Fr ...u.htm-Dateien: IN WP5.1 mit FORMHTM.WPM die temporren Marken fr Textauszeichnungen in HTML-Tags umwandeln!!! Fr REE und CSX FORMTXT.WPM verwenden oder ASCII 013/014 durch o.. ERSETZEN! Kesava: Kausikapaddhati Based on the ed.: Keava's Kauikapaddhati on the Kauikastra of the Atharvaveda. Critically edited by V.P. Limaye, R.N. Dandekar, C.G. Kashikar, V.V. Bhide, S.S. Bahulkar, Pune: Tilak Maharashtra Vidyapeeth 1982. Input in LEAP by Ketaki Gokhale under supervision of Arlo Griffiths, converted to ASCII by Masato Kobayashi. Please send corrections to . #<...># = BOLD REFERENCE SYSTEM: KauS_n,n{n}.n = _adhyya,kaik{running kaik-numbering}.stra KKp_n = Keava's Kauikapaddhati_kaik SEQUENCE OF SUTRAS IN ADHYAYA 8: 8,8{67}.1-19 8,1{60}.17-24 8,1{60}.1-16 8,1{60}.25 8,8{67}.20-25 8,1{60}.30-35 8,2{61}.1-11 8,8{67}.26-27 8,9{68}.1-3 8,2{61}.12-35 8,9{68}.4-10 8,2{61}.36-46 8,3{62}.1-23 8,9{68}.11-27 8,4{63}.1-2 8,9{68}.30-33 8,6{65}.11-16 8,7{66}.1-2 8,4{63}.3-5 8,7{66}.3 8,9{68}.34 8,4{63}.26-28 8,9{68}.28-29 8,4{63}.29-31 8,4{63}.6-9 8,9{68}.35-41 8,4{63}.10-25 8,5{64}.1-28 8,6{65}.1-10 8,7{66}.4-23 ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a 195 long A 249 long i 197 long I 253 long u 198 long U 244 vocalic r 173 vocalic R 227 long vocalic r 204 vocalic l 202 long vocalic l 203 velar n 199 velar N 167 palatal n 164 palatal N 165 retroflex t 194 retroflex T 232 retroflex d 172 retroflex D 214 retroflex n 239 retroflex N 215 palatal s 211 palatal S 193 retroflex s 171 retroflex S 229 anusvara 230 capital anusvara 245 visarga 247 capital visarga 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ keavakt kauikapaddhati OM namo'tharvavedya | atharvavedasya sahitvidhervivaraa kriyate | tatrtharvavedasya nava bhed bhavanti | tatra catasu khsu aunakdiu kauiko'ya sahitvidhi | sa ca gopathabrhmadarthavddi parityajya vidhimtra kalpayitv vidhi kta | tatra yathopayoga k kriyate sahitvidhe | tatrha stra kauika - [darapramsavidhi] atha vidhi vakyma || ## || athaabda nantaryrtha | sahitdhyayannantara vidheradhikra | sahitvidhi vakyma | ntikapauikbhicrikdbhutdni karmi sahitvidhvuktni | trividhni karmi | vidhikarmyavidhikarmyucchrayakarmi | tripramako vidhi | pratyakamanumna abda ceti || sa punarmnyapratyaya || ## || sa vidhirvedapratyaya | gopathabrhmaapramaka || mnya punarmantrca brhmani ca || ## || mnyaabdena kimucyate | tatrha mantrabrhmaammnyaabdenocyate || tadyath brhmaavidhireva karmalig mantr || ## || yath sahitvidhe karmokta tathaivalig mantr api bhavanti | yath vtjjta (4.10) iti akha badhnti || tathnyrth || ## || anyrth api mantr bhavanti | yath 'agni brmo (11.6) utmtsu (5.1.7) ivsta (7.43) ityabhykhytya prayacchati' (KauS 46.1) || tath brhmaalig mantr || ## || 'brahma ha v idamagra st' (gobr 1.1.1) itydi prvabrhmaam | evarp api mantr bhavanti | yath 'virì v idamagra st' (8.10.1) itydyarthavdrth api mantr bhavanti || tadabhve sampradya || ## || sahitvidhau yannmnyate tat sarva svakhnyyena paramparay sampradyena kartavyam | tath cokta bhaapdai - nyyena sampradyena ynti karmi mmsak iti | tath nadvlukay vedikaraa ntikakarmasu ntavkakëhena vedimna ca | tath mmsy smtipde smtycr pramamuktam || pramuktattvd brhmanm || ## || crasampradyaviaye vismtni brhmani | iyai sampradyo rakita | upavarcryeokta mmsy smtipde kalpastrdhikarae. nakatrakalpo vaitnasttya sahitvidhi. caturtho'giras kalpa ntikalpastu pacama || iti | 'ete kalp vedatuly hi' iti bhagavatopavarcryea pratipditam | anye kalp smtituly || yaja vykhysymo devn pit ca || ## || pkatantramjyatantra ca yajaabdenocyate | ta vykhysyma | devn yaja ntikapauikdi | pit pitmedhapiapityajdi || prmukha upu karoti || ## || prmukha sarvakarmi karoti | nityanaimittikakmyni karmi | upu ca | ekapuruntara dvitya purua ӭoti abda tadupvityucyate || yajopavt devnm || ## || prcnvt pitm || ## || yajopavt bhtv nitya naimittika kmya ca karma kuryt | apasavya ktv pitkarma kuryt piapityajdi || prgudagv devnm || ## || daki pitm || ## || prmukho vodamukho v devakarmi sarvi kuryt | dakimukha pitkarmi kuryt | kecit dakiaprvamantardeamabhimukha pitkarma kuryt || prgudagapavarga devnm || ## || dakiapratyagapavarga pitm || ##|| prgudagv karmasamptirdaivakarmasu | daki pratyagv sampti pitkarmasu | kecit-prgudagantarle sampti || sakt karma pit tryavarrdha devnm || ## || camanaprokadiu pit sakt karma kuryt | devn caturv trirv sarva karma kuryt | nirvapaaparistarajyagrahadi karma || yathdia v || ## || yathpahita v karma kuryt | yath 'pari tvgne pura vayam (7.71.1) iti tri paryagni karoti' (KauS 2.10) || abhidakiamcro devn prasavya pitm || ## || pradakia devn karma kuryt | apradakia pitkarma || svhkravaakrapradn dev || ## || svadhkranamaskrapradn pitara || ## || devn havirdyate svhkrea vaakrea v | 'svhntbhi pratyca hom' (KauS 4.11) sarvatra | svadhkrea namaskrea pit dyate || upamlalna barhi pitm || ## || parvasu devnm || ## || samla barhi pitm | lna devn barhi | sakdcchinna pit barhi | upaharaam | 'uttarato'gnerupasdayatdhmamuttara barhi' (KauS 2.13-14) [pra yaccha parum (12.3.31) iti darbhhrya dtra prayacchati || ## ||] 'pra yaccha parum' itydi 'ahisanta' (12.3.31) ityantena || [oadhrdntu parvan (12.3.31) ityupari parva ltv tƫmhtyottarato'gnerupasdayati || ## ||] 'oadhrdntu parvan' itydieea barhirltv tƫmhtyottarato'gnerupasdayati | vasathygneruttarato barhirupasdayati | kecid vratopyannta ktv barhirlavana kurvanti | karma dvyahaklatvt || ngni viparyvarteta || ## || agni phato na vaseta | npradakia kuryt. nntar yajgni vyaveyt || ## || antar madhye na gacchet | agnau yajaptreu brhmaeu vyavya na kuryt || dakia jnu prabhujya juhoti || ## || homakarmakle dakia jnu praptya tato homa krya || y prv paurams snumatiryottar s rk || ## || y prvmvsy s sinvl yottar s kuh || ## || skhyyanye brhmae ukta 'dve pauramsyau dve amvsye' (mbr 4.4) iti | paurams pratipaditi | amvsy pratipaditi | prvopoyottar yjy | kecit prv caturda manyante | keciccaturdamir pauramsyamvsyeti | tithibhede caturdamiropoy pratipanmir yjy || adyopavasatha ityupavatsyadbhaktamanti || ## || tithibhede mukhy paurams | bhede y prv sopoy | upavsa karoti | upavso vede bhaktamaanam | yena yga karoti tannnti yajamna || madhulavaamsamëavarjam || ## || etnyupavasathe nnyt | etni dravyi prasiddhni | vratopyannta ktv tato vratagrahaa karoti | brahmacarydi karoti | trividhni karmi | vidhikarmyavidhikarmyucchrayakarmi | medhjanandi piapityajnta (KauS 10-89) vidhikarmatvam | anadhyyakaik (KauS 141) ca | madhuparkdndramahntam (KauS 90-140) avidhikarmatvam | yatra sktaviniyoga ktv punarc viniyogastatrocchrayakarmatva yath 'uduttamam' (7.88.3) iti | paribhë prathame'dhyye sarvrth vidhikarmrth'vidhikarmrth ca | pariin paribhëtvam | pacakalpn vidhikarmatvam | adbhuteu dvity paribhë | kula v grmo v janapado v tatra rj bhmipatirvidvsa bhgvagirasa vyt itydi tatroktam | kauikoktn karma vidu hitrthynuhnapaddhati kriyate || 'avyasaca' (19.68.1) barhirlavanavedyuttaravedyagnipratihpannta ktv - [mamgne varca (5.3.1) iti samidha dhya vratamupaiti || ## || vratena tva vratapate (7.74.4) iti v || ##|| brahmacr vratyadha ayta || ## ||] 'mamgne varca' iti samidha dhya 'vratena tva vratapate' ityc bhakta juhoti | etat ktv tato dvitye'handa karoti || [prtarhute'gnau karmae v veya v suktya vm iti p praklyparegnerdarbhnstrya tettaramnauha rohita carma prggrvamuttaraloma prastrya pavitre kurute || ## || darbhvapracchinnaprntau praklynulomamanumri viormanas pte stha iti || ## ||] 'karmae vm' iti mantrea hastapraklanam | aparegnerdarbhnstrya tettaramnauha rohita carma stti | pavitre kurute darbhvapracchinnaprntau | praklynulomamanumri 'viormanas pte stha' iti mantrea || pratham kaik || ## || ________________________________ [tva bhmimatyeyojas tva vedy sdasi cruradhvare | tv pavitramayo bharantastva punhi duritnyasmat (19.33.3) iti pavitre antardhya havirnirvapati devasya tv savitu prasave'vinorbhubhy pƫo hastbhymagnaye jua nirvapmi iti || ## ||] syamprtarhomavaivadevapiapityajdi uddhte'gnau kryi | 'tva bhmim' ityc carmai pavitre nidhya caturo mun nirvapati 'devasya tv' iti | tƫ caturtham | 'agnaye jua nirvapmi' || [evam agnūombhym iti || ## ||] 'agnūombhy jua nirvapmi' iti vikra || [indrgnibhym ityamvsyym || ## || nitya prvamgneyam || ## || nirupta pavitrbhy prokati amumai tv juam iti yathdevatam || ## ||] 'agnaye tv jua prokmi' iti | agnūombhy ca | prokaa dvayorapi || [ulkhalamusala rpa praklita carmaydhya vrhnulkhala opyvaghnastrirhavikt vca visjati havikd dravehi iti || ## ||] 'artyo' (10.6.1) itycolkhalamusala takati 'yattv ikva' (10.6.3) ityc praklayati 'yadyatka' (12.3.13) ityc mrjapati | tata ulkhale vrhnopya 'havikd dravehi' ityanenvahanti tri | tata rpanipavanam | tatastri praklana taulnm || [apahatya suphalktn ktv tri praklya tauln agne caruryajiyastvdhyarukat (11.1.16) iti carumadhidadhti || ## ||] 'agne caru ityc carumadhidadhti' || [uddh pt (11.1.17) ityudakamsicati || ## ||] 'uddh pt' itycodakamsicati || [brahma uddh (11.1.18) iti tauln || ## ||] 'brahma uddh' ityc taulnvapati pavitre antardhna ktv || [pari tvgne pura vayam (7.71.1) iti tri paryagni karoti || ## ||] 'pari tvgne pura vayam' ityc tri paryagnikaraam || nekaena tri pradakiamudyauti || ## || [ata rdhva yathkmam || ## || uttarato'gnerupasdayatdhmam || ## || uttara barhi || ## ||] agneruttarata idhmamupasdayati | tato barhi || [agnaye tv jua prokmi itdhmam || ## ||] 'agnaye tv jua prokmi' itdhmaprokaam || [pthivyai iti barhi || ## ||] 'pthivyai tv jua prokmi' iti barhiprokaam || [darbhamuimabhyukya pacdagne prgagra nidadhti ramrada prathasva svsastha devebhya iti || ## ||] darbhamuimabhyukya pacdagne stti 'ramradam' iti mantrea || [darbhmapdya prastaro'si (16.2.6) iti dakiato'gnerbrahmsana nidadhati || ## ||] ' prastaro'si' iti dakiato'gnerbrahmsana nidadhati | 'bhpate' iti brahmavaraam | tath ca gobhilabrhmaam | pratyaka v darbhamaya vsanamudakakamaalu v brahmasthne kuryt | tato brahmsanasaskra || [purastdagnerstrya te mlnyapare prntairavacchdayan parisarpati dakiengnim pacrdht || ## ||] tata staraa purastdagneriti | kart bravti - pari sthi (7.99.1) iti sampreyati || ##|| [devasya tv savitu prasave'vinorbhubhy pƫo hastbhy prasta prai paristmi iti || ## ||] tato 'devasya tv' iti stti || [evamuttarato'yujo dhtn kurvan || ## || yatra samgacchanti taddakiottara karoti || ## ||] paribhojanyn stti || stra prokati havi tv jua prokmi iti || ## || nnabhyukita sastramupayoga labheta || ## || naidho'bhydhnam || ## || nnutpta havi || ## || nprokita yajgam || ## || tasmin praklitopavtni nidadhti || ##|| sarvatra e paribhë || [sruvamjyadhn ca || ## ||] sruvamjyadhn nidadhati || vilnaptamjya ghtvdhiӭtya paryagni ktvodagudvsya pacdagnerupasdyodagagrbhy pavitrbhymutpunti || ## || [viormanas ptamasi || ## || devastv savitotpuntu || ## || acchidrea tv pavitrea atadhrea sahasradhrea supvotpunmi iti ttyam || ## || tƫ caturtham || ## ||] 'viormanas ptamasi' iti || ӭta havirabhighrayati madhv samajan ghtavat kartha iti || ## || ӭta havirabhighrayati 'madhv samajan' iti || [abhighryodacamudvsayati udvsaygne ӭtamakarma havyam sda phamamtasya dhma (PaippS 5.16.3) iti || ## ||] 'udvsaygne' itycodvsayati || [pacdjyasya nidhylaktya samnenotpunti || ## ||] tata pacdjyasya nidhylaktyjyena carumabhighrya samnenotpunti || adrast (1.22.1) ityavekate || ## || uttihata (7.72.1-3) ityaindram || ## || carumavekate || [agnirbhmym (12.1.19-21) iti tisbhirupasamdadhti asmai katri (7.78.2) etamidhmam (10.6.35) iti v || ## || || ## || ________________________________ yunajmi tv brahma daivyena havyysmai vohave jtaveda | indhnstv suprajasa suvr jyog jvema balihto vaya te iti || ## ||] 'agnirbhmymoadhūu', 'agnirdiva tapati', 'agnivs pthivyasitaj', 'asmai katri dhrayantamagne', 'etamidhmam' iti v, 'yunajmi tv' ityebhi pacabhiridhmamupasamdadhti || dvity kaik || [dakiato jmyanamudaptramupasdybhimantrayate tathodaptra dhraya yathgre brahmaaspati | satyadharm addharaddevasya savitu save iti || ## ||] dakiato'gnerjmyanamudaptra ksyaptramupasdybhimantrayate 'tathodaptra dhraya' ityc || [athodakamsicati iheta devramta vasn hirayavar anavadyarp | pa samudro varuaca rj samptabhgn havio juantm || indraprai varuaprast apa samudrddivamudvahantu | indraprai varuaprast divaspthivy riyam vahantu iti || ## ||] 'iheta dev' iti dvbhymgbhy santatadhrayodaptramavasicati || [ta tv satyena pariicmi jtaveda iti saha havirbhi paryukya jvbhircamyopotthya vedaprapadbhi prapadyate o prapadye bh prapadye bhuva prapadye sva prapadye janat prapadye iti || ## ||] 'ta tv satyena' iti saha havirbhi paryukya sarvatra sthailakarmai hoyan 'ta tv satyena' hutv 'satya tvartena' (KauS 6.20) iti sampradyagrantha uktam | 'jv stha' (19.69-70) iti sktena trircmati | 'satya bhat' (12.1.1-9) iti navabhi 'ntiv' (12.1.59) ityc 'udyu' (3.31.10-11) iti dvbhymuttihati | vedaprapadbhi prapadyate 'o prapadye bh' ityc '...prapadye' iti || [prapadya pactstrasya darbhnstrya ahe daidhiavyodatastihnyasya sadane sda yo'smat pkatara iti brahmsanamanvkate || ## || nirasta pargvasu saha ppman nirasta so'stu yo'smn dvei ya ca vaya dvima iti daki ta nirasyati || ## || tadanvlabhya japati idamahamarvgvaso sadane sdmi satyasya sadane sdmūasya sadane sdmi prtasya sadane sdmi mma deva barhi svsastha tvdhysadeyamramradamanabhiokam || ## || vimgvarm (12.1.29) ityupaviysanya brahmajapa japati bhaspatirbrahm brahmasadana siyate bhaspate yaja gopya yadududvata unnivata akeyam iti || ## ||] sane darbhnstrya 'ahe daidhiavyodatastiha' itysanasaskra karoti || [darbhai sruva nirmjya niapta rako niapt artaya pratyua raka pratyu artaya iti pratapya || ## ||] darbhai sruva nirmjya 'niapta raka' iti sruva pratapati || mle sruva ghtv japati viorhasto'si [dakia pƫ datto bhaspate | ta tvha sruvamdade devn havyavhanam | aya sruvo vi dadhti homächatkaracchandas jgatena | sarv yajasya samanakti vih brhaspatyei arma daivyena] iti || ## || o bh a bhtyai tv ghe bhtaye iti prathama graha ghti || ## || o bhuva a puyai tv ghe puaye iti dvityam || ## || o sva a tv ghe sahasrapoya iti ttyam || ## || o janaccha tv ghe'parimitapoya iti caturtham || ## || rjakarmbhicrikeu amuya tv prya ghe'pnya vynya samnyodnya iti pacamam || ## || sruvejyadhny grahagrahaa karoti 'o bh a bhtyai tv' iti caturbhi || agnvagni, hd ptam (4.39.9-10) purastdyukta (5.29.1) yajasya caku (2.35.5) iti juhoti || ## || [pacdagnermadhyadee samnatra purastddhomn || ## || dakiengnimudaptra jyhutn samptnnayati || ## || purastddhoma jyabhga sasthitahoma samddhi ntnmiti || ## || etvjyabhgau || ## ||] purastddhomn pacdagnerjuhoti | jyabhgau prvata uttarato dakiataca juhoti | madhye anye sarve hom | udaptre sampta || tty kaik || ## || ________________________________ ve bhate svarvinde agnaye alka harmi tvimate | sa na sthirn balavata kotu jyok ca no jvtave dadhtvagnaye svh (PaippS 19.52.6) ityuttarrdhaprvrdha gneyamjyabhga juhoti || ## || dakiaprvrdhe somya tva soma divyo ncak sug;m asmabhya patho anu khya | abhi no gotra vidua iva neo'cch no vcamuat jigsi somya svh (PaippS 1.51.3) iti || ## || 've bhate' 'tva soma divya' ityjyabhgnta ktv tata gneya caru juhoti 'udenamuttara naya' (6.5.1-3) iti tribhirgbhi 'prajpate na tvat' (7.80.3) iti ca catasra hutrjuhoti || madhye havi || ## || upastryjya sahatbhymagulibhy dvirhavio'vadyati madhyt prvrdhcca || ## || avattamabhighrya dvirhavi pratyabhighrayati || ## || yatoyato'vadyati tadanuprvam || ## || eva sarvyavadnni || ## || anyatra sauviaktt || ## || udenamuttara naya (6.5.1-3) iti purastddhomasahat prvm || ## || [eva prvmprv sahat juhoti || ## ||] itydi pratyhuti yojayitavyam || svhntbhi pratyca hom || ## || [ymuttarmagnerjyabhgasya juhoti rakodevaty s y dakiata somasya pitdevaty s || ## || tasmdantar hotavy devaloka eva hyante || ## || y hutv prvmapar juhoti spakrmant sa ppyn yajamno bhavati || ## || y parmpar sahat juhoti sbhikrmant sa vasyn yajamno bhavati || ## || ymanagnau juhoti sndh tay cakuryajamnasya myate so'ndhambhvuko yajamno bhavati || ## || y dhme juhoti s tamasi hyate so'rocako yajamno bhavati || ## || y jyotimati juhoti tay brahmavarcas bhavati tasmjjyotimati hotavyam || ## ||] sarvatra havirjya ca caturgahtam | ukta ca 'sarvatra caturghtena homa' || [evam asmai katramagnūomau (6.54.2) ityagnūomyasya || ## || agnūom savedas saht vanata gira | sa devatr babhvathu || yuvametni divi rocannyagnica soma sakrat adhattam | yuva sindh;mrabhiasteravadydagnūomvamucata gbhtn || agnūom ya huti yo v dddhaviktim | sa prajay suvrya vivamyurvyanavat || ## ||] agnūomya caru juhoti 'asmai katram' ityek, 'agnūom savedas' iti tribhi || caturth kaik || ## || ________________________________ [indrgn rocan diva pari vjeu bhƫaya | tadv ceti pra vryam || nathadvtramuta sanoti vjamindr yo agn sahur saparyt | irajyant vasavyasya bhre sahastam sahas vjayant || indrgn asmn rakat yau prajn prajvat | sa prajay suvrya vivamyurvyanavat (PaippS 16.37.1) || gomaddhirayavadvasu yadvmavvadmahe | indrgn tadvanemahi (PaippS 1.96.3) svh iti || ## || aindrgnasya havio'mvsyym || ## ||] mvsyymaindrgnau dvityo bhavati 'indrgn rocan' iti catasra || [prk sviakta prvaau homau samddhihom kmyahomca || ## || pr pact (7.80.1) iti pauramsym || ## ||] 'pr pact' iti pauramsy prvaahoma || [yatte dev akvan bhgadheyam (7.79.1) ityamvsyym || ## ||] 'yatte dev' ityamvsyy prvaahoma || [ktyai tv svh | kmya tv svh | samdhe tv svh | ktyai tv kmya tv samdhe tv svh | c stoma samardhaya gyatrea rathantaram | bhadgyatravartani svh || ## ||] 'ktyai tv' iti caturbhi 'c stomam' iti ca samddhihomäjuhoti | udaptre samptnnayati || [pthivymagnaye samanaman (4.39.1-8) iti sannatibhica || ## || prajpate na tvadetnyanya (7.80.3) iti ca || ## ||] 'pthivymagnaye' ityaabhi sannatihomäjuhoti 'prajpate na tvadetni' iti ca || upastryjya sarvemuttarata saktsakdavadya dviravattamabhighrayati || ## || na havi || ## || [ devnmapi panthmaganma yacchaknavma tadanupravohum | agnirvidvn sa yajt sa iddhot so'dhvarn sa tn kalpayti (PaippS 19.47.6) agnaye sviakte svh ityuttaraprvrdhe'vayuta hutv sarvapryacittyn homäjuhoti || ## ||] ' devnm' iti sviakta juhoti || [svheebhya svh | vaaaniebhya svh | bheaja sviyai svh | niktirduriyai svh | daivbhyastanbhya svh | aycgne'syanabhiastica satyamit tvamay asi | ays manas kto'ysya havyamhie | ay no dhehi bheaja svh iti o svh bh svh bhuva svh sva svho bhrbhuva sva svh iti || ## ||] 'svheebhya' ityevamdibhirekdaabhi sarvapryacittyäjuhoti | 'punarmaitvindriyam' (7.67.1) iti ca || pacam kaik || ## || ________________________________ [yanme skanna manaso jtavedo yadvskandaddhavio yatrayatra | utpruo viprua sa juhomi saty santu yajamnasya km svh iti || ## || yanme skanna, yadasmti (7.106) iti ca skannsmtihomau || ## ||] 'yanme skanna', 'yadasmti' iti ca dvbhy juhoti | jyahome sarvatra sruvea homa || [yadadya tv prayati (7.97) iti sasthitahom || ## ||] 'yadadya tv prayati' iti sasthitahomäjuhoti | udaptre samptnnayati || [manasaspate (7.97.8) ityuttama caturghtena || ## ||] 'manasaspate' ityc caturghtena juhoti || [barhirjyaee'nakti pthivyai tv iti mlam antarikya tv iti madhya dive tv ityagram || ## ||] barhi sthlymjyennakti 'pthivyai tv' iti mlam 'antarikya tv' iti madhya 'dive tv' ityagram || eva tri || ## || trirmantrvtti || sa barhiraktam (7.98) ityanupraharati yathdevatam || ## || [sruvamagnau dhrayati || ## || yadjyadhny tat sasrvayati sasrvabhgstavi bhanta prastareh barhiadaca dev | ima yajamabhi vive ganta svh dev amt mdayantm iti || ## ||] 'sasrvabhg' ityjyadhny jya juhoti || [sruvo'si ghtdaniita | sapatnakayao divi da | antarike sda pthivy sdottaro'ha bhysamadhare matsapatn iti sruva prgdaa nidadhti || ## ||] 'sruvo'si ghtdaniita' ityc sruva prgdaa nidadhti || [vi mucmi brahma jtavedasamagni hotramajara rathasptam | sarv devn janimni vidvn yathbhga vahatu havyamagniragnaye svh iti samidhamdadhti || ## ||] 'vi mucmi' ityc samidhamdadhti || edho'si (7.89.4a) iti dvity samidasi (7.89.4b) iti ttym || ## || tejo'si (7.89.4c) iti mukha vimri || ## || [dakiengni trn viukramn kramate vio kramo'si (10.5.25-27) iti dakiena pdennusaharati savyam || ## ||] 'vio kramo'si' iti tisbhirviukramn kramate | agnerdakiata | agnibrahmaormadhye kramate || sryasyvtam (10.5.37) ityabhidakiamvartate || ## || [aganma sva (16.9.3,4) itydityamkate || ## ||] 'aganma sva' iti paryyadvayendityamkate || [indrasya vacas vaya mitrasya varuasya ca | brahma sthpita ptra punarutthpaymasi ityaparegnimudaptra parihtyottaregnim po hi h mayobhuva (1.5) iti mrjayitv barhii patny ajalau ninayati samudra va pra hiomi (10.5.23-24) iti ida jansa (1.32) iti v || ## ||] 'indrasya vacas' itycodaptramutthpayati | uttarato'gnerudaptrea 'po hi h' iti mrjayitv barhii sruva ca pavitre ca patny ajalau ktvodaptra ninayati 'samudra va pra hiomi' iti || vrapatnyaha bhysam iti mukha vimri || ## || vratni vratapataye (KauS 42.17) iti samidhamdadhti || ## || [satya tvartena iti pariicyodaci havirucchinyudvsayati || ## ||] 'satya tvartena' iti paryukya udaci havirucchinyudvsayati || praptra daki || ## || tato brahmakartvcanam | 'uttiha brahmaaspate' (19.63.1) ityc brahmamutthpayet || 'ndakia havi kurvta ya kurute ktymtmana kurute' iti brhmaam || ##|| tasmnndakiam | haviabdenjyatantra pkatantra cocyate | karmamtramabhimantradyadakia kuryt | pkatantre praptramna prastiprasthadroìhakdi | praptra yajamnaaktyapekam | 'akty v daki dadynntiaktirvidhyate' (KauS 74.22-23) ityukta navame | jyatantre dhenu sarvatra || anvhrya brhman bhojayati || ## || yadvai yajasynanvita bhavati tadanvhryenvhriyate || ## || etadanvhryasynvhryatvam || ## || karmasamptau sarvatra brhman trn paca sapta viati ata sahasramayuta v bhojayet | yajamnaaktapeka brhmaabhojanam | tath ca brhmaam - 'Ŭy v anye dev saparyey anye dev Ŭy dev brhma saparyey || ## || yajenaiveyn prtyanvhryea saparyeyn || ## || te'syobhaye prt yaje bhavanti' iti || ## || devabrhman tue sati yajaphala bhavati | tath ca manu- 'askannamavyatha caiva' ityevamdi brhmaastuti | tasmt karmai brhma bhojayitavy svaakty caturvedaprag || imau darapramsau vykhytau || ## || darapramsbhy pkayaj || ## || vykhyt | jyatantre pkatantre darapramsadharm bhavanti | prvatantra cottaratantra ca sarveu pkatantreu | sarvamtharvaa karma pkayajaabdenocyate || athpyaparo havanayogo bhavati || ## || kumbhpkdeva vyuddhra juhuyt || ## || jyabhgnta ktv || adhirayaaparyagnikarabhighraodvsanlakaraotpavanai sasktya || ## || mantrea saskra || [athpi lokau bhavata -] athpi gopathabrhmaapahitau lokau bhavata || 'jyabhgnta prktantramrdhva sviakt saha | havi yaja vpo yath tantrasya tantava || pkayajn samsdyaikjynekabarhia | ekasviakta kurynnnpi sati daivate' iti || ## || sarvatrjyabhgnta prvatantram | uttaratantra prvadi sviakt saha | havi madhya vpo yath tantrasya tantava | yath kolika svatantra badhnti tathaiva vastrditantavo'nye'nye || etenaivmvsyo vykhyta || ## || aidrgno'tra dvityo bhavati || ## || [tayorvyatikrame tvamagne vratap asi (19.59) kmastadagre (19.52) iti nt || ## ||] tayorvyatikrame 'tvamagne vratap asi' tca sktam | 'kmastadagre' iti pacarca sktam | ete craavaidyn pahyete | tasminneva tantra jya juhoti ntasamidho vdadhti | sktayorvikalpa | darapramsavyatikrame pryacittam | sarvatra karmavyatikrame pryacitta sarvapryacitta v | sarvatra patite sarvapryacittyäjuhoti | tasminneva tantra anyasmin tantre v | 'tantramadhye sarve hom' iti bhadramatam | tantra samptam || darapramsbhy pkayaj vykhyt | jyatantre havirutsjyjyabhgnta abhytnni bhavanti | 'karmai karmai' iti vacant | jyatantrapkatantrayorabhytnn kto viea | ea samnamjyatantrapkatantrayoriti | atharvavedasya aunakyo maapa sambhralakaa ukta | sambhrca tatraivokt. 'avyasaca' (19.69.1) iti mantr karmaydau prayujyate. 'yasmtkot' (19.72) ityante ca etadcryasanam || lokaplebhya kartavyaman digbali tata. vaakrea kartavya namaskrea v puna || caturasro mai prokto aguhaparvamtrata. stre protyaca samptya bandhya puyhavcane || ntavkamay kry arai ntikarmasu. mantreaiva pthak kuryt kravyda ca vidhnata || manthana ca ntikalpa uktam | prhuti tathaiva ca | nbhicre na sarvn na sgrmikeu ca | maapa ca ntyudaka ca tatraiva na vidyate | punarvrata sarvatra | ekartrdaya | prrambha sarvatra pramsyamvsyayo puye nakatre v | ete traya kl sarve karma smt | adbhutn sadklamrambha sarvakarmam || [sarvrth paribhë] atha sarvrth paribhë | vidhikarmrth avidhikarmrth ucchrayakarmrth ucyante | medhjanandi piapityajnta (KauS 10.89) yvadvidhikarmi | madhuparkdndramahnta (KauS 90-140) yvadavidhikarmi | pkayaj vidhikarma | sktena viniyoga ktv pacdc viniyogastnyucchrayakarmi | trividhni karmi | upadadhtetyandee - jya, samit, puroa, paya, udaudana, pyasa, pau, vrhi, yava, tila, dhn, karambha, akulya, etni trayodaa havi jnyt | sarvatra iya paihnasiparibhë | sarvatra havi vikalpa | yatra gaastatra sarvatra sktn vikalpa | yatrauadhigaastatrauadhn vikalpa | 'havi tv jua prokmi' iti sarvadravyeu prokaam | 'sarvatrotpavana havim' iti yuvkauika cryo manyate avai paribhë purata ucyante sarvakarmrth | jyatantrdi vaidikeu karmasu | sarvatra vddhirddham | yatrodakena prayojana tatra sarvatra ntyudaka kuryt caturbhirgaairekena v gaena | sktdigrahae skta jnyt | sarvatra sruvahome nitya tantram | hastahome vikalpena tantram | jyatantre sarvatra dhenurdaki havirucchia cdhikaraa ca. jyatantramucyate | 'avyasaca' (19.69.1), barhirlavana, vedi, uttaravedi, agnipraayanam, agnipratihpana, vratagrahaa, pavitrakaraa, pavitreedhmaprokaam, idhmopasamdhna, barhiprokaa, brahmsana, brahmasthpana, staraa, straprokaam, tmsanam, udaptrasthpanam, jyasaskra, sruvagrahaa, grahagrahaa, purastddhoma, jyabhgau, abhytnnta prvatantram | atha uttaratantramucyate | abhytnni, prvaahoma, samddhihom, sannatihom, prajpatihoma, sviakddhoma, sarvapryacittyahom, skannahoma, punarmaitvindriyahoma, skannsmtihomau, sasthitahom, caturghtahoma, barhirhoma, sasrvahoma, sruvasthpana, samiddhna, viukramn, udaptrotthpana, vratavisarjana, dakidna, brahmotthpana, 'yasmt kot' (19.72) ityetaduttaratantram | uttaratantra samptam | ah kaik || ## || ________________________________ [paribhë] paribhëvykhyna kriyate- antyandee sthlpka || ## || sarvatra pratyetavya | yath 'doo gya (6.1) ityatharva samvtynti' (KauS 59.25) | sarvatrjyabhgnte rapaam || [puikarmasu srpavatse || ## ||] puikarmasu srpavatsa sthlpka | antyandee jnyt | yath 'haritabarhiamanti' (KauS 18.20) | ttye'dhyye (KauS 18.24) pauikni karmyuktni || jya juhoti || ## || juhotyandea jya dravya jnyt | yath 'pthivyai rotrya (6.10.1) iti juhoti' (KauS 12.3) || samidhamdadhti || ## || andee jnyt | yath 'anvakt prdeamtrrdadhti' (KauS 18.21) | sarvatra prdeamtrya samidha | sarvatra ghtkt | sarvatra pldayo vk | vikalpa || vapati vrhiyavatiln || ## || sarvatrndee jnyt | yath 'sapta maryd (5.1.6) iti tis prtarvapate' (KauS 79.1) | dravydivikalpa sarvatra || bhakayati kraudanapuroarasn || ##|| andee jnyt | yath 'tva no meghe (6.108) dyauca ma (12.1.53) iti bhakayati' (KauS 10.20) | dravyavikalpa || manthaudanau prayacchati || ## || andee jnyt | yath 'utmtsu (5.1.7) ivsta (7.43) ityabhykhytya prayacchati' (KauS 46.1) | saktdaka dvialkay samidh mathita mantha ityucyate | dravyavikalpa || prva triaptyam || ## || andee jnyt | yath 'prvasya medhjananni' (KauS 10.1) | 'prvasya brahmacrismpadni' (KauS 11.1). prvasya 'mamgne varca' (5.3.1) iti (KauS 12.10) | 'prvasya hastitrasanni' (KauS 14.1) | 'prvasya prvasy pauramsym' (KauS 18.1) | 'prvasya citrkarma' (KauS 18.19) | 'prvasyodaptrea' (KauS 25.4) | 'prvasya putrakmvatokayo' (KauS 32.28) | 'triaptya ca paccho vcayet' (KauS 139.10) | sarvatra 'ye triapt' (1.1) iti || udakacodanymudaptra pratyt || ## || yath 'pijlbhirplvayati' (KauS 27.7) | ghaa v ksyaptra v || purastduttarata sambhramharati || ##|| andee jnyt | darbhasamitptrdisambhr || goranabhiprpdvanaspatnm || ## || sryodayanata || ## || draded vkasambhr hartavy | sryodayakle || purastduttarato'raye karma prayoga || ## || nityanaimittikakmyn karma prayoga | araya ntikalpe uktam | yatra grmaabdo na ryate tatrrayam || uttarata udaknte prayujya karmi. sarvi karmi nityanaimittikakmyni | uttarata udakasampe kryi japahomasnndni prayujya karmi || ap sktairplutya pradakiamvtypa upaspynavekam grmamudvrajanti || ## || sarva homakarma sampyate | tato'vabhtha kuryt | sarvatra pusavandiu saskreu ghe prayoga | 'nvabhtha' iti rudrabhëyamatam || yabandhyplavanaynabhakyi samptavanti || ## || eteu nityamabhytnnta tantra bhavati | ydiu yath 'mdnakarta kraudanamanti' (KauS 12.1) | 'ehi jvam (4.9) ityäjanamai badhnti' (KauS 58.8) | 'sarvairplvayati' (KauS 13.9) | 'ynenbhiyti' (KauS 14.3) | 'grahyay bhakayati' (KauS 10.22) | ydiu sarvatra samptbhimantraa bhavatyjyatantre || sarvyabhimantryi || ## || sarve padrth abhimantrya kartavy | yath 'sr yujanti (3.17) iti yugalgala pratanoti' (KauS 20.1) | abhimantrya kartavyam || strvydhitvplutvasiktau irasta prakamy prapadt pramri || ## || str ca vydhita purua vydhit str ca | etvplutvasiktau vastrea mrjayati || prva prapdya prayacchati || ## || ta puruamagre ktv ghe praveya tato manthaudanau prayacchati | yath 'utmtsu (5.1.7) ivsta (7.43) ityabhykhytya prayacchati' (KauS 46.1) mantrea || trayodaydayastisro dadhimadhuni vsayitv badhnti || ## || yatra vsita badhnti tatra sarvatra trayodaydi bhavati | yath 'yugmakala vsita badhnti' (KauS 11.19) || ayati || ## || mai baddhv taddadhimadhvayati || anvrabdhybhimantraahom || ## || anvrabdhe yajamne kartavy | abhimantraam | yajamna uttarato bhtv darbhairanvrabhate || pacdagnecarmai havi saskra || ## || yath 'vapati brhiyavatiln' (KauS 7.5) itydi | tath 'aakym' (KauS 138.1) || nauha aktpia || ## || raktavabhagomayapia ityartha | yath 'syonam (14.1.47) iti... aktpie'mna nidadhti' (KauS 77.17) || jvaghtya carma || ## || samarthavabhacarma | yath 'pacdagnecarmai havi saskra' (KauS 7.22) || akaro'm || ## || jnyt | yath 'amna nidadhti' (KauS 77.17) || plavanvasecannmcmayati ca || ## || yatrplavanamavasecana ca tatrcamana bhavati mrjana ca || samptavatmanti nyakte v || ## || bandhya maim | samptavantam | vsana ktv tato badhnti | plvayati | ynenbhiyti aki kte | yath yat samptyate tat sarva prya tato bandhandi karoti || abhydheyn dhma niyacchati || ## || samitpuroacaruvrhiyavatildnyabhydheyni | yajamno dhma bhakayati karmasamptau || ucin karmaprayoga || ## || nityanaimittikakmyni karmi snna ktv prayujt | aci sntvetyartha || saptam kaik sampt || ## || ________________________________ sarvakarmrth paribhë | atha nikarmaparibhë ucyante || purastddhomavatsu nikarmasu prvhe yajopavt lniveana samhayatyupavatsyadbhaktamaitv snto'hatavasana prayukte || ## || yeu nikarmasu tantra tevaya dharma | kecit 'snto'hatavasana prayukte' iti sarvrth paribhë manyante | yath 'citrkarmaniy sambhrn samptavata karoti' (KauS 23.12) | sampt nikarmaparibhë || atha svastyayanaparibhë ucyante - svastyayaneu ca || ## || ijyn diyn baln harati || ## || pratidiamupatihate || ## || 'ye'sy stha' (3.26) iti sktena pratidia pratyca baliharaa karoti | 'prc dig' (3.27) iti pratidiamupatihate | yath 'uttamena (4.28) srpavatsasya rudrya trirjuhoti' (KauS 50.14) | tatra havirucchiena baliharaa kuryt | sampt svastyayanaparibhë || puna sarvrth paribhë ucyante - sarvatrdhikaraa karturdaki || ## || havirucchiamjyadhnyudaptra carma maapadarbhasamidha ntyudakabhjanasruksruvdni deyni kartre | sarvatra dhenurdakijyatantre | pkatantre praptra brahmao daki | yat kicit tantre praviati tat sarvamadhikaraamityucyate || nityeu ndhikaraamasti | paradravyeu ndhikaraamasti | yath npitasya kara || trirudakakriy || ## || prokacamanaparyukadi tri kartavyam | yath 'ta tv satyena pariicmi iti saha havirbhi paryukya' (KauS 3.4) || anantari samnni yuktni || ## || sktnmanantarapahitn samnn samuccaya | yath 'm no vidan (1.19) adrast (1.20) svastid (1.21)' (KauS | 14.7) iti samuccaya | evamanyatrpi. nta sambhram || ## || sarvatra ntikeu nta sambhra darbhasamiddi | abhicre raudramgirasa sambhram || adhiktasya sarvam || ## || sruksruvasamitkëhdimaidravyakëhni kartavyni | yat ki ca dravya ca | yath 'katha mahe (5.11) iti mdnakaӭta kraudanamanti' (KauS 12.1) | 'phlacamase sarpavatsy dugdhe' (KauS | 12.2) | camaso'pi mdnaka eva | 'katha mahe' ityuttaramapyanena sktena karma kuryt || viaye yathntaram || ## || mantradravyasaaye sannidhna ghtavyam | yath lomni hastiromi yath 'vidm arasya (1.3) iti pramehaa badhnti' (KauS 25.10) || [pra yaccha parum (12.3.31) iti darbhalavana prayacchati || ## ||] 'pra yaccha parum' iti mantrea darbhhrya dtra prayacchati | 'oadhrdntu parvan' (12.3.31) ityupari parva ltv tƫmhtyottarato'gnerupasdayati || [artyo (10.6.1) iti takati || ## ||] 'artyo' (10.6.1) itycolkhalamusalakëham | anyrthamindhanrtham | këhatakaa karoti || [yat tv ikva (10.6.3) iti praklayati || ## ||] 'yat tv ikva' ityc këhni praklayati || [yadyatka (12.3.13) iti mantroktam || ## ||] 'yadyatka' ityc vastrea v hastena volkhaldni vimri mrjana karoti ptrm. [palodumbarajambukmplasragvaghairūasraktyavaraabilvajagiakuakagarhyagalvalavetasaimba- lasipunasyandanraikmayoktatunyuptudrava nt || ## ||] atha ntavk ucyate | pala prasiddha | udumbara prasiddha | jambu prasiddha | kmplo mlavake prasiddha | srak mlavake prasiddha | vagha kanyakubje prasiddha | irūo bhojapure vgri (di?)tyaviky prasiddha | sraktyastilaka prasiddha | varao varaaka itynandapure prasiddha | bilva prasiddha | jagio vrasy prasiddha | kuako mlavake prasiddha | garhyo himavati prasiddha | galvalastatraiva prasiddha | vetasa prasiddha | imbala prasiddha | sipuna kevanik | syandano himavati narmadymtharvaikasthne prasiddha | araik narmadtae prasiddh | amayokto'mantako bhgukacche prasiddha | tunyustainduk | ptudrurdevadru | devadruca vaidyake prasiddha | sampt ntavk | ntikavk ete | sruk sruva samidho nekaa darvi smidhen prdeamtr samidho'gnihotrvasathygniomdiyajevete vk ptri ntikapauikdiu kartavyni || [citipryacittiamamaksavamyavktalpalaviapimbalasipunadarbhpmrg- ktiloavalmkavapdrvprntavrhiyav nt || ## ||] atha ntauadhaya ucyante | citi prasiddh | pryacitti parvai parvai tasystri patri bhavanti | am vpprasiddh | amaknandapure vivmitrvpy sampe'sti | sava ӭglavaak gharmolik | myavk kkajaghsad | talvall | pala prasiddha | v vaka arƫaka | iap prasiddh | imbala prasiddha | sipuna kar | darbha prasiddha | apmrga prasiddha | ktiloa ketramttik | valmkavap prasiddh | drv prasiddh | s ca prntay grhy | vrhiyavau prasiddhau | et sarv nt oadhaya ntyudakdau prayoktavy | ets samuccaya | etsmalbhe yava pratinidhi krya iti paihnasi | ntauadhikalpa sampta || pramandoraalalyupadhnaakadhm jaranta || ## || pramando genduka | ura prasiddha | alal prasiddh | upadhna vidygandhukam | akadhmo brhmaa | ete jaranto jr grhy | yath 'pramandlakrn samptavata prayacchati' (KauS 32.29) | 'uri bhinadmi (5.23.13) iti mantroktam' (KauS 29.24) | 'tri alaly msa prayati' (KauS 29.12) | 'sopadhnamstaraam' (KauS 64.26) | 'akadhma kimadyhariti pcchati' (KauS 50.15) | etnyudharani || ssanadsse ayorajsi kkalsaira ssni || ## || yatra ssni tatraitni sarvi pratyetavyni | ssa prasiddham | nadssa nadphenam | ayorajo lohasaghtik | kkalsaira prasiddham | ssn samuccaya | yath 'ye'mvsym (1.16) iti sannahya ssacrni bhakte'lakre' (KauS 47.23) udharaam || dadhi ghta madhdakamiti ras || ## || rasakarmayete ras pratyetavy samuccayena | yath 'rasakarmi kurute' (KauS 21.22) || vrhiyavagodhmopavkatilapriyaguymk iti miradhnyni || ## || vrhiyavagodhm prasiddh | upavka indrayava | tila prasiddha | priyagu kaguik | ymka prasiddha | ete samuccaya | yatra mairadhnyaabdastatraite pratyetavy | etni sarvi miradhnyni | yath 'mairadhnya puroamanyy v nidadhti' (KauS 46.10) udharaam || grahaam grahat || ## || grahaa pratkagrahaam | grahaamanugrahaa tvadanuvartate yvat pratkagrahaa dvityam | yath 'prvasya medhjananni' (KauS 10.1) itydyanuvartate tvadyvad 'aha rudrebhi' (4.30; KauS 10.16) iti dvityamudharaam | 'brhmao jaje (4.6; KauS 28.1) vridam (4.7)' iti grahaa bhavati | agre 'bhto bhteu (4.8; KauS 17.1)' iti grahat 'vridam' ityagrahae'pi grahaa bhavati || yathrthamudarkn yojayet || ## || anuago yathrtha sarvatra kartavya | yath 'vidm arasya pitara parjanya atavyam' (1.3.1) iti vaidikam | laukikamiti bhavati 'ktayma kakatamavasjmi' iti | tath mmsymapyanuago 'vkyaparisampti sarveu tulyayogitvt' (jais 2.1.46) | anuaga punaruktamityartha || atha caturgamahntiga pahyante - ihaiva dhruvm (3.12) eha ytu (6.73) yamo mtyu (6.93) satya bhat (12.1) ityanuvko vstopatyni || ## || iti vstopatyo gaa | sarvatra sktena prayogo'tharvavede | 'sktdi skta pratyt' iti vacant | yath 'vstopatyai kulijake' (KauS 43.4) || divyo gandharva (2.2) ima me agne (6.111) yau te mt (8.6) iti mtnmni || ## || yatra mtnmni tatraitni pratyetavyni | sarvatra sktaprayoga yath 'divyo gandharva iti mtnmabhirjuhuyt' (KauS 94.15) || stuvnam (1.7) ida havi (1.8) nisslm (2.14) aryakayaam (2.18.3) a no dev pnipar (2.25) payati (4.20) tntsatyauj (4.36) tvay prvam (4.37) purastdyukta (5.29) rakohaam (8.3-4) ityanuvkactanni || ## || etni ctanni pratyetavyni | sarvi sktni | 'aryakayaam' (2.18.3-5) iti tisra | aam kaik || ## || ________________________________ [ntyudakavidhnam] ambayo yanti (1.4) ambhumayobh hirayavar (1.33) nisslm (2.14) ye agnatha (3.21.1-7) brahma jajnam (4.1.1) ityek uta dev (4.13) mgrasktni || ## || uttama varjayitv apa na oucadagham (4.33) punantu m (6.19) sasru (6.23) himavata pra sravanti (6.24) vyo pta pavitrea (6.51) a ca no mayaca na (6.57.3) anaudbhyastva prathamam (6.59) mahyampa (6.61) vaivnaro ramibhi (6.62) yamo mtyu (6.93) vivajit (6.107) sajna na (7.52) yadyantarike (7.66) punarmaitvindriyam (7.67) iv na (7.68.3) a no vto vtu (7.69) agni brmo vanaspatn (11.6) iti || ## || sarvi sktni pratyetavyni | yatra ntigaastatrya gaa pratyetavya | ambhumayobh 'po hi h' 'a no dev' (1.5-6) kramea prayoga | tath vykarae 'alpctaram' (p | 2.2.34) iti prvanipta kta samse | 'hirayavar' 'nisslm' iti aarcam | 'ye agnaya' iti sapta | 'brahma jajnam' ityek | 'uta dev' iti saptarca sktam | 'agnermanva' (4.23-29) iti sapta mgrasktni ghtavyni | prathame dve (4.21-22) uttama (4.30) ca varjayitv | 'a ca no mayaca na' ityek | 'punarmaitvindriyam' ityek | 'iv na' ityek | 'a no vto vtu' ityek | ei sktni | anena ntigaena ntyudaka kuryt | yatra ntistatraitni sarvi pratyetavyni || pthivyai rotrya (6.10) iti tri pratysicati || ## || yatra ntyudaka kriyate tatra 'pthivyai rotrya' iti tribhirgbhi ntyudaka ntyudakamadhye prakipet | anenaiva krayit prokacamandni pratyca karoti || ambayo yanti (1.4) ambhumayobh hirayavar (1.33) anttya iv na (7.68.3) a no vto vtu (7.69) agni brmo vanaspatn (11.6) iti || ##|| athav'nena gaena ntyudaka karoti | bhadgaena v caturgaena v ntyudaka karoti | anttyam 'uta dev' (4.13) iti | ei pratkni kathitni | ea anttyo gaa | yatra anttyena prayojana tatrya sarvatra prayoktavya | yath anttyena tiln juhoti || [pthivyai rotrya (6.10) iti tri pratysicati || ## ||] yatra ntyudaka tatra sarvatra pratyseka | krayit prokaamsecanamcamana karoti || iti ntiyuktni || ## || iha ntyudake sarve sktn samuccaya | anyatra sarvatra yathoktena nyyena vikalpa | iha punargaavikalpo na sktavikalpa || ubhayata svitryubhayata annodev || ##|| ubhayata ntigaasya prrambhe samptau ca | annodev svitr ca prayoktavy | samptau svitr paccchannodev karoti | tath ca bhëya sasvitrkasya gaasya ubhayata annodev bhavati || atha ntyudakavidhnamucyate - ahatavs kase ntyudaka karoti || ##|| kart ahatavasano bhtv ksyaptre ntyudaka karoti || [atiso ap vabha (16.1) ityapo'tisjya sarv im pa oadhaya iti pv sarv itykhyta o bhaspatiprasta karavi ityanujpya o savitprasta bhavn ityanujta kurvta || ## ||] 'atiso ap vabha' iti sktenpo'tisjyvakara visarjayati | 'sarv im pa oadhaya' iti pv | kart brahma pcchati | brahm bravti 'sarv' iti | citydibhi sarvbhirauadhbhi sarvbhiradbhirgagdinadsamudrdihradaprabhsditrthebhya htbhiradbhi ntyudaka karoti | kart bravti 'bhaspatiprasta karavi' iti | tato brahm bravti 'savitprasta kurut bhavn' | anujta ntyudaka karoti | 'a no dev' ityc svitry cmbayoyantigaena ca ntyudaka karoti | laghugaena bhadgaena caturgaena v | tata svitrannodevyau | tata 'pthivyai rotrya' iti tri pratysicati | ntyudake ntyudaka prakipati || [prvay kurvteti grgyaprtharavasabhgalikkyanoparibabhravakauikajikyanakaurupathaya || ## ||] etacchntyudaka prvay ntigaena kurvteti grgyaprtharavasabhgalikkyanoparibabhravakauikajikyanakaurupathaya | ete ntyudaka kurvanti || [anyataray kurvteti yuv kauiko yuv kauika || ## ||] cryo manyate | sarve te kartro'vikalpa manyante | yatrodakena karma tatra sarvatra ntyudaka kuryt | camanaprokavasecanplavandni sarvi prayojanni ntyudakena kryi | yatra pahita tatra kuryt. ntyudakasya prayojanatritaya kalpapacake. pahita strakraica rautasmrteu karmasu || krayitu prokacamanadvitaya sarvadaiva hi. agnn tu tath kuryt raute smrte dvityakam || prokaa vstulysttya parikrtitam. plavanvasecanni sarvi pahitni ca || ntyudakena kurvta prayojanairvin sad. kalpastrairna da yat tadayukta kadcana || yatra puna pahitamudakena prayojana tatra sarvatra karmamadhye kevala v kuryt ntyartham | yatra ntyudaka tatra krayiturnityamcamana prokaa ca bhavati | vstuprokaa ca | sampta ntyudaka karma | paribhë sampt || navam kaik || ## || ________________________________ tatra bhadraloka - prama prvae caiva praktitvt parkite. paribhë ca sarvrth prathame sahitvidhau || iti prathamo'dhyya || ____________________________________________________________________________ atha dvityo'dhyya [medhjananakarmi] [prvasya medhjananni || ## ||] medhjananavidhi vakyma || [ukasrikn jihv badhnti || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'ye triapt' (1.1) iti sktena ukajihv samptybhimantrya puyhnte badhnti medhkma | abhytndyuttaratantram | athav'bhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena srijihv samptybhimantrya puyhnte badhnti medhkma | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena kajihv samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | pratikarma medhkmo'nuvartate brahmacrismpadebhya karmabhyo yvat | sarvatra karma vikalpa || [ayati || ## ||] abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena ukajihv samptybhimantrya prayati | tata uttaratantram | medhkma | punastantra ktv 'ye triapt' iti sktena srijihv samptybhimantrya prayati | abhytndyuttaratantram | medhkma | abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena kajihv samptybhimantrya prayati | uka prasiddha | sri saraik prasiddh | ko bhradvja | tata uttaratantram || [audumbarapalakarkandhnmdadhti || ## ||] 'ye triapt' iti sktena audumbarasamidha dadhti | hastahomatvt tantravikalpa | 'ye triapt' iti sktena palasamidha dadhti | tantravikalpa | 'ye triapt' iti sktena karkandhsamidha dadhti | karkandh bhadbadar | tantravikalpa || [vapati || ## ||] 'ye triapt' iti sktena vrhnvapati | 'ye triapt' iti sktena yavnvapati | 'ye triapt' iti sktena tilnvapati || [bhakayati || ## ||] abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena kraudana samptybhimantrya bhakayati | uttaratantram | tantra ktv 'ye triapt' iti sktena puroa samptybhimantrya bhakayati | uttaratantram | abhytnnte 'ye triapt' iti sktena rasn samptybhimantrya bhakayati | uttaratantram | rasaprana sarvatra 'tve kratum' (5.2.3) ityc kartavyam || [updhyyya bhaika prayacchati || ## ||] 'ye triapt' iti sktenopanayannantara dvdaartramapakva pakva v pratyaha bahubhaikyamekatra ktvbhimantryopdhyyya dadti || [suptasya karamanumantrayate || ## ||] 'ye triapt' iti sktena suptasyopdhyyasya karamanumantrayate brahmacr | brahmacria kara v blasya kara v pit vbhimantraa kuryt || [upasdajapati || ## ||] 'ye triapt' iti skta yad yadopdhyyagha yti tad tad japati brahmacr || [dhn sarpirmir sarvahut || ## ||] abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena dhn sarpirmir sarv juhoti pratycam | uttaratantram || [tilamir hutv prnti || ## ||] abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena tilamir hutv tata prnti | abhytndyuttaratantram || [purastdagne kalmëa daa nihatya pacdagne kjine dhn anumantrayate || ## || sktasya pra gatv prayacchati || ##|| sukjjuhoti || ## || daadhnjina dadti || ## ||] sthaile'gni ktv purastdagne kalmëa daa nihatya pacdagne kjine dhn ktv 'ye triapt' iti sktennumantrya daadhnjina dadtyupdhyyya | abhytnnta ktv purastdagne kalmëa daa nihatya pacdagne kjine dhn ktv 'ye triapt' iti sktena sakjjuhoti daadhnjina dadti | tata uttaratantram || jtakarmocyate - [aha rudrebhi (4.2) iti uklapupaharitapupe kistyanbhipippalyau jtarpaakalena prkstanagraht prayati || ## ||] karmavikalpa | 'aha rudrebhi' iti sktena uklapupaharitapupe pivbhimantrya hirayaakalena prayati prk stanagrahat | iti jtakarma | uklapupaharitapupe iti | akhapupikndhapupiketi prasiddhe | 'aha rudrebhi' iti sktena akhanbhi pippal ca pivbhimantrya prayati jtarpaakalena prk stanagrahat | iti jtakarma || [prathamapravadasya mturupasthe tluni samptnnayati || ## ||] abhytnnta ktv 'aha rudrebhi' iti sktena mavaka mturutsage ktv tluni samptnnayati | samyagvacanakmo medhkmaca | prathamapravadasya | abhytndyuttaratantram || [dadhimadhvayati || ## ||] abhytnnta ktv 'aha rudrebhi' iti sktena dadhimadhun ekatrsdya samptybhimantryayati | abhytndyuttaratantram || [upanta vcayati vraatika karma || ## ||] abhytnnta ktv 'aha rudrebhi' iti skta brahmacria vcayati | daapradna ktvopanayane nitya vcanam | 'aha rudrebhi' iti uklapupetydi paca karmyyukmo'pi karoti | 'vraatika karma' iti vcant || [tva no medhe (6.108) dyauca me (12.1.53) iti bhakayati || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'tva no medhe' iti pacarcena sktena kraudana samptybhimantrya bhakayati | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'tva no medhe' iti sktena puroa samptybhimantrya bhakayati | abhytndyuttaratantram | prvatantra ktv 'tva no medhe' iti sktena rasn samptybhimantrya bhakayati | 'tve kratum' (5.2.3) iti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'dyauca ma ida pthiv ca' (12.1.53) ityekay kraudana samptybhimantrya bhakayati | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'dyauca me' ityc puroa samptybhimantrya bhakayati | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'dyauca me' ityc rasn samptybhimantrya bhakayati | abhytndyuttaratantram || [dityamupatihate || ## ||] 'tva no medhe' iti sktendityamupatihate | 'dyauca me' itycdityamupatihate | sarvatra medhkma || [yadagne tapas (7.61) itygrahyay bhakayati || ## ||] grahyay pauramsy tantra ktv 'yadagne tapas' iti dvbhymgbhy raudana samptybhimantrya bhakayet | abhytndyuttaratantram | mrgarapauramsy tantra ktv 'yadagne tapas' iti dvbhy puroa samptybhimantrya bhakayet | abhytndyuttaratantram | mrgarapauramsy tantra ktv 'yadagne tapas' itygbhy rasn samptybhimantrya bhakayati | uttaratantram || [agnimupatihate || ## ||] 'yadagne tapas' iti dvbhymagnimupatihate mrgarapauramsymeva || [prtaragni (3.16) girvaragareu (6.69) divaspthivy (9.1) iti sahya mukha vimri || ## ||] 'prtaragnim' iti sktena nidr tyaktv mukha praklayati | 'girvaragareu' iti sktena suptotthya mukha vimri | udakena praklanam | 'divaspthivy' (9.1.1-10) 'yath soma prtasavane' (9.1.11-24) iti sktbhy suptotthya mukha vimri | hastena praklayati | mukhapraklana varcaskmo'pi karoti | udakbhimantraa svaya v'nyo'pi v karoti | medhvyeka karma kuryd dve v sarvi v | sarvatra karma vikalpa | karmabhulyt phalabhulyam | abhyse ca puna karmasiddhi | medhkarmi samptni || pratham kaik || ## || ________________________________ [brahmacrismpadakarmi] brahmacrismpadn vidhi vakyma - [prvasya brahmacrismpadni || ## ||] pauramsy nirtikarma ktv sakt vo bhte smpada kurute || [audumbarydaya || ## ||] 'ye triapt' (1.1) iti sktenaudumbarasamidha dadhti | hastahomatvt tantravikalpa | ato brahmacr sampatkmo'nuvartate | 'ye triapt' iti sktena palasamidha dadhti | 'ye triapt' iti sktena bhadbadarsamidha dadhti || [brahmacryvasathdupastaranydadhti || ## ||] 'ye triapt' iti sktena brahmacr ghdupastarani tnydadhti || [piplikodvpe medomadhuymkekatlnyjya juhoti || ## ||] 'ye triapt' iti sktenrayapiplikcchidre medomsamadhuymkaaratlnyjya caitni dravyi juhoti | pacaktva sktvtti || [jyaee piplikodvpnopya grmametya sarvahutn || ## ||] paca dravyi chidre hutv tata saghyjyasthly ktv grma gatybhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena sthly sakjjuhoti | abhytndyuttaratantram || [brahmacribhyo'nna dhnstilamir prayacchati || ## ||] 'ye triapt' iti sktennnamabhimantrya brahmacrio bhojayet | bhukte sati 'ye triapt' iti sktena dhn tilamir abhimantrya dadti | samptni brahmacrismpadni | brahmacrismpadni iyasampattirbhavattyartha | sarvatra karma vikalpa || [grmasmpadakarmi] atha grmasmpadakarmocyate - [etni grmasmpadni || ## ||] prvedyurnirtikarma ktv grmasmpadnmadhikra || [vikra sthmlvatakani sabhnmupastarani || ## ||] 'ye triapt' iti sktenaudumbaratakanydadhti | grmasampatkmo'nuvartate | sarvasampatkmebhyo yvat | 'ye triapt' iti sktena platakanydadhti | 'ye triapt' iti sktena karkandhtakanydadhti | sthmlatakani | 'ye triapt' iti sktena sabhnmupastaranydadhti || [grmebhyo'nnam || ## ||] 'ye triapt' iti sktennnamabhimantrya grmebhyo dadti || [sur surpebhya || ## ||] 'ye triapt' iti sktena surmabhimantrya surpebhyo dadti | samptni grmasmpadni | karma vikalpa | sarvatra grmo nsti | sarvatra hastahome v tantram | grmaabda samhavacana | grmo v pattana v nagara v durgga sarva grmaabdenocyate | grmakmo yad bhavati tad grmasmpada kuruta ityartha || [sarvasmpadakarmi] atha sarvasmpadn vidhi vakyma - [audumbarydni bhakantni sarvasmpadni || ## ||] pauramsy rtrau nirtikarma ktv vo bhte karmaprayoga | 'ye triapt' iti sktenaudumbarasamidha dadhti | sarvasampatkmo'nuvartate | smmanasebhya karmabhyo yvat | 'ye triapt' iti sktena plasamidha dadhti | 'ye triapt' iti sktena bhadbadarsamidha dadhti | 'ye triapt' iti sktena vrhinvapati | 'ye triapt' iti sktena yavnvapati | 'ye triapt' iti sktena tilnvapati | sarvaphalakma | abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena kraudana samptybhimantrya bhakayati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena puroa samptybhimantrya bhakayati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena rasn samptybhimantrya bhakayati | 'tve kratum (5.2.3) iti rasapran' (KauS 21.21) | tata uttaratantram || [trirjyoti kurute || ## ||] 'ye triapt' iti sktena trirahani madhya agni prajvlayati sarvakma || [upatihate || ## ||] 'ye triapt' iti sktengnimupatihate triklam || [savyt pihdayllohita rasamiramanti || ## ||] abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena savyt pimadhyd rudhira rasamirita ktv samptybhimantrynti | tata uttaram || [pnimantha || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena pnimantha || jihvy utsdyamakyo paristaraamasthaa hdaya dra upanahya tisro rtr palplane vsayati || ## || crni karoti || ## || [mairadhnye mantha opya dadhimadhumiramanti || ## ||] mairadhnye mantha opyaiva pnimantha | pnimantha mairadhnya ca dadhimadhumira ktv samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | sampta pnimantha || [asmin vasu (1.9) yadbadhnan (1.35) nava prn (5.28) iti yugmakala vsita badhnti || ## ||] jyatantra ktv 'asmin vasu' iti sktena yugmakala hirayamai ktv trayodaydayastisro dadhimadhuni vsayitv samptybhimantrya badhnti | taddadhimadhu prayati | tata uttaratantram | tantra ktv 'yadbadhnan' iti sktena yugmakala suvaramai vsita samptybhimantrya puyhnte badhnti | dadhimadhupranam | tata uttaratantram | tantra ktv 'nava prn' iti sktena yugmakala suvaramai vsita samptybhimantrya badhnti | pranam | abhytndyuttaratantram || [srpavatsa puruagtra dvdaartra samptavanta ktvnabhimukhamanti || ## ||] jyatantra ktv srpavatsa odane puruktimlikhya dvdaartra 'asmin vasu' iti sktena pratyaha samptya dvdae'hanyabhimantrynabhimukhamanti | abhytndyuttaratantram | prathame'hani tantra ktv 'yad badhnan' iti sktena srpavatsa puruagtra dvdaartra samptavanta ktvbhimantrynabhimukhamanti | tata uttaratantram | prathame divase tantra ktv 'nava prn' iti sktena srpavatsa puruagtra dvdaartra samptavanta ktvbhimantrynabhimukhamanti | tata uttaratantram | dvity kaik || ## || ________________________________ [katha mahe (5.11) iti mdnakaӭta kraudanamanti || ## ||] abhytnnta ktv 'katha mahe' iti sktena mdnakakëhaӭta kraudana samptybhimantrynti | tata uttaratantram || [camase sarpavatsy dugdhe vrhiyavvavadhya mrcchayitv madhvsicyayati || ## ||] abhytnnta ktv 'katha mahe' iti sktena camase sarpavatsy dugdhe vrhiyavvavadhya mrcchayitv madhvsicya samptybhimantryayati | tata uttaratantram || [pthivyai rotrya (6.10) iti juhoti || ## ||] tantra ktv 'pthivyai rotrya' iti sktenjya juhoti | abhytndyuttaratantram || [vatso virja (13.1.33) iti manthntni || ## ||] 'vatso virja' itycaudumbarasamidha dadhti | 'vatso virja' ityc plasamidha dadhti | 'vatso virja' ityc bhadbadarsamidha dadhti | abhytndyuttaratantram | 'vatso virja' ityc vrhnvapati | abhytnnta ktv 'vatso virja' ityc yavnvapati | 'vatso virja' ityc tilnvapati | abhytnnta ktv 'vatso virja' ityc kraudana samptybhimantrynti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'vatso virja' ityc puroa samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'vatso virja' ityc rasn samptybhimantrynti | uttaratantram | 'vatso virja' ityc triklamahanyagni prajvlayati | 'vatso virja' ityc triklamagnimupatihate | abhytnnta ktv 'vatso virja' ityc savyt pihdayllohita rasamirita samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'vatso virja' ityc pnimantho jihvy di mairadhnye mantha opya dadhimadhumirita ktv samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | sarvasmpadni karmi samptni | sarvatra karma vikalpa | sarvakma ityartha | sarvasmpadni putrapaudhanadhnyaprajpatnjayavijayalbhalakmavahastinaraynarmagrmaghakpatagavpvedaphakalpaphavedrthajnammsjnavykaraajnastrajna vasathygnitretgnikmajyotihomakmasatrakma dharmrthakmavieeu | pareu atruu uccanavakaraaghakalahotpattividveaastambhandijaturasyanadhtuvddirasastrbhogdikmamedhyavastuvabhbhicrasvastyayanyuyacaturagabalapuidevatjndisampada iti | anekakmasampada ucyante | sampado'prvalbha iti | sarvatra karma kramo nsti | sarvatra vikalpa | phalrthina abhysena punapuna kriybhysena karmasiddhi | kmnantyt kmn parigaana ktam | sarvasmpadnti loka anekakmasampadityucyate | dhanavieakm | putravieakm | kapilavaragauravaraputr evavidha bhavatti | karma kramo'pi nsti tantrea karma pahitam | smpadasya karmapaddhati sampt || [smmanasyakarmi] smmanasyn karma vidhi vakyma - [sahdaya (3.30) tad u (5.1.5) sa jndhvam (6.64) eha ytu (6.73) sa va pcyant (6.74) sa vo mansi (6.94) sajna na (7.52) iti smmanasyni || ## || udakulija samptavanta grma parihtya madhye ninayati || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'sahdaya smmanasyam' iti sktenodakulijamudakumbha samptya grmaprve bhrmayitv madhye ninayati | tata uttaratantram | smmanasydhikra varcasyebhya karmabhyo yvat | tantra ktv 'tad u te' ityc kumbha samptya grmaprve bhrmayitv madhye ninayati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'sa jndhvam' iti sktena kumbha samptya ta ghaa ghtv grmaprve bhrmayitv madhye ninayati | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'eha ytu' 'sa va pcyantm' iti sktbhymudakumbha samptya grma parihtya madhye ninayati | tata uttaratantram | anena sktena jtiputrasya smmanasya kriyate | yvajjva sajtn sagotr smmanasya bhavati | tantra ktv 'sa vo mansi' iti tisbhirgbhirudakumbha samptya grma parihtya madhye ninayati | abhytndyuttaratantram | jyatantra ktv 'sajna na' iti dvbhymgbhymudakulija samptya grma parihtya madhye ninayati | tata uttaratantram || [eva surkulijam || ## ||] abhytnnta ktv 'sahdayam' iti sktena surkulija samptita ktv grma parihtya madhye ninayati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'tad u te' ityc surkulija samptita ktv grma parihtya madhye ninayati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'sa jndhvam' iti sktena surkulija samptita ktv grma parihtya madhye ninayati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'eha ytu' 'sa va pcyantm' iti sktbhy surkulija samptavanta ktv grma parihtya madhye ninayati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'sa vo mansi' iti tisbhirgbhi surkulija samptavanta ktv grma parihtya madhye ninayati | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'sajna na' iti dvbhymgbhy surkulija samptavanta ktv grma parihtya madhye ninayati | tata uttaratantram || [trihyay vatsatary uktni piitnyayati || ## ||] abhytnnta ktv 'sahdayam' iti sktena trivaravatsiky uktni piitni msni samptybhimantryayati | abhytndyuttaratantram | jyatantramabhytnnta ktv 'tad u te' itycmlena rasena siktni msni samptybhimantryayati | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'sa jndhvam' iti sktena uktni msni samptybhimantryayati | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'eha ytu' 'sa va pcyantm' iti sktbhy traihyay vatsatary uktni msni samptybhimantryayati | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'sa vo mansi' iti sktena uktni msni samptybhimantryayati | uttaratantram | jyatantra ktv 'sajna na' iti dvbhymgbhy traihyay vatsatary uktni msni samptybhimantryayati | tata uttaratantram || [bhakta sur prap samptavat karoti || ## ||] jyatantra ktv 'sahdayam' iti sktena bhakta samptybhimantryayati | tata uttaratantram | tantra ktv 'tad u te' ityekay bhakta samptybhimantryayati | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'sa jndhvam' iti sktena bhakta samptybhimantryayati | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'eha ytu' 'sa va pcyantm' iti sktbhy bhakta samptybhimantryayati | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'sa vo mansi' iti tisbhirgbhibhakta samptybhimantryayati | tata uttaratantram | vedyditantra ktv 'sajna na' iti dvbhy bhakta samptybhimantryayati | tata uttaratantram | brhmaatarpaam | abhytnnta ktv 'sahdayam' iti sktena sur samptybhimantrya prayacchati | smmanasyebhya puruebhyastraivarikebhya | abhytndyuttaratantram | jyatantra ktv 'tad u te' ityekay sur samptybhimantrya prayacchati | tata uttaratantram. tantra ktv 'sa jndhvam' iti sktena sur samptybhimantrya prayacchati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'eha ytu' 'sa va pcyantm' iti sktbhy sur samptybhimantrya prayacchati | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'sa vo mansi' iti tcena sktena sur samptybhimantrya prayacchati | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'sajna na' iti dvbhymgbhy sur samptybhimantrya prayacchati | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'sahdayam' iti sktena prapodaka samptybhimantrya pyayet | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'tad u te' ityekay prapodaka samptybhimantrya pyayet | tata uttaratantram. jyatantra ktv 'sa jndhvam' iti sktena prapodaka samptybhimantrya pyayet | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'eha ytu' 'sa va pcyantm' iti sktbhy prapodaka samptybhimantrya pyayet | tata uttaratantram | tantra ktv 'sa vo mansi' iti tcena prapodaka samptybhimantrya pyayet | tata uttaratantram | tantra ktv 'sajna na' iti dvbhy prapodaka samptybhimantrya pyayet | abhytndyuttaratantram | smmanasyni samptni | yena saha smmanasya karoti tasya bhaktdni dadti | karma vikalpa | yena saha smmanasya kartumicchati tasya karma karoti | surdi drya dadti | msni clebhya | kica yena sahaikacittakaraa smmanasyamityucyate | vakaraamityartha | brhmaastrdracldn nsti jtiniyama | npi sakhyniyama | bahnmapi bhavati | vakaraa smmanasyamityucyate | iti vakaraamiti smmanasyam | smmanasyakarmapaddhati sampt || [varcasyakarmi] atha varcasyavidhi vakyma - [prvasya mamgne varca (5.3) iti varcasyni || ## || audumbarydni tri || ## ||] 'ye triapt' (1.1) iti sktenaudumbarasamidha dadhti | sarvatra varcaskmo'nuvartate rjakarmabhyo yvat | 'ye triapt' iti sktena plasamidha dadhti | tejaskma | 'ye triapt' iti sktena bhadbadarsamidha dadhti | 'ye triapt' iti sktena vrhnvapati | 'ye triapt' iti sktena yavnvapati | 'ye triapt' iti sktena tilnvapati | tejaskma | abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena kraudana samptybhimantrynti | tata uttaratantram | varcaskma | abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena puroa samptybhimantrynti | abhytndyuttarataram | tantra ktv 'ye triapt' iti sktena rasn samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | 'mamgne varca' iti sktenaudumbarasamidha dadhti | 'mamgne varca' iti sktena plasamidha dadhti | 'mamgne varca' iti sktena bhadbadarsamidha dadhti | 'mamgne varca' iti sktena vrhnvapati | 'mamgne varca' iti sktena yavnvapati | 'mamgne varca' iti sktena tilnvapati | abhytnnta ktv 'mamgne varca' iti sktena kraudana samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'mamgne varca' iti sktena puroa samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'mamgne varca' iti sktena rasn samptybhimantrynti | uttaratantram || atha kumrvarcasyamucyate - [kumry dakiamrumabhimantrayate || ## ||] 'ye triapt' iti sktena kumry dakiamrumabhimantrayate | 'mamgne varca' iti sktena kumry dakiamrumabhimantrayate | kumr rpavat varcasvin bhartghe pradhn bhavati | tasy ida karma kriyate || [vap juhoti || ## ||] abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena vap kttvnya juhoti | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'mamgne varca' iti sktena vap kttvnya juhoti | uttaratantram || [agnimupatihate || ## ||] 'ye triapt' iti sktengnimupatihate | 'mamgne varca' iti sktengnimupatihate | varcaskma || [prtaragni (3.16) girvaragareu (6.69) divaspthivy (9.1) iti dadhimadhvayati || ## ||] abhytnnta ktv 'prtaragnim' iti sktena dadhimadhun samptybhimantryayati | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'girvaragareu' iti sktena dadhimadhun ekatra ktv samptybhimantryayati | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'divaspthivy' ityarthasktena dadhimadhun ekatra ktv samptybhimantryayati | abhytndyuttaratantram || atha katriyavarcasyamucyate - [kllamira katriya kllamitarn || ## ||] abhytnnta ktv 'prtaragnim' iti sktena dadhimadhu bhaktamirita ktv samptybhimantryayati katriyam | tata uttaratantram | tejaskma | tantra ktv 'girvaragareu' iti sktena dadhimadhu bhaktamirita ktv samptybhimantryayati katriyam | tata uttaratantram | tejaskma | tantra ktv 'divaspthivy' ityarthasktena dadhimadhu bhaktamirita ktv samptybhimantryayati katriyam | vacaskma | tata uttaratantram || atha vaiyadrdivarcasyamucyate | abhytnnta ktv 'prtaragnim' iti sktena bhakta samptybhimantryayati vaiyadram | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'girvaragareu' iti sktena bhakta samptybhimantryayati vaiyn drn anulomajca | tata uttaratantram | tantra ktv 'divaspthivy' ityarthasktena bhakta samptybhimantryayati | vaiyadrdn | tata uttaratantram | tejaskma | tty kaik || ##|| ________________________________ [hastivarcasam (3.22) iti hastinam || ## ||] 'hastivarcasam' iti sktena hastina dv upatihate | tejaskma || [hstidanta badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'hastivarcasam' iti sktena hastidantamai samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaram | sarvatra varcasydhikro'nuvartate || [lomni jatun sandihya jtarpepidhpya || ## ||] abhytnnta ktv 'hastivarcasam' iti sktena hastilomni jatun lkrasena sandihya hirayena veayitv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram || [sihe vyghre (6.38) yao havi (6.39) iti sntakasihavyghrabastakavabharj nbhilomni || ## ||] abhytnnta ktv 'sihe vyghre' 'yao havi' iti sktbhy sntakanbhilomni lkhirayena veayitv samptybhimantrya puyhnte badhnti | tata uttaratantram | tantra ktv 'sihe vyghre' 'yao havi' iti sktbhy sihanbhilomni lkhirayena veayitv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | tantra ktv 'sihe vyghre' 'yao havi' iti sktbhy vyghranbhilomni lkhirayena veayitv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | tantra ktv 'sihe vyghre' 'yao havi' iti sktbhy ajanbhilomni lkhirayena veayitv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'sihe vyghre' 'yao havi' iti sktbhy kanbhilomni ghtv jatun sandihya jtarpepidhpya samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'sihe vyghre' 'yao havi' iti sktbhy vabhanbhiromi lkhirayena veayitv samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'sihe vyghre' 'yao havi' iti sktbhy rjnnbhiromi lkhirayena veayitv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram || [dan ntavk akalni || ## ||] jyatantra ktv 'sihe vyghre' 'yao havi' iti sktbhy pldidaavkaakalni lkhirayena veayitv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | kecit vkavikalpa manyante || [etayo prtaragni (3.16) girvaragareu (6.69) divaspthivy (9.1) iti sapta marmi sthlpke pktnyanti || ## ||] etayo sktayo sthne sktena vikalpa | 'prtaragnim' 'girvaragareu' 'divaspthivy' iti tribhi pratkai sntakdisaptamarmi sthlpke dattv tantre samptybhimantrynti | uttaratantram | sthlpke ca ida karma katriydnm | na brhmaasya | sthlpka kevala kuryt || akuala yo brhmao lohitamanyditi grgya || ## || ukto lomamai || ## || varcaskma | abhytnnta ktv 'prtaragnim' iti sktena sntakanbhimai lkhirayena veita samptybhimantrya badhnti | udaci havirucchinta samnam | tantre 'prtaragnim' iti sktena siharomamai sasktya badhnti | barhirlavandi tantra ktv 'prtaragnim' iti sktena vyghranbhiromamai lkhirayena veita ktv samptybhimantrya puyhnte badhnti | uttaratantram | prvatantra ktv 'prtaragnim' iti sktenjanbhiromamai lkhirayena veita samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'prtaragnim' iti sktena kanbhiromamai lkhirayena veita samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'prtaragnim' iti sktena vabhanbhiromamai lkhirayena veita samptybhimantrya badhnti | uttaratantram | abhytnnta ktv 'prtaragnim' iti sktena rj nbhiromamai samptya lkhirayena veita ktvbhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | jyatantra ktv 'girvaragareu' iti sktena sntakaromamai lkhirayena veita ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | tantra ktv 'girvaragareu' iti sktena siharomamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | prvatantra ktv 'girvara' iti vyghraromamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | tantra ktv 'girvara' ityajaromamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | tantra ktv 'girvara' iti sktena mearomamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | tantra ktv 'girvara' iti sktena vabharomamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | tantra ktv 'girvara' iti rj romamai lkhirayena veita ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhytnnte 'divaspthivy' ityarthasktena sntakaromamai samptya lkhirayena veitamabhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'divaspthivy' iti siharomamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhyntnta ktv 'divaspthivy' iti vyghraromamai samptya lksuvarena veita ktvbhimantrya badhnti | uttaratantram | abhytnnta ktv 'divaspthivy' iti sktenjaromamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'divaspthivy' iti sktena mearomamai samptybhimantrya badhnti | uttaratantram | tantra ktv 'divaspthivy' iti vabharomamai samptybhimantrya badhnti | abhytnnta ktv 'divaspthivy' iti sktena rj romamai samptybhimantrya badhnti | uttaratantram | sarvatra karma vikalpa | karmabhulyt phalabhulyam || [sarvairplvayati || ## ||] abhytnnta ktv 'sihe vyghre' 'yao havi' 'prtaragnim' 'girvaragareu' 'divaspthivy' ityetai sarvai sktairudakumbha samptybhimantryplvayati | tata uttaratantram | varcaskma | etadeva nitye snne naimittike kmye v vidhna bhavati | yath vasanta tau snna kriyate || [avasicati || ## ||] 'sihe vyghre' 'yao havi' 'prtaragnim' 'girvaragareu' 'divaspthivy' ityetai sktairudakamabhimantryvasicati. [caturagula ta rajoharaa bindunbhicotyopamathya || ## ||] candandigandhnsdya tasmin madhya kodaka prakipya caturagulena darbhatenloya tat ta ghtv || [uni kilsamaje palita te jvaro yo'smn dvei ya ca vaya dvimastasmin rjayakma iti daki ta nirasyati gandhapravddibhiralakurute || ## ||] 'uni kilsamaje' iti mantrea daki dia nirasyati | candandi 'yaste gandha' (12.1.23-25) iti tribhirgbhirabhimantrya rj samlabhate | sarvatra karma vikalpa | karmabhulyt phalabhulyam | nrita jtiniyama sarvasydhikra | avdnmapi varcasya bhavati | varca abdena teja ucyate | dptistejo varco bhavyatpaybdhya iti eko'rtha | lbhapjdiprasage bhavati | etai ktai | samptni varcasyni || caturth kaik || ## || ________________________________ [rjakarmi] atha rjakarmyucyante | sgrmik karma vidhi vakyma avatthasya badhakasya vrayoragni manthati | 'indro manthatu' (8.8.1) iti c mathyamnamanumantrayate | 'ptirajju' (8.8.2) ityardharcengnipatanasthne karajju nidadhti | 'dhmamagni pardya' (8.8.2) ityardharcena dhmamanumantrayate | 'agni pardya' (8.8.2) ityardharcena jtamagnimanumantrayate | ea sengni || sgrmikatantramucyate | 'avyasaca' (19.68.1) barhirlavandi samnam | sengnipraayana, grahagrahaa, pacaghtamjya abhytnnta ktv lohitvatthasya kh ropayati | nlalohitbhy strbhy paritatyottarata | tata pradhnakarma kuryt | tata uttaratantre viea | sannatihomnta ktv 'ime jayantu svhebhya' (8.8.24) ityanena mantrejya juhoti | tato badhakakëhaprajvalite'gnau vmena hastenegia juhoti 'parm jayant durhmbhya' (8.8.24) iti mantrea | tata kh dakiata prakipati 'nlalohitenmn' (8.8.24) iti mantrea | sviakddyuttaratantram | etatsgrmika tantram | sgrmikeu sarvatra uccairmantr prayoga | tantramadhye ye pradhnamantrsta uccairbhavanti || atruhastitrsann karma vidhi vakyma - [prvasya hastitrasanni || ## || rathacakrea samptavat pratipravartayati || ## ||] sgrmika tantra ktv 'ye triapt' (1.1) iti sktena rathacakra samptavat ktv hastyabhimukha ratha pravartayati | abhytndyuttaratantram | hastitrsanakma | rjakarmyanuvartante nirtikarmabhyo yvat || [ynenbhiyti || ## ||] tantra ktv 'ye triapt' iti sktena hastydi yna samptybhimantrya hastyabhimukha prerayati | avdaya | abhytndyuttaratantram || [vditrai || ## ||] 'ye triapt' iti sktena vditri bhermdagetydi abhimantrya hastino'bhi purato gacchanti || [dtivastyoropya arkar || ## ||] 'ye triapt' iti sktena carmakhalvy arkar prakipybhimantrya hastyabhimukh puru ynti | 'ye triapt' iti carmapue arkar prakipybhimantrya hastino'bhimukhn preayati || [tottrea nagnapracchanna || ## ||] 'ye triapt' iti sktena velukamabhimantrya yatra hastinastatrbhimukho yti | samptni hastitrsanni | anena karma hastina palyante paracakrahastinaste trsanakarma || puna sgrmik karma vidhi vakyma- [vidm arasya (1.2) m no vidan, adrast, svastid (1.19-21) ava manyu, nirhasta, pari vartmni (6.65-67) abhibh, indro jayti, abhi tvendra (6.97-99) iti sgrmiki || ## || jyasaktƤjuhoti || ## ||] sgrmika tantramabhytnnta ktv 'vidm arasya pitara parjanya bhridhyasam' iti sktenjya juhoti | abhytndyuttaratantram | jayakarmyanuvartante rërapraveakarmabhyo yvat | abhytnnta ktv 'm no vidan' iti tribhi (1.19-21) sktairjya juhoti | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'ava manyu' iti tribhi (6.65-67) sktairjya juhoti | uttaratantram | sgrmika tantra ktv 'abhibhryaja' iti tribhi (6.97-99) sktairjya juhoti | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'vidm arasya' iti sktena saktƤjuhoti | abhytndyuttaratantram | jayakma | sgrmika tantra ktv 'm no vidan' iti tribhi sktai saktƤjuhoti | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'ava manyu' iti tribhi sktai saktƤjuhoti | uttaratantram | tantra ktv 'abhibhryaja' iti tribhi sktai saktƤjuhoti | tata uttaratantram || [dhanuridhme dhanusamidhamdadhti || ## ||] jyatantram | idhmasamdhnasthne dhanuridhmamdadhti | abhytnnta ktv 'vidm arasya' iti sktena dhanusamidha dadhti | tata sgrmikamuttaratantram | sgrmika prvatantra dhanuridhmaviia ktv 'm no vidan' iti tribhi sktai dhanusamidha dadhti | abhytndyuttaratantram | dhanuridhmaviia abhytnnta ktv 'ava manyu' iti tribhi sktairdhanusamidha dadhti | uttaratantram | jayakma | dhanuridhmaviiamabhytnnta ktv 'abhibhryaja' ityetaistribhi skta dhanusamidha prdeamtrrdadhti | tata uttaratantram || [evamividhme || ## ||] barhirlavandi idhmaprokaa arairidhmopasamdhna 'agnirbhmym' itydi abhytnnta ktv 'vidm arasya' iti sktena arasamidha prdeamtr dadhti | tata uttaratantram | aredhmaviia tantra ktv 'm no vidan' iti tribhi sktai arasamidha dadhti | tata uttaratantram | aredhmaviia tantra ktv 'ava manyu' iti tribhi sktai arasamidha dadhti | tata uttaratantram | aredhmopasamdhndi tantra ktv 'abhibhryaja' ityetai tribhi sktai arasamidha dadhti | tata uttaratantram || [dhanu samptavadvimjya prayacchati || ## ||] sgrmika tantra ktv 'vidm arasya' iti sktena dhanu samptybhimantrya vimjya rje prayacchati | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'm no vidan' iti tribhi sktai dhanu samptybhimantrya hastena vimjya prayacchati | tata uttaratantram. sgrmika tantra ktv 'ava manyu' iti tribhi sktai dhanu samptybhimantrya hastena vimjya rje samarpayati | abhytndyuttaratantram | sgrmika tantramabhytnnta ktv 'abhibhryaja' ityetaistribhi sktai dhanu samptybhimantrya hastena vimjya rje prayacchati | abhytndyuttaratantram | vijayakarmi sgrmiki samptni | ketradraharae astraharae ca brhmaakatriyavaiyadrdigrmanagardisarvasydhikra | sarvaviayametat | sarvatra karma vikalpa | sagrme'yuddhamne jayo bhavati | ebhi karmabhi damtrea atrava palyante | sagrmakarmapaddhati sampt || iunivrani karmyucyante - [prathamasyeuparyayani || ## || drughnyrtnjypatamlni badhnti || ## ||] abhyatnnta sgrmika tantra ktv 'vidm arasya' iti sktena drughnyrtnjypa dvyagulamtra chittv samptybhimantrya badhnti | tata sgrmikamuttaratantram | tantra ktv 'vidm arasya' iti sktena drvdi tamla samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | yo yuddhe praviati tasya maibandhana kriyate | athav rje kta sarve kta bhavati | sarvatra puyhnte bandhana bhavati | anena karma puruaarre iavo na patanti prvato gacchanti | samptni iunivrani | yuddhakle aranivrantyartha || sarvaastranivraakarma vidhi vakyma - [re'sau (1.26) ityapanodanni || ## || phalkaraatuabusvatakanyvapati || ## ||] 're'sau' ityetena sktena kukln juhoti sengnau | 're'sau' iti sktena tun juhoti | 're'sau' iti sktena basna juhoti | 're'sau' iti sktena këhaakalni juhoti || [anvha || ## ||] 'ra'sau' iti skta atru dv japati | hastahomatvt tantravikalpa | eva kriyame sarvaastranivraasiddhi | khagdisarvaastranivraa samptam || mohanakarma vidhi vakyma - [agnirna atrn (3.1) agnirno dta (3.2) iti mohanni || ## || odanenopayamya phalkaranulkhalena juhoti || ## ||] sgrmika tantra ktv 'agnirna atrn' 'agnirno dta' iti sktbhymodanena phalkaran piktyolkhalena juhoti | abhytndyuttaratantram || [evaman || ## ||] abhytnnta tantra ktv 'agnirna' iti sktbhymodanena saha kaik piktyolkhalena juhoti | tata uttaratantram || [ekaviaty arkarbhi pratinipunti || ## ||] 'agnirna atrn' iti sktbhymekaviatiarkar rpe ktv atrn prati nipunti || [apv yajate || ## ||] apv devat | carutantramjyabhgnta ktv 'agnirna atrn' iti sktbhy caru juhuyt | nirvpe prokae barhirhome viea | 'apvyai jua nirvapmi' 'apvyai tv jua prokmi' 'apv gacchatu svh' iti | prvadyuttaratantram | parasenmohanni samptni || udvegakaraamucyate - [saitam (3.19) iti itipad samptavatmavasjati || ## || udvdhatsu yojayet || ## ||] abhytnnta sgrmika tantra ktv 'saita me' iti sktenj sitapad samptybhimantrya atrusen prati visarjayati | tata uttaratantram | vetena pdena aj vvirvaio v | etni itipadabdenocyante | udvegakaraa samptam | mohana stambhanamityartha | mrchaycetan sukha hanyante | hastyavapadtn sarve mohanamacetanatva bhavattyartha | sengnau mohandni sarvi karmi kryi | parasainyasya mohana sthpanamityartha || puna sgrmika homavidhi vakyma - [imamindra (4.22) iti yuktayo pradnntni || ## ||] sgrmika tantramabhytnnta ktv 'saita me' iti skta 'imamindra' iti dvityam | dvbhymjya juhoti | abhytndyuttaratantram | jayakma | abhytnnta ktv 'saita me', 'imamindra vardhaya' iti sktbhy pratyca saktƤjuhoti | tata uttaratantram | jyatantre dhanuridhm bhavati | abhytnnta ktv 'saita me' 'imamindra vardhaya katriya me' iti sktbhy dhanusamidha dadhti | tata uttaratantram | ividhma jyatantramabhytnnta ktv 'saita me' 'imamindra' iti sktbhymiusamidha dadhti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'saita me' 'imamindra' iti sktbhy dhanu samptybhimantrya hastena vimjya rje prayacchati | tata uttaratantram | jayakma | puna samptni jayakarmi || svasenrakartha karma ucyate - [digyuktbhy namo devavadhebhya (6.13) ityupatihate || ## ||] 'ye'sym' (3.26) 'prc dik' (3.27) iti sktbhy pratyca mantrokta pratidiamupatihate | jayrtham | 'namo devavadhebhya' iti tcena svasen pratidiamupatihate | a sktvtti | jayakma pratidia rakartha ca | sampta svasenrakaa karma || svaseny utshakaraamucyate - [tvay manyo (4.31) yaste manyo (4.32) iti sarambhani || ## || sene samkamo japati || ## ||] abhiyoga utsha | yuddhe utshavardhana bhavati | 'tvay manyo', 'yaste manyo' iti sktadvayam | senayormadhye sthito japati nirkama || [bhgamaujn pnigilaktn samptavato'nktn senkrameu vapati || ## ||] sgrmika tantra ktv 'tvay manyo', 'yaste manyo' iti sktbhy bhgamaujn pnigilaktn samptybhimantrya paraseny prakipati | abhytndyuttaratantram | tantra ktv maujapnigilaktn samptybhimantrya ucchvasan anktagrahat kruddhenbhimantraamityucyate | parasenkrameu vapati | abhytndyuttaratantram || [evammaptri || ## ||] abhytnnta ktv 'tvay manyo' iti sktbhym maptri samptybhimantrya kruddha senkrameu vapati | abhytndyuttaratantram || atha jayaparjayavijnamucyate - [igiena samprokya tnygirasengnin dpayati || ## ||] y dhmo'vatanoti t jayanti || ## || 'tvay manyo' 'yaste manyo' iti sktbhy aratngiena prokitnyabhimantrya tata girasengnin dpayati senayormadhye ktv | yatra dhmo gacchati tatra na jaya | iti svaseny utshakaraa samptam | giro'gniclgni stkgni | svaramlatni || pacam kaik || ## || ________________________________ atha sgrmikavidhi vakyma | jayakarmyucyante - [dhamantra (5.1) tadidsa (5.2) ityvatthy ptry trivti gomayaparicaye hastiphe puruairasi vmiträjuhvadabhiprakramya nivapati || ## ||] 'dhamantra', 'tadidsa' iti sktbhymvatthy ptry trivti gomayaparicaye'gni prajvlya hastiphe atrnabhimukho gacchan jya juhoti | na tantram | puruairasi vvatthy ptry trivti gomayaparicaye'gni prajvlya atrnabhimukho gacchan 'dhamantra', 'tadidsa' iti sktbhymjya juhoti | tat ptramabhiprakramya bhmy prakipati || [varhavihatdrjno vedi kurvanti || ## ||] varhavihitamttiky rjno vedi kurvanti || [tasy pradnntni || ## ||] tata kartbhytnnta ktv 'dhamantra' 'tadidsa' iti sktbhymjya juhoti | abhytndyuttaratantram | jayakma | varhavihitdi prvatantra ktv 'dhamantra' 'tadidsa' iti sktbhy saktƤjuhoti | tata uttaratantram | prvoktena tantra ktv 'dhamantra' iti sktbhy dhanuridhme dhanusamidha dadhti | tata uttaratantram | varhavihitdūvidhme 'dhamantra' 'tadidsa' itūusamidha dadhti | tata uttaratantram | varhavihitdyabhytnnta ktv 'dhamantra' 'tadidsa' iti sktbhy dhanu samptybhimantrya vimjya rje prayacchati | tata uttaratantram || [ekevhatasydahana upasamdhya drghadaena sruvea rathacakrasya khena samay juhoti || ## ||] yuddhe mtasya puruasydahana idhmamupasamdhyopari rathacakra dhrayitv drghadaena sruvea 'dhamantra' 'tadidsa' iti sktbhy cakracchidrejyamagnau juhoti | na tantram || [yojany rutv yojayet || ## ||] 'uttiha' 'sannahya' 'prahara' 'yudhyasva' 'yojayasva' (iti) vacana rutv yuddha yojayet svaseny || [yadi cinnu tv (5.2.4) namo devavadhebhya (6.13) ityanvha || ## ||] 'yadi cinnu tv' ityca japitv dveyamanvha | 'namo devavadhebhya' iti skta japitv dveyamanvha | jayakarmi sgrmiki samptni | karma vikalpa | etai ktairavaya jayo bhavati || [vaiyakarmi] vaiyya sagrmavidhi vakyma - [vaiyya pradnntni || ## ||] agnimanthandi sgrmika tantra ktv 'yadi cinnu tv' ityekayjya juhoti | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'yadi cinnu tv dhan' ityekay saktƤjuhoti | tata uttaratantram | tantra ktv 'yadi cinnu tv' ityc dhanuridhme dhanusamidha dadhti | tata uttaratantram | tantra ktv 'yadi cinnu tv' ityc aredhme arasamidha dadhti | tata uttaratantram | tantra ktv 'yadi cinnu tv' ityekayarc dhanu samptybhimantrya vimjya vaiyya prayacchati | tata uttaratantram | tantra ktv 'namo devavadhebhya' iti sktenjya juhoti | tata uttaratantram | tantra ktv 'namo devavadhebhya' iti sktena saktƤjuhoti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'namo devavadhebhya' iti sktena dhanuridhme dhanusamidha dadhti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'namo devavadhebhya' iti sktenevidhma iusamidha dadhti | tata uttaratantram | tantra ktv 'namo devavadhebhya' iti sktena dhanu samptybhimantrya vimjya vaiyya prayacchati | tata uttaratantram | vijayakma | samptni vaiyayuddhakarmi || [yudhigrmakarmi] yudhine grmaye sagrmavidhi vakyma- [tvay vayam (5.2.5) ityyudhigrmaye || ## ||] sgrmika tantramabhytnnta ktv 'tvay vayam' ityekayjya juhoti | tata uttaratantram | tantra ktv 'tvay vayam' ityekay saktƤjuhoti | tata uttaratantram | tantra ktv 'tvay vayam' ityc dhanuridhme dhanusamidha dadhti | tata uttaratantram | tantra ktv 'tvay vayam' itycevidhma iusamidha dadhti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'tvay vayam' ityc dhanu samptybhimantrya vimjya baldhiktya prayacchati | tata uttaratantram | samptnyyudhigrmakarmi | karma vikalpa | jayo bhavattyartha | sampta senpatijayakarma | daanyakajayakarma | koaplajayakarma | svasenjayaparjayakarma | baldhiktajayakarma | anye varihdn jayakarma | samptame vijayakarma || [vijnakarmi] svasenjayaparjayapuruavadhaaky ca vijnamucyate - [ni taddadhie (5.2.6) iti rjodaptra dvaudvvavekayet || ## ||] ni taddadhie itycodaptramabhimantrya tato dvau dvau yoddhrvavekayet || [yanna payenna yudhyeta || ## ||] rj ya na payet na yudhyeta na yodhayet | purohito mantra bryt | punapunarudaptra abhimantraam | sampta svaseny yoddhpuru ca vijnam || atha nave rathe ghaite saskra ucyate jayakmasya - [ni taddadhie (5.2.6) vanaspate (6.125) ay vih (7.3-4) agna indra (7.110.1-2) diacatasra (8.8.22-23) iti nava ratha rjna sasrathimsthpayati || ## ||] 'ni taddadhie' ityc rathamabhimantrya sasrathi rjnamsthpayati | 'vanaspate vŬvaga' iti tcena sktena navarathamabhimantrya sasrathi rjnamsthpayati | 'ay vih janayan' iti dvbhymgbhy nava rathamabhimantrya sasrathi rjnamsthpayati | 'agna indraca due' iti dvbhymgbhy nava rathamabhimantrya sasrathi rjnamsthpayati | 'diacatasra' iti dvbhymgbhy nava rathamabhimantrya rjna sasrathimsthpayati | jayakma | nave ratha rohaavidhna samptam || athrogyavidhnamucyate - [brahma jajnam (5.6) iti jvitavijnam || ## || tisra snvarajjragrevavadhya || ## ||] 'brahma jajnam' (5.6.1) 'anpt' (6.6.2) iti sktena tisra snvarajjrabhimantrya tato'greu nidadhti || [utkucatūu kalyam || ## ||] yadi t utkaranti tata rogyat bhavati | samptamrogyavijnam || atha sgrmikavijnamucyate - [sgrmikamet vydiati madhye mtyuritare sene || ## ||] 'brahma jajnam' (5.6.1) 'anpt ye' (5.6.2) 'sahasradhre' (5.6.3) iti sktena tisra snvarajjrabhimantrya tata sakalpa | ek rajjurtmasen | madhye dvity (rajju) mtyu | tty rajju parasen | eva sakalpa | tata agreu nidhyeyate || [parjeyamn mtyurativartate jeyanto mtyum || ## ||] yasy upari mtyurgacchati tasy seny jayo na bhavati | y mtyorupari patati tasy jayo bhavati | parasensammukh y yti tasy api jayo bhavati || [agretkucatsu mukhy hanyante madhyeu madhy antevavare || ## ||] 'brahma jajnam' (5.6) iti dvityena sktena snvarajjumekmabhimantrya tato'greu nidadhti | tato nirkate | agreu agre pacimadigbhgetkucatsu mukhy hanyante | madhyeu madhy | anteu prvadintevavarapadtivina || [evamik || ## ||] evamik karoti | baddhv rajj kt 'brahma jajnam' iti sktenbhimantrya karoti | rogyavijnakarma | jayaparjayavijnakarma | snvarajjumukhyamadhyamvaravijnakarma | etni tri karmi bhavanti | abhimantrya kartavyni | ik aramay v vriamay v kartavy | sampta sgrmika vijnam | ah kaik || ## || ________________________________ [rjakarmi] atha parasentrsanavidveaamucyate - [uccairghoa (5.20) upa vsaya (6.126) iti sarvavditri praklya tagarorea sandhvya samptavanti trirhatya prayacchati || ## ||] abhytnnta ktv 'uccairghoa' iti sktena bherydivditri praklya tagarorea lepayitv samptya tata svaya purodh (vdayitbhya) trirhatya prayacchati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv vditri praklya tagarorea sandhvya 'upa vsaya' iti sktena vditri samptavanti ktv trirhatya prayacchati | tata uttaratantram || [vihdayam (5.21) ityuccaistar hutv sruvamudvartayan || ## ||] abhytnnta ktv 'vihdayam' iti sktena sarvavditri praklya tagarorea lepayitvoccaistar hutv samptavanti trirhatya prayacchati | tata uttaratantram || [somu hariacarmayutsvya katriyya badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'vihdayam' iti sktena somkuramai hariacarmaveita ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | 'vihdayam' iti sktasya sarvatra uccaistarea svarea prayoga | scana paratra | sampta dvio vidveaa trsana ca || [pari vartmni (6.67) indro jayti (6.98) iti rj tri sen pariyti || ## ||] 'pari vartmni sarvata' iti sktena rj tri sen paribhrmyati | 'indro jayti' iti sktena rj tri kaaka bhrmyet | jayakma | tri sktvtti || [ukta prvasya somu || ## ||] abhytnnta ktv 'pari vartmni' iti sktena somamai carmaveita ktv samptybhimantrya rje badhnti | tata uttaratantram | jayakma || [sandna va (6.103) dnena (6.104) iti pairdnasandnni || ## ||] abhytnnta ktv 'sandna va', 'dnena' iti sktbhy bhgapn samptybhimantrya senkrameu vapati | tata uttaratantram | jayakma ida karma kuryt | jayakarmyanuvartante 'asmin vasu' iti rërvagamana yvat | abhytnnta ktv 'sandna va' 'dnena' iti sktbhy maujn pnigilaktn samptavato'nktn abhimantrya senkrameu vapati | tata uttaratantram || svaseny abhayakarma ucyate - [marmi te (7.118.1) iti katriya sannhayati || ## ||] 'marmi te' ityc sannhamabhimantrya rjna sannha paridhpayati | abhayakma || [abhaynmapyaya || ## ||] 'abhaya dyvpthiv' (6.40) iti sktena saptarn yajate pratidia seny | 'abhaya dyvpthiv' iti sktena pratidia seny upatihate v | 'yeno'si gyatram' (6.48) iti sktena saptarn yajata upatihate v seny pratidiam | caturu diku kuryt | sagrme vartamne | 'abhaya dyvpthiv yeno'sti pratidia saptarnabhayakma' (KauS | 59.26) | yajate | upatihate v | ekasmin sthne karmaprayoga v kuryt | dii diyabhimukhni tantri ktv yajate | sktavikalpa | upatihate | svasthne urdhvasthito diyabhimukhacaturu diku kuryt | sampta seny abhayakarma || [indro manthatu (8.8.1) iti || ## || ptirajju (8.8.2) iti ptirajjumavadhya || ## || avatthabadhakayoragni manthati || ## || dhmam (8.8.2) iti mamanumantrayate || ## || agnim (8.8.2) ityagnim || ## ||] uktamagnimanthanamdau 'indro manthatu' iti || atha sapatnakayakarma ucyate - [tasminnaraye sapatnakayardadhtyavatthabadhakatjadabhaghvakhadiraarm || ## ||] araye sapatnakayakarma kuryt | na grmamadhye kuryt | tantravikalpa hastahomatvt | 'indro manthatu' iti sktena avatthasamidha dadhti | atrukayo bhavati | 'indro manthatu' iti sktena karimlakasamidha dadhti | sengnau sarvatra | 'indro manthatu' iti sktena eraasamidha dadhti | 'indro manthatu' iti sktena tirisamidha dadhti | 'indro manthatu' iti sktena khadirasamidha dadhti | 'indro manthatu' iti sktena arasamidha dadhti sengnau | sapatnakaya sampt | atrukayo bhavati | karmavikalpa || [ukt p || ## ||] abhytnnta ktv 'indro manthatu' iti sktena bhgapn samptybhimantrya senkrameu vapati | sarvatra kruddhenbhimantraa pdiu | tata uttaratantram | tantra ktv 'indro manthatu' iti sktena maujn pn samptybhimantrya senkrameu vapati | tantra ca || [vatthni kni bhgni jlni || ## ||] abhytnnta ktv 'indro manthatu' iti sktena vatthni kni samptybhimantrya senkrameu vapati tantra ca | tantra ktv 'indro manthatu' iti sktena bhgni jlni samptybhimantrya senkrameu vapati | tata uttaratantram || [bdhakadani || ## ||] tantra ktv 'indro manthatu' iti sktena bdhakadani samptybhimantrya senkrameu vapati | tata uttaratantram | samptni jayakarmi || [svhaibhya (8.8.24) iti mitrebhyo juhoti || ## || durhmbhya (8.8.24) iti savyenegiamamitrebhyo bdhake || ##|| uttarato'gnerlohitvatthasya kh nihatya nlalohitbhy strbhy paritatya nlalohitenmn (8.8.24) iti daki prahpayati || ## ||] 'svhaibhya' iti mitrebhya itydi nlalohitakhnta sarvakarmasu bhavati | dau uktam || vayni jayakarmyucyante - [ye bhava (11.9) uttihata (11.10) iti yathliga sampreyati || ## ||] 'ye bhava' ityanuvka yuddhakle japati kart || [homrthe padjyam || ## ||] jyatantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena padjya juhoti | tata jyenottaratantram. [pradnntni vpyni || ## ||] abhytnnta ktv 'ye bhava' ityanuvkena saktƤjuhoti | tata sgrmikamuttaratantram | sgrmika tantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena dhanuridhme'gnau padjyenkt dhanusamidha dadhti | tata uttaratantram | prvatantra ktv 'ye bhava' ityanuvkenevidhme'gnau padjyenkt iusamidha dadhti | tata uttaratantram | jyena prvatantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena padjyena dhanu samptybhimantrya vimjya yoddhre prayacchati | tata jyenottaratantram | jyena prvatantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena bhgapn padjyena samptya kruddho'bhimantrya senkrameu vapati | tata jyenottaratantram | sarvatra peu vattheu keu bhgeu jleu bdhakadaeu vajrarpeu ptreu ca igilakaraa kruddhbhimantraa kuryt | jyena tantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena maujapn padjyena samptybhimantrya senkrameu vapati | jyena uttaratantram | jyena tantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena maptri padjyena samptybhimantrya senyuddhasthne vapati | jyenottaratantram || [vpyaistriandhni vajrarpyarbudirpi || ## ||] tantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena triandhni lohamayni samptybhimantrya senkrameu vapati | uttaratantram | tantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena vajrarpi samptybhimantrya senkrameu vapati | tata uttaratantram | tantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena vajrarpi lohamayni arbudirpi samptybhimantrya senkrameu vapati | tata uttaratantram || [itipad samptavat darbharajjv katriyyopsagadae badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'ye bhava' ityanuvkena itipadm aj padjyena samptybhimantrya rje darbharajjv upsagadae badhnti | jyenottaratantram || [dvitymasyati || ## ||] sgrmika tantra ktv 'ye bhava' ityanuvkena dvity itipad samptybhimantrya atrusen prakipati | jyena uttaratantram | tata sengnyutsarga | avabhthaca | atru jitv karmasampti karoti | sarvatra karma vikalpa | samptni sgrmiki karmi | itipadyo dvayorapyeka karma | anyatra vikalpa | anena karma avaya jayo bhavati || atha rërapravebhigamanakarmavidhi vakyma - [asmin vasu (1.9) iti rërvagamanam || ## ||] svarëre yo nikrnta atru puna praveamicchati tasyeda karma || [nukn vrhmvraskajai kmplai ӭta srpavatsamayati || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'asmin vasu' iti sktennukn vrhmvraskajai kmplai ӭta srpavatsamodana samptybhimantrya rjnamayati | abhytndyuttaratantram | rëre ya udvsitastasyeda karma pravertham | anena karma svarërapraveo bhavati | sarvasy mardity bhmau yad nikrnto rj tadeda karma karoti | rërapraveanakma | nuklan vrhaya punarutthit | chinnni yni punarutthitnyvraskni || [abhvartena (1.29) iti rathanemimaimayassaloharajatatmraveita hemanbhi vsita baddhv strota barhii ktv samptavanta pratyca bhrabhvartottambhymctati || ## ||] abhytnnta ktv 'abhvartena' iti caturbhirgbh rathacakranemimaimayassaloharajatatmraveita hemanbhi trirvsita ktv strota barhii ktv pratyca samptybhimantrya 'udasau srya' (1.29.5-6) iti dvbhymgbhy badhnti | tata uttaratantram | atikrnta ardhamardite rëra ida karma | anena karma rëravddhica bhavati || [acikradad (3.3) tv gan (3.4) iti yasmdrërdavaruddhastasyy ayanavidha puroa darbhedake ninayati || ## || tato loena jyotiryatana sastrya kraudanamanti || ## ||] 'acikradad', ' tv gan' iti sktbhy ayankra puroamabhimantrya darbhedake ninayati | tato loena prayet | darbhasthne mttikbhistaraam | abhytnnta tantra ktv 'acikradad', ' tv gan' iti sktbhy kraudana sthlpka samptybhimantrya rjnamayati | tata uttaratantram || [yato loastata sambhr || ## ||] tasmt sthnt sambhrharaa yasmnnikrnto rj || [tis prtaraite puroe hvayante || ## ||] tis prtaraite puroe bhakite punaratra rëre rj pravea labhate | etasya puroakarma vijnrtham | samptni rërapraveakni karmi | avaya praveo bhavati | bhaya v mtyurv vighna daivopaghto v atrorbhavati | avaya praveo bhavattyartha | rjakarmyeva vartante | sampta svarërapraveanakarma || saptam kaik || ## || ________________________________ atha laghvabhiekakarmocyate - [bhto bhteu (4.8) iti rjnamabhiekyan mahnade ntyudaka karotydinm || ## ||] abhytnnta ktv ntyudakavidhnena ntyudaka karoti | mahnady udaka vanapukarinmudaka devavyudaka divyamudaka ca | udakn vikalpa samuccayo v ntyudakamdinm || [sthlpka rapayitv dakiata parighyy darbheu tihantamabhiicati || ## ||] tatacaru rapayati nadyodakena samudrodakena v | vedy dakiata darbhnstrya tatroparyrdhva sthita rjna 'bhto bhteu' iti sktena ntyudakakalaamabhimantrya purodh rjnamabhiicati || [talprabha carmrohayati || ## ||] abhiikta snta | khavymrabha carmstrya tatra rjnamrohayati 'bhto bhteu' iti sktena || [udaptra samsicete || ## || viparidadhne || ## ||] udaptramubhvapysicato dhry udakena || [sahaiva nau sukta saha duktam iti brahm bryt || ## || yo dukta karavattasya dukta sukta nau saha iti || ## ||] 'sahaiva no' iti rj brte | brahm bryt 'yo duktam' iti || [ayati || ## ||] tata sthlpka 'bhto bhteu' iti sktena samptybhimantryayati || [avamrohyparjit pratipdayati || ## ||] tato'vamrohayati 'bhto bhteu' iti sktena | aparjit pratipdayati | vhenopanikramya punargha gatybhytndyuttaratantram. [sahasra grmavaro daki || ## ||] sahasra gav daki grmavaraca | abhieka sampta || [viparidhnntamekarjena vykhytam || ## ||] malikasya smantasya yuvarjasya senpateranyasya kasyacidabhieka anena vidhnena krya | tasypi purohitavarae kte satyabhieka krya | abhiekdanantara ghtvekaamrtrika rjakarmi piartrydni pratyaha kartavyni | vidhnena sarvi dnni dadti | pupbhieka-mahnavam-indrotsava-votsarga-janmadindi prativara kryi || srvabhaumbhieka ucyate | mahbhiekavidhi vakyma - [talpe darbhevabhiicati || ## ||] srvabhaumasya bhavati | abhytnnta ktv tata ntyudaka karoti | catur sgar tu mahnadn atasya ca | tenodakena ntyudaka karoti vadhnena | mantroktena udakena caru rapayati | tato dakiato vede khav stti | macik | yath loke abhieka | tasy upari darbhn stti | tatra rjani upavie 'bhto bhteu' iti sktena tena ntyudakena rjnamabhiicati || [varyasi vaiyghra carmrohayati || ## ||] tata khavy varyasy vaiyghra carma stti macake | tatra rjnamrohayati 'bhto bhteu' iti sktena | udaptra samsicete | rj brte 'sahaiva no' iti | purohito bryt 'yo duktam' iti | tata purohita skta japati || [catvro rjaputrstlp pthakpdeu ayana parmya sabh prpayanti || ## ||] catvro rjaputrstlp pthakpdeu ghtv sabhmadhye nidadhati || [dsa pdau praklayati || ## || mahdra upasicati || ## ||] dsa pdau praklayati rjakyo mahdra praklana dadti | purohito 'bhto bhteu' iti skta japati || [ktasampannnaknttya vicinoti || ## ||] rj dytakrŬ karoti | puna purohita 'bhto bhteu' iti skta japati | eko dyacatur varnm | traya dy rja | sarvavarn sarvatra playate rj || [vaiya sarvasvajainamupatihate utsjyuman iti || ## ||] vaiya rjnamupatihate 'utsjyuman' iti mantrea || [utsjmi brhmayotsjmi katriyyotsjmi vaiyya dharmo me janapade caryatm iti || ## ||] tato rj brte 'brhmaya' | anujmhaitairmantrai || pratipadyate || ## || [ayati || ## ||] tata sthlpka 'bhto bhteu' iti sktena samptybhimantrya rjnamayati || [avamrohyparjit pratipdayati || ## ||] 'bhto bhteu' ityanenvamabhimantryrohyparjit pdayati || [sabhmudyati || ## ||] puna sabh pragacchati || [madhumira brhman bhojayati || ## ||] tato madhumira miamanna brhman bhojayati || [rasnayati || ## ||] tantra ktv tato 'bhto bhteu' iti sktena rasn samptybhimantrya rjnamayati | abhytndyuttaratantram | sahasra gav grmavaraca daki || [mhiyupayti || ## ||] tata str ghe yti || [kuryurgmiti grgyaprtharavasau neti bhgali || ## ||] tatra madhuparko deya | mahbhieka sampta | ataprabhti rjakarmdhikra | ghtvekaa purohitakarmrtrika nakatrapjgrahapjdika kartavyam || imamindra vardhaya katriya me (4.22) iti katriya prtaprtarabhimantrayate || ## || [ukta samsecana viparidhnam || ## ||] 'imamindra' ityudaptra samsicete udakadhray | tato rj bryt 'sahaiva nau' iti | tata purohito bryt 'yo duktam' iti | tata purohita skta japati || [savit prasavnm (5.24) iti paurohitye vatsyan vaivalop samidha dhya || ## ||] tata 'savit prasavnm' iti sktena paurohitye vatsyan drea ht samidha dadhti | 'atharvgirasa purohito bhavati' iti gopathabrhmae uktam | rjakarmasu pacaghtamjya sarvatra | hastitrasandni abhiekntni rjakarmi || [indra katram (7.84.2-3) iti katriyamupanayta || ## ||] 'indra katram' iti dvbhymgbhymupanayanam | tantra 'asmin vasu' (1.9) iti gaasthne katriyamabhimantrayate | katriyarayopanayana kuryt | katriyasyopanayane viea | samnamanyat || tadhurna katriya svitr vcayediti || ## || [katha nu tamupanayta yanna vcayet || ## || vcayedeva vcayedeva || ## ||] atha vcayediti vikalpa manyante cry | sampta katriyasyopanayanakarma | tatra loka - medhsmpadakarmi smmanasya ca varcasam. kramcca rjakarmi dvitye'smin mahari || aam kaik || ## || || dvityo'dhyya sampta || ____________________________________________________________________________ atha ttyo'dhyya [nirtikarmi] nirtikarma vidhi vakyma | puikarmabhyo yvat. [prvasya prvasy pauramsymastamita udaknte kacailaparihito nirtikarmi prayukte || ## ||] pauramsy rtrau nirtikarma kuryt | kavasanaparihito'gni ghtvodaknte gatv nvyopari caitvgni prajvlya 'ye triapt' (1.1) iti sktena bhakta samptybhimantrynti | na tantram || [nvyy dakivarte pea nikhanet || ## ||] pea garta nikhanet || [ap sktairavasicati || ## ||] tatroparyap sktai sntv || apsu ka jahti || ## || [ahatavasana upamucyopnahau jvaghtyy udvrajati || ## ||] ahatavasano bhtvopamucyopnahau tato gha gacchati || [proya tmuttarasy smpada kurute || ## ||] tata smpada v pauika v kurute | kevala v kurute || [peamlipypsu nibadhya tasminnupasamdhya samptavanta karoti || ## || anti || ## || dhya ka pravhayati || ## || upamucya jaradupnahau savyena jaracchattra dakiena ltnydpya jra vriamabhinyasyati || ## || anvtamvtya sakjjuhoti || ## ||] kavastraparihito vimucya jaradupnahau vmena hastena jaracchatra ghtv dakiena hastena ltaplake'gni ktv jre vrie'gni prajvlypradakia bhtv nirtidiamabhimukho bhtv 'ye triapt' iti sktenjya sakjjuhoti || [savya praharatyupnahau ca || ## ||] agnau chatropnahau praharati | tata uttaratantram | udaknte nvyy dakivata pea nikhanet | ap sktairavasicati | apsu ka jahti | ahatavasana upamucyopnahau tato gha gacchati || [jre vria upasamdhya aya te yoni(3.20) iti jaratkohdvrhŤcharkarmirnvapati || ## ||] prvasy pauramsymastamite kacailaparihito'gni ghtv bahirgatv vriastambe'gni prajvlya 'aya te yoni' iti sktena vrhicharkarmirn sakjjuhoti || [ no bhara (5.7) iti dhn || ## ||] ' no bhara m pari h' iti sktena dhn arkarmir sakjjuhoti || [yuktbhy saha kohbhy ttym || ## ||] 'aya te yoni', ' no bhara' iti dvbhy sktbhy saha piakena ttymhuti juhoti | tata udaknte pea nikhanet | ap sktairavasicati | apsu ka jahti | ahatavasana upamucyopnahau jvaghtyy udvrajati || [kaakune savyajaghymakamanubadhyke puroa pra pateta (7.115.1) ityanvta prapdayati || ## ||] prvasy pauramsymastamita udaknte kacailaparihito nirtikarmi prayukte | kkajaghy lohakaaka baddhv kaake puroa ktv nirtyabhimukho bhtv 'pra pateta' ityc kka visarjayati | nvyy dakivarte pea nikhanet | ap sktairavasicati | apsu ka jahti | ahatavasana upamucyopnahau tato gha gacchati || [nla sandhya lohitamcchdya ukla pariahya dvityayoūamakenopasdya savyena sahkenvapsvapavidhyati || ## ||] prvasy pauramsymastamita udaknte kacailaparihito nirtikarmi prayukte | krayit nla vastramadha paridhatte | rakta vastramuparycchdya ukla vastramuūa ktv 'y m lakm' (7.115.2) ityc lohakhaena sahoūamudake prakipati vmena hastena || [ttyay channa caturthy savtam || ## ||] 'ekaata lakmya' (7.115.3) ityc rakta vastra lohakhaena sahpsu kipati vmena hastena | 'et en vykaram' (7.115.4) ityc nla vastra lohakhaena sahpsu kipati vmena hastena | pea nikhanet | ap sktairavasicati | apsu ka jahti | ahatavasano bhtvopnahau paridhya gha gacchati | tata karmi kuryt pauikni smpadni ca | samptni nirtikarmi | paca pradhnni karmi | eva nirtikarma ktv tata smpadeu pauikeu cdhikra | pratikarma v kevala v nirtikarma ppakayrtha karoti | nirtikarma kramo'pi nsti | pacn madhya eka ktv tata pauikn prayoga smpadn ca | prvasya brahmacrismpaddni smpadni | prvasya citrkarmdni pauikni | etnyucyante bhaiajyebhya karmabhyo yvat || [puikarmi] puikarma vidhi vakyma - [prvasya citrkarma || ## ||] [kulyaӭta haritabarhiamanti || ## ||] jyatantre haritadarbhstaraa karoti | abhytnnta samnam | 'ye triapt' (1.1) iti sktena kulyaӭta kraudana sthlpka samptybhimantrynti krayit | abhytndyuttaratantram | etat karma caitry pauramsy kuryt | athav citrnakatre kuryt | nitya caitrkarma || [anvakt prdeamtrrdadhti || ## ||] 'ye triapt' iti sktena ghtenkt pldisamidha dadhti | etadapi citrkarma nitya ca || [nvyayo svaidye pacdagnerbhmiparilekhe klla mukhennti || ## ||] nvyanadsagame gatvbhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena bhakta samptybhimantrya pacdagnerbhmau prakipya pauvanmukhennti na hastena | abhytndyuttaratantram || [tejovrata trirtramanti || ## ||] trirtra karma bhavati | pratyaha tantram. tadbhaka || ## || tejaskma puikmaca | sampta tejovratam || [ambhumayobhubhy brahma jajnam (5.6) asya vmasya (9.9-10) yo rohita (13.1.25-26) udasya ketava (13.2) mrdhham (16.3-4) visahim (17.1) iti salilai kraudanamanti || ## ||] abhytnnta ktv 'po hi h' (1.5) 'a no dev' (1.6) 'brahma jajnam', 'anpt ye' (5.6.2), 'asya vmasya' anuvka, 'yo rohita' iti dve, 'udasya ketava' ityanuvka, 'mrdhham' iti dve skte, 'visahim' ityanuvka, etai kraudana samptybhimantrynti | tata uttaratantram | sarvatra 'po hi h' itydisalilagao jtavya || [manthntni || ## ||] salilai audumbarasamidha dadhti | salilai plasamidha dadhti | salilai karkandhsamidha dadhti | salilai vrhn juhoti | salilairyavn juhoti | salilaistiln juhoti | tantre salilai kraudana samptybhimantrya bhakayati | tantre salilai puroa samptybhimantrya bhakayati | tantre salilai rasn samptybhimantrya bhakayati | salilai trirahno'gni prajvlayati | salilai triragnimupatihate | abhytnnte salilai savyt pihdayllohita rasamiramanti | tata uttaratantram | iti manthntni karmi || adhvna gacchata puikarmyucyante - [dvityena pravatsyan havimupadadhta || ## ||] 'brahma jajnam', 'anpt ye' sktenjya juhoti | tantre 'brahma jajnam' iti caturdaena pldisamidha dadhti | anena sktena puroa juhoti | dvityena brahmajajnena paya, udaudana, pyasa, pau, vrhi, yava, til, dhn, karambha, akulya ete vikalpena homa | hastahome tantravikalpa | iti prasthnakarma || [atha pratyetya || ## ||] yad gacchati tad etat karma || [atha pratyetya || ## ||] yad grma gacchati tad etat karma kuryt || [atha prrthayama || ## ||] yathrtha ycate tad dravyakma etat karma kuryt || [atha prrthayama || ## ||] athav nikmo'pi karoti || atha samudrakarmeti | sarvaphalakarma vykhysyma - [catvro dhy palayan bhavanti || ## || darbhmupolavn catvra || ## || ta vyatiaktamavaramidhma sttrike'gnvdhyjyenbhijuhuyt || ## ||] abhytnnta ktv tatacatvra plak plamindhana catvro darbhaplak | vyatiagena juhoti | eka samidbhraka dvitya tasyopari darbhabhraka punarapi tathaiva ca | aau uparyupari ktv tato 'brahma jajnam' iti caturdaenjya juhoti || [dhma niyaccheta || ## ||] tato dhma bhakayati || [lepa prnyt || ## ||] lepa prnti | abhytndyuttaratantram || [tamu cenna vindedatha sattrasyyatane yajyatanamiva ktv || ## || samudra itycakate karma || ## ||] sttrikasygne praayanam | athav tatra sthne etat karma karoti | dhanadhnyaputralakmyaomedhdharmakma | svargakma | yurbalaprajsampadgrmakpdi patnprdhnya-abhayasvastyayanavijayaghavarastrhirayaratndi sampadyate | 'samudra itycakate karma' iti vacant || pratham kaik || ## || ________________________________ atha gav rogeu gav puiprajananeu ca ntirucyate - [ambayo yanti (1.4) ambhumayobhubhy brahma jajnam (4.1) gva (4.21) ek ca me (5.15) iti g lavaa pyayatyupatpin || ## ||] 'ambayo yanti', 'po hi h' (1.5), 'anno dev' (1.6) ityetai sktairlavaamabhimantrya g pyayati | brahmajajnena prathamena lavaamabhimantrya g pyayati | ' gva' iti sktena lavaamabhimantrya g pyayati | 'ek ca me' iti sktena lavaamabhimantrya g pyayati | bahudugdh gvo bhavanti | jvaragaamldiroge etat karma || [prajananakm || ## ||] garbhagraharthametat karma bhavati || [prapmavaruaddhi || ## ||] 'ambayo yanti', 'po hi h', 'anno dev' iti tribhi sktai udakamabhimantrya g pyayati | puyarth | 'brahma jajnam' iti sktenodakamabhimantrya g pyayati | ' gva' iti sktenodakamabhimantrya g pyayati | 'ek ca me' iti sktena tagamavarudhya tato g pyayati | samptni gav puikarmi || sarvrthni puikarmyucyante - [sa sa sravantu (1.15) iti nvybhymudakamharata sarvata upsecam || ## ||] dvbhy mahnadbhymudakamhtya sarvata upsicya kpatagdyudaka tatrava prakipati || [tasmin mairadhnya ӭtamanti || ## ||] tenodakena mairadhnya rapayitvbhytnnta ktv 'sa sa sravantu' iti mairadhnya samptybhimantrynti | tata uttaratantram | puyarth || [mantha v dadhimadhumiram || ## ||] abhytnnta ktv mahnadbhymudakena saktumantha ktv dadhimadhu nikipya 'sa sa sravantu' iti sktena samptybhimantrynti | uttaratantram | puyarth || atha lakmkarma vykhysyma - [yasya riya kmayate tato vrhyjyapaya hrya kraudanamanti || ## ||] abhytnnta ktv yasya ghe lakm asti tasya ght vrhyjyapaya hrya kraudana rapayitv 'sa sa sravantu' iti sktena samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram || [tadalbhe haritagomayamhrya oayitv trivti gomayaparicaye ӭtamanti || ## ||] abhytnnta ktv rmato ght gomayamhrya tata oayitv trivti gomayaparicaye ӭta srpavatsa odana 'sa sa sravantu' iti sktena samptybhimantrynti || tata uttaratantram | sampta lakmprptikarma | lakmkarmai kte lakmrbhavati || atha samudra ida karma kriyate puikarma | alakmvinakarmyucyante - [erabhaka (2.24) iti smudramapsu karma vykhytam || ## ||] peamlipypsu nibadhya tatrgni praya 'erabhaka' iti sktena bhakta samptybhimantrynti | tantram | puyarth || [anapahatadhn lohitjy drapsena sannynti || ## || etvadupaiti || ## ||] abhytnnta ktv 'erabhaka' iti sktenkhaitayavn saktn raktjy dadhyudakena sannya samptybhimantrynti | tata uttaratantram || [tn granthnudgrathnannapakrmati || ## ||] tn granthn ktv tn granthnudghannapakrmati udvrajati || [tnudvrajannudaptrasyodaptrebhiplvayati mukha vimri || ## ||] 'erabhaka' iti sktena udaptre victati pratycam | tenodaptrea snna ktv mukha praklayati | puyarth || gohakarma vidhi vakyma - eha yantu paava (2.26), sa vo gohena (3.14), prajvat (7.75.1), prajpati (9.7) iti gohakarmi || ## || ge pyƫa lemamiramanti || ## || tantra ktv 'eha yantu paava' iti sktena ge pyƫa lemamirita samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | puikma | abhytnnta ktv 'sa vo gohena' iti sktena ge pyƫa lemamirita ktv samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'prajvat' ityek, 'padaj stha' (7.75.2) iti dvity | bhy ge pyƫa lemamirita ktv samptybhimantrynti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'prajpatica parameh ca' iti sktena prathamaprasty go pyƫa vatsallmirita samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram || [g dadti || ## ||] 'eha yantu paava' iti sktena gmabhimantrya dadti | sarvatra puikmo'nuvartate | 'sa vo gohena' iti sktena gmabhimantrya dadti | prajvat 'padaj stha' iti dvbhymgbhy gmabhimantrya dadti | 'prajpatica' iti sktena gmabhimantrya dadti || [udaptra ninayati || ## || samuhya savyendhihyrdha dakiena vikipati || ## ||] 'eha yantu' iti sktenodaptramabhimantrya gohamadhye ninayati | gove puka vmena hastena ktv dakiena hastena ardha vikipati | puyarth | 'sa vo gohena' iti sktena udaptramabhimantrya gove ninayati | samuhya savyendhihyrdha dakiena vikipati | puyarth | 'prajvat' iti dvbhymgbhymudaptramabhimantrya ninayati | samuhya savyendhihyrdha dakiena vikipati | 'prajpatica parameh ca' iti sktena udaptramabhimantrya ninayati | savyena gove puka ktvrdha dakiena vikipati || [srpavatse aktpin guggululavae pratinya pacdagnernikhanati || ## ||] srpavatsa odane aktpin guggululavaa prakipya tata pacdagnernikhanati || [tis prtaranti || ## || vikte sampannam || ## ||] trirtra yvat | caturthe utkhtya abhytnnta ktv 'eha yantu' iti sktena samptybhimantrynti | tata uttaratantram | prvavaccaturthe'hani abhytnnta ktv 'sa vo gohena' iti sktena samptybhimantrynti | tata uttaratantram | prvavaccaturthe'hani abhytnnta ktv 'prajvat' iti dvbhy samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'prajpatica' iti sktena prvavat srpavatsa caturthe'hani samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | samptni gohakarmi | iti sampt gonti || atha sarvakmamaintirucyate - [yamagan (3.5), aya pratisara (8.5), aya me varaa (10.3), artyo (10.6) iti vsitn badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'yamagan paramai' iti sktena plamai trirvsita ktv samptybhimantrya badhnti | 'trayodaydayastisro dadhi madhuni vsayitv badhnti' iti paribhëvacant | pldiu caturu maiu sambadhyate puikmastejaskmo balakma yukmo dhanakmaca | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'aya pratisaro mai' ityarthasktena tilakamai vsita ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhicradoe puidhanakmrth dharmavrya yuyaktypratihararth yaorth ca sapatnanrth roge ca jayrth | balakmo magalrth ca | abhytnnta ktv 'aya me varao mai' ityarthasktena varaamai vsita samptybhimantrya badhnti | uttaratantram | atrukayakma rakrth cbhicre jayakmo yaakma puikmaca || [uttamasya caturo jtarpaakalennustra gamayitvvabhujya traidha paryasyati || ## || etamidhmam (10.6.35) ityupasamdhya || ## || tamima devat (10.6.29) iti vsitamullupya brahma tejas (10.6.30) iti badhnti || ## ||] abhytnnta ktv khadiraphlamai trirvsita ktv hirayaveita ktv 'etamidhmam' ityc idhmamupasamdhya 'tamima devat' iti vsitamullupysdya 'artyo' ityarthasktena samptybhimantrya 'brahma tejas' iti badhnti khadiraphlamaim | tata uttaratantram | sarvakmrthasiddhyartho mai sarvakma || [uttamo asi (6.15) iti mantroktam || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'uttamo asyoadhnm' iti sktena plamai trirvsita ktv samptybhimantrya puyhnte badhnti | abhytndyuttaratantram | puikmo'ya mai || [akitste (6.142.3) iti yavamaim || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'akitste' ityc yavamai trirvsita ktv samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | puyarth | puikmdhikro'nuvartate ttydhyyaparisampti yvat | sampt mainti || aakkarma puikarmyucyante | puikmo v nitya v aakkarma kuryt - [pratham ha vyuvsa s (3.10) ityaakyy vap sarvea sktena trirjuhoti || ## || samavattn sthlpkasya || ## ||] mghëaky 'prvhe yajopavt lniveana samhayatyupavatsyadbhaktamaitv snto'hatavasana prayukte' (KauS 8.1) rtrau | vamantr | pkayajavidhnam | dhndn rapaa ktv tata jyabhgnta ktv tata 'purastdagne pratc g dhrayati pacdagne prmukha upaviynvrabdhya ntyudaka karoti' | tata 'pratham ha vyuvsa s' iti sarvea sktena ghta juhoti | tri sktvtti | tata msahome 'pratham ha vyuvsa s' iti sarvea sktena tisra pavhutrjuhoti | tri sktvtti | tata 'pratham ha vyuvsa s' iti sarvea sthlpka juhoti | tri sktvtti | tata aakymaakhomn juhuyt | tasy havūi dhndnyjyamiryekatra ktv viati piik ktv | paordakia bhu nirloma sacarma sakhura praklysdya | tata abhytnnta ktv 'pratham ha vyuvsa s' (3.10.1-5) iti pacabhi 'yamagan' (3.10.8-11) iti catasbhirvijyate | 'tubhyav' (3.10.10) iti vigrhamahau | 'indraputra' (3.10.13) ityadam | 'ahortrbhym' (6.128.3) itynavim | 'iyspadam' (3.10.6-7) iti dvbhy vim | dakia bhu juhoti | 'pr darve' (3.10.7) iti sadarvmekavim || [sahahutnjyamirn hutv pacdagnervgyata saviati || ## ||] tato'bhytnni hutv dhn karambha itydni havirucchinyjyamiri ktv 'pratham ha vyuvsa s' iti sarvea sktena tisra hutrjuhoti | tri sktvtti | abhytndyuttaratantram | tata pacdagnervgyata saviati | svapiti | prabhta uttihati || [mahbhtn krtayan sajihte || ## ||] pthivypastejo vyurkamiti smarati | tata prabhte rddha mtara nndmukhamityaakkarma | puikmo v nitya v karoti || dvity kaik || ## || ________________________________ kikarma vakyma - [sr yujanti (3.17) iti yugalgala pratanoti || ## ||] ketre gatv 'sr yujanti' iti sktena yugalgala badhnti || [dakiamura prathama yunakti || ## ||] 'sr yujanti' iti sktena yugasya dakiato vabha yunakti || [ehi praka ityuttaram || ## ||] 'ehi praka' iti mantrea uttarato dvitya vabha yunakti || [kn itarn || ## ||] 'una kn anuyantu vhn' (3.17.5) iti pdena hliko'nyn caturo vabhn yunakti | 'agava halam' iti vacant || [avin phla kalpayatmupvatu bhaspati | yathsadbahudhnyamayakma bahupruam iti phlamatikarati || ## || irvnasi dhrtarëre tava me sattre rdhyatm iti pratimimte || ## || apahat pratih ityappai pratihatya kati || ## ||] 'avin phlam' ityc lohaphlamabhimantrya hale pratikarati | 'irvnasi' iti mantrea phlamabhimantrayate | 'apahat' iti mantreppnabhimantrya hale phlamukhe dadti | tata 'sr yujanti' iti sktena kart halena kati || [sktasya pra gatv prayacchati || ## ||] skta sampya tato hala hlikya prayacchati || [tisra st prcrgamayanti kalyrvco vadanta || ## ||] tisra st prc hlika kati | kalyrvco vadanta puyhdni ca || [ste vandmahe tv (3.17.8) ityvartayitvottarasmin stnte puroenendra yajate || ## ||] 'ste vandmahe tv' ityc kartnumantrayate | trirmantrvtti | uttarasmin sty ante ktv | tatrjyabhgnta pkatantra ktv 'sr yujanti' iti sktenendradaivatya puroa juhoti | indradevatke puroe carudharm aviruddh puroasya sarve bhavanti || [avinau sthlpkena || ## ||] avindevatka caru 'sr yujanti' iti sktena juhoti || [sty samptnnayanti || ## ||] tata abhytnni hutv 'sr yujanti' iti sktenottarasy sty samptnnayati || [udaptra uttarn || ## || apahavimavadhya || ## ||] udaptra uttarasamptnnayati | tata udaptre havi apa vrhn virƬha ca nidadhti || [sarvamanakti || ## ||] tenodakena sarva halamanakti || [yatra samptnnayati tato loa dhrayanta patn pcchati akkata iti || ## || akkma iti || ## || kimhr iti || ## || vitti bhti pui praj panannamanndyam iti || ## ||] yatra st samptit tasmt sthnt mttik patn ghti hastena | tata anyo manuya pcchati 'kimhr' | tata patn brte 'vitti bhtim' iti || [uttarato madhyamy nivapati || ## ||] tato madhyamy sty mttik nidadhti patn tƫm || [abhyajyottaraphla prtaryojanya nidadhti || ## ||] tato lohaphla ghtenbhyajya tatraiva ketre nidadhti tato'bhytndyuttaratantram || [stirasu darbhnstrya plakodumbarasya trstrcamasn nidadhti || ## ||] tata stirasu darbhnstrya darbhopari plakacamasnaudumbaracamasstrstrn nidadhti || [rasavato dakie apavato madhyame puroavata uttare || ## ||] ekaikasy sty dakieu camaseu rasn prakipya madhyameu virƬha prakipyottareu puroa nidadhti || [darbhn pratyavabhujya savapati || ## ||] camasopari darbhn nidadhti | tatacamasn psun pracchdayati | mttik dadhti tatra | tata prabhte avaya tasmin ketre dvitye'hani karayitavyam | etat sarvameka karma | kikarma samptam || aya vabhalbhakarmocyate - [srpavatse aktpin guggululavae pratinynti || ## || anautsmpadam || ## ||] abhytnnta ktv 'sr yujanti' iti sktena srpavatsa odane aktpin prakipya guggulu lavaa ca prakipya tasminnodane samptybhimantrynti | tata uttaratantram | dhenurdaki | vabhalbhakarma samptam | anena karma ktena bahavo vabh sampadyante | 'anautsmpadam' iti vacant || tty kaik || ## || ________________________________ atha sphtikaraakarmocyate - [payasvat (32.4) iti sphtikaraam || ## || ntaphalailktiloavalmkarivpa tri kdprntni madhyamapale darbhea pariveya ripalyeu karoti || ## ||] ntaphala tasyvasitamktiloa valmkamttik tasymanta vap ca | tri kdy prntnyagri madhyamapale ktv darbhea pariveya ntipuivadv 'payasvat' iti sktenbhimantrya ripalyeu karotyadhastt || [sya bhujate || ## || pratyvapanti eam || ## || bhaktaytant || ## || anumantrayate || ## ||] 'payasvat' iti sktena yad yad bhakta rdhyate tad tadbhimantrayate yad dyate | kaane peae nipavane randhane pariveae dne ca sarvatrbhimantraam || [aya no nabhasaspati (6.79) iti palye'mna samprokynvca knopyvpayati || ## ||] 'aya no nabhasaspati' iti sktenmna abhimantrya palye nidadhti | amanopari trn anvca mui dhnya nidadhti | sthiradhnyamakaya bhavati | samptni sphtikarani || puikarmyeva vartante - [ gva (4.21) iti g yat pratyuttihati || ## ||] ' gva' iti sktena sandhykle g yat pratyuttihati || [prvi prathamadhrasyendrya trirjuhoti || ## ||] yad prathama homamicchati tadeda karma karoti pkayajavidhnena | tasy dugdhenendradevatka caru rapayitv ' gva' iti abhirgbhirdvbhy dvbhy trayo hom kartavy | 'indrya jua nirvapmi' iti | prokae barhipraharae ca viea || [prajvat (4.21.7) iti pratihamn anumantrayate || ## ||] 'prajvat syavas' itycraye gacchantrg anumantrayate || [karkpravdn dvdaadmny samptavatym aya ghsa (4.38.7) iha vatsm (4.38.7) iti mantroktam || ## ||] abhytnnta ktv 'sryasya ramnanu' (4.38.5-7) iti tisbhirdvdaadmny samptity vats badhnti | 'iha vats nibadhnma' iti pdena vats badhnti | 'aya ghsa' iti pdena ghsa dadti gobhyo vatsebhyaca | abhytndyuttaratantram | sampt gonti || vastrasmpadni karmyucyante - [yaste okya (5.1.3) iti vastrasmpad || ## || tisra kdmayrranbhikulyaparihit anvakt dadhti || ## ||] 'yaste okya' ityc tisra kdmay mayakulyastreveya ghtenkt dadhti | trirmantrvtti | maya ranbhi | anena karma ktena vastri sampadyante || [atyantek maujaparihit madhun pralipya cikkaeu paryasya || ## ||] 'yaste okya' ityc mujena saha ikstisro madhun pralipt cikkaevdadhti | trirmantrvtti | samptni vastrasmpadni || jyehena putrea saha bhgavidhi vakyma - [uta putra (5.1.8) iti jyeha putramavasyayati || ## ||] 'uta putra' ityc ghakëheakdy abhimantrya gha krayet | puikma | putro v smpada karoti pit v || [mitaaraa smpada kurute || ## ||] 'uta putra' ityc sarvasmpada kurute | 'uta putra' ityc audumbarasamidha dadhti | 'uta putra' ityc plasamidha dadhti | 'uta putra' ityc bhadbadarsamidha dadhti | vapati vrhiyavatilnitydi | grmapauputradhanadhnyakma sarvasmpada kurute | putra karoti smpadni karmi || [ardhamardhena (5.1.9) ityrdrap rasa jtv prayacchati || ## || ntakhay prgbhgamapktya || ## ||] 'ardhamardhena' ityc rdrapirbhtv ntakhay ca japitv pit putrasya bhga prayacchati prgbhgamapktya | putrasya ghe godhana badhnti || [pratyagni parictati || ## ||] agnisammukha kurute | putrabhga kurute || [tasy amvsyy tisra prdeamtrrdadhti || ## ||] agre y amvsy bhaviyati tasymamvsyym 'ardhamardhena' ityc kh bhittv tisra samidha dadhti | trirmantrvtti | putrca bhrtaro'pyanena vidhnena bhga kurvanti | sampta vibhgakarma putrasya | puikma || [tve kratum (5.2.3) iti rasapran || ## || rasakarmi kurute || ## ||] 'tve kratumapi' ityc rasakarmi kurute | rasn samptybhimantrya prayati | yni medhjanandni vihitni sarvi vikalpennay c bhavanti | kma puireva | 'tve kratum' ityc sarvatra rasapranam | paribhë sarvasminnatharvavede rasakarmasu || [stuva varman (5.2.7) iti prjpatymvsyymastamite valmkairasi darbhvastre'dhyadhi dpa dhrayastrirjuhoti || ## ||] pkayajavidhnena prajpataye caru rapayitv 'stuva varman' ityc juhoti | tata uttaratantram | puikma | amvsyymastamite rtrau valmkairasi darbhvstrya tatra dpa dadti | dpopari trirjyhutrjuhoti 'stuva varman' ityc | trirmantrvtti || [taulasamptnnya rasairupasicynti || ## ||] tauleu samptnnayati | tnupavatsyadbhakta rapayati | tata rasairupasicynti | na tantram || [eva pauramsymjyotn || ## ||] eva pauramsymastamite valmkairasi | 'stuva varman' ityc trirhoma | na tantram | trirmantrvtti | taulasamptnnya rasairupasicynti || caturth kaik || ## || ________________________________ punaranekaphalapuikarmyucyante - [dhamantra, tadidsa (5.1.2) iti mairadhnya bhapia lohitlakta rasamiramanti || ## ||] abhytnnta ktv 'dhamantra,' 'tadidsa' iti sktbhy mairadhnya bhapia saktumajlohitamira rasamirita ca samptybhimantrynti | tata uttaratantram || [abha plakodumbarasyottarato'gnestriu camaseu prvhasya tejasgramannasya priam iti prvhe || ## || madhyandinasya tejas madhyamannasya priam iti madhyandine || ## || aparhasya tejas sarvamannasya priam ityaparhe || ## ||] abhytnnta ktv 'dhamantra', 'tadidsa' iti sktbhymaudumbaracamaseu triu mairadhnya prakipya rasca samptybhimantrynti mantrea trikla ca | 'prvhasya tejas' itydayo mantr | pratimantra bhakaam | plakacamaseu v | eka camasa prvhe | eka madhyhne | ekamaparhe | triklabhed | abhytndyuttaratantram. [tumaty striy agulibhy lohitam || ## ||] tantra ktv 'dhamantra', 'tadidsa' iti sktbhymtumaty striy lohita rasamirita ktv samptybhimantrygulibhy pradeanmadhyambhy prnti | abhytndyuttaratantram | puyarth || ketrakmasya karmocyate - [yatketra kmayate tasmin klla dadhimadhumiram || ## ||] yat ketra kmayate tasmin ketra ida karma kuryt | jyatantra barhirlavandyabhytnnta ktv 'dhamantra', 'tadidsa' iti sktbhy bhakta dadhimadhumira samptybhimantrynti | tata uttaratantram | sampta ketrakmasya karma || [savatsara striyamanupetya ukty reta nya taulamira saptagrmam || ## ||] savatsara brahmacarya ktv tato maithuna ktv ukty reta nya taulamira ktv 'dhamantra', 'tadidsa' iti sktbhy samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | puikma | ida saptagrmalbhakarma kathyate || [dvdamamvsyeti krabhako bhavatyamvsyy dadhimadhubhakastasya mtra udakadadhimadhupalplannysicya || ##|| kravyda nì pra vivegni prajbhgirato myayaitau | v dev jue ghtc imamanndyya pra viata svh iti || ## ||] dvdamamvsyeti krabhako bhavati | amvsyy dadhimadhubhaka | pratipadyabhytnnta ktv 'dhamantra', 'tadidsa' iti sktbhy tasya mtra udakadadhimadhugomaya ca etnyekktya samptybhimantrynti 'kravyda nì' ityc | abhytndyuttaratantram | saptagrmalbhakarma samptam || atha samddhikarmocyate - niymgrayaataulnudakyn madhumirn nidadhty yavn pakte || ## || eva yavnubhayn samopya || ## || [trivti gomayaparicaye ӭtamanti || ## || samddhamiti kkyana || ## ||] ttyamgrayaa ktvbhytnnta ktv 'dhamantra', 'tadidsa' iti sktbhy vrhiyavnekatra ktv trivti gomayaparicaye rapayitv samptybhimantrynti | tata uttaratantram | sarvakma | samddhiputrapaudhandi || atha samudrakarmocyate - [mamgne varca (5.3) iti sttriknagnn darbhaptkabhgbhi paristrya grhapatyaӭta sarveu samptavanta grhapatyadee'nti || ## ||] atrudee gatv grhapatyadakignyhavanyeu karma kuryt | tato grhapatye'bhytnnta ktv 'mamgne varca' iti sktena srpavatsamodana grhapatyaӭta grhapatye prathama samptya | tato dakignau tantra ktv ptkai kai staraam | tameva srpavatsa samptya | tata havanye tantra ktv bhgstaraam | tatastameva srpavatsa samptya tenaiva sktena tata pact sakdabhimantraa ktv tata anti | aana grhapatyadee karoti | grhapatyaprabhtyuttaratantra kuryt || [eva prvasminnaparayorupasahtya || ## ||] vratagrahadi karoti | dakignyhavanyagrhapatyeu yathkrama vratagrahadi abhytnnta ktv srpavatsasya dakignau rapaa ktv 'mamgne varca' iti sktena srpavatsa samptydiu yathkramea | tato grhapatya dakigni caikatra ktv tato'bhimantrya dakignidea anti yathkramea | uttaratantram | evamhavanyagrhapatyadakigniu vratopyandyabhytnnta ktv srpavatsasyhavanye rapaa ktv 'mamgne varca' iti sktenhavanydi yathkramea | srpavatsa samptya grhapatyhavanyamekatra ktv tato'bhimantrynti | tata havanyagrhapatyadakigniu yathkramea | uttaratantram | grhapatyasya darbhai staraam | dakigne ptkai staraam | havanyasya bhgbhi staraam | starae viea || [eva droakalae rasnuktam || ## ||] grhapatyadakignyhavanyeu yathkramea punareva tantra ktv 'mamgne varca' iti sktena droakalae rasn ktv tata samptya yathkramea | abhimantraa ca sakt kuryt | tato rasn prnti grhapatydikramea | uttaratantram | darbhaptkabhgbhi paristaraam | grhapatydiu yathkramam | sampta samudrakarma || pacam kaik || ## || ________________________________ atha niveakarmocyate - [yaji yaje (5.26) iti navaly sarpirmadhumiramanti || ## ||] agnily v goly v grme v pure vnyatrbhinave ghe v | puikmo'nuvartate | pëamaye v këhamaye v tamaye v iakmaye v sarvatra nave vsita ida karma | abhytnnta ktv 'yaji yaje' iti sktntena sakd ghta madhumira juhoti || [doo gya (6.1) iti dvitym || ## ||] 'doo gya' iti sktena dvitymhuti juhoti || [yuktbhy ttym || ## ||] 'yaji yaje', 'doo gya' iti sktbhy ttymhuti juhoti || [numat caturthm || ## ||] 'anumati sarvam' (7.20.6) ityc caturthmhuti juhoti || [lmagulibhy samprokya ghapatnysda upaviyodaptra ninayati || ## ||] tata lmagulibhy samprokya tƫ ghapatnysda upaviya udaptra ninayati tƫm || [ihaiva sta (7.60.7) iti vca visjate || ## ||] dau vgyamana ktam | 'ihaiva sta' iti vgvisarga | tata uttaratantram | navaly puikma karoti | ghapravee ca nityam || [rdhv asya (5.27) iti vrmaamaudumbara manthapratirpamabhijuhoti || ## ||] abhytnnta ktv 'rdhv asya' iti sktengnau audumbara dattvjya juhoti | dhma niyacchati | lepa prnyt | abhytndyuttaratantram | puikmdhikro'nuvartate || [asakhyt adhiӭtya saptgamaakul || ## ||] abhytnnta ktvsakhyt gamaakulradhiӭtya 'rdhv asya' iti sktena sapta akulragnau dattvjya juhoti | tata uttaratantram | e akul kartre dadti | puikma || dydeu vibhgakarma vakyma - [tva me (6.4) iti prtarvibhukyamo'nti || ## ||] abhytnnta ktv 'tva me daivya vaca' iti sktena srpavatsa rapayitv samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram || [jyyu badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'tva me daivyam' iti sktena dhanurjy samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | samptni vibhgantikarmi dydavibhgnm || [daa samptavanta vimjya dhrayati || ## ||] abhytnnta ktv 'tva me' iti sktena daa samptybhimantrya vimjya tato dhrayati | dhvajadaa citra dhanurdaa ailakuntadaa rjadaa vevdi | puyarth || atha citrkarma citrnakatre ucyate - [vyuren (6.14) iti yuktayocitrkarmaniy sambhrn samptavata karoti || ## ||] 'prvhe yajopavt lniveana samhayatyupavatsyadbhaktamaitv snto'hatavasana prayukte', (KauS 8.1) | rtrau abhytnnta ktv 'tva me' 'vyuren' iti sktbhy sambhrn samptayati | vkakh udaka audumbaraakala tmrachurik eteu pratidravya sktvtti | abhytndyuttaratantram || [aparedyu vyuren iti khayodakadhray g parikrmati || ## ||] tata prabhte ida karma kriyate | 'vyuren' ityc khayodakadhray g parikrmati || [prathamajasya akalamavadhyaudumbaresin lohitena (6.141.2) iti mantroktam || ## ||] prathamajasyekukaky akalamavadhyaudumbaresin 'lohitena' iti mantrea vatsakara chinnati || [yath cakru (6.141.3) itkukaky lohita nirmjya rasamiramanti || ## || sarvamaudumbaram || ## ||] abhytnnta ktv 'yath cakru' ityc ikukaky karalohita rasamirita ktv samptybhimantrynti puikma | abhytndyuttaratantram || atha kikarmocyate - [yasyedam raja (6.33) ityyojannmapyaya || ## ||] 'yasyedam rajo yuja' iti sktenokta 'sr yujanti' (3.17) itivat kikarma karoti | puikarmamupadhnopasthna karoti || ah kaik || ## || ________________________________ bjavpanakarma karoti - [ucchrayasva (6.142) iti bjopaharaam || ## || jyamirn yavnurvary ke phlenoduhynvca kn ninayati nivapati || ## ||] 'ucchrayasva' iti sktena yavavrhydibjamsdyjyamiramabhimantrya ke v ketre nivapati trn mun bjasya | tata pubhircchdayati | sampta bjaketravpanakarma || [abhi tyam (7.14) iti mahvake'raya unnate vimite prgdvrapratyagdvrevapsu samptnnayati || ## || kjine somn vicinoti || ## ||] uccasthne gatv tato'bhytnnta ktv 'abhi tyam' iti caturcena sktenodaptra samptya kjine soma vicinoti || [somamirea samptavantamanti || ## ||] tadudaptra somarasamira srpavatsam odana rapayitv samptybhimantrynti | tata uttaratantram | prgdvrapratyagdvre maapa etat karma || [dpte sampannam || ## ||] pacnmaapamagnin dahati || [t savita (7.15.1) iti gidma badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 't savita' ityc | ekavraprast gau gi | godmamai samptybhimantrya badhnti puyarth | abhytndyuttaratantram || [sa m sicantu (7.33.1) iti sarvodake mairadhnyam || ## ||] abhytnnta ktv 'sa m sicantu' ityc grmasya sarvodake mairadhnya prakipya samptybhimantrynti | tato havirudvsannta tantram | puyarth || [divya suparam (7.39.1) ityabhadaino vapayendra yajate || ## || anubaddhairapdena gol carmavacchdyvadnakta brhman bhojayati || ## ||] 'divya suparam' ityc abhasya vapayendra yajate vavidhnena || atha pravatsyata ekgnikasyeda karma kathyate - [ihaiva sta (7.60.7) iti pravatsyannavekate || ## || syavasd (7.73.11) iti syavase pan nihpayati || ## ||] 'ihaiva sta' ityc gha mnucvekate | 'syavasd' ityc panabhimantrayate | sampta pravee yjamnam || yad gacchati tadeda karmocyate - [proya samidha dya rja bibhrat (7.60) iti ghasake japati || ## ||] mauna ktv samidha dya gha dv 'rja bibhrat' iti aarca skta japati || [savyena samidho dakiena lvalka sastabhya japati || ## ||] vmena hastena samidha ktv dakiena lvalka sastabhya japati 'rja bibhrat' iti || [ativrajya samidha dhya sumagali prajvati susme'ha v ghapatirjvysam iti sthe ghtyupatihate || ## ||] tata 'rja bibhrat' iti sktena samidha dadhti agnau | 'sumagali prajvati' kalpajena sthe ghtyupatihate || [yad vadmi (12.1.58) iti mantroktam || ## ||] 'yad vadmi' ityc vgvisarga karoti || [ghapatnysda upaviya udaptra ninayati || ## ||] tƫm | samptamgamanakarma | puyarth || [drvgrairajalvapa nya dara drbhirupatihate || ## ||] drvgryajuliky ktv 'prvparam' (7.81) iti aarca skta japatyamvsyym | kecit candramasa dv japa kurvanti | puikma || atha votsargavidhi vakyma - [indrasya kuki (7.111.1) shasra (9.4) ityabha samptavantamatisjati || ## || retodhyai tvtisjmi vayodhyai tvtisjmi ythatvyai tvtisjmi gaatvyai tvtisjmi sahasrapoyai tvtisjmyaparimitapoyai tvtisjmi || ## || eta vo yuvnam (9.4.24) iti pura pravtya navamutsjate samprokati || ## ||] abhytnnta ktv 'indrasya kuki' ityc abha samptya vivhavat agnipariayana ktv saha vatsatarbhirvisarjayati | 'retodhyai' iti a | 'eta vo yuvnam' itycbhimantraam | tata prokaam | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'shasra' ityarthasktena vabha samptya vivhavat sarva ktv visarjayati | 'retodhyai' ityetai | 'eta vo yuvnam' itycbhimantraa vatsasya | abhytndyuttaratantram | yad ekdahe votsarga karoti tad ntyudaka ktv tato votsarga karoti | votsarga sampta | vabhapuccha ghtv 'devapitibhyo'ha dade abham' uccrayati || atha puna puikarmyucyate - [uttarea puikma abheendra yajate || ## ||] 'shasrastvea' ityarthasktena abheendra yajate vavidhnena | puikma || [sampatkma vetena pauramsym || ## ||] 'shasra' ityarthasktena vetena abheendra yajate vavidhnena | sampatkma || athgrahyakarma ucyate - [satya bhad (12.1) itygrahyaym || ## ||] rtrau abhytnnta ktv trayacarava rapayitavy 'satya bhat' ityanuvkena || [pacdagnerdarbheu khady sarvahutam || ## ||] pacdagnerdarbheu khady bhmveka caru sakt sarvahuta juhoti || [dvitya samptavantamanti || ## ||] dvitya carumanuvkena samptybhimantrynti || [ttyasydita saptabhi bhme mta (12.1.63) iti trirjuhoti || ## ||] ttya caru 'satya bhad' (12.1.1-7) iti sapta 'bhme mta' ityc juhoti | trirmantrvtti || pacdagnerdarbheu kaipvstrya vimgvarm (12.1.29) ityupaviati || ## || [yste iv (9.2.25) iti saviati || ## ||] 'yste iv' ityc saviati || [yacchayna (12.1.34) iti paryvartate || ## ||] 'yacchayna' ityc paryvartate || [navabhi antiv (12.1.59) iti daamy udyu (3.31.10-11) ityupottihati || ## ||] prtarutihati 'satya bhat' (12.1.1-9) iti navabhi 'antiv' iti daamy, 'udyu' iti dvbhym || udvayam (7.53.7) ityutkrmati || ## || [udr (7.1.28) iti tri padni prvodav bhyenopanikramya yvatte (12.1.33) iti vkate || ## ||] 'udr' ityc tri padni nikrmati prgvodagv | bhyenopanikramya 'yvatte' itycdityamkate | nitya kmya ca bhavati || [unnatcca || ## ||] unnatamruhya 'yvatte' ityc vkate | puikma | tata uttaratantram | grahyakarma samptam || [purastdagne sra yuktamudaptrea samptavatvasicati || ## ||] tantra ktv 'satya bhat' ityanuvkenodaptra samptya purastdagne sra yukta samprokati | tata uttaratantram || [yojannmapyaya || ## ||] 'satya bhat' ityanuvkena kikarma | 'sr yujanti' vat karma bhavati || [yasy sadohavirdhne (12.1.38-40) iti juhoti varo ma gamiyati iti || ## ||] abhytnnta ktv 'yasy sadohavirdhne' iti tisbhirjya juhoti | uttaratantram | 'varo ma gamiyati' iti varasya | prrthito'bhilëa | utkaputradhandisarvaphalakma || [yasymannam (12.1.42) ityupatihate || ## ||] 'yasymannam' itycopatihate pthiv puikma | vrhiyavdyannam || [nidhi bibhrati (12.1.44) iti maihirayakma || ## || eva vittv || ## ||] 'nidhi bibhrati' iti dvbhymupatihate pthiv maihirayadravanidhiratnakma || [yasy kam (12.1.52) iti vraktasycmati irasynayate || ## ||] vikle 'yasy kam' ityc navodakamabhimantrycamana karoti puikma | 'yasy kam' ityc navodakamabhimantrya snna karoti puikma | navodakasya karma samptam || [ya tv pat ratha (13.1.21-24) iti dyau patydityo rohita || ## || pat g dadti || ## ||] 'ya tv pat ratha' iti caturbhi raktavar gmabhimantrya brhmaya dadti puikma || [paty kraudana sarvahutam || ## ||] tantra ktv 'ya tv pat ratha' iti caturbhi raktavary go kraudana rapayitv sarvahuta juhoti | tata uttaratantram | puikma || puikarmamupadhnopasthnam || ## || sarve mantr puikarmasu pahit ttye'dhyye | temupadhnamupasthna bhavati sarve sktn yetriaptdnm || [salilai sarvakma salilai sarvakma || ## ||] salilagaa (KauS 18.25) | 'brahma jajnam', 'ambayo yanti' gaa (KauS 19.1) | 'sa sa sravantu' (KauS 19.4) 'erabhaka' (KauS 19.9) | 'eha yantu' gaa (KauS 19.14) | 'yamagan', 'aya pratisara', 'aya me varaa', 'artyo' iti (KauS 19.22) | 'uttamo asi' (KauS 19.26) | 'akitste' (KauS 19.27) | 'pratham ha vyuvsa' (KauS 19.28) | 'sr yujanti' (KauS 20.1) | 'payasvat' (KauS 21.1-6) | 'aya no nabhasa' (KauS 21.7) | ' gva' (KauS 21.8) | 'prajvat' (KauS 21.10) | 'sryasya ramn' (KauS 21.11) | 'yaste okya' (KauS 21.12) | 'dhamantra', 'tadidsa' iti (KauS 22.1) | 'mamgne varca' (KauS 22.14) | 'yaji yaje' (KauS 23.1) | 'rdhv asya' (KauS 23.7) | 'tva me' (KauS 23.9) | 'vyuren' (KauS 23.12) | 'yasyedam raja' (KauS 23.17) | 'ucchrayasva' (KauS 24.1) | 'abhi tyam' (KauS 24.3) | 't savitu' (KauS 24.7) | 'divya suparam' (KauS 24.9) | 'rja bibhrat' (KauS 24.11) | 'indrasya kuki', 'shasra' (KauS 24.19) | 'satya bhat' (KauS 24.24) | 'yste iv' (KauS 24.29) | 'yasy sada' (KauS 24.37) | 'ya tv pat' (KauS 24.42) ityete mantr puikarmamadhye pahit | ete mantr pauik | pauikn sarve mantr havirupadhnam upasthna v karoti vikalpena puikarmamupadhnopasthnam (KauS 24.45) iti vacant | puikarmam upadhnam upasthna v karoti puikma | upadadhtetyandee jya samitpuroapayaodanapyasapauvrhiyavatil dhn karambhaakulya etni havi jnyt | yatra yatra homa kartavyastatra tatra sarvatropadhna pauikn mantr kartavyam | upasthna v | ghe bahirv vkrtha pururtha pavartha hastyartham avrtha goartha mahiyartham ajvikdighapaudhanadhnyamgrtham | grme nagare ketre bahirv | yatra nityanaimittikakmyahomastatra sarvatra pauikahoma krya | nsti sakhyjtiniyama puikarmam | yatrnyaprayojanrtha homa na tatra pauikahoma krya | sarvatra puyarthaprayojanam. yatrayatra ca sakramtmna manyate dvija. tatratatra tilairhomo nairtirna vidhyate || na tatra nirtikarma kurydityartha | puikarmamupadhnopasthnamityartha | salilai sarvakma | jydi juhoti salilagaena | tantra yathsambhava yojyam | sarvaphalakma ityartha | salilagaenopadhna v kuryt | upasthna v kuryt sarvakma | puiabdena dravydilbho dravydivddhica puiabdenocyate | arrapuica dhandipuica bhavati yupuica | atha salilagaa ucyate - 'po hi h', 'anno dev', 'brahma jajnam' 'anpt ye', 'sahasradhra eva' (5.6.1-3), 'asya vmasya', 'yo rohito vabha' dvyarca, 'udasya ketava', 'mrdhham', 'visahim' iti salilagaa | asya gaasya v upadhna jydi v karoti athav upasthnam | putrapaudhanadhnyaratnaghapadtiavahastigomahi- avivastrajtadravydihirayabhojana-rmadevapjdi-uccanavakaraastambhanajambhandi sarva salilagaena sidhyati | upadhnopasthna karoti sarvaphalakma putrapaudhnydisarvakma | samptni pauikni | tatra loka - prva nirtikarmi sarvapppanuttaye. pauikni tata pact ttye sahitvidhau || saptam kaik || ## || ________________________________ iti kauikapaddhatau ttyo'dhyya sampta || ____________________________________________________________________________ atha caturtho'dhyya [bhaiajyakarmi] atha bhaiajyni || ## || ligyupatpo bhaiajyam || ## || vacandanyat || ## || iti | bheajantirbhaiajyaabdenocyate | tatra dvividh vydhaya hranimitt anyajanmappanimittca | tatra hranimitteu carakabhaasurutaprateu auadheu vydhyupaamana bhavati | aubhanimitteu atharvavedavihiteu ntikeu vydhyupaamana bhavati | tath cgre vakyati-anktnyapratiiddhni bhapajynm | aholigbhi | sarvi kartavyni | uktnyanuktni ca kartavyni | bandhanapyancamandni ca kryi || bhaiajyakarma vidhi vakyma - [prvasyodaptrea samptavatkte || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'ye triapt' (1.1) iti sktena udaptra samptya vydhitasya arra sammri | abhytndyuttaratantram | sarvavydhibhaiajyam || [valrvimri || ## ||] abhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktenodaptra samptya mukhavalrvimryagavalca | tata uttaratantram | taruasya yadi valayastad etatkarma | sarvavydhibhaiajya samptam || atha jvartisrabhaiajynyucyante - [vidm arasya (1.2) ado yad (2.3) iti mujairo rajjv badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'vidm arasya' iti sktena mujapupamai mujarajjv baddhv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | jvarabhaiajya atisre ca atimtre ca | jyatantra ktv 'ado yadavadhvati' iti sktena mujairo rajjv baddhv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | atisre atimtre ca bhaiajyam || [ktiloavalmkau parilikhya pyayati || ## ||] 'vidm arasya' iti prathamasktena ketramttikmabhimantrya pyayati | atisre atimtre ca bhaiajyam | 'ado yad' iti sktena ktiloamabhimantrya pyayati | atisre atimtre ca | 'vidm arasya' iti prathamena valmkamttikmabhimantrya pyayati | atisre atimtre ca | 'ado yad' iti sktena valmkamttikmabhimantrya pyayati | atisre atimtre ca || [sarpilimpati || ## ||] 'vidm arasya' iti prathamena ghtamantrypna mrakati | atisre bhaiajyam | 'ado yad' iti sktena ghtamabhimantrypna v pralimpati | atisre ca || [apidhamati || ## ||] 'vidm arasya' iti carmakhalvmukhamabhimantrya vraamukha dhamati | atisre bhaiajyam | 'ado yad' iti sktena mukhena khalv vbhimantrypna ina v nì v vraamukha dhamati | samptni jvartisra atimtra aganìpravhe ca bhaiajyni || atidukhamtre dukhapurūakarae amanabhaiajynyucyante - [vidm arasya (1.3) iti pramehaa badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'vidm arasya' iti dvityena hartak karpura v samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | mtranirodhe purūasya ca || [khukiriptkamathitajaratpramandasvraskn pyayati || ## ||] 'vidm arasya' iti dvityena mƫakamttikmabhimantrya pyayati | 'vidm arasya' iti dvityena tallagna laiktamabhimantrya pyayati | 'vidm arasya' iti dvityena dadhimathita pyayati | mtrapurūapratibandhe bhaiajyam | 'vidm arasya' iti dvityena jaradindukamabhimantrya piv pyayati | mtrdinirodhe | 'vidm arasya' iti dvityena sktena këhatakanyudake ktvbhimantrya pyayati | mtrapurūapratibandhe || [uttambhymsthpayati || ## ||] 'viita te vastibilam' (1.3.8-9) iti dvbhymgbhy mƫakamttikoparyupaveybhimantrayate mtrapratibandhe | 'viita te vastibilam' iti dvbhymgbhy ptkatoparyupaveybhimantrayate | mtrapratibandhe | 'viita te vastibilam' iti dvbhy dadhimathitoparyupaveya tato'bhimantrayate | 'viita te vastibilam' iti dvbhy jaratpramandasyoparyupaveybhimantrayate mtrapratibandhe.'viita te vastibilam' itygbhy drutakaakalnmuparyupaveya vydhitamabhimantrayate mtrapratibandhe | 'mtra mucyatm' (1.3.8) iti ligt || [ynamrohayati || ## ||] abhytnnta ktv 'vidm arasya' iti dvityena hastydiyna samptybhimantrya tato vydhitamrohayati | tato dhvati vegena mtramocanakma || [iu visjati || ## ||] 'vidm arasya' iti dvityena dhanuaramabhimantrya tato vydhita prati ara kipati ghra || [vasti biyati || ## ||] 'vidm arasya' iti dvityena inamabhimantrya carma nisphoati | ina carmao nisrayattyartha || [varti bibhetti || ## ||] 'vidm arasya' iti dvityena lohaalkmabhimantrya ina praveayati | mtrapravha vidrayati || [ekaviati yavn dohanymadbhirnya drughn jaghane sastabhya phalato'vasicati || ## ||] 'vidm arasya' iti dvityena drughn jydhanua jaghane inadea rdhva ktv godohanymudaka ktv yavnekaviati prakipya tenodakena dhanua upari phala sicati | yathodaka ine patati tath kryam || [labisola pha pyayati || ## || udvartine ca || ## ||] 'vidm arasya' iti dvityena yavagodhmavall padmamla phik etni kvthayitvbhimantrya vydhita pyayati | samptni mtrapratibandhe dukhamtrakarae dukhapurūakaraa udvartana udarapranirodhakarae caitni bhaiajyni kryi | rogyakma || atha sarvarogabhaiajynyucyante - [ambayo yanti (1.4) vyo pta (6.51) iti ca nt || ## ||] abhytnnta ktv 'ambayo yanti' iti sktenjya juhoti | tata uttaratantram | 'ambayo yanti' sktena plaudumbardy samidha dadhti | sarvavydhibhaiajyam | tantravikalpa hastahomatvt | tantra ktv 'vyo pta' iti sktena tcenjya juhoti | uttaratantram | sarvabhaiajya samptam || atha somabhakae bhaiajyamucyate - [uttarasya sasom || ## ||] 'vyo pta' iti tcena pldy samidha somarasenkt dadhti | somavamane somapne sombhiave ca vydhyutpanne bhaiajya samptam || atha bhtatantrakarmyucyante | bhtapicaaky ntirucyate - [ctannmapanodanena vykhytam || ## ||] abhytnnta ktv 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy kukusäjuhoti | tata uttaratantram | picabhaiajyam | 'abhydheyn dhma niyacchati' (KauS | 7.28) | picaghta purua dhma pyayati | ghe grme v pattane ketre v devaghe v yatra kvacit picaaksti tatra homa ktv dhma niyata kurydityartha | 'nislm' iti sktena kukusäjuhoti | tantravikalpa | dhmabhakaa kurydityartha | 'aryakayaam' iti tisbhi kukusäjuhoti | dhmabhakaa ca | 'anno dev pnipar' iti sktena kukusäjuhoti | dhmapna ca | ' payati' iti sktena kukusäjuhoti | dhmaniyamanam | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti kukusäjuhoti | vikalpena tantre dhma karoti | 'purastdyukta' iti sktena kukusäjuhoti | picaghtasya dhmapna kryam | picadonmucyate | 'rakohaam' ityanuvkena kukusäjuhoti tantre | dhmabhakakaraa ca | picadonmucyate. 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy tuäjuhoti | tantre v | dhpana ca | 'nislm' iti sktena tuäjuhoti | picoccanakma | 'aryakayaam' iti tisbhi tuäjuhoti | 'anno dev pnipar' iti sktena tuäjuhoti. tantravikalpa | dhpana puruasya | picoccanakma | ' payati' sktena tuäjuhoti | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy tuäjuhoti | tantravikalpa | sarvatra picoccanakma | 'purastdyukta' iti sktena tuäjuhoti | picoccanakma | 'rakohaam' ityanuvkena tuäjuhoti | picoccanakma | 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy busa juhoti | tantra v | dhmena purua dhpayati | yasmin sthne picastasmin sthne homa karoti | yath dhmo bhavati tath kuryt sthne ca | 'nislm' iti sktena busa juhoti | 'aryakayaam' iti tisbhi busa juhoti | 'anno dev pnipar' iti sktena busa juhoti | ' payati' iti sktena busa juhoti | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy busa juhoti | 'purastdyukta' iti busa juhoti | 'rakohaam' ityanuvkena busa juhoti | 'abhydheyn dhma niyacchati' (KauS 7.28) sarvatra | 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy këhaakalni juhoti | tantravikalpa | sarvatra picoccana sarvatra dhpana ca | 'nislm' iti sktenvatakani juhoti | 'aryakayaam' iti tisbhi akalni juhoti | 'anno dev pnipar' iti akalni juhoti | ' payati' iti sktena akalni juhoti | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy akalni juhoti | 'purastdyukta' iti akalni juhoti | 'rakohaam' ityanuvkena këhaakalni juhoti | sarvatra tantravikalpa hastahomatvt | dhma ca karoti sarvatra | puruasya sthne nagare grme ghe v yatra ak vidyate tatra dhmakaraa homena. 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy picaghta puruamanvha | 'nislm' iti sktena puruamanvha | 'aryakayaam' iti tisbhi puruamanvha | 'anno dev' iti sktena picaghtamkroayet | ' payati' iti sktena picaghta puruamkroayet | 'tntsatyauj' 'tvay prva' sktbhy picamanvha | 'purastdyukta' iti skta japitvnvha | 'rakohaam' ityanuvkena picaghta puruamanvha | yadi grme nagare v rathyy v ketre v tad japa ktv picanmagrahaa kuryditi | sarvatra karma vikalpa || [trapusamusalakhadiratrghnmdadhti || ## ||] 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy karkaiksamidha dadhti | tantravikalpa | 'nislm' iti sktena karkaiksamidha dadhti | tantra v | picaghta v dhpayati | 'aryakayaam' iti tisbhi trapusasamidha dadhti | picoccanakma | 'anno dev' iti sktena trapusasamidha dadhti | picarakkma | ' payati' iti sktena karkaiksamidha dadhti | 'tntsatyauj' 'tvay prvam' iti sktbhy trapusasamidha dadhti | sarvatra sktdigrahae skta pratyt | gdigrahae ca pratyt | sktamadhye ca pratyt | 'purastdyukta' iti trapusasamidha dadhti | 'rakohaam' ityanuvkena karkaiksamidha dadhti | tantravikalpa | picoccanakma | 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy musalasamidha dadhti | picabhaiajyam | 'nislm' iti sktena lokaprasiddhamusalakëhnydadhti | 'aryakayaam' iti tisbhi musalakëhnydadhti | tantra v | 'anno dev' iti musalakëhnydadhti | sarvatra picabhaiajyam | ' payati' iti sktena musalakëhasamidha dadhti | tantravikalpa | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy musalakëhaakalni juhoti | tantra v | picoccanam | 'purastdyukta' iti sktena musalasamidha dadhti | sarvatra gante homa | sarvatra gante svhkra | anutantre sarvatra dhmaniyamanam | 'rakohaam' ityanuvkena musalasamidha dadhti | jtiniyamo nsti | hastahome sarvatra tantravikalpa | 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy khadirasamidha dadhti | 'nislm' iti sktena khadirasamidha dadhti | 'aryakayaam' iti tisbhi khadirasamidha dadhti | 'anno dev' iti khadirasamidha dadhti | ' payati' iti sktena khadirasamidha dadhti | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy khadirasamidha dadhti | tantravikalpa. 'purastdyukta' iti khadirasamidha dadhti | 'rakohaam' ityanuvkena khadirasamidha dadhti | picoccanakma | sarvatra tantravikalpa | sarvatra karma vikalpa | eka kuryt dve v bahni v. 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy sarapasamidha dadhti | 'nislm' iti sktena sarapasamidha dadhti | 'aryakayaam' iti tisbhi sarapasamidha dadhti | 'anno dev' iti sktena trgh samidha dadhti | ' payati' iti sktena trgh samidha dadhti | 'tntsatyauj' 'tvay prvam' iti sktbhy sarapasamidha dadhti | 'purastdyukta' iti sarapasamidha dadhti | 'rakohaam' ityanuvkena sarapasamidha dadhti | tantravikalpa | musalakhadirasamidbhy dvijasyoccana bhavati | anybhy drdnmuccana bhavati || [ayugmnkhdirächakn akyau ni vidhya (5.29.4) iti pacdagne samambhmi nihanti || ## ||] 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy khadiraakn sapta nava vbhimantrya pacdagnernikhanati | bhmi | samm | 'akyau ni vidhya' iti c | nikhananamantra | picopadrave | 'nislam' iti sktena sapta khadiraaknabhimantrya pacdagnernikhanati 'akyau ni vidhya' ityc | picabhaye | 'aryakayaam' iti tisbhi sapta khadiraklaknabhimantrya 'akyau nividhya' ityc pacdagnernikhanati | picarakrtham | 'anno dev' iti sktena ayugmn khdirächaknabhimantrya 'akyau ni vidhya' ityc pacdagnernikhanati | ' payati' iti sktena sapta klaknabhimantrya pacdagne 'akyau ni vidhya' ityc nikhanati | sarvatra bhmi sam karoti | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy sapta klaknabhimantrya 'akyau ni vidhya' ityc nikhanati agne pact | picabhaye | 'rakohaam' ityanuvkena khdiramayn sapta klaknabhimantrya pacdagnernikhanati 'akyau ni vidhya' iti c | picabhaye || [evamyasalohn || ## ||] 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy lohaklakn paca sapta vbhimantrya pacdagnernikhanati 'akyau ni vidhya' ityc | sarvatra klakn nikhananam | 'nislm' iti sktena lohaklaknabhimantrya pacdagnernikhanati 'akyau ni vidhya' iti | 'aryakayaam' iti tisbhi lohaklaknabhimantrya nikhanati | 'anno dev' iti sktena lohamayaklaknabhimantrya nikhanati | pacdagne sarvatra nikhananam | ' payati' iti sktena lohamayaklaknabhimantrya pacdagnernikhanati | sarvatra 'akyau ni vidhya' iti | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy paca sapta v lohamayaklaknabhimantrya nikhanati 'akyau ni vidhya' iti | 'purastdyukta' iti sktena lohamayaklaknabhimantrya pacdagnernikhanati 'akyau ni vidhya' ityc | 'rakohaam' ityanuvkena lohamayaklakn paca sapta vbhimantrya pacdagnernikhanati 'akyau ni vidhya' ityc | sarvatra nikhananam | 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy tmramayaklaknabhimantrya pacdagnernikhanati 'akyau ni vidhya' iti | sarvatra picya | 'nislm' iti sktena tmramayn klaknabhimantrya pacdagnernikhanati | 'aryakayaam' iti tisbhistmramayn klaknabhimantrya pacdagnernikhanati | 'anno dev pnipar' iti sktena tmramayn klaknabhimantrya nikhanati | ' payati' iti tmramayn klaknabhimantrya pacdagnernikhanati | 'tntsatyauj' iti sktena tmraklaknabhimantrya 'akyau ni vidhya' iti pacdagnernikhanati | 'tvay prvam' iti sktena tmramayaklaknabhimantrya 'akyau ni vidhya' iti nikhanati | 'purastdyukta' iti tmramayaklaknabhimantrya nikhanati | sarvatra picabhaye | 'rakohaam' ityanuvkena tmramayaklaknabhimantrya pacdagnernikhanati | 'akyau ni vidhya' iti sarvatra nikhananam | sarvatra pacdagnernikhanati | sarvatra picabhaye bhaiajyni || [taptaarkarbhi ayana ripalyi parikirati || ## ||] 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy taptaarkar abhimantrya ayana vntari v gha v grma v eu sthneu parikiret rakobhaye | 'nislm' iti sktena taptaarkar abhimantrya ghdiu parikirati picabhaye | 'aryakayaam' iti tisbhi taptaarkar abhimantrya ayanaripalyni parikirati | yatra picabhaya tatra parikirati | 'anno dev' iti sktena taptaarkar abhimantrya ayanaripalyni parikirati | ' payati' iti taptaarkar parikirati | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy taptaarkar abhimantrya ayanaripalyni parikirati picabhaye | 'purastdyukto vaha' iti sktena taptaarkar abhimantrya ayanaripalyni parikirati picabhaye | 'rakohaam' ityanuvkena taptaarkar abhimantrya ayanaripalyni parikirati picabhaye || [amvsyy sakdghtn yavnanapahatnaprathrapinbhicrika paristrya trghedhma vapati || ## || ya gacchet ta bryt aaulbena jihv nirmjna ly praskanda iti || ## || tath kurvannandye hanuvne || ## ||] amvsyymabhytnnta ktv aramaya barhi stti | sarapedhmnmupasamdhnam | 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy sakdghtayavasaktƤjuhoti pratycam | abhytndyuttaratantram | etasmin tantre yavarimadhynmuimek ghtvolkhalena khayata apradakia piyate | tato vydhita samptya aastrea jihvmrjana karoti tato grahaamukta | yadi na karoti aena jihvmrjana tad na gato graha iti vijnyt | amvsyymjyatantra arastta sarapedhmamupasamhitamabhytnnta ktv 'nislm' iti sktena sakdghtn yavnanapahatnaprathra pin saktƤjuhoti | mucyate | tata uttaratantram | yadi aastrea jihvmrjana karoti tad gato graha | amvsyy aramaya barhistta sarapedhmaviia tantra ktv 'aryakayaam' iti tisbhi sakdghtn yavnanapahatnaprathra pin saktƤjuhoti | tata uttaratantram | yadi aastrea jihvmrjana karoti tato gato graha | amvsyy aramaya barhistta sarapedhmaviia tantra ktv 'aryakayaam' iti tisbhi yavnapahatnaprathra pin saktƤjuhoti | tata uttaratantram | yadi aastrea jihvmrjana karoti tato gato graha | amvsyy prtarabhytnnta ktv aramaya barhistta sarapedhmaviia 'anno dev pnipar' iti sktena yavnanapahatnaprathra pin saktƤjuhoti | tata uttaratantram | aena jihvmrjanam | amvsyy prta aramaya barhistta sarapedhmaviia tantra ktv ' payati' iti sktena yavnanapahatnaprathra pin saktƤjuhoti | tata uttaratantram | aena jihvmrjanam.amvsyy aramaya barhistta sarapedhmaviia tantra ktv 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy sakdghtn yavnanapahatnaprathra pin saktƤjuhotiata uttaratantram | aena jihvmrjanam | amvsyy prta aramaya barhistta sarapedhmaviiamabhytnnta ktv 'purastdyukta' iti sktena sakdghtn yavnanapahatnaprathra pin saktƤjuhoti | tata uttaratantram | aena jihvmrjanam | amvsyy prta aramaya barhistta sarapedhmaviiamabhytnnta ktv 'rakohaam' ityanuvkena sakdghtn yavnanapahatnaprathra pin saktƤjuhoti | tata uttaratantram | aastrea jihvmrjana karoti | yadi na karoti tad na gato graha | asdhyo graha | asdhyo graha ityartha || atha grahbhicra ucyate | ida karma avayasya grahasya vakaraamucyate | ayamabhicro'vayagrahasya vakarartha - [vriatlamiramigia prapue juhoti || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy vriatlamiramigia prapuena juhoti | tata uttaratantram | 'nislm' iti sktena vriapupamiritamigiamjya juhoti plapuenjyatantre | uttaratantram | tantra ktv 'aryakayaam' iti tisbhi vriatlamiritamigia palapuena juhoti | uttaratantram | tantra ktv 'anno dev pnipar' iti sktena vriatlamiritamigia prapuena juhoti | uttaratantram | grahasybhicro'yam | tantra ktv ' payati' iti sktena vriatlamiritamigia prapuena juhoti | uttaratantram | jyatantra ktv 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy vriatlamiramigia prapuena juhoti | uttaratantram | picasybhicrakarma | tantra ktv 'purastdyukta' iti sktena vriatlamiritamigia parapuena juhoti | uttaratantram | 'rakohaam' ityanuvkena vriatlamiritamigia prapuena juhotyjyatantre | grahbhicra sampta || athsmin ghe pico'sti v na veti saaye ida karma ucyate - [idhmbarhi lymsajati || ## || aparedyurvikte picato rugiti || ## || ukto homa || ## ||] 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy sarapedhma aramaya barhirabhimantrya ly upari nidadhti | ly upari karoti | tata prabhte nirkaam | vikte picaak | tad ukto homa | vriatlamitydi | 'nislm' iti sktena trghedhma aramaya barhicbhimantrya ly upari nidadhti | yadi tadvikta tad tadgha picaghtam | tad ukto homa | vriatlamiritamigia prapuena juhoti | tantre | 'aryakayaam' iti tisbhiridhmbarhirabhimantrya ly upari nidadhti | dvitye'hani nirkayet | barhii vikte picabhayam | tatra vriatlamiritamigia prapuena juhoti | 'anno dev' itdhmbarhirabhimantrya lymsajati | aparedyurvikte picato rugiti | tato vriatlamiritamigia prapuena juhoti | tantre | ' payati' iti sktenedhmbarhi lymsajati | aparedyurvikte picato rugiti | tata idhmbarhi ly ghtv tena tantramabhytnnta ktv vriatlamiramigia prapuena juhoti | 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhy idhmbarhirabhimantrya lymsajati | aparedyurvikte picato rugiti | vriatlamiramigia prapuena juhoti tenaiva sktena | 'purastdyukta' iti sktenedhmbarhirabhimantrya lymsajati | aparedyurvikte picato rugiti | tatra vriatlamiramigia prapuena juhoti | 'rakohaam' ityanuvkenedhmbarhi lymsajati | aparedyurvikte picato rugiti | tantra ktv tennuvkena vriatlamiramigia prapuena juhoti | picagrahbhicra || [vairavayäjali ktv japanncmayatyabhyukati || ## ||] vairavaya namaskra ktv 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhymudakamabhimantrya tamcmayati samprokati ca | vairavaya namaskra ktv 'nislm' iti sktenodakamabhimantrycmayati samprokati ca vydhitam | picagraharakkma | vairavaya namaskra ktv 'aryakayaam' iti tisbhirudakamabhimantrycmayati samprokati ca picaghta puruam | vairavaya namaskra ktv 'anno dev' iti sktenodakamabhimantrycmayati samprokati ca | picarakrtham | vairavaya namaskra ktv ' payati' iti sktenodakamabhimantrycmayati samprokati ca vydhita mnuam | vairavaya namaskra ktv 'tntsatyauj', 'tvay prvam' iti sktbhymudakamabhimantrya vydhitamcmayati samprokati ca | picabhaye | vairavayäjali ktv 'purastdyukta' iti sktenodakamabhimantrya vydhitamcmayati samprokati ca | picabhaye rakkma | vairavayäjali ktv 'rakohaam' ityanuvkenodakamabhimantrycmayati samprokati ca vydhitam | picabhaye rakkma | sarvatra karma vikalpa | picaghta manuyamanvrabdhe sarvatra homa krya | bhaiajyakarma ca | ghe prayoga || rtrikarmyucyante - [niyulmuke sakarati || ## || svastydya kurute || ## ||] rtrau 'stuvnam', 'ida havi' iti sktbhy ulmuke dve abhimantrya paraspara ghyati | tata prabhte 'svastid' (1.21) iti sktena dakiena prakrmati padni dadti | picabhaye | rtrau 'nislm' iti sktena ulmuke abhimantrya paraspara ghyati | tata prabhte 'svastid' iti sktena dakiena prakrmati | picabhaye | rtrau 'aryakayaam' ityulmuke abhimantrya paraspara ghyati | tata prabhte 'svastid' iti sktena padni prakrmati | rtrau 'anno dev' ityulmuke abhimantrya paraspara ghyati | tata prabhte 'svastid' iti padni dadti | rtrau ' payati' ityulmukadvaya paraspara sarvatrbhimantrante saghyati | tata prabhte 'svastid' iti skta japitv padni prakrmati | rtrau 'tntsatyauj' 'tvay prvam' iti sktbhymulmuke abhimantrya saghyati | tata prabhte 'svastid' iti sktena padni dadti | picarakrtham | rtrau 'purastdyukta' iti ulmuke abhimantrya saghyati | tata prabhte 'svastid' iti skta japitv padni prakrmati | sarvabhtagrahavinana | gatena gaavikalpena homa | brahmarkasasypi nti | rtrau 'rakohaam' ityanuvkenolmuke abhimantrya paraspara saghyati | tata prabhte 'svastid' iti skta japitv padni prakrmati | samptni rtrikarmi | picarkasabhtpsarapretayakagandharv grahca | ye'nye'pi kudrabrhmaajtik katriyavaiyadrdayo grah sarve ebhi karmabhistuyanti | rkasagrahaprakaraa bhtatantra samptam || atha jalodarabhaiajyamucyate - [aya devnm (1.10) ityekaviaty darbhapijlbhirvalkai srdhamadhiiro'vasicati || ## ||] 'aya devnm' iti sktena ghae darbhapijul prakipyekaviatighatni ca prakipya ta ghaamabhimantrya tato vydhita sicati | tato mrjana ca | darbhatrayamekatra baddha pijltyucyate | sampta jalodarabhaiajyam | abhysena karmasiddhi | dinedine kuryt jalodarananrtham || bhaiajye pratham kaik sampt || ## || ________________________________ atha vtapittalemai bhaiajynyucyante - [jaryuja (1.12) iti medo madhu sarpistaila pyayati || ## ||] 'jaryuja' iti sktena msabhedo'bhimantrya pyayati vtavikre | 'jaryuja' iti sktena madhvabhimantrya pyayati lemavikre | 'jaryuja' iti sktena ghtamabhimantrya pyayati vtapittasahavikre | 'jaryuja' iti sktena tailamabhimantrya pyayati vtalemavikre | sampta vtapittalemabhaiajyam || atikse raktau irovedany ca karmyucyante - [maujapranena irasyapihita savyena titauni plyni dhrayamo dakienvakiran vrajati || ## ||] vydhitairo maujaveita ktv vmena hastena pavana ljasahita ghtv | dakiena hastena tn ljn praghya 'jaryuja' iti sktena ljn prakiran vrajati vydhidea yvat | tatraiva mujapranaljpavann prakepa || [savyena titaupranau dakiena jy drughnm || ## || preakdagrata || ## ||] vmena hastena pavana maujenduka ca ghtv dakiena hastena jy drughn ghtv vydhitamagre ktv || [yatraina vydhirghti tatra titaupranau nidadhti || ## ||] yatra vydhirutpannastatra sthne gatv 'jaryuja' iti skta japitv maujaprana pavana ca prakipati vydhita || [jy ca || ## || vrajanam || ## ||] tatra sthne tƫ jy prakipati || [ghta nasta || ## ||] vtajvare kaibhage irroge ca vtagulme vtavikre ca sarvaroge dhanurvte'gakampane vte arrabhage sarvavtavikre bhaiajyam | 'jaryuja' iti sktena ghtamabhimantrya nsiknasta dadti | iroroge vtabhage || [pacaparva lala sastabhya japati || ## ||] 'jaryuja' iti sktena pacaparvaveudaa lale sastabhya japati | iroroge kaibhage v vtagulme v vtavikre ca | ligyupatpa sampta || atha lohite vahati arramadhye bahica astraghte pëalakueakdyabhighte karmyucyante - [amry (1.17) iti pacaparva psusikatbhi parikirati || ## ||] pacaparvaveudaa rudhiravahanasthne dattv 'amry' iti skta japati | rudhirapravhe bhaiajyam | 'amry' iti sktena rathyy psn ghtvbhimantrya rudhiravrae vikirati | 'amry' iti sktena sikat abhimantrya vydhidee kirati || [armakaplik badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'amry' iti sktenrmakaplik samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram || [pyayati || ## ||] 'amry' iti sktenrmakaplikmabhimantrya pyayati | armakaplik ukapakamttik | strrajaso'tipravartane bhaiajya rudhirapravhe ca || [caturbhirdrvgrairdadhipalala pyayati || ## ||] 'amry' iti sktena catvri drvgri piv tai saha dadhipalalamsdyloya tato'bhimantrya pyayati | rudhirapravhe arramadhye astrdyabhighte bahica oitavahane gudavahane mukhavahane nsikrudhiravahane iro'gulydirudhirapravhe ca | rudhirapravahane bhaiajyni samptni. atha hdroge kmale ca bhaiajynyucyante - [anu sryam (1.22) iti mantroktasya lomamiramcamayati || ## ||] 'anu sryam' iti raktavabharomamiramudakamabhimantrya pyayati | kmale hdroge ca bhaiajyam || [phe cnya || ## ||] 'anu sryam' iti sktena raktavabhapha udakamnya tato'bhimantrycmayati || [akudhna carmaysnya dugdhe samptavanta badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'anu sryam' iti sktena go raktacarmachidramai godugdhe dattv ta samptybhimantrya badhnti || [pyayati || ## ||] dugdha ca pyayati | abhytndyuttaratantram | kmale hdroge ca ligyupatpa || [haridraudanabhuktamucchinucchien prapadt pralipya mantroktnadhastalpe haritastrea savyajaghsu baddhv'vasnpayati || ## ||] haridraudana vydhitasya bhojana dattv tasyocchia cnucchia caikatra ktv tena codvartana ktv iraprabhtyrabhya yvatpdau | tato vydhita ca khavymupaveya khavy adhastt | uka këhauko goptilak caite traya pakia | savyajaghy haritastrea baddhv khavy adhastd badhnti | tato 'anu sryam' iti sktenodakamabhimantrya vydhita snpayati | kmale hdroge ca || [prapdayati || ## ||] 'anu sryam' iti sktena manthamabhimantrya prapdya prayacchati | sarvatra ghadvre'gre vydhita ktv tamagre praveya svaya praviya tato bhaktamabhimantrya tato vydhitya prayacchati | sarvatra yatra yatra 'prayacchati' abdastatra tatraiva boddhavyam || [vadata upasthpayati || ## ||] 'anu sryam' iti sktena uka vadantamabhimantrayet | 'anu sryam' iti sktena këhauka vadantamabhimantrayet | 'anu sryam' iti sktena goptilak paki yatra kutracid dv vadant tatrbhimantrayed vydhita | kmale ca vydhau || [kroalomni jatun sandihya jtarpepidhpya || ## ||] abhytnnta ktv 'anu sryam' iti sktena vabhahdayalomabhirlkraktai suvaraveita mai ktv samptybhimantrya vydhitya badhnti | abhytndyuttaratantram | sarvatra yatra bahni karmi vihitni tatraika kuryd dve v kuryt sarvi v kuryt | sarvatra karma vikalpa | apasmravismayahdrogakmalakarohiakni bhaiajyni samptni || atha vetakuhabhaiajynyucyante - [naktajt (1.23) suparo jta (1.24) iti mantrokta akd lohita praghylimpati || ## ||] vetakuha gomayena praghya yvallohita dv 'naktajt', 'suparo jta' iti sktbhy bhgarjaharindrendravru nlikpup et paca pivbhimantrya kuha pralimpati | tis v catas vauadhn grahaam || [palitnycchidya || ## ||] palitane tacca | palitni chittv ghvlimpati || atha mrutnyucyante - [mrutnyapihita || ## ||] 'naktajt', 'suparo jta' iti sktbhy maruto yajate yath varua pkayajavidhnena | vetapalite vetakuhe ca | abhytnnta ktv 'naktajt', 'suparo jta' iti dvbhy sktbhy ky gorjya juhoti | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'naktajt', 'suparo jta' iti sktbhy ksadividhuvakavetas oadhrekatra ktv samptybhimantrya tata udakamadhye praveydhomukha ptra ninayati | tata uttaratantram | tantra ktv 'naktajt', 'suparo jta' iti sktbhy ksdyoadhrudake ktv samptybhimantryplvayati | tata uttaratantram | 'naktajt', 'suparo jta' iti sktbhy vairo meairo mnuakearajjv jaradupnahau ca vaadvaygre prabadhya yodhayati dhrayattyartha | palitane vetakuhe ca bhaiajyni | abhytnnta ktv 'naktajt', 'suparo jta' iti dvbhy sktbhymudaka samptya tenmaptra prasicya tato'mna nidadhti | tata maptramamna ca tripde ikye nidadhti | tato'psu kipati | tata uttaratantram | mrutni karmi samptni | mruteu karmasu sarvatra mrutakraudana mrutaӭta mrutai paristrya mrutena sruvea mrutenjyeneti bhavati | samptni kuhabhaiajyni | vetapalitanana durbhaganana ca || atha jvarabhaiajyamucyate - [yadagni (1.25) iti parau japastpayati kvthayatyavasicati || ## ||] nityajvare veljvare satatajvare ekntarajvare cturthakajvare tajvare caturjvare ca 'yadagni' iti sktena lohakuhramabhimantrygnau tpayati | tato 'yadagni' iti japitv ta kuhramuodakamadhye kvthayati | tato 'yadagni' iti skta japitv tenodakena vydhitamavasicati | camana tƫ mrjana ca | jvarabhaiajya samptam || athodvegavinabhaiajynyucyante - [upa prgt (1.28) ityudvijamnasya uklaprasnasya vriasya catasmikmubhayata pratyua badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'upa prgt' iti sktena uklavriekcatuayenobhayata pratyuamekatra baddhv mai ktv samptybhimantrya badhnti puyhnte | tata uttaratantram | udvegabhaiajyam || [trividagdha kamaim || ## ||] tantra ktv 'upa prgt' iti sktena trividagdha uklavraakamai ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | udvegabhaiajyam || [ulmuke svastydyam || ## ||] 'upa prgt' iti sktenolmukadvayamabhimantrya gharayet | rtrau ukle vaitat karma | tata prabhte 'svastid' (1.21) iti sktena dakiena pdena prakrmati iti svastyayanam | vddhablayuvastrpurumakasmdudvega pralpo v bhavettadaitat kuryt | samptnyudvegabhaiajyni || gandharvarkaspsarobhtagrahdiu bhaiajynyucyante - [mtnmno sarvasurabhicrnyanvaktni hutv eea pralimpati || ## ||] abhytnnta ktv 'divyo gandharva' (2.1) iti sktena ghtkt sarvauadhrjuhoti | homaeea vydhita mrakayati | uttaratantram | tantra ktv 'ima me agne' (6.111) iti caturcenjyamir sarvauadhrjuhoti | tata uttaratantram | tantre homaeea vydhita mrakayati | gandharvagrahdibhaiajyam || [catupathe ca irasi darbheve'grakaple'nvaktni || ## ||] catupathe vydhita ktv tasya irasi darbheuka ktv tasyopari kaplamagnipra prajvlita ktv tatra prajvlite'gnau 'divyo gandharva' iti sktena ghtkt sarvauadhrjuhoti | catupathe ca irasi darbheve'grakaple prajvlite'gnau 'ima me agne' iti catasbhirjyenkt sarvauadhrjuhoti pratyca irasi home na tantram || [titauni pratpa ghamno vapattaro'vasicati pact || ## ||] vydhitasya vallaik sarvauadhisahit haste ktv nadyudakasammukha praveya tato'vaghayati | 'davyo gndharva' iti sktena sarvauadhrudakamadhye vapati kart | 'divyo gandharva' iti sktena pact sthito vydhita sicati || [maptra opysicya mauje tripde vayoniveane prabadhnti || ## ||] tato mnmaya maptre homaea sarvauadh ktv pakio yasmin vke vasanti tatra tripde ikye ktv badhnti | gandharvayakarkasabhaiajyam | 'ima me agne' iti sktena nadmadhye vallaiky sarvauadhrghtkt juhoti pratycam | tata kart tamavasicati vydhitam 'ima me' iti catasbhi | pacdmaptra opysicya mauje tripde vayoniveane vke badhnti | rakograhe yakagrahe gandharvagrahe'psarograhe rjase grahe tmase grahe grahabhaiajyni samptni || atha laukike pe vaidike pe ca strmkroe puru ca bhaiajyamucyate - [aghadvi (2.7), a no dev (2.25), varaa (6.85), pippal (6.109), vidradhasya (6.127), y babhrava (8.7) iti || ## || upottamena palasya caturagulenlimpati || ## || prathamena mantrokta badhnti || ##|| dvityena mantroktasya samptavatnulimpati || ## || ttyena mantrokta badhnti || ## || caturthenayati || ## || pacamena varuaghtasya mrdhni samptnnayati || ## || uttamena kalam || ## ||] sarvasmin sahitvidhikarmai pradhnakarmamadhye uttarata udakumbhamsthpya tenodakena 'hirayavar' (1.33) iti sktenbhimantritena krayitbhiecayet sarvatra medhjanandikarmasu | tata pacnmaibandhandi karma kuryt | bhaiajyevabhieka na kuryt | abhytnnta ktv 'aghadvi devajt' iti sktena yavamai samptybhimantrya puna skta japitv badhnti | abhytndyuttaratantram | laukika kroe vaidike ca brhmaasya pe krracakurdinipte ca picarkasdiu bhaiajya samptam || atha rakograhe bhaiajyamucyate - jyatantra ktv 'a no dev pnipar' iti sktena pnipar samptybhimantrya ghv puna skta japitv vydhita pralimpati | abhytndyuttaratantram | ppaghte ca strgarbhastrve ca mtpatyy ca kravydaghte ca picaghte ca rakomayabhaiajyam samptam || atha rjayakmdibhaiajyamucyate - tantra ktv 'varao vrayt' iti tcena varaavkakëhamai samptybhimantrya puna skta japitv badhnti | abhytndyuttaratantram | rjayakmdigravydhiu vetodumbarakuhdyadaajtiu jvardisarvarogeu bhaiajya samptam || atha vtavikre bhaiajyamucyate - abhytnnta ktv 'pippal kiptabheaj' iti sktena pippaladravya samptybhimantrya puna skta japitvayati | abhytndyuttaratantram | sarvatra | vtavikre dhanurvte vtagulme vtale kiptavtapradoe karmakte vta utpanne sarvavtavikre bhaiajya samptam || jalodarabhaiajyamucyate - abhytnnta ktv 'vidradhasya balsasya' iti tcena sktena vydhitasya mrdhni samptnnayati | abhimantraa ca | abhytndyuttaratantram | jalodarabhaiajyam | sarvavydhivisarpae hdaymaye v jalodare ca ete bhaiajya samptam || 'vidradhasya' iti sktena plaakala caturagulamna pivbhimantrya puna skta japitv vydhita limpati | sarvavydhivisarpae prakope ca balse cntrdivisarpae ckivisarpae ca karavydhivisarpae hdaymaye cjtarjayakmai ca | ete bhaiajya samptam || tantra ktv 'y babhrava' iti sktena daavkaakalni lkhirayena veita mai ktv samptybhimantrya puna skta japitv badhnti | sarvavydhibhaiajyam || atha ketriyavydhibhaiajyamucyate - [udagtm (2.8) ityplvayati bahi || ## ||] abhytnnta ktv 'udagtm' iti sktena udakaghaa samptybhimantrya vydhita ghd bahi ktvplvayati | abhytndyuttaratantram | ketriyo vydhirlig pitpramparygata ketriyo roga | kuhakayarogo grahadoa sarvaarre visphoakaraktadodi ketriya || [apeyam (2.8.2) iti vyucchantym || ## ||] tantra ktv 'apeya rtr' ityc ghaa samptybhimantrya ghdbahirplvayati | abhytndyuttaratantram | aparartra etat karma kuryt ketriyavydhau || [babhro (2.8.3) iti mantroktamktiloavalmkau parilikhya jvakoaymutsvya badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'babhrorarjunakasya' itycrjunakëha yavabusa tilapijik caikatra tri baddhv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | ketriyavydhau | abhytnnta ktv 'babhrorarjuna' itycktiloa jvakoay baddhv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'babhrorarjuna' ityc valmkamttik carmajvakoay baddhv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | ekasmin vydhau sarvatra karma vikalpa | jvata paocarma jvakoatyucyate | ajycarmvervvy v carmagrahaam | mtpitvargdyta kaula kulabhava | sarvatra karma vikalpa || bhaiajyeu dvity kaik || ## || ________________________________ [namaste lgalebhya (2.8.4) iti srayogamadhiiro'vasicati || ## ||] 'namaste lgalebhya' itycodakaghaamabhimantrya vabhayuktasya halasydhastt ktv vydhita tato'bhiicati | ketriyasya bhaiajyam || [nama sanisraskebhya (2.8.5) iti nyalymapsu samptnnayati || ## || uttara jaratkhte salte || ## || tasminncamayatyplvayati || ## ||] tasmin garte vydhitamupaveycmayati | uttaratantram | ketriyabhaiajyam | abhytnnta ktv 'nama sanisraskebhya' itycodakaghaa samptybhimantryottarasamptn jaradgarta nayati | ltasahite garte vydhitamavasicati | camana ca | yatra kvacit snna tatra sarvatrcamanam | tata uttaratantram | yatra yatra snna prokaa ca tatra sarvatra bhaiajyeu iraprabhati mrjana kuryt yvat pdau | sampta ketriyasya bhaiajyam || atha brahmagrahe bhaiajyamucyate - [daavka (2.9) iti kala || ## ||] abhytnnta ktv 'daavka' iti sktena vkavikalpena paldidaavkaakalni ghtv lkhirayena veita mai ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | brahmagrahe bhaiajyam || [daa suhdo japanto'bhimanti || ## ||] daa brhma atharvgirasa suhdo 'daavka' iti skta japanto vydhitaarramabhimanti | sarvagrahe brahmagrahe | grahabhaiajya samptam || [ketriyttv (2.10) iti catupathe kmplaakalai parvasu baddhv pijlbhirplvayati || ## ||] catupathe gatvbhytnnta ktv 'ketriyttv' iti sktenodakaghaa samptybhimantrya kmplaakalni vydhitaparvai dattv pijlrghae prakipya tato'bhiicati | tata camanam | uttaratantram | ketriyagrahe || [avasicati || ## ||] 'ketriyttv' iti sktenodakaghaa saha pijlbhirabhimantrya catupathe vydhita ktvvasicati | ketriye grahe kmplaakalairbandhayitv | ketriyabhaiajyam | samptni ketriyabhaiajyni || udakatkrntabhaiajyamucyate - [prthivasya (2.29) ityudyati phasahitvupaveayati || ## || prmukha vydhita pratyamukhamavydhita khspaveya vaitase camasa upamanthanbhy tghtasya irasi manthamupamathytitya prayacchati || ## || tasmist sannayati || ## ||] udita ditye prabhte phasahitvupaveya dvau puruau | prmukha vydhita pratyamukhamavydhita vaitasakhspaveya vaitase camase saktdaka prakipya vaitasaalkbhy mantha nirmathya tghtasya irasi manthamupamathya 'prthivasya' iti sktena camasamabhimantrya titya prayacchati yasya vydhirbhavati || [uddhtamudaka pyayati || ## ||] 'prthivasya' iti sktenpsdakamabhimantryoddhtya pyayati | trte bhaiajyam || [savsinau (2.19.6) iti mantroktam || ## ||] 'savsinau' iti sktena manthamabhimantrya pyayati | vydhitvydhitvekavastraparihitau santau | trtabhaiajyni samptni || aruodaragaulabhaiajynyucyante - [indrasya y mah (2.31) iti khalvagnaln hanann ghtamiräjuhoti || ## ||] tantra ktv 'indrasya y mah' iti sktena kacaakn ghtamiräjuhoti | tantravikalpa || [bln kalmëe ke savya pariveya sambhinatti || ## ||] 'indrasya y mah' iti sktena govln | citrite are savya pariveya pëena crayati || [pratapati || ## ||] tata skta japitvgnau pratapati || [dadhti || ## ||] tata sktntengnvdadhti || [savyena dakimukha psnupamathya parikirati || ## ||] 'indrasya y mah' iti sktena savye haste psn ktv dakiena vimjya dakimukha sthita skta japitv vydhitasyopari kirati | arugaulakn bhaiajyam || [sammdnti || ## ||] 'indrasya y mah' iti sktena psn mardayati hastbhy vydhita || [dadhti || ## ||] 'indrasya y mah' iti sktena plaudumbardy samidha dadhti | sampt udarakmaya udaragaulakca dakmayaca te bhaiajyam || atha gokmibhaiajynyucyante - [udyannditya (2.32) ityudyati gonmetyha asau iti || ## || sktnte te hat iti || ## || darbhairabhyasyati || ## ||] prta 'udyannditya' iti skta japitv gonmoccrayitv yasya krimaya | 'te hat' iti mantrea darbhairhanti krim mukham || [madhyandine ca || ## ||] etanmadhyandine kuryt || [pratcmaparhe || ## ||] dityasammukho'parhe etat | trikle karmasampti | gonmagrahaam 'asau' iti sthne || [blastukmcchidya khalvdni || ## ||] 'udyannditya' iti sktena ghtamirn kacaakäjuhoti | kmibhaiajyam | 'udyannditya' iti sktena kalmëa ara govlaveita dhrayati | tata pëena crayati | tata sktena pratapati | tata sktena japitvgnvdadhti juhottyartha | kmibhaiajyam | 'udyannditya' iti sktena psnabhimantrya vme haste ktv dakimukha psun kmivraa mardayati | 'udyannditya' iti sktena palavkdisamidha dadhti | sampta sarvakmibhaiajyam manuyagajahastyavdiyklikdiu kmibhaiajyam || sarvavydhibhaiajyamucyate - [akbhy te (2.33) iti vbarham || ## || udaptrea samptavatvasicati || ## ||] jyatantra ktv vydhita parvasu baddhv 'akbhy te' iti sktenodaptra samptya tata puna skta japitvvasicya vydhitasya parvagranthn vimucati | tata uttaratantram | samptamakirogansikkaramlairojihvgrvrjayakmdisarvavydhibhaiajyam | 'akbhy te' iti sktenbhimantrayate vydhitam | sarvavydhibhaiajya samptam || atha ketriyavydhibhaiajynyucyante - [hariasya (3.7) iti bandhanapyancamanaakudhnajvlenvanakatre'vasicati || ## ||] tantra ktv 'hariasya' iti sktena hariaӭgamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | ketriyabhaiajyam | 'hariasya' iti sktena hariaӭgea sahodakamabhimantrya pyayatycmayati ca | athokla etat karma | hariavarma akudhna prajvlyodake prakipya tato 'hariasya' ityabhimantrya vydhitamavasicati | mrjanamcamana ca | ketriyabhaiajyam || [amitamtry sakdghtn yavnvapati || ## ||] 'hariasya' iti sktena yaväjuhoti pratyca reraparimitn madhyt sakd grhy yav ityartha | ketriyabhaiajyam || [bhakta prayacchati || ## ||] 'hariasya' iti sktena bhaktamabhimantrya bhojane prapdya prayacchati | sampta ketriyabhaiajyam | blarogaghte ca || maithunadoavydhibhaiajynyucyante - [mucmi tv (3.31) iti grmye ptiapharbhirodanam || ## ||] 'mucmi tv' iti sktena ptigandhamatsyasahitamodanamabhimantrya vydhitya prayacchati bhakartha bhojanakle || [araye tilaaagomayantjvlenvanakatre'vasicati || ## ||] 'mucmi tv' iti sktenrayakatilai prajvlitamudaka ptre prakipati | tato'bhimantryokle'vasicati vydhitam | maithunarjayakmai bhaiajyam | ukla ida karma | 'mucmi tv' iti sktenrayaaenvajvlitamudakamabhimantryvasicati | mrjanamcamana ca | maithunavydhibhaiajyam | 'mucmi tv' iti sktenrayagomayenvajvlitamudakamabhimantryvasicatyukle | mrjanamcamana ca | maithunavydhibhaiajyam | ukle 'mucmi tv' iti sktena citydybhi prajvlitamudakamabhimantrya vydhitamavasicati | mrjanamcamana ca | kecit tilaadicaturu karmasvaraye'vasekamicchanti | kecidghe'vasekamicchanti | vikalpa | sampta maithunavydhibhaiajyam | 'mucmi tv' iti sktena vydhitamabhimantrayate | sarvavydhibhaiajyam || atha sarvabhaiajynyucyante - [mgrai muca (1.12.3) ityplvayati || ## ||] abhytnnta ktv ' gva' (4.21-30) iti daabhi sktairghaamudakapra samptybhimantrya vydhitamplvayati | mrjancamane smartavye | abhytndyuttaratantram | sarvavydhibhaiajyam | tantra ktv 'muca rakty' itycodakaghaa samptybhimantryplvayati vydhitam | abhytndyuttaratantram | plavane sarvatra mrjancamane ca | sarvavydhibhaiajya samptam || tty kaik || ## || ________________________________ skandaviabhaiajynyucyante - [brhmao jaje (4.6) iti takakyäjali ktv japanncamayatyabhyukati || ## ||] takakadevatyai namaskra ktv tato 'brhmao jaje' 'vridam' (4.7) iti sktbhymudakamabhimantrycmayati viakaram | takakya namaskra ktv 'brhmao jaje' 'vridam' iti sktbhymudakamabhimantrya samprokati viaduam | skandaviabhaiajya || [kmukaakala sakudya drajaradajinvakarajvlena || ## ||] 'brhmao jaje' 'vridam' iti sktbhy kmukavkaakala sahodakamabhimantrya tata cmayati | skandaviabhaiajyam | 'brhmao jaje' 'vridam' iti sktbhy kmukavkaakala sahodakamabhimantrybhyukati | tato mrjanamcamana ca sarva tƫm | drvajvlitamudakamabhimantrya vydhitamavasicati | mrjancamane ca | sarva tƫm | 'brhmao jaje' iti sktbhy jrahariacarmvajvlitamudake prakipya tamabhimantrya tato'vasicati | viabhaiajyam | 'brhmao jaje' 'vridam' iti sktbhy sammrjanikvakaratairavajvlitamudakamabhimantryvasicati | skandaviabhaiajyam || [samptavatyudaptra rdhvaphalbhy digdhbhy manthamupamathya rayidhrapinanvca prakrya chardayate || ## ||] abhytnnta ktv 'brhmao jaje' 'vridam' iti sktbhymudaptra samptybhimantryplvayati viaduam | viabhaiajyam | 'brhmao jaje' 'vridam' iti sktbhy vialiptbhy phalbhy saktumanthamupamathya tato'bhimantrya pyayati | viabhaiajyam | 'brhmao jaje' 'vridam' iti sktbhy madanaphalni pratycamabhimantrya bhakayati | yath chardayati tath ca kartavyam | skandaviabhaiajyam || [haridr sarpii pyayati || ## ||] 'brhmao jaje' 'vridam' iti sktbhy haridr sarpi sahitmabhimantrya pyayati | sampta skandaviabhaiajyam || atha astrdyabhighte rudhirapravhe bhaiajynyucyante - [roha (4.12) ityavanakatre'vasicati || ## ||] 'rohayasi' iti sktena lkodaka kvthitamabhimantrya vydhideamavasicati | ukle karma | asthibhage rudhirapravhe daaastrbhightdau bhaiajyam || [ptaka pyayatyabhyanakti || ## ||] 'rohayasi' iti ptaka ghtamira dugdhamabhimantrya pyayati | 'rohayasi' iti sktena kra ghtamira ktv vydhidea mrakati | agabhage'gachede'garudhirapravhe'gbhighte'gabhagne'gamƬhbhighte'gavkbhighte muiloeikpauӭggni- pëalakuaastrdyabhighte rudhirapravhe v arracheddau bhaiajya samptam || atha rakobhaiajyamucyate - [ payati (4.20) iti sadampupmai badhnti || ## ||] tantra ktv ' payati' iti sktena sadampupmai samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | sadampup trisandhy prasiddh | brahmagrahe katriyagrahe vaiyagrahe dragrahe vnye vyantar picn rakas ca bhaiajya samptam || atha sarvavydhibhaiajyamucyate - [bhavarvau (4.28) iti sapta kmplapunap prn samptavata ktv dakienvasicya pacdvidhyati || ## ||] abhytnnta ktv 'bhavarvau manve vm' iti sktena saptarcenaikaikayarc kmplasaptapuaknudakaprn samptyarcarc tata pratycamabhimantrya tato vydhitamavasicati | tata pua pact kipati | eva dvityameva ttyam | tata uttaratantram | sampta sarvavydhibhaiajyam || sarvabhtagrahabhaiajyamucyate - [tvay prvam (4.37) iti koena amcrni bhakte || ## ||] 'tvay prvam' iti sktena amparacra amphale ktvbhimantrya saktumadhye dadti bhakrtham | rakograhe bhaiajyam || [alakre || ## ||] 'tvay prvam' iti sktena amparacra amphale ktvbhimantrylakre dadti vydhitasya | sarvagrahabhaiajyam || [l paritanoti || ## ||] 'tvay prvam' iti sktena amcra ktvbhimantrya l crai parikirati | vydhitasya lm | rakograhpsarograhagandharvagrahasarvagrahabhaiajya samptam || athmatighte bhaiajyamucyate - [utmtsu (5.71) ityamatightasya bhakta prayacchati || ## ||] 'utmtsu' ityc bhojanakle bhaktamabhimantrya dadti bhakartham prajpranae'jnaghte'dharmaghte trivarge ca vinae dytakrŬdyatipratte kubuddhibhaiajyam || rjayakmai iroroge kuhmaye sarvagtravedany bhaiajyamucyate - [kuhaligbhirnavantamireprathra pralimpati || ## ||] 'yo girivajyath' (5.4) iti sktena 'tri mbubhyo agirebhya' (19.39.5-8) iti caturcena kuhapia navantamira ktvbhimantryprathra vydhitasya arra pralimpati | rjayakmai iroroge kuhmaye sarvagtravedansu bhaiajya samptam || atha astrdyabhighte bhaiajyamucyate - [lkligbhirdugdhe phn pyayati || ## ||] 'rtr mt' (5.5) iti sktena dugdhe lk kvthayitvbhimantrya pyayati | astrdyabhighte pëapatanbhighte'gnidhe sarvaarrbhighte bhaiajya samptam || stik str ariakasya ca bhaiajynyucyante - [brahma jajnam (5.6) iti stikriakau prapdayati || ## ||] 'brahma jajnam' (5.6.1) 'anpt ye' (5.6.2) 'sahasradhra eva te' (5.6.3) iti sktena bhaktamabhimantrya dadti bhakartham | prva str praveya tƫ tata pact kart tƫ praviya sktena bhaktamabhimantrya dadyt || [manthcamanopasthnamdityasya || ## ||] 'brahma jajnam' 'anpt ye' 'sahasradhra eva te' iti sktena saktumanthamabhimantrya pyayati | tenaiva sktenopasthnamdityasya | 'brahma jajnam' iti sktenodakamabhimantrycmayati | sampta strprasavadoe stikroge ca bhaiajyam | adbhutadarane doananabhaiajya samptam || sarvdbhuteu bhaktakarma vcamanakarma v kuryt | yni carakdivaidyakevadbhutni pahyante'svastharraviaye te sarvemiya ntirbhaiajya bhavati | yni cdbhutni arraroge jyotie pahyante temapda karma || atha sarvavydhibhaiajyamucyate - [dive svh (5.9) ima yavam (6.91) iti catura udaptre samptnnayati || ## ||] tantra ktv 'dive svh' iti sktena catura udaptre samptnnayati || [dvau pthivym || ## || tau pratyhtyplvayati || ## ||] dvau samptau bhmau dattv tata samptit bhmimttik saghya tata udaptre prakipya tato'bhimantraa ktv vydhitamplvayati | 'dive svh' iti tribhi svhkraireka sampta | tribhi svhkraistraya sampt | dvau dvbhymgbhy samptau | eva a bhavanti | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv 'ima yavam' iti sktenrdharcenrdharcena homa | udaptre samptnnya dvau bhmau samptau | tau ghtvodaptre prakipya tato'bhimantraam | tata plvayati vydhitam | abhytndyuttaratantram | sarvavydhibhaiajyam || [sayave cottarea yava badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'dive svh' iti sktena a samptn karoti yavasahita udaptre catura samptnnayati | dvau samptau bhmau dattv mttikmudaptre prakipya tato'bhimantraamplvana ca | abhytndyuttaratantram | 'dive svh' iti tribhi svhkraireka sampta | anyat sarva yathrtha kuryt | eva a sarvatra kuryt | tantra ktv 'ima yavam' iti sktenrdharcena a homn ktv catura udaptre samptnnayati | dvau pthivym | tvudaptre prakipya tata sktenbhimantraam | yavasahita udaptre sampt | tato'bhiecana mrjanamcamana ca | abhytndyuttaratantram | sarvavydhibhaiajya samptam | abhytnnta ktv 'ima yavam' iti sktena yavamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | tajvarakudrajvarakmajvaralemajvaragrūmajvara- varjvaradnadravyatygapratigrahayjandhyayandhypanayjyayjanabuddhidhvnte akipaalodvege strūu purueu ppalakapakmahdaya- tpaharavidpasmreu | sarvaabdena kathyante | sarvavydhibhaiajya yatra ekasmin vydhau bahni karmi vihitni sarvasmin stre tatra sarvatra karma vikalpa | yatrbhieko'vasecana tatrcamana mrjana ca sarvatra || caturth kaik || ## || ________________________________ sarpaviabhaiajyamucyate - [dadirhi (5.13) iti takakyetyuktam || ## ||] takakya namaskra ktv 'dadirhi' itycodakamabhimantrycmayati sarpdiviabhaiajyam | takakya namaskra ktv 'dadirhi' itycodakamabhimantryvasicati viadaam | viabhaiajyam | 'dadirhi' ityc kmukavkaakala saghya tata udaka ca prakipya tato'bhimantryvasicati viadhritam | 'dadirhi' itycodaka carmgniprajvlitamabhimantrya vydhitamavasicati | 'dadirhi' ityc hariajracarmvajvlitamudakamabhimantryvasicati | 'dadirhi' ityc mrjanikvakaratvajvlitodakamabhimantry- vasicati | jagamaviabhaiajyam | abhytnnta ktv 'dadirhi' itycodaptra samptya tata pyayati | 'dadirhi' ityc saktumanthamrdhvaphalbhy vialiptbhy mathitvbhimantrya pyayati sarpadaam | jagamaviabhaiajyam | 'dadirhi' ityc madanaphalamabhimantrya bhakayati chardanrtham | jagamaviabhaiajyam | 'dadirhi' ityc haridr ghta ca sahbhimantrya pyayati | jagamaviabhaiajyam. [dvityay graha || ## || savya parikrmati || ## ||] 'yatte apodakam' (5.13.2) itycpradakia vydhita parikrmati | viastambhanabhaiajyam | via stambhita nnyenottrayitu akyate vana vedamantrea || [ikhsici stambnudgrathnti || ## ||] 'yatte apodakam' ityca japitv ikh badhnti | viastambhanabhaiajyam | 'yatte apodakam' ityca japitv vetavastrea granthi badhnti | viastambhanabhaiajyam | 'yatte apodakam' ityek japitv aastambe granthi badhnti | via na visarpati | deasthita bhavati | arre na sarpati | viastambhana bhavati || [ttyay prasarjan || ## ||] 'v me rava' (5.13.3) ityc yasmin sthne daa ta sthna pŬayati ca japitv | dedviamanyatra gacchati | vianane bhaiajyam || [caturthy dakiam apehi (7.88.1) iti dama tai prakaryhimabhinirasyati || ## ||] 'caku te caku' (5.13.4) ityccryastata pradakia parikrmati | 'apehyarirasi' ityca japitv tni prajvlya tato'herabhimukha kipati || [yato daa || ## ||] 'apehyarirasi' ityca japitv yato daastato jvalitatni kipati daane || [pacamy valkapalalajvlena || ## ||] 'kairta pne' (5.13.5) itycodaka ghatvajvlitamabhimantrya vydhita pyayati prokati ca || [ahyrtnjypena || ## ||] 'asitasya' (5.13.6) itycrtnjypa samptybhimantrya badhntyjyatantre | viabhaiajyam || [dvbhy madhdvpn pyayati || ## ||] 'lig ca vilig ca' (5.13.7) 'urugaly' (5.13.8) iti dvbhy madhumakik madhuvkamttik cbhimantrya pyayati || [navamy vvitpurūam || ## ||] 'kar vvittadabravt' (5.13.9) ityc ukasrikn purūa vvitpurūamityucyate | purūamabhimantrya pyayati viadaam || [triuklay msa prayati || ## ||] 'kar vvittadabravt' ityc alalmsamabhimantrya prayati | viananabhaiajyam || [daamylbuncamayati || ## ||] 'tbuva na tbuvam' (5.13.10) ityclbumadhya udaka prakipya tato'bhimantrycmayati | sarpaviabhaiajyam || [ekday nbhi badhnti || ## ||] 'tastuva na tastuvam' (5.13.11) ityclbuvnta samptybhimantrya badhntyjyatantre | sarpaviadaam | sarvatra karma prayogo vikalpena na samuccaya | eka kuryd dve v tri v sarvi v | sampta sarpaviabhaiajyam | ekavydhau yatra bahni karmi vihitni tatraika v kuryt karmabhulyd dve v sarvi v | 'sarvatra hastahome na tantram' iti vacant || atha duavakt mukhabandhanamucyate - [madhulvaligbhi khalatulapar sakudya madhumanthe pyayati || ## ||] 'ek ca me' (5.15) 'yadyekavo'si' (5.16) iti sktbhy kulapallavn madhdaka caitat tritayamekatra ktvbhimantrya tato vydhita pyayati | duavaktmukhabandhanabhaiajyam | duapuru paroke na vadanti || [uttarbhirbhukte || ## ||] 'yadyekava' iti sktena bhojanamabhimantrya bhakayati | pabhaiajyam | aktavatktappabhaiajyam || [dvra sjati || ## ||] 'yadyekava' iti sktena ghadvra dadtyapidadhttyartha | praviattyartha | duavaktmukhabandhane brhmaape ca bhaiajyam || atha jvarabhaiajyamucyate - [agnistakmnam (5.22) iti ljn pyayati || ## ||] 'agnistakmnam' iti sktena ljn pyayati | sarvajvarabhaiajyam || [dve lohitaptrea mrdhni samptnnayati || ## ||] abhytnnta ktv 'agnistakmnam' iti sktena tmrasruvea mrdhni samptnnayati | tata uttaratantram | etasmin tantre dvgnipraayanam | sampta jvarabhaiajyam | sarvajvare kuryt || atha kmibhaiajyamucyate - [ote me (5.23) iti karramla kenaikadeam || ## ||] abhytnnta ktv 'ote me' iti sktena karramla samptyabhimantrya badhnti | 'ote me' iti sktena govlai karrakëha veayitv | skta japitv pëena crayati | tata sktengnau pratapati | tata sktendadhti | tata uttaratantram | kmibhaiajyam || [grmt psn || ## ||] 'ote me' iti sktena grmapsnabhimantrya savyena hastena dakibhimukho bhtv psn parikirati | sarvakmibhaiajyam | 'ote me' iti sktena psnabhimantrya mathitv hastena kmerupari kipati | 'ote me' iti sktena ntavkasamidha dadhti | kmibhajanam | mukhakmikarakmisarvakmibhaiajyam || [pacdagnermturupasthe musalabudhnena navantnvaktena tri prathra tluni tpayati || ## ||] 'ote me' iti sktena pacdagnermturutsage blaka ktv navantnvaktena musalabudhnena tluni tpayati | tri sktaprayoga | apnakmi irasi v tasya | sarvakmibhaiajyam || [igrubhirnavantamirai pradegdhi || ## ||] 'ote me' iti sktena igrubjairnavantamiritairabhimantrya vydhidea pralimpati katadeam | kmibhaiajyam || [ekaviatimuri bhinadmi (5.23.13) iti mantroktam || ## ||] 'ote me' iti sktenaikaviatyuramlnyabhimantrya tata pëena kuayati | tata skta japitvoryagnin dahati || [uri prayacchati || ## ||] 'ote me' iti sktenaikaviatyuryabhimantrya vydhitya samarpayati | kmibhaiajyam || [ekaviaty sahplvayati || ## ||] 'ote me' iti sktenodakaghaamekaviatyurapijlsahita samptybhimantrya tato vydhitamplvayatyjyatantre | kmijtnmakikaramukhaironsikdantakm kmavetaptadnmadn ca sarve km bhaiajyam | sampta kmibhaiajyam || atha rkasabhaiajyamucyate | tatrha - [ ya vianti (6.2.2) iti vayoniveanaӭta kraudanamanti || ## ||] abhytnnta ktv ' ya vianti' ityc vayoniveanakëhaӭta kraudana samptybhimantrynti | tata uttaratantram | rkasabhaiajya samptam || atha sarpaviabhaiajyamucyate - [pari dymiva (6.12) iti madhubha pyayati || ## ||] 'pari dymiva' iti tcena sktena madhubhamabhimantrya pyayati | madhukroamityartha | sarpavialigyupatpa || [japaca || ## ||] 'pari dymiva' iti sktenodakamabhimantrycmayati | viabhaiajyam | 'pari dymiva' iti sktenodakamabhimantrya samprokati | viabhaiajyam | 'pari dymiva' iti sktena dullakvajvlitamudakamabhimantryvasicati vydhitam | 'pari dymiva' iti sktenvakaratnyavajvlitamudakamabhimantryvasicati | tantra ktv 'pari dymiva' iti sktenodaptra samptybhimantrya pyayati | tata uttaratantram | 'pari dymiva' iti sktenordhvaphalbhy viadigdhbhy manthamupamathya tato'bhimantrya pyayati | 'pari dymiva' iti sktena madanaphalnyabhimantrya bhakayati chardanrtham | 'pari dymiva' iti haridr sarpiyabhimantrya pyayati | sampta sarpaviabhaiajyam || lemabhaiajyamucyate - [asthisrasam (6.14) iti akalenpsvie samptavatvasicati || ## ||] udaka ida kriyate | apsvia ktv tatrgni prajvlya 'asthisrasam' iti sktena këhaakala samptya tena akalena vydhitamavasicati | mrjanamcamana ca | lemabhaiajyam | na tantram | pacam kaik || ## || ________________________________ athkirogabhaiajyamucyate - [bayo (6.16) iti srapa tailasampta badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'bayo anbayo' iti sktena caturcena sarapakamai samptybhimantrya badhnti | sarapatailena samptavanta karoti | tantraktenaiva | tato'bhytndyuttaratantram | akiroge bhaiajyam || [ka pralipya || ## ||] abhytnnta ktv 'bayo anbayo' iti sktena sarapakamai samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | jyena pradhnamagni ca | sarapatailenbhyajya mai tato badhnti | akiroge bhaiajyam || [pkta ka prayacchati || ## ||] 'bayo' iti sktena sarapaka sarapatailenbhyaktamabhimantrya vydhitya prayacchati | akiroge || [catvri kaphalni prayacchati || ## ||] 'bayo' iti sktena catvri kavkaphalnyabhimantrya prayacchati vydhitya | akiroge || [kralehamkte || ## ||] 'bayo' iti sktena mlakra mukhena prya tato'bhimantryki kte vydhitasya | mlakra piklagna taducyate || [anti || ## ||] tantra ktv 'bayo' iti sktena mlakra samptybhimantrya bhakayati | tata uttaratantram | samptamakiroge bhaiajyam || pittajvarabhaiajyamucyate - [agneriva (6.20) ityukta dve || ## ||] tantra ktv 'agnerivsya dahata eti umia' iti tcena tmrasruvea mrdhni samptnnayati | tata uttaratantram | asmin tantre dvgnipraayana kuryt | sampta pittajvarabhaiajyam || atha keavddhikarae keapatane ca bhaiajyamucyate - [im ystisra (6.21) iti vkabhmau jtjvlenvasicati || ## ||] 'im ystisra' iti tcena sktena vkabhmijtauadhibhiravajvlitamudakamabhimantryokle'vasicati | keavddhau keapatane ca bhaiajyam | ukla ida karma || [raphkai || ## ||] 'im ystisra' iti sktena madhusikthaka kvthayitvbhimantryvasicati | ukle 'im ystisra' iti sktena bibhtakni kvthayitvbhimantrya vydhitamavasicati | keabhaiajyam || [nikabhym || ## ||] ukle 'im ystisra' iti druharidrharidre ca dvbhy kvthayitvbhimantryvasicati | sampta keavardhanrtha bhaiajya keapatane ca kaye ca || atha udaratuabhaiajyamucyate - [ka niynam (6.22) ityoadhybhicotayate || ## ||] 'ka niynam' 'sasru' (6.23) iti sktbhy cittydyauadhy sahitamudakamabhimantrya tato vydhitamavasicati | udaratuabhaiajyam || [mrutnmapyaya || ## ||] 'ka niynam' 'sasru' iti sktbhy maruto yajate pkayajavidhnena yath varuam | 'mruta kraudana mrutaӭta mrutai paristya mrutena sruvea mrutenjyena varuya trijuhoti' (KauS 40.7) | maruto yath varuam | 'ka niynam' 'sasru' iti sktbhymjya juhoti | jyatantre | 'ka niynam' 'sasru' iti sktbhymoadh samptya praveybhinyubjati | jyatantre | 'ka niynam' 'sasru' iti sktbhy cittydyoadh samptya viplvayetodakamadhye | jalodare udare ca | 'ka niynam' 'sasru' iti sktbhy vairo'bhimantryodake viplvayati | eakairo v viplvayatyabhimantrodake | 'ka niynam' 'sasru' iti sktbhy keajaradupnahau vagre baddhvbhimantrya yodhayati | 'ka niynam' 'sasru' iti sktbhymudaptrea samptavat | samprokymaptra tripde'mnamavadhypsu nidadhti | jalodare nbhitue bhadudare bhaiajyni samptni || atha hdayadghe jalodare kmale ca bhaiajynyucyante - [himavata (6.24) iti syandamndanvpamhrya valkai || ## ||] 'himavata' iti sktena nadyudakamanulomamhrya tatra valkatni prakipya tato'bhimantrya tato vydhitamavasicati | mrjancamane ca | hdayadoe jalodare kmale ca bhaiajya samptam || atha gaamlbhaiajynyucyante - [paca ca y (6.25) iti pacapacata parauparna këhairdpayati || ## ||] 'paca ca y' iti sktena gopulikn pacatpacdhik agnau prajvlydhastdaya samidha dadhti || [kaple praӭta këhenlimpati || ## ||] agnyupari kaple parn dhtv rapayati | tata skta japitv tenaiva këhena gaaml limpati || [kistyavajmblodakarakikmaakdibhy daayati || ## ||] 'paca ca y' iti sktena akha ghv tato'bhimantrya gaaml pralimpati | 'paca ca y' iti sktena vnakuvakurallmabhimantrya pralimpati | 'paca ca y' iti sktena jalaukmabhimantrya gaamly sasarjayati | rudhirapravhartham | 'paca ca y' iti sktena ghagodhikdi matsydi abhimantrya gaamly sasarjayati || [nii ava m ppman (6.26) iti titauni plynyavasicypavidhya || ## || aparedyu sahasrkypsu balstrn puroasavartcatupathe'vakipyvakirati || ## ||] ah kaik || ## || ________________________________ [yaste mada (6.30.2) iti amlnappalakaayo amamykenbhyudya vpayati || ## || adhiira || ## || antardve (6.32) iti samantamagna karvmuapry japastri parikramya puroa juhoti || ## || prgnaye (6.34) preta (7.114.2) ityupadadhta || ## ||] 'prgnaye vcam' iti sktena puroa juhoti | 'prgnaye vcam' iti sktena payo juhoti | 'prgnaye vcam' iti sktenodaudana juhoti 'prgnaye' iti sktena pyasa juhoti | 'prgnaye vcam' iti sktena pau juhoti | vapmavadnni caru ca vavidhnena | 'prgnaye' iti sktena vrhnvapati | rakograhabhaiajyam | anuvartate vikra | 'prgnaye vcam' iti sktena yaväjuhoti | 'prgnaye' iti tiläjuhoti | 'prgnaye' iti dhn juhoti | 'prgnaye' iti dadhisaktƤjuhoti | 'prgnaye' iti sktena akulrjuhoti | pratyca homa | 'prato yantu' ityacjya juhoti tantre | rakograhabhaiajyam | 'preto yantu' ityc ntavkasamidha dadhti | 'preto yantu' ityc puroa juhoti | 'preto yantu' ityc pyasa juhoti | 'preto yantu' ityc pau juhoti | vavidhnena | 'preto yantu' ityc vrhŤjuhoti | 'preto yantu' ityc yaväjuhoti | tantravikalpa | 'preto yantu' ityc dadhisaktƤjuhoti | 'preto yantu' ityc akulrjuhoti sampta rkasagrahabhaiajyam || atha sarvabhaiajyamucyate - [vaivnarybhy pyanni || ## ||] 'vaivnaro na taye' (6.35) 'tvna vaivnaram' (6.36) iti sktbhymudaptramabhimantrya pyayati | sarvavydhibhaiajyam | vaivnarybhy sktbhy saktumanthamabhimantrya pyayati | sarvabhaiajyam | 'vaivnaro na' 'tvnam' iti sktbhy haridr sarpiyabhimantrya pyayati | 'vaivnaro na' 'tvnam' iti sktbhymuddhtamudakamabhimantrya pyayati | jya tantre'pi yat pyate, tat saӭtya pyayati vaivnarybhy sktbhym | sampta sarvabhaiajyam || athpavdabhaiajyamucyate - [asthd dyau (6.44) ityapavty svayasrastena goӭgea samptavat japan || ## ||] bahubhëaamadharme ca pravartate so'pavda | abhytnnta ktv 'asthd dyau' iti sktena prvea svayampatita goӭga samptya tata ӭga udaka ktvbhimantrycmayatyabhyukati ca | abhytndyuttaratantram | apavdabhaiajya samptam | apavdacandragrahdiu bahubhëadi || athodare v hdaye vge v sarvge v la utpanne bhaiajyamucyate - [y te rudra (6.90) iti line lam || ## ||] abhytnnta ktv 'y te rudra' iti sktena lamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | lo lohamai pëo v drilabhadramatam | 'y te rudra' iti sktena vydhitamabhimantrayate | rudrabhëyamatam | labhaiajya samptam || rakograhabhaiajyamucyate - [utsrya (6.52) iti ambimbaraparyvadhi || ## ||] 'utsrya' iti sktena cittydyoadhibhi sahodakaghaamabhimantrya vydhitamavasicati | 'utsrya' iti sktena ammudakena sahbhimantryvasicati | 'utsrya' iti sktena ambimbamudakasahitamabhimantryvasicati | 'utsrya' iti sktena raparmudakena dattvbhimantrya vydhitamavasicati | sampta rakograhabhaiajyam || duagaaviriabhaiajyamucyate - [dyauca me (6.53) ityabhyajyvamri || ## ||] 'dyauca me ida pthiv' iti tcena sktena tailamabhimantrya gaamabhyajya hastena vydhitamavamri | abhyukattyartha | duagaabhaiajyam | 'dyauca me' iti skta japan vydhidea hastena mri | duagae duavrae ca bhaiajyam || [sthy nikarati || ## ||] 'dyauca me' iti sktena sthy vraa nikarati | ghyattyartha | rudhirakte duavrae duagae bhaiajya samptam || akatavraabhaiajyamucyate - [idamidvai (6.57) ityakata mtraphenenbhyudya || ## ||] 'idamidv u bheajam' iti sktena gomtramabhimantrya | tena vraa mardayati || [prakipati || ## ||] 'idamidv u bheajam' iti sktena mtrea vraa kipati || [praklayati || ## ||] tenaiva sktena mtrea vraa praklayati | yasya vraasya mukha nstyakatavraamucyate || [dantarajasvadegdhi || ## ||] 'idamidv u bheajam' iti sktena dantamalamabhimantrya pralimpati | akatavraabhaiajyam || [stambarajas || ## ||] 'idamidv u bheajam' iti sktena tarajasya phenamabhimantrya vraa pralimpati | yasya vraasya rudhira na vahati tasya | samptamakatavraabhaiajyam || gaamlbhaiajyamucyate - [apacita (6.83) susrasa (7.76) iti kistydni || ## ||] 'apacita pra patata' iti sktena akha ghvbhimantrya gaaml pralimpati | 'apacita' iti sktena vnallmabhimantrya gaaml pralimpati | vna kurkara | gaamlbhaiajyam | 'apacita' iti sktena jalaukmabhimantrya gaamly saleayati | yathkathacid rudhirapravhartham | 'apacita' iti sktena ghagodhikmabhimantrya gaamlymsajati | ' susrasa' iti dvbhy akha ghvbhimantrya tato gaaml pralimpati | ' susrasa' iti dvbhy vnall kurkarallmabhimantrya gaaml pralimpati | gaamlbhaiajyam | ' susrasa' iti dvbhy jalaukmabhimantrya gaamly sasarjayati rudhirapravhartham | ' susrasa' iti dvbhy ghagodhik maakdmabhimantrya gaamly sasarjayati rudhirapravhartham || [lohitalavaa sakudybhinihvati || ## ||] 'apacita' iti sktena saindhavalavaa crayitvbhimantrya gaamly upari prakirati | tatastasyopari nihvati | mukhall prakipati tƫm | ' susrasa' iti dvbhy saindhavalavaa crayitvbhimantrya vydhyupari prakirati | tatastƫmupari nihvati | sampta gaamlbhaiajyam || atha pakio'bhighte bhaiajyamucyate - [antarikea (6.80) iti pakahata mantrokta cakramay || ## ||] 'antarikea patati' iti sktena vnapadasthnamttikmabhimantrya pakahata dea pralimpati | pakahatabhaiajyam || [kena dhpayati || ## ||] 'antarikea patati' iti sktena uno makikmabhimantrygnau prakipya tato dhpayati vydhipradeam | kkagdhrakapotayendn pakimabhighte bhaiajya samptam || atha gaabhaiajyamucyate - [glau (6.83.3) ityakatena || ## ||] 'glaurita pra patiyati' ityardharcena gomtramabhimantrya gaa mardayati gaabhaiajyam | 'glaurita pra patiyati' ityardharcena gomtramabhimantrya gaa praklayati | 'glaurita pra patiyati' ityardharcena dantamalamabhimantrya gaa pralimpati | 'glaurita pra patiyati' ityardharcena tarajaphenamabhimantrya gaa pralimpati | sampta gaabhaiajyam | gaa sphoaka ityartha || gardabhavndyurugae bhaiajyamucyate - [vhi svm (6.83.4) ityajtru ntyudakena samprokya manas samptavat || ## ||] 'vhi svmhuti jua' iti sktena ntyudakamabhimantrya tata kata prokati | tata jyatantra ktv 'vhi svmhutim' iti sktenjya juhoti | tato manas sakalpayati | samptn dadti | uttaratantram | sampta gardabhadaanakatagaabhaiajyam || ppaghte jalodare ca bhaiajyamucyate - [y oadhaya (6.96) iti mantroktasyauadhbhirdhpayati || ## ||] 'y oadhaya somarj' iti sktena tcena somalat agnau prakipya vydhita dhpayati || [madhdavitpyayati || ## ||] 'y oadhaya' iti tcena madhu takra cbhimantrya pyayati | jalodare ppe pe ca bhaiajyam || [krodavit || ## ||] 'y oadhaya somarj' iti tcena kra takrea mirayitvbhimantrya pyayati || [ubhaya ca || ## ||] 'y oadhaya' iti sktena madhu takra kra dadhyetaccatuayamekatra ktvbhimantrya pyayati | brhmakroe ppaghte jalodare ca bhaiajya samptam || via upavie sthvare jagame ca bhaiajyamucyate | makiky ca bhaiajyam - [dev adu (6.100) iti valmkena bandhanapyancamanapradehanamuena || ## ||] 'dev adu' iti tcena valmkapoalik ktv samptybhimantrya badhnti | jyatantram | 'dev adu' iti tcena valmkamttikmudakamadhye prakipya tato'bhimantrya pyayati | 'dev adu' iti tcena valmkamdamudake prakipya tato'bhimantrycmayati | viabhaiajyam | 'dev adu' iti tcena valmkamttikmuodake prakipya tato'bhimantrya pralimpati viadaavraam | upavie vie ca makikn bhaiajyam | sampta viabhaiajyam || atha kse lemapatane ca bhaiajyamucyate - [yath mana (6.105) ava diva (7.107) ityariena || ## ||] 'yath mano manasketai' iti sktena bhojanamabhimantrya dadti bhakartha prathama prapdya | 'yath mana' iti saktumanthamabhimantrya bhakayati | ksapatane bhaiajyam | upasthnamdityasya dvi sktasya prayoga | 'yath mano mana' iti sktenodakamabhimantrycmayati | tata upasthna cdityasya | dvi sktvtti | ksapatane bhaiajyam | 'ava divastrayanti' ityc prapdya ghe praveya tato bhojanamabhimantrya dadti bhakartham | ksapatane bhaiajyam | 'ava divastrayanti' ityc saktumabhimantrya dadti bhakarthamupasthna ca | 'ava divastrayanti' itycodakamabhimantrycmayatyupasthnamdityasya | sarvatra dvi sktaprayoga | sampta ksalemapatane bhaiajyam || keadhkarae keavddhikarae ca bhaiajyamucyate - [dev devym (6.136) y jamadagni (6.137) iti mantroktphala jvyalkbhymamvsyy kavasana kabhaka pur kkasamptdavanakatre'vasicati || ## ||] abhytnnta ktv 'dev devym' 'y jamadagni' iti sktbhy kcamcphalamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | 'dev devym' 'y jamadagni' iti sktbhy jvantphalamai badhnti | jyatantram | 'dev devym' 'y jamadagni' iti sktbhy bhgarja samptybhimantrya badhntyjyatantre | keadhkarae keajanane hrasvakeeu vddhikarae bhaiajyam | amvsyymida karma kuryt | kavastraparihito bhtv mëatilakamanna bhaikayitv kart 'dev devym' 'y jamadagni' iti sktbhy kcamcphalabhgarjbhy sahodakamabhimantrya rtrau brhme muhrte'vasicati | tenodakena pur kkasamptdavanakatre'vasicati | sampta keavddhikaraa keajanana khalatikeajanana keadhkaraa palitanana bhaiajyam || saptam kaik || ## || ________________________________ jambhaghte bhaiajyamucyate - [yaste stana (7.10) iti jambhaghtya stana prayacchati || ## ||] 'yaste stana' ityc stanamabhimantrya blakya prayacchati pnrtham pati karoti kart v karoti | jambhaghte bhaiajyam | dukhanane bhaiajyam || [priyagutaulnabhyavadugdhn pyayati || ## ||] 'yaste stana' ityc priyagutaulnabhyavadugdhnabhimantrya pyayati | blaka mtara v pyayati | yatropari duhyate te'bhyavadugdh | jambhaghte dukhane ca bhaiajyam || sarvavydhibhaiajyamucyate - [agnvi (7.29) somrudr (7.42) sinvli (7.46) vi te mucmi (7.78) umbhan (7.112) iti mauje parvasu baddhv pijlbhirplvayati || ## ||] abhytnnta ktv 'agnvi' iti dvbhy mauje pairvydhita baddhv arapijlbhi sahodakaghaa samptybhimantryplvayati | mrjancamane ca | tata uttaratantram | sarvavydhibhaiajyam | abhytnnta ktv 'somrudr vi vhatam' iti dvbhymudakaghaa samptybhimantrya tato mauje parvasu vydhita baddhv darbhapijlbhi sahodakaghaenplvayati | tata uttaratantram | sarvabhaiajyam | abhytnnta ktv 'sinvli' iti navabhirgbhirudakaghaa samptybhimantrya mauje parvasu baddhv pijlbhirplvayati | mrjancamane ca smartavye sarvatra sarvabhaiajyam | 'vi te mucmi raanm' iti dvbhymudakaghaa samptybhimantrya mauje parvasu baddhv pijlbhirplvayati | jyatantram | abhytnnta ktv 'umbhan' 'mucantu m' (7.112.1-2) iti dvbhymudakaghaa samptybhimantrya mauje pai parvasu baddhv pijlbhirplvayati | tata uttaratantram || [avasicati || ## ||] 'agnvi' iti dvbhy pijlbhi sahodakamabhimantrya vydhitamavasicati | 'somrudr' iti dvbhymudakamabhimantrya vydhitamavasicati | sarvabhaiajyam | 'sinvli' iti navabhirgbhirudakamabhimantryvasicati | 'vi te mucmi' iti dvbhymudakamabhimantryvasicati | 'umbhan' iti dvbhymudakamabhimantryvasicati | sarvatra maujai pairagultraya baddhv tat plvanamavasevana ca sarvatra kuryt | asminnadhikre plvane'vasecane ca mrjanamcamana ca sarvatra | samptni sarvavydhibhaiajyni || vcikabhaiajyamucyate - [tiracirje (7.56) iti mantroktam || ## ||] 'tiracirje' ityaarcena jyehmadhu pivbhimantrya pyayati || [ktiloavalmkau parilikhya || ## ||] 'tiracirje' iti sktena ketramttik jvakoay samptybhimantrya badhnti | tantra ktv 'tiracirje' ityaarcena valmkamttik samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | vcikamaakabhaiajyam | jvatpaucarma jvakoatyucyate || [pyanni || ## ||] 'tiracirje' ityaarcenodaptramabhimantrya pyayati | vcikabhaiajyam | 'tiracirje' ityaarcena haridr sarpi saha mirit ktvbhimantrya pyayati | 'tiracirje' ityaarcenodaptra sahamadhudugdhacarvabhimantrya pyayati | 'tiracirje' ityaarcena valmkamttikmabhimantrya pyayati | yni pyannyuktni tni 'tiracirje' ityasya sktasya bhavanti | sampta vcikapiplikmaakadaaarkoajalkbhaiajyam || atha gaamlbhaiajyamucyate - [apacitm (7.74) iti vaiavena drbhyƫea korjyena klabundai stukgrairiti mantroktam || ## ||] 'apacit lohinnm' (7.74.1-2) iti dve | ' susrasa' ityek (7.76.1) | etbhistisbhirvaadhanu kormay jy ktv citritena area gaaml vidhyati pratycam | traya ar bhavanti || [caturthybhinidhybhividhyati || ## ||] 'y graivy apacita' (7.76.2) iti caturthy c caturthena area gaamlmabhinidhya vidhyatyhanti | caturthaarea gaaml praleayati | arasya sva bhalla bahirvarjayitv || [jystukjvlena || ## ||] 'apacitm' iti dve ' susrasa' iti tty 'y graivy' iti caturth etbhicatasbhi arakorjyvajvlitamudakamabhimantryokle rtriee tenodakenvasicati vydhitam | dvividh gaaml | sampta gaamlbhaiajyam | dvayoreka karma || atha rjayakmabhaiajyamucyate - [ya kkas (7.76.3) iti pilvtantr badhnti || ## ||] jyatantra ktv 'ya kkas' (7.76.3-4; 77.1) iti tcena vtantrkhaa samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | rjayakmabhaiajyam || [tantry kitikm || ## ||] prvatantra ktv 'ya kkas' iti tcena vdyav tasy khaa vivdyavkaha akhakhaa vtantr baddhv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | rjayakmabhaiajyam || [vriavadhr svayammlna tri samasya || ## ||] abhytnnta ktv 'ya kkas' iti tcena svayampatitamlnavriakhaatrayamekatra baddhv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | rjayakmabhaiajyam | sarvatra yatra bahni karmi vihitni tatraika kuryt dve v sarvi v kuryt | sarvatra karma vikalpa | sarvatra hastahome tantravikalpa | abhyse v phala bhavati | sampta rjayakmabhaiajyam || jalodare varuaghte bhaiajyamucyate - [apsu te (7.83) iti vahantyormadhye vimite pijlbhirplvayati || ## ||] vahantyornadyormadhye maapa ktv tatrjyatantra ktv 'apsu te rjan varua' iti caturcenoodakaghaa samptybhimantrya pijlbhi saha vydhitamplvayati | mrjancamane ca | tata uttaratantram | jalodare bhaiajyam || [avasicati || ## ||] naddvayorvahantyo sagame maapa ktv 'apsu te rjan' iti caturcenodakamabhimantrya darbhapijlbhi sahodaka ghtv vydhitamavasicati | mrjancamane ca | jalodare bhaiajyam || [u samptavatrasampt || ## ||] plavanamuodakenvasecana todakena | dvayoreka karma | sampta jalodarabhaiajyam || atha jvarabhaiajyamucyate - [namo rrya (7.116-117) iti akunnivekäjimaka nlalohitbhy strbhy sakaka baddhv || ## ||] 'namo rrya' iti sktadvayena khavy vydhita ktv makamikäji nlalohitbhy strbhy sakaka baddhv | tata khavymadho maka ktv khavy vydhitamupaveya tata udakamabhimantrya vydhitamavasicati | vydhite sicyamne yath mako'vasicyate tath kuryt | mrjancamane ca sarvatra smartavye | sampta jvarabhaiajyam || atha sarvabhaiajyamucyate - [raktim (9.8) ityabhimati || ## ||] 'rakti rmayam' ityarthasktena vydhitaarramabhimati | abhimantraa kurydityartha || [uttambhymdityamupatihate || ## ||] 'pdbhy te' (9.8.21-22) iti dvbhymgbhymdityamupatihate | iroroge kararoge'garoge le lohitamtre lohitapurūe yakmai mukharoge'kiroge'gabhede'gajvare vydhisarpaa uroroge arrbhyantararoge hdayaroge kse lemai guhydibhaiajyam | sampta sarvabhaiajyam || sarvaviabhaiajyamucyate - [indrasya prathama (10.4) iti takakyetyuktam || ## ||] takakya namaskra ktv 'indrasya prathama' ityarthasktenodakamabhimantrycmayati | viabhaiajyam | takakya namaskra ktv 'indrasya prathama' ityarthasktenodakamabhimantrya vydhitamavasicati | mrjancamane ca | viabhaiajyam | 'indrasya prathama' ityarthasktenodake kmukavkaakala sakudybhimantrya pyayati | 'indrasya prathama' ityarthasktena dullakaakdgomayenva- jvlitamudakamabhimantryvasicati | 'indrasya prathama' ityarthasktena kjinvajvlitamudakamabhimantrya viadaamavasicati | 'indrasya prathama' ityarthasktena mrjaniktvajvlitamudakamabhimantrycmayati | viabhaiajyam | 'indrasya prathama' ityarthasktenodaptra samptybhimantrya tata pyayati | jyatantre | viabhaiajyam | 'indrasya prathama' ityarthasktena saktumanthamardhvaphalakbhymupamathya tato'bhimantrya pyayati | viabhaiajyam | 'indrasya prathama' ityarthasktena madanaphalnyabhimantrya bhakayati chardanrtham | viabhaiajyam | 'indrasya prathama' ityarthasktena haridr ghtena sahbhimantrya vydhita pyayati || [paidva prakarya dakienguhena dakiasy nasta || ## ||] 'indrasya prathama' ityarthasktena padva kaka taliti loke prasiddh ta pivbhimantrya nasta dadti | dakienguhena dakiansikpue | sampta viabhaiajyam || atha sarpabhaye bhaiajyamucyate - [ahibhaye sicyavaghayati || ## ||] 'indrasya prathama' iti sktena paidva vetavastraveitamabhimantrya yatra sarpabhaya tatra nikhanati | paidva hirayavarasada kacitrito v sa paidva ityucyate | sarpabhaye bhaiajyam | badhnti vopari ghe sarpadarandarane v || [agdagt (10.4.25) ity prapadt || ## ||] 'agdagtpracyvaya' ityc''prapadnta iraprabhti hastena mri | akviabhaiajyam || [damottamay nitpyhimabhinirasyati || ## ||] 're abht' (10.4.26) itycntenolmuka pratpybhimantrya tato viavraa dv tatsammukha kipati | sarpaviabhaiajyam || [yato daa || ## ||] sarpdarane yato daastata prakipatyulmukam | sampta sarpaviabhaiajyam || athnkteu kauikyeu sarvavydhibhaiajyektevankteu v pahiteu tatra sarvatra bhaiajyamucyate | sarvavydhibhaiajyeu mantr || oadhivanaspatnmanktnyapratiiddhni bhaiajynm || ## || aholigbhi || ## || tni kartavyni | aholigagaa ucyate | 'nmpl' (1.31.2) ityek | 'agnermanve' (4.23-29) iti sapta sktni | 'y oadhaya somarj' (6.96.1) ityak | 'vaivnaro na gamat' (6.35.2) ityek | 'umbhan dyvpthiv' (7.117.1) ityek | 'yadarvcnam' (10.5.22) ityek | 'agni brma' (11.6) ityarthasktam | asmin skte 'mucatu m' (11.6.7), 'bhavarvvidam' (11.6.9), 'y dev paca' (11.6.22) 'yanmtal rathakrtam' (11.6.23) ityetcatasro varjayitv | aholigagaa | yni ca pacapratkni sktni tnybhimantraana sarvavydhibhaiajyni bhavanti | tnyucyante | 'akbhy te' (2.33), 'mucmi tva' (3.11), 'uta dev' (4.13), 'vataste' (5.30), 'rakti rmayam' (9.8) aholigagaa | etai pacapratkai sarvavydhnmabhimantraa kriyate | pacapratknmanyatamenaikenbhimantraa kurydityartha || athholigagaena sarvavydhibhaiajya kriyate | aholigagaenodaptra samptybhimantrya sarvavydhivplvayati | jyatantram | aholigagaenodakamabhimantrya vydhitamavasicati | aholigagaena mttikmabhimantrya pyayati sarvavydhiu | aholigagaena mttikmabhimantrya vydhitamlimpati | tath sambhave vydhiu | aholigagaena pramehamai badhnti sarvavydhiu | tantre | aholigagaenkhumttikmabhimantrya pyayati sarvavydhibhaiajyeu | aholigena gaena ptkn pivbhimantrya pyayati sarvavydhiu | aholigena gaena pramanda pivbhimantrya pyayati sarvavydhiu | aholigena gaenvatakani pivbhimantrya pyayati | aholigena gaenaite dravymsthpayati pyayati ca | sarvavydhibhaiajyam | aholigena gaena yna samptybhimantryrohayati | tantre | sarvavydhiu | atra sarvatreu visjatti ca yojanyam | jyatantramabhytnnta ktvholigena gaenodaptra samptavanta ktv tena vydhidea sammri | abhytndyuttaratantram | sarvavydhibhaiajyam | aholigena gaena pldaya samidha dadhti | sarvavydhibhaiajyam | aholigena gaenjya juhoti | tantre | aholigena gaena busa juhoti | tantre | sarvavydhibhaiajyam | aholigena gaena plasamidha somaraskt dadhti | sarvavydhibhaiajyam | abhytnnta ktvholigena gaenodaptra samptya tenodakena samprokati | eva bandhana mocayitv | abhytndyuttaratantram | sarvabhaiajyam | abhytnnta ktvholigena saptabhi pratkairudaptra samptybhimantrya vydhitamplvayati | abhytndyuttaratantram | sarvavydhibhaiajyam | abhytnnta ktvholigena gaena sapta kmplapunudakena prayitv samptybhimantrya pratyca vydhitamavasicati pacdapavidhyati pun | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktvholigena gaena catura udaptre samptnnayati dvau pthivymvapati tau pratyhtyplvayati | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktvholigena gaenodaptra samptybhimantryplvayati | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktvholigena gaenodaptre yavn prakipya samptybhimantryplvayati prvavat | abhytnnta ktvholigena gaenodaptre sayave catura samptnnayati dvau pthivy tau pratyhtyplvayati | uttaratantram | abhytnnta ktv aholigena yavamai samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | sarvavydhibhaiajyam | aholigena gaenktiloa pyayati | sarvavydhibhaiajyam | ktiloavalmke uddhtamudaka lj evamdyabhimantrya pyayati | sarvavydhibhaiajyam | vaivnarybhy pyanakarmi bhavanti | abhytnnta ktvholigenodaptra samptybhimantrya pijlbhirplvayati | uttaratantram | abhytnnta ktvholigena gaenodaptra samptybhimantrya maujai pai parvasu baddhv pijlbhirplvayatyavasicati | uttaratantram | sarvavydhibhaiajyam | abhytnnta ktvholigagaena dvbhymudaptra samptybhimantryplvayati | uttaratantram | aholigena maujai parvasu baddhv darbhamai sahodakamabhimantryvasicati | aholigena gaenodakamabhimantrycamayati | aholigena gaenlabisola pha pyayati | aholigena trapusamusalakhadiratrghn samidha dadhti | aholigena khdirnyasalohca aknabhimantrya nikhanati | yavn sakdghtnanapahatnaprathrapinbhicrika paristrya juhoti | aholigena medo madhu sarpistailamabhimantrya pyayati | sarvavydhiu | yathsambhava pna kartavyam | aholigena vriatlamiramigia prapuena juhoti | aholigena yavamai varaamai pniparmrdhnisamptakalamaimplvana bahirvisarjana kamai yavapallamai tilapijikmaimktiloavalmka- jvakoay veitamai badhnttydi | jyatantra sarvatra yojanyam | yathsambhava bhaiajyam || uktavydhn parigaana kriyate | jvararoge | atisraroge | atimtre | dukhamtre | dukhapurūe udvarte ca | nìyvahane | agabhede | agajvare | agachede | somavamane | somasya chardanajvare | apsarogandharvayakarkasapicsureu jvareu | jalodare | vtapittalemavikrarogeu | irovedanym | agavedanym | apasmre | hdroge | kmale | pparoge | 20 | udvegaroge | jvare ca | ekntaritajvare ca | kmajvare | brhmaape ca | kroe ca | iroroge ca | kroavrae | atrorkroe | putraduhiturasajtsagotrmkroaroge | cakurdiniptaroge | durnmaroge | garbhasambhavaroge | nirtikravydaghtaroge | rjayakmai | dhanurvte | vtagulme ca | vtabhage ca | vtajvare ca | kse ca | 20 | utkse ca | lemai ca | lemapatane ca | rudhiravahane ca | kararoge | balse | vydhivisarpae | kakgandhivisarpae | age gaavisarpae | karavisarpae | akivisarpae | hdaymaye | kuharoge | adaajtikuharoge | arravisphoaroge | graharoge | ajte rjayakmaarraoe | rohiroge | agaprasarpae | nitambaroge | 20 | tkaӭgdyabhighte | jalodare | kandavie | upavie | sarpavie | ktyjvare | grmajvare | grmanagarajanapadeu sahajvare | pparoge sahotpannaroge | vetakuhe | vetge | vetakeeu | goavapurueu rogeu saha utpanneu | gav kayaroge | puru kayaroge | udake anipte | rucitroge | bubhukroge | svaarre ketriyaroge | udaragaulakaroge | udarakmiroge | arrapuruastr vjvihastindiu kmirogeu | yklikdyapuruarogeu | akiroge | nsikroge | kararoge | ekaroge | antraroge | gudaroge | dhamaniu roge | udararoge | piroge | hdayaroge | puliroge | aguliu roge | nakharoge | ubharvvat (?) prapada-pri-bhasadaroitam | udvegajvare | jvare ca | ekntaritajvare | kmajvare ca | brhmaape ca | kroaroge | kroavrae | atrorkroe | putraduhiturasajtsagotrmkroaroge | cakurdiniptaroge | durnmaroge | garbhasambhavaroge | nirtikravydaghtaroge | rjayakmai | dhanurvte | vtagulme ca | vtabhage ca | vtajvare ca | kse ca | utkse ca | lemai ca | lemapatane ca | sada-asthinajavbdhamaipimavtarogeu | ketriyaroge | sarvavydhiroge | pparoge | gandharvarakgrahavydhiroge | amatightaroge | dharmrthakmeu nyabuddhiu trivarganyeu purueu roge | iroroge | akidrgharoge | 20 | arradukhavydhipŬroge | padbhightaroge | arrbhightaroge | iiklobhightaroge | astrdyabhighte | këhbhighte | prathamapraststikroge | adbhutadarane | rogamadhye vaidyakapahite | ariaroge jyotiapahite | grahanakatravivakrtha bandhahirayaca tatrribhightaroge | arravtasambhavaroge | sannipte | vtapittalemavikraroge | maithunaktaroge | karalohitavahane | karamle | visalpake | yakmaroge | radaroge | 20 | tajvare | kudrajvare | kmajvare | lemajvare | pmym | grūmajvare | varjvare | dne dravyatyge pratigrahe yjane adhyayane'dhypane'yjyayjane rogetpanneu | buddhipradhvasane | akipaalaroge | agabhede | udvege | sarpaviaupaviakandavidiu | strpurueu ppalakaeu | apakme hdaye | hdayatpe | rjayakmai | harikmatoviaye | apasmreu | 20 | uraseu gaeu | garbhabhakteu dvdaajtiu | savrae'vrae gaeu | kaye | kuhe | se'gasjane | atioym | age kmitpanneu | vcikadae | sarpakkavkumayracakravkakkakapotayenagdhrahariavyghracitrakatarakaka- mahiagovamrjrasarveu mgeu sarveu pakivabhighteu | udare nbhy kahe grvy crughte | sarpadarane | sarpabhaye | sarpadae | mnudidae | vndidae | hastdyabhighte | yonipravhe | rudhirapravhe | sarvavydhiu keapatane | keadhkarae | 20 | gaamlym | grvmlym | khalatikayane | keabandhane atabhatpravhe | ptinsikym | nbhitue | bhadudare | udaravddhau | nbhigrvnsikpdakaradantdivddhiu | visphoakpparogakuhakayavitrodumbardiu kuheu | dadravicarcikvat strsannipteu | sadyovnt | agabhede | vtaroge | dhanurvte | nìvahane | strysaktau | brhmakroe | strykoe | dravyane | 20 | hdroge | phalamlapatrakrdramsatailaghtavyajanaminnabhojaneu rogeu | ajre | caturvidheu smnyjreu | udaraleu | mastakaleu | ineu puruarogeu | strrogeu ca | blaroge | taruavalayotpatti | vl vetakac | agachede | astrachede | arugae | ppe'dharmapravttau | kmivydhau | sattvarajastamapravttau | kmakrodhalobhamohdiu | ӭgbhighte | dantbhighte | 20 | nnbhighte | janapade cguhaveake | arbudaroge | maaknm | tilakeu | dubhittake | kulikeu | vydhiprakopeu sarvavydhiprakopeu | ityuktavydhiu parigaana samptam || atha bhaiajyni pahitni tni sarvyaholigena sarvavydhiu kartavyni | aholigenodaptrakarma karoti | tantram | abhytnnta ktvholigena gaenodaptra samptyodakena valrvimri | punastantra ca | eva sarvavydhiu | tantra ktvholigena gaena mujairo rajjv badhnti | abhytndyuttaratantram | sarvabhaiajyam | abhytnnta ktvholigena pramehaa badhnti | abhytndyuttaratantram | athav tai sktai sarvi kartavyni | athavholigena gaena kartavyni sarvi | samidha dadhti | jya juhottyevamdisarvabhaiajyam | ynha karmi pahitni tni sarvyaholigena kartavyni | yni vaidyakevajraprabhavni rogajtni carakabhaasuruteu pahyante teu tatpahitni sarvi vydhivauadhni | aholigena gaena sammntam | ajraprabhav rog iti sambhave kryi | bandhanapyancamaneu badhnti | dhpanasnnbhyajanamardanapathyabhojana- vilepanavipuläjanvasecanaayandni tnyaholigena saskartavyni | abhimantrya kartavyntyartha | abhimantraa saskra sarvatra kartavya ityartha | 'sarvyabhimantryi' (KauS 7.16) iti vacant | bandhane tantram | yni svastrapahitni tnyaholigena kartavyni | parastrapahitni vaidyakapahitni ca tni sarvi kartavyni | sarvatra tantra v yathsambhava yojyam | tath cokta mlakauikagranthe | oadhibandhana pahita tadaholigena gaena kartavyam | jyatantramadhye samptybhimantrya badhnti | tatraivokta khananavidhnena bandhana ca sarvatra 'yabandhyplavanaynabhakyi samptavanti' 'sarvyabhimantryi' (KauS 7.15-16) iti vacant | tath coktam - 'srajenauadhikhanana vykhytam' (KauS 33.16) | oadhikhanana vidhnenaiva | bandhanamapi vidhnenaiva | tath gopatha uktam | vaidyakajyotiapureu bandhanapyanasnndivaholiga sarvatra prayoktavya | adharmasamudbhavatvdroganma | hastivaidyakvavaidyakektametadeva bhaiajyam | mantravieakto viea | anyath kriyame ddepakro nsti | dreaiva jyotiome na da npyadam | dvividh vydhaya hranimitt adharmanimittca | hrea vydhirutpadyate yastatra vaidyakam | adharmeotpanne vydhau vedoktena vidhnendharmaamana bhavati | sarvavydhibhaiajyni samptni | aottaraatavydhyapanodanni vinakni || atha bhaiajyni (KauS 25.1) iti yni sktni bhaiajyni knicitpahitni tni sarvyupadhne upasthne ca viniyojyni tatra tatra vydhau rudrabhëyamate | upadadhtetyandea jyasamitpuroapayaudaudanapyasapauvrhiyavatiladhn- karambhaakulya etni havi jnyt | hastahomatvt tantravikalpa | upasthna cdityasya | anvrabdhe yajamne sarvatra hombhimantraam | yathsambhava tantrasambandha | upadhnamupasthna ca kartavyam | samptni bhaiajyni || [strkarmi] atha strkarma vidhi vakyma - [prvasya putrakmvatokayorudaknte nt adhiiro'vasicati || ## ||] putrakmyai striyai mtpatyyai ca rajone ca ntirucyate | 'ye triapt' (1.1) iti sktena ntauadhi sahodakamabhimantrya strmavasicati || [vrajityai puroapramandlakrn samptavata prayacchati || ## ||] tato'bhytnnta ktv 'ye triapt' iti sktena puroapramandlakrn samptavata ktv prayacchati bhakartha krŬanrtha bandhanrtham | paryyea striya karoti | abhytndyuttaratantram | putrakmmtpatyayo rajone ca samptamida karma || aam kaik || ## || ________________________________ atha prasavakla ida karma kriyate | yath sukhenaiva prasavo bhavattyartha. atha prastikaraamucyate - [vaa te pƫan (1.11) iti catura udaptre samptnnya caturo mujn mrdhni vivhati prca || ## ||] abhytnnta ktv 'vaa te pƫan' iti sktenoodake caturo'psu samptnnayati | traya sampt pratycam | caturthasamptaca tisbhirgbhi | tata sarvea sktennumantraam | caturo mujajtnikn garbhiy mrdhni tatra pthak vivhati | tata udaptrea samptitenplvayati | mrjancamane ca | tata uttaratantram || [pratcrik || ## ||] tata pacdevbhimukha ik nisrayati || [chidyamnsu saaya || ## || uenplvayati dakit keastukt || ## ||] chidyamnsu mujeksu garbhasya maraa bhavet | eka karma || [lgranthn victati || ## ||] 'vaa te pƫan' iti skta japitv lgranthn victati mocayati | dvitya karma || [ubhayatapa yoktrambadhnti || ## ||] 'vaa te pƫan' iti sktena yoktramabhimantrya kaipradee badhnti | tantram | ttya karma | kecit 'vaa te pƫan' iti sktena tailamabhimantrybhyajana kurvanti prasavakle | caturth || lgaloadhividhnamucyate - [yadi somasysi rja somttv rjo'dhi krmi yadi varuasysi rjo varuttv rjo'dhi krmi ityekaviaty yavai sraja parikirati || ## ||] 'yadi somasysi rja' iti mantreaikaviaty yavairoadhyupari prakirati || [any vo anymavatvanynyasy upvata | sadhrc savrat bhtvsy avata vryam iti sannayati || ## ||] 'any vo anymava' ityoadhy sayavamekatra badhnti || [m te riatkhanit yasmai ca tv khanmasi | dvipccatupdasmka m riaddevyoadhe || srajo nmsi | prajpativmakhanadtmane alyasrasanam | t tv vaya khanmasyamumai tv alyasrasanam ityastamite chatrea cntardhya phlena khanati || ## ||] oadhikhananavidhnam | 'm te riatkhanit' iti mantrea lohaphlena khanati || [atra tava rdhyatm ityagramavadadhti || ## ||] 'atra tava rdhyatm' iti mantreauadhyagra tatraiva dadhti || [iha mama iti mlamupayacchati || ##|| ekasare'nupalŬhe kumra || ## ||] 'iha mama rdhyatm' iti mantrea mla ghti | ghtv 'vaa te pƫan' iti sktenauadhmabhimantrya garbhiy irasi nidadhti || [darbhea pariveya keepactati || ## ||] darbhea veayitv rtrvoadhikhanana karoti | chatrea vntardhya khanati || [eva ha vivhakave || ## || avapanne jaryuyupoddharanti || ## ||] patite garbhe'nyatra sphoayati | caturtha karma || [srajenauadhikhanana vykhytam || ## ||] sarvatrauadhikhananamanena vidhnena kartavyam | yatra kvacidoadhikhanana tatra sarvatrnena vidhnena kartavyam | svastre parastre ca vaidyakdyeu sarvatra | 'srajenauadhikhanana vykhytam' iti vacant | vetakarikmla putrakm pibati | yathoktena sampta | sarvakarma vikalpena prayoga | eka v dve v sarvi v kuryt | karmabhulyt phalabhulyam | oadhivat srajamla khtv 'vaa te pƫan' ityabhimantrya irasi victati | oadhivad vrhimla khtv 'vaa te pƫan' ityabhimantrya dadti | oadhivat kkajaghmla khtv 'vaa te' ityabhimantrya irasyupari dadti || [catvryumphalni pvadbhi cotayate || ## ||] 'vaa te' iti sktena catvryaudumbaraphalni haste ktv tata udaka prakipya tato nirkate || [savartamneu kumra || ## ||] yadi tnyekatra bhavati tad putro jyate | vijnakarmedam || [brhmayano'gnyabhimati || ## ||] 'vaa te pƫan' iti sktena brhmaamabhimantrya tata sa garbhiy agnyabhimati || [punnmadheye kumra || ## ||] yadi punnmadheya spati tad kumro jyate | vijnakarma | samptni sukhaprasavakarmi | ebhi karmabhi ktai garbhiy sukhena prasavo bhavattyartha || navam kaik || ## || ________________________________ atha vandhyprajananakaraamucyate - [ida jansa (1.32) ityasyai iapkhsdaknte nt adhiiro'vasicati || ## ||] 'ida jansa' iti sktena iapkhspaviyai ntyauadhisahitamudakamabhimantrya vandhymavasicati || [vrajityai || ## ||] tato ghe'bhytnnta ktv 'ida jansa' iti sktena puroapramandlakrn samptavata prayacchati | abhytndyuttaratantram | sampta vandhy kkavandhy ca prajananakarma || atha mtpatyy strystasy ntirucyate - [nislm (2.14) ityavatokyai kavasanyai triu vimiteu prgdvrapratyagdvrevapsu samptnnayati || ## ||] garbhstrve jtamtre mte v stry v purue v ble v yni v mte ida karma | tri maapni prgdvri ktvaikasmin maape'bhytnnta ktv 'nislm' iti sktena tata str ka vsa paridhya || [pale ssettarn || ## ||] tata udaptre samptybhimantrya palapatre ssa ktv ssettarasamptnnayati || [ssnyadhihpyplvayati || ## ||] ssepari strmadhihpya tenodaptreplvayati || [nidhya ka vrajati || ## ||] kavastra tasmin maape nidhya || [dpya brahm || ## ||] tata uttaratantram ktv maapamagnin jvlayati || [eva prvayo pthaksambhrye || ##|| khsktam || ## ||] tata dvityamaapa eva ktv vetavastra paridhna ktv iapkhspaveya str 'nislm' iti sktena ntauadhibhistadudakamabhimantryvasicati snapana karoti | tato gha gatyjyatantra ktv 'nislm' iti sktena puroapramandlakrn samptavata prayacchati | tata uttaratantram | trimaapdyeka karma || [pacdagnerabhita ke ike nidhydhyadhi dhyine audumbarrdhpayati || ## ||] eka maapa ktv prkpacimadvre ik dvryopari baddhv tato 'nislm' iti sktenaudumbar samidho mtpatyyai dadhti | tantravikalpa | mantra kart bryt || [uttamvrajityai || ## ||] tato 'nislm' iti sktenodaknte ntauadhisahodakamabhimantryvasicati | tato ghe'bhytnnta ktv 'nislm' iti sktena puroapramandlakrn samptavata prayacchati | mtpatyviaye dvitya karma | sampt mtpatynti | garbhapatite blamarae yuvne v mte ekasmin v mte bahuu v mteu str nti kartavy || patilbhakarmyucyante - [pativedanni || ## || no agne (2.36) itygamakaramayati || ## ||] abhytnnta ktv ' no agne' iti sktengamakara samptybhimantryayati kumrm | uttaratantram | patilbhakarmrthinm || [mgkhardvedy mantroktni samptavanti dvre prayacchati || ## ||] mgkharamttiky vedi ktvbhytnnta samnam | ' no agne' iti sktena hiraylakrn guggulamauka ca yathoktn samptya bandhana dhpana pralepana karoti kumry | abhytndyuttaratantram | dravya prati sktvtti | prvasya sahitvidhi | loka - vapet surabhirgandhn kre sarpistathodake. etadyanamityhurauka tu madhun saha || [udakase vrhiyavau jmyai nii hutv dakiena prakrmati || ## ||] ' no agne' iti sktena ksyaptre udakasahite vrhiyavau ghtv pratyca juhoti rtrau | tato dakimukh kumr prakrmati | tantra v || [pacdagne praklya sandhvya samptavat bhagasya nvam (2.36.5) iti mantroktam || ## ||] abhytnnta ktv ' no agne' iti sktena nva samptyodake ktv kumr capayitv 'bhagasya nvam' ityc uttrayati | tata uttaratantram || [saptadmny samptavaty vatsn pratyantn practanto vahanti || ## ||] abhytnnta ktv ' no agne' iti sktena saptadmatantry samptavaty vatsn bandhayitvbhimantrya kumr mocayati svaya na kart | uttaratantram | di pativedana ca | yadi pradakia mocayati tad patilbha || [ahatena samptavat abhamabhyasyati || ## || udardayati y diam || ## ||] tantra ktv ' no agne' iti sktenhatavastrea veita vabha samptybhimantrya visarjayati | uttaratantram || [jmyai pra yadete (5.1.4) itygamakaram || ## ||] 'pra yadete prataram' itycgamakara samptybhimantryayati | jyatantre || [im brahma (5.2.8) iti svasre || ## ||] 'im brahma' itycgamakara samptybhimantryayati | jyatantre | bhaginkam || [ayam yti (6.60) iti pur kkasamptdaryame juhoti || ## ||] 'ayam yti' iti sktenjya juhoti | jyatantre | pur kkasamptt || [antasraktiu baln haranti || ## ||] tata 'aryame' ityardharcena ghbhyantare koe baliharaa karoti | rtrvida karma || [patanti yata || ## ||] yata kka gacchati tata gacchati vara | samptni patilbhakarmi || daam kaik || ## || ________________________________ pusavannyucyante - [pusavanni || ## || rajaudvsy punnakatre || ## ||] nakatrakalpa uktni punnakatri || [yena vehat (3.23) iti ba mrdhni vivhati badhnti || ## ||] 'yena vehat' iti sktena bamabhimantrya strmrdhni vivhati puyhnte | tata rddha karoti | eva karma | athav ida karma karoti | pusavanakarmai vartate | abhytnnta ktv 'yena vehat' iti sktena aramai samptybhimantrya badhnti puyhnte | abhytndyuttaratantram || [phlacamase sarpavatsy dugdhe vrhiyavvavadhya mrchayitvdhyae bhatpalavidaryau v pratinya paidvamiva || ## ||] 'yena vehat' iti sktena phlacamase srpavatsy dugdhe vrhiyavvavadhya mrcchayitvdhyae bhatpalavidaryau v ekatra pivbhimantrya dakienguhena dakiasy nsiky nasta dadti | putrrtha karma pusavanamityucyate | sampta pusavanam || atha garbhdhnamucyate - [parvatddiva (5.25) itygamakaramayati || ## || yugatardman samptavanta dvityam || ## ||] abhytnnta ktv 'parvatddiva' iti sktengamakara carudvaya rapayitvaika caru samptybhimantrya dvitya caru yugachidrea samptybhimantrya tata pranam | tata uttaratantram || [khe lnca palatsarn nivtte nighydhya ine grma praviati || ## ||] kelnca palatsarn nivtte nighya 'parvatddiva' iti sktenbhimantrya ine dhya | tato maithuna karoti | sampta garbhdhnam || punapusavanamucyate - [ammavattha (6.11) iti mantrokte'gni mathitv pusy sarpii paidvamiva || ## ||] 'ammavattha' iti sktengni mathitv tato'gni sarpii nikipya ghtamabhimantrya stry dakiansiky nasta dadti dakienguhena || [madhumanthe pyayati || ## ||] tato'gni mathitv tato madhumanthe'gni nikipya 'ammavattha' iti sktenbhimantrya pyayati strm || [korbhi pariveya badhnti || ## ||] 'ammavattha' iti sktena amgarbhvatthasygni koray veayitv samptybhimantrya badhnti | jyatantre | sampta punapusavanam || atha garbhdhnamucyate - [yantsi (6.81) iti mantrokta badhnti || ## ||] 'yantsi' iti sktena hastvarta kakadika samptybhimantrya badhnti | jyatantre | sampta garbhdhnam || atha garbhadhanyucyante - [dhamantra (5.1.1) ityek yatheya pthiv (6.17) acyut iti garbhadhani || ## || jambhaghtya prathamvarja jy trirudgrathya badhnti || ## ||] 'dhamantra' ityekay dhanurjy trirudgrathya samptybhimantrya badhnti | jyatantram | 'yatheya pthiv' iti sktam | 'acyut dyau' iti sktam | dvbhy dhanurjy trirudgrathya samptybhimantrya badhnti striy | abhytndyuttaratantram || [lonanvca prayati || ## ||] 'dhamantra' ityekay ketraloamttikmabhimantrya prayati | 'yatheya pthiv' 'acyut' iti sktbhy ketraloamttikmabhimantrya prayati garbhi pratycam || [ymasikatbhi ayana parikirati || ## ||] 'dhamantra' ityekay kasikat abhimantrya garbhiy ayana parikirati | 'yatheya pthiv' 'acyut' iti sktbhy ymasikat abhimantrya pratyca garbhiy ayana parikirati | jambhaghtya prathamvarjam | samptni garbhadhani || [ymicchedvra janayediti dhtarvybhirudaramabhimantrayate || ## ||] 'dht dadhtu' (7.17) iti catasbhirgarbhiy udaramabhimantrayate | brhmaakatriyavaiyadr jtydharmasvajtydharmabalavrydiyukt putr bhavanti | vro jyate | vrakarma samptam || atha prajananakarma - [prajpati (7.20) iti prajkmy upasthe juhoti || ## ||] 'prajpatirjanayatu' iti sktena prajkmy striya utsage jya juhoti | prajananakarma || [lohitjpiitnyayati || ## ||] abhytnnta ktv 'prajpatirjanayatu' ityc raktacchgamsa samptybhimantrynti | tata uttaratantram || [prapntni || ## ||] abhytnnta ktv 'prajpati' itycodakulija samptavanta ktv garbhi parihtya madhye ninayati | uttaratantram | tantre surkulija samptya str parihtygre ninayati | bhakta sur prap samptybhimantrya prajkmyai prayacchati tantre | sampta prajkarma vandhyy || atha smantakarmocyate - [yau te mt (8.6) iti mantroktau badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'yau te mt' ityarthasktena vetaptasarapn samptybhimantrya puyhnte badhnti | abhytndyuttaratantram | sampta smantonnayanam | samptni dhani || atha strvakaraamucyate - [yatheda bhmy adhi (2.30), yath vkam (6.8), vächa me (6.9), yathya vha (6.102) iti saspayorvkalibujayo akalvantareusthakaräjanakuhamadugharemamathitatamjyena sannya saspati || ## ||] vkatvak arakhaa tagaramajana kuha jyehmadhu lemavtasarayagatatametni dravyyjyamadhye peayitv 'yatheda bhmy' iti sktenbhimantrya striy aga samlabhate | rucyartham | 'yath vka libuj' 'vächa me tanvam' iti sktbhy vkatvak tagaramajana kuha jyehmadhu vtasambhramatnyetni dravyyjyenloybhimantrya jy pralimpati | 'yathya vha' ityetni dravyyloya ghtena tato'bhimantrya jy pralimpati | vakaraakma || [uttudastv (3.25) ityagulyopanudati || ## ||] 'uttudastv' iti skta japitv aguly nudati bhrym udare pau rucyarth || [ekaviati prcnakaaknalaktnanktndadhti || ## ||] 'uttudastv' iti sktenaikaviati badarkaakndadhti | ghtenbhyajya || [kdprntni sastri || ## ||] ekaviatibadarprntni strea veayitv 'uttudastv' iti sktena sakt juhoti | rucyarth || [navantnvakta kuha trirahana pratapati trirtre || ## ||] 'uttudastv' iti sktena kuha navantenbhyajygnau prakipati prtarmadhyandine sya ca | ekartrau v || [drghotpale'vaghya saviati || ## ||] 'uttudastv' iti sktena khavdhomukhapaik ghtv saviati svapiti | trirtra karma || [uodaka tripde patta prabaddhguhbhymardayachete || ## ||] 'uttudastv' iti sktenoodaka tripde ikye prabaddhguhbhymardayachete | rucyarth || [pratiktimvalekhan drbhyƫea bhgajyena kaakaalyayolkapatraysitlakay hdaye vidhyati || ## ||] pratiktimvalekhan drbhyaea bhgajyena kaakaalyayolkapatraysitlakay 'uttudastv' iti sktena hdaye vidhyati | samptni savananni vakarani | kmaviaye striy utsho bhavati | tath ca yasya kmo nsti tasya kmo'tiayena kmakaraamityartha | anena karma kmo bhavati || ekdaam kaik || ## || ________________________________ svpanavighnaamanam | strsvpanakarmocyate - [sahasraӭga (4.5) iti svpanam || ##|| udaptrea samptavat l samprokyparasmin dvrapake nyubjati || ## ||] abhytnnta ktv 'sahasraӭga' iti sktenodaptra samptya l samprokati | ayanal sarv prokati | abhyantaradvre eamudaka nyubjati | abhytndyuttaratantram | svpanakarma || [eva nagna || ## || ulkhalamuttar srakti dakiaayanapda tantnabhimantrayate || ## ||] 'sahasraӭga' iti sktena nagno bhtvolkhalamabhimantrayate | 'sahasraӭga' iti sktena ghasyottara koamabhimantrayate | 'sahasraӭga' iti sktena striy khaavy dakia pdamabhimantrayate | 'sahasraӭga' iti sktena khavy rajjumabhimantrayate | karma vikalpa | strsvpanam | puruasya viaye kma utpadyate | kmaviaye strsvpana samptam | lajjpracchdana na bhavattyartha | svpana sarve mnu nidrkmn nidr bhavati | maithunamcarato vighna na bhavati | antasvpanamityucyate | maithunnnidrecch bhavattyartha || atha palyiny striyo bandhanakarma tantrakramea kriyate | rajju kalpate | tadrajjuveanamucyate | palyamny nirodhakaraa karmocyate - [asthd dyau (6.77) iti niveanam || ## || veanena vagramavabadhya madhyamy badhnti || ## ||] 'asthd dyau' iti sktena dvityena rajjuveanamabhimantrya vagre baddhv madhyamasthe badhnti || [ayanapdamutpale ca || ## || ke ca || ## || karea tiläjuhoti || ## ||] 'asthd dyau' iti sktena ayanapdamabhimantryotpale ca badhnti | 'asthd dyau' iti sktenkuena tiläjuhoti | palyiny striy bandhanakarmi samptni | nirodhakarani || jypatyorakrodhakaraamucyate - [ida yatpreya (6.89) iti irakaramabhimantrayate || ## ||] 'ida yatpreya ira' iti sktena strirakara cnumantrayate | puruasya ca || [ken dhrayati || ## ||] 'ida yatpreya ira' iti sktena ken dhrayati | sampta strpuruayorakrodhakaraam || saubhgyakaraamucyate - [bhagena m (6.129) nyastik (6.139) ida khanmi (7.38) iti sauvarcalamoadhivacchuklaprasna irasyupactya grma praviati || ## ||] abhytnnta ktv 'bhagena m apena' iti sktena akhapupmlamoadhivat khtv samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | 'bhagena m' iti sktena sauvacalapupamabhimantrya yasya saubhgyamicchati tasya irasi baddhv sa maithuna karoti | sampta saubhgyakaraam || saubhgyasavananamucyate - abhytnnta ktv 'nyastik rurohitha' iti sktena sauvarcalamla samptybhimantrya badhnti pupa ca irasi dadti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'ida khanmi' iti sktena sauvarcalamla samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | sauvarcala sryaveleti prasiddh | 'ida khanmi' iti sktena sauvarcalamlamabhimantrya badhnti | tantre | irasi striya | sampta patirucikaraam || dustrvakaraamucyate - [rathajitm (6.130-132) iti mëasmarn nivapati || ## ||] 'rathajitm' iti sktaistribhirmënabhimantrya striy krameu vapati | 'rathajitm' iti tribhi sktaicaaknabhimantrya striy krameu vapati | khavsthne v ghe ayanadee v || [arabhrdpt pratidiamabhyasyatyarvcy valekhany || ## ||] 'rathajitm' iti tribhi sktai arabhrdpt abhimantrya pratidiamabhyasyati | eu pati pratikti ktv 'rathajitm' iti tribhisktai hdaye vidhyati drbhyƫea bhgajyena | samptni duastrvakarani | puruo v str dvea karoti | anena karma ntirbhavati || atha striyo v puruasya v daurbhgyakaraamucyate - [bhagamasy varca (1.14) iti mlnipramandadantadhvanakeamnahaty anustaray v koamulkhaladarae triile nikhanati || ## ||] striy pupamlnipramandadantadhvanakestnekktya | jvarahatagocarmaveya 'bhagamasy' iti sktenbhimantryolkhaladarae triile nikhanati | tata ulkhale dadti | daurbhgyakma | mlnipramandadantadhvanakestnekktya 'bhagamasy' iti sktenbhimantrya | dahanaghtit gauranustaratyucyate | nahat jvarahatetyucyate | tasycarmaveya tata ulkhaladarae triile nikhanati | tata ulkhale dadti upari | yasya daurbhgya kriyate tasyaitni ghyt || [mlmupamathynvha || ## ||] 'bhagamasy varca' iti sktena strpupaml hastena mathitv str dvnvha | japattyartha | daurbhgyakma || [tri keamaalni kastrea vigrathya triile'mottari vyatysam || ## ||] 'bhagamasy varca' iti sktena tri keamaalni kastrea veayitvbhimantrya triile'mottari vyatysamamna ly upari dadti | vyatysena nikhanati | daurbhgyakma | sampta daurbhgyakaraam || duastr veykuladi | atha tasy saubhgyakaraamucyate - [athsyai bhagamutkhanati ya te bhaga nicakhnustriile ya catuile | ida tamutkhanmi prajay ca dhanena ca iti || ## ||] 'ya te bhaga nicakhnu' ityc il utkhanati | utpayati | 'bhagamasy' ityanena sktena yatkta tadanay vinayati | sampta yasy daurbhgya kta tasy saubhgyakaraam || atha sapatnjayakarmyucyante | bhartr saha vidveo bhavattyartha - [im khanmi (3.18) iti bpar lohitjy drapsena sannya ayanamanu parikirati || ## ||] 'im khanmi' iti sktena bpar raktavary ajy dadhyudakena sannya tato'bhimantrya sapatnayane parikirati | sapatnvidveaa bhartr saha || [abhi te'dhm (3.18.6) ityadhastt palamupactati || ## ||] 'abhi te'dhm' iti pdena bparpatryabhimantrya ayandhastt prakipati | sapatnayane jayakma || [upa te'dhm (3.18.6) ityuparyupsyati || ## ||] 'upa te'dhm' iti pdena bpar-oadhipatryabhimantrya sapatnayana upari kipati | bpar msik loke prasiddh | samptni sapatnjayakarmi | bhartr saha vidveo bhavattyartha || atha strviaye kma utpanne kmavinaknyucyante - [kma vineyamo'pghensakhyt arkar parikiran vrajati || ## ||] 'apa na oucadagham' (4.33) iti sktensakhyt arkar abhimantrya parikiran vrajati | yasmin dee kma utpanna tat sthna yvat | str v puruo v || [sammdnajapati || ## ||] 'apa na oucat' iti sktensakhyt arkar haste ghtv parikiran vrajati | strgha yvat kmotpattideam || [asammdnan || ## ||] 'apa na oucat' iti sktensakhyt arkar haste ghtv japati | kmo vinayati | strkma yvat | str puru kmavinakni samptni || strviaya ryvinaknyucyante - [ryy dhrjim (6.18) jandvivajannt (7.45) tvëreham (7.74.3) iti pratijpa pradnbhimaranni || ## ||] 'ryy dhrji prathamm' iti sktenerylu dv japati | ry vinayati | 'jandvivajannt' iti dvycamrylu dv japati | 'tvëreham' itycerylu dv japati | ry vinayati | 'ryy dhrjim' iti sktena saktumanthamabhimantryerylukya dadti | ryvinakma | 'jandvivajannt' ityc manthamabhimantryerylukya dadti bhakartham | 'tvëreham' ityc manthamabhimantryerylukya dadti | 'ryy dhrjim' iti sktamrylu spv japati | 'jandvivajannt' itycerylu spv japati | 'tvëreham' itycerylu spv japati || [prathamena vakasu mantroktam || ## ||] 'ryy dhrjim' iti sktena kaipradee vakae khalvmabhimantrya dhamati | ryvinanam || [agneriva (7.45.2) iti paraupham || ## ||] 'agneriva' ityc paraun taptena kvthitamudakamabhimantrya pyayati | samptnryvinakni | strviaye || atha manyuvinaknyucyante strviaye puruasya - [ava jymiva (6.42) iti dvmnamdatte || ## ||] 'ava jymiva' iti sktena manyumanta purua dvmnamabhimantrya hastena ghti | sarvatra kart karma karoti || [dvityaybhinidadhti || ## ||] 'sakhyviva sacvahai' (6.42.2) ityek japitvmna bhmau nidadhti || [ttyaybhinihvati || ## ||] 'abhi tihmi te manyum' (6.42.3) ityek japitvmanopari nihvati || [chyy sajya karoti || ## ||] 'ava jymiva' iti sktena manyumata puruasya chyy dhanurabhimantrya sajya karoti | capayattyartha | strviaye puruasya manyurbhavati | puruaviaye str v | samptni strviaye manyuvinakni || atha sarvaviaye manyuvinaknyucyante - [aya darbha (6.43) ityoadhivat || ## ||] tantra ktv 'aya darbha' iti sktena darbhamlamoadhivat khtv samptybhimantrya badhnti manyuke | tata uttaratantram | manyuvinam | strviaye manyuvino bhavati | samptni strmanyuvinakni || avrajananamucyate | aputrajananamityartha - [agne jtn (7.34) iti na vra janayet prnyn (7.35) iti na vijyetetyavatarmtramamamaalbhy saghya bhakte'lakre || ## || smantamanvkate || ## ||] 'agne jtn' ityacvatarmtrea pëa nighya tato'bhimantrya bhaktena saha dadti vidveiya parastryai | 'agne jtn' itycvatarmtramamamaalbhy saghybhimantrylakra samlabhate parastryai vidveiyai | 'agne jtn' ityc smantamanvkate parastryai | duhit v puruo veti | ko v jyate | samptnyavrajananni || atha vandhykaraamucyate - 'prnyntsapatnn' iti tcenvatarmtramamamaalbhy saghybhimantrya bhakte dadti | tadbhakta parastryai vidveiyai dadti bhojanrtham | 'prnyntsapatnn' iti tcenvatarmtramamamaalbhy saghybhimantrya tasylakr;mllepayati | 'prnyn' iti tcena smantamanvkate vidveiyai | samptni parastrvandhykarani || jroccanamucyate - [api vca (7.90) iti jyyai jramanvha || ## ||] 'api vca' iti skta tca jra dv japati || [klbapade bdhaka dhanurvcati || ## ||] 'api vca' iti sktena jrapadasthne bdhaka dhanurvcati || [aye'mna praharati || ## ||] 'api vca' iti tcena sktena pëamabhimantrya jramaithunasthne prakipatyuccanrtham | sampta jroccanam || puruasya striy parasparavidveakaranyucyante - [tika (7.133) iti bparm || ## ||] 'tika' iti dvyarcena sktena bpar lohitjy drapsena sannybhimantrya ayanamanu parikirati | puruastrayane ca | sampta vidveaakaraa strpuruasyobhayarucivinakaraam || atha daurbhgyakaraamucyate - [ te dade (7.114.1) iti mantroktni saspati || ## || api cnvhpi cnvha || ## ||] ' te dade' ityek | hdaya mukha vbhimantrayate parastryai | ' te dade' ityek japitvnvha | daurbhgyakaraa striyo v puruasya v | samptni strkarmakarani | tatra bhadraloka - bhaiajyakarmi proktni sarvavydhyupantaye. strkarmi tata pacccaturthe sahitvidhau || dvdaam kaik || ## || ________________________________ iti kauike sahitvidhau caturtho'dhyya sampta || || caturtho'dhyya sampta || ____________________________________________________________________________ atha pacamo'dhyya [vijnakarmi] atha vijnakarma vidhi vakyma | lbhlbhajayaparjayasukhadukhotkarpakarasubhikadurbhikakemkemabhaybhayarogroga- trso'stti na veti | dhandhanadharmdharmajvjvamaramaraadhnya bhaviyati na veti | ketre bhaviyati na veti | ghe vso bhaviyati neti | dhnyaputrapauhirayaratnavastri ca | vidystrdilbho bhaviyati na v | jvitamarae gamangamane balbale sadasadyogd | vydhitasya jvitamarabhym | prasave putrayogt | putre jte dharmasayogt | mitrmitrasayogt | grmo'sti v na veti | puruasya vivho'sti v na veti | savatsare mse v bhaviyati | subhag durbhag v | gha grmdi bhaviyati na v | adhyayana bhavati na veti | itydi manas vc v sacitya tatkarma kuryt || atha vidhnamucyate vijnakarmam - [ambayo yanti (1.4) iti kraudanotkucastambapvijnni || ## ||] 'ambayo yanti' iti sktena rdhyamna kraudanamabhimantrya tata sicet | manas cintayedvt cintayet | odana ӭta bhavedaӭta v bhavet | yadi yathcintita bhavati yad tasya kryasiddhirbhaviyati jnyt | athasita bhavati na kryasiddhirbhaviyatti vidyt | abhimantryaset | yadi pkacintitastad pkenrthasiddhi | 'ambayo yanti' iti sktenedhmamupasamdhybhimantryycet | utkucanenrtha | 'ambayo yanti' iti sktena darbhastambamabhimantryycet | yatra samaviamabhvenrthasiddhi | 'ambayo yanti' iti sktena prvedyu phmabhimantryycet | patr sakocenrthasiddhi || [sgrmika vedivijnam || ## ||] 'ambayo yanti' iti sktena sagrme prvedyurvedi ktvbhimantryycet | dvitye'hani samaviamena bhvena siddhi | 'ambayo yanti' iti sktena vysakadayo'bhimantrya kartavyni | bhoge kevalydi laukiknyuparutaye vysëak vysa kadaya | anyni jyotistrapahitni sarvi vijnni stryabhimantrya kartavyni || [venastat (2.1) iti pacaparveukumbhakamaalustambakmplakhyugedhmkeu pyorekaviaty arkarsvkate || ## ||] 'venastat' iti sktena pacagranthiveudaamabhimantryycya same dhrayatyabhūadii patanenrthasiddhi | 'venastat' iti skteneu sandhybhimantryycet | cintitaprakepaenrtham | 'venastat' iti sktena kumbha udakapra dugdha prakipyycet | ndhikenrthasiddhi | yathcintita tath siddhi | 'venastat' iti sktena kamaalumudakapra dugdhamkipybhimantryycet | ndhikenrthasiddhi | 'venastat' iti sktena darbhastambamabhimantryycet | styyanenrthasiddhi | 'venastat' iti sktena kmplakh mrdhn dhrayitvbhimantryycet | iadikpatanenrtha | 'venastat' iti sktena yugamabhimantryycet | iadikpatanenrtha | 'venastat' iti sktenedhmanyabhimantryycet | agnau prakipeta | pradakiajvalanenrtha | 'venastat' ityakvabhimantrya ptayati | abhiytanenrtha | 'venastat' iti sktena hastayoragulidvayamabhimantryycet | ajne sparanenrtha | 'venastat' iti sktenaikaviaty arkar abhimantryycet | samaviamabhvena yathvatrtha || atha naadravye parkae kriyame ca ida karma - [kumbhamahatena pariveydhya ayane vikte samptnatinayati || ## || anatkamavacchdyrajovitte kumryau yena haret tato naam || ## ||] abhytnnta ktv kumbhamahatena pariveydhya ayane 'venastat' iti sktena kumbhe samptnnayati | arajovitte kumryau yena haret tato naam | abhytndyuttaratantram || [eva sre ske || ## ||] tantra ktv 'venastat' iti sktenhatena vastrea veita hala samptybhimantrya yena haret tato naam | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'venastat' iti sktenkn kumbhavat ktv samptya yena haret tato naam | tata uttaratantram | sampta naadravye parkae vijnam || atha kumrvijnamucyate - [lon kumrmha yamicchasi tamdatsva iti || ## || ktiloavalmkau kalyam || ## || catupathdbahucri || ## || mannna cira jvati || ## || udakäjali ninaya ityha || ## || prcnamapakipanty kalyam || ## ||] ktiloavalmkaloacatupathaloamanamttik | 'venastat' iti sktenbhimantrya catasro mttik | tata kumr preyati | t mttiksparanam | 'venastat' iti sktena kumrmudakäjali prayitvbhimantryjnatyai 'ninaya'iti | yadi prc ninayati tad kalyam | ktiloavalmka labhate kalyam | catupathe spare bahucri | mane spare'cira bhaviyatti jnyt | sampta kumrvivhakle jnam | ghaputradhanadhnydisarvakalyam | samptni vijnni | sarvatra karma vikalpa || pacame'dhyye pratham kaik || ## || ________________________________ [naimittikni] atha naimittiknyucyante - [jaryuja (1.12) iti durdinamyan pratyuttihati || ## ||] 'jaryuja' iti sktena durdinamabhimukhamupatihate | sarvatra durdinavinakni || [anvcamudavajrai || ## ||] 'jaryuja' iti sktena pratycamudaka prakipati || [asyulmukakikurndya || ## ||] 'jaryuja' iti sktena khaga ghtvopatihate'bhimukham | 'jaryuja' iti sktenolmuka ghtvopatihate sryasybhimukha | 'jaryuja' iti sktena lakua ghtvopatihate || [nagno lalamunmjna || ## ||] 'jaryuja' iti sktena nagno lalamunmjna arkamukho bhtvopatihate || [utsdya bhyato'grakaple igruarkar juhoti || ## ||] 'jaryuja' iti sktenbhyantare praviygnyudvartya bahirnikramygrakaple'gni ktv igru juhoti | 'jaryuja' iti sktena kaple'gni ktv arkar juhoti || [kerrkvdadhti || ## ||] 'jaryuja' iti sktena paerakasamidha dadhti sthaile | abhyantare praviya tata udvartya tato homa | durdinasya vinakma | durdinamambhdi puvydi | 'jaryuja' iti sktenrkasamidha dadhti | samptni durdinakarmi | sarvatra karma vikalpa || vinivraa vakyma - [varaparta pratilomakaritastri parikramya khadymarka kipra savapati || ## ||] 'jaryuja' iti sktena khad khtv khad triparikramyrka nirlucita ktv khady prakipati sktntena | tata pun khad prayati | ngnim | vinivraa samptam || aaninivraa vakyma - [namaste astu (1.13) yaste pthu stanayitnu (7.11) ityaaniyuktamapdya || ## ||] 'namaste astu vidyute' ityaanyabhimukhamupatihate | 'yaste pthu stanayitnu' itycanyabhimukhamupatihate | 'namaste astu vidyute' iti sktena khaga ghtvopatihate | 'namaste astu' iti sktena daa ghtvopatihate || [prathamasya somadarbhakenkuhalkmajihbadaraharidra bhrjaakalena pariveya manthairasyurvarmadhye nikhanati || ## ||] 'namaste astu' iti sktena somadarbhakenkuhalkmajihbadaraharidrametni dravyi bhrje ktv manthairasi ktvbhimantrya ketramadhye nikhanati | etatkarma ketre | aaninivraam || "ativiranvi alabh mƫak uk. svacakra paracakra ca saptait taya smt ||" samptnyaaninivrani || dadhinave nnty saharat || ## || avadryame grme vvasne vgniarae v samajyy v ghe v prkre v ynyavtarakrtha karma vakyma - [plya ttyvarja dhani || ## || bhaumasya dtikarmi || ## || puronamottarnantasraktiu nidadhti || ## ||] abhytnnta ktv 'nmplebhya' (1.31) iti sktena 'asrmastv' (1.31.3) ityca varjayitv catupuron samptya ghakoeu nikhanati | pëamupari dadhti | catu sktvtti | abhytndyuttaratantram || [ubhayn samptavata || ## ||] abhytnnta ktv 'nmplebhya' iti ttyvarjena sktena puronamanacobhayn samptavata karoti | sktasyëvvtti || [sabhbhgadhneu ca || ## ||] grmakoeu caturu nikhanati | abhytndyuttaratantram | 'nmplebhya' iti skta ttyígvarja japati | rtrvagniaraamupatihati | samptnyavadrae rakkarmi || pattane rakrthnyucyante - [asantpe jyotiryatanasyaikato'nya ayno bhauma japati || ## ||] abhytnnta ktv 'satya bhat' (12.1) ityanuvkena puron samptymottarn ktv nikhanati grmasya koeu | catu sktvtti | abhytnnta ktv 'satya bhat' ityanuvkena puronamanaca samptya ghakoeu nikhanati | avvtti | patane rak | tata uttaratantram | 'satya bhat' ityanuvka japati ayno'gniaraa upavia san | samptni dhakarmi | sarvatra karma vikalpa | ghapatane grmapatane kryi dhakarae'vadraarakrtham || atha vivde jayakarma vidhi vakyma - [iya vrut (1.34) iti madugha khdannaparjitt pariadamvrajati || ## ||] 'iya vrut' iti sktena jyehmadhumabhimantrya bhakayati | tata sabh praviati | aparjitddet | parada sabh | jayakarma samptam || vivde jayakarmyucyante - [necchatru (2.27) iti pmla pratipritam || ## ||] 'necchatru' iti pmlamabhimantrya mukhe prakipya khdannaparjitd dedgacchati || [anvha || ## ||] 'necchatru' iti sktena pmla mukhe prakipynvha || [badhnti || ## ||] jyatantra ktv 'necchatru' iti sktena pmla samptybhimantrya badhnti | jayrtham || [ml saptapal dhrayati || ## ||] 'necchatru' iti sktena ppupamlmabhimantrya irasi dhrayati kecijjtydigandhapupi | 'necchatru' iti sktena ppal saptapal saptaparmlmabhimantrya dhrayati | vivde jayakarmrtham || pariadi nivraa karmocyate - [ye bhakayanta (2.35) iti pariadyekabhaktamanvkamo bhukte || ## ||] 'ye bhakayanta' iti sktena bhaktamabhimantrya bhakta kdi ca tato bhujati | pariadi nivraa samptam || [brahma jajnam (4.1) ityadhyynupkariyannabhivyhrayati || ## ||] 'brahma jajnam' iti prathamena kdin sktena veda v anuvka v skta v kalpa v brhmaa v'dhyayana kartumicchati tad tad skta japitv tato'dhyayana kuryt | kalahaamana samptam || [pramkhysyan || ## ||] 'brahma jajnam' iti skta japati vivde jayrtham || [brahmodya vadiyan || ## ||] 'brahma jajnam' iti skta japitv mmsvykaradistravda karoti | tad japitv karoti | prativdina jayati || vibhgakarmocyate - [mamgne varca (5.3) iti vibhukyama pramattarajju badhnti || ## ||] 'mamgne varco vihaveu' iti sktena ckrikasya rajjumabhimantrya dhrayati hastena | kalaho na bhavati | iti vivdakarturvadane kalaho na bhavati || sabhjayakarmyucyante - [sabh ca m (7.12) iti bhakayati || ## ||] sabhstambhana karma jayakarma | tad sabhsadadharmdhikaradi jyate | jyatantra ktv 'sabh ca m samiti' iti pacarcena sktena kraudana samptybhimantrya bhakayati | tata uttaratantram | tantra ktv 'sabh ca m' iti puroa samptybhimantrya bhakayati | tata uttaratantram | 'sabh ca m' iti pacarcena rasn samptybhimantrya bhakayati jyatantre || [sthe ghtyupatihate || ## ||] 'sabh ca m' iti pacarca skta japitv sth ghti | 'sabh ca m' iti sabhmupatihate | dharmdhikaraamapi jyate | sabhstambhanam || [yadvadmi (12.1.58) iti mantroktam || ## ||] 'yadvadmi' ityca japitv sabh vadet | 'yadvadmi' ityca japitv sabh nirkate | 'yadvadmi' ityca japitvnvha | yadvadati tat tathaiva vadati yaccaku payati tadvadan | vighto na bhavati || [ahamasmi (12.1.54) ityaparjitt pariadamvrajati || ## ||] 'ahamasmi sahamna' ityca japitv'parjitt paradamvrajati jayakma | samptni vivdajayakarmi | prativd jyate | sarvatra karma vikalpa || pacame'dhyye dvity kaik || ## || ________________________________ [dƫy dƫirasi (2.11) iti srktya badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'dƫy dƫirasi' iti sktena tilakamai samptybhimantrya puyhnte badhnti | abhytndyuttaratantram | tmarakrtho mai | abhicradonmucyate | sarvatrnvrabdhybhimantraahom | pratyabhicararth ca mai badhnti | strkte drakte rjakte brhmaakte kaplikakte kinkte'ntyajdikte'nye v dusiddhi | aya rakrtho mai | main rak bhavati | abhicrarakmai || atha ktypratiharaamucyate | abhytnnta ktv 'dƫy dƫirasi' iti sktena tilakamai samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | tmarakrtho mai || [purastdagne piaga g krayati || ## || pacdagnerlohitjam || ## || yƫapiitrtham || ## ||] krayitu ntyudaka karoti | purastdagne piaga g dhrayitv pacdagnerlohitja dhrayitv tata ntyudaka karoti | mahntyudaka karoti || [mantrokt || ## || vkmplasitvrasadampup avadhya || ## ||] mantrokt cittydyoadhrnayati | darbh apmrg sahadev arƫaka kmpla sitvrasadampup et mantrokt bhjana nayati ntigaena || [dƫy dƫirasi (2.11), ye purastt (4.40), n tv (4.17), sama jyoti (4.18), uto asya bandhu (4.19), suparastv (5.14), y te cakru (5.31), aya pratisara (8.5), y kalpayanti (10.1) iti mahntimvapate || ## ||] yanmtalvarja ktydƫaagaam | 'dƫy dƫirasi' skta, 'ye purastt' iti sktam, 'n tv' tri sktni, 'suparastv' skta, 'y te cakru' sktam, 'aya pratisara' arthaskta, 'y kalpayanti' ityarthasktam ktypratiharagaa | tato vstopatya, mtnm, ctana, bhacchntigaa ete paca ga ntyudaka vpyante | tato mtal ktv 'sarv im' itydi karoti || [niyavamucyoūyagrata prokan vrajati || ## || yatyai yatyai ntyai ntivyai bhadryai bhadrvati syonyai agmyai ivyai sumagali prajvati susme'ha vmbh iti || ## ||] tena ntyudakena prokan vrajati ktynikhananasthna ca | ato rtravida karma kriyate | upnahau paridhyoūa ktv'gre bhtv kart ntyudakena prokati | 'yatyai ntyai' ityanena mantrea ktysthna yvat | vlgamaptreu ktydiu ca sarvevida karma bhavati || [abhvdapavidhyti || ## || ktyaymitracaku samkan ktavyadhani (5.14.9) ityavalipta ktyay vidhyati || ## || uktvalekhanm || ## ||] amitracaku | yadi kty du bhavati tad vakyama karma karoti | atha na bhavati tad na kuryt | eva vlgamaptreu ktydiu ca sarveu ida karma bhavati amitracaku iti | anena mantrea kty nirkate | krayit nirkate | 'ktavyadhani' ityc ktymavalepana karoti | 'ktavyadhani' ityc kart kena vidhyati | girasakalpavidhnt | dhanuthav drbhyƫea kryotpannena vidhyavidhin kena vidhyati || [dƫy dƫirasi (2.11) iti darvy tri srpavatsenpodakena mathitena gulphn pariicati || ## ||] 'dƫy dƫirasi' ityc darvy tri srpavatsasya vinodakena manthena gulphn pariicati | saknmantra || [akalenvasicya yƫapiitnyayati || ## ||] mathita akalenvasicya t yƫapiitnyayati || [yaibhicarma pinahya praiakt parikramya bandhnmucati sandaena || ## ||] msni akale nidhya kart lakuaicarma baddhv praiakt parikramya bandhnmucati sandaena || [anyatprv saveayati || ## ||] prv saveayati || [akalenoktam || ## ||] akalenvasicya t yƫapiitnyayati || [abhyakt (10.1.25) iti navantena mantroktam || ## ||] 'abhyaktkt svarakt' ityc navantenbhyajyki ckte | kty slakr badhnti || [darbharajjv sannahya uttihaiva (10.1.20) ityutthpayati || ## ||] 'uttihaiva parehi' ityardharcena darbharajjv sannahyotthpayati praakt || [savyena dpa dakienodaklbvdya vgyat || ## ||] savyena hastena dpa dhrayati | dakienlbdakapramdya tato'raye gacchanti saha kartr sarve || [praiakdagrata || ## || anvtam || ## || agopadam || ## || anudakakhtam || ## || dakipravae v svayandre v svakte verie'nyy v nidadhti || ## ||] anvte v'gopadadee v'nudakakhte v dakipravae v svayamavadre v svakte verie'nyy v tatra kty nidadhti || [albun dpamavasicya yath srya (10.1.32) ityvtyvrajati || ## ||] albun dpamavasicya tata sarve ghngacchanti | 'yath srya' ityvtya vrajati | ghadvra ida karma karoti || [tihastihant mahntimuccairabhinigadati || ## ||] abhicaritapuruasanmukho bhtv kart copadraraca | vstopatydayacatvro ga | uccai pahanti || [marmi samprokante || ## ||] kart'bhicaritapuruasya ntyudakena marmi samprokate | grhapatyasabhmaptrakpakukkua itydni marmi samprokante || [kasrea karati || ## || adhi srebhyo daa daki || ## || abhicrade mantreu vijyante tni marmi || ## ||] ktysthna kavabhea halena karati | daa gvo daki vabhairyukta hala ca girasakalpe kt kty amayati | any ca | kudravidykto'bhicra | sarvvasthasybhicrasyeya cikits | ntirityartha | abhicro yath''kroappnmucyate | yena kto'bhicrastasyaiva gacchati yata pratyabhicro bhavati | tatastantra sarvatra | sampta ktypratiharaamabhicrakta karma || pacame'dhyye tty kaik || ## || ________________________________ atha nadpravhavidhi vakyma - [yadada samprayat (3.13) iti yenecchennad pratipadyeteti prasican vrajati || ## ||] nadpravha khtv 'yadada samprayat' iti sktena prasican vrajati | udaka prakipati vahanikmadhyapravhasthne | anyatraiva vahana kryam | vahanavirodho na bhavati | iti nadkarma | nadpravha khtv tasmin pravha ida karoti || [kadividhuvakavetasnniminoti || ## ||] 'yadada samprayat' iti sktena kamabhimantrya tatra khte ropayati | 'yadada samprayat' iti sktena divi sevlaparmabhimantrya ropayati nadpravhe | 'yadada samprayat' iti sktena dhuvaka paerakamabhimantrya nadpravhe nikhanati | 'yadada samprayat' iti sktena vetasakhmabhimantrya ropayati | iti nadpravhakarma || [ida va pa (3.13.7) iti hirayamadhidadhti || ## ||] 'ida va pa' iti pdena hirayamabhimantrya nadmrgakhte nidadhti || [aya vatsa (3.13.7) itūkäjimaka nlalohitbhy sakaka baddhv || ## ||] 'aya vatsa' iti pdenekäjimaka nlalohitbhy strbhy baddhvbhimantrya nidadhti khtapravhe || [ihettham (3.13.7) ityavakay pracchdayati || ## ||] 'ihetthameta' iti pdenvakmabhimantrya makopari nidadhti || [yatredam (3.13.7) iti ninayati || ## ||] 'yatredam' iti pdenodakamabhimantrya makasyopari ninayati | sampta vahanakarma | vahane vighto na bhavati | prapravho na bhavati || atha navapravha ida kuryt - [mruta kraudana mrutaӭta mrutai paristrya mrutena sruvea mrutenjyena varuya trirjuhoti || ## ||] varuadevatpkayajavidhnenjyabhgnta ktv 'yadada samprayat' iti sktena trirvibhajya juhoti | tata uttaratantram | kavrhi ky go paya ghta ca vetasakëhasruva indhana ca vetasapatrai staraa paerakena v | asmin tantre sarva mruta kartavyam | udake pravha udakapravhabhaye nadbhaye grme nagare v yatrodakanadbhaya bhavati tatra sarvatra vruo homa kartavya | mukhya pravhe karma || [uktamupamanthanam || ## || dadhimantha bali htv samprokabhy prasican vrajati || ## ||] 'yadada samprayat' iti sktena dadhisaktumantha baliharaa ktv vaitase camase vaitasbhymupamanthanbhymupamathya bali haret | tata 'ati dhanvni' (7.41.1-2) iti dvbhy samprokabhy mantrodaka nadpravhe prasican vrajati | sampta naddragamanakarma || yadi na vahati nad tad vakyamamida karma - [pin vetrea v prattyhatyopari nipadyate || ## ||] 'yadada samprayat' iti sktena hastena nad vahanti | 'yadada samprayat' iti sktena vetasakhmabhimantrya nadmavasicati | 'yadada samprayat' iti skta japitv svaya patati | nivartamny nadmadhye svapati nicayam | yadi dra gat punarnivartate tadeda karma | eka cry 'yadada samprayat' itydi sarvameka karma manyante | anye bhinnni karmi manyante | anye prasicanakarma hirayamakakarma yogakarma manthanakarma pikarmaite vikalpa manyante | samuccayo veti drilabhadramatam | samptamanyapravhe nadkarma || athraisamropaakarmocyate - [aya te yoni (3.20) ityarayoragni samropayati || ## ||] 'aya te yoni' itycraidvaya pratpayati || [tmani v || ## ||] p v pratpayati | utthya v ghti | anena vidhnena samropaa ktv pathi gacchat doo na bhavati | sampta samropaam || athvarohaamucyate - [upvaroha jtaveda punardevo devebhyo havya vahatu prajnan | nandino modamn suvr indhmahi tv arad atni ityupvarohayati || ## ||] 'upvaroha' itycraidvayamabhimantrya tato manthati | athav laukikgnimuparyucchvsa prakipya tato'gnikrya karoti | laukikgnau hastau pratpya tato'gnikryi karoti | ekgnau v trety v ntikapauikdau ca sarvatra samropaamupvarohaa bhavati | samptamupvarohaam || puruasya vryakarae vidhi vakyma - [y tv gandharvo akhanat (4.4) vaaste khanitro v tvamasyoadhe | vsi vyvati vae tv khanmasi (PaippS 4.5.2) ityucchumparivydhvyasena khanati || ## || dugdhe phvadhijyopastha dhya pibati || ## ||] kapikacchumla oadhivat khtv 'y tv gandharvo akhanat' iti sktena 'vaaste khanit' iti mantrea dugdhe rapayitvopavia dhanurutsage ktv dugdhe prakipya tato dugdha 'y tv gandharvo akhanat' iti sktena 'vaaste' ityabhimantrya pyayati | 'y tv gandharvo akhanat' 'vaaste' ityc suravlakamoadhivat khtv dugdhe rapayati | upavia dhanurutsage ktv 'y tv gandharvo akhanat' iti sktena 'vaaste khanitra' iti dugdhamabhimantrya pyayati || [maykhe musale vsna] 'y tv gandharvo akhanat' iti 'vaaste khanitra' ityc kapikacchvoadhivat khtv dugdhe rapayitv klaka upaviya 'y tv' iti dugdhamabhimantrya pibati | 'y tv gandharvo akhanat' iti sktena 'vaaste khanitra' itycaibhirmantrai suravlakamoadhivat khtv dugdhe kvthayitv muala upaviya dugdhamabhimantrya 'y tv' iti mantrai pibati | yato bhulya bhavati | vryakaraa samptam || inasya sthlakaraamucyate - [yathsita (6.72) ityekrkastramrka badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'yathsita' iti sktenaikakhkarmai samptybhimantryrkastrea badhnti | abhytndyuttaratantram | patitasyotthpana ca bhavati || [yvadagnam (6.72.3) ityasitaskandhamasitavlena || ## ||] abhytnnta ktv 'yvadagnam' ityc kamgacarmamai samptybhimantrya kavlena badhnti | tata uttaratantram | etatsthlakaraam || [ vyasva (6.10.1) ityubhayamapyeti || ## ||] abhytnnta ktv ' vyasva' iti sktenaikrkastramrka samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | abhytnnta ktv ' vyasva' iti sktena hariaskandhacarmamai ktv kavlena badhnti samptybhimantrya ca | abhytndyuttaratantram | vryakaraamutthpana sthlakaraa ca bhavati | retane ca | samptni puruasya vryakarani || pacame'dhyye caturth kaik || ## || ________________________________ atha vikarmavidhi vakyma - [samutpatantu (4.15) pra nabhasva (7.18) iti varakmo dvdaartramanuuyet || ##|| sarvavrata uparmyati || ## || maruto yajate yath varua juhoti || ## ||] dvdaartra kcchram | trayodae'hani pkayajavidhnena vratopyannta ktv tato 'devasya tv savitu' itydi 'marudbhyo jua nirvapmi marudbhyastv jua prokmi' ityanena yaju tvatsamna yvadjyabhgau | tata kraudana juhoti 'samutpatantu' iti sktena | pacabhirgbhirekmhutim | tata pacabhirgbhirdvitym | abhisttymhuti juhoti | tata prvadyuttaratantram | pkayajiya tantramjyabhgnta ktv tata kraudana juhoti | 'pra nabhasva' itycaikmhutim 'na ghrastatpa' (7.18.2) ityc dvitymhuti yuktbhy ttymhutim | prvadyuttaratantram | barhirhome 'marudbhyo gacchatu havi svh' iti | sarveu vikarmasu ky gorjya ky go paya | k vrhilaya | vetasa sruva | vetas samit indhana ca | kdayo barhi kryam | jyabhgnta ktv 'samutpatantu' iti sktena pratycamjya juhoti | abhytndyuttaratantram | jyatantra ktv 'pra nabhasva' iti sktena pratycamjya juhoti | tata uttaratantram || [oadh samptavat praveybhinyubjati || ## ||] abhytnnta ktv 'samutpatantu' iti sktena kadividhuvakavetasnekatra ktv samptybhimantrya tata udakamadhye ptramadhomukha ninayati | tata uttaratantram | jyabhgntamabhytnnta ktv 'pra nabhasva' iti sktena kdyoadh ptre ktv samptybhimantrya ptramudakamadhye'dhomukha ninayati | tata uttaratantram || [viplvayeta || ## ||] abhytnnta ktv 'samutpatantu' iti sktena kadividhuvakavetasnekatra ktv samptybhimantryodakamadhye viplvayati | tata uttaratantram | 'pra nabhasva' iti dvyarcena sktena kdyekatra ktv samptybhimantryodake viplvayati | uttaratantram || [vairaeakairakeajaradupnaho vagre prabadhya yodhayati || ## ||] 'samutpatantu' iti sktena kukkurairamabhimantryodake prakipati | 'pra nabhasva' iti sktena kukkurairamabhimantryodake viplvayati | 'samutpatantu' iti sktena meairamabhimantryodake prakipati | 'pra nabhasva' iti sktena meairamabhimantryodake prakipati | 'samutpatantu' iti sktena mnuakeajaradupnahau vagre prabadhya yodhayati | 'pra nabhasva' iti sktena keajaradupnahau vagre prabadhya yodhayati japan || [udaptrea samptavat samprokymaptra tripde'mnamavadhypsu nidadhti || ## ||] 'samutpatantu' iti sktenodaptra samptya tenodakena tuasahitammaptra tripde ikye'mnamavadhya skta japtv samprokypsu nidadhti | tata uttaratantram | 'pra nabhasva' iti sktenodaptrea samptavat samprokymaptra tripde'mnamavadhypsu nidadhti | tantra ca | samptni vikarmi | oaa | vi | samnam | sarvatra karma vikalpa | eka v dve v sarvn v karoti | kramo'pi nsti || arthotthpane vighnaamanavidhi vakyma - [aya te yoni (3.20) no bhara (5.7) dht v (7.1) ityarthamutthsyannupadadhta || ## ||] 'aya te yoni' iti sktena havimupadadhtjyasamiddi | tantravikalpo hastahome || [japati || ## ||] 'aya te yoni' iti skta japati | arthakma udyama yad karoti tadeda karoti | ' no bhara' iti sktenjyasamitpurodi juhoti | ' no bhara' iti skta japati | dravyahastyavaratnadhanadhnydyevakmo yadodyama vaijdi karoti tadeda karma karoti | yasminnrambho ghdi na sidhyati tadeda karma | 'dht v ye' iti dvbhymgbhymjydyupadadhta | 'dht v' iti dvyarca skta japati | artha udyama kariyama | samptam arthavighnaamana dravyotthpanam || atha dytajayakarmocyate - [prvsvaìhsu garta khanati || ## ||] prvëìhnakatre garta khanati tƫm || [uttarsu sacinoti || ## ||] uttarëìhnakatre sacinoti prayati tƫm || [devana sastrya || ## || udbhindant sajayant (4.38) yath vkamaani (7.50) idamugrya (7.109) iti vsitnaknnivapati || ## ||] tatra dytasthna ktv trayodaydayastisro dadhimadhuni vsayitv akayati tn pn vkn v kapardikn v | 'udbhindant sajayantm' iti sktenbhimantrya dytakrŬ kuryt | prvëìhsu garta khanatyuttarsu samminoti prayati | kapardakn dadhimadhuni vsayitv 'yath vkamaani' iti navarcena sktenbhimantrya dytakrŬ karoti | jayakma | dadhimadhuni akn vsayitv 'idamugrya babhrave' iti saptarcena sktenbhimantrya dytakrŬ karoti | dyte jayo bhavati | samptni dytajayakarmi | dytakrŬ karoti tasybhimantrya dadti dytakrya || athrthotthpanodyamakaravighnaamanakarmocyate - [ambayo yanti (1.4) ambhumayobh hirayavar (1.33) yadada (3.13) punantu m (6.19) sasru (6.23) himavata pra sravanti (6.24) vyo pta pavitrea (6.51) a ca no mayaca na (6.57.3) anaudbhyastva prathamam (6.59) mahyampa (6.61) vaivnaro ramibhi (6.62) ityabhivaravasecannm || ## ||] 'ambayo yanti', 'po hi h' (1.5) 'a no dev' (1.6) iti tribhi sktairmaruto yajate pkayajavidhnena yath varuam | 'mruta kraudana mrutaӭtam' itydi bhavati | arthakma | 'hirayavar' iti maruto yajate yath varuam | 'yadada samprayat' iti sktena maruto yajate yath varuam | 'punantu m' iti sktena maruto yajate yath varuam | 'sasru' iti sktena maruto yajate yath varuam | 'himavata' iti sktena maruto yajate yath varuam | 'vyo pta' iti tcena maruto yajate yath varuam | 'a ca no mayaca na' iti maruto yajate yath varuam | 'anaudbhyastva prathamam' iti sktena maruto yajate yath varuam | 'mahyampa' iti sktena maruto yajate yath varuam | 'vaivnaro ramibhi' iti sktena maruto yajate yath varuam | evamdy oadh samptybhinyubjana viplvana vaira eakaira keajaradupnahayuddha udaptrakarma etnyabhivarani karmi bhavanti | ekaikasya sktasya | eke cry marutaygasthne mantroktdevatyga kuryt yath varuam | athauadhydi samnam | varakarmamarthotthpanakma | abhytnnta ktv 'ambayo yanti' iti 'po hi h', 'a no dev' iti tribhi sktairudakaghaa samptybhimantrya tata plvayati | tata uttaratantram | vighnopaamanakma | prvatantra ktv 'hirayavar' iti sktenodakapra ghaa samptybhimantrya tata plvayati | tata uttaratantram | arthotthpanakma | abhytnnta ktv 'yadada samprayat' iti sktenodaptra samptybhimantryplvayati | tata uttaratantram | vighnaamanakma | tantra ktv 'punantu m' iti sktenodaptra samptybhimantryplvayati | uttaratantram | arthamutthpanakma | tantra ktv 'sasru', 'himavata' iti sktbhymudakaghaa samptybhimantryplvayati | tata uttaratantram | tantra ktv 'vyo pta' iti sktenodakaghaa samptybhimantryplvayati | tata uttaratantram | tantra ktv 'a ca no mayaca na' itycodaptra samptybhimantryplvayati | tata uttaratantram | tantra ktv 'anaadbhyastva prathamam' iti sktanodaptra samptybhimantryplvayati | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'mahyampa' 'vaivnaro ramibhi' iti sktbhymudaptra samptybhimantryplvayati | tata uttaratantram | arthotthpane vighnaamanakma | 'ambayo yanti' 'po hi h' 'a no dev' iti tribhi sktairudakaghaamabhimantryvasicati | 'hirayavar' iti sktenvasicati | 'yadada samprayat' iti sktenodakaghaamabhimantrya puruamavasicati | vidydhanaviaye vighna na bhavati. 'punantu m' iti sktenodakamabhimantryvasicati puruam | 'sasru' 'himavata' iti sktbhymudakamabhimantryvasicati | 'vyo pta' ityudakamabhimantryvasicati | 'a ca no mayaca na' itycodakamabhimantryvasicati | 'anaudbhyastva prathamam' ityudakamabhimantryvasicati | 'mahyampa' 'vaivnaro ramibhi' iti sktbhymudakamabhimantryvasicati | vighnaamanakma | samptnyabhivaravasecanni karmi || [uttamena vcaspatiligbhirudyantamupatihate || ## ||] 'vaivnaro ramibhi' sktena 'udehi vjin' (13.1.1-20) iti viatibhirgbhicodyantamupatihate | arthakma || [snto'hatavasano niktvhatamcchdayati || ## ||] 'vaivnaro ramibhi' iti sktena 'udehi vjin' iti viatibhirgbhica snna ktvopatihate | arthamutthpanakma | ahatavastraparidhna ktv 'vaivnaro ramibhi' iti sktena 'udehi vjin' iti viatibhirgbhicopatihate | arthasiddhikma || [dadti || ## ||] 'vaivnaro ramibhi' 'udehi vjin' iti viatibhirgbhica vastramabhimantrya paridhpayati | artho mama sidhyatm evakma | 'vaivnaro ramibhi' 'udehi vjin' iti viatirgbhica vastramabhimantrya dadti | vidrvandiviaye amanakma | samptni vighnaamanakarmi || atha govatsadveavirodhe smmanasyamucyate - [yath msam (6.70) iti vananam || ## || vatsa sandhvya gomtrevasicya tri pariyopactati || ## ||] 'yath msam' iti sktena vatsa snna krayitv gomtrevasicya tato vatsa tri paribhrmayitv tato'bhimantrya tata pnrtha mucati || [irakaramabhimantrayate || ## ||] 'yath msam' iti sktena go ira kara cbhimantrayate | gav vatsena saha virodhe | vatsagovirodhe smmanasya karma | sampta govatsasya virodhe smmanasyam | akarae gau prv vinayati || avavine prakra ucyate | athvantividhi vakyma - [vtarah (6.92) iti snte've samptnabhyatinayati || ## ||] abhytnnta ktv avn snpayitv agrektya svva 'vtarah bhava' iti sktenodaptra samptybhimantrya || [pale crettarn || ## ||] tata palapatre sarvauadh ktvottarasamptnauadhvnayati || [camayati || ## || plvayati || ## ||] udaptrecmayatyplvayati ca || [crairavakirati || ## || trirekay ceti || ## ||] sarvauadhicrairavakirati tri | 'ekay ca daabhi' (7.4.1) ityc sntn mardhni parikirati | abhytndyuttaratantram | avanti | av ntstejasvino nirupadrav vegavanta rogyavanto bhavanti | avanti sampt || pacame'dhyye pacam kaik || ## || ________________________________ atha pravsena dravyotthpanamucyate - [bhadrdadhi (7.8) iti pravatsyannupadadhta || ## ||] 'bhadrdadhi' itycjya juhoti | jyatantre | 'bhadrdadhi reya' ityc samidha dadhti nt | vighnaamanakma | 'bhadrdadhi reya' ityc puroa juhoti | tantravikalpa | 'bhadrdadhi' ityc payo juhoti | tantre | 'bhadrdadhi reya' itycodaudandi havimupadhna kuryt | sarvatra tantravikalpa | pravse gatv caurabhayamudakabhaya gamane vighna na bhavati | sampta pravse gacchat vighnaamanam || [japati || ## ||] 'bhadrdadhi' ityca japati | pathi gacchat vighna na bhavati | iti vighnaamanam || [yna samprokya vimocayati || ## ||] 'bhadrdadhi' ityc yna samptybhimantryjyatantre grme gatv tata udakena samprokati vimocayati | vighnaamanakma | dravyotthpana ca || [dravya samptavadutthpayati || ## ||] yadi ynena yti tad ida karma | jyatantre samptybhimantryrohaa kuryt || [nirmujyopayacchati || ## ||] abhytnnta ktv 'bhadrdadhi' ityc vaijadravya vastravalayvdi sarvadravya samptybhimantrya | pratidravya mantrvtti | avavastravalaydi | tata uttaratantram | vastrdidravya vikrayrtha nayati | yad dravya ghti tadeda karma | 'bhadrdadhi' itycbhimantrya ghti | sampta vaijalbhakarma | pathi ghe'nyatra v vaijavighto na bhavati || athbhygatapuru smmanasya kriyate | yad viio gha gacchati tadeda maitrkarma kriyate | mitra tve darane gatn yad gha gacchati tadeda kuryt || [ubh jigyathu (7.44) ityrdrapdbhy smmanasyam || ## ||] jyatantra ktv 'ubh jigyathu' ityc hastydi yna samptybhimantrya tata uttaratantram | tasmin yne yasya smmanasya kriyate | sarve ynasyoparyupavianti | sarve ynasyopari caanti || [ynena pratyacau grmn pratipdya prayacchati || ## ||] tata pacimadigbhge gatv punargha gacchanti | tata 'ubh jigyathu' itycodanamabhimantrya prayacchati bhojanrtham | mantha v | sarvai saha bhujanti | sampta smmanasyam | ekasmin yuddhe kriyame sahyagatasya karma | anyasya ca sdhraamityartha | yo yuddhe shyatva karoti tasyeda karma | prathama pdau praklya tata karma ceti | kecit katriyayorida karma manyante | sampta smmanasyamarthotthpana vighnaamana yuddhdi || atha ghe viruddhe sati smmanasyamucyate - [yta samidha dya rja bibhrat (7.60) ityasakalpayannetya sakddadhti || ## ||] kartraye gatv samidho ghtv tƫ gha gatya tata 'rja bibhrat' iti sktena t samidha saktsarv sktntendadhti | ghamnu smmanasya bhavati | kalahanivraam | kalaho na bhavattyartha | sampta ghasmmanasya vighnaamana ca || mantrabrhmaayordravyamicchati tasyeda karma pratigrahdyucyate - [ca sma (7.54.1-2) ityanupravacanyasya juhoti || ## || yuktbhy ttym || ## || numat caturthm || ## ||] abhytnnta ktv 'ca sma' itycjya juhoti | 'ca sma yadaprkam' itycjya juhoti | 'ca sma' iti dvbhy ttymhuti juhoti | 'anumataye svh' iti caturthmhuti juhoti | abhytndyuttaratantram | vedaphena straphenrthotthpanamicchannida karoti | sampta vedena strea arthotthpane vighnaamanam || atha parimokasamvartanavidhi vakyma - [samvartanyasampanyayocaiejy || ## || apo divy (7.89) iti paryavetavrata udaknte ntyudakamabhimantrayate || ## || astamite samitpiretya ttyvarja samidha dadhti || ## || idvatsarya (KauS 42.17) iti vratavisarjanamjya juhuyt || ## || samidho'bhydadhyt || ## || idvatsarya parivatsarya savatsarya prativedayma enat | yadvrateu durita nijagmimo durhrda tena amalenäjma || yanme vrata vratapate lulobhhortre samdht ma enat | udyan purastdbhiagastu candram sryo ramibhirabhigtvenat || yad vratamatipede citty manas hd | dity rudrstanmayi vasavaca samindhatm || vratni vratapataya upkaromyagnaye | sa me dyumna bhadyao drghamyu kotu me iti vratasampanrdadhti || ## ||] godnika tantramjyabhgnta ktv tata ntyudaka ktvbhimantrayate | 'apo divy' iti catasbhi. tato'bhytndi paridhpannta ktv kecit paridnnte tato'bhytna hutv tata 'idvatsarya' iti kalpajaicaturbhirgbhirjya juhuyt | puna 'idvatsarya' iti catasra samidha dadhta | iti vratavisarjanam | vratarvaam | vrata visarjati | tato'bhytnni juhoti | tata 'ca sma' iti prathamayarcjyhuti hutv 'ca sma yadaprkam' iti dvitym | yuktbhy ttymnumat caturthm || [trirtramaras sntavrata carati || ## ||] tato'bhytnni juhoti | 'doo gya' (6.1) iti sktena bhakta samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | iti parimoka samptam | vedavrata kalpavrata mgravrata visahivrata yamavrata irovratam agirovratam ityevamdivabhytnnta ktv 'idvatsarya' iti vratavisarjana vratarvaa ca karoti | tantravikalpo hastahomatvt | yatra kvacid vrata vaidika laukika ca tatra sarvatra vratdna vratavisarjana ca bhavati vidhnena | irovratdni nityni | kcchracndryadni smtivihitni | kcchracndryadni kmyni smtipurastravedavihitni ca | tasmt sarvi vrataabdavcyni | tni sarvyeva vidhnena kartavyni | yatra vapana tatra sarvatra godnika kuryt | parimokdanantara trirtra sntavrata caret | astamite 'apo divy' iti tisbhi samidha dadhti | ttyvarjam | anye ekartra samiddhna kurvanti | iti parimoka sampta || atha ppalakaastr tasy ntirucyate - [nirlakmyam (1.18) iti ppalakay mukhamukatyanvca dakit keastukt || ## ||] 'nirlakmyam' iti sktena s str mukha pratyca praklayati | tasy mukhe hastayormaakaigruvrakvasthnatilaka hrasvakedippalakaa smudrike strlakaa vykhytam | 'nirlakmyam' iti sktenodakaghaamabhimantrya str ppalakamabhiicati dakit kedrabhya yvaduttara prvam | tata ppalakaa vinayati || [palena phalkaran hutv ea pratynayati || ## || phalkaraatuabusvatakani savyy pdapry nidadhti || ## ||] abhytnnta ktv 'nirlakmyam' iti sktena plaparena kukusäjuhoti | homaen kukusn savyy pdapry nidadhti | tata uttaratantram | 'nirlakmyam' iti sktena phalkaraäjuhoti | hastahomatvt tantravikalpa | 'nirlakmyam' iti sktena vrhitun juhoti | homaen vrhitun savyy pdapry nidadhti | 'nirlakmyam' iti sktena busa juhoti | savyy pdapry nidadhti | 'nirlakmyam' iti sktena këhvatakani juhoti | savyy pdapry nidadhti | anena ppalakaa na bhavati | iti ppalakaadoaamananti sampt || atha ppadarane ntirucyate - [apanodanpghbhymanvka pratijapati || ## ||] 're'sau' (1.26) iti 'apa na oucadagham' (4.33) iti sktbhymanvka dv japet | daranadoo na bhavati. eko v yadi v tri paca sapta navastath. puruasya bhgyakle hari ynti pradaki || apradakieu harievaya japa | pakiu ca | grme'pi bahirvpaakune da ida karoti | vnarudite kkarudite ivrudite cyam | kkamaithune puruasya maithune yenamaithunadarane nagnstrdarane nagnapuruasya napusakasya darane pucalcandramaalaymasya ca | kttikrohi pahit apaakun | yatra kvacidapaakun pahitstatra sarvatrya japa | rutau smtau v pahit adavyste sarve darane'dbhutn daranevaya japa kartavya | loke yadviruddham | anvka prasiddhamadavystemaya japa | apaakunajapa sampta || atha puruo str v kryakarae vighnaamane ca karmocyate - [drghyutvya (2.4) iti mantrokta badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'drghyutvya' iti sktena jagiamai aastrea baddhv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | ktydƫartha | pyyayati | vighnaamane rakkaraa | vighna viskandheya | sampta vighnaamanam || pacame'dhyye ah kaik || ## || ________________________________ punarvighnaamanamucyate - [karaphasya (3.9) iti piagastramaraludaa yadyudham || ## ||] abhytnnta ktv 'karaphasya' iti sktena piagavarastre'ralumai samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | viskandhavighnaamano mai | spardhvino bhavattyartha | spardhamnasya spardh vinayattyartha | sampt vighnaamane mainti | abhytnnta ktv 'karaphasya' iti sktena veudadn samptya tata sktena vimjya dhrayati | tata uttaratantram | citradae dhvajadae cihnadae vedayaau lakudidaa sarva samptya yo dhrayati tasya sarpaӭgidardi vighna na bhavati | ajte jte tejavddhica bhavati | abhytnnta ktv 'karaphasya' iti sktenyudha samptya vimjya dhrayati | tata uttaratantram | sarvaastrasamptite mydika myjlayuddhe nivraam | sagrma indrajlanivraam | yuddhe vighna na bhavati | atruhaha nivrayati | atravo gacchanti | spardhamnaatru jayati | haha vinayati || [phalkaraairdhpayati || ## ||] 'karaphasya' iti sktena phalkaranagnau prakipya vighnaghta purua dhpayati | vighnaamana bhavati | yasyrambh na sidhyanti tasyeda karma bhavati | iti vighnaamana samptam || atha bhmiuddhi | gha kariyama ida karoti - [ati dhanvni (7.41) ityavasnaniveannucarani ninayanejy || ## ||] 'ati dhanvni' iti dvbhymudaptramabhimantrya tatra ninayati bhmau yatra gha kariyati | tatra vighnaamana bhavati | yenadevatyai pkayajavidhnenjyabhgnta ktv 'ati dhanvni' iti dvbhymgbhy caru juhoti | prvadyuttaratantram | bhmisthne yatra gha kariyati tatra yenayga ktv gha kuryt | athav nave ghe yenayga kartavya | vikalpa iti bhëyakra | prathamato v yenaygo nave ghe || atha ghapravea ucyate | vstusaskra ucyate - [vstopatyai kulijake dakiato'gne sambhramharati || ## || vstopatydni mahntimvapate || ## ||] 'ihaiva dhruvm' itydi gaena bhmi halena karati | tato dakiata sambhramharatyagne | tata ntyudaka karoti | mtalvarja ktv vstopatydni caturga mahnti | ntyudaka vapate | tato mtal ktv tata ntyudaka sampyate | tena bhmi prokayet | tata || madhyame garte darbheu vrhiyavamvapati || ## || nikipati || ntyudakaapaarkaramanyeu || ##|| ntyudaka apaarkarnanyeu sthgarteu prvasthiteu prakipati || [ihaiva dhruvm (3.12) iti myamnmucchryammanumantrayate || ## ||] 'ihaiva dhruvm' iti sktena myamn lmanumantrayate | yad sthocchryate tad 'ihaiva dhruvm' iti sktennumantrayate || [abhyajya tena (3.12.6) iti mantroktam || ## ||] sthvaa ghtenbhyajya tƫm | tata 'tena sthm' ityc van ropayati || [pra nr (3.12.8) ityudakumbhamagnimdya prapadyante || ## ||] tata puyhavcana ktv 'pra nr' itycodakumbhasahit patnmabhimantrya bhyato gha praveayanti | yajamnapuruo'gni ghtv | anye pravianti || [dhruvbhy dhayati || ## ||] 'ihaiva dhruvm' (3.12.1-2) iti dvbhymgbhy dh krayati lbhmim || [ambhumayobhubhy viyandayati || ## ||] 'po hi h' (1.5) 'a no dev' (1.6) iti dvbhymudakumbhamabhimantrya tena ghabhmimplvayati || [vstopate prati jnhyasmn svveo anamvo na edhi | yattvemahe prati nastajjuasva catupado dvipada veayeha || anamvo vstopate viv rpyvian | sakh sueva edhi na iti vstopataye kraudanasya juhoti || ## ||] tata pkayajavidhnena 'vstopataye jua nirvapmi' iti nirvpa | 'vstopataye tv jua prokmi' iti prokaam | 'vstopati gacchatu havi svh' iti barhirhome | vstopatidevatka kraudana cjyabhgnta ktv 'vstopate prati jnhi' iti dvbhy caru juhoti | tata prvadyuttaratantram | kecidasmin tantre'bhytnnta hutv | 'yaji yaje' (5.26) iti dvdaarcena sktena navaly sarpirmadhumira juhvati sakdekmhutim | 'doo gya' (6.1) iti dvitymhuti juhoti | yuktbhy ttymhuti juhoti | numat caturthm | kalaodakapnyamcryo ghtv lmagulibhy samprokya yajamnapatnsahiteu gheu madhya sda upaviya kalaodaka bhmau ninayati tƫm | crydy dau vmauna kurvanti | 'ihaiva sta' (7.62.7) ityc vgvisarga | abhytndyuttaratantram || sarvnnni brhman bhojayati || ##|| minnntyartha || [magalyni || ## ||] vddh striyo gtamagalydi kurvanti | brhma puyhni pahanti | rddha ca kecit pact kurvanti kecit prva kurvanti | sarvatra bhmiuddhividhnam | ghakaraavidhna ca | yatra yatra gha maapa v ku v citral v mahasthna v prkrlaka v devagha v'nyadv tamaya v këhamaya veikmaya v pëamaya v ghdika karoti | tatrnena vidhnena vstuyga kartavya | sampta ghapraveakarma | anena vidhin l kt nt | ghio nirupadrav sukhina putravanto godhanadhnyapu | bhogy ca l bhavati | eva vstusukha bhavati || atha kravydopahataghe ketre vnyatra gohe v yatra kvacit tatra ntirucyate - [ye agnaya (3.21) iti kravydanupahata iti pla badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'ye agnayo apsvanta' iti saptarcena plavkamai samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram || [juhoti || ## ||] 'ye agnaya' iti saptarcenjya juhoti | jyatantre || [dadhti || ## ||] 'ye agnaya' iti saptarcena plasamidha dadhti | tantravikalpa | kravyde pravie ghe kumr mriyante vats v kior v any vopahati kulakalaho hnirdhanano yatra bhavati tadgha grma nagara v kravydopahata jnyt || [udacanenodaptry yavnadbhirnyollopam || ## ||] 'ye agnaya' iti saptarcena sktena plyudacanenodaka juhoti agnau | tantravikalpa | 'ye agnaya' iti saptarcenodadhnystadudaka codakaptry ply yavn prakipya tata pratyca juhotyagnau | hastahome tantravikalpa | kule kalahakumravatsamaraagomaradi dhanadhnyavindi cintitodvegdi kravydacihnni | kravydopahatanti sampt || atha kravycchamanavidhnamucyate - [ye agnaya (3.21) iti ply darvy manthamupamathya kmplbhymupamanthanbhym || ## ||] 'ye agnaya' iti daarcena sktena saktdaka kmplasamiddvayena manthamloya tata ply darvy juhoti pratycam | tantravikalpa darvihomatvt | sampta kravycchamanam | laukike vgnau gha vasathye v ntikapauikrthe manthane v yatra v kravydopahatirdyate tatra sarvatra kuryditi || atha vaamanavidhnamucyate - [amana ca || ## ||] 'ye agnaya' iti daarcena sktena vamabhimantrya tato brhmaya dadti | yasya ghe va bhavati jyate tad gha daivahata jnyt | iti vavidhnena amana samptam || pacame'dhyye saptam kaik || ## || ________________________________ atha vaamanavidhnamucyate - [ya tmad (4.2) iti vaamanam || ##|| purastdagne pratc dhrayanti || ##|| pacdagne prmukha upaviynvrabdhyai ntyudaka karoti || ## ||] pkatantramjyabhgnta ktv purastdagne pratc g dhrayitv pacdagne prmukha upaviya kart ntyudaka karoti | vay anvrabdhyai || [tatraitat sktamanuyojayati || ## ||] këhena tena v 'ya tmad' iti skta ntyudake'nuyojayet || [tenainmcmayati ca samprokati ca || ## ||] mtalyantena ntyudakencmayati ca samprokati ca vam || [tihastihant mahntimuccairabhinigadati || ## ||] kartordhvasthita | vstopatydicaturgamahntimuccairabhinigadati | vamabhimukhasthita kart || [ya e paupati panm (2.34) iti hutv vamanakti irasi kakude jaghanadee || ## ||] 'ya e paupati' iti sktenjya hutv tato vay irasi anakti kakude skandhe jaghanadee || [anyatar svadhitidhrmanakti || ## ||] churiky pacdanakti || [aktay vapmutkhanati || ## || dakie prve darbhbhymadhikipati amumai tv juam iti yathdevatam || ## || nislm (2.14) ityulmukena tri prasavya pariharatyanabhipariharanntmnam || ## ||] dakie prve darbhbhy dvbhymadhikipati 'prajpataye tvdhikipmi' ityanena mantrea | 'nislm' iti sktenolmukena tri pradakia paribhrmayitv pau madhye ktvtmna hi || [darbhbhymanvrabhate || ## ||] dvbhy darbhbhy vamanvlabhya || [pacduttarato'gne pratyakrmudakpd nividhyati || ## || samasyai tanv bhava ityanyatara darbhamavsyati || ## ||] pacduttarato'gnerva ntv tata eka darbha 'samasyai' iti mantrea bhmau ktv tata upari va ptayati pratyakrmudakpd nividhyati || [atha prnsthpayati prajnanta (2.34.5) iti || ## ||] tata samiddhvaryurvamukha nirodhayati nirucchvsa karoti mrayati 'prajnanta' ityc || [dakiatastihan rakohaa japati || ## ||] dakiatastihan 'rakohaam' (8.3.4) anuvka japati || [sajapty juhoti yadva myumakratoro v pabhirhata | agnirm tasmdenaso vivnmucatvahasa iti || ## ||] 'yadva myum' ityc kalpajayjya juhoti sajaptym | tata patnyudaptra ghtv pausampa gacchati || [udaptrea patnyabhivrajya mukhdni gtri praklayate || ## ||] tata paormukhdni gtri praklayati || [mukha undhasva devayajyyai iti || ## || prn iti nsike || ## || caku iti caku || ## || rotram iti karau || ## || yatte krra yadsthitam iti samanta rajjudhnam || ## || caritri iti pdn samhtya || ## || nbhim iti nbhim || ## || mehram iti mehram || ## || pyum iti pyum || ## ||] 'mukha undhasva devayajyyai' iti mantra kart bryt | 'prn undhasva devayajyyai' iti prn | 'nsike undhasva' iti nsike | 'caku undhasva' iti caku | 'rotra undhasva' iti rotram | 'karau undhasva' iti karau | 'yatte krra yadsthitam' iti samanta rajjudhnam | 'caritri' iti mantrea pdn samharati | 'nbhi undhasva devayajyyai' iti nbhim | 'mehra undhasva' iti mehram | 'pyu undhasva' iti pyum pratimantra gtrapraklanam || [yatte krra yadsthita tacchundhasva ityavai prvadee'vasicya yathrtha vrajati || ## ||] eamudaka prvadee nikipya 'yatte krra yadsthita tacchundhasva' iti mantrea tato patn yathrtha vrajati || [vaprapayvjya sruva svadhiti darbhamdybhivrajyottn parivartmnuloma nbhidee darbhamstti || ## ||] tato vaprapayvjya sruva svadhiti darbhamdya pausthne gacchati | parivartmnuloma tato nbhidee darbhamstti || auadhe tryasvaina svadhite maina his iti astra prayacchati || ## || 'oadhe tryasvainam' iti churik prayacchati || [idamahammuyyaasymuy putrasya prpnvapakntmi ityapaktya || ## ||] 'idamaha mahumadasya bhtikaraputrasya' ityanena mantrea darbhasahita nbhidea chinatti || [adharapravraskena lohitasypahatya || ## || idamahammuyyaasymuy putrasya prpnau nikhanmi itysye nikhanati || ## ||] 'idamaham' iti mantrevaradarbhakhaa lohitaliptamsyasthne'pahanti | nikhanattyartha || [vapay dyvpthiv proruvthm iti vaprapayau vapay pracchdya || ## || svadhitin praktyotktya || ## || vraskamabhighrya || ## ||] 'vapay dyvpthiv' ityanena vaprapayau vapay pracchdya svadhitin praktyotktya tatachedanasthna ghtenbhighrya | ntavkamayvekaikaӭg dvity dviӭg || [vyave stoknm iti darbhgra prsyati || ## ||] 'vyave stoknm' iti darbhgra prsyati kipati || [pratyua raka iti carumagre nidadhti || ## ||] 'pratyua raka' ityanena mantregne pacdbhge nidadhti || [devastv savit rapayatu iti rapayati || ## || suӭt karoti || ## ||] 'devastv' iti mantrea rapayati | suӭt karoti tata || pacame'dhyye'am kaik || ## || ________________________________ [yadyapad syd garbhajalau sahiraya sayava v ya tmad (4.3) iti khady tryaratnvagnau sakjjuhoti || ## ||] yadyapad syd garbhajalau sahiraya sayava v 'ya tmad' iti sktena khady tryaratnvagnau sakjjuhoti || [viasya samavattnyavadyet || ## || hdaya jihv yenaca do prve ca tni a | yakdvkkau gudaro tnyekdaa daivatni || ## || dakia kapilala savy roirgudaca ya | etni tri tryagni sviakdbhga eva || ## || tadavadya prajtni rapayet || ## ||] avadnni paorekdaa ghti | hdayam | jihv | kroam | vmabhu | prve dve | yakt kleyamityucyate | pakau dvau | gudaca | pacimadakiabhuca | ekdaa ghtv | tata sviakdavadnni ghti | tni tri | dakio bhu | vmajagh ca | antravibhgam | etni tri ghtv | carumadhye msni nidadhti | 'pari tvgne' itydi karoti || [hoyan dvirdvirdevatnmavadyet || ## || saktsaktsauviaktnm || ## ||] tato yaddaivatya paustaddaivatyacaru rapayitavya || [vapy samiddha (5.12) rdhv asya (5.27) iti juhoti || ## ||] tato vapycatvri khani karoti | 'samiddho adya' iti sktenaika khaa juhoti | 'rdhv asya' iti sktena dvitya khaa juhoti || [yuktbhy ttym || ## ||] 'samiddho adya' 'rdhv asya' iti sktbhy ttya khaa juhoti || [numat caturthm || ## ||] 'anumataye svh' iti caturtha khaa juhoti || [jtavedo vapay gaccha devstva hi hot prathamo babhtha | ghtasygne tanv sa bhava saty santu yajamnasya km svh || ## ||] tato 'jtavedo vapay gaccha devn' iti mantrejya juhoti || [rdhva nabhasa mruta gacchatam iti vaprapayvanupraharati || ## || prcmekaӭg pratc dviӭgm || ## ||] 'rdhva nabhasa mruta gacchatam' ityanena mantrea vaprapayau dve saha juhoti | prcmekaӭg pratc dviӭg ktv || [pitryeu vaha vap jtaveda pitbhyo yatraitn vettha nihitn parke | medasa kuly upa tn sravantu saty emia santu km svh svadh iti vapystrirjuhoti || ## || samavattnm || ## ||] tato'vadnni juhoti 'ya tmad' iti sktena | pratyca juhoti | puna 'ya tmad' iti sktena caru juhoti || [sthlpkasya samrìasyadhirayaa nma sakhnmabhyaha viv skya | kmo'si kmya tv sarvavrya sarvapuruya sarvagaya sarvakmya juhomi || anvadya no'numati pƫ sarasvat mah | yat karomi taddhyatmanumataye svh iti juhoti || ## ||] 'samrìasyadhi' iti mantrejya juhoti | 'sarvavrya svh sarvapuruya svh sarvagaya svh sarvakmya svh' catasra hutrjuhoti | 'anvadya no'numati | pƫ sarasvat mah yatkaromi taddhyatmanumataye svh' juhoti | prvadi prajpati ca hutv tata saknmsa caru cvadya sviakta yajati | 'svheebhya' itydyuttaratantram | sampta vaamanavidhnam. daivahata tasya gha yasya ghe va jyate | tasya dhandino bhavati | tasmcchnti kartavyeti | vay dve pratipatt | abhimantrya v dadti amana v vidhnena kuryt | etena vidhnena paavo vykhyt | nitye naimittike kmye paavo vykhyt | 'dvdaartre'gni paun yajeta' iti nityam | naimittikkmyca dhmaketu paca paavastyante | dhtra ca paun ca purohitapariieu pahyate | ityevamdayo naimittik | paihnasin kmy pahit | 'chgena svahutena trayodaamsn' itydi puikarmamupadhnamadhye pau pahita | tasmt mantrokt devat | kmy paava | tath vaitnastre aindrgna pauryuprajpaukmasyetydaya kmy paava | te vidhirucyate. pkayajamjyabhgnta ktv ntyudakbhivdanaparyanta ktv 'ya e paupati panm' itydi bhavati | samna nitye paau | 'samiddho adya' iti 'rdhv asya' iti vaphoma | naimittike ca | tath dvayo pradhnakarma homa | pradhnasktenaiva kmyeu tathaiva ca. atha pitryeu kmyeu viea tatra 'vaha vapm' ityc trirvtti | vap trirjuhoti | tath avadnni | tath caru 'vaha vapm' iti trirjuhoti | ea samnam || atha due pratigrahe saumye v kte yjane v dakipratigrahae yena karma ppa vinayati taducyate- [ka ida kasm adt (3.29.7-8) kmastadagre (19.52) yadanna (6.71) punarmaintvindriyam (7.68) iti pratighti || ## || uttam sarvakarm || ## || vaay pkayaj vykhyt || ## ||] 'ka idam' iti dvbhymgbhy pratigrahamabhimantrya ghti | pratigrahadoo na bhavati | 'yadannam' iti tcena 'bhmiv'(3.29.8) ityc bhmipratigrahe viea | 'kmastadagre' iti sktena pratigrahamabhimantrya ghti | 'yadannam' iti tcena sktena pratigrahamabhimantrya ghti | 'punarmaitvindriyam' ityc pratigrahamabhimantrya ghti | sampta pratigrahadoananakarma | sarvi karmi ktv 'punarmaitvindriyam' ityc karma sampya tata tmnamanumantrayate | sarvakarmasu bhavattytmanti | sandhyvandana jyatantre pkatantre'smin karmai nityanaimittikakmyeu 'punarmaitvindriyam' ityctmahdayamanumantrayate || pacame'dhyye navam kaik || ## || ________________________________ atha akte ppe loke ppavacanamutpadyate tatra ntirucyate - [utmtsu (5.1.7) ivste (8.2.15) ityabhykhytya prayacchati || ## ||] 'utmtsu' itycbhykhytamagre ktv ghe praviya tƫ tata saktumanthamabhimantrybhykhytya dadti | ppa vinayati | prathamamagre ktvbhykhyta ghe praveya kart pact praviati | 'ivste santvoadhaya' ityc saktumanthamabhimantrya tato'bhykhtya dadti | loke nind bhavati | 'utmtsu' ityc bhaktamabhimantrya dadti | 'ivste santvoadhaya' ityc bhaktamabhimantrya dadti | loke nind vinayati || [drughaairo rajjv badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'utmtsu' ityc drughaamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhiasta ida karma | jyatantra ktv 'ivste santvoadhaya' ityc drughaamai samptybhimantrya badhnti | abhiaste | tata uttaratantram || [pratirpa palyolohahiraynm || ## ||] tantra ktv 'utmtsu' ityc plamai drughaasada ktv tata samptybhimantrya badhnti | abhiaste | uttaratantram | tantra ktv 'ivste' ityc plakëhamai drughaapratirpa ktv samptybhimantrya badhnti | abhiaste | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'utmtsu' ityc lohamai drughaasada ktv samptybhimantrybhiaste badhnti | abhytndyuttaratantram | tantra ktv 'ivste' ityc kalohamai drughaasada ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | pparavae ppavino bhavati | tantra ktv 'utmtsu' ityc tmramai drughaasada ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | tantra ktv 'ivste' ityc tmramayadrughaapratirpa mai ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'utmtsu' ityc hirayamai drughaapratirpa ktv samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'ivste' ityc hirayamayamai ktv drughaapratirpa samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | akte ppe nind yasya bhavati tasyeda karma | kte v pryacittam | yadi pparavaa bhavati tadeda karma | sampta loke nindvightakarma | sarvatra kauike karma vikalpa | ekasmin viaye yatra bahni karmi pahitni tatraika kuryd dve v sarvi v || atha yge kriyame yena karma vighnaamana bhavati taducyate - [yena soma (6.7) iti yjayiyan srpavatsamanti || ## ||] abhytnnta ktv 'yena soma' iti sktena srpavatsa pyasa samptybhimantrya tvijo yajamna cayati | avighnena yajasiddhirbhavati | tata uttaratantram | yge vighnaamana samptam || ygasamptau vighnaamanamucyate - [nidhane yajate || ## ||] somadevatya caru pkayajavidhnenjyabhgnta ktv 'yena soma' iti tcena caru juhoti | prvadyuttaratantram | sampta somayge yjanadoaamana vighnaamana ca | anena karma ayjyayjanadonmucyate || atha dhanadhnydipratigrahdiycanamicchannida karma ktv ycati | vighto na bhavati || [ya ycmi (5.7.5) yadas (7.57.1-2) iti yciyan || ## ||] abhytnnta ktv 'ya ycmi' ityc srpavatsa pyasa rapayitv samptybhimantrynti | tata uttaratantram | ycita na pratiedhayati | jyatantra ktv 'yadas' iti dvbhymgbhy srpavatsa pyasa samptybhimantrynti | uttaratantram | sampta ycane pratiedhanti || atha kapota ulke v ghe pravie'nyatrbhūadee'pi tatra ntirucyate - [mantroktni patitebhyo dev kapota (6.27) c kapotam (6.28) amn heti (6.29) iti mahntimvapate || ## ||] ntyudaka vidhnena ktv tato mtal na karoti | 'dev kapota' 'c kapotam' 'amn heti' iti sktatraya vstopatya ctana mtnm ntigaa ete catvro ga | ntyudaka vapati | tato mtal ktv ntyudaka sampayet | rtrau tena ntyudakena tatsthna prokati 'yatyai' ityetairmantrai | kapotolkasthna yvat | krayitu samprokaamcamana ca kartavyam | ghdisthna prokati || [parme'gnim (6.28.2) ityagni gmdya nii krayamastri l pariayati || ## ||] 'parme'gnim' ityc gmagni ghtv tri l pariayati | kapotasthna v paribhrmayet | saknmantra | kart sarva kuryt | arayake pakii pravia ida karma kuryt | kapota ulke v pravie | dvipadacatupadavino vede ryate tasya doaamanam | kapotolkanti | sampt mahnti | ghtakambaldika karoti | amt v daaga v karoti || atha svapndhyye pahita ugre svapnadarane ntirucyate | svapndhyyapahita dusvapna rudrabhëyakramatena ghtavyam | pakvamse pretadamane parivagamarkaaakae dv tailbhyage nagnapuruadarane nagnastrdarane ca klastretydi svapndhyyapahit anekaa | iti dusvapnadarane ntirucyate - [paro'pehi (6.45) yo na jva (6.46) iti svapna dv mukha vimri || ## || atighora dv mairadhnya puroamanyy v nidadhti || ## ||] 'paro'pehi' 'yo na jva' iti sktbhy svapna kutsita dv mukha praklayati | 'paro'pehi' 'yo na jva' iti sktbhy mairadhnya puroa rapayitvgnau juhoti | tantravikalpa | 'paro'pehi' 'yo na jva' iti sktbhy dvitya puroa rapayitv'bhimantrya atruketre nidadhti | sampta dusvapnananam || [paryvarta (7.100) iti paryvartate || ## ||] 'paryvarta' ityca japitv paryvartate || [yatsvapne (7.101) ityaitv vkate || ## ||] 'yatsvapne' ityca japati | anna svapne bhakayati tadeda karoti || atha punarghoradusvapnananakarmocyate - [vidma te svapna (6.46.2) iti sarvemapyaya || ## ||] 'vidma te svapna' iti ekena paryyea dusvapna dv mukha vimri | 'vidma te svapna' iti sktena svapna dv prvea dvityena bhayate | 'vidma te svapna' iti sktennna svapne dv nirkate | 'vidma te svapna' iti sktena mairadhnya puroa juhoti | tantravikalpa | sampta dusvapnananam || atha crye mte brahmacrda karma karoti reyaskma - [na hi te agne tanva (6.49) iti brahmacrycryasydahana upasamdhya tri parikramya puroa juhoti || ## || trirtramaparyvartamna ayta || ## || nopaayteti kauika || ## ||] cryasya dahane 'agnirbhmym' (12.1.19-23) itydi paca smidhenhutv tato dahana tri paribhrmya tato 'na hi te agne tanva' iti sktntena puroa juhoti tasmin dahane | trirtra tasya dahanasampe ete'bhimukhasthita | kauikastatra ayana na manyate | pretdibhayt | tadvightaamanam || [snnybhi snyt || ## || aparyavetavrata pratyupeyt || ## ||] 'apo divy' (7.94) iti catasbhirgbhi snna ktv trirtra gha gatya tata ayteti kauikamatam | mta crya ida karma | pryacitta ktv tata samvartana kuryt ityartha | anya gurumupsta | sampta brahmacripryacittam || atha brahmacr striy maithunasayoga ida karoti so'vakrtyucyate | tasya pryacittamida karmocyate - [avakrine darbhaulbamsajya yatte dev (6.63) ityvapati || ## || eva samptavatodaptrevasicya || ## || mantrokta ntyudakena samprokya || ## ||] brahmacria darbharajjv kahe baddhv 'yatte dev nirti' iti sktena tiläjuhoti | brahmacria darbharajjv kahe baddhv tato 'yatte dev nirti' iti sktena vrhijuhoti | avakrina darbharajjv kahe baddhv abhytnnta ktv 'yatte dev' iti sktenodaptra samptya tato darbharajjv samprokya tato 'yatte dev' iti mucati | tata uttaratantram | darbharajjvvakrina kahe baddhv tata ntyudaka ktv tato 'yatte dev' iti sktena prokya tata sktenaiva darbharajju mucati | samptamavakripryacittam | sarvatra karma vikalpa | kramo'pi nsti sarvatra || atha svayamprajvalite'gnau pryacittamucyate - [sa samid (6.63.4) iti svayamprajvalite'gnau || ## ||] 'sa samid' ityc yaväjuhoti | 'sa samid' ityc tiläjuhoti | yadi jvalati svayamagnistadeda karma | svayamprajvalite nti || athgniabdakarae ntirucyate - [agn raksi sedhati (8.3.26) iti sedhantam || ## ||] 'agn raksi' itycgnimupatihate'gnisedhane e nti || [yadasmti (7.111) iti sandeamaparypya || ## ||] atha sandee vismte 'yadasmti' itycgnimupatihate | yadi grme v ghe v sandea na kathayati tad ida pryacittam || atha ppanakatre jte str v puruo v yo jtastasya ntirucyate - [pratno hi (6.110) iti ppanakatre jtya mlena || ## ||] abhytnnta ktv tasya mujarajjv kahe ca pde ca baddhv tata 'pratno hi' iti sktenodakaghaa samptybhimantrya darbhapijl ghae prakipya tato'bhiicati | tato'bhytndyuttaratantram | grv pa nadpheneu nidadhti 'nadn phenn' (6.113.2) ityardharcena kaipamudakamadhye prakipati | mtpitbhrtu doa ryate tasmt ppanakatre nti kartavyeti | rdrle magh citr svti vikh jyeh mla atabhiak bhara etni ppanakatri | eteu yo jyate tasyeda karma gaena sandhau ca | mle nakatra ida karma kriyate | yo nakatrakalpokta karma kuryttaducyate | abhytnnta ktv 'pratno hi' iti sktengamakraudana samptybhimantrynti | abhytndyuttaratantram | etasmin tantre samla barhi stti samlamidhmamupasamdhyaia viea | nakatrakalpokta sarva ca | kle prayoga | etannakatrakalpa uktam | etni ppanakatre jtasya samptni | e nakatrakalpokt nti | plvanvasecane ca kraudanaprana caitni tri | athav 'pratno hi' iti sktenodakamabhimantrya ppanakatrajtamavasicati irasi | etni tri karmi bhavanti | sampt ppanakatrajtanti || atha jyehe bhrtari jvati vivhamdhna dk ca karoti tasya ntirucyate - [m jyeham (6.112) trite dev (6.113) iti parivittiparivividnvudaknte maujai parvasu baddhv pijlbhirplvayati || ## || avasicati || ## || phenettarn pndhya nadn phenn (6.113.2) iti praplvayati || ## ||] tantra ktv 'm jyeham' 'trite dev' iti sktbhymudakaghaa samptybhimantrya tato maujai pairbaddhv tato darbhasahitena ghaenplvayati | tata uttaratantram | uttarapa 'nadn phenn' ityardharcena nadphene nidadhti | adharapn ghtv nadmadhye praviya tƫ prakipati || [sarvaica praviyp sktai || ## ||] 'm jyeham' 'trite dev' iti sktbhymudakamabhimantrya tato bandhana ktv tato'vasicati | prvavat potsarga | abhytnnta tantra ktv 'ambayo yanti' itydibhi sarvairap sktairghaa samptybhimantryplvayati | uttaratantram | parivittiparivettpryacittam | 'ambayo yanti' itydibhi sarvairap sktairudakamabhimantryvasicati | sampta parivittiparivettpryacittam | dvayo pthak pthak bhavati || atha mte crya ida karma - [devaheanena mantroktam || ## || cryya || ## || upadadhta || ## ||] devaheanennuvkena (6.114-124) sruvejya juhoti | mta crya hitgnau ida karma bhavati || atha devapitvarjitakhadayahitasynnasya yjikena karma bhavati taducyate - [khadayasyvapate || ## || vaivasvata yajate || ## || catuarva dadti || ## ||] 'yaddev devaheanam' ityanuvkena khady annduddhtya setikmek juhoti | tantravikalpa | pratyca yavahoma | vaivasvatadevatka pkayajamjyabhgnta ktv 'yaddev devaheanam' ityanuvkena caru juhoti | khadayasya pryacittam | prvadyuttaratantram | yaddev devaheanamityanuvkena khadnna catuarvaparimitamabhimantrya tato brhmaya dadti | khadaynnasaskranti sampt || atha mte dhanika ikasyaradnantirucyate - [uttamare mte tadapatyya prayacchati || ## ||] 'apamityamapratttam' (6.117-119) iti tribhi sktairdravyamabhimantrya putrya dadti | ano bhavati || [sagotrya || ## ||] 'apamityamapratttam' iti tribhi sktairdravyamabhimantrya gotrie dadti | ano bhavati || [mane nivapati || ## ||] 'apamityamapratttam' iti tribhi sktai dravyamabhimantrya dhanikasya mane nikipati | ano bhavati || [catupathe ca || ## ||] 'apamityamapratttam' iti tribhi sktairdravyamabhimantrya grmacatupathe nikipet | ano bhavati || [kakndpayati || ## ||] 'apamityamapratttam' iti tribhi sktairdravyamabhimantrygnau prajvalite prakipya tato'no bhavati | adnanti sampt || kodakena arrplavane doo bhavati tasya ntirucyate - [divo nu mm (6.124) iti vdhrabindn praklayati || ## || mantroktai spati || ## ||] 'divo nu m bhata' iti sktenodakamabhimantrya arra praklayati | kabindupatanadoo na bhavati | 'divo nu m bhata' iti sktenaikatra taila sarvauadhi gandha hiraya vsa etnyabhimantrya arramudvartayet | tata ntirbhavati | kabindudoopanti sampt || atha kumrasya kumry v yasyottamadantau prvau jtau tatra mtpitrormaraaak bhavati tatra ntirucyate - [yasyottamadantau prvau jyete yau vyghrau (6.140) ityvapati || ## ||] 'yau vyghrau' iti sktena vrhijuhoti | 'yau vyghrau' iti sktena yaväjuhoti | 'yau vyghrau' iti sktena tiläjuhoti | tantravikalpa | sarvatra kramo nsti || [mantroktn daayati || ## ||] 'yau vyghrau' iti sktena vrhiyavatilamënekktvbhimantryottamajtadantbhy daayati || [ntyudakaӭtamdinmayati || ## || pitarau ca || ## ||] athjyabhgnta ktv vrhiyavatilamënekktya tata ntyudaka ktv sthlpka rapayitv tato'bhytnni hutv 'yau vyghrau' iti sktena sthlpka samptybhimantrya tata uttamajtadantamayati | mtpitarau vayata | ntyudakena sthlpkasya rapaam | jyabhgnte sarvatra ntyudakakriy kartavy | abhytndyuttaratantram | uttamadantajtadoanti sampt || atha irasi age v kkopaviadoa ryate tasya ntirucyate - [ida yatka (7.64) iti kaakunindhikipta praklayati || ## ||] 'ida yatka' iti dvbhymgbhymudakamabhimantrya arra praklayati | kkopaviadoo na bhavati | snna v karoti || [upama paryagni karoti || ## ||] 'ida yatka' iti dvbhymgbhymulmukamabhimantrya kkamukhenopama purua paryagni karoti | upari bhrmayitv dre nikipati | kkopaviadoanti sampt || atha sasargadoantirucyate - [pratcnaphala (7.65) ityapmrgedhme'pmrgrdadhti || ## ||] barhirlavandyjyatantra idhmasthne'pmrgedhmamupasamdhya tato'bhytnnta ktv 'pratcnaphala' iti tisbhirgbhirapmrgasamidha dadhti | sarvatra prdeamtr samidho bhavati | abhytndyuttaratantram | athavpmrgakëhaprajvalite'gnau 'pratcnaphala' iti tisbhirapmrgasamidha dadhti | hastahomatvt tantravikalpa | sarveu rogeu yvadat kunakhin aena jvarepmrgdi sarveu rogeu sasargeu sarvadonmucyate | sasarge doanti sampt || [yadarvcnam (10.5.22) itycmati || ## ||] 'yadarvcnam' itycodakamabhimantrycmayati | antamuktvcamana karoti || vaijyanta ktvcamana karoti | antadoo na bhavati | antavacanadoaamananti sampt || [yatte bhme (12.1.35) iti vikhanati || ## ||] yatra kvacit khanati tatra sarvatra 'yatte bhme' ityc khanati ghanidhau v sthgarte v snnrtha mttikgrahaprakarartha sarvatra mttikkhanana vidhnena || [yatta nam (12.1.61) iti savapati || ## ||] 'yatta nam' ityc ghdi prayati sarvatrnena vidhnena praam | khanane khananadoo na bhavati | prae praadoo na bhavati | sampt khananapraanti || atha akunantirucyate - [prehi pra hara iti kpijalni svastyayanni bhavanti || ## || prehi pra hara v dvn ghebhya svastaye | kapijala pradakia atapatrbhi no vada || bhadra vada dakiato bhadramuttarato vada | bhadra purastnno vada bhadra pact kapijala || una vada dakiata unamuttarato vada | una purastnno vada una pact kapijala || bhadra vada putrairbhadra vada gheu ca | bhadramasmka vada bhadra no abhaya vada || vadastva akune bhadram vada tƫmsna sumati cikiddhi na | yadutpatan vadasi karkariryath bhadvadema vidathe suvr || yauvanni mahayasi jigyumiva dundubhi | kapijala pradakia atapatrbhi no vada iti kpijalni svastyayanni bhavanti || ## ||] 'prehi pra hara v dvn' iti sktena aarcenpaabda rutv japati kapijalavsita rutv grme'raye pakivsita rutv v svaya v kruddhabhëaa ktvnyasysadvacana rutv sgovse v ulkavsane kapotavsane prvato vottarato v loke nindita | yatkicillokaviruddha dv rutv v sarvatra japane svastyayana bhavati | 'prehi pra hara' iti skta nitya japati | svastyayanakma | sampta nityajapasvastyayanam | apaakunajapastyayananti sampt || [yo abhyu babhruyasi svapantamatsi purua aynamagatsvalam | ayasmayena brahmamamayena varma paryasmn varuo dadhat ityabhyavake saviatyabhyavake saviati || ## ||] ke yaddhi svapiti araye v ghe v nye ghe v parvate v tad 'yo abhyu babhru' ityca japitv svapiti | rjasen ke svapiti araye tadeda karma kuryt | naimittiknyavaya kartavyni | akarae dhanadhnyapavdivina | tasmnnityanaimittikni kryi | 'jaryuja iti durdinamyan' (KauS 38.1) itydni | athdbhutni vare yakavdni naimittikni tnyavaya kryi | akarae ghe grme v nagare v janapade v doa utpadyate | medhjanana-grmasampad-sarvasampad-smmanasya-varcasya-vijaya-rjakarma-pauika-strkarma-svastyayanyuya-kmydni ijyy pravtti | yadi kmyecch tad tad pravtti | athav necch tad na prayujyt | nityni jtakarmdni | nityn naimittiknmakarae pratyavyo bhavati | tath coktam - nityanaimittike kuryt pratyavyajighsay. mantrakramea naimittiknyuktni sahitvidhau || mantravidhna kauike | brhmaaphatvt samptni naimittikni. sarvajnaprabodhrtha vijna proktavni. duadoavinya naimittikni pacame || daam kaik || ## || iti kauikapaddhatau pacamo'dhyya sampta || ____________________________________________________________________________ atha aho'dhyya [abhicrakarmi] atha kramaprpto'tharvavedavihito'bhicra ucyate | mmsymabhicro niiddha | 'codanlakao'rtho dharma' (jais 1.1.2) iti | hiscra pratiiddha | punarupapde'bhicra samarthita | manusmtau ca vihito'bhicro 'na brhmao vedayit kadcit' itydin | tasmt rutiratharvgiras kurydabhicrakam iti | doaca ryate | 'asvabhicaran patati' iti manu | 'prama smti' ityukta mmsym | tasmdvihito'bhicra kartavya || ubhayata paricchinna aramaya barhirbhicrikeu || ## || dakiata sambhramharatygirasam || ## || girasakalpokt sambhr pratyetavy | dakiasy dii maapa kuryt | kttiknakatre prayoga kapake v rtrau nirodhi v. maapa krayettatra yathoktavidhin guru. patktoraairyukta dvra v dakia smtam || [igiamjyam || ## ||] viamiramigiamjyam || savyni || ## || dakipavargi || ## || dakipravaa rie dakimukha prayukte || ## || sgnni || ## || agne yatte tapa (2.19-23) iti purastddhom || ## || [tath tadagne ku jtaveda (5.29.2, 3) ityjyabhgau || ## || niramu nude (6.75) iti sasthitahom || ## || kttikrokrodhvpyeu || ## ||] 'tath tadagne' itydi smartavya sarvatra | abhytnnta ktv 'dƫy dƫirasi' (2.11) iti sktena tilakamai samptybhimantrya badhnti | krayit kart sadasyca sarve bandhanamtmarakrtham || adhun dkocyate - [bharadvjapravraskengirasa daa vcati || ## ||] uklapake trayoday prvhe'bhytnnta ktv 'dyvpthiv urvantarikam' (2.12) iti sktam | 'kanakarajata' iti sktam | dvbhy veudaa vcati chinatti kart || [mtyoraham (6.133.3) iti bdhakmdadhti || ## ||] 'mtyoraham' ityc bdhakrdadhti samidha || [ya imm (6.133) aya vajra (6.134) iti dvigumekavr sannahya pnnimuittya daa samptavat || ## || prvbhirbadhnte || ## ||] 'ya im devo mekhalm' iti pacarcena sktena mekhal samptya | 'aya vajra' iti tcena sktena daa samptya 'ya imm' iti tcena mekhal badhnti || [vajro'si sapatnah tvaydya vtra skya | tvmadya vanaspate vkmudayumahi || sa na indra purohito vivata phi rakasa | abhi gvo anƫatbhi dyumna bhaspate || pra pra trayasvso asave ma | nirte nirty na pebhyo muca iti daamdatte || ## ||] 'vajro'si sapatnah' iti tcena sktena daa ghti | 'namo namaskdbhya' iti saptaribhya upasthna karoti ly bahi | tata ly praviya tato vratdny samidha dadhti nt | vratarvaa tasmin karoti | abhytndyuttaratantram | dkitastrirtramanaanam | trirtre nivtte kapake pratipadi karma bhaviyati. 'namo namaskdbhya sumati prayuje na me prasta ta vadheya ta stynena brahmanena karma naymeny' ityupasthnamantra. 'agne vratapate vrata cariymi tacchakeya tatsampeya tasmin me ddhi | tasmai namastasmai svh' iti | indra | soma | srya | candra | dev vratapataya | po vratapatnya | vratn vratapataya | vratdny samidhamantr || 'kanakarajatakaredvasop mrayiymi ta janam | praj tasya paca ete agne vcmyahan nyudito jane | ghca tasya vinanakme kmavnaha' ca. anv vcmi devebhya anv vcmyagnaye. anv pthivyai vcmi anv vcmi mtyave || vkte asi devebhyo dv oadhūu ca. vkta iti dve (dve) | vio sa tv vcmi sarvata || 'anv vcmi devamanuyebhyo bhtaye | anv nirty pebhyo vcmi yath mtyo na mocchiat' | girasadaavcanasktam || [bhaktasyhutena mekhaly granthimlimpati || ## ||] pratidina bhakta ghtv mekhaly granthimlimpati 'hutsyabhihuta' (6.133.2) ityc || [aya vajra (6.134) iti bhyato daamrdhvamavgagra tisbhiranvca nihanti || ## || antarupaspet || ## ||] 'aya vajra' iti tisbhirgbhi bhyato daamardhamavgagra ktvnvca nihanti || [yadanmi (6.135) iti mantroktam || ## || yatptramhanti phahato'sau iti || ## || idamahammuyyaasymuy putrasya prpnvapyyacchmi ityyacchati || ## ||] 'yadanmi', 'yad girmi' iti dvbhymgbhy bhojana karoti | 'yatpibmi' itycodaka pibati | amuyasthne atrunmagrahaamamusthne ca | 'phahato mahumada' ityetena mantrea bhojanaptra bhinatti | camana ktv | 'idamaha mahumadasya turakasya stikaraputrasya prpnvapyyacchmi' ityanena mantrea mekhalgranthi badhnti gìha karoti | pratyahametat karma || [ye'mvsym (1.16) iti sannahya ssacrni bhakte'lakre || ## ||] 'ye'mvsym' iti sktena ssacrni ktvbhimantrya bhakte dadti dveasya | 'ye'mvsym' iti sktenlakrn samlabhate dveasya || [parbhtaveoryay bhumtrylaktayhanti || ## ||] 'ye'mvsym' iti sktena veuyaylaktay atrumhanti | bhumtr lohitaviamir svayachinn yaisaskra || [dyvpthiv uru (2.12) iti paraupalena daki dhvata pada vcati || ## ||] 'dyvpthiv uru' iti sktena parau vkapatra ca ghtv daki dhvata atro pada raja chinatti || [anvak tristiryak tri || ## || akay sasthpya || ## ||] tiracna tri koe ekaikam | evamaavrn | sktvtti || [vraskn pn palamupanahya bhrae'bhyasyati || ## ||] tasmcchedt psca ghtv badhakapatre baddhv sktenbhimantrya bhrae'bhyasyati kipati || [sphoatsu stta || ## ||] yadi sphoati dveyo mto jnyt | athav etatsarva pratikte kartavyamiti || abhicratantramucyate - dakimukha prayukte | 'avyasaca' (19.69.1) barhirlavanam, vedi, uttaravedi, clgnipraayanam, agnipratihpanam, 'mamgne varca' (5.3.1) iti vratagrahaam, idhmaprokaam, idhmopasamdhnam, brahmsana pacimata, brahmasthpanam, aramaya barhiprokaam, prasavya staraam, straprokaam prasavyamtmsanasaskra, udaptrasthpanam, lohamayasruvagrahaam, kaptreemmigiaviamirjya sasktya grahagrahae viea | 'mahumadasya tv prya ghe' itydi pacamagrahagrahaam | 'agne yatte tapa' (2.19-23) iti purastddhom | paca sktni | 'tath tadagne ku jtaveda' (5.29.2-3) iti cvjyabhgau | tato'bhytnnta prvatantram | bhicrike tantre prvatantram. athottaratantramucyate-sviakddyuttaratantram | sarvatrbhicrakarmai abhytnni hutv tata sviakddyuttaratantram | viukram dvdaa | 'niramu nude' (6.75) iti sasthitahom | udaptre sampt na bhavanti | abhicratantre sarvatrsmin - pacdagne karv kdyupastry dvdaartramaparyvartamna ayta || ## || dvdaartra yvat || tata utthya trirahna udavajrn praharati || ## || dakimukha saveana karoti | ayyy utthya trirahna prtarmadhyandine sandhyy codaka haste ktv dakimukha prakipati 'dyvpthiv' (2.12) sktena pratycam || [nady anmasampanny amna prsyati || ## ||] tato nady anmasampanny amna ghtv dakiapradee praharati | 'dyvpthiv uru' iti sktena pratycam | amna trikla praharati || [ue'katasaktnanpamathitnanucchvasan pibati || ## ||] uodakamadhye'katasaktn prakipya pibet anloitn ekocchvsena || [katha trstrn kstrirtram || ##|| dvau dvau trirtram || ## || ekaika artram || ## ||] trstrn mun trirtra dvau dvau dvirtram | ekaika artra bhukte 'hutsyabhihuta' (6.133.2) ityevamdi smartavyam || [dvday prta kraudana bhojayitvocchinucchia bahumatsye prakirati || ## || sandhvatsu stta || ## ||] trayodae'hani ayyy utthyottaratantra ktv brhman paricrakca kraudana bhojayitv ptrasthamucchiamekadh ktv 'dyvpthiv uru' iti sktenbhimantrayet. ta ghtv bahumatsye garte prakipet | yadi te dhvanto dyante tato dveyo mto jnyt | eka karma || bhicrika prvatantra ktv "pacdagne karv kdyupastry dvdaartramaparyvartamna ayati | tata utthya trirahna" iti vartate || nady anmasampanny amna prsyati pratycam | 'dyvpthiv uru' iti sktena triklam | uodakasaktniti samnam || [lohitairasa kkalsam amn hanmi iti hatv sadya kryo bhge ayane || ## || lohitlakta kavasanamankta dahati || ## ||] 'dyvpthiv' iti sktena lohitairasa kkalsa atrornmoccrya mrayitv pretavat ktvbhimantrya dahati || [ekapadbhiranyo'nutihati || ## ||] tata 'agne yatte tapa' (2.19-23) iti pacabhi sktairupatihate | anya kart | ekapdenordhvasthita || [agaa sarvahutamanyam || ## ||] bhicrika tantra ktv 'dyvpthiv' iti sktena kkalsamaadh ktv pratyca juhoti | abhytndyuttaratantram || [pacdagne arabhrnidhyodagvrajaty svedajanant || ## ||] abhytnnta ktv pacdagne arabhrnidhyodagvrajaty svedajanant || [nivtya svedlakt juhoti || ## ||] nivtya vedymupaveya 'dyvpthiv' iti sktena svedkt arabh pratyca juhoti | abhytndyuttaratantram || [koa urairo'vadhya padt psn || ## ||] abhytnnta ktv kkalsasyorairo'vadhya pacdagnernidhyodagvrajaty svedajanant | nivtya svedenlaktya 'dyvpthiv' iti sktena juhoti | abhytndyuttaratantram | tantra ktv atrupdt psn ghtv pacdagnernidhyodagvrajaty svedajanant | nivtya svedlaktn psn 'dyvpthiv' iti sktena juhoti | uttaratantram || [pacdagnerlavaamcstisro'trvikar arkarm || ## || via irasi || ## || bdhakenvgagrea praayannanvha || ## || pe sa (2.12.2) iti koe granthnudgrathnti || ## ||] pacdagnerlavaamcstisro'trvikar arkar kkalsaarre'vadhya via irasi dattv bdhakenvgagrea ntv 'dyvpthiv' iti sktenbhimantrya 'pe sa' iti pdena granthnkoe badhnti || mum (2.12.4) itydatte || ## || marmai khdirea sruvea garta khanati || ## || bhumtram [atva ya (2.12.6) iti arairavajvlayati || ## ||] 'atva ya' ityavajvlya tatra nidadhti || [avadhya sacitya loa sruvea samopya || ## ||] sacitya loa mttikopari nidadhti | 'dyvpthiv' iti sktena sruvea juhoti || [amumunnaiam ityuktvalekhanm || ## ||] 'dyvpthiv' iti sktenvalekhan hdaye vidhyatyasitlakena || [chy v || ## ||] 'dyvpthiv' iti sktena yain dveyasya chymhanti || [upaninayate || ## ||] 'dyvpthiv' iti sktenodaptramabhimantrya ninayati || [anvha || ## ||] 'dyvpthiv' iti sktennvha atrumraakma || ahe'dhyye pratham kaik || ## || ________________________________ [bhrtvyakayaam (2.18) ityaraye sapatnakayardadhti || ## ||] 'bhrtvyarakaam' iti sktena avatthasamidha dadhti | 'bhrtvyakayaam' iti sktena bdhakasamidha dadhti | 'bhrtvyakayaam' ityeraasamidha dadhti | 'bhrtvyakayaam' iti lemntakasamidha dadhti | 'bhrtvyakayaam' iti khadirasamidha dadhti | 'bhrtvyakayaam' iti arasamidha dadhti | arayakarma || [grmametyvapati || ## ||] grmametya | 'bhrtvyakayaam' iti sktena kavrhnvapati | 'bhrtvyakayaam' iti sktena kayavnvapati | 'bhrtvyakayaam' iti sktena katilnvapati | punarapi 'bhrtvyakayaam' iti sktena vrhnvapati | 'bhrtvyakayaam' iti sktena yavnvapati | 'bhrtvyakayaam' iti sktena tilnvapati | eva avtti sktasya || [pumn pusa (3.6) iti mantroktamabhihutlakta badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'pumn pusa' iti sktenbhihutlaktamvatthamai samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | sruvgre dae bandhanamabhihuta samptita bhavati || [yvanta sapatnstvata pnigilaktn samptavato'nktn sastrcamv marmai nikhanati || ## ||] abhytnnta ktv 'pumn pusa' iti sktena yvanta sapatnstvata pnigilaktn samptavato'bhimantrya atrumarmai nikhanati | abhytndyuttaratantram || [nvi prain (3.6.8) nudasva kma (9.2.4) iti mantrokta khay praudati || ## ||] abhytnnta ktv yvanta sapatnstvata pnigilaktn samptavato'nktn sastrn saptasu marmasu 'pumn pusa' iti sktena nikhanati | tato'vatthakhay 'prain nude manas' ityc 'nudasva kma' ityc praudati | tata uttaratantram || [te'dharäca (3.6.7) iti praplvayati || ## ||] abhytnnta ktv yvanta sapatnstvata pnigilaktn samptavato'nktn sastrn samptybhimantrya 'pumn pusa' iti tata 'te'dharäca' itycodake plvayati | abhytndyuttaratantram || [bhannem (4.16) ityyanta apyamnamanvha || ## ||] 'bhannem' iti sktena atru kroantamanvha | maraa bhavati || [vaikakatena (5.8) iti mantroktam || ## ||] barhirlavandi ktv vaikakatavkasyedhmopasamdhnam | vaikakatasravagrahaam | abhytnnta samnam | 'vaikakatena' iti sktena juhoti | tata uttaratantram || [dadirhi (5.13) iti sgnni || ## ||] 'dadirhi mahyam' iti sktena kkalsakarma | arabhikarma | sapatnakayakarmi a | grmametyvapanakarmi a | maikarma | pakarmi tri | vaikakatasruvakarma | ekonaviatitantri bhavanti | 'dadirhi mahyam' iti sktena pradhnamavyaya matsydibrhmaatarpaaparyanta samnam || [deakapau prakiti || ## ||] 'dadirhi mahyam' iti sktena sarpacchatra crayati || [te'vadan (5.17) iti net pada vcati || ## ||] 'te'vadan' iti sktena net pada vcati | vidhnena sktvtti || goharae'bhicra - [anvha || ## ||] 'te'vadan' iti sktena caurnanvha || [brahmagavbhymanvha || ## ||] 'nait te dev' 'atimtram' (5.18, 19) iti sktbhym | 'ramea tapas' (12.5) ityanuvka | sad goharaa - mraa - viasanadohaneu kriyameu brahmagav japati || [cem || ## || victati || ## || badhye || ## || mane || ## ||] 'nait te' iti sktbhy ce victati mana badhye'mnamavadhya tatopari sthita | 'nait te' iti sktbhy 'ramea tapas' ityanuvka japati || [tri amn hanasva ityha || ## ||] tri 'amn hanasva' iti vadati || [dvityaymnambadhye ghayati || ## || dvdaartra sarvavrata uparmyati || ## || dvirudite stta || ## || avgagrea nivartayati || ## ||] dvdaartra yvat | aharaha 'dadirhi' iti sktena | tata dadhohani (?) mto dveya iti jnyt | na sandeha | aya bhavitavyam || [upa prgt (6.37) iti une pia pu prayacchati || ## ||] 'upa prgt sahasrka' iti vetamttikmabhimantrya une prayacchati || [trccha badhnti || ## ||] tantra ktv 'upa prgt' iti sktena palamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram || [juhoti || ## ||] tantra ktv 'upa prgt' iti sktena igia juhoti | uttaratantram || [dadhti || ## ||] 'upa prgt' iti sktena samidha dadhti || [ida tadyuje (6.54) yat ki csau manas (7.70) ityhitgni pratinirvapati || ## || madhyamapalena phalkaraäjuhoti || ## ||] 'ida tadyuje' iti sktenhitgnau yavdi nirvapati | hitgnerabhicra | 'ida tadyuje' iti sktena madhyamapalaparena phalkaraäjuhoti | 'yat ki csau manas' iti pacarcena sktenhitgnau yavdi pratinirvapati | 'yat ki csau' iti sktena phalkaraäjuhoti || [niramum (6.75) ityaguhena triranuprastti || ## ||] barhirlavandi pratihpannta ktv 'niramu nude' iti sktena tamagnimaguhena trivra sphoayati | puna aram | anyamagni praayati | 'niramu nude' iti sktena staraa ktv punarmantrea stti || [ara kadvindukohairanunirvapati || ## ||] 'niramu nude' iti sktena kadhviakohairanunirvapati || [lohitvatthapalena vivadhvasta juhoti || ## ||] abhytnnta ktv lohitvatthena sruvea palena vegiamjya juhoti | abhytndyuttaratantram || [tva vrudhm (6.138) iti mtrapurūa vatsaepyy kakucairapidhpya sampiya nikhanati || ## || epynae || ## || epyym || ## ||] 'tva vrudhm' iti sktena mtrapurūe bandhavatsakhalvy ktv tasya vaairapidhpya bdhakena këhena hatv sktena marma nikhanati || [yath srya (7.13) ityanvha || ## ||] 'yath sryo nakatrm' iti dvyarca skta atru dv japati || [uttaray ystn payati || ## ||] 'yvanto m sapatnnm' (7.13.2) ityc atru nirkate | caku || [indrotibhi (7.31) agne jtn (7.34) yo nastyaddipsati (7.108) yo na apt (7.59) iti vaidyuddhat || ## ||] 'indrotibhirbahulbhi' ityekay vidyuddhatavkasya samidha dadhti | 'agne jtn' iti dvyarcena vidyuddhatavkasya samidha dadhti | 'yo nastyaddipsati' iti dvbhymgbhy vidyuddhatasamidha dadhti | 'yo na apt' ityekay vidyuddhatavkasya samidha dadhti || [sntapan (7.77) ityrdhvau || ## || ghrasaӭta puroa ghrasavilnena sarvahutam || ## ||] 'sntapan' iti tcenordhvaukavkasamidha dadhti | 'sntapan' iti tcena ghrasarta puroa juhoti | 'sntapan' iti tcena ghrasavilnamjyamigia juhoti | sarvahutam | jyatantre | tantra ktv || [udasya yvau (7.95) itūkäjimaka nlalohitbhy strbhy sakaka baddhvoodake vydya pratyhuti makamapanudatyabhinyubjati || ## ||] abhytnnta ktv 'udasya yvau' iti tcena sktenjya juhotūkäjimaka nlalohitbhy strbhy sakaka baddhvoodake vydya pratyhuti makamukhamapanudati | abhytndyuttaratantram | abhinyubjatyupadhvantam || [upadhvantam asadan gva (7.96) iti kmpla sannahya krotsikte pyayati lohitn caikkaam || ## ||] 'asadan gva' ityc kmpla sannahya krotsikte pyayati || [aiio kraudanam || ## ||] 'asadan gva' ityc raktalikraudana paktvbhimantrya dveyya prayacchati | bhakrtham || [maptramabhyavanenekti || ## ||] 'asadan gva' itycmaptrasyopari hastapraklana karoti mantrea || ahe'dhyye dvity kaik || ## || ________________________________ [sapatnahanam (9.2) ityabha samptavantamatisjati || ## ||] 'sapatnahanam' ityarthasktenarabha samptavanta ktv dveybhimukha visjati | votsargavat | yant | abhytndyuttaratantram || [vatthravapann || ## ||] 'sapatnahanam' ityarthasktenvatth svayampatit samidha dadhti || udavajr vidhnamucyate - [svayam indrasyauja (10.5) iti praklayati || ## ||] 'indrasyauja stha' iti prvrdharcairghaa praklayati || [jiave yogya (10.5) ityapo yunakti || ## ||] 'jiave yogya' ityuttarrdharcai audakasampe ghaa nidadhti || [vtasya rahitasymtasya yoni iti pratighti || ## || uttam pratpydhar pradya enamennadharca parco'vcastapasastamunnayata dev pitbhi savidna prajpati prathamo devatnm ityatisjati || ## || idamaha yo m prcy dio'ghyurabhidsdapavddiguha tasyemau prpnvapakrmmi brahma || ## || dakiy pratcy udcy dhruvy vyadhvy rdhvy || ## || idamaha yo m dimantardeebhya iti apakrmmi iti || ## || evamabhiv || ## || npohananiveanni sarvi khalu avadbhtni || ## || brhmadvajramudyacchamncchakante m haniyasi m haniyasi iti tebhyo'bhaya vadet amagnaye a pthivyai amantarikya a vyave a dive a sryya a candrya a nakatrebhya a gandharvpsarobhya a sarpetarajanebhya iva mahyam iti || ## || yo va po'pm (10.5.15-21), ya vayam (10.5.42-49) apmasmai vajram (10.5.50) ityanvcamudavajrn || ## || vio kramo'si (10.5.25-35) iti viukramn || ## ||] 'idamaha yo m prcy dia' ityaarcena kalpajena sktenodakamadhye ghaa nidadhti | 'idamaham' iti ghaamudake'dhomukha karoti | 'idamaham' iti sktena ghaamudakapra ktvpakrmati | 'idamaha yo m prcy dia' sktenodakapra ghaa maape sthpayati | etadabhicra udakharaam. yena vidhnena vajrapraharaa kriyate taducyate - 'indrasyauja' (10.5) itydi sarva ktv 'idamaham' iti sthpannta ktv 'agnerbhga stha' (10.5.8-14) ityabhirgbhirdvidhkaraam | ardha ghae ktvrdha bhjane karoti | bhjanamagnau tpayati | ghaamanyasmai puruya pradpayati | 'agnerbhga' ityaau tpane mantr | barhirsane dakimukha upaviya bhjanamagnau ktv 'vtasya rahitasymtasya yoni' iti mantreodaka ghtv 'amagnaye' iti sktena kalpajena sarvebhyo bhtebhyo'bhaya vadet | 'yo va po'p bhgo'psvanta' itycodavajraprakepa | punarapi 'vtasya rahitasya' ityudaka saghya 'amagnaye' ityabhaya dattv 'yo va po'pmrmirapsvanta' ityc vajraprakepa | punarapi 'vtasya rahitasya' ityudaka saghya 'amagnaye' ityabhaya dattv 'yo va po'p vatso'psvanta' iti vajra prakipet | 'vtasya rahitasya' ityudaka saghya 'amagnaye' ityabhaya dattv 'yo va po'p vabho'psvanta' ityc vajra prakipet | puna 'vtasya rahitasya' ityudaka ghtv 'amagnaye' ityabhaya dattv 'yo va po'p hirayagarbho'psvanta' ityc vajra prakipet | puna 'vtasya rahitasya' ityudaka saghya 'amagnaye' ityabhaya dattv 'yo va po'pmam pni' ityc vajra prakipet | puna 'vtasya rahitasymtasya yoni' iti mantreodaka saghya 'amagnaye' ityabhaya dattv 'yo va po'pmagnayo'psvanta' ityc vajra prakipet | 'enamennadharca parca' iti kalpajayarc bhjanasthamudaka bhmau ninayati | 'ya vayam' (10.5.42) iti sktenaivam 'apmasmai vajram' (10.5.50) ityekayaivameva | 'indrasyauja' itydi kartavyam | tatra rudrakt lok - praklana tath yogo apsu ptranidhpanam. apohanamanenaiva ta niveya ptrapraam || apakrmastadya tu sktenedamaha tata. nidhpandi tenaiva sarvatrnya sdayet || vibhgadnasantp grahaa ntayaca y. vajrtisargvityete sapta vajrasya keval || grahaa prativajra cbhayadna tathaiva ca || ete lok | 'vio kramo'si' iti dvdaabhi pratyca viukramn kramate atrorabhimukham || [mamgne varca (5.3) iti bhaspatiirasa ptakenopasicybhimantryopanidadhti || ## ||] savavidhnena bhaspatiirasamodana dveyya dadti | 'mamgne varca' iti sktena ta ptakenopasicya 'tasyaudanasya' ityarthasktenbhimantrya dadti | sktenbhimati | sktena samptavanta karoti | tantram | skta vcayati | 'tribhi sthnai' ityuktam || pratijnan nnuvyharet || ## || uttamenopadraram || ## || [udehi vjin (13.1.1) ityardharcena nva majjatm || ## ||] 'udehi vjin' ityardharcena nvacaita dveyamanvha || [samiddho'gni (13.1.28-32) ya ime dyvpthiv (13.3) ajaima (16.6-9) ityadhipndadhti || ## || padepade pn vcati || ## || adhipn bdhakächakstn sakudya sannahya bhrae'bhyasyati || ## ||] 'samiddho agni samidhno ghtavddha' iti pacarcena akusahitn pnabhimantryraye nidadhti | 'samiddho agni' iti sktena pacarcena pnabhimantrya dveyasya pada vcati vidhnena | 'samiddho agni' iti sktena pacarcena akusahitn pn pade'vacchinatti | tn sannahya bhrae'bhyasyati | 'ya ime dyvpthiv' ityanuvkena akusahitächatruu pn baddhvbhimantrya vcati padepade | 'ya ime dyvpthiv' ityanuvkendhipn bdhakächakstn sakudya sannahya bhrae'bhyasyati | aau sktvtti | 'ajaima' iti sktacatuayena 'aganma sva' (16.9.3-4) ityavasnadvayavarjitena atruu pn baddhvbhimantryraye nidadhti | 'ajaima' iti sktacatuayenottamvasnadvayavarjitena pnabhimantrya pade pade vcati | 'ajaima' iti sktacatuayena 'aganma sva' iti varjitendhipn bdhakächakstn sakudya sannahya bhrae'bhyasyati || [aiio kraudandni tri || ## ||] 'samiddho agni samidhna' iti pacarcenmaptrasyopari dveyya hastapraklana dadti | abhytnnta ktv 'samiddho agni' iti pacarcena vabha samptytisjati | abhytndyuttaratantram | 'ya ime dyvpthiv' ityanuvkena raktalikraudana samptybhimantrya dveyya dadti | 'ya ime dyvpthiv' ityanuvkenmaptrasyopari dveyya hastapraklana dadti | tantra ktv 'ya ime dyvpthiv' ityanuvkena vabha samptavanta ktv atrumabhimukha visjati | uttaratantram | 'ajaima' iti caturbhi paryyai 'aganma sva' ityavasnadvayavarjya raktalikraudanamabhimantrya dadti | tantre | 'ajaima' iti prvam | maptrasyopari dveyya hastapraklana dadti | 'ajaima' iti prva vabha samptavanta ktv atrughnabhimati | votsargavat || [gartedhmvantarevalekhan sthau nibadhya dvdaartra samptnabhyatininayati || ## ||] prathame divase'bhytnnta ktv atrupratikti ca mnmay ktv vedimadhya rdhva sthau nibadhya 'samiddho agni' iti pacarcena mrdhni samptnnayati | ghtena pcayati pradidinam | ekatantra yvat | abhytndyuttaratantram | bhicrika tantra ktv 'ya ime dyvpthiv' ityanuvkena atrupratikti mnmay pacdagne sthau baddhv tasya mrdhni samptnnayati | pratidina sktvtti | dvdaame divase'bhytndyuttaratantram | abhicra tantra ktv 'ajaima' iti caturbhi sktairgartedhmvantarevalekhan sthau nibadhya dvdaartra samptnnayati | abhytnni hutv | tata sviakddyuttaratantram || [ahyodavajrn praharati || ## ||] 'yasmin aurv paca' (13.3.6) ityudavajrn praharati | uktena vidhnena || [saptamycmati || ## ||] 'yo anndo'nnapati' (13.3.7) itycodakamabhimantrya dveya manas cdhyyan sa ccmati | svaya kart | dveyasya maraa bhavati || [yaca gm (13.1.56) ityanvha || ## ||] 'yaca g pad sphurati' ityardharcena dveya dvnvha japati | uttaratantram | bhicrike tantre viea | prvaau samddhi sannatirete hom na bhavanti | abhytnni hutv tata sviakddyuttaratantra bhavati | 'niramu nuda' iti sasthitahoma | 'vio kramo'si' iti viukramn | dvdaa bhavanti | jmyane sampt na bhavanti | ea samnam | abhytnnta ktv 'idvatsarya' iti vratavisarjanamjya juhuyt | samidho'bhydadhyt (KauS 42.15-16) | vratasampanraau samidha dadhyt | abhytndi ntamuttaratantram || [nirdurmaya (16.2) iti sandhvybhimati || ## ||] avabhtha sntv 'nirdurmaya' iti sktena sarvauadhirtmnamabhimati | spattyartha | abhicra ktv kartem nti karoti | maraa bandhana v vyasana v praipto vonmattatbhvo v bhavati | abhicrapaddhati sampt || bhadramatena bhëyakra tath drilamatena ca. ebhistribhirbhëyakrai kauikyo vicrita || tasya tasyaite padrth bhavanti | maraa v bandhana v vyasana v praipto vonmattat v daivopahatirv putradhandivino bhavati | tatra lok - maraa vyasana caiva bandhana ca vieata. praiptonmattat v daivopahatireva ca || putrdidhananaca ghe don bahnapi. abhicarati purua etni tu vinirdiet. tray bhëyakr mata jagrha kauik || updhyyakavvarea nmato'bhicra kta turukamahumadasyopari krita || pthivy dua utpanna sarvad ca vinayet. adharmasambhavo dua prajhisanatatpara || turukanmn ppih devabrhmaahisak. pthivy rbhojadevo dharmasarakaya ca || dee mlavaka utpanna rrjagheu ca. rbhojadevo jagadvikhyto rj sarve ca mrdhani || na ca tulyo jagatpatirna bhto na bhaviyati. atharvavedavihitnmanuht savakarmam. pratiboddhrastr svaya rjyasya cintaka. devabrhmaabhaktaca guruurƫae rata || atharvavedavihit mahntiranekaa. krpit yathoktstena yathvihitadaki || brahmakatriyarakarth abhicr mahari. kramea strit ahe sahitkramakrat || iti ahe tty kaik || ## || iti kauikapaddhatau aho'dhyya sampta || ____________________________________________________________________________ atha saptamo'dhyya [svastyayanakarmi] svastyayanakarma vidhi vakyma - [svastid (1.21) ye te panthna (7.55) ityadhvna dakiena prakrmati || ## ||] yad grme gacchati tadcamana ktv 'svastid' iti skta japitv dakiena pdena prakrmatyadhvnam | 'ye te panthno'va diva' ityca japitvdhvna dakiena pdena prakrmati | tato grma gacchati | svastyayana bhavati || [vyudasyatyasakhyt arkar || ## ||] 'svastid' iti sktena arkar abhimantrya ghe ketre'nyatra v prakipati | svastyarth | ida karma | sarvrthakma | 'ye te panthna' ityekarcena sktensakhyt arkar abhimantrya ghdiu prakipati | ida karma sarvrthasvastyayanakma | yatra kipati tatrvino bhavati | dvipadacatupaddn svastyayana bhavattyartha || [tni chittvopatihate || ## ||] 'svastid' iti sktena darbhdni tnyabhimantrya ghe v ketre v prakipati svastyayanakma | 'ye te panthno'va diva' ityc tnyabhimantrya prakipati | ghe pathi v svastyayanakma | 'svastid' iti sktena indramupatihate svastyayanakma | 'ye te panthno'va diva' itycendramupatihate svastyayanakma || [re (1.26) am pre (1.27) pta na (6.3) ya ena paridanti (6.76) yadyudha daena vykhytam || ## ||] abhytnnta ktv 're'sau' iti sktena astra samptybhimantrya prayacchatyabhytndyuttaratantram | jyatantra ktv 'am pre' iti sktena khagdiastra samptya hastena vimjybhimantrya dhrayati | svastyayanakma | abhytnnta ktv 'pta na' iti sktena churikdiastra samptya vimjybhimantrya rje prayacchati | sukha bhavattyartha | tantra ktv 'ya ena paridanti' iti sktena yasya yacchastra tat samptya vimjybhimantrya yudhi vrya prayacchati | svastyayanakma | uttaratantram | astram | churik | dhanuam | kaa | khagam | kunta | kaanala | vajra | gad | parau | kuhra | bhiaml | trsaga | lohadaa | lai | pgnim | itydyyudham || [diy mukha vimya saviati || ## ||] 're'sau' iti skta japitv diy mukha mtv svapiti rtrau svastyayanakma | madhyamgulyaguhbhy prdeinyaguhbhy prde diirityucyate | 'am pre' iti skta japitv diy mukha vimya svapiti rtrau svastyayanakma | 'pta na' iti sktena diy mukha mtv svapiti rtrau svastyayanakma | 'ya ena paridanti' iti skta japitv diy mukha vimya svapiti | svastyayanakma || [tri padni pramyottihati || ## ||] 're'sau' iti sktena yadottihati tad skta japitv tri padni prakramya tato gacchati svastyayanakma | prabhte nidr tyaktv 'am pre' iti skta japitv tri padni prakramya tato gacchati prtargrme v | yad prayojanrtha gacchati tad 'pta na' iti skta japitv tri padni prakramya tato gacchati | gacchat svastirbhavati | yo mantra pahati sa svaya karoti | anyakartke dakidna sarvatra | nidr tyaktv 'ya ena paridanti' iti skta japitv tri padni prakramya tato gacchati | svastyayanakma || [tisro di || ## ||] suptotthya 're'sau' iti skta japitv bhmau tisro dirmtv tato gacchati | prayojanrtham | svastyayanakma | nidr tyaktv 'am pre' iti skta japitv tisra prderbhmau mtvotthya gacchati | svastyayanakma | yad prayojanrtha gacchati tad 'pta na' iti skta japitv tisro di prdermtv bhmau tato gacchati | svastyayanakma | suptvotthya 'ya ena paridanti' iti sktena tisra prderbhmau mtv tata uttihan gacchati | prayojanrtham | grme v'dhvani v | svastyayanakma || athdhvne gacchat karmocyate - [preta pdau (1.27.4) ityavaasya || ##|| pyayati || ## ||] pathi gacchanta sambala saktvdi 'preta pdau' itycbhimantrya brhmaya dadti | svastyayanakma || [upasthste (12.1.62) iti tryopytikrmati || ## ||] 'upasthste' itycaudanasaktn vaakdni tri dravyyabhimantrya bhmau nikipati | tri tri prastrväjalrv murv pathi | tato gacchati | svastirbhavati | sarvasynena vidhnena | etadadhvnakarma samptam || atha sarvrthasvastyayanakarmocyate - [svasti mtre (1.31.4) iti niyupatihate || ## ||] 'svasti mtre' ityc niyupatihate svastyayanakma | ghe vthavraye v bhaye v samupasthite svastyayana nitya v kurvta || vaikkarmalbha ucyate - [indramaham (3.15) iti paya samptavadutthpayati || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv 'indramaham' iti sktena vaija vastra v pgphala vvn v hastino v ratndi samptybhimantrya tata utthpayati || [nimjya digyuktbhy doo gya (6.1) pta na (6.3-7) iti paca anaudbhya (6.59) yamo mtyu (6.93) vivajit (6.107) akadhmam (6.128) bhavarvau (4.28) ityupadadhta || ## ||] nimjya vikrayayogya ktv | abhytndyuttaratantram | lbho bhavati svastirbhavati | sarvatrdhikaraa dhenurdaki | brahmae ca dhenu | abhytnnta ktv 'ye'sym' (3.26) 'prc dik' (3.27) iti sktbhymjya juhuyt | tata uttaratantram | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy plasamidha dadhti | hastahomatvt tantravikalpa | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhym udumbarasamidha dadhti svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy jambasamidha dadhti svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy kmplasamidha dadhti svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy sraksamidha dadhti svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy vandakasamidha dadhti ubhakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy irūasamidha dadhti svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy sraktyasamidha tilakasamidha dadhti | sarvatra dhenurdaki. 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy varaasamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy bilvasamidha dadhti | svastyayanakmo'nuvartate sarvatra | hastahome tantra v | karmabhulyt phalabhulyam | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy jagiasamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy kuakasamidha dadhti svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy garhyakasamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy galbalasamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy vetasasamidha dadhti svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy lmalisamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy sivanisamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy syandanakasamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhym araikasamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhym amantakasamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy tunyakasamidha dadhti | svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy devadrusamidha dadhti | svastyayanakma | pldivkadvviatisamidha dadhti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhym | tatra sarvatraite samuccit v vikalpit bhavanti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy puroa juhoti | svastyayanakma | abhytnnta ktv 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy dugdha juhoti | abhytndyuttaratantram | svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhymudaudana juhoti | jyatantre | tantra ktv 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy pyasa juhoti | tantra sampayet | svastyayanakma | pautantra ktv 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy rudradaivatynyavadnni sthlpka ca juhoti | pautantrottaratantram | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy vrhn juhoti | svastyayanakma | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy yaväjuhoti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy tiläjuhoti | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy dadhidhnäjuhoti | svastyayanakma | abhytnnta ktv 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy dadhisaktƤjuhoti | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy akulrjuhoti | tata uttaratantram | sarvatra svastyayanakma. abhytnnta ktv 'doo gya' iti tcena sktenjya juhoti | uttaratantram | svastyayanakma | 'doo gya' iti tcena sktena pldayo dvviativk samidha dadhti | hastahomatvttantravikalpa | svastyayanakma | abhytnnta ktv 'doo gya' iti tcena sktena puroa juhoti | tata uttaratantram | brhmaatarpanta samnam | dugdham | odanam | pyasam | pautantra ktv 'doo gya' iti sktentharvavidhnentharvaa yajate | pavavadnni juhoti | sthlpka ca | svastyayanakma | 'doo gya' iti sktena vrhnvapati | 'doo gya' iti sktena yavnvapati | 'doo gya' iti sktena tilnvapati | svastyayanakma | 'doo gya' iti sktena dhnn juhoti | 'doo gya' iti sktena karambha juhoti | jyatantre | svastyayanakma | 'doo gya' iti sktena tilaakulrjuhoti | jyatantre | abhytnnta ktv 'pta na' iti pacabhirgbhirjya juhoti | tata uttaratantram | svastyayanakma | 'pta na' iti pacabhirgbhi pldaya samidha dadhti vk dvviatn svastyayanakma | 'pta na' iti payo juhoti jyatantre | 'pta na' iti bhakta juhotyjyatantre | 'pta na' iti pyasa juhotyjyatantre | 'pta na' iti indra paun yajeta | vavidhnena | svastyayanakma | 'pta na' iti vrhn juhoti | tantravikalpa | 'pta na' iti yavnvapati | svastyayanakma | 'pta na' iti tilnvapati | 'pta na' iti dhn juhoti | 'pta na' iti dadhisaktn juhotyjyatantre | 'pta na' iti akulrjuhoti | akulya rnandapure prasiddha. 'anaudbhya' ityjya juhoti sktenjyatantre | svastyayanakma | 'anaudbhya' iti tcena sktena pldayo dvviativk samidha dadhti | svastyayanakma | yatra samidha dadhti tatra pldidvviativk ghtavy | ntikapauikeu ca | 'anaudbhya' iti sktena puroa juhotyjyatantre | 'anaudbhya' iti sktena dugdha juhoti | 'anaudbhya' iti sktena udaudana juhotyjyatantre | 'anaudbhya' iti tcena sktena kraudana juhotyjyatantre | 'anaudbhya' iti tcena rudrya pyasa juhoti pautantre | 'anaudbhya' iti tcena vrhnvapati | svastyayanakma | 'anaudbhya' iti tcena yavnvapati | tantravikalpa | 'anaudbhya' iti tcena tilnvapati | hastahome tantravikalpa | 'anaudbhya' iti tcena dhn juhoti | svastyayanakma | 'anaudbhya' iti tcena dadhisaktn juhotyjyatantre | 'anaudbhya' iti tcena akulrjuhoti | svastyayanakma. 'yamo mtyu' iti sktenjya juhotyjyatantre | 'yamo mtyu' iti sktena samidha dadhti pldn dvviativk svastyayanakma | 'yamo mtyu' iti tisbhi gbhi puroa juhotyjyatantre | 'yamo mtyu' iti sktena payo juhoti | 'yamo mtyu' iti sktena udaudana juhoti tantre | 'yamo mtyu' iti sktena pyasa juhoti tantre | 'yamo mtyu' iti sktena vivebhyo devebhya pau yajet | pautantre 'yamo mtyu' iti sktena vrhnvapati | 'yamo mtyu' iti sktena yavnvapati | 'yamo mtyu' iti sktena tilnvapati | 'yamo mtyu' iti sktena dhn juhoti | 'yamo mtyu' iti sktena dadhisaktn juhoti | 'yamo mtyu' iti sktena akulrjuhoti | svastyayanakma. abhytnnta ktv 'vivajit' iti sktenjya juhoti | uttaratantram | svastyayanakma | 'vivajit' iti sktena pldn samidha dadhti | tantravikalpa | 'vivajit' iti sktena puroa juhoti | jyatantre | svastyayanakma | 'vivajit' iti sktena payo juhoti | tantra ktv 'vivajit' iti udaudana juhoti | uttaratantram | 'vivajit' iti sktena pyasa juhoti tantre | 'vivajit' iti sktena vivajite devatyai paun yajet | pautantrea | 'vivajit' iti sktena vrhnvapati | 'vivajit' iti yavnvapati | 'vivajit' iti tilnvapati | 'vivajit' iti dhn vapati | 'vivajit' iti karambha juhoti | 'vivajit' iti akulrjuhoti | svastyayanakma. abhytnnta ktv 'akadhmam' iti sktenjya juhoti | abhytndyuttaratantram | svastyayanakma | 'akadhmam' iti samidhapurodi prvavat bhavati | akadhamadevatpaum | svastyayanakma | 'bhavarvau matam' ityarthasktenjyditrayodaadravyi bhavanti | jyatantre | anena pldn samiddhnam | svastyayanakma | yatra ntikahomastatra sarvatra svastyayanakma | yathsambhava tantravikalpa | sarvatra karma vikalpa | kramo'pi nsti | dvipade catupade ghe bahirgrme nagare v maale v yatra kvacid homastatra sarvatra nti karottyartha | mahnti v sarvatra krayed vikalpena | pkayajavidhnena rudradevatyai carumjyabhgnta ktv 'bhavarvau matam' ityarthasktena sarvea tisra hutrjuhoti | prvadyuttaratantram | svastyayanakma | samptni svastyayanni | yatra yatra kvaciddhomastatra tatra svastyayanakma | kurycchntikapauike sarvatra || atha janavidhte svastyayanam - [uttamena srpavatsasya rudrya trirjuhoti || ## ||] rudradevatka pkayajamjyabhgnta ktv 'bhavarvau matam' ityarthasktena srpavatsasya caru trirvibhajya tata tisra hutrjuhoti | prvadyuttaratantram | rudrabhtapretarkasalokapladevagrahamahdevagadyupahatbhighte svastyayanam | sampta mahdevbhighte svastyayanam || atha ghrea puyamagalakarmakarae svastyayanamucyate - [upottamena suhdo brhmaasya aktpin parvasvdhya akadhma kimadyha iti pcchati || ## || bhadra sumagalam iti pratipadyate || ## ||] 'akadhmam' iti caturcena suhdo brhmaasya aktpin parvasvdhygre bhtvbhimantrya tata akadhma 'kimadyha' iti pcchati | sa ca 'obhanamadyha' 'magalamadyha' iti brhmao vadati | yad kart karma kuryccaturday caturthy navamy v anidine vyatpte vivanyatrpi nindite'hani tatacandanam | annapranacƬkarmanmakaraaghapraveavastryalakradhraam | rjadaranvahastydiynarathrohaa puyakarme nityanaimittikakmydni karmi | yad ghre prayojane krya kartumicchatda karma ktv tata ntikapuyakarma karoti | sampt ghrakarmakarae nti || atha sarpdisvastyayanamucyate - [yuktayo m no dev (6.56) yaste sarpa (12.1.46) iti ayanalorvar parilikhati || ## ||] sarpavcikadvidaakamaakabhramarabhmikakakmaya ete bhaya na bhavati | 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy sikatmabhimantrya ayana parikirati | 'ye'sy stha' iti sktena sikatmabhimantrya l parita kirati | 'ye'sy stha' iti sktena sikatmabhimantrya ketre parikirati | 'prc dik' iti sktena l parikirati | 'prc dik' iti sktena sikatmabhimantrya ketre parikirati | svastyayanakma | 'm no dev' iti sktena arkarmabhimantrya ayana l v ketre v parikirati | svastyayanakma | 'bhavarvo matam' (11.2) iti sktena arkarmabhimantrya ghe ketre v prakirati svastyayanakma | 'yaste sarpo vcika' ityc arkarmabhimantrya ayane v ly vorvary v ghe v vane v grme v pattane v tatra parikirati | sarpdisvastyayana bhavati | nti | nirbhayo bhavattyartha || [tni yugatardman samptavanti dvre practati || ## ||] abhytnnta ktv 'ye'sy stha prcym' iti sktena taml samptybhimantrya dvre badhnti | abhytndyuttaratantram | svastyayanakma | mahnavamy dpotsave ca icra | abhytnnta ktv 'prc dik' iti sktena taml yugacchidrea samptybhimantrya dvre practati | tata abhytndyuttaratantram | mahnavamymida jayakarma | abhytnnta ktv 'yaste sarpa' ityc taml yugacchidrea samptybhimantrya abhytnnta ktv 'namo devavadhebhya' (6.13) iti tcena sktena tni yugachidrea samptya dvre badhnti | tata uttaratantram | pathi v ghadvre v pattanadvre v practati | abhytndyuttaratantram | ahibhaye vcikabhaye maakabhaye bhramarasaghe kmibhaye ida karma || [badhya sambhinatti || ## ||] 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy gomayamabhimantrya ghe visjati | 'm no dev' iti sktena gomayamabhimantrya dvre visjati | 'yaste sarpa' ityc gomayamabhimantrya dvre sambhinatti || [nikhanati || ## ||] 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy gomayamabhimantrya dvre nikhanati | 'm no dev' iti sktena ukagomayamabhimantrya ghe nikhanati | 'yaste sarpa' ityc gomayamabhimantrya ghe nikhanati || [dadhti || ## ||] 'ye'sym' 'prc dik' iti sktbhy ukagomayamdadhtyagnau | 'm no dev' iti sktena gomayamagnau juhoti | 'yaste sarpa' ityc gomayamagnau juhoti | ghe ketre grme nagare v svastyayanakma || [apmrgaprasnn kudrcaphn parcnamln || ## ||] 'ye'sym' iti sktenpmrgamajarmabhimantrya dvre sambhinatti | 'ye'sy stha' iti sktenpmrgamajarmabhimantrya dvre nikhanati | 'ye'sy stha' iti sktenpmrgamajarmabhimantrygnau juhoti | 'prc dik' iti sktenpmrgamajarmabhimantrya ghe stti | 'prc dik' iti sktenpmrgaprasnamabhimantrya dvre nikhanati | 'prc dik' iti sktenpmrgamajar juhoti | 'm no dev' iti sktenpmrgamabhimantrya ghe stti | 'm no dev' iti sktenpmrgamabhimantrya bhmau nikhanati svastyayanakma | 'm no dev' iti sktenpmrgamajarmabhimantrya agnau juhoti | 'yaste sarpa' iti apmrgamajarmabhimantrya sambhinatti | 'yaste sarpa' iti apmrgamajar nikhanati grmamadhye svastyayanakma | 'yaste sarpa' itycpmrga juhoti | 'ye'sy stha' iti sktena gucmabhimantrya nn karoti | 'ye'sym' iti sktena gucmabhimantrya nikhanati | 'ye'sym' iti sktena gucpdnabhimantrygnau juhoti | 'prc dik' iti gucpdnabhimantrya ghe stti | 'prc dik' iti gucpd ye adhomukhstnabhimantrya nikhanati | 'prc dik' iti gucmagnau juhoti | 'm no dev' iti gucmabhimantrya grme stti | svastyayanakma | 'm no dev' iti gucmabhimantrya nikhanati | 'm no dev' iti gucmagnau juhoti | 'yaste sarpa' ityc gucmabhimantrya stti | 'yaste sarpa' ityc gucmabhimantrya nikhanati | 'yaste sarpa' ityc gucmagnau juhoti | maakakakasarpavcikdisvastyayanni bhavanti | samptni maakdn svastyayanni || saptame pratham kaik || ## || ________________________________ atha vyghracauravkacarakasihrayakdn bhaye svastyayannyucyante- [udita (4.3) iti khdira aku samptavantamudghan nikhanan g anuvrajati || ## ||] abhytnnta ktv 'uditastrayo akraman' iti sktena khadiraklaka samptya tata uttaratantra ktv klaka nikhanannutpayan ghdaraya g phato gacchati | vyghrdisvastyayanakma || [ninayana samuhya cre srpavatsasyendrya trirjuhoti || ## ||] 'udita' iti sktenodakaghaamabhimantrya gopracre ninayati | tata puka tatra ktvrddha dakiena hastena vikipati | indrya pkayajavidhnenjyabhgnta ktv 'udita' iti sktena saptarcena dvbhy dve hut tisbhirgbhistty | prvadyuttaratantram || [diyn baln harati || ## ||] srpavatsena dugdhe carurapaa havirucchiena baliharaa kuryt || [pratidiamupatihate || ## || madhye pacamamanirdiam || ## ||] 'ye'sy stha' iti sktena pratycamupatihate | madhye paca baliharaam | prc | daki | pratc | udc | eva madhya ca | prc | daki | pratc | udc | eva copasthnni || [ea ninayati || ## ||] anirdia ea havirbhmau ninayatti pacamam || [brahma jajnam (5.6) bhavarvau (4.28) itysannamaraye parvata yajate || ## ||] parvatadevaty araye pkayajavidhnenjyabhgnta ktv 'brahma jajnam' 'anpt ye' (5.6.1-2) iti sktena juhoti | 'himavate jua nirvapmi | himavate tv jua prokmi | himavanta gacchatu havi svh' iti | nikaaparvata yajate | prvadyuttaratantram || [anyasmin bhavaarvapaupatyugrarudramahdevenn pthaghut || ## ||] parvatadevatyai pkayajamjyabhgnta ktv 'bhavarvau matam' ityarthasktena caru juhoti | prvadyuttaratantram | pkayajatantra ktv 'bhavya jua nirvapmi' itydi | bhava | arva | paupati | ugra | rudra | mahdeva | na | et sapta devat | devatnirvpa ktvaikasmin bhake rapaam | 'brahma jajnam' iti sktasya saptvtti | prvadyuttaratantram | bhavarvdibhyo devatbhyo nirvpa ktv bhadbhake rapaam | jyabhgnta ktv 'bharvarvau matam' iti sktasya saptvtti | prvadyuttaratantram | bhavam | arvam | paupatim | ugram | rudram | mahdevam | na yajate | ete sapta parvatadevat | vyghracauravcikahastyrayakamahirayakago-itydibhaye svastyayanam || gohakarmocyate - [gohe ca dvityamanti || ## ||] gonti | pkayajatantra ktvendradevatyai 'brahma jajnam' 'anpt ye' (5.6.1-3) iti sktena caru juhoti | tata uttaratantram | tantra ktv bhavarvdibhyo nirvpa ktvaikasmin bhe rapaa ktv tato brahmajajnena juhoti | sktasya saptvtti | prvadyuttaratantram | parvatadevatyai pkayajavidhnamjyabhgnta ktv 'bhavarvau matam' iti sktena caru juhoti | tata uttaratantram | tantra ktv bhava-arva-paupati-ugra-rudra-mahdeva-nnta nirvpa ktvaikasmin bhake rapaa ktv 'bhavarvau' iti sktena juhoti | pratidevata sktvtti | tata uttaratantram | rudradevasya carorhavirucchia yajamno'nti | yaddhi karmai tatra sarvatra || [darbhndhya dhpayati || ## || bhtyai va puyai va iti |] agnau darbhndhya yajamno dhma niyacchati | 'bhtyai va puyai va' iti mantrea | dvityacarorhavirucchiabhakaa dhmapna ca | iti gohakarmi samptni | iti gonti | indraygo bhavdiygacaika karma dvitantram || prathamaprasave gav ntirucyate- [prathamajayormithunayormukhamanakti || ## ||] 'brahma jajnam' sahasradhrea ghtamabhimantrya vatsavtsikmukhamanakti | eva 'bhavarvau matam' ityarthasktena ghtamabhimantrya vatsasya vatsiky v mukha mrakati | svastyayanakma | gohe prathamaprasava etatkarma || [tisro naladakh vatsn pyayati || ## ||] 'brahma jajnam' iti sktena tisro naladakh pivbhimantrya vatsik pyayati | svastyayanakma | 'bhvarvau' ityarthasktena tisro naladakh udakena pivbhimantrya vatsik pyayati | svastyayanakma || [khayodakadhray g parikrmati || ## ||] gav prathamaprasave 'brahma jajnam' iti mahatkikena sktena khmudakamabhimantrya gobhyo bahirudakadhr ninayati | svastyayanakma | nalado msik nalo v | 'bhavarvau' ityarthasktena khmudakamabhimantrya tata udakadhr gorbahirninayati | khay sahvyavacchinn dhr | sampt gobhya prathamaprasave nti || atha pattanagrmasya ghasya ntirucyate- [amavarma me (5.10) iti aamana samptavata sraktiu paryadhastnnikhanati || ## ||] abhytnnta ktv 'amavarma me' iti aarcena sktena saptamyc sarvs dvity kartavy | 'ye dimantardeebhya' iti asu ku dvity | a sampt | aamana samptavato'bhimantrya tato ghakoeu nikhanati catura | eka ghamadhya eka ghopari nidadhti | uttaratantram | ghagrmanagarapattann sarvatra svastyayana samptam || athnnasvastyayanamucyate- [alasl (6.16.4) itylabheajam || ## || tri siläjlgryurvarmadhye nikhanati || ## ||] 'alasl' ityc tisra sasyavallrabhimantrya ketramadhye nikhanati | annavydhiraksvastyayana samptam || atha mƫakapatagaalabhahariarorualydni sasyavinakni te ntirucyate - [hata tardam (6.50) ityayas ssa karannurvar parikrmati || ## ||] 'hata tardam' iti sktena ssa lohamudgharan skta japitvbhiprakrmati | mƫakdisthne || [amano'vakirati || ## ||] 'hata tardam' iti sktena arkarnabhimantrya yatra mƫakdni tatra parikirati || [tardamavairasa vadant keena samuhyorvarmadhye nikhanati || ## ||] mƫakdimukha keena bandhayitv 'hata tardam' iti sktenbhimantrya ketramadhye nikhanati || [ukta cre || ## ||] avinadevatyai pkayajamjyabhgnta ktv 'hata tardam' iti sktena srpavatsa caru juhoti | tata uttaratantram | 'avibhy jua nirvapmi | avibhy tv jua prokmi | avinau gacchatu havi svh' iti. [baln haratyy pataye'vibhy ketrapataye || ## ||] havieea baliharaa karoti pratidiam 'yai bali harmi vaa' | 'pataye' | 'avibhym' | 'ketrapataye' || [yadaitebhya kurvta vgyatastihedstamayt || ## ||] tasminnahani mauna kurydastamana yvat | tasminnahani pkayajavidhna kriyate | sampta mƫakaalabhapatagaiibhakakakikhariarorualyakagodhsedhkmydibhaye svastyayanam || saptame dvity kaik || ## || ________________________________ atha dentaragamanasya svastyayanamucyate- [ye panthna (6.55) iti partyopadadhta || ## || prayacchati || ## ||] 'ye panthno bahavo devayn' iti tcena sktenjya juhoti | jyatantre | 'ye panthna' iti samidha dadhti | purodi yojya sarvatra | 'ye panthna' iti sktena tcena manthamabhimantrya pathikya prayacchati svastyayanakma | 'ye panthna' iti tcena bhaktamabhimantrya prayacchati bhojanrtham | sampt grmadrgamanasya nti | anena karma kalahdi doo na bhavati || puruabandhane mocanantirucyate- [yasyste (6.84) yatte dev (6.63) vi pn (6.121) ityunmocanapratirpa samptavanta karoti || ## ||] abhytnnta ktv 'yasyste' iti sktena caturcena yena baddha tatsada samptavanta ktv sktasada dvitya ca samptavanta karoti | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'yatte dev nirti' iti tcena sktena bandhasada nigaayugaladvaya ca samptavanta karoti | nbhimantraam | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'vi pn' iti caturcena nigaayugaladvaya samptyaika mukta nigaa carmamaya v lohamaya v yena baddhastanmaya ktv | abhytndyuttaratantram | sampta bandhamocanam || vcbandhasya mocanamucyate- [vc baddhya bhmiparilekham || ## ||] tantra ktv 'yasyste' iti sktena bhmilekh samptya | tata uttaratantram | sampta vcbandhanam | svastyayanakma | baddho anena karma ktena mucyate bandhant || agnidgharakrthamucyate- [yane (6.106) iti amanamantar hrada karoti || ## ||] 'yane te paryae' iti sktenodakamabhimantrya garte prakipati madhye dghe | adghe ca ktv udakapraa karoti || [le ca || ## ||] 'yane te' iti sktena lmadhye dvayorudakamabhimantrya garte prakipati | agnirak bhavati || [avakay l paritanoti || ## ||] 'yane te' iti sktena avakmabhimantrya lmupari paritanoti dgharakrth | agnyupasarge etat karma || [apyamnya prayacchati || ## ||] 'yane te' iti sktena divyamabhimantrya apyamnya prayacchati | divye udhyati | taptamëake divye || [nidagdha praklayati || ## ||] 'yane te' iti sktenodakamabhimantrya aga dagdha praklayati | agamrogya bhavati | age agnirak | samptni agnidharaki || nvpeakapaikdisvastyayanrthodakataraarakrthamucyate- [mahm u (7.6.2-4) iti taranylambhayati || ## ||] 'mahm u' iti tcena sktena nvdyabhimantrya tatacaanti | upavianti | na kadcinmajjati kvacit || [drnnva samptavat naumai badhnti || ## ||] udakarakrthe dradeagamana abhytnnta ktv 'mahm u' iti tcena nva samptya tatacaanti | uttaratantram | abhytnnta ktv 'mahm u' iti tcena naumai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | sampta dradeagamane etat karma | nvikebhyo badhnti | ye nva caanti te bandhanam | sampta nvrtha svastyayanam || atha nae dravye lbhakarma ucyate- [prapathe (7.9) iti naaii praklitbhyaktapipdn dakin pn nimjyotthpayati || ## ||] naaii praklitbhyaktapipdn 'prapathe pathm' iti caturca japitv dakia pimugmjyotthpayati | naanirokarthe || [eva samptavata || ## ||] abhytnnta ktv 'prapathe pathm' iti caturcena sktena naaii praklitbhyaktapipdn tata p samptya vimjyotthpayati | tata uttaratantram || [nimjyaikaviati arkarcatupathe'vakipyvakirati || ## ||] 'prapathe pathm' iti caturcena sktena ekaviatiarkarnabhimantrya catupathe prakipati | sampta naalbhakarma || [namasktya (7.102.1) iti mantroktam || ## ||] 'namasktya dyvpthivbhym' ityek japitv rdhvastihannupatihate || [aholignmpo bhojanahavyabhimaranopasthnamdityasya || ## || svaya havi bhojanam || ## ||] aholiga - 'ya nm' (1.31.2) ityek | 'agnermanve' (4.23-29) iti sapta sktni | 'y oadhaya' (6.96.1) ityek | 'vaivnaro na gamat' (6.35.2) ityek | 'umbhan' (7.117.1) ityek | 'yadarvcnam' (10.5.22) ityek | 'agni brma' (11.6) ityarthasktam | saptapratka aholigagaa | ekaikasya pratkasya trayodaahavirbhi homa pratyetavya vikalpena. 'ya nm' ityekayodakamabhimantrya pyayati | svastyayanakma | 'ya nm' ityekay bhojanamabhimantrya bhakayati | svastyayanakma | 'ya nm' ityekay havirjuhoti | tantravikalpa | svastyayanakma | pratidina kurydityartha | havirupadadhtjydi trayodaa | 'agnermanve' iti saptabhi sktairudakamabhimantrya pyayati | 'agnermanve' iti saptabhi sktai bhaktamabhimantrya bhakayati | 'agnermanve' iti saptabhi sktai havirjuhoti | tantravikalpa | svastyayanakma | 'y oadhaya' ityekayodakamabhimantrya pibati | 'y oadhaya' iti bhaktamabhimantrya bhakayati | 'y oadhaya' iti havirjuhoti | svastyayanakma | plavanvasecancamandni yathsambhava kartavyni | pratkavikalpa | bhojane oadhivad havia | jyasamidhdi | svastyayanakma | 'vaivnaro na gamat' ityekayodakamabhimantrya pibati | svastyayanakma | 'umbhan dyvpthiv' ityekay bhaktamabhimantrya bhakayati | svastyayanakma | 'umbhan dyvpthiv' ityekayjydihavirjuhoti | tantra v | 'yadarvcnam' ityc pnabhojanahavirapi etat tritaya karoti | 'agni brma' iti sktenodakamabhimantrya pibati | svastyayanakma | 'agni brma' iti sktena bhaktamabhimantrya bhakayati | 'agni brma' iti sktena havirjyasamidhdi juhoti | svastyayanakma | ppasasarge vydhisasarge varasasarge anyasmin ppe svastyayanam | sarvasvastyayana samptam. aholigena vikalpena etena sktena hdayamlabhya japa ktv upasthnamdityasya kuryt tenaiva sktena | svastyayanakma | abhimarana puruasya anyasya v | hastyavavkaghastrpurudn svastyayana kriyate | tasybhimaranamupasthna ca | svastyayanakma | 'ya nm' ityekay havirabhimantrya bhakayati | svastyayanakma | bhakya havi | pkatantre jyatantre ca sarvatrbhimantraam | pkatantrasya v havirucchiam | jyatantrasya v havirucchiammabhimantrya tato bhakaam | ida karma svaya karoti | 'agnermanve' iti saptabhi sktairhavirabhimantrya bhakayati | pkatantre | jyatantre nbhimantraam | svastyayanakma | 'y oadhaya' ityekay havirabhimantrya bhakayati | 'vaivnaro na gamat' ityekay havirabhimantrya bhakayati | 'umbhan dyvpthiv' ityc havirabhimantrya bhakayati | svastyayanakma | 'agni brma' ityarthasktena havirabhimantrya bhakayati | pkatantre v | jyatantre v | aholigena pratkena havirhutv tato'bhimantraa karoti | tato bhakaa kuryt | iti svastyayana kriyate | svayamabhimantraa karoti | 'svaya havi bhojanam' (KauS 52.17) iti vacant | ntikapauikayoryaducchia tasybhimantraam | ntikapauike havirucchie na bhakaa v | aholigena havirucchiabhakaa v niyame kuryt | yatra kvacicchnti kriyate tatra sarvatra svastyayanahoma kuryt | ghe nagare vane v bahirv pattane v grme pure v sarvatra svastyayana ktv sarveu kmyeu svastyayanahoma | samptni svastyayanni || [yuyakarmi] yuyakarma vidhi vakyma- [vive dev (1.30) ityyuyi || ## || sthlpke ghtapin pratinynti || ## ||] abhytnnta ktv 'vive dev' iti sktena sthlpka rapayitv tatsthlpke ghtapiatraya pratinya samptybhimantrya ghtena saha sthlpkamanti | tririti | abhytndyuttaratantram || [asmin vasu (1.9) yadbadhnan (1.35) nava prn (5.28) iti yugmakalamdin sthlpka dhya badhnti || ## || ayati || ## ||] 'asmin vasu' iti sktena hirayamai yugmakala sthlpke sthpayitv samptybhimantrya badhnti | sthlpka samptybhimantrynti | jyatantre | tata uttaratantram | abhytnnta ktv 'yadbadhnan' iti sktena hirayamai yugmakala samptybhimantrya badhnti | sthlpka samptybhimantrynti | tata uttaratantram | jyatantra ktv 'nava prn' iti sktena hirayarajatalohayugmakalamai trigua ktv samptybhimantrya badhnti | catusktvtti | badhnti sthlpke sthpayitv sthlpka cnti | tata uttaratantram | kecit sthlpke sampta na kurvanti | yukma || atha kramea 'yath dyau' (2.15) itydi godnamadhye pahitam | prathama vykhyyate | 'yath dyauca' iti sktena sthlpka mahvrhimaya rapayitv tata ntyudakena samprokya tato'bhimantrynti | yukma | 'manase cetase dhiya' (6.41) iti sktena mahvrh sthlpka rapayitv ntyudakena prokya tamabhimantrya prnti | yukma | 'prpnau' 'ojo'si' (2.16-17) iti sktbhym jya juhoti tantre | yukma | 'prpnau' 'ojo'si' iti sktbhy samidha dadhti | tantravikalpa | pldaya praast | yukma | 'prpnau' 'ojo'si' iti sktbhy puroa juhoti | tantra yukma | 'prpnau', 'ojo'si' iti sktbhy pyasa juhoti | tantre | 'prpnau', 'ojo'si' iti sktbhy pau juhoti pautantrea | devatnmagrahaam | 'prpnau', 'ojo'si' iti sktbhy vrhnvapati | yukma | 'prpnau', 'ojo'si' iti sktbhy yavnvapati | 'prpnau' 'ojo'si' iti sktbhy tilnvapati | yukma | 'prpnau', 'ojo'si' iti sktbhy dhn juhoti | sarvatra tantre v | 'prpnau', 'ojo'si' iti sktbhy karambha juhoti | tantre | 'prpnau', 'ojo'si' iti akulrjuhoti | yukma | 'yath dyau', 'manase cetase dhiya' itydi akramea vykhytam || saptame tty kaik || ## || ________________________________ [godnakarma] atha godnam | savatsare godna yathkuladharmea v kuryt | atha godnavidhi vakyma- [yurd (2.13) iti godna krayiyan sambhrn sambharati || ## || amamrimojomn drvmakaramamamaalamnauhaaktpia a darbhaprntni kasamahate vasane uddhamjya nt oadhrnavamudakumbham || ## || bhyata ntavkasyedhma präcamupasamdhya || ## || parisamuhya paryukya paristrya barhirudaptramupasdya paricaraenjya paricarya || ## || nityn purastddhomn hutvjyabhgau ca || ## || pacdagne prmukha upaviynvrabdhya ntyudaka karoti || ## ||] 'yurd' iti sktena uktasambhrn sambharati | jyatantra ktv idhmahomnte 'yadagne tapas' (7.61.1-2) iti dvbhymgbhymagni parisamhati | 'sa m sicantu' (7.33.1) itycgni tri paryukati | godne viea | jyabhgnta ktv tata ntyudaka karoti || [tatraitat sktamanuyojayati || ## ||] 'yurd' iti skta ntyudaka anuyojayet || [trirevgni samprokati tri paryukati || ## ||] mtalyantena ntyudakena trirevgni samprokati | tri paryukati || [tri krayamamcmayati ca samprokati ca || ## ||] mavaka trircmayati ca samprokati ca mantrea | tato'bhytnni hutv 'yurd' iti sktenjya juhvan mrdhi samptnnayati || [aktpiasya sthlarpa ktv suhde brhmaya prayacchati || ## || tatsuhddakiato'gnerudamukha sno dhrayati || ## || athsm anvrabdhya karoti || ## || yurd (2.13) ityanena sktenjya juhvan mrdhni samptnnayati || ## || dakie pvamamaala udaptra uttarasamptn sthlarpa nayati || ## ||] uttarasamptn dakiata suhdo haste aktpia nayati | tato dakihasta avamaala udaptre ca samptnnayati | uttarasamptn sthlarpa nayati | catu sktvtti || [amamrimojomn codaptre'vadhya || ## ||] udaptre ptudru guc ca prakipya tata uodaka ktv tata sampta | aktpie drv ktv tata sampta || [sthlarpe durv ntyudakamuodaka caikadhbhisamsicya || ## || yamagansavit kurea (6.68) ityudaptramanumantrayate || ## ||] ntyudakamuodaka caikadhbhisamsicya 'yamagan savit kurea' iti tcenodaptramanumantrayate || [aditi maru (6.68.1) ityundati || ## ||] 'aditi maru' ityc udaptrodakena irasi ken kledayet || [yatkurea (8.2.1) ityudakpatra kuramadbhi cotya tri pramri || ## ||] 'yatkurea' ityc kura mrjayati tri | saknmantra || [yenvapat (6.68.3) iti dakiasya keapakasya darbhapijly kenabhinidhya pracchidya sthlarpe karoti || ## || evameva dvitya karoti || ## || eva ttyam || ## ||] 'yenvapat' ityc darbhapijl ghtv dakiaprve keachedana pijly saha karoti | tata sthlarpe ken karoti | 'aditi maru' iti undanam | 'yenvapat' iti darbhapijly saha keachedanam | puna undanam | chedanam | saha pijly ekasmin prve tri vapanni karoti || [evamevottarasya keapakasya karoti || ## ||] uttare'pi tri || saptame'dhyye caturth kaik || ## || ________________________________ atra brhmaavcanam | vddhastrbhi gta ca krpayet || [atha npita samdiati akavan vapa keamaru roma parivapa nakhni ca kuru iti || ## ||] atha npitya praia dadti | 'akavan vapa keamaru roma parivapa nakhni ca kuru' iti || [puna pra (6.53.1) punarmaitvindriyam (6.67) iti trirnimjya || ## || tvayi mahimna sdaymi ityantato yojayet || ## ||] ardhamuite 'puna pra', 'punarmaitvindriyam' iti dvbhymgbhy trirnimjya kura 'somadevaarmai tvayi mahimna sdaymi' iti kura mrjayitv npitya prayacchati | punarvapanrtham || [athainamuptakeamaru kttanakhamplvayati || ## || hirayavar (1.33) ityetena sktena gandhapravdbhiralaktya || ## ||] tato 'hirayavar' iti sktena ntikalaamabhimantrya tena kumramplvayati | 'yaste gandha' (12.1.23-25) iti tisbhi gbhi pupa kukuma candandyabhimantrya kumramalakaroti hiraylakrn || [svkta me (7.30.1) itynakti || ## ||] 'svkta me' ityc ajana abhimantryki akte || [athainamahatena vasanena paridhpayati pari dhatta (2.13.2-3) iti dvbhym || ## ||] 'pari dhatta' iti dvbhy vastramabhimantrya prayacchet || [ehyamnam tiha (2.13.4) iti dakiena pdenmamaalamsthpya pradakiamagnimanupariya || ## ||] 'ehyamnam tiha' ityc dakiena pdenmamaalamsthpya vedyupari pradakiamagnimanupariya || [athsya vso nirmuti yasya te vsa (2.13.5) ityetay || ## ||] 'yasya te vsa' itycoparitana vastra ghti kart || [athainamaparehatena vasanencchdayati aya vaste garbha pthivy (13.1.16-20) iti pacabhi || ## ||] 'aya vaste garbha pthivy' iti pacabhirgbhi paridhnavastreopaparycchdayati mavakam || [yath dyau (2.15) manase cetase dhiya (6.41) iti mahvrh sthlpka rapayitv ntyudakenopasicybhimantrya prayati || ## || prpnau (2.16) ojo'si (2.17) ityupadadhta || ## ||] 'yath dyauca' 'manase cetase dhiya' itydi prathamato vykhyna ktv tato godna prrabdham | yuyamantr yuyakarmamadhye pahit | 'prpnau' 'ojo'si' ityevamanta vykhyta prathamata | iha na bhavanti paraprakaraapahitatvt | praktamucyate || [tubhyameva jariman (2.28) iti kumra mtpitarau tri samprayacchete || ## ||] 'tubhyameva jariman' iti sktena putra mtpitarau tri samprayacchete | pit mantra japitv mtu samarpayati | punarmantra japitv mt pitu samarpayati | eva trirmantraprayoga | piturmantra || [ghtapinayata || ## ||] trn ghtapin ktv pratyeka samptybhimantrya tata kumra prayata | mtpitarau || [cƬkaraam] [cƬkaraa ca godnena vykhytam || ## || paridhpanmamaalavarjam || ##|| ive te stm (8.2.14-15) iti paridnntni || ## || prthivasya (2.29.1-2) m pra gma (13.1.59-60) iti catasra sarvyapiyanti || ## ||] 'ive te stm' iti dve | 'prthivasya' iti dve | 'm pra gma' iti dve | etbhirgbhi vrhiyavaammabhimantrya kumrasya mrdhni dadti | 'ivau te stm' (8.2.18) iti dve | 'prthivasya' iti dve | 'm pra gma' iti dve | etbhi gbhi vrhiyavaammabhimantrya mrdhni dadti | 'ahne ca tv' (8.2.20) ityek | 'prthivasya' iti dve | 'm pra gma' iti dve | 'ahortrbhy paridadmi' | vrhydi mrdhni dadti | 'arade tv' (8.2.22) ityek | 'prthivasya' dve | 'm pra gma' iti dve | 'tubhyav paridadmi' | vrhydi mrdhni dadti | abhytndyuttaratantram | godna samptam || atha cƬkaraamucyate- [amamrimojomn ca drv ca keca aktpia caikadhbhisamhtya || ##|| ntavkasyoparydadhti || ## || adhikaraa brahmaa kasavasana gaurdaki || ## || brhman bhaktenopepsanti || ## ||] dvisavatsare v godnavat cƬkaraa krya prvatantra ktv | cƬkaraa ca godnena vykhyta paridhpanmamaalavarjam | ea godnavat kryam | ntyudake 'tubhyameva' (2.28) iti sktamanuyojayet | ea samnam | tata uttaratantram | iti cƬkaraam. tath ca yjavalkya 'cƬ kry yathkulam' (ysm 1.12) | punarupanayane godnavidhnena vapana kartavyam | savn dsyato godnavat vapanam | agnihotra kariyamasya godnavidhnena vapanam | yath brahmacaryaparimoke godnena vapanam | somayge godnavidhnena vapanam | dkayprk eva bhavati | anyatra yatra vapana pahyate tatra sarvatra godnavidhnena vapana kuryt iti drilamatam | punarupanayandivete tadeva ntyudakamuodaka ktvodaptre viea | ea godnavat bhavati || pacam kaik || ## || ________________________________ [upanayanam] athopanayanamucyate- [upanayanam || ## ||] garbhapacame garbhëame vare kuryditi paihnasi | vasante brhmaamupanayteti ca mmsym | jyatantre godnikamjyabhgnta ktv tata ntyudake ' ytu mitra' (3.8) iti sktamanuyojayet | tato'bhytnni | tata ' ytu mitra' iti | 'yurd' (2.13) iti kecit | sktena mrdhni samptnnayati | dakie pau | amamaalavarjam | ntyudakamuodaka ktv tasminnudaptre samptnnayati | uttarasamptn sthlarpa nayati || [yamagan (6.68.1) iti mantroktam || ## ||] 'yamagan savit kurea' iti pdenodaptramanumantrayate || [yatkurea (8.2.17) ityuktam || ## ||] 'yatkurea' ityc kura mrjayati tri | 'uena vya' iti pdenodaptramanumantrayate | 'dity rudr vasava' iti pdena 'aditi maru' (6.68.2) ityc undana karoti || [yenvapat (6.68.3) iti sakdapijli || ## ||] 'somasya rjo vapata pracetasa' iti pdena 'yenvapad' ityc vapana karoti | sakt dakie pijlvarjam | evamuttare iraprve vapana sakt pijlvarja ca || [laukika ca samnam paridhnt || ##|| upetaprvasya niyata savn dsyato'gnndhsyamna paryavetavratadkiyamnm || ## ||] laukika ca samna godnena vykhytam paridhnt | puyhavcanam | vddhstrgta ca krayet || [soodaka ntyudaka pradakiamanupariya purastdagne pratyamukhamavasthpya || ## ||] tata pradakiamagnimanupariya purastdagne pratyamukhamavasthpya svaya prmukha || [ha brhi || ## || brahmacaryamgmupa m nayasva iti || ## ||] brahmacr bravti | 'ha brhi brahmacaryamgmupa m nayasva' iti || [ko nmsi kigotra iti asau iti yath nmagotre bhavatastath prabrhi || ## ||] tata cryo bravti - 'ko nmsi kigotra' iti | punarbrahmacr bravti - 'somadevadattaarmanmham | amukasagotro'ham | yathsakhyapravaro'ham' || [reya m ktv bandhumantamupanaya || ## ||] puna brahmacr vadati - 'reya m ktv bandhumantamupanaya' || [reya tv ktv bandhumantamupanaymi iti || ## ||] tata punarcrya ha - 'reya tv ktv bandhumantamupanaymi' iti || [OMbhrbhuva svarjanadom ityajalvudakamsicati || ## ||] 'OM bhrbhuvasvarjanadom' iti mantreodakäjalimdityya dadti brahmacr || [uttaro'sni brahmacribhya ityuttama pimanvdadhti || ## ||] 'uttaro'sni' iti mantrea dakiapi ghtycrya || [ea ma dityaputrastanme gopyasva itydityena samkate || ## ||] 'ea ma dityaputra' iti mantreditya nirkate || [apakrman paurueydvna (7.105.1) ityena bhughta präcamavasthpya dakiena pin nbhidee'bhisastabhya japati || ## || asmin vasu vasavo dhrayantu (1.9) vive dev vasava (1.30) ytu mitra (3.8) amutrabhyt (7.53) antakya mtyave (8.1) rabhasva (8.2) prya nama (11.4) visahim (17.1-5) ityabhimantrayate || ## ||] 'apakrman' ityc pacdagne prvbhimukha brahmacriamupaveya tato dakiena pin nbhidea saspya tata 'asmin vasu vasavo dhrayantu' iti gaa japatycrya || [athpi paritvarama ytu mitra (3.8) ityapi khalvetvataivopanto bhavati || ## ||] athav ' ytu mitra' iti skta japati || [pracchdya trn prymn ktvvacchdya vatsatarmudaptre samavekayet || ## ||] brahmacria vastrea pracchdya tatastrn prymn ktv | tata avacchdya brahmacriamudaptre vatsikmukhamavekayet || [samindra na (7.97.2) sa varcas (6.53.3) iti dvbhymtsjanti gm || ## ||] 'samindra na' 'sa varcas' iti dvbhymgbhy gmutsjati || saptame ah kaik || ## || ________________________________ [raddhy duhit (6.133.4-5) iti dvbhy bhdramauj mekhal badhnti || ## ||] 'raddhy duhit' iti dvbhy mauj mekhal tripravar catupravar vbhimantrya brahmacria kaipradee badhnti || [mitrvaruayostv hastbhy prasta prai prayacchmi iti pla daa prayacchati || ## || mitrvaruayostv hastbhy prasta prai pratighmi | surava suravasa m kurvavakro'vithuro'ha bhysam iti pratighti || ## || yeno'si (6.48) iti ca || ## ||] tato 'mitrvaruayostv hastbhym' iti mantrea 'yeno'si' iti ca sktena pladaamabhimantrya brahmacrie prayacchati | 'mitrvaruayostv' iti 'yeno'si' iti ca pahitv brahmacr daa ghti | 'punarmaitvindriyam' (7.67.1) ityc yajopavtamabhimantrya paridhatte manvdivihitam | 'aha rudrebhi' iti skta pratyca brahmacria vcayati | atha vratagrahaa karoti | 'brahmacrivrata dvdaavrika avrika v trivrika v yathstravihita yathsmaryamadharmakam' itydyuktamgirasakalpe vratarvaam | agnaye gurave ca brahmacr vrata nivedayet || [athaina vratdny samidha dhpayati || ## || agne vratapate vrata cariymi tacchakeya tatsampeya tanme rdhyat tanme samdhyat tanme m vyanaattena rdhysa tatte prabravmi tadupkaromi agnaye vratapataye svh || ## || vyo vratapate | srya vratapate | candra vratapate | po vratapatnyo | dev vratapatayo | ved vratapatayo | vratn vratapatayo vratamacria tadaaka tatsampta tanme rddha tanme samddha tanme m vyanaattena rddho'smi tadva prabravmi tadupkaromi vratebhyo vratapatibhya svh iti || ## ||] 'agne vratapate' iti pratyca brahmacr aau samidha dadhti | phayitv aau mantrn || [athaina baddhamekhalamhitasamitka svitr vcayati || ## || paccha prathamam || ## || tato'rdharcaa || ## || tata sahitm || ## ||] tata svitr vcayati pda pda prathamam | tato'rdhacaa | tata sakalm || [athaina sasti agnecsi brahmacrinmama cpo'na karma kurrdhvastihanm div svps samidha dhehi || ## ||] atha crya cra kathayati | 'agnecsi brahmacrin mama' | agnau eva kuryt | 'nitya bhojane apo'na | karma kuru rdhvastihan | m div svps | samidha dhehi | m kpa nirkaye | m vkrohaa kury | m yaja kuru' ityevamdi crn kathayati || [athaina bhtebhya paridadti agnaye tv paridadmi brahmae tv paridadmyudkyya tv lvya paridadmi atrujayya tv ktrya paridadmi mrtyujayya tv mrtyavya paridadmyaghorya tv paridadmi takakya tv vaileyya paridadmi hhhhbhy tv gandharvbhy paridadmi yogakembhy tv paridadmi bhayya ca tvbhayya ca paridadmi vivebhyastv devebhya paridadmi sarvebhyastv devebhya paridadmi vivebhyastv bhtebhya paridadmi sarvebhyastv bhtebhya paridadmi saprajpatikebhya || ## ||] 'athaina bhtebhya' itydibhirvrhiyavaammabhimantrya mrdhni dadyt || [svasti caratdiha iti mayi ramant brahmacria ityanughyt || ## || nnupraudet || ## ||] 'mayi ramant brahmacria' ityetena mantrea brahmacriamanughyt || [pratrabhyvartasva (7.105.1) ityabhytmamvartayati || ## ||] 'pratrabhyvartasva' ityardharcena brahmacriamtmasammukha karoti || [yathpa pravat yanti ms aharjaram | ev m brahmacrio dhtaryantu sarvad svh itycrya samidhamdadhti || ## ||] crya samidhamdadhti | 'yathpa pravat' ityc | tato'bhytnni hutv 'vtjjta' (4.10) iti sktena akhamai samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram | upanayana samptam || saptame'dhyye saptam kaik || ## || ________________________________ [rddhy duhit (6.133.4-5) iti dvbhy bhdramauj mekhal brhmaya badhnti || ## || maurv katriyya dhanurjy v || ##|| kaumik vaiyya || ## || mitrvaruayostv hastbhy prasta prai prayacchmi iti pla daa brhmaya prayacchati || ## || vattha katriyya || ## || nyagrodhvaroha vaiyya || ## || yadyasya dao bhajyeta ya te cidabhiria (14.2.47) ityetaylabhybhimantrayate || ## || sarvatra re bhinne nae'nya ktv punarmaitvindriyam (7.67.1) itydadhta || ## || atha vssi || ## || aieyahrini brhmaasya || ## || rauravapratni katriyasya || ## || jvikni vaiyasya || ## || sarve kaumaakambalavastram || ## || këyi || ## || vastra cpyakëyam || ## ||] dae bhagne 'punarmaitvindriyam' ityc'nya daamabhimantrya brahmacrie dadti | dae bhagne pryacittam || [bhavati bhik dehi iti brhmaacaret || ## || bhik bhavat dadtu iti katriya || ## || dehi bhik bhavati iti vaiya || ##|| sapta kulni brhmaacaret tri katriyo dve vaiya || ## || sarva grma cared bhaika stenapatitavarjam || ## ||] 'OM bhavati bhik dehi' iti brhmaacareditydi stram || [mayyagre (7.82.2-6) iti pacapranena juhoti || ## ||] 'mayyagre' iti pacabhi paca samidha dadhti | upanayangnau naa ida pryacittam | anena vidhin brahmacr punardhna karoti | iti brahmacryagniparigraha | dvdaartra svitrvratam | svitrvratasya na grahaa nodkaa bhavati | dvdaartramaras bhavati | trayodae'hani vedavrata dadti | vratagrahaam | vratdny bhavanti || syamprtaragnikryamucyate- [sa m sicantu (7.33.1) iti tri paryukati || ## ||] 'avyasaca' (19.68.1) ityca japitv 'sa m sicantu' iti tri paryukaam || [yadagre tapas tapo'gne tapastapymahe (7.61.1-2) iti dvbhy parisamhayati || ## ||] 'yadagre tapas' iti dvbhymagni prajvlayati || [idampa pravahata (7.98.3) iti p praklayate || ## ||] 'idampa pravahata' ityc hastau praklayati || [sa m sicantu (7.33.1) iti tri paryukati || ## ||] puna 'sa m sicantu' iti tri paryukati || [agne samidhamhram (19.64.1-4) itydadhti catasra || ## ||] 'agne samidhamhram' iti catasbhirgbhi catasra samidha dadhti || [edho'si (7.89.4) ityƫmabhaka bhakayaty nidhant || ## ||] 'edho'si' ityƫmabhaka bhakayati || [tva no medhe (6.108.1-5) ityupatihate || ## ||] 'tva no medhe' iti pacabhigbhiragnimupatihate || [yadannam (6.71.1-3) iti tisbhirbhaikasya juhoti || ## ||] 'yadannam' iti tisbhirbhaika juhoti | sarvatra haviprokaa, utpavana ca | 'tryyuam' iti bhtin rak karoti | lale skandhe hdaye ca | tata 'satya tvartena' iti paryukaam | 'yasmt kot' (19.7.2) iti japati || [aharaha samidha htyaiva syamprtarabhydadhyt || ## ||] syamprtaraharaha kuryt | brahmacryagnikrya samptam || atha vratde uttamapaale vykhyt- svatsara vedavrata kalpn tu tadardhakam. mgre artra syt trirtra sydvisahi. ymynmapi mantr aha dvdaartrikam. athav kauikavratavidhna kuryt. atha kauikoktavratavidhnamucyate | sthaile'gnisthpanam | vapanam | daa-mekhal-yajopavta ca dattv tato vratarvaam | vratdny aau samidha | tato 'yasmt kot' iti | sarveu vrateu vratdna samptam || atha vratavisarjanamucyate- jyatantra ktv 'idvatsarya iti vratavisarjanamjya juhuyt | samidho'bhydadhyt' (KauS | 42.15-16) vratarvaa vratavisarjana ca | aau samidha | tato'bhytndyuttaratantram | iti sarvavratavisarjana samptam | kauikokta sarvatra bhavati | nityanaimittikakmyeu etena vidhnena vratagrahaa vratavisarjana ca kuryt | kcchracndryadiu vratagrahaa vratavisarjana ca bhavati | sarvatra laukike ca vrate vaidike ca sarvatra | iti vratdea || [medhjanana yuyairjuhuyt || ## || yathkma dvdaartramaras bhavati || ## ||] atha brahmacryupanayannantara medhjananamantrai yuyamantraicjya juhuyt | 'ye triapt' (1.1) 'aha rudrebhi' (4.30) 'tva no medhe' (6.108) 'dyauca me' (7.1.53) ityjya juhuyt medhkma | medh sampadyate | brahmacr ida karma kuryt | tantravikalpa | brahmacria tantre anadhikra | aktaveddhyayanatvt | anyo v brahmacr v sarvasya karmao'dhikra | medhjananena yuyea jya juhuyt | tantravikalpa | brahmacr upanayanadivase medhkma | 'vive dev' 'asmin vasu' 'yadbadhnan' 'nava prn' ityjya juhuyt | brahmacr upanayannantaram | yukma | tantravikalpa || saptame'dhyye aam kaik || ## || ________________________________ [bhadrya kara kroatu bhadryki vi vepatm | par duvapnya suva yadbhadra tanna suva || akivepa duvapnyamrti puruareim | tadasmadavin yuvamapriye prati mucatam || yatprvduraso me agdagdavavepate | avin pukarasraj tasmnna ptamahasa iti kara kroantamanumantrayate || ## ||] 'bhadrya kara kroatu' iti sktena kara kroantamanumantrayate || [aki v sphurat || ## ||] aki sphurantamanumantrayate | dusvapnadarane svasti | aniadarane ca | adbhutadarane ca japati | svaya japa | kart v anvrabdhe japati || [yuyi] [vi dev jaras (3.31) uta dev (4.13) vataste (5.30) upa priyam (7.32) antakya mtyave, rabhasva (8.1-2) prya nama (11.4) visahim (17.1.1-5) ityabhimantrayate || ## ||] 'vi dev jaras' iti sktena puruaarramabhimantrayate | yukma | kartre daki dhenu brahmaaca dhenu sarvatra | 'uta dev' iti sktena arramabhimantrayate | yukma | 'vataste' iti sktena puruasygamanumantrayate | yukma | 'upa priyam' itycgamabhimantrayate | 'antakya', ' rabhasva' iti sktbhy arramabhimantrayate | yukma | 'prya nama' ityarthasktena arramabhimantrayate | 'visahim' ityabhimantrayate | yukma | yukmasybhimantraam || brhmaoktamucyate- [brhmaoktamihastaca || ## ||] sapta brhman minnabhojana krpayitv | eka prmukha | eko dakimukha | eka pratyamukha | catvro udamukh | sarve 'uta dev' iti sktenbhimanti puruaarram | sampta brhmaoktamyukmasya. ihasta ucyate | 'antakya mtyave' iti sktena nbherrdhvamadhastdabhimantrayate | dvi sktvtti | ' rabhasva' iti hdayamabhimantrayate | 'vataste', 'prya nama' iti sktbhy dakia karamabhimantrayate | samptam ihasta || [karmae v veya v suktya vm iti p praklya || ## ||] yukmasya 'karmae vm' iti hastau praklya 'vi dev' ityyurthinamabhimantrayate | 'karmae vm' iti hastau praklya 'uta dev' ityabhimantrayate | 'karmae vm' iti hastau praklya 'vataste' ityabhimantrayate | 'karmae vm' iti hastau praklya arra 'upa priyam' ityabhimantrayate | 'karmae vm' iti p praklya 'antakya', ' rabhasva' iti sktbhymabhimantrayate | 'karmae vm' iti hastau praklya 'prya nama' ityabhimantrayate | 'karmae vm' iti p praklya 'visahim' ityabhimantrayate | yukma | kukumacandanasarvauadhydi arra samlabhytmnamabhimantrayate || [nirdurarmaya (16.2) iti sandhvya || ## ||] 'nirdurarmaya' iti sktena yukma || [uddh na pa (12.1.30) iti nihvya jvbhircamya || ## ||] 'uddh na pa' ityc lema tyaktvtmnamanumantrayate | yukma | 'jv stha' (19.69.1-4) iti sktena camynumantrayate | 'vi dev' iti gaa punarvikalpena | yukma || [ehi jvam (4.9) ityäjanamai badhnti || ## ||] abhytnnta ktv 'ehi jvam' iti sktenäjanamai samptybhimantrya badhnti | uttaratantram | yukma | 'ehi jvam' iti sktenäjanatucchakamabhimantrya pyayati | yukma | yuddhe rakrtham | naina prpnoti apatho na kty nbhiocanam || [vtjjta (4.10) iti kanam || ## ||] abhytnnta ktv 'vtjjta' iti sktena akhamai samptybhimantrya badhnti | tata uttaratantram | yukma rakrth | upanayane nitya bandhanam || [nava prn (5.28) iti mantroktam || ## ||] abhytnnta ktv 'nava prn' iti sktena suvararajatalohatri akalnyekatra ktv navalka mai trivta ktv samptybhimantrya badhnti | abhytndyuttaratantram || [ghtdulluptam (5.28.14) tv ctatu (5.28.12) tubhiv (5.28.13) mucmi tv (3.11) uta dev (4.13) vataste (5.30) upa priyam (7.32) antakya mtyave, rabhasva (8.1-2) prya nama (11.4) visahim (17.1.1-5) ityabhimantrayate || ## ||] trayodaydayastisro dadhimadhumadhyduddhtya trivtamai 'ghtdulluptam' ityc, ' tv ctatu' ityc, 'tubhiv' ityc badhnti | anyatra sarvatra puyhnte bandhanam | yukmo rakkmaca | 'mucmi tv' iti sktenbhimantrayate yukma | rjayakmai jvare cnyasarvavydhau ca | 'uta dev' iti sktenbhimati dvbhy hastbhym | yukma | sarvavydhibhaiajya rakkma | iti nirodhe ca | 'vataste' iti arramabhimantrayate | yukma rogyakma | sarvavydhibhaiajyam | hdroge ca | agabhage ca jvare ca | rakkma | 'upa priyam' ityc blaarramabhimantrayate | yukma | yuvna bla ca | 'antakya' ' rabhasva' iti sktbhy arramabhimantrayate | yukma | mtybhaye ca | 'prya nama' iti sktena puruamabhimantrayate | yukma | kubhitv ksitv khsitv ptv suptv bhuktv japati | 'visahim' ityabhimantrayate | yukma | sumatikma sakmajtirsratvakma || [nirdurarmaya (16.2) iti sarvasurabhicrairaraye'prathra pralimpati || ## ||] 'nirdurarmaya' iti sktena sarvauadhimabhimantrya purua pralimpati puruasyraye | yukma | rotra vk mana cakurdanta nsik anyacca sarva vikalendriya dha bhavati | viaka bhavati | yo vikalendriyastasyeda karma | anuloma pralimpati | samptamyuyam | punaragre bhaviyati || [nmakaraam] atha nmakaraam || ## || ekdae'hani nma dvdae'hani nma atartrau v puye nakatre v yathkuladharmea v | nmakaraasyaite kl smtivihit || [rabhasvemm (8.2) ityavicchinnmudakadhrmlambhayati || ## ||] jyatantramabhytnnta ktv ' rabhasvemm' ityarthasktena kumrasya dakie hasta udakadhrmavicchinn ninayati || [ptudru badhnti || ## || pyayati || ## ||] tata ' rabhasva' iti sktena devadrumai samptybhimantrya puyhnte badhnti | mai ghya pyayati badhnti ca | tata pit nma karoti | atha cryo v dakie kare rvayati kttikdaivata somevaradattaarm nma athav agnidaivata somadevadattaarm nma nakatrakalpokta nma dvyakara caturakaramitydi || [yatte vsa (8.2.16) ityahatenottarasic pracchdayati || ## ||] 'yatte vsa' ityc'hatenottarasic pracchdayati | 'ive te stm' (8.2.14) itydi paridnni sihvalokananyyena godnamadhye uktni | abhytndyuttaratantram | tata rddham | nmakaraa samptam || [nikramaam] atha nirayanakarma ucyate- [ive te stm (8.2.14-15) iti kumra prathama nirayati || ## ||] caturthe msi nikramaam | 'ive te stm' iti dvbhy kumra puyhnte nikrmayati tata prvoktni paridnni dadti | tata rddham | sampta nirayanakarma | i avaya kurvanti || [annapranam] athnnapranam- [ivau te stm (8.2.18) iti vrhiyavau prayati || ## ||] ahe msi prana kuryditi paihnasi | sarvasy smtau pacame kumry iti | prathama 'bhme mta' (12.1.63) ityc bhmymupaveya tata 'udvaya tamasaspari' (7.53.7) ityditya darayitv tato'nnaprana kuryt puyhnte | tata 'ivau te st vrhiyavau' iti dvbhymgbhy vrhiyavau pivbhimantrya kumra prayati | jyatantre annni ca sarvi | tata sruva pustaka dadti | 'ive te stm' (8.2.14-15) iti dvbhy 'prthivasya' (2.29.1-2) iti dve 'm pra gma' (13.1.59-60) iti dve etbhi gbhirvrhydi mrdhni dadti | 'dyvpthivbhy tv paridadmi' | 'ivau te stm' itydi | 'vrhiyavbhy tv paridadmi' || [ahne ca tv (8.2.20) ityahortrbhy paridadti || ## || arade tv (8.2.22) itytubhya || ## ||] 'ahne ca tv' iti 'ahortrbhy paridadmi' | 'arade tv' itydi 'tubhyastv paridadmi' | godnavat paridnni dadti | nmakarae nikramae annaprane ca godnikni paridnni bhavati | tata uttaratantram | ityannaprana samptam || no vtirikto v ya svakhodito vidhi. tenaiva sarva sampra synna kuryt pratantrikam || pact rddha sarveu saskreu kuryt iti drilabhëyakrasybhipryea vykhyta iti | rddha ktv pact karmeti rudrabhadrau | ete bhëyakr kauikasya | tath ca manu - 'aktv mtara rddha na kuryt karma vaidikam' | vaidikeu karmasu nityanaimittikakmyeu rddha ktv tata karma kuryt | sarvatra rddha ktv ntikapauikbhicrakdbhutni atharvavedavihitni kartavyni | pusavandisaskr svakhvihit kartavy na kuryt pratantrik | puna- svakh tu parityajya parakhmupsate. sa dravad bahi kryo havyakavyeu garhita || [yuyi] punaryuyakarma ucyate- [udasya ketava (13.2) mrdhha (16.3) visahim (17.1.1-5) ityudyantamupatihate || ##|| madhyandine'sta yanta sakt paryybhym || ## ||] 'udasya ketana' ityanuvkendityamupatihate | yukma | 'mrdhha', 'nbhiraham' (16.3-4) iti sktbhymdityamupatihate | triklamyukma | 'visahim' ityanuvkena etasmin kle dityamupatihate yukma || [aholignmpo bhojanahavyuktni || ## ||] aholignmpo bhojanahavi kuryt | 'nm' (1.31) iti sktenodakamabhimantrya pibati | yukma | 'nm' iti sktena bhojanamabhimantrayate | yukmo nitya kuryt | 'nm' iti sktenjya juhoti jyatantre | 'nm' iti sktena samidha dadhti | yukma | purodyapyeva yojanyam | 'agnermanve' (4.23-29) iti saptabhi sktairudakamabhimantrya pibati | yukma | 'agnermanve' iti saptabhi sktai saktumabhimantrya bhukte | yukma | 'agnermanve' iti saptabhi sktairhavirupadadhta | yathsambhava tantram | vikalpo v | yukma | 'y oadhaya' (6.96) iti bhaktamupadhnni yojanyni | 'vaivnaro na gamat' (6.35.2) ityc udaka bhaktamupadhna kuryt | 'umbhan' (7.112) iti dvbhymgbhy tritaya kuryt | 'yadarvcnam' (10.5.22) ityc udakamabhimantrya pibati | yukma | 'yadarvcnam' ityc bhaktamabhimantrya bhakayati | 'yadarvcnam' ityc upadhna kuryt | sarvatra dakidnam | svayakartke anyasmai daki dadti ubha v bahavo'pi kurvanti | eko'pi karoti | pavdnmyuya karma bhavati | puruastrmapi vddhablatarun sarve mnuapaumgapakia avdnmyuya karma bhavati | sarvatra daki dhenu | tantre v'tantre v | yukma || [uttamsu yanmtal rathakrtam (11.6.23) iti sarvs dvity || ## ||] 'agni brma' (11.6) iti sktasya 'yanmtal rathakrtam' iti sarvs dvity | vyatiagea yanmtal kartavy | 'agni brma' ityasya sktasya pratyca mtal kry | ante ca | abhytnnte havimupadadhta | tata uttaratantram | samptni yuyi | na dakihna kurvta | yad svaya karoti tad'nyasmai daki dadyt || saptame'dhyye navam kaik || ## || ________________________________ [kmyni karmi] atha kmyn karma vidhi vakyma | sambhralakae maapavidhnamuktam | ghe v kuryt | nityni karmi ghe kuryt | avabhtha na v kuryt | sarvatra kauike karma vikalpa | sarvatrvabhtha karmasamptau | pacn kalpn kauikokta tantra kurydityartha | atha vidhnamucyate- [vive dev (1.30) iti vivnyukmo yajate || ## ||] vaivadeva carum | pkayajatantramjyabhgnta ktv 'vive dev' iti caru juhoti | prvadyuttaratantram | yukma | 'vivebhyo devebhyo jua nirvapmi' | 'vivebhyo devebhyastv jua prokmi' | 'vivn devn gacchatu havi svh' iti viea | atavaraparimitamyurbhavati | nitya kuryt || [upatihate || ## ||] athav 'vive dev' iti sktenopatihate vivn devn || [ida jansa (1.32) iti dyvpthivyau puikma || ## ||] pkayajatantramjyabhgnta ktv 'ida jansa' itiskte na dyvpthivya caru juhoti | prvadyuttaratantram | 'dyvpthivbhy jua nirvapmi' | 'dyvpthivbhy tv jua prokmi' | 'dyvpthiv gacchatu havi svh' iti | puikma dravyavddhikma || [sampatkma || ## ||] manobhilaitakma ityartha | nitya kuryt | 'ida jansa' iti sktena upatihate dyvpthivyau | saknmantra | puikma | sampatkma | sampacchabda udayaabda ucyate | putrakma dhanakma paukma dhnyakma hirayakma ratnakma hastikma avakma puikma phalakma yuyakma vakaraakma cakurdnndriyi vikale sati dikma patnkma ghakma saubhgyakma parasya daurbhgyakma | anyo'pyanuktakma sampatkmamadhye jtavya | sarvakma ityartha | kmvttau karmvtti | karmvttau sktvtti || [indra juasva (2.5) itndra balakma || ## ||] pkatantre 'indra juasva' iti sktena aindra caru juhoti | pvadyuttaratantram | 'devasya tv' itydi 'indrya jua nirvapmi' | 'indrya tv jua prokmi' | 'sa barhi' itydi 'indra gacchatu havi svh' iti barhipraharae | cturagahastiavapurudibalakmo rj nitya kuryt | 'indra juasva' iti sktena indramupatihate | nitya rj balakma || [indramaham (3.15) iti payakma || ## ||] tantramjyabhgnta ktv 'indramaham' iti sktena aindra caru juhoti | tata uttaratantram | vaijdiartharatnadhnyaputralbho'sti sarva vaijyotiparimuccairbhavati tata kuryt | 'indramaha vaijam' iti sktenendramupatihate | vijyakma | avdipayakma || [udenamuttara naya (6.5) yo'smn (6.6) indra sutrm (7.91) iti grmakma || ## ||] 'udenamuttara naya', 'yo'smn brahmaaspate' iti sktbhy pkatantre aindra caru juhoti | uttaratantram | grmakma | grmapattanamaalapurakma | grmaabda upalakartha | 'udenamuttara naya' 'yo'smn' iti sktbhymupatihate | grmakma | pkatantre 'indra sutrm' ityc carum aindra juhoti | grmakma | 'indra sutrm' ityc aindramupatihate | grmakma || [grmasmpadnmapyaya || ## ||] 'udenamuttara naya' iti sktbhym udumbarasamidha dadhti | tantravikalpa | grmakma | 'udenamuttara naya' iti sktbhy plasamidha dadhti | grmakma | 'udenamuttara naya' 'yo asmn brahmaaspate' iti sktbhy karkandhsamidha dadhti | 'udenamuttara naya' 'yo asmn brahmaaspate' iti sktbhy sabhnmupastarani juhoti | grmakma | eva 'indra sutrm' iti yojyam | grmakma | nsti nirtikarma | adhikre tadbhavati | iha na bhavati || [yaasa mendra (6.58) iti yaaskma || ## ||] indradaivata carumjyabhgnta ktv 'yaasa mendra' iti sktena indrya caru juhoti | athav 'yaasa mendra' iti tcena sktenendramupatihate | yaaskma | pratiprakatdityavat yaasv bhavattyartha || [mahyampa (6.61) iti vyacaskma || ## ||] 'mahyampa' iti tcenendra yajate | tvatkpatagavppukari udakakmrth setubandhdiudakakmrth vyacaskma | 'mahyampa' iti sktenopatihate | vpkpatagdikma || [gacchata (6.82) iti jykma || ## ||] 'gacchata' iti tcenendra yajate pkatantrea jykma | kumrkarma ityartha | 'gacchata' iti tcenendramupatihate | patnkma | nitya kuryt || [vendrasya (6.86) iti vakma || ## ||] 'vendrasya' iti tcenendra yajate pkatantrea | rj vakma | eko'sy pthivy rj bhavati eko'dhipatyakma ityartha | pradhnakma | 'vendrasya' iti tcenendramupatihate | pradhnakma | manuy madhye pradhno bhavati | reha ityartha | rehatva svajtipake | brhman madhye brhmaa katriy madhye katriya ityartha || [ tvhram (6.87) dhruv dyau (6.88) iti dhrauvyakma || ## ||] ' tvhram' 'dhruv dyau' iti sktbhymindra yajate pkayajavidhnena | rj dhrauvyakma | nikhila rjya bhavattyartha | ' tvhram' 'dhruv dyau' iti sktbhymindramupatihate | dhrauvyakma | nicalakma | sthiratvamityartha || [tyam u (7.85) trtram (7.86) mandrai (7.117) iti svastyayanakma || ## ||] 'tyam u' 'trtram' itygbhymindra yajate pkatantrea | svastyayanakma | svasttyavinanma | dvipadacatupadnmavinamityartha | 'tyam u' 'trtram' itygbhymindramupatihate | svastyayanakma | nitya kuryt | ' mandrai' iti dvbhymgbhymindra yajate pkatantrea svastyayanakma | ntikma ityartha | ghe grme v sarvatra nti kuryt | nikmo v sakmo v | ' mandrai' iti dvbhymindramupatihate | svastyayanakma | govjahastipurudisvastyayana bhavati | nitya kuryt v || [samstvgne (2.6) abhyarcata (7.82) ityagni sampatkma || ## ||] 'samstv' iti sktena agni yajate pkatantrea | sampatkma | aprvalbha | manas cintitakma sampadityucyate | 'samstvgne' iti sktengnimupatihate | sarvakma | 'abhyarcata' iti sktena aarcengni yajate | sarvakma | 'abhyarcata' iti sktena aarcengnimupatihate | sampatkma || [pthivym (4.39) iti mantroktam || ## ||] 'pthivymagnaye' iti daabhirgbhi | pthivm | agnim | antarikam | vyum | dyau | ditya | dia | candram | puna agnim | et aau devat | aau carava | pratyca homa | nirvapadi yojya sannatikarma | pkatantram | sampatkma | yukma | dhanakma | 'pthivymagnaye' iti daarcena pthivydidevat upatihate | sarvakma || [tadidsa (5.2) dht v (7.1) itndrgn || ## ||] 'tadidsa' iti sktenandrgn yajate v upatihate v | sarvakma | 'dht v ye' iti dvbhymindrgn yajate v upatihate v | sarvakma || [yasyedam raja (6.33) atharvam (7.2) aditirdyau (7.6) dite putrm (7.7) bhaspate savita (7.16) ityabhyudita brahmacria bodhayati || ## ||] 'yasyedam raja' iti sktena tcenendra yajata upatihate v | sarvakma | 'atharva pitaram' ityaabhiratharva yajate v upatihate v | sarvakma | 'aditirdyau' iti catasbhiraditi yajata upatihate v | sarvakma | 'dite putrm' ityc devn yajata upatihate v | sarvakma | 'bhaspate savita' ityekay bhaspati yajate v upatihate v | sarvakma | 'bhaspate savita' ityekay supta brahmacriamutthpayati ditye udite sati | pryacittametat || [dht dadhtu (7.17) prajpatirjanayati (7.19) anvadya na (7.20) yanna indra (7.24) yayorojas (7.25) viornu kam (7.26) agnvi (7.29) somrudr (7.42) sinvli (7.46) bhaspatirna (7.51) yatte dev akvan (7.79) pr pact (7.80) prajpate (7.80.3) abhyarcata (7.82) ko asy na (7.103) iti prajpatim || ## ||] 'dht dadhtu' iti caturcena dhtra yajata upatihate v | sarvakma | nitya kuryt | 'prajpatirjanayati' ityc prajpati yajata upatihate v | sarvakma | 'anvadya no'numati' iti aarcennumati yajata upatihate v | sarvakma | nityam | varea kma sampadyate | ppaarrasya daavarea | 'yanna indro akhanat' ityekay indrdy nava devat mantrokt ekacaru yajate | indram | agnim | vivn devn | maruta | arkam | savitram | satyadharmam | prajpatim | anumatim | et devat | sarvaphalakma | upatihate v | sarvakma | 'yayorojas' iti dvbhymgbhy viu yajata upatihate v | sarvakma | 'viornu kam' ityaarcena viu yajata upatihate v | sarvakma | 'agnvi mahi' iti dvbhymgbhy agnvi yajata upatihate v | sarvakma | 'somrudr vi vhatam' iti dvbhymgbhy somrudrau yajata upatihate v | sarvakma | 'sinvli pthu uke' iti navabhirgbhi sinvl kuh rk devapatn iti catasro devat yajata upatihate v | ekacaru | sarvakma | sarvatra paryyea sarvakmvptirbhavati | 'bhaspatirna' ityc bhaspati yajata upatihate v | sarvakma | 'yatte dev akvan' iti catasbhiramvsy yajata upatihate v | sarvakma | 'pr pact' iti tisbhi paurams yajata upatihate v | sarvakma | 'prajpate na tvat' ityc prajpati yajata upatihate v | sarvakma | 'abhyarcata' iti abhirgbhiragni yajata upatihate v | sarvakma | 'ko asy na' iti dvbhymgbhy prajpati yajata upatihate v | sarvakma || [agna indraca (7.110) iti mantroktn sarvakma || ## ||] 'agna indraca' iti catasbhirgbhi agnimindra yajata upatihate v | sarvakma | na kramea kmotpatti | prajpatikma | mantrvtti | tath yogamityadhikarae na krama kmyn karmam | agavat kratnmityadhikarae || [ya e (2.34) ye bhakayanta (2.35) itndrgn lokakma || ## ||] 'ya e', 'ye bhakayanta' iti dvbhy sktbhymindrgn yajata upatihate v | sarvalokdhipatyakma || [anna dadti prathamam || ## ||] 'ya e', 'ye bhakayanta' iti dvbhy sktbhy bhaktdyannamabhimantrya bhikukebhyo dadti | sarvalokdhipatyakma || [papkaraamuttamam || ## ||] 'ya e paupati' iti sktena papkaraa karoti || [savapurastddhom yujyante || ## ||] 'ye bhakayanta' iti sktena savapurastddhom yujyante || [doo gya (6.1) ityatharva samvtynti || ## ||] 'doo gya' iti tcena sktena atharva yajata upatihate v | sarvalokdhipatyakma | parimoka | godnika tantram | paridhpannta ktv tato'bhytnni 'idvatsarya' iti | tato'bhytnni | tata 'ca sma' iti | tato'bhytnni hutv 'doo gya' iti sktena bhakta samptybhimantrnti | abhytndyuttaratantram | vrata sampya vratavisarjana karoti || [abhaya dyvpthiv (6.40) yeno'si (6.48) iti pratidia saptarnabhayakma || ## ||] 'abhaya dyvpthiv' iti tcena sktena pratidia saptarn yajata upatihate v | pratidiamabhayakma | yasya grmasya nagarasya v'bhayamicchati tasya pratidiam | 'yeno'si' tcena pratidia saptarn yajata upatihate v | abhayakma | digabhimukhni tantri ktv pratidia v grmasya | ekasmin sthne v sthita | abhayakma || [uttarea dkitasya v brahmacrio v daapradnam || ## ||] 'yeno'si' tcena sktena brahmacrie daapradna karoti | 'yeno'si' iti jyotiome dkitya daapradna karoti brahm || [dyauca me (6.53) iti dyvpthivyau viriyati || ## ||] 'dyauca ma ida pthiv ca' iti tcena dyvpthiv yajata upatihate v | viriyati yadi vinopasthita tata ida karma kuryt | yadi vine v vartamne vinabhaye v tad ida karma kuryt | na klavilambena | dravyane putrane prajne paune avane hastine vabhane ghane samutpanne kuryt | athav ntike do sarve vilaya ynti iti brahmavido vadanti | 'dyvpthivbhy jua nirvapmi | dyvpthivbhy tv jua prokmi | dyvpthiv gacchatu havi svh' iti | ea samnam || [yo agnau (7.87) iti rudrn svastyayanakma svastyayanakma || ## ||] 'yo agnau' ityc rudrn yajata upatihate v | svastyayanakma | sarvatra yga darapauramsavidhnena | ntikapauikbhicreu noūa krayet | sarvakarmasu | maapasyottare prve ntikalaa sthpayet sarvakarmasu | ekartrdyupavsa kuryddau puracaraa krayitv | tvij sarvakarmasu sdhraam | pauramsyamvsye puye nakatre prayoga sarvakarmasu || yurvddhirdvaye prokta yuyakarmasagraha. nnphalasamyukta kmyaygaca saptame || saptame'dhyye daam kaik || ## || iti kauikapaddhatau saptamo'dhyya sampta || ____________________________________________________________________________ athëamo'dhyya [sav] atha savayajn vidhna vykhysyma- [sambhteu svikeu sambhreu brhmaamtvija vta || imreya sudhtudakiamanaimittikam || ea ha v irreya sudhtudakio yasya tryavarrdhy prvapuru vidycaraavttalasampann || udagayana ityeke || ## ||] sambhteu svikeu sambhreu | devayajanamuktam | udagayane | nreyaguayuktn tvijo vte | ea tvikkalpa ukto madhuparke || [athta odanasavnmupcrakalpa vykhysyma || savn dattvgnndadhta || srvavaidika ityeke || sarve ved dvikalp || msaparrdhy dk dvdaartro v || trirtra ityeke || haviyabhak syurbrahmacria || adha ayran || kartdtrv sampant kma na bhujran santatcet syu || ahani samptamityeke || ytrrtha dtrau v dt keamaruromanakhni vpayta || keavarja patn || sntvahatavasanau surabhiau vratavantau karmayvupavasata || ## ||] ekday varaa ktv godnikena vidhnena keamararomanakhni vpayitv || keavarja patn nakhni kartayet | sntvahatavsasau surabhiau bhtv dt | upanayanavad daamekhal | yajopavt | trirtra dkgrahaa saha patny | agnaye brahmae gurave vratarvaa ktv tato vratdny aau samidha dadhti | tata kart abhytndyuttaratantram karoti | haviyabhakadi kart krayit patn ca karoti || [vo bhte yajopavt ntyudaka ktv yajavstu ca samprokya brahmaudanikamagni mathitv || yaddev devaheanam (6.114) yadvidvso yadavidvsa (6.115) apamityamapratttam (6.117) ityetaistribhi sktairanvrabdhe dtari prahoma juhuyt || ## ||] [atha devayajanam || tadyat sama samlamavidagdha pratihita prgudakpravaamktiloavalmkenstrya darbhaica lomabhi panm || ## ||] atha caturday prtaryajopavt ntyudaka ktv devayajana samprokya ktiloavalmkenstrya devayajana darbhaica go-ava-aja-avilomni prastrya | plamayyaraidvayengni manthayet yajamna || [agne jyasva (11.1.1) iti manthantvanumantrayate || patn mantra sannamayati || yajamna ca || ## ||] 'agne jyasva' ityc manthantvanumantrayate | 'agne jyasvraik nthiteya brahmaudana pacati putrakm | agne jyasva keavadattaarm nthito'ya brahmaudana pacati putrakma' | eva patnnmayajamnanmagrahaa ktv prathame'rdharce || [kuta dhmam (11.1.2) iti dhmam || ## ||] tata 'kuta dhmam' ityc dhmamanumantrayate || [agne'janih (11.1.3) iti jtam || ## ||] 'agne'janih' iti tribhi pdairjtam | 'asyai rayim' iti pdena patnmanumantrayate || [samiddho agne (11.1.4) iti samidhyamnam || ## ||] 'samiddho agne samidh' iti tribhi pdai samidhyamnamanumantrayate | 'uttama nkam' iti pda dtra vcayati | eva brahmaudanikamagni mathitv sthaile'gni ktv abhytnnta ktv 'yaddev devaheanam' (6.114), 'yadvidvsa' (6.115), 'apamityamapratttam' (6.117) ityetaistribhi sktairanvrabdhe dtari prahoma juhuyt | prahomasya vidhna ntikalpa uktam || [agnndhsyamna savn v dsyan savatsara brahmaudanikamagni dpayati || ahortrau v || ythkm v || savatsara tu praastam || savgnisengn tdarthikau nirmathyau v bhavata || aupsanau cobhau hi vijyete || tasmin devaheanenjya juhuyt || samidho'bhydadhyt || akaln v || tasmin yathkma savn dadtyeka dvau sarvn v || api vaikaikamtmio dtra vcayati || pario'numantraamanirdiiaca || dtrau karmi kuruta || tau yathligamanumantrayate || ubhayaligairubhau puligairdtra strligai patnm || udahtsampraiavarjam || ## ||] tata 'yaddev devaheanam' (6.114-124) ityanuvkenjya juhuyt | samidho'bhydadhyt | akaln vdadhyt | eva brahmaudanikamagni mathitv sthaile'gni ktvbhytnnta ktv dpayati ahortra v ythkm v | savatsara tu praastam || [parehi nri (11.1.13) ityudahta sampreyatyanuguptmalaktm || ## ||] athmvsyy prta udakharaa karoti | brhmamalaktv t sdhuvdinmudakaghaa haste ght 'parehi nri' itycodakagat preayati || [em agu (11.1.14) ityyatmanumantrayate || ## ||] 'em agu' iti pdenodakapr nrmanumantrayate || [uttiha nri (11.1.14) iti patn sampreyati || ## ||] 'uttiha nri' itydi ' tvgan yaja' ityantena dtr preayati || [prati kumbha gbhya (11.1.14) iti pratighti || ## ||] 'prati kumbha gbhya' iti pdrdhena jalakumbha ghadvre pratigrhayati dtr || [rjo bhga (11.1.15) iti nidadhti || ## ||] 'rjo bhga' iti pdena bhmau nidadhti uttarata. avyasaca (19.69.11), barhirlavanam, vedyuttaravedyagnipratihpanam, anvdhnam, vratagrahaam, pavitrakaraam, pavitreedhmaprokaam, idhmopasamdhnam, barhiprokaam, brahmsanam, brahmavaraam, brahmasthpanam, staraam, straprokaam, tmsanam, udaptrasaskra | tato'hata vso dakiata upasdayate | tatsahirayam | tatra dve udaptre nihite bhavato vedimadhye agnerdakiata | ahatavs sahiray vastraghaik ktv stti tadupari dakirtham | dakiato dakiata udaptradvaya sthpayati || [prvhe bhyata ntavkasyedhma präcamupasamdhya || parisamuhya paryukya paristrya barhirudaptramupasdya paricaraenjya paricarya || nityn purastddhomn hutvjyabhgau ca || ## ||] tata praktamudaptra jmyana vedy bahirbrahmgrata dakiamanyadantaramanyadantara yato'dhicariyan bhavati | bhya jmyana ktv paricaraenjya paricarya nityn purastddhomn hutvjyabhgau ca hutv || [pacdagne palplitavihitamauka vnauha v rohita carma prggrvamuttaraloma paristrya || pavitre kurute || darbhvapracchinnaprntau praklynulomamanumri || ## || iya mah (11.1.8) iti carmstti prggrvamuttaraloma || pumn pusa (12.3.1) iti carmrohayati || patn hvayamnam || ttyasymapatyamanvhvayati || iprai (11.1.15) ityudaptra carmai nidadhti || ## ||] tata pacdagne palplitavihitamauka vnauha v rohita carma prastanta 'iya mah' ityc yajamna vcayati | 'iprai' iti pdena patn udakaghaa carmai nidhpayati || [tad pasputrsa (12.3.4) iti spatyvanunipadyete || ## || prcmprcm (12.3.7-10) iti mantroktam || catasbhirudaptramanupariyanti || pratidia dhruveya vir (12.3.11) ityupatihante || piteva putrn (12.3.12) ityavarohya bhmi tenodakrthn kurvanti || ## ||] puna tƫ bhmau sthpayati | sarvi karmi tenodakena kuryt || [pavitrai samprokante || ## ||] 'punantu m' (6.19) 'vyo pta' (6.51) 'vaivnaro ramibhi' (6.62) iti pavitragaa | etena dt patn apatyni ca pavitrea samprokayet || atha nirvpakaraam- [darbhgrbhy carmahavi samprokati || ## ||] dt muiprastäjalidvayaparimite trigun vrhcarmai ktv darbhapavitrbhy tƫ carmahavi samprokati | tata carmai tri vibhgni karoti || [din snajnatyai prayacchati || ## ||] tato devapitmanuyatraya patn anajnatyai prayattai prayacchati | kart praia dadti || [tn tredh bhga (11.1.5) iti vrhiriu nidadhti || te ya pit ta rddha karoti || yo manuy ta brhman bhojayati || yo devn tam agne sahasvn (11.1.6) iti dakia jnvcyparjitbhimukha prahvo v muiprastäjalibhi kumbhy nirvapati || ## ||] vrhn vibhgeu kart 'tredh bhgo nihita' iti tribhi pdairvibhgn devapitmanuyasambandhnanumantrayate | 'yo devnm' iti pdena patnmanumantrayate | ya pitbhgastenvabhthnte vddhirddha karoti | yo manuy bhgasta brhman bhojayati | dvbhy tantrgnau rapaam | 'yo devnm' ityetena vakyama karma kuryt || [dakia jnvcyparjitbhimukha prahvo v muin prastinäjalin yasy rapayiyan syt tay caturtham || arvea catuarva devasya tv savitu prasava ibhyastvreyebhyastvaikaraye tv jua nirvapmi || ## ||] tato nirvapati 'devasya tv savitu prasave'vinorbhubhy pƫo hastbhymibhyastvreyebhyastvaikaaye tv jua nirvapmi' || [vasavastv gyatrea chandas nirvapantu | rjamakitamakyamamupajvysam iti dtra vcayati || rudrstv traiubhena chandas | ditystv jgatena chandas | vive tv dev nuubhena chandas nirvapantu | rjamakitamakyamamupajvysam iti dtra vcayati || nirupta sktenbhimati || ## ||] 'vasavastv gyatrea chandas nirvapantu' | 'agne sahasvn' (11.1.6) ityc dtramanumantrya 'rjamakitamakyamamupajvysam' iti dtra vcayati || [kumbhy v catu || tn sapta medhn (12.3.16) iti spatyvabhimata || ghmi hastam (12.3.17) iti mantroktam || ## ||] eva caturmekaika prati nirvpamanuyojayet | niruptnanyasy kumbhy ktv tasy rapaakumbhyvaeccaturtha nirvapati | eva pratimantra catvro nirvp bhavanti | athav rapaakumbhyvaeccaturtha nirvapati | anauhi ktv nirupta havi savasktenbhimati kart || [trayo var (11.1.10) iti trn varn vūva iti || ## ||] 'trn varn vūva' iti dtpraia dattv eva patnyai dadti | tau vantau 'trayo var' ityardharcena pratipratyanumantrayate || [anena karma dhruvn iti prathama vte || ## ||] dt savakarma samddh prathama vte || [yvaparau tveva patn || ## ||] yvaparau varau manyeta tau vte | eva tveva patn || [etau grvau (11.1.9) aya grv (12.3.14) ityulkhalamusala rpa praklita carmaydhya || ## ||] kart 'artyo' (10.3.1) iti takati | 'yadyat ka' (12.3.13) itycolkhalamusale praklayati | 'yattv ikva' (10.6.3) ityc rpamadha gomayena lepayati | tni 'etau grvau' iti pdena dt carmai nidadhti || [gha grvau (11.1.10) ityubhaya ghti || ## ||] 'gha grvau' ityardharcenolkhalamusala grhayati || [ska sajtai (11.1.7) iti vrhnulkhala vapati || vanaspati (12.3.15) iti musalamucchrayati || ## ||] 'ska sajtai' ityardharcena patn vrhnulkhala vapati | 'rdhvo nkasya' ityardharcena musalamucchrayantmanumantrayate || [nirbhindhyan (11.1.9) grhi ppmnam (12.3.18) ityavahanti || ## ||] 'nirbhindhyan' iti pdadvayenvaghnatmanumantrayate || [iya te dhti (11.1.11) varavddham (12.3.19) iti rpa ghti || ## ||] 'iya te dhti' ityardharcena rpa ghti || [rdhva prajm (11.1.9) vivavyac (12.3.19) ityudhantm || ## ||] 'rdhva prajm' iti pdena ulkhaldudhantm || [par punhi (11.1.11) tua palvn (12.3.19) iti nipunatm || ## ||] 'par punhi' iti pdena, nipunantm || [pthag rpi (12.3.21) ityavakiatm || ## ||] 'asyai rayim' (11.1.11) iti pdena avakiatm || [trayo lok (12.3.20) ityavaknabhimata || punaryantu rpam (12.3.20) ityudvapati || upavase (11.1.12) ityapavevekti || ## ||] 'upavase' iti pdena udvapatm | 'upavase' ityardharcenpavivaktmanumantrayate | 'riy samnn' ityardharca dtra vcayati || [pthiv tv pthivym (12.3.22) iti kumbhmlimpati || ## ||] 'aya yaja' (11.1.15) ityardharcena kumbh mdlimpatmanumantrayate || [agne caru (11.1.16) ityadhirayati || ## ||] 'agne caru' ityc adhirayantam || [agni pacan (12.3.24) iti parydadhti || ## ||] 'sahasrapha' (11.1.20) ityc agnau këhni parydadhanta vcayati || [iprai (11.1.15) ityudakamapakarati || ## ||] 'iprai' iti pdena udakumbht patnmudakamapakaratmanumantrayate || [uddh pt (11.1.17) pt pavitrai (12.3.25) iti pavitre antardhya || udakamsicati || ## || svargabrahmaudanau tantram || sannipte brahmaudanamitamudakamsecayodvibhgam || yvantastaul syurnvasicenna pratiicet || yadyavasicet mayi varco atho yaa (6.69.3) iti brahm yajamna vcayati || atha pratiicet || pyyasva, sa te paysi iti dvbhy pratiicet || pyyasva sametu te vivata soma vyam | bhav vjasya sagathe || sa te paysi samu yantu vj sa vynyabhimtiha | pyyamno amtya soma divi ravsyuttamni dhiva iti || ## ||] 'uddh pt' iti tribhi pdai kumbhy pavitre antardhyodakamsicanta vcyam | 'paktaudanasya' iti pdena dtramanumantrayate | mitamudakamsecayedvibhgam | yvantastaul syurnvasicenna pratiicet | yadyavasicet 'mayi varco atho yaa' iti brahm yajamna vcayet | atha pratiicet ' pyyasva' 'sa te paysi' iti dvbhy pratiicet || [brahma uddh (11.1.18) sakhyt stok (12.3.28) itypastsu niktv taulnvapati || ## ||] 'brahma uddh' ityc pastsu niktv dt tauln kumbhy nivapati || [uru prathasva (11.1.19) udyodhanti (12.3.29) iti rapayati || ## ||] 'uru prathasva' ityardharcena rapayanta yajamnamanumantrayate | 'pitmah pitara' ityardharcena dtra vcayati || [pra yaccha parum (12.3.31) iti darbhhrya dtra prayacchati || ## ||] darbhhrya dtra prayacchati || [oadhrdntu parvan (12.3.31) ityupari parva lunti || nava barhi (12.3.32) iti barhi stti || ## ||] upari parva ltv tƫmhtyottarato'gnerupasdayati | taddvsttasyopari pacdagne tƫ stti kart || [udehi vedim (11.1.21) dhart dhriyasva (12.3.35) ityudvsayati || ## ||] 'udehi vedim' ityc patny kumbhmudvsyamnmanumantrayate | 'prajay vardhayainm' iti mantrea patnmanumantrayate | 'nudasva raka' iti kumbhm | 'pratara dhehyenm' iti patnm | 'riy samnn' ityardharcena dtra vcayati || abhyvartasva (11.1.22) iti kumbh pradakiamvartayati || [vanaspate stram (12.3.33) iti barhii ptr nidadhti || ## ||] 'tena tah' (11.1.23) ityardharcena nave barhii ptr nidadhatmanumantrayate || [asadhrm (11.1.23) ityupadadhti || ## ||] 'asadhr uddhm' ityardharcena upadadhti kumbhm || [upa sthi (12.3.37) ityjyenopastti || upstar (12.3.38) ityupastrmanumantrayate || ## ||] dtra tƫ ptrmjyenopastti || [aditerhastm (11.1.24), sarvn samg (12.3.36) iti mantroktam || ## ||] kart 'aditerhastm' ityc patny darv grhayati || [tata udakamdya ptrymnayati || darvy kumbhyma || darvikte tatraiva pratynayati || ## ||] dt tƫ sruvea sakdantard udaptrdudakamdya ptrymnayati | puna darvym | odanakumbhy ca || [darvyottamamapdya tatsuhddakiato'gnerudamukha sno dhrayati || athoddharati || ## ||] suhdyavanena amuyodanasya uttamamdya dakiato'gnerudamukha sno dhrayati | tasmin darvkte eamantarodaptra eva ptry ktsnamodanamuddharati || [uddhte yadapdya dhrayati taduttarrdha dadhti || anuttardharaty odanasya yaduttara taduttaramodana evaudana || ahy aratsu (12.3.34) iti pacdagnerupasdayati || nidhi nidhip (12.3.42) iti tri kni karoti || yadyajjy (12.3.39) iti mantroktam || s patyvanvrabhate || anvrabdhevata rdhva karoti || agn raka (12.3.43) iti paryagni karoti || ## ||] [babhreradhvaryo (11.1.31), ida prpam (12.3.45) ityuparypna karoti || ## ||] 'babhreradhvaryo mukham' ityardharcena dtr preita | 'aditerhastm' itycnumantrayate | 'babhreradhvaryo mukham' ityardharcena dtr preita odanasyopari garta karoti || [babhrerbrahman iti brydanadhvaryum || ## || ghtena gtr (11.1.31), sica sarpi (12.3.45) iti sarpi viyandayati || ## ||] 'ghtena gtr' iti pdena preita | tenodana viyandayati | 'kve panthm' (11.1.28) iti pda dtra vcayati | 'babhre raka' (11.1.32) itycodanamanumantrayate || [vasory dhr (12.3.41), dityebhyo agirobhya (12.3.44) iti rasairupasicati || priya priym (12.3.49) ityuttarato'gnerdhenvdnyanumantrayate || tm atysarat pratham iti yathokta dohayitvopasicati || atysarat pratham dhokyam sarvn yajn bibhrat vaivadev | upa vatsa sjata vyate gaurvyasa suman hikoti | badhna vatsamabhidhehi bhujat nijya godhugupa sda dugdhi | irmasm odana pinvamn klla ghta madamannabhgam | s dhvatu yamarja savats sudugh path prathameha datt | atradatt prathamedamgan vatsena g sa sja vivarpm iti || ## ||] 'atysaratpratham dhokyam' ityardharcena abhisarant gmanumantrayate | 'upa vatsa sjata' iti pdena vatsa sasarjayati | 'vyate gau' iti vymnmanumantrayate | 'vyasa suman hikoti' iti hikurvatmanumantrayate | 'badhna vatsamabhi dhehi' iti vatsa bandhayati | 'bhujat nijya' iti niyojayati | 'godhugupa sda' iti brhmaa dohyopasdayati | 'dugdhi' itydi padasahitenrdharcena dohayati | 's dhvatu' ityardharcena vimucyamn gmanumantrayate | 'atradatt' ityardharcena puna vatsena sasarjayati | eva dohayitv dugdhenodanamavasicya || [ida me jyoti (11.1.28) samagnaya (12.3.50) iti hirayamadhidadti || ## ||] 'ida me jyoti' iti pda dtra vcayati | hirayamabhinidadhti || [e tvacm (12.3.51) ityamota vso'grata sahiraya nidadhti || ## ||] dt sktena sarva samptavanta karoti | 'rmyata' (11.1.30) itiprabhtibhirv dtpatnyapatyni anvrambha karoti || [tatra cedupdhimtry nakhena na lavaasya kuryt tenaivsya tadvthnna sampadyate || ahata vso dakiata upaete || tatsahirayam || tatra dve udaptre nihite bhavata || dakiamanyadantaramanyat || antara yato'dhicariyan bhavati || bhya jmyanam || tata udakamdya ptrymnayati || darvy kumbhym || darvikte tatraiva pratynayati || darvyottamamapdya tatsuhd dakiato'gnerudamukha sno dhrayati || athoddharati || uddhte yadapdya dhrayati taduttarrdha dhya rasairupasicya pratigrahtre dtopavahati || ## ||] rasairupasicya pratigrahtre dtopavahati | kart sampe sarva karoti | anvrabdheu dtpatnyapatyeu ata rdhva karoti || [tasminnanvrabdha dtra vcayati || ## ||] tasminnanvrabdha dtra kart skta vcayati || [tantra skta paccha snnena yau te pakau yadatiha || yau te pakvajarau patatriau ybhy raksyapahasyodana | tbhy pathysma suktasya loka yatra aya prathamaj pur | yadatiho divasphe vyomannadhyodana | anvyan satyadharmo brhma rdhas saha || kramadhvamagnin nka, pht pthivy ahamantarikamruha, svaryanto npekante (4.14.2-4) uru prathasva mahat mahimn (11.1.19) ida me jyoti (11.1.28) satyya ca (12.3.46-48) iti tisra, samagnaya (12.3.50) iti srdhametay || ## ||] [yadakeu (12.3.52) iti samnavasanau bhavata || dvitya tatppacaila bhavati tanmanuydhamya dadydityeke || ## ||] tantra skta paccha snnena sarva vcayati | tata prvatantramucyate - 'yau te pakau' ityek, 'yadatihau diva' ityek, 'kramadhvamagnin' ityek, 'ptpthivy' ityek, 'svaryanto npekante' ityek, 'uru prathasva' ityek, 'ida me jyoti' ityek etatsarva tantram | tata savaskta vcayati | tata pradhna 'agne jyasva' (11.1) skta vcayati | athottaratantramucyate | 'satyya ca' iti tisra 'samagnaya' ityc 'e tvacm' ityardharca | ityuttaratantram. atha pitantramucyate-dt 'karmae vm' iti p praklya jvbhircamya 'ahe daidhiavya' itydi 'vimgvarm' (12.1.29) ityetay codamukha upaviya antardudaptrt sruvea karturhastena juhoti || [ye bhakayanta (2.35) iti purastddhom || agne tva no antama uta trt ivo bhav varthya | ta tv ociha ddiva sumnya nnammahe sakhibhya || gayasphno amvah vasuvit puivardhana | sumitra sumano bhava ityjyabhgau || ## ||] 'ye bhakayanta' iti sktena purastddhomn hutv 'agne tva no antama' 'gayasphno amvah' iti dve jyabhgau ca || [pvudakamnyetyuktam || pratimantrantam || ## || pvudakamnya || athmuyaudanasyvadnn ca madhyt prvrdhcca dviravadyoparidudakenbhighrya juhoti somena pto jahare sda brahmam (11.1.25) reyeu ni dadha odana tv (11.1.33-35) iti || ## ||] svapvudakamnythmuyaudanasyvadnn ca madhyt prvrdhcca dviravadyoparidudakenbhighrya juhoti | hastamadhye 'somena pta' ityardharcena | 'reyeu ni dadha odana tv' iti tribhirgbhirekmhuti hastamadhye juhoti || [atha prnti || agnevsyena prnmi bhaspatermukhena | indrasya tv jahare sdaymi varuasyodare | tadyath hutamia prnyd devtm tv prnmytmsytmanntmna me m his iti pritamanumantrayate || yo'gnirnma nma brhmaeu pravia | tasmin ma ea suhuto'stvodana sa m m hist parame vyoman || so asmabhyamastu parame vyoman iti dtra vcayati || vkanta ataudany prtarjapena vykhytam || ## ||] tata kart 'agnevsyena' iti dvbhy prnti | 'yo'gnirnma' iti pritamanumantrayate | 'so asmabhyamastu parame vyoman' iti pda dtra vcayati || [vma san (19.60.1-2) iti mantroktnyabhimantrayate || ## ||] 'vma san' iti mantroktnyabhimata indriyi || [bhat mana (5.10.8) dyauca me (6.53) punarmaitvindriyam (7.67) iti pratimantrayate || ## ||] 'bhat mana' ityc, 'dyauca me' iti tca skta, 'punarmaitvindriyam' ityc etbhi pratimantraa kuryt || [ӭta tv havyam (11.1.25) iti catura reyn bhgvagirovida upasdayati || ## ||] atha atharvavedabrhmanm hvnakla | dt 'soma rjan' (11.1.26) ityc catura reyn bhgvagirovida hya 'ӭta tv havyam' ityardharcena tneva sanenopaveayati || [uddh pt (11.1.27) iti mantroktam || pavava ketrt (11.1.28) vara vanuva (12.3.53) ityapakarati || ## ||] 'uddh pt yoito yajiy im brahma hasteu' ityc te hastapraklana dattv 'pakva ketrt' pdatrayea odanaptra brhmaasampe karoti || [pratimantrite vyavadynanti || ## || pratimantrite vyavadynanti || ## ||] te tasy ptry svayamevaudana ghtv prnanti | dt 'puyha drghamyurastu' ityevamdi vcanam || [eke sahiray dhenu dakim || godaki v kaurupathi || samptavato'bhimantrybhinigadya dadyd dt vcyamna || ## || ata rdhva vcite hute sasthite am te dadmi iti nmagrhamupaspet || sadakia kmastat (19.52) ityuktam || ## ||] 'sahiray dhenu daki brahmaudana tubhyamaha sampradade' iti sarveu saveu savanmagrahaa ktv daki dadti | kart 'ka idam' (3.29.7) 'kmastadagre' (19.52), 'yadannam' (6.71), 'punarmaitvindriyam' (7.67) iti sarva sadakia pratighti || [eta bhga (6.122) eta sadhasth (6.123) ulkhale (10.9.26) iti sasthitahom || ## ||] dt karturhaste 'eta bhgam' 'eta sadhasth' iti dvbhy sktbhy, 'ulkhale musale' ityc etbhi sasthitahomn juhoti || [vapate || anumantraa ca || ## ||] kart 'ulkhale' ityc vrhn juhoti || [agnau tun (11.1.29) iti tunvapati || ## ||] 'agnau tun' iti pdena dt tunagnau ca juhoti || [para kambkn (11.1.29) iti savyena pdena phalkaranapohati || tanva svarga (12.3.54) ityanynvapati || ## ||] 'para kambkn' iti tribhi pdairdt savyena pdena phalkaranudhati tƫm || [agne prehi (4.14.5) samcinuva (11.1.36) ityjya juhuyt || ## ||] dt 'agne prehi' ityc 'samcinuva' ityc dve etbhirjya juhuyt || [idvatsarya iti vratavisarjanamjya juhuyt || samidho'bhydadhyt || tatra lokau - yaju mathite agnau yajuopasamhite. savn dattv savgnestu kathamutsarjana bhavet || vcayitv savn sarvn pratighya yathvidhi. hutv sannatibhistatrotsarga kauiko'bravt || präco'parjit v diamavabhthya vrajanti || ap sktairplutya pradakiamvtypa upaspynavekam pratyudvrajanti || brhman bhaktenopepsanti || yathokt daki yathokt daki || ## ||] atha dt vrata nivedya svitravrata trirtra yathstravihitamitydi vratarvaam | 'idvatsarya' iti vratavisarjanamjya juhuyt | samidho'bhydadhyt vratasampanca | kart sannatibhirjya juhuyt | prvadyuttaratantram | tantra ktv savgnimutsjati | präco'parjit v diamavabhthya vrajanti | 'ambayo yanti' (1.4) 'po hi h' (1.5) 'a no dev' (1.6) 'hirayavar' (1.33) 'yadada' (3.13) 'ka niyna' (6.22) 'sasru' (6.23) 'himavata pra sravanti' (6.24) 'vyo pta' (6.51) 'vaivnaro ramibhi' (6.62) ityap sktairplutya sntv pradakiamvtycamana ktv'napekam pratyudvrajanti | brhman bhaktenopepsanti | vddhirddha kuryditi || [ea savn saskra || arthaluptni nivartante || yathsava mantra sannamayati || liga parihitasynantara karma karmnuprvea liga parketa || ligena v || karmotpattynuprva praastam || atathotpatteryathligam || samuccayastulyrthn vikalpo v || athaitayorvibhga || sktena prva samptavanta karoti || rmyata (11.1.30) itiprabhtirv sktenbhimantrybhinigadya dadyd dt vcyamna || anuvkenottara samptavanta karoti || prcyai tv die (12.3.55) itiprabhtibhirvnuvkenbhimantrybhinigadya dadyd dt vcyamna || yathsavamanyn pthagveti prakti || sarve yathotpattycry pacaudanavarjam || prayuktn punaraprayogam || ## ||] iti brahmaudanapraktisarvasavavidhna samptam. ya eka savayaja karoti tasyaikakratuphala bhavati | yo bahni savayajni karoti tasya bahukratuphala bhavati | atharvavedavihit yg ete | vasathydhne savayajn ktv tato'gnydhna kuryt | brahmaudana v ktvdhna kuryt | dhne nitya savadna kuryt | athav phalakmo'pi savayaja kuryt | trividh savayaj nityanaimittikakmy bhavanti | mantre trividh vijyante | sampto brahmaudana | savayaj kmy bhavanti | naimittik bhavanti | trividh bhavanti | brahmaudanatantrea v kuryt | sarve sarve sav | svargaudanatantrea v kuryt | sarve savn brahmaudanatantra svargaudanatantra v bhavati | athav sarve pthaktantr | ekamantro nsti | sa tƫ kartavya | dvviati sav | pacaudana-ataudana-ajaudaneu viea || [nm (1.31) iti catuarvam || yad rjna (3.29) ityavekati || ## ||] savatantra jyabhgnte pavlambha | 'yad rjna' iti abhiravimkate || [padasntasya pthakpdevappn nidadhti || ## ||] ave pdapraklana karoti tƫm | caturu pdeu pthagappn nidadhti || [nbhy pacamam || ## ||] pacamamappa nbhy vasanena bandhana karoti || [unnahyan vasanena sahiraya samptavantam || ## ||] tata 'yad rjna' iti sktena sahirayamavi samptavanta karoti || [ nayaitam (9.5.1) ityaparjitdajamnyamnamanumantrayate || ## ||] ' nayaitam' ityc avimnyamnamanumantrayate || [indrya bhgam (9.5.2) ityagni pariyamnam || ## ||] 'indrya bhgam' ityardharcengni pariyamnamanumantrayate || [ye no dvianti (9.5.2) iti sajapyamnam || ## ||] 'ye no dvianti' ityardharcena sajapyamnamanumantrayate || [pra pada (9.5.3) iti pada praklayantam || ## ||] tata 'pra pada' ityc pdapraklana karoti || [anu cchya ymena (9.5.4) iti yathparu viasantam || ## ||] 'anu cchya ymena' ityardharcena viasantamanumantrayate || [c kumbhm (9.5.5) ityadhirayantam || ## ||] 'c kumbhm' iti pdena kumbhmadhirayaa karoti || [ sica (9.5.5) itysicantam || ## ||] ' sicodakam' ityanena kumbhymudaka sicati || [ava dhehi (9.5.5) ityavadadhatam || ## ||] 'ava dhehyenam' ityanena msnyavadadhatam || [parydhatta (9.5.5) iti parydadhatam || ## ||] 'parydhatta' iti pdena parydhatta karoti || [ӭto gacchatu (9.5.5) ityudvsayantam || ## ||] 'ӭto gacchatu' iti pdenodvsana karoti || [utkrmta (9.5.6) iti pacdagnerdarbheddharantam || ## ||] 'utkrmta' ityc pacdagnerdarbheddharanta karoti || [uddhta ajamanajmi (4.14.6) ityjyennakti || ## ||] tadupari 'ajamanajmi' itycjyennakti | eva viea | tata 'iya mah' (11.1.8) iti carmstttydi odanasavavihita bhgdi karma karoti | yathaikavra sahaodanamsnmudvsana bhavati tath kryam | jyabhgnte pavlambha || [pacaudanam (4.14.7) iti mantroktam || odann pthakpdeu nidadhti || madhye pacamam || dakia pacrdha yƫenopasicya || ӭtamajam (4.14.9) ityanubaddhairapda tvetasya carma || ajo hi (4.14) iti sktena samptavanta yathoktam || uttaro'mota tasygrata sahiraya nidadhti || paca rukm (9.5.25) iti mantroktam || dhenvdnyuttarata sopadhnamstaraa vso hiraya ca || nayaitam (9.5) iti sktena samptavantam || äjannta ataudany pacaudanena vykhytam || ## ||] ea strapahitamavagantavyam | kartavya ca | savayajn parigaana kriyate | 'agne jyasva' (11.1) ityarthasktena brahmaudana dadti | 'pumn pusa' (12.3) ityanuvkena svargaudana dadti | 'nm' (1.31) iti catuarvam | 'yadrjna' (3.29) iti pacarcenvisavam | 'ajo hyagnerajaniha' (4.14) iti sktenjaudana savam | ' nayaitam' (9.5) ityarthasktena pacaudana savam || [aghyatm (10.9) ityatra mukhamapinahyamnamanumantrayate || sapatneu vajram (10.9.1) grv tvaia (10.9.2) iti nipatantam || vedie (10.9.2) iti mantroktamstti || viatyodansu rayaūu atamavadnni vadhrsannaddhni pthagodaneparydadhati || madhyamy prathame randhriymik daame'bhita saptasaptppn parirayati || pacadae puroau || agne hirayam || apo dev (10.9.27) ityagrata udakumbhn || blste (10.9.3) iti sktena samptavatm || pradakiamagnimanupariyopaveanapraklancamananuktam || ## || ataudany dvdaa ata daki | adhika dadata kmapra sampadyate || ## ||] 'aghyatm' ityarthasktena ataudana savam || [brahmsya (4.34) ityodane hradn pratidia karoti || uparypnam || tadabhitacatasro diy kuly || t rasai prayati || pthivy suraydbhirkdivanti mantroktni pratidia nidhya || ## ||] 'brahmsya ram' iti sktena brahmsyaudana savam || [yamodanam (4.35) ityatimtyum || ## ||] 'yamodanam' iti sktentimtyu savam || [anavn (4.11) ityanavham || ## ||] 'anavn ddhra' iti sktena anavha savam || [sryasya ramn (4.38.5) iti kark snbandhy dadti || ## ||] 'sryasya ramn' iti tisbhirgbhi kark savam || [ya gau pni (6.31) aya sahasram (7.22) iti pni gm || ## ||] 'ya gau pni' iti tisbhirgbhi pni savam | 'aya sahasram' iti dvbhy pni g savam || [dev ima madhun sayuta yavam (6.30.1) iti paunaila madhumantha sahiraya samptavantam || ## ||] 'dev imam' ityc paunaila savam || [punantu m devajan (6.19) iti pavitra karam || ## ||] 'punantu m' iti sktena pavitra savam || [ka pnim (7.104) ityurvarm || ## ||] 'ka pnim' ityc urvar savam || [shasra (9.4) ityabham || ## ||] 'shasrastvea' ityarthasktena abha savam || [prajpatica (9.7) ityanavham || ## ||] 'prajpatica' iti sktennavha savam || [namaste jyamnyai (10.10) dadmi (12.4) iti vamudaptrea samptavat samprokybhimantrybhinigadya dadyd dt vcyamna || bhmiv (3.29.8) ityen pratighti || ## ||] 'namaste jyamnyai' ityarthasktena va savam | 'dadmi' ityanuvkena va savam || [upamitm (9.3) iti yacchlay saha dsyan bhavati tadantarbhavatyapihitam || mantrokta tu praastam || iasya te vi ctmi (9.3.18) iti dvramavasrayati || pratc tv pratcna (9.3.22) ityudaptramagnimdya prapadyante || tadantareva sktena samptavat karoti || udaptrea samptavat l samprokybhimantrybhinigadya dadyd dt vcyamna || antar dy ca pthiv ca (9.3.15) ityen pratighti || upamitm (9.3.1) iti mantroktni practati || m na pam (9.3.24) ityabhimantrya dhrayati || nsysthni (9.5.23) iti yathoktam || sarvamena samdya (9.5.23) ityadbhi pre garte pravidhya savapati || ataudan ca || ## ||] 'upamitm' ityarthasktena l savam | 'tasyaudanasya' (11.3) ityarthasktena bhaspati savam | abhicrakmasya | dvviatisavayaj sahity pahyante | svargaudanatantrea sarve kartavy | brahmaudanatantrea v | 'svargabrahmaudanau tantram' (KauS 68.4) iti vacant | ea samnam || ajaudanapacaudanaataudann viea pahitam || adhytmavimukho homdevtharvgirasaprage. savëame'dhyye ukt nnphalaprad smt || iti kauikapaddhatau aamo'dhyya || ____________________________________________________________________________ atha navamo'dhyya atha kravycchamanena sahvasathydhna vykhysyma - [pitryamagni amayiyajyehasya cvibhaktina ekgnimdhsyan || ## ||] sditye araipradna karoti | dakiata patn adharrai ghti | uttarato yajamna uttarraim | arailakae arai ukt tatra manthane yo vidhica | 'yo avattha' (taibr 1.2.1) iti dvbhy yajamna vcayati. arcayitv dahedrpa candanena samlabhet. ubhayorvgyamana tvat prhutivisarjanam || [amvsyy prvasminnupale g dvihyan rohimekarp bandhayati || ## ||] amvsyy prvasminnupale g dvivar bandhayati || [nii mlaparihito jyeho'nvlabhate || ## ||] kambalaparihito yajamno gmanvlabhate || patnyahatavasan jyeham || ## || patnmanvaca itare || ## || trirmantrajapam || [athainnabhivyhrayati adhrigo amdhvam | suami amdhvam | amdhvamadhrig 3 u iti tri || ## ||] 'adhrigo amdhvam' iti kart mantra bravtyuasi | kart ntyudaka ca karoti | ntigae 'yanmtal' (11.6.23) yvat || [ayamagni satpati (7.62) naam roha (12.2) ityanuvka mahnti ca ntyudaka vapate || ## ||] 'ayamagni satpati' ityc 'naam roha' ityanuvka vstopatyo mtnm ctana ntigaaca | etni ntyudaka vapati | tata pacd yanmtal ktv ntyudaka sampayet | tata kart cmayati samprokati ca | patn ca || [agne akravyd (12.2.42) iti bhrarddpa dhrayati || ## ||] 'agne akravyd' ityc ekvasn bhrërt ambarūnmahnasd vgnimnyvasathyly madhye | yav yatra sthpita tatsthna bhrëramityucyate | tasmdagni visjya bhme dpa dhrayati || [bhmecopadagdha samutkhya || ## ||] tena dpena bhmi dagdh samutkhya || ktiloavalmkenstrya || ## || [aktpienbhilipya || ## ||] sikatbhi prakrybhyukya || ## || lakaa ktv || ## || punarabhyukya || ## || tasy vrhyavvopyetydi sarva bhavati || [pacllakaasybhimanthana nidhya || ## ||] tata pacllakaasybhimanthana nidhya manthanasthne || manthanasthnamucyate - [go'vjvn pus lomabhirstrya vrhiyavaica aktpiamabhivimjya präcau darbhau nidadhti || ## ||] vabharomyavaromyajaromi mearomi puruaromi agnipatanasthna strya vrhiyavaica ukagomayni ca | präcau darbhau nidadhti || [vaau stha ityabhipryrayau || ## || tayoruparyadharraim || ## || dakiatomlm || ## || pactprajananm urvayasi iti || ## || yurasi iti mlata uttarraimupasandhya || ## ||] 'vaau stha' ityanena mantrea tatropari ara dattv tasyopari ucchvsa dadti | arailakaa ukta manthanavidhnam | 'urvayasi' iti | 'yurasi' ityanena mantrea uttarraimlamadharrain saha sayojyam | patn pacnmukh mantha dhrayati | prvbhimukho yajamno manthati || [ptanjitam (7.63) ityhya || ## ||] 'ptanjitam' itycgnimhvayati || [abhidakia jyehastrirabhimanthati o bhrgyatra chando'nuprajyasva traiubha jgatamnuubhamo bhrbhuva svarjanadom iti || ## || ata rdhva yathkmam || ## ||] tato yajamna pradakia trirabhimanthati | 'o bhrgyatra chando'nuprajyasva' itydyadhikto mantra | trirmantrvtti | manthanamantr || navame'dhyye pratham kaik || ## || ________________________________ [manthmi tv jtaveda sujta jtavedasam | sa no jvev bhaja drghamyuca dhehi na || jto'janih yaas sahgne praj pastejo rayimasmsu dhehi | nandino modamn suvr anmay sarvamyurgamema || uddpyasva jtavedo'va sedi tu kudha jahi | apsmattama uchatvapa hrtamukho jahyapa durhrddio jahi || ihaivaidhi dhanasaniriha tv samidhmahi | ihaidhi puivardhana iha tv samidhmahi iti || ## || prathamay manthati || ## || dvityay jtamanumantrayate || ## || ttyayoddpayati || ## || caturthyopasamdadhti || ## || yattv kruddh (12.2.5) iti ca o bhrbhuva svarjanadom iti agiras tv devnmdityn vraten dadhe | dyaurmahnsi bhmirbhmn tasyste devyaditirupasthe'nndynnapatyy dadhat iti || ## ||] 'manthmi tv jtaveda' ityc manthati | 'jto'janih' ityc jtamanumantrayate | 'uddpyasva' ityc jvalantamanumantrayate | 'ihaivaidhi dhanasani' ityc 'yattv kruddh' ityc ca dvbhymagnau këhnydadhti || [lakae pratihpyopotthya || ## || athopatihate || ## || agne ghapate sughapatiraha tvaygne ghapatin bhysam | sughapatistva maygne ghapatin bhy | asthri au grhapatyni ddihi ata sam iti || ## ||] 'OM bhrbhuva sva' itydimantrea lakae pratihpya tata upatihate | 'satya bhat' (12.1.1-9) iti navabhi 'ntiv' (12.1.59) iti daamy 'udyu' (3.31.10-11) iti dvbhym 'agne ghapate' ityc vaitngnimupatihate || [vykaromi (12.2.32) iti grhapatyakravydau samkate || ## ||] tata kravyda manthant pthakktya 'vykaromi' ityc grhapatyakravydau ca samkate || [ntamjya grhapatyyopanidadhti || ## ||] ntamjya grhapatyasampe nidadhti || [mëamantha kravydam || ## ||] mëamantha kravytsampe nidadhti || [upa tv namas (3.15.7) iti puronuvky || ## ||] tata jyasaskra ktv sruca ca sammjya pratapya srava sruci grahaa ktv rdhvasthita samiduttar 'upa tv namas' itycnte okra ktv puronuvky vadet || vivh te (3.15.8) iti prhuti juhoti || ## || asmin kle puyhavcana syahomadnam | daa g kartre dadyt | hirayadna sadasyebhyo dadti | brhmaabhojanamutsarga atdi yathakti v || [yo no agni (12.2.33) iti saha kartr hdaynyabhimante || ## ||] 'yo no agni' ityc saha kartr sarve hdaynyabhimanti || dvity kaik || ## || ________________________________ [ao rj vibhajatmvagn vidhrayan | kravyda nirudmasi havyavìiha tihatu iti vibhga japati || ## ||] 'ao rj vibhajati' ityc mantrea kravyda vibhajati || [sugrhapatya (12.2.45) iti dakiena grhapatye samidhamdadhti || ## ||] 'sugrhapatya' ityardharcadvayena grhapatye ntasamidha dadhti || [ya kravyttamaamam iti savyena naamay kravydi || ## ||] 'ya kravyttamaamam' iti yaju vmena hastena naamay samidhamdadhti | nao nala || [apvtya (12.2.34-39) iti mantrokta bhyato nidhya || ## ||] 'apvtya' iti abhirgbhi kravyda ghtv ekgni pradakia ktv dakiasy dii nikramya tato ghadvre bhmau nidadhti kravydam || [naam roha (12.2.1) samindhate (12.2.11-12) ik jaratm (12.2.54) pratyacamarkam (12.2.55) ityupasamdadhti || ## ||] tato 'naam roha' ityc, 'samindhate' iti dve, 'ik jaratm' ityek, 'pratyacamarkam' ityek | etbhi pur ik aravriatilpijiknalcaitni këhnydadhti sakdvmena hastena || [yadyagni (12.2.4) yo agni (12.2.7) avi k (12.2.53) m no ruro ucadvida ivo no astu bharato rara | ativydh vydho agrabhūa kravydo agnŤchamaymi sarvn iti akty mëapini juhoti || ## ||] 'yadyagni' ityek, 'yo agni kravyd' ityek, 'avi k' ityek, 'm no ruro' ityek etbhi ukty mëapia juhoti || [ssa darvymavadhyodgrathya mantha juhvachamayet || ## ||] tasmin ssa darvidae baddhv tato mëamantha darvy juhoti || [naam roha (12.2.1-4) iti catasra agne akravyd (12.2.42) ima kravyd (12.2.43) yo no aveu (12.2.15) anyebhyastv (12.2.16-18) hirayapim (3.2.1.8-10) iti amayati || ## ||] 'naam roha' iti catasra, 'agne kravyd' ityek, 'ima kravyd vivea' ityek, 'yo no aveu vreu' ityek, 'anyebhyastv puruebhya' iti tisra etairmantrairmëamantha juhoti sakt kravydi | 'hirayapim' iti tisbhi saktumantha juhoti | yath amayati tath hotavyam || [dakiato jaratkohe ta bhasmbhiviharati || ## || ntyudakena sunta ktvvadagdha samutkhya || ## || para mtyo (12.2.21) ityutthpayati || ## ||] tata jrapiake kravyda bhasma ktv tata ntyudakena tadbhmisthna sunta ktv dagdha khtv piake prakipya tata 'para mtyo' ityc piaka yajamnairasi dadti || [kravydam (12.2.8-10) iti tisbhirhryamamanumantrayate || ## ||] 'kravydamagnim' iti tisbhirhryamamanumantrayate || [dpdybhinigadant pratiharaena vykhytam || ## ||] vmena hastena dpa dhrayati | dakiena hastena albu udakapra dhrayati | irasi kravydapiakamagne sthitv vgyat sarve pacd gacchanti || [avi k (12.2.53) iti nidadhti || ## ||] araye ƫardidee 'avi k' ityc kravydapiaka nidadhti | tata albdakena dpamavasicya 'yath srya' (10.1.32) ityc pradakiamvtya tata vrajanti sarve || [uttamavarja jyehasyäjalau ssni || ## ||] ssa nadphena lohamttik etni tri dravyi yajamnasyäjalau dattv || [asmin vayam (12.2.13-14) yadripram (12.2.40) sse mhvam (12.2.19-20) ityabhyavanejayati || ## ||] 'asmin vaya sakusuke' iti dve, 'yadripra amalam' ityek, 'sse mhvam' iti dve ityetairmantrairudakasahitena ssena hastapraklana karoti || [koray pipdn nimjya || ##|| ime jv (12.2.22) udcnai (12.2.29) iti mantroktam || ## || tri sapta (12.2.29) iti kdy padni yopayitv nadbhya || ## ||] koray pipdn mrjayitv nijyeh 'ime jv vi mtai' ityc prmukh gacchanti | 'udcnai' ityardharcena tata udamukh gacchanti | abhimantrayate | 'tri sapta ktva' ityardharcena kdy padni lopayitv nadbhya || [mtyo padam (12.2.30) iti dvityay nva || ## ||] 'mtyo padam' ityardharcena dvityay kdy padni lopayati nva || [para mtyo (12.2.21) iti prgdakia kd pravidhya || ## ||] 'para mtyo' ityekay prgdakiasy dii kd prakipati || [sapta nadrpi krayitvodakena prayitv || ## ||] ghasampe gatv sapta nadrpi krayitvodakena prayitv sapta nva krayati | tsu prakipya sahiray sayav sarve bhavanti || [ rohata saviturnvametm (12.2.48) sutrmam (7.6.3) mahm u (7.6.2) iti sahiray sayav nvamrohayati || ## ||] tata sarve nvamrohanti | etairmantrai kartnumantrayate | saknmantra | ' rohata savitu' ityardharcena 'sutrma' 'mahm u' ityekaik | saknmantra | sapta nvnte sarve uttaranti || [amanvat ryate, uttihat pratarat sakhya (12.2.26-27) ityudcastrayati || ## ||] 'amanvat ryate' ityek 'uttihat pra tarat sakhya' ityek etbhymudamukhottaratmanumantrayate | kecit tasmin nv sahiraya yavn prakipya tata uttaranti | navame'dhyye tty kaik || ## || ________________________________ [uttarato garta udakprasravae'mna nidadhtyantachinnam || ## ||] uttarato garta udakprasravae kartavya | tasminnakaramamnamudakamadhya nidadhti || [tiro mtyum (12.2.23) ityamnamatikrmati || ## ||] 'tiro mtyum' iti pdenmna svapadbhymatikrmati kart || [t adhardudc (19.2.41) ityanumantrayate || ## ||] 't adhardudc' itycnumantrayate || [nisslm (2.14) iti lniveana samprokya || ## ||] 'nislm' iti sktengnilgha ntyudakena samprokya || [rja bibhrat (7.60) iti prapdayati || ## ||] 'rja bibhrat' iti pratipdayati | sarvatra sktaprayoga | etayo sarvatra vidhikarma | sarve l pravianti | kecid ghadvre mahnti caturgamuccairabhinigadanti | kecinna kurvanti | tatra vikalpa || [vaivadevm (12.2.28) iti vatsatarmlambhayati || ## ||] 'vaivadevm' ityc vatsikmlambhayati || [imamindram (12.2.47) iti vam || ## ||] 'imamindram' ityarddharcatrayea vabhamabhimantrayate | anavha v || [anavham (12.2.48) ahortre (12.2.49-52) iti talpamlambhayati || ## ||] 'ahortre anvei' iti catasbhi ayanamlambhayati || [ rohatyu (12.2.24-25) ityrohati || ## ||] ' rohatyurjarasam' iti dvbhymgbhy ayane sarve rohanti || [sn (12.2.30) itysnmanumantrayate || ## ||] 'sn mtyum' ityarddharcena ayana upaviynumantrayate || [pijlräjana sarpii paryasya im nr (12.2.31) iti strbhya prayacchati || ## ||] 'im nrravidhav' ityc darbhapijl ghtenbhyajya tato'bhimantrya strbhya prayacchati | ekaik sarvbhya kulastrbhya | tri darbhapavitryekatra baddhv pijltyucyate | kecid eka darbhagranthi ta pijltyucyate || [ime jv avidhav sujmaya iti pumbhya ekaikasmai tisrastisrast adhyadhyudadhna parictya prayacchati || ## ||] 'ime jv avidhav sujmaya' ityanenäjanena sarpi saha udaka ktv pijlrudakaghaopari bhrmayitv yajamndipuruebhya prayacchati | ekaikasmai puruya tisrastisra || [para mtyo (12.2.21) vykaromi (12.2.32) rohata (12.2.24-25) antardhi (12.2.44) pratyacamarkam (12.2.55) ye agnaya (3.21) namo devavadhebhya (6.13) agne'bhyvartin, agne jtaveda, saha rayy, punarrj iti || ## || agne'bhyvartinnabhi na vavtsva | yu varcas sany medhay prajay dhanena || agne jtaveda ata te sahasra ta upvta | adh puasyena punarno rayim kdhi || saha rayy ni vartasvgne pinvasva dhray | vivapsnany vivataspari || punarrj vavtsva punaragna iyu | punarna phyahasa || ## ||] tata abhytnnta ktv 'para mtyo' ityek, 'vykaromi' ityek, ' rohatyu' iti dve, 'antarddhirdevnm' ityek, 'pratyacamarkam' ityek, 'ye agnaya' iti saptarca, 'namo devavadhebhya' iti tca skta, 'agne'bhyvartin' iti catasra etairmantrairjya juhoti || [arkarn svayamtächaarajjubhy vibadhya dhrayati || ## ||] arkarn svayachidritn aarajjubhy baddhvgnerupari nidadhti || [samay khena juhoti || ## ||] anya arkarchidrea ebhirmantrairjya juhoti || [ima jvebhya (12.2.23) iti dvre nidadhti || ## ||] 'ima jvebhya paridhim' iti tribhi pdai arkarn ghadvre nikhanati | 'ima jvebhya' ityc ekmhuti juhoti || [juhotyetayarc yurdv dhanadv baladv paudv puidv prajpataye svh iti || ## || asampta mt putrnayate || ## ||] 'yurdv' itydimantrea ekmhutimjyena juhoti | 'yurdv' itydi aktva bhakta samptybhimantrya tato mt putrn duhitcayati || [ucchia jym || ## || savatsaramagni nodvynna harennhareyu || ## || dvdaartra ityeke || ## ||] yajamno'itv ucchia jyyai dadyt | tato'bhytndyuttaratantram | ityvasathydhna samptam || [daa daki || ## ||] dhne daa g daki dadyt || pacdagnervgyata saviati || ## || [aparedyuragni cendrgn ca yajeta || ## ||] tata dvitye'hani pratipadi pkayajavidhnengnimindrgn ca yajati || sthlpkbhym || 'udenamuttara naya' (6.5) iti tcena sktena 'prajpate na tvad' (7.80.3) ityc v gneya caru juhoti | 'indrgn rocan' (KauS | 5.2) iti caturcena aindrgna caru juhoti | prvadyuttaratantram | ityamvsydhne viea || [agni cgnūomau ca pauramsym || ## ||] atha pauramsydhnam | pkayajavidhnata | agni cgnūomau ca pauramsy yajeta | 'udenamuttara naya' (6.5) iti sktena 'prajpate na tvad' (7.80.3) ityc vgneya caru juhoti | 'asmai katramagnūomau' (6.54.2) ityc 'agnūom savedas' (KauS 5.1) iti tcena agnūomya caru juhoti | tata prvadyuttaratantram. jvatpitko v mtapitko v kravycchamanasahitamevdhna bhavati | na kevaldhnam | jvabhrtko v mtabhrtko v kravycchamanasahitamevdhna bhavati | yad punardhna karoti tad kevaldhnameva bhavati || [prtardvdaartre'gni paun yajeta || ## ||] athdhnd dvdaartrvatte trayodae'hani gneya paumlabheta | vavidhnena | 'udenamuttara naya' (6.5) iti tcena sktena ntyudakamanuyojayet | avadnahome sthlpkahome ca triu sthnevapi skta bhavati | ea samnam || [sthlpkena vobhayorviriyati || savatsaratamy ntyudaka ktv || ghthutirno bhavgne akravyhutirghthuti tv vayamakravyhutimupaniadema jtaveda iti catura udaptre samptnnya || tnullupya || purastdagne pratyasno juhoti hute ramasva hutabhga edhi msmabhya mota his panna iti || yadyudvyd bhasmanrai saspya tƫ mathitvoddpya || prahoma hutv || sannatibhirjya juhuyd vyhtibhirv || sase caiva juhuyt || agnvanugate jyamne || nauhena aktpiengnyyatanni parilipya || homyamupasdya || prpnbhy svh samnavynbhy svhodnarpbhy svh itytmanyeva juhuyt || ## ||] athavgneyasthlpkamjyabhgnta ktv 'udenamuttara naya' (6.5) iti tisbhi 'prajpate na tvad' (7.80.3) ityc sthlpka juhoti | prvadyuttaratantram | trayodae'hani karma samptam || atha syahomavidhnamucyate- [syamprtarvrhnvaped yavn v agnaye svh prajpataye svh iti || sya sryya svh prajpataye svh iti || ## || atha prtarutthygni nirmathya yathsthna praya yathpuramagnihotra juhuyt || syamaprtarau yajvtvijau || ## ||] || ## || ________________________________ [purodaydastamaycca pvaka prabodhayed ghi uddhahast. samatte sandhivare'tha hvayet susamiddhe pvaka hutūahi || ## || agnaye ca prajpataye ca rtrvdityaca div prajpatica. udaka ca samidhaca homehome puro varam || ## || homyai samidbhi payas sthlpkena sarpi. syamprtarhoma etemekenpi sidhyati || ## || abhyuddhto huto'gni pramddupamyati. mathite vyhtrjuhuyt prahomau yathatvijau || ## ||] 'avyasaca' (19.69.1) 'viormanas' (KauS 1.37) iti havirutpavanam | 'ta tv satyena' (KauS 3.4) iti tri paryukaam | tatastisra samidha dadhti | 'agnaye svh' 'prajpataye svh' iti vrhn juhoti | punastisra samidha dadhti | 'satya tvartena' iti paryukaa ca || [vanaspatibhyo vnaspatyebhya oadhibhyo vrudbhya sarvebhyo devebhyo devajanebhya puyajanebhya iti prcna tadudaka ninyate || ## ||] udaka ptre ktv 'vanaspatibhyo vnaspatyebhya' iti mantrea tadudaka prcna ninayati || [svadh prapitmahebhya svadh pitmahebhya svadh pitbhya iti dakiata || ## ||] apasavya ktv 'svadh prapitmahebhya' iti mantrea dakiato ninayati || [trkyyrianemaye'mta mahyam iti pact || ## ||] 'trkyyrianemaye'mta mahyam' iti pacnninayati || [somya saptaribhya ityuttarata || ## ||] 'somya saptaibhya' iti mantrea uttarata ninayati | 'yasmt kot' (19.72) iti | sampta syahomavidhnam | atha prtarhome 'sryya svh' iti viea | ea prvavat | prtarhomavidhna samptam || [parime parilipte ca parvai vrtapata hvayedannamagnau. bhyo dattv svayamalpa ca bhuktvparhe vratamupaiti yjikam || ## || anaana brahmacarya ca bhmau uciragnimupaete sugandhi || ## || agnūombhy darana indrgnibhymadarane. gneya tu prva nityamanvhrya prajpate || ## || arghhutistu sauviakt sarve havi smt. numat v bhavati sthlpkevatharvam || ## || ubhau ca sandhijau yau vaivadevau yathatvijau. varjayitv sabarhia sjy yaj sadaki || ## || yathakti yathbala || hutdo'nye ahutdo'nye. vaivadeva havirubhaye sacaranti || ## || te samyaca iha mdayantmiamrja yajamn yamichata. vive dev ida havirditysa saparyata. asmin yaje m vyathiyamtya haviktam || ## || vaivadevasya havia syamprtarjuhoti. syamaprtarau yajvetau smtvubhau || ## || apratibhuktau ucikryau ca nitya vaivadevau jnat yajarehau. nrotriyo nnavaniktapirnmantravijjuhuynnvipacit || ## || bbhatsava ucikm hi dev nraddadhnasya havirjuante. brhmaena brahmavid tu hvayenna strhuta drahuta ca devagam || ## || yastu vidydjyabhgau yajnmantraparikramn. devatjnamvta iaca karma striy apratiiddhamhu || ## ||] atha madhyhne sya ca vaivadevavidhnamucyate | 'avyasaca' (19.69.1) iti japitv prokaa dvi ktv siddhasya pkasyotpavana 'ta tv satyena' iti paryukaam | samiddhnam | 'hutdo'nye' 'vive dev ida havi' iti dvbhy havirjuhoti | puna samiddhna paryukaa ca || ## || ________________________________ tata baliharaa kuryt- [tayorbaliharaam || ## || agnaya indrgnibhy vstopataye prajpataye'numataye iti hutv || ## ||] 'agnaye svh, indrgnibhy svh, vstopataye svh, prajpataye svh, anumataye svh' ityagnau hutv || [nikramya bahi prcna brahmae vairavaya vivebhyo devebhya sarvebhyo devebhyo vivebhyo bhtebhya sarvebhyo bhtebhya iti bahuo bali haret || ## ||] nikramya bahi prcnamudakena maala prokya tato baliharaa karoti | brahmae bali harmi vaa | vairavaya bali harmi vaa | vivebhyo devebhyo bali harmi vaa | sarvebhyo devebhyo bali harmi vaa | vivebhyo bhtebhyo bali harmi vaa | sarvebhyo bhtebhyo bali harmi vaa | bahuo bali haret || [dvi prokan pradakiamvtyntarupttya dvre || ## ||] dvi prokan pradakiamvtyntarupttya tata agnighe praviya madhye dadti || [dvryayo mtyave dharmdharmbhym || ## ||] tato dvraprvayo dadti | mtyave bali harmi vaa | dharmya bali harmi vaa | adharmya bali harmi vaa || [udadhne dhanvantaraye samudryauadhivanaspatibhyo dyvpthivbhym iti || ## ||] udakakalae dadti | dhanvantaraye bali harmi vaa | samudrya bali harmi vaa | oadhivanaspatibhyo bali harmi vaa | dyvpthivbhy bali harmi vaa || [sthvaayo digbhyo'ntardeebhya iti || ## ||] sthvae dvaya dadti | caturu koevagre balicatuaya dadti | digbhyo'ntardeebhyo bali harmi vaa || [sraktiu vsukaye citrasenya citrarathya takopatakbhym iti || ## ||] prvdicaturdiku balicatuaya dadti | vsukaye bali harmi vaa | citrasenya bali harmi vaa | citrarathya bali harmi vaa | takakopatakbhy bali harmi vaa || [samantamagne yai raddhyai meghyai riyai hriyai vidyyai iti || ## ||] agnisampe prvsu diku dadti | yai bali harmi vaa | raddhyai bali harmi vaa | medhyai bali harmi vaa | riyai bali harmi vaa | hriyai bali harmi vaa | vidyyai bali harmi vaa || [prcnamagne ghybhyo devajmibhya iti || ## ||] agne prcna 'ghybhyo devajmibhyo bali harmi vaa' | apasavya 'svadh prapitmahebhya svadh pitmahebhya svadh pitbhya sapatnkebhya svadh' ityanena mantrea ptrastha sarva bhakta dakiato ninayati | tata 'yasmt kot' (19.72) iti | iti vaivadeva samptam | dvau klau vaivadevasya | syakle madhyhnakle vaivadeva kuryt || [bhyo'bhyuddhtya brhman bhojayet || ## ||] tato hantakra manuyebhyo gavdikebhyaca vyasebhyo'nna dadyt | brhman bhojayet | eko dvau v bahava | yathakti anna bhikukebhyo dadti || [tadapi loko vadati mbrhmagrataktamanydviavadannamannakmy. devn devo brhmao bhvo nmaia devateti || ## ||] tatra loka - m brhmagrataktamanydviavadannamannakmy | devn devo brhmao bhvo nmaia devateti || kevaldhna araipradndi mëitavarjya prhutyanta ktv tatraitat asampta bhaktamaana ntirbhavati | yasya punardhna tasya kevaldhna adhikra | kravycchamanasahita vdhna bhavati | na kevala punardhne'pi kravycchamanavikalpena | athavcamana ktv godnika vapanam | tata prhutyanta ktv asamptn bhavati | ea samnam | punardhna samptam || athgrayaamucyate- [grayae ntyudaka ktv yathartu taulnupasdya || ## ||] aradvasantayorgrayaa bhavati | 'avyasaca' (19.68) | barhirlavanam, vedyuttaravedyagnipraayana, agnipratihpana, vratagrahaa, pavitrakaraa, pavitreedhmopasamdhna, barhiprokaa, staraam | nirvpakle ete devat nirvaptavy | paca caravo bhavanti | agnaye jua nirvapmi | indrgnibhy dyvpthivbhy vivebhyo devebhyo vrhibhirv ete nirvpakrya ca | catvracarava | 'somya' iti pacama caru ymkena kurvan | vasante yavai pacama kuryt | tata abhytnnta ktv ntyudaka karoti uktena vidhnena | grayae rade vrhn ymkcaradi v | liymkbhve tatsthne yavnupasdya | paca carava sampadyante || [apsu sthlpka rapayitv payasi v || ## ||] tenodakena car rapaa kuryt | athav payasi carurapaa kuryt | 'uddh pt' (11.1.17) 'brahma uddh' (11.1.18) iti dvbhym | pasthne paya kuryt | ea samnam | tvat samna yvadjyabhgau hutv | tata pacn car homa || [sajrtubhi sajrvidhbhi sajragnaye svh | sajrindrgnibhy sajrdyvpthivbhy sajrvivebhyo devebhya sajrtubhi sajrvidhbhi saj somya svh ityekahavirv synnnhavi v || ## ||] 'sajrtubhi' iti pratycam | catvracarava || [saumya tanvacchymka aradi || ## ||] pacama caru saumya ymka pacamay c juhoti | prvadisviakdanta ktv tata caruprana karoti yajamna | kart pritraharae dviravadna carm | sarve pratihavi samuddhtya pritraharae ktv yajamnya prayacchati || [atha yajamna pritra ghte || ## || prajpatev graha ghmi | mahya bhtyai mahya puhyai mahya riye mahya hriyai mahya yaase mahyamyue mahyamannya mahyamanndyya mahya sahasrapoya mahyamaparimitapauya iti || ## ||] atha yajamna pritra ghte 'prajpatev graha ghmi' iti mantrea || [atha prnti bhadrnna reya samanaia devstvayvasena samamahi tv | sa na pito madhum;m vivea ivastokya tanvo na ehi iti || ## ||] 'bhadrnna reya' iti mantrea pritra prnti | tata smtivihita bhakaam | dvircamana ktv tata karma kuryt || [pritamanumantrayate amo'si pra tadta bravmyamsi sarvasi pravia | sa me jar rogamapanudya arrdanmayaidhi m rima indo iti || ## ||] tata hdayamanvlabhya japati 'amo'si pra' iti mantrea | 'svheebhya' itydi uttaratantram || vatsa prathamajo grūme vsa aradi daki || ## || [akty v daki dadyt || ## || ntiaktirvidhyate ntiaktirvidhyata iti || ## ||] yathakty daki dadyt | grayaa samptam | sarvanityanaimittikakmyeu yathakti dakidnam | 'ntiaktirvidhyate' iti vacant || pitbhrtrgnisadana navame ko ti kena tv. avaini kryrthamagnydheya ca krtitam || adhyyasynte sarve rudrasya lok || ## || iti kauikapaddhatau navamo'dhyya sampta || ____________________________________________________________________________ atha daamo'dhyya atha vivha ucyate- [atha vivha || ## || rdhva krtiky vaikhy || ## || ythkm v || ## || citrpaka tu varjayet || ## || maghsu hanyante gva phalgunūu vyuhyate (14.1.13) iti vijyate magala ca || ##|| satyenottabhit (14.1.1-16) prvparam (14.1.23-24) ityupadadhta || ## ||] abhytnnta ktv 'satyenottabhit' iti oaabhirgbhi 'prvparam' iti dvbhymjya juhoti || [pativedana ca || ## ||] ' no agne' (2.36) iti sktengamakara tilamira samptybhimantrya kumrmayati || [yuva bhagam (14.1.31) iti sambhala snucara prahioti || ## ||] 'yuva bhagam' ityardharcena purua arvasampuahastaghta snucara vara prati preayati || [brahmaaspate (14.1.31) iti brahmam || ## || tadvivhcchakamno nii kumrkuldvalknydpya || ## || dev agne (14.2.32-36) iti pacabhi saktplynyvpayati || ## ||] 'brahmaaspate' ityardharcena brhmaa preayati || [ankar (14.1.34) iti kumrpla prahioti || ## ||] 'ankar' ityc kumrrakrtha pla preayati || [udhrasya pratihiteuragrato jaghanato brahm || ## ||] udakahararthamagrato dhanurdhara | madhya udakahra | phato brahm || [yo anidhma (14.1.37) ityapsu loga pravidhyati || ## ||] 'yo anidhma' itycpsu loa prakipati || [idamaham (14.1.38) ityapohya || ##|| yo bhadra (14.1.38) ityanvpamudacya || ## ||] 'idamaham' ityardharcenvaghya 'yo bhadra' ityardharcenodakaghaa prayati || [syai brhma (14.1.39) iti prayachati || ## ||] 'syai brhma' ityardharcena ghaamudakahrya prayacchati | tata gacchanti || [vrajatmagrato brahm jaghanato'dhijyadhanv || ## ||] brahmgrata | tata udakahra | phato dhanurdhara || [bhyata plakodumbarasyottarato'gne khymsajati || ## ||] uttarato'gne bhyata plakakhymupari nidadhti || tenodakrthn kurvanti || ## || [tatacnvsecanamanyena || ## ||] puna anvsecanamanyenodakena || [antarupttya aryamaam (14.1.17) iti juhoti || ## ||] antarupttya 'aryamaam' itycjya juhoti || [pra tv mucmi (14.1.19) iti vea victati || ## ||] 'pra tv mucmi' ityc kumrken victati || [uat (14.2.52) ityetay trirdhpayati || ## ||] 'uat' ityc tri samidha dadhti kumr || [saptabhiru samptavat karoti || ## ||] 'uat' (14.2.52-58) iti saptabhirgbhiruodaka samptya || [yadsandym (14.2.65) iti prvayoruttarasy srakty tihantmplvayati || ## ||] 'yadsandym' ityc nakoe kumr snpayati || [yacca varca (14.1.35) yath sindhu (14.1.43) ityutkrntmanyenvasicati || ## ||] 'yacca varca', 'yath sindhu' iti dvbhym anyena todakenotkramam kumrmavasicati || daame'dhyye pratham kaik || ## || ________________________________ [yad duktam (14.2.66-67) iti vsasgni pramjya kumrplya prayachati || ## ||] 'yadduktam' iti dvbhymgbhy vsasgni pramjya kumrplya prayacchati || [tumbaradaena pratipdya nirvrajet || ## || tadvana sajati || ## ||] tad vsa tumbaradaena ghtv gope prakipati || [y akntan (14.1.45) tva vsa (14.1.53) ityahatenchdayati || ## ||] 'y akntan', 'tva vsa' iti dvbhymahatavastrecchdayati || yajopavtavad vdhya vastra badhnti || [ktrima (14.2.68) iti atadataikea kakatena sakt pralikhya || ## ||] 'ktrima' ityc atadantekena kakatena ken pratilikhya sakt || [ktaymam ityavasjati || ## ||] 'ktaymam' ityanena mantrea kakatamavasjati || [sn (14.1.42) sa tv nahymi (14.2.70) ityubhayatapena yoktrena sannahyati || ## ||] 'sn', 'sa tv nahymi' iti dvbhym ubhayatapa yoktra kaipradee badhnti || [iya vrud (1.34) iti madughamai lkraktena strea vigrathynmiky badhnti || ## ||] 'iya vrud' iti sktena jyehmadhumai samptybhimantrya raktastrenmiky badhnti || [antato ha mairbhavati bhyo granthi || ## ||] vara gate sati brhman svasti vcayitv varya madhuparka dattv kautukni krayet | kakaabandhanayavamadhkamldarpaagrahadi kautuka ca sarva tƫ lokcrt || [bhagastveta (14.1.20) iti hasteghya nirayati || ## ||] updhyya kautukaghe praviya kumr haste ghtv nirayati 'bhagastveta' ityc || [khy yugamdhya dakiato'nyo dhrayati || ## ||] anyo dakiata khy yugamdhygrato dhrayati || [dakiasy yugadhuryuttarasmin yugatardmani darbhea vigrathya a te (14.1.40-41) iti lale hiraya sastabhya japati || ## || tardma samayvasicati || ## ||] lalapradee 'a te hirayam' iti dvbhy yugacchidre hiraya darbhea baddhv tata udaka chidrevasicati tƫm || [upaghyottarato'gne agdagt (14.2.69) iti ninayati || ## ||] yugacchidrodaka ghtv 'agdagt' itycottarato'gnerninayati || [syonam (14.1.47) iti aktpie'mna nidadhti || ## ||] 'syona dhruvam' ityardharcena aktpie'mna nidadhti || [tam tiha (14.1.47) itysthpya || ## ||] 'tam tiha' ityardharcenmanopari kumr sthpayati || [iya nr (14.2.63) iti dhruv tihant plynyvpayati || ## ||] 'iya nr' ityc tihant kumr trn ljäjaln juhoti || [triravichindat caturth kmya || ## ||] triravicchindat kmya caturthm | tata pit dnakle nmagotra kurute | amukaprapautrya amukapautrya amukaputrya amukaprapautr amukapautr amukaputr amuk sahiray savasrlakr tubhya sampradade || [yengni (14.1.48-52) iti pi grhayati || ## ||] tata 'yengni' pacabhi vara pigrahaa karoti | vara mantra japati | ' no agne' (2.36) 'satyenottabhit' (14.1) ityanuvka 'vi hi sotoraskata' (20.126) iti vkapi brhma skta pahanti | 'sahdayam' (3.30) iti kecit || [aryama (14.1.39) ityagni tri pariayati || ## ||] 'aryama' ityardharcengni tri pariayati | caturth lokcrt | saknmantra || [sapta maryd (5.1.6) ityuttarato'gne sapta lekh likhati prcya || ## ||] tata 'sapta maryd' itycottarato'gne sapta lekh likhati prcya || [tsu padnyutkrmayati || ## || ie tv sumagali prajvati susme iti prathamam || ## || rje tv ryaspoya tv saubhgyya tv smrjyya tv sampade tv jvtave tv sumagali prajvati susme iti saptama sakh saptapad bhava iti || ## ||] 'ie tv sumagali' iti saptabhirmantrai tsu lekhspari kumr padni dadti || [ roha talpam (14.2.31) bhagastataka (14.1.60) iti talpa upaveayati || ## ||] ' roha talpam', 'bhagastataka' iti dvbhymgbhy talpa upaveayati || upaviy suht pdau praklayati || ## || [praklyamnvanumantrayate imau pdau subhagau suevau saubhgyya kut no aghya | praklyamnau subhagau supatny praj pan drghamyuca dhattm iti || ## ||] praklyamnvanumantrayate 'imau pdau' ityc || [aha vi ymi, pra tv mucmi (14.1.57-58) iti yoktra victati || ## ||] 'aha vi ymi', 'pra tv mucmi' iti dvbhy kumr kaiveita yoktra victati || [aparasmin bhty sarabhante || ##|| ye jayanti te balysa eva manyate || ## || bhaspatin (14.2.53-58) iti sarvasurabhicrnycarc kmplapalena mrdhnyvapati || ## ||] tata 'bhaspatin' iti abhirgbhi sarvauadhi pratyca kmplapalena mrdhni vapati || [udyachadhvam, bhagastataka, (14.1.59-60) abhrtghn (14.1.62) ityekaikayotthpayati || ## ||] 'udyacchadhva', 'bhagastataka', 'abhrtghn' ityekaikay c utthpayati kumrm || [prati tiha (14.2.15) iti pratihpayati || ## ||] 'prati tiha' ityc pratihpayati | abhytndyuttaratantram | iti vivha sampta || daame dvity kaik || ## || ________________________________ athodvha ucyate- [sukiukam (14.1.61) rukmaprastaraam (14.2.30) iti ynamrohayati || ## ||] abhytnnta ktv 'sukiukam' 'rukmaprastaraam' iti dvbhymgbhy ynamavdi samptybhimantrya tata uttaratantram | tato varavadh rohayati || [ema panthm (14.2.8) brahmparam (14.1.64) ityagrato brahm prapadyate || ## ||] 'ema panthm', 'brahmparam' iti dve cau japitv pathi gacchato varavadhvo agre kart vrajati || [m vidan (14.2.11) ankar (14.1.34) adhvnam ityuktam || ## ||] 'm vidan' 'ankar' iti dvbhymadhvna dakiena prakrmati kart || [yeda prv (14.2.74) iti tennyasymƬhy vdhyasya da catupathe dakiairabhitihati || ## ||] yenaiva ynena s Ƭh tenaiva yad any Ƭh bhavati tad ida pryacitta bhavati | 'yeda prv' ityc kart vdhyasya dakhaa ghtv catupathe dattv dakiena pdena tihati || sa cedubhayo ubhakmo bhavati sryyai devebhya (14.2.46) ityetmca japati || ## || samchata svapatho'navayanta susmakmvubhe virjvubhe suprajasau ityatikramayato'ntar brahmam || ## || [ya te cidabhiria (14.2.47) iti yna samprokya vinikrayati || ## ||] tata 'ya te cidabhiria' ityc yna yna samprokya vinikrayati || [s mandasn (14.2.6) iti trthe loga pravidhyati || ## ||] 's mandasn' ityc nady loa prakipya tata uttaranti || [ida su me (14.2.9) iti mahvkeu japati || ## ||] 'ida su me' ityc mahvkeu japati || [sumagal (14.2.28) iti vadhvk prati japati || ## ||] sumagal iti vadhvk prati japati || [y oadhaya (14.2.7) iti mantrokteu || ## ||] dvaibhede 'y oadhaya' ityca japati | vrhiyavdiketra dv vane vkdi nadydika ca || [ye pitara (14.2.73) iti maneu || ## ||] 'ye pitara' ityca maneu japati || [pra budhyasva (14.2.75) iti supt prabodhayet || ## ||] 'pra budhyasva' ityc supt prabodhayet | yadi pathi svapiti || [sa kaymi (14.2.12) iti ghasake japati || ## ||] 'sa kaymi' iti svapitghasake sampe japati || [udva rmi (14.2.16) iti yna samprokya vimocayati || ## ||] 'udva rmi' ityc yna samprokya vimocayati || [uttiheta (14.2.19) iti patn l samprokati || ## ||] 'uttiheta kimicchant' ityc patn l samprokati || [syonam (14.1.47) iti dakiato valkn aktpie'mna nidadhti || ## ||] 'syonam' ityardharcena dakiata ghaprve valkn aktpie'mna nidadhti || [tasyopari madhyamapale sarpii catvri drvgri || ## ||] tasyopari madhyamapale ghte catvri drvgri mucati || [tam tiha (14.1.47) itysthpya || ## ||] tasyopari vadhmsthpayati 'tam tiha' ityardharcena || [sumagal pratara (14.2.26) iha priyam (14.1.21) m hisiam, brahmparam (14.1.63-64) iti pratyca prapdayati || ## ||] 'sumagal pratara' ityc, 'iha priyam' ityc, 'm hisia kumryam' ityc, 'brahmparam' ityc etbhicatasbhi vadhvarau gha praveayati || [suht prakasena pratipdayati || ## ||] phata suht prakalaa phala-akatasahita haste ktv vadh praveayati || [aghoracaku (14.2.17-18) ityagni tri pariayati || ## ||] 'aghoracaku' iti dvbhymgbhymagni prajvlya tato hastagrahaa ktv vara pariayati | pitghe | trirmantrvtti | tƫ caturtham || [yad grhapatyam (14.2.20) sryyai devebhya (14.2.46) iti mantroktebhyo namaskurvatmanumantrayate || ## ||] tato ghadevatnamaskrn kurvat vadhmanumantrayate 'yad grhapatyam', 'sryyai devebhya' iti dvbhymgbhym || daame tty kaik || ## || ________________________________ [arma varma (14.2.21) iti rohitacarmharantam || ## ||] 'arma varma' ityc rohitacarmnumantrayate || [carma copastthana (14.2.22) ityupastantam || ## ||] 'carma copastthana' iti pdenopastantam || [ya balbajam (14.2.22) iti balbaja nyasyantam || ## ||] 'ya balbajam' iti pdena carmopari balbaja stti || [upa sthi (14.2.23) ityupastantam || ## ||] 'upa sthi balbajam' ityardharcennumantrayate balbaja stantam || [tad rohatu (14.2.22) ityrohayati || ## ||] 'tad rohatu' ityardharcena balbajastte carmai vadhmrohayati || [tatropaviya (14.2.23) ityupaveayati || ## ||] 'tatropaviya' ityardharcena tatra carmayupaveayati || dakiottaramupastha kurute || ##|| [sujyaihya (14.2.24) iti kalyanmna brhmayanamupastha upaveayati || ## ||] 'sujyaihya' iti pdena brhmayana kumra vadhv upastha upaveayati || [vi tihantm (14.2.25) iti pramadana pramyotthpayati || ## ||] 'vi tihantm' ityc kumrya phala modakdi dattv tata utthpayati || [tena bhtena (6.78) tubhyamagre (14.2.1-5) umbhan (14.2.45) agnirjanavinmahya jymimmadt somo vasuvinmahya jymimmadt pƫ jtivinmahya jymimmaddindra sahynmahya jymimmaddagnaye janavide svh somya vasuvide svh pƫe jtivide svhendrya sahyase svh iti gachata (6.82) savit prasavnm (5.24) iti || ## || mrdhno samptnnayati || ## ||] tato'bhytnnta ktv 'tena bhtena' iti skta, 'tubhyamagre' iti paca, 'umbhan' ityek, 'agnirjanavinmahyam' ityekvasna prva kalpaja skta, 'gacchata' iti tca skta, 'savit prasavnm' iti skta etai sktairjya juhvat varavadhvo kramea mrdhno samptnnayati || [udaptra uttarn || ## ||] udaptra uttarasamptnnayati || [umbhanyäjalyorninayati || ## ||] tata udaptra varavadhvorajalyorninayati 'umbhan' ityc || [tena bhtena (6.78) iti samaanam || ## || rasnayati sthlpka ca || ## ||] 'tena bhtena havi' iti sktena rasa samptybhimantrya tata sthlpka samptybhimantrya tenaiva sktena tato rasa sthlpka ca jypat upasarpati | ekasmin bhjane sahopaviya miamanna sahana kuryt || [yavnmjyamir präjali juhoti || ## ||] 'tena bhtena' iti sktena yavnmjyamir prväjali juhoti | tato'bhytndyuttaratantram | 'arma varma' itydividhi pitghe vivhgnau kartavya | caturthikkarma vidhiu pitghe kryam | ityudvha sampta || caturth kaik || ## || ________________________________ atha caturthikkarma ucyate- [sapta maryd (5.1.6) iti tis prtarvapate || ## ||] 'sapta maryd' ityc vara vrhn juhoti vivhgnau | tantravikalpa hastahomatvt | yavn veti tiln veti || [akyau nau (7.36.1) iti samäjte || ## ||] 'akyau nau' ityc paraspara varavadhvau aki akte | sarvatra mantra kart bryt || [mahm u (7.6.2) iti talpamlambhayati || ## ||] 'mahm u' ityc talpa khavmlambhayati || [ roha talpam (14.2.31) ityrohayati || ## ||] ' roha talpam' ityc varavadh tasmin ayana upaveayati || [tatropaviya (14.2.23) ityupaveayati || ## ||] 'tatropaviya' ityardharcena upaveayati || [dev agre (14.2.32) iti saveayati || ## ||] 'dev agre' ityc varavadh saveayati tasmin talpe || [abhi tv (7.37) ityabhichdayati || ## ||] 'abhi tv manujtena' ityc varavadh vastrecchdayati || [sa pitarau (14.2.37-40) iti samveayati || ## ||] 'sa pitarau' iti catasbhirgbhi abhimukhau karoti || [ihemau (14.2.64) iti tri sannudati || ## ||] 'ihemau' ityc vara vadhkahagrahaa karoti tri || [madughamaimauke'panya iya vrud (1.34) amo'ham (14.2.71-72) iti saspata || ## ||] 'iya vrud' iti sktam, 'amo'hamasmi' iti dve cau etairgbhirabhimantrya madughamaimauke prakipya paraspara varavadhvau samlambhata | ha paihnasi lokam- vapet surabhirgandhn kre sarpiyathodake. etadyatanamityhurauka tu madhun saha || [brahma jajnam (4.1.1; 5.6.1) ityaguhena vyacaskaroti || ## ||] 'brahma jajnam' ityc vara aguhena prajananadea tudati || [syondyone (14.2.43) ityutthpayati || ## ||] 'syondyone' ityc khavy utthpayati || [paridhpanybhymahatenchdayati || ## ||] auca krayitv 'y akntan' (14.1.45) 'tva vsa' (14.1.53) iti dvbhymahatavastramabhimantrya paridhpayati vara vadhm || [bhaspati (14.1.55-56) iti apebhighrya vrhiyavbhymabhinidhya darbhapijly smanta victati || ## ||] 'bhaspati prathama sryy' iti dvbhy vadhsmante apa nidadhti | tƫ vrhiyavau smante nidadhti | jyena saha darbhapijly smanta victati || [aaakalena pariveya tisro rtr prati suptste || ## ||] aaakalena vadhken veya tisro rtr prati supta || [anuvkbhymanvrabdhbhymupadadhta || ## ||] tata tantra ktv 'satyenottabhit' (14.1, 2) iti sarvea kenjya juhoti | tantre | jya v samidho v puroa v | vrhiyavatildi juhoti | sarvatra tantravikalpa | tantre sarvatra hastahome anvlambhanam | 'anuvkbhymanvrabdhbhymupadadhta' iti pryacittametat | yadi caturthikkarmamadhye rajasval vadh bhavati tadeda pryacittam | nityamapi bhavati | caturthik nitya kuryt || [ihedastha (14.1.32) ityetay ulkamapktya || ## ||] 'ihedastha' ityetay ulkadravya pthak karoti || [dvbhy nivartayati iha mama rdhyatmatra tava iti || ## ||] 'ihedastha' (14.1.32-33) iti dvbhy nivartayati | 'ida dravya tava ida mama rdhyatm' || [yath v manyante || ## || par dehi (14.1.25-30) iti vdhya dadatamanumantrayate || ## ||] 'par dehi' iti abhirgbhirvdhya dadatamanumantrayate || [devairdattam (14.2.41-42) iti pratighti || ## ||] 'devairdattam' iti dvbhy vdhya kart pratighti || [apsmattama (14.2.48) iti sthvsajati || ## ||] 'apsmattama' ityc stha sajati || [yvat kty (14.2.49) iti vrajet || ## ||] tadvastra ghtv 'yvat kty' ityc vastra visarjayati || [y me priyatam (14.2.50) iti vka pratichdayati || ## ||] 'y me priyatam' ityc vka praticchdayati kart || [umbhanylputya || ## ||] 'umbhan' (14.2.45) ityc snna sarve kurvanti || [ye ant (14.2.51) itychdayati || ## ||] tato 'ye ant' ityc vdhyencchdayati || [nava vasna (14.2.44) ityvrajati || ## || prvpara yatra ndhigachet brahmparam (14.1.64) iti kuryt || ## || gaurdaki pratvha || ## ||] 'nava vasna' ityca japitv kart | sarve ghamgacchanti | vedimadhye kart upaviati | abhytndyuttaratantram | iti caturthikkarma | vivhe udvhe sati ek gaurdaki | yadi mantraprama na jnti tad 'brahmparam' ityc sarva kartavyam || [jva rudanti (14.1.46) yadme keina (14.2.59-62) iti juhoti || ## || ea sauryo vivha || ## || brahmparam (14.1.64) iti brhmya || ## ||] kumry nyamny pitghdyadi rodana bhavati tadeda pryacittam | abhytnnta ktv 'jva rudanti' ityekay, 'yadme keina' iti catasbhiretbhirjya juhoti | abhytndyuttaratantram | rudanapryacittam || [vta prjpaty prjpaty || ## ||] vt prjpatya iti | drasya vivhe sarva tƫ kryamjydi | vivha udvhni samptni || agnydheya ca ytrrtha dharmaputrrthameva ca. bhry saskramudvha daame prha no guru || pacam kaik || ## || iti kauikapaddhatau daamo'dhyya || ____________________________________________________________________________ atha ekdao'dhyya [pitmedha] [atha pitmedha vykhysyma || ## ||] atha anteipitmedha vykhysyma || [dahananidhnadee parivki nidhnakla iti brhmaoktam || ## ||] 'vkavarjite dee dahananidhna kartavyam' iti brhmaenoktam | hitgnerekgnecya saskra || [durbalbhavanta lteu darbhnstrya syonsmai bhava (18.2.19-21) ityavarohayati || ## || mantroktvanumantrayate || ## ||] durbalbhavanta mumrantamagnihotralymvasathyaly v ltnystrya tepari darbhn stti | 'syonsmai bhava' iti tisbhirgbhi ta purua darbheu svpayati | ida karma maraakle || atha yadi kkapipliksarpavyghraӭgivpaddiu dardaadonmriyeta tadeda pryacittamucyate- [yatte ka (18.3.55) ityavadpayati || ## ||] 'yatte ka akuna' ityc tasya daavraamagnin dahati || atha sambhr ucyante- [hitgnau prete sambhrn sambharati || ## || jya ca padjya cja ca g ca || ## || vasana pacamam || ## || hiraya pham || ## ||] jya ca padjya ca | aja ca g ca | vasana ca | hirayaakalni sapta || [arra nnvlabhate || ## || anya ceantamanumantrayate || ## ||] gotria arraspara kurvanti | sarvatra kart bryt drastha | hitgnerekgneca mte sati ghe karma ucyate | kecid vana ntv vakyama karma kurvanti || [ntyudaka karotyasakala ctann cnvvapate || ## ||] atha ntyudaka karoti kart | na sakalam | pratkatrayea oadhitrayea ca | ctanapratkatraya ntyudaka anuyojayet || [ntyudakodakena keamaruromanakhni sahrayanti || ## ||] anena ntyudakena udakamiritena keamaruromanakhni sahrayati || [plvayanti || ## ||] plavana ca krayati | sarva pretasya kuryurgotria na kart || [anulimpanti || ## ||] candandyanulimpanti || srajo'bhiharanti || ## || [eva sntamalaktamahatenvgdaena vasanena prachdayati etatte deva (18.4.31) etattv vsa prathama nvgan (18.2.57) iti || ## ||] eva sntamalaktamahatenvgdaena vasanena pdau pracchdayati | 'etat te deva' ityc, 'etat tv vsa' ityc etbhy dvbhy vsamabhimantrayate | yat lok smaranti tat sarva kuryt || [apemam (18.2.27) ityagniu juhoti || ## ||] athgnivihra kuryt | tata 'apemam' ityc trivagnivjya juhoti ekgnau ca || ukh kurvanti || ## || [t akdbhyantara limpanti ukea v prayanti || ## || t pthagagnibhi santpayanty akddpant || ## ||] t akd''bhyantara limpanti | ukea prayitv''havanye grhapatye dakignau ca pthagagnibhi santpayaty akddpant || [te haranuprvamhavanya prathama tato dakigni tato grhapatyam || ## ||] t ukh eva nyante pretena saha rathena puruairv agnisahit | agne havanya ktv tato dakigni tato grhapatyameva haranuprvy nyante | etat sarva ghe karma || atha dentaramte hitgnerekgneca karmocyate- [atha videe pretasya rohata janitr jtavedasa (18.4.1) iti pthagaraūvagnn samropayanti || ## ||] ' rohata janitr jtavedasa' ityc'raidvaya pratpayati trivagniu | trirmantrvtti | pratpena agnisamropaam | yojanaate'pi samropae npanyante | pretasampe ptri ca | manthana ktv anteikarma kuryt || teu yathokta karoti || ## || vakyama karma | atha dentaramte arrane v laukikgnidagdhe v asthni kjine ktv ptracayandi karma kuryt | asthine palavntatri atni ai ckur kjine ktv anteikarma kuryt | hitgnerekgneca ida karma | samropaam | athav mtaarramagnisampa nyate tatra saskra | athav agnaya pretasampa nyante | tatra vidhirucyate | yasmin pake samropaa kriyate sa paka ucyate | ubhayorapi pakayo samropaa v | agnihotrahavana kuryt || agnihotrahavanavidhnamucyate- [api vnyavatsy v sandhinkreaikaalkena v manthengnihotra juhoty dahant || ## ||] api vnyavatsy sandhinkrea v agnihotra juhoti dahant | ukta homavidhnamhitgnerekgneca | ekaalkena v manthengnihotra juhvati || darapramsayorvidhnamucyate- [darapramsayo kakatauln tasy jyena nnta na bahi || ## ||] atha tƫ nirvapati | kataulnm | tasy jyena nntarna bahi | madhye juhuyt agne || pallni barhi || ## || [tilpijy idhm || ## ||] tilpijynm idhmagrahaam || [grahnjyabhgau purastddhomasasthitahomnuddhtya || ## || prpnvaruddhyai nidhanbhirjuhuyt || ## ||] agnihotrahoma kuryt | jyabhgayo purastddhomasasthitahomeu svhkra kuryt sarvatra | svadhkra kurydanyatra | brhma v prpnvavarudhya nidhanbhi svhhoma | svhkravaakravarja anteipitmedhe sarvatrpi vin kartavyam | dentaramtasya darbhjygnihotra v samropaa samptam || atha praktamucyate- [athobhayo uttiha (18.3.8) ityutthpayati || ## ||] ukhpradpannantara pretotthpanakarma ucyate | athobhayo eka vihita karma ucyate | utthpanam | 'uttiha prehi' ityek, 'prehi prehi' (18.1.54) ityek, 'pra cyavasva' (18.3.9) ityek, 'udavant' (18.2.48-49) iti dve, 'ita eta udruhan' (18.1.61-2.3) iti catasra, 'agnūom pathikt' (18.2.53-55) iti tisra, 'ida prvam' (18.4.44) ityek et trayodaa utthpansaj | utthpanbhirgbhi pretamutthpya akae karoti ayane v || [pra cyavasva (18.3.9) iti tri sahpayati yvatktvacotthpayati || ## ||] 'pra cyavasva' ityc pretasya gtrtacetaca karoti || [evameva kd jaghane nibadhya || ## ||] pactkaipradee rajjv baddhv nibadhya gacchati || [imau yunajmi (18.2.56) iti gvau yunakti puruau v || ## ||] 'imau yunajmi' ityc vabhau abhimantrya akae yunakti anya ayane purun v anayarc || [uttiha (18.3.8) prehi (18.1.54) pra cyavasva (18.3.9) udanvat (18.2.48) ita ete (18.1.61) agnūom (18.2.53) ida prvam (18.4.44) iti haribhirhareyu ati drava (18.2.11-18) ityaabhi || ## ||] atha hari ucyate | 'ati drava' ityaau co harityucyate | dahanadee nyamna haribhirabhimantrayet preta drastha kart || [ida te (18.3.7) ityagnimagrata || ## ||] 'ida ta ekam' ityc agnaya pretasygre ktvbhimantrayate | ekgni ca akae baddhv | ptryagrata ktv || [prajnatyaghnye (18.3.4) iti jaghanya gmedhamagni pariya || ## ||] 'prajnatyaghnye jva' ityc g laukikgni srasvatahomrtha pariya edhamagni pariya dahanadee gatv || [syonsmai bhava (18.2.19) ityuttarato'gne arra nidadhti || ## ||] 'syonsmai bhava' ityc uttarato'gne pretasya arra nidadhti adha | pi cgnisampe nidadhti | dahanasthna ida karma karoti || adhvaryava ii nirvapanti || ## || [tasy yathdevata purastddhomasasthitahomnuddhtya || ## || prpnvaruddhyai nidhanbhirjuhuyt || ## ||] yadi antei kt bhavati tata prayogasampti asmin sthne. tatra bhmau saskra ucyate - [athobhayo apeta (18.1.55) dadmi (18.2.37) iti ntyudaka ktv samprokabhy kmplakhay dahana samprokya || ## ||] 'apeta vta', 'dadmyasmai' iti dvbhy kmplakhay dahanasthna samprokya || [udratm (18.1.44) ityuddhtybhyukya lakaa ktv punarabhyukya prgdakiamedhacinvanti || ## ||] 'udratm' ityc uddhtybhyukya lakaa ktv punarabhyukya dahanasthnam | prvadakiakobhimukhni këhni cinvanti || [iya nr (18.3.1) iti patnmupasaveayati || ## ||] anya 'iya nr' ityc patn pretena saha saveayati sahagamanrtham | tath ca pure patin saha marae loknantyamavpnuyt. aivarasahasri svargaloke mahyate || [udrva (18.3.2) ityutthpayati || ## ||] atha yadi uttihati tad 'udrva' itycbhimantryotthpayati || [yaddhiraya bibharti taddakie pvdyjyenbhighrya jyehena putredpayati ida hirayam (18.4.56) iti || ## ||] 'ida hirayam' ityardharcena yaddhiraya bibharti tad dakie pvdyjyenbhighrybhimantrya jyehena putre''dpayati || [svarga yata (18.4.56) iti dakia hasta nirmrjayati || ## ||] 'svarga yata' ityardharcena pretahasta mrjayati putra || [daa hastt (18.2.59) iti mantrokta brhmaasydpayati || ## ||] 'daa hastt' ityc veuyai pretahastd ghti putra | mantra kart sarvatra || [dhanurhastt (18.2.60) iti katriyasya || ## ||] 'dhanurhastt' ityc katriyahastddhanurghti || [arm iti vaiyasya || ## ||] 'ëra hastt' iti mantravikra ktv saha vi varcas balena pretddaa ghti vaiyaputra || [ida pitbhya (18.1.46) iti darbhnedhn stti || ## ||] 'ida pitbhya' ityardharcena citopari darbhn stti || [tatrainamuttnamdadhta jnacittamrukadagni (18.4.14-15) iti || ## ||] tatra citau pretamuttnamdadhti | 'jnacittamrukadagnim' iti dvbhymgbhy drastha kart'numantrayate || [prcy tv dii (18.3.30) iti pratidiam || ## ||] prvadakiata pretaira kuryt | 'prcy tv dii' ityetbhirgbhi pretamabhimantrayate sthnasthitam || [netyuparibabhrava || ## ||] kecit pratidia ira kurvanti | tannetyuparibabhrava crya || [anumantrayate || ## ||] anumantraa kurydityartha || athsya saptasu preu sapta hirayaakalnyavsyati amtamasyamtatvymtasmin dhehi iti || ## || mantrea saptavrn mantrvtti | ekgnerapi yathsambhava yojayitavyam || ekdae'dhyye pratham kaik || ## || ________________________________ [athhitgnerdarbheu kjinamantarlomstrya || ## ||] hitgneradhikra | caku rotre nsike mukha ca sapta pr | hitgnerdarbheu kjinamantarlomstrya || [tatrainamuttnamdhya || ## ||] tatra pretamuttnamdhya || athsya yajaptri padjyena prayitvnurpa nidadhti || ## || caturghtv nidadhati pretgeu || ptracayanamucyate - dakie haste juhm || ## || savya upabhtam || ## || [kahe dhruv mukhe'gnihotrahava nsikayo sruvam || ## ||] kahe dhruv mukhe'gnihotrahavam | nsikayo agnihotrasruva padjyena prayitv nidhya || [tnyanumantrayate juhrddhra dy, dhruva roha (18.4.5-6) iti || ## ||] 'juhrddhra dym' ityek, 'dhruva roha' ityek | etbhy ptryanumantrayate | saknmantra || lale pritraharaam || ## || dve tƫm || [imamagne camasam (18.3.53-54) iti irasŬcamasam || ## ||] iptr irasi nidhya 'imamagne camasam' iti dvbhymanumantrayate || [dev yajam (18.4.2-4) ityurasi puroam || ## ||] 'dev yajam' iti tisbhirhdaye puroamanumantrayate yadi puroo bhavati || dakie prve sphya savya upaveam || ## || [udare ptrm || ## ||] udare piaptr || [ahvatorulkhalamusalam || ## ||] ahvato jnu prasiddhastatrolkhala musala ca || [royo akaam || ## ||] roipradee akaam || [antareor anyni yajaptri || ## ||] antareor anyni yajaptri jaghyormadhye anyni pratcamasa-hotcamasa-brahmacamasa-yajamnacamasa-antardhnakaa- praptra-aavattdni padjyena prayitv nidadhyt tƫm || pdayo rpam || ## || [apo mnmaynyupaharanti || ## ||] mnmayni apsumadhye nidadhyt || [ayasmayni nidadhati || ## ||] lohamayni bhmau nikhanati tƫm || [am putr ca dat || ## ||] amamayni svadhitidtraparvdi dadupalaka bhmau nidadhyt | ekgnerhitgneradhikra || [athobhayo apaya yuvati, prajnatyaghnye (18.3.3-4) iti jaghany g prasavya pariyamnmanumantrayate || ## ||] 'apaya yuvatim' iti dvbhymgbhy citau prvata apasavya g pariyamnmanumantrayate || [t nairtena jaghanatghnanta upaveayanti || ## ||] g nirtidee jaghanapradee lakuena ghtayitv mrayanti | yath hanyamn gau upaviati tath kartavyam | drjtasya putrasya etat karma | nnyo mrayati || [tasy phato vkkvuddhrya pyorasydadhati ati drava vnau (18.2.11-13) iti || ## || dakie dakia savye savyam || ## ||] gohaded vkkvuddhrya pretahastayordadti dakie dakia savye savyam | 'ati drava' iti tisbhiranumantrayate kart drastha || [hdaye hdayam || ## ||] gohdaya pretahdaye dadti || [agnervarma (18.2.58) iti vapay saptachidray mukha prachdayanti || ## ||] 'agnervarma' ityc vapay saptachidray pretamukha chdayati || yathgtra gtri || ## || dakiairdakini savyai savyni || ## || [anubaddhairapdena gol carmavachdya || ## ||] anubaddhairapdena carma pretamavacchdya || [ajo bhga (18.2.8-9), uttv vahantu (18.2.22) iti dakiato'ja badhnti || ## ||] tata 'ajo bhga' iti dve 'uttv vahantu' ityek etbhistisbhirdakiaprve citau aja pau badhnti | yath dahyate tath badhnti | tatrocyate | tath ca mhaki ajo hanyate dahyate || [asmdvai tvamajyath aya tvadadhi jyatmasau svh ityurasi ghye juhoti || ## ||] ekgni pretahdaye ktv 'asmdvai tvamajyath aya tvadadhi jyatmasau svh' ityanena mantrejya juhoti kart'spa san athav gotria || [tathgniu juhoti agnaye svh kmya svh lokya svh iti || ## ||] athhavanydiu juhoti 'agnaye svh kmya svh lokya svh' iti | 'agnaye svh' iti tribhi svhkrairjya juhoti | iti tisrastisra hut || dakignvityeke || ## || khaakalpa manyante | preta vedimadhye yathdiku agnaya || [mainamagne vi daha (18.2.4-7) a tapa (18.2.36) rabhasva (18.3.71-73) prajnanta (2.34.5) iti kaniha dpayati || ## ||] atha putro'gni dadti | pretasya piadna ktv apradakiamudakadhr bhrmayitv karakai prete tri abda ktv bhmau prakipati tato'gni dadti | etairmantrai svaya pahitv na kart | 'mainamagne' iti catasra, 'a tapa mtitapa' ityc ' rabhasva jtaveda' iti tribhi 'prajnanta prati ghantu' ityek, etbhirgbhi kanihaputro gotrio v anyo v dpayati | tato devaheanennuvkena sruvejya juhoti || [dpte sruvea ymn homäjuhoti pareyivsa pravato mah (18.1.49) iti || ## || yamo no gtu prathamo viveda (18.1.50) iti dve prathame || ## || agiraso na pitaro navagv (18.1.58-61) iti sahit sapta || ## || yo mamra prathamo martynm (18.3.13) ye na pitu pitaro ye pitmah (18.2.49) ityekdaa || ## ||] prajvalite citau kart dpte sati sruvea khdirea ymyn homn juhoti | ekbhtevagniu | ekgnerapi | 'pareyivsam', 'yamo no gtum' iti dve iti prathama paka | 'agiraso na pitaro navagv' iti sahat sapta iti dvitya paka | 'pareyivsam' iti dve 'agiraso na pitara' iti sapta 'ye na pitu pitaro ye pitmah' iti dve et samast ekdaa ttya paka | etai samuccitairjya juhoti | ekena pakea | atha sapta nava ekdadi brhma prvbhimukhopavi 'o cit sakhyam' (18.1-4) iti ka sakala japanti | vivhe sryavat || [atha srasvat || ## || sarasvat devayanto havante, sarasvat pitaro havante, sarasvati y saratha yaytha (18.1.41-43) sarasvati vrateu te, ida te havya ghtavat sarasvati (7.68.1-2) indro m marutvn (18.3.25) iti || ## || dakiato'nyasminnanuht juhoti || ## ||] atha srasvatn homn kart karoti | 'sarasvat devayanto havante' ityek, 'sarasvat pitaro havante' ityek, 'sarasvati y saratham' ityek, 'sarasvati vrateu te' ityek, 'ida te havyam' ityek, 'indro m marutvn' iti pacabhi etairjya juhoti citau | ete srasvat | dakiata kanihaputro ymasrasvatn homn karoti | atha kart | sarve hom pitryupavtin kartavy | karma v srasvata yajopavtin kartavyam || [sarvairupatihanti tri prabhtibhirv || ## ||] atha sarve bndhav 'o citsakhyam' (18.1-4) iti kenopatihante | athav 'sahasrath kavaya' (18.2.18) itiprabhtaya upatihante | 'tri padni' (18.3.40) itydi upatihante dahyamne gotria || [api vnuhnbhi || ## || et anuhnya || ## || mainamagne vi daha (18.2.4) itiprabhti ava sja (18.2.10) iti varjayitv sahasrath (18.2.18) ityta || ## ||] athav 'mainamagne vi daha' itydi 'ava sja' ityek varjayitv 'sahasrath' ityantam | et anuhnya | etairupatihante || [ rohata janitr jtavedasa (18.4.1-15) iti pacadaabhirhitgnim || ## ||] ' rohata janitr jtavedasa' iti pacadaabhirgbhirhitgni citau upatihante | athav etat karma hitgnerekgnau | atha ubhayo karma ucyate || [mitrvaru pari mmadhtm (18.3.12) iti p praklayate || ## ||] 'mitrvaru pari mmadhtm' ityc sarve p praklayante || [varcas mm (18.3.10) itycmati || ## ||] 'varcas mm' ityc sarve cmayanti || [vivasvnna (18.3.61-62) ityuttarato'nyasminnanuht juhoti || ## ||] tata kart 'vivasvna' iti dvbhymuttarata anyasminnanuht juhoti | sampta dahanakarma || dvity kaik || ## || ________________________________ atha prathame divase putragotri ntirucyate - [yavyaprathamni karmi prmukhn yajopavtin dakivtm || ## ||] udakäjali pretya dattv snna ca ktv tata karma kuryt | gotrio v laghuputro v | prmukhn yajopavtin sarve bhavanti || [athai saptasapta arkar pivvapate || ## ||] saptasapta arkar pivvapate || [tsmekaik savyenvcnahastenvakiranto'navekam vrajanti || ## ||] striyo v puruasya ca kanihdi tsmekaik savyena v dakiena v'vcnahastenvakiranti | tata anavekam vrajanti || [apghennumantrayate || ## || sarve'grato brahmao vrajanti || ## || m pra gma (13.1.59) iti japanta udaknte vyaghpghe japanti || ## || pacdavasicati || ## || uduttamam (18.4.69) iti jyeha || ## ||] 'apa na oucadagham' (4.33) iti sktennumantrayate kart | sarve bndhav agre vrajanta 'm pra gma' ityca japanta | kart pacd bndhavnm | caturthe'hani ucitvam | kart drastho mantra bryt | udaknte vyaghpghe japanti | gacchatmudakasampe 'vi dev' (3.31) 'apa na oucat' iti sktadvaya brahm japati | sktadvaya vyaghpghbhym | 'uduttamam' iti brhma sarve svayamavasicati snna kurvanti || [payasvat (18.3.56) iti brahmokt pijlrvapati || ## ||] 'payasvatroadhaya' ityc brhma sarve snna kurvanti | tata ekavi darbhapijl nady hrade vvapati brahm || [ntyudakencamybhyukya avvatm (18.2.31) iti nad trayate || ## ||] tatra ntyudaka karoti | sarvemcamana dadti | abhyukya 'avvatm' ityc nad tarato'numantrayate || [nakatra dvopatihate nakatr m sakaca pratkacvatm iti || ## ||] bahi sthitv nakatra dvopatihate 'nakatr m sakaca' iti mantrea || [myk samidha dhygrato brahm japati || ## || yasya tray gatamanuprayanti dev manuy paavaca sarve | ta no deva mano adhi bravtu suntirno nayatu dviate m radhma iti ntyudakencamybhyukya || ## ||] myk samidha dya tata sarve gacchanti | tato'gre brahm bhtv 'yasya tray gatam' iti mantra japati | tata ntyudakencamana kurvanti ghasampe sarve || [nisslm (2.14) iti lniveana samprokya || ## || rja bibhrat (7.60.1-6) iti prapdayati || ## ||] 'nislm' iti l samprokya kart 'rja bibhrat' iti aarcena bndhavn ghe praveayati || [nadmlambhayati gmagnimamna ca || ## ||] t pijl lambhayati | gm | agni laukika | ekgnerv | amna ca | etnylambhayate || [yavo'si yavaysmaddveo yavayrtim iti yavn || ## ||] 'yavo'si yavaya' iti mantrea yavnlambhante sarve || [khalvaksya iti khalvn khalakulca || ## ||] 'khalvaksya' iti mantrea khalvakn kulatthclabhante || [vyaghpghbhy mykrdhpayati || ## ||] 'vi dev' (3.31) 'apa na oucadagham' (4.33) iti sktbhy myk samidha dadhti kart laukike v ekgnau v | gotri caturahamaucitvam || [ts dhma bhakayanti || ## ||] ts dhma bhakayanti bndhav | yadi putrasygnistad ekgnau athav laukike | prathame'hani etat karma | samptametatkarma || atha dvitye'hani karmocyate- [yadyat kravyd ghyedyadi kravyd nnte'paredyu | divo nabha ukra payo duhn iamrja pinvamn || ap yonimapdhva svadh ycake jvastste santu madhuruta ityagnau sthlpka nipti || ## ||] 'divo nama' itycgni prajvlya sthlpka sakt sarvahuta karoti dahanasannidhau | na tantram | dahane v sakt sarvahuta karoti sthlpkam || [dahane cpivnyavats dohayitv tasy phe juhoti vaivnare havirida juhomi (18.4.35) iti || ## ||] athav anyavats g dohayitv tasy phe juhoti 'vaivnare havi' ityekay || tasy payasi || ## || sthlpka ityeke || ## || rapayitvetyeke cry manyante | sampta dvitye'hani karma | ttye nsti karma || caturthe'hani karmocyate- [ye agnaya (3.21) iti ply darvy manthamupamathya kmplbhymupamanthanbhy ttyasymasthnyabhijuhoti || ## ||] 'ye agnaya' iti daarcena sktena ply darvy mantha saktumanthamupamathya kmplbhymupamanthanbhy pratycam asthnyupari homa kuryt || [upa dym (18.3.5-6) a te nhra (18.3.60) iti mantroktnyavadya || ## || krotsiktena brhmaasyvasicati madhtsiktena katriyasyodakena vaiyasya || ## ||] 'upa dymua vetasam' iti dve, 'a te nhra' ityek etbhirgbhirmantroktnmoadhnmudaka kra caikatra ktvbhimantrya brhmaasysthni niicati | mantrokt oadhaya ucyante | vetasaca | karaca | nadphenaca | avak cgaruheruk ca | bhaddrv ca | kaphenaca | makapar ca | uktik ca | et mantrokt oadhaya | madhdakena katriyasya tenaiva mantrea mantroktca | udakenauadhisahitena tenaiva mantrea vaiyasya || [ava sja (18.2.10) ityanumantrayate || ## ||] ekgnechitgneca dahanam 'ava sja' itycnumantrayate || [m te mana (18.2.24) yatte agam (18.2.26) iti sacinoti paccha || ## ||] atha piapradna sacayanarddhamekoddia ca ktv tata sacayana karoti | 'm te mana' ityc 'yatte agam' ityc etbhymasthnyabhimantrya kalae nidadhti | plapatrea v ghtv paccha pdata || prathama rakaplni || ## || [pact kalae samopya sarvasurabhicrairavakryotthpanbhirutthpya haribhirhareyu || ## ||] pact kalae nidadhti | pact sarvauadhicrni ca kalae nidadhti utthpanbhi kalaamutthpya haribhirhareyu | 'uttiha' (18.3.8), 'prehi' (18.1.54), 'pracyavasva' (18.3.9), 'udanvat' (18.2.48-49), 'ita ete' (18.1.61), 'agnūom' (18.2.53), 'ida prvam' (18.4.44) ityutthpan | 'ati drava' (18.2.11-18) ityabhirharibhi || [m tv vka (18.2.25) iti vkamle nidadhti || ## ||] 'm tv vka' itycsthikalaa mle nikhanati || [syonsmai bhava (18.2.19) iti bhmau trirtramarasina karmi kurvate || ## ||] athav 'syonsmai bhava' itycbhimantrya yadi bhmau nikhanati tadnay | sampta sacayana caturthe'hani | kecit 'yavyaprathamni karmi' (KauS 82.1) itydi caturthe divase kurvanti | sarvatra ubhayo karma | tath ca mhaki - 'vasathygnihotkayo samna sarva karma bhavati' | caturthe'hani kecid 'yavyaprathamni karmi' (KauS 82.1) itydi atra kurvanti | ubhayo | tath ca yjavalkya | 'dvre upaviya nimbapatri' itydi ucirbhtv tata karmdhikra | kecid yathpahita stra tath sarvameva kurvanti | tata prabhti gotri mgalya kurvanti | yathkuladharmea v | vasathygniea ghe dhrayitv arairv nidhymvsyy kravycchamana kuryt putro yadyhitgnirbhavati | atha gotria trirtramarasina karmi nityanaimittikakmyni kurvanti || [daartra ityeke || ## || yathkuladharma v || ## ||] daartra ityeke | yathkuladharmea v || [rdhva ttyasy vaivasvata sthlpka rapayitv vivasvnna (18.3.61-62) iti juhoti || ## ||] caturthe'hani asthisacayana ktv ghe gatya tata kart vaivasvatadevatka sthlpka rapayitvjyabhgnta ktv 'vivasvnna' iti dvbhy pratyca dve hut juhoti || [yuktbhy ttym || ## ||] yuktbhy ttymhutim || [numat cutarthm || ## ||] anumataye svheti caturthm || [ea ntyudakenopasicybhimantrya prayati || ## ||] ntyudaka ktv hutaea sthlpka ntyudakenopasicya 'vivasvnna' iti dvbhymabhimantrya prayati | samnodak gotria daapurut saptapurudv yath te samnodak || [ pra cyavethm (18.4.49) iti gvvupayacchati || ## ||] atha daki dadti | ' pra cyavethm' ityc pretavahanavabhau abhimantrya ghti kart | daa gvo daki | aparimit v dvviaty v yathakti || [eyamagan (18.4.50) iti daagavvarrdhy daki || ## ||] 'eyamagan' ityc daki abhimantrya ghti | caturthe'hani ida karma | ekdae v | sampta caturahakarma || atha karturyamavratamucyate- [dvdaartra kart yamavrata caret || ## ||] yamavrata kart caret dvdaartram || ekacailastricailo v || ## || haviyabhaka || ## || [syamprtarupaspet || ## ||] syamprta snna kuryt || [brahmacr vratyadha ayta || ##|| svastyayanni prayujta || ## ||] syamprtaryajopavt bhtv karma kuryt | svastyayannyucyante | 'vivasvnna' (18.3.61-62) iti dve, 'indra kratu na' (18.3.67) ityek, 'prsmat pn' (18.4.70) ityek, 'tyam u' (7.85) 'trtram' (7.86) ' mandrai' (7.117) iti, 'yo agnau' (7.87) ityc, 'prya nama' (11.4.1) ityc, 'pra m mat' (11.4.26) ityek, 'namaste ghoibhya' (11.2.31) ityek, 'svasti no astvabhaya na' (19.8.7) ityardharca, 'pthiv nti' (19.9.14) etni svastyayanni japet | yamakapahane anteipitmedhakarae etasmin prakarae sarvatrya svastyayanni | sampta sacayanam | anteikarma | ptracayana ca | yamavrata ca || ekdae tty kaik || ## || ________________________________ atha pitmedha ucyate | 'pitmedha savatsare kuryt' iti ruti | athav 'savatsarmadhye kuryt' iti | mghakldikl vakyante- [pitn nidhsyan sambhrn sambharati || ## ||] pitryupavt anteipitkarma kuryt || [ekdaa carƤcakraktn krayati || ##|| attasahasrtau ca pmƫa sikat akha lka sarvasurabhiamcrakta ntavkasya nva tripdakam || ## ||] mmaya atacchidra sahasracchidra ca dvitya mmaye dve kuryt | sukhakiram | sikat | akha prasiddha | lkni prasiddhni | surabhisarvauadhicram | ampatracra ca | ntavkasya nvam | tripda ivayam || [dve niyamne nlalohite stre savyarajju ntavkasya catura akcatura paridhn vraa mlamaudumbara pla vkasya ntauadh || ## ||] niyamne jravsas dve | nlalohitastre prasiddhe | prasavya rajjum | ntavkasya catura akn | catura paridhn | vraa mlamaudumbara plam ete vk akva paridhayaca | ntavkdv | dve ntapuik | ete sambhr hartavy | iti pitnidhnasambhr || atha pitnidhnakla ucyate- [mghe nidadhyt m'gha bht iti || ## ||] ppa kule m bhavat | mghamse amvsyy nidadhyt || [aradi nidadhyt myatvagham iti || ## || nidghe nidadhyt nidahyatmagham iti || ## || amvsyy nidaghydam hi pitaro bhavanti || ## ||] athav aradi nidghe uakle nidadhyt | iti kl ukt nidhnasya || [athvasnam || ## ||] asthighyamucyate | tat sthnamucyate || [tadyat sama samlamavidagdha pratihita prgudakpravaam || ## || yatrkaak vkcauadhayaca || ## ||] yatra ntavk oadhayaca tatra kuryt | avasnasthnamevavidha kuryt | ityavasnasthnam || [unnata svargakmasya || ## ||] unnata svargakmasya cayana kuryt || atha caturdaymida karma vakyate- [vo'mvsyeti g krayate || ## ||] vo'mvsye prabhte karma kuryt | caturday g mrayati | na kart || [tasy savya cpaghana prapka ca nidhya || ## || bhik krayati || ## ||] tasy savyasakthijaghanaraktapittaudaramsni varjayitv ei msni sthpayitv vavidhnena | aka (?) agre viniyogo bhaviyati | samsa piapityaja || [grme ymasrasvatn homn hutv || ## ||] grmamadhye maapa ktv tatraikgnerymasrasvatn homn hutv arabhymagni mathitv | kecid gomraakarma varjayanti | tantra v || [samprokabhy kmplakhay niveanamanucarya || ## ||] samprokabhy kmplakhay niveanasthna odhayitv 'apeta vta' (18.1.55) 'dadmyasmai' (18.2.37) iti dvbhy ntyudaka ktv niveana samprokati || [prgdakia kh pravidhya srea karayitv khbhi parivrya || ## ||] prgdakia kh pravidhya | tata srea karayitv khbhi parivrya veayitv | avasnasthnakarma || athsthikarmocyate- [punardehi (18.3.70) iti vkamlddatte || ## ||] 'punardehi vanaspate' ityc vkamlddatte || [yatte ka (18.3.55) iti bhmervasane samopya sarvasurabhicrairavakryotthpanbhirutthpya haribhirhareyu || ## ||] yadi bhmau 'yatte ka' ityc bhmerdatte | asthni vasane samopya bandhana ktv sarvasurabhicrairavakrya tato granthi ktv tata utthpanbhirutthpya haribhirhareyu | tato vakyama karma kuryt || athsthine pryacittakarmocyate- [avidanto det psn || ## ||] asthine taddet psu ghtv vasane samopya tata utthpanbhirutthpya haribhirhareyu | 'uttiha prehi' (18.3.8), 'pra cyavasva' (18.3.9), 'udanvat' (18.2.48), 'ita ete' (18.1.61), 'agnūom' (18.2.53), 'ida prvam' (18.4.44) ityutthpan | 'ati drava' (18.2.11-18) ityabhirhari || [api vodaknte vasanamstrya asau iti hvayet || ## ||] athavodaknte vasanamstrya 'asau' iti vapet || tatra yo janturnipatet tamutthpanbhirutthpya haribhirhareyu || ## || [api v tri aiatni palatsarm || ## ||] athav tri atni aica platsar tai purua kalpayitv tamutthpanbhirutthpya haribhirhareyu | arradagdhe'sthine ca etat pryacitta bhavati | sampta dentaramte'sthine ca || [grme dakiodgadvra vimita darbhairstrayati || ## ||] grmamadhye yo maapa prva kta tasyottaradvra dakiadvra ca kuryt | tata maapa darbhai sastrayati || [uttara jvasacaro dakia pitsacara || ## ||] uttarea manuy sacaranti | dakiena pitrasthni || [anastamita yta (18.4.62) ityypayati || ## ||] tasmin maapa anastamita ditya ida karma kuryt | ' yta pitara' itycsthni maape praveayati dakiadvre || [cy jnu (18.1.52) ityupaveayati || ## ||] 'cy jnu' ityc tripde piake upaveayati asthiputtalakam || [sa viantu (18.2.29) iti saveayati || ## ||] 'sa viantu' ityc saveayati || [etadva pitara ptram iti tryudakasn ninayati || ## ||] 'etadva pitara ptram' iti mantrea trnudakaprn kasaptrn asthyabhimukho ninayet | trirmantrvtti | tasmin maape || [trn sntnuliptn brhman madhumantha pyayati || ## || brahmae madhuparkamhrayati || ## || g vedayante || ## || kuruta ityha || ## || tasy dakiamardha brhman bhojayati savya pitn || ## ||] brahmae madhuparkamhrayati kart prva govikalpena | yadi g karoti tasy dakiamardha brhman bhojayati | savya pithomena yojayitavyam | vavidhnena 'pitbhya svadh' iti pradhnamantra || ekdae caturth kaik || ## || ________________________________ [vaha vap jtaveda pitbhyo yatraitn vettha nihitn parke | medasa kuly upa tn sravantu saty emia santu km svh svadh iti vapystrirjuhoti || ## ||] 'vaha vapm' iti vapystrirjuhoti || [ima yama (18.1.60) iti yamya caturthm || ## ||] 'ima yama' ityc yamya caturthm | sampta govadha pitdaivatam || [ekaviaty yavai kara randhayati yutamanyat prapka ca || ## ||] tata carudvaya sayavamayava ca kart rapayati | ekaviaty yavai kara randhayati | sayava caru rapayati || [sayavasya jv prnanti || ## ||] sayavasya caro svagotraj bhojana kurvanti || [athetarasya pia nipti || ## ||] yathakti prapkdi ayavakaresthisampe piadna kurvanti | piaeamasthikart bhujate || [ya te mantham (18.4.42) iti mantrokta vimite nipti || ## || tadudgatomahartro ds bhujate || ## || v vadantu ityha || ## ||] svadsca | tata kart praia dadti gotrin | v vdayet | vdyni vdayet || [mahayata pitn iti riktakumbha vimitamadhye nidhya ta jaradupnahghnanti || ## ||] riktakumbham asthyagre maapamadhye nidhpayet sarve ta drutya jaradupnadbhymghnanti saha kart || [kasye mjn (18.3.17) iti tri prasavya prakrakeya pariyanti dakinrnghnn || ## ||] 'kasye mjn' ityc kart mantra bryt | trirapasavya parikrake muktake ityartha | pariyanti bhramanttyartha | dakinrnghnn sarve gotria | trirmantrvtti || eva madhyartre'parartre ca || ##|| [pur vivst samsa piapityaja || ## ||] pur vivst prabhtt ityartha | tato msena pityaja krya | piapityajavidhna laukikaktamsena | iti grmamadhye maape caturday rtrymetat karma kartavyam || athmvsyy prabhte karmocyate- [utthpanbhirutthpya haribhirhareyu || ## ||] tnyasthni maapdutthpya utthpanbhi haribhirhareyu | tata tripde nidhya || athvasnamucyate- [athvasyeti pactprvaktebhya prvi prvebhyo'pari yavyasm || ## ||] pact prvaktebhya pitbhyacayana kartavyam | prvi | prvebhyo'pari yavyakryi || [prgdaki diamabhyuttarmapar diamabhi tihanti || ## ||] manni prgdaki diamabhimukhnyrabhyi | uttarasy dii sampyante | grmasypi dakiena kartavyni || [yath citi tath mana dakipar diamabhi pravaam || ## ||] yath citi tath mane dharm bhavanti | 'udratm' (KauS 80.43) itydi | 'samprokabhym' (KauS 80.42) ityuktam | 'ati dhanvntyavas' (KauS 43.3) ityuktam | dakipravaadee mnni kryi || ekdae pacam kaik || ## || ________________________________ atha mnamucyate- [atha mnni || ## || diikudiivitastinimuyaratnipadaprakram || ## || prdeena dhanu ca im mtr mimmahe (18.2.38-44) iti || ## ||] khtasya | diikudiivitastinimuyaratnipadaprakram prdeena dhanu v | ebhi pramairmantavy | 'im mtr mimmahe' iti saptabhirgbhi pratidia myamnamanumantrayate || sapta dakiato mimte saptottarata paca purastt tri pact || ## || evavidha maapa mimte | athav nava dakiato mimte navottarata sapta purastt paca pact || ## || athav ekdaa dakiato mimta ekdaottarato nava purastt sapta pact || ## || ete pak manacayanasya bhavanti || [ekdaabhirdevadarinm || ## ||] atharvakhnmekapaka || [ayugmamnni parimaalni caturasri v aunakinm || ## ||] ayugmamnni kuryt | parimaalni vartulni caturasri v manni kryi vikalpena aunakinm || [tath hi dyante || ## || yvn purua rdhvabhustvnagnicita || ## ||] yvn purua rdhvabhustvnagnicita rdhvacayanam | dvipurua v rdhvabhu kuryt || [savyni dakidvryayugmailnyayugmeikni ca || ## ||] apasavya cetavyam | dakiata sambhraharaam | dakidvri kartavyni | ayugmailaicetavyam | ayugmeikbhirv mana kartavyam || [im mtr mimmahe (18.2.38-44) iti dakiata savyarajju mtv || ## || vrayatmagham iti vraa paridhi paridadhti aku ca nictati || ## ||] tasmin bhmau 'im mtr mimmahe' iti saptabhirdakiata savyarajju mtv 'vrayatmagham' iti mantrea vraa paridhi paridadhti | aku ca nictati | pratidimantrvtti || [purastnmtv amebhyo'stvagham iti mla paridhi paridadhti aku ca nictati || ## || uttarato mtv myatvagham ityaudumbara paridhi paridadhti aku ca nictati || ## || pacnmtv ntamagham iti pla paridhi paridadhti aku ca nictati || ## ||] tata purastt | tata uttarata | tata pact | akva paridhayaca pratidia kry | 'amebhyastvagham' iti mla purastt | 'myatvagham' ityuttarata | 'ntamagham' iti pla pact || [amsi (18.2.45-47) ityanumantrayate || ## ||] tata 'amsi mtrm' iti tisbhi manamanumantrayate || [akay lohitastrea nibadhya || ## || stuhi rutam (18.1.40) iti madhye garta khtv pisikatoodumbaraakhalkasarvasurabhiamcrni nivapati || ## ||] tata tasmin mane'kay lohitastrea nibadhya 'stuhi rutam' iti garta khanati | tadgarte pisikatkhukiraakhalkodumbarasarvasurabhiamcrni nivapati || [niyatmagham iti niyamnamstti || ## ||] 'niyatmagham' iti mantrea niyamna jravastra garte stti || asampratyagham || ## || [vi lumpatmagham iti paricaila dra vilumpati || ## ||] 'vi lumpatmagham' iti mantrea dvitya paricaila tatraiva bahirdhrayati | dhrayitv agre karma bhaviyati tena vastrea || ukto homo dakiata staraa ca || ## || 'indro m marutvn' (18.3.25-37) ityetbhirjya juhuyt garte | 'ida pitbhya' (18.1.46) ityc garte darbhn stti || [etad roha (18.3.73) dadmi (18.2.37) iti kaniho nivapati || ## ||] 'etad roha' 'dadmyasmai' iti dvbhy kanihaputra tasmin garte asthni nivapati nidadhti | mantra kart bryt || [eda barhi (18.4.52) iti sthitasnuryathparu sacinoti || ## ||] 'eda barhi' ityc kule jyeho'sthni yathparu sacinoti | puruagtrivat || [m te mana (18.2.24) yatte agam (18.2.26) indro m (18.3.25) udap (18.3.37) ityto'numantrayate || ## ||] 'm te mana' 'yatte agam' 'indro m marutvn' iti 'udap' ityta etbhiranumantrayate || [dhn saligbhirvapati || ## ||] 'yste dhn' (18.3.69; 18.4.26) iti dve, 'dhn dhenurabhavat' (18.4.32) ityek, 'etste asau dhenava' (18.4.33) ityek, 'enrdhn' (18.4.34) ityek 'yste dhn anu' (18.4.43) ityek etbhistilamir dhn tasminnasthipari dadhti || ah kaik || ## || ________________________________ [ida kasmbu (18.4.37) iti sajtnavekayati || ## ||] 'ida kasmbu' ityc tnyasthni gartasthitni sarve gotria avekante | kart mantra bryt || [ye ca jv (18.4.57) ye te prve pargat (18.3.72) iti sarpirmadhubhy caru prayitv radee nidadhti || ## ||] 'ye ca jv' ityek, 'ye te prve pargat' ityek iti dvbhy dvau car sarpirmadhubhy prayitvbhimantrya radee nidadhti asthisampe || [appavn (18.4.16-24) iti mantrokta dikvaamadeeu nidadhati || ## || madhye pacantam || ## ||] 'appavn' iti navabhirgbhi pacimadii prabhti aau carava | pratidia nidadhti | eka madhye nidhya tato'bhimantrayate | pratimantra krdipr mantrokt apppidhn sarve kartavy | prasavy dtavy || [sahasradhram (18.4.36) atadhram (18.4.29-30) ityadbhirabhiviyandya || ## ||] 'sahasradhram' ityek, 'atadhram' iti dve etbhi atacchidre sahasracchidre caruptramadhye nidhyopari tata udakamabhimantrya tenodakenplvayatyasthni || [paro rj (18.4.53) iti madhyamapalairabhinidadhti || ## ||] 'paro rj' ityc madhyamapalapatrai atacchidrasahasracchidrdi caravaca sarvam cchdayanti | mantra kart bryt || [rjo bhga (18.4.54) ityamabhi || ## ||] 'rjo bhga' itycmabhi pëairv iakbhirv cchdayati | caravaca ghavat cetavy || [utte stabhnmi (18.3.52) iti logn yathparu || ## ||] 'utte stabhnmi' ityc loena ca carumasthni ca prayati nidhnakramea || [niyatmagham iti niyamnenvachdya darbhairavastrya || ## ||] 'niyatmagham' iti mantrea jravastramcchdayati | darbhairavastrya manamasthyupari dvitya vastra stti || [idamidv u n (18.2.50-52) upa sarpa (18.3.49-51) asau hai (18.4.66-67) iti cinvanti || ## ||] 'idamidv' iti tisra, 'upa sarpa' iti tisra, 'asau h iha te' iti dve etbhirgbhi mana pitgha ilbhirviambhi iakbhirv prasavya cinvanti | devaghe ca dakia dvra karoti | kartnumantrayate || [yath yamya (18.4.55) iti saritya || ## ||] 'yath yamya' ityc mana ghnanti kuayanti | sarvatra kart mantram | pitghamuccai ktv | 'unnata svargakmasya' iti ruti || [ӭtvagham ityupari arastambamdadhti || ## ||] 'ӭtvagham' iti mantrea manopari arastambamdadhti | samlamrdra yath vardhate || pratiiddhamekem || ## || [akalmë knmagul tejanm antarhitamagham iti grmadeducchrayati || ## ||] tath vikalpa arastambasya | 'antarhitamagham' iti mantrea kalmë këhnmagul kaikmabhimantrya grmamanayorantardhna karoti || [prasavya piriicya kumbhn bhindanti || ## ||] kuena prasavya tri pariicya kumbhn bhindanti | pacimy dii sphoayanti || [sameta (7.21.1) ityaparasy manasrakty dhuvannyupayachante || ## ||] 'sameta vive' ityanay c sarve bndhav aparasy manasrakty dhuvannyupayacchanti | 'tri prasavya parikrake pariyanti dakinrndhnn' iti dhuvanni sarve bndhav kurvanti || [pacduttarato'gne varcas mm (18.3.10-11) vivasvn (18.3.61) indra kratum (18.3.67) ityta || ## ||] tata 'varcas mm' iti dve 'vivasvna' itydi 'indra kratu na' ityantam etai pact sthita upatihante kart gotriaca || [samindhate (18.4.41-42) iti pact sakasukamuddpayati || ## ||] 'samindhate amartyam' iti dvbhymgbhy grmamadhye yanmaapa kta tat nya manapacddee prajvlayati dahati | sakasukaabdena ymasrasvatn hutv uttara jvaarade dakia yajjuna tat sakasukaabdenocyate | ta jvlayati | manacityasya karma samptam | anena vidhnensthicayana kuryt | putro v gotrio v ida karma krayati svargamicchat || [asmin vayam (12.2.13), yadripra (12.2.40), sse mhva (12.2.19) ityabhyavanejayati || ## ||] 'asmin vayam', 'yadripram', 'sse mhvam' itydi kravycchamanena vykhytam || koray pipdn nimjya || ##|| sarve gotria || ime jv (12.2.22) udcnai (12.2.29) iti mantroktam || ## || tri sapta (12.2.29) iti kdy padni yopayitv mant || ## || dahanamapi manamucyate || mtyo padam (12.2.30) iti dvityay nva || ## || para mtyo (12.2.21) iti prgdakia kd pravidhya || ## || sapta nadrpi krayitvodakena prayitv || ## || rohata saviturnvametm (12.2.48) sutrmam (7.6.3) mahm u (7.6.2) iti sahiray sayav nvamrohayati || ## || amanvat ryate (12.2.26) uttihat pra tarat sukhya (12.2.27) ityudcastrayati || ## || [arkardy samiddhnt || ## || vaivasvatdi samnam || ## ||] uttarato garta iti kravycchamana ca ktv | tato 'yavyaprathamni karmi prmukhn yajopavtin dakivtm' (KauS 82.1) | athai sapta arkar pivvapati itydi sarva kuryt | 'mykrdadhti | ts dhma bhakayanti' (KauS 82.19-20) ityevamanta sarva kurvanti gotria | 'vaivasvata sthlpka rapayitv' (KauS 82.36) itydi | vabhadvaya daagavvarrdhy cryadaki | dvdaartra kart yamavratnta (KauS 82.42) sarva bhavati || [prpya ghn samna piapityaja || ## ||] prpya ghn samna eka piapityaja krya sarve gotri vidhnena | tata smvsyy nidhnamamvsyy kravycchamana kuryditi | kecillaukike'pi piapityaja kurvanti | sampta pitmedha | ekgnyhitgnyorubhayo pitmedha adhikra | antei ptracayana dentaravidhna pitmedhaca || ekdae saptam kaik || ## || ________________________________ atha piapityaja || ## || [amvsyy sya nyahne'hani vijyate || ## ||] amvsyymaparhe kuryt || [mitrvaru pari mmadhtm (18.3.12) iti p praklayate || ## ||] vaivadeva ktv 'avyasaca' (19.68) iti japitv 'mitrvaru pari mmadhtm' ityc p praklayate || [varcas mm (18.3.10) itycmati || ## ||] 'varcas mm' ityccmayati || [puna savyencamandapasavya ktv praiakta samdiati || ## ||] tata tƫ puna savyencamana karoti | tata pitryupavt bhtv vakyama karma karoti | paricrakya praia dadti || [ulkhalamusala rpa caru kasa praklya barhirudakumbhamhara iti || ## ||] ulkhalamusala rpa caru ksyaptramudakumbha darbhn vrhn samidha nekadikamhareti || [yajopavt dakiaprvamantardeamabhimukha rpa ekapavitrntarhitn haviyn nirvapati || ## || idamagnaye kavyavhanya svadh pitbhya pthiviadbhya iti ida somya pitmate svadh pitbhya somavadbhya pitbhya v antarikasadbhya iti ida yamya pitmate svadh pitbhyaca diviadbhya iti trnavcnakn nirvapati || ## ||] tata yajopavt dakiaprvamantardeamabhimukha rpa ekapavitra nidhya tato nirvapati taulamuim | 'idamagnaye kavyavhanya' ityetairmantraistrn adhomun nirvapati | tata pitryupavt 'idamagnaye kavyavhanya' iti tri samprokaam || [ulkhala opya triravahanti ida va pitaro havi iti || ## || yath havistath paricarati || ## || havirhyeva pityaja || ## ||] tata ulkhala opya triravahanti 'ida va pitaro havi' iti mantrea | tata rpea nipavanam || [praiakta samdiati caru praklaydhiraypa opya taulnvapasva nekaena yodhayannsva m iro grah || ## ||] tatastaulapraklanam | 'caru praklaydhiraya' iti praia | caroradhirayaam | 'apa opya' carorudakseka | 'taulnvapasva' taulvapanam | 'pari tvgne' (7.71.1) ityc paryagnikaraam | nekaena tripradakiamudyauti carum | yathotpta bhavati tath kuryt || [irograha paricakate || ## ||] irograhaa na kuryt || [bhyenopanikramya yajopavt dakiaprvamantardeamabhimukha udratm (18.1.44) iti kar khanati prdeamtr tiryagagurim || ## ||] agnily bhyenopanikramya yajopavt bhtv dakiaprvamantardebhimukha 'udratm' ityc kar khanati prdeamtr tiryagagurim || avgaguri parvamtrmityeke || ##|| [apahat asur raksi ye pitada iti prgdakia psnudhati || ## ||] 'apahat asur raksi ye pitada' iti yaju prgdakia psn udhati || [kar ca p ca praklya etad va pitara ptram iti karm udakena prayitv || ## ||] kar ca p ca praklya tato nirvpapavitra ghtv ksyodakaptra kalpayitv karmadhye ninayati 'etad va pitara ptram' iti mantrea || [antarupttya mastun navantena v pratinya dakiäcamudvsya || ## ||] tato madhye praviya mastun navantena v pratinya carau prakipet | dakiata udvsayati || [dve këhe ghtv uanta (18.1.56-57) itydpayati || ## ||] dve këhe ghtv 'uanta' iti dvbhymgbhymdpayati || [dptayoreka pratinidadhti || ## || ihaivaidhi dhanasani (18.4.38) ityeka htv || ## ||] eka dptakëha ghtv 'ihaivaidhi' ityc pspari nidadhti || [psuvdhyopasamdadhti ye nikht (18.2.34-35) samindhate (18.4.41) ye ttu, ye satysa (18.3.47-48) iti || ## ||] 'ye nikht' iti dve 'samindhate' ityek, 'ye ttu' ityek, 'ye satysa' ityek etai pacabhi paca samidha dadhti | tata || sambhrnupasdayati || ## || [paryuka barhirudakumbha kasa darvimjyamyavana caru vssyäjanamabhyajanamiti || ## ||] paryuka barhi udakumbha ksyabhjanam | darvim | jyam | yavanam | carum | vssi | äjanam | abhyajanam | etni sarvi ptri upasdya || [yadatropasamhrya bhavati tadupasamhtya || ## || ato yajopavt pitryupavt barhirghtv victya sannahana dakiparamaamadeamabhyavsyet || ## ||] tata pitryupavt sakdcchinna barhirghtv victya sannahana dakiparadee nirasyati tƫm || [barhirudakena samprokya barhiada pitara (18.1.51) upaht na pitara (18.3.45) agnivtt pitara (18.3.44) ye na pitu pitara (18.3.46) ye'smkam (18.4.68) iti prastti || ## ||] barhirudakena samprokya 'barhiada pitara' ityc, 'upaht na pitara' ityc 'agnivtt pitara' ityek, 'ye na pitu pitara' ityek, 'ye'smka pitara' ityarddharca etbhirbarhi stti | barhii vhana karoti || [ypandni tri || ## ||] ' yta pitara' (18.4.62) ityc 'cy jnu' (18.1.52) ityc 'sa viantu' (18.2.29) ityc etai tiln vikrya || [udratm (18.1.44-46) iti tisbhirudaptryanvca ninayet || ## ||] 'udratm' iti tisbhirudaptri ekaikayarc barhii ninayati || [ata pitryupavt yajopavt ye dasyava (18.2.28) ityubhayata dptamulmuka tri prasavya parihtya nirasyati || ## || paryukya || ## ||] tato yajopavt 'ye dasyava' ityubhayata dptamulmuka parihtya nirasyati | paryukya || ekdae aam kaik || ## || ________________________________ [ye rpi pratimucamn asur santa svadhay caranti | tva tnagne apa sedha drn saty na pit santvia svh svadh iti hutv kumbhpkamabhighrayati || ## ||] 'ye rpi' itycjya sruvea juhoti | tata kumbhpkamabhighrayati tƫm || [agnaye kavyavhanya iti juhoti || ## ||] tata 'agnaye kavyavhanya svadh pitbhya' iti caru juhoti || yathnirupta dvitym || ## || [yamya pitmate svadh pitbhya iti ttym || ## ||] 'yamya pitmate svadh' iti ttym || [yadvo agni (18.4.64) iti syavanstauln || ## ||] 'yadvo agni' iti syavanstauln juhoti || [sa barhi (7.98.1) iti sadarbhstauln paryukya || ## ||] 'sa barhi' ityc sadarbhn tauln juhoti | tata paryukaam || [ato yajopavt pitryupavt darvyoddharati || ## ||] tata pitryupavt darvyoddharati bhjane || [dyaurdarvirakitparimitnupadast s yath dyaurdarvirakitparimitnupadastaiv pratatmahasyeya darvirakitparimitnupadast || ## || antarika darvirakitparimitnupadast s yathntarika darvirakitparimitnupadastaiv tatmahasyeya darvirakitparimitnupadast || ## || pthiv darvirakitparimitnupadast s yath pthiv darvirakitparimitnupadastaiv tatasyeya darvirakitparimitnupadast iti || ## ||] 'dyaurdarvirakitparimit' iti tribhi | pratimantramuddharaam || [uddhtyjyena sannya trn pin sahatn nidadhti etatte pratatmaha (18.4.75-77) iti || ## ||] tata uddhtyjyena sannya 'etatte pratatmaha' iti tribhirgbhi trn pin sahitn nidadhti barhii || dakiata patnbhya ida va patnya iti || ## || [idamasnmidamasamnn str pus prakrvarn ye vaya dtro ye csmkamupajvanti | tebhya sarvebhya sapatnkebhya svadhvadakayyamastu iti tri prasavya taulai parikirati || ## ||] 'idamasnm' iti tri prasavya taulai parikirati || [pijlräjana sarpii paryasya adhva pitara iti nyasyati || ## ||] 'adhva pitara' iti mantrea pijlräjana ghtkta ktv pieu nidadhti || [vaddhva pitaro m vo'to'nyat pitaro yoyuvata iti stri || ## ||] 'vaddhva pitara' iti stra nidadhti || [ajate vyajate (18.3.18) ityabhyajanam || ## ||] 'ajate vyajate' ityc ghtenbhighrayati || [jyenvichinna pinabhighrayati ye ca jv (18.4.57), ye te prve pargat (18.3.72) iti || ## ||] 'ye ca jv' iti ghtenbhighrayati pin | 'ye te prve pargat' ityc piopari dhr ninayati || [atra pitaro mdayadhva yathbhga yathlokamvyadhvam iti || ## ||] 'atra pitara' iti pratipia japati || [atra patnyo mdayadhva yathbhga yathlokamvyadhvam iti || ## ||] 'atra patnya' iti patnpie japati || [yo'svantaragnirbhavati ta pradakiamavekya tisrastmstmyati || ## ||] yo'svantaragnirbhavati ta pradakiamavekya trn prymn kuryt || [pratiparyvtya ammadanta pitaro yathbhga yathlokamvyiata iti || ## || ammadanta patnyo yathbhga yathlokamvyiata iti || ## ||] puna 'ammadanta' iti piepatihate || [po agnim (18.4.40) ityadbhiragnimavasicya || ## ||] 'po agnim' ityc adbhiragnimavasicya [putra pautramabhitarpayant (18.4.39) iti cmata mama pratatmahstatmahstat sapatnkstpyantvcmantu iti prasavya pariicya || ## ||] 'putra pautram' ityc 'cmata mama pratatmahstatmahstat sapatnkstpyantvcmantu' iti bhjana praklya tena piopari savya pariicya || [vrn me pratatmah datta vrn me tatmah datta vrn me pitaro datta pitn vrn ycati || ## ||] 'vrn me pratatmah' iti pinupatihate || namo va pitara (18.4.81) ityupatihate || ## || [akan (18.4.61) ityuttarasicamavadhya || ## ||] 'akannammadanta' ityc uttarasicamavakuryt. [par yta (18.4.63) iti parypayati || ## ||] 'par yta' ityc pitn visarjayet || [ata pitryupavt yajopavt yanna ida pitbhi saha mano'bht taduphvaymi iti mana uphvayati || ## ||] tata yajopavt || ekdae navam kaik || ## || ________________________________ [mano nv hvmahe nrasena stomena | pit ca manmabhi || na etu mana puna kratve dakya jvase | jyok ca srya de || punarna pitaro mano dadtu daivyo jana | jva vrta sacemahi || vaya soma vrate tava manastanƫu bibhrata | prajvanta sacemahi || ye sajt sumanaso jv jveu mmak | te rrmayi kalpatmasmin gohe ata sam iti || ## ||] 'yanna idam' iti 'mano nv hvmahe' iti skta hdayamanvlabhya japet || yaccarusthlymodanvaia bhavati tasyomabhaka bhakayitv brhmaya dadyt || ## || yadi brhmao na labhyetpsvabhyavaharet || ## || nijya dsyetyeke || ## || [madhyamapia patnyai putrakmyai prayachati || ## || dhatta pitaro garbha kumra pukarasrajam | yatheha puruo'sat || tvrukadvabha pniragniyo medhvina pitaro garbham dadhu | tvya puruo gamet purua purudadhi | sa te raihyya jyat sa some sma gyatu iti || ## ||] ' dhatta pitara' iti sktena madhyamapia patnyai putrakmyai prayacchati pranrtham || [yadyany dvity bhavatyapara tasyai || ## ||] pitu pia dvitypatnyai prayacchati tenaiva mantrea || [prgratama rotriyya || ## ||] prgratama pia rotriyya dadti || [atha yasya bhry ds v pradrvi bhavati ye'm taul prasavya parikr bhavanti tstasyai prayachati || ## || arvcyupasakrame m parcyupa vastath | anna prasya bandhana tena badhnmi tv mayi iti || ## ||] 'arvcyupasakrame' ityc pacimatauln dsyai prayacchati || [paryuka samidhacdya m pra gm (13.1.59-60) ityvrajya rja bibhrat (7.60.1-6) iti ghnupatihate || ## ||] paryuka samidhacdya 'm pra gma' iti dvbhy japitv ghe vrajati | tata 'rja bibhrat' iti abhirghnupatihate || [ramadhva m bibhtansmin gohe karūia | rja duhn ucaya ucivrat gh jvanta upa va sadema || rja me dev adadurrja manuy uta | rja pitbhya hramrjasvanto gh mama || payo me dev adadu payo manuy uta | paya pitbhya hra payasvanto gh mama || vrya me dev adadurvrya manuy uta | vrya pitbhya hra vravanto gh mama iti || ## ||] 'ramadhva m bibhtana' iti sktenopatihate || [antarupttya samidho'bhydadhti | aya no agniradhyako'ya no vasuvittama | asyopasadye m rimya rakatu na prajm || asmin sahasra puysmaidhamn sve ghe | ima samindhimahyyumanta suvarcasa | tvamagna Ŭita (18.3.42) tvgna idhmahi (18.4.88) iti || ## ||] tato'gnihotraly praviya dakignau samidha dadhti pratyca 'aya no agni' iti dve, 'tvamagne' ityek ' tvgne' ityek etai samidha dadhti || [abhd dta (18.4.65) ityagni pratynayati || ## ||] 'abhd dta' itycgni pratynayati || yadi sarva prata syd dakignau tvetadhitgne || ## || [ghyevanhitgne || ## ||] ghyevanhitgnerhoma || [ida cinme ktamastda cicchaknavni | pitaracinm vedan iti || ## || yo ha yajate ta dev viduryo dadti ta manuy ya rddhni kurute ta pitarasta pitara || ## ||] 'ida cinme ktamasti' iti mantregnimupatihate | 'yasmt kot' (19.72) iti | piapityaja sampta || pratipattyartha arrasya pitmedhasya karmaa. vidhirekdae srdha pityajasya krtita || ekdae daam kaik || ## || iti kauikapaddhatau ekdao'dhyya || ____________________________________________________________________________ atha dvdao'dhyya [madhuparka] atha madhuparka ucyate | crye gahamgate ida karma karoti || [madhuparkamhrayiyan darbhnharati || ## ||] dt vadati | madhuparkamhrayiyanniti | tata cryo vadati | darbhnhrayeti | punardt vadati || [atha viarn krayati || ## ||] atha viarn kuru | tata cryo viarn karoti mantrea || [sa khalvekakhameva prathama pdya dvikhamsana trikha madhuparkya || ## ||] ekakha dvikha trikha ceti viaratraya karoti || [sa yvato manyeta tvata updya vivicya samparypya mlni ca prntni ca yathvistra iva sydityupotkya madhyadee'bhisannahyati || ## || tena tv satyena tv tapas tv karma tv iti sannahyati || ## || atha ha sjati atiso dve yo'smn dvei ya ca vaya dvima || ## ||] 'tena tv' iti sannahanam | madhyadee granthi karoti | 'atiso dve' iti mantrea viarn karoti | prativiara mantrvtti || [asya ca dtu iti dtramkate || ## ||] viarn ktv 'asya ca dtu' iti dtramkate || [athodakamhrayati pdya bho iti || ## ||] athodakamnayati | tato dt kurute 'pdya bho' iti || [hirayavarbhi pratimantrya dakia pda prathama prakarati mayi brahma ca tapaca dhrayi iti || ## ||] 'hirayavar' (1.33) iti skta japitv puna crya udakamabhimantrayate | 'mayi brahma ca' iti mantrea svaya dakia pda praklayati || [dakie praklite savya prakarati mayi katra ca viaca dhrayi iti || ## ||] 'mayi katra ca' iti savya praklayati || [praklitvanumantrayate imau pdvavaniktau brhmaa yaasvatm | pa pdvanejanrdvianta nirdahantu me || ## ||] tata svapdvabhimantrayate | 'imau pdvavaniktau' ityc crya || asya ca dtu iti dtramkate || ##|| athsanamhrayati. dt vadati- saviaramsana bho iti || ## || tasmin pratyamukha upaviati || ##|| [vimgvar pthivm (12.1.29) ityetay viare pdau pratihpya adhihito dve yo'smn dvei ya ca vaya dvima || ## ||] 'vimgvarm' iti mantrea dvikha viaramsane nidadhti | ekakha pdayornidadhti | viare pdau pratihpya 'adhihito dve' iti mantrea || asya ca dtu iti dtramkate || ##|| athodakamhrayati. dt vadati- arghya bho iti || ## || [tatpratimantrayate annn mukhamasi mukhamaha reha samnn bhysam | po'mta sthmta m kuta dssmka bahavo bhavantvavvadgomanmayyastu puamo bhrbhuva svar janad om iti || ## || tƫmadhytma ninayati || ## ||] 'annn mukhamasi' iti mantrea pupkatodaptramabhimantrya cryahaste ninayati tƫm || tejo'syamtamasi iti lalamlabhate || ## || athodakamhrayati. dt vadati- camanya bho iti || ## || [jvbhircamya || ## ||] tata crya camana karoti | krpayati 'jv stha' (19.69) iti sktena || athsmai madhuparka vedayante. tato dt vadati- dvyanucaro madhuparko bho iti || ##|| trikha madhuparkya || dvbhy khbhymadhastdekayoparit spidhnam || ## || [madhu vt tyate ityetbhirevbhimantraam || ## || tath pratimantraam || ## ||] dvdae'dhyye pratham kaik || ## || ________________________________ [madhu vt tyate madhu karanti sindhava | mdhvrgvo bhavantu na || madhu naktamutoaso madhumat prthiva raja | mdhvrna santvoadh || madhumnno vanaspatirmadhum;m astu srya | madhu dyaurastu na pit || ## ||] 'madhu vt tyate' ityetbhirevbhimantraam | tath pratimantraam | crya pratimantraa karoti || [tat sryasya tv caku pratke iti pratkate || ## ||] 'sryasya tv' iti mantrea madhuparka pratkate || [ayuto'ha, devasya tv savitu (19.51.1-2) iti pratighya puromukha prgdaa nidadhti || ## ||] 'ayuto'ha', 'devasya tv' iti dvbhy pratighti | sanmukha prgdaa nidadhti || [pthivystv nbhau sdaymyadity upasthe iti bhmau pratihpya || ## || dvbhymagulibhy pradakiamclynmikaygulyguhena ca saghya prnti || ## ||] 'pthivystv' iti mantrea bhmau pratihpya tata prvbhimukho bhtv madhuparka prnti bhojanavat | prmukho'nnni bhujta | dvbhymagulbhy pradakiamclynmikgulyguhena ca saghya prnti || [o bhstatsaviturvareya bh svh iti prathamam || ## || bhargo devasya dhmahi bhuva svh iti dvityam || ## || dhiyo yo na pracodayt sva svh iti ttyam || ## || vaya devasya dhmahi janat svh iti caturtham || ## || tura devasya bhojana vdhat svh iti pacamam || ## || karat svh iti aham || ## || ruhat svh iti saptamam || ## || mahat svh ityaamam || ## || tat svh iti navamam || ## || a svh iti daamam || ## || om ityekdaam || ## ||] 'om bhstatsavitu' ityekdaa mantr | pratimantra prnti || [tƫ dvdaam || ## ||] tƫ dvdaa prnti || tasya bhyomtramiva bhuktv brhmaya rotriyya prayachet || ## || [rotriylbhe valya prayachet || ## || athpyaya nigamo bhavati somametat pibata yat ki cnta brhma | m brhmayochia dta m soma ptvasomapa iti || ## ||] anyasya v | dvdae'dhyye dvity kaik || ## || ________________________________ [dadhi ca madhu ca brhmo madhuparka || ## || pyasa aindro madhuparka || ## || madhu cjya ca saumyo madhuparka || ## || manthacjya ca pauo madhuparka || ## || kra cjya ca srasvato madhuparka || ## || sur cjya ca mausalo madhuparka || ## || sa khalvea dvaye bhavati sautrmay ca rjasye ca || ## || udaka cjya ca vruo madhuparka || ## || taila cjya ca rvao madhuparka || ## || tailaca piaca privrjako madhuparka || ## || iti khalvea navavidho madhuparko bhavati || ## ||] 'dadhi ca' itydi navavidha madhuparka jnyt || athsmai g vedayante. dt brte- gaurbho iti || ## || [tn pratimantrayate | bhtamasi bhavadasyanna pro bahurbhava | jyeha yannma nmata o bhrbhuva svarjanadom iti || ## ||] cryo'pi pratimantrayate | 'bhtamasi bhavadasyannam' iti mantrea || [atisjati mtdityn duhit vasn svas rudrmamtasya nbhi | pra o voca cikitue janya m gmangmaditi vadhia | o tni gaurattu ityha || ## ||] g visarjayati 'mtditynm' iti mantrea | cryo brte 'tni gau' iti | tni dadti gave || syavast (7.73.11) iti pratihamnmanumantrayate || ## || nlohito madhuparko bhavati || ## || nnujnamadhmahe iti kuruta ityeva bryt || ## || svadhite maina his iti astra prayachati || ## || pëmnameva jahi iti astra kartramanumantrayate || ## || gney vap kuryu || ## || api v brhmaa eva prnyt | taddevata hi taddhavirbhavati || ## || athsmai snnamanulepana mlybhyajanamiti || ## || [yadatropasamhrya bhavati tadupasamhtya || ## ||] vastrlakrdi sarva samhtya dadti || athopsak prpya upsak smo bho iti vedayante || ## || [tn pratimantrayate bhyso bhysma ye ca no bhyasa krpi ca no'nye bhyso jyantm || ## ||] bhedakra crya pratimantrayate 'bhyso bhysma' iti mantrea || asya ca dtu iti dtramkate || ##|| crya || athnnhr prpya annhr smo bho iti vedayante || ## || dt vadati || [tn pratimantrayate annd bhysma ye ca no'nndn krpi ca no'nye'nnd bhyso jyantm || ## ||] cryo'numantrayate 'annd bhysma ye ca na' iti mantrea | kharjakalamakabhaktdi || asya ca dtu iti dtramkate || ##|| [hte'nne juhoti yat kma kmayamn ityetay || ## || yat kma kmyamn ida kmasi te havi | tanna sarva samdhyatmathaitasya havio vhi svh iti || ## ||] hte'nne sati bhakte juhoti 'yat kma kma' ityc vivhe tantrgnau juhoti | anyatra hastahomatvt tantravikalpa || [ea cryakalpa ea tvikkalpa ea sayuktakalpa ea vivhakalpa eo'tithikalpa eo'tithikalpa || ## ||] abhygatya madhuparko deya | atithaye madhuparko deya | anyebhya svadharmasthitebhyaca cturvarikebhyo dravyìhyebhyacaturramibhyaca ghgate madhuparko deya | madhuparka sampta | aarghy madhuparkia | gurvdygate ghe madhuparkastra prayojanam || dvdae'dhyye tty kaik || ## || iti kauikapaddhatau dvdao'dhyya || ____________________________________________________________________________ atha trayodao'dhyya [adbhutni] athdbhutakarmaparibhë ucyante- athdbhutni || ## || lokaviruddha dyate tadadbhutamityucyate || vare || ## || rudhirdiviktidoa || yakeu || ## || yakarkasapicdidarane sati || gomyuvadane || ## || makadvaytivadane || kule kalahini || ## || svakule parakule ca kalahe utpanne || [bhmicale || ## ||] bhmicalane bhmikampe || dityopalpave || ## || dityagrahe || candramasaca || ## || candragrahae || [auasymanudyatym || ## ||] uymanudyatym ukla anudita ditye || samy druym || ## || druasavatsare durbhike marake v anvirv bhaye sati || [upatrakaakym || ## ||] utrakaakym | utrakagrahanakatrdisampe dyate nakatram || brhmaevyudhiu || ## || yudhagrahae sati || daivateu ntyatsu cyotatsu hasatsu gyatsu || ## || anyni v rpi kurvanti devat || lgalayo sasarge || ## || lgale dve sasarge bhavata || [rajjvostantvoca || ## ||] rajjvostantvo rajjurv stra valyamne dve bhavata || agnisasarge || ## || laukikgnidvaye sasarge || [yamavatsy gavi || ## ||] yamalavatsy gavi || [vaavgardabhyormnuy ca || ## ||] yamalajanane vaavgardabhyo | mnuyamalajanane ida samkarma || yatra dhenavo lohita duhate || ## || lohitadohane go'vjmahigardabhordiu raktadugdhe || anauhi dhenu dhayati || ## || vabho g dhayati || [dhenau dhenu dhayantym || ## ||] dhenurdhenu dhayati paraspara pibati || kaphene || ## || gaurv'vo v'vataro v puruo v kaphena pibati || piplikncre || ## || vetakaraktavardi bahuo ghe santi || [nlamakncre || ## ||] nlamak atiayena bahua | makik prasiddh || [madhumakncre || ## ||] madhujla gha utpadyate madhumak || [anjte || ## ||] anjtamadbhuta dyate | yadadbhute na pahita tadajtamadbhutam | athav laukika jugupsita v'da v || avadre || ## || svaya ghdi avadre sati || anudaka udakonmle || ## || marudee udaka bhavati | athav sthale sarvatrodaka sandyate mgatvat || tileu samataileu || ## || til samatail bhavanti || havivabhimeu || ## || vap havi v vaysi dvipadacatupada v ghtv gaccheyu || prasavyevvarteu || ## || kumrasya kumry v dvvvartau mrdhanyau bhavata savyvttau || [ype virohati || ## ||] ypo virohati | ypaabda këhavc | yajapryacitte ypagrahat || ulkym || ## || div ulkpta sandhyy ca || [dhmaketau saptarnupadhpayati || ## ||] dhmaketu saptanupadhpayati | ketucra pahita | ketuabdagrahaena sarvatra dhmaketurucyate || nakatreu patpateu || ## || rtrau nakatrapteu bahua || [msamukhe nipatati || ## ||] msamukh ghe patanti msa v patati || anagnvavabhse || ## || agnirdyate | ghdiu agnidy jvl dyate || agnau vasati || ## || ucchvso v abdakaraa bhavati v || sarpii taile madhuni ca viyande || ## || yadi ghtdi sthyate syandate v sravati v || [grmye'gnau l dahati || ## ||] grmyo'gni l dahati grmanagaraldidhye laukikengnin || gantau ca || ## || vidyute v sryaprajvalite v gha dahati ganturv || [vae sphoati || ## ||] vaa sphoayati vaasphoana balaharaabhagadvrabhagakapdibhageu || kumbhodadhne vikasatyukhy saktudhny ca || ## || udakumbhe svaya bhagne udakadhnamalijare bhagne ukhdibhe saktudhny haik || trayodae'dhyye pratham kaik || ## || ________________________________ [atha yatraitni vari varanti ghta msa madhu ca yad hiraya yni cpyanyni ghori vari varanti tat parbhavati kula v grmo v janapado v || ## ||] 'atha yatraitni' itydi pratinimittanti vakyma | athdbhutantiryatra na kriyate tatra doo bhavati | 'tat parbhavati' itydi paribhë ucyate | athdbhuta yatra bhavati tat parbhavati vinayati | vinrthe adbhuta dev sjanti | tath cokta sjanti divy devdbhutni prgupasargapratibodhanrtham | vine samupasthite | kula v grmo v janapado v kule grme nagare v rëre v yatrdbhuta dyate tatsarva vinayati || [tatra rj bhmipatirvidvsa brahmamichet || ## || ea ha vai vidvn yad bhgvagirovit || ## || ete ha v asya sarvasya amayitra playitro yad bhgvagirasa || ## ||] tatra ghastho v grmapatirv rj v bhmipati | yad bhgvagirasa atharvgirasa ityartha || sa ha upakalpayadhvam iti || ## || tadupakalpayante kasamahate vasane uddhamjya nt oadhrnavamudakumbham || ##|| bhye tantraprayoga || tri parvi karmaa pauramsyamvsye puya nakatram || ## || api cedeva yad kadcidrtya kuryt || ## || snto'hatavasana surabhirvratavn karmaya upavasatyekartra trirtra artra dvdaartra v || ## || [dvday prtaryatraivda patita bhavati tata uttaramagnimupasamdhya || ## || parisamhya paryukya paristrya barhirudaptramupasdya paricaraenjya paricarya || ## || nityn purastddhomn hutvjyabhgau || ## ||] tato dvitye'hani prta karmaprayoga | prathamata ayutahomalakahomau v naygagrahayganakatrayganirtiygamaapasaskravstusaskrdi | uttarata sarvakarmaprayoga | iti sarvakarmasu paribhë sampt || atha vardbhute ntirucyate- [atha juhoti || ## || ghtasya dhr iha y varanti pakva msa madhu ca yaddhirayam | dviantamet anu yantu vayo'p vayo bahul santu mahyam || lohitavara madhupsuvara yadv vara ghoramaniamanyat | dviantamete anu yantu sarve paräco yantu nivartamn || agnaye svh iti hutv || ## ||] jyabhgnta ktv 'ghtasya dhr' iti dvbhymjya juhuyt || [divyo gandharva (2.2) iti mtnmabhirjuhuyt || ## ||] 'divyo gandharva' itydi mtnmn gaenjya juhuyt | sarvatra ntyudaka yojayet | sarvatra ctannyanuyojayet | mtnmni cnuyojayet | var dhenu kartre dadyt | sarvatra kasavasana gaurdaki | brhman bhaktenopepsanti | tata prvadyuttaratantram || varamanavha brhmaa kartre dadyt || ## || sra vaiyo'va prdeiko grmavara rj || ## || [s tatra pryacitti || ## ||] dhenvdni sarvatra ksydni ca daki v | ghtavare | msavare | madhuvare | hirayavare | psuvare | sarpamatsyapakio yadbhyavaranti | asthni rudhira vas majj pëstrairv (?) kni anycnya ca ghora varaa dadhi payo taila ca pakvnnavikrca | anye ghor varae ida karma kuryt | sampt viktavardbhtanti || dvity kaik || ## || ________________________________ atha yakdbhutantirucyate- [atha yatraitni yaki dyante tadyathaitanmarkaa vpado vyasa puruarpamiti tadevamakyameva bhavati || ## || tatra juhuyt || ## || yanmarkaa vpado vyaso yadda rëra jtaveda patti | puruarakasamiira yatpatti dviantamete anu yantu sarve paräco yantu nivartamn || agnaye svh iti hutv || ## || divyo gandharva (2.2) iti mtnmabhirjuhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudaka ktv krayitcamana prokaa ktvjyabhgnta ktv 'yanmarkaa vpada' itycjya juhuyt | mtnmagaenjya juhuyt | prvadyuttaratantram | yakaabdena sarpavpadau vyasa puruarp ete dyante | rako v hastino v skaro v kpe ghae vraye v ghe v rakorpa dv vapustatkadeva na dyate | tatsarva yaka ityucyate | sampt yakdbhutanti || tty kaik || ## || ________________________________ atha gomyuvadane ntirucyate- [atha ha gomy nma makau yatra vadatastadyanmanyante 'm prati vadato m prati vadata' iti tadevamakyameva bhavati || ## || tatra juhuyt || ## || yad gomy vadato jtavedo'nyay vcbhi jajabhta | rathantara bhacca smaitad dviantametvabhi nnadaitm || rathantarea tv bhacchamaymi bhat tv rathantara amaymi | indrgn tv brahma vvdhnvyumantvuttama tv kartha || indrgnibhy svh iti hutv || ## || divyo gandharva (2.2) iti mtnmabhirjuhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudaka ktv tata jyabhgnta ktv 'yad gomy' iti dvaya mtnmagaena cjya juhuyt | prvadyuttaratantram | maukadvaya v | sate ghe v bahirv abhimukha gomyu | adbhutanti sampt || caturth kaik || ## || ________________________________ atha kulakalahe adbhutantirucyate- [atha yatraitat kula kalahi bhavati tannirtightamitycakate || ## || tatra juhuyt || ## || rdartim (8.2.12-13) iti dve || ## || aycgne'syanabhiastica satyamittvamay asi | ays manas kto'ysya havyamhie | ay no dhehi bheaja svh ityagnau hutv || ## || tatraivaitn homäjuhuyt || ## || rdagni kravyde nirhajvtave te paridhi dadhmi | indrgn tv brhma vvdhnvyumantvuttama tv kartha || indrgnibhy svh iti hutv || ## || apeta etu nirti ityetena sktena juhuyt || ## || apeta etu nirtirnehsy api kicana | apsy satvana pn mtynekaata nude || ye te p ekaata mtyo martyya hantave | tste yajasya myay sarv;m apa yajmasi || nirito yantu nairty mtyava ekaata para | sedhmai yattama pra jyotica dadhmahe || ye te ata varua ye sahasra yajiy p vitat mahnta | tebhyo asmn varua soma indro vive mucantu maruta svark || brahma bhrjadudagdantarika diva ca brahmvdhƫmtena mtyum | brahmopadra suktasya skd brahmsmadapa hantu amala tamaca || ## || varamanavhamiti samnam || ## ||] ntyudaka ctanamtnmnyanuyojita ktv camandi jyabhgnta ktv 'rdartim' iti dve, 'aycgne' ityc, 'rdagnim' iti dve, 'apeta etu' iti sktenjya juhuyt | tata uttaratantram | kulayuddhe rjakulagrmayuddhe jtibrhmaakatriyavaiyadrdiyuddhe str yuddhe kalahe ca puru yuddhe kalahe ca svakule cparasya yuddhe kalahe ca | kalahdbhutanti || pacam kaik || ## || ________________________________ atha bhmicalane ntirucyate- [atha yatraitadbhmicalo bhavati tatra juhuyt || ## || acyut dyauracyutamantarikamacyut bhmirdio acyut im | acyuto'ya rodhvarodhd dhruvo rëre prati tihti jiu | yath sryo divi rocate yathntarika mtarivbhivaste | yathgni pthivm viveaivya dhruvo acyuto astu jiu | yath devo divi stanayan vi rjati yath vara varakmya varati | yathpa pthivm viviurevya dhruvo acyuto astu jiu | yath purūa nadya samudramahortre apramda karanti | ev via sammanaso hava me'pramdamihop yantu sarv | dhat dev saha devatbhirdhruv dhcyut me astu bhmi | sarvappmnamapanudysmadamitrnme dviato'nu vidhyatu | pthivyai svh iti hutv || ## || tvhram (6.87) dhruv dyau (6.88) satya bhat (12.1) ityetennuvkena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'acyut dyau' iti sktenjya juhuyt | ' tvhram', 'dhruv dyau', 'satya bhat' ityetennuvkena juhuyt | prvadyuttaratantram | bhmicalane nti sampt || ah kaik || ## || ________________________________ athdityagrahe ntirucyate- [atha yatraitadditya tamo ghti tatra juhuyt || ## || divya citramty kalpayantamtnmagra bhramayannudeti | tadditya pratarannetu sarvata pa imlloknanusacaranti | oadhbhi savidvindrgn tvbhi rakatm | tena satyavkena tena sarva tamo jahi || dityya svh iti hutv || ## || visahi sahamnam (17.1) ityetena sktena juhuyta || ## || rohitairupatihate || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'divya citram' iti dvbhymjya juhuyt | 'visahim' ityanuvkena v | rohitairupatihate | tata prvadyuttaratantram | itydigrahae nti sampt || saptam kaik || ## || ________________________________ atha somagrahae ntirucyate- [atha yatraitaccandramasamupaplavati tatra juhuyt || ## || rh rjna tsarati svarantamainamiha hanti prva | sahasramasya tanva iha ny ata tanvo vi nayantu || candrya svh iti hutv || ## || akadhma nakatri (6.128) ityetena sktena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudaka ktv tata jyabhgnta ktv 'rh rjnam' ityc, 'akadhmam' iti sktena cjya juhuyt | 'visahi sahamnam' iti sktena v rohitairupatihate | prvadyuttaratantram | sampt somagrahae nti || aam kaik || ## || ________________________________ atha auas na bhavati tatra ntirucyate- [atha yatraitadauas nodeti tatra juhuyt || ## || udetu rruasa kalpayant plyn ktv palita etu cra | tn bibhrat bahudh virpn mahya bhavya vidu kalpayti || auasyai svh iti hutv || ## || divyo gandharva (2.2) iti mtnmabhirjuhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'udetu rruasa' ityc mtnmagaenjya juhuyt | prvadyuttaratantram | auas dptirna dyate tad e nti || navam kaik || ## || ________________________________ atha savatsare drue ntirucyate- [atha yatraitat sam dru bhavati tatra juhuyt || ## || y sam ruatyeti prjpatyn vi dhnute | tpti y devat vidust tv sa kalpaymasi || vydhakasya mtara hirayakuk harim | t tv sa kalpaymasi || yatte ghora yatte via tad dviatsu ni dadhmasyamumin iti bryt || ## || ivensmka same nty sahyu samyai svh iti hutv || ## || samstvgne (2.6) ityetena sktena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'y sam ruat' iti tisbhi 'samstvgne' iti sktenjya juhuyt | prvadyuttaratantram | savatsara ugra makare samprpte roge v samutpanne pararërabhaye sastene caurabhaye drue savatsare nti sampt || daam kaik || ## || ________________________________ athopatrakantirucyate- [atha yatraitadupatrak akante tatra juhuyt || ## || revat ubhr iir madantstvaco dhmamanu t sa viantu | parepa pthiv sa viantvpa imlloknanusacarantu || adbhya svh iti hutv || ## || samutpatantu (4.15) pra nabhasva (7.18) iti varrjuhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'revat ubhr' ityc, 'samutpatantu' 'pra nabhasva' iti sktbhy cjya juhuyt | prvadyuttaratantram | avarae grahanakatr sampe (?) ketre ca darane ca nti sampt || ekda kaik || ## || ________________________________ brhmaa-yudhagrahae ntirucyate- [atha yatraitad brhma yudhino bhavanti tatra juhuyt || ## || ya sur manuy ttadhanva puruamukhcarniha | dev vaya manuyste dev pra vimasi || indro no astu purogava sa no rakatu sarvata | indrya svh iti hutv || ## || m no vidan (1.19) namo devavadhebhya (6.13) ityetbhy sktbhy juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudaka ktv mtnmnuyojana ktv tata vedydi jyabhgnta ktv 'ya sur' iti dvbhy 'm no vidan' 'namo devavadhebhya' iti dvbhy cjya juhuyt | prvadyuttaratantram | brhmaaastragrahae nti sampt || dvda kaik || ## || ________________________________ devatdbhutantirucyate- [atha yatraitad daivatni ntyanti cyotanti hasanti gyanti vnyni v rpi kurvanti ya sur manuy, m no vidan (1.19) namo devavadhebhya (6.13) ityabhayairjuhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudaka ctandica tata jyabhgnta ktv 'ya sur' 'm no vidan', 'namo devavadhebhya' ityjya juhuyt | prvadyuttaratantram | devat ntyanti cyotanti hasanti gyanti prasthijyanti pradhpayanti unmlayanti lohita sravanti prdurbhavanti gamana kurvanti sarvadevatpratimy pëaprabhtirajatahirayasphaikaprabhtiligavsudevaakarasarasvattydiprabhtaya anyni v bahni vidhnyni rpi kurvanti devatprabhtaya | devatdbhutanti sampt || trayoda kaik || ## || ________________________________ atha lgalasasarge ntirucyate- [atha yatraitallgale sasjata puroa rapayitv || ## || arayasyrdhamabhivrajya || ## || prc st sthpayitv || ## || sty madhye präcamidhmamupasamdhya || ## || parisamuhya paryukya paristrya barhi amy paridhn ktv || ## || atha juhoti vittirasi puirasi rrasi prjpatyn t tvha mayi puikmo juhomi svh || ## || kumudvat pukari st sarvgaobhan | ki sahasraprakr pratya rriya mayi || urv tvhurmanuy riya tv manaso vidu | aye'nnasya no dhehyanamvasya umia || parjanyapatni hariyabhijitsyabhi no vada | klanetre havio no juasva tpti no dhehi dvipade catupade || ybhirdev asurnakalpayan ytn mann gandharvn rkasca | tbhirno adya suman up gahi sahasrpoa subhage rar || hirayasrak pukari ym sarvgaobhan | kirhirayaprakr pratya rriya mayi || avibhy devi saha savidn indrea rdhena saha puy na gahi | vivastv rsant pradio'nu sarv ahortrrdhamsams rtav tubhi saha || bhartr devnmuta martyn bhartr prajnmuta mnum | hastibhiritarsai ketrasrathibhi saha | hirayairavair gobhi pratya rriya mayi || ## || atra unsryanuyojayeta || ## || varamanavhamiti samnam || ## ||] araye gatv tatra prc st sthpayitv sty madhye ntyudakdi jyabhgnta ktv tata amy paridhn ktv tata puroa juhoti | avadyvadya caturavattahoma puroasya | 'vittirasi puirasi' iti sktena | tata sarvatra ntyudaka ktv sarvatra ctannyanuyojayet | mtnmni sarvatra | ntyudake anuyojane viea | 'sr yujanti' (3.17) iti skta 'yasyedam raja' (6.33) iti skta 'satya bhat' (12.1) ityanuvka etni ntyudake anuyojayet | ntyudakena krayituca camana prokaam | sra prokayet | c ketra ca | prvadyuttaratantram | tasmin ketre karmaprayoga | stmadhye lgalasasarge pucchasasarge ca lgaldbhutanti || caturda kaik || ## || ________________________________ rajjukartane ntirucyate- [atha yatraitat sjantyorv kntantyorv nn tant sasjata manyai tantu prathamam ityetena sktena juhuyt || ## || manyai tantu prathama payedany atanvata | tannr prabravmi va sdhvrva santrvar || sdhurvastanturbhavatu sdhuretu ratho vta | atho horvarryya prtarvohave dhvata || khargal iva patvarrapmugramivyanam | patantu patvarrivorvar sdhun path || avcyau te totudyete todenvatarviva | pra stomamurvar aaynmastviam || nr pacamaykha stravat kute vasu | ario asya vast prendra vsa utodira || ## || vsa kartre dadyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jya cgre ktv 'manyai tantum' ityetena sktenjya juhuyt | prvadyuttaratantram | vsa kartre dadyt | dhenu ksavasana sarvatra dadyt | ayudvaye ntyamnabhavati kartyamne scakadvaya yaddvidh bhavati | sampt stre ca dvisambhave nti || pacada kaik || ##|| ________________________________ athgnisasarge laukike ntirucyate- [atha yatraitadagningni sasjyate bhavata na samanasau samokasau ityetena sktena juhuyt || ## || bhavata na samanasau samokasvarepasau | m hisia yajapati m yaja jtavedasau ivau bhavatamadya na || agningni sasjyate kavirbhaspatiryuv havyavì juhvsya || tva hyagne agnin vipro viprea sansat | sakh sakhy samidhyase || phi no agna ekay phi na uta dvityay | phi grbhistisbhirrj pate phi catasbhirvaso || samc mhan ptmyumaty co m satsi | tanpt smno vasuvida lokamanusacari || ## || rukma kartre dadyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'bhavata na samanasau' ityetena sktena juhuyt | rukma ca kartre dadyt | prvadyuttaratantram | dhenu ksavasana ca sarvatra | laukikgnisasarge nti sampt || oa kaik || ## || ________________________________ atha godviyamalajanane ntirucyate- [atha yatraitadayamasryamau janayati t ntyudakenbhyukya dohayitv || ##|| tasy eva gordugdhe sthlpka rapayitv || ## || präcamidhmamupasamdhya || ##|| parisamuhya paryukya paristrya barhirudaptramupasdya || ## || ekaikayai sy sa babhva (3.28) ityetena sktenjya juhvan || ## || udaptre samptnnayati || ## || uttama samptamodane pratynayati || ## || tato g ca prayati vatsau codaptrdenncmayati ca samprokati ca || ## || t tasyaiva dadyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv ntyudakena g vatsau ca prokya tata g dohayitv tena dugdhena sthlpka rapayitv 'ekaikayai sy sa babhva' ityetena sktenjya juhuyt | udaptre samptnnayati | 'yatr suhrdm' (3.28.6) ityc uttama samptamodane pratynayati | tata odana g vatsau ca prayati | tata udaptrecmayati ca samprokati ca | prvadyuttaratantram | g vatsau ca kartre dadyt | sarvatra kasavasana gau daki var dhenu ca | goyamalajanane adbhutanti sampt || saptada kaik || ## || ________________________________ athv v gardabh v yamalajanane ntirucyate- [atha cedvaav v gardabh v sydevameva präcamidhmamupasamdhya || ## || eva paristrya || ## || evamupasdya || ## || etenaiva sktenjya juhvan || ## || udaptre samptnnayati || ## || udaptrdenncmayati ca samprokati ca || ## || t tasyaiva dadyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'ekaikayai sy sa babhva' iti sktenjya juhvannudaptre samptnnayati | udaptrevdi cmayati ca samprokati ca | prvadyuttaratantram | av v gardabh v yamalajanane nti sampt | kecit prva ntyudaka kurvanti kecit pact ntyudaka kurvanti | t tasyaiva dadyt | sarvatra ntyudake ctannyanuyojayet mtnmni ca | sarvatra var dhenu kartre dadyt | sarvatra kasavasana daki | sarvatra rddha kuryt | sarvatra e daki dtavy | ukt daki spi ta dtavy || ada kaik || ## || ________________________________ atha mnuyamalajanane ntirucyate- [atha cenmnu sydevameva präcamidhmamupasamdhya || ## || eva paristrya || ## || evamupasdya || ## || upasthe jtakvdhya || ## || etenaiva sktenjya juhvan || ## || amū mrdhni sa mtu putrayorityanuprva samptnnayati || ## || udaptra uttarn samptn || ## || udaptrdenncmayati ca samprokati ca || ## || t tasyaiva dadyt || ## || s tatra pryacitti || ## || tasy nikrayo yathrha yathsampadv || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'ekaikayai' iti sktenjya juhvan mnuputrayormrdhni samptnnayati | yathprvamudaptre uttarasamptnnayati | udaptrecmayati ca samprokati ca | prvadyuttaratantram | ntyudakdi kasdni ca | yamalajanan striya kartre dadyt | tasy nikrayo yathrha yathsampadv | mnuyamalajanane nti sampt || ekonavi kaik || ## || ________________________________ atha lohite godugdhe ntirucyate- [atha yatraitad dhenavo lohita duhate ya paurueyea kravi samakte (8.3.15-18) ityetbhicatasbhirjuhuyt || ## || var dhenu kartre dadyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'ya paurueyea kravi samakte' ityetbhicatasbhirjya juhuyt | prvadyuttaratantram | varamanavhanivtti | any var dhenu kartre dadyt | kasdni ca | lohitadugdhe adbhutanti sampt || vi kaik || ## || ________________________________ athnavho dhenu dhayati tatra ntirucyate- [atha yatraitadanavn dhenu dhayati tatra juhuyt || ## || anavn dhenumadhayadindro go rpamviat | sa me bhti ca pui ca drghamyuca dhehi na | indrya svh iti hutv || ## || m no vidan (1.19), namo devavadhebhya (6.13) ityetbhy sktbhy juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'anavn dhenum' ityc 'm no vidan', 'namo devavadhebhya' ityetbhy sktbhy cjya juhuyt | prvadyuttaratantram || ekavi kaik || ## || ________________________________ atha dhenurdhenu dhayati ntirucyate- [atha yatraitad dhenurdhenu dhayati tatra juhuyt || ## || yogakema dhenu vjapatnmindrgnibhy preite jajabhne | tasmnmmagne pari phi ghort pra no jyant mithunni rpaa || indrgnibhy svh iti hutv || ## || divyo gandharva (2.2) iti mtnmabhirjuhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'yogakema dhenum' iti 'divyo gandharva' iti mtnmagaena cjya juhuyt | prvadyuttaratantram | dhenurdhenu dhayati nti sampt || dvvi kaik || ## || ________________________________ atha yatraitad gaurvvo vvataro v puruo v kaphena bhakayati tatra ntirucyate- [atha yatraitad gaurvvo vvataro v puruo vkaphenamavagandhayati tatra juhuyt || ## || payo deveu paya oadhūu paya su payo'ntarike | tanme dht ca savit ca dhatt vive taddev abhisagantu || payo yadapsu paya usriysu paya utseta parvateu | tanme dht ca savit ca dhatt vive taddev abhisagantu || yanmgeu paya viamasti yadejati patati yatpatatriu | tanme dht ca savit ca dhatt vive taddev abhisagantu || yni paysi divyrpitni ynyantarike bahudh bahni | temna vain no adya pradatt dyvpthiv ahyamn ityetena sktena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'payo deveu' sktenjya juhuyt | prvadyuttaratantram | gaurvvo vvataro v puruo vetydi phena bhakayati tatrdbhutanti sampt || trayovi kaik || ## || ________________________________ atha yatraitat piplik ancrarp dyante tatra ntirucyate- [atha yatraitat piplik ancrarp dyante tatra juhuyt || ## || bhuvya svh bhuvanya svh bhuvanapataye svh bhuv pataye svhvoya svh vinatya svh || atruya svh || ## || ya prcy dii vetapiplikn rj tasmai svh || yo dakiy dii kapiplikn rj tasmai svh || ya pratcy dii rajatapiplikn rj tasmai svh || ya udcy dii rohitapiplikn rj tasmai svh || yo dhruvy dii babhrupiplikn rj tasmai svh || yo vyadhvy dii haritapiplikn rj tasmai svh || ya rdhvy diyaruapiplikn rj tasmai svh || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'bhuvya svh' iti sktenjya juhuyt | prvadyuttaratantram | rakt k pt v bahua piplik bhavanti tatra nti || atha piplikbhicra ucyate- [tcedetvat na myeyustata uttaramagnimupasamdhya || ## || aramaya barhirubhayata parichinna prasavya paristrya || ## || vivadhvastamigiamjya kapalenotpta bdhakena sruvea juhoti || ## || uttihata nirdravata na va ihstvityacanam | indro va sarvs ska garbhnni bhetsyati || phahat piplik iti || ## || indro vo yamo vo varuo vo'gnirvo vyurva sryo vacandro va prajpatirva no va iti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv aramaya barhirubhayata paricchinna prasavya paristaraa vivadhvastamigiamjyam | kapalenjyasya utpavana bdhakena sruvea homa | 'uttihata nirdravatam' iti sktena igia juhoti | yathrthamudarkn yojayet | 'uktnuktasya' iti pacapaalikymukta punaruktalakaam | 'anuago vkparisampti' mmsym | 'yamo va sarvs skam' | 'varuo va sarvsm' | 'agnirva sarvsm' | 'vyurva sarvsm' | 'sryo va sarvsm' | 'candro va sarvsm' | 'prajpatirva sarvsm' | 'no va sarvsm' | 'ska garbhnni bhetsyati | phahat piplik' | pratimantram uccrayati | prvadyuttaratantram | piplikbhicranti sampt | any yadi piplik dv vydhi janayati raktakavetaptanl anekavidh piplik ghe bhavanti | agniarae v ketre v nagare v grme v api bahuo bhavanti | annamadhye rasamadhye ghte v jtvat dyante tatrbhicra kriyate || caturvi kaik || ## || ________________________________ atha makikntirucyate- [atha yatraitannlamak ancrarp dyante tatra juhuyt || ## || y matyai saratha ynti ghor mtyordtya kravia sa babhvu | iva cakuruta ghoa ivn a no astu dvipade a catupade || nta cakuruta vyasn y cs ghor manaso visi | manasaspate tanv m phi ghornm vi riki tanv m prajay m paubhirvyave svh iti hutv || ## || vta vtu bheajam ityetena sktena juhuyt || ## || vta vtu bheaja ambhu mayobhu no hde | pra a yi trat || uta vta pitsi na uta bhrtota na sakh | sa no jvtave kdhi || yadado vta te ghe nihita bheaja guh | tasya no dhehi jvase ityetena sktena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'y matyai saratham' iti sktena 'vta vtu bheajam' iti sktena ca dvbhymjya juhoti | prvadyuttaratantram | nlamakik ghe patati anyavar v bhavanti makiknti sampt || pacavi kaik || ## || ________________________________ atha madhujlake ghe lagna ntirucyate- [atha yatraitanmadhumakik ancrarp dyante madhu vt tyate (KauS 91.1) ityetena sktena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakamjyabhgnta ktv 'madhu vt tyate' ityetena sktenjya juhuyt | prvadyuttaratantram | madhujlake ghe lagne'bhyantare bahirv dadee v lagne tatra nti sampt || avi kaik || ## || ________________________________ atha sarvdbhuteu ntirucyate- [atha yatraitadanjtamadbhuta dyate tatra juhuyt || ## || yadanjtamanmntamarthasya karmao mitha | agne tva nastasmt phi sa hi vettha yathyatham || agnaye svh || ## || vyo, srya, candra iti ca || ## || puruasammito'rtha karmrtha puruasammita | vyurm tasmt ptu sa hi vettha yathyatham || vyave svh || ## || agnirm, sryo m, candro m iti ca || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'yadjtam' iti 'puruasammita' sktbhymjya juhuyt | 'yathrthamudarkn yojayet' (KauS 8.22) ityatraivoktam | 'anuago vkyaparisampti' (jais 2.1.48) iti mmsym | 'uktnuktasya' ityukta pacapaalikym | prvadyuttaratantram || anjte'dbhute yad granthe na pahyate tat sarvamanjtamityucyate | yadapi pariieu pahyate sarve ghe pravie sarvamevlpaka dv sarvasammito vyu sambhrame udakaprdurbhve gamaneu dhanusandhyolk parive vidyuddaaniparipraparighrddhe nirghte rajovara-upalavaradakimadhughtavaramajjrudhiravaratihnagabhast dve mrge vidyut vittakaye somasya kaye praprae kayasyavabhs sadyoparartrdi digdhopadhpanagrahavaiamyamrohaamkramaa gandharvanagaramrutaprakopa tithikaraamuhrtanakatrayogadhruvakakni grahdn samaviyoga | pratisrotagminyo nadya | prasravani ca | prsdatoraladhvajachatre ca vyas samavyd vkaakarohaam | vadabhightamajjanam | sulabhamamulkapratigarjanam | yenca tni gdhrdn dhvajlighanam | viktca mnuo manuj manuaprabhav striyo v bla v vddha v pralp yuvna v yuvatara pralapati pradptendriyayaipdabhage dravye dvicchypraticchymjyatamapktam | ata rdhva chym adhachymadhyachyordhvachy akasmccaityavkastambhapatane virohat skandharohe maatyachinnapara pram v uko v ukakhino dhmarajataudakaprdurbhvagamaneu vanaspatiu vanataruu bhuastrabhage v indranlagopurlakdi dhvajachatrdn bhageu v bhaga ucitnyabhyucchedane'nucitn pravartane dhabhage v ukavirohe ghe valmke ayanadee garbhstasyotpattau vipartau mitraprtau ca devatrcanayo anayo chedane yatra ca rj prastydiu ca bhavanti | bhavanti ctra lok- yad tu prakti soma viparta hi dyati. madhye chidramiti dyet maraa rjagocaram || yad tu pratipatsoma prakty vikto bhavet. anudbhinno vilne v rjo maraamdiet || yudhkrarpi atavarktni ca. pacavarni cbhri tath daanibhni ca || yad candrrkayormadhye ka bhavati maalam. sa akuriti vijeyo graha paramadrua || tatra rj vadha vindyt sarvabhtabhayvaham. tatra kurynmahntimamt vivabheajm || atha yasminneva janapade gobrhmaastasvatsaravaidyn parivrjakacraavnaprasthabrahmacri str vpyapara pravartante tadbhuta vidyt | tat karmasakara yajanavyavahrayajasakara ca bhavata | yatra ca dharmo'dharmea pŬyate tatra dharmo adharmeu taddbhuta vidyt | brhmaakatriyavaiyadrdi paraspara bdhate eteu yadi nti na kuryt tad mahdbhutni bhavanti | devatprdurbhvagamaneu paravante ca ante gav roge pravtte | durbhike ca janapaddivine dityabhedeu mƫikeu pravtteu kapatage matkuayklikpakie pravtte rjakulavde avstra astra v ghasarvagajavjivastrlakraphikvyajanni agnin pradaheta ariadarane ntibheda | pthivymantarike divye ca e nti | sevita rjamavn paki mg amukhn tath rpi viktni yatrraya ca pathi ca tath rj darvn ktatritk grme kule v yadi vpi dee rjanyamnyeu tath dvijeu bhva pan viktau rpa tath mnue ca. atha svanakatra ahopahatamulkbhihata grasta nirastamupadhpita v yadasyojjanmanakatra karmanakatramabhiecanya janapadanakatra rjaame candramasa sthne vajre'vase skambhe vvase skandhe vvase nnrpabahurpe ӭgii vdityena kilavati cembudani colkbhihate kambu dhuvati avati hasati hse bhse nde abde vsate ca vaivnaraprajvalite antarike ca bhasma asthi agr ghe v irasi v patanti vdhr cendradhanui rtrau vdhra eva tu candrrkanakatragrahatrdi parikhe kkakapotagdhrayakarkasapicavpadeu rtrau vadatsu gyatsu vdyatsu vte prdurbhvagamane cakradhvajavemvasavaprasdgr v kpa udadhne codgirati nadati vidyotati rathayantrapravahaavditri sktdayodgr dhmarci v prdurbhvaliggavilige rja prdurbhve v rj rj kkolkakkalsaghagodhikvsendhipatite rjachatre bhagne dhvaje ukrasya bhagne rje daasya bhagne hastiny ca matty grme ca prasty rjarathaca rjdhirƬho bhagnka saptartrau rjo hanti | purohitavine v senpatine hastina mahivine kumravine paumnue v vikra | dvir pratir v pdahasti tathaiva ca dvinsika tath hndhikgulivine taistu jyate | tath pdajaghayo karansikvine iracchedastu jyate || bja yatra praroheta phalamadhye pramdata. madhvjyadadhidugdheu bhakame vilepane. yantravhanaharmyeu bhavanevyudheu ca. kkolkakapotnmadvrv darana bhavet. anye ca prannmagame mgapakim. kayugmn darana ghe vmitatejasa. sarp darana caiva sarspagaasya v. vikr yatra dyante kraudanahaviu v. yurjann puruasya tathyuyasya yujant. ynti ynnyayuktni vin vtairnbhistath. yuktni v na gacchanti narendr mahadbhayam. bheryo mdag paah vdyante vpyanhat. hatca na vdyante acalni calanti v. araye tryanirghoo yadi ryeta nbhasa. goho v ntyate yatra haste darv kadcana. patate musala yatra hanyamne vieata. ulkhala rpa v dhyate svayam. pëa kpa parvatprasarpae. golgaln sasarge vikracandrasryayo. nr v dhayate nr jyate taula bhayam. pratyhra visarpanti stambapëapdap. akunn payasi tathaiva mgapakim. amnu vyhre sthvar vyatikrame. yonivyatikare vaidh msaoitavarae. anagnijvalane caiva tath nbhravarae. astraprajvalane caiva caityaukvarohae. ligyatanacitr rodane garjane tath. udadhne tagn jvalane garjite'pi v. matsyasarpadvijtn rasn ca pravarae. gtavditraabdstu yatra syuranimittata. ye cnye kicidutpt jyante vikttmak. te sarvemutptnme ntirvidhyate. candraprtipadike grahayuddhe grahasagrahe rhucre ketucre rhuketulakae kmavibhge maaleu digdheu ulkpataneu vidyutpataneu vidyuddaraneu nirghtapataneu candrasryayo parivee nakatragrahotptalakae utptalakae sadyovilakae adbhutantipahiteu svapndhyyapahiteu dusvapneu sarveu yadjt nti | atharvahdayeu adbhuteu pahiteu bhrgavyeu pahiteu grgyapahiteu adbhuteu brhaspatyagrantheu pahiteu uanasagrantheu pahiteu mahdbhuteu pahiteu itihsapure jyotistre avavaidyake naravaidyakeu pahiteu adbhuteu sarvdbhuteu e nti | athav mahntiramt ghtakambala koihoma sarvdbhuteu kauikpahiteu e nti mahntirv vikalpt iti bhëyakra || saptavi kaik || ## || ________________________________ agniarae v samajyy vvadarae ntirucyate- [atha yatraitadgrme vvasne vgniarae v samajyy vvadryeta catasro dhenava upaklpt bhavanti vet k rohi surp caturth || ## || tsmetad dvdaartra sandugdha navanta nidadhti || ## || dvday prtaryatraivdo'vadra bhavati tata uttaramagnimupasamdhya || ## || parisamuhya paryukya paristrya barhi vety jyena sannya || ## || agnirbhmym (12.1.19-21) iti tisbhirabhimantrylabhya || ## || atha juhuyt || ## || tath dakirdhe || ## || tath pacrdhe || ## || uttarrdhe sasthpya vstopatyairjuhuyt || ## || avadre samptnnya sasthpya homn || ## || avadra ntyudakena samprokya || ## || t eva brhmao dadyt || ## || sra vaiyo'va prdeiko grmavara rj || ## || s tatra pryacitti || ## ||] catasro dhenava upaklpt bhavanti vet k rohi surp caturth | tsmetad dvdaartra sandugdha navanta nidadhti | dvday prtaryatraivdo'vadra bhavati tata uttarata ntyudakdi jyabhgnta ktv vety jyena odana sannya tata 'agnirbhmym' iti tisbhiranvlabhya gha tata prvato juhoti | tath ky dakirdhe tath rohiy dakirdhe tath surpy dakirdhe tasminnevgnau odanamjyena sannya tato vstopatyena gaenjya juhvannavadradea samptnnayati | prvadyuttaratantram | tato'vadra ntyudakena samprokya g dadti | sarvatra dhenvdni ca | ghe patite grme v mane v agniarae v ketrabhmiptane bhmicchidradarane bhmipte ghapte grmdipatane e nti | athav caturdiku catvri v tantri yathsakhyam | vetkdi pratidia juhoti | prvrdhe juhoti | prvatantre daki dhenu sarvatra | tantropaveanakhim (?) tantre vedyuttaraveditantram | tata akhdy sampt | sarvasmin tantre bhavati drilamatam | prva sampya tantra tato dakiata pacduttarata | sampya tantra ntyudakena samprokya t g brhmao dadyt | sra vaiyo'va prdeiko grmavara rj | vara dhenvdi sarvatra dadyt | ghagrmajanapade ca nti sampt | avi kaik || ## || ________________________________ atha yatraitadanudakadee udaktiayo bhavati tatra ntirucyate- [atha yatraitadanudaka udakonmlo bhavati hirayavar (1.33) ityap sktairjuhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdyjyabhgnta ktv 'hirayavar' 'yadada' (3.13) ityap sktai sarvai jya juhoti | prvadyuttaratantram | anudakadee yadyatiayena udaka dyate | udakonmlananti sampt || natri kaik || ## || ________________________________ atha til samatal bhavanti tatra ntirucyate- [atha yatraitat til samatail bhavanti tatra juhuyt || ## || annya svh | akitya svh | aparimitya svh | pariprya svh || ## || sa ya dviyt tasyy lohita te pra sicmi iti dakimukha prasicet || ## ||] ntyudakdi jyabhgnta ktv 'annya svh' ityetaicaturbhirjya juhoti | sa ya dviyt iti mantrea dakimukho bhtv ntyudakena tiln sicet | prvadyuttaratantram | yad taila na bhavati tad nti | til samatailabhavane nti sampt || tri kaik || ## || ________________________________ atha vap v havi v vaysi dvipadacatupada vbhimyvagaccheyustatra ntirucyate- [atha yatraitadvap v havi v vaysi dvipadacatupada vbhimyvagacheyu ye agnaya (3.21) namo devavadhebhya (6.13) ityetbhy sktbhy juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdyjyabhgnta ktv 'ye agnaya', 'namo devavadhebhya' ityetbhy sktbhymjya juhuyt | prvadyuttaratantram | vapdi gaccheyu nti || ekatri kaik || ## || ________________________________ atha kumrasya kumry v dvvvartau mrdhanyau bhavata savyvdeko devarte ntirucyate- [atha yatraitat kumrasya kumry v dvvvartau mrdhanyau bhavata savyvdeko devartastatra juhuyt || ## || tva rpi bahudh vikurvajanayan praj bahudh vivarp | sa me karotvavipartamasmnanuprva kalpayatmihaiva || tvare svh || ## || antargarbheu bahudh sa tanoti janayan praj bahudh vivarp | sa me karotvavipartamasmnanuprva kalpayatmihaiva || tvare svh || ## || yadyunma yadi vbhima tiracnartha uta marmjante | iva taddeva savit kotu prajpati prajbhi savidna || tvare svh || ## || savyvttnyuta y vivarp pratyagvttnyuta y te paruu | tnyasya deva bahudh bahni syonni agmni ivni santu || tvare svh iti hutv || ## || tva me daivya vaca (6.4) ityetena sktena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdyjyatantra ktv 'tva rpi bahudh' iti sktenjya juhuyt | 'tva me daivya vaca' ityetena sktena juhuyt | prvadyuttaratantram || dvtri kaik || ## || ________________________________ atha ypo virohati ntirucyate- [atha yatraitadypo virohati tatra juhuyt || ## || ypo virohachatakho adhvara samvto mohayiyanyajamnasya lokn | vedbhigupto brahma parivto'tharvabhi nta suktmetu lokam || ypo hyarukaddviat vadhya na me yajo yajamnaca riyt | saptar sukt yatra lokastatrema yaja yajamna ca dhehi || vanaspataye svh iti hutv || ## || vanaspati saha devairna gan (12.3.15) iti juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdyjyabhgnta ktv 'ypo virohachatakha' ityetenjya juhuyt | 'vanaspati saha devairna' ityc juhuyt | prvadyuttaratantram || trayastri kaik || ## || ________________________________ atha divolk patati tadayogakemaka bhavatyavyaka v ntirucyate- [atha yatraitad divolk patati tadayogakemaka bhavatyavyaka v || ## || tatra] rj bhmipatirvidvsa brahma vyt || ## || sa vto'rayasyrdhamabhivrajya tatra dvdaartramanuuyet || ## || sa khalu prva navartramrayakamlaphalabhakacthottara trirtra nnyadudakt || ## || vo bhte sapta dhenava upaklpt bhavanti vet k rohi nl pal surp bahurp saptam || ## || tsmetad dvdaartra sandugdha navanta nidadhti || ## || [dvday prtaryatraivsau patit bhavati tata uttaramagnimupasamdhya || ## || parisamuhya paryukya paristrya barhi || ## || athmu navanta sauvare ptre vilpya sauvarena sruvea rakoghnaica sktai ymhustrakai vike (5.17.4) ityetena sktenjya juhvan || ## || avapatite samptnnya sasthpya homn || ## ||] dvday prtaryatraivsau patit bhavati tata ntyudakdi jyabhgnta ktv amu navanta sauvare ptre vilpya sauvarena sruvea homa kuryt | 'stuvnam (1.7)', 'ida havi (1.8)' itydictanagaena 'ymhustrakai vike' (5.17.4-18) iti sktena | sktasampti yvad grahaam | etairjya juhoti | avapatite samptnnya | ulkdee sampt | prvadyuttaratantram || avapatita ntyudakena samprokya || ## || t eva brhmao dadyt || ## || sra vaiyo'va prdeiko grmavara rj || ## || [s tatra pryacitti || ## ||] sarvatra dhenvdni ca kasavasana ca | ulkpte v mahnakatrapte ca div ahani div ulkptane nti sampt || catustri kaik || ## || ________________________________ atha dhmaketuntirucyate- [atha yatraitad dhmaketu saptarnupadhpayati tadayogakemakamityuktam || ##|| paca paavastyante vrua ko gaurvjo vvirv harirvyavyo bahurpo diyo mrut meygneya prjpatyaca kraudano'p naptra udra || ## || uteya bhmi (4.16.3) iti trirvaruamabhiya || ## || apsu te rjan (7.83.1-4) iti catasbhirvruasya juhuyt || ## || vyav rundhi no mgnasmabhya mgayadbhya | sa no nediham kdhi vto hi raankta iti vyavyasya || ## || nm (1.31) iti diyasya || ## || prati tya crumadhvara gopthya pra hyase | marudbhiragna gahi iti mrutasya || ## || apmagni (4.15.10) itygneyasya || ## || prajpati salilt (4.15.11) iti prjpatyasya || ## || ap sktairhirayaakalena sahodramapsu praveayet || ## || pra haiva varati || ## || sarvasva tatra daki || ## || tasya nikrayo yathrha yathsampadv || ## ||] ekatantre v kuryt pthaktantre v kuryt | dvdaartravrata kamlaphalabhako navartramananti | eva dvdaartrau bhtv trayodae'hani karmaprayoga | pkatantramjyabhgnta ktv paca paavastyante vrua ko'ja vyavo harito'ja diyo bahurpo'ja mrut me ap naptre udra jalavirla bilo v gneyaca prjpatyaca kraudanau | mantramadhye rapaam | anvrabdhebhya ntyudaka karoti | tatraitat sktamanuyojayattyuktam | ntyudakasya ca | mahntimuccairabhinigadantti sakt evamdni yojayitavyni | pauviasandni vapgrahaa ca sakt | sarve samnatantrapaka | prvapraktipake jyatantra sarvatra vartate | yaddevatya paustaddevatyacaru rapayitavya | udasya paryagnikaranta kuryt | vaphomnte pavitikartavyat | tato'vadnni dadti | juhottyartha | 'uteya bhmi' itycgniprayoga | varua manas dhyyet | 'apsu te rjan' iti catasbhi vruasya paoravadnni juhuyt pratyca sthlpka ca | tath 'vyav rundhi na' iti vyavyasya | 'nm' iti sktena pratyca diyasya pao sthlpka caiva | 'prati tya crumadhvaram' ityc mrutasya paoravadna caroca | 'apmagni' itycgneyapaorgneya kraudana juhoti | 'prajpati salild' ityc prajpatikraudana juhoti dvitym | 'nislbhityulmukena tri prasavya pariharati' (KauS 44.11) iti | tantra ktv tato'p sktai sarvairhirayaakalena sahodramapsu praveayet | puka tantra sampayet | yavai sviakta dadti | vypakaradpadrtho bhedena rdupakratantrea bhavati | eva mms yojayitavy | ea samnam | tantrapake atideo vietideo yojayitavya | habdhbhyudayatantra magalalakani yojayitavyni | sampt dhmaketunti | dhmaketu(c)re v nnyo dhmaketurvidyate | tath ketucre- utthna caiva ketn vinyeti hi smtam. tasm(d)tharvaairmantrai amana krayed budha || sarvasva tatra daki | tasya nikrayo yathrha yathsampadv | ketu(c)re pahit ketu(nti) | pacatri kaik || ## || ________________________________ atha nakatri patanti tatra ntirucyate- [atha yatraitannakatri patpatnva bhavanti tatra juhuyt || ## || yannakatra patati jtaveda somena rjeira purastt | tasmnmmagne pari phi ghort pra o jyant mithunni rpaa || indrgnibhy svh iti hutv || ## || somo rj savit ca rj ityetena sktena juhuyt || ## || somo rj savit ca rj bhuvo rj bhuvana ca rj | arvo rj arma ca rj ta u na arma yachantu dev || dityairno bhaspatirbhaga somena na saha | vive dev urvantarika ta u na arma yachantu dev || ## || utvidvn nikdaythosraghn yathyatham | m no vive dev maruto hetimichata || ## || rukma kartre dadyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakdyjyabhgnta ktv 'yannakatra patati jtaveda' ityek, 'somo rj' iti sktenjya juhoti | prvadyuttaratantram | rukma kartre dadyt | dhenvdni ca | nakatrapatane uparyuparipatane bahuapatane rtrau v div v sandhyy v nakatrapatane nti sampt | sarvatra prva ntyudaka ktv tata uttaravedydi karoti | kecit pradhnahoma ktv tata ntyudaka karoti | tata uttaratantram || atri kaik || ## || ________________________________ atha msamukho nipatati tatra ntirucyate- [atha yatraitanmsamukho nipatati tatra juhuyt || ## || ghoro vajro devaso na gan yadv ghn ghoramut jagma | tannirjagma havi ghtena a no astu dvipade a catupade || rudrya svh iti hutv || ## || bhavarvau mata mbhi ytam (11.2) ityetena sktena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] tsmetad dvdaartra sandugdha navanta nidadhti | trayodae'hani ntyudakdyjyabhgnta ktv yathmu navanta sauvarasthly vilpya sautrantirucyate | ntyudakdyjyabhgnta ktv 'ghoro vajra' ityc, 'bhavarvau matam' iti sktena cjya juhuyt | prvadyuttaratantram | gdhrdivhipatati msamukha msa cgataghe msamukhe nipatananti sampt || ghe grme ketre v nagare irasi age v msa patati tatra nti sampt || saptatri kaik || ## || ________________________________ atha yatra anagnidee agnidarana bhavati tatra ntirucyate- [atha yatraitadanagnvavabhso bhavati tatra juhuyt || ## || y te'vadptivarp jtavedo'peto rakas bhga ea | raksi tay daha jtavedo y na praj manuy sa sjante || agnaye svh iti hutv || ## || agn raksi sedhati (8.3.26) iti pryacitti || ## ||] 'y te'vadpti' ityek 'agn raksi' ityek dvbhy juhuyt | prvadyuttaratantram | ntyudakdyjyabhgnta ktv | anagnidee ghe grme ketre v yadi ly pradyate agnidarana ca bhavati | agnidarana ca nti sampt || atri kaik || ## || ________________________________ athgniabdakarae ntirucyate- [atha yatraitadagni vasatva tatra juhuyt || ## || vet k rohi jtavedo yste tanstiracn nirdahant vasant | raksi tbhirdaha jtavedo y na praj manuy sa sjante || agnaye svh iti hutv || ## || agn raksi sedhati (8.3.26) iti pryacitti || ## ||] ntyudakamjyabhgnta ktv 'vet k' ityc 'agnerivsya' (7.45.2) iti dvbhymjya juhoti | prvadyuttaratantram | agniabdakarae nti sampt || ekonacatvri kaik || ## || ________________________________ atha sarpirv taila v madhu v viyandate tatra ntirucyate- [atha yatraitat sarpirv taila v madhu v viyandati yadyma cakrurnikhananta (6.116) ityetena sktena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakamjyabhgnta ktv 'yadyma cakrurnikhananta' ityetbhicatasbhirjya juhuyt | prvadyuttaratantram | sarpistailamadhukaraanti sampt || catvri kaik || ## || ________________________________ atha laukikgni l dahati tatra ntirucyate- [atha yatraitadgrmyo'gni l dahati apamityamapratttam (6.117-119) ityetaistribhi sktairmairadhnyasya präjali hutv || ## || mamobh mitrvaru, mahyampo madhumadarayantm (6.61) ityetbhy sktbhy juhuyt || ## || mamobh mitrvaru mamobhendrbhaspat | mama tva ca pƫ ca mamaiva savit vae || mama viuca somaca mamaiva maruto bhavan | sarasvca bhagaca vive dev vae mama || mamobh dyvpthiv antarika svarmama | mamem sarv oadhrpa sarv vae mama || mama gvo mamv mamjcvayaca mamaiva puru bhavan | mameda sarvamtmanvadejat pradvae mama iti || ## || ara pratpya sthaila parimjya || ## || athgni janayet || ## || ita eva prathama jaje agnirbhyo yonibhyo adhi jtaved | sa gyatry triubh jagatynuubh devo devebhyo havya vahatu prajnan iti janayitv || ## || bhavata na samanasau samokasau (KauS 108.2) ityetena sktena juhuyt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakamjyabhgnta ktv 'apamityamapratttam' ityetaistribhi sktairmairadhnyasya präjali juhuyt | 'mamobh' iti kalpaja skta 'mahyampa' iti skta dvbhymjya juhoti | prvadyuttaratantram | tata ara pratpya sthaila parimjya athgni manthati | 'ita eva prathama jaje' ityc manthanam | tata jyabhgnta ktv 'bhavata na samanasau' ityetena sktenjya juhuyt | prvadyuttaratantram | grmadghe ghadghe agnilntimaapakugoldghe sarvgnidghe nti sampt | ntyudakena sarvatra krayitr vcamanaprokae bhavata | sarvatrdbhutasthnaprokaa ghagrmdiprokaa sarva kuryt | sarvatra mtara rddham | 'brhman bhaktenopepsanti' (KauS 136.12) iti vacant | grmyo'gnidghanti | ekacatvri kaik || ## || ________________________________ atha svayamagnirutthite vidyute v patite ntirucyate- [atha cedganturdahatyevameva kuryt || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudakamjyabhgnta ktv 'apamityamapratttam' ityetaistribhi sktairmairadhnyasya präjali hutv 'mamobh' iti skta 'mahyampa' iti skta ca dvbhymjya juhuyt | prvadyuttaratantram | tasminnagnau araipratpanam | sthaila gomayena parilipygnimanthanam | 'ita eva prathama jaje' ityc | tata jyabhgnta ktv 'bhavata na samanasau' ityetena sktenjya juhoti | prvadyuttaratantram | vidyute dghe ghe svaya praktidghe nti sampt || dvicatvri kaik || ## || ________________________________ atha vaabalaharaabhage ntirucyate- [atha yatraitadvaa sphoati kaple'gr bhavantyudaptra barhirjya taddya || ## || ly phamupasarpati || ## || tatrgrn v kapla vopanidadhty santapant || ## || präcamidhmamupasamdhya || ##|| parisamuhya paryukya paristrya barhirudaptramupasdya || ## || paricaraenjya paricarya || ## || nityn purastddhomn hutvjyabhgau ca || ## || atha juhoti || ## || asau vai nma te mtsau vai nma te pit | asau vai nma te dta svavaamadhi tihati || uttamartr ma mtyo te mt tasya te antaka pit | samandadhnaste dta svavaamadhi tihati || bahavo'sya p vitat pthivymasakhyey aparyant anant | ybhirvanabhinidadhti prin yn kcemn prabht jighsan | sa ima dta nudatu vaapht sa me gachatu dviato nivea mtyave svh || bhaspatirgiraso brahmaa putro vive dev pradadurvivamejat | sa ima dta nudatu vaapht sa me gachatu nivea bhaspataya girasya svh || yasya te'nna na kyate bhya evopajyate | yasmai bhta ca bhavya ca sarvametat pratihitam | sa ima dta nudatu vaapht sa me gachatu dviato niveamindrya svh || mukha devnmiha yo babhva yo jnti vayunn sampe | yasmai huta devat bhakayanti vyunetra suprati sunti | sa ima dta nudatu vaapht sa me gachatu dviato niveamagnaye svh || ya pthivy cyvayanneti vkn prabhajanena rathena saha savidna | rasn gandhn bhvayanneti devo mtariv bhtabhavyasya kart | sa ima dta nudatu vaapht sa me gachatu dviato nivea vyave svh || brahmacr carati brahmacaryamca gth brahma para jigsan | ta vighn anupariyanti sarve ye antarike ye ca divi ritsa | ta vio anupariyanti sarv karmi loke parimohayanti | sa ima dta nudatu vaapht sa me gachatu dviato niveamdityya svh || yo nakatrai saratha yti deva sasiddhena rathena saha savidna | rparpa kvnacitrabhnu subhnu | sa ima dta nudatu vaapht sa me gachatu dviato nivea candrya svh || oadhaya somarjryaasvin | t ima dta nudantu vaapht sa me gachatu dviato niveamoadhbhya somarjbhya svh || ##oadhayo varuarjryaasvin | t ima dta nudantu vaapht sa me gachatu dviato niveamoadhbhyo varuarjbhya svh || aastho daapako yadchajo vanaspate | putrcaiva pacbhi raka vanaspate || yo vanaspatnmupatpo babhva yadv ghn ghoramut jagma | tannirjagma havi ghtena a no astu dvipade a catupade || yo vanaspatnmupatpo na gadyadv yaja ________________________________ no'dbhutam jagma | sarve tadagne hutamastu bhgaa ivn vayamuttarembhi vjn || tvare svh iti hutv || ## || tva me daivya vaca (6.4) ityatrodaptra ninayati || ## || kaple'gni cdyopasarpati || ## || s tatra pryacitti || ## ||] ntyudaka ktv kaple'gni ktv udaptra barhirjya taddya lymupari gƬhakarma karoti | ly phe gatv tatra kaplni v upanidadhti santapant | präcamidhmamupasamdhya parisamuhya paryukya paristrya barhiritydi jyabhgnta ktv 'asau vai nma te mt' iti sktenjya juhoti | 'tva me daivya vaca' iti sktenjya juhuyt | prvadyuttaratantram | udaptra ninayati | kaple'gni cdyopasarpati | ghavaabhagne ghavaadghe ca nti sampt || tricatvri kaik || ## || ________________________________ [atha yatraitat kumbhodadhna saktudhn vokh vnigit vikasati tatra juhuyt || ## || bhmirbhmimagnnmt mtaramapyagt | dhysma putrai paubhiryo no dvei sa bhidyatm iti || ## ||] atha kumbhe bhagne udadhne saktudhn vokh v vikasati tatra ntyudaka ktv jyabhgnta ktv 'bhmirbhmimagt' itycjya juhuyt || [sadasi sanme bhyt iti saktnvapet || ## ||] 'sadasi sanme bhyt' iti mantrenyasy navatary saktudhny saktnvapet || [atha cedodanasya annamasyanna me dehyanna m m his iti tri prya || ## || atha yathkma prnyt || ## ||] atha cedodanasya 'annamasyanna me dehyanna m m his' iti mantrenyasy prakipynumantrayate | tri prya | atha kart na v prayati || [atha cedudadhna syt samudra va pra hiomi (10.5.23-24) ityetbhymabhimantrya || ## || anya ktv dhruvbhy dhayitv || ## || tatra hirayavar (1.33) ityudakamsecayet || ## ||] atha cedudakakalaa bhajyate 'samudra va pra hiomi' iti dvbhymgbhymabhimantrynya ktv udakakalaa nava kuryt | ' tvhram' (6.87) 'dhruv dyau' (6.88) iti sktbhymabhimantrya navamudakakalaa 'hirayavar' iti sktena udakamabhimantrya kalaa ninayet | athsmin sthne kecit ntyudaka kurvanti | prvadyuttaratantram | udakasthly bhagny vrhydi plye udakadhny saktudhny v kumbha ukhgnihotrasthlydibhe bhinne bhagne udakaprakalae bhagne nti sampt | ntyudaka ktv vedyditantra karoti rudramatam | pradhnahomnantara ntyudaka kuryditi drilamatam | adbhutni samptni || sa khalveteu karmasu sarvatra ntyudaka ktv sarvatra ctannyanuyojayanmtnmni ca || ## || sarvatra var dhenu kartre dadyt || ## || sarvatra kasavasana gaurdaki || ## || brhman bhaktenopepsanti || ##|| [yathoddia cdisviti pryacitti pryacitti || ## ||] rddha kuryt | adbhutamanteu yat patita tad 'agnaya indrgnibhym dityya uasyai svh' iti | 'samyai svh' iti | 'bhadrya svh' iti | 'indrya svh' iti | 'abhayyai svh' iti | 'ketre svh' iti | vinyakasnapananaygbhipayaite pahit | tasyni kartavyni | grahanakatrdipaka sarvatra krya | tatra loka- yni dee kule vpi adbhuta yatra dyate. sa vinayati jnyt tasya ntistrayodae || catucatvri kaik || ## || iti kauikapaddhatau trayodao'dhyya sampta || ____________________________________________________________________________ atha caturdao'dhyya [jyatantram] [yathvitna yajavstvadhyavasyet || ## || vediryajasygneruttaravedi || ## || ubhe prgyate kicit prathyasyau pacdudyatatare || ## || apthusammit vedi vidadhyt || ##|| aam prgyat catuam roym || ## || trn madhye ardhacaturthnagrata || ## || tray purastduttaravedi vidadhyt || ## || dviam prgyatmjvmadhyardhaam roym || ## ||] yathvitna yajavstvadhyavasyet | sambhralakae ukta yathvitna ca maapa krayet || [grūmaste bhme (12.1.36) ityupasthya || ## || vi mimūva payasvatm (13.1.27) iti mimnamanumantrayate || ## ||] 'avyasaca' (19.68) iti | barhirlavana ktv 'grūmaste bhme' ityc upasthya 'vi mimūva' ityc ntavkakëha mimnamanumantrayate | aam pryat caturhastn roy trn madhye ardhacaturthnagrata || [bhaspate pari gha vedi sug vo dev sadanni santu | asy barhi prathat sdhvantarahisr a pthiv devyastu iti parighti || ## ||] 'bhaspate pari gha' ityc vedi parighti | trirmantrvtti || [yatte bhme (12.1.35) iti vikhanati || ## ||] 'yatte bhme' iti vedi khanati || [yatta nam (12.1.61) iti savapati || ## ||] 'yatta nam' ityardharcena vedi samkaroti || [tvamasyvapan jannm (12.1.61) iti tata psnanyatodhrya || ## ||] 'tvamasyvapan jannm' ityardharcena vedi psun prayati | tray purastduttaravedi vidadhyt | dviam pryatmjvmadhyardhaam roym || [bhaspate pari gha vedim ityuttaravedimopyamn parighti || ## ||] 'bhaspate pari gha' ityuttaravedimopyamn parighti | trirmantrvtti || [asambdha badhyato mnavnm (12.1.2) iti prathayati || ## ||] 'asambdha badhyato mnavnm' ityc prathayati || yasycatasra pradia pthivy (12.1.4) iti caturasr karoti || ## || [devasya tv savitu prasave'vinorbhubhy pƫo hastbhym dade iti lekhanamdya yatrgni nidhsyan bhavati tatra lakaa karoti || ## ||] 'devasya tv' iti mantrea lekhanamdya yatrgni nidhsyan bhavati tatra lakaa karoti || indra st ni ghtu (3.17.4) iti dakiata rabhyottarata likhati || ## || prcmvtya dakiata prcm || ## || aparstisro madhye || ## || tasy vrhiyavvopya || ## || [varea bhmi pthiv vtvt (12.1.52) ityadbhi samprokya || ## ||] 'varea bhmi' ityardharcendbhi samprokya || [yasymanna vrhiyavau (12.1.42) iti bhmi namasktya || ## ||] 'yasymanna vrhiyavau' ityc namasktya || [athgni praayet tvmagne bhgavo nayantmagirasa sadana reya ehi | vivakarm pura etu prajnan dhiya panthmanu te dima iti || ## ||] athgni praayet | 'tvmagne' ityc vedymagnipraayanam || [bhadrareyasvasty v || ## || agne prehi (4.14.5) iti v || ## ||] athav bhadrareyasvasty v | agne prehi iti v | vedyagnau api nivveu | anayorc praayanam || [vivambhar vasudhn pratih (12.1.6) iti lakae pratihpya || ## ||] 'vivambhar vasudhn pratih' ityc vedy lakae pratihpanam || [athedhmamupasamdadhti || ## ||] 'mamgne varca' (5.3.1) ityc samidha dadhti tisra | yatra sthailakarma prayojanrtha tatrgnipratihpanam | hastahomdi tantram | sarvatra lakaam | ' dade' (KauS 137.18) itydyagnipratihpannta samantraka bhavati sarvatra | ayutahome lakahome koihome grahayajasamitsu anyatra vrhiyavatilasamitpurodi tantravikalpt tatra sarvatrgnipratihpanamanena vidhnena kartavyam | 'yatrgni nidhsyan bhavati tatra lakaa karoti' (KauS 137.18) iti vacant | nsti vacanasytibhra prpayata | vratagrahaam | darbhvapracchinnaprntau praklya pavitre kurute | 'viormanas pte stha' iti pavitrakaraam | 'agnaye tv jua prokmi' iti pavitreedhmaprokaam || [agnirbhmymoadhūu, agnirdiva tapati, agnivs pthivyasitaj (12.1.19-21) etamidhma samhita jua (10.6.35), asmai katri dhrayantamagne (7.78.2) iti pacabhi staraam || ## ||] 'agnirbhmym' iti tisbhi, 'etamidhma samhita jua', 'asmai katri dhrayantamagne' iti dvbhym, etbhi pacabhirgbhi pacedhma dadhti | kecid viatisamidha dadhne manyante || [ata rdhva barhia || ## || tva bhmimatyeyojas (19.33.3) iti darbhn samprokya || ## ||] 'tva bhmim' ityc barhiprokaam | barhi sambhralakae ukt || prastaro'si iti dakiato'gnerbrahmsana nidadhti || ## || brahmsthpanam | 'bhpate' iti varaavidhnena varaam || purastdagnerudak sastti || ##|| tath pratyak || ## || pradakia barhi mlni chdayantottarasy vediroe prvottarata sasthpya || ## || staraam | straprokaam || [ahe daidhiavyodatastihnyasya sadane sda yo'smat pkatara iti brahmsanamanvkate || ## || nirasta pargvasu saha ppman nirasta so'stu yo'smn dvei ya ca vaya dvima iti daki ta nirasyati || ## || tadanvlabhya japati idamahamarvgvaso sadane sdmytasya sadane sdmi satyasya sadane sdmūasya sadane sdmi prtasya sadane sdmi mma deva barhi svsastha tvdhysadeyamramradamanabhiokam || ## || vimgvarm (12.1.29) ityupaviysanya brahmajapa japati bhaspatirbrahm brahmasadana siyate bhaspate yaja gopya yadududvata unnivata akeyam || ## || pta m dyvpthiv adyhna iti dyvpthivyau samkate || ## ||] 'ahe daidhiavya' itydytmsanasaskra || [savit prasavnm (5.24) iti karmaikarmayabhito'bhytnairjya juhuyt || ## || vykhyta sarvapkayajiya tantram || ## ||] udaptrasthpanamuktam | jyasaskra ukta | sruvagrahaamuktam | sruvalakae sruva ukta | sruca ptralakae ukt | grahagrahaa pkayaja uktam | purastddhoma jyabhgau ca etat sarva pkayaje uktam | sarvatra jyatantre abhytnni juhoti | yatra kutracit jyatantrea prayojana tatra sarvatratat prvatantram | sarvatra abhytnni bhavanti | pkatantre abhytnni na bhavanti | adbhuteu na bhavanti | anyatra sarvatra bhavanti | yatra bahni pradhnakarmi ekasmin tatra kriyante tatra antar antar abhytnni hutv kriyante | tantramekameva | pkatantre'pi jyatantrasya pradhna yadi kriyate ekatantre tad tasmin tantre pradhna ktv abhytnni hutv jyatantrapradhna kuryditi | yath yabandhyplavandi | tata abhytndyuttaratantram | na darvihome na hastahome na prahome tantra kuryt | athav kuryt | yatra jya juhoti tatra tantra kuryt etat sarvatra boddhavyam | jyatantra samptam || caturdae'dhyye pratham kaik || ## || ________________________________ [aak] aakkarma ucyate- [aakymaakhomäjuhuyt || tasy havi dhn karambha akulya puroa udaudana kraudanastilaudano yathopapdipau || ## ||] mghakëak ekëak iti vacant | jyatantramjyabhgnta ktv pacdagne rohita carmstrya pavitre antardhya havi nirvapati tƫm | dhn karambha akulya puroa udaudana kraudanastilaudano yathopapdipau | dakia bhu nirloma sacarma sukhara praklysdya devasya tv prabhti aakyai jua nirvapmi | aakyai tv jua prokmi | pthak pthak dravya nirvapaam || [sarve havi samuddhtya || ## ||] dhndni ekatra ktv tato'dhirayaaparyagnikarabhighraodvsanlakaraotpavanai sasktya tata ekatra ktv viatipin ktv eka dvigua ktvbhytnni juhoti || [darvy juhuyt pratham ha vyuvsa s (3.10.1-5) iti pacabhi || ## ||] upastrybhighraam | kart pratyca piakäjuhoti | sruca kle darvy grahaam | tato darvy juhoti | darv nekaamplavana ca yajaptralakae uktni | 'pratham ha vyuvsa' iti pacabhi || [yamagan savatsara iti catasbhirvijyate || ## ||] 'yamagan savatsara' (3.10.8-9) iti dve, 'iay juhvata' (3.10.11-12) iti dve etbhi catasra hut || [tubhyastv (3.10.10) iti vigrhamaau || ## ||] tubhyav ityaau bhavanti | 'tubhyav yaje svh | rtavebhyav yaje svh | marudbhyastv yaje svh | savatsarebhyastv yaje svh | dhtre tv yaje svh | vidhtre tv yaja svh | samdhe tv yaje svh | bhtasya pataye tv yaje svh.' etbhirabhiraau || [indraputre (3.10.13) ityadam || ## ||] 'indraputre' ityc ada piik juhoti || [ahortrbhym (6.128.3) itynavim || ## ||] 'ahortrbhy tv yaje svh' iti mantrea navimhutim || [pavupapadyamne dakia bhu nirloma sacarma sakhura praklya || ## || iyspadam (3.10.6, 7) iti dvbhy vim || ## ||] yadi paubhu sampadyate tad bhu 'iyspadam' ityc ' m pue ca' ityekvasn dvbhymgbhy bhu vimhuti juhoti | ekvasnt | grahaamgrahae nyyt | pacapaaliky triyvasnt || [anupapadyamna jya juhuyt || ## ||] athav jya juhoti || [havi darvi prayitv pr darve (3.10.7) iti sadarvmekavim || ## ||] 'pr darve' ityavasnbhy dvbhy sadarv prmekavi juhoti || abhytndyuttaratantram || [ekaviatisastho yajo vijyate || ## || sarv eva yajatanravarundhe sarv evsya yajatan pitaramupajvanti ya evamaakmupaiti || ## || na darvihome na hastahome na prahome tantra kriyetetyeke || ## || aaky kriyetetūuphlimharau || ## ||] jyena sviakt pitrddha ca kuryt | kecid rtrau aakkarma manyante | samptamaakkarma | 'na darvihome' ityuktam | hastahomo hastalakaavidhne ukta | prahome tantra kriyate ityeke | aaky kriyetetūuphlimharau || caturdae'dhyye dvity kaik || ## || ________________________________ [upkarma-utsarga] athopkarma ucyate- [abhijiti iynupanya vo bhte sambhrn sambharati || ## ||] rvay pauramsy v prohapady v abhijiti nakatre iynupanya cryasampa gacchanti || [dadhisaktn pla daamahate vasane uddhamjya nt oadhrnavamudakumbham || ## || bhyata ntavkasyedhma präcamupasamdhya || ## || parisamuhya paryukya paristrya barhirudaptramupasdya paricaraenjya paricarya || ## || nityn purastddhomn hutvjyabhgau ca || ## || pacdagnerdadhisaktƤjuhoti agnaye, brahmaprajpatibhy, bhgvagirobhya, uanase kvyya || ## ||] ntyudaka ktv tato'bhytnnta ktv tata pacdagnerdadhisaktn juhoti | catasra hutaya | 'agnaye svh, brahmaprajpatibhy svh, bhgvagirobhya svh | uanase kvyya svh' iti || [tato'bhayairaparjitairgaakarmabhirvivakarmabhiryuyai svastyayanairjya juhuyt || ## ||] tata uttarairgaairjya juhvan dadhisaktuu samptnnayati | 'abhaya dyvpthiv' (6.40) 'yeno'si' (6.48) iti abhayagaa | 'vidm arasya' (1.2) 'm no vidan' (1.19) 'adrast' (1.20) 'svastid' (1.21) 'ava manyu' (6.65), 'nirhasta' (6.66) 'parivartmni' (6.67) | 'abhibh' (6.97) 'indro jayti' (6.98) 'abhi tvendra' (6.99) ityaparjitagaa | 'sahdayam' (3.30), 'tad u' (5.1.5) 'sajndhvam' (6.64) 'eha ytu' (6.73), 'sa va pcyantm' (6.74) 'sa vo mansi' (6.94) 'sajna na' (7.52) iti gaakarmagaa | 'ye triapt' (1.1) iti vivakarmagaa | 'asmin vasu vasavo dhrayantu' (1.9), 'vive dev vasava' (1.30) ' ytu mitra' (3.8) 'amutra bhyt' (7.53) 'antakya mtyave' (8.1) ' rabhasva' (8.2) 'prya nama' (11.4) 'visahim' (17.1.1-5) ityyuyagaa | 'tyam u' (7.90) 'trtra' (7.91) ' mandrai' (7.122) iti svastyayanagaa || [m no dev ahirvadht (6.56), arasasya arkoasya (7.56.5), indrasya prathamo ratha (10.4), yaste sarpo vcikastadam (12.1.46), namaste astu vidyute (1.13), re'svasmadastu (1.26), yaste pthu stanayitnu (7.11) iti sasthpya homn || ## ||] 'm no dev ahirvadht' 'arasasya arkoasya', 'indrasya prathamo ratha', 'yaste sarpo vcikastadam', 'namaste astu vidyute', 're'svasmadastu', 'yaste pthu stanayitnu' ityupkarmagaa | etairgaairjya juhuyt | dadhisaktuu samptnnayati | tbhirabhimantraam | abhytndyuttaratantram || [pratihpya sruva dadhisaktn prycamyodakamupasamrabhante || ## ||] sruvapratihpannta ktv dadhisaktn prya updhyyasahit iy | tata camya trircamana vihita ntyudakencamanam | jyabhgnte ntyudakakriy sarvatra || [avyasaca (19.68) iti japitv svitr brahma jajnam (4.1.1) ityek triaptya ca paccho vcayet || ## ||] atha 'avyasaca' iti japitv svitr 'brahma jajnam' ityek japitv 'ye triapt' (1.1) iti skta pda pda vcayati updhyya iyn || [eamanuvkasya japanti || ## ||] 'vidm arasya' (4.1.2) itiprabhti eamanuvkasya japanti | tata tantra sampayet || yoyo bhoga kartavyo bhavati tanta kurvate || ## || iti upkarma samptam || atha pauy pauramsymutsarga ucyate- [sa khalveta pakamapakyama pakamanadhyna uparmyet dart || ## || de candramasi phalgunūu dvayn rasnupasdayati || ## ||] abhytnnta ktv dvayn rasnupasdayati | uttarata madhuvarjitn iym || [vive dev (1.30), aha rudrebhi (4.30), sihe vyghre (6.38), yao havi (6.39), yaasa mendra (6.58) girvaragareu (6.69), yath soma prtasavane (9.1.11), yacca varco akeu, yena mahnaghny jaghanam (14.1.35, 36) svh ityagnau hutv || ## || raseu samptnnya sasthpya homn || ## ||] 'vive dev', 'aha rudrebhi', 'sihe vyghre', 'yao havi', 'yaasa mendra', 'girvaragareu', 'yath soma prtasavane', 'yacca varco akeu' 'yena mahnaghny jaghana' ityetena gaenjya juhvan raseu samptnnayati prathama madhusahiteu tato madhuvarjiteu | pradhnahomn sasthpya || [tata etn prayati rasn madhughtächiyn || ## ||] 'tve kratum' (5.2.3) ityc rasapranam | abhytndyuttaratantram || yoyo bhoga kartavyo bhavati tanta kurvate || ## || [nnyata gatächiyn parighyt parasandkitatvt || ## || trirtroncaturo msächiyebhya prabrydardhapacamn v || ## || pda prvartre'dhyna pdamaparartre madhyartre svapan || ## || abhuktv prvartre'dhyna ityeke || ## || yathaktyaparartre duparimo ha pda || ## || pauyasyparapake trirtra ndhyta || ## || ttyasy prta samsa sandiya yasmt kot (19.72.1) ityanta || ## || yasmt kodudabharma veda tasminnantarava dadhma enam | adhtamia brahmao vryea tena m devstapasvateha iti || ## || yoyo bhoga kartavyo bhavati tanta kurvate || ## ||] upkarma utsarga sampta || ye parimoka kmayante te parimucyante || ## || chandasradevatviniyogo krayitv visarga || caturdae'dhyye tty kaik || ## || ________________________________ [indramaha] atha rjmindramahasyopcrakalpa vykhysyma || ## || [prohapade uklapake'vayuje vëamy pravea || ## || ravaenotthpanam || ## ||] bhdrapade uklapake'vayuje v mse indramaha krya | aamymindraghe praveya ravaenotthpana sampayet || sambhteu sambhreu brahm rj cobhau sntvahatavasanau surabhiau vratavantau karmayvupavasata || ## || uttarata || [vo bhte annodevy pdairardharcbhymc aktvodakamcmata || ## ||] vo bhte abhytnnta ktv 'a no dev' (1.6.1) ityca tribhi pdaistrircamanam 'a no dev' ityardharcena ekamcamanam | tata 'a no dev' ityc dvircamanam | eva brahm rj acamana karoti || [arväcamindram (5.3.11) trtram (7.86) indra sutrm (7.91) ityjya hutv || ## ||] 'arväcamindram' ityek, 'trtramindram' ityek 'indra sutrm' ityek etbhirjya juhuyt || [athendramutthpayanti || ## || tvhram (6.87) dhruv dyau (6.88) viastv sarv vächantu (4.8.4) iti sarvato'pramatt dhrayeran || ## || adbhuta hi vimnotthitamupatihante || ## ||] tata ' tvhram' 'dhruv dyau' iti sktbhy 'viastv sarv vächantu' ityetairindramutthpayati | abhimantrya indra ntakëhamayam | mahatkëha citrita saira sadhvaja vastraparihita drgha indraabdenocyate | lokaprasiddho v grhya | sarvato'pramatt dhrayeran | anyathdbhuta bhavati | tath gopathabrhmae anjtapryacitta bhavati | 'yadjtamanmntam' iti | tata abhibhryaja (6.97-99) ityetaistribhi sktairanvrabdhe rjani prahoma juhuyt || ## || tato'bhytndyuttaratantram | sasthitahomavarjam | pacame divase sasthitahom kry || [atha panmupcram || ## || indradevat syu || ## ||] 'abhibhryaja' ityetaistribhi sktairvavidhnena paava labdhavy indradevaty || ye rjo bhty syu sarve dkit brahmacria syu || ## || [indra copasadya yajerastrirtra pacartra || ## ||] pratidinamindra paubhirhavirbhica yajante | trirtra pacartra v | 'abhibhryaja' iti sarvatra prayoga || [trirayanamahnmupatihante havi ca yajante || ## || vta indramahamiti || ## ||] tata rj brahm ca trikla 'abhibhryaja' ityupatihate | eva ca pkayajavidhnena indra yajante | tata eva brhmadn pjayet || [indra katram (7.84.2) iti havio hutv brhman paricareyu || ## || na sasthitahomäjuhuydityhurcry || ## || indrasyvabhthdindramavabhthya vrajanti || ## ||] tata pacame divase 'indrakatram' ityc pkayajavidhnena havio hutv sasthitahoma vihita ca sasthpya tata indra ghtv avabhthya vrajanti || [ap sktairplutya pradakiamvtypa upaspynavekam pratyudvrajanti || ## ||] nady gatv indra tatra sasthpya tata ap sktai sntv pradakiamvtypa upaspynavekam pratyudvrajanti || brhman bhaktenopepsanti || ##|| indramaha sampta || [va vo'sya rëra jyyo bhavatyeko'sy pthivy rj bhavati na pur jarasa pramyate ya eva veda yacaiva vidvnindramahea carati || ## ||] indramaha prativara yo rj karoti tasya phala bhavati | eko'sy pthivy rj bhavati | na pur jarasa pramyate ya eva veda || caturdae'dhyye caturth kaik || ## || ________________________________ [adhyayanavidhi] atha vedasydhyayanavidhi vakyma || ## || rvay prauhapady vopktyrdhapacamn || ## || eva chandsi || ## || lomn cnivartanam || ## || ardhamsa copktya kaperastryahamutsjya | rambha rvaymukta pauymutsarga ucyate || ## || pauy vyatty ya puna pahet kalpdhyayana kuryt || athnadhyyn vakyma || ## || brahmajyeu nivartate || ## || rddhe || ## || [stakotthnachardaneu triu caraam || ## || crystamite v ye ca mnu yoni || ## || yathrddha tathaiva teu || ## || sarva ca rddhika dravyamadahavyapeta pratighynadhyya || ## || pri cpri ca || ## ||] stake bhuktv ahortra ndhyta | utthne dkitnnabhojane prk somakrayanndhyta | chardane kte asnto ndhyta | astamite ditye ndhyta | crystamite ndhyta | vivhapusavanasmantonnayanagarbhdhneu gheu bhuktv ndhyta | homa v ndhyta | stake rddha bhuktv ea pratighte ndhyta | ekoddie bhuktv ndhyta | gavvdipripratigraha ktv ndhyta | ghtagunnahiraydipratigraha ktv ndhyta | ekartramanuvartate sarvatra || ##dantadhvane || ## || akte ndhyta || kurasaspare || ## || asnto ndhyta || [prduktevagniu || ## ||] agniu prdukteu ndhyta || [vidyutrdhartre stanite || ## ||] sandhyy vidyute rtrau ndhyta | madhyartrau garjite ea ndhyta || [saptaktvo varea virata prtaram || ## ||] saptaktva garjite ave ahortra ndhyta || [ve || ## ||] prtaprabhti ve ndhyayana pahet | ekartra ndhyta | prtaprabhti garjite caikartra ndhyta | sandhyy garjite caikartra ndhyta || [nirghte || ## ||] nirghtapatane caikartra ndhyta || bhmicalane || ## || caikartra ndhyta || [jyotiopasarjana tvapyklam || ## || viame na pravtti || ## ||] dityagrahae caikartra ndhyta | trirtrameke | antvabhëae tvatkla ndhyta | tvapyativau tvatkla ndhyta || [atha prama vakyma samna vidyudulkayo | mrgarapauamghparapakeu tisro'ak || ## || amvsyy ca || ## || tri cnadhyayanni || ## ||] ulkpte ekartra ndhyta | vidyutpatite ekartra ndhyta | mrgarapauamghparapakeu tisro'ak | aparapake bhdrapade | amvsyy pauramsy ca | phlgunëìhakrtikeu cturmsikam ekartramanadhyya || janane marae caiva daartro vidhyate | crye daartra syt sarveu ca svayoniu || ## || [stake tveko ndhyta trirtramupdhyya varjayet || ## || cryaputrabhryca || ## ||] mteu svayonimtr gotria stake yasya staka sa daartra ndhyta | trirtramupdhyya ca varjayet | cryaputra bhry v || atha iya sahdhyyinamapradhnaguru copasannamahortra varjayet || ## || [tath sabrahmacria rjna ca || ## || apartudaivamklam || ## ||] apradhnasevakamanndya v caturu vedeu ye updhyyste mte ekartra ndhyta | tath brahmacria ca rjna ca ndhyta | antau vare garjite vidyutkte ekartra ndhyta | tau upasadi ndhyta | daivopahatau ekartra ndhyta | tau tu tvatkla ndhyta || [avieartuklena sarve nirghtdaya smt | yaccnyaddaivamadbhuta sarva nirghtavadbhavet || ## || tvadhyyacchndasa klpya partuka smta | tvrdhva prtardyastu kacidanadhyya sandhy prpnoti pacimm || ## || sarvea pradoo lupyate || ## || nii nigady ca vidyuti ia ndhyta || ## || astamite dvisatty trisatty ca pava | atha tvatkla bhuktv pradoa ubhe sandhye || ## || apsu mane ayyymabhiaste khileu ca | antaave rathyy grme clasayute || ## || durgandhe drasarve paige abde bhaye rute | vaidhtye nagareu ca || ## || aniktena ca vsas carita yena maithunam | ayna prauhapdo cgratopasthntike guro || ## || viramya mrute ghre pratyrambho vibhëita | sarveparartrea viramya pratyrambho na vidyate || ## ||] nirghtabhmikampa-ulkketudarananakatraptadigdhavaraktlohitaindradhanupratisryagomylkakalahdni adbhuteu sarveu trirtra ndhyta | kalpan yath vedeu tath kuryt | athavdbhuteu tvatkla ndhyta | athav madhyhna(kl)drabhynadhyya | rtrau vidyuddarane anadhyya | rtrau garjite ca rtriee ndhyta | atha tvatkla bhuktv pradoamadhyartre ndhyta | ubhe ca sandhye ndhyta | apsumadhye ndhyta | mane ndhyta | abhiaste ptakina sasarge sannidhne ndhyta | khile ƫare ndhyta | ghe avapatite catupdadvipadeu patite ndhyta | adhvy gacchanndhyta | grmamadhye nagaramadhye ndhyta | clasannidhne abdaravae ndhyta | durgandhapurūdigandhe ndhyta | yatra bahava dr militv ӭvanti tatra ndhyta | paigaabde yatra cturvedydiu ekartra militv abda kurvanti tatra ndhyta | athav dravydine v vaidhtyanagaragrmdicaurarjdinardyupadrave brhmadyupadrave ndhyta | malinavsas parihito ndhyta | yena vastrea parihitena maithunamcarati tena vastrea parihito ndhyta | ayanakhavymrƬho ndhyta | prauhapdau pdopari pda ktv ndhyta | agre guro prasrya pda uktik v baddhv ndhyta | viramya mrute ghre ndhyta | svdhyya sampya punarndhyta | athav ka sampya ndhyta | ativte ndhyta | pratyrambha ktv ndhyta | eteu anadhyyeu aparartri viramya ndhyta | prabhte adhyayana kuryt || [pau pramamabhrevpartu cedadhynm || ## || vara vidyutstanayitnurv vipadyate || ## ||] pauprama prabhti abhreu | vara vidyutstanayitnurv ndhyta || [trirtra sthnsana brahmacaryamarasa copeyu || ## || s tatra pryacitti s tatra pryacitti || ## ||] anadhyye pahite ida pryacitta kuryt | trirtra div rdhvastihet rtrau upaviedetadeva pryacittam | brahmacr rasabhakae etadeva pryacittam | s tatra pryacitti s tatra pryacitti || caturdae'dhyye pacam kaik || ## || caturdao'dhyya sampta || ____________________________________________________________________________ [karmasagati] atha kauikasya pramni mmsvadyojayitavyni | yath mmsy prathame'dhyye vedasya pramamuktam eva sahitvidhvapi dau prathamastrai pramamuktam | tata karmavidhnam | asmin stre dvdaalaka mms yojayitavy | prathame'dhyye pramalakaam | dvitye'dhyye bhedbhedalakaam | ttye'dhyye pradhnpradhnalakaam | caturthe'dhyye kratvarthapururthalakaam | pacame'dhyye kramalakaam | ahe'dhyye vikralakaam | saptame'dhyye dealakaam | aame'dhyye vietidealakaam | navame'dhyye halakaam | daame'dhyye bdhbhyuccayalakaam | ekdae'dhyye tantre copalakaam | dvdae'dhyye prasagalakaam | tath ca uktam | mantrabrhmaakalpeu pariieu ca bhëyeu ca dvdaalaka mms sarvanyyeu yojayet. tath ca mahbhëye- "kni puna abdnusanasya prayojanni | rakohgamaladhvasandeh prayojanni vykaraasya." vykaraenrtho nicyate | sarveu mantrabrhmaakalpeu vykaraenrtho nicyate | lokeu ca vedavykaradvin abdo vabdo nsti yata | tasmnmmsvykaracca sampradyo vieyate | sampradyena yo arthastat tatheti nnyath. atha karmasagati kriyate | prathama pramastri | tata sarvakarmrth paribhë | tato medhjananni | tato brahmacrismpadni | tato grmasmpadni | tata sarvasmpadni | tata smmanasyni | tato rjakarmi | tato nirtikarmi | tata pauikni | tato bhaiajyni | tata strkarmi | tato vijnni | tato naimittikni | tato'bhicri | tata svastyayanni | tata yuyi | tata kmyabhg | tata savayaj | tata kravycchamanasahvasathydhnam | tato vivham | tato'ntei | tata pitmedha | tata piapityaja | tato madhuparka | tato'dbhutni | tata jyatantram | tato'akkarma | tata upkarma utsarga | tata indramaha | tata adhyayanavidhi | tata anadhyya | iti karmasagraha. atha sagati pradyate | prathama medhjananamuktam | prathama medhaydhikra | vidydhikro brahmacr | tato brahmacrismpadni | kramabrahmacaryavidygrahae kte tato grmasmpadakarmdhikra | sampannagrmaghaketrdi | tata sarvasmpaddhikra | sarvasmpad dravydi sampte sati smmanasydhikra | sa smmanasyeti varjayitvdhikra | cturvarya cturrama ca rj vitv dharmasyeti | evamdi karmasagati || [atharvavedamhtmyam] atharvavede bhaveddharmo dharmo rakati rakata | tath cokta prvabrhmaeprajpati praj sv playasveti tadatharvbhavaditi. kauiko vatsaarm ca tasya putro'tha drila. stravijname hi caturtho nopapadyate || tadayukta hi yadvaktu boddhra santyanekaa || tath yademanvaye kauiko jtavn. vhast keavotpanna keavdananta ucyate || anantt somevaro jta somevart keavastath. sarve te'tharvavedina sarve'gnihotriastath || sarve'gniomdibhiryajairyajamn yathvidhi. sarve te savayajaica yathvihitadakiai || mahntibhirbahubhiranekbhica krit. sarve rotriyadharmih sarve tapaparya || sarve pnugrahasamarth sarve nt suhdaca. brahmatva tu kta te svakhvihita tath || caturmapi vednmatharvavihita tath. bahugue ctra vae gukhyna na akyate || traymapi bhëy sra jagrha keava. tena iyhitrthya kt kauikapaddhati || sarve vykaraavettra sarve bhaaprabhkar. itihsapuraj sarve smtiparya || gagtre vasantaca blatve munivttaya. ahakravinirmukt sarve te dharmapait. apratigrahak sarve japahomaparya || rmatbhojapure vidvnst somevaro dvija. tatputrakeavenai kt kauikapaddhati || prvcryai kt hye d dv'nukalpit. jtv bhëymanusretharvgirasnumate nara || strcca bhëyccrtha tu jagda tu kalpitam. kauika tu na budhyanti abdammsabodhak || upadee na budhyanti bl alpabuddhaya. atharvaya kathita bhayenpi kathacana || tathopanayana ktv hitrthya kalpayed budha. sarve atharva-crcturvarca gotria || tath ca ha tanmata bhaaprabhkaravettra. tasypi ata jtv kt paddhatiriya tad || tharva sarve bhavatu svasti pippaldagotra te muyyaa sajitam | pravaratrayasamkhyta kyapa-asita-devalabrahmdi brhma nandapure puru viuddh | sarve nandapurasamkhyt nandapuravinirut ca nandapura vadantyanye kalpagrma ca paridhi | nagari tu vadantyanye okranagara tath. samudramadhye yath dvpa mnu tu prthiva. devn tu yath svarga pthivy nagara tath || dharmea satyavc ca varramanirat sad. caturthe'pi vare'pyasatya naiva ca dyate || prativara ca uddhica patanodvraidyata | crea smtidharmea yatnato brhmaarakaam | nandapuragukhyta varayitu na akyo'ha kvacit | yaddarane tu dyate maitrbhvaparasparam | brhma strapradhn gyajusmtharva | crarakarthya pauy mahnti kriyate | pure bhojadevasya sthittharva bahua | kauika cintayitv tu kt paddhatistath || iti kauikapaddhatau caturdao'dhyya sampta || tharvaaaunakakhyn sahitvidhi sampta || ntika pauika caivbhicraka tathaiva ca. paurohitya brahmatva ca rjavidy tathaiva ca || tath ctharvaavede brhmae tvij ca vinya rjo janapadasya ca. savatsaraviria tadyatra yajo viriyate || catupt sakalo yaja itydi niedha darayati | caturvapi vedeu atharvavihita brahmatva tath paurohitya ca | tath gopathabrhmae- bahvco hanti vai rëramadhvaryurnayet sutn. chandogo dhananya tasmdtharvao guru || tath ca yjavalkya- paurohitya ca kurvta daivajamuditoditam. daanty ca kualamatharvgirase tath || tath viupure - paurohitya ntikapauikni rjmatharvavedena krayet brahmatva ca || tath ca brahmapure - atharvgirasa brhmaa rjapurohite niyujyate | ntydni ca krayet || tath ca matsyapure - atharvamantraphaka sarvaarraprayukta brhmaa purohitam || tath ca vrhapure - purohitalakae atharvamantrabrhmaaphakam || tath ca paihnasi- yastvanya bhojayecchrddhe vidyamne'pyatharvae. nirstasya gacchanti devat pitbhi saha || tath ca kmandaki- tath ca daanty ca kuala syt purohita. atharvavihita karma kuryt ntikapauikam || tath cakye - purohitakarme ntikapauikbhicrikdbhutantydni | catvro ved yaje viniyukt || tath bhrate - 'paurohitya pautro atharvavidy nti krayet' iti | indrea bhaspatiratharvgirasa surva svargo me'surairghta iti | sa ntikarmdni jayakarmi ktv puna svargo abhavat || tath bhrate - drupadena sarvakulakayrthamatharvgirasau yjopayjau dvau bhrtarau sta | ekasya prvt kty krpit || tath ca atharvapariie - na havi pratighanti devat pitaro dvij. tasya bhmipateryasya ghe ntharvavid guru || tath raghukvye vasihastuti - aththarvanidhestasya vijitripurassara. arthymarthapatirvcamdade vadat vara || tath ca manu - rutiratharvgiras kurydabhicrakam || tath paihnasi- gvedaikagua dna dvigua ca yajurvede. trigua smavede proktamananta sydatharvae || tath ca vrhajyotie - atharvgirasamahntibhi koihomccdbhutn ca amana bhavati || tathriputrake ca vyulakae khaakhdye atharvamahnti pahit amanrth | tath puybhiekdyatharvavidoktni rjakarmi ca. tath carakavaidyake dvividh vydhaya | hranimitt aubhanimittca | aubheu atharvavedanty amana bhavati. tath pure - ayutalakakoihomdiu agnisthpana ghasthpana prhutivasordhrdi atharvavede. tath ca gautama - ntikapauikbhicrakavakaradikarmi krayet. tath mmsy bhaa - ntipuyabhicr ekabrahmartvigray kriy atharvavede kriyante || tath mrkaeyapure - atharvamantrairabhiikastu pthiv bhukte sasgarm || tath ca pariie - yasya rjo janapade atharv ntipraga. nivasatyapi tad rëra vardhate nirupadravam || tasmd rj vieea atharva jitendriyam. dnasanmnasaskrairnitya samabhipjayet || nitya ca krayecchnti grahaki pjayet. tath mmsy ahe'dhyye purohitdhikarae ekavacanam atharvavede ryate | eka purohitam || tath pure - brhmani dnni v'tharvavedavihitni krayet || etaicnekaica vkyairvihitamatharvavedantikam | sarve matena savivaraa sarvastreu samastakeu | tath ghyakym - mahnty sarvarëravddhirbhavati | vddhica. tath vyupure - catvro ved vysena vibhajya hotradhvaryurudgtra brahmatvamiti | nti ca brahmatva ca atharvavedavihitam. tath adaapureu - brahmatva ca ntim atharvavede | tath adaapureu rj atharvavedena sarvakarmi krayet | rjo'tharvavedantibhirjayo bhavati | rëravddhica bhavati. tath brhmae - 'atharvaca ha v girasaca' itydi yaje rddhdi karmasu | etasya vci tptymagnistpyati | pre tpte vyustpyatydi praasavidhi atharvavedasya || tath bhrate - bhgvagirea vivmitro rj brhmaa kta. tath bhrate - bhgu pratardano rj brhmaa kta. tathgirasena kirjasya naarjyasya putranti ktv pthiv bhukte | indramarutvatye khyne marutve varte purohita ktv indrapratimo bhavasyhave indrea tasya vajra prakiptam | atharvgirasena nivritam | tath bhg pena nahuo rj sarpo ajagaro bhavati | tath bhrgavea ckena sukanyvivha ktv avinkumrbhy vedbhysa yuv kta tena tau devamadhyasthpitau yajabhga ca prpitau | tath janamejayasya rja purohitena bhrgavea aunakena sarpasatra prrabdham | tatra bhrgavo hot | pradhnakart | sarp niptit | tath rkasaastrea bhrgavea vasihapautrea prarea rkas niptit | e bhrgavapulastyavacane rakit. tath prvabrhmae - tasmdya eva sarvavit syt ta brahma kurvta | ea ha vai vidvn sarvavid brahm yad bhgvagirovit | ete ha v asya sarvasya amayitra playitra iti. tath sahitvidhau - "tatra rj bhmipatirvidvsa brhmaamicchedea ha vai vidvn yad bhgvagirovidete ha v asya sarvasya amayitra playitro yad bhgvagirasa" (KauS 94.2-4) iti. tath svastyayaneu 'akadhma kimadyha' iti pcchati | bhadra sumagalamiti pratipadyate | prasthnditi. tath ca nakatrakalpe - kariyamasagrma pratipadyate tena katriya atharvgirasa purohitamicched vidvsa stravittamam. tath atharvgiraso brhmao v ahortrayo puyha pcchet | kenjiteti | sa ced bryt kartavyamiti | tath kuryt | puyha bhavati puyha eva kurute prasthne | anyatra v vyso bhrgava mrkaeyo bhrgavo durvs bhrgava ukrabhaspatibhgvagira. tath yajurvede pratij nma pariiam - 'hastialy avalakaa yudhyurvedavidy dtavyntarikabhmautptapraamana ntisvastyayanamagalrth parbhicroccanavakaraasammohanrthca yvanta sarve te atharvavedasyopaved' (35.1) || atha mahbhëye prathame pde ryate - gvedo yajurveda smavedo atharvaveda iti catvro ved | gveda ekaviatikh | tath 'catvri ag iti catvro ved iti vykhytam' || tath mahbhëye dvitye pde vibhë chandasti stre 'a no dev', 'agnimΩe' 'ie tv' 'agna yhi' iti | dau atharvavedastato'nye ved. tath nirukte catvri ӭg iti vykhytam. tath atharvavede brhmae catvri ӭg ityc catvro ved iti vykhytam. tath mmsy prathamapde veddhikarae atharvavedasya khdvayamudhta paippalda maudakamiti | aktak nity prama ved iti sthpitam || tath mmsy dvitye'dhyye sarvakhdhikarae paippalda maudakamiti atharvavedasya khdvayamudhtya sarvakhpratyayakrame sthpitam || tath ttye'dhyye pravargydhikarae caturvapi vedeu na prathamayajo nma yajo'sti caturvedagrahaa ktam | catur vedn yajrthamuktam | bhëyakrea tath atharvaveddhikarae catvri ӭgeti catvro hotrak prativedamiti vykhytam. tath nyyamajary - catvro ved | prathamo atharvaveda iti. prvabrhmae - atharvavedena trayo ved kt | atho lok veddayaca | tath atharvavede brhmae - atha ha prajpati somena yakyamo vednuvcaka v hotra vyt | kamadhvaryu kamudgtra ka brhmaamiti | ta curgvidameva hotra vūva yajurvidamadhvaryu smavidamudgtramatharvgirovida brahmam | tath hsya yajacaturu lokeu caturu deveu caturu vedeu catasrsu hotrsu catupdyaja pratitihati | pratitihati prajay paubhirya eva veda | tathnucarpi tadvido bhavanti | caturvapi vedeu || tath uttare brhmae - catupta sakalo yajactuhautravinirmita. caturvidhai sthito mantrairtvigbhirvedapragai || bhrate sabhparvai brahmasabhy catvro vai brahmaprve tihanti mrtimant || prvabrhmae triviapa tridiva nkamuttama tametay trayy vidyayeti | ata uttare brahmalok mahnto'tharvamagiras ca s gatiratharvamagirasa ca s gatiriti brhmaam || iti kauikapaddhati sampt ||