SATAPATHA-BRAHMANA 9 Data input by H.S. Ananthanarayana and W. P. Lehman. Bracketted numbering added mechanically. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes ³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 195 ³ ³ long A ù 249 ³ ³ long i Å 197 ³ ³ long I ý 253 ³ ³ long u Æ 198 ³ ³ long U ô 244 ³ ³ vocalic r ­ 173 ³ ³ vocalic R ã 227 ³ ³ long vocalic r Ì 204 ³ ³ vocalic l Ê 202 ³ ³ long vocalic l Ë 203 ³ ³ velar n Ç 199 ³ ³ velar N § 167 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t  194 ³ ³ retroflex T è 232 ³ ³ retroflex d ¬ 172 ³ ³ retroflex D Ö 214 ³ ³ retroflex n ï 239 ³ ³ retroflex N × 215 ³ ³ palatal s Ó 211 ³ ³ palatal S Á 193 ³ ³ retroflex s « 171 ³ ³ retroflex S å 229 ³ ³ anusvara æ 230 ³ ³ capital anusvara õ 245 ³ ³ visarga ÷ 247 ³ ³ capital visarga ê 234 ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ 9.1.1.[1] athÃta÷ Óatarudriyaæ juhoti | atrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­ta÷ sa e«o 'tra rudro devatà tasmindevà etadam­taæ rÆpamuttamamadadhu÷ sa e«o 'tra dÅpyamÃno 'ti«ÂhadannamicamÃnastasmÃddevà abibhayuryadvai no 'yaæ na hiæsyÃditi 9.1.1.[2] te 'bruvan | annamasmai sambharÃma tenainaæ ÓamayÃmeti tasmà etadannaæ samabhara¤cÃntadevatyaæ tenainamaÓamayaæstadyadetam devametenÃÓamayaæstasmÃcÃntadevatyaæ ÓÃntadevatyaæ ha vai tacatarudriyamityÃcak«ate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devÃstathaivÃsminnayametadam­taæ rÆpamuttamaæ dadhÃti sa e«o 'tra dÅpyamÃnasti«ÂhatyannamicamÃnastasmà etadannaæ sambharati ÓÃntadevatyaæ tenainaæ Óamayati 9.1.1.[3] jartilairjuhoti | jÃyata e«a etadyaccÅyate sa e«a sarvasmà annÃya jÃyata ubhayamvetadannaæ yajjartilà yacca grÃmyaæ yaccÃraïyaæ yadaha tilÃstena grÃmyaæ yadak­«Âe pacyante tenÃraïyamubhayenaivainametadannena prÅïÃti grÃmyeïa cÃraïyena ca 9.1.1.[4] arkaparïena juhoti | annamarko 'nnenaivainametatprÅïÃti 9.1.1.[5] pariÓritsu juhoti | agnaya ete yatpariÓritastatho hÃsyaità agnimatyevÃhutayo hutà bhavanti 9.1.1.[6] yadvevaitacatarudriyaæ juhoti | prajÃpatervisrastÃddevatà udakrÃmaæstameka eva devo nÃjahÃnmanyureva so 'tinnantarvitato 'ti«Âhatso 'rodÅttasya yÃnyaÓrÆïi prÃskandaæstÃnyasminmanyau pratyati«Âhantsa eva ÓataÓÅr«Ã rudra÷ samabhavatsahasrÃk«a÷ Óate«udhiratha yà anyà vipru«o 'pataæstà asaækhyÃtà sahasrÃïÅmÃælokÃnanuprÃviÓaæstadyadruditÃtsamadrudrÃ÷ so 'yaæ ÓataÓÅr«Ã rudra÷ sahasrÃk«a÷ Óate«udhiradhijyadhanvà pratihitÃyÅ bhÅ«ayamÃïo 'ti«ÂhadannamicamÃnastasmÃddevà abibhayu÷ 9.1.1.[7] te prjÃpatimabruvan | asmÃdvai bibhÅmo yadvai no 'yaæ na hiæsyÃditi so 'bravÅdannamasmai sambharata tenainaæ Óamayateti tasmà etadannaæ samabhara¤catarudriyaæ tenainamaÓamayaæstadyadetaæ ÓataÓÅr«ÃïÃæ rudrametenÃÓamayaæstasmÃcatadyadetaæ ÓataÓÅr«ÃïÃæ rudrametenÃÓamayaæstasmÃcataÓÅr«arudraÓamanÅyaæ ÓataÓÅr«arudraÓamanÅyaæ ha vai tacatarudriyamityÃcak«ate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devÃstathaivÃsmà ayametadannaæ sambharati Óatarudriyaæ tenainaæ Óamayati 9.1.1.[8] gavedhukÃsaktubhirjuhoti | yatra vai sà devatà visrastÃÓayattato gavedhukÃ÷ samabhavantsvenaivainametadbhÃgena svena rasena prÅïÃti 9.1.1.[9] arkaparïena juhoti | etasya vai devasyÃÓayÃdarka÷ samabhavatsvenaivainametadbhÃgena svena rasena prÅïÃti 9.1.1.[10] pariÓritsu juhoti | lomÃni vai pariÓrito na vai lomasu vi«aæ na kiæ cana hinastyuttarÃrdhe 'gnerudaÇ ti«ÂhanjuhotyetasyÃæ ha diÓyetasya devasya g­hÃ÷ svÃyÃmevainametaddiÓi prÅïÃti svÃyÃæ diÓyavayajate 9.1.1.[11] sa vai jÃnudaghne prathamaæ svÃhÃkaroti | adha-iva vai tadyajjÃnudaghnamadha iva tadyadayaæ lokastadya imaæ lokaæ rudrÃ÷ prÃviÓaæstÃæstatprÅïÃti 9.1.1.[12] atha nÃbhidaghne | madhyamiva vai tadyannÃbhidaghnam madhyamivÃntarik«alokastadye 'ntarik«alokaæ rudrÃ÷ prÃviÓaæstÃæstatprÅïÃti 9.1.1.[13] atha mukhadaghna | uparÅva vai tadyanmukhadaghnamuparÅva tadyadasau lokastadye 'muæ lokaæ rudrÃ÷ prÃviÓaæstÃæstatprÅïÃti svÃhÃkÃreïÃnnaæ vai svÃhÃkÃro 'nnenaivainÃnetatprÅïÃti 9.1.1.[14] namaste rudra manyava iti | ya evÃsmintso 'ntarmanyurvitato 'ti«Âhattasmà etannamaskarotyuto ta i«ave namo bÃhubhyÃmuta te nama itÅ«và ca hi bÃhubhyÃæ ca bhÅ«ayamÃïo 'ti«Âhat 9.1.1.[15] sa e«a k«atraæ deva÷ | ya÷ sa ÓataÓÅr«Ã samabhavadviÓa ima itare ye vipruÇbhya÷ samabhavaæstasmà etasmai k«atrÃyaità viÓa etam purastÃduddhÃramudaharanya e«a prathamo 'nuvÃkastenainamaprÅïaæstathaivÃsmà ayametam purastÃduddhÃramuddharati tenainam prÅïÃti tasmÃde«a ekadevatyo bhavati raudra etaæ hyetena prÅïÃti 9.1.1.[16] caturdaÓaitÃni yajÆæ«i bhavanti | trayodaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ prajÃpatiÓcaturdaÓa÷ prajÃpatiragniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti namo nama iti yaj¤o vai namo yaj¤enaivainametannamaskÃreïa namasyati tasmÃdu ha nÃyaj¤iyam brÆyÃnnamasta iti yathà hainam brÆyÃdyaj¤asta iti tÃd­ktat 9.1.1.[17] atha dvandvibhyo juhoti | namo 'mu«mai cÃmu«mai ceti tadyathà vai brÆyÃdasau tvaæ ca na e«a ca mà hiæsi«ÂamityevametadÃha natarÃæ hi vidita Ãmantrito hinasti 9.1.1.[18] namo hiraïyabÃhave | senÃnye diÓÃæ ca pataye nama itye«a eva hiraïyabÃhu÷ senÃnÅre«a diÓÃm patistadyatkiæ cÃtraikadevatyametameva tena prÅïÃti k«atrameva tadviÓyapibhÃgaæ karoti tasmÃdyadviÓastasmink«atriyo 'pibhÃgo 'tha yà asaækhyÃtà sahasrÃïÅmÃælokÃnanuprÃviÓannetÃstà devatà yÃbhya etajjuhoti 9.1.1.[19] atha jÃtebhyo juhoti | etÃni ha jÃtÃnyete rudrà anupraviviÓuryatra yatraite tadevainÃnetatprÅïÃtyatho evaæ haitÃni rudrÃïÃæ jÃtÃni devÃnÃæ vai vidhÃmanu manu«yÃstasmÃdu hemÃni manu«yÃïÃæ jÃtÃni yathÃjÃtamevainÃnetatprÅïÃti 9.1.1.[20] te«Ãæ và ubhayatonamaskÃrà anye | 'nyataratonamaskÃrà anye te ha te ghoratarà aÓÃntatarà ya ubhayatonamaskÃrà ubhayata evainÃnetadyaj¤ena namaskÃreïa Óamayati 9.1.1.[21] sa và aÓÅtyÃæ ca svÃhÃkaroti | prathame cÃnuvÃke 'thÃÓÅtyÃmathÃÓÅtyÃæ ca yÃni cordhvÃni yajÆæ«yÃvatÃnebhyo 'nnamaÓÅtayo 'nnenaivainÃnetatprÅïÃti 9.1.1.[22] athaitÃni yajÆæ«i japati | namo va÷ kirikebhya ityetaddhÃsya pratij¤Ãtatamaæ dhÃma yathà priyo và putro h­dayaæ và tasmÃdyatraitasmÃddevÃcaÇketa tadetÃbhirvyÃh­tibhirjuhuyÃdupa haivaitasya devasya priyaæ dhÃma gacati tatho hainame«a devo na hinasti 9.1.1.[23] namo va÷ kirikebhya iti | ete hÅdaæ sarvaæ kurvanti devÃnÃæ h­dayebhya ityagnirvÃyurÃditya etÃni ha tÃni devÃnÃæ h­dayÃni namo vicinvatkebhya ityete hÅdaæ sarvaæ vicinvanti namo vik«iïatkebhya ityete vai taæ vik«iïanti yaæ vicik«Å«anti nama Ãnirhatebhya ityete hyebhyo lokebhyo 'nirhatÃ÷ 9.1.1.[24] athottÃrÃïi japati | drÃpe andhasaspata itye«a vai drÃpire«a vai taæ drà payati yaæ didrÃpayi«atyandhasaspata iti somasya pata ityetaddaridra nÅlalohiteti nÃmÃni cÃsyaitÃni rÆpÃïi ca nÃmagrÃhamevainametatprÅïÃtyÃsÃm prajÃnÃme«Ãm paÓÆnÃm mà bhermà roÇno ca na÷ kiæ canÃmamaditi yathaiva yajustathà bandhu÷ 9.1.1.[25] sa e«a k«atraæ deva÷ | tasmà etasmai k«atrÃyaità viÓo 'mum purastÃduddhÃramudaharanyo 'sau prathamo 'nuvÃko 'thÃsmà etamupari«ÂÃduddhÃramudaharaæstenainamaprÅïaæstathaivÃsmà ayametamupari«ÂÃduddhÃramuddharati tenainam prÅïÃti tasmÃdapye«a ekadevatyo bhavati raudra evaitaæ hyevaitenaprÅïÃti 9.1.1.[26] saptaitÃni yajÆæ«i bhavanti | saptacitiko 'gni÷ sapta 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti tÃnyubhayÃnyekaviæÓati÷ sampadyante dvÃdaÓa mÃsÃ÷ pa¤ca 'rtavastraya ime lokà asÃvÃditya ekaviæÓa etÃmabhisampadam 9.1.1.[27] athÃvatÃnÃnjuhoti | etadvà enÃndevà etenÃnnena prÅtvÃthai«ÃmetairavatÃnairdhanÆæ«yavÃtanvaæstathaivainÃnayametadetenÃnnena prÅtvÃthai«ÃmetairavatÃnairdhanÆæ«yavatanoti na hyavatatena dhanu«Ã kaæ cana hinasti 9.1.1.[28] tadvai sahasrayojana iti | etaddha paramaæ dÆraæ yatsahasrayojanaæ tadyadeva paramaæ dÆraæ tadevai«ÃmetaddhanÆæ«yavatanoti 9.1.1.[29] yadvevÃha sahasrayojana iti | ayamagni÷ sahasrayojanaæ na hyetasmÃditi netyanyatparamasti tadyadagnau juhoti tadevai«Ãæ sahasrayojane dhanÆæ«yavatanoti 9.1.1.[30] asaækhyÃtà sahasrÃïi | asmiænmahatyarïava iti yatra-yatra te tadevai«ÃmetaddhanÆæ«yavatanoti 9.1.1.[31] daÓaitÃnavatÃnÃnjuhoti | daÓÃk«arà virìvirìagnirdaÓa diÓo diÓo 'gnirdaÓa prÃïÃ÷ prÃïà agniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivai«ÃmetaddhanÆæ«yavatanoti 9.1.1.[32] atha pratyavarohÃnjuhoti | etadvà etadimÃælokÃnita Ærdhvo rohati sa sa parÃÇiva roha iyamu vai prati«Âhà te devà imÃm prati«ÂhÃmabhipratyÃyaæstathaivaitadyajamÃva imÃm prati«ÂhÃmabhipratyaiti 9.1.1.[33] yadveva pratyavarohati | etadvà enÃnetatprÅïannanvavaiti tata evaitadÃtmÃnamapoddharate jÃvÃtvai tathà hÃnenÃtmanà sarvamÃyureti 9.1.1.[34] yadveva pratyavarohati | etadvà etadetÃnrudrÃnita ÆrdhvÃnprÅïÃti tÃnpunaramuto 'rvÃca÷ 9.1.1.[35] nano 'stu rudrebhyo ye divÅti | tadye 'mu«miæloke rudrÃstebhya etannamaskaroti ye«Ãæ var«ami«ava iti var«aæ ha te«Ãmi«avà var«eïa ha te hiæsanti yaæ jihiæsi«anti 9.1.1.[36] namo 'stu rudrebhyo ye 'ntarik«a iti | tadye 'ntarik«aloke rudrÃstebhya etannamaskaroti ye«Ãæ vÃta i«ava iti vÃto ha te«Ãmi«avo vÃtena ha te hiæsanti yaæ jihiæsi«anti 9.1.1.[37] namo 'stu rudrebhyo ye p­thivyÃmiti | tadye 'smiæloke rudrÃstebhya etannamaskaroti ye«Ãmannami«ava ityannaæ ha te«Ãmi«avo 'nnena ha te hiæsanti yaæ jihiæsi«anti 9.1.1.[38] tebhyo daÓa prÃcÅ÷ | daÓa dak«iïà daÓa pratÅcÅrdaÓodÅcÅrdaÓordhvà iti daÓÃk«arà virìvirìagnirdaÓa diÓo diÓo 'gnirdaÓa prÃïÃ÷ prÃïà agniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainÃnetadannena prÅïÃti 9.1.1.[39] yadvevÃha daÓa-daÓeti | daÓa và a¤jaleraÇgulayo diÓi-diÓyevaibhya etada¤jaliæ karoti tasmÃdu haitadbhÅto '¤jaliæ karoti tebhyo namo astviti tebhya eva namaskaroti te no m­¬ayantviti ta evÃsmai m­¬ayanti te yaæ dvi«mo yaÓca no dve«Âi tame«Ãæ jambhe dadhma iti yameva dve«Âi yaÓcainaæ dve«Âi tame«Ãæ jambhe dadhÃtyamume«Ãæ jambhe dadhÃmÅti ha brÆyÃdyaæ dvi«yÃttato 'ha tasminna punarastyapi tannÃdriyeta svayaænirdi«Âo hyeva sa yamevaæviddve«Âi 9.1.1.[40] tri«k­tva÷ pratyavarohati | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainÃnetadannena prÅïÃti svÃhÃkÃreïÃnnaæ vai svÃhÃkÃro 'nnenaivainÃnetatprÅïÃti tririti Ærdhvo rohati tat«a tasyokto bandhu÷ 9.1.1.[41] yadveva tri«k­tva÷ pratyavarohati | trirhi k­tva Ærdhvo rohati tadyÃvatk­tva Ærdhvo rohati tÃvatk­tva÷ pratyavarohati 9.1.1.[42] atha tadarkaparïaæ cÃtvÃle prÃsyati | etadvà enenaitadraudraæ karma karoti tadetadaÓÃntaæ tadetattira÷ karoti nedidamaÓÃntaæ kaÓcidabhiti«ÂhÃttannenddhinasaditi tasmÃccÃtvÃle yadveva cÃtvÃle 'gnire«a yaccÃtvÃlastatho hainade«o 'gni÷ saædahatyathÃta÷ sampadeva 9.1.1.[43] tadÃhu÷ | kathamasyaitacatarudriyaæ saævatsaramagnimÃpnoti kathaæ saævatsareïÃgninà sampadyata iti «a«ÂiÓca ha vai trÅïi ca ÓatÃnyetacatarudriyamatha triæÓadatha pa¤catriæÓattato yÃni «a«ÂiÓca trÅïi ca ÓatÃni tÃvanti saævatsarasyÃhÃni tatsaævatsarasyÃhÃnyÃpnotyatha yÃni triæÓattraæÓanmÃsasya rÃtrayastanmÃsasya rÃtrÅrÃpnoti tadubhayÃni saævatsarasyÃhorÃtrÃïyÃpnotyatha yÃni pa¤catriæÓatsa trayodaÓo mÃsa÷ sa Ãtmà triæÓadÃtmà prati«Âhà dve prÃïà dve Óira eva pa¤catriæÓametÃvÃnvai saævatsara evamu hÃsyaitacatarudriyaæ saævatsaramagnimÃpnotyevaæ saævatsareïÃgninà sampadyata etÃvatsa u vai ÓÃï¬ile 'gnau madhyato yaju«matya i«Âakà upadhÅyante 'gnayo haite p­thagyadetà i«Âakà evamu hÃsyaite 'gnaya÷ p­thakÓatarudriyeïÃbhihutà bhavanti 9.1.1.[44] tadÃhu÷ | kathamasyaitacatarudriyam mahadukthamÃpnoti katham mahatokthena sampadyata iti yÃnyamÆni pa¤caviæÓatiryajÆæ«yabhito 'ÓÅtÅ÷ sa pa¤caviæÓa Ãtmà yatra và Ãtmà tadeva Óirastatpak«apucÃnyatha yà aÓÅtaya÷ saivÃÓÅtÅnÃmÃptiraÓÅtibhirhi mahadukthamÃkhyÃyate 'tha yadÆrdhvamaÓÅtibhyo yadevÃdo mahata ukthasyordhvamaÓÅtibhya etadasya tadevamu hÃsyaitacatarudriyam mahadukthamÃpnotyevam mahatokthena sampadyate 9.1.2.[1] athainamata÷ pari«iÓcati | etadvà enaæ devÃ÷ Óatarudriyeïa ÓamayitvÃthainametadbhÆya evÃÓamayaæstathaivainamevametacatarudriyeïa ÓamayitvÃthainametadbhÆya eva Óamayati 9.1.2.[2] adbhi÷ pari«i¤cati | ÓÃntirvà Ãpa÷ Óamayatyevainametatsarvata÷ pari«i¤cati sarvata evainametacamayati tri«k­tva÷ pari«i¤cati triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametacamayati 9.1.2.[3] yadvevainam pari«i¤cati | ime vai lokà e«o 'gnirimÃæstallokÃnadbhi÷ paritanoti samudreïa hainÃæstatparitanoti sarvatastasmÃdimÃælokÃntsarvata÷ samudra÷ paryeti dak«iïÃv­ttasmÃdimÃælokÃndak«iïÃv­tsamudra÷ paryeti 9.1.2.[4] agnÅtpari«i¤cati | agnire«a yadÃgnÅdhro no và ÃtmÃtmÃnaæ hinastyahiæsÃyà aÓmano 'dhyaÓmano hyÃpa÷ prabhavanti nikak«Ãnnikak«ÃddhyÃpa÷ prabhavanti dak«iïÃnnikak«Ãddak«iïÃddhi nikak«ÃdÃpa÷ prabhavanti 9.1.2.[5] aÓmannÆrjam parvate ÓiÓriyÃïÃmiti | aÓmani và e«orkparvate«u Órità yadÃpo 'dbhya o«adhÅbhyo vanaspatibhyo adhi sambh­tam paya ityetasmÃddhyetatsarvasmÃdadhi sambh­tam payastÃæ na i«amÆrjaæ dhatta maruta÷ saærarÃïà iti maruto vai var«asyeÓate 'Ómaæste k«uditi nidadhÃti tadaÓmani k«udhaæ dadhÃti tasmÃdaÓmÃnÃdyo 'tho sthiro và aÓmà sthirà k«utsthira eva tatsthiraæ dadhÃti mayi ta ÆrgityapÃdatte tadÃtmannÆrjaæ dhatte tathà dvitÅyaæ tathà t­tÅyam 9.1.2.[6] nidhÃyodaharaïaæ trirvipalyayate | etadvà enametallaghÆyatÅva yadenaæ samantam paryeti tasmà evaitannihnute 'hiæsÃyai 9.1.2.[7] yadveva vipalyayate | etadvà enametadanvavaiti tata evaitadÃtmÃnamapoddharate jÅvÃtvai tatho hÃnenÃtmanà sarvamÃyureti 9.1.2.[8] trirvipalyayate | trirhi k­tva÷ paryeti tadyÃvatk­tva÷ paryeti tÃvatk­tvo vipalyayate 9.1.2.[9] atha tamaÓmÃnamudaharaïe 'vadhÃya | etÃæ diÓaæ harantye«Ã vai nair­tÅ diÇnair­tyÃmeva taddiÓi Óucaæ dadhÃti 9.1.2.[10] etadvà enaæ devÃ÷ | Óatarudriyeïa cÃdbhiÓca ÓamayitvÃthÃsyaitena Óucam pÃpmÃnamapÃghnaæstathaivainamayametacatarudriyeïa cÃdbhiÓca ÓamayitvÃthÃsyaitena Óucam pÃpmÃnamapahanti 9.1.2.[11] bÃhyenÃgniæ harati | ime vai lokà e«o 'gnirebhyastallokebhyo bahirdhà Óucaæ dadhÃti bahirvedÅyaæ vai vedirasyai tadbahirdhà Óucaæ dadhÃti 9.1.2.[12] sa vederdak«iïÃyÃæ Óroïau | prÃÇ ti«Âhandak«iïà nirasyati yaæ dvi«mastaæ te Óug­catviti yameva dve«Âi tamasya Óug­catyamuæ te Óug­catviti ha brÆyÃdyaæ dvi«yÃttato ha tasminna punarastyapi tannÃdriyeta svayaænirdi«Âo hyeva sa yamevaæviddve«Âi yadi na bhidyeta bhittavai brÆyÃdyadà hyeva sa bhidyate 'tha taæ Óug­cati yaæ dve«ÂyapratÅk«amÃyantyapratÅk«ameva tacucam pÃpmÃnaæ jahati 9.1.2.[13] pratyetye«Âakà dhenÆ÷ kurute | etadvà enaæ devÃ÷ Óatarudriyeïa cÃdbhiÓca Óamayitvà Óucamasya pÃpmÃnamapahatya pratyetye«Âakà dhenÆrakurvata tathaivainamayametacatarudriyeïa cÃdbhiÓca Óamayitvà Óucamasya pÃpmÃnamapahatya pratyetye«Âakà dhenÆ÷ kurute 9.1.2.[14] ÃsÅna÷ kurvÅtetyu haika Ãhu÷ | ÃsÅno vai dhenuæ dogdhÅti ti«Âhaæstveva kurvÅteme vai lokà e«o 'gnisti«ÂhantÅva và ime lokà atho ti«Âhanvai vÅryavattara÷ 9.1.2.[15] udaÇ prÃÇ ti«Âhan | purastÃdvà e«Ã pratÅcÅ yajamÃnaæ dhenurupati«Âhate dak«iïato vai pratÅcÅæ dhenuæ ti«ÂhantÅsupasÅdanti 9.1.2.[16] sa yatrÃbhyÃpnoti | tadabhim­ÓyaitadyajurjapatÅmà me agna i«Âakà dhenava÷ santvityagnirhaitÃsÃæ dhenukaraïasye«Âe tasmÃdetÃvatÅnÃæ devatÃnÃmagnimevÃmantrayata ekà ca daÓa cÃntaÓca parÃrdhaÓcetye«a hÃvarÃrdhyo bhÆmà yadekà ca daÓa cÃtha hai«a parÃrdhyo bhÆmà yadantaÓca parÃrdhaÓcÃvarÃrdhataÓcaivainà etatparÃrdhataÓca parig­hya devà dhenÆrukurvata tathaivainà ayametadavarÃrdhataÓcaiva parÃrdhataÓca parig­hya dhenÆ÷ kurute tasmÃdapi nÃdriyeta bahvÅ÷ kartumamutra và e«a età brahmaïà yaju«Ã bahvÅ÷ kurute 'tha yatsaætanoti kÃmÃneva tatsaætanoti 9.1.2.[17] yadveve«Âakà dhenÆ÷ kurute | vÃgvà ayamagnirvÃcà hi cita÷ sa yadÃhaikà ca daÓa cÃntaÓca parÃrdhaÓceti vÃgvà ekà vÃgdaÓa vÃganto vÃkparÃrdho vÃcameva taddevà dhenumakurvata tathaivaitadyajamÃno vÃcameva dhenuæ kurute 'tha yatsaætanoti vÃcameva tatsaætanotyetà me agna i«Âakà dhenava÷ santvamutrÃmu«miæloka ityetadvà enà asmiæloke dhenÆ÷ kurute 'thainà etadamu«miæloke dhenÆ÷ kurute tatho hainametà ubhayorlokayorbhu¤jantyasmiæÓcÃmu«miæÓca 9.1.2.[18] ­tava stheti | ­tavo hyetà ­tÃv­dha iti satyav­dha ityetad­tu«và stha ­tÃv­dha ityahorÃtrÃïi và i«Âakà ­tu«u và ahorÃtrÃïi ti«Âhanti gh­taÓcuto madhuÓcuta iti tadenà gh­taÓcutaÓca madhuÓcutaÓca kurute 9.1.2.[19] virÃjo nÃmeti | etadvai devà età i«Âakà nÃmabhirupÃhvayanti yathÃ-yathainà etadÃcak«ate tà enÃnabhyupÃvartantÃtha lokamp­ïà eva parÃcyastasthurahitanÃmnyo nimemihatyastà virÃjo nÃmÃkurvata tà enÃnabhyupÃvartanta tasmÃddaÓa-daÓe«Âakà upadhÃya lokamp­ïayÃbhimantrayate tadenà virÃva÷ kurute daÓÃk«arà hi viràkÃmadudhà ak«ÅyamÃïà iti tadenÃ÷ kÃmadudhà ak«ÅyamÃïÃ÷ kurute 9.1.2.[20] athainaæ vikar«ati | maï¬ÆkenÃvakayà vetasaÓÃkhayaitadvà enaæ devÃ÷ Óatarudriyeïa cÃdbhiÓca Óamayitvà Óucamasya pÃpmÃnamapahatyÃthainametadbhÆya evÃÓamayaæstathaivainamayametacatarudriyeïa cÃdbhiÓca Óamayitvà Óucamasya pÃpmÃnamahatyÃthainametadbhÆya eva Óamayati sarvato vikar«ati sarvata evainametacamayati 9.1.2.[21] yadvevainaæ vikar«ati | etadvai yatraitam prÃïà ­«ayo 'gre 'gniæ samaskurvaæstamadbhiravok«aæstà Ãpa÷ samaskandaæste maï¬Ækà abhavan 9.1.2.[22] tÃ÷ prajÃpatimabruvan | yadvai na÷ kamabhÆdavÃktadagÃditi so 'bravÅde«a va etasya vanaspatirvettviti vettu saævettu so 'ha vai taæ vetasa ityÃcak«ate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devà atha yadabruvannavÃÇta÷ kamagÃditi tà avÃkkà abhavannavÃkkà ha vai tà avakà ityÃcak«ate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devÃstà haitÃstrayya Ãpo yanmaï¬Æko 'vakà vetasaÓÃkhaitÃbhirevainametattrayÅbhiradbhi÷ Óamayati 9.1.2.[23] yadvevainaæ vikar«ati | jÃyata e«a etadyaccÅyate sa e«a sarvasmà annÃya jÃyate sarvamvetadannaæ yanmaï¬Æko 'vakà vetasaÓÃkhà paÓavaÓca hyetà ÃpaÓca vanaspatayaÓca sarveïai vainametadannena prÅïÃti 9.1.2.[24] maï¬Ækena paÓÆnÃm | tasmÃnmaï¬Æka÷ paÓÆnÃmanupajÅvanÅyatamo yÃtayÃmà hi so 'vakÃbhirapÃæ tasmÃdavakà apÃmanupajÅvanÅyatamà yÃtayÃmnyo hi tà vetasena vanaspatÅnÃæ tasmÃdvetaso vanaspatÅnÃmanupajÅvanÅyatamo yÃtayÃmà hi sa÷ 9.1.2.[25] tÃni vaæÓe prabadhya | dak«iïÃrdhenÃgnerantareïa pariÓrita÷ prÃgagre vikar«ati samudrasya tvÃvakayÃgne parivyayÃmasi pÃvako asmabhyaæ Óivo bhaveti samudriyÃbhistvÃdbhi÷ ÓamayÃma ityetat 9.1.2.[26] atha jaghanÃrdhenodak | himasya tvà jarÃyuïÃgne parivyayÃmasi pÃvako asmabhyaæ Óivo bhaveti yadvai ÓÅtasya praÓÅtaæ taddhimasya jarÃyu ÓÅtasya tvà praÓÅtena ÓamayÃma ityetat 9.1.2.[27] athottarÃrdhena prÃk | upa jmannupa vetase 'vatara nadÅ«và agne pittamapÃmasi maï¬Æki tÃbhirÃgahi semaæ no yaj¤am pÃvakavarïaæ Óivaæ k­dhÅti yathaiva yajustathà bandhu÷ 9.1.2.[28] atha pÆrvÃrdhena dak«iïà | apÃmidaæ nyayanaæ samudrasya niveÓanam anyÃæste asmattapantu hetaya÷ pÃvako asmabhyaæ Óivo bhaveti yathaiva yajustathà bandhurityagre vikar«atyatheti athetyatheti taddak«iïÃv­ttaddhi devatrà 9.1.2.[29] ÃtmÃnamagre vikar«ati | Ãtmà hyevÃgre sambhavata÷ sambhavatyatha dak«iïam pak«amatha pucamathottaraæ taddak«iïÃv­ttaddhi devatrà 9.1.2.[30] abhyÃtmam pak«apucÃni vikar«ati | abhyÃtmameva tacÃntiæ dhatte purastÃdarvÃkparastÃdeva tadarvÃcÅæ ÓÃntiæ dhatte 'gne pÃvaka roci«eti dak«iïam pak«aæ sa na÷ pÃvaka dÅdiva iti pucam pÃvakayà yaÓcitayantyà k­petyuttaram pÃvakam pÃvakamiti yadvai Óivaæ ÓÃntaæ tatpÃvakaæ Óamayatyevainametat 9.1.2.[31] saptabhirvikar«ati | saptacitiko 'gni÷ sapta 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadvikar«ati taæ vaæÓamutkarenyasya 9.1.2.[32] athainaæ sÃmabhi÷ parigÃyati | atrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­tastasmindevà etadam­taæ rÆpamuttamamadadhustathaivÃsminnayametadam­taæ rÆpamuttamaæ dadhÃti sÃmÃni bhavanti prÃïà vai sÃmÃnyam­tamu vai prÃïà am­tamevÃsminnetadrÆpamuttamaæ dadhÃti sarvata÷ parigÃyati sarvata evÃsminnetadam­taæ rÆpamuttamaæ dadhÃti 9.1.2.[33] yadvevainaæ sÃmabhi÷ parigÃyati | etadvai devà akÃmayantÃnasthikamimamam­tamÃtmÃnaæ kurvÅmahÅti te 'bruvannupa tajjÃnÅta yathemamÃtmÃnamanasthikamam­taæ karavÃmahà iti te 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yathemamÃtmÃnamanasthikamam­taæ karavÃmahà iti 9.1.2.[34] te cetayamÃnÃ÷ | etÃni sÃmÃnyapaÓyaæstairenam paryagÃyaæstairetamÃtmÃnamanasthikamam­tamakurvata tathaivaitadyajamÃno yadenaæ sÃmabhi÷ parigÃyatyetamevaitadÃtmÃnamanasthikamam­taæ kurute sarvata÷ parigÃyati sarvata evaitadetamÃtmÃnamanasthikamam­taæ kurute ti«ÂhangÃyati ti«ÂhantÅva và ime lokà atho ti«Âhanvai vÅryavattaro hiÇk­tya gÃyati tatra hi sarvaæ k­tsnaæ sÃma bhavati 9.1.2.[35] gÃyatram purastÃdgÃyati | agnirvai gÃyatramagnimevÃsyaitacira÷ karotyatho Óira evÃsyaitadanasthikamam­taæ karoti 9.1.2.[36] rathantaraæ dak«iïe pak«e | iyaæ vai rathantaramiyamu và e«Ãæ lokÃnÃæ rasatamo 'syÃæ hÅme sarve rasà rasaætamaæ ha vai tadrathantaramityÃcak«ate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devà imÃmevÃsyaitaddak«iïam pak«aæ karotyatho dak«iïamevÃsyaitatpak«amanasthikamam­taæ karoti 9.1.2.[37] b­haduttare pak«e | dyaurvai b­haddyaurhi barhi«Âhà divamevÃsyaitaduttaram pak«aæ karotyatho uttaramevÃsyaitatpak«amanasthikamam­taæ karoti 9.1.2.[38] vÃmadevyamÃtman | prÃïo vai vÃmadevyaæ vÃyuru prÃïa÷ sarve«Ãmu hai«a devÃnÃmÃtmà yadvÃyurvÃyumevÃsyaitadÃtmÃnaæ karotyatho ÃtmÃnamevÃsyaitadanasthikamam­taæ karoti 9.1.2.[39] yaj¤Ãyaj¤iyam pucam | candramà vai yaj¤Ãyaj¤iyaæ yo hi kaÓca yaj¤a÷ saæti«Âhata etameva tasyÃhutÅnÃæ raso 'pyeti tadyadetaæ yaj¤o-yaj¤o 'pyeti tasmÃccandramà yaj¤Ãyaj¤iyaæ candramasamevÃsyaitatpucaæ karotyatho pucamevÃsyaitadanasthikamam­taæ karoti 9.1.2.[40] atha prajÃpaterh­dayaæ gÃyati | asau và Ãdityo h­dayaæ Ólak«ïa e«a Ólak«ïaæ h­dayam parimaï¬ala e«a parimaï¬alaæ h­dayamÃtmangÃyatyÃtmanhi h­dayaæ nikak«e nikak«e hi h­dayaæ dak«iïe nikak«e 'to hi h­dayaæ nedÅya ÃdityamevÃsyaitaddh­dayaæ karotyatho h­dayamevÃsyaitadanasthikamam­taæ karoti 9.1.2.[41] prajÃsu ca prajÃpatau ca gÃyati | tadyatprajÃsu gÃyati tatprajÃsu h­dayaæ dadhÃtyatha yatprajÃpatau gÃyati tadagnau h­dayaæ dadhÃti 9.1.2.[42] yadveva prajÃsu ca prajÃpatau ca gÃyati | ayaæ và agni÷ prajÃÓca prajÃpatiÓca tadyadagnau gÃyati tadeva prajÃsu ca prajÃpatau ca h­dayaæ dadhÃti 9.1.2.[43] tà haità am­te«ÂakÃ÷ | tÃuttamà upadadhÃtyam­taæ tadasya sarvasyottamaæ dadhÃti tasmÃdasya sarvasyÃm­tamuttamaæ nÃnyo 'dhvaryorgÃyedi«Âakà và età vicito ha syÃdyadanyo 'dhvaryorgÃyet 9.2.1.[1] upavasathÅye 'hanprÃtarudita Ãditye | vÃcaæ vis­jate vÃcaæ vis­jya pa¤cag­hÅtamÃjyaæ g­hïÅte tatra pa¤ca hiraïyaÓakalÃnprÃsyatyathaitattrayaæ samÃsiktam bhavati dadhi madhu gh­tam pÃtryÃæ và sthÃlyÃæ vorubilyÃæ tadupari«ÂÃddarbhamu«Âiæ nidadhÃti 9.2.1.[2] athÃgnimÃrohati | namaste harase Óoci«e namaste astvarci«a ityatrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­ta÷ sa e«o 'tra tasmà alaæ yaddhiæsyÃdyaæ jihiæsi«edyamu và e«a hinasti harasà vainaæ Óoci«Ã vÃrci«Ã và hinasti tatho hainame«a etairna hinastyanyÃæste asmattapantu hetaya÷ pÃvako asmabhyaæ Óivo bhaveti yathaiva yajustathà bandhu÷ 9.2.1.[3] ÃruhyÃgniæ svayamÃt­ïÃæ vyÃghÃrayati | Ãjyena pa¤cag­hÅtena tasyokto bandhu÷ 9.2.1.[4] svayamÃt­ïÃæ vyÃghÃrayati | prÃïa÷ svayamÃt­ïà prÃïe tadannaæ dadhÃti 9.2.1.[5] yadveva svayamÃt­ïÃæ vyÃghÃrayati | uttaravedirhai«Ãgneratha yÃmamÆm pÆrvÃæ vyÃghÃrayatyadhvarasya sÃtha hai«ÃgnestÃmetadvyÃghÃrayati 9.2.1.[6] paÓyaæstatra hiraïyaæ vyÃghÃrayati | pratyak«aæ vai tadyatpaÓyati pratyak«aæ sottaravedi÷ prÃstà eveha bhavanti paro 'k«aæ vai tadyatprÃstÃ÷ paro 'k«amiyamuttaravedi÷ 9.2.1.[7] svÃhÃkÃreïa tÃæ vyÃghÃrayati | pratyak«aæ vai tadyatsvÃhÃkÃra÷ pratyak«aæ sottaravedirveÂkÃreïemÃm paro 'k«aæ vai tadyadveÂkÃra÷ paro 'k«amiyamuttaravedirÃjyenÃjyena hyuttaravediæ vyÃghÃrayanti pa¤cag­hÅtena pa¤cag­hÅtena hyuttaravediæ vyÃghÃrayanti vyatihÃraæ vyatihÃraæ hyuttaravediæ vyÃghÃrayanti 9.2.1.[8] n­«ade ve¬iti | prÃïo vai n­«anmanu«yà narastadyo 'yam manu«ye«u prÃïo 'gnistametatprÅïÃtyapsu«ade ve¬iti yo 'psvagnistametatprÅïÃti bahir«ade ve¬iti ya o«adhi«vagnistametatprÅïÃti vanasade ve¬iti yo vanaspati«vagnistametatprÅïÃti svarvide ve¬ityayamagni÷ svarvidimamevaitadagnim prÅïÃti 9.2.1.[9] yadvevÃha | n­«ade ve¬apsu«ade ve¬ityasyaivaitÃnyagnernÃmÃni tÃnyetatprÅïÃti tÃni havi«Ã devatÃæ karoti yasyai vai devatÃyai havirg­hyate sà devatà na sà yasyai na g­hyate 'tho etÃnevaitadagnÅnasminnagnau nÃmagrÃhaæ dadhÃti 9.2.1.[10] pa¤caità ÃhutÅrjuhoti | pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca 'rtava saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÃïÃti 9.2.1.[11] athainaæ samuk«ati | dadhnà madhunà gh­tena jÃyata e«a etadyaccÅyate sa e«a sarvasmà annÃya jÃyate sarvamvetadannaæ yaddadhi madhu g­taæ sarveïaivainametadannena prÅïÃti sarvata÷ samuk«ati sarvata evainametatsarveïÃnnena prÅïÃti 9.2.1.[12] yadvevainaæ samuk«ati | atrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­tastasmindevà etadrÆpamuttamamadadhustathaivÃsminnayametadrÆpamuttamaæ dadhÃtyannaæ vai rÆpametadu paramamannaæ yaddadhi madhu g­taæ tadyadeva paramaæ rÆpaæ tadasminnetaduttamaæ dadhÃti sarvata÷ samuk«atyapi bÃhyena pari«rita÷ sarvata evÃsminnetadrÆpamuttamaæ dadhÃti darbhaiste hi Óuddhà medhyà agrairagraæ hi devÃnÃm 9.2.1.[13] yadvevainaæ samuk«ati | etadvai yatraitam prÃïà ­«ayo 'gre 'gniæ samaskurvaæstadasminnado 'mum purastÃdbhÃgamakurvatÃda÷ sajÆrabdÅyamathÃsminnetaæ saæcita upari«ÂÃdbhÃgamakurvata tadyatsamuk«ati ya evÃsmiæste prÃïà ­«aya÷ sacita upari«ÂÃdbhÃgamakurvata tÃnevaitatprÅïÃti dadhnà madhunà gh­tena tasyokto bandhu÷ 9.2.1.[14] ye devà devÃnÃm | yaj¤iyà yaj¤iyÃnÃmiti devà hyete devÃnÃæ yaj¤iyà u yaj¤iyÃnÃæ saævatsarÅïamupa bhÃgamÃsata iti saævatsarÅïaæ hyeta etam bhÃgamupÃsate 'hutÃdo havi«o yaj¤e asminnityahutÃdo hi prÃïÃ÷ svayam pibantu madhuno gh­tasyeti svayamasya pibantu madhunaÓca gh­tasya cetyetat 9.2.1.[15] ye devà deve«u | adhi devatvamÃyanniti devà hyete deve«adhi devatvamÃyanye brahmaïa÷ puraetÃro asyetyayamagnirbrahma tasyaite puraetÃro yebhyo na ­te pavate dhÃma kiæ caneti na hi prÃïebhya ­te pavate dhÃma kiæ cana na te divo na p­thivyà adhi snu«viti naiva te divi na p­thivyÃæ yadeva prÃïabh­ttasmiæsta ityetat 9.2.1.[16] dvÃbhyÃæ samuk«ati | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsamuk«ati 9.2.1.[17] atha pratyavarohati | prÃïadà apÃnadà iti sarve haite prÃïà yo 'yamagniÓcita÷ sa yadetÃmatrÃtmana÷ paridÃæ na vadetÃtra haivÃsyai«a prÃïÃnv­¤jÅtÃtha yadetÃmatrÃtmana÷ paridÃæ vadate tatho hÃsyai«a prÃïÃnna v­Çkte prÃïadà apÃnadà vyÃnadà varcodà varivodà ityetaddà me 'sÅtyevaitadÃhÃnyÃæste asmattapantu hetaya÷ pÃvako asmabhyaæ Óivo bhaveti yathaiva yajustathà bandhu÷ 9.2.1.[18] pratyetya pravargyopasadbhyÃm pracarati | pravargyopasadbhyÃm pracaryÃthÃsmai vrataæ vÃrdhavrataæ và prayacatyatha pravargyopasadbhyÃmatha pravargyamutsÃdayatyÃptvà taæ kÃmaæ yasmai kÃmÃyainam prav­ïakti 9.2.1.[19] taæ vai pari«yanda utsÃdayet | tapto và e«a ÓuÓucÃno bhavati taæ yadasyÃmutsÃdayedimÃmasya Óug­cedyadapsÆtsÃdayedapo 'sya Óug­cedatha yatpari«yanda utsÃdayati tatho ha naivÃpo hinasti nemÃæ yadahÃpsu na prÃsyati tenÃpo na hinastyatha yatsamantamÃpa÷ pariyanti ÓÃntirvà Ãpasteno imÃæ na hinasti tasmÃtpari«yanda utsÃdayet 9.2.1.[20] agnau tvevotsÃdayet | ime vai lokà e«o 'gnirÃpa÷ pariÓritastaæ yadagnà utsÃdayati tadevainam pari«yanda utsÃdayati 9.2.1.[21] yadvevÃgnà utsÃdayati | ime vai lokà e«o 'gniragnirvÃyurÃdityastadete pravargyÃ÷ sa yadanyatrÃgnerutsÃdayedetÃæstaddevÃnbahirdhaibhyo lokebhyo dadhyÃdatha yadagnà utsÃdayatyetÃnevaitaddevÃne«u loke«u dadhÃti 9.2.1.[22] yadvevÃgnà utsÃdayati | Óira etadyaj¤asya yatpravargya ÃtmÃyamagniÓcita÷ sa yadanyatrÃgnerutsÃdayedbahirdhÃsmÃciro dadhyÃdatha yadagnà utsÃdayatyÃtmÃnamevÃsyaitatsaæsk­tya Óira÷ pratidadhÃti 9.2.1.[23] svayamÃt­ïayà saæsp­«Âam prathamam pravargyamutsÃdayati | prÃïa÷ svayamÃt­ïà Óira÷ pravargya ÃtmÃyamagniÓcita÷ ÓiraÓca tadÃtmÃnaæ ca prÃïena saætanoti saædadhÃtyutsÃdya pravargyaæ yathà tasyotsÃdanam 9.2.2.[1] pratyetyÃgnim prahari«yan | ÃhutÅÓca juhoti samidhaÓcÃdadhÃtyetadvà enaæ devà e«yantam purastÃdannenÃprÅïannÃhutibhiÓca samidbhiÓca tathaivainamayametade«yantam purastÃdannena prÅïÃtyÃhutibhiÓca samidbhiÓca sa vai pa¤cag­hÅtaæ g­hïÅte tasyokto bandhu÷ 9.2.2.[2] atha «o¬aÓag­hÅtaæ g­hïÅte | «o¬aÓakala÷ prajÃpati÷ prajÃpatiragnirÃtmasammitenaivainametadannena prÅïÃti yadu và Ãtmasammitamannaæ tadavati tanna hinasti yadbhÆyo hinasti tadyatkanÅyo na tadavati samÃnyÃæ sruci g­hïÅte samÃno hi sa yametatprÅïÃti vaiÓvakarmaïÃbhyÃæ juhoti viÓvakarmÃyamagnistamevaitatprÅïÃti tisra ÃhutÅrjuhoti triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti 9.2.2.[3] atha samidha ÃdadhÃti | yathà tarpayitvà parivevi«yÃttÃd­ktadaudumbaryo bhavantyÆrgvai rasa udumbara Ærjaivainametadrasena prÅïÃtyÃrdrà bhavantyetadvai vanaspatÅnÃmanÃrtaæ jÅvaæ yadÃrdraæ tadyadeva vanaspatÅnÃmanÃrtaæ jÅvaæ tenainametatprÅïÃti gh­te nyuttà bhavantyÃgneyaæ vai gh­taæ svenaivainametadbhÃgena svena rasena prÅïÃti sarvÃæ rÃtriæ vasanti tatra hi tà rasena sampadyante tisra÷ samidha ÃdadhÃti triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti 9.2.2.[4] yadvevaità ÃhutÅrjuhoti | etadvà enaæ devà e«yanta purastÃdannena samaskurvannetÃbhirÃhutibhistathaivainamayametade«yantam purastÃdannena saæskarotyetÃbhirÃhutibhi÷ 9.2.2.[5] sa vai pa¤cag­hÅtaæ g­hïÅte | pa¤cadhÃvihito và ayaæ ÓÅr«anprÃïo mano vÃk prÃïaÓcak«u÷ ÓrotrametamevÃsminnetatpa¤cadhÃvihitaæ ÓÅr«anprÃïaæ dadhÃtyagnistigmena Óoci«eti tigmavatyà Óira evÃsyaitayà saæÓyati tigmatÃyai 9.2.2.[6] atha «o¬aÓag­hÅtaæ g­hïÅte | a«Âau prÃïà a«ÂÃvaÇgÃnyetÃmabhisampadaæ samÃnyÃæ sruci g­hïÅte samÃne hyevÃtmannaÇgÃni ca prÃïÃÓca bhavanti nÃnà juhotyaÇgebhyaÓca tatprÃïebhyaÓca vidh­tiæ karoti vaiÓvakarmaïÃbhyÃæ juhoti viÓvakarmÃyamagnistamevaitatsaæskaroti tisra ÃhutÅrjuhoti triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena saæskaroti saptadaÓabhir­gbhi÷ saptadaÓa÷ prajÃpati÷ prajÃpatiragniryÃvÃnÃgniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsaæskarotyekaviæÓatig­hÅtena dvÃdaÓa mÃsÃ÷ pa¤ca 'rtavastraya ime lokà asÃvÃditya ekaviæÓa etÃmabhisampadam 9.2.2.[7] yadvevaitÃ÷ samidha ÃdadhÃti | etadvà enaæ devÃ÷ sarvaæ k­tsnaæ saæsk­tyÃthainametenÃnnenÃprÅïannetÃbhi÷ samidbhistathaivainamayametatsarvaæ k­tsnaæ saæsk­tyÃthainametenÃnnena prÅïÃtyetÃbhi÷ samidbhiraudumbaryo bhavantyÃrdrà gh­te nyuttà sarvÃæ rÃtriæ vasanti tasyokto bandhurudenamuttarÃæ nayendremam pratarÃæ naya yasya kurmo g­he haviriti yathà yajustathà bandhustisra÷ samidha ÃdadhÃti triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti tisa ÃhutÅrjuhoti tat«a tasyokto bandhu÷ 9.2.3.[1] athÃta÷ sampre«yati | udyacedhmamupayacopayamanÅragnaye prahriyamÃïÃyÃnubrÆhyagnÅdekasphyayÃnÆdehi brahmannapratirathaæ japeti 9.2.3.[2] etadvai devÃnupaprai«yata÷ | etaæ yaj¤aæ taæsyamÃnÃndak«iïato 'surà rak«Ãæsi nëÂrà ajighÃæsanna yak«yadhve na yaj¤aæ taæsyadhva iti 9.2.3.[3] te devà indramabruvan | tvaæ vai na÷ Óre«Âho bali«Âho vÅryavattamo 'si tvamimÃni rak«Ãæsi pratiyatasveti tasya vai me brahma dvitÅyamastviti tatheti tasmai vai b­haspatiæ dvitÅyamakurvanbrahma vai b­haspatista indreïa caiva b­haspatinà ca dak«iïato 'surÃnrak«Ãæsi nëÂrà apahatyÃbhaye nëÂra etaæ yaj¤amatanvata 9.2.3.[4] tadvà etatkriyate | yaddevà akurvannidaæ nu tÃni rak«Ãæsi devairevÃpahatÃni yattvetatkaroti yaddevà akurvaæstatkaravÃïÅtyatho indreïa caivaitadb­haspatinà ca dak«iïato surÃnrak«Ãæsi nëÂrà apahatyÃbhaye 'nëÂra etaæ yaj¤aæ tanute 9.2.3.[5] sa ya÷ sa indra÷ | e«a so 'pratiratho 'tha ya÷ sa b­haspatire«a sa brahmà tadyadbrahmÃpratirathaæ japatÅndreïa caivaitadb­haspatinà ca dak«iïato 'surÃnrak«Ãæsi nëÂrà apahatyÃbhaye 'nëÂra etaæ yaj¤aæ tanute tasmÃdbrahmÃpratirathaæ japati 9.2.3.[6] ÃÓu÷ ÓiÓÃno v­«abho na bhÅma iti | aindryo 'bhirÆpà dvÃdaÓa bhavanti dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivaitaddak«iïato 'surÃnrak«Ãæsi nëÂrà apahanti tri«Âubbhirvajro vai tri«Âubvajreïaivaitaddak«iïato 'surÃnrak«Ãæsi nëÂrà apahanti tà dvÃviæÓatirgÃyatrya÷ sampadyante tadÃgneyyo bhavantyagnikarma hi 9.2.3.[7] athainamudyacati | udu tvà viÓve devà agne bharantu cittibhiriti tasyokto bandhu÷ 9.2.3.[8] athÃbhiprayanti | pa¤ca diÓo daivoryaj¤amavantu devÅriti devÃÓcÃsurÃÓcobhaye prÃjÃpatyà dik«vaspardhanta te devà asurÃïÃæ diÓo v­¤jata tathaivaitadyajamÃno dvi«ato bhrÃt­vyasya diÓo v­Çkte daivÅriti tadenà daivÅ÷ kurute yaj¤amavantu devÃriti yaj¤amimavantu devÅrityetadapÃmatiæ durmatim bÃdhamÃnà ityaÓanÃyà và amatiraÓanÃyÃmapabÃdhamÃnà ityetadrÃyaspo«e yaj¤apatimÃbhajantÅriti rayyÃæ ca pos\e ca yaj¤apatimÃbhajantÅrityetadrÃyaspo«e adhi yaj¤o asthÃditi rayyÃæ ca po«e cÃdhi yaj¤o 'sthÃdityetat 9.2.3.[9] samiddhe agnÃvadhi mÃmahÃna iti | yajamÃno vai mÃmahÃna ukthapatra ityukthÃni hyetasya patrÃïŬya iti yaj¤iyaæ ityetadg­bhÅta iti dhÃrita ityetattaptaæ gharmam parig­hyÃyajanteti taptaæ hyetaæ gharmam parig­hyÃyajantorjà yadyaj¤amayajanta devà ityÆrjà hyetaæ yaj¤amayajanta devÃ÷ 9.2.3.[10] daivyÃya dhartre jo«Âra iti | daivo hye«a dhartà jo«ayit­tamo devaÓrÅ÷ ÓrÅmanÃ÷ Óatapayà iti devaÓrÅrhye«a ÓrÅmanÃ÷ ÓatapayÃ÷ parig­hya devà yaj¤amÃyanniti parig­hy a hyetaæ devà yaj¤amÃyandevà devebhyo adhvaryanto asthurityadhvaro vai yaj¤o devà devebhyo yaj¤iyanto 'thurityetat 9.2.3.[11] vÅtaæ havi÷ Óamitaæ Óamità yajadhyà iti | i«Âaæ svi«ÂamityetatturÅyo yaj¤o yatra havyametÅtyadhvaryu÷ purastÃdyajÆæ«i japati hotà paÓcÃd­co 'nvÃha brahmà dak«iïato 'pratirathaæ japatye«a eva turÅyo yaj¤astato vÃkà ÃÓi«o no ju«antÃmiti tato no vÃkÃÓcÃÓi«aÓca ju«antÃmityetat 9.2.3.[12] sÆryaraÓmirharikeÓa÷ purastÃt | savità jyotirudriyÃæ ajasramityasau và Ãditya e«o 'gni÷ sa e«a sÆryaraÓmirharikeÓa÷ purastÃtsavitaitajjyotirudyacatyajasraæ tasya pÆ«Ã prasave yÃti vidvÃniti paÓavo vai pÆ«Ã ta etasya prasave prerate sampaÓyanviÓvà bhuvanÃni gopà itye«a và idaæ sarvaæ sampaÓyatye«a u evÃsya sarvasya bhuvanasya goptÃ÷ 9.2.3.[13] tadyà amu«mÃdÃdityÃdarvÃjya÷ pa¤ca diÓa÷ | tà etaddevà asurÃïÃmav­¤jatÃtho tà evaitatsamÃrohaæstà u evaitadyajamÃno dvi«ato bhrÃt­vyasya v­Çkte 'tho tà evaitatsamÃrohatyatho etadvà etÃbhirdevà Ãta÷ samprÃpnuvaæstathaivÃbhirayametadÃta÷ samprÃpnoti 9.2.3.[14] athÃÓmÃnam p­ÓnimupadadhÃti | asau và Ãdityo 'Ómà p­ÓniramumevaitadÃdityamupadadhÃti p­Ónirbhavati raÓmibhirhi maï¬alam p­Óni tamantareïÃhavanÅyaæ ca gÃrhapatyaæ copadadhÃtyayaæ vai loko gÃrhapatyo dyaurÃhavanÅya etaæ tadimau lokÃvantareïa dadhÃti tasmÃde«a imau lokÃvantareïa tapati 9.2.3.[15] ÃgnÅdhravelÃyÃm | antarik«aæ và ÃgnÅdhrametaæ tadantarik«e dadhÃti tasmÃde«o 'ntarik«Ãyatano vyadhve vyadhve hye«a ita÷ 9.2.3.[16] sa e«a prÃïa÷ | prÃïamevaitadÃtmandhatte tadetadÃyurÃyurevaitadÃtmandhatte tadetadannamÃyurhyetadannamu và ÃyuraÓmà bhavati sthiro và aÓmà sthiraæ tadÃyu÷ kurute p­Ónirbhavati p­ÓnÅva hyannam 9.2.3.[17] sa upadadhÃti | vimÃna e«a divo madhya Ãsta iti vimÃno hye«a divo madhya Ãsta ÃpaprivÃnrodasÅ antarik«amityudyanvà e«a imÃælokÃnÃpÆrayati sa viÓvÃcÅrabhica«Âe gh­tÃcÅriti srucaÓcaitadvedÅÓcÃhÃntarà pÆrvamaparaæ ca ketumityantaremaæ ca lokamamuæ cetyetadatho yaccedametarhi cÅyate yaccÃda÷ pÆrvamacÅyateti 9.2.3.[18] uk«Ã samudro aruïa÷ suparïa iti | uk«Ã hye«a samudro 'ruïa÷ suparïa÷ pÆrvasya yonim piturÃviveÓeti pÆrvasya hye«a etaæ yonim piturÃviÓati madhye divo nihita÷ p­ÓniraÓmeti madhye hye«a divo nihita÷ p­ÓniraÓmà vicakrame rajasaspÃtyantÃviti vikramamÃïo và e«a e«Ãæ lokÃnÃmantÃnyÃti 9.2.3.[19] dvÃbhyÃmupadadhÃti | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadupadadhÃti tri«ÂubbhyÃæ trai«Âubho hye«a na sÃdayatyasannoy hye«a na sÆdadohasÃdhivadati prÃïo vai sÆdadohÃ÷ prÃïa e«a kim prÃïe prÃïaæ dadhyÃmiti taæ nidhÃya yathà na naÓyet 9.2.3.[20] athopÃyanti | indraæ viÓvà avÅv­dhanniti tasyokto bandhurdevahÆryaj¤a à ca vak«atsumnahÆryaj¤a à ca vak«aditi devahÆÓcaiva yaj¤a÷ sumnahÆÓca yak«adagnirdevo devÃæ à ca vak«aditi yak«accaivÃgnirdevo devÃnà ca vahatvityetat 9.2.3.[21] vÃjasya mà prasava÷ | udgrÃbheïodagrabhÅt adhà sapatnÃnindro me nigrÃbheïÃdharà akariti yathaiva yajustathà bandhu÷ 9.2.3.[22] udgrÃbhaæ ca nigrÃbhaæ ca | brahma devà avÅv­dhan adhà sapatnÃnindrÃgnÅ me vi«ÆcÅnÃnvyasyatÃmiti yathaiva yajustathà bandhu÷ 9.2.3.[23] tadyà amu«mÃdÃdityÃdÆrdhvÃÓcatasro diÓa÷ | tà etaddevà asurÃïÃmav­¤jatÃtho tà evaitatsamÃrohaæstà u evaitadyajamÃno dvi«ato bhrÃt­vyasya v­Çkte 'tho tà evaitatsamÃrohatyatho etadvà etÃbhirdevà Ãta÷ samprÃpnuvaæstathaivÃbhirayametadÃta÷ samprÃpnoti 9.2.3.[24] athÃgnimÃrohanti | kramadhvamagninà nÃkamiti svargo vai loko nÃka÷ kramadhvamanenÃgninaitaæ svargaæ lokamityetadukhyaæ haste«u bibhrata ityukhyaæ hyeta etaæ haste«u bibhrati divasp­«Âhaæ svargatvà miÓrà devebhirÃdhvamiti divasp­«Âhaæ svargaæ lokaæ gatvà miÓrà devebhirÃdhvamityetat 9.2.3.[25] prÃcÅmanu pradiÓam prehi vidvÃniti | prÃcÅ vai digagne÷ svÃmanu pradiÓam prehi vidvÃnityetadagneragne puro agnirbhavehetyasya tvamagneragne puro 'gnirbhavehetyetadviÓvà ÃÓà dÅdyÃno vibhÃhÅti sarvà ÃÓà dÅpyamÃno vibhÃhÅtyetadÆrjaæ no dhehi dvipade catu«pada ityÃÓi«amÃÓÃste 9.2.3.[26] p­thivyà aham | udantarik«amÃruhamantarik«ÃddivamÃruhamiti gÃrhapatyÃddhyÃgnÅdhrÅyamÃgacantyÃgnÅdhrÅyÃdÃhavanÅyaæ divo nÃkasya p­«ÂhÃtsvarjyotiragÃmahamiti divo nÃkasya p­«ÂhÃtsvargaæ lokamagÃmahamityetat 9.2.3.[27] svaryanto nÃpek«ante | à dyÃæ rohanti rodasÅ iti na haiva te 'pek«ante ye svargaæ lokaæ yanti yaj¤aæ ye viÓvatodhÃraæ suvidvÃæso vitenira itye«a eva yaj¤o viÓvatodhÃra eta u eva suvidvÃæso ya etaæ vitanvate 9.2.3.[28] agne prehi prathamo devayatÃmiti | imametadagnimÃha tvame«Ãm prehi prathamo devayatÃmiti cak«urdevÃnÃmuta martyÃnÃmityubhaye«Ãæ haitaddevamanu«yÃïÃæ cak«uriyak«amÃïà bh­gubhi÷ sajo«Ã iti yajamÃnà bh­gubhi÷ sajo«Ã ityetatsvaryantu yajamÃnÃ÷ svastÅti svargaæ lokaæ yantu yajamÃnÃ÷ svastÅtyetat 9.2.3.[29] tadyà amu«miæloke pa¤ca diÓa÷ | tà etaddevà asurÃïÃmav­¤jatÃtho tà evaitatsamÃrohaæstà u evaitadyajamÃno dvi«ato bhrÃt­vyasya v­Çkte 'tho tà evaitatsamÃrohatyatho etadvà etÃbhirdevà Ãta÷ samprÃpnuvaæstathaivÃbhirayametadÃta÷ samprÃpnoti 9.2.3.[30] athainamabhijuhoti | etadvà enaæ devà ÅyivÃæsamupari«ÂÃdannenÃprÅïannetayÃhutyà tathaivainamayametadÅyivÃæsamupari«ÂÃdannena prÅïÃtyetayÃhutyà k­«ïÃyai ÓuklavatsÃyai payasà rÃtrirvai k­«ïà Óuklavatsà tasyà asÃvÃdityo vatsa÷ svenaivainametadbhÃgena svena rasena prÅïÃtyupari dhÃryamÃïa upari hi sa yametatprÅïÃti dohanena dohanena hi paya÷ pradÅyate 9.2.3.[31] yadvevainamabhijuhoti | Óira etadyaj¤asya yadagni÷ prÃïa÷ paya÷ ÓÅr«aæstatprÃïaæ dadhÃti yathà svayamÃt­ïÃmabhiprak«aredevamabhijuhuyÃtprÃïa÷ svayamÃt­ïà rasa e«a ÓiraÓca tatprÃïaæ ca rasena saætanoti saædadhÃti nakto«Ãsà samanasà virÆpe iti tasyokto bandhu÷ 9.2.3.[32] agne sahasrÃk«eti | hiraïyaÓakalairvà e«a sahasrÃk«a÷ ÓatamÆrdhanniti yadada÷ ÓataÓÅr«Ã rudro 's­jyata Óataæ te prÃïÃ÷ sahasraæ vyÃnà iti Óataæ haiva tasya prÃïÃ÷ sahasraæ vyÃnà ya÷ ÓataÓÅr«Ã tvaæ sÃhasrasya rÃya ÅÓi«a iti tvaæ sarvasyai rayyà ÅÓi«a ityetattasmai te vidhema vÃjÃya svÃhetye«a vai vÃjastametatprÅïÃti 9.2.3.[33] dvÃbhyÃmabhijuhoti | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadabhijuhoti 9.2.3.[34] athainaæ nidadhÃti | suparïo 'si garutmÃnityetadvà enamado vik­tya suparïaæ garutmantaæ vikaroti taæ suparïaæ garutmantaæ cinoti taæ suparïaæ garutmantaæ k­tvÃntato nidadhÃti p­«Âhe p­thivyÃ÷ sÅda bhÃsÃntarik«amÃp­ïa jyoti«Ã divamuttabhÃna tejasà diÓa uddÆæhetyevaæ hye«a etatsarvaæ karoti 9.2.3.[35] ÃjuhvÃna÷ supratÅka÷ purastÃditi | ÃjuhvÃno na÷ supratÅka÷ purastÃdityetadagne tvaæ yonimÃsÅda sÃdhuyetye«a và asya svo yonistaæ sÃdhvÃsÅdetyetadasmintsadhasthe adhyuttarasminniti dyaurvà uttaraæ sadhasthaæ viÓve devà yajamÃnaÓca sÅdateti tadviÓvairdevai÷ saha yajamÃnaæ sÃdayati dvÃbhyÃæ nidadhÃti tasyokto bandhurva«aÂkÃreïa tasyopari bandhu÷ 9.2.3.[36] athÃsmintsamidha ÃdadhÃti | etadvà enaæ devà ÅyivÃæsamupari«ÂÃdannenÃprÅïantsamidbhiÓcÃhutibhiÓca tathaivainamayametadÅyivÃæsamupari«ÂÃdannena prÅïÃti samidbhiÓcÃhutibhiÓca 9.2.3.[37] sa vai ÓamÅmayÅm prathamÃmÃdadhÃti | etadvà e«a etasyÃmÃhutyÃæ hutÃyÃm prÃdÅpyatodajvalattasmÃddevà abibhayuryadvai no 'yaæ na hiæsyÃditi ta etÃæ ÓamÅmapaÓyastayainamaÓamayaæstadyadetaæ ÓamyÃÓamayaæstasmÃcamÅ tathaivainamayametacamyà Óamayati ÓÃntyà eva na jagdhyai 9.2.3.[38] tÃæ saviturvareïyasya | citrÃmÃhaæ v­ïe sumatiæ viÓvajanyÃæ yÃmasya kaïvo aduhatprapÅnÃæ sahasradhÃrÃm payasà mahÅæ gÃmiti kaïvo hainÃæ dadarÓa sà hÃsmai sahasradhÃrà sarvÃnkÃmÃnduduhe tathaivaitadyajamÃnÃya sahasradhÃrà sarvÃnkÃmÃnduhe 9.2.3.[39] atha vaikaÇkatÅmÃdadhÃti | tasyà ukto bandhurvidhema te parame janmannagna iti dyaurvà asya paramaæ janma vidhema stomairavare sadhastha ityantarik«aæ và avaraæ sadhasthaæ yasmÃdyonerudÃrithà yaje tamitye«a và asya svo yonistaæ yaja ityetatpra tve havÅæ«i juhure samiddha iti yadà và e«a samidhyate 'thaitasminhavÅæ«i prajuhvati 9.2.3.[40] athaudumbarÅmÃdadhÃti | Ærgvai rasa udumbara Ærjaivainamedrasena prÅïÃti karïakavatÅ bhavati paÓavo vai karïakÃ÷ paÓubhirevainametadannena prÅïÃti yadi karïakavatÅæ na vindeddadhidrapsamupahatyÃdadhyÃttadyaddadhidrapsa upati«Âhate tadeva paÓurÆpam preddho agne dÅdihi puro na iti virÃjÃdadhÃnyannaæ virìannevainametatprÅïÃti tisra÷ samidha ÃdadhÃti triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti 9.2.3.[41] athÃhutÅrjuhoti | yathà parivi«yÃnupÃyayettÃd­ktatsruveïa pÆrve srucottarÃmagne tamadyÃÓvaæ na stomai÷ kratuæ na bhadraæ h­disp­Óaæ ­dhyÃmà ta ohairiti yaste h­disp­k«tomastaæ ta ­dhyÃsamityetatpaÇktyà juhoti pa¤capadà paÇkti÷ pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti 9.2.3.[42] atha vaiÓvakarmaïÅæ juhoti | viÓvakarmÃyamagnistamevaitatprÅïÃti cittiæ juhomi manasà gh­teneti cittame«Ãæ juhomi manasà ca gh­tena cetyetadyathà devà ihÃgamanniti yathà devà ihÃgacÃnityetadvÅtihotrà ­tÃv­dha iti satyav­dha ityetatpatye viÓvasya bhÆmano juhomi viÓvakarmaïa iti yo 'sya sarvasya bhÆtasya patistasmai juhomi viÓvakarmaïa ityetadviÓvÃhÃhÃbhyaæ haviriti sarvadaivÃk«itaæ havirityetat 9.2.3.[43] atha pÆrïÃhutiæ juhoti sarvametadyatpÆrïaæ sarveïaivainametatprÅïÃti 9.2.3.[44] sapta te agne samidha iti prÃïà vai samidha÷ prÃïà hyetaæ samindhate sapta jihvà iti yÃnamÆntsapta puru«Ãnekam puru«amakurvaæste«ÃmetadÃha sapta ­«aya iti sapta hi ta ­«aya Ãsantsapta dhÃma priyÃïÅti candÃæsyetadÃha candÃæsi và asya sapta dhÃma priyÃïi sapta hotrÃ÷ saptadhà tvà yajantÅti sapta hyetaæ hotrÃ÷ saptadhà yajanti sapta yoniriti citÅretadÃhÃp­ïasvetyà prajÃyasvetyetadghr­teneti reto vai gh­taæ reta evaitade«u loke«u dadhÃti svÃheti yaj¤o vai svÃhÃkÃro yaj¤iyamevaitadidaæ sak­tsarvaæ karoti 9.2.3.[45] sapta sapteti | saptacitiko 'gni÷ sapta 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatprÅïÃti tisra ÃhutÅrjuhoti triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti tisra÷ samidha ÃdadhÃti tat«a tasyokto bandhu÷ 9.2.3.[46] ti«Âhantsamidha ÃdadhÃti | asthÅni vai samidhasti«ÂhantÅva và asthÅnyÃsÅna ÃhutÅrjuhoti mÃæsÃni và Ãhutaya Ãsata iva vai mÃæsÃnyantarÃ÷ samidho bhavanti bÃhyà Ãhutayo 'ntarÃïi hyasthÅni bÃhyÃni mÃæsÃni 9.2.3.[47] athÃta÷ sampadeva | «a purastÃjjuhoti «a¬upari«ÂÃt«adbhirÃÓmana÷ p­Óneryanti dvÃbhyÃmaÓmÃnam p­ÓnimupadadhÃti caturbhirÃgneryanti pa¤cabhiragnimÃrohanti tadekÃæ na triæÓadÃhutireva triæÓattamÅ dvÃbhyÃmagnim nidadhÃti taddvÃtriæÓaddvÃtriæÓadak«arÃnu«Âupsai«Ãnu«Âup 9.2.3.[48] tadyà amÆstisro 'nu«Âubha÷ | gÃrhapatye sampÃdayanti tÃsÃmetÃmatrikÃmÃharanti tadyadetÃmatrÃharantyatrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­ta÷ sa e«o 'tra tasmai nÃlamÃsÅdyadannamÃtsyat 9.2.3.[49] so 'gnimabravÅt | tvayÃnnamadÃnÅti tatheti tasmÃdyadaivaitamatrÃharantyathai«o 'lamannÃyÃlamÃhutibhyo bhavati 9.2.3.[50] atho Ãhu÷ | prajÃpatirevaitam priyam putramurasyÃdhatta iti sa yo haitadevaæ vedà haivam priyam putramurasi dhatte 9.2.3.[51] yadevaitamatrÃharanti | yÃnvai tÃntsapta puru«Ãnekam puru«amakurvannayameva sa yo 'yamagniÓcÅyate 'tha yÃme«Ãæ tÃmÆrdhvÃæ Óriyaæ rasaæ samudauhanne«a sa yametamatrÃgnimÃharanti tadyadetamatrÃharanti yaivaite«Ã saptÃnÃm puru«ÃïÃæ ÓrÅryo rasastametadÆrdhvaæ samudÆhanti tadasyaitacira ÃtmÃyamagniÓcata ÃtmÃnamevÃsyaitatsaæsk­tya Óira÷ pratidadhÃti 9.3.1.[1] athÃto vaiÓvÃnaraæ juhoti | atrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­ta÷ sa e«o 'tra vaiÓvÃnaro devatà tasmà etaddhavirjuhoti tadenaæ havi«Ã devatÃæ karoti yasyai vai devatÃyai havirg­hyate sà devatà na sà yasyai na g­hyate dvÃdaÓakapÃlo dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro vaiÓvÃnara÷ 9.3.1.[2] yadvevaitaæ vaiÓvÃnaraæ juhoti | vaiÓvÃnaraæ và etamagniæ janayi«yanbhavati tamada÷ purastÃddÅk«aïÅyÃyÃæ reto bhÆtaæ si¤cati yÃd­gvai yonau reta÷ sicyate tÃd­gjÃyate tadyattatra vaiÓvÃnaraæ reto bhÆtaæ si¤cati tasmÃdayamiha vaiÓvÃnaro jÃyata upÃæÓu tatra bhavati reto vai tatra yaj¤a upÃæÓu vai reta÷ sicyate nirukta iha niruktaæ hi reto jÃtam bhavati 9.3.1.[3] sa ya÷ sa vaiÓvÃnara÷ | ime sa lokà iyameva p­thivÅ viÓvamagnirnaro 'ntarik«ameva viÓvaæ vÃyurnaro dyaureva viÓvamÃdityo nara÷ 9.3.1.[4] te ye ta ime lokÃ÷ | idaæ tacira idameva p­thivyo«adhaya÷ ÓmaÓrÆïi tadetadviÓvaæ vÃgevÃgni÷ sa nara÷ sopari«ÂÃdasya bhavatyupari«ÂÃddhyasyà agni÷ 9.3.1.[5] idamevÃntarik«am | tasmÃdetadalomakamalomakamiva hyantarik«aæ tadetadviÓvam prÃïa eva vÃyu÷ sa nara÷ sa madhyenÃsya bhavati madhyena hyantarik«asya vÃyu÷ 9.3.1.[6] Óira eva dyau÷ | nak«atrÃïi keÓÃstadetadviÓvaæ cak«urevÃditya÷ sa narastadavastÃcor«ïo bhavatyavastÃddhi diva Ãdityastadasyaitaciro vaiÓvÃnara ÃtmÃyamagniÓcita ÃtmÃyamagniÓcita ÃtmÃnamevÃsyaitatsaæsk­tya Óira÷ pratidadhÃti 9.3.1.[7] atha mÃrutÃnjuhoti | prÃïà vai mÃrutÃ÷ prÃïÃnevÃsminnetaddadhÃti vaiÓvÃnaraæ hutvà Óiro vai vaiÓvÃnara÷ ÓÅr«aæstatprÃïÃndadhÃti 9.3.1.[8] eka e«a bhavati | ekamiva hi Óira÷ saptetare saptakapÃlà yadu và api bahu k­tva÷ sapta-sapta saptaiva tacÅr«aïyeva tatsapta prÃïÃndadhÃti 9.3.1.[9] nirukta e«a bhavati | niruktamiva hi Óiro 'niruktà itare 'niruktà iva hi prÃïÃsti«Âhannetaæ juhoti ti«ÂhatÅva hi Óira ÃsÅna itarÃnÃsata iva hi prÃïÃ÷ 9.3.1.[10] tadyau prathamau mÃrutau juhoti | imau tau prÃïau tau madhye vaiÓvÃnarasya juhoti madhye hÅmau ÓÅr«ïa÷ prÃïau 9.3.1.[11] atha yau dvitÅyau | imau tau tau samantikataraæ juhoti samantikataramiva hÅmau prÃïau 9.3.1.[12] atha yau t­tÅyau | imau tau tau samantikataraæ juhoti samantikataramiva hÅmau prÃïau vÃgevÃraïye 'nÆcya÷ so 'raïye 'nÆcyo bhavati bahu hi vÃcà ghoraæ nigacati 9.3.1.[13] yadveva vaiÓvÃnaramÃrutÃnjuhoti | k«atraæ vai vaiÓvÃnaro viïmÃrutÃ÷ k«atraæ ca tadviÓaæ ca karoti vaiÓvÃnaram pÆrvaæ juhoti k«atraæ tatk­tvà viÓaæ karoti 9.3.1.[14] eka e«a bhavati | ekasthaæ tatk«atramekasthÃæ Óriyaæ karoti bahava itare viÓi tadbhÆmÃnaæ dadhÃti 9.3.1.[15] nirukta e«a bhavati | niruktamiva hi k«atramaniruktà itare 'nirukteva hi vi ti«Âhannetaæ juhoti ti«ÂhatÅva hi k«atramÃsÅna itarÃnÃsta iva hi vi 9.3.1.[16] taæ và etam | puro 'nuvÃkyavantaæ yÃjyavantaæ va«aÂk­te srucà juhoti hastenaivetarÃnÃsÅna÷ svÃhÃkÃreïa k«atrÃyaiva tadviÓaæ k­tÃnukarÃmanuvartmÃnaæ karoti 9.3.1.[17] tadÃhu÷ | kathamasyaite puro 'nuvÃkyavanto yÃjyavanto va«aÂk­te srucà hutà bhavantÅtyete«Ãæ vai saptapadÃnÃm mÃrutÃnÃæ yÃni trÅïi prathamÃni padÃni sà tripadà gÃyatrÅ puro 'nuvÃkyÃtha yÃni catvÃryuttamÃni sà catu«padà tri«ÂubyÃjyedameva kapucalamayaæ daï¬a÷ svÃhÃkÃro va«aÂkÃra evamu hÃsyaite puro 'nuvÃkyavanto yÃjyavanto va«aÂk­te srucà hutà bhavanti 9.3.1.[18] tadyam prathamaæ dak«iïato mÃrutaæ juhoti | yÃ÷ sapta prÃcya÷ sravanti tÃ÷ sa sa saptakapÃlo bhavati sapta hi tà yÃ÷ prÃcya÷ sravanti 9.3.1.[19] atha yam prathamamuttarato juhoti | ­tava÷ sa sa saptakapÃlo bhavati sapta hy­tava÷ 9.3.1.[20] atha yaæ dvitÅyaæ dak«iïato juhoti | paÓava÷ sa sa saptakapÃlo bhavati sapta hi grÃmyÃ÷ paÓavastamanantarhitam pÆrvasmÃjjuhotyapsu tatpaÓÆnprati«ÂhÃpayati 9.3.1.[21] atha yaæ dvitÅyamuttararo juhoti | sapta ­«aya÷ sa sa saptakapÃlo bhavati sapta hi sapta 'r«ayastamanantarhitam pÆrvasmÃjjuhoty­tu«u tad­«Ånprati«ÂhÃpayati 9.3.1.[22] atha yaæ t­tÅya dak«iïato juhoti | prÃïÃ÷ sa sa saptakapÃlo bhavati sapta hi ÓÅr«anprÃïÃstamanantarhitam pÆrvasmÃjjuhotyanantarhitÃæstacÅr«ïa÷ prÃïÃndadhÃti 9.3.1.[23] atha yaæ t­tÅyamuttarato juhoti | candÃæsi sa sa saptakapÃlo bhavati sapta hi caturuttarÃïi candÃæsi tamanantarhitam pÆrvasmÃjjuhotyanantarhitÃni tad­«ibhyaÓcandÃæsi dadhÃti 9.3.1.[24] atha yÃ÷ sapta pratÅcya÷ sravanti | so 'raïye 'nÆcya÷ sa saptakapÃlo bhavati sapta hi tà yÃ÷ pratÅcya÷ sravanti so 'syai«o 'vÃÇ prÃïa etasya prajÃpate÷ so 'raïye 'nÆcyo bhavanti tira iva tadyadaraïyaæ tira ivaæ tadyadavÃÇ prÃïastasmÃdya etÃsÃæ nadÅnÃm pibanti ripratarÃ÷ Óapanatarà ÃhanasyavÃditarà bhavanti tadyadyadetadÃhedam mÃrutà iti tadasmà annaæ k­tvÃpidadhÃti tenainam prÅïÃti 9.3.1.[25] sa ya÷ sa vaiÓvÃnaro | 'sau sa Ãdityo 'tha ye te mÃrutà raÓmayaste te sapta saptakapÃlà bhavanti sapta-sapta hi mÃrutà gaïÃ÷ 9.3.1.[26] sa juhoti | ÓukrajyotiÓca citrajyotiÓca satyajyotiÓca jyoti«mÃæÓceti nÃmÃnye«ÃmetÃni maï¬alamevaitatsaæsk­tyÃthÃsminnetÃnraÓmÅnnÃmagrÃham pratidadhÃti 9.3.2.[1] athÃto vasordhÃrÃæ juhoti | atrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­ta÷ sa e«o 'tra vasustasmai devà etÃæ dhÃrÃm prÃg­hïaæstayainamaprÅïaæstadyadetasmai vasava etÃæ dhÃrÃm prÃg­hïaæstasmÃdenÃæ vasordhÃretyÃcak«ate tathaivÃsmà ayametÃæ dhÃrÃm prag­hïÃti tayainam prÅïÃti 9.3.2.[2] yadvevaitÃæ vasordhÃrÃæ juhoti | abhi«eka evÃsyai«a etadvà enaæ devÃ÷ sarvaæ k­tsnaæ saæsk­tyÃthainametai÷ kÃmairabhya«i¤cannetayà vasordhÃrayà tathaivainamayametatsarvaæ k­tsnaæ saæsk­tyÃthainametai÷ kÃmairabhi«i¤catyetayà vasordhÃrayÃjyena pa¤cag­hÅtenaudumbaryà srucà tasyokto bandhu÷ 9.3.2.[3] vaiÓvÃnaraæ hutvà | Óiro vai vaiÓvÃnara÷ ÓÅr«ïo và annamadyate 'tho ÓÅr«ato và abhi«icyamÃno 'bhi«icyate mÃrutÃnhutvà prÃïà vai mÃrutÃ÷ prÃïairu và annamadyate 'tho prÃïe«u và abhi«icyamÃno 'bhi«icyate 9.3.2.[4] tadvà araïye 'nÆcye | vÃgvà araïye 'nÆcyo vÃco và annamadyate 'tho vÃcà và abhi«icyamÃno 'bhi«icyate tadetatsarvaæ vasu sarve hyete kÃmÃ÷ sai«Ã vasumayo dhÃrà yathà k«orasya và sarpi«o vaivamÃrabhyÃyaiveyamÃjyÃhutirhÆyate tadyade«Ã vasumayÅ dhÃrà tasmÃdenÃæ vasodhÃretyÃcak«ate 9.3.2.[5] sa Ãha | idaæ ca ma idaæ ca ma ityanena ca tvà prÅïÃmyanena cÃnena ca tvÃbhi«i¤cÃmyanena cetyetadatho idaæ ca me dehÅdaæ ca ma iti sà yadaivai«Ã dhÃrÃgnim prÃpnuyÃdathaitadyaju÷ pratipadyeta 9.3.2.[6] etadvà enaæ devÃ÷ | etenÃnnena prÅtvaitai÷ kÃmairabhi«icyaitayà vasordhÃrayÃthainametÃnkÃmÃnayÃcanta tebhya i«Âa÷ prÅto 'bhi«ikta etÃnkÃmÃnprÃyacattathaivainamayadetenÃnnena prÅtvaitai÷ kÃmairabhi«icyaitayà vasordhÃrayÃthainametÃnkÃmÃnyÃcate tasmà i«Âa÷ prÅto 'bhi«ikta etÃnkÃmÃnprayacati dvau-dvau kÃmau saæyunaktyavyavacedÃya yathà vyokasau saæyu¤jyÃdevaæ yaj¤ena kalpantÃmiti 9.3.2.[7] etadvai devà abruvan | kenemÃnkÃmÃnpratigrahÅ«yÃma ityÃtmanaivetyabruvanyaj¤o vai devÃnÃmÃtmà yaj¤a u eva yajamÃnasya sa yadÃha yaj¤ena kalpantamityÃtmanà me kalpantÃmityevaitadÃha 9.3.2.[8] dvÃdaÓasu kalpayati | dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃtyatho tÃvataivainametadannenÃbhi«i¤cati caturdaÓasu kalpayatya«ÂÃsu kalpayati daÓasu kalpayati trayodaÓasu kalpayati 9.3.2.[9] athÃrdhendrÃïi juhoti | sarvametadyadardhendrÃïi sarveïaivainametatprÅïÃtyatho sarveïaivainametadabhi«i¤cati 9.3.2.[10] atha grahÃnjuhoti | yaj¤o vai grahà yaj¤enaivainametadannena prÅïÃtyatho yaj¤enaivainametadannenÃbhi«i¤cati 9.3.3.[1] athaitÃnyaj¤akratÆnjuhoti | agniÓca me gharmaÓca ma ityetairevainametadyaj¤akratubhi÷ prÅïÃtyatho etairevainametadyaj¤akratubhirabhi«i¤cati 9.3.3.[2] athÃyuja stomÃnjuhoti | etadvai devÃ÷ sarvÃnkÃmÃnÃptvÃyugbhi stomai÷ svargaæ lokamÃyaæstathaivaitadyajamÃna÷ sarvÃnkÃmÃnÃptvÃyugbhi stomai÷ svargaæ lokameti 9.3.3.[3] tadvai trayastriæÓÃditi | anto vai trayastriæÓo 'yujÃæ stomÃnÃmantata eva taddevÃ÷ svargaæ lokamÃyaæstathaivaitadyajamÃno 'ntata eva svargaæ lokameti 9.3.3.[4] atha yugmato juhoti | etadvai candÃæsyabruvanyÃtayÃmà và ayuja stomà yugmabhirvayaæ stomai÷ svargaæ lokayayÃmeti tÃni yugmabhi stomai÷ svargaæ lokamÃyaæstathaivaitadyajamÃno yugmabhi stomai÷ svargaæ lokameti 9.3.3.[5] tadvà a«ÂÃcatvariæÓÃditi | anto và a«ÂÃcatvÃriæÓo yugmatÃæ stomÃnÃmantata eva taccandÃæsi svargaæ lokamÃyaæstathaivaitadyajamÃno 'ntata eva svargaæ lokameti 9.3.3.[6] sa Ãha | ekà ca me tisraÓca me catasraÓca me '«Âau ca ma iti yathà v­k«aæ rohannuttarÃmuttarÃæ ÓÃkhÃæ samÃlambhaæ rohettÃd­ktadyadveva stomÃnjuhotyannaæ vai stomà annenaivainametadabhi«i¤cati 9.3.3.[7] atha vayÃæsi juhoti | paÓavo vai vayÃæsi paÓubhirevainametadannena prÅïÃtyatho paÓubhirevainametadannenÃbhi«i¤cati 9.3.3.[8] atha nÃmagrÃhaæ juhoti | etadvai devÃ÷ sarvÃnkÃmÃnÃptvÃthaitameva pratyak«amaprÅïaæstathaivaitadyajamÃna÷ sarvÃnkÃmÃnÃptvÃthaitameva pratyak«am prÅïÃti vÃjÃya svÃhà prasavÃya svÃheti nÃmÃnyasyaitÃni nÃmagrÃhamevainametatprÅïÃti 9.3.3.[9] trayodaÓaitÃni nÃmÃni bhavanti | trayodaÓa mÃsÃ÷ saævatsarastrayodaÓÃgneÓcitipurÅ«Ãïi yÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatprÅïÃti yadveva nÃmagrÃhaæ juhoti nÃmagrÃhamevainametadabhi«i¤cati 9.3.3.[10] athÃha | iyaæ te rÃïmitrÃya yantÃsi yamana Ærje tvà v­«Âyai tvà prajÃnÃæ tvÃdhipatyÃyetyannaæ và Ærgannaæ v­«ÂhirannenaivainametatprÅïÃti 9.3.3.[11] yadvevÃha | iyaæ te rÃïmitrÃya yantÃsi yamana Ærje tvà v­«Âyai tvà prajÃnÃæ tvÃdhipatyÃyetÅdaæ te rÃjyamabhi«ikto 'sÅtyetanmitrasya tvaæ yantÃsi yamana Ærje ca no 'si v­«Âyai ca no 'si prajÃnÃæ ca na ÃdhipatyÃyÃsÅtyupabruvata evainametadetasmai na÷ sarvasmà asyetasmai tvà sarvasmà abhya«icÃmahÅti tasmÃdu hedam mÃnu«aæ rÃjÃnamabhi«iktamupabruvate 9.3.3.[12] atha kalpÃnjuhoti | prÃïà vai kalpÃ÷ prÃïÃnevÃsminnetaddadhÃtyÃyuryaj¤ena kalpatÃm prÃïo yaj¤ena kalpatÃmityetÃnevÃsminnetatkLptÃnprÃïÃndadhÃti 9.3.3.[13] dvÃdaÓa kalpÃnjuhoti | dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivÃsminnetatkLptÃnprÃïÃndadhÃti yadveva kalpÃnjuhoti prÃïà vai kalpà am­tamu vai prÃïà am­tenaivainametadabhi«i¤cati 9.3.3.[14] athÃha stomaÓca yajuÓca ­kca sÃma sa b­hacca rathantaraæ ceti trayÅ hai«Ã vidyÃnnaæ vai trayÅ vidyÃnnenaivainametatprÅïÃtyatho annenaivainametadabhi«i¤cati svardevà agnamÃm­tà abhÆmeti svarhi gacatyam­to hi bhavati prajÃpate÷ prajà abhÆmeti prajÃpaterhi prajà bhavati ve svÃheti va«aÂkÃro hai«a paro 'k«aæ yadveÂkÃro va«aÂkÃreïa và vai svÃhÃkÃreïa và devebhyo 'nnam pradÅyate tadenametÃbhyÃmubhÃbhyÃm prÅïÃti va«aÂkÃreïa ca svÃhÃkÃreïa cÃtho etÃbhyÃmevainametadubhÃbhyÃmabhi«a¤catyatra tÃæ srucamanupprÃsyati yadatrÃjyaliptaæ tannedbahirdhÃgnerasaditi 9.3.3.[15] tasyai và etasyai vasordhÃrÃyai | dyaurevÃtmÃbhramÆdho vidyutstano dhÃraiva dhÃrà divo 'dhi gÃmÃgacati 9.3.3.[16] tasyai gaurevÃtmà | Ædha evodha stana stano dhÃraiva dhÃrà goradhi yajamÃnam 9.3.3.[17] tasyai yajÃmÃna evÃtmÃm | bÃhurÆdha÷ sruk«tano dhÃraiva dhÃrà yajamÃnÃdadhi devÃndevebhyo 'dhi gÃæ goradhi yajamÃnaæ tadetadanantamak«ayyaæ devÃnÃmannam pariplavate sa yo haitadevaæ vedaivaæ haivÃsyaitadanantamak«ayyamannam bhavatyathÃta÷ sampadeva÷ 9.3.3.[18] tadÃhu÷ | kathamamasyai«Ã vamordhÃrà saævatsaramagnimÃpnoti kathaæ saævatsareïÃgninà sampadyata iti «a«ÂiÓca ha vai trÃïi ca ÓatÃnye«Ã vasordhÃrÃtha «a¬atha pa¤catriæÓattato yÃni «a«ÂiÓca trÅïi ca ÓatÃni tÃvanti saævatsarasyÃhÃni tatsaævatsarasyÃhÃnyÃpnotyatha yÃni «Â «a¬và ­tavastad­tÆnÃæ rÃtrÅrÃpnoti tadubhayÃni saævatsarasyÃhorÃtrÃïyÃpnotyatha yÃni pa¤catriæÓatsa trayodaÓo mÃsa÷ sa Ãtmà triæÓadÃtmà prati«Âhà dve prÃïà dve Óira eva pa¤catriæÓametÃvÃnvai saævatsara evamu hÃsyai«Ã vasordhÃrà saævatsaramagnimÃpnotyevaæ saævatsareïÃgninà sampadyata etÃvatya u vai ÓÃï¬ile 'gnau madhyato yaju«matya i«Âakà upadhÅyante 'gnayo haite p­thagyadetà i«Âakà evamu hÃsyaite 'gnaya÷ p­thagvasordhÃrayÃbhihutà bhavanti 9.3.3.[19] tadÃhu÷ | kathamasyai«Ã vasordhÃrà mahadukthamÃpnoti katham mahatokthena sampadyata ityetasyà eva vasordhÃrÃyai yÃni nava prathamÃni yajÆæ«i tattriv­ciro 'tha yÃnya«ÂÃcatvÃriæÓattau caturviæÓau pak«Ãvatha yÃni pa¤caviæÓati÷ sa pa¤caviæÓa ÃtmÃtha yÃnyekaviæÓatistadekaviæÓam pucamatha yÃni trayastriæÓatsa vaÓo 'tha yà aÓÅtaya÷ saivÃÓÅtÅnÃmÃptiraÓÅtibhirhi mahadukthamÃkhyÃyate 'tha yadÆrdhvamaÓÅtibhyo yadevÃdo mahata ukthasyordhvamaÓÅtibhya etadasya tadevamu hÃsyai«Ã vasordhÃrà mahadukthamÃpnotyevam mahatokthena sampadyate 9.3.4.[1] athÃto vÃjaprasavÅyaæ juhoti | annaæ vai vÃjo 'nnaprasavÅyaæ hÃsyaitadannamevÃsmà etena prasauti 9.3.4.[2] etadvà enaæ devÃ÷ | etenÃnnena prÅtvaitai÷ kÃmairabhi«icyaitayà vasordhÃrayÃthainametadbhÆya evÃprÅïaæstathaivainamayametadetenÃnnena prÅtvaitai÷ kÃmairabhi«icyaitayà vasordhÃrayÃthainametadbhÆya eva prÅïÃti 9.3.4.[3] yadvevaitadvÃjaprasavÅyaæ juhoti | abhi«eka evÃsyai«a etadvà etaæ devà etenÃnnena prÅtvaitai÷ kÃmairabhi«icyaitayà vasordhÃrayÃthainametadbhÆya evÃbhya«i¤caæstathaivainamayametadetenÃnnena prÅtvaitai÷ kÃmairabhi«icyaitayà vasordhÃrayÃthainametadbhÆya evÃbhi«i¤cati 9.3.4.[4] sarvau«adham bhavati | sarvametadannaæ yatsarvau«adhaæ sarveïaivainametadannena prÅïÃtyatho sarveïaivainametadannenÃbhi«i¤cati te«Ãmekamannamuddharettasya nÃÓnÅyÃdyÃvajjÅvamaudumbareïa camasenaudumbareïa sruveïa tayorukto bandhuÓcatu÷srakto bhavataÓcatasro vai diÓa÷ sarvÃbhya evainametaddigbhyo 'nnena prÅïÃtyatho sarvÃbhya evainametaddigbhyo 'nnenÃbhi«i¤cati 9.3.4.[5] yadvevaitadvÃjaprasavÅyaæ juhoti | età ha devatÃ÷ sutà etena savena yenaitatso«yamÃïo bhavati tà evaitatprÅïÃti tà asmà i«ÂÃ÷ prÅtà etaæ savamanumanyante tÃbhiranumata÷ sÆyate yasmai vai rÃjÃno rÃjyamanumanyante sa rÃjà bhavati na sa yasmai na tadyadagnau juhoti tadagnimabhi«i¤catyatha yadetÃbhyo devatÃbhyo juhoti tadu tÃndevÃnprÅïÃti ya etasya savasyeÓate 9.3.4.[6] atha và etatpÃrthÃnyapi juhoti | etadvai devà akÃmayantÃtraiva sarvai÷ savai÷ sÆyemahÅti te 'traiva sarvai÷ savairasÆyanta tathaivaitadyajamÃno 'traiva sarvai÷ savai÷ sÆyate 9.3.4.[7] tadyÃni pÃrthÃni | tÃni rÃjasÆyasya vÃjaprasavÅyaæ tadyattÃni juhoti tadrÃjusÆyena sÆyate 'tha yÃni caturdaÓottarÃïi tato yÃni sapta pÆrvÃïi tÃni vÃjapeyasya vÃjaprasavÅyaæ tadyattÃni juhoti tadvÃjapeyena sÆyate 'tha yÃni saptottarÃïi tÃnyagnestadyattÃni juhoti tadagnisavena sÆyate 9.3.4.[8] sa vai rÃjasÆyasya pÆrvÃïi juhoti | atha vÃjapeyasya rÃjà vai rÃjusÆyene«Âvà bhavati samrìvÃjapeyena rÃjyamu và agre 'tha sÃmrÃjyaæ tasmÃdvÃjapeyene«Âvà na rÃjasÆyena yajeta pratyavaroha÷ sa yathà samràsanrÃjà syÃttÃd­ktat 9.3.4.[9] agneruttamÃni juhoti | sarve haite savà yadagnisava÷ sarvaæ haitadagnisavena suto bhavati rÃjà ca samrÃÂca tasmÃdagneruttamÃni juhoti 9.3.4.[10] athainaæ k­«ïÃjine 'bhi«i¤cati | yaj¤o vai k­«ïÃjinaæ yaj¤a evainametadabhi«i¤cati lomataÓcandÃæsi vai lomÃni canda÷svevainametadabhi«i¤catyuttaratastasyopari bandhu÷ prÃcÅnagrÅve taddhi devatrà 9.3.4.[11] taæ haike dak«iïato 'gnerabhi«i¤canti | dak«iïato và annasyopacÃrastadenamannasyÃrdhÃdabhi«i¤cÃma iti na tathà kuryÃde«Ã vai dikpitÌïÃæ k«ipre haitÃæ diÓam praiti yaæ tathÃbhi«i¤canti 9.3.4.[12] ÃhavanÅya u haike 'bhi«i¤cati | svargo vai loka ÃhavanÅyastadenaæ svarge loke 'bhi«i¤cÃma iti na tathà kuryÃddaivo và asyai«a Ãtmà mÃnu«o 'yamanena hÃsya te martyenÃtmanaitaæ daivamÃtmanaitaæ daivamÃnamanuprasajanti yaæ tathÃbhi«i¤canti 9.3.4.[13] uttarata evainabhi«i¤cet | e«Ã hobhaye«Ãæ devamanu«yÃïÃæ digyadudÅcÅ prÃcÅ svÃyÃmevainametaddiÓyÃyattam prati«Âhitamabhi«i¤cati na vai sva Ãyatane prati«Âhito ri«yati 9.3.4.[14] ÃsÅnam bhÆtamabhi«i¤cet | Ãsta iva vai bhÆtasti«Âhntam bubhÆ«antaæ ti«ÂhatÅva vai bubhÆ«anbastÃjine pu«ÂikÃmamabhi«i¤cetk­«ïÃjine brahmavarcasakÃmamubhayorubhayakÃmaæ taduttarata÷ pucasyottaraloma prÃcÅnagrÅvamupast­ïÃti 9.3.4.[15] Ãsp­«Âam pariÓrita÷ | tadyatk­«ïÃjinamÃsp­«Âam pariÓrito bhavati tatho hÃsyai«a daiva Ãtmà k­«ïÃjine 'bhi«ikto bhavatyatha yadenamanvÃrabdhamagniæ ti«Âhantamabhi«i¤cati tathà haitasmÃddaivÃdabhi«ekÃnna vyavacidyate 9.3.4.[16] agnau hutvÃthainamabhi«i¤cati | daivo và asyai«a Ãtmà mÃnu«o 'yaæ devà u và agre 'tha manu«yÃstasmÃdagnau hutvÃthainaæ tasyaiva pari«i«ÂenÃbhi«i¤catyatra taæ sruvamanuprÃsyati 9.3.4.[17] athainaæ dak«iïam bÃhumanuparyÃv­tyÃbhi«i¤cati | devasya tvà savitu÷ prasave 'ÓvinorbÃhubhyÃm pÆ«ïo hastÃbhyÃæ sarasvatyai vÃco yanturyantreïÃgne÷ sÃmrÃjyenÃbhi«i¤cÃmÅti vÃgvai sarasvatÅ tasyà idaæ sarvaæ yantraæ savit­prasÆta evainametadanena sarveïa sarasvatyai vÃco yanturyantreïÃgne÷ sÃmrÃjyenÃbhi«i¤catyatra taæ camasamanuprÃsyati yadatra viliptaæ tannedbahirdhÃgnerasaditi 9.3.4.[18] taæ vai madhye pÃrthÃnÃmabhi«i¤cati | saævatsaro vai pÃrthÃni saævatsarasyaivainametanmadhyata ÃdadhÃti «a purastÃjjuhoti «a¬upari«ÂÃt«a¬và ­tava ­tubhirevainametatatsu«uvÃïamubhayata÷ parig­hïÃti b­haspati÷ pÆrve«Ãmuttamo bhavatÅndra uttare«Ãm prathamo brahma vai b­haspati÷ k«atramindro brahmaïà caivainametatk«atreïa ca su«uvÃïamubhayata÷ parig­hïÃti 9.4.1.[1] athÃto rëÂrabh­to juhoti | rÃjÃno vai rëÂrabh­taste hi rëÂrÃïi bibhratyetà ha devatÃ÷ sutà etena savena yenaitatso«yamÃïo bhavati tà evaitatprÅïÃti tà asmà i«ÂÃ÷ prÅtà etaæ savamanumanyante tÃbhiranumata÷ sÆyate yasmai vai rÃjÃno rÃjyamanumanyante sa rÃjà bhavati na sa yasmai na tadyadrÃjÃno rëÂrÃïi bibhrati rÃjÃna u ete devÃstasmÃdetà rëÂrabh­ta÷ 9.4.1.[2] yadvevaità rëÂrabh­to juhoti | prajÃpatervisrastÃnmithunÃnyudakrÃmangandharvÃpsaraso bhÆtvà tÃni ratho bhÆtvà paryagacattÃni parigatyÃtmannadhattÃtmannakuruta tathaivainÃnyayametatparigatyÃtmandhatta Ãtmankurute 9.4.1.[3] sa ya÷ sa prajÃpatirvyasraæsata | ayameva sa yo 'yamagniÓcÅyate 'tha yÃnyasmÃttÃni mithunÃnyudakrÃmannetÃstà devatà yÃbhya etajjuhoti 9.4.1.[4] gandharvÃpsarobhyo juhoti | gandharvÃpsaraso hi bhÆtvodakrÃmannnatho gandhena ca vai rÆpeïa ca gandharvÃpsarasaÓcaranti tasmÃdya÷ kaÓca mithunamupapraiti gandhaæ caiva sa rÆpaæ ca kÃmayate 9.4.1.[5] mithunÃni juhoti | mithunÃdvà adhi prajÃtiryo vai prajÃyate sa rëÂram bhavatyarëÂraæ vai sa bhavati yo na prajÃyate tadyanmithunÃni rëÂram bibhrati mithunà u ete devÃstasmÃdetà rëÂrabh­ta Ãjyena dvÃdaÓag­hÅtena tà u dvÃdaÓaivÃhutayo bhavanti tasyotro bandhu÷ 9.4.1.[6] puæse pÆrvasmai juhoti | atha srÅbhya÷ pumÃæsaæ tadvÅryeïÃtyÃdadhÃtyekasmà iva puæse juhoti bahvÅbhya iva srÅbhyastasmÃdapyekasya puæso bahvyo jÃyà bhavantyubhÃbhyÃæ va«aÂkÃreïa ca svÃhÃkÃreïa ca puæse juhoti svÃnÃkÃreïaiva strÅbhya÷ pumÃæsameva tadvÅryeïÃtyÃdadhÃti 9.4.1.[7] ­tëì­tadhÃmeti | satyasàsatyadhÃmetyetadagnirgandharvastasyau«adhayo 'psarasa ityagnirha gandharva o«adhibhirapsarobhirmithunena sahoccakrÃma mudo nÃmetyo«adhayo vai muda o«adhibhirhÅdaæ sarvam modate sa na idam brahma k«atram pÃtu tasmai svÃhà vàtÃbhya÷ svÃheti tasyokto bandhu÷ 9.4.1.[8] saæhita iti | asau và Ãditya÷ saæhita e«a hyahorÃtre saædadhÃti viÓvasÃmetye«a hyeva sarvaæ sÃma sÆryo gandharvastasya marÅcayo 'psarasa iti sÆryo ha gandharvo marÅcibhirapsarobhirmithunena sahoccakrÃmÃyuvo nÃmetyÃyuvÃnà iva hi marÅcaya÷ plavante sa na idam brahma k«atram pÃtviti tasyokto bandhu÷ 9.4.1.[9] su«umïa iti | suyaj¤iya ityetatsÆryaraÓmiriti sÆryasyeva hi candramaso raÓmayaÓcandramà gandharvastasya nak«atrÃïyapsarasa iti candramà ha gandharvo nak«atrairapsarobhirmithunena sahoccakrÃma bhekurayo nÃmeti bhÃkurayo ha nÃmaite bhÃæ hi nak«atrÃïi kurvanti sa na idam brahma k«atram pÃtviti tasyokto bandhu÷ 9.4.1.[10] i«ira iti | k«ipra ityetadviÓvavyacà itye«a hÅdaæ sarvaæ vyaca÷ karoti vÃto gandharvastasyÃpo apsarasa iti vÃto ha gandharvo 'dbhirapsarobhirmithunena sahoccakrÃmorjo nÃmetyÃpo và Ærjo 'dbhyo hyÆrgjÃyate sa na idam brahma k«atram pÃtviti tasyokto bandhu÷ 9.4.1.[11] bhujyu÷ suparïa iti | yaj¤o vai bhujyuryaj¤o hi sarvÃïi bhÆtÃni bhunakti yaj¤o gandharvastasya dak«iïà apsarasa iti yaj¤o ha gandharvo dak«iïÃbhirapsarobhirmithunena sahoccakrÃma stÃvà nÃmeti dak«iïà vai stÃvà dak«iïÃbhirhi yaj¤a stÆyate 'tho yo vai kaÓca dak«iïÃæ dadÃti stÆyata eva sa sa na idam brahma k«atram pÃtviti tasyokto bandhu÷ 9.4.1.[12] prajÃpatirviÓvakarmeti | prajÃpatirvai viÓvakamà sa hÅdaæ sarvamakaronmano gandharvastasya ­k«ÃmÃnyapsarasa iti mano ha gandharva ­k«Ãmairapsarobhirmithunena sahoccakrÃme«Âayo nÃmety­k«ÃmÃni và e«Âaya ­k«ÃmairhyÃÓÃsata iti no 'stvitthaæ no 'stviti sa na idam brahma k«atram pÃtviti tasyokto bandhu÷ 9.4.1.[13] atha rathaÓÅr«e juhoti | e«a vai sa sava etadvai tatsÆyate yamasmai tametà devatÃ÷ savamanumanyante yÃbhiranumata÷ sÆyate yasmai vai rÃjÃno rÃjyamanumanyante sa rÃjà bhavati na sa yasmai nÃjyena pa¤cag­hÅtena tà u pa¤caivÃhutayo hutà bhavanti tasyokto bandhu÷ 9.4.1.[14] ÓÅr«ata÷ | ÓÅr«ato và abhi«icyamÃno 'bhi«icyata upari dhÃryamÃïa upari hi sa yametadabhi«i¤cati samÃnena mantreïa samÃto hi sa yametadabhi«i¤cati sarvata÷ parihÃraæ sarvata evainametadabhi«i¤cati 9.4.1.[15] yadveva rathaÓÅr«e juhoti | asau và Ãditya e«a ratha etadvai tadrÆpaæ k­tvà prajÃpatiretÃni mithunÃni parigatyÃtmannadhattÃtmannakuruta tathaivainÃnyayametatparigatyÃtmandhatta Ãtmankuruta upari dhÃryamÃïa upari hi sa ya etÃni mithunÃni parigatyÃtmannadhattÃtmannakuruta samÃnena mantreïa samÃno hi sa ya etÃni mithunÃni parigatyÃtmannadhattÃtmannakuruta sarvata÷ parihÃraæ sarvato hi sa ya etÃni mithunÃni parigatyÃtmannadhattÃtmannakuruta 9.4.1.[16] sa no bhuvanasya pate prajÃpata iti | bhuvanasya hye«a pati÷ prajÃpatiryasya ta upari g­hà yasya vehetyupari ca hyetasya g­hà iha cÃsmai brahmaïe 'smai k«atrÃyetyayaæ và Ãgnirbrahma ca k«atraæ ca mahi Óarma yaca svÃheti mahacarma yaca svÃhetyetat 9.4.2.[1] atha vÃtahomÃnjuhoti | ime vai lokà e«o 'gnirvÃyurvÃtahomà e«u talloke«u vÃyuæ dadhÃti tasmÃdayame«u loke«u vÃyu÷ 9.4.2.[2] bÃhyenÃgnimÃharati | Ãpto và asya sa vÃyurya e«u loke«vatha ya imÃælokÃnpareïa vÃyustamasminnetaddadhÃti 9.4.2.[3] bahirvederiyaæ vai vedi÷ | Ãpto và asya sa vÃyuryo 'syÃmatha ya imÃm pareïa vÃyustamasminnetaddadhÃti 9.4.2.[4] a¤jalinà | na hyetasyetÅvÃbhipattirasti svÃhÃkÃreïa juhoti hyadho 'dho dhuramasau và Ãditya e«a ratho 'rvÃcÅnaæ tadÃdityÃdvÃyuæ dadhÃti tasmÃde«o 'rvÃcÅnamevÃta÷ pavate 9.4.2.[5] samudro 'si nabhasvÃniti | asau vai loka÷ samudro nabhasvÃnÃrdradÃnuritye«a hyÃrdraæ dadÃti tadyo 'mu«miæloke vÃyustamasminnetaddadhÃti ÓambhÆrmayobhÆrabhi mà vÃhi svÃheti Óiva÷ syono 'bhi mà vÃhÅtyetat 9.4.2.[6] mÃruto 'si marutÃæ gaïa iti | antarik«aloko vai mÃruto marutÃæ gaïastadyo 'ntarik«aloke vÃyustamasminnetaddadhÃti ÓambhÆrmayobhÆrabhi mà vÃhi svÃheti Óiva÷ syono 'bhi mà vÃhÅtyetat 9.4.2.[7] avasyÆrasi duvasvÃniti | ayaæ vai loko 'vasyÆrduvasvÃæstadyo 'smiæloke vÃyustamasminnetaddadhÃti ÓambhÆrmayobhÆrabhi mà vÃhi svÃheti Óiva÷ syono 'bhi mà vÃhÅtyetat 9.4.2.[8] tribhirjuhoti | traya ime lokà atho triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataiva tade«u vÃyuæ dadhÃti 9.4.2.[9] yadveva vÃtahomÃnjuhoti | etamevaitadrathaæ yunaktyedadvai devà etaæ rathaæ sarvebhya÷ kÃmebhyo 'yu¤jata yuktena samaÓnavÃmahà iti tena yuktena sarvÃnkÃmÃntsamÃÓnuvata tathaivaitadyajamÃna etaæ rathaæ sarvebhya÷ kÃmebhyo yuÇkte yuktena samaÓnavà iti tena yuktena sarvÃnkÃmÃntsamaÓnute 9.4.2.[10] vÃtahomairyunakti | prÃïà vai vÃtahomÃ÷ prÃïairevainametadyunakti tribhiryunakti trayo vai prÃïÃ÷ prÃïa udÃno vyÃnastairevainametadyunktyadho 'dho dhuramadho 'dho hi dhuraæ yogyaæ yu¤janti hastÃbhyÃæ hastÃbhyÃæ hi yogyaæ yu¤janti viparikrÃmaæ viparikrÃmaæ hi yogyaæ yu¤janti 9.4.2.[11] sa dak«iïÃyugyamevÃgre yunakti | atha savyÃyugyamatha dak«iïÃpra«Âimevaæ devatretarathà mÃnu«e taæ nÃbhiyu¤jyÃnnedyuktamabhiyunajÃnÅti vÃhanaæ tu dadyÃdyuktena bhunajà iti tamuparyeva harantyÃdhvaryorÃvasathÃdupari hye«a tamadhvaryave dadÃti sa hi tena karoti taæ tu dak«iïÃnÃæ kÃle 'nudiÓet 9.4.2.[12] atha ruÇnatÅrjuhoti | atrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­ta÷ sa e«o 'tra rucamaicattasmindevà etÃbhi ruÇnatÅbhÅ rucamadadhustathaivÃsminnayametaddadhÃti 9.4.2.[13] yadveva ruÇnatÅrjuhoti | prajÃpatervisrastÃdrugudakrÃmattaæ yatra devÃ÷ samaskurvaæstadasminnetÃbhÅ ruÇnatÅbhÅ rucamadadhustathaivÃsminnayametaddadhÃti 9.4.2.[14] yÃste agne sÆrye ruca÷ | yà vo devÃ÷ sÆrye ruco rucaæ no dhehi brÃhmaïe«viti rucaæ rucamityam­tatvaæ vai rugam­tatvamevÃsminnetaddadhÃti tisra ÃhutÅrjuhoti triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivÃsminnetadrucaæ dadhÃti 9.4.2.[15] atha vÃruïÅæ juhoti | atrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­ta÷ sa e«o 'tra varuïo devatà tasmà etaddhavirjuhoti tadenaæ havi«Ã devatÃæ karoti yasyai vai devatÃyai havirg­hyate sà devatà na sà yasyai na g­hyate vÃruïya 'rcà svenaivainametadÃtmanà svayà devatayà prÅïÃti 9.4.2.[16] yadveva vÃruïÅæ juhoti | prajÃpatervisrastÃdvÅryamudakrÃmattaæ yatra devÃ÷ samaskurvaæstadasminnetayà vÅryamadadhustathaivÃsminnayametaddadhÃti vÃruïya 'rcà k«atraæ vai varuïo vÅryaæ vai k«atraæ vÅryeïaivÃsminnetadvÅryaæ dadhÃti 9.4.2.[17] taptvà yÃmi brahmaïà vandamÃna iti | tattvà yÃce brahmaïà vandamÃna ityetattadÃÓÃste yajamÃno havirbhiriti tadayamÃÓÃste yajamÃno havirbhirityetadahe¬amÃno varuïeha bodhÅtyakrudhyanno varuïeha bodhÅtyetaduruÓaæsa mà na Ãyu÷ pramo«ÅrityÃtmana÷ paridÃæ vadate 9.4.2.[18] athÃrkÃÓvamedhayo÷ saætatÅrjuhoti | ayaæ và agnirarko 'sÃvÃdityo 'Óvamedhastau s­«Âau nÃnaivÃstÃæ tau devà etÃbhirÃhutibhi÷ samatanvantsamadudhustathaivainÃvayametÃbhirÃhutibhi÷ saætanoti saædadhÃti 9.4.2.[19] svarïa gharma÷ svÃheti | asau và Ãdityo gharmo 'muæ tadÃdityamasminnagnau prati«ÂhÃpayti 9.4.2.[20] svarïÃrka÷ svÃheti | ayamagnirarka imaæ tadagnimamu«minnÃditye prati«ÂhÃpayati 9.4.2.[21] svarïa Óukra÷ svÃheti | asau và Ãditya÷ Óukrastam punaramutra dadhÃti 9.4.2.[22] svarïa jyoti÷ svÃheti | ayamagnirjyotistam punariha dadhÃti 9.4.2.[23] svarïa sÆrya÷ svÃheti | asau và Ãditya÷ sÆryo 'muæ tadÃdityamasya sarvasyottamaæ dadhÃti tasmÃde«o 'sya sarvasyottama÷ 9.4.2.[24] pa¤caità ÃhutÅrjuhoti | pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainÃvetatsaætanoti saædadhÃti 9.4.2.[25] yadvevÃha | svarïa gharma÷ svÃhà svarïÃrka÷ svÃhetyasyaivaitÃnyagnernÃmÃni tÃnyetatprÅïÃti tÃni havi«Ã devatÃæ karoti yasyai vai devatÃyai havirg­hyate sà devatà na sà yasyai na g­hyate 'tho etÃnevaitadagnÅnasminnagnau nÃmagrÃhaæ dadhÃti 9.4.2.[26] pa¤caità ÃhutÅrjuhoti | pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti 9.4.2.[27] athÃta ÃhutÅnÃmevÃvapanasya | yÃæ kÃæ ca brÃhmaïavatÅmÃhutiæ vidyÃttametasminkÃle juhuyÃtkÃmebhyo và etaæ rathaæ yuÇkte tadyÃæ kÃæ cÃtrÃhutiæ juhotyÃptÃæ tÃæ satÅæ juhoti 9.4.2.[28] tadÃhu÷ | na juhuyÃnnedatirecayÃnÅti sa vai juhuyÃdeva kÃmebhyo và età Ãhutayo hÆyante na vai kÃmÃnÃmatiriktamasti 9.4.3.[1] atha pratyetya dhi«ïyÃnÃæ kÃle dhi«ïyÃnnivapati | agnaya ete yaddhi«ïyà agnÅnevaitaccinoti tà età viÓa÷ k«atramayamagniÓcita÷ k«atraæ ca tadviÓaæ ca karotyamum pÆrvaæ cinotyathemÃnk«atraæ tatk­tvà viÓaæ karoti 9.4.3.[2] eka e«a bhavati | ekasthaæ tatk«atramekasthÃæ Óriyaæ karoti bahava itare viÓi tadbhamÃnaæ dadhÃti 9.4.3.[3] pa¤cacitika e«a bhavati | ekacitikà itare k«atraæ tadvÅryeïÃtyÃdadhÃti k«atraæ viÓo vÅryavattaraæ karotyÆrdhvametaæ cinoti k«atraæ tadÆrdhvaæ citi bhiÓcinoti tiraÓca itarÃnk«atrÃya tadviÓamadhastÃdupani«ÃdinÅæ karoti 9.4.3.[4] ubhÃbhyÃæ yaju«matyà ca lokamp­ïayà caitaæ cinoti | lokamp­ïayaivemÃnk«atrameva tadvÅryeïÃtyÃdadhÃti k«atraæ viÓo vÅryavattaraæ karoti viÓaæ k«atrÃdavÅryatarÃm 9.4.3.[5] sa yadimÃælokamp­ïayaiva cinoti k«atraæ vai lokamp­ïà k«atraæ tadviÓyattÃraæ dadhÃtyubhayÃæÓcinotyadhvarasya cÃgneÓcÃdhvarasya pÆrvÃnathÃgnestasyokto bandhuryaæ-yamevÃdhvaradhi«ïyaæ nivapati taæ-taæ cinotyÃgnÅdhrÅyam prathamaæ cinoti taæ hi prathamaæ nivapati dak«iïata udaÇÇÃsÅnastasyokto bandhu÷ 9.4.3.[6] tasminna«ÂÃvi«Âakà upadadhÃti | a«ÂÃk«arà gÃyatrÅ gÃyatro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvantamevainametaccinoti tÃsÃmaÓmà p­Ónirnavamo nava vai prÃïÃ÷ sapta ÓÅr«annaväcau dvau tÃnevÃsminnetaddadhÃti yaÓcite 'gnirnidhÅyate sa daÓamo daÓa vai prÃïà madhyamÃgnÅdhram madhyatastatprÃïÃndadhÃti madhye ha và etatprÃïÃ÷ santa iti ceti cÃtmÃnamanuvyuccaranti 9.4.3.[7] ekaviæÓatiæ hotrÅya upadadhÃti | ekaviæÓatirveva pariÓritastasyokto bandhurekÃdaÓa brÃhmaïÃcaæsya ekÃdaÓÃk«arà vai tri«Âuptrai«Âubha indra aindro brÃhmaïÃcaæsya«ÂÃva«ÂÃvitare«u tasyokto bandhu÷ 9.4.3.[8] «aïmÃrjÃlÅye | «a¬và ­tava÷ pitarastaæ haitam­tava÷ pitaro dak«iïata÷ paryÆhire sa e«Ãme«a dak«iïata÷ sa và itÅmamupadadhÃtÅtÅmÃnityamuæ viÓaæ tatk«atramabhisammukhÃæ karoti 9.4.3.[9] athainÃnpariÓridbhi÷ pariÓrayati | Ãpo vai pariÓrito 'dbhirevainÃæstatparitanoti sa vai paryeva nidadhÃti k«atraæ haità apÃæ yÃ÷ khÃtena yantyatha haità viÓo yÃnÅmÃni v­thodakÃni sa yadamuæ khÃtena pariÓrayati k«atre tatk«atraæ dadhÃti k«atraæ k«atreïa pariÓrayatyatha yadimÃnparyeva nidadhÃti viÓi tadviÓaæ dadhÃti viÓà viÓam pariÓrayati te«Ãæ vai yÃvatya eva yaju«matyastÃvatya÷ pariÓrito yÃvatyo hyevÃmu«ya yaju«matyastÃvatya÷ pariÓrita÷ k«atrÃyaiva tadviÓaæ k­tÃnukarÃmanuvartmÃnaæ karoti 9.4.3.[10] athai«u purÅ«aæ nivapati | tasyokto bandhustÆ«ïÅmaniruktà hi vi¬athÃgnÅ«omÅyasya paÓupuro¬ÃÓamanu diÓÃmave«ÂÅrnirvapati diÓa e«o 'gnistÃbhya etÃni havÅæ«i nirvapati tadenà havi«Ã devatÃæ karoti yasyai vai devatÃyai havirg­hyate sà devatà na sà yasyai na g­hyate pa¤ca bhavanti pa¤ca hi diÓa÷ 9.4.3.[11] dadÃhu÷ | daÓahavi«amevaitÃmi«Âiæ nirvapetsà sarvastomà sarvap­«Âhà sarvÃïi candÃæsi sarvà diÓa÷ sarva ­tava÷ sarvamvetadayamagnistadenaæ havi«Ã devatÃæ karoti yasyai vai devatÃyai havirg­hyate sà devatà na sà yasyai na g­hyate daÓa bhavanti daÓÃk«arà virìvirìagnirdaÓa diÓo diÓo 'gnirdaÓa prÃïÃ÷ prÃïà ÃgneryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti 9.4.3.[12] tattvai devasvÃmeva | etÃni havÅæ«i nirvapedetà ha devatÃ÷ sutà etena savena yenaitatso«yamÃïo bhavati tà evaitatprÅïÃti tà asmà i«ÂÃ÷ prÅtà etaæ savamanumanyante tÃbhiranumata÷ sÆyate yasmai vai rÃjÃno rÃjyamanumanyante sa rÃjà bhavati na sa yasmai na tadyadetà devatÃ÷ sutà etena savena yadvainametà devatà etasmai savÃya suvate tasmÃdetà devasva÷ 9.4.3.[13] tà vai dvinÃmnyo bhavanti | dvinÃmà vai savenà suto bhavati yasmai vai savÃya sÆyate yena và savena sÆyate tadasya dvitÅyam nÃma 9.4.3.[14] a«Âau bhavanti | a«ÂÃk«arà gÃyatrÅ gÃyatro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti 9.4.3.[15] tadÃhu÷ | naitÃni havÅæ«i nirvapennedatirecayÃnÅti tÃni vai nirvapedeva kÃmebhyo và etÃni havÅæ«i nirupyante na vai kÃmÃnÃmatiriktamasti yadvai kiæ ca paÓupuro¬ÃÓamanu havirnirupyate paÓÃveva sa madhyato medho dhÅyata ubhayÃni nirvapatyadhvarasya cÃgneÓcÃdhvarasya pÆrvamathÃgnestasyokto bandhuruccai÷ paÓupuro¬ÃÓo bhavatyupÃæÓvetÃnÅ«ÂirhyanubrÆhi pre«yeti paÓupuro¬ÃÓasyÃhÃnubrÆhi yajetyete«Ãmi«Âirhi samÃna÷ svi«Âak­tsamÃnŬe«Âà devatà bhavantyasamavahitaæ svi«Âak­te 9.4.3.[16] athaina pÆrvÃbhi«ekeïÃbhim­Óati | savità tvà savÃnÃæ suvatÃme«a vo 'mÅ rÃjà somo 'smÃkam brÃhmaïÃnÃæ rÃjeti brÃhmaïÃnevÃpoddharatyanÃdyÃnkaroti 9.4.4.[1] atha prÃta÷ prÃtaranuvÃkamupÃkari«yan | agniæ yunakti yuktena samaÓnavà iti tena yuktena sarvÃnkÃmÃntsamaÓnute taæ vai purastÃtsarvasya karmaïo yunakti tadyatkiæ cÃtra Ærdhvaæ kriyate yukte tatsarvaæ samÃdhÅyate 9.4.4.[2] paridhi«u yunakti | agnaya ete yatparidhayo 'gnibhireva tadagniæ yunakti 9.4.4.[3] sa madhyamam paridhimupasp­Óya | etadyajurjapatyagniæ yunajmi Óavasà gh­teneti balaæ vai Óavo 'gniæ yunajmi balena ca gh­tena cetyetaddivyaæ suparïaæ vayasà b­hantamiti divyo và e«a suparïo vayaso b­handhÆmena tena vayaæ gamema bradhnasya vi«Âapaæ svargaæ lokaæ rohanto 'dhi nÃkamuttamamityetat 9.4.4.[4] atha dak«iïe | imau te pak«Ãvajarau patatriïau yÃbhyÃæ rak«Ãæsyapahaæsyagne tÃbhyÃm patema suk­tÃmu lokaæ yatra ­«ayo jagmu÷ prathamajÃ÷ purÃïà ityamÆnetad­«ÅnÃha 9.4.4.[5] athottare | indurdak«a÷ Óyena ­tÃvà hiraïyapak«a÷ Óakuno bhuraïyurityam­taæ vai hiraïyamam­tapak«a÷ Óakuno bhartetyetanmahÃntsadhasthe dhruva à ni«atto namaste astu mà mà hiæsÅrityÃtmana÷ paridÃæ vadate 9.4.4.[6] tadyanmadhyamaæ yaju÷ | sa ÃtmÃtha ye abhitastau pak«au tasmÃttepak«avatÅ bhavata÷ pak«au hi tau 9.4.4.[7] tribhiryunakti | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadyunakti 9.4.4.[8] atha rÃjÃnamabhi«utyÃgnau juhoti | e«a vai sa sava etadvai tatsÆyate yamasmai tametà devatÃ÷ savamanumanyante yÃbhiranumata÷ sÆyate yasmai vai rÃjÃno rÃjyamanumanyante sa rÃjà bhavati na sa yasmai na tadyadagnau juhoti tadagnimabhi«i¤cati so 'syai«a daiva Ãtmà somÃbhi«ikto bhavatyam­tÃbhi«ikto 'tha bhak«ayati tadÃtmÃnamabhi«i¤cati so 'syÃyamÃtmà somÃbhi«ikto bhavatyam­tÃbhi«ikta÷ 9.4.4.[9] agnau hutvÃtha bhak«ayati | daivo và asyai«a Ãtmà mÃnu«o 'yaæ devà u và agre 'tha manu«yÃstasmÃdagnau hutvÃtha bhak«ayati 9.4.4.[10] athainaæ vimu¤cati | Ãptvà taæ kÃmaæ yasmai kÃmÃyainaæ yuÇkte yaj¤Ãyaj¤iyaæ stotramupÃkari«yantsvargo vai loko yaj¤Ãyaj¤iyametasya vai gatyà enaæ yuÇkte tadÃptvà taæ kÃmaæ yasmai kÃmÃyainaæ yuÇkte 9.4.4.[11] taæ vai purastÃtstotrasya vimu¤cati | sa yadupari«ÂÃtstotrasya vimu¤cetparÃÇ haitaæ svargaæ lokamatipraïaÓyedatha yatpurastÃtstotrasya vimu¤cati tatsamprati svargaæ lokamÃptvà vimu¤cati 9.4.4.[12] paridhi«u vimu¤cati | paridhi«u hyenaæ yunakti yatra vÃva yogyaæ yu¤janti tadeva tadvimu¤canti 9.4.4.[13] sa saædhyorupasp­Óya | ene yaju«Å japati tathà dve yaju«Å trÅnparidhÅnanuvibhavato divo mÆrdhÃsi p­thivyà nÃbhiriti dak«iïe viÓvasya mÆrdhannadhi ti«Âhasi Órita ityuttare mÆrdhavatÅbhyÃm mÆrdhà hyasyai«o 'psumatÅbhyÃmagneretadvaiÓvÃnarasya stotraæ yadyaj¤Ãyaj¤iyaæ ÓÃntirvà ÃpastasmÃdapsumatÅbhyÃm 9.4.4.[14] dvÃbhyÃæ vimu¤cati | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadvimu¤cati tribhiryunakti tatpa¤ca pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 9.4.4.[15] taæ haike | prÃyaïÅya evÃtirÃtre yu¤jantyudayanÅye vimu¤canti saæsthÃrÆpaæ và etadyadvimocanaæ kim purà saæsthÃyai saæsthÃrÆpaæ kuryÃmeti na tathà kuryÃdaharaharaharvà e«a yaj¤astÃyate 'haraha÷ saæti«Âhate 'haraharenaæ svargasya lokasya gatyai yuÇkte 'haraharenena svargaæ lokaæ gacati tasmÃdaharahareva yu¤jyÃdaharaharvimu¤cet 9.4.4.[16] atho yathà prÃyaïÅye 'tirÃtre | sÃmidhenÅranÆcya brÆyÃdudayanÅya evÃto 'nuvaktÃsmÅti tÃd­ktattasmÃdaharahareva yu¤jyadaharaharvimu¤cet 9.4.4.[17] taddhaitacÃï¬ilya÷ | kaÇkatÅyebhyo 'haraha÷karma pradiÓya pravavrÃjÃharahareva vo yunajÃnaharaharvimu¤cÃniti tasmÃdaharahareva yu¤jyÃdaharaharvimu¤cet 9.5.1.[1] athÃta÷ payovratatÃyai | payovrato dÅk«ita÷ syÃddevebhyo ha và am­tamapacakrÃma 9.5.1.[2] te hocu÷ | Órameïa tapasedamanvicÃmeti tacrameïa tapasÃnvaicaæste dÅk«itvà payovratà abhavannetadvai tapo yo dÅk«itvà payovrato 'sattasya gho«amÃÓuÓruvu÷ 9.5.1.[3] te hocu÷ | nedÅyo vai bhavati bhÆyastapa upÃyÃmeti te trÅntstanÃnupeyustatparÃdad­Óu÷ 9.5.1.[4] te hocu÷ | nedÅyo vai bhavati bhÆyastapa upÃyÃmeti te dvau stanà upeyustannedÅyasa÷ parÃdad­Óu÷ 9.5.1.[5] te hocu÷ | nedÅyo vai bhavati bhÆyastapa upÃyÃmeti ta ekaæ stanamupeyustadadhijagÃma na tvabhipattuæ Óeku÷ 9.5.1.[6] te hocu÷ adhi và aganna tvabhipattuæ Óaknuma÷ sarvaæ tapa upÃyÃmeti ta upavasathe 'nÃÓakamupeyuretadvai sarvaæ tapo yadanÃÓakastasmÃdupavasathe nÃÓnÅyÃt 9.5.1.[7] tatprÃtarabhipadya | abhi«utyÃgnÃvajuhavustadagnÃvam­tamadadhu÷ sarve«Ãmu hai«a devÃnÃmÃtmà yadagnistadyadagnÃvam­tamadadhustadÃtmannam­tamadadhata tato devà am­tà abhavan 9.5.1.[8] tadyattadam­taæ soma÷ sa÷ | tadadyÃpi yajamÃna÷ Órameïa tapasÃnvicati sa dÅk«itvà payovrato bhavatyetadvai tapo yo dÅk«itvà payovrato 'sattasya gho«amÃÓ­ïotÅtyahe kraya iti 9.5.1.[9] sa trÅntstanÃnupaiti | tatparÃpaÓyati sa dvau stanà upaiti tannedÅyasa÷ parÃpaÓyati sa ekaæ stanamupaiti tadadhigacati na tvabhipattuæ Óaknoti sa upavasathe 'nÃÓakamupaityetadvai sarvaæ tapo yadanÃÓakastasmÃdupavasathe nÃÓnÅyÃt 9.5.1.[10] tatprÃtarabhipadya | abhi«utyÃgnau juhoti tadagnÃvam­taæ dadhÃtyatha bhak«ayati tadÃtmannam­taæ dhatte so 'm­to bhavatyetadvai manu«yasyÃm­tatvaæ yatsarvamÃyureti tatho hÃnenÃtmanà sarvamÃyureti 9.5.1.[11] agnau hutvÃtha bhak«ayati | daivo và asyai«a Ãtmà mÃnu«o 'yaæ devà u và agre 'tha manu«yÃstasmÃdagnau hutvÃtha bhak«ayati 9.5.1.[12] athÃta÷ sami«Âayaju«Ãmeva mÅmÃæsà | devÃÓcÃsurÃÓcobhaye prÃjÃpatyÃ÷ prajÃpate÷ piturdÃyamupeyurvÃcameva satyÃn­te satyaæ caivÃn­taæ ca ta ubhaya eva satyamavadannubhaye 'n­taæ te ha sad­Óaæ vadanta÷ sad­Óà evÃsu÷ 9.5.1.[13] te devà uts­jyÃn­tam | satyamanvÃlebhire 'surà u hots­jya satyaman­tamanvÃlebhire 9.5.1.[14] taddhedaæ satyamÅk«Ãæ cakre | yadasure«vÃsa devà và uts­jyÃn­taæ satyamanvÃlapsata hanta tadayÃnÅti taddevÃnÃjagÃma 9.5.1.[15] an­tamu hek«Ãæ cakre | yaddeve«vÃsÃsurà và uts­jya satyaman­tamanvÃlapsata hanta tadayÃnÅti tadasurÃnÃjagÃma 9.5.1.[16] te devÃ÷ | sarvaæ satyamavadantsarvamasurà an­taæ te devà Ãsakti satyaæ vadanta ai«ÃvÅratarà ivÃsuranìhyatarà iva tasmÃdu haitadya Ãsakti satyaæ vadatyai«ÃvÅratara ivaiva bhavatyanìhyatara iva sa ha tvevÃntato bhavati devà hyevÃntato 'bhavan 9.5.1.[17] atha hÃsurÃ÷ | Ãsaktyan­taæ vadanta Æ«a iva pipisurìhyà ivÃsustasmÃdu haitadya Ãsaktyan­taæ vadatyÆ«a ivaiva pisyatyìhya iva bhavati parà ha tvevÃntato bhavati parà hyasurà abhavan 9.5.1.[18] tadyattatsatyam | trayÅ sà vidyà te devà abruvanyaj¤aæ k­tvedaæ satyaæ tanavÃmahà iti 9.5.1.[19] te dÅk«aïÅyÃæ niravapan | tadu hÃsurà anububudhire yaj¤aæ vai k­tvà taddevÃ÷ satyaæ tanvate preta tadÃhari«yÃmo yadasmÃkaæ tatreti tasya sami«ÂayajurahutamÃsÃthÃjagmustasmÃttasya yaj¤asya sami«Âayajurna juhvati te devà asurÃnpratid­Óya samullupya yaj¤amanyatkartuæ dadhrire 'nyadvai kurvantÅti puna÷ preyu÷ 9.5.1.[20] te«u prete«u | prÃyaïÅyam niravapaæstadu hÃsurà anveva bubudhire tasya ÓamyoruktamÃsÃthÃjagmustasmÃtsa yaj¤a÷ Óamyvantaste devà asurÃnpratid­Óya mamullupya yaj¤amanyadeva kartuæ dadhrire 'nyadvai kurvantÅti punareva preyu÷ 9.5.1.[21] te«u prete«u | rÃjÃnaæ krÅtvà paryuhyÃthÃsmà Ãtithyaæ havirniravapaæstadu hÃsurà anveva bubudhire tasye¬opahÆtÃsÃthÃjagmustasmÃtsa yaj¤a i¬Ãntaste devà asurÃnpratid­Óya samullupya yaj¤amanyadeva kartuæ dadhrire 'nyadvai kurvantÅti punareva preyu÷ 9.5.1.[22] te«u prete«u | upasado 'tanvata te tisra eva sÃmidhenÅranÆcya devatà evÃyajanna prayÃjÃnnÃnuyÃjÃnubhayato yaj¤asyodasÃdayanbhÆyi«Âhaæ hi tatrÃtvaranta tasmÃdupasatsu tisra eva sÃmidhenÅranÆcya devatà eva yajati na prayÃjÃnnÃnuyÃjÃnubhayato yaj¤asyotsÃdayati 9.5.1.[23] ta upavasathe 'gnÅ«omÅyam paÓumÃlebhire | tadu hÃsurà anveva bubudhire tasya sami«ÂayajÆæ«yahutÃnyÃsurathÃjagmustasmÃttasya paÓo÷ sami«ÂayajÆæ«i na juhvati te devà asurÃnpra 9.5.1.[24] te«u prete«u | prÃta÷ prÃta÷savanamatanvata tadu hÃsurà anveva bubudhire tasyaitÃvatk­tamÃsa yÃvatprÃta÷savanamathÃjagmuste devà asurÃnpra 9.5.1.[25] te«u prete«u | mÃdhyandinaæ savanamatanvata tadu hÃsurà anveva bubudhire tasyaitÃvatk­tamÃsa yÃvanmÃdhyandinamathÃjagmuste devà asurÃnpra 9.5.1.[26] te«u preta«u | savanÅyena paÓunÃcaraæstadu hÃsurà anveva bubudhire tasyaitÃvatk­tamÃsa yÃvadetasya paÓo÷ kriyate 'thÃjagmuste devà asurÃnpra 9.5.1.[27] te«u prete«u | t­tÅyasavanamatanvata tatsamasthÃpayanyatsamasthÃpayaæstatsarvaæ satyamÃpnuvaæstato 'surà apapupruvire tato devà abhavanparÃsurà bhavatyÃtmanà parÃsya dvi«anbhrÃt­vyo bhavati ya evaæ veda 9.5.1.[28] te devà abruvan | ye na ime yaj¤Ã÷ sÃmisaæsthità yÃnimÃnvijahato 'gÃmopa tajjÃnÅta yathemÃntsaæsthÃpayÃmeti te 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yathemÃnyaj¤ÃntsaæsthÃpayÃmeti 9.5.1.[29] te cetayamÃnÃ÷ | etÃni sami«ÂayajÆæ«yapaÓyaæstÃnyajuhavustairetÃnyaj¤ÃntsamasthÃpayanyatsamasthÃpayaæ stasmÃtsaæsthitayajÆæ«yatha yatsamayajaæstasmÃtsami«ÂayajÆæ«i 9.5.1.[30] te và ete nava yaj¤Ã÷ | navaitÃni sami«ÂayajÆæ«i tadyadetÃni juhotyetÃnevaitadyaj¤ÃntsaæsthÃpayatyubhayÃni juhotyadhvarasya cÃgneÓcÃdhvarasya pÆrvÃïyathÃgnestasyokto bandhu÷ 9.5.1.[31] dve agnerjuhoti | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivaitadyaj¤aæ saæsthÃpayatÅ«Âo yaj¤o bh­gubhiri«Âo agnirÃhuta÷ pipartu na iti 9.5.1.[32] tÃnyubhayÃnyekÃdaÓa sampadyante | ekÃdaÓÃk«arà tri«ÂubvÅryaæ tri«ÂubvÅryamevaitadyaj¤amabhisampÃdayati 9.5.1.[33] yadvevaikÃdaÓa | ekÃdaÓÃk«arà vai tri«Âuptrai«Âhubha indra indro yaj¤asyÃtmendro devatà tadya eva yaj¤asyÃtmà yà devatà tasminnevaitadyaj¤amantata÷ prati«ÂhÃpayati 9.5.1.[34] sami«ÂayajÆæ«i hutvÃvabh­thaæ yanti | avabh­thÃdudetyodayanÅyena caritvÃnÆbandhyasya paÓupuro¬ÃÓamanu devikÃnÃæ havÅæ«i nirvapati 9.5.1.[35] etadvai prajÃpati÷ | prÃpya rÃddhvevÃmanyata sa dik«u prati«ÂhÃyedaæ sarvaæ dadhadvidadhadati«Âhadyaddadhadvidadhadati«ÂhattasmÃddhÃtà tathaivaitadyajamÃno dik«u prati«ÂhÃyedaæ sarvaæ dadhadvidadhatti«Âhati 9.5.1.[36] yadvevaitÃni havÅæ«i nirvapati | diÓa e«o 'gnistà u evÃmÆ÷ purastÃddarbhastambaæ ca loge«ÂakÃÓcopadadhÃti tÃ÷ prÃïabh­ta÷ prathamÃyÃæ citau sarvaiva dvitÅyà sarvà t­tÅyà sarvà caturthyatha pa¤camyai citerasapatnà nÃkasada÷ pa¤cacƬÃstà Ærdhvà utkrÃmantya ÃyaæstÃbhya÷ prajÃpatirabibhetsarvaæ và idamimÃ÷ parÃcyo 'tye«yantÅti tà dhÃtà bhÆtvà paryagacattÃsu pratyati«Âhat 9.5.1.[37] sa ya÷ sa dhÃtÃsau sa Ãditya÷ | atha yattaddiÓÃm paramaæ krÃntametattadyasminne«a etatprati«Âhitastapati 9.5.1.[38] sa ya÷ sa dhÃtÃyameva sa dhÃtra÷ | dvÃdaÓakapÃla÷ puro¬ÃÓo dvÃdaÓakapÃlo dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsara÷ prajÃpati÷ prajÃpatirdhÃtÃtha yattaddiÓÃm paramaæ krÃntametÃni tÃni pÆrvÃïi havÅæ«yanumatyai carÆrÃkÃyai caru÷ sinÅvÃlyai caru÷ kuhvyai carustadyadetÃni nirvapati yadeva taddiÓÃm paramaæ krÃntaæ tasminnevainametatprati«ÂhÃpayati taæ sarvaæ juhotyetasyaiva k­tsnatÃyai 9.5.1.[39] tà và età devya÷ | diÓo hyetÃÓcandÃæsi vai diÓaÓcandÃæsi devyo 'thai«a ka÷ prajÃpatistadyaddevyaÓca kaÓca tasmÃddevikÃ÷ pa¤ca bhavanti pa¤ca hi diÓa÷ 9.5.1.[40] tadÃhu÷ | naitÃni havÅæ«i nirvapennedatirecayÃnÅti tÃni vai nirvapedeva kÃmebhyo và etÃni havÅæ«i nirupyante na vai kÃmÃnÃmatiriktamasti yadvai kiæ ca paÓupuro¬ÃÓamanu havirnirupyate paÓÃveva sa madhyato medho dhÅyata ubhayÃni nirvapatyadhvarasya cÃgneÓcÃdhvarasya pÆrvamathÃgnestasyokto bandhuruccai÷ paÓupuro¬ÃÓo bhavatyupÃæÓvetÃnÅ«ÂirhyanubrÆhi pre«yeti paÓupuro¬ÃÓasyÃhÃnubrÆhi yajetyete«Ãmi«Âirhi samÃna÷ svi«Âak­tsamÃnŬà 9.5.1.[41] tasya và etasya paÓo÷ | juhvati sami«ÂayajÆæ«yabhyavayanti h­dayaÓÆlenÃvabh­thaæ saæsthà hye«a paÓurh­dayaÓÆlena caritvà 9.5.1.[42] pratyetya vaiÓvakarmaïÃni juhoti | viÓvÃni karmaïyayamagnistÃnyasyÃtra sarvÃïi karmÃïi k­tÃni bhavanti tÃnyetatprÅïÃti tÃni havi«Ã devatÃæ karoti yasyai vai devatÃyai havirg­hyate sà devatà na sà yasyai na g­hyate 'tho viÓvakarmÃyamagnistamevaitatprÅïÃti 9.5.1.[43] yadveva vaiÓvakarmaïÃni juhoti | prÃyaïaæ ca hÃgnerudayanaæ ca sÃvitrÃïi prÃyaïaæ vaiÓvakarmaïÃnyudayanaæ sa yatsÃvitrÃïyeva juhuyÃnna vaiÓvakarmaïÃni yathà prÃyaïameva kuryÃnnodayanaæ tÃd­ktadatha yadvaiÓvakarmaïÃnyeva juhuyÃnna sÃvitrÃïi yathodayanameva kuryÃnna prÃyaïaæ tÃd­ktadubhayÃni juhoti prÃyaïaæ ca tadudayanaæcakaroti 9.5.1.[44] a«ÂÃvasÆni bhavanti | evamimÃni tadyathà prÃyaïaætathodayanam karotisvÃhÃkÃro 'mÅ«Ãæ navamo bhavatyevame«Ãæ tadyathà prÃyaïaæ tathodayanaæ karotyÃhutiramÅ«Ãæ daÓamÅ bhavatyevame«Ãæ tadyathà prÃyaïaæ tathodayanaæ karoti saætatÃæ tatrÃhutiæ juhoti reto vai tatra yaj¤o retaso 'vicedÃya sruveïeha svÃhÃkÃram niruktaæ hi reto jÃta bhavati 9.5.1.[45] yadÃkÆtÃt | samasusroddh­do và manaso và sambh­taæ cak«u«o vetyetasmÃddhyetatsarvasmÃdagre karma samabhavattadanu preta suk­tÃmu lokaæ yatra ­«ayo jagmu÷ prathamajÃ÷ purÃïà ityamÆnetad­«ÅnÃha 9.5.1.[46] etaæ sadhastha | pari te dadÃmÅti svargo vai loka÷ sadhasthastadenaæ svargÃya lokÃya paridadÃti yamÃvahÃcevadhiæ jÃtavedÃ÷ anvÃgantà yaj¤apatirvo atra taæ sma jÃnÅta parame vyomanniti yathaiva yajustathà bandhu÷ 9.5.1.[47] etaæ jÃnÃtha | parame vyomandevÃ÷ sadhasthà vida rÆpamasya yadÃgacÃtpathibhirdevayÃnairi«ÂÃpÆrte k­ïavathÃvirasmà iti yathaiva yajustathà bandhurudbudhyasvÃgne yena vahasÅti tayorakto bandhu÷ 9.5.1.[48] prastareïa paridhinà | srucà vedyà ca barhi«Ã ­cemaæ yaj¤aæ no naya svardeve«u gantava ityetairno yaj¤asya rÆpai÷ svargaæ lokaæ gamayetyetat 9.5.1.[49] yaddattaæ yatparÃdÃnam | yatpÆrtaæ yÃÓca dak«iïÃ÷ tadagnirvaiÓvakarmaïa÷ svardeve«u no dadhaditi yaccaiva samprati dadno yaccÃsamprati tanno 'yamagnirvaiÓvakarmaïa÷ svarge loke dadhÃtvityetat 9.5.1.[50] yatra dhÃrà anapetÃ÷ | madhorgh­tasya ca yÃ÷ tadagnirvaiÓvakarmaïa÷ svardeve«u ïo dadhaditi yathaiva yajustathà bandhu÷ 9.5.1.[51] a«Âau vaiÓvakarmaïÃni juhoti | a«ÂÃk«arà gÃyatrÅ gÃyatro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti 9.5.1.[52] vaiÓvakarmaïÃni hutvà nÃma karoti | yadà vai sarva÷ k­tsno jÃto bhavatyatha nÃma kurvantyatra và e«a sarva÷ k­tsno jÃto bhavati 9.5.1.[53] nÃma k­tvÃthainamupati«Âhate | sarveïa và e«a etamÃtmanà cinoti sa yadetÃmatrÃtmana÷ paridÃæ na vadetÃtra haivÃsyai«a ÃtmÃnaæ v­¤cÅtÃtha yadetÃmatrÃtmana÷ paridÃm vadate tayo hÃsyai«a ÃtmÃnaæ na v­Çkte ye agnaya÷ päcajanyà asyÃm p­thivyÃmadhi te«Ãmasi tvamuttama÷ pra no jÅvÃtave suveti ye ke cÃgnaya÷ pa¤cacitikà asyÃm p­thivyÃmadhi te«Ãmasi tvaæ sattama÷ pro asmÃnjÅvanÃya suvetyetadanu«Âubhà vÃgvà anu«ÂubvÃgu sarvÃïi candÃæsi sarvairevÃsmà etaccandobhirnihnuta upasthÃyÃgniæ samÃrohya nirmathyodavasÃnÅyayà yajate 9.5.1.[54] atha maitrÃvaruïyà payasyayà yajate | devatrà và e«a bhavati ya etatkarma karoti daivamvetanmithunaæ yanmitrÃvaruïau sa yadetayÃni«Âvà mÃnu«yÃæ caretpratyavaroha÷ sa yathà daiva÷ sanmÃnu«a÷ syÃttÃd­ktadatha yadetayà maitrÃvaruïyà payasyayà yajate daivamevaitanmithunamupaityetaye«Âvà kÃmaæ yathÃpratirÆpaæ caret 9.5.1.[55] yadvevaitayà maitrÃvaruïyà payasyayà yajate | prajÃpatervisrastÃdreta÷ parÃpatattaæ yatra devÃ÷ samaskurvaæstadasminnetayà maitrÃvaruïyà payasyayà reto 'dadhustathaivÃsminnayametaddadhÃti 9.5.1.[56] sa ya÷ sa prajÃpatirvyasraæsata | ayameva sa yo 'yamagniÓcÅyate 'tha yadasmÃttadreta÷ parÃpatade«Ã sà payasyà maitrÃvaruïÅ bhavati prÃïodÃnau vai mitrÃvaruïau prÃïodÃnà u vai reta÷ siktaæ vikuruta÷ payasyà bhavati payo hi reto yaj¤o bhavati yaj¤o hyeva yaj¤asya reta upÃæÓu bhavatyupÃæÓu hi reta÷ sicyate 'ntato bhavatyantato hi reto dhÅyate 9.5.1.[57] tasyai vÃjinena caranti | tasmindak«iïÃæ dadhÃti tÆparau mithunau dadyÃdityabhyÃj¤Ãyenaiva manya iti ha smÃha mÃhitthi÷ sravatyu hai«Ãgnicita Ãhuti÷ somÃhutiryÃmani«Âake juhoti 9.5.1.[58] sa svayamÃt­ïà evopadadhÅta | ime vai lokÃ÷ svayamÃt­ïà ima u lokà e«o 'gniÓcita÷ 9.5.1.[59] ­tavyà evopadadhÅta | saævatsaro và ­tavyÃ÷ saævatsara e«o 'gniÓcita÷ 9.5.1.[60] viÓvajyoti«a evopadadhÅta | età vai devatà viÓvajyoti«a età u devatà e«o 'gniÓcita÷ 9.5.1.[61] punaÓcitimevopadadhÅta | punaryaj¤o hai«a uttarà hai«Ã devayajyà punaryaj¤amevaitadupadhatta uttarÃmeva devayajyÃmupa hainam punaryaj¤o na tathà kuryÃdyo vÃva cite 'gnirnidhÅyate tÃmeve«ÂakÃme«a sarvo 'gnirabhisampadyate tadyadagnau juhoti tadevÃsya yathà sarvasmi¤cÃï¬ile 'gnau saæcite pak«apucavatyÃhutayo hutÃ÷ syurevamasyaità Ãhutayo hutà bhavanti 9.5.1.[62] sarvÃïi và e«a bhÆtÃni | sarvÃndevÃngarbho bhavati yo 'gniæ bhibharti sa yo 'saævatsarabh­taæ cinuta etÃni ha sa sarvÃïi bhÆtÃni garbham bhÆtaæ nirhate yo nveva mÃnu«aæ garbhaæ nirhanti tannveva paricak«ate 'tha kiæ ya etaæ devo hye«a nÃsaævatsarabh­tasya 'rtvijà bhavitavyamiti ha smÃha vÃtsyo nedasya devaretasasya nirhaïyamÃnasya medyasÃnÅti 9.5.1.[63] «aïmÃsyamantamaæ cinvÅtetyÃhu÷ | «aïmÃsyà và antamà garbhà jÃtà jÅvantÅti sa yadyasaævatsarabh­te mahadukthaæ Óaæsed­gaÓÅtÅ÷ Óaæsedasarvaæ vai tadyadasaævatsarabh­to 'sarvaæ tadyad­gaÓÅtayo vik­«Âaæ tvenaæ sa bhÆyo vikar«edyadi caiva saævatsarabh­ta÷ syÃdyadi cÃsaævatsarabh­ta÷ sarvameva mahadukthaæ Óaæset 9.5.1.[64] atha ha ÓÃï¬ilyÃyana÷ prÃcyÃæ jagÃma | taæ ha daiyÃmpÃtiruvÃca ÓÃï¬ilyÃyana kathamagniÓcetavyo glÃyÃmo 'ha saævatsarabh­tÃyÃgnimu cikÅ«Ãmaha iti 9.5.1.[65] sa hovÃca | kÃmaæ nvà enaæ sa cinvÅta yena purà saævatsaram bh­ta÷ syÃttaæ hyeva tam bh­taæ santaæ cinuta iti 9.5.1.[66] kÃmamvevainaæ sa cinvÅta | ya÷ saævatsaramabhi«avi«yantsyÃde«a và enaæ pratyak«amannena bibhartyetÃbhirÃhutibhi÷ 9.5.1.[67] kÃmamvevainaæ sa cinvÅta | ya÷ saævatsaramagnihotraæ juhuyÃadbibharti và ename«a yo 'gnihotraæ juhoti 9.5.1.[68] kÃmamvevainaæ sa cinvÅta | ya÷ saævatsaraæ jÃta÷ syÃtprÃïo và agnistametadbibhartyatha ha vai reta÷ siktam prÃïo 'nvavarohati tadvindate tadyajjÃtaæ-jÃtaæ vindate tasmÃjjÃtavedÃstasmÃdapyevaævitkÃmaæ sadyobh­taæ cinvÅta yadu ha và evaævitpibati và pÃyayati và tadevÃsya yathà sarvasmi¤cÃï¬ile 'gnau saæcite pak«apucavatyÃhutayo hutÃ÷ syurevamasyaità Ãhutayo hutà bhavanti 9.5.2.[1] indra etattsarptaccamapa«yat nyÆnasyÃptyà atiriktyai vy­ddhasya sam­ddhyà atha ha và ÅÓvaro 'gniæ citvà kiæciddauritamÃpattorvi và hvalitoryadvà yadà ha và etacyÃparïa÷ sÃyakÃyana÷ ÓuÓrÃvÃtha haitatkarmopadadhar«a 9.5.2.[2] sai«Ã trayasya sam­ddhi÷ | agne÷ sam­ddhiryo 'gniæ cinute tasya sam­ddhiryo 'gniæ cinoti tasya sam­ddhi÷ 9.5.2.[3] tadyadetenopati«Âhate | yadevÃsyÃtra vidvÃnvÃvidvÃti và recayati na vÃbhyÃpayati tadevÃsyaitena sarvamÃptam bhavati yadasya kiæ cÃnÃptaæ ya u tasyÃmanu«Âubhy­ci kÃmo 'traiva tamÃpnotyathà etasmÃdevaitatkarmaïo rak«Ãæsi nëÂrà apahanti no hainamanuvyÃhÃriïa st­ïvate tasmÃdapyevaævitkÃmam parasmà agniæ cinuyÃdÅÓvaro ha ÓreyÃnbhavito÷ 9.5.2.[4] vÃrtrahatyÃya Óavase | sahadÃnum puruhÆta k«iyantamiti vÃrtraghnÅbhyÃm prathamÃbhyÃmupati«Âata etadvai devà v­tram pÃpmÃnaæ hatvÃpahatapÃpmÃna etatkarmÃkurvata tathaivaitadyajamÃno v­tram pÃpmÃnaæ hatvÃpahatapÃpmaitatkarma kurute 9.5.2.[5] vi na indra m­dho jahi | m­go na bhÅma÷ kucaro giri«Âhà iti vaim­dhÅbhyÃæ dvitÅyÃbhyÃmetadvai devà m­dha÷ pÃpmÃnaæ hatvÃpahatapÃpmÃna etatkarmÃkurvata tathaivaitadyajamÃno m­dha÷ pÃpmÃnaæ hatvÃpahatapÃpmaitatkarma kurute 9.5.2.[6] vaiÓvÃnaro na Ætaye | p­«Âo divi p­«Âo agni÷ p­thivyÃmiti vaiÓvÃnarÅbhyÃæ t­tÅyÃbhyÃmetadvai devà vaiÓvÃnareïa pÃpmÃnaæ dagdhvÃpahatapÃpmÃna etatkarmÃkurvata tathaivaitadyajamÃno vaiÓvÃnareïa pÃpmÃnaæ dagdhvÃpahatapÃpmaitatkarma kurute 9.5.2.[7] aÓyÃma ta kÃmamagne tavotÅti | ekayà kÃmavatyaitadvai devÃ÷ pÃpmÃnamapahatyaikayà kÃmavatyaikadhÃntata÷ sarvÃnkÃmÃnÃtmannakurvata tathaivaitadyajamÃna÷ «a¬­cena pÃpmÃnamapahatyaikayà kÃmavatyekadhÃntata÷ sarvÃnkÃmÃnÃtmankurute 9.5.2.[8] saptarcam bhavati | saptacitiko 'gni÷ sapta 'rtava÷ sapta diÓa÷ sapta devalokÃ÷ sapta stomÃ÷ sapta p­«ÂhÃni sapta candÃæsi sapta grÃbhyÃ÷ paÓava÷ saptÃraïyÃ÷ sapta Óor«anprÃïà yatkiæ ca saptavidhamadhidevatamadhyÃtmaæ tadenena sarvamÃpnoti tà anu«Âubhamabhisampadyante vÃgvà anu«ÂubvÃcaivÃsya tadÃpnoti yadasya kiæ cÃnÃptam 9.5.2.[9] a«Âarcenopati«Âhetetyu haika Ãhu÷ | vayaæ te adya rarimà hi kÃmamiti dvitÅyayà kÃmavatyà sapta pÆrvÃstada«ÂÃva«ÂÃk«aro gÃyatrÅ gÃyatro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivÃsya tadÃpnoti yadasya kiæ cÃnÃptamatho evaæ samaæ devate bhajete iti na tathà kuryÃdetà vÃva saptëÂÃvanu«Âubho bhavanti sa yo '«Âarce kÃmo 'traiva tamÃpnoti 9.5.2.[10] aindrÃgnÅbhirupati«Âhate | aindrÃgno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvatraivÃsya tadÃpnoti yadasya kiæ cÃnÃptamindrÃgnÅ vai sarve devÃ÷ sarvadevatyo 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivÃsya tadÃpnoti yadasya kiæ cÃnÃptam 9.5.2.[11] taddhaike | karmaïa÷ karmaïa evaitÃm pratipadaæ kurvate 'pahatapÃpmÃna etatkarma karavÃmahà iti purÅ«avatÅæ citiæ k­tvopati«Âhetetyu haika Ãhustatra hi sà sarvà k­tsnà bhavatÅti sa yathà kÃmayeta tathà kuryÃditi nu cayanasyÃthÃto 'cayanasya 9.5.2.[12] trayo ha vai samudrÃ÷ | agniryaju«Ãm mahÃvrataæ sÃmnÃm mahaduktham­cÃæ sa ya etÃni parasmai karotyetÃnha sa samudräco«ayate täcu«yato 'nvasya candÃæsi Óu«yanti candÃæsyanu loko lokamanvÃtmÃtmÃnamanu prajà paÓava÷ sa ha Óva÷ Óva eva pÃpÅyÃnbhavati ya etÃni parasmai karoti 9.5.2.[13] atha ya etÃnyak­tvà | pasmà api sarvairanyairyaj¤akratubhiryÃjayedetebhyo haivÃsya samudrebhyaÓcandÃæsi punarÃpyÃyante candÃæsyanu loko lokamanvÃtmÃtmÃnamanu prajà paÓava÷ sa ha Óva÷ Óva eva ÓreyÃnbhavati ya etÃni parasmai na karotyathai«a ha và asya daivo 'm­ta Ãtmà sa ya etÃni parasmai karotyetaæ ha sa daivamÃtmÃnam parasmai prayacatyatha Óu«ka eva sthÃïu÷ pariÓi«yate 9.5.2.[14] taddhaike | k­tvà kurvate và prati và kÃrayanta e«Ã prÃyaÓcittiriti na tathà kuryÃdyathà Óu«kaæ sthÃïumudakenÃbhi«i¤cetÃd­ktatpÆyedvà vai sa vi và mrityennaitasya prÃyaÓcittirastÅtyeva vidyÃt 9.5.2.[15] atha ha smÃha ÓÃï¬ilya÷ | turo ha kÃva«eya÷ kÃrotyÃæ devebhyo 'gniæ cikÃya taæ ha devÃ÷ papracurmune yadalokyÃmagnicityÃmÃhuratha kasmÃdacai«Åriti 9.5.2.[16] sa hovÃca | kiæ nu lokyaæ kimalokyamÃtmà vai yaj¤asya yajamÃno 'ÇgÃny­tvijo yatra và Ãtmà tadaÇgÃni yatro aÇgÃni tadÃtmà yadi và ­tvijo 'lokà bhavantyaloka u tarhi yajamÃna ubhaye hi samÃnalokà bhavanti dak«iïÃsu tveva na saævaditavyaæ saævÃdenaiva 'rtvijo 'lokà iti