SATAPATHA-BRAHMANA 6 Data input by H.S. Ananthanarayana and W. P. Lehman. Bracketted numbering added mechanically. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes ³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 195 ³ ³ long A ù 249 ³ ³ long i Å 197 ³ ³ long I ý 253 ³ ³ long u Æ 198 ³ ³ long U ô 244 ³ ³ vocalic r ­ 173 ³ ³ vocalic R ã 227 ³ ³ long vocalic r Ì 204 ³ ³ vocalic l Ê 202 ³ ³ long vocalic l Ë 203 ³ ³ velar n Ç 199 ³ ³ velar N § 167 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t  194 ³ ³ retroflex T è 232 ³ ³ retroflex d ¬ 172 ³ ³ retroflex D Ö 214 ³ ³ retroflex n ï 239 ³ ³ retroflex N × 215 ³ ³ palatal s Ó 211 ³ ³ palatal S Á 193 ³ ³ retroflex s « 171 ³ ³ retroflex S å 229 ³ ³ anusvara æ 230 ³ ³ capital anusvara õ 245 ³ ³ visarga ÷ 247 ³ ³ capital visarga ê 234 ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ 6.1.1.[1] asadvà idamagra ÃsÅt | tadÃhu÷ kiæ tadasadÃsÅdity­«ayo vÃva te gre sadÃsÅttadÃhu÷ ke ta ­«aya iti prÃïà và ­«ayaste yatpurÃsmÃtsarvasmÃdidamicanta÷ Órameïa tapasÃri«aæstasmÃd­«aya÷ dhyata indriyeïainddha yadainddha tasmÃdindha indho ha vai tam 6.1.1.[2] sa yo yam madhye prÃïa÷ | e«a evendrastÃne«a prÃïÃnmaindra ityÃcak«ate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devÃsta iddhÃ÷ sapta nÃnà puru«Ãnas­janta 6.1.1.[3] te 'bruvan | na và itthaæ santa÷ Óak«yÃma÷ prajanayitumimÃntsapta puru«Ãnekam puru«aæ karavÃmeti ta etÃntsapta puru«Ãnekam puru«amakurvanyadÆrdhvaæ nÃbhestau dvau samaubjanyadavÃÇnÃbhestau dvau pak«a÷ puru«a÷ pak«a÷ puru«a÷ prati«Âhaika ÃsÅt 6.1.1.[4] atha yaite«Ãæ saptÃnÃm puru«ÃïÃæ ÓrÅ÷ | yo rasa ÃsÅttamÆrdhvaæ samudauhastadasya Óiro 'bhavadyacriyaæ samudauhaæstasmÃcirastasminnetasminprÃïà aÓrayanta tasmÃdvevaitaciro 'tha yatprÃïà aÓrayanta tasmÃdu prÃïÃ÷ Óriyau 'tha yatsarvasminnaÓrayanta tasmÃdu ÓarÅram 6.1.1.[5] sa eva puru«a÷ prajÃpatirabhavat | sa ya÷ sa puru«a÷ prajÃpatirabhavadayameva sa yo 'yamagniÓcÅyate 6.1.1.[6] sa vai saptapuru«o bhavati | saptapuru«o hyayam puru«o yacctvÃra Ãtmà traya÷ pak«apucÃni catvÃro hi tasya puru«asyÃtmà traya÷ pak«apucÃnyatha yadekena puru«eïÃtmÃnaæ vardhayati tena vÅryeïÃyamÃtmà pak«apucÃnyudyacati 6.1.1.[7] atha yaÓcite 'gnirnidhÅyate | yaivaite«Ãæ saptÃnÃm puru«ÃïÃæ ÓrÅryo rasastametadÆrdhvaæ samudÆhanti tadasyaitacirastasmintsarve devÃ÷ Órità atra hi sarvebhyo devebhyo juhvati tasmÃdvevaitacira÷ 6.1.1.[8] so 'yam puru«a÷ prajÃpatirakÃmayata bhÆyÃntsyÃm prajÃyeyeti so 'ÓrÃmyatsa tapo 'tapyata sa ÓrÃntastepÃno brahmaiva prathamamas­jata trayomeva vidyÃæ saivÃsmai prati«ÂhÃbhavattasmÃdÃhurbrahmÃsya sarvasya prati«Âheti tasmÃdanÆcya pratiti«Âhati prati«Âhà hye«Ã yadbrahma tasyÃm prati«ÂhÃyÃm prati«Âhito 'tapyata 6.1.1.[9] so 'po 's­jata | vÃca eva lokÃdvÃgevÃsya sÃs­jyata sedaæ sarvamÃpnodyadidaæ kiæ ca yadÃpnottasmÃdÃpo yadav­ïottasmÃdvÃ÷ 6.1.1.[10] so 'kÃmayata | Ãbhyo 'dbhyo 'dhi prajÃyeyeti so 'nayà trayyà vidyayà sahÃpa÷ prÃviÓattata Ãï¬aæ samavartata tadabhyam­Óadastvityastu bhÆyo 'stvityeva tadabravÅttato brahmaiva prathamamas­jyata trayyeva vidyà tasmÃdÃhurbrahmÃsya sarvasya prathamajamityapi hi tasmÃtpuru«Ãdbrahmaiva pÆrvamas­jyata tadasya tanmukhamevÃs­jyata tasmÃdanÆcÃnamÃhuragnikalpa iti mukhaæ hyetadagneryadbrahma 6.1.1.[11] atha yo garbho 'ntarÃsÅt | so 'griras­jyata sa yadasya sarvasyÃgramas­jyata tasmÃdagriragrirha vai tamagnirityÃcacate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devà atha yadaÓru saæk«aritamÃsÅtso 'ÓrurabhavadaÓrurha vai tamaÓva ityÃcak«ate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devà atha yadarasadiva sa rÃsabho 'bhavadatha ya÷ kapÃle raso lipta ÃsÅtso 'jo 'bhavadatha yatkapÃlamÃsÅtsà p­thivyabhavat 6.1.1.[12] so 'kÃmayata | Ãbhyo 'dyo 'dhÅmÃm prajanayeyamiti tÃæ saækL!ÓyÃpsu prÃvidhyattasyai ya÷ parÃÇ raso 'tyak«aratsa kÆrmo 'bhavadatha yadÆrdhvamudauk«yatedaæ tadyadidamÆrdhvamadbhyo 'dhi jÃyate seyaæ sarvÃpa evÃnuvyaittadidamekameva rÆpaæ samad­ÓyatÃpa eva 6.1.1.[13] so 'kÃmayata | bhÆya eva syÃtprajÃyeteti so 'ÓrÃmyatsa tapo 'tapyata sa ÓrÃntastepÃna÷ phenamas­jata so 'vedanyadvà etadrÆpam bhÆyo vai bhavati ÓrÃmyÃïyeveti sa ÓrÃntastepÃno m­daæ Óu«kÃpamÆ«asikataæ ÓarkarÃmaÓmÃnamayo hiraïyamo«adhivanaspatyas­jata tenemÃm p­thivÅm prÃcÃdayat 6.1.1.[14] tà và età nava s­«Âaya÷ | iyamas­jyata tasmÃdÃhustriv­dagniritÅyaæ hyagnirasyai hi sarvo 'gniÓcÅyate 6.1.1.[15] abhÆdvà iyam prati«Âheti | tadbhÆmirabhavattÃmaprathayatsà p­thivyabhavatseyaæ sarvà k­tsnà manyamÃnÃgÃyadyadagÃyattasmÃdiyaæ gÃyatryatho ÃhuragnirevÃsyai p­«Âhe sarva÷ k­tsno manyamÃno 'gÃyadyadagÃyattasmÃdagnirgÃyatra iti tasmÃdu haitadya÷ sarva÷ k­tsno manyate gÃyati vaiva gÅte và ramate 6.1.2.[1] so 'kÃmayata prajÃpati÷ | bhÆya eva syÃtprajÃyeteti so 'gninà p­thivÅm mithunaæ samabhavattata Ãï¬aæ samavartata tadabhyam­Óatpu«yatviti pu«yatu bhÆyo 'stvityeva tadabravÅt 6.1.2.[2] sa yo garbho 'ntarÃsÅt | sa vÃyuras­jyatÃtha yadaÓru saæk«aritamÃsÅttÃni vayÃæsyabhavannatha ya÷ kapÃle raso lipta ÃsÅttà marÅcayo 'bhavannatha yatkapÃlamÃsÅttadantarik«amabhavat 6.1.2.[3] so 'kÃmayata | bhÆya eva syÃtprajÃyeteti sa vÃyunÃntarik«am mithunaæ samabhavattata Ãï¬aæ samavartata tadabhyam­ÓadyaÓo bibh­hÅti tato 'sÃvÃdityo 's­jyatai«a vai yaÓo 'tha yadaÓru saæk«aritamÃsÅtso 'Ómà p­ÓnirabhavadaÓrurha vai tamaÓmetyÃcak«ate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devà atha ya÷ kapÃle raso lipta ÃsÅtte raÓmayo 'bhavannatha yatkapÃlamÃsÅtsà dyaurabhavat 6.1.2.[4] so 'kÃmayata | bhÆya eva syÃtprajÃyeteti sa Ãdityena divam mithunaæ samabhavattata Ãï¬aæ samavartata tadabhyam­Óadreto bibh­hÅti tataÓcandramà as­jyatai«a vai reto 'tha yadaÓru saæk«aritamÃsÅttÃni nak«atrÃïyabhavannatha ya÷ kapÃle raso lipta ÃsÅttà avÃntaradiÓo 'bhavannatha yatkapÃlamÃsÅttà diÓo 'bhavan 6.1.2.[5] sa imÃælokÃnts­«ÂvÃkÃmayata | tÃ÷ prajÃ÷ s­jeya yà ma e«u loke«u syuriti 6.1.2.[6] sa manasà vÃcam mithunaæ samabhavat | so '«Âau drapsÃngarbhyabhavatte '«Âau vasavo 's­jyanta tÃnasyÃmupÃdadhÃt 6.1.2.[7] sa manasaiva | vÃcam mithunaæ samabhavatsa ekÃdaÓa drapsÃngarbhyabhavatta ekÃdaÓa rudrà as­jyanta tÃnantarik«a upÃdadhÃt 6.1.2.[8] sa manasaiva | vÃcam mithunaæ samabhavatsa dvÃdaÓa drapsÃngarbhyabhavatte dvÃdaÓÃdityà as­jyanta tÃndivyupÃdadhÃt 6.1.2.[9] sa manasaiva | vÃcam mithunaæ samabhavatsa garbhyabhavatsa viÓvÃndevÃnas­jata tÃndik«ÆpÃdadhÃt 6.1.2.[10] atho Ãhu÷ | agnimeva s­«Âaæ vasavo 'nvas­jyanta tÃnasyÃmupÃdadhÃdvÃyuæ rudrÃstÃnantarik«a ÃdityamÃdityÃstÃndivi viÓve devÃÓcandramasaæ tÃndik«ÆpÃdadhÃditi 6.1.2.[11] atho Ãhu÷ | prajÃpatirevemÃælokÃnts­«Âvà p­thivyÃm pratyati«Âhattasmà imà o«adhayo 'nnamapacyanta tadÃÓnÃtsa garbhyabhavatsa Ærdhvebhya eva prÃïebhyo devÃnas­jata ye väca÷ prÃïÃstebhyo martyÃ÷ prajà ityato yatamathÃs­jata tathÃs­jata prajÃpatistvevedaæ sarvamas­jata yadidaæ kiæ ca 6.1.2.[12] sa prajÃ÷ s­«Âvà | sarvamÃjimitvà vyasraæsata tasmÃdu haitadya÷ sarvamÃjimeti vyeva sraæsate tasmÃdvisrastÃtprÃïo madhyata udakrÃmattasminnenamutkrÃnte devà ajahu÷ 6.1.2.[13] so 'gnimabravÅt | tvam mà saædhehÅti ki me tato bhavi«yatÅti tvayà mÃcak«Ãntai yo vai putrÃïÃæ rÃdhyate tena pitaram pitÃmaham putram pautramÃcak«ate tvayà mÃcak«Ãntà atha mà saædhehÅti tatheti tamagni÷ samadadhÃttasmÃdetam prajÃpatiæ santamagnirityÃcak«ata à ha và enena pitaram pitÃmaham putram pautraæ cak«ate ya evaæ veda 6.1.2.[14] tamabravÅt | kasmistvopadhÃsyÃmÅti hita evetyabravÅtprÃïo vai hitam prÃïo hi sarvebhyo bhÆtebhyo hitastadyadenaæ hita upÃdadhÃttasmÃdÃhopadhÃsyÃmyupadadhÃmiti 6.1.2.[15] tadÃhu÷ | kiæ hitaæ kimupahitamiti prÃïa eva hitaæ vÃgupahitam prÃïe hÅyaæ vÃgupeva hità prÃïastveva hitamaÇgÃnyupahitam prÃïe hÅmÃnyaÇgÃnyupeva hitÃni 6.1.2.[16] so >syai«a citya ÃsÅt | cetavyo hyasyÃsÅttasmÃccityaÓcitya u evÃyaæ yajamÃnasya bhavati cetavyo hyasya bhavati tasmÃdveva citya÷ 6.1.2.[17] tadetà và asya tÃ÷ | pa¤ca tanvo vyasraæsanta loma tvaÇnÃæsamasthi majjà tà evaitÃ÷ pa¤ca citayastadyatpa¤ca citÅÓcinotyetÃbhirevainaæ tattanÆbhiÓcinoti yaccinoti tasmÃccitaya÷ 6.1.2.[18] sa ya÷ sa prajÃpatirvyasraæsata | saævatsara÷ so 'tha yà asyaitÃ÷ pa¤ca tanvo vyaÓraæsanta 'rtavaste pa¤ca và ­tava÷ pa¤caitÃÓcitayastadyatpa¤ca citÅÓcinoty­tubhirevainaæ taccinoti yaccinoti tasmÃccitaya÷ 6.1.2.[19] sa ya÷ sa saævatsara÷ prajÃpatirvyasraæsata | ayameva sa vÃyuryo 'yam pavate 'tha yà asya tà ­tava÷ pa¤ca tanvo vyasraæsanta diÓastÌ÷ pa¤ca vai diÓa÷ pa¤caitÃÓcitayastadyatpa¤ca citÅÓcinoti digbhirevainaæ taccinoti yaccinoti tasmÃccitaya÷ 6.1.2.[20] atha yaÓcite 'gnirnidhÅyate | asau sa Ãditya÷ sa e«a evai«o 'gniÓcita etÃvannu tadyadenamagni÷ samadadhÃt 6.1.2.[21] atho Ãhu÷ | prajÃpatireva visrasto devÃnabravÅtsam mà dhatteti te devà agnimabruvaæstvayÅmam pitaram prajÃpatim bhi«ajyÃmeti sa và ahametasmintsarvasminneva viÓÃnÅti tatheti tasmÃdetam prajÃpatiæ santamagnirityÃcak«ate 6.1.2.[22] taæ devà agnÃvÃhutibhirabhi«ajyan | te yÃæ yÃmÃhutimajuhavu÷ sÃ-sainam pakve«Âakà bhÆtvÃpyapadyata tadyadi«ÂÃtsamabhavaæstasmÃdi«ÂakÃstasmÃdagnine«ÂakÃ÷ pacantyÃhutÅrevainÃstatkurvanti 6.1.2.[23] so 'bravÅt | yÃvadyÃvadvai juhutha tÃvattÃvanma kam bhavatÅti tadyadasmà i«Âe kamabhavattasmÃdveve«ÂakÃ÷ 6.1.2.[24] taddha smÃhÃktÃk«ya÷ | ya eva yaju«matÅrbhÆvasÅri«Âakà vidyÃtso 'gniæ cinuyÃdbhÆya eva tatpitaram prajÃpatim bhi«ajyatÅti 6.1.2.[25] atha ha smÃha tÃï¬ya÷ | k«atraæ vai yaju«matya i«Âakà viÓo lokamp­ïà attà vai k«atriyo 'nnaæ vi¬yatra và atturanna bhÆyo bhavati tadrëÂraæ sam­ddham bhavati tadedhate tasmÃllokamp­ïà eva bhÆyasÅrupadadhyÃdityetadaha tayorvaco 'nyà tvevÃta sthiti÷ 6.1.2.[26] sa e«a pità putra÷ | yade«o 'gnimas­jata tenai«o 'gne÷ pità yadetamagni÷ samadadhÃttenaitasyÃgni÷ pità yade«a devÃnas­jata tenai«a devÃnÃm pità yadetaæ devÃ÷ samadadhustenaitasya devÃ÷ pitara÷ 6.1.2.[27] ubhayaæ haitadbhavati | pità ca putraÓca prajÃpatiÓcÃgniÓcÃgniÓca prajÃpatiÓca prajÃpatiÓca devÃÓca prajÃpatiÓca ya evaæ veda 6.1.2.[28] sa upadadhÃti | tayà devatayeti vÃgvai sà devatÃÇgirasvaditi prÃïo và aÇgirà dhruvà sÅdeti sthirà sÅdetyetadatho prati«Âhità sÅdeti vÃcà caivainametatprÃïena ca cinoti vÃgvà agni÷ prÃïa indra aindrÃgno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametaccinotÅndrÃgnÅ vai sarve devÃ÷ sarvadevatyo 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametaccinoti 6.1.2.[29] tadÃhu÷ | kasmÃdasyà agniÓcÅyata iti yatra vai sà devatà vyasraæsata tadimÃmeva rasenÃnu vyak«arattaæ yatra devÃ÷ samaskurvaæstadenamasyà evÃdhi samabharantsai«aikaive«Âakeyameveyaæ hyagnirasyai hi sarvo 'gniÓcÅyate seyaæ catu÷sraktirdiÓo hyasyai sraktayastasmÃccatu÷kraktaya i«Âakà bhavantÅmÃæ hyanu sarvà i«ÂakÃ÷ 6.1.2.[30] tadÃhu÷ | yadevameke«Âako 'tha katham pa¤ce«Âaka itÅyaæ nveva prathamà m­nmayÅ«Âakà tadyatkiæ cÃtra m­nmayamupadadhÃtyekaiva se«ÂakÃtha yatpaÓuÓÅr«ÃïyupadadhÃti sà paÓvi«ÂakÃtha yadrukbhapuru«Ã upadadhÃti yaddhiraïyaÓakalai÷ prok«ati sà hiraïye«ÂakÃtha yatsrucà upadadhÃti yadulÆkhalamusale yÃ÷ samidha ÃdadhÃti sà vÃnaspatye«ÂakÃtha yatpu«karaparïamupadadhÃti yatkÆrmaæ yaddadhi madhu gh­taæ yatkiæ cÃtrÃnnamupadadhÃti saivÃnnaæ pa¤camÅ«Âakaivamu pa¤ce«Âaka÷ 6.1.2.[31] tadÃhu÷ | katarata i«ÂakÃyÃ÷ Óira iti yata upasp­Óya yajurvadatÅtyu haika Ãhu÷ sa svayamÃt­ïÃyà evÃrdhÃdupasp­Óya yajurvadettatho hÃsyaitÃ÷ sarvÃ÷ svayamÃt­ïÃmabhyÃv­ttà bhavantÅti na tathà kuryÃdaÇgÃni và asyaitÃni parÆæ«i yadi«Âakà yathà và aÇge 'Çge parvanparva¤cira÷ kuryÃttÃd­tkadyo vÃva cite 'gnirnidhÅyate tadevaitÃsÃæ sarvÃsÃæ Óira÷ 6.1.2.[32] tadÃhu÷ | kati paÓavo 'gnà upadhÅyanta iti pa¤ceti nveva brÆyÃtpa¤ca hyetÃnpaÓÆnupadadhÃti 6.1.2.[33] atho eka iti brÆyÃt | aviritÅyaæ và aviriyaæ hÅmÃ÷ sarvÃ÷ prajà avatÅyamu và agnirasyai hi sarvo 'gniÓcÅyate tasmÃdeka iti brÆyÃt 6.1.2.[34] atho dvÃviti brÆyÃt | avÅ itÅyaæ cÃsau ceme hÅmÃ÷ sarvÃ÷ prajà avato yanm­diyaæ tadyadÃpo 'sau tanm­ccÃpaÓce«Âakà bhavanti tasmÃddÃviti brÆyÃt 6.1.2.[35] atho gauriti brÆyÃt | ime vai lokà gauryaddhi kiæ ca gacatÅmÃæstallokÃngacatÅma u lokà e«o 'gniÓcitastasmÃdgauriti brÆyÃt 6.1.2.[36] tadÃhu÷ | kasmai kÃmÃyÃgniÓcÅyata iti suparïo mà bhÆtvà divaæ vahÃdityu haika Ãhurna tathà vidyÃdetadvai rÆpaæ k­tvà prÃïÃ÷ prajÃpatirabhavannetadrÆpaæ k­tvà prajÃpatirdevÃnas­jataitadrÆpaæ k­tvà devà am­tà abhavaæstadyadevaitena prÃïà abhavanyatprajÃpatiryaddevÃstadevaitena bhavati 6.1.3.[1] prajÃpatirvà idamagra ÃsÅt | eka eva so 'kÃmayata syÃm prajÃyeyeti so 'ÓrÃmyatsa tapo 'tapyata tasmÃcrÃntÃttepÃnÃdÃpo 's­jyanta tasmÃtpuru«ÃttaptÃdÃpo jÃyante 6.1.3.[2] Ãpo 'bruvan | kva vayam bhavÃmeti tapyadhvamityabravÅttà atapyanta tÃ÷ phenamas­janta tasmÃdapÃæ taptÃnÃm pheno jÃyate 6.1.3.[3] pheno 'bravÅt | kvÃham bhavÃnÅti tapyasvetyabravÅtso 'tapyata sa m­damas­jataitadvai phenastapyate yadapsvÃve«ÂamÃna÷ plavate sa yadopahanyate m­deva bhavati 6.1.3.[4] m­dabravÅt | kvÃham bhavÃnÅti tapyasvetyabravÅtsÃtapyata sà sikatà as­jataitadvai m­ttapyate yadenÃæ vik­«anti tasmÃdyadyapi sumÃrtsnaæ vik­«anti saikatamivaiva bhavatyetÃvannu tadyatkvÃham bhavÃni kvÃha bhavÃnÅti 6.1.3.[5] sikatÃbhya÷ ÓarkarÃmas­jata | tasmÃtsikatÃ÷ ÓarkaraivÃntato bhavati ÓarkarÃyà aÓmÃnaæ tasmÃcarkarÃÓmaivÃntato bhavatyaÓmano 'yastasmÃdaÓmano 'yo dhamantyayaso hiraïyaæ tasmÃdayo bahudhmÃtaæ hiraïyasaækÃÓamivaiva bhavati 6.1.3.[6] tadyadas­jyatÃk«arat tadyadak«arattasmÃdak«araæ yada«Âau k­tvo 'k«aratsaivëÂÃk«arà gÃyatrya bhavat 6.1.3.[7] abhÆdvà iyam prati«Âheti | tadbh­mirabhavattÃmaprathayatsà p­thivyabhavattasyÃmasyÃm prati«ÂhÃyÃm bhÆtÃni ca bhÆtÃnÃæ ca prati÷ saævatsarÃyÃdÅk«anta bhÆtÃnÃm pratirg­hapatirÃsÅdu«Ã÷ patnÅ 6.1.3.[8] tadyÃni tÃni bhÆtÃni | ­tavaste 'tha ya÷ sa bhÆtÃnÃm pati÷ saævatsara÷ so 'tha yà so«Ã÷ patnyau«asÅ sà tÃnÅmÃni bhÆtÃni ca bhÆtÃnÃæ ca pati÷ saævatsara u«asi reto 'si¤cantsa saævatsare kumÃro 'jÃyata so 'rodÅt 6.1.3.[9] tam prajÃpatirabravÅt | kumÃra kiæ rodi«i yacramÃttapaso 'dhi jÃto 'sÅti so 'bravÅdanapahatapÃpmà và asmyahitanÃmà nÃma ma dhehÅti tasmÃtputrasya jÃtasya nÃma kuryÃtpÃpmÃnamevÃsya tadapahantyapi dvitÅyamapi t­tÅyamabhipÆrvamevÃsya tatpÃpmÃnamapahanti 6.1.3.[10] tamabravÅdrudro 'sÅti | tadyadasya tannÃmÃkarodagnistadrÆpamabhavadagniva rudro yadarodÅttasmÃdrudra÷ so 'bravÅjjyÃyÃnvà ato 'smi dhehyeva me nÃmeti 6.1.3.[11] tamabravÅtsarvo 'sÅti | tadyadasya tannÃmÃkarodÃpastadrÆpamabhavannÃpo vai sarvo 'dbhyo hÅdaæ sarvaæ jÃyate so 'bravÅjjyÃyÃnvà ato 'smi dhehyeva me nÃmeti 6.1.3.[12] tamabravÅtpaÓupatirasÅti | tadyadasya tannÃmÃkarodo«adhayastadrÆpamabhavanno«adhayo vai paÓupatistasmÃdyadà paÓava o«adhÅrlabhante 'tha patÅyanti so 'bravÅjjyÃyÃnvà ato 'smi dhehyeva me nÃmeti 6.1.3.[13] tamabravÅdugro 'sÅti | tadyadasya tannÃmÃkarodvÃyustadrÆpambhavadvÃyurvà ugrastasmÃdyadà balavadvÃyugro vÃtotyÃhu÷ so 'bravÅjjyÃyÃnvà ato 'smi dhehyeva me nÃmeti 6.1.3.[14] tamabravÅdaÓanirasÅti | tadyadasya tannÃmÃkarodvidyuttadrÆpamabhavadvidyudvà aÓanistasmÃdyaæ vidyuddhantyaÓanirabadhÅdityÃhu÷ so 'bravÅjjyÃyÃnvà ato 'smi dhehyeva me nÃmeti 6.1.3.[15] tamabravÅdbhavo 'sÅti | tadyadasya tannÃmÃkarotparjanyastadrÆpamabhavatparjanyo vai bhava÷ parjanyÃddhÅdaæ sarvam bhavati so 'bravÅjjyÃyÃnvà ato 'smi dhehyeva me nÃmeti 6.1.3.[16] tamabravÅnmahÃndevo 'sÅti | tadyadasya tannÃmÃkaroccandramÃstadrÆpamabhavatprajÃpatirvai candramÃ÷ prajÃpatirvai mahÃndeva÷ so 'bravÅjjyÃyÃnvà ato 'smi dhehyeva me nÃmeti 6.1.3.[17] tamabravÅdÅÓÃno 'sÅti | tadyadasya tannÃmÃkarodÃdityastadrÆpamabhavadÃdityo và ÅÓÃna Ãdityo hyasya sarvasye«Âe so 'bravÅdetÃvÃnvà asmi mà meta÷ paro nÃma dhà iti 6.1.3.[18] tÃnyetÃnya«ÂÃvagnirÆpÃïi | kumÃro navama÷ saivÃgnistriv­ttà 6.1.3.[19] yadvevëÂÃvagnirÆpÃïi | a«ÂÃk«arà gÃyatrÅ tasmÃdÃhurgÃyatro 'gniriti so 'yaæ kumÃro rÆpÃïyanuprÃviÓanna và agniæ kumÃramiva paÓyantyetÃnyevÃsya rÆpÃïi paÓyantyetÃni hi rÆpÃïyanuprÃviÓat 6.1.3.[20] tametaæ saævatsara eva cinuyÃt | saævatsare 'nubrÆyÃddÆyorityu haika Ãhu÷ saævatsare vai tadreto 'si¤cantsa saævatsare kumÃro 'jÃyata tasmÃddÆyoreva cinuyÃdvÆyoranubrÆyÃditi saævatsare tveva cinuyÃtsaævatsare 'nubrÆyÃdyadvÃva reta÷ siktaæ tadeva jÃyate tattato vikriyamÃïameva vardhamÃnaæ Óete tasmÃtsaævatsara eva cinuyÃtsaævatsare 'nubrÆyÃttasya citasya nÃma karoti pÃpmÃnamevÃsya tadapahanti citranÃmÃnaæ karoti citro 'sÅti sarvÃïi hi citrÃïyagni÷ 6.2.1.[1] prajÃpatiragnirÆpÃïyabhyadhyÃyat | sa yo 'yaæ kumÃro rÆpÃïyanupravi«Âa ÃsÅttamanvaicatso 'gniravedanu vai mà pità prajÃpatiricati hanta tadrÆpamasÃni yanma e«a na vedeti 6.2.1.[2] sa etÃnpa¤ca paÓÆnapaÓyat | puru«amaÓvaæ gÃmavimajaæ yadapaÓyattasmÃdete paÓava÷ 6.2.1.[3] sa etÃnpa¤ca paÓÆnprÃviÓat | sa ete pa¤ca paÓavo 'bhavattamu vai prajÃpatiranvevaicat 6.2.1.[4] sa etÃnpa¤ca paÓÆnapaÓyat | yadapaÓyattasmÃdete paÓavaste«vetamapaÓyattasmÃdvevaite paÓava÷ 6.2.1.[5] sa aik«ata | ime và agnirimÃnevÃtmÃnamabhisaæskaravai yathà và agni÷ samiddho dÅpyata evame«Ãæ cak«urdÅpyate yathÃgnerdhÆma udayata evame«ÃmÆ«modayate yathÃgnirabhyahitaæ dahatyevam bapsati yathÃgnerbhasma sÅdatyevame«Ãm purÅ«aæ sÅdatÅme và agnirimÃnevÃtmÃnamabhisaæskaravà iti tÃnnÃnà devatÃbhya Ãlipsata vaiÓvakarmaïam puru«aæ vÃru ïamaÓvamaindram­«abhaæ tvëÂramavimÃgneyamajam 6.2.1.[6] sa aik«ata | nÃnà và idaæ devatÃbhya Ãlipse 'gnervahaæ rÆpÃïi kÃmaye hantainÃnagnibhya÷ kÃmÃyÃlabhà iti tÃnagnibhya÷ kÃmÃyÃlabhata tadyadagnibhya iti bahÆni hyagnirÆpÃïyabhyadhyÃyadatha yatkÃmÃyeti kÃmena hyÃlabhata tÃnÃprÅtÃnparyagnik­tÃnudÃco nÅtvà samaj¤apayat 6.2.1.[7] sa aik«ata | yà vai ÓrÅrabhyadhÃsi«amimÃstÃ÷ ÓÅr«asu hanta ÓÅr«Ãïyevopadadhà iti sa ÓÅr«Ãïyevotk­tyopÃdhattÃthetarÃïi kusindhÃnyapsu prÃplÃvayadajena yaj¤aæ samasthÃpayannenme yaj¤o vik­«Âo 'sadityÃtmà vai yaj¤o nenme 'yamÃtmà vik­«Âo 'sadityetena paÓune«Âvà tatprajÃpatirapaÓyadyathaitasyÃgnerantaæ na paryait 6.2.1.[8] sa aik«ata | yamimamÃtmÃnamapsu prÃpiplavaæ tamanvicÃnÅti tamanvaicattadyade«Ãmapsu praviddhÃnÃm pratyati«Âhattà apa÷ samabharadatha yadasyÃæ tÃm m­daæ tadubhayaæ sambh­tya m­daæ cÃpaÓce«ÂakÃmakarok«asmÃdetadubhayami«Âakà bhavati m­ccÃpaÓca 6.2.1.[9] sa aik«ata | yadi và idamitthameva sadÃtmÃnamabhisaæskaris pacÃnÅti tadagninÃpacattadenadam­tamakarodetadvai haviram­\ye martya kuïapo 'napahatapÃpmà bhavi«yÃmi hantaitadagninÃtam bhavati yadagninà pacanti tasmÃdagnine«ÂakÃ÷ pacantyam­tà evainÃstatkurvanti 6.2.1.[10] tadyadi«Âvà paÓunÃpaÓyat | tasmÃdi«ÂakÃstasmÃdi«Âvaiva paÓune«ÂakÃ÷ kuryÃdani«Âakà ha tà bhavanti yÃ÷ purà paÓo÷ kurvantyatho ha tadanyadeva 6.2.1.[11] tadyÃstÃ÷ Óriya÷ | etÃni tÃni paÓuÓÅr«Ãïyatha yÃni tÃni kusindhÃnyetÃstÃ÷ pa¤ca citayastadyatpaÓuÓÅr«ÃïyupadhÃya citÅÓcinotyetaireva tacÅr«abhiretÃni kusindhÃni saædadhÃti 6.2.1.[12] ta ete sarve paÓavo yadagni÷ | tasmÃdagnau paÓavo ramante p!sminnagnirÃdhÅyate 'gnirhye«a yatpaÓavastato vai prajÃpataÓubhireva tatpaÓavo ramante tasmÃdyasya paÓavo bhavanti tairagnirabhavat etairatra sarvai÷ prajÃpatirayak«yata tadevÃgnerantam par 6.2.1.[13] taddhaike Ãhu÷ | atraivaitai÷ sarvai÷ paÓubhiryajeta yadvÃyai«yattadyadetairatra sarvairyajeta tadevÃgnerantam parÅyÃditi na tathà kuryÃddevÃnÃæ taditÃdiyÃdatho pathastadiyÃdatho kiæ tata÷ sambharedetÃni và etatkusindhÃnyetÃÓcitÅ÷ sambharati tasmÃttathà na kuryÃt 6.2.1.[14] yadvevaitÃnpaÓÆnÃlabhate | Ãyatanamevaitadagnaye karoti na hyanÃyatane kaÓcana ramate 'nnaæ và Ãyatanaæ tadetatpurastÃnnidadhÃti tadenam paÓyannagnirupÃvartate 6.2.1.[15] puru«o 'Óvo gauravirajo bhavanti | etÃvanto vai sarve paÓavo 'nnam paÓavastadyÃvadannaæ tadetatpurastÃnnidadhÃti tadenam paÓyannagnirupÃvartate 6.2.1.[16] pa¤ca bhavanti | pa¤ca hyete 'gnayà yadetÃÓcitayastebhya etatpa¤cÃyatanÃni nidadhÃti tadenam paÓyannagnirupÃvartate 6.2.1.[17] tadyadagnibhya iti | bahavo hyete 'gnayo yadetÃÓcitayo 'tha yatkÃmÃyeti yathà taæ kÃmamÃpnuyÃdyajamÃno yatkÃma etatkarma kurute 6.2.1.[18] puru«am prathamamÃlabhate | puru«o hi prathama÷ paÓÆnÃmathÃÓvam puru«aæ hyanvaÓvo 'tha gÃmaÓvaæ hyanu gaurathÃviæ gÃæ hyanvavirathÃjamaviæ hyanvajastadenÃnyathÃpÆrvaæ yathÃÓre«ÂhamÃlabhate 6.2.1.[19] te«Ãæ vi«amà raÓanÃ÷ syu÷ | puru«asya var«i«ÂhÃtha hrasÅyasyatha hrasÅyasÅ tadyathÃrÆpam paÓÆnÃæ raÓanÃ÷ karotyapapavasyasÃya sarvÃstveva samÃ÷ syu÷ sarvÃ÷ sad­Óya÷ sarve hyete samÃ÷ sarve sad­Óà agnayo hyucyante 'nnaæ hyucyante tena samÃstena sad­ÓÃ÷ 6.2.1.[20] tadÃhu÷ | kathamasyai«o 'gni÷ pa¤ce«Âaka÷ sarva÷ paÓu«vÃrabdhà bhavatÅti puro¬ÃÓakapÃle«u nvevÃpyata iyam prathamà m­nmayÅ«ÂakÃtha yatpaÓumÃlabhate tena paÓvi«ÂakÃpyate 'tha yadvapÃmabhito hiraïyaÓakalau bhavatastena hiraïye«ÂakÃpyate 'tha yadidhmo yÆpa÷ paridhayastena vÃnaspatye«ÂakÃpyate 'tha yadÃjyam prok«aïya÷ puro¬ÃÓastenÃnnam pa¤camÅ«ÂakÃpyata evamu hÃsyai«o 'gni÷ pa¤ce«Âaka÷ sarva÷ paÓuÓvÃrabdho bhavati 6.2.1.[21] te«Ãæ caturviæÓati÷ sÃmidhenya÷ | caturviæÓatyardhamÃso vai saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsaminddhe 6.2.1.[22] yadveva caturviæÓati÷ | caturviæÓatyak«arà vai gÃyatrÅ gÃyatro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsaminddhe 6.2.1.[23] yadveva caturviæÓati÷ | caturviæÓo vai puruÓo daÓa hastyà aÇgulayo daÓa pÃdyÃÓcatvÃryaÇgÃni puru«a÷ prajÃpati÷ prajÃpatiragniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsaminddhe 6.2.1.[24] ubhayÅrgÃyatrÅÓca tri«ÂubhaÓcÃnvÃha | prÃïo gÃyatryÃtmà triÓÂupprÃïamevÃsya gÃyatrÅbhi÷ saminddha ÃtmÃnaæ tri«Âubbhirmadhye tri«Âubho bhavantyabhito gÃyatryo madhye hyayamÃtmÃbhita÷ prÃïà bhÆyasÅ÷ purastÃdgÃyatrÅranvÃha kanÅyasÅrupari«ÂÃdbhÆyÃæso hÅme purastÃtprÃïÃ÷ kanÅyÃæsa upari«ÂÃt 6.2.1.[25] so 'nvÃha | samÃstvÃgna ­tavo vardhayantviti prajÃpatiæ visrastaæ yatrÃgni÷ samadadhÃttamabravÅdyà matsaæmitÃ÷ sÃmidhenyastÃbhirmà samintsveti 6.2.1.[26] sa età apaÓyat | samÃstvÃgna ­tavo vardhayantviti samÃÓca tvÃgna ­tavaÓca vardhayantvityetatsaævatsarà ­«ayo yÃni satyeti saævatsarÃÓca tua 'r«ayaÓca satyÃni ca vardhayantvityetatsaæ divyena dÅdihi rocanenetyasau và Ãdityo divyaæ rocanaæ tena saædÅdihÅtyetadviÓvà ÃbhÃhi pradiÓaÓcatasra iti sarvà ÃbhÃhi pradiÓaÓcatasra ityetat 6.2.1.[27] tà età ekavyÃkhyÃnÃ÷ | etamevÃbhi yathaitameva saæskuryÃdetaæ saædadhyÃdetaæ janayettà Ãgneyya÷ prÃjÃpatyà yadagnirapaÓyattenÃgneyyo yatprajÃpatiæ satainddha tena prÃjÃpatyÃ÷ 6.2.1.[28] dvÃdaÓÃpriya÷ | dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadÃprÅïÃti 6.2.1.[29] yadveva dvÃdaÓa | dvÃdaÓÃk«arà vai jagatÅyaæ vai jagatyasyÃæ hÅdaæ sarvaæ jagadiyamu và agnirasyai hi sarvo 'gniÓcÅyate yÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadÃprÅïÃti 6.2.1.[30] yadveva dvÃdaÓa | dvÃdaÓÃk«arà vai jagatÅ jagatÅ sarvÃïi candÃæsi sarvÃïi candÃæsi prajÃpati÷ prajÃpatiragniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadÃprÅïÃti 6.2.1.[31] tà età Ærdhvà asya samidho bhavantÅti | prajÃpatiæ visrastaæ yatrÃgna÷ samadadhÃttamabravÅdyà matsammità ÃpriyastÃbhirmÃprÅïÅhÅti 6.2.1.[32] sa età a«aÓyat | Ærdhvà asya samidho bhavantÅtyÆrdhvà hyetasya samiddhasya samidho bhavantyÆrdhvà Óukrà ÓocÅæ«yagnerityÆrdhvÃni hyetasya ÓukrÃïi ÓocÅæ«yarcÅæ«i bhavanti dyumattameti vÅryavattametyetatsupratÅkasyeti sarvato và agni÷ supratÅka÷ sÆnoriti yadenaæ janayati tenÃsyai«a sÆnu÷ 6.2.1.[33] tà età ekavyÃkhyÃnÃ÷ | etamevÃbhi yathaitameva saæskuryÃdetaæ saædadhyÃdetaæ janayettà Ãgneyya÷ prÃjÃpatyà yadagnirapaÓyattenÃgneyyo yatprajÃpatimÃprÅïÃttena prÃjÃpatyÃ÷ 6.2.1.[34] tà vi«amà vi«amapadÃ÷ | vi«amÃk«arà vi«amÃïi hi candÃæsyatho yÃnyasyÃdhyÃtmamaÇgÃni vi«amÃïi tÃnyasyaitÃbhirÃprÅïÃti 6.2.1.[35] vaiÓvÃnara÷ paÓupuro¬ÃÓa÷ | vaiÓvÃnaro vai sarve 'gnaya÷ sarve«ÃmagnÅnÃmupÃptyai 6.2.1.[36] yadveva vaiÓvÃnara÷ | ­tavo haite yadetÃÓcitayo 'gnayo và ­tava ­tava÷ saævatsara÷ saævatsaro vaiÓvÃnaro yadagnaya iti syÃdati tadrecayeddvÃdaÓakapÃlo dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro vaiÓvÃnara Ãgneyyo yÃjyÃnuvÃkyà agnirÆpÃïÃmupÃtyai kÃmavatya÷ kÃmÃnÃmupÃtyai 6.2.1.[37] taddhaike | ityevaitÃni paÓu«År«Ãïi vittvopadadhatyubhayenaite paÓava iti te ha te martyÃ÷ kuïapÃ÷ sambhavantyanÃprÅtÃni hi tÃni taddha tathëìhe÷ sauÓromateyasyopadadhu÷ sa ha k«ipra eva tato mamÃra 6.2.1.[38] hiraïmayÃnyu haike kurvanti | am­te«Âakà iti vadantastà ha tà an­te«Âakà na hi tÃni paÓuÓÅr«Ãïi 6.2.1.[39] m­nmayÃnyu haike kurvanti | utsannà và ete paÓavo yadvai kiæcotsannamiyaæ tasya sarvasya prati«Âhà tadyatraite paÓavo gatÃstata enÃnadhi sambharÃma iti na tathà kuryÃdyo và ete«ÃmÃv­taæ ca brÃhmaïaæ ca na vidyÃttasyaita utsannÃ÷ syu÷ sa etÃneva pa¤ca paÓÆnÃlabheta yÃvadasya vaÓa÷ syÃttÃnhaitÃnprajÃpati÷ prathama Ãlebhe ÓyÃparïa÷ sÃyakÃyano 'ntamo 'tha ha smaitÃnevÃntareïÃlabhante 'thaitarhÅmau dvÃvevÃlabhyete prÃjÃpatyaÓca vÃyavyaÓca tayorato brÃhmaïamudyate 6.2.2.[1] prÃjÃpatyaæ carakà Ãlabhante | prajÃpatiragniæ citvÃgnirabhavattadyadetamÃlabhate tadevÃgnerantam paryetÅte 6.2.2.[2] ÓyÃmo bhavati | dvayÃni vai ÓyÃmasya lomÃni ÓuklÃni ca k­«ïÃni ca dvandvam mithunam prajananaæ tadasya prÃjÃpatyaæ rÆpaæ tÆfaro bhavati tÆparo hi prajÃpati÷ 6.2.2.[3] tasyaikaviæÓati sÃmidhenya÷ | dvÃdaÓa mÃsÃ÷ pa¤ca 'rtavastraya ime lokà asÃvÃditya ekaviæÓa e«a prajÃpati÷ prajÃpatiragniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsaminddhe 6.2.2.[4] yadvevaikaviæÓati÷ | ekaviæÓo vai puru«o daÓa hastyà aÇgulayo daÓa pÃdyà ÃtmaikaviæÓa÷ puru«a÷ prajÃpati÷ prajÃpatiragniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsaminddhe 6.2.2.[5] ubhayÅrgÃyatrÅÓca tri«ÂubhaÓcÃnvÃha | tÃsÃmukto bandhuruktamvevÃnv­caæ hiraïyagarbhavatyÃghÃramÃghÃrayati prajÃpatirvai hiraïyagarbha÷ prajÃpatiragnirdvÃdaÓÃpriyastÃsÃmukto bandhuruktamvevÃnv­ca prÃjÃpatya÷ paÓupuro¬ÃÓo ya eva paÓorbandhu÷ sa puro¬ÃÓasya dvÃdaÓakapÃlo dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsara÷ prajÃpati÷ kadvatyo yÃjyÃnuvÃkyÃ÷ ko hi prajÃpati÷ 6.2.2.[6] athaitaæ vÃyave niyutvate | Óuklaæ tÆparamÃlabhate prajÃpati÷ prajÃ÷ s­«ÂvÃnuvyaik«ata tasyÃtyÃnandena reta÷ parÃpatatso 'ja÷ ÓuklastÆparo lapsudyabhavadraso vai reto yÃvÃnu vai rasastÃvÃnÃtmà tadyadetamÃlabhate tadevÃgnerantam paryeti Óuklo bhavati Óuklaæ hi retastÆparo bhavati tÆparaæ hi reto vÃyave bhavati prÃïo vai vÃyurniyutvate bhavatyudÃno vai niyuta÷ prÃïodÃnÃvevÃsminnetaddadhÃti 6.2.2.[7] yadvevaitaæ vÃyave niyutvate | Óuklaæ tÆparamÃlabhate prajÃpatiæ vistrastaæ yatra devÃ÷ samaskurvantsa yo 'smÃtprÃïo madhyata udakrÃmattamasminnetena paÓunÃdadhustathaivÃsminnayametaddadhÃti vÃyave bhavati prÃïo vai vÃyurniyutvate bhavatyudÃno vai niyuta÷ prÃïodÃnÃvevÃsminnetaddadhÃti Óuklo bhavati Óuklo hi vÃyustÆparo bhavati tÆparo hi vÃyu÷ 6.2.2.[8] tasya saptadaÓa sÃmidhenya÷ | saptadaÓo vai saævatsaro dvÃdaÓa mÃsÃ÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ prajÃpati÷ prajÃpatiragniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsaminddhe 6.2.2.[9] yadveva saptadaÓa | saptadaÓo vai puru«o daÓa prÃïÃÓcatvÃryaÇgÃnyÃtmà pa¤cadaÓo grÅvÃ÷ «o¬aÓya÷ Óira÷ saptadaÓam puru«a÷ prajÃpati÷ prajÃpatiragniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsaminddhe 6.2.2.[10] ubhayÅrgÃyatrÅÓca tri«ÂubhaÓcÃnvÃha | tÃsÃmukto bandhuruktamvevÃnv­caæ dvÃdaÓÃpriyastÃsÃmukto bandhuruktamvevÃnv­cam prÃjÃpatya÷ paÓupuro¬ÃÓo 'tro sa kÃma upÃpta iti ha smÃha mÃhitthiryaæ carakÃ÷ prÃjÃpatye paÓÃvÃhuriti 6.2.2.[11] yadveva vÃyavya÷ paÓurbhavati | prÃjÃpatya÷ paÓupuro¬ÃÓo 'rdhaæ ha prajÃpatervÃyurardham prajÃpatistadyadubhau vÃyavyau syÃtÃmubhau và prÃjÃpatyÃvardhaæ haivÃsya k­taæ syÃnnÃrdhamatha yadvÃyavya÷ paÓurbhavati prÃjÃpatya÷ paÓupuro¬ÃÓastena haivaitaæ sarvaæ k­tsnam prajÃpatiæ saskaroti 6.2.2.[12] yadveva vÃyavya÷ paÓurbhavati | prÃjÃpatya÷ paÓupuro¬ÃÓa÷ prajÃpatiæ vistrastaæ yatra devÃ÷ samaskurvantsa yo 'smÃtprÃïo madhyata udakrÃmattamasminnetena paÓunÃdadhurathÃsyaitena puro¬ÃÓenÃtmÃnaæ samaskurvantsa yatprÃjÃpatyo bhavati prajÃpatirhyÃtmà dvÃdaÓakapÃlo dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsara÷ prajÃpati÷ kadvatyau yÃjyÃnuvÃkye ko hi prajÃpati÷ 6.2.2.[13] tadyadvapÃm purastÃjjuhoti | ya evÃyam purastÃtprÃïastamasminnetaddadhÃtyatha yadetena madhyataÓcaranti madhyato hyayamÃtmÃtha yaddhavi«opari«ÂÃccaranti ya evÃyamupari«ÂÃtprÃïastamasminnetaddadhÃti Óuklavatyo yÃjyÃnuvÃkyÃ÷ syu÷ ÓuklarÆpÃïÃmupÃptyai niyutvatyo yadeva niyutvadrÆpaæ tasyopÃptyai 6.2.2.[14] tadu và Ãhu÷ | vapÃyà eva Óuklavatyau syÃtÃmetÃvadvai paÓau Óuklaæ yadvapÃÓuklavatyau niyutvatyau havi«o yadeva niyutvadrÆpaæ tasyopÃptyà iti 6.2.2.[15] yadvevaitam paÓumÃlabhate | etasminha paÓau sarve«Ãm paÓÆnÃæ rÆpaæ yattÆparo lapsudÅ tatpuru«asya rÆpaæ tÆparo hi lapsudÅ puru«o yattÆpara÷ kesaravÃæstadaÓvasya rÆpaæ tÆparo hi kesaravÃnaÓvo yada«ÂÃÓaphastadgo rÆpama«ÂÃÓapho hi gauratha yadasyÃveriva ÓaphÃstadave rÆpaæ yadajastadajasya tadyadetamÃlabhate tena haivÃsyaite sarve paÓava Ãlabdhà bhavantyato yatamadasya karmopakalpetaite và pa¤ca paÓava e«a và prÃjÃpatya e«a và niyutvatÅya÷ 6.2.2.[16] tam paurïamÃsyÃmÃlabheta | amÃvÃsyÃyÃmÃlabhetetyu haika Ãhurasau vai candra÷ prajÃpatiæ sa etÃæ rÃtrimiha vasati tadyathopati«ÂhantamÃlabhetaivaæ taditi 6.2.2.[17] tadvai paurïamÃsyÃmeva | asau vai candra÷ paÓustaæ devÃ÷ paurïamÃsyÃmÃlabhante yatrainaæ devà Ãlabhante tadenamÃlabhà iti tasmÃtpaurïamÃsyÃæ yadveva paurïamÃsyÃm paurïamÃsÅ ha vÃva prathamà vyuvÃsa tasmÃdveva paurïamÃsyÃm 6.2.2.[18] tadvai phÃlgunyÃmeva | e«Ã ha saævatsarasya prathamà rÃtriryatphÃlgunÅ paurïamÃsÅ yottarai«ottamà yà pÆrvà mukhata eva tatsaævatsaramÃrabhate 6.2.2.[19] sa và i«Âvaiva paurïamÃsena | atha paÓumÃlabheta paurïamÃsena và indro v­tram pÃpmÃnaæ hatvÃpahatapÃpmaitatkarmÃrabhata tathaivaitadyajamÃna÷ paurïamÃsenaiva v­tram pÃpmÃnaæ hatvÃpahatapÃpmaitatkarmÃrabhate 6.2.2.[20] tadvà upÃæÓu bhavati | etaddhaitai÷ prajÃpati÷ paÓubhi÷ karmeye«a taddhÃtrÃnaddhevaivÃsÃniruktamiva tasmÃdupÃæÓu 6.2.2.[21] yadvevopÃæÓu | prÃjÃpatyaæ và etatkarma prajÃpatiæ hyetena karmaïÃrabhate 'nirukto vai prajÃpati÷ 6.2.2.[22] yadvevopÃæÓu | reto và atra yaj¤a upÃæÓu vai reta÷ sicyate vapà paÓupuro¬ÃÓo haviretÃvÃnhi paÓu÷ 6.2.2.[23] a«ÂakÃyÃmukhÃæ sambharati | prÃjÃpatyametadaharyada«Âakà prÃjÃpatyametatkarma yadukhà prÃjÃpatya eva tadahanprÃjÃpatyaæ karma karoti 6.2.2.[24] yadvevëÂakÃyÃm | parvaitatsavatsarasya yada«Âakà parvaitadagneryadukhà parvaïyeva tatparva karoti 6.2.2.[25] yadvevëÂakÃyÃm | a«Âakà và ukhà nidhirdvà uddhÅ tiraÓcÅ rÃsnà taccatuÓcitasra ÆrdhvÃstada«ÂÃva«ÂakÃyÃmeva tada«ÂakÃæ karoti 6.2.2.[26] amÃvÃsyÃyÃæ dÅk«ate | amÃvÃsyÃyai và adhi yaj¤astÃyate yato yaj¤astÃyate tato yaj¤aæ janayÃnÅti 6.2.2.[27] yadvevÃmÃvÃsyÃyÃm | reto và etadbhÆtamÃtmÃnaæ si¤catyukhÃyÃæ yonau yaddÅk«ate tasmà etam purastÃllokaæ karoti yaddÅk«ito bhavati taæ k­taæ lokamabhi jÃyate tasmÃdÃhu÷ k­ta lokam puru«o 'bhi jÃyata iti 6.2.2.[28] sa yatkanÅya÷ saævatsarÃddÅk«ita÷ syÃt | alokà i«Âakà upadadhyÃde«Âakà lokÃnatiricyerannatha yadbhÆyaso lokÃnk­tve«Âakà nÃnÆpadadhyÃllokà i«Âakà atiricyerannatha yadamÃvÃsyÃyÃæ dÅk«itvÃmÃvÃsyÃyÃæ krÅïÃti tadyÃvantameva lokaæ karoti tÃvatÅri«Âakà upadadhÃtyathÃsyÃpÆryamÃïapak«e sarvo 'gniÓcÅyate 6.2.2.[29] tadÃhu÷ | yadyÃvatya etasyÃgneri«ÂakÃstÃvanti kraye 'horÃtrÃïi sampadyante 'tha yÃnyÆrdhvÃni krayÃdahÃni kathamasya te lokà anÆpahità bhavantÅti yadvà amÃvÃsyÃyÃæ dÅk«itvÃmÃvÃsyÃyÃæ krÅïÃti tadyÃvantameva lokaæ karoti tÃvatÅri«Âakà upadadhÃtyatha yÃnyÆrdhvÃni krayÃdahÃni tasminnavakÃÓe 'dhvaryuragniæ cinoti kvo hi cinuyÃnna ca so 'vakÃÓa÷ syÃdyÃvanti vai saævatsarasyÃhorÃtrÃïi tÃvatya etasyÃgneri«Âakà upa ca trayodaÓo mÃsastrayodaÓo và e«a mÃso yÃnyÆrdhvÃni krayÃdahÃni tadyà amÆstrayodaÓasya mÃsa i«ÂakÃstÃbhirasya te lokà anÆpahità bhavanti tatsamà lokÃÓce«ÂakÃÓca bhavanti 6.2.2.[30] etadvai yaiva prathamà paurïamÃsÅ | tasyÃm paÓumÃlabhate yà prathamëÂakà tasyÃmukhÃæ sambharati yà prathamÃmÃvÃsyà tasyÃæ dÅk«ata etadvai yÃnyeva saævatsarasya prathamÃnyahÃni tÃnyasya tadÃrabhate tÃni ca tadÃpnotyathÃta÷ sampadeva 6.2.2.[31] tadÃhu÷ | kathamasyaitatkarma saævatsaramagnimÃpnoti kathaæ saævatsareïÃgninà sampadyata ityete«Ãæ vai pa¤cÃnÃm paÓÆnÃæ caturviæÓati÷ sÃmidhenyo dvÃdaÓÃpriyastat«aÂtriæÓadekÃdaÓÃnuyÃjà ekÃdaÓopayajastada«Âà pa¤cÃÓat 6.2.2.[32] tato yëÂÃcatvÃriæÓat | sëÂÃcatvÃriæÓadak«arà jagatÅyaæ vai jagatyasyÃæ hÅdaæ sarvaæ jagadiyamu và agnirasyai hi sarvo 'gniÓcÅyate yÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.2.2.[33] yadvevëÂÃcatvÃriæÓat | a«ÂÃcatvÃriæÓadak«arà vai jagatÅ jagatÅ sarvÃïi candÃæsi sarvÃïi candÃæsi prajÃpati÷ prajÃpatiragniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.2.2.[34] atha yÃni daÓa | sà daÓÃk«arà virìvirìagnirdaÓa diÓo diÓo 'gnirdaÓa prÃïÃ÷ prÃïà agniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.2.2.[35] vapà paÓupuro¬ÃÓa÷ | tat«a«Âi÷ «a«ÂirmÃsasyÃhorÃtrÃïi tanmÃsamÃpnoti mÃsa Ãpta ­tumÃpnoty­tu÷ saævatsaraæ tatsaævatsaramagnimÃpnoti ye ca saævatsare kÃmà atha yadato 'nyadyadeva saævatsare 'nnaæ tattat 6.2.2.[36] athaitasya prÃjÃpatyasya | ekaviæÓati÷ sÃmidhenyo dvÃdaÓÃpriyastattrayastriæÓadekÃdaÓÃnuyÃjà ekÃdaÓopayaja tatpa¤capa¤cÃÓadvapà paÓupuro¬ÃÓo havistada«ÂÃpa¤cÃÓatsa yo '«ÂÃpa¤cÃÓati kÃmo 'traiva tamÃpnoti dvÃvÃghÃrau tat«a«Âi÷ sa ya÷ «a«ÂyÃæ kÃmo 'traiva tamÃpnotyatha yadato 'nyadyadevaæ saævatsare 'nnaæ tattat 6.2.2.[37] athaitasya niyutvatÅyasya | saptadaÓa sÃmidhenyo dvÃdaÓÃpriyastadekÃæ na triæÓadekÃdaÓÃnuyÃjà ekÃdaÓopayajastadekapa¤cÃÓadvapà paÓupuro¬ÃÓo havistaccatu«pa¤cÃÓaddvÃvÃghÃrau dvau svi«Âak­tau tada«ÂÃpa¤cÃÓatsa yo '«ÂÃpa¤cÃÓati kÃmo 'traiva tamÃpnoti vanaspatiÓca vasÃhomaÓca tat«a«Âi÷ sa ya÷ «a«ÂyÃæ kÃmo 'traiva tamÃpnotyatha yadato 'nyadyadeva saævatsare 'nnaæ tattadevamu hÃsyaitatkarma saævatsaramagnimÃpnotyevaæ saævatsareïÃgninà sampadyate 6.2.2.[38] tadÃhu÷ | naitasya paÓo÷ sami«ÂayajÆæ«i juhuyÃnna h­dayaÓÆlenÃvabh­thamabhyaveyÃdÃrambho và e«o 'gne÷ paÓurvyavasargo devatÃnÃæ sami«ÂayajÆæ«i saæsthÃvabh­tho nedÃrambhe devatà vyavas­jÃni nedyaj¤aæ saæsthÃpayÃnÅti sa vai sameva sthÃpayedetena paÓune«Âvà tatprajÃpatirapaÓyadyathaitasyÃgnerantaæ na paryaittasmÃtsaæsthÃpayedyadveva saæsthÃpayati prÃïa e«a paÓustasya yadantariyÃtprÃïasya tadantariyÃdyadu vai prÃïasyÃntariyÃttata evam mriyeta tasmÃtsameva sthÃpayedathÃto vratÃnÃmeva 6.2.2.[39] tadÃhu÷ | naitena paÓune«Âvopari ÓayÅta na mÃæsamaÓnÅyÃnna mithunamupeyÃtpÆrvadÅk«Ã và e«a paÓuranavakLptaæ vai tadyaddÅk«ita upari ÓayÅta yanmÃæsamaÓnÅyÃdyanmithunamepeyÃditi netvevai«Ã dÅk«Ã neva hi mekhalÃsti na k­«ïÃjinami«ÂakÃæ và etÃæ kurute tasmÃdu kÃmamevopari ÓayÅtaitadu sarvamannaæ yadate paÓavastadasyÃtrÃptamÃrabdham bhavati tadyÃni kÃni cÃmadhuno 'ÓanÃni te«Ãmasya sarve«Ãæ kÃmÃÓanaæ yadi labheta mithunaæ tu nopeyÃtpurà maitrÃvaruïya payasyÃyai tasyopari bandhu÷ 6.2.2.[40] tadÃhu÷ | dadyÃdetasminyaj¤e dak«iïÃæ nenme 'yaæ yaj¤o 'dak«iïo 'sadbrahmaïa Ãdi«Âadak«iïÃæ dadyÃdbrahmà vai sarvo yaj¤astadasya sarvo yaj¤o bhi«ajjayito bhavatÅti na tathà kuryÃdi«ÂakÃæ và etÃæ kurute tadyathe«ÂakÃyÃmi«ÂakÃyÃæ dadyÃttÃd­ktadamurhyeva dadyÃdyadasyopakalpeta 6.2.3.[1] etadvai devà abruvan | cetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæste«Ãæ cetayamÃnÃnÃm prajÃpatirimÃm prathamÃæ svayamÃt­ïÃæ citimapaÓyattasmÃttÃm prajÃpatinopadadhÃti 6.2.3.[2] tamagnirabravÅt | upÃhamÃyÃnÅti keneti paÓubhiriti tatheti paÓvi«Âakayà ha taduvÃcai«Ã vÃva paÓvi«Âakà yaddÆrve«Âakà tasmÃtprathamÃyai svayamÃt­ïÃyà anantarhità dÆrve«ÂakopadhÅyate tasmÃdasyà anantarhità o«adhayo 'nantarhitÃ÷ paÓavo 'nantarhito 'gniranantarhito hye«a etayopait 6.2.3.[3] te 'bruvan | cetayadhvameveti citimicateti vÃva tadabruvannita Ærdhvamicateti te«Ãæ cetayamÃnÃnÃmindrÃgnÅ ca viÓvakarmà cÃntarik«aæ dvitÅyÃæ svayamÃt­ïÃæ citimapaÓyaæstasmÃttÃminprÃgnibhyÃæ ca viÓvakarmaïà copadadhÃti 6.2.3.[4] tÃnvÃyurabravÅt | upÃhamÃyÃnÅti keneti digbhiriti tatheti diÓyÃbhirha taduvÃca tasmÃddvitÅyÃyai svayamÃt­ïÃyà anantarhità diÓyà upadhÅyante tasmÃdantarik«Ãdanantarhità diÓo 'nantarhito vÃyuranantarhito hye«a etÃbhirupait 6.2.3.[5] te 'bruvan | cetayadhvameveti citimicateti vÃva tadabruvannita Ærdhvamicateti te«Ãæ cetayamÃnÃnÃm parame«ÂhÅ divaæ t­tÅyaæ svayamÃt­ïÃæ citimapaÓyattasmÃttÃm parame«ÂhinopadadhÃti 6.2.3.[6] tamasÃvÃdityo 'bravÅt | upÃhamÃyÃnÅti keneti lokamp­ïayeti tathetye«a vÃva lokamp­ïÃtmanà haiva taduvÃca tasmÃtt­tÅyà svayamÃt­ïÃnantarhità lokamp­ïÃyà upadhÅyate tasmÃdaÓÃvÃdityo 'nantarhito divo 'nantarhito hye«a etayopait 6.2.3.[7] tadetà vÃva «a¬ devatÃ÷ | idaæ sarvamabhavanyadidaæ kiæ ca te devÃÓca 'r«ayaÓcÃbruvannimà vÃva «a¬ devatà idaæ sarvamabhÆvannupa tajjÃnÅta yathà vayamihÃpyasÃmeti te 'bruvaæÓcetagradhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yathà vayamihÃpyasÃmeti te«Ãæ cetayamÃnÃnÃæ devà dvitÅyÃæ citimapaÓyann­«ayaÓcaturthÅm 6.2.3.[8] te 'bruvan | upa vayamÃyÃmeti keneti yade«u loke«Æpeti tatheti tadyadÆrdhvam p­thivyà arvÃcÅnamantarik«Ãttena devà upÃyaæstade«Ã dvitÅyà citiratha yadÆrdhvamantarik«ÃdarvÃcÅnaæ divastena 'r«aya upÃyaæstade«Ã caturthÅ citi÷ 6.2.3.[9] te yadabruvan | cetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvanyaccetayamÃnà apaÓyaæstasmÃccitaya÷ 6.2.3.[10] prajÃpati÷ prathamÃæ citimapaÓyat | prajÃpatireva tasyà Ãr«eyaæ devà dvitÅyÃæ citimapaÓyandevà eva tasyà Ãr«eyamindrÃgnÅ ca viÓvakarmà ca t­tÅyÃæ citimapaÓyaæsta eva tasyà Ãr«eyam­«ayaÓcaturthÅæ citimapaÓyann­«aya eva tasyà Ãr«eyam parame«ÂhÅ pa¤camÅæ citimapaÓyatparame«Âhyeva tasyà Ãr«eyaæ sa yo haitadevaæ citÅnÃmÃr«eyaæ vedÃr«eyavatyo hÃsya bandhumatyaÓcitayo bhavanti 6.3.1.[1] etadvai devà abruvan | cetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæste«Ãæ cetayamÃnÃnÃæ savitaitÃni sÃvitrÃïyamapaÓyadyatsavitÃpaÓyattasmÃtsÃvitrÃïi sa etÃma«ÂÃg­hÅtÃmÃhutimajuhottÃæ hutvemÃma«ÂhadhÃvihitÃma«Ã¬hÃmapaÓyatpuraiva s­«ÂÃæ satÅm 6.3.1.[2] te yadabruvan cetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvanyaccetayamÃnà apaÓyaæstasmÃccitirÃhutirvai yaj¤o yadi«ÂvÃpaÓyattasmÃdi«Âakà 6.3.1.[3] tÃæ và etÃm | ekaæ satÅma«ÂÃg­hÅtÃma«ÂÃbhiryajurbhirjuhoti tasmÃdiyamekà satya«ÂadhÃvihità 6.3.1.[4] tÃmÆrdhvÃmudg­hïanjuhoti | imÃæ tadÆrdhvÃæ rÆpairudg­hïÃti tasmÃdiyamÆrdhvà rÆpai÷ 6.3.1.[5] tÃæ saætatÃæ juhoti | etadvai devà abibhayuryadvai na iha rak«Ãæsi nëÂrà nÃnvaveyuriti ta etaæ saætatahomamapaÓyanrak«asÃæ nëÂrÃïÃmananvavÃyanÃya tasmÃtsaætatÃæ juhoti 6.3.1.[6] yadvevaitÃmÃhutiæ juhoti | savitai«o 'gnistametayÃhutyà purastÃtprÅïÃti tami«Âvà prÅtvÃthainaæ sambharati tadyadetayà savitÃram prÅïÃti tasmÃsÃvitrÃïi tasmÃdvà etÃmÃhutiæ juhoti 6.3.1.[7] yadvevaitÃmÃhutiæ juhoti | savitai«o 'gnistametayÃhutyà purastÃdreto bhÆtaæ si¤cati yÃd­guai yonau reta÷ sicyate tÃd­gjÃyate tadyadetayà savitÃraæ reto bhÆtaæ si¤cati tasmÃtsÃvitrÃïi tasmÃdvà etÃmÃhutiæ juhoti 6.3.1.[8] sruvaÓcÃtra srukca prajujyete | vÃgvai srukprÃïa÷ sruvo vÃcà ca vai prÃïena caitadagre devÃ÷ karmÃnvaicaæstasmÃtsruvaÓca srukca 6.3.1.[9] yadveva sruvaÓca srukca | yo vai sa prajÃpatirÃsÅde«a sa sruva÷ prÃïo vai sruva÷ prÃïa÷ prajÃpatiratha yà sà vÃgÃsÅde«Ã sà srugyo«Ã vai vÃgyo«Ã srugatha yÃstà Ãpa ÃyanvÃco lokÃdetÃstà yÃmetÃmÃhutiæ juhoti 6.3.1.[10] tÃæ saætatÃæ juhoti | saætatà hi tà Ãpa Ãyannatha ya÷ sa prajÃpatistrayyà vidyayà sahÃpa÷ prÃviÓade«a sa yairetadyajurbhirjuhoti 6.3.1.[11] tadyÃni trÅïi prathamÃni | ime te lokà atha yaccuturthaæ yajustrayÅ sà vidyà jagatÅ sà bhavati jagatÅ sarvÃïi candÃæsi sarvÃïi candÃæsi trayÅ vidyÃtha yÃni catvÃryuttamÃni diÓastÃnÅme ca vai lokà diÓaÓca prajÃpatirathai«Ã trayÅ vidyà 6.3.1.[12] sa juhoti | ya¤jÃna÷ prathamam mana iti prajÃpatirvai yu¤jÃna÷ sa mana etasmai karmaïe yuÇkta tadyanmana etasmai karmaïe 'yuÇkta tasmÃtprajÃpatiryu¤jÃna÷ 6.3.1.[13] tatvÃya savità dhiya iti | mano vai savità prÃïà dhiyo 'gnerjyotirnicÃyyetyagnerjyotird­«Âvetyetatp­thivyà adhyÃbharaditi p­thivyai hyenadadhyÃbharati 6.3.1.[14] yuktena manasà vayamiti | mana evaitadetasmai karmaïe yuÇkte na hyuyuktena manasà kiæ cana samprati ÓaknÃti kartuæ devasya savitu÷ sava iti devena savitrà prasÆtà ityetatsvargyÃya Óaktyeti yathaitena karmaïà svargaæ lokamiyÃdevametadÃha Óaktyeti Óaktyà hi svargaæ lokameti 6.3.1.[15] yuktvÃya savità devÃniti | mano vai savità prÃïà devÃ÷ svaryato dhiyà divamiti svargaæ hainÃælokaæ yato dhiyaitasmai karmaïe yuyuje b­hajjyoti÷ kari«yata ityasau và Ãdityo b­hajjyotire«a u e«o 'gniretamvete saæskari«yanto bhavanti savità prasuvÃti tÃniti savit­prasÆtà etatkarma karavannityetat 6.3.1.[16] yu¤jate mana uta yu¤jate dhiya iti | manaÓcaivaitatprÃïÃÓcaitasmai karmaïe yuÇkte viprà viprasyeti prajÃpatirvai vipro devà viprà b­hato vipaÓcita iti prajÃpatirvai b­hanvipaÓcidvi hotrà dadha iti yadvà e«a cÅyate tade«a hotrà vidhatte cite hyetasminhotrà adhividhÅyante vayunÃviditye«a hÅdaæ vayunamavindadeka idityeko hye«a idaæ sarvaæ vayunamavindanmahÅ devasya savitu÷ pari«Âutiriti mahatÅ devasya savitu÷ pari«Âutirityetat 6.3.1.[17] yuje vÃm brahma pÆrvyaæ namobhiriti | prÃïo vai brahma pÆrvyamannaæ namastattade«aivÃhutirannametayaiva tadÃhutyaiten sÆreriti yathobhaye«u devamanu«ye«u kÅrtiÓloko yajamÃnasÃnnena prÃïÃnetasmai karmaïe yuÇkte vi Óloka etu pathyevaya syÃdevametadÃha Ó­ïvantu viÓve am­tasya putrà iti prajÃpatirvà am­tastasya viÓve devÃ÷ putrà à ye dhÃmÃni divyÃni tasthuritÅme vai lokà divyÃni dhÃmÃni tadya e«u loke«u devÃstÃnetadÃha 6.3.1.[18] yasya prayÃïamanvanya idyayuriti | prajÃpatirvà etadagre karmÃkarottattato devà akurvandevà devasya mahimÃnamojaseti yaj¤o vai mahimà devà devasya yaj¤aæ vÅryamojasetyetadya÷ pÃrthivÃni vimame sa etaÓa iti yadvai kiæ cÃsyÃæ tatpÃrthivaæ tade«a sarva vimimÅte raÓmibhirhyenadabhyavatanoti rajÃæsi deva÷ savità mahitvanetÅme vai lokà rajÃæsyasÃvÃdityo deva÷ savità tÃne«a mahimnà vimimÅte 6.3.1.[19] deva savita÷ prasuva yaj¤am prasuva yaj¤apatim bhagÃyeti | asau và Ãdityo deva÷ savità yaj¤o bhagastametadÃha prasuva yaj¤am prasuva yaj¤apatim bhagÃyeti divyo gandharva÷ ketapÆ÷ ketaæ na÷ punÃtvityasau và Ãdityo divyo gandharvo 'nnaæ keto 'nnapÆrannaæ na÷ punÃtvityetadvÃcaspatirvÃcaæ na÷ svadatviti vÃgvà idaæ karma prÃïo vÃcaspati÷ prÃïo na idaæ karma svadatvityetat 6.3.1.[20] imaæ no deva savitaryaj¤am praïayeti | asau và Ãdityo deva÷ savità yadu và e«a yaj¤iyaæ karma praïayati tadanÃrtaæ svastyud­camaÓnute devÃvyamiti yo devÃnavadityetatsakhividaæ satrÃjitaæ dhanajitaæ svarjitamiti ya etatsarvaæ vindÃdityetad­cety­cà stomaæ samardhaya gÃyatreïa rathantaram b­hadgÃyatravartanÅti sÃmÃni svÃheti yajÆæ«i sai«Ã trayÅ vidyà prathamaæ jÃyate yathaivÃdo 'mutrÃjÃyataivamatha ya÷ so 'gniras­jyatai«a sa yo 'ta ÆrdhvamagniÓcÅyate 6.3.1.[21] tÃnyetÃnya«Âau sÃvitrÃïi | a«ÂÃk«arà gÃyatrÅ gÃyatro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadreto bhÆtaæ si¤cati tÃni nava bhavanti svÃhÃkÃro navamo nava diÓo diÓo 'gnirnava prÃïÃ÷ prÃïà agniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadreto bhÆtaæ si¤cati tÃni daÓa bhavantyÃhutirdaÓamÅ daÓÃk«arà virìvirìagnirdaÓa diÓo diÓo 'gnirdaÓa prÃïÃ÷ prÃïà agniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.3.1.[22] etasyÃmÃhutyÃæ hutÃyÃm | agnirdevebhya udakrÃmatte devà abruvanpaÓurvà agni÷ paÓubhirimamanvicÃma sa svÃya rÆpÃyÃvirbhavi«yatÅti tam paÓubhiranvaicantsa svÃya rÆpÃyÃvirabhavattasmÃdu haitatpaÓu÷ svÃya rÆpÃyÃvirbhavati ga 6.3.1.[23] te 'bruvan | yadyaha sarvairanve«i«yÃmo yÃtayÃmà anupajÅvanurvà gave 'Óvo vÃÓvÃya puru«o và puru«Ãya Åyà bhavi«yanti yadyu asarvairasarvamanuvetsyÃma iti ta etamekam paÓuæ dvÃbhyÃm paÓubhyÃm pratyapaÓyanrÃsabhaæ goÓcÃveÓca tadyadetamekam paÓuæ dvÃbhyÃm paÓubhyÃm pratyapaÓyaæstasmÃde«a eka÷ sandviretÃ÷ 6.3.1.[24] anaddhÃpuru«am puru«Ãt | e«a ha và anaddhÃpuru«o yo na devÃnavati na pitÌnna manu«yÃæstatsarvairaha paÓubhiranvaicanno yÃtayÃmà anupajÅvanÅyà abhavan 6.3.1.[25] tribhiranvicati | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadanvicati pa¤ca sampadà bhavanti pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.3.1.[26] te mau¤jÅbhirabhidhÃnÅbhirabhihità bhavanti | agnirdevebhya udakrÃmatsa mu¤jam prÃviÓattasmÃtsa su«irastasmÃdvevÃntarato dhÆmarakta iva sai«Ã yoniragneryanmu¤co 'gnirime paÓavo na vai yonirgarbhaæ hinastyÃhiæsÃyai yonirvai jÃyamÃno jÃyate yonerjÃyamÃno jÃyÃtà iti 6.3.1.[27] triv­to bhavanti | triv­ddhyagniraÓvÃbhidhÃnÅk­tà bhavanti sarvato và aÓvÃbhidhÃnÅ mukham pariÓete sarvato yonirgarbham pariÓete yonirÆpametatkriyate 6.3.1.[28] te präcasti«Âhanti | aÓva÷ prathamo 'tha rÃsabho 'thÃja evaæ hyete 'nupÆrvaæ yadvai tadaÓru sak«aritamÃsÅde«a so 'Óvo 'tha yattadarasadivai«a rÃsabho 'tha ya÷ sa kapÃle raso lipta ÃsÅde«a so 'jo 'tha yattatkapÃlamÃsÅde«Ã sà m­dyÃmetadÃhari«yanto bhavantyetebhyo và e«a rÆpebhyo 'gre 's­jyata tebhya evainametajjanayati 6.3.1.[29] te dak«iïatasti«Âhanti | etadvai devà abibhayuryadvai no yaj¤aæ dak«iïato rak«Ãæsi nëÂrà na hanyuriti ta etaæ vajramapaÓyannamumevÃdityamasau và Ãditya e«o 'Óvasta etena vajreïa dak«iïato rak«Ãæsi nëÂrà apahatyÃbhaye 'nëÂrà etaæ yaj¤amatanvata tathaivaitadyajamÃna etena vajreïa dak«iïato rak«Ãæsi nëÂrà apahatyÃbhaye 'nëÂrà etaæ yaj¤aæ tanute 6.3.1.[30] dak«iïata ÃhavanÅyo bhavati | uttarata e«ÃbhrirupaÓete v­«Ã và ÃhavanÅyo yo«Ãbhrirdak«iïato vai v­«Ã yo«ÃmupaÓete 'ratnimÃtre 'ratnimÃtrÃddhi v­«Ã yo«ÃmupaÓete 6.3.1.[31] sà vaiïavÅ syÃt | agnirdevebhya udakrÃmatsa veïum prÃviÓattasmÃtsa su«ira÷ sa etÃni varmÃïyabhito 'kuruta parvÃïyananupraj¤ÃnÃya yatra-yatra nidadÃha tÃni kalmëÃïyabhavan 6.3.1.[32] sà kalmëŠsyÃt | sà hyÃgneyÅ yadi kalmëÅæ na vindedapyakalmëŠsyÃtsu«irà tu syÃtsaivÃgneyÅ sai«Ã yoniragneryadveïuragniriyam m­nna vai yonirgarbhaæ hinastyahiæsÃyai yonervai jÃyamÃno jÃyate yonerjÃyamÃno jÃyÃtà iti 6.3.1.[33] prÃdaÓamÃtrÅ syÃt | prÃdeÓamÃtraæ hÅdamabhi vÃgvadatyaratnimÃtrÅ tveva bhavati bÃhurvà aratnirbÃhuno vai vÅryaæ kriyate vÅryasammitaiva tadbhavati 6.3.1.[34] anyata÷k«ïutsyÃt | anyatararo hÅdaæ vÃca÷ k«ïutamubhayata÷k«ïuttveva bhavatyubhayato hÅdaæ vÃca÷ k«ïutaæ yadenayà daivaæ ca vadati mÃnu«aæ cÃtho yatsatyaæ cÃn­taæ ca tasmÃdubhayata÷k«ïut 6.3.1.[35] yadvevobhayata÷k«ïut | ato và abhrervÅryaæ yato 'syai k«ïutamubhayata evÃsyÃmetadvÅryaæ dadhÃti 6.3.1.[36] yadvevobhayata÷k«ïut | etadvà enaæ devà anuvidyaibhyo lokebhyo 'khanastathaivainamayametadanuvidyaibhyo lokebhya÷ khanati 6.3.1.[37] sa yaditi khanati | tadenamasmÃllokÃtkhanatyatha yadÆrdhvoccarati tadamu«mÃllokÃdatha yadantareïa saæcarati tadantarik«alokÃtsarvebhya evainametadebhyà lokebhya÷ khanati 6.3.1.[38] tÃmÃdatte | devasya tvà savitu÷ prasave 'ÓvinorbÃhubhyÃm vit­prasÆta evainÃmetadetÃbhirdevatÃbhirÃdatte gÃyatreïapÆ«ïo hastÃbhyÃmÃdade gÃyatreïa candasÃÇgirasvaditi sa candasÃtho asyÃæ gÃyatraæ cando dadhÃti p­thivyÃ÷ sadhasthÃdagnim purÅ«yamaÇgirasvadÃbhareti paÓavo vai purÅ«am p­thivyà upasthÃdagnim paÓavyamagnivadÃbharetyetattrai«Âubhena candasÃÇgirasvaditi tadenÃæ trai«Âubhena candasÃdatte 'tho asyÃæ trai«Âubhaæ cando dadhÃti 6.3.1.[39] abhrirasÅti | abhrirhye«Ã tadenaæ satyenÃdatte nÃryasÅti vajro và abhriryo«Ã nÃrÅ na vai yo«Ã kaæ cana hinasti ÓamayatyevainÃmetadahiæsÃyai tvayà vayamagniæ Óakema khanituæ sadhastha etÅdaæ vai sadhasthaæ tvayà vayamagniæ Óakema khanitumasmintsadhastha ityetajjÃgatena candasÃÇgirasvaditi tadenÃæ jÃgatena candasÃdatte 'tho asyÃæ jÃgataæ cando dadhÃti 6.3.1.[40] tribhirÃdatte | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainÃmetadÃdatte tribhirÃdÃyÃthainÃæ caturthenÃbhimantrayata etadvà enÃæ devÃstribhirÃdÃyÃthÃsyÃæ caturthena vÅryamadadhustathaivainÃmayametattribhirÃdÃyÃthÃsyÃæ caturthena vÅryaæ dadhÃti 6.3.1.[41] hasta ÃdhÃya saviteti | haste hyasyÃhità bhavati bibhradabhrimiti bibharti hyenÃæ hiraïyayÅmiti hiraïmayÅ hye«Ã yà candomayyagnerjyotirnicÃyyetyagnerjyotird­«Âvetyetatp­thivyà adhyÃbharaditi p­thivyai hyenadadhyÃbharatyÃnu«Âubhena candasÃÇgirasvaditi tadenÃmÃnu«Âubhena candasÃdatte 'tho asyÃmÃnu«Âubhaæ cando dadhÃti tÃnyetÃnyeva candÃæsye«ÃbhrirÃrambhÃyaiveyaæ vaiïavÅ kriyate 6.3.1.[42] tÃæ haike hiraïmayÅæ kurvanti | hiraïyayÅti và abhyukteti na tathà kuryÃdyadvà e«Ã candÃæsi tenai«Ã hiraïyamam­taæ hiraïyamam­tÃni candÃæsi 6.3.1.[43] tÃæ caturbhirÃdatte | caturak«arà vai sarvà vÃgvÃgityekamak«aramak«aramiti tryak«araæ tadyattadvÃgityekamak«araæ yaivai«Ãnu«Âubuttamà sà sÃtha yadak«aramiti tryak«arametÃni tÃni pÆrvÃïi yajÆæ«i sarvayaivaitadvÃcÃgniæ khanati sarvayà vÃcà sambharati tasmÃccaturbhi÷ 6.3.1.[44] yadveva caturbhi÷ | catasro vai diÓaÓcatas­«u taddik«u vÃcaæ dadhÃti tasmÃccatas­«u dik«u vÃgvadati candobhiÓca yajurbhiÓcÃdatte tada«Âau catasro diÓaÓcatasro 'vÃntaradiÓa÷ sarvÃsu taddik«u vÃcaæ dadhÃti tasmÃtsarvÃsu dik«u vÃgvadati 6.3.2.[1] hasta e«Ãbhrirbhavatyatha paÓÆnabhimantrayate | etadvà e«u devà anve«i«yanta÷ purastÃdvÅryamadadhustathaivai«vayametadanve«i«yanpurastÃdvÅryaæ dadhÃti 6.3.2.[2] so 'Óvamabhimantrayate | praturtaæ vÃjinnÃdraveti yadvai k«ipraæ tattÆrtamatha yatk«iprÃtk«epÅyastatpratÆrta vari«ÂhÃmanu saævatamitÅyaæ vai vari«Âhà saævadimÃmanu saævatamityetaddivi te janma paramamantarik«e tava nÃbhi÷ p­thivyÃmadhi yoniriditi tadenametà devatÃ÷ karotyagniæ vÃyumÃdityaæ tadaÓve vÅryaæ dadhÃti 6.3.2.[3] atha rÃsabham | yu¤jÃthÃæ rÃsabhaæ yuvamityadhvaryuæ caitadyajamÃnaæ cÃhÃsminyÃme v­«aïvasÆ ityasminkarmaïi v­«aïvasÆ ityetadagnim bharantamasmayumityagnim bharantamasmatpre«itamityetattadrÃsabhe vÅryaæ dadhÃti 6.3.2.[4] athÃjam | yoge-yoge tavastaraæ vÃje-vÃje havÃmaha ityannaæ vai vÃja÷ karmaïi-karmaïi tavastaramanne 'nne havÃmaha ityetatsakhÃya indramÆtaya itÅndriyavantamÆtaya ityetattadaje vÅryaæ dadhÃti 6.3.2.[5] tribhirabhimantrayate | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivai«vetadvÅryaæ dadhÃti 6.3.2.[6] athainÃnprÃca utkramayati | tadenametai÷ paÓubhiranvicati nopasp­Óatyagnire«a yatpaÓavo nenmÃyamagnirhinasaditi 6.3.2.[7] so 'Óvamutkramayati | pratÆrvannehyavakrÃmannaÓastÅreti pÃpmà và aÓastistvaramÃïa ehyavakrÃmanpÃpmÃnamityetadrudrasya gÃïapatyam mayobhÆrehÅti raudrà vai paÓavo yà te devatà tasyai gÃïapatyam mayobhÆrehÅtyetattadenamaÓvenÃnvicati 6.3.2.[8] atha rÃsabham | urvantarik«aæ vÅhi svastigavyÆtirabhayÃni k­ïvanniti yathaiva yajustathà bandhu÷ pÆ«ïà sayujà sahetÅyaæ vai pÆ«Ãnayà sayujà sahetyetattadenaæ rÃsabhenÃnvicati 6.3.2.[9] athÃjam | p­thivyÃ÷ sadhasthÃdagnim purÅ«yamaÇgirasvadÃbhareti p­thivyà upasthÃdagnim paÓavyamagnivadÃbharetyetattadenamajenÃnvicati 6.3.2.[10] tribhiranvicati | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadanvicati tribhi÷ purastÃdabhimantrayate tat«a «a¬­tava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.3.3.[1] pradÅptà ete 'gnayo bhavanti | atha m­damacayantÅme vai lokà ete 'gnayaste yadà pradÅptà athaita ime lokÃ÷ puro và etadebhyo lokebhyo >gre devÃ÷ karmÃnvaicaæstadyadetÃnagnÅnatÅtya m­damÃharati tadenam puraibhyo lokebhyo 'nvicati 6.3.3.[2] präco yanti | prÃcÅ hi digagne÷ svÃyÃmevainametaddiÓyanvicati svÃyÃæ diÓi vindati 6.3.3.[3] te prayanti | agnim purÅ«yamaÇgirasvadacema ityagnim paÓavyamagnivadacema ityetat 6.3.3.[4] athÃnaddhÃpuru«amÅk«ate | agnim purÅ«yamaÇgirasvadbhari«yÃma ityagnim paÓavyamagnivadbhari«yÃma ityetattadenamanaddhÃpuru«eïÃnvicati 6.3.3.[5] atha valmÅkavapà su«irà vyadhve nihità bhavati | tÃmanvÅk«ata iyaæ vai valmÅkuvapeyamu và ime lokà etadvà enaæ devà e«u loke«u vigrÃhamaicaæstathaivainamayametade«u loke«u vigrÃhamicati 6.3.3.[6] anvagniru«asÃmagramakhyaditi | tadenamu«a÷svaicannanvahÃni prathamo jÃtavedà iti tadenamaha÷svaicannanu sÆryasya rurutrà ca raÓmÅniti tadenaæ sÆryasya raÓmi«vaicannanu dyÃvÃp­thivÅ Ãtatantheti tadenaæ dyÃvÃp­thivyoraicaæstamavindaæstathaivainamayametadvindati taæ yadà parÃpaÓyatyatha tÃmavÃsyatyÃgacanti m­dam 6.3.3.[7] athÃÓvamabhimantrayate | etadvai devà abruvanpÃpmÃnamasyÃpahanÃmeti Óramo vai pÃpmà Óramamasya pÃpmÃnamapahanÃmeti tasya Óramam pÃpmÃnamapÃghnaæstathaivÃsyÃyametacramam pÃpmÃnamapahanti 6.3.3.[8] Ãgatya vÃjyadhvÃnamiti | Ãgato hyasyÃdhvà bhavati sarvà m­dho vidhÆnuta iti pÃpmà vai m­dha÷ sarvÃnpÃpmano vidhÆnuta ityetattasmÃdu haitadaÓva÷ syanttvà vidhÆnute 'gniæ sadhasthe mahati cak«u«Ã nicikÅ«a itÅdaæ vai mahatsadhasthamagnimasminmahati sadhasthe cak«u«Ã did­k«ata ityetat 6.3.3.[9] athainamÃkramayati | etadvà e«a etaæ devebhyo 'nuvidya prÃbavÅdyathÃyamihevetyevam 6.3.3.[10] yadvevÃkramayati | etadvai devà abibhayuryadvai na imamiha rak«Ãæ si nëÂrà na hanyuriti tasmà etaæ vajramupari«ÂadabhigoptÃramakurvannamumevÃdityamasau và Ãditya e«o 'ÓvastathaivÃsmà ayametaæ vajramupari«ÂÃdabhigoptÃraæ karoti 6.3.3.[11] Ãkramya vÃjin | p­thivÅmagnimica rucà tvamiti cak«urvai rugÃkramya tvaæ vÃjinp­thivÅmagnimica cak«u«etyetadbhÆmyà v­ttvÃya no brÆhi yata÷ khanema taæ vayamiti bhÆmestatspÃÓayitvÃya no brÆhi yata enaæ khanemetyetat 6.3.3.[12] athainamunm­Óati | etadvà enaæ devÃ÷ procivÃæsaæ vÅryeïa samÃrdhayaæstathaivainamayametatprocivÃæsaæ vÅryeïa samardhayati dyauste p­«Âham p­thivÅ sadhasthamÃtmÃntarik«aæ samudro yoniritÅtthamasÅtthamasÅtyevaitadÃha vikhyÃya cak«u«Ã tvamabhiti«Âha p­tanyata iti vikhyÃya cak«u«Ã tvamabhiti«Âha sarvÃnpÃpmana ityetannopasp­Óati vajro và aÓvo nenmÃyaæ vajro hinasaditi 6.3.3.[13] athainamutkramayati | etadvai devà abruvankimimamabhyutkrami«yÃma iti mahatsaubhagamiti tam mahatsaubhagamabhyudakramayaæstathaivainamayametanmahatsaubhagamabhyutkr amayatyutkrÃma mahate saubhagÃyetyutkrÃma mahatte saubhagamityetattasmÃdu haitadaÓva÷ paÓÆnÃm bhagitamo 'smÃdÃsthÃnÃditi yatraitatti«ÂhasÅtyetaddraviïodà iti draviïaæ hyebhyo dadÃti vÃjinniti vÃjÅ hye«a vayaæ syÃma sumatau p­thivyà agniæ khananta upasthe asyà iti vayamasmai p­thivyai sumatau syÃmÃgnimasyà upasthe khananta ityetat 6.3.3.[14] athainamutkrÃntamabhimantrayate | etadvà enaæ devÃ÷ procivÃæsaæ yathà dadivÃæsaæ vandetaivamupÃstuvannupÃmahayaæstathaivainamayametadupastautyupamahayatyud akramÅdityuddhyakramÅddraviïodà iti draviïaæ hyebhyo dadÃti vÃjyarveti vÃjÅ ca hye«o 'rvà cÃka÷ sulokaæ suk­tam p­thivyÃmityakara÷ sulokaæ suk­tam p­thivyÃmityetattata÷ khanema supratÅkamagnimiti tata enaæ khanemetyetatsupratÅkamiti sarvato và agni÷ supratÅka÷ svo ruhÃïà adhi nÃkamuttamamiti svargo vai loko nÃka÷ svargaæ lokaæ rohanto 'dhi nÃkamuttamamityetattaæ dak«iïopasaækramayati yatretarau paÓÆ bhavataste dak«iïata÷ präcasti«Âhanti sa ya evÃmutra dak«iïata sthÃnasya bandhu÷ so 'tra 6.3.3.[15] athopaviÓya m­damabhijuhoti | etadvai devà abruvaæÓcetayadhvamiti citimicrateti vÃva tadabruvaæste cetayamÃnà etÃmÃhutimapaÓyaæstÃmajuhavustÃæ hutvemÃælokÃnukhÃmapaÓyan 6.3.3.[16] te 'bruvan | cetayadhvameveti citimicateti vÃva tadabruvaæste cetayamÃnà etÃæ dvitÅyÃmÃhutimapaÓyaæstÃmajuhavustÃæ hutvà viÓvajyoti«o 'paÓyannetà devatà agniæ vÃyumÃdityametà hyeva devatà viÓvaæ jyotistathaivaitadyajamÃna ete ÃhutÅ hutvemÃæÓca lokÃnukhÃm paÓyatyetÃÓca devatà viÓvajyoti«o vyati«aktÃbhyÃæ juhotÅmÃæÓca tallokÃnetÃÓca devatà vyati«ajati 6.3.3.[17] yadvevaite ÃhutÅ juhoti | m­daæ ca tadapaÓca prÅïÃti te i«Âvà prÅtvÃthaine sambharati vyati«aktÃbhyÃæ juhoti m­daæ ca tadapaÓca vyati«ajati 6.3.3.[18] Ãjyena juhoti | vajro và Ãjyaæ vajramevÃsmà etadabhigoptÃraæ karotyatho reto và Ãjyaæ reta evaitatsi¤cati sruveïa v­«Ã vai sruvo v­«Ã vai reta÷ si¤cati svÃhÃkÃreïa v­«Ã vai svÃhÃkÃro v­«Ã vai reta÷ si¤cati 6.3.3.[19] à tvà jigharmi manasà gh­teneti | à tvà juhomi manasà ca gh­tena cetyetatpratik«iyantam bhuvanÃni viÓveti pratyaÇ hye«a sarvÃïi bhuvanÃni k«iyati p­thuæ tiraÓcà vayasà b­hantamiti p­thurvà e«a tiryaÇvayaso b­handhÆmena vyaci«Âhamanne rabhasaæ d­ÓÃnamityavakÃÓavantamannairannÃdaæ dÅpyamÃnamityetat 6.3.3.[20] à viÓvata÷ pratya¤caæ jigharmÅti | à sarvata÷ pratya¤caæ juhomÅtyetadarak«asà manasà tajju«etetyahŬamÃnena manasà tajjo«ayetetyetanmaryaÓrÅ sp­hayadvarïo agniriti maryaÓrÅrhye«a sp­hayadvarïo 'gnirnÃbhim­Óe tanvà jarbhurÃïa iti na hye«o 'bhim­Óe tanvà dÅpyamÃno bhavati 6.3.3.[21] dvÃbhyÃmabhijuhoti | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatadreto bhÆtaæ si¤catyÃgneyÅbhyÃmagnimevaitadreto bhÆtaæ si¤cati te yadÃgneyyo tenÃgniratha yattri«Âubhau tenendra aindrÃgno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadreto bhÆtaæ si¤catÅndrÃgnÅ vai sarve devÃ÷ sarvadevatyo 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadreto bhÆtaæ si¤cati 6.3.3.[22] aÓvasya pade juhoti | agnire«a yadaÓvastatho hÃsyaite agnimatyevÃhutÅ hute bhavata÷ 6.3.3.[23] athainam parilikhati | mÃtrÃmevÃsmà etatkaroti yathaitÃvÃnasÅtyevam 6.3.3.[24] yadvevainam parilikhati | etadvai devà abibhayuryadvai na imamiha rak«Ãæsi nëÂrà na hanyuriti tasmà etÃm puram paryaÓrayaæstathaivÃsmà ayametÃm puram pariÓrayatyabhryà vajro và abhrirvajramevÃsmà etadabhigoptÃraæ karoti sarvata÷ parilikhati sarvata evÃsmà etaæ vajramabhigoptÃraæ karoti tri«k­tva÷ parilikhati triv­tamevÃsmà etaæ vajramabhigoptÃraæ karoti 6.3.3.[25] pari vÃjapati÷ kavi÷ | pari tvÃgne puraæ vayaæ tvamagne dyubhirityagnimevÃsmà etadupastutya varma karoti parivatÅbhi÷ parÅva hi pura ÃgneyÅbhiragnipurÃmevÃsmà etatkaroti sà hai«Ãgnipurà dÅpyamÃnà ti«Âhati tis­bhistripuramevÃsmà etatkaroti tasmÃdu haitatpurÃm paramaæ rÆpaæ yattripuraæ savai var«ÅyasÃ-var«Åyasà candasà parÃm-parÃæ lekhÃæ varÅyasÅæ karoti tasmÃtpurÃm parÃ-parà varÅyasÅ lekhà bhavanti lekhà hi pura÷ 6.3.3.[26] athainamasyÃæ khanati | etadvai devà abibhayuryadvai na imamahi rak«Ãæsi nëÂrà na hanyuriti tasmà imÃmevÃtmÃnamakurvanguptyà ÃtmÃtmÃnaæ gopsyatÅti sà samambilà syÃttadasyeyamÃtmà bhavati yadveva samaæbilà yonirvà iyaæ reta idaæ yadvai retaso yonimatiricyate 'muyà tadbhavatyatha yannyÆnaæ vy­ddhaæ tadetadvai retasa÷ sam­ddhaæ yatsamambilaæ catu÷sraktire«a bhavati catasro vai diÓa÷ sarvÃbhya evainametaddigbhya÷ khanati 6.4.1.[1] athainamata÷ khanatyeva | etadvà enaæ devà anuvidyÃkhanastathaivainamayametadanuvidya khanati devasya tvà savitu÷ prasave 'ÓvinorbÃhubhyÃm pÆ«ïo hastÃbhyÃm p­thivyÃ÷ sadhasthÃdagnim purÅ«yamaÇgirasvatkhanÃmÅti savit­prasÆta evainametadetÃbhirdevatÃbhi÷ p­thivyà upasthÃdagnim paÓavyamagnivatkhanati 6.4.1.[2] jyoti«mantaæ tvÃgne supratÅkamiti | jyoti«mÃnvà ayamagni÷ supratÅko 'jasreïa bhÃnunà dÅdyatamityajasreïÃrci«Ã dÅpyamÃnamityetacivam prajÃbhyo 'hiæsantam p­thivyÃ÷ sadhasthÃdagnim purÅ«yamaÇgirasvatkhanÃma iti Óivam prajÃbhyo 'hiæsanta p­thivyà upasthÃdagnim paÓavyamagnivatkhanÃma ityetat 6.4.1.[3] dvÃbhyÃæ khanati | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatkhanatyatho dvayaæ hyevaitadrÆpam m­ccÃpaÓca 6.4.1.[4] sa vai khanÃmi khanÃma iti khanati | khanÃmÅti và eta prajÃpatirakhanatkhanÃma iti devÃstasmÃtkhanÃmi khanÃma iti 6.4.1.[5] sa và abhryà khanan | vÃcà khanÃmi khanÃma ityÃha vÃgvà abhrirÃrambhÃyaiveyaæ vaiïavÅ kriyate vÃcà và etamabhryà devà akhanaæstathaivainamayametadvÃcaivÃbhryà khanati 6.4.1.[6] athainaæ k­«ïÃjine sambharati | yaj¤Ã vai k­«ïÃjinaæ yaj¤aevainametatsambharati lomataÓcandÃæsi vai lomÃni canda÷svevainametatsambharati tattÆ«ïÅmupast­ïÃti yaj¤o vai k­«ïÃjinam prajÃpatirvai yaj¤o 'nirukto vai prajÃpatiruttaratastasyopari bandhu÷ prÃcÅnagrÅve taddhi devatrà 6.4.1.[7] athaina pu«karaparïe sambharati | yonirvai pu«karaparïaæ yonau tadreta÷ si¤cati yadvai yonau reta÷ sicyate tatprajani«ïu bhavati tanmantreïopast­ïÃti vÃgvai mantro vÃkpu«karaparïam 6.4.1.[8] apÃm p­«Âhamasi yoniragneriti | apÃæ hyetatp­«Âhaæ yonirhyetadagne÷ samudramabhita÷ pinvamÃnamiti samudro hyetadabhita÷ pinvate vardhamÃno mahÃæ à ca pu«kara iti vardhamÃno mahÅyasva pu«kara ityetaddivo mÃtrayà varimïà pathasvetyanuvimÃr«Âyasau và Ãditya e«o 'gnirno haitamanyo divo varimà yantumarhati dyaurbhÆtvanaæ yacetyevaitadÃha 6.4.1.[9] taduttaraæ k­«ïÃjinÃdupast­ïÃti | yaj¤o vai k­«ïÃjinamiyaæ vai k­«ïÃjinamiyamu vai yaj¤o 'syÃæ hi yaj¤astÃyate dyau«pu«karaparïamÃpo vai dyaurÃpa÷ pu«karaparïamuttaro và asÃvasyai 6.4.1.[10] athaine abhim­Óati | saæj¤ÃmevÃbhyÃmetatkaroti Óarma ca stho varma ca stha iti Óarma ca hyasyaite varma cÃcidre bahule ubhe ityacidre hyete bahule ubhe vyacasvatÅ saævasÃthÃmityavakÃÓavatÅ saævasÃthÃmityetadbh­tamagnim purÅ«yamiti bibh­tamagnim paÓavyamityetat 6.4.1.[11] saævasÃthÃæ svarvidà | samÅcÅ urasà tmaneti saævasÃthÃmenaæ svarvidà samÅcÅ urasà cÃtmanà cetyetadagnimantarbhari«yantÅ jyoti«mantamajasramidityasau và Ãditya e«o 'gni÷ sa e«a jyoti«mÃnajasrastamete antarà bibh­tastasmÃdÃha jyoti«mantamajasramiditi 6.4.1.[12] dvÃbhyÃmabhim­Óati | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivÃbhyÃmetatsaæj¤Ãæ karotyatho dvayaæ hyevaitadrÆpaæ k­«ïÃjinaæ ca pu«karaparïa ca 6.4.2.[1] atha m­tpiï¬amabhim­Óati | purÅ«yo 'sÅti paÓavyo 'sÅtyetadviÓvabharà itye«a hÅdaæ sarvam bibhartyatharvà tvà prathamo niramanthadagna iti prÃïo và atharvà prÃïo và etamagre niramanthattadyo 'sÃvagre 'gniras­jyata so 'sÅti tadÃha tamevainametatkaroti 6.4.2.[2] athainam parig­hïÃti | abhryà ca dak«iïato hastena ca hastenaivottaratastvÃmagne pu«karÃdadhyatharvà niramanthatetyÃpo vai pu«karam prÃïo 'tharvà prÃïo và etamagre 'dbhyo niramanthanmÆrdhno viÓvasya vÃghata ityasya sarvasya mÆrdhna ityetat 6.4.2.[3] tamu tvà dadhyaÇÇ­«i÷ | putra Ådhe atharvaïa iti vÃgvai dadhyaÇÇÃtharvaïa÷ sa enaæ tata ainddha v­trahaïam puraædaramiti pÃpmà vai v­tra÷ pÃpmahanam puraædaramityetat 6.4.2.[4] tamu tvà pÃthyo v­«Ã | samÅdhe dasyuhantamamiti mano vai pÃthyo v­«Ã sa enaæ tata ainddha dhanaæjayaæ raïe-raïa iti yathaiva yajustathà bandhu÷ 6.4.2.[5] gÃyatrÅbhi÷ | prÃïo gÃyatrÅ prÃïamevÃsminnetaddadhÃti nnetaddadhÃti tÃsÃæ nava padÃni nava vai prÃïÃ÷ saptatis­bhistrayo vai prÃïÃ÷ prÃïa udÃno vyÃnastÃnevÃsmi ÓÅr«annaväco dvau tÃnevÃsminnetaddadhÃti 6.4.2.[6] athaite tri«Âubhà uttare bhavata÷ | Ãtmà vai tri«ÂubÃtmÃnamevÃsyaitÃbhyÃæ saæskaroti sÅda hota sva u loke cikitvÃnityagnirvai hotà tasyai«a svo loko yatk­«ïÃjinaæ cikitvÃniti vidvÃnityetatsÃdayà yaj¤aæ suk­tasya yonÃviti k­«ïÃjinaæ vai kuk­tasya yonirdevÃvÅrdevÃnhavi«Ã yajÃsÅti deva÷ sandevÃnavanhavi«Ã yajÃsÅtyetadagne b­hadyajamÃne vayo dhà iti yajamÃnÃyÃÓi«amÃÓÃste 6.4.2.[7] ni hotà hot­«adane vidÃna iti | agnirvai hotà k­«ïÃjinaæ hot­«adanaæ vidÃna iti vidvÃnityetattve«o dÅdivÃæ asadatsudak«a iti tve«o dÅpyamÃno 'sadatsudak«a ityetadadabdhavratapramatirvasi«Âha ityadabdhavratapramatirhye«a vasi«Âha÷ sahasrambhara÷ Óucijthvo agniriti sarvaæ vai sahasraæ sarvambhara÷ Óucijihvo 'gnirityetaddvÃbhyÃmÃgneyÅbhyÃæ tri«ÂubbhyÃæ tasyokto bandhu÷ 6.4.2.[8] athai«Ã b­hatyuttamà bhavati | b­hatÅæ và e«a saæcito 'bhisampadyate yÃd­gvai yonau reta÷ sicyate tÃd­gjÃyate tadyadetÃmatra b­hatÅæ karoti tasmÃde«a saæcito b­hatÅmabhisampadyate 6.4.2.[9] saæsÅdasva mahÃæ asÅti | idamevaitadreta÷ siktaæ saæsÃdayati tasmÃdyonau reta÷ siktaæ saæsÅdati Óocasva devavÅtama iti dÅpyasva devavÅtama ityetadvi dhÆmamagne aru«am miyedhya s­ja praÓasta darÓatamiti yadà và e«a samidhyate 'thai«a dhÆmamaru«aæ vis­jate darÓatamiti dad­Óa iva hye«a÷ 6.4.2.[10] tÃ÷ «a sampadyante | «ad­tava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati yadveva saævatsaramabhisampadyate tadb­hatÅmabhisampadyate b­hatÅ hi saævatsaro dvÃdaÓa paurïamÃsyo dvÃdaÓëÂakà dvÃdaÓÃmÃvÃsyÃstat«aÂtriæÓat«aÂtriæÓadak«arà b­hatÅ taæ dak«iïata uda¤camÃharati dak«iïato và udagyonau reta÷ sicyata e«o asyaitarhi yoniravicedamÃharati retaso 'vicedÃya 6.4.3.[1] atha tatrÃpa upaninayati | yadvà asyai k«ataæ yadvili«Âamadbhirvai tatsaædhÅyate 'dbhirevÃsyà etatk«ataæ vili«Âaæ saætanoti saædadhÃti 6.4.3.[2] apo devÅrupas­ja | madhumatÅrayak«mÃya prajÃbhya iti raso vai madhu rasavatÅrayak«matvÃya prajÃbhya ityetattÃsÃmÃsthÃnÃdujjihatÃmo«adhaya÷ supippalà ityapÃæ và ÃsthÃnÃdujjihata o«adhaya÷ supippalÃ÷ 6.4.3.[3] athainÃæ vÃyunà saædadhÃti | yadvà asyai k«ataæ yadvili«Âaæ vÃyunà vai tatsaædhÅyate vÃyunaivÃsyà etatk«ataæ vili«Âaæ saætanoti saædadhÃti 6.4.3.[4] saæ te vÃyurmÃtariÓvà dadhÃtviti | ayaæ vai vÃyurmÃtariÓvà yo 'yam pavata uttÃnÃyà h­dayaæ yadvikastamityuttÃnÃyà hyasyà etaddh­dayaæ vikastaæ yo devÃnÃæ carasi prÃïathenetye«a hi sarve«Ãæ devÃnÃæ carati prÃïathena kasmai deva va«a¬astu tubhyamiti prajÃpatirvai kastasmà evaitadimÃæ va«aÂkaroti no haitÃvatyanyÃhutirasti yathai«Ã 6.4.3.[5] athainÃæ digbhi÷ saædadhÃti | yadvà asyai k«ataæ yadvili«Âaæ digbhirvai tatsaædhÅyate digbhirevÃsyà etatk«ataæ vili«Âaæ saætanoti saædadhÃti sa imÃæ cemÃæ ca diÓau saædadhÃti tasmÃdete diÓau saæhite athemÃæ cemÃæ ca tasmÃdvevaite saæhite ityagre 'theti athetyatheti taddak«iïÃv­ttaddhi devatrÃnayÃnayà vai bhe«ajaæ kriyate 'nayaivainÃmetadbhi«ajyati 6.4.3.[6] atha k­«ïÃjinaæ ca pu«karaparïaæ ca samudg­hïÃti | yonirvai pu«karaparïaæ yonyà tadreta÷ siktaæ samudg­hïÃti tasmÃdyonyà reta÷ siktaæ samudg­hyate sujÃto jyoti«Ã saha Óarma varÆthamÃsadatsvariti sujÃto hye«a jyoti«Ã saha Óarma caitadvarÆthaæ ca svaÓcÃsÅdati 6.4.3.[7] athainamupanahyati | yonau tadreto yunakti tasmÃdyonau reto yuktaæ na ni«padyate yoktreïa yoktreïa hi yogyaæ yu¤janti mau¤jena triv­tà tasyokto bandhu÷ 6.4.3.[8] tatparyasyati | vÃso agne viÓvarÆpaæ saævyayasva vibhÃvasaviti varuïyà vai yaj¤e rajjuravaruïyamevainadetatk­tvà yathà vÃsa÷ paridhÃpayedevam paridhÃpayati 6.4.3.[9] athainamÃdÃyotti«Âhati | asau và Ãditya e«o 'gniramu tadÃdityamutthÃpayatyudu ti«Âha svadhvaretyadhvaro vai yaj¤a udu ti«Âha suyaj¤iyetyetadavà no devyà dhiyeti yà te daivÅ dhÅstayà no 'vetyetaddÆÓe ca bhÃsà b­hatà suÓukvaniriti darÓanÃya ca bhÃsà b­hatà suÓukvanirityetadÃgne yÃhi suÓastibhiriti ye vo¬hÃraste suÓastaya Ãgne yÃhi vo¬h­bhirityetat 6.4.3.[10] athainamita Ærdhvam präcam prag­hïÃti | asau và Ãditya e«o 'gniramuæ tadÃdityamita Ærdhvam präcaæ dadhÃti tasmÃdasÃvÃditya ita Ærdhva÷ prÃÇ dhÅyata Ærdhva Æ «u ïa Ætaye ti«Âhà devo na saviteti yathaiva yajustathà bandhurÆrdhvo vÃjasya sanitetyÆrdhvo và e«a ti«ÂhanvÃjamannaæ sanoti yada¤jibhirvÃghadbhirvihvayÃmaha iti raÓmayo và etasyäjayo vÃghatastÃnetadÃha parobÃhu prag­hïÃti parobÃhu hye«a ito 'thainamupÃvaharati tamupÃvah­tyoparinÃbhi dhÃrayati tasyopari bandhu÷ 6.4.4.[1] hasta e«a bhavatyatha paÓÆnabhimantrayate | etadvà e«u devÃ÷ sambhari«yanta÷ purastÃdvÅryamadadhustathaivai«vayametatsambhari«yanpurastÃdvÅryaæ dadhÃti 6.4.4.[2] so 'Óvamabhimantrayate | sa jÃto garbho asi rodasyoritÅte vai dyÃvÃp­thivÅ rodasÅ tayore«a jÃto garbho 'gne cÃrurvibh­ta o«adhÅ«viti sarvÃsu hye«a cÃrurvibh­ta o«adhi«u citra÷ ÓiÓu÷ pari tamÃæsyaktÆniti citro và e«a ÓiÓu÷ pareïa tamÃæsyaktÆnatirocate pra mÃt­bhyo adhi kanikradadgà ityo«adhayo và etasya mÃtarastÃbhya e«a kanikradatpraiti tadaÓve vÅryaæ dadhÃti 6.4.4.[3] atha rÃsabham | sthiro bhava vŬvaÇga ÃÓurbhava vÃjyarvanniti sthiraÓca bhava vŬvaÇgaÓcÃÓuÓca bhava vÃjÅ cÃrvannityetatp­thurbhava su«adastvamagne÷ purÅ«avÃhaïa iti p­thurbhava suÓÅmastvamagne÷ paÓavyavÃhana ityetattadrÃsabhe vÅryaæ dadhÃti 6.4.4.[4] athÃjam | Óikhà bhava prajÃbhyo mÃnu«ÅbhyastvamaÇgira ityaÇgirà và agnirÃgneyo 'ja÷ ÓamayatyevainametadahiæsÃyai mà dyÃvÃp­thivÅ abhiÓocÅrmÃntarik«am mà vanaspatÅnityetatsarvam mà hiæsÅrityetattadaje vÅryaæ dadhÃti 6.4.4.[5] tribhirabhimantrayate | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivai«vetadvÅrya dadhÃti 6.4.4.[6] athainamete«Ãm paÓÆnÃmupari«ÂÃtprag­hïÃti | tadenametai÷ paÓubhi÷ sambharati nopasp­Óati vajro vai paÓavo reta idaæ nedidaæ reto vajreïa hinasÃnÅtyatho agnirayam paÓava ime nedayamagnirimÃnpaÓÆnhinasaditi 6.4.4.[7] tamaÓvasyopari«ÂÃtprag­hïÃti | praitu vÃjÅ kanikradaditi praitu vÃjÅ kanikradyamÃna ityetannÃnadadrÃsabha÷ patveti tadaÓvasya yaju«i rÃsabhaæ nirÃha tadrÃsabhe Óucaæ dadhÃti bharannagnim purÅ«yam mà pÃdyÃyu«a÷ pureti bharannagnim paÓavya mo asmÃtkarmaïa÷ purà pÃdÅtyetattadenamaÓvena sambharati 6.4.4.[8] atha rÃsabhasya | v­«Ãgniæ v­«aïam bharanniti v­«Ã và agnirv­«Ã rÃsabha÷ sa v­«Ã v­«Ãïam bharatyapÃæ garbhaæ samudriyamityapÃæ hye«a garbha÷ samudriyastadenaæ rÃsabhena sambharati 6.4.4.[9] athÃpÃdatte | agna ÃyÃhi vÅtaya ityavitava ityetattadenam brahmaïà yaju«aitasmÃcaudrÃdvarïÃdapÃdatte 6.4.4.[10] athÃjasya | ­taæ satyam­taæ satyamityayaæ và agnir­tamasÃvÃditya÷ satyaæ yadi vÃsÃv­tamayaæ satyamubhayamvetadayamagnistasmÃdÃha 'rtaæ satyam­taæ satyamiti tadenamajena sambharati 6.4.4.[11] tribhi÷ sambharati | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsambharati tribhi÷ purastÃdabhimantrayate tat«a tasyokto bandhu÷ 6.4.4.[12] athaitÃnpaÓÆnÃvartayanti | te«Ãmaja÷ prathama etyatha rÃsabho 'thÃÓvo 'theto yatÃmaÓva÷ prathama etyatha rÃsabho 'thaja÷ k«atraæ và anvaÓvo vaiÓyaæ ca ÓÆdraæ cÃnu rÃsabho brÃhmaïamaja÷ 6.4.4.[13] tadyadito yatÃm | aÓva÷ prathama eti tasmÃk«atriyam prathamaæ yantamitare trayo varïÃ÷ paÓcÃdanuyantyatha yadamuta ÃyatÃmaja÷ prathama eti tasmÃdbrÃhmaïam prathamaæ yantamitare trayo varïÃ÷ paÓcÃdanuyantyatha yannaiveto yatÃæ nÃmuto rÃsabha÷ prathama eti tasmÃnna kadà cana brÃhmaïaÓca k«atriyà vaiÓyaæ ca ÓÆdraæ ca paÓcÃdanvitastasmÃdevaæ yantyapÃpavasyasÃyÃtho brahmaïà caivaitatk«atreïa caitau varïÃvabhita÷ parig­hïÅte 'napag­hïÅte kurute 6.4.4.[14] athÃnaddhÃpuru«amÅk«ate | agnim purÅ«yamaÇgirasvadbharÃma ityagnim paÓavyamagnivadbharÃma ityetattadenamanaddhÃpuru«eïa sambharati 6.4.4.[15] tamajasyopari«ÂÃtprag­hïannaiti | Ãgneyo và aja÷ svenaivainametadÃtmanà svayà devatayà sambharatyatho brahma và ajo brahmaïaivainametatsambharati 6.4.4.[16] athainamupÃvaharati | o«adhaya÷ pratimodadhvamagnimetaæ ÓivamÃyantamabhyatra yu«mà ityetaddhaitasmÃdÃyata o«adhayo bibhyati yadvai no 'yaæ na hiæsyÃditi tÃbhya evainametacamayati pratyenam modadhvaæ Óivo vo 'bhyaiti na vo hiæsi«yatÅti vyasyanviÓvà anirà amÅvà ni«Ådanno apa durmatiæ jahÅti vyasyanviÓvà anirÃÓcÃmÅvÃÓca ni«Ådanno 'pa sarvam pÃpmÃnaæ jahÅtyetat 6.4.4.[17] o«adhaya÷ pratig­bhïÅta | pu«pavatÅ÷ supippalà ityetaddhaitÃsÃæ sam­ddhaæ rÆpaæ yatpu«pavatya÷ supippalÃ÷ sam­ddhà enam pratig­hïÅtetyetadayaæ vo garbha ­tviya÷ pratnaæ sadhasthamÃsadadityayaæ vo garbha ­tavya÷ sanÃtanaæ sadhasthamÃsadadityetat 6.4.4.[18] dvÃbhyÃmupÃvaharati | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadupÃvaharati taæ dak«iïata uda¤camupÃvaharati tasyokto bandhuruddhatamavok«itam bhavati yatrainamupÃvaharatyuddhate và avok«ite 'gnimÃdadhati sikatà upakÅrïà bhavanti tÃsÃmupari bandhu÷ 6.4.4.[19] pariÓritam bhavati | etadvai devà abibhayuryadvai na imamiha rak«Ãæsi nëÂrà na hanyuriti tasmà etÃm puram paryaÓrayaæstathaivÃsmà ayametÃm puram pariÓrayatyatho yonirvà iyaæ reta idaæ tira iva vai yonau reta÷ sicyate yonirÆpametatkriyate tasmÃdapi svayà jÃyayà tira ivaiva cicari«ati 6.4.4.[20] athainaæ vi«yati | tadyadevÃsyÃtropanaddhasya saæÓucyati tÃmevÃsmÃdetacucam bahirdhà dadhÃtyatho etasyà evainametadyone÷ prajanayati 6.4.4.[21] vi pÃjasà p­thunà ÓoÓucÃna iti | vi pÃjasà p­thunà dÅpyamÃna ityetadbÃdhasva dvi«o rak«aso amÅvà iti bÃdhasva sarvÃnpÃpmana ityetatsuÓarmaïo b­hata÷ Óarmaïi syÃmagnerahaæ sahavasya praïÅtÃvityÃÓi«amÃÓÃste 6.4.4.[22] athÃjalomÃnyÃcidya | udÅca÷ prÃca÷ paÓÆnpras­jatye«Ã hobhaye«Ãæ devamanu«yÃïÃæ digyadudÅcÅ prÃcyetasyÃæ taddiÓi paÓÆndadhÃti tasmÃdubhaye devamanu«yÃ÷ paÓÆnupajÅvanti 6.5.1.[1] parïaka«Ãyani«pakvà età Ãpo bhavanti | sthemne nveva yadveva parïaka«Ãyeïa somo vai parïaÓcandramà u vai soma etadu và ekamagnirÆpametasyaivÃgnirÆpasyopÃptyai 6.5.1.[2] tà upas­jati | Ãpo hi «Âhà mayobhuva iti yÃæ vai devatÃm­gabhyanÆktà yÃæ yaju÷ saiva devatà sa 'rk«o devatà tadyajustà haità Ãpa evai«a tricastadyà amÆrÃpa ekaæ rÆpaæ samad­Óyanta tà etÃstadevaitadrÆpaæ karoti 6.5.1.[3] atha phenaæ janayitvÃnvavadadhÃti | yadeva tatpheno dvitÅyaæ rÆpamas­jyata tadevaitadrÆpaæ karotyatha yÃmeva tatra m­daæ saæyauti saiva m­dyattattatÅyaæ rÆpamas­jyataitebhyo và e«a rÆpebhyo 'gre 's­jyata tebhya evainametajjanayati 6.5.1.[4] athÃjalomai÷ saæs­jati | sthemne nveva yadvevÃjalomairetadvà enaæ devÃ÷ paÓubhyo 'dhi samabharaæstathaivainamayametatpaÓubhyo 'dhi sambharati tadyadajalomairevÃje hi sarve«Ãm paÓÆnÃæ rÆpamatha yalloma loma hi rÆpam 6.5.1.[5] mitra÷ saæs­jya | p­thivÅm bhÆmiæ ca jyoti«Ã saheti prÃïo vai mitra÷ prÃïo và etadagre karmÃkarotsujÃtaæ jÃtavedasamayak«mÃya tvà saæs­jÃmi prajÃbhya iti yathaiva yajustathà bandhu÷ 6.5.1.[6] athaitattrayam pi«Âam bhavati | ÓarkarÃÓmÃyorasastena saæs­jati sthemne nveva yadveva tenaitÃvatÅ và iyamagre 's­jyata tadyÃvatÅyamagre 's­jyata tÃvatÅmevainÃmetatkaroti 6.5.1.[7] rudrÃ÷ saæs­jya | p­thivÅm b­hajjyoti÷ samÅdhira ityasau và Ãditya e«o 'gniretadvai tadrudrÃ÷ saæs­jya p­thivÅm b­hajjyoti÷ samÅdhire te«Ãm bhÃnurajasra icukro deve«u rocata itye«a và e«Ãm bhÃnurajasra÷ Óukro deve«u rocate 6.5.1.[8] dvÃbhyÃæ saæs­jati | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatsaæs­jati 6.5.1.[9] atha prayauti | saæs­«ÂÃæ vasubhi rudrairiti saæs­«Âà hye«Ã vasubhiÓca bhavati yanmitreïa tadvasubhiryadrudraistadrudrairdhÅrai÷ karmaïyÃm m­damiti dhÅrà hi te karmaïyo iyam m­ddhastÃbhyÃm m­dvÅæ k­tvà sinÅvÃlÅ k­ïotu tÃmiti vÃgvai sinÅvÃlÅ sainÃæ hastÃbhyÃm m­dvÅæ k­tvà karotvityetat 6.5.1.[10] sinÅvÃlÅ sukapardà sukurÅrà svaupaÓeti | yo«Ã vai sinÅvÃlyetadu vai yo«Ãyai sam­ddhaæ rÆpaæ yatsukapardà sukurÅrà svaupaÓà samardhayatyevainÃmetatsà tubhyamadite mahyokhÃæ dadhÃtu hastayoritÅyaæ và aditirmahyasyai tadÃha 6.5.1.[11] ukhÃæ k­ïotu | Óaktyà bÃhubhyÃmaditirdhiyeti Óaktyà ca hi karoti bÃhubhyÃæ ca dhiyà ca mÃtà putraæ yathopasthe sÃgnim bibhartu garbha eti yathà mÃtà putramupasthe bibh­yÃdevamagniæ garbhe bibhartvityetat 6.5.1.[12] tribhi÷ prayauti | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametatprayauti dvÃbhyÃæ saæs­jati tatpa¤ca pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati tribhirapa upas­jati tada«ÂÃva«ÂÃk«arà gÃyatrÅ gÃyatro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavatyatho a«ÂÃk«arà và iyamagre 's­jyata tadyÃvatÅyamagre 's­jyata tÃvatÅmevainÃmetatkaroti 6.5.2.[1] atha m­tpiï¬amapÃdatte | yÃvantaæ nidhaye 'lam makhasya Óiro 'sÅti yaj¤o vai makhastasyaitacira ÃhavanÅyo vai yaj¤asya Óira ÃhavanÅyamu và etaæ ce«yanbhavati tasmÃdÃha makhasya Óiro 'sÅti 6.5.2.[2] yadvevÃha makhasya Óiro 'sÅti | jÃyata e«a etadyaccÅyate ÓÅr«ato vai mukhato jÃyamÃno jÃyate ÓÅ«ato mukhato jÃyamÃno jÃyÃtà iti 6.5.2.[3] tam prathayati | vasavastvà k­ïvantu gÃyatreïa candasÃÇgirasvadityayaæ hai«a loko nidhistametadvasavo gÃyatreïa candasÃkurvaæstathaivainamayametadgÃyatreïa candasà karotyaÇgirasvaditi prÃïo và aÇgirà dhruvÃsÅti sthirÃsÅtyetadatho prati«ÂhitÃsÅti p­thivyasÅti p­thivÅ hye«a nidhirdhÃrayà mayi prajÃæ rÃyaspo«aæ gaupatyaæ suvÅryaæ sajÃtÃnyajamÃnÃyetyetadvai vasava imaæ lokaæ k­tvà tasminnetÃmÃÓi«amÃÓÃsata tathaivaitadyajamÃna imaæ lokaæ k­tvà tasminnetÃmÃÓi«amÃÓÃste tÃm prÃdeÓamÃtrÅæ k­tvÃthÃsyai sarvatastÅramunnayati 6.5.2.[4] atha pÆrvamuddhimÃdadhÃti | rudrÃstvà k­ïvantu trai«Âubhena candasÃÇgirasvadityantarik«aæ hai«a uddhistametadrudrÃstrai«Âubhena candasÃkurvaæstathaivainamayametattrai«Âubhena candasà karotyaÇgirasvaditi prÃïo và aÇgirà dhruvÃsÅti sthirÃsÅtyetadatho prati«ÂhitÃsÅtyantarik«amasÅtyantarik«aæ hye«a uddhirdhÃrayà mayi prajÃæ rÃyaspo«aæ gaupatyaæ suvÅryaæ sajÃtÃnyajamÃnÃyetyetadvai rudrà antarik«aæ k­tvà tasminnetÃmÃÓi«amÃÓÃsata tathaivaitadyajamÃno 'ntarik«aæ k­tvà tasminnetÃmÃÓi«amÃÓÃste tÃæ saælipya saæÓlak«ïya 6.5.2.[5] athottaramuddhimÃdadhÃti | ÃdityÃstvà k­ïvantu jÃgatena candasÃÇgirasvaditi dyaurhai«a uddhistametadÃdityà jÃgatena candasÃkurvaæstathaivainamayametajjÃgatena candasà karotyaÇgirasvaditi prÃïo và aÇgirà dhruvÃsÅti sthirÃsÅtyetadatho prati«ÂhitÃsÅti dyaurasÅti dyaurhye«a uddhirdhÃrayà mayi prajÃæ rÃyaspo«aæ gaupatyaæ suvÅryaæ sajÃtÃnyajamÃnÃyetyetadvà Ãdityà divaæ k­tvà tasyÃmetÃmÃÓi«amÃÓÃsata tathaivaitadyajamÃno divaæ k­tvà tasyÃmetÃmÃÓi«amÃÓÃste 6.5.2.[6] athaitena caturthena yaju«Ã karoti | viÓve tvà devà vaiÓvÃnarÃ÷ k­ïvantvÃnu«Âubhena candasÃÇgirasvaditi diÓo haitadyajuretadvai viÓve devà vaiÓvÃnarà e«u loke«ÆkhÃyÃmetena caturthena yaju«Ã diÓo 'dadhustathaivaitadyajamÃna e«u loke«ÆkhÃyÃmetena caturthena yaju«Ã diÓo dadhÃtyaÇgirasvaditi prÃïo và aÇgirà dhruvÃsÅti sthirÃsÅtyetadatho prati«ÂhitÃsÅti diÓo 'sÅti diÓo hyetadyajurdhÃrayà mayi prajÃæ rÃyaspo«aæ gaupatyaæ suvÅryaæ sajÃtÃnyajamÃnÃyetyetadvai viÓve devà vaiÓvÃnarà diÓa÷ k­tvà tÃsvetÃmÃÓi«amÃÓÃsata tathaivaitadyajamÃno diÓa÷ k­tvà tÃsvetÃmÃÓi«amÃÓÃste 6.5.2.[7] tenaitenÃntarataÓca bÃhyataÓca karoti | tasmÃde«Ãæ lokÃnÃmantarataÓca bÃhyataÓca diÓà 'parimitametena karotyaparimità hi diÓa÷ 6.5.2.[8] tÃm prÃdeÓamÃtrÅmevordhvÃæ karoti | prÃdeÓamÃtrÅæ tiraÓcÅm prÃdeÓamÃtro vai garbho vi«ïuryonire«Ã garbhasammitÃæ tadyoniæ karoti 6.5.2.[9] sà yadi var«ÅyasÅ prÃdeÓÃtsyÃt | etena yaju«Ã hrasÅyasÅæ kuryÃdyadi hrasÅyasyetena var«ÅyasÅm 6.5.2.[10] sa yadyeka÷ paÓu÷ syÃt | ekaprÃdeÓÃæ kuryÃdatha yadi pa¤ca paÓava÷ syu÷ pa¤caprÃdeÓÃæ kuryÃdi«umÃtrÅæ và vÅryaæ và i«uvÅryaæsammitaiva tadbhavati pa¤caprÃdeÓà ha sma tveva pure«urbhavati 6.5.2.[11] atha tiraÓcÅæ rÃsnÃm paryasyati | diÓo haiva saitadvai devà imÃælokÃnukhÃæ k­tvà digbhirad­æhandigbhi÷ paryatanvaæstathaivaitadyajamÃna imÃælokÃnukhÃæ k­tvà digbhid­æhati digbhi÷ paritanoti 6.5.2.[12] tÃmuttare vit­tÅye paryasyati | atra hai«Ãæ lokÃnÃmantÃ÷ samÃyanti tadevainÃæstaddÆæhati 6.5.2.[13] adityai rÃsnÃsÅti | varuïyà vai yaj¤e rajjuravaruïyÃmevainÃmetadrÃsnÃæ k­tvà paryasyati 6.5.2.[14] atha catasra ÆrdhvÃ÷ karoti | tÆ«ïÅmeva diÓo haiva tà etadvai devà imÃælokÃnukhÃæ k­tvà digbhi÷ sarvato 'd­æhaæstathaivaitadyajamÃna imÃælokÃnukhÃæ k­tvà digbhi÷ sarvato d­æhati 6.5.2.[15] tà età aitasyai bhavanti | etadvà età etÃmastabhnuvastathaivainÃmetatstabhnuvanti tadyadata Ærdhvaæ tadetayà tiraÓcyà d­¬hamatha yadato 'rvÃktadetÃbhi÷ 6.5.2.[16] tÃsÃmagre«u stanÃnunnayanti | etadvai devà imÃælokÃnukhÃæ k­tvaitai stanai÷ sarvÃnkÃmÃnaduhata tathaivaitadyajamÃna imÃælokÃnukhÃæ k­tvaitai stanai÷ sarvÃnkÃmÃnduhai 6.5.2.[17] sai«Ã gaureva | ime vai lokà ukheme lokà gaustasyà etadÆdho yai«Ã tiraÓcÅ rÃsnà sà vit­tÅye bhavati vit­tÅye hi gorÆdha÷ 6.5.2.[18] tasyai stanÃnunnayati | ÆdhasastatstanÃnunnayati sà catustanà bhavati catustanà hi gau÷ 6.5.2.[19] tÃæ haike dvistanÃæ kurvanti | atho a«ÂastanÃæ na tathà kuryÃdye vai go÷ kanÅyastanÃ÷ paÓavo ye bhÆyastanà anupajÅvanÅyatarà và asyaite 'nupajÅvanÅyatarÃæ hainÃæ te kurvate 'tho ha te na gÃæ kurvate ÓunÅæ vÃviæ và va¬abÃæ và tasmÃttathà na kuryÃt 6.5.2.[20] athÃsyai bilamabhipadyate | aditi«Âe bilaæ g­bhïÃtviti vÃgvà aditiretadvà enÃæ devÃ÷ k­tvà vÃcÃdityà nira«ÂhÃpayaæstathaivainÃmayametatk­tvà vÃcÃdityà ni«ÂhÃpayati 6.5.2.[21] tÃm parig­hya nidadhÃti | k­tvÃya sà mahÅmukhÃmiti k­tvÃya sà mahatÅmukhÃmityetanm­nmayÅæ yonimagnaya iti m­nmayÅ hye«Ã yoniragne÷ putrebhya÷ prÃyacadaditi÷ ÓrapayÃnityetadvà enÃmaditi÷ k­tvà devebhya÷ putrebhya÷ ÓrapaïÃya prÃyacattathaivainÃmayametatk­tvà devebhya÷ ÓrapaïÃya prayacati 6.5.2.[22] tà haike tisra÷ kurvanti | trayo và ime lokà ime lokà ukhà iti vadanto 'tho anyo 'nyasyai prÃyaÓcityai yadÅtarà bhetsyate 'thetarasyÃm bhari«yÃmo yadÅtarÃthetarasyÃmiti na tathà kuryÃdyo và e«a nidhi÷ prathamo 'yaæ sa loko ya÷ pÆrva uddhirantarik«aæ tadya uttaro dyau÷ sÃtha yadetaccaturthaæ yajurdiÓo haiva tadetÃvadvà idaæ sarva yÃvadime ca lokà diÓaÓca sa yadatropÃharedati tadrecayedyadu vai yaj¤e'tiriktaæ kriyate yajamÃnasya taddvi«antam bhrÃt­vyamabhyatiricyate yadu bhinnÃyai prÃyaÓcittiruttarasmiæstadanvÃkhyÃne 6.5.3.[1] tasyà etasyà a«Ã¬hÃm pÆrvÃæ karoti | iyaæ và a«Ã¬heyamu và e«Ãæ lokÃnÃm prathamÃs­jyata tÃmetasyà eva m­da÷ karotye«Ãæ hyeva lokÃnÃmiyam mahi«Å karoti mahi«Å hÅyaæ tadyaiva prathamà vittà sà mahi«Å 6.5.3.[2] pÃdamÃtrÅ bhavati | prati«Âhà vai pÃda iyamu vai prati«Âhà tryÃlikhità bhavati triv­ddhÅyam 6.5.3.[3] athokhÃæ karoti | imÃæstallokÃnkarotyatha viÓvajyoti«a÷ karotyetà devatà agniæ vÃyumÃdityametà hyeva devatà viÓvaæ jyotistà etasyà eva m­da÷ karotyebhyastallokebhya etÃndevÃnnirmimÅte yajamÃna÷ karoti tryalikhità bhavanti triv­to hyete devà ityadhidevatam 6.5.3.[4] athÃdhyÃtmam | Ãtmaivokhà vÃga«Ã¬hà tÃm pÆrvà karoti purastÃddhÅyamÃtmano vÃktÃmetasyà eva m­da÷ karotyÃtmano hyeveyaæ vÃÇnahi«i karoti mahi«Å hi vÃktryÃlikhità bhavati tredhÃvihità hi vÃg­co yajÆæ«i sÃmÃnyatho yadidaæ trayaæ vÃco rÆpamupÃæÓu vyantarÃmuccai÷ 6.5.3.[5] athokhÃæ karoti | ÃtmÃnaæ tatkarotyatha viÓvajyoti«a÷ karoti prajà vai viÓvajyoti÷ prajà hyeva viÓvaæ jyoti÷ prajananamevaitatkaroti tà etasyà eva m­da÷ karotyÃtmanastatprajÃæ nirmimÅte yajamÃna÷ karoti yajamÃnastadÃtmana÷ prajÃæ karotyanantarhitÃ÷ karotya nantarhitÃæ tadÃtmana÷ prajÃæ karotyuttarÃ÷ karotyuttarÃæ tadÃtmana÷ prajÃæ karoti tryÃlikhità bhavanti triv­ddhi prajÃti÷ pità mÃtà putro 'tho garbha ulbaæ jarÃyu 6.5.3.[6] tà età yaju«k­tÃyai karoti | ayaju«k­tÃyà itarà niruktà eà bhavantyaniruktà itarÃ÷ parimità età bhavantyaparimità itarÃ÷ 6.5.3.[7] prajÃpatire«o 'gni÷ | ubhayamvetatprajÃpatirniruktaÓcÃniruktaÓca parimitaÓcÃparimitaÓca tadyà yaju«k­tÃyai karoti yadevÃsya niruktam parimitaæ rÆpaæ tadasya tena saæskarotyatha yà ayaju«k­tÃyai yadevÃsyÃniruktamaparimitaæ rÆpaæ tadasya tena saæskaroti sa ha và etaæ sarvaæ k­tsnam prajÃpatiæ saæskaroti ya evaæ vidvÃnetadevaæ karotyathopaÓayÃyai piï¬am pariÓina«Âi prÃyaÓcittibhya÷ 6.5.3.[8] athainÃæ dhÆpayati | sthemne nvevÃtho karmaïa÷ prak­tatÃyai yadveva dhÆpayati Óira etadyaj¤asya yadukhà prÃïo dhÆma÷ ÓÅr«aæstatprÃïaæ dadhÃti 6.5.3.[9] aÓvaÓakairdhÆpayati | prÃjÃpatyo và aÓva÷ prajÃpatiragnirno và ÃtmÃtmÃnaæ hinastyahiæsÃyai tadvai Óaknaiva taddhi jagghaæ yÃtayÃma tatho ha naivÃÓvaæ hinasti netarÃnpaÓÆn 6.5.3.[10] vasavastvà dhÆpayantu | gÃyatreïa candasÃÇgirasvadrudrÃstvà dhÆpayantu trai«Âubhena candasÃÇgirasvadÃdityÃstvà dhÆpayantu jÃgatena candasÃÇgirasvadviÓve tvà devà vaiÓvÃnarà dhÆpayantvÃnu«Âubhena candasÃÇgirasvadindrastvà dhÆpayatu varuïastvà dhÆpayatu vi«ïustvà dhÆpayatvityetÃbhirevainÃmetaddevatÃbhirdhÆpayati 6.5.3.[11] saptÃÓvaÓakÃni bhavanti | spta yajÆæ«i saptatayya età devatÃ÷ sapta ÓÅr«anprÃïà yadu và api bahuk­tva÷ sapta-sapta saptaiva tacÅr«aïyeva tatsapta prÃïÃndadhÃti 6.5.4.[1] athainamasyÃæ khanati | etadvai devà abibhayuryadvai na imamiha rak«Ãæsi nëÂrà na hanyuriti tasmà imÃmevÃtmÃnamakurvanguptyà ÃtmÃtmÃnaæ gopsyatÅti 6.5.4.[2] taæ và adityà khanati | iyaæ và aditirno và ÃtmÃtmÃnaæ hinastyahiæsÃyai yadanyayà devatayà khaneddhiæsyÃddhainam 6.5.4.[3] aditi«Âvà devÅ viÓvadevyÃvatÅ | p­thivyÃ÷ sadhasthe aÇgirasvatkhanatvavaÂetyavaÂo hai«a devatrÃtra sà vaiïavyabhrirutsÅdati catu÷sraktire«a kÆpo bhavati catasro vai diÓa÷ sarvÃbhya evainametaddigbhya÷ khanatyatha racanamavadhÃyëìhÃmavadadhÃti tÆ«ïÅmeva tÃæ hi pÆrvÃæ karoti 6.5.4.[4] athokhÃmavadadhÃti | devÃnÃæ tvà patnÅrdevÅrviÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhasthe aÇgirasvaddadhatÆkha iti devÃnÃæ haitÃmagre patnÅrdevÅrviÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhasthe 'ÇgirasvaddadhustÃbhirevainÃmetaddadhÃti tà ha tà o«adhaya evau«adhayo vai devÃnÃm patnya o«adhibhirhÅdaæ sarvaæ hitamo«adhibhirevainÃmetaddadhÃtyatha viÓvajyoti«o 'vadadhÃti tÆ«ïÅmevÃtha pacanamavadhÃyÃbhÅnddhe 6.5.4.[5] dhi«aïÃstvà devÅ÷ | viÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhasthe aÇgirasvadabhÅndhatÃmukha iti dhi«aïà haitÃmagre devÅrviÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhasthe 'ÇgirasvadabhÅdhire tÃbhirevainÃmetadabhÅnddhe sà ha sà vÃgeva vÃgvai dhi«aïà vÃcà hÅdaæ sarvamiddhaæ vÃcaivainÃmetadabhÅnddhe 'thaitÃni trÅïi yajÆæ«Åk«amÃïa eva japati 6.5.4.[6] varÆtrÅ«Âvà devÅ÷ | viÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhastha aÇgirasvacrapayantÆkha iti varÆtrÅrhaitÃmagre devÅrviÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhasthe 'ÇgirasvacrapayÃæ cakrustÃbhirevainÃmetacrapayati tÃni ha tÃnyahorÃtrÃïyevÃhorÃtrÃïi vai varÆtrayo 'horÃtrairhÅdaæ sarvaæ v­tamahorÃtrairevainÃmetacrapayati 6.5.4.[7] gnÃstvà devÅ÷ | viÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhasthe aÇgirasvatpacantÆkha iti gnà haitÃmagre devÅrviÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhasthe 'ÇgirasvatpecustÃbhiravainÃmetatpacati tÃni ha tÃni candÃæsyeva candÃæsi vai gnÃÓcandobhirhi svargaæ lokaæ gacanti candobhirevainÃmetatpacati 6.5.4.[8] janayastvÃcinnapatrà devÅ÷ | viÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhasthe aÇgirasvatpacantÆkha iti janayo haitÃmagre 'cinnapatrà devÅrviÓvadevyÃvatÅ÷ p­thivyÃ÷ sadhasthe aÇgirasvatpecustÃbhirevainÃmetatpacati tÃni ha tÃni nak«atrÃïyeva nak«atrÃïi vai janayo ye hi janÃ÷ puïyak­ta÷ svargaæ lokaæ yanti te«ÃmetÃni jyotÅæ«i nak«atrairevainÃmetatpacati 6.5.4.[9] sa vai khanatyekena | avadadhÃtyekenÃbhÅnddha ekena Órapayatyekena dvÃbhyÃm pacati tasmÃddvi÷ saævatsarasyÃnnam pacyate tÃni «a sampadyante «ad­tava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.5.4.[10] atha mitrasya car«aïÅdh­ta iti | maitreïa yaju«opanyÃcarati yÃvatkiyaccopanyÃcarati na vai mitraæ kaæ cana hinasti na mitraæ kaÓcana hinasti tatho hai«a etÃæ na hinasti no etame«Ã tÃæ divaivopavapeddivodvapedaharhyÃgneyam 6.5.4.[11] tÃæ sÃvitreïa yaju«vodapati | savità vai prasavità savit­prasÆta evainÃmetadudvapati devastvà savitodvapatu supÃïi÷ svaÇguri÷ subÃhuruta Óaktyeti sarvamu hyetatsavità 6.5.4.[12] athainÃm paryÃvartayati | avyathamÃnà p­thivyÃmÃÓà diÓa Ãp­ïetyavyathamÃnà tvam p­thivyÃmÃÓà diÓo rasenÃpÆrayetyetat 6.5.4.[13] athainÃmudyacati | utthÃya b­hatÅ bhavetyutthÃya hÅme lokà b­hanta udu ti«Âha dhruvà tvamityudu ti«Âha sthirà tvam prati«Âhitetyetat 6.5.4.[14] tÃm parig­hya nidadhÃti | mitraitÃæ ta ukhà paridadÃmyabhittyà e«Ã mà bhedityayaæ vai vÃyurmitro yo 'yam pavate tasmà evainÃmetatparidadÃti guptyai te heme lokà mitraguptÃstasmÃde«Ãæ lokÃnÃæ na kiæ cana mÅyate 6.5.4.[15] athainÃmÃc­ïatti | sthemne nvevÃtho karmaïa÷ prak­tatÃyai yadvevÃcÆïatti Óira etadyaj¤asya yadukhà prÃïa÷ paya÷ ÓÅrpastatprÃïaæ dadhÃtyatho yo«Ã và ukhà yo«ÃyÃæ tatpayo dadhÃti tasmÃdyo«ÃyÃm paya÷ 6.5.4.[16] ajÃyai payasÃc­ïatti | prajÃpatervai ÓokÃdajà samabhavanprajÃpatiragnirno và ÃtmÃtmÃnaæ hinastyahiæsÃyai yadvevÃjÃyà ajà ha sarvà o«adhÅratti sarvÃsÃmevainÃmetado«adhÅnÃæ rasenÃc­ïatti 6.5.4.[17] vasavastvÃcÆndantu | gÃyatreïa candasÃÇgirasvadrudrÃstvÃc­ndantu trai«Âubhena candasÃÇgirasvadÃdityÃstvÃc­ndantu jÃgatena candasÃÇgirasvadviÓve tvà devà vaiÓvÃnarà Ãc­ndantvÃnu«Âubhena candasÃÇgirasvadityetÃbhirevainÃmetaddevatÃbhirÃc­ïatti sa vai yÃbhireva devatÃbhi÷ karoti tÃbhirdhÆpayati tÃbhirÃc­ïatti yo vÃva karma karoti sa evaæ tasyopacÃraæ veda tasmÃdyÃbhireva devatÃbhi÷ karoti tÃbhirdhÆpayati tÃbhirÃc­ïatti 6.6.1.[1] bhÆyÃæsi havÅæ«i bhavanti | agnicityÃyÃæ yadu cÃnagnicityÃyÃmatÅni ha karmÃïi santi yÃnyanyatkarmÃti tÃnyatÅni te«Ãmagnicityà rÃjasÆyo vÃjapeyÅ 'ÓvamedhastadyattÃnyanyÃni karmÃïyati tasmÃttÃnyatÅni 6.6.1.[2] ÃgnÃvai«ïava ekÃdaÓakapÃla÷ | tadadhvarasya dÅk«aïÅyaæ vaiÓvÃnaro dvÃdaÓakapÃla ÃdityaÓca caruste agne÷ 6.6.1.[3] sa yadÃgnÃvai«ïavameva nirvapet | netare havi«Å adhvarasyaiva dÅk«aïÅyaæ k­taæ syÃnnÃgneratha yaditare eva havi«Å nirvapennÃgnÃvai«ïavamagnereva dÅk«aïÅyaæ k­taæ syÃnnÃdhvarasya 6.6.1.[4] ubhayÃni nirvapati | adhvarasya cÃgneÓcobhayaæ hyetatkarmÃdhvarakarma cÃgnikarma cÃdhvarasya pÆrvamathÃgnerupÃyi hyetatkarma yadagnikarma 6.6.1.[5] sa ya e«a ÃgnÃvai«ïava÷ | tasya tadeva brÃhmaïaæ yatpuraÓcaraïe vaiÓvÃnaro dvÃdaÓakapÃlo vaiÓvÃnaro vai sarve 'gnaya÷ sarve«ÃmagnÅnÃmupÃptyai dvÃdaÓakapÃlo dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro vaiÓvÃnara÷ 6.6.1.[6] yadvevaitaæ vaiÓvÃnaraæ nirvapati | vaiÓvÃnaraæ và etamagniæ janayi«yanbhavati tametatpurastÃddÅk«aïÅyÃyÃæ reto bhÆtaæ si¤cati yÃd­gvai yonau reta÷ sicyate tÃd­gjÃyate tadyadetamatra vaiÓvÃnaraæ reto bhÆtaæ si¤cati tasmÃde«o 'mutra vaiÓvÃnaro jÃyate 6.6.1.[7] yadvevaite havi«Å nirvapati | k«atraæ vai vaiÓvÃnaro vi¬e«a ÃdityaÓcaru÷ k«atraæ ca tadviÓaæ ca karoti vaiÓvÃnaram pÆrvaæ nirvapati k«atraæ tatk­tvà viÓe karoti 6.6.1.[8] eka e«a bhavati | ekadevatya ekasthaæ tatk«atramekasthÃæ Óriyaæ karoti caruritaro bahudevatyo bhÆmà và e«a taï¬ulÃnÃæ yaccarurbhÆmo e«a devÃnÃæ yadÃdityà viÓi tadbhÆmÃnaæ dadhÃtÅtyadhidevatam 6.6.1.[9] athÃdhyÃtmam | Óira eva vaiÓvÃnara Ãtmai«a ÃdityaÓcaru÷ ÓiraÓca tadÃtmÃnaæ ca karoti vaiÓvÃnaram pÆrvaæ nirvapati Óirastatk­tvÃtmÃnaæ karoti 6.6.1.[10] eka e«a bhavati | ekamiva hi ÓiraÓcaruritaro bahudevatyo bhÆmà và e«a taï¬ulÃnÃæ yaccarurbhÆmo e«o 'ÇgÃnÃæ yadÃtmÃtmaæstadaÇgÃnÃm bhÆmÃnaæ dadhÃti 6.6.1.[11] gh­ta e«a bhavati | gh­tabhÃjanà hyÃdityÃ÷ svenaivainÃnetadbhÃgena svena rasena prÅïÃtyupÃæÓvetÃni havÅæ«i bhavanti reto và atra yaj¤a upÃæÓu vai reta÷ sicyate 6.6.1.[12] athaudgrabhaïÃni juhoti | audgrabhaïairvai devà ÃtmÃnamasmÃllokÃtsvargaæ lokamabhyudag­hïata yadudag­hïata tasmÃdaudgrabhaïÃni tathaivaitadyajamÃna audgrabhaïairevÃtmÃnamasmÃllokÃtsvargaæ lokamabhyudg­hïÅte 6.6.1.[13] tÃni vai bhÆyÃæsi bhavanti | agnicityÃyÃæ yadu cÃnagnicityÃyÃæ tasyÃkto bandhurubhayÃni bhavanti tasyokto 'dhvarasya pÆrvÃïyathÃgnestasyo evokta÷ 6.6.1.[14] pa¤cÃdvarasya juhoti | pÃÇkto yaj¤o yÃvÃnyaj¤o yÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadreto bhÆtaæ si¤cati saptÃgne÷ saptacitiko 'gni÷ sapta 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadreto bhÆtaæ si¤cati tÃnyubhayÃni dvÃdaÓa sampadyante dvÃdaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.6.1.[15] sa juhoti | ÃkÆtimagniæ prayujaæ svÃhetyÃkÆtÃdvà etadagre karma samabhavattadevaitadetasmai karmaïe prayuÇkte 6.6.1.[16] mano meghÃmagnim prayujaæ svÃheti | manaso và etadagre karma samabhavattadevaitadetasmai karmaïe prayuÇkte 6.6.1.[17] cittaæ vij¤Ãtamagnim prayujaæ svÃheti | cittÃdvà etadagre karma samabhavattadevaitadetasmai karmaïe prayuÇkte 6.6.1.[18] vÃco vidh­timagnim prayujaæ svÃheti | vÃco và etadagre karma samabhavattÃmevaitadetasmai karmaïe prayuÇkte 6.6.1.[19] prajÃpataye manave svÃheti | prajÃpatirvai manu÷ sa hÅdaæ sarvamamanuta prajÃpatirvà etadagre karmÃkarottamevaitadetasmai karmaïe prayuÇkte 6.6.1.[20] agnaye vaiÓvÃnarÃya svÃheti | saævatsaro và agnirvaiÓvÃnara÷ saævatsaro và etadagre karmÃkarottamevaitadetasmai karmaïe prayuÇkte 6.6.1.[21] atha sÃvitrÅæ juhoti | savità và etadagre karmÃkarottamevaitadetasmai karmaïe prayuÇkte viÓvo devasya neturmarto vurÅta sakhyam viÓvo rÃya i«udhyati dyumnaæ v­ïÅta pu«yase svÃheti yo devasya savitu÷ sakhyaæ v­ïÅte sa dyumnaæ ca pu«Âiæ ca v­ïÅta e«a asya sakhyaæ v­ïÅte ya etatkarma karoti 6.6.1.[22] tÃnyu haike | ukhÃyÃmevaitÃnyaudgrabhaïÃni juhvati kÃmebhyo và etÃni hÆyanta Ãtmo e«a yajamÃnasya yadukhÃtmanyajamÃnasya sarvÃnkÃmÃnprati«ÂhÃpayÃma iti na tathà kuryÃdetasya vai yaj¤asya saæsthitasyaitÃsÃmÃhutÅnÃæ yo rasastadetadarciryaddÅpyate tadyatsaæsthite yaj¤e hute«vaudgrabhaïe«ÆkhÃm prav­ïakti tadenÃme«a yaj¤a Ãrohati taæ yaj¤am bibharti tasmÃtsaæsthita eva yaj¤e hute«vaudgrabhaïe«ÆkhÃm prav­¤jyÃt 6.6.1.[23] mu¤jakulÃyenÃvastÅrïà bhavati | ÃdÅpyÃditi nveva yadveva mu¤jakulÃyena yonire«Ãgneryanmu¤jo na vai yonirgarbhaæ hinastyahiæsÃyai yonirvai jÃyamÃno jÃyate yonerjÃyamÃno jÃyÃtà iti 6.6.1.[24] ÓaïakulÃyamantaram bhavati | ÃdipyÃditi nveva yadveva ÓaïakulÃyam prajÃpatiryasyai yoneras­jyata tasyà umà ulbamÃsa¤caïà jarÃyu tasmÃtte pÆtayo jarÃyu hi te na vai jarÃyu garbhaæ hinastyahiæsÃyai jarÃyuïo vai jÃyamÃno jÃyate jarÃyuïo jÃyamÃno jÃyÃtà iti 6.6.2.[1] tÃæ ti«Âhanprav­ïakti ime vai lokà ukhà ti«ÂhantÅva và ime lokà atho ti«Âhanvai vÅryavattama÷ 6.6.2.[2] udaÇ prÃÇ ti«Âhan | udaÇvai prÃÇ ti«ÂhanprajÃpati÷ prajà as­jat 6.6.2.[3] yadvevodaÇ prÃÇ ti«Âhan | e«Ã hobhaye«Ãæ devamanu«yÃïÃæ digyadudÅcÅ prÃcÅ 6.6.2.[4] yadvevodaÇ prÃÇ ti«Âhan | etasyÃæ ha diÓi svargasya lokasya dvÃraæ tasmÃdudaÇ prÃÇ ti«ÂhannÃhutÅrjuhotyudaÇ prÃÇ ti«Âhandak«iïà nayati dvÃraiva tatsvargasya lokasya vittam prapÃdayati 6.6.2.[5] mà su bhitthà mà su ri«a iti | yathaiva yajustathà bandhuramba dh­«ïu vÅrayasva sviti yo«Ã và ukhÃmbeti vai yo«Ãyà Ãmantraïaæ sviva vÅrayasvÃgniÓcedaæ kari«yatha ityagniÓca hyetatkari«yantau bhavata÷ 6.6.2.[6] d­æhasva devÅ p­thivÅ svastaya iti | yathaiva yajustathà bandhurÃsurÅ mÃyà svadhayà k­tÃsÅti prÃïo và asustasyai«Ã mÃyà svadhayà katà ju«Âaæ devebhya idamastu havyÃmeti yà evaitasminnagnÃvÃhutÅrho«yanbhavati tà etadÃhÃtho evaiva havyamari«Âà tvamudihi yaj¤e asminniti yathaivÃri«ÂÃnÃrtaitasminyaj¤a udiyÃdevametadÃha 6.6.2.[7] dvÃbhyÃm prav­ïakti | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainÃmetatprav­ïakti gÃyatryà ca tri«Âubhà ca prÃïo gÃyatryÃtmà tri«ÂubetÃvÃnvai paÓuryÃvÃnprÃïaÓcÃtmà ca tadyÃvÃnpaÓustÃvataivainÃmetatprav­ïaktyatho agnirvai gÃyatrÅndrastri«ÂubaindrÃgno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainÃmetatprav­ïaktÅndrÃgnÅ vai sarve devÃ÷ sarvadevatyo 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainÃmetatprav­ïakti tayo÷ sapta padÃni saptacitiko gni÷ sapta 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.6.2.[8] tÃæ yadÃgni÷ saætapati | athainÃmarcirÃrohati yo«Ã và ukhà v­«ÃgnistasmÃdyadà v­«Ã yo«Ãæ saætapatyathÃsyÃæ reto dadhÃti 6.6.2.[9] taddhaike | yadi ciramarcirÃrohatyaÇgÃrÃnevÃvapantyubhayenai«o 'gniriti na tathà kuryÃdasthanvÃnvÃva paÓurjÃyate 'tha taæ nÃgra evÃsthanvantamiva ny­«anti reta ivaiva dadhati reta u etadnasthikaæ yadarcistasmÃdenÃmarcirevÃrohet 6.6.2.[10] tÃæ yadÃrcirÃrohati | athÃsmintsamidhamÃdadhÃti reto và enÃmetadÃpadyata e«o 'gnistasminnetÃæ retasi sambhÆtiæ dadhÃti 6.6.2.[11] sà kÃrmukÅ syÃt | devÃÓcÃsurÃÓcobhaye prÃjÃpatyà aspardhanta te devà agnimanÅkaæ k­tvÃsurÃnabhyÃyaæstasyÃrci«a÷ prag­hÅtasyÃsurà agram prÃv­ÓcaæstadasyÃm pratyati«Âhatsa k­muko 'bhavattasmÃtsa svÃdÆ raso hi tasmÃdu lohito 'cirhi sa e«o 'gnireva yatk­muko 'gnimevÃsminnetatsambhÆtiæ dadhÃti 6.6.2.[12] prÃdeÓamÃtrÅ bhavati | prÃdeÓamÃtro vai garbho vi«ïurÃtmasammitÃmevÃsminnetatsambhÆtiæ dadhÃti 6.6.2.[13] gh­te nyuttà bhavati | agniryasyai yoneras­jyata tasyai gh­tamulbamÃsÅttasmÃttatpratyuddÅpyata Ãtmà hyasyai«a tasmÃttasya na bhasma bhavatyÃtmaiva tadÃtmÃnamapyeti na và ulbaæ garbhaæ hinastyahiæsÃyà ulbÃdvai jÃyamÃno jÃyata ulbÃjjÃyamÃno jÃyÃtà iti 6.6.2.[14] tÃmÃdadhÃti | drvanna÷ sarpirÃsutiriti dÃrvanna÷ sarpiraÓana ityetatpratno hotà vareïya iti sanÃtano hotà vareïya ityetatsahasasputro adbhuta iti balaæ vai saho balasya putro dbhuta ityetatti«ÂhannÃdadhÃti svÃhÃkÃreïa tasyopari bandhu÷ 6.6.2.[15] tadvà Ãtmaivokhà | yonirmu¤jÃ÷ Óaïà jarÃyÆlvaæ gh­taæ garbha÷ samit 6.6.2.[16] bÃhyokhà bhavati | antare mu¤jà bÃhyo hyÃtmÃntarà yonirvÃhye mu¤jà bhavantyantare Óaïà bÃhyà hi yonirantaraæ jarÃyu bÃhye Óaïà bhavantyantaraæ gh­tam bÃhyaæ hi jarÃyvantaramulbam bÃhyaæ gh­tam bhavatyantarà samidvÃhyaæ hyulvamantaro garbha etebhyo vai jÃyamÃno jÃyate tebhya evainametajjanayati 6.6.3.[1] atha vaikaÇkatÅmÃdadhÃti | prajÃpatiryÃm prathÃmÃhutimajuhotsa hutvà yatra nyam­«Âha tato vikaÇkata÷ samabhavatsai«Ã prathamÃhutiryadvikaÇkatastÃmasminnetajjuhoti tayainametatprÅïÃti parasyà adhi saævato 'varÃæ abhyÃtara yatrÃhamasmi tÃæ aveti yathaiva yajustathà bandhu÷ 6.6.3.[2] athaudumbarÅmÃdadhÃti | devÃÓcÃsurÃÓcobhaye prÃjÃpatyà aspardhanta te ha sarva eva vanaspatayo 'surÃnabhyupeyurudumvaro haiva devÃnna jahau te devà asurÃnjitvà te«Ãæ vanaspatÅnav­¤jata 6.6.3.[3] te hocu÷ | hanta yai«u vanaspati«Ærgyo rasa udumbare taæ dadhÃma te yadyapakrÃmeyuryÃtayÃmà apakrÃmeyuryathà dhenurdugdhà yathÃna¬vÃnÆhivÃniti tadyai«u vanaspati«Ærgyo rasa ÃsÅdudumbare tamadadhustayaitadÆrjà sarvÃnvanaspatÅnprati pacyate tasmÃtsa sarvadÃrdra÷ sarvadà k«ÅrÅ tadetatsarvamannaæ yadudumbara÷ sarve vanaspataya÷ sarveïaivainametadannena prÅïÃti sarvairvanaspatibhi÷ saminddhe 6.6.3.[4] paramasyÃ÷ parÃvata iti | yà paramà parÃvadityetadrohidaÓva ihÃgahÅti rohito hÃgneraÓva÷ purÅ«ya÷ purupriya iti paÓavyo bahupriya ityetadagne tvaæ tarà m­dha ityagne tvaæ tara sarvÃnpÃpmana ityetat 6.6.3.[5] athÃparaÓuv­kïamÃdadhÃti | jÃyata e«a etadyaccÅyate sa e«a sarvÃsmà annÃya jÃyata etadvekamannaæ yadaparaÓuv­kaïaæ tenainametatprÅïÃti yadagne kÃni kÃni cidà te dÃrÆïi dadhmasi sarvaæ tadastu te gh­taæ tajju«asva yavi«Âhyeti yathaiva yajustathà bandhustadyatkiæ cÃparaÓuv­kïaæ tadasmà etatsvadayati tadasmà annaæ k­tvÃpidadhÃti 6.6.3.[6] athÃdha÷ÓayamÃdadhÃti | jÃyata e«a etadyaccÅyate sa e«a sarvasmà annÃya jÃyata etadvekamannaæ yadadha÷Óayaæ tenainametatprÅïÃti yadattyupajihvikà yadvamro atisarpatÅtyupajihvikà và hi tadatti vamro vÃtisarpati sarvaæ tadastu te gh­taæ tajju«asva yavi«Âhyeti yathaiva yajustathà bandhustadyatkiæ cÃdha÷Óayaæ tadasmà etatsvadayati tadasmà annaæ k­tvÃpidadhÃti 6.6.3.[7] athaità uttarÃ÷ pÃlÃÓyo bhavanti | brahma vai palÃÓo brahmaïaivainametatsaminddhe yadveva pÃlÃÓya÷ somo vai palÃÓa e«o ha paramÃhutiryatsomÃhutistÃmasminnetajjuhÅti tayainametatprÅïÃti 6.6.3.[8] aharaharaprayÃvam bharanta iti | aharaharamattà Ãharanta ityetadaÓvÃyeva ti«Âhate ghÃsamasmà iti yathÃÓvÃya ti«Âhate ghÃsamityetadrÃyaspo«eïa sami«Ã madanta iti rayyà ca po«eïa ca sami«Ã madanta ityetadagne mà te prativeÓà ri«Ãmeti yathaivÃsya prativeÓo na ri«yedevametadÃha 6.6.3.[9] nÃbhà p­thivyÃ÷ samidhÃne agnÃviti | e«Ã ha nÃbhi÷ p­thivyai yatrai«a etatsamidhyate rÃyaspo«Ãya b­hate havÃmaha iti rayyai ca po«Ãya ca b­hate havÃmaha ityetadirammadamitÅrayà hye«a matto b­hadukthamiti b­haduktho hye«a yajatrami ti yaj¤iyamityetajjetÃramagnim p­tanÃsu sÃsahimiti jetà hyagni÷ p­tanà u sÃsahi÷ 6.6.3.[10] yÃ÷ senà abhÅtvarÅ÷ | daæ«ÂrÃbhyÃm malimlÆnye jane«u malimlavo yo asmabhyamarÃtÅyÃdyaÓca no dve«ate jana÷ nindÃdyo asmÃndhipsÃcca sarvaæ tam masmasà kurviti 6.6.3.[11] etadvai devÃ÷ | yaÓcainÃnadve¬yaæ cÃdvi«ustamasmà annaæ k­tvÃpyadadhustenainamaprÅïannannamahaitasyÃbhavadadahadu devÃnÃm pÃpmÃnaæ tathaivaitadyajamÃno yaÓcainaæ dve«Âi yaæ ca dve«Âi tamasmà annaæ k­tvÃpidadhÃti tenainam prÅïÃtyannamahaitasya bhavati dahatyu yajamÃnasya pÃpmÃnam 6.6.3.[12] tà età ekÃdaÓÃdadhÃti | ak«atriyasya vÃpurohitasya vÃsarvaæ vai tadyadekÃdaÓÃsarvaæ tadyadak«atriyo vÃpurohito và 6.6.3.[13] dvÃdaÓa k«atriyasya và purohitasya và | sarvaæ vai tadyaddvÃdaÓa sarvaæ tadyatk«atriyo và purohito và 6.6.3.[14] sa purohitasyÃdadhÃti | saæÓitam me brahma saæÓitaæ vÅryam balam saæÓitaæ k«atraæ ji«ïu yasyÃhamasmi purohita iti tadasya brahma ca k«atraæ ca saæÓyati 6.6.3.[15] atha k«atriyasya | ude«Ãm bÃhÆ atiramudvarco atho balam k«iïomi brahmaïÃmitrÃnunnayÃmi svÃæ ahamiti yathaiva k«iïuyÃdamitrÃnunnayetsvÃnevametadÃhobhetvevaite ÃdadhyÃdayaæ và agnirbrahma ca k«atraæ cemamevaitadagnimetÃbhyÃmubhÃbhyÃæ saminddhe brahmaïà ca k«atreïa ca 6.6.3.[16] tÃstrayodaÓa sampadyante | trayodaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadannena prÅïÃti 6.6.3.[17] prÃdeÓamÃtryo bhavanti | prÃdeÓamÃtro vai garbho vi«ïurannametadÃtmasammitenaivainametadannena prÅïÃti yadu và Ãtmasammitamannaæ tadavati tanna hinasti yadbhÆyo hinasti tadyatkanÅyo na tadavati ti«ÂhannÃdadhÃti tasyopari bandhu÷ svÃhÃkÃreïa reto và idaæ siktamayamagnistasminyatkëÂhÃnyasvÃhÃk­tÃnyabhyÃdadhyÃddhiæsyÃddhainaæ tà yatsamidhastena nÃhutayo yadu svÃhÃkÃreïa tenÃnnamannaæ hi svÃhÃkÃrastatho hainaæ na hinasti 6.6.4.[1] atha vi«ïukramÃnkrÃntvà | vÃtsapreïopasthÃyÃstamita Ãditye bhasmaiva prathamamudvapatyetadvà enametenÃnnena prÅïÃtyetÃbhi÷ samidbhistasyÃnnasya jagghasyai«a pÃpmà sÅdati bhasma tenainametadvyÃvartayati tasminnapahatapÃpmanvÃcaæ vis­jate vÃcaæ vis­jya samidhamÃdadhÃti rÃtryà evainametadannena prÅïÃti rÃtrÅæ-rÃtrÅmaprayÃvam bharanta iti tasyokto bandhÆ rÃtryà evaitÃmari«Âiæ svastimÃÓÃste tadyatkiæ cÃtÅ rÃtryopasamÃdadhÃtyÃhutik­taæ haivÃsmai tadupasamÃdadhÃti 6.6.4.[2] atha prÃtarudita Ãditye | bhasmaiva prathamamudvapatyetadvà enametenÃnnena prÅïÃtyetayà samidhà yacca rÃtryopasamÃdadhÃti tasyÃnnasya jagghasyai«a pÃpmà sÅdati bhasma tenainametadvyÃvartayati tasminnapahatapÃpmanvÃcaæ vis­jate vÃcaæ vis­jya samidhamÃdadhÃtyahna evainametadannena prÅïÃtyaharaharaprayÃvam bharanta iti tasyokto bandhurahna evaitÃmari«Âiæ svastimÃÓÃste tadyatkiæ cÃto 'hnopasamÃdadhÃtyÃhutik­taæ haivÃsmai tadupasamÃdadhÃti 6.6.4.[3] ahorÃtre và abhivartamÃne saævatsaramÃpnuta÷ saævatsara idaæ sarvamÃhnÃyaivaitÃmari«Âiæ svastimÃÓÃste 6.6.4.[4] atha yadÃsmai vratam prayacanti | atha vrate nyajya samidhamÃdadhÃti na vrate nya¤jyÃdityu haika ÃhurÃhutiæ tajjuhuyÃdanavakLptaæ vai tadyaddÅk«ita Ãhutiæ juhuyÃditi 6.6.4.[5] sa vai nya¤jyÃdeva | devo và asyai«a Ãtmà mÃnu«o 'yaæ sa yanna nya¤jyÃnna haitaæ daivamÃtmÃnam prÅïÅyÃdatha yannyanakti tatho haitaæ daivamÃtmÃnam prÅïÃti sà yatsamittena nÃhutiryadu vrate nyaktà tenÃnnamannaæ hi vratam 6.6.4.[6] sa vai samidhamÃdhÃyÃtha vratayati | daivo và asyai«a Ãtmà mÃnu«o 'yaæ devà u và agre 'tha manu«yÃstasmÃtsamidhamÃdhÃyÃtha vratayati 6.6.4.[7] annapate 'nnasya no dehÅti | aÓanapate 'Óanasya no dehÅtyetadanamÅvasya Óu«miïa ityanaÓanÃyasya Óu«miïa ityetatpra-pra dÃtÃraæ tÃri«a iti yajamÃno vai dÃtà pra yajamÃnaæ tÃri«a ityetadÆrjaæ dhehi dvipade catu«pada ityÃÓi«amÃÓÃste yadu bhinnÃyai prÃyaÓcittimÃhottarasmiæstadanvÃkhyÃna iti 6.6.4.[8] yadye«okhà bhidyeta | yÃbhinnà navà sthÃlyurubilo syÃttasyÃmenam paryÃvapedÃrcati và e«okhà yà bhidyate 'nÃrto iyaæ devatÃnÃrtÃyÃmimamanÃrtam bibharÃïÅti tatrokhÃyai kapÃlam purastÃtprÃsyati tatho hai«a etasyai yonerna cyavate 6.6.4.[9] atha m­damÃh­tya | ukhÃæ copaÓayÃæ ca pi«Âvà saæs­jyokhÃæ karotyetayaivÃv­tÃnupaharanyajustÆ«ïÅmeva paktvà paryÃvapati karmaïireva tatra prÃyaÓcitti÷ punastatkapÃlamukhÃyÃmupasamasyokhÃæ copaÓayÃæ ca pi«Âvà saæs­jya nidadhÃti prÃyaÓcittibhya÷ 6.6.4.[10] atha yadye«a ukhyo 'gniranugacet | gÃrhapatyaæ vÃva sa gacati gÃrhapatyÃddhi sa Ãh­to bhavati gÃrhapatyÃdevainam präcamuddh­tyopasamÃdhÃyokhÃm prav­¤jyÃdetayaivÃv­tÃnupaharanyajustÆ«ïÅmeva tÃæ yadÃgnirÃrohati 6.6.4.[11] atha prÃyaÓcittÅ karoti | sarvebhyo và e«a etaæ kÃmebhyo Ãdhatte tadyadevÃsyÃtra kÃmÃnÃæ vyavacidyate 'gnÃvanugate tadevaitatsaætanoti saædadhÃtyubhe prÃyaÓcittÅ karotyadhvaraprÃyaÓcittiæ cÃgniprÃyaÓcittiæ cÃdhvarasya pÆrvÃmathÃgnestasyokto bandhu÷ 6.6.4.[12] sa samidhÃjyasyopahatya | ÃsÅna Ãhutiæ juhoti viÓvakarmaïe svÃhetyathopotthÃya samidhamÃdadhÃti punastvÃdityà rudrà vasava÷ samindhatÃm punarbrahmaïo vasunÅtha yaj¤airityetÃstvà devatÃ÷ puna÷ samindhatÃmityetadgh­tena tvaæ tanvaæ vardhayasva stayÃ÷ santu yajamÃnasya kÃmà iti gh­tenÃha tvaæ vardhayasva yebhya u tvÃæ kÃmebhyo yajamÃna Ãdhatta te 'sya sarve satyÃ÷ santvityetat 6.6.4.[13] atha yadi gÃrhapatyo 'nugacet | araïÅ vÃva sa gacatyaraïibhyÃæ hi sa Ãh­to bhavatyaraïibhyÃmevainam mathitvopasamÃdhÃya prÃyaÓcittÅ karoti 6.6.4.[14] atha yadi prasuta ÃhavanÅyo 'nugacet | gÃrhapatyaæ vÃva sa gacati gÃrhapatyÃddhi sa Ãh­to bhavati gÃrhapatyÃdevainam präcaæ sÃækÃÓinena h­tvopasamÃdhÃya prÃyaÓcittÅæ karoti yastasminkÃle 'dhvara÷ syÃttÃmadhvaraprÃyaÓcittiæ kuryÃtsamÃnyagniprÃyaÓcitti÷ 6.6.4.[15] atha yadyÃgnÅdhrÅyo 'nugacet | gÃrhapatyaæ vÃva sa gacati gÃrhapatyÃddhi sa Ãh­to bhavati gÃrhapatyÃdevainam präcamuttareïa sado h­tvopasamÃdhÃya prÃyaÓcittÅ karotyatha yadi gÃrhapatyo 'nugacettasyokto bandhu÷ 6.7.1.[1] rukmam pratimucya bibharti | satyaæ haitadyadrukbha÷ satyaæ và etaæ yantumarhati satyenaitaæ devà abibharu÷ satyenaivainametadbibharti 6.7.1.[2] tadyattatsatyam | asau sa Ãditya÷ sa hiraïmayo bhavati jyotirvai hiraïyaæ jyotire«o 'm­taæ hiraïyamam­tame«a parimaï¬alo bhavati parimaï¬alo hye«a ekaviæÓatinirbÃdha ekaviæÓo hye«a bahi«ÂÃnnirbÃdham bibharti raÓmayo và etasya nirbÃdhà bÃhyata u và etasya raÓmaya÷ 6.7.1.[3] yadveva rukbham pratimucya bibharti | asau và Ãditya e«a rukbho no haitamagnim manu«yo manu«yarÆpeïa yantumarhatyetenaiva rÆpeïaitadrÆpam bibharti 6.7.1.[4] yadveva rukbham pratimucya bibharti | reto và idaæ siktamayamagnistejo vÅryaæ rukbho 'smiæstadretasi tejo vÅryaæ dadhÃti 6.7.1.[5] yadeva rukbham pratimucya bibharti | etadvai devà abibhayuryadvai na imamiha rak«Ãæsi nëÂrà na hanyuriti tasmà etamantikÃdgoptÃramakurvannamumevÃdityamasau và Ãditya e«a rukbhastathaivÃsmà ayametamantikÃdgoptÃraæ karoti 6.7.1.[6] k­«ïÃjine ni«yÆto bhavati | yaj¤o vai k­«ïÃjinaæ yaj¤o và etaæ yantumarhati yaj¤enaitaæ devà abibharuryaj¤enaivaitametadbibharti lomataÓcandÃæsi vai lomÃni candÃæsi và etaæ yantumarhanti candobhiretaæ devà abibharuÓcandobhirevainametadbibharti 6.7.1.[7] abhi ÓuklÃni ca k­«ïÃni ca lomÃni ni«yÆto bhavati | ­k«Ãmayorhaite rÆpe ­k«Ãme và etaæ yantumarhata ­k«ÃmÃbhyÃmetaæ devà abibharur­k«ÃmÃbhyÃmevainametadbibharti ÓÃïo rukbhapÃÓastriv­ttasyokto bandhu÷ 6.7.1.[8] tamuparinÃbhi bibharti | asau và Ãditya e«a rukbha uparinÃbhyu và e«a÷ 6.7.1.[9] yadbevoparinÃbhi | avÃgvai nÃbhe reta÷ prajÃpatistejo vÅryaæ rukbho nenme reta÷ prajÃtiæ tejo vÅryaæ rukbha÷ pradahÃditi 6.7.1.[10] yadvevoparinÃbhi | etadvai paÓormedhyataraæ yaduparinÃbhi purÅ«asaæhitataraæ yadavÃÇnÃbhestadyadeva paÓormedhyataraæ tenainametadbibharti 6.7.1.[11] yadvevoparinÃbhi | yadvai prÃïasyÃm­tamÆrdhvaæ tannÃbherÆrdhvai÷ prÃïairuccaratyatha yanmartyam parÃktannÃbhimatyeti tadyadeva prÃïasyÃm­taæ tadenametadabhisampÃdayati tenainametadbibharti 6.7.1.[12] athainamÃsandyà bibharti | iyaæ và ÃsandyasyÃæ hÅdaæ sarvamÃsannamiyaæ và etaæ yantumarhatyanayaitaæ devà abibharuranayaivainametadbibharti 6.7.1.[13] audumbarÅ bhavati | Ærgvai rasa udumbara Ærjaivainametadrasena bibhartyatho sarva ete vanaspatayo yadudumbara÷ sarve và etaæ vanaspatayo yantumarhanti sarvairetaæ vanaspatibhirdevà abibharu÷ sarvairevainametadvanaspatibhirbibharti 6.7.1.[14] prÃdeÓamÃtryÆrdhvà bhavati | prÃdeÓamÃtro vai garbho vi«ïuryonire«Ã garbhasammitÃæ tadyoniæ karotyaratnimÃtrÅ tiraÓcÅ bÃhurvà aratnirbÃhuno vai vÅryaæ kriyate vÅryasammitaiva tadbhavati vÅryaæ và etaæ yantumarhati vÅryeïaitaæ devà abibharurvÅryeïaivainametadbibharti 6.7.1.[15] catu÷sraktaya÷ pÃdà bavanti | catu÷sraktÅnyanÆcyÃni catasro vai diÓo diÓo và etaæ yantumarhanti digbhiretaæ devà abibharurdigbhirevainametadbibharti mau¤jÅbhÅ rajjubhirvyutà bhavati triv­dbhistasyokto bandhurm­dà digdhà tasyo evokto 'tho anatidÃhÃya 6.7.1.[16] athainaæ Óikyena bibharti | ime vai lokà e«o 'gnirdiÓa÷ Óikyaæ digbhirhÅme lokÃ÷ Óaknuvanti sthÃtuæ yacaknuvanti tasmÃcikyaæ digbhirevainametadbibharti «a¬udyÃmam bhavati «a¬¬hi diÓo mau¤jaæ triv­ttasyokto bandhurm­dà digdhaæ tasyo evokto 'tho anatidÃhÃya 6.7.1.[17] tasyÃpa eva prati«Âhà | apsu hÅme lokÃ÷ prati«Âhità Ãditya Ãsa¤janamÃditye hÅme lokà digbhirÃsaktÃ÷ sa yo haitadevaæ vedaitenaiva rÆpeïaitadrÆpam bibharti 6.7.1.[18] yadvevainaæ Óikyena bibharti | saævatsara e«o 'gnir­tava÷ Óikyam­tubhirhi saævatsara÷ Óaknoti sthÃtuæ yacaknoti tasmÃcikyam­tubhirevainametadbibharti «a¬udyÃmam bhavati «a¬¬hy­tava÷ 6.7.1.[19] tasyÃhorÃtre eva prati«Âhà | ahorÃtrayorhyayaæ saævatsara÷ prati«ÂhitaÓcandramà Ãsa¤janaæ candramasi hyayaæ saævatsara ­tubhirÃsakta÷ sa yo haitadevaæ vedaitenaiva rÆpeïaitadrÆpam bibharti tasya ha và e«a saævatsarabh­to bhavati ya evaæ veda saævatsaropÃsito haiva tasya bhavati ya evaæ na vedetyadhidevatam 6.7.1.[20] athÃdhyÃtmam | ÃtmaivÃgni÷ prÃïÃ÷ Óikyam prÃïairhyayamÃtmà Óaknoti sthatuæ yacaknoti tasmÃcikyam prÃïairevainametadbibharti «a¬udyÃmam bhavati «a¬¬hi prÃïÃ÷ 6.7.1.[21] tasya mana eva prati«Âhà | manasi hyayamÃtmà prati«Âhito 'nnamÃsa¤janamanne hyayamÃtmà prÃïairÃsakta÷ sa yo haitadevaæ vedaitenaiva rÆpeïaitadrÆpam bibharti 6.7.1.[22] athainamukhayà bibharti | ime vai lokà ukheme và etaæ lokà yantumarhantyebhiretaæ lokairdevà abibharurebhirevainametallokairbibharti 6.7.1.[23] sà yadukhà nÃma | etadvai devà etena karmaïaitayÃv­temÃælokÃnudakhananyadudakhanaæstasmÃdutkhÅtkhà ha vai tÃmukhetyÃcakhate paro 'k«am paro 'k«akÃmà hi devÃ÷ 6.7.1.[24] tadvà ukheti dve ak«are | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadbibharti so eva kumbhÅ sà sthÃlÅ tat«a «a¬­tava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.7.1.[25] athainamiï¬và parig­hïÃti | asau và Ãditya e«o 'gnirahorÃtre iï¬ve amuæ tadÃdityamahorÃtrÃbhyÃm parig­hïÃti tasmÃde«o 'horÃtrÃbhyÃm parig­hÅta÷ 6.7.1.[26] yadvevainanamiï¬vÃbhyÃm parig­hïÃti | asau và Ãditya e«o 'gnirimà u lokÃviï¬ve amum tadÃdityamÃbhyÃæ lokÃbhyÃm parig­hïÃti tasmÃde«a ÃbhyÃæ lokÃbhyÃm parig­hÅta÷ parimaï¬ale bhavata÷ parimaï¬alau hÅmau lokau mau¤je triv­tÅ tasyokto bandhurm­dà digdhe tasyo evokto 'tho anatidÃhÃya 6.7.1.[27] athÃta÷ sampadeva | Ãsando cokhà ca Óikyaæ ca rukbhapÃÓaÓcÃgniÓca rukbhaÓca tat«a «a¬­tava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavatÅï¬ve tada«ÂÃva«ÂÃk«arà gÃyatrÅ gÃyatro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.7.1.[28] atha sarvasampat | catvÃra÷ pÃdÃÓcatvÃryanÆcyÃni Óikyaæ ca rukbhapÃÓaÓca yadu kiæ ca rajjavyaæ Óikyaæ tadanÆkhÃgnÅ rukbhastattrayodaÓa trayodaÓa mÃsÃ÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.7.2.[1] taæ ti«Âhanpratimu¤cate | asau và Ãditya e«a rukbhasti«ÂhatÅva và asÃvÃdityo 'tho ti«Âhanvai vÅryavattara udaÇ prÃÇ ti«Âhaæstasyokto bandhu÷ 6.7.2.[2] d­ÓÃno rukbha urvyà vyadyauditi | d­ÓyamÃno hye«a rukbha urvyà vidyotate durmar«amÃyu÷ Óriye rucÃna iti durmaraæ và etasyÃyu÷ Óriyo e«a rocate 'gniram­to abhavadvayobhiriti sarvairvà e«a vayobhiram­to 'bhavadyadenaæ dyaurajanayaditi dyaurvà etamajanayatsuretà iti suretà hye«Ã yasyà e«a reta÷ 6.7.2.[3] athainamiï¬vÃbhyÃm parig­hïÃti | nakto«Ãsà samanasà virÆpe ityahorÃtre vai nakto«Ãsà samanasà virÆpe dhÃpayete ÓiÓumekaæ samÅcÅ iti yadvai kiæ cÃhorÃtrayostenaitameva samÅcÅ dhÃpayete dyÃvÃk«Ãmà rukbho antarvibhÃtÅti harannetadyajurjapatÅme vai dyÃvÃp­thivÅ dyÃvÃk«Ãmà te e«a yannantarà vibhÃti tasmÃdetaddharanyajurjapati devà agniæ dhÃrayandraviïodà iti parig­hya nidadhÃti prÃïà vai devà draviïodÃsta etamagra evamadhÃrayaæstairevainametaddhÃrayati 6.7.2.[4] atha ÓikyapÃÓam pratimu¤cate | viÓvà rÆpÃïi pratimu¤catekavirityasau và Ãditya÷ kavirviÓvà rÆpà Óikyam prÃsÃvÅdbhadraæ dvipade catu«pada ityudyanvà e«a dvipade catu«pade ca bhadram prasauti vi nÃkamakhyatsavità vareïya iti svargo vai loko nÃkastame«a udyannevÃnuvipaÓyanyanu prayÃïamu«aso virÃjatÅtyu«Ã và agre vyucati tasyà e«a vyu«Âiæ virÃjannanÆdeti 6.7.2.[5] athainamato vik­tyà vikaroti | idamevaitadreta÷ siktaæ vikaroti tasmÃdyaunau reta÷ siktaæ vikriyate 6.7.2.[6] suparïo 'si garutmÃniti | vÅryaæ vai suparïo garutmÃnvÅryamevainametadabhisaæskaroti triv­tte Óira iti triv­tamasya stomaæ Óira÷ karoti gÃyatraæ cak«uriti gÃyatraæ cak«u÷ karoti b­hadrathantare pak«Ãviti b­hadrathantare pak«au karoti stoma Ãtmeti stomamÃtmÃnaæ karoti pa¤caviæÓaæ candÃæsyaÇgÃnÅti candÃæsi và etasyÃÇgÃni yajÆæ«i nÃmeti yadenamagnirityÃcak«ate tadasya yajÆæ«i nÃma sÃma te tanÆrvÃmadevyamityÃtmà vai tanÆrÃtmà te tanÆrvÃmadevyamityetadyaj¤Ãyaj¤iyam pucamiti yaj¤Ãyaj¤iyam pucaæ karoti dhi«ïyÃ÷ Óaphà iti dhi«ïayirvà e«o 'smiæloke prati«Âhita÷ suparïo 'si garutmÃndivaæ gaca sva÷ pateti tadenaæ suparïaæ garutmantaæ k­tvÃha devÃngaca svargaæ lokam pateti 6.7.2.[7] taæ và etam | atra pak«apucavantaæ vikaroti yÃd­gvai yonau reto vikriyate tÃd­gjÃyate tadyadetamatra pak«apucavantaæ vikaroti tasmÃde«o 'mutra pak«apucavÃnjÃyate 6.7.2.[8] taæ haike | etayà vik­tyÃbhimantryÃnyÃæ citiæ cinvanti droïacitaæ và rathacakracitaæ và kaÇkacitaæ và praugacitaæ vobhayata÷ praugaæ và samuhyapurÅ«aæ và na tathà kuryÃdyathà pak«apucavantaæ garbham pariv­ÓcettÃd­ktattasmÃdenaæ suparïacitameva cinuyÃt 6.7.2.[9] tametayà vik­tyà | ita Ærdhvam präcam prag­hïÃtyasau và Ãditya e«o 'gniramuæ tadÃdityamita Ærdhvam präcaæ dadhÃti tasmÃdasÃvÃditya ita Ærdhva÷ prÃÇ dhÅyate parobÃhu prag­hïÃti parobÃhu hye«a ito 'thainamupÃvaharati tamupÃvah­tyoparinÃbhi dhÃrayati tasyokto bandhu÷ 6.7.2.[10] atha vi«ïukramÃnkramate | etadvai devà vi«ïurbhÆtvemÃælokÃnakramanta yadvi«ïurbhÆtvÃkramanta tasmÃdvi«ïukramÃstathaivaitadyajamÃno vi«ïurbhÆtvemÃælokÃnkramate 6.7.2.[11] sa ya÷ sa vi«ïuryaj¤a÷ sa÷ | sa ya÷ sa yaj¤o 'yameva sa yo 'yamagnirukhÃyÃmetameva taddevà ÃtmÃnaæ k­tvemÃælokÃnakramanta tathaivaitadyajamÃna etamevÃtmÃnaæ k­tvemÃælokÃnkramate 6.7.2.[12] udaÇ prÃÇ ti«Âhan | etadvai tatprajÃpatirvi«ïukramairudaÇ prÃÇ ti«Âhanprajà as­jata tathaivaitadyajamÃno vi«ïukramairudaÇ ti«ÂhanprajÃ÷ s­jate 6.7.2.[13] vi«ïo÷ kramo 'sÅti | vi«ïurhi bhÆtvà kramate sapatnaheti sapatnÃnhÃtra hanti gÃyatraæ canda Ãroheti gÃyatraæ canda Ãrohati p­thivÅmanu vikramasveti p­thivÅmanu vikramate praharati pÃdaæ kramata Ærdhvamagnimudg­hïÃtyÆrdhvo hi rohati 6.7.2.[14] vi«ïo÷ | kramo 'sÅti vi«ïurhi bhÆtvà kramate 'bhimÃtihetyabhimÃtÅrhÃtra hanti trai«Âubhaæ canda Ãroheti trai«Âubhaæ canda Ãrohatyantarik«amanu vikramasvetyantarik«amanu vikramata praharati pÃdaæ kramata Ærdhvamagnimudg­hïÃtyÆrdhvo hi rohati 6.7.2.[15] vi«ïo÷ kramo 'sÅti | vi«ïurhi bhÆtvà kramate 'rÃtÅyato hantetyarÃtÅyato hÃtra hanti jÃgataæ canda Ãroheti jÃgataæ canda Ãrohati divamanu vikramasveti divamanu vikramate praharati pÃdaæ kramata Ærdhvamagnimudg­hïÃtyÆrdhvo hi rohati 6.7.2.[16] vi«ïo÷ kramo 'sÅti | vi«ïurhi bhÆtvà kramate ÓatrÆyato hanteti Óatruyato hÃtra hantyÃnu«Âubhaæ canda ÃrohetyÃnu«Âubhaæ canda Ãrohati diÓo 'nu vikramasveti sarvà diÓo 'nu vÅk«ate na praharati pÃdaæ nedimÃælokÃnatipraïaÓyÃnÅtyÆrdhvamevÃgnimudg­hïÃti saæ hyÃrohati 6.7.3.[1] athainamiti prag­hïÃti | etadvai devà akÃmayanta parjanyo rÆpaæ syÃmeti ta etenÃtmanà parjanyo rÆpamabhavaæstathaivaitadyajamÃna etenÃtmanà parjanyo rÆpam bhavati 6.7.3.[2] akrandadagni stanayanniva dyauriti | krandatÅva hi parjanya stanayank«Ãmà rerihadvÅrudha÷ sama¤janniti k«amà vai parjanyo rerihyamÃïo vÅrudha÷ samanakti sadyo jaj¤Ãno vi hÅmiddho akhyaditi sadyo và e«a jaj¤Ãna idaæ sarvaæ vikhyÃpayatyà rodasÅ bhÃnunà bhÃtyantaritÅme vai dyÃvÃp­thivÅ rodasÅ te e«a bhÃnunÃbhÃti parobÃhu prag­hïÃti parobÃhu hi parjanya÷ 6.7.3.[3] athainamupÃvaharati | etadvai yo 'smiæloke raso yadupajÅvanaæ tenaitatsahordhva imÃælokÃnrohatyagnirvà asmiæloke raso 'gnirupajÅvanaæ tadyattÃvadeva syÃnna hÃsmiæloke raso nopajÅvanaæ syÃdatha yatpratyavarohatyasminnevaitalloke rasamupajÅvanaæ dadhÃti 6.7.3.[4] yadveva pratyavarohati | etadvà etadimÃælokÃnita Ærdhvo rohati sa sa parÃÇiva roha iyamu vai prati«Âhà tadyattÃvadeva syÃtpra hÃsmÃllokÃdyajamÃnaÓcyavetÃtha yatpratyavarohatÅmÃmevaitatprati«ÂhÃmabhipratyaityasyÃmevaitatprati«ÂhÃyÃm pratiti«Âhati 6.7.3.[5] yadevam pratyavarohati | etadvà etadimÃælokÃnita Ærdhvo jayati sa sa parÃÇiva jayo yo vai parÃÇeva jayatyanye vai tasya jitamanvavasyantyatha ya ubhayathà jayati tasya tatra kÃmacaraïam bhavati tadyatpratyavarohatÅmÃnevaitallokÃnitaÓcordhvÃnamutaÓcÃrvÃco jayati 6.7.3.[6] agne 'bhyÃvartin | abhi mà nivartasvÃgne aÇgira÷ punarÆrjà saha rayyetyetena mà sarveïÃbhinivartasvetyetaccatu«k­tva÷ pratyavarohati caturhi k­tva Ærdhvo rohati tadyÃvatk­tva Ærdhvo rohati tÃvatk­tva÷ pratyavarohati tamupÃvah­tyoparinÃbhi dhÃrayati tasyokto bandhu÷ 6.7.3.[7] athainamabhimantrayate | Ãyurvà agnirÃyurevaitadÃtmandhatta à tvÃhÃr«amityà hyenaæ harantyantarabhÆrityÃyurevaitadÃtmandhatte dhruvasti«ÂhÃvicÃcalirityÃyurevaitaddhruvamantarÃtmandhatte viÓastvà sarvà väcantvityannaæ vai viÓo 'nnaæ tvà sarvaæ väcatvityetanmà tvadrëÂramadhibhraÓaditi ÓrÅrvai rëÂram mà tvacrÅradhibhraÓadityetat 6.7.3.[8] atha ÓikyapÃÓaæ ca rukbhapÃÓaæ conmu¤cate | vÃruïo vai pÃÓo varuïapÃÓÃdeva tatpramucyate vÃruïya 'rcà svenaiva tadÃtmanà svayà devatayà varuïapÃÓÃtpramucyata uduttamaæ varuïa pÃÓamasmadavÃdhamaæ vi madhyamaæ ÓrathÃyeti yathaiva yajustathà bandhurathà vayamÃditya vrate tavÃnÃgaso aditaye syÃmetÅyaæ và aditiranÃgasastubhyaæ cÃsyai syÃmetyetat 6.7.3.[9] athainamiti prag­hïÃti | etadvà enamado vik­tyeta Ærdhvam präcam prag­hïÃti taæ tata iti prag­hïÃti tadyattÃvadevÃbhavi«yadatra haivai«a vyaraæsyatÃtha yadenamiti prag­hïÃti tasmÃde«a itÅtvÃtheti punaraiti 6.7.3.[10] agre b­hannu«asÃmÆrdhvo asthÃditi | agre hye«a b­hannu«asÃmÆrdhvasti«Âhati nirjaganvÃntamaso jyoti«ÃgÃditi nirjaganvÃnvà e«a rÃtryai tamaso 'hnà jyoti«aityagnirbhÃnunà ruÓatà svaÇga ityagnirvà e«a bhÃnunà ruÓatà svaÇga à jÃto viÓvà sadnÃnyaprà itÅme vai lokà viÓvà sadnÃni tÃne«a jÃta ÃpÆrayati parobÃhu prag­hïÃti parobÃhu hye«a ito 'thainamupÃvaharatÅmÃmevaitatprati«ÂhÃmmabhipratyaityasyÃmevaitatprati«ÂhÃyÃm pratiti«Âhati jagatyà jagati hemÃælokÃnamuto 'rvÃco vyaÓnute 6.7.3.[11] haæsa÷ Óuci«aditi | asau và Ãdityo haæsa÷ Óuci«advasurantarik«asaditi vÃyurvai vasurantarik«asaddhotà vedi«adityagnirvai hotà vedi«adatithiriti sarve«Ãæ và e«a bhÆtÃnÃmatithirduroïasaditi vi«amasadityetann­«aditi prÃïo vai n­«anmanu«yà narastadyo 'yam manu«ye«u prÃïo 'gnistametadÃha varasaditi sarve«u hye«a vare«u sanna ­tasaditi satyasadityetadvyomasaditi sarve«u hye«a vyomasu sanno 'bjà gojà ityabjÃÓca hye«a gojÃÓca 'rtajà iti satyajà ityetadadrijà ityadrijà hye«a ­tamiti satyamityetadb­haditi nidadhÃti b­haddhye«a tadyade«a tadenametatk­tvà nidadhÃti 6.7.3.[12] dvÃbhyÃmak«arÃbhyÃm | dvipÃdyajamÃno yajamÃno 'gniryÃvÃnagniryÃktyasya mÃtrà tÃvataivainametannidadhÃti 6.7.3.[13] athainamupati«Âhate | etadvà enametallaghÆyatÅva yadenena saheti ceti cemÃælokÃnkramate tasmà evaitannihnute 'hiæsÃyai 6.7.3.[14] yadvevopati«Âhate | etadvai devà abibhayuryadvai no 'yamimÃælokÃnantikÃnna hiæsyÃditi tadebhya evainametallokebhyo 'Óamayaæstathaivainamayametadebhyo lokebhya÷ Óamayati 6.7.3.[15] sÅda tvam mÃtu÷ | asyà upasthe 'ntaragne rucà tvaæ Óivo bhÆtvà mahyamagne atho sÅda Óivastvamiti Óiva÷-Óiva iti ÓamayatyevainametadahiæsÃyai tatho hai«a imÃælokäcÃntona hinasti 6.7.3.[16] tribhirupati«Âhate | traya ime lokà atho triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivÃsmà etannihnute 'tho tÃvataivainametadebhyo lokebhya÷ Óamayati 6.7.4.[1] atha vÃtsapreïopati«Âhate | etadvai prajÃpatirvi«ïukramai÷ prajÃ÷ s­«Âvà tÃbhyo vÃtsapreïÃyu«yamakarottathaivaitadyajamÃno vi«ïukramai÷ prajÃ÷ s­«Âvà tÃbhyo vÃtsapreïÃyu«yaæ karoti 6.7.4.[2] sa hai«a dÃk«Ãyaïahasta÷ | yadvÃtsapraæ tasmÃdyaæ jÃtaæ kÃmayeta sarvamÃyuriyÃditi vÃtsapreïainamabhim­Óettadasmai jÃtÃyÃyu«yaæ karoti tatho ha sa sarvamÃyuretyatha yaæ kÃmayeta vÅryavÃntsyÃditi vik­tyainam purastÃdabhimantrayeta tatho ha sa vÅryavÃnbhavati 6.7.4.[3] divaspari prathamaæ jaj¤e agniriti | prÃïo vai diva÷ prÃïÃdu và e«a prathamamajÃyatÃsmaddvitÅyam pari jÃtavedà iti yadenamado dvitÅyam puru«avidho 'janayatt­tÅyamapsviti yadenamadast­tÅyamadbhyo 'janayann­maïa ajasramiti prajÃpatirvai n­maïà agnirajasra indhÃna enaæ jarate svÃdhÅriti yo và enaminddhe sa enaæ janayate svÃdhÅ÷ 6.7.4.[4] vidnà te agne tredhà trayÃïÅti | agnirvÃyurÃditya etÃni hÃsya tÃni tredhà trayÃïi vidnà te dhÃma vibh­tà purutreti yadidam bahudhà vihriyate vidnà te nÃma paramaæ guhà yaditi yavi«Âha iti và asya tannÃma paramaæ guhà vidnà tamutsaæ yata ÃjaganthetyÃpo và utso 'dbhyo và e«a prathamamÃjagÃma samudre tvà numaïà apsvantariti prajÃpatirvai n­maïà apsu tvà prajÃpatirityetann­cak«Ã Ådhe divo agna Ædhanniti prajÃpatirvai n­cak«Ã Ãpo diva Ædhast­tÅye tvà rajasi tasthivÃæsamiti dyaurvai t­tÅyaæ rajo 'pÃmupasthe mahi«Ã avardhanniti prÃïà vai mahi«Ã divi tvà prÃïà avardhannityetat 6.7.4.[5] tà età ekavyÃkhyÃnÃ÷ | etamevÃbhi tà Ãgneyyastri«Âubhastà yadÃgneyyastenÃgniratha yattri«Âubho yadekÃdaÓa tenendra aindrÃgno 'gniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainametadupati«Âhata indrÃgnÅ vai sarve devÃ÷ sarvadevatyo 'gniryÃvatya 6.7.4.[6] yadveva vi«ïukramavÃtsapre bhavata÷ | vi«ïukramairvai prajÃsya mÃtrà tÃvataivainametadupati«Âatepatirimaæ lokamas­jata vÃtsapreïÃgniæ vi«ïukramairvai prajÃpatirantarik«amas­jata vÃtsapreïa vÃyaæ vi«ïukramairvai prajÃpatirdivamas­jata vÃtsapreïÃdityaæ vi«ïukramairvai prajÃpatirdiÓo 's­jata vÃtsapreïa candramasaæ vi«ïukramairvai prajÃpatirbhÆtamas­jata vÃtsapreïa bhavi«yadvi«ïukramairvai prajÃpatirvittamas­jata vÃtsapreïÃÓÃæ vi«ïukramairvai prajÃpatiraharas­jata vÃtsapreïa rÃtriæ vi«ïukramairvai prajÃpati÷ pÆrvapak«Ãnas­jata vÃtsapreïÃparapak«Ãnvi«ïukramairvai prajÃpatirardhamÃsÃnas­jata vÃtsapreïa mÃsÃnvi«ïukramairvai prajÃpatir­tÆnas­jata vÃtsapreïa saævatsaraæ tadyadvi«ïukramavÃtsapre bhavata etadeva tena sarvaæ s­jate 6.7.4.[7] yadveva vi«ïukramavÃtsapre bhavata÷ | vi«ïukramairvai prajÃpati÷ svargaæ lokamabhiprÃyÃtsa etadavasÃnamapaÓyadvÃtsapraæ tenÃvÃsyadapradÃhÃya yaddhi yuktaæ na vimucyate pra taddahyate tathaivaitadyajamÃno vi«ïukramaireva svargaæ lokamabhiprayÃti vÃtsapreïÃvasyati 6.7.4.[8] sa vai vi«ïukramÃnkrÃntvà | atha tadÃnÅmeva vÃtsapreïopati«Âhate yathà prayÃyÃtha tadÃnÅmeva vimu¤cettÃd­ktaddevÃnÃæ vai vidhÃmanu manu«yÃstasmÃdu hedamuta mÃnu«o grÃma÷ prayÃyÃtha tadÃnÅmevÃvasyati 6.7.4.[9] tadvà ahorÃtre eva vi«ïukramà bhavanti | ahorÃtre vÃtsapramahorÃtre eva tadyÃtyahorÃtre k«emyo bhavati tasmÃdu hedamuta mÃnu«o grÃmo 'horÃtre yÃtvÃhorÃtre k«emyo bhavati 6.7.4.[10] sa và ardhameva saævatsarasya vi«ïukramÃnkramate | ardhaæ vÃtsapreïopati«Âhate madhye ha saævatsarasya svargo loka÷ sa yatkanÅyo 'rdhÃtkrameta na haitaæ svargaæ lokamabhiprÃpnuyÃdatha yadbhÆyo 'rdhÃtparÃÇ haitaæ svargaæ lokamatipraïaÓyedatha yadardhaæ kramate 'rdhamupati«Âhate tatsamprati svargaæ lokamÃptvà vimu¤cate 6.7.4.[11] tÃbhyÃæ vai viparyÃsameti | yathà mahÃntamadhvÃnaæ vimokaæ samaÓnuvÅta tÃd­ktatsa vai purastÃccopari«ÂÃccobhe vi«ïukramavÃtsapre samasyatyaharvai vi«ïukramà rÃtrirvÃtsapramemetadvà idaæ sarvam prajÃpati÷ prajanayi«yaæÓca prajanayitvà cÃhorÃtrÃbhyÃmubhayata÷ parig­hïÃti 6.7.4.[12] tadÃhu÷ | yadaharvi«ïukramà rÃtrirvÃtsapramathobhe evÃhanbhavato na rÃtryÃæ kathamasyÃpi rÃtryÃæ k­te bhavata ityetadvà ene ado dÅk«amÃïa÷ purastÃdaparÃhïa ubhe samasyati rÃtrirhaitadyadaparÃhïo 'thaine etatsaæniva«syannupari«ÂÃtpÆrvÃhïa ubhe samasyatyaharhaitadyatpÆrvÃhïa evamu hÃsyobhe evÃhank­te bhavata ubhe rÃtryÃm 6.7.4.[13] sa yadaha÷ saænivapsyantsyÃt tadaha÷ prÃtarudita Ãditye bhasmaiva prathamamudvapati bhasmodupya vÃcaæ vis­jate vÃcaæ vis­jya samidhamÃdadhÃti samidhamÃdhÃya bhasmÃpo 'bhyavaharati yathaiva tasyÃbhyavaharaïaæ tathÃpÃdÃya bhasmana÷ pratyetyokhÃyÃmopyopati«Âhate 'tha prÃyaÓcittÅ karoti 6.7.4.[14] sa yadi vi«ïukramÅyamaha÷ syÃt | vi«ïukramÃnkrÃntvà vÃtsapreïopati«ÂhetÃtha yadi vÃtsaprÅyaæ vÃtsapreïopasthÃya vi«ïukramÃnkrÃntvà vÃtsapramantata÷ kuryÃnna vi«ïukramÃnantata÷ kuryÃdyathà prayÃya na vimu¤cettÃd­ktadatha yadvÃtsapramantata÷ karoti prati«Âhà vai vÃtsapraæ yathà prati«ÂhÃpayedavasÃyayettÃd­ktattasmÃdu vÃtsapremevÃntata÷ kuryÃt 6.8.1.[1] vanÅvÃhyetÃgnim bibhradityÃhu÷ | devÃÓcÃsurÃÓcobhaye prÃjÃpatyà aspardhanta te devÃÓcakramacara¤cÃlamasurà Ãsaæste devÃÓcakreïa caranta etatkamÃpaÓyaæÓcakreïa hi vai devÃÓcaranta etatkarmÃpaÓyaæstasmÃdanasa eva pauro¬ÃÓe«u yajÆæ«yanaso 'gnau 6.8.1.[2] sa yo vanÅvÃhyate | devÃnkarmaïaiti daivaæ hÃsya karma katam bhavatyatha yo na vanÅvÃhyate 'surÃnkarmaïaityasuryaæ hÃsya karma k­tam bhavati 6.8.1.[3] taddhaika Ãhu÷ | svayaæ và e«a vanÅvÃhito vi«ïukramairvà e«a prayÃti vÃtsapreïÃvasyatÅti na tathà vidyÃddaivaæ và asya tatprayÃïaæ yadvi«ïukramà daivamavasÃnaæ yadvÃtsapramathÃsyedam mÃnu«am prayÃïaæ yadidam prayÃti mÃnu«amavasÃnaæ yadavasyati 6.8.1.[4] prajÃpatire«ogni÷ | ubhayamvetatprajÃpatiryacca devà yacca manu«yÃstadyadvi«ïukramavÃtsapre bhavato yadvavÃsya daivaæ rÆpaæ tadasya tena saæskarotyatha yadvanÅvÃhyate yadevÃsya mÃnu«aæ rÆpaæ tadasyatena saæskaroti sa ha và etaæ sarvaæ k­tsnam prajÃpatiæ saæskaroti ya evaæ vidvÃnvanÅvÃhyate tasmÃdu vanÅvÃhyetaiva 6.8.1.[5] sa yadaha÷ prayÃsyantsyÃt | tadaharuttarato 'gne÷ prÃgana upasthÃpyÃthÃsmintsamidhamÃdadhÃtyetadvà enaæ devà e«yantam purastÃdannenÃprÅïannetayà samidhà tathaivainamayametade«yantam purastÃdannena prÅïÃtyetayà samidhà 6.8.1.[6] samidhÃgniæ duvasyateti | samidhÃgniæ namasyatetyetadgh­tairbodhayatÃtithimÃsminhavyà juhotaneti gh­tairaha bodhayatÃtithimo asminhavyÃni juhutetyetadbruddhavatyetpÃyai hyenametadbodhayati 6.8.1.[7] athainamudyacati | udu tvà viÓve devà agne bharantu cittibhiriti viÓve và etamagre devÃÓcittibhirudabharannetaddhye«Ãæ tadà cittamÃsÅttathaivainamayametaccitibhirudbharatyetaddhyasya tadà cittam bhavati sa no bhava Óivastvaæ supratÅko vibhÃvasuriti yathaiva yajustathà bandhustaæ dak«iïata uda¤camÃdadhÃti tasyo bandhu sthÃlyÃæ gÃrhapatyaæ samupyÃparamÃdadhÃti sa yadi kÃmayetopÃdhirohetpÃrÓvato và vrajet 6.8.1.[8] athÃna¬vÃhau yunakti | dak«iïamagre 'tha savyamevaæ devatretarathà mÃnu«e sa yÃæ kÃæ ca diÓaæ yÃsyantsyÃtprÃÇevÃgre prayÃyÃtprÃcÅ hi digagne÷ svÃmeva taddiÓamanu prayÃti 6.8.1.[9] predagne jyoti«mÃnyÃhi | Óivebhirarcibhi«ÂvÃmiti predagne tvaæ jyoti«mÃnyÃhi ÓivebhirarcibhirdÅpyamÃnairityetadb­hadbhirbhÃnubhirbhÃsanmà hiæsÅstanvà prajà iti b­hadbhirarcibhirdÅpyamÃnairmà hiæsÅrÃtmanà prajà ityetat 6.8.1.[10] sa yadÃk«a utsarjet | athaitadyajurjapedasuryà và e«Ã vÃgyÃk«asya tÃmetacamayati tÃmetaddevatrà karoti 6.8.1.[11] yadvevaitadyajurjapati | yasminvai kasmiæÓcÃhite 'k«a utsarjati tasyaiva sà vÃgbhavati tadyadagnÃvÃhite 'k«a utsarjatyagnereva sà vÃgbhavatyagnimeva taddevà upÃstuvannupÃmahayaæstathaivainamayametadupastautyupamahayatyakrandadagni stanayanniva dyauriti tasyokto bandhu÷ 6.8.1.[12] sa yadi purà vasatyai vimu¤ceta | anasyevÃgni÷ syÃdatha yadà vasatyai vimu¤ceta prÃgana upasthÃpyottarata uddhatyÃvok«ati yatrainamupÃvaharati taæ dak«iïata uda¤camupÃvaharati tasyokto bandhu÷ 6.8.1.[13] athÃsmintsamidhamÃdadhÃti | etadvà enaæ devà ÅyivÃæsamupari«ÂÃdannenÃprÅïannetayà samidhà tathaivainamayametadÅyivÃæsamupari«ÂÃdannena prÅïÃtyetayà samidhà 6.8.1.[14] pra prÃyamagnirbharatasya Ó­ïva iti | prajÃpatirvai bharata÷ sa hÅdaæ sarvam bibharti vi yatsÆryo na rocate b­hadbhà iti vi yatsÆrya iva rocate b­hadbhà ityetadabhi ya÷ pÆrum p­tanÃsu tasthÃviti pÆrurha nÃmÃsurarak«asamÃsa tamagni÷ p­tanÃsvabhita«Âhau dÅdÃya daivyo atithi÷ Óivo na iti dÅpyamÃno daivo 'tithi÷ Óivo na ityetatsthitavatyà vasatyai hyenaæ tatsthÃpayati 6.8.1.[15] athÃta÷ sampadeva | samidham prathamenÃdadhÃtyudyacatyekena prayÃtyekenÃk«amekenÃnumantrayate samidhameva pa¤aemenÃdadhÃti tatpa¤ca pa¤cacitiko 'gni÷ pa¤ca 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.8.2.[1] athÃto bhasmana evÃbhyavaharaïasya | devà và etadagre bhasmodavapaæste 'bruvanyadi và idamitthameva sadÃtmÃnamabhisaæskari«yÃmahe maryÃ÷ kuïapà anapahatapÃpmÃno bhavi«yÃmo yadyu parÃvapsyÃmo yadatrÃgneyam bahirdhà tadagne÷ kari«yÃma upa tajjÃnÅta yathedaæ karavÃmeti te 'bruvaæÓcetayadhvamiti citimicateti vÃva tadabruvaæstadicata yathedaæ karavÃmeti 6.8.2.[2] te cetayamÃnÃ÷ | etadapaÓyannapa evainadabhyavaharÃmÃpo và asya sarvasya prati«Âhà tadyatrÃsya sarvasya prati«Âhà tadenatprati«ÂhÃpya yadatrÃgneyaæ tadadbhyo 'dhi janayi«yÃma iti tadapo 'bhyavÃharaæstathaivainadayametadapo 'bhyavaharati 6.8.2.[3] Ãpo devÅ÷ | pratig­bhïÅta bhasmaitatsyone k­ïudhvaæ surabhà u loka iti jagdhaæ và etadyÃtayÃma bhavati tadetadÃha srabhi«Âha enalloke kurudhvamiti tasmai namantÃæ janaya ityÃpo vai janayo 'dbhyo hÅdaæ sarvaæ jÃyate supatnÅrityagninà và Ãpa÷ supatnyo mÃteva putram bibh­tÃpsvenadini yathà mÃtà putramapasthe bibh­yÃdevamenadbibh­tenyetat 6.8.2.[4] apsvagne sadhi«Âaveti | apsvagne yoni«Âavetyetatsau«adhÅranurudhyasa ityo«adhÅrhye«o 'nurudhyate garbho sanjÃyase punariti garbho hye«a sanjÃyate punargarbho asyo«adhÅnÃæ garbho vanaspatÅnÃm garbho viÓvasya bhÆtasyÃgne garbho apÃmasÅti tadenamasya sarvasya garbhaæ karoti 6.8.2.[5] tribhirabhyavaharati | triv­dagniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvataivainadetadabhyavaharatyekenÃgre 'tha dvÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ vÃgre 'thaikena dvistu k­tvo 'bhyavaharati tadye dvipÃdÃ÷ paÓavastairevainadetadabhyavaharati 6.8.2.[6] athÃpÃdatte | tadyadatrÃgneyaæ tadetadadbhyo 'dhi janayatyanayÃnayà vai bhe«ajaæ kriyate 'nayaivainametatsambharati prasadya bhasmanà yonimapaÓca p­thivÅmagna iti prasanno hye«a bhasmanà yonimapaÓca p­thivÅæ ca bhavati saæs­jya mÃt­bhi«Âvaæ jyoti«mÃnpunarÃsada iti saægatya mÃt­bhi«Âvaæ jyoti«mÃnpunarÃsada ityetatpunarÃsadya sadanam punarÆrjà saha rayyetyetena mÃsarveïÃbhinivartasvetyetat 6.8.2.[7] caturbhirapÃdatte | tadye catu«pÃdÃ÷ paÓavastairevainametatsambharatyatho annaæ vai paÓavo 'nnenaivainametatsambharati tribhirabhyavaharati tatsapta saptacitiko 'gni÷ sapta 'rtava÷ saævatsara÷ saævatsaro 'gniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.8.2.[8] apÃdÃya bhasmana÷ pratyetya | ukhÃyÃmopyopati«Âhata etadvà etadayathÃyathaæ karoti yadagnimapo 'bhyavaharati tasmà evaitannihnute 'hiæsÃyà ÃgneyÅbhyÃmagnaya evaitannihnute buddhavatÅbhyÃæ yathaivÃsyaitadagnirvaco nibodhet 6.8.2.[9] bodhà me asya vacaso yavi«Âheti | bodha me 'sya vacaso yavi«Âhetyetanmaæhi«Âhasya prabh­tasya svadhÃva iti bhÆyi«Âhasya prabh­tasya svadhÃva ityetatpÅyati tvo anu tvo g­ïÃtÅti pÅyatyeko 'nveko g­ïÃti vandÃru«Âe tanvaæ vande agna iti vandità te 'haæ tanvaæ vande 'gna ityetatsa bodhi sÆrirmaghavà vasupate vasudÃvan yuyodhyasmaddve«ÃæsÅti yathaivÃsmÃddve«Ãæsi yuyÃdevametadÃha dvÃbhyÃmupati«Âhate gÃyatryà ca tri«Âubhà ca tasyokto bandhu÷ 6.8.2.[10] tÃni nava bhavanti | nava diÓo diÓo 'gnirnava prÃïÃ÷ prÃïà agniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati 6.8.2.[11] atha prÃyaÓcittÅ karoti | sarvebhyo và e«a etaæ kÃmebhya Ãdhatte tadyadevÃsyÃtra kÃmÃnÃæ vyavacidyate 'gnÃvapo 'bhyavahriyamÃïe tadevaitatsaætanoti saædadhÃtyubhe prÃyaÓcittÅ karoti ye evÃgnÃvanugate tasyokto bandhu÷ 6.8.2.[12] tÃni daÓa bhavanti | daÓÃk«arà virìvirìagnirdeÓa diÓo diÓo 'gnirdaÓa prÃïÃ÷ prÃïà agniryÃvÃnagniryÃvatyasya mÃtrà tÃvattadbhavati