Brhadaranyaka-Upanisad (Brhadaranyakopanisad), Kanva recension with the commentary ascribed to Samkara Mula text extracted from the commented version Input by members of the Sansknet project (formerly: www.sansknet.org) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. Therefore, word boundaries are usually not marked by blanks. These and other irregularities cannot be standardized at present. The mula text has been checked against the ed. by V.P. Limaye and R.D. Vadekar (Eighteen Principal Upanisads, vol. 1, Poona 1958), and the electronic version available on TITUS. In cases of divergence, preference has usually been given to the printed edition. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ uùà và a÷vasya medhyasya ÷iraþ | sårya÷ cakùur vàtaþ pràõo vyàttam agnir vai÷vànaraþ saüvatsara àtmà÷vasya medhyasya | dyauþ pçùñham antarikùam udaraü pçthivã pàjasyaü di÷aþ pàr÷ve avàntaradi÷aþ par÷ava çtavo 'ïgàni màsà÷ càrdhamàsà÷ ca parvàõy ahoràtràõi pratiùñhà nakùatràõy asthãni nabho màüsàni | åvadhyaü sikatàþ sindhavo gudà yakçc ca klomàna÷ ca parvatà oùadhaya÷ ca vanaspataya÷ ca lomàni | udyan pårvàrdho nimloca¤ jaghanàrdhaþ | yad vijçmbhate tad vidyotate | yad vidhånute tat stanayati | yan mehati tad varùati | vàg evàsya vàk || BrhUp_1,1.1 || ahar và a÷vaü purastàn mahimànvajàyata | tasya pårve samudre yoniþ | ràtrir enaü pa÷càn mahimànvajàyata | tasyàpare samudre yonir | etau và a÷vaü mahimànàv abhitaþ sambabhåvatuþ | hayo bhåtvà devàn avahad vàjã gandharvàn arvàsuràn a÷vo manuùyàn | samudra evàsya bandhuþ samudro yoniþ || BrhUp_1,1.2 || naiveha kiü canàgra àsãt | mçtyunaivedam àvçtam àsãd a÷anàyayà | a÷anàyà hi mçtyuþ | tan mano 'kurutàtmanvã syàm iti | so 'rcann acarat | tasyàrcata àpo 'jàyanta | arcate vai me kam abhåd iti | tad evàrkyasyàrkatvam | kaü ha và asmai bhavati ya evam etad arkyasyàrkatvaü veda || BrhUp_1,2.1 || àpo và arkaþ | tad yad apàü ÷ara àsãt tat samahanyata | sà pçthivy abhavat | tasyàm a÷ràmyat | tasya ÷ràntasya taptasya tejoraso niravartatàgniþ || BrhUp_1,2.2 || sa tredhàtmànaü vyakurutàdityaü tçtãyaü vàyuü tçtãyam | sa eùa pràõas tredhàvihitaþ | tasya pràcã dik ÷iro 'sau càsau cermau | athàsya pratãcã dik puccham asau càsau ca sakthyau | dakùiõà codãcã ca pàr÷ve | dyauþ pçùñham antarikùam udaram iyam uraþ | sa eùo 'psu pratiùñhitaþ | yatra kva caiti tad eva pratitiùñhaty evaü vidvàn || BrhUp_1,2.3 || so 'kàmayata -- dvitãyo ma àtmà jàyeteti | sa manasà vàcaü mithunaü samabhavad a÷anàyà mçtyuþ | tad yad reta àsãt sa saüvatsaro 'bhavat | na ha purà tataþ saüvatsara àsa | tam etàvantaü kàlam abibhar yàvànt saüvatsaraþ | tam etàvataþ kàlasya parastàd asçjata | taü jàtam abhivyàdadàt | sa bhàõ akarot | saiva vàg abhavat || BrhUp_1,2.4 || sa aikùata yadi và imam abhimaüsye kanãyo 'nnaü kariùya iti | sa tayà vàcà tenàtmanedaü sarvam asçjata yad idaü ki¤ca -- çco yajåüùi sàmàni chandàüsi yaj¤àn prajàü pa÷ån | sa yad-yad evàsçjata tattad attum adhriyata | sarvaü và attãti tad aditer adititvam | sarvasyàttà bhavati sarvam asyànnaü bhavati ya evam etad aditer adititvaü veda || BrhUp_1,2.5 || so 'kàmayata -- bhåyasà yaj¤ena bhåyo yajeyeti | so '÷ràmyat | sa tapo 'tapyata | tasya ÷ràntasya taptasya ya÷o vãryam udakràmat | pràõà vai ya÷o vãryam | tat pràõeùåtkrànteùu ÷arãraü ÷vayitum adhriyata | tasya ÷arãra eva mana àsãt || BrhUp_1,2.6 || so 'kàmayata -- medhyaü ma idaü syàd àtmanvy anena syàm iti | tato '÷vaþ samabhavat | yad a÷vat tan medhyam abhåd iti tad evà÷vamedhasyà÷vamedhatvam | eùa ha và a÷vamedhaü veda ya enam evaü veda | tam anavarudhyaivàmanyata | taü saüvatsarasya parastàd àtmana àlabhata | pa÷ån devatàbhyaþ pratyauhat | tasmàt sarvadevatyaü prokùitaü pràjàpatyam àlabhante | eùa và a÷vamedho ya eùa tapati | tasya saüvatsara àtmà | ayam agnir arkaþ | tasyeme lokà àtmànaþ | tàv etàv arkà÷vamedhau | so punar ekaiva devatà bhavati mçtyur eva | apa punarmçtyuü jayati | nainaü mçtyur àpnoti | mçtyur asyàtmà bhavati | sarvam àyur eti | etàsàü devatànàm eko bhavati || BrhUp_1,2.7 || dvayà ha pràjàpatyà devà÷ càsurà÷ ca tataþ kànãyasà eva devà jyàyasà asuràþ | ta eùu lokeùv aspardhanta | te ha devà åcur hantàsuràn yaj¤a udgãthenàtyayàmeti || BrhUp_1,3.1 || te ha vàcam åcus tvaü na udgàyeti | tatheti tebhyo vàg udagàyat | yo vàci bhogas taü devebhya àgàyat | yat kalyàõaü vadati tad àtmane | te 'vidur anena vai na udgàtràtyeùyantãti | tam abhidrutya pàpmanàvidhyan | sa yaþ sa pàpmà yad evedam apratiråpaü vadati | sa eva sa pàpmà || BrhUp_1,3.2 || atha ha pràõam åcus tvaü na udgàyeti | tatheti tebhyaþ pràõa udagàyat | yaþ pràõe bhogas taü devebhya àgàyat | yat kalyàõaü jighrati tad àtmane | te 'vidur anena vai na udgàtràtyeùyantãti | tam abhidrutya pàpmanàvidhyan | sa yaþ sa pàpmà yad evedam apratiråpaü jighrati | sa eva sa pàpmà || BrhUp_1,3.3 || atha ha cakùur åcus tvaü na udgàyeti | tatheti tebhya÷ cakùur udagàyat | ya÷ cakùuùi bhogas taü devebhya àgàyat | yat kalyàõaü pa÷yati tad àtmane | te 'vidur anena vai na udgàtràtyeùyantãti | tam abhidrutya pàpmanàvidhyan | sa yaþ sa pàpmà yad evedam apratiråpaü pa÷yati | sa eva sa pàpmà || BrhUp_1,3.4 || atha ha ÷rotram åcus tvaü na udgàyeti | tatheti tebhyaþ ÷rotram udagàyat | yaþ ÷rotre bhogas taü devebhya àgàyat | yat kalyàõaü ÷çõoti tad àtmane | te 'vidur anena vai na udgàtràtyeùyantãti | tam abhidrutya pàpmanàvidhyan | sa yaþ sa pàpmà | yad evedam apratiråpaü ÷çõoti | sa eva sa pàpmà || BrhUp_1,3.5 || atha ha mana åcus tvaü na udgàyeti | tatheti tebhyo mana udagàyat | yo manasi bhogas taü devebhya àgàyat | yat kalyàõaü saükalpayati tad àtmane | te 'vidur anena vai na udgàtràtyeùyantãti | tam abhidrutya pàpmanàvidhyan | sa yaþ sa pàpmà | yad evedam apratiråpaü saükalpayati | sa eva sa pàpmà | evam u khalv età devatàþ pàpmabhir upàsçjan | evam enàþ pàpmanàvidhyan || BrhUp_1,3.6 || atha hemam àsanyaü pràõam åcus tvaü na udgàyeti | tatheti tebhya eùa pràõa udagàyat | te 'vidur anena vai na udgàtràtyeùyantãti | tam abhidrutya pàpmanàvivyatsan | sa yathà÷mànam çtvà loùño vidhvaüsetaivaü haiva vidhvaüsamànà viùva¤co vine÷uþ | tato devà abhavan, paràsurà | bhavaty àtmanà, paràsya dviùan bhràtçvyo bhavati ya evaü veda || BrhUp_1,3.7 || te hocuþ -- kva nu so 'bhåd yo na ittham asakteti | ayam àsye 'ntar iti | so 'yàsya àïgiraso 'ïgànàü hi rasaþ || BrhUp_1,3.8 || sà và eùà devatà dår nàma | dåraü hy asyà mçtyur | dåraü ha và asmàn mçtyur bhavati ya evaü veda || BrhUp_1,3.9 || sà và eùà devataitàsàü devatànàü pàpmànaü mçtyum apahatya yatràsàü di÷àm antas tad gamayàü cakàra | tad àsàü pàpmano vinyadadhàt | tasmàn na janam iyàn nàntam iyàn net pàpmànaü mçtyum anvavàyànãti || BrhUp_1,3.10 || sà và eùà devataitàsàü devatànàü pàpmànaü mçtyum apahatyàthainà mçtyum atyavahat || BrhUp_1,3.11 || sà vai vàcam eva prathamàm atyavahat | sà yadà mçtyum atyamucyata so 'gnir abhavat | so 'yam agniþ pareõa mçtyum atikrànto dãpyate || BrhUp_1,3.12 || atha pràõam atyavahat | sa yadà mçtyum atyamucyata sa vàyur abhavat | so 'yaü vàyuþ pareõa mçtyum atikràntaþ pavate || BrhUp_1,3.13 || atha cakùur atyavahat | tad yadà mçtyum atyamucyata sa àdityo 'bhavat | so 'sàv àdityaþ pareõa mçtyum atikràntas tapati || BrhUp_1,3.14 || atha ÷rotram atyavahat | tad yadà mçtyum atyamucyata tà di÷o 'bhavan | tà imà di÷aþ pareõa mçtyum atikràntàþ || BrhUp_1,3.15 || atha mano 'tyavahat | tad yadà mçtyum atyamucyata sa candramà abhavat | so 'sau candraþ pareõa mçtyum atikrànto bhàti | evaü ha và enam eùà devatà mçtyum ativahati ya evaü veda || BrhUp_1,3.16 || athàtmane 'nnàdyam àgàyat | yad dhi ki¤cànnam adyate 'nenaiva tad adyate | iha pratitiùñhati || BrhUp_1,3.17 || te devà abruvan | etàvad và idaü sarvaü yad annam | tad àtmana àgàsãþ | anu no 'sminn anna àbhajasveti | te vai màbhisaüvi÷ateti | tatheti taü samantaü pariõyavi÷anta | tasmàd yad anenànnam atti tenaitàs tçpyanti | evaü ha và enaü svà abhisaüvi÷anti bhartà svànàü ÷reùñhaþ puraetà bhavaty annàdo 'dhipatir ya evaü veda | ya u haivaüvidaü sveùu pratir bubhåùati na haivàlaü bhàryebhyo bhavati | atha ya evaitam anubhavati yo vaitam anu bhàryàn bubhårùati sa haivàlaü bhàryebhyo bhavati || BrhUp_1,3.18 || so 'yàsya àïgiraso 'ïgànàü hi rasaþ | pràõo và aïgànàü rasaþ | pràõo hi và aïgànàü rasaþ | tasmàd yasmàt kasmàccàïgàt pràõa utkràmati tad eva tac chuùyati | eùa hi và aïgànàü rasaþ || BrhUp_1,3.19 || eùa u eva bçhaspatiþ | vàg vai bçhatã | tasyà eùa patis tasmàd u bçhaspatiþ || BrhUp_1,3.20 || eùa u eva brahmaõaspatiþ | vàg vai brahma | tasyà eùa patis tasmàd u brahmaõaspatiþ || BrhUp_1,3.21 || eùa u eva sàma | vàg vai sàmaiùa sà càma÷ ceti tat sàmnaþ sàmatvam | yad v eva samaþ pluùiõà samo ma÷akena samo nàgena sama ebhis tribhir lokaiþ samo 'nena sarveõa tasmàd v eva sàma | a÷nute sàmnaþ sàyujyaü salokatàm | ya evam etat sàma veda || BrhUp_1,3.22 || eùa u và udgãthaþ | pràõo và ut pràõena hãdaü sarvam uttabdham | vàg eva gãthà | uc ca gãthà ceti | sa udgãthaþ || BrhUp_1,3.23 || tad dhàpi brahmadatta÷ caikitàneyo ràjànaü bhakùayann uvàca | ayaü tyasya ràjà mårdhànaü vipàtayatàd yad ito 'yàsya àïgiraso 'nyenodagàyad iti | vàcà ca hy eva sa pràõena codagàyad iti || BrhUp_1,3.24 || tasya haitasya sàmno yaþ svaü veda bhavati hàsya svam | tasya vai svara eva svam | tasmàd àrtvijyaü kariùyan vàci svaram iccheta | tayà vàcà svarasampannayàrtvijyaü kuryàt | tasmàd yaj¤e svaravantaü didçkùanta eva | atho yasya svaü bhavati | bhavati hàsya svaü ya evam etat sàmnaþ svaü veda || BrhUp_1,3.25 || tasya haitasya sàmno yaþ suvarõaü veda bhavati hàsya suvarõam | tasya vai svara eva suvarõam | bhavati hàsya suvarõaü ya evam etat sàmnaþ suvarõaü veda || BrhUp_1,3.26 || tasya haitasya sàmno yaþ pratiùñhàü veda prati ha tiùñhati | tasya vai vàg eva pratiùñhà | vàci hi khalv eùa etat pràõaþ pratiùñhito gãyate | anna ity u haika àhuþ || BrhUp_1,3.27 || athàtaþ pavamànànàm evàbhyàrohaþ | sa vai khalu prastotà sàma prastauti | sa yatra prastuyàt tad etàni japet | asato mà sad gamaya, tamaso mà jyotir gamaya, mçtyor màmçtaü gamayeti | sa yad àhàsato mà sad gamayeti | mçtyur và asat sad amçtaü mçtyor màmçtaü gamayàmçtaü mà kurv ity evaitad àha | tamaso mà jyotir gamayeti | mçtyur vai tamo jyotir amçtaü mçtyor màmçtaü gamayàmçtaü mà kurv ity evaitad àha | mçtyor màmçtaü gamayeti | nàtra tirohitam ivàsti | atha yànãtaràõi stotràõi teùv àtmane 'nnàdyam àgàyet | tasmàd u teùu varaü vçõãta | yaü kàmaü kàmayet tam | sa eùa evaüvid udgàtàtmane và yajamànàya và yaü kàmaü kàmayate tam àgàyati | tad dhaital lokajid eva | na haivàlokyatàyà à÷àsti ya evam etat sàma veda || BrhUp_1,3.28 || àtmaivedam agra àsãt puruùavidhaþ | so 'nuvãkùya nànyad àtmano 'pa÷yat | so 'ham asmãty agre vyàharat | tato 'haünàmàbhavat | tasmàd apy etarhy àmantrito 'ham ayam ity evàgra uktvàthànyan nàma prabråte yad asya bhavati | sa yat pårvo 'smàt sarvasmàt sarvàn pàpmana auùat tasmàt puruùaþ | oùati ha vai sa taü yo 'smàt pårvo bubhåùati ya evaü veda || BrhUp_1,4.1 || so 'bibhet tasmàd ekàkã bibheti | sa hàyam ãkùàü cakre, yan mad anyan nàsti kasmàn nu bibhemãti | tata evàsya bhayaü vãyàya | kasmàd dhy abheùyat | dvitãyàd vai bhayaü bhavati || BrhUp_1,4.2 || sa vai naiva reme | tasmàd ekàkã na ramate | sa dvitãyam aicchat | sa haitàvàn àsa yathà strãpumàüsau sampariùvaktau | sa imam evàtmànaü dvedhàpàtayat | tataþ pati÷ ca patnã càbhavatàm | tasmàd idam ardhabçgalam iva sva iti ha smàha yàj¤avalkyaþ | tasmàd ayam àkà÷aþ striyà påryata eva | tàü samabhavat | tato manuùyà ajàyanta || BrhUp_1,4.3 || so heyam ãkùàü cakre -- kathaü nu màtmana eva janayitvà sambhavati | hanta tiro 'sànãti | sà gaur abhavad vçùabha itaraþ | tàü sam evàbhavat | tato gàvo 'jàyanta | vaóavetaràbhavad a÷vavçùa itaraþ | gardabhãtarà gardabha itaraþ | tàü sam evàbhavat | tata eka÷apham ajàyata | ajetaràbhavad basta itaraþ | avir itarà meùa itaraþ | tàü sam evàbhavat | tato 'jàvayo 'jàyanta | evam eva yad idaü ki¤ca mithunam à pipãlikàbhyas tat sarvam asçjata || BrhUp_1,4.4 || so 'ved ahaü vàva sçùñir asmy ahaü hãdaü sarvam asçkùãti | tataþ sçùñir abhavat | sçùñyàü hàsyaitasyàü bhavati ya evaü veda || BrhUp_1,4.5 || athety abhyamanthat | sa mukhàc ca yoner hastàbhyàü càgnim asçjata | tasmàd etad ubhayam alomakam antarataþ | alomakà hi yonir antarataþ | tad yad idam àhur amuü yajàmuü yajety ekaikaü devam etasyaiva sà visçùñiþ | eùa u hy eva sarve devàþ | atha yat ki¤cedam àrdraü tad retaso 'sçjata | tad u soma | etàvad và idaü sarvam annaü caivànnàda÷ ca | soma evànnam agnir annàdaþ | saiùà brahmaõo 'tisçùñiþ | yac chreyaso devàn asçjatàtha yan martyaþ sann amçtàn asçjata tasmàd atisçùñir | atisçùñyàü hàsyaitasyàü bhavati ya evaü veda || BrhUp_1,4.6 || tad dhedaü tarhy avyàkçtam àsãt | tan nàmaråpàbhyàm eva vyàkriyatàsau nàmàyam idaüråpa iti | tad idam apy etarhi nàmaråpàbhyàm eva vyàkriyata asau nàmàyam idaüråpa iti | sa eùa iha praviùña à nakhàgrebhyo yathà kùuraþ kùuradhàne 'vahitaþ syàd vi÷vambharo và vi÷vambharakulàye | taü na pa÷yanti | akçtsno hi saþ pràõann eva pràõo nàma bhavati | vadan vàk pa÷yaü÷ cakùuþ ÷çõva¤ chrotraü manvàno manaþ | tàny asyaitàni karmanàmàny eva | sa yo 'ta ekaikam upàste na sa veda | akçtsno hy eùo 'ta ekaikena bhavati | àtmety evopàsãta | atra hy ete sarva ekaü bhavanti | tad etat padanãyam asya sarvasya yad ayam àtmà | anena hy etat sarvaü veda | yathà ha vai padenànuvinded evaü kãrtiü ÷lokaü vindate ya evaü veda || BrhUp_1,4.7 || tad etat preyaþ putràt preyo vittàt preyo 'nyasmàt sarvasmàd antarataraü yad ayam àtmà | sa yo 'nyam àtmanaþ priyaü bruvàõaü bråyàt priyaü rotsyatãtã÷varo ha tathaiva syàt | àtmànam eva priyam upàsãta | sa ya àtmànam eva priyam upàste na hàsya priyaü pramàyukaü bhavati || BrhUp_1,4.8 || tad àhur yad brahmavidyayà sarvaü bhaviùyanto manuùyà manyante | kim u tad brahmàved yasmàt tat sarvam abhavad iti || BrhUp_1,4.9 || brahma và idam agra àsãt | tad àtmànam evàvet | ahaü brahmàsmãti | tasmàt tat sarvam abhavat | tad yo yo devànàü pratyabudhyata sa eva tad abhavat | tatharùãnàm | tathà manuùyàõàm | tad dhaitat pa÷yann çùir vàmadevaþ pratipede 'haü manur abhavaü sårya÷ ceti | tad idam apy etarhi ya evaü vedàhaü brahmàsmãti sa idaü sarvaü bhavati | tasya ha na devà÷ canàbhåtyà ã÷ate | àtmà hy eùàü sa bhavati | atha yo 'nyàü devatàm upàste 'nyo 'sàv anyo 'ham asmãti na sa veda | yathà pa÷ur evaü sa devànàm | yathà ha vai bahavaþ pa÷avo manuùyaü bhu¤jyur evam ekaikaþ puruùo devàn bhunakti | ekasminn eva pa÷àv àdãyamàne 'priyaü bhavati kim u bahuùu | tasmàd eùàü tan na priyaü yad etan manuùyà vidyuþ || BrhUp_1,4.10 || brahma và idam agra àsãd ekam eva | tad ekaü san na vyabhavat | tac chreyo råpam atyasçjata kùatraü, yàny etàni devatrà kùatràõãndro varuõaþ somo rudraþ parjanyo yamo mçtyur ã÷àna iti | tasmàt kùatràt paraü nàsti | tasmàd bràhmaõaþ kùatriyaü adhastàd upàste ràjasåye | kùatra eva tad ya÷o dadhàti | saiùà kùatrasya yonir yad brahma | tasmàd yady api ràjà paramatàü gacchati brahmaivàntata upani÷rayati svàü yonim | ya u enaü hinasti svàü sa yonim çcchati | sa pàpãyàn bhavati yathà ÷reyàüsaü hiüsitvà || BrhUp_1,4.11 || sa naiva vyabhavat | sa vi÷am asçjata | yàny etàni devajàtàni gaõa÷a àkhyàyante vasavo rudrà àdityà vi÷ve devà maruta iti || BrhUp_1,4.12 || sa naiva vyabhavat | sa ÷audraü varõam asçjata påùaõam | iyaü vai påùà | iyaü hãdaü sarvaü puùyati yad idaü ki¤ca || BrhUp_1,4.13 || sa naiva vyabhavat | tac chreyo råpam atyasçjata dharmam | tad etat kùatrasya kùatraü yad dharmaþ | tasmàd dharmàt paraü nàsti | atho abalãyàn balãyàüsam à÷aüsate dharmeõa | yathà ràj¤aivam | yo vai sa dharmaþ satyaü vai tat | tasmàt satyaü vadantam àhur dharmaü vadatãti | dharmaü và vadantaü satyaü vadatãti | etad dhy evaitad ubhayaü bhavati || BrhUp_1,4.14 || tad etad brahma kùatraü viñ ÷ådraþ | tad agninaiva deveùu brahmàbhavad bràhmaõo manuùyeùu, kùatriyeõa kùatriyaþ, vai÷yena vai÷yaþ, ÷ådreõa ÷ådraþ | tasmàd agnàv eva deveùu lokam icchante bràhmaõe manuùyeùu | etàbhyàü hi råpàbhyàü brahmàbhavat | atha yo ha và asmàl lokàt svaü lokam adçùñvà praiti sa enam avidito na bhunakti yathà vedo vànanåkto 'nyad và karmàkçtam | yadi ha và apy anevaüvin mahatpuõyaü karma karoti tad dhàsyàntataþ kùãyata eva | àtmànam eva lokam upàsãta | sa ya àtmànam eva lokam upàste na hàsya karma kùãyate | asmàd dhy evàtmano yadyat kàmayate tattat sçjate || BrhUp_1,4.15 || atho ayaü và àtmà sarveùàü bhåtànàü lokaþ | sa yaj juhoti yad yajate tena devànàü lokaþ | atha yad anubråte tena çùãõàm | atha yat pitçbhyo nipçõàti yat prajàm icchate tena pitéõàm | atha yan manuùyàn vàsayate yad ebhyo '÷anaü dadàti tena manuùyàõàm | atha yat pa÷ubhyas tçõodakaü vindati tena pa÷ånàm | yad asya gçheùu ÷vàpadà vayàüsy à pipãlikàbhya upajãvanti tena teùàü lokaþ | yathà ha vai svàya lokàyàriùñim icchet | evaü haivaüvide sarvadà sarvàõi bhåtàny ariùñim icchanti | tad và etad viditaü mãmàüsitam || BrhUp_1,4.16 || àtmaivedam agra àsãd eka eva | so 'kàmayata jàyà me syàd atha prajàyeya | atha vittaü me syàd atha karma kurvãyeti | etàvàn vai kàmaþ | necchaü÷ canàto bhåyo vindet | tasmàd apy etarhy ekàkã kàmayate -- jàyà me syàd atha prajàyeyàtha vittaü me syàd atha karma kurvãyeti | sa yàvad apy eteùàm ekaikaü na pràpnoty akçtsna eva tàvan manyate | tasyo kçtsnatà | mana evàsyàtmà | vàg jàyà | pràõaþ prajà | cakùur mànuùaü vittam | cakùuùà hi tad vindate | ÷rotraü daivam | ÷rotreõa hi tac chçõoti | àtmaivàsya karma | àtmanà hi karma karoti | sa eùa pàïkto yaj¤aþ | pàïktaþ pa÷uþ | pàïktaþ puruùaþ | pàïktam idaü sarvaü yad idaü ki¤ca | tad idaü sarvam àpnoti ya evaü veda || BrhUp_1,4.17 || yat saptànnàni medhayà tapasàjanayat pità | ekam asya sàdhàraõaü dve devàn abhàjayat | trãõy àtmane 'kuruta pa÷ubhya ekaü pràyacchat | tasmin sarvaü pratiùñhitaü yacca pràõiti yacca na | kasmàt tàni na kùãyante adyamànàni sarvadà | yo vai tàm akùitiü veda so 'nnam atti pratãkena | sa devàn apigacchati sa åçjam upajãvati | iti ÷lokàþ || BrhUp_1,5.1 || yat saptànnàni medhayà tapasàjanayat piteti | medhayà hi tapasàjanayat pitaikam asya sàdhàraõam iti | idam evàsya tat sàdhàraõam annaü yad idam adyate | sa ya etad upàste na sa pàpmano vyàvartate | mi÷raü hy etat | dve devàn abhàjayad iti | hutaü ca prahutaü ca | tasmàd devebhyo juhvati ca pra ca juhvati | atho àhur dar÷apårõamàsàv iti | tasmàn neùñiyàjukaþ syàt | pa÷ubhya ekaü pràyacchad iti | tat payaþ | payo hy evàgre manuùyà÷ ca pa÷ava÷ copajãvanti | tasmàt kumàraü jàtaü ghçtaü vaivàgre pratilehayanti stanaü vànudhàpayanti | atha vatsaü jàtam àhus tçõàd iti | tasmin sarvaü pratiùñhitaü yacca pràõiti yacca neti | payasi hãdaü sarvaü pratiùñhitaü yacca pràõiti yacca na | tad yad idam àhuþ saüvatsaraü payasà juhvad apa punarmçtyuü jayatãti | na tathà vidyàt | yad ahar eva juhoti tad ahaþ punarmçtyum apajayaty evaü vidvàn | sarvaü hi devebhyo 'nnàdyaü prayacchati | kasmàt tàni na kùãyante adyamànàni sarvadeti | puruùo và akùitiþ | sa hãdam annaü punaþ punar janayate | yo vaitàm akùitiü vedeti | puruùo và akùitiþ | sa hãdam annaü dhiyàdhiyà janayate karmabhiþ | yad dhaitan na kuryàt kùãyeta ha | so 'nnam atti pratãkeneti | mukhaü pratãkaü mukhenety etat | sa devàn apigacchati sa årjam upajãvatãti pra÷aüsà || BrhUp_1,5.2 || trãõy àtmane 'kuruteti: mano vàcaü pràõaü tàny àtmane 'kuruta | anyatramanà abhåvaü nàdar÷am anyatramanà abhåvaü nà÷rauùam iti manasà hy eva pa÷yati manasà ÷çõoti | kàmaþ saükalpo vicikitsà ÷raddhà÷raddhà dhçtir adhçtir hrãr dhãr bhãr ity etat sarvaü mana eva | tasmàd api pçùñhata upaspçùño manasà vijànàti | yaþ ka÷ca ÷abdo vàg eva sà | eùà hy antaü àyattaiùà hi na | pràõo 'pàno vyàna udànaþ samàno 'na ity etat sarvaü pràõa eva | etanmayo và ayam àtmà | vàïmayo manomayaþ pràõamayaþ || BrhUp_1,5.3 || trayo lokà eta eva | vàg evàyaü loko mano 'ntarikùalokaþ pràõo 'sau lokaþ || BrhUp_1,5.4 || trayo vedà eta eva | vàg evargvedo mano yajurvedaþ pràõaþ sàmavedaþ || BrhUp_1,5.5 || devà pitaro manuùyà eta eva | vàg eva devà manaþ pitaraþ, pràõo mànuùyàþ || BrhUp_1,5.6 || pità màtà prajaita eva | mana eva pità vàï màtà pràõaþ prajà || BrhUp_1,5.7 || vij¤àtaü vijij¤àsyam avij¤àtam eta eva | yat ki¤ca vij¤àtaü vàcas tad råpam | vàg ghi vij¤àtà | vàg enaü tad bhåtvàvati || BrhUp_1,5.8 || yat ki¤ca vijij¤àsyaü manasas tad råpam | mano hi vijij¤àsyam | mana enaü tad bhåtvàvati || BrhUp_1,5.9 || yat ki¤càvij¤àtaü pràõasya tad råpam | pràõo hy avij¤àtaþ | pràõa enaü tad bhåtvàvati || BrhUp_1,5.10 || tasyai vàcaþ pçthivã ÷arãram | jyotãråpam ayam agniþ | tad yàvaty eva vàk tàvatã pçthivã tàvàn ayam agniþ || BrhUp_1,5.11 || athaitasya manaso dyauþ ÷arãram | jyotãråpam asàv àdityaþ | tad yàvad eva manas tàvatã dyaus tàvàn asàv àdityaþ | tau mithunaü samaitàm | tataþ pràõo 'jàyata | sa indraþ | sa eùo 'sapatnaþ | dvitãyo vai sapatnaþ | nàsya sapatno bhavati ya evaü veda || BrhUp_1,5.12 || athaitasya pràõasyàpaþ ÷arãram | jyotãråpam asau candraþ | tad yàvàn eva pràõas tàvatya àpas tàvàn asau candraþ | ta ete sarva eva samàþ sarve 'nantàþ | sa yo haitàn antavata upàste 'ntavantaü sa lokaü jayati | atha yo haitàn anantàn upàste 'nantaü sa lokaü jayati || BrhUp_1,5.13 || sa eùa saüvatsaraþ prajàpatiù ùoóa÷akalaþ | tasya ràtraya eva pa¤cada÷a kalà | dhruvaivàsya ùoóa÷ã kalà | sa ràtribhir evà ca påryate 'pa ca kùãyate | so 'màvàsyàü ràtrim etayà ùoóa÷yà kalayà sarvam idaü pràõabhçd anupravi÷ya tataþ pràtar jàyate | tasmàd etàü ràtriü pràõabhçtaþ pràõaü na vicchindyàd api kçkalàsasyaitasyà eva devatàyà apacityai || BrhUp_1,5.14 || yo vai sa saüvatsaraþ prajàpatiþ ùoóa÷akàlo 'yam eva sa yo 'yam evaüvit puruùaþ | tasya vittam eva pa¤cada÷a kalàþ | àtmaivàsya ùoóa÷ã kalà | sa vittenaivà ca påryate 'pa ca kùãyate | tad etan nabhyaü yad ayam àtmà | pradhir vittam | tasmàd yady api sarvajyàniü jãyata àtmanà cej jãvati pradhinàgàd ity evàhuþ || BrhUp_1,5.15 || atha trayo vàva lokà manuùyalokaþ pitçloko devaloka iti | so 'yaü manuùyalokaþ putreõaiva jayyo nànyena karmaõà | karmaõà pitçlokaþ | vidyayà devalokaþ | devaloko vai lokànàü ÷reùñhaþ | tasmàd vidyàü pra÷aüsanti || BrhUp_1,5.16 || athàtaþ samprattiþ | yadà praiùyan manyate 'tha putram àha -- tvaü brahma tvaü yaj¤as tvaü loka iti | sa putraþ pratyàhàhaü brahmàhaü yaj¤o 'ham loka iti | yad vai ki¤cànåktaü tasya sarvasya brahmety ekatà | ye vai ke ca yaj¤às teùàü sarveùàü yaj¤a ity ekatà | ye vai ke ca lokàs teùàü sarveùàü loka ity ekatà | etàvad và idaü sarvam | etan mà sarvaü sann ayam ito bhunajad iti | tasmàt putram anu÷iùñaü lokyam àhuþ | tasmàd enam anu÷àsati | sa yadaivaüvid asmàl lokàt praity athaibhir eva pràõaiþ saha putram àvi÷ati | sa yady anena ki¤cid akùõayà kçtaü bhavati tasmàd enaü sarvasmàt putro mu¤cati tasmàt putro nàma | sa putreõaivàsmil loke pratitiùñhati | athainam ete devàþ pràõà amçtà àvi÷anti || BrhUp_1,5.17 || pçthivyai cainam agne÷ ca daivã vàg àvi÷ati | sà vai daivã vàg yayà yad yad eva vadati tat tad bhavati || BrhUp_1,5.18 || diva÷ cainam àdityàc ca daivaü mana àvi÷ati | tad vai daivaü mano yenànandy eva bhavaty atho na ÷ocati || BrhUp_1,5.19 || adbhya÷ cainaü candramasa÷ ca daivaþ pràõa àvi÷ati | sa vai daivaþ pràõo yaþ saücaraü÷ càsaücaraü÷ ca na vyathate 'tho na riùyati | sa eùa evaüvit sarveùàü bhåtànàm àtmà bhavati | yathaiùà devataivaü saþ | yathaitàü devatàü sarvàõi bhåtàny avanty evaü haivaüvidaü sarvàõi bhåtàny avanti | yad u ki¤cemàþ prajàþ ÷ocanty amaivàsàü tad bhavati | puõyam evàmuü gacchati | na ha vai devàn pàpaü gacchati || BrhUp_1,5.20 || athàto vratamãmàüsà | prajàpatir ha karmàõi sasçje | tàni sçùñàny anyo 'nyenàspardhanta | vadiùyàmy evàham iti vàg dadhre | drakùyàmy aham iti cakùuþ | ÷roùyàmy aham iti ÷rotram | evam anyàni karmàõi yathàkarmam | tàni mçtyuþ ÷ramo bhåtvopayeme | tàny àpnot | tàny àptvà mçtyur avàrundha | tasmàc chràmyaty eva vàk | ÷ràmyati cakùuþ | ÷ràmyati ÷rotram | athemam eva nàpnot yo 'yaü madhyamaþ pràõaþ | tàni j¤àtuü dadhrire | ayaü vai naþ ÷reùñho yaþ saücaraü÷ càsaücaraü÷ ca na vyathate 'tho na riùyati | hantàsyaiva sarve råpaü bhavàmeti | ta etasyaiva sarve råpam abhavan | tasmàd eta etenàkhyàyante pràõà iti | tena ha vàva tat kulam àcakùate yasmin kule bhavati ya evaü veda | ya u haivaüvidà spardhate 'nu÷uùyati | anu÷uùya haivàntato mriyata ity adhyàtmam || BrhUp_1,5.21 || athàdhidevataü: jvaliùyàmy evàham ity agnir dadhre | tapsyàmy aham ity àdityaþ | bhàsyàmy aham iti candramàþ | evam anyà devatà yathàdevatam | sa yathaiùàü pràõànàü madhyamaþ pràõa evam etàsàü devatànàü vàyuþ | mlocanti hy anyà devatà na vàyuþ | saiùànastamità devatà yad vàyuþ || BrhUp_1,5.22 || athaiùa ÷loko bhavati -- yata÷ codeti såryo 'staü yatra ca gacchatãti | pràõàd và eùa udeti pràõe 'stam eti | taü devà÷ cakrire dharmaü sa evàdya sa u ÷va iti | yad và ete 'murhy adhriyanta tad evàpy adya kurvanti | tasmàd ekam eva vrataü caret pràõyàc caivàpànyàc ca | nen mà pàpmà mçtyur àpnavad iti | yady u caret samàpipayiùet teno etasyai devatàyai sàyujyaü salokatàü jayati || BrhUp_1,5.23 || trayaü và idaü nàma råpaü karma | teùàü nàmnàü vàg ity etad eùàm uktham | ato hi sarvàõi nàmàny uttiùñhanti | etad eùàü sàma | etad dhi sarvair nàmabhiþ samam | etad eùàü brahma | etad dhi sarvàõi nàmàni bibharti || BrhUp_1,6.1 || atha råpàõàü cakùur ity etad eùàm uktham | ato hi sarvàõi råpàõy uttiùñhanti | etad eùàü sàma | etad dhi sarvai råpaiþ samam | etad eùàü brahma | etad dhi sarvàõi råpàõi bibharti || BrhUp_1,6.2 || atha karmaõàm àtmety etad eùàm uktham | ato hi sarvàõi karmàõy uttiùñhanti | etad eùàü sàma | etad dhi sarvaiþ karmabhiþ samam | etad eùàü brahma | etad dhi sarvàõi karmàõi bibharti | tad etat trayaü sad ekam ayam àtmà | àtmo ekaþ sann etat trayam | tad etad amçtaü satyena channam | pràõo và amçtam | nàmaråpe satyam | tàbhyàm ayaü pràõa÷ channaþ || BrhUp_1,6.3 || dçptabàlàkir hànåcàno gàrgya àsa | sa hovàcàjàta÷atruü kà÷yaü -- brahma te bravàõãti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- sahasram etasyàü vàci dadmaþ, janako janaka iti vai janà dhàvantãti || BrhUp_2,1.1 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàsàv àditye puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atrur -- mà maitasminsaüvadiùñhàþ | atiùñhàþ sarveùàü bhåtànàü mårdhà ràjeti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste 'tiùñhàþ sarveùàü bhåtànàü mårdhà ràjà bhavati || BrhUp_2,1.2 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàsau candre puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasminsaüvadiùñhàþ | bçhan pàõdaravàsàþ somo ràjeti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste 'har-ahar sutaþ prasuto bhavati | nàsyànnaü kùãyate || BrhUp_2,1.3 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàsau vidyuti puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasmin saüvadiùñhàþ | tejasvãti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste tejasvã ha bhavati | tejasvinã hàsya prajà bhavati || BrhUp_2,1.4 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàyam àkà÷e puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasmin saüvadiùñhàþ | pårõam apravartãti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste påryate prajayà pa÷ubhir nàsyàsmàl lokàt prajodvartate || BrhUp_2,1.5 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàyaü vàyau puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasminsaüvadiùñhàþ | indro vaikuõñho 'paràjità seneti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste jiùõur hàparàjiùõur bhavaty anyatastyajàyã || BrhUp_2,1.6 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàyam agnau puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasminsaüvadiùñhàþ | viùàsahir iti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste viùàsahir ha bhavati | viùàsahir hàsya prajà bhavati || BrhUp_2,1.7 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàyam apsu puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasminsaüvadiùñhàþ | pratiråpa iti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste pratiråpaü haivainam upagacchati nàpratiråpam | atho pratirupo 'smàj jàyate || BrhUp_2,1.8 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàyam àdar÷e puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasmin saüvadiùñhàþ | rociùõur iti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste rociùõur ha bhavati | rociùõur hàsya prajà bhavati | atho yaiþ saünigacchati | sarvàüs tàn atirocate || BrhUp_2,1.9 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàyaü yantaü pa÷càc chabbo 'nådety etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasmin saüvadiùñhàþ | asur iti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste sarvaü haivàsmiül loka àyur eti | nainaü purà kàlàt pràõo jahàti || BrhUp_2,1.10 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàyaü dikùu puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasmin saüvadiùñhàþ | dvitãyo 'napaga iti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste dvitãyavàn ha bhavati | nàsmàd gaõa÷ chidyate || BrhUp_2,1.11 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàyaü chàyàmayaþ puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasminsaüvadiùñhàþ | mçtyur iti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàste sarvaü haivàsmiül loka àyur eti | nainaü purà kàlàn mçtyur àgacchati || BrhUp_2,1.12 || sa hovàca gàrgyaþ -- ya evàyam àtmani puruùa etam evàhaü brahmopàsa iti | sa hovàcàjàta÷atruþ -- mà maitasmin saüvadiùñhàþ | àtmanvãti và aham etam upàsa iti | sa ya etam evam upàsta àtmanvã ha bhavati | àtmanvinã hàsya prajà bhavati | sa ha tåùõãm àsa gàrgyaþ || BrhUp_2,1.13 || sa hovàcàjàta÷atruþ -- etàvan nå3 iti | etàvad dhãti | naitàvatà viditaü bhavatãti | sa hovàca gàrgyaþ -- upa tvàyànãti || BrhUp_2,1.14 || sa hovàcàjàta÷atruþ -- pratilomaü caitad yad bràhmaõaþ kùatriyam upeyàd brahma me vakùyatãti | vy eva tvà j¤apayiùyàmãti | taü pàõàv àdàyottasthau | tau ha puruùaü suptam àjagmatuþ | tam etair nàmabhir àmantrayàü cakre bçhan pàõdaravàsaþ soma ràjann iti | sa nottasthau | taü pàõinàpeùaü bodhayàü cakàra | sa hottasthau || BrhUp_2,1.15 || sa hovàcàjàta÷atruþ -- yatraiùa etat supto 'bhåd ya eùa vij¤ànamayaþ puruùaþ kvaiùa tadàbhåt kuta etad àgàd iti | tad u ha na mene gàrgyaþ || BrhUp_2,1.16 || sa hovàcàjàta÷atruþ -- yatraiùa etat supto 'bhåd ya eùa vij¤ànamayaþ puruùas tad eùàü pràõànàü vij¤ànena vijnànam àdàya ya eùo 'ntar hçdaya àkà÷as tasmi¤ chete | tàni yadà gçhõàti | atha haitat puruùaþ svapiti nàma | tad gçhãta eva pràõo bhavati | gçhãtà vàg | gçhãtaü cakùur | gçhãtaü ÷rotram | gçhãtaü manaþ || BrhUp_2,1.17 || sa yatraitat svapnyayà carati te hàsya lokàþ | tad uteva mahàràjo bhavaty uteva mahàbràhmaõaþ | utevoccàvacaü nigacchati | sa yathà mahàràjo jànapadàn gçhãtvà sve janapade yathàkàmaü parivartetaivam evaiùa etat pràõàn gçhãtvà sve ÷arãre yathàkàmaü parivartate || BrhUp_2,1.18 || atha yadà suùupto bhavati | yadà na kasya cana veda | hità nàma nàdyo dvàsaptatiþ sahasràõi hçdayàt purãtatam abhipratiùñhante | tàbhiþ pratyavasçpya purãtati ÷ete | sa yathà kumàro add. và mahàràjo và mahàbràhmaõo vàtighnãm ànandasya gatvà ÷ayãta | evam evaiùa etac chete || BrhUp_2,1.19 || sa yathorõavàbhis tantunoccared yathà agneþ kùudrà viùphuliïgà vyuccaranty evam evàsmàd àtmanaþ sarve pràõàþ sarve lokàþ sarve devàþ sarvàõi bhåtàni vyuccaranti | tasyopaniùat satyasya satyam iti | pràõà vai satyaü teùàm eùa satyam || BrhUp_2,1.20 || yo ha vai ÷i÷uü sàdhànaü sapratyàdhànaü sasthåõaü sadàmaü veda sapta ha dviùato bhràtçvyàn avaruõaddhi | ayaü vàva ÷i÷ur yo 'yaü madhyamaþ pràõaþ | tasyedam evàdhànam idaü pratyàdhànaü pràõaþ sthåõànnaü dàma || BrhUp_2,2.1 || tam etàþ saptàkùitaya upatiùñhante | tad yà imà akùaül lohinyo ràjayas tàbhir enaü rudro 'nvàyattaþ | atha yà akùann àpas tàbhiþ parjanyaþ | yà kanãnakà tayàdityaþ | yat kçùõaü tenàgnir | yac chuklaü tenendraþ | adharayainaü vartanyà pçthivy anvàyattà | dyaur uttarayà | nàsyànnaü kùãyate ya evaü veda || BrhUp_2,2.2 || tad eùa ÷loko bhavati -- arvàgbila÷ camasa årdhvabudhnas tasmin ya÷o nihitaü vi÷varåpam | tasyàsata çùayaþ sapta tãre vàg aùñamã brahmaõà saüvidàneti | arvàgbila÷ camasa årdhvabudhna iti | idaü tac charãra eùa hy arvàgbila÷ camasa årdhvabudhnaþ | tasmin ya÷o nihitaü vi÷varåpam iti | pràõà vai ya÷o vi÷varåpam | pràõàn etad àha | tasyàsata çùayaþ sapta tãra iti | pràõà và çùayaþ | pràõàõ etad àha | vàg aùñamã brahmaõà saüvidàneti | vàg ghy aùñamã brahmaõà saüvitte || BrhUp_2,2.3 || imàv eva gotamabharadvàjau | ayam eva gotamo 'yaü bharadvàjaþ | imàv eva vi÷vàmitrajamadagnã | ayam eva vi÷vàmitro 'yaü jamadagniþ | imàv eva vasiùñhaka÷yapau | ayam eva vasiùñho 'yaü ka÷yapaþ | vàg evàtriþ | vàcà hy annam adyate | attir ha vai nàmaitad yad autrir iti | sarvasyàttà bhavati | sarvam asyànnaü bhavati ya evaü veda || BrhUp_2,2.4 || dve vàva brahmaõo råpe | mårtaü caivàmårtaü ca | martyaü càmçtaü ca | sthitaü ca yac ca | sac ca tyaü ca || BrhUp_2,3.1 || tad etan mårtaü yad anyad vàyo÷ càntarikùàc ca | etan martyam | etat sthitam | etat sat | tasyaitasya mårtasyaitasya martyasyaitasya sthitasyaitasya sata eùa raso ya eùa tapati | sato hy eùa rasaþ || BrhUp_2,3.2 || athàmårtam | vàyu÷ càntarikùa÷ ca | etad amçtam | etad yat | etat tyam | tasyaitasyàmårtasyaitasyàmçtasyaitasya yata etasya tyasyaiùa raso ya eùa etasmin maõóale puruùaþ | tyasya hy eùa rasa | ity adhidaivatam || BrhUp_2,3.3 || athàdhyàtmam | idam eva mårtaü yad anyat pràõàc ca ya÷ càyam antar àtmann àkà÷aþ | etan martyam | etat sthitam | etat sat | tasyaitasya mårtasyaitasya martyasyaitasya sthitasyaitasya sata eùa raso yac cakùuþ | sato hy eùa rasaþ || BrhUp_2,3.4 || athàmårtaü pràõa÷ ca ya÷ càyam antar àtmann àkà÷aþ | etad amçtam | etad yat | etat tyat | tasyaitasyàmårtasyaitasyàmçtasyaitasya yata etasya tyasyaiùa raso yo 'yaü dakùiõe 'kùan puruùaþ | tyasya hy eùa rasaþ || BrhUp_2,3.5 || tasya haitasya puruùasya råpam | yathà màhàrajanaü vàso yathà pàõóvàvikaü yathendragopo yathàgnyarcir yathà puõóarãkaü yathà sakçdvidyuttam | sakçdvidyutteva ha và asya ÷rãr bhavati ya evaü veda | athàta àde÷o neti neti | na hy etasmàd iti nety anyat param asti | atha nàmadheyaü satyasya satyam iti | pràõà vai satyam | teùàm eùa satyam || BrhUp_2,3.6 || maitreyãti hovàca yàj¤avalkyaþ -- udyàsyan và are 'ham asmàt sthànàd asmi | hanta te 'nayà kàtyàyanyàntaü karavàõãti || BrhUp_2,4.1 || sà hovàca maitreyã -- yan nu ma iyaü bhagoþ sarvà pçthivã vittena pårõà syàt kathaü tenàmçtà syàm iti | neti hovàca yàj¤avalkyaþ | yathaivopakaraõavatàü jãvitaü tathaiva te jãvitaü syàt | amçtatvasya tu nà÷àsti vitteneti || BrhUp_2,4.2 || sà hovàca maitreyã -- yenàhaü nàmçtà syàü kim ahaü tena kuryàm | yad eva bhagavàn veda tad eva me bråhãti || BrhUp_2,4.3 || sa hovàca yàj¤avalkyaþ -- priyà batàre naþ satã priyaü bhàùase | ehy àssva | vyàkhyàsyàmi te | vyàcakùàõasya tu me nididhyàsasveti || BrhUp_2,4.4 || sa hovàca -- na và are patyuþ kàmàya patiþ priyo bhavaty àtmanas tu kàmàya patiþ priyo bhavati | na và are jàyàyai kàmàya jàyà priyà bhavaty àtmanas tu kàmàya jàyà priyà bhavati | na và are putràõàü kàmàya putràþ priyà bhavanty àtmanas tu kàmàya putràþ priyà bhavanti | na và are vittasya kàmàya vittaü priyaü bhavaty àtmanas tu kàmàya vittaü priyaü bhavati | na và are brahmaõaþ kàmàya brahma priyaü bhavaty àtmanas tu kàmàya brahma priyaü bhavati | na và are kùatrasya kàmàya kùatraü priyaü bhavaty àtmanas tu kàmàya kùatraü priyaü bhavati | na và are lokànàü kàmàya lokàþ priyà bhavanty àtmanas tu kàmàya lokàþ priyà bhavanti | na và are devànàü kàmàya devàþ priyà bhavanty àtmanas tu kàmàya devàþ priyà bhavanti | na và are bhåtànàü kàmàya bhåtàni priyàõi bhavanty àtmanas tu kàmàya bhåtàni priyàõi bhavanti | na và are sarvasya kàmàya sarvaü priyaü bhavaty àtmanas tu kàmàya sarvaü priyaü bhavati | àtmà và are draùñavyaþ ÷rotavyo mantavyo nididhyàsitavyo maitreyi | àtmano và are dar÷anena ÷ravaõena matyà vij¤ànenedaü sarvaü viditam || BrhUp_2,4.5 || brahma taü paràdàd yo 'nyatràtmano brahma veda | kùatraü taü paràdàd yo 'nyatràtmanaþ kùatraü veda | lokàs taü paràdur yo 'nyatràtmano lokàn veda | devàs taü paràdur yo 'nyatràtmano devàn veda | bhåtàni taü paràdur yo 'nyatràtmano bhåtàni veda | sarvaü taü paràdàd yo 'nyatràtmanaþ sarvaü veda | idaü brahmedaü kùatram ime lokà ime devà imàni bhåtànãdaü sarvaü yad ayam àtmà || BrhUp_2,4.6 || sa yathà dundubher hanyamànasya na bàhyठchabdठchaknuyàd grahaõàya | dundubhes tu grahaõena dundubhyàghàtasya và ÷abdo gçhãtaþ || BrhUp_2,4.7 || sa yathà ÷aïkhasya dhmàyamànasya na bàhyठchabdठchaknuyàd grahaõàya ÷aïkhasya tu grahaõena ÷aïkhadhmasya và ÷abdo gçhãtaþ || BrhUp_2,4.8 || sa yathà vãõàyai vàdyamànàyai na bàhyठchabdठchaknuyàd grahaõàya vãõàyai tu grahaõena vãõàvàdasya và ÷abdo gçhãtaþ || BrhUp_2,4.9 || sa yathàrdraidhàgner abhyàhitàt pçthag dhåmà vini÷caranty eva và are 'sya mahato bhåtasya niþ÷vasitam etad yad çgvedo yajurvedaþ sàmavedo 'tharvàïgirasa itihàsaþ puràõaü vidyà upaniùadaþ ÷lokàþ såtràõy anuvyàkhyànàni vyàkhyànani | asyaivaitàni ni÷vasitàni || BrhUp_2,4.10 || sa yathà sarvàsàm apàü samudra ekàyanam | evaü sarveùàü spar÷ànàü tvag ekàyanam | evaü sarveùàü gandhànàü nàsike ekàyanam | evaü sarveùàü rasànàü jihvaikàyanam | evaü sarveùàü råpàõàü cakùur ekàyanam | evaü sarveùaü ÷abdànàü ÷rotram ekàyanam | evaü sarveùàü saükalpànàü mana ekàyanam | evaü sarvàsàü vidyànàü hçdayam ekàyanam | evaü sarveùàü karmaõàü hastàv ekàyanam | evaü sarveùàm ànandànàm upastha ekàyanam | evaü sarveùàü visargàõàü pàyur ekàyanam | evaü sarveùàm adhvanàü pàdàv ekàyanam | evaü sarveùàü vedànàü vàg ekàyanam || BrhUp_2,4.11 || sa yathà saindhavakhilya udake pràsta udakam evànuvilãyeta na hàsyodgrahaõàyeva syàt | yato-yatas tv àdadãta lavaõam | evaü và ara idaü mahad bhåtam anantam apàraü vij¤ànaghana eva | etebhyo bhåtebhyaþ samutthàya tàny evànuvina÷yati | na pretya saüj¤àstãty are bravãmi | iti hovàca yàj¤avalkyaþ || BrhUp_2,4.12 || sà hovàca maitreyã -- atraiva mà bhagavàn amåmuhan na pretya saüj¤àstãti | sa hovàca -- na và are 'haü mohaü bravãmi | alaü và ara idaü vij¤ànàya || BrhUp_2,4.13 || yatra hi dvaitam iva bhavati tad itara itaraü jighrati tad itara itaraü pa÷yati tad itara itaraü ÷çõoti tad itara itaraü jighrati tad itara itaram abhivadati tad itara itaraü manute tad itara itaraü vijànàti | yatra vàsya sarvam àtmaivàbhåt tat kena kaü jighret tat kena kaü jighret tat kena kaü pa÷yet tat kena kaü ÷çõuyàt tat kena kam abhivadet tat kena kaü manvãta tat kena kaü vijànãyàt | yenedaü sarvaü vijànàti taü kena vijànãyàt | vij¤àtàram are kena vijànãyàd iti || BrhUp_2,4.14 || iyaü pçthivã sarveùàü bhåtànàü madhu | asyai pçthivyai sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asyàü pçthivyàü tejomayo 'mçtamayaþ puruùo yas càyam adhyàtmaü ÷àrãras tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.1 || imà àpaþ sarveùàü bhåtànàü madhu | àsàm apàü sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam àsv apsu tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü raitasas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.2 || ayam agniþ sarveùàü bhåtànàü madhu | asyàgneþ sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asminn agnau tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü vàïmayas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.3 || ayaü vàyuþ sarveùàü bhåtànàü madhu | asya vàyoþ sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asmin vàyau tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü pràõas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo yam eva sa yo 'yam àtmà | idaü amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.4 || ayam àdityaþ sarveùàü bhåtànàü madhu | asyàdityasya sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asminn àditye tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü càkùuùas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.5 || imà di÷aþ sarveùàü bhåtànàü madhu | àsàü di÷àü sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam àsu dikùu tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü ÷rautraþ pràti÷rutkas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.6 || ayaü candraþ sarveùàü bhåtànàü madhv | asya candrasya sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asmin candre tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü mànasas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmedam amçtam | idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.7 || iyaü vidyut sarveùàü bhåtànaü madhu | asyai vidyutaþ sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asyàü vidyuti tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü taijasas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.8 || ayaü stanayitnuþ sarveùàü bhutànàü madhu | asya stanayitnoþ sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asminstanayitnau tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü ÷àbdaþ sauvaras tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.9 || ayam àkà÷aþ sarveùàü bhåtànàü madhu | asyàkà÷asya sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asminn àkà÷e tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü hçdy àkà÷as tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.10 || ayaü dharmaþ sarveùàü bhåtànàü madhu | asya dharmasya sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asmin dharme tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü dhàrmas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.11 || idaü satyaü sarveùàü bhåtànàü madhu | asya satyasya sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asmin satye tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü sàtyas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.12 || idaü mànuùaü sarveùàü bhåtànàü madhu | asya mànuùasya sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asmin mànuùe tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam adhyàtmaü mànuùas tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.13 || ayam àtmà sarveùàü bhåtànàü madhu | asyàtmanaþ sarvàõi bhåtàni madhu | ya÷ càyam asminn àtmani tejomayo 'mçtamayaþ puruùo ya÷ càyam àtmà tejomayo 'mçtamayaþ puruùo 'yam eva sa yo 'yam àtmà | idam amçtam idaü brahmedaü sarvam || BrhUp_2,5.14 ||// sa và ayam àtmà sarveùàü adhipatiþ sarveùàü bhåtànàü ràjà | tad yathà rathanàbhau ca rathanemau càràþ sarve samarpitàþ | evam evàsminn àtmani sarvàõi bhåtàni sarve devàþ sarve lokàþ sarve pràõàþ sarva eta àtmànaþ samarpitàþ || BrhUp_2,5.15 || idaü vai tan madhu dadhyaïï àtharvaõo '÷vibhyàm uvàca | tad etad çùiþ pa÷yann avocat -- tad vàü narà sanaye daüsa ugram àviù kçõomi tanyatur na vçùñim | dadhyaï ha yan madhv àtharvaõo vàm a÷vasya ÷ãrùõà pra yad ãm uvàceti || BrhUp_2,5.16 || idaü vai tan madhu dadhyaïï àtharvaõo '÷vibhyàm uvàca | tad etad çùiþ pa÷yann avocat -- àtharvaõàyà÷vinau dadhãce '÷vyaü ÷iraþ praty airayatam | sa vàü madhu pra vocad çtàyan tvàùñraü yad dasràv apikakùyaü vàm iti || BrhUp_2,5.17 || idaü vai tan madhu dadhyaïï àtharvaõo '÷vibhyàm uvàca | tad etad çùiþ pa÷yann avocat -- pura÷ cakre dvipadaþ pura÷ cakre catuùpadaþ | puraþ sa pakùã bhutvà puraþ puruùa àvi÷ad iti | sa và ayaü puruùaþ sarvàsu pårùu puri÷ayaþ | nainena kiü canànàvçtam | nainena kiü canàsaüvçtam || BrhUp_2,5.18 || idaü vai tan madhu dadhyaïï àtharvaõo '÷vibhyàm uvàca | tad etad çùiþ pa÷yann avocat -- råpaüråpaü pratiråpo babhåva tad asya råpaü praticakùaõàya | indro màyàbhiþ pururåpa ãyate yuktà hy asya harayaþ ÷atà da÷eti | ayaü vai harayo 'yaü vai da÷a ca sahasraõi bahåni cànantàni ca | tad etad brahmàpårvam anaparam anantaram abàhyam | ayam àtmà brahma sarvànubhåþ | ity anu÷àsanam || BrhUp_2,5.19 || atha vaü÷aþ: pautimàùyo gaupavanàt | gaupavanaþ pa÷utimàùyàt | pa÷utimàùyo gaupavanàt | gaupavanaþ kau÷ikàt | kau÷ikaþ kauõóinyàt | kauõóinyaþ ÷àõóilyàt | ÷àõóilyaþ kau÷ikàc ca gautamàc ca | gautamaþ || BrhUp_2,6.1 || àgnive÷yàt | àgnive÷yaþ ÷àõóilyàc cànabhimlàtàc ca | ànabhimlàta ànabhimlàtàt | ànabhimlàta ànabhimlàtàt | ànabhimlàto gautamàt | gautamaþ saitavapràcãnayogyàbhyàm | saitavapràcãnayogyau pàrà÷aryàt | pàrà÷aryo bhàradvàjàt | bhàradvàjo bhàradvàjàc ca gautamàc ca | gautamo bhàradvàjàt | bhàradvàjaþ pàrà÷aryàt | pàrà÷aryo vaijavàpàyanàt | vaijavàpàyanaþ kau÷ikàyaneþ | kau÷ikàyaniþ || BrhUp_2,6.2 || ghçtakau÷ikàt | ghçtakau÷ikaþ prà÷aryàyaõàt | pàra÷aryàyaõaþ pàrà÷aryàt | pàrà÷aryo jàtåkarõyàt | jàtåkarõya àsuràyaõàc ca yàskàc ca | àsuràyaõas traivaõeþ | traivaõir aupajandhaneþ | aupajandhanir àsureþ | àsurir bhàradvàjàt | bhàradvàja àtreyàt | àtreyo màõñeþ | màõñir gautamàt | gautamo vàtsyàt | vàtsyaþ ÷àõóilyàt | ÷àõóilyaþ kai÷oryàt kàpyàt | kai÷oryaþ kàpyaþ kumàrahàritàt | kumàrahàrito gàlavàt | gàlavo vidarbhãkauõóinyàt | vidarbhãkauõóinyo vatsanapàto bàbhravàt | vatsanapàd bàbhravaþ pathaþ saubharàt | panthàþ saubharo 'yàsyàd àïgirasàt | ayàsya àïgirasa àbhåtes tvàùñràt | àbhåtis tvàùñro vi÷varåpàt tvàùñràt | vi÷varåpas tvàùñro 'v÷ibhyàm | a÷vinau dadhãca àtharvaõàt | dadhyaïï àtharvaõo 'tharvaõo daivàt | atharvà daivo mçtyoþ pràdhvaüsanàt | mçtyuþ pràdhvaüsanaþ pradhvaüsanàt | pradhvaüsana ekarùeþ | ekarùir vipracitteþ | vipracittir vyaùñer | vyaùñiþ sanàroþ | sanàruþ sanàtanàt | sanàtanaþ sanagàt | sanagaþ parameùñhinaþ | parameùñhã brahmaõaþ | brahma svayaübhu | brahmaõe namaþ || BrhUp_2,6.3 || janako ha vaideho bahudakùiõena yaj¤eneje | tatra ha kurupa¤càlànàü bràhmaõà abhisametà babhåvuþ | tasya ha janakasya vaidehasya vijij¤àsà babhåva -- kaþ svid eùàü bràhmaõànàm anåcànatama iti | sa ha gavàü sahasram avarurodha | da÷ada÷a pàdà ekaikasyàþ ÷çïgayor àbaddhà babhåvuþ || BrhUp_3,1.1 || tàn hovàca -- bràhmaõà bhagavanto yo vo brahmiùñhaþ sa età gà udajatàm iti | te ha bràhmaõà na dadhçùuþ | atha ha yàj¤avalkyaþ svam eva brahmacàriõam uvàca -- etàþ saumyodaja sàma÷ravà3 iti | tà hodàcakàra | te ha bràhmaõà÷ cukrudhuþ: -- kathaü nu no brahmiùñho bruvãteti | atha ha janakasya vaidehasya hotà÷valo babhåva | sa hainaü papraccha -- tvaü nu khalu no yàj¤avalkya brahmiùñho 'sã3 iti | sa hovàca -- namo vayaü brahmiùñhàya kurmo gokàmà eva vayaü sma iti | taü ha tata eva praùñuü dadhre hotà÷valaþ || BrhUp_3,1.2 || yàj¤avalkyeti hovàca -- yad idaü sarvaü mçtyunàptaü sarvaü mçtyunàbhipannaü kena yajamàno mçtyor àptim atimucyata iti | hotrartvijàgninà vàcà | vàg vai yaj¤asya hotà | tad yeyaü vàk so 'yam agniþ sa hotà sà muktiþ sàtimuktiþ || BrhUp_3,1.3 || yàj¤avalkyeti hovàca -- yad idaü sarvam ahoràtràbhyàm àptaü sarvam ahoràtràbhyàm abhipannaü kena yajamàno 'horàtrayor àptim atimucyata iti | adhvaryuõartvijà cakùuùàdityena | cakùur vai yaj¤asyàdhvaryuþ | tad yad idaü cakùuþ so 'sàv àdityaþ | so 'dhvaryuþ sà muktiþ sàtimuktiþ || BrhUp_3,1.4 || yàj¤avalkyeti hovàca -- yad idaü sarvaü pårvapakùàparapakùàbhyàm àptaü sarvaü pårvapakùàparapakùàbhyàm abhipannaü kena yajamànaþ pårvapakùàparapakùayor àptim atimucyata iti | udgàtrartvijà vayunà pràõena | pràõo vai yaj¤asyodgàtà | tad yo 'yaü pràõaþ sa vàyuþ sa udgàtà | sa muktiþ sàtimuktiþ || BrhUp_3,1.5 || yàj¤avalkyeti hovàca -- yad idam antarikùam anàrambaõam iva kenàkrameõa yajamànaþ svargaü lokam àkramata iti | brahmaõartvijà manasà candreõa | mano vai yaj¤asya brahmà | tad yad idaü manaþ so 'sau candraþ sa brahmà sa muktiþ sàtimuktir ity atimokùà | atha saüpadaþ || BrhUp_3,1.6 || yàj¤avalkyeti hovàca -- katibhir ayam adyargbhir hotàsmin yaj¤e kariùyatãti | tisçbhir iti | katamàs tàs tisra iti | puronuvàkyà ca yàjyà ca ÷asyaiva tçtãyà | kiü tàbhir jayatãti | yat ki¤cedaü pràõabhçd iti || BrhUp_3,1.7 || yàj¤avalkyeti hovàca -- katy ayam adyàdhvaryur asmin yaj¤a àhutãr hoùyatãti | tisra iti | katamàs tàs tisra iti | yà hutà ujjvalanti yà hutà atinedanti yà hutà adhi÷erate | kiü tàbhir jayatãti | yà hutà ujjvalanti devalokam eva tàbhir jayati | dãpyata iva hi devaloko | yà hutà atinedante pitçlokam eva tàbhir jayati | atãva hi pitçlokaþ | yà hutà adhi÷erate manuùyalokam eva tàbhir jayatyi | adha iva hi manuùyalokaþ || BrhUp_3,1.8 || yàj¤avalkyeti hovàca -- katibhir ayam adya brahmà yaj¤aü dakùiõato devatàbhir gopàyatãti | ekayeti | katamà saiketi | mana eveti | anantaü vai mano 'nantà vi÷ve devàþ | anantam eva sa tena lokaü jayati || BrhUp_3,1.9 || yàj¤avalkyeti hovàca -- katy ayam adyodgàtàsmin yaj¤e stotriyàþ stoùyatãti | tisra iti | katamàs tàs tisra iti | puronuvàkyà ca yàjyà ca ÷asyaiva tçtãyà | katamàs tàþ | yà adhyàtmam iti | pràõa eva puronuvàkyàpàno yàjyà vyànaþ ÷asyà | kiü tàbhir jayatãti | pçthivãlokam eva puronuvàkyayà jayaty antarikùalokaü yàjyayà dyulokaü ÷asyayà | tato ha hotà÷vala upararàma || BrhUp_3,1.10 || atha hainaü jàratkàrava àrtabhàgaþ papraccha | yàj¤avalkyeti hovàca -- kati grahàþ katy atigrahà iti | aùñau grahà aùñàv atigrahà iti | ye te 'ùñau grahà aùñàv atigrahàþ katame ta iti || BrhUp_3,2.1 || pràõo vai grahaþ | so 'pànenàtigraheõa gçhãtaþ | pràõena hi gandhठjighrati || BrhUp_3,2.2 || vàg vai grahaþ | sa nàmnàtigraheõa gçhãtaþ | vàcà hi nàmàny abhivadati || BrhUp_3,2.3 || jihvà vai grahaþ | sa rasenàtigraheõa gçhãtaþ | jihvayà hi rasàn vijànàti || BrhUp_3,2.4 || cakùur vai grahaþ | sa råpeõàtigraheõa gçhãtaþ | cakùuùà hi råpàõi pa÷yati || BrhUp_3,2.5 || ÷rotraü vai grahaþ | sa ÷abdenàtigraheõa gçhãtaþ | ÷rotreõa hi ÷abdठ÷çõoti || BrhUp_3,2.6 || mano vai grahaþ | sa kàmenàtigraheõa gçhãtaþ | manasà hi kàmàn kàmayate || BrhUp_3,2.7 || hastau vai grahaþ | sa karmaõàtigraheõa gçhãtaþ | hastàbhyàü hi karma karoti || BrhUp_3,2.8 || tvag vai grahaþ | sa spar÷enàtigraheõa gçhãtaþ | tvacà hi spar÷àn vedayata | ity aùñau grahà aùñàv atigrahàþ || BrhUp_3,2.9 || yàj¤avalkyeti hovàca -- yad idaü sarvaü mçtyor annaü kà svit sà devatà yasyà mçtyur annam iti | agnir vai mçtyuþ so 'pàm annam | apa punarmçtyuü jayati || BrhUp_3,2.10 || yàj¤avalkyeti hovàca -- yatràyaü puruùo mriyata ud asmàt pràõàþ kràmanty àho neti | neti hovàca yàj¤avalkyaþ | atraiva samavanãyante | sa ucchvayati | àdhmàyati | àdhmàto mçtaþ ÷ete || BrhUp_3,2.11 || yàj¤avalkyeti hovàca -- yatràyaü puruùo mriyate | kim enaü na jahàtãti | nàmeti | anantaü vai nàmànantà vi÷ve devàþ | anantam eva sa tena lokaü jayati || BrhUp_3,2.12 || yàj¤avalkyeti hovàca -- yatràsya puruùasya mçtasyàgniü vàg apyeti vàtaü pràõa÷ cakùur àdityaü mana÷ candraü di÷aþ ÷rotraü pçthivãü ÷arãram àkà÷am àtmauùadhãr lomàni vanaspatãn ke÷à apsu lohitaü ca reta÷ ca nidhãyate kvàyaü tadà puruùo bhavatãti | àhara saumya hastam àrtabhàga | àvàm evaitasya vediùyàvo na nàv etat sajana iti | tau hotkramya mantrayàü cakràte | tau ha yad åcatuþ karma haiva tad åcatuþ | atha ha yat pra÷aüsatuþ karma haiva tat pra÷a÷aüsatuþ | puõyo vai puõyena karmaõà bhavati pàpaþ pàpeneti | tato ha jàratkàrava àrtabhàga upararàma || BrhUp_3,2.13 || atha hainaü bhujyur làhyàyaniþ papraccha -- yàj¤avalkyeti hovàca -- madreùu carakàþ paryavrajàma | te pata¤calasya kàpyasya gçhàn aima | tasyàsãd duhità gandharvagçhãtà | tam apçcchàma ko 'sãti | so 'bravãt sudhanvàïgirasa iti | taü yadà lokànàm antàn apçcchàma | athainam abråma -- kva pàrikùità abhavann iti | kva pàrikùità abhavan | sa tvà pçcchàmi yàj¤avalkya | kva pàrikùità abhavann iti || BrhUp_3,3.1 || sa hovàca -- uvàca vai saþ | agacchan vai te tad yatrà÷vamedhayàjino gacchantãti | kva nv a÷vamedhayàjino gacchantãti | dvàtriü÷ataü vai devarathàhnyàny ayaü lokaþ | taü samantaü pçthivã dvistàvat paryeti | tàü samantaü pçthivãü dvistàvat samudraþ paryeti | tad yàvatã kùurasya dhàrà yàvad và makùikàyàþ pattraü tàvàn antareõàkà÷aþ tàn aindraþ suparõo bhåtvà vàyave pràyacchat | tàn vàyur àtmani dhitvà tatràgamayad yatrà÷vamedhayàjino 'bhavann iti | evam iva vai sa vàyum eva pra÷a÷aüsa tasmàd vàyur eva vyaùñir vàyuþ samaùñiþ | apa punarmçtyuü jayati ya evaü veda | tato ha bhujyur làhyàyanir upararàma || BrhUp_3,3.2 || atha hainam uùasta÷ càkràyaõaþ papraccha | yàj¤avalkyeti hovàca -- yat sàkùàd aparokùàd brahma ya àtmà sarvàntaras taü me vyàcakùveti | eùa ta àtmà sarvàntaraþ | yaþ pràõena pràõiti sa ta àtmà sarvàntaraþ | yo 'pànenàpàniti sa ta àtmà sarvàntaraþ | yo vyànena vyaniti sa ta àtmà sarvàntaraþ | ya udànenodaniti sa ta àtmà sarvàntaraþ | eùa ta àtmà sarvàntaraþ || BrhUp_3,4.1 || sa hovàcoùasta÷ càkràyaõaþ -- yathà vai bråyàd asau gaur asàv a÷va ity evam evaitad vyapadiùñaü bhavati | yad eva sàkùàd aparokùàd brahma ya àtmà sarvàntaras taü me vyàcakùveti | eùa ta àtmà sarvàntaraþ | katamo yàj¤avalkya sarvàntaraþ | na dçùñer draùñàraü pa÷yeþ | na ÷ruteþ ÷rotàraü ÷çõuyàþ | na mater mantàraü manvãthà | na vij¤àter vij¤àtàraü vijànãyàþ | eùa ta àtmà sarvàntaraþ | ato 'nyad àrtam | tato hoùasta÷ càkràyaõa upararàma || BrhUp_3,4.2 || atha hainaü kaholaþ kauùãtakeyaþ papraccha -- yàj¤avalkyeti hovàca | yad eva sàkùàd aparokùàd brahma ya àtmà sarvàntaras taü me vyàcakùveti | eùa ta àtmà sarvàntaraþ | katamo yàj¤avalkya sarvàntaraþ | yo '÷anàyàpipàse ÷okaü mohaü jaràü mçtyum atyeti | etaü vai tam àtmànaü viditvà bràhmaõàþ putraiùaõàyà÷ ca vittaiùaõàyà÷ ca lokaiùaõàyà÷ ca vyutthàyàtha bhikùàcaryaü caranti | yà hy eva putraiùaõà sà vittaiùaõà yà vittaiùaõà sà lokaiùaõà | ubhe hy ete eùaõe eva bhavataþ | tasmàd bràmaõaþ pàõóityaü nirvidya bàlyena tiùñhàset | bàlyaü ca pàõóityaü ca nirvidyàtha muniþ | amaunaü ca maunaü ca nirvidyàtha bràhmaõaþ | sa bràhmaõaþ kena syàd yena syàt tenedç÷a eva | ato 'nyad àrtam | tato ha kaholaþ kauùãtakeya upararàma || BrhUp_3,5.1 || atha hainaü gàrgã vàcaknavã papraccha -- yàj¤avalkyeti hovàca | yad idaü sarvam apsv otaü ca protaü ca kasmin nu khalv àpa otà÷ ca protà÷ ceti | vàyau gàrgãti | kasmin nu khalu vàyur ota÷ ca prota÷ ceti | antarikùalokeùu gàrgãti | kasmin nu khalv antarikùalokà ota÷ ca prota÷ ceti | gandharvalokeùu gàrgãti | kasmin nu khalu gandharvalokà otà÷ ca protà÷ ceti | adityalokeùu gàrgãti | kasmin nu khalv àdityalokà otà÷ ca protà÷ ceti | candralokeùu gàrgãti | kasmin nu khalu candralokà otà÷ ca protà÷ ceti | nakùatralokeùu gàrgãti | kasmin nu khalu nakùatralokà otà÷ ca protà÷ ceti | devalokeùu gàrgãti | kasmin nu khalu devalokà otà÷ ca protà÷ ceti | indralokeùu gàrgãti | kasmin nu khalv indralokà otà÷ ca protà÷ ceti | prajàpatilokeùu gàrgãti | kasmin nu khalu prajàpatilokà otà÷ ca protà÷ ceti | brahmalokeùu gàrgãti | kasmin nu khalu brahmalokà otà÷ ca protà÷ ceti | sa hovàca -- gàrgi màtipràkùãþ | mà te mårdhà vyapaptat | anatipra÷nyàü vai devatàm atipçcchasi | gàrgi màtipràkùãr iti | tato ha gàrgã vàcaknavy upararàma || BrhUp_3,6.1 || athainam uddàlaka àruõiþ papraccha -- yàj¤avalkyeti hovàca | madreùv avasàma pata¤calasya kàpyasya gçheùu yaj¤am adhãyànàþ | tasyàsãd bhàryà gandharvagçhãtà | tam apçcchàma -- ko 'sãti | so 'bravãt kabandha àtharvaõa iti | so 'bravãt pata¤calaü kàpyaü yàj¤ikàü÷ ca -- vettha nu tvaü kàpya tat såtraü yasminn ayaü ca lokaþ para÷ ca lokaþ sarvàõi ca bhåtàni saüdçbdhàni bhavantãti | so 'bravãt pata¤calaþ kàpyo nàhaü tad bhagavan vedeti | so 'bravãt pata¤calaü kàpyaü yàj¤ikàü÷ ca | vettha nu tvaü kàpya tam antaryàmiõaü ya imaü ca lokaü paraü ca lokaü sarvàõi ca bhåtàny antaro yamayati | so 'bravãt pata¤calaþ kàpyo nàhaü taü bhagavan vedeti | so 'bravãt pata¤calaü kàpyaü yàj¤ikàü÷ ca | yo vai tat kàpya såtraü vidyàt taü càntaryàmiõam iti sa brahmavit sa lokavit sa devavit sa vedavit sa àtmavit sa sarvavit | iti tebhyo 'bravãt | tad ahaü veda | tac cet tvaü yàj¤avalkya såtram avidvàüs taü càntaryàmiõaü brahmagavãr udajase mårdhà te vipatiùyati | veda và ahaü gautama tat såtraü taü càntaryàmiõam iti | yo và idaü ka÷ca bråyàd veda vedeti yathà vettha tathà bråhãti || BrhUp_3,7.1 || sa hovaca -- vàyur vai gautama tat såtram | vàyunà vai gautama såtreõàyaü ca lokaþ para÷ ca lokaþ sarvàõi ca bhåtàni saüdçbdhàni bhavanti | tasmàd vai gautama puruùaü pretam àhur vyasraüsiùatàsyàïgànãti | vàyunà hi gautama såtreõa samdçbdhàni bhavantãti | evam evaitad yàj¤avalkya | antaryàmiõaü bråhãti || BrhUp_3,7.2 || yaþ pçthivyàü tiùñhan pçthivyà antaro yaü pçthivã na veda yasya pçthivã ÷arãraü yaþ pçthivãm antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.3 || yo 'psu tiùñhann adbhyo 'ntaro yam àpo na vidur yasyàpaþ ÷arãraü yo 'po 'ntaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.4 || yo 'gnau tiùñhann agner antaro yam agnir na veda yasyàgniþ ÷arãraü yo 'gnim antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.5 || yo 'ntarikùe tiùñhann antarikùàd antaro yam antarikùaü na veda yasyàntarikùaü ÷arãraü yo 'ntarikùam antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.6 || yo vàyau tiùñhan vàyor antaro yaü vàyur na veda yasya vàyuþ ÷arãraü yo vàyum antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.7 || yo divi tiùñhan divo 'ntaro yaü dyaur na veda yasya dyauþ ÷arãraü yo divam antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.8 || ya àditye tiùñhann àdityàd antaro yam àdityo na veda yasyàdityaþ ÷arãraü ya àdityam antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.9 || yo dikùu tiùñhan digbhyo 'ntaro yaü di÷o na vidur yasya di÷aþ ÷arãraü yo di÷o 'ntaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.10 || ya÷ candratàrake tiùñha¤ candratàrakàd antaro yaü candratàrakaü na veda yasya candratàrakaü ÷arãraü ya÷ candratàrakam antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.11 || ya àkà÷e tiùñhann àkà÷àd antaro yam àkà÷o na veda yasyàkà÷aþ ÷arãraü ya àkà÷am antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.12 || yas tamasi tiùñhaüs tamaso 'ntaro yaü tamo na veda yasya tamaþ ÷arãraü yas tamo 'ntaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.13 || yas tejasi tiùñhaüs tejaso 'ntaro yaü tejo na veda yasya tejaþ ÷arãraü yas tejo 'ntaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.14 || athàdhibhåtam | yaþ sarveùu bhåteùu tiùñhan sarvebhyo bhåtebhyo 'ntaro yaü sarvàõi bhåtàni na vidur yasya sarvàõi bhutàni ÷arãraü yaþ sarvàõi bhåtàny antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ | ity adhibhåtam || BrhUp_3,7.15 || athàdhyàtmam | yaþ pràõe tiùñhan pràõàd antaro yaü pràõo na veda yasya pràõaþ ÷arãraü yaþ pràõam antaro yamayati eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.16 || yo vàci tiùñhan vàco 'ntaro yaü vàï na veda yasya vàk ÷arãraü yo vàcam antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.17 || ya÷ cakùuùi tiùñha¤ cakùuùo 'ntaro yaü cakùur na veda yasya cakùuþ ÷arãraü ya÷ cakùur antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.18 || yaþ ÷rotre tiùñha¤ chrotràd antaro yaü ÷rotraü na veda yasya ÷rotraü ÷arãraü yaþ ÷rotram antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.19 || yo manasi tiùñhan manaso 'ntaro yaü mano na veda yasya manaþ ÷arãraü yo mano 'ntaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.20 || yas tvaci tiùñhaüs tvaco 'ntaro yaü tvaï na veda yasya tvak ÷arãraü yas tvacam antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.21 || yo vij¤àne tiùñhan vij¤ànàd antaro yaü vij¤ànaü na veda yasya vij¤ànaü ÷arãraü yo vij¤ànam antaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ || BrhUp_3,7.22 || yo retasi tiùñhaü retaso 'ntaro yaü reto na veda yasya retaþ ÷arãraü yo reto 'ntaro yamayaty eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ | adçùño draùñà÷rutaþ ÷rotàmato mantàvij¤ato vij¤àtà | nànyo 'to 'sti draùñà nànyo 'to 'sti ÷rotà nànyo 'to 'sti mantà nànyo 'to 'sti vij¤àtà | eùa ta àtmàntaryàmy amçtaþ | ato 'nyad àrtam | tato hoddàlaka àruõir upararàma || BrhUp_3,7.23 || atha ha vàcaknavy uvàca -- bràhmaõà bhagavanto hantàham imaü dvau pra÷nau prakùyàmi | tau cen me vivakùyati | na vai jàtu yuùmàkam imaü ka÷cid brahmodyaü jeteti | pçccha gàrgãti || BrhUp_3,8.1 || sà hovàca -- ahaü vai tvà yàj¤avalkya yathà kà÷yo và vaideho vograputra ujjyaü dhanur adhijyaü kçtvà dvau bàõavantau sapatnàtivyàdhinau haste kçtvopottiùñhed evam evàhaü tvà dvàbhyàü pra÷nàbhyàm upodasthàm | tau me bråhãti | pçccha gàrgãti || BrhUp_3,8.2 || sà hovàca -- yad årdhvaü yàj¤avalkya divo yad avàk pçthivyà yad antarà dyàvàpçthivã ime yad bhåtaü ca bhavac ca bhaviùyac cety àcakùate kasmiüs tad otaü ca protaü ceti || BrhUp_3,8.3 || sa hovàca -- yad årdhvaü gàrgi divo yad avàk pçthivyà yad antarà dyàvàpçthivã ime yad bhåtaü ca bhavac ca bhaviùyac cety àcakùata àkà÷e tad otaü ca protaü ceti || BrhUp_3,8.4 || sà hovaca -- namas te 'stu yàj¤avalkya yo ma etaü vyavoco 'parasmai dhàrayasveti pçccha gàrgãti || BrhUp_3,8.5 || sà hovàca -- yad årdhvaü yàj¤avalkya divo yad avàk pçthivyà yad antarà dyàvàpçthivã ime yad bhåtaü ca bhavac ca bhaviùyac cety àcakùate kasmiüs tad otaü ca protaü ceti || BrhUp_3,8.6 || sa hovàca -- yad årdhvaü gàrgi divo yad avàk pçthivyà yad antarà dyàvàpçthivã ime yad bhåtaü ca bhavac ca bhaviùyac cety àcakùata àkà÷a eva tad otaü ca protaü ceti | kasmin nu khalv àkà÷a ota÷ ca prota÷ ceti || BrhUp_3,8.7 || sa hovàca -- etad vai tad akùaraü gàrgi bràhmaõà abhivadanty asthålam anaõv ahrasvam adãrgham alohitam asneham acchàyam atamo 'vàyv anàkà÷am asaïgam arasam agandham acakùuùkam a÷rotram avàg amano 'tejaskam apràõam amukham agàtram anantaram abàhyam (VAR for agàtram: amàtram) | na tad a÷nàti kiü cana | na tad a÷nàti ka÷ cana || BrhUp_3,8.8 || etasya và akùarasya pra÷àsane gàrgi såryacandramasau vidhçtau tiùñhataþ | etasya và akùarasya pra÷àsane gàrgi dyàvàpçthivyau vidhçte tiùñhataþ | etasya và akùarasya pra÷àsane gàrgi nimeùà muhårtà ahoràtràõy ardhamàsà màsà çtavaþ saüvatsarà iti vidhçtàs tiùñhanti | etasya và akùarasya pra÷àsane gàrgi pràcyo 'nyà nadyaþ syandante ÷vetebhyaþ parvatebhyaþ pratãcyo 'nyà yàü yàü ca di÷am anu | etasya và akùarasya pra÷àsane gàrgi manuùyàþ pra÷asanti yajamànaü devà darvãü pitaro 'nvàyattàþ || BrhUp_3,8.9 ||và akùarasy yo và etad akùaram gàrgy aviditvàsmiül loke juhoti yajate tapas tapyate bahåni varùasahasràõy antavad evàsya tad bhavati yo và etad akùaram aviditvà gàrgy aviditvàsmàl lokàt praiti sa kçpaõaþ | atha ya etad akùaraü gàrgi viditvàsmàl lokàt praiti sa bràhmaõaþ || BrhUp_3,8.10 || tad và etad akùaraü gàrgy adçùñaü draùñra÷rutaü ÷rotramataü mantravij¤àtaü vij¤àtç | nànyad ato 'sti draùñç | nànyad ato 'sti ÷rotç | nànyad ato 'sti mantç | nànyad ato 'sti vij¤àtç | etasmin nu khalv akùare gàrgy àkà÷a ota÷ ca prota÷ ca || BrhUp_3,8.11 || sà hovàca -- bràhmaõà bhagavantas tad eva bahu manyadhvaü yad asmàn namaskàreõa mucyedhvam | na vai jàtu yuùmàkam imaü ka÷cid brahmodyaü jeteti | tato ha vàcaknavy upararàma || BrhUp_3,8.12 || atha hainaü vidagdhaþ ÷àkalyaþ papraccha -- kati devà yàj¤avalkyeti | sa haitayaiva nividà pratipede yàvanto vai÷vadevasya nividy ucyante | traya÷ ca trã ca ÷atà traya÷ ca trã ca sahasreti | om iti hovàca | katy eva devà yàj¤avalkyeti | trayastriü÷ad iti | om iti hovàca | katy eva devà yàj¤avalkyeti | ùaó iti | om iti hovàca | katy eva devà yàj¤avalkyeti | traya iti | om iti hovàca | katy eva devà yàj¤avalkyeti | dvàv iti | om iti hovàca | katy eva devà yàj¤avalkyeti | adhyardha iti | om iti hovàca | katy eva devà yàj¤avalkyeti | eka iti | om iti hovàca | katame te traya÷ ca trã ca ÷atà traya÷ ca trã ca sahasreti || BrhUp_3,9.1 || sa hovàca -- mahimàna evaiùàm ete | trayastriü÷at tv eva devà iti | katame te trayastriü÷ad iti | aùñau vasava ekàda÷a rudrà dvàda÷àdityàþ ta ekatriü÷ad aindra÷ caiva prajàpati÷ ca trayastriü÷àv iti || BrhUp_3,9.2 || katame vasava iti | agni÷ ca pçthivã ca vàyu÷ càntarikùaü càditya÷ ca dyauþ ca candramà÷ ca nakùatràõi caite vasavaþ | eteùu hãdaü sarvaü vasu hitaü iti tasmàd vasava iti || BrhUp_3,9.3 || katame rudrà iti | da÷eme puruùe pràõà àtmaikàda÷aþ | te yadàsmàc charãràn martyàd utkràmanty atha rodayanti | tad yad rodayanti tasmàd rudrà iti || BrhUp_3,9.4 || katama àdityà iti | dvàda÷a vai màsàþ saüvatsarasyaita àdityàþ | ete hãdaü sarvam àdadànà yanti | te yad idaü sarvam àdadànà yanti tasmàd àdityà iti || BrhUp_3,9.5 || katama indraþ katamaþ prajàpatir iti | stanayitnur evendro yaj¤aþ prajàpatir iti | katamaþ stanayitnur iti | a÷anir iti | katamo yaj¤a iti | pa÷ava iti || BrhUp_3,9.6 || katame ùaó iti | agni÷ ca pçthivã ca vàyu÷ càntarikùa÷ càditya÷ ca dyau÷ caite ùañ | ete hãdaü sarvaü ùaó iti || BrhUp_3,9.7 || katame te trayo devà iti | ima eva trayo lokàþ | eùu hãme sarve devà iti | katamau tau dvau devà iti | annaü caiva pràõa÷ ceti | katamo 'dhyardha iti | yo 'yaü pavata iti || BrhUp_3,9.8 || tad àhur yad ayam eka ivaiva pavate | atha katham adhyardha iti | yad asminn idaü sarvam adhyàrdhnot tenàdhyardha iti | katama eko deva iti | pràõa iti | sa brahma tyad ity àcakùate || BrhUp_3,9.9 || pçthivy eva yasyàyatanam agnir loko mano jyotir yo vai taü puruùaü vidyàt sarvasyàtmanaþ paràyaõaü sa vai vedità syàt | yàj¤avalkya veda và ahaü taü puruùaü sarvasyàtmanaþ paràyaõaü yam àttha | ya evàyaü ÷àrãraþ puruùaþ sa eùaþ | vadaiva ÷àkalya tasya kà devateti | amçtam iti hovàca || BrhUp_3,9.10 || kàma eva yasyàyatanaü hçdayaü loko mano jyotir yo vai taü puruùaü vidyàt sarvasyàtmanaþ paràyaõaü sa vai vedità syàt | yàj¤avalkya veda và ahaü taü puruùaü sarvasyàtmanaþ paràyaõaü yam àttha | ya evàyaü kàmamayaþ puruùaþ sa eùaþ | vadaiva ÷àkalya tasya kà devateti | striya iti hovàca || BrhUp_3,9.11 || råpàõy eva yasyàyatanaü cakùur loko mano jyotir yo vai taü puruùaü vidyàt sarvasyàtmanaþ paràyaõaü sa vai vedità syàt | yàj¤avalkya veda và ahaü taü puruùaü sarvasyàtmanaþ paràyaõaü yam àttha | ya evàsàv àditye puruùaþ sa eùaþ | vadaiva ÷àkalya tasya kà devateti | satyam iti hovàca || BrhUp_3,9.12 || àka÷a eva yasyàyatanaü ÷rotraü loko mano jyotir yo vai taü puruùaü vidyàt sarvasyàtmanaþ paràyaõaü sa vai vedità syàt | yàj¤avalkya veda và ahaü taü puruùaü sarvasyàtmanaþ paràyaõaü yam àttha | ya evàyam ÷rautaþ pràti÷rutkaþ puruùaþ sa eùa | vadaiva ÷àkalya tasya kà devateti | di÷a iti hovaca || BrhUp_3,9.13 || tama eva yasyàyatanaü hçdayaü loko mano jyotir yo vai taü puruùaü vidyàt sarvasyàtmanaþ paràyaõaü sa vai vedità syàt | yàj¤avalkya veda và ahaü taü puruùaü sarvasyàtmanaþ paràyaõaü yam àttha | ya evàyaü chàyàmayaþ puruùaþ sa eùaþ | vadaiva ÷àkalya tasya kà devateti | mçtyur iti hovàca || BrhUp_3,9.14 || råpàõy eva yasyàyatanaü hçdayaü loko mano jyotir yo vai taü puruùaü vidyàt sarvasyàtmanaþ paràyaõaü sa vai vedità syàt | yàj¤avalkya veda và ahaü taü puruùaü sarvasyàtmanaþ paràyaõaü yam àttha | ya evàyam àdar÷e puruùaþ sa eùaþ | vadaiva ÷àkalya tasya kà devateti | satyam iti hovàca || BrhUp_3,9.15 || àpa eva yasyàyatanaü hçdayaü loko mano jyotir yo vai taü puruùaü vidyàt sarvasyàtmanaþ paràyaõaü sa vai vedità syàt | yàj¤avalkya veda và ahaü taü puruùaü sarvasyàtmanaþ paràyaõaü yam àttha | ya evàyaü apsu puruùaþ sa eùaþ | vadaiva ÷àkalya tasya kà devateti | varuõa iti hovàca || BrhUp_3,9.16 || reta eva yasyàyatanaü hçdayaü loko mano jyotir yo vai taü puruùaü vidyàt sarvasyàtmanaþ paràyaõaü sa vai vedità syàt | yàj¤avalkya veda và ahaü taü puruùaü sarvasyàtmanaþ paràyaõaü yam àttha | ya evàyaü putramayaþ puruùaþ sa eùaþ | vadaiva ÷àkalya tasya kà devateti | prajàpatir iti hovàca || BrhUp_3,9.17 || ÷àkalyeti hovàca yàj¤avalkyaþ | tvàü svid ime bràhmaõà aïgàràvakùayaõam akratà3 iti || BrhUp_3,9.18 || yàj¤avalkyeti hovàca ÷àkalyaþ | yad idaü kurupa¤càlànàü bràhmanàn atyavàdãþ kiü brahma vidvàn iti | di÷o veda sadevàþ sapratiùñhà iti | yad di÷o vettha sadevàþ sapratiùñhàþ || BrhUp_3,9.19 || kiüdevato 'syàü pràcyàü di÷y asãti | àdityadevata iti | sa àdityaþ kasmin pratiùñhita iti | cakùuùãti | kasmin nu cakùuþ pratiùñhitam iti | råpeùv iti | cakùuùà hi råpàõi pa÷yati | kasmin nu råpàõi pratiùñhitànãti | hçdaya iti hovàca | hçdayena hi råpàõi jànàti | hçdaye hy eva råpàõi pratiùñhitàni bhavantãti | evam evaitad yàj¤avalkya || BrhUp_3,9.20 || kiüdevato 'syàü dakùiõàyàü di÷y asãti | yamadevata iti | sa yamaþ kasmin pratiùñhita iti | yaj¤a iti | kasmin nu yaj¤aþ pratiùñhita iti | dakùiõàyàm iti | kasmin nu dakùiõà pratiùñhiteti | ÷raddhàyàm iti | yadà hy eva ÷raddhatte 'tha dakùiõàü dadàti | ÷raddhàyàü hy eva dakùiõà pratiùñhiteti | kasmin nu ÷raddhà pratiùñhiteti | hçdaya iti hovàca | hçdayena hi ÷raddhàm | hçdaye hy eva ÷raddhà pratiùñhità bhavatãti | evam evaitad yàj¤avalkya || BrhUp_3,9.21 || kiüdevato 'syàü pratãcyàü di÷y asãti | varuõadevata iti | sa varuõaþ kasmin pratiùñhita iti | apsv iti | kasmin nv àpaþ pratiùñhità iti | retasãti | kasmin nu retaþ pratiùñhitam iti | hçdaya iti | tasmàd api pratiråpaü jàtam àhur hçdayàd iva sçpto hçdayàd iva nirmita iti | hçdaye hy eva retaþ pratiùñhitaü bhavatãti | evam evaitad yàj¤avalkya || BrhUp_3,9.22 || kiüdevato 'syàm udãcyàü di÷y asãti | somadevata iti | sa somaþ kasmin pratiùñhita iti | dãkùàyàm iti | kasmin nu dikùà pratiùñhiteti | satya iti | tasmàd api dãkùitam àhuþ satyaü vadeti | satye hy eva dãkùà pratiùñhiteti | kasmin nu satyaü pratiùñhitam iti | hçdaya iti hovàca | hçdayena hi satyaü jànàti | hçdaye hy eva satyaü pratiùñhitaü bhavatãti | evam evaitad yàj¤avalkya || BrhUp_3,9.23 || kiüdevato 'syàü dhruvàyàü di÷y asãti | agnidevata iti | so 'gniþ kasmin pratiùñhita iti | vàcãti | kasmin nu vàk pratiùñhiteti | hçdaya iti | kasmin nu hçdayaü pratiùñhitam iti || BrhUp_3,9.24 || ahalliketi hovàca yàj¤avalkyaþ | yatraitad anyatràsman manyàsai | yad dhy etad anyatràsmat syàc chvàno vainad adyur vayàüsi vainad vimathnãrann iti || BrhUp_3,9.25 || kasmin nu tvaü càtmà ca pratiùñhitau stha iti | pràõa iti | kasmin nu pràõaþ pratiùñhita iti | apàna iti | kasmin nv apànaþ pratiùñhita iti | vyàna iti | kasmin nu vyànaþ pratiùñhita iti | udàna iti | kasmin nådànaþ pratiùñhita iti | samàna iti | sa eùa neti nety àtmà | agçhyo na hi gçhyate | a÷ãryo na hi ÷ãryate | asaïgo na sajyate | asito na vyathate | na riùyati | etàny aùñàv àyatanàny aùñau lokà add. aùñau devà aùñau puruùàþ | sa yas tàn puruùàn niruhya pratyuhyàtyakràmat taü tvaupaniùadaü puruùaü pçcchàmi | taü cen me na vivakùyasi mårdhà te vipatiùyatãti | taü ha na mene ÷àkalyas | tasya ha mårdhà vipapàta | api hàsya parimoùiõo 'sthãny apajahrur anyan manyamànàþ || BrhUp_3,9.26 || atha hovàca -- bràhmaõà bhagavanto yo vaþ kàmayate sa mà pçcchatu | sarve và mà pçcchata | yo vaþ kàmayate taü vaþ pçcchàmi sarvàn và vaþ pçcchàmãti | te ha bràhmaõà na dadhçùuþ || BrhUp_3,9.27 || tàn haitaiþ ÷lokaiþ papraccha -- yathà vçkùo vanaspatis tathaiva puruùo 'mçùà | tasya lomàni parõàni tvag asyotpàñikà bahiþ || BrhUp_3,9.28:1 || tvaca evàsya rudhiraü prasyandi tvaca utpañaþ | tasmàt tad àtçõõàt praiti raso vçkùàd ivàhatàt || BrhUp_3,9.28:2 || màüsàny asya ÷akaràõi kinàñaü snàva tat sthiram | asthãny antarato dàruõi majjà majjopamà kçtà || BrhUp_3,9.28:3 || yad vçkùo vçkõo rohati målàn navataraþ punaþ | martyaþ svin mçtyunà vçkõaþ kasmàn målàt prarohati || BrhUp_3,9.28:4 || retasa iti mà vocata jãvatas tat prajàyate | dhànàruha iva vai vçkùo '¤jasà pretya sambhavaþ || BrhUp_3,9.28:5 || yat samålam àvçheyur vçkùaü na punar àbhavet | martyaþ svin mçtyunà vçkõaþ kasmàn målàt prarohati || BrhUp_3,9.28:6 || jàta eva na jàyate ko nv enaü janayet punaþ | vij¤ànam ànandaü brahma ràtir dàtuþ paràyaõam || BrhUp_3,9.28:7 || jàta eva na jàyate ko nv enaü janayet punaþ | vij¤ànam ànandaü brahma ràtir dàtuþ paràyaõam || tiùñhamànasya tadvida iti || BrhUp_3,9.28:8 || janako ha vaideha àsàü cakre | atha ha yàj¤avalkya àvavràja | taü hovàca -- yàj¤avalkya kim artham acàrãþ pa÷ån icchan aõvantànãti | ubhayam eva saüràó iti hovàca || BrhUp_4,1.1 || yat te ka÷cid abravãt tac chçõavàmeti | abravãn me jitvà ÷ailiniþ -- vàg vai brahmeti | yathà màtçmàn pitçmàn àcàryavàn bråyàt tathà tac chailinir abravãd vàg vai brahmeti | avadato hi kiü syàd iti | abravãt tu te tasyàyatanaü pratiùñhàm | na me 'bravãd iti | ekapàd và etat samràó iti | sa vai no bråhi yàj¤avalkya | vàg evàyatanam àkà÷aþ pratiùñhà praj¤ety enad upàsãta | kà praj¤atà yàj¤avalkya | vàg eva samràó iti hovàca | vàcà vai samràó bandhuþ praj¤àyate | çgvedo yajurvedaþ sàmavedo 'tharvàïgirasa itihàsaþ puràõaü vidyà upaniùadaþ ÷lokàþ såtràõy anuvyàkhyànàni vyàkhyànànãùñaü hutam à÷itaü pàyitam ayaü ca lokaþ para÷ ca lokaþ sarvàõi ca bhåtàni vàcaiva saüràñ praj¤àyante | vàg vai samràñ paramaü brahma | nainaü vàg jahàti | sarvàõy enaü bhåtàny abhikùaranti | devo bhåtvà devàn apyeti | ya evaü vidvàn etad upàste | hastyçùabhaü sahasraü dadàmãti hovàca janako vaidehaþ | sa hovàca yàj¤avalkyaþ -- pità me 'manyata nànanu÷iùya hareteti || BrhUp_4,1.2 || yad eva te ka÷cid abravãt tac chçõavàmeti | abravãn ma udaïkaþ ÷aulbàyanaþ | pràõo vai brahmeti | yathà màtçmàn pitçmàn àcàryavàn bråyàt tathà tac chaulbàyano 'bravãt pràõo vai brahmeti | apràõato hi kiü syàd iti | abravãt tu te tasyàyatanaü pratiùñhàm | na me 'bravãd iti | ekapàd và etat samràó iti | sa vai no bråhi yàj¤avalkya | pràõa evàyatanam àkà÷aþ pratiùñhà | priyam ity enad upàsãta | kà priyatà yàj¤avalkya | pràõa eva samràó iti hovàca | pràõasya vai samràñ kàmàyàyàjyaü yàjayati | apratigçhyasya pratigçhõàti | api tatra vadhà÷aïkà bhavati yàü di÷am eti pràõasyaiva samràñ kàmàya | pràõo vai samràñ paramaü brahma | nainaü pràõo jahàti | sarvàõy enaü bhåtàny abhikùaranti | devo bhåtvà devàn apyeti | ya evaü vidvàn etad upàste | hastyçùabhaü sahasraü dadàmãti hovàca janako vaidehah | sa hovàca yàj¤avalkyaþ -- pità me 'manyata nànanu÷iùya hareteti || BrhUp_4,1.3 || yad eva te ka÷cid abravãt tac chçõavàmeti | abravãn me barkur vàrùõaþ | cakùur vai brahmeti | yathà màtçmàn pitçmàn àcàryavàn bråyàt tathà tad vàrùõo 'bravãc cakùur vai brahmeti | apa÷yato hi kiü syàd iti | abravãt tu te tasyàyatanaü pratiùñhàm | na me 'bravãd iti | ekapàd và etat samràó iti | sa vai no bråhi yàj¤avalkya | cakùur evàyatanam àkà÷aþ pratiùñhà | satyam ity etad upàsãta | kà satyatà yàj¤avalkya | cakùur eva samràó iti hovàca | cakùuùà vai samràñ pa÷yantam àhur adràkùãr iti | sa àhàdràkùam iti tat satyaü bhavati | cakùur vai samràñ paramaü brahma | nainam cakùur jahàti | sarvàõy enaü bhåtàny abhikùaranti | devo bhåtvà devàn apyeti | ya evaü vidvàn etad upàste | hastyçùabhaü sahasraü dadàmãti hovàca janako vaidehaþ | sa hovàca yàj¤avalkyaþ -- pità me 'manyata nànanu÷iùya hareteti || BrhUp_4,1.4 || yad eva te ka÷cid abravãt tac chçõavàmeti | abravãn me gardabhãvipãto bhàradvàjaþ | ÷rotraü vai brahmeti | yathà màtçmàn pitçmàn àcàryavàn bråyàt tathà tad bhàradvàjo 'bravãc chrotraü vai brahmeti | a÷çõvato hi kiü syàd iti | abravãt tu te tasyàyatanaü pratiùñhàm | na me 'bravãd iti | ekapàd và etat samràó iti | sa vai no bråhi yàj¤avalkya | ÷rotram evàyatanam àkà÷aþ pratiùñhànantam ity enad upàsãta | kànantatà yàj¤avalkya | di÷a eva samràó iti hovàca | tasmàd vai samràó api yàü kà¤ca di÷aü gacchati naivàsyà antaü gacchati | anantà hi di÷aþ | di÷o vai samràñ ÷rotram | ÷rotraü vai samràñ paramaü brahma | nainaü ÷rotraü jahàti | sarvàõy enaü bhåtàny abhikùaranti | devo bhåtvà devàn apyeti | ya evaü vidvàn etad upàste | hastyçùabhaü sahasraü dadàmãti hovàca janako vaidehaþ | sa hovàca yàj¤avalkyaþ -- pità me 'manyata nànanu÷iùya hareteti || BrhUp_4,1.5 || yad eva te ka÷cid abravãt tac chçõavàmeti | abravãn me satyakàmo jàbàlaþ -- mano vai brahmeti | yathà màtçmàn pitçmàn àcàryavàn bråyàt tathà taj jàbàlo 'bravãn mano vai brahmeti | amanaso hi kiü syàd iti | abravãt tu te tasyàyatanaü pratiùñhàm | na me 'bravãd iti | ekapàd và etat samràó iti | sa vai no bråhi yàj¤àvalkya | mana evàyatanam àkà÷aþ pratiùñhànanda ity enad upàsãta | kànandatà yàj¤avalkya | mana eva samràó iti hovàca manasà vai samràñ striyam abhi hàryati tasyàü pratiråpaþ putro jàyate | sa ànandaþ | mano vai samràñ paramaü brahma | nainaü mano jahàti | sarvàõy enaü bhåtàny abhikùaranti | devo bhåtvà devàn apyeti | ya evaü vidvàn etad upàste | hastyçùabhaü sahasraü dadàmãti hovàca janako vaidehaþ | sa hovàca yàj¤avalkyaþ -- pità me 'manyata nànanu÷iùya hareteti || BrhUp_4,1.6 || yad eva te ka÷cid abravãt tac chçõavàmeti | abravãn me vidagdhaþ ÷àkalyaþ | hçdayaü vai brahmeti | yathà màtçmàn pitçmàn àcàryavàn bråyàt tathà tac chàkalyo 'bravãd dhçdayaü vai brahmeti | ahçdayasya hi kiü syàd iti | abravãt tu te tasyàyatanaü pratiùñhàm | na me 'bravãd iti | ekapàd và etat samràó iti | sa vai no bråhi yàj¤avalkya | hçdayam evàyatanam àkà÷aþ pratiùñhà | sthitir ity enad upàsãta | kà sthitità yàj¤avalkya | hçdayam eva samràó iti hovàca | hçdayaü vai samràñ sarveùàü bhåtànàm àyatanam | hçdayaü vai samràñ sarveùàü bhåtànàü pratiùñhà | hçdaye hy eva samràñ sarvàõi bhåtàni pratiùñhitàni bhavanti | hçdayaü vai samràñ paramaü brahma | nainaü hçdayaü jahàti | sarvàõy enaü bhåtàny abhikùaranti | devo bhåtvà devàn apyeti | ya evaü vidvàn etad upàste | hastyçùabhaü sahasraü dadàmãti hovàca janako vaidehaþ | sa hovàca yàj¤avalkyaþ -- pità me 'manyata nànanu÷iùya hareteti || BrhUp_4,1.7 || janako ha vaidehaþ kårcàd upàvasarpann uvàca -- namas te 'stu yàj¤avalkya | anu mà ÷àdhãti | sa hovàca yathà vai samràõ mahàntam adhvànam eùyan rathaü và nàvaü và samàdadãtaivam evaitàbhir upaniùadbhiþ samàhitàtmàsi | evaü vçndàraka àóhyaþ sann adhãtaveda uktopaniùatka ito vimucyamànaþ kva gamiùyasãti | nàhaü tad bhagavan veda yatra gamiùyàmãti | atha vai te 'haü tad vakùyàmi yatra gamiùyasãti | bravãtu bhagavàn iti || BrhUp_4,2.1 || indho ha vai nàmaiùa yo 'yaü dakùiõe 'kùan puruùaþ | taü và etam indhaü santam indra ity àcakùate parokùeõaiva | parokùapriyà iva hi devàþ pratyakùadviùaþ || BrhUp_4,2.2 || athaitad vàme 'kùaõi puruùaråpam eùàsya patnã viràñ | tayor eùa saüstàvo ya eùo 'ntar hçdaya àkà÷aþ | athainayor etad annaü ya eùo 'ntar hçdaye lohitapiõóaþ | athainayor etat pràvaraõaü yad etad antar hçdaye jàlakam iva | athainayor eùà sçtiþ saücaraõã yaiùà hçdayàd årdhvà nàóy uccarati | yathà ke÷aþ sahasradhà bhinna evam asyaità hità nàma nàóyo 'ntar hçdaye pratiùñhità bhavanti | etàbhir và etad àsravad àsravati | tasmàd eùa praviviktàhàratara iva bhavaty asmàc chàrãràd àtmanaþ || BrhUp_4,2.3 || tasya pràcã dik prà¤caþ pràõàþ | dakùiõà dig dakùiõe pràõàþ | pratãcã dik pratya¤caþ pràõàþ | udãcã dig uda¤caþ pràõàþ | årdhvà dig årdhvàþ pràõàþ | avàcã dig avà¤caþ pràõàþ | sarvà di÷aþ sarve pràõàþ | sa eùa neti nety àtmà | agçhyo na hi gçhyate | a÷ãryo na hi ÷ãryate | asaïgo na hi sajyate | asito na vyathate | na riùyati | abhayaü vai janaka pràpto 'sãti hovàca yàj¤avalkyaþ | sa hovàca janako vaideho 'bhayaü tvà gacchatàd yàj¤avalkya yo no bhagavann abhayaü vedayase | namas te 'stu | ime videhà ayam aham asmãti || BrhUp_4,2.4 || janakaü ha vaidehaü yàj¤avalkyo jagàma | sam enena vadiùya iti | atha ha yaj janaka÷ ca vaideho yàj¤avalkya÷ càgnihotre samådàte | tasmai ha yàj¤avalkyo varaü dadau | sa ha kàmapra÷nam eva vavre | taü hàsmai dadau | taü ha samràó eva pårvaþ papraccha || BrhUp_4,3.1 || yàj¤avalkya kiüjyotir ayaü puruùa iti | àdityajyotiþ samràó iti hovàca | àdityenaivàyaü jyotiùàste palyayate karma kurute vipalyetãti | evam evaitad yàj¤avalkya || BrhUp_4,3.2 || astamita àditye yàj¤avalkya kiüjyotir evàyaü puruùa iti | candramà evàsya jyotir bhavatãti | candramasaivàyaü jyotiùàste palyayate karma kurute vipalyetãti | evam evaitad yàj¤avalkya || BrhUp_4,3.3 || astamita àditye yàj¤avalkya candramasy astamite kiüjyotir evàyaü puruùa iti | agnir evàsya jyotir bhavatãti | agninaiva jyotiùàste palyayate karma kurute vipalyetãti | evam evaitad yàj¤avalkya || BrhUp_4,3.4 || astamita àditye yàj¤avalkya candramasy astamite ÷ànte 'gnau kiüjyotir evàyaü puruùa iti | vàg evàsya jyotir bhavatãti | vàcaivàyaü jyotiùàste palyayate karma kurute vipalyeti | tasmàd vai samràó api yatra svaþ pàõir na vinirj¤àyate 'tha yatra vàg uccaraty upaiva tatra nyetãti | evam evaitad yàj¤avalkya || BrhUp_4,3.5 || astamita àditye yàj¤avalkya candramasy astamite ÷ànte 'gnau ÷àntàyàü vàci kiüjyotir evàyaü puruùa iti | àtmaivàsya jyotir bhavatãti | àtmanaivàyaü jyotiùàste palyayate karma kurute vipalyetãti || BrhUp_4,3.6 || katama àtmeti -- yo 'yaü vij¤ànamayaþ pràõeùu hçdy antarjyotiþ puruùaþ | sa samànaþ sann ubhau lokàv anusaücarati dhyàyatãva lelàyatãva | sa hi svapno bhåtvemaü lokam atikràmati add. mçtyo råpàõi || BrhUp_4,3.7 || sa và ayaü puruùo jàyamànaþ ÷arãram abhisampadyamànaþ pàpmabhiþ saüsçjyate | sa utkràman mriyamàõaþ pàpmano vijahàti || BrhUp_4,3.8 || tasya và etasya puruùasya dve eva sthàne bhavataþ | idaü ca paralokasthànaü ca | sandhyaü tçtãyaü svapnasthànam | tasminsandhye sthàne tiùñhan ubhe sthàne pa÷yatãdaü ca paralokasthànaü ca | atha yathàkramo 'yaü paralokasthàne bhavati | tam àkramam àkramyobhayàn pàpmana ànandàü÷ ca pa÷yati | sa yatra prasvapity asya lokasya sarvàvato màtràm apàdàya svayaü vihatya svayaü nirmàya svena bhàsà svena jyotiùà prasvapiti | atràyaü puruùaþ svayaüjyotir bhavati || BrhUp_4,3.9 || na tatra rathà na rathayogà na panthàno bhavanti | atha rathàn rathayogàn pathaþ sçjate | na tatrànandà mudaþ pramudo bhavanti | athànandàn mudaþ pramudaþ sçjate | na tatra ve÷àntàþ puùkariõyaþ sravantyo bhavanti | atha ve÷àntàn puùkariõãþ sravantãþ sçjate | sa hi kartà || BrhUp_4,3.10 || tad ete ÷lokà bhavanti -- svapnena ÷àrãram abhiprahatyàsuptaþ suptàn abhicàka÷ãti | ÷ukram àdàya punar aiti sthànaü hiraõmayaþpuruùa ekahaüsaþ || BrhUp_4,3.11 || pràõena rakùann avaraü kulàyaü bahiùkulàyàd amçta÷ caritvà | sa ãyate 'mçto yatrakàmaü hiraõmayaþ puruùa ekahaüsaþ || BrhUp_4,3.12 || svapnànta uccàvacam ãyamàno råpàõi devaþ kurute bahåni | uteva strãbhiþ saha modamàno jakùad utevàpi bhayàni pa÷yan || BrhUp_4,3.13 || àràmam asya pa÷yanti na taü pa÷yati ka÷ caneti | taü nàyataü bodhayed ity àhuþ | durbhiùajyaü hàsmai bhavati yam eùa na pratipadyate | atho khalv àhur jàgaritade÷a evàsyaisa iti | yàni hy eva jàgrat pa÷yati tàni supta iti | atràyaü puruùaþ svayaüjyotir bhavati | so 'haü bhagavate sahasraü dadàmi | ata årdhvaü vimokùàya bråhãti || BrhUp_4,3.14 || sa và eùa etasmin saüprasàde ratvà caritvà dçùñvaiva puõyaü ca pàpaü ca punaþ pratinyàyaü pratiyony àdravati svapnàyaiva | sa yat tatra ki¤cit pa÷yaty ananvàgatas tena bhavati | asaïgo hy ayaü puruùa iti | evam evaitat yàj¤avalkya | so 'haü bhagavate sahasraü dadàmi | ata årdhvaü vimokùàyaiva bråhãti || BrhUp_4,3.15 || sa và eùa etasmin svapne ratvà caritvà dçùñvaiva puõyaü ca pàpaü ca punaþ pratinyàyaü pratiyony àdravati buddhàntàyaiva | sa yat tatra ki¤cit pa÷yaty ananvàgatas tena bhavati | asaïgo hy ayaü puruùa iti | evam evaitat yàj¤avalkya | so 'haü bhagavate sahasraü dadàmi | ata årdhvaü vimokùàyaiva bråhãti || BrhUp_4,3.16 || sa và eùa etasmin buddhànte ratvà caritvà dçùñvaiva puõyaü ca pàpaü ca punaþ pratinyàyaü pratiyony àdravati svapnàntàyaiva || BrhUp_4,3.17 || tad yathà mahàmatsya ubhe kåle anusaücarati pårvaü càparaü ca | evam evàyaü puruùa etàv ubhàv antàv anusaücarati svapnàntaü ca buddhàntaü ca || BrhUp_4,3.18 || tad yathàsminn àkà÷e ÷yeno và suparõo và viparipatya ÷ràntaþ saühatya pakùau saülayàyaiva dhriyate | evam evàyaü puruùa etasmà antàya dhavati | yatra supto na kaü cana kàmaü kàmayate na kaü cana svapnaü pa÷yati || BrhUp_4,3.19 || tà và asyaità hità nàma nàóyo yathà ke÷aþ sahasradhà bhinnas tàvatàõimnà tiùñhanti | ÷uklasya nãlasya piïgalasya haritasya lohitasya pårõàþ | atha yatrainaü ghnantãva jinantãva hastãva vicchàyayati gartam iva patati | yad eva jàgrad bhayaü pa÷yati tad atràvidyayà manyate | atha yatra deva iva ràjevàham evedaü sarvo 'smãti manyate | so 'sya paramo lokaþ || BrhUp_4,3.20 || tad và asyaitad aticchando 'pahatapàpmàbhayaü råpam | tad yathà priyayà striyà saüpariùvakto na bàhyaü kiü cana veda nàntaram | evam evàyaü puruùaþ pràj¤enàtmanà saüpariùvakto na bàhyaü kiü cana veda nàntaram | tad và asyaitad àptakàmam àtmakàmam akàmaü råpam ÷okàntaram || BrhUp_4,3.21 || atra pitàpità bhavati màtàmàtà lokà alokà devà adevà vedà avedàþ | atra steno 'steno bhavati bhråõahàbhråõahà càõóyàlo 'caõóyàlaþ paulkaso 'paulkasaþ ÷ramaõo '÷ramaõas tàpaso 'tàpasaþ | ananvàgataü puõyenànanvàgataü pàpena | tãrõo hi tadà sarvठ÷okàn hçdayasya bhavati || BrhUp_4,3.22 || yad vai tan na pa÷yati pa÷yan vai tan na pa÷yati | na hi draùñur dçùñer viparilopo vidyate 'vinà÷itvàn | na tu tad dvitãyam asti tato 'nyad vibhaktaü yat pa÷yet || BrhUp_4,3.23 || yad vai tan na jighrati jighran vai tan na jighrati | na hi ghràtur ghràter viparilopo vidyate 'vinà÷itvàt | na tu tad dvitãyam asti tato 'nyad vibhaktaü yaj jighret || BrhUp_4,3.24 || yad vai tan na rasayati rasayan vai tan na rasayati | na hi rasayitå rasayater viparilopo vidyate 'vinà÷itvàt | na tu tad dvitãyam asti tato 'nyad vibhaktaü yad rasayet || BrhUp_4,3.25 || yad vai tan na vadati vadan vai tan na vadati | na hi vaktur vakter viparilopo vidyate 'vinà÷itvàt | na tu tad dvitãyam asti tato 'nyad vibhaktaü yad vadet || BrhUp_4,3.26 || yad vai tan na ÷çõoti ÷çõvan vai tan na ÷çõoti | na hi ÷rotuþ ÷ruter viparilopo vidyate 'vinà÷itvàt | na tu tad dvitãyam asti tato 'nyad vibhaktaü yac chçõuyàt || BrhUp_4,3.27 || yad vai tan na manute manvàno vai tan na manute | na hi mantur mater viparilopo vidyate 'vinà÷itvàt | na tu tad dvitãyam asti tato 'nyad vibhaktaü yan manvãta || BrhUp_4,3.28 || yad vai tan na spç÷ati spç÷an vai tan na spç÷ati | na hi spraùñuþ spçùñer viparilopo vidyate 'vinà÷itvàt | na tu tad dvitãyam asti tato 'nyad vibhaktaü yat spç÷et || BrhUp_4,3.29 || yad vai tan na vijànàti vijànan vai tan na vijànàti | na hi vij¤àtur vij¤àter viparilopo vidyate 'vinà÷itvàt | na tu tad dvitãyam asti tato 'nyad vibhaktaü yad vijànãyàt || BrhUp_4,3.30 || yatra và anyad iva syàt tatrànyo 'nyat pa÷yed anyo 'nyaj jighred anyo 'nyad rasayed anyo 'nyad vaded anyo 'nyac chçõuyàd anyo 'nyan manvãtànyo 'nyat spç÷ed anyo 'nyad vijànãyàt || BrhUp_4,3.31 || salila eko draùñàdvaito bhavati | eùa brahmalokaþ samràñ | iti hainam anu÷a÷àsa yàj¤avalkyaþ | eùàsya paramà gatiþ | eùàsya paramà saüpat | eùo 'sya paramo lokaþ | eùo 'sya parama ànandaþ | etasyaivànandasyànyàni bhåtàni màtràm upajãvanti || BrhUp_4,3.32 || sa yo manåùyàõàü ràddhaþ samçddho bhavaty anyeùàm adhipatiþ sarvair mànuùyakair bhogaiþ sampannatamaþ sa manuùyàõàü parama ànandaþ | atha ye ÷ataü manuùyàõàm ànandàþ sa ekaþ pitéõàü jitalokànàm ànandaþ | atha ye ÷ataü pitéõàü jitalokànàm ànandàþ sa eko gandharvaloka ànandaþ | atha ye ÷ataü gandharvaloka ànandàþ sa ekaþ karmadevànàm ànando ye karmaõà devatvam abhisampadyante | atha ye ÷ataü karmadevànàm ànandàþ sa eka àjànadevànàm ànandaþ | ya÷ ca ÷rotriyo 'vçjino 'kàmahataþ | atha ye ÷atam àjànadevànàm ànandàþ sa ekaþ prajàpatiloka ànandaþ | ya÷ ca ÷rotriyo 'vçjino 'kàmahataþ | atha ye ÷ataü prajàpatiloka ànandàþ sa eko brahmaloka ànandaþ | ya÷ ca ÷rotriyo 'vçjino 'kàmahataþ | athaiùa eva parama ànandaþ | eùa brahmalokaþ samràñ | iti hovàca yàj¤avalkyaþ | so 'haü bhagavate sahasraü dadàmi | ata årdhvaü vimokùàyaiva bråhãti | atra ha yàj¤avalkyo bibhayàü cakàra -- medhàvã ràjà sarvebhyo màntebhya udarautsãd iti || BrhUp_4,3.33 || sa và eùa etasmin svapnànte ratvà caritvà dçùñvaiva puõyaü ca pàpaü ca punaþ pratinyàyaü pratiyony àdravati buddhàntàyaiva || BrhUp_4,3.34 || tad yathànaþ susamàhitam utsarjaü yàyàd evam evàyaü ÷àrãra àtmà pràj¤enàtmanànvàråóha utsarjaü yàti | yatraitad årdhvocchvàsã bhavati || BrhUp_4,3.35 || sa yatràyam aõimànaü nyeti jarayà vopatapatà vàõimànaü nigacchati | tad yathàmraü vodumbaraü và pippalaü và bandhanàt pramucyate | evam evàyaü puruùa ebhyo 'ïgebhyaþ saüpramucya punaþ pratinyàyaü pratiyony àdravati pràõàyaiva || BrhUp_4,3.36 || tad yathà ràjànam àyantam ugràþ pratyenasaþ såtagràmaõyo 'nnaiþ pànair avasathaiþ pratikalpante 'yam àyàty ayam àgacchatãti | evaü haivaüvidaü sarvàõi bhåtàni pratikalpanta idaü brahmàyàtãdam àgacchatãti || BrhUp_4,3.37 || tad yathà ràjànaü prayiyàsantam ugràþ pratyenasaþ såtagràmaõyo 'bhisamàyanti | evam evemam àtmànam antakàle sarve pràõà abhisamàyanti | yatraitad årdhvocchvàsã bhavati || BrhUp_4,3.38 || sa yatràyam àtmàbalyaü nyetya saümoham iva nyeti | athainam ete pràõà abhisamàyanti | sa etàs tejomàtràþ samabhyàdadàno hçdayam evànvavakràmati | sa yatraiùa càkùuùaþ puruùaþ paràï paryàvartate | athàråpaj¤o bhavati || BrhUp_4,4.1 || ekãbhavati na pa÷yatãty àhuþ | ekãbhavati na jighratãty àhuþ | ekãbhavati na rasayatãty àhuþ | ekãbhavati na vadatãty àhuþ | ekãbhavati na ÷çõotãty àhuþ | ekãbhavati na manuta ity àhuþ | ekãbhavati na spç÷atãty àhuþ | ekãbhavati na vijànàtãty àhuþ | tasya haitasya hçdayasyàgraü pradyotate | tena pradyotenaiùa àtmà niùkràmati | cakùuùño và mårdhno vànyebhyo và ÷arãrade÷ebhyaþ | tam utkràmantaü pràõo 'nåtkràmati | pràõam anåtkràmantaü sarve pràõà anåtkràmanti | savij¤ano bhavati | saüjànam evànvavakràmati | taü vidyàkarmaõã samanvàrabhete pårvapraj¤à ca || BrhUp_4,4.2 || tad yathà tçõajalàyukà tçõasyàntaü gatvànyam àkramam àkramyàtmànam upasaüharati | evam evàyam àtmedaü ÷arãraü nihatyàvidyàü gamayitvànyam àkramam àkramyàtmànam upasaüharati || BrhUp_4,4.3 || tad yathà pe÷askàrã pe÷aso màtràm apàdàyànyan navataraü kalyàõataraü råpaü tanute | evam evàyam àtmedaü ÷arãraü nihatyàvidyàü gamayitvànyan navataraü kalyàõataraü råpaü kurute | pitryaü và gàndharvaü và daivaü và pràjàpatyaü và bràhmaü vànyeùàü và bhåtànàm || BrhUp_4,4.4 || sa và ayam àtmà brahma vij¤ànamayo manomayo pràõamaya÷ cakùurmayaþ ÷rotramayaþ pçthivãmaya àpomayo vàyumaya àkà÷amayas tejomayo 'tejomayaþ kàmamayo 'kàmamayaþ krodhamayo 'krodhamayo dharmamayo 'dharmamayaþ sarvamayaþ | tad yad etad idaümayo 'domaya iti | yathàkàrã yathàcàrã tathà bhavati | sàdhukàrã sàdhur bhavati | pàpakàrã pàpo bhavati | puõyaþ puõyena karmaõà pàpaþ pàpena | atho khalv àhuþ | kàmamaya evàyaü puruùa iti | sa yathàkàmo bhavati tatkratur bhavati | yatkratur bhavati tat karma kurute | yat karma kurute tad abhisaüpadyate || BrhUp_4,4.5 || tad eùa ÷loko bhavati -- tad eva saktaþ saha karmaõaiti liïgaü mano yatra niùaktam asya | pràpyàntaü karmaõas tasya yat ki¤ceha karoty ayam | tasmàl lokàt punar aity asmai lokàya karmaõe | iti nu kàmayamànaþ | athàkàmayamàno yo 'kàmo niùkàma àptakàma àtmakàmo na tasya pràõà utkràmanti | brahmaiva san brahmàpyeti || BrhUp_4,4.6 || tad eùa ÷loko bhavati -- yadà sarve pramucyante kàmà ye 'sya hçdi ÷ritàþ | atha martyo 'mçto bhavaty atra brahma sama÷nuta iti | tad yathàhinirlvayanã valmãke mçtà pratyastà ÷ayãta | evam evedaü ÷arãraü ÷ete | athàyam a÷arãro 'mçtaþ pràõo brahmaiva teja eva | so 'haü bhagavate sahasraü dadàmãti hovàca janako vaidehaþ || BrhUp_4,4.7 || tad ete ÷lokà bhavanti -- aõuþ panthà vitataþ puràõo màü spçùño 'nuvitto mayaiva | tena dhãrà apiyanti brahmavidaþ svargaü lokam ita årdhvaü vimuktàþ || BrhUp_4,4.8 || tasmi¤ ÷uklam uta nãlam àhuþ piïgalaü haritaü lohitaü ca | eùa panthà brahmaõà hànuvittas tenaiti brahmavit puõyakçt taijasa÷ ca || BrhUp_4,4.9 || andhaü tamaþ pravi÷anti ye 'vidyàm upàsate | tato bhåya iva te tamo ya u vidyàyàü ratàþ || BrhUp_4,4.10 || anandà nàma te lokà andhena tamasàvçtàþ | tàüs te pretyàbhigacchaty avidvàüso 'budhà janàþ || BrhUp_4,4.11 || àtmànaü ced vijànãyàd ayam asmãti puruùaþ | kim icchan kasya kàmàya ÷arãram anu saüjvaret || BrhUp_4,4.12 || yasyànuvittaþ pratibuddha àtmàsmin saüdehye gahane praviùñaþ | sa vi÷vakçt sa hi sarvasya kartà tasya lokaþ sa u loka eva || BrhUp_4,4.13 || ihaiva santo 'tha vidmas tad vayaü na ced avedir mahatã vinaùñiþ | ye tad vidur amçtàs te bhavanty athetare duþkham evàpiyanti || BrhUp_4,4.14 || yadaitam anupa÷yaty atmànaü devam aïjasà | ã÷ànaü bhåtabhavyasya na tato vijugupsate || BrhUp_4,4.15 || yasmàd arvàk saüvatsaro 'hobhiþ parivartate | tad devà jyotiùàü jyotir àyur hopàsate 'mçtam || BrhUp_4,4.16 || yasmin pa¤ca pa¤cajanà àkà÷a÷ ca pratiùñhitaþ | tam eva manya àtmànaü vidvàn brahmàmçto 'mçtam || BrhUp_4,4.17 || pràõasya pràõam uta cakùuùa÷ cakùur uta ÷rotrasya ÷rotram manaso ye mano viduþ | te nicikyur brahma puràõam agryam || BrhUp_4,4.18 || manasaivànudraùñavyaü neha nànàsti kiü cana | mçtyoþ sa mçtyum àpnoti ya iha nàneva pa÷yati| BrhUp_4,4.19 || ekadhaivànudraùñavyam etad apramayaü dhruvam | virajaþ para àkà÷àd aja àtmà mahàn dhruvaþ || BrhUp_4,4.20 || tam eva dhãro vij¤àya praj¤àü kurvãta bràhmaõaþ | nànudhyàyàd bahå¤ chabdàn vàco viglàpanaü hi tad iti || BrhUp_4,4.21 || sa và eùa mahàn aja àtmà yo 'yaü vij¤ànamayaþ pràõeùu | ya eùo 'ntar hçdaya àkà÷as tasmi¤ chete | sarvasya va÷ã | sarvasye÷ànaþ | sarvasyàdhipatiþ | sa na sàdhunà karmaõà bhåyàn | no evàsàdhunà kanãyàn | eùa sarve÷varaþ | eùa bhåtàdhipatiþ | eùa bhåtapàlaþ | eùa setur vidharaõa eùàü lokànàm asaübhedàya | tam etaü vedànuvacanena bràhmaõà vividiùanti yaj¤ena dànena tapasànà÷akena | etam eva viditvà munir bhavati | etam eva pravràjino lokam icchantaþ pravrajanti || BrhUp_4,4.22 || tad etad çcàbhyuktam -- eùa nityo mahimà bràhmaõasya na karmaõà vardhate no kanãyàn | tasyaiva syàt padavittaü viditvà na lipyate karmaõà pàpakeneti | tasmàd evaüvic chànto dànta uparatas titikùuþ samàhito bhåtvàtmany evàtmànaü pa÷yati | sarvam àtmànaü pa÷yati | nainaü pàpmà tarati | sarvaü pàpmànaü tarati | nainaü pàpmà tapati | sarvaü pàpmànaü tapati | vipàpo virajo 'vicikitso bràhmaõo bhavati | eùa brahmalokaþ samràñ | enaü pràpito 'sãti hovàca yàj¤avalkyaþ | so 'haü bhagavate videhàn dadàmi màm càpi saha dàsyàyeti || BrhUp_4,4.23 || sa và eùa mahàn aja àtmànnàdo vasudànaþ | vindate vasu ya evaü veda || BrhUp_4,4.24 || sa và eùa mahàn aja àtmàjaro 'maro 'mçto 'bhayo brahma | abhayaü vai brahma | abhayaü hi vai brahma bhavati ya evaü veda || BrhUp_4,4.25 || atha ha yàj¤avalkyasya dve bhàrye babhåvatur maitreyã ca kàtyàyanã ca | tayor ha maitreyã brahmavàdinã babhåva | strãpraj¤aiva tarhi kàtyàyanã | atha ha yàj¤avalkyo 'nyad vçttam upàkariùyan || BrhUp_4,5.1 || maitreyãti hovàca yàj¤avalkyaþ | pravrajiùyan và are 'ham asmàt sthànàd asmi | hanta te 'nayà katyàyanyàntaü karavàõãti || BrhUp_4,5.2 || sà hovàca maitreyã -- yan nu ma iyam bhagoþ sarvà pçthivã vittena pårõà syàt syàü nv ahaü tenàmçtàho3 neti | neti hovàca yàj¤avalkyaþ | yathaivopakaraõavatàü jãvitam | tathaiva te jãvitaü syàt | amçtatvasya tu nà÷àsti vitteneti || BrhUp_4,5.3 || sà hovàca maitreyã -- yenàhaü nàmçtà syàm kim ahaü tena kuryàm | yad eva bhagavàn veda tad eva me bråhãti || BrhUp_4,5.4 || sa hovàca yàj¤avalkyaþ -- priyà vai khalu no bhavatã satã priyam avçdhat | hanta tarhi | bhavaty etad vyàkhyàsyàmi te | vyàcakùàõasya tu me nididhyàsasveti || BrhUp_4,5.5 || sa hovàca | na và are patyuþ kàmàya patiþ priyo bhavaty àtmanas tu kàmàya patiþ priyo bhavati | na và are jàyàyai kàmàya jàyà priyà bhavaty àtmanas tu kàmàya jàyà priyà bhavati | na và are putràõàü kàmàya putràþ priyà bhavanty àtmanas tu kàmàya putràþ priyà bhavanti | na và are vittasya kàmàya vittaü priyaü bhavaty àtmanas tu kàmàya vittaü priyaü bhavati | na và are pa÷ånàü kàmàya pa÷avaþ priyaü bhavaty àtmanas tu kàmàya pa÷avaþ priyaü bhavati | na và are brahmaõaþ kàmàya brahma priyaü bhavaty àtmanas tu kàmàya brahma priyaü bhavati | na và are kùatrasya kàmàya kùatraü priyaü bhavaty àtmanas tu kàmàya kùatraü priyaü bhavati | na và are lokànàü kàmàya lokàþ priyà bhavanty àtmanas tu kàmàya lokàþ priyà bhavanti | na và are devànàü kàmàya devàþ priyà bhavanty àtmanas tu kàmàya devàþ priyà bhavanti | na và are vedànàü kàmàya vedàþ priyà bhavanty àtmanas tu kàmàya vedàþ priyà bhavanti | na và are bhåtànàü kàmàya bhåtàni priyàõi bhavanty àtmanas tu kàmàya bhåtàni priyàõi bhavanti | na và are sarvasya kàmàya sarvaü priyaü bhavaty àtmanas tu kàmàya sarvaü priyaü bhavati | àtmà và are draùñavyaþ ÷rotavyo mantavyo nididhyàsitavyo maitreyi | àtmani khalv are dçùñe ÷rute mate vij¤àta idaü sarvaü viditam || BrhUp_4,5.6 || brahma taü paràdàd yo 'nyatràtmano vedàn veda | kùatraü taü paràdàd yo 'nyatràtmanaþ kùatraü veda | lokàs taü paràdur yo 'nyatràtmano lokàn veda | devàs taü paràdur yo 'nyatràtmano devàn veda | vedàs taü paràdur yo 'nyatràtmano vedàn veda | bhåtàni taü paràdur yo 'nyatràtmano bhåtàni veda | sarvaü taü paràdàd yo 'nyatràtmanaþ sarvaü veda | idaü brahmedaü kùatram ime lokà ime devà ime vedà imàni bhåtànãdaü sarvaü yad ayam àtmà || BrhUp_4,5.7 || sa yathà dundubher hanyamànasya na bàhyठchabdठchaknuyàd grahaõàya | dundubhes tu grahaõena dundubhyàghàtasya và ÷abdo gçhãtaþ || BrhUp_4,5.8 || sa yathà ÷aïkhasya dhmàyamànasya na bàhyठchabdठchaknuyàd grahaõàya | ÷aïkhasya tu grahaõena ÷aïkhadhmasya và ÷abdo gçhãtaþ || BrhUp_4,5.9 || sa yathà vãõàyai vàdyamànàyai na bàhyठchabdठchaknuyàd grahaõàya | vãõàyai tu grahaõena vãõàvàdasya và ÷abdo grhãtaþ || BrhUp_4,5.10 || sa yathàrdraidhàgner abhyàhitasya pçthag dhåmà vini÷caranty evaü và are 'sya mahato bhåtasya niþ÷vasitam etad yad çgvedo yajurvedaþ sàmavedo 'tharvàïgirasa itihàsaþ puràõaü vidyà upaniùadaþ ÷lokàþ såtràõy anuvyàkhyànàni vyàkhyànanãùñaü hutam à÷itaü pàyitam ayaü ca lokaþ para÷ ca lokaþ sarvàõi ca bhåtàni | asyaivaitàni sarvàõi ni÷vasitàni || BrhUp_4,5.11 || sa yathà sarvàsàm apàü samudra ekàyanam | evaü sarveùàü spar÷ànàü tvag ekàyanam | evaü sarveùàü gandhànàü nàsike ekàyanam | evaü sarveùàü rasànàü jihvaikàyanam | evaü sarveùàü råpàõàü cakùur ekàyanam | evaü sarveùaü ÷abdànàü ÷rotram ekàyanam | evaü sarveùàü saükalpànàü mana ekàyanam | evaü sarvàsàü vidyànàü hçdayam ekàyanam | evaü sarveùàü karmaõàü hastàv ekàyanam | evaü sarveùàm ànandànàm upastha ekàyanam | evaü sarveùàü visargàõàü pàyur ekàyanam | evaü sarveùàm adhvanàü pàdàv ekàyanam | evaü sarveùàü vedànàü vàg ekàyanam || BrhUp_4,5.12 || sa yathà saindhavaghano 'nantaro 'bàhyaþ kçtsno rasaghana eva | evaü và are 'yam àtmànantaro 'bàhyaþ kçtsnaþ praj¤ànaghana eva | etebhyo bhåtebhyaþ samutthàya tàny evànuvinayati | na pretya saüj¤àstãty are bravãmi | iti hovàca yàj¤avalkyaþ || BrhUp_4,5.13 || sà hovàca maitreyã -- atraiva mà bhagavàn mohàntam àpãpadat | na và aham imaü vijànàmãti | sa hovàca -- na và are 'haü mohaü bravãmi | avinà÷ã và are 'yam àtmànucchittidharmà || BrhUp_4,5.14 || yatra hi dvaitam iva bhavati tad itara itaraü pa÷yati, tad itara itaraü jighrati, tad itara itaraü rasayate, tad itara itaram abhivadati, tad itara itaraü ÷çõoti, tad itara itaraü manute. tad itara itaraü spç÷ati, tad itara itaraü vijànàti | yatra tv asya sarvam àtmaivàbhåt tat kena kaü pa÷yet tat kena kaü jighret tat kena kaü rasayet tat kena kam abhivadet tat kena kaü ÷çõuyàt tat kena kaü manvãta tat kena kaü spç÷et tat kena kaü vijànãyàt | yenedaü sarvaü vijànàti taü kena vijànãyàt | sa eùa neti nety àtmà | agçhyo na hi gçhyate | a÷ãryo na hi ÷ãryate | asaïgo na hi sajyate | asito na vyathate na riùyati | vij¤àtàram are kena vijànãyàd ity uktànu÷àsanàsi maitreyi | etàvad are khalv amçtatvam iti hoktvà yàj¤avalkyo vijahàra || BrhUp_4,5.15 || atha vaü÷aþ | pautimàùyo gaupavanàt | gaupavanaþ pautimàùyàt | pautimàùyo gaupavanàt | gaupavanaþ kau÷ikàt | kau÷ikaþ kauõóinyàt | kauõóinyaþ ÷àõóilyàt | ÷àõóilyaþ kau÷ikàc ca gautamàc ca | gautamaþ || BrhUp_4,6.1 || agnive÷yàt | agnive÷yo gàrgyàt | gàrgyo gàrgyàt | gàrgyo gautamàt | gautamaþ saitavàt | saitavaþ pàrà÷aryàyaõàt | pàrà÷aryàyaõo gàrgyàyaõàt | gàrgyàyaõa uddàlakàyanàt | uddàlakàyano jàbàlàyanàt | jàbàlàyano màdhyandinàyanàt | màdhyandinàyanaþ saukaràyaõàt | saukaràyaõaþ kàùàyaõàt | kàùàyaõaþ sàyakàyanàt | sàkàyanaþ kau÷ikàyaneþ kau÷ikàyaniþ || BrhUp_4,6.2 || ghçtakau÷ikàt | ghçtakau÷ikaþ pàrà÷aryàt | pàrà÷aryaþ pàrà÷aryàt | pàrà÷aryo jàtukarõyàt | jàtukarõya àsuràyaõàc ca yaskàc ca | àsuràyaõas traivaõeþ | traivaõir aupajandhaneþ | aupajandhanir àsureþ | àsurir bhàradvàjàt | bhàradvàja àtreyàt | àtreyo màõñeþ | màõñir gautamàt | gautamo gautamàt | gautamo vàtsyàt | vàtsyaþ ÷àõóilyàt | ÷àõóilyaþ kai÷oryàt kàpyàt | kai÷oryaþ kàpyaþ kumàraharitàt | kumàraharito gàlavàt | gàlavo vidarbhãkauõóinyàt | vidarbhãkauõóinyo vatsanapàto bàbhravàt | vatsanapàd bàbhravaþ pathaþ saubharàt | panthàþ saubharo 'yàsyàd aïgirasàt | ayàsya àïgirasa àbhutes tvàùñràt | àbhutis tvàùñro vi÷varåpàt tvàùñràt | vi÷varåpas tvàùñro '÷vibhyàm | a÷vinau dadhica àtharvaõàt | dadhyaïï àtharvaõo 'tharvaõo daivàt | atharvà daivo mçtyoþ pràdhvaüsanàt | mçtyuþ pràdhvaüsanaþ pràdhvaüsanàt | pràdhvaüsanaþ ekarùeþ | ekarùir viprajitteþ | viprajittir vyaùñer | vyaùñiþ sanàroþ | sanàruþ sanàtanàt | sanàtanaþ sanagàt | sanagaþ parameùñiõaþ | parameùñã brahmaõaþ | brahma svayambhu | brahmaõe namaþ || BrhUp_4,6.3 || pårõam adaþ pårõam idaü pårõàt pårõam udacyate | pårõasya pårõam àdàya pårõam evàva÷iùyate | khaü brahma | khaü puràõam | vàyuraü kham | iti ha smàha kauravyàyaõãputraþ | vedo 'yaü bràhmaõà viduþ | vedainena yad veditavyam || BrhUp_5,1.1 || trayàþ pràjàpatyàþ prajàpatau pitari brahmacaryam åùuþ | devà manuùyà asuràþ | uùitvà brahmacaryaü devà åcur bravãtu no bhavàn iti | tebhyo haitad akùaram uvàca da iti | vyaj¤àsiùñà3 iti | vyaj¤àsiùmeti hocuþ | dàmyateti na àttheti | om iti hovàca vyaj¤àsiùñeti || BrhUp_5,2.1 || atha hainaü manuùyà åcur bravãtu no bhavàn iti | tebhyo haitad evàkùaram uvàca da iti | vyaj¤àsiùñà3 iti | vyaj¤àsiùmeti hocuþ | datteti na àttheti | om iti hovàca vyaj¤àsiùñeti || BrhUp_5,2.2 || atha hainam asurà åcur bravãtu no bhavàn iti | tebhyo haitad evàkùaram uvàca da iti | vyaj¤àsiùñà3 iti | vyaj¤àsiùmeti hocuþ | dayadhvam iti na àttheti | om iti hovàca vyaj¤àsiùñeti | tad etad evaiùà daivã vàg anuvadati stanayitnur da da da iti | damyata datta dayadhvam iti | tad etat trayaü ÷ikùed damam dànam dayàm iti || BrhUp_5,2.3 || eùa prajàpatir yad dhçdayam | etad brahma | etat sarvam | tad etat tryakùaraü hçdayam iti | hç ity ekam akùaram | abhiharanty asmai svà÷ cànye ca ya evaü veda | da ity ekam akùaram | dadaty asmai svà÷ cànye ca ya evaü veda | yam ity ekam akùaram | eti svargaü lokaü ya evaü veda || BrhUp_5,3.1 || tad vai tad etad eva tad àsa | satyam eva | sa yo haitaü mahad yakùaü prathamajaü veda satyaü brahmeti jayatãmàül lokàn -- jita in nv asàv asat -- ya evam etan mahad yakùaü prathamajaü veda satyaü brahmeti | satyaü hy eva brahma || BrhUp_5,4.1 || àpa evedam agra àsuþ | tà àpaþ satyam asçjanta | satyaü brahma | brahma prajàpatim | prajàpatir devàn | te devàþ satyam evopàsate | tad etat tryakùaraü sa-ti-yam iti sa ity ekam akùaram | tãty ekam akùaram | yam ity ekam akùaram | prathamottame akùare satyam madhyato 'nçtam | tad etad ançtam ubhayataþ satyena parigçhãtam | satyabhåyam eva bhavati | naivaüvidvàüsam ançtaü hinasti || BrhUp_5,5.1 || tad yat tat satyam asau sa àdityaþ | ya eùa etasmin maõóale puruùo ya÷ càyaü dakùiõe 'kùan puruùas tàv etàv anyo 'nyasmin pratiùñhitau | ra÷mibhir eùo 'smin pratiùñhitaþ pràõair ayam amuùmin | sa yadotkramiùyan bhavati ÷uddham evaitan maõóalaü pa÷yati | nainam ete ra÷mayaþ pratyàyanti || BrhUp_5,5.2 || ya eùa etasmin maõóale puruùas tasya bhår iti ÷iraþ | ekaü ÷ira ekam etad akùaram | bhuva iti bàhå | dvau bàhå dve ete akùare | svar iti pratiùñhà | dve pratiùñhe dve ete akùare | tasyopaniùad ahar iti | hanti pàpmànaü jahàti ca ya evaü veda || BrhUp_5,5.3 || yo 'yaü dakùiõe 'kùan puruùas tasya bhår iti ÷iraþ | ekaü ÷ira ekam etad akùaram | bhuva iti bàhå | dvau bàhå dve ete akùare | svar iti pratiùñhà | dve pratiùñhe dve ete akùare | tasyopaniùad aham iti | hanti pàpmànaü jahàti ca ya evaü veda || BrhUp_5,5.4 || manomayo 'yaü puruùo bhàþsatyaþ | tasminn antar hçdaye yathà vrãhir và yavo và | sa eùa sarvasye÷ànaþ sarvasyàdhipatiþ sarvam idaü pra÷àsti yad idaü ki¤ca || BrhUp_5,6.1 || vidyud brahmety àhuþ | vidànàd vidyut | vidyaty enaü pàpmano ya evaü veda vidyud brahmeti | vidyud dhy eva brahma || BrhUp_5,7.1 || vàcaü dhenum upàsãta | tasyà÷ catvàraþ stanàþ | svàhàkàro vaùañkàro hantakàraþ svadhàkàraþ | tasyai dvau stanau devà upajãvanti | svàhàkàraü ca vaùañkàraü ca | hantakàraü manuùyàþ | svadhàkàraü pitaraþ | tasyàþ pràõa çùabho mano vatsaþ || BrhUp_5,8.1 || ayam agnir vai÷vànaro yo 'yam antaþ puruùe | yenedam annaü pacyate | yad idam adyate | tasyaiùa ghoùo bhavati | yam etat karõàv apidhàya ÷çõoti | sa yadotkramiùyan bhavati nainaü ghoùaü ÷çõoti || BrhUp_5,9.1 || yadà vai puruùo 'smàl lokàt praiti sa vàyum àgacchati | tasmai sa tatra vijihãte yathà rathacakrasya kham | tena sa årdhva àkramate | sa àdityam àgacchati | tasmai sa tatra vijihãte | yathà lambarasya kham | tena sa årdhva àkramate | sa candramasam àgacchati | tasmai sa tatra vijihãte | yathà dundubheþ kham | tena sa årdhva àkramate | sa lokam àgacchaty a÷okam ahimam | tasmin vasati ÷à÷vatãþ samàþ || BrhUp_5,10.1 || etad vai paramaü tapo yad vyàhitas tapyate | paramaü haiva lokaü jayati ya evaü veda | etad vai paramaü tapo yaü pretam araõyaü haranti | paramaü haiva lokaü jayati ya evaü veda | etad vai paramaü tapo yaü pretam agnàv abhyàdadhati | paramaü haiva lokaü jayati ya evaü veda || BrhUp_5,11.1 || annaü brahmety eka àhuþ | tan na tathà | påyati và annam çte pràõàt | pràõo brahmety eka àhuþ | tan na tathà | ÷uùyati vai praõa çte 'nnàt | ete ha tv eva devate ekadhàbhåyaü bhåtvà paramatàü gacchataþ | tad dha smàha pràtçdaþ pitaram | kiü svid evaivaü viduùe sàdhu kuryàü kim evàsmà asàdhu kuryàm iti | sa ha smàha pàõinà mà pràtçda | kas tv enayor ekadhàbhåyaü bhåtvà paramatàü gacchatãti | tasmà u haitad uvàca vãti | annaü vai vi | anne hãmàni sarvàõi bhåtàni viùñàni | ram iti | pràõo vai ram | pràõe hãmàni sarvàõi bhåtàni ramante | sarvàõi ha và asmin bhåtàni vi÷anti | sarvàõi bhåtàni ramante ya evaü veda || BrhUp_5,12.1 || uktham | pràõo và uktham | pràõo hãdaü sarvam utthàpayati | ud dhasmàd ukthavid vãras tiùñhati | ukthasya sàyujyaü salokatàü jayati ya evaü veda || BrhUp_5,13.1 || yajuþ | pràõo vai yajuþ | pràõe hãmàni sarvàõi bhåtàni yujyante | yujyante hàsmai sarvàõi bhåtàni ÷raiùñhyàya | yajuùaþ sàyujyaü salokatàü jayati ya evaü veda || BrhUp_5,13.2 || sàma | pràõo vai sàma | pràõe hãmàni sarvàõi bhåtàni samya¤ci | samya¤ci hàsmai sarvàõi bhåtàni ÷raiùñhyàya kalpante | sàmnaþ sàyujyaü salokatàü jayati ya evaü veda || BrhUp_5,13.3 || kùatram | pràõo vai kùatram | pràõo hi vai kùatram | tràyate hainaü pràõaþ kùaõitoþ | pra kùatram atram àpnoti | kùatrasya sàyujyaü salokatàü jayati ya evaü veda || BrhUp_5,13.4 || bhåmir antarikùaü dyaur ity aùñàv akùaràõi | aùñàkùaraü ha và ekaü gàyatryai padam | etad u haivàsyà etat | sa yàvad eùu triùu lokeùu tàvad dha jayati yo 'syà etad evaü padaü veda || BrhUp_5,14.1 || çco yajåùi sàmànãty aùñàv akùaràõi | aùñàkùaraü ha và ekaü gàyatryai padam | etad u haivàsyà etat | sa yàvatãyaü trayã vidyà tàvad dha jayati yo 'syà etad evaü padaü veda || BrhUp_5,14.2 || pràõo 'pàno vyàna ity aùñàv akùaràõi | aùñàkùaraü ha và ekaü gàyatryai padam | etad u haivàsyà etat | sa yàvad idaü pràõi tàvad dha jayati yo 'syà etad evaü padaü veda | athàsyà etad eva turãyaü dar÷ataü padaü parorajà ya eùa tapati | yad vai caturthaü tat turãyam | dar÷ataü padam iti dadç÷a iva hy eùaþ | parorajà iti sarvam u hy evaiùa raja upary upari tapati | evaü haiva ÷riyà ya÷asà tapati yo 'syà etad evaü padaü veda || BrhUp_5,14.3 || saiùà gàyatry etasmiüs turãye dar÷ate pade parorajasi pratiùñhità | tad vai tat satye pratiùñhitam | cakùur vai satyam | cakùur hi vai satyam | tasmàd yad idànãü dvau vivadamànàv eyàtam aham adar÷am aham a÷rauùam iti | ya evaü bråyàd aham adar÷am iti | tasmà eva ÷raddadhyàma | tad vai tat satyaü bale pratiùñhitam | pràõo vai balam | tat pràõe pratiùñhitam | tasmàd àhur balaü satyàd ogãya iti | evaü v eùà gàyatry adhyàtmaü pratiùñhità | sà haiùà gayàüs tatre | pràõà vai gayàþ | tat pràõàs tatre | tad yad gayàüs tatre tasmàd gàyatrã nàma | sa yàm evàmåü sàvitrãm anvàhaiùaiva sà | sa yasmà anvàha tasya pràõàüs tràyate || BrhUp_5,14.4 || tàü haitàm eke sàvitrãm anuùñubham anvàhuþ | vàg anuùñup | etad vàcam anubråma iti | na tathà kuryàt | gàyatrãm eva sàvitrãm ànubråyàt | yadi ha và apy evaüvid bahv iva pratigçhõàti na haiva tad gàyatryà ekaü cana padaü prati || BrhUp_5,14.5 || sa ya imàüs trãül lokàn pårõàn pratigçhõãyàt so 'syà etat prathamaü padam àpnuyàt | atha yàvatãyaü trayã vidyà yas tàvat pratigçhõãyàt so 'syà etad dvitãyaü padam àpnuyàt | atha yàvad idaü pràõi yas tàvat pratigçhõãyàt so 'syà etat tçtãyaü padam àpnuyàt | athàsyà etad eva turãyaü dar÷ataü padaü parorajà ya eùa tapati | naiva kena canàpyam | kuta u etàvat pratigçhõãyàt || BrhUp_5,14.6 || tasyà upasthànam | gàyatry asy ekapadã dvipadã tripadã catuùpadi | apad asi | na hi padyase | namas te turãyàya dar÷atàya padàya parorajase | asàv ado mà pràpad iti | yaü dviùyàd asàv asmai kàmo mà samardhãti và | na haivàsmai sa kàmaþ samçdhyate yasmà evam upatiùñhate | aham adaþ pràpam iti và || BrhUp_5,14.7 || etad dha vai taj janako vaideho buóilam à÷vatarà÷vim uvàca -- yan nu ho tad gàyatrãvid abråthàþ | atha kathaü hastãbhåto vahasãti | mukhaü hy asyàþ samràõ na vidàü cakareti hovàca | tasyà agnir eva mukham | yadi ha và api bahv ivàgnàv abhyàdadhati sarvam eva tat saüdahati | evaü haivaivaüvid yady api bahv iva pàpaü kurute sarvam eva tat saüpsàya ÷uddhaþ påto 'jaro 'mçtaþ saübhavati || BrhUp_5,14.8 || hiraõmayena pàtreõa satyasyàpihitaü mukham | tat tvam påùann apàvçõu satyadharmàya dçùñaye | påùann ekarùe yama sårya pràjàpatya vyåha ra÷mãn samåha tejaþ | yat te råpaü kalyàõatamam tat te pa÷yàmi yo 'sàv asau puruùaþ so 'ham asmi | vàyur anilam amçtam athedaü bhasmàntaü ÷arãram | oü krato smara kçtaü smara krato smara kçtaü smara | agne naya supathà ràye 'smàn vi÷vàni deva vayunàni vidvàn | yuyodhy asmaj juhuràõam eno bhåyiùñhàü te namauktiü vidhema || BrhUp_5,15.1 || yo ha vai jyeùñhaü ca ÷reùñhaü ca veda jyeùñha÷ ca ÷reùñha÷ ca svànàü bhavati | pràõo vai jyeùñha÷ ca ÷reùñha÷ ca | jyeùñha÷ ca ÷reùñha÷ ca svànàü bhavati | api ca yeùàü bubhåùati | ya evaü veda || BrhUp_6,1.1 || yo ha vai vasiùñhàü veda vasiùñhaþ svànàü bhavati | vàg vai vasiùñhà | vasiùñhaþ svànàü bhavati | api ca yeùàü bubhåùati | ya evaü veda || BrhUp_6,1.2 || yo ha vai pratiùñhàü veda pratitiùñhati same | pratitiùñhati durge | cakùur vai pratiùñhà | cakùuùà hi same ca durge ca pratitiùñhati | pratitiùñhati same pratitiùñhati durge | ya evaü veda || BrhUp_6,1.3 || yo ha vai saüpadaü veda saü hàsmai padyate yaü kàmaü kàmayate | ÷rotraü vai saüpat | ÷rotre hãme sarve vedà abhisaüpannàþ | saü hàsmai padyate yaü kàmaü kàmayate | ya evaü veda || BrhUp_6,1.4 || yo ha và àyatanaü vedàyatanaü svànàü bhavaty àyatanaü janànàm | mano và àyatanam | àyatanaü svànàü bhavaty àyatanaü janànàm | ya evaü veda || BrhUp_6,1.5 || yo ha vai prajàtiü veda prajàyate ha prajayà pa÷ubhiþ | reto vai prajàtiþ | prajàyate ha prajayà pa÷ubhiþ | ya evaü veda || BrhUp_6,1.6 || te heme pràõà ahaü÷reyase vivadamànà brahma jagmuþ | tad dhocuþ -- ko no vasiùñha iti | tad dhovàca -- yasmin va utkrànta idaü ÷arãraü pàpiyo manyate sa vo vasiùñha iti || BrhUp_6,1.7 || vàg ghoccakràma | sà saüvatsaraü proùyàgatyovàca -- katham a÷akata mad çte jãvitum iti | te hocuþ -- yathàkalà avadanto vàcà pràõantaþ pràõena pa÷yanta÷ cakùuùà ÷çõvantaþ ÷rotreõa vidvàüso manasà prajàyamànà retasaivam ajãviùmeti | pravive÷a ha vàk || BrhUp_6,1.8 || cakùur hoccakràma | tat saüvatsaraü proùyàgatyovàca -- katham a÷akata mad çte jãvitum iti | te hocuþ -- yathàndhà apa÷yanta÷ cakùuùà pràõantaþ pràõena vadanto vàcà ÷çõvantaþ ÷rotreõa vidvàüso manasà prajàyamànà retasaivam ajãviùmeti | pravive÷a ha cakùuþ || BrhUp_6,1.9 || ÷rotraü hoccakràma | tat saüvatsaraü proùyàgatyovàca -- katham a÷akata mad çte jãvitum iti | te hocuþ -- yathà badhirà a÷çõvantaþ ÷rotreõa pràõantaþ pràõena vadanto vàcà pa÷yanta÷ cakùuùà vidvàüso manasà prajàyamànà retasaivam ajãviùmeti | pravive÷a ha ÷rotram || BrhUp_6,1.10 || mano hoccakràma | tat saüvatsaraü proùyàgatyovàca -- katham a÷akata mad çte jãvitum iti | te hocuþ -- yathà mugdhà avidvàüso manasà pràõantaþ pràõena vadanto vàcà pa÷yanta÷ cakùuùà ÷çõvantaþ ÷rotreõa prajàyamànà retasaivam ajãviùmeti | pravive÷a ha manaþ || BrhUp_6,1.11 || reto hoccakràma | tat saüvatsaraü proùyàgatyovàca -- katham a÷akata mad çte jãvitum iti | te hocuþ -- yathà klãbà aprajàyamànà retàsà pràõantaþ pràõena vadanto vàcà pa÷yanta÷ cakùuùà ÷çõvantaþ ÷rotreõa vidvàüso manasaivam ajãviùmeti | pravive÷a ha retaþ || BrhUp_6,1.12 || atha ha pràõa utkramiùyan yathà mahàsuhayaþ saindhavaþ paóvã÷a÷aïkhånt saüvçhed evaü haivemàn pràõànt saüvavarha | te hocuþ -- mà bhagava utkramãþ | na vai ÷akùyàmas tvad çte jãvitum iti | tasyo me baliü kuruteti | tatheti || BrhUp_6,1.13 || sà ha vàg uvàca -- yad và ahaü vasiùñhàsmi tvaü tad vasiùñho 'sãti | yad và ahaü pratiùñhàsmi tvaü tat pratiùñho 'sãti cakùuþ | yad và ahaü saüpad asmi tvaü tat saüpad asãti ÷rotram | yad và aham àyatanam asmi tvaü tad àyatanam asãti manaþ | yad và ahaü prajàtir asmi tvaü tat prajàtir asãti retaþ | tasyo me kim annaü kiü vàsa iti | yad idaü ki¤cà ÷vabhya à kçmibhya à kãñapataïgebhyas tat te 'nnam | àpo vàsa iti | na ha và asyànannaü jagdhaü bhavati nànannaü pratigçhãtaü ya evam etad anasyànnaü veda | tad vidvàüsaþ ÷rotriyà a÷iùyanta àcàmanty a÷itvàcàmanti | etam eva tad annam anagnaü kurvanto manyante || BrhUp_6,1.14 || ÷vetaketur và àruõeyaþ pancàlànàü pariùadam àjagàma | sa àjagàma jaivaliü pravàhaõaü paricàrayamàõam | tam udãkùyàbhyuvàda kumàrà3 iti | sa bho3 iti prati÷u÷ràva | anu÷iùño nv asi pitreti | om iti hovàca || BrhUp_6,2.1 || vettha yathemàþ prajàþ prayatyo vipratipadyantà3 iti | neti hovàca | vettho yathemaü lokaü punar àpadyantà3 iti | neti haivovàca | vettho yathàsau loka evaü bahubhiþ punaþ punaþ prayadbhir na saüpåryatà3 iti | neti haivovàca | vettho yatithyàm àhutyàü hutàyàm àpaþ puruùavàco bhåtvà samutthàya vadantã3 iti | neti haivovàca | vettho devayànasya và pathaþ pratipadaü pitçyàõasya và | yat kçtvà devayànaü và panthànaü pratipadyante pitçyàõaü và | api hi na çùer vacaþ ÷rutaü -- dve sçtã a÷çõavaü pitéõàm ahaü devànàm uta martyànàm | tàbhyàm idaü vi÷vam ejat sameti yad antarà pitaraü màtaraü ceti | nàham ata ekaü cana vedeti hovàca || BrhUp_6,2.2 || athainaü vasatyopamantrayàü cakre | anàdçtya vasatiü kumàraþ pradudràva | sa àjagàma pitaram | taü hovàca -- iti vàva kila no bhavàn purànu÷iùñàn avoca iti | katham sumedha iti | pa¤ca mà pra÷nàn ràjanyabandhur apràkùãt | tato naikaü cana vedeti | katame ta iti | ima iti ha pratãkàny udàjahàra || BrhUp_6,2.3 || sa hovàca -- tathà nas tvaü tata jànãthà yathà yad ahaü kiüca veda sarvam ahaü tat tubham avocam | prehi tu tatra | pratãtya brahmacaryaü vatsyàva iti | bhavàn eva gacchatv iti | sa àjagàma gautamo yatra pravàhaõasya jaivaler àsa | tasmà àsanam àhçtyodakam àhàrayàü cakàra | atha hàsmà arghyaü cakàra | taü hovàca -- varaü bhagavate gautamàya dadma iti || BrhUp_6,2.4 || sa hovàca -- pratij¤ato ma eùa varaþ | yàü tu kumàrasyànte vàcam abhàùathàs tàü me bråhãti || BrhUp_6,2.5 || sa hovàca -- daiveùu vai gautama tad vareùu | mànuùàõàü bråhãti || BrhUp_6,2.6 || sa hovàca -- vij¤àyate hàstihiraõyasyàpàttaü goa÷vànàü dàsãnàü pravàràõàü paridhànasya | mà no bhavàn bahor anantasyàparyantasyàbhyavadànyo bhåd iti | sa vai gautama tãrthenecchasà iti | upaimy ahaü bhavantam iti | vàcà ha smaiva pårva upayanti | sa hopàyanakãrtyovàsa || BrhUp_6,2.7 || sa hovàca -- tathà nas tvam gautama màparàdhàs tava ca pitàmahàþ | yatheyaü vidyetaþ pårvaü na kasmiü÷ cana bràhmana uvàsa | tàü tv ahaü tubhyaü vakùyàmi | ko hi tvaivaü bruvantam arhati pratyàkhyàtum iti || BrhUp_6,2.8 || asau vai loko 'gnir gautama | tasyàditya eva samit | ra÷mayo dhåmaþ | ahar arciþ | di÷o 'ïgàràþ | avàntaradi÷o viùphuliïgàþ | tasminn etasminn agnau devàþ ÷raddhàü juhvati | tasyà àhutyai somo ràjà saübhavati || BrhUp_6,2.9 || parjanyo và agnir gautama | tasya saüvatsara eva samit | abhràõi dhåmaþ | vidyud arciþ | a÷anir aïgàràþ | hràdunayo viùphuliïgàþ | tasminn etasminn agnau devàþ somaü ràjànaü juhvati | tasyà àhutyai vçùñiþ saübhavati || BrhUp_6,2.10 || ayaü vai loko 'gnir gautama | tasya pçthivy eva samit | agnir dhåmaþ | ràtrir arciþ | candramà aïgàràþ | nakùatràõi viùphuliïgàþ | tasminn etasminn agnau devà vçùñiü juhvati | tasyà àhutyà annaü saübhavati || BrhUp_6,2.11 || puruùo và agnir gautama | tasya vyàttam eva samit | pràõo dhåmaþ | vàg arciþ | cakùur aïgàràþ | ÷rotraü viùphuliïgàþ | tasminn etasminn agnau devà annaü juhvati | tasyà àhutyai retaþ saübhavati || BrhUp_6,2.12 || yoùà và agnir gautama | tasyà upastha eva samit | lomàni dhåmaþ | yonir arciþ | yad antaþ karoti te 'ïgàràþ | abhinandà viùphuliïgàþ | tasminn etasminn agnau devà reto juhvati | tasyà àhutyai puruùaþ saübhavati | sa jãvati yàvaj jãvati | atha yadà mriyate || BrhUp_6,2.13 || athainam agnaye haranti | tasyàgnir evàgnir bhavati | samit samit | dhåmo dhåmaþ | arcir arciþ | aïgàrà aïgàràþ | viùphuliïgà viùphuliïgàþ | tasminn etasminn agnau devàþ puruùaü juhvati | tasyà àhutyai puruùo bhàsvaravarõaþ saübhavati || BrhUp_6,2.14 || te ya evam etad vidur ye càmã araõye ÷raddhàü satyam upàsate te 'rcir abhisaübhavanti | arciùo 'haþ | ahna àpåryamàõapakùam | àpåryamàõapakùàd yàn ùaõ màsàn udaïï àditya eti | màsebhyo devalokam | devalokàd àdityam | àdityàd vaidyutam | tàn vaidyutàn puruùo mànasa etya brahmalokàn gamayati | te teùu brahmalokeùu paràþ paràvato vasanti | teùàü na punar àvçttiþ || BrhUp_6,2.15 || atha ye yaj¤ena dànena tapasà lokठjayanti te dhåmam abhisaübhavanti | dhåmàd ràtrim | ràtrer apakùãyamàõapakùam | apakùãyamàõapakùàd yàn ùaõ màsàn dakùiõàditya eti | màsebhyaþ pitçlokam | pitçlokàc candram | te candraü pràpyànnaü bhavanti | tàüs tatra devà yathà somaü ràjànam àpyàyasvàpakùãyasvety evam enàüs tatra bhakùayanti | teùàü yadà tat paryavaity athemam evàkà÷am abhiniùpadyante | àkà÷àd vàyum | vàyor vçùñim | vçùñeþ pçthivãm | te pçthivãü pràpyànnaü bhavanti | te punaþ puruùàgnau håyante tato yoùàgnau jàyante | lokàn pratyuthàyinas ta evam evànuparivartante | atha ya etau panthànau na vidus te kãñàþ pataïgà yad idaü danda÷åkam || BrhUp_6,2.16 || sa yaþ kàmayeta -- mahat pràpnuyàm ity udagayana àpåryamàõapakùasya puõyàhe dvàda÷àham upasadvratã bhåtvaudumbare kaüse camase và sarvauùadhaü phalànãti saübhçtya parisamuhya parilipyàgnim upasamàdhàya paristãryàvçtàjyaü saüskçtya puüsà nakùatreõa manthaü saünãya juhoti -- yàvanto devàs tvayi jàtavedas tirya¤co ghnanti puruùasya kàmàn | tebhyo 'haü bhàgadheyaü juhomi te mà tçptàþ sarvaiþ kàmais tarpayantu svàhà | yà tira÷cã nipadyase 'haü vidharaõã iti | tàü tvà ghçtasya dhàrayà yaje saüràdhanãm ahaü svàhà || BrhUp_6,3.1 || jyeùñhàya svàhà ÷reùñhàya svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | pràõàya svàhà vasiùñhàyai svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | vàce svàhà pratiùñhàyai svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | cakùuùe svàhà saüpade svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | ÷rotràya svàhàyatanàya svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | manase svàhà prajàtyai svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | retase svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati || BrhUp_6,3.2 || agnaye svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | somàya svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | bhåþ svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | bhuvaþ svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | svaþ svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | bhår bhuvaþ svaþ svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | brahmaõe svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | kùatràya svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | bhåtàya svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | bhaviùyate svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | vi÷vàya svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | sarvàya svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati | prajàpataye svàhety agnau hutvà manthe saüsravam avanayati || BrhUp_6,3.3 || athainam abhimç÷ati -- bhramad asi | jvalad asi | pårõam asi | prastabdham asi | ekasabham asi | hiïkçtam asi | hiïkriyamànam asi | udgãtham asi | udgãyamànam asi | ÷ràvitam asi | pratyà÷ràvitam asi | àrdre saüdãptam asi | vibhår asi | prabhår asi | annam asi | jyotir asi | nidhanam asi | saüvargo 'sãti || BrhUp_6,3.4 || athainam udyacchaty àmaüsy àmaü hi te mahi | sa hi ràje÷àno 'dhipatiþ | sa màü ràje÷ano 'dhipatiü karotv iti || BrhUp_6,3.5 || athainam àcàmati -- tat savitur vareõyam | madhu vàtà çtàyate madhu kùaranti sindhavaþ | màdhvãr naþ santv oùadhãþ | bhåþ svàhà | bhargo devasya dhãmahi madhu naktam utoùaso madhumat pàrthivaü rajaþ | madhu dyaur astu naþ pità | bhuvaþ svàhà | dhiyo yo naþ pracodayàt | madhumàn no vanaspatir madhumàü astu såryaþ | màdhvãr gavo bhavantu naþ | svaþ svàhà | sarvàü ca sàvitrãm anvàha | sarvà÷ ca madhumatãr aham evedaü sarvaü bhåyàsaü bhår bhuvaþ svaþ svàheti antata àcamya pàõã prakùàlya jaghanenàgniü pràk÷iràþ saüvi÷ati | pràtar àdityam upatiùñhate | di÷àm ekapuõóarãkam asi | ahaü manuùyàõàm ekapuõóarãkaü bhåyàsam iti | yathetam etya jaghanenàgnim àsãno vaü÷aü japati || BrhUp_6,3.6 || taü haitam uddàlaka àruõir vàjasaneyàya yàj¤avalkyàyàntevàsina uktvovàca -- api ya enaü ÷uùke sthàõau niùi¤cej jàyera¤ chàkhàþ praroheyuþ palà÷ànãti || BrhUp_6,3.7 || etam u haiva vàjasaneyo yàjnavalkyo madhukàya paiïgyàyàntevàsina uktvovàca -- api ya enaü ÷uùke sthàõau niùi¤cej jàyera¤ chàkhàþ praroheyuþ palà÷ànãti || BrhUp_6,3.8 || etam u haiva madhukaþ paiïgya÷ cålàya bhàgavittaye 'ntevàsina uktvovàca -- api ya enaü ÷uùke sthàõau niùi¤cej jàyera¤ chàkhàþ praroheyuþ palà÷ànãti || BrhUp_6,3.9 || etam u haiva cålo bhàgavittir jànakaya àyaþsthåõàyàntevàsina uktvovàca -- api ya enaü ÷uùke sthàõau niùi¤cej jàyera¤ chàkhàþ praroheyuþ palà÷ànãti || BrhUp_6,3.10 || etam u haiva jànakir àyasthåõaþ satyakàmàya jàbàlàyàntevàsina uktvovàca -- api ya enaü ÷uùke sthàõau niùi¤cej jàyera¤ chàkhàþ praroheyuþ palà÷ànãti || BrhUp_6,3.11 || etam u haiva satyakàmo jàbàlo 'ntevàsibhya uktvova -- acàpi ya enaü ÷uùke sthàõau niùi¤cej jàyera¤ chàkhàþ praroheyuþ palà÷ànãti | tam etaü nàputràya vànantevàsine và bråyàt || BrhUp_6,3.12 || caturaudumbaro bhavati | audumbaraþ sruva audumbara÷ camasa audumbara idhma audumbaryà upamanthanyau | da÷a gràmyàõi dhànyàni bhavanti | vrãhiyavàs tilamàùà aõupriyaügavo godhåmà÷ ca masårà÷ ca khalvà÷ ca khalakulà÷ ca | tàn piùñàn dadhani madhuni ghçta upasi¤cati | àjyasya juhoti || BrhUp_6,3.13 || eùàü vai bhåtànàü pçthivã rasaþ | pçthivyà àpaþ | apàm oùadhayaþ | oùadhãnàü puùpàõi | puùpàõàü phalàni | phalànàü puruùaþ | puruùasya retaþ || BrhUp_6,4.1 || sa ha prajàpatir ãkùàü cakre -- hantàsmai pratiùñhàü kalpayànãti sa striyaü sasçje | tàü sçùñvàdha upàsta | tasmàt striyam adha upàsãta | sa etaü prà¤caü gràvàõam àtmana eva samudapàrayat | tenainàm abhyasçjata || BrhUp_6,4.2 || tasyà vedir upasthaþ | lomàni barhi÷ | carmàdhiùavaõe | samiddho madhyatas tau muùkau | sa yàvàn ha vai vàjapeyena yajamanasya loko bhavati tàvàn asya loko bhavati | ya evaü vidvàn adhopahàsaü caraty àsàü strãõàü sukçtaü vçïkte | atha ya idam avidvàn adhopahàsaü caraty àsya striyaþ sukçtaü vç¤jate || BrhUp_6,4.3 || etad dha sma vai tad vidvàn uddàlaka àrunir àha | etad dha sma vai tad vidvàn nàko maudgalya àha | etad dha sma vai tad vidvàn kumàrahàrita àha -- bahavo maryà bràhmanàyanà nirindriyà visukçto 'smàl lokàt prayanti ya idam avidvàüso 'dhopahàsaü carantãti | bahu và idaü suptasya và jàgrato và retaþ skandati || BrhUp_6,4.4 || tad abhimç÷ed anu và mantrayeta -- yan me 'dya retaþ pçthivãm askàntsãd yad oùadhãr apy asarad yad apaþ | idam ahaü tad reta àdade | punar màm aitu indriyaü punas tejaþ punar bhagaþ | punar agnir dhiùõyà yathàsthànaü kalpantàm | ity anàmikàïguùñhàbhyàm àdàyàntareõa stanau và bhruvau và nimçjyàt || BrhUp_6,4.5 || atha yady udaka àtmànaü pa÷yet tad abhimantrayeta -- mayi teja indriyaü ya÷o draviõaü sukçtam iti | ÷rãr ha và eùà strãõàü yan malodvàsàþ | tasmàn malodvàsasaü ya÷asvinãm abhikramyopamantrayeta || BrhUp_6,4.6 || sà ced asmai na dadyàt kàmam enàm avakriõãyàt | sà ced asmai naiva dadyàt kàmam enàü yaùñyà và pàõinà vopahatyàtikràmet | indriyena te ya÷asà ya÷a àdada iti | aya÷à eva bhavati || BrhUp_6,4.7 || sà ced asmai dadyàd indriyeõa te ya÷asà ya÷a àdadhàmãti | ya÷asvinàv eva bhavataþ || BrhUp_6,4.8 || sa yàm icchet -- kàmayeta meti tasyàm arthaü niùñhàya mukhena mukhaü saüdhàyopastham asyà abhimç÷ya japet -- aïgàd aïgàt saübhavasi hçdayàd adhijàyase | sa tvam aïgakaùàyo 'si digdhaviddhàm iva màdayemàm amåü mayãti || BrhUp_6,4.9 || atha yàm icchen na garbhaü dadhãteti tasyàm arthaü niùñhàya mukhena mukhaü saüdhàyàbhipràõyàpànyàt | indriyeõa te retasà reta àdada iti | aretà eva bhavati || BrhUp_6,4.10 || atha yàm icched dadhãteti tasyàm arthaü niùñhàya mukhena mukhaü saüdhàyàpànyàbhipràõyàt | indriyeõa te retasà reta àdadhàmãti | garbhiõy eva bhavati || BrhUp_6,4.11 || atha yasya jàyàyai jàraþ syàt taü ced dviùyàd àmapàtre 'gnim upasamàdhàya pratilomaü ÷arabarhiþ stãrtvà tasminn etàþ ÷arabhçùñãþ pratilomàþ sarpiùàktà juhuyàt | mama samiddhe 'hauùãþ | pràõàpànau ta àdade 'sàv iti | mama samiddhe 'hauùãþ | putrapa÷åüs ta àdade 'sàv iti | mama samiddhe 'hauùãþ | iùñàsukçte ta àdade 'sàv iti | mama samiddhe 'hauùãþ | a÷àparàkà÷au ta àdade 'sàv iti | sa và eùa nirindriyo visukçto 'smàl lokàd praiti yam evaüvid bràhmaõaþ ÷apati | tasmàd evaüvit÷rotriyasya dàreõa nopahàsam icchet | uta hy evaüvit paro bhavati || BrhUp_6,4.12 || atha yasya jàyàm àrtavaü vindet tryahaü kaüse na pibet | ahatavàsàþ | nainàü vçùalo na vçùaly apahanyàt | triràtrànta àplutya vrãhãn avaghàtayet || BrhUp_6,4.13 || sa ya icchet -- putro me ÷uklo jàyeta vedam anubruvãta sarvam àyur iyàd iti kùãraudanaü pàcayitvà sarpiùmantam a÷nãyàtàm | ã÷varau janayitavai || BrhUp_6,4.14 || atha ya icchet -- putro me kapilaþ piïgalo jàyeta dvau vedàv anubruvãta sarvam àyur iyàd iti dadhyodanaü pàcayitvà sarpiùmantam a÷nãyàtàm | ã÷varau janayitavai || BrhUp_6,4.15 || atha ya icchet -- putro me ÷yàmo lohitàkùo jàyeta trãn vedàn anubruvãta sarvam àyur iyàd iti udaudanaü pàcayitvà sarpiùmantam a÷nãyàtàm | ã÷varau janayitavai || BrhUp_6,4.16 || atha ya icched -- duhità me paõóità jàyeta sarvam àyur iyàd iti tilaudanaü pàcayitvà sarpiùmantam a÷nãyàtàm | ã÷varau janayitavai || BrhUp_6,4.17 || atha ya icchet -- putro me paõóito vigãtaþ samitiügamaþ ÷u÷råùitàü vàcaü bhàùità jàyeta sarvàn vedàn anubruvãta sarvam àyur iyàd iti màüsaudanaü pàcayitvà sarpiùmantam a÷nãyàtàm | ã÷varau janayitavài | aukùeõa vàrùabheõa và || BrhUp_6,4.18 || athàbhipràtar eva sthàlãpàkàvçtàjyaü ceùñitvà sthàlãpàkasyopaghàtaü juhoty agnaye svàhànumataye svàhà devàya savitre satyaprasavàya svàheti | hutvoddhçtya prà÷nàti | prà÷yetarasyàþ prayacchati | prakùàlya pàõã udapàtraü pårayitvà tenainàü trir abhyukùati -- uttiùñhàto vi÷vàvaso 'nyàm iccha prapårvyàm | saü jàyàü patyà saheti || BrhUp_6,4.19 || athainàm abhipadyate -- amo 'ham asmi sà tvam | sà tvam asy amo 'ham | sàmàham asmi çk tvam | dyaur aham pçthivã tvam | tàv ehi saürabhàvahai saha reto dadhàvahai | puüse putràya vittaya iti || BrhUp_6,4.20 || athàsyà årå vihàpayati -- vijihãthàü dyàvàpçthivã iti | tasyàm arthaü niùñhàya mukhena mukhaü saüdhàya trir enàm anulomàm anumàrùñi -- viùõur yoniü kalpayatu tvaùñà råpàõi piü÷atu | à si¤catu prajàpatir dhàtà garbhaü dadhàtu te | garbhaü dhehi sinãvàli garbhaü dhehi pçthuùñuke | garbhaü te a÷vinau devàv àdhattàü puùkarasrajau || BrhUp_6,4.21 || hiraõmayã araõã yàbhyàü nirmanthatàm a÷vinau | taü te garbhaü havàmahe da÷ame màsi såtaye | yathàgnigarbhà pçthivã yathà dyaur aindreõa garbhiõã | vàyur di÷àü yathà garbha evaü garbhaü dadhàmi te 'sàv iti || BrhUp_6,4.22 || soùyantãm adbhir abhyukùati -- yathà vàyuþ puùkariõãü samiïgayati sarvataþ | evà te garbha ejatu sahàvaitu jaràyuõà | indrasyàyaü vrajaþ kçtaþ sàrgalaþ sapari÷rayaþ | tam indra nirjahi garbheõa sàvaràü saheti || BrhUp_6,4.23 || jàte 'gnim upasamàdhàyàïka àdhàya kaüse pçùadàjyaü saünãya pçùadàjyasyopaghàtaü juhoti -- asminsahasraü puùyàsam edhamànaþ sve gçhe | asyopasandyàü mà chaitsãt prajayà ca pa÷ubhi÷ ca svàhà | mayi pràõàüs tvayi manasà juhomi svàhà | yat karmaõàtyarãricam yad và nyånam ihàkaram | agniùñat sviùñakçd vidvàn sviùñaü suhutaü karotu naþ svàheti || BrhUp_6,4.24 || athàsya dakùiõaü karõam abhinidhàya vàg vàg iti triþ | atha dadhi madhu ghçtaü saünãyànantarhitena jàtaråpeõa prà÷ayati | bhås te dadhàmi bhuvas te dadhàmi svas te dadhàmi bhår bhuvaþ svaþ sarvaü tvayi dadhàmãti || BrhUp_6,4.25 || athàsya nàma karoti vedo 'sãti | tad asyaitad guhyam eva nàma bhavati || BrhUp_6,4.26 || athainaü màtre pradàya stanaü prayacchati -- yas te stanaþ ÷a÷ayo yo mayobhår yo ratnadhà vasuvid yaþ sudatraþ | yena vi÷và puùyasi vàryàõi sarasvati tam iha dhàtave kar iti || BrhUp_6,4.27 || athàsya màtaram abhimantrayate -- ilàsi maitràvaruõã vãre vãram ajãjanat | sà tvaü vãravatã bhava yàsmàn vãravato 'karad iti | taü và etam àhuþ -- atipità batàbhåþ | atipitàmaho batàbhåþ | paramàü bata kàùñhàü pràpa ÷riyà ya÷asà brahmavarcasena | ya evaüvido bràhmaõasya putro jàyata iti || BrhUp_6,4.28 || atha vaü÷aþ | pautimàùãputraþ kàtyàyanãputràt | kàtyàyanãputro gautamãputràt | gautamãputro bhàradvàjãputràt | bhàradvàjãputraþ pàrà÷arãputràt | pàrà÷arãputra aupasvastãputràt | aupasvastãputraþ pàrà÷arãputràt | pàrà÷arãputraþ kàtyàyanãputràt | kàtyàyanãputraþ kau÷ikãputràt | kau÷ikãputra àlambãputràc ca vaiyàghrapadãputràc ca | vaiyàghrapadãputrah kàõvãputràc ca kàpãputràc ca | kàpãputraþ || BrhUp_6,5.1 || àtreyãputràt | àtreyãputro gautamãputràt | gautamãputro bhàradvàjãputràt | bhàradvàjãputraþ pàrà÷arãputràt | pàrà÷arãputro vàtsãputràt | vàtsãputraþ pàrà÷arãputràt | pàrà÷arãputro vàrkàrunãputràt | vàrkàruõãputro vàrkàruõãputràt | vàrkàruõãputra àrtabhàgãputràt | àrtabhàgãputraþ ÷auïgãputràt | ÷auïgãputraþ sànkçtãputràt | sàïçtãputra àlambàyanãputràt | àlambàyanãputra àlambãputràt | àlambãputro jàyantãputràt | jàyantãputro màõóåkàyanãputràt | màõóåkàyanãputro màõóåkãputràt | màõóåkãputraþ ÷àõóilãputràt | ÷àõóilãputro ràthãtarãputràt | ràthãtarãputro bhàlukãputràt | bhàlukãputraþ krau¤cikãputràbhyàm | krau¤cikãputrau vaidabhçtãputràt | vaidabhçtãputraþ kàr÷akeyãputràt | kàr÷akeyãputraþ pràcãnayogãputràt | pràcãnayogãputraþ sà¤jãvãputràt | sà¤jãvãputraþ prà÷nãputràd àsurivàsinaþ | prà÷nãputra àsuràyaõàt | àsuràyaõa àsureþ | àsuriþ| BrhUp_6,5.2 || yàj¤avalkyàt | yàj¤avalkya uddàlakàt | uddàlako 'ruõàt | aruõa upave÷eþ | upave÷iþ ku÷reþ | ku÷rir vàja÷ravasaþ | vàja÷ravà jãhvàvato bàdhyogàt | jãhvàvàn bàdhyogo 'sitàd vàrùagaõàt | asito vàrùagaõo haritàt ka÷yapàt | haritaþ ka÷yapaþ ÷ilpàt ka÷yapàt | ÷ilpaþ ka÷yapaþ ka÷yapàn naidhruveþ | ka÷yapo naidhruvir vàcaþ | vàg ambhiõyàþ | ambhiõy àdityàt | àdityànãmàni ÷uklàni yajåüùi vàjasaneyena yàj¤avalkyenàkhyayante || BrhUp_6,5.3 || samànam à sà¤jãvãputràt | sa¤jivãputro màõóåkàyaneþ | màõóåkàyanir màõóavyàt | màõóavyaþ kautsàt | kautso màhittheþ | màhitthir vàmakakùàyaõàt | vàmakakùàyaõaþ ÷àõóilyàt | ÷àõóilyo vàtsyàt | vàtsyaþ ku÷reþ | ku÷rir yaj¤avacasaþ ràjastambàyanàt | yaj¤avacà ràjastambàyanaþ turàt kàvaùeyàt | turaþ kàvaùeyaþ prajàpateþ | prajàpatir brahmaõaþ | brahma svayaübhu | brahmaõe namaþ || BrhUp_6,5.4 ||