaviùyati 03,238.029c vidãryet sanagà bhåmir dyau÷ càpi ÷akalãbhavet 03,238.029e ravir àtmaprabhàü jahyàt somaþ ÷ãtàü÷utàü tyajet 03,238.030a vàyuþ ÷aighryam atho jahyàd dhimavàü÷ ca parivrajet 03,238.030c ÷uùyet toyaü samudreùu vahnir apy uùõatàü tyajet 03,238.031a na càhaü tvad çte ràjan pra÷àseyaü vasuüdharàm 03,238.031c punaþ punaþ prasãdeti vàkyaü cedam uvàca ha 03,238.031d*1142_01 ÷atråõàü ÷okakçd ràjan suhçdàü ÷okanà÷anaþ 03,238.031e tvam eva naþ kule ràjà bhaviùyasi ÷ataü samàþ 03,238.032a evam uktvà sa ràjendra sasvanaü praruroda ha 03,238.032c pàdau saügçhya mànàrhau bhràtur jyeùñhasya bhàrata 03,238.033a tathà tau duþkhitau dçùñvà duþ÷àsanasuyodhanau 03,238.033c abhigamya vyathàviùñaþ karõas tau pratyabhàùata 03,238.034a viùãdathaþ kiü kauravyau bàli÷yàt pràkçtàv iva 03,238.034c na ÷okaþ ÷ocamànasya vinivarteta kasya cit 03,238.035a yadà ca ÷ocataþ ÷oko vyasanaü nàpakarùati 03,238.035c sàmarthyaü kiü tv ataþ ÷oke ÷ocamànau prapa÷yathaþ 03,238.035e dhçtiü gçhõãta mà ÷atrå¤ ÷ocantau nandayiùyathaþ 03,238.035f*1143_01 dhçtimanto jayaü ÷atrå¤ ÷ocantau nàbhaviùyatha 03,238.036a kartavyaü hi kçtaü ràjan pàõóavais tava mokùaõam 03,238.036c nityam eva priyaü kàryaü ràj¤o viùayavàsibhiþ 03,238.036e pàlyamànàs tvayà te hi nivasanti gatajvaràþ 03,238.037a nàrhasy evaügate manyuü kartuü pràkçtavad yathà 03,238.037c viùaõõàs tava sodaryàs tvayi pràyaü samàsthite 03,238.037d*0044_01 tad alaü duþkhitàn etàn kartuü sarvàn naràdhipa 03,238.037d*0044_01 tad alaü duþkhitàn etàn kartuü sarvàn naràdhipa 03,238.037e uttiùñha vraja bhadraü te samà÷vàsaya sodaràn 03,238.038a ràjann adyàvagacchàmi taveha laghusattvatàm 03,238.038b*1145_01 alpatvaü ca tathà buddheþ kàryàõàm avivekitàm 03,238.038c kim atra citraü yad vãra mokùitaþ pàõóavair asi 03,238.038e sadyo va÷aü samàpannaþ ÷atråõàü ÷atrukar÷ana 03,238.039a senàjãvai÷ ca kauravya tathà viùayavàsibhiþ 03,238.039c aj¤àtair yadi và j¤àtaiþ kartavyaü nçpateþ priyam 03,238.040a pràyaþ pradhànàþ puruùàþ kùobhayanty arivàhinãm 03,238.040c nigçhyante ca yuddheùu mokùyante ca svasainikaiþ 03,238.041a senàjãvà÷ ca ye ràj¤àü viùaye santi mànavàþ 03,238.041c taiþ saügamya nçpàrthàya yatitavyaü yathàtatham 03,238.042a yady evaü pàõóavai ràjan bhavadviùayavàsibhiþ 03,238.042c yadçcchayà mokùito 'dya tatra kà paridevanà 03,238.043a na caitat sàdhu yad ràjan pàõóavàs tvàü nçpottama 03,238.043c svasenayà saüprayàntaü nànuyànti sma pçùñhataþ 03,238.044a ÷årà÷ ca balavanta÷ ca saüyugeùv apalàyinaþ 03,238.044c bhavatas te sabhàyàü vai preùyatàü pårvam àgatàþ 03,238.045a pàõóaveyàni ratnàni tvam adyàpy upabhu¤jase 03,238.045c sattvasthàn pàõóavàn pa÷ya na te pràyam upàvi÷an 03,238.045d*1146_01 tad alaü te mahàbàho buddhiþ pràyopave÷ane 03,238.045e uttiùñha ràjan bhadraü te na cintàü kartum arhasi 03,238.046a ava÷yam eva nçpate ràj¤o viùayavàsibhiþ 03,238.046c priyàõy àcaritavyàni tatra kà paridevanà 03,238.047a madvàkyam etad ràjendra yady evaü na kariùyasi 03,238.047c sthàsyàmãha bhavatpàdau ÷u÷råùann arimardana 03,238.048a notsahe jãvitum ahaü tvadvihãno nararùabha 03,238.048c pràyopaviùñas tu nçpa ràj¤àü hàsyo bhaviùyasi 03,238.049 vai÷aüpàyana uvàca 03,238.049a evam uktas tu karõena ràjà duryodhanas tadà 03,238.049c naivotthàtuü mana÷ cakre svargàya kçtani÷cayaþ 03,239.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,239.001a pràyopaviùñaü ràjànaü duryodhanam amarùaõam 03,239.001c uvàca sàntvayan ràja¤ ÷akuniþ saubalas tadà 03,239.002a samyag uktaü hi karõena tac chrutaü kaurava tvayà 03,239.002c mayàhçtàü ÷riyaü sphãtàü mohàt samapahàya kim 03,239.002e tvam abuddhyà nçpavara pràõàn utsraùñum icchasi 03,239.003a adya càpy avagacchàmi na vçddhàþ sevitàs tvayà 03,239.003c yaþ samutpatitaü harùaü dainyaü và na niyacchati 03,239.003e sa na÷yati ÷riyaü pràpya pàtram àmam ivàmbhasi 03,239.003f*1147_01 yaþ ÷okaü samanupràptaü na niyacchati bhàrata 03,239.003f*1147_02 tam ãdç÷aü naraü na ÷rãþ kadà cid api sevate 03,239.004a atibhãrum atiklãbaü dãrghasåtraü pramàdinam 03,239.004c vyasanàd viùayàkràntaü na bhajanti nçpaü ÷riyaþ 03,239.005a satkçtasya hi te ÷oko viparãte kathaü bhavet 03,239.005c mà kçtaü ÷obhanaü pàrthaiþ ÷okam àlambya nà÷aya 03,239.006a yatra harùas tvayà kàryaþ satkartavyà÷ ca pàõóavàþ 03,239.006c tatra ÷ocasi ràjendra viparãtam idaü tava 03,239.007a prasãda mà tyajàtmànaü tuùña÷ ca sukçtaü smara 03,239.007c prayaccha ràjyaü pàrthànàü ya÷o dharmam avàpnuhi 03,239.008a kriyàm etàü samàj¤àya kçtaghno na bhaviùyasi 03,239.008c saubhràtraü pàõóavaiþ kçtvà samavasthàpya caiva tàn 03,239.008e pitryaü ràjyaü prayacchaiùàü tataþ sukham avàpnuhi 03,239.009a ÷akunes tu vacaþ ÷rutvà duþ÷àsanam avekùya ca 03,239.009c pàdayoþ patitaü vãraü viklavaü bhràtçsauhçdàt 03,239.010a bàhubhyàü sàdhujàtàbhyàü duþ÷àsanam ariüdamam 03,239.010c utthàpya saüpariùvajya prãtyàjighrata mårdhani 03,239.011a karõasaubalayo÷ càpi saüsmçtya vacanàny asau 03,239.011c nirvedaü paramaü gatvà ràjà duryodhanas tadà 03,239.011e vrãóayàbhiparãtàtmà nairà÷yam agamat param 03,239.012a suhçdàü caiva tac chrutvà samanyur idam abravãt 03,239.012c na dharmadhanasaukhyena nai÷varyeõa na càj¤ayà 03,239.012e naiva bhogai÷ ca me kàryaü mà vihanyata gacchata 03,239.013a ni÷citeyaü mama matiþ sthità pràyopave÷ane 03,239.013c gacchadhvaü nagaraü sarve påjyà÷ ca guravo mama 03,239.014a ta evam uktàþ pratyåcå ràjànam arimardanam 03,239.014c yà gatis tava ràjendra sàsmàkam api bhàrata 03,239.014e kathaü và saüpravekùyàmas tvadvihãnàþ puraü vayam 03,239.015a sa suhçdbhir amàtyai÷ ca bhràtçbhiþ svajanena ca 03,239.015c bahuprakàram apy ukto ni÷cayàn na vyacàlyata 03,239.016a darbhaprastaram àstãrya ni÷cayàd dhçtaràùñrajaþ 03,239.016c saüspç÷yàpaþ ÷ucir bhåtvà bhåtalaü samupà÷ritaþ 03,239.017a ku÷acãràmbaradharaþ paraü niyamam àsthitaþ 03,239.017c vàgyato ràja÷àrdålaþ sa svargagatikàïkùayà 03,239.017e manasopacitiü kçtvà nirasya ca bahiùkriyàþ 03,239.017f*1148_01 tasthau pràyopave÷e 'tha matiü kçtvà suni÷cayàm 03,239.018a atha taü ni÷cayaü tasya buddhvà daiteyadànavàþ 03,239.018c pàtàlavàsino raudràþ pårvaü devair vinirjitàþ 03,239.019a te svapakùakùayaü taü tu j¤àtvà duryodhanasya vai 03,239.019c àhvànàya tadà cakruþ karma vaitànasaübhavam 03,239.020a bçhaspatyu÷anoktai÷ ca mantrair mantravi÷àradàþ 03,239.020c atharvavedaproktai÷ ca yà÷ copaniùadi kriyàþ 03,239.020e mantrajapyasamàyuktàs tàs tadà samavartayan 03,239.021a juhvaty agnau haviþ kùãraü mantravat susamàhitàþ 03,239.021c bràhmaõà vedavedàïgapàragàþ sudçóhavratàþ 03,239.021d*1149_01 adhvaryavo dànavànàü karma pràvartayaüs tataþ 03,239.022a karmasiddhau tadà tatra jçmbhamàõà mahàdbhutà 03,239.022b*1150_01 tasmin yaj¤e dànavànàü vartamàne naràdhipa 03,239.022c kçtyà samutthità ràjan kiü karomãti càbravãt 03,239.023a àhur daityà÷ ca tàü tatra suprãtenàntaràtmanà 03,239.023b*1151_01 kçtyàü sutãkùõadantàgràü dãptàü * * [÷i]roruhàm 03,239.023c pràyopaviùñaü ràjànaü dhàrtaràùñram ihànaya 03,239.024a tatheti ca prati÷rutya sà kçtyà prayayau tadà 03,239.024c nimeùàd agamac càpi yatra ràjà suyodhanaþ 03,239.025a samàdàya ca ràjànaü pravive÷a rasàtalam 03,239.025c dànavànàü muhårtàc ca tam ànãtaü nyavedayat 03,239.026a tam ànãtaü nçpaü dçùñvà ràtrau saühatya dànavàþ 03,239.026c prahçùñamanasaþ sarve kiü cid utphullalocanàþ 03,239.026d*1152_01 dçóham enaü pariùvajya pçùñvà ca ku÷alaü tadà 03,239.026e sàbhimànam idaü vàkyaü duryodhanam athàbruvan 03,240.001 dànavà åcuþ 03,240.001a bhoþ suyodhana ràjendra bharatànàü kulodvaha 03,240.001c ÷åraiþ parivçto nityaü tathaiva ca mahàtmabhiþ 03,240.002a akàrùãþ sàhasam idaü kasmàt pràyopave÷anam 03,240.002c àtmatyàgã hy avàg yàti vàcyatàü càya÷askarãm 03,240.003a na hi kàryaviruddheùu bahv apàyeùu karmasu 03,240.003c målaghàtiùu sajjante buddhimanto bhavadvidhàþ 03,240.004a niyacchaitàü matiü ràjan dharmàrthasukhanà÷inãm 03,240.004c ya÷aþpratàpadhairyaghnãü ÷atråõàü harùavardhanãm 03,240.005a ÷råyatàü ca prabho tattvaü divyatàü càtmano nçpa 03,240.005c nirmàõaü ca ÷arãrasya tato dhairyam avàpnuhi 03,240.006a purà tvaü tapasàsmàbhir labdho devàn mahe÷varàt 03,240.006c pårvakàya÷ ca sarvas te nirmito vajrasaücayaiþ 03,240.007a astrair abhedyaþ ÷astrai÷ càpy adhaþkàya÷ ca te 'nagha 03,240.007c kçtaþ puùpamayo devyà råpataþ strãmanoharaþ 03,240.008a evam ã÷varasaüyuktas tava deho nçpottama 03,240.008c devyà ca ràja÷àrdåla divyas tvaü hi na mànuùaþ 03,240.009a kùatriyà÷ ca mahàvãryà bhagadattapurogamàþ 03,240.009b*1153_01 yaiþ suràpi ghçõàü tyaktvà yotsyante saha vairibhiþ 03,240.009c divyàstraviduùaþ ÷åràþ kùapayiùyanti te ripån 03,240.010a tad alaü te viùàdena bhayaü tava na vidyate 03,240.010c sàhyàrthaü ca hi te vãràþ saübhåtà bhuvi dànavàþ 03,240.011a bhãùmadroõakçpàdãü÷ ca pravekùyanty apare 'suràþ 03,240.011c yair àviùñà ghçõàü tyaktvà yotsyante tava vairibhiþ 03,240.012a naiva putràn na ca bhràtén na pitén na ca bàndhavàn 03,240.012c naiva ÷iùyàn na ca j¤àtãn na bàlàn sthaviràn na ca 03,240.013a yudhi saüprahariùyanto mokùyanti kurusattama 03,240.013c niþsnehà dànavàviùñàþ samàkrànte 'ntaràtmani 03,240.014a prahariùyanti bandhubhyaþ sneham utsçjya dårataþ 03,240.014c hçùñàþ puruùa÷àrdålàþ kaluùãkçtamànasàþ 03,240.014e avij¤ànavimåóhà÷ ca daivàc ca vidhinirmitàt 03,240.015a vyàbhàùamàõà÷ cànyonyaü na me jãvan vimokùyase 03,240.015c sarva÷astràstramokùeõa pauruùe samavasthitàþ 03,240.015e ÷làghamànàþ kuru÷reùñha kariùyanti janakùayam 03,240.016a te 'pi ÷aktyà mahàtmànaþ pratiyotsyanti pàõóavàþ 03,240.016c vadhaü caiùàü kariùyanti daivayuktà mahàbalàþ 03,240.017a daityarakùogaõà÷ càpi saübhåtàþ kùatrayoniùu 03,240.017c yotsyanti yudhi vikramya ÷atrubhis tava pàrthiva 03,240.017e gadàbhir musalaiþ khaógaiþ ÷astrair uccàvacais tathà 03,240.017f*1154_01 prahariùyanti te vãràs tavàriùu mahàbalàþ 03,240.018a yac ca te 'ntargataü vãra bhayam arjunasaübhavam 03,240.018c tatràpi vihito 'smàbhir vadhopàyo 'rjunasya vai 03,240.019a hatasya narakasyàtmà karõamårtim upà÷ritaþ 03,240.019c tad vairaü saüsmaran vãra yotsyate ke÷avàrjunau 03,240.020a sa te vikrama÷auõóãro raõe pàrthaü vijeùyati 03,240.020c karõaþ praharatàü ÷reùñhaþ sarvàü÷ càrãn mahàrathaþ 03,240.021a j¤àtvaitac chadmanà vajrã rakùàrthaü savyasàcinaþ 03,240.021c kuõóale kavacaü caiva karõasyàpahariùyati 03,240.022a tasmàd asmàbhir apy atra daityàþ ÷atasahasra÷aþ 03,240.022c niyuktà ràkùasà÷ caiva ye te saü÷aptakà iti 03,240.022e prakhyàtàs te 'rjunaü vãraü nihaniùyanti mà ÷ucaþ 03,240.023a asapatnà tvayà hãyaü bhoktavyà vasudhà nçpa 03,240.023c mà viùàdaü nayasvàsmàn naitat tvayy upapadyate 03,240.023e vinaùñe tvayi càsmàkaü pakùo hãyeta kaurava 03,240.024a gaccha vãra na te buddhir anyà kàryà kathaü cana 03,240.024c tvam asmàkaü gatir nityaü devatànàü ca pàõóavàþ 03,240.025 vai÷aüpàyana uvàca 03,240.025a evam uktvà pariùvajya daityàs taü ràjaku¤jaram 03,240.025c samà÷vàsya ca durdharùaü putravad dànavarùabhàþ 03,240.026a sthiràü kçtvà buddhim asya priyàõy uktvà ca bhàrata 03,240.026c gamyatàm ity anuj¤àya jayam àpnuhi cety atha 03,240.027a tair visçùñaü mahàbàhuü kçtyà saivànayat punaþ 03,240.027c tam eva de÷aü yatràsau tadà pràyam upàvi÷at 03,240.028a pratinikùipya taü vãraü kçtyà samabhipåjya ca 03,240.028c anuj¤àtà ca ràj¤à sà tatraivàntaradhãyata 03,240.029a gatàyàm atha tasyàü tu ràjà duryodhanas tadà 03,240.029c svapnabhåtam idaü sarvam acintayata bhàrata 03,240.029d*1155_01 saüsmçtya tàni vàkyàni dànavoktàni durmatiþ 03,240.029e vijeùyàmi raõe pàõóån iti tasyàbhavan matiþ 03,240.030a karõaü saü÷aptakàü÷ caiva pàrthasyàmitraghàtinaþ 03,240.030c amanyata vadhe yuktàn samarthàü÷ ca suyodhanaþ 03,240.031a evam à÷à dçóhà tasya dhàrtaràùñrasya durmateþ 03,240.031c vinirjaye pàõóavànàm abhavad bharatarùabha 03,240.032a karõo 'py àviùñacittàtmà narakasyàntaràtmanà 03,240.032c arjunasya vadhe kråràm akarot sa matiü tadà 03,240.033a saü÷aptakà÷ ca te vãrà ràkùasàviùñacetasaþ 03,240.033c rajastamobhyàm àkràntàþ phalgunasya vadhaiùiõaþ 03,240.034a bhãùmadroõakçpàdyà÷ ca dànavàkràntacetasaþ 03,240.034c na tathà pàõóuputràõàü snehavanto vi÷àü pate 03,240.034e na càcacakùe kasmai cid etad ràjà suyodhanaþ 03,240.034f*1156_01 kçtyayànàryakathitaü yad asya ni÷i dànavaiþ 03,240.035a duryodhanaü ni÷ànte ca karõo vaikartano 'bravãt 03,240.035c smayann ivà¤jaliü kçtvà pàrthivaü hetumad vacaþ 03,240.036a na mçto jayate ÷atrå¤ jãvan bhadràõi pa÷yati 03,240.036c mçtasya bhadràõi kutaþ kauraveya kuto jayaþ 03,240.036e na kàlo 'dya viùàdasya bhayasya maraõasya và 03,240.037a pariùvajyàbravãc cainaü bhujàbhyàü sa mahàbhujaþ 03,240.037c uttiùñha ràjan kiü ÷eùe kasmàc chocasi ÷atruhan 03,240.037e ÷atrån pratàpya vãryeõa sa kathaü martum icchasi 03,240.038a atha và te bhayaü jàtaü dçùñvàrjunaparàkramam 03,240.038c satyaü te pratijànàmi vadhiùyàmi raõe 'rjunam 03,240.039a gate trayoda÷e varùe satyenàyudham àlabhe 03,240.039c ànayiùyàmy ahaü pàrthàn va÷aü tava janàdhipa 03,240.040a evam uktas tu karõena daityànàü vacanàt tathà 03,240.040c praõipàtena cànyeùàm udatiùñhat suyodhanaþ 03,240.040e daityànàü tad vacaþ ÷rutvà hçdi kçtvà sthiràü matim 03,240.041a tato manuja÷àrdålo yojayàm àsa vàhinãm 03,240.041c rathanàgà÷vakalilàü padàtijanasaükulàm 03,240.042a gaïgaughapratimà ràjan prayàtà sà mahàcamåþ 03,240.042c ÷vetacchatraiþ patàkàbhi÷ càmarai÷ ca supàõóuraiþ 03,240.043a rathair nàgaiþ padàtai÷ ca ÷u÷ubhe 'tãva saükulà 03,240.043c vyapetàbhraghane kàle dyaur ivàvyakta÷àradã 03,240.043d*1157_01 haüsapaïktisamàkãrõà bhramatsàrasa÷obhità 03,240.044a jayà÷ãrbhir dvijendrais tu ståyamàno 'dhiràjavat 03,240.044c gçhõann a¤jalimàlà÷ ca dhàrtaràùñro janàdhipaþ 03,240.045a suyodhano yayàv agre ÷riyà paramayà jvalan 03,240.045c karõena sàrdhaü ràjendra saubalena ca devinà 03,240.046a duþ÷àsanàdaya÷ càsya bhràtaraþ sarva eva te 03,240.046b*1158_01 pratyudgatà÷ ca kurubhir nàgarair bràhmaõair api 03,240.046c bhåri÷ravàþ somadatto mahàràja÷ ca bàhlikaþ 03,240.047a rathair nànàvidhàkàrair hayair gajavarais tathà 03,240.047c prayàntaü nçpasiühaü tam anujagmuþ kurådvahàþ 03,240.047e kàlenàlpena ràjaüs te vivi÷uþ svapuraü tadà 03,240.047f*1159_01 prahçùñamanasaþ sarve duryodhanapurogamàþ 03,241.001 janamejaya uvàca 03,241.001a vasamàneùu pàrtheùu vane tasmin mahàtmasu 03,241.001c dhàrtaràùñrà maheùvàsàþ kim akurvanta sattama 03,241.002a karõo vaikartana÷ càpi ÷akuni÷ ca mahàbalaþ 03,241.002c bhãùmadroõakçpà÷ caiva tan me ÷aüsitum arhasi 03,241.003 vai÷aüpàyana uvàca 03,241.003a evaü gateùu pàrtheùu visçùñe ca suyodhane 03,241.003c àgate hàstinapuraü mokùite pàõóunandanaiþ 03,241.003e bhãùmo 'bravãn mahàràja dhàrtaràùñram idaü vacaþ 03,241.004a uktaü tàta mayà pårvaü gacchatas te tapovanam 03,241.004c gamanaü me na rucitaü tava tan na kçtaü ca te 03,241.005a tataþ pràptaü tvayà vãra grahaõaü ÷atrubhir balàt 03,241.005c mokùita÷ càsi dharmaj¤aiþ pàõóavair na ca lajjase 03,241.006a pratyakùaü tava gàndhàre sasainyasya vi÷àü pate 03,241.006c såtaputro 'payàd bhãto gandharvàõàü tadà raõàt 03,241.006e kro÷atas tava ràjendra sasainyasya nçpàtmaja 03,241.006f*1160_01 vyapayàt pçùñhatas tasmàt prekùamàõaþ punaþ punaþ 03,241.007a dçùñas te vikrama÷ caiva pàõóavànàü mahàtmanàm 03,241.007c karõasya ca mahàbàho såtaputrasya durmateþ 03,241.008a na càpi pàdabhàk karõaþ pàõóavànàü nçpottama 03,241.008c dhanurvede ca ÷aurye ca dharme và dharmavatsala 03,241.009a tasya te 'haü kùamaü manye pàõóavais tair mahàtmabhiþ 03,241.009c saüdhiü saüdhividàü ÷reùñha kulasyàsya vivçddhaye 03,241.010a evam uktas tu bhãùmeõa dhàrtaràùñro jane÷varaþ 03,241.010c prahasya sahasà ràjan vipratasthe sasaubalaþ 03,241.011a taü tu prasthitam àj¤àya karõaduþ÷àsanàdayaþ 03,241.011c anujagmur maheùvàsà dhàrtaràùñraü mahàbalam 03,241.012a tàüs tu saüprasthitàn dçùñvà bhãùmaþ kurupitàmahaþ 03,241.012c lajjayà vrãóito ràja¤ jagàma svaü nive÷anam 03,241.013a gate bhãùme mahàràja dhàrtaràùñro janàdhipaþ 03,241.013c punar àgamya taü de÷am amantrayata mantribhiþ 03,241.014a kim asmàkaü bhavec chreyaþ kiü kàryam ava÷iùyate 03,241.014c kathaü nu sukçtaü ca syàn mantrayàm àsa bhàrata 03,241.015 karõa uvàca 03,241.015a duryodhana nibodhedaü yat tvà vakùyàmi kaurava 03,241.015b@024_0001 bhãùmo 'smàn nindati sadà pàõóavàü÷ ca pra÷aüsati 03,241.015b@024_0002 tvaddveùàc ca mahàbàho mamàpi dveùñum arhati 03,241.015b@024_0003 vigarhate ca màü nityaü tvatsamãpe nare÷vara 03,241.015b@024_0004 so 'haü bhãùmavacas tad vai na mçùyàmãha bhàrata 03,241.015b@024_0005 tvatsamakùaü yad uktaü ca bhãùmeõàmitrakar÷ana 03,241.015b@024_0006 pàõóavànàü ya÷o ràjaüs tava nindàü ca bhàrata 03,241.015b@024_0007 anujànãhi màü ràjan sabhçtyabalavàhanam 03,241.015b@024_0008 jeùyàmi pçthivãü ràjan sa÷ailavanakànanàm 03,241.015b@024_0009 jità ca pàõóavair bhåmi÷ caturbhir bala÷àlibhiþ 03,241.015b@024_0010 tàm ahaü te vijeùyàmi eka eva na saü÷ayaþ 03,241.015b@024_0011 saüpa÷yatu sudurbuddhir bhãùmaþ kurukulàdhamaþ 03,241.015b@024_0012 anindyaü nindate yo hi apra÷aüsyaü pra÷aüsati 03,241.015b@024_0013 sa pa÷yatu balaü me 'dya àtmànaü tu vigarhatu 03,241.015b@024_0014 anujànãhi màü ràjan dhruvo hi vijayas tava 03,241.015b@024_0015 pratijànàmi te satyaü ràjann àyudham àlabhe 03,241.015b@024_0016 tac chrutvà tu vaco ràjan karõasya bharatarùabha 03,241.015b@024_0017 prãtyà paramayà yuktaþ karõam àha naràdhipaþ 03,241.015b@024_0018 dhanyo 'smy anugçhãto 'smi yasya me tvaü mahàbalaþ 03,241.015b@024_0019 hiteùu vartase nityaü saphalaü janma càdya me 03,241.015b@024_0020 yadà ca manyase vãra sarva÷atrunibarhaõam 03,241.015b@024_0021 tadà nirgaccha bhadraü te hy anu÷àdhi ca màm iti 03,241.015b@024_0022 evam uktas tadà karõo dhàrtaràùñreõa dhãmatà 03,241.015b@024_0023 sarvam àj¤àpayàm àsa pràyàtrikam ariüdama 03,241.015b@024_0024 prayayau ca maheùvàso nakùatre ÷ubhadaivate 03,241.015b@024_0025 ÷ubhe tithau muhårte ca påjyamàno dvijàtibhiþ 03,241.015b@024_0026 maïgalai÷ ca ÷ubhaiþ snàto vàgbhi÷ càpi prapåjitaþ 03,241.015b@024_0027 vai÷aüpàyana uvàca 03,241.015b@024_0027 nàdayan rathaghoùeõa trailokyaü sacaràcaram 03,241.015b@024_0028 tataþ karõo maheùvàso balena mahatà vçtaþ 03,241.015b@024_0029 drupadasya puraü ramyaü rurodha bharatarùabha 03,241.015b@024_0030 yuddhena mahatà cainaü cakre vãraü va÷ànugam 03,241.015b@024_0031 suvarõaü rajataü càpi ratnàni vividhàni ca 03,241.015b@024_0032 karaü ca dàpayàm àsa drupadaü nçpasattama 03,241.015b@024_0033 taü vinirjitya ràjendra ràjànas tasya ye 'nugàþ 03,241.015b@024_0034 tàn sarvàn va÷agàü÷ cakre karaü cainàn adàpayat 03,241.015b@024_0035 athottaràü di÷aü gatvà va÷e cakre naràdhipàn 03,241.015b@024_0036 bhagadattaü ca nirjitya ràdheyo girim àruhat 03,241.015b@024_0037 himavantaü mahà÷ailaü yudhyamàna÷ ca ÷atrubhiþ 03,241.015b@024_0038 prayayau ca di÷aþ sarvàn nçpatãn va÷am ànayat 03,241.015b@024_0039 sa haimavatikठjitvà karaü sarvàn adàpayat 03,241.015b@024_0040 nepàlaviùaye ye ca ràjànas tàn avàjayat 03,241.015b@024_0041 avatãrya tataþ ÷ailàt pårvàü di÷am abhidrutaþ 03,241.015b@024_0042 aïgàn vaïgàn kaliïgàü÷ ca ÷uõóikàn mithilàn atha 03,241.015b@024_0043 màgadhàn karkakhaõóàü÷ ca nive÷ya viùaye ''tmanaþ 03,241.015b@024_0044 àva÷ãràü÷ ca yodhyàü÷ ca ahikùatraü ca nirjayat 03,241.015b@024_0045 pårvàü di÷aü vinirjitya vatsabhåmiü tathàgamat 03,241.015b@024_0046 vatsabhåmiü vinirjitya kevalàü mçttikàvatãm 03,241.015b@024_0047 mohanaü pattanaü caiva tripurãü kosalàü tathà 03,241.015b@024_0048 etàn sarvàn vinirjitya karam àdàya sarva÷aþ 03,241.015b@024_0049 dakùiõàü di÷am àsthàya karõo jitvà mahàrathàn 03,241.015b@024_0050 rukmiõaü dàkùiõàtyeùu yodhayàm àsa såtajaþ 03,241.015b@024_0051 sa yuddhaü tumulaü kçtvà rukmã provàca såtajam 03,241.015b@024_0052 prãto 'smi tava ràjendra vikrameõa balena ca 03,241.015b@024_0053 na te vighnaü kariùyàmi pratij¤àü samapàlayam 03,241.015b@024_0054 prãtyà càhaü prayacchàmi hiraõyaü yàvad icchasi 03,241.015b@024_0055 sametya rukmiõà karõaþ pàõóyaü ÷ailaü ca so 'gamat 03,241.015b@024_0056 sa keralaü raõe caiva nãlaü càpi mahãpatim 03,241.015b@024_0057 veõudàrisutaü caiva ye cànye nçpasattamàþ 03,241.015b@024_0058 dakùiõasyàü di÷i nçpàn karàn sarvàn adàpayat 03,241.015b@024_0059 ÷ai÷upàliü tato gatvà vijigye såtanandanaþ 03,241.015b@024_0060 pàr÷vasthàü÷ càpi nçpatãn va÷e cakre mahàbalaþ 03,241.015b@024_0061 àvantyàü÷ ca va÷e kçtvà sàmnà ca bharatarùabha 03,241.015b@024_0062 vçùõibhiþ saha saügamya pa÷cimàm api nirjayat 03,241.015b@024_0063 vàruõãü di÷am àgamya yàvanàn barbaràüs tathà 03,241.015b@024_0064 nçpàn pa÷cimabhåmisthàn dàpayàm àsa vai karàn 03,241.015b@024_0065 vijitya pçthivãü sarvàü sa pårvàparadakùiõàm 03,241.015b@024_0066 samlecchàñavikàn vãraþ saparvatanivàsinaþ 03,241.015b@024_0067 bhadràn rohitakàü÷ caiva àgreyàn màlavàn api 03,241.015b@024_0068 gaõàn sarvàn vinirjitya nãtikçt prahasann iva 03,241.015b@024_0069 ÷a÷akàn yavanàü÷ caiva vijigye såtanandanaþ 03,241.015b@024_0070 nagnajitpramukhàü÷ caiva gaõठjitvà mahàrathàn 03,241.015b@024_0071 evaü sa pçthivãü sarvàü va÷e kçtvà mahàrathaþ 03,241.015b@024_0072 vijitya puruùavyàghro nàgasàhvayam àgamat 03,241.015b@024_0073 tam àgataü maheùvàsaü dhàrtaràùñro janàdhipaþ 03,241.015b@024_0074 pratyudgamya mahàràja sabhràtçpitçbàndhavaþ 03,241.015b@024_0075 arcayàm àsa vidhinà karõam àhava÷obhinam 03,241.015b@024_0076 à÷ràvayac ca tat karma prãyamàõo jane÷varaþ 03,241.015b@024_0077 yan na bhãùmàn na ca droõàn na kçpàn na ca bàhlikàt 03,241.015b@024_0078 pràptavàn asmi bhadraü te tvattaþ pràptaü mayà hi tat 03,241.015b@024_0079 bahunà ca kim uktena ÷çõu karõa vaco mama 03,241.015b@024_0080 sanàtho 'smi mahàbàho tvayà nàthena sattama 03,241.015b@024_0081 na hi te pàõóavàþ sarve kalàm arhanti ùoóa÷ãm 03,241.015b@024_0082 anye và puruùavyàghra ràjàno 'bhyuditoditàþ 03,241.015b@024_0083 sa bhavàn dhçtaràùñraü taü gàndhàrãü ca ya÷asvinãm 03,241.015b@024_0084 pa÷ya karõa maheùvàsa aditiü vajrabhçd yathà 03,241.015b@024_0085 tato halahalà÷abdaþ pràdur àsãd vi÷àü pate 03,241.015b@024_0086 hàhàkàrà÷ ca bahavo nagare nàgasàhvaye 03,241.015b@024_0087 ke cid enaü pra÷aüsanti nindanti sma tathàpare 03,241.015b@024_0088 tåùõãm àsaüs tathà cànye nçpàs tatra janàdhipa 03,241.015b@024_0089 evaü vijitya ràjendra karõaþ ÷astrabhçtàü varaþ 03,241.015b@024_0090 saparvatavanàkà÷àü sasamudràü saniùkuñàm 03,241.015b@024_0091 de÷air uccàvacaiþ pårõàü pattanair nagarair api 03,241.015b@024_0092 dvãpai÷ cànåpasaüpårõaiþ pçthivãü pçthivãpate 03,241.015b@024_0093 kàlena nàtidãrgheõa va÷e kçtvà tu pàrthivàn 03,241.015b@024_0094 akùayaü dhanam àdàya såtajo nçpam abhyayàt 03,241.015b@024_0095 pravi÷ya ca gçhaü ràjann abhyantaram ariüdama 03,241.015b@024_0096 gàndhàrãsahitaü vãro dhçtaràùñraü dadar÷a saþ 03,241.015b@024_0097 putravac ca naravyàghra pàdau jagràha dharmavit 03,241.015b@024_0098 dhçtaràùñreõa cà÷liùya premõà càpi visarjitaþ 03,241.015b@024_0099 tadà prabhçti ràjà ca ÷akuni÷ càpi saubalaþ 03,241.015b@024_0100 vai÷aüpàyana uvàca 03,241.015b@024_0100 jànate nirjitàn pàrthàn karõena yudhi bhàrata 03,241.015b@024_0101 jitvà tu pçthivãü ràjan såtaputro janàdhipa 03,241.015b@024_0102 abravãt paravãraghno duryodhanam idaü vacaþ 03,241.015c ÷rutvà ca tat tathà sarvaü kartum arhasy ariüdama 03,241.016a tavàdya pçthivã vãra niþsapatnà nçpottama 03,241.016c tàü pàlaya yathà ÷akro hata÷atrur mahàmanàþ 03,241.017 vai÷aüpàyana uvàca 03,241.017a evam uktas tu karõena karõaü ràjàbravãt punaþ 03,241.017c na kiü cid durlabhaü tasya yasya tvaü puruùarùabha 03,241.018a sahàya÷ cànurakta÷ ca madarthaü ca samudyataþ 03,241.018c abhipràyas tu me ka÷ cit taü vai ÷çõu yathàtatham 03,241.019a ràjasåyaü pàõóavasya dçùñvà kratuvaraü tadà 03,241.019c mama spçhà samutpannà tàü saüpàdaya såtaja 03,241.020a evam uktas tataþ karõo ràjànam idam abravãt 03,241.020c tavàdya pçthivãpàlà va÷yàþ sarve nçpottama 03,241.021a àhåyantàü dvijavaràþ saübhàrà÷ ca yathàvidhi 03,241.021c saübhriyantàü kuru÷reùñha yaj¤opakaraõàni ca 03,241.022a çtvija÷ ca samàhåtà yathoktaü vedapàragàþ 03,241.022c kriyàü kurvantu te ràjan yathà÷àstram ariüdama 03,241.023a bahvannapànasaüyuktaþ susamçddhaguõànvitaþ 03,241.023c pravartatàü mahàyaj¤as tavàpi bharatarùabha 03,241.024a evam uktas tu karõena dhàrtaràùñro vi÷àü pate 03,241.024c purohitaü samànàyya idaü vacanam abravãt 03,241.025a ràjasåyaü kratu÷reùñhaü samàptavaradakùiõam 03,241.025c àhara tvaü mama kçte yathànyàyaü yathàkramam 03,241.026a sa evam ukto nçpatim uvàca dvijapuügavaþ 03,241.026b*1161_01 bràhmaõaiþ sahito dhãmàn ye tatràsan samàgatàþ 03,241.026c na sa ÷akyaþ kratu÷reùñho jãvamàne yudhiùñhire 03,241.026e àhartuü kaurava÷reùñha kule tava nçpottama 03,241.027a dãrghàyur jãvati ca vai dhçtaràùñraþ pità tava 03,241.027c ata÷ càpi viruddhas te kratur eùa nçpottama 03,241.028a asti tv anyan mahat satraü ràjasåyasamaü prabho 03,241.028c tena tvaü yaja ràjendra ÷çõu cedaü vaco mama 03,241.029a ya ime pçthivãpàlàþ karadàs tava pàrthiva 03,241.029c te karàn saüprayacchantu suvarõaü ca kçtàkçtam 03,241.030a tena te kriyatàm adya làïgalaü nçpasattama 03,241.030c yaj¤avàñasya te bhåmiþ kçùyatàü tena bhàrata 03,241.031a tatra yaj¤o nçpa÷reùñha prabhåtànnaþ susaüskçtaþ 03,241.031c pravartatàü yathànyàyaü sarvato hy anivàritaþ 03,241.032a eùa te vaiùõavo nàma yaj¤aþ satpuruùocitaþ 03,241.032c etena neùñavàn ka÷ cid çte viùõuü puràtanam 03,241.033a ràjasåyaü kratu÷reùñhaü spardhaty eùa mahàkratuþ 03,241.033c asmàkaü rocate caiva ÷reya÷ ca tava bhàrata 03,241.033e avighna÷ ca bhaved eùa saphalà syàt spçhà tava 03,241.033f*1162_01 tasmàd eùa mahàbàho tava yaj¤aþ pravartatàm 03,241.034a evam uktas tu tair viprair dhàrtaràùñro mahãpatiþ 03,241.034c karõaü ca saubalaü caiva bhràtéü÷ caivedam abravãt 03,241.035a rocate me vacaþ kçtsnaü bràhmaõànàü na saü÷ayaþ 03,241.035c rocate yadi yuùmàkaü tan mà prabråta màciram 03,241.036a evam uktàs tu te sarve tathety åcur naràdhipam 03,241.036c saüdide÷a tato ràjà vyàpàrasthàn yathàkramam 03,241.037a halasya karaõe càpi vyàdiùñàþ sarva÷ilpinaþ 03,241.037c yathoktaü ca nçpa÷reùñha kçtaü sarvaü yathàkramam 03,242.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,242.001a tatas tu ÷ilpinaþ sarve amàtyapravarà÷ ca ha 03,242.001c vidura÷ ca mahàpràj¤o dhàrtaràùñre nyavedayat 03,242.002a sajjaü kratuvaraü ràjan kàlapràptaü ca bhàrata 03,242.002c sauvarõaü ca kçtaü divyaü làïgalaü sumahàdhanam 03,242.003a etac chrutvà nçpa÷reùñho dhàrtaràùñro vi÷àü pate 03,242.003c àj¤àpayàm àsa nçpaþ kraturàjapravartanam 03,242.004a tataþ pravavçte yaj¤aþ prabhåtànnaþ susaüskçtaþ 03,242.004c dãkùita÷ càpi gàndhàrir yathà÷àstraü yathàkramam 03,242.005a prahçùño dhçtaràùñro 'bhåd vidura÷ ca mahàya÷àþ 03,242.005c bhãùmo droõaþ kçpaþ karõo gàndhàrã ca ya÷asvinã 03,242.006a nimantraõàrthaü dåtàü÷ ca preùayàm àsa ÷ãghragàn 03,242.006c pàrthivànàü ca ràjendra bràhmaõànàü tathaiva ca 03,242.006e te prayàtà yathoddiùñaü dåtàs tvaritavàhanàþ 03,242.007a tatra kaü cit prayàtaü tu dåtaü duþ÷àsano 'bravãt 03,242.007c gaccha dvaitavanaü ÷ãghraü pàõóavàn pàpapåruùàn 03,242.007e nimantraya yathànyàyaü vipràüs tasmin mahàvane 03,242.008a sa gatvà pàõóavàvàsam uvàcàbhipraõamya tàn 03,242.008c duryodhano mahàràja yajate nçpasattamaþ 03,242.009a svavãryàrjitam arthaugham avàpya kurunandanaþ 03,242.009c tatra gacchanti ràjàno bràhmaõà÷ ca tatas tataþ 03,242.010a ahaü tu preùito ràjan kauraveõa mahàtmanà 03,242.010c àmantrayati vo ràjà dhàrtaràùñro jane÷varaþ 03,242.010e mano 'bhilaùitaü ràj¤as taü kratuü draùñum arhatha 03,242.011a tato yudhiùñhiro ràjà tac chrutvà dåtabhàùitam 03,242.011c abravãn nçpa÷àrdålo diùñyà ràjà suyodhanaþ 03,242.011e yajate kratumukhyena pårveùàü kãrtivardhanaþ 03,242.012a vayam apy upayàsyàmo na tv idànãü kathaü cana 03,242.012c samayaþ paripàlyo no yàvad varùaü trayoda÷am 03,242.013a ÷rutvaitad dharmaràjasya bhãmo vacanam abravãt 03,242.013c tadà tu nçpatir gantà dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,242.014a astra÷astrapradãpte 'gnau yadà taü pàtayiùyati 03,242.014c varùàt trayoda÷àd årdhvaü raõasatre naràdhipaþ 03,242.015a yadà krodhahavir moktà dhàrtaràùñreùu pàõóavaþ 03,242.015c àgantàras tadà smeti vàcyas te sa suyodhanaþ 03,242.016a ÷eùàs tu pàõóavà ràjan naivocuþ kiü cid apriyam 03,242.016c dåta÷ càpi yathàvçttaü dhàrtaràùñre nyavedayat 03,242.017a athàjagmur nara÷reùñhà nànàjanapade÷varàþ 03,242.017c bràhmaõà÷ ca mahàbhàgà dhàrtaràùñrapuraü prati 03,242.018a te tv arcità yathà÷àstraü yathàvarõaü yathàkramam 03,242.018c mudà paramayà yuktàþ prãtyà càpi nare÷vara 03,242.019a dhçtaràùñro 'pi ràjendra saüvçtaþ sarvakauravaiþ 03,242.019b*1163_01 pràptàn sarvàn nçpàn dçùñvà dhàrtaràùñro mahàmanàþ 03,242.019c harùeõa mahatà yukto viduraü pratyabhàùata 03,242.020a yathà sukhã janaþ sarvaþ kùattaþ syàd annasaüyutaþ 03,242.020c tuùyec ca yaj¤asadane tathà kùipraü vidhãyatàm 03,242.021a viduras tv evam àj¤aptaþ sarvavarõàn ariüdama 03,242.021c yathàpramàõato vidvàn påjayàm àsa dharmavit 03,242.022a bhakùyabhojyànnapànena màlyai÷ càpi sugandhibhiþ 03,242.022c vàsobhir vividhai÷ caiva yojayàm àsa hçùñavat 03,242.023a kçtvà hy avabhçthaü vãro yathà÷àstraü yathàkramam 03,242.023b*1164_01 snàta÷ càvabhçtho ràjà dhàrtaràùñro mahàmanàþ 03,242.023c sàntvayitvà ca ràjendro dattvà ca vividhaü vasu 03,242.023e visarjayàm àsa nçpàn bràhmaõàü÷ ca sahasra÷aþ 03,242.024a visarjayitvà sa nçpàn bhràtçbhiþ parivàritaþ 03,242.024c vive÷a hàstinapuraü sahitaþ karõasaubalaiþ 03,243.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,243.001a pravi÷antaü mahàràja såtàs tuùñuvur acyutam 03,243.001c janà÷ càpi maheùvàsaü tuùñuvå ràjasattamam 03,243.002a làjai÷ candanacårõai÷ càpy avakãrya janàs tadà 03,243.002c åcur diùñyà nçpàvighnàt samàpto 'yaü kratus tava 03,243.003a apare tv abruvaüs tatra vàtikàs taü mahãpatim 03,243.003c yudhiùñhirasya yaj¤ena na samo hy eùa tu kratuþ 03,243.003e naiva tasya krator eùa kalàm arhati ùoóa÷ãm 03,243.004a evaü tatràbruvan ke cid vàtikàs taü nare÷varam 03,243.004c suhçdas tv abruvaüs tatra ati sarvàn ayaü kratuþ 03,243.004d*1165_01 pravartito hy ayaü ràj¤à dhàrtaràùñreõa dhãmatà 03,243.005a yayàtir nahuùa÷ càpi màndhàtà bharatas tathà 03,243.005c kratum enaü samàhçtya påtàþ sarve divaü gatàþ 03,243.006a età vàcaþ ÷ubhàþ ÷çõvan suhçdàü bharatarùabha 03,243.006c pravive÷a puraü hçùñaþ svave÷ma ca naràdhipaþ 03,243.007a abhivàdya tataþ pàdau màtàpitror vi÷àü pate 03,243.007c bhãùmadroõakçpàõàü ca vidurasya ca dhãmataþ 03,243.008a abhivàditaþ kanãyobhir bhràtçbhir bhràtçvatsalaþ 03,243.008c niùasàdàsane mukhye bhràtçbhiþ parivàritaþ 03,243.009a tam utthàya mahàràja såtaputro 'bravãd vacaþ 03,243.009c diùñyà te bharata÷reùñha samàpto 'yaü mahàkratuþ 03,243.010a hateùu yudhi pàrtheùu ràjasåye tathà tvayà 03,243.010c àhçte 'haü nara÷reùñha tvàü sabhàjayità punaþ 03,243.011a tam abravãn mahàràjo dhàrtaràùñro mahàya÷àþ 03,243.011c satyam etat tvayà vãra pàõóaveùu duràtmasu 03,243.012a nihateùu nara÷reùñha pràpte càpi mahàkratau 03,243.012c ràjasåye punar vãra tvaü màü saüvardhayiùyasi 03,243.013a evam uktvà mahàpràj¤aþ karõam à÷liùya bhàrata 03,243.013c ràjasåyaü kratu÷reùñhaü cintayàm àsa kauravaþ 03,243.014a so 'bravãt suhçda÷ càpi pàr÷vasthàn nçpasattamaþ 03,243.014b*1166_01 ràdheyasaubalàdãn vai dhàrtaràùñro mahãpatiþ 03,243.014c kadà tu taü kratuvaraü ràjasåyaü mahàdhanam 03,243.014e nihatya pàõóavàn sarvàn àhariùyàmi kauravàþ 03,243.015a tam abravãt tadà karõaþ ÷çõu me ràjaku¤jara 03,243.015c pàdau na dhàvaye tàvad yàvan na nihato 'rjunaþ 03,243.015d*1167_01 kãlàlajaü na khàdeyaü kariùye càsuravratam 03,243.015d*1167_02 nàstãti naiva vakùyàmi yàcito yena kena cit 03,243.016a athotkruùñaü maheùvàsair dhàrtaràùñrair mahàrathaiþ 03,243.016c pratij¤àte phalgunasya vadhe karõena saüyuge 03,243.016e vijitàü÷ càpy amanyanta pàõóavàn dhçtaràùñrajàþ 03,243.016f*1168_01 tadà pratij¤àm àruhya såtaputreõa bhàùite 03,243.017a duryodhano 'pi ràjendra visçjya narapuügavàn 03,243.017c pravive÷a gçhaü ÷rãmàn yathà caitrarathaü prabhuþ 03,243.017e te 'pi sarve maheùvàsà jagmur ve÷màni bhàrata 03,243.017f*1169_01 karõo 'pi svagçhaü gatvà mudito bàndhavaiþ saha 03,243.017f*1169_02 pradadau vittam arthibhyo dhanàdhyakùa ivàparaþ 03,243.017f*1170_01 svàni svàni mahàràja bhãùmadroõàdayo nçpàþ 03,243.018a pàõóavà÷ ca maheùvàsà dåtavàkyapracoditàþ 03,243.018c cintayantas tam evàrthaü nàlabhanta sukhaü kva cit 03,243.019a bhåya÷ ca càrai ràjendra pravçttir upapàdità 03,243.019c pratij¤à såtaputrasya vijayasya vadhaü prati 03,243.020a etac chrutvà dharmasutaþ samudvigno naràdhipa 03,243.020c abhedyakavacaü matvà karõam adbhutavikramam 03,243.020e anusmaraü÷ ca saükle÷àn na ÷àntim upayàti saþ 03,243.020f*1171_01 adhomukha÷ ciraü tasthau kiü kàryam iti cintayan 03,243.021a tasya cintàparãtasya buddhir jaj¤e mahàtmanaþ 03,243.021c bahuvyàlamçgàkãrõaü tyaktuü dvaitavanaü vanam 03,243.022a dhàrtaràùñro 'pi nçpatiþ pra÷a÷àsa vasuüdharàm 03,243.022c bhràtçbhiþ sahito vãrair bhãùmadroõakçpais tathà 03,243.023a saügamya såtaputreõa karõenàhava÷obhinà 03,243.023b*1172_01 satataü prãyamàõo vai devinà saubalena ca 03,243.023c duryodhanaþ priye nityaü vartamàno mahãpatiþ 03,243.023e påjayàm àsa viprendràn kratubhir bhåridakùiõaiþ 03,243.024a bhràtéõàü ca priyaü ràjan sa cakàra paraütapaþ 03,243.024c ni÷citya manasà vãro dattabhuktaphalaü dhanam 03,244.001 janamejaya uvàca 03,244.001a duryodhanaü mocayitvà pàõóuputrà mahàbalàþ 03,244.001c kim akàrùur vane tasmiüs tan mamàkhyàtum arhasi 03,244.002 vai÷aüpàyana uvàca 03,244.002a tataþ ÷ayànaü kaunteyaü ràtrau dvaitavane mçgàþ 03,244.002c svapnànte dar÷ayàm àsur bàùpakaõñhà yudhiùñhiram 03,244.003a tàn abravãt sa ràjendro vepamànàn kçtà¤jalãn 03,244.003c bråta yad vaktukàmàþ stha ke bhavantaþ kim iùyate 03,244.004a evam uktàþ pàõóavena kaunteyena ya÷asvinà 03,244.004c pratyabruvan mçgàs tatra hata÷eùà yudhiùñhiram 03,244.005a vayaü mçgà dvaitavane hata÷iùñàþ sma bhàrata 03,244.005c notsãdema mahàràja kriyatàü vàsaparyayaþ 03,244.006a bhavanto bhràtaraþ ÷åràþ sarva evàstrakovidàþ 03,244.006c kulàny alpàva÷iùñàni kçtavanto vanaukasàm 03,244.007a bãjabhåtà vayaü ke cid ava÷iùñà mahàmate 03,244.007c vivardhemahi ràjendra prasàdàt te yudhiùñhira 03,244.008a tàn vepamànàn vitrastàn bãjamàtràva÷eùitàn 03,244.008c mçgàn dçùñvà suduþkhàrto dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,244.009a tàüs tathety abravãd ràjà sarvabhåtahite rataþ 03,244.009c tathyaü bhavanto bruvate kariùyàmi ca tat tathà 03,244.010a ity evaü pratibuddhaþ sa ràtryante ràjasattamaþ 03,244.010c abravãt sahitàn bhràtén dayàpanno mçgàn prati 03,244.011a ukto ràtrau mçgair asmi svapnànte hata÷eùitaiþ 03,244.011c tanubhåtàþ sma bhadraü te dayà naþ kriyatàm iti 03,244.012a te satyam àhuþ kartavyà dayàsmàbhir vanaukasàm 03,244.012c sàùñamàsaü hi no varùaü yad enàn upayu¤jmahe 03,244.012d*1173_00 arjunaþ 03,244.012d*1173_01 tvadadhãnà vayaü ràjan mà tvam asmin vicàraya 03,244.012d*1173_02 yatraiva manyase pàrtha tatra gacchàmahe vayam 03,244.013a punar bahumçgaü ramyaü kàmyakaü kànanottamam 03,244.013c marubhåmeþ ÷iraþ khyàtaü tçõabindusaraþ prati 03,244.013e tatremà vasatãþ ÷iùñà viharanto ramemahi 03,244.013f*1174_00 vai÷aüpàyanaþ 03,244.013f*1174_01 ity uktàs te mahàtmànaþ pàõóavena mahàtmanà 03,244.014a tatas te pàõóavàþ ÷ãghraü prayayur dharmakovidàþ 03,244.014c bràhmaõaiþ sahità ràjan ye ca tatra sahoùitàþ 03,244.014e indrasenàdibhi÷ caiva preùyair anugatàs tadà 03,244.015a te yàtvànusçtair màrgaiþ svannaiþ ÷ucijalànvitaiþ 03,244.015c dadç÷uþ kàmyakaü puõyam à÷ramaü tàpasàyutam 03,244.016a vivi÷us te sma kauravyà vçtà viprarùabhais tadà 03,244.016c tad vanaü bharata÷reùñhàþ svargaü sukçtino yathà 03,245.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,245.001a vane nivasatàü teùàü pàõóavànàü mahàtmanàm 03,245.001c varùàõy ekàda÷àtãyuþ kçcchreõa bharatarùabha 03,245.002a phalamålà÷anàs te hi sukhàrhà duþkham uttamam 03,245.002c pràptakàlam anudhyàntaþ sehur uttamapåruùàþ 03,245.003a yudhiùñhiras tu ràjarùir àtmakarmàparàdhajam 03,245.003c cintayan sa mahàbàhur bhràtéõàü duþkham uttamam 03,245.004a na suùvàpa sukhaü ràjà hçdi ÷alyair ivàrpitaiþ 03,245.004c dauràtmyam anupa÷yaüs tat kàle dyåtodbhavasya hi 03,245.005a saüsmaran paruùà vàcaþ såtaputrasya pàõóavaþ 03,245.005c niþ÷vàsaparamo dãno bibhrat kopaviùaü mahat 03,245.006a arjuno yamajau cobhau draupadã ca ya÷asvinã 03,245.006c sa ca bhãmo mahàtejàþ sarveùàm uttamo balã 03,245.006d*1175_01 cirasya jàtadharmaj¤aü sàsåyam iva te tadà 03,245.006e yudhiùñhiram udãkùantaþ sehur duþkham anuttamam 03,245.007a ava÷iùñam alpakàlaü manvànàþ puruùarùabhàþ 03,245.007c vapur anyad ivàkàrùur utsàhàmarùaceùñitaiþ 03,245.008a kasya cit tv atha kàlasya vyàsaþ satyavatãsutaþ 03,245.008c àjagàma mahàyogã pàõóavàn avalokakaþ 03,245.009a tam àgatam abhiprekùya kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,245.009c pratyudgamya mahàtmànaü pratyagçhõàd yathàvidhi 03,245.010a tam àsãnam upàsãnaþ ÷u÷råùur niyatendriyaþ 03,245.010c toùayan praõipàtena vyàsaü pàõóavanandanaþ 03,245.011a tàn avekùya kç÷àn pautràn vane vanyena jãvataþ 03,245.011c maharùir anukampàrtham abravãd bàùpagadgadam 03,245.012a yudhiùñhira mahàbàho ÷çõu dharmabhçtàü vara 03,245.012c nàtaptatapasaþ putra pràpnuvanti mahat sukham 03,245.013a sukhaduþkhe hi puruùaþ paryàyeõopasevate 03,245.013c nàtyantam asukhaü ka÷ cit pràpnoti puruùarùabha 03,245.014a praj¤àvàüs tv eva puruùaþ saüyuktaþ parayà dhiyà 03,245.014c udayàstamayaj¤o hi na ÷ocati na hçùyati 03,245.015a sukham àpatitaü seved duþkham àpatitaü sahet 03,245.015c kàlapràptam upàsãta sasyànàm iva karùakaþ 03,245.016a tapaso hi paraü nàsti tapasà vindate mahat 03,245.016c nàsàdhyaü tapasaþ kiü cid iti budhyasva bhàrata 03,245.017a satyam àrjavam akrodhaþ saüvibhàgo damaþ ÷amaþ 03,245.017c anasåyàvihiüsà ca ÷aucam indriyasaüyamaþ 03,245.017e sàdhanàni mahàràja naràõàü puõyakarmaõàm 03,245.018a adharmarucayo måóhàs tiryaggatiparàyaõàþ 03,245.018c kçcchràü yonim anupràpya na sukhaü vindate janàþ 03,245.018d*1176_01 karmabhåmir iyaü tàta phalabhåmir asau parà 03,245.019a iha yat kriyate karma tat paratropabhujyate 03,245.019b*1177_01 måle siktasya vçkùasya phalaü ÷àkhàsu dç÷yate 03,245.019c tasmàc charãraü yu¤jãta tapasà niyamena ca 03,245.020a yathà÷akti prayacchec ca saüpåjyàbhipraõamya ca 03,245.020c kàle pàtre ca hçùñàtmà ràjan vigatamatsaraþ 03,245.021a satyavàdã labhetàyur anàyàsam athàrjavã 03,245.021c akrodhano 'nasåya÷ ca nirvçtiü labhate paràm 03,245.022a dàntaþ ÷amaparaþ ÷a÷vat parikle÷aü na vindati 03,245.022c na ca tapyati dàntàtmà dçùñvà paragatàü ÷riyam 03,245.023a saüvibhaktà ca dàtà ca bhogavàn sukhavàn naraþ 03,245.023c bhavaty ahiüsaka÷ caiva paramàrogyam a÷nute 03,245.024a mànyàn mànayità janma kule mahati vindati 03,245.024b*1178_01 vindate sukham atyantam iha loke paratra ca 03,245.024c vyasanair na tu saüyogaü pràpnoti vijitendriyaþ 03,245.025a ÷ubhànu÷ayabuddhir hi saüyuktaþ kàladharmaõà 03,245.025c pràdurbhavati tadyogàt kalyàõamatir eva saþ 03,245.026 yudhiùñhira uvàca 03,245.026a bhagavan dànadharmàõàü tapaso và mahàmune 03,245.026c kiü svid bahuguõaü pretya kiü và duùkaram ucyate 03,245.027 vyàsa uvàca 03,245.027a dànàn na duùkarataraü pçthivyàm asti kiü cana 03,245.027c arthe hi mahatã tçùõà sa ca duþkhena labhyate 03,245.027d*1179_01 ràjan pratyakùam evaitad dç÷yate lokasàkùikam 03,245.028a parityajya priyàn pràõàn dhanàrthaü hi mahàhavam 03,245.028c pravi÷anti narà vãràþ samudram añavãü tathà 03,245.028c*1180_01 **** **** ÷àstràrthaku÷alà bhuvi 03,245.028c*1180_02 tathaiva pratipadyante 03,245.029a kçùigorakùyam ity eke pratipadyanti mànavàþ 03,245.029c puruùàþ preùyatàm eke nirgacchanti dhanàrthinaþ 03,245.030a tasya duþkhàrjitasyaivaü parityàgaþ suduùkaraþ 03,245.030c na duùkarataraü dànàt tasmàd dànaü mataü mama 03,245.030d*1181_01 tad duùkarataraü dànaü tasmàd dànaü vi÷iùyate 03,245.031a vi÷eùas tv atra vij¤eyo nyàyenopàrjitaü dhanam 03,245.031c pàtre de÷e ca kàle ca sàdhubhyaþ pratipàdayet 03,245.031d*1182_01 ÷raddhayà vidhivat pàtre dattasyànto na vidyate 03,245.032a anyàyasamupàttena dànadharmo dhanena yaþ 03,245.032c kriyate na sa kartàraü tràyate mahato bhayàt 03,245.033a pàtre dànaü svalpam api kàle dattaü yudhiùñhira 03,245.033c manasà suvi÷uddhena pretyànantaphalaü smçtam 03,245.033d*1183_01 de÷e kàle ca pàtre ca mudgalaþ ÷raddhayànvitaþ 03,245.033d*1183_02 vrãhidroõaü pradàyàtha paramaü padam àptavàn 03,245.034a atràpy udàharantãmam itihàsaü puràtanam 03,245.034c vrãhidroõaparityàgàd yat phalaü pràpa mudgalaþ 03,246.001 yudhiùñhira uvàca 03,246.001a vrãhidroõaþ parityaktaþ kathaü tena mahàtmanà 03,246.001c kasmai datta÷ ca bhagavan vidhinà kena càttha me 03,246.002a pratyakùadharmà bhagavàn yasya tuùño hi karmabhiþ 03,246.002c saphalaü tasya janmàhaü manye saddharmacàriõaþ 03,246.003 vyàsa uvàca 03,246.003a ÷ilo¤chavçttir dharmàtmà mudgalaþ saü÷itavrataþ 03,246.003c àsãd ràjan kurukùetre satyavàg anasåyakaþ 03,246.004a atithivratã kriyàvàü÷ ca kàpotãü vçttim àsthitaþ 03,246.004c satram iùñãkçtaü nàma samupàste mahàtapàþ 03,246.005a saputradàro hi muniþ pakùàhàro babhåva saþ 03,246.005b*1184_01 muniþ sa tu mahàràja mahàtmà niyatavrataþ 03,246.005c kapotavçttyà pakùeõa vrãhidroõam upàrjayat 03,246.006a dar÷aü ca paurõamàsaü ca kurvan vigatamatsaraþ 03,246.006c devatàtithi÷eùeõa kurute dehayàpanam 03,246.007a tasyendraþ sahito devaiþ sàkùàt tribhuvane÷varaþ 03,246.007c pratyagçhõàn mahàràja bhàgaü parvaõi parvaõi 03,246.008a sa parvakàlaü kçtvà tu munivçttyà samanvitaþ 03,246.008c atithibhyo dadàv annaü prahçùñenàntaràtmanà 03,246.009a vrãhidroõasya tadaho dadato 'nnaü mahàtmanaþ 03,246.009c ÷iùñaü màtsaryahãnasya vardhaty atithidar÷anàt 03,246.010a tac chatàny api bhu¤janti bràhmaõànàü manãùiõàm 03,246.010c munes tyàgavi÷uddhyà tu tadannaü vçddhim çcchati 03,246.011a taü tu ÷u÷ràva dharmiùñhaü mudgalaü saü÷itavratam 03,246.011c durvàsà nçpa digvàsàs tam athàbhyàjagàma ha 03,246.012a bibhrac càniyataü veùam unmatta iva pàõóava 03,246.012c vikacaþ paruùà vàco vyàharan vividhà muniþ 03,246.013a abhigamyàtha taü vipram uvàca munisattamaþ 03,246.013c annàrthinam anupràptaü viddhi màü munisattama 03,246.014a svàgataü te 'stv iti muniü mudgalaþ pratyabhàùata 03,246.014c pàdyam àcamanãyaü ca prativedyànnam uttamam 03,246.015a pràdàt sa tapasopàttaü kùudhitàyàtithivratã 03,246.015c unmattàya paràü ÷raddhàm àsthàya sa dhçtavrataþ 03,246.016a tatas tadannaü rasavat sa eva kùudhayànvitaþ 03,246.016c bubhuje kçtsnam unmattaþ pràdàt tasmai ca mudgalaþ 03,246.017a bhuktvà cànnaü tataþ sarvam ucchiùñenàtmanas tataþ 03,246.017b*1185_01 ÷eùe* * * *lipya hasan gàyan pradhàvati 03,246.017b*1185_02 nçtyate dhàvate caiva buddhyà tat kro÷ate yathà 03,246.017c athànulilipe 'ïgàni jagàma ca yathàgatam 03,246.018a evaü dvitãye saüpràpte parvakàle manãùiõaþ 03,246.018c àgamya bubhuje sarvam annam u¤chopajãvinaþ 03,246.019a niràhàras tu sa munir u¤cham àrjayate punaþ 03,246.019c na cainaü vikriyàü netum a÷akan mudgalaü kùudhà 03,246.020a na krodho na ca màtsaryaü nàvamàno na saübhramaþ 03,246.020c saputradàram u¤chantam àvive÷a dvijottamam 03,246.021a tathà tam u¤chadharmàõaü durvàsà munisattamam 03,246.021c upatasthe yathàkàlaü ùañkçtvaþ kçtani÷cayaþ 03,246.022a na càsya mànasaü kiü cid vikàraü dadç÷e muniþ 03,246.022c ÷uddhasattvasya ÷uddhaü sa dadç÷e nirmalaü manaþ 03,246.023a tam uvàca tataþ prãtaþ sa munir mudgalaü tadà 03,246.023c tvatsamo nàsti loke 'smin dàtà màtsaryavarjitaþ 03,246.024a kùud dharmasaüj¤àü praõudaty àdatte dhairyam eva ca 03,246.024c viùayànusàriõã jihvà karùaty eva rasàn prati 03,246.025a àhàraprabhavàþ pràõà mano durnigrahaü calam 03,246.025c manasa÷ cendriyàõàü càpy aikàgryaü ni÷citaü tapaþ 03,246.026a ÷rameõopàrjitaü tyaktuü duþkhaü ÷uddhena cetasà 03,246.026c tat sarvaü bhavatà sàdho yathàvad upapàditam 03,246.027a prãtàþ smo 'nugçhãtà÷ ca sametya bhavatà saha 03,246.027b*1186_01 sadbhiþ samàgamo nityaü sarvapàpaharaþ smçtaþ 03,246.027b*1187_01 pàvanaü paramaü manye dar÷anaü te mahàmune 03,246.027c indriyàbhijayo dhairyaü saüvibhàgo damaþ ÷amaþ 03,246.028a dayà satyaü ca dharma÷ ca tvayi sarvaü pratiùñhitam 03,246.028b*1188_01 lokàþ samastà dharmeõa dhàryante sacaràcaràþ 03,246.028b*1188_02 dharmo 'pi dhàryate brahman dhçtiyuktàtmanà tvayà 03,246.028b*1189_01 vi÷uddhasattvasaüpanno na tvad anyo 'sti ka÷ cana 03,246.028c jitàs te karmabhir lokàþ pràpto 'si paramàü gatim 03,246.029a aho dànaü vighuùñaü te sumahat svargavàsibhiþ 03,246.029c sa÷arãro bhavàn gantà svargaü sucaritavrata 03,246.030a ity evaü vadatas tasya tadà durvàsaso muneþ 03,246.030c devadåto vimànena mudgalaü pratyupasthitaþ 03,246.031a haüsasàrasayuktena kiïkiõãjàlamàlinà 03,246.031c kàmagena vicitreõa divyagandhavatà tathà 03,246.032a uvàca cainaü viprarùiü vimànaü karmabhir jitam 03,246.032c samupàroha saüsiddhiü pràpto 'si paramàü mune 03,246.033a tam evaüvàdinam çùir devadåtam uvàca ha 03,246.033c icchàmi bhavatà proktàn guõàn svarganivàsinàm 03,246.034a ke guõàs tatra vasatàü kiü tapaþ ka÷ ca ni÷cayaþ 03,246.034c svarge svargasukhaü kiü ca doùo và devadåtaka 03,246.035a satàü saptapadaü mitram àhuþ santaþ kulocitàþ 03,246.035c mitratàü ca puraskçtya pçcchàmi tvàm ahaü vibho 03,246.036a yad atra tathyaü pathyaü ca tad bravãhy avicàrayan 03,246.036c ÷rutvà tathà kariùyàmi vyavasàyaü girà tava 03,247.001 devadåta uvàca 03,247.001a maharùe 'kàryabuddhis tvaü yaþ svargasukham uttamam 03,247.001c saüpràptaü bahu mantavyaü vimç÷asy abudho yathà 03,247.001d*1190_01 nandanàdãni ramyàõi tatrodyànàni mudgala 03,247.001d*1190_02 sarvakàmaphalair vçkùaiþ ÷obhitàni samantataþ 03,247.002a upariùñàd asau loko yo 'yaü svar iti saüj¤itaþ 03,247.002c årdhvagaþ satpathaþ ÷a÷vad devayànacaro mune 03,247.003a nàtaptatapasaþ puüso nàmahàyaj¤ayàjinaþ 03,247.003c nànçtà nàstikà÷ caiva tatra gacchanti mudgala 03,247.004a dharmàtmàno jitàtmànaþ ÷àntà dàntà vimatsaràþ 03,247.004c dànadharmaratàþ puüsaþ ÷årà÷ càhatalakùaõàþ 03,247.005a tatra gacchanti karmàgryaü kçtvà ÷amadamàtmakam 03,247.005c lokàn puõyakçtàü brahman sadbhir àsevitàn nçbhiþ 03,247.006a devàþ sàdhyàs tathà vi÷ve maruta÷ ca maharùibhiþ 03,247.006c yàmà dhàmà÷ ca maudgalya gandharvàpsarasas tathà 03,247.006d*1191_01 devànàm api maudgalya kàïkùità sà parà gatiþ 03,247.006d*1191_02 na duþkham asukhaü càpi ràgadveùau kuto mune 03,247.007a eùàü devanikàyànàü pçthak pçthag aneka÷aþ 03,247.007c bhàsvantaþ kàmasaüpannà lokàs tejomayàþ ÷ubhàþ 03,247.008a trayastriü÷at sahasràõi yojanànàü hiraõmayaþ 03,247.008c meruþ parvataràó yatra devodyànàni mudgala 03,247.009a nandanàdãni puõyàni vihàràþ puõyakarmaõàm 03,247.009c na kùutpipàse na glànir na ÷ãtoùõabhayaü tathà 03,247.010a bãbhatsam a÷ubhaü vàpi rogà và tatra ke cana 03,247.010c manoj¤àþ sarvato gandhàþ sukhaspar÷à÷ ca sarva÷aþ 03,247.011a ÷abdàþ ÷rutimanogràhyàþ sarvatas tatra vai mune 03,247.011c na ÷oko na jarà tatra nàyàsaparidevane 03,247.012a ãdç÷aþ sa mune lokaþ svakarmaphalahetukaþ 03,247.012c sukçtais tatra puruùàþ saübhavanty àtmakarmabhiþ 03,247.013a taijasàni ÷arãràõi bhavanty atropapadyatàm 03,247.013c karmajàny eva maudgalya na màtçpitçjàny uta 03,247.014a na ca svedo na daurgandhyaü purãùaü måtram eva ca 03,247.014c teùàü na ca rajo vastraü bàdhate tatra vai mune 03,247.015a na mlàyanti srajas teùàü divyagandhà manoramàþ 03,247.015c paryuhyante vimànai÷ ca brahmann evaüvidhà÷ ca te 03,247.016a ãrùyà÷okaklamàpetà mohamàtsaryavarjitàþ 03,247.016c sukhaü svargajitas tatra vartayanti mahàmune 03,247.017a teùàü tathàvidhànàü tu lokànàü munipuügava 03,247.017c upary upari ÷akrasya lokà divyaguõànvitàþ 03,247.018a purastàd brahmaõas tatra lokàs tejomayàþ ÷ubhàþ 03,247.018c yatra yànty çùayo brahman påtàþ svaiþ karmabhiþ ÷ubhaiþ 03,247.019a çbhavo nàma tatrànye devànàm api devatàþ 03,247.019c teùàü lokàþ paratare tàn yajantãha devatàþ 03,247.020a svayaüprabhàs te bhàsvanto lokàþ kàmadughàþ pare 03,247.020c na teùàü strãkçtas tàpo na lokai÷varyamatsaraþ 03,247.021a na vartayanty àhutibhis te nàpy amçtabhojanàþ 03,247.021c tathà divya÷arãràs te na ca vigrahamårtayaþ 03,247.022a na sukhe sukhakàmà÷ ca devadevàþ sanàtanàþ 03,247.022c na kalpaparivarteùu parivartanti te tathà 03,247.023a jarà mçtyuþ kutas teùàü harùaþ prãtiþ sukhaü na ca 03,247.023c na duþkhaü na sukhaü càpi ràgadveùau kuto mune 03,247.024a devànàm api maudgalya kàïkùità sà gatiþ parà 03,247.024c duùpràpà paramà siddhir agamyà kàmagocaraiþ 03,247.025a trayastriü÷ad ime lokàþ ÷eùà lokà manãùibhiþ 03,247.025c gamyante niyamaiþ ÷reùñhair dànair và vidhipårvakaiþ 03,247.026a seyaü dànakçtà vyuùñir atra pràptà sukhàvahà 03,247.026c tàü bhuïkùva sukçtair labdhàü tapasà dyotitaprabhaþ 03,247.027a etat svargasukhaü vipra lokà nànàvidhàs tathà 03,247.027c guõàþ svargasya proktàs te doùàn api nibodha me 03,247.028a kçtasya karmaõas tatra bhujyate yat phalaü divi 03,247.028c na cànyat kriyate karma målacchedena bhujyate 03,247.029a so 'tra doùo mama matas tasyànte patanaü ca yat 03,247.029c sukhavyàptamanaskànàü patanaü yac ca mudgala 03,247.030a asaütoùaþ parãtàpo dçùñvà dãptataràþ ÷riyaþ 03,247.030c yad bhavaty avare sthàne sthitànàü tac ca duùkaram 03,247.031a saüj¤àmoha÷ ca patatàü rajasà ca pradharùaõam 03,247.031c pramlàneùu ca màlyeùu tataþ pipatiùor bhayam 03,247.032a à brahmabhavanàd ete doùà maudgalya dàruõàþ 03,247.032c nàkaloke sukçtinàü guõàs tv ayuta÷o nçõàm 03,247.033a ayaü tv anyo guõaþ ÷reùñha÷ cyutànàü svargato mune 03,247.033c ÷ubhànu÷ayayogena manuùyeùåpajàyate 03,247.034a tatràpi sumahàbhàgaþ sukhabhàg abhijàyate 03,247.034c na cet saübudhyate tatra gacchaty adhamatàü tataþ 03,247.034d*1192_01 tatra gatvà nivartante na budhà yoginas tathà 03,247.035a iha yat kriyate karma tat paratropabhujyate 03,247.035c karmabhåmir iyaü brahman phalabhåmir asau matà 03,247.036a etat te sarvam àkhyàtaü yan màü pçcchasi mudgala 03,247.036c tavànukampayà sàdho sàdhu gacchàma màciram 03,247.037 vyàsa uvàca 03,247.037a etac chrutvà tu maudgalyo vàkyaü vimamç÷e dhiyà 03,247.037c vimç÷ya ca muni÷reùñho devadåtam uvàca ha 03,247.038a devadåta namas te 'stu gaccha tàta yathàsukham 03,247.038c mahàdoùeõa me kàryaü na svargeõa sukhena và 03,247.039a patanaü tan mahad duþkhaü paritàpaþ sudàruõaþ 03,247.039c svargabhàja÷ cyavantãha tasmàt svargaü na kàmaye 03,247.040a yatra gatvà na ÷ocanti na vyathanti calanti và 03,247.040c tad ahaü sthànam atyantaü màrgayiùyàmi kevalam 03,247.040d*1193_00 mudgala uvàca 03,247.040d*1193_01 mahàntas tu amã doùàs tvayà svargasya kãrtitàþ 03,247.040d*1193_02 devadåta uvàca 03,247.040d*1193_02 nirdoùa eva yas tv anyo lokaü taü pravadasva me 03,247.040d*1193_03 brahmaõaþ sadanàd årdhvaü tad viùõoþ paramaü padam 03,247.040d*1193_04 ÷uddhaü sanàtanaü jyotiþ paraü brahmeti yad viduþ 03,247.040d*1193_05 na tatra vipra gacchanti puruùà viùayàtmakàþ 03,247.040d*1193_06 dambhalobhamahàkrodhamohadrohair abhidrutàþ 03,247.040d*1193_07 nirmamà nirahaükàrà nirdvaüdvàþ saüyatendriyàþ 03,247.040d*1193_08 dhyànayogaparà÷ caiva tatra gacchanti mànavàþ 03,247.041a ity uktvà sa munir vàkyaü devadåtaü visçjya tam 03,247.041c ÷ilo¤chavçttim utsçjya ÷amam àtiùñhad uttamam 03,247.042a tulyanindàstutir bhåtvà samaloùñà÷makà¤canaþ 03,247.042c j¤ànayogena ÷uddhena dhyànanityo babhåva ha 03,247.042d*1194_01 nigçhãtendriyagràmaü samayojayad àtmani 03,247.042d*1194_02 yuktacittaü tathàtmànaü yuyoja parame÷vare 03,247.043a dhyànayogàd balaü labdhvà pràpya carddhim anuttamàm 03,247.043c jagàma ÷à÷vatãü siddhiü paràü nirvàõalakùaõàm 03,247.044a tasmàt tvam api kaunteya na ÷okaü kartum arhasi 03,247.044c ràjyàt sphãtàt paribhraùñas tapasà tad avàpsyasi 03,247.045a sukhasyànantaraü duþkhaü duþkhasyànantaraü sukham 03,247.045c paryàyeõopavartante naraü nemim arà iva 03,247.046a pitçpaitàmahaü ràjyaü pràpsyasy amitavikrama 03,247.046c varùàt trayoda÷àd årdhvaü vyetu te mànaso jvaraþ 03,247.047 vai÷aüpàyana uvàca 03,247.047a evam uktvà sa bhagavàn vyàsaþ pàõóavanandanam 03,247.047c jagàma tapase dhãmàn punar evà÷ramaü prati 03,247.047d@025_0000 janamejaya uvàca 03,247.047d@025_0001 vasatsv evaü vane teùu pàõóaveùu mahàtmasu 03,247.047d@025_0002 ramamàõeùu citràbhiþ kathàbhir munibhiþ saha 03,247.047d@025_0003 såryadattàkùayànnena kçùõàyà bhojanàvadhi 03,247.047d@025_0004 bràhmaõàüs tarpamàõeùu ye cànnàrtham upàgatàþ 03,247.047d@025_0005 àraõyànàü mçgàõàü ca màüsair nànàvidhair api 03,247.047d@025_0006 dhàrtaràùñrà duràtmànaþ sarve duryodhanàdayaþ 03,247.047d@025_0007 kathaü teùv anvavartanta pàpàcàrà mahàmune 03,247.047d@025_0008 duþ÷àsanasya karõasya ÷akune÷ ca mate sthitàþ 03,247.047d@025_0009 etad àcakùva bhagavan vai÷aüpàyana pçcchataþ 03,247.047d@025_0009 vai÷aüpàyana uvàca 03,247.047d@025_0010 ÷rutvà teùàü tathà vçttiü nagare vasatàm iva 03,247.047d@025_0011 duryodhano mahàràja teùu pàpam arocayat 03,247.047d@025_0012 tathà tair nikçtipraj¤aiþ karõaduþ÷àsanàdibhiþ 03,247.047d@025_0013 nànopàyair aghaü teùu cintayatsu duràtmasu 03,247.047d@025_0014 abhyàgacchat sa dharmàtmà tapasvã sumahàya÷àþ 03,247.047d@025_0015 ÷iùyàyutasamopeto durvàsà nàma kàmataþ 03,247.047d@025_0016 tam àgatam abhiprekùya muniü paramakopanam 03,247.047d@025_0017 duryodhano vinãtàtmà pra÷rayeõa damena ca 03,247.047d@025_0018 sahito bhràtçbhiþ ÷rãmàn àtithyena nyamantrayat 03,247.047d@025_0019 vidhivat påjayàm àsa svayaü kiükaravat sthitaþ 03,247.047d@025_0020 ahàni kati cit tatra tasthau sa munisattamaþ 03,247.047d@025_0021 taü ca paryacarad ràjà divàràtram atandritaþ 03,247.047d@025_0022 duryodhano mahàràja ÷àpàt tasya vi÷aïkitaþ 03,247.047d@025_0023 kùudhito 'smi dadasvànnaü ÷ãghraü mama naràdhipa 03,247.047d@025_0024 ity uktvà gacchati snàtuü pratyàgacchati vai ciràt 03,247.047d@025_0025 na bhokùyàmy adya me nàsti kùudhety uktvaity adar÷anam 03,247.047d@025_0026 akasmàd etya ca bråte bhojayàsmàüs tvarànvitaþ 03,247.047d@025_0027 kadà cic ca ni÷ãthe sa utthàya nikçtau sthitaþ 03,247.047d@025_0028 pårvavat kàrayitvànnaü na bhuïkte garhayan sma saþ 03,247.047d@025_0029 vartamàne tathà tasmin yadà duryodhano nçpaþ 03,247.047d@025_0030 vikçtiü naiti na krodhaü tadà tuùño 'bhavan muniþ 03,247.047d@025_0031 àha cainaü duràdharùo varado 'smãti bhàrata 03,247.047d@025_0032 varaü varaya bhadraü te yat te manasi vartate 03,247.047d@025_0033 mayi prãte tu yad dharmyaü nàlabhyaü vidyate tava 03,247.047d@025_0034 etac chrutvà vacas tasya maharùer bhàvitàtmanaþ 03,247.047d@025_0035 amanyata punar jàtam àtmànaü sa suyodhanaþ 03,247.047d@025_0036 pràg eva mantritaü càsãt karõaduþ÷àsanàdibhiþ 03,247.047d@025_0037 yàcanãyaü munes tuùñàd iti ni÷citya durmatiþ 03,247.047d@025_0038 atiharùànvito ràjà varam enam ayàcata 03,247.047d@025_0039 ÷iùyaiþ saha mama brahman yathà jàto 'tithir bhavàn 03,247.047d@025_0040 asmatkule mahàràjo jyeùñhaþ ÷reùñho yudhiùñhiraþ 03,247.047d@025_0041 vane vasati dharmàtmà bhràtçbhiþ parivàritaþ 03,247.047d@025_0042 guõavठ÷ãlasaüpannas tasya tvam atithir bhava 03,247.047d@025_0043 yadà ca ràjaputrã sà sukumàrã ya÷asvinã 03,247.047d@025_0044 bhojayitvà dvijàn sarvàn patãü÷ ca varavarõinã 03,247.047d@025_0045 vi÷ràntà ca svayaü bhuktvà sukhàsãnà bhaved yadà 03,247.047d@025_0046 tadà tvaü tatra gacchethà yady anugràhyatà mayi 03,247.047d@025_0047 tathà kariùye tvatprãtyety evam uktvà suyodhanam 03,247.047d@025_0048 durvàsà api viprendro yathàgatam agàt tataþ 03,247.047d@025_0049 kçtàrtham iva càtmànaü tadà mene suyodhanaþ 03,247.047d@025_0050 kareõa ca karaü gçhya karõasya mudito bhç÷am 03,247.047d@025_0051 karõo 'pi bhràtçsahitam ity uvàca nçpaü mudà 03,247.047d@025_0052 diùñyà kàmaþ susaüvçtto diùñyà kaurava vardhase 03,247.047d@025_0053 diùñyà te ÷atravo magnà dustare vyasanàrõave 03,247.047d@025_0054 durvàsaþkrodhaje vahnau patitàþ pàõóunandanàþ 03,247.047d@025_0055 svair eva te mahàpàpair gatà vai dustaraü tamaþ 03,247.047d@025_0056 itthaü te nikçtipraj¤à ràjan duryodhanàdayaþ 03,247.047d@025_0057 vai÷aüpàyana uvàca 03,247.047d@025_0057 hasantaþ prãtamanaso jagmuþ svaü svaü niketanam 03,247.047d@025_0058 tataþ kadà cid durvàsàþ sukhàsãnàüs tu pàõóavàn 03,247.047d@025_0059 bhuktvà càvasthitàü kçùõàü j¤àtvà tasmin vane muniþ 03,247.047d@025_0060 abhyàgacchat parivçtaþ ÷iùyair ayutasaümitaiþ 03,247.047d@025_0061 dçùñvàyàntaü tam atithiü sa ca ràjà yudhiùñhiraþ 03,247.047d@025_0062 jagàmàbhimukhaþ ÷rãmàn saha bhràtçbhir acyutaþ 03,247.047d@025_0063 tasmai baddhvà¤jaliü samyag upave÷ya varàsane 03,247.047d@025_0064 vidhivat påjayitvà tam àtithyena nyamantrayat 03,247.047d@025_0065 àhnikaü bhagavan kçtvà ÷ãghram ehãti càbravãt 03,247.047d@025_0066 jagàma ca muniþ so 'pi snàtuü ÷iùyaiþ sahànaghaþ 03,247.047d@025_0067 bhojayet saha ÷iùyaü màü katham ity avicintayan 03,247.047d@025_0068 nyamajjat salile càpi munisaüghaþ samàhitaþ 03,247.047d@025_0069 etasminn antare ràjan draupadã yoùitàü varà 03,247.047d@025_0070 cintàm avàpa paramàm annahetoþ pativratà 03,247.047d@025_0071 sà cintayantã ca yadà nànnahetum avindata 03,247.047d@025_0072 manasà cintayàm àsa kçùõaü kaüsaniùådanam 03,247.047d@025_0073 kçùõa kçùõa mahàbàho devakãnandanàvyaya 03,247.047d@025_0074 vàsudeva jagannàtha praõatàrtivinà÷ana 03,247.047d@025_0075 vi÷vàtman vi÷vajanaka vi÷vahartaþ prabho 'vyaya 03,247.047d@025_0076 prapannapàla gopàla prajàpàla paràtpara 03,247.047d@025_0077 àkåtãnàü ca cittãnàü pravartaka natàsmi te 03,247.047d@025_0078 vareõya varadànanta agatãnàü gatir bhava 03,247.047d@025_0079 puràõapuruùa pràõamanovçttyàdyagocara 03,247.047d@025_0080 sarvàdhyakùa paràdhyakùa tvàm ahaü ÷araõaü gatà 03,247.047d@025_0081 pàhi màü kçpayà deva ÷araõàgatavatsala 03,247.047d@025_0082 nãlotpaladala÷yàma padmagarbhàruõekùaõa 03,247.047d@025_0083 pãtàmbaraparãdhàna lasatkaustubhabhåùaõa 03,247.047d@025_0084 tvam àdir anto bhåtànàü tvam eva ca paràyaõam 03,247.047d@025_0085 paràt parataraü jyotir vi÷vàtmà sarvatomukhaþ 03,247.047d@025_0086 tvàm evàhuþ paraü bãjaü nidhànaü sarvasaüpadàm 03,247.047d@025_0087 tvayà nàthena deve÷a sarvàpadbhyo bhayaü na hi 03,247.047d@025_0088 duþ÷àsanàd ahaü pårvaü sabhàyàü mocità yathà 03,247.047d@025_0089 tathaiva saükañàd asmàn màm uddhartum ihàrhasi 03,247.047d@025_0090 evaü stutas tadà devaþ kçùõayà bhaktavatsalaþ 03,247.047d@025_0091 draupadyàþ saükañaü j¤àtvà devadevo jagatpatiþ 03,247.047d@025_0092 pàr÷vasthàü ÷ayane tyaktvà rukmiõãü ke÷avaþ prabhuþ 03,247.047d@025_0093 tatràjagàma tvarito hy acintyagatir ã÷varaþ 03,247.047d@025_0094 tatas taü draupadã dçùñvà praõamya parayà mudà 03,247.047d@025_0095 abravãd vàsudevàya muner àgamanàdikam 03,247.047d@025_0096 tatas tàm abravãt kçùõaþ kùudhito 'smi bhç÷àturaþ 03,247.047d@025_0097 ÷ãghraü bhojaya màü kçùõe pa÷càt sarvaü kariùyasi 03,247.047d@025_0098 ni÷amya tadvacaþ kçùõà lajjità vàkyam abravãt 03,247.047d@025_0099 sthàlyàü bhàskaradattàyàm annaü madbhojanàvadhi 03,247.047d@025_0100 bhuktavaty asmy ahaü deva tasmàd annaü na vidyate 03,247.047d@025_0101 tataþ provàca bhagavàn kçùõàü kamalalocanaþ 03,247.047d@025_0102 kçùõe na narmakàlo 'yaü kùucchrameõàture mayi 03,247.047d@025_0103 ÷ãghraü gaccha mama sthàlãm ànayitvà pradar÷aya 03,247.047d@025_0104 iti nirbandhataþ sthàlãm ànàyya sa yadådvahaþ 03,247.047d@025_0105 sthàlyàþ kaõñhe 'tha saülagnaü ÷àkànnaü vãkùya ke÷avaþ 03,247.047d@025_0106 upayujyàbravãd enàm anena harir ã÷varaþ 03,247.047d@025_0107 vi÷vàtmà prãyatàü devas tuùña÷ càstv iti yaj¤abhuk 03,247.047d@025_0108 àkàraya mun㤠÷ãghraü bhojanàyeti càbravãt 03,247.047d@025_0109 tato jagàma tvaritaþ sahadevo mahàya÷àþ 03,247.047d@025_0110 snàtuü gatàn devanadyàü durvàsaþprabhçtãn munãn 03,247.047d@025_0111 te càvatãrõàþ salile kçtavanto 'ghamarùaõam 03,247.047d@025_0112 dçùñvodgàràn sànnarasàüs tçptyà paramayà yutàþ 03,247.047d@025_0113 uttãrya salilàt tasmàd dçùñavantaþ parasparam 03,247.047d@025_0114 durvàsasam abhiprekùya sarve te munayo 'bruvan 03,247.047d@025_0115 ràj¤à hi kàrayitvànnaü vayaü snàtuü samàgatàþ 03,247.047d@025_0116 àkaõñhatçptà viprarùe kiü svid bhu¤jàmahe vayam 03,247.047d@025_0117 durvàsà uvàca 03,247.047d@025_0117 vçthà pàkaþ kçto 'smàbhis tatra kiü karavàmahe 03,247.047d@025_0118 vçthàpàkena ràjarùer aparàdhaþ kçto mahàn 03,247.047d@025_0119 màsmàn adhàkùur dçùñvaiva pàõóavàþ kråracakùuùà 03,247.047d@025_0120 smçtvànubhàvaü ràjarùer ambarãùasya dhãmataþ 03,247.047d@025_0121 bibhemi sutaràü viprà haripàdà÷rayàj janàt 03,247.047d@025_0122 pàõóavà÷ ca mahàtmànaþ sarve dharmaparàyaõàþ 03,247.047d@025_0123 ÷årà÷ ca kçtavidyà÷ ca vratinas tapasi sthitàþ 03,247.047d@025_0124 sadàcàraratà nityaü vàsudevaparàyaõàþ 03,247.047d@025_0125 kruddhàs te nirdaheyur vai tålarà÷im ivànalaþ 03,247.047d@025_0126 vai÷aüpàyana uvàca 03,247.047d@025_0126 tata etàn apçùñvaiva ÷iùyàþ ÷ãghraü palàyata 03,247.047d@025_0127 ity uktàs te dvijàþ sarve muninà guruõà tadà 03,247.047d@025_0128 pàõóavebhyo bhç÷aü bhãtà dudruvus te di÷o da÷a 03,247.047d@025_0129 sahadevo devanadyàm apa÷yan munisattamàn 03,247.047d@025_0130 tãrtheùv itas tatas tasyà vicacàra gaveùayan 03,247.047d@025_0131 tatrasthebhyas tàpasebhyaþ ÷rutvà tàü÷ caiva vidrutàn 03,247.047d@025_0132 yudhiùñhiram athàbhyetya taü vçttàntaü nyavedayat 03,247.047d@025_0133 tatas te pàõóavàþ sarve pratyàgamanakàïkùiõaþ 03,247.047d@025_0134 pratãkùantaþ kiyat kàlaü jitàtmàno 'vatasthire 03,247.047d@025_0135 ni÷ãthe 'bhyetya càkasmàd asmàn sa chalayiùyati 03,247.047d@025_0136 kathaü ca nistaremàsmàt kçcchràd daivopasàditàt 03,247.047d@025_0137 iti cintàparàn dçùñvà niþ÷vasanto muhur muhuþ 03,247.047d@025_0138 uvàca vacanaü ÷rãmàn kçùõaþ pratyakùatàü gataþ 03,247.047d@025_0138 ÷rãkçùõa uvàca 03,247.047d@025_0139 bhavatàm àpadaü j¤àtvà çùeþ paramakopanàt 03,247.047d@025_0140 draupadyà cintitaþ pàrthà ahaü satvaram àgataþ 03,247.047d@025_0141 na bhayaü vidyate tasmàd çùer durvàsaso 'lpakam 03,247.047d@025_0142 tejasà bhavatàü bhãtaþ pårvam eva palàyitaþ 03,247.047d@025_0143 dharmanityàs tu ye ke cin na te sãdanti karhi cit 03,247.047d@025_0144 vai÷aüpàyana uvàca 03,247.047d@025_0144 àpçcche vo gamiùyàmi niyataü bhadram astu vaþ 03,247.047d@025_0145 ÷rutveritaü ke÷avasya babhåvuþ svasthamànasàþ 03,247.047d@025_0146 draupadyà sahitàþ pàrthàs tam åcur vigatajvaràþ 03,247.047d@025_0147 tvayà nàthena govinda dustaràm àpadaü vibho 03,247.047d@025_0148 tãrõàþ plavam ivàsàdya majjamànà mahàrõave 03,247.047d@025_0149 svasti sàdhaya bhadraü te ity àj¤àto yayau purãm 03,247.047d@025_0150 pàõóavà÷ ca mahàbhàga draupadyà sahitàþ prabho 03,247.047d@025_0151 åùuþ prahçùñamanaso viharanto vanàd vanam 03,247.047d@025_0152 iti te 'bhihitaü ràjan yat pçùño 'ham iha tvayà 03,247.047d@025_0153 evaüvidhàny alãkàni dhàrtaràùñair duràtmabhiþ 03,247.047d@025_0154 pàõóaveùu vanastheùu prayuktàni vçthàbhavan 03,248.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,248.001a tasmin bahumçge 'raõye ramamàõà mahàrathàþ 03,248.001c kàmyake bharata÷reùñhà vijahrus te yathàmaràþ 03,248.002a prekùamàõà bahuvidhàn vanodde÷àn samantataþ 03,248.002c yathartukàlaramyà÷ ca vanaràjãþ supuùpitàþ 03,248.003a pàõóavà mçgayà÷ãlà÷ carantas tan mahàvanam 03,248.003c vijahrur indrapratimàþ kaü cit kàlam ariüdamàþ 03,248.004a tatas te yaugapadyena yayuþ sarve caturdi÷am 03,248.004c mçgayàü puruùavyàghrà bràhmaõàrthe paraütapàþ 03,248.005a draupadãm à÷rame nyasya tçõabindor anuj¤ayà 03,248.005c maharùer dãptatapaso dhaumyasya ca purodhasaþ 03,248.006a tatas tu ràjà sindhånàü vàrddhakùatrir mahàya÷àþ 03,248.006c vivàhakàmaþ ÷àlveyàn prayàtaþ so 'bhavat tadà 03,248.007a mahatà paribarheõa ràjayogyena saüvçtaþ 03,248.007c ràjabhir bahubhiþ sàrdham upàyàt kàmyakaü ca saþ 03,248.008a tatràpa÷yat priyàü bhàryàü pàõóavànàü ya÷asvinãm 03,248.008c tiùñhantãm à÷ramadvàri draupadãü nirjane vane 03,248.009a vibhràjamànàü vapuùà bibhratãü råpam uttamam 03,248.009c bhràjayantãü vanodde÷aü nãlàbhram iva vidyutam 03,248.010a apsarà devakanyà và màyà và devanirmità 03,248.010c iti kçtvà¤jaliü sarve dadç÷us tàm aninditàm 03,248.011a tataþ sa ràjà sindhånàü vàrddhakùatrir jayadrathaþ 03,248.011c vismitas tàm anindyàïgãü dçùñvàsãd dhçùñamànasaþ 03,248.012a sa koñikà÷yaü ràjànam abravãt kàmamohitaþ 03,248.012c kasya tv eùànavadyàïgã yadi vàpi na mànuùã 03,248.013a vivàhàrtho na me ka÷ cid imàü dçùñvàtisundarãm 03,248.013c etàm evàham àdàya gamiùyàmi svam àlayam 03,248.014a gaccha jànãhi saumyainàü kasya kà ca kuto 'pi và 03,248.014c kimartham àgatà subhrår idaü kaõñakitaü vanam 03,248.015a api nàma varàrohà màm eùà lokasundarã 03,248.015c bhajed adyàyatàpàïgã sudatã tanumadhyamà 03,248.016a apy ahaü kçtakàmaþ syàm imàü pràpya varastriyam 03,248.016c gaccha jànãhi ko nv asyà nàtha ity eva koñika 03,248.017a sa koñikà÷yas tac chrutvà rathàt praskandya kuõóalã 03,248.017c upetya papraccha tadà kroùñà vyàghravadhåm iva 03,249.001 koñikà÷ya uvàca 03,249.001a kà tvaü kadambasya vinamya ÷àkhàm; ekà÷rame tiùñhasi ÷obhamànà 03,249.001c dedãpyamànàgni÷ikheva naktaü; dodhåyamànà pavanena subhråþ 03,249.002a atãva råpeõa samanvità tvaü; na càpy araõyeùu bibheùi kiü nu 03,249.002c devã nu yakùã yadi dànavã và; varàpsarà daityavaràïganà và 03,249.003a vapuùmatã voragaràjakanyà; vanecarã và kùaõadàcarastrã 03,249.003c yady eva ràj¤o varuõasya patnã; yamasya somasya dhane÷varasya 03,249.004a dhàtur vidhàtuþ savitur vibhor và; ÷akrasya và tvaü sadanàt prapannà 03,249.004c na hy eva naþ pçcchasi ye vayaü sma; na càpi jànãma taveha nàtham 03,249.005a vayaü hi mànaü tava vardhayantaþ; pçcchàma bhadre prabhavaü prabhuü ca 03,249.005c àcakùva bandhåü÷ ca patiü kulaü ca; tattvena yac ceha karoùi kàryam 03,249.006a ahaü tu ràj¤aþ surathasya putro; yaü koñikà÷yeti vidur manuùyàþ 03,249.006b*1195_01 va÷yendriyaþ sabhyarucir varoru 03,249.006b*1195_02 vçddhopasevã gurupåjaka÷ ca 03,249.006c asau tu yas tiùñhati kà¤canàïge; rathe huto 'gni÷ cayane yathaiva 03,249.006e trigartaràjaþ kamalàyatàkùi; kùemaükaro nàma sa eùa vãraþ 03,249.007a asmàt paras tv eùa mahàdhanuùmàn; putraþ kuõindàdhipater variùñhaþ 03,249.007c nirãkùate tvàü vipulàyatàüsaþ; suvismitaþ parvatavàsanityaþ 03,249.007d*1196_01 suvismitaþ parvatavàsanidro 03,249.007d*1196_02 na càpi jànãma taveha nàtham 03,249.008a asau tu yaþ puùkariõãsamãpe; ÷yàmo yuvà tiùñhati dar÷anãyaþ 03,249.008c ikùvàkuràj¤aþ subalasya putraþ; sa eùa hantà dviùatàü sugàtri 03,249.009a yasyànuyàtraü dhvajinaþ prayànti; sauvãrakà dvàda÷a ràjaputràþ 03,249.009c ÷oõà÷vayukteùu ratheùu sarve; makheùu dãptà iva havyavàhàþ 03,249.010a aïgàrakaþ ku¤jaraguptaka÷ ca; ÷atruüjayaþ saüjayasupravçddhau 03,249.010c prabhaükaro 'tha bhramaro ravi÷ ca; ÷åraþ pratàpaþ kuhara÷ ca nàma 03,249.011a yaü ùañsahasrà rathino 'nuyànti; nàgà hayà÷ caiva padàtina÷ ca 03,249.011c jayadratho nàma yadi ÷rutas te; sauvãraràjaþ subhage sa eùaþ 03,249.012a tasyàpare bhràtaro 'dãnasattvà; balàhakànãkavidàraõàdhyàþ 03,249.012c sauvãravãràþ pravarà yuvàno; ràjànam ete balino 'nuyànti 03,249.013a etaiþ sahàyair upayàti ràjà; marudgaõair indra ivàbhiguptaþ 03,249.013c ajànatàü khyàpaya naþ suke÷i; kasyàsi bhàryà duhità ca kasya 03,250.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,250.001a athàbravãd draupadã ràjaputrã; pçùñà ÷ibãnàü pravareõa tena 03,250.001c avekùya mandaü pravimucya ÷àkhàü; saügçhõatã kau÷ikam uttarãyam 03,250.002a buddhyàbhijànàmi narendraputra; na màdç÷ã tvàm abhibhàùñum arhà 03,250.002c na tveha vaktàsti taveha vàkyam; anyo naro vàpy atha vàpi nàrã 03,250.003a ekà hy ahaü saüprati tena vàcaü; dadàni vai bhadra nibodha cedam 03,250.003c ahaü hy araõye katham ekam ekà; tvàm àlapeyaü niratà svadharme 03,250.004a jànàmi ca tvàü surathasya putraü; yaü koñikà÷yeti vidur manuùyàþ 03,250.004c tasmàd ahaü ÷aibya tathaiva tubhyam; àkhyàmi bandhån prati tan nibodha 03,250.005a apatyam asmi drupadasya ràj¤aþ; kçùõeti màü ÷aibya vidur manuùyàþ 03,250.005c sàhaü vçõe pa¤ca janàn patitve; ye khàõóavaprasthagatàþ ÷rutàs te 03,250.006a yudhiùñhiro bhãmasenàrjunau ca; màdryà÷ ca putrau puruùapravãrau 03,250.006c te màü nive÷yeha di÷a÷ catasro; vibhajya pàrthà mçgayàü prayàtàþ 03,250.007a pràcãü ràjà dakùiõàü bhãmaseno; jayaþ pratãcãü yamajàv udãcãm 03,250.007c manye tu teùàü rathasattamànàü; kàlo 'bhitaþ pràpta ihopayàtum 03,250.008a saümànità yàsyatha tair yatheùñaü; vimucya vàhàn avagàhayadhvam 03,250.008c priyàtithir dharmasuto mahàtmà; prãto bhaviùyaty abhivãkùya yuùmàn 03,250.009a etàvad uktvà drupadàtmajà sà; ÷aibyàtmajaü candramukhã pratãtà 03,250.009c vive÷a tàü parõakuñãü pra÷astàü; saücintya teùàm atithisvadharmam 03,251.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,251.001a athàsãneùu sarveùu teùu ràjasu bhàrata 03,251.001b*1197_01 yad uktaü kçùõayà sàrdhaü tat sarvaü pratyavedayat 03,251.001b*1198_01 vàkyaü yathàrthaü tac chrutvà koñikà÷yamukhodgatam 03,251.001b*1199_01 koñikà÷yo jagàmà÷u sindhuràjaniùevitam 03,251.001c koñikà÷yavacaþ ÷rutvà ÷aibyaü sauvãrako 'bravãt 03,251.002a yadà vàcaü vyàharantyàm asyàü me ramate manaþ 03,251.002c sãmantinãnàü mukhyàyàü vinivçttaþ kathaü bhavàn 03,251.003a etàü dçùñvà striyo me 'nyà yathà ÷àkhàmçgastriyaþ 03,251.003c pratibhànti mahàbàho satyam etad bravãmi te 03,251.004a dar÷anàd eva hi manas tayà me 'pahçtaü bhç÷am 03,251.004c tàü samàcakùva kalyàõãü yadi syàc chaibya mànuùã 03,251.005 koñikà÷ya uvàca 03,251.005a eùà vai draupadã kçùõà ràjaputrã ya÷asvinã 03,251.005c pa¤cànàü pàõóuputràõàü mahiùã saümatà bhç÷am 03,251.006a sarveùàü caiva pàrthànàü priyà bahumatà satã 03,251.006c tayà sametya sauvãra suvãràn susukhã vraja 03,251.007 vai÷aüpàyana uvàca 03,251.007a evam uktaþ pratyuvàca pa÷yàmo draupadãm iti 03,251.007c patiþ sauvãrasindhånàü duùñabhàvo jayadrathaþ 03,251.008a sa pravi÷yà÷ramaü ÷ånyaü siühagoùñhaü vçko yathà 03,251.008c àtmanà saptamaþ kçùõàm idaü vacanam abravãt 03,251.009a ku÷alaü te varàrohe bhartàras te 'py anàmayàþ 03,251.009c yeùàü ku÷alakàmàsi te 'pi kaccid anàmayàþ 03,251.010 draupady uvàca 03,251.010a kauravyaþ ku÷alã ràjà kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,251.010c ahaü ca bhràtara÷ càsya yàü÷ cànyàn paripçcchasi 03,251.010d*1200_01 api te ku÷alaü ràjye ràùñre ko÷e bale tathà 03,251.010d*1200_02 kaccid ekaþ ÷ibãn àóhyàn sauvãràn saha sindhubhiþ 03,251.010d*1200_03 anutiùñhasi dharmeõa ye cànye viditàs tvayà 03,251.010d*1201_01 api tvaü ku÷alã ràjan sahàmàtyaþ sahaprajaþ 03,251.011a pàdyaü pratigçhàõedam àsanaü ca nçpàtmaja 03,251.011c mçgàn pa¤cà÷ataü caiva pràtarà÷aü dadàni te 03,251.012a aiõeyàn pçùatàn nyaïkån hariõठ÷arabhठ÷a÷àn 03,251.012c ç÷yàn rurå¤ ÷ambaràü÷ ca gavayàü÷ ca mçgàn bahån 03,251.013a varàhàn mahiùàü÷ caiva yà÷ cànyà mçgajàtayaþ 03,251.013c pradàsyati svayaü tubhyaü kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,251.014 jayadratha uvàca 03,251.014a ku÷alaü pràtarà÷asya sarvà me 'pacitiþ kçtà 03,251.014c ehi me ratham àroha sukham àpnuhi kevalam 03,251.015a gata÷rãkàü÷ cyutàn ràjyàt kçpaõàn gatacetasaþ 03,251.015c araõyavàsinaþ pàrthàn nànuroddhuü tvam arhasi 03,251.016a na vai pràj¤à gata÷rãkaü bhartàram upayu¤jate 03,251.016c yu¤jànam anuyu¤jãta na ÷riyaþ saükùaye vaset 03,251.017a ÷riyà vihãnà ràjyàc ca vinaùñàþ ÷à÷vatãþ samàþ 03,251.017c alaü te pàõóuputràõàü bhaktyà kle÷am upàsitum 03,251.018a bhàryà me bhava su÷roõi tyajainàn sukham àpnuhi 03,251.018c akhilàn sindhusauvãràn avàpnuhi mayà saha 03,251.019 vai÷aüpàyana uvàca 03,251.019a ity uktà sindhuràjena vàkyaü hçdayakampanam 03,251.019c kçùõà tasmàd apàkràmad de÷àt sabhrukuñãmukhã 03,251.020a avamatyàsya tad vàkyam àkùipya ca sumadhyamà 03,251.020c maivam ity abravãt kçùõà lajjasveti ca saindhavam 03,251.021a sà kàïkùamàõà bhartéõàm upayànam anindità 03,251.021c vilobhayàm àsa paraü vàkyair vàkyàni yu¤jatã 03,251.021d*1202_00 draupadã 03,251.021d*1202_01 naivaü vada mahàbàho nyàyyaü tvaü na ca manyase 03,251.021d*1202_02 pàõóånàü dhàrtaràùñràõàü svasà caiva kanãyasã 03,251.021d*1202_03 duþ÷alà nàma tasyàs tvaü bhartà ràjakulodbhavaþ 03,251.021d*1202_04 mama bhràtà ca nyàyyena tvayà rakùyà mahàratha 03,251.021d*1202_05 vai÷aüpàyanaþ 03,251.021d*1202_05 dharmiùñhànàü kule jàto na dharmaü tvam avekùase 03,251.021d*1202_06 ity uktaþ sindhuràjo 'pi vàkyam uttaram abravãt 03,251.021d*1202_07 ràj¤àü dharmaü na jànãùe striyo ratnàni caiva hi 03,251.021d*1202_08 sàdhàraõàni loke 'smin pravadanti manãùiõaþ 03,251.021d*1202_09 svasà ca svasriyà caiva bhràtçbhàryà tathaiva ca 03,251.021d*1202_10 saügçhõanti ca ràjànas tà÷ ca tatra nçpodbhavàþ 03,252.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,252.001a saroùaràgopahatena valgunà; saràganetreõa natonnatabhruvà 03,252.001c mukhena visphårya suvãraràùñrapaü; tato 'bravãt taü drupadàtmajà punaþ 03,252.002a ya÷asvinas tãkùõaviùàn mahàrathàn; adhikùipan måóha na lajjase katham 03,252.002c mahendrakalpàn niratàn svakarmasu; sthitàn samåheùv api yakùarakùasàm 03,252.003a na kiü cid ãóyaü pravadanti pàpaü; vanecaraü và gçhamedhinaü và 03,252.003c tapasvinaü saüparipårõavidyaü; bhaùanti haivaü ÷vanaràþ suvãra 03,252.004a ahaü tu manye tava nàsti ka÷ cid; etàdç÷e kùatriyasaünive÷e 03,252.004c yas tvàdya pàtàlamukhe patantaü; pàõau gçhãtvà pratisaühareta 03,252.005a nàgaü prabhinnaü girikåñakalpam; upatyakàü haimavatãü carantam 03,252.005c daõóãva yåthàd apasedhase tvaü; yo jetum à÷aüsasi dharmaràjam 03,252.006a bàlyàt prasuptasya mahàbalasya; siühasya pakùmàõi mukhàl lunàsi 03,252.006c padà samàhatya palàyamànaþ; kruddhaü yadà drakùyasi bhãmasenam 03,252.007a mahàbalaü ghorataraü pravçddhaü; jàtaü hariü parvatakandareùu 03,252.007c prasuptam ugraü prapadena haüsi; yaþ kruddham àsetsyasi jiùõum ugram 03,252.008a kçùõoragau tãkùõaviùau dvijihvau; mattaþ padàkràmasi pucchade÷e 03,252.008c yaþ pàõóavàbhyàü puruùottamàbhyàü; jaghanyajàbhyàü prayuyutsase tvam 03,252.009a yathà ca veõuþ kadalã nalo và; phalanty abhàvàya na bhåtaye ''tmanaþ 03,252.009c tathaiva màü taiþ parirakùyamàõàm; àdàsyase karkañakãva garbham 03,252.010 jayadratha uvàca 03,252.010a jànàmi kçùõe viditaü mamaitad; yathàvidhàs te naradevaputràþ 03,252.010c na tv evam etena vibhãùaõena; ÷akyà vayaü tràsayituü tvayàdya 03,252.011a vayaü punaþ saptada÷eùu kçùõe; kuleùu sarve 'navameùu jàtàþ 03,252.011c ùaóbhyo guõebhyo 'bhyadhikà vihãnàn; manyàmahe draupadi pàõóuputràn 03,252.012a sà kùipram àtiùñha gajaü rathaü và; na vàkyamàtreõa vayaü hi ÷akyàþ 03,252.012c à÷aüsa và tvaü kçpaõaü vadantã; sauvãraràjasya punaþ prasàdam 03,252.013 draupady uvàca 03,252.013a mahàbalà kiü tv iha durbaleva; sauvãraràjasya matàham asmi 03,252.013c yàhaü pramàthàd iha saüpratãtà; sauvãraràjaü kçpaõaü vadeyam 03,252.014a yasyà hi kçùõau padavãü caretàü; samàsthitàv ekarathe sahàyau 03,252.014c indro 'pi tàü nàpaharet kathaü cin; manuùyamàtraþ kçpaõaþ kuto 'nyaþ 03,252.015a yadà kirãñã paravãraghàtã; nighnan rathastho dviùatàü manàüsi 03,252.015c madantare tvaddhvajinãü praveùñà; kakùaü dahann agnir ivoùõageùu 03,252.016a janàrdanasyànugà vçùõivãrà; maheùvàsàþ kekayà÷ càpi sarve 03,252.016c ete hi sarve mama ràjaputràþ; prahçùñaråpàþ padavãü careyuþ 03,252.017a maurvãvisçùñàþ stanayitnughoùà; gàõóãvamuktàs tv ativegavantaþ 03,252.017c hastaü samàhatya dhanaüjayasya; bhãmàþ ÷abdaü ghorataraü nadanti 03,252.018a gàõóãvamuktàü÷ ca mahà÷araughàn; pataügasaüghàn iva ÷ãghravegàn 03,252.018b*1203_01 yadà draùñàsy arjunaü vãrya÷àlinaü 03,252.018b*1203_02 tadà svabuddhiü pratininditàsi 03,252.018c sa÷aïkhaghoùaþ satalatraghoùo; gàõóãvadhanvà muhur udvamaü÷ ca 03,252.018e yadà ÷aràn arpayità tavorasi; tadà manas te kim ivàbhaviùyat 03,252.019a gadàhastaü bhãmam abhidravantaü; màdrãputrau saüpatantau di÷a÷ ca 03,252.019c amarùajaü krodhaviùaü vamantau; dçùñvà ciraü tàpam upaiùyase 'dhama 03,252.020a yathà càhaü nàticare kathaü cit; patãn mahàrhàn manasàpi jàtu 03,252.020c tenàdya satyena va÷ãkçtaü tvàü; draùñàsmi pàrthaiþ parikçùyamàõam 03,252.021a na saübhramaü gantum ahaü hi ÷akùye; tvayà nç÷aüsena vikçùyamàõà 03,252.021c samàgatàhaü hi kurupravãraiþ; punar vanaü kàmyakam àgatà ca 03,252.022 vai÷aüpàyana uvàca 03,252.022a sà tàn anuprekùya vi÷àlanetrà; jighçkùamàõàn avabhartsayantã 03,252.022c provàca mà mà spç÷ateti bhãtà; dhaumyaü pracukro÷a purohitaü sà 03,252.023a jagràha tàm uttaravastrade÷e; jayadrathas taü samavàkùipat sà 03,252.023c tayà samàkùiptatanuþ sa pàpaþ; papàta ÷àkhãva nikçttamålaþ 03,252.024a pragçhyamàõà tu mahàjavena; muhur viniþ÷vasya ca ràjaputrã 03,252.024c sà kçùyamàõà ratham àruroha; dhaumyasya pàdàv abhivàdya kçùõà 03,252.025 dhaumya uvàca 03,252.025a neyaü ÷akyà tvayà netum avijitya mahàrathàn 03,252.025c dharmaü kùatrasya pauràõam avekùasva jayadratha 03,252.026a kùudraü kçtvà phalaü pàpaü pràpsyasi tvam asaü÷ayam 03,252.026c àsàdya pàõóavàn vãràn dharmaràjapurogamàn 03,252.027 vai÷aüpàyana uvàca 03,252.027a ity uktvà hriyamàõàü tàü ràjaputrãü ya÷asvinãm 03,252.027c anvagacchat tadà dhaumyaþ padàtigaõamadhyagaþ 03,253.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,253.001a tato di÷aþ saüpravihçtya pàrthà; mçgàn varàhàn mahiùàü÷ ca hatvà 03,253.001c dhanurdharàþ ÷reùñhatamàþ pçthivyàü; pçthak carantaþ sahità babhåvuþ 03,253.002a tato mçgavyàlagaõànukãrõaü; mahàvanaü tad vihagopaghuùñam 03,253.002c bhràtéü÷ ca tàn abhyavadad yudhiùñhiraþ; ÷rutvà giro vyàharatàü mçgàõàm 03,253.003a àdityadãptàü di÷am abhyupetya; mçgadvijàþ kråram ime vadanti 03,253.003c àyàsam ugraü prativedayanto; mahàhavaü ÷atrubhir vàvamànam 03,253.004a kùipraü nivartadhvam alaü mçgair no; mano hi me dåyati dahyate ca 03,253.004c buddhiü samàcchàdya ca me samanyur; uddhåyate pràõapatiþ ÷arãre 03,253.005a saraþ suparõena hçtoragaü yathà; ràùñraü yathàràjakam àttalakùmi 03,253.005c evaüvidhaü me pratibhàti kàmyakaü; ÷auõóair yathà pãtarasa÷ ca kumbhaþ 03,253.006a te saindhavair atyanilaughavegair; mahàjavair vàjibhir uhyamànàþ 03,253.006c yuktair bçhadbhiþ surathair nçvãràs; tadà÷ramàyàbhimukhà babhåvuþ 03,253.007a teùàü tu gomàyur analpaghoùo; nivartatàü vàmam upetya pàr÷vam 03,253.007c pravyàharat taü pravimç÷ya ràjà; provàca bhãmaü ca dhanaüjayaü ca 03,253.008a yathà vadaty eùa vihãnayoniþ; ÷àlàvçko vàmam upetya pàr÷vam 03,253.008c suvyaktam asmàn avamanya pàpaiþ; kçto 'bhimardaþ kurubhiþ prasahya 03,253.009a ity eva te tad vanam àvi÷anto; mahaty araõye mçgayàü caritvà 03,253.009c bàlàm apa÷yanta tadà rudantãü; dhàtreyikàü preùyavadhåü priyàyàþ 03,253.010a tàm indrasenas tvarito 'bhisçtya; rathàd avaplutya tato 'bhyadhàvat 03,253.010c provàca cainàü vacanaü narendra; dhàtreyikàm àrtataras tadànãm 03,253.011a kiü rodiùi tvaü patità dharaõyàü; kiü te mukhaü ÷uùyati dãnavarõam 03,253.011b*1204_01 gateùv araõyaü hi suteùu pàõóoþ 03,253.011b*1204_02 kva cit parair nàpakçtaü vane 'smin 03,253.011b*1204_03 paryàkulà sà tu samãkùya såtam 03,253.011b*1204_04 abhyàpatantaü drutam indrasenam 03,253.011b*1204_05 uro ghnatã kaùñataraü tadànãm 03,253.011b*1204_06 uccaiþ pracukro÷a hçteti devã 03,253.011b*1205_01 pativratà satyasaüdhà tathaiva 03,253.011b*1205_02 kva sà nãtà kena và ÷aüsa tathyam 03,253.011b*1206_01 kenàtmanà÷àya vadàpanãtà 03,253.011b*1206_02 chidraü samàsàdya narendrapatnã 03,253.011c kaccin na pàpaiþ sunç÷aüsakçdbhiþ; pramàthità draupadã ràjaputrã 03,253.011e anindyaråpà suvi÷àlanetrà; ÷arãratulyà kurupuügavànàm 03,253.012a yady eva devã pçthivãü praviùñà; divaü prapannàpy atha và samudram 03,253.012c tasyà gamiùyanti padaü hi pàrthàs; tathà hi saütapyati dharmaràjaþ 03,253.013a ko hãdç÷ànàm arimardanànàü; kle÷akùamàõàm aparàjitànàm 03,253.013c pràõaiþ samàm iùñatamàü jihãrùed; anuttamaü ratnam iva pramåóhaþ 03,253.013e na budhyate nàthavatãm ihàdya; bahi÷caraü hçdayaü pàõóavànàm 03,253.014a kasyàdya kàyaü pratibhidya ghorà; mahãü pravekùyanti ÷itàþ ÷aràgryàþ 03,253.014c mà tvaü ÷ucas tàü prati bhãru viddhi; yathàdya kçùõà punar eùyatãti 03,253.014e nihatya sarvàn dviùataþ samagràn; pàrthàþ sameùyanty atha yàj¤asenyà 03,253.015a athàbravãc càrumukhaü pramçjya; dhàtreyikà sàrathim indrasenam 03,253.015c jayadrathenàpahçtà pramathya; pa¤cendrakalpàn paribhåya kçùõà 03,253.016a tiùñhanti vartmàni navàny amåni; vçkùà÷ ca na mlànti tathaiva bhagnàþ 03,253.016c àvartayadhvaü hy anuyàta ÷ãghraü; na dårayàtaiva hi ràjaputrã 03,253.017a saünahyadhvaü sarva evendrakalpà; mahànti càråõi ca daü÷anàni 03,253.017c gçhõãta càpàni mahàdhanàni; ÷aràü÷ ca ÷ãghraü padavãü vrajadhvam 03,253.018a purà hi nirbhartsanadaõóamohità; pramåóhacittà vadanena ÷uùyatà 03,253.018c dadàti kasmai cid anarhate tanuü; varàjyapårõàm iva bhasmani srucam 03,253.019a purà tuùàgnàv iva håyate haviþ; purà ÷ma÷àne srag ivàpavidhyate 03,253.019c purà ca somo 'dhvarago 'valihyate; ÷unà yathà viprajane pramohite 03,253.019d*1207_01 purà hi pàrthà÷ ca hatau ca kàpilam 03,253.019d*1207_02 prasicyate kùãradhàrà yatadhvam 03,253.019e mahaty araõye mçgayàü caritvà; purà ÷çgàlo nalinãü vigàhate 03,253.019f*1208_01 ÷rutiü ca samyak prakçtiü mahàdhvare 03,253.019f*1208_02 gràmyo jano yadvad asau na nà÷ayet 03,253.019f*1209_01 purà hi mantràhutipåjitàyàü 03,253.019f*1209_02 hutàgnivedyàü balibhuï nilãyate 03,253.020a mà vaþ priyàyàþ sunasaü sulocanaü; candraprabhàcchaü vadanaü prasannam 03,253.020c spç÷yàc chubhaü ka÷ cid akçtyakàrã; ÷và vai puroóà÷am ivopayuïkùãt 03,253.020e etàni vartmàny anuyàta ÷ãghraü; mà vaþ kàlaþ kùipram ihàtyagàd vai 03,253.020f*1210_01 ÷ãghraü pradhàvadhvam ito narendro 03,253.020f*1210_02 yàvan na dåraü vrajatãti pàpaþ 03,253.020f*1211_01 pratyàharadhvaü dviùatàü sakà÷àl 03,253.020f*1211_02 lakùmãm iva svàü dayitàü nçsiühàþ 03,253.021 yudhiùñhira uvàca 03,253.021a bhadre tåùõãm àssva niyaccha vàcaü; màsmatsakà÷e paruùàõy avocaþ 03,253.021c ràjàno và yadi và ràjaputrà; balena mattà va¤canàü pràpnuvanti 03,253.022 vai÷aüpàyana uvàca 03,253.022a etàvad uktvà prayayur hi ÷ãghraü; tàny eva vartmàny anuvartamànàþ 03,253.022c muhur muhur vyàlavad ucchvasanto; jyàü vikùipanta÷ ca mahàdhanurbhyaþ 03,253.023a tato 'pa÷yaüs tasya sainyasya reõum; uddhåtaü vai vàjikhurapraõunnam 03,253.023c padàtãnàü madhyagataü ca dhaumyaü; vikro÷antaü bhãmam abhidraveti 03,253.024a te sàntvya dhaumyaü paridãnasattvàþ; sukhaü bhavàn etv iti ràjaputràþ 03,253.024c ÷yenà yathaivàmiùasaüprayuktà; javena tat sainyam athàbhyadhàvan 03,253.025a teùàü mahendropamavikramàõàü; saürabdhànàü dharùaõàd yàj¤asenyàþ 03,253.025c krodhaþ prajajvàla jayadrathaü ca; dçùñvà priyàü tasya rathe sthitàü ca 03,253.026a pracukru÷u÷ càpy atha sindhuràjaü; vçkodara÷ caiva dhanaüjaya÷ ca 03,253.026c yamau ca ràjà ca mahàdhanurdharàs; tato di÷aþ saümumuhuþ pareùàm 03,254.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,254.001a tato ghorataraþ ÷abdo vane samabhavat tadà 03,254.001c bhãmasenàrjunau dçùñvà kùatriyàõàm amarùiõàm 03,254.002a teùàü dhvajàgràõy abhivãkùya ràjà; svayaü duràtmà kurupuügavànàm 03,254.002c jayadratho yàj¤asenãm uvàca; rathe sthitàü bhànumatãü hataujàþ 03,254.003a àyàntãme pa¤ca rathà mahànto; manye ca kçùõe patayas tavaite 03,254.003c sà jànatã khyàpaya naþ suke÷i; paraü paraü pàõóavànàü rathastham 03,254.004 draupady uvàca 03,254.004a kiü te j¤àtair måóha mahàdhanurdharair; anàyuùyaü karma kçtvàtighoram 03,254.004c ete vãràþ patayo me sametà; na vaþ ÷eùaþ ka÷ cid ihàsti yuddhe 03,254.005a àkhyàtavyaü tv eva sarvaü mumårùor; mayà tubhyaü pçùñayà dharma eùaþ 03,254.005c na me vyathà vidyate tvadbhayaü và; saüpa÷yantyàþ sànujaü dharmaràjam 03,254.006a yasya dhvajàgre nadato mçdaïgau; nandopanandau madhurau yuktaråpau 03,254.006c etaü svadharmàrthavini÷cayaj¤aü; sadà janàþ kçtyavanto 'nuyànti 03,254.007a ya eùa jàmbånada÷uddhagauraþ; pracaõóaghoõas tanur àyatàkùaþ 03,254.007c etaü kuru÷reùñhatamaü vadanti; yudhiùñhiraü dharmasutaü patiü me 03,254.008a apy eùa ÷atroþ ÷araõàgatasya; dadyàt pràõàn dharmacàrã nçvãraþ 03,254.008c paraihy enaü måóha javena bhåtaye; tvam àtmanaþ prà¤jalir nyasta÷astraþ 03,254.009a athàpy enaü pa÷yasi yaü rathasthaü; mahàbhujaü ÷àlam iva pravçddham 03,254.009c saüdaùñoùñhaü bhrukuñãsaühatabhruvaü; vçkodaro nàma patir mamaiùaþ 03,254.010a àjàneyà balinaþ sàdhu dàntà; mahàbalàþ ÷åram udàvahanti 03,254.010c etasya karmàõy atimànuùàõi; bhãmeti ÷abdo 'sya gataþ pçthivyàm 03,254.011a nàsyàparàddhàþ ÷eùam ihàpnuvanti; nàpy asya vairaü vismarate kadà cit 03,254.011c vairasyàntaü saüvidhàyopayàti; pa÷càc chàntiü na ca gacchaty atãva 03,254.012a mçdur vadànyo dhçtimàn ya÷asvã; jitendriyo vçddhasevã nçvãraþ 03,254.012c bhràtà ca ÷iùya÷ ca yudhiùñhirasya; dhanaüjayo nàma patir mamaiùaþ 03,254.013a yo vai na kàmàn na bhayàn na lobhàt; tyajed dharmaü na nç÷aüsaü ca kuryàt 03,254.013c sa eùa vai÷vànaratulyatejàþ; kuntãsutaþ ÷atrusahaþ pramàthã 03,254.014a yaþ sarvadharmàrthavini÷cayaj¤o; bhayàrtànàü bhayahartà manãùã 03,254.014b*1212_01 bandhupriyaþ ÷astrabhçtàü variùñho 03,254.014b*1212_02 mahàhaveùv aprativàryavãryaþ 03,254.014c yasyottamaü råpam àhuþ pçthivyàü; yaü pàõóavàþ parirakùanti sarve 03,254.015a pràõair garãyàüsam anuvrataü vai; sa eùa vãro nakulaþ patir me 03,254.015a*1213_01 **** **** ÷åraþ kçtaj¤o dçóhasauhçda÷ ca 03,254.015a*1213_02 mahàhave ya÷ ca ripupramàthã 03,254.015c yaþ khaógayodhã laghucitrahasto; mahàü÷ ca dhãmàn sahadevo 'dvitãyaþ 03,254.016a yasyàdya karma drakùyase måóhasattva; ÷atakrator và daityasenàsu saükhye 03,254.016c ÷åraþ kçtàstro matimàn manãùã; priyaükaro dharmasutasya ràj¤aþ 03,254.017a ya eùa candràrkasamànatejà; jaghanyajaþ pàõóavànàü priya÷ ca 03,254.017c buddhyà samo yasya naro na vidyate; vaktà tathà satsu vini÷cayaj¤aþ 03,254.018a sa eùa ÷åro nityam amarùaõa÷ ca; dhãmàn pràj¤aþ sahadevaþ patir me 03,254.018c tyajet pràõàn pravi÷ed dhavyavàhaü; na tv evaiùa vyàhared dharmabàhyam 03,254.018e sadà manasvã kùatradharme niviùñaþ; kuntyàþ pràõair iùñatamo nçvãraþ 03,254.019a vi÷ãryantãü nàvam ivàrõavànte; ratnàbhipårõàü makarasya pçùñhe 03,254.019c senàü tavemàü hatasarvayodhàü; vikùobhitàü drakùyasi pàõóuputraiþ 03,254.020a ity ete vai kathitàþ pàõóuputrà; yàüs tvaü mohàd avamanya pravçttaþ 03,254.020c yady etais tvaü mucyase 'riùñadehaþ; punarjanma pràpsyase jãva eva 03,254.021 vai÷aüpàyana uvàca 03,254.021a tataþ pàrthàþ pa¤ca pa¤cendrakalpàs; tyaktvà trastàn prà¤jalãüs tàn padàtãn 03,254.021c rathànãkaü ÷aravarùàndhakàraü; cakruþ kruddhàþ sarvataþ saünigçhya 03,255.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,255.001a saütiùñhata praharata tårõaü viparidhàvata 03,255.001c iti sma saindhavo ràjà codayàm àsa tàn nçpàn 03,255.002a tato ghorataraþ ÷abdo raõe samabhavat tadà 03,255.002c bhãmàrjunayamàn dçùñvà sainyànàü sayudhiùñhiràn 03,255.003a ÷ibisindhutrigartànàü viùàda÷ càpy ajàyata 03,255.003c tàn dçùñvà puruùavyàghràn vyàghràn iva balotkañàn 03,255.004a hemacitrasamutsedhàü sarva÷aikyàyasãü gadàm 03,255.004c pragçhyàbhyadravad bhãmaþ saindhavaü kàlacoditam 03,255.005a tadantaram athàvçtya koñikà÷yo 'bhyahàrayat 03,255.005c mahatà rathavaü÷ena parivàrya vçkodaram 03,255.006a ÷aktitomaranàràcair vãrabàhupracoditaiþ 03,255.006c kãryamàõo 'pi bahubhir na sma bhãmo 'bhyakampata 03,255.007a gajaü tu sagajàrohaü padàtãü÷ ca caturda÷a 03,255.007c jaghàna gadayà bhãmaþ saindhavadhvajinãmukhe 03,255.008a pàrthaþ pa¤ca÷atठ÷åràn pàrvatãyàn mahàrathàn 03,255.008c parãpsamànaþ sauvãraü jaghàna dhvajinãmukhe 03,255.009a ràjà svayaü suvãràõàü pravaràõàü prahàriõàm 03,255.009c nimeùamàtreõa ÷ataü jaghàna samare tadà 03,255.010a dadç÷e nakulas tatra rathàt praskandya khaógadhçk 03,255.010c ÷iràüsi pàdarakùàõàü bãjavat pravapan muhuþ 03,255.011a sahadevas tu saüyàya rathena gajayodhinaþ 03,255.011c pàtayàm àsa nàràcair drumebhya iva barhiõaþ 03,255.012a tatas trigartaþ sadhanur avatãrya mahàrathàt 03,255.012c gadayà caturo vàhàn ràj¤as tasya tadàvadhãt 03,255.013a tam abhyà÷agataü ràjà padàtiü kuntinandanaþ 03,255.013c ardhacandreõa bàõena vivyàdhorasi dharmaràñ 03,255.014a sa bhinnahçdayo vãro vaktràc choõitam udvaman 03,255.014c papàtàbhimukhaþ pàrthaü chinnamåla iva drumaþ 03,255.015a indrasenadvitãyas tu rathàt praskandya dharmaràñ 03,255.015c hatà÷vaþ sahadevasya pratipede mahàratham 03,255.016a nakulaü tv abhisaüdhàya kùemaükaramahàmukhau 03,255.016c ubhàv ubhayatas tãkùõaiþ ÷aravarùair avarùatàm 03,255.017a tau ÷arair abhivarùantau jãmåtàv iva vàrùikau 03,255.017c ekaikena vipàñhena jaghne màdravatãsutaþ 03,255.018a trigartaràjaþ surathas tasyàtha rathadhårgataþ 03,255.018c ratham àkùepayàm àsa gajena gajayànavit 03,255.019a nakulas tv apabhãs tasmàd rathàc carmàsipàõimàn 03,255.019c udbhràntaü sthànam àsthàya tasthau girir ivàcalaþ 03,255.020a surathas taü gajavaraü vadhàya nakulasya tu 03,255.020c preùayàm àsa sakrodham abhyucchritakaraü tataþ 03,255.021a nakulas tasya nàgasya samãpaparivartinaþ 03,255.021c saviùàõaü bhujaü måle khaógena nirakçntata 03,255.022a sa vinadya mahànàdaü gajaþ kaïkaõabhåùaõaþ 03,255.022c patann avàk÷irà bhåmau hastyàrohàn apothayat 03,255.023a sa tat karma mahat kçtvà ÷åro màdravatãsutaþ 03,255.023c bhãmasenarathaü pràpya ÷arma lebhe mahàrathaþ 03,255.024a bhãmas tv àpatato ràj¤aþ koñikà÷yasya saügare 03,255.024c såtasya nudato vàhàn kùureõàpàharac chiraþ 03,255.025a na bubodha hataü såtaü sa ràjà bàhu÷àlinà 03,255.025c tasyà÷và vyadravan saükhye hatasåtàs tatas tataþ 03,255.026a vimukhaü hatasåtaü taü bhãmaþ praharatàü varaþ 03,255.026c jaghàna talayuktena pràsenàbhyetya pàõóavaþ 03,255.026d*1214_01 tadà tu saüpravçtte tu tumule yodhasaükùaye 03,255.026d*1214_02 aïgàrakaþ ku¤jara÷ ca saüjayo guptakas tathà 03,255.026d*1214_03 ÷atruüjayaþ suprabuddho ÷ubhakçd bhramakà api 03,255.026d*1214_04 ÷åraþ paràkuþ kuhako dvàda÷aite mahàrathàþ 03,255.026d*1214_05 subalàþ saindhavà÷ caiva trigartà÷ ca mahàbalàþ 03,255.026d*1214_06 ikùvàkuyodhàþ prabalà rathinaþ saha yad dvipàþ 03,255.026d*1214_07 koñãkçtya ca pàrthaü tu ÷aravarùair avàkiran 03,255.026d*1214_08 arjunas tu tataþ kruddhaþ ÷aravarùaü nihatya ca 03,255.027a dvàda÷ànàü tu sarveùàü sauvãràõàü dhanaüjayaþ 03,255.027c cakarta niùitair bhallair dhanåüùi ca ÷iràüsi ca 03,255.028a ÷ibãn ikùvàkumukhyàü÷ ca trigartàn saindhavàn api 03,255.028c jaghànàtirathaþ saükhye bàõagocaram àgatàn 03,255.029a sàditàþ pratyadç÷yanta bahavaþ savyasàcinà 03,255.029c sapatàkà÷ ca màtaïgàþ sadhvajà÷ ca mahàrathàþ 03,255.030a pracchàdya pçthivãü tasthuþ sarvam àyodhanaü prati 03,255.030c ÷arãràõy a÷iraskàni videhàni ÷iràüsi ca 03,255.031a ÷vagçdhrakaïkakàkolabhàsagomàyuvàyasàþ 03,255.031c atçpyaüs tatra vãràõàü hatànàü màüsa÷oõitaiþ 03,255.031d@026_0001 evaü tãkùõa÷arajvàlair gàõóãvàgnipracoditaiþ 03,255.031d@026_0002 senendhanaü dadàhà÷u saroùaþ pàrthayàjakaþ 03,255.031d@026_0003 cakràõàü patitànàü ca yugànàü ca mahãpate 03,255.031d@026_0004 tåõãràõàü patàkànàü dhvajànàü ca rathaiþ saha 03,255.031d@026_0005 ÷aràõàm anukarùàõàü triveõånàü tathaiva ca 03,255.031d@026_0006 akùàõàm atha yoktràõàü pratodànàü ca rà÷ayaþ 03,255.031d@026_0007 ÷irasàü patitànàü ca kuõóaloùõãùadhàriõàm 03,255.031d@026_0008 bhujànàü mukuñànàü ca hàràõàm aïgadaiþ saha 03,255.031d@026_0009 chattràõàü vyajanànàü ca carmaõàü caiva rà÷ayaþ 03,255.031d@026_0010 chinnànàü kàrmukàõàü ca paññasànàü tathaiva ca 03,255.031d@026_0011 ÷aktãnàm atha khaógànàü daõóànàm atha tomaraiþ 03,255.031d@026_0012 rà÷ayas tatra dç÷yante tatra tatra vi÷àü pate 03,255.031d@026_0013 patitai÷ caiva màtaïgaiþ sayodhaiþ parvatopamaiþ 03,255.031d@026_0014 hayair nipatitaiþ sàrdhaü sàdibhiþ sàyudhais tadà 03,255.031d@026_0015 vipraviùñai rathai÷ caiva nihatai÷ ca padàtibhiþ 03,255.031d@026_0016 agamyaråpà pçthivã màüsa÷oõitakardamà 03,255.032a hateùu teùu vãreùu sindhuràjo jayadrathaþ 03,255.032c vimucya kçùõàü saütrastaþ palàyanaparo 'bhavat 03,255.032d*1215_01 vidràvyamàne sainye tu makarair arõavo yathà 03,255.033a sa tasmin saükule sainye draupadãm avatàrya vai 03,255.033c pràõaprepsur upàdhàvad vanaü yena naràdhamaþ 03,255.034a draupadãü dharmaràjas tu dçùñvà dhaumyapuraskçtàm 03,255.034c màdrãputreõa vãreõa ratham àropayat tadà 03,255.035a tatas tad vidrutaü sainyam apayàte jayadrathe 03,255.035c àdi÷yàdi÷ya nàràcair àjaghàna vçkodaraþ 03,255.036a savyasàcã tu taü dçùñvà palàyantaü jayadratham 03,255.036c vàrayàm àsa nighnantaü bhãmaü saindhavasainikàn 03,255.037 arjuna uvàca 03,255.037a yasyàpacàràt pràpto 'yam asmàn kle÷o duràsadaþ 03,255.037c tam asmin samarodde÷e na pa÷yàmi jayadratham 03,255.038a tam evànviùa bhadraü te kiü te yodhair nipàtitaiþ 03,255.038c anàmiùam idaü karma kathaü và manyate bhavàn 03,255.039 vai÷aüpàyana uvàca 03,255.039a ity ukto bhãmasenas tu guóàke÷ena dhãmatà 03,255.039c yudhiùñhiram abhiprekùya vàgmã vacanam abravãt 03,255.040a hatapravãrà ripavo bhåyiùñhaü vidrutà di÷aþ 03,255.040c gçhãtvà draupadãü ràjan nivartatu bhavàn itaþ 03,255.041a yamàbhyàü saha ràjendra dhaumyena ca mahàtmanà 03,255.041c pràpyà÷ramapadaü ràjan draupadãü parisàntvaya 03,255.042a na hi me mokùyate jãvan måóhaþ saindhavako nçpaþ 03,255.042c pàtàlatalasaüstho 'pi yadi ÷akro 'sya sàrathiþ 03,255.043 yudhiùñhira uvàca 03,255.043a na hantavyo mahàbàho duràtmàpi sa saindhavaþ 03,255.043c duþ÷alàm abhisaüsmçtya gàndhàrãü ca ya÷asvinãm 03,255.044 vai÷aüpàyana uvàca 03,255.044a tac chrutvà draupadã bhãmam uvàca vyàkulendriyà 03,255.044c kupità hrãmatã pràj¤à patã bhãmàrjunàv ubhau 03,255.045a kartavyaü cet priyaü mahyaü vadhyaþ sa puruùàdhamaþ 03,255.045c saindhavàpasadaþ pàpo durmatiþ kulapàüsanaþ 03,255.046a bhàryàbhihartà nirvairo ya÷ ca ràjyaharo ripuþ 03,255.046c yàcamàno 'pi saügràme na sa jãvitum arhati 03,255.047a ity uktau tau naravyàghrau yayatur yatra saindhavaþ 03,255.047c ràjà nivavçte kçùõàm àdàya sapurohitaþ 03,255.048a sa pravi÷yà÷ramapadaü vyapaviddhabçsãghañam 03,255.048c màrkaõóeyàdibhir viprair anukãrõaü dadar÷a ha 03,255.049a draupadãm anu÷ocadbhir bràhmaõais taiþ samàgataiþ 03,255.049c samiyàya mahàpràj¤aþ sabhàryo bhràtçmadhyagaþ 03,255.050a te sma taü mudità dçùñvà punar abhyàgataü nçpam 03,255.050c jitvà tàn sindhusauvãràn draupadãü càhçtàü punaþ 03,255.051a sa taiþ parivçto ràjà tatraivopavive÷a ha 03,255.051c pravive÷à÷ramaü kçùõà yamàbhyàü saha bhàminã 03,255.052a bhãmàrjunàv api ÷rutvà kro÷amàtragataü ripum 03,255.052c svayam a÷vàüs tudantau tau javenaivàbhyadhàvatàm 03,255.053a idam atyadbhutaü càtra cakàra puruùo 'rjunaþ 03,255.053c kro÷amàtragatàn a÷vàn saindhavasya jaghàna yat 03,255.054a sa hi divyàstrasaüpannaþ kçcchrakàle 'py asaübhramaþ 03,255.054c akarod duùkaraü karma ÷arair astrànumantritaiþ 03,255.055a tato 'bhyadhàvatàü vãràv ubhau bhãmadhanaüjayau 03,255.055c hatà÷vaü saindhavaü bhãtam ekaü vyàkulacetasam 03,255.056a saindhavas tu hatàn dçùñvà tathà÷vàn svàn suduþkhitaþ 03,255.056b*1216_01 rathàt praskandya padbhyàü vai palàyanaparo 'bhavat 03,255.056c dçùñvà vikramakarmàõi kurvàõaü ca dhanaüjayam 03,255.056e palàyanakçtotsàhaþ pràdravad yena vai vanam 03,255.057a saindhavaü tvabhisaüprekùya paràkràntaü palàyane 03,255.057c anuyàya mahàbàhuþ phalguno vàkyam abravãt 03,255.058a anena vãryeõa kathaü striyaü pràrthayase balàt 03,255.058c ràjaputra nivartasva na te yuktaü palàyanam 03,255.058e kathaü cànucaràn hitvà ÷atrumadhye palàyase 03,255.059a ity ucyamànaþ pàrthena saindhavo na nyavartata 03,255.059a*1217_01 **** **** arjunena ca dhãmatà 03,255.059a*1217_02 saindhavo 'pi ca pàpàtmà 03,255.059c tiùñha tiùñheti taü bhãmaþ sahasàbhyadravad balã 03,255.059e mà vadhãr iti pàrthas taü dayàvàn abhyabhàùata 03,256.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,256.001a jayadrathas tu saüprekùya bhràtaràv udyatàyudhau 03,256.001c pràdravat tårõam avyagro jãvitepsuþ suduþkhitaþ 03,256.001d*1218_01 salatàbhiþ *saüvçte kirãñaü ratnabhàsvaram 03,256.001d*1218_02 àpe vidravya dhàvantaü nilãyantaü vanàntaram 03,256.001d*1218_03 bhãmasenas tu taü kakùe lãyamànaü bhayàkulam 03,256.001d*1218_04 màrgamàõo 'vatãryà÷u rathàd ratnavibhåùitàt 03,256.002a taü bhãmaseno dhàvantam avatãrya rathàd balã 03,256.002c abhidrutya nijagràha ke÷apakùe 'tyamarùaõaþ 03,256.003a samudyamya ca taü roùàn niùpipeùa mahãtale 03,256.003c gale gçhãtvà ràjànaü tàóayàm àsa caiva ha 03,256.004a punaþ saüjãvamànasya tasyotpatitum icchataþ 03,256.004c padà mårdhni mahàbàhuþ pràharad vilapiùyataþ 03,256.005a tasya jànuü dadau bhãmo jaghne cainam aratninà 03,256.005c sa moham agamad ràjà prahàravarapãóitaþ 03,256.006a viroùaü bhãmasenaü tu vàrayàm àsa phalgunaþ 03,256.006c duþ÷alàyàþ kçte ràjà yat tad àheti kaurava 03,256.007 bhãmasena uvàca 03,256.007a nàyaü pàpasamàcàro matto jãvitum arhati 03,256.007c draupadyàs tadanarhàyàþ parikleùñà naràdhamaþ 03,256.008a kiü nu ÷akyaü mayà kartuü yad ràjà satataü ghçõã 03,256.008c tvaü ca bàli÷ayà buddhyà sadaivàsmàn prabàdhase 03,256.009a evam uktvà sañàs tasya pa¤ca cakre vçkodaraþ 03,256.009c ardhacandreõa bàõena kiü cid abruvatas tadà 03,256.010a vikalpayitvà ràjànaü tataþ pràha vçkodaraþ 03,256.010b*1219_01 taü tathà na viceùñantam abudhvàpa vçkodaraþ 03,256.010c jãvituü cecchase måóha hetuü me gadataþ ÷çõu 03,256.011a dàso 'smãti tvayà vàcyaü saüsatsu ca sabhàsu ca 03,256.011c evaü te jãvitaü dadyàm eùa yuddhajito vidhiþ 03,256.012a evam astv iti taü ràjà kçcchrapràõo jayadrathaþ 03,256.012c provàca puruùavyàghraü bhãmam àhava÷obhinam 03,256.013a tata enaü viceùñantaü baddhvà pàrtho vçkodaraþ 03,256.013c ratham àropayàm àsa visaüj¤aü pàüsuguõñhitam 03,256.014a tatas taü ratham àsthàya bhãmaþ pàrthànugas tadà 03,256.014c abhyetyà÷ramamadhyastham abhyagacchad yudhiùñhiram 03,256.015a dar÷ayàm àsa bhãmas tu tadavasthaü jayadratham 03,256.015c taü ràjà pràhasad dçùñvà mucyatàm iti càbravãt 03,256.016a ràjànaü càbravãd bhãmo draupadyai kathayeti vai 03,256.016c dàsabhàvaü gato hy eùa pàõóånàü pàpacetanaþ 03,256.017a tam uvàca tato jyeùñho bhràtà sapraõayaü vacaþ 03,256.017c mu¤cainam adhamàcàraü pramàõaü yadi te vayam 03,256.018a draupadã càbravãd bhãmam abhiprekùya yudhiùñhiram 03,256.018c dàso 'yaü mucyatàü ràj¤as tvayà pa¤casañaþ kçtaþ 03,256.018d*1220_01 evam uktaþ sa bhãmas tu bhràtrà caiva ca kçùõayà 03,256.018d*1220_02 mumoca taü mahàpàpaü jayadratham acetasam 03,256.018d*1221_01 sa mu[mo]caivam uktas tu bhãmas taü bandhanàt tadà 03,256.019a sa mukto 'bhyetya ràjànam abhivàdya yudhiùñhiram 03,256.019c vavande vihvalo ràjà tàü÷ ca sarvàn munãüs tadà 03,256.020a tam uvàca ghçõã ràjà dharmaputro yudhiùñhiraþ 03,256.020c tathà jayadrathaü dçùñvà gçhãtaü savyasàcinà 03,256.021a adàso gaccha mukto 'si maivaü kàrùãþ punaþ kva cit 03,256.021c strãkàmuka dhig astu tvàü kùudraþ kùudrasahàyavàn 03,256.021e evaüvidhaü hi kaþ kuryàt tvad anyaþ puruùàdhamaþ 03,256.021f*1222_01 karma dharmaviruddhaü vai lokaduùñaü ca durmate 03,256.022a gatasattvam iva j¤àtvà kartàram a÷ubhasya tam 03,256.022c saüprekùya bharata÷reùñhaþ kçpàü cakre naràdhipaþ 03,256.023a dharme te vardhatàü buddhir mà càdharme manaþ kçthàþ 03,256.023c sà÷vaþ sarathapàdàtaþ svasti gaccha jayadratha 03,256.024a evam uktas tu savrãóaü tåùõãü kiü cid avàïmukhaþ 03,256.024c jagàma ràjà duþkhàrto gaïgàdvàràya bhàrata 03,256.025a sa devaü ÷araõaü gatvà viråpàkùam umàpatim 03,256.025b*1223_01 niràhàro jitakrodhaþ pàdàïguùñhàgraviùñhitaþ 03,256.025c tapa÷ cacàra vipulaü tasya prãto vçùadhvajaþ 03,256.026a baliü svayaü pratyagçhõàt prãyamàõas trilocanaþ 03,256.026c varaü càsmai dadau devaþ sa ca jagràha tac chçõu 03,256.027a samastàn sarathàn pa¤ca jayeyaü yudhi pàõóavàn 03,256.027c iti ràjàbravãd devaü neti devas tam abravãt 03,256.028a ajayyàü÷ càpy avadhyàü÷ ca vàrayiùyasi tàn yudhi 03,256.028c çte 'rjunaü mahàbàhuü devair api duràsadam 03,256.028c*1224_01 **** **** naraü nàma sure÷avaram 03,256.028c*1224_02 badaryàü taptatapasaü nàràyaõasahàyakam 03,256.028c*1224_03 ajitaü sarvalokànàü 03,256.028d*1225_01 mama pà÷upatàstreõa guptaü sarvatra sarvadà 03,256.028d@027_0001 mayà dattaü pà÷upataü divyam apratimaü ÷aram 03,256.028d@027_0002 avàpa lokapàlebhyo vajràdãn sa mahà÷aràn 03,256.028d@027_0003 devadevo hy anantàtmà viùõuþ suraguruþ prabhuþ 03,256.028d@027_0004 pradhànapuruùo 'vyakto vi÷vàtmà vi÷vamårtimàn 03,256.028d@027_0005 yugàntakàle saüpràpte kàlàgnir dahate jagat 03,256.028d@027_0006 saparvatàrõavadvãpaü sa÷ailavanakànanam 03,256.028d@027_0007 nirdahan nàgalokàü÷ ca pàtàlatalacàriõaþ 03,256.028d@027_0008 athàntarikùe sumahannànàvarõàþ payodharàþ 03,256.028d@027_0009 ghorasvarà vinadinas taóinmàlàvalambinaþ 03,256.028d@027_0010 samuttiùñhan di÷aþ sarvà vivarùantaþ samantataþ 03,256.028d@027_0011 tato 'gniü nà÷ayàm àsuþ saüvartàgniniyàmakàþ 03,256.028d@027_0012 akùamàtrai÷ ca dhàràbhis tiùñhanty àpårya sarva÷aþ 03,256.028d@027_0013 ekàrõave tadà tasminn upa÷àntacaràcare 03,256.028d@027_0014 naùñacandràrkapavane grahanakùatravarjite 03,256.028d@027_0015 caturyugasahasrànte salilenàplutà mahã 03,256.028d@027_0016 tato nàràyaõàkhyas tu sahasràkùaþ sahasrapàt 03,256.028d@027_0017 sahasra÷ãrùà puruùaþ svaptukàmas tv atãndriyaþ 03,256.028d@027_0018 phañàsahasravikañaü ÷eùaü paryaïkabhoginam 03,256.028d@027_0019 sahasram iva tigmàü÷usaüghàtam amitadyutim 03,256.028d@027_0020 kundenduhàragokùãramçõàlakumudaprabham 03,256.028d@027_0021 tatràsau bhagavàn devaþ svapa¤ jalanidhau tadà 03,256.028d@027_0022 nai÷ena tamasà vyàptàü svàü ràtriü kurute vibhuþ 03,256.028d@027_0023 sattvodrekàt pravçddhas tu ÷ånyaü lokam apa÷yata 03,256.028d@027_0024 imaü codàharanty atra ÷lokaü nàràyaõaü prati 03,256.028d@027_0025 àpo nàràs tattanava ity apàü nàma ÷u÷ruma 03,256.028d@027_0026 ayanaü tena caivàste tena nàràyaõaþ smçtaþ 03,256.028d@027_0027 pradhyànasamakàlaü tu prajàhetoþ sanàtanaþ 03,256.028d@027_0028 dhyàtamàtre tu bhagavannàbhyàü padmaþ samutthitaþ 03,256.028d@027_0029 tata÷ caturmukho brahmà nàbhipadmàd viniþsçtaþ 03,256.028d@027_0030 tatropaviùñaþ sahasà padme lokapitàmahaþ 03,256.028d@027_0031 ÷ånyaü dçùñvà jagat kçtsnaü mànasàn àtmanaþ samàn 03,256.028d@027_0032 tato marãcipramukhàn maharùãn asçjan nava 03,256.028d@027_0033 te 'sçjan sarvabhåtàni trasàni sthàvaràõi ca 03,256.028d@027_0034 yakùaràkùasabhåtàni pi÷àcoragamànuùàn 03,256.028d@027_0035 sçjate brahmamårtis tu rakùate pauruùã tanuþ 03,256.028d@027_0036 raudrãbhàvena ÷amayet tisro 'vasthàþ prajàpateþ 03,256.028d@027_0037 na ÷rutaü te sindhupate viùõor adbhutakarmaõaþ 03,256.028d@027_0038 kathyamànàni munibhir bràhmaõair vedapàragaiþ 03,256.028d@027_0039 jalena samanupràpte sarvataþ pçthivãtale 03,256.028d@027_0040 tadà caikàrõave tasminn ekàkà÷e prabhu÷ caran 03,256.028d@027_0041 ni÷àyàm iva khadyotaþ pràvçñkàle samantataþ 03,256.028d@027_0042 pratiùñhànàya pçthivãü màrgamàõas tadàbhavat 03,256.028d@027_0043 jale nimagnàü gàü dçùñvà coddhartuü manasecchati 03,256.028d@027_0044 kiü nu råpam ahaü kçtvà salilàd uddhare mahãm 03,256.028d@027_0045 evaü saücintya manasà dçùñvà divyena cakùuùà 03,256.028d@027_0046 jalakrãóàbhirucitaü vàràhaü råpam asmarat 03,256.028d@027_0047 kçtvà vàràhavapuùaü vàïmayaü vedasaümitam 03,256.028d@027_0048 da÷ayojanavistãrõam àyataü ÷atayojanam 03,256.028d@027_0049 mahàparvatavarùmàbhaü tãkùõadaüùñraü pradãptimat 03,256.028d@027_0050 mahàmeghaughanirghoùaü nãlajãmåtasaünibham 03,256.028d@027_0051 bhåtvà yaj¤avaràho vai apaþ saüpràvi÷at prabhuþ 03,256.028d@027_0052 daüùñreõaikena coddhçtya sve sthàne nyavi÷an mahãm 03,256.028d@027_0053 punar eva mahàbàhur apårvàü tanum à÷ritaþ 03,256.028d@027_0054 narasya kçtvàrdhatanuü siühasyàrdhatanuü prabhuþ 03,256.028d@027_0055 daityendrasya sabhàü gatvà pàõiü saüspç÷ya pàõinà 03,256.028d@027_0056 daityànàm àdipuruùaþ suràrir ditinandanaþ 03,256.028d@027_0057 dçùñvà càpårvavapuùaü krodhàt saüraktalocanaþ 03,256.028d@027_0058 ÷ålodyatakaraþ sragvã hiraõyaka÷ipus tadà 03,256.028d@027_0059 meghastanitanirghoùo nãlàbhracayasaünibhaþ 03,256.028d@027_0060 devàrir ditijo vãro nçsiühaü samupàdravat 03,256.028d@027_0061 samupetya tatas tãkùõair mçgendreõa balãyasà 03,256.028d@027_0062 nàrasiühena vapuùà dàritaþ karajair bhç÷am 03,256.028d@027_0063 evaü nihatya bhagavàn daityendraü ripughàtinam 03,256.028d@027_0064 bhåyo 'nyaþ puõóarãkàkùaþ prabhur lokahitàya ca 03,256.028d@027_0065 ka÷yapasyàtmajaþ ÷rãmàn adityà garbhadhàritaþ 03,256.028d@027_0066 pårõe varùasahasre tu prasåtà garbham uttamam 03,256.028d@027_0067 durdinàmbhodasadç÷o dãptàkùo vàmanàkçtiþ 03,256.028d@027_0068 daõóã kamaõóaludharaþ ÷rãvatsorasibhåùitaþ 03,256.028d@027_0069 jañã yaj¤opavãtã ca bhagavàn bàlaråpadhçk 03,256.028d@027_0070 yaj¤avàñaü gataþ ÷rãmàn dànavendrasya vai tadà 03,256.028d@027_0071 bçhaspatisahàyo 'sau praviùño balino makhe 03,256.028d@027_0072 taü dçùñvà vàmanatanuü prahçùño balir abravãt 03,256.028d@027_0073 prãto 'smi dar÷ane vipra bråhi tvaü kiü dadàni te 03,256.028d@027_0074 evam uktas tu balinà vàmanaþ pratyuvàca ha 03,256.028d@027_0075 svastãty uktvà baliü devaþ smayamàno 'bhyabhàùata 03,256.028d@027_0076 medinãü dànavapate dehi me vikramatrayam 03,256.028d@027_0077 balir dadau prasannàtmà vipràyàmitatejase 03,256.028d@027_0078 tato divyàdbhutatamaü råpaü vikramato hareþ 03,256.028d@027_0079 vikramais tribhir akùobhyo jahàrà÷u sa medinãm 03,256.028d@027_0080 dadau ÷akràya ca mahãü viùõur devaþ sanàtanaþ 03,256.028d@027_0081 eùa te vàmano nàma pràdurbhàvaþ prakãrtitaþ 03,256.028d@027_0082 tena devàþ pràdur àsan vaiùõavaü cocyate jagat 03,256.028d@027_0083 asatàü nigrahàrthàya dharmasaürakùaõàya ca 03,256.028d@027_0084 avatãrõo manuùyàõàm ajàyata yadukùaye 03,256.028d@027_0085 sa evaü bhagavàn viùõuþ kçùõeti parikãrtyate 03,256.028d@027_0086 anàdyantam ajaü devaü prabhuü lokanamaskçtam 03,256.028d@027_0087 yaü devaü viduùo gànti tasya karmàõi saindhava 03,256.029a yam àhur ajitaü devaü ÷aïkhacakragadàdharam 03,256.029b*1226_01 ÷rãvatsadhàriõaü devaü pãtakau÷eyavàsasam 03,256.029c pradhànaþ so 'straviduùàü tena kçùõena rakùyate 03,256.029d*1227_01 sahàyaþ puõóarãkàkùaþ ÷rãmàn atulavikramaþ 03,256.029d*1227_02 samànasyandane pàrtham àsthàya paravãrahà 03,256.029d*1227_03 na ÷akyate tena jetuü trida÷air api duþsahaþ 03,256.029d*1227_04 kaþ punar mànuùo bhàvo raõe pàrthaü vijeùyati 03,256.029d*1227_05 tam ekaü varjayitvà tu sarvaü yaudhiùñhiraü balam 03,256.029d*1227_06 caturaþ pàõóavàn ràjan dinaikaü jeùyase ripån 03,256.029d*1227_06 vai÷aüpàyana uvàca 03,256.029d*1227_07 ity evam uktvà nçpatiü sarvapàpaharo haraþ 03,256.029d*1227_08 umàpatiþ pa÷upatir yaj¤ahà tripuràrdanaþ 03,256.029d*1227_09 vàmanair vikañaiþ kubjair ugra÷ravaõadar÷anaiþ 03,256.029d*1227_10 vçtaþ pàriùadair ghorair nànàpraharaõodyataiþ 03,256.029d*1227_11 tryambako ràja÷àrdåla bhaganetranipàtanaþ 03,256.029d*1227_12 umàsahàyo bhagavàüs tatraivàntaradhãyata 03,256.029d*1228_01 tasmàt tvaü pàrtharahitàn pàõóavàn vàrayiùyasi 03,256.029d*1228_02 ekadà puruùavyàghra mayà dattaü varaü tava 03,256.030a evam uktas tu nçpatiþ svam eva bhavanaü yayau 03,256.030c pàõóavà÷ ca vane tasmin nyavasan kàmyake tadà 03,257.001 janamejaya uvàca 03,257.001a evaü hçtàyàü kçùõàyàü pràpya kle÷am anuttamam 03,257.001c ata årdhvaü naravyàghràþ kim akurvata pàõóavàþ 03,257.002 vai÷aüpàyana uvàca 03,257.002a evaü kçùõàü mokùayitvà vinirjitya jayadratham 03,257.002c àsàü cakre munigaõair dharmaràjo yudhiùñhiraþ 03,257.003a teùàü madhye maharùãõàü ÷çõvatàm anu÷ocatàm 03,257.003c màrkaõóeyam idaü vàkyam abravãt pàõóunandanaþ 03,257.003d*1229_00 yudhiùñhira uvàca 03,257.003d*1229_01 bhagavan devarùãõàü tvaü khyàto bhåtabhaviùyavit 03,257.003d*1229_02 saü÷ayaü paripçcchàmi chindhi me hçdi saüsthitam 03,257.003d*1230_01 drupadasya sutà hy eùà vedimadhyàt samutthità 03,257.003d*1230_02 ayonijà mahàbhàgà snuùà pàõóor mahàtmanaþ 03,257.004a manye kàla÷ ca balavàn daivaü ca vidhinirmitam 03,257.004c bhavitavyaü ca bhåtànàü yasya nàsti vyatikramaþ 03,257.005a kathaü hi patnãm asmàkaü dharmaj¤àü dharmacàriõãm 03,257.005c saüspç÷ed ãdç÷o bhàvaþ ÷uciü stainyam ivànçtam 03,257.006a na hi pàpaü kçtaü kiü cit karma và ninditaü kva cit 03,257.006c draupadyà bràhmaõeùv eva dharmaþ sucarito mahàn 03,257.007a tàü jahàra balàd ràjà måóhabuddhir jayadrathaþ 03,257.007c tasyàþ saüharaõàt pràptaþ ÷irasaþ ke÷avàpanam 03,257.007e paràjayaü ca saügràme sasahàyaþ samàptavàn 03,257.008a pratyàhçtà tathàsmàbhir hatvà tat saindhavaü balam 03,257.008c tad dàraharaõaü pràptam asmàbhir avitarkitam 03,257.009a duþkha÷ càyaü vane vàso mçgayàyàü ca jãvikà 03,257.009c hiüsà ca mçgajàtãnàü vanaukobhir vanaukasàm 03,257.009e j¤àtibhir vipravàsa÷ ca mithyà vyavasitair ayam 03,257.010a asti nånaü mayà ka÷ cid alpabhàgyataro naraþ 03,257.010c bhavatà dçùñapårvo và ÷rutapårvo 'pi và bhavet 03,258.001 màrkaõóeya uvàca 03,258.001a pràptam apratimaü duþkhaü ràmeõa bharatarùabha 03,258.001b*1231_01 vyasanaü pitç÷okàdi bhàryàyà haraõaü mahat 03,258.001b*1231_02 pitur nide÷àd vasato vane 'sya svargataþ pità 03,258.001c rakùasà jànakã tasya hçtà bhàryà balãyasà 03,258.002a à÷ramàd ràkùasendreõa ràvaõena vihàyasà 03,258.002c màyàm àsthàya tarasà hatvà gçdhraü jañàyuùam 03,258.003a pratyàjahàra tàü ràmaþ sugrãvabalam à÷ritaþ 03,258.003c baddhvà setuü samudrasya dagdhvà laïkàü ÷itaiþ ÷araiþ 03,258.003d*1232_01 tatas taü balavàn ràmo ripuü bhàryàpahàriõam 03,258.003d*1232_02 saha vànarasainyena jaghàna raõamårdhani 03,258.004 yudhiùñhira uvàca 03,258.004a kasmin ràmaþ kule jàtaþ kiüvãryaþ kiüparàkramaþ 03,258.004c ràvaõaþ kasya và putraþ kiü vairaü tasya tena ha 03,258.005a etan me bhagavan sarvaü samyag àkhyàtum arhasi 03,258.005b*1233_01 tvayà pratyakùato dçùñaü yathà sarvam a÷eùataþ 03,258.005c ÷rotum icchàmi caritaü ràmasyàkliùñakarmaõaþ 03,258.006 màrkaõóeya uvàca 03,258.006*1234_01 ÷çõu ràjan purà vçttam itihàsaü puràtanam 03,258.006*1234_02 sabhàryeõa yathà pràptaü duþkhaü ràmeõa bhàrata 03,258.006a ajo nàmàbhavad ràjà mahàn ikùvàkuvaü÷ajaþ 03,258.006c tasya putro da÷arathaþ ÷a÷vat svàdhyàyavठ÷uciþ 03,258.007a abhavaüs tasya catvàraþ putrà dharmàrthakovidàþ 03,258.007c ràmalakùmaõa÷atrughnà bharata÷ ca mahàbalaþ 03,258.008a ràmasya màtà kausalyà kaikeyã bharatasya tu 03,258.008c sutau lakùmaõa÷atrughnau sumitràyàþ paraütapau 03,258.009a videharàjo janakaþ sãtà tasyàtmajà vibho 03,258.009c yàü cakàra svayaü tvaùñà ràmasya mahiùãü priyàm 03,258.010a etad ràmasya te janma sãtàyà÷ ca prakãrtitam 03,258.010c ràvaõasyàpi te janma vyàkhyàsyàmi jane÷vara 03,258.011a pitàmaho ràvaõasya sàkùàd devaþ prajàpatiþ 03,258.011c svayaübhåþ sarvalokànàü prabhuþ sraùñà mahàtapàþ 03,258.012a pulastyo nàma tasyàsãn mànaso dayitaþ sutaþ 03,258.012c tasya vai÷ravaõo nàma gavi putro 'bhavat prabhuþ 03,258.013a pitaraü sa samutsçjya pitàmaham upasthitaþ 03,258.013c tasya kopàt pità ràjan sasarjàtmànam àtmanà 03,258.014a sa jaj¤e vi÷ravà nàma tasyàtmàrdhena vai dvijaþ 03,258.014c pratãkàràya sakrodhas tato vai÷ravaõasya vai 03,258.015a pitàmahas tu prãtàtmà dadau vai÷ravaõasya ha 03,258.015c amaratvaü dhane÷atvaü lokapàlatvam eva ca 03,258.016a ã÷ànena tathà sakhyaü putraü ca nalakåbaram 03,258.016c ràjadhànãnive÷aü ca laïkàü rakùogaõànvitàm 03,258.016d*1235_01 vimànaü puùpakaü nàma kàmagaü ca dadau prabhuþ 03,258.016d*1235_02 yakùàõàm àdhipatyaü ca ràjaràjatvam eva ca 03,259.001 màrkaõóeya uvàca 03,259.001a pulastyasya tu yaþ krodhàd ardhadeho 'bhavan muniþ 03,259.001c vi÷ravà nàma sakrodhaþ sa vai÷ravaõam aikùata 03,259.002a bubudhe taü tu sakrodhaü pitaraü ràkùase÷varaþ 03,259.002c kuberas tatprasàdàrthaü yatate sma sadà nçpa 03,259.003a sa ràjaràjo laïkàyàü nivasan naravàhanaþ 03,259.003c ràkùasãþ pradadau tisraþ pitur vai paricàrikàþ 03,259.004a tàs tadà taü mahàtmànaü saütoùayitum udyatàþ 03,259.004c çùiü bharata÷àrdåla nçttagãtavi÷àradàþ 03,259.005a puùpotkañà ca ràkà ca màlinã ca vi÷àü pate 03,259.005c anyonyaspardhayà ràja¤ ÷reyaskàmàþ sumadhyamàþ 03,259.006a tàsàü sa bhagavàüs tuùño mahàtmà pradadau varàn 03,259.006c lokapàlopamàn putràn ekaikasyà yathepsitàn 03,259.007a puùpotkañàyàü jaj¤àte dvau putrau ràkùase÷varau 03,259.007c kumbhakarõada÷agrãvau balenàpratimau bhuvi 03,259.008a màlinã janayàm àsa putram ekaü vibhãùaõam 03,259.008c ràkàyàü mithunaü jaj¤e kharaþ ÷årpaõakhà tathà 03,259.009a vibhãùaõas tu råpeõa sarvebhyo 'bhyadhiko 'bhavat 03,259.009c sa babhåva mahàbhàgo dharmagoptà kriyàratiþ 03,259.010a da÷agrãvas tu sarveùàü jyeùñho ràkùasapuügavaþ 03,259.010c mahotsàho mahàvãryo mahàsattvaparàkramaþ 03,259.011a kumbhakarõo balenàsãt sarvebhyo 'bhyadhikas tadà 03,259.011c màyàvã raõa÷auõóa÷ ca raudra÷ ca rajanãcaraþ 03,259.012a kharo dhanuùi vikrànto brahmadviñ pi÷ità÷anaþ 03,259.012c siddhavighnakarã càpi raudrà ÷årpaõakhà tathà 03,259.013a sarve vedavidaþ ÷åràþ sarve sucaritavratàþ 03,259.013c åùuþ pitrà saha ratà gandhamàdanaparvate 03,259.014a tato vai÷ravaõaü tatra dadç÷ur naravàhanam 03,259.014c pitrà sàrdhaü samàsãnam çddhyà paramayà yutam 03,259.015a jàtaspardhàs tatas te tu tapase dhçtani÷cayàþ 03,259.015c brahmàõaü toùayàm àsur ghoreõa tapasà tadà 03,259.016a atiùñhad ekapàdena sahasraü parivatsaràn 03,259.016c vàyubhakùo da÷agrãvaþ pa¤càgniþ susamàhitaþ 03,259.017a adhaþ÷àyã kumbhakarõo yatàhàro yatavrataþ 03,259.017c vibhãùaõaþ ÷ãrõaparõam ekam abhyavahàrayat 03,259.018a upavàsaratir dhãmàn sadà japyaparàyaõaþ 03,259.018c tam eva kàlam àtiùñhat tãvraü tapa udàradhãþ 03,259.019a kharaþ ÷årpaõakhà caiva teùàü vai tapyatàü tapaþ 03,259.019c paricaryàü ca rakùàü ca cakratur hçùñamànasau 03,259.019d*1236_01 vibhãùaõada÷agrãvau tepàte uttamaü tapaþ 03,259.019d*1236_02 da÷a varùasahasràõi vàyubhakùau paraütapau 03,259.019d*1236_03 sarake da÷a varùàõi aùña varùàõi sàgare 03,259.019d*1236_04 åùur varùasahasràõi gokarõe 'smiüs tapovane 03,259.019d*1236_05 ceratus tçõaparõàõi mçgaiþ sàrdham ariüdamau 03,259.019d*1236_06 bàdaryàs tv à÷rame ràjan tepàte paramaü tapaþ 03,259.019d*1236_07 àràdhayantau ÷aucena brahmàõaü sutapasvinau 03,259.020a pårõe varùasahasre tu ÷ira÷ chittvà da÷ànanaþ 03,259.020c juhoty agnau duràdharùas tenàtuùyaj jagatprabhuþ 03,259.021a tato brahmà svayaü gatvà tapasas tàn nyavàrayat 03,259.021c pralobhya varadànena sarvàn eva pçthak pçthak 03,259.022 brahmovàca 03,259.022a prãto 'smi vo nivartadhvaü varàn vçõuta putrakàþ 03,259.022c yad yad iùñam çte tv ekam amaratvaü tathàstu tat 03,259.023a yad yad agnau hutaü sarvaü ÷iras te mahad ãpsayà 03,259.023c tathaiva tàni te dehe bhaviùyanti yathepsitam 03,259.024a vairåpyaü ca na te dehe kàmaråpadharas tathà 03,259.024c bhaviùyasi raõe 'rãõàü vijetàsi na saü÷ayaþ 03,259.025 ràvaõa uvàca 03,259.025a gandharvadevàsurato yakùaràkùasatas tathà 03,259.025c sarpakiünarabhåtebhyo na me bhåyàt paràbhavaþ 03,259.026 brahmovàca 03,259.026a ya ete kãrtitàþ sarve na tebhyo 'sti bhayaü tava 03,259.026c çte manuùyàd bhadraü te tathà tad vihitaü mayà 03,259.027 màrkaõóeya uvàca 03,259.027a evam ukto da÷agrãvas tuùñaþ samabhavat tadà 03,259.027c avamene hi durbuddhir manuùyàn puruùàdakaþ 03,259.028a kumbhakarõam athovàca tathaiva prapitàmahaþ 03,259.028b*1237_01 kumbhakarõa mahàbàho varaü varaya suvrata 03,259.028b*1238_01 varaü vçõãùva bhadraü te prãto 'smãti punaþ punaþ 03,259.028c sa vavre mahatãü nidràü tamasà grastacetanaþ 03,259.029a tathà bhaviùyatãty uktvà vibhãùaõam uvàca ha 03,259.029c varaü vçõãùva putra tvaü prãto 'smãti punaþ punaþ 03,259.030 vibhãùaõa uvàca 03,259.030a paramàpadgatasyàpi nàdharme me matir bhavet 03,259.030c a÷ikùitaü ca bhagavan brahmàstraü pratibhàtu me 03,259.031 brahmovàca 03,259.031a yasmàd ràkùasayonau te jàtasyàmitrakar÷ana 03,259.031c nàdharme ramate buddhir amaratvaü dadàmi te 03,259.032 màrkaõóeya uvàca 03,259.032a ràkùasas tu varaü labdhvà da÷agrãvo vi÷àü pate 03,259.032c laïkàyà÷ cyàvayàm àsa yudhi jitvà dhane÷varam 03,259.033a hitvà sa bhagavàül laïkàm àvi÷ad gandhamàdanam 03,259.033c gandharvayakùànugato rakùaþkiüpuruùaiþ saha 03,259.034a vimànaü puùpakaü tasya jahàràkramya ràvaõaþ 03,259.034c ÷a÷àpa taü vai÷ravaõo na tvàm etad vahiùyati 03,259.035a yas tu tvàü samare hantà tam evaitad vahiùyati 03,259.035c avamanya guruü màü ca kùipraü tvaü na bhaviùyasi 03,259.036a vibhãùaõas tu dharmàtmà satàü dharmam anusmaran 03,259.036c anvagacchan mahàràja ÷riyà paramayà yutaþ 03,259.037a tasmai sa bhagavàüs tuùño bhràtà bhràtre dhane÷varaþ 03,259.037c senàpatyaü dadau dhãmàn yakùaràkùasasenayoþ 03,259.038a ràkùasàþ puruùàdà÷ ca pi÷àcà÷ ca mahàbalàþ 03,259.038c sarve sametya ràjànam abhyaùi¤cad da÷ànanam 03,259.039a da÷agrãvas tu daityànàü devànàü ca balotkañaþ 03,259.039c àkramya ratnàny aharat kàmaråpã vihaügamaþ 03,259.040a ràvayàm àsa lokàn yat tasmàd ràvaõa ucyate 03,259.040c da÷agrãvaþ kàmabalo devànàü bhayam àdadhat 03,260.001 màrkaõóeya uvàca 03,260.001a tato brahmarùayaþ siddhà devaràjarùayas tathà 03,260.001c havyavàhaü puraskçtya brahmàõaü ÷araõaü gatàþ 03,260.001d*1239_01 tato devàþ samàgamya sarve ÷akrapurogamàþ 03,260.001d*1239_02 agnau vàkyaü samàdhàya brahmaõe te 'bhyavàdayan 03,260.001d*1239_03 tataþ kç÷ànur bhagavàn bhagavantaü pitàmaham 03,260.001d*1239_04 praõamyovàca loke÷aü kçtà¤jalir idaü vacaþ 03,260.002 agnir uvàca 03,260.002a yaþ sa vi÷ravasaþ putro da÷agrãvo mahàbalaþ 03,260.002c avadhyo varadànena kçto bhagavatà purà 03,260.003a sa bàdhate prajàþ sarvà viprakàrair mahàbalaþ 03,260.003c tato nas tràtu bhagavan nànyas tràtà hi vidyate 03,260.004 brahmovàca 03,260.004a na sa devàsuraiþ ÷akyo yuddhe jetuü vibhàvaso 03,260.004c vihitaü tatra yat kàryam abhitas tasya nigrahe 03,260.005a tadartham avatãrõo 'sau manniyogàc caturbhujaþ 03,260.005c viùõuþ praharatàü ÷reùñhaþ sa karmaitat kariùyati 03,260.006 màrkaõóeya uvàca 03,260.006a pitàmahas tatas teùàü saünidhau vàkyam abravãt 03,260.006c sarvair devagaõaiþ sàrdhaü saübhavadhvaü mahãtale 03,260.007a viùõoþ sahàyàn çkùãùu vànarãùu ca sarva÷aþ 03,260.007c janayadhvaü sutàn vãràn kàmaråpabalànvitàn 03,260.007d*1240_01 te tathoktà bhagavatà tat prati÷rutya ÷àsanam 03,260.007d*1240_02 sasçjur devagandharvàþ putràn vànararåpiõaþ 03,260.008a tato bhàgànubhàgena devagandharvadànavàþ 03,260.008c avatartuü mahãü sarve ra¤jayàm àsur a¤jasà 03,260.008d*1241_01 çùaya÷ ca mahàtmànaþ siddhà÷ ca saha kiünaraiþ 03,260.008d*1241_02 càraõà÷ càsçjan ghoràn vànaràn vanacàriõaþ 03,260.008d*1241_03 te sçùñà bahusàhasrà da÷agrãvavadhe ratàþ 03,260.008d*1241_04 aprameyabalàþ ÷årà vànaràþ kàmaråpiõaþ 03,260.008d*1241_05 yasya devasya yad råpaü veùas teja÷ ca yadvidham 03,260.008d*1241_06 ajàyanta samàs tena tasya tasya sutàs tadà 03,260.009a teùàü samakùaü gandharvãü dundubhãü nàma nàmataþ 03,260.009c ÷a÷àsa varado devo devakàryàrthasiddhaye 03,260.010a pitàmahavacaþ ÷rutvà gandharvã dundubhã tataþ 03,260.010c mantharà mànuùe loke kubjà samabhavat tadà 03,260.011a ÷akraprabhçtaya÷ caiva sarve te surasattamàþ 03,260.011c vànararkùavarastrãùu janayàm àsur àtmajàn 03,260.011e te 'nvavartan pitén sarve ya÷asà ca balena ca 03,260.012a bhettàro giri÷çïgàõàü ÷àlatàla÷ilàyudhàþ 03,260.012c vajrasaühananàþ sarve sarve caughabalàs tathà 03,260.013a kàmavãryadharà÷ caiva sarve yuddhavi÷àradàþ 03,260.013c nàgàyutasamapràõà vàyuvegasamà jave 03,260.013e yatrecchakanivàsà÷ ca ke cid atra vanaukasaþ 03,260.014a evaü vidhàya tat sarvaü bhagavàül lokabhàvanaþ 03,260.014c mantharàü bodhayàm àsa yad yat kàryaü yathà yathà 03,260.015a sà tadvacanam àj¤àya tathà cakre manojavà 03,260.015c ita÷ ceta÷ ca gacchantã vairasaüdhukùaõe ratà 03,261.001 yudhiùñhira uvàca 03,261.001a uktaü bhagavatà janma ràmàdãnàü pçthak pçthak 03,261.001b*1242_01 janmàdi caritaü sarvaü vivàhàdi mayà ÷rutam 03,261.001c prasthànakàraõaü brahma¤ ÷rotum icchàmi kathyatàm 03,261.002a kathaü dà÷arathã vãrau bhràtarau ràmalakùmaõau 03,261.002c prasthàpitau vanaü brahma maithilã ca ya÷asvinã 03,261.003 màrkaõóeya uvàca 03,261.003*1243_01 vçùñir jayanto vijayaþ siddhàrtho ràùñravardhanaþ 03,261.003*1243_02 a÷oko dharmapàla÷ ca sumantra÷ càùñamo 'bhavat 03,261.003*1243_03 eteùñau da÷arathàmàtyàþ 03,261.003a jàtaputro da÷arathaþ prãtimàn abhavan nçpaþ 03,261.003c kriyàratir dharmaparaþ satataü vçddhasevità 03,261.004a krameõa càsya te putrà vyavardhanta mahaujasaþ 03,261.004c vedeùu sarahasyeùu dhanurvede ca pàragàþ 03,261.005a caritabrahmacaryàs te kçtadàrà÷ ca pàrthiva 03,261.005c yadà tadà da÷arathaþ prãtimàn abhavat sukhã 03,261.006a jyeùñho ràmo 'bhavat teùàü ramayàm àsa hi prajàþ 03,261.006c manoharatayà dhãmàn pitur hçdayatoùaõaþ 03,261.007a tataþ sa ràjà matimàn matvàtmànaü vayo 'dhikam 03,261.007c mantrayàm àsa sacivair dharmaj¤ai÷ ca purohitaiþ 03,261.008a abhiùekàya ràmasya yauvaràjyena bhàrata 03,261.008c pràptakàlaü ca te sarve menire mantrisattamàþ 03,261.009a lohitàkùaü mahàbàhuü mattamàtaïgagàminam 03,261.009c dãrghabàhuü mahoraskaü nãlaku¤citamårdhajam 03,261.010a dãpyamànaü ÷riyà vãraü ÷akràd anavamaü bale 03,261.010c pàragaü sarvadharmàõàü bçhaspatisamaü matau 03,261.011a sarvànuraktaprakçtiü sarvavidyàvi÷àradam 03,261.011c jitendriyam amitràõàm api dçùñimanoharam 03,261.012a niyantàram asàdhånàü goptàraü dharmacàriõàm 03,261.012c dhçtimantam anàdhçùyaü jetàram aparàjitam 03,261.013a putraü ràjà da÷arathaþ kausalyànandavardhanam 03,261.013c saüdç÷ya paramàü prãtim agacchat kurunandana 03,261.014a cintayaü÷ ca mahàtejà guõàn ràmasya vãryavàn 03,261.014c abhyabhàùata bhadraü te prãyamàõaþ purohitam 03,261.015a adya puùyo ni÷i brahman puõyaü yogam upaiùyati 03,261.015c saübhàràþ saübhriyantàü me ràma÷ copanimantryatàm 03,261.015d*1244_01 ÷va eùa puùyo bhavità yatra ràmaþ suto mayà 03,261.015d*1244_02 yauvaràjye 'bhiùektavyaþ paurai÷ ca saha mantribhiþ 03,261.016a iti tad ràjavacanaü prati÷rutyàtha mantharà 03,261.016c kaikeyãm abhigamyedaü kàle vacanam abravãt 03,261.017a adya kaikeyi daurbhàgyaü ràj¤à te khyàpitaü mahat 03,261.017c à÷ãviùas tvàü saükruddha÷ caõóo da÷ati durbhage 03,261.018a subhagà khalu kausalyà yasyàþ putro 'bhiùekùyate 03,261.018c kuto hi tava saubhàgyaü yasyàþ putro na ràjyabhàk 03,261.019a sà tad vacanam àj¤àya sarvàbharaõabhåùità 03,261.019c vedãvilagnamadhyeva bibhratã råpam uttamam 03,261.020a vivikte patim àsàdya hasantãva ÷ucismità 03,261.020c praõayaü vya¤jayantãva madhuraü vàkyam abravãt 03,261.021a satyapratij¤a yan me tvaü kàmam ekaü nisçùñavàn 03,261.021c upàkuruùva tad ràjaüs tasmàn mucyasva saükañàt 03,261.022 ràjovàca 03,261.022a varaü dadàni te hanta tad gçhàõa yad icchasi 03,261.022c avadhyo vadhyatàü ko 'dya vadhyaþ ko 'dya vimucyatàm 03,261.023a dhanaü dadàni kasyàdya hriyatàü kasya và punaþ 03,261.023c bràhmaõasvàd ihànyatra yat kiü cid vittam asti me 03,261.023d*1245_01 pçthivyàü ràjaràjo 'smi càturvarõyasya rakùità 03,261.023d*1245_02 yas te 'bhilaùitaþ kàmo bråhi kalyàõi màciram 03,261.024 màrkaõóeya uvàca 03,261.024a sà tad vacanam àj¤àya parigçhya naràdhipam 03,261.024c àtmano balam àj¤àya tata enam uvàca ha 03,261.025a àbhiùecanikaü yat te ràmàrtham upakalpitam 03,261.025c bharatas tad avàpnotu vanaü gacchatu ràghavaþ 03,261.025d*1246_01 nava pa¤ca ca varùàõi daõóakàraõyam à÷ritaþ 03,261.025d*1246_02 cãràjinajañàdhàrã ràmo vasatu tàpasaþ 03,261.026a sa tad ràjà vacaþ ÷rutvà vipriyaü dàruõodayam 03,261.026c duþkhàrto bharata÷reùñha na kiü cid vyàjahàra ha 03,261.027a tatas tathoktaü pitaraü ràmo vij¤àya vãryavàn 03,261.027c vanaü pratasthe dharmàtmà ràjà satyo bhavatv iti 03,261.028a tam anvagacchal lakùmãvàn dhanuùmàül lakùmaõas tadà 03,261.028c sãtà ca bhàryà bhadraü te vaidehã janakàtmajà 03,261.029a tato vanaü gate ràme ràjà da÷arathas tadà 03,261.029c samayujyata dehasya kàlaparyàyadharmaõà 03,261.030a ràmaü tu gatam àj¤àya ràjànaü ca tathàgatam 03,261.030c ànàyya bharataü devã kaikeyã vàkyam abravãt 03,261.031a gato da÷arathaþ svargaü vanasthau ràmalakùmaõau 03,261.031c gçhàõa ràjyaü vipulaü kùemaü nihatakaõñakam 03,261.032a tàm uvàca sa dharmàtmà nç÷aüsaü bata te kçtam 03,261.032c patiü hatvà kulaü cedam utsàdya dhanalubdhayà 03,261.033a aya÷aþ pàtayitvà me mårdhni tvaü kulapàüsane 03,261.033c sakàmà bhava me màtar ity uktvà praruroda ha 03,261.034a sa càritraü vi÷odhyàtha sarvaprakçtisaünidhau 03,261.034b*1247_01 saüskçtya pitaraü vçttaü bharato dharmavatsalaþ 03,261.034c anvayàd bhràtaraü ràmaü vinivartanalàlasaþ 03,261.035a kausalyàü ca sumitràü ca kaikeyãü ca suduþkhitaþ 03,261.035c agre prasthàpya yànaiþ sa ÷atrughnasahito yayau 03,261.036a vasiùñhavàmadevàbhyàü viprai÷ cànyaiþ sahasra÷aþ 03,261.036c paurajànapadaiþ sàrdhaü ràmànayanakàïkùayà 03,261.037a dadar÷a citrakåñasthaü sa ràmaü sahalakùmaõam 03,261.037b*1249_01 sa ràmo bharataü dçùñvà ÷rutvà svargagatiü pituþ 03,261.037b*1249_02 kçtvà tasyodakaü samyag uvàca bhràtaraü priyam 03,261.037b*1249_03 gaccha tàta prajà rakùa satyaü rakùàmy ahaü pituþ 03,261.037c tàpasànàm alaükàraü dhàrayantaü dhanurdharam 03,261.037d*1248_01 uvàca prà¤jalir bhåtvà praõipatya raghåttamam 03,261.037d*1248_02 ÷a÷aüsa maraõaü ràj¤aþ so 'nàthàü÷ caiva ko÷alàn 03,261.037d*1248_03 nàtha tvaü pratipadyasva svaràjyam iti coktavàn 03,261.037d*1248_04 tasya tad vacanaü ÷rutvà ràmaþ paramaduþkhitaþ 03,261.037d*1248_05 cakàra devakalpasya pituþ snàtvodakakriyàm 03,261.037d*1248_06 abravãc ca tadà ràmo bharataü bhràtçvatsalam 03,261.037d*1248_07 pàduke me bhaviùyete ràjyagopte paraütapa 03,261.037d*1248_08 evam astv iti taü pràha bharataþ praõatas tadà 03,261.038a visarjitaþ sa ràmeõa pitur vacanakàriõà 03,261.038c nandigràme 'karod ràjyaü puraskçtyàsya pàduke 03,261.039a ràmas tu punar à÷aïkya paurajànapadàgamam 03,261.039c pravive÷a mahàraõyaü ÷arabhaïgà÷ramaü prati 03,261.040a satkçtya ÷arabhaïgaü sa daõóakàraõyam à÷ritaþ 03,261.040c nadãü godàvarãü ramyàm à÷ritya nyavasat tadà 03,261.041a vasatas tasya ràmasya tataþ ÷årpaõakhàkçtam 03,261.041c khareõàsãn mahad vairaü janasthànanivàsinà 03,261.042a rakùàrthaü tàpasànàü ca ràghavo dharmavatsalaþ 03,261.042c caturda÷a sahasràõi jaghàna bhuvi rakùasàm 03,261.043a dåùaõaü ca kharaü caiva nihatya sumahàbalau 03,261.043c cakre kùemaü punar dhãmàn dharmàraõyaü sa ràghavaþ 03,261.043d*1250_01 tena ÷årpaõakhà dçùñvà sahasràõi caturda÷a 03,261.043d*1250_02 hatàni yudhi ràmeõa ÷arais tãkùõaiþ padàtinà 03,261.044a hateùu teùu rakùaþsu tataþ ÷årpaõakhà punaþ 03,261.044c yayau nikçttanàsoùñhã laïkàü bhràtur nive÷anam 03,261.045a tato ràvaõam abhyetya ràkùasã duþkhamårchità 03,261.045c papàta pàdayor bhràtuþ saü÷uùkarudhirànanà 03,261.046a tàü tathà vikçtàü dçùñvà ràvaõaþ krodhamårchitaþ 03,261.046c utpapàtàsanàt kruddho dantair dantàn upaspç÷an 03,261.047a svàn amàtyàn visçjyàtha vivikte tàm uvàca saþ 03,261.047c kenàsy evaü kçtà bhadre màm acintyàvamanya ca 03,261.048a kaþ ÷ålaü tãkùõam àsàdya sarvagàtrair niùevate 03,261.048c kaþ ÷irasy agnim àdàya vi÷vastaþ svapate sukham 03,261.049a à÷ãviùaü ghorataraü pàdena spç÷atãha kaþ 03,261.049c siühaü kesariõaü ka÷ ca daüùñràsu spç÷ya tiùñhati 03,261.050a ity evaü bruvatas tasya srotobhyas tejaso 'rciùaþ 03,261.050c ni÷cerur dahyato ràtrau vçkùasyeva svarandhrataþ 03,261.051a tasya tat sarvam àcakhyau bhaginã ràmavikramam 03,261.051c kharadåùaõasaüyuktaü ràkùasànàü paràbhavam 03,261.051d*1251_01 tato j¤àtivadhaü ÷rutvà ràvaõaþ kàlanoditaþ 03,261.051d*1251_02 ràmasya vadham àkàïkùan màrãcaü manasàgamat 03,261.052a sa ni÷citya tataþ kçtyaü svasàram upasàntvya ca 03,261.052c årdhvam àcakrame ràjà vidhàya nagare vidhim 03,261.053a trikåñaü samatikramya kàlaparvatam eva ca 03,261.053c dadar÷a makaràvàsaü gambhãrodaü mahodadhim 03,261.054a tam atãtyàtha gokarõam abhyagacchad da÷ànanaþ 03,261.054c dayitaü sthànam avyagraü ÷ålapàõer mahàtmanaþ 03,261.055a tatràbhyagacchan màrãcaü pårvàmàtyaü da÷ànanaþ 03,261.055c purà ràmabhayàd eva tàpasyaü samupà÷ritam 03,262.001 màrkaõóeya uvàca 03,262.001a màrãcas tv atha saübhrànto dçùñvà ràvaõam àgatam 03,262.001c påjayàm àsa satkàraiþ phalamålàdibhis tathà 03,262.002a vi÷ràntaü cainam àsãnam anvàsãnaþ sa ràkùasaþ 03,262.002c uvàca pra÷ritaü vàkyaü vàkyaj¤o vàkyakovidam 03,262.003a na te prakçtimàn varõaþ kaccit kùemaü pure tava 03,262.003c kaccit prakçtayaþ sarvà bhajante tvàü yathà purà 03,262.004a kim ihàgamane càpi kàryaü te ràkùase÷vara 03,262.004c kçtam ity eva tad viddhi yady api syàt suduùkaram 03,262.005a ÷a÷aüsa ràvaõas tasmai tat sarvaü ràmaceùñitam 03,262.005b*1252_01 samàsenaiva kàryàõi krodhamarùasamanvitaþ 03,262.005c màrãcas tv abravãc chrutvà samàsenaiva ràvaõam 03,262.006a alaü te ràmam àsàdya vãryaj¤o hy asmi tasya vai 03,262.006c bàõavegaü hi kas tasya ÷aktaþ soóhuü mahàtmanaþ 03,262.007a pravrajyàyàü hi me hetuþ sa eva puruùarùabhaþ 03,262.007c vinà÷amukham etat te kenàkhyàtaü duràtmanà 03,262.008a tam uvàcàtha sakrodho ràvaõaþ paribhartsayan 03,262.008c akurvato 'smadvacanaü syàn mçtyur api te dhruvam 03,262.009a màrãca÷ cintayàm àsa vi÷iùñàn maraõaü varam 03,262.009c ava÷yaü maraõe pràpte kariùyàmy asya yan matam 03,262.010a tatas taü pratyuvàcàtha màrãco ràkùase÷varam 03,262.010c kiü te sàhyaü mayà kàryaü kariùyàmy ava÷o 'pi tat 03,262.011a tam abravãd da÷agrãvo gaccha sãtàü pralobhaya 03,262.011c ratna÷çïgo mçgo bhåtvà ratnacitratanåruhaþ 03,262.012a dhruvaü sãtà samàlakùya tvàü ràmaü codayiùyati 03,262.012c apakrànte ca kàkutsthe sãtà va÷yà bhaviùyati 03,262.013a tàm àdàyàpaneùyàmi tataþ sa na bhaviùyati 03,262.013c bhàryàviyogàd durbuddhir etat sàhyaü kuruùva me 03,262.014a ity evam ukto màrãcaþ kçtvodakam athàtmanaþ 03,262.014c ràvaõaü purato yàntam anvagacchat suduþkhitaþ 03,262.015a tatas tasyà÷ramaü gatvà ràmasyàkliùñakarmaõaþ 03,262.015c cakratus tat tathà sarvam ubhau yat pårvamantritam 03,262.016a ràvaõas tu yatir bhåtvà muõóaþ kuõóã tridaõóadhçk 03,262.016c mçga÷ ca bhåtvà màrãcas taü de÷am upajagmatuþ 03,262.017a dar÷ayàm àsa vaidehãü màrãco mçgaråpadhçk 03,262.017c codayàm àsa tasyàrthe sà ràmaü vidhicodità 03,262.018a ràmas tasyàþ priyaü kurvan dhanur àdàya satvaraþ 03,262.018c rakùàrthe lakùmaõaü nyasya prayayau mçgalipsayà 03,262.019a sa dhanvã baddhatåõãraþ khaógagodhàïgulitravàn 03,262.019c anvadhàvan mçgaü ràmo rudras tàràmçgaü yathà 03,262.020a so 'ntarhitaþ punas tasya dar÷anaü ràkùaso vrajan 03,262.020c cakarùa mahad adhvànaü ràmas taü bubudhe tataþ 03,262.021a ni÷àcaraü viditvà taü ràghavaþ pratibhànavàn 03,262.021c amoghaü ÷aram àdàya jaghàna mçgaråpiõam 03,262.022a sa ràmabàõàbhihataþ kçtvà ràmasvaraü tadà 03,262.022c hà sãte lakùmaõety evaü cukro÷àrtasvareõa ha 03,262.023a ÷u÷ràva tasya vaidehã tatas tàü karuõàü giram 03,262.023c sà pràdravad yataþ ÷abdas tàm uvàcàtha lakùmaõaþ 03,262.024a alaü te ÷aïkayà bhãru ko ràmaü viùahiùyati 03,262.024c muhårtàd drakùyase ràmam àgataü taü ÷ucismite 03,262.025a ity uktvà sà prarudatã parya÷aïkata devaram 03,262.025c hatà vai strãsvabhàvena ÷uddhacàritrabhåùaõam 03,262.026a sà taü paruùam àrabdhà vaktuü sàdhvã pativratà 03,262.026c naiùa kàlo bhaven måóha yaü tvaü pràrthayase hçdà 03,262.027a apy ahaü ÷astram àdàya hanyàm àtmànam àtmanà 03,262.027c pateyaü giri÷çïgàd và vi÷eyaü và hutà÷anam 03,262.027d*1253_01 pibeyaü và viùaü ghoraü tyajàmy àtmànam adya vai 03,262.028a ràmaü bhartàram utsçjya na tv ahaü tvàü kathaü cana 03,262.028c nihãnam upatiùñheyaü ÷àrdålã kroùñukaü yathà 03,262.029a etàdç÷aü vacaþ ÷rutvà lakùmaõaþ priyaràghavaþ 03,262.029c pidhàya karõau sadvçttaþ prasthito yena ràghavaþ 03,262.029e sa ràmasya padaü gçhya prasasàra dhanurdharaþ 03,262.029f*1254_01 avekùamàõo vaidehãü prayayau lakùmaõas tadà 03,262.030a etasminn antare rakùo ràvaõaþ pratyadç÷yata 03,262.030c abhavyo bhavyaråpeõa bhasmacchanna ivànalaþ 03,262.030e yativeùapraticchanno jihãrùus tàm aninditàm 03,262.030f*1255_01 upàgacchat sa vaidehãü ràvaõaþ pàpani÷cayaþ 03,262.031a sà tam àlakùya saüpràptaü dharmaj¤à janakàtmajà 03,262.031c nimantrayàm àsa tadà phalamålà÷anàdibhiþ 03,262.032a avamanya sa tat sarvaü svaråpaü pratipadya ca 03,262.032c sàntvayàm àsa vaidehãm iti ràkùasapuügavaþ 03,262.033a sãte ràkùasaràjo 'haü ràvaõo nàma vi÷rutaþ 03,262.033c mama laïkà purã nàmnà ramyà pàre mahodadheþ 03,262.034a tatra tvaü varanàrãùu ÷obhiùyasi mayà saha 03,262.034c bhàryà me bhava su÷roõi tàpasaü tyaja ràghavam 03,262.035a evamàdãni vàkyàni ÷rutvà sãtàtha jànakã 03,262.035c pidhàya karõau su÷roõã maivam ity abravãd vacaþ 03,262.036a prapated dyauþ sanakùatrà pçthivã ÷akalãbhavet 03,262.036b*1256_01 ÷uùyet toyanidhau toyaü candraþ ÷ãtàü÷utàü tyajet 03,262.036b*1256_02 uùõàü÷utvam atho jahyàd àdityo vahnir uùõatàm 03,262.036c ÷aityam agnir iyàn nàhaü tyajeyaü raghunandanam 03,262.037a kathaü hi bhinnakarañaü padminaü vanagocaram 03,262.037c upasthàya mahànàgaü kareõuþ såkaraü spç÷et 03,262.038a kathaü hi pãtvà màdhvãkaü pãtvà ca madhumàdhavãm 03,262.038c lobhaü sauvãrake kuryàn nàrã kà cid iti smare 03,262.039a iti sà taü samàbhàùya pravive÷à÷ramaü punaþ 03,262.039b*1257_01 krodhàt prasphuramàõauùñhã vidhunvànà karau muhuþ 03,262.039c tàm anudrutya su÷roõãü ràvaõaþ pratyaùedhayat 03,262.040a bhartsayitvà tu råkùeõa svareõa gatacetanàm 03,262.040c mårdhajeùu nijagràha kham upàcakrame tataþ 03,262.041a tàü dadar÷a tadà gçdhro jañàyur girigocaraþ 03,262.041c rudatãü ràma ràmeti hriyamàõàü tapasvinãm 03,263.001 màrkaõóeya uvàca 03,263.001a sakhà da÷arathasyàsãj jañàyur aruõàtmajaþ 03,263.001c gçdhraràjo mahàvãryaþ saüpàtir yasya sodaraþ 03,263.002a sa dadar÷a tadà sãtàü ràvaõàïkagatàü snuùàm 03,263.002c krodhàd abhyadravat pakùã ràvaõaü ràkùase÷varam 03,263.003a athainam abravãd gçdhro mu¤ca mu¤ceti maithilãm 03,263.003c dhriyamàõe mayi kathaü hariùyasi ni÷àcara 03,263.003e na hi me mokùyase jãvan yadi notsçjase vadhåm 03,263.004a uktvaivaü ràkùasendraü taü cakarta nakharair bhç÷am 03,263.004c pakùatuõóaprahàrai÷ ca bahu÷o jarjarãkçtaþ 03,263.004e cakùàra rudhiraü bhåri giriþ prasravaõair iva 03,263.005a sa vadhyamàno gçdhreõa ràmapriyahitaiùiõà 03,263.005b*1258_01 abhidudràva saükruddhaþ patagendraü da÷ànanaþ 03,263.005c khaógam àdàya ciccheda bhujau tasya patatriõaþ 03,263.006a nihatya gçdhraràjaü sa chinnàbhra÷ikharopamam 03,263.006c årdhvam àcakrame sãtàü gçhãtvàïkena ràkùasaþ 03,263.007a yatra yatra tu vaidehã pa÷yaty à÷ramamaõóalam 03,263.007c saro và saritaü vàpi tatra mu¤cati bhåùaõam 03,263.008a sà dadar÷a giriprasthe pa¤ca vànarapuügavàn 03,263.008c tatra vàso mahad divyam utsasarja manasvinã 03,263.009a tat teùàü vànarendràõàü papàta pavanoddhutam 03,263.009c madhye supãtaü pa¤cànàü vidyun meghàntare yathà 03,263.009d*1259_01 atha laïke÷varo mànã samuttãrya mahodadhim 03,263.009d*1259_02 sãtàü nive÷ayàm àsa bhavane nandanopame 03,263.009d*1260_01 acireõàticakràma khecaraþ khe carann iva 03,263.009d*1260_02 dadar÷àtha purãü ramyàü bahudvàràü manoramàm 03,263.009d*1260_03 pràkàravaprasaübàdhàü nirmitàü vi÷vakarmaõà 03,263.009d*1260_04 pravive÷a purãü laïkàü sasãto ràkùase÷varaþ 03,263.009d*1261_01 evaü hçtvà ràmapatnãü ràvaõo 'gàt svakàü purãm 03,263.010a evaü hçtàyàü vaidehyàü ràmo hatvà mahàmçgam 03,263.010c nivçtto dadç÷e dhãmàn bhràtaraü lakùmaõaü tadà 03,263.011a katham utsçjya vaidehãü vane ràkùasasevite 03,263.011c ity evaü bhràtaraü dçùñvà pràpto 'sãti vyagarhayat 03,263.012a mçgaråpadhareõàtha rakùasà so 'pakarùaõam 03,263.012c bhràtur àgamanaü caiva cintayan paryatapyata 03,263.013a garhayann eva ràmas tu tvaritas taü samàsadat 03,263.013c api jãvati vaidehã neti pa÷yàmi lakùmaõa 03,263.014a tasya tat sarvam àcakhyau sãtàyà lakùmaõo vacaþ 03,263.014c yad uktavaty asadç÷aü vaidehã pa÷cimaü vacaþ 03,263.015a dahyamànena tu hçdà ràmo 'bhyapatad à÷ramam 03,263.015c sa dadar÷a tadà gçdhraü nihataü parvatopamam 03,263.016a ràkùasaü ÷aïkamànas tu vikçùya balavad dhanuþ 03,263.016c abhyadhàvata kàkutsthas tatas taü sahalakùmaõaþ 03,263.017a sa tàv uvàca tejasvã sahitau ràmalakùmaõau 03,263.017c gçdhraràjo 'smi bhadraü vàü sakhà da÷arathasya ha 03,263.018a tasya tad vacanaü ÷rutvà saügçhya dhanuùã ÷ubhe 03,263.018c ko 'yaü pitaram asmàkaü nàmnàhety åcatu÷ ca tau 03,263.019a tato dadç÷atus tau taü chinnapakùadvayaü tathà 03,263.019c tayoþ ÷a÷aüsa gçdhras tu sãtàrthe ràvaõàd vadham 03,263.020a apçcchad ràghavo gçdhraü ràvaõaþ kàü di÷aü gataþ 03,263.020c tasya gçdhraþ ÷iraþkampair àcacakùe mamàra ca 03,263.021a dakùiõàm iti kàkutstho viditvàsya tad iïgitam 03,263.021c saüskàraü lambhayàm àsa sakhàyaü påjayan pituþ 03,263.021d*1262_01 aho dhanyaþ subhàgyo 'sau jañàyur iti bhàratãm 03,263.021d*1262_02 divi ÷çõvan gataþ siddhiü siddhànàm api durlabhàm 03,263.022a tato dçùñvà÷ramapadaü vyapaviddhabçsãghañam 03,263.022c vidhvastakala÷aü ÷ånyaü gomàyubalasevitam 03,263.023a duþkha÷okasamàviùñau vaidehãharaõàrditau 03,263.023c jagmatur daõóakàraõyaü dakùiõena paraütapau 03,263.024a vane mahati tasmiüs tu ràmaþ saumitriõà saha 03,263.024c dadar÷a mçgayåthàni dravamàõàni sarva÷aþ 03,263.024e ÷abdaü ca ghoraü sattvànàü dàvàgner iva vardhataþ 03,263.025a apa÷yetàü muhårtàc ca kabandhaü ghoradar÷anam 03,263.025c meghaparvatasaükà÷aü ÷àlaskandhaü mahàbhujam 03,263.025e urogatavi÷àlàkùaü mahodaramahàmukham 03,263.026a yadçcchayàtha tad rakùaþ kare jagràha lakùmaõam 03,263.026c viùàdam agamat sadyaþ saumitrir atha bhàrata 03,263.027a sa ràmam abhisaüprekùya kçùyate yena tanmukham 03,263.027c viùaõõa÷ càbravãd ràmaü pa÷yàvasthàm imàü mama 03,263.028a haraõaü caiva vaidehyà mama càyam upaplavaþ 03,263.028c ràjyabhraü÷a÷ ca bhavatas tàtasya maraõaü tathà 03,263.029a nàhaü tvàü saha vaidehyà sametaü kosalàgatam 03,263.029c drakùyàmi pçthivãràjye pitçpaitàmahe sthitam 03,263.030a drakùyanty àryasya dhanyà ye ku÷alàja÷amãlavaiþ 03,263.030c abhiùiktasya vadanaü somaü sàbhralavaü yathà 03,263.031a evaü bahuvidhaü dhãmàn vilalàpa sa lakùmaõaþ 03,263.031c tam uvàcàtha kàkutsthaþ saübhrameùv apy asaübhramaþ 03,263.032a mà viùãda naravyàghra naiùa ka÷ cin mayi sthite 03,263.032b*1263_01 ÷akto dharùayituü vãra sumitrànandivardhana 03,263.032c chindhy asya dakùiõaü bàhuü chinnaþ savyo mayà bhujaþ 03,263.033a ity evaü vadatà tasya bhujo ràmeõa pàtitaþ 03,263.033c khaógena bhç÷atãkùõena nikçttas tilakàõóavat 03,263.034a tato 'sya dakùiõaü bàhuü khaógenàjaghnivàn balã 03,263.034c saumitrir api saüprekùya bhràtaraü ràghavaü sthitam 03,263.035a punar abhyàhanat pàr÷ve tad rakùo lakùmaõo bhç÷am 03,263.035c gatàsur apatad bhåmau kabandhaþ sumahàüs tataþ 03,263.036a tasya dehàd viniþsçtya puruùo divyadar÷anaþ 03,263.036c dadç÷e divam àsthàya divi sårya iva jvalan 03,263.037a papraccha ràmas taü vàgmã kas tvaü prabråhi pçcchataþ 03,263.037c kàmayà kim idaü citram à÷caryaü pratibhàti me 03,263.038a tasyàcacakùe gandharvo vi÷vàvasur ahaü nçpa 03,263.038c pràpto brahmànu÷àpena yoniü ràkùasasevitàm 03,263.039a ràvaõena hçtà sãtà ràj¤à laïkànivàsinà 03,263.039c sugrãvam abhigacchasva sa te sàhyaü kariùyati 03,263.040a eùà pampà ÷ivajalà haüsakàraõóavàyutà 03,263.040c ç÷yamåkasya ÷ailasya saünikarùe tañàkinã 03,263.041a saüvasaty atra sugrãva÷ caturbhiþ sacivaiþ saha 03,263.041c bhràtà vànararàjasya vàlino hemamàlinaþ 03,263.041d*1264_01 tena tvaü saha saügamya duþkhamålaü nivedaya 03,263.041d*1264_02 samàna÷ãlo bhavataþ sàhàyaü sa kariùyati 03,263.042a etàvac chakyam asmàbhir vaktuü draùñàsi jànakãm 03,263.042c dhruvaü vànararàjasya vidito ràvaõàlayaþ 03,263.043a ity uktvàntarhito divyaþ puruùaþ sa mahàprabhaþ 03,263.043c vismayaü jagmatu÷ cobhau tau vãrau ràmalakùmaõau 03,264.001 màrkaõóeya uvàca 03,264.001a tato 'vidåre nalinãü prabhåtakamalotpalàm 03,264.001c sãtàharaõaduþkhàrtaþ pampàü ràmaþ samàsadat 03,264.002a màrutena su÷ãtena sukhenàmçtagandhinà 03,264.002c sevyamàno vane tasmi¤ jagàma manasà priyàm 03,264.003a vilalàpa sa ràjendras tatra kàntàm anusmaran 03,264.003c kàmabàõàbhisaütaptaþ saumitris tam athàbravãt 03,264.004a na tvàm evaüvidho bhàvaþ spraùñum arhati mànada 03,264.004c àtmavantam iva vyàdhiþ puruùaü vçddha÷ãlinam 03,264.005a pravçttir upalabdhà te vaidehyà ràvaõasya ca 03,264.005c tàü tvaü puruùakàreõa buddhyà caivopapàdaya 03,264.006a abhigacchàva sugrãvaü ÷ailasthaü haripuügavam 03,264.006c mayi ÷iùye ca bhçtye ca sahàye ca samà÷vasa 03,264.007a evaü bahuvidhair vàkyair lakùmaõena sa ràghavaþ 03,264.007c uktaþ prakçtim àpede kàrye cànantaro 'bhavat 03,264.008a niùevya vàri pampàyàs tarpayitvà pitén api 03,264.008c pratasthatur ubhau vãrau bhràtarau ràmalakùmaõau 03,264.009a tàv ç÷yamåkam abhyetya bahumålaphalaü girim 03,264.009c giryagre vànaràn pa¤ca vãrau dadç÷atus tadà 03,264.010a sugrãvaþ preùayàm àsa sacivaü vànaraü tayoþ 03,264.010c buddhimantaü hanåmantaü himavantam iva sthitam 03,264.011a tena saübhàùya pårvaü tau sugrãvam abhijagmatuþ 03,264.011c sakhyaü vànararàjena cakre ràmas tato nçpa 03,264.011d*1265_01 tataþ sãtàü hçtàü ÷rutvà sugrãvo vàlinà kçtam 03,264.011d*1265_02 duþkham àkhyàtavàn sarvaü ràmàyàmitatejase 03,264.012a tad vàso dar÷ayàm àsus tasya kàrye nivedite 03,264.012c vànaràõàü tu yat sãtà hriyamàõàbhyavàsçjat 03,264.013a tat pratyayakaraü labdhvà sugrãvaü plavagàdhipam 03,264.013c pçthivyàü vànarai÷varye svayaü ràmo 'bhyaùecayat 03,264.014a pratijaj¤e ca kàkutsthaþ samare vàlino vadham 03,264.014c sugrãva÷ càpi vaidehyàþ punar ànayanaü nçpa 03,264.015a ity uktvà samayaü kçtvà vi÷vàsya ca parasparam 03,264.015c abhyetya sarve kiùkindhàü tasthur yuddhàbhikàïkùiõaþ 03,264.016a sugrãvaþ pràpya kiùkindhàü nanàdaughanibhasvanaþ 03,264.016c nàsya tan mamçùe vàlã taü tàrà pratyaùedhayat 03,264.017a yathà nadati sugrãvo balavàn eùa vànaraþ 03,264.017c manye cà÷rayavàn pràpto na tvaü nirgantum arhasi 03,264.018a hemamàlã tato vàlã tàràü tàràdhipànanàm 03,264.018c provàca vacanaü vàgmã tàü vànarapatiþ patiþ 03,264.019a sarvabhåtarutaj¤à tvaü pa÷ya buddhyà samanvità 03,264.019c kenàpà÷rayavàn pràpto mamaiùa bhràtçgandhikaþ 03,264.020a cintayitvà muhårtaü tu tàrà tàràdhipaprabhà 03,264.020c patim ity abravãt pràj¤à ÷çõu sarvaü kapã÷vara 03,264.021a hçtadàro mahàsattvo ràmo da÷arathàtmajaþ 03,264.021c tulyàrimitratàü pràptaþ sugrãveõa dhanurdharaþ 03,264.021d*1266_01 ÷råyate dà÷arathã ràmo vane pitur anuj¤ayà 03,264.022a bhràtà càsya mahàbàhuþ saumitrir aparàjitaþ 03,264.022c lakùmaõo nàma medhàvã sthitaþ kàryàrthasiddhaye 03,264.023a mainda÷ ca dvivida÷ caiva hanåmàü÷ cànilàtmajaþ 03,264.023c jàmbavàn çkùaràja÷ ca sugrãvasacivàþ sthitàþ 03,264.024a sarva ete mahàtmàno buddhimanto mahàbalàþ 03,264.024c alaü tava vinà÷àya ràmavãryavyapà÷rayàt 03,264.025a tasyàs tad àkùipya vaco hitam uktaü kapã÷varaþ 03,264.025c parya÷aïkata tàm ãrùuþ sugrãvagatamànasàm 03,264.026a tàràü paruùam uktvà sa nirjagàma guhàmukhàt 03,264.026c sthitaü màlyavato 'bhyà÷e sugrãvaü so 'bhyabhàùata 03,264.027a asakçt tvaü mayà måóha nirjito jãvitapriyaþ 03,264.027c mukto j¤àtir iti j¤àtvà kà tvarà maraõe punaþ 03,264.028a ity uktaþ pràha sugrãvo bhràtaraü hetumad vacaþ 03,264.028b*1267_01 ity uktas tu jahàsoccaiþ sugrãvo bhràtaraü prati 03,264.028b*1267_02 hetumad vacanaü bhràtre provàcedaü mahàtmane 03,264.028c pràptakàlam amitraghno ràmaü saübodhayann iva 03,264.029a hçtadàrasya me ràjan hçtaràjyasya ca tvayà 03,264.029c kiü nu jãvitasàmarthyam iti viddhi samàgatam 03,264.030a evam uktvà bahuvidhaü tatas tau saünipetatuþ 03,264.030c samare vàlisugrãvau ÷àlatàla÷ilàyudhau 03,264.031a ubhau jaghnatur anyonyam ubhau bhåmau nipetatuþ 03,264.031c ubhau vavalgatu÷ citraü muùñibhi÷ ca nijaghnatuþ 03,264.032a ubhau rudhirasaüsiktau nakhadantaparikùatau 03,264.032c ÷u÷ubhàte tadà vãrau puùpitàv iva kiü÷ukau 03,264.033a na vi÷eùas tayor yuddhe tadà ka÷ cana dç÷yate 03,264.033b*1268_01 praj¤ànàrthaü tadà ràmo ni÷citya manasà tadà 03,264.033c sugrãvasya tadà màlàü hanåmàn kaõñha àsajat 03,264.034a sa màlayà tadà vãraþ ÷u÷ubhe kaõñhasaktayà 03,264.034c ÷rãmàn iva mahà÷ailo malayo meghamàlayà 03,264.035a kçtacihnaü tu sugrãvaü ràmo dçùñvà mahàdhanuþ 03,264.035c vicakarùa dhanuþ÷reùñhaü vàlim uddi÷ya lakùyavat 03,264.036a visphàras tasya dhanuùo yantrasyeva tadà babhau 03,264.036c vitatràsa tadà vàlã ÷areõàbhihato hçdi 03,264.037a sa bhinnamarmàbhihato vaktràc choõitam udvaman 03,264.037c dadar÷àvasthitaü ràmam àràt saumitriõà saha 03,264.038a garhayitvà sa kàkutsthaü papàta bhuvi mårchitaþ 03,264.038c tàrà dadar÷a taü bhåmau tàràpatim iva cyutam 03,264.039a hate vàlini sugrãvaþ kiùkindhàü pratyapadyata 03,264.039c tàü ca tàràpatimukhãü tàràü nipatite÷varàm 03,264.040a ràmas tu caturo màsàn pçùñhe màlyavataþ ÷ubhe 03,264.040c nivàsam akarod dhãmàn sugrãveõàbhyupasthitaþ 03,264.041a ràvaõo 'pi purãü gatvà laïkàü kàmabalàtkçtaþ 03,264.041c sãtàü nive÷ayàm àsa bhavane nandanopame 03,264.041e a÷okavanikàbhyà÷e tàpasà÷ramasaünibhe 03,264.042a bhartçsmaraõatanvaïgã tàpasãveùadhàriõã 03,264.042c upavàsatapaþ÷ãlà tatra sà pçthulekùaõà 03,264.042e uvàsa duþkhavasatãþ phalamålakçtà÷anà 03,264.043a dide÷a ràkùasãs tatra rakùaõe ràkùasàdhipaþ 03,264.043c pràsàsi÷ålapara÷umudgaràlàtadhàriõãþ 03,264.044a dvyakùãü tryakùãü lalàñàkùãü dãrghajihvàm ajihvikàm 03,264.044c tristanãm ekapàdàü ca trijañàm ekalocanàm 03,264.045a età÷ cànyà÷ ca dãptàkùyaþ karabhotkañamårdhajàþ 03,264.045c parivàryàsate sãtàü divàràtram atandritàþ 03,264.046a tàs tu tàm àyatàpàïgãü pi÷àcyo dàruõasvanàþ 03,264.046c tarjayanti sadà raudràþ paruùavya¤janàkùaràþ 03,264.047a khàdàma pàñayàmainàü tila÷aþ pravibhajya tàm 03,264.047c yeyaü bhartàram asmàkam avamanyeha jãvati 03,264.048a ity evaü paribhartsantãs tràsyamànà punaþ punaþ 03,264.048c bhartç÷okasamàviùñà niþ÷vasyedam uvàca tàþ 03,264.049a àryàþ khàdata màü ÷ãghraü na me lobho 'sti jãvite 03,264.049c vinà taü puõóarãkàkùaü nãlaku¤citamårdhajam 03,264.050a apy evàhaü niràhàrà jãvitapriyavarjità 03,264.050c ÷oùayiùyàmi gàtràõi vyàlã tàlagatà yathà 03,264.051a na tv anyam abhigaccheyaü pumàüsaü ràghavàd çte 03,264.051c iti jànãta satyaü me kriyatàü yad anantaram 03,264.052a tasyàs tad vacanaü ÷rutvà ràkùasyas tàþ kharasvanàþ 03,264.052c àkhyàtuü ràkùasendràya jagmus tat sarvam àditaþ 03,264.053a gatàsu tàsu sarvàsu trijañà nàma ràkùasã 03,264.053c sàntvayàm àsa vaidehãü dharmaj¤à priyavàdinã 03,264.054a sãte vakùyàmi te kiü cid vi÷vàsaü kuru me sakhi 03,264.054c bhayaü te vyetu vàmoru ÷çõu cedaü vaco mama 03,264.055a avindhyo nàma medhàvã vçddho ràkùasapuügavaþ 03,264.055c sa ràmasya hitànveùã tvadarthe hi sa màvadat 03,264.056a sãtà madvacanàd vàcyà samà÷vàsya prasàdya ca 03,264.056c bhartà te ku÷alã ràmo lakùmaõànugato balã 03,264.057a sakhyaü vànararàjena ÷akrapratimatejasà 03,264.057c kçtavàn ràghavaþ ÷rãmàüs tvadarthe ca samudyataþ 03,264.058a mà ca te 'stu bhayaü bhãru ràvaõàl lokagarhitàt 03,264.058c nalakåbara÷àpena rakùità hy asy anindite 03,264.059a ÷apto hy eùa purà pàpo vadhåü rambhàü paràmç÷an 03,264.059c na ÷akto viva÷àü nàrãm upaitum ajitendriyaþ 03,264.060a kùipram eùyati te bhartà sugrãveõàbhirakùitaþ 03,264.060c saumitrisahito dhãmàüs tvàü ceto mokùayiùyati 03,264.061a svapnà hi sumahàghorà dçùñà me 'niùñadar÷anàþ 03,264.061c vinà÷àyàsya durbuddheþ paulastyakulaghàtinaþ 03,264.062a dàruõo hy eùa duùñàtmà kùudrakarmà ni÷àcaraþ 03,264.062c svabhàvàc chãladoùeõa sarveùàü bhayavardhanaþ 03,264.063a spardhate sarvadevair yaþ kàlopahatacetanaþ 03,264.063c mayà vinà÷aliïgàni svapne dçùñàni tasya vai 03,264.064a tailàbhiùikto vikaco majjan païke da÷ànanaþ 03,264.064c asakçt kharayukte tu rathe nçtyann iva sthitaþ 03,264.065a kumbhakarõàdaya÷ ceme nagnàþ patitamårdhajàþ 03,264.065c kçùyante dakùiõàm à÷àü raktamàlyànulepanàþ 03,264.066a ÷vetàtapatraþ soùõãùaþ ÷uklamàlyavibhåùaõaþ 03,264.066c ÷vetaparvatam àråóha eka eva vibhãùaõaþ 03,264.067a sacivà÷ càsya catvàraþ ÷uklamàlyànulepanàþ 03,264.067c ÷vetaparvatam àråóhà mokùyante 'smàn mahàbhayàt 03,264.067d*1269_01 mokùità tvàü bhayàd asmàd ràmaþ ÷atruniùådanaþ 03,264.068a ràmasyàstreõa pçthivã parikùiptà sasàgarà 03,264.068c ya÷asà pçthivãü kçtsnàü pårayiùyati te patiþ 03,264.069a asthisaücayam àråóho bhu¤jàno madhupàyasam 03,264.069c lakùmaõa÷ ca mayà dçùño nirãkùan sarvatodi÷aþ 03,264.070a rudatã rudhiràrdràïgã vyàghreõa parirakùità 03,264.070c asakçt tvaü mayà dçùñà gacchantã di÷am uttaràm 03,264.071a harùam eùyasi vaidehi kùipraü bhartçsamanvità 03,264.071c ràghaveõa saha bhràtrà sãte tvam aciràd iva 03,264.072a iti sà mçga÷àvàkùã tac chrutvà trijañàvacaþ 03,264.072c babhåvà÷àvatã bàlà punar bhartçsamàgame 03,264.073a yàvad abhyàgatà raudràþ pi÷àcyas tàþ sudàruõàþ 03,264.073c dadç÷us tàü trijañayà sahàsãnàü yathà purà 03,265.001 màrkaõóeya uvàca 03,265.001a tatas tàü bhartç÷okàrtàü dãnàü malinavàsasam 03,265.001c maõi÷eùàbhyalaükàràü rudatãü ca pativratàm 03,265.002a ràkùasãbhir upàsyantãü samàsãnàü ÷ilàtale 03,265.002c ràvaõaþ kàmabàõàrto dadar÷opasasarpa ca 03,265.003a devadànavagandharvayakùakiüpuruùair yudhi 03,265.003c ajito '÷okavanikàü yayau kandarpamohitaþ 03,265.004a divyàmbaradharaþ ÷rãmàn sumçùñamaõikuõóalaþ 03,265.004c vicitramàlyamukuño vasanta iva mårtimàn 03,265.005a sa kalpavçkùasadç÷o yatnàd api vibhåùitaþ 03,265.005c ÷ma÷ànacaityadrumavad bhåùito 'pi bhayaükaraþ 03,265.006a sa tasyàs tanumadhyàyàþ samãpe rajanãcaraþ 03,265.006c dadç÷e rohiõãm etya ÷anai÷cara iva grahaþ 03,265.007a sa tàm àmantrya su÷roõãü puùpaketu÷aràhataþ 03,265.007c idam ity abravãd bàlàü trastàü rauhãm ivàbalàm 03,265.008a sãte paryàptam etàvat kçto bhartur anugrahaþ 03,265.008c prasàdaü kuru tanvaïgi kriyatàü parikarma te 03,265.009a bhajasva màü varàrohe mahàrhàbharaõàmbarà 03,265.009c bhava me sarvanàrãõàm uttamà varavarõini 03,265.010a santi me devakanyà÷ ca ràjarùãõàü tathàïganàþ 03,265.010c santi dànavakanyà÷ ca daityànàü càpi yoùitaþ 03,265.011a caturda÷a pi÷àcànàü koñyo me vacane sthitàþ 03,265.011c dvis tàvat puruùàdànàü rakùasàü bhãmakarmaõàm 03,265.012a tato me triguõà yakùà ye madvacanakàriõaþ 03,265.012c ke cid eva dhanàdhyakùaü bhràtaraü me samà÷ritàþ 03,265.013a gandharvàpsaraso bhadre màm àpànagataü sadà 03,265.013c upatiùñhanti vàmoru yathaiva bhràtaraü mama 03,265.014a putro 'ham api viprarùeþ sàkùàd vi÷ravaso muneþ 03,265.014c pa¤camo lokapàlànàm iti me prathitaü ya÷aþ 03,265.015a divyàni bhakùyabhojyàni pànàni vividhàni ca 03,265.015c yathaiva trida÷e÷asya tathaiva mama bhàmini 03,265.016a kùãyatàü duùkçtaü karma vanavàsakçtaü tava 03,265.016c bhàryà me bhava su÷roõi yathà mandodarã tathà 03,265.017a ity uktà tena vaidehã parivçtya ÷ubhànanà 03,265.017c tçõam antarataþ kçtvà tam uvàca ni÷àcaram 03,265.018a a÷ivenàtivàmorår ajasraü netravàriõà 03,265.018c stanàv apatitau bàlà sahitàv abhivarùatã 03,265.018d*1270_01 vyavasthàpya kathaü cit sà viùàdàd atimohità 03,265.018e uvàca vàkyaü taü kùudraü vaidehã patidevatà 03,265.019a asakçd vadato vàkyam ãdç÷aü ràkùase÷vara 03,265.019c viùàdayuktam etat te mayà ÷rutam abhàgyayà 03,265.020a tad bhadrasukha bhadraü te mànasaü vinivartyatàm 03,265.020c paradàràsmy alabhyà ca satataü ca pativratà 03,265.021a na caivopayikã bhàryà mànuùã kçpaõà tava 03,265.021c viva÷àü dharùayitvà ca kàü tvaü prãtim avàpsyasi 03,265.022a prajàpatisamo vipro brahmayoniþ pità tava 03,265.022c na ca pàlayase dharmaü lokapàlasamaþ katham 03,265.023a bhràtaraü ràjaràjànaü mahe÷varasakhaü prabhum 03,265.023c dhane÷varaü vyapadi÷an kathaü tv iha na lajjase 03,265.024a ity uktvà pràrudat sãtà kampayantã payodharau 03,265.024c ÷irodharàü ca tanvaïgã mukhaü pracchàdya vàsasà 03,265.025a tasyà rudatyà bhàminyà dãrghà veõã susaüyatà 03,265.025c dadç÷e svasità snigdhà kàlã vyàlãva mårdhani 03,265.026a tac chrutvà ràvaõo vàkyaü sãtayoktaü suniùñhuram 03,265.026c pratyàkhyàto 'pi durmedhàþ punar evàbravãd vacaþ 03,265.027a kàmam aïgàni me sãte dunotu makaradhvajaþ 03,265.027c na tvàm akàmàü su÷roõãü sameùye càruhàsinãm 03,265.028a kiü nu ÷akyaü mayà kartuü yat tvam adyàpi mànuùam 03,265.028c àhàrabhåtam asmàkaü ràmam evànurudhyase 03,265.029a ity uktvà tàm anindyàïgãü sa ràkùasagaõe÷varaþ 03,265.029c tatraivàntarhito bhåtvà jagàmàbhimatàü di÷am 03,265.030a ràkùasãbhiþ parivçtà vaidehã ÷okakar÷ità 03,265.030c sevyamànà trijañayà tatraiva nyavasat tadà 03,266.001 màrkaõóeya uvàca 03,266.001a ràghavas tu sasaumitriþ sugrãveõàbhipàlitaþ 03,266.001c vasan màlyavataþ pçùñhe dadar÷a vimalaü nabhaþ 03,266.002a sa dçùñvà vimale vyomni nirmalaü ÷a÷alakùaõam 03,266.002c grahanakùatratàràbhir anuyàtam amitrahà 03,266.003a kumudotpalapadmànàü gandham àdàya vàyunà 03,266.003c mahãdharasthaþ ÷ãtena sahasà pratibodhitaþ 03,266.004a prabhàte lakùmaõaü vãram abhyabhàùata durmanàþ 03,266.004c sãtàü saüsmçtya dharmàtmà ruddhàü ràkùasave÷mani 03,266.005a gaccha lakùmaõa jànãhi kiùkindhàyàü kapã÷varam 03,266.005c pramattaü gràmyadharmeùu kçtaghnaü svàrthapaõóitam 03,266.006a yo 'sau kulàdhamo måóho mayà ràjye 'bhiùecitaþ 03,266.006c sarvavànaragopucchà yam çkùà÷ ca bhajanti vai 03,266.007a yadarthaü nihato vàlã mayà raghukulodvaha 03,266.007c tvayà saha mahàbàho kiùkindhopavane tadà 03,266.008a kçtaghnaü tam ahaü manye vànaràpasadaü bhuvi 03,266.008c yo màm evaügato måóho na jànãte 'dya lakùmaõa 03,266.009a asau manye na jànãte samayapratipàdanam 03,266.009c kçtopakàraü màü nånam avamanyàlpayà dhiyà 03,266.010a yadi tàvad anudyuktaþ ÷ete kàmasukhàtmakaþ 03,266.010c netavyo vàlimàrgeõa sarvabhåtagatiü tvayà 03,266.011a athàpi ghañate 'smàkam arthe vànarapuügavaþ 03,266.011c tam àdàyaihi kàkutstha tvaràvàn bhava mà ciram 03,266.012a ity ukto lakùmaõo bhràtrà guruvàkyahite rataþ 03,266.012c pratasthe ruciraü gçhya samàrgaõaguõaü dhanuþ 03,266.012e kiùkindhàdvàram àsàdya pravive÷ànivàritaþ 03,266.013a sakrodha iti taü matvà ràjà pratyudyayau hariþ 03,266.013c taü sadàro vinãtàtmà sugrãvaþ plavagàdhipaþ 03,266.013e påjayà pratijagràha prãyamàõas tadarhayà 03,266.014a tam abravãd ràmavacaþ saumitrir akutobhayaþ 03,266.014c sa tat sarvam a÷eùeõa ÷rutvà prahvaþ kçtà¤jaliþ 03,266.015a sabhçtyadàro ràjendra sugrãvo vànaràdhipaþ 03,266.015c idam àha vacaþ prãto lakùmaõaü naraku¤jaram 03,266.016a nàsmi lakùmaõa durmedhà na kçtaghno na nirghçõaþ 03,266.016c ÷råyatàü yaþ prayatno me sãtàparyeùaõe kçtaþ 03,266.017a di÷aþ prasthàpitàþ sarve vinãtà harayo mayà 03,266.017c sarveùàü ca kçtaþ kàlo màsenàgamanaü punaþ 03,266.018a yair iyaü savanà sàdriþ sapurà sàgaràmbarà 03,266.018c vicetavyà mahã vãra sagràmanagaràkarà 03,266.019a sa màsaþ pa¤caràtreõa pårõo bhavitum arhati 03,266.019c tataþ ÷roùyasi ràmeõa sahitaþ sumahat priyam 03,266.020a ity ukto lakùmaõas tena vànarendreõa dhãmatà 03,266.020c tyaktvà roùam adãnàtmà sugrãvaü pratyapåjayat 03,266.021a sa ràmaü sahasugrãvo màlyavatpçùñham àsthitam 03,266.021c abhigamyodayaü tasya kàryasya pratyavedayat 03,266.022a ity evaü vànarendràs te samàjagmuþ sahasra÷aþ 03,266.022a*1271_01 **** **** àyàtà vànaràs tadà 03,266.022a*1271_02 di÷as tisro vànarendràþ 03,266.022c di÷as tisro vicityàtha na tu ye dakùiõàü gatàþ 03,266.023a àcakhyus te tu ràmàya mahãü sàgaramekhalàm 03,266.023c vicitàü na tu vaidehyà dar÷anaü ràvaõasya và 03,266.024a gatàs tu dakùiõàm à÷àü ye vai vànarapuügavàþ 03,266.024c à÷àvàüs teùu kàkutsthaþ pràõàn àrto 'py adhàrayat 03,266.025a dvimàsoparame kàle vyatãte plavagàs tataþ 03,266.025c sugrãvam abhigamyedaü tvarità vàkyam abruvan 03,266.026a rakùitaü vàlinà yat tat sphãtaü madhuvanaü mahat 03,266.026c tvayà ca plavaga÷reùñha tad bhuïkte pavanàtmajaþ 03,266.027a vàliputro 'ïgada÷ caiva ye cànye plavagarùabhàþ 03,266.027c vicetuü dakùiõàm à÷àü ràjan prasthàpitàs tvayà 03,266.028a teùàü taü praõayaü ÷rutvà mene sa kçtakçtyatàm 03,266.028c kçtàrthànàü hi bhçtyànàm etad bhavati ceùñitam 03,266.029a sa tad ràmàya medhàvã ÷a÷aüsa plavagarùabhaþ 03,266.029c ràma÷ càpy anumànena mene dçùñàü tu maithilãm 03,266.030a hanåmatpramukhà÷ càpi vi÷ràntàs te plavaügamàþ 03,266.030c abhijagmur harãndraü taü ràmalakùmaõasaünidhau 03,266.031a gatiü ca mukhavarõaü ca dçùñvà ràmo hanåmataþ 03,266.031c agamat pratyayaü bhåyo dçùñà sãteti bhàrata 03,266.032a hanåmatpramukhàs te tu vànaràþ pårõamànasàþ 03,266.032c praõemur vidhivad ràmaü sugrãvaü lakùmaõaü tathà 03,266.033a tàn uvàcàgatàn ràmaþ pragçhya sa÷araü dhanuþ 03,266.033c api màü jãvayiùyadhvam api vaþ kçtakçtyatà 03,266.034a api ràjyam ayodhyàyàü kàrayiùyàmy ahaü punaþ 03,266.034c nihatya samare ÷atrån àhçtya janakàtmajàm 03,266.035a amokùayitvà vaidehãm ahatvà ca ripån raõe 03,266.035c hçtadàro 'vadhåta÷ ca nàhaü jãvitum utsahe 03,266.036a ity uktavacanaü ràmaü pratyuvàcànilàtmajaþ 03,266.036c priyam àkhyàmi te ràma dçùñà sà jànakã mayà 03,266.037a vicitya dakùiõàm à÷àü saparvatavanàkaràm 03,266.037c ÷ràntàþ kàle vyatãte sma dçùñavanto mahàguhàm 03,266.038a pravi÷àmo vayaü tàü tu bahuyojanam àyatàm 03,266.038c andhakàràü suvipinàü gahanàü kãñasevitàm 03,266.039a gatvà sumahad adhvànam àdityasya prabhàü tataþ 03,266.039c dçùñavantaþ sma tatraiva bhavanaü divyam antarà 03,266.040a mayasya kila daityasya tadàsãd ve÷ma ràghava 03,266.040c tatra prabhàvatã nàma tapo 'tapyata tàpasã 03,266.041a tayà dattàni bhojyàni pànàni vividhàni ca 03,266.041c bhuktvà labdhabalàþ santas tayoktena pathà tataþ 03,266.042a niryàya tasmàd udde÷àt pa÷yàmo lavaõàmbhasaþ 03,266.042c samãpe sahyamalayau darduraü ca mahàgirim 03,266.043a tato malayam àruhya pa÷yanto varuõàlayam 03,266.043c viùaõõà vyathitàþ khinnà nirà÷à jãvite bhç÷am 03,266.044a aneka÷atavistãrõaü yojanànàü mahodadhim 03,266.044c timinakrajhaùàvàsaü cintayantaþ suduþkhitàþ 03,266.045a tatràna÷anasaükalpaü kçtvàsãnà vayaü tadà 03,266.045c tataþ kathànte gçdhrasya jañàyor abhavat kathà 03,266.046a tataþ parvata÷çïgàbhaü ghoraråpaü bhayàvaham 03,266.046c pakùiõaü dçùñavantaþ sma vainateyam ivàparam 03,266.047a so 'smàn atarkayad bhoktum athàbhyetya vaco 'bravãt 03,266.047c bhoþ ka eùa mama bhràtur jañàyoþ kurute kathàm 03,266.048a saüpàtir nàma tasyàhaü jyeùñho bhràtà khagàdhipaþ 03,266.048c anyonyaspardhayàråóhàv àvàm àdityasaüsadam 03,266.049a tato dagdhàv imau pakùau na dagdhau tu jañàyuùaþ 03,266.049c tadà me ciradçùñaþ sa bhràtà gçdhrapatiþ priyaþ 03,266.049e nirdagdhapakùaþ patito hy aham asmin mahàgirau 03,266.049f*1272_01 draùñuü vãraü na ÷aknomi bhràtaraü vai jañàyuùam 03,266.050a tasyaivaü vadato 'smàbhir hato bhràtà niveditaþ 03,266.050c vyasanaü bhavata÷ cedaü saükùepàd vai niveditam 03,266.051a sa saüpàtis tadà ràja¤ ÷rutvà sumahad apriyam 03,266.051c viùaõõacetàþ papraccha punar asmàn ariüdama 03,266.052a kaþ sa ràmaþ kathaü sãtà jañàyu÷ ca kathaü hataþ 03,266.052c icchàmi sarvam evaitac chrotuü plavagasattamàþ 03,266.053a tasyàhaü sarvam evaitaü bhavato vyasanàgamam 03,266.053c pràyopave÷ane caiva hetuü vistarato 'bruvam 03,266.054a so 'smàn utthàpayàm àsa vàkyenànena pakùiràñ 03,266.054c ràvaõo vidito mahyaü laïkà càsya mahàpurã 03,266.055a dçùñà pàre samudrasya trikåñagirikandare 03,266.055c bhavitrã tatra vaidehã na me 'sty atra vicàraõà 03,266.056a iti tasya vacaþ ÷rutvà vayam utthàya satvaràþ 03,266.056c sàgaraplavane mantraü mantrayàmaþ paraütapa 03,266.057a nàdhyavasyad yadà ka÷ cit sàgarasya vilaïghane 03,266.057c tataþ pitaram àvi÷ya pupluve 'haü mahàrõavam 03,266.057e ÷atayojanavistãrõaü nihatya jalaràkùasãm 03,266.058a tatra sãtà mayà dçùñà ràvaõàntaþpure satã 03,266.058c upavàsatapaþ÷ãlà bhartçdar÷analàlasà 03,266.058e jañilà maladigdhàïgã kç÷à dãnà tapasvinã 03,266.059a nimittais tàm ahaü sãtàm upalabhya pçthagvidhaiþ 03,266.059c upasçtyàbruvaü càryàm abhigamya rahogatàm 03,266.060a sãte ràmasya dåto 'haü vànaro màrutàtmajaþ 03,266.060c tvaddar÷anam abhiprepsur iha pràpto vihàyasà 03,266.061a ràjaputrau ku÷alinau bhràtarau ràmalakùmaõau 03,266.061c sarva÷àkhàmçgendreõa sugrãveõàbhipàlitau 03,266.062a ku÷alaü tvàbravãd ràmaþ sãte saumitriõà saha 03,266.062c sakhibhàvàc ca sugrãvaþ ku÷alaü tvànupçcchati 03,266.063a kùipram eùyati te bhartà sarva÷àkhàmçgaiþ saha 03,266.063c pratyayaü kuru me devi vànaro 'smi na ràkùasaþ 03,266.064a muhårtam iva ca dhyàtvà sãtà màü pratyuvàca ha 03,266.064c avaimi tvàü hanåmantam avindhyavacanàd aham 03,266.065a avindhyo hi mahàbàho ràkùaso vçddhasaümataþ 03,266.065c kathitas tena sugrãvas tvadvidhaiþ sacivair vçtaþ 03,266.066a gamyatàm iti coktvà màü sãtà pràdàd imaü maõim 03,266.066c dhàrità yena vaidehã kàlam etam anindità 03,266.067a pratyayàrthaü kathàü cemàü kathayàm àsa jànakã 03,266.067c kùiptàm iùãkàü kàkasya citrakåñe mahàgirau 03,266.067e bhavatà puruùavyàghra pratyabhij¤ànakàraõàt 03,266.067f*1273_01 ekàkùã vikalaþ kàkaþ suduùñàtmà kçta÷ ca vai 03,266.068a ÷ràvayitvà tadàtmànaü tato dagdhvà ca tàü purãm 03,266.068c saüpràpta iti taü ràmaþ priyavàdinam arcayat 03,267.001 màrkaõóeya uvàca 03,267.001a tatas tatraiva ràmasya samàsãnasya taiþ saha 03,267.001c samàjagmuþ kapi÷reùñhàþ sugrãvavacanàt tadà 03,267.002a vçtaþ koñisahasreõa vànaràõàü tarasvinàm 03,267.002c ÷va÷uro vàlinaþ ÷rãmàn suùeõo ràmam abhyayàt 03,267.003a koñã÷atavçtau càpi gajo gavaya eva ca 03,267.003c vànarendrau mahàvãryau pçthak pçthag adç÷yatàm 03,267.003d*1274_01 kumudo 'pi mahàvãryaþ plavagarùabhasattama 03,267.004a ùaùñikoñisahasràõi prakarùan pratyadç÷yata 03,267.004c golàïgålo mahàràja gavàkùo bhãmadar÷anaþ 03,267.005a gandhamàdanavàsã tu prathito gandhamàdanaþ 03,267.005c koñãsahasram ugràõàü harãõàü samakarùata 03,267.006a panaso nàma medhàvã vànaraþ sumahàbalaþ 03,267.006c koñãr da÷a dvàda÷a ca triü÷atpa¤ca prakarùati 03,267.007a ÷rãmàn dadhimukho nàma harivçddho 'pi vãryavàn 03,267.007c pracakarùa mahat sainyaü harãõàü bhãmatejasàm 03,267.008a kçùõànàü mukhapuõóràõàm çkùàõàü bhãmakarmaõàm 03,267.008c koñã÷atasahasreõa jàmbavàn pratyadç÷yata 03,267.009a ete cànye ca bahavo hariyåthapayåthapàþ 03,267.009c asaükhyeyà mahàràja samãyå ràmakàraõàt 03,267.010a ÷irãùakusumàbhànàü siühànàm iva nardatàm 03,267.010c ÷råyate tumulaþ ÷abdas tatra tatra pradhàvatàm 03,267.011a girikåñanibhàþ ke cit ke cin mahiùasaünibhàþ 03,267.011c ÷aradabhrapratãkà÷àþ piùñahiïgulakànanàþ 03,267.012a utpatantaþ patanta÷ ca plavamànà÷ ca vànaràþ 03,267.012c uddhunvanto 'pare reõån samàjagmuþ samantataþ 03,267.013a sa vànaramahàlokaþ pårõasàgarasaünibhaþ 03,267.013c nive÷am akarot tatra sugrãvànumate tadà 03,267.014a tatas teùu harãndreùu samàvçtteùu sarva÷aþ 03,267.014c tithau pra÷aste nakùatre muhårte càbhipåjite 03,267.015a tena vyåóhena sainyena lokàn udvartayann iva 03,267.015c prayayau ràghavaþ ÷rãmàn sugrãvasahitas tadà 03,267.016a mukham àsãt tu sainyasya hanåmàn màrutàtmajaþ 03,267.016c jaghanaü pàlayàm àsa saumitrir akutobhayaþ 03,267.017a baddhagodhàïgulitràõau ràghavau tatra rejatuþ 03,267.017c vçtau harimahàmàtrai÷ candrasåryau grahair iva 03,267.018a prababhau harisainyaü tac chàlatàla÷ilàyudham 03,267.018c sumahac chàlibhavanaü yathà såryodayaü prati 03,267.019a nalanãlàïgadakràthamaindadvividapàlità 03,267.019c yayau sumahatã senà ràghavasyàrthasiddhaye 03,267.020a vidhivat supra÷asteùu bahumålaphaleùu ca 03,267.020c prabhåtamadhumàüseùu vàrimatsu ÷iveùu ca 03,267.021a nivasantã niràbàdhà tathaiva girisànuùu 03,267.021c upàyàd dharisenà sà kùàrodam atha sàgaram 03,267.022a dvitãyasàgaranibhaü tad balaü bahuladhvajam 03,267.022c velàvanaü samàsàdya nivàsam akarot tadà 03,267.023a tato dà÷arathiþ ÷rãmàn sugrãvaü pratyabhàùata 03,267.023c madhye vànaramukhyànàü pràptakàlam idaü vacaþ 03,267.024a upàyaþ ko nu bhavatàü mataþ sàgaralaïghane 03,267.024c iyaü ca mahatã senà sàgara÷ càpi dustaraþ 03,267.025a tatrànye vyàharanti sma vànaràþ pañumàninaþ 03,267.025c samarthà laïghane sindhor na tu kçtsnasya vànaràþ 03,267.026a ke cin naubhir vyavasyanti kecãc ca vividhaiþ plavaiþ 03,267.026c neti ràma÷ ca tàn sarvàn sàntvayan pratyabhàùata 03,267.027a ÷atayojanavistàraü na ÷aktàþ sarvavànaràþ 03,267.027c kràntuü toyanidhiü vãrà naiùà vo naiùñhikã matiþ 03,267.028a nàvo na santi senàyà bahvyas tàrayituü tathà 03,267.028c vaõijàm upaghàtaü ca katham asmadvidha÷ caret 03,267.029a vistãrõaü caiva naþ sainyaü hanyàc chidreùu vai paraþ 03,267.029c plavoóupapratàra÷ ca naivàtra mama rocate 03,267.030a ahaü tv imaü jalanidhiü samàrapsyàmy upàyataþ 03,267.030c prati÷eùyàmy upavasan dar÷ayiùyati màü tataþ 03,267.031a na ced dar÷ayità màrgaü dhakùyàmy enam ahaü tataþ 03,267.031c mahàstrair apratihatair atyagnipavanojjvalaiþ 03,267.032a ity uktvà sahasaumitrir upaspç÷yàtha ràghavaþ 03,267.032c prati÷i÷ye jalanidhiü vidhivat ku÷asaüstare 03,267.033a sàgaras tu tataþ svapne dar÷ayàm àsa ràghavam 03,267.033c devo nadanadãbhartà ÷rãmàn yàdogaõair vçtaþ 03,267.034a kausalyàmàtar ity evam àbhàùya madhuraü vacaþ 03,267.034c idam ity àha ratnànàm àkaraiþ ÷ata÷o vçtaþ 03,267.035a bråhi kiü te karomy atra sàhàyyaü puruùarùabha 03,267.035c ikùvàkur asmi te j¤àtir iti ràmas tam abravãt 03,267.035d*1275_01 evam uktaþ samudreõa ràmo vàkyam athàbravãt 03,267.036a màrgam icchàmi sainyasya dattaü nadanadãpate 03,267.036c yena gatvà da÷agrãvaü hanyàü paulastyapàüsanam 03,267.036d*1276_01 ràkùasaü sànubandhaü tu mama bhàryàpahàriõam 03,267.037a yady evaü yàcato màrgaü na pradàsyati me bhavàn 03,267.037c ÷arais tvàü ÷oùayiùyàmi divyàstrapratimantritaiþ 03,267.038a ity evaü bruvataþ ÷rutvà ràmasya varuõàlayaþ 03,267.038c uvàca vyathito vàkyam iti baddhà¤jaliþ sthitaþ 03,267.039a necchàmi pratighàtaü te nàsmi vighnakaras tava 03,267.039c ÷çõu cedaü vaco ràma ÷rutvà kartavyam àcara 03,267.040a yadi dàsyàmi te màrgaü sainyasya vrajato ''j¤ayà 03,267.040c anye 'py àj¤àpayiùyanti màm evaü dhanuùo balàt 03,267.041a asti tv atra nalo nàma vànaraþ ÷ilpisaümataþ 03,267.041c tvaùñur devasya tanayo balavàn vi÷vakarmaõaþ 03,267.042a sa yat kàùñhaü tçõaü vàpi ÷ilàü và kùepsyate mayi 03,267.042c sarvaü tad dhàrayiùyàmi sa te setur bhaviùyati 03,267.043a ity uktvàntarhite tasmin ràmo nalam uvàca ha 03,267.043c kuru setuü samudre tvaü ÷akto hy asi mato mama 03,267.044a tenopàyena kàkutsthaþ setubandham akàrayat 03,267.044c da÷ayojanavistàram àyataü ÷atayojanam 03,267.045a nalasetur iti khyàto yo 'dyàpi prathito bhuvi 03,267.045c ràmasyàj¤àü puraskçtya dhàryate girisaünibhaþ 03,267.046a tatrasthaü sa tu dharmàtmà samàgacchad vibhãùaõaþ 03,267.046c bhràtà vai ràkùasendrasya caturbhiþ sacivaiþ saha 03,267.047a pratijagràha ràmas taü svàgatena mahàmanàþ 03,267.047c sugrãvasya tu ÷aïkàbhåt praõidhiþ syàd iti sma ha 03,267.048a ràghavas tasya ceùñàbhiþ samyak ca cariteïgitaiþ 03,267.048c yadà tattvena tuùño 'bhåt tata enam apåjayat 03,267.049a sarvaràkùasaràjye càpy abhyaùi¤cad vibhãùaõam 03,267.049c cakre ca mantrànucaraü suhçdaü lakùmaõasya ca 03,267.050a vibhãùaõamate caiva so 'tyakràman mahàrõavam 03,267.050c sasainyaþ setunà tena màsenaiva naràdhipa 03,267.051a tato gatvà samàsàdya laïkodyànàny aneka÷aþ 03,267.051c bhedayàm àsa kapibhir mahànti ca bahåni ca 03,267.052a tatràstàü ràvaõàmàtyau ràkùasau ÷ukasàraõau 03,267.052b*1277_01 draùñuü senàm anupràptau ràvaõapriyakàriõau 03,267.052c càrau vànararåpeõa tau jagràha vibhãùaõaþ 03,267.053a pratipannau yadà råpaü ràkùasaü tau ni÷àcarau 03,267.053c dar÷ayitvà tataþ sainyaü ràmaþ pa÷càd avàsçjat 03,267.054a nive÷yopavane sainyaü tac chåraþ pràj¤avànaram 03,267.054c preùayàm àsa dautyena ràvaõasya tato 'ïgadam 03,268.001 màrkaõóeya uvàca 03,268.001a prabhåtànnodake tasmin bahumålaphale vane 03,268.001c senàü nive÷ya kàkutstho vidhivat paryarakùata 03,268.002a ràvaõa÷ ca vidhiü cakre laïkàyàü ÷àstranirmitam 03,268.002c prakçtyaiva duràdharùà dçóhapràkàratoraõà 03,268.003a agàdhatoyàþ parikhà mãnanakrasamàkulàþ 03,268.003c babhåvuþ sapta durdharùàþ khàdiraiþ ÷aïkubhi÷ citàþ 03,268.004a karõàññayantradurdharùà babhåvuþ sahuóopalàþ 03,268.004c sà÷ãviùaghañàyodhàþ sasarjarasapàüsavaþ 03,268.005a musalàlàtanàràcatomaràsipara÷vadhaiþ 03,268.005c anvità÷ ca ÷ataghnãbhiþ samadhåcchiùñamudgaràþ 03,268.006a puradvàreùu sarveùu gulmàþ sthàvarajaïgamàþ 03,268.006c babhåvuþ pattibahulàþ prabhåtagajavàjinaþ 03,268.007a aïgadas tv atha laïkàyà dvàrade÷am upàgataþ 03,268.007c vidito ràkùasendrasya pravive÷a gatavyathaþ 03,268.008a madhye ràkùasakoñãnàü bahvãnàü sumahàbalaþ 03,268.008c ÷u÷ubhe meghamàlàbhir àditya iva saüvçtaþ 03,268.009a sa samàsàdya paulastyam amàtyair abhisaüvçtam 03,268.009c ràmasaüde÷am àmantrya vàgmã vaktuü pracakrame 03,268.010a àha tvàü ràghavo ràjan kosalendro mahàya÷àþ 03,268.010c pràptakàlam idaü vàkyaü tad àdatsva kuruùva ca 03,268.011a akçtàtmànam àsàdya ràjànam anaye ratam 03,268.011c vina÷yanty anayàviùñà de÷à÷ ca nagaràõi ca 03,268.012a tvayaikenàparàddhaü me sãtàm àharatà balàt 03,268.012c vadhàyànaparàddhànàm anyeùàü tad bhaviùyati 03,268.013a ye tvayà baladarpàbhyàm àviùñena vanecaràþ 03,268.013c çùayo hiüsitàþ pårvaü devà÷ càpy avamànitàþ 03,268.014a ràjarùaya÷ ca nihatà rudantya÷ càhçtàþ striyaþ 03,268.014c tad idaü samanupràptaü phalaü tasyànayasya te 03,268.015a hantàsmi tvàü sahàmàtyaü yudhyasva puruùo bhava 03,268.015c pa÷ya me dhanuùo vãryaü mànuùasya ni÷àcara 03,268.016a mucyatàü jànakã sãtà na me mokùyasi karhi cit 03,268.016c aràkùasam imaü lokaü kartàsmi ni÷itaiþ ÷araiþ 03,268.017a iti tasya bruvàõasya dåtasya paruùaü vacaþ 03,268.017c ÷rutvà na mamçùe ràjà ràvaõaþ krodhamårchitaþ 03,268.018a iïgitaj¤às tato bhartu÷ catvàro rajanãcaràþ 03,268.018c caturùv aïgeùu jagçhuþ ÷àrdålam iva pakùiõaþ 03,268.019a tàüs tathàïgeùu saüsaktàn aïgado rajanãcaràn 03,268.019c àdàyaiva kham utpatya pràsàdatalam àvi÷at 03,268.020a vegenotpatatas tasya petus te rajanãcaràþ 03,268.020c bhuvi saübhinnahçdayàþ prahàraparipãóitàþ 03,268.021a sa mukto harmya÷ikharàt tasmàt punar avàpatat 03,268.021c laïghayitvà purãü laïkàü svabalasya samãpataþ 03,268.022a kosalendram athàbhyetya sarvam àvedya càïgadaþ 03,268.022c vi÷a÷ràma sa tejasvã ràghaveõàbhinanditaþ 03,268.023a tataþ sarvàbhisàreõa harãõàü vàtaraühasàm 03,268.023c bhedayàm àsa laïkàyàþ pràkàraü raghunandanaþ 03,268.024a vibhãùaõarkùàdhipatã puraskçtyàtha lakùmaõaþ 03,268.024c dakùiõaü nagaradvàram avàmçdnàd duràsadam 03,268.025a karabhàruõagàtràõàü harãõàü yuddha÷àlinàm 03,268.025c koñã÷atasahasreõa laïkàm abhyapatat tadà 03,268.025d*1278_01 pralambabàhårukarajaïghàntaravilambinàm 03,268.025d*1278_02 çkùàõàü dhåmravarõànàü tisraþ koñyo vyavasthitàþ 03,268.026a utpatadbhiþ patadbhi÷ ca nipatadbhi÷ ca vànaraiþ 03,268.026c nàdç÷yata tadà såryo rajasà nà÷itaprabhaþ 03,268.027a ÷àliprasånasadç÷aiþ ÷irãùakusumaprabhaiþ 03,268.027c taruõàdityasadç÷aiþ ÷aragaurai÷ ca vànaraiþ 03,268.028a pràkàraü dadç÷us te tu samantàt kapilãkçtam 03,268.028c ràkùasà vismità ràjan sastrãvçddhàþ samantataþ 03,268.029a bibhidus te maõistambhàn karõàñña÷ikharàõi ca 03,268.029c bhagnonmathitavegàni yantràõi ca vicikùipuþ 03,268.030a parigçhya ÷ataghnã÷ ca sacakràþ sahuóopalàþ 03,268.030c cikùipur bhujavegena laïkàmadhye mahàbalàþ 03,268.031a pràkàrasthà÷ ca ye ke cin ni÷àcaragaõàs tadà 03,268.031c pradudruvus te ÷ata÷aþ kapibhiþ samabhidrutàþ 03,268.032a tatas tu ràjavacanàd ràkùasàþ kàmaråpiõaþ 03,268.032c niryayur vikçtàkàràþ sahasra÷atasaügha÷aþ 03,268.033a ÷astravarùàõi varùanto dràvayanto vanaukasaþ 03,268.033c pràkàraü ÷odhayantas te paraü vikramam àsthitàþ 03,268.034a sa màùarà÷isadç÷air babhåva kùaõadàcaraiþ 03,268.034c kçto nirvànaro bhåyaþ pràkàro bhãmadar÷anaiþ 03,268.035a petuþ ÷ålavibhinnàïgà bahavo vànararùabhàþ 03,268.035c stambhatoraõabhagnà÷ ca petus tatra ni÷àcaràþ 03,268.036a ke÷àke÷y abhavad yuddhaü rakùasàü vànaraiþ saha 03,268.036c nakhair dantai÷ ca vãràõàü khàdatàü vai parasparam 03,268.037a niùñananto hy ubhayatas tatra vànararàkùasàþ 03,268.037c hatà nipatità bhåmau na mu¤canti parasparam 03,268.038a ràmas tu ÷arajàlàni vavarùa jalado yathà 03,268.038c tàni laïkàü samàsàdya jaghnus tàn rajanãcaràn 03,268.039a saumitrir api nàràcair dçóhadhanvà jitaklamaþ 03,268.039c àdi÷yàdi÷ya durgasthàn pàtayàm àsa ràkùasàn 03,268.040a tataþ pratyavahàro 'bhåt sainyànàü ràghavàj¤ayà 03,268.040c kçte vimarde laïkàyàü labdhalakùo jayottaraþ 03,269.001 màrkaõóeya uvàca 03,269.001a tato nivi÷amànàüs tàn sainikàn ràvaõànugàþ 03,269.001c abhijagmur gaõàn eke pi÷àcakùudrarakùasàm 03,269.002a parvaõaþ påtano jambhaþ kharaþ krodhava÷o hariþ 03,269.002c praruja÷ càruja÷ caiva praghasa÷ caivam àdayaþ 03,269.003a tato 'bhipatatàü teùàm adç÷yànàü duràtmanàm 03,269.003c antardhànavadhaü tajj¤a÷ cakàra sa vibhãùaõaþ 03,269.004a te dç÷yamànà haribhir balibhir dårapàtibhiþ 03,269.004c nihatàþ sarva÷o ràjan mahãü jagmur gatàsavaþ 03,269.005a amçùyamàõaþ sabalo ràvaõo niryayàv atha 03,269.005b*1279_01 ràkùasànàü balair ghoraiþ pi÷àcànàü ca saüvçtaþ 03,269.005b*1279_02 yuddha÷àstravidhànaj¤a u÷anà iva càparaþ 03,269.005c vyåhya cau÷anasaü vyåhaü harãn sarvàn ahàrayat 03,269.006a ràghavas tv abhiniryàya vyåóhànãkaü da÷ànanam 03,269.006c bàrhaspatyaü vidhiü kçtvà pratyavyåhan ni÷àcaram 03,269.007a sametya yuyudhe tatra tato ràmeõa ràvaõaþ 03,269.007c yuyudhe lakùmaõa÷ caiva tathaivendrajità saha 03,269.008a viråpàkùeõa sugrãvas tàreõa ca nikharvañaþ 03,269.008c tuõóena ca nalas tatra pañu÷aþ panasena ca 03,269.009a viùahyaü yaü hi yo mene sa sa tena sameyivàn 03,269.009c yuyudhe yuddhavelàyàü svabàhubalam à÷ritaþ 03,269.010a sa saüprahàro vavçdhe bhãråõàü bhayavardhanaþ 03,269.010c lomasaüharùaõo ghoraþ purà devàsure yathà 03,269.011a ràvaõo ràmam ànarchac chakti÷ålàsivçùñibhiþ 03,269.011c ni÷itair àyasais tãkùõai ràvaõaü càpi ràghavaþ 03,269.012a tathaivendrajitaü yattaü lakùmaõo marmabhedibhiþ 03,269.012c indrajic càpi saumitriü bibheda bahubhiþ ÷araiþ 03,269.013a vibhãùaõaþ prahastaü ca prahasta÷ ca vibhãùaõam 03,269.013c khagapatraiþ ÷arais tãkùõair abhyavarùad gatavyathaþ 03,269.014a teùàü balavatàm àsãn mahàstràõàü samàgamaþ 03,269.014c vivyathuþ sakalà yena trayo lokà÷ caràcaràþ 03,270.001 màrkaõóeya uvàca 03,270.001a tataþ prahastaþ sahasà samabhyetya vibhãùaõam 03,270.001c gadayà tàóayàm àsa vinadya raõakarka÷aþ 03,270.002a sa tayàbhihato dhãmàn gadayà bhãmavegayà 03,270.002c nàkampata mahàbàhur himavàn iva susthiraþ 03,270.003a tataþ pragçhya vipulàü ÷ataghaõñàü vibhãùaõaþ 03,270.003c abhimantrya mahà÷aktiü cikùepàsya ÷iraþ prati 03,270.004a patantyà sa tayà vegàd ràkùaso '÷aninàdayà 03,270.004c hçtottamàïgo dadç÷e vàtarugõa iva drumaþ 03,270.004d*1280_01 kçttottamàïgaü sahyaü tad anayànugatàsavàm 03,270.004d*1280_02 papàta rakùaþ sahasà vàtarugõa iva drumaþ 03,270.005a taü dçùñvà nihataü saükhye prahastaü kùaõadàcaram 03,270.005c abhidudràva dhåmràkùo vegena mahatà kapãn 03,270.006a tasya meghopamaü sainyam àpatad bhãmadar÷anam 03,270.006c dçùñvaiva sahasà dãrõà raõe vànarapuügavàþ 03,270.007a tatas tàn sahasà dãrõàn dçùñvà vànarapuügavàn 03,270.007c niryàya kapi÷àrdålo hanåmàn paryavasthitaþ 03,270.008a taü dçùñvàvasthitaü saükhye harayaþ pavanàtmajam 03,270.008c vegena mahatà ràjan saünyavartanta sarva÷aþ 03,270.009a tataþ ÷abdo mahàn àsãt tumulo lomaharùaõaþ 03,270.009c ràmaràvaõasainyànàm anyonyam abhidhàvatàm 03,270.010a tasmin pravçtte saügràme ghore rudhirakardame 03,270.010c dhåmràkùaþ kapisainyaü tad dràvayàm àsa patribhiþ 03,270.011a taü ràkùasamahàmàtram àpatantaü sapatnajit 03,270.011c tarasà pratijagràha hanåmàn pavanàtmajaþ 03,270.012a tayor yuddham abhåd ghoraü hariràkùasavãrayoþ 03,270.012c jigãùator yudhànyonyam indraprahlàdayor iva 03,270.013a gadàbhiþ parighai÷ caiva ràkùaso jaghnivàn kapim 03,270.013c kapi÷ ca jaghnivàn rakùaþ saskandhaviñapair drumaiþ 03,270.013d*1281_01 ÷irasy abhyahanat pårvaü kàlayà ca punaþ punaþ 03,270.013d*1281_02 tçõaràjena mahatà lohasàrathibhedinà 03,270.014a tatas tam atikàyena sà÷vaü sarathasàrathim 03,270.014c dhåmràkùam avadhãd dhãmàn hanåmàn màrutàtmajaþ 03,270.014d*1282_01 vegena mahatàviùño ràkùasànàü mahad balam 03,270.014d*1282_02 yodhayàm àsa ràjendra ÷ilàvarùaiþ samantataþ 03,270.015a tatas taü nihataü dçùñvà dhåmràkùaü ràkùasottamam 03,270.015c harayo jàtavisrambhà jaghnur abhyetya sainikàn 03,270.016a te vadhyamànà balibhir haribhir jitakà÷ibhiþ 03,270.016c ràkùasà bhagnasaükalpà laïkàm abhyapatan bhayàt 03,270.017a te 'bhipatya puraü bhagnà hata÷eùà ni÷àcaràþ 03,270.017c sarvaü ràj¤e yathàvçttaü ràvaõàya nyavedayan 03,270.018a ÷rutvà tu ràvaõas tebhyaþ prahastaü nihataü yudhi 03,270.018c dhåmràkùaü ca maheùvàsaü sasainyaü vànararùabhaiþ 03,270.019a sudãrgham iva niþ÷vasya samutpatya varàsanàt 03,270.019c uvàca kumbhakarõasya karmakàlo 'yam àgataþ 03,270.020a ity evam uktvà vividhair vàditraiþ sumahàsvanaiþ 03,270.020c ÷ayànam atinidràluü kumbhakarõam abodhayat 03,270.021a prabodhya mahatà cainaü yatnenàgatasàdhvasaþ 03,270.021c svastham àsãnam avyagraü vinidraü ràkùasàdhipaþ 03,270.021e tato 'bravãd da÷agrãvaþ kumbhakarõaü mahàbalam 03,270.022a dhanyo 'si yasya te nidrà kumbhakarõeyam ãdç÷ã 03,270.022c ya imaü dàruõaü kàlaü na jànãùe mahàbhayam 03,270.023a eùa tãrtvàrõavaü ràmaþ setunà haribhiþ saha 03,270.023c avamanyeha naþ sarvàn karoti kadanaü mahat 03,270.024a mayà hy apahçtà bhàryà sãtà nàmàsya jànakã 03,270.024c tàü mokùayiùur àyàto baddhvà setuü mahàrõave 03,270.025a tena caiva prahastàdir mahàn naþ svajano hataþ 03,270.025c tasya nànyo nihantàsti tvad çte ÷atrukar÷ana 03,270.026a sa daü÷ito 'bhiniryàya tvam adya balinàü vara 03,270.026c ràmàdãn samare sarvठjahi ÷atrån ariüdama 03,270.027a dåùaõàvarajau caiva vajravegapramàthinau 03,270.027c tau tvàü balena mahatà sahitàv anuyàsyataþ 03,270.028a ity uktvà ràkùasapatiþ kumbhakarõaü tarasvinam 03,270.028c saüdide÷etikartavye vajravegapramàthinau 03,270.029a tathety uktvà tu tau vãrau ràvaõaü dåùaõànujau 03,270.029c kumbhakarõaü puraskçtya tårõaü niryayatuþ puràt 03,271.001 màrkaõóeya uvàca 03,271.001a tato viniryàya puràt kumbhakarõaþ sahànugaþ 03,271.001c apa÷yat kapisainyaü taj jitakà÷y agrataþ sthitam 03,271.001d*1282a_01 sa vãkùamàõas tat sainyaü ràmadar÷anakàïkùayà 03,271.001d*1282a_02 apa÷yac càpi saumitriü dhanuùpàõiü vyavasthitam 03,271.002a tam abhyetyà÷u harayaþ parivàrya samantataþ 03,271.002b*1283_01 ÷ailavçkùàyudhà nàdàn amu¤can bhãùaõàs tataþ 03,271.002c abhyaghnaü÷ ca mahàkàyair bahubhir jagatãruhaiþ 03,271.002e karajair atudaü÷ cànye vihàya bhayam uttamam 03,271.003a bahudhà yudhyamànàs te yuddhamàrgaiþ plavaügamàþ 03,271.003c nànàpraharaõair bhãmaü ràkùasendram atàóayan 03,271.004a sa tàóyamànaþ prahasan bhakùayàm àsa vànaràn 03,271.004c panasaü ca gavàkùaü ca vajrabàhuü ca vànaram 03,271.005a tad dçùñvà vyathanaü karma kumbhakarõasya rakùasaþ 03,271.005c udakro÷an paritrastàs tàraprabhçtayas tadà 03,271.006a taü tàram uccaiþ kro÷antam anyàü÷ ca hariyåthapàn 03,271.006c abhidudràva sugrãvaþ kumbhakarõam apetabhãþ 03,271.007a tato 'bhipatya vegena kumbhakarõaü mahàmanàþ 03,271.007c ÷àlena jaghnivàn mårdhni balena kapiku¤jaraþ 03,271.008a sa mahàtmà mahàvegaþ kumbhakarõasya mårdhani 03,271.008c bibheda ÷àlaü sugrãvo na caivàvyathayat kapiþ 03,271.009a tato vinadya prahasa¤ ÷àlaspar÷avibodhitaþ 03,271.009c dorbhyàm àdàya sugrãvaü kumbhakarõo 'harad balàt 03,271.010a hriyamàõaü tu sugrãvaü kumbhakarõena rakùasà 03,271.010b*1284_01 gacchan saübodhayàm àsa prahàreõàlpacetasam 03,271.010b*1284_02 tataþ saülabdhasaüj¤as tu hçtvà karõoùñanàsikàm 03,271.010b*1284_03 sugrãvaþ kumbhakarõasya jagàma harivàhinãm 03,271.010b*1284_04 atha kruddhaþ kumbhakarõo mi÷ritàn hariràkùasàn 03,271.010b*1284_05 bhakùayàm àsa balavàn mamarda padayor api 03,271.010b*1284_06 bhakùyamàõàn harãn sarvàn kumbhakarõena rakùasà 03,271.010c avekùyàbhyadravad vãraþ saumitrir mitranandanaþ 03,271.011a so 'bhipatya mahàvegaü rukmapuïkhaü mahà÷aram 03,271.011c pràhiõot kumbhakarõàya lakùmaõaþ paravãrahà 03,271.012a sa tasya dehàvaraõaü bhittvà dehaü ca sàyakaþ 03,271.012c jagàma dàrayan bhåmiü rudhireõa samukùitaþ 03,271.013a tathà sa bhinnahçdayaþ samutsçjya kapã÷varam 03,271.013b*1285_01 vegena mahatàviùñas tiùñha tiùñheti càbravãt 03,271.013c kumbhakarõo maheùvàsaþ pragçhãta÷ilàyudhaþ 03,271.013e abhidudràva saumitrim udyamya mahatãü ÷ilàm 03,271.014a tasyàbhidravatas tårõaü kùuràbhyàm ucchritau karau 03,271.014c ciccheda ni÷itàgràbhyàü sa babhåva caturbhujaþ 03,271.015a tàn apy asya bhujàn sarvàn pragçhãta÷ilàyudhàn 03,271.015c kùurai÷ ciccheda laghv astraü saumitriþ pratidar÷ayan 03,271.016a sa babhåvàtikàya÷ ca bahupàda÷irobhujaþ 03,271.016b*1286_01 saumitrir adbhutaü dçùñvà kråraþ samarakovidaþ 03,271.016c taü brahmàstreõa saumitrir dadàhàdricayopamam 03,271.017a sa papàta mahàvãryo divyàstràbhihato raõe 03,271.017c mahà÷anivinirdagdhaþ pàdapo 'ïkuravàn iva 03,271.018a taü dçùñvà vçtrasaükà÷aü kumbhakarõaü tarasvinam 03,271.018c gatàsuü patitaü bhåmau ràkùasàþ pràdravan bhayàt 03,271.019a tathà tàn dravato yodhàn dçùñvà tau dåùaõànujau 03,271.019c avasthàpyàtha saumitriü saükruddhàv abhyadhàvatàm 03,271.020a tàv àdravantau saükruddhau vajravegapramàthinau 03,271.020c pratijagràha saumitrir vinadyobhau patatribhiþ 03,271.021a tataþ sutumulaü yuddham abhaval lomaharùaõam 03,271.021c dåùaõànujayoþ pàrtha lakùmaõasya ca dhãmataþ 03,271.022a mahatà ÷aravarùeõa ràkùasau so 'bhyavarùata 03,271.022c tau càpi vãrau saükruddhàv ubhau tau samavarùatàm 03,271.023a muhårtam evam abhavad vajravegapramàthinoþ 03,271.023c saumitre÷ ca mahàbàhoþ saüprahàraþ sudàruõaþ 03,271.024a athàdri÷çïgam àdàya hanåmàn màrutàtmajaþ 03,271.024c abhidrutyàdade pràõàn vajravegasya rakùasaþ 03,271.025a nãla÷ ca mahatà gràvõà dåùaõàvarajaü hariþ 03,271.025c pramàthinam abhidrutya pramamàtha mahàbalaþ 03,271.026a tataþ pràvartata punaþ saügràmaþ kañukodayaþ 03,271.026c ràmaràvaõasainyànàm anyonyam abhidhàvatàm 03,271.027a ÷ata÷o nairçtàn vanyà jaghnur vanyàü÷ ca nairçtàþ 03,271.027c nairçtàs tatra vadhyante pràya÷o na tu vànaràþ 03,272.001 màrkaõóeya uvàca 03,272.001a tataþ ÷rutvà hataü saükhye kumbhakarõaü sahànugam 03,272.001c prahastaü ca maheùvàsaü dhåmràkùaü càtitejasam 03,272.002a putram indrajitaü ÷åraü ràvaõaþ pratyabhàùata 03,272.002c jahi ràmam amitraghna sugrãvaü ca salakùmaõam 03,272.003a tvayà hi mama satputra ya÷o dãptam upàrjitam 03,272.003c jitvà vajradharaü saükhye sahasràkùaü ÷acãpatim 03,272.004a antarhitaþ prakà÷o và divyair dattavaraiþ ÷araiþ 03,272.004c jahi ÷atrån amitraghna mama ÷astrabhçtàü vara 03,272.005a ràmalakùmaõasugrãvàþ ÷araspar÷aü na te 'nagha 03,272.005c samarthàþ pratisaüsoóhuü kutas tadanuyàyinaþ 03,272.006a akçtà yà prahastena kumbhakarõena cànagha 03,272.006c kharasyàpacitiþ saükhye tàü gacchasva mahàbhuja 03,272.007a tvam adya ni÷itair bàõair hatvà ÷atrån sasainikàn 03,272.007c pratinandaya màü putra purà baddhveva vàsavam 03,272.008a ity uktaþ sa tathety uktvà ratham àsthàya daü÷itaþ 03,272.008c prayayàv indrajid ràjaüs tårõam àyodhanaü prati 03,272.009a tatra vi÷ràvya vispaùñaü nàma ràkùasapuügavaþ 03,272.009c àhvayàm àsa samare lakùmaõaü ÷ubhalakùaõam 03,272.010a taü lakùmaõo 'py abhyadhàvat pragçhya sa÷araü dhanuþ 03,272.010c tràsayaüs talaghoùeõa siühaþ kùudramçgaü yathà 03,272.011a tayoþ samabhavad yuddhaü sumahaj jayagçddhinoþ 03,272.011c divyàstraviduùos tãvram anyonyaspardhinos tadà 03,272.012a ràvaõis tu yadà nainaü vi÷eùayati sàyakaiþ 03,272.012c tato gurutaraü yatnam àtiùñhad balinàü varaþ 03,272.013a tata enaü mahàvegair ardayàm àsa tomaraiþ 03,272.013c tàn àgatàn sa ciccheda saumitrir ni÷itaiþ ÷araiþ 03,272.013e te nikçttàþ ÷arais tãkùõair nyapatan vasudhàtale 03,272.013f*1287_01 sàyakà ràvaõeràjau ÷ata÷aþ ÷akalãkçtàþ 03,272.014a tam aïgado vàlisutaþ ÷rãmàn udyamya pàdapam 03,272.014c abhidrutya mahàvegas tàóayàm àsa mårdhani 03,272.015a tasyendrajid asaübhràntaþ pràsenorasi vãryavàn 03,272.015c prahartum aicchat taü càsya pràsaü ciccheda lakùmaõaþ 03,272.016a tam abhyà÷agataü vãram aïgadaü ràvaõàtmajaþ 03,272.016c gadayàtàóayat savye pàr÷ve vànarapuügavam 03,272.017a tam acintya prahàraü sa balavàn vàlinaþ sutaþ 03,272.017c sasarjendrajitaþ krodhàc chàlaskandham amitrajit 03,272.018a so 'ïgadena ruùotsçùño vadhàyendrajitas taruþ 03,272.018c jaghànendrajitaþ pàrtha rathaü sà÷vaü sasàrathim 03,272.019a tato hatà÷vàt praskandya rathàt sa hatasàrathiþ 03,272.019c tatraivàntardadhe ràjan màyayà ràvaõàtmajaþ 03,272.020a antarhitaü viditvà taü bahumàyaü ca ràkùasam 03,272.020c ràmas taü de÷am àgamya tat sainyaü paryarakùata 03,272.021a sa ràmam uddi÷ya ÷arais tato dattavarais tadà 03,272.021c vivyàdha sarvagàtreùu lakùmaõaü ca mahàratham 03,272.022a tam adç÷yaü ÷araiþ ÷årau màyayàntarhitaü tadà 03,272.022c yodhayàm àsatur ubhau ràvaõiü ràmalakùmaõau 03,272.023a sa ruùà sarvagàtreùu tayoþ puruùasiühayoþ 03,272.023c vyasçjat sàyakàn bhåyaþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,272.024a tam adç÷yaü vicinvantaþ sçjantam ani÷aü ÷aràn 03,272.024c harayo vivi÷ur vyoma pragçhya mahatãþ ÷ilàþ 03,272.025a tàü÷ ca tau càpy adç÷yaþ sa ÷arair vivyàdha ràkùasaþ 03,272.025c sa bhç÷aü tàóayan vãro ràvaõir màyayàvçtaþ 03,272.026a tau ÷arair àcitau vãrau bhràtarau ràmalakùmaõau 03,272.026c petatur gaganàd bhåmiü såryàcandramasàv iva 03,273.001 màrkaõóeya uvàca 03,273.001a tàv ubhau patitau dçùñvà bhràtaràv amitaujasau 03,273.001c babandha ràvaõir bhåyaþ ÷arair dattavarais tadà 03,273.002a tau vãrau ÷arajàlena baddhàv indrajità raõe 03,273.002c rejatuþ puruùavyàghrau ÷akuntàv iva pa¤jare 03,273.003a tau dçùñvà patitau bhåmau ÷ata÷aþ sàyakai÷ citau 03,273.003c sugrãvaþ kapibhiþ sàrdhaü parivàrya tataþ sthitaþ 03,273.004a suùeõamaindadvividaiþ kumudenàïgadena ca 03,273.004c hanåmannãlatàrai÷ ca nalena ca kapã÷varaþ 03,273.004d*1288_01 tataþ samãravacanàd ràmàdhyàtaþ khage÷varaþ 03,273.004d*1288_02 àgamyàmocayad vãrau sarpabandhàt sudàruõàt 03,273.004d*1289_01 kùaõena garuóas tàta patatrã samadç÷yata 03,273.004d*1289_02 dar÷anàt pakùiràjasya pannagà÷ ca pradudruvuþ 03,273.004d*1289_03 sa càgatya mahàpakùã tàv ubhau ràmalakùmaõau 03,273.004d*1289_04 paràmçjya kareõàtha yayau yena pathàgataþ 03,273.005a tatas taü de÷am àgamya kçtakarmà vibhãùaõaþ 03,273.005c bodhayàm àsa tau vãrau praj¤àstreõa prabodhitau 03,273.006a vi÷alyau càpi sugrãvaþ kùaõenobhau cakàra tau 03,273.006c vi÷alyayà mahauùadhyà divyamantraprayuktayà 03,273.007a tau labdhasaüj¤au nçvarau vi÷alyàv udatiùñhatàm 03,273.007c gatatandrãklamau càstàü kùaõenobhau mahàrathau 03,273.008a tato vibhãùaõaþ pàrtha ràmam ikùvàkunandanam 03,273.008c uvàca vijvaraü dçùñvà kçtà¤jalir idaü vacaþ 03,273.009a ayam ambho gçhãtvà tu ràjaràjasya ÷àsanàt 03,273.009c guhyako 'bhyàgataþ ÷vetàt tvatsakà÷am ariüdama 03,273.010a idam ambhaþ kuberas te mahàràjaþ prayacchati 03,273.010c antarhitànàü bhåtànàü dar÷anàrthaü paraütapa 03,273.011a anena spçùñanayano bhåtàny antarhitàny uta 03,273.011c bhavàn drakùyati yasmai ca bhavàn etat pradàsyati 03,273.012a tatheti ràmas tad vàri pratigçhyàtha satkçtam 03,273.012c cakàra netrayoþ ÷aucaü lakùmaõa÷ ca mahàmanàþ 03,273.013a sugrãvajàmbavantau ca hanåmàn aïgadas tathà 03,273.013c maindadvividanãlà÷ ca pràyaþ plavagasattamàþ 03,273.014a tathà samabhavac càpi yad uvàca vibhãùaõaþ 03,273.014c kùaõenàtãndriyàõy eùàü cakùåüùy àsan yudhiùñhira 03,273.014d*1290_01 tato bibheda paulastyaþ ÷aktyà vakùasi lakùmaõam 03,273.014d*1290_02 paulastyam etad àlakùya pràpa mårchàü sa lakùmaõaþ 03,273.014d*1290_03 avahàraü tataþ kçtvà ràghavaþ sarvavànaràn 03,273.014d*1290_04 vàkyam ity abravãd dãnaü tan me nigadataþ ÷çõu 03,273.014d*1290_05 ràjyabhaïgo vane vàsaþ sãtà nãtà pità mçtaþ 03,273.014d*1290_06 lakùmaõo moham àpannaþ kiü no duþkham ataþ param 03,273.014d*1290_07 bibhãùaõo hanumatà ràmas taü bodhya buddhimàn 03,273.014d*1290_08 ànàyyauùadhayo divyà lakùmaõaü samajãvayat 03,273.015a indrajit kçtakarmà tu pitre karma tadàtmanaþ 03,273.015c nivedya punar àgacchat tvarayàji÷iraþ prati 03,273.016a tam àpatantaü saükruddhaü punar eva yuyutsayà 03,273.016c abhidudràva saumitrir vibhãùaõamate sthitaþ 03,273.017a akçtàhnikam evainaü jighàüsur jitakà÷inam 03,273.017c ÷arair jaghàna saükruddhaþ kçtasaüj¤o 'tha lakùmaõaþ 03,273.018a tayoþ samabhavad yuddhaü tadànyonyaü jigãùatoþ 03,273.018c atãva citram à÷caryaü ÷akraprahlàdayor iva 03,273.019a avidhyad indrajit tãkùõaiþ saumitriü marmabhedibhiþ 03,273.019c saumitri÷ cànalaspar÷air avidhyad ràvaõiü ÷araiþ 03,273.020a saumitri÷arasaüspar÷àd ràvaõiþ krodhamårchitaþ 03,273.020c asçjal lakùmaõàyàùñau ÷aràn à÷ãviùopamàn 03,273.020d*1291_01 tàü÷ ciccheda * saumitriþ ÷aràn aùñàv anàgatàn 03,273.020d*1292_01 tàn apràptठ÷itair bàõai÷ ciccheda raghunandanaþ 03,273.021a tasyàsån pàvakaspar÷aiþ saumitriþ patribhis tribhiþ 03,273.021b*1293_01 vàrayàm àsa nàràcaiþ saumitrir mitranandanaþ 03,273.021b*1293_02 asçjal lakùmaõa÷ càùñau ràkùasàya ÷aràn punaþ 03,273.021c yathà niraharad vãras tan me nigadataþ ÷çõu 03,273.022a ekenàsya dhanuùmantaü bàhuü dehàd apàtayat 03,273.022c dvitãyena sanàràcaü bhujaü bhåmau nyapàtayat 03,273.023a tçtãyena tu bàõena pçthudhàreõa bhàsvatà 03,273.023c jahàra sunasaü càru ÷iro bhràjiùõukuõóalam 03,273.024a vinikçttabhujaskandhaü kabandhaü bhãmadar÷anam 03,273.024b*1294_01 papàta vasudhàyàü tu chinnamåla iva drumaþ 03,273.024c taü hatvà såtam apy astrair jaghàna balinàü varaþ 03,273.025a laïkàü prave÷ayàm àsur vàjinas taü rathaü tadà 03,273.025c dadar÷a ràvaõas taü ca rathaü putravinàkçtam 03,273.026a sa putraü nihataü dçùñvà tràsàt saübhràntalocanaþ 03,273.026c ràvaõaþ ÷okamohàrto vaidehãü hantum udyataþ 03,273.027a a÷okavanikàsthàü tàü ràmadar÷analàlasàm 03,273.027c khaógam àdàya duùñàtmà javenàbhipapàta ha 03,273.028a taü dçùñvà tasya durbuddher avindhyaþ pàpani÷cayam 03,273.028c ÷amayàm àsa saükruddhaü ÷råyatàü yena hetunà 03,273.029a mahàràjye sthito dãpte na striyaü hantum arhasi 03,273.029c hataivaiùà yadà strã ca bandhanasthà ca te gçhe 03,273.030a na caiùà dehabhedena hatà syàd iti me matiþ 03,273.030c jahi bhartàram evàsyà hate tasmin hatà bhavet 03,273.031a na hi te vikrame tulyaþ sàkùàd api ÷atakratuþ 03,273.031c asakçd dhi tvayà sendràs tràsitàs trida÷à yudhi 03,273.032a evaü bahuvidhair vàkyair avindhyo ràvaõaü tadà 03,273.032c kruddhaü saü÷amayàm àsa jagçhe ca sa tadvacaþ 03,273.033a niryàõe sa matiü kçtvà nidhàyàsiü kùapàcaraþ 03,273.033c àj¤àpayàm àsa tadà ratho me kalpyatàm iti 03,274.001 màrkaõóeya uvàca 03,274.001a tataþ kruddho da÷agrãvaþ priye putre nipàtite 03,274.001c niryayau ratham àsthàya hemaratnavibhåùitam 03,274.002a saüvçto ràkùasair ghorair vividhàyudhapàõibhiþ 03,274.002c abhidudràva ràmaü sa pothayan hariyåthapàn 03,274.003a tam àdravantaü saükruddhaü maindanãlanalàïgadàþ 03,274.003c hanåmठjàmbavàü÷ caiva sasainyàþ paryavàrayan 03,274.004a te da÷agrãvasainyaü tad çkùavànarayåthapàþ 03,274.004c drumair vidhvaüsayàü cakrur da÷agrãvasya pa÷yataþ 03,274.005a tataþ svasainyam àlokya vadhyamànam aràtibhiþ 03,274.005c màyàvã vyadadhàn màyàü ràvaõo ràkùase÷varaþ 03,274.006a tasya dehàd viniùkràntàþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,274.006c ràkùasàþ pratyadç÷yanta ÷ara÷aktyçùñipàõayaþ 03,274.007a tàn ràmo jaghnivàn sarvàn divyenàstreõa ràkùasàn 03,274.007c atha bhåyo 'pi màyàü sa vyadadhàd ràkùasàdhipaþ 03,274.008a kçtvà ràmasya råpàõi lakùmaõasya ca bhàrata 03,274.008c abhidudràva ràmaü ca lakùmaõaü ca da÷ànanaþ 03,274.009a tatas te ràmam archanto lakùmaõaü ca kùapàcaràþ 03,274.009c abhipetus tadà ràjan pragçhãtoccakàrmukàþ 03,274.010a tàü dçùñvà ràkùasendrasya màyàm ikùvàkunandanaþ 03,274.010c uvàca ràmaü saumitrir asaübhrànto bçhad vacaþ 03,274.011a jahãmàn ràkùasàn pàpàn àtmanaþ pratiråpakàn 03,274.011b*1295_01 ity ukto lakùmaõaü pàrtha tadà gantuü samudyataþ 03,274.011c jaghàna ràmas tàü÷ cànyàn àtmanaþ pratiråpakàn 03,274.012a tato harya÷vayuktena rathenàdityavarcasà 03,274.012c upatasthe raõe ràmaü màtaliþ ÷akrasàrathiþ 03,274.013 màtalir uvàca 03,274.013a ayaü harya÷vayug jaitro maghonaþ syandanottamaþ 03,274.013b*1296_01 tvad artham iha saüpràptaþ saüde÷àd vai ÷atakratoþ 03,274.013c anena ÷akraþ kàkutstha samare daityadànavàn 03,274.013e ÷ata÷aþ puruùavyàghra rathodàreõa jaghnivàn 03,274.014a tad anena naravyàghra mayà yat tena saüyuge 03,274.014c syandanena jahi kùipraü ràvaõaü mà ciraü kçthàþ 03,274.015a ity ukto ràghavas tathyaü vaco '÷aïkata màtaleþ 03,274.015c màyeyaü ràkùasasyeti tam uvàca vibhãùaõaþ 03,274.016a neyaü màyà naravyàghra ràvaõasya duràtmanaþ 03,274.016c tad àtiùñha rathaü ÷ãghram imam aindraü mahàdyute 03,274.017a tataþ prahçùñaþ kàkutsthas tathety uktvà vibhãùaõam 03,274.017c rathenàbhipapàtà÷u da÷agrãvaü ruùànvitaþ 03,274.018a hàhàkçtàni bhåtàni ràvaõe samabhidrute 03,274.018c siühanàdàþ sapañahà divi divyà÷ ca nànadan 03,274.018d*1297_01 tataþ pravavçte yuddhaü ràmaràvaõayor mahat 03,274.018d*1298_01 da÷akandhararàjasånvos tathà yuddham abhån mahat 03,274.018d*1299_01 alabdhopamam anyatra tayor eva tathàbhavat 03,274.019a sa ràmàya mahàghoraü visasarja ni÷àcaraþ 03,274.019c ÷ålam indrà÷aniprakhyaü brahmadaõóam ivodyatam 03,274.020a tac chålam antarà ràma÷ ciccheda ni÷itaiþ ÷araiþ 03,274.020c tad dçùñvà duùkaraü karma ràvaõaü bhayam àvi÷at 03,274.021a tataþ kruddhaþ sasarjà÷u da÷agrãvaþ ÷itठ÷aràn 03,274.021c sahasràyuta÷o ràme ÷astràõi vividhàni ca 03,274.022a tato bhu÷uõóãþ ÷ålàü÷ ca musalàni para÷vadhàn 03,274.022c ÷aktã÷ ca vividhàkàràþ ÷ataghnã÷ ca ÷itakùuràþ 03,274.023a tàü màyàü vikçtàü dçùñvà da÷agrãvasya rakùasaþ 03,274.023c bhayàt pradudruvuþ sarve vànaràþ sarvatodi÷am 03,274.024a tataþ supatraü sumukhaü hemapuïkhaü ÷arottamam 03,274.024c tåõàd àdàya kàkutstho brahmàstreõa yuyoja ha 03,274.025a taü bàõavaryaü ràmeõa brahmàstreõàbhimantritam 03,274.025c jahçùur devagandharvà dçùñvà ÷akrapurogamàþ 03,274.026a alpàva÷eùam àyu÷ ca tato 'manyanta rakùasaþ 03,274.026c brahmàstrodãraõàc chatror devagandharvakiünaràþ 03,274.027a tataþ sasarja taü ràmaþ ÷aram apratimaujasam 03,274.027c ràvaõàntakaraü ghoraü brahmadaõóam ivodyatam 03,274.027d*1300_01 muktamàtreõa ràmeõa dåràkçùñena bhàrata 03,274.027d*1301_01 amogham aviùahyaü ca sa devàsurapannagaiþ 03,274.027d*1301_02 bhàsayantaü di÷aþ sarvàþ svayà dãptyà mahàprabhà 03,274.028a sa tena ràkùasa÷reùñhaþ sarathaþ sà÷vasàrathiþ 03,274.028c prajajvàla mahàjvàlenàgninàbhipariùkçtaþ 03,274.029a tataþ prahçùñàs trida÷àþ sagandharvàþ sacàraõàþ 03,274.029c nihataü ràvaõaü dçùñvà ràmeõàkliùñakarmaõà 03,274.030a tatyajus taü mahàbhàgaü pa¤ca bhåtàni ràvaõam 03,274.030c bhraü÷itaþ sarvalokeùu sa hi brahmàstratejasà 03,274.031a ÷arãradhàtavo hy asya màüsaü rudhiram eva ca 03,274.031c ne÷ur brahmàstranirdagdhà na ca bhasmàpy adç÷yata 03,275.001 màrkaõóeya uvàca 03,275.001a sa hatvà ràvaõaü kùudraü ràkùasendraü suradviùam 03,275.001c babhåva hçùñaþ sasuhçd ràmaþ saumitriõà saha 03,275.002a tato hate da÷agrãve devàþ sarùipurogamàþ 03,275.002c à÷ãrbhir jayayuktàbhir ànarcus taü mahàbhujam 03,275.003a ràmaü kamalapatràkùaü tuùñuvuþ sarvadevatàþ 03,275.003c gandharvàþ puùpavarùai÷ ca vàgbhi÷ ca trida÷àlayàþ 03,275.004a påjayitvà yathà ràmaü pratijagmur yathàgatam 03,275.004c tan mahotsavasaükà÷am àsãd àkà÷am acyuta 03,275.005a tato hatvà da÷agrãvaü laïkàü ràmo mahàya÷àþ 03,275.005c vibhãùaõàya pradadau prabhuþ parapuraüjayaþ 03,275.006a tataþ sãtàü puraskçtya vibhãùaõapuraskçtàm 03,275.006c avindhyo nàma supraj¤o vçddhàmàtyo viniryayau 03,275.007a uvàca ca mahàtmànaü kàkutsthaü dainyam àsthitam 03,275.007c pratãccha devãü sadvçttàü mahàtma¤ jànakãm iti 03,275.008a etac chrutvà vacas tasmàd avatãrya rathottamàt 03,275.008c bàùpeõàpihitàü sãtàü dadar÷ekùvàkunandanaþ 03,275.009a tàü dçùñvà càrusarvàïgãü yànasthàü ÷okakar÷itàm 03,275.009c malopacitasarvàïgãü jañilàü kçùõavàsasam 03,275.010a uvàca ràmo vaidehãü paràmar÷avi÷aïkitaþ 03,275.010c gaccha vaidehi muktà tvaü yat kàryaü tan mayà kçtam 03,275.011a màm àsàdya patiü bhadre na tvaü ràkùasave÷mani 03,275.011c jaràü vrajethà iti me nihato 'sau ni÷àcaraþ 03,275.012a kathaü hy asmadvidho jàtu jànan dharmavini÷cayam 03,275.012c parahastagatàü nàrãü muhårtam api dhàrayet 03,275.013a suvçttàm asuvçttàü vàpy ahaü tvàm adya maithili 03,275.013c notsahe paribhogàya ÷vàvalãóhaü havir yathà 03,275.014a tataþ sà sahasà bàlà tac chrutvà dàruõaü vacaþ 03,275.014c papàta devã vyathità nikçttà kadalã yathà 03,275.015a yo hy asyà harùasaübhåto mukharàgas tadàbhavat 03,275.015c kùaõena sa punar bhraùño niþ÷vàsàd iva darpaõe 03,275.016a tatas te harayaþ sarve tac chrutvà ràmabhàùitam 03,275.016c gatàsukalpà ni÷ceùñà babhåvuþ sahalakùmaõàþ 03,275.016d@028_0001 amçùyamàõà sà sãtà vacanaü ràghavoditam 03,275.016d@028_0002 lakùmaõaü pràha me ÷ãghraü prajvàlaya hutà÷anam 03,275.016d@028_0003 vi÷vàsàrthe hi ràmasya lokànàü pratyayàya ca 03,275.016d@028_0004 ràghavasya mataü j¤àtvà lakùmaõo 'pi tadaiva hi 03,275.016d@028_0005 mahàkàùñhacayaü kçtvà jvàlayitvà hutà÷anam 03,275.016d@028_0006 ràmapàr÷vam upàgamya tasthau tåùõãm ariüdamaþ 03,275.016d@028_0007 tataþ sãtà parikramya ràghavaü bhaktisaüyutà 03,275.016d@028_0008 pa÷yatàü sarvalokànàü devaràkùasayoùitàm 03,275.016d@028_0009 praõamya daivatebhya÷ ca bràhmaõebhya÷ ca maithilã 03,275.016d@028_0010 baddhà¤jalipuñà cedam uvàcàgnisamãpagà 03,275.016d@028_0011 yathà me hçdayaü nityaü nàpasarpati ràghavàt 03,275.016d@028_0012 tathà lokasya sàkùã màü sarvataþ pàtu pàvakaþ 03,275.016d@028_0013 evam uktvà tu sà sãtà parikramya hutà÷anam 03,275.016d@028_0014 vive÷a jvalanaü dãptaü nirbhayena hçdà satã 03,275.017a tato devo vi÷uddhàtmà vimànena caturmukhaþ 03,275.017c pitàmaho jagatsraùñà dar÷ayàm àsa ràghavam 03,275.018a ÷akra÷ càgni÷ ca vàyu÷ ca yamo varuõa eva ca 03,275.018c yakùàdhipa÷ ca bhagavàüs tathà saptarùayo 'malàþ 03,275.019a ràjà da÷aratha÷ caiva divyabhàsvaramårtimàn 03,275.019c vimànena mahàrheõa haüsayuktena bhàsvatà 03,275.020a tato 'ntarikùaü tat sarvaü devagandharvasaükulam 03,275.020c ÷u÷ubhe tàrakàcitraü ÷aradãva nabhastalam 03,275.021a tata utthàya vaidehi teùàü madhye ya÷asvinã 03,275.021c uvàca vàkyaü kalyàõã ràmaü pçthulavakùasam 03,275.022a ràjaputra na te kopaü karomi vidità hi me 03,275.022c gatiþ strãõàü naràõàü ca ÷çõu cedaü vaco mama 03,275.023a anta÷ carati bhåtànàü màtari÷và sadàgatiþ 03,275.023c sa me vimu¤catu pràõàn yadi pàpaü caràmy aham 03,275.024a agnir àpas tathàkà÷aü pçthivã vàyur eva ca 03,275.024c vimu¤cantu mama pràõàn yadi pàpaü caràmy aham 03,275.024d*1302_01 yathàhaü tvad çte vãra nànyaü svapne 'py acintayam 03,275.024d*1302_02 tathà me devanirdiùñas tvam eva hi patir bhava 03,275.025a tato 'ntarikùe vàg àsãt sarvà vi÷ràvayan di÷aþ 03,275.025c puõyà saüharùaõã teùàü vànaràõàü mahàtmanàm 03,275.026 vàyur uvàca 03,275.026a bho bho ràghava satyaü vai vàyur asmi sadàgatiþ 03,275.026c apàpà maithilã ràjan saügaccha saha bhàryayà 03,275.027 agnir uvàca 03,275.027a aham antaþ÷arãrastho bhåtànàü raghunandana 03,275.027c susåkùmam api kàkutstha maithilã nàparàdhyati 03,275.028 varuõa uvàca 03,275.028a rasà vai matprasåtà hi bhåtadeheùu ràghava 03,275.028c ahaü vai tvàü prabravãmi maithilã pratigçhyatàm 03,275.028d*1303_01 pàraü paraü tvam evàsãr viùõubrahmàtmaråpavàn 03,275.028d*1303_02 apàrapàro 'si hare pàrebhyo 'pi paraþ sadà 03,275.028d*1303_03 brahmapàro 'si vi÷ve÷a parapàranayas tathà 03,275.028d*1303_04 paràõàü ca paràsyasi pàraþ pàraþ sadaiva saþ 03,275.028d*1303_05 sarvabhåtanivàsã ca bhåman sa paramas tathà 03,275.028d*1304_00 yamaþ 03,275.028d*1304_01 dharmaràjo 'smi kàkutstha sàkùã lokasya karmaõàm 03,275.028d*1304_02 ÷ubhà÷ubhànàü sãteyam apàpà pratigçhyatàm 03,275.029 brahmovàca 03,275.029a putra naitad ihà÷caryaü tvayi ràjarùidharmiõi 03,275.029c sàdho sadvçttamàrgasthe ÷çõu cedaü vaco mama 03,275.030a ÷atrur eùa tvayà vãra devagandharvabhoginàm 03,275.030c yakùàõàü dànavànàü ca maharùãõàü ca pàtitaþ 03,275.031a avadhyaþ sarvabhåtànàü matprasàdàt puràbhavat 03,275.031c kasmàc cit kàraõàt pàpaþ kaü cit kàlam upekùitaþ 03,275.032a vadhàrtham àtmanas tena hçtà sãtà duràtmanà 03,275.032c nalakåbara÷àpena rakùà càsyàþ kçtà mayà 03,275.033a yadi hy akàmàm àsevet striyam anyàm api dhruvam 03,275.033c ÷atadhàsya phaled deha ity uktaþ so 'bhavat purà 03,275.034a nàtra ÷aïkà tvayà kàryà pratãcchemàü mahàdyute 03,275.034c kçtaü tvayà mahat kàryaü devànàm amaraprabha 03,275.035 da÷aratha uvàca 03,275.035a prãto 'smi vatsa bhadraü te pità da÷aratho 'smi te 03,275.035c anujànàmi ràjyaü ca pra÷àdhi puruùottama 03,275.036 ràma uvàca 03,275.036a abhivàdaye tvàü ràjendra yadi tvaü janako mama 03,275.036c gamiùyàmi purãü ramyàm ayodhyàü ÷àsanàt tava 03,275.037 màrkaõóeya uvàca 03,275.037a tam uvàca pità bhåyaþ prahçùño manujàdhipa 03,275.037c gacchàyodhyàü pra÷àdhi tvaü ràma raktàntalocana 03,275.037d*1305_01 saüpårõàni hi varùàõi caturda÷a mahàdyute 03,275.038a tato devàn namaskçtya suhçdbhir abhinanditaþ 03,275.038c mahendra iva paulomyà bhàryayà sa sameyivàn 03,275.039a tato varaü dadau tasmai avindhyàya paraütapaþ 03,275.039c trijañàü càrthamànàbhyàü yojayàm àsa ràkùasãm 03,275.040a tam uvàca tato brahmà devaiþ ÷akramukhair vçtaþ 03,275.040c kausalyàmàtar iùñàüs te varàn adya dadàni kàn 03,275.041a vavre ràmaþ sthitiü dharme ÷atrubhi÷ càparàjayam 03,275.041c ràkùasair nihatànàü ca vànaràõàü samudbhavam 03,275.042a tatas te brahmaõà prokte tatheti vacane tadà 03,275.042c samuttasthur mahàràja vànarà labdhacetasaþ 03,275.043a sãtà càpi mahàbhàgà varaü hanumate dadau 03,275.043c ràmakãrtyà samaü putra jãvitaü te bhaviùyati 03,275.044a divyàs tvàm upabhogà÷ ca matprasàdakçtàþ sadà 03,275.044c upasthàsyanti hanumann iti sma harilocana 03,275.045a tatas te prekùamàõànàü teùàm akliùñakarmaõàm 03,275.045c antardhànaü yayur devàþ sarve ÷akrapurogamàþ 03,275.046a dçùñvà tu ràmaü jànakyà sametaü ÷akrasàrathiþ 03,275.046c uvàca paramaprãtaþ suhçnmadhya idaü vacaþ 03,275.047a devagandharvayakùàõàü mànuùàsurabhoginàm 03,275.047c apanãtaü tvayà duþkham idaü satyaparàkrama 03,275.048a sadevàsuragandharvà yakùaràkùasapannagàþ 03,275.048c kathayiùyanti lokàs tvàü yàvad bhåmir dhariùyati 03,275.049a ity evam uktvànuj¤àpya ràmaü ÷astrabhçtàü varam 03,275.049c saüpåjyàpàkramat tena rathenàdityavarcasà 03,275.050a tataþ sãtàü puraskçtya ràmaþ saumitriõà saha 03,275.050c sugrãvapramukhai÷ caiva sahitaþ sarvavànaraiþ 03,275.051a vidhàya rakùàü laïkàyàü vibhãùaõapuraskçtaþ 03,275.051c saütatàra punas tena setunà makaràlayam 03,275.052a puùpakeõa vimànena khecareõa viràjatà 03,275.052c kàmagena yathà mukhyair amàtyaiþ saüvçto va÷ã 03,275.053a tatas tãre samudrasya yatra ÷i÷ye sa pàrthivaþ 03,275.053c tatraivovàsa dharmàtmà sahitaþ sarvavànaraiþ 03,275.054a athainàn ràghavaþ kàle samànãyàbhipåjya ca 03,275.054c visarjayàm àsa tadà ratnaiþ saütoùya sarva÷aþ 03,275.055a gateùu vànarendreùu gopuccharkùeùu teùu ca 03,275.055c sugrãvasahito ràmaþ kiùkindhàü punar àgamat 03,275.056a vibhãùaõenànugataþ sugrãvasahitas tadà 03,275.056c puùpakeõa vimànena vaidehyà dar÷ayan vanam 03,275.057a kiùkindhàü tu samàsàdya ràmaþ praharatàü varaþ 03,275.057c aïgadaü kçtakarmàõaü yauvaràjye 'bhyaùecayat 03,275.058a tatas tair eva sahito ràmaþ saumitriõà saha 03,275.058c yathàgatena màrgeõa prayayau svapuraü prati 03,275.059a ayodhyàü sa samàsàdya purãü ràùñrapatis tataþ 03,275.059c bharatàya hanåmantaü dåtaü prasthàpayat tadà 03,275.060a lakùayitveïgitaü sarvaü priyaü tasmai nivedya ca 03,275.060c vàyuputre punaþ pràpte nandigràmam upàgamat 03,275.061a sa tatra maladigdhàïgaü bharataü cãravàsasam 03,275.061b*1306_01 nandigràmagataü ràmaþ sa÷atrughnaü sa ràghavaþ 03,275.061c agrataþ pàduke kçtvà dadar÷àsãnam àsane 03,275.062a sametya bharatenàtha ÷atrughnena ca vãryavàn 03,275.062c ràghavaþ sahasaumitrir mumude bharatarùabha 03,275.063a tathà bharata÷atrughnau sametau guruõà tadà 03,275.063c vaidehyà dar÷anenobhau praharùaü samavàpatuþ 03,275.064a tasmai tad bharato ràjyam àgatàyàbhisatkçtam 03,275.064c nyàsaü niryàtayàm àsa yuktaþ paramayà mudà 03,275.065a tatas taü vaiùõave ÷åraü nakùatre 'bhimate 'hani 03,275.065c vasiùñho vàmadeva÷ ca sahitàv abhyaùi¤catàm 03,275.066a so 'bhiùiktaþ kapi÷reùñhaü sugrãvaü sasuhçjjanam 03,275.066c vibhãùaõaü ca paulastyam anvajànàd gçhàn prati 03,275.067a abhyarcya vividhai ratnaiþ prãtiyuktau mudà yutau 03,275.067c samàdhàyetikartavyaü duþkhena visasarja ha 03,275.068a puùpakaü ca vimànaü tat påjayitvà sa ràghavaþ 03,275.068c pràdàd vai÷ravaõàyaiva prãtyà sa raghunandanaþ 03,275.069a tato devarùisahitaþ saritaü gomatãm anu 03,275.069c da÷à÷vamedhàn àjahre jàråthyàn sa nirargalàn 03,275.069d*1307_01 da÷a varùasahasràõi da÷a varùa÷atàni ca 03,275.069d*1307_02 ràjyaü kàritavàn ràmaþ pa÷càt sa tridivaü gataþ 03,276.001 màrkaõóeya uvàca 03,276.001a evam etan mahàbàho ràmeõàmitatejasà 03,276.001c pràptaü vyasanam atyugraü vanavàsakçtaü purà 03,276.001d*1308_01 tad uktaü bhavatàü sarvaü ràmàyaõam anuttamam 03,276.001d*1308_02 àyuùyam idam àkhyànaü ÷çõvatàm aghanà÷anam 03,276.001d*1308_03 putrapautrapradaü puüsàm àyuràrogyavardhanam 03,276.001d*1308_04 tasmàt tvam api ràjendra bhràtçbhiþ saha dharmaja 03,276.002a mà ÷ucaþ puruùavyàghra kùatriyo 'si paraütapa 03,276.002c bàhuvãryà÷raye màrge vartase dãptanirõaye 03,276.003a na hi te vçjinaü kiü cid dç÷yate param aõv api 03,276.003c asmin màrge viùãdeyuþ sendrà api suràsuràþ 03,276.004a saühatya nihato vçtro marudbhir vajrapàõinà 03,276.004c namuci÷ caiva durdharùo dãrghajihvà ca ràkùasã 03,276.005a sahàyavati sarvàrthàþ saütiùñhantãha sarva÷aþ 03,276.005c kiü nu tasyàjitaü saükhye bhràtà yasya dhanaüjayaþ 03,276.006a ayaü ca balinàü ÷reùñho bhãmo bhãmaparàkramaþ 03,276.006c yuvànau ca maheùvàsau yamau màdravatãsutau 03,276.006e ebhiþ sahàyaiþ kasmàt tvaü viùãdasi paraütapa 03,276.007a ya ime vajriõaþ senàü jayeyuþ samarudgaõàm 03,276.007c tvam apy ebhir maheùvàsaiþ sahàyair devaråpibhiþ 03,276.007e vijeùyasi raõe sarvàn amitràn bharatarùabha 03,276.008a ita÷ ca tvam imàü pa÷ya saindhavena duràtmanà 03,276.008c balinà vãryamattena hçtàm ebhir mahàtmabhiþ 03,276.009a ànãtàü draupadãü kçùõàü kçtvà karma suduùkaram 03,276.009c jayadrathaü ca ràjànaü vijitaü va÷am àgatam 03,276.010a asahàyena ràmeõa vaidehã punar àhçtà 03,276.010c hatvà saükhye da÷agrãvaü ràkùasaü bhãmavikramam 03,276.011a yasya ÷àkhàmçgà mitrà çkùàþ kàlamukhàs tathà 03,276.011c jàtyantaragatà ràjann etad buddhyànucintaya 03,276.012a tasmàt tvaü kuru÷àrdåla mà ÷uco bharatarùabha 03,276.012c tvadvidhà hi mahàtmàno na ÷ocanti paraütapa 03,276.012d@029_0000 vai÷aüpàyana uvàca 03,276.012d@029_0001 ye cedaü kathayiùyanti ràmasya caritaü mahat 03,276.012d@029_0002 ÷roùyanti càpy abhãkùõaü ye nàlakùmãs tàn bhaviùyati 03,276.012d@029_0003 arghàs tebhyo bhaviùyanti dhanatà ca bhaviùyati 03,276.012d@029_0004 itihàsam imaü ÷rutvà puràõaü ÷a÷vad uttamam 03,276.012d@029_0005 putràn pautràn pa÷åü÷ caiva vetsyante nçùu càgryatàm 03,276.012d@029_0006 arogàþ pratibhàü÷ caiva bhaviùyanti na saü÷ayaþ 03,276.012d@029_0007 idam àkhyànakaü ramyaü ye smaranti narottamàþ 03,276.012d@029_0008 putrapautrai÷ ca nandanti labhante viùõuvallabhàm 03,276.012d@029_0009 ÷çõvantãdaü puõya÷ãlàþ ÷ràvayec cedam uttamam 03,276.012d@029_0010 naraþ phalam avàpnoti ràjasåyà÷vamedhayoþ 03,276.012d@029_0011 kà¤canena vimànena svargaü yàti narottamaþ 03,276.012d@029_0012 punar lakùmãr upayuto jàyate pçthivãtale 03,276.012d@029_0013 ÷rutvà cedam upàkhyànaü ÷ràvyam anyan na rocayet 03,276.012d@029_0014 puüskokilarutaü ÷rutvà krau¤cãdhvàïkùasya vàg iva 03,276.013 vai÷aüpàyana uvàca 03,276.013a evam à÷vàsito ràjà màrkaõóeyena dhãmatà 03,276.013c tyaktvà duþkham adãnàtmà punar evedam abravãt 03,276.013d*1309_01 ÷rutvà ràmàyaõaü sarvaü tyaktvà duþkhaü yudhiùñhiraþ 03,276.013d*1309_02 màrkaõóeyaü punaþ pràha bhràtçbhiþ saha saümataiþ 03,277.001 yudhiùñhira uvàca 03,277.001a nàtmànam anu÷ocàmi nemàn bhràtén mahàmune 03,277.001c haraõaü càpi ràjyasya yathemàü drupadàtmajàm 03,277.002a dyåte duràtmabhiþ kliùñàþ kçùõayà tàrità vayam 03,277.002c jayadrathena ca punar vanàd apahçtà balàt 03,277.003a asti sãmantinã kà cid dçùñapårvàtha và ÷rutà 03,277.003c pativratà mahàbhàgà yatheyaü drupadàtmajà 03,277.004 màrkaõóeya uvàca 03,277.004a ÷çõu ràjan kulastrãõàü mahàbhàgyaü yudhiùñhira 03,277.004c sarvam etad yathà pràptaü sàvitryà ràjakanyayà 03,277.005a àsãn madreùu dharmàtmà ràjà paramadhàrmikaþ 03,277.005c brahmaõya÷ ca ÷araõya÷ ca satyasaüdho jitendriyaþ 03,277.006a yajvà dànapatir dakùaþ paurajànapadapriyaþ 03,277.006c pàrthivo '÷vapatir nàma sarvabhåtahite rataþ 03,277.007a kùamàvàn anapatya÷ ca satyavàg vijitendriyaþ 03,277.007c atikràntena vayasà saütàpam upajagmivàn 03,277.008a apatyotpàdanàrthaü sa tãvraü niyamam àsthitaþ 03,277.008c kàle parimitàhàro brahmacàrã jitendriyaþ 03,277.009a hutvà ÷atasahasraü sa sàvitryà ràjasattama 03,277.009c ùaùñhe ùaùñhe tadà kàle babhåva mitabhojanaþ 03,277.010a etena niyamenàsãd varùàõy aùñàda÷aiva tu 03,277.010c pårõe tv aùñàda÷e varùe sàvitrã tuùñim abhyagàt 03,277.010e svaråpiõã tadà ràjan dar÷ayàm àsa taü nçpam 03,277.011a agnihotràt samutthàya harùeõa mahatànvità 03,277.011c uvàca cainaü varadà vacanaü pàrthivaü tadà 03,277.011d*1310_01 sà tam a÷vapatiü ràjan sàvitrã niyamasthitam 03,277.012a brahmacaryeõa ÷uddhena damena niyamena ca 03,277.012c sarvàtmanà ca madbhaktyà tuùñàsmi tava pàrthiva 03,277.013a varaü vçõãùvà÷vapate madraràja yathepsitam 03,277.013c na pramàda÷ ca dharmeùu kartavyas te kathaü cana 03,277.014 a÷vapatir uvàca 03,277.014a apatyàrthaþ samàrambhaþ kçto dharmepsayà mayà 03,277.014c putrà me bahavo devi bhaveyuþ kulabhàvanàþ 03,277.015a tuùñàsi yadi me devi kàmam etaü vçõomy aham 03,277.015c saütànaü hi paro dharma ity àhur màü dvijàtayaþ 03,277.015d*1311_01 evam uktvà tu sàvitrã pratyuvàca ca taü nçpam 03,277.016 sàvitry uvàca 03,277.016a pårvam eva mayà ràjann abhipràyam imaü tava 03,277.016c j¤àtvà putràrtham ukto vai tava hetoþ pitàmahaþ 03,277.017a prasàdàc caiva tasmàt te svayaübhuvihitàd bhuvi 03,277.017c kanyà tejasvinã saumya kùipram eva bhaviùyati 03,277.018a uttaraü ca na te kiü cid vyàhartavyaü kathaü cana 03,277.018c pitàmahanisargeõa tuùñà hy etad bravãmi te 03,277.019 màrkaõóeya uvàca 03,277.019a sa tatheti pratij¤àya sàvitryà vacanaü nçpaþ 03,277.019c prasàdayàm àsa punaþ kùipram evaü bhaved iti 03,277.020a antarhitàyàü sàvitryàü jagàma svagçhaü nçpaþ 03,277.020c svaràjye càvasat prãtaþ prajà dharmeõa pàlayan 03,277.021a kasmiü÷ cit tu gate kàle sa ràjà niyatavrataþ 03,277.021c jyeùñhàyàü dharmacàriõyàü mahiùyàü garbham àdadhe 03,277.022a ràjaputryàü tu garbhaþ sa màlavyàü bharatarùabha 03,277.022c vyavardhata yathà ÷ukle tàràpatir ivàmbare 03,277.023a pràpte kàle tu suùuve kanyàü ràjãvalocanàm 03,277.023c kriyà÷ ca tasyà mudita÷ cakre sa nçpatis tadà 03,277.024a sàvitryà prãtayà dattà sàvitryà hutayà hy api 03,277.024c sàvitrãty eva nàmàsyà÷ cakrur vipràs tathà pità 03,277.025a sà vigrahavatãva ÷rãr vyavardhata nçpàtmajà 03,277.025c kàlena càpi sà kanyà yauvanasthà babhåva ha 03,277.026a tàü sumadhyàü pçthu÷roõãü pratimàü kà¤canãm iva 03,277.026c pràpteyaü devakanyeti dçùñvà saümenire janàþ 03,277.027a tàü tu padmapalà÷àkùãü jvalantãm iva tejasà 03,277.027c na ka÷ cid varayàm àsa tejasà prativàritaþ 03,277.028a athopoùya ÷iraþsnàtà daivatàny abhigamya sà 03,277.028c hutvàgniü vidhivad vipràn vàcayàm àsa parvaõi 03,277.029a tataþ sumanasaþ ÷eùàþ pratigçhya mahàtmanaþ 03,277.029c pituþ sakà÷am agamad devã ÷rãr iva råpiõã 03,277.030a sàbhivàdya pituþ pàdau ÷eùàþ pårvaü nivedya ca 03,277.030c kçtà¤jalir varàrohà nçpateþ pàr÷vataþ sthità 03,277.031a yauvanasthàü tu tàü dçùñvà svàü sutàü devaråpiõãm 03,277.031c ayàcyamànàü ca varair nçpatir duþkhito 'bhavat 03,277.032 ràjovàca 03,277.032a putri pradànakàlas te na ca ka÷ cid vçõoti màm 03,277.032c svayam anviccha bhartàraü guõaiþ sadç÷am àtmanaþ 03,277.033a pràrthitaþ puruùo ya÷ ca sa nivedyas tvayà mama 03,277.033c vimç÷yàhaü pradàsyàmi varaya tvaü yathepsitam 03,277.034a ÷rutaü hi dharma÷àstre me pañhyamànaü dvijàtibhiþ 03,277.034c tathà tvam api kalyàõi gadato me vacaþ ÷çõu 03,277.035a apradàtà pità vàcyo vàcya÷ cànupayan patiþ 03,277.035c mçte bhartari putra÷ ca vàcyo màtur arakùità 03,277.036a idaü me vacanaü ÷rutvà bhartur anveùaõe tvara 03,277.036c devatànàü yathà vàcyo na bhaveyaü tathà kuru 03,277.037 màrkaõóeya uvàca 03,277.037a evam uktvà duhitaraü tathà vçddhàü÷ ca mantriõaþ 03,277.037c vyàdide÷ànuyàtraü ca gamyatàm ity acodayat 03,277.038a sàbhivàdya pituþ pàdau vrãóiteva manasvinã 03,277.038c pitur vacanam àj¤àya nirjagàmàvicàritam 03,277.039a sà haimaü ratham àsthàya sthaviraiþ sacivair vçtà 03,277.039c tapovanàni ramyàõi ràjarùãõàü jagàm aha 03,277.040a mànyànàü tatra vçddhànàü kçtvà pàdàbhivandanam 03,277.040c vanàni krama÷as tàta sarvàõy evàbhyagacchata 03,277.041a evaü sarveùu tãrtheùu dhanotsargaü nçpàtmajà 03,277.041c kurvatã dvijamukhyànàü taü taü de÷aü jagàma ha 03,278.001 màrkaõóeya uvàca 03,278.001a atha madràdhipo ràjà nàradena samàgataþ 03,278.001c upaviùñaþ sabhàmadhye kathàyogena bhàrata 03,278.002a tato 'bhigamya tãrthàni sarvàõy evà÷ramàüs tathà 03,278.002c àjagàma pitur ve÷ma sàvitrã saha mantribhiþ 03,278.003a nàradena sahàsãnaü dçùñvà sà pitaraü ÷ubhà 03,278.003c ubhayor eva ÷irasà cakre pàdàbhivandanam 03,278.004 nàrada uvàca 03,278.004a kva gatàbhåt suteyaü te kuta÷ caivàgatà nçpa 03,278.004c kimarthaü yuvatãü bhartre na cainàü saüprayacchasi 03,278.005 a÷vapatir uvàca 03,278.005a kàryeõa khalv anenaiva preùitàdyaiva càgatà 03,278.005c tad asyàþ ÷çõu devarùe bhartàraü yo 'nayà vçtaþ 03,278.006 màrkaõóeya uvàca 03,278.006a sà bråhi vistareõeti pitrà saücodità ÷ubhà 03,278.006c daivatasyeva vacanaü pratigçhyedam abravãt 03,278.007a àsãc chàlveùu dharmàtmà kùatriyaþ pçthivãpatiþ 03,278.007c dyumatsena iti khyàtaþ pa÷càd andho babhåva ha 03,278.008a vinaùñacakùuùas tasya bàlaputrasya dhãmataþ 03,278.008c sàmãpyena hçtaü ràjyaü chidre 'smin pårvavairiõà 03,278.009a sa bàlavatsayà sàrdhaü bhàryayà prasthito vanam 03,278.009c mahàraõyagata÷ càpi tapas tepe mahàvrataþ 03,278.010a tasya putraþ pure jàtaþ saüvçddha÷ ca tapovane 03,278.010c satyavàn anuråpo me bharteti manasà vçtaþ 03,278.011 nàrada uvàca 03,278.011a aho bata mahat pàpaü sàvitryà nçpate kçtam 03,278.011c ajànantyà yad anayà guõavàn satyavàn vçtaþ 03,278.012a satyaü vadaty asya pità satyaü màtà prabhàùate 03,278.012c tato 'sya bràhmaõà÷ cakrur nàmaitat satyavàn iti 03,278.013a bàlasyà÷vàþ priyà÷ càsya karoty a÷vàü÷ ca mçnmayàn 03,278.013c citre 'pi ca likhaty a÷vàü÷ citrà÷va iti cocyate 03,278.014 ràjovàca 03,278.014a apãdànãü sa tejasvã buddhimàn và nçpàtmajaþ 03,278.014c kùamàvàn api và ÷åraþ satyavàn pitçnandanaþ 03,278.015 nàrada uvàca 03,278.015a vivasvàn iva tejasvã bçhaspatisamo matau 03,278.015c mahendra iva ÷åra÷ ca vasudheva kùamànvitaþ 03,278.016 a÷vapatir uvàca 03,278.016a api ràjàtmajo dàtà brahmaõyo vàpi satyavàn 03,278.016c råpavàn apy udàro vàpy atha và priyadar÷anaþ 03,278.017 nàrada uvàca 03,278.017a sàïkçte rantidevasya sa ÷aktyà dànataþ samaþ 03,278.017c brahmaõyaþ satyavàdã ca ÷ibir au÷ãnaro yathà 03,278.018a yayàtir iva codàraþ somavat priyadar÷anaþ 03,278.018c råpeõànyatamo '÷vibhyàü dyumatsenasuto balã 03,278.018d*1312_01 sa vadànyaþ sa tejasvã sa dhãmàn sa kùamànvitaþ 03,278.019a sa dàntaþ sa mçduþ ÷åraþ sa satyaþ sa jitendriyaþ 03,278.019c sa maitraþ so 'nasåya÷ ca sa hrãmàn dhçtimàü÷ ca saþ 03,278.020a nitya÷a÷ càrjavaü tasmin sthitis tasyaiva ca dhruvà 03,278.020c saükùepatas tapovçddhaiþ ÷ãlavçddhai÷ ca kathyate 03,278.021 a÷vapatir uvàca 03,278.021a guõair upetaü sarvais taü bhagavan prabravãùi me 03,278.021c doùàn apy asya me bråhi yadi santãha ke cana 03,278.022 nàrada uvàca 03,278.022*1313_01 eka evàsya doùo hi guõàn àkramya tiùñhati 03,278.022*1313_02 sa ca doùaþ prayatnena na ÷akyam ativartitum 03,278.022a eko doùo 'sya nànyo 'sti so 'dya prabhçti satyavàn 03,278.022c saüvatsareõa kùãõàyur dehanyàsaü kariùyati 03,278.023 ràjovàca 03,278.023a ehi sàvitri gaccha tvam anyaü varaya ÷obhane 03,278.023c tasya doùo mahàn eko guõàn àkramya tiùñhati 03,278.024a yathà me bhagavàn àha nàrado devasatkçtaþ 03,278.024c saüvatsareõa so 'lpàyur dehanyàsaü kariùyati 03,278.025 sàvitry uvàca 03,278.025a sakçd aü÷o nipatati sakçt kanyà pradãyate 03,278.025c sakçd àha dadànãti trãõy etàni sakçt sakçt 03,278.026a dãrghàyur atha vàlpàyuþ saguõo nirguõo 'pi và 03,278.026c sakçd vçto mayà bhartà na dvitãyaü vçõomy aham 03,278.027a manasà ni÷cayaü kçtvà tato vàcàbhidhãyate 03,278.027c kriyate karmaõà pa÷càt pramàõaü me manas tataþ 03,278.028 nàrada uvàca 03,278.028a sthirà buddhir nara÷reùñha sàvitryà duhitus tava 03,278.028b*1314_01 vilambo nàtra kartavyo ni÷cite karmaõi dhruvam 03,278.028c naiùà càlayituü ÷akyà dharmàd asmàt kathaü cana 03,278.029a nànyasmin puruùe santi ye satyavati vai guõàþ 03,278.029c pradànam eva tasmàn me rocate duhitus tava 03,278.030 ràjovàca 03,278.030a avicàryam etad uktaü hi tathyaü bhagavatà vacaþ 03,278.030c kariùyàmy etad evaü ca gurur hi bhagavàn mama 03,278.031 nàrada uvàca 03,278.031a avighnam astu sàvitryàþ pradàne duhitus tava 03,278.031c sàdhayiùyàmahe tàvat sarveùàü bhadram astu vaþ 03,278.032 màrkaõóeya uvàca 03,278.032a evam uktvà kham utpatya nàradas tridivaü gataþ 03,278.032c ràjàpi duhituþ sarvaü vaivàhikam akàrayat 03,279.001 màrkaõóeya uvàca 03,279.001a atha kanyàpradàne sa tam evàrthaü vicintayan 03,279.001c samàninye ca tat sarvaü bhàõóaü vaivàhikaü nçpaþ 03,279.002a tato vçddhàn dvijàn sarvàn çtvijaþ sapurohitàn 03,279.002c samàhåya tithau puõye prayayau saha kanyayà 03,279.003a medhyàraõyaü sa gatvà ca dyumatsenà÷ramaü nçpaþ 03,279.003c padbhyàm eva dvijaiþ sàrdhaü ràjarùiü tam upàgamat 03,279.004a tatràpa÷yan mahàbhàgaü ÷àlavçkùam upà÷ritam 03,279.004c kau÷yàü bçsyàü samàsãnaü cakùurhãnaü nçpaü tadà 03,279.005a sa ràjà tasya ràjarùeþ kçtvà påjàü yathàrhataþ 03,279.005c vàcà suniyato bhåtvà cakàràtmanivedanam 03,279.006a tasyàrghyam àsanaü caiva gàü càvedya sa dharmavit 03,279.006c kim àgamanam ity evaü ràjà ràjànam abravãt 03,279.007a tasya sarvam abhipràyam itikartavyatàü ca tàm 03,279.007c satyavantaü samuddi÷ya sarvam eva nyavedayat 03,279.008 a÷vapatir uvàca 03,279.008a sàvitrã nàma ràjarùe kanyeyaü mama ÷obhanà 03,279.008c tàü svadharmeõa dharmaj¤a snuùàrthe tvaü gçhàõa me 03,279.009 dyumatsena uvàca 03,279.009a cyutàþ sma ràjyàd vanavàsam à÷rità÷; caràma dharmaü niyatàs tapasvinaþ 03,279.009c kathaü tv anarhà vanavàsam à÷rame; sahiùyate kle÷am imaü sutà tava 03,279.010 a÷vapatir uvàca 03,279.010a sukhaü ca duþkhaü ca bhavàbhavàtmakaü; yadà vijànàti sutàham eva ca 03,279.010c na madvidhe yujyati vàkyam ãdç÷aü; vini÷cayenàbhigato 'smi te nçpa 03,279.011a à÷àü nàrhasi me hantuü sauhçdàd praõayena ca 03,279.011c abhita÷ càgataü premõà pratyàkhyàtuü na màrhasi 03,279.012a anuråpo hi saüyoge tvaü mamàhaü tavàpi ca 03,279.012c snuùàü pratãccha me kanyàü bhàryàü satyavataþ sutàm 03,279.013 dyumatsena uvàca 03,279.013a pårvam evàbhilaùitaþ saübandho me tvayà saha 03,279.013c bhraùñaràjyas tv aham iti tata etad vicàritam 03,279.014a abhipràyas tv ayaü yo me pårvam evàbhikàïkùitaþ 03,279.014c sa nirvartatu me 'dyaiva kàïkùito hy asi me 'tithiþ 03,279.015 màrkaõóeya uvàca 03,279.015a tataþ sarvàn samànãya dvijàn à÷ramavàsinaþ 03,279.015c yathàvidhi samudvàhaü kàrayàm àsatur nçpau 03,279.016a dattvà tv a÷vapatiþ kanyàü yathàrhaü ca paricchadam 03,279.016c yayau svam eva bhavanaü yuktaþ paramayà mudà 03,279.017a satyavàn api bhàryàü tàü labdhvà sarvaguõànvitàm 03,279.017c mumude sà ca taü labdhvà bhartàraü manasepsitam 03,279.018a gate pitari sarvàõi saünyasyàbharaõàni sà 03,279.018c jagçhe valkalàny eva vastraü kàùàyam eva ca 03,279.019a paricàrair guõai÷ caiva pra÷rayeõa damena ca 03,279.019c sarvakàmakriyàbhi÷ ca sarveùàü tuùñim àvahat 03,279.020a ÷va÷råü ÷arãrasatkàraiþ sarvair àcchàdanàdibhiþ 03,279.020c ÷va÷uraü devakàryai÷ ca vàcaþ saüyamanena ca 03,279.021a tathaiva priyavàdena naipuõena ÷amena ca 03,279.021c raha÷ caivopacàreõa bhartàraü paryatoùayat 03,279.022a evaü tatrà÷rame teùàü tadà nivasatàü satàm 03,279.022c kàlas tapasyatàü ka÷ cid aticakràma bhàrata 03,279.023a sàvitryàs tu ÷ayànàyàs tiùñhantyà÷ ca divàni÷am 03,279.023c nàradena yad uktaü tad vàkyaü manasi vartate 03,279.023d*1315_01 tadà prabhçti sàvitrã gaõayàm àsa vàsaràn 03,280.001 màrkaõóeya uvàca 03,280.001a tataþ kàle bahutithe vyatikrànte kadà cana 03,280.001c pràptaþ sa kàlo martavyaü yatra satyavatà nçpa 03,280.002a gaõayantyà÷ ca sàvitryà divase divase gate 03,280.002c tad vàkyaü nàradenoktaü vartate hçdi nitya÷aþ 03,280.003a caturthe 'hani martavyam iti saücintya bhàminã 03,280.003c vrataü triràtram uddi÷ya divàràtraü sthitàbhavat 03,280.004a taü ÷rutvà niyamaü duþkhaü vadhvà duþkhànvito nçpaþ 03,280.004c utthàya vàkyaü sàvitrãm abravãt parisàntvayan 03,280.005a atitãvro 'yam àrambhas tvayàrabdho nçpàtmaje 03,280.005c tisçõàü vasatãnàü hi sthànaü paramaduùkaram 03,280.006 sàvitry uvàca 03,280.006a na kàryas tàta saütàpaþ pàrayiùyàmy ahaü vratam 03,280.006c vyavasàyakçtaü hãdaü vyavasàya÷ ca kàraõam 03,280.007 dyumatsena uvàca 03,280.007a vrataü bhindhãti vaktuü tvàü nàsmi ÷aktaþ kathaü cana 03,280.007c pàrayasveti vacanaü yuktam asmadvidho vadet 03,280.008 màrkaõóeya uvàca 03,280.008a evam uktvà dyumatseno viraràma mahàmanàþ 03,280.008c tiùñhantã càpi sàvitrã kàùñhabhåteva lakùyate 03,280.009a ÷vobhåte bhartçmaraõe sàvitryà bharatarùabha 03,280.009c duþkhànvitàyàs tiùñhantyàþ sà ràtrir vyatyavartata 03,280.010a adya tad divasaü ceti hutvà dãptaü hutà÷anam 03,280.010c yugamàtrodite sårye kçtvà paurvàhõikãþ kriyàþ 03,280.010d*1316_01 vrataü samàpya sàvitrã snàtvà ÷uddhà ya÷asvinã 03,280.011a tataþ sarvàn dvijàn vçddhठ÷va÷råü ÷va÷uram eva ca 03,280.011c abhivàdyànupårvyeõa prà¤jalir niyatà sthità 03,280.012a avaidhavyà÷iùas te tu sàvitryarthaü hitàþ ÷ubhàþ 03,280.012c åcus tapasvinaþ sarve tapovananivàsinaþ 03,280.013a evam astv iti sàvitrã dhyànayogaparàyaõà 03,280.013c manasà tà giraþ sarvàþ pratyagçhõàt tapasvinàm 03,280.014a taü kàlaü ca muhårtaü ca pratãkùantã nçpàtmajà 03,280.014c yathoktaü nàradavaca÷ cintayantã suduþkhità 03,280.015a tatas tu ÷va÷rå÷va÷uràv åcatus tàü nçpàtmajàm 03,280.015c ekàntastham idaü vàkyaü prãtyà bharatasattama 03,280.016 ÷va÷uràv åcatuþ 03,280.016a vrato yathopadiùño 'yaü yathàvat pàritas tvayà 03,280.016c àhàrakàlaþ saüpràptaþ kriyatàü yad anantaram 03,280.017 sàvitry uvàca 03,280.017a astaü gate mayàditye bhoktavyaü kçtakàmayà 03,280.017c eùa me hçdi saükalpaþ samaya÷ ca kçto mayà 03,280.018 màrkaõóeya uvàca 03,280.018a evaü saübhàùamàõàyàþ sàvitryà bhojanaü prati 03,280.018c skandhe para÷um àdàya satyavàn prasthito vanam 03,280.018c*1317_01 **** **** kañhinaü ca tathà kare 03,280.018c*1317_02 khanitraü satyavàn gçhya prasthita÷ ca vanaü prati 03,280.018c*1317_03 taü praõamyàbravãt sàdhvã nàradoktaü va÷ànugà 03,280.019a sàvitrã tv àha bhartàraü naikas tvaü gantum arhasi 03,280.019c saha tvayàgamiùyàmi na hi tvàü hàtum utsahe 03,280.020 satyavàn uvàca 03,280.020a vanaü na gatapårvaü te duþkhaþ panthà÷ ca bhàmini 03,280.020c vratopavàsakùàmà ca kathaü padbhyàü gamiùyasi 03,280.021 sàvitry uvàca 03,280.021a upavàsàn na me glànir nàsti càpi pari÷ramaþ 03,280.021c gamane ca kçtotsàhàü pratiùeddhuü na màrhasi 03,280.022 satyavàn uvàca 03,280.022a yadi te gamanotsàhaþ kariùyàmi tava priyam 03,280.022c mama tv àmantraya gurån na màü doùaþ spç÷ed ayam 03,280.023 màrkaõóeya uvàca 03,280.023a sàbhigamyàbravãc chva÷råü ÷va÷uraü ca mahàvratà 03,280.023c ayaü gacchati me bhartà phalàhàro mahàvanam 03,280.024a iccheyam abhyanuj¤àtum àryayà ÷va÷ureõa ca 03,280.024c anena saha nirgantuü na hi me virahaþ kùamaþ 03,280.025a gurvagnihotràrthakçte prasthita÷ ca sutas tava 03,280.025c na nivàryo nivàryaþ syàd anyathà prasthito vanam 03,280.026a saüvatsaraþ kiü cid åno na niùkràntàham à÷ramàt 03,280.026c vanaü kusumitaü draùñuü paraü kautåhalaü hi me 03,280.027 dyumatsena uvàca 03,280.027a yataþ prabhçti sàvitrã pitrà dattà snuùà mama 03,280.027c nànayàbhyarthanàyuktam uktapårvaü smaràmy aham 03,280.028a tad eùà labhatàü kàmaü yathàbhilaùitaü vadhåþ 03,280.028c apramàda÷ ca kartavyaþ putri satyavataþ pathi 03,280.029 màrkaõóeya uvàca 03,280.029a ubhàbhyàm abhyanuj¤àtà sà jagàma ya÷asvinã 03,280.029c saha bhartrà hasantãva hçdayena vidåyatà 03,280.030a sà vanàni vicitràõi ramaõãyàni sarva÷aþ 03,280.030c mayåraravaghuùñàni dadar÷a vipulekùaõà 03,280.031a nadãþ puõyavahà÷ caiva puùpitàü÷ ca nagottamàn 03,280.031c satyavàn àha pa÷yeti sàvitrãü madhuràkùaram 03,280.032a nirãkùamàõà bhartàraü sarvàvastham anindità 03,280.032c mçtam eva hi taü mene kàle munivacaþ smaran 03,280.033a anuvartatã tu bhartàraü jagàma mçdugàminã 03,280.033c dvidheva hçdayaü kçtvà taü ca kàlam avekùatã 03,281.001 màrkaõóeya uvàca 03,281.001a atha bhàryàsahàyaþ sa phalàny àdàya vãryavàn 03,281.001c kañhinaü pårayàm àsa tataþ kàùñhàny apàñayat 03,281.002a tasya pàñayataþ kàùñhaü svedo vai samajàyata 03,281.002c vyàyàmena ca tenàsya jaj¤e ÷irasi vedanà 03,281.003a so 'bhigamya priyàü bhàryàm uvàca ÷ramapãóitaþ 03,281.003c vyàyàmena mamànena jàtà ÷irasi vedanà 03,281.004a aïgàni caiva sàvitri hçdayaü dåyatãva ca 03,281.004c asvastham iva càtmànaü lakùaye mitabhàùiõi 03,281.005a ÷ålair iva ÷iro viddham idaü saülakùayàmy aham 03,281.005c tat svaptum icche kalyàõi na sthàtuü ÷aktir asti me 03,281.005d*1318_01 bhramatãva di÷aþ sarvà÷ cakràråóhaü mano mama 03,281.006a samàsàdyàtha sàvitrã bhartàram upagåhya ca 03,281.006c utsaïge 'sya ÷iraþ kçtvà niùasàda mahãtale 03,281.007a tataþ sà nàradavaco vimç÷antã tapasvinã 03,281.007c taü muhårtaü kùaõaü velàü divasaü ca yuyoja ha 03,281.007d*1319_01 hanta pràptaþ sa kàlo 'yam iti cintàparà satã 03,281.008a muhårtàd iva càpa÷yat puruùaü pãtavàsasam 03,281.008c baddhamauliü vapuùmantam àdityasamatejasam 03,281.009a ÷yàmàvadàtaü raktàkùaü pà÷ahastaü bhayàvaham 03,281.009c sthitaü satyavataþ pàr÷ve nirãkùantaü tam eva ca 03,281.010a taü dçùñvà sahasotthàya bhartur nyasya ÷anaiþ ÷iraþ 03,281.010c kçtà¤jalir uvàcàrtà hçdayena pravepatà 03,281.011a daivataü tvàbhijànàmi vapur etad dhy amànuùam 03,281.011c kàmayà bråhi me deva kas tvaü kiü ca cikãrùasi 03,281.012 yama uvàca 03,281.012a pativratàsi sàvitri tathaiva ca taponvità 03,281.012c atas tvàm abhibhàùàmi viddhi màü tvaü ÷ubhe yamam 03,281.013a ayaü te satyavàn bhartà kùãõàyuþ pàrthivàtmajaþ 03,281.013c neùyàmy enam ahaü baddhvà viddhy etan me cikãrùitam 03,281.013d*1320_00 sàvitry uvàca 03,281.013d*1320_01 ÷råyate bhagavan dåtàs tavàgacchanti mànavàn 03,281.013d*1320_02 netuü kila bhavàn kasmàd àgato 'si svayaü prabho 03,281.014 màrkaõóeya uvàca 03,281.014a ity uktvà pitçràjas tàü bhagavàn svaü cikãrùitam 03,281.014c yathàvat sarvam àkhyàtuü tatpriyàrthaü pracakrame 03,281.015a ayaü hi dharmasaüyukto råpavàn guõasàgaraþ 03,281.015c nàrho matpuruùair netum ato 'smi svayam àgataþ 03,281.016a tataþ satyavataþ kàyàt pà÷abaddhaü va÷aü gatam 03,281.016c aïguùñhamàtraü puruùaü ni÷cakarùa yamo balàt 03,281.017a tataþ samuddhçtapràõaü gata÷vàsaü hataprabham 03,281.017c nirviceùñaü ÷arãraü tad babhåvàpriyadar÷anam 03,281.018a yamas tu taü tathà baddhvà prayàto dakùiõàmukhaþ 03,281.018c sàvitrã càpi duþkhàrtà yamam evànvagacchata 03,281.018d*1321_01 bhartuþ ÷arãrarakùàü ca vidhàya hi tapasvinã 03,281.018d*1321_02 bhartàram anugacchantã tathàvasthaü sumadhyamà 03,281.018e niyamavratasaüsiddhà mahàbhàgà pativratà 03,281.019 yama uvàca 03,281.019a nivarta gaccha sàvitri kuruùvàsyaurdhvadehikam 03,281.019c kçtaü bhartus tvayànçõyaü yàvad gamyaü gataü tvayà 03,281.019d*1322_01 eùa màrgo vi÷àlàkùi na kenàpy anugamyate 03,281.020 sàvitry uvàca 03,281.020a yatra me nãyate bhartà svayaü và yatra gacchati 03,281.020c mayàpi tatra gantavyam eùa dharmaþ sanàtanaþ 03,281.021a tapasà guruvçttyà ca bhartuþ snehàd vratena ca 03,281.021c tava caiva prasàdena na me pratihatà gatiþ 03,281.022a pràhuþ saptapadaü mitraü budhàs tattvàrthadar÷inaþ 03,281.022c mitratàü ca puraskçtya kiü cid vakùyàmi tac chçõu 03,281.023a nànàtmavantas tu vane caranti; dharmaü ca vàsaü ca pari÷ramaü ca 03,281.023c vij¤ànato dharmam udàharanti; tasmàt santo dharmam àhuþ pradhànam 03,281.024a ekasya dharmeõa satàü matena; sarve sma taü màrgam anuprapannàþ 03,281.024c mà vai dvitãyaü mà tçtãyaü ca và¤che; tasmàt santo dharmam àhuþ pradhànam 03,281.025 yama uvàca 03,281.025a nivarta tuùño 'smi tavànayà girà; svaràkùaravya¤janahetuyuktayà 03,281.025c varaü vçõãùveha vinàsya jãvitaü; dadàni te sarvam anindite varam 03,281.026 sàvitry uvàca 03,281.026a cyutaþ svaràjyàd vanavàsam à÷rito; vinaùñacakùuþ ÷va÷uro mamà÷rame 03,281.026c sa labdhacakùur balavàn bhaven nçpas; tava prasàdàj jvalanàrkasaünibhaþ 03,281.027 yama uvàca 03,281.027a dadàni te sarvam anindite varaü; yathà tvayoktaü bhavità ca tat tathà 03,281.027c tavàdhvanà glànim ivopalakùaye; nivarta gacchasva na te ÷ramo bhavet 03,281.028 sàvitry uvàca 03,281.028a kutaþ ÷ramo bhartçsamãpato hi me; yato hi bhartà mama sà gatir dhruvà 03,281.028c yataþ patiü neùyasi tatra me gatiþ; sure÷a bhåya÷ ca vaco nibodha me 03,281.029a satàü sakçt saügatam ãpsitaü paraü; tataþ paraü mitram iti pracakùate 03,281.029c na càphalaü satpuruùeõa saügataü; tataþ satàü saünivaset samàgame 03,281.030 yama uvàca 03,281.030a manonukålaü budhabuddhivardhanaü; tvayàham ukto vacanaü hità÷rayam 03,281.030c vinà punaþ satyavato 'sya jãvitaü; varaü dvitãyaü varayasva bhàmini 03,281.031 sàvitry uvàca 03,281.031a hçtaü purà me ÷va÷urasya dhãmataþ; svam eva ràjyaü sa labheta pàrthivaþ 03,281.031c jahyàt svadharmaü na ca me gurur yathà; dvitãyam etaü varayàmi te varam 03,281.032 yama uvàca 03,281.032a svam eva ràjyaü pratipatsyate 'ciràn; na ca svadharmàt parihàsyate nçpaþ 03,281.032c kçtena kàmena mayà nçpàtmaje; nivarta gacchasva na te ÷ramo bhavet 03,281.033 sàvitry uvàca 03,281.033a prajàs tvayemà niyamena saüyatà; niyamya caità nayase na kàmayà 03,281.033c ato yamatvaü tava deva vi÷rutaü; nibodha cemàü giram ãritàü mayà 03,281.034a adrohaþ sarvabhåteùu karmaõà manasà girà 03,281.034c anugraha÷ ca dànaü ca satàü dharmaþ sanàtanaþ 03,281.035a evaüpràya÷ ca loko 'yaü manuùyàþ ÷aktipe÷alàþ 03,281.035c santas tv evàpy amitreùu dayàü pràpteùu kurvate 03,281.036 yama uvàca 03,281.036a pipàsitasyeva yathà bhavet payas; tathà tvayà vàkyam idaü samãritam 03,281.036c vinà punaþ satyavato 'sya jãvitaü; varaü vçõãùveha ÷ubhe yad icchasi 03,281.037 sàvitry uvàca 03,281.037a mamànapatyaþ pçthivãpatiþ pità; bhavet pituþ putra÷ataü mamaurasam 03,281.037c kulasya saütànakaraü ca yad bhavet; tçtãyam etaü varayàmi te varam 03,281.038 yama uvàca 03,281.038a kulasya saütànakaraü suvarcasaü; ÷ataü sutànàü pitur astu te ÷ubhe 03,281.038c kçtena kàmena naràdhipàtmaje; nivarta dåraü hi pathas tvam àgatà 03,281.039 sàvitry uvàca 03,281.039a na dåram etan mama bhartçsaünidhau; mano hi me dårataraü pradhàvati 03,281.039c tathà vrajann eva giraü samudyatàü; mayocyamànàü ÷çõu bhåya eva ca 03,281.040a vivasvatas tvaü tanayaþ pratàpavàüs; tato hi vaivasvata ucyase budhaiþ 03,281.040c ÷amena dharmeõa ca ra¤jitàþ prajàs; tatas tavehe÷vara dharmaràjatà 03,281.041a àtmany api na vi÷vàsas tàvàn bhavati satsu yaþ 03,281.041c tasmàt satsu vi÷eùeõa sarvaþ praõayam icchati 03,281.042a sauhçdàt sarvabhåtànàü vi÷vàso nàma jàyate 03,281.042c tasmàt satsu vi÷eùeõa vi÷vàsaü kurute janaþ 03,281.043 yama uvàca 03,281.043a udàhçtaü te vacanaü yad aïgane; ÷ubhe na tàdçk tvad çte mayà ÷rutam 03,281.043c anena tuùño 'smi vinàsya jãvitaü; varaü caturthaü varayasva gaccha ca 03,281.044 sàvitry uvàca 03,281.044a mamàtmajaü satyavatas tathaurasaü; bhaved ubhàbhyàm iha yat kulodvaham 03,281.044c ÷ataü sutànàü balavãrya÷àlinàm; idaü caturthaü varayàmi te varam 03,281.044d*1323_01 varaü vçõe satyavato mayi prabho 03,281.044d*1323_02 bhavet sutànàü ÷atam etad ãpsitam 03,281.045 yama uvàca 03,281.045a ÷ataü sutànàü balavãrya÷àlinàü; bhaviùyati prãtikaraü tavàbale 03,281.045c pari÷ramas te na bhaven nçpàtmaje; nivarta dåraü hi pathas tvam àgatà 03,281.045d*1324_01 tathàstu te putra÷ataü ÷ubhànane 03,281.045d*1324_02 drutaü nivartasva pari÷ramo na te 03,281.046 sàvitry uvàca 03,281.046a satàü sadà ÷à÷vatã dharmavçttiþ; santo na sãdanti na ca vyathanti 03,281.046c satàü sadbhir nàphalaþ saügamo 'sti; sadbhyo bhayaü nànuvartanti santaþ 03,281.047a santo hi satyena nayanti såryaü; santo bhåmiü tapasà dhàrayanti 03,281.047c santo gatir bhåtabhavyasya ràjan; satàü madhye nàvasãdanti santaþ 03,281.048a àryajuùñam idaü vçttam iti vij¤àya ÷à÷vatam 03,281.048c santaþ paràrthaü kurvàõà nàvekùante pratikriyàm 03,281.049a na ca prasàdaþ satpuruùeùu mogho; na càpy artho na÷yati nàpi mànaþ 03,281.049c yasmàd etan niyataü satsu nityaü; tasmàt santo rakùitàro bhavanti 03,281.050 yama uvàca 03,281.050a yathà yathà bhàùasi dharmasaühitaü; manonukålaü supadaü mahàrthavat 03,281.050c tathà tathà me tvayi bhaktir uttamà; varaü vçõãùvàpratimaü yatavrate 03,281.051 sàvitry uvàca 03,281.051a na te 'pavargaþ sukçtàd vinàkçtas; tathà yathànyeùu vareùu mànada 03,281.051c varaü vçõe jãvatu satyavàn ayaü; yathà mçtà hy evam ahaü vinà patim 03,281.052a na kàmaye bhartçvinàkçtà sukhaü; na kàmaye bhartçvinàkçtà divam 03,281.052c na kàmaye bhartçvinàkçtà ÷riyaü; na bhartçhãnà vyavasàmi jãvitum 03,281.053a varàtisargaþ ÷ataputratà mama; tvayaiva datto hriyate ca me patiþ 03,281.053c varaü vçõe jãvatu satyavàn ayaü; tavaiva satyaü vacanaü bhaviùyati 03,281.054 màrkaõóeya uvàca 03,281.054a tathety uktvà tu tàn pà÷àn muktvà vaivasvato yamaþ 03,281.054c dharmaràjaþ prahçùñàtmà sàvitrãm idam abravãt 03,281.055a eùa bhadre mayà mukto bhartà te kulanandini 03,281.055b*1325_01 toùitena tvayà sàdhvã vàkyair dharmàrthasaühitaiþ 03,281.055c arogas tava neya÷ ca siddhàrtha÷ ca bhaviùyati 03,281.056a caturvarùa÷ataü càyus tvayà sàrdham avàpsyati 03,281.056c iùñvà yaj¤ai÷ ca dharmeõa khyàtiü loke gamiùyati 03,281.057a tvayi putra÷ataü caiva satyavठjanayiùyati 03,281.057c te càpi sarve ràjànaþ kùatriyàþ putrapautriõaþ 03,281.057e khyàtàs tvannàmadheyà÷ ca bhaviùyantãha ÷à÷vatàþ 03,281.058a pitu÷ ca te putra÷ataü bhavità tava màtari 03,281.058c màlavyàü màlavà nàma ÷à÷vatàþ putrapautriõaþ 03,281.058e bhràtaras te bhaviùyanti kùatriyàs trida÷opamàþ 03,281.059a evaü tasyai varaü dattvà dharmaràjaþ pratàpavàn 03,281.059c nivartayitvà sàvitrãü svam eva bhavanaü yayau 03,281.060a sàvitry api yame yàte bhartàraü pratilabhya ca 03,281.060c jagàma tatra yatràsyà bhartuþ ÷àvaü kalevaram 03,281.061a sà bhåmau prekùya bhartàram upasçtyopagåhya ca 03,281.061c utsaïge ÷ira àropya bhåmàv upavive÷a ha 03,281.062a saüj¤àü ca satyavàül labdhvà sàvitrãm abhyabhàùata 03,281.062c proùyàgata iva premõà punaþ punar udãkùya vai 03,281.063 satyavàn uvàca 03,281.063a suciraü bata supto 'smi kimarthaü nàvabodhitaþ 03,281.063c kva càsau puruùaþ ÷yàmo yo 'sau màü saücakarùa ha 03,281.064 sàvitry uvàca 03,281.064a suciraü bata supto 'si mamàïke puruùarùabha 03,281.064c gataþ sa bhagavàn devaþ prajàsaüyamano yamaþ 03,281.065a vi÷rànto 'si mahàbhàga vinidra÷ ca nçpàtmaja 03,281.065c yadi ÷akyaü samuttiùñha vigàóhàü pa÷ya ÷arvarãm 03,281.066 màrkaõóeya uvàca 03,281.066a upalabhya tataþ saüj¤àü sukhasupta ivotthitaþ 03,281.066c di÷aþ sarvà vanàntàü÷ ca nirãkùyovàca satyavàn 03,281.067a phalàhàro 'smi niùkràntas tvayà saha sumadhyame 03,281.067c tataþ pàñayataþ kàùñhaü ÷iraso me rujàbhavat 03,281.068a ÷irobhitàpasaütaptaþ sthàtuü ciram a÷aknuvan 03,281.068c tavotsaïge prasupto 'ham iti sarvaü smare ÷ubhe 03,281.069a tvayopagåóhasya ca me nidrayàpahçtaü manaþ 03,281.069c tato 'pa÷yaü tamo ghoraü puruùaü ca mahaujasam 03,281.070a tad yadi tvaü vijànàsi kiü tad bråhi sumadhyame 03,281.070c svapno me yadi và dçùño yadi và satyam eva tat 03,281.071a tam uvàcàtha sàvitrã rajanã vyavagàhate 03,281.071c ÷vas te sarvaü yathàvçttam àkhyàsyàmi nçpàtmaja 03,281.072a uttiùñhottiùñha bhadraü te pitarau pa÷ya suvrata 03,281.072c vigàóhà rajanã ceyaü nivçtta÷ ca divàkaraþ 03,281.073a naktaücarà÷ caranty ete hçùñàþ kråràbhibhàùiõaþ 03,281.073c ÷råyante parõa÷abdà÷ ca mçgàõàü caratàü vane 03,281.074a etàþ ÷ivà ghoranàdà di÷aü dakùiõapa÷cimàm 03,281.074c àsthàya viruvanty ugràþ kampayantyo mano mama 03,281.075 satyavàn uvàca 03,281.075a vanaü pratibhayàkàraü ghanena tamasà vçtam 03,281.075c na vij¤àsyasi panthànaü gantuü caiva na ÷akùyasi 03,281.076 sàvitry uvàca 03,281.076a asminn adya vane dagdhe ÷uùkavçkùaþ sthito jvalan 03,281.076c vàyunà dhamyamàno 'gnir dç÷yate 'tra kva cit kva cit 03,281.077a tato 'gnim ànayitveha jvàlayiùyàmi sarvataþ 03,281.077c kàùñhànãmàni santãha jahi saütàpam àtmanaþ 03,281.078a yadi notsahase gantuü sarujaü tvàbhilakùaye 03,281.078c na ca j¤àsyasi panthànaü tamasà saüvçte vane 03,281.079a ÷vaþ prabhàte vane dç÷ye yàsyàvo 'numate tava 03,281.079c vasàveha kùapàm etàü rucitaü yadi te 'nagha 03,281.080 satyavàn uvàca 03,281.080a ÷irorujà nivçttà me svasthàny aïgàni lakùaye 03,281.080c màtàpitçbhyàm icchàmi saügamaü tvatprasàdajam 03,281.081a na kadà cid vikàle hi gatapårvo mayà÷ramaþ 03,281.081c anàgatàyàü saüdhyàyàü màtà me praruõaddhi màm 03,281.082a divàpi mayi niùkrànte saütapyete gurå mama 03,281.082c vicinoti ca màü tàtaþ sahaivà÷ramavàsibhiþ 03,281.083a màtrà pitrà ca subhç÷aü duþkhitàbhyàm ahaü purà 03,281.083c upàlabdhaþ subahu÷a÷ cireõàgacchasãti ha 03,281.084a kà tv avasthà tayor adya madartham iti cintaye 03,281.084c tayor adç÷ye mayi ca mahad duþkhaü bhaviùyati 03,281.085a purà màm åcatu÷ caiva ràtràv asràyamàõakau 03,281.085c bhç÷aü suduþkhitau vçddhau bahu÷aþ prãtisaüyutau 03,281.086a tvayà hãnau na jãvàva muhårtam api putraka 03,281.086c yàvad dhariùyase putra tàvan nau jãvitaü dhruvam 03,281.087a vçddhayor andhayor yaùñis tvayi vaü÷aþ pratiùñhitaþ 03,281.087c tvayi piõóa÷ ca kãrti÷ ca saütànaü càvayor iti 03,281.088a màtà vçddhà pità vçddhas tayor yaùñir ahaü kila 03,281.088c tau ràtrau màm apa÷yantau kàm avasthàü gamiùyataþ 03,281.089a nidràyà÷ càbhyasåyàmi yasyà hetoþ pità mama 03,281.089c màtà ca saü÷ayaü pràptà matkçte 'napakàriõã 03,281.090a ahaü ca saü÷ayaü pràptaþ kçcchràm àpadam àsthitaþ 03,281.090c màtàpitçbhyàü hi vinà nàhaü jãvitum utsahe 03,281.091a vyaktam àkulayà buddhyà praj¤àcakùuþ pità mama 03,281.091c ekaikam asyàü velàyàü pçcchaty à÷ramavàsinam 03,281.092a nàtmànam anu÷ocàmi yathàhaü pitaraü ÷ubhe 03,281.092c bhartàraü càpy anugatàü màtaraü paridurbalàm 03,281.093a matkçtena hi tàv adya saütàpaü param eùyataþ 03,281.093c jãvantàv anujãvàmi bhartavyau tau mayeti ha 03,281.093e tayoþ priyaü me kartavyam iti jãvàmi càpy aham 03,281.093f*1326_01 paramaü daivataü tau me påjanãyau sadà mayà 03,281.093f*1327_01 tayos tu me sadàsty evaü vratam etat puràtanam 03,281.094 màrkaõóeya uvàca 03,281.094a evam uktvà sa dharmàtmà guruvartã gurupriyaþ 03,281.094c ucchritya bàhå duþkhàrtaþ sasvaraü praruroda ha 03,281.095a tato 'bravãt tathà dçùñvà bhartàraü ÷okakar÷itam 03,281.095c pramçjyà÷råõi netràbhyàü sàvitrã dharmacàriõã 03,281.096a yadi me 'sti tapas taptaü yadi dattaü hutaü yadi 03,281.096c ÷va÷rå÷va÷urabhartéõàü mama puõyàs tu ÷arvarã 03,281.097a na smaràmy uktapårvàü vai svaireùv apy ançtàü giram 03,281.097c tena satyena tàv adya dhriyetàü ÷va÷urau mama 03,281.098 satyavàn uvàca 03,281.098a kàmaye dar÷anaü pitror yàhi sàvitri màciram 03,281.098b*1328_01 api nàma gurå tau hi pa÷yeyaü dhriyamàõakau 03,281.098c purà màtuþ pitur vàpi yadi pa÷yàmi vipriyam 03,281.098e na jãviùye varàrohe satyenàtmànam àlabhe 03,281.099a yadi dharme ca te buddhir màü cej jãvantam icchasi 03,281.099c mama priyaü và kartavyaü gacchasvà÷ramam antikàt 03,281.100 màrkaõóeya uvàca 03,281.100a sàvitrã tata utthàya ke÷àn saüyamya bhàminã 03,281.100c patim utthàpayàm àsa bàhubhyàü parigçhya vai 03,281.101a utthàya satyavàü÷ càpi pramçjyàïgàni pàõinà 03,281.101c di÷aþ sarvàþ samàlokya kañhine dçùñim àdadhe 03,281.102a tam uvàcàtha sàvitrã ÷vaþ phalànãha neùyasi 03,281.102c yogakùemàrtham etat te neùyàmi para÷uü tv aham 03,281.103a kçtvà kañhinabhàraü sà vçkùa÷àkhàvalambinam 03,281.103c gçhãtvà para÷uü bhartuþ sakà÷aü punar àgamat 03,281.104a vàme skandhe tu vàmorår bhartur bàhuü nive÷ya sà 03,281.104c dakùiõena pariùvajya jagàma mçdugàminã 03,281.105 satyavàn uvàca 03,281.105a abhyàsagamanàd bhãru panthàno vidità mama 03,281.105c vçkùàntaràlokitayà jyotsnayà càpi lakùaye 03,281.106a àgatau svaþ pathà yena phalàny avacitàni ca 03,281.106c yathàgataü ÷ubhe gaccha panthànaü mà vicàraya 03,281.107a palà÷aùaõóe caitasmin panthà vyàvartate dvidhà 03,281.107c tasyottareõa yaþ panthàs tena gaccha tvarasva ca 03,281.107e svastho 'smi balavàn asmi didçkùuþ pitaràv ubhau 03,281.108 màrkaõóeya uvàca 03,281.108a bruvann evaü tvaràyuktaþ sa pràyàd à÷ramaü prati 03,281.108b*1329_01 sàvitrãsahitaþ ÷rãmàn satyavàn saü÷itavrataþ 03,282.001 màrkaõóeya uvàca 03,282.001a etasminn eva kàle tu dyumatseno mahàvane 03,282.001c labdhacakùuþ prasannàtmà dçùñyà sarvaü dadar÷a ha 03,282.002a sa sarvàn à÷ramàn gatvà ÷aibyayà saha bhàryayà 03,282.002c putrahetoþ paràm àrtiü jagàma manujarùabha 03,282.003a tàv à÷ramàn nadã÷ caiva vanàni ca saràüsi ca 03,282.003c tàüs tàn de÷àn vicinvantau dampatã parijagmatuþ 03,282.004a ÷rutvà ÷abdaü tu yat kiü cid unmukhau suta÷aïkayà 03,282.004c sàvitrãsahito 'bhyeti satyavàn ity adhàvatàm 03,282.005a bhinnai÷ ca paruùaiþ pàdaiþ savraõaiþ ÷oõitokùitaiþ 03,282.005c ku÷akaõñakaviddhàïgàv unmattàv iva dhàvataþ 03,282.006a tato 'bhisçtya tair vipraiþ sarvair à÷ramavàsibhiþ 03,282.006c parivàrya samà÷vàsya samànãtau svam à÷ramam 03,282.007a tatra bhàryàsahàyaþ sa vçto vçddhais tapodhanaiþ 03,282.007c à÷vàsito vicitràrthaiþ pårvaràj¤àü kathà÷rayaiþ 03,282.008a tatas tau punar à÷vastau vçddhau putradidçkùayà 03,282.008c bàlye vçttàni putrasya smarantau bhç÷aduþkhitau 03,282.008c*1330_01 **** **** sàvitryà dar÷anàni ca 03,282.008c*1330_02 ÷okaü jagmatur anyonyaü 03,282.009a punar uktvà ca karuõàü vàcaü tau ÷okakar÷itau 03,282.009c hà putra hà sàdhvi vadhåþ kvàsi kvàsãty arodatàm 03,282.009d*1331_01 bràhmaõaþ satyavàk teùàm uvàcedaü tayor vacaþ 03,282.010 suvarcà uvàca 03,282.010a yathàsya bhàryà sàvitrã tapasà ca damena ca 03,282.010c àcàreõa ca saüyuktà tathà jãvati satyavàn 03,282.011 gautama uvàca 03,282.011a vedàþ sàïgà mayàdhãtàs tapo me saücitaü mahat 03,282.011c kaumàraü brahmacaryaü me guravo 'gni÷ ca toùitàþ 03,282.012a samàhitena cãrõàni sarvàõy eva vratàni me 03,282.012c vàyubhakùopavàsa÷ ca ku÷alàni ca yàni me 03,282.013a anena tapasà vedmi sarvaü paricikãrùitam 03,282.013c satyam etan nibodha tvaü dhriyate satyavàn iti 03,282.014 ÷iùya uvàca 03,282.014a upàdhyàyasya me vaktràd yathà vàkyaü viniþsçtam 03,282.014c naitaj jàtu bhaven mithyà tathà jãvati satyavàn 03,282.015 çùaya åcuþ 03,282.015a yathàsya bhàryà sàvitrã sarvair eva sulakùaõaiþ 03,282.015c avaidhavyakarair yuktà tathà jãvati satyavàn 03,282.016 bhàradvàja uvàca 03,282.016a yathàsya bhàryà sàvitrã tapasà ca damena ca 03,282.016c àcàreõa ca saüyuktà tathà jãvati satyavàn 03,282.017 dàlbhya uvàca 03,282.017a yathà dçùñiþ pravçttà te sàvitryà÷ ca yathà vratam 03,282.017c gatàhàram akçtvà ca tathà jãvati satyavàn 03,282.018 màõóavya uvàca 03,282.018a yathà vadanti ÷àntàyàü di÷i vai mçgapakùiõaþ 03,282.018c pàrthivã ca pravçttis te tathà jãvati satyavàn 03,282.019 dhaumya uvàca 03,282.019a sarvair guõair upetas te yathà putro janapriyaþ 03,282.019c dãrghàyur lakùaõopetas tathà jãvati satyavàn 03,282.020 màrkaõóeya uvàca 03,282.020a evam à÷vàsitas tais tu satyavàgbhis tapasvibhiþ 03,282.020c tàüs tàn vigaõayann arthàn avasthita ivàbhavat 03,282.021a tato muhårtàt sàvitrã bhartrà satyavatà saha 03,282.021c àjagàmà÷ramaü ràtrau prahçùñà pravive÷a ha 03,282.021d*1332_01 dçùñvà cotpatitàþ sarve harùaü jagmu÷ ca te dvijàþ 03,282.021d*1332_02 kaõñhaü màtà pità càsya samàliïgyàbhyarodatàm 03,282.022 bràhmaõà åcuþ 03,282.022a putreõa saügataü tvàdya cakùuùmantaü nirãkùya ca 03,282.022c sarve vayaü vai pçcchàmo vçddhiü te pçthivãpate 03,282.023a samàgamena putrasya sàvitryà dar÷anena ca 03,282.023c cakùuùa÷ càtmano làbhàt tribhir diùñyà vivardhase 03,282.024a sarvair asmàbhir uktaü yat tathà tan nàtra saü÷ayaþ 03,282.024c bhåyo bhåya÷ ca vçddhis te kùipram eva bhaviùyati 03,282.025 màrkaõóeya uvàca 03,282.025a tato 'gniü tatra saüjvàlya dvijàs te sarva eva hi 03,282.025c upàsàü cakrire pàrtha dyumatsenaü mahãpatim 03,282.026a ÷aibyà ca satyavàü÷ caiva sàvitrã caikataþ sthitàþ 03,282.026c sarvais tair abhyanuj¤àtà vi÷okàþ samupàvi÷an 03,282.027a tato ràj¤à sahàsãnàþ sarve te vanavàsinaþ 03,282.027c jàtakautåhalàþ pàrtha papracchur nçpateþ sutam 03,282.028a pràg eva nàgataü kasmàt sabhàryeõa tvayà vibho 03,282.028c viràtre càgataü kasmàt ko 'nubandha÷ ca te 'bhavat 03,282.029a saütàpitaþ pità màtà vayaü caiva nçpàtmaja 03,282.029c nàkasmàd iti jànãmas tat sarvaü vaktum arhasi 03,282.030 satyavàn uvàca 03,282.030a pitràham abhyanuj¤àtaþ sàvitrãsahito gataþ 03,282.030c atha me 'bhåc chiroduþkhaü vane kàùñhàni bhindataþ 03,282.031a supta÷ càhaü vedanayà ciram ity upalakùaye 03,282.031c tàvat kàlaü ca na mayà suptapårvaü kadà cana 03,282.032a sarveùàm eva bhavatàü saütàpo mà bhaved iti 03,282.032c ato viràtràgamanaü nànyad astãha kàraõam 03,282.033 gautama uvàca 03,282.033a akasmàc cakùuùaþ pràptir dyumatsenasya te pituþ 03,282.033c nàsya tvaü kàraõaü vettha sàvitrã vaktum arhati 03,282.034a ÷rotum icchàmi sàvitri tvaü hi vettha paràvaram 03,282.034c tvàü hi jànàmi sàvitri sàvitrãm iva tejasà 03,282.035a tvam atra hetuü jànãùe tasmàt satyaü nirucyatàm 03,282.035c rahasyaü yadi te nàsti kiü cid atra vadasva naþ 03,282.036 sàvitry uvàca 03,282.036a evam etad yathà vettha saükalpo nànyathà hi vaþ 03,282.036c na ca kiü cid rahasyaü me ÷råyatàü tathyam atra yat 03,282.037a mçtyur me bhartur àkhyàto nàradena mahàtmanà 03,282.037c sa càdya divasaþ pràptas tato nainaü jahàmy aham 03,282.038a suptaü cainaü yamaþ sàkùàd upàgacchat sakiükaraþ 03,282.038c sa enam anayad baddhvà di÷aü pitçniùevitàm 03,282.039a astauùaü tam ahaü devaü satyena vacasà vibhum 03,282.039c pa¤ca vai tena me dattà varàþ ÷çõuta tàn mama 03,282.040a cakùuùã ca svaràjyaü ca dvau varau ÷va÷urasya me 03,282.040c labdhaü pituþ putra÷ataü putràõàm àtmanaþ ÷atam 03,282.041a caturvarùa÷atàyur me bhartà labdha÷ ca satyavàn 03,282.041c bhartur hi jãvitàrthaü tu mayà cãrõaü sthiraü vratam 03,282.042a etat satyaü mayàkhyàtaü kàraõaü vistareõa vaþ 03,282.042c yathà vçttaü sukhodarkam idaü duþkhaü mahan mama 03,282.043 çùaya åcuþ 03,282.043a nimajjamànaü vyasanair abhidrutaü; kulaü narendrasya tamomaye hrade 03,282.043c tvayà su÷ãle dhçtadharmapuõyayà; samuddhçtaü sàdhvi punaþ kulãnayà 03,282.044 màrkaõóeya uvàca 03,282.044a tathà pra÷asya hy abhipåjya caiva te; varastriyaü tàm çùayaþ samàgatàþ 03,282.044c narendram àmantrya saputram a¤jasà; ÷ivena jagmur muditàþ svam àlayam 03,283.001 màrkaõóeya uvàca 03,283.001a tasyàü ràtryàü vyatãtàyàm udite såryamaõóale 03,283.001c kçtapårvàhõikàþ sarve sameyus te tapodhanàþ 03,283.002a tad eva sarvaü sàvitryà mahàbhàgyaü maharùayaþ 03,283.002c dyumatsenàya nàtçpyan kathayantaþ punaþ punaþ 03,283.003a tataþ prakçtayaþ sarvàþ ÷àlvebhyo 'bhyàgatà nçpa 03,283.003c àcakhyur nihataü caiva svenàmàtyena taü nçpam 03,283.004a taü mantriõà hataü ÷rutvà sasahàyaü sabàndhavam 03,283.004c nyavedayan yathàtattvaü vidrutaü ca dviùadbalam 03,283.005a aikamatyaü ca sarvasya janasyàtha nçpaü prati 03,283.005c sacakùur vàpy acakùur và sa no ràjà bhavatv iti 03,283.006a anena ni÷cayeneha vayaü prasthàpità nçpa 03,283.006c pràptànãmàni yànàni caturaïgaü ca te balam 03,283.007a prayàhi ràjan bhadraü te ghuùñas te nagare jayaþ 03,283.007c adhyàssva ciraràtràya pitçpaitàmahaü padam 03,283.008a cakùuùmantaü ca taü dçùñvà ràjànaü vapuùànvitam 03,283.008c mårdhabhiþ patitàþ sarve vismayotphullalocanàþ 03,283.009a tato 'bhivàdya tàn vçddhàn dvijàn à÷ramavàsinaþ 03,283.009c tai÷ càbhipåjitaþ sarvaiþ prayayau nagaraü prati 03,283.010a ÷aibyà ca saha sàvitryà svàstãrõena suvarcasà 03,283.010c narayuktena yànena prayayau senayà vçtà 03,283.011a tato 'bhiùiùicuþ prãtyà dyumatsenaü purohitàþ 03,283.011c putraü càsya mahàtmànaü yauvaràjye 'bhyaùecayan 03,283.012a tataþ kàlena mahatà sàvitryàþ kãrtivardhanam 03,283.012c tad vai putra÷ataü jaj¤e ÷åràõàm anivartinàm 03,283.013a bhràtéõàü sodaràõàü ca tathaivàsyàbhavac chatam 03,283.013c madràdhipasyà÷vapater màlavyàü sumahàbalam 03,283.014a evam àtmà pità màtà ÷va÷råþ ÷va÷ura eva ca 03,283.014c bhartuþ kulaü ca sàvitryà sarvaü kçcchràt samuddhçtam 03,283.015a tathaivaiùàpi kalyàõã draupadã ÷ãlasaümatà 03,283.015c tàrayiùyati vaþ sarvàn sàvitrãva kulàïganà 03,283.016 vai÷aüpàyana uvàca 03,283.016a evaü sa pàõóavas tena anunãto mahàtmanà 03,283.016c vi÷oko vijvaro ràjan kàmyake nyavasat tadà 03,283.016d*1333_01 ya÷ cedaü ÷çõuyàd bhaktyà sàvitryàkhyànam uttamam 03,283.016d*1333_02 sa sukhã sarvasiddhàrtho na duþkhaü pràpnuyàn naraþ 03,284.001 janamejaya uvàca 03,284.001a yat tat tadà mahàbrahmaül loma÷o vàkyam abravãt 03,284.001c indrasya vacanàd etya pàõóuputraü yudhiùñhiram 03,284.002a yac càpi te bhayaü tãvraü na ca kãrtayase kva cit 03,284.002c tac càpy apahariùyàmi savyasàcàv ihàgate 03,284.003a kiü nu tad viduùàü ÷reùñha karõaü prati mahad bhayam 03,284.003c àsãn na ca sa dharmàtmà kathayàm àsa kasya cit 03,284.004 vai÷aüpàyana uvàca 03,284.004a ahaü te ràja÷àrdåla kathayàmi kathàm imàm 03,284.004c pçcchate bharata÷reùñha ÷u÷råùasva giraü mama 03,284.005a dvàda÷e samatikrànte varùe pràpte trayoda÷e 03,284.005c pàõóånàü hitakçc chakraþ karõaü bhikùitum udyataþ 03,284.006a abhipràyam atho j¤àtvà mahendrasya vibhàvasuþ 03,284.006c kuõóalàrthe mahàràja såryaþ karõam upàgamat 03,284.007a mahàrhe ÷ayane vãraü spardhyàstaraõasaüvçte 03,284.007c ÷ayànam abhivi÷vastaü brahmaõyaü satyavàdinam 03,284.008a svapnànte ni÷i ràjendra dar÷ayàm àsa ra÷mivàn 03,284.008c kçpayà parayàviùñaþ putrasnehàc ca bhàrata 03,284.009a bràhmaõo vedavid bhåtvà såryo yogàd dhi råpavàn 03,284.009c hitàrtham abravãt karõaü sàntvapårvam idaü vacaþ 03,284.010a karõa madvacanaü tàta ÷çõu satyabhçtàü vara 03,284.010c bruvato 'dya mahàbàho sauhçdàt paramaü hitam 03,284.011a upàyàsyati ÷akras tvàü pàõóavànàü hitepsayà 03,284.011c bràhmaõacchadmanà karõa kuõóalàpajihãrùayà 03,284.012a viditaü tena ÷ãlaü te sarvasya jagatas tathà 03,284.012c yathà tvaü bhikùitaþ sadbhir dadàsy eva na yàcase 03,284.013a tvaü hi tàta dadàsy eva bràhmaõebhyaþ prayàcitaþ 03,284.013c vittaü yac cànyad apy àhur na pratyàkhyàsi karhi cit 03,284.014a taü tvàm evaüvidhaü j¤àtvà svayaü vai pàka÷àsanaþ 03,284.014c àgantà kuõóalàrthàya kavacaü caiva bhikùitum 03,284.015a tasmai prayàcamànàya na deye kuõóale tvayà 03,284.015c anuneyaþ paraü ÷aktyà ÷reya etad dhi te param 03,284.016a kuõóalàrthe bruvaüs tàta kàraõair bahubhis tvayà 03,284.016c anyair bahuvidhair vittaiþ sa nivàryaþ punaþ punaþ 03,284.017a ratnaiþ strãbhis tathà bhogair dhanair bahuvidhair api 03,284.017c nidar÷anai÷ ca bahubhiþ kuõóalepsuþ puraüdaraþ 03,284.018a yadi dàsyasi karõa tvaü sahaje kuõóale ÷ubhe 03,284.018c àyuùaþ prakùayaü gatvà mçtyor va÷am upeùyasi 03,284.019a kavacena ca saüyuktaþ kuõóalàbhyàü ca mànada 03,284.019c avadhyas tvaü raõe 'rãõàm iti viddhi vaco mama 03,284.020a amçtàd utthitaü hy etad ubhayaü ratnasaübhavam 03,284.020c tasmàd rakùyaü tvayà karõa jãvitaü cet priyaü tava 03,284.021 karõa uvàca 03,284.021a ko màm evaü bhavàn pràha dar÷ayan sauhçdaü param 03,284.021c kàmayà bhagavan bråhi ko bhavàn dvijaveùadhçk 03,284.022 bràhmaõa uvàca 03,284.022a ahaü tàta sahasràü÷uþ sauhçdàt tvàü nidar÷aye 03,284.022c kuruùvaitad vaco me tvam etac chreyaþ paraü hi te 03,284.023 karõa uvàca 03,284.023a ÷reya eva mamàtyantaü yasya me gopatiþ prabhuþ 03,284.023c pravaktàdya hitànveùã ÷çõu cedaü vaco mama 03,284.024a prasàdaye tvàü varadaü praõayàc ca bravãmy aham 03,284.024c na nivàryo vratàd asmàd ahaü yady asmi te priyaþ 03,284.025a vrataü vai mama loko 'yaü vetti kçtsno vibhàvaso 03,284.025c yathàhaü dvijamukhyebhyo dadyàü pràõàn api dhruvam 03,284.026a yady àgacchati ÷akro màü bràhmaõacchadmanàvçtaþ 03,284.026c hitàrthaü pàõóuputràõàü khecarottama bhikùitum 03,284.027a dàsyàmi vibudha÷reùñha kuõóale varma cottamam 03,284.027c na me kãrtiþ praõa÷yeta triùu lokeùu vi÷rutà 03,284.028a madvidhasyàya÷asyaü hi na yuktaü pràõarakùaõam 03,284.028c yuktaü hi ya÷asà yuktaü maraõaü lokasaümatam 03,284.029a so 'ham indràya dàsyàmi kuõóale saha varmaõà 03,284.029c yadi màü balavçtraghno bhikùàrtham upayàsyati 03,284.030a hitàrthaü pàõóuputràõàü kuõóale me prayàcitum 03,284.030c tan me kãrtikaraü loke tasyàkãrtir bhaviùyati 03,284.031a vçõomi kãrtiü loke hi jãvitenàpi bhànuman 03,284.031c kãrtimàn a÷nute svargaü hãnakãrtis tu na÷yati 03,284.032a kãrtir hi puruùaü loke saüjãvayati màtçvat 03,284.032c akãrtir jãvitaü hanti jãvato 'pi ÷arãriõaþ 03,284.033a ayaü puràõaþ ÷loko hi svayaü gãto vibhàvaso 03,284.033c dhàtrà loke÷vara yathà kãrtir àyur narasya vai 03,284.034a puruùasya pare loke kãrtir eva paràyaõam 03,284.034c iha loke vi÷uddhà ca kãrtir àyurvivardhanã 03,284.035a so 'haü ÷arãraje dattvà kãrtiü pràpsyàmi ÷à÷vatãm 03,284.035c dattvà ca vidhivad dànaü bràhmaõebhyo yathàvidhi 03,284.036a hutvà ÷arãraü saügràme kçtvà karma suduùkaram 03,284.036c vijitya và paràn àjau ya÷aþ pràpsyàmi kevalam 03,284.037a bhãtànàm abhayaü dattvà saügràme jãvitàrthinàm 03,284.037c vçddhàn bàlàn dvijàtãü÷ ca mokùayitvà mahàbhayàt 03,284.038a pràpsyàmi paramaü loke ya÷aþ svarbhànusådana 03,284.038c jãvitenàpi me rakùyà kãrtis tad viddhi me vratam 03,284.039a so 'haü dattvà maghavate bhikùàm etàm anuttamàm 03,284.039c bràhmaõacchadmine deva loke gantà paràü gatim 03,285.001 sårya uvàca 03,285.001a màhitaü karõa kàrùãs tvam àtmanaþ suhçdàü tathà 03,285.001c putràõàm atha bhàryàõàm atho màtur atho pituþ 03,285.002a ÷arãrasyàvirodhena pràõinàü pràõabhçdvara 03,285.002c iùyate ya÷asaþ pràptiþ kãrti÷ ca tridive sthirà 03,285.003a yas tvaü pràõavirodhena kãrtim icchasi ÷à÷vatãm 03,285.003c sà te pràõàn samàdàya gamiùyati na saü÷ayaþ 03,285.004a jãvatàü kurute kàryaü pità màtà sutàs tathà 03,285.004c ye cànye bàndhavàþ ke cil loke 'smin puruùarùabha 03,285.004e ràjàna÷ ca naravyàghra pauruùeõa nibodha tat 03,285.005a kãrti÷ ca jãvataþ sàdhvã puruùasya mahàdyute 03,285.005c mçtasya kãrtyà kiü kàryaü bhasmãbhåtasya dehinaþ 03,285.005e mçtaþ kãrtiü na jànàti jãvan kãrtiü sama÷nute 03,285.006a mçtasya kãrtir martyasya yathà màlà gatàyuùaþ 03,285.006c ahaü tu tvàü bravãmy etad bhakto 'sãti hitepsayà 03,285.007a bhaktimanto hi me rakùyà ity etenàpi hetunà 03,285.007c bhakto 'yaü parayà bhaktyà màm ity eva mahàbhuja 03,285.007e mamàpi bhaktir utpannà sa tvaü kuru vaco mama 03,285.008a asti càtra paraü kiü cid adhyàtmaü devanirmitam 03,285.008c ata÷ ca tvàü bravãmy etat kriyatàm avi÷aïkayà 03,285.009a devaguhyaü tvayà j¤àtuü na ÷akyaü puruùarùabha 03,285.009c tasmàn nàkhyàmi te guhyaü kàle vetsyati tad bhavàn 03,285.010a punar uktaü ca vakùyàmi tvaü ràdheya nibodha tat 03,285.010c màsmai te kuõóale dadyà bhikùave vajrapàõaye 03,285.011a ÷obhase kuõóalàbhyàü hi ruciràbhyàü mahàdyute 03,285.011c vi÷àkhayor madhyagataþ ÷a÷ãva vimalo divi 03,285.012a kãrti÷ ca jãvataþ sàdhvã puruùasyeti viddhi tat 03,285.012c pratyàkhyeyas tvayà tàta kuõóalàrthe puraüdaraþ 03,285.012d*1334_01 pàõóavànàü hite yukto bhikùan bràhmaõaveùadhçk 03,285.013a ÷akyà bahuvidhair vàkyaiþ kuõóalepsà tvayànagha 03,285.013c vihantuü devaràjasya hetuyuktaiþ punaþ punaþ 03,285.014a upapattyupapannàrthair màdhuryakçtabhåùaõaiþ 03,285.014c puraüdarasya karõa tvaü buddhim etàm apànuda 03,285.015a tva hi nityaü naravyàghra spardhase savyasàcinà 03,285.015c savyasàcã tvayà caiva yudhi ÷åraþ sameùyati 03,285.016a na tu tvàm arjunaþ ÷aktaþ kuõóalàbhyàü samanvitam 03,285.016c vijetuü yudhi yady asya svayam indraþ ÷aro bhavet 03,285.017a tasmàn na deye ÷akràya tvayaite kuõóale ÷ubhe 03,285.017c saügràme yadi nirjetuü karõa kàmayase 'rjunam 03,286.001 karõa uvàca 03,286.001a bhagavantam ahaü bhakto yathà màü vettha gopate 03,286.001c tathà paramatigmàü÷o nànyaü devaü kathaü cana 03,286.002a na me dàrà na me putrà na càtmà suhçdo na ca 03,286.002c tatheùñà vai sadà bhaktyà yathà tvaü gopate mama 03,286.003a iùñànàü ca mahàtmàno bhaktànàü ca na saü÷ayaþ 03,286.003c kurvanti bhaktim iùñàü ca jànãùe tvaü ca bhàskara 03,286.004a iùño bhakta÷ ca me karõo na cànyad daivataü divi 03,286.004c jànãta iti vai kçtvà bhagavàn àha maddhitam 03,286.005a bhåya÷ ca ÷irasà yàce prasàdya ca punaþ punaþ 03,286.005c iti bravãmi tigmàü÷o tvaü tu me kùantum arhasi 03,286.006a bibhemi na tathà mçtyor yathà bibhye 'nçtàd aham 03,286.006c vi÷eùeõa dvijàtãnàü sarveùàü sarvadà satàm 03,286.006e pradàne jãvitasyàpi na me 'tràsti vicàraõà 03,286.007a yac ca màm àttha deva tvaü pàõóavaü phalgunaü prati 03,286.007c vyetu saütàpajaü duþkhaü tava bhàskara mànasam 03,286.007e arjunaü prati màü caiva vijeùyàmi raõe 'rjunam 03,286.008a tavàpi viditaü deva mamàpy astrabalaü mahat 03,286.008c jàmadagnyàd upàttaü yat tathà droõàn mahàtmanaþ 03,286.009a idaü tvam anujànãhi sura÷reùñha vrataü mama 03,286.009c bhikùate vajriõe dadyàm api jãvitam àtmanaþ 03,286.010 sårya uvàca 03,286.010a yadi tàta dadàsy ete vajriõe kuõóale ÷ubhe 03,286.010c tvam apy enam atho bråyà vijayàrthaü mahàbala 03,286.011a niyamena pradadyàs tvaü kuõóale vai ÷atakratoþ 03,286.011c avadhyo hy asi bhåtànàü kuõóalàbhyàü samanvitaþ 03,286.012a arjunena vinà÷aü hi tava dànavasådanaþ 03,286.012c pràrthayàno raõe vatsa kuõóale te jihãrùati 03,286.013a sa tvam apy enam àràdhya sånçtàbhiþ punaþ punaþ 03,286.013c abhyarthayethà deve÷am amoghàrthaü puraüdaram 03,286.014a amoghàü dehi me ÷aktim amitravinibarhiõãm 03,286.014c dàsyàmi te sahasràkùa kuõóale varma cottamam 03,286.015a ity evaü niyamena tvaü dadyàþ ÷akràya kuõóale 03,286.015c tayà tvaü karõa saügràme haniùyasi raõe ripån 03,286.016a nàhatvà hi mahàbàho ÷atrån eti karaü punaþ 03,286.016c sà ÷aktir devaràjasya ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 03,286.017 vai÷aüpàyana uvàca 03,286.017a evam uktvà sahasràü÷uþ sahasàntaradhãyata 03,286.017b*1335_01 karõas tu bubudhe ràjan svapnànte pravyathann iva 03,286.017b*1335_02 pratibuddhas tu ràdheyaþ svapnaü saücintya bhàrata 03,286.017b*1335_03 cakàra ni÷cayaü ràja¤ ÷aktyarthaü vadatàü vara 03,286.017b*1335_04 yadi màm indra àyàti kuõóalàrthaü paraütapaþ 03,286.017b*1335_05 ÷aktyà tasmai pradàsyàmi kuõóale varma caiva ha 03,286.017b*1335_06 sa kçtvà pràtar utthàya kàryàõi bharatarùabha 03,286.017b*1335_07 bràhmaõàn vàcayitvà ca yathàkàryam upàkramat 03,286.017b*1335_08 vidhinà ràja÷àrdåla muhårtam ajapat tataþ 03,286.017c tataþ såryàya japyànte karõaþ svapnaü nyavedayat 03,286.018a yathàdçùñaü yathàtattvaü yathoktam ubhayor ni÷i 03,286.018c tat sarvam ànupårvyeõa ÷a÷aüsàsmai vçùas tadà 03,286.019a tac chrutvà bhagavàn devo bhànuþ svarbhànusådanaþ 03,286.019c uvàca taü tathety eva karõaü såryaþ smayann iva 03,286.020a tatas tattvam iti j¤àtvà ràdheyaþ paravãrahà 03,286.020c ÷aktim evàbhikàïkùan vai vàsavaü pratyapàlayat 03,287.001 janamejaya uvàca 03,287.001a kiü tad guhyaü na càkhyàtaü karõàyehoùõara÷minà 03,287.001c kãdç÷e kuõóale te ca kavacaü caiva kãdç÷am 03,287.002a kuta÷ ca kavacaü tasya kuõóale caiva sattama 03,287.002c etad icchàmy ahaü ÷rotuü tan me bråhi tapodhana 03,287.002d*1336_01 yat tad vivasvato guhyaü yàdç÷e kuõóale ca te 03,287.002d*1336_02 ubhayaü tad yathà brahmaüs tan mamàcakùva sattama 03,287.003 vai÷aüpàyana uvàca 03,287.003a ayaü ràjan bravãmy etad yat tad guhyaü vibhàvasoþ 03,287.003c yàdç÷e kuõóale caiva kavacaü caiva yàdç÷am 03,287.004a kuntibhojaü purà ràjan bràhmaõaþ samupasthitaþ 03,287.004c tigmatejà mahàpràü÷uþ ÷ma÷rudaõóajañàdharaþ 03,287.005a dar÷anãyo 'navadyàïgas tejasà prajvalann iva 03,287.005c madhupiïgo madhuravàk tapaþsvàdhyàyabhåùaõaþ 03,287.006a sa ràjànaü kuntibhojam abravãt sumahàtapàþ 03,287.006c bhikùàm icchàmy ahaü bhoktuü tava gehe vimatsara 03,287.007a na me vyalãkaü kartavyaü tvayà và tava cànugaiþ 03,287.007c evaü vatsyàmi te gehe yadi te rocate 'nagha 03,287.008a yathàkàmaü ca gaccheyam àgaccheyaü tathaiva ca 03,287.008c ÷ayyàsane ca me ràjan nàparàdhyeta ka÷ cana 03,287.009a tam abravãt kuntibhojaþ prãtiyuktam idaü vacaþ 03,287.009c evam astu paraü ceti puna÷ cainam athàbravãt 03,287.010a mama kanyà mahàbrahman pçthà nàma ya÷asvinã 03,287.010c ÷ãlavçttànvità sàdhvã niyatà na ca màninã 03,287.011a upasthàsyati sà tvàü vai påjayànavamanya ca 03,287.011c tasyà÷ ca ÷ãlavçttena tuùñiü samupayàsyasi 03,287.012a evam uktvà tu taü vipram abhipåjya yathàvidhi 03,287.012c uvàca kanyàm abhyetya pçthàü pçthulalocanàm 03,287.013a ayaü vatse mahàbhàgo bràhmaõo vastum icchati 03,287.013c mama gehe mayà càsya tathety evaü prati÷rutam 03,287.014a tvayi vatse parà÷vasya bràhmaõasyàbhiràdhanam 03,287.014c tan me vàkyaü na mithyà tvaü kartum arhasi karhi cit 03,287.015a ayaü tapasvã bhagavàn svàdhyàyaniyato dvijaþ 03,287.015c yad yad bråyàn mahàtejàs tat tad deyam amatsaràt 03,287.016a bràhmaõà hi paraü tejo bràhmaõà hi paraü tapaþ 03,287.016c bràhmaõànàü namaskàraiþ såryo divi viràjate 03,287.017a amànayan hi mànàrhàn vàtàpi÷ ca mahàsuraþ 03,287.017c nihato brahmadaõóena tàlajaïghas tathaiva ca 03,287.018a so 'yaü vatse mahàbhàra àhitas tvayi sàüpratam 03,287.018c tvaü sadà niyatà kuryà bràhmaõasyàbhiràdhanam 03,287.019a jànàmi praõidhànaü te bàlyàt prabhçti nandini 03,287.019c bràhmaõeùv iha sarveùu gurubandhuùu caiva ha 03,287.020a tathà preùyeùu sarveùu mitrasaübandhimàtçùu 03,287.020c mayi caiva yathàvat tvaü sarvam àdçtya vartase 03,287.021a na hy atuùño jano 'stãha pure càntaþpure ca te 03,287.021c samyagvçttyànavadyàïgi tava bhçtyajaneùv api 03,287.022a saüdeùñavyàü tu manye tvàü dvijàtiü kopanaü prati 03,287.022c pçthe bàleti kçtvà vai sutà càsi mameti ca 03,287.023a vçùõãnàü tvaü kule jàtà ÷årasya dayità sutà 03,287.023c dattà prãtimatà mahyaü pitrà bàlà purà svayam 03,287.024a vasudevasya bhaginã sutànàü pravarà mama 03,287.024c agryam agre pratij¤àya tenàsi duhità mama 03,287.025a tàdç÷e hi kule jàtà kule caiva vivardhità 03,287.025c sukhàt sukham anupràptà hradàd dhradam ivàgatà 03,287.026a dauùkuleyà vi÷eùeõa kathaü cit pragrahaü gatàþ 03,287.026c bàlabhàvàd vikurvanti pràya÷aþ pramadàþ ÷ubhe 03,287.027a pçthe ràjakule janma råpaü càdbhutadar÷anam 03,287.027c tena tenàsi saüpannà samupetà ca bhàminã 03,287.028a sà tvaü darpaü parityajya dambhaü mànaü ca bhàmini 03,287.028c àràdhya varadaü vipraü ÷reyasà yokùyase pçthe 03,287.029a evaü pràpsyasi kalyàõi kalyàõam anaghe dhruvam 03,287.029c kopite tu dvija÷reùñhe kçtsnaü dahyeta me kulam 03,288.001 kunty uvàca 03,288.001a bràhmaõaü yantrità ràjan upasthàsyàmi påjayà 03,288.001c yathàpratij¤aü ràjendra na ca mithyà bravãmy aham 03,288.002a eùa caiva svabhàvo me påjayeyaü dvijàn iti 03,288.002c tava caiva priyaü kàryaü ÷reya÷ caitat paraü mama 03,288.003a yady evaiùyati sàyàhne yadi pràtar atho ni÷i 03,288.003c yady ardharàtre bhagavàn na me kopaü kariùyati 03,288.004a làbho mamaiùa ràjendra yad vai påjayatã dvijàn 03,288.004c àde÷e tava tiùñhantã hitaü kuryàü narottama 03,288.005a visrabdho bhava ràjendra na vyalãkaü dvijottamaþ 03,288.005c vasan pràpsyati te gehe satyam etad bravãmi te 03,288.006a yat priyaü ca dvijasyàsya hitaü caiva tavànagha 03,288.006c yatiùyàmi tathà ràjan vyetu te mànaso jvaraþ 03,288.007a bràhmaõà hi mahàbhàgàþ påjitàþ pçthivãpate 03,288.007c tàraõàya samarthàþ syur viparãte vadhàya ca 03,288.008a sàham etad vijànantã toùayiùye dvijottamam 03,288.008c na matkçte vyathàü ràjan pràpsyasi dvijasattamàt 03,288.009a aparàdhe hi ràjendra ràj¤àm a÷reyase dvijàþ 03,288.009c bhavanti cyavano yadvat sukanyàyàþ kçte purà 03,288.010a niyamena pareõàham upasthàsye dvijottamam 03,288.010c yathà tvayà narendredaü bhàùitaü bràhmaõaü prati 03,288.010d*1337_01 evaü bruvantãü bahu÷aþ pariùvajya samarthya ca 03,288.010d*1337_02 iti ceti ca kartavyaü ràjà sarvam athàdi÷at 03,288.011 ràjovàca 03,288.011a evam etat tvayà bhadre kartavyam avi÷aïkayà 03,288.011c maddhitàrthaü kulàrthaü ca tathàtmàrthaü ca nandini 03,288.012 vai÷aüpàyana uvàca 03,288.012a evam uktvà tu tàü kanyàü kuntibhojo mahàya÷àþ 03,288.012c pçthàü paridadau tasmai dvijàya sutavatsalaþ 03,288.013a iyaü brahman mama sutà bàlà sukhavivardhità 03,288.013c aparàdhyeta yat kiü cin na tat kàryaü hçdi tvayà 03,288.014a dvijàtayo mahàbhàgà vçddhabàlatapasviùu 03,288.014c bhavanty akrodhanàþ pràyo viruddheùv api nityadà 03,288.015a sumahaty aparàdhe 'pi kùàntiþ kàryà dvijàtibhiþ 03,288.015c yathà÷akti yathotsàhaü påjà gràhyà dvijottama 03,288.016a tatheti bràhmaõenokte sa ràjà prãtamànasaþ 03,288.016c haüsacandràü÷usaükà÷aü gçham asya nyavedayat 03,288.017a tatràgni÷araõe këptam àsanaü tasya bhànumat 03,288.017c àhàràdi ca sarvaü tat tathaiva pratyavedayat 03,288.018a nikùipya ràjaputrã tu tandrãü mànaü tathaiva ca 03,288.018c àtasthe paramaü yatnaü bràhmaõasyàbhiràdhane 03,288.019a tatra sà bràhmaõaü gatvà pçthà ÷aucaparà satã 03,288.019b*1338_01 paricaryàparà ràjan kuü[? read naktaü]dinam atandrità 03,288.019c vidhivat paricàràrhaü devavat paryatoùayat 03,289.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,289.001a sà tu kanyà mahàràja bràhmaõaü saü÷itavratam 03,289.001c toùayàm àsa ÷uddhena manasà saü÷itavratà 03,289.002a pràtar àyàsya ity uktvà kadà cid dvijasattamaþ 03,289.002c tata àyàti ràjendra sàye ràtràv atho punaþ 03,289.003a taü ca sarvàsu velàsu bhakùyabhojyaprati÷rayaiþ 03,289.003c påjayàm àsa sà kanyà vardhamànais tu sarvadà 03,289.004a annàdisamudàcàraþ ÷ayyàsanakçtas tathà 03,289.004c divase divase tasya vardhate na tu hãyate 03,289.005a nirbhartsanàpavàdai÷ ca tathaivàpriyayà girà 03,289.005c bràhmaõasya pçthà ràjan na cakàràpriyaü tadà 03,289.006a vyaste kàle puna÷ caiti na caiti bahu÷o dvijaþ 03,289.006c durlabhyam api caivànnaü dãyatàm iti so 'bravãt 03,289.007a kçtam eva ca tat sarvaü pçthà tasmai nyavedayat 03,289.007c ÷iùyavat putravac caiva svasçvac ca susaüyatà 03,289.008a yathopajoùaü ràjendra dvijàtipravarasya sà 03,289.008c prãtim utpàdayàm àsa kanyà yatnair anindità 03,289.009a tasyàs tu ÷ãlavçttena tutoùa dvijasattamaþ 03,289.009c avadhànena bhåyo 'sya paraü yatnam athàkarot 03,289.010a tàü prabhàte ca sàye ca pità papraccha bhàrata 03,289.010c api tuùyati te putri bràhmaõaþ paricaryayà 03,289.011a taü sà paramam ity eva pratyuvàca ya÷asvinã 03,289.011c tataþ prãtim avàpàgryàü kuntibhojo mahàmanàþ 03,289.012a tataþ saüvatsare pårõe yadàsau japatàü varaþ 03,289.012c nàpa÷yad duùkçtaü kiü cit pçthàyàþ sauhçde rataþ 03,289.013a tataþ prãtamanà bhåtvà sa enàü bràhmaõo 'bravãt 03,289.013c prãto 'smi paramaü bhadre paricàreõa te ÷ubhe 03,289.014a varàn vçõãùva kalyàõi duràpàn mànuùair iha 03,289.014c yais tvaü sãmantinãþ sarvà ya÷asàbhibhaviùyasi 03,289.015 kunty uvàca 03,289.015a kçtàni mama sarvàõi yasyà me vedavittama 03,289.015c tvaü prasannaþ pità caiva kçtaü vipra varair mama 03,289.016 bràhmaõa uvàca 03,289.016a yadi necchasi bhadre tvaü varaü mattaþ ÷ucismite 03,289.016c imaü mantraü gçhàõa tvam àhvànàya divaukasàm 03,289.017a yaü yaü devaü tvam etena mantreõàvàhayiùyasi 03,289.017c tena tena va÷e bhadre sthàtavyaü te bhaviùyati 03,289.018a akàmo và sakàmo và na sa naiùyati te va÷am 03,289.018c vibudho mantrasaü÷ànto vàkye bhçtya ivànataþ 03,289.019 vai÷aüpàyana uvàca 03,289.019a na ÷a÷àka dvitãyaü sà pratyàkhyàtum anindità 03,289.019c taü vai dvijàtipravaraü tadà ÷àpabhayàn nçpa 03,289.020a tatas tàm anavadyàïgãü gràhayàm àsa vai dvijaþ 03,289.020c mantragràmaü tadà ràjann atharva÷irasi ÷rutam 03,289.021a taü pradàya tu ràjendra kuntibhojam uvàca ha 03,289.021c uùito 'smi sukhaü ràjan kanyayà paritoùitaþ 03,289.022a tava gehe suvihitaþ sadà supratipåjitaþ 03,289.022c sàdhayiùyàmahe tàvad ity uktvàntaradhãyata 03,289.023a sa tu ràjà dvijaü dçùñvà tatraivàntarhitaü tadà 03,289.023c babhåva vismayàviùñaþ pçthàü ca samapåjayat 03,290.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,290.001a gate tasmin dvija÷reùñhe kasmiü÷ cit kàlaparyaye 03,290.001c cintayàm àsa sà kanyà mantragràmabalàbalam 03,290.002a ayaü vai kãdç÷as tena mama datto mahàtmanà 03,290.002c mantragràmo balaü tasya j¤àsye nàticiràd iva 03,290.003a evaü saücintayantã sà dadar÷artuü yadçcchayà 03,290.003c vrãóità sàbhavad bàlà kanyàbhàve rajasvalà 03,290.003d*1339_01 tato harmyatalasthà sà mahàrha÷ayanocità 03,290.004a athodyantaü sahasràü÷uü pçthà dãptaü dadar÷a ha 03,290.004b*1340_01 tatra baddhamanodçùñir abhavat sà samudhyamà 03,290.004c na tatarpa ca råpeõa bhànoþ saüdhyàgatasya sà 03,290.005a tasyà dçùñir abhåd divyà sàpa÷yad divyadar÷anam 03,290.005c àmuktakavacaü devaü kuõóalàbhyàü vibhåùitam 03,290.006a tasyàþ kautåhalaü tv àsãn mantraü prati naràdhipa 03,290.006c àhvànam akarot sàtha tasya devasya bhàminã 03,290.007a pràõàn upaspç÷ya tadà àjuhàva divàkaram 03,290.007c àjagàma tato ràjaüs tvaramàõo divàkaraþ 03,290.008a madhupiïgo mahàbàhuþ kambugrãvo hasann iva 03,290.008c aïgadã baddhamukuño di÷aþ prajvàlayann iva 03,290.009a yogàt kçtvà dvidhàtmànam àjagàma tatàpa ca 03,290.009c àbabhàùe tataþ kuntãü sàmnà paramavalgunà 03,290.010a àgato 'smi va÷aü bhadre tava mantrabalàtkçtaþ 03,290.010c kiü karomy ava÷o ràj¤i bråhi kartà tad asmi te 03,290.011 kunty uvàca 03,290.011a gamyatàü bhagavaüs tatra yato 'si samupàgataþ 03,290.011c kautåhalàt samàhåtaþ prasãda bhagavann iti 03,290.012 sårya uvàca 03,290.012a gamiùye 'haü yathà màü tvaü bravãùi tanumadhyame 03,290.012c na tu devaü samàhåya nyàyyaü preùayituü vçthà 03,290.013a tavàbhisaüdhiþ subhage såryàt putro bhaved iti 03,290.013c vãryeõàpratimo loke kavacã kuõóalãti ca 03,290.014a sà tvam àtmapradànaü vai kuruùva gajagàmini 03,290.014c utpatsyati hi putras te yathàsaükalpam aïgane 03,290.015a atha gacchàmy ahaü bhadre tvayàsaügamya susmite 03,290.015b*1341_01 yadi tvaü vacanaü nàdya kariùyasi mama priyam 03,290.015c ÷apsyàmi tvàm ahaü kruddho bràhmaõaü pitaraü ca te 03,290.016a tvatkçte tàn pradhakùyàmi sarvàn api na saü÷ayaþ 03,290.016c pitaraü caiva te måóhaü yo na vetti tavànayam 03,290.017a tasya ca bràhmaõasyàdya yo 'sau mantram adàt tava 03,290.017c ÷ãlavçttam avij¤àya dhàsyàmi vinayaü param 03,290.018a ete hi vibudhàþ sarve puraüdaramukhà divi 03,290.018c tvayà pralabdhaü pa÷yanti smayanta iva bhàmini 03,290.019a pa÷ya cainàn suragaõàn divyaü cakùur idaü hi te 03,290.019c pårvam eva mayà dattaü dçùñavaty asi yena màm 03,290.020 vai÷aüpàyana uvàca 03,290.020a tato 'pa÷yat trida÷àn ràjaputrã; sarvàn eva sveùu dhiùõyeùu khasthàn 03,290.020c prabhàsantaü bhànumantaü mahàntaü; yathàdityaü rocamànaü tathaiva 03,290.021a sà tàn dçùñvà vrãóamàneva bàlà; såryaü devã vacanaü pràha bhãtà 03,290.021c gaccha tvaü vai gopate svaü vimànaü; kanyàbhàvàd duþkha eùopacàraþ 03,290.022a pità màtà gurava÷ caiva ye 'nye; dehasyàsya prabhavanti pradàne 03,290.022c nàhaü dharmaü lopayiùyàmi loke; strãõàü vçttaü påjyate deharakùà 03,290.023a mayà mantrabalaü j¤àtum àhåtas tvaü vibhàvaso 03,290.023c bàlyàd bàleti kçtvà tat kùantum arhasi me vibho 03,290.024 sårya uvàca 03,290.024a bàleti kçtvànunayaü tavàhaü; dadàni nànyànunayaü labheta 03,290.024c àtmapradànaü kuru kuntikanye; ÷àntis tavaivaü hi bhavec ca bhãru 03,290.025a na càpi yuktaü gantuü hi mayà mithyàkçtena vai 03,290.025b*1342_01 asametya tvayà bhãru mantràhåtena bhàvini 03,290.025c gamiùyàmy anavadyàïgi loke samavahàsyatàm 03,290.025d*1343_01 gaccheyam evaü su÷roõi gato 'haü vai niràkçtaþ 03,290.025e sarveùàü vibudhànàü ca vaktavyaþ syàm ahaü ÷ubhe 03,290.026a sà tvaü mayà samàgaccha putraü lapsyasi màdç÷am 03,290.026c vi÷iùñà sarvalokeùu bhaviùyasi ca bhàmini 03,291.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,291.001a sà tu kanyà bahuvidhaü bruvantã madhuraü vacaþ 03,291.001c anunetuü sahasràü÷uü na ÷a÷àka manasvinã 03,291.002a na ÷a÷àka yadà bàlà pratyàkhyàtuü tamonudam 03,291.002c bhãtà ÷àpàt tato ràjan dadhyau dãrgham athàntaram 03,291.003a anàgasaþ pituþ ÷àpo bràhmaõasya tathaiva ca 03,291.003c mannimittaþ kathaü na syàt kruddhàd asmàd vibhàvasoþ 03,291.004a bàlenàpi satà mohàd bhç÷aü sàpahnavàny api 03,291.004c nàtyàsàdayitavyàni tejàüsi ca tapàüsi ca 03,291.005a sàham adya bhç÷aü bhãtà gçhãtà ca kare bhç÷am 03,291.005c kathaü tv akàryaü kuryàü vai pradànaü hy àtmanaþ svayam 03,291.006a saivaü ÷àpaparitrastà bahu cintayatã tadà 03,291.006c mohenàbhiparãtàïgã smayamànà punaþ punaþ 03,291.007a taü devam abravãd bhãtà bandhånàü ràjasattama 03,291.007c vrãóàvihvalayà vàcà ÷àpatrastà vi÷àü pate 03,291.008 kunty uvàca 03,291.008a pità me dhriyate deva màtà cànye ca bàndhavàþ 03,291.008c na teùu dhriyamàõeùu vidhilopo bhaved ayam 03,291.009a tvayà me saügamo deva yadi syàd vidhivarjitaþ 03,291.009c mannimittaü kulasyàsya loke kãrtir na÷et tataþ 03,291.010a atha và dharmam etaü tvaü manyase tapatàü vara 03,291.010c çte pradànàd bandhubhyas tava kàmaü karomy aham 03,291.011a àtmapradànaü durdharùa tava kçtvà satã tv aham 03,291.011c tvayi dharmo ya÷a÷ caiva kãrtir àyu÷ ca dehinàm 03,291.012 sårya uvàca 03,291.012a na te pità na te màtà guravo và ÷ucismite 03,291.012c prabhavanti varàrohe bhadraü te ÷çõu me vacaþ 03,291.013a sarvàn kàmayate yasmàt kaner dhàto÷ ca bhàmini 03,291.013c tasmàt kanyeha su÷roõi svatantrà varavarõini 03,291.014a nàdharma÷ caritaþ ka÷ cit tvayà bhavati bhàmini 03,291.014c adharmaü kuta evàhaü careyaü lokakàmyayà 03,291.015a anàvçtàþ striyaþ sarvà narà÷ ca varavarõini 03,291.015c svabhàva eùa lokànàü vikàro 'nya iti smçtaþ 03,291.016a sà mayà saha saügamya punaþ kanyà bhaviùyasi 03,291.016c putra÷ ca te mahàbàhur bhaviùyati mahàya÷àþ 03,291.017 kunty uvàca 03,291.017a yadi putro mama bhavet tvattaþ sarvatamopaha 03,291.017c kuõóalã kavacã ÷åro mahàbàhur mahàbalaþ 03,291.017d*1344_01 tigmara÷me mahàbàho saügamiùye duhà[read rà]sada 03,291.017d*1345_01 astu me saügamo deva anena samayena te 03,291.018 sårya uvàca 03,291.018a bhaviùyati mahàbàhuþ kuõóalã divyavarmabhçt 03,291.018c ubhayaü càmçtamayaü tasya bhadre bhaviùyati 03,291.019 kunty uvàca 03,291.019a yady etad amçtàd asti kuõóale varma cottamam 03,291.019c mama putrasya yaü vai tvaü matta utpàdayiùyasi 03,291.020a astu me saügamo deva yathoktaü bhagavaüs tvayà 03,291.020c tvadvãryaråpasattvaujà dharmayukto bhavet sa ca 03,291.021 sårya uvàca 03,291.021a adityà kuõóale ràj¤i datte me mattakà÷ini 03,291.021c te 'sya dàsyàmi vai bhãru varma caivedam uttamam 03,291.022 pçthovàca 03,291.022a paramaü bhagavan deva saügamiùye tvayà saha 03,291.022c yadi putro bhaved evaü yathà vadasi gopate 03,291.023 vai÷aüpàyana uvàca 03,291.023a tathety uktvà tu tàü kuntãm àvive÷a vihaügamaþ 03,291.023c svarbhànu÷atrur yogàtmà nàbhyàü paspar÷a caiva tàm 03,291.024a tataþ sà vihvalevàsãt kanyà såryasya tejasà 03,291.024c papàtàtha ca sà devã ÷ayane måóhacetanà 03,291.025 sårya uvàca 03,291.025a sàdhayiùyàmi su÷roõi putraü vai janayiùyasi 03,291.025c sarva÷astrabhçtàü ÷reùñhaü kanyà caiva bhaviùyasi 03,291.026 vai÷aüpàyana uvàca 03,291.026a tataþ sà vrãóità bàlà tadà såryam athàbravãt 03,291.026c evam astv iti ràjendra prasthitaü bhårivarcasam 03,291.027a iti smoktà kuntiràjàtmajà sà; vivasvantaü yàcamànà salajjà 03,291.027c tasmin puõye ÷ayanãye papàta; mohàviùñà bhajyamànà lateva 03,291.028a tàü tigmàü÷us tejasà mohayitvà; yogenàviùyàtmasaüsthàü cakàra 03,291.028c na caivainàü dåùayàm àsa bhànuþ; saüj¤àü lebhe bhåya evàtha bàlà 03,292.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,292.001a tato garbhaþ samabhavat pçthàyàþ pçthivãpate 03,292.001c ÷ukle da÷ottare pakùe tàràpatir ivàmbare 03,292.002a sà bàndhavabhayàd bàlà taü garbhaü vinigåhatã 03,292.002c dhàrayàm àsa su÷roõã na cainàü bubudhe janaþ 03,292.003a na hi tàü veda nàry anyà kà cid dhàtreyikàm çte 03,292.003c kanyàpuragatàü bàlàü nipuõàü parirakùaõe 03,292.004a tataþ kàlena sà garbhaü suùuve varavarõinã 03,292.004c kanyaiva tasya devasya prasàdàd amaraprabham 03,292.005a tathaiva baddhakavacaü kanakojjvalakuõóalam 03,292.005c haryakùaü vçùabhaskandhaü yathàsya pitaraü tathà 03,292.006a jàtamàtraü ca taü garbhaü dhàtryà saümantrya bhàminã 03,292.006b*1346_01 utsraùñukàmà taü garbhaü kàrayàm àsa bhàrata 03,292.006b*1346_02 ma¤jåùàü ÷ilpibhis tårõaü sunaddhàü supratiùñhitàm 03,292.006b*1346_03 plavair bahuvidhair baddhàü plavanàrthaü jale nçpa 03,292.006b*1346_04 ajinair mçdubhi÷ caiva saüstãrõa÷ayanàü tathà 03,292.006c ma¤jåùàyàm avadadhe svàstãrõàyàü samantataþ 03,292.007a madhåcchiùñasthitàyàü sà sukhàyàü rudatã tathà 03,292.007c ÷lakùõàyàü supidhànàyàm a÷vanadyàm avàsçjat 03,292.008a jànatã càpy akartavyaü kanyàyà garbhadhàraõam 03,292.008c putrasnehena ràjendra karuõaü paryadevayat 03,292.009a samutsçjantã ma¤jåùàm a÷vanadyàs tadà jale 03,292.009c uvàca rudatã kuntã yàni vàkyàni tac chçõu 03,292.010a svasti te 'stv àntarikùebhyaþ pàrthivebhya÷ ca putraka 03,292.010c divyebhya÷ caiva bhåtebhyas tathà toyacarà÷ ca ye 03,292.011a ÷ivàs te santu panthàno mà ca te paripanthinaþ 03,292.011c àgamà÷ ca tathà putra bhavantv adrohacetasaþ 03,292.012a pàtu tvàü varuõo ràjà salile salile÷varaþ 03,292.012c antarikùe 'ntarikùasthaþ pavanaþ sarvagas tathà 03,292.013a pità tvàü pàtu sarvatra tapanas tapatàü varaþ 03,292.013c yena datto 'si me putra divyena vidhinà kila 03,292.014a àdityà vasavo rudràþ sàdhyà vi÷ve ca devatàþ 03,292.014c maruta÷ ca sahendreõa di÷a÷ ca sadigã÷varàþ 03,292.015a rakùantu tvàü suràþ sarve sameùu viùameùu ca 03,292.015c vetsyàmi tvàü vide÷e 'pi kavacenopasåcitam 03,292.016a dhanyas te putra janako devo bhànur vibhàvasuþ 03,292.016c yas tvàü drakùyati divyena cakùuùà vàhinãgatam 03,292.017a dhanyà sà pramadà yà tvàü putratve kalpayiùyati 03,292.017c yasyàs tvaü tçùitaþ putra stanaü pàsyasi devaja 03,292.018a ko nu svapnas tayà dçùño yà tvàm àdityavarcasam 03,292.018c divyavarmasamàyuktaü divyakuõóalabhåùitam 03,292.019a padmàyatavi÷àlàkùaü padmatàmratalojjvalam 03,292.019c sulalàñaü suke÷àntaü putratve kalpayiùyati 03,292.020a dhanyà drakùyanti putra tvàü bhåmau saüsarpamàõakam 03,292.020c avyaktakalavàkyàni vadantaü reõuguõñhitam 03,292.021a dhanyà drakùyanti putra tvàü punar yauvanage mukhe 03,292.021c himavadvanasaübhåtaü siühaü kesariõaü yathà 03,292.022a evaü bahuvidhaü ràjan vilapya karuõaü pçthà 03,292.022c avàsçjata ma¤jåùàm a÷vanadyàs tadà jale 03,292.023a rudatã putra÷okàrtà ni÷ãthe kamalekùaõà 03,292.023c dhàtryà saha pçthà ràjan putradar÷analàlasà 03,292.024a visarjayitvà ma¤jåùàü saübodhanabhayàt pituþ 03,292.024c vive÷a ràjabhavanaü punaþ ÷okàturà tataþ 03,292.025a ma¤jåùà tv a÷vanadyàþ sà yayau carmaõvatãü nadãm 03,292.025c carmaõvatyà÷ ca yamunàü tato gaïgàü jagàma ha 03,292.026a gaïgàyàþ såtaviùayaü campàm abhyàyayau purãm 03,292.026c sa ma¤jåùàgato garbhas taraïgair uhyamànakaþ 03,292.027a amçtàd utthitaü divyaü tat tu varma sakuõóalam 03,292.027c dhàrayàm àsa taü garbhaü daivaü ca vidhinirmitam 03,293.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,293.001a etasminn eva kàle tu dhçtaràùñrasya vai sakhà 03,293.001c såto 'dhiratha ity eva sadàro jàhnavãü yayau 03,293.002a tasya bhàryàbhavad ràjan råpeõàsadç÷ã bhuvi 03,293.002c ràdhà nàma mahàbhàgà na sà putram avindata 03,293.002e apatyàrthe paraü yatnam akaroc ca vi÷eùataþ 03,293.003a sà dadar÷àtha ma¤jåùàm uhyamànàü yadçcchayà 03,293.003c dattarakùàpratisaràm anvàlabhana÷obhitàm 03,293.003e årmãtaraïgair jàhnavyàþ samànãtàm upahvaram 03,293.003f*1347_01 vivartamànàü bahu÷aþ punaþ punar itas tataþ 03,293.003f*1347_02 tataþ sà vàyunà ràjan srotasà ca balãyasà 03,293.003f*1347_03 upànãtà yataþ såtaþ sabhàryo jalam à÷ritaþ 03,293.004a sà tàü kautåhalàt pràptàü gràhayàm àsa bhàminã 03,293.004c tato nivedayàm àsa såtasyàdhirathasya vai 03,293.005a sa tàm uddhçtya ma¤jåùàm utsàrya jalam antikàt 03,293.005c yantrair udghàñayàm àsa so 'pa÷yat tatra bàlakam 03,293.006a taruõàdityasaükà÷aü hemavarmadharaü tathà 03,293.006c mçùñakuõóalayuktena vadanena viràjatà 03,293.006d*1348_01 parimlànamukhaü bàlaü rudantaü kùudhitaü bhç÷am 03,293.006d*1348_02 sa taü paramayà lakùmyà dçùñvà yuktaü varàtmajam 03,293.007a sa såto bhàryayà sàrdhaü vismayotphullalocanaþ 03,293.007c aïkam àropya taü bàlaü bhàryàü vacanam abravãt 03,293.008a idam atyadbhutaü bhãru yato jàto 'smi bhàmini 03,293.008c dçùñavàn devagarbho 'yaü manye 'smàn samupàgataþ 03,293.009a anapatyasya putro 'yaü devair datto dhruvaü mama 03,293.009c ity uktvà taü dadau putraü ràdhàyai sa mahãpate 03,293.010a pratijagràha taü ràdhà vidhivad divyaråpiõam 03,293.010c putraü kamalagarbhàbhaü devagarbhaü ÷riyà vçtam 03,293.010d*1349_01 stanyaü samàsravac càsyà daivàd ity atha ni÷cayaþ 03,293.011a pupoùa cainaü vidhivad vavçdhe sa ca vãryavàn 03,293.011c tataþ prabhçti càpy anye pràbhavann aurasàþ sutàþ 03,293.011d*1350_01 nàmakarma ca cakràte kuõóale tasya dç÷yate 03,293.011d*1350_02 karõa ity eva taü bàlaü dçùñvà karõaü sakuõóalam 03,293.012a vasuvarmadharaü dçùñvà taü bàlaü hemakuõóalam 03,293.012c nàmàsya vasuùeõeti tata÷ cakrur dvijàtayaþ 03,293.013a evaü sa såtaputratvaü jagàmàmitavikramaþ 03,293.013c vasuùeõa iti khyàto vçùa ity eva ca prabhuþ 03,293.014a sa jyeùñhaputraþ såtasya vavçdhe 'ïgeùu vãryavàn 03,293.014c càreõa vidita÷ càsãt pçthàyà divyavarmabhçt 03,293.015a såtas tv adhirathaþ putraü vivçddhaü samaye tataþ 03,293.015c dçùñvà prasthàpayàm àsa puraü vàraõasàhvayam 03,293.016a tatropasadanaü cakre droõasyeùvastrakarmaõi 03,293.016c sakhyaü duryodhanenaivam agacchat sa ca vãryavàn 03,293.017a droõàt kçpàc ca ràmàc ca so 'stragràmaü caturvidham 03,293.017c labdhvà loke 'bhavat khyàtaþ parameùvàsatàü gataþ 03,293.018a saüdhàya dhàrtaràùñreõa pàrthànàü vipriye sthitaþ 03,293.018c yoddhum à÷aüsate nityaü phalgunena mahàtmanà 03,293.019a sadà hi tasya spardhàsãd arjunena vi÷àü pate 03,293.019c arjunasya ca karõena yato dçùño babhåva saþ 03,293.019d*1351_01 etad guhyaü mahàràja såryasyàsãn na saü÷ayaþ 03,293.019d*1351_02 yaþ såryasaübhavaþ karõaþ kuntyàü såtakule tadà 03,293.020a taü tu kuõóalinaü dçùñvà varmaõà ca samanvitam 03,293.020c avadhyaü samare matvà paryatapyad yudhiùñhiraþ 03,293.021a yadà tu karõo ràjendra bhànumantaü divàkaram 03,293.021c stauti madhyaüdine pràpte prà¤jaliþ salile sthitaþ 03,293.022a tatrainam upatiùñhanti bràhmaõà dhanahetavaþ 03,293.022c nàdeyaü tasya tatkàle kiü cid asti dvijàtiùu 03,293.022d*1352_01 etasminn eva kàle tu pàõóavànàü hite rataþ 03,293.023a tam indro bràhmaõo bhåtvà bhikùàü dehãty upasthitaþ 03,293.023c svàgataü ceti ràdheyas tam atha pratyabhàùata 03,294.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,294.001a devaràjam anupràptaü bràhmaõacchadmanà vçùaþ 03,294.001c dçùñvà svàgatam ity àha na bubodhàsya mànasam 03,294.002a hiraõyakaõñhãþ pramadà gràmàn và bahugokulàn 03,294.002c kiü dadànãti taü vipram uvàcàdhirathis tataþ 03,294.003 bràhmaõa uvàca 03,294.003a hiraõyakaõñhyaþ pramadà yac cànyat prãtivardhanam 03,294.003c nàhaü dattam ihecchàmi tadarthibhyaþ pradãyatàm 03,294.004a yad etat sahajaü varma kuõóale ca tavànagha 03,294.004c etad utkçtya me dehi yadi satyavrato bhavàn 03,294.005a etad icchàmy ahaü kùipraü tvayà dattaü paraütapa 03,294.005c eùa me sarvalàbhànàü làbhaþ paramako mataþ 03,294.006 karõa uvàca 03,294.006a avaniü pramadà gà÷ ca nirvàpaü bahuvàrùikam 03,294.006c tat te vipra pradàsyàmi na tu varma na kuõóale 03,294.007 vai÷aüpàyana uvàca 03,294.007a evaü bahuvidhair vàkyair yàcyamànaþ sa tu dvijaþ 03,294.007c karõena bharata÷reùñha nànyaü varam ayàcata 03,294.008a sàntvita÷ ca yathà÷akti påjita÷ ca yathàvidhi 03,294.008c naivànyaü sa dvija÷reùñhaþ kàmayàm àsa vai varam 03,294.009a yadà nànyaü pravçõute varaü vai dvijasattamaþ 03,294.009b*1353_01 vinàsya sahajaü varma kuõóale ca vi÷àü pate 03,294.009c tadainam abravãd bhåyo ràdheyaþ prahasann iva 03,294.010a sahajaü varma me vipra kuõóale càmçtodbhave 03,294.010c tenàvadhyo 'smi lokeùu tato naitad dadàmy aham 03,294.011a vi÷àlaü pçthivãràjyaü kùemaü nihatakaõñakam 03,294.011c pratigçhõãùva mattas tvaü sàdhu bràhmaõapuügava 03,294.012a kuõóalàbhyàü vimukto 'haü varmaõà sahajena ca 03,294.012c gamanãyo bhaviùyàmi ÷atråõàü dvijasattama 03,294.013a yadà nànyaü varaü vavre bhagavàn pàka÷àsanaþ 03,294.013c tataþ prahasya karõas taü punar ity abravãd vacaþ 03,294.014a vidito devadeve÷a pràg evàsi mama prabho 03,294.014c na tu nyàyyaü mayà dàtuü tava ÷akra vçthà varam 03,294.015a tvaü hi deve÷varaþ sàkùàt tvayà deyo varo mama 03,294.015c anyeùàü caiva bhåtànàm ã÷varo hy asi bhåtakçt 03,294.016a yadi dàsyàmi te deva kuõóale kavacaü tathà 03,294.016c vadhyatàm upayàsyàmi tvaü ca ÷akràvahàsyatàm 03,294.017a tasmàd vinimayaü kçtvà kuõóale varma cottamam 03,294.017c harasva ÷akra kàmaü me na dadyàm aham anyathà 03,294.018 ÷akra uvàca 03,294.018a vidito 'haü raveþ pårvam àyann eva tavàntikam 03,294.018c tena te sarvam àkhyàtam evam etan na saü÷ayaþ 03,294.019a kàmam astu tathà tàta tava karõa yathecchasi 03,294.019c varjayitvà tu me vajraü pravçõãùva yad icchasi 03,294.020 vai÷aüpàyana uvàca 03,294.020a tataþ karõaþ prahçùñas tu upasaügamya vàsavam 03,294.020c amoghàü ÷aktim abhyetya vavre saüpårõamànasaþ 03,294.021 karõa uvàca 03,294.021a varmaõà kuõóalàbhyàü ca ÷aktiü me dehi vàsava 03,294.021c amoghàü ÷atrusaüghànàü ghàtanãü pçtanàmukhe 03,294.022 vai÷aüpàyana uvàca 03,294.022a tataþ saücintya manasà muhårtam iva vàsavaþ 03,294.022c ÷aktyarthaü pçthivãpàla karõaü vàkyam athàbravãt 03,294.023a kuõóale me prayacchasva varma caiva ÷arãrajam 03,294.023c gçhàõa karõa ÷aktiü tvam anena samayena me 03,294.024a amoghà hanti ÷ata÷aþ ÷atrån mama karacyutà 03,294.024c puna÷ ca pàõim abhyeti mama daityàn vinighnataþ 03,294.025a seyaü tava karaü pràpya hatvaikaü ripum årjitam 03,294.025c garjantaü pratapantaü ca màm evaiùyati såtaja 03,294.026 karõa uvàca 03,294.026a ekam evàham icchàmi ripuü hantuü mahàhave 03,294.026c garjantaü pratapantaü ca yato mama bhayaü bhavet 03,294.027 indra uvàca 03,294.027a ekaü haniùyasi ripuü garjantaü balinaü raõe 03,294.027c tvaü tu yaü pràrthayasy ekaü rakùyate sa mahàtmanà 03,294.028a yam àhur vedavidvàüso varàham ajitaü harim 03,294.028c nàràyaõam acintyaü ca tena kçùõena rakùyate 03,294.029 karõa uvàca 03,294.029*1354_01 evam etad yathàttha tvaü dànavànàü niùådana 03,294.029*1354_02 vadhiùyàmi raõe ÷atruü yo me sthàtà puraþsaraþ 03,294.029a evam apy astu bhagavann ekavãravadhe mama 03,294.029c amoghà pravarà ÷aktir yena hanyàü pratàpinam 03,294.030a utkçtya tu pradàsyàmi kuõóale kavacaü ca te 03,294.030c nikçtteùu ca gàtreùu na me bãbhatsatà bhavet 03,294.031 indra uvàca 03,294.031a na te bãbhatsatà karõa bhaviùyati kathaü cana 03,294.031c vraõa÷ càpi na gàtreùu yas tvaü nànçtam icchasi 03,294.032a yàdç÷as te pitur varõas teja÷ ca vadatàü vara 03,294.032c tàdç÷enaiva varõena tvaü karõa bhavità punaþ 03,294.033a vidyamàneùu ÷astreùu yady amoghàm asaü÷aye 03,294.033c pramatto mokùyase càpi tvayy evaiùà patiùyati 03,294.034 karõa uvàca 03,294.034a saü÷ayaü paramaü pràpya vimokùye vàsavãm imàm 03,294.034c yathà màm àttha ÷akra tvaü satyam etad bravãmi te 03,294.035 vai÷aüpàyana uvàca 03,294.035a tataþ ÷aktiü prajvalitàü pratigçhya vi÷àü pate 03,294.035c ÷astraü gçhãtvà ni÷itaü sarvagàtràõy akçntata 03,294.036a tato devà mànavà dànavà÷ ca; nikçntantaü karõam àtmànam evam 03,294.036c dçùñvà sarve siddhasaüghà÷ ca nedur; na hy asyàsãd duþkhajo vai vikàraþ 03,294.037a tato divyà dundubhayaþ praõeduþ; papàtoccaiþ puùpavarùaü ca divyam 03,294.037c dçùñvà karõaü ÷astrasaükçttagàtraü; muhu÷ càpi smayamànaü nçvãram 03,294.038a tata÷ chittvà kavacaü divyam aïgàt; tathaivàrdraü pradadau vàsavàya 03,294.038c tathotkçtya pradadau kuõóale te; vaikartanaþ karmaõà tena karõaþ 03,294.038d*1355_01 tato devo mudito vajrapàõir 03,294.038d*1355_02 dçùñvà karõaü ÷astranikçttagàtram 03,294.039a tataþ ÷akraþ prahasan va¤cayitvà; karõaü loke ya÷asà yojayitvà 03,294.039c kçtaü kàryaü pàõóavànàü hi mene; tataþ pa÷càd divam evotpapàta 03,294.040a ÷rutvà karõaü muùitaü dhàrtaràùñrà; dãnàþ sarve bhagnadarpà ivàsan 03,294.040c tàü càvasthàü gamitaü såtaputraü; ÷rutvà pàrthà jahçùuþ kànanasthàþ 03,294.041 janamejaya uvàca 03,294.041a kvasthà vãràþ pàõóavàs te babhåvuþ; kuta÷ caitac chrutavantaþ priyaü te 03,294.041c kiü vàkàrùur dvàda÷e 'bde vyatãte; tan me sarvaü bhagavàn vyàkarotu 03,294.042 vai÷aüpàyana uvàca 03,294.042a labdhvà kçùõàü saindhavaü dràvayitvà; vipraiþ sàrdhaü kàmyakàd à÷ramàt te 03,294.042c màrkaõóeyàc chrutavantaþ puràõaü; devarùãõàü caritaü vistareõa 03,294.043a pratyàjagmuþ sarathàþ sànuyàtràþ; sarvaiþ sàrdhaü sådapaurogavai÷ ca 03,294.043c tataþ puõyaü dvaitavanaü nçvãrà; nistãryograü vanavàsaü samagram 03,295.001 janamejaya uvàca 03,295.001a evaü hçtàyàü kçùõàyàü pràpya kle÷am anuttamam 03,295.001c pratilabhya tataþ kçùõàü kim akurvata pàõóavàþ 03,295.002 vai÷aüpàyana uvàca 03,295.002*1356_01 sarve puùpaphalàhàràþ sarva eva mità÷anàþ 03,295.002a evaü hçtàyàü kçùõàyàü pràpya kle÷am anuttamam 03,295.002b*1357_01 pratilabhya tataþ kçùõàü yad akurvanta tac chçõu 03,295.002c vihàya kàmyakaü ràjà saha bhràtçbhir acyutaþ 03,295.003a punar dvaitavanaü ramyam àjagàma yudhiùñhiraþ 03,295.003c svàdumålaphalaü ramyaü màrkaõóeyà÷ramaü prati 03,295.004a anuguptaphalàhàràþ sarva eva mità÷anàþ 03,295.004c nyavasan pàõóavàs tatra kçùõayà saha bhàrata 03,295.005a vasan dvaitavane ràjà kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,295.005c bhãmaseno 'rjuna÷ caiva màdrãputrau ca pàõóavau 03,295.006a bràhmaõàrthe paràkràntà dharmàtmàno yatavratàþ 03,295.006c kle÷am àrchanta vipulaü sukhodarkaü paraütapàþ 03,295.006d*1358_01 tasmin prativasantas te yat pràpuþ kurusattamàþ 03,295.006d*1358_02 vane kle÷aü sukhodarkaü tat pravakùyàmi tac chçõu 03,295.006d*1358_03 araõãsahitaü manthaü bràhmaõasya tapasvinaþ 03,295.006d*1358_04 mçgasya gharùamàõasya viùàõe samasajjata 03,295.006d*1358_05 tad àdàya gato ràjaüs tvaramàõo mahàmçgaþ 03,295.006d*1358_06 à÷ramàntaritaþ ÷ãghraü plavamàno mahàjavaþ 03,295.006d*1358_07 hriyamàõaü tu taü dçùñvà sa vipraþ kurusattama 03,295.006d*1358_08 tvarito 'bhyàgamat tatra agnihotraparãpsayà 03,295.006d*1359_01 teùàü ca vasatàü tatra pàõóavànàü mahàratham 03,295.007a ajàta÷atrum àsãnaü bhràtçbhiþ sahitaü vane 03,295.007b@030_0001 àjagàma vane ràjan durvàsàþ kopano dvijaþ 03,295.007b@030_0002 duryodhanaprerita÷ cà[pya]paràhõe bubhukùitaþ 03,295.007b@030_0003 draupadyà sahite bhukte dharmaràje yudhiùñhire 03,295.007b@030_0004 tadà cintàparãtàtmà dharmasånur janàrdanam 03,295.007b@030_0005 cintayàm àsa bhagavàn àjagàma tvarànvitaþ 03,295.007b@030_0006 gate durvàsasi tadà gaïgàyàü snapanàya ca 03,295.007b@030_0007 ÷àkapatraü tadà ràjan bubhuje madhusådanaþ 03,295.007b@030_0008 tçptàü trilokãm ity uvàca kàruõyàd bhaktavatsalaþ 03,295.007b@030_0009 durvàsàs tuùñim àpanno hçùñas tasmai ÷ivaü dadau 03,295.007b@030_0010 màrkaõóeyà÷ramàsãnaü dharmaràjaü yudhiùñhiram 03,295.007c àgamya bràhmaõas tårõaü saütapta idam abravãt 03,295.008a araõãsahitaü mahyaü samàsaktaü vanaspatau 03,295.008c mçgasya gharùamàõasya viùàõe samasajjata 03,295.009a tad àdàya gato ràjaüs tvaramàõo mahàmçgaþ 03,295.009c à÷ramàt tvaritaþ ÷ãghraü plavamàno mahàjavaþ 03,295.010a tasya gatvà padaü ÷ãghram àsàdya ca mahàmçgam 03,295.010c agnihotraü na lupyeta tadànayata pàõóavàþ 03,295.011a bràhmaõasya vacaþ ÷rutvà saütapto 'tha yudhiùñhiraþ 03,295.011c dhanur àdàya kaunteyaþ pràdravad bhràtçbhiþ saha 03,295.012a sannaddhà dhanvinaþ sarve pràdravan narapuügavàþ 03,295.012c bràhmaõàrthe yatantas te ÷ãghram anvagaman mçgam 03,295.013a karõinàlãkanàràcàn utsçjanto mahàrathàþ 03,295.013c nàvidhyan pàõóavàs tatra pa÷yanto mçgam antikàt 03,295.014a teùàü prayatamànànàü nàdç÷yata mahàmçgaþ 03,295.014c apa÷yanto mçgaü ÷ràntà duþkhaü pràptà manasvinaþ 03,295.015a ÷ãtalacchàyam àsàdya nyagrodhaü gahane vane 03,295.015c kùutpipàsàparãtàïgàþ pàõóavàþ samupàvi÷an 03,295.016a teùàü samupaviùñànàü nakulo duþkhitas tadà 03,295.016c abravãd bhràtaraü jyeùñham amarùàt kurusattama 03,295.017a nàsmin kule jàtu mamajja dharmo; na càlasyàd arthalopo babhåva 03,295.017c anuttaràþ sarvabhåteùu bhåyaþ; saüpràptàþ smaþ saü÷ayaü kena ràjan 03,296.001 yudhiùñhira uvàca 03,296.001a nàpadàm asti maryàdà na nimittaü na kàraõam 03,296.001c dharmas tu vibhajaty atra ubhayoþ puõyapàpayoþ 03,296.002 bhãma uvàca 03,296.002a pràtikàmy anayat kçùõàü sabhàyàü preùyavat tadà 03,296.002c na mayà nihatas tatra tena pràptàþ sma saü÷ayam 03,296.003 arjuna uvàca 03,296.003a vàcas tãkùõàsthibhedinyaþ såtaputreõa bhàùitàþ 03,296.003c atitãkùõà mayà kùàntàs tena pràptàþ sma saü÷ayam 03,296.003d*1360_00 nakula uvàca 03,296.003d*1360_01 dhàrtaràùñràþ kutsayanto yan me na nihatàs tadà 03,296.003d*1360_02 dyåtakàle mahàràja tenemàm àpadaü gatàþ 03,296.004 sahadeva uvàca 03,296.004a ÷akunis tvàü yadàjaiùãd akùadyåtena bhàrata 03,296.004c sa mayà na hatas tatra tena pràptàþ sma saü÷ayam 03,296.005 vai÷aüpàyana uvàca 03,296.005a tato yudhiùñhiro ràjà nakulaü vàkyam abravãt 03,296.005c àruhya vçkùaü màdreya nirãkùasva di÷o da÷a 03,296.006a pànãyam antike pa÷ya vçkùàn vàpy udakà÷rayàn 03,296.006c ime hi bhràtaraþ ÷ràntàs tava tàta pipàsitàþ 03,296.007a nakulas tu tathety uktvà ÷ãghram àruhya pàdapam 03,296.007a*1361_01 **** **** bhràtur jyeùñhasya ÷àsanàt 03,296.007a*1361_02 tata utthàya matimàn 03,296.007c abravãd bhràtaraü jyeùñham abhivãkùya samantataþ 03,296.008a pa÷yàmi bahulàn ràjan vçkùàn udakasaü÷rayàn 03,296.008c sàrasànàü ca nirhràdam atrodakam asaü÷ayam 03,296.009a tato 'bravãt satyadhçtiþ kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,296.009c gaccha saumya tataþ ÷ãghraü tårõaü pànãyam ànaya 03,296.010a nakulas tu tathety uktvà bhràtur jyeùñhasya ÷àsanàt 03,296.010c pràdravad yatra pànãyaü ÷ãghraü caivànvapadyata 03,296.011a sa dçùñvà vimalaü toyaü sàrasaiþ parivàritam 03,296.011c pàtukàmas tato vàcam antarikùàt sa ÷u÷ruve 03,296.012a mà tàta sàhasaü kàrùãr mama pårvaparigrahaþ 03,296.012c pra÷nàn uktvà tu màdreya tataþ piba harasva ca 03,296.013a anàdçtya tu tad vàkyaü nakulaþ supipàsitaþ 03,296.013c apibac chãtalaü toyaü pãtvà ca nipapàta ha 03,296.014a ciràyamàõe nakule kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,296.014c abravãd bhràtaraü vãraü sahadevam ariüdamam 03,296.015a bhràtà ciràyate tàta sahadeva tavàgrajaþ 03,296.015c taü caivànaya sodaryaü pànãyaü ca tvam ànaya 03,296.016a sahadevas tathety uktvà tàü di÷aü pratyapadyata 03,296.016c dadar÷a ca hataü bhåmau bhràtaraü nakulaü tadà 03,296.017a bhràtç÷okàbhisaütaptas tçùayà ca prapãóitaþ 03,296.017c abhidudràva pànãyaü tato vàg abhyabhàùata 03,296.018a mà tàta sàhasaü kàrùãr mama pårvaparigrahaþ 03,296.018c pra÷nàn uktvà yathàkàmaü tataþ piba harasva ca 03,296.019a anàdçtya tu tad vàkyaü sahadevaþ pipàsitaþ 03,296.019c apibac chãtalaü toyaü pãtvà ca nipapàta ha 03,296.020a athàbravãt sa vijayaü kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,296.020c bhràtarau te ciragatau bãbhatso ÷atrukar÷ana 03,296.020e tau caivànaya bhadraü te pànãyaü ca tvam ànaya 03,296.020f*1362_01 tvaü hi nas tàta sarveùàü duþkhitànàm apà÷rayaþ 03,296.021a evam ukto guóàke÷aþ pragçhya sa÷araü dhanuþ 03,296.021c àmuktakhaógo medhàvã tat saraþ pratyapadyata 03,296.022a yataþ puruùa÷àrdålau pànãyaharaõe gatau 03,296.022c tau dadar÷a hatau tatra bhràtarau ÷vetavàhanaþ 03,296.022d*1363_01 vigatàså naravyàghrau ÷ayànau vasudhàtale 03,296.023a prasuptàv iva tau dçùñvà narasiühaþ suduþkhitaþ 03,296.023c dhanur udyamya kaunteyo vyalokayata tad vanam 03,296.024a nàpa÷yat tatra kiü cit sa bhåtaü tasmin mahàvane 03,296.024c savyasàcã tataþ ÷ràntaþ pànãyaü so 'bhyadhàvata 03,296.025a abhidhàvaüs tato vàcam antarikùàt sa ÷u÷ruve 03,296.025c kim àsãd asi pànãyaü naitac chakyaü balàt tvayà 03,296.026a kaunteya yadi vai pra÷nàn mayoktàn pratipatsyase 03,296.026c tataþ pàsyasi pànãyaü hariùyasi ca bhàrata 03,296.027a vàritas tv abravãt pàrtho dç÷yamàno nivàraya 03,296.027c yàvad bàõair vinirbhinnaþ punar naivaü vadiùyasi 03,296.028a evam uktvà tataþ pàrthaþ ÷arair astrànumantritaiþ 03,296.028c vavarùa tàü di÷aü kçtsnàü ÷abdavedhaü ca dar÷ayan 03,296.029a karõinàlãkanàràcàn utsçjan bharatarùabha 03,296.029c anekair iùusaüghàtair antarikùaü vavarùa ha 03,296.029d*1364_01 so 'py adç÷yàya bhåtàya nabhasy àmitatejase 03,296.029d*1364_02 utsasarja mahàbàhur bàõajàlaü dhanaüjayaþ 03,296.029d*1364_03 tatas tàn iùusaüghàtàn gàõóãvadhanuùa÷ cyutàn 03,296.029d*1364_04 meghàn kçtvà jahàsoccais tad adbhutam ivàbhavat 03,296.030 yakùa uvàca 03,296.030a kiü vighàtena te pàrtha pra÷nàn uktvà tataþ piba 03,296.030c anuktvà tu tataþ pra÷nàn pãtvaiva na bhaviùyasi 03,296.030d*1365_01 evam uktas tataþ pàrthaþ savyasàcã dhanaüjayaþ 03,296.031 vai÷aüpàyana uvàca 03,296.031a sa tv amoghàn iùån muktvà tçùõayàbhiprapãóitaþ 03,296.031c avij¤àyaiva tàn pra÷nàn pãtvaiva nipapàta ha 03,296.032a athàbravãd bhãmasenaü kuntãputro yudhiùñhiraþ 03,296.032c nakulaþ sahadeva÷ ca bãbhatsu÷ càparàjitaþ 03,296.033a ciraü gatàs toyahetor na càgacchanti bhàrata 03,296.033c tàü÷ caivànaya bhadraü te pànãyaü ca tvam ànaya 03,296.034a bhãmasenas tathety uktvà tàü di÷aü pratyapadyata 03,296.034c yatra te puruùavyàghrà bhràtaro 'sya nipàtitàþ 03,296.035a tàn dçùñvà duþkhito bhãmas tçùayà ca prapãóitaþ 03,296.035c amanyata mahàbàhuþ karma tad yakùarakùasàm 03,296.035e sa cintayàm àsa tadà yoddhavyaü dhruvam adya me 03,296.036a pàsyàmi tàvat pànãyam iti pàrtho vçkodaraþ 03,296.036c tato 'bhyadhàvat pànãyaü pipàsuþ puruùarùabhaþ 03,296.036d*1366_01 vàg uvàcàtha suspaùñam adç÷yà pàõóunandanam 03,296.037 yakùa uvàca 03,296.037a mà tàta sàhasaü kàrùãr mama pårvaparigrahaþ 03,296.037c pra÷nàn uktvà tu kaunteya tataþ piba harasva ca 03,296.038 vai÷aüpàyana uvàca 03,296.038a evam uktas tato bhãmo yakùeõàmitatejasà 03,296.038c avij¤àyaiva tàn pra÷nàn pãtvaiva nipapàta ha 03,296.038d*1367_01 tataþ kuntãsuto ràjà dharmaputro yudhiùñhiraþ 03,296.038d*1368_01 tata÷ ciragatàn bhràtén atha j¤àtuü yudhiùñhiraþ 03,296.038d*1369_01 ciràyamànàn bahu÷aþ punaþ punar uvàca ha 03,296.038d*1369_02 màdreyau kiü ciràyete gàõóãvã kiü ciràyate 03,296.038d*1369_03 mahàbaladharas tatra kiü nu bhãma÷ ciràyate 03,296.038d*1369_04 gacchàmy eùàü padaü draùñum iti kçtvà yudhiùñhiraþ 03,296.039a tataþ kuntãsuto ràjà vicintya puruùarùabhaþ 03,296.039b*1370_01 vai÷aüpàyana uvàca 03,296.039b*1370_01 àtmanàtmànam etac ca cintayann idam abravãt 03,296.039b*1370_02 tata÷ ciragatàn bhràtén atha ràjà yudhiùñhiraþ 03,296.039b*1370_03 ciràyamàõàn bahu÷aþ punaþ punar uvàca ha 03,296.039b*1370_04 kiü svid vanam idaü draùñuü kiü svid dçùño mçgo bhavet 03,296.039b*1370_05 pràhasan và mahàbhåtaü ÷aptàs tenàtha te 'patan 03,296.039b*1370_06 na pa÷yanty atha và vãràþ pànãyaü yatra te gatàþ 03,296.039b*1370_07 anviùadbhir vane toyaü kàlo 'yam iti pàtitaþ 03,296.039b*1370_08 kiü nu tat kàraõaü yena nàyànti puruùarùabhàþ 03,296.039b*1370_09 gacchàmy eùàü padaü draùñum iti kçtvà yudhiùñhiraþ 03,296.039b*1371_00 vai÷aüpàyana uvàca 03,296.039b*1371_01 evamàdãni vàkyàni vimçùan nçpasattamaþ 03,296.039c samutthàya mahàbàhur dahyamànena cetasà 03,296.040a apetajananirghoùaü pravive÷a mahàvanam 03,296.040c rurubhi÷ ca varàhai÷ ca pakùibhi÷ ca niùevitam 03,296.041a nãlabhàsvaravarõai÷ ca pàdapair upa÷obhitam 03,296.041c bhramarair upagãtaü ca pakùibhi÷ ca mahàya÷àþ 03,296.041d*1372_01 mçdu÷àóvalasaükãrõaü bhåmibhàgaü manoharam 03,296.042a sa gacchan kànane tasmin hemajàlapariùkçtam 03,296.042c dadar÷a tat saraþ ÷rãmàn vi÷vakarmakçtaü yathà 03,296.043a upetaü nalinãjàlaiþ sindhuvàrai÷ ca vetasaiþ 03,296.043c ketakaiþ karavãrai÷ ca pippalai÷ caiva saüvçtam 03,296.043d*1373_01 tato dharmasutaþ ÷rãmàn bhràtçdar÷analàlasaþ 03,296.043e ÷ramàrtas tad upàgamya saro dçùñvàtha vismitaþ 03,297.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,297.001a sa dadar÷a hatàn bhràtéül lokapàlàn iva cyutàn 03,297.001c yugànte samanupràpte ÷akrapratimagauravàn 03,297.002a viprakãrõadhanurbàõaü dçùñvà nihatam arjunam 03,297.002c bhãmasenaü yamau cobhau nirviceùñàn gatàyuùaþ 03,297.003a sa dãrgham uùõaü niþ÷vasya ÷okabàùpapariplutaþ 03,297.003b@031_0001 tàn dçùñvà patitàn bhràtén sarvàü÷ cintàsamanvitaþ 03,297.003b@031_0002 dharmaputro mahàbàhur vilalàpa suvistaram 03,297.003b@031_0003 nanu tvayà mahàbàho pratij¤àtaü vçkodara 03,297.003b@031_0004 suyodhanasya bhetsyàmi gadayà sakthinã raõe 03,297.003b@031_0005 vyarthaü tad adya me sarvaü tvayi vãre nipàtite 03,297.003b@031_0006 mahàtmani mahàbàho kuråõàü kãrtivardhane 03,297.003b@031_0007 manuùyasaübhavà vàco vidharmiõyaþ prati÷rutàþ 03,297.003b@031_0008 bhavatàü divyavàcas tu tà bhavantu kathaü mçùà 03,297.003b@031_0009 devà÷ càpi yadàvocan såtake tvàü dhanaüjaya 03,297.003b@031_0010 sahasràkùàd anavaraþ kunti putras taveti vai 03,297.003b@031_0011 uttare pàriyàtre ca jagbur bhåtàni sarva÷aþ 03,297.003b@031_0012 vipranaùñàü ÷riyaü caiùàm àhartà punar a¤jasà 03,297.003b@031_0013 nàsya jetà raõe ka÷ cid ajetà naiùa kasya cit 03,297.003b@031_0014 so 'yaü mçtyuva÷aü yàtaþ kathaü jiùõur mahàbalaþ 03,297.003b@031_0015 ayaü mamà÷àü saühatya ÷ete bhåmau dhanaüjayaþ 03,297.003b@031_0016 à÷ritya yaü vayaü nàthaü duþkhàny etàni sehima 03,297.003b@031_0017 raõe 'pramattau vãrau ca sadà ÷atrunibarhaõau 03,297.003b@031_0018 kathaü ripuva÷aü yàtau kuntãputrau mahàbalau 03,297.003b@031_0019 yau sarvàstràpratihatau bhãmasenadhanaüjayau 03,297.003b@031_0020 a÷masàramayaü nånaü hçdayaü mama durhçdaþ 03,297.003b@031_0021 yamau yad etau dçùñvàdya patitau nàvadãryate 03,297.003b@031_0022 ÷àstraj¤à de÷akàlaj¤às tapoyuktàþ kriyànvitàþ 03,297.003b@031_0023 akçtvà sadç÷aü karma kiü ÷edhvaü puruùarùabhàþ 03,297.003b@031_0024 avikùata÷arãrà÷ càpy apramçùña÷aràsanàþ 03,297.003b@031_0025 asaüj¤à bhuvi saügamya kiü ÷edhvam aparàjitàþ 03,297.003b@031_0026 sànån ivàdreþ saüsuptàn dçùñvà bhràtén mahàmatiþ 03,297.003b@031_0027 sukhaü prasuptàn prasvinnaþ khinnaþ kaùñàü da÷àü gataþ 03,297.003b@031_0028 evam evedam ity uktvà dharmàtmà sa nare÷varaþ 03,297.003b@031_0029 ÷okasàgaramadhyastho dadhyau kàraõam àkulaþ 03,297.003b@031_0030 itikartavyatàü ceti de÷akàlavibhàgavit 03,297.003b@031_0031 nàbhipede mahàbàhu÷ cintayàno mahàmatiþ 03,297.003b@031_0032 atha saüstabhya dharmàtmà tadàtmànaü tapaþsutaþ 03,297.003b@031_0033 evaü vilapya bahudhà dharmaputro yudhiùñhiraþ 03,297.003c buddhyà vicintayàm àsa vãràþ kena nipàtitàþ 03,297.004a naiùàü ÷astraprahàro 'sti padaü nehàsti kasya cit 03,297.004c bhåtaü mahad idaü manye bhràtaro yena me hatàþ 03,297.004e ekàgraü cintayiùyàmi pãtvà vetsyàmi và jalam 03,297.004f*1374_01 bhràtéõàü vyasanaü ghoraü samam eva mahàtmanàm 03,297.005a syàt tu duryodhanenedam upàü÷uvihitaü kçtam 03,297.005c gàndhàraràjaracitaü satataü jihmabuddhinà 03,297.006a yasya kàryam akàryaü và samam eva bhavaty uta 03,297.006c kas tasya vi÷vased vãro durmater akçtàtmanaþ 03,297.007a atha và puruùair gåóhaiþ prayogo 'yaü duràtmanaþ 03,297.007c bhaved iti mahàbàhur bahudhà samacintayat 03,297.007d*1375_01 àcàryaü kiü nu vakùyàmi kçpaü bhãùmam ahaü nu kim 03,297.007d*1376_01 viduraü kiü nu vakùyàmi bçhaspatisamaü naye 03,297.007d*1377_01 ambàü ca kiü nu vakùyàmi sadà duþkhasya bhàginãm 03,297.007d*1377_02 dçùñvà màü bhràtçbhir hãnaü pçcchantãü putragçddhinãm 03,297.007d*1377_03 yadà tvaü bhràtçbhiþ sarvaiþ ÷akratulyaparàkramaiþ 03,297.007d*1377_04 sàrdhaü vanaü gato vãraiþ katham ekas tvam àgataþ 03,297.008a tasyàsãn na viùeõedam udakaü dåùitaü yathà 03,297.008b*1378_01 mçtànàm api caiteùàü vikçtaü naiva jàyate 03,297.008c mukhavarõàþ prasannà me bhràtéõàm ity acintayat 03,297.009a ekaika÷a÷ caughabalàn imàn puruùasattamàn 03,297.009c ko 'nyaþ pratisamàseta kàlàntakayamàd çte 03,297.010a etenàdhyavasàyena tat toyam avagàóhavàn 03,297.010c gàhamàna÷ ca tat toyam antarikùàt sa ÷u÷ruve 03,297.011 yakùa uvàca 03,297.011a ahaü bakaþ ÷aivalamatsyabhakùo; mayà nãtàþ pretava÷aü tavànujàþ 03,297.011c tvaü pa¤camo bhavità ràjaputra; na cet pra÷nàn pçcchato vyàkaroùi 03,297.012a mà tàta sàhasaü kàrùãr mama pårvaparigrahaþ 03,297.012c pra÷nàn uktvà tu kaunteya tataþ piba harasva ca 03,297.013 yudhiùñhira uvàca 03,297.013a rudràõàü và vasånàü và marutàü và pradhànabhàk 03,297.013c pçcchàmi ko bhavàn devo naitac chakuninà kçtam 03,297.014a himavàn pàriyàtra÷ ca vindhyo malaya eva ca 03,297.014c catvàraþ parvatàþ kena pàtità bhuvi tejasà 03,297.015a atãva te mahat karma kçtaü balavatàü vara 03,297.015b*1379_01 vinighnatà maheùvàsàü÷ caturo 'pi mamànujàn 03,297.015c yan na devà na gandharvà nàsurà na ca ràkùasàþ 03,297.015e viùaheran mahàyuddhe kçtaü te tan mahàdbhutam 03,297.016a na te jànàmi yat kàryaü nàbhijànàmi kàïkùitam 03,297.016c kautåhalaü mahaj jàtaü sàdhvasaü càgataü mama 03,297.017a yenàsmy udvignahçdayaþ samutpanna÷irojvaraþ 03,297.017c pçcchàmi bhagavaüs tasmàt ko bhavàn iha tiùñhati 03,297.018 yakùa uvàca 03,297.018a yakùo 'ham asmi bhadraü te nàsmi pakùã jalecaraþ 03,297.018c mayaite nihatàþ sarve bhràtaras te mahaujasaþ 03,297.019 vai÷aüpàyana uvàca 03,297.019a tatas tàm a÷ivàü ÷rutvà vàcaü sa paruùàkùaràm 03,297.019c yakùasya bruvato ràjann upakramya tadà sthitaþ 03,297.019d*1380_01 tato ràjann apàkramya tasmàd de÷àd avasthitaþ 03,297.020a viråpàkùaü mahàkàyaü yakùaü tàlasamucchrayam 03,297.020c jvalanàrkapratãkà÷am adhçùyaü parvatopamam 03,297.021a setum à÷ritya tiùñhantaü dadar÷a bharatarùabhaþ 03,297.021c meghagambhãrayà vàcà tarjayantaü mahàbalam 03,297.021d*1381_01 uvàca yakùaþ kaunteyaü bhràtç÷okàbhipãóitam 03,297.022 yakùa uvàca 03,297.022a ime te bhràtaro ràjan vàryamàõà mayàsakçt 03,297.022c balàt toyaü jihãrùantas tato vai sådità mayà 03,297.023a na peyam udakaü ràjan pràõàn iha parãpsatà 03,297.023c pàrtha mà sàhasaü kàrùãr mama pårvaparigrahaþ 03,297.023e pra÷nàn uktvà tu kaunteya tataþ piba harasva ca 03,297.024 yudhiùñhira uvàca 03,297.024a naivàhaü kàmaye yakùa tava pårvaparigraham 03,297.024c kàmaü naitat pra÷aüsanti santo hi puruùàþ sadà 03,297.025a yadàtmanà svam àtmànaü pra÷aüset puruùaþ prabho 03,297.025c yathàpraj¤aü tu te pra÷nàn prativakùyàmi pçccha màm 03,297.026 yakùa uvàca 03,297.026a kiü svid àdityam unnayati ke ca tasyàbhita÷ caràþ 03,297.026c ka÷ cainam astaü nayati kasmiü÷ ca pratitiùñhati 03,297.027 yudhiùñhira uvàca 03,297.027a brahmàdityam unnayati devàs tasyàbhita÷ caràþ 03,297.027c dharma÷ càstaü nayati ca satye ca pratitiùñhati 03,297.028 yakùa uvàca 03,297.028a kena svic chrotriyo bhavati kena svid vindate mahat 03,297.028c kena dvitãyavàn bhavati ràjan kena ca buddhimàn 03,297.029 yudhiùñhira uvàca 03,297.029a ÷rutena ÷rotriyo bhavati tapasà vindate mahat 03,297.029c dhçtyà dvitãyavàn bhavati buddhimàn vçddhasevayà 03,297.030 yakùa uvàca 03,297.030a kiü bràhmaõànàü devatvaü ka÷ ca dharmaþ satàm iva 03,297.030c ka÷ caiùàü mànuùo bhàvaþ kim eùàm asatàm iva 03,297.031 yudhiùñhira uvàca 03,297.031a svàdhyàya eùàü devatvaü tapa eùàü satàm iva 03,297.031c maraõaü mànuùo bhàvaþ parivàdo 'satàm iva 03,297.032 yakùa uvàca 03,297.032a kiü kùatriyàõàü devatvaü ka÷ ca dharmaþ satàm iva 03,297.032c ka÷ caiùàü mànuùo bhàvaþ kim eùàm asatàm iva 03,297.033 yudhiùñhira uvàca 03,297.033a iùvastram eùàü devatvaü yaj¤a eùàü satàm iva 03,297.033c bhayaü vai mànuùo bhàvaþ parityàgo 'satàm iva 03,297.034 yakùa uvàca 03,297.034a kim ekaü yaj¤iyaü sàma kim ekaü yaj¤iyaü yajuþ 03,297.034c kà caikà vç÷cate yaj¤aü kàü yaj¤o nàtivartate 03,297.035 yudhiùñhira uvàca 03,297.035a pràõo vai yaj¤iyaü sàma mano vai yaj¤iyaü yajuþ 03,297.035c vàg ekà vç÷cate yaj¤aü tàü yaj¤o nàtivartate 03,297.036 yakùa uvàca 03,297.036a kiü svid àpatatàü ÷reùñhaü kiü svin nipatatàü varam 03,297.036c kiü svit pratiùñhamànànàü kiü svit pravadatàü varam 03,297.037 yudhiùñhira uvàca 03,297.037a varùam àpatatàü ÷reùñhaü bãjaü nipatatàü varam 03,297.037c gàvaþ pratiùñhamànànàü putraþ pravadatàü varaþ 03,297.038 yakùa uvàca 03,297.038a indriyàrthàn anubhavan buddhimàül lokapåjitaþ 03,297.038c saümataþ sarvabhåtànàm ucchvasan ko na jãvati 03,297.039 yudhiùñhira uvàca 03,297.039a devatàtithibhçtyànàü pitéõàm àtmana÷ ca yaþ 03,297.039c na nirvapati pa¤cànàm ucchvasan na sa jãvati 03,297.040 yakùa uvàca 03,297.040a kiü svid gurutaraü bhåmeþ kiü svid uccataraü ca khàt 03,297.040c kiü svic chãghrataraü vàyoþ kiü svid bahutaraü nçõàm 03,297.041 yudhiùñhira uvàca 03,297.041a màtà gurutarà bhåmeþ pità uccatara÷ ca khàt 03,297.041c manaþ ÷ãghrataraü vàyo÷ cintà bahutarã nçõàm 03,297.042 yakùa uvàca 03,297.042a kiü svit suptaü na nimiùati kiü svij jàtaü na copati 03,297.042c kasya svid dhçdayaü nàsti kiü svid vegena vardhate 03,297.043 yudhiùñhira uvàca 03,297.043a matsyaþ supto na nimiùaty aõóaü jàtaü na copati 03,297.043c a÷mano hçdayaü nàsti nadã vegena vardhate 03,297.044 yakùa uvàca 03,297.044a kiü svit pravasato mitraü kiü svin mitraü gçhe sataþ 03,297.044c àturasya ca kiü mitraü kiü svin mitraü mariùyataþ 03,297.045 yudhiùñhira uvàca 03,297.045a sàrthaþ pravasato mitraü bhàryà mitraü gçhe sataþ 03,297.045c àturasya bhiùaï mitraü dànaü mitraü mariùyataþ 03,297.045d*1382_00 yakùa uvàca 03,297.045d*1382_01 ko 'tithiþ sarvabhåtànàü kiü svid dharmaü sanàtanam 03,297.045d*1382_02 amçtaü kiü svid ràjendra kiü svit sarvam idaü jagat 03,297.045d*1382_02 yudhiùñhira uvàca 03,297.045d*1382_03 atithiþ sarvabhåtànàm agniþ somo gavàmçtam 03,297.045d*1382_04 sanàtano 'mçto dharmo vàyuþ sarvam idaü jagat 03,297.046 yakùa uvàca 03,297.046a kiü svid eko vicarati jàtaþ ko jàyate punaþ 03,297.046c kiü svid dhimasya bhaiùajyaü kiü svid àvapanaü mahat 03,297.047 yudhiùñhira uvàca 03,297.047a sårya eko vicarati candramà jàyate punaþ 03,297.047c agnir himasya bhaiùajyaü bhåmir àvapanaü mahat 03,297.048 yakùa uvàca 03,297.048a kiü svid ekapadaü dharmyaü kiü svid ekapadaü ya÷aþ 03,297.048c kiü svid ekapadaü svargyaü kiü svid ekapadaü sukham 03,297.049 yudhiùñhira uvàca 03,297.049a dàkùyam ekapadaü dharmyaü dànam ekapadaü ya÷aþ 03,297.049c satyam ekapadaü svargyaü ÷ãlam ekapadaü sukham 03,297.050 yakùa uvàca 03,297.050a kiü svid àtmà manuùyasya kiü svid daivakçtaþ sakhà 03,297.050c upajãvanaü kiü svid asya kiü svid asya paràyaõam 03,297.051 yudhiùñhira uvàca 03,297.051a putra àtmà manuùyasya bhàryà daivakçtaþ sakhà 03,297.051c upajãvanaü ca parjanyo dànam asya paràyaõam 03,297.052 yakùa uvàca 03,297.052a dhanyànàm uttamaü kiü svid dhanànàü kiü svid uttamam 03,297.052c làbhànàm uttamaü kiü svit kiü sukhànàü tathottamam 03,297.053 yudhiùñhira uvàca 03,297.053a dhanyànàm uttamaü dàkùyaü dhanànàm uttamaü ÷rutam 03,297.053c làbhànàü ÷reùñham àrogyaü sukhànàü tuùñir uttamà 03,297.054 yakùa uvàca 03,297.054a ka÷ ca dharmaþ paro loke ka÷ ca dharmaþ sadàphalaþ 03,297.054c kiü niyamya na ÷ocanti kai÷ ca saüdhir na jãryate 03,297.055 yudhiùñhira uvàca 03,297.055a ànç÷aüsyaü paro dharmas trayãdharmaþ sadàphalaþ 03,297.055c mano yamya na ÷ocanti sadbhiþ saüdhir na jãryate 03,297.056 yakùa uvàca 03,297.056a kiü nu hitvà priyo bhavati kiü nu hitvà na ÷ocati 03,297.056c kiü nu hitvàrthavàn bhavati kiü nu hitvà sukhã bhavet 03,297.057 yudhiùñhira uvàca 03,297.057a mànaü hitvà priyo bhavati krodhaü hitvà na ÷ocati 03,297.057c kàmaü hitvàrthavàn bhavati lobhaü hitvà sukhã bhavet 03,297.057d*1383_00 yakùa uvàca 03,297.057d*1383_01 kimarthaü bràhmaõe dànaü kimarthaü nañanartake 03,297.057d*1383_02 kimarthaü caiva bhçtyeùu kimarthaü caiva ràjasu 03,297.057d*1383_02 yudhiùñhira uvàca 03,297.057d*1383_03 dharmàrthaü bràhmaõe dànaü ya÷orthaü nañanartake 03,297.057d*1383_04 bhçtyeùu bharaõàrthaü vai bhayàrthaü caiva ràjasu 03,297.057d*1383_04 yakùa uvàca 03,297.057d*1383_05 kena svid àvçto lokaþ kena svin na prakà÷ate 03,297.057d*1383_06 kena tyajati mitràõi kena svargaü na gacchati 03,297.057d*1383_06 yudhiùñhira uvàca 03,297.057d*1383_07 aj¤ànenàvçto lokas tamasà na prakà÷ate 03,297.057d*1383_08 lobhàt tyajati mitràõi saïgàt svargaü na gacchati 03,297.058 yakùa uvàca 03,297.058a mçtaþ kathaü syàt puruùaþ kathaü ràùñraü mçtaü bhavet 03,297.058c ÷ràddhaü mçtaü kathaü ca syàt kathaü yaj¤o mçto bhavet 03,297.059 yudhiùñhira uvàca 03,297.059a mçto daridraþ puruùo mçtaü ràùñram aràjakam 03,297.059c mçtam a÷rotriyaü ÷ràddhaü mçto yaj¤as tv adakùiõaþ 03,297.060 yakùa uvàca 03,297.060a kà dik kim udakaü proktaü kim annaü pàrtha kiü viùam 03,297.060c ÷ràddhasya kàlam àkhyàhi tataþ piba harasva ca 03,297.061 yudhiùñhira uvàca 03,297.061a santo dig jalam àkà÷aü gaur annaü pràrthanà viùam 03,297.061c ÷ràddhasya bràhmaõaþ kàlaþ kathaü và yakùa manyase 03,297.061d@032_0000 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0001 tapaþ kiülakùaõaü proktaü ko dama÷ ca prakãrtitaþ 03,297.061d@032_0002 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0002 kùamà ca kà parà proktà kà ca hrãþ parikãrtità 03,297.061d@032_0003 tapaþ svadharmavartitvaü manaso damanaü damaþ 03,297.061d@032_0004 kùamà dvaüdvasahiùõutvaü hrãr akàryanivartanam 03,297.061d@032_0004 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0005 kiü j¤ànaü procyate ràjan kaþ ÷ama÷ ca prakãrtitaþ 03,297.061d@032_0006 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0006 dayà ca kà parà proktà kiü càrjavam udàhçtam 03,297.061d@032_0007 j¤ànaü tattvàrthasaübodhaþ ÷ama÷ cittapra÷àntatà 03,297.061d@032_0008 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0008 dayà sarvasukhaiùitvam àrjavaü samacittatà 03,297.061d@032_0009 kaþ ÷atrur durjayaþ puüsàü ka÷ ca vyàdhir anantakaþ 03,297.061d@032_0010 kãdç÷a÷ ca smçtaþ sàdhur asàdhuþ kãdç÷aþ smçtaþ 03,297.061d@032_0010 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0011 krodhaþ sudurjayaþ ÷atrur lobho vyàdhir anantakaþ 03,297.061d@032_0012 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0012 sarvabhåtahitaþ sàdhur asàdhur nirdayaþ smçtaþ 03,297.061d@032_0013 ko mohaþ procyate ràjan ka÷ ca mànaþ prakãrtitaþ 03,297.061d@032_0014 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0014 kim àlasyaü ca vij¤eyaü ka÷ ca ÷okaþ prakãrtitaþ 03,297.061d@032_0015 moho hi dharmamåóhatvaü mànas tv àtmàbhimànità 03,297.061d@032_0016 dharmaniùkriyatàlasyaü ÷okas tv aj¤ànam ucyate 03,297.061d@032_0016 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0017 kiü sthairyam çùibhiþ proktaü kiü ca dhairyam udàhçtam 03,297.061d@032_0018 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0018 snànaü ca kiü paraü proktaü dànaü ca kim ihocyate 03,297.061d@032_0019 svadharme sthiratà sthairyaü dhairyam indriyanigrahaþ 03,297.061d@032_0020 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0020 snànaü manomalatyàgo dànaü vai bhåtarakùaõam 03,297.061d@032_0021 kaþ paõóitaþ pumठj¤eyo nàstikaþ ka÷ ca ucyate 03,297.061d@032_0022 ko mårkhaþ ka÷ ca kàmaþ syàt ko matsara iti smçtaþ 03,297.061d@032_0022 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0023 dharmaj¤aþ paõóito j¤eyo nàstiko mårkha ucyate 03,297.061d@032_0024 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0024 kàmaþ saüsàrahetu÷ ca hçttàpo matsaraþ smçtaþ 03,297.061d@032_0025 ko 'haükàra iti proktaþ ka÷ ca dambhaþ prakãrtitaþ 03,297.061d@032_0026 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0026 kiü tad daivaü paraü proktaü kiü tat pai÷unyam ucyate 03,297.061d@032_0027 mahàj¤ànam ahaükàro dambho dharmadhvajocchrayaþ 03,297.061d@032_0028 daivaü dànaphalaü proktaü pai÷unyaü paradåùaõam 03,297.061d@032_0028 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0029 dharma÷ càrtha÷ ca kàma÷ ca parasparavirodhinaþ 03,297.061d@032_0030 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0030 eùàü nityaviruddhànàü katham ekatra saügamaþ 03,297.061d@032_0031 yadà dharma÷ ca bhàryà ca parasparava÷ànugau 03,297.061d@032_0032 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0032 tadà dharmàrthakàmànàü trayàõàm api saügamaþ 03,297.061d@032_0033 akùayo narakaþ kena pràpyate bharatarùabha 03,297.061d@032_0034 etan me pçcchataþ pra÷naü tac chãghraü vaktum arhasi 03,297.061d@032_0034 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0035 bràhmaõaü svayam àhåya yàcamànam akiücanam 03,297.061d@032_0036 pa÷càn nàstãti yo bråyàt so 'kùayaü narakaü vrajet 03,297.061d@032_0037 vedeùu dharma÷àstreùu mithyà yo vai dvijàtiùu 03,297.061d@032_0038 deveùu pitçdharmeùu so 'kùayaü narakaü vrajet 03,297.061d@032_0039 vidyamàne dhane lobhàd dànabhogavivarjitaþ 03,297.061d@032_0040 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0040 pa÷càn nàstãti yo bråyàt so 'kùayaü narakaü vrajet 03,297.061d@032_0041 ràjan kulena vçttena svàdhyàyena ÷rutena và 03,297.061d@032_0042 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0042 bràhmaõyaü kena bhavati prabråhy etat suni÷citam 03,297.061d@032_0043 ÷çõu yakùa kulaü tàta na svàdhyàyo na ca ÷rutam 03,297.061d@032_0044 kàraõaü hi dvijatve ca vçttam eva na saü÷ayaþ 03,297.061d@032_0045 vçttaü yatnena saürakùyaü bràhmaõena vi÷eùataþ 03,297.061d@032_0046 akùãõavçtto na kùãõo vçttatas tu hato hataþ 03,297.061d@032_0047 pañhakàþ pàñhakà÷ caiva ye cànye ÷àstracintakàþ 03,297.061d@032_0048 sarve vyasanino mårkhà yaþ kriyàvàn sa paõóitaþ 03,297.061d@032_0049 caturvedo 'pi durvçttaþ sa ÷ådràd atiricyate 03,297.061d@032_0050 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0050 yo 'gnihotraparo dàntaþ sa bràhmaõa iti smçtaþ 03,297.061d@032_0051 priyavacanavàdã kiü labhate 03,297.061d@032_0052 vimç÷itakàryakaraþ kiü labhate 03,297.061d@032_0053 bahumitrakaraþ kiü labhate 03,297.061d@032_0054 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0054 dharme rataþ kiü labhate kathaya 03,297.061d@032_0055 priyavacanavàdã priyo bhavati 03,297.061d@032_0056 vimç÷itakàryakaro 'dhikaü jayati 03,297.061d@032_0057 bahumitrakaraþ sukhaü vasate 03,297.061d@032_0058 yakùa uvàca 03,297.061d@032_0058 ya÷ ca dharmarataþ sa gatiü labhate 03,297.061d@032_0059 ko modate kim à÷caryaü kaþ panthàþ kà ca vàrtikà 03,297.061d@032_0060 yudhiùñhira uvàca 03,297.061d@032_0060 vada me caturaþ pra÷nàn mçtà jãvantu bàndhavàþ 03,297.061d@032_0061 pa¤came 'hani ùaùñhe và ÷àkaü pacati sve gçhe 03,297.061d@032_0062 ançõã càpravàsã ca sa vàricara modate 03,297.061d@032_0063 ahany ahani bhåtàni gacchantãha yamàlayam 03,297.061d@032_0064 ÷eùàþ sthàvaram icchanti kim à÷caryam ataþ param 03,297.061d@032_0065 tarko 'pratiùñhaþ ÷rutayo vibhinnà 03,297.061d@032_0066 naiko çùir yasya mataü pramàõam 03,297.061d@032_0067 dharmasya tattvaü nihitaü guhàyàü 03,297.061d@032_0068 mahàjano yena gataþ sa panthàþ 03,297.061d@032_0069 asmin mahàmohamaye kañàhe 03,297.061d@032_0070 såryàgninà ràtridivendhanena 03,297.061d@032_0071 màsartudarvãparighaññanena 03,297.061d@032_0072 bhåtàni kàlaþ pacatãti vàrtà 03,297.062 yakùa uvàca 03,297.062a vyàkhyàtà me tvayà pra÷nà yàthàtathyaü paraütapa 03,297.062c puruùaü tv idànãm àkhyàhi ya÷ ca sarvadhanã naraþ 03,297.063 yudhiùñhira uvàca 03,297.063a divaü spç÷ati bhåmiü ca ÷abdaþ puõyasya karmaõaþ 03,297.063c yàvat sa ÷abdo bhavati tàvat puruùa ucyate 03,297.064a tulye priyàpriye yasya sukhaduþkhe tathaiva ca 03,297.064b*1384_01 samatvaü yasya sarveùu sa vai puruùa ucyate 03,297.064b*1384_02 bhåtabhavyabhaviùyeùu niþspçhaþ ÷àntamànasaþ 03,297.064c atãtànàgate cobhe sa vai sarvadhanã naraþ 03,297.065 yakùa uvàca 03,297.065a vyàkhyàtaþ puruùo ràjan ya÷ ca sarvadhanã naraþ 03,297.065c tasmàt tavaiko bhràtéõàü yam icchasi sa jãvatu 03,297.066 yudhiùñhira uvàca 03,297.066a ÷yàmo ya eùa raktàkùo bçhacchàla ivodgataþ 03,297.066c vyåóhorasko mahàbàhur nakulo yakùa jãvatu 03,297.067 yakùa uvàca 03,297.067a priyas te bhãmaseno 'yam arjuno vaþ paràyaõam 03,297.067c sa kasmàn nakulaü ràjan sàpatnaü jãvam icchasi 03,297.068a yasya nàgasahasreõa da÷asaükhyena vai balam 03,297.068c tulyaü taü bhãmam utsçjya nakulaü jãvam icchasi 03,297.069a tathainaü manujàþ pràhur bhãmasenaü priyaü tava 03,297.069c atha kenànubhàvena sàpatnaü jãvam icchasi 03,297.070a yasya bàhubalaü sarve pàõóavàþ samupà÷ritàþ 03,297.070c arjunaü tam apàhàya nakulaü jãvam icchasi 03,297.071 yudhiùñhira uvàca 03,297.071*1385_01 dharma eva hato hanti dharmo rakùati rakùitaþ 03,297.071*1385_02 tasmàd dharmaü na tyajàmi mà no dharmo hato vadhãt 03,297.071a ànç÷aüsyaü paro dharmaþ paramàrthàc ca me matam 03,297.071c ànç÷aüsyaü cikãrùàmi nakulo yakùa jãvatu 03,297.072a dharma÷ãlaþ sadà ràjà iti màü mànavà viduþ 03,297.072c svadharmàn na caliùyàmi nakulo yakùa jãvatu 03,297.072d*1386_01 kuntã caiva tu màdrã ca dve bhàrye tu pitur mama 03,297.072d*1386_02 ubhe saputre syàtàü vai iti me dhãyate matiþ 03,297.073a yathà kuntã tathà màdrã vi÷eùo nàsti me tayoþ 03,297.073c màtçbhyàü samam icchàmi nakulo yakùa jãvatu 03,297.074 yakùa uvàca 03,297.074a yasya te 'rthàc ca kàmàc ca ànç÷aüsyaü paraü matam 03,297.074c tasmàt te bhràtaraþ sarve jãvantu bharatarùabha 03,298.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,298.001a tatas te yakùavacanàd udatiùñhanta pàõóavàþ 03,298.001c kùutpipàse ca sarveùàü kùaõe tasmin vyagacchatàm 03,298.002 yudhiùñhira uvàca 03,298.002a sarasy ekena pàdena tiùñhantam aparàjitam 03,298.002c pçcchàmi ko bhavàn devo na me yakùo mato bhavàn 03,298.003a vasånàü và bhavàn eko rudràõàm atha và bhavàn 03,298.003c atha và marutàü ÷reùñho vajrã và trida÷e÷varaþ 03,298.004a mama hi bhràtara ime sahasra÷atayodhinaþ 03,298.004c na taü yogaü prapa÷yàmi yena syur vinipàtitàþ 03,298.005a sukhaü prativibuddhànàm indriyàõy upalakùaye 03,298.005c sa bhavàn suhçd asmàkam atha và naþ pità bhavàn 03,298.006 yakùa uvàca 03,298.006a ahaü te janakas tàta dharmo mçduparàkrama 03,298.006c tvàü didçkùur anupràpto viddhi màü bharatarùabha 03,298.007a ya÷aþ satyaü damaþ ÷aucam àrjavaü hrãr acàpalam 03,298.007c dànaü tapo brahmacaryam ity etàs tanavo mama 03,298.008a ahiüsà samatà ÷àntis tapaþ ÷aucam amatsaraþ 03,298.008c dvàràõy etàni me viddhi priyo hy asi sadà mama 03,298.009a diùñyà pa¤casu rakto 'si diùñyà te ùañpadã jità 03,298.009c dve pårve madhyame dve ca dve cànte sàüparàyike 03,298.010a dharmo 'ham asmi bhadraü te jij¤àsus tvàm ihàgataþ 03,298.010c ànç÷aüsyena tuùño 'smi varaü dàsyàmi te 'nagha 03,298.010d*1387_01 kàmakrodhau tu prathamau lobhamohau tu madhyamau 03,298.010d*1387_02 ante bhayaviùàdau ca eùà sà ùañpadã smçtà 03,298.011a varaü vçõãùva ràjendra dàtà hy asmi tavànagha 03,298.011c ye hi me puruùà bhaktà na teùàm asti durgatiþ 03,298.012 yudhiùñhira uvàca 03,298.012a araõãsahitaü yasya mçga àdàya gacchati 03,298.012c tasyàgnayo na lupyeran prathamo 'stu varo mama 03,298.013 dharma uvàca 03,298.013a araõãsahitaü tasya bràhmaõasya hçtaü mayà 03,298.013c mçgaveùeõa kaunteya jij¤àsàrthaü tava prabho 03,298.014 vai÷aüpàyana uvàca 03,298.014a dadànãty eva bhagavàn uttaraü pratyapadyata 03,298.014c anyaü varaya bhadraü te varaü tvam amaropama 03,298.015 yudhiùñhira uvàca 03,298.015a varùàõi dvàda÷àraõye trayoda÷am upasthitam 03,298.015c tatra no nàbhijànãyur vasato manujàþ kva cit 03,298.016 vai÷aüpàyana uvàca 03,298.016a dadànãty eva bhagavàn uttaraü pratyapadyata 03,298.016c bhåya÷ cà÷vàsayàm àsa kaunteyaü satyavikramam 03,298.017a yady api svena råpeõa cariùyatha mahãm imàm 03,298.017c na vo vij¤àsyate ka÷ cit triùu lokeùu bhàrata 03,298.018a varùaü trayoda÷aü cedaü matprasàdàt kurådvahàþ 03,298.018c viràñanagare gåóhà avij¤àtà÷ cariùyatha 03,298.019a yad vaþ saükalpitaü råpaü manasà yasya yàdç÷am 03,298.019c tàdç÷aü tàdç÷aü sarve chandato dhàrayiùyatha 03,298.020a araõãsahitaü cedaü bràhmaõàya prayacchata 03,298.020c jij¤àsàrthaü mayà hy etad àhçtaü mçgaråpiõà 03,298.020d*1388_01 pravçõãùvàparaü saumya varam iùñaü dadàni te 03,298.020d*1388_02 na tçpyàmi nara÷reùñha prayacchan vai varàüs tava 03,298.021a tçtãyaü gçhyatàü putra varam apratimaü mahat 03,298.021c tvaü hi matprabhavo ràjan vidura÷ ca mamàü÷abhàk 03,298.022 yudhiùñhira uvàca 03,298.022a devadevo mayà dçùño bhavàn sàkùàt sanàtanaþ 03,298.022c yaü dadàsi varaü tuùñas taü grahãùyàmy ahaü pitaþ 03,298.023a jayeyaü lobhamohau ca krodhaü càhaü sadà vibho 03,298.023c dàne tapasi satye ca mano me satataü bhavet 03,298.024 dharma uvàca 03,298.024a upapanno guõaiþ sarvaiþ svabhàvenàsi pàõóava 03,298.024c bhavàn dharmaþ puna÷ caiva yathoktaü te bhaviùyati 03,298.025 vai÷aüpàyana uvàca 03,298.025a ity uktvàntardadhe dharmo bhagavàül lokabhàvanaþ 03,298.025c sametàþ pàõóavà÷ caiva sukhasuptà manasvinaþ 03,298.026a abhyetya cà÷ramaü vãràþ sarva eva gataklamàþ 03,298.026c àraõeyaü dadus tasmai bràhmaõàya tapasvine 03,298.027a idaü samutthànasamàgamaü mahat; pitu÷ ca putrasya ca kãrtivardhanam 03,298.027c pañhan naraþ syàd vijitendriyo va÷ã; saputrapautraþ ÷atavarùabhàg bhavet 03,298.028a na càpy adharme na suhçdvibhedane; parasvahàre paradàramar÷ane 03,298.028c kadaryabhàve na ramen manaþ sadà; nçõàü sadàkhyànam idaü vijànatàm 03,299.001 vai÷aüpàyana uvàca 03,299.001a dharmeõa te 'bhyanuj¤àtàþ pàõóavàþ satyavikramàþ 03,299.001c aj¤àtavàsaü vatsyanta÷ channà varùaü trayoda÷am 03,299.001e upopavi÷ya vidvàüsaþ sahitàþ saü÷itavratàþ 03,299.002a ye tadbhaktà vasanti sma vanavàse tapasvinaþ 03,299.002c tàn abruvan mahàtmànaþ ÷iùñàþ prà¤jalayas tadà 03,299.002e abhyanuj¤àpayiùyantas taü nivàsaü dhçtavratàþ 03,299.003a viditaü bhavatàü sarvaü dhàrtaràùñrair yathà vayam 03,299.003c chadmanà hçtaràjyà÷ ca niþsvà÷ ca bahu÷aþ kçtàþ 03,299.004a uùità÷ ca vane kçcchraü yatra dvàda÷a vatsaràn 03,299.004c aj¤àtavàsasamayaü ÷eùaü varùaü trayoda÷am 03,299.004e tad vatsyàmo vayaü channàs tad anuj¤àtum arhatha 03,299.005a suyodhana÷ ca duùñàtmà karõa÷ ca sahasaubalaþ 03,299.005c jànanto viùamaü kuryur asmàsv atyantavairiõaþ 03,299.005e yuktàcàrà÷ ca yuktà÷ ca paurasya svajanasya ca 03,299.005f*1389_01 duràtmanàü hi kas teùàü vi÷vàsaü gantum arhati 03,299.006a api nas tad bhaved bhåyo yad vayaü bràhmaõaiþ saha 03,299.006c samastàþ sveùu ràùñreùu svaràjyasthà bhavemahi 03,299.007a ity uktvà duþkha÷okàrtaþ ÷ucir dharmasutas tadà 03,299.007c saümårchito 'bhavad ràjà sà÷rukaõñho yudhiùñhiraþ 03,299.008a tam athà÷vàsayan sarve bràhmaõà bhràtçbhiþ saha 03,299.008c atha dhaumyo 'bravãd vàkyaü mahàrthaü nçpatiü tadà 03,299.009a ràjan vidvàn bhavàn dàntaþ satyasaüdho jitendriyaþ 03,299.009c naivaüvidhàþ pramuhyanti naràþ kasyàü cid àpadi 03,299.010a devair apy àpadaþ pràptà÷ channai÷ ca bahu÷as tathà 03,299.010c tatra tatra sapatnànàü nigrahàrthaü mahàtmabhiþ 03,299.011a indreõa niùadhàn pràpya giriprasthà÷rame tadà 03,299.011c channenoùya kçtaü karma dviùatàü balanigrahe 03,299.012a viùõunà÷va÷iraþ pràpya tathàdityàü nivatsyatà 03,299.012c garbhe vadhàrthaü daityànàm aj¤àtenoùitaü ciram 03,299.013a pràpya vàmanaråpeõa pracchannaü brahmaråpiõà 03,299.013c baler yathà hçtaü ràjyaü vikramais tac ca te ÷rutam 03,299.014a aurveõa vasatà channam årau brahmarùiõà tadà 03,299.014c yatkçtaü tàta lokeùu tac ca sarvaü ÷rutaü tvayà 03,299.015a pracchannaü càpi dharmaj¤a hariõà vçtranigrahe 03,299.015c vajraü pravi÷ya ÷akrasya yatkçtaü tac ca te ÷rutam 03,299.016a hutà÷anena yac càpaþ pravi÷ya channam àsatà 03,299.016c vibudhànàü kçtaü karma tac ca sarvaü ÷rutaü tvayà 03,299.017a evaü vivasvatà tàta channenottamatejasà 03,299.017c nirdagdhàþ ÷atravaþ sarve vasatà bhuvi sarva÷aþ 03,299.018a viùõunà vasatà càpi gçhe da÷arathasya vai 03,299.018c da÷agrãvo hata÷ channaü saüyuge bhãmakarmaõà 03,299.019a evam ete mahàtmànaþ pracchannàs tatra tatra ha 03,299.019c ajaya¤ ÷àtravàn yuddhe tathà tvam api jeùyasi 03,299.020a tathà dhaumyena dharmaj¤o vàkyaiþ saüparitoùitaþ 03,299.020c ÷àstrabuddhyà svabuddhyà ca na cacàla yudhiùñhiraþ 03,299.021a athàbravãn mahàbàhur bhãmaseno mahàbalaþ 03,299.021c ràjànaü balinàü ÷reùñho girà saüpariharùayan 03,299.022a avekùayà mahàràja tava gàõóãvadhanvanà 03,299.022c dharmànugatayà buddhyà na kiü cit sàhasaü kçtam 03,299.023a sahadevo mayà nityaü nakula÷ ca nivàritau 03,299.023c ÷aktau vidhvaüsane teùàü ÷atrughnau bhãmavikramau 03,299.024a na vayaü tat prahàsyàmo yasmin yokùyati no bhavàn 03,299.024c bhavàn vidhattàü tat sarvaü kùipraü jeùyàmahe paràn 03,299.025a ity ukte bhãmasenena bràhmaõàþ paramà÷iùaþ 03,299.025c prayujyàpçcchya bharatàn yathàsvàn svàn yayur gçhàn 03,299.026a sarve vedavido mukhyà yatayo munayas tathà 03,299.026c à÷ãr uktvà yathànyàyaü punar dar÷anakàïkùiõaþ 03,299.027a saha dhaumyena vidvàüsas tathà te pa¤ca pàõóavàþ 03,299.027c utthàya prayayur vãràþ kçùõàm àdàya bhàrata 03,299.028a kro÷amàtram atikramya tasmàd de÷àn nimittataþ 03,299.028c ÷vobhåte manujavyàghrà÷ channavàsàrtham udyatàþ 03,299.029a pçthak÷àstravidaþ sarve sarve mantravi÷àradàþ 03,299.029c saüdhivigrahakàlaj¤à mantràya samupàvi÷an