SATAPATHA-BRAHMANA 8 Data input by H.S. Ananthanarayana and W. P. Lehman. Bracketted numbering added mechanically. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes ³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 195 ³ ³ long A ù 249 ³ ³ long i Å 197 ³ ³ long I ý 253 ³ ³ long u Æ 198 ³ ³ long U ô 244 ³ ³ vocalic r ­ 173 ³ ³ vocalic R ã 227 ³ ³ long vocalic r Ì 204 ³ ³ vocalic l Ê 202 ³ ³ long vocalic l Ë 203 ³ ³ velar n Ç 199 ³ ³ velar N § 167 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t  194 ³ ³ retroflex T è 232 ³ ³ retroflex d ¬ 172 ³ ³ retroflex D Ö 214 ³ ³ retroflex n ï 239 ³ ³ retroflex N × 215 ³ ³ palatal s Ó 211 ³ ³ palatal S Á 193 ³ ³ retroflex s « 171 ³ ³ retroflex S å 229 ³ ³ anusvara æ 230 ³ ³ capital anusvara õ 245 ³ ³ visarga ÷ 247 ³ ³ capital visarga ê 234 ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ 8.1.1.[1] prÃïabh­ta upadadhÃti | prÃïà vai prÃïabh­ta÷ prÃïÃnevaitadupadadhÃti tÃ÷ prathamÃyÃæ cità upadadhÃti pÆrvÃrdha e«o 'gneryatprathamà citi÷ purastÃttatprÃïÃndadhÃti tasmÃdime purastÃtprÃïÃ÷ 8.1.1.[2] tà daÓa-daÓopadadhÃti | daÓa vai prÃïà yadu và api bahu k­tvo daÓa-daÓa daÓaiva t­tpa¤ca k­tvo daÓa-daÓopadadhÃti pa¤ca và etÃnpaÓÆnupadadhÃti daÓa-daÓa và ekaikasminpaÓau prÃïÃstade«u sarve«u prÃïÃndadhÃtyanantarhitÃ÷ paÓubhya upadadhÃtyanantarhitÃæstatpaÓubhya÷ prÃïÃndadhÃti sarvata upadadhÃti sarvata evai«vetatprÃïÃndadhÃti 8.1.1.[3] yadveva prÃïabh­ta upadadhÃti | prajÃpatervisrastÃtprÃïà udakrÃmandevatà bhÆtvà tÃnabravÅdupa meta prati ma etaddhatta yena me yÆyamudakrami«Âeti sa vai tadannaæ s­jasva yatte vayam paÓyanta upavasÃmeti te và ubhaye s­jÃmahà iti tatheti te prÃïÃÓca prajÃpatiÓcaitadannamas­jantaitÃ÷ prÃïabh­ta÷ 8.1.1.[4] sa purastÃdupadadhÃti | ayam puro bhuva ityagnirvai purastadyattamÃha pura iti präcaæ hyagnimuddharanti präcamupacarantyatha yadbhuva ityÃhÃgnirvai bhuvo 'gnerhÅdaæ sarvam bhavati prÃïo hÃgnirbhÆtvà purastÃttasthau tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.1.1.[5] tasya prÃïo bhauvÃyana iti | prÃïaæ tasmÃdrÆpÃdagnerniramimÅta vasanta÷ prÃïÃyana iti vasantam­tum prÃïÃnniramimÅta gÃyatrÅ vÃsantÅti gÃyatrÅæ cando vasantÃd­torniramimÅta gÃyatryai gÃyatramiti gÃyatryai candaso gÃyatraæ sÃma niramimÅta gÃyatrÃdupÃæÓuriti gÃyatrÃtsÃmna upÃæÓuæ grahaæ niramimÅtopÃæÓostriv­dityupÃæÓorgrahÃttriv­taæ stomaæ niramimÅta triv­to rathantaramiti triv­ta stomÃdrathantaram p­«Âhaæ niramimÅta 8.1.1.[6] vasi«Âha ­«iriti | prÃïo vai vasi«Âha ­«iryadvai nu Óre«Âhastena vasi«Âho 'tho yadvast­tamo vasati teno eva vasi«Âha÷ prajÃpatig­hÅtayà tvayeti prajÃpatis­«Âayà tvayetyetatprÃïaæ g­hïÃmi prajÃbhya iti prÃïam purastÃtprÃpÃdayata nÃnopadadhÃti ye nÃnÃkÃmÃ÷ prÃïe tÃæstaddadhÃti sak­tsÃdayatyekaæ tatprÃïaæ karotyatha yannÃnà sÃdayetprÃïaæ ha vicindyÃtsai«Ã triv­di«Âakà yaju÷ sÃdanaæ sÆdadohÃstattriv­ttriv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattatk­tvopadadhÃti 8.1.1.[7] atha dak«iïata÷ | ayaæ dak«iïà viÓvakarmetyayaæ vai vÃyurviÓvakarmà yo 'yam pavata e«a hÅdaæ sarvaæ karoti tadyattamÃha dak«iïeti tasmÃde«a dak«iïaiva bhÆyi«Âhaæ vÃti mano ha vÃyurbhÆtvà dak«iïatastasthau tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.1.1.[8] tasya mano vaiÓvakarmaïamiti | manastasmÃdrÆpÃdvÃyorniramimÅta grÅ«mo mÃnasa iti grÅ«mam­tum manaso niramimÅta tri«Âubgrai«mÅti tri«Âubhaæ cando grÅ«mÃd­torniramimÅta tri«Âubha÷ svÃramiti tri«ÂubhaÓcandasa÷ svÃraæ sÃma niramimÅta svÃrÃdantaryÃma iti svÃrÃtsÃmno 'ntaryÃmaæ grahaæ niramimÅtÃntaryÃmÃtpa¤cadaÓa ityantaryÃmÃdgrahÃtpa¤cadaÓaæ stomaæ niramimÅta pa¤cadaÓÃdb­haditi pa¤cadaÓÃtstomÃdb­hatp­«Âhaæ niramimÅta 8.1.1.[9] bharadvÃja ­«iriti | mano vai bharadvÃja ­«irannaæ vÃjo yo vai mano bibharti so 'nnaæ vÃjam bharati tasmÃnmano bharadvÃja ­«i÷ prajÃpatig­hÅtayà tvayeti prajÃpatis­«Âayà tvayetyetanmano g­hïÃmi prajÃbhya iti mano dak«iïata÷ prÃpÃdayata nÃnopadadhÃti ye nÃnÃkÃmà manasi tÃæstaddadhÃti sak­tsÃdayatyekaæ tanmana÷ karotyatha yannÃnà sÃdayenmano ha vicindyÃtsai«Ã triv­di«Âakà tasyokto bandhu÷ 8.1.2.[1] atha paÓcÃt | ayam paÓcÃdviÓvavyacà ityasau và Ãdityo viÓvavyacà yadà hyevai«a udetyathedaæ sarvaæ vyaco bhavati tadyattamÃha paÓcÃditi tasmÃdetam pratya¤cameva yantam paÓyanti cak«urhÃdityo bhÆtvà paÓcÃttasthau tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.1.2.[2] tasya cak«urvaiÓvavyacasamiti | cak«ustasmÃdrÆpÃdÃdityÃnniramimÅta var«ÃÓcÃk«u«ya iti var«Ã ­tuæ cak«u«o niramimÅta jagatÅ vÃr«Åti jagatÅæ cando var«Ãbhya ­torniramimÅta jagatyà ­k«amamiti jagatyai candasa ­k«amaæ sÃma niramimÅta 'rk«amÃcukra ity­k«amÃtsÃmna÷ Óukraæ grahaæ niramimÅta ÓukrÃtsaptadaÓa iti ÓukrÃdgrahÃtsaptadaÓaæ stomaæ niramimÅta saptadaÓÃdvairÆpamiti saptadaÓÃtstomÃdvairÆpam p­«Âhaæ niramimÅta 8.1.2.[3] jamadagnir­«iriti | cak«urvai jamadagnir­«iryadenena jagatpaÓyatyatho manute tasmÃccak«urjamadagnir­«i÷ prajÃpatig­hÅtayà tvayeti prajÃpatis­«Âayà tvayetyetaccak«urg­hïÃmi prajÃbhya iti cak«u÷ paÓcÃtprÃpÃdayata nÃnopadadhÃti ye nÃnÃkÃmÃÓcak«u«i tÃæstaddadhÃti sak­tsÃdayatyekaæ taccak«u÷ karotyatha yannÃnà sÃdayeccak«urha vicindyÃtsai«Ã triv­di«Âakà tasyokto bandhu÷ 8.1.2.[4] athottarata÷ | idamuttarÃtsvariti diÓo và uttarÃttadyattà ÃhottarÃdityuttarà hyasmÃtsarvasmÃddiÓo 'tha yatsvarityÃha svargo hi loko diÓa÷ Órotraæ ha diÓo bhÆtvottaratastasthau tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.1.2.[5] tasya Órotraæ sauvamiti | Órotraæ tasmÃdrÆpÃddigbhyo niramimÅta ÓaracrautrÅti Óaradam­tuæ ÓrotrÃnniramimÅtÃnu«ÂupÓÃradÅtyanu«Âubhaæ canda÷ Óarada ­torniramimÅtÃnu«Âubha ai¬amityanu«ÂubhaÓcandasa ai¬aæ sÃma niramimÅtai¬ÃnmanthÅtyai¬ÃtsÃmno manthinaæ grahaæ niramimÅta manthina ekaviæÓa iti manthino grahÃdekaviæÓaæ stomaæ niramimÅtaikaviæÓÃdvairÃjamityekaviæÓÃtstomÃdvairÃjam p­«Âhaæ niramimÅta 8.1.2.[6] viÓvÃmitra ­«iriti | Órotraæ vai viÓvÃmitra ­«iryadenena sarvata÷ Ó­ïotyatho yadasmai sarvato mitram bhavati tasmÃcrotraæ viÓvÃmitra ­«i÷ prajÃpatig­hÅtayà tvayeti prajÃpatis­«Âayà tvayetyetacrotraæ g­hïÃmi prajÃbhya iti Órotramuttarata÷ prÃpÃdayata nÃnopadadhÃti ye nÃnÃkÃmÃ÷ Órotre tÃæstaddadhÃti sak­tsÃdayatyekaæ tacrotraæ karotyatha yannÃnà sÃdayecrotraæ ha vicindyÃtsai«Ã triv­di«Âakà tasyokto bandhu÷ 8.1.2.[7] atha madhye | iyamupari matiriti candramà và upari tadyattamÃhoparotyupari hi candramà atha yanmatirityÃha vÃgvai matirvÃcà hÅdaæ sarvam manute vÃggha candramà bhÆtvopari«ÂÃttasthau tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.1.2.[8] tasyai vÃÇnÃtyeti | vÃcaæ tasmÃdrÆpÃccandramaso niramimÅta hemanto vÃcya iti hemantam­tuæ vÃco niramimÅta paÇktirhaimantÅti paÇktiæ cando hemantÃd­torniramimÅta paÇktyai nidhanavaditi paÇktyai candaso nidhanavatsÃma niramimÅta nidhanavata Ãgrayaïa iti nidhanavata÷ sÃmna Ãgrayaïaæ grahaæ niramimÅtÃgrayaïÃttriïavatrayastriæÓÃvityÃgrayaïÃdgrahÃttriïavatrayastriæÓau stomau niramimÅta triïavatrayastriæÓÃbhyÃæ ÓÃkvararaivate iti triïavatrayastriæÓÃbhyÃæ stomÃbhyÃæ ÓÃkvararaivate p­«Âhe niramimÅta 8.1.2.[9] viÓvakarma ­«iriti | vÃgvai viÓvakarma 'r«irvÃcà hÅdaæ sarvaæ k­taæ tasmÃdvÃgviÓvakarma 'r«i÷ prajÃpatig­hÅtayà tvayeti prajÃpatis­«Âayà tvayetyetadvÃcaæ g­hïÃmi prajÃbhya iti vÃcamupari«ÂÃtprÃpÃdayata nÃnopadadhÃti ye nÃnÃkÃmà vÃci tÃæstaddadhÃti sak­tsÃdayatyekÃæ tadvÃcaæ karotyatha yannÃnà sÃdayedvÃcaæ ha vicindyÃtsai«Ã triv­di«Âakà tasyokto bandhu÷ 8.1.2.[10] etadvai tadannam | yattatprÃïÃÓca prajÃpatiÓcÃs­jantaitÃvÃnvai sarvo yaj¤o yaj¤a u devÃnÃmannam 8.1.2.[11] tà daÓa-dÓopadadhÃti | daÓÃk«arà virìvirìu k­tsnamannaæ sarvamevÃsminnetatk­tsnamannaæ dadhÃti sarvata upadadhÃti sarvata evÃsminnetatk­tsnamannaæ dadhÃti tà haità virÃja etÃnprÃïÃnbibhrati yatprÃïÃnbibhrati tasmÃtprÃïabh­ta÷ 8.1.3.[1] tadÃhu÷ | kim prÃïÃ÷ kim prÃïabh­ta iti prÃïà eva prÃïà aÇgÃni prÃïabh­ntyaÇgÃni hi prÃïÃnbibhrati prÃïÃstveva prÃïà annam prÃïabh­dannaæ hi prÃïÃnbibharti 8.1.3.[2] tadÃhu÷ | kathamasyaitÃ÷ sarvÃ÷ prÃjÃpatyà bhavantÅti yadeva sarvÃsvÃha prajÃpatig­hÅtayà tvayetyevamu hÃsyaitÃ÷ sarvÃ÷ prÃjÃpatyà bhavanti 8.1.3.[3] tadÃhu÷ | yadgrahÃya g­hÅtÃya stuvate 'tha Óaæsatyatha kasmÃtpurastÃdgrahÃïÃm­caÓca sÃmÃni copadadhÃtÅti saæsthà vai karmaïo 'nvÅk«itavya 'rcà vai pratipadà graho g­hyata ­ci sÃma gÅyate tadasyaitadyatpurastÃdgrahÃïÃm­caÓca sÃmÃni copadadhÃtyatha yadupari«ÂÃdgrahÃïÃæ stutaÓastre bhavatastadvasyaitadyadupari«ÂÃdgrahÃïÃæ stomÃæÓca p­«ÂhÃni copadadhÃti 8.1.3.[4] tadÃhu÷ | yadetattrayaæ saha kriyate graha stotraæ ÓastramathÃtra grahaæ caiva stotraæ copadadhÃti kathamasyÃtrÃpi Óasramupahitaæ yadvÃva stotraæ tacastraæ yÃsu hyeva stuvate tà u evÃnuÓaæsatyevamu hÃsyÃtrÃpi Óastramupahitam bhavati 8.1.3.[5] tadÃhu÷ | yadyathà pitu÷ putramevaæ trÅïi prathamÃnyÃhÃtha kasmÃd­k«Ãmayo÷ saækrÃmatÅti sÃma và ­ca÷ patistadyattatrÃpi yathà pitu÷ putramevam brÆyÃdyathà patiæ santam putram brÆyÃttÃd­ktattasmÃd­k«Ãmayo÷ saækrÃmati kasmÃdu tri÷ saætanotÅti pitaram putram pautraæ tÃæstatsaætanoti tasmÃdu tebhya eka eva dadÃti 8.1.3.[6] tadyÃ÷ purastÃdupadadhÃti | tÃ÷ prÃïabh­to 'tha yÃ÷ paÓcÃttÃÓcak«urbh­tastà apÃnabh­to 'tha yà dak«iïatastà manobh­tastà u vyÃnabh­to 'tha yà uttaratastÃ÷ Órotrabh­tastà udÃnabh­to 'tha yà madhye tà vÃgbh­tastà u samÃnabh­ta÷ 8.1.3.[7] tadu ha carakÃdhvaryava÷ | anyà evÃpÃnabh­to vyÃnabh­ta udÃnabh­ta÷ samÃnabh­taÓcak«urbh­to manobh­ta÷ Órotrabh­to vÃgbh­ta ityupadadhati na tathà kuryÃdatyahaiva rocayantyatro evaitÃni sarvÃïi rÆpÃïyupadhÅyante 8.1.3.[8] sa vai purastÃdupadhÃya paÓcÃdupadadhÃti | prÃïo hÃpÃno bhÆtvÃÇgulyagrebhya iti saæcaratyapÃna u ha prÃïo bhÆtvÃÇgulyagrebhya iti saæcarati tadyatpurastÃdupadhÃya paÓcÃdupadadhÃtyenÃvevaitatprÃïau saætanoti saædadhÃti tasmÃdetau prÃïau saætatau saæhitau 8.1.3.[9] atha dak«iïata upadhÃyottarata upadadhÃti | vyÃno hodÃno bhÆtvÃÇgulyagrebhya iti saæcaratyudÃna u ha vyÃno bhÆtvÃÇgulyagrebhya iti saæcarati tadyaddak«iïata upadhÃyottarata upadadhÃtyetÃvevaitatprÃïau saætanoti saædadhÃti tasmÃdetau prÃïau saætatau saæhitau 8.1.3.[10] atha yà madhya upadadhÃti | sa prÃïastà reta÷sicorvelayopadadhÃti p­«Âayo vai reta÷sicau madhyamu p­«Âayo madhyata evÃsminnetatprÃïaæ dadhÃti sarvata upadadhÃti sarvata evÃsminnetatprÃïaæ dadhÃtyatho evaæ hai«a guda÷ prÃïa÷ samantaæ nÃbhim paryakno nÆcÅÓca tiraÓcÅÓcopadadhÃti tasmÃdime 'nva¤caÓca tirya¤caÓcÃtmanprÃïÃ÷ saæsp­«Âà upadadhÃti prÃïÃnevaitatsaætanoti saædadhÃti tasmÃdime prÃïÃ÷ saætatÃ÷ saæhitÃ÷ 8.1.4.[1] tà haike puru«amupÃrpyopadadhati | e«a vai prÃïastametà bibhrati yatprÃïam bibhrati tasmÃtprÃïabh­ta iti na tathà kuryÃde«o 'haiva prÃïo ya e«a hiraïmaya÷ puru«astasya tvayamÃtmà yÃvadidamabhyayamagnirvihitastadyaddhÃsyaità aÇga nÃbhiprÃpnuyu÷ prÃïo hÃsya tadaÇgaæ nÃbhiprÃpnuyÃdyadu vai prÃïo 'Çgaæ nÃbhiprÃpnoti Óu«yati và vai tanmlÃyati và tasmÃdenÃ÷ pariÓritsvevopÃrpyopadadhyÃdatha yà madhya upadadhÃti tÃbhirasyai«a Ãtmà pÆrïastà u evaitasmÃdanantarhitÃ÷ 8.1.4.[2] tadÃhu÷ | yadayam puro bhuvo 'yaæ dak«iïà viÓvakarmÃyam paÓcÃdviÓvavyacà idamuttarÃtsvariyamupari matiriti samprati diÓo 'bhyanÆcyante 'tha kasmÃdenà ak«ïayÃdeÓe«ÆpadadhÃtÅti prÃïà vai prÃïabh­tastà yatsamprati diÓa upadadhyÃtprÃgapaæ haivÃyam prÃïa÷ saæcaredatha yadenà evamabhyanÆktÃ÷ satÅrak«ïayÃdeÓe«ÆpadadhÃti tasmÃdayam prÃgapam prÃïa÷ sannak«ïayà sarvÃïyaÇgÃni sarvamÃtmÃnamanusaæcarati 8.1.4.[3] sa e«a paÓuryadagni÷ | so 'traiva sarva÷ k­tsna÷ saæsk­tastasya yÃ÷ purastÃdupadadhÃti tau bÃhÆ atha yÃ÷ paÓcÃtte sakthyÃvatha yà madhya upadadhÃti sa Ãtmà tà reta÷sicorvelayopadadhÃti p­«Âayo vai reta÷sicau madhyamu p­«Âayo madhyato hyayamÃtmà sarvata upadadhÃti sarvato hyayamÃtmà 8.1.4.[4] tadÃhu÷ | yatpÆrve«u gaïe«vekaikaæ stomamekaikam p­«ÂhamupadadhÃtyatha kasmÃdatra dvau stomau dve p­«Âhe upadadhÃtÅtyÃtmà và asyai«a ÃtmÃnaæ tadaÇgÃnÃæ jye«Âhaæ vari«Âhaæ vÅryavattamaæ karoti tasmÃdayamÃtmÃÇgÃnÃæ jye«Âho vari«Âho vÅryavattama÷ 8.1.4.[5] tadÃhu÷ | kathamasyai«o 'gni÷ sarva÷ k­tsna i«ÂakÃyÃmi«ÂakÃyÃæ saæsk­to bhavatÅti majjà yajurasthÅ«Âakà mÃæsaæ sÃdanaæ tvak«Ædadohà loma purÅ«asya yajurannam purÅ«amevamu hÃsyai«o 'gni÷ sarva÷ k­tsna i«ÂakÃyÃmi«ÂakÃyÃæ saæsk­to bhavati 8.1.4.[6] sa e«a sÃrvÃyu«o 'gni÷ | sa yo haitamevaæ sÃrvÃyu«amagniæ veda sarvaæ haivÃyureti 8.1.4.[7] athÃta÷ sama¤canaprasÃraïasyaiva | saæcitaæ haike sama¤canaprasÃraïenetyabhim­Óanti paÓure«a yadagniryadà vai paÓuraÇgÃni saæ cäcati pra ca sÃrayatyatha sa tairvÅryaæ karoti 8.1.4.[8] saævatsaro 'si parivatsaro 'si | idÃvatsaro 'sÅdvatsaro 'si vatsaro 'si u«asaste kalpantÃmahorÃtrÃste kalpantÃmardhamÃsÃste kalpantÃm mÃsÃste kalpantÃm­tavaste kalpantÃæ saævatsaraste kalpatÃm pretyà etyai saæ cäca pra ca sÃraya suparïÃcidasi tayà devatayÃÇgirasvaddhruva÷ sÅdeti 8.1.4.[9] api ha smÃha ÓÃÂyÃyani÷ | sphoÂatorhaika÷ pak«ayorupaÓuÓrÃvaitenÃbhim­«Âasya tasmÃdenametenÃbhyeva m­Óediti 8.1.4.[10] atha ha smÃha svarhinnÃgnajita÷ | nagnajidvà gÃndhÃra÷ prÃïo vai sama¤canaprasÃraïaæ yasminvà aÇge prÃïo bhavati tatsaæ cäcati pra ca sÃrayati saæcitamevainam bahi«ÂÃdabhyanyÃttadasminprÃïaæ sama¤canaprasÃraïaæ dadhÃti tathà saæ cäcati pra ca sÃrayatÅti tadahaiva sama¤canaprasÃraïaæ yatsa taduvÃca rÃjanyabandhuriva tveva taduvÃca yannu Óataæ k­tvo 'tho sahasram bahi«ÂÃdabhyanyurna vai tasmiæste prÃïaæ dadhyuryo và ÃtmanprÃïa÷ sa eva prÃïastadyatprÃïabh­ta upadadhÃti tadasminprÃïaæ sama¤canaprasÃraïaæ dadhÃti tathà saæ cäcati pra ca sÃrayatyatha lokamp­ïe upadadhÃtyasyÃæ sraktyÃæ tayorupari bandhu÷ purÅ«aæ nivapati tasyopari bandhu÷ 8.2.1.[1] dvitÅyÃæ citimupadadhÃti | etadvai devÃ÷ prathamÃæ citiæ citvà samÃrohannayaæ vai loka÷ prathamà citirimameva tallokaæ saæsk­tya samÃrohan 8.2.1.[2] te 'bruvan | cetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvannita Ærdhvamicateti te cetayamÃnà etÃæ dvitÅyÃæ citimapaÓyanyadÆrdhvam p­thivyà arvÃcÅnamantarik«Ãtte«Ãme«a loko 'dhruva ivÃprati«Âhita iva manasyÃsÅt 8.2.1.[3] te 'ÓvinÃvabruvan | yuvaæ vai brahmÃïau bhi«ajau stho yuvaæ na imÃæ dvitÅyÃæ citimupadhattamiti kiæ nau tato bhavi«yatÅti yuvameva no 'syà agnicityÃyà adhvaryÆ bhavi«yatha iti tatheti tebhya etÃmaÓvinau dvitÅyÃæ citimupÃdhattÃæ tasmÃdÃhuraÓvinÃveva devÃnÃmadhvaryÆ iti 8.2.1.[4] sa upadadhÃti | dhruvak«itirdhruvayonirdhruvÃsÅti yadvai sthiraæ yatprati«Âhitaæ taddhruvamatha và e«Ãme«a loko 'dhruva ivÃprati«Âhita iva manasyÃsÅttamevaitatsthiraæ dhruvaæ k­tvà pratyadhattÃæ dhruvaæ yonimÃsÅda sÃdhuyeti sthiraæ yonimÃsÅda sÃdhuyetyetadukhyasya ketum prathamaæ ju«Ãïetyayaæ và agnirukhyastasyai«a prathama÷ keturyatprathamà citistaæ ju«ÃïetyetadaÓvinÃdhvaryÆ sÃdayatÃmiha tvetyaÓvinau hyadhvaryÆ upÃdhattÃm 8.2.1.[5] kulÃyinÅ gh­tavatÅ puraædhiriti | kulÃyamiva vai dvitÅyà citi÷ syone sÅda sadane p­thivyà iti p­thivÅ vai prathamà citistasyai Óive syone sÅda sadana ityetadabhi tvà rudrà vasavo g­ïantvityetÃstvÃæ devatà abhig­ïantvityetadimà brahma pÅpihi saubhagÃyetÅmà brahmÃva saubhagÃyetyetadaÓvinÃdhvaryÆ sÃdayatÃmiha tvetyaÓvinau hyadhvaryÆ upÃdhattÃm 8.2.1.[6] svairdak«airdak«apiteha sÅdeti | svena vÅryeïeha sÅdetyetaddevÃnÃæ samne b­hate raïÃyeti devÃnÃæ sumnÃya mahate raïÃyetyetatpitevaidhi sÆnava à suÓeveti yathà pità putrÃya syona÷ suÓeva evaæ suÓevaidhÅtyetatsvÃveÓà tanvà saæviÓÃsvetyÃtmà vai tanÆ÷ svÃveÓenÃtmanà saæviÓasvetyetadaÓvinÃdhvaryÆ sÃdayatÃmiha tvetyaÓvinau hyadhvaryÆ upÃdhattÃm 8.2.1.[7] p­thivyÃ÷ purÅ«amasÅti | p­thivÅ vai prathamà citistasyà etatpurÅ«amiva yaddvitÅyÃpso nÃmeti raso nÃmetyetattÃæ tvà viÓve abhig­ïantu devà iti tÃæ tvà sarve 'bhig­ïantu devà ityetatstomap­«Âhà gh­tavatÅha sÅdeti yÃntstomÃnasyÃæ taæsyamÃno bhavati taire«Ã stomap­«Âhà prajÃvadasme draviïÃyajasveti prajÃvadasme draviïamÃyajasvetyetadaÓvinÃdhvaryÆ sÃdayatÃmiha tvetyaÓvinau hyadhvaryÆ upÃdhattÃm 8.2.1.[8] tà età diÓa÷ | tà reta÷sicorvelayopadadhÃtÅme vai reta÷sicÃvanayostaddiÓo dadhÃti tasmÃdanayordiÓa÷ sarvata upadadhÃti sarvatastaddiÓo dadhÃti tasmÃtsarvato diÓa÷ sarvata÷ samÅcÅ÷ sarvatastatsamÅcÅrdiÓo dadhÃti tasmÃtsarvata÷ samÅcyo diÓastà nÃnopadadhÃti nÃnà sÃdayati nÃnà sÆdadohasà 'dhivadati nÃnà hi diÓa÷ 8.2.1.[9] atha pa¤camÅæ diÓyÃmupadadhÃti | Ærdhvà ha sà dik«Ã yà sordhvà digasau sa Ãdityo 'mumevaitadÃdityamupadadhÃti tÃmantareïa dak«iïÃæ diÓyÃmupadadhÃtyamuæ tadÃdityamantareïa dak«iïÃæ diÓaæ dadhÃti tasmÃde«o 'ntareïa dak«iïÃæ diÓameti 8.2.1.[10] adityÃstvà p­«Âhe sÃdayÃmÅti | iyaæ và aditirasyÃmevainametatprati«ÂhÃyÃm prati«ÂhÃpayatyantarik«asya dhartrÅæ vi«ÂambhanÅæ diÓÃmadhipatnÅm bhuvanÃnÃmityantarik«asya hye«a dhartà vi«Âambhano diÓÃmadhipatirbhuvanÃnÃmÆrmirdrapso apÃmasÅti raso và ÆrmirviÓvakarmà ta ­«iriti prajÃpatirvai viÓvakarmà prajÃpatis­«ÂÃsÅtyetadaÓvinÃdhvaryÆ sÃdayatÃmiha tvetyaÓvinau hyadhvaryÆ upÃdhattÃm 8.2.1.[11] yadvevaità ÃÓvinÅrupadadhÃti | prajÃpatiæ visrastaæ devatà ÃdÃya vyudakrÃmaæstasya yadÆrdhvam prati«ÂhÃyà avÃcÅnam madhyÃttadasyÃÓvinÃvÃdÃyotkramyÃti«ÂhatÃm 8.2.1.[12] tÃvabravÅt | upa metam prati ma etaddhattaæ yena me yuvamuda !krami«Âamiti kiæ nau tato bhavi«yatÅti yuvaddevatyameva ma etadÃtmano bhavi«yatÅti tatheti tadasminnetadaÓvinau pratyadhattÃm 8.2.1.[13] tadyà etÃ÷ pa¤cÃÓvinya÷ | etadasya tadÃtmanastadyadetà atropadadhÃti yadevÃsyaità ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdetà atropadadhÃti 8.2.1.[14] dhruvak«itirdhruvayonirdhruvÃsÅti | yadvai sthiraæ yatprati«Âhitaæ taddhruvamatha và asyaitadasthiramivÃdhruvamivÃtmana ÃsÅttadevaitatsthiraæ dhruvaæ k­tvà pratyadhattÃm 8.2.1.[15] kulÃyinÅ gh­tavatÅ puraædhiriti | kulÃyamiva và asyaitadÃtmana÷ svairdak«airdak«apiteha sÅdetyadak«ayatÃmevÃsyaitadÃtmana÷ p­thivyÃ÷ purÅ«amasÅti purÅ«asaæhitamiva và asyaitadÃtmano reta÷sicorvelayà p­«Âayo vai reta÷sicau p­«ÂisÃcayamiva và asyaitadÃtmana÷ sarvata upadadhÃti sarvato hyasyaitadaÓvinÃvÃtmana÷ pratyadhattÃm 8.2.1.[16] atha 'rtavye upadadhÃti | ­tava ete yad­tavye ­tÆnevaitadupadadhÃti ÓukraÓca ÓuciÓca grai«mÃv­tÆ iti nÃmanÅ enayorete nÃmabhyÃmevaine etadupadadhÃti dve i«Âake bhavato dvau hi mÃsÃv­tu÷ sak­tsÃdayatyekaæ tad­tuæ karoti 8.2.1.[17] tadyadete atropadadhÃti | saævatsara e«o 'gnirima u lokÃ÷ saævatsarastasya yadÆrdhvam p­thivyà arvÃcÅnamantarik«Ãttadasyai«Ã dvitÅyÃæ citistadvasya grÅ«ma ­tustadyadete atropadadhÃti 8.2.1.[18] yadvevaite atropadadhÃti | prajÃpatire«o 'gni÷ saævatsara u prajÃpatistasya yadÆrdhvam prati«ÂhÃyà avÃcÅnam madhyÃttadasyai«Ã dvitÅyà citistadvasya grÅ«ma ­tustadyadete atropadadhÃti yadevÃsyaite ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdete atropadadhÃti 8.2.2.[1] atha vaiÓvadevÅrupadadhÃti | e«Ã vai sà dvÅtÅyà citiryÃmebhyastadaÓvinà upÃdhattÃæ tÃmupadhÃyedaæ sarvamabhavatÃæ yadidaæ kiæ ca 8.2.2.[2] te devà abruvan | aÓvinau và idaæ sarvamabhÆtÃmupa tajjÃnÅta yathà vyamihÃpyasÃmeti te 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yathà vayamihÃpyasÃmeti te cetayamÃnà età i«Âakà apaÓyanvaiÓvadevÅ÷ 8.2.2.[3] te 'bruvan | aÓvinau và idaæ sarvamabhÆtÃmaÓvibhyÃmevÃÓvinoÓcitimanÆpadadhÃmahà iti te 'ÓvibhyÃmevÃÓvinoÓcitimanÆpÃdadhata tasmÃdetÃmÃÓvinÅ citirityÃcak«ate tasmÃdyathaiva pÆrvÃsÃmudarka evametÃsÃmiÓvibhyÃæ hyevÃÓvinoÓcitimanÆpÃdadhata 8.2.2.[4] yadveva vaiÓvadevÅrupadadhÃti | ye vai te viÓve devà etÃæ dvitÅyÃæ citimapaÓyanye ta etena rasenopÃyaæsta ete tÃnevaitadupadadhÃti tà etÃ÷ sarvÃ÷ prajÃstà reta÷sicorvelayopadadhÃtÅme vai reta÷sicÃvanayostatprajà dadhÃti tasmÃdanayo÷ prajÃ÷ sarvata upadadhÃti sarvatastatprajà dadhÃti tasmÃtsarvata÷ prajà diÓyà anÆpadadhÃti dik«u tatprajà dadhÃti tasmÃtsarvÃsu dik«u prajÃ÷ 8.2.2.[5] yadveva vaiÓvadevÅrupadadhÃti | prajÃpatervisrastÃtsarvÃ÷ prajà madhyata udakrÃmannetasyà adhi yonestà enametasminnÃtmana÷ pratihite prÃpadyanta 8.2.2.[6] sa ya÷ sa prajÃpatirvyasraæsata | ayameva sa yo 'yamagniÓcÅyate 'tha yà asmÃttÃ÷ prajà madhyata udakrÃmannetÃstà vaiÓvadevya i«ÂakÃstadyadetà upadadhÃti yà evÃsmÃttÃ÷ prajà madhyata udakrÃmaæstà asminnetatprapÃdayati reta÷sicorvelayà p­«Âayo vai reta÷sicau madhyamu p­«Âayo madhyata evÃsminnetÃ÷ prajÃ÷ prapÃdayati sarvata upadadhÃti sarvata evÃsminnetÃ÷ prajÃ÷ prapÃdayati 8.2.2.[7] yadveva vaiÓvadevÅrupadadhÃti | etadvai prajÃpatiretasminnÃtmana÷ pratihite 'kÃmayata prajÃ÷ s­jeya prajÃyeyeti sa ­tubhiradbhi÷ prÃïai÷ saævatsareïÃÓvibhyÃæ sayugbhÆtvaitÃ÷ prajÃ÷ prÃjanayattathaivaitadyajamÃna etÃbhirdevatÃbhi÷ sayugbhÆtvaitÃ÷ prajÃ÷ prajanayati tasmÃdu sarvÃsveva sajÆ÷-sajÆrityanuvartate 8.2.2.[8] sajÆr­tubhiriti | tad­tÆnprÃjanayad­tubhirvai sayugbhÆtvà prÃjanayatsajÆrvidhÃbhirityÃpo vai vidhà adbhirhÅdaæ sarvaæ vihitamadbhirvai sayugbhÆtvà prÃjanayatsajÆrdevairiti taddevÃnprÃjanayadyaddevà ityÃcak«ate sajÆrdevairvayonÃdhairiti prÃïà vai devà vayonÃdhÃ÷ prÃïairhÅdaæ sarvaæ vayunaæ naddhamatho candÃæsi vai devà vayonÃdhÃÓcandobhirhÅdaæ sarvaæ vayunaæ naddham prÃïairvai sayugbhÆtvà prÃjanayadagnaye tvà vaiÓvÃnarÃyeti saævatsaro và agnirvaiÓvÃnara÷ saævatsareïa vai sayugbhÆtvà prÃjanayadaÓvinÃdhvaryÆ sÃdayatÃmiha tvetyaÓvibhyÃæ vai sayugbhÆtvà prÃjanayat 8.2.2.[9] sajÆrvasubhiriti dak«iïata÷ | tadvasÆnprÃjanayatsajÆ rudrairiti paÓcÃttadrudrÃnprÃjanayatsajÆrÃdityairityuttaratastadÃdityÃnprÃjanayatsajÆrviÓvairdeva irityupari«ÂÃttadviÓvÃndevÃnprÃjanayattà vai samÃnaprabh­taya÷ samÃnodarkà nÃnà madhyatastà yatsamÃnaprabh­taya÷ samÃnÅbhirhi devatÃbhi÷ purastÃccopari«ÂÃcca sayugbhÆtvà prÃjanayadatha yannÃnà madhyato 'nyÃ-anyà hi prajà madhyata÷ prÃjanayat 8.2.3.[1] atha prÃïabh­ta upadadhÃti | etadvai devà abruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæste cetayamÃnà vÃyumeva citimapaÓyaæstÃmasminnadadhustathaivÃsminnayametaddadhÃti 8.2.3.[2] prÃïabh­ta upadadhÃti | prÃïo vai vÃyurvÃyumevÃsminnetaddadhÃti reta÷sicorvelayeme vai reta÷sicÃvanayostadvÃyuæ dadhÃti tasmÃdanayorvÃyu÷ sarvata upadadhÃti sarvatastadvÃyuæ dadhÃti tasmÃtsarvato vÃyu÷ sarvata÷ samÅcÅ÷ sarvatastatsamya¤caæ vÃyuæ dadhÃti tasmÃtsarvata÷ samyaÇbhÆtvà sarvÃbhyo digbhyo vÃti diÓyà anÆpadadhÃti dik«u tadvÃyuæ dadhÃti tasmÃtsarvÃsu dik«u vÃyu÷ 8.2.3.[3] yadveva prÃïabh­ta upadadhÃti | ÃsvevaitatprajÃsu prÃïÃndadhÃti tà anantarhità vaiÓvadevÅbhya upadadhÃtyanantarhitÃæstatprajÃbhya÷ prÃïÃndadhÃti prÃïam me pÃhyapÃnam me pÃhi vyÃnam me pÃhi cak«urma urvyà bibhÃhi Órotram me ÓlokayetyetÃnevÃsvetatkLptÃnprÃïÃndadhÃti 8.2.3.[4] athÃpasyà upadadhÃti | etadvai devà abruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæste cetayamÃnà v­«Âimeva citimapaÓyaæstÃmasminnadadhustathaivÃsminnayametaddadhÃti 8.2.3.[5] apasyà upadadhÃti | Ãpo vai v­«Âirv­«ÂimevÃsminnetaddadhÃti reta÷sicorvelayeme vai reta÷sicÃvanayostadv­«Âiæ dadhÃti tasmÃdanayorvar«ati sarvata upadadhÃti sarvatastadv­«Âiæ dadhÃti tasmÃtsarvato var«ati sarvata÷ samÅcÅ÷ sarvatastamÅcÅæ v­«Âiæ dadhÃti tasmÃtsarvata÷ samyaÇbhÆtvà sarvÃbhyo digbhyo var«ati vÃyavyà anÆpadadhÃti vÃyau tadv­«Âiæ dadhÃti tasmÃdyÃæ diÓaæ vÃyureti tÃæ diÓaæ v­«Âiranveti 8.2.3.[6] yadvevÃpasyà upadadhÃti | e«vevaitatprÃïe«vapo dadhÃti tà antarhitÃ÷ prÃïabh­dbhya upadadhÃtyanantarhitÃstatprÃïebhyo 'po dadhÃtyatho annaæ và Ãpo 'nantarhitaæ tatprÃïebhyo 'nnaæ dadhÃtyapa÷ pinvau«adhÅrjinva dvipÃdava catu«pÃtpÃhi divo v­«Âimerayetyetà evai«vetatkLptà apo dadhÃti 8.2.3.[7] atha candasyà upadadhÃti | etadvai devà abruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæste cetayamÃnÃ÷ paÓÆneva citimapaÓyaæstÃmasminnadadhustathaivÃsminnayametaddadhÃti 8.2.3.[8] candasyà upadadhÃti | paÓavo vai candÃæsi paÓÆnevÃsminnetaddadhÃti sarvata upadadhÃti sarvatastatpaÓÆndadhÃti tasmÃtsarvata÷ paÓavo 'pasyà anÆpadadhÃtyapsu tatpaÓÆnprati«ÂhÃpayati tasmÃdyadà var«atyatha paÓava÷ pratiti«Âhanti 8.2.3.[9] yadveva candasyà upadadhÃti | prajÃpatervisrastÃtpaÓava udakrÃmaæÓcandÃæsi bhÆtvà tÃngÃyatrÅ cando bhÆtvà vayasÃpnottadyadgÃyatryÃpnodetaddhi canda ÃÓi«Âhaæ sà tadbhÆtvà prajÃpatiretÃnpaÓÆnvayasÃpnot 8.2.3.[10] mÆrdhà vaya iti | prajÃpatirvai mÆrdhà sa vayo 'bhavatprajÃpatiÓcanda iti prajÃpatireva cando 'bhavat 8.2.3.[11] k«atraæ vaya iti | prajÃpatirvai k«atraæ sa vayo 'bhavanmayaædaæ canda iti yadvà aniruktaæ tanmayaædamanirukto vai prajÃpati÷ prajÃpatireva cando 'bhavat 8.2.3.[12] vi«Âambho vaya iti | prajÃpatirvai vi«Âambha÷ sa vayo 'bhavadadhipatiÓcanda iti prajÃpatirvà adhipati÷ prajÃpatireva cando 'bhavat 8.2.3.[13] viÓvakarmà vaya iti | prajÃparirvai viÓvakarmà sa vayo 'bhavatparame«ÂhÅ canda ityÃpo vai prajÃpati÷ parame«ÂhÅ tà hi parame sthÃne ti«Âhanti prajÃpatireva parame«ÂhÅ cando 'bhavat 8.2.3.[14] tÃni và etÃni | catvÃri vayÃæsi catvÃri candÃæsi tada«ÂÃva«ÂÃk«arà gÃyatrye«Ã vai sà gÃyatrÅ yà tadbhÆtvà prajÃpatiretÃnpaÓÆnvayasÃpnottasmÃjjÅrïam paÓuæ vayasÃpta ityÃcak«ate tasmÃdu sarvÃsveva vayo vaya ityamuvartate 'tha ye 'smÃtte paÓava udakrÃmannete te pa¤cadaÓottare vajro vai paÓavo vajra÷ pa¤cadaÓastasmÃdyasya paÓavo bhavantyapaiva sa pÃpmÃnaæ hate vajro haiva tasya pÃpmÃnamapahanti tasmÃdyÃæ kÃæ ca diÓam paÓumÃneti vajravihitÃæ haiva tÃmanveti 8.2.4.[1] basto vaya iti bastaæ vayasÃpnodvivalaæ canda ityekapadà vai vivalaæ canda ekapadà ha bhÆtvÃjà uccakramu÷ 8.2.4.[2] v­«ïirvaya iti | v­«ïiæ vayasÃpnodviÓÃlaæ canda iti dvipadà vai viÓÃlaæ cando dvipadà ha bhÆtvÃvaya uccakramu÷ 8.2.4.[3] puru«o vaya iti | puru«aæ vayasÃpnottandraæ canda iti paÇktirvai tandraæ canda÷ paÇktirha bhÆtvà puru«Ã uccakramu÷ 8.2.4.[4] vyÃghro vaya iti | vyÃghraæ vayasÃpnodanÃdh­«Âaæ canda iti virìvà anÃdh­«Âaæ cando 'nnaæ vai virìannamanÃdh­«Âaæ virì­ bhÆtvà vyÃghrà uccakramu÷ 8.2.4.[5] siæho vaya iti | siæhaæ vayasÃpnoccadiÓcanda ityaticandà vai cadiÓcanda÷ sà hi sarvÃïi candÃæsi cÃdayatyaticandà ha bhÆtvà siæhà uccakramurathÃto niruktÃneva paÓÆnniruktÃni candÃæsyupadadhÃti 8.2.4.[6] pa«Âhavìvaya iti | pa«ÂhavÃhaæ vayasÃpnodb­hatÅ canda iti b­hatÅ ha bhÆtvà pa«ÂhavÃha uccakramu÷ 8.2.4.[7] uk«Ã vaya iti | uk«Ãïaæ vayasÃpnotkakupcanda iti kakubbha bhÆtvok«Ãïa uccakramu÷ 8.2.4.[8] ­«abho vaya iti | ­«abhaæ vayasÃpnotsatob­hatÅ canda iti satob­hatÅ ha bhÆtva 'r«abhà uccakramu÷ 8.2.4.[9] ana¬vÃnvaya iti | ana¬vÃhaæ vayasÃpnotpaÇktiÓcanda iti paÇktirha bhÆtvÃna¬vÃha uccakramu÷ 8.2.4.[10] dhenurvaya iti | dhenuæ vayasÃpnojjagatÅ canda iti jagatÅ ha bhÆtvà dhenava uccakramu÷ 8.2.4.[11] tryavirvaya iti | tryaviæ vayasÃpnottri«Âupcanda iti tri«Âubbha bhÆtvà tryavaya uccakramu÷ 8.2.4.[12] divyavìvaya iti | dityavÃhaæ vayasÃpnodviràcanda iti virìa bhÆtvà dityavÃha uccakramu÷ 8.2.4.[13] pa¤cÃvirvaya iti | pa¤cÃviæ vayasÃpnodgÃyatrÅ canda iti gÃyatrÅ ha bhÆtvà pa¤cÃvaya uccakramu÷ 8.2.4.[14] trivatso vaya iti | trivatsaæ vayasÃpnodu«ïikcanda ityu«ïiggha bhÆtvà trivatsà uccakramu÷ 8.2.4.[15] turyavìvaya iti | turyavÃhaæ vayasÃptodanu«Âupcanda ityanu«Âubbha bhÆtvà turyavÃha uccakramu÷ 8.2.4.[16] ete vai te paÓava÷ | yÃæstatprajÃpatirvayasÃpnotsa vai paÓum prathamamÃhÃtha vayo 'tha cando vayasà ca hyenÃæÓcandasà ca parigatyÃtmannadhattÃtmannakuruta tathaivainÃnayametadvayasà caiva candasà ca parigatyÃtmandhatta Ãtmankurute 8.2.4.[17] sa e«a paÓuryadagni÷ | so 'traiva sarva÷ k­tsna÷ saæsk­tastasya yÃ÷ purastÃdupadadhÃti Óiro 'sya tà atha yà dak«iïataÓcottarataÓca sa ÃtmÃtha yÃ÷ paÓcÃttatpucam 8.2.4.[18] sa vai purastÃdevÃgra upadadhÃti | Óiro hi prathamaæ jÃyamÃnasya jÃyate 'tha dak«iïata upadhÃyottarata upadadhÃti sÃrdhamayamÃtmà jÃyÃtà ityatha paÓcÃtpucaæ hyantato jÃyamÃnasya jÃyate 8.2.4.[19] tadyÃni var«i«ÂhÃni candÃæsi | ye sthavi«ÂhÃ÷ paÓavastÃnmadhya upadadhÃti madhyaæ tatprati paÓuæ vari«Âhaæ karoti tasmÃnmadhyam prati paÓurvari«Âho 'tha ye vÅryavattamÃ÷ paÓavastÃndak«iïata upadadhÃti dak«iïaæ tadardham paÓorvÅryavattaraæ karoti tasmÃddak«iïo 'rdha÷ paÓorvÅyattara÷ 8.2.4.[20] pÆrvÃrdhaæ ca jaghanÃrdhaæ cÃïi«Âhau karoti | yadahÃmÆÓcatasrastenainà aïi«Âhà atha yadiha hrasi«ÂhÃnpaÓÆnupadadhÃti teno età aïi«ÂhÃ÷ pÆrvÃrdhaæ ca tajjaghanÃrdhaæ ca paÓoraïi«Âhau karoti tasmÃtpÆrvÃrdhaÓca jaghanÃrdhaÓca paÓoraïi«Âhau tasmÃtpÆrvÃrdhena ca jaghanÃrdhena ca paÓurucca ti«Âhati saæ ca viÓatyatha lokamp­ïe upadadhÃtyasyÃæ sraktyÃæ tayorupari bandhu÷ purÅ«aæ nivapati tasyopari bandhu÷ 8.3.1.[1] t­tÅyÃæ citimupadadhÃti | etadvai devà dvitÅyÃæ citiæ citvà samÃrohanyadÆrdhvam p­thivyà arvÃcÅnamantarik«Ãttadeva tatsaæsk­tya samÃrohan 8.3.1.[2] te 'bruvan | cetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvannita Ærdhvamicateti te cetayamÃnà antarik«ameva b­hatÅæ t­tÅyÃæ citimapaÓyaæstebhya e«a loko 'candayat 8.3.1.[3] ta indrÃgnÅ abruvan | yuvaæ na imÃæ t­tÅyÃæ citimupadhattamiti kiæ nau tato bhavi«yatÅti yuvameva na÷ Óre«Âhau bhavi«yatha iti tatheti tebhya etÃmindrÃgnÅ t­tÅyÃæ citimupÃdhattÃæ tasmÃdÃhurindrÃgnÅ eva devÃnÃæ Óre«ÂhÃviti 8.3.1.[4] sa và indrÃgnibhyÃmupadadhÃti | viÓvakarmaïà sÃdayatÅndrÃgnÅ ca vai viÓvakarmà caitÃæ t­tÅyÃæ citimapaÓyaæstasmÃdindrÃgnibhyÃmupadadhÃti viÓvakarmaïà sÃdayati 8.3.1.[5] yadvevendrÃgnibhyÃmupadadhÃti | viÓvakarmaïà sÃdayati prajÃpatiæ visrastaæ devatà ÃdÃya vyudakrÃmaæstasyendrÃgnÅ ca viÓvakarmà ca madhyamÃdÃyotkamyÃti«Âhan 8.3.1.[6] tÃnabravÅt | upa meta prati ma etaddhatta yena me yÆyamudakrami«Âeti kiæ nastato bhavi«yatÅti yu«maddevatyameva ma etadÃtmano bhavi«yatÅti tatheti tadasminnetadindrÃgnÅ ca viÓvakarmà ca pratyadadhu÷ 8.3.1.[7] tadyai«Ã madhyamà svayamÃt­ïà | etadasya tadÃtmanastadyadetÃmatropadadhÃti yadevÃsyai«ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdetÃmatropadadhÃti 8.3.1.[8] indrÃgnÅ avyathamÃnÃm | i«ÂakÃæ d­æhataæ yuvamiti yathaiva yajustathà bandhu÷ p­«Âhena dyÃvÃp­thivÅ antarik«aæ ca vibÃdhasa iti p­«Âhena hye«Ã dyÃvÃp­thivÅ antarik«aæ ca vibÃdhate 8.3.1.[9] viÓvakarmà tvà sÃdayatviti | viÓvakarmà hyetÃæ t­tÅyÃæ citimapaÓyadantarik«asya p­«Âhe vyacasvatÅm prathasva tÅmityantarik«asya hyetatp­«Âhaæ vyacasvatprathasvadantarik«aæ yacÃntarik«aæ d­æhÃntarik«am mà hiæsÅrityÃtmÃnaæ yacÃtmÃnaæ d­æhÃtmÃnam mà hiæsÅrityetat 8.3.1.[10] viÓvasmai prÃïÃyÃpÃnÃya | vyÃnÃyodÃnÃyeti prÃïo vai svayamÃt­ïà sarvasmà u và etasmai prÃïa÷ prati«ÂhÃyai caritrÃyetÅme vai lokÃ÷ svayamÃt­ïà ima u lokÃ÷ prati«Âhà caritraæ vÃyu«ÂvÃbhipÃtviti vÃyu«ÂvÃbhigopÃyatvityetanmahyà svastyeti mahatyà svastyetyetaccardi«Ã Óaætameneti yaccardi÷ Óaætamaæ tenetyetatsÃdayitvà sÆdadohasÃdhivadati tasyokto bandhuratha sÃma gÃyati tasyopari bandhu÷ 8.3.1.[11] atha diÓyà upadadhÃti | diÓo vai diÓyà diÓa evaitadupadadhÃti tadyÃbhirado vÃyurdigbhiranantarhitÃbhirupaittà etÃstà evaitadupadadhÃti tà u evÃmÆ÷ purastÃddarbhastambaæ ca loge«ÂakÃÓcopadadhÃtyasau và Ãditya età amuæ tadÃdityaæ dik«vadhyÆhati dik«u cinoti tà yattatraiva syurbahirdhà tatsyurbahirdho và etadyoneragnikarma yatpurà pu«karaparïÃttà yadihÃh­tyopadadhÃti tadenà yonau pu«karaparïe prati«ÂhÃpayati tatho haità abahirdhà bhavanti tà anantarhitÃ÷ svayamÃt­ïÃyà upadadhÃtyantarik«aæ vai madhyamà svayamÃt­ïÃnantarhitÃstadantarik«ÃddiÓo dadhÃtyuttarà uttarÃstadantarik«ÃddiÓo dadhÃti reta÷sicorvelayeme vai reta÷sicÃvanayostaddiÓo dadhÃti tasmÃdanayordiÓa÷ sarvata upadadhÃti sarvatastaddiÓo dadhÃti tasmÃtsarvato diÓa÷ samÅcÅ÷ sarvatastatsamÅcÅrdiÓo dadhÃti tasmÃtsarvata÷ samÅcyo diÓa÷ 8.3.1.[12] yadveva diÓyà upadadhÃti | candÃæsi vai diÓo gÃyatrÅ vai prÃcÅ diktra«Âubdak«iïà jagatÅ pratÅcyanu«ÂubudÅcÅ paÇktirÆrdhvà paÓavo vai candÃæsyantarik«am madhyamà citirantarik«e tatpaÓÆndadhÃti tasmÃdantarik«ÃyatanÃ÷ paÓava÷ 8.3.1.[13] yadveva diÓyà upadadhÃti | candÃæsi vai diÓa÷ paÓavo vai candÃæsyannam paÓavo madhyam madhyamà citirmadhyatastadannaæ dadhÃti tà anantarhitÃ÷ svayamÃt­ïÃyà upadadhÃti prÃïo vai svayamÃt­ïÃnantarhitaæ tatprÃïÃdannaæ dadhÃtyuttarà uttaraæ tatprÃïÃdannaæ dadhÃti reta÷sicorvelayà p­«Âayo vai reta÷sicau madhyamu p­«Âayo madhyata evÃsminnetadannaæ dadhÃti sarvata upadadhÃti sarvata evÃsminnatadannaæ dadhÃti 8.3.1.[14] räyasi prÃcÅ dik | virìasi dak«iïà dik«amrìasi pratÅcÅ dik«varìasyudÅcÅ digadhipatnyasi b­hatÅ digiti nÃmÃnyÃsÃmetÃni nÃmagrÃhamevainà etadupadadhÃti tà nÃnopadadhÃti nÃnà sÃdayati nÃnà sÆdadohasÃdhivadati nÃnà hi diÓa÷ 8.3.2.[1] atha viÓvajyoti«amupadadhÃti | vÃyurvai madhyamà viÓvajyotirvÃyurhyevÃntarik«aloke viÓvaæ jyotirvÃyumevaitadupadadhÃti tÃmanantarhitÃæ diÓyÃbhya upadadhÃti dik«u tadvÃyuæ dadhÃti tasmÃtsarvÃsu dik«u vÃyu÷ 8.3.2.[2] yadveva viÓvajyoti«amupadadhÃti | prajà vai viÓvajyoti÷ prajà hyeva viÓvaæ jyoti÷ prajananamevaitadupadadhÃti tÃmanantarhitÃæ diÓyÃbhyà upadadhÃti dik«u tatprajà dadhÃti tasmÃtsarvÃsu dik«u prajÃ÷ 8.3.2.[3] viÓvakarmà tvà sÃdayatviti | viÓvakarmà hyetÃæ t­tÅyÃæ citimapaÓyadantarik«asya p­«Âhe jyoti«matÅmityantarik«asya hyayam p­«Âhe jyoti«mÃnvÃyu÷ 8.3.2.[4] viÓvasmai prÃïÃyÃpÃnÃya | vyÃnÃyeti prÃïo vai viÓvajyoti÷ sarvasmà u và etasmai prÃïo viÓvaæ jyotiryaceti sarvaæ jyotiryacetyetadvÃyu«Âe 'dhipatiriti vÃyumavÃsyà adhipatiæ karoti sÃdayitvà sÆdadohasÃdhivadati tasyokto bandhu÷ 8.3.2.[5] atha 'rtavyà upadadhÃti | ­tava ete yad­tavyà ­tÆnevaitadupadadhÃti nabhaÓca nabhasyaÓca vÃr«ikÃv­tÆ iti nÃmanÅ enayorete nÃmabhyÃmevaine etadupadadhÃti dve i«Âake bhavato dvau hi mÃsÃv­tu÷ sak­tsÃdayatyekaæ tad­tuæ karotyavakÃsÆpadadhÃtyavakÃbhi÷ pracÃdayatyÃpo và avakà apastadetasminn­tau dadhÃti tasmÃdetasminn­tau bhÆyi«Âhaæ var«ati 8.3.2.[6] athottare | i«aÓcorjaÓca ÓÃradÃv­tÆ iti nÃmanÅ enayorete nÃmabhyÃmevaine etadupadadhÃti dve i«Âake bhavato dvau hi mÃsÃv­tu÷ sak­tsÃdayatyekaæ tad­tuæ karotyavakÃsÆpadadhÃtyÃpo và avakà apastadetasya 'rto÷ purastÃddadhÃti tasmÃdetasya 'rto÷ purastÃdvar«ati nopari«ÂÃtpracÃdayati tasmÃnna tathevopari«ÂÃdvar«ati 8.3.2.[7] tadyadetà | atropadadhÃti saævatsara e«o 'gnirima u lokÃ÷ saævatsarastasyÃntarik«ameva madhyamà citirantarik«amasya var«ÃÓaradÃv­t tadyadetà atropadadhÃti yadevÃsyaità ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdetà atropadadhÃti 8.3.2.[8] yadvevaità atropadadhÃti | prajÃpatire«o 'gni÷ saævatsara u prajÃpatistasya madhyameva madhyamà citirmadhyamasya var«ÃÓaradÃv­tÆ tadyadetà atropadadhÃti yadevÃsyaità ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdetà atropadadhÃti 8.3.2.[9] tà và etÃ÷ | catasra ­tavyà madhyamÃyÃæ cità upadadhÃti dve-dve itarÃsu citi«u catu«pÃdà vai paÓavo 'ntarik«am madhyamà citirantarik«e tatpaÓÆndadhÃti tasmÃdantarik«ÃyatanÃ÷ paÓava÷ 8.3.2.[10] yadveva catasra÷ catu«pÃdà vai paÓavo 'nnam paÓavo madhyam madhyamà citirmadhyatastadannaæ dadhÃti 8.3.2.[11] yadveva catasra÷ | caturak«araæ và antarik«aæ dvyak«arà itarÃÓcitayastadyÃvadantarik«aæ tÃvattatk­tvopadadhÃti 8.3.2.[12] yadveva catasra÷ | paÓure«a yadagnirmadhyaæ tatprati paÓuæ vari«Âhaæ karoti tasmÃnmadhyam prati paÓurvari«Âha÷ 8.3.2.[13] tà và etÃ÷ | catasra ­tavyÃstÃsÃæ viÓvajyoti÷ pa¤camÅ pa¤ca diÓyÃstaddaÓa daÓÃk«arà virìannaæ virÃïmadhyam madhyamà citirmadhyatastadannaæ dadhÃti tà anantarhitÃ÷ svayamÃt­ïÃyà upadadhÃti prÃïo vai svayamÃt­ïÃnantarhitaæ tatprÃïÃdannaæ dadhÃtyuttarà uttaraæ tatprÃïÃdannaæ dadhÃti 8.3.2.[14] atha prÃïabh­ta upadadhÃti | prÃïà vai prÃïabh­ta÷ prÃïÃnevaitadupadadhÃti tà daÓa bhavanti daÓa vai prÃïÃ÷ pÆrvÃrdha upadadhÃti purastÃddhÅme prÃïà Ãyurme pÃhi jyotirme yaceti prÃïo vai jyoti÷ prÃïam me yacetyevaitadÃha tà anantarhità ­tavyÃbhya upadadhÃti prÃïo vai vÃyur­tu«u tadvÃyum prati«ÂhÃpayati 8.3.3.[1] atha candasyà upadadhÃti | paÓavo vai candÃæsyantarik«am madhyamà citirantarik«e tatpaÓuæ dadhÃti tasmÃdantarik«ÃyatanÃ÷ paÓava÷ 8.3.3.[2] yadveva candasyà upadadhÃti | paÓavo vai candÃæsyannm paÓavo madhyam madhyamà citirmadhyatastadannaæ dadhÃti 8.3.3.[3] tà dvÃdaÓa-dvÃdaÓopadadhÃti | dvÃdaÓÃk«arà vai jagatÅ paÓavo jagatyantarik«am madhyamà citirantarik«e tatpaÓÆndadhÃti tasmÃdantarik«ÃyatanÃ÷ paÓava÷ 8.3.3.[4] yadveva dvÃdaÓa-dvÃdaÓa | dvÃdaÓÃk«arà vai jagatÅ paÓavo vai jagatyannam paÓavo madhyam madhyamà citirmadhyatastadanna dadhÃti tà anantarhitÃ÷ prÃïabh­dbhya upadadhÃtyanantarhitaæ tatprÃïebhyo 'nnaæ dadhÃtyuttarà uttaraæ tatprÃïebhyo 'nnaæ dadhÃti 8.3.3.[5] mà canda iti | ayaæ vai loko mÃyaæ hi loko mita iva pramà canda ityantarik«aloko vai pramÃntarik«aloko hyasmÃllokÃtpramita iva pratimà canda ityasau vai loka÷ pratimai«a hyantarik«aloke pratimita ivÃsrÅvayaÓcanda ityannamasrÅvayastadyade«u loke«vannaæ tadasrÅvayo 'tho yadebhyo lokebhyo 'nnaæ sravati tadasrÅvayo 'thÃto niruktÃnyeva candÃæsyupadadhÃti 8.3.3.[6] paÇktiÓcanda÷ | u«ïikcando b­hatÅ cando 'nu«Âupcando viràcando gÃyatrÅ candastri«Âupcando jagatÅ canda ityetÃni niruktÃni virìa«ÂamÃni candÃæsyupadadhÃti p­thivÅ cando 'ntarik«aæ canda iti yÃnyetaddevatyÃni candÃæsi tÃnyevaitadupadadhÃtyagnirdevatà vÃto devatetyetà vai devatÃÓcandÃæsi tÃnyevaitadupadadhÃti 8.3.3.[7] sa vai niruktÃni cÃniruktÃni copadadhÃti | sa yatsarvÃïi niruktÃnyupÃdhÃsyadantavaddhÃnnamabhavi«yadak«e«yata hÃtha yatsarvÃïyaniruktÃni paro 'k«aæ hÃnnamabhavi«yanna hainadadrak«yaæÓcana niruktÃni cÃniruktÃni copadadhÃti tasmÃnniruktamannamadyamÃnaæ na k«Åyate 8.3.3.[8] tÃni và etÃni | trÅïi dvÃdaÓÃnyupadadhÃti tat«aÂtriæÓat«aÂtriæÓadak«arà b­hatye«Ã vai sà b­hatÅ yÃæ taddevà antarik«am b­hatÅæ t­tÅyÃæ citimapaÓyaæstasyà etasyai devà uttamÃ÷ 8.3.3.[9] yadvevaità i«Âakà upadadhÃti | prajÃpatervisrastÃtsarvÃïi bhÆtÃni sarvà diÓo 'nu vyudakrÃman 8.3.3.[10] sa ya÷ sa prajÃpatirvyasraæsata | ayameva sa yo 'yamagniÓcÅyate 'tha yÃnyasmÃttÃni bhÆtÃni vyudakrÃmannetÃstà i«ÂakÃstadyadetà upadadhÃti yÃnyevÃsmÃttÃni bhÆtÃni vyudakrÃmaæstÃnyasminnetatpratidadhÃti 8.3.3.[11] tadyà daÓa prathamà upadadhÃti | sa candramÃstà daÓa bhavanti daÓÃk«arà virìannaæ virìannamu candramà atha yà uttarÃ÷ «aÂtriæÓadardhamÃsÃÓca te mÃsÃÓca caturviæÓatirardhamÃsà dvÃdaÓa mÃsÃÓcandramà vai saævatsara÷ sarvÃïi bhÆtÃni 8.3.3.[12] taæ yatra devÃ÷ samaskurvan | tadasminnetÃni sarvÃïi bhÆtÃni madhyato 'dadhustathaivÃsminnayametaddadhÃti tà anantarhità ­tavyÃbhya upadadhÃty­tu«u tatsarvÃïi bhÆtÃni prati«ÂhÃpayati 8.3.4.[1] atha vÃlakhilyà upadadhÃti | prÃïà vai vÃlakhilyÃ÷ prÃïÃnevaitadupadadhÃti tà yadvÃlakhilyà nÃma yadvà urvarayorasambhinnam bhavati khila iti vai tadÃcak«ate vÃlamÃtrÃdu heme prÃïà asambhinnÃste yadvÃlasÃtrÃdasambhinnÃstasmÃdvÃlakhilyÃ÷ 8.3.4.[2] sa vai sapta purastÃdupadadhÃti | sapta paÓcÃttadyÃ÷ sapta purastÃdupadadhÃti ya eveme sapta purastÃtprÃïÃstÃnasminnetaddadhÃti 8.3.4.[3] atha yÃ÷ sapta paÓcÃt | e«ÃmevaitatprÃïÃnÃmetÃnprÃïÃnpratÅnkaroti tasmÃdyadebhirannamatti tadetairatyeti 8.3.4.[4] yadveva sapta purastÃdupadadhÃti | sapta và ime purastÃtprÃïÃÓcatvÃri dorbÃhavÃïi Óiro grÅvà yadÆrdhvaæ nÃbhestatsaptamamaÇge 'Çge hi prÃïa ete vai sapta purastÃtprÃïÃstÃnasminnetaddadhÃti 8.3.4.[5] atha yÃ÷ sapta paÓcÃt | sapta và ime paÓcÃtprÃïÃÓcatvÃryÆrva«ÂhÅvÃni dvai prati«Âhe yadavÃÇnÃbhestatsaptamamaÇge 'Çge hi prÃïa ete vai sapta paÓcÃtprÃïÃstÃnasminnetaddadhÃti 8.3.4.[6] mÆrdhÃsi rà| dhruvÃsi dharuïà dhartryasi dharaïÅ yantrÅ rìyantryasi yamanÅ dhruvÃsi dharitrÅtyetÃnevÃsminnetaddhruvÃnprÃïÃnyacati 8.3.4.[7] yadveva vÃlakhilyà upadadhÃti | etadvai devà vÃlakhilyÃbhirevemÃælokÃntsamayuritaÓcordhvÃnamutaÓcÃrvÃcastathaivaitadyajamÃno vÃlakhilyÃbhirevemÃælokÃntsaæyÃtÅtaÓcordhvÃnamutaÓcÃrvÃca÷ 8.3.4.[8] mÆrdhÃsi rìitÅmaæ lokamarohan | dhruvÃsi dharuïetyantarik«alokaæ dhartryasi dharaïÅtyamuæ dharaïÅtyamuæ lokamÃyu«e tvà varcase tvà k­«yai tvà k«emÃya tveti catvÃraÓcatu«pÃdÃ÷ paÓavo 'nnam paÓavasta etaiÓcaturbhiÓcatu«pÃdai÷ paÓubhiretenÃnnenÃmu«miæloke pratyati«ÂhaæstathaivaitadyajamÃna etaiÓcaturbhiÓcatu«pÃdai÷ paÓubhiretenÃnnenÃmu«miæloke pratiti«Âhati 8.3.4.[9] sa sa parÃÇiva roha÷ | iyamu vai prati«Âhà te devà imÃm prati«ÂhÃmabhipratyÃyaæstathaivaitadyajamÃna imÃm prati «Ãmabhipratyaiti 8.3.4.[10] yantri rìityamuæ lokamarohan | yantryasi yamanÅtyantarik«alokaæ dhruvÃsi dharitrÅtÅmaæ lokami«e tvorje tvà rayyai tvà po«Ãya tveti catvÃraÓcatu«pÃdÃ÷ paÓavo 'nnam paÓavasta etaiÓcaturbhiÓcatu«pÃdai÷ paÓubhiretenÃnnenÃsmiæloke pratyati«ÂhaæstathaivaitadyajamÃna etaiÓcaturbhiÓcatu«pÃdai÷ paÓubhiretenÃnnenÃsmiæloke pratiti«Âhati 8.3.4.[11] athÃta÷ saæsk­tireva | yà amÆrekÃdaÓe«Âakà upadadhÃti yo 'sau prathamo 'nuvÃkastadantarik«aæ sa Ãtmà tadyattà ekÃdaÓa bhavantyekÃdaÓÃk«arà vai tri«Âuptrai«Âubhamantarik«amatha yà uttarÃ÷ «a«Âi÷ sa vÃyu÷ sa prajÃpati÷ so 'gni÷ sa yajamÃna÷ 8.3.4.[12] tadyÃ÷ purastÃdupadadhÃti | Óiro 'sya tÃstà daÓa bhavanti daÓa vai prÃïÃ÷ prÃïà u vai Óira÷ pÆrvÃrdha upadadhÃti purastÃddhÅdaæ Óira÷ 8.3.4.[13] atha yà dak«iïata÷ | yadÆrdhvam madhyÃdavÃcÅnaæ ÓÅr«ïastadasya tà atha yÃ÷ paÓcÃdyadÆrdhvam prati«ÂhÃyà avÃcÅnam madhyÃttadasya tÃ÷ prati«Âhaivottarata÷ 8.3.4.[14] tadyÃ÷ sapta purastÃdvÃlakhilyà upadadhÃti | ya eveme sapta purastÃtprÃïÃstÃnasminnetaddadhÃti tà anantarhità etÃbhyo daÓabhya upadadhÃtyanantarhitÃæstacÅr«ïa÷ prÃïÃndadhÃti 8.3.4.[15] atha yÃ÷ sapta paÓcÃt | ya eveme sapta paÓcÃtprÃïÃstÃnasminnetaddadhÃti tà anantarhità etÃbhyo dvÃdaÓabhya upadadhÃtyanantarhitÃæstadÃtmana÷ prÃïÃndadhÃti sa e«a vÃyu÷ prajÃpatirasmiæstrai«Âubhe 'ntarik«e samantam paryaknastadyatt­tÅyÃæ citimupadadhÃti vÃyuæ caiva tadantarik«aæ ca saækk­tyopadhatte 'tha lokamp­ïe upadadhÃtyasyÃæ sraktyÃæ tayorupari bandhu÷ purÅ«aæ nivapati tasyopari bandhu÷ 8.4.1.[1] caturthÅæ citimupadadhÃti | etadvai devÃst­tÅyÃæ citiæ citvà samÃrohannantarik«aæ vai t­tÅyà citirantarik«ameva tatsaæsk­tya samÃrohan 8.4.1.[2] te 'bruvan | cetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvannita Ærdhvamicateti te cetayamÃnà etÃæ caturthÅæ citimapaÓyanyadÆrdhvamantarik«ÃdarvÃcÅnaæ divaste«Ãme«Ã loko 'dhruva ivÃprati«Âhita ivamanasyÃsÅt 8.4.1.[3] te brahmÃbruvan | tvÃmihopadadhÃmahà iti kim me tato bhavi«yatÅti tvameva na÷ Óre«Âham bhavi«yasÅti tatheti te 'tra brahmopÃdadhata tasmÃdÃhurbrahmaiva devÃnÃæ Óre«Âhamiti tadetayà vai caturthyà cityeme dyÃvÃp­thivÅ vi«Âabdhe brahma vai caturthÅ citistasmÃdÃhurbrahmaïà dyÃvÃp­thivÅ vi«Âabdhe iti stomÃnupadadhÃti prÃïà vai stomÃ÷ prÃïà u vai brahma brahmaivaitadupadadhÃti 8.4.1.[4] yadveva stomÃnupadadhÃti | etadvai devÃ÷ prajÃpatimabruvaæstvÃmihopadadhÃmahà iti tatheti sa vai nÃbravÅtkim me tato bhavi«yatÅti yadu ha kiæ ca prajÃpatirdeve«vÅ«e kimasmÃkaæ tato bhavi«yatÅtyevocustasmÃdu haitadyatpità putre«vicate kimasmÃkaæ tato bhavi«yatÅtyevÃhuratha yatputrÃ÷ pitari tathetyevÃhaivaæ hi tadagre prajÃpatiÓca devÃÓca samavadanta stomÃnupadadhÃti prÃïà vai stomÃ÷ prÃïà u vai prajÃpati÷ prajÃpatimevaitadupadadhÃti 8.4.1.[5] yadveva stomÃnupadadhÃti | ye vai te prÃïà ­«aya etÃæ caturthÅæ citimapaÓyanye ta etena rasenopÃyaæsta ete tÃnevaitadupadadhÃti stomÃnupadadhÃti prÃïà vai stomÃ÷ prÃïà u và ­«aya ­«ÅnevaitadupadadhÃti 8.4.1.[6] yadveva stomÃnupadadhÃti | prajÃpatiæ visrastaæ devatà ÃdÃya vyudakrÃmaæstasya yudÆrdhvam madhyÃdavÃcÅnaæ ÓÅr«ïastadasya vÃyurÃdÃyotkramyÃti«ÂhaddevatÃÓca bhÆtvà saævatsararÆdÃïi ca 8.4.1.[7] tamabravÅt | upa mehi prati ma etaddhehi yena me tvamudakramÅriti kim me tato bhavi«yatÅti tvaddevatyameva ma etadÃtmano bhavi«yatÅti tatheti tadasminnetadvÃyu÷ pratyapadhÃt 8.4.1.[8] tadyà età a«ÂÃdaÓa prathamÃ÷ | etadasya tadÃtmanastadyadetà atropadadhÃti yadevÃsyaità ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdetà atropadadhÃti stomÃnupadadhÃti prÃïà vai stomÃ÷ prÃïÃu vai vÃyurvÃyumevaitadupadadhÃti 8.4.1.[9] sa purastÃdupadadhÃti | ÃÓustriv­diti ya eva triv­tstomastaæ tadupadadhÃti tadyattamÃhÃÓuritye«a hi stomÃnÃmÃÓi«Âho 'tho vÃyurvà ÃÓustriv­tsa e«u tri«u loke«u vartate tadyattamÃhÃÓuritye«a hi sarve«Ãm bhÆtÃnÃmÃÓi«Âho vÃyurha bhÆtvà purastÃttasthau tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[10] bhÃnta÷ pa¤cadaÓa iti | ya eva pa¤cadaÓa stomastaæ tadupadadhÃti tadyattamÃha bhÃnta iti vajro vai bhÃnto vajra÷ pa¤cadaÓo 'tho candramà vai bhÃnta÷ pa¤cadaÓa÷ sa ca pa¤cadaÓÃhÃnyÃpÆryate pa¤cadaÓÃpak«Åyate tadyattamÃha bhÃnta iti bhÃti hi candramÃÓcandramà ha bhÆtvà dak«iïatastasthau tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[11] vyomà saptadaÓa iti | ya eva saptadaÓa stomastaæ tadupadadhÃti tadyattamÃha vyometi prajÃpatirvai vyomà prajÃpati÷ saptadaÓo 'tho saævatsaro vÃva vyomà saptadaÓastasya dvÃdaÓa mÃsÃ÷ pa¤ca 'rtavastadyattamÃha vyometi vyomà hi saævatsara÷ saævatsaro ha bhÆtvottaratastasthau tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[12] dharuïa ekaviæÓa iti | ya evaikaviæÓa stomastaæ tadupadadhÃti tadyattamÃha dharuïa iti prati«Âhà vai dharuïa÷ prati«ÂhaikaviæÓo 'tho asau và Ãdityo dharuïa ekaviæÓastasya dvÃdaÓa mÃsÃ÷ pa¤ca 'rtavastraya ime lokà asÃvevÃdityo dharuïa ekaviæÓastadyattamÃha dharuïa iti yadà hyevai«o 'stametyathedaæ sarvaæ dhriyata Ãdityo ha bhÆtvà paÓcÃttasthau tadeva tadrÆpamupadadhÃtyatha saævatsararÆpÃïyupadadhÃti 8.4.1.[13] pratÆrtira«ÂÃdaÓa iti | ya evëÂÃdaÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro vÃva pratÆrtira«ÂÃdaÓastasya dvÃdaÓa mÃsÃ÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara eva pratÆrtira«ÂÃdaÓastadyattamÃha pratÆrtiriti saævatsaro hi sarvÃïi bhÆtÃni pratirati tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[14] tapo navadaÓa iti | ya eva navadaÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro tapo navadaÓastasya dvÃdaÓa mÃsÃ÷ «a¬­tava÷ saævatsara eva tapo navadaÓastadyattamÃha tapa iti saævatsaro hi sarvÃïi bhÆtÃni tapati tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[15] abhÅvarta÷ saviæÓa iti | ya eva saviæÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro và abhÅvarta÷ saviæÓastasya dvÃdaÓa mÃsÃ÷ sapta 'rtava÷ saævatsara evÃbhÅvarta÷ saviæÓastadyattamÃhÃbhÅvarta iti saævatsaro hi sarvÃïi bhÆtÃnyabhivartate tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[16] varco dvÃviæÓa iti | ya eva dvÃviæÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro vÃva varco dvÃviæÓastasya dvÃdaÓa mÃsÃ÷ sapta 'rtavo dve ahorÃtre saævatsara eva varco dvÃviæÓastadyattamÃha varca iti saævatsaro hi sarve«Ãm bhÆtÃnÃæ varcasvitamastadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[17] sambharaïastrayoviæÓa iti ya eva trayoviæÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro vÃva sambharaïastrayoviæsastasya trayodaÓa mÃsà sapta 'rtavo dve ahorÃtre saævatsara eva sambharaïastrayoviæÓastadyattamÃha sambharaïa iti saævatsaro hi sarvÃïi bhÆtÃni sambh­tastadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[18] yoniÓcaturviæÓa iti | ya eva caturviæÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro vÃva yoniÓcaturviæÓastasya caturviæÓatirardhamÃsÃstadyattamÃha yoniriti saævatsaro hi sarve«Ãm bhÆtÃnÃæ yonistadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[19] garbhÃ÷ pa¤caviæÓa iti | ya eva pa¤caviæÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro vÃva garbhÃ÷ pa¤caviæÓastasya caturviæÓatirardhamÃsÃ÷ saævatsara eva garbhÃ÷ pa¤caviæÓastadyattamÃha garbhà iti saævatsaro ha trayodaÓo mÃso garbho bhÆtva 'rtÆnpraviÓati tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[20] ojastriïava iti | ya eva triïava stomastaæ tadupadadhÃti tadyattamÃhauja iti v!jro và ojo vajrastriïavo 'tho saævatsaro và ojastriïavastasya caturviæÓatirardhamÃsà dve ahorÃtre saævatsara evaujastriïavastadyattamÃhauja iti saævatsaro hi sarve«Ãm bhÆtÃnÃmojasvitamastadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[21] kraturekatriæÓa iti | ya evaikatriæÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro vÃva kraturekatriæÓastasya caturviæÓatirardhamÃsÃ÷ «ad­tava÷ saævatsara eva kraturekatriæÓastadyattamÃha kraturiti saævatsaro hi sarvÃïi bhÆtÃni karoti tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[22] prati«Âhà trayastriæÓa iti | ya eva trayastriæÓa stomastaæ tadupadadhÃti tadyattamÃha prati«Âheti prati«Âhà hi trayastriæÓo 'tho saævatsaro vÃva prati«Âhà trayastriæÓastasya caturviæÓatirardhamÃsÃ÷ «ad­tavo dve ahorÃtre saævatsara eva prati«Âhà trayastriæÓastadyattamÃha prati«Âheti saævatsaro hi sarve«Ãm bhÆtÃnÃm prati«Âhà tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[23] bradhnasya vi«Âapaæ catustriæÓa iti | ya eta catustriæÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro vÃva bradhnasya vi«Âapaæ catustriæÓastasya caturviæÓatirardhamÃsÃ÷ sapta 'rtavo dve ahorÃtre saævatsara eva bradhnasya vi«Âapaæ catustriæÓastadyattamÃha bradhnasya vi«Âapamiti svÃrÃjyaæ vai bradhnasya vi«Âapaæ svÃrÃjya catustriæÓastadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[24] nÃka÷ «aÂtriæÓa iti | ya eva «aÂtriæÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro vÃva nÃka÷ «aÂtriæÓastasya caturviæÓatirardhamÃsà dvÃdaÓa mÃsÃstadyattamÃha nÃka iti na hi tatra gatÃya kasmai canÃkam bhavatyatho saævatsaro vÃva nÃka÷ saævatsara÷ svargo lokastadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[25] vivarto '«ÂÃcatvÃriæÓa iti | ya evëÂÃcatvariæÓa stomastaæ tadupadadhÃtyatho saævatsaro vÃva vivarto '«ÂÃcatvÃriæÓastasya «a¬viæÓatirardhamÃsÃstrayodaÓa mÃsÃ÷ sapta 'rtavo dve ahorÃtre tadyattamÃha vivarta iti saævatsarÃddhi sarvÃïi bhÆtÃni vivartante tadeva tadrÆpamupadadhÃti 8.4.1.[26] dhartraæ catu«Âoma iti | ya eva catu«Âoma stomastaæ tadupadadhÃti tadyattamÃha dhartramiti prati«Âhà vai dhartram prati«Âhà catu«Âomo 'tho vÃyurvÃva dhartraæ catu«Âoma÷ sa ÃbhiÓcatas­bhirdigbhi stute tadyattamÃha dhartramiti prati«Âhà vai dhartraæ vÃyuru sarve«Ãm bhÆtÃnÃm prati«Âhà tadeva tadrÆpamupadadhÃti sa vai vÃyumeva prathamamupadadhÃti vÃyumuttamaæ vÃyunaiva tadetÃni sarvÃïi bhÆtÃnyubhayata÷ parig­hïÃti 8.4.1.[27] tà và etÃ÷ | a«ÂÃdaÓe«Âakà upadadhÃti tau dvau triv­tau prÃïo vai triv­dvÃyuru prÃïo vÃyure«Ã citi÷ 8.4.1.[28] yadvevëÂÃdaÓa | a«ÂÃdaÓo vai saævatsaro dvÃdaÓa mÃsÃ÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara eva prajÃpatira«ÂÃdaÓa÷ prjÃpatiragniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattatk­tvopadadhÃti 8.4.2.[1] atha sp­ta upadadhÃti | etadvai prajÃpatiretasminnÃtmana÷ pratihite sarvÃïi bhÆtÃni garbhyabhavattÃnyasya garbha eva santi pÃpmà m­tyurag­hïÃt 8.4.2.[2] sa devÃnabravÅt | yu«mÃbhi÷ sahemÃni sarvÃïi bhÆtÃni pÃpmano m­tyo sp­ïavÃnÅti kiæ nastato bhavi«yatÅti v­ïÅdhvamityabravÅttam bhÃgo no 'stvityeke 'bruvannÃdhipatyaæ no 'stvityeke sa bhÃgamekebhya÷ k­tvÃdhipatyamekebhya÷ sarvÃï i bhÆtÃni pÃpmano m­tyorasp­ïodyadasp­ïottasmÃtsp­tastathaivaitadyajamÃno bhÃgamekebhya÷ k­tvÃdhipatyamekebhya÷ sarvÃïi bhÆtÃni pÃpmano m­tyo sp­ïoti tasmÃdu sarvÃsveva sp­taæ-sp­tamityanuvartate 8.4.2.[3] agnirbhÃgo 'si | dÅk«Ãyà Ãdhipatyamiti vÃgvai dÅk«Ãgnaye bhÃgaæ k­tvà vÃca Ãdhipatyamakarodbrahma sp­taæ triv­tstoma iti brahma prajÃnÃæ triv­tà stomena pÃpmanà m­tyorasp­ïot 8.4.2.[4] indrasya bhÃgo 'si | vi«ïorÃdhipatyamitÅndrÃya bhÃgaæ k­tvà vi«ïava Ãdhipatyamakarotk«atraæ sp­tam pa¤cadaÓa stoma iti k«atram prajÃnÃm pa¤cadaÓena stomena pÃpmano m­tyorasp­ïot 8.4.2.[5] n­cak«asÃm bhÃgo 'si | dhÃturÃdhipatyamiti devà vai n­cak«aso devebhyo bhÃgaæ k­tvà dhÃtra Ãdhipatyamakarojjanitraæ sp­taæ saptadaÓa stoma iti vi¬vai janitraæ viÓam prajÃnÃæ saptadaÓena stomena pÃpmano m­tyorasp­ïot 8.4.2.[6] mitrasya bhÃgo 'si | varuïasyÃdhipatyamiti prÃïo vai mitro 'pÃno varuïa÷ prÃïÃya bhÃgaæ k­tvÃpÃnÃyÃdhipatyamakaroddivo v­«ÂirvÃta sp­ta ekaviæÓa stoma iti v­«Âiæ ca vÃtaæ ca prajÃnÃmekaviæÓena stomena pÃpmano m­tyorasp­ïot 8.4.2.[7] vasÆnÃm bhÃgo 'si | rudrÃïÃmÃdhipatyamiti prÃïo vai mitro 'pÃno varuïa÷ prÃïÃya bhÃgaæ k­tvÃpÃnÃyÃdhipatyamakaroddivo v­«ÂirvÃta sp­ta ekaviæÓa stoma iti v­«Âiæ ca vÃtaæ ca prajÃnÃmekaviæÓena stomena pÃpmano m­tyorasp­ïot 8.4.2.[8] ÃdityÃnÃm bhÃgo 'si | marutÃmÃdhipatyamityÃdityebhyo bhÃgaæ k­tvà marudbhya Ãdhipatyamakarodgarbhà sp­tÃ÷ pa¤caviæÓa stoma iti garbhÃnprajÃnÃm pa¤caviæÓena stomena pÃpmano m­tyorasp­ïot 8.4.2.[9] adityai bhÃgo 'si | pÆ«ïaæ ÃdhipatyamitÅyaæ và aditirasyai bhÃgaæ k­tvà pÆ«ïa Ãdhipatyamakarodoja sp­taæ triïava stoma ityoja÷ prajÃnÃæ triïavena stomena papmano m­tyorasp­ïot 8.4.2.[10] devasya saviturbhÃgo 'si | b­haspaterÃdhipatyamiti devÃya savitre bhÃgaæ k­tvà b­haspataya ÃdhipatyamakarotsamÅcÅrdiÓa sp­tÃÓcatu«Âoma stoma iti sarvà diÓa÷ prajÃnÃæ catu«Âomena stomena pÃpmano m­tyorasp­ïot 8.4.2.[11] yavÃnÃm bhÃgo 'si | ayavÃnÃmÃdhipatyamiti pÆrvapak«Ã vai yavà aparapak«Ã ayavÃste hÅdaæ sarvaæ yuvate cÃyuvate ca pÆrvapak«ebhyo bhÃgaæ k­tvÃparapak«ebhya Ãdhipatyamakarotprajà sp­tÃÓcatuÓcatvÃriæÓa stoma iti sarvÃ÷ prajÃÓcatuÓcatvÃriæÓena stomena pÃpmano m­tyorasp­ïot 8.4.2.[12] ­bhÆïÃm bhÃgo 'si | vi«ve«Ãæ devÃnÃmÃdhipatyamity­bhubhyo bhÃgaæ k­tvà viÓvebhyo devebhya ÃdhipatyamakarodbhÆtaæ sp­taæ trayastriæÓa stoma iti sarvÃïi bhÆtÃni trayastriæÓena stomena pÃpmano m­tyorasp­ïottathaivaitadyajamÃna÷ sarvÃïi bhÆtÃni trayastriæÓena stomena pÃpmano m­tyo sp­ïoti 8.4.2.[13] tà và età daÓe«Âakà upadadhÃti | daÓÃk«arà virìvirìagnirdaÓa diÓo diÓo 'gnirdaÓa prÃïÃ÷ prÃïà agniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataiva tadetÃni sarvÃïi bhÆtÃni pÃpmano m­tyo sp­ïoti 8.4.2.[14] atha 'rtavye upadadhÃti | ­tava ete yad­tavye ­tÆnevaitadupadadhÃti sahaÓca sahasyaÓca haimantikÃv­tÆ iti nÃmanÅ enayorete nÃmabhyÃmevaine etadupadadhÃti dve i«Âake bhavato dvau hi mÃsÃv­tu÷ sak­tsÃdayatyekaæ tad­tuæ karoti 8.4.2.[15] tadyadete atropadadhÃti | saævatsara e«o 'gnirima u lokÃ÷ saævatsarastasya yadÆrdhvamantarik«ÃdarvÃcÅnaæ divastadasyai«Ã caturthÅ citistadvasya hemanta ­tustadyadete atropadadhÃti yadevÃsyaite ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdete atropadadhÃti 8.4.2.[16] yadvevaite atropadadhÃti | prajÃpatire«o 'gni÷ saævatsara u prajÃpatistasya yadÆrdhvam madhyÃdavÃcÅnaæ ÓÅr«ïastadasyai«Ã caturthÅ citistadvasya hemanta ­tustadyadete atropadadhÃti yadevÃsyaite ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdete atropadadhÃti 8.4.3.[1] atha s­«ÂÅrupadadhÃti | etadvai prajÃpati÷ sarvÃïi bhÆtÃni pÃpmano m­tyormuktvÃkÃmayata prajÃ÷ s­jeya prajÃyeyeti 8.4.3.[2] sa prÃïÃnabravÅt | yu«mÃbhi÷ sahemÃ÷ prajÃ÷ prajanayÃnÅti te vai kena sto«yÃmaha iti mayà caiva yu«mÃbhiÓceti tatheti te prÃïaiÓcaiva prajÃpatinà cÃstuvata yadu ha kiæ ca devÃ÷ kurvate stomenaiva tatkurvate yaj¤o vai stomo yaj¤enaiva tatkurvate tasmÃdu sarvÃsvevÃstuvatÃstuvatetyanuvartate 8.4.3.[3] ekayÃstuvateti | vÃgvà ekà vÃcaiva tadastuvata prajà adhÅyanteti prajà atrÃdhÅyanta prajÃpatiradhipatirÃsÅditi prajÃpatiratrÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[4] tis­bhirastuvateti | trayo vai prÃïÃ÷ prÃïa udÃno vyÃnastaireva tadastuvata brahmÃs­jyateti brahmÃtrÃs­jyata brahmaïaspatiradhipatirÃsÅditi brahmaïaspatiratrÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[5] pa¤cabhirastuvateti | ya eveme mana÷pa¤camÃ÷ prÃïÃstaireva tadastuvata bhÆtÃnyas­jyanteti bhÆtÃnyatrÃs­jyanta bhÆtÃnÃm patiradhipatirÃsÅditi bhÆtÃnÃm patiratrÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[6] saptabhirastuvateti | ya eveme sapta ÓÅr«anprÃïÃstaireva tadastuvata sapta ­«ayo 's­jyanteti sapta 'r«ayo 'trÃs­jyanta dhÃtÃdhipatirÃsÅditi dhÃtÃtrÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[7] navabhirastuvateti | nava vai prÃïÃ÷ sapta ÓÅr«annaväcau dvau taireva tadastuvata pitaro 's­jyanteti pitaro 'trÃs­jyantÃditiradhipatnyÃsÅdityaditiratrÃdhipatnyÃsÅt 8.4.3.[8] ekÃdaÓabhirastuvateti | daÓa prÃïà ÃtmaikÃdaÓastenaiva tadastuvata ­tavo 's­jyantety­tavo 'trÃs­jyantÃrtavà adhipataya ÃsannityÃrtavà atrÃdhipataya Ãsan 8.4.3.[9] trayodaÓabhirastuvateti | daÓa prÃïà dve prati«Âhe Ãtmà trayodaÓastenaiva tadastuvata mÃsà as­jyanteti mÃsà atrÃs­jyanta saævatsaro 'dhipatirÃsÅditi saævatsaro 'trÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[10] pa¤cadaÓabhirastuvateti | daÓa hastyà aÇgulayaÓcatvÃri dorbÃhavÃïi yadÆrdhvaæ nÃbhestatpa¤cadaÓaæ tenaiva tadastuvata k«atramas­jyateti k«atramas­jyateti k«atramatrÃs­jyatendro 'dhipatirÃsÅditÅndro 'trÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[11] saptadaÓabhirastuvateti | daÓa pÃdyà aÇgulayaÓcatvÃryÆrva«ÂhÅvÃni dve prati«Âhe yadavÃÇnÃbhestatsaptadaÓaæ tenaiva tadastuvata grÃmyÃ÷ paÓavo 's­jyanteti grÃmyÃ÷ paÓavo 'trÃs­jyanta b­haspatiradhipatirÃsÅditi b­haspatiratrÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[12] navadaÓabhirastuvateti | daÓa hastyà aÇgulayo nava prÃïÃstaireva tadastuvata ÓÆdrÃryÃvas­jyetÃmiti ÓÆdrÃryÃvatrÃs­jyetÃmahorÃtre adhipatnÅ ÃstÃmityahorÃtre atrÃdhipatnÅ ÃstÃm 8.4.3.[13] ekaviæÓatyÃstuvateti | daÓa hastyà aÇgulayo daÓa pÃdyà ÃtmaikaviæÓastenaiva tadastuvataikaÓaphÃ÷ paÓavo 's­jyantetyekaÓaphÃ÷ paÓavo 'trÃs­jyanta varuïo 'dhipatirÃsÅditi varuïo 'trÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[14] trayoviæÓatyÃstuvateti | daÓa hastyà aÇgulayo daÓa pÃdyà dve prati«Âhe Ãtmà trayoviæÓastenaiva tadastuvata k«udrÃ÷ paÓavo 's­jyanteti k«udrÃ÷ paÓavo 'trÃs­jyanta pÆ«ÃdhipatirÃsÅditi pÆ«ÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[15] pa¤caviæÓatyÃstuvateti | daÓa hastyà aÇgulayo daÓa pÃdyÃÓcatvÃryaÇgÃnyÃtmà paÓcaviæÓastenaiva tadastuvatÃraïyÃ÷ paÓavo 's­jyantetyÃraïyÃ÷ paÓavo 'trÃs­jyanta vÃyuradhipatirÃsÅditi vÃyuratrÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[16] saptaviæÓatyÃstuvateti | daÓa hastyà aÇgulayo daÓa pÃdyÃÓcatvÃryaÇgÃni dve prati«Âhe Ãtmà saptaviæÓastenaiva tadastuvata dyÃvÃp­thivÅ vyaitÃmiti dyÃvÃp­thivÅ atra vyaitÃæ vasavo rudrà Ãdityà anuvyÃyanniti vasavo rudrà Ãdityà atrÃnuvyÃyaæsta evÃdhipataya Ãsanniti ta u evÃtrÃdhipataya Ãsan 8.4.3.[17] navaviæÓatyÃstuvateti | daÓa hastyà aÇgulayo daÓa pÃdyà nava prÃïÃstaireva tadastuvata vanaspatayo 's­jyanteti vanaspatayo 'trÃs­jyanta somo 'dhipatirÃsÅditi somo 'trÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[18] ekatriæÓatÃstuvateti | daÓa hastyà aÇgulayo daÓa pÃdyà daÓa prÃïà ÃtmaikatriæÓastenaiva tadastuvata prajà as­jyanteti prajà atrÃs­jyanta yavÃÓcÃyavÃÓcÃdhipataya Ãsanniti pÆrvapak«Ãparapak«Ã evÃtrÃdhipataya Ãsan 8.4.3.[19] trayastriæÓatÃstuvateti | daÓa hastyà aÇgulayo daÓa pÃdyà daÓa prÃïà dve prati«Âhe Ãtmà trayastriæÓastenaiva tadastuvata bhÆtÃnyaÓÃmyanniti sarvÃïi bhÆtÃnyatrÃÓÃmyanprajÃpati÷ parame«ÂhyadhipatirÃsÅditi prajÃpati÷ parame«ÂhyatrÃdhipatirÃsÅt 8.4.3.[20] tà và etÃ÷ | saptadaÓe«Âakà upadadhÃti saptadaÓo vai saævatsara÷ prajÃpati÷ sa prajanayità tadetena vai saptadaÓena saævatsareïa prajÃpatinà prajanayitraitÃ÷ prajÃ÷ prÃjanayadyatprÃjanayadas­jata tadyadas­jata tasmÃts­«ÂayastÃ÷ s­«ÂvÃtmanprÃpÃdayata tathaivaitadyajamÃna etena saptadaÓena saævatsareïa prajÃpatinà prajanayitraitÃ÷ prajÃ÷ prajanayati tÃ÷ s­«ÂvÃtmanprapÃdayate reta÷sicorvelayà p­«Âayo vai reta÷sicau madhyamu p­«Âayo madhyata evÃsminnetÃ÷ prajÃ÷ prapÃdayati sarvata upadadhÃti sarvata evÃsminnetÃ÷ prajÃ÷ prapÃdayati 8.4.4.[1] athÃto 'nvÃv­tam | triv­dvatÅm purastÃdupadadhÃtyekaviæÓavatÅm paÓcÃtpa¤cadaÓavatÅæ dak«iïata÷ saptadaÓavatÅmuttarata÷ 8.4.4.[2] etadvai prajÃpatim | triv­dvatyÃmupahitÃyÃm pa¤cadaÓavatyÃm m­tyurasÅdadimÃmata upadhÃsyate tamatra grahÅ«yÃmÅti tam prÃpaÓyattam prakhyÃya parikramyaikaviæÓavatÅmupÃdhattaikaviæÓavatÅm m­tyurÃgacatpa¤cadaÓavatÅmupÃdhatta pa¤cadaÓavatÅm m­tyurÃgacatsaptadaÓavatÅmupÃdhatta so 'traiva m­tyuæ nyakarodatrÃmohayattathaivaitadyajamÃno 'traiva sarvÃnpÃpmano nikarotyatra mohayati 8.4.4.[3] athottarÃ÷ | triv­dvatyÃmeva triv­dvatÅmanÆpadadhÃtyekaviæÓavatyÃmekaviæÓavatÅm pa¤cadaÓavatyÃæ saptadaÓavatÅæ saptadaÓavatyÃm pa¤cadaÓavatÅæ tà yadevaæ vyatihÃramupadadhÃti tasmÃdak«ïayÃstomÅyà atho yadete stomà ato 'nyathÃnupÆrvaæ tasmÃdvevÃk«ïayÃstomÅyà atho evaæ devà upÃdadhatetarathÃsurÃstato devà abhavanparÃsurà bhavatyÃtmanà parÃsya dvi«anbhrÃt­vyo bhavati ya evaæ veda 8.4.4.[4] sa e«a paÓuryadagni÷ | so 'traiva sarva÷ k­tsna÷ saæsk­tastasya triv­dvatyÃveva Óiraste yattriv­dvatyau bhavatastriv­ddhi Óiro dve bhavato dvikapÃlaæ hi Óira÷ pÆrvÃrdha upadadhÃti purastÃddhÅdaæ Óira÷ 8.4.4.[5] prati«ÂhaikaviæÓavatyau | te yadekaviæÓavatyau bhavata÷ prati«Âhà hyekaviæÓo dve bhavato dvandvaæ hi prati«Âhà paÓcÃdupadadhÃti paÓcÃddhÅyam prati«Âhà 8.4.4.[6] bÃhÆ pa¤cadaÓavatyau | te yatpa¤cadaÓavatyau bhavata÷ pa¤cadaÓau hi bÃhÆ dve bhavato dvau hÅmau bÃhÆ pÃrÓvata upadadhÃti pÃrÓvato hÅmau bÃhÆ 8.4.4.[7] annaæ saptadaÓavatyau | te yatsaptadaÓavatyau bhavata÷ saptadaÓaæ hyannaæ dve bhavato dvyak«araæ hyannaæ te anantarhite pa¤cadaÓavatÅbhyÃmupadadhÃtyanantarhitaæ tadbÃhubhyÃmannaæ dadhÃti bÃhye pa¤cadaÓavatyau bhavato 'ntare saptadaÓavatyau bÃhubhyÃæ tadubhayato 'nnam parig­hïÃti 8.4.4.[8] atha yà madhya upadadhÃti | sa Ãtmà tà reta÷sicorvelayopadadhÃti p­«Âayo vai reta÷sicau madhyamu p­«Âayo madhyato hyayamÃtmà sarvata upadadhÃti sarvato hyayamÃtmÃtha yadato 'nyadatiriktaæ tadyadvai devÃnÃmatiriktaæ candÃæsi tÃni tadyÃni tÃni candÃæsi paÓavaste tadye te paÓava÷ puïyÃstà lak«myastadyÃstÃ÷ puïyà lak«myo 'sau sa Ãditya÷ sa ÃsÃme«a dak«iïata÷ 8.4.4.[9] tà haike 'nantarhitÃstriv­dvatÅbhyÃmupadadhati | jihvÃhanÆ iti vadanto yÃÓcaturdaÓa te hanÆ yÃ÷ «a sà jihveti na tathà kuryÃdati te recayanti yathà pÆrvayorhanvorapare hanÆ anÆpadadhyÃdyathà pÆrvasyÃæ jihvÃyÃmaparÃæ jihvÃmanÆpadadhyÃttÃd­ktadyatrÃhaiva Óirastadeva hanÆ tajjihvà 8.4.4.[10] asminnu haike 'vÃntaradeÓa upadadhati | asau và Ãditya età amuæ tadÃdityametasyÃæ diÓi dadhma iti na tathà kuryÃdanyÃni vÃva tÃni karmÃïi yairetamatra dadhÃti 8.4.4.[11] dak«iïata u haika upadadhati | tadetÃ÷ puïyà lak«mÅrdak«iïato dadhmaha iti tasmÃdyasya dak«iïato lak«ma bhavati tam puïyalak«mÅka ityÃcak«ata uttarata striyà uttarataÃyatanà hi strÅ tattatk­tameva purastÃttvevainà upadadhyÃdyatrÃhaiva Óirastadeva hanÆ tajjihvÃthaitÃ÷ puïyà lak«mÅrmukhato dhatte tasmÃdyasya mukhe lak«ma bhavati tam puïyalak«mÅka ityÃcak«ate 8.4.4.[12] sai«Ã brahmaciti÷ | yadbrahmopÃdadhata tasmÃdbrahmaciti÷ sà prajÃpaticitiryatprajÃpatimupÃdadhata tasmÃtprajÃpaticiti÷ sa 'r«icitiryad­«ÅnupÃdadhata tasmÃd­«iciti÷ sà vÃyucitiryadvÃyumupÃdadhata tasmÃdvÃyuciti÷ sà stomacitiryatstomÃnupÃdadhata tasmÃtstomaciti÷ sà prÃïacitiryatprÃïÃnupÃdadhata tasmÃtprÃïacitirato yatamadeva katamacca vidyÃttena haivÃsyai«Ãr«eyavatÅ bandhumatÅ citirbhavatyatha lokamp­ïe upadadhÃtyasyÃæ sraktyÃæ tayorupari bandhu÷ purÅ«aæ nivapati tasyopari bandhu÷ 8.5.1.[1] pa¤camÅæ citimupadadhÃti | etadvai devÃÓcaturthÅæ citiæ citvà samÃrohanyadÆrdhvamantarik«ÃdarvÃcÅnaæ divastadeva tatsaæsk­tya samÃrohan 8.5.1.[2] te 'bruvan | cetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvannita Ærdhvamicateti te cetayamÃnà divameva virÃjam pa¤camÅæ citimapaÓyaæstebhya e«a loko 'candayat 8.5.1.[3] te 'kÃmayanta | asapatnamimaæ lokamanupabÃdhaæ kurvÅmahÅti te 'bruvannupa tajjÃnÅta yathemaæ lokamasapatnamanupabÃdhaæ karavÃmahà iti te 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yathemaæ lokamasapatnamanupabÃdhaæ karavÃmahà iti 8.5.1.[4] te cetayamÃnÃ÷ | età i«Âakà apaÓyannasapatnÃstà upÃdadhata tÃbhiretaæ lokamasapatnamanupabÃdhamakurvata tadyadetÃbhirimaæ lokamasapatnamanupabÃdhamakurvata tasmÃdetà asapatnÃstathevaitadyajamÃno yadetà upadadhÃtamevaitallokamasapatnamanupabÃdhaæ kurute sarvata upadadhÃti sarvata evaitadetaæ lokamasapatnamanupabÃdhaæ kurute parÃrdha upadadhÃti sarvamevaitadetaæ lokamasapatnamanupavÃdhaæ kurute 8.5.1.[5] atha virÃja upadadhÃti | e«Ã vai sà virìyÃæ taddevà virÃjam pa¤camÅæ citimapaÓyaæstà daÓa-daÓopadadhÃti daÓÃk«arà virìvirìe«Ã civi÷ sarvata upadadhÃti yo và ekasyÃæ diÓi virÃjati na vai sa virÃjati yo vÃva sarvÃsu dik«u virÃjati sa eva virÃjati 8.5.1.[6] yadvevaità asapatnà upadadhÃti | etadvai prajÃpatimetasminnÃtmana÷ pratihite sarvata÷ pÃpmopÃyatata sa età i«Âakà apaÓyadasapatnÃstà upÃdhatta tÃbhistam pÃpmÃnamapÃhata pÃpmà vai sapatnastadyadetÃbhi÷ pÃpmÃnaæ sapatnamapÃhata tasmÃdetà asapatnÃ÷ 8.5.1.[7] tadvà etatkriyate | yaddevà akurvannidaæ nvimaæ sa pÃpmà nopayatate yattvetatkaroti yaddevà akurvaæstatkaravÃïÅtyatho ya eva pÃpmà ya÷ sapatnastametÃbhirapahate tadyadetÃbhi÷ pÃpmÃnaæ sapatnamapahate tasmÃdetà asapatnÃ÷ sarvata upadadhÃti sarvata evaitatpÃpmÃnaæ sapatnamapahate parÃrdha upadadhÃti sarvasmÃdevaitadÃtmana÷ pÃpmÃnaæ sapatnamapahate 8.5.1.[8] sa purastÃdupadadhÃti | agne jÃtÃnpraïudà na÷ sapatnÃniti yathaiva yajustathà bandhuratha paÓcÃtsahasà jÃtÃnpraïudà na÷ sapatnÃniti yathaiva yajustathà bandhu÷ 8.5.1.[9] sà yà purastÃdagni÷ sà | yà paÓcÃdagni÷ sÃgninaiva tatpurastÃtpÃpmÃnamapÃhatÃgninà paÓcÃttathaivaitadyajamÃno 'gninaiva purastÃtpÃpmÃnamapahate 'gninà paÓcÃt 8.5.1.[10] atha dak«iïata÷ | «o¬aÓÅ stoma ojo draviïamityekÃdaÓÃk«arà vai tri«Âuptrai«Âubhamantarik«aæ catasro diÓa e«a eva vajra÷ pa¤cadaÓastasyÃsÃvevÃditya÷ «o¬aÓÅ vajrasya bhartà sa etena pa¤cadaÓena vajreïaitayà tri«Âubhà dak«iïata÷ pÃpmÃnamapÃhata tathaivaitadyajamÃna etena pa¤cadaÓena vajreïaitayà tri«Âubhà dak«iïata÷ pÃpmÃnamapahate 8.5.1.[11] athottarata÷ | catuÓcatvÃriæÓa stomo varco draviïamiti catuÓcatvÃriæÓadak«arà vai tri«Âuptrai«Âubho vajra÷ sa etena catuÓcatvÃriæÓena vajreïaitayà tri«Âubhottarata÷ pÃpmÃnamapÃhata tathaivaitadyajamÃna etena catuÓcatvÃriæÓena vajreïaitayà tri«Âubhottarata÷ pÃpmÃnamapahate 8.5.1.[12] atha madhye | agne÷ purÅ«amasÅti brahma vai caturthÅ citiragniru vai brahma tasyà etatpurÅ«amiva yatpa¤camyapso nÃmeti tasyokto bandhu÷ 8.5.1.[13] tÃm prÃcÅæ tiraÓcÅmupadadhÃti | etaddhaitayà prajÃpati÷ pÃpmano mÆlamav­ÓcattathaivainayÃyametatpÃpmano mÆlaæ v­Ócati dak«iïato dak«iïataudyÃmo hi vajro 'ntareïa dak«iïÃæ diÓyÃmudyÃmÃya ha tamavakÃÓaæ karoti 8.5.1.[14] sà yà purastÃtprÃïa÷ sà | yà paÓcÃdapÃna÷ sà prÃïenaiva tatpurastÃtpÃpmÃnamapÃhatÃpÃnena paÓcÃttathaivaitadyajamÃna÷ prÃïenaiva purastÃtpÃpmÃnamapahate 'pÃnena paÓcÃt 8.5.1.[15] atha ye abhita÷ | tau bÃhÆ sa yo 'syÃbhita÷ pÃpmÃsÅdbÃhubhyÃæ tamapÃhata tathaivaitadyajamÃno yo 'syÃbhita÷ pÃpmà bhavati bÃhubhyÃmeva tamapahate 8.5.1.[16] annam purÅ«avatÅ | sa yo 'syopari«ÂhÃtpÃpmÃsÅdannena tamapÃhÃta tathaivaitadyajamÃno yo 'syopari«ÂÃtpÃpmà bhavatyannenaiva tamapahate 8.5.1.[17] sa yaddha và evaævitprÃïiti | yo 'sya purastÃtpÃpmà bhavati taæ tenÃpahate 'tha yadapÃniti tena taæ ya÷ paÓcÃdatha yadbÃhubhyÃæ karma kurute tena taæ yo 'bhito 'tha yadannamatti tena taæ ya upari«ÂÃtsarvadà ha và evaævitpÃpmÃnamapahate 'pi svapaæstasmÃdevaæ vidu«a÷ pÃpaæ na kÅrtayennedasya pÃpmÃsÃnÅti 8.5.2.[1] atha candasyà upadadhÃti | etadvai prajÃpati÷ pÃpmano m­tyormuktvÃnnamaicattasmÃdu haitadupatÃpÅ vasÅyÃnbhÆtvÃnnamicati tasminnÃÓaæsante 'nnamicati jÅvi«yatÅti tasmai devà etadannam prÃyacannetÃÓcandasyÃ÷ paÓavo vai candÃæsyannam paÓavastÃnyasmà acadayaæstÃni yadasmà acadayaæstasmÃccandÃæsi 8.5.2.[2] tà daÓa-daÓopadadhÃti | daÓÃk«arà virìvirìu k­tsnamannaæ sarvamevÃsminnetatk­tsnamannaæ dadhÃti sarvata upadadhÃti sarvata evÃsminnetatk­tsnamannaæ dadhÃti 8.5.2.[3] evaÓcanda iti | ayaæ vai loka evaÓcando varivaÓcanda ityantarik«aæ vai varivaÓcanda÷ ÓambhÆÓcanda iti dyaurvai ÓambhÆÓcanda÷ paribhÆÓcanda iti diÓo vai paribhÆÓcanda Ãcaccanda ityannaæ và Ãcaccando manaÓcanda iti p rajÃpatirvai manaÓcando vyacaÓcanda ityasau và Ãdityo vyacaÓcanda÷ 8.5.2.[4] sindhuÓcanda iti | prÃïo vai sindhuÓcanda÷ samudraÓcanda iti mano vai samudraÓcanda÷ sariraæ canda iti vÃgvai sariraæ canda÷ kakupcanda iti prÃïo vai kakupcandastrikakupcanda ityudÃno vai trikakupcanda÷ kÃvyaæ canda iti trayÅ vai vidyà kÃvyaæ cando 'Çkupaæ canda ityÃpo và aÇkupaæ cando 'k«arapaÇktiÓcanda ityasau vai loko 'k«arapaÇktiÓcanda÷ padapaÇktiÓcanda ityayaæ vai loka÷ padapaÇktiÓcando vi«ÂÃrapaÇktiÓcanda iti diÓo vai vi«ÂÃrapaÇktiÓcanda÷ k«uro bhrajaÓcanda ityasau và Ãditya÷ k«uro bhrajaÓcanda Ãcaccanda÷ pracaccanda ityannaæ và Ãcaccando 'nnam pracaccanda÷ 8.5.2.[5] saæyaccanda iti | rÃtrirvai saæyaccando viyaccanda ityaharvai viyaccando b­haccanda ityasau vai loko b­haccando rathantaraæ canda ityayaæ vai loko rathantaraæ cando nikÃyaÓcanda iti vÃyurvai nikÃyaÓcando vivadhaÓcanda ityantarik«aæ vai vivadhaÓcando giraÓcanda ityannaæ vai giraÓcando bhrajaÓcanda ityagnirvai bhrajaÓcanda÷ saæstupcando 'nu«Âupcanda iti vÃgeva saæstupcando vÃganu«Âupcanda evas=cando varivaÓcanda iti tasyokto bandhu÷ 8.5.2.[6] vayaÓcanda iti | annaæ vai vayaÓcando vayask­ccanda ityagnirvai vayask­ccando vi«pardhÃÓcanda ityasau vai loko vi«pardhÃÓcando viÓÃlaæ canda ityayaæ vai loko viÓÃlaæ candaÓcadiÓcanda ityantarik«aæ vai cadiÓcando dÆrohaïaæ canda ityasau và Ãdityo dÆrohaïaæ candastandraæ canda iti paÇktirvai tandraæ cando 'ÇkÃÇkaæ canda ityÃpo và aÇkÃÇkaæ canda÷ 8.5.2.[7] tadyÃ÷ purastÃdupadadhÃti | prÃïastÃsÃm prathamà vyÃno dvitÅyodÃnast­tÅyodÃnaÓcaturthÅ vyÃna÷ pa¤camÅ prÃïa÷ «a«ÂhÅ prÃïa÷ saptamÅ vyÃno '«ÂamyudÃno navamÅ yajamÃna evÃtra daÓamÅ sa e«a yajamÃna etasyÃæ virÃjyadhyƬha÷ prati«Âhita÷ prÃïamayyÃmarvÃcÅÓca parÃcÅÓcopadadhÃti tasmÃdime prÃïà arväcaÓca paräcaÓca 8.5.2.[8] atha yà dak«iïato | 'gnistÃsÃm prathamà vÃyurdvitÅyÃdityast­tÅyÃdityaÓcaturthÅ vÃyu÷ pa¤camyagni÷ «a«Âhyagni÷ saptamÅ vÃyura«ÂamyÃdityo navamÅ yajamÃna evÃtra daÓamÅ sa e«a yajamÃna etasyÃæ virÃjyadhƬha÷ prati«Âhito devatÃmayyÃmarvÃcÅÓca parÃcÅÓcopadadhÃti tasmÃdete devà arväcaÓca paräcaÓca 8.5.2.[9] atha yÃ÷ paÓcÃt | ayaæ lokastÃsÃm prathamÃntarik«aæ dvitÅyà dyaust­tÅyà dyauÓcaturthyantarik«am pa¤camyayaæ loka÷ «a«Âhyayaæ loka÷ saptamyantarik«ama«ÂamÅ dyaurnavamÅ yajamÃna evÃtra daÓamÅ sa e«a yajamÃna etasyÃæ virÃjyadhyƬha÷ prati«Âhito lokamayyÃmarvÃcÅÓca parÃcÅÓcopadadhÃti tasmÃdime lokà arväcaÓca paräcaÓca 8.5.2.[10] atha yà uttarata÷ | grÅ«mastÃsÃm prathamà var«Ã dvitÅyà hemantast­tÅyà hemantaÓcaturthÅ var«Ã÷ pa¤camÅ grÅ«ma÷ «a«ÂhÅ grÅ«ma÷ saptamÅ var«Ã a«ÂamÅ hemanto navamÅ yajamÃna evÃtra daÓamÅ sa e«a yajamÃna etasyÃæ virÃjyadhyƬha÷ prati«Âhita ­tumayyÃmarvÃcÅÓca parÃcÅÓcopadadhÃti tasmÃdeta ­tavo 'rväcaÓca paräcaÓca 8.5.2.[11] atha punareva | yÃ÷ purastÃdupadadhÃti prÃïÃste tà daÓa bhavanti daÓa vai prÃïÃ÷ pÆrvÃrdha upadadhÃti purastÃddhÅme prÃïÃ÷ 8.5.2.[12] atha yà dak«iïata÷ | etÃstà devatà agniÓca p­thivÅ ca vÃyuÓcÃntarik«aæ cÃdityaÓca dyauÓca candramÃÓca nak«atrÃïi cÃnnaæ cÃpaÓca 8.5.2.[13] atha yÃ÷ paÓcÃt | diÓastÃÓcatasro diÓaÓcatasro 'vÃntaradiÓa Ærdhvà ceyaæ ca 8.5.2.[14] atha yà uttarata÷ | mÃsÃste vÃsantikau dvau grai«mau dvau vÃr«ikau dvau ÓÃradau dvau haimantikau dvau 8.5.2.[15] atha punareva | yà prathamà daÓadayaæ sa loko yà dvitÅyÃntarik«aæ tadyà t­tÅyà dyau÷ semameva lokam prathamayà daÓatÃrohannantarik«aæ dvitÅyayà divaæ t­tÅyayà tathaivaitadyajamÃna imameva lokam prathamayà daÓatà rohatyantarik«aæ dvitÅyayà divaæ t­tÅyayà 8.5.2.[16] sa sa parÃÇiva roha÷ | iyamu vai prati«Âhà te devà imÃm prati«ÂhÃmabhipratyÃyaæstathaivaitadyajamÃna imÃm prati«ÂhÃmabhipratyaityatha yottamà daÓadayaæ sa lokastasmÃdyathaiva prathamÃyai daÓata÷ prabh­tirevamuttamÃyai samÃnaæ hyetadyadete daÓatÃvayameva loka÷ 8.5.2.[17] tà và etÃ÷ | catvÃriæÓadi«ÂakÃÓcatvÃriæÓadyajÆæ«i tadaÓÅtirannamaÓÅtistadyadyadetadÃha tadasmà annamaÓÅtiæ k­tvà prayacati tenainam prÅïÃti 8.5.3.[1] atha stomabhÃgà upadadhÃti | etadvai prajÃpateretadannamindro 'bhyadhyÃyatso 'smÃdudacikrami«attamabravÅtkathotkrÃmasi kathà mà jahÃsÅti sa vai me 'syÃnnasya rasam prayaceti tena vai mà saha prapadyasveti tatheti tasmà etasyÃnnasya rasam prÃyacattenainaæ saha prÃpadyata 8.5.3.[2] sa ya÷ sa prajÃpati÷ | ayameva sa yo 'yamagniÓcÅyate 'tha yattadannametÃstÃÓcandasyà atha ya÷ so 'nnasya rasa etÃstà stomabhÃgà atha ya÷ sa indro 'sau sa Ãditya÷ sa e«a eva stomo yaddhi kiæ ca stuvata etameva tena stuvanti tasmà etasmai stomÃyaitam bhÃgam prÃyacattadyadetasmai stomÃyaitam bhÃgam prÃyacattasmÃtstomabhÃgÃ÷ 8.5.3.[3] raÓminà satyÃya satyaæ jinveti | e«a vai raÓmirannaæ raÓmiretaæ ca tadrasaæ ca saædhÃyÃtmanprapÃdayate pretinà dharmaïà dharmaæ jinvetye«a vai pretirannam pretiretaæ ca tadrasaæ ca saædhÃyÃtmanprapÃdayate 'nvityà divà divaæ jinvetye«a và anvitirannamanvitiretaæ ca tadrasaæ ca saædhÃyÃtmanprapÃdayate tadyadyadetadÃha tacca tadrasaæ ca saædhÃyÃtmanprapÃdayate 'munÃdo jinvÃdo 'syamu«mai tvÃdhipatinorjorjaæ jinveti tredhÃvihitÃstredhÃvihitaæ hyannam 8.5.3.[4] yadveva stomabhÃgà upadadhÃti | etadvai devà virÃjaæ citiæ citvà samÃrohaæste 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæste cetayamÃnà nÃkameva svargaæ lokamapaÓyaæstamupÃdadhata sa ya÷ sa nÃka÷ svargo loka etÃstà stomabhÃgÃstadyadetà upadadhÃti nÃkamevaitatsvargaæ lokamupadhatte 8.5.3.[5] tadyÃstisra÷ prathamÃ÷ | ayaæ sa loko yà dvitÅyà antarik«aæ tadyÃst­tÅyà dyau÷ sà yÃÓcaturthya÷ prÃcÅ sà digyÃ÷ pa¤camyo dak«iïà sà yÃ÷ «a«Âhya÷ pratÅcÅ sà yÃ÷ saptamya udÅcÅ sà 8.5.3.[6] tà và etÃ÷ | ekaviæÓatiri«Âakà ime ca lokà diÓaÓceme ca vai lokà diÓaÓca prati«Âheme ca lokà diÓaÓcaikaviæÓastasmÃdÃhu÷ prati«ÂhaikaviæÓa iti 8.5.3.[7] atha yà a«ÂÃvi«Âakà atiyanti | sëÂÃk«arà gÃyatrÅ brahma gÃyatrÅ tadyattadbrahmaitattadyadetanmaï¬alaæ tapati tadetasminnekaviæÓe prati«ÂhÃyÃm prati«Âhitaæ tapati tasmÃnnÃvapadyate 8.5.3.[8] taddhaike | ve«aÓrÅ÷ k«atrÃya k«atraæ jinveti triæÓattamÅmupadadhati triæÓadak«arà virìvirìe«Ã citiriti na tathà kuryÃdati te recayantyekaviæÓasampadamatho gÃyatrÅsampadamatho indraloko hai«a yai«ÃnyÆnà virìindrÃya ha ta indraloke dvi«antam bhrÃt­vyam pratyudyÃminaæ kurvantÅndramindralokÃnnudante yajamÃno vai sve yaj¤a indro yajamÃnÃya ha te yajamÃnaloke dvi«antam bhrÃt­vyam pratyudyÃminaæ kurvanti yajamÃnaæ yajamÃnalokÃnnudante yaæ và etamagnimÃharantye«a eva yajamÃna Ãyatanenai«a u evÃtra triæÓattamÅ 8.5.4.[1] tà a«Ã¬hÃyai velayopadadhÃti | vÃgvà a«Ã¬hà rasa e«a vÃci tadrasaæ dadhÃti tasmÃtsarve«ÃmaÇgÃnÃæ vÃcaivÃnnasya rasaæ vijÃnÃti 8.5.4.[2] yadvevëìhÃyai | iyaæ và a«Ã¬hÃsÃvÃditya stomabhÃgà amuæ tadÃdityamasyÃm prati«ÂhÃyÃm prati«ÂhÃpayati 8.5.4.[3] yadvevëìhÃyai | iyaæ và a«Ã¬hà h­dayaæ stomabhÃgà asyÃæ taddh­dayam mano dadhÃti tasmÃdasyÃæ h­dayena manasà cetayate sarvata upadadhÃti sarvatastaddh­dayam mano dadhÃti tasmÃdasyÃæ sarvato h­dayena manasà cetayate 'tho puïyà haità lak«myastà etatsarvato dhatte tasmÃdyasya sarvato lak«ma bhavati tam puïyalak«mÅka ityÃcak«ate 8.5.4.[4] athainÃ÷ purÅ«eïa pracÃdayati | annaæ vai purÅ«aæ rasa e«a tametattira÷ karoti tasmÃttira ivÃnnasya rasa÷ 8.5.4.[5] yadveva purÅ«eïa | annaæ vai purÅ«aæ rasa e«o 'nnaæ ca tadrasaæ ca saætanoti saædadhÃti 8.5.4.[6] yadveva purÅ«eïa | h­dayaæ vai stomabhÃgÃ÷ purÅtatpurÅ«aæ h­dayaæ tatpurÅtatà pracÃdayati 8.5.4.[7] yadveva purÅ«eïa | saævatsara e«o 'gnistametaccitipurÅ«airvyÃvartayati tadyÃÓcatasra÷ prathamÃÓcitayaste catvÃra ­tavo 'tha stomabhÃgà upadhÃya purÅ«aæ nivapati sà pa¤camÅ citi÷ sa pa¤cama ­tu÷ 8.5.4.[8] tadÃhu÷ | yallokamp­ïÃntà anyÃÓcitayo bhavanti nÃtra lokamp­ïÃmupadadhÃti kÃtra lokamp­ïetyasau và Ãdityo lokamp­ïai«a u e«Ã citi÷ sai«Ã svayaæ lokamp­ïà citiratha yadata Ærdhvamà purÅ«Ãtsà «a«ÂhÅ citi÷ sa «a«Âha ­tu÷ 8.5.4.[9] atha purÅ«aæ nivapati | tatra vikarïÅæ copadadhÃti hiraïyaÓakalai÷ prok«atyagnimabhyÃdadhÃti sà saptamÅ citi÷ sa saptama ­tu÷ 8.5.4.[10] tà u vai «a¬eva | yaddhi vikarïÅ ca svayamÃt­ïà ca «a«Âhyà eva taccite÷ 8.5.4.[11] tà u vai pa¤caiva | yaju«ÃnyÃsu purÅ«aæ nivapati tÆ«ïÅmatra tenai«Ã na citiratho lokamp­ïÃntà anyÃÓcitayo bhavanti nÃtra lokanp­ïÃmupadhÃti teno evai«Ã na citi÷ 8.5.4.[12] tà u vai tisra eva | ayameva loka÷ prathamà citirdyauruttamÃtha yà etÃstisrastadantarik«aæ tadvà idamekamivaivÃntarik«aæ tà evaæ tisra evam pa¤caivaæ «a¬evaæ sapta 8.6.1.[1] nÃkasada upadadhÃti | devà vai nÃkasado 'trai«a sarvo 'gni÷ saæsk­ta÷ sa e«o 'tra nÃka÷ svargo lokastasmindevà asÅdaæstadyadetasminnÃke svarge loke devà asÅdaæstasmÃddevà nÃkasadastathaivaitadyajamÃno yadetà upadadhÃtyetasminnevaitannÃke svarge loke sÅdati 8.6.1.[2] yadveva nÃkasada upadadhÃti | etadvai devà etaæ nÃkaæ svargaæ lokamapaÓyannetà stomabhÃgÃste 'bruvannupa tajjÃnÅta yathÃsminnÃke svarge loke sÅdÃmeti te 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yathÃsminnÃke svarge loke sÅdÃmeti 8.6.1.[3] te cetayamÃnÃ÷ | età i«Âakà apaÓyannÃkasadastà upÃdadhata tÃbhiretasminnÃke svarge loke 'sÅdaæstadyadetÃbhiretasminnÃke svarge loke 'sÅdaæstasmÃdetà nÃkasadastathaivaikadyajamÃno yadetà upadadhÃtyetasminnevaitannÃke svarge loke sÅdati 8.6.1.[4] dik«ÆpadadhÃti | diÓo vai sa nÃka÷ svargo loka÷ svarga evainà etalloke sÃdayaty­tavyÃnÃæ velayà saævatsaro và ­tavyÃ÷ saævatsara÷ svargo loka÷ svarga evainà etalloke sÃdayatyantastomabhÃgame«a vai sa nÃka÷ svargo lokastasminnevainà etatprati«ÂhÃpayati 8.6.1.[5] sa purastÃdupadadhÃti | rÃj¤yati prÃcÅ digiti rÃj¤Å ha nÃmai«Ã prÃcÅ digvasavaste devà adhipataya iti vasavo haitasya diÓo devà adhipatayo 'gnirhetÅnÃm pratidhartetyagnirhaivÃtra haitÅnÃm pratidhartà triv­ttvà stoma÷ p­thivyÃæ Órayatviti triv­tà hai«Ã stomena p­thivyÃæ ÓritÃjyamukthamavyathÃyai stabhnÃtvityÃjyena hai«okthenÃvyathÃyai p­thivyÃæ stabdhà rathantaraæ sÃma prati«Âhityà antarik«a iti rathantareïa hai«Ã sÃmnà prati«ÂhitÃntarik«a ­«ayastvà prathamajà deve«viti prÃïà và ­«aya÷ prathamajÃstaddhi brahma prathamajaæ divo mÃtrayà varimïà prathantviti yÃvatÅ dyaustÃvatÅæ varimïà prathantvityetadvidhartà cÃyamadhipatiÓceti vÃkca tau manaÓca tau hÅdaæ sarvaæ vidhÃrayataste tvà sarve saævidÃnà nÃkasya p­«Âhe svarge loke yajamÃnaæ ca sÃdayantviti yathaiva yajustathà bandhu÷ 8.6.1.[6] atha dak«iïata÷ | virìasi dak«iïà digiti virì¬ha nÃmai«Ã dak«iïà digrudrÃste devà adhipataya iti rudrà haitasya diÓo devà adhipataya indro hetÅnÃm pratidhartetÅndro haivÃtra hetÅnÃm pratidhartà pa¤cadaÓastvà stoma÷ p­thivyÃæ Órayatviti pa¤cadaÓena hai«Ã stomena p­thivyÃæ Órità praugamukthamavyathÃyai stabhnÃtviti praugeïa hai«okthenÃvyathÃyai p­thivyÃæ stabdhà b­hatsÃma prati«Âhityà antarik«a iti b­hatà hai«Ã sÃmnà prati«ÂhitÃntarik«a ­«ayastvà prathamajà deve«viti tasyokto bandhu÷ 8.6.1.[7] atha paÓcÃt | samrìasi pratÅcÅ digiti samrì¬ha nÃmai«Ã pratÅci digÃdityÃste devà adhipataya ityÃdityà haitasyai diÓo devà adhipatayo varuïo hetÅnÃm pratidharteti varuïo haivÃtra hetÅnÃm pratidhartà saptadaÓastvà stoma÷ p­thivyÃæ Órayatviti saptadaÓena hai«Ã stomena p­thivyÃæ Órità marutvatÅyamukthamavyathÃyai stabhnÃtviti marutvatÅyena hai«okthenÃvyathÃyai p­thivyÃæ stabdhà vairÆpaæ sÃma prati«Âhityà antarik«a iti vairÆpeïa hai«Ã sÃmnà prati«ÂhitÃntarik«a ­«ayastvà prathamajà deve«viti tasyokto bandhu÷ 8.6.1.[8] athottarata÷ svarìasyudÅcÅ digiti svarì¬ha nÃmai«odÅcÅ diÇmarutaste devà adhipataya iti maruto haitasyai diÓo devà adhipataya÷ somo hetÅnÃm pratidharteti somo haivÃtra hetÅnÃm pratidhartaikaviæÓastvà stoma÷ p­thivyÃæ ÓrayatvityekaviæÓena hai«Ã stomena p­thivyÃæ Órità ni«kevalyamukthamavyathÃyai stabhnÃtviti ni«kevalyena hai«okthenÃvyathÃyai p­thivyÃæ stabdhà vai rÃjaæ sÃma prati«Âhityà antarik«a iti vairÃjena hai«Ã sÃmnà prati«ÂhitÃntarik«a ­«ayastvà prathamajà deve«viti tasyokto bandhu÷ 8.6.1.[9] atha madhye | adhipatnyasi b­hatÅ digityadhipatnÅ ha nÃmai«Ã b­hatÅ digviÓve te devà adhipataya iti viÓve haitasyai diÓo devà adhipatayo b­haspatirhetÅnà pratidharteti b­haspatirhaivÃtra hetÅnÃm pratidhartà triïavatrayastriæÓau tvà stomau p­thivyÃæ ÓrayatÃmiti triïavatrayastriæÓÃbhyÃæ hai«Ã stomÃbhyÃm p­thivyÃæ Órità vaiÓvadevÃgnimÃrute ukthe avyathÃyai stabhnÅtÃmiti vaiÓvadevÃgnimÃrutÃbhyÃæ hai«okthÃbhyÃmavyathÃyai p­thivyÃæ stabdhà ÓÃkvararaivate sÃmanÅ prati«Âhityà antarik«a iti ÓÃkvararaivatÃbhyÃæ hai«Ã sÃmabhyÃm prati«ÂhitÃntarik«a ­«ayastvà prathamajà deve«viti tasyokto bandhu÷ 8.6.1.[10] etÃvÃnvai sarvo yaj¤a÷ | yaj¤a u devÃnÃmÃtmà yaj¤ameva taddevà ÃtmÃnaæ k­tvaitasminnÃke svarge loke 'sÅdaæstathaivaitadyajamÃno yaj¤amevÃtmÃnaæ k­tvaitasminnÃke svarge loke sÅdati 8.6.1.[11] atha pa¤cacƬà upadadhÃti | yaj¤o vai nÃkasado yaj¤a u eva pa¤cacƬÃstadya ime catvÃra ­tvijo g­hapatipa¤camÃste nÃkasado hotrÃ÷ pa¤cacƬà atiriktaæ vai tadyaddhotrà yadu và atiriktaæ cƬa÷ sa tadyatpa¤cÃtiriktà tasmÃtpa¤cacƬÃ÷ 8.6.1.[12] yadveva nÃkasatpa¤cacƬà upadadhÃti | Ãtmà vai nÃkasado mithunam pa¤cacƬà ardhamu haitadÃtmano yanmithunaæ yadà vai saha mithunenÃtha sarvo 'tha k­tsna÷ k­tsnatÃyai 8.6.1.[13] yadveva nÃkasatpa¤cacƬà upadadhÃti | Ãtmà vai nÃkasada÷ prajà pa¤cacƬà atiriktaæ vai tadÃtmano yatprajà yadu và atiriktaæ cƬa÷ sa tadyatpa¤cÃtiriktÃstasmÃtpa¤cacƬÃ÷ 8.6.1.[14] yadveva nÃkasatpa¤cacƬà upadadhÃti | diÓo vai nÃkasado diÓa u eva pa¤cacƬÃstadyà amu«mÃdÃdityÃdarvÃcya÷ pa¤ca diÓastà nÃkasado yÃ÷ parÃcyastÃ÷ pa¤cacƬà atiriktà vai tà diÓo yà amu«mÃdÃdityÃtparÃcyo yadu và atiriktaæ cƬa÷ sa tadyatpa¤cÃtiriktÃstasmÃtpa¤cacƬÃ÷ 8.6.1.[15] yadveva pa¤cacƬà upadadhÃti | etadvai devà abibhayuryadvai na imÃælokÃnupari«ÂÃdrak«Ãæsi nëÂrà na hanyuriti ta etÃne«Ãæ lokÃnÃmupari«ÂÃdgoptÌ!nakurvata ya ete hetayaÓca prahetayaÓca tathaivaitadyajamÃna etÃne«Ãæ lokÃnÃmupari«ÂÃdgoptÌ!nkurute ya ete hetayaÓca prahetayaÓca 8.6.1.[16] sa purastÃdupadadhÃti | ayam puro harikeÓa ityagnirvai purastadyattamÃha pura iti präcaæ hyagnimuddharanti präcamupacarantyatha yaddharikeÓa ityÃha haririva hyagni÷ sÆryaraÓmiriti sÆryasyeva hyagne raÓmayastasya rathag­tsaÓca rathaujÃÓca senÃnÅgrÃmaïyÃviti vÃsantikau tÃv­tÆ pu¤jikasthalà ca kratusthalà cÃpsarasÃviti dikcopadiÓà ceti ha smÃha mÃhitthi÷ senà ca tu te samitiÓca daÇk«ïava÷ paÓavo heti÷ pauru«eyo vadha÷ prahetiriti yadvai senÃyÃæ ca samitau ca'rtÅyante daÇk«ïava÷ paÓavo heti÷ pauru«eyo vadha÷ prahetiriti yadanyo 'nyaæ ghnanti sa pauru«eyo vadha÷ prahetistebhyo namo astviti tebhya eva namaskaroti teno m­¬ayantviti ta evÃsmai m­¬ayanti te yaæ dvi«mo yaÓca no dve«Âi tame«Ãæ jambhe dadhma iti yameva dve«Âi yaÓcainaæ dve«Âi tame«Ãæ jambhe dadhÃtyamume«Ãæ jambhe dadhÃmÅti ha brÆyÃdyaæ dvi«yÃttato 'ha tasminna punarastyapi tannÃdriyeta svayaænirdi«Âo hyeva sa yamevaæviddve«Âi 8.6.1.[17] atha dak«iïata÷ | ayaæ dak«iïà viÓvakarmetyayaæ vai vÃyurviÓvakarmà yo 'yam pavata e«a hÅdaæ sarvaæ karoti tadyattamÃha dak«iïeti tasmÃde«a dak«iïaiva bhÆyi«Âhaæ vÃti tasya rathasvanaÓca rathecitraÓca senÃnÅgrÃmaïyÃviti grai«mau tÃv­tÆ menakà ca sahajanyà cÃpsarasÃviti dikcopadiÓà ceti ha smÃha mÃhitthirime tu te dyÃvÃp­thivÅ yÃtudhÃnà hetÅ rak«Ãæsi prahetiriti yÃtudhÃnà haivÃtra hetÅ rak«Ãæsi prahetistebhyo namo astviti tasyokto bandhu÷ 8.6.1.[18] atha paÓcÃt | ayam paÓcÃdviÓvavyacà ityasau và Ãdityo viÓvavyacà yadà hyevai«a udetyathedaæ sarvaæ vyaco bhavati tadyattamÃha paÓcÃditi tasmÃdetam pratya¤cameva yantam paÓyanti tasya rathaprotaÓcÃsamarathaÓca senÃnÅgrÃmaïyÃviti vÃr«ikau tÃv­tÆ pramlocantÅ cÃnumlocantÅ cÃpsarasÃviti dikcopadiÓà ceti ha smÃha mÃhitthirahorÃtre tu te te hi pra ca mlocato 'nu ca mlocato vyÃghrà heti÷ sarpÃ÷ prahetiriti vyÃghrà haivÃtra heti÷ sarpÃ÷ prahetistebhyo namo astvititasyokto bandhu÷ 8.6.1.[19] athottarata÷ | ayamuttarÃtsaæyadvasuriti yaj¤o và uttarÃttadyattamÃhottarÃdityuttarataupacÃro hi yaj¤o 'tha yatsaæyadvasurityÃha yaj¤aæ hi saæyantÅtÅdaæ vasviti tasya tÃrk«yaÓcÃri«ÂanemiÓca senÃnÅgrÃmaïyÃviti ÓÃradau tÃv­tÆviÓvÃcÅ ca gh­tÃcÅ cÃpsarasÃviti dikcopadiÓà ceti ha s mÃha mÃhitthirvediÓca tu te srukca vedireva viÓvÃcÅ sruggh­tÃcyÃpo hetirvÃta÷ prahetirityÃpo haivÃtra hetirvÃta÷ prahetirato hyevo«ïo vÃtyata÷ ÓÅtastebhyo namo astviti tasyokto bandhu÷ 8.6.1.[20] atha madhye | ayamuparyarvÃgvasuriti parjanyo và upari tadyattamÃhoparÅtyupari hi parjanyo 'tha yadarvÃgvasurityÃhÃto hyarvÃgvasu v­«Âirannam prajÃbhya÷ pradÅyate tasya senajicca su«eïaÓca senÃnÅgrÃmaïyÃviti haimantikau tÃv­tÆ urvaÓÅ ca pÆrvacittiÓcÃpsarasÃviti dikcopadiÓà ceti ha smÃha mÃhitthirÃhutiÓca tu te dak«iïà cÃvasphÆrjanhetirvidyutprahetirityavasphÆrjanhaivÃtra hetirvidyutprahetistebhyo namo astviti tasyokto bandhu÷ 8.6.1.[21] ete vai te hetayaÓca prahetaÓca | yÃæstaddevà e«Ãæ lokÃnÃmupari«ÂÃdgoptÌnakurvatÃtha yÃstÃ÷ prajà ete te senÃnÅgrÃmaïyo 'tha yattanmithunametÃstà apsarasa÷ sarva eva taddevÃ÷ k­tsnà bhÆtvà saha prajayà saha mithunenaitasminnÃke svarge loke 'sÅdaæstathaivaitadyajamÃna÷ sarva eva k­tsno bhÆtvà saha prajayà saha mithunenaitasminnÃke svarge loke sÅdati 8.6.1.[22] tà và etÃ÷ | daÓe«Âakà upadadhÃti daÓÃk«arà virìvirìe«Ã citistà u vai pa¤caiva dve-dve hyupadadhÃti tà haità agnerÃÓi«astà uttamÃyÃæ cità upadadhÃtyanta e«o 'gneryaduttamà citirantatastadagnerÃÓi«o nirÃha pa¤ca bhavanti pa¤ca hi yaj¤a ÃÓi«o 'thaine antarà purÅ«aæ nivapatyagnÅ haitau yadete i«Âake nedimÃvagnÅ saæÓocÃta ityatho annaæ vai purÅ«amannenaivÃbhyÃmetatsaæj¤Ãæ karoti 8.6.1.[23] athÃto 'nvÃv­tam | purastÃdupadhÃya dak«iïata÷ paÓcÃduttarato madhya upadadhÃtyathottarÃ÷ purastÃdevÃgra upadhÃya dak«iïata uttarato madhye paÓcÃdupadadhÃtyavastÃtprapadano ha svargo loka etadvai devà imÃælokÃntsarvata÷ samapidhÃyÃvastÃtsvargaæ lokam prÃpadyanta tathaivaitadyajamÃna imÃælokÃntsarvata÷ samapidhÃyÃvastÃtsvargaæ lokam prapadyate 8.6.2.[1] candasyà upadadhÃti | atrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­ta÷ sa e«o 'tra Óriyamaicanno hai«o 'ta÷ purà tasmà alamÃsa yacriyamadhÃrayi«yattasmÃdidamapyetarhyÃhurna và e«o 'laæ Óriyai dhÃraïÃya rÃjyÃya và grÃmaïÅthyÃya veti tasmai devà etÃæ Óriyam prÃyacannetÃÓcandasyÃ÷ paÓavo candÃæsyannam paÓavo 'nnamu ÓrÅ÷ 8.6.2.[2] tricÃnyupadadhÃti | triv­dvai paÓu÷ pità mÃtà putro 'tho garbha ulbaæ jarÃyuatho triv­dvà annaæ k­«irv­«ÂirvÅjamekaivÃticandà bhavatyekà hyeva sà sarvÃïi candÃæsyati sà yà sà ÓrÅrmahattadukthaæ tadyattanmahadukthametÃstÃÓcandasyÃ÷ 8.6.2.[3] tasya Óiro gÃyatrya÷ | Ãtmà tri«Âubho 'nÆkaæ jagatya÷ pak«au paÇktayo 'thaitÃsÃæ kakubhÃæ catvÃri catvÃryak«arÃïyÃdÃyÃticandasyupadadhÃti sà sÃticandà eva bhavati gÃyatrya itarÃ÷ sampadyante saiva gÃyatryaÓÅtiryà b­hatya÷ sà bÃrhatÅ yà u«ïiha÷ sau«ïihyatha yadvaÓo yadardharcau yadaindrÃgnaæ yadÃvapanaæ tadaticandà atha yannado yatsÆdadohà yatpadanu«aÇgà yatkiæcÃtrÃnu«ÂupkarmÅïaæ tadanu«Âubha÷ 8.6.2.[4] prati«Âhà dvipadÃ÷ | etÃvadvai mahaduktham mahadukthaæ ÓrÅ÷ sarvÃmevÃsmà etÃæ devÃ÷ prÃyacaæstathaivÃsmà ayametÃæ sarvÃæ Óriyam prayacati 8.6.2.[5] yadveva candasyà upadadhÃti | etadvai devà etaæ nÃkaæ svargaæ lokamapaÓyannetà stomabhÃgÃstasminnaviÓaæste«Ãæ viÓatÃm prajÃpatiruttamo 'viÓatsa ya÷ sa prajÃpatiretÃstÃÓcandasyÃ÷ 8.6.2.[6] tasya Óiro gÃyatrya÷ | tà yadgÃyatryo bhavanti gÃyatraæ hiÓirastisro bhavanti triv­ddhi Óira÷ pÆrvÃrdha upadadhÃti purastÃddhÅdaæ Óira÷ 8.6.2.[7] urastri«Âubha÷ | tà reta÷sicorvelayopadadhÃti p­«Âayo vai reta÷sicà uro vai prati p­«Âaya÷ 8.6.2.[8] ÓroïÅ jagatya÷ | sa yÃvati purastÃtsvayamÃt­ïÃyai tri«Âubha upadadhÃti tÃvati paÓcÃjjagatÅryo và ayam madhye prÃïastade«Ã svayamÃt­ïà yÃvatyu và etasmÃtprÃïÃtpurastÃdurastÃvati paÓcÃcroïÅ 8.6.2.[9] sakthyÃvanu«Âubha÷ | tà anantarhità jagatÅbhya upadadhÃtyanantarhite tacroïibhyaæ sakthyo dadhÃti 8.6.2.[10] parÓavo b­hatya÷ | kÅkasÃ÷ kakubha÷ so 'ntareïa tri«ÂubhaÓca kakubhaÓca b­hatÅrupadadhÃti tasmÃdimà ubhayatra parÓavo baddhÃ÷ kÅkasÃsu ca jatru«u ca 8.6.2.[11] grÅvà u«ïiha÷ | tà anantarhità gÃyatrÅbhya upadadhÃtyanantarhitÃstacÅr«ïo grÅvà dadhÃti 8.6.2.[12] pak«au paÇktaya÷ | tà yatpaÇktayo bhavanti pÃÇktau hi pak«au pÃrÓvata upadadhÃti pÃrÓvato hÅmau pak«au yadvar«ÅyaÓcandastaddak«iïata upadadhÃti dak«iïaæ tadardham paÓorvÅryavattaraæ karoti tasmÃddak«iïo 'rdha÷ paÓovÅryavattara÷ 8.6.2.[13] udaramaticandÃ÷ | paÓavo vai candÃæsyannam paÓava udaraæ và annamattyudaraæ hi và annamatti tasmÃdyadodaramannam prÃpnotyatha tajjagdhaæ yÃtayÃmarÆpam bhavati tadyade«Ã paÓÆæÓcandÃæsyatti tasmÃdatticandà atticandà ha vai tÃmaticandà ityÃcak«ate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devÃ÷ 8.6.2.[14] yoni÷ purÅ«avatÅ | te saæso­«Âe upadadhÃti saæsp­«Âe hyudaraæ ca yoniÓca purÅÓasaæhite bhavato mÃæsaæ vai purÅ«am mÃæsena và udaraæ ca yoniÓca saæhite pÆrvÃticandà bhavatyaparà purÅ«avatyuttaraæ hyudaramadharà yoni÷ 8.6.2.[15] te prÃcyà upadadhÃti | prÃÇ hye«o 'gniÓcÅyate 'tho prÃgvai prÃca udaram prÃcÅ yonirbahistomabhÃgaæ h­dayaæ vai stomabhÃgà h­dayamu và uttamathodaramatha yoni÷ 8.6.2.[16] te dak«iïata÷ svayamÃt­ïÃyà upadadhÃti | atha prathamÃyÃæ cità uttarara÷ svayamÃt­ïÃyà udaraæ ca yoniæ copadadhÃti yo và ayam madhye prÃïastade«Ã svayamÃt­ïaitasya tatprÃïasyobhayata udaraæ ca yoniæ ca dadhÃti tasmÃdetasya prÃïasyobhayata udaraæ ca yoniÓca 8.6.2.[17] prati«Âhà dvipadÃ÷ | tà yaddvipadà bhavanti dvandvaæ hi prati«Âhà tisro bhavanti triv­ddhi prati«Âhà paÓcÃdupadadhÃti paÓcÃdhÅyam prati«Âhà 8.6.2.[18] so 'syai«a suk­ta Ãtmà | tadyasya haitamevaæ suk­tamÃtmÃnaæ kurvantyetaæ ha sa suk­tamÃtmÃnamabhisambhavatyatha yasya haitamato 'nyathà kurvanti du«k­taæ ha tasyÃtmÃnaæ kurvanti sa ha sa du«k­tamevÃtmÃnamabhisambhavati 8.6.2.[19] tadete sÃmanidhane abhyukte | arko devÃnÃm parame vyomannarkasya devÃ÷ parame vyomannityetadvai devÃnÃæ viÓatÃm prajÃpatiruttamo 'viÓattasmÃdÃhÃrko devÃnÃm parame vyomannityatha yadÃhÃrkasya devÃ÷ parame vyomannityayaæ và agnirarkastasyaitaduttamÃyÃæ citau sarve devà vi«ÂÃstasmÃdÃhÃrkasya devÃ÷ parame vyomanniti 8.6.3.[1] gÃrhapatyamupadadhÃti | etadvai devÃ÷ prÃpya rÃddhvevÃmanyanta te 'bruvankenedamarÃtsmeti gÃrhapatyenaivetyavruvangÃrhapatyaæ vai citvà samÃruhya prathamÃæ citimapaÓyÃma prathamÃyai dvitÅyÃæ dvitÅyÃyai t­tÅyÃæ t­tÅyÃyai caturthÅæ caturthyai pa¤camÅm pa¤camyà idamiti 8.6.3.[2] ta 'bruvan | upa tajjÃnÅta yatheyamasmÃsveva rÃddhirasaditi te 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yatheyamasmÃsveva rÃddhirasaditi 8.6.3.[3] te cetayamÃnÃ÷ | etadapaÓyannihemamÃh­tyopadadhÃmahà iti tamihÃh­tyopÃdadhata tasminvyavadanta vasava÷ purastÃdrudrà dak«iïata ÃdityÃ÷ paÓcÃnmaruta uttarato viÓve devà upari«ÂÃdihopadadhÃmehopadadhÃmeti 8.6.3.[4] te 'bruvan | madhya evopadadhÃmahai sa no madhya upahita÷ sarve«Ãm bhavi«yatÅti taæ madhya upÃdadhata tadetÃæ rÃddhimÃtmannadadhata madhyato madhyata evaitadetÃæ rÃddhimÃtmannadadhata tathaivaitadyajamÃno yadgÃrhapatyamupadadhÃtyetÃmevaitadrÃddhimÃtmandhatte madhyato madhyata evaitadetÃæ rÃddhimÃtmandhatte 8.6.3.[5] yadveva gÃrhapatyamupadadhÃti | annaæ vai gÃrhapatyo 'ttÃyamagniÓcito 'ttra evaitadannamapidadhÃti madhyato madhyata evÃsminnetadannaæ dadhÃti 8.6.3.[6] yadveva gÃrhapatyamupadadhÃti | vedirvai devaloko 'tha và e«a bahirvedi cito bhavati taæ yadihÃh­tyopadadhÃti tadenaæ vedau devaloke prati«ÂhÃpayati 8.6.3.[7] yadveva gÃrhapatyamupadadhÃti | yonirvai pu«karaparïamatha và e«a bahiryoni cito bhavati bahirdho và etadyoneragnikarma yatpurà pu«karaparïÃttaæ yadihÃh­tyopadadhÃti tadenaæ yonau pu«karaparïe prati«ÂhÃpayati tatho hai«o 'bahirdhà bhavatya«ÂÃvi«Âakà upadadhÃti tasyokto bandhustaæ và etaireva yajurbhiretayÃv­tà cinoti yo hyevÃsau sa evÃyaæ tamevaitadÃh­tyehopadadhÃti 8.6.3.[8] atha punaÓcitimupadadhÃti | etadvai devà gÃrhapatyaæ citvà tasminrÃddhiæ nÃpaÓyanyonirvai gÃrhapatyà citire«o vai yone rÃddhiryadreta÷ prajÃtistasyÃmetasyÃæ yonau reta÷ prajÃtiæ nÃpaÓyan 8.6.3.[9] te 'bruvan | upa tajjÃnÅta yathÃsyÃæ yonau reta÷ prajÃtiæ dadhÃmeti te 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yathÃsyÃæ yonau reta÷ prajÃtiæ dadhÃmeti 8.6.3.[10] te cetayamÃnÃ÷ | etÃm punaÓcitimapaÓyaæstÃmupÃdadhata tadetasyÃæ yonau reta÷ prajÃtimadadhurmadhyato madhyata evaitadetasyÃæ yonau reta÷ prajÃtimadadhustathaivaitadyajamÃno yatpunaÓcitimupadadhÃtyetasyÃmevaitadyonau reta÷ prajÃtiæ dadhÃti madhyato madhyata evaitadetasyÃæ yonau reta÷ prajÃtiæ dadhÃti 8.6.3.[11] tÃæ haike jaghanÃrdha upadadhati | jaghanÃrdhÃdvai reta÷ sicyate pucasaædhau pucÃdvai reta÷ sicyata iti na tathà kuryÃdbahirdhà ha te yone reta÷ prajÃtiæ dadhati ye tathà kurvanti madhya evopadadhyÃttatsamprati yonau reta÷ prajÃtiæ dadhÃti 8.6.3.[12] a«ÂÃvi«Âakà upadadhÃti | a«ÂÃk«arà gÃyatrÅ gÃyatro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadreto bhÆtaæ si¤cati pa¤ca k­tva÷ sÃdayati pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadreto bhÆtaæ si¤catya«ÂÃvi«ÂakÃ÷ pa¤ca k­tva÷ sÃdayati tattrayodaÓa trayodaÓa mÃsÃ÷ saævatsarastrayodaÓÃgneÓcitipurÅ«Ãïi yÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 8.6.3.[13] yadveva punaÓcitimupadadhÃti | etadvà etadayathÃyathaæ karoti yadÃhavanÅyÃdgÃrhapatyamuttaraæ cinoti tadyatpunaÓcitimupadadhÃti ya evÃyamagniÓcitastamevaitadÃh­tyÃsyopari«ÂÃtpunaÓcinoti tadyaccitaæ santam punaÓcinoti tasmÃtpunaÓciti÷ 8.6.3.[14] taddhaike | jaghanÃrdhe gÃrhapatyamupadadhati pÆrvÃrdhe punaÓcitimÃhavanÅyaÓca và etau gÃrhapatyaÓcaivaæ và etÃvagnÅ iti na tathà kuryÃdayaæ vai loko gÃrhapatyo dyaurÃhavanÅya uttaro và asÃvasyai tasmÃdenÃmuttarÃmevopadadhyÃt 8.6.3.[15] yadveva gÃrhapatyaæ ca punaÓcitiæ copadadhÃti | vediÓca haite agneruttaravediÓcÃtha ye amÆ pÆrve nivapatyadhvarasya te atha haite agnestadyadete upadhÃyÃgniæ nidadhÃti vedau caivainametaduttaravedau ca prati«ÂhÃpayati 8.6.3.[16] yadveva punaÓcitimupadadhÃti | punaryaj¤o hai«a uttarà hai«Ã devayajyà punaryaj¤amevaitadupadhatta uttarÃmeva devayajyÃmupa hainam punaryaj¤o namati 8.6.3.[17] yadveva punaÓcitimupadadhÃti | yaæ vai tam prÃïà ­«ayo 'gre 'gniæ samaskurvantsa e«a tamevaitatpunaÓcinoti tadyaccitaæ santam punaÓcinoti tasmÃdveva punaÓciti÷ 8.6.3.[18] yena ­«ayastapasà sattramÃyanniti | amÆnetad­«ÅnÃhendhÃnà agniæ svarÃbharanta itÅndhÃnà agniæ svargaæ lokamÃharanta ityetattasminnahaæ nidadhe nÃke agnimiti svargo vai loko nÃko yamÃhurmanava stÅrïabarhi«amiti ye vidvÃæsaste manava stÅrïabarhi«amiti sarvadà haiva sa stÅrïabarhi÷ 8.6.3.[19] tam patnÅbhiranugacema devÃ÷ | putrairbhrÃt­bhiruta và hiraïyairityetenainaæ sarveïÃnugacemetyetannÃkaæ g­bhïÃnÃ÷ suk­tasya loka iti svargo vai loko nÃka÷ svargaæ lokaæ g­hïÃnÃ÷ suk­tasya loka ityetatt­tÅye p­«Âhe adhi rocane diva ityetaddha t­tÅyam p­«Âhaæ rocanaæ divo yatrai«a etattapati 8.6.3.[20] à vÃco madhyamaruhadbhuraïyuriti | etaddha vÃco madhyaæ yatrai«a etaccÅyate bhuraïyuriti bhartaityetadayamagni÷ satpatiÓcekitÃna ityayamagni÷ satÃm pratiÓcetayamÃna ityetatp­«Âhe p­thivyà nihito davidyutaditi p­«Âhe p­thivyà nihito dÅpyamÃna ityetadadhaspadaæ k­ïutÃæ ye p­tanyava ityadhaspadaæ kurutÃæ sarvÃnpÃpmana ityetat 8.6.3.[21] ayamagnirvÅratamo vayodhà iti | ayamagnirvÅryavattamo vayodhà ityetatsahasriyo dyotatÃmaprayucanniti sahasriyo dÅpyatÃmapramatta ityetadvibhrÃjamÃna÷ sarirasya madhya itÅme vai lokÃ÷ sariraæ dÅpyamÃna e«u loke«vityetadupa pratyÃhi divyÃni dhÃmetyupa prayÃhi svargaæ lokamityetat 8.6.3.[22] sampracyavadhvamupa samprayÃteti | amÆnetad­«ÅnÃha samenam pracyavadhvamupa cainaæ samprayÃtetyagne patho devayÃnÃnk­ïudhvamiti yathaiva yajustathà bandhu÷ puna÷ k­ïvÃnà pitarà yuvÃneti vÃkca vai manaÓca pitarà yuvÃnà vÃkca manaÓcaitÃvagnÅ anvÃtÃæsÅttvayi tantumetamiti yo 'sÃv­«ibhistantustatastametadÃha 8.6.3.[23] udbudhyasvÃgne pratijÃg­hi tvamiti | imametadagnimÃhoccainam budhyasva prati cainaæ jÃg­hÅtÅ«ÂÃpÆrte saæs­jethÃmayaæ ceti yathaiva yajustathà bandhurasmintsadhasthe adhyuttarasminniti dyaurvà uttaraæ sadhasthaæ viÓve devà yajamÃnaÓca sÅdateti tadviÓvairdevai÷ saha yajamÃnaæ sÃdayati 8.6.3.[24] yena vahasi sahasram | yenÃgne sarvavedasamityetaddhÃsya pratij¤Ãtatamaæ dhÃma yena sahasraæ vahati yena sarvavedasaæ tenemaæ yaj¤aæ no naya svardeve«u gantava iti tena na imaæ yaj¤aæ naya svargaæ lokaæ deve«u gantava ityetadayaæ te yonir­tviya iti tasyokto bandhura«ÂÃvi«Âakà upadadhÃti tasyo evokta÷ 8.7.1.[1] ­tavyà upadadhÃti | ­tava ete yad­tavyà ­tÆnevaitadupadadhÃti tadetatsarvaæ yad­tavyÃ÷ saævatsaro và ­tavyÃ÷ saævatsara idaæ sarvamidamevaitatsarvamupadadhÃtyatho prajananametatsaævatsaro và ­tavyÃ÷ saævatsara÷ prajananam prajananamevaitadupadadhÃti 8.7.1.[2] yadveva 'rtavyà upadadhÃti | k«atra và ­tavyà viÓa imà itarà i«ÂakÃ÷ k«atraæ tadviÓyattÃraæ dadhÃti tÃ÷ sarvÃsu citi«ÆpadadhÃti sarvasyÃæ tadviÓi k«atramattÃraæ dadhÃti 8.7.1.[3] yadveva 'rtavyà upadadhÃti | saævatsara e«o 'gni÷ sa ­tavyÃbhi÷ saæhita÷ saævatsaramevaitad­tubhi÷ saætanoti saædadhÃti tà vai nÃnÃprabh­taya÷ samÃnodarkà ­tavo và as­jyanta te s­«Âà nÃnaivÃsan 8.7.1.[4] te 'bruvan | na và itthaæ santa÷ Óak«yÃma÷ prajanayituæ rÆpai÷ samÃyÃmeti ta ekaikam­tuæ rÆpai÷ samÃyaæstasmÃdekaikasminn­tau sarve«Ãm­tÆnÃæ rÆpaæ tà yannÃnÃprabh­tayo nÃnà hyas­jyantÃtha yatsamÃnodarkà rÆpairhi samÃyan 8.7.1.[5] sa upadadhÃti | tapaÓca tapasyaÓca ÓaiÓirÃv­tÆ iti nÃmanÅ enayorete nÃmabhyÃmevaine etadupadadhÃtyasau và ÃdityastapastasmÃdetÃv­tÆ anantarhitau tadyadetasmÃdetÃv­tÆ anantarhitau tasmÃdetau tapaÓca tapasyaÓca 8.7.1.[6] agneranta÷Óle«o 'sÅti | saævatsara e«o 'gni÷ sa ­tavyÃbhi÷ saæhita÷ saævatsaramevaitad­tubhi÷ saætanoti saædadhÃti kalpetÃæ dyÃvÃp­thivÅ kalpantÃmÃpa o«adhaya itÅdamevaitatsarvam­tubhi÷ kalpayati kalpantÃmagnaya÷ p­thaÇnama jyai«ÂhyÃya savratà ityagnayo haite p­thagyadetà i«ÂakÃste yathÃnayor­tvorjyai«ÂhyÃya kalperannevametadÃha ye agnaya÷ samanaso 'ntarà dyÃvÃp­thivÅ ime iti yathaiva yajustathà bandhu÷ ÓaiÓirÃv­tÆ abhikalpamÃnà indramiva devà abhisaæviÓantviti yathendraæ devà abhisaævi«Âà evamimÃv­tÆ jyai«ÂhyÃyÃbhisaæviÓantvityetaddve i«Âake bhavato dvau hi mÃsÃv­tu÷ sak­tsÃdayatyekaæ tad­tuæ karoti 8.7.1.[7] tadyadete atropadadhÃti | saævatsara e«o 'gnirima u lokÃ÷ saævatsarastasya dyaureva pa¤camÅ citirdyaurasya ÓiÓira ­tustadyadete atropadadhÃti yadevÃsyaite ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdete atropadadhÃti 8.7.1.[8] yadvevaite atropadadhÃti | prajÃpatire«o 'gni÷ saævatsara u prajÃpatistasya Óira eva pa¤camÅ citi÷ Óiro 'sya ÓiÓira ­tustadyadete atropadadhÃti yadevÃsyaite ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdete atropadadhÃti 8.7.1.[9] sa purastÃtsvayamÃt­ïÃyai ca viÓvajyoti«aÓca 'rtavye upadadhÃti | dyaurvà uttamà svayamÃt­ïÃditya uttamà viÓvajyotirarvÃcÅnaæ taddivaÓcÃdityÃcca 'rtÆndadhÃti tasmÃdarvÃcÅnamevÃta ­tavo 'tho prajananametadarvÃcÅnaæ taddivaÓcÃdityÃÓca prajananaæ dadhÃti tasmÃdarvÃcÅnamevÃta÷ prajÃyate sthitaæ haivÃta÷ parÃkprajananaæ yÃvanto hyeva sanÃgre devÃstÃvanto devÃ÷ 8.7.1.[10] atha prathamÃyai svayamÃt­ïÃyai prathamÃyai ca viÓvajyoti«a upari«ÂÃd­tavye upadadhÃti | iyaæ vai prathamà svayamÃt­ïÃgni÷ prathamà viÓvajyotistadÆrdhvÃn­tÆndadhÃti tasmÃdita Ærdhvà ­tavo 'tho prajananametaditastadÆrdhvam prajananaæ dadhÃti tasmÃdita Ærdhvameva prajÃyate 8.7.1.[11] tà na vyÆhet | ned­tÆnvyÆhÃnÅti yo vai mriyata ­tavo ha tasmai vyuhyante tasmÃdyatraiva prathame upadadhÃti tatsarvà upadadhyÃt 8.7.1.[12] atho ime vai lokà ­tavyÃ÷ | imÃæstallokÃnÆrdhvÃæÓcitibhiÓcinotyatho k«atraæ và ­tavyÃ÷ k«atraæ tadÆrdhvaæ citibhiÓcinotyatho saævatsaro và ­tavyÃ÷ saævatsaraæ tadÆrdhvaæ citibhiÓcinoti tà nÃnyayà yaju«matye«Âakayopari«ÂÃdabhyupadadhyÃnnetk«atraæ viÓÃbhyupadadhÃnÅti 8.7.1.[13] tà haità eva saæyÃnya÷ | etadvai devà ­tavyÃbhirevemÃælokÃntsamayuritaÓcordhvÃnamutaÓcÃrvÃcastathaivaitadyajamÃna ­tavyÃbhirevemÃælokÃntsaæyÃtÅtaÓcordhvÃnamutaÓcÃrvÃca÷ 8.7.1.[14] tadu ha carakÃdhvaryava÷ | anyà eva saæyÃnÅrityupadadhati na tathà kuryÃdatyahaiva recayantyetà u eva saæyÃnya÷ 8.7.1.[15] atha viÓvajyoti«amupadadhÃti | Ãdityo và uttamà viÓvajyotirÃdityo hyevÃmu«miæloke viÓvajyotirÃdityamevaitadupadadhÃti 8.7.1.[16] yadveva viÓvajyoti«amupadadhÃti | prajà vai viÓvajyoti÷ prajà hyeva viÓvaæ jyoti÷ prajananamevaitadupadadhÃti 8.7.1.[17] sa purastÃtsvayamÃt­ïÃyai viÓvajyoti«amupadadhÃti | dyaurvà uttamà svayamÃt­ïÃditya uttamà viÓvajyotirarvÃcÅnaæ taddiva Ãdityaæ dadhÃti tasmÃde«o 'rvÃcÅnamevÃtastapa tyatho prajananametadarvÃcÅnaæ taddiva÷ prajananaæ dadhÃti tasmÃdarvÃcÅnamevÃta÷ prajÃyate 8.7.1.[18] atha prathamÃyai svayamÃt­ïÃyai | upari«ÂÃdviÓvajyoti«amupadadhÃtÅyaæ vai prathamà svayamÃt­ïÃgni÷ prathamà viÓvajyotiritastadÆrdhvamagniæ dadhÃti tasmÃdita Ærdhvo 'gnirdÅpyate 'tho prajananametaditastadÆrdhvam prajananaæ dadhÃti tasmÃdita Ærdhvameva prajÃyate 8.7.1.[19] atha madhyamÃyai svayamÃt­ïÃyai | upari«ÂÃdviÓvajyoti«amupadadhÃtyantarik«aæ vai madhyamà svayamÃt­ïà vÃyurmadhyamà viÓvajyotirantarik«e tadvÃyuæ dadhÃti tasmÃdayamantarik«e vÃyu÷ 8.7.1.[20] tÃnyetÃni jyotÅæ«i | tadyadetà evamupadadhÃtyetÃnyevaitajjyotÅæ«i samya¤ci dadhÃti tasmÃdita Ærdhvo 'gnirdÅpyate 'rvÃÇsÃvÃdityastapatyantarik«e 'yaæ tiryaÇ vÃyu÷ pavate 8.7.1.[21] parame«ÂhÅ tvà sÃdayatviti | parame«ÂhÅ hyetÃm pa¤camÅæ citimapaÓyaddivasp­«Âhe jyoti«matÅmiti divo hyasau p­«Âhe jyoti«mÃnÃditya÷ 8.7.1.[22] viÓvasmai prÃïÃyÃpÃnÃya | vyÃnÃyeti prÃïo vai viÓvajyoti÷ sarvasmà u và etasmai prÃïo viÓvaæ jyotiryaceti sarvaæ jyotiryacetyetatsÆryaste 'dhipatiriti sÆryamevÃsyà adhipatiæ karoti sÃdayitvà sÆdadohasÃdhivadati tasyokto bandhu÷ 8.7.1.[23] tà haità eva saæyÃnya÷ | etadvai devà viÓvajyotirbhirevemÃælokÃntsamayuritaÓcordhvÃnamutaÓcÃrvÃcastathaivaitadyajamÃno viÓvajyotirbhirevemÃælokÃntsaæyÃtÅtaÓcordhvÃnamutuÓcÃrvÃca÷ 8.7.1.[24] tadu ha carakÃdhvaryavo | 'nyà eva saæyÃnÅrityupadadhati na tathà kuryÃdatyahaiva recayantyetà u eva saæyÃnya÷ 8.7.2.[1] atha lokamp­ïÃmupadadhÃti | asau và Ãdityo lokamp­ïai«a hÅmÃælokÃnpÆrayatyamumevaitadÃdityamupadadhÃti tÃæ sarvÃsu citi«ÆpadadhÃtÅme vai lokà etÃÓcitayo 'muæ tadÃdityame«u loke«u dadhÃti tasmÃde«a sarvebhya evaibhyo lokebhyastapati 8.7.2.[2] yadveva lokamp­ïÃmupadadhÃti | k«atraæ vai lokamp­ïà viÓa imà itarà i«ÂakÃ÷ k«atraæ tadviÓyattÃraæ dadhÃti tÃæ sarvÃsu citi«ÆpadadhÃti sarvasyÃæ tadviÓi k«atramattÃraæ dadhÃti 8.7.2.[3] sai«aikaiva bhavati | ekasthaæ tatk«atramekasthÃæ Óriyaæ karotyatha yà dvitÅyà mithunaæ tadardhamu haitadÃtmano yanmithunaæ yadà vai saha mithunenÃtha sarvo 'tha k­tsna÷ k­tsnatÃyà ekena yaju«Ã bahvÅri«Âakà upadadhÃti k«atraæ tadvÅryeïÃtyÃdadhÃti k«atraæ viÓo vÅryavattaraæ karotyathetarÃ÷ p­thaÇnÃnà yajurbhirupadadhÃti viÓaæ tatk«atrÃdavÅryatarÃæ karoti p­thagvÃdinÅæ nÃnÃcetasam 8.7.2.[4] sa và asyÃæ sraktyÃm prathame upadadhÃti | amuæ tadÃdityametasyÃæ diÓi padhÃtyathetastasmÃdato 'nuparyaityathetastasmÃdato 'nuparyaityathetastasmÃdato 'nuparyaityathÃtastasmÃdato 'nuparyaiti 8.7.2.[5] sa yadyatraiva prathame upadadhÃti | taduttame anÆpadadhyÃtsak­ddhaivÃsÃvÃditya imÃælokÃnparyetya nÃtipracyavetÃtih­tya pÆrve uttame anÆpadadhÃtyamuæ tadÃdityamimÃælokÃnatipracyÃvayati tasmÃdasÃvÃditya imÃælokÃnasaæsthito dak«iïÃv­tpuna÷ punaranuparyaiti 8.7.2.[6] lokam p­ïa cidram p­ïeti | lokaæ ca pÆraya cidraæ ca pÆrayetyetadatho sÅda dhruvà tvamityatho sÅda sthirà tvam prati«ÂhitetyetadindrÃgnÅ tvà b­haspatirasminyonÃvasÅ«adannitÅndrÃgnÅ ca tvà b­haspatiÓcÃsminyonau pratyati«Âhipannityetadanu«Âubhà vÃgvà anu«ÂubvÃgindra indro lokamp­ïà na sÃdayatyasanno hye«a sÆdadohasà vadati prÃïo vai sÆdadohÃ÷ prÃïenaivainametatsaætanoti saædadhÃti 8.7.2.[7] tadÃhu÷ | kathame«Ã lokamp­ïÃyÃtayÃmnÅ bhavatÅtyasau và Ãdityo lokamp­ïÃyÃtayÃmà và e«o 'tho vÃgvai lokamp­ïÃyÃtayÃmnyu vai vÃk 8.7.2.[8] sa vai yaju«matÅrupadhÃya | lokamp­ïayà pracÃdayatyannaæ vai yaju«matya i«Âakà Ãtmà lokamp­ïÃnnaæ tadÃtmanà paridadhÃti tasmÃdannamÃtmanà parihitamÃtmaiva bhavati 8.7.2.[9] sa và Ãtmanneva | yaju«matÅrupadadhÃti na pak«apuce«vÃtmaæstadannaæ dadhÃti yadu và Ãtmannannaæ dhÅyate tadÃtmÃnamavati tatpak«apucÃnyatha yatpak«apuce«u naiva tadÃtmÃnamavati na pak«apucÃni 8.7.2.[10] ubhayÅryaju«matÅÓca lokamp­ïÃÓcÃtmannupadadhÃti | tasmÃdayamÃtmà dviguïo bahulatara iva lokamp­ïà eva pak«apuce«u tasmÃtpak«apucÃni tanÅyÃæsÅvÃnÆcÅÓca tiraÓcÅtmannupadadhÃtyasthÅni và i«ÂakÃstasmÃdimÃnyanva¤ci ca tirya¤ci cÃtmannasthÅni parÃcÅreva pak«apuce«u na hi kiæ cana pak«apuce«u tiryagasthyasti taddhaitadeva citasya cÃcitasya ca vij¤Ãnamevameva cita itarathÃcita÷ 8.7.2.[11] sa vai svayamÃt­ïÃæ lokamp­ïayà pracÃdayati | prÃïo vai svayamÃt­ïÃdityo lokamp­ïà prÃïaæ tadÃdityena saminddhe tasmÃdayamu«ïa÷ prÃïastayà sarvamÃtmÃnam pracÃdayati sarvaæ tadÃtmÃnamÃdityena saminddhe tasmÃdayaæ sarva evÃtmo«ïastaddhaitadeva jÅvi«yataÓca mari«yataÓca vij¤Ãnamu«ïa eva jÅvi«ya¤cÅto mari«yan 8.7.2.[12] sa yasyÃæ sraktyÃm prathame upadadhÃti | tato daÓabhirdaÓabhi÷ saæcÃdayannetyà svayamÃt­ïÃyai sa tenaiva dak«iïÃv­jjaghanena svayamÃt­ïÃæ saæcÃdayannetyÃnÆkyÃyà atha punaretya tamavadhiæ saæcÃdayati 8.7.2.[13] ÃtmÃnamagre saæcÃdayati | Ãtmà hyevÃgre sambhavata÷ sambhavatyatha dak«iïam pak«amatha pucamathottaraæ taddak«iïÃv­ttaddhi devatrÃtho evaæ và asÃvÃditya imÃælokÃndak«iïÃv­danuparyaiti 8.7.2.[14] sa e«a prÃïa eva yallokamp­ïà | tayà sarvamÃtmÃnam pracÃdayati sarvasmistadÃtmanprÃïaæ dadhÃti tadyaddhÃsyai«ÃÇgaæ nÃbhiprÃpnuyÃtprÃïo hÃsya tadaÇgaæ nÃbhiprÃpnuyÃdyadu vai prÃïo 'Çgaæ nÃbhiprÃpnoti Óu«yati và vai tanmlÃyati và tasmÃdenaæ sarvamevaitayà pracÃdayet 8.7.2.[15] sa và Ãtmana evÃdhi pak«apucÃni cinoti | Ãtmano hyevÃdhyaÇgÃni prarohantyatha yatpurastÃdarvÃcÅrupadadhyÃdyathÃnyata Ãh­tyÃÇgam pratidadhyÃttÃd­ktat 8.7.2.[16] na bhinnÃæ na k­«ïÃmupadadhyÃt | Ãrcati và e«Ã yà bhidyata ÃrtamvetadrÆpaæ yatk­«ïaæ nedÃrtamÃtmÃnamabhisaæskaravà iti nÃbhinnÃm parÃsyennedanÃrtamÃtmano bahirdhà karavÃïÅti dhi«ïyebhya÷ pratisaækhyÃya yà virÃjamatiricyerannottarÃmudbhaveyustadvai khalu tà Ãrcanti tà bhittvotkara utkiredutkaro và atiriktasya prati«Âhà tadyatrÃtiriktasya prati«Âhà tadevainà etatprati«ÂhÃpayati 8.7.2.[17] athÃta i«ÂakÃmÃtrÃïÃmeva | pÃdamÃtrÅ÷ prathamÃyÃæ cottamÃyÃæ ca cityorupadadhyÃtprati«Âhà vai pÃdo yo vai pÃda÷ sa hasta ÆrvasthamÃtryo var«i«ÂhÃ÷ syurna hyÆrvasthÃtkiæ cana var«Åyo 'sthyasti tryÃlikhitavatyastisraÓcitaya÷ syustriv­to hÅme lokà aparimitÃlikhite dve raso haite citÅ aparimita u vai rasa÷ sarvÃstveva tryÃlikhitavatya÷ syu÷ sarve hyeveme lokÃstriv­ta÷ 8.7.2.[18] athÃta i«ÂakÃnÃmevÃvapanasya | yÃæ kÃæ ca yaju«matÅmi«ÂakÃæ vidyÃttÃm madhyamÃyÃæ cità upadadhyÃdantarik«aæ vai madhyamà citirantarik«amu vai sarve«Ãm bhÆtÃnÃmÃvapanamatho annaæ vai yaju«matya i«Âakà udaram madhyamà citirudare tadannaæ dadhÃti 8.7.2.[19] tadÃhu÷ | nopadadhyÃnnedatirecayÃnÅti sa và upaiva dadhyÃtkÃmebhyo và età i«Âakà upadhÅyante na vai kÃmÃnÃmatiriktamasti sa vai naivopadadhyÃdetÃvadvà etaddevà akurvan 8.7.3.[1] atha purÅ«aæ nivapati | mÃæsaæ vai purÅ«am mÃæsenaivainametatpracÃdayatÅ«Âakà upadhÃyÃsyÅ«Âakà asthi tanmÃæsai÷ saæcÃdayati 8.7.3.[2] sa vai svayamÃt­ïÃyÃmÃvapati | prÃïo vai svayamÃt­ïÃnnam purÅ«am prÃïe tadannaæ dadhÃti tena sarvamÃtmÃnam pracÃdayati tammÃdyatprÃïe 'nnaæ dhÅyate sarvamÃtmÃnamavati sarvamÃtmÃnamanuvyeti 8.7.3.[3] na svayamÃt­ïÃyÃmÃvapedityu haika Ãhu÷ | prÃïa÷ svayamÃt­ïà netprÃïÃnapidadhÃnÅti sa và aiva vapedannena vai prÃïà vi«Âabdhà yo và annaæ nÃtti saæ vai tasya prÃïà rohanti tadyasya ha tathà kurvanti yathà Óu«kà sÆrmÅ su«iraivaæ ha so 'mu«miæloke sambhavati tasmÃtsvayamÃt­ïÃyÃmaiva vapet 8.7.3.[4] svayamÃt­ïÃyÃmopya | anÆkyayà saæcÃdayannetyà pariÓridbhya÷ sa tenaiva dak«iïÃv­jjaghanena svayamÃt­ïÃæ saæcÃdayannaityà punaranÆkyÃyai 8.7.3.[5] ÃtmÃnamagre saæcÃdayati | Ãtmà hyevÃgre sambhavata÷ sambhavatyatha dak«iïam pak«amatha pucamathottaraæ taddak«iïÃv­ttaddhi devatrà 8.7.3.[6] sa e«a prÃïa eva yatpurÅ«am | tena sarvamÃtmÃnam pracÃdayati sarvasmiæstadÃtmanprÃïaæ dadhÃti tadyaddhÃsyaitadaÇgaæ nÃbhiprÃpnuyÃtprÃïo hÃsya tadaÇgaæ nÃbhiprÃpnuyÃdyadu vai prÃïo 'Çgaæ nÃbhiprÃpnoti Óu«yati và vai tanmlÃyati và tasmÃdenaæ sarvamevaitena pracÃdayet 8.7.3.[7] indraæ viÓvà avÅv­dhanniti | indraæ hi sarvÃïi bhÆtÃni vardhayanti samudravyacasaæ gira iti mahimÃnamasyaitadÃha rathÅtamaæ rathÅnÃmiti rathitamo hye«a rathinÃæ vÃjÃnÃæ satpatim patimityannaæ vai vÃjà annÃnÃæ satpatim patimityetadaindryÃnu«Âubhà nivapatyaindraæ hi purÅ«aæ tadetadardhamagneryatpurÅ«amardhamai«Âakam 8.7.3.[8] tadÃhu÷ | yatsarvaiÓcandobhi÷ sarvÃbhirdevatÃbhiri«Âakà upadadhÃtyathaitadekayaikadevatyayà nivapati kathametadardhamagneritÅndro vai sarvÃndevÃnpratistadyadaindryà nivapati tenaitadardhamagneratha yadanu«Âubhà vÃgvà anu«ÂubvÃgu sarvÃïi candÃæsi teno evÃrdham 8.7.3.[9] atha vikarïÅæ ca svayamÃt­ïÃæ copadadhÃti | vÃyurvai vikarïÅ dyauruttamà svayamÃt­ïà vÃyuæ ca taddivaæ copadadhÃtyuttame upadadhÃtyuttame hi vÃyuÓca dyauÓca saæsp­«Âe saæsp­«Âe hi vÃyuÓca dyauÓca pÆrvÃæ vikarïÅmupadadhÃtyarvÃcÅnaæ taddivo vÃyuæ dadhÃti tasmÃde«o 'rvÃcÅnameva vÃta÷ pavate 8.7.3.[10] yadveva vikarïÅmupadadhÃti | yatra và ado 'Óvaæ citimavaghrÃpayanti tadasÃvÃditya imÃælokÃntsÆtre samÃvayate tadyattatsÆtraæ vÃyu÷ sa sa ya÷ sa vÃyure«Ã sà vikarïÅ tadyadetÃmupadadhÃtyasÃveva tadÃditya imÃælokÃntsÆtre samÃvayate 8.7.3.[11] yadveva vikarïÅæ ca svayamÃt­ïÃæ copadadhÃti | Ãyurvai vikarïÅ prÃïa÷ svayamÃt­ïÃyuÓca tatprÃïaæ copadadhÃtyuttame upadadhÃtyuttame hyÃyuÓca prÃïaÓca saæsp­«Âe saæsp­«Âe hyÃyuÓca prÃïaÓca pÆrvÃmuttarÃæ vikarïÅmupadadhÃtyÃyu«Ã tatprÃïamubhayata÷ parig­hïÃti 8.7.3.[12] prothadaÓvo na yavase | 'vi«yanyadà maha÷ saævaraïÃdvyasthÃt Ãdasya vÃto anuvÃti Óociradha sma te vrajanaæ k­«ïamastÅti yadà và etasya vÃto 'nuvÃti Óocirathaitasya vrajanaæ k­«ïam bhavati tri«ÂubhopadadhÃti trai«Âubho hi vÃyurÃgneyyÃgnikarma hyaniruktayÃnirukto hi vÃyuratha yadvÃta ityÃha vÃto hi vÃyu÷ 8.7.3.[13] atha svayamÃt­ïÃmupadadhÃti | Ãyo«Âvà sadane sÃdayÃmÅtye«a và Ãyustasyaitatsadanamavata itye«a hÅdaæ sarvamavati cÃyÃyÃmityetasya hÅdaæ sarvaæ cÃyÃyÃæ samudrasyahyetaddh­dayaæ raÓmÅvatÅm bhÃsvatÅmiti raÓmÅvatÅ hi dyaurbhÃsvatyà yà dyÃm bhÃsyà p­thivÅmorvantarik«amityevaæ hye«a imÃælokÃnÃbhÃti 8.7.3.[14] parame«ÂhÅ tvà sÃdayatviti | parame«ÂhÅ hyetÃm pa¤camÅæ citimapaÓyan 8.7.3.[15] yadveva parame«ÂhinopadadhÃti | prajÃpatiæ visrastaæ devatà ÃdÃya vyudakrÃmaæstasya parame«ÂhÅ Óira ÃdÃyotkramyÃti«Âhan 8.7.3.[16] tamabravÅt | upa mehi ma etaddhehi yena me tvamudakramÅriti kim me tato bhavi«yatÅti tvaddevatyameva ma etadÃtmano bhavi«yatÅti tatheti tadasminnetatparame«ÂhÅ pratyadadhÃt 8.7.3.[17] tadyai«ottamà svayamÃt­ïà | etadasya tadÃtmanastadyadetÃmatropadadhÃti yadevÃsyai«ÃtmanastadasminnetatpratidadhÃti tasmÃdetÃmatropadadhÃti 8.7.3.[18] divasp­«Âhe vyacasvatÅm prathasvatÅmiti | divo hyetatp­«Âhaæ vyacasvatprathastaddivaæ yaca divaæ d­æha divam mà hiæsÅrityÃtmÃnaæ yacÃtmÃnaæ d­æhÃtmÃnam mà hiæsÅrityetat 8.7.3.[19] viÓvasmai praïÃyÃpÃnÃya | vyÃnÃyodÃnÃyeti prÃïo vai svayamÃt­ïà sarvasmà u và etasmai prÃïa÷ prati«ÂhÃyai caritrÃyetÅme vai lokÃ÷ svayamÃt­ïà ima u lokÃ÷ prati«Âhà caritraæ sÆryastvÃbhipÃtviti sÆryastvÃbhigopÃyatvityetanmahyà svastyeti mahatyà svastyetyetaccardi«Ã Óaætameneti yaccardi÷ Óaætamaæ tenetyetat 8.7.3.[20] nÃnopadadhÃti | nÃnà hi vÃyuÓca dyauÓca sak­tsÃdayati samÃnaæ tatkaroti samÃnaæ hyÃyuÓca prÃïaÓca te và ubhe eva Óarkare bhavata ubhe svayamÃt­ïe samÃnaæ hyevÃyuÓca prÃïaÓcÃthaine sÆdadohasÃdhivadati prÃïo vai sÆdadohÃ÷ prÃïeïaivaine etatsaætanoti saædadhÃti 8.7.3.[21] tà asya sÆdadohasa iti | Ãpo vai sÆdo 'nnaæ doha÷ somaæ ÓrÅïanti p­Ónaya ityannaæ vai p­Óni janmandevÃnÃmiti saævatsaro vai devÃnÃæ janma viÓa iti yaj¤o vai viÓo yaj¤e hi sarvÃïi bhÆtÃni vi«ÂÃni tri«và rocane diva iti savanÃni vai trÅïi rocanÃni savanÃnyetadÃhÃnu«Âubhà vÃgvà anu«ÂubvÃgu sarve prÃïà vÃcà caivaine etatprÃïena ca saætanoti saædadhÃti sà và e«aikà satÅ sÆdadohÃ÷ sarvà i«Âakà anusaæcarati prÃïo vai sÆdadohÃstasmÃdayameka eva prÃïa÷ santsarvÃïyaÇgÃni sarvamÃtmÃnamanusaæcarati 8.7.4.[1] atha svayamÃt­ïÃsu sÃmÃni gÃyati | ime vai lokÃ÷ svayamÃt­ïÃstà etÃ÷ ÓarkarÃstà devà upadhÃyaitÃd­ÓÅrevÃpaÓyanyathaitÃ÷ Óu«kÃ÷ ÓarkarÃ÷ 8.7.4.[2] te 'bruvan | upa tajjÃnÅta yathai«u loke«u ramasupajÅvanaæ dadhÃmeti te 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yathai«u loke«u rasamupajÅvanaæ dadhÃmeti 8.7.4.[3] te cetayamÃnÃ÷ | etÃni sÃmÃnyapaÓyaæstÃnyagÃyaæstaire«u loke«u rasamupajÅvanamadadhustathaivaitadyajamÃno yadetÃni sÃmÃni gÃyatye«vevaitalloke«u rasamupajÅvanaæ dadhÃti 8.7.4.[4] svayamÃt­ïÃsu gÃyati | ime vai lokÃ÷ svayamÃt­ïà e«vevaitalloke«u rasamupajÅvanaæ dadhÃti 8.7.4.[5] sa vai bhÆrbhuva÷ svariti | etÃsu vyÃh­ti«u gÃyati bhÆriti và ayaæ loko bhuva ityantarik«aloka÷ svarityasau loka e«vevaitalloke«u rasamupajÅvanaæ dadhÃti 8.7.4.[6] tÃni vai nÃnÃprastÃvÃni | samÃnanidhanÃni tÃni yannÃnÃprastÃvÃni nÃnà hyapaÓyannatha yatsamÃnanidhanÃnyekà hyeva yaj¤asya prati«Âhaikaæ nidhanaæ svarga eva lokastasmÃtsvarjyotirnidhanÃni 8.7.4.[7] athainaæ hiraïyaÓakalai÷ prok«ati | atrai«a sarvo 'gni÷ saæsk­tastasmindevà etadam­taæ rÆpamuttamadadhustathaivÃsminnayametadam­taæ rÆpamuttamaæ dadhÃti 8.7.4.[8] yadvevainaæ hiraïyaÓakalai÷ prok«ati | etadvà asminnado 'mÆm purastÃdramyÃæ tanÆm madhyato dadhÃti rukbhaæ ca puru«aæ cÃthainametatsarvamevopari«ÂÃdramyayà tanvà pracÃdayati 8.7.4.[9] dvÃbhyÃæ-dvÃbhyÃæ ÓatÃbhyÃm | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivÃsminnetadam­taæ rÆpamuttamaæ dadhÃti pa¤ca k­tva÷ pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnÃgnaryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivÃsminnetadam­taæ rÆpamuttamaæ dadhÃti sahasreïa sarvaæ vai sahasraæ sarveïaivÃsminnetadam­taæ rÆpamuttamaæ dadhÃti 8.7.4.[10] paÓcÃdagre prÃÇ ti«Âhan | athottarato dak«iïÃtha purastÃtpratyaÇÇatha jaghanena parÅtya dak«iïata udaÇ ti«Âhaæstaddak«iïÃv­ttaddhi devatrÃthÃnuparÅtya paÓcÃtprÃÇ ti«Âhaæstatho hÃsyaitatprÃgeva karma k­tam bhavati 8.7.4.[11] sahasrasya pramÃsi | sahasrasya pratimÃsi sahasrasyonmÃsi sÃhasro 'si sahasrÃya tveti sarvaæ vai sahasraæ sarvamasi sarvasmai tvetyetat 8.7.4.[12] athÃtaÓcitipurÅ«ÃïÃmeva mÅmÃæsà | ayameva loka÷ prathamà citi÷ paÓava÷ purÅ«aæ yatprathamÃæ citim purÅ«eïa pracÃdayatÅmaæ tallokam paÓubhi÷ pracÃdayati 8.7.4.[13] antarik«ameva dvitÅyà citi÷ | vayÃæsi purÅ«aæ yaddvitÅyÃæ citim purÅ«eïa pracÃdayatyantarik«aæ tadvayobhi÷ pracÃdayati 8.7.4.[14] dyaureva t­tÅyà citi÷ | nak«atrÃïi purÅ«aæ yatt­tÅyÃæ citim purÅ«eïa pracÃdayati divaæ tannak«atrai÷ pracÃdayati 8.7.4.[15] yaj¤a eva caturthÅ citi÷ | dak«iïÃ÷ purÅ«aæ yaccaturthÅ citim purÅ«eïa pracÃdayati yaj¤am taddak«inÃbhi÷ pracÃdayati 8.7.4.[16] yajamÃna eva pa¤camÅ citi÷ | prajà purÅ«aæ yatpa¤camÅæ citim purÅ«eïa pracÃdayati yajamÃnaæ tatprajayà pracÃdayati 8.7.4.[17] svarga eva loka÷ «a«ÂhÅ citi÷ | devÃ÷ purÅ«aæ yat«a«ÂhÅm citim purÅ«eïa pracÃdayati svargaæ tallokaæ devai÷ pracÃdayati 8.7.4.[18] am­tameva saptamÅ citi÷ tÃmuttamÃmupadadhÃtyam­taæ tadasya sarvasyottamaæ dadhÃti tasmÃdasya sarvasyÃm­tamuttamaæ tasmÃddevà anantarhitÃstasmÃdu te 'm­tà ityadhidevatam 8.7.4.[19] athÃdhyÃtmam | yaiveyam prati«Âhà yaÓcÃyamavÃÇ prÃïassatprathamà citirmÃæsam purÅ«aæ yatprathamÃæ citim purÅ«eïa pracÃdayatyetasya tadÃtmano mÃæsai÷ saæcÃdayatÅ«Âakà upadhÃyÃsthÅ«Âakà asthi tanmÃæsai÷ saæcÃdayati nÃdhastÃtsaæcÃdayati tasmÃdime prÃïà adhastÃdasaæcannà upari«ÂÃttu pracÃdayatyetadasya tadÃtmana upari«ÂÃnmÃæsai÷ saæcÃdayati tasmÃdasyaitadÃtmana upari«ÂÃnmÃæsai÷ saæcannaæ nÃvakÃÓate 8.7.4.[20] yadÆrdhvam prati«ÂhÃyà avÃcÅnam madhyÃt | taddvitÅyà citirmÃæsam purÅ«aæ yaddvitÅyÃæ citim purÅ«eïa pracÃdayatyetadasya tadÃtmano mÃæsai÷ saæcÃdayatÅ«Âakà upadhÃyÃsthÅ«Âakà asthi tanmÃæsai÷ saæcÃdayati purÅ«a upadadhÃti purÅ«eïa pracÃdayatyetadasya tadÃtmana ubhayato mÃæsai÷ saæcÃdayati tasmÃdasyaitadÃtmana ubhayato mÃæsai÷ saæcannaæ nÃvakÃÓate 8.7.4.[21] madhyameva t­tÅyà citi÷ | yadÆrdhvam madhyÃdavÃcÅnaæ grÅvÃbhyastaccaturthÅ citirgrÅvà eva pa¤camÅ citi÷ Óira eva «a«ÂhÅ citi÷ prÃïà eva saptamÅ citistÃmuttamÃmupadadhÃti prÃïÃæstadasya sarvasyottamÃndadhÃti tasmÃdasya sarvasya prÃïà uttamÃ÷ purÅ«a upadadhÃti mÃæsaæ vai purÅ«am mÃæsena tatprÃïÃnprati«ÂhÃpayati nopari«ÂÃtpracÃdayati tasmÃdime prÃïà upari«ÂÃdasaæcannÃ÷