SATAPATHA-BRAHMANA 7 Data input by H.S. Ananthanarayana and W. P. Lehman. Bracketted numbering added mechanically. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Classical Sanskrit Extended ³ ³ (CSX) encoding: ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 224 ³ ³ long A â 226 ³ ³ long i ã 227 ³ ³ long I ä 228 ³ ³ long u å 229 ³ ³ long U æ 230 ³ ³ vocalic r ç 231 ³ ³ vocalic R è 232 ³ ³ long vocalic r é 233 ³ ³ vocalic l ë 235 ³ ³ long vocalic l í 237 ³ ³ velar n ï 239 ³ ³ velar N ð 240 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t ñ 241 ³ ³ retroflex T ò 242 ³ ³ retroflex d ó 243 ³ ³ retroflex D ô 244 ³ ³ retroflex n õ 245 ³ ³ retroflex N ö 246 ³ ³ palatal s ÷ 247 ³ ³ palatal S ø 248 ³ ³ retroflex s ù 249 ³ ³ retroflex S ú 250 ³ ³ anusvara ü 252 ³ ³ anusvara (overdot) § 167 ³ ³ capital anusvara ý 253 ³ ³ visarga þ 254 ³ ³ (capital visarga 255) ³ ³ ³ ³ Other characters of the CSX encoding table are ³ ³ not included. Accents have been dropped in order ³ ³ to facilitate word search. ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ 7.1.1.[1] gàrhapatyaü ceùyanpalà÷a÷àkhayà vyudåhati | avasyati haitadyadgàrhapatyaü cinoti ya u vai ke càgnicito 'syàmeva te 'vasitàstadyadvyudåhatyavasitàneva tadvyudåhati nedavasitànadhyavasyànãti 7.1.1.[2] apeta vãta vi ca sarpatàta iti | apa caivaita vi ceta vyu ca sarpatàta ityetadya udarasarpiõastànetadàha ye 'tra stha puràõa ye ca nåtanà iti ye 'tra stha sanàtanà ye càdhunàtanà ityetat 7.1.1.[3] adàdyamo 'vasànam pçthivyà iti | yamo ha và asyà avasànasyeùñe sa evàsmà asyàmavasànaü dadàti 7.1.1.[4] akrannimam pitaro lokamasmà iti | kùatraü vai yamo vi÷aþ pitaro yasmà u vai kùatriyo vi÷à saüvidàno 'syàmavasànaü dadàti tatsudattaü tatho hàsmai kùatraü yamo vi÷à pitçbhiþ saüvidàno 'syàmavasànaü dadàti 7.1.1.[5] palà÷a÷àkhayà vyudåhati | brahma vai palà÷o brahmaõaiva tadavasitànvyudåhati mantreõa brahma vai mantro brahmaõaiva tadavasitànvyudåhati tàmudãcãmudasyati 7.1.1.[6] athoùànnivapati | ayaü vai loko gàrhapatyaþ pa÷ava åùà asmiüstalloke pa÷åndadhàti tasmàdime 'smiüloke pa÷avaþ 7.1.1.[7] yadvevoùànnivapati | prajàpatiþ prajà asçjatà tà nànolbà asçjata tà na samajànata so 'kàmayata saüjànãranniti tàþ samànolbà akarottàsàmåùànulbamakarottàþ samajànata tasmàdapyetarhi samànolbàþ sameva jànate devaiþ samànolbo 'sànãtyu vai yajate yo yajate tadyadåùànnivapati devaireva tatsamànolbo bhavati 7.1.1.[8] saj¤ànamasãti | samajànata hyetena kàmadharaõamiti pa÷avo và åùàþ kàmadharaõam mayi te kàmadharaõam bhåyàditi mayi te pa÷avo bhåyàsurityetattaiþ sarvaü gàrhapatyam pracàdayati yonirvai gàrhapatyà citirulbamåùàþ sarvàü tadyonimulbena pracàdayati 7.1.1.[9] atha sikatà nivapati | agneretadvai÷vànarasya bhasma yatsikatà agnimu và etaü vai÷vànaraü ceùyanbhavati na và agniþ svam bhasmàtidahatyanatidàhàya 7.1.1.[10] yadveva sikatà nivapati | agneretadvai÷vànarasya reto yatsikatà agnimu và etaü vai÷vànaraü ceùyanbhavati na và aretaskàtkiü cana vikriyate 'smàdretaso 'dhi vikriyàtà iti 7.1.1.[11] agnerbhasmàsyagneþ purãùamasãti | yàtayàma và agnerbhasmàyàtayàmnyaþ sikatà ayàtayàmamevainadetatkaroti tàbhiþ sarvaü gàrhapatyam pracàdayati yonirvai gàrhapatyà citã retaþ sikatàþ sarvasyàü tadyonau reto dadhàti 7.1.1.[12] athainam pari÷ridbhiþ pari÷rayati | yonirvai pari÷rita idamevaitadretaþ siktaü yonyà parigçhõàti tasmàdyonyà retaþ siktam parigçhyate 7.1.1.[13] yadvevainam pari÷ridbhiþ pari÷rayati | ayaü vai loko gàrhapatya àpaþ pari÷rita imaü taü lokamadbhiþ paritanoti samudreõa hainaü tatparitanoti sarvatastasmàdimaü lokaü sarvataþ samudraþ paryeti dakùiõàvçttasmàdimaü lokaü dakùiõàvçtsamudraþ paryeti khàtena tasmàdimaü lokaü khàtena samudraþ paryeti 7.1.1.[14] cita stheti | cinoti hyenàþ paricita stheti pari hyenà÷cinotyårdhvacitaþ ÷rayadhvamityårdhvà upadadhadàha tasmàdårdhva eva samudro vijate 'tha yattira÷cãrupadadhyàtsakçddhaivedaü sarvaü samudro nirmçjyànna sàdayatyasannà hyàpo na sådadohasàdhivadati 7.1.1.[15] asthãni vai pari÷ritaþ | pràõaþ sådadohà na và asthiùu pràõo 'styekena yajuùà bahvãriùñakà upadadhàtyekaü hyetadråpaü yadàpo 'tha yadbahvyaþ pari÷rito bhavanti bahvyo hyàpaþ 7.1.1.[16] tadvai yoniþ pari÷ritaþ | ulbamåùà retaþ sikatà bàhyàþ pari÷rito bhavantyantara åùà bàhyà hi yonirantaramulbam bàhya åùà bhavantyantaràþ sikatà bàhyaü hyulbamantaraü reta etebhyo vai jàyamàno jàyate tebhya evainametajjanayati 7.1.1.[17] athainamata÷cinoti | idamevaitadretaþ siktaü vikaroti tasmàdyonau retaþ siktaü vikriyate 7.1.1.[18] sa catasraþ pràcãrupadadhàti | dve pa÷càttira÷cyau dve purastàttadyà÷catasraþ pràcãrupadadhàti sa àtmà tadyattà÷catasro bhavanti caturvidho hyayamàtmàtha ye pa÷càtte sakthyau ye purastàttau bàhå yatra và àtmà tadeva ÷iraþ 7.1.1.[19] taü và etam | atra pakùapucavantaü vikaroti yàdçgvai yonau reto vikriyate tàdçgjàyate tadyadetamatra pakùapucavantaü vikaroti tasmàdeùo 'mutra pakùapucavànjàyate 7.1.1.[20] taü vai pakùapucavantameva santam | na pakùapucavantamiva pa÷yanti tasmàdyonau garbhaü na yathàråpam pa÷yantyathainamamutra pakùapucavantam pa÷yanti tasmàjjàtaü garbhaü yathàråpam pa÷yanti 7.1.1.[21] sa catasraþ pårvà upadadhàti | àtmà hyevàgre sambhavataþ sambhavati dakùiõata udaïïàsãna uttaràrdhyàm prathamàmupadadhàti tatho hàsyaiùo 'bhyàtmamevàgni÷cito bhavati 7.1.1.[22] ayaü so agniþ | yasmintsomamindraþ sutaü dadha ityayaü vai loko gàrhapatya àpaþ somaþ suto 'smiüstalloke 'pa indro 'dhatta jañhare vàva÷àna iti madhyaü vai jañharaü sahasriyaü vàjamatyaü na saptimityàpo vai sahasriyo vàjaþ sasavàntsantståyase jàtaveda iti citaþ saü÷cãyase jàtaveda ityetat 7.1.1.[23] agne yatte divi varca iti | àdityo và asya divi varcaþ pçthivyàmityayamagniþ pçthivyàü yadoùadhãùvapsvà yajatreti ya evauùadhiùu càpsu càgnistametadàha yenàntarikùamurvàtatantheti vàyuþ sa tveùaþ sa bhànurarõavo nçcakùà iti mahàntsa bhànurarõavo nçcakùà ityetat 7.1.1.[24] agne divo arõamacà jigàsãti | àpo và asya divo 'rõastà eùa dhåmenàcaityacà devàü åciùe dhiùõyà ya iti pràõà vai devà dhiùõyàste hi sarvà dhiya iùõanti yà rocane parastàtsåryasya yà÷càvastàdupatiùñhanta àpa iti rocano ha nàmaiùa loko yatraiùa etattapati tadyà÷caitam pareõàpo yà÷càvareõa tà etadàha 7.1.1.[25] purãùyàso agnaya iti | pa÷avyàso 'gnaya ityetatpràvaõebhiþ sajoùasa iti pràyaõaråpam pràyaõaü hyetadagneryadgàrhapatyo juùantàü yaj¤amadruho 'namãvà iùo mahãriti juùantàü yaj¤amadruho 'na÷anàyà iùo mahãrityetat 7.1.1.[26] nànopadadhàti | ye nànàkàmà àtmaüstàüstaddadhàti sakçtsàdayatyekaü tadàtmànaü karoti sådadohasàdhivadati pràõo vai sådadohàþ pràõeõaivainametatsaütanoti saüdadhàti 7.1.1.[27] atha jaghanena parãtya | uttarato dakùiõàsãno 'parayordakùiõàmagra upadadhàtãóàmagne purudaüsaü saniü goriti pa÷avo và ióà pa÷ånàmevàsmà etàmà÷iùamà÷àste ÷a÷vattamaü havamànàya sàdheti yajamàno vai havamànaþ syànnaþ sånustanayo vijàveti prajà vai sånuragne sà te sumatirbhåtvasme ityà÷iùamà÷àste 7.1.1.[28] athottaràm | ayaü te yonirçtviyo yato jàto arocathà ityayaü te yonirçtavyaþ sanàtano yato jàto 'dãpyathà ityetattaü jànannagna àrohàthà no vardhayà rayimiti yathaiva yajustathà bandhuþ 7.1.1.[29] sakthyàvasyaite | te nànopadadhàti nànà sàdayati nànà sådadohasàdhivadati nànà hãme sakthyau dve bhavato dve hãme sakthyau pa÷càdupadadhàti pa÷càddhãme sakthyàvagràbhyàü saüspçùñe bhavata evaü hãme sakthyàvagràbhyàü saüspçùñe 7.1.1.[30] atha tenaiva punaþ parãtya | dakùiõata udaïïà sãnaþ pårvayoruttaràmagra upadadhàti cidasi tayà devatayàïgirasvadçddhruvà sãdetyatha dakùiõàm paricidasi tayà devatayàïgirasvaddhruvà sãdeti 7.1.1.[31] bàhå asyaite | te nànopadadhàti nànà sàdayati nànà sådadohasàdhivadati nànà hãmau bàhå dve bhavato dvau hãmau bàhå pårvàrdha upadadhàti purastàddhãmau bàhå agràbhyàü saüspçùñe bhavata evaü hãmau bàhå agràbhyàü saüspçùñau sa và itãmà upadadhàtãtãme itãme taddakùiõàvçttaddhi devatrà 7.1.1.[32] aùñàviùñakà upadadhàti | aùñàkùarà gàyatrã gàyatro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvantamevainametaccinoti pa¤ca kçtvaþ sàdayati pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvanagniryàvatyasya màtrà tàvantamevainametaccinotyaùñàviùñakàþ pa¤ca kçtvaþ sàdayati tattrayoda÷a trayoda÷a màsàþ saüvatsarastrayoda÷àgne÷citipurãùàõi yàvànagniryàvatyasya màtrà tàvattadbhavati 7.1.1.[33] atha lokampçõàmupadadhàti | tasyà upari bandhustisraþ pårvàstrivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvantamevainametaccinoti da÷ottaràstàsàmupari bandhurdve vàgre 'tha da÷àthaikàmevaü hi citiü cinvanti tàstrayoda÷a sampadyante tasyokto bandhuþ 7.1.1.[34] tà ubhayya ekaviü÷atiþ sampadyante | dvàda÷a màsàþ pa¤ca 'rtavastraya ime lokà asàvàditya ekaviü÷o 'muü tadàdityamasminnagnau pratiùñhàpayati 7.1.1.[35] ekaviü÷atirveva pari÷ritaþ | dvàda÷a màsàþ pa¤ca 'rtavastraya ime lokà ayamagniramuto 'dhyekaviü÷a imaü tadagnimamuùminnàditye pratiùñhàpayati tadyadetà evamupadadhàtyetàvevaitadanyo 'nyasminpratiùñhàpayati tàvetàvanyo 'nyasminpratiùñhitau tau và etàvatra dvàvekaviü÷au sampàdayatyatra hyevemau tadobhau bhavata àhavanãya÷ca gàrhapatya÷ca 7.1.1.[36] atha purãùaü nivapati | tasyopari bandhustaccàtvàlavelàyà àharatyagnireùa yaccàtvàlastatho hàsyaitadàgneyameva bhavati sà samambilà syàttasyokto bandhuþ 7.1.1.[37] vyàmamàtrã bhavati | vyàmamàtro vai puruùaþ puruùaþ prajàpatiþ prajàpatiragniràtmasammitàü tadyoniü karoti parimaõóalà bhavati parimaõóalà hi yoniratho ayaü vai loko gàrhapatyaþ parimaõóala u và ayaü lokaþ 7.1.1.[38] athainau saünivapati | saüj¤àmevàbhyàmetatkaroti samitaü saükalpethàü saü vàm manàüsi saü vratàgne tvam purãùyo bhavataü naþ samanasàviti ÷amayatyevainàvetadahiüsàyai yathà nànyo 'nyaü hiüsyàtàm 7.1.1.[39] caturbhiþ saünivapati | tadye catuùpadàþ pa÷avastairevàbhyàmetatsaüj¤àü karotyatho annaü vai pa÷avo 'nnenaivàbhyàmetatsaüj¤àü karoti 7.1.1.[40] tàü na riktàmavekùeta | nedriktàmavekùà iti yadriktàmavekùeta graseta hainam 7.1.1.[41] athàsyàü sikatà àvapati | agneretadvai÷vànarasya reto yatsikatà agnimevàsyàmetadvai÷vànaraü reto bhåtaü si¤cati sà samambilà syàttasyokto bandhuþ 7.1.1.[42] athainàü vimu¤cati | apradàhàya yaddhi yuktaü na vimucyate pra taddahyata etadvà etadyuktà reto 'bhàrùãdetamagniü tamatràjãjanadathàparaü dhatte yoùà và ukhà tasmàdyadà yoùà pårvaü retaþ prajanayatyathàparaü dhatte 7.1.1.[43] màteva putram pçthivã purãùyamiti | màteva putram pçthivã pa÷avyamityetadagniü sve yonàvabhàrukhetyagniü sve yonàvabhàrùãdukhetyetattàü vi÷vairdevairçtubhiþ saüvidànaþ prajàpatirvi÷vakarmà vimu¤catviyçtavo vai vi÷ve devàstadenàü vi÷vairdevairçtubhiþ saüvidànaþ prajàpatirvi÷vakarmà vimu¤cati tàmuttarato 'gnernidadhàtyaratnimàtre tasyokto bandhuþ 7.1.1.[44] athàsyàm paya ànayati | etadvà etadreto dhatte 'tha payo dhatte yoùà và ukhà tasmàdyadà yoùà reto dhatte 'tha payo dhatte 'dharàþ sikatà bhavantyuttaram payo 'dharaü hi reta uttaram payastanmadhya ànayati yathà tatprati puruùa÷ãrùamupadadhyàt 7.1.2.[1] prajàpatiþ prajà asçjata | sa prajàþ sçùñvà sarvamàjimitvà vyasraüsata tasmàdvisrastàtpràõo madhyata udakràmadathàsmàdvãryamudakràmattasminnutkrànte 'padyata tasmàtpannàdannamasravadyaccakùuradhya÷eta tasmàdasyànnamasravanno heha tarhi kà cana pratiùñhàsa 7.1.2.[2] te devà abruvan | na và ito 'nyà pratiùñhàstãmameva pitaram prajàpatiü saüskaravàma saiva naþ pratiùñhà bhaviùyatãti 7.1.2.[3] te 'gnimabruvan | na và ito 'nyà pratiùñhàsti tvayãmam pitaram prajàpatiü saüskaravàma saiva naþ pratiùñhà bhaviùyatãti kim me tato bhaviùyatãti 7.1.2.[4] te 'bruvan | annaü và ayam prajàpatistvanmukhà etadannamadàma tvanmukhànàü na eùo 'nnamasaditi tatheti tasmàddevà agnimukhà annamadanti yasyai hi kasyai ca devatàyai juhvatyagnàveva juhvatyagnimukhà hi taddevà annamakurvata 7.1.2.[5] sa yo 'smàtpràõo madhyata udakràmat | ayameva sa vàyuryo 'yam pavate 'tha yadasmàdvãryamudakràmadasau sa àdityo 'tha yadasmàdannamasravadyadeva saüvatsare 'nnaü tattat 7.1.2.[6] taü devà agnau pràvç¤jan | tadya enam pravçktamagniràrohadya evàsmàtsa pràõo madhyata udakràmatsa evainaü sa àpadyata tamasminnadadhuratha yadasmàdvãryamudakràmattadasminnadadhuratha yadasmàdannamasravattadasminnadadhustaü sarvaü kçtsnaü saüskçtyordhvamuda÷rayaüstadyaü tamuda÷rayannime sa lokàþ 7.1.2.[7] tasyàyameva lokaþ pratiùñhà | atha yo 'smiüloke 'gniþ so 'syàvàï pràõo 'thàsyàntarikùamàtmàtha yo 'ntarikùe vàyurya evàyamàtmanpràõaþ so 'sya sa dyaurevàsya ÷iraþ såryàcandramasau cakùuùã yaccakùuradhya÷eta sa candramàstasmàtsa mãlitatataro 'nnaü hi tasmàdasravat 7.1.2.[8] tadeùà vai sà pratiùñhà | yàü taddevàþ samaskurvantsaiveyamadyàpi pratiùñhà so evàpyato 'dhi bhavità 7.1.2.[9] sa yaþ sa prajàpatirvyasraüsata | ayameva sa yo 'yamagni÷cãyata tadyadeùokhà riktà ÷ete purà pravarjanàdyathaiva tatprajàpatirutkrànte pràõa utkrànte vãrye srute 'nne rikto '÷ayadetadasya tadråpam 7.1.2.[10] tàmagnau pravçõakti | yathaivainamado devàþ pràvç¤jaüstadya enàm pravçktàmagniràrohati ya evàsmàtsa pràõo madhyata udakràmatsa evainaü sa àpadyate tamasmindadhàtyatha yadrukbham pratimucya bibharti yadevàsmàdvãryamudakràmattadasmindadhàtyatha yàþ samidha àdadhàti yadevàsmàdannamasravattadasmindadhàti 7.1.2.[11] tà vai sàyam pràtaràdadhàti | ahna÷ca hi tadràtre÷cànnamasravattànyetàni sarvasminneva saüvatsare syuþ saüvatsaro hi sa prajàpatiryasmàttànyudakràmaüstadasminnetatsarvasminneva sarvaü dadhàti yasminhàsyaitadato na kuryànna hàsya tasminnetaddadhyànnàsaüvatsarabhçtasyekùakeõa cana bhavitavyamiti ha smàha vàmakakùàyaõo nedimam pitaram prajàpatiü vicidyamànam pa÷yànãti taü saüvatsare sarvaü kçtsnaü saüskatyordhvamucrayati yathaivainamado devà uda÷rayan 7.1.2.[12] tasya gàrhapatya evàyaü lokaþ | atha yo gàrhapatye 'gnirya evàyamasmiüloke 'gniþ so 'sya so 'tha yadantaràhavanãyaü ca gàrhapatyaü ca tadantarikùamatha ya àgnãdhrãye 'gnirya evàyamantarikùe vàyuþ so 'sya sa àhavanãya eva dyauratha ya àhavanãye 'gnistau såryàcandramasau so 'syaiùa àtmaiva 7.1.2.[13] tasya ÷ira evàhavanãyaþ | atha ya àhavanãye 'gnirya evàyaü ÷ãrùanpràõaþ so 'sya sa tadyatsa pakùapucavànbhavati pakùapucavànhyayaü ÷ãrùanpràõa÷cakùuþ ÷iro dakùiõaü ÷rotraü dakùiõaþ pakùa uttaraü ÷rotramuttaraþ pakùaþ pràõo madhyamàtmà vàkpucam pratiùñhà tadyatpràõà vàcànnaü jagdhvà pratitiùñhanti tasmàdvàkpucam pratiùñhà 7.1.2.[14] atha yadantaràhavanãyaü ca gàrhapatyaü ca | sa àtmàtha ya àgnãdhrãye 'gnirya evàyamantaràtmanpràõaþ so 'sya sa pratiùñhaivàsya gàrhapatyo 'tha yo gàrhapatye 'gniþ so 'syàvàï pràõaþ 7.1.2.[15] taü haike tricitaü cinvanti | trayo và ime và¤caþ pràõà iti na tathà kuryàdati te recayantyekaviü÷asampadamatho anuùñupsampadamatho bçhatãsampadaü ye tathà kurvantyekaü hyevaitadråpaü yonireva prajàtireva yadete 'và¤caþ pràõà yaddhi måtraü karoti yatpurãùam praiva tajjàyate 7.1.2.[16] athàtaþ sampadeva | ekaviü÷atiriùñakà nava yajåüùi tattriü÷atsàdanaü ca sådadohà÷ca taddvàtriütaddvàtriü÷adakùarànuùñupsaiùànuùñup 7.1.2.[17] ekaviü÷atirveva pariùritaþ | yajurdvàviü÷aü vyudåhanasya yajuråùà÷ca yaju÷ca sikatà÷ca yaju÷ca purãùaü ca yaju÷ca caturbhiþ saünivapati vimu¤cati pa¤camena tatastribhiriyaü dvàtriü÷adakùarànuùñupsaiùànuùñup 7.1.2.[18] athaite dve yajuùã | so anuùñubeva vàgvà anuùñuptadyadidaü dvayaü vàco råpaü daivaü ca mànuùaü coccai÷ca ÷anai÷ca tadete dve 7.1.2.[19] tà và etàstisro 'nuùñubhaþ | cita eùa gàrhapatyastadyadetà atra tisro 'nuùñubhaþ sampàdayantyatra hyeveme tadà sarve lokà bhavanti tato 'nyataràü dvàtriü÷adakùaràmanuùñubhamàhavanãyaü haranti sa àhavanãyaþ sà dyaustaciro 'thehànyatarà pari÷iùyate sa gàrhapatyaþ sà pratiùñhà sa u ayaü lokaþ 7.1.2.[20] atha ye ete dve yajuùã | etattadyadantaràhavanãyaü ca gàrhapatyaü ca tadantarikùaü sa àtmà tadyatte dve bhavatastasmàdetattanãyo yadantaràhavanãyaü ca gàrhapatyaü ca tasmàdeùàü lokànàmantarikùalokastaniùñhaþ 7.1.2.[21] saiùà tredhàvihità vàgançùñup | tàmeùo 'gniþ pràõo bhåtvànusaücarati ya àhavanãye 'gniþ sa pràõaþ so 'sàvàdityo 'tha ya àgnãdhrãye 'gniþ sa vyànaþ sa u ayaü vàyuryo 'yam pavate 'tha yo gàrhapatye 'gniþ sa udànaþ sa u ayaü yo 'yamasmiüloke 'gnirevaüviddha vàva sarvàü vàcaü sarvam pràõaü sarvamàtmànaü saüskurute 7.1.2.[22] saiùà bçhatyeva | ye vai dve dvàtriü÷atau dvàtriü÷adeva tadathaite dve yajuùã taccatustriü÷adagnireva pa¤catriü÷o nàkùaràccando vyetyekasmànna dvàbhyàü sa u dvyakùarastatùañtriü÷atùañtriü÷adakùarà bçhatã bçhatãü và eùa saücito 'bhisampadyate yàdçgvai yonau retaþ sicyate tàdçgjàyate tadyadetàmatra bçhatãü karoti tasmàdeùa saücito bçhatãmabhisampadyate 7.1.2.[23] tadàhuþ | yadayaü loko gàrhapatyo 'ntarikùaü dhiùõyà dyauràhavanãyo 'ntarikùaloka u asmàllokàdanantarhito 'tha kasmàdgàrhapatyaü citvàhavanãyaü cinotyatha dhiùõyàniti saha haivemàvagre lokàvàsatustayorviyatoryo 'ntareõàkà÷a àsãttadantarikùamabhavadãkùaü haitannàma tataþ puràntarà và idamãkùamabhåditi tasmàdantarikùaü tadyadgàrhapatyaü citvàhavanãyaü cinotyetau hyagre lokàvasçjyetàmatha pratyetya dhiùõyànnivapati karmaõa evànantarayàyàtho antayorvàva saüskriyamàõayormadhyaü saüskriyate 7.2.1.[1] athàto nairçtãrharanti | etadvai devà gàrhapatyaü citvà samàrohannayaü vai loko gàrhapatya imameva taü lokaü saüskçtya samàrohaüste tama evànatidç÷yamapa÷yan 7.2.1.[2] te 'bruvan | upa tajjànãta yathedaü tamaþ pàpmànamapahanàmahà iti te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicita yathedaü tamaþ pàpmànamapahanàmahà iti 7.2.1.[3] te cetayamànàþ | età iùñakà apa÷yannairçtãstà upàdadhata tàbhistattamaþ pàpmànamapàghnata pàpmà vai nirçtistadyadetàbhiþ pàpmànaü nirçtima pàghnata tasmàdetà nairçtyaþ 7.2.1.[4] tadvà etatkriyate | yaddevà akurvannidaü nu tattama sa pàpmà devairevàpahato yattvetatkaroti yaddevà akurvaüstatkaravàõãtyatho ya eva pàpmà yà nirçtistametàbhirapahate tadya !detàbhiþ pàpmànaü nirçtimapahate tasmàdetà nairçtyaþ 7.2.1.[5] yadvevaità nairçtãrharanti | prajàpatiü visrastaü yatra devàþ samaskurvaüstamukhàyàü yonau reto bhåtamasi¤canyonirvà ukhà tasmà etàü saüvatsare pratiùñhàü samaskurvannimameva lokamayaü vai loko gàrhapatyastasminnenam pràjanayaüstasya yaþ pàpmà yaþ ÷leùmà yadulbaü yajjaràyu tadasyaitàbhirapàghnaüstadyadasyaitàbhiþ pàpmànaü nirçtimapàghnaüstasmàdetà nairçtyaþ 7.2.1.[6] tathaivaitadyajamànaþ | àtmànamukhàyàü yonau reto bhåtaü si¤cati yonirvà ukhà tasmà etàü saüvatsare pratiùñhàü saüskarotãmameva lokamayaü vai loko gàrhapatyastasminnenam prajanayati tasya yaþ pàpmà yaþ ÷leùmà yadulbaü yajjaràyu tadasyaitàbhirapahanti tadyadasyaitàbhiþ pàpmànaü nirçtimapahanti tasmàdetà nairçtyaþ 7.2.1.[7] pàdamàtryo bhavanti | adhaspadameva tatpàpmànaü nirçtiü kurute 'lakùaõà bhavanti yadvai nàsti tadalakùaõamasantameva tatpàpmànaü nirçtiü kurute tuùapakvà bhavanti nairçtà vai tuùà nairçtaireva tannairçtaü karma karoti kçùõà bhavanti kçùõaü hi tattama àsãdatho kçùõà vai nirçtiþ 7.2.1.[8] tàbhiretàü di÷aü yanti | eùà vai nairçtã diïnairçtyàmeva taddi÷i nirçtiü dadhàti sa yatra svakçtaü veriõaü ÷vabhrapradaro và syàttadenà upadadhyàdyatra và asyà avadãryate yatra vàsyà oùadhayo na jàyante nirçtãrhàsyai tadgçhõàti naiçta eva tadbhåmernirçtiü dadhàti tàþ paràcãrlokabhàjaþ kçtvopadadhàti 7.2.1.[9] asunvantamayajamànamiceti | yo vai na sunoti na yajate taü nirçtirçcati stenasyetyàmanvihi taskarasyeti stenasya cetyàmanvihi taskarasya cetyetadatho yathà stenastaskaraþ pralàyametyevam pralàyamihãtyanyamasmadica sà ta ityetyanitthaüvidvàüsamicetyetannamo devi nirçte tubhyamastviti namaskàreõaivainàmapahate 7.2.1.[10] namaþ su te nirçte tigmateja iti | tigmatejà vai nirçtistasyà etannamaskarotyayasmayaü vicçtà bandhametamityayasmayena ha vai tam bandhena nirçtirbadhnàti yam badhnàti yamena tvaü yamyà saüvidànetyagnirvai yama iyaü yamyàbhyàü hãdaü sarvaü yatamàbhyàü tvaü saüvidànetyetaduttame nàke adhi rohayainamiti svargo vai loko nàkaþ svarge loke yajamànamadhirohayetyatat 7.2.1.[11] yasyàste ghora àsanjuhomãti | ghorà vai nirçtistasyà etadàsanjuhoti yattaddevatyaü karma karotyeùàm bandhànàmavasarjanàyeti yairbandhairbaddho bhavati yàü tvà jano bhåmiriti pramandata itãyaü vai bhåmirasyàü vai sa bhavati yo bhavati nirçtiü tvàham pariveda vi÷vata iti nirçtiriti tvàham pariveda sarvata ityetadiyaü vai nirçtiriyaü vai te nirarpayati yo nirçcati tadyathà vai bråyàdasàvàmuùyàyaõo 'si veda tvà mà mà hiüsãrityevametadàha nataràü hi vidita àmantrito hinasti 7.2.1.[12] nopaspç÷ati | pàpmà vai nirçtirnetpàpmanà saüspç÷à iti na sàdayati pratiùñhà vai sàdanaü netpàpmànam pratiùñhàpayànãti na sådadohasàdhivadati pràõo vai sådadohà netpàpmànam pràõena saütanavàni saüdadhànãti 7.2.1.[13] tà haike parastàdarvàcãrupadadhati | pàpmà vai nirçtirnetpàpmànaü nirçtimanvavàyàmeti na tathà kuryàtparàcãrevopadadhyàtparà¤cameva tatpàpmànaü nirçtimapahate 7.2.1.[14] tisra iùñakà upadadhàti | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataiva tatpàpmànaü nirçtimapahate 7.2.1.[15] athàsandãü ÷ikyam | rukbhapà÷amiõóve tatparàrdhe nyasyati nairçto vai pà÷o nirçtipà÷àdeva tatpramucyate yaü te devã nirçtiràbabandha pà÷aü grãvàsvavicçtyamityanevaüviduùà hàvicçtyastaü te viùyàmyàyuùo na madhyàdityagnirvà àyustasyaitanmadhyaü yaccito gàrhapatyo bhavatyacita àhavanãyastasmàdyadi yuvàgniü cinute yadi sthavira àyuùo na madhyàdityevàhàthaitam pitumaddhi prasåta ityannaü vai piturathaitadannamaddhi pramukta ityetattriùñubbhirvajro vai triùñubvajreõaiva tatpàpmànaü nirçtimapahate 7.2.1.[16] tisra iùñakà bhavanti | àsandã ÷ikyaü rukbhapà÷a iõóve tadaùñàvaùñàkùarà gàyatrã gàyatro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataiva tatpàpmànaü nirçtimapahate 7.2.1.[17] athàntareõodacamasaü ninayati | vajro và àpo vajreõaiva tatpàpmànaü nirçtimantardhatte namo bhåtyai yedaü cakàretyupottiùñhanti bhåtyai và etadagre devàþ karmàkurvata tasyà etannamo 'kurvanbhåtyà u evàyametatkarma kurute tasyà etannamaskarotyapratãkùamàyantyapratãkùameva tatpàpmànaü nirçtiü jahati 7.2.1.[18] pratyetyàgnimupatiùñhate | etadvà etadayathàyathaü karoti yadagnau sàmicita etàü di÷ameti tasmà evaitannihnute 'hiüsàyai 7.2.1.[19] yadvevopatiùñhate | ayaü vai loko gàrhapatyaþ pratiùñhà vai gàrhapatya iyamu vai pratiùñhàthaitadapathamivaiti yadetàü di÷ameti tadyadupatiùñhata imàmevaitatpratiùñhàmabhipratyaityasyàmevaitatpratiùñhàyàm pratitiùñhati 7.2.1.[20] nive÷anaþ saügamano vasånàmiti | nive÷ano hyayaü lokaþ saügamano vasånàü vi÷và råpàbhicaùñe ÷acãbhiriti sarvàõi råpàõyabhicaùñe ÷acãbhirityetaddeva iva savità satyadharmendro na tasthau samare pathãnàmiti yathaiva yajustathà bandhuþ 7.2.2.[1] atha pràyaõãyaü nirvapati | tasya haviùkçtà vàcaü visçjate vàcaü visçjya stambayajurharati stambayajurhçtvà pårveõa parigraheõa parigçhya likhitvàha hara tririti harati triràgnãdhraþ 7.2.2.[2] pratyetya pràyaõãyena pracarati | pràyaõãyena pracarya sãraü yunaktyetadvà enaü devàþ saüskariùyantaþ purastàdannena samàrdhayaüstathaivainamayametatsaüskariùyanpurastàdannena samardhayati sãram bhavati seraü haitadyatsãramiràmevàsminnetaddadhàti 7.2.2.[3] audumbaram bhavati | årgvai rasa udumbara årjaivainametadrasena samardhayati mau¤jam parisãryaü trivçttasyokto bandhuþ 7.2.2.[4] so 'gnerdakùiõàü ÷roõim | jaghanena tiùñhannuttarasyàüsasya purastàdyujyamànamabhimantrayate sãrà yu¤janti kavayo yugà vitanvate pçthagiti ye vidvàüsaste kavayaste sãraü ca yu¤janti yugàni ca vitanvate pçthagdhãrà deveùu sumnayeti yaj¤o vai sumnaü dhãrà deveùu yaj¤aü tanvànà ityetat 7.2.2.[5] yunakta sãrà vi yugà tanudhvamiti | yu¤janti hi sãraü vi yugàni tanvanti kçte yonau vapateha bãjamiti bãjàya và eùà yoniùkriyate yatsãtà yathà ha và ayonau retaþ si¤cedevaü tadyadakçùñe vapati girà ca ÷ruùñiþ sabharà asanna iti vàgvai gãrannaü ÷ruùñirnedãya itsçõyaþ pakvameyàditi yadà và annam pacyate 'tha tatsçõyopacaranti dvàbhyàü yunakti gàyatryà ca triùñubhà ca tasyokto bandhuþ 7.2.2.[6] sa dakùiõamevàgre yunakti | atha savyamevaü devatretarathà mànuùe ùaógavam bhavati dvàda÷agavaü và caturviü÷atigavaü và saüvatsaramevàbhisampadam 7.2.2.[7] athainaü vikçùati | annaü vai kçùiretadvà asmindevàþ saüskariùyantaþ purastàdannamadadhustathaivàsminnayametatsaüskariùyanpurastàdannaü dadhàti 7.2.2.[8] sa và àtmànameva vikçùati | na pakùapucànyàtmaüstadannaü dadhàti yadu và àtmannannaü dhãyate tadàtmànamavati tatpakùapucànyatha yatpakùapuceùu naiva tadàtmànamavati na pakùapucàni 7.2.2.[9] sa dakùiõàrdhenàgneþ | antareõa pari÷ritaþ pràcãm prathamàü sãtàü kçùati ÷unaü su phàlà vikçùantu bhåmiü ÷unaü kãnà÷à abhiyantu vàhairiti ÷unaü ÷unamiti yadvai samçddhaü tacunaü samardhayatyevainàmetat 7.2.2.[10] atha jaghanàrdhenodãcãm | ghçtena sãtà madhunà samajyatàmiti yathaiva yajustathà bandhurvi÷vairdevairanumatà marudbhiriti vi÷ve ca vai devà maruta÷ca varùasye÷ata årjasvatã payasà pinvamàneti raso vai paya årjasvatã rasenànnena pinvamànetyetadasmàntsãte payasàbhyàvavçtsvetyasmàntsãte rasenàbhyàvavçtsvetyetat 7.2.2.[11] athottaràrdhena | làïgalam pavãravaditi làïgalaü rayimadityetatsu÷evaü somapitsarvityannaü vai somastadudvapati gàmavim prapharvyaü ca pãvarãm prasthàvadrathavàhanamityetaddhi sarvaü sãtodvapati 7.2.2.[12] atha pårvàrdhena dakùiõàm | kàmaü kàmadughe dhukùva mitràya varuõàya ca indràyà÷vibhyàm påùõe prajàbhya oùadhãbhya iti sarvadevatyà vai kçùiretàbhyo devatàbhyaþ sarvànkàmàndhukùvetyetadityagre kçùatyatheti athetyatheti taddakùiõàvçttaddhi devatrà 7.2.2.[13] catasraþ sãtà yajuùà kçùati | tadyaccatasçùu dikùvannaü tadasminnetaddadhàti tadvai yajuùàddhà vai tadyadyajuraddho tadyadimà di÷aþ 7.2.2.[14] athàtmànaü vikçùati | tadyadeva saüvatsare 'nnaü tadasminnetaddadhàti tåùõãmaniruktaü vai tadyattåùõãü sarvaü và aniruktaü sarveõaivàsminnetadannaü dadhàtãtyagre kçùatyatheti athetyatheti taddakùiõàvçttaddhi devatrà 7.2.2.[15] tisrastisraþ sãtàþ kçùati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadannaü dadhàti 7.2.2.[16] dvàda÷a sãtàståùõãü kçùati | dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadannaü dadhàti 7.2.2.[17] tà ubhayyaþ ùoóa÷a sampadyante | ùoóa÷akalaþ prajàpatiþ prajàpatiragniràtmaüsammitamevàsminnetadannaü dadhàti yadu và àtmasammitamannaü tadavati tanna hinasti yadbhåyo hinasti tadyatkanãyo na tadavati 7.2.2.[18] yadvevainaü vikçùati | etadvà asmindevàþ saüskariùyantaþ purastàtpràõànadadhustathaivàsminnayametatsaüskariùyanpurastàtpràõàndadhàti lekhà bhavanti lekhàsu hãme pràõàþ 7.2.2.[19] catasraþ sãtà yajuùà kçùati | tadya ime ÷ãrùam÷catvàro niruktàþ pràõàstànasminnetaddadhàti tadvai yajuùàddhà vai tadyadyajuraddho tadyadime ÷ãrùanpràõàþ 7.2.2.[20] yadvevàtmànaü vikçùati | ya eveme 'ntaràtmanpràõàstànasminnetaddadhàti tåùõãü ko hi tadveda yàvanta ime 'ntaràtmanpràõàþ 7.2.2.[21] athainànvimu¤cati | àptvà taü kàmaü yasmai kàmàyainànyuïkte vimucyadhvamaghnyà ityaghnyà haite devatrà devayànà iti daivaü hyebhiþ karma karotyaganma tamasaspàramasyetya÷anàyà vai tamo 'ganmàsyà a÷anàyàyai pàramityetajjyotiràpàmeti jyotirhyàpnoti yo devànyo yaj¤amathainànudãcaþ pràcaþ prasçjati tasyokto bandhustànadhvaryave dadàti sa hi tai karoti tàüstu dakùiõànàü kàle 'nudi÷et 7.2.3.[1] atha darbhastambamupadadhàti | etadvai devà oùadhãrupàdadhata tathaivaitadyajamàna oùadhãrupadhatte 7.2.3.[2] yadveva darbhastambamupadadhàti | jàyata eùa etadyaccãyate sa eùa sarvasmà annàya jàyata ubhayamvetadannaü yaddarbhà àpa÷ca hyetà oùadhaya÷ca yà vai vçtràdbãbhatsamànà àpo dhanva dçbhantya udàyaüste darbhà abhavanyaddvabhantya udàyaüstasmàddarbhàstà haitàþ ÷uddhà medhyà àpo vçtràbhiprakùarità yaddarbhà yadu darbhàstenauùadhaya ubhayenaivainmetadannena prãõàti 7.2.3.[3] sãtàsamare | vàgvai sãtàsamaraþ pràõà vai sãtàstàsàmayaü samayo vàcã vai pràõebhyo 'nnaü dhãyate madhyato madhyata evàsminnetadannaü dadhàti tåùõãmaniruktaü vai tadyatåùõãü sarvaü và aniruktaü sarveõaivàsminnetadanne dadhàti 7.2.3.[4] athainamabhijuhoti | jàyata eùa etadyaccãyate sa eùa sarvasmà annàya jàyate sarvasyo asyaiùa raso yadàjyamapàü ca hyeùa oùadhãnàü ca raso 'syaivainametatsarvasya rasena prãõàti yàvànu vai rasastàvànàtmànenaivainametatsarvasya rasena prãõàti yàvànu vai rasastàvànàtmànenaivainametatsarveõa prãõàti pa¤cagçhãtena pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadannena prãõàti 7.2.3.[5] yadvevainamabhijuhoti | etadvai yatraitam pràõà çùayo 'gre 'gniü samaskurvaüstadasminnetam purastàdbhàgamakurvata tasmàtpurastàdbhàgàstadyadabhijuhoti ya evàsmiüste pràõà çùayaþ purastàdbhàgamakurvata tànevaitatprãõàtyàjyena pa¤cagçhãtena tasyokto bandhuþ 7.2.3.[6] yadvevainamabhijuhoti | etadvai yànyetasminnagnau råpàõyupadhàsyanbhavati yàntstomànyàni pçùñhàni yàni candàüsi tebhya etam purastàdbhàgaü karoti tànyevaitatprãõànyàjyena pa¤cagçhãtena tasyokto bandhuþ 7.2.3.[7] yadvevainamabhijuhoti | etadvai devà abibhayurdãrghaü và ida karma yadvai na imamiha rakùàüsi nàùñrà na hanyuriti ta etàmetasya karmaõaþ purastàtsaüsthàmapa÷yaüstamatraiva sarvaü samasthàpayannatràcinvaüstathaivainamayametadatraiva sarvaü saüsthàpayatyatra cinoti 7.2.3.[8] sajårabda iti citiþ | ayavobhiriti purãùaü sajåruùà iti citiraruõãbhiriti purãùaü sajoùasàva÷vineti citirdaüsobhiriti purãùaü sajåþ såra iti citireta÷eneti purãùaü sajårvai÷vànara iti citirióayeti purãùaü ghçteneti citiþ sveti purãùaü heti citiþ 7.2.3.[9] trayoda÷aità vyàhçtayo bhavanti | trayoda÷a màsàþ saüvatsarastrayoda÷àgne÷citipurãùàõi yàvànagniryàvatyasya màtrà tàvantamevainametaccinotyàjyena juhotyagnireùa yadàjyamagnimevaitaccinoti pa¤cagçhãtena pa¤ciciko 'gniþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvantamevainametaccinotyårdhvàmudgçhõanjuhotyårdhvaü tadagniü citibhi÷cinoti 7.2.4.[1] athodacamasànninayati | etadvai devà abruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüste cetayamànà vçùñimeva citimapa÷yaüstàmasminnadadhustathaivàsminnayametaddadhàti 7.2.4.[2] udacamasà bhavanti | àpo vai vçùñirvçùñimevàsminnetaddadhàtyaudumbareõa camasena tasyokto bandhu÷catuþsraktinà catasro vai di÷aþ sarvàbhya evàsminnetaddigbhyo vçùñiü dadhàti 7.2.4.[3] trãüstrãnudacamasànninayati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadvçùñiü dadhàti 7.2.4.[4] dvàda÷odacamasànkçùñe ninayati | dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadvçùñiü dadhàti 7.2.4.[5] sa vai kçùñe ninayati | tasmàtkçùñàya varùati sa yatkçùña eva ninayennàkçùñe kçùñàyaiva varùennàkçùñàyàtha yadakçùña eva ninayenna kçùñe kçùñàyaiva varùenna kçùñàya kçùñe càkçùñe ca ninayati tasmàtkçùñàya càkçùñàya ca varùati 7.2.4.[6] trãnkçùñe càkçùñe ca ninayati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadvçùñiü dadhàti 7.2.4.[7] yadvevodacamasànninayati | etadvà asmindevàþ saüskariùyantaþ purastàdapo dadhustathaivàsminnayametatsaüskariùyanpurastàdapo dadhàti 7.2.4.[8] trãüstrãnudacamasànninayati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadapo dadhàti 7.2.4.[9] dvàda÷odacamasànkçùñe ninayati | dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadapo dadhàti 7.2.4.[10] sa vai kçùñe ninayati | pràõeùu tadapo dadhàti sa yatkçùña eva ninayennàkçùñe pràõeùvevàpaþ syurnetarasminnàtmannatha yadakçùña eva ninayenna kçùña àtmannevàpaþ syurna pràõeùu kçùñe càkçùñe ca ninayati tasmàdimà ubhayatràpaþ pràõeùu càtmaü÷ca 7.2.4.[11] trãnkçùñe càkçùñe ca ninayati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadapo dadhàti 7.2.4.[12] pa¤cada÷odacamasànninayati | pa¤cada÷o vai vajra etenaivàsyaitatpa¤cada÷ena vajreõa sarvam pàpmànamapahanti 7.2.4.[13] atha sarvauùadhaü vapati | etadvai devà abruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüste cetayamànà annameva citimapa÷yaüstàmasminnadadhustathaivàsminnayametaddadhàti 7.2.4.[14] sarvauùadham bhavati | sarvameva tadannaü yatsarvauùadhaü sarvamevàsminnetadannaü dadhàti teùàmekamannamuddharettasya nà÷nãyàdyàvajjãvamaudumbareõa camasena tasyokto bandhu÷catuþsraktinà catasro vai di÷aþ sarvàbhya evàsminnetaddigbhyo 'nnaü dadhàtyanuùñubbhirvapati vàgvà anuùñubvàco và annamadyate 7.2.4.[15] tisçbhistisçbhirçgbhirvapati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadannaü dadhàti 7.2.4.[16] dvàda÷abhirçgbhiþ kçùñe vapati | dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadannaü dadhàti 7.2.4.[17] sa vai kçùñe vapati | tasmàtkçùñe 'nnam pacyate yatkçùña eva vapennàkçùñe kçùña evànnam pacyeta nàkçùñe 'tha yadakçùña eva vapenna kçùñe 'kçùña evànnam pacyeta na kçùñe kçùñe càkçùñe ca vapati tasmàtkçùñe càkçùñe cànnam pacyate 7.2.4.[18] tisçbhiþ kçùñe càkçùñe ca vapati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsminnetadannaü dadhàti 7.2.4.[19] yadveva sarvauùadhaü vapati | etadvà ena devàþ saüskariùyantaþ purastàtsarveõa bheùajenàbhiùajyaüstathaivainamayametatsaüskariùyanpurastàtsarveõa bheùajena bhiùajyati 7.2.4.[20] sarvauùadham bhavati | sarvametadbheùajaü yatsarvauùadhaü sarveõaivainametadbheùajena bhiùajyati 7.2.4.[21] tisçbhistisabhirçgbhirvapati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadbhiùajyati 7.2.4.[22] dvàda÷abhirçgbhiþ kçùñe vapati | dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadbhiùajyati 7.2.4.[23] sa vai kçùñe vapati | pràõàüstadbhiùajyati sa yatkçùña eva vapennàkçùñe pràõàneva bhiùajyennetaramàtmànamatha yadakçùña eva vapenna kçùña àtmànameva bhiùajyenna pràõànkçùñe càkçùñe ca vapati pràõàü÷ca tadàtmànaü ca bhiùajyati 7.2.4.[24] tisçbhiþ kçùñe càkçùñe ca vapati | trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadbhiùajyati 7.2.4.[25] pa¤cada÷odacamasànninayati pa¤cada÷abhirçgbhirvapati tattriü÷attriü÷adakùarà viràóviràóu kçtsnamannaü sarvamevàsminnetatkçtsnamannaü dadhàti 7.2.4.[26] yà oùadhãþ pårvà jàtàþ | devebhyastriyugam puretyçtavo vai devàstebhya etàstrim purà jàyante vasantà pràvçùi ÷aradi manai nubabhråõàmahamiti somo vai babhruþ saumyà oùadhaya oùadhaþ puruùaþ ÷ataü dhàmànãti yadidaü ÷atàyuþ ÷atàrghaþ ÷atavãya etàni hàsya tàni ÷ataü dhàmàni sapta ceti ya eveme sapta ÷ãrùanpràõàstànetadàha 7.2.4.[27] ÷ataü vo amba dhàmàni | sahasramuta vo ruha iti yadidaü ÷atadhà ca sahasradhà ca viråóhà adhà ÷atakratvo yåyamimam me agadaü kçteti yamimam bhiùajyàmãtyetat 7.2.4.[28] tà età ekavyàkhyànàþ | etamevàbhi yathaitameva bhiùajyedetam pàrayettà anuùñubho bhavanti vàgvà anuùñubvàgu sarvam bheùajaü sarveõaivainametadbheùajena bhiùajyati 7.2.4.[29] athàto niruktàniruktànàmeva | yajuùà dvàvanaóvàhau yunakti tåùõãmitarànyajuùà catasraþ kçùati tåùõãmitarà ståùõãü darbhastambamupadadhàti yajuùàbhijuhoti tåùõãmudacamasànninayati yajuùà vapati 7.2.4.[30] prajàpatireùo 'gniþ | ubhayamvetatprajàpatirnirukta÷cànirukta÷ca parimita÷càparimita÷ca tadyadyajuùà karoti yadevàsya niruktam parimitaü råpaü tadasya tena saüskarotya÷ca yattåùõãü yadevàsyàniruktamaparimitaü råpaü tadasya tena saüstaroti sa ha và etaü sarvaü kçtsnam prajàpatiü saüskaroti ya evaü vidvànetadevaü karoti bàhyàni råpàõi niruktàni bhavantyantaràõyaniruktàni pu÷ureùa yadagnistasmàtpa÷orbàhyàni råpàõi niruktàni bhavantyantaràõyaniruktàni 7.3.1.[1] cito gàrhapatyo bhavati | acita àhavanãyo 'tha ràjànaü krãõàtyayaü vai loko gàrhapatyo dyauràhavanãyo 'tha yo 'yaü vàyuþ pavata eùa soma etaü tadimau lokàvantareõa dadhàti tasmàdeùa imau lokàvantareõa pavate 7.3.1.[2] yadveva cite gàrhapatye | acita àhavanãye 'tha ràjànaü krãõàtyàtmà và agniþ pràõaþ soma àtmaüstatpràõam madhyato dadhàti tasmàdayamàtmanpràõo madhyataþ 7.3.1.[3] yadveva cite gàrhapatye | acita àhavanãye 'tha ràjànaü krãõàtyàtmà và agnã rasaþ soma àtmànaü tadrasenànuùajati tasmàdayamàntamevàtmà rasenànuùaktaþ 7.3.1.[4] ràjànaü krãtvà paryuhya | athàsmà àtithyaü havirnirvapati tasya haviùkçtà vàcaü visçjate 'tha và etadvyatiùajatyadhvarakarma càgnikarma ca karmaõaþ samànatàyai samànamidaü karmàsaditi 7.3.1.[5] yadveva vyatiùajati | àtmà và agniþ pràõo 'dhvara àtmaüstatpràõam madhyato dadhàti tasmàdayamàtmanpràõo madhyataþ 7.3.1.[6] yadveva vyatiùajati | àtmà và agnã raso 'dhvara àtmànaü tadrasenànuùajati tasmàdayamàntamevàtmà rasenànuùakto 'thàhavanãyasyàrdhamaiti 7.3.1.[7] taddhaike | ubhayatraiva palà÷a÷àkhayà vyudåhantyubhayatra vai cinotãti na tathà kuryàdavasyati vàva gàrhapatyenordhva evàhavanãyena rohati tasmàttathà na kuryàt 7.3.1.[8] atha gàrhapatya evoùànnivapati | nàhavanãye 'yaü vai loko gàrhapatyaþ pa÷ava åùà asmiüstalloke pa÷åndadhàti tasmàdime 'smiüloke pa÷avaþ 7.3.1.[9] athàhavanãya eva puùkaraparõamupadadhàti | na gàrhapatya àpo vai puùkaraparõaü dyauràhavanãyo divi tadapo dadhàtyubhayatra sikatà nivapati reto vai sikatà ubhayatra vai vikriyate tasmàdretaso 'dhi vikriyàtà iti 7.3.1.[10] tà nànà mantràbhyàü nivapati | manuùyaloko vai gàrhapatyo devaloka àhavanãyo nàno và etadyaddaivaü ca mànuùaü ca dràghãyasà mantreõàhavanãye nivapati hrasãyasà gàrhapatye dràghãyo hi devàyuùaü hrasãyo manuùyàyuùaü sa pårvàþ pari÷ridbhyo gàrhapatye sikatà nivapati reto vai sikatà asmàdretaso 'dãmà vikriyàntà iti 7.3.1.[11] tadàhuþ | yadyoniþ pari÷rito retaþ sikatà atha pårvàþ pari÷ridbhyo gàrhapatye sikatà nivapati kathamasyaitadreto 'paràsiktam parigçhãtam bhavatãtyulbaü và åùàstadyadåùànpårvànnivapatyeteno hàsyaitadulbena reto 'paràsiktam parigçhãtam bhavatyathàhavanãye pari÷rito 'bhimantrayate tasyokto bandhuratha sikatà nivapati reto vai sikatà etayo asyaitadyonyà reto 'paràsiktam parigçhãtam bhavati 7.3.1.[12] athàhavanãya evàpyànavatãbhyàmabhimç÷ati | na gàrhapatye 'yaü vai loko gàrhapatyaþ svargo loka àhavanãyo 'ddho và ayamasmiüloke jàto yajamànaþ svarga eva loke prajijanayiùitavyastadyadàhavanãya evàpyànavatãbhyàmabhimç÷ati na gàrhapatye svarga evainaü talloke prajanayati 7.3.1.[13] atha logeùñakà upadadhàti | ime vai lokà eùo 'gnirdi÷o logeùñakà eùu tallokeùu di÷o dadhàti tasmàdimà eùu lokeùu di÷aþ 7.3.1.[14] bàhyenàgnimàharati | àptà và asya tà di÷o yà eùu lokeùvatha yà imàülokànpareõa di÷astà asminnetaddadhàti 7.3.1.[15] bahirvederiyaü vai vediþ | àptà và asya tà di÷o yà asyàmatha yà imàm pareõa di÷astà asminnetaddadhàti 7.3.1.[16] yadveva logeùñakà upadadhàti | prajàpatervisrastasya sarvà di÷o raso 'nu vyakùaratta yatra devàþ samaskurvaüstadasminnetàbhirlogeùñakàbhistaü rasamadadhustathaivàsminnayametaddadhàti 7.3.1.[17] bàhyenàgnimàharati | àpto và asya sa raso ya eùu lokeùvatha ya imàülokànparàïraso 'tyakùarattamasminnetaddadhàti 7.3.1.[18] bahirvederiyaü vai vediþ | àpto và asya sa raso yo 'syàmatha ya imàm paràïraso 'tyakùarattamasminnetaddadhàti 7.3.1.[19] sphyenàharati | vajro vai sphyo vãryaü vai vajro vittiriyaü vãryeõa vai vittiü vindate 7.3.1.[20] sa purastàdàharati | mà mà hiüsãjjanità yaþ pçthivyà iti prajàpatirvai pçthivyai janità mà mà hiüsãtprajàpatirityetadyo và divaü satyadharmà vyànaóiti yo và divaü satyadharmàsçjatetyetadya÷càpa÷candràþ prathamo jajàneti manuùyà và àpa÷candrà yo manuùyànprathamo 'sçjatetyetatkasmai devàya haviùà vidhemeti prajàpatirvai kastasmai haviùà vidhemetyetattàmàhçtyàntareõa pari÷rita àtmannupadadhàti sa yaþ pràcyàü di÷i raso 'tyakùarattamasminnetaddadhàtyatho pràcãmevàsminnetaddi÷aü dadhàti 7.3.1.[21] atha dakùiõataþ | abhyàvartasva pçthivi yaj¤ena payasà saheti yathaiva yajustathà bandhurvapàü te agniriùito arohaditi yadvai kiü càsyàü sàsyai vapà tàmagniriùita upàdãpto rohati tàmàhçtyàntareõa pakùasaüdhimàtmannupadadhàti sa yo dakùiõàyàü di÷i raso 'tyakùarattamasminnetaddadhàtyatho dakùiõàmevàsminnetaddi÷aü dadhàti 7.3.1.[22] atha pa÷càt | agne yatte ÷ukraü yaccandraü yatpåtaü yacca yaj¤iyamitãyaü và agnirasyai tadàha taddevebhyo bharàmasãti tadasmai daivàya karmaõe haràma ityetattàmàhçtyàntareõa pucasaüdhimàtmannupadadhàti sa yaþ pratãcyàü di÷i raso 'tyakùarattamasminnetaddadhàtyatho pratãcãmevàsminnetaddi÷aü dadhàti sa na samprati pa÷càdàharennedyaj¤apathàdrasamàharàõãtãta ivàharati 7.3.1.[23] athottarataþ | iùamårjamahamita àdamitãùamårjamahamita àdada ityetadçtasya yonimiti satyaü và çtaü satyasya yonimityetanmahiùasya dhàràmityagnirvai mahiùaþ sa hãdaü jàto mahàntsarvamaiùõàdà mà goùu vi÷atvà tanåùvityàtmà vai tanårà mà goùu càtmani ca vi÷atvityetajjahàmi sedimaniràmamãvàmiti sikatàþ pradhvaüsayati tadyaiva sediryànirà yàmãvà tàmetasyàü di÷i dadhàti tasmàdetasyàü di÷i prajà a÷anàyukàstàmàhçtyàntareõa pakùasaüdhimàtmannupadadhàti sa ya udãcyàü di÷i raso 'tyakùarattamasminnetaddadhàtyatho udãcãmevàsminnetaddi÷a dadhàti 7.3.1.[24] tà età di÷aþ | tàþ sakvata upadadhàti sarvatastaddi÷o dadhàti tasmàtsarvato di÷aþ sarvataþ samãcãþ sarvatastatsamãcãrdi÷o dadhàti tasmàtsarvataþ samãcyo di÷astà nànopadadhàti nànà sàdayati nànà sådadohasàdhivadati nànà hi di÷astiùñhannupadadhàti tiùñhantãva hi di÷o 'tho tiùñhanvai vãryavattaraþ 7.3.1.[25] tà età yajuùmatya iùñakàþ | tà àtmannaivopadadhàti na pakùapuceùvàtmanhyeva yajuùmatya iùñakà upadhãyante na pakùapuceùu 7.3.1.[26] tadàhuþ | kathamasyaitàþ pakvàþ ÷çtà upahità bhavantãti raso và etàþ svayaü÷çta u vai raso 'tho yadvai kiü caitamagniü vai÷vànaramupanigacati tata eva tatpakvaü ÷çtamupahitam bhavati 7.3.1.[27] athottaravediü nivapati | iyaü vai vedirdyairuttaravedirdi÷o logeùñakàstadyadantareõa vediü cottaravediü ca logeùñakà upadadhàtãmau tallokàvantareõa di÷o dadhàti tasmàdimau lokàvantareõa di÷astàü yugamàtrãü và sarvataþ karoti catvàriü÷atpadàü và yatarathà kàmayetàtha sikatà nivapati tasyokto bandhuþ 7.3.1.[28] tà uttaravedau nivapati | yonirvà uttaravediryonau tadretaþ si¤cati yadvai yonau retaþ sicyate tatprajaniùõu bhavati tàbhiþ sarvamàtmànam pracàdayati sarvasmiüstadàtmanreto dadhàti tasmàtsarvasmàdevàtmano retaþ sambhavati 7.3.1.[29] agne tava ÷ravo vaya iti | dhåmo và asya ÷ravo vayaþ sa hyenamamuùmiüloke ÷ràvayati mahi bhràjante arcayo vibhàvasàveti mahato bhràjante 'rcayaþ prabhåvasavityetadbçhadbhàno ÷avasà vàjamukthyamiti bala vai ÷avo bçhadbhàno valenànnamukthyamityetaddadhàsi dà÷uùe kava iti yajamàno vai dà÷vàndadhàsi yajamànàya kava ityetat 7.3.1.[30] pàvakavarcàþ ÷ukravarcà iti | pavakavarcà hyeùa ÷ukravarcà anånavarcà udiyarùi bhànunetyanånavarcà uddãpyase bhànunetyetatputro màtarà vicarannupàvasãti putro hyeùa màtarà vicarannupàvati pçõakùi rodasã ubhe itãme vai dyàvàpçthivã rodasã te eùa ubhe pçõakti dhåmenàmåü vçùñyemàm 7.3.1.[31] årjo napàjjàtavedaþ su÷astibhiriti | årjo napàjjàtavedaþ suùñutibhirityetanmandasva dhãtibhirhita iti dãpyasva dhãtibhirhita ityetattve iùaþ saüdadhurbhårivarvasa iti tve iùaþ saüdadhurbahuvarpasa ityetaccitrotayo vàmajàtà iti yathaiva yajustathà bandhuþ 7.3.1.[32] irajyannagne prathayasva jantubhiriti | manuùyà vai jantavo dãpyamàno 'gne prathasva manuùyairityetadasme ràyo amartyetyasme rayiü dadhadamartyetatsadar÷atasya vapu÷o viràjasãti dar÷atasya hyeùa vapuùo viràjati pçõakùi sànasiü kratumiti pçõakùi sanàtanaü kratumityetat 7.3.1.[33] iùkartàramadhvarasya pracetasamiti | adhvaro vai yaj¤aþ prakalpayitàraü yaj¤asya pracetasamityetatkùayantaü ràdhaso maha iti kùayantaü ràdhasi mahatãtyetadràtiü vàmasya subhagàm mahãmiùamiti ràtiü vàmasya subhagàm mahatãmiùamityetaddadhàsi sànasiü rayimiti dadhàsi sanàtanaü rayimityetat 7.3.1.[34] çtàvànamiti | satyàvànamityetanmahiùamityagnirvai mahiùo vi÷vadar÷atamiti vi÷vadar÷ato hyeùo 'gniü sumnàya dadhire puro janà iti yaj¤o vai sumnaü yaj¤àya và etam puro dadhate ÷rutkarõaü saprathastamaü tvà girà daivyam mànuùà yugetyà÷çõvantaü saprathastamaü tvà girà devam manuùyà havàmaha ityetat 7.3.1.[35] sa eùo 'gnireva vai÷vànaraþ | etatùaóçcamàrambhàyaivemàþ sikatà nyupyante 'gnimevàsminnetadvai÷vànaraü reto bhåtaü ÷i¤cati ùaóçcena ùaóçtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro vai÷vànaraþ 7.3.1.[36] tadàhuþ | yadretaþ sikatà ucyante kimàsàü reto råpamiti ÷uklà iti bråyàcuklaü hi reto 'tho pç÷naya iti pç÷nãva hi retaþ 7.3.1.[37] tadàhuþ | yadàrdraü retaþ ÷uùkàþ sikatà nivapati kathamasyaità àrdrà retoråpam bhavantãti raso vai candàüsyàrdra u vai rasastadyadenà÷candobhirnivapatyevamu hàsyaità àrdrà retoråpam bhavanti 7.3.1.[38] tadàhuþ | kathamasyaità ahoràtràbhyàmupahità bhavantãti dve và ahoràtre ÷uklaü ca kçùõaü ca dva sikate ÷uklà ca kçùõà caivamu hàsyaità ahoràtràbhyàmupahità bhavanti 7.3.1.[39] tadàhuþ | kathamasyaità ahoràtraiþ sampannà anyånà anatiriktà upahità bhavantãtyanantàni và ahoràtràõyanantàþ sikatà evamu hàsyaità ahoràtraiþ sampannà anyånà anatiriktà upahità bhavantyatha kasmàtsamudriyaü canda ityananto vai samudro 'nantàþ sikatàstatsamudriyaü candaþ 7.3.1.[40] tadàhuþ | kathamasyaitàþ pçthaïnànà yajurbhirupahità bhavantãti mano vai yajustadidam mano yajuþ sarvàþ sikatà anuvibhavatyevamu hàsyaitàþ pçthaïnànà yajurbhirupahità bhavanti 7.3.1.[41] tadàhuþ | kathamasyaitàþ sarvai÷candobhirupahità bhavantãti yadevainà etena ùaóçcena nivapati yàvanti hi saptànàü candasàmakùaràõi tàvantyetasya ùaóçcasyàkùaràõyevamu hàsyaitàþ sarvai÷candobhirupahità bhavanti 7.3.1.[42] yadveva sikatà nivapati | prajàpatireùo 'gniþ sarvamu brahma prajàpatistaddhaitadbrahmaõa utsanne yatsikatà atha yadanutsannamidaü tadyo 'yamagni÷cãyate tadyatsikatà nivapati yadeva tadbrahmaõa utsannaü tadasminnetatpratidadhàti tà asaükhyàtà aparimità nivapati ko hi tadveda yàvattadbrahmaõa utsannaü sa ha và etaü sarvaü kçtsnam prajàpatiü saüskaroti ya evaü vidvàntsikatà nivapati 7.3.1.[43] tadàhuþ | kaitàsàmasaükhyàtànàü saükhyeti dve iti bråyàddve hi sikate ÷uklà ca kçùõà càtho sapta viü÷ati÷atànãti bråyàdetàvanti hi saüvatsarasyàhoràtràõyatho dve dvàpa¤cà÷e ÷ate ityetàvanti hyetasya ùaóçcasyàkùaràõyatho pa¤caviü÷atiriti pa¤caviü÷aü hi retaþ 7.3.1.[44] tà età yajuùmatya iùñakàþ | tà àtmannevopadadhàti na pakùapuceùvàtmanhyeva yajuùmatya iùñakà upadhãyante na pakùapuceùu na sàdayati nedretaþ prajàtiü sthàpayànãti 7.3.1.[45] athainà àpyànavatãbhyàmabhimç÷ati | idamevaitadretaþ siktamàpyàyayati tasmàdyonau retaþ siktamàpyàyate saumãbhyàm pràõo vai somaþ pràõaü tadretasi dadhàti tasmàdretaþ siktam pràõamabhisambhavati påyeddha yadçte pràõàtsambhavedeùo haivàtra sådadohàþ pràõo vai somaþ sådadohàþ 7.3.1.[46] àpyàyasva sametu te | vi÷vataþ soma vçùõyamiti reto vai vçùõyamàpyàyasva sametu te sarvataþ soma reta ityetadbhavà vàjasya saügatha ityanne vai vàjo bhavànnasya saügatha ityetatsaü te payàüsi samu yanti vàjà iti raso vai payo 'nne vàjàþ saü te rasàþ samu yantvannànãtyetatsaü vçùõyabhimàtiùàha iti saü retàüsi pàpmasaha ityetadàpyàyamàno amçtàya someti prajàtyàü tadamçtaü dadhàti tasmàtprajàtiramçtà divi ÷ravàüsyuttamàni dhiùveti candramà và asya divi ÷rava uttamaü sa hyenamamuùmiüloke ÷ràvayati dvàbhyàmàpyàyayati gàyatryà ca triùñubhà ca tasyokto bandhuþ 7.3.1.[47] athàtàþ sampadeva | catasro logeùñakà upadadhàti ùaóçcena nivapati dvàbhyàmàpyàyayati taddvàda÷a dvàda÷a màsàþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvattadbhavati 7.3.2.[1] àpyànavatãbhyàmabhimç÷ya | pratyetyàtithyena pracaratyàtithyena pracarya pravargyopasadbhyàm pracarati pravargyopasadbhyàm pracaryàthaitàü carmaõi citiü samava÷amayanti tadyaccarmaõi carma vai råpaü råpàõàmupàptyai lomato loma vai råpaü råpàõàmupàptyai rohite rohite ha sarvàõi råpàõi sarveùàü råpàõàmupàptyà ànaóuhe 'gnireùa yadanaóvànagniråpàõàmupàptyai pràcãnagnãve taddhi devatrà 7.3.2.[2] tadagreõa gàrhapatyam | antarvedyuttaraloma pràcãnagnãvamupastçõàti tadetàü citiü samava÷amayantyatha prokùati tadyatprokùati ÷uddhamevaitanmedhyaü karotyàjyena taddhi ÷uddham medhyamatho anabhyàrohàya na hi kiü canànyaddhaviràjyena prokùanti tåùõãmaniruktaü vai tadyattåùõãü sarvaü và aniruktaü sarveõaivaitacuddham medhyaü karotyatho anabhyàrohàya na hi kiü canànyaddhaviståùõãm prokùanti 7.3.2.[3] yadveva prokùati | havirvà etattadetadabhighàrayati yadvai havirabhyaktaü yadabhighàritaü tajjuùñaü tanmedhyamàjyenàjyena hi havirabhighàrayanti tåùõãü tåùõãü hi havirabhighàrayanti darbhaiste hi ÷uddhà medhyà agrairagraü hi devànàm 7.3.2.[4] tadàhuþ | yatprathamàmeva citim prokùati kathamasyaiùa sarvo 'gniþ prokùito bhavati kathaü carmaõi praõãtaþ kathama÷vapraõãta iti yadevàtra sarvàsàü citãnàmiùñakàþ prokùatyevamu hàsyaiùa sarvo 'gniþ prokùito bhavatyevaü carmaõi praõãta evama÷vapraõãta udyacantyetàü citim 7.3.2.[5] athàhàgnibhyaþ prahriyamàõebhyo 'nubråhãti | etadvai devànupapraiùyata etaü yaj¤aü taüsyamànànrakùàüsi nàùñrà ajighàüsanna yakùyadhve na yaj¤aü taüsyadhva iti tebhya etànagnãnetà iùñakà vajrànkùurapavãnkçtvà pràharaüstairenànastçõvata tàntstçtvàbhaye 'nàùñrà eta yaj¤amatanvata 7.3.2.[6] tadvà etatkriyate | yaddevà akurvannidaü nu tàni rakùàüsi devairevopahatàni yattvetatkaroti yaddevà akurvaüstatkaravàõãtyatho yadeva rakùo yaþ pàpmà tebhya etànagnãnetà iùñakà vajrànkùurapavãnkçtvà praharati tairenàntstçõute tàntstçtvàbhaye 'nàùñrà etaü yaj¤aü tanute 7.3.2.[7] tadyadagnibhya iti | bahavo hyete 'gnayo yadetà÷citayo 'tha yatprahriyamàõebhya iti pra hi harati 7.3.2.[8] taddhaike 'nvàhuþ | purãùyàso agnayaþ pràvaõabhiþ sajoùasa iti pràyaõaråpaü na tathà kuryàdàgneyãreva gàyatrãþ kàmavatãranubråyàdà te vatso mano yamattubhyaü tà aïgirastamàgniþ priyeùu dhàmasviti 7.3.2.[9] àgneyãranvàha | agniråpàõàmupàptya kàmavatãþ kàmànàmupàptyai gàyatrãrgàyatro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadreto bhåtaü si¤cati tisrasrivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadreto bhåtaü si¤cati tàþ sapta sampadyante saha triranåktàbhyàü saptacitiko 'gniþ sapta 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvattadbhavatyupàü÷vanvàha reto và atra yaj¤a upàü÷u vai retaþ sicyate pa÷càdanubruvannanveti candobhirevaitadyaj¤am pa÷càdabhirakùanneti 7.3.2.[10] athà÷vaü ÷uklam purastànnayanti | etadvai devà abibhayuryadvai na iha rakùàüsi nàùñrà na hanyuriti ta etaü vajramapa÷yannamumevàdityamasau và àditya eùo '÷vasta etena vajreõa purastàdrakùàüsi nàùñrà apahatyàbhaye 'nàùñre svasti samà÷nuvata tathaivaitadyajamàna etena vajreõa purastàdrakùàüsi nàùñrà apahatyàbhaye 'nàùñre svasti sama÷nuta àgaghantyagniü dakùiõataþ pucasya citimupanidadhatyuttarato '÷vamàkramayanti 7.3.2.[11] tamuttaràdhenàgneþ | antareõa pari÷ritaþ prà¤caü nayanti tatpràcyai di÷aþ pàpmànamapahanti taü dakùiõà taddakùiõàyai di÷aþ pàpmànamapahanti tam pratya¤caü tatpratãcyai di÷aþ pàpmànamapahanti tamuda¤caü tadudãcyai di÷aþ pàpmànamapahanti sarvàbhya evaitaddigbhyo rakùàüsi nàùñrà apahatyàthainamuda¤cam prà¤cam prasçjati tasyokto bandhuþ 7.3.2.[12] tam pratya¤caü yantam | etàü citimavaghràpayatyasau và àditya eùo '÷va imà u sarvàþ prajà yà imà iùñakàstadyadavaghràdayatyasàveva tadàditya imàþ prajà abhijighrati tasmàdu haitatsarvo 'smãti manyate prajàpatervãryeõa tadyatpratya¤caü yantamavaghràpayati pratyaï hyevaiùa yannimàþ sarvàþ prajà abhijighrati 7.3.2.[13] yadvevàvaghràpayati | asau và àditya eùo '÷va ima u lokà etàþ svayamàtçõàstadyadavaghràpayatyasàveva tadàditya imàülokàntsåtre samàvayate tadyattatsåtramupari tasya bandhuþ 7.3.2.[14] yadvevàghràpayati | agnirdevebhya udakràmatso 'paþ pràvi÷atte devàþ prajàpatimabruvaüstvamimamanvica sa tubhyaü svàya pitra àvirbhaviùyatãti tama÷vaþ ÷uklo bhåtvànvaicattamadbhya upodàsçptam puùkaraparõe viveda tamabhyavekùàü cakre sa hainamuduvoùa tasmàduvoùa tasmàda÷vaþ ÷ukla uduùñamukha ivàthà ha durakùo bhàvukastamu và çtveva hiüsitveva mete taü hovàca varaü te dadàmãti 7.3.2.[15] sa hovàca | yastvànena råpeõànvicàdvindàdeva tvà sa iti sa yo hainametena råpeõànvicati vindati hainaü vittvà haivainaü cinute 7.3.2.[16] sa ÷uklaþ syàt | taddhyetasya råpaü ya eùa tapati yadi ÷uklaü na vindedapya÷uklaþ syàda÷vastveva syàdyadya÷vaü na vindedapyanaóvàneva syàdàgneyo và anaóvànagniru sarveùàm pàpmanàmapahantà 7.3.2.[17] athàto 'dhirohaõasyaiva | taü haike purastàtpratya¤camadhirohanti pa÷càdvà prà¤caü na tathà kuryàtpa÷ureùa yadagniryo vai pa÷um purastàtpratya¤camadhirohati viùàõàbhyàü taü hantyatha yaþ pa÷càtprà¤cam padbhyàü tamàtmanevainamàrohedyaü và àtmanà pa÷umàrohanti sa pàrayati sa na hinastyuttarato yaü hi kaü ca pa÷umàrohantyuttarata evainammàrohantyàruhyàgnimauttaravedikaü karma kçtvàtmannagniü gçhõãta àtmannagniü gçhãtvà satyaü sàma gàyati puùkaraparõamupadadhàti tasyàtaþ 7.3.2.[18] athaitaü sàye bhåte '÷vam pariõayanti | etadva devà abibhayuryadvai na imamiha rakùàüsi nàùñrà na hanyuriti tasmà etaü vajramabhigoptàramakurvannamumevàdityamasau và àditya eùo '÷vastathaivàsmà ayametaü vajramabhigoptàraü karoti 7.3.2.[19] taü và upàstamayamàdityasya pariõayati | eùa và asya pratyakùaü divà goptà bhavati ràtrisàcayànyu vai rakùàüsi ràtryà evàsmà etaü vajramabhigoptàraü karoti sarvataþ pariõayati sarvata evàsmà etaü vajramabhigoptàraü karoti triùkçtvaþ pariõayati trivçtamevàsmà etaü vajramabhigoptàraü karotyathainamuda¤cam prà¤cam prasçjati tasyokto bandhuratha sa punarvipalyayate tasyopari bandhuþ 7.4.1.[1] àtmannagniü gçhõãte ceùyan | àtmano và etamadhijanayati yàdç÷àdva jàyate tàdçïïeva bhavati sa yadàtmannagçhãtvàgniü cinuyànmanuùyàdeva manuùyaü janayenmartyànmartyamanapahatapàpmano 'napahatapàpmànamatha yadàtmannagniü gçhãtvà cinoti tadagnerevàdhyagniü janayatyamçtàdamçtamapahatapàpmano 'pahatapàpmànam 7.4.1.[2] sa gçhõàti | mayi gçhõàmyagre agnimiti tadàtmannevàgre 'gniü gçhõàti ràyaspoùàya suprajàstvàya suvãryàyeti tadu sarvà à÷iùa àtmangçhõãte màmu devatàþ sacantàmiti tadu sarvàndevànàtmangçhõãte tadyatkiü càtmano 'dhi janayiùyanbhavati tatsarvamàtmangçhõãte sa vai tiùñhannàtmannagniü gçhãtvànåpavi÷ya cinoti pa÷ureùa yadagnistasmàtpa÷ustiùñhangarbhaü dhitvànåpavi÷ya vijàyate 7.4.1.[3] atha satyaü sàma gàyati | etadvai devà abruvantsatyamasya mukhaü karavàma te satyam bhaviùyàmaþ satyaü no 'nuvartsyati satyo naþ sa kàmo bhaviùyati yatkàmà etatkariùyàmaha iti 7.4.1.[4] ta etatsatyaü sàma purastàdagàyan | tadasya satyam mukhamakurvaüste satyamabhavantsatyamenànanvavartata satya eùàü sa kàmo 'bhavadyatkàmà etadakurvata 7.4.1.[5] tathaivaitadyajamànaþ | yatsatyaü sàma purastàdgàyati tadasya satyam mukhaü karoti sa satyam bhavati satyamenamanuvartate satyo 'sya sa kàmo bhavati yatkàma etatkurute 7.4.1.[6] tadyattatsatyam | àpa eva tadàpo hi vai satyaü tasmàdyenàpo yanti tatsatyasya råpamityàhurapa eva tasya sarvasyàgramakurvaüstasmàdyadaivàpo yantyathedaü sarvaü jàyate yadidaü kiü ca 7.4.1.[7] atha puùkaraparõamupadadhàti | yonirvai puùkaraparõaü yonimevaitadupadadhàti 7.4.1.[8] yadveva puùkaraparõamupadadhàti | àpo vai puùkaraü tàsàmiyam parõaü yathà ha và idam puùkaraparõamapsvadhyàhitamevamiyamapsvadhyàhità seyaü yoniragneriyaü hyagnirasyai hi sarvo 'gni÷cãyata imàmevaitadupadadhàti tàmanantarhitàü satyàdupadadhàtãmàü tatsatye pratiùñhàpayati tasmàdiyaü satye pratiùñhità tasmàdviyameva satyamiyaü hyevaiùàü lokànàmaddhàtamàm 7.4.1.[9] apàm pçùñhamasi yoniragneriti | apàü hãyam pçùñhaü yonirhãyamagneþ samudramabhitaþ pinvamànamiti samudro homàmabhitaþ pinvate vardhamàno mahàü à ca puùkara iti vardhamàno mahãyasva puùkara ityetaddivo màtrayà varimõà prathasvetyanuvimàrùñyasau và àditya eùo 'gnirno haitamanyo divo varimà yantumarhati dyaurbhåtvainaü yacetyevaitadàha svaràjopaddhàti svàràjyaü hyapàü sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.4.1.[10] atha rukbhamupadadhàti | asau và àditya eùa rukbha eùa hãmàþ sarvàþ prajà atirocate roco ha vai taü rukbha ityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devà amumevaitadàdityamupadadhàti sa hiraõmayo bhavati parimaõóala ekaviü÷atinirbàdhastasyokto bandhuradhastànnirbàdhamupadadhàti ra÷mayo và etasya nirbàdhà avastàdu và etasya ra÷mayaþ 7.4.1.[11] tam puùkaraparõa upadadhàti | yonirvai puùkaraparõaü yonàvevainametatpratiùñhàpayati 7.4.1.[12] yadveva puùkaraparõa upadadhàti | pratiùñhà vai puùkaraparõamiyaü vai puùkaraparõamiyamu vai pratiùñhà yo và asyàmapratiùñhito 'pi dåre sannapratiùñhita eva sa ra÷mibhirvà eùo 'syàm pratiùñhito 'syàmevainametatpratiùñhàyàm pratiùñhàpayati 7.4.1.[13] yadveva puùkaraparõa upadadhàti | indro vçtraü hatvà nàstçùãti manyamàno 'paþ pràvi÷attà abravãdbibhemi vai puram me kuruteti sa yo 'pàü rasa àsãttamårdhvaü samudauhaüstàmasmai puramakurvaüstadyadasmai puramakurvaüstasmàtpåùkaram påùkaraü ha vai tatpuùkaramityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devàstadyatpuùkaraparõa upadadhàti yamevàsyaitamàpo rasaü samudauhanyàmasmai puramakurvaüstasminnevainametatpratiùñhàpayati 7.4.1.[14] brahma jaj¤ànam prathamam purastàditi | asau và àdityo brahmàharahaþ purastàjjàyate vi sãmataþ suruco vena àvariti madhyaü vai sãmeme lokàþ suruco 'sàvàdityo veno yadvai prajijaniùamàõo 'venattasmàdvenastàneùa sãmato madhyato vivçùvannudeti sa budhnyà upamà asya viùñhà iti di÷o và asya budhnyà upamà viùñhàstà hyeùa upavitiùñhate sata÷ca yonimasata÷ca vivaritãme vai lokàþ sata÷ca yonirasata÷ca yacca hyasti yacca na tadebhya eva lokebhyo jàyate triùñubhopadadhàti traiùñabho hyeùa sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.4.1.[15] atha puruùamupadadhàti | sa prajàpatiþ so 'gniþ sa yajamànaþ sa hiraõmayo bhavati jyotirvai hiraõyaü jyotiragniramçtaü hiraõyamamçtamagniþ puruùo bhavati puruùo hi prajàpatiþ 7.4.1.[16] yadveva puruùamupadadhàti | prajàpatervisrastàdramyà tanårmadhyata udakràmattasyàmenamutkàntàyàü devà ajahustaü yatra devàþ samaskurvaüstadasminnetàü ramyàü tanåm madhyato 'dadhustasyàmasya devà aramanta tadyadasyaitasyàü ramyàyàü tanvàü devà aramanta tasmàddhiramyaü hiramyaü ha vai taddhiraõyamityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devàstathaivàsminnayametàü ramyàü tanåm madhyato dadhàti tasyàmasya devà ramante pràõo và asya sà ramyà tanåþ pràõamevàsminnetam madhyato dadhàti 7.4.1.[17] taü rukbha upadadhàti | asau và àditya eùa rukbho 'tha ya eùa etasminmaõóale puruùaþ sa eùa tamevaitadupadadhàti 7.4.1.[18] uttànamupadadhàti | etadvai devà abruvanyadi và imàvarvà¤cà upadhàsyàmaþ sarvamevedam pradhakùyato yadyu parà¤cau parà¤càveva tapsyato yadyu samya¤càvantaraivaitàvetajjyotirbhaviùyatyatho anyo 'nyaü hiüsiùyata iti te 'rvà¤camanyamupàdadhuþ parà¤camanyaü sa eùa ra÷mibhirarvàï tapati rukbhaþ pràõaireùa årdhvaþ puruùaþ prà¤camupadadhàti pràï hyeùo 'gni÷cãyate 7.4.1.[19] hiraõyagarbhaþ samavartatàgra iti | hiraõyagarbho hyeùa samavartatàgre bhåtasya jàtaþ patireka àsãdityeùa hyasya sarvasya bhåtasya jàtaþ patireka àsãtsa dàdhàra pçthivãü dyàmutemàmityeùa vai divaü ca pçthivãü ca dàdhàra kasmai devàya haviùa vidhemeti prajà patirvai kastasmai haviùà vidhemetyetat 7.4.1.[20] drapsa÷caskanda pçthivãmanu dyàmiti | asau và àdityo drapsaþ sa divaü ca pçthivãü ca skandatãtyamåmitãmàmimaü ca yonimanu ya÷ca pårva itãmaü ca lokamamuü cetyetadatho yaccedametarhi cãyate yaccàdaþ pårvamacãyateti samànaü yonimanu saücarantamiti samànaü hyepa etaü yonimanu saücarati drapsaü juhomyanu sapta hotrà ityasau và àdityo drapso di÷aþ sapta hotrà amuü tadàdityaü dikùu pratiùñhàpayati 7.4.1.[21] dvàbhyàmupadadhàti | dvipàdyajamàno yajamàno 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadupadadhàti triùñubbhyàü traiùñubho hyeùa sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.4.1.[22] atha sàma gàyati | etadvai devà etam puruùamupadhàya tametàdç÷amevàpa÷yanyathaitacuùkaü phalakam 7.4.1.[23] te 'bruvan | upa tajjànãta yathàsminpuruùe vãryaü dadhàmeti te 'bruvaü÷cetayadhvamiti citimicateti vàva tadabruvaüstadicata yathàsminpuruùe vãryaü dadhàmeti 7.4.1.[24] te cetayamànàþ | etatsàmàpa÷yaüstadagàyaüstadasminvãryamadadhustathaivàsminnayametaddadhàti puruùe gàyati puruùe tadvãryaü dadhàti citre gàyati sarvàõi hi citràõyagnistamupadhàya na purastàtparãyànnenmàyamagnirhinasaditi 7.4.1.[25] atha sarpanàmairupatiùñhata | ime vai lokàþ sarpàste hànena sarveõa sarpanti yadidaü kiü ca sarveùàmu haiùa devànàmàtmà yadagniste devà etamàtmànamupadhàyàbibhayuryadvai na ime lokà anenàtmanà na surpeyuriti 7.4.1.[26] ta etàni sarpanàmànyapa÷yan | tairupàtiùñhanta tairasmà imàülokànasthàpayaüstairanamayanyadanamayaüstasmàtsarpanàmàni tathaivaitadyajamàno yatsarpanàmairupatiùñhata imànevàsmà etallokàntsthàpayatãmàülokànnamayati tatho hàsyaita etenàtmanà na sarpanti 7.4.1.[27] yadveva sarpanàmairupatiùñhata | ime vai lokàþ sarpà yaddhi kiü ca sarpatyeùveva tallokeùu sarpati tadyatsarpanàmairupatiùñhate yaivaiùu lokeùu nàùñrà yo vyadvaro yà ÷imidà tadevaitatsarvaü ÷amayati 7.4.1.[28] namo 'stu sarpebhyo ye ke ca pçthivãmanu | ye antarikùe ye divi tebhyaþ sarpebhyo nama iti ya evaiùu triùu lokeùu sarpàstebhya etannamaskaroti 7.4.1.[29] yà iùavo yàtudhànànàmiti | yàtudhànapreùità haike da÷anti ye và vanaspatãmranu ye vàvañeùu ÷erate tebhyaþ sarpebhyo nama iti ye caiva vanaspatiùu sarpà ye càvañeùu ÷erate tebhya etannamaskaroti 7.4.1.[30] ye vàmã rocane divo | ye và såryasya ra÷miùu yeùàmapsu sadaskçtaü tebhyaþ sarpebhyo nama iti yatra yatraite tadevaibhya etannamaskaroti namo nama iti yaj¤o vai namo yaj¤enaivainànetannamaskàreõa namasyati tasmàdu ha nàyaj¤iya bråyànnamasta iti yathà hainam bråyàdyaj¤asta iti tàdçktat 7.4.1.[31] tribhirupatiùñhate | traya ime lokà atho trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsmà etadimàülokàntsthàpayatyatho tàvataivaitadidam marvaü ÷amayati tiùñhannupatiùñhate tiùñhantãva và ime lokà atho tiùñhanvai vãryavattaraþ 7.4.1.[32] athainamupavi÷yàbhijuhoti | àjyena pa¤cagçhãtena tasyokto bandhuþ sarvataþ parisarpaü sarvàbhya evainametaddigbhyo 'nnena prãõàti 7.4.1.[33] yadvevainamabhijuhoti | etadvai devà etamàtmànamupadhàyàbibhayuryadvai na imamiha rakùàüsi nàùñrà na hanyuriti ta etànràkùoghnànpratisarànapa÷yankçõuùva pàjaþ prasitiü na pçthvãmiti ràkùoghnà vai pratisaràsta etaiþ pratisaraiþ sarvàbhyo digbhyo rakùàüsi nàùñrà apahatyàbhaye 'nàùñra etamàtmànaü samaskurvata tathaivaitadyajamàna etaiþ pratisaraiþ sarvàbhyo digbhyo rakùàüsi nàùñrà apahatyàbhaye 'nàùñra etamàtmànaü saü skurute 7.4.1.[34] àjyena juhoti | vajro và àjyaü vajreõaivaitaprakùàüsi nàùñrà apahanti pa¤cagçhãtena pa¤cacitiko 'gniþ pa¤ca 'rtavaþ saüvatsaraþ saüvatsaro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivaitadrakùàüsi nàùñrà apahantyàgneyãbhiragnirvai jyotã rakùohàgninaivaitadrakùàüsi nàùñrà apahanti triùñubbhirvajro vai triùñubvajreõaivaitadrakùàüsi nàùñrà apahanti sarvataþ parisarpaü sarvàbhya evaitaddigbhyo rakùàüsi nàùñrà apahanti 7.4.1.[35] pa÷càdagneþ pràïàsãno | 'thottarato dakùiõàtha purastàtpratyaïïatha jaghanena parãtya dakùiõata udaïïàsãnastaddakùiõàvçttaddhi devatràthànuparãtya pa÷càtpràïàsãnastatho hàsyaitatpràgeva karma kçtam bhavati 7.4.1.[36] atha srucà upadadhàti | bàhå vai srucau bàhå evàsminnetatpratidadhàti te yatsrucau bhavataþ srucau hi bàhå idameva kapucalamayaü daõdo dve bhavato dvau hãmau bàhå pà÷vata upadadhàti pàr÷vato hãmau bàhå 7.4.1.[37] kàrùmaryamayãü dakùiõata upadadhàti | etadvai devà abibhayuryadvai no yaj¤aü dakùiõato rakùàüsi nàùñrà na hanyuriti ta etaü rakùohaõaü vanaspatimapa÷yankàrùmaryaü ta etena vanaspatinà dakùiõato rakùàüsi nàùñrà apahatyàbhaye 'nàùñra etaü yaj¤amatanvata tathaivaitadyajamàna etena vanaspatinà dakùiõato rakùàüsi nàùñrà apahatyàbhaye 'nàùñra etaü yaj¤aü tanuta àjyena pårõà bhavati vajro và àjyaü vajreõaivaitaddakùiõato rakùàüsi nàùñrà apahanti 7.4.1.[38] athaudumbarãmuttarata upadadhàti | årgvai rasa udumbara årjamevàsminnetadrasaü dadhàti dadhnà pårõà bhavati raso vai dadhi rasamevàsminnetaddadhàti 7.4.1.[39] yadveva srucà upadadhàti | prajàpatervisrastasyàgnisteja àdàya dakùiõàkarùatso 'trodaramadyatkçùñvodaramattasmàtkàrùmaryo 'thàsyendra oja àdàyodaïïadakràmatsa udumbaro 'bhavat 7.4.1.[40] tàvabravãt | upa metam prati ma etaddhattaü yena me yuvamudakramiùñamiti tàbhyàü vai nau sarvamannam prayaceti tau vai mà bàhå bhåtvà prapadyethàmiti tatheti tàbhyàü vai sarvamannam pràyacattàvenam bàhå bhåtvà pràpadyetàü tasmàdbàhubhyàmevànnaü kriyate bàhubhyàmadyate bàhubhyàü hi sa sarvamannam pràyacat 7.4.1.[41] sa kàrùmaryamayãü dakùiõata upadadhàti | agneùñvà tejasà sàdayàmãti yadevàsya tadagnisteja àdàya dakùiõàkarùattadasminnetatpratidadhàtyagnirmårdhà divaþ kakudityeùa u so 'gnirgàyatryà gàyatro 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainàmetadupadadhàti ghçtena pårõà bhavatyàgneyaü vai ghçtaü svenaivainametadbhàgena svena ramena prãõàti 7.4.1.[42] athaudumbarãmuttarata upadadhàti | indrasya tvaujasà sàdayàmãti yadevàsya tadindra oja àdàyodaïïudakràmattadasminnetatpratidadhàti bhuvo yaj¤asya rajasa÷ca netetyeùa u sa indraþ sà yadàgneyyagnikarma hyatha yattriùñuptraiùñubho hãndra aindràgno 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainàmetadupadadhàtãndràgnã vai sarve devàþ sarvadevatyo 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainàmetadupadadhàti dadhnà pårõà bhavatyaindraü vai dadhi svenaivainametadbhàgena svena rasena prãõàti 7.4.1.[43] tàvasyaitàvindràgnã eva bàhå | tàvenaü tejasà ca vãryeõa ca saha prapadyete sa sampratyuraþ puruùamàkà÷ya yatràbhyàpnoti tadàlikhyaine upadadhàtyeùa haitayorlokaþ 7.4.1.[44] te haike tira÷cyà upadadhati | tirya¤cau và imau bàhå iti na tathà kuryàtpràcyàvevopadadhyàtpràï hyeùo 'gni÷cãyate 'tho evaü vai bàhå vãryavattarau te nànopadadhàti nànà sàdayati nànà sådadohasàdhivadati nànà hãmau bàhå 7.4.1.[45] tadàhuþ | naitasya puruùasya bàhå kuryàdetau và asya bàhå ye ete srucau nedatirecayànãti sa vai kuryàdevaitau và asya bàhå anvete srucàvatho etau pakùàvatho yànyetasminnagnau råpàõyupadhàsyanbhavati yàntstomànyàni pçùñhàni yàni candàüsyetayoreva sà saüskçtiretayorvçddhistasmàdu kuryàdevaitasya puruùasya bàhå 7.4.2.[1] svayamàtçõàmupadadhàti | iyaü vai svayamàtçõemàmevaitadupadadhàti tàmanantarhitàm puruùàdupadadhàtyannaü vai svayamàtçõeyaü vai svayamàtçõeyamu và annamasyàü hi sarvamannam pacyate 'nantarhitamevàsmàdetadanna dadhàtyuttaràmuttaramevàsmàdetadannaü dadhàti 7.4.2.[2] yadveva svayamàtçõàmupadadhàti | pràõo vai svayamàtçõà pràõo hyevaitatsvayamàtmana àtçntte pràõamevaitadupadadhàti tàmanantarhitàm puruùàdupadadhàti pràõo vai svayamàtçõeyaü vai svayamàtçõeyamu vai pràõo yaddhi kiü ca pràõãyaü tatsarvam bibhartyanantarhitamevàsmàdetatpràõaü dadhàtyuttaràmuttaramevàsmàdetatpràõaü dadhàti 7.4.2.[3] yadveva svayamàtçõàmupadadhàti | prajàpatiü visrastaü devatà àdàya vyudakràmaüstàsu vyutkràmantãùu pratiùñhàmabhipadyopàvi÷at 7.4.2.[4] sa yaþ sa prajàpatirvyasraüsata | ayameva sa yo 'yamagni÷cãyate 'tha yà sà pratiùñhaiùà sà prathamà svayamàtçõà tadyadetàmatropadadhàti yadevàsyaiùàtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdetàmatropadadhàti 7.4.2.[5] tàü vai prajàpatinopadadhàti | prajàpatirhyevaitatsvayamàtmanaþ pratyadhatta dhruvàsãti sthiràsãtyetadatho pratiùñhitàsãti dharuõeti pratiùñhà vai dharuõamàstçtà vi÷vakarmaõeti prajàpatirvai vi÷vakarmà tenàstçtàsãtyetanmà tvà samudra udvadhãnmà suparõa iti rukbho vai samudraþ puruùaþ suparõastau tvà modvadhiùñàmityetadavyathamànà pçthivãü dçüheti yathaiva yajustathà bandhuþ 7.4.2.[6] prajàpatiùñvà sàdayatviti | prajàpatirhyetàm prathamàü citimapa÷yadapàm pçùñhe samudrasyemannityapàü hãyam pçùñhaü samudrasya hãyamema vyacasvatãm prathasvatãmiti vyacasvatã ca hãyam prathasvatã ca prathasva pçthivyasãti prathasva pçthivã càsãtyetat 7.4.2.[7] bhårasãti | bhårhãyam bhåmirasãti bhåmirhãyamaditirasãtãyaü và aditiriyaü hãdaü sarvaü dadate vi÷vadhàyà ityasyàü hãdaü sarvaü hitaü vi÷vasya bhuvanasya dhartrãti sarvasya bhuvanasya dhartrãtyetatpçthivãü yaca pçthivãü dçüha pçthivãm mà hiüsãrityàtmànaü yacàtmànaü dçühàtmànam mà hiüsãrityetat 7.4.2.[8] vi÷vasmai pràõàyàpànàya | vyànàyodànàyeti pràõo vai svayamàtçõà sarvasmà u và etasmai pràõaþ pratiùñhàyai caritràyetãme vai lokàþ svayamàtçõà ima u lokàþ pratiùñhà caritramagniùñvàbhipàtvityagniùñvàbhigopàyatvityetanmahyà svastyeti mahatyà svastyetyetaccardiùà ÷aütameneti yaccardiþ ÷aütamaü tenetyetatsàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuratha sàma gàyati tasyopari bandhuþ 7.4.2.[9] tadàhuþ | kathamepa puruùaþ svayamàtçõayànabhinihito bhavatãtyannaü vai svayamàtçõà pràõaþ svayamàtçõànabhinihito v ai puruùo 'nnena ca pràõena ca 7.4.2.[10] atha dårveùñakàmupadadhàti | pa÷avo vai dårveùñakà pa÷ånevaitadupadadhàti tadyairado 'gniranantarhitaiþ pa÷ubhirupaitta ete tànevaitadupadadhàti tàmanantarhitàü svayamàtçõàyà upadadhàtãyaü vai svayamàtçõànantarhitàüstadasyai pa÷åndadhàtyuttaràmuttaràüstadasyai pa÷åndadhàti 7.4.2.[11] yadveva dårveùñakàmupadadhàti | prajàpatervisrastasya yàni lomànya÷ãyanta tà imà oùadhayo 'bhavannathàsmàtpràõo madhyata udakràmattasminnutkrànte 'padyata 7.4.2.[12] so 'bravãt | ayaü vàva màdhårvãditi yadabravãdadhårvãnmeti tasmàddhårvà dhårvà ha vai tàü dårvetyàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devàstadetatkùatram pràõo hyeùa raso lomànyanyà oùadhaya etàmupadadhatsarvà oùadhãrupadadhàti 7.4.2.[13] taü yatra devàþ samaskurvam | stadasminnetam pràõaü rasam madhyato 'dadhustathaivàsminnayametaddadhàti tàmanantarhitàü svayamàtçõàya upadadhàtãyaü vai svayamàtçõànannarhitàstadasyà oùadhãrdadhàtyuttaràmuttaràstadasyà oùadhãrdadhàti sà syàtsamålà sàgrà kçtsnatàyai yathà svayamàtçõàyàmupahità bhåmim pràpnuyàdevamupadadhyàdasyàü hyevaità jàyanta imàmanu prarohanti 7.4.2.[14] kàõóàtkàõóàtprarohantã | paruùaþ-paruùasparãti kàõóàtkàõóàddhyeùà parvaõaþ-parvaõaþ prarohatyevà no pårve pratanu sahasreõa ÷atena ceti yathaiva yajustathà bandhuþ 7.4.2.[15] yà ÷atena pratanoùi | sahasreõa virohasãti ÷atena hyeùà pratanoti sahasreõa virohati tasyàste devãùñake vidhema haviùà vayamiti yathaiva yajustathà bandhurdvàbhyàmupadadhàti tasyokto bandhuþ sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.4.2.[16] atha dviyajuùamupadadhàti | indràgnã akàmayetàü svargaü lokamiyàveti tàvetàmiùñakàmapa÷yatàü dviyajuùamimàmeva tàmupàdadhàtàü tàmupadhàyàsyai pratiùñhàyai svargaü lokamaitàü tathaivaitadyajamàno yaddviyajuùamupadadhàti yena råpeõa yatkarma kçtvendràgnã svargaü lokamaitàü tena råpeõa tatkarma kçtvà svargaü lokamayànãti sà yaddviyajurnàma dve hyetàü devate apa÷yatàü yadveva dviyajuùamupadadhàti yajamàno vai dviyajuþ 7.4.2.[17] tadàhuþ | yadasàveva yajamàno yo 'sau hiraõmayaþ puruùo 'tha katamadasyedaü råpamiti daivo và asya sa àtmà manuùo 'yaü tadyatsa hiraõmayo bhavatyamçtaü và asya tadråpaü devaråpamamçtaü hiraõyamatha yadiyam mçdaþ kçtà bhavati mànuùaü hyasyedaü råpam 7.4.2.[18] sa yadamåmevopadadhyàt | nemàmapa÷iüùyàtkùipre hàsmàllokàdyajamànaþ preyàdatha yadimàmapa÷inaùñi yadevàsyedam mànuùaü råpaü tadasyaitadapa÷inaùñi tatho hànenàtmanà sarvamàyureti 7.4.2.[19] sa yannànåpadadhyàt | na haitaü daivamàtmànamanuprajànãyàdatha yadanåpadadhàti tatho haitaü daivamàtmànamanuprajànàti tàmanantarhitàü dårveùñakàyà upadadhàti pa÷avo vai dårveùñakà yajamànaü tatpa÷uùu pratiùñhàpayati 7.4.2.[20] tadàhuþ | kathamasyaitàvàtmànau pràõena saütatàvavyavacinnau bhavata iti pràõo vai svayamàtçõà pràõo dårveùñakà yajamàno dviyajuþ sa yadanantarhitàü svayamàtçõàyai dårveùñakàmupadadhàti pràõeõaiva tatpràõaü saütanoti saüdadhàtyatha yadanantarhitàü dårveùñakàyai dviyajuùamupadadhàti pràõo vai dårveùñakà yajamàno dviyajurevamu hàsyaitàvàtmànau pràõena saütatàvavyavacinnau bhavataþ 7.4.2.[21] yàste agne sårye ruco | yà vo devàþ sårye ruca iti rucaü rucamityamçtatvaü vai rugamçtatvamevàsminnetaddadhàti dvàbhyàmupadadhàti tasyokto bandhuratho dvayaü hyevaitadråpam mçccàpa÷ca sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.4.2.[22] atha retaþsicà upadadhàti | imau vai lokau retaþsicàvimau hyeva lokau retaþ si¤cata ito và ayamårdhvaü retaþ si¤cati dhåmaü sàmutra vçùñirbhavati tàmasàvamuto vçùñiü tadimà antareõa prajàyante tasmàdimau lokau retaþsicau 7.4.2.[23] viràójyotiradhàrayaditi | ayaü vai loko viràñ sa imamagniü jyotirdhàrayati svaràójyotiradhàrayadityasau vai lokaþ svaràñ so mumàdityaü jyotirdhàrayati viràóvahemau lokau svaràñca nànopadadhàti nànà hãmau lokau sakçtsàdayati samànaü tatkaroti tasmàdu hànayorlokayorantàþ samàyanti 7.4.2.[24] yadveva retaþsicà upadadhàti | àõóau vai retaþsicau yasya hyàõóau bhavataþ sa eva retaþ si¤cati viràójyotiradhàrayatsvaràójyotiradhàrayaditi viràóvahemàvàõóau svaràñca tàvetajjyotirdhàrayato reta eva prajàpatimeva nànopadadhàti nànà homàvàõóau sakçtsàdayati samànaü tatkaroti tasmàtsamànasambandhanau te anantarhite dviyajuùa upadadhàti yajamàno vai dviyajuranantarhitau tadyajamànàdàõóau dadhàti 7.4.2.[25] atha vi÷vajyotiùamupadadhàti | agnirvai prathamà vi÷vajyotiragnirhyevàsmiüloke vi÷vaü jyotiragnimevaitadupadadhàti tàmanantarhitàü retaþsigbhyàmupadadhàtãmau vai lokau retaþsicàvanantarhitaü tadàbhyàü lokàbhyàmagniü dadhàtyantarevopadadhàtyantareva hãmau lokàvagniþ 7.4.2.[26] yadveva vi÷vajyotiùamupadadhàti | prajà vai vi÷vajyotiþ prajà hyeva vi÷vaü jyotiþ prajananamevaitadupadadhàti tàmanantarhitàü retaþsigbhyàmupadadhàtyàõóau vai retaþsicàvanantarhitàü tadàõóàbhyàm prajàtiü dadhàtyantarevopadadhàtyantareva hyàõóau prajàþ prajàyante 7.4.2.[27] prajàpatiùñvà sàdayatviti | prajàpatirhyetàm prathamàü citimapa÷yatpçùñhe pçthivyà jyotiùmatãmiti pçùñhe hyayam pçthivyai jyotiùmànagniþ 7.4.2.[28] vi÷vasmai pràõàyàpànàya | vyànàyeti pràõo vai vi÷vajyotiþ sarvasmà u etasmai pràõo vi÷vaü jyotiryaceti sarvaü jyotiryacetyetadagniùñe 'dhipatirityagnimevàsyà adhipatiü karoti sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.4.2.[29] atha 'rtavye upadadhàti | çtava ete yadçtavye çtånevaitadupadadhàti madhu÷ca màdhava÷ca vàsantikàvçtå iti nàmanã enayorete nàmabhyàmevaine etadupadadhàti dve iùñake bhavato dvau hi màsàvçtuþ sakçtsàdayatyekaü tadçtuü karoti 7.4.2.[30] tadyadete atropadadhàti | saüvatsara eùo 'gnirima u lokàþ saüvatsarastasyàyameva lokaþ prathamà citirayamasya loko vasanta çtustadyadete atropadadhàti yadevàsyaite àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdete atropadadhàti 7.4.2.[31] yadvevaite atropadadhàti | prajàpatireùo 'gniþsaüvatsara u prajàpatistasya pratiùñhaiva prathamà citiþ pratiùñho asya vasanta çtustadyadete atropadadhàti yadevàsyaite àtmanastadasminnetatpratidadhàti tasmàdete atropadadhàti te anantarhite vi÷vajyotiùa upadadhàti prajà vai vi÷vajyotiranantarhitàstatprajà çtubhyo dadhàti tasmàtprajà çtånevànuprajàyanta çtubhirhyeva garbhe santaü sampa÷yantyutubhirjàtam 7.4.2.[32] athàùàóhàmupadadhàti | iyaü và aùàóhemàmevaitadupadadhàti tàm pårvàrdha upadadhàti prathamà hãyamasçjyata 7.4.2.[33] sà yadaùàóhà nàma | devà÷càsurà÷cobhaye pràjàpatyà aspardhanta te devà etàmiùñakàmapa÷yannaùàóhàmimàmeva tàmupàdadhata tàmupadhàyàsuràntsapatnànbhràtçvyànasmàtsarvasmàdasahanta yadasahanta tasmàdaùàóhà tathaivaitadyajamàna etàmupadhàya diùantam bhràtçvyamasmàtsarvasmàtsahate 7.4.2.[34] yadvevàùàóhàmupadadhàti | vàgvà aùàóhà vàcaiva taddaivà asuràntsapatnànbhràtçvyànasmàtsarvasmàdasahanta tathaivaitadyajamàno vàcaiva dviùantam bhràtçvyamasmàtsarvasmàtsahate vàcameva taddevà upàdadhata tathaivaitadyajamàno vàcamevopadhatte 7.4.2.[35] seyaü vàmabhçt | pràõà vai vàmaü yaddhi kiü ca pràõãyaü tatsarvam bibharti teneyaü vàmabhçdvàggha tveva vàbhçtpràõà vai vàmaü vàci vai pràõebhyo 'nnaü dhãyate tasmàdvàgvàmabhçt 7.4.2.[36] ta ete sarve pràõà yadaùàóhà | tàm pårvàrdha upadadhàti purastàttatpràõàndadhàti tasmàdime purastàtpràõàstànnànyayà yajuùmatyeùñakayà purastàtpratyupadadhyàdetasyàü citau netpràõànapidadhànãti 7.4.2.[37] yadvapasyàþ pa¤ca purastàdupadadhàti | annaü và àpo 'napihità và annena pràõàstàmanantarhitàmçtavyàbhyàmupadadhàtyçtuùu tadvàcam pratiùñhàpayati seyaü vàgçtuùu pratiùñhità vadati 7.4.2.[38] tadàhuþ | yatprajà vi÷vajyotirvàgaùàóhàya kasmàdantareõa 'rtavye upadadhàtãti saüvatsaro và çtavye saüvatsareõa tatprajàbhyo vàcamantardadhàti tasmàtsaüvatsaravelàyàm prajà vàcam pravadanti 7.4.2.[39] aùàóhàsi sahamàneti | asahanta hyetayà devà asuràntsahasvàràtãþ sahasva pçtanàyata iti yathaiva yajustathà bandhuþ sahasravãryàsi sà mà jinveti sarvaü vai sahasraü sarvavãryàsi sà mà jinvetyetatsàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.4.2.[40] tadàhuþ | kasmàdabhisvayamàtçõamanyà iùñakà upadhãyante pràcya età iti dve vai yonã iti bråyàddevayoniranyo manuùyayoniranyaþ pràcãnaprajananà vai devàþ pratãcãnaprajananà manuùyàstadyadetàþ pràcãrupadadhàti devayonerevaitadyajamànam prajanayati 7.5.1.[1] kårmamupadadhàti | raso vai kårmo rasamevaitadupadadhàti yo vai sa eùàü lokànàmapsu praviddhànàm paràïraso 'tyakùaratsa eùa kårmastamevaitadupadadhàti yàvànu vai rasastàvànàtmà sa eùa ima eva lokàþ 7.5.1.[2] tasya yadadharaü kapàlam | ayaü sa lokastatpratiùñhitamiva bhavati pratiùñhita iva hyayaü loko 'tha yaduttaraü sà dyaustadbyavagçhãtàntamiva bhavati vyavagçhãtànteva hi dyauratha yadantarà tadantarikùaü sa eùa ima eva lokà imànevaitallokànupadadhàti 7.5.1.[3] tamabhyanakti | dadhnà madhunà ghçtena dadhi haivàsya lokasya råpaü ghçtamantarikùasya madhvamuùya svenaivainametadråpeõa samardhayatyatho dadhi haivàsya lokasya raso ghçtamantarikùasya madhvamuùya svenaivainametadrasena samardhayati 7.5.1.[4] madhu vàtà çtàyata iti | yàü vai devatàmçgabhyanåktà yàü yajuþ saiva devatà sa 'kùo devatà tadyajustaddhaitanmadhvevaiùa trico raso vai madhu rasamevàsminnetaddadhàti gàyatrãbhistisçbhistasyokto bandhuþ 7.5.1.[5] sa yatkårmo nàma | etadvai råpaü kçtvà prajàpatiþ prajà asçjata yadasçjatàkarottadyadakarottasmàtkårmaþ ka÷yapo vai kårmastasmàdàhuþ sarvàþ prajàþ kà÷yapya iti 7.5.1.[6] sa yaþ kårmo 'sau sa àdityo | 'mumevaitadàdityamupadadhàti taü purastàtpratya¤camupadadhàtyamuü tadàdityam purastàtpratya¤caü dadhàti tasmàdasàvàdityaþ purastàtpratyaï dhãyate dakùiõato 'ùàóhàyai vçùà vai kårmo yoùàùàóhà dakùiõato vai vçùà yoùàmupa÷ete 'ratnimàtre 'ratnimàtràddhi vçùà yoùàmupa÷ete saiùà sarvàsàmiùñakànàm mahiùã yadaùàóhaitasyai dakùiõataþ santsarvàsàmiùñakànàü dakùiõato bhavati 7.5.1.[7] yadveva kårmamupadadhàti | pràõo vai kårmaþ pràõo hãmàþ sarvàþ prajàþ karoti pràõamevaitadupadadhàti tam purastàtpratya¤camupadadhàti purastàttatpratya¤cam pràõaü dadhàti tasmàtpurastàtpratyaï pràõo dhãyate puruùamabhyàvçttaü yajamàne tatpràõaü dadhàti dakùiõato 'ùàóhàyai pràõo vai kårmo vàgaùàóhà pràõo vai vàco vçùà pràõo mithunam 7.5.1.[8] apàü gambhantstãdeti | etaddhàpàü gambhiùñhaü yatraiùa etattapati mà tvà såryo 'bhitàpsãnmàgnirvai÷vànara iti maiva tvà såryo hiüsãnmo agnirvai÷vànara ityetadacinnapatràþ prajà anuvãkùasvetãmà vai sarvàþ prajà yà imà iùñakàstà ariùñà anàrtà anuvãkùasvetyetadanu tvà divyà vçùñiþ sacatàmiti yathaivainaü divyà vçùñiranusacetaivametadàha 7.5.1.[9] athainamejayati | trãntsamudràntsamasçpatsvargànitãme vai trayaþ samudràþ svargà lokàstàneùa kårmo bhåtvànusaüsasarpàpàm patirvçùabha iùñakànàmityapàü hyeùa patirvçùabha iùñakànàm purãùaü vasànaþ sukçtasya loka iti pa÷avo vai purãùam pa÷ånvasànaþ sukçtasya loka ityetattatra gaca yatra pårve paretà iti tatra gaca yatraitena pårve karmaõeyurityetat 7.5.1.[10] mahã dyauþ pçthivã ca na iti | mahatã dyauþ pçthivã ca na ityetadimaü yaj¤am mimikùatàmitãmaü yaj¤amavatàmityetatpipçtàü no bharãmabhiriti bibhçtàü no bharãmabhirityetaddyàvàpçthivyayottamayopadadhàti dyàvàpçthivyo hi kårmaþ 7.5.1.[11] tribhirupadadhàti | traya ime lokà atho trivçdagniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivainametadupadadhàti tribhirabhyanakti tatùañtasyokto bandhuravakà adhastàdbhavantyavakà upariùñàdàpo và avakà apàmevainametanmadhyato dadhàti sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.5.1.[12] atholåkhalamusale upadadhàti | viùõurakàmayatànnàdaþ syàmiti sa ete iùñake apa÷yadulåkhalamusale te upàdhatta te upadhàyànnàdo 'bhavattathaivaitadyajamàno yadulåkhalamusale upadadhàti yena råpeõa yatkarma kçtvà viùõurannàdo 'bhavattena råpeõa tatkarma kçtvànnàdo 'sànãti tadetatsarvamannaü yadulåkhalamusale ulåkhalamusalàbhyàü hyevànnaü kriyata ulåkhalamusalàbhyàmadyate 7.5.1.[13] te retaþsicorvelayopadadhàti | pçùñayo vai retaþsicau madhyamu pçùñayo madhyata evàsminnetadannaü dadhàtyuttare uttaramevàsmàdetadannaü dadhàtyaratnimàtre 'ratnimàtràddhyannamadyate 7.5.1.[14] pràde÷amàtre bhavataþ | pràde÷amàtro vai garbho viùõurannametadàtmasammitamevàsminnetadannaü dadhàti yadu và àtmasammitamannaü tadavati tanna hinasti yadbhåyo hinasti tadyatkanãyo na tadavati 7.5.1.[15] audumbare bhavataþ | årgvai rasa udumbara årjamevàsminnetadrasaü dadhàtyatho sarva ete vanaspatayo yadudumbara ete upadadhatsarvànvanaspatãnupadadhàti retaþsicorvelayeme vai retaþsicàvanayostadvanaspatãndadhàti tasmàdanayorvanaspataya÷catuþsrakti bhavati catasro vai di÷aþ sarvàsu taddikùu vanaspatãndadhàti tasmàtsarvàsu dikùu vanaspatayo madhye saügçhãtam bhavatyulåkhalaråpatàyai 7.5.1.[16] yadvevolåkhalamusale upadadhàti | prajàpatervisrastàtpràõo madhyata udacikramiùattamannenàgçhõàttasmàtpràõo 'nnena gçhãto yo hyevànnamatti sa pràõiti 7.5.1.[17] pràõe gçhãte 'smàdannamudacikramiùattatpràõenàgçhõàttasmàtpràõenànnaü gçhãtaü yo hyeva pràõiti so 'nnamatti 7.5.1.[18] etayorubhayorgçhãtayoþ | asmàdårgudacikramiùattàmetàbhyàmubhàbhyàmagçhõàttasmàdetàbhyàmubhàbhyà mår ggçhãtà yo hyevànnamatti sa pràõiti tamårjayati 7.5.1.[19] årji gçhãtàyàm | asmàdete ubhe udacikramiùatàü te årjàgçhõàttasmàdete ubhe årjà yaü hyevorjayati sa pràõiti so 'nnamatti 7.5.1.[20] tànyetànyanyo 'nyena gçhãtàni | tànyanyo 'nyena gçhãtvàtmanpràpàdayata tadetadannam prapadyamànaü sarve devà anupràpadyantànnajãvanaü hãdaü sarvam 7.5.1.[21] tadeùa ÷loko 'bhyuktaþ | tadvai sa pràõo 'bhavaditi taddhi sa pràõo 'bhavanmahà bhåtvà prajàpatiriti mahànhi sa tadabhavadyadenamete devàþ pràpadyanta bhujo bhujiùyà vittveti pràõà vai bhujo 'nnam bhujiùyà etatsarvaü vittvetye tadyatpràõànpràõayatpurãtyàtmà vai påryadvai pràõànpràõayattasmàtpràõà devà atha yatprajàpatiþ pràõayattasmàdu prajàpatiþ pràõo yo vai sa pràõa eùà sà gàyatryatha yattadannameùa sa viùõurdevatàtha yà so 'rgeùa sa udumbaraþ 7.5.1.[22] so 'bravãt | ayaü vàva mà sarvasmàtpàpmana udabhàrùãditi yadabravãdudabhàrùãnmeti tasmàdupumbhara udumbharo ha vai tamudumbara ityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devà uru me karaditi tasmàdurukaramurukaraü ha vai tadulåkhalamityàcakùate paro 'kùam paro 'kùakàmà hi devàþ saiùà sarveùàm pràõànàü yoniryadulåkhalaü ÷iro vai pràõànàü yoniþ 7.5.1.[23] tatpràde÷amàtram bhavati | pràde÷amàtramiva hi ÷ira÷catuþsrakti bhavati catuþsraktãva hi ÷iro madhye saügçhãtam bhavati madhye saügçhãtamiva hi ÷iraþ 7.5.1.[24] taü yatra devàþ samaskurvan | tadasminnetatsarvam madhyato 'dadhuþ pràõamannamårjaü tathaivàsminnayametaddadhàti retaþsicorvelayà pçùñayo vai retaþsicau madhyamu pçùñayo madhyata evàsminnetatsarvaü dadhàti 7.5.1.[25] viùõoþ karmàõi pa÷yateti | vãryaü vai karma viùõorvãryàõi pa÷yatetyetadyato vratàni paspa÷a ityannaü vai vrataü yato 'nnaü spà÷ayàü cakra ityetadindrasya yujyaþ sakhetãndrasya hyeùa yujyaþ sakhà dvidevatyayopadadhàti dvehyulåkhalamumale sakçtsàdayati samànaü tatkaroti samànaü hyetadannameva sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.5.1.[26] athokhàmupadadhàti yonirvà ukhà yonimevaitadupadadhàti tàmulåkhala upadadhàtyantarikùaü và ulåkhalaü yadvai kiü càsyà årdhvamantarikùameva tanmadhyaü và antarikùam madhyatastadyoniü dadhàti tasmàtsarveùàm bhåtànàm madhyato yonirapi vanaspatãnàm 7.5.1.[27] yadvevokhàmupadadhàti | yo vai sa prajàpatirvyasraüsasataiùà sokheme vai lokà ukheme lokàþ prajàpatistàmulåkhala upadadhàti tadenametasmintsarvasminpratiùñhàpayati pràõe 'nna årjyatho etasmàdevainametatsarvasmàdanantarhitaü dadhàti 7.5.1.[28] athopa÷ayàm piùñvà | lokabhàjamukhàü kçtvà purastàdukhàyà upanivapatyeùa haitasyai lokastatho hàsyaiùànantarità bhavati 7.5.1.[29] tadàhuþ | kathamasyaiùà pakvà ÷çtopahità bhavatãtiü yadeva yajuùkçtà tenàtho yadvai kiü caitamagniü vai÷vànaramupanigacati tata eva tatpakvaü ÷çtamupahitam bhavati 7.5.1.[30] dhruvàsi dharuõeti | tasyokto bandhurito jaj¤e prathamamebhyo yonibhyo adhi jàtavedà ityetebhyo hi yonibhyaþ prathamaü jàtavedà ajàyata sa gàyatryà triùñubhànuùñubhà ca devebhyo havyaü vahatu prajànannityetairvà eùa candobhirdevebhyo havyaü vahati prajànan 7.5.1.[31] iùe ràye ramasva | sahase dyumna årje apatyàyetyetasmai sarvasmai ramasvetyetatsamràóasi svaràóasãti samràñca hyeùa svaràñca sàrasvatau tvotsau pràpavatàmiti mano vai sarasvànvàkùarasvatyetau sàrasvatà utsau tau tvà pràvatàmityetaddvàbhyàmupadadhàti tasyokto bandhuratho dvayaü hyevaitadråpam mçccà pa÷ca sàdayitvà sådadohasàdhivadati tasyokto bandhuþ 7.5.1.[32] athainàmabhijuhoti | etadvà asyàmetatpårvaü retaþ siktam bhavati sikatàstadetadabhikaroti tasmàdyonau retaþ siktamabhikriyata àjyena juhoti sruveõa svàhàkàreõa dvàbhyàmàgneyãbhyàü gàyatrãbhyàü tasyokto bandhuþ 7.5.1.[33] agne yukùvà hi ye tava | yukùvà hi devahåtamàniti yuktavatãbhyàmidamevaitadyonau reto yunakti tasmàdyonau reto yuktaü na niùpadyate 7.5.1.[34] sa yadi saüvatsarabhçtaþ syàt | athàbhijuhuyàtsarvaü vai t adyatsaüvatsarabhçtaþ sarvaü tadyadabhijuhãtyatha yadyasaüvatsarabhçtaþ syàdupaiva tiùñhetàsarvaü vai tadyadasaüvatsarabhçto 'sarvaü tadyadupatiùñhate 'bhi tveva juhuyàt 7.5.1.[35] pa÷ureùa yadagniþ | so 'traiva sarvaþ kçtsnaþ saüskçtastasyàvàï pràõaþ svayamàtçõà ÷roõã dviyajuþ pçùñayo retaþsicau kãkasà vi÷vajyotiþ kakudamçtavye grãvà aùàóhà ÷iraþ kårmo ye kårme pràõà ye ÷ãrùanpràõàste te 7.5.1.[36] taü và etam | ita årdhvam prà¤caü cinotyasau và àditya eùo 'gniramu tadàdityamita årdhvam prà¤caü dadhàti tasmàdasàvàditya ita årdhvaþ pràï dhãyate 7.5.1.[37] athainam prasalavyàvartayati | amuü tadàditya prasalavyàvartayati tasmàdasàvàditya imàülokànprasalavyanuparyaiti 7.5.1.[38] udaramukhà | yonirulåkhalamuttarokhà bhavatyadharamulåkhalamuttaraü hyudaramadharà yoniþ ÷i÷nam musalaü tadvçttamiva bhavati vçttamiva hi ÷i÷naü taddakùiõata upadadhàti dakùiõato vai vçùà yoùàmupa÷ete yadu pa÷oþ saüskçtasyànnaü taddårveùñakà tasya và etasyottaro 'rdha udàhitataro bhavati pa÷ureùa yadagnistasmàtpa÷oþ suhitasyottaraþ kukùirunnatataro bhavati 7.5.2.[1] pa÷u÷ãrùàõyupadadhàti | pa÷avo vai pa÷u÷ãrùàõi pa÷ånevaitadupadadhàti tànyukhàyàmupadadhàtãme vai lokà ukhà pa÷avaþ pa÷u÷ãrùàõyeùu tallokeùu pa÷åndadhàti tasmàdima eùu lokeùu pa÷avaþ 7.5.2.[2] yadvevokhàyàm | yonirvà ukhà pa÷avaþ pa÷u÷ãrùàõi yonau tatpa÷ånpratiùñhàpayati tasmàdadyamànàþ pacyamànàþ pa÷avo na kùãyante yonau hyenànpratiùñhàpayati 7.5.2.[3] yadveva pa÷u÷ãrùàõyupadadhàti | yà vai tàþ ÷riya etàni tàni pa÷u÷ãrùàõyatha yàni tàni kusindhànyetàstàþ pa¤ca citayastadyàstàþ pa¤ca citaya ime te lokàstadye ta ime lokà eùà sokhà tadyadukhàyàm pa÷u÷ãrùàõyupadadhàtyetaireva tacãrùabhiretàni kusindhàni saüdadhàti 7.5.2.[4] tànpurastàtpratãca upadadhàti | etadvai yatraitànprajàpatiþ pa÷ånàlipsata ta àlipsyamànà udacikramiùaüstànpràõeùu samagçhõàttànpràõeùu saügçhya purastàtpratãca àtmannadhatta 7.5.2.[5] tadvà etatkriyate | yaddevà akurvannidaü nvasmàtte pa÷avo noccikramiùanti yattvetatkaroti yaddevà akurvaüstatkaravàõãtyatho pràõeùvevainànetatsaügçhya purastàtpratãca àtmandhatte 7.5.2.[6] yadveva pa÷u÷ãrùàõyupadadhàti | prajàpatirvà idamagra àsãdeka eva so 'kàmayatànnaü sçjeya prajàyeyeti sa pràõebhya evàdhi pa÷ånniramimãta manasaþ puruùa cakùuùo '÷vam pràõàdgàü ÷rotràdaviü vàco 'jaü tadyadenànpràõebhyo 'dhi niramimãta tasmàdàhuþ pràõàþ pa÷ava iti mano vai pràõànàm prathamaü tadyatmanasaþ puruùaü niramimãta tasmàdàhuþ puruùaþ prathamaþ pa÷ånàü vãryavattama iti mano vai sarve ghràõà manasi hi sarve pràõàþ pratiùñhitàstadyanmanasaþ puruùaü niramimãta tasmàdàhuþ puruùaþ sarve pa÷ava iti puruùasya hyevaite sarve bhavanti 7.5.2.[7] tadetadannaü sçùñvà | purastàtpratyagàtmannadhatta tasmàdyaþ ka÷cànnaü sçjate purastàdevainatpratyagàtmandhatte tadvà ukhàyàmudaraü và ukhodare tadannaü dadhàti 7.5.2.[8] athaiùu hiraõya÷akalànpratyasyati | pràõo vai hiraõyamatha và etebhyaþ pa÷ubhyaþ saüj¤apyamànebhya eva pràõà utkàmanti tadyaddhiraõya÷akalànpratyasyati pràõànevaiùvetaddadhàti 7.5.2.[9] sapta pratyasyati | sapta vai ÷ãrùanpràõàstànasminnetaddadhàtyatha yadi pa¤ca pa÷avaþ syuþ pa¤caiva kçtvaþ sapta-sapta pratyasyetpa¤ca và etànpa÷ånupadadhàti sapta-sapta và ekaikasminpa÷au pràõàstadeùu sarveùu pràõàndadhàti 7.5.2.[10] taddhaike 'pi | yadyekaþ pa÷urbhavati pa¤caiva kçtvaþ sapta-sapta pratyasyanti pa¤ca và etànpa÷ånupadadhàti sapta-sapta và ekaikasminpa÷au pràõàstadeùu sarveùu pràõàndadhma iti na tathà kuryàdetasminvai pa÷au sarveùàm pa÷ånàü råpaü tadyadetasminpratyasyati tadevaiùu sarveùu pràõàndadhàti 7.5.2.[11] mukhe prathamam pratyasyati | samyakùravanti sarito na dhenà ityannaü vai dhenàstadidaü samyaïmukhamabhisaüsravatyantarhçdà manasà påyamànà ityantarvai hçdayena manasà satànnam påtaü ya çjustasya ghçtasya dhàrà abhicàka÷ãmãti yà evaitasminnagnàvàhutãrhoùyanbhavati tà etadàha hiraõyayo vetaso madhye agneriti ya evaiùa hiraõmayaþ puruùastametadàha 7.5.2.[12] çce tvetãha | pràõo và çkpràõena hyarcati ruce tvetãha pràõo vai rukpràõena hi rocate 'tho pràõàya hãdaü sarvaü rocate bhàse tvetãha jyotiùe tvetãha bhàsvatã hãme jyotiùmatã cakùuùã abhådidaü vi÷vasya bhuvanasya vàjinamagnervai÷vànarasya cetãhàgnirjyotiùà jyotiùmànrukbho varcasà varcasvànitãha vi÷vàvatãbhyàü vi÷vaü hi ÷rotram 7.5.2.[13] atha puruùa÷ãrùamudgçhõàti | mahayatyevainadetatsahasradà asi sahasràya tveti sarvaü vai sahasraü sarvasya dàtàsi sarvasmai tvetyetat 7.5.2.[14] athainànupadadhàti | puruùam prathamam puruùaü tadvãryeõàptvà dadhàti madhye puruùamabhita itarànpa÷ånpuruùaü tatpa÷ånàm madhyato 'ttàraü dadhàti tasmàtpuruùa eva pa÷ånàm madhyato 'ttà 7.5.2.[15] a÷vaü càviü cottarata | etasyàü taddi÷yetau pa÷å dadhàti tasmàdetasyàü di÷yetau pa÷å bhåyiùñhau 7.5.2.[16] gàü càjaü ca dakùiõata | etasyàü taddi÷yetau pa÷å dadhàti tasmàdetasyàü di÷yetau pa÷å bhåyiùñhau 7.5.2.[17] payasi puruùamupadadhàti | pa÷avo vai payo yajamànaü tatpa÷uùu pratiùñhàpayatyàdityaü garbham payasà samaïgdhãtyàdityo và eùa garbho yatpuruùastam payasà samaïgdhãtyetatsahasrasya pratimàü vi÷varåpamiti puruùo vai sahasrasya pratimà puruùasya hyeva sahasram bhavati parivçïgdhi harasà màbhimaüsthà iti paryenaü vçïgdhyarciùà mainaü hiüsãrityetacatàyuùaü kçõuhi cãyamàna iti puruùaü tatpa÷ånàü ÷atàyuü karoti tasmàtpuruùa eva pa÷ånàü ÷atàyuþ 7.5.2.[18] athottarato '÷vam | vàtasya jåtimiti vàtasya và eùa jåtiryada÷vo varuõasya nàbhimiti vàruõo hya÷vo '÷vaü jaj¤ànaü sarirasya madhya ityàpo vai sariramapsujà u và a÷vaþ ÷i÷uü nadãnàü harimadribudhnamiti girirvà adrirgiribudhnà u và àpo 'gne mà hiüsãþ parame vyomannitãme vai lokàþ paramaü vyomaiùu lokeùvenam mà hiüsãrityetat 7.5.2.[19] atha dakùiõato gàm | ajasramindumaruùamiti somo và induþ sa haiùa somo 'jasro yadgaurbhuraõyumiti bhartàramityetadagnimãóe pårvacittiü namobhirityàgneyo vai gauþ pårvacittimitimiti prà¤caü hyagnimuddharanti prà¤camupacaranti sa parvabhirçtu÷aþ kalpamàna iti yadvà eùa cãyate tadeùa parvabhirçtu÷aþ kalpate gàm mà hiüsãraditiü viràjamiti viràóvai gaurannaü vai viràóannamu gauþ 7.5.2.[20] athottarato 'vim | varåtrãü tvaùñurvaruõasya nàbhimiti vàruõã ca hi tvàùñrã càviraviü jaj¤ànàü rajasaþ parasmàditi ÷rotraü vai paraü rajo di÷o vai ÷rotram paraü rajo mahãü sàhasrãmasurasya màyàmiti mahatãü sàhasrãmasurasya màyàmityetadagne mà hiüsãþ parame vyomannitãme vai lokàþ paramaü vyomaiùu lokeùvenam mà hiüsãrityetat 7.5.2.[21] atha dakùiõato 'jam | yo agniragneradhyajàyatetyagnirvà eùo 'gneradhyajàyata ÷okàtpçthivyà u ta và divasparãti yadvai prajàpateþ ÷okàdajàyata taddiva÷ca pçthivyai ca ÷okàdajàyata yena prajà vi÷vakarmà jajàneti vàgvà ajo vàco vai prajà vi÷vakarmà jajàna tamagne heóaþ pari te vçõaktviti yathaiva yajustathà bandhuþ 7.5.2.[22] ta ete pa÷avaþ | tànnànopadadhàti nànà sàdayati nànà sådadohasàdhivadati nànà hyete pa÷avaþ 7.5.2.[23] atha puruùa÷ãrùamabhijuhoti | àhutirvai yaj¤aþ puruùaü tatpa÷ånàü yaj¤iyaü karoti tasmàtpuruùa eva pa÷ånàü yajate 7.5.2.[24] yadvevainadabhijuhoti | ÷ãrùaüstadvãryaü dadhàtyàjyena juhoti vajro và àjyaü vãryaü vai vajro vãryamevàsminnetaddadhàti svàhàkàreõa vçùà vai svàhàkàro vãryaü vai vçùà vãryamevàsminnetaddadhàti priùñubhà vajro vai triùñubvãryaü vai vajro vãryaü triùñubvãryeõaivàsminnetadvãryaü dadhàti 7.5.2.[25] sa và ardharcamanudrutya svàhàkaroti | asthi và çgidaü tacãrùakapàlaü vihàpya yadidamantarataþ ÷ãrùõo vãryaü tadasmindadhàti 7.5.2.[26] athottaramardharcamanudrutya svàhàkaroti | idaü tacãrùakapàlaü saüdhàya yadidamupariùñàcãrùõo vãryaü tadasmindadhàti 7.5.2.[27] citraü devànàmudagàdanãkamiti | asau và àditya eùa puruùastadetaccitraü devànàmudetyanãkaü cakùurmitrasya varuõasyàgnerityubhayeùàü haitaddevamanuùyàõàü cakùuràprà dyàvàpçthivã antarikùamityudyanvà eùa imàülokànàpårayati sårya àtmà jagatastasthuùa÷cetyeùa hyasya sarvasyàtmà yacca jagadyacca tiùñhati 7.5.2.[28] athotsargairupatiùñhata | etadvai yatraitànprajàpatiþ pa÷ånàlipsata ta àlipsyamànà a÷ocaüsteùàmetairutsargaiþ ÷ucam pàpmànamapàhaüstathaivaiùàmayametadetairutsargaiþ ÷ucam pàpmànamapahanti 7.5.2.[29] taddhaike | yaü-yameva pa÷umupadadhati | tasyàtasya ÷ucamutsçjanti necucam pàpmànamabhyupadadhàmahà iti te ha te ÷ucam pàpmànamabhyupadadhati yàü hi pårvasya ÷ucamutsçjanti tàmuttareõa sahopadadhati 7.5.2.[30] viparikràmamu haika upatiùñhante | årdhvàü ÷ucamutsçjàma iti te ha te ÷ucam pàpmànamanådyantyårdhvo hyetena karmaõaityårdhvàmu ÷ucamutsçjanti 7.5.2.[31] bàhyenaivàgnimutsçjet | ime vai lokà eùo 'gnirebhyastallokebhyo bahirdhà ÷ucaü dadhàti bahirvedãyaü vai vedirasyai tadbahirdhà ÷ucaü dadhàtyudaï tiùñhannetasyàü ha di÷yete pa÷avastadyatraite pa÷avastadevaiùvetacucaü dadhàti 7.5.2.[32] puruùasya prathamamutsçjati | taü hi prathamamupadadhàtãmam mà hiüsãrdvipàdam pa÷umiti dvipàdvà eùa pa÷uryatpuruùastam mà hiüsãrityetatsahasràkùo medhàya cãyamàna iti hiraõya÷akalairvà eùa sahasràkùo medhàyetyannàyetyetanmayum pa÷um medhamagne juùasveti kimpuruùo vai mayuþ kimpuruùamagne juùasvetyetattena cinvànastanvo niùãdetyàtmà vai tanåstena cinvàna àtmànaü saüskuruùvetyetanmayuü te ÷ugçcatu yaü dviùmastaü te ÷ugçcatviti tanmayau ca ÷ucaü dadhàti yaü ca dveùñi tasmiü÷ca 7.5.2.[33] athà÷vasya | imam mà hiüsãreka÷apham pa÷umityeka÷apho và eùa pa÷uryada÷vastam mà hiüsãrityetatkanikradaü vàjinaü vàjineùviti kanikrado và eùa vàjyu vàjineùu gauramàraõyamanu te di÷àmãti tadasmai gauramàraõyamanudi÷ati tena cinvànastanvo niùãdeti tena cinvàna àtmànaü saüskuruùvetyetadgauraü te ÷ugçcatu yaü dviùamastaü te ÷ugçcatviti tadgaure ca ÷ucaü dadhàti yaü ca dveùñi tasmiü÷ca 7.5.2.[34] atha goþ | imaü sàhasraü ÷atadhàramutmamiti sàhasro và eùa ÷atadhàra utso yadgaurvyacyamànaü sarirasya madhya itãme vai lokàþ sariramupajãvyamànameùu lokeùvityetadvçtaü duhànàmaditiü janàyeti ghçtaü và eùàditirjanàya duhe 'gne mà hiüsãþ parame vyomannitãme vai lokàþ paramaü vyomaiùu lokeùvenam mà hiüsãrityetadgavayamàraõyamanu te di÷àmãti tadasmai gavayamàraõyamanudi÷ati tena cinvànastanvo niùãdeti tena cinvàna àtmànaü saüskuruùvetyetadgavayaü te ÷ugçcatu yaü dviùàstaü te ÷ugçcatviti tadgavaye ca ÷ucaü dadhàti yaü ca dveùñi tasmiü÷ca 7.5.2.[35] athàveþ | imamårõàyumityårõàvalimityetadvaruõasya nàbhimiti vàruõo hyavistvacam pa÷ånàü dvipadàü catuùpadàmityubhayeùàü haiùa pa÷ånàü tvagdvipadàü ca catuùpadàü ca tvaùñuþ prajànàm prathamaü janitramityetaddha tvaùñà prathamaü råpaü vicakàràgne mà hiüsãþ parame vyomannitãme vai lokàþ paramaü vyomaiùu lokeùvenam mà hiüsãrityetaduùñramàraõyamanu te di÷àmãti tadasmà uùñramàran\yamanudi÷ati tena cinvànastanvo niùãdeti tena cinvàna àtmànaü saüskuraùvetyetaduùñraü te ÷ugçcatu yaü dviùmastaü te ÷ugçcatviti taduùñre ca ÷ucaü dadhàti yaü ca dveùñi tasmiü÷ca 7.5.2.[36] athàjasya | ajo hyagnerajaniùña ÷o kàditi yadvai prajàpateþ ÷okàdajàyata tadagneþ ÷okàdajàyata so apa÷yajjanitàramagra iti prajàpatirvai janità so pa÷yatprajàpatimagra ityetattena devà devatàmagra àyanniti vàgvà ajo vàco vai devà devatàmagramàyaüstena rohamàyannupa medhyàsa iti svargo vai loko rohastena svargaü lokamàyunnupa medhyàsa ityetacarabhamàraõyamanu te di÷àmãti tadasmai ÷arabhamàraõyamanudi÷ati tena cinvànastanvo niùãdeti tena cinvàna àtmànaü saüskuruùvetyetacarabhaü te ÷ugçcatu yaü dviùmastaü te ÷ugçcatviti tacarabhe ca ÷ucaü dadhàti yaü ca dveùñi tasmiü÷ca 7.5.2.[37] tadàhuþ | yàü vai tatprajàpatireteùàm pa÷ånàü ÷ucam pàpmànamapàhaüsta ete pa¤ca pa÷avo 'bhavaüsta eta utkràntamedhà amedhyà ayaj¤iyàsteùàm bràhmaõo nà÷nãyàttànetasyàü di÷i dadhàti tasmàdetasyàü di÷i parjanyo na varùuko yatraite bhavanti 7.5.2.[38] pratyetyàgnimupatiùñhate | etadvà etadayathàyathaü karoti yadagnau sàmicite bahirvedyeti tasmà evaitannihnute 'hiüsàyà àgneyyàgnaya evaitannihnute gàyatryà gàyatryo 'gniryàvànagniryàvatyasya màtrà tàvataivàsmà etannihnute 'niruktayà sarvaü và aniruktaü sarveõaivàsmà etannihnute yaviùñavatyaitaddhàsya priyaü dhàma yadyaviùñha iti yadvai jàta idaü sarvamayuvata tasmàdyaviùñhaþ 7.5.2.[39] tvaü yaviùñha dà÷uùa iti | yajamàno vai dà÷vànnçþ pàhãti manuùyà vai naraþ ÷çõudhã gira iti ÷çõu na imàü stutimityetadrakùà tokamuta tmaneti prajà vai tokaü rakùa prajàü càtmànaü cetyetat 7.5.2.[40] àruhyàgniü jaghanena svayamàtçõàm parãtyàpasyà upadadhàti | àpa età yadapasyà atha và etebhyaþ pa÷ubhya àpa utkràntà bhavanti tadyadapasyà upadadhàtyeùvevaitatpa÷uùvapo dadhàtyanantarhitàþ pa÷ubhya upadadhàtyanantarhitàstatpa÷ubhyo 'po dadhàti pa¤ca-pa¤copadadhàti pa¤ca hyete pa÷avaþ sarvata upadadhàti sarvata evaiùvetadapo dadhàti 7.5.2.[41] tadyàþ pa¤cada÷a pårvàþ | tà apasyà vajro và àpo vajraþ pa¤cada÷astasmàüdyenàpo yantyapaiva tatra pàpmànaü ghnanti vajro haiva tasyàrdhasya pàpmànamapahanti tasmàdvarùatyapràvçto vrajedayam me vajraþ pàpmànamapahanaditi 7.5.2.[42] atha yàþ pa¤cottaràþ | tà÷candasyàþ pa÷avo vai candàüsyannam pa÷avo 'nnamu pa÷ormàüsamatha và etebhyaþ pa÷ubhyo màüsànyutkràntàni bhavanti tadyaccandasyà upadadhàtyeùvevaitatpa÷uùu màüsàni dadhàtyanantarhitàþ pa÷ubhya upadadhàtyanantarhitàni tatpa÷ubhyo màüsàni dadhàtyantarà apasyà bhavanti bàhyà÷candasyà antarà hyàpo bàhyàni màüsàni 7.5.2.[43] tadàhuþ | yadimà àpa etàni màüsànyatha kva tvakvva lometyannaü vàva pa÷ostvagannaü loma tadyaccandasyà upadadhàti saiva pa÷ostvaktallomàtho yànyamånyukhàyàmajalomàni tàni lomàni bàhyokhà bhavatyantaràõi pa÷u÷ãrùàõi bàhyàni hi lomànyantara àtmà yadãtareõa yadãtareõeti ha smàha ÷àõóilyaþ sarvàneva vayaü kçtsnànpa÷åntsaüskurma iti 7.5.2.[44] yadvevàpasyà apadadhàti | prajàpatervisrastàdàpa àyaüstàsvitàsvavi÷adyadavi÷attasmàdviü÷atistà asyàïgulibhyo 'dhyasravannanto và aïgulayo 'ntata evàsmàttà àpa àyan 7.5.2.[45] sa yaþ sa prajàpatirvyasraüsata | ayameva sa yo 'yamagni÷cãyate 'tha yà asmàttà àpa àyannetàstà apasyàstadyadetà upadadhàti yà evàsmàttà àpa àyaüstà asminnetatpratidadhàti tasmàdetà atropadadhàti 7.5.2.[46] apàü tvemantsàdayàmãti | vàyurvà apàmema yadà hyevaiùa ita÷ceta÷ca vàtyathàpo yanti vàyau tàü sàdayati 7.5.2.[47] apàü tvodmantsàdayàmãti | oùadhayo và apàmodma yatra hyàpa undantyastiùñhanti tadoùadhayo jàyanta oùadhiùu tàü sàdayati 7.5.2.[48] apàü tvà bhasmantsàdayàmãti | abhraü và apàm bhasmàbhre tàü sàdayati 7.5.2.[49] apàü tvà jyotiùi sàdayàmãti | vidyudvà apàü jyotirvidyuti tàü sàdayati 7.5.2.[50] apàü tvàyane sàdayàmãti | iyaü và apàmayanamasyàü hyàpo yantyasyàü tàü sàdayati tadyà asyaitebhyo råpebhya àpa àyaüstà asminnetatpratidadhàtyatho etànyevàsminnetadråpàõi dadhàti 7.5.2.[51] arõave tvà sadane sàdayàmãti | pràõo và arõavaþ pràõe tàü sàdayati 7.5.2.[52] samudre tvà sadane sàdayàmãti | mano vai samudrà manaso vai samudràdvàcàbhryà devàstriyãü vidyàü nirakhanaüstadeùa ÷loko 'bhyukto ye samudrànnirakhanandevàstãkùõàbhirabhribhiþ sudevo adya tadvidyàdyatra nirvapaõaü dadhuriti manaþ samudro vàktãkùõàbhristrayã vidyà nirvapaõametadeùa ÷loko 'bhyukto manasi tàü sàdayati 7.5.2.[53] sarire tvà sadane sàdayàmãti | vàgvai sariraü vàci tàü sàdayati 7.5.2.[54] apàü tvà kùaye sàdayàmãti | cakùurvà apàü kùayastatra hi sarvadaivàpaþ kùiyanti cakùuùi tàü sàdayati 7.5.2.[55] apàü tvà sadhiùi sàdayàmãti | otraü và apàü sadhiþ ÷rotre tàü sàdayati tadyà asyaitebhyo råpebhyo àpa àyaüstà asminnetatpratidadhàtyatho etànyevàsminnetadråpàõi dadhàti 7.5.2.[56] apàü tvà sadane sàdayàmãti | dyaurvà apàü sadanaü divi hyàpaþ sannà divi tàü sàdayati 7.5.2.[57] apàü tvà sadhasthe sàdayàmãti antarikùaü và apàü sadhasthamantarikùe tàü sàdayati 7.5.2.[58] apàü tvà yonau sàdayàmãti | samudro và apàü yoniþ samudre tàü sàdayati 7.5.2.[59] apàü tvà purãùe sàdayàmãti | sikatà và apàm purãùaü sikatàsu tàü sàdayati 7.5.2.[60] apàü tvà pàthasi sàdayàmãti | annaü và apàm pàtho 'nne tàü sàdayati tadyà asyaitebhyo råpebhya àpa àyaüstà asminnetatpratidadhàtyatho etànyevàsminnetadråpàõi dadhàti 7.5.2.[61] gàyatreõa tvà candasà sàdayàmi | traiùñubhena tvà candasà sàdayàmi jàgatena tvà candasà sàdayàmyànuùñubhena tvà candasà sàdayàmi pàïktena tvà candamà sàdayàmãti tadyà asyaitebhya÷candobhya àpa àyaüstà asminnetatpratidadhàtyatho etànyevàsminnetaccandàüsi dadhàti 7.5.2.[62] tà età aïgulayaþ | tàþ | sarvata upadadhàti sarvato hãmà aïgulayo 'nteùåpadadhàtyanteùu hãmà aïgulaya÷caturdhopadadhàti caturdhà hãmà aïgulayaþ pa¤ca-pa¤copadadhàti pa¤ca-pa¤ca hãmà aïgulayo nànopadadhàti nànà hãmà aïgulayaþ sakçtsakçtsàdayati samànaü tatkaroti tasmàtsamànasambandhanàþ