SATAPATHA-BRAHMANA 8 Data input by H.S. Ananthanarayana and W. P. Lehman. Bracketted numbering added mechanically. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Classical Sanskrit Extended ³ ³ (CSX) encoding: ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 224 ³ ³ long A â 226 ³ ³ long i ã 227 ³ ³ long I ä 228 ³ ³ long u å 229 ³ ³ long U æ 230 ³ ³ vocalic r ç 231 ³ ³ vocalic R è 232 ³ ³ long vocalic r é 233 ³ ³ vocalic l ë 235 ³ ³ long vocalic l í 237 ³ ³ velar n ï 239 ³ ³ velar N ð 240 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t ñ 241 ³ ³ retroflex T ò 242 ³ ³ retroflex d ó 243 ³ ³ retroflex D ô 244 ³ ³ retroflex n õ 245 ³ ³ retroflex N ö 246 ³ ³ palatal s ÷ 247 ³ ³ palatal S ø 248 ³ ³ retroflex s ù 249 ³ ³ retroflex S ú 250 ³ ³ anusvara ü 252 ³ ³ anusvara (overdot) § 167 ³ ³ capital anusvara ý 253 ³ ³ visarga þ 254 ³ ³ (capital visarga 255) ³ ³ ³ ³ Other characters of the CSX encoding table are ³ ³ not included. Accents have been dropped in order ³ ³ to facilitate word search. ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ 8.1.1.[1] pràõabhçta upadadhàti | pràõà vai pràõabhçtaþ pràõànevaitadupadadhàti tàþ prathamàyàü cità upadadhàti pårvàrdha eùo 'gneryatprathamà citiþ purastàttatpràõàndadhàti tasmàdime purastàtpràõàþ 8.1.1.[2] tà da÷a-da÷opadadhàti | da÷a vai pràõà yadu và api bahu kçtvo da÷a-da÷a da÷aiva tçtpa¤ca kçtvo da÷a-da÷opadadhàti pa¤ca và etànpa÷ånupadadhàti da÷a-da÷a và ekaikasminpa÷au pràõàstadeùu sarveùu pràõàndadhàtyanantarhitàþ pa÷ubhya upadadhàtyanantarhitàüstatpa÷ubhyaþ pràõàndadhàti sarvata upadadhàti sarvata evaiùvetatpràõàndadhàti 8.1.1.[3] yadveva pràõabhçta upadadhàti | prajàpatervisrastàtpràõà udakràmandevatà bhåtvà tànabravãdupa meta prati ma etaddhatta yena me yåyamudakramiùñeti sa vai tadannaü sçjasva yatte vayam pa÷yanta upavasàmeti te và ubhaye sçjàmahà iti tatheti te pràõà÷ca prajàpati÷caitadannamasçjantaitàþ pràõabhçtaþ 8.1.1.[4] sa purastàdupadadhàti | ayam puro bhuva ityagnirvai purastadyattamàha pura iti prà¤caü hyagnimuddharanti prà¤camupacarantyatha yadbhuva ityàhàgnirvai bhuvo 'gnerhãdaü sarvam bhavati pràõo hàgnirbhåtvà purastàttasthau tadeva tadråpamupadadhàti 8.1.1.[5] tasya pràõo bhauvàyana iti | pràõaü tasmàdråpàdagnerniramimãta vasantaþ pràõàyana iti vasantamçtum pràõànniramimãta gàyatrã vàsantãti gàyatrãü cando vasantàdçtorniramimãta gàyatryai gàyatramiti gàyatryai candaso gàyatraü sàma niramimãta gàyatràdupàü÷uriti gàyatràtsàmna upàü÷uü grahaü niramimãtopàü÷ostrivçdityupàü÷orgrahàttrivçtaü stomaü niramimãta trivçto rathantaramiti trivçta stomàdrathantaram pçùñhaü niramimãta 8.1.1.[6] vasiùñha çùiriti | pràõo vai vasiùñha çùiryadvai nu ÷reùñhastena vasiùñho 'tho yadvastçtamo vasati teno eva vasiùñhaþ prajàpatigçhãtayà tvayeti prajàpatisçùñayà tvayetyetatpràõaü gçhõàmi prajàbhya iti pràõam purastàtpràpàdayata nànopadadhàti ye nànàkàmàþ pràõe tàüstaddadhàti sakçtsàdayatyekaü tatpràõaü karotyatha yannànà sàdayetpràõaü ha vicindyàtsaiùà trivçdiùñakà yajuþ sàdanaü sådadohàstattrivçttrivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvattatkçtvopadadhàti 8.1.1.[7] atha dakùiõataþ | ayaü dakùiõà vi÷vakarmetyayaü vai vàyurvi÷vakarmà yo 'yam pavata eùa hãdaü sarvaü karoti tadyattamàha dakùiõeti tasmàdeùa dakùiõaiva bhåyiùñhaü vàti mano ha vàyurbhåtvà dakùiõatastasthau tadeva tadråpamupadadhàti 8.1.1.[8] tasya mano vai÷vakarmaõamiti | manastasmàdråpàdvàyorniramimãta grãùmo mànasa iti grãùmamçtum manaso niramimãta triùñubgraiùmãti triùñubhaü cando grãùmàdçtorniramimãta triùñubhaþ svàramiti triùñubha÷candasaþ svàraü sàma niramimãta svàràdantaryàma iti svàràtsàmno 'ntaryàmaü grahaü niramimãtàntaryàmàtpa¤cada÷a ityantaryàmàdgrahàtpa¤cada÷aü stomaü niramimãta pa¤cada÷àdbçhaditi pa¤cada÷àtstomàdbçhatpçùñhaü niramimãta 8.1.1.[9] bharadvàja çùiriti | mano vai bharadvàja çùirannaü vàjo yo vai mano bibharti so 'nnaü vàjam bharati tasmànmano bharadvàja çùiþ prajàpatigçhãtayà tvayeti prajàpatisçùñayà tvayetyetanmano gçhõàmi prajàbhya iti mano dakùiõataþ pràpàdayata nànopadadhàti ye nànàkàmà manasi tàüstaddadhàti sakçtsàdayatyekaü tanmanaþ karotyatha yannànà sàdayenmano ha vicindyàtsaiùà trivçdiùñakà tasyokto bandhuþ 8.1.2.[1] atha pa÷càt | ayam pa÷càdvi÷vavyacà ityasau và àdityo vi÷vavyacà yadà hyevaiùa udetyathedaü sarvaü vyaco bhavati tadyattamàha pa÷càditi tasmàdetam pratya¤cameva yantam pa÷yanti cakùurhàdityo bhåtvà pa÷càttasthau tadeva tadråpamupadadhàti 8.1.2.[2] tasya cakùurvai÷vavyacasamiti | cakùustasmàdråpàdàdityànniramimãta varùà÷càkùuùya iti varùà çtuü cakùuùo niramimãta jagatã vàrùãti jagatãü cando varùàbhya çtorniramimãta jagatyà çkùamamiti jagatyai candasa çkùamaü sàma niramimãta 'rkùamàcukra ityçkùamàtsàmnaþ ÷ukraü grahaü niramimãta ÷ukràtsaptada÷a iti ÷ukràdgrahàtsaptada÷aü stomaü niramimãta saptada÷àdvairåpamiti saptada÷àtstomàdvairåpam pçùñhaü niramimãta 8.1.2.[3] jamadagnirçùiriti | cakùurvai jamadagnirçùiryadenena jagatpa÷yatyatho manute tasmàccakùurjamadagnirçùiþ prajàpatigçhãtayà tvayeti prajàpatisçùñayà tvayetyetaccakùurgçhõàmi prajàbhya iti cakùuþ pa÷càtpràpàdayata nànopadadhàti ye nànàkàmà÷cakùuùi tàüstaddadhàti sakçtsàdayatyekaü taccakùuþ karotyatha yannànà sàdayeccakùurha vicindyàtsaiùà trivçdiùñakà tasyokto bandhuþ 8.1.2.[4] athottarataþ | idamuttaràtsvariti di÷o và uttaràttadyattà àhottaràdityuttarà hyasmàtsarvasmàddi÷o 'tha yatsvarityàha svargo hi loko di÷aþ ÷rotraü ha di÷o bhåtvottaratastasthau tadeva tadråpamupadadhàti 8.1.2.[5] tasya ÷rotraü sauvamiti | ÷rotraü tasmàdråpàddigbhyo niramimãta ÷aracrautrãti ÷aradamçtuü ÷rotrànniramimãtànuùñup÷àradãtyanuùñubhaü candaþ ÷arada çtorniramimãtànuùñubha aióamityanuùñubha÷candasa aióaü sàma niramimãtaióànmanthãtyaióàtsàmno manthinaü grahaü niramimãta manthina ekaviü÷a iti manthino grahàdekaviü÷aü stomaü niramimãtaikaviü÷àdvairàjamityekaviü÷àtstomàdvairàjam pçùñhaü niramimãta 8.1.2.[6] vi÷vàmitra çùiriti | ÷rotraü vai vi÷vàmitra çùiryadenena sarvataþ ÷çõotyatho yadasmai sarvato mitram bhavati tasmàcrotraü vi÷vàmitra çùiþ prajàpatigçhãtayà tvayeti prajàpatisçùñayà tvayetyetacrotraü gçhõàmi prajàbhya iti ÷rotramuttarataþ pràpàdayata nànopadadhàti ye nànàkàmàþ ÷rotre tàüstaddadhàti sakçtsàdayatyekaü tacrotraü karotyatha yannànà sàdayecrotraü ha vicindyàtsaiùà trivçdiùñakà tasyokto bandhuþ 8.1.2.[7] atha madhye | iyamupari matiriti candramà và upari tadyattamàhoparotyupari hi candramà atha yanmatirityàha vàgvai matirvàcà hãdaü sarvam manute vàggha candramà bhåtvopariùñàttasthau tadeva tadråpamupadadhàti 8.1.2.[8] tasyai vàïnàtyeti | vàcaü tasmàdråpàccandramaso niramimãta hemanto vàcya iti hemantamçtuü vàco niramimãta païktirhaimantãti païktiü cando hemantàdçtorniramimãta païktyai nidhanavaditi païktyai candaso nidhanavatsàma niramimãta nidhanavata àgrayaõa iti nidhanavataþ sàmna àgrayaõaü grahaü niramimãtàgrayaõàttriõavatrayastriü÷àvityàgrayaõàdgrahàttriõavatrayastriü÷au stomau niramimãta triõavatrayastriü÷àbhyàü ÷àkvararaivate iti triõavatrayastriü÷àbhyàü stomàbhyàü ÷àkvararaivate pçùñhe niramimãta 8.1.2.[9] vi÷vakarma çùiriti | vàgvai vi÷vakarma 'rùirvàcà hãdaü sarvaü kçtaü tasmàdvàgvi÷vakarma 'rùiþ prajàpatigçhãtayà tvayeti prajàpatisçùñayà tvayetyetadvàcaü gçhõàmi prajàbhya iti vàcamupariùñàtpràpàdayata nànopadadhàti ye nànàkàmà vàci tàüstaddadhàti sakçtsàdayatyekàü tadvàcaü karotyatha yannànà sàdayedvàcaü ha vicindyàtsaiùà trivçdiùñakà tasyokto bandhuþ 8.1.2.[10] etadvai tadannam | yattatpràõà÷ca prajàpati÷càsçjantaitàvànvai sarvo yaj¤o yaj¤a u devànàmannam 8.1.2.[11] tà da÷a-d÷opadadhàti | da÷àkùarà viràóviràóu kçtsnamannaü sarvamevàsminnetatkçtsnamannaü dadhàti sarvata upadadhàti sarvata evàsminnetatkçtsnamannaü dadhàti tà haità viràja etànpràõànbibhrati yatpràõànbibhrati tasmàtpràõabhçtaþ 8.1.3.[1] tadàhuþ | kim pràõàþ kim pràõabhçta iti pràõà eva pràõà aïgàni pràõabhçntyaïgàni hi pràõànbibhrati pràõàstveva pràõà annam pràõabhçdannaü hi pràõànbibharti 8.1.3.[2] tadàhuþ | kathamasyaitàþ sarvàþ pràjàpatyà bhavantãti yadeva sarvàsvàha prajàpatigçhãtayà tvayetyevamu hàsyaitàþ sarvàþ pràjàpatyà bhavanti 8.1.3.[3] tadàhuþ | yadgrahàya gçhãtàya stuvate 'tha ÷aüsatyatha kasmàtpurastàdgrahàõàmçca÷ca sàmàni copadadhàtãti saüsthà vai karmaõo 'nvãkùitavya 'rcà vai pratipadà graho gçhyata çci sàma gãyate tadasyaitadyatpurastàdgrahàõàmçca÷ca sàmàni copadadhàtyatha yadupariùñàdgrahàõàü stuta÷astre bhavatastadvasyaitadyadupariùñàdgrahàõàü stomàü÷ca pçùñhàni copadadhàti 8.1.3.[4] tadàhuþ | yadetattrayaü saha kriyate graha stotraü ÷astramathàtra grahaü caiva stotraü copadadhàti kathamasyàtràpi ÷asramupahitaü yadvàva stotraü tacastraü yàsu hyeva stuvate tà u evànu÷aüsatyevamu hàsyàtràpi ÷astramupahitam bhavati 8.1.3.[5] tadàhuþ | yadyathà pituþ putramevaü trãõi prathamànyàhàtha kasmàdçkùàmayoþ saükràmatãti sàma và çcaþ patistadyattatràpi yathà pituþ putramevam bråyàdyathà patiü santam putram bråyàttàdçktattasmàdçkùàmayoþ saükràmati kasmàdu triþ saütanotãti pitaram putram pautraü tàüstatsaütanoti tasmàdu tebhya eka eva dadàti 8.1.3.[6] tadyàþ purastàdupadadhàti | tàþ pràõabhçto 'tha yàþ pa÷càttà÷cakùurbhçtastà apànabhçto 'tha yà dakùiõatastà manobhçtastà u vyànabhçto 'tha yà uttaratastàþ ÷rotrabhçtastà udànabhçto 'tha yà madhye tà vàgbhçtastà u samànabhçtaþ 8.1.3.[7] tadu ha carakàdhvaryavaþ | anyà evàpànabhçto vyànabhçta udànabhçtaþ samànabhçta÷cakùurbhçto manobhçtaþ ÷rotrabhçto vàgbhçta ityupadadhati na tathà kuryàdatyahaiva rocayantyatro evaitàni sarvàõi råpàõyupadhãyante 8.1.3.[8] sa vai purastàdupadhàya pa÷càdupadadhàti | pràõo hàpàno bhåtvàïgulyagrebhya iti saücaratyapàna u ha pràõo bhåtvàïgulyagrebhya iti saücarati tadyatpurastàdupadhàya pa÷càdupadadhàtyenàvevaitatpràõau saütanoti saüdadhàti tasmàdetau pràõau saütatau saühitau 8.1.3.[9] atha dakùiõata upadhàyottarata upadadhàti | vyàno hodàno bhåtvàïgulyagrebhya iti saücaratyudàna u ha vyàno bhåtvàïgulyagrebhya iti saücarati tadyaddakùiõata upadhàyottarata upadadhàtyetàvevaitatpràõau saütanoti saüdadhàti tasmàdetau pràõau saütatau saühitau 8.1.3.[10] atha yà madhya upadadhàti | sa pràõastà retaþsicorvelayopadadhàti pçùñayo vai retaþsicau madhyamu pçùñayo madhyata evàsminnetatpràõaü dadhàti sarvata upadadhàti sarvata evàsminnetatpràõaü dadhàtyatho evaü haiùa gudaþ pràõaþ samantaü nàbhim paryakno nåcã÷ca tira÷cã÷copadadhàti tasmàdime 'nva¤ca÷ca tirya¤ca÷càtmanpràõàþ saüspçùñà upadadhàti pràõànevaitatsaütanoti saüdadhàti tasmàdime pràõàþ saütatàþ saühitàþ 8.1.4.[1] tà haike puruùamupàrpyopadadhati | eùa vai pràõastametà bibhrati yatpràõam bibhrati tasmàtpràõabhçta iti na tathà kuryàdeùo 'haiva pràõo ya eùa hiraõmayaþ puruùastasya tvayamàtmà yàvadidamabhyayamagnirvihitastadyaddhàsyaità aïga nàbhipràpnuyuþ pràõo hàsya tadaïgaü nàbhipràpnuyàdyadu vai pràõo 'ïgaü nàbhipràpnoti ÷uùyati và vai tanmlàyati và tasmàdenàþ pari÷ritsvevopàrpyopadadhyàdatha yà madhya upadadhàti tàbhirasyaiùa àtmà pårõastà u evaitasmàdanantarhitàþ 8.1.4.[2] tadàhuþ | yadayam puro bhuvo 'yaü dakùiõà vi÷vakarmàyam pa÷càdvi÷vavyacà idamuttaràtsvariyamupari matiriti samprati di÷o 'bhyanåcyante 'tha kasmàdenà akùõayàde÷eùåpadadhàtãti pràõà vai pràõabhçtastà yatsamprati di÷a upadadhyàtpràgapaü haivàyam pràõaþ saücaredatha yadenà evamabhyanåktàþ satãrakùõayàde÷eùåpadadhàti tasmàdayam pràgapam pràõaþ sannakùõayà sarvàõyaïgàni sarvamàtmànamanusaücarati 8.1.4.[3] sa eùa pa÷uryadagniþ | so 'traiva sarvaþ kçtsnaþ saüskçtastasya yàþ purastàdupadadhàti tau bàhå atha yàþ pa÷càtte sakthyàvatha yà madhya upadadhàti sa àtmà tà retaþsicorvelayopadadhàti pçùñayo vai retaþsicau madhyamu pçùñayo madhyato hyayamàtmà sarvata upadadhàti sarvato hyayamàtmà 8.1.4.[4] tadàhuþ | yatpårveùu gaõeùvekaikaü stomamekaikam pçùñhamupadadhàtyatha kasmàdatra dvau stomau dve pçùñhe upadadhàtãtyàtmà và asyaiùa àtmànaü tadaïgànàü jyeùñhaü variùñhaü vãryavattamaü karoti tasmàdayamàtmàïgànàü jyeùñho variùñho vãryavattamaþ 8.1.4.[5] tadàhuþ | kathamasyaiùo 'gniþ sarvaþ kçtsna iùñakàyàmiùñakàyàü saüskçto bhavatãti majjà yajurasthãùñakà màüsaü sàdanaü tvakùådadohà loma purãùasya yajurannam purãùamevamu hàsyaiùo 'gniþ sarvaþ kçtsna iùñakàyàmiùñakàyàü saüskçto bhavati 8.1.4.[6] sa eùa sàrvàyuùo 'gniþ | sa yo haitamevaü sàrvàyuùamagniü veda sarvaü haivàyureti 8.1.4.[7] athàtaþ sama¤canaprasàraõasyaiva | saücitaü haike sama¤canaprasàraõenetyabhimç÷anti pa÷ureùa yadagniryadà vai pa÷uraïgàni saü cà¤cati pra ca sàrayatyatha sa tairvãryaü karoti 8.1.4.[8] saüvatsaro 'si parivatsaro 'si | idàvatsaro 'sãdvatsaro 'si vatsaro 'si uùasaste kalpantàmahoràtràste kalpantàmardhamàsàste kalpantàm màsàste kalpantàmçtavaste kalpantàü saüvatsaraste kalpatàm pretyà etyai saü cà¤ca pra ca sàraya suparõàcidasi tayà devatayàïgirasvaddhruvaþ sãdeti 8.1.4.[9] api ha smàha ÷àñyàyaniþ | sphoñatorhaikaþ pakùayorupa÷u÷ràvaitenàbhimçùñasya tasmàdenametenàbhyeva mç÷editi 8.1.4.[10] atha ha smàha svarhinnàgnajitaþ | nagnajidvà gàndhàraþ pràõo vai sama¤canaprasàraõaü yasminvà aïge pràõo bhavati tatsaü cà¤cati pra ca sàrayati saücitamevainam bahiùñàdabhyanyàttadasminpràõaü sama¤canaprasàraõaü dadhàti tathà saü cà¤cati pra ca sàrayatãti tadahaiva sama¤canaprasàraõaü yatsa taduvàca ràjanyabandhuriva tveva taduvàca yannu ÷ataü kçtvo 'tho sahasram bahiùñàdabhyanyurna vai tasmiüste pràõaü dadhyuryo và àtmanpràõaþ sa eva pràõastadyatpràõabhçta upadadhàti tadasminpràõaü sama¤canaprasàraõaü dadhàti tathà saü cà¤cati pra ca sàrayatyatha lokampçõe upadadhàtyasyàü sraktyàü tayorupari bandhuþ purãùaü nivapati tasyopari bandhuþ 8.2.1.[1] dvitãyàü citimupadadhàti | etadvai devàþ prathamàü citiü citvà samàrohannayaü vai lokaþ prathamà citirimameva tallokaü saüskçtya samàrohan 8.2.1.[2] te 'bruvan | cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvannita årdhvamicateti te cetayamànà etàü dvitãyàü citimapa÷yanyadårdhvam pçthivyà arvàcãnamantarikùàtteùàmeùa loko 'dhruva ivàpratiùñhita iva manasyàsãt 8.2.1.[3] te '÷vinàvabruvan | yuvaü vai brahmàõau bhiùajau stho yuvaü na imàü dvitãyàü citimupadhattamiti kiü nau tato bhaviùyatãti yuvameva no 'syà agnicityàyà adhvaryå bhaviùyatha iti tatheti tebhya etàma÷vinau dvitãyàü citimupàdhattàü tasmàdàhura÷vinàveva devànàmadhvaryå iti 8.2.1.[4] sa upadadhàti | dhruvakùitirdhruvayonirdhruvàsãti yadvai sthiraü yatpratiùñhitaü taddhruvamatha và eùàmeùa loko 'dhruva ivàpratiùñhita iva manasyàsãttamevaitatsthiraü dhruvaü kçtvà pratyadhattàü dhruvaü yonimàsãda sàdhuyeti sthiraü yonimàsãda sàdhuyetyetadukhyasya ketum prathamaü juùàõetyayaü và agnirukhyastasyaiùa prathamaþ keturyatprathamà citistaü juùàõetyetada÷vinàdhvaryå sàdayatàmiha tvetya÷vinau hyadhvaryå upàdhattàm 8.2.1.[5] kulàyinã ghçtavatã puraüdhiriti | kulàyamiva vai dvitãyà citiþ syone sãda sadane pçthivyà iti pçthivã vai prathamà citistasyai ÷ive syone sãda sadana ityetadabhi tvà rudrà vasavo gçõantvityetàstvàü devatà abhigçõantvityetadimà brahma pãpihi saubhagàyetãmà brahmàva saubhagàyetyetada÷vinàdhvaryå sàdayatàmiha tvetya÷vinau hyadhvaryå upàdhattàm 8.2.1.[6] svairdakùairdakùapiteha sãdeti | svena vãryeõeha sãdetyetaddevànàü samne bçhate raõàyeti devànàü sumnàya mahate raõàyetyetatpitevaidhi sånava à su÷eveti yathà pità putràya syonaþ su÷eva evaü su÷evaidhãtyetatsvàve÷à tanvà saüvi÷àsvetyàtmà vai tanåþ svàve÷enàtmanà saüvi÷asvetyetada÷vinàdhvaryå sàdayatàmiha tvetya÷vinau hyadhvaryå upàdhattàm 8.2.1.[7] pçthivyàþ purãùamasãti | pçthivã vai prathamà citistasyà etatpurãùamiva yaddvitãyàpso nàmeti raso nàmetyetattàü tvà vi÷ve abhigçõantu devà iti tàü tvà sarve 'bhigçõantu devà ityetatstomapçùñhà ghçtavatãha sãdeti yàntstomànasyàü taüsyamàno bhavati taireùà stomapçùñhà prajàvadasme draviõàyajasveti prajàvadasme draviõamàyajasvetyetada÷vinàdhvaryå sàdayatàmiha tvetya÷vinau hyadhvaryå upàdhattàm 8.2.1.[8] tà età di÷aþ | tà retaþsicorvelayopadadhàtãme vai retaþsicàvanayostaddi÷o dadhàti tasmàdanayordi÷aþ sarvata upadadhàti sarvatastaddi÷o dadhàti tasmàtsarvato di÷aþ sarvataþ samãcãþ sarvatastatsamãcãrdi÷o dadhàti tasmàtsarvataþ samãcyo di÷astà nànopadadhàti nànà sàdayati nànà sådadohasà 'dhivadati nànà hi di÷aþ 8.2.1.[9] atha pa¤camãü di÷yàmupadadhàti | årdhvà ha sà dikùà yà sordhvà digasau sa àdityo 'mumevaitadàdityamupadadhàti tàmantareõa dakùiõàü di÷yàmupadadhàtyamuü tadàdityamantareõa dakùiõàü di÷aü dadhàti tasmàdeùo 'ntareõa dakùiõàü di÷ameti 8.2.1.[10] adityàstvà pçùñhe sàdayàmãti | iyaü và aditirasyàmevainametatpratiùñhàyàm pratiùñhàpayatyantarikùasya dhartrãü viùñambhanãü di÷àmadhipatnãm bhuvanànàmityantarikùasya hyeùa dhartà viùñambhano di÷àmadhipatirbhuvanànàmårmirdrapso apàmasãti raso và årmirvi÷vakarmà ta çùiriti prajàpatirvai vi÷vakarmà prajàpatisçùñàsãtyetada÷vinàdhvaryå sàdayatàmiha tvetya÷vinau hyadhvaryå upàdhattàm 8.2.1.[11] yadvevaità à÷vinãrupadadhàti | prajàpatiü visrastaü devatà àdàya vyudakràmaüstasya yadårdhvam pratiùñhàyà avàcãnam madhyàttadasyà÷vinàvàdàyotkramyàtiùñhatàm 8.2.1.[12] tàvabravãt | upa metam prati ma etaddhattaü yena me yuvamuda !kramiùñamiti kiü nau tato bhaviùyatãti yuvaddevatyameva ma etadàtmano bhaviùyatãti tatheti tadasminnetada÷vinau pratyadhattàm 8.2.1.[13] tadyà etàþ pa¤cà÷vinyaþ | etadasya tadàtmanastadyadetà atropadadhàti yadevàsyaità àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdetà atropadadhàti 8.2.1.[14] dhruvakùitirdhruvayonirdhruvàsãti | yadvai sthiraü yatpratiùñhitaü taddhruvamatha và asyaitadasthiramivàdhruvamivàtmana àsãttadevaitatsthiraü dhruvaü kçtvà pratyadhattàm 8.2.1.[15] kulàyinã ghçtavatã puraüdhiriti | kulàyamiva và asyaitadàtmanaþ svairdakùairdakùapiteha sãdetyadakùayatàmevàsyaitadàtmanaþ pçthivyàþ purãùamasãti purãùasaühitamiva và asyaitadàtmano retaþsicorvelayà pçùñayo vai retaþsicau pçùñisàcayamiva và asyaitadàtmanaþ sarvata upadadhàti sarvato hyasyaitada÷vinàvàtmanaþ pratyadhattàm 8.2.1.[16] atha 'rtavye upadadhàti | çtava ete yadçtavye çtånevaitadupadadhàti ÷ukra÷ca ÷uci÷ca graiùmàvçtå iti nàmanã enayorete nàmabhyàmevaine etadupadadhàti dve iùñake bhavato dvau hi màsàvçtuþ sakçtsàdayatyekaü tadçtuü karoti 8.2.1.[17] tadyadete atropadadhàti | saüvatsara eùo 'gnirima u lokàþ saüvatsarastasya yadårdhvam pçthivyà arvàcãnamantarikùàttadasyaiùà dvitãyàü citistadvasya grãùma çtustadyadete atropadadhàti 8.2.1.[18] yadvevaite atropadadhàti | prajàpatireùo 'gniþ saüvatsara u prajàpatistasya yadårdhvam pratiùñhàyà avàcãnam madhyàttadasyaiùà dvitãyà citistadvasya grãùma çtustadyadete atropadadhàti yadevàsyaite àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdete atropadadhàti 8.2.2.[1] atha vai÷vadevãrupadadhàti | eùà vai sà dvãtãyà citiryàmebhyastada÷vinà upàdhattàü tàmupadhàyedaü sarvamabhavatàü yadidaü kiü ca 8.2.2.[2] te devà abruvan | a÷vinau và idaü sarvamabhåtàmupa tajjànãta yathà vyamihàpyasàmeti te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicata yathà vayamihàpyasàmeti te cetayamànà età iùñakà apa÷yanvai÷vadevãþ 8.2.2.[3] te 'bruvan | a÷vinau và idaü sarvamabhåtàma÷vibhyàmevà÷vino÷citimanåpadadhàmahà iti te '÷vibhyàmevà÷vino÷citimanåpàdadhata tasmàdetàmà÷vinã citirityàcakùate tasmàdyathaiva pårvàsàmudarka evametàsàmi÷vibhyàü hyevà÷vino÷citimanåpàdadhata 8.2.2.[4] yadveva vai÷vadevãrupadadhàti | ye vai te vi÷ve devà etàü dvitãyàü citimapa÷yanye ta etena rasenopàyaüsta ete tànevaitadupadadhàti tà etàþ sarvàþ prajàstà retaþsicorvelayopadadhàtãme vai retaþsicàvanayostatprajà dadhàti tasmàdanayoþ prajàþ sarvata upadadhàti sarvatastatprajà dadhàti tasmàtsarvataþ prajà di÷yà anåpadadhàti dikùu tatprajà dadhàti tasmàtsarvàsu dikùu prajàþ 8.2.2.[5] yadveva vai÷vadevãrupadadhàti | prajàpatervisrastàtsarvàþ prajà madhyata udakràmannetasyà adhi yonestà enametasminnàtmanaþ pratihite pràpadyanta 8.2.2.[6] sa yaþ sa prajàpatirvyasraüsata | ayameva sa yo 'yamagni÷cãyate 'tha yà asmàttàþ prajà madhyata udakràmannetàstà vai÷vadevya iùñakàstadyadetà upadadhàti yà evàsmàttàþ prajà madhyata udakràmaüstà asminnetatprapàdayati retaþsicorvelayà pçùñayo vai retaþsicau madhyamu pçùñayo madhyata evàsminnetàþ prajàþ prapàdayati sarvata upadadhàti sarvata evàsminnetàþ prajàþ prapàdayati 8.2.2.[7] yadveva vai÷vadevãrupadadhàti | etadvai prajàpatiretasminnàtmanaþ pratihite 'kàmayata prajàþ sçjeya prajàyeyeti sa çtubhiradbhiþ pràõaiþ saüvatsareõà÷vibhyàü sayugbhåtvaitàþ prajàþ pràjanayattathaivaitadyajamàna etàbhirdevatàbhiþ sayugbhåtvaitàþ prajàþ prajanayati tasmàdu sarvàsveva sajåþ-sajårityanuvartate 8.2.2.[8] sajårçtubhiriti | tadçtånpràjanayadçtubhirvai sayugbhåtvà pràjanayatsajårvidhàbhirityàpo vai vidhà adbhirhãdaü sarvaü vihitamadbhirvai sayugbhåtvà pràjanayatsajårdevairiti taddevànpràjanayadyaddevà ityàcakùate sajårdevairvayonàdhairiti pràõà vai devà vayonàdhàþ pràõairhãdaü sarvaü vayunaü naddhamatho candàüsi vai devà vayonàdhà÷candobhirhãdaü sarvaü vayunaü naddham pràõairvai sayugbhåtvà pràjanayadagnaye tvà vai÷vànaràyeti saüvatsaro và agnirvai÷vànaraþ saüvatsareõa vai sayugbhåtvà pràjanayada÷vinàdhvaryå sàdayatàmiha tvetya÷vibhyàü vai sayugbhåtvà pràjanayat 8.2.2.[9] sajårvasubhiriti dakùiõataþ | tadvasånpràjanayatsajå rudrairiti pa÷càttadrudrànpràjanayatsajåràdityairityuttaratastadàdityànpràjanayatsajårvi÷vairdeva irityupariùñàttadvi÷vàndevànpràjanayattà vai samànaprabhçtayaþ samànodarkà nànà madhyatastà yatsamànaprabhçtayaþ samànãbhirhi devatàbhiþ purastàccopariùñàcca sayugbhåtvà pràjanayadatha yannànà madhyato 'nyà-anyà hi prajà madhyataþ pràjanayat 8.2.3.[1] atha pràõabhçta upadadhàti | etadvai devà abruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüste cetayamànà vàyumeva citimapa÷yaüstàmasminnadadhustathaivàsminnayametaddadhàti 8.2.3.[2] pràõabhçta upadadhàti | pràõo vai vàyurvàyumevàsminnetaddadhàti retaþsicorvelayeme vai retaþsicàvanayostadvàyuü dadhàti tasmàdanayorvàyuþ sarvata upadadhàti sarvatastadvàyuü dadhàti tasmàtsarvato vàyuþ sarvataþ samãcãþ sarvatastatsamya¤caü vàyuü dadhàti tasmàtsarvataþ samyaïbhåtvà sarvàbhyo digbhyo vàti di÷yà anåpadadhàti dikùu tadvàyuü dadhàti tasmàtsarvàsu dikùu vàyuþ 8.2.3.[3] yadveva pràõabhçta upadadhàti | àsvevaitatprajàsu pràõàndadhàti tà anantarhità vai÷vadevãbhya upadadhàtyanantarhitàüstatprajàbhyaþ pràõàndadhàti pràõam me pàhyapànam me pàhi vyànam me pàhi cakùurma urvyà bibhàhi ÷rotram me ÷lokayetyetànevàsvetatkLptànpràõàndadhàti 8.2.3.[4] athàpasyà upadadhàti | etadvai devà abruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüste cetayamànà vçùñimeva citimapa÷yaüstàmasminnadadhustathaivàsminnayametaddadhàti 8.2.3.[5] apasyà upadadhàti | àpo vai vçùñirvçùñimevàsminnetaddadhàti retaþsicorvelayeme vai retaþsicàvanayostadvçùñiü dadhàti tasmàdanayorvarùati sarvata upadadhàti sarvatastadvçùñiü dadhàti tasmàtsarvato varùati sarvataþ samãcãþ sarvatastamãcãü vçùñiü dadhàti tasmàtsarvataþ samyaïbhåtvà sarvàbhyo digbhyo varùati vàyavyà anåpadadhàti vàyau tadvçùñiü dadhàti tasmàdyàü di÷aü vàyureti tàü di÷aü vçùñiranveti 8.2.3.[6] yadvevàpasyà upadadhàti | eùvevaitatpràõeùvapo dadhàti tà antarhitàþ pràõabhçdbhya upadadhàtyanantarhitàstatpràõebhyo 'po dadhàtyatho annaü và àpo 'nantarhitaü tatpràõebhyo 'nnaü dadhàtyapaþ pinvauùadhãrjinva dvipàdava catuùpàtpàhi divo vçùñimerayetyetà evaiùvetatkLptà apo dadhàti 8.2.3.[7] atha candasyà upadadhàti | etadvai devà abruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüste cetayamànàþ pa÷åneva citimapa÷yaüstàmasminnadadhustathaivàsminnayametaddadhàti 8.2.3.[8] candasyà upadadhàti | pa÷avo vai candàüsi pa÷ånevàsminnetaddadhàti sarvata upadadhàti sarvatastatpa÷åndadhàti tasmàtsarvataþ pa÷avo 'pasyà anåpadadhàtyapsu tatpa÷ånpratiùñhàpayati tasmàdyadà varùatyatha pa÷avaþ pratitiùñhanti 8.2.3.[9] yadveva candasyà upadadhàti | prajàpatervisrastàtpa÷ava udakràmaü÷candàüsi bhåtvà tàngàyatrã cando bhåtvà vayasàpnottadyadgàyatryàpnodetaddhi canda à÷iùñhaü sà tadbhåtvà prajàpatiretànpa÷ånvayasàpnot 8.2.3.[10] mårdhà vaya iti | prajàpatirvai mårdhà sa vayo 'bhavatprajàpati÷canda iti prajàpatireva cando 'bhavat 8.2.3.[11] kùatraü vaya iti | prajàpatirvai kùatraü sa vayo 'bhavanmayaüdaü canda iti yadvà aniruktaü tanmayaüdamanirukto vai prajàpatiþ prajàpatireva cando 'bhavat 8.2.3.[12] viùñambho vaya iti | prajàpatirvai viùñambhaþ sa vayo 'bhavadadhipati÷canda iti prajàpatirvà adhipatiþ prajàpatireva cando 'bhavat 8.2.3.[13] vi÷vakarmà vaya iti | prajàparirvai vi÷vakarmà sa vayo 'bhavatparameùñhã canda ityàpo vai prajàpatiþ parameùñhã tà hi parame sthàne tiùñhanti prajàpatireva parameùñhã cando 'bhavat 8.2.3.[14] tàni và etàni | catvàri vayàüsi catvàri candàüsi tadaùñàvaùñàkùarà gàyatryeùà vai sà gàyatrã yà tadbhåtvà prajàpatiretànpa÷ånvayasàpnottasmàjjãrõam pa÷uü vayasàpta ityàcakùate tasmàdu sarvàsveva vayo vaya ityamuvartate 'tha ye 'smàtte pa÷ava udakràmannete te pa¤cada÷ottare vajro vai pa÷avo vajraþ pa¤cada÷astasmàdyasya pa÷avo bhavantyapaiva sa pàpmànaü hate vajro haiva tasya pàpmànamapahanti tasmàdyàü kàü ca di÷am pa÷umàneti vajravihitàü haiva tàmanveti 8.2.4.[1] basto vaya iti bastaü vayasàpnodvivalaü canda ityekapadà vai vivalaü canda ekapadà ha bhåtvàjà uccakramuþ 8.2.4.[2] vçùõirvaya iti | vçùõiü vayasàpnodvi÷àlaü canda iti dvipadà vai vi÷àlaü cando dvipadà ha bhåtvàvaya uccakramuþ 8.2.4.[3] puruùo vaya iti | puruùaü vayasàpnottandraü canda iti païktirvai tandraü candaþ païktirha bhåtvà puruùà uccakramuþ 8.2.4.[4] vyàghro vaya iti | vyàghraü vayasàpnodanàdhçùñaü canda iti viràóvà anàdhçùñaü cando 'nnaü vai viràóannamanàdhçùñaü viràóç bhåtvà vyàghrà uccakramuþ 8.2.4.[5] siüho vaya iti | siühaü vayasàpnoccadi÷canda ityaticandà vai cadi÷candaþ sà hi sarvàõi candàüsi càdayatyaticandà ha bhåtvà siühà uccakramurathàto niruktàneva pa÷ånniruktàni candàüsyupadadhàti 8.2.4.[6] paùñhavàóvaya iti | paùñhavàhaü vayasàpnodbçhatã canda iti bçhatã ha bhåtvà paùñhavàha uccakramuþ 8.2.4.[7] ukùà vaya iti | ukùàõaü vayasàpnotkakupcanda iti kakubbha bhåtvokùàõa uccakramuþ 8.2.4.[8] çùabho vaya iti | çùabhaü vayasàpnotsatobçhatã canda iti satobçhatã ha bhåtva 'rùabhà uccakramuþ 8.2.4.[9] anaóvànvaya iti | anaóvàhaü vayasàpnotpaïkti÷canda iti païktirha bhåtvànaóvàha uccakramuþ 8.2.4.[10] dhenurvaya iti | dhenuü vayasàpnojjagatã canda iti jagatã ha bhåtvà dhenava uccakramuþ 8.2.4.[11] tryavirvaya iti | tryaviü vayasàpnottriùñupcanda iti triùñubbha bhåtvà tryavaya uccakramuþ 8.2.4.[12] divyavàóvaya iti | dityavàhaü vayasàpnodviràñ canda iti viràóa bhåtvà dityavàha uccakramuþ 8.2.4.[13] pa¤càvirvaya iti | pa¤càviü vayasàpnodgàyatrã canda iti gàyatrã ha bhåtvà pa¤càvaya uccakramuþ 8.2.4.[14] trivatso vaya iti | trivatsaü vayasàpnoduùõikcanda ityuùõiggha bhåtvà trivatsà uccakramuþ 8.2.4.[15] turyavàóvaya iti | turyavàhaü vayasàptodanuùñupcanda ityanuùñubbha bhåtvà turyavàha uccakramuþ 8.2.4.[16] ete vai te pa÷avaþ | yàüstatprajàpatirvayasàpnotsa vai pa÷um prathamamàhàtha vayo 'tha cando vayasà ca hyenàü÷candasà ca parigatyàtmannadhattàtmannakuruta tathaivainànayametadvayasà caiva candasà ca parigatyàtmandhatta àtmankurute 8.2.4.[17] sa eùa pa÷uryadagniþ | so 'traiva sarvaþ kçtsnaþ saüskçtastasya yàþ purastàdupadadhàti ÷iro 'sya tà atha yà dakùiõata÷cottarata÷ca sa àtmàtha yàþ pa÷càttatpucam 8.2.4.[18] sa vai purastàdevàgra upadadhàti | ÷iro hi prathamaü jàyamànasya jàyate 'tha dakùiõata upadhàyottarata upadadhàti sàrdhamayamàtmà jàyàtà ityatha pa÷càtpucaü hyantato jàyamànasya jàyate 8.2.4.[19] tadyàni varùiùñhàni candàüsi | ye sthaviùñhàþ pa÷avastànmadhya upadadhàti madhyaü tatprati pa÷uü variùñhaü karoti tasmànmadhyam prati pa÷urvariùñho 'tha ye vãryavattamàþ pa÷avastàndakùiõata upadadhàti dakùiõaü tadardham pa÷orvãryavattaraü karoti tasmàddakùiõo 'rdhaþ pa÷orvãyattaraþ 8.2.4.[20] pårvàrdhaü ca jaghanàrdhaü càõiùñhau karoti | yadahàmå÷catasrastenainà aõiùñhà atha yadiha hrasiùñhànpa÷ånupadadhàti teno età aõiùñhàþ pårvàrdhaü ca tajjaghanàrdhaü ca pa÷oraõiùñhau karoti tasmàtpårvàrdha÷ca jaghanàrdha÷ca pa÷oraõiùñhau tasmàtpårvàrdhena ca jaghanàrdhena ca pa÷urucca tiùñhati saü ca vi÷atyatha lokampçõe upadadhàtyasyàü sraktyàü tayorupari bandhuþ purãùaü nivapati tasyopari bandhuþ 8.3.1.[1] tçtãyàü citimupadadhàti | etadvai devà dvitãyàü citiü citvà samàrohanyadårdhvam pçthivyà arvàcãnamantarikùàttadeva tatsaüskçtya samàrohan 8.3.1.[2] te 'bruvan | cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvannita årdhvamicateti te cetayamànà antarikùameva bçhatãü tçtãyàü citimapa÷yaüstebhya eùa loko 'candayat 8.3.1.[3] ta indràgnã abruvan | yuvaü na imàü tçtãyàü citimupadhattamiti kiü nau tato bhaviùyatãti yuvameva naþ ÷reùñhau bhaviùyatha iti tatheti tebhya etàmindràgnã tçtãyàü citimupàdhattàü tasmàdàhurindràgnã eva devànàü ÷reùñhàviti 8.3.1.[4] sa và indràgnibhyàmupadadhàti | vi÷vakarmaõà sàdayatãndràgnã ca vai vi÷vakarmà caitàü tçtãyàü citimapa÷yaüstasmàdindràgnibhyàmupadadhàti vi÷vakarmaõà sàdayati 8.3.1.[5] yadvevendràgnibhyàmupadadhàti | vi÷vakarmaõà sàdayati prajàpatiü visrastaü devatà àdàya vyudakràmaüstasyendràgnã ca vi÷vakarmà ca madhyamàdàyotkamyàtiùñhan 8.3.1.[6] tànabravãt | upa meta prati ma etaddhatta yena me yåyamudakramiùñeti kiü nastato bhaviùyatãti yuùmaddevatyameva ma etadàtmano bhaviùyatãti tatheti tadasminnetadindràgnã ca vi÷vakarmà ca pratyadadhuþ 8.3.1.[7] tadyaiùà madhyamà svayamàtçõà | etadasya tadàtmanastadyadetàmatropadadhàti yadevàsyaiùàtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdetàmatropadadhàti 8.3.1.[8] indràgnã avyathamànàm | iùñakàü dçühataü yuvamiti yathaiva yajustathà bandhuþ pçùñhena dyàvàpçthivã antarikùaü ca vibàdhasa iti pçùñhena hyeùà dyàvàpçthivã antarikùaü ca vibàdhate 8.3.1.[9] vi÷vakarmà tvà sàdayatviti | vi÷vakarmà hyetàü tçtãyàü citimapa÷yadantarikùasya pçùñhe vyacasvatãm prathasva tãmityantarikùasya hyetatpçùñhaü vyacasvatprathasvadantarikùaü yacàntarikùaü dçühàntarikùam mà hiüsãrityàtmànaü yacàtmànaü dçühàtmànam mà hiüsãrityetat 8.3.1.[10] vi÷vasmai pràõàyàpànàya | vyànàyodànàyeti pràõo vai svayamàtçõà sarvasmà u và etasmai pràõaþ pratiùñhàyai caritràyetãme vai lokàþ svayamàtçõà ima u lokàþ pratiùñhà caritraü vàyuùñvàbhipàtviti vàyuùñvàbhigopàyatvityetanmahyà svastyeti mahatyà svastyetyetaccardiùà ÷aütameneti yaccardiþ ÷aütamaü tenetyetatsàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuratha sàma gàyati tasyopari bandhuþ 8.3.1.[11] atha di÷yà upadadhàti | di÷o vai di÷yà di÷a evaitadupadadhàti tadyàbhirado vàyurdigbhiranantarhitàbhirupaittà etàstà evaitadupadadhàti tà u evàmåþ purastàddarbhastambaü ca logeùñakà÷copadadhàtyasau và àditya età amuü tadàdityaü dikùvadhyåhati dikùu cinoti tà yattatraiva syurbahirdhà tatsyurbahirdho và etadyoneragnikarma yatpurà puùkaraparõàttà yadihàhçtyopadadhàti tadenà yonau puùkaraparõe pratiùñhàpayati tatho haità abahirdhà bhavanti tà anantarhitàþ svayamàtçõàyà upadadhàtyantarikùaü vai madhyamà svayamàtçõànantarhitàstadantarikùàddi÷o dadhàtyuttarà uttaràstadantarikùàddi÷o dadhàti retaþsicorvelayeme vai retaþsicàvanayostaddi÷o dadhàti tasmàdanayordi÷aþ sarvata upadadhàti sarvatastaddi÷o dadhàti tasmàtsarvato di÷aþ samãcãþ sarvatastatsamãcãrdi÷o dadhàti tasmàtsarvataþ samãcyo di÷aþ 8.3.1.[12] yadveva di÷yà upadadhàti | candàüsi vai di÷o gàyatrã vai pràcã diktraùñubdakùiõà jagatã pratãcyanuùñubudãcã païktirårdhvà pa÷avo vai candàüsyantarikùam madhyamà citirantarikùe tatpa÷åndadhàti tasmàdantarikùàyatanàþ pa÷avaþ 8.3.1.[13] yadveva di÷yà upadadhàti | candàüsi vai di÷aþ pa÷avo vai candàüsyannam pa÷avo madhyam madhyamà citirmadhyatastadannaü dadhàti tà anantarhitàþ svayamàtçõàyà upadadhàti pràõo vai svayamàtçõànantarhitaü tatpràõàdannaü dadhàtyuttarà uttaraü tatpràõàdannaü dadhàti retaþsicorvelayà pçùñayo vai retaþsicau madhyamu pçùñayo madhyata evàsminnetadannaü dadhàti sarvata upadadhàti sarvata evàsminnatadannaü dadhàti 8.3.1.[14] rà¤yasi pràcã dik | viràóasi dakùiõà dikùamràóasi pratãcã dikùvaràóasyudãcã digadhipatnyasi bçhatã digiti nàmànyàsàmetàni nàmagràhamevainà etadupadadhàti tà nànopadadhàti nànà sàdayati nànà sådadohasàdhivadati nànà hi di÷aþ 8.3.2.[1] atha vi÷vajyotiùamupadadhàti | vàyurvai madhyamà vi÷vajyotirvàyurhyevàntarikùaloke vi÷vaü jyotirvàyumevaitadupadadhàti tàmanantarhitàü di÷yàbhya upadadhàti dikùu tadvàyuü dadhàti tasmàtsarvàsu dikùu vàyuþ 8.3.2.[2] yadveva vi÷vajyotiùamupadadhàti | prajà vai vi÷vajyotiþ prajà hyeva vi÷vaü jyotiþ prajananamevaitadupadadhàti tàmanantarhitàü di÷yàbhyà upadadhàti dikùu tatprajà dadhàti tasmàtsarvàsu dikùu prajàþ 8.3.2.[3] vi÷vakarmà tvà sàdayatviti | vi÷vakarmà hyetàü tçtãyàü citimapa÷yadantarikùasya pçùñhe jyotiùmatãmityantarikùasya hyayam pçùñhe jyotiùmànvàyuþ 8.3.2.[4] vi÷vasmai pràõàyàpànàya | vyànàyeti pràõo vai vi÷vajyotiþ sarvasmà u và etasmai pràõo vi÷vaü jyotiryaceti sarvaü jyotiryacetyetadvàyuùñe 'dhipatiriti vàyumavàsyà adhipatiü karoti sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 8.3.2.[5] atha 'rtavyà upadadhàti | çtava ete yadçtavyà çtånevaitadupadadhàti nabha÷ca nabhasya÷ca vàrùikàvçtå iti nàmanã enayorete nàmabhyàmevaine etadupadadhàti dve iùñake bhavato dvau hi màsàvçtuþ sakçtsàdayatyekaü tadçtuü karotyavakàsåpadadhàtyavakàbhiþ pracàdayatyàpo và avakà apastadetasminnçtau dadhàti tasmàdetasminnçtau bhåyiùñhaü varùati 8.3.2.[6] athottare | iùa÷corja÷ca ÷àradàvçtå iti nàmanã enayorete nàmabhyàmevaine etadupadadhàti dve iùñake bhavato dvau hi màsàvçtuþ sakçtsàdayatyekaü tadçtuü karotyavakàsåpadadhàtyàpo và avakà apastadetasya 'rtoþ purastàddadhàti tasmàdetasya 'rtoþ purastàdvarùati nopariùñàtpracàdayati tasmànna tathevopariùñàdvarùati 8.3.2.[7] tadyadetà | atropadadhàti saüvatsara eùo 'gnirima u lokàþ saüvatsarastasyàntarikùameva madhyamà citirantarikùamasya varùà÷aradàvçt tadyadetà atropadadhàti yadevàsyaità àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdetà atropadadhàti 8.3.2.[8] yadvevaità atropadadhàti | prajàpatireùo 'gniþ saüvatsara u prajàpatistasya madhyameva madhyamà citirmadhyamasya varùà÷aradàvçtå tadyadetà atropadadhàti yadevàsyaità àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdetà atropadadhàti 8.3.2.[9] tà và etàþ | catasra çtavyà madhyamàyàü cità upadadhàti dve-dve itaràsu citiùu catuùpàdà vai pa÷avo 'ntarikùam madhyamà citirantarikùe tatpa÷åndadhàti tasmàdantarikùàyatanàþ pa÷avaþ 8.3.2.[10] yadveva catasraþ catuùpàdà vai pa÷avo 'nnam pa÷avo madhyam madhyamà citirmadhyatastadannaü dadhàti 8.3.2.[11] yadveva catasraþ | caturakùaraü và antarikùaü dvyakùarà itarà÷citayastadyàvadantarikùaü tàvattatkçtvopadadhàti 8.3.2.[12] yadveva catasraþ | pa÷ureùa yadagnirmadhyaü tatprati pa÷uü variùñhaü karoti tasmànmadhyam prati pa÷urvariùñhaþ 8.3.2.[13] tà và etàþ | catasra çtavyàstàsàü vi÷vajyotiþ pa¤camã pa¤ca di÷yàstadda÷a da÷àkùarà viràóannaü viràõmadhyam madhyamà citirmadhyatastadannaü dadhàti tà anantarhitàþ svayamàtçõàyà upadadhàti pràõo vai svayamàtçõànantarhitaü tatpràõàdannaü dadhàtyuttarà uttaraü tatpràõàdannaü dadhàti 8.3.2.[14] atha pràõabhçta upadadhàti | pràõà vai pràõabhçtaþ pràõànevaitadupadadhàti tà da÷a bhavanti da÷a vai pràõàþ pårvàrdha upadadhàti purastàddhãme pràõà àyurme pàhi jyotirme yaceti pràõo vai jyotiþ pràõam me yacetyevaitadàha tà anantarhità çtavyàbhya upadadhàti pràõo vai vàyurçtuùu tadvàyum pratiùñhàpayati 8.3.3.[1] atha candasyà upadadhàti | pa÷avo vai candàüsyantarikùam madhyamà citirantarikùe tatpa÷uü dadhàti tasmàdantarikùàyatanàþ pa÷avaþ 8.3.3.[2] yadveva candasyà upadadhàti | pa÷avo vai candàüsyannm pa÷avo madhyam madhyamà citirmadhyatastadannaü dadhàti 8.3.3.[3] tà dvàda÷a-dvàda÷opadadhàti | dvàda÷àkùarà vai jagatã pa÷avo jagatyantarikùam madhyamà citirantarikùe tatpa÷åndadhàti tasmàdantarikùàyatanàþ pa÷avaþ 8.3.3.[4] yadveva dvàda÷a-dvàda÷a | dvàda÷àkùarà vai jagatã pa÷avo vai jagatyannam pa÷avo madhyam madhyamà citirmadhyatastadanna dadhàti tà anantarhitàþ pràõabhçdbhya upadadhàtyanantarhitaü tatpràõebhyo 'nnaü dadhàtyuttarà uttaraü tatpràõebhyo 'nnaü dadhàti 8.3.3.[5] mà canda iti | ayaü vai loko màyaü hi loko mita iva pramà canda ityantarikùaloko vai pramàntarikùaloko hyasmàllokàtpramita iva pratimà canda ityasau vai lokaþ pratimaiùa hyantarikùaloke pratimita ivàsrãvaya÷canda ityannamasrãvayastadyadeùu lokeùvannaü tadasrãvayo 'tho yadebhyo lokebhyo 'nnaü sravati tadasrãvayo 'thàto niruktànyeva candàüsyupadadhàti 8.3.3.[6] païkti÷candaþ | uùõikcando bçhatã cando 'nuùñupcando viràñ cando gàyatrã candastriùñupcando jagatã canda ityetàni niruktàni viràóaùñamàni candàüsyupadadhàti pçthivã cando 'ntarikùaü canda iti yànyetaddevatyàni candàüsi tànyevaitadupadadhàtyagnirdevatà vàto devatetyetà vai devatà÷candàüsi tànyevaitadupadadhàti 8.3.3.[7] sa vai niruktàni càniruktàni copadadhàti | sa yatsarvàõi niruktànyupàdhàsyadantavaddhànnamabhaviùyadakùeùyata hàtha yatsarvàõyaniruktàni paro 'kùaü hànnamabhaviùyanna hainadadrakùyaü÷cana niruktàni càniruktàni copadadhàti tasmànniruktamannamadyamànaü na kùãyate 8.3.3.[8] tàni và etàni | trãõi dvàda÷ànyupadadhàti tatùañtriü÷atùañtriü÷adakùarà bçhatyeùà vai sà bçhatã yàü taddevà antarikùam bçhatãü tçtãyàü citimapa÷yaüstasyà etasyai devà uttamàþ 8.3.3.[9] yadvevaità iùñakà upadadhàti | prajàpatervisrastàtsarvàõi bhåtàni sarvà di÷o 'nu vyudakràman 8.3.3.[10] sa yaþ sa prajàpatirvyasraüsata | ayameva sa yo 'yamagni÷cãyate 'tha yànyasmàttàni bhåtàni vyudakràmannetàstà iùñakàstadyadetà upadadhàti yànyevàsmàttàni bhåtàni vyudakràmaüstànyasminnetatpratidadhàti 8.3.3.[11] tadyà da÷a prathamà upadadhàti | sa candramàstà da÷a bhavanti da÷àkùarà viràóannaü viràóannamu candramà atha yà uttaràþ ùañtriü÷adardhamàsà÷ca te màsà÷ca caturviü÷atirardhamàsà dvàda÷a màsà÷candramà vai saüvatsaraþ sarvàõi bhåtàni 8.3.3.[12] taü yatra devàþ samaskurvan | tadasminnetàni sarvàõi bhåtàni madhyato 'dadhustathaivàsminnayametaddadhàti tà anantarhità çtavyàbhya upadadhàtyçtuùu tatsarvàõi bhåtàni pratiùñhàpayati 8.3.4.[1] atha vàlakhilyà upadadhàti | pràõà vai vàlakhilyàþ pràõànevaitadupadadhàti tà yadvàlakhilyà nàma yadvà urvarayorasambhinnam bhavati khila iti vai tadàcakùate vàlamàtràdu heme pràõà asambhinnàste yadvàlasàtràdasambhinnàstasmàdvàlakhilyàþ 8.3.4.[2] sa vai sapta purastàdupadadhàti | sapta pa÷càttadyàþ sapta purastàdupadadhàti ya eveme sapta purastàtpràõàstànasminnetaddadhàti 8.3.4.[3] atha yàþ sapta pa÷càt | eùàmevaitatpràõànàmetànpràõànpratãnkaroti tasmàdyadebhirannamatti tadetairatyeti 8.3.4.[4] yadveva sapta purastàdupadadhàti | sapta và ime purastàtpràõà÷catvàri dorbàhavàõi ÷iro grãvà yadårdhvaü nàbhestatsaptamamaïge 'ïge hi pràõa ete vai sapta purastàtpràõàstànasminnetaddadhàti 8.3.4.[5] atha yàþ sapta pa÷càt | sapta và ime pa÷càtpràõà÷catvàryårvaùñhãvàni dvai pratiùñhe yadavàïnàbhestatsaptamamaïge 'ïge hi pràõa ete vai sapta pa÷càtpràõàstànasminnetaddadhàti 8.3.4.[6] mårdhàsi ràñ | dhruvàsi dharuõà dhartryasi dharaõã yantrã ràóyantryasi yamanã dhruvàsi dharitrãtyetànevàsminnetaddhruvànpràõànyacati 8.3.4.[7] yadveva vàlakhilyà upadadhàti | etadvai devà vàlakhilyàbhirevemàülokàntsamayurita÷cordhvànamuta÷càrvàcastathaivaitadyajamàno vàlakhilyàbhirevemàülokàntsaüyàtãta÷cordhvànamuta÷càrvàcaþ 8.3.4.[8] mårdhàsi ràóitãmaü lokamarohan | dhruvàsi dharuõetyantarikùalokaü dhartryasi dharaõãtyamuü dharaõãtyamuü lokamàyuùe tvà varcase tvà kçùyai tvà kùemàya tveti catvàra÷catuùpàdàþ pa÷avo 'nnam pa÷avasta etai÷caturbhi÷catuùpàdaiþ pa÷ubhiretenànnenàmuùmiüloke pratyatiùñhaüstathaivaitadyajamàna etai÷caturbhi÷catuùpàdaiþ pa÷ubhiretenànnenàmuùmiüloke pratitiùñhati 8.3.4.[9] sa sa paràïiva rohaþ | iyamu vai pratiùñhà te devà imàm pratiùñhàmabhipratyàyaüstathaivaitadyajamàna imàm prati ùàmabhipratyaiti 8.3.4.[10] yantri ràóityamuü lokamarohan | yantryasi yamanãtyantarikùalokaü dhruvàsi dharitrãtãmaü lokamiùe tvorje tvà rayyai tvà poùàya tveti catvàra÷catuùpàdàþ pa÷avo 'nnam pa÷avasta etai÷caturbhi÷catuùpàdaiþ pa÷ubhiretenànnenàsmiüloke pratyatiùñhaüstathaivaitadyajamàna etai÷caturbhi÷catuùpàdaiþ pa÷ubhiretenànnenàsmiüloke pratitiùñhati 8.3.4.[11] athàtaþ saüskçtireva | yà amårekàda÷eùñakà upadadhàti yo 'sau prathamo 'nuvàkastadantarikùaü sa àtmà tadyattà ekàda÷a bhavantyekàda÷àkùarà vai triùñuptraiùñubhamantarikùamatha yà uttaràþ ùaùñiþ sa vàyuþ sa prajàpatiþ so 'gniþ sa yajamànaþ 8.3.4.[12] tadyàþ purastàdupadadhàti | ÷iro 'sya tàstà da÷a bhavanti da÷a vai pràõàþ pràõà u vai ÷iraþ pårvàrdha upadadhàti purastàddhãdaü ÷iraþ 8.3.4.[13] atha yà dakùiõataþ | yadårdhvam madhyàdavàcãnaü ÷ãrùõastadasya tà atha yàþ pa÷càdyadårdhvam pratiùñhàyà avàcãnam madhyàttadasya tàþ pratiùñhaivottarataþ 8.3.4.[14] tadyàþ sapta purastàdvàlakhilyà upadadhàti | ya eveme sapta purastàtpràõàstànasminnetaddadhàti tà anantarhità etàbhyo da÷abhya upadadhàtyanantarhitàüstacãrùõaþ pràõàndadhàti 8.3.4.[15] atha yàþ sapta pa÷càt | ya eveme sapta pa÷càtpràõàstànasminnetaddadhàti tà anantarhità etàbhyo dvàda÷abhya upadadhàtyanantarhitàüstadàtmanaþ pràõàndadhàti sa eùa vàyuþ prajàpatirasmiüstraiùñubhe 'ntarikùe samantam paryaknastadyattçtãyàü citimupadadhàti vàyuü caiva tadantarikùaü ca saükkçtyopadhatte 'tha lokampçõe upadadhàtyasyàü sraktyàü tayorupari bandhuþ purãùaü nivapati tasyopari bandhuþ 8.4.1.[1] caturthãü citimupadadhàti | etadvai devàstçtãyàü citiü citvà samàrohannantarikùaü vai tçtãyà citirantarikùameva tatsaüskçtya samàrohan 8.4.1.[2] te 'bruvan | cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvannita årdhvamicateti te cetayamànà etàü caturthãü citimapa÷yanyadårdhvamantarikùàdarvàcãnaü divasteùàmeùà loko 'dhruva ivàpratiùñhita ivamanasyàsãt 8.4.1.[3] te brahmàbruvan | tvàmihopadadhàmahà iti kim me tato bhaviùyatãti tvameva naþ ÷reùñham bhaviùyasãti tatheti te 'tra brahmopàdadhata tasmàdàhurbrahmaiva devànàü ÷reùñhamiti tadetayà vai caturthyà cityeme dyàvàpçthivã viùñabdhe brahma vai caturthã citistasmàdàhurbrahmaõà dyàvàpçthivã viùñabdhe iti stomànupadadhàti pràõà vai stomàþ pràõà u vai brahma brahmaivaitadupadadhàti 8.4.1.[4] yadveva stomànupadadhàti | etadvai devàþ prajàpatimabruvaüstvàmihopadadhàmahà iti tatheti sa vai nàbravãtkim me tato bhaviùyatãti yadu ha kiü ca prajàpatirdeveùvãùe kimasmàkaü tato bhaviùyatãtyevocustasmàdu haitadyatpità putreùvicate kimasmàkaü tato bhaviùyatãtyevàhuratha yatputràþ pitari tathetyevàhaivaü hi tadagre prajàpati÷ca devà÷ca samavadanta stomànupadadhàti pràõà vai stomàþ pràõà u vai prajàpatiþ prajàpatimevaitadupadadhàti 8.4.1.[5] yadveva stomànupadadhàti | ye vai te pràõà çùaya etàü caturthãü citimapa÷yanye ta etena rasenopàyaüsta ete tànevaitadupadadhàti stomànupadadhàti pràõà vai stomàþ pràõà u và çùaya çùãnevaitadupadadhàti 8.4.1.[6] yadveva stomànupadadhàti | prajàpatiü visrastaü devatà àdàya vyudakràmaüstasya yudårdhvam madhyàdavàcãnaü ÷ãrùõastadasya vàyuràdàyotkramyàtiùñhaddevatà÷ca bhåtvà saüvatsararådàõi ca 8.4.1.[7] tamabravãt | upa mehi prati ma etaddhehi yena me tvamudakramãriti kim me tato bhaviùyatãti tvaddevatyameva ma etadàtmano bhaviùyatãti tatheti tadasminnetadvàyuþ pratyapadhàt 8.4.1.[8] tadyà età aùñàda÷a prathamàþ | etadasya tadàtmanastadyadetà atropadadhàti yadevàsyaità àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdetà atropadadhàti stomànupadadhàti pràõà vai stomàþ pràõàu vai vàyurvàyumevaitadupadadhàti 8.4.1.[9] sa purastàdupadadhàti | à÷ustrivçditi ya eva trivçtstomastaü tadupadadhàti tadyattamàhà÷urityeùa hi stomànàmà÷iùñho 'tho vàyurvà à÷ustrivçtsa eùu triùu lokeùu vartate tadyattamàhà÷urityeùa hi sarveùàm bhåtànàmà÷iùñho vàyurha bhåtvà purastàttasthau tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[10] bhàntaþ pa¤cada÷a iti | ya eva pa¤cada÷a stomastaü tadupadadhàti tadyattamàha bhànta iti vajro vai bhànto vajraþ pa¤cada÷o 'tho candramà vai bhàntaþ pa¤cada÷aþ sa ca pa¤cada÷àhànyàpåryate pa¤cada÷àpakùãyate tadyattamàha bhànta iti bhàti hi candramà÷candramà ha bhåtvà dakùiõatastasthau tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[11] vyomà saptada÷a iti | ya eva saptada÷a stomastaü tadupadadhàti tadyattamàha vyometi prajàpatirvai vyomà prajàpatiþ saptada÷o 'tho saüvatsaro vàva vyomà saptada÷astasya dvàda÷a màsàþ pa¤ca 'rtavastadyattamàha vyometi vyomà hi saüvatsaraþ saüvatsaro ha bhåtvottaratastasthau tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[12] dharuõa ekaviü÷a iti | ya evaikaviü÷a stomastaü tadupadadhàti tadyattamàha dharuõa iti pratiùñhà vai dharuõaþ pratiùñhaikaviü÷o 'tho asau và àdityo dharuõa ekaviü÷astasya dvàda÷a màsàþ pa¤ca 'rtavastraya ime lokà asàvevàdityo dharuõa ekaviü÷astadyattamàha dharuõa iti yadà hyevaiùo 'stametyathedaü sarvaü dhriyata àdityo ha bhåtvà pa÷càttasthau tadeva tadråpamupadadhàtyatha saüvatsararåpàõyupadadhàti 8.4.1.[13] pratårtiraùñàda÷a iti | ya evàùñàda÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro vàva pratårtiraùñàda÷astasya dvàda÷a màsàþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsara eva pratårtiraùñàda÷astadyattamàha pratårtiriti saüvatsaro hi sarvàõi bhåtàni pratirati tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[14] tapo navada÷a iti | ya eva navada÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro tapo navada÷astasya dvàda÷a màsàþ ùaóçtavaþ saüvatsara eva tapo navada÷astadyattamàha tapa iti saüvatsaro hi sarvàõi bhåtàni tapati tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[15] abhãvartaþ saviü÷a iti | ya eva saviü÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro và abhãvartaþ saviü÷astasya dvàda÷a màsàþ sapta 'rtavaþ saüvatsara evàbhãvartaþ saviü÷astadyattamàhàbhãvarta iti saüvatsaro hi sarvàõi bhåtànyabhivartate tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[16] varco dvàviü÷a iti | ya eva dvàviü÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro vàva varco dvàviü÷astasya dvàda÷a màsàþ sapta 'rtavo dve ahoràtre saüvatsara eva varco dvàviü÷astadyattamàha varca iti saüvatsaro hi sarveùàm bhåtànàü varcasvitamastadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[17] sambharaõastrayoviü÷a iti ya eva trayoviü÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro vàva sambharaõastrayoviüsastasya trayoda÷a màsà sapta 'rtavo dve ahoràtre saüvatsara eva sambharaõastrayoviü÷astadyattamàha sambharaõa iti saüvatsaro hi sarvàõi bhåtàni sambhçtastadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[18] yoni÷caturviü÷a iti | ya eva caturviü÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro vàva yoni÷caturviü÷astasya caturviü÷atirardhamàsàstadyattamàha yoniriti saüvatsaro hi sarveùàm bhåtànàü yonistadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[19] garbhàþ pa¤caviü÷a iti | ya eva pa¤caviü÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro vàva garbhàþ pa¤caviü÷astasya caturviü÷atirardhamàsàþ saüvatsara eva garbhàþ pa¤caviü÷astadyattamàha garbhà iti saüvatsaro ha trayoda÷o màso garbho bhåtva 'rtånpravi÷ati tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[20] ojastriõava iti | ya eva triõava stomastaü tadupadadhàti tadyattamàhauja iti v!jro và ojo vajrastriõavo 'tho saüvatsaro và ojastriõavastasya caturviü÷atirardhamàsà dve ahoràtre saüvatsara evaujastriõavastadyattamàhauja iti saüvatsaro hi sarveùàm bhåtànàmojasvitamastadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[21] kraturekatriü÷a iti | ya evaikatriü÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro vàva kraturekatriü÷astasya caturviü÷atirardhamàsàþ ùadçtavaþ saüvatsara eva kraturekatriü÷astadyattamàha kraturiti saüvatsaro hi sarvàõi bhåtàni karoti tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[22] pratiùñhà trayastriü÷a iti | ya eva trayastriü÷a stomastaü tadupadadhàti tadyattamàha pratiùñheti pratiùñhà hi trayastriü÷o 'tho saüvatsaro vàva pratiùñhà trayastriü÷astasya caturviü÷atirardhamàsàþ ùadçtavo dve ahoràtre saüvatsara eva pratiùñhà trayastriü÷astadyattamàha pratiùñheti saüvatsaro hi sarveùàm bhåtànàm pratiùñhà tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[23] bradhnasya viùñapaü catustriü÷a iti | ya eta catustriü÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro vàva bradhnasya viùñapaü catustriü÷astasya caturviü÷atirardhamàsàþ sapta 'rtavo dve ahoràtre saüvatsara eva bradhnasya viùñapaü catustriü÷astadyattamàha bradhnasya viùñapamiti svàràjyaü vai bradhnasya viùñapaü svàràjya catustriü÷astadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[24] nàkaþ ùañtriü÷a iti | ya eva ùañtriü÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro vàva nàkaþ ùañtriü÷astasya caturviü÷atirardhamàsà dvàda÷a màsàstadyattamàha nàka iti na hi tatra gatàya kasmai canàkam bhavatyatho saüvatsaro vàva nàkaþ saüvatsaraþ svargo lokastadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[25] vivarto 'ùñàcatvàriü÷a iti | ya evàùñàcatvariü÷a stomastaü tadupadadhàtyatho saüvatsaro vàva vivarto 'ùñàcatvàriü÷astasya ùaóviü÷atirardhamàsàstrayoda÷a màsàþ sapta 'rtavo dve ahoràtre tadyattamàha vivarta iti saüvatsaràddhi sarvàõi bhåtàni vivartante tadeva tadråpamupadadhàti 8.4.1.[26] dhartraü catuùñoma iti | ya eva catuùñoma stomastaü tadupadadhàti tadyattamàha dhartramiti pratiùñhà vai dhartram pratiùñhà catuùñomo 'tho vàyurvàva dhartraü catuùñomaþ sa àbhi÷catasçbhirdigbhi stute tadyattamàha dhartramiti pratiùñhà vai dhartraü vàyuru sarveùàm bhåtànàm pratiùñhà tadeva tadråpamupadadhàti sa vai vàyumeva prathamamupadadhàti vàyumuttamaü vàyunaiva tadetàni sarvàõi bhåtànyubhayataþ parigçhõàti 8.4.1.[27] tà và etàþ | aùñàda÷eùñakà upadadhàti tau dvau trivçtau pràõo vai trivçdvàyuru pràõo vàyureùà citiþ 8.4.1.[28] yadvevàùñàda÷a | aùñàda÷o vai saüvatsaro dvàda÷a màsàþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsara eva prajàpatiraùñàda÷aþ prjàpatiragniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvattatkçtvopadadhàti 8.4.2.[1] atha spçta upadadhàti | etadvai prajàpatiretasminnàtmanaþ pratihite sarvàõi bhåtàni garbhyabhavattànyasya garbha eva santi pàpmà mçtyuragçhõàt 8.4.2.[2] sa devànabravãt | yuùmàbhiþ sahemàni sarvàõi bhåtàni pàpmano mçtyo spçõavànãti kiü nastato bhaviùyatãti vçõãdhvamityabravãttam bhàgo no 'stvityeke 'bruvannàdhipatyaü no 'stvityeke sa bhàgamekebhyaþ kçtvàdhipatyamekebhyaþ sarvàõ i bhåtàni pàpmano mçtyoraspçõodyadaspçõottasmàtspçtastathaivaitadyajamàno bhàgamekebhyaþ kçtvàdhipatyamekebhyaþ sarvàõi bhåtàni pàpmano mçtyo spçõoti tasmàdu sarvàsveva spçtaü-spçtamityanuvartate 8.4.2.[3] agnirbhàgo 'si | dãkùàyà àdhipatyamiti vàgvai dãkùàgnaye bhàgaü kçtvà vàca àdhipatyamakarodbrahma spçtaü trivçtstoma iti brahma prajànàü trivçtà stomena pàpmanà mçtyoraspçõot 8.4.2.[4] indrasya bhàgo 'si | viùõoràdhipatyamitãndràya bhàgaü kçtvà viùõava àdhipatyamakarotkùatraü spçtam pa¤cada÷a stoma iti kùatram prajànàm pa¤cada÷ena stomena pàpmano mçtyoraspçõot 8.4.2.[5] nçcakùasàm bhàgo 'si | dhàturàdhipatyamiti devà vai nçcakùaso devebhyo bhàgaü kçtvà dhàtra àdhipatyamakarojjanitraü spçtaü saptada÷a stoma iti vióvai janitraü vi÷am prajànàü saptada÷ena stomena pàpmano mçtyoraspçõot 8.4.2.[6] mitrasya bhàgo 'si | varuõasyàdhipatyamiti pràõo vai mitro 'pàno varuõaþ pràõàya bhàgaü kçtvàpànàyàdhipatyamakaroddivo vçùñirvàta spçta ekaviü÷a stoma iti vçùñiü ca vàtaü ca prajànàmekaviü÷ena stomena pàpmano mçtyoraspçõot 8.4.2.[7] vasånàm bhàgo 'si | rudràõàmàdhipatyamiti pràõo vai mitro 'pàno varuõaþ pràõàya bhàgaü kçtvàpànàyàdhipatyamakaroddivo vçùñirvàta spçta ekaviü÷a stoma iti vçùñiü ca vàtaü ca prajànàmekaviü÷ena stomena pàpmano mçtyoraspçõot 8.4.2.[8] àdityànàm bhàgo 'si | marutàmàdhipatyamityàdityebhyo bhàgaü kçtvà marudbhya àdhipatyamakarodgarbhà spçtàþ pa¤caviü÷a stoma iti garbhànprajànàm pa¤caviü÷ena stomena pàpmano mçtyoraspçõot 8.4.2.[9] adityai bhàgo 'si | påùõaü àdhipatyamitãyaü và aditirasyai bhàgaü kçtvà påùõa àdhipatyamakarodoja spçtaü triõava stoma ityojaþ prajànàü triõavena stomena papmano mçtyoraspçõot 8.4.2.[10] devasya saviturbhàgo 'si | bçhaspateràdhipatyamiti devàya savitre bhàgaü kçtvà bçhaspataya àdhipatyamakarotsamãcãrdi÷a spçtà÷catuùñoma stoma iti sarvà di÷aþ prajànàü catuùñomena stomena pàpmano mçtyoraspçõot 8.4.2.[11] yavànàm bhàgo 'si | ayavànàmàdhipatyamiti pårvapakùà vai yavà aparapakùà ayavàste hãdaü sarvaü yuvate càyuvate ca pårvapakùebhyo bhàgaü kçtvàparapakùebhya àdhipatyamakarotprajà spçtà÷catu÷catvàriü÷a stoma iti sarvàþ prajà÷catu÷catvàriü÷ena stomena pàpmano mçtyoraspçõot 8.4.2.[12] çbhåõàm bhàgo 'si | viùveùàü devànàmàdhipatyamityçbhubhyo bhàgaü kçtvà vi÷vebhyo devebhya àdhipatyamakarodbhåtaü spçtaü trayastriü÷a stoma iti sarvàõi bhåtàni trayastriü÷ena stomena pàpmano mçtyoraspçõottathaivaitadyajamànaþ sarvàõi bhåtàni trayastriü÷ena stomena pàpmano mçtyo spçõoti 8.4.2.[13] tà và età da÷eùñakà upadadhàti | da÷àkùarà viràóviràóagnirda÷a di÷o di÷o 'gnirda÷a pràõàþ pràõà agniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataiva tadetàni sarvàõi bhåtàni pàpmano mçtyo spçõoti 8.4.2.[14] atha 'rtavye upadadhàti | çtava ete yadçtavye çtånevaitadupadadhàti saha÷ca sahasya÷ca haimantikàvçtå iti nàmanã enayorete nàmabhyàmevaine etadupadadhàti dve iùñake bhavato dvau hi màsàvçtuþ sakçtsàdayatyekaü tadçtuü karoti 8.4.2.[15] tadyadete atropadadhàti | saüvatsara eùo 'gnirima u lokàþ saüvatsarastasya yadårdhvamantarikùàdarvàcãnaü divastadasyaiùà caturthã citistadvasya hemanta çtustadyadete atropadadhàti yadevàsyaite àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdete atropadadhàti 8.4.2.[16] yadvevaite atropadadhàti | prajàpatireùo 'gniþ saüvatsara u prajàpatistasya yadårdhvam madhyàdavàcãnaü ÷ãrùõastadasyaiùà caturthã citistadvasya hemanta çtustadyadete atropadadhàti yadevàsyaite àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdete atropadadhàti 8.4.3.[1] atha sçùñãrupadadhàti | etadvai prajàpatiþ sarvàõi bhåtàni pàpmano mçtyormuktvàkàmayata prajàþ sçjeya prajàyeyeti 8.4.3.[2] sa pràõànabravãt | yuùmàbhiþ sahemàþ prajàþ prajanayànãti te vai kena stoùyàmaha iti mayà caiva yuùmàbhi÷ceti tatheti te pràõai÷caiva prajàpatinà càstuvata yadu ha kiü ca devàþ kurvate stomenaiva tatkurvate yaj¤o vai stomo yaj¤enaiva tatkurvate tasmàdu sarvàsvevàstuvatàstuvatetyanuvartate 8.4.3.[3] ekayàstuvateti | vàgvà ekà vàcaiva tadastuvata prajà adhãyanteti prajà atràdhãyanta prajàpatiradhipatiràsãditi prajàpatiratràdhipatiràsãt 8.4.3.[4] tisçbhirastuvateti | trayo vai pràõàþ pràõa udàno vyànastaireva tadastuvata brahmàsçjyateti brahmàtràsçjyata brahmaõaspatiradhipatiràsãditi brahmaõaspatiratràdhipatiràsãt 8.4.3.[5] pa¤cabhirastuvateti | ya eveme manaþpa¤camàþ pràõàstaireva tadastuvata bhåtànyasçjyanteti bhåtànyatràsçjyanta bhåtànàm patiradhipatiràsãditi bhåtànàm patiratràdhipatiràsãt 8.4.3.[6] saptabhirastuvateti | ya eveme sapta ÷ãrùanpràõàstaireva tadastuvata sapta çùayo 'sçjyanteti sapta 'rùayo 'tràsçjyanta dhàtàdhipatiràsãditi dhàtàtràdhipatiràsãt 8.4.3.[7] navabhirastuvateti | nava vai pràõàþ sapta ÷ãrùannavà¤cau dvau taireva tadastuvata pitaro 'sçjyanteti pitaro 'tràsçjyantàditiradhipatnyàsãdityaditiratràdhipatnyàsãt 8.4.3.[8] ekàda÷abhirastuvateti | da÷a pràõà àtmaikàda÷astenaiva tadastuvata çtavo 'sçjyantetyçtavo 'tràsçjyantàrtavà adhipataya àsannityàrtavà atràdhipataya àsan 8.4.3.[9] trayoda÷abhirastuvateti | da÷a pràõà dve pratiùñhe àtmà trayoda÷astenaiva tadastuvata màsà asçjyanteti màsà atràsçjyanta saüvatsaro 'dhipatiràsãditi saüvatsaro 'tràdhipatiràsãt 8.4.3.[10] pa¤cada÷abhirastuvateti | da÷a hastyà aïgulaya÷catvàri dorbàhavàõi yadårdhvaü nàbhestatpa¤cada÷aü tenaiva tadastuvata kùatramasçjyateti kùatramasçjyateti kùatramatràsçjyatendro 'dhipatiràsãditãndro 'tràdhipatiràsãt 8.4.3.[11] saptada÷abhirastuvateti | da÷a pàdyà aïgulaya÷catvàryårvaùñhãvàni dve pratiùñhe yadavàïnàbhestatsaptada÷aü tenaiva tadastuvata gràmyàþ pa÷avo 'sçjyanteti gràmyàþ pa÷avo 'tràsçjyanta bçhaspatiradhipatiràsãditi bçhaspatiratràdhipatiràsãt 8.4.3.[12] navada÷abhirastuvateti | da÷a hastyà aïgulayo nava pràõàstaireva tadastuvata ÷ådràryàvasçjyetàmiti ÷ådràryàvatràsçjyetàmahoràtre adhipatnã àstàmityahoràtre atràdhipatnã àstàm 8.4.3.[13] ekaviü÷atyàstuvateti | da÷a hastyà aïgulayo da÷a pàdyà àtmaikaviü÷astenaiva tadastuvataika÷aphàþ pa÷avo 'sçjyantetyeka÷aphàþ pa÷avo 'tràsçjyanta varuõo 'dhipatiràsãditi varuõo 'tràdhipatiràsãt 8.4.3.[14] trayoviü÷atyàstuvateti | da÷a hastyà aïgulayo da÷a pàdyà dve pratiùñhe àtmà trayoviü÷astenaiva tadastuvata kùudràþ pa÷avo 'sçjyanteti kùudràþ pa÷avo 'tràsçjyanta påùàdhipatiràsãditi påùàdhipatiràsãt 8.4.3.[15] pa¤caviü÷atyàstuvateti | da÷a hastyà aïgulayo da÷a pàdyà÷catvàryaïgànyàtmà pa÷caviü÷astenaiva tadastuvatàraõyàþ pa÷avo 'sçjyantetyàraõyàþ pa÷avo 'tràsçjyanta vàyuradhipatiràsãditi vàyuratràdhipatiràsãt 8.4.3.[16] saptaviü÷atyàstuvateti | da÷a hastyà aïgulayo da÷a pàdyà÷catvàryaïgàni dve pratiùñhe àtmà saptaviü÷astenaiva tadastuvata dyàvàpçthivã vyaitàmiti dyàvàpçthivã atra vyaitàü vasavo rudrà àdityà anuvyàyanniti vasavo rudrà àdityà atrànuvyàyaüsta evàdhipataya àsanniti ta u evàtràdhipataya àsan 8.4.3.[17] navaviü÷atyàstuvateti | da÷a hastyà aïgulayo da÷a pàdyà nava pràõàstaireva tadastuvata vanaspatayo 'sçjyanteti vanaspatayo 'tràsçjyanta somo 'dhipatiràsãditi somo 'tràdhipatiràsãt 8.4.3.[18] ekatriü÷atàstuvateti | da÷a hastyà aïgulayo da÷a pàdyà da÷a pràõà àtmaikatriü÷astenaiva tadastuvata prajà asçjyanteti prajà atràsçjyanta yavà÷càyavà÷càdhipataya àsanniti pårvapakùàparapakùà evàtràdhipataya àsan 8.4.3.[19] trayastriü÷atàstuvateti | da÷a hastyà aïgulayo da÷a pàdyà da÷a pràõà dve pratiùñhe àtmà trayastriü÷astenaiva tadastuvata bhåtànya÷àmyanniti sarvàõi bhåtànyatrà÷àmyanprajàpatiþ parameùñhyadhipatiràsãditi prajàpatiþ parameùñhyatràdhipatiràsãt 8.4.3.[20] tà và etàþ | saptada÷eùñakà upadadhàti saptada÷o vai saüvatsaraþ prajàpatiþ sa prajanayità tadetena vai saptada÷ena saüvatsareõa prajàpatinà prajanayitraitàþ prajàþ pràjanayadyatpràjanayadasçjata tadyadasçjata tasmàtsçùñayastàþ sçùñvàtmanpràpàdayata tathaivaitadyajamàna etena saptada÷ena saüvatsareõa prajàpatinà prajanayitraitàþ prajàþ prajanayati tàþ sçùñvàtmanprapàdayate retaþsicorvelayà pçùñayo vai retaþsicau madhyamu pçùñayo madhyata evàsminnetàþ prajàþ prapàdayati sarvata upadadhàti sarvata evàsminnetàþ prajàþ prapàdayati 8.4.4.[1] athàto 'nvàvçtam | trivçdvatãm purastàdupadadhàtyekaviü÷avatãm pa÷càtpa¤cada÷avatãü dakùiõataþ saptada÷avatãmuttarataþ 8.4.4.[2] etadvai prajàpatim | trivçdvatyàmupahitàyàm pa¤cada÷avatyàm mçtyurasãdadimàmata upadhàsyate tamatra grahãùyàmãti tam pràpa÷yattam prakhyàya parikramyaikaviü÷avatãmupàdhattaikaviü÷avatãm mçtyuràgacatpa¤cada÷avatãmupàdhatta pa¤cada÷avatãm mçtyuràgacatsaptada÷avatãmupàdhatta so 'traiva mçtyuü nyakarodatràmohayattathaivaitadyajamàno 'traiva sarvànpàpmano nikarotyatra mohayati 8.4.4.[3] athottaràþ | trivçdvatyàmeva trivçdvatãmanåpadadhàtyekaviü÷avatyàmekaviü÷avatãm pa¤cada÷avatyàü saptada÷avatãü saptada÷avatyàm pa¤cada÷avatãü tà yadevaü vyatihàramupadadhàti tasmàdakùõayàstomãyà atho yadete stomà ato 'nyathànupårvaü tasmàdvevàkùõayàstomãyà atho evaü devà upàdadhatetarathàsuràstato devà abhavanparàsurà bhavatyàtmanà paràsya dviùanbhràtçvyo bhavati ya evaü veda 8.4.4.[4] sa eùa pa÷uryadagniþ | so 'traiva sarvaþ kçtsnaþ saüskçtastasya trivçdvatyàveva ÷iraste yattrivçdvatyau bhavatastrivçddhi ÷iro dve bhavato dvikapàlaü hi ÷iraþ pårvàrdha upadadhàti purastàddhãdaü ÷iraþ 8.4.4.[5] pratiùñhaikaviü÷avatyau | te yadekaviü÷avatyau bhavataþ pratiùñhà hyekaviü÷o dve bhavato dvandvaü hi pratiùñhà pa÷càdupadadhàti pa÷càddhãyam pratiùñhà 8.4.4.[6] bàhå pa¤cada÷avatyau | te yatpa¤cada÷avatyau bhavataþ pa¤cada÷au hi bàhå dve bhavato dvau hãmau bàhå pàr÷vata upadadhàti pàr÷vato hãmau bàhå 8.4.4.[7] annaü saptada÷avatyau | te yatsaptada÷avatyau bhavataþ saptada÷aü hyannaü dve bhavato dvyakùaraü hyannaü te anantarhite pa¤cada÷avatãbhyàmupadadhàtyanantarhitaü tadbàhubhyàmannaü dadhàti bàhye pa¤cada÷avatyau bhavato 'ntare saptada÷avatyau bàhubhyàü tadubhayato 'nnam parigçhõàti 8.4.4.[8] atha yà madhya upadadhàti | sa àtmà tà retaþsicorvelayopadadhàti pçùñayo vai retaþsicau madhyamu pçùñayo madhyato hyayamàtmà sarvata upadadhàti sarvato hyayamàtmàtha yadato 'nyadatiriktaü tadyadvai devànàmatiriktaü candàüsi tàni tadyàni tàni candàüsi pa÷avaste tadye te pa÷avaþ puõyàstà lakùmyastadyàstàþ puõyà lakùmyo 'sau sa àdityaþ sa àsàmeùa dakùiõataþ 8.4.4.[9] tà haike 'nantarhitàstrivçdvatãbhyàmupadadhati | jihvàhanå iti vadanto yà÷caturda÷a te hanå yàþ ùañ sà jihveti na tathà kuryàdati te recayanti yathà pårvayorhanvorapare hanå anåpadadhyàdyathà pårvasyàü jihvàyàmaparàü jihvàmanåpadadhyàttàdçktadyatràhaiva ÷irastadeva hanå tajjihvà 8.4.4.[10] asminnu haike 'vàntarade÷a upadadhati | asau và àditya età amuü tadàdityametasyàü di÷i dadhma iti na tathà kuryàdanyàni vàva tàni karmàõi yairetamatra dadhàti 8.4.4.[11] dakùiõata u haika upadadhati | tadetàþ puõyà lakùmãrdakùiõato dadhmaha iti tasmàdyasya dakùiõato lakùma bhavati tam puõyalakùmãka ityàcakùata uttarata striyà uttarataàyatanà hi strã tattatkçtameva purastàttvevainà upadadhyàdyatràhaiva ÷irastadeva hanå tajjihvàthaitàþ puõyà lakùmãrmukhato dhatte tasmàdyasya mukhe lakùma bhavati tam puõyalakùmãka ityàcakùate 8.4.4.[12] saiùà brahmacitiþ | yadbrahmopàdadhata tasmàdbrahmacitiþ sà prajàpaticitiryatprajàpatimupàdadhata tasmàtprajàpaticitiþ sa 'rùicitiryadçùãnupàdadhata tasmàdçùicitiþ sà vàyucitiryadvàyumupàdadhata tasmàdvàyucitiþ sà stomacitiryatstomànupàdadhata tasmàtstomacitiþ sà pràõacitiryatpràõànupàdadhata tasmàtpràõacitirato yatamadeva katamacca vidyàttena haivàsyaiùàrùeyavatã bandhumatã citirbhavatyatha lokampçõe upadadhàtyasyàü sraktyàü tayorupari bandhuþ purãùaü nivapati tasyopari bandhuþ 8.5.1.[1] pa¤camãü citimupadadhàti | etadvai devà÷caturthãü citiü citvà samàrohanyadårdhvamantarikùàdarvàcãnaü divastadeva tatsaüskçtya samàrohan 8.5.1.[2] te 'bruvan | cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvannita årdhvamicateti te cetayamànà divameva viràjam pa¤camãü citimapa÷yaüstebhya eùa loko 'candayat 8.5.1.[3] te 'kàmayanta | asapatnamimaü lokamanupabàdhaü kurvãmahãti te 'bruvannupa tajjànãta yathemaü lokamasapatnamanupabàdhaü karavàmahà iti te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicata yathemaü lokamasapatnamanupabàdhaü karavàmahà iti 8.5.1.[4] te cetayamànàþ | età iùñakà apa÷yannasapatnàstà upàdadhata tàbhiretaü lokamasapatnamanupabàdhamakurvata tadyadetàbhirimaü lokamasapatnamanupabàdhamakurvata tasmàdetà asapatnàstathevaitadyajamàno yadetà upadadhàtamevaitallokamasapatnamanupabàdhaü kurute sarvata upadadhàti sarvata evaitadetaü lokamasapatnamanupabàdhaü kurute paràrdha upadadhàti sarvamevaitadetaü lokamasapatnamanupavàdhaü kurute 8.5.1.[5] atha viràja upadadhàti | eùà vai sà viràóyàü taddevà viràjam pa¤camãü citimapa÷yaüstà da÷a-da÷opadadhàti da÷àkùarà viràóviràóeùà civiþ sarvata upadadhàti yo và ekasyàü di÷i viràjati na vai sa viràjati yo vàva sarvàsu dikùu viràjati sa eva viràjati 8.5.1.[6] yadvevaità asapatnà upadadhàti | etadvai prajàpatimetasminnàtmanaþ pratihite sarvataþ pàpmopàyatata sa età iùñakà apa÷yadasapatnàstà upàdhatta tàbhistam pàpmànamapàhata pàpmà vai sapatnastadyadetàbhiþ pàpmànaü sapatnamapàhata tasmàdetà asapatnàþ 8.5.1.[7] tadvà etatkriyate | yaddevà akurvannidaü nvimaü sa pàpmà nopayatate yattvetatkaroti yaddevà akurvaüstatkaravàõãtyatho ya eva pàpmà yaþ sapatnastametàbhirapahate tadyadetàbhiþ pàpmànaü sapatnamapahate tasmàdetà asapatnàþ sarvata upadadhàti sarvata evaitatpàpmànaü sapatnamapahate paràrdha upadadhàti sarvasmàdevaitadàtmanaþ pàpmànaü sapatnamapahate 8.5.1.[8] sa purastàdupadadhàti | agne jàtànpraõudà naþ sapatnàniti yathaiva yajustathà bandhuratha pa÷càtsahasà jàtànpraõudà naþ sapatnàniti yathaiva yajustathà bandhuþ 8.5.1.[9] sà yà purastàdagniþ sà | yà pa÷càdagniþ sàgninaiva tatpurastàtpàpmànamapàhatàgninà pa÷càttathaivaitadyajamàno 'gninaiva purastàtpàpmànamapahate 'gninà pa÷càt 8.5.1.[10] atha dakùiõataþ | ùoóa÷ã stoma ojo draviõamityekàda÷àkùarà vai triùñuptraiùñubhamantarikùaü catasro di÷a eùa eva vajraþ pa¤cada÷astasyàsàvevàdityaþ ùoóa÷ã vajrasya bhartà sa etena pa¤cada÷ena vajreõaitayà triùñubhà dakùiõataþ pàpmànamapàhata tathaivaitadyajamàna etena pa¤cada÷ena vajreõaitayà triùñubhà dakùiõataþ pàpmànamapahate 8.5.1.[11] athottarataþ | catu÷catvàriü÷a stomo varco draviõamiti catu÷catvàriü÷adakùarà vai triùñuptraiùñubho vajraþ sa etena catu÷catvàriü÷ena vajreõaitayà triùñubhottarataþ pàpmànamapàhata tathaivaitadyajamàna etena catu÷catvàriü÷ena vajreõaitayà triùñubhottarataþ pàpmànamapahate 8.5.1.[12] atha madhye | agneþ purãùamasãti brahma vai caturthã citiragniru vai brahma tasyà etatpurãùamiva yatpa¤camyapso nàmeti tasyokto bandhuþ 8.5.1.[13] tàm pràcãü tira÷cãmupadadhàti | etaddhaitayà prajàpatiþ pàpmano målamavç÷cattathaivainayàyametatpàpmano målaü vç÷cati dakùiõato dakùiõataudyàmo hi vajro 'ntareõa dakùiõàü di÷yàmudyàmàya ha tamavakà÷aü karoti 8.5.1.[14] sà yà purastàtpràõaþ sà | yà pa÷càdapànaþ sà pràõenaiva tatpurastàtpàpmànamapàhatàpànena pa÷càttathaivaitadyajamànaþ pràõenaiva purastàtpàpmànamapahate 'pànena pa÷càt 8.5.1.[15] atha ye abhitaþ | tau bàhå sa yo 'syàbhitaþ pàpmàsãdbàhubhyàü tamapàhata tathaivaitadyajamàno yo 'syàbhitaþ pàpmà bhavati bàhubhyàmeva tamapahate 8.5.1.[16] annam purãùavatã | sa yo 'syopariùñhàtpàpmàsãdannena tamapàhàta tathaivaitadyajamàno yo 'syopariùñàtpàpmà bhavatyannenaiva tamapahate 8.5.1.[17] sa yaddha và evaüvitpràõiti | yo 'sya purastàtpàpmà bhavati taü tenàpahate 'tha yadapàniti tena taü yaþ pa÷càdatha yadbàhubhyàü karma kurute tena taü yo 'bhito 'tha yadannamatti tena taü ya upariùñàtsarvadà ha và evaüvitpàpmànamapahate 'pi svapaüstasmàdevaü viduùaþ pàpaü na kãrtayennedasya pàpmàsànãti 8.5.2.[1] atha candasyà upadadhàti | etadvai prajàpatiþ pàpmano mçtyormuktvànnamaicattasmàdu haitadupatàpã vasãyànbhåtvànnamicati tasminnà÷aüsante 'nnamicati jãviùyatãti tasmai devà etadannam pràyacannetà÷candasyàþ pa÷avo vai candàüsyannam pa÷avastànyasmà acadayaüstàni yadasmà acadayaüstasmàccandàüsi 8.5.2.[2] tà da÷a-da÷opadadhàti | da÷àkùarà viràóviràóu kçtsnamannaü sarvamevàsminnetatkçtsnamannaü dadhàti sarvata upadadhàti sarvata evàsminnetatkçtsnamannaü dadhàti 8.5.2.[3] eva÷canda iti | ayaü vai loka eva÷cando variva÷canda ityantarikùaü vai variva÷candaþ ÷ambhå÷canda iti dyaurvai ÷ambhå÷candaþ paribhå÷canda iti di÷o vai paribhå÷canda àcaccanda ityannaü và àcaccando mana÷canda iti p rajàpatirvai mana÷cando vyaca÷canda ityasau và àdityo vyaca÷candaþ 8.5.2.[4] sindhu÷canda iti | pràõo vai sindhu÷candaþ samudra÷canda iti mano vai samudra÷candaþ sariraü canda iti vàgvai sariraü candaþ kakupcanda iti pràõo vai kakupcandastrikakupcanda ityudàno vai trikakupcandaþ kàvyaü canda iti trayã vai vidyà kàvyaü cando 'ïkupaü canda ityàpo và aïkupaü cando 'kùarapaïkti÷canda ityasau vai loko 'kùarapaïkti÷candaþ padapaïkti÷canda ityayaü vai lokaþ padapaïkti÷cando viùñàrapaïkti÷canda iti di÷o vai viùñàrapaïkti÷candaþ kùuro bhraja÷canda ityasau và àdityaþ kùuro bhraja÷canda àcaccandaþ pracaccanda ityannaü và àcaccando 'nnam pracaccandaþ 8.5.2.[5] saüyaccanda iti | ràtrirvai saüyaccando viyaccanda ityaharvai viyaccando bçhaccanda ityasau vai loko bçhaccando rathantaraü canda ityayaü vai loko rathantaraü cando nikàya÷canda iti vàyurvai nikàya÷cando vivadha÷canda ityantarikùaü vai vivadha÷cando gira÷canda ityannaü vai gira÷cando bhraja÷canda ityagnirvai bhraja÷candaþ saüstupcando 'nuùñupcanda iti vàgeva saüstupcando vàganuùñupcanda evas=cando variva÷canda iti tasyokto bandhuþ 8.5.2.[6] vaya÷canda iti | annaü vai vaya÷cando vayaskçccanda ityagnirvai vayaskçccando viùpardhà÷canda ityasau vai loko viùpardhà÷cando vi÷àlaü canda ityayaü vai loko vi÷àlaü canda÷cadi÷canda ityantarikùaü vai cadi÷cando dårohaõaü canda ityasau và àdityo dårohaõaü candastandraü canda iti païktirvai tandraü cando 'ïkàïkaü canda ityàpo và aïkàïkaü candaþ 8.5.2.[7] tadyàþ purastàdupadadhàti | pràõastàsàm prathamà vyàno dvitãyodànastçtãyodàna÷caturthã vyànaþ pa¤camã pràõaþ ùaùñhã pràõaþ saptamã vyàno 'ùñamyudàno navamã yajamàna evàtra da÷amã sa eùa yajamàna etasyàü viràjyadhyåóhaþ pratiùñhitaþ pràõamayyàmarvàcã÷ca paràcã÷copadadhàti tasmàdime pràõà arvà¤ca÷ca parà¤ca÷ca 8.5.2.[8] atha yà dakùiõato | 'gnistàsàm prathamà vàyurdvitãyàdityastçtãyàditya÷caturthã vàyuþ pa¤camyagniþ ùaùñhyagniþ saptamã vàyuraùñamyàdityo navamã yajamàna evàtra da÷amã sa eùa yajamàna etasyàü viràjyadhåóhaþ pratiùñhito devatàmayyàmarvàcã÷ca paràcã÷copadadhàti tasmàdete devà arvà¤ca÷ca parà¤ca÷ca 8.5.2.[9] atha yàþ pa÷càt | ayaü lokastàsàm prathamàntarikùaü dvitãyà dyaustçtãyà dyau÷caturthyantarikùam pa¤camyayaü lokaþ ùaùñhyayaü lokaþ saptamyantarikùamaùñamã dyaurnavamã yajamàna evàtra da÷amã sa eùa yajamàna etasyàü viràjyadhyåóhaþ pratiùñhito lokamayyàmarvàcã÷ca paràcã÷copadadhàti tasmàdime lokà arvà¤ca÷ca parà¤ca÷ca 8.5.2.[10] atha yà uttarataþ | grãùmastàsàm prathamà varùà dvitãyà hemantastçtãyà hemanta÷caturthã varùàþ pa¤camã grãùmaþ ùaùñhã grãùmaþ saptamã varùà aùñamã hemanto navamã yajamàna evàtra da÷amã sa eùa yajamàna etasyàü viràjyadhyåóhaþ pratiùñhita çtumayyàmarvàcã÷ca paràcã÷copadadhàti tasmàdeta çtavo 'rvà¤ca÷ca parà¤ca÷ca 8.5.2.[11] atha punareva | yàþ purastàdupadadhàti pràõàste tà da÷a bhavanti da÷a vai pràõàþ pårvàrdha upadadhàti purastàddhãme pràõàþ 8.5.2.[12] atha yà dakùiõataþ | etàstà devatà agni÷ca pçthivã ca vàyu÷càntarikùaü càditya÷ca dyau÷ca candramà÷ca nakùatràõi cànnaü càpa÷ca 8.5.2.[13] atha yàþ pa÷càt | di÷astà÷catasro di÷a÷catasro 'vàntaradi÷a årdhvà ceyaü ca 8.5.2.[14] atha yà uttarataþ | màsàste vàsantikau dvau graiùmau dvau vàrùikau dvau ÷àradau dvau haimantikau dvau 8.5.2.[15] atha punareva | yà prathamà da÷adayaü sa loko yà dvitãyàntarikùaü tadyà tçtãyà dyauþ semameva lokam prathamayà da÷atàrohannantarikùaü dvitãyayà divaü tçtãyayà tathaivaitadyajamàna imameva lokam prathamayà da÷atà rohatyantarikùaü dvitãyayà divaü tçtãyayà 8.5.2.[16] sa sa paràïiva rohaþ | iyamu vai pratiùñhà te devà imàm pratiùñhàmabhipratyàyaüstathaivaitadyajamàna imàm pratiùñhàmabhipratyaityatha yottamà da÷adayaü sa lokastasmàdyathaiva prathamàyai da÷ataþ prabhçtirevamuttamàyai samànaü hyetadyadete da÷atàvayameva lokaþ 8.5.2.[17] tà và etàþ | catvàriü÷adiùñakà÷catvàriü÷adyajåüùi tada÷ãtirannama÷ãtistadyadyadetadàha tadasmà annama÷ãtiü kçtvà prayacati tenainam prãõàti 8.5.3.[1] atha stomabhàgà upadadhàti | etadvai prajàpateretadannamindro 'bhyadhyàyatso 'smàdudacikramiùattamabravãtkathotkràmasi kathà mà jahàsãti sa vai me 'syànnasya rasam prayaceti tena vai mà saha prapadyasveti tatheti tasmà etasyànnasya rasam pràyacattenainaü saha pràpadyata 8.5.3.[2] sa yaþ sa prajàpatiþ | ayameva sa yo 'yamagni÷cãyate 'tha yattadannametàstà÷candasyà atha yaþ so 'nnasya rasa etàstà stomabhàgà atha yaþ sa indro 'sau sa àdityaþ sa eùa eva stomo yaddhi kiü ca stuvata etameva tena stuvanti tasmà etasmai stomàyaitam bhàgam pràyacattadyadetasmai stomàyaitam bhàgam pràyacattasmàtstomabhàgàþ 8.5.3.[3] ra÷minà satyàya satyaü jinveti | eùa vai ra÷mirannaü ra÷miretaü ca tadrasaü ca saüdhàyàtmanprapàdayate pretinà dharmaõà dharmaü jinvetyeùa vai pretirannam pretiretaü ca tadrasaü ca saüdhàyàtmanprapàdayate 'nvityà divà divaü jinvetyeùa và anvitirannamanvitiretaü ca tadrasaü ca saüdhàyàtmanprapàdayate tadyadyadetadàha tacca tadrasaü ca saüdhàyàtmanprapàdayate 'munàdo jinvàdo 'syamuùmai tvàdhipatinorjorjaü jinveti tredhàvihitàstredhàvihitaü hyannam 8.5.3.[4] yadveva stomabhàgà upadadhàti | etadvai devà viràjaü citiü citvà samàrohaüste 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüste cetayamànà nàkameva svargaü lokamapa÷yaüstamupàdadhata sa yaþ sa nàkaþ svargo loka etàstà stomabhàgàstadyadetà upadadhàti nàkamevaitatsvargaü lokamupadhatte 8.5.3.[5] tadyàstisraþ prathamàþ | ayaü sa loko yà dvitãyà antarikùaü tadyàstçtãyà dyauþ sà yà÷caturthyaþ pràcã sà digyàþ pa¤camyo dakùiõà sà yàþ ùaùñhyaþ pratãcã sà yàþ saptamya udãcã sà 8.5.3.[6] tà và etàþ | ekaviü÷atiriùñakà ime ca lokà di÷a÷ceme ca vai lokà di÷a÷ca pratiùñheme ca lokà di÷a÷caikaviü÷astasmàdàhuþ pratiùñhaikaviü÷a iti 8.5.3.[7] atha yà aùñàviùñakà atiyanti | sàùñàkùarà gàyatrã brahma gàyatrã tadyattadbrahmaitattadyadetanmaõóalaü tapati tadetasminnekaviü÷e pratiùñhàyàm pratiùñhitaü tapati tasmànnàvapadyate 8.5.3.[8] taddhaike | veùa÷rãþ kùatràya kùatraü jinveti triü÷attamãmupadadhati triü÷adakùarà viràóviràóeùà citiriti na tathà kuryàdati te recayantyekaviü÷asampadamatho gàyatrãsampadamatho indraloko haiùa yaiùànyånà viràóindràya ha ta indraloke dviùantam bhràtçvyam pratyudyàminaü kurvantãndramindralokànnudante yajamàno vai sve yaj¤a indro yajamànàya ha te yajamànaloke dviùantam bhràtçvyam pratyudyàminaü kurvanti yajamànaü yajamànalokànnudante yaü và etamagnimàharantyeùa eva yajamàna àyatanenaiùa u evàtra triü÷attamã 8.5.4.[1] tà aùàóhàyai velayopadadhàti | vàgvà aùàóhà rasa eùa vàci tadrasaü dadhàti tasmàtsarveùàmaïgànàü vàcaivànnasya rasaü vijànàti 8.5.4.[2] yadvevàùàóhàyai | iyaü và aùàóhàsàvàditya stomabhàgà amuü tadàdityamasyàm pratiùñhàyàm pratiùñhàpayati 8.5.4.[3] yadvevàùàóhàyai | iyaü và aùàóhà hçdayaü stomabhàgà asyàü taddhçdayam mano dadhàti tasmàdasyàü hçdayena manasà cetayate sarvata upadadhàti sarvatastaddhçdayam mano dadhàti tasmàdasyàü sarvato hçdayena manasà cetayate 'tho puõyà haità lakùmyastà etatsarvato dhatte tasmàdyasya sarvato lakùma bhavati tam puõyalakùmãka ityàcakùate 8.5.4.[4] athainàþ purãùeõa pracàdayati | annaü vai purãùaü rasa eùa tametattiraþ karoti tasmàttira ivànnasya rasaþ 8.5.4.[5] yadveva purãùeõa | annaü vai purãùaü rasa eùo 'nnaü ca tadrasaü ca saütanoti saüdadhàti 8.5.4.[6] yadveva purãùeõa | hçdayaü vai stomabhàgàþ purãtatpurãùaü hçdayaü tatpurãtatà pracàdayati 8.5.4.[7] yadveva purãùeõa | saüvatsara eùo 'gnistametaccitipurãùairvyàvartayati tadyà÷catasraþ prathamà÷citayaste catvàra çtavo 'tha stomabhàgà upadhàya purãùaü nivapati sà pa¤camã citiþ sa pa¤cama çtuþ 8.5.4.[8] tadàhuþ | yallokampçõàntà anyà÷citayo bhavanti nàtra lokampçõàmupadadhàti kàtra lokampçõetyasau và àdityo lokampçõaiùa u eùà citiþ saiùà svayaü lokampçõà citiratha yadata årdhvamà purãùàtsà ùaùñhã citiþ sa ùaùñha çtuþ 8.5.4.[9] atha purãùaü nivapati | tatra vikarõãü copadadhàti hiraõya÷akalaiþ prokùatyagnimabhyàdadhàti sà saptamã citiþ sa saptama çtuþ 8.5.4.[10] tà u vai ùaóeva | yaddhi vikarõã ca svayamàtçõà ca ùaùñhyà eva tacciteþ 8.5.4.[11] tà u vai pa¤caiva | yajuùànyàsu purãùaü nivapati tåùõãmatra tenaiùà na citiratho lokampçõàntà anyà÷citayo bhavanti nàtra lokanpçõàmupadhàti teno evaiùà na citiþ 8.5.4.[12] tà u vai tisra eva | ayameva lokaþ prathamà citirdyauruttamàtha yà etàstisrastadantarikùaü tadvà idamekamivaivàntarikùaü tà evaü tisra evam pa¤caivaü ùaóevaü sapta 8.6.1.[1] nàkasada upadadhàti | devà vai nàkasado 'traiùa sarvo 'gniþ saüskçtaþ sa eùo 'tra nàkaþ svargo lokastasmindevà asãdaüstadyadetasminnàke svarge loke devà asãdaüstasmàddevà nàkasadastathaivaitadyajamàno yadetà upadadhàtyetasminnevaitannàke svarge loke sãdati 8.6.1.[2] yadveva nàkasada upadadhàti | etadvai devà etaü nàkaü svargaü lokamapa÷yannetà stomabhàgàste 'bruvannupa tajjànãta yathàsminnàke svarge loke sãdàmeti te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicata yathàsminnàke svarge loke sãdàmeti 8.6.1.[3] te cetayamànàþ | età iùñakà apa÷yannàkasadastà upàdadhata tàbhiretasminnàke svarge loke 'sãdaüstadyadetàbhiretasminnàke svarge loke 'sãdaüstasmàdetà nàkasadastathaivaikadyajamàno yadetà upadadhàtyetasminnevaitannàke svarge loke sãdati 8.6.1.[4] dikùåpadadhàti | di÷o vai sa nàkaþ svargo lokaþ svarga evainà etalloke sàdayatyçtavyànàü velayà saüvatsaro và çtavyàþ saüvatsaraþ svargo lokaþ svarga evainà etalloke sàdayatyantastomabhàgameùa vai sa nàkaþ svargo lokastasminnevainà etatpratiùñhàpayati 8.6.1.[5] sa purastàdupadadhàti | ràj¤yati pràcã digiti ràj¤ã ha nàmaiùà pràcã digvasavaste devà adhipataya iti vasavo haitasya di÷o devà adhipatayo 'gnirhetãnàm pratidhartetyagnirhaivàtra haitãnàm pratidhartà trivçttvà stomaþ pçthivyàü ÷rayatviti trivçtà haiùà stomena pçthivyàü ÷ritàjyamukthamavyathàyai stabhnàtvityàjyena haiùokthenàvyathàyai pçthivyàü stabdhà rathantaraü sàma pratiùñhityà antarikùa iti rathantareõa haiùà sàmnà pratiùñhitàntarikùa çùayastvà prathamajà deveùviti pràõà và çùayaþ prathamajàstaddhi brahma prathamajaü divo màtrayà varimõà prathantviti yàvatã dyaustàvatãü varimõà prathantvityetadvidhartà càyamadhipati÷ceti vàkca tau mana÷ca tau hãdaü sarvaü vidhàrayataste tvà sarve saüvidànà nàkasya pçùñhe svarge loke yajamànaü ca sàdayantviti yathaiva yajustathà bandhuþ 8.6.1.[6] atha dakùiõataþ | viràóasi dakùiõà digiti viràóóha nàmaiùà dakùiõà digrudràste devà adhipataya iti rudrà haitasya di÷o devà adhipataya indro hetãnàm pratidhartetãndro haivàtra hetãnàm pratidhartà pa¤cada÷astvà stomaþ pçthivyàü ÷rayatviti pa¤cada÷ena haiùà stomena pçthivyàü ÷rità praugamukthamavyathàyai stabhnàtviti praugeõa haiùokthenàvyathàyai pçthivyàü stabdhà bçhatsàma pratiùñhityà antarikùa iti bçhatà haiùà sàmnà pratiùñhitàntarikùa çùayastvà prathamajà deveùviti tasyokto bandhuþ 8.6.1.[7] atha pa÷càt | samràóasi pratãcã digiti samràóóha nàmaiùà pratãci digàdityàste devà adhipataya ityàdityà haitasyai di÷o devà adhipatayo varuõo hetãnàm pratidharteti varuõo haivàtra hetãnàm pratidhartà saptada÷astvà stomaþ pçthivyàü ÷rayatviti saptada÷ena haiùà stomena pçthivyàü ÷rità marutvatãyamukthamavyathàyai stabhnàtviti marutvatãyena haiùokthenàvyathàyai pçthivyàü stabdhà vairåpaü sàma pratiùñhityà antarikùa iti vairåpeõa haiùà sàmnà pratiùñhitàntarikùa çùayastvà prathamajà deveùviti tasyokto bandhuþ 8.6.1.[8] athottarataþ svaràóasyudãcã digiti svaràóóha nàmaiùodãcã diïmarutaste devà adhipataya iti maruto haitasyai di÷o devà adhipatayaþ somo hetãnàm pratidharteti somo haivàtra hetãnàm pratidhartaikaviü÷astvà stomaþ pçthivyàü ÷rayatvityekaviü÷ena haiùà stomena pçthivyàü ÷rità niùkevalyamukthamavyathàyai stabhnàtviti niùkevalyena haiùokthenàvyathàyai pçthivyàü stabdhà vai ràjaü sàma pratiùñhityà antarikùa iti vairàjena haiùà sàmnà pratiùñhitàntarikùa çùayastvà prathamajà deveùviti tasyokto bandhuþ 8.6.1.[9] atha madhye | adhipatnyasi bçhatã digityadhipatnã ha nàmaiùà bçhatã digvi÷ve te devà adhipataya iti vi÷ve haitasyai di÷o devà adhipatayo bçhaspatirhetãnà pratidharteti bçhaspatirhaivàtra hetãnàm pratidhartà triõavatrayastriü÷au tvà stomau pçthivyàü ÷rayatàmiti triõavatrayastriü÷àbhyàü haiùà stomàbhyàm pçthivyàü ÷rità vai÷vadevàgnimàrute ukthe avyathàyai stabhnãtàmiti vai÷vadevàgnimàrutàbhyàü haiùokthàbhyàmavyathàyai pçthivyàü stabdhà ÷àkvararaivate sàmanã pratiùñhityà antarikùa iti ÷àkvararaivatàbhyàü haiùà sàmabhyàm pratiùñhitàntarikùa çùayastvà prathamajà deveùviti tasyokto bandhuþ 8.6.1.[10] etàvànvai sarvo yaj¤aþ | yaj¤a u devànàmàtmà yaj¤ameva taddevà àtmànaü kçtvaitasminnàke svarge loke 'sãdaüstathaivaitadyajamàno yaj¤amevàtmànaü kçtvaitasminnàke svarge loke sãdati 8.6.1.[11] atha pa¤cacåóà upadadhàti | yaj¤o vai nàkasado yaj¤a u eva pa¤cacåóàstadya ime catvàra çtvijo gçhapatipa¤camàste nàkasado hotràþ pa¤cacåóà atiriktaü vai tadyaddhotrà yadu và atiriktaü cåóaþ sa tadyatpa¤càtiriktà tasmàtpa¤cacåóàþ 8.6.1.[12] yadveva nàkasatpa¤cacåóà upadadhàti | àtmà vai nàkasado mithunam pa¤cacåóà ardhamu haitadàtmano yanmithunaü yadà vai saha mithunenàtha sarvo 'tha kçtsnaþ kçtsnatàyai 8.6.1.[13] yadveva nàkasatpa¤cacåóà upadadhàti | àtmà vai nàkasadaþ prajà pa¤cacåóà atiriktaü vai tadàtmano yatprajà yadu và atiriktaü cåóaþ sa tadyatpa¤càtiriktàstasmàtpa¤cacåóàþ 8.6.1.[14] yadveva nàkasatpa¤cacåóà upadadhàti | di÷o vai nàkasado di÷a u eva pa¤cacåóàstadyà amuùmàdàdityàdarvàcyaþ pa¤ca di÷astà nàkasado yàþ paràcyastàþ pa¤cacåóà atiriktà vai tà di÷o yà amuùmàdàdityàtparàcyo yadu và atiriktaü cåóaþ sa tadyatpa¤càtiriktàstasmàtpa¤cacåóàþ 8.6.1.[15] yadveva pa¤cacåóà upadadhàti | etadvai devà abibhayuryadvai na imàülokànupariùñàdrakùàüsi nàùñrà na hanyuriti ta etàneùàü lokànàmupariùñàdgopté!nakurvata ya ete hetaya÷ca prahetaya÷ca tathaivaitadyajamàna etàneùàü lokànàmupariùñàdgopté!nkurute ya ete hetaya÷ca prahetaya÷ca 8.6.1.[16] sa purastàdupadadhàti | ayam puro harike÷a ityagnirvai purastadyattamàha pura iti prà¤caü hyagnimuddharanti prà¤camupacarantyatha yaddharike÷a ityàha haririva hyagniþ såryara÷miriti såryasyeva hyagne ra÷mayastasya rathagçtsa÷ca rathaujà÷ca senànãgràmaõyàviti vàsantikau tàvçtå pu¤jikasthalà ca kratusthalà càpsarasàviti dikcopadi÷à ceti ha smàha màhitthiþ senà ca tu te samiti÷ca daïkùõavaþ pa÷avo hetiþ pauruùeyo vadhaþ prahetiriti yadvai senàyàü ca samitau ca'rtãyante daïkùõavaþ pa÷avo hetiþ pauruùeyo vadhaþ prahetiriti yadanyo 'nyaü ghnanti sa pauruùeyo vadhaþ prahetistebhyo namo astviti tebhya eva namaskaroti teno mçóayantviti ta evàsmai mçóayanti te yaü dviùmo ya÷ca no dveùñi tameùàü jambhe dadhma iti yameva dveùñi ya÷cainaü dveùñi tameùàü jambhe dadhàtyamumeùàü jambhe dadhàmãti ha bråyàdyaü dviùyàttato 'ha tasminna punarastyapi tannàdriyeta svayaünirdiùño hyeva sa yamevaüviddveùñi 8.6.1.[17] atha dakùiõataþ | ayaü dakùiõà vi÷vakarmetyayaü vai vàyurvi÷vakarmà yo 'yam pavata eùa hãdaü sarvaü karoti tadyattamàha dakùiõeti tasmàdeùa dakùiõaiva bhåyiùñhaü vàti tasya rathasvana÷ca rathecitra÷ca senànãgràmaõyàviti graiùmau tàvçtå menakà ca sahajanyà càpsarasàviti dikcopadi÷à ceti ha smàha màhitthirime tu te dyàvàpçthivã yàtudhànà hetã rakùàüsi prahetiriti yàtudhànà haivàtra hetã rakùàüsi prahetistebhyo namo astviti tasyokto bandhuþ 8.6.1.[18] atha pa÷càt | ayam pa÷càdvi÷vavyacà ityasau và àdityo vi÷vavyacà yadà hyevaiùa udetyathedaü sarvaü vyaco bhavati tadyattamàha pa÷càditi tasmàdetam pratya¤cameva yantam pa÷yanti tasya rathaprota÷càsamaratha÷ca senànãgràmaõyàviti vàrùikau tàvçtå pramlocantã cànumlocantã càpsarasàviti dikcopadi÷à ceti ha smàha màhitthirahoràtre tu te te hi pra ca mlocato 'nu ca mlocato vyàghrà hetiþ sarpàþ prahetiriti vyàghrà haivàtra hetiþ sarpàþ prahetistebhyo namo astvititasyokto bandhuþ 8.6.1.[19] athottarataþ | ayamuttaràtsaüyadvasuriti yaj¤o và uttaràttadyattamàhottaràdityuttarataupacàro hi yaj¤o 'tha yatsaüyadvasurityàha yaj¤aü hi saüyantãtãdaü vasviti tasya tàrkùya÷càriùñanemi÷ca senànãgràmaõyàviti ÷àradau tàvçtåvi÷vàcã ca ghçtàcã càpsarasàviti dikcopadi÷à ceti ha s màha màhitthirvedi÷ca tu te srukca vedireva vi÷vàcã srugghçtàcyàpo hetirvàtaþ prahetirityàpo haivàtra hetirvàtaþ prahetirato hyevoùõo vàtyataþ ÷ãtastebhyo namo astviti tasyokto bandhuþ 8.6.1.[20] atha madhye | ayamuparyarvàgvasuriti parjanyo và upari tadyattamàhoparãtyupari hi parjanyo 'tha yadarvàgvasurityàhàto hyarvàgvasu vçùñirannam prajàbhyaþ pradãyate tasya senajicca suùeõa÷ca senànãgràmaõyàviti haimantikau tàvçtå urva÷ã ca pårvacitti÷càpsarasàviti dikcopadi÷à ceti ha smàha màhitthiràhuti÷ca tu te dakùiõà càvasphårjanhetirvidyutprahetirityavasphårjanhaivàtra hetirvidyutprahetistebhyo namo astviti tasyokto bandhuþ 8.6.1.[21] ete vai te hetaya÷ca praheta÷ca | yàüstaddevà eùàü lokànàmupariùñàdgopténakurvatàtha yàstàþ prajà ete te senànãgràmaõyo 'tha yattanmithunametàstà apsarasaþ sarva eva taddevàþ kçtsnà bhåtvà saha prajayà saha mithunenaitasminnàke svarge loke 'sãdaüstathaivaitadyajamànaþ sarva eva kçtsno bhåtvà saha prajayà saha mithunenaitasminnàke svarge loke sãdati 8.6.1.[22] tà và etàþ | da÷eùñakà upadadhàti da÷àkùarà viràóviràóeùà citistà u vai pa¤caiva dve-dve hyupadadhàti tà haità agnerà÷iùastà uttamàyàü cità upadadhàtyanta eùo 'gneryaduttamà citirantatastadagnerà÷iùo niràha pa¤ca bhavanti pa¤ca hi yaj¤a à÷iùo 'thaine antarà purãùaü nivapatyagnã haitau yadete iùñake nedimàvagnã saü÷ocàta ityatho annaü vai purãùamannenaivàbhyàmetatsaüj¤àü karoti 8.6.1.[23] athàto 'nvàvçtam | purastàdupadhàya dakùiõataþ pa÷càduttarato madhya upadadhàtyathottaràþ purastàdevàgra upadhàya dakùiõata uttarato madhye pa÷càdupadadhàtyavastàtprapadano ha svargo loka etadvai devà imàülokàntsarvataþ samapidhàyàvastàtsvargaü lokam pràpadyanta tathaivaitadyajamàna imàülokàntsarvataþ samapidhàyàvastàtsvargaü lokam prapadyate 8.6.2.[1] candasyà upadadhàti | atraiùa sarvo 'gniþ saüskçtaþ sa eùo 'tra ÷riyamaicanno haiùo 'taþ purà tasmà alamàsa yacriyamadhàrayiùyattasmàdidamapyetarhyàhurna và eùo 'laü ÷riyai dhàraõàya ràjyàya và gràmaõãthyàya veti tasmai devà etàü ÷riyam pràyacannetà÷candasyàþ pa÷avo candàüsyannam pa÷avo 'nnamu ÷rãþ 8.6.2.[2] tricànyupadadhàti | trivçdvai pa÷uþ pità màtà putro 'tho garbha ulbaü jaràyuatho trivçdvà annaü kçùirvçùñirvãjamekaivàticandà bhavatyekà hyeva sà sarvàõi candàüsyati sà yà sà ÷rãrmahattadukthaü tadyattanmahadukthametàstà÷candasyàþ 8.6.2.[3] tasya ÷iro gàyatryaþ | àtmà triùñubho 'nåkaü jagatyaþ pakùau païktayo 'thaitàsàü kakubhàü catvàri catvàryakùaràõyàdàyàticandasyupadadhàti sà sàticandà eva bhavati gàyatrya itaràþ sampadyante saiva gàyatrya÷ãtiryà bçhatyaþ sà bàrhatã yà uùõihaþ sauùõihyatha yadva÷o yadardharcau yadaindràgnaü yadàvapanaü tadaticandà atha yannado yatsådadohà yatpadanuùaïgà yatkiücàtrànuùñupkarmãõaü tadanuùñubhaþ 8.6.2.[4] pratiùñhà dvipadàþ | etàvadvai mahaduktham mahadukthaü ÷rãþ sarvàmevàsmà etàü devàþ pràyacaüstathaivàsmà ayametàü sarvàü ÷riyam prayacati 8.6.2.[5] yadveva candasyà upadadhàti | etadvai devà etaü nàkaü svargaü lokamapa÷yannetà stomabhàgàstasminnavi÷aüsteùàü vi÷atàm prajàpatiruttamo 'vi÷atsa yaþ sa prajàpatiretàstà÷candasyàþ 8.6.2.[6] tasya ÷iro gàyatryaþ | tà yadgàyatryo bhavanti gàyatraü hi÷irastisro bhavanti trivçddhi ÷iraþ pårvàrdha upadadhàti purastàddhãdaü ÷iraþ 8.6.2.[7] urastriùñubhaþ | tà retaþsicorvelayopadadhàti pçùñayo vai retaþsicà uro vai prati pçùñayaþ 8.6.2.[8] ÷roõã jagatyaþ | sa yàvati purastàtsvayamàtçõàyai triùñubha upadadhàti tàvati pa÷càjjagatãryo và ayam madhye pràõastadeùà svayamàtçõà yàvatyu và etasmàtpràõàtpurastàdurastàvati pa÷càcroõã 8.6.2.[9] sakthyàvanuùñubhaþ | tà anantarhità jagatãbhya upadadhàtyanantarhite tacroõibhyaü sakthyo dadhàti 8.6.2.[10] par÷avo bçhatyaþ | kãkasàþ kakubhaþ so 'ntareõa triùñubha÷ca kakubha÷ca bçhatãrupadadhàti tasmàdimà ubhayatra par÷avo baddhàþ kãkasàsu ca jatruùu ca 8.6.2.[11] grãvà uùõihaþ | tà anantarhità gàyatrãbhya upadadhàtyanantarhitàstacãrùõo grãvà dadhàti 8.6.2.[12] pakùau païktayaþ | tà yatpaïktayo bhavanti pàïktau hi pakùau pàr÷vata upadadhàti pàr÷vato hãmau pakùau yadvarùãya÷candastaddakùiõata upadadhàti dakùiõaü tadardham pa÷orvãryavattaraü karoti tasmàddakùiõo 'rdhaþ pa÷ovãryavattaraþ 8.6.2.[13] udaramaticandàþ | pa÷avo vai candàüsyannam pa÷ava udaraü và annamattyudaraü hi và annamatti tasmàdyadodaramannam pràpnotyatha tajjagdhaü yàtayàmaråpam bhavati tadyadeùà pa÷åü÷candàüsyatti tasmàdatticandà atticandà ha vai tàmaticandà ityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devàþ 8.6.2.[14] yoniþ purãùavatã | te saüsoçùñe upadadhàti saüspçùñe hyudaraü ca yoni÷ca purã÷asaühite bhavato màüsaü vai purãùam màüsena và udaraü ca yoni÷ca saühite pårvàticandà bhavatyaparà purãùavatyuttaraü hyudaramadharà yoniþ 8.6.2.[15] te pràcyà upadadhàti | pràï hyeùo 'gni÷cãyate 'tho pràgvai pràca udaram pràcã yonirbahistomabhàgaü hçdayaü vai stomabhàgà hçdayamu và uttamathodaramatha yoniþ 8.6.2.[16] te dakùiõataþ svayamàtçõàyà upadadhàti | atha prathamàyàü cità uttararaþ svayamàtçõàyà udaraü ca yoniü copadadhàti yo và ayam madhye pràõastadeùà svayamàtçõaitasya tatpràõasyobhayata udaraü ca yoniü ca dadhàti tasmàdetasya pràõasyobhayata udaraü ca yoni÷ca 8.6.2.[17] pratiùñhà dvipadàþ | tà yaddvipadà bhavanti dvandvaü hi pratiùñhà tisro bhavanti trivçddhi pratiùñhà pa÷càdupadadhàti pa÷càdhãyam pratiùñhà 8.6.2.[18] so 'syaiùa sukçta àtmà | tadyasya haitamevaü sukçtamàtmànaü kurvantyetaü ha sa sukçtamàtmànamabhisambhavatyatha yasya haitamato 'nyathà kurvanti duùkçtaü ha tasyàtmànaü kurvanti sa ha sa duùkçtamevàtmànamabhisambhavati 8.6.2.[19] tadete sàmanidhane abhyukte | arko devànàm parame vyomannarkasya devàþ parame vyomannityetadvai devànàü vi÷atàm prajàpatiruttamo 'vi÷attasmàdàhàrko devànàm parame vyomannityatha yadàhàrkasya devàþ parame vyomannityayaü và agnirarkastasyaitaduttamàyàü citau sarve devà viùñàstasmàdàhàrkasya devàþ parame vyomanniti 8.6.3.[1] gàrhapatyamupadadhàti | etadvai devàþ pràpya ràddhvevàmanyanta te 'bruvankenedamaràtsmeti gàrhapatyenaivetyavruvangàrhapatyaü vai citvà samàruhya prathamàü citimapa÷yàma prathamàyai dvitãyàü dvitãyàyai tçtãyàü tçtãyàyai caturthãü caturthyai pa¤camãm pa¤camyà idamiti 8.6.3.[2] ta 'bruvan | upa tajjànãta yatheyamasmàsveva ràddhirasaditi te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicata yatheyamasmàsveva ràddhirasaditi 8.6.3.[3] te cetayamànàþ | etadapa÷yannihemamàhçtyopadadhàmahà iti tamihàhçtyopàdadhata tasminvyavadanta vasavaþ purastàdrudrà dakùiõata àdityàþ pa÷cànmaruta uttarato vi÷ve devà upariùñàdihopadadhàmehopadadhàmeti 8.6.3.[4] te 'bruvan | madhya evopadadhàmahai sa no madhya upahitaþ sarveùàm bhaviùyatãti taü madhya upàdadhata tadetàü ràddhimàtmannadadhata madhyato madhyata evaitadetàü ràddhimàtmannadadhata tathaivaitadyajamàno yadgàrhapatyamupadadhàtyetàmevaitadràddhimàtmandhatte madhyato madhyata evaitadetàü ràddhimàtmandhatte 8.6.3.[5] yadveva gàrhapatyamupadadhàti | annaü vai gàrhapatyo 'ttàyamagni÷cito 'ttra evaitadannamapidadhàti madhyato madhyata evàsminnetadannaü dadhàti 8.6.3.[6] yadveva gàrhapatyamupadadhàti | vedirvai devaloko 'tha và eùa bahirvedi cito bhavati taü yadihàhçtyopadadhàti tadenaü vedau devaloke pratiùñhàpayati 8.6.3.[7] yadveva gàrhapatyamupadadhàti | yonirvai puùkaraparõamatha và eùa bahiryoni cito bhavati bahirdho và etadyoneragnikarma yatpurà puùkaraparõàttaü yadihàhçtyopadadhàti tadenaü yonau puùkaraparõe pratiùñhàpayati tatho haiùo 'bahirdhà bhavatyaùñàviùñakà upadadhàti tasyokto bandhustaü và etaireva yajurbhiretayàvçtà cinoti yo hyevàsau sa evàyaü tamevaitadàhçtyehopadadhàti 8.6.3.[8] atha puna÷citimupadadhàti | etadvai devà gàrhapatyaü citvà tasminràddhiü nàpa÷yanyonirvai gàrhapatyà citireùo vai yone ràddhiryadretaþ prajàtistasyàmetasyàü yonau retaþ prajàtiü nàpa÷yan 8.6.3.[9] te 'bruvan | upa tajjànãta yathàsyàü yonau retaþ prajàtiü dadhàmeti te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicata yathàsyàü yonau retaþ prajàtiü dadhàmeti 8.6.3.[10] te cetayamànàþ | etàm puna÷citimapa÷yaüstàmupàdadhata tadetasyàü yonau retaþ prajàtimadadhurmadhyato madhyata evaitadetasyàü yonau retaþ prajàtimadadhustathaivaitadyajamàno yatpuna÷citimupadadhàtyetasyàmevaitadyonau retaþ prajàtiü dadhàti madhyato madhyata evaitadetasyàü yonau retaþ prajàtiü dadhàti 8.6.3.[11] tàü haike jaghanàrdha upadadhati | jaghanàrdhàdvai retaþ sicyate pucasaüdhau pucàdvai retaþ sicyata iti na tathà kuryàdbahirdhà ha te yone retaþ prajàtiü dadhati ye tathà kurvanti madhya evopadadhyàttatsamprati yonau retaþ prajàtiü dadhàti 8.6.3.[12] aùñàviùñakà upadadhàti | aùñàkùarà gàyatrã gàyatro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadreto bhåtaü si¤cati pa¤ca kçtvaþ sàdayati pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadreto bhåtaü si¤catyaùñàviùñakàþ pa¤ca kçtvaþ sàdayati tattrayoda÷a trayoda÷a màsàþ saüvatsarastrayoda÷àgne÷citipurãùàõi yàvànagniryàvatyasya màtrà tàvattadbhavati 8.6.3.[13] yadveva puna÷citimupadadhàti | etadvà etadayathàyathaü karoti yadàhavanãyàdgàrhapatyamuttaraü cinoti tadyatpuna÷citimupadadhàti ya evàyamagni÷citastamevaitadàhçtyàsyopariùñàtpuna÷cinoti tadyaccitaü santam puna÷cinoti tasmàtpuna÷citiþ 8.6.3.[14] taddhaike | jaghanàrdhe gàrhapatyamupadadhati pårvàrdhe puna÷citimàhavanãya÷ca và etau gàrhapatya÷caivaü và etàvagnã iti na tathà kuryàdayaü vai loko gàrhapatyo dyauràhavanãya uttaro và asàvasyai tasmàdenàmuttaràmevopadadhyàt 8.6.3.[15] yadveva gàrhapatyaü ca puna÷citiü copadadhàti | vedi÷ca haite agneruttaravedi÷càtha ye amå pårve nivapatyadhvarasya te atha haite agnestadyadete upadhàyàgniü nidadhàti vedau caivainametaduttaravedau ca pratiùñhàpayati 8.6.3.[16] yadveva puna÷citimupadadhàti | punaryaj¤o haiùa uttarà haiùà devayajyà punaryaj¤amevaitadupadhatta uttaràmeva devayajyàmupa hainam punaryaj¤o namati 8.6.3.[17] yadveva puna÷citimupadadhàti | yaü vai tam pràõà çùayo 'gre 'gniü samaskurvantsa eùa tamevaitatpuna÷cinoti tadyaccitaü santam puna÷cinoti tasmàdveva puna÷citiþ 8.6.3.[18] yena çùayastapasà sattramàyanniti | amånetadçùãnàhendhànà agniü svaràbharanta itãndhànà agniü svargaü lokamàharanta ityetattasminnahaü nidadhe nàke agnimiti svargo vai loko nàko yamàhurmanava stãrõabarhiùamiti ye vidvàüsaste manava stãrõabarhiùamiti sarvadà haiva sa stãrõabarhiþ 8.6.3.[19] tam patnãbhiranugacema devàþ | putrairbhràtçbhiruta và hiraõyairityetenainaü sarveõànugacemetyetannàkaü gçbhõànàþ sukçtasya loka iti svargo vai loko nàkaþ svargaü lokaü gçhõànàþ sukçtasya loka ityetattçtãye pçùñhe adhi rocane diva ityetaddha tçtãyam pçùñhaü rocanaü divo yatraiùa etattapati 8.6.3.[20] à vàco madhyamaruhadbhuraõyuriti | etaddha vàco madhyaü yatraiùa etaccãyate bhuraõyuriti bhartaityetadayamagniþ satpati÷cekitàna ityayamagniþ satàm prati÷cetayamàna ityetatpçùñhe pçthivyà nihito davidyutaditi pçùñhe pçthivyà nihito dãpyamàna ityetadadhaspadaü kçõutàü ye pçtanyava ityadhaspadaü kurutàü sarvànpàpmana ityetat 8.6.3.[21] ayamagnirvãratamo vayodhà iti | ayamagnirvãryavattamo vayodhà ityetatsahasriyo dyotatàmaprayucanniti sahasriyo dãpyatàmapramatta ityetadvibhràjamànaþ sarirasya madhya itãme vai lokàþ sariraü dãpyamàna eùu lokeùvityetadupa pratyàhi divyàni dhàmetyupa prayàhi svargaü lokamityetat 8.6.3.[22] sampracyavadhvamupa samprayàteti | amånetadçùãnàha samenam pracyavadhvamupa cainaü samprayàtetyagne patho devayànànkçõudhvamiti yathaiva yajustathà bandhuþ punaþ kçõvànà pitarà yuvàneti vàkca vai mana÷ca pitarà yuvànà vàkca mana÷caitàvagnã anvàtàüsãttvayi tantumetamiti yo 'sàvçùibhistantustatastametadàha 8.6.3.[23] udbudhyasvàgne pratijàgçhi tvamiti | imametadagnimàhoccainam budhyasva prati cainaü jàgçhãtãùñàpårte saüsçjethàmayaü ceti yathaiva yajustathà bandhurasmintsadhasthe adhyuttarasminniti dyaurvà uttaraü sadhasthaü vi÷ve devà yajamàna÷ca sãdateti tadvi÷vairdevaiþ saha yajamànaü sàdayati 8.6.3.[24] yena vahasi sahasram | yenàgne sarvavedasamityetaddhàsya pratij¤àtatamaü dhàma yena sahasraü vahati yena sarvavedasaü tenemaü yaj¤aü no naya svardeveùu gantava iti tena na imaü yaj¤aü naya svargaü lokaü deveùu gantava ityetadayaü te yonirçtviya iti tasyokto bandhuraùñàviùñakà upadadhàti tasyo evoktaþ 8.7.1.[1] çtavyà upadadhàti | çtava ete yadçtavyà çtånevaitadupadadhàti tadetatsarvaü yadçtavyàþ saüvatsaro và çtavyàþ saüvatsara idaü sarvamidamevaitatsarvamupadadhàtyatho prajananametatsaüvatsaro và çtavyàþ saüvatsaraþ prajananam prajananamevaitadupadadhàti 8.7.1.[2] yadveva 'rtavyà upadadhàti | kùatra và çtavyà vi÷a imà itarà iùñakàþ kùatraü tadvi÷yattàraü dadhàti tàþ sarvàsu citiùåpadadhàti sarvasyàü tadvi÷i kùatramattàraü dadhàti 8.7.1.[3] yadveva 'rtavyà upadadhàti | saüvatsara eùo 'gniþ sa çtavyàbhiþ saühitaþ saüvatsaramevaitadçtubhiþ saütanoti saüdadhàti tà vai nànàprabhçtayaþ samànodarkà çtavo và asçjyanta te sçùñà nànaivàsan 8.7.1.[4] te 'bruvan | na và itthaü santaþ ÷akùyàmaþ prajanayituü råpaiþ samàyàmeti ta ekaikamçtuü råpaiþ samàyaüstasmàdekaikasminnçtau sarveùàmçtånàü råpaü tà yannànàprabhçtayo nànà hyasçjyantàtha yatsamànodarkà råpairhi samàyan 8.7.1.[5] sa upadadhàti | tapa÷ca tapasya÷ca ÷ai÷iràvçtå iti nàmanã enayorete nàmabhyàmevaine etadupadadhàtyasau và àdityastapastasmàdetàvçtå anantarhitau tadyadetasmàdetàvçtå anantarhitau tasmàdetau tapa÷ca tapasya÷ca 8.7.1.[6] agnerantaþ÷leùo 'sãti | saüvatsara eùo 'gniþ sa çtavyàbhiþ saühitaþ saüvatsaramevaitadçtubhiþ saütanoti saüdadhàti kalpetàü dyàvàpçthivã kalpantàmàpa oùadhaya itãdamevaitatsarvamçtubhiþ kalpayati kalpantàmagnayaþ pçthaïnama jyaiùñhyàya savratà ityagnayo haite pçthagyadetà iùñakàste yathànayorçtvorjyaiùñhyàya kalperannevametadàha ye agnayaþ samanaso 'ntarà dyàvàpçthivã ime iti yathaiva yajustathà bandhuþ ÷ai÷iràvçtå abhikalpamànà indramiva devà abhisaüvi÷antviti yathendraü devà abhisaüviùñà evamimàvçtå jyaiùñhyàyàbhisaüvi÷antvityetaddve iùñake bhavato dvau hi màsàvçtuþ sakçtsàdayatyekaü tadçtuü karoti 8.7.1.[7] tadyadete atropadadhàti | saüvatsara eùo 'gnirima u lokàþ saüvatsarastasya dyaureva pa¤camã citirdyaurasya ÷i÷ira çtustadyadete atropadadhàti yadevàsyaite àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdete atropadadhàti 8.7.1.[8] yadvevaite atropadadhàti | prajàpatireùo 'gniþ saüvatsara u prajàpatistasya ÷ira eva pa¤camã citiþ ÷iro 'sya ÷i÷ira çtustadyadete atropadadhàti yadevàsyaite àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdete atropadadhàti 8.7.1.[9] sa purastàtsvayamàtçõàyai ca vi÷vajyotiùa÷ca 'rtavye upadadhàti | dyaurvà uttamà svayamàtçõàditya uttamà vi÷vajyotirarvàcãnaü taddiva÷càdityàcca 'rtåndadhàti tasmàdarvàcãnamevàta çtavo 'tho prajananametadarvàcãnaü taddiva÷càdityà÷ca prajananaü dadhàti tasmàdarvàcãnamevàtaþ prajàyate sthitaü haivàtaþ paràkprajananaü yàvanto hyeva sanàgre devàstàvanto devàþ 8.7.1.[10] atha prathamàyai svayamàtçõàyai prathamàyai ca vi÷vajyotiùa upariùñàdçtavye upadadhàti | iyaü vai prathamà svayamàtçõàgniþ prathamà vi÷vajyotistadårdhvànçtåndadhàti tasmàdita årdhvà çtavo 'tho prajananametaditastadårdhvam prajananaü dadhàti tasmàdita årdhvameva prajàyate 8.7.1.[11] tà na vyåhet | nedçtånvyåhànãti yo vai mriyata çtavo ha tasmai vyuhyante tasmàdyatraiva prathame upadadhàti tatsarvà upadadhyàt 8.7.1.[12] atho ime vai lokà çtavyàþ | imàüstallokànårdhvàü÷citibhi÷cinotyatho kùatraü và çtavyàþ kùatraü tadårdhvaü citibhi÷cinotyatho saüvatsaro và çtavyàþ saüvatsaraü tadårdhvaü citibhi÷cinoti tà nànyayà yajuùmatyeùñakayopariùñàdabhyupadadhyànnetkùatraü vi÷àbhyupadadhànãti 8.7.1.[13] tà haità eva saüyànyaþ | etadvai devà çtavyàbhirevemàülokàntsamayurita÷cordhvànamuta÷càrvàcastathaivaitadyajamàna çtavyàbhirevemàülokàntsaüyàtãta÷cordhvànamuta÷càrvàcaþ 8.7.1.[14] tadu ha carakàdhvaryavaþ | anyà eva saüyànãrityupadadhati na tathà kuryàdatyahaiva recayantyetà u eva saüyànyaþ 8.7.1.[15] atha vi÷vajyotiùamupadadhàti | àdityo và uttamà vi÷vajyotiràdityo hyevàmuùmiüloke vi÷vajyotiràdityamevaitadupadadhàti 8.7.1.[16] yadveva vi÷vajyotiùamupadadhàti | prajà vai vi÷vajyotiþ prajà hyeva vi÷vaü jyotiþ prajananamevaitadupadadhàti 8.7.1.[17] sa purastàtsvayamàtçõàyai vi÷vajyotiùamupadadhàti | dyaurvà uttamà svayamàtçõàditya uttamà vi÷vajyotirarvàcãnaü taddiva àdityaü dadhàti tasmàdeùo 'rvàcãnamevàtastapa tyatho prajananametadarvàcãnaü taddivaþ prajananaü dadhàti tasmàdarvàcãnamevàtaþ prajàyate 8.7.1.[18] atha prathamàyai svayamàtçõàyai | upariùñàdvi÷vajyotiùamupadadhàtãyaü vai prathamà svayamàtçõàgniþ prathamà vi÷vajyotiritastadårdhvamagniü dadhàti tasmàdita årdhvo 'gnirdãpyate 'tho prajananametaditastadårdhvam prajananaü dadhàti tasmàdita årdhvameva prajàyate 8.7.1.[19] atha madhyamàyai svayamàtçõàyai | upariùñàdvi÷vajyotiùamupadadhàtyantarikùaü vai madhyamà svayamàtçõà vàyurmadhyamà vi÷vajyotirantarikùe tadvàyuü dadhàti tasmàdayamantarikùe vàyuþ 8.7.1.[20] tànyetàni jyotãüùi | tadyadetà evamupadadhàtyetànyevaitajjyotãüùi samya¤ci dadhàti tasmàdita årdhvo 'gnirdãpyate 'rvàïsàvàdityastapatyantarikùe 'yaü tiryaï vàyuþ pavate 8.7.1.[21] parameùñhã tvà sàdayatviti | parameùñhã hyetàm pa¤camãü citimapa÷yaddivaspçùñhe jyotiùmatãmiti divo hyasau pçùñhe jyotiùmànàdityaþ 8.7.1.[22] vi÷vasmai pràõàyàpànàya | vyànàyeti pràõo vai vi÷vajyotiþ sarvasmà u và etasmai pràõo vi÷vaü jyotiryaceti sarvaü jyotiryacetyetatsåryaste 'dhipatiriti såryamevàsyà adhipatiü karoti sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 8.7.1.[23] tà haità eva saüyànyaþ | etadvai devà vi÷vajyotirbhirevemàülokàntsamayurita÷cordhvànamuta÷càrvàcastathaivaitadyajamàno vi÷vajyotirbhirevemàülokàntsaüyàtãta÷cordhvànamutu÷càrvàcaþ 8.7.1.[24] tadu ha carakàdhvaryavo | 'nyà eva saüyànãrityupadadhati na tathà kuryàdatyahaiva recayantyetà u eva saüyànyaþ 8.7.2.[1] atha lokampçõàmupadadhàti | asau và àdityo lokampçõaiùa hãmàülokànpårayatyamumevaitadàdityamupadadhàti tàü sarvàsu citiùåpadadhàtãme vai lokà età÷citayo 'muü tadàdityameùu lokeùu dadhàti tasmàdeùa sarvebhya evaibhyo lokebhyastapati 8.7.2.[2] yadveva lokampçõàmupadadhàti | kùatraü vai lokampçõà vi÷a imà itarà iùñakàþ kùatraü tadvi÷yattàraü dadhàti tàü sarvàsu citiùåpadadhàti sarvasyàü tadvi÷i kùatramattàraü dadhàti 8.7.2.[3] saiùaikaiva bhavati | ekasthaü tatkùatramekasthàü ÷riyaü karotyatha yà dvitãyà mithunaü tadardhamu haitadàtmano yanmithunaü yadà vai saha mithunenàtha sarvo 'tha kçtsnaþ kçtsnatàyà ekena yajuùà bahvãriùñakà upadadhàti kùatraü tadvãryeõàtyàdadhàti kùatraü vi÷o vãryavattaraü karotyathetaràþ pçthaïnànà yajurbhirupadadhàti vi÷aü tatkùatràdavãryataràü karoti pçthagvàdinãü nànàcetasam 8.7.2.[4] sa và asyàü sraktyàm prathame upadadhàti | amuü tadàdityametasyàü di÷i padhàtyathetastasmàdato 'nuparyaityathetastasmàdato 'nuparyaityathetastasmàdato 'nuparyaityathàtastasmàdato 'nuparyaiti 8.7.2.[5] sa yadyatraiva prathame upadadhàti | taduttame anåpadadhyàtsakçddhaivàsàvàditya imàülokànparyetya nàtipracyavetàtihçtya pårve uttame anåpadadhàtyamuü tadàdityamimàülokànatipracyàvayati tasmàdasàvàditya imàülokànasaüsthito dakùiõàvçtpunaþ punaranuparyaiti 8.7.2.[6] lokam pçõa cidram pçõeti | lokaü ca påraya cidraü ca pårayetyetadatho sãda dhruvà tvamityatho sãda sthirà tvam pratiùñhitetyetadindràgnã tvà bçhaspatirasminyonàvasãùadannitãndràgnã ca tvà bçhaspati÷càsminyonau pratyatiùñhipannityetadanuùñubhà vàgvà anuùñubvàgindra indro lokampçõà na sàdayatyasanno hyeùa sådadohasà vadati pràõo vai sådadohàþ pràõenaivainametatsaütanoti saüdadhàti 8.7.2.[7] tadàhuþ | kathameùà lokampçõàyàtayàmnã bhavatãtyasau và àdityo lokampçõàyàtayàmà và eùo 'tho vàgvai lokampçõàyàtayàmnyu vai vàk 8.7.2.[8] sa vai yajuùmatãrupadhàya | lokampçõayà pracàdayatyannaü vai yajuùmatya iùñakà àtmà lokampçõànnaü tadàtmanà paridadhàti tasmàdannamàtmanà parihitamàtmaiva bhavati 8.7.2.[9] sa và àtmanneva | yajuùmatãrupadadhàti na pakùapuceùvàtmaüstadannaü dadhàti yadu và àtmannannaü dhãyate tadàtmànamavati tatpakùapucànyatha yatpakùapuceùu naiva tadàtmànamavati na pakùapucàni 8.7.2.[10] ubhayãryajuùmatã÷ca lokampçõà÷càtmannupadadhàti | tasmàdayamàtmà dviguõo bahulatara iva lokampçõà eva pakùapuceùu tasmàtpakùapucàni tanãyàüsãvànåcã÷ca tira÷cãtmannupadadhàtyasthãni và iùñakàstasmàdimànyanva¤ci ca tirya¤ci càtmannasthãni paràcãreva pakùapuceùu na hi kiü cana pakùapuceùu tiryagasthyasti taddhaitadeva citasya càcitasya ca vij¤ànamevameva cita itarathàcitaþ 8.7.2.[11] sa vai svayamàtçõàü lokampçõayà pracàdayati | pràõo vai svayamàtçõàdityo lokampçõà pràõaü tadàdityena saminddhe tasmàdayamuùõaþ pràõastayà sarvamàtmànam pracàdayati sarvaü tadàtmànamàdityena saminddhe tasmàdayaü sarva evàtmoùõastaddhaitadeva jãviùyata÷ca mariùyata÷ca vij¤ànamuùõa eva jãviùya¤cãto mariùyan 8.7.2.[12] sa yasyàü sraktyàm prathame upadadhàti | tato da÷abhirda÷abhiþ saücàdayannetyà svayamàtçõàyai sa tenaiva dakùiõàvçjjaghanena svayamàtçõàü saücàdayannetyànåkyàyà atha punaretya tamavadhiü saücàdayati 8.7.2.[13] àtmànamagre saücàdayati | àtmà hyevàgre sambhavataþ sambhavatyatha dakùiõam pakùamatha pucamathottaraü taddakùiõàvçttaddhi devatràtho evaü và asàvàditya imàülokàndakùiõàvçdanuparyaiti 8.7.2.[14] sa eùa pràõa eva yallokampçõà | tayà sarvamàtmànam pracàdayati sarvasmistadàtmanpràõaü dadhàti tadyaddhàsyaiùàïgaü nàbhipràpnuyàtpràõo hàsya tadaïgaü nàbhipràpnuyàdyadu vai pràõo 'ïgaü nàbhipràpnoti ÷uùyati và vai tanmlàyati và tasmàdenaü sarvamevaitayà pracàdayet 8.7.2.[15] sa và àtmana evàdhi pakùapucàni cinoti | àtmano hyevàdhyaïgàni prarohantyatha yatpurastàdarvàcãrupadadhyàdyathànyata àhçtyàïgam pratidadhyàttàdçktat 8.7.2.[16] na bhinnàü na kçùõàmupadadhyàt | àrcati và eùà yà bhidyata àrtamvetadråpaü yatkçùõaü nedàrtamàtmànamabhisaüskaravà iti nàbhinnàm paràsyennedanàrtamàtmano bahirdhà karavàõãti dhiùõyebhyaþ pratisaükhyàya yà viràjamatiricyerannottaràmudbhaveyustadvai khalu tà àrcanti tà bhittvotkara utkiredutkaro và atiriktasya pratiùñhà tadyatràtiriktasya pratiùñhà tadevainà etatpratiùñhàpayati 8.7.2.[17] athàta iùñakàmàtràõàmeva | pàdamàtrãþ prathamàyàü cottamàyàü ca cityorupadadhyàtpratiùñhà vai pàdo yo vai pàdaþ sa hasta årvasthamàtryo varùiùñhàþ syurna hyårvasthàtkiü cana varùãyo 'sthyasti tryàlikhitavatyastisra÷citayaþ syustrivçto hãme lokà aparimitàlikhite dve raso haite citã aparimita u vai rasaþ sarvàstveva tryàlikhitavatyaþ syuþ sarve hyeveme lokàstrivçtaþ 8.7.2.[18] athàta iùñakànàmevàvapanasya | yàü kàü ca yajuùmatãmiùñakàü vidyàttàm madhyamàyàü cità upadadhyàdantarikùaü vai madhyamà citirantarikùamu vai sarveùàm bhåtànàmàvapanamatho annaü vai yajuùmatya iùñakà udaram madhyamà citirudare tadannaü dadhàti 8.7.2.[19] tadàhuþ | nopadadhyànnedatirecayànãti sa và upaiva dadhyàtkàmebhyo và età iùñakà upadhãyante na vai kàmànàmatiriktamasti sa vai naivopadadhyàdetàvadvà etaddevà akurvan 8.7.3.[1] atha purãùaü nivapati | màüsaü vai purãùam màüsenaivainametatpracàdayatãùñakà upadhàyàsyãùñakà asthi tanmàüsaiþ saücàdayati 8.7.3.[2] sa vai svayamàtçõàyàmàvapati | pràõo vai svayamàtçõànnam purãùam pràõe tadannaü dadhàti tena sarvamàtmànam pracàdayati tammàdyatpràõe 'nnaü dhãyate sarvamàtmànamavati sarvamàtmànamanuvyeti 8.7.3.[3] na svayamàtçõàyàmàvapedityu haika àhuþ | pràõaþ svayamàtçõà netpràõànapidadhànãti sa và aiva vapedannena vai pràõà viùñabdhà yo và annaü nàtti saü vai tasya pràõà rohanti tadyasya ha tathà kurvanti yathà ÷uùkà sårmã suùiraivaü ha so 'muùmiüloke sambhavati tasmàtsvayamàtçõàyàmaiva vapet 8.7.3.[4] svayamàtçõàyàmopya | anåkyayà saücàdayannetyà pari÷ridbhyaþ sa tenaiva dakùiõàvçjjaghanena svayamàtçõàü saücàdayannaityà punaranåkyàyai 8.7.3.[5] àtmànamagre saücàdayati | àtmà hyevàgre sambhavataþ sambhavatyatha dakùiõam pakùamatha pucamathottaraü taddakùiõàvçttaddhi devatrà 8.7.3.[6] sa eùa pràõa eva yatpurãùam | tena sarvamàtmànam pracàdayati sarvasmiüstadàtmanpràõaü dadhàti tadyaddhàsyaitadaïgaü nàbhipràpnuyàtpràõo hàsya tadaïgaü nàbhipràpnuyàdyadu vai pràõo 'ïgaü nàbhipràpnoti ÷uùyati và vai tanmlàyati và tasmàdenaü sarvamevaitena pracàdayet 8.7.3.[7] indraü vi÷và avãvçdhanniti | indraü hi sarvàõi bhåtàni vardhayanti samudravyacasaü gira iti mahimànamasyaitadàha rathãtamaü rathãnàmiti rathitamo hyeùa rathinàü vàjànàü satpatim patimityannaü vai vàjà annànàü satpatim patimityetadaindryànuùñubhà nivapatyaindraü hi purãùaü tadetadardhamagneryatpurãùamardhamaiùñakam 8.7.3.[8] tadàhuþ | yatsarvai÷candobhiþ sarvàbhirdevatàbhiriùñakà upadadhàtyathaitadekayaikadevatyayà nivapati kathametadardhamagneritãndro vai sarvàndevànpratistadyadaindryà nivapati tenaitadardhamagneratha yadanuùñubhà vàgvà anuùñubvàgu sarvàõi candàüsi teno evàrdham 8.7.3.[9] atha vikarõãü ca svayamàtçõàü copadadhàti | vàyurvai vikarõã dyauruttamà svayamàtçõà vàyuü ca taddivaü copadadhàtyuttame upadadhàtyuttame hi vàyu÷ca dyau÷ca saüspçùñe saüspçùñe hi vàyu÷ca dyau÷ca pårvàü vikarõãmupadadhàtyarvàcãnaü taddivo vàyuü dadhàti tasmàdeùo 'rvàcãnameva vàtaþ pavate 8.7.3.[10] yadveva vikarõãmupadadhàti | yatra và ado '÷vaü citimavaghràpayanti tadasàvàditya imàülokàntsåtre samàvayate tadyattatsåtraü vàyuþ sa sa yaþ sa vàyureùà sà vikarõã tadyadetàmupadadhàtyasàveva tadàditya imàülokàntsåtre samàvayate 8.7.3.[11] yadveva vikarõãü ca svayamàtçõàü copadadhàti | àyurvai vikarõã pràõaþ svayamàtçõàyu÷ca tatpràõaü copadadhàtyuttame upadadhàtyuttame hyàyu÷ca pràõa÷ca saüspçùñe saüspçùñe hyàyu÷ca pràõa÷ca pårvàmuttaràü vikarõãmupadadhàtyàyuùà tatpràõamubhayataþ parigçhõàti 8.7.3.[12] prothada÷vo na yavase | 'viùyanyadà mahaþ saüvaraõàdvyasthàt àdasya vàto anuvàti ÷ociradha sma te vrajanaü kçùõamastãti yadà và etasya vàto 'nuvàti ÷ocirathaitasya vrajanaü kçùõam bhavati triùñubhopadadhàti traiùñubho hi vàyuràgneyyàgnikarma hyaniruktayànirukto hi vàyuratha yadvàta ityàha vàto hi vàyuþ 8.7.3.[13] atha svayamàtçõàmupadadhàti | àyoùñvà sadane sàdayàmãtyeùa và àyustasyaitatsadanamavata ityeùa hãdaü sarvamavati càyàyàmityetasya hãdaü sarvaü càyàyàü samudrasyahyetaddhçdayaü ra÷mãvatãm bhàsvatãmiti ra÷mãvatã hi dyaurbhàsvatyà yà dyàm bhàsyà pçthivãmorvantarikùamityevaü hyeùa imàülokànàbhàti 8.7.3.[14] parameùñhã tvà sàdayatviti | parameùñhã hyetàm pa¤camãü citimapa÷yan 8.7.3.[15] yadveva parameùñhinopadadhàti | prajàpatiü visrastaü devatà àdàya vyudakràmaüstasya parameùñhã ÷ira àdàyotkramyàtiùñhan 8.7.3.[16] tamabravãt | upa mehi ma etaddhehi yena me tvamudakramãriti kim me tato bhaviùyatãti tvaddevatyameva ma etadàtmano bhaviùyatãti tatheti tadasminnetatparameùñhã pratyadadhàt 8.7.3.[17] tadyaiùottamà svayamàtçõà | etadasya tadàtmanastadyadetàmatropadadhàti yadevàsyaiùàtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdetàmatropadadhàti 8.7.3.[18] divaspçùñhe vyacasvatãm prathasvatãmiti | divo hyetatpçùñhaü vyacasvatprathastaddivaü yaca divaü dçüha divam mà hiüsãrityàtmànaü yacàtmànaü dçühàtmànam mà hiüsãrityetat 8.7.3.[19] vi÷vasmai praõàyàpànàya | vyànàyodànàyeti pràõo vai svayamàtçõà sarvasmà u và etasmai pràõaþ pratiùñhàyai caritràyetãme vai lokàþ svayamàtçõà ima u lokàþ pratiùñhà caritraü såryastvàbhipàtviti såryastvàbhigopàyatvityetanmahyà svastyeti mahatyà svastyetyetaccardiùà ÷aütameneti yaccardiþ ÷aütamaü tenetyetat 8.7.3.[20] nànopadadhàti | nànà hi vàyu÷ca dyau÷ca sakçtsàdayati samànaü tatkaroti samànaü hyàyu÷ca pràõa÷ca te và ubhe eva ÷arkare bhavata ubhe svayamàtçõe samànaü hyevàyu÷ca pràõa÷càthaine sådadohasàdhivadati pràõo vai sådadohàþ pràõeõaivaine etatsaütanoti saüdadhàti 8.7.3.[21] tà asya sådadohasa iti | àpo vai sådo 'nnaü dohaþ somaü ÷rãõanti pç÷naya ityannaü vai pç÷ni janmandevànàmiti saüvatsaro vai devànàü janma vi÷a iti yaj¤o vai vi÷o yaj¤e hi sarvàõi bhåtàni viùñàni triùvà rocane diva iti savanàni vai trãõi rocanàni savanànyetadàhànuùñubhà vàgvà anuùñubvàgu sarve pràõà vàcà caivaine etatpràõena ca saütanoti saüdadhàti sà và eùaikà satã sådadohàþ sarvà iùñakà anusaücarati pràõo vai sådadohàstasmàdayameka eva pràõaþ santsarvàõyaïgàni sarvamàtmànamanusaücarati 8.7.4.[1] atha svayamàtçõàsu sàmàni gàyati | ime vai lokàþ svayamàtçõàstà etàþ ÷arkaràstà devà upadhàyaitàdç÷ãrevàpa÷yanyathaitàþ ÷uùkàþ ÷arkaràþ 8.7.4.[2] te 'bruvan | upa tajjànãta yathaiùu lokeùu ramasupajãvanaü dadhàmeti te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicata yathaiùu lokeùu rasamupajãvanaü dadhàmeti 8.7.4.[3] te cetayamànàþ | etàni sàmànyapa÷yaüstànyagàyaüstaireùu lokeùu rasamupajãvanamadadhustathaivaitadyajamàno yadetàni sàmàni gàyatyeùvevaitallokeùu rasamupajãvanaü dadhàti 8.7.4.[4] svayamàtçõàsu gàyati | ime vai lokàþ svayamàtçõà eùvevaitallokeùu rasamupajãvanaü dadhàti 8.7.4.[5] sa vai bhårbhuvaþ svariti | etàsu vyàhçtiùu gàyati bhåriti và ayaü loko bhuva ityantarikùalokaþ svarityasau loka eùvevaitallokeùu rasamupajãvanaü dadhàti 8.7.4.[6] tàni vai nànàprastàvàni | samànanidhanàni tàni yannànàprastàvàni nànà hyapa÷yannatha yatsamànanidhanànyekà hyeva yaj¤asya pratiùñhaikaü nidhanaü svarga eva lokastasmàtsvarjyotirnidhanàni 8.7.4.[7] athainaü hiraõya÷akalaiþ prokùati | atraiùa sarvo 'gniþ saüskçtastasmindevà etadamçtaü råpamuttamadadhustathaivàsminnayametadamçtaü råpamuttamaü dadhàti 8.7.4.[8] yadvevainaü hiraõya÷akalaiþ prokùati | etadvà asminnado 'måm purastàdramyàü tanåm madhyato dadhàti rukbhaü ca puruùaü càthainametatsarvamevopariùñàdramyayà tanvà pracàdayati 8.7.4.[9] dvàbhyàü-dvàbhyàü ÷atàbhyàm | dvipàdyajamàno yajamàno 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadamçtaü råpamuttamaü dadhàti pa¤ca kçtvaþ pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànàgnaryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadamçtaü råpamuttamaü dadhàti sahasreõa sarvaü vai sahasraü sarveõaivàsminnetadamçtaü råpamuttamaü dadhàti 8.7.4.[10] pa÷càdagre pràï tiùñhan | athottarato dakùiõàtha purastàtpratyaïïatha jaghanena parãtya dakùiõata udaï tiùñhaüstaddakùiõàvçttaddhi devatràthànuparãtya pa÷càtpràï tiùñhaüstatho hàsyaitatpràgeva karma kçtam bhavati 8.7.4.[11] sahasrasya pramàsi | sahasrasya pratimàsi sahasrasyonmàsi sàhasro 'si sahasràya tveti sarvaü vai sahasraü sarvamasi sarvasmai tvetyetat 8.7.4.[12] athàta÷citipurãùàõàmeva mãmàüsà | ayameva lokaþ prathamà citiþ pa÷avaþ purãùaü yatprathamàü citim purãùeõa pracàdayatãmaü tallokam pa÷ubhiþ pracàdayati 8.7.4.[13] antarikùameva dvitãyà citiþ | vayàüsi purãùaü yaddvitãyàü citim purãùeõa pracàdayatyantarikùaü tadvayobhiþ pracàdayati 8.7.4.[14] dyaureva tçtãyà citiþ | nakùatràõi purãùaü yattçtãyàü citim purãùeõa pracàdayati divaü tannakùatraiþ pracàdayati 8.7.4.[15] yaj¤a eva caturthã citiþ | dakùiõàþ purãùaü yaccaturthã citim purãùeõa pracàdayati yaj¤am taddakùinàbhiþ pracàdayati 8.7.4.[16] yajamàna eva pa¤camã citiþ | prajà purãùaü yatpa¤camãü citim purãùeõa pracàdayati yajamànaü tatprajayà pracàdayati 8.7.4.[17] svarga eva lokaþ ùaùñhã citiþ | devàþ purãùaü yatùaùñhãm citim purãùeõa pracàdayati svargaü tallokaü devaiþ pracàdayati 8.7.4.[18] amçtameva saptamã citiþ tàmuttamàmupadadhàtyamçtaü tadasya sarvasyottamaü dadhàti tasmàdasya sarvasyàmçtamuttamaü tasmàddevà anantarhitàstasmàdu te 'mçtà ityadhidevatam 8.7.4.[19] athàdhyàtmam | yaiveyam pratiùñhà ya÷càyamavàï pràõassatprathamà citirmàüsam purãùaü yatprathamàü citim purãùeõa pracàdayatyetasya tadàtmano màüsaiþ saücàdayatãùñakà upadhàyàsthãùñakà asthi tanmàüsaiþ saücàdayati nàdhastàtsaücàdayati tasmàdime pràõà adhastàdasaücannà upariùñàttu pracàdayatyetadasya tadàtmana upariùñànmàüsaiþ saücàdayati tasmàdasyaitadàtmana upariùñànmàüsaiþ saücannaü nàvakà÷ate 8.7.4.[20] yadårdhvam pratiùñhàyà avàcãnam madhyàt | taddvitãyà citirmàüsam purãùaü yaddvitãyàü citim purãùeõa pracàdayatyetadasya tadàtmano màüsaiþ saücàdayatãùñakà upadhàyàsthãùñakà asthi tanmàüsaiþ saücàdayati purãùa upadadhàti purãùeõa pracàdayatyetadasya tadàtmana ubhayato màüsaiþ saücàdayati tasmàdasyaitadàtmana ubhayato màüsaiþ saücannaü nàvakà÷ate 8.7.4.[21] madhyameva tçtãyà citiþ | yadårdhvam madhyàdavàcãnaü grãvàbhyastaccaturthã citirgrãvà eva pa¤camã citiþ ÷ira eva ùaùñhã citiþ pràõà eva saptamã citistàmuttamàmupadadhàti pràõàüstadasya sarvasyottamàndadhàti tasmàdasya sarvasya pràõà uttamàþ purãùa upadadhàti màüsaü vai purãùam màüsena tatpràõànpratiùñhàpayati nopariùñàtpracàdayati tasmàdime pràõà upariùñàdasaücannàþ