Agamasastra 3) Advaitaprakarana containing: 1) Mandukyopanisatkarika by Gaudapada (also known as Gaudapadakarika, Mandukyakarika or Agamasastra) 2) Agamasastrabhasya (commentary ascribed to Samkara) NOTE: The term "Agamasastra" is applied to the entire compilation. Input by members of the Sansknet project (formerly: www.sansknet.org) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. Therefore, word boundaries are usually not marked by blanks. These and other irregularities cannot be standardized at present. In addition, the Sansknet version came in a kind of semi-pausa format, with Sandhi rules applied only in part. In this GRETIL version Sandhi rules are applied throughout, although some cases may have escaped the conversion routine. The text of Gaudapada's Karikas has been checked against the ed. by A.V. Kathavate, Poona 1890 (Anandasrama Sanskrit Series, 10). The text of the commentary is not proofread! REFERENCE SYSTEM (added): MandUpK_ = Gauóapàda's Màõóåkyopaniùatkàrikà MandUpKC_ = âgama÷àstrabhàùya (i.e., øaükara's comm. on MandUpK) #<...># = BOLD ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ ## _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.1 oükàranirõaya uktaþ prapa¤copa÷amaþ ÷ivodvaita àtmeti pratij¤àmàtreõa / j¤àte dvaitaü na vidyata iti ca / tatra dvaitàbhàvastu vaitathyaprakaraõena svapnamàyàgandharvanagaràdidçùñàntairdç÷yatvàdyantavattvàdihetubhistarkeõa ca pratipàdità / advaitaü kimàgamamàtreõa pratipattavyamàhosvittarkeõàpãtyata àha- ÷akyate tarkeõàpi j¤àtum; tatkathamityadvaitaprakaraõamàrabhyata upàsyopàsànàdibhedajàtaü sarvaü vitathaü kevala÷càtmàdvayaþ paramàrtha iti sthitamatãte prakaraõe; yataþ- ## __________ MandUpKC_3.1 upàsanà÷rita upàsanàmàtmano mokùasàdhanatvena gata upàsako 'haü mamopàsyaü brahma / tadupàsanaü kçtvà jàte brahmaõãdànãü vartamàno 'jaü brahma ÷arãrapàtàdårdhvaü pratapatsye pràgutpatte÷càjamidaü sarvamahaü ca / yadàtmako 'haü pràgutpatteridànãü jàto jàte brahmaõi ca vartamàna upàsanayà punastadeva pratipatsya ityevamupàsanà÷rito dharmaþ sàdhako yenaivaü kùudrabrahmavittenàsau kàraõena kçpaõo dãno 'lpakaþ smçto nityàjabrahmadar÷ibhirityabhipràyaþ / "yadvàcànabhyuditaü yena vàgabhyudyate / tadeva brahma tvaü viddhi nedaü yadidamupàsate"(ke.u.1 / 4) ityàdi÷rutestalavakàraõàm //1// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.2 sabàhyàbhyantaramajamàtmànaü pratipattuma÷aknuvannavidyayà dãnamàtmànaü manyamàno jàto 'haü jàte brahmaõi varte tadupàsanà÷ritaþ sanbrahma pratipatsya ityevaü pratipannaþ kçpaõo bhavati yasmàt- ## __________ MandUpKC_3.2 ato vakùyàmyakàrpaõyakçpaõabhàvamajaü brahma / taddhi kàrpaõyàspadam"yatrànyo 'nyatpa÷yatyanyacchçõotyanyadvijànàti tadalpaü martyamasat"(chà.u.7 / 24 / 1) ityàdi÷rutibhyaþ / tadviparãtaü sabàhyàbhyantaramajakàrpaõyaü bhåmàkhyaü brahma / yatpràpyàvidyàkçtasarvakàrpaõyanivçttistatkàrpaõyaü vakùyàmãtyarthaþ / tadajàti, avidyamànà jàtirasya samatàü gataü sarvasàmyaü gatam / kasmàt? avayavavaiùamyàbhàvàt / yaddhi sàvayavaü vastu tadavayavavaiùamyaü gacchajjàyata ityucyate / idaü tu niravayavatvàtsamatàü gatamiti na kai÷cidavayavaiþ sphuñatyatojàtyakàrpaõyam / samantataþ samantàdyathà na jàyate ki¤cidalpamapi na sphuñati rajjusarpavadavidyàkçtadçùñyà jàyamànaü yena prakàreõa na jàyate sarvato 'jameva brahma bhavati tathà taü prakàraü ÷çõvityarthaþ //2// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.3 ajàti brahmakàrpaõyaü vakùyàmãti pratij¤àtam / tatsiddhyarthaü hetuü dçùñàntaü ca vakùyàmãtyàha- #<àtmà hy àkà÷avajjãvair ghañàkà÷air ivoditaþ / ghañàdivac ca saüghàtair jàtàv etan nidar÷anam // MandUpK_3.3 //># __________ MandUpKC_3.3 àtmà paro hi yasmàdàkà÷avatsåkùmo niravayavaþ sarvagata àkà÷avadukto jãvaiþ kùetraj¤airghañàkà÷airiva ghañàkà÷atulya udita uktaþ sa evàkà÷asamaþ para àtmà / atha và ghañàkà÷airyathàkà÷a udita utpannastathà paro jãvàtmabhirutpannaþ / jãvàtmanàü parasmàdàtmana utpattiryà ÷råyate vedànteùu sà mahàkà÷àdghañàkà÷otpattisamà na paramàrtha ityabhipràyaþ / tasmàdevàkà÷àdghañàdayaþ saüghàtà yathetpadyanta evamàkà÷asthànãyàtparamàtmanaþ pçthivyàdibhåtasaüghàtà àdhyàtmikà÷ca kàryakaraõalakùaõà rajjusarpavadvikalpità jàyante / ata ucyate ghañàdivacca saüghàtairudita iti / yadà mandabuddhipratipàdayiùayà ÷rutyàtmano jàtirucyate jãvàdãnàü tadà jàtàvupagamyamànàyàmetannidar÷anaü dçùñànto yathoditàkà÷avadityàdiþ //3// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.4 ## __________ MandUpKC_3.4 yathà ghañàdyutpattyà ghañàkà÷àdyutpattiþ; yathà và ghañàdipralaye ghañàkà÷àdipralayastadvaddehàdisaüghàtotpattyà jãvotpattistatpralaye ca jãvànàmihàtmani pralayo na svata ityarthaþ //4// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.5 sarvadeheùvàtmaikatva ekasmi¤jananamaraõasukhàdimatyàtmani sarvàtmanàü tatsambandhaþ kriyàphalasàïkaryaü ca syàditi ya àhurdvaitinastànpratãdamucyate- ## __________ MandUpKC_3.5 yathaikasminghañàkà÷e rajodhåmàdibhiryute saüyukte na sarve ghañàkà÷àdayastadrajodhåmàdibhiþ saüyujyante tadvajjãvàþ sukhàdibhiþ / nanveka evàtmà? bàóham; nanu na ÷rutaü tvayàkà÷avatsarvasaüghàteùveka evàtmeti? yadyeka evàtmà tarhi sarvatra sukhã duþkhã ca syàt? na cedaü sàkhyacodyaü sambhavati / na hi sàükhya àtmanaþ sukhaduþkhàdimattvamicchati buddhisamavàyàbhyupagamàtsukhaduþkhàdãnàm / na copalabdhisvaråpasyàtmano bhedakalpanàyàü pramàõamasti / bhedàbhàve pradhànasya pàràrthyànupapattiriti cet; na pradhànakçtasyàrthasyàtmanyasamavàyàt / yadi hi pradhàkçto bandho mokùo vàrthaþ puruùeùu bhedena samavaiti tataþ pradhànasya pàràrthyamàtmaikatve nopapadyata iti yuktà puruùabhedakalpanà / na ca sàkhyairbandho mokùo vàrthaþ puruùasamaveto 'bhyupagamyate / nirvi÷eùà÷ca cetanamàtrà àtmàno 'bhyupagamyante / ataþ puruùasattàmàtraprayuktameva pradhànasya pàràrthyaü siddhaü na tu puruùabhedaprayuktamiti / ataþ puruùabhedakalpanàyàü na pradhànasya pàràrthyaü hetuþ / na cànyatpuruùabhedakalpanàyàü pramàõamasti sàkhyànàm / parasattàmàtrameva caitannimittãkçtya svayaü badhyate mucyate ca pradhànam / para÷copalabdhimàtrasattàsvaråpeõa pradhànapravçttau heturnakenacidvi÷eùeõeti kevalamåóhatayaiva puruùabhedakalpanà vedàrthaparityàga÷ca / ye tvàhurvai÷eùikàdaya icchàdaya àtmasamavàyina iti, tadapyasat / smçtihetånàü saüskàràõàmaprade÷avatyàtmanyasamavàyàt / àtmamanaþ saüyogàcca smçtyutpatteþ smçtiniyamànupapatti / yugapadvà sarvasmçtyutpattiprasaïgaþ / na ca bhinnajàtãyànàü spar÷àdihãnànàmàtmanàü mana àdibhiþ saübandho yuktaþ / na ca dravyàdråpàdayo guõàþ karmasàmànyavi÷eùasamavàyà và bhinnàþ santi pareùàm / yadi hyatyantabhinnà eva dravyàtsyuricchàdaya÷càtmanastathà ca sati dravyeõa teùàü sambandànupapattiþ / ayutasiddhànàü samavàyalakùaõaþ sambandho na virudhyata iti cet, na / icchàdibhyo 'nityebhya àtmano nityasya pårvasiddhatvànnàyutasiddhatvopapattiþ / àtmanàyutasiddhatve cecchàdãnàmàtmagatamahatvavannityatvaprasaïgaþ / sa càniùñaþ / àtmano 'nirmokùaprasaïgàt / samavàyasya ca dravyàdanyatve sati dravyeõa sambandhàntaraü vàcyaü yathà dravyaguõayoþ / samavàyo nityasambandha eveti na vàcyamiti cettathà ca samavàyasambandhavatàü nityasambandhaprasaïgàtpçthaktvànupapatti / atyantapçthaktve ca dravyàdãnàü spar÷avadaspar÷adravyayoriva ùaùñyarthànupapattiþ / icchàdyupajanàpàyavadguõatve càtmano 'nityatvaprasaïgaþ / dehaphalàdivatsàvayavatvaü vikriyàvatvaü ca dehàdivadeveti doùàvaparihàryau / yathà tvàkà÷asyàvidyàdhyàropitarajodhåmamalavatvàdidoùavatvaü tathàtmano 'vidyàdhyàropitabuddhyàdyupàdhikçtasukhaduþkhàdidoùavatve bandhamokùàdayo vyavahàrikà na virudhyante / sarvavàdibhiravidyàkçtavyavahàràbhyupagamàtparamàrthànabhyupagamàcca / tasmàdàtmabhedaparikalpanà vçthaiva tàrkikaiþ kriyata iti //5// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.6 kathaü punaràtmabhedanimitta iva vyavahàra ekasminnàtmanyavidyàkçta upapadyata iti, ucyate- ## __________ MandUpKC_3.6 yathehàkà÷a ekasminghañakarakàpavarakàdyàkà÷ànàmalpatvamahatvàdiråpàõi bhidyante tathà kàryamudakàharaõadhàraõa÷ayanàdisamàkhyà÷ca ghañàkà÷akarakàkà÷a ityàdyàstatkçtà÷ca bhinnà dç÷yante / tatra tatra vai vyavahàraviùaya ityarthaþ / sarvo 'yamàkà÷o råpàdibhedakçto vyavahàro na paramàrtha eva / paramàrthatastvàkà÷asya na bhedosti / na càkà÷abhedanimitto vyavahàro 'styantareõa paropàdhikçtaü dvàram / yathaitattadveddahopàdhibhedakçteùu jãveùu ghañàkà÷asthànãyeùvàtmasu niråpaõàtkçto buddhimadbhirnirõayo ni÷caya ityarthaþ //6// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.7 nanu tatra paramàrthakçta eva ghañàkà÷àdiùu råpakàryàdibhedavyavahàra iti? naitadasti, yasmàt ## __________ MandUpKC_3.7 paramàrthàkà÷asya ghañàkà÷o na vikàraþ; yathà suvarõasya rucakàdiryathà vàpàü phenabudbudahimàdiþ; nàpyavayavo yathà vçkùasya ÷àkhàdiþ / na tathà0kà÷asya ghañàkà÷o vikàràvayavau yathà tathà naivàtmanaþ parasya paramàrthasato mahàkà÷asthànãyasya ghañàkà÷asthànãyo jãvaþ sadà sarvadà yathoktadçùñàntavanna vikàro nàpyavayavaþ / ata àtmabhedakçto vyavahàro mçùaivetyarthaþ //7// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.8 yasmàdyathà ghañàkà÷àdibhedabuddhinibandhano råpakàryàdibhedavyavahàrastathà dehobàdhijãvabhedakçto janmamaraõàdivyavahàraþ / tasmàttatkçtameva kle÷akarmaphalamalavatvamàtmano na paramàrthata ityetamarthaü dçùñàntena pratipipàdayiùannàha- ## __________ MandUpKC_3.8 yathà bhavati loke bàlànàmavivekinàü gaganamàkà÷aü ghanarajodhåmàdimalàrmalinaü malavanna gaganaü malavadyàthàtmyavivekinàm, tathà bhavatyàtmà paro 'pi yo vij¤àtà pratyakkle÷akarmaphalamalairmalino 'buddhànàü pratyagàtmavivakerahitànàü nàtmavivekavatàm / nahyåùarade÷astçóvatpràõyadhyàropitodakaphenataraïgàdimàüstathà nàtmàbudhàropitakle÷àdimalairmalino bhavatãtyarthaþ //8// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.9 punarapyuktamevàrthaü prapa¤cayati- ## __________ MandUpKC_3.9 ghañàkà÷ajanmanà÷agamanàgamanasthitivatsarva÷arãreùvàtmano janmamaraõàdiràkà÷enàvilakùaõaþ pratyetavya ityarthaþ //9// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.10 ## __________ MandUpKC_3.10 ghañàdisthànãyàstu dehàdisaüghàtàþ svapnadç÷yadehàdivanmàyàvikçtadehàdivaccàtmamàyàvisarjitàþ; àtmano màyàvidyà tayà pratyupasthàpità na paramàrthataþ santãtyarthaþ / yadyàdhikyamadhikabhàvastirgdehàdyapekùayà devàdikàryakaraõasaüghàtànàü yadi và sarveùàü samataiva naiùàmupapattiþ sambhavaþ sadbhàpratipàdako heturvidyate nàsti, hi yasmàttasmàdavidyàkçtà eva na paramàrthataþ santãtyarthaþ //10// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.11 utpattyàdivarjitasyàdvayasyàtmatatvasya ÷rutipramàõakatvapradar÷anàrthaü vàkyànyupanyasyante- ## __________ MandUpKC_3.11 rasàdayo 'nnarasamayaþ pràõamaya ityevamàdayaþ ko÷à iva ko÷à asyàderivottarottarasyàpekùayà bahirbhàvàtpårvapårvasya vyàkhyàtà vispaùñamàkhyàtàstaittirãyake taittirãyaka÷àkhopaniùadvallyàü teùàü ko÷ànàmàtmà yenàtmanà pa¤càpi ko÷à àtmavanto 'ntaratamena, sa hi sarveùàü jãvananimittatvàjjãvaþ / ko 'sàvityàha-para evàtmà yaþ pårvam"satyaü j¤ànamanantaü brahma"(tai.u.2 / 1) iti prakçtaþ / yasmàdàtmanaþ spapnamàyàdivadàkà÷àdikrameõa rasàdayaþ ko÷alakùaõàþ saüghàtà àtmamàyàvisarjità ityuktam / sa àtmàsmàbhiryathà khaü tatheti saüprakà÷itaþ"àtmà hyàkà÷avat"(advaita.3) ityàdi÷laukaiþ / na tàrkikaparikalpitàtmavatpuruùabuddhipramàõagamya ityabhipràyaþ //11// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.12 ## __________ MandUpKC_3.12 kiü càdhidaivamadhyàtmaü ca tejomayo 'mçtamayaþ puruùaþ pçthivyàdyantargato yo vij¤àtà para evàtmà brahma sarvamiti dvayordvayoràdvaitakùayàtparaü brahma prakà÷itam / kvetyàha- brahmavidyàkhyaü madhvamçtamamçtatvaü modanahetutvàdvij¤àyate yasminniti madhuj¤ànaü madhubràhmaõaü tasminnityarthaþ / kimivetyàha-pçthivyàmudare caiva yathaika àkà÷o 'numànena prakà÷ito loke tadvadityarthaþ //12// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.13 ## __________ MandUpKC_3.13 yadyuktitaþ ÷rutita÷ca nirdhàritaü jãvasya parasya càtmano jãvàtmanoranyatvamabhedena pra÷asyate ståyate÷àstreõa vyàsàdibhi÷ca / yacca sarvapràõisàdhàraõaü svàbàvikaü ÷àstrabahiùkçtaiþ kutàrkikairviracitaü nànàtvadar÷anaü nindyate"na tu taddvãtãyamasti"(bç.u.4 / 3 / 23) "dvitãyàdvai bhayaü bhavati"(bç.u.1 / 4 / 2) "udaramantaraü kurute, ata tasya bhayaü bhavati"(tai.u.2 / 7 / 1) "idaü sarvaü yadayamàtmà"(bç.u.2 / 4 / 6, 4 / 5 / 7) "mçtyoþ sa mçtyumàpnoti ya iha nàneva pa÷yati"(ka.u.2 / 1 / 10) ityàdivàkyai÷cànyai÷ca brahmavidbhiþ / yaccaitattadevaü hi sama¤jasamçjvavabodhaü nyàyyamityarthaþ / yàstu tàrkikaparikalpitàþ kudçùñayastà ançjvyo niråpyamàõà na ghañanàü prà¤cantãtyabhipràyaþ //13// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.14 ## __________ MandUpKC_3.14 nanu ÷rutyàpi jãvaparamàtmanoþ pçthaktvaü yatpràgutpatterutpatyarthopaniùadvàkyebhyaþ pårvaü prakãrtitaü karmakàõóe 'neka÷aþ kàmabhedata idaïkàmo 'daþkàma iti; para÷ca"sa dàdhàra pçthivãü dyàm"(ç.saü.10 / 12 / 1) ityàdimantravarõaiþ; tatra kathaü karmaj¤ànakàõóavàkyavirodhe j¤ànakàõóavàkyàrthasyaivaikatvasya sàma¤jasyamavadhàryata iti? atrocyate-"yato ve9màni bhåtàni jàyante"(tai.u.3 / 1) "yathàgneþ kùudrà visphuliïgàþ"(bç.u.2 / 1 / 10) "tasmàdvai9tasmàdàtmana àkà÷aþ saübhåtaþ"(tai.u.2 / 1 / 2) "tadaikùata"(chà.u.6 / 2 / 3) "tattejosçjata"(chà.u.6 / 2 / 3) ityàdyutpattyarthopaniùadvàkyebhyaþ pràkpçthaktvaü karmakàõóe prakãrtitiü yattanna paramàrtham / kiü tarhi? gauõaü mahàkà÷aghañàkà÷àdibhedavat / yathaudanaü pacatãti bhaviùyadvçttyà yadvat / na hi bhedavàkyànàü kadàcidapi mukhyabhedàrthatvamupapadyate / svàbhàvikàvidyàvatpràõibhedadçùñyanuvàditvàdàtmabhedavàkyànàm / iva copàniùatsåtpattipralayàdivàkyairjãvaparamàtmanorekatvameva pratipipàdayiùitam"tattvamasi" (chà.u.6 / 8 -16)"anyo 'sàvanyo 'hamasmãti na sa veda"(bç.u.1 / 4 / 10) ityàdibhiþ / ata upaniùatsv ekatvaü ÷rutyà pratipàdayiùitaü bhaviùyatãti bhàvinãmekavçttimà÷ritya loke bhedadçùñyanuvàdo gauõa evetyabhipràyaþ / atha và"tadaikùata" (chà.u.6 / 2 / 3) "tattojo 'sçjata"(chà.u.6 / 2 / 3) ityàdyutpatteþ pràk"ekamevàdvitãyam"(chà.u.6 / 2 / 2) ityekatvaü prakãrtitam / tadeva ca"tatsatyaü sa àtmà tattvamasi"(chà.u.6 / 8 -16) ityekatvaü bhaviùyatãti tàü bhaviùyadvçttipekùya yajjãvàtmanoþ pçthaktvaü yatra kvacidvàkye gamyamànaü tadgauõam, yathodanaü pacatãti tadvat //14// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.15 nanu yadyutpatteþ pràgajaü sarvamekamevàdvitãyaü tathàpyutpatterårdhvaü jàtamidaü sarvaü jãvà÷ca bhinnà iti, maivam; anyàrthatvàdutpatti÷rutãnàm / pårvamapi parihçtya evàyaü doùaþ svapnavadàtmamàyàvisarjitàþ saüghàtà ghañàkà÷otpattibhedàdivajjãvànàmutpattibhedàdiriti / ita evotpattibhedàdi÷rutibhya àkçùye7ha punarutpatti÷rutãnàmaidaüparyapratipipàdayiùayopanyàsaþ- ## __________ MandUpKC_3.15 mçllokavisphuliïgàdidçùñàntopanyàsaiþ sçùñiryà codità prakà÷itànyathànyathà ca sa sarvaþ sçùñiprakàro jãvaparamàtmaikatvabuddhyavatàrayopàyo 'smàkam / yathà pràõasaüvàde vàgàdyàsurapàpmavedhàdyàkhyàyikà kalpità pràõavai÷iùñyabodhàvatàràya / tadapyasiddhamiti cet / na; ÷àkhàbhedeùvanyathànyathà ca pràõàdisaüvàda÷ravaõàt / yadi hi saüvàdaþ paramàrtha evàbhådekaråpa eva saüvàdaþ sarva÷àkhàsva÷roùyata viruddhànekaprakàreõa nà÷roùyata / ÷råyate tu; tasmànna tàdarthyaü saüvàda÷rutãnàm / tathotpattivàkyàni pratyetavyàni / kalpasargabhedàtsaüvàda÷rutãnàmutpatti÷rutãnàü ca pratisargamanyathàtvamiti cet? na; niùprayojanatvàdyathoktabuddhyavatàraprayojanavyatirekeõa / na hyanyaprayojanavattvaü saüvàdotpatti÷rutãnàü ÷akyaü kalpayitum / tathàtvapratipattaye dhyànàrthamiti cenna; kalahotpattipralayànàü pratipatteraniùñatvàt / tasmàdutpattyàdi÷rutaya àtmaikatvabuddhyavatàràyaiva nànyàrthàþ kalpayituü yuktàþ / ato nàstyutpattyàdikçto bhedaþ katha¤cana //15// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.16 yadi para evàtmà nitya÷uddhabuddhamuktasvabhàva ekaþ paramàrthaþ san"ekamevàdvitãyam" (chà.u.6 / 2 / 2) ityàdi÷rutibhyo 'sadanyatkimartheyamupàsanopadiùñà"àtmà và9re draùñavyaþ"(bç.u.2 / 4 / 5) "ya àtmàpahatapàpmà"(chà.u.8 / 7 / 1,3) "sa kratuü kurvãta"(chà.u.3 / 14 / 1) "àtmetyevopàsãta"(bç.u.1 / 4 / 7) ityàdi÷rutibhyaþ, karmàõi càgnihotràdãni? ÷çõu tatra kàraõam- #<à÷ramàstrividhà hãnamadhyamotkçùñadçùñayaþ / upàsanopadiùñeyaü tadartham anukampayà // MandUpK_3.16 //># __________ MandUpKC_3.16 upàsanopadiùñeyaü tadarthaü mandamadhyamadçùñyà÷ramàdyarthaü karmàõi ca, na càtmaika evàdvitãya iti ni÷citottamadçùñyarthaü dayàlunà vedenànukampayà sanmàrgagàþ santaþ kathamimàmuttamàmekatvadçùñiü pràpnuyuriti / "yanmanasà na manute yenàhurmano matam / tadeva brhama tvaü viddhi nedaü yadidamupàsate"(ke.u.1 / 4) "tattvamasi"(chà.u.6 / 8 -16)"àtmaivedaü sarvam"(chà.u.7 / 25 / 3) ityàdi÷rutibhyaþ //16// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.17 ÷àstropapattibhyàmavadhàritatvàdadvayàtmadar÷anaü samyagdar÷anaü tadbàhyatvànmithyàdar÷anamanyat / ita÷ca mithyàdarthanaü dvaitãnàü ràgadveùàdidoùàspadatvàt / katham? ## __________ MandUpKC_3.17 svasiddhàntavyavasthàsu svasiddhàntaracanàniyameùu kapilakaõàdabuddharhatàdidçùñyanusàriõo dvaitino ni÷citàþ / evamevaiùa paramàrtho nànyatheti tatra tatrànuraktàþ pratipakùaü càtmanaþ pa÷yantastaü dviùanta ityevaü ràgadveùopetàþ svasiddhàntadar÷ananimittam eva parasparamanyonyaü virudhyante / tairanyonyavirodhibhirasmadãyo 'yaü vaidikaþ sarvànanyatvàdàtmaikatvadar÷anapakùo na virudhyate yathà svahastapàdàdibhiþ / evaü ràgadveùàdidoùànàspadàtmaikatvabuddhireva samyagdar÷anamityabhipràyaþ //17// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.18 kena hetunà tairna virudhyata ityucyate- ## __________ MandUpKC_3.18 advaitaü paramàrtho hi yasmàdadvaitaü nànàtvaü tasyàdvaitasya bhedastadbhedastasya kàryamityarthaþ / "ekamevàdvitãyam"(chà.u.6 / 2 / 2) "tattejo 'sçjata"(chà.u.6 / 2 / 3) iti ÷ruteråpapatte÷ca svacittaspandanàbhàve samàdhau mårchàyàü suùuptau càbhàvàt / atastadbheda ucyate dvaitam / dvaitinàü tu teùàü paramàrthata÷càparamàrthata÷cobhayathàpi dvaitameva / yadi ca teùàü bhràntànàü dvaitadçùñirasmàkamadvaitadçùñirabhràntànàm, tenàyaü hetunàsmatpakùe na virudhyate taiþ / "indro màyàbhiþ ùururåpa ãyate" (bç.u.2 / 5 / 11) "na tu taddvitãyamasti"(bç.u.4 / 3 / 23) iti ÷ruteþ / yathà mattagajàråóha unmattaü bhåmiùñhaü prati gajàråóhohaü gajaü vàhaya màü pratãti bruvàõamapi taü prati na vàhayatyavirodhabuddhyà tadvat / tataþ paramàrthato brahmavidàtmaiva dvaitinàm / tenàyaü hetunàsmatpakùo na viruddhyate taiþ //28// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.19 dvaitamadvaitabheda ityukte dvaitamapyadvaitavatparamàrthasaditi syàt kasyacidà÷aïketyata àha- ## __________ MandUpKC_3.19 yatparamàrthasadadvaitaü màyayà bhidyate hyetacaimirikànekacandravadrajjuþ sarpadhàràdibhirbhedairiva na paramàrthato niravayavatvàdàtmanaþ / sàvayavaü hyavayavànyathàtvena bhidyate / yathà mçd ghañàdibhedaiþ / tasmànniravayavamajaü nànpathà katha¤cana kenacidapi prakàreõa na bhidyata ityabhipràyaþ / tattvato bhidyamàne hyamçtamajamadvayaü svabhàvataþ sanmartyatàü vrajet; yathàgniþ ÷ãtatàm / taccàniùñaü svabhàvavaiparãtyagamanam, sarvapramàõavirodhàt / ajamavyayamàtmatattvaü màyayaiva bhidyate na paramàrthataþ / tasmànna paramàrthasadadvaitam //19// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.20 ## __________ MandUpKC_3.20 ye tu punaþ kecidupaniùadvyàkhyàtàro brahmavàdino vàvadåkà ajàtasyaivàtmatattvasya amçtasya svabhàvato jàtim utpattimicchanti paramàrthata eva teùàü jàtaü cettadeva martyatàmeùyatyava÷yam / sa càjàto hyamçto bhàvaþ svabhàvataþ sannàtmà kathaü martyatàmeùyati? na katha¤cana martyatvaü svabhàvavaiparãtyameùyatãtyarthaþ //20// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.21 yasmàt- ## __________ MandUpKC_3.21 na bhavatyamçtaü lokenàpi martyamamçtaü tathà / tataþ prakçteþ svabhàvasyànyathàbhàvaþ svataþ pracyutirna katha¤cidbhaviùyati, agnerivauùõyasya //21// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.22 ## __________ MandUpKC_3.22 yasya punarvàdinaþ svabhàvenà7mçto bhàvo martyatàü gacchati paramàrthato jàyate tasya pràgutpatteþ sa bhàvaþ svabhàvato 'mçta iti pratij¤à mçùaiva / kathaü tarhi kçtakenàmçtastasya bhàvaþ? kçtakenàmçtaþ sa kathaü sthàsyati ni÷calo 'mçtasvabhàvastathà na katha¤citsthàsyatyàtmajàtivàdinaþ sarvadàjaü nàma nàstyeva; sarvametanmartyam / ato 'nirmokùaprasaïga ityabhipràyaþ //22// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.23 nanvajàtivàdinaþ sçùñipratipàdikà ÷rutirna saügacchate pràmàõyam? bàóhaü vidyate sçùñipratipàdikà ÷rutiþ; sà tvanyaparà / upàyaþ sa avatàràyetyavocàma / idànãmukte 'pi parihàre puna÷codyaparihàrau vivakùitàrthaü prati sçùñi÷rutyakùaràõàmànulomyavirodhà÷aïkàmàtraparihàràrthau- ## __________ MandUpKC_3.23 bhåtataþ paramàrthataþ sçjyamàne vastunyabhåtato màyayà và màyàvineva sçjyamàne vastuni samà tulyà sçùñi÷rutiþ / nanu gauõamukhyayormukhye ÷abdàrthapratapattiryuktà / na, anyathà sçùñeraprasiddhatvànniùprayojanatvàccetyavocàma / avidyàsçùñaviùayaiva sarvà gauõã mukhyà ca sçùñirna paramàrthataþ"sabàhyàbhyantaro hyajaþ"(mu.u.2 / 1 / 2) iti ÷ruteþ / tasmàcchrutyà ni÷citaü yadekamevàdvitãyamajamamçtamiti yuktiyuktaü ca yuktyà ca sampannaü tadevetyavocàma pårvairgranthaiþ / tadeva ÷rutyartho bhavati netaratkadàcidapi //23// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.24 kathaü ÷rutuni÷cayaþ? ityàha- ## __________ MandUpKC_3.24 yadi hi bhåtata eva sçùñiþ syàttataþ satyameva nànà vastviti tadabhàvapradar÷anàrthamàmnàyo na syàt / asti ca"neha nànàsti ki¤cana"(ka.u.2 / 1 / 11) ityàdiràmnàyo dvaitabhàvapratiùedhàrthaþ / tasmàdàtmaikatvapratipatyarthà kalpità sçùñirabhåtaiva pràõasaüvàdavat / "indro màyàbhiþ" (bç.u.3 / 5 / 19) ityabhåtàrthapratipàdakena màyà÷abdena vyapade÷àt / nanu praj¤àvacano màyà÷abdaþ / satyam; indriyapraj¤àyà avadyàmayatvena màyàtvabhyupagamàdadoùaþ / màyàbhirindriyapraj¤àbhir avidyàråpàbhirityarthaþ"ajàyamàno bahudhà vijàyate"iti ÷ruteþ, tasmànmàyayaiva jàyate tu sa / tu ÷abdo 'vadhàraõàrthaþ- màyayaiveti / na hyajàyamànatvaü bahudhà janmacaikatra sambhavati, agnàviva ÷aityamoùõyaü ca / phalavatvàccàtmaikatvadar÷anameva ÷rutini÷citor'thaþ"tatra ko mohaþ kaþ ÷oka ekatvamanupa÷yataþ"(ã.u.7) ityàdimantravarõàt;"mçtyoþ sa mçtyumàpnoti"(ka.u.2 / 1 / 10) iti ninditatvàcca sçùñyàdibhedadçùñeþ //24// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.25 ## __________ MandUpKC_3.25 "andhaü tamaþ pravi÷ati ye sambhåtimupàsate"(ã.u.12) iti saübhåterupàsyatvàpavàdàtsaübhavaþ pratiùidhyate / na hi paramàrthataþ saübhåtàyàü saübhåtau tadapavàda upapadyate / nanu vinà÷ena saübhåteþ samuccayavidhyarthaþ saübhåtyapavàdaþ / yathà"andhaü tamaþ pravi÷anti ye 'vidyàmupàsate"(ã.u.9) iti / satyameva devatàdar÷anasya saübhåtiviùayasya vinà÷a÷abdavàcyasya karmaõaþ samuccayavidhànàrthaþ saübhåtyapavàdaþ / tathàpi vinà÷àkhyasya karmaõaþ svàbhàvikàj¤ànapravçttiråpasya mçtyoratitaraõàrthatvam / evaü hyeùaõàdvayaråpànmçtyora÷uddherviyuktaþ puruùaþ saüskçtaþ syàdato mçtyoratitaraõàrthàdevatàdar÷anakarmasamuccayalakùaõà hyavidyà / evameva eùaõàlakùaõàvidyàyà mçtyoratitãrõasya viraktasyopaniùacchàstràrthàlocanaparasya nàntarãyakã paramàtmaikatvavidyotpattiriti pårvabhàvinãmavidyàmapekùya pa÷càdbhàvinã brahmavidyàmçtatvasàdhanaikena puruùeõa sambadhyamànàvidyayà samuccãyata ityucyate / ato 'nyàrthatvàdamçtatvasàdhanaü brahmavidyàmapokùya nindàrthaü eva bhavati saübhåtyapavàdaþ / yadyapya÷uddhiviyogahetur atanniùñhatvàt / ata eva saübhåter apavàdàtsaübhåteràpekùikameva sattvamiti paramàrthasadàtmaikatvamapekùya amçtàkhyaþ saübhavaþ pratiùidhyate / evaü màyànirmitasyaiva jãvasyàvidyayà pratyupasthàpitasyàvidyànà÷e svabhàvaråpatvàtparamàrthataþ ko nvenaü janayet / na hi rajjvàmavidyàropitaü sarpaü punarvivekato naùñaü janayetka÷cit / tathà na ka÷cidenaü janayediti ko nvityàkùepàrthatvàtkàraõaü pritaùidhyate / avidyodbhåtasya naùñasya janayitçkàraõaü na ki¤cidastãtyabhipràyaþ"nàyaü kuta÷cinna babhåva ka÷cit"(ka.u.1 / 2 / 18) iti ÷ruteþ //25// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.26 ## __________ MandUpKC_3.26 sarvavi÷eùapratiùedhena"athàta àde÷o neti neti"(bç.u.2 / 3 / 6) iti pratipàditasyàtmano durbodhyatvaü manyamànà ÷rutiþ punaþ punarupàyàntaratvena tasyaiva pratipipàdayiùayà yadvyàkhyàtaü tatsarvaü nihnate, gràhyaü janimadbuddhiviùayamapalapati / arthàt"sa eùa neti neti"(bç.u.3 / 1 / 26) ityàtmano 'dç÷yatàü dar÷ayantã ÷rutiþ upàyasyopeyaniùñhatàmajànata upàyatvena vyàkhyàtasyopeyavadgràhyatà mà bhådityagràhyabhàvena hetunà kàraõena nihnuta ityarthaþ / tata÷caivamupàyasyopeyaniùñhatàmeva jànata upeyasya ca nityaikaråpatvamiti tasyasabàhyàbhyantaramajamàtmatattvaü prakà÷ate svayameva //26// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.27 evaü hi ÷rutivàkya÷ataiþ sabàhyàbhyantaramajamàtmatattvamadvayaü na tato 'nyadastãti ni÷citametat / yuktyà cà7dhunaitadeva punarnirdhàryata ityàha- ## __________ MandUpKC_3.27 tatraitatsyàtsadàgràhyameva cedasadevàtmatattvamiti / tanna, kàryagrahaõàt / yathà sato màyàvino màyayà janma kàryam / evaü jagato janma kàryaü gçhyamàõaü màyàvinamiva paramàrthasantam àtmànaü jagajjanmamàyàspadam avagamayati / yasmàtsato hi vidyamànàtkàraõànmàyànirmitasya hastyàdikàryasyeva jagajjanma yujyate nàsataþ kàraõàt / na tu tattvata evàtmano janma yujyate / atha và sato vidyamànasya vastuno rajjvàdeþ sarpàdivan màyayà janma yujyate na tu tattvato yathà tathàgràhyasyàpi sata evàtmano rajjusarpavajjagadråpeõa màyayà janma yujyate / na tu tattvata evàjasyàtmano janma / yasya punaþ paramàrthasadajamàtmatattvaü jagadråpeõa jàyate vàdino nahi tasyàjaü jàyata iti ÷akyaü vaktuü virodhàt / tatastasyàrthàjjàtaü jàyata ityàpannaü tata÷cànavasthà jàtàjjàyamànatvena / tasmàdajamekamevàtmatattvamiti siddham //27// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.28 ## __________ MandUpKC_3.28 asadvàdinàmasato bhàvasya màyayà tattvato và na katha¤cana janma yujyate, adçùñatvàt / na hi vandhyàputro màyayà tattvato và jàyate tasmàdatràsadvàdo dårata evànupapanne7tyarthaþ //28// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.29 kathaü punaþ sato màyayaiva janmetyucyate- ## __________ MandUpKC_3.29 yathà rajjvàü vikalpitaþ sarpo rajjuråpeõàvekùyamàõaþ sannevaü manaþ paramàrthavij¤aptyàtmaråpeõàvekùyamàõaü sad gràhyagràhakaråpeõa dvayàbhàsaü spandate svapne màyayà, rajjvàmiva sarpaþ / tathà tadvadeva jàgrajjàgarite spandate màyayà manaþ spandata ivetyarthaþ //29// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.30 ## __________ MandUpKC_3.30 rajjuråpeõa sarpa iva paramàrthata àtmaråpeõàdvayaü saddvayàbhàsaü manaþ svapne na saü÷ayaþ / na hi svapne hastyàdi gràhyaü tadgràhakaü và cakùuràdidvayaü vij¤ànavyatirekeõàsti / jàgradapi tathaivetyarthaþ / paramàrthasadvij¤ànamàtràvi÷eùàt //30// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.31 rajjusarpavadvikalpanàråpaü dvaitaråpeõa mana evetyuktam / tatra kiü pramàõamityanvayavyatirekalakùaõamanumànamàha / katham- ## __________ MandUpKC_3.31 tena hi manasà vikalpyamànena dç÷yaü manodç÷yamidaü dvaitaü sarvaü mana iti pratij¤à / tadbhàve bhàvàttadabhàve 'bhàvàt / manaso hyamanãbhàve nirodhe vivekadar÷anàbhyàsavairàgyàbhyàü rajjvàmiva sarpe layaü gate và suùupte dvaitaü naivopalabhyata ityabhàvàtsiddhaü dvaitasyàsatvamityarthaþ //31// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.32 kathaü punaramanãbhàvaþ? ity ucyate- #<àtmasatyànubodhena na saükalpayate yadà / amanastàü tadà yàti gràhyàbhàve tadagraham // MandUpK_3.32 //># __________ MandUpKC_3.32 àtmaiva satyamàtmasatyaü mçttikàvat"vàcàraübhaõaü vikàro nàmadheyaü mçttiketyeva satyam"(chà.u.6 / 1 / 4) iti ÷rutes tasya ÷àstràcàryopade÷amanvavabodha àtmasatyànubodhaþ / tena saükalpyàbhàvatayà na saükalpyate, dàhyàbhàve jvalanamivàgneþ, yadà yasminkàle tadà tasminkàle 'manastàmamanobhàvaü yàti; gràhyàbhàve tanmano 'grahaü grahaõavikalpanàvarjitamityarthaþ //32// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.33 yadyasadidaü dvaitaü kena svamajamàtmatattvaü vibudhyate? ity ucyate- ## __________ MandUpKC_3.33 akalpakaü sarvakalpanàvarjitamata evàjaü j¤ànaü j¤aptimàtraü j¤eyena paramàrthasatà brahmaõàbhinnaü pracakùate kathayanti brahmavidaþ / na hi vij¤àturvij¤àterviparilopo vidyate 'gnyuùõavat"vij¤ànamànandaü brahma"(bç.u.3 / 9 / 28) "satyaü j¤ànamanantaü brahma"(tai.u.2 / 1) ityàdi÷rutibhyaþ / tasyaiva vi÷eùaõaü brahma j¤eyaü yasya svasya tadidaü brahmaj¤eyamauùõyasyevàgnivadabhinnam / tenàtmasvaråpeõàjena j¤ànenàjaü j¤eyamàtmatattvaü svayameva vibudhyate 'vagacchati / nityaprakà÷asvaråpa iva savità nityavij¤ànaikarasaghanatvànna j¤ànàntaramapekùata ityarthaþ //33// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.34 àtmasatyànubodhena saïkalpamakurvadbàhyaviùayàbhàve nirindhanàgnivatpra÷àntaü nigçhãtaü niruddhaü mano bhavatãtyuktam / evaü ca manaso hyamanãbhàve dvaitàbhàva÷coktaþ / tasyaivam- ## __________ MandUpKC_3.34 nigçhãtasya niruddhasya manaso nirvikalpasya sarvakalpanàvarjitasya dhãmato vivekavataþ pracàro yaþ sa tu pracàro vi÷eùeõa j¤eyo yogibhiþ / nanu sarvapratyayàbhàve yàdç÷aþ suùuptasthasya manasaþ pracàrastàdç÷a eva niruddhasyàpi pratyayàbhàvàvi÷eùàtkiü tatra vij¤eyamiti / atrocyate- naivam; yasmàtsuùupte 'nyaþ pracàro 'vidyàmohatamograstasyàntarlãnànekànarthapravçttibãjavàsanàvato manasa àtmasatyànubodhahutà÷avipluùñàvidyànarthapravçttibãjasya niruddhasyànya eva pra÷àntasarvakle÷arajasaþ svatantraþ pracàraþ / ato na tatsamaþ / tasmàdyuktaþ sa vij¤àtumityabhipràyaþ //34// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.35 pracàrabhede hetumàha- ## __________ MandUpKC_3.35 lãyate suùupto hi yasmàtsarvàbhiravidyàdipratyayabãjavàsanàbhiþ saha tamoråpamavi÷eùaråpaü bãjabhàvamàpadyate tadvivekavij¤ànapårvakaü niruddhaü nigçhãtaü sanna lãyate tamobãjabhàvaü nàpadyate / tasmàdyuktaþ pracàrabhedaþ suùuptasya samàhitasya manasaþ / yathà gràhyagràhakàvidyàkçtamaladvayavarjitaü tadà paramadvayaü brahmaiva tatsaüvçttamityatastadeva nirbhayaü dvaitagrahaõasya bhayanimittasyàbhàvat / ÷àntamabhayaü brahma, yadvidvànna bibheti kuta÷cana / tadeva vi÷eùyate j¤àptirj¤ànamàtmasvabhàvacaitanyaü tadeva j¤ànamàlokaþ pràkà÷o yasya tadbrahma j¤ànàlokaü vij¤ànaikarasaghanamityarthaþ / samantataþ samantàsarvato vyomavannairantaryeõa vyàpakamityarthaþ //35// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.36 ## __________ MandUpKC_3.36 janmanimittàbhàvàtsabàhyàbhyantaramajam / avidyànimittaü hi janma rajjusarpavadityavocàma / sà càvidyàtmasatyànubodhena niruddhà yato 'jamata evànidram / avidyàlakùaõànàdirmàyà nidrà / svàpàtprabuddhau'dvaiyasvaråpeõàtmanàto 'svapnam / aprabodhakçte hyasyanàmaråpe / prabodhàcca te rajjusarpavadvinaùñha iti na nàmnàbhidhãyate brahma råpyate và na kenacitprakàreõetyanàmakaråpakaü ca tat / "yato vàco nivartante"(tai.u.2 / 4 / 1) ityàdi÷ruteþ / kiü ca sakçdvibhàtaü sadaiva vibhàtaü sadà bhàråpamagrahaõànyathàgrahaõàvirbhàvatirobhàvavarjitatvàt / grahaõàgrahaõe hi ràtryahanã tama÷càvidyàlakùaõaü sadàprabhàtatve kàraõam / tadabhàvànnityacaitanyabhàråpatvàcca yuktaü sakçdvibhàtamiti / ata eva sarvaü ca tajj¤asvaråpaü ceti sarvaj¤am / neha brahmaõyevaüvidha upacaraõamupacàraþ kartavyaþ / yathànyeùàmàtmasvaråpavyatirekeõa samàdhànàdyupacàraþ / nitya÷uddhabuddhamuktasvabhàvatvàdbrahmaõaþ katha¤cana na katha¤cidapi kartavyasaübhavo 'vidyànà÷a ityarthaþ //36// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.37 anàmakatvàdyuktàrthasiddhaye hetumàha- ## __________ MandUpKC_3.37 abhilapyate 'nenetyabhilàpo vàkkaraõaü sarvaprakàrasyàbhidhànasya, tasmàdvigataþ / vàgatropalakùaõàrthà sarvabrahmakaraõavarjita ityetat / tathà sarvacintàsamutthitaþ / cintyate 'nayeti cintà buddhistasyàþ samutthito 'ntaþ karaõavarjita ityarthaþ"apràõo hyamanàþ ÷ubhro hyakùaràtparataþ paraþ" (mu.u.2 / 1 / 2) ityàdi÷ruteþ / yasmàtsarvaviùayavarjito 'taþ supra÷àntaþ, sakçjjyotiþ sadaiva jyotiràtmacainyasvaråpeõa, samàdhiþ samàdhinimittapraj¤àvagamyatvàt, samàdhãyate 'sminniti và samàdhiþ, acalo 'vikriyaþ, ata evàbhayo vikriyàbhàvàt //37// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.38 yasmàdbrahmaiva samàdhiracalo 'bhaya ityuktaþ- ## __________ MandUpKC_3.38 na tatra tasminbrahmaõi graho grahaõamupàdànam, notsarga utsarjanaü hànaü và vidyate / yatra hi vikriyà tadviùayatvaü và tatra hànopàdàne syàtàü na taddvayamiha brahmaõi saübhavati / vikàrahetoranyasyàbhàvànniravayavatvàcca / ato na tatra hànopàdàna ityarthaþ / cintà yatra na vidyate / sarvaprakàraiva cintà na saübhavati yatràmanastvàtkutastatra hànopàdàna ityarthaþ / yadaivàtmasatyànubodho jàtastadaivàtmasaüsthaü viùayàbhàvàdagnyuùõavadàtmanyeva sthitaü j¤ànam, ajàti jàtivarjitam, samatàü gataü paraü sàmyamàpannaü bhavati / yadàdau pratij¤àtamato vakùyàmyakàrpaõyamajàti samatàü gatamitãdaü tadupapattitaþ ÷àstrata÷coktamupasaühriyate, ajàti samatàü gatamiti / etasmàdàtmasatyànubodhàtkàrpaõyaviùayamanyat"yo vai9tadakùaraü gàrgyaviditvàsmàllaukàtpraiti sa kçpaõaþ"(bç.u.3 / 8 / 10) iti ÷ruteþ / pràpyaitatsarvaþ kçtakçtyo bràhmaõo bhavatãtyabhipràyaþ //38// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.39 yadyapãdamitthaü paramàrthatattvam- ## __________ MandUpKC_3.39 aspar÷ayogo nàmàyaü sarvasaübandhàkhyaspar÷avarjitatvàdaspar÷ayogo nàma vai smaryate prasiddhamupaniùatsu / duþkhena dç÷yata iti durdar÷aþ sarvairyogibhir vedàntavihitavij¤ànarahitaiþ sarvayogibhiþ / àtmasatyànubodhàyàsalabhya evetyarthaþ / yogino bibhyati hyasmàtsarvabhayavarjitàdapyàtmanà÷aråpamimaü yogaü manyamànà bhayaü kurvanty abhaye 'sminbhayadar÷ino bhayanimittàtmanà÷adar÷ana÷ãlà avivekina ityarthaþ //39// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.40 yeùàü punarbrahmasvaråpavyatirekeõa rajjusarpavat kalpitameva mana indriyàdi ca na paramàrthato vidyate teùàü brahmasvaråpàõàmabhayaü mokùàkhyà càkùayà ÷àntiþ svabhàvata eva siddhà nànyàyattà nopacàraþ katha¤canetyavocàma / ye tvato 'nye yogino màrgagà hãnamadhyamadçùñayo mano 'nyadàtmavyatiriktamàtsaübandhi pa÷yanti teùàmàtmasatyànubodharahitànàm- ## __________ MandUpKC_3.40 manaso nigrahàyattamabhayaü sarveùàü yoginàm / kiü ca duþkhakùayo 'pi, na hyàtmasaübandhini manasi pracalite duþkhakùayo 'sty avivekinàm / kiü càtmaprabodho 'pi manonigrahàyatta eva / tathàkùayàpi mokùàkhyà ÷àntis teùàü manonigrahàyattaiva //40// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.41 ## __________ MandUpKC_3.41 manonigraho 'pi teùàmudadheþ ku÷àgreõaikabinduno9tsecanena ÷oùaõavyavasàyavadvyavasàyavatàmanavasannàntaþ karaõànàmanirvedàdaparikhedato bhavatãtyarthaþ //41// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.42 kimaparikhinnavyavasàyamàtrameva manonigraha upàyaþ? na, ityucyate / ## __________ MandUpKC_3.42 aparikhinnavyavasàyavànsan vakùyamàõenopàyena kàmabhogaviùayeùu vikùiptaü mano nigçhõãyànnirundhyàdàtmanyevetyarthaþ / kiü ca lãyate 'sminniti suùupto layastasmiüllaye ca suprasannam àyàsavarjitaü apã7tyetat, nigçhõãyàdityanuvartate / suprasannaü cetkasmànnigçhyata ityucyate / yasmàdyathà kàmo 'narthahetustathà layo 'pi / ataþ kàmaviùayasya manaso nigrahavallayàdapi niroddhavyamityarthaþ //42// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.43 kaþ sa upàyaþ? ityucyate- ## __________ MandUpKC_3.43 sarvaü dvaitamavidyàvijçmbhitaü duþkhamevetyanusmçtya kàmabhogàtkàmanimitto bhoga icchàviùayastasmàdviprasçtaü mano nivartayedvairàgyabhàvanayetyarthaþ / ajaü brahmasarvamityetacchàstràcàryopade÷ato 'nusmçtya tadviparãtaü dvaitajàtaü naiva tu pa÷yati, abhàvàt //43// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.44 ## __________ MandUpKC_3.44 evamanena j¤ànàbhyàsavairàgyadvayopàyena laye suùupte lãnaü saübodhayenmana àtmavivekadar÷anena yojayet / cittaü mana ityanarthàntaram / vikùiptaü ca kàmabhogeùu ÷amayetpunaþ / eva punaþ punarabhyasyato layàtsaübodhitaü viùayebhya÷ca vyàvartitaü nàpi sàmyàpannamantaràlàvasthaü sakaùàyaü saràgaü bãjasaüyuktaü mana iti vijànãyàt / tato 'pi yatnataþ sàmyamàpàdayet / yadà tu samapràptaü bhavati samapràptyabhimukhãbhavatãtyarthaþ, tatastanna vicàlayedviùayàbhimukhaü na kuryàdityarthaþ //44// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.45 ## __________ MandUpKC_3.45 samàdhitsato yogino yatsukhaü jàyate tannàkhàdayet, tatra na rajyetetyarthaþ / kathaü tarhi? niþsaïgo niþspçhaþ praj¤ayà vivekabuddhyà yadupalabhyate sukhaü tadavidyàparikalpitaü mçùaiveti vibhàvayet / tato 'pi sukharàgànnigçhõãyàdityarthaþ / yathà punaþ sukharàgànnivçttaü ni÷calasvabhàvaü sanni÷caradbahirnirgacchadbhavati cittaü tatastato niyamyoktopàyenàtmanyevaikãkuryàtprayatnataþ / cittasvaråpasattàmàtramevàpàdayedityarthaþ //45// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.46 ## __________ MandUpKC_3.46 yathoktopàyena nigçhãtaü cittaü yadà suùu”e na ™ãyatena ca punarviùayeùuvikùipyate, aniïganamacalaü nivàtapradãpakalpam, anàbhàsaü na kenacitkalpitena viùayabhàvenàvabhàsata iti, yadaivaülakùaõaü cittaü tadà niùpannaü brahma bahmasvaråpeõa niùpannaü cittaü bhavatãtyarthaþ //46// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.47 ## __________ MandUpKC_3.47 yathoktaü paramàrthasukhamàtmasatyànubodhalakùaõaü svasthaü svàtmani sthitam, ÷àntaü sarvànarthopa÷amaråpam, sanirvàõaü nirvçtinirmàõaü kaivalyaü saha nirvàõena vartate, taccàkathyaü na ÷akyate kathayitum, atyantàsàdhàraõaviùayatvàt, sukhamuttamaü nirati÷ayaü hi tadyogipratyakùameva / na jàtamityajaü yathà viùayaviùayam / ajenànutpannena j¤eyenàvyatiriktaü satsvena sarvaj¤aråpeõa sarvaj¤aü brahmaiva sukhaü paricakùate kathayanti brahmavidaþ //47// _______________________________________________________________________ START MandUpK 3.48 sarvo 'pyayaü manonigrahàdirmçllohàdivatsçùñirupàsanà coktà paramàrthasvaråpapratipatyupàyatvena na paramàrthasatyeti / paramàrthasatyaü tu ## __________ MandUpKC_3.48 na ka÷cijjàyate jãvaþ kartà bhoktà ca notpadyate kenacidapi prakàreõa / ataþ svabhàvato 'jasyàsyaikasyàtmanaþ saübhavaþ kàraõaü na vidyate nàsti / yasmànna vidyate 'sya kàraõaü tasmànna ka÷cijjàyate jãva ityetat / pårveùåpàyatvenoktànàü satyànàmetattaduttamaü satyaü yasminsatyasvaråpe brahmaõyaõumàtramapi ki¤cinna jàyata iti //48//