SATAPATHA-BRAHMANA 9 Data input by H.S. Ananthanarayana and W. P. Lehman. Bracketted numbering added mechanically. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Classical Sanskrit Extended ³ ³ (CSX) encoding: ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 224 ³ ³ long A â 226 ³ ³ long i ã 227 ³ ³ long I ä 228 ³ ³ long u å 229 ³ ³ long U æ 230 ³ ³ vocalic r ç 231 ³ ³ vocalic R è 232 ³ ³ long vocalic r é 233 ³ ³ vocalic l ë 235 ³ ³ long vocalic l í 237 ³ ³ velar n ï 239 ³ ³ velar N ð 240 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t ñ 241 ³ ³ retroflex T ò 242 ³ ³ retroflex d ó 243 ³ ³ retroflex D ô 244 ³ ³ retroflex n õ 245 ³ ³ retroflex N ö 246 ³ ³ palatal s ÷ 247 ³ ³ palatal S ø 248 ³ ³ retroflex s ù 249 ³ ³ retroflex S ú 250 ³ ³ anusvara ü 252 ³ ³ anusvara (overdot) § 167 ³ ³ capital anusvara ý 253 ³ ³ visarga þ 254 ³ ³ (capital visarga 255) ³ ³ ³ ³ Other characters of the CSX encoding table are ³ ³ not included. Accents have been dropped in order ³ ³ to facilitate word search. ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ 9.1.1.[1] athàtaþ ÷atarudriyaü juhoti | atraiùa sarvo 'gniþ saüskçtaþ sa eùo 'tra rudro devatà tasmindevà etadamçtaü råpamuttamamadadhuþ sa eùo 'tra dãpyamàno 'tiùñhadannamicamànastasmàddevà abibhayuryadvai no 'yaü na hiüsyàditi 9.1.1.[2] te 'bruvan | annamasmai sambharàma tenainaü ÷amayàmeti tasmà etadannaü samabhara¤càntadevatyaü tenainama÷amayaüstadyadetam devametenà÷amayaüstasmàcàntadevatyaü ÷àntadevatyaü ha vai tacatarudriyamityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devàstathaivàsminnayametadamçtaü råpamuttamaü dadhàti sa eùo 'tra dãpyamànastiùñhatyannamicamànastasmà etadannaü sambharati ÷àntadevatyaü tenainaü ÷amayati 9.1.1.[3] jartilairjuhoti | jàyata eùa etadyaccãyate sa eùa sarvasmà annàya jàyata ubhayamvetadannaü yajjartilà yacca gràmyaü yaccàraõyaü yadaha tilàstena gràmyaü yadakçùñe pacyante tenàraõyamubhayenaivainametadannena prãõàti gràmyeõa càraõyena ca 9.1.1.[4] arkaparõena juhoti | annamarko 'nnenaivainametatprãõàti 9.1.1.[5] pari÷ritsu juhoti | agnaya ete yatpari÷ritastatho hàsyaità agnimatyevàhutayo hutà bhavanti 9.1.1.[6] yadvevaitacatarudriyaü juhoti | prajàpatervisrastàddevatà udakràmaüstameka eva devo nàjahànmanyureva so 'tinnantarvitato 'tiùñhatso 'rodãttasya yànya÷råõi pràskandaüstànyasminmanyau pratyatiùñhantsa eva ÷ata÷ãrùà rudraþ samabhavatsahasràkùaþ ÷ateùudhiratha yà anyà vipruùo 'pataüstà asaükhyàtà sahasràõãmàülokànanupràvi÷aüstadyadruditàtsamadrudràþ so 'yaü ÷ata÷ãrùà rudraþ sahasràkùaþ ÷ateùudhiradhijyadhanvà pratihitàyã bhãùayamàõo 'tiùñhadannamicamànastasmàddevà abibhayuþ 9.1.1.[7] te prjàpatimabruvan | asmàdvai bibhãmo yadvai no 'yaü na hiüsyàditi so 'bravãdannamasmai sambharata tenainaü ÷amayateti tasmà etadannaü samabhara¤catarudriyaü tenainama÷amayaüstadyadetaü ÷ata÷ãrùàõàü rudrametenà÷amayaüstasmàcatadyadetaü ÷ata÷ãrùàõàü rudrametenà÷amayaüstasmàcata÷ãrùarudra÷amanãyaü ÷ata÷ãrùarudra÷amanãyaü ha vai tacatarudriyamityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devàstathaivàsmà ayametadannaü sambharati ÷atarudriyaü tenainaü ÷amayati 9.1.1.[8] gavedhukàsaktubhirjuhoti | yatra vai sà devatà visrastà÷ayattato gavedhukàþ samabhavantsvenaivainametadbhàgena svena rasena prãõàti 9.1.1.[9] arkaparõena juhoti | etasya vai devasyà÷ayàdarkaþ samabhavatsvenaivainametadbhàgena svena rasena prãõàti 9.1.1.[10] pari÷ritsu juhoti | lomàni vai pari÷rito na vai lomasu viùaü na kiü cana hinastyuttaràrdhe 'gnerudaï tiùñhanjuhotyetasyàü ha di÷yetasya devasya gçhàþ svàyàmevainametaddi÷i prãõàti svàyàü di÷yavayajate 9.1.1.[11] sa vai jànudaghne prathamaü svàhàkaroti | adha-iva vai tadyajjànudaghnamadha iva tadyadayaü lokastadya imaü lokaü rudràþ pràvi÷aüstàüstatprãõàti 9.1.1.[12] atha nàbhidaghne | madhyamiva vai tadyannàbhidaghnam madhyamivàntarikùalokastadye 'ntarikùalokaü rudràþ pràvi÷aüstàüstatprãõàti 9.1.1.[13] atha mukhadaghna | uparãva vai tadyanmukhadaghnamuparãva tadyadasau lokastadye 'muü lokaü rudràþ pràvi÷aüstàüstatprãõàti svàhàkàreõànnaü vai svàhàkàro 'nnenaivainànetatprãõàti 9.1.1.[14] namaste rudra manyava iti | ya evàsmintso 'ntarmanyurvitato 'tiùñhattasmà etannamaskarotyuto ta iùave namo bàhubhyàmuta te nama itãùvà ca hi bàhubhyàü ca bhãùayamàõo 'tiùñhat 9.1.1.[15] sa eùa kùatraü devaþ | yaþ sa ÷ata÷ãrùà samabhavadvi÷a ima itare ye vipruïbhyaþ samabhavaüstasmà etasmai kùatràyaità vi÷a etam purastàduddhàramudaharanya eùa prathamo 'nuvàkastenainamaprãõaüstathaivàsmà ayametam purastàduddhàramuddharati tenainam prãõàti tasmàdeùa ekadevatyo bhavati raudra etaü hyetena prãõàti 9.1.1.[16] caturda÷aitàni yajåüùi bhavanti | trayoda÷a màsàþ saüvatsaraþ prajàpati÷caturda÷aþ prajàpatiragniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti namo nama iti yaj¤o vai namo yaj¤enaivainametannamaskàreõa namasyati tasmàdu ha nàyaj¤iyam bråyànnamasta iti yathà hainam bråyàdyaj¤asta iti tàdçktat 9.1.1.[17] atha dvandvibhyo juhoti | namo 'muùmai càmuùmai ceti tadyathà vai bråyàdasau tvaü ca na eùa ca mà hiüsiùñamityevametadàha nataràü hi vidita àmantrito hinasti 9.1.1.[18] namo hiraõyabàhave | senànye di÷àü ca pataye nama ityeùa eva hiraõyabàhuþ senànãreùa di÷àm patistadyatkiü càtraikadevatyametameva tena prãõàti kùatrameva tadvi÷yapibhàgaü karoti tasmàdyadvi÷astasminkùatriyo 'pibhàgo 'tha yà asaükhyàtà sahasràõãmàülokànanupràvi÷annetàstà devatà yàbhya etajjuhoti 9.1.1.[19] atha jàtebhyo juhoti | etàni ha jàtànyete rudrà anupravivi÷uryatra yatraite tadevainànetatprãõàtyatho evaü haitàni rudràõàü jàtàni devànàü vai vidhàmanu manuùyàstasmàdu hemàni manuùyàõàü jàtàni yathàjàtamevainànetatprãõàti 9.1.1.[20] teùàü và ubhayatonamaskàrà anye | 'nyataratonamaskàrà anye te ha te ghoratarà a÷àntatarà ya ubhayatonamaskàrà ubhayata evainànetadyaj¤ena namaskàreõa ÷amayati 9.1.1.[21] sa và a÷ãtyàü ca svàhàkaroti | prathame cànuvàke 'thà÷ãtyàmathà÷ãtyàü ca yàni cordhvàni yajåüùyàvatànebhyo 'nnama÷ãtayo 'nnenaivainànetatprãõàti 9.1.1.[22] athaitàni yajåüùi japati | namo vaþ kirikebhya ityetaddhàsya pratij¤àtatamaü dhàma yathà priyo và putro hçdayaü và tasmàdyatraitasmàddevàcaïketa tadetàbhirvyàhçtibhirjuhuyàdupa haivaitasya devasya priyaü dhàma gacati tatho hainameùa devo na hinasti 9.1.1.[23] namo vaþ kirikebhya iti | ete hãdaü sarvaü kurvanti devànàü hçdayebhya ityagnirvàyuràditya etàni ha tàni devànàü hçdayàni namo vicinvatkebhya ityete hãdaü sarvaü vicinvanti namo vikùiõatkebhya ityete vai taü vikùiõanti yaü vicikùãùanti nama ànirhatebhya ityete hyebhyo lokebhyo 'nirhatàþ 9.1.1.[24] athottàràõi japati | dràpe andhasaspata ityeùa vai dràpireùa vai taü drà payati yaü didràpayiùatyandhasaspata iti somasya pata ityetaddaridra nãlalohiteti nàmàni càsyaitàni råpàõi ca nàmagràhamevainametatprãõàtyàsàm prajànàmeùàm pa÷ånàm mà bhermà roïno ca naþ kiü canàmamaditi yathaiva yajustathà bandhuþ 9.1.1.[25] sa eùa kùatraü devaþ | tasmà etasmai kùatràyaità vi÷o 'mum purastàduddhàramudaharanyo 'sau prathamo 'nuvàko 'thàsmà etamupariùñàduddhàramudaharaüstenainamaprãõaüstathaivàsmà ayametamupariùñàduddhàramuddharati tenainam prãõàti tasmàdapyeùa ekadevatyo bhavati raudra evaitaü hyevaitenaprãõàti 9.1.1.[26] saptaitàni yajåüùi bhavanti | saptacitiko 'gniþ sapta 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti tànyubhayànyekaviü÷atiþ sampadyante dvàda÷a màsàþ pa¤ca 'rtavastraya ime lokà asàvàditya ekaviü÷a etàmabhisampadam 9.1.1.[27] athàvatànànjuhoti | etadvà enàndevà etenànnena prãtvàthaiùàmetairavatànairdhanåüùyavàtanvaüstathaivainànayametadetenànnena prãtvàthaiùàmetairavatànairdhanåüùyavatanoti na hyavatatena dhanuùà kaü cana hinasti 9.1.1.[28] tadvai sahasrayojana iti | etaddha paramaü dåraü yatsahasrayojanaü tadyadeva paramaü dåraü tadevaiùàmetaddhanåüùyavatanoti 9.1.1.[29] yadvevàha sahasrayojana iti | ayamagniþ sahasrayojanaü na hyetasmàditi netyanyatparamasti tadyadagnau juhoti tadevaiùàü sahasrayojane dhanåüùyavatanoti 9.1.1.[30] asaükhyàtà sahasràõi | asmiünmahatyarõava iti yatra-yatra te tadevaiùàmetaddhanåüùyavatanoti 9.1.1.[31] da÷aitànavatànànjuhoti | da÷àkùarà viràóviràóagnirda÷a di÷o di÷o 'gnirda÷a pràõàþ pràõà agniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivaiùàmetaddhanåüùyavatanoti 9.1.1.[32] atha pratyavarohànjuhoti | etadvà etadimàülokànita årdhvo rohati sa sa paràïiva roha iyamu vai pratiùñhà te devà imàm pratiùñhàmabhipratyàyaüstathaivaitadyajamàva imàm pratiùñhàmabhipratyaiti 9.1.1.[33] yadveva pratyavarohati | etadvà enànetatprãõannanvavaiti tata evaitadàtmànamapoddharate jàvàtvai tathà hànenàtmanà sarvamàyureti 9.1.1.[34] yadveva pratyavarohati | etadvà etadetànrudrànita årdhvànprãõàti tànpunaramuto 'rvàcaþ 9.1.1.[35] nano 'stu rudrebhyo ye divãti | tadye 'muùmiüloke rudràstebhya etannamaskaroti yeùàü varùamiùava iti varùaü ha teùàmiùavà varùeõa ha te hiüsanti yaü jihiüsiùanti 9.1.1.[36] namo 'stu rudrebhyo ye 'ntarikùa iti | tadye 'ntarikùaloke rudràstebhya etannamaskaroti yeùàü vàta iùava iti vàto ha teùàmiùavo vàtena ha te hiüsanti yaü jihiüsiùanti 9.1.1.[37] namo 'stu rudrebhyo ye pçthivyàmiti | tadye 'smiüloke rudràstebhya etannamaskaroti yeùàmannamiùava ityannaü ha teùàmiùavo 'nnena ha te hiüsanti yaü jihiüsiùanti 9.1.1.[38] tebhyo da÷a pràcãþ | da÷a dakùiõà da÷a pratãcãrda÷odãcãrda÷ordhvà iti da÷àkùarà viràóviràóagnirda÷a di÷o di÷o 'gnirda÷a pràõàþ pràõà agniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainànetadannena prãõàti 9.1.1.[39] yadvevàha da÷a-da÷eti | da÷a và a¤jaleraïgulayo di÷i-di÷yevaibhya etada¤jaliü karoti tasmàdu haitadbhãto '¤jaliü karoti tebhyo namo astviti tebhya eva namaskaroti te no mçóayantviti ta evàsmai mçóayanti te yaü dviùmo ya÷ca no dveùñi tameùàü jambhe dadhma iti yameva dveùñi ya÷cainaü dveùñi tameùàü jambhe dadhàtyamumeùàü jambhe dadhàmãti ha bråyàdyaü dviùyàttato 'ha tasminna punarastyapi tannàdriyeta svayaünirdiùño hyeva sa yamevaüviddveùñi 9.1.1.[40] triùkçtvaþ pratyavarohati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainànetadannena prãõàti svàhàkàreõànnaü vai svàhàkàro 'nnenaivainànetatprãõàti tririti årdhvo rohati tatùañ tasyokto bandhuþ 9.1.1.[41] yadveva triùkçtvaþ pratyavarohati | trirhi kçtva årdhvo rohati tadyàvatkçtva årdhvo rohati tàvatkçtvaþ pratyavarohati 9.1.1.[42] atha tadarkaparõaü càtvàle pràsyati | etadvà enenaitadraudraü karma karoti tadetada÷àntaü tadetattiraþ karoti nedidama÷àntaü ka÷cidabhitiùñhàttannenddhinasaditi tasmàccàtvàle yadveva càtvàle 'gnireùa yaccàtvàlastatho hainadeùo 'gniþ saüdahatyathàtaþ sampadeva 9.1.1.[43] tadàhuþ | kathamasyaitacatarudriyaü saüvatsaramagnimàpnoti kathaü saüvatsareõàgninà sampadyata iti ùaùñi÷ca ha vai trãõi ca ÷atànyetacatarudriyamatha triü÷adatha pa¤catriü÷attato yàni ùaùñi÷ca trãõi ca ÷atàni tàvanti saüvatsarasyàhàni tatsaüvatsarasyàhànyàpnotyatha yàni triü÷attraü÷anmàsasya ràtrayastanmàsasya ràtrãràpnoti tadubhayàni saüvatsarasyàhoràtràõyàpnotyatha yàni pa¤catriü÷atsa trayoda÷o màsaþ sa àtmà triü÷adàtmà pratiùñhà dve pràõà dve ÷ira eva pa¤catriü÷ametàvànvai saüvatsara evamu hàsyaitacatarudriyaü saüvatsaramagnimàpnotyevaü saüvatsareõàgninà sampadyata etàvatsa u vai ÷àõóile 'gnau madhyato yajuùmatya iùñakà upadhãyante 'gnayo haite pçthagyadetà iùñakà evamu hàsyaite 'gnayaþ pçthak÷atarudriyeõàbhihutà bhavanti 9.1.1.[44] tadàhuþ | kathamasyaitacatarudriyam mahadukthamàpnoti katham mahatokthena sampadyata iti yànyamåni pa¤caviü÷atiryajåüùyabhito '÷ãtãþ sa pa¤caviü÷a àtmà yatra và àtmà tadeva ÷irastatpakùapucànyatha yà a÷ãtayaþ saivà÷ãtãnàmàptira÷ãtibhirhi mahadukthamàkhyàyate 'tha yadårdhvama÷ãtibhyo yadevàdo mahata ukthasyordhvama÷ãtibhya etadasya tadevamu hàsyaitacatarudriyam mahadukthamàpnotyevam mahatokthena sampadyate 9.1.2.[1] athainamataþ pariùi÷cati | etadvà enaü devàþ ÷atarudriyeõa ÷amayitvàthainametadbhåya evà÷amayaüstathaivainamevametacatarudriyeõa ÷amayitvàthainametadbhåya eva ÷amayati 9.1.2.[2] adbhiþ pariùi¤cati | ÷àntirvà àpaþ ÷amayatyevainametatsarvataþ pariùi¤cati sarvata evainametacamayati triùkçtvaþ pariùi¤cati trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametacamayati 9.1.2.[3] yadvevainam pariùi¤cati | ime vai lokà eùo 'gnirimàüstallokànadbhiþ paritanoti samudreõa hainàüstatparitanoti sarvatastasmàdimàülokàntsarvataþ samudraþ paryeti dakùiõàvçttasmàdimàülokàndakùiõàvçtsamudraþ paryeti 9.1.2.[4] agnãtpariùi¤cati | agnireùa yadàgnãdhro no và àtmàtmànaü hinastyahiüsàyà a÷mano 'dhya÷mano hyàpaþ prabhavanti nikakùànnikakùàddhyàpaþ prabhavanti dakùiõànnikakùàddakùiõàddhi nikakùàdàpaþ prabhavanti 9.1.2.[5] a÷mannårjam parvate ÷i÷riyàõàmiti | a÷mani và eùorkparvateùu ÷rità yadàpo 'dbhya oùadhãbhyo vanaspatibhyo adhi sambhçtam paya ityetasmàddhyetatsarvasmàdadhi sambhçtam payastàü na iùamårjaü dhatta marutaþ saüraràõà iti maruto vai varùasye÷ate '÷maüste kùuditi nidadhàti tada÷mani kùudhaü dadhàti tasmàda÷mànàdyo 'tho sthiro và a÷mà sthirà kùutsthira eva tatsthiraü dadhàti mayi ta årgityapàdatte tadàtmannårjaü dhatte tathà dvitãyaü tathà tçtãyam 9.1.2.[6] nidhàyodaharaõaü trirvipalyayate | etadvà enametallaghåyatãva yadenaü samantam paryeti tasmà evaitannihnute 'hiüsàyai 9.1.2.[7] yadveva vipalyayate | etadvà enametadanvavaiti tata evaitadàtmànamapoddharate jãvàtvai tatho hànenàtmanà sarvamàyureti 9.1.2.[8] trirvipalyayate | trirhi kçtvaþ paryeti tadyàvatkçtvaþ paryeti tàvatkçtvo vipalyayate 9.1.2.[9] atha tama÷mànamudaharaõe 'vadhàya | etàü di÷aü harantyeùà vai nairçtã diïnairçtyàmeva taddi÷i ÷ucaü dadhàti 9.1.2.[10] etadvà enaü devàþ | ÷atarudriyeõa càdbhi÷ca ÷amayitvàthàsyaitena ÷ucam pàpmànamapàghnaüstathaivainamayametacatarudriyeõa càdbhi÷ca ÷amayitvàthàsyaitena ÷ucam pàpmànamapahanti 9.1.2.[11] bàhyenàgniü harati | ime vai lokà eùo 'gnirebhyastallokebhyo bahirdhà ÷ucaü dadhàti bahirvedãyaü vai vedirasyai tadbahirdhà ÷ucaü dadhàti 9.1.2.[12] sa vederdakùiõàyàü ÷roõau | pràï tiùñhandakùiõà nirasyati yaü dviùmastaü te ÷ugçcatviti yameva dveùñi tamasya ÷ugçcatyamuü te ÷ugçcatviti ha bråyàdyaü dviùyàttato ha tasminna punarastyapi tannàdriyeta svayaünirdiùño hyeva sa yamevaüviddveùñi yadi na bhidyeta bhittavai bråyàdyadà hyeva sa bhidyate 'tha taü ÷ugçcati yaü dveùñyapratãkùamàyantyapratãkùameva tacucam pàpmànaü jahati 9.1.2.[13] pratyetyeùñakà dhenåþ kurute | etadvà enaü devàþ ÷atarudriyeõa càdbhi÷ca ÷amayitvà ÷ucamasya pàpmànamapahatya pratyetyeùñakà dhenårakurvata tathaivainamayametacatarudriyeõa càdbhi÷ca ÷amayitvà ÷ucamasya pàpmànamapahatya pratyetyeùñakà dhenåþ kurute 9.1.2.[14] àsãnaþ kurvãtetyu haika àhuþ | àsãno vai dhenuü dogdhãti tiùñhaüstveva kurvãteme vai lokà eùo 'gnistiùñhantãva và ime lokà atho tiùñhanvai vãryavattaraþ 9.1.2.[15] udaï pràï tiùñhan | purastàdvà eùà pratãcã yajamànaü dhenurupatiùñhate dakùiõato vai pratãcãü dhenuü tiùñhantãsupasãdanti 9.1.2.[16] sa yatràbhyàpnoti | tadabhimç÷yaitadyajurjapatãmà me agna iùñakà dhenavaþ santvityagnirhaitàsàü dhenukaraõasyeùñe tasmàdetàvatãnàü devatànàmagnimevàmantrayata ekà ca da÷a cànta÷ca paràrdha÷cetyeùa hàvaràrdhyo bhåmà yadekà ca da÷a càtha haiùa paràrdhyo bhåmà yadanta÷ca paràrdha÷càvaràrdhata÷caivainà etatparàrdhata÷ca parigçhya devà dhenårukurvata tathaivainà ayametadavaràrdhata÷caiva paràrdhata÷ca parigçhya dhenåþ kurute tasmàdapi nàdriyeta bahvãþ kartumamutra và eùa età brahmaõà yajuùà bahvãþ kurute 'tha yatsaütanoti kàmàneva tatsaütanoti 9.1.2.[17] yadveveùñakà dhenåþ kurute | vàgvà ayamagnirvàcà hi citaþ sa yadàhaikà ca da÷a cànta÷ca paràrdha÷ceti vàgvà ekà vàgda÷a vàganto vàkparàrdho vàcameva taddevà dhenumakurvata tathaivaitadyajamàno vàcameva dhenuü kurute 'tha yatsaütanoti vàcameva tatsaütanotyetà me agna iùñakà dhenavaþ santvamutràmuùmiüloka ityetadvà enà asmiüloke dhenåþ kurute 'thainà etadamuùmiüloke dhenåþ kurute tatho hainametà ubhayorlokayorbhu¤jantyasmiü÷càmuùmiü÷ca 9.1.2.[18] çtava stheti | çtavo hyetà çtàvçdha iti satyavçdha ityetadçtuùvà stha çtàvçdha ityahoràtràõi và iùñakà çtuùu và ahoràtràõi tiùñhanti ghçta÷cuto madhu÷cuta iti tadenà ghçta÷cuta÷ca madhu÷cuta÷ca kurute 9.1.2.[19] viràjo nàmeti | etadvai devà età iùñakà nàmabhirupàhvayanti yathà-yathainà etadàcakùate tà enànabhyupàvartantàtha lokampçõà eva paràcyastasthurahitanàmnyo nimemihatyastà viràjo nàmàkurvata tà enànabhyupàvartanta tasmàdda÷a-da÷eùñakà upadhàya lokampçõayàbhimantrayate tadenà viràvaþ kurute da÷àkùarà hi viràñ kàmadudhà akùãyamàõà iti tadenàþ kàmadudhà akùãyamàõàþ kurute 9.1.2.[20] athainaü vikarùati | maõóåkenàvakayà vetasa÷àkhayaitadvà enaü devàþ ÷atarudriyeõa càdbhi÷ca ÷amayitvà ÷ucamasya pàpmànamapahatyàthainametadbhåya evà÷amayaüstathaivainamayametacatarudriyeõa càdbhi÷ca ÷amayitvà ÷ucamasya pàpmànamahatyàthainametadbhåya eva ÷amayati sarvato vikarùati sarvata evainametacamayati 9.1.2.[21] yadvevainaü vikarùati | etadvai yatraitam pràõà çùayo 'gre 'gniü samaskurvaüstamadbhiravokùaüstà àpaþ samaskandaüste maõóåkà abhavan 9.1.2.[22] tàþ prajàpatimabruvan | yadvai naþ kamabhådavàktadagàditi so 'bravãdeùa va etasya vanaspatirvettviti vettu saüvettu so 'ha vai taü vetasa ityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devà atha yadabruvannavàïtaþ kamagàditi tà avàkkà abhavannavàkkà ha vai tà avakà ityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devàstà haitàstrayya àpo yanmaõóåko 'vakà vetasa÷àkhaitàbhirevainametattrayãbhiradbhiþ ÷amayati 9.1.2.[23] yadvevainaü vikarùati | jàyata eùa etadyaccãyate sa eùa sarvasmà annàya jàyate sarvamvetadannaü yanmaõóåko 'vakà vetasa÷àkhà pa÷ava÷ca hyetà àpa÷ca vanaspataya÷ca sarveõai vainametadannena prãõàti 9.1.2.[24] maõóåkena pa÷ånàm | tasmànmaõóåkaþ pa÷ånàmanupajãvanãyatamo yàtayàmà hi so 'vakàbhirapàü tasmàdavakà apàmanupajãvanãyatamà yàtayàmnyo hi tà vetasena vanaspatãnàü tasmàdvetaso vanaspatãnàmanupajãvanãyatamo yàtayàmà hi saþ 9.1.2.[25] tàni vaü÷e prabadhya | dakùiõàrdhenàgnerantareõa pari÷ritaþ pràgagre vikarùati samudrasya tvàvakayàgne parivyayàmasi pàvako asmabhyaü ÷ivo bhaveti samudriyàbhistvàdbhiþ ÷amayàma ityetat 9.1.2.[26] atha jaghanàrdhenodak | himasya tvà jaràyuõàgne parivyayàmasi pàvako asmabhyaü ÷ivo bhaveti yadvai ÷ãtasya pra÷ãtaü taddhimasya jaràyu ÷ãtasya tvà pra÷ãtena ÷amayàma ityetat 9.1.2.[27] athottaràrdhena pràk | upa jmannupa vetase 'vatara nadãùvà agne pittamapàmasi maõóåki tàbhiràgahi semaü no yaj¤am pàvakavarõaü ÷ivaü kçdhãti yathaiva yajustathà bandhuþ 9.1.2.[28] atha pårvàrdhena dakùiõà | apàmidaü nyayanaü samudrasya nive÷anam anyàüste asmattapantu hetayaþ pàvako asmabhyaü ÷ivo bhaveti yathaiva yajustathà bandhurityagre vikarùatyatheti athetyatheti taddakùiõàvçttaddhi devatrà 9.1.2.[29] àtmànamagre vikarùati | àtmà hyevàgre sambhavataþ sambhavatyatha dakùiõam pakùamatha pucamathottaraü taddakùiõàvçttaddhi devatrà 9.1.2.[30] abhyàtmam pakùapucàni vikarùati | abhyàtmameva tacàntiü dhatte purastàdarvàkparastàdeva tadarvàcãü ÷àntiü dhatte 'gne pàvaka rociùeti dakùiõam pakùaü sa naþ pàvaka dãdiva iti pucam pàvakayà ya÷citayantyà kçpetyuttaram pàvakam pàvakamiti yadvai ÷ivaü ÷àntaü tatpàvakaü ÷amayatyevainametat 9.1.2.[31] saptabhirvikarùati | saptacitiko 'gniþ sapta 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadvikarùati taü vaü÷amutkarenyasya 9.1.2.[32] athainaü sàmabhiþ parigàyati | atraiùa sarvo 'gniþ saüskçtastasmindevà etadamçtaü råpamuttamamadadhustathaivàsminnayametadamçtaü råpamuttamaü dadhàti sàmàni bhavanti pràõà vai sàmànyamçtamu vai pràõà amçtamevàsminnetadråpamuttamaü dadhàti sarvataþ parigàyati sarvata evàsminnetadamçtaü råpamuttamaü dadhàti 9.1.2.[33] yadvevainaü sàmabhiþ parigàyati | etadvai devà akàmayantànasthikamimamamçtamàtmànaü kurvãmahãti te 'bruvannupa tajjànãta yathemamàtmànamanasthikamamçtaü karavàmahà iti te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicata yathemamàtmànamanasthikamamçtaü karavàmahà iti 9.1.2.[34] te cetayamànàþ | etàni sàmànyapa÷yaüstairenam paryagàyaüstairetamàtmànamanasthikamamçtamakurvata tathaivaitadyajamàno yadenaü sàmabhiþ parigàyatyetamevaitadàtmànamanasthikamamçtaü kurute sarvataþ parigàyati sarvata evaitadetamàtmànamanasthikamamçtaü kurute tiùñhangàyati tiùñhantãva và ime lokà atho tiùñhanvai vãryavattaro hiïkçtya gàyati tatra hi sarvaü kçtsnaü sàma bhavati 9.1.2.[35] gàyatram purastàdgàyati | agnirvai gàyatramagnimevàsyaitaciraþ karotyatho ÷ira evàsyaitadanasthikamamçtaü karoti 9.1.2.[36] rathantaraü dakùiõe pakùe | iyaü vai rathantaramiyamu và eùàü lokànàü rasatamo 'syàü hãme sarve rasà rasaütamaü ha vai tadrathantaramityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devà imàmevàsyaitaddakùiõam pakùaü karotyatho dakùiõamevàsyaitatpakùamanasthikamamçtaü karoti 9.1.2.[37] bçhaduttare pakùe | dyaurvai bçhaddyaurhi barhiùñhà divamevàsyaitaduttaram pakùaü karotyatho uttaramevàsyaitatpakùamanasthikamamçtaü karoti 9.1.2.[38] vàmadevyamàtman | pràõo vai vàmadevyaü vàyuru pràõaþ sarveùàmu haiùa devànàmàtmà yadvàyurvàyumevàsyaitadàtmànaü karotyatho àtmànamevàsyaitadanasthikamamçtaü karoti 9.1.2.[39] yaj¤àyaj¤iyam pucam | candramà vai yaj¤àyaj¤iyaü yo hi ka÷ca yaj¤aþ saütiùñhata etameva tasyàhutãnàü raso 'pyeti tadyadetaü yaj¤o-yaj¤o 'pyeti tasmàccandramà yaj¤àyaj¤iyaü candramasamevàsyaitatpucaü karotyatho pucamevàsyaitadanasthikamamçtaü karoti 9.1.2.[40] atha prajàpaterhçdayaü gàyati | asau và àdityo hçdayaü ÷lakùõa eùa ÷lakùõaü hçdayam parimaõóala eùa parimaõóalaü hçdayamàtmangàyatyàtmanhi hçdayaü nikakùe nikakùe hi hçdayaü dakùiõe nikakùe 'to hi hçdayaü nedãya àdityamevàsyaitaddhçdayaü karotyatho hçdayamevàsyaitadanasthikamamçtaü karoti 9.1.2.[41] prajàsu ca prajàpatau ca gàyati | tadyatprajàsu gàyati tatprajàsu hçdayaü dadhàtyatha yatprajàpatau gàyati tadagnau hçdayaü dadhàti 9.1.2.[42] yadveva prajàsu ca prajàpatau ca gàyati | ayaü và agniþ prajà÷ca prajàpati÷ca tadyadagnau gàyati tadeva prajàsu ca prajàpatau ca hçdayaü dadhàti 9.1.2.[43] tà haità amçteùñakàþ | tàuttamà upadadhàtyamçtaü tadasya sarvasyottamaü dadhàti tasmàdasya sarvasyàmçtamuttamaü nànyo 'dhvaryorgàyediùñakà và età vicito ha syàdyadanyo 'dhvaryorgàyet 9.2.1.[1] upavasathãye 'hanpràtarudita àditye | vàcaü visçjate vàcaü visçjya pa¤cagçhãtamàjyaü gçhõãte tatra pa¤ca hiraõya÷akalànpràsyatyathaitattrayaü samàsiktam bhavati dadhi madhu ghçtam pàtryàü và sthàlyàü vorubilyàü tadupariùñàddarbhamuùñiü nidadhàti 9.2.1.[2] athàgnimàrohati | namaste harase ÷ociùe namaste astvarciùa ityatraiùa sarvo 'gniþ saüskçtaþ sa eùo 'tra tasmà alaü yaddhiüsyàdyaü jihiüsiùedyamu và eùa hinasti harasà vainaü ÷ociùà vàrciùà và hinasti tatho hainameùa etairna hinastyanyàüste asmattapantu hetayaþ pàvako asmabhyaü ÷ivo bhaveti yathaiva yajustathà bandhuþ 9.2.1.[3] àruhyàgniü svayamàtçõàü vyàghàrayati | àjyena pa¤cagçhãtena tasyokto bandhuþ 9.2.1.[4] svayamàtçõàü vyàghàrayati | pràõaþ svayamàtçõà pràõe tadannaü dadhàti 9.2.1.[5] yadveva svayamàtçõàü vyàghàrayati | uttaravedirhaiùàgneratha yàmamåm pårvàü vyàghàrayatyadhvarasya sàtha haiùàgnestàmetadvyàghàrayati 9.2.1.[6] pa÷yaüstatra hiraõyaü vyàghàrayati | pratyakùaü vai tadyatpa÷yati pratyakùaü sottaravediþ pràstà eveha bhavanti paro 'kùaü vai tadyatpràstàþ paro 'kùamiyamuttaravediþ 9.2.1.[7] svàhàkàreõa tàü vyàghàrayati | pratyakùaü vai tadyatsvàhàkàraþ pratyakùaü sottaravedirveñkàreõemàm paro 'kùaü vai tadyadveñkàraþ paro 'kùamiyamuttaravediràjyenàjyena hyuttaravediü vyàghàrayanti pa¤cagçhãtena pa¤cagçhãtena hyuttaravediü vyàghàrayanti vyatihàraü vyatihàraü hyuttaravediü vyàghàrayanti 9.2.1.[8] nçùade veóiti | pràõo vai nçùanmanuùyà narastadyo 'yam manuùyeùu pràõo 'gnistametatprãõàtyapsuùade veóiti yo 'psvagnistametatprãõàti bahirùade veóiti ya oùadhiùvagnistametatprãõàti vanasade veóiti yo vanaspatiùvagnistametatprãõàti svarvide veóityayamagniþ svarvidimamevaitadagnim prãõàti 9.2.1.[9] yadvevàha | nçùade veóapsuùade veóityasyaivaitànyagnernàmàni tànyetatprãõàti tàni haviùà devatàü karoti yasyai vai devatàyai havirgçhyate sà devatà na sà yasyai na gçhyate 'tho etànevaitadagnãnasminnagnau nàmagràhaü dadhàti 9.2.1.[10] pa¤caità àhutãrjuhoti | pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca 'rtava saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena pràõàti 9.2.1.[11] athainaü samukùati | dadhnà madhunà ghçtena jàyata eùa etadyaccãyate sa eùa sarvasmà annàya jàyate sarvamvetadannaü yaddadhi madhu gçtaü sarveõaivainametadannena prãõàti sarvataþ samukùati sarvata evainametatsarveõànnena prãõàti 9.2.1.[12] yadvevainaü samukùati | atraiùa sarvo 'gniþ saüskçtastasmindevà etadråpamuttamamadadhustathaivàsminnayametadråpamuttamaü dadhàtyannaü vai råpametadu paramamannaü yaddadhi madhu gçtaü tadyadeva paramaü råpaü tadasminnetaduttamaü dadhàti sarvataþ samukùatyapi bàhyena pariùritaþ sarvata evàsminnetadråpamuttamaü dadhàti darbhaiste hi ÷uddhà medhyà agrairagraü hi devànàm 9.2.1.[13] yadvevainaü samukùati | etadvai yatraitam pràõà çùayo 'gre 'gniü samaskurvaüstadasminnado 'mum purastàdbhàgamakurvatàdaþ sajårabdãyamathàsminnetaü saücita upariùñàdbhàgamakurvata tadyatsamukùati ya evàsmiüste pràõà çùayaþ sacita upariùñàdbhàgamakurvata tànevaitatprãõàti dadhnà madhunà ghçtena tasyokto bandhuþ 9.2.1.[14] ye devà devànàm | yaj¤iyà yaj¤iyànàmiti devà hyete devànàü yaj¤iyà u yaj¤iyànàü saüvatsarãõamupa bhàgamàsata iti saüvatsarãõaü hyeta etam bhàgamupàsate 'hutàdo haviùo yaj¤e asminnityahutàdo hi pràõàþ svayam pibantu madhuno ghçtasyeti svayamasya pibantu madhuna÷ca ghçtasya cetyetat 9.2.1.[15] ye devà deveùu | adhi devatvamàyanniti devà hyete deveùadhi devatvamàyanye brahmaõaþ puraetàro asyetyayamagnirbrahma tasyaite puraetàro yebhyo na çte pavate dhàma kiü caneti na hi pràõebhya çte pavate dhàma kiü cana na te divo na pçthivyà adhi snuùviti naiva te divi na pçthivyàü yadeva pràõabhçttasmiüsta ityetat 9.2.1.[16] dvàbhyàü samukùati | dvipàdyajamàno yajamàno 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametatsamukùati 9.2.1.[17] atha pratyavarohati | pràõadà apànadà iti sarve haite pràõà yo 'yamagni÷citaþ sa yadetàmatràtmanaþ paridàü na vadetàtra haivàsyaiùa pràõànvç¤jãtàtha yadetàmatràtmanaþ paridàü vadate tatho hàsyaiùa pràõànna vçïkte pràõadà apànadà vyànadà varcodà varivodà ityetaddà me 'sãtyevaitadàhànyàüste asmattapantu hetayaþ pàvako asmabhyaü ÷ivo bhaveti yathaiva yajustathà bandhuþ 9.2.1.[18] pratyetya pravargyopasadbhyàm pracarati | pravargyopasadbhyàm pracaryàthàsmai vrataü vàrdhavrataü và prayacatyatha pravargyopasadbhyàmatha pravargyamutsàdayatyàptvà taü kàmaü yasmai kàmàyainam pravçõakti 9.2.1.[19] taü vai pariùyanda utsàdayet | tapto và eùa ÷u÷ucàno bhavati taü yadasyàmutsàdayedimàmasya ÷ugçcedyadapsåtsàdayedapo 'sya ÷ugçcedatha yatpariùyanda utsàdayati tatho ha naivàpo hinasti nemàü yadahàpsu na pràsyati tenàpo na hinastyatha yatsamantamàpaþ pariyanti ÷àntirvà àpasteno imàü na hinasti tasmàtpariùyanda utsàdayet 9.2.1.[20] agnau tvevotsàdayet | ime vai lokà eùo 'gniràpaþ pari÷ritastaü yadagnà utsàdayati tadevainam pariùyanda utsàdayati 9.2.1.[21] yadvevàgnà utsàdayati | ime vai lokà eùo 'gniragnirvàyuràdityastadete pravargyàþ sa yadanyatràgnerutsàdayedetàüstaddevànbahirdhaibhyo lokebhyo dadhyàdatha yadagnà utsàdayatyetànevaitaddevàneùu lokeùu dadhàti 9.2.1.[22] yadvevàgnà utsàdayati | ÷ira etadyaj¤asya yatpravargya àtmàyamagni÷citaþ sa yadanyatràgnerutsàdayedbahirdhàsmàciro dadhyàdatha yadagnà utsàdayatyàtmànamevàsyaitatsaüskçtya ÷iraþ pratidadhàti 9.2.1.[23] svayamàtçõayà saüspçùñam prathamam pravargyamutsàdayati | pràõaþ svayamàtçõà ÷iraþ pravargya àtmàyamagni÷citaþ ÷ira÷ca tadàtmànaü ca pràõena saütanoti saüdadhàtyutsàdya pravargyaü yathà tasyotsàdanam 9.2.2.[1] pratyetyàgnim prahariùyan | àhutã÷ca juhoti samidha÷càdadhàtyetadvà enaü devà eùyantam purastàdannenàprãõannàhutibhi÷ca samidbhi÷ca tathaivainamayametadeùyantam purastàdannena prãõàtyàhutibhi÷ca samidbhi÷ca sa vai pa¤cagçhãtaü gçhõãte tasyokto bandhuþ 9.2.2.[2] atha ùoóa÷agçhãtaü gçhõãte | ùoóa÷akalaþ prajàpatiþ prajàpatiragniràtmasammitenaivainametadannena prãõàti yadu và àtmasammitamannaü tadavati tanna hinasti yadbhåyo hinasti tadyatkanãyo na tadavati samànyàü sruci gçhõãte samàno hi sa yametatprãõàti vai÷vakarmaõàbhyàü juhoti vi÷vakarmàyamagnistamevaitatprãõàti tisra àhutãrjuhoti trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti 9.2.2.[3] atha samidha àdadhàti | yathà tarpayitvà pariveviùyàttàdçktadaudumbaryo bhavantyårgvai rasa udumbara årjaivainametadrasena prãõàtyàrdrà bhavantyetadvai vanaspatãnàmanàrtaü jãvaü yadàrdraü tadyadeva vanaspatãnàmanàrtaü jãvaü tenainametatprãõàti ghçte nyuttà bhavantyàgneyaü vai ghçtaü svenaivainametadbhàgena svena rasena prãõàti sarvàü ràtriü vasanti tatra hi tà rasena sampadyante tisraþ samidha àdadhàti trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti 9.2.2.[4] yadvevaità àhutãrjuhoti | etadvà enaü devà eùyanta purastàdannena samaskurvannetàbhiràhutibhistathaivainamayametadeùyantam purastàdannena saüskarotyetàbhiràhutibhiþ 9.2.2.[5] sa vai pa¤cagçhãtaü gçhõãte | pa¤cadhàvihito và ayaü ÷ãrùanpràõo mano vàk pràõa÷cakùuþ ÷rotrametamevàsminnetatpa¤cadhàvihitaü ÷ãrùanpràõaü dadhàtyagnistigmena ÷ociùeti tigmavatyà ÷ira evàsyaitayà saü÷yati tigmatàyai 9.2.2.[6] atha ùoóa÷agçhãtaü gçhõãte | aùñau pràõà aùñàvaïgànyetàmabhisampadaü samànyàü sruci gçhõãte samàne hyevàtmannaïgàni ca pràõà÷ca bhavanti nànà juhotyaïgebhya÷ca tatpràõebhya÷ca vidhçtiü karoti vai÷vakarmaõàbhyàü juhoti vi÷vakarmàyamagnistamevaitatsaüskaroti tisra àhutãrjuhoti trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena saüskaroti saptada÷abhirçgbhiþ saptada÷aþ prajàpatiþ prajàpatiragniryàvànàgniryàvatyasya màtrà tàvataivainametatsaüskarotyekaviü÷atigçhãtena dvàda÷a màsàþ pa¤ca 'rtavastraya ime lokà asàvàditya ekaviü÷a etàmabhisampadam 9.2.2.[7] yadvevaitàþ samidha àdadhàti | etadvà enaü devàþ sarvaü kçtsnaü saüskçtyàthainametenànnenàprãõannetàbhiþ samidbhistathaivainamayametatsarvaü kçtsnaü saüskçtyàthainametenànnena prãõàtyetàbhiþ samidbhiraudumbaryo bhavantyàrdrà ghçte nyuttà sarvàü ràtriü vasanti tasyokto bandhurudenamuttaràü nayendremam prataràü naya yasya kurmo gçhe haviriti yathà yajustathà bandhustisraþ samidha àdadhàti trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti tisa àhutãrjuhoti tatùañ tasyokto bandhuþ 9.2.3.[1] athàtaþ sampreùyati | udyacedhmamupayacopayamanãragnaye prahriyamàõàyànubråhyagnãdekasphyayànådehi brahmannapratirathaü japeti 9.2.3.[2] etadvai devànupapraiùyataþ | etaü yaj¤aü taüsyamànàndakùiõato 'surà rakùàüsi nàùñrà ajighàüsanna yakùyadhve na yaj¤aü taüsyadhva iti 9.2.3.[3] te devà indramabruvan | tvaü vai naþ ÷reùñho baliùñho vãryavattamo 'si tvamimàni rakùàüsi pratiyatasveti tasya vai me brahma dvitãyamastviti tatheti tasmai vai bçhaspatiü dvitãyamakurvanbrahma vai bçhaspatista indreõa caiva bçhaspatinà ca dakùiõato 'surànrakùàüsi nàùñrà apahatyàbhaye nàùñra etaü yaj¤amatanvata 9.2.3.[4] tadvà etatkriyate | yaddevà akurvannidaü nu tàni rakùàüsi devairevàpahatàni yattvetatkaroti yaddevà akurvaüstatkaravàõãtyatho indreõa caivaitadbçhaspatinà ca dakùiõato surànrakùàüsi nàùñrà apahatyàbhaye 'nàùñra etaü yaj¤aü tanute 9.2.3.[5] sa yaþ sa indraþ | eùa so 'pratiratho 'tha yaþ sa bçhaspatireùa sa brahmà tadyadbrahmàpratirathaü japatãndreõa caivaitadbçhaspatinà ca dakùiõato 'surànrakùàüsi nàùñrà apahatyàbhaye 'nàùñra etaü yaj¤aü tanute tasmàdbrahmàpratirathaü japati 9.2.3.[6] à÷uþ ÷i÷àno vçùabho na bhãma iti | aindryo 'bhiråpà dvàda÷a bhavanti dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivaitaddakùiõato 'surànrakùàüsi nàùñrà apahanti triùñubbhirvajro vai triùñubvajreõaivaitaddakùiõato 'surànrakùàüsi nàùñrà apahanti tà dvàviü÷atirgàyatryaþ sampadyante tadàgneyyo bhavantyagnikarma hi 9.2.3.[7] athainamudyacati | udu tvà vi÷ve devà agne bharantu cittibhiriti tasyokto bandhuþ 9.2.3.[8] athàbhiprayanti | pa¤ca di÷o daivoryaj¤amavantu devãriti devà÷càsurà÷cobhaye pràjàpatyà dikùvaspardhanta te devà asuràõàü di÷o vç¤jata tathaivaitadyajamàno dviùato bhràtçvyasya di÷o vçïkte daivãriti tadenà daivãþ kurute yaj¤amavantu devàriti yaj¤amimavantu devãrityetadapàmatiü durmatim bàdhamànà itya÷anàyà và amatira÷anàyàmapabàdhamànà ityetadràyaspoùe yaj¤apatimàbhajantãriti rayyàü ca pos\e ca yaj¤apatimàbhajantãrityetadràyaspoùe adhi yaj¤o asthàditi rayyàü ca poùe càdhi yaj¤o 'sthàdityetat 9.2.3.[9] samiddhe agnàvadhi màmahàna iti | yajamàno vai màmahàna ukthapatra ityukthàni hyetasya patràõãóya iti yaj¤iyaü ityetadgçbhãta iti dhàrita ityetattaptaü gharmam parigçhyàyajanteti taptaü hyetaü gharmam parigçhyàyajantorjà yadyaj¤amayajanta devà ityårjà hyetaü yaj¤amayajanta devàþ 9.2.3.[10] daivyàya dhartre joùñra iti | daivo hyeùa dhartà joùayitçtamo deva÷rãþ ÷rãmanàþ ÷atapayà iti deva÷rãrhyeùa ÷rãmanàþ ÷atapayàþ parigçhya devà yaj¤amàyanniti parigçhy a hyetaü devà yaj¤amàyandevà devebhyo adhvaryanto asthurityadhvaro vai yaj¤o devà devebhyo yaj¤iyanto 'thurityetat 9.2.3.[11] vãtaü haviþ ÷amitaü ÷amità yajadhyà iti | iùñaü sviùñamityetatturãyo yaj¤o yatra havyametãtyadhvaryuþ purastàdyajåüùi japati hotà pa÷càdçco 'nvàha brahmà dakùiõato 'pratirathaü japatyeùa eva turãyo yaj¤astato vàkà à÷iùo no juùantàmiti tato no vàkà÷cà÷iùa÷ca juùantàmityetat 9.2.3.[12] såryara÷mirharike÷aþ purastàt | savità jyotirudriyàü ajasramityasau và àditya eùo 'gniþ sa eùa såryara÷mirharike÷aþ purastàtsavitaitajjyotirudyacatyajasraü tasya påùà prasave yàti vidvàniti pa÷avo vai påùà ta etasya prasave prerate sampa÷yanvi÷và bhuvanàni gopà ityeùa và idaü sarvaü sampa÷yatyeùa u evàsya sarvasya bhuvanasya goptàþ 9.2.3.[13] tadyà amuùmàdàdityàdarvàjyaþ pa¤ca di÷aþ | tà etaddevà asuràõàmavç¤jatàtho tà evaitatsamàrohaüstà u evaitadyajamàno dviùato bhràtçvyasya vçïkte 'tho tà evaitatsamàrohatyatho etadvà etàbhirdevà àtaþ sampràpnuvaüstathaivàbhirayametadàtaþ sampràpnoti 9.2.3.[14] athà÷mànam pç÷nimupadadhàti | asau và àdityo '÷mà pç÷niramumevaitadàdityamupadadhàti pç÷nirbhavati ra÷mibhirhi maõóalam pç÷ni tamantareõàhavanãyaü ca gàrhapatyaü copadadhàtyayaü vai loko gàrhapatyo dyauràhavanãya etaü tadimau lokàvantareõa dadhàti tasmàdeùa imau lokàvantareõa tapati 9.2.3.[15] àgnãdhravelàyàm | antarikùaü và àgnãdhrametaü tadantarikùe dadhàti tasmàdeùo 'ntarikùàyatano vyadhve vyadhve hyeùa itaþ 9.2.3.[16] sa eùa pràõaþ | pràõamevaitadàtmandhatte tadetadàyuràyurevaitadàtmandhatte tadetadannamàyurhyetadannamu và àyura÷mà bhavati sthiro và a÷mà sthiraü tadàyuþ kurute pç÷nirbhavati pç÷nãva hyannam 9.2.3.[17] sa upadadhàti | vimàna eùa divo madhya àsta iti vimàno hyeùa divo madhya àsta àpaprivànrodasã antarikùamityudyanvà eùa imàülokànàpårayati sa vi÷vàcãrabhicaùñe ghçtàcãriti sruca÷caitadvedã÷càhàntarà pårvamaparaü ca ketumityantaremaü ca lokamamuü cetyetadatho yaccedametarhi cãyate yaccàdaþ pårvamacãyateti 9.2.3.[18] ukùà samudro aruõaþ suparõa iti | ukùà hyeùa samudro 'ruõaþ suparõaþ pårvasya yonim pituràvive÷eti pårvasya hyeùa etaü yonim pituràvi÷ati madhye divo nihitaþ pç÷nira÷meti madhye hyeùa divo nihitaþ pç÷nira÷mà vicakrame rajasaspàtyantàviti vikramamàõo và eùa eùàü lokànàmantànyàti 9.2.3.[19] dvàbhyàmupadadhàti | dvipàdyajamàno yajamàno 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadupadadhàti triùñubbhyàü traiùñubho hyeùa na sàdayatyasannoy hyeùa na sådadohasàdhivadati pràõo vai sådadohàþ pràõa eùa kim pràõe pràõaü dadhyàmiti taü nidhàya yathà na na÷yet 9.2.3.[20] athopàyanti | indraü vi÷và avãvçdhanniti tasyokto bandhurdevahåryaj¤a à ca vakùatsumnahåryaj¤a à ca vakùaditi devahå÷caiva yaj¤aþ sumnahå÷ca yakùadagnirdevo devàü à ca vakùaditi yakùaccaivàgnirdevo devànà ca vahatvityetat 9.2.3.[21] vàjasya mà prasavaþ | udgràbheõodagrabhãt adhà sapatnànindro me nigràbheõàdharà akariti yathaiva yajustathà bandhuþ 9.2.3.[22] udgràbhaü ca nigràbhaü ca | brahma devà avãvçdhan adhà sapatnànindràgnã me viùåcãnànvyasyatàmiti yathaiva yajustathà bandhuþ 9.2.3.[23] tadyà amuùmàdàdityàdårdhvà÷catasro di÷aþ | tà etaddevà asuràõàmavç¤jatàtho tà evaitatsamàrohaüstà u evaitadyajamàno dviùato bhràtçvyasya vçïkte 'tho tà evaitatsamàrohatyatho etadvà etàbhirdevà àtaþ sampràpnuvaüstathaivàbhirayametadàtaþ sampràpnoti 9.2.3.[24] athàgnimàrohanti | kramadhvamagninà nàkamiti svargo vai loko nàkaþ kramadhvamanenàgninaitaü svargaü lokamityetadukhyaü hasteùu bibhrata ityukhyaü hyeta etaü hasteùu bibhrati divaspçùñhaü svargatvà mi÷rà devebhiràdhvamiti divaspçùñhaü svargaü lokaü gatvà mi÷rà devebhiràdhvamityetat 9.2.3.[25] pràcãmanu pradi÷am prehi vidvàniti | pràcã vai digagneþ svàmanu pradi÷am prehi vidvànityetadagneragne puro agnirbhavehetyasya tvamagneragne puro 'gnirbhavehetyetadvi÷và à÷à dãdyàno vibhàhãti sarvà à÷à dãpyamàno vibhàhãtyetadårjaü no dhehi dvipade catuùpada ityà÷iùamà÷àste 9.2.3.[26] pçthivyà aham | udantarikùamàruhamantarikùàddivamàruhamiti gàrhapatyàddhyàgnãdhrãyamàgacantyàgnãdhrãyàdàhavanãyaü divo nàkasya pçùñhàtsvarjyotiragàmahamiti divo nàkasya pçùñhàtsvargaü lokamagàmahamityetat 9.2.3.[27] svaryanto nàpekùante | à dyàü rohanti rodasã iti na haiva te 'pekùante ye svargaü lokaü yanti yaj¤aü ye vi÷vatodhàraü suvidvàüso vitenira ityeùa eva yaj¤o vi÷vatodhàra eta u eva suvidvàüso ya etaü vitanvate 9.2.3.[28] agne prehi prathamo devayatàmiti | imametadagnimàha tvameùàm prehi prathamo devayatàmiti cakùurdevànàmuta martyànàmityubhayeùàü haitaddevamanuùyàõàü cakùuriyakùamàõà bhçgubhiþ sajoùà iti yajamànà bhçgubhiþ sajoùà ityetatsvaryantu yajamànàþ svastãti svargaü lokaü yantu yajamànàþ svastãtyetat 9.2.3.[29] tadyà amuùmiüloke pa¤ca di÷aþ | tà etaddevà asuràõàmavç¤jatàtho tà evaitatsamàrohaüstà u evaitadyajamàno dviùato bhràtçvyasya vçïkte 'tho tà evaitatsamàrohatyatho etadvà etàbhirdevà àtaþ sampràpnuvaüstathaivàbhirayametadàtaþ sampràpnoti 9.2.3.[30] athainamabhijuhoti | etadvà enaü devà ãyivàüsamupariùñàdannenàprãõannetayàhutyà tathaivainamayametadãyivàüsamupariùñàdannena prãõàtyetayàhutyà kçùõàyai ÷uklavatsàyai payasà ràtrirvai kçùõà ÷uklavatsà tasyà asàvàdityo vatsaþ svenaivainametadbhàgena svena rasena prãõàtyupari dhàryamàõa upari hi sa yametatprãõàti dohanena dohanena hi payaþ pradãyate 9.2.3.[31] yadvevainamabhijuhoti | ÷ira etadyaj¤asya yadagniþ pràõaþ payaþ ÷ãrùaüstatpràõaü dadhàti yathà svayamàtçõàmabhiprakùaredevamabhijuhuyàtpràõaþ svayamàtçõà rasa eùa ÷ira÷ca tatpràõaü ca rasena saütanoti saüdadhàti naktoùàsà samanasà viråpe iti tasyokto bandhuþ 9.2.3.[32] agne sahasràkùeti | hiraõya÷akalairvà eùa sahasràkùaþ ÷atamårdhanniti yadadaþ ÷ata÷ãrùà rudro 'sçjyata ÷ataü te pràõàþ sahasraü vyànà iti ÷ataü haiva tasya pràõàþ sahasraü vyànà yaþ ÷ata÷ãrùà tvaü sàhasrasya ràya ã÷iùa iti tvaü sarvasyai rayyà ã÷iùa ityetattasmai te vidhema vàjàya svàhetyeùa vai vàjastametatprãõàti 9.2.3.[33] dvàbhyàmabhijuhoti | dvipàdyajamàno yajamàno 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadabhijuhoti 9.2.3.[34] athainaü nidadhàti | suparõo 'si garutmànityetadvà enamado vikçtya suparõaü garutmantaü vikaroti taü suparõaü garutmantaü cinoti taü suparõaü garutmantaü kçtvàntato nidadhàti pçùñhe pçthivyàþ sãda bhàsàntarikùamàpçõa jyotiùà divamuttabhàna tejasà di÷a uddåühetyevaü hyeùa etatsarvaü karoti 9.2.3.[35] àjuhvànaþ supratãkaþ purastàditi | àjuhvàno naþ supratãkaþ purastàdityetadagne tvaü yonimàsãda sàdhuyetyeùa và asya svo yonistaü sàdhvàsãdetyetadasmintsadhasthe adhyuttarasminniti dyaurvà uttaraü sadhasthaü vi÷ve devà yajamàna÷ca sãdateti tadvi÷vairdevaiþ saha yajamànaü sàdayati dvàbhyàü nidadhàti tasyokto bandhurvaùañkàreõa tasyopari bandhuþ 9.2.3.[36] athàsmintsamidha àdadhàti | etadvà enaü devà ãyivàüsamupariùñàdannenàprãõantsamidbhi÷càhutibhi÷ca tathaivainamayametadãyivàüsamupariùñàdannena prãõàti samidbhi÷càhutibhi÷ca 9.2.3.[37] sa vai ÷amãmayãm prathamàmàdadhàti | etadvà eùa etasyàmàhutyàü hutàyàm pràdãpyatodajvalattasmàddevà abibhayuryadvai no 'yaü na hiüsyàditi ta etàü ÷amãmapa÷yastayainama÷amayaüstadyadetaü ÷amyà÷amayaüstasmàcamã tathaivainamayametacamyà ÷amayati ÷àntyà eva na jagdhyai 9.2.3.[38] tàü saviturvareõyasya | citràmàhaü vçõe sumatiü vi÷vajanyàü yàmasya kaõvo aduhatprapãnàü sahasradhàràm payasà mahãü gàmiti kaõvo hainàü dadar÷a sà hàsmai sahasradhàrà sarvànkàmànduduhe tathaivaitadyajamànàya sahasradhàrà sarvànkàmànduhe 9.2.3.[39] atha vaikaïkatãmàdadhàti | tasyà ukto bandhurvidhema te parame janmannagna iti dyaurvà asya paramaü janma vidhema stomairavare sadhastha ityantarikùaü và avaraü sadhasthaü yasmàdyonerudàrithà yaje tamityeùa và asya svo yonistaü yaja ityetatpra tve havãüùi juhure samiddha iti yadà và eùa samidhyate 'thaitasminhavãüùi prajuhvati 9.2.3.[40] athaudumbarãmàdadhàti | årgvai rasa udumbara årjaivainamedrasena prãõàti karõakavatã bhavati pa÷avo vai karõakàþ pa÷ubhirevainametadannena prãõàti yadi karõakavatãü na vindeddadhidrapsamupahatyàdadhyàttadyaddadhidrapsa upatiùñhate tadeva pa÷uråpam preddho agne dãdihi puro na iti viràjàdadhànyannaü viràóannevainametatprãõàti tisraþ samidha àdadhàti trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti 9.2.3.[41] athàhutãrjuhoti | yathà pariviùyànupàyayettàdçktatsruveõa pårve srucottaràmagne tamadyà÷vaü na stomaiþ kratuü na bhadraü hçdispç÷aü çdhyàmà ta ohairiti yaste hçdispçkùtomastaü ta çdhyàsamityetatpaïktyà juhoti pa¤capadà païktiþ pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti 9.2.3.[42] atha vai÷vakarmaõãü juhoti | vi÷vakarmàyamagnistamevaitatprãõàti cittiü juhomi manasà ghçteneti cittameùàü juhomi manasà ca ghçtena cetyetadyathà devà ihàgamanniti yathà devà ihàgacànityetadvãtihotrà çtàvçdha iti satyavçdha ityetatpatye vi÷vasya bhåmano juhomi vi÷vakarmaõa iti yo 'sya sarvasya bhåtasya patistasmai juhomi vi÷vakarmaõa ityetadvi÷vàhàhàbhyaü haviriti sarvadaivàkùitaü havirityetat 9.2.3.[43] atha pårõàhutiü juhoti sarvametadyatpårõaü sarveõaivainametatprãõàti 9.2.3.[44] sapta te agne samidha iti pràõà vai samidhaþ pràõà hyetaü samindhate sapta jihvà iti yànamåntsapta puruùànekam puruùamakurvaüsteùàmetadàha sapta çùaya iti sapta hi ta çùaya àsantsapta dhàma priyàõãti candàüsyetadàha candàüsi và asya sapta dhàma priyàõi sapta hotràþ saptadhà tvà yajantãti sapta hyetaü hotràþ saptadhà yajanti sapta yoniriti citãretadàhàpçõasvetyà prajàyasvetyetadghrçteneti reto vai ghçtaü reta evaitadeùu lokeùu dadhàti svàheti yaj¤o vai svàhàkàro yaj¤iyamevaitadidaü sakçtsarvaü karoti 9.2.3.[45] sapta sapteti | saptacitiko 'gniþ sapta 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametatprãõàti tisra àhutãrjuhoti trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti tisraþ samidha àdadhàti tatùañ tasyokto bandhuþ 9.2.3.[46] tiùñhantsamidha àdadhàti | asthãni vai samidhastiùñhantãva và asthãnyàsãna àhutãrjuhoti màüsàni và àhutaya àsata iva vai màüsànyantaràþ samidho bhavanti bàhyà àhutayo 'ntaràõi hyasthãni bàhyàni màüsàni 9.2.3.[47] athàtaþ sampadeva | ùañ purastàjjuhoti ùaóupariùñàtùadbhirà÷manaþ pç÷neryanti dvàbhyàma÷mànam pç÷nimupadadhàti caturbhiràgneryanti pa¤cabhiragnimàrohanti tadekàü na triü÷adàhutireva triü÷attamã dvàbhyàmagnim nidadhàti taddvàtriü÷addvàtriü÷adakùarànuùñupsaiùànuùñup 9.2.3.[48] tadyà amåstisro 'nuùñubhaþ | gàrhapatye sampàdayanti tàsàmetàmatrikàmàharanti tadyadetàmatràharantyatraiùa sarvo 'gniþ saüskçtaþ sa eùo 'tra tasmai nàlamàsãdyadannamàtsyat 9.2.3.[49] so 'gnimabravãt | tvayànnamadànãti tatheti tasmàdyadaivaitamatràharantyathaiùo 'lamannàyàlamàhutibhyo bhavati 9.2.3.[50] atho àhuþ | prajàpatirevaitam priyam putramurasyàdhatta iti sa yo haitadevaü vedà haivam priyam putramurasi dhatte 9.2.3.[51] yadevaitamatràharanti | yànvai tàntsapta puruùànekam puruùamakurvannayameva sa yo 'yamagni÷cãyate 'tha yàmeùàü tàmårdhvàü ÷riyaü rasaü samudauhanneùa sa yametamatràgnimàharanti tadyadetamatràharanti yaivaiteùà saptànàm puruùàõàü ÷rãryo rasastametadårdhvaü samudåhanti tadasyaitacira àtmàyamagni÷cata àtmànamevàsyaitatsaüskçtya ÷iraþ pratidadhàti 9.3.1.[1] athàto vai÷vànaraü juhoti | atraiùa sarvo 'gniþ saüskçtaþ sa eùo 'tra vai÷vànaro devatà tasmà etaddhavirjuhoti tadenaü haviùà devatàü karoti yasyai vai devatàyai havirgçhyate sà devatà na sà yasyai na gçhyate dvàda÷akapàlo dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro vai÷vànaraþ 9.3.1.[2] yadvevaitaü vai÷vànaraü juhoti | vai÷vànaraü và etamagniü janayiùyanbhavati tamadaþ purastàddãkùaõãyàyàü reto bhåtaü si¤cati yàdçgvai yonau retaþ sicyate tàdçgjàyate tadyattatra vai÷vànaraü reto bhåtaü si¤cati tasmàdayamiha vai÷vànaro jàyata upàü÷u tatra bhavati reto vai tatra yaj¤a upàü÷u vai retaþ sicyate nirukta iha niruktaü hi reto jàtam bhavati 9.3.1.[3] sa yaþ sa vai÷vànaraþ | ime sa lokà iyameva pçthivã vi÷vamagnirnaro 'ntarikùameva vi÷vaü vàyurnaro dyaureva vi÷vamàdityo naraþ 9.3.1.[4] te ye ta ime lokàþ | idaü tacira idameva pçthivyoùadhayaþ ÷ma÷råõi tadetadvi÷vaü vàgevàgniþ sa naraþ sopariùñàdasya bhavatyupariùñàddhyasyà agniþ 9.3.1.[5] idamevàntarikùam | tasmàdetadalomakamalomakamiva hyantarikùaü tadetadvi÷vam pràõa eva vàyuþ sa naraþ sa madhyenàsya bhavati madhyena hyantarikùasya vàyuþ 9.3.1.[6] ÷ira eva dyauþ | nakùatràõi ke÷àstadetadvi÷vaü cakùurevàdityaþ sa narastadavastàcorùõo bhavatyavastàddhi diva àdityastadasyaitaciro vai÷vànara àtmàyamagni÷cita àtmàyamagni÷cita àtmànamevàsyaitatsaüskçtya ÷iraþ pratidadhàti 9.3.1.[7] atha màrutànjuhoti | pràõà vai màrutàþ pràõànevàsminnetaddadhàti vai÷vànaraü hutvà ÷iro vai vai÷vànaraþ ÷ãrùaüstatpràõàndadhàti 9.3.1.[8] eka eùa bhavati | ekamiva hi ÷iraþ saptetare saptakapàlà yadu và api bahu kçtvaþ sapta-sapta saptaiva tacãrùaõyeva tatsapta pràõàndadhàti 9.3.1.[9] nirukta eùa bhavati | niruktamiva hi ÷iro 'niruktà itare 'niruktà iva hi pràõàstiùñhannetaü juhoti tiùñhatãva hi ÷ira àsãna itarànàsata iva hi pràõàþ 9.3.1.[10] tadyau prathamau màrutau juhoti | imau tau pràõau tau madhye vai÷vànarasya juhoti madhye hãmau ÷ãrùõaþ pràõau 9.3.1.[11] atha yau dvitãyau | imau tau tau samantikataraü juhoti samantikataramiva hãmau pràõau 9.3.1.[12] atha yau tçtãyau | imau tau tau samantikataraü juhoti samantikataramiva hãmau pràõau vàgevàraõye 'nåcyaþ so 'raõye 'nåcyo bhavati bahu hi vàcà ghoraü nigacati 9.3.1.[13] yadveva vai÷vànaramàrutànjuhoti | kùatraü vai vai÷vànaro viõmàrutàþ kùatraü ca tadvi÷aü ca karoti vai÷vànaram pårvaü juhoti kùatraü tatkçtvà vi÷aü karoti 9.3.1.[14] eka eùa bhavati | ekasthaü tatkùatramekasthàü ÷riyaü karoti bahava itare vi÷i tadbhåmànaü dadhàti 9.3.1.[15] nirukta eùa bhavati | niruktamiva hi kùatramaniruktà itare 'nirukteva hi viñ tiùñhannetaü juhoti tiùñhatãva hi kùatramàsãna itarànàsta iva hi viñ 9.3.1.[16] taü và etam | puro 'nuvàkyavantaü yàjyavantaü vaùañkçte srucà juhoti hastenaivetarànàsãnaþ svàhàkàreõa kùatràyaiva tadvi÷aü kçtànukaràmanuvartmànaü karoti 9.3.1.[17] tadàhuþ | kathamasyaite puro 'nuvàkyavanto yàjyavanto vaùañkçte srucà hutà bhavantãtyeteùàü vai saptapadànàm màrutànàü yàni trãõi prathamàni padàni sà tripadà gàyatrã puro 'nuvàkyàtha yàni catvàryuttamàni sà catuùpadà triùñubyàjyedameva kapucalamayaü daõóaþ svàhàkàro vaùañkàra evamu hàsyaite puro 'nuvàkyavanto yàjyavanto vaùañkçte srucà hutà bhavanti 9.3.1.[18] tadyam prathamaü dakùiõato màrutaü juhoti | yàþ sapta pràcyaþ sravanti tàþ sa sa saptakapàlo bhavati sapta hi tà yàþ pràcyaþ sravanti 9.3.1.[19] atha yam prathamamuttarato juhoti | çtavaþ sa sa saptakapàlo bhavati sapta hyçtavaþ 9.3.1.[20] atha yaü dvitãyaü dakùiõato juhoti | pa÷avaþ sa sa saptakapàlo bhavati sapta hi gràmyàþ pa÷avastamanantarhitam pårvasmàjjuhotyapsu tatpa÷ånpratiùñhàpayati 9.3.1.[21] atha yaü dvitãyamuttararo juhoti | sapta çùayaþ sa sa saptakapàlo bhavati sapta hi sapta 'rùayastamanantarhitam pårvasmàjjuhotyçtuùu tadçùãnpratiùñhàpayati 9.3.1.[22] atha yaü tçtãya dakùiõato juhoti | pràõàþ sa sa saptakapàlo bhavati sapta hi ÷ãrùanpràõàstamanantarhitam pårvasmàjjuhotyanantarhitàüstacãrùõaþ pràõàndadhàti 9.3.1.[23] atha yaü tçtãyamuttarato juhoti | candàüsi sa sa saptakapàlo bhavati sapta hi caturuttaràõi candàüsi tamanantarhitam pårvasmàjjuhotyanantarhitàni tadçùibhya÷candàüsi dadhàti 9.3.1.[24] atha yàþ sapta pratãcyaþ sravanti | so 'raõye 'nåcyaþ sa saptakapàlo bhavati sapta hi tà yàþ pratãcyaþ sravanti so 'syaiùo 'vàï pràõa etasya prajàpateþ so 'raõye 'nåcyo bhavanti tira iva tadyadaraõyaü tira ivaü tadyadavàï pràõastasmàdya etàsàü nadãnàm pibanti riprataràþ ÷apanatarà àhanasyavàditarà bhavanti tadyadyadetadàhedam màrutà iti tadasmà annaü kçtvàpidadhàti tenainam prãõàti 9.3.1.[25] sa yaþ sa vai÷vànaro | 'sau sa àdityo 'tha ye te màrutà ra÷mayaste te sapta saptakapàlà bhavanti sapta-sapta hi màrutà gaõàþ 9.3.1.[26] sa juhoti | ÷ukrajyoti÷ca citrajyoti÷ca satyajyoti÷ca jyotiùmàü÷ceti nàmànyeùàmetàni maõóalamevaitatsaüskçtyàthàsminnetànra÷mãnnàmagràham pratidadhàti 9.3.2.[1] athàto vasordhàràü juhoti | atraiùa sarvo 'gniþ saüskçtaþ sa eùo 'tra vasustasmai devà etàü dhàràm pràgçhõaüstayainamaprãõaüstadyadetasmai vasava etàü dhàràm pràgçhõaüstasmàdenàü vasordhàretyàcakùate tathaivàsmà ayametàü dhàràm pragçhõàti tayainam prãõàti 9.3.2.[2] yadvevaitàü vasordhàràü juhoti | abhiùeka evàsyaiùa etadvà enaü devàþ sarvaü kçtsnaü saüskçtyàthainametaiþ kàmairabhyaùi¤cannetayà vasordhàrayà tathaivainamayametatsarvaü kçtsnaü saüskçtyàthainametaiþ kàmairabhiùi¤catyetayà vasordhàrayàjyena pa¤cagçhãtenaudumbaryà srucà tasyokto bandhuþ 9.3.2.[3] vai÷vànaraü hutvà | ÷iro vai vai÷vànaraþ ÷ãrùõo và annamadyate 'tho ÷ãrùato và abhiùicyamàno 'bhiùicyate màrutànhutvà pràõà vai màrutàþ pràõairu và annamadyate 'tho pràõeùu và abhiùicyamàno 'bhiùicyate 9.3.2.[4] tadvà araõye 'nåcye | vàgvà araõye 'nåcyo vàco và annamadyate 'tho vàcà và abhiùicyamàno 'bhiùicyate tadetatsarvaü vasu sarve hyete kàmàþ saiùà vasumayo dhàrà yathà kùorasya và sarpiùo vaivamàrabhyàyaiveyamàjyàhutirhåyate tadyadeùà vasumayã dhàrà tasmàdenàü vasodhàretyàcakùate 9.3.2.[5] sa àha | idaü ca ma idaü ca ma ityanena ca tvà prãõàmyanena cànena ca tvàbhiùi¤càmyanena cetyetadatho idaü ca me dehãdaü ca ma iti sà yadaivaiùà dhàràgnim pràpnuyàdathaitadyajuþ pratipadyeta 9.3.2.[6] etadvà enaü devàþ | etenànnena prãtvaitaiþ kàmairabhiùicyaitayà vasordhàrayàthainametànkàmànayàcanta tebhya iùñaþ prãto 'bhiùikta etànkàmànpràyacattathaivainamayadetenànnena prãtvaitaiþ kàmairabhiùicyaitayà vasordhàrayàthainametànkàmànyàcate tasmà iùñaþ prãto 'bhiùikta etànkàmànprayacati dvau-dvau kàmau saüyunaktyavyavacedàya yathà vyokasau saüyu¤jyàdevaü yaj¤ena kalpantàmiti 9.3.2.[7] etadvai devà abruvan | kenemànkàmànpratigrahãùyàma ityàtmanaivetyabruvanyaj¤o vai devànàmàtmà yaj¤a u eva yajamànasya sa yadàha yaj¤ena kalpantamityàtmanà me kalpantàmityevaitadàha 9.3.2.[8] dvàda÷asu kalpayati | dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàtyatho tàvataivainametadannenàbhiùi¤cati caturda÷asu kalpayatyaùñàsu kalpayati da÷asu kalpayati trayoda÷asu kalpayati 9.3.2.[9] athàrdhendràõi juhoti | sarvametadyadardhendràõi sarveõaivainametatprãõàtyatho sarveõaivainametadabhiùi¤cati 9.3.2.[10] atha grahànjuhoti | yaj¤o vai grahà yaj¤enaivainametadannena prãõàtyatho yaj¤enaivainametadannenàbhiùi¤cati 9.3.3.[1] athaitànyaj¤akratånjuhoti | agni÷ca me gharma÷ca ma ityetairevainametadyaj¤akratubhiþ prãõàtyatho etairevainametadyaj¤akratubhirabhiùi¤cati 9.3.3.[2] athàyuja stomànjuhoti | etadvai devàþ sarvànkàmànàptvàyugbhi stomaiþ svargaü lokamàyaüstathaivaitadyajamànaþ sarvànkàmànàptvàyugbhi stomaiþ svargaü lokameti 9.3.3.[3] tadvai trayastriü÷àditi | anto vai trayastriü÷o 'yujàü stomànàmantata eva taddevàþ svargaü lokamàyaüstathaivaitadyajamàno 'ntata eva svargaü lokameti 9.3.3.[4] atha yugmato juhoti | etadvai candàüsyabruvanyàtayàmà và ayuja stomà yugmabhirvayaü stomaiþ svargaü lokayayàmeti tàni yugmabhi stomaiþ svargaü lokamàyaüstathaivaitadyajamàno yugmabhi stomaiþ svargaü lokameti 9.3.3.[5] tadvà aùñàcatvariü÷àditi | anto và aùñàcatvàriü÷o yugmatàü stomànàmantata eva taccandàüsi svargaü lokamàyaüstathaivaitadyajamàno 'ntata eva svargaü lokameti 9.3.3.[6] sa àha | ekà ca me tisra÷ca me catasra÷ca me 'ùñau ca ma iti yathà vçkùaü rohannuttaràmuttaràü ÷àkhàü samàlambhaü rohettàdçktadyadveva stomànjuhotyannaü vai stomà annenaivainametadabhiùi¤cati 9.3.3.[7] atha vayàüsi juhoti | pa÷avo vai vayàüsi pa÷ubhirevainametadannena prãõàtyatho pa÷ubhirevainametadannenàbhiùi¤cati 9.3.3.[8] atha nàmagràhaü juhoti | etadvai devàþ sarvànkàmànàptvàthaitameva pratyakùamaprãõaüstathaivaitadyajamànaþ sarvànkàmànàptvàthaitameva pratyakùam prãõàti vàjàya svàhà prasavàya svàheti nàmànyasyaitàni nàmagràhamevainametatprãõàti 9.3.3.[9] trayoda÷aitàni nàmàni bhavanti | trayoda÷a màsàþ saüvatsarastrayoda÷àgne÷citipurãùàõi yàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametatprãõàti yadveva nàmagràhaü juhoti nàmagràhamevainametadabhiùi¤cati 9.3.3.[10] athàha | iyaü te ràõmitràya yantàsi yamana årje tvà vçùñyai tvà prajànàü tvàdhipatyàyetyannaü và årgannaü vçùñhirannenaivainametatprãõàti 9.3.3.[11] yadvevàha | iyaü te ràõmitràya yantàsi yamana årje tvà vçùñyai tvà prajànàü tvàdhipatyàyetãdaü te ràjyamabhiùikto 'sãtyetanmitrasya tvaü yantàsi yamana årje ca no 'si vçùñyai ca no 'si prajànàü ca na àdhipatyàyàsãtyupabruvata evainametadetasmai naþ sarvasmà asyetasmai tvà sarvasmà abhyaùicàmahãti tasmàdu hedam mànuùaü ràjànamabhiùiktamupabruvate 9.3.3.[12] atha kalpànjuhoti | pràõà vai kalpàþ pràõànevàsminnetaddadhàtyàyuryaj¤ena kalpatàm pràõo yaj¤ena kalpatàmityetànevàsminnetatkLptànpràõàndadhàti 9.3.3.[13] dvàda÷a kalpànjuhoti | dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetatkLptànpràõàndadhàti yadveva kalpànjuhoti pràõà vai kalpà amçtamu vai pràõà amçtenaivainametadabhiùi¤cati 9.3.3.[14] athàha stoma÷ca yaju÷ca çkca sàma sa bçhacca rathantaraü ceti trayã haiùà vidyànnaü vai trayã vidyànnenaivainametatprãõàtyatho annenaivainametadabhiùi¤cati svardevà agnamàmçtà abhåmeti svarhi gacatyamçto hi bhavati prajàpateþ prajà abhåmeti prajàpaterhi prajà bhavati veñ svàheti vaùañkàro haiùa paro 'kùaü yadveñkàro vaùañkàreõa và vai svàhàkàreõa và devebhyo 'nnam pradãyate tadenametàbhyàmubhàbhyàm prãõàti vaùañkàreõa ca svàhàkàreõa càtho etàbhyàmevainametadubhàbhyàmabhiùa¤catyatra tàü srucamanuppràsyati yadatràjyaliptaü tannedbahirdhàgnerasaditi 9.3.3.[15] tasyai và etasyai vasordhàràyai | dyaurevàtmàbhramådho vidyutstano dhàraiva dhàrà divo 'dhi gàmàgacati 9.3.3.[16] tasyai gaurevàtmà | ådha evodha stana stano dhàraiva dhàrà goradhi yajamànam 9.3.3.[17] tasyai yajàmàna evàtmàm | bàhurådhaþ srukùtano dhàraiva dhàrà yajamànàdadhi devàndevebhyo 'dhi gàü goradhi yajamànaü tadetadanantamakùayyaü devànàmannam pariplavate sa yo haitadevaü vedaivaü haivàsyaitadanantamakùayyamannam bhavatyathàtaþ sampadevaþ 9.3.3.[18] tadàhuþ | kathamamasyaiùà vamordhàrà saüvatsaramagnimàpnoti kathaü saüvatsareõàgninà sampadyata iti ùaùñi÷ca ha vai tràõi ca ÷atànyeùà vasordhàràtha ùaóatha pa¤catriü÷attato yàni ùaùñi÷ca trãõi ca ÷atàni tàvanti saüvatsarasyàhàni tatsaüvatsarasyàhànyàpnotyatha yàni ùñ ùaóvà çtavastadçtånàü ràtrãràpnoti tadubhayàni saüvatsarasyàhoràtràõyàpnotyatha yàni pa¤catriü÷atsa trayoda÷o màsaþ sa àtmà triü÷adàtmà pratiùñhà dve pràõà dve ÷ira eva pa¤catriü÷ametàvànvai saüvatsara evamu hàsyaiùà vasordhàrà saüvatsaramagnimàpnotyevaü saüvatsareõàgninà sampadyata etàvatya u vai ÷àõóile 'gnau madhyato yajuùmatya iùñakà upadhãyante 'gnayo haite pçthagyadetà iùñakà evamu hàsyaite 'gnayaþ pçthagvasordhàrayàbhihutà bhavanti 9.3.3.[19] tadàhuþ | kathamasyaiùà vasordhàrà mahadukthamàpnoti katham mahatokthena sampadyata ityetasyà eva vasordhàràyai yàni nava prathamàni yajåüùi tattrivçciro 'tha yànyaùñàcatvàriü÷attau caturviü÷au pakùàvatha yàni pa¤caviü÷atiþ sa pa¤caviü÷a àtmàtha yànyekaviü÷atistadekaviü÷am pucamatha yàni trayastriü÷atsa va÷o 'tha yà a÷ãtayaþ saivà÷ãtãnàmàptira÷ãtibhirhi mahadukthamàkhyàyate 'tha yadårdhvama÷ãtibhyo yadevàdo mahata ukthasyordhvama÷ãtibhya etadasya tadevamu hàsyaiùà vasordhàrà mahadukthamàpnotyevam mahatokthena sampadyate 9.3.4.[1] athàto vàjaprasavãyaü juhoti | annaü vai vàjo 'nnaprasavãyaü hàsyaitadannamevàsmà etena prasauti 9.3.4.[2] etadvà enaü devàþ | etenànnena prãtvaitaiþ kàmairabhiùicyaitayà vasordhàrayàthainametadbhåya evàprãõaüstathaivainamayametadetenànnena prãtvaitaiþ kàmairabhiùicyaitayà vasordhàrayàthainametadbhåya eva prãõàti 9.3.4.[3] yadvevaitadvàjaprasavãyaü juhoti | abhiùeka evàsyaiùa etadvà etaü devà etenànnena prãtvaitaiþ kàmairabhiùicyaitayà vasordhàrayàthainametadbhåya evàbhyaùi¤caüstathaivainamayametadetenànnena prãtvaitaiþ kàmairabhiùicyaitayà vasordhàrayàthainametadbhåya evàbhiùi¤cati 9.3.4.[4] sarvauùadham bhavati | sarvametadannaü yatsarvauùadhaü sarveõaivainametadannena prãõàtyatho sarveõaivainametadannenàbhiùi¤cati teùàmekamannamuddharettasya nà÷nãyàdyàvajjãvamaudumbareõa camasenaudumbareõa sruveõa tayorukto bandhu÷catuþsrakto bhavata÷catasro vai di÷aþ sarvàbhya evainametaddigbhyo 'nnena prãõàtyatho sarvàbhya evainametaddigbhyo 'nnenàbhiùi¤cati 9.3.4.[5] yadvevaitadvàjaprasavãyaü juhoti | età ha devatàþ sutà etena savena yenaitatsoùyamàõo bhavati tà evaitatprãõàti tà asmà iùñàþ prãtà etaü savamanumanyante tàbhiranumataþ såyate yasmai vai ràjàno ràjyamanumanyante sa ràjà bhavati na sa yasmai na tadyadagnau juhoti tadagnimabhiùi¤catyatha yadetàbhyo devatàbhyo juhoti tadu tàndevànprãõàti ya etasya savasye÷ate 9.3.4.[6] atha và etatpàrthànyapi juhoti | etadvai devà akàmayantàtraiva sarvaiþ savaiþ såyemahãti te 'traiva sarvaiþ savairasåyanta tathaivaitadyajamàno 'traiva sarvaiþ savaiþ såyate 9.3.4.[7] tadyàni pàrthàni | tàni ràjasåyasya vàjaprasavãyaü tadyattàni juhoti tadràjusåyena såyate 'tha yàni caturda÷ottaràõi tato yàni sapta pårvàõi tàni vàjapeyasya vàjaprasavãyaü tadyattàni juhoti tadvàjapeyena såyate 'tha yàni saptottaràõi tànyagnestadyattàni juhoti tadagnisavena såyate 9.3.4.[8] sa vai ràjasåyasya pårvàõi juhoti | atha vàjapeyasya ràjà vai ràjusåyeneùñvà bhavati samràóvàjapeyena ràjyamu và agre 'tha sàmràjyaü tasmàdvàjapeyeneùñvà na ràjasåyena yajeta pratyavarohaþ sa yathà samràñ sanràjà syàttàdçktat 9.3.4.[9] agneruttamàni juhoti | sarve haite savà yadagnisavaþ sarvaü haitadagnisavena suto bhavati ràjà ca samràñca tasmàdagneruttamàni juhoti 9.3.4.[10] athainaü kçùõàjine 'bhiùi¤cati | yaj¤o vai kçùõàjinaü yaj¤a evainametadabhiùi¤cati lomata÷candàüsi vai lomàni candaþsvevainametadabhiùi¤catyuttaratastasyopari bandhuþ pràcãnagrãve taddhi devatrà 9.3.4.[11] taü haike dakùiõato 'gnerabhiùi¤canti | dakùiõato và annasyopacàrastadenamannasyàrdhàdabhiùi¤càma iti na tathà kuryàdeùà vai dikpitéõàü kùipre haitàü di÷am praiti yaü tathàbhiùi¤canti 9.3.4.[12] àhavanãya u haike 'bhiùi¤cati | svargo vai loka àhavanãyastadenaü svarge loke 'bhiùi¤càma iti na tathà kuryàddaivo và asyaiùa àtmà mànuùo 'yamanena hàsya te martyenàtmanaitaü daivamàtmanaitaü daivamànamanuprasajanti yaü tathàbhiùi¤canti 9.3.4.[13] uttarata evainabhiùi¤cet | eùà hobhayeùàü devamanuùyàõàü digyadudãcã pràcã svàyàmevainametaddi÷yàyattam pratiùñhitamabhiùi¤cati na vai sva àyatane pratiùñhito riùyati 9.3.4.[14] àsãnam bhåtamabhiùi¤cet | àsta iva vai bhåtastiùñhntam bubhåùantaü tiùñhatãva vai bubhåùanbastàjine puùñikàmamabhiùi¤cetkçùõàjine brahmavarcasakàmamubhayorubhayakàmaü taduttarataþ pucasyottaraloma pràcãnagrãvamupastçõàti 9.3.4.[15] àspçùñam pari÷ritaþ | tadyatkçùõàjinamàspçùñam pari÷rito bhavati tatho hàsyaiùa daiva àtmà kçùõàjine 'bhiùikto bhavatyatha yadenamanvàrabdhamagniü tiùñhantamabhiùi¤cati tathà haitasmàddaivàdabhiùekànna vyavacidyate 9.3.4.[16] agnau hutvàthainamabhiùi¤cati | daivo và asyaiùa àtmà mànuùo 'yaü devà u và agre 'tha manuùyàstasmàdagnau hutvàthainaü tasyaiva pariùiùñenàbhiùi¤catyatra taü sruvamanupràsyati 9.3.4.[17] athainaü dakùiõam bàhumanuparyàvçtyàbhiùi¤cati | devasya tvà savituþ prasave '÷vinorbàhubhyàm påùõo hastàbhyàü sarasvatyai vàco yanturyantreõàgneþ sàmràjyenàbhiùi¤càmãti vàgvai sarasvatã tasyà idaü sarvaü yantraü savitçprasåta evainametadanena sarveõa sarasvatyai vàco yanturyantreõàgneþ sàmràjyenàbhiùi¤catyatra taü camasamanupràsyati yadatra viliptaü tannedbahirdhàgnerasaditi 9.3.4.[18] taü vai madhye pàrthànàmabhiùi¤cati | saüvatsaro vai pàrthàni saüvatsarasyaivainametanmadhyata àdadhàti ùañ purastàjjuhoti ùaóupariùñàtùaóvà çtava çtubhirevainametatatsuùuvàõamubhayataþ parigçhõàti bçhaspatiþ pårveùàmuttamo bhavatãndra uttareùàm prathamo brahma vai bçhaspatiþ kùatramindro brahmaõà caivainametatkùatreõa ca suùuvàõamubhayataþ parigçhõàti 9.4.1.[1] athàto ràùñrabhçto juhoti | ràjàno vai ràùñrabhçtaste hi ràùñràõi bibhratyetà ha devatàþ sutà etena savena yenaitatsoùyamàõo bhavati tà evaitatprãõàti tà asmà iùñàþ prãtà etaü savamanumanyante tàbhiranumataþ såyate yasmai vai ràjàno ràjyamanumanyante sa ràjà bhavati na sa yasmai na tadyadràjàno ràùñràõi bibhrati ràjàna u ete devàstasmàdetà ràùñrabhçtaþ 9.4.1.[2] yadvevaità ràùñrabhçto juhoti | prajàpatervisrastànmithunànyudakràmangandharvàpsaraso bhåtvà tàni ratho bhåtvà paryagacattàni parigatyàtmannadhattàtmannakuruta tathaivainànyayametatparigatyàtmandhatta àtmankurute 9.4.1.[3] sa yaþ sa prajàpatirvyasraüsata | ayameva sa yo 'yamagni÷cãyate 'tha yànyasmàttàni mithunànyudakràmannetàstà devatà yàbhya etajjuhoti 9.4.1.[4] gandharvàpsarobhyo juhoti | gandharvàpsaraso hi bhåtvodakràmannnatho gandhena ca vai råpeõa ca gandharvàpsarasa÷caranti tasmàdyaþ ka÷ca mithunamupapraiti gandhaü caiva sa råpaü ca kàmayate 9.4.1.[5] mithunàni juhoti | mithunàdvà adhi prajàtiryo vai prajàyate sa ràùñram bhavatyaràùñraü vai sa bhavati yo na prajàyate tadyanmithunàni ràùñram bibhrati mithunà u ete devàstasmàdetà ràùñrabhçta àjyena dvàda÷agçhãtena tà u dvàda÷aivàhutayo bhavanti tasyotro bandhuþ 9.4.1.[6] puüse pårvasmai juhoti | atha srãbhyaþ pumàüsaü tadvãryeõàtyàdadhàtyekasmà iva puüse juhoti bahvãbhya iva srãbhyastasmàdapyekasya puüso bahvyo jàyà bhavantyubhàbhyàü vaùañkàreõa ca svàhàkàreõa ca puüse juhoti svànàkàreõaiva strãbhyaþ pumàüsameva tadvãryeõàtyàdadhàti 9.4.1.[7] çtàùàóçtadhàmeti | satyasàñ satyadhàmetyetadagnirgandharvastasyauùadhayo 'psarasa ityagnirha gandharva oùadhibhirapsarobhirmithunena sahoccakràma mudo nàmetyoùadhayo vai muda oùadhibhirhãdaü sarvam modate sa na idam brahma kùatram pàtu tasmai svàhà vàñ tàbhyaþ svàheti tasyokto bandhuþ 9.4.1.[8] saühita iti | asau và àdityaþ saühita eùa hyahoràtre saüdadhàti vi÷vasàmetyeùa hyeva sarvaü sàma såryo gandharvastasya marãcayo 'psarasa iti såryo ha gandharvo marãcibhirapsarobhirmithunena sahoccakràmàyuvo nàmetyàyuvànà iva hi marãcayaþ plavante sa na idam brahma kùatram pàtviti tasyokto bandhuþ 9.4.1.[9] suùumõa iti | suyaj¤iya ityetatsåryara÷miriti såryasyeva hi candramaso ra÷maya÷candramà gandharvastasya nakùatràõyapsarasa iti candramà ha gandharvo nakùatrairapsarobhirmithunena sahoccakràma bhekurayo nàmeti bhàkurayo ha nàmaite bhàü hi nakùatràõi kurvanti sa na idam brahma kùatram pàtviti tasyokto bandhuþ 9.4.1.[10] iùira iti | kùipra ityetadvi÷vavyacà ityeùa hãdaü sarvaü vyacaþ karoti vàto gandharvastasyàpo apsarasa iti vàto ha gandharvo 'dbhirapsarobhirmithunena sahoccakràmorjo nàmetyàpo và årjo 'dbhyo hyårgjàyate sa na idam brahma kùatram pàtviti tasyokto bandhuþ 9.4.1.[11] bhujyuþ suparõa iti | yaj¤o vai bhujyuryaj¤o hi sarvàõi bhåtàni bhunakti yaj¤o gandharvastasya dakùiõà apsarasa iti yaj¤o ha gandharvo dakùiõàbhirapsarobhirmithunena sahoccakràma stàvà nàmeti dakùiõà vai stàvà dakùiõàbhirhi yaj¤a ståyate 'tho yo vai ka÷ca dakùiõàü dadàti ståyata eva sa sa na idam brahma kùatram pàtviti tasyokto bandhuþ 9.4.1.[12] prajàpatirvi÷vakarmeti | prajàpatirvai vi÷vakamà sa hãdaü sarvamakaronmano gandharvastasya çkùàmànyapsarasa iti mano ha gandharva çkùàmairapsarobhirmithunena sahoccakràmeùñayo nàmetyçkùàmàni và eùñaya çkùàmairhyà÷àsata iti no 'stvitthaü no 'stviti sa na idam brahma kùatram pàtviti tasyokto bandhuþ 9.4.1.[13] atha ratha÷ãrùe juhoti | eùa vai sa sava etadvai tatsåyate yamasmai tametà devatàþ savamanumanyante yàbhiranumataþ såyate yasmai vai ràjàno ràjyamanumanyante sa ràjà bhavati na sa yasmai nàjyena pa¤cagçhãtena tà u pa¤caivàhutayo hutà bhavanti tasyokto bandhuþ 9.4.1.[14] ÷ãrùataþ | ÷ãrùato và abhiùicyamàno 'bhiùicyata upari dhàryamàõa upari hi sa yametadabhiùi¤cati samànena mantreõa samàto hi sa yametadabhiùi¤cati sarvataþ parihàraü sarvata evainametadabhiùi¤cati 9.4.1.[15] yadveva ratha÷ãrùe juhoti | asau và àditya eùa ratha etadvai tadråpaü kçtvà prajàpatiretàni mithunàni parigatyàtmannadhattàtmannakuruta tathaivainànyayametatparigatyàtmandhatta àtmankuruta upari dhàryamàõa upari hi sa ya etàni mithunàni parigatyàtmannadhattàtmannakuruta samànena mantreõa samàno hi sa ya etàni mithunàni parigatyàtmannadhattàtmannakuruta sarvataþ parihàraü sarvato hi sa ya etàni mithunàni parigatyàtmannadhattàtmannakuruta 9.4.1.[16] sa no bhuvanasya pate prajàpata iti | bhuvanasya hyeùa patiþ prajàpatiryasya ta upari gçhà yasya vehetyupari ca hyetasya gçhà iha càsmai brahmaõe 'smai kùatràyetyayaü và àgnirbrahma ca kùatraü ca mahi ÷arma yaca svàheti mahacarma yaca svàhetyetat 9.4.2.[1] atha vàtahomànjuhoti | ime vai lokà eùo 'gnirvàyurvàtahomà eùu tallokeùu vàyuü dadhàti tasmàdayameùu lokeùu vàyuþ 9.4.2.[2] bàhyenàgnimàharati | àpto và asya sa vàyurya eùu lokeùvatha ya imàülokànpareõa vàyustamasminnetaddadhàti 9.4.2.[3] bahirvederiyaü vai vediþ | àpto và asya sa vàyuryo 'syàmatha ya imàm pareõa vàyustamasminnetaddadhàti 9.4.2.[4] a¤jalinà | na hyetasyetãvàbhipattirasti svàhàkàreõa juhoti hyadho 'dho dhuramasau và àditya eùa ratho 'rvàcãnaü tadàdityàdvàyuü dadhàti tasmàdeùo 'rvàcãnamevàtaþ pavate 9.4.2.[5] samudro 'si nabhasvàniti | asau vai lokaþ samudro nabhasvànàrdradànurityeùa hyàrdraü dadàti tadyo 'muùmiüloke vàyustamasminnetaddadhàti ÷ambhårmayobhårabhi mà vàhi svàheti ÷ivaþ syono 'bhi mà vàhãtyetat 9.4.2.[6] màruto 'si marutàü gaõa iti | antarikùaloko vai màruto marutàü gaõastadyo 'ntarikùaloke vàyustamasminnetaddadhàti ÷ambhårmayobhårabhi mà vàhi svàheti ÷ivaþ syono 'bhi mà vàhãtyetat 9.4.2.[7] avasyårasi duvasvàniti | ayaü vai loko 'vasyårduvasvàüstadyo 'smiüloke vàyustamasminnetaddadhàti ÷ambhårmayobhårabhi mà vàhi svàheti ÷ivaþ syono 'bhi mà vàhãtyetat 9.4.2.[8] tribhirjuhoti | traya ime lokà atho trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataiva tadeùu vàyuü dadhàti 9.4.2.[9] yadveva vàtahomànjuhoti | etamevaitadrathaü yunaktyedadvai devà etaü rathaü sarvebhyaþ kàmebhyo 'yu¤jata yuktena sama÷navàmahà iti tena yuktena sarvànkàmàntsamà÷nuvata tathaivaitadyajamàna etaü rathaü sarvebhyaþ kàmebhyo yuïkte yuktena sama÷navà iti tena yuktena sarvànkàmàntsama÷nute 9.4.2.[10] vàtahomairyunakti | pràõà vai vàtahomàþ pràõairevainametadyunakti tribhiryunakti trayo vai pràõàþ pràõa udàno vyànastairevainametadyunktyadho 'dho dhuramadho 'dho hi dhuraü yogyaü yu¤janti hastàbhyàü hastàbhyàü hi yogyaü yu¤janti viparikràmaü viparikràmaü hi yogyaü yu¤janti 9.4.2.[11] sa dakùiõàyugyamevàgre yunakti | atha savyàyugyamatha dakùiõàpraùñimevaü devatretarathà mànuùe taü nàbhiyu¤jyànnedyuktamabhiyunajànãti vàhanaü tu dadyàdyuktena bhunajà iti tamuparyeva harantyàdhvaryoràvasathàdupari hyeùa tamadhvaryave dadàti sa hi tena karoti taü tu dakùiõànàü kàle 'nudi÷et 9.4.2.[12] atha ruïnatãrjuhoti | atraiùa sarvo 'gniþ saüskçtaþ sa eùo 'tra rucamaicattasmindevà etàbhi ruïnatãbhã rucamadadhustathaivàsminnayametaddadhàti 9.4.2.[13] yadveva ruïnatãrjuhoti | prajàpatervisrastàdrugudakràmattaü yatra devàþ samaskurvaüstadasminnetàbhã ruïnatãbhã rucamadadhustathaivàsminnayametaddadhàti 9.4.2.[14] yàste agne sårye rucaþ | yà vo devàþ sårye ruco rucaü no dhehi bràhmaõeùviti rucaü rucamityamçtatvaü vai rugamçtatvamevàsminnetaddadhàti tisra àhutãrjuhoti trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadrucaü dadhàti 9.4.2.[15] atha vàruõãü juhoti | atraiùa sarvo 'gniþ saüskçtaþ sa eùo 'tra varuõo devatà tasmà etaddhavirjuhoti tadenaü haviùà devatàü karoti yasyai vai devatàyai havirgçhyate sà devatà na sà yasyai na gçhyate vàruõya 'rcà svenaivainametadàtmanà svayà devatayà prãõàti 9.4.2.[16] yadveva vàruõãü juhoti | prajàpatervisrastàdvãryamudakràmattaü yatra devàþ samaskurvaüstadasminnetayà vãryamadadhustathaivàsminnayametaddadhàti vàruõya 'rcà kùatraü vai varuõo vãryaü vai kùatraü vãryeõaivàsminnetadvãryaü dadhàti 9.4.2.[17] taptvà yàmi brahmaõà vandamàna iti | tattvà yàce brahmaõà vandamàna ityetattadà÷àste yajamàno havirbhiriti tadayamà÷àste yajamàno havirbhirityetadaheóamàno varuõeha bodhãtyakrudhyanno varuõeha bodhãtyetaduru÷aüsa mà na àyuþ pramoùãrityàtmanaþ paridàü vadate 9.4.2.[18] athàrkà÷vamedhayoþ saütatãrjuhoti | ayaü và agnirarko 'sàvàdityo '÷vamedhastau sçùñau nànaivàstàü tau devà etàbhiràhutibhiþ samatanvantsamadudhustathaivainàvayametàbhiràhutibhiþ saütanoti saüdadhàti 9.4.2.[19] svarõa gharmaþ svàheti | asau và àdityo gharmo 'muü tadàdityamasminnagnau pratiùñhàpayti 9.4.2.[20] svarõàrkaþ svàheti | ayamagnirarka imaü tadagnimamuùminnàditye pratiùñhàpayati 9.4.2.[21] svarõa ÷ukraþ svàheti | asau và àdityaþ ÷ukrastam punaramutra dadhàti 9.4.2.[22] svarõa jyotiþ svàheti | ayamagnirjyotistam punariha dadhàti 9.4.2.[23] svarõa såryaþ svàheti | asau và àdityaþ såryo 'muü tadàdityamasya sarvasyottamaü dadhàti tasmàdeùo 'sya sarvasyottamaþ 9.4.2.[24] pa¤caità àhutãrjuhoti | pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainàvetatsaütanoti saüdadhàti 9.4.2.[25] yadvevàha | svarõa gharmaþ svàhà svarõàrkaþ svàhetyasyaivaitànyagnernàmàni tànyetatprãõàti tàni haviùà devatàü karoti yasyai vai devatàyai havirgçhyate sà devatà na sà yasyai na gçhyate 'tho etànevaitadagnãnasminnagnau nàmagràhaü dadhàti 9.4.2.[26] pa¤caità àhutãrjuhoti | pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti 9.4.2.[27] athàta àhutãnàmevàvapanasya | yàü kàü ca bràhmaõavatãmàhutiü vidyàttametasminkàle juhuyàtkàmebhyo và etaü rathaü yuïkte tadyàü kàü càtràhutiü juhotyàptàü tàü satãü juhoti 9.4.2.[28] tadàhuþ | na juhuyànnedatirecayànãti sa vai juhuyàdeva kàmebhyo và età àhutayo håyante na vai kàmànàmatiriktamasti 9.4.3.[1] atha pratyetya dhiùõyànàü kàle dhiùõyànnivapati | agnaya ete yaddhiùõyà agnãnevaitaccinoti tà età vi÷aþ kùatramayamagni÷citaþ kùatraü ca tadvi÷aü ca karotyamum pårvaü cinotyathemànkùatraü tatkçtvà vi÷aü karoti 9.4.3.[2] eka eùa bhavati | ekasthaü tatkùatramekasthàü ÷riyaü karoti bahava itare vi÷i tadbhamànaü dadhàti 9.4.3.[3] pa¤cacitika eùa bhavati | ekacitikà itare kùatraü tadvãryeõàtyàdadhàti kùatraü vi÷o vãryavattaraü karotyårdhvametaü cinoti kùatraü tadårdhvaü citi bhi÷cinoti tira÷ca itarànkùatràya tadvi÷amadhastàdupaniùàdinãü karoti 9.4.3.[4] ubhàbhyàü yajuùmatyà ca lokampçõayà caitaü cinoti | lokampçõayaivemànkùatrameva tadvãryeõàtyàdadhàti kùatraü vi÷o vãryavattaraü karoti vi÷aü kùatràdavãryataràm 9.4.3.[5] sa yadimàülokampçõayaiva cinoti kùatraü vai lokampçõà kùatraü tadvi÷yattàraü dadhàtyubhayàü÷cinotyadhvarasya càgne÷càdhvarasya pårvànathàgnestasyokto bandhuryaü-yamevàdhvaradhiùõyaü nivapati taü-taü cinotyàgnãdhrãyam prathamaü cinoti taü hi prathamaü nivapati dakùiõata udaïïàsãnastasyokto bandhuþ 9.4.3.[6] tasminnaùñàviùñakà upadadhàti | aùñàkùarà gàyatrã gàyatro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvantamevainametaccinoti tàsàma÷mà pç÷nirnavamo nava vai pràõàþ sapta ÷ãrùannavà¤cau dvau tànevàsminnetaddadhàti ya÷cite 'gnirnidhãyate sa da÷amo da÷a vai pràõà madhyamàgnãdhram madhyatastatpràõàndadhàti madhye ha và etatpràõàþ santa iti ceti càtmànamanuvyuccaranti 9.4.3.[7] ekaviü÷atiü hotrãya upadadhàti | ekaviü÷atirveva pari÷ritastasyokto bandhurekàda÷a bràhmaõàcaüsya ekàda÷àkùarà vai triùñuptraiùñubha indra aindro bràhmaõàcaüsyaùñàvaùñàvitareùu tasyokto bandhuþ 9.4.3.[8] ùaõmàrjàlãye | ùaóvà çtavaþ pitarastaü haitamçtavaþ pitaro dakùiõataþ paryåhire sa eùàmeùa dakùiõataþ sa và itãmamupadadhàtãtãmànityamuü vi÷aü tatkùatramabhisammukhàü karoti 9.4.3.[9] athainànpari÷ridbhiþ pari÷rayati | àpo vai pari÷rito 'dbhirevainàüstatparitanoti sa vai paryeva nidadhàti kùatraü haità apàü yàþ khàtena yantyatha haità vi÷o yànãmàni vçthodakàni sa yadamuü khàtena pari÷rayati kùatre tatkùatraü dadhàti kùatraü kùatreõa pari÷rayatyatha yadimànparyeva nidadhàti vi÷i tadvi÷aü dadhàti vi÷à vi÷am pari÷rayati teùàü vai yàvatya eva yajuùmatyastàvatyaþ pari÷rito yàvatyo hyevàmuùya yajuùmatyastàvatyaþ pari÷ritaþ kùatràyaiva tadvi÷aü kçtànukaràmanuvartmànaü karoti 9.4.3.[10] athaiùu purãùaü nivapati | tasyokto bandhuståùõãmaniruktà hi vióathàgnãùomãyasya pa÷upuroóà÷amanu di÷àmaveùñãrnirvapati di÷a eùo 'gnistàbhya etàni havãüùi nirvapati tadenà haviùà devatàü karoti yasyai vai devatàyai havirgçhyate sà devatà na sà yasyai na gçhyate pa¤ca bhavanti pa¤ca hi di÷aþ 9.4.3.[11] dadàhuþ | da÷ahaviùamevaitàmiùñiü nirvapetsà sarvastomà sarvapçùñhà sarvàõi candàüsi sarvà di÷aþ sarva çtavaþ sarvamvetadayamagnistadenaü haviùà devatàü karoti yasyai vai devatàyai havirgçhyate sà devatà na sà yasyai na gçhyate da÷a bhavanti da÷àkùarà viràóviràóagnirda÷a di÷o di÷o 'gnirda÷a pràõàþ pràõà àgneryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti 9.4.3.[12] tattvai devasvàmeva | etàni havãüùi nirvapedetà ha devatàþ sutà etena savena yenaitatsoùyamàõo bhavati tà evaitatprãõàti tà asmà iùñàþ prãtà etaü savamanumanyante tàbhiranumataþ såyate yasmai vai ràjàno ràjyamanumanyante sa ràjà bhavati na sa yasmai na tadyadetà devatàþ sutà etena savena yadvainametà devatà etasmai savàya suvate tasmàdetà devasvaþ 9.4.3.[13] tà vai dvinàmnyo bhavanti | dvinàmà vai savenà suto bhavati yasmai vai savàya såyate yena và savena såyate tadasya dvitãyam nàma 9.4.3.[14] aùñau bhavanti | aùñàkùarà gàyatrã gàyatro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti 9.4.3.[15] tadàhuþ | naitàni havãüùi nirvapennedatirecayànãti tàni vai nirvapedeva kàmebhyo và etàni havãüùi nirupyante na vai kàmànàmatiriktamasti yadvai kiü ca pa÷upuroóà÷amanu havirnirupyate pa÷àveva sa madhyato medho dhãyata ubhayàni nirvapatyadhvarasya càgne÷càdhvarasya pårvamathàgnestasyokto bandhuruccaiþ pa÷upuroóà÷o bhavatyupàü÷vetànãùñirhyanubråhi preùyeti pa÷upuroóà÷asyàhànubråhi yajetyeteùàmiùñirhi samànaþ sviùñakçtsamànãóeùñà devatà bhavantyasamavahitaü sviùñakçte 9.4.3.[16] athaina pårvàbhiùekeõàbhimç÷ati | savità tvà savànàü suvatàmeùa vo 'mã ràjà somo 'smàkam bràhmaõànàü ràjeti bràhmaõànevàpoddharatyanàdyànkaroti 9.4.4.[1] atha pràtaþ pràtaranuvàkamupàkariùyan | agniü yunakti yuktena sama÷navà iti tena yuktena sarvànkàmàntsama÷nute taü vai purastàtsarvasya karmaõo yunakti tadyatkiü càtra årdhvaü kriyate yukte tatsarvaü samàdhãyate 9.4.4.[2] paridhiùu yunakti | agnaya ete yatparidhayo 'gnibhireva tadagniü yunakti 9.4.4.[3] sa madhyamam paridhimupaspç÷ya | etadyajurjapatyagniü yunajmi ÷avasà ghçteneti balaü vai ÷avo 'gniü yunajmi balena ca ghçtena cetyetaddivyaü suparõaü vayasà bçhantamiti divyo và eùa suparõo vayaso bçhandhåmena tena vayaü gamema bradhnasya viùñapaü svargaü lokaü rohanto 'dhi nàkamuttamamityetat 9.4.4.[4] atha dakùiõe | imau te pakùàvajarau patatriõau yàbhyàü rakùàüsyapahaüsyagne tàbhyàm patema sukçtàmu lokaü yatra çùayo jagmuþ prathamajàþ puràõà ityamånetadçùãnàha 9.4.4.[5] athottare | indurdakùaþ ÷yena çtàvà hiraõyapakùaþ ÷akuno bhuraõyurityamçtaü vai hiraõyamamçtapakùaþ ÷akuno bhartetyetanmahàntsadhasthe dhruva à niùatto namaste astu mà mà hiüsãrityàtmanaþ paridàü vadate 9.4.4.[6] tadyanmadhyamaü yajuþ | sa àtmàtha ye abhitastau pakùau tasmàttepakùavatã bhavataþ pakùau hi tau 9.4.4.[7] tribhiryunakti | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadyunakti 9.4.4.[8] atha ràjànamabhiùutyàgnau juhoti | eùa vai sa sava etadvai tatsåyate yamasmai tametà devatàþ savamanumanyante yàbhiranumataþ såyate yasmai vai ràjàno ràjyamanumanyante sa ràjà bhavati na sa yasmai na tadyadagnau juhoti tadagnimabhiùi¤cati so 'syaiùa daiva àtmà somàbhiùikto bhavatyamçtàbhiùikto 'tha bhakùayati tadàtmànamabhiùi¤cati so 'syàyamàtmà somàbhiùikto bhavatyamçtàbhiùiktaþ 9.4.4.[9] agnau hutvàtha bhakùayati | daivo và asyaiùa àtmà mànuùo 'yaü devà u và agre 'tha manuùyàstasmàdagnau hutvàtha bhakùayati 9.4.4.[10] athainaü vimu¤cati | àptvà taü kàmaü yasmai kàmàyainaü yuïkte yaj¤àyaj¤iyaü stotramupàkariùyantsvargo vai loko yaj¤àyaj¤iyametasya vai gatyà enaü yuïkte tadàptvà taü kàmaü yasmai kàmàyainaü yuïkte 9.4.4.[11] taü vai purastàtstotrasya vimu¤cati | sa yadupariùñàtstotrasya vimu¤cetparàï haitaü svargaü lokamatipraõa÷yedatha yatpurastàtstotrasya vimu¤cati tatsamprati svargaü lokamàptvà vimu¤cati 9.4.4.[12] paridhiùu vimu¤cati | paridhiùu hyenaü yunakti yatra vàva yogyaü yu¤janti tadeva tadvimu¤canti 9.4.4.[13] sa saüdhyorupaspç÷ya | ene yajuùã japati tathà dve yajuùã trãnparidhãnanuvibhavato divo mårdhàsi pçthivyà nàbhiriti dakùiõe vi÷vasya mårdhannadhi tiùñhasi ÷rita ityuttare mårdhavatãbhyàm mårdhà hyasyaiùo 'psumatãbhyàmagneretadvai÷vànarasya stotraü yadyaj¤àyaj¤iyaü ÷àntirvà àpastasmàdapsumatãbhyàm 9.4.4.[14] dvàbhyàü vimu¤cati | dvipàdyajamàno yajamàno 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadvimu¤cati tribhiryunakti tatpa¤ca pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvattadbhavati 9.4.4.[15] taü haike | pràyaõãya evàtiràtre yu¤jantyudayanãye vimu¤canti saüsthàråpaü và etadyadvimocanaü kim purà saüsthàyai saüsthàråpaü kuryàmeti na tathà kuryàdaharaharaharvà eùa yaj¤astàyate 'harahaþ saütiùñhate 'haraharenaü svargasya lokasya gatyai yuïkte 'haraharenena svargaü lokaü gacati tasmàdaharahareva yu¤jyàdaharaharvimu¤cet 9.4.4.[16] atho yathà pràyaõãye 'tiràtre | sàmidhenãranåcya bråyàdudayanãya evàto 'nuvaktàsmãti tàdçktattasmàdaharahareva yu¤jyadaharaharvimu¤cet 9.4.4.[17] taddhaitacàõóilyaþ | kaïkatãyebhyo 'harahaþkarma pradi÷ya pravavràjàharahareva vo yunajànaharaharvimu¤càniti tasmàdaharahareva yu¤jyàdaharaharvimu¤cet 9.5.1.[1] athàtaþ payovratatàyai | payovrato dãkùitaþ syàddevebhyo ha và amçtamapacakràma 9.5.1.[2] te hocuþ | ÷rameõa tapasedamanvicàmeti tacrameõa tapasànvaicaüste dãkùitvà payovratà abhavannetadvai tapo yo dãkùitvà payovrato 'sattasya ghoùamà÷u÷ruvuþ 9.5.1.[3] te hocuþ | nedãyo vai bhavati bhåyastapa upàyàmeti te trãntstanànupeyustatparàdadç÷uþ 9.5.1.[4] te hocuþ | nedãyo vai bhavati bhåyastapa upàyàmeti te dvau stanà upeyustannedãyasaþ paràdadç÷uþ 9.5.1.[5] te hocuþ | nedãyo vai bhavati bhåyastapa upàyàmeti ta ekaü stanamupeyustadadhijagàma na tvabhipattuü ÷ekuþ 9.5.1.[6] te hocuþ adhi và aganna tvabhipattuü ÷aknumaþ sarvaü tapa upàyàmeti ta upavasathe 'nà÷akamupeyuretadvai sarvaü tapo yadanà÷akastasmàdupavasathe nà÷nãyàt 9.5.1.[7] tatpràtarabhipadya | abhiùutyàgnàvajuhavustadagnàvamçtamadadhuþ sarveùàmu haiùa devànàmàtmà yadagnistadyadagnàvamçtamadadhustadàtmannamçtamadadhata tato devà amçtà abhavan 9.5.1.[8] tadyattadamçtaü somaþ saþ | tadadyàpi yajamànaþ ÷rameõa tapasànvicati sa dãkùitvà payovrato bhavatyetadvai tapo yo dãkùitvà payovrato 'sattasya ghoùamà÷çõotãtyahe kraya iti 9.5.1.[9] sa trãntstanànupaiti | tatparàpa÷yati sa dvau stanà upaiti tannedãyasaþ paràpa÷yati sa ekaü stanamupaiti tadadhigacati na tvabhipattuü ÷aknoti sa upavasathe 'nà÷akamupaityetadvai sarvaü tapo yadanà÷akastasmàdupavasathe nà÷nãyàt 9.5.1.[10] tatpràtarabhipadya | abhiùutyàgnau juhoti tadagnàvamçtaü dadhàtyatha bhakùayati tadàtmannamçtaü dhatte so 'mçto bhavatyetadvai manuùyasyàmçtatvaü yatsarvamàyureti tatho hànenàtmanà sarvamàyureti 9.5.1.[11] agnau hutvàtha bhakùayati | daivo và asyaiùa àtmà mànuùo 'yaü devà u và agre 'tha manuùyàstasmàdagnau hutvàtha bhakùayati 9.5.1.[12] athàtaþ samiùñayajuùàmeva mãmàüsà | devà÷càsurà÷cobhaye pràjàpatyàþ prajàpateþ piturdàyamupeyurvàcameva satyànçte satyaü caivànçtaü ca ta ubhaya eva satyamavadannubhaye 'nçtaü te ha sadç÷aü vadantaþ sadç÷à evàsuþ 9.5.1.[13] te devà utsçjyànçtam | satyamanvàlebhire 'surà u hotsçjya satyamançtamanvàlebhire 9.5.1.[14] taddhedaü satyamãkùàü cakre | yadasureùvàsa devà và utsçjyànçtaü satyamanvàlapsata hanta tadayànãti taddevànàjagàma 9.5.1.[15] ançtamu hekùàü cakre | yaddeveùvàsàsurà và utsçjya satyamançtamanvàlapsata hanta tadayànãti tadasurànàjagàma 9.5.1.[16] te devàþ | sarvaü satyamavadantsarvamasurà ançtaü te devà àsakti satyaü vadanta aiùàvãratarà ivàsuranàóhyatarà iva tasmàdu haitadya àsakti satyaü vadatyaiùàvãratara ivaiva bhavatyanàóhyatara iva sa ha tvevàntato bhavati devà hyevàntato 'bhavan 9.5.1.[17] atha hàsuràþ | àsaktyançtaü vadanta åùa iva pipisuràóhyà ivàsustasmàdu haitadya àsaktyançtaü vadatyåùa ivaiva pisyatyàóhya iva bhavati parà ha tvevàntato bhavati parà hyasurà abhavan 9.5.1.[18] tadyattatsatyam | trayã sà vidyà te devà abruvanyaj¤aü kçtvedaü satyaü tanavàmahà iti 9.5.1.[19] te dãkùaõãyàü niravapan | tadu hàsurà anububudhire yaj¤aü vai kçtvà taddevàþ satyaü tanvate preta tadàhariùyàmo yadasmàkaü tatreti tasya samiùñayajurahutamàsàthàjagmustasmàttasya yaj¤asya samiùñayajurna juhvati te devà asurànpratidç÷ya samullupya yaj¤amanyatkartuü dadhrire 'nyadvai kurvantãti punaþ preyuþ 9.5.1.[20] teùu preteùu | pràyaõãyam niravapaüstadu hàsurà anveva bubudhire tasya ÷amyoruktamàsàthàjagmustasmàtsa yaj¤aþ ÷amyvantaste devà asurànpratidç÷ya mamullupya yaj¤amanyadeva kartuü dadhrire 'nyadvai kurvantãti punareva preyuþ 9.5.1.[21] teùu preteùu | ràjànaü krãtvà paryuhyàthàsmà àtithyaü havirniravapaüstadu hàsurà anveva bubudhire tasyeóopahåtàsàthàjagmustasmàtsa yaj¤a ióàntaste devà asurànpratidç÷ya samullupya yaj¤amanyadeva kartuü dadhrire 'nyadvai kurvantãti punareva preyuþ 9.5.1.[22] teùu preteùu | upasado 'tanvata te tisra eva sàmidhenãranåcya devatà evàyajanna prayàjànnànuyàjànubhayato yaj¤asyodasàdayanbhåyiùñhaü hi tatràtvaranta tasmàdupasatsu tisra eva sàmidhenãranåcya devatà eva yajati na prayàjànnànuyàjànubhayato yaj¤asyotsàdayati 9.5.1.[23] ta upavasathe 'gnãùomãyam pa÷umàlebhire | tadu hàsurà anveva bubudhire tasya samiùñayajåüùyahutànyàsurathàjagmustasmàttasya pa÷oþ samiùñayajåüùi na juhvati te devà asurànpra 9.5.1.[24] teùu preteùu | pràtaþ pràtaþsavanamatanvata tadu hàsurà anveva bubudhire tasyaitàvatkçtamàsa yàvatpràtaþsavanamathàjagmuste devà asurànpra 9.5.1.[25] teùu preteùu | màdhyandinaü savanamatanvata tadu hàsurà anveva bubudhire tasyaitàvatkçtamàsa yàvanmàdhyandinamathàjagmuste devà asurànpra 9.5.1.[26] teùu pretaùu | savanãyena pa÷unàcaraüstadu hàsurà anveva bubudhire tasyaitàvatkçtamàsa yàvadetasya pa÷oþ kriyate 'thàjagmuste devà asurànpra 9.5.1.[27] teùu preteùu | tçtãyasavanamatanvata tatsamasthàpayanyatsamasthàpayaüstatsarvaü satyamàpnuvaüstato 'surà apapupruvire tato devà abhavanparàsurà bhavatyàtmanà paràsya dviùanbhràtçvyo bhavati ya evaü veda 9.5.1.[28] te devà abruvan | ye na ime yaj¤àþ sàmisaüsthità yànimànvijahato 'gàmopa tajjànãta yathemàntsaüsthàpayàmeti te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicata yathemànyaj¤àntsaüsthàpayàmeti 9.5.1.[29] te cetayamànàþ | etàni samiùñayajåüùyapa÷yaüstànyajuhavustairetànyaj¤àntsamasthàpayanyatsamasthàpayaü stasmàtsaüsthitayajåüùyatha yatsamayajaüstasmàtsamiùñayajåüùi 9.5.1.[30] te và ete nava yaj¤àþ | navaitàni samiùñayajåüùi tadyadetàni juhotyetànevaitadyaj¤àntsaüsthàpayatyubhayàni juhotyadhvarasya càgne÷càdhvarasya pårvàõyathàgnestasyokto bandhuþ 9.5.1.[31] dve agnerjuhoti | dvipàdyajamàno yajamàno 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivaitadyaj¤aü saüsthàpayatãùño yaj¤o bhçgubhiriùño agniràhutaþ pipartu na iti 9.5.1.[32] tànyubhayànyekàda÷a sampadyante | ekàda÷àkùarà triùñubvãryaü triùñubvãryamevaitadyaj¤amabhisampàdayati 9.5.1.[33] yadvevaikàda÷a | ekàda÷àkùarà vai triùñuptraiùñhubha indra indro yaj¤asyàtmendro devatà tadya eva yaj¤asyàtmà yà devatà tasminnevaitadyaj¤amantataþ pratiùñhàpayati 9.5.1.[34] samiùñayajåüùi hutvàvabhçthaü yanti | avabhçthàdudetyodayanãyena caritvànåbandhyasya pa÷upuroóà÷amanu devikànàü havãüùi nirvapati 9.5.1.[35] etadvai prajàpatiþ | pràpya ràddhvevàmanyata sa dikùu pratiùñhàyedaü sarvaü dadhadvidadhadatiùñhadyaddadhadvidadhadatiùñhattasmàddhàtà tathaivaitadyajamàno dikùu pratiùñhàyedaü sarvaü dadhadvidadhattiùñhati 9.5.1.[36] yadvevaitàni havãüùi nirvapati | di÷a eùo 'gnistà u evàmåþ purastàddarbhastambaü ca logeùñakà÷copadadhàti tàþ pràõabhçtaþ prathamàyàü citau sarvaiva dvitãyà sarvà tçtãyà sarvà caturthyatha pa¤camyai citerasapatnà nàkasadaþ pa¤cacåóàstà årdhvà utkràmantya àyaüstàbhyaþ prajàpatirabibhetsarvaü và idamimàþ paràcyo 'tyeùyantãti tà dhàtà bhåtvà paryagacattàsu pratyatiùñhat 9.5.1.[37] sa yaþ sa dhàtàsau sa àdityaþ | atha yattaddi÷àm paramaü kràntametattadyasminneùa etatpratiùñhitastapati 9.5.1.[38] sa yaþ sa dhàtàyameva sa dhàtraþ | dvàda÷akapàlaþ puroóà÷o dvàda÷akapàlo dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaraþ prajàpatiþ prajàpatirdhàtàtha yattaddi÷àm paramaü kràntametàni tàni pårvàõi havãüùyanumatyai caråràkàyai caruþ sinãvàlyai caruþ kuhvyai carustadyadetàni nirvapati yadeva taddi÷àm paramaü kràntaü tasminnevainametatpratiùñhàpayati taü sarvaü juhotyetasyaiva kçtsnatàyai 9.5.1.[39] tà và età devyaþ | di÷o hyetà÷candàüsi vai di÷a÷candàüsi devyo 'thaiùa kaþ prajàpatistadyaddevya÷ca ka÷ca tasmàddevikàþ pa¤ca bhavanti pa¤ca hi di÷aþ 9.5.1.[40] tadàhuþ | naitàni havãüùi nirvapennedatirecayànãti tàni vai nirvapedeva kàmebhyo và etàni havãüùi nirupyante na vai kàmànàmatiriktamasti yadvai kiü ca pa÷upuroóà÷amanu havirnirupyate pa÷àveva sa madhyato medho dhãyata ubhayàni nirvapatyadhvarasya càgne÷càdhvarasya pårvamathàgnestasyokto bandhuruccaiþ pa÷upuroóà÷o bhavatyupàü÷vetànãùñirhyanubråhi preùyeti pa÷upuroóà÷asyàhànubråhi yajetyeteùàmiùñirhi samànaþ sviùñakçtsamànãóà 9.5.1.[41] tasya và etasya pa÷oþ | juhvati samiùñayajåüùyabhyavayanti hçdaya÷ålenàvabhçthaü saüsthà hyeùa pa÷urhçdaya÷ålena caritvà 9.5.1.[42] pratyetya vai÷vakarmaõàni juhoti | vi÷vàni karmaõyayamagnistànyasyàtra sarvàõi karmàõi kçtàni bhavanti tànyetatprãõàti tàni haviùà devatàü karoti yasyai vai devatàyai havirgçhyate sà devatà na sà yasyai na gçhyate 'tho vi÷vakarmàyamagnistamevaitatprãõàti 9.5.1.[43] yadveva vai÷vakarmaõàni juhoti | pràyaõaü ca hàgnerudayanaü ca sàvitràõi pràyaõaü vai÷vakarmaõànyudayanaü sa yatsàvitràõyeva juhuyànna vai÷vakarmaõàni yathà pràyaõameva kuryànnodayanaü tàdçktadatha yadvai÷vakarmaõànyeva juhuyànna sàvitràõi yathodayanameva kuryànna pràyaõaü tàdçktadubhayàni juhoti pràyaõaü ca tadudayanaücakaroti 9.5.1.[44] aùñàvasåni bhavanti | evamimàni tadyathà pràyaõaütathodayanam karotisvàhàkàro 'mãùàü navamo bhavatyevameùàü tadyathà pràyaõaü tathodayanaü karotyàhutiramãùàü da÷amã bhavatyevameùàü tadyathà pràyaõaü tathodayanaü karoti saütatàü tatràhutiü juhoti reto vai tatra yaj¤o retaso 'vicedàya sruveõeha svàhàkàram niruktaü hi reto jàta bhavati 9.5.1.[45] yadàkåtàt | samasusroddhçdo và manaso và sambhçtaü cakùuùo vetyetasmàddhyetatsarvasmàdagre karma samabhavattadanu preta sukçtàmu lokaü yatra çùayo jagmuþ prathamajàþ puràõà ityamånetadçùãnàha 9.5.1.[46] etaü sadhastha | pari te dadàmãti svargo vai lokaþ sadhasthastadenaü svargàya lokàya paridadàti yamàvahàcevadhiü jàtavedàþ anvàgantà yaj¤apatirvo atra taü sma jànãta parame vyomanniti yathaiva yajustathà bandhuþ 9.5.1.[47] etaü jànàtha | parame vyomandevàþ sadhasthà vida råpamasya yadàgacàtpathibhirdevayànairiùñàpårte kçõavathàvirasmà iti yathaiva yajustathà bandhurudbudhyasvàgne yena vahasãti tayorakto bandhuþ 9.5.1.[48] prastareõa paridhinà | srucà vedyà ca barhiùà çcemaü yaj¤aü no naya svardeveùu gantava ityetairno yaj¤asya råpaiþ svargaü lokaü gamayetyetat 9.5.1.[49] yaddattaü yatparàdànam | yatpårtaü yà÷ca dakùiõàþ tadagnirvai÷vakarmaõaþ svardeveùu no dadhaditi yaccaiva samprati dadno yaccàsamprati tanno 'yamagnirvai÷vakarmaõaþ svarge loke dadhàtvityetat 9.5.1.[50] yatra dhàrà anapetàþ | madhorghçtasya ca yàþ tadagnirvai÷vakarmaõaþ svardeveùu õo dadhaditi yathaiva yajustathà bandhuþ 9.5.1.[51] aùñau vai÷vakarmaõàni juhoti | aùñàkùarà gàyatrã gàyatro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti 9.5.1.[52] vai÷vakarmaõàni hutvà nàma karoti | yadà vai sarvaþ kçtsno jàto bhavatyatha nàma kurvantyatra và eùa sarvaþ kçtsno jàto bhavati 9.5.1.[53] nàma kçtvàthainamupatiùñhate | sarveõa và eùa etamàtmanà cinoti sa yadetàmatràtmanaþ paridàü na vadetàtra haivàsyaiùa àtmànaü vç¤cãtàtha yadetàmatràtmanaþ paridàm vadate tayo hàsyaiùa àtmànaü na vçïkte ye agnayaþ pà¤cajanyà asyàm pçthivyàmadhi teùàmasi tvamuttamaþ pra no jãvàtave suveti ye ke càgnayaþ pa¤cacitikà asyàm pçthivyàmadhi teùàmasi tvaü sattamaþ pro asmànjãvanàya suvetyetadanuùñubhà vàgvà anuùñubvàgu sarvàõi candàüsi sarvairevàsmà etaccandobhirnihnuta upasthàyàgniü samàrohya nirmathyodavasànãyayà yajate 9.5.1.[54] atha maitràvaruõyà payasyayà yajate | devatrà và eùa bhavati ya etatkarma karoti daivamvetanmithunaü yanmitràvaruõau sa yadetayàniùñvà mànuùyàü caretpratyavarohaþ sa yathà daivaþ sanmànuùaþ syàttàdçktadatha yadetayà maitràvaruõyà payasyayà yajate daivamevaitanmithunamupaityetayeùñvà kàmaü yathàpratiråpaü caret 9.5.1.[55] yadvevaitayà maitràvaruõyà payasyayà yajate | prajàpatervisrastàdretaþ paràpatattaü yatra devàþ samaskurvaüstadasminnetayà maitràvaruõyà payasyayà reto 'dadhustathaivàsminnayametaddadhàti 9.5.1.[56] sa yaþ sa prajàpatirvyasraüsata | ayameva sa yo 'yamagni÷cãyate 'tha yadasmàttadretaþ paràpatadeùà sà payasyà maitràvaruõã bhavati pràõodànau vai mitràvaruõau pràõodànà u vai retaþ siktaü vikurutaþ payasyà bhavati payo hi reto yaj¤o bhavati yaj¤o hyeva yaj¤asya reta upàü÷u bhavatyupàü÷u hi retaþ sicyate 'ntato bhavatyantato hi reto dhãyate 9.5.1.[57] tasyai vàjinena caranti | tasmindakùiõàü dadhàti tåparau mithunau dadyàdityabhyàj¤àyenaiva manya iti ha smàha màhitthiþ sravatyu haiùàgnicita àhutiþ somàhutiryàmaniùñake juhoti 9.5.1.[58] sa svayamàtçõà evopadadhãta | ime vai lokàþ svayamàtçõà ima u lokà eùo 'gni÷citaþ 9.5.1.[59] çtavyà evopadadhãta | saüvatsaro và çtavyàþ saüvatsara eùo 'gni÷citaþ 9.5.1.[60] vi÷vajyotiùa evopadadhãta | età vai devatà vi÷vajyotiùa età u devatà eùo 'gni÷citaþ 9.5.1.[61] puna÷citimevopadadhãta | punaryaj¤o haiùa uttarà haiùà devayajyà punaryaj¤amevaitadupadhatta uttaràmeva devayajyàmupa hainam punaryaj¤o na tathà kuryàdyo vàva cite 'gnirnidhãyate tàmeveùñakàmeùa sarvo 'gnirabhisampadyate tadyadagnau juhoti tadevàsya yathà sarvasmi¤càõóile 'gnau saücite pakùapucavatyàhutayo hutàþ syurevamasyaità àhutayo hutà bhavanti 9.5.1.[62] sarvàõi và eùa bhåtàni | sarvàndevàngarbho bhavati yo 'gniü bhibharti sa yo 'saüvatsarabhçtaü cinuta etàni ha sa sarvàõi bhåtàni garbham bhåtaü nirhate yo nveva mànuùaü garbhaü nirhanti tannveva paricakùate 'tha kiü ya etaü devo hyeùa nàsaüvatsarabhçtasya 'rtvijà bhavitavyamiti ha smàha vàtsyo nedasya devaretasasya nirhaõyamànasya medyasànãti 9.5.1.[63] ùaõmàsyamantamaü cinvãtetyàhuþ | ùaõmàsyà và antamà garbhà jàtà jãvantãti sa yadyasaüvatsarabhçte mahadukthaü ÷aüsedçga÷ãtãþ ÷aüsedasarvaü vai tadyadasaüvatsarabhçto 'sarvaü tadyadçga÷ãtayo vikçùñaü tvenaü sa bhåyo vikarùedyadi caiva saüvatsarabhçtaþ syàdyadi càsaüvatsarabhçtaþ sarvameva mahadukthaü ÷aüset 9.5.1.[64] atha ha ÷àõóilyàyanaþ pràcyàü jagàma | taü ha daiyàmpàtiruvàca ÷àõóilyàyana kathamagni÷cetavyo glàyàmo 'ha saüvatsarabhçtàyàgnimu cikãùàmaha iti 9.5.1.[65] sa hovàca | kàmaü nvà enaü sa cinvãta yena purà saüvatsaram bhçtaþ syàttaü hyeva tam bhçtaü santaü cinuta iti 9.5.1.[66] kàmamvevainaü sa cinvãta | yaþ saüvatsaramabhiùaviùyantsyàdeùa và enaü pratyakùamannena bibhartyetàbhiràhutibhiþ 9.5.1.[67] kàmamvevainaü sa cinvãta | yaþ saüvatsaramagnihotraü juhuyàadbibharti và enameùa yo 'gnihotraü juhoti 9.5.1.[68] kàmamvevainaü sa cinvãta | yaþ saüvatsaraü jàtaþ syàtpràõo và agnistametadbibhartyatha ha vai retaþ siktam pràõo 'nvavarohati tadvindate tadyajjàtaü-jàtaü vindate tasmàjjàtavedàstasmàdapyevaüvitkàmaü sadyobhçtaü cinvãta yadu ha và evaüvitpibati và pàyayati và tadevàsya yathà sarvasmi¤càõóile 'gnau saücite pakùapucavatyàhutayo hutàþ syurevamasyaità àhutayo hutà bhavanti 9.5.2.[1] indra etattsarptaccamapaùyat nyånasyàptyà atiriktyai vyçddhasya samçddhyà atha ha và ã÷varo 'gniü citvà kiüciddauritamàpattorvi và hvalitoryadvà yadà ha và etacyàparõaþ sàyakàyanaþ ÷u÷ràvàtha haitatkarmopadadharùa 9.5.2.[2] saiùà trayasya samçddhiþ | agneþ samçddhiryo 'gniü cinute tasya samçddhiryo 'gniü cinoti tasya samçddhiþ 9.5.2.[3] tadyadetenopatiùñhate | yadevàsyàtra vidvànvàvidvàti và recayati na vàbhyàpayati tadevàsyaitena sarvamàptam bhavati yadasya kiü cànàptaü ya u tasyàmanuùñubhyçci kàmo 'traiva tamàpnotyathà etasmàdevaitatkarmaõo rakùàüsi nàùñrà apahanti no hainamanuvyàhàriõa stçõvate tasmàdapyevaüvitkàmam parasmà agniü cinuyàdã÷varo ha ÷reyànbhavitoþ 9.5.2.[4] vàrtrahatyàya ÷avase | sahadànum puruhåta kùiyantamiti vàrtraghnãbhyàm prathamàbhyàmupatiùñata etadvai devà vçtram pàpmànaü hatvàpahatapàpmàna etatkarmàkurvata tathaivaitadyajamàno vçtram pàpmànaü hatvàpahatapàpmaitatkarma kurute 9.5.2.[5] vi na indra mçdho jahi | mçgo na bhãmaþ kucaro giriùñhà iti vaimçdhãbhyàü dvitãyàbhyàmetadvai devà mçdhaþ pàpmànaü hatvàpahatapàpmàna etatkarmàkurvata tathaivaitadyajamàno mçdhaþ pàpmànaü hatvàpahatapàpmaitatkarma kurute 9.5.2.[6] vai÷vànaro na åtaye | pçùño divi pçùño agniþ pçthivyàmiti vai÷vànarãbhyàü tçtãyàbhyàmetadvai devà vai÷vànareõa pàpmànaü dagdhvàpahatapàpmàna etatkarmàkurvata tathaivaitadyajamàno vai÷vànareõa pàpmànaü dagdhvàpahatapàpmaitatkarma kurute 9.5.2.[7] a÷yàma ta kàmamagne tavotãti | ekayà kàmavatyaitadvai devàþ pàpmànamapahatyaikayà kàmavatyaikadhàntataþ sarvànkàmànàtmannakurvata tathaivaitadyajamànaþ ùaóçcena pàpmànamapahatyaikayà kàmavatyekadhàntataþ sarvànkàmànàtmankurute 9.5.2.[8] saptarcam bhavati | saptacitiko 'gniþ sapta 'rtavaþ sapta di÷aþ sapta devalokàþ sapta stomàþ sapta pçùñhàni sapta candàüsi sapta gràbhyàþ pa÷avaþ saptàraõyàþ sapta ÷orùanpràõà yatkiü ca saptavidhamadhidevatamadhyàtmaü tadenena sarvamàpnoti tà anuùñubhamabhisampadyante vàgvà anuùñubvàcaivàsya tadàpnoti yadasya kiü cànàptam 9.5.2.[9] aùñarcenopatiùñhetetyu haika àhuþ | vayaü te adya rarimà hi kàmamiti dvitãyayà kàmavatyà sapta pårvàstadaùñàvaùñàkùaro gàyatrã gàyatro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsya tadàpnoti yadasya kiü cànàptamatho evaü samaü devate bhajete iti na tathà kuryàdetà vàva saptàùñàvanuùñubho bhavanti sa yo 'ùñarce kàmo 'traiva tamàpnoti 9.5.2.[10] aindràgnãbhirupatiùñhate | aindràgno 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvatraivàsya tadàpnoti yadasya kiü cànàptamindràgnã vai sarve devàþ sarvadevatyo 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsya tadàpnoti yadasya kiü cànàptam 9.5.2.[11] taddhaike | karmaõaþ karmaõa evaitàm pratipadaü kurvate 'pahatapàpmàna etatkarma karavàmahà iti purãùavatãü citiü kçtvopatiùñhetetyu haika àhustatra hi sà sarvà kçtsnà bhavatãti sa yathà kàmayeta tathà kuryàditi nu cayanasyàthàto 'cayanasya 9.5.2.[12] trayo ha vai samudràþ | agniryajuùàm mahàvrataü sàmnàm mahadukthamçcàü sa ya etàni parasmai karotyetànha sa samudrà¤coùayate tà¤cuùyato 'nvasya candàüsi ÷uùyanti candàüsyanu loko lokamanvàtmàtmànamanu prajà pa÷avaþ sa ha ÷vaþ ÷va eva pàpãyànbhavati ya etàni parasmai karoti 9.5.2.[13] atha ya etànyakçtvà | pasmà api sarvairanyairyaj¤akratubhiryàjayedetebhyo haivàsya samudrebhya÷candàüsi punaràpyàyante candàüsyanu loko lokamanvàtmàtmànamanu prajà pa÷avaþ sa ha ÷vaþ ÷va eva ÷reyànbhavati ya etàni parasmai na karotyathaiùa ha và asya daivo 'mçta àtmà sa ya etàni parasmai karotyetaü ha sa daivamàtmànam parasmai prayacatyatha ÷uùka eva sthàõuþ pari÷iùyate 9.5.2.[14] taddhaike | kçtvà kurvate và prati và kàrayanta eùà pràya÷cittiriti na tathà kuryàdyathà ÷uùkaü sthàõumudakenàbhiùi¤cetàdçktatpåyedvà vai sa vi và mrityennaitasya pràya÷cittirastãtyeva vidyàt 9.5.2.[15] atha ha smàha ÷àõóilyaþ | turo ha kàvaùeyaþ kàrotyàü devebhyo 'gniü cikàya taü ha devàþ papracurmune yadalokyàmagnicityàmàhuratha kasmàdacaiùãriti 9.5.2.[16] sa hovàca | kiü nu lokyaü kimalokyamàtmà vai yaj¤asya yajamàno 'ïgànyçtvijo yatra và àtmà tadaïgàni yatro aïgàni tadàtmà yadi và çtvijo 'lokà bhavantyaloka u tarhi yajamàna ubhaye hi samànalokà bhavanti dakùiõàsu tveva na saüvaditavyaü saüvàdenaiva 'rtvijo 'lokà iti